Ders10

INTERFACE (ARAYÜZ)

INTERFACE (ARAYÜZ) nedir?
Arayüz (Interface) denilince genelde herkesin aklına ilk önce kullanıcı
arayüzleri gelir (GUI-Graphical User Interface). Örneğin Windows işletim
sisteminde bilgisayarınızı açtığınızda ekranınızda gördükleriniz
Windows’un kullanıcı arayüzüdür. Bu arayüz, fare ve klavye çevre
birimlerini de kullanarak Windows ile etkileşimde bulunabilmenizi sağlar.
Bir programın kullanıcı arayüzü, kullanıcıların o programdan nasıl hizmet
alabileceğini ve ne yapabileceklerini belirler. Burada program bir sistem,
kullanıcı ise o sistemden hizmet alan başka bir sistemdir. Kullanıcı
programın hangi dille kodlandığını, kullandığı algoritmaları ya da veri
yapılarını bilmez. Kullanıcı sadece fare ile ekranın neresine tıkladığında ne
olacağını bilir. Başka bir deyişle kullanıcı arayüzü bilir, tanır. Ancak
arayüzün arkasındaki ayrıntıları bilemez, bilmesine de gerek yoktur.
Arayüz temelde bir sistemin veya alt sistemin başka sistem veya alt
sistemlerle arasındaki iletişimin (ilişkinin) nasıl olacağını belirler. Bu
sözkonusu olan arayüz ister kullanıcı arayüzü olsun, ister iki donanım
arasındaki arayüz olsun mantıksal olarak aynıdır.

Arayüz nedir?
Ekrandan gelen görüntü kablosunun bilgisayara bağlandığı yuva,
bilgisayarın arayüzlerinden birisidir. Bu arayüz sayesinde, görüntü
verebilecek herhangi bir donanım bilgisayara bağlanabilir. Örneğin
ekran yerine bir projeksiyon ile bilgisayardan gelen görüntü bir
perdeye aktarılabilir. Önemli olan o arayüzü tanıyan/bilen bir
donanım olmasıdır. Bilgisayar görüntüyü üreten sistem, bilgisayara
bağlanan cihaz ise o görüntüyü bir şekilde gösterebilen başka bir
sistemdir. Her iki sistem de birbirlerinin iç yapılarını bilmek
durumunda değildir. Bilgisayar için görüntünün perdede, LCD
ekranda ya da CRT ekranda yansıtılmasının bir farkı olmadığı gibi,
bir ekranın da görüntüyü nasıl bir bilgisayardan aldığının bir önemi
yoktur. Burada arayüz iki sistem arasında iletişimin nasıl olacağını
belirleyen bir sözleşmedir. Kablonun takıldığı yuvadaki hangi
iğnenin hangi anlama geleceği bellidir ve bu arayüze uygun olarak
üretilmiş çok farklı donanımlar bulunabilir.

INTERFACE nedir?
Kısaca “arayüz“ bir sistemin başka sistemlerle iletişim
kurmak/birlikte çalışmak için sunduğu bir sözleşme, bir
bütünleşme noktasıdır denilebilir. Eğer bir sistemi kullanmak
istiyorsak o sistemin arayüzünü, arayüzünde sağlanan yetenekleri
uygun şekilde kullanmayı öğrenmemiz gerekir.
Bir arayüz, bir grup yöntem bildiriminden (method declaration)
oluşan bir sözleşmedir. Bu yöntemler, arayüzü tanımlayan
sistemin, kendisiyle birlikte çalışmak isteyen diğer alt
sistem(ler)in gerçekleştirmesini (implement) beklediği
yöntemlerdir. Başka bir deyişle, arayüzü tanımlayan sistem,
birlikte çalışabileceği diğer sistemlerin neye benzemeleri
gerektiğini belirtmektedir. Arayüz bir sözleşme olduğuna göre, bu
arayüz üzerinden sistemle bütünleşen diğer sistem, sözleşmedeki
bütün maddeleri yerine getirmeli yani arayüzde bulunan bütün
yöntemlerin gerçekleştirimlerini (method implementation)
sağlamalıdır.

JAVA INTERFACE yapısı?
Arayüzlerin kod yapısı sınıf tanımlamaya benzer. Sınıfları aşağıdaki gibi
tanımlıyorduk.
erişimBelirleyici class sinifAdi {
//metotlar ve değişkenler
}
Bir arayüzü ise aşağıdaki gibi tanımlayabiliriz.
erişimBelirleyici interface arayuzAdi {
//değişkenler ve gövdesiz (soyut) metot bildirimleri
}
Arayüzler yapı olarak soyut sınıflara benzerler. interface kelimesi ile
yazılırlar. Bu benzerliğe rağmen farklı yapısal özellikleri mevcuttur.
Arayüzlerin, sınıfları birleştirici özelliği vardır. Sınıfların bir işi nasıl
yapacağını değil, işi yaparken hangi adımları veya ne yapması
gerektiğini tanımlar. Nasıl yapacağı sınıfa kalmış bir şeydir.

Örnek1 (calisan.java) calisan interface örneği

Örnek1 (calisan.java) calisan interface örneği

Örnek1 (calisan.java) calisan interface örneği

Örnek1 (calisan.java) calisan interface örneği

Örnek1 (calisan.java) calisan interface örneği
Not: Arayüzlerde, soyut sınıflarda olduğu gibi bir ilişki kavramı yoktur. Yani arayüz
ve bunu kullanan sınıflar arasında kalıtım açısından bir bağlantı olmayabilir.

INTERFACE Özellikleri?
Arayüzler, soyut (abstract) sınıfların bir üst modeli
gibi düşünülebilir ve soyut sınıf yerine kullanılırlar.
Arayüz erişim belirleyicisi (yazılmasa bile) public tir.
Dolayısıyla metotlarda (public) öyledir. Arayüzden
nesne oluşturulmaz.
Arayüz içerisinde anlık değişkenler bulunmaz.
Arayüz içerisinde tanımladığımız global değişkenlerin
erişim belirleyicisi public tir. Bu alanlar
static ve final tipindedir ve ilk değer
ataması zorunludur. Arayüzler içerisinde
tanımladığımız değişkenler, daha çok diğer sınıflarda
sabit olarak kullanacağımız değişkenlerdir.

INTERFACE Özellikleri?
Sınıflar, kullanmak istediği arayüzü, tanımından
sonra impelements anahtar sözcüğü ile kendi bünyelerine dahil
ederler.
Bir arayüzün implements edilmesi onun bir sınıf tarafından
kullanılmaya elverişli hale getirilmesi demektir. Tabiki, bu işlem
soyut metotların gövdelerinin sınıf içinde (override edilerek)
tanımlanmasıyla olur.
Abstract (soyut) sınıflarda, hem gövdesiz soyut metotlar hem de
gövdeli soyut olmayan metotlar tanımlanabiliyordu. Fakat
arayüzlerde tüm metotlar gövdesiz (soyut) tanımlanmalıdır. Bu
metotların kesinlikle implements edilen sınıflarda override edilmesi
gerekir.
Bir sınıftan sadece bir sınıfa kalıtım verebiliriz. Yani bir sınıfa iki
veya daha fazla sınıftan kalıtım veremeyiz. Bu durumda interface
yapısını kullanmamız doğru olacaktır. Bir sınıfa birden çok interface
ile kalıtım verebiliriz. Arayüzlerin çoklu kalıtım olayını basite
indirgemek için oluşturulurlar.

Örnek2 Aynı arayüzü birden çok sınıf kurgulayabilir

INTERFACE-Birleştiricilik
UML diyagramında görüldüğü üzere, Calisan arayüzü (interface), birleştirici bir rol
oynamaktadır. Calisan arayüzünde tanımlanan ve soyut (gövdesiz) calis() metodu, bu
arayüze erişen tüm sınıfların içerisinde iptal edilmek zorundadır (override).
BuyukIsyeriInt.java

Örnek3 (IKisiBilgileri.java) KisiBilgileri interface örneği
(ICalisanBilgileri.java) ICalisanBilgileri interface örneği

Örnek3 (IKisiBilgileri.java) KisiBilgileri interface örneği
(ICalisanBilgileri.java) ICalisanBilgileri interface örneği

Örnek3 (IKisiBilgileri.java) KisiBilgileri interface örneği
(ICalisanBilgileri.java) ICalisanBilgileri interface örneği
Çoklu
Kalıtım

Örnek3 (IKisiBilgileri.java) KisiBilgileri interface örneği
(ICalisanBilgileri.java) ICalisanBilgileri interface örneği
Bir sınıfa ait nesnenin bir çok tipteki sınıf referansına bağlanabilmesi,
uygulama içerisinde büyük esneklik sağlar.
Bu şekilde belli grup içerisindeki metotları kullanabilirim. Mesela yukarıda
olduğu gibi IKisiBilgileri interface’nde tanımlanan veya Ogrenci sınıfı
içerisindeki metotlara erişebiliyor ve kullanıyorum. OgretimGorevlisi sınıfı
metotlarına gerek duymuyorum mesela. O zaman işime yaramayan
elemanları almadan bu işlemi interface ile gerçekleştirebiliyorum.

Örnek4 Çoklu Kalıtım örneği
SportmenMehmet, belki aynı anda hem BuzPatenci hemde Basketbolcu olamaz ama
onlara ait özelliklere sahip olabilir. Örneğin BuzPatenci gibi buz üzerinde kayabilir
ve Basketbolcu gibi şut atabilir.

Örnek4 Çoklu Kalıtım örneği

Örnek5 interface türeme-genişletilme örneği
Arayüzlerin
Kalıtım
Yoluyla
Genişletilmesi

Örnek6 interface içinde başka interface kullanma

Örnek7 interface Çakışma
Not: Bir arayüz
içerisinde aynı isimde
2 metot varsa, bu
metotların aldığı
parametrelerin
farklı olması
gerekir. Dönüş
tiplerinin farklı
olması bir anlam
ifade etmez,
hata oluşur. Bu,
metotlardaki
overload işlemine
benzer.

INTERFACE
SORULARINIZ???