Tanrı Tasavvuru

Tanrı Tasavvuru

Soru: Tanrı tasavvuru ne demektir?• Peker’e göre: Kişinin bebekliğinden itibaren, zekagelişimine, edinmiş olduğu bilgi ve yaşantısına göre,Tanrı’yı zihninde canlandırması, biçimlendirmesi veanlamlandırmasıdır.

Tanrı tasavvuru değişir!!!• Çocukların tanrı tasavvuru yaşla birlikte değişir, gelişir vetarihsel, sosyal, kültürel, eğitimsel ve mezhepsel şartlarlaşekillenir.• Bir çocuğun Tanrı inancının, onun ailesiyle olanilişkileriyle alakalı olduğu öne sürülür. Dolayısıylaçocukların din ve Tanrı tanımlarını ve anlamlarınıöğrenmeye başladıklarında, etkisinde kaldıkları ilk referansgrubu kendi ana-babalarıdır. (Goldman)

Tanrı tasavvurunu şekillendiren altı faktör:(Wulff,Grom)1. Ebeveyn ilişkileri2. Diğer önemli kişi ve gruplarla ilişkiler3. Benlik saygısına ilişkin duygular4. Tanrı hakkında öğretim ve Tanrı’nın insanoğluyla ilişkisi5. Dinî uygulama, dua, ibadet, kutsal metin okuma, dinîtartışmalar, kişinin kendine ait hayal ve düşünceleri6. Tanrı ile ilişki ve Tanrı tasavvuru

Freud’a göre Tanrı tasavvuru• Dinin aynı zamanda bireysel bir nevroz olduğufikrindedir. Ona göre nevrotiklerin davranışları ile diniritüellerin icrası çerçevesinde ortaya konulandavranışlar arasında benzerlik vardır, hatta din, cinselbastırmanın nevrotik bir ifadesidir.

Nesne İlişkilerine Göre TanrıTasavvuruTemsilcileri: Klein, Winnicott, Sullivan, Tairbairn…• Nesne ilişkileri, bir kişinin ilişki kurduğu tüm insan,eşya ve durumlar anlamına gelmektedir. Daha genişanlamda bireyin dürtülerinin, duygularının hedefi veamacı olan önemli kişi ya da şeyleri ima etmektedir.• İşaret edilen “nesne” oyuncak bir ayı olsa bile bu birkimsenin hayvanlara karşı sahip olduğu sevgianlamına gelir.

Nesne İlişkilerine Göre TanrıTasavvuru• Winnicott- Geçiş objeleri- Yeteri kadar iyi ebeveyn• RizzutoBireyin Tanrı tasavvurunun oluşmasında sadece anne vebabanın etkisini değil diğer bir çok kaynağın da etkiliolduğunu ortaya çıkarmıştır. (kilisedeki ayin, yetişkinlerinkonuşmaları vb.)Yaşamın ilk yıllarının önemli olduğunubelirtir.

Bağlanma Kuramına göre TanrıTasavvuruBowlby• Bağlanma, çocuğun başkalarıyla anlamlı duygusalilişkiler kurabilme yeteneğidir.• Bağlanma kuramı ise; genel anlamıyla, insanlarıduygusal olarak birbirine bağlayan çeşitli etkenleriaçıklamaya yönelik bir kuramdır.• Bowlby’e göre; bebeklik döneminde bebekle annesiveya ilk bakıcıları arasında kurulan ilk bağlanmaniteliğinin, erişkinlik döneminde başkalarıyla olanilişkilerdeki beklentilerinin temelini oluşturduğunuileri sürmüştür.

Bağlanma Kuramına göre TanrıTasavvuruÇocuğun dünyasında Tanrı, krallar, süperkahramanlar, büyücüler, arkadaşlar, kız ve erkekkardeşler, anne babalar, öğretmenler, polisleritfaiyeciler ile bir araya gelebilmektedir. ÇocukTanrı hakkında düşünür ve bir şekilde bağlantıkurar iken, onun ırkı, sosyal sınıfı, cinsiyeti, yaşı veaile tecrübeleri etkili olabilmektedir.

Yararlanılan Kaynaklar• Murat Yıldız, Çocuklarda Tanrı Tasavvurunun Gelişimi,İzmir İlahiyat Vakfı Yayınları, İzmir 2007, ss. 15-37.• Faruk Karaca, Dinî Gelişim Teorileri, dem Yay., İstanbul2007, ss. 50-61; 93-99.