Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ÖZEL ALTINŞEHİR ÇOCUK AKADEMİSİ<br />
VELİ <strong>BÜLTEN</strong>İ<br />
Çocuklar her yaş döneminde edinmeleri gereken yeni davranış, bilgi ve beceriler ile karşı karşıya gelirler. Bazıları<br />
kalıcı olur, bazıları ise kısa sürelidir. Ebeveynlerin bu süreçte çocuklarına yardımcı olmalarının doğru<br />
yollarını inceleyelim.<br />
1) Net ve tutarlı olun, çünkü uzun vadede en etkili yöntem tutarlılıktır. Davranış kazandırmada en önemli<br />
nokta davranışın öğretilmesi değil, davranışın pekiştirilmesidir. Bu nedenle tutarlı, net ve kararlı bir<br />
duruş sergilenmelidir. Böylece çocuk ondan neyin beklendiğini bilebilir ve ona göre davranmayı öğrenebilir.<br />
Kararsızlık, tutarsızlık veya anne babanın belirsiz bir tutum içinde olması çocuğu nereye gittiği<br />
belli olmayan bir yola doğru yöneltmek gibidir. Bu nedenle aile bireylerinin kendi içinde tutarlı olması,<br />
çocuktan ne beklendiği tam olarak ifade edilmesi ve o davranış ile ilgili her defasında benzer tutumun<br />
sergilenmesi davranış edindirmenizi sağlar. Örneğin çocuktan masada düzgün durması istenmesi çocuk<br />
için belirsiz bir kavramdır. Sofraya oturmadan önce sofrada yemekleri masanın üzerine dökmemesi,<br />
çatalı yere atmaması, ayaklarını masanın üzerine çıkarmaması gerektiği söylenebilir. Böylece çocuk<br />
düzgün davranmanın sizin için tam olarak ne anlama geldiğini anlamış olur.<br />
2) Çocuklar sınırlara ihtiyaç duyarlar. Nereye kadar gidebileceğini bilmedikleri için sınırları zorlar ve kendilerine<br />
dur denilen yerde durmayı öğrenebilirler. Bu nedenle gereken durumlarda çocuğunuzu durdurmaktan<br />
çekinmeyin. Her çocuk şeker yemek ister. Ancak ne kadar şeker yerse kendisine zarar vereceğini<br />
bilemez. Bu sınırı koyma ailelerin sorumluluğundadır.<br />
3) Çocuklar sözel ifadelerden önce sözel olmayan mesajları algılar ve içselleştirir. Çocuğunuza kardeşine<br />
bağırmaması gerektiğini söylerken ona bağırıyorsanız, aslında ona tam olarak bağırması gerektiğini öğretmiş<br />
olursunuz. Çünkü çocuk “ Bir sorunu halletmek istiyorsan bağır.” mesajını almıştır. Ona nasıl<br />
örnek olduğunuzu gözden geçirin. Çocuklarınızı sizin duygularını, düşünce kalıplarınızı ve davranışlarınızı<br />
içselleştirdiğini unutmayın.<br />
4) Onunla iletişimde olumlu ve yapıcı dil kullanmaya gayret edin. Azarlamak veya çocuğu suçlamak gibi<br />
iletişim yöntemleri hem çocuğun iç dünyasında hasar bırakır hem de istendik davranışı edindirmede<br />
başarısızlığa yol açar. Çünkü çocuk azarlanmamak için yapması gerekeni yapacaktır. Oysa öğretmemiz<br />
gereken şey istendik davranış ile ilgili motivasyondur. Çocuğun motive olması onunla kurulacak olan<br />
olumlu iletişime bağlıdır. Bu noktada “Ben dili” kullanılabilir. Örneğin “Sen yaramazsın, bütün oyuncakları<br />
dağıtıyorsun.” ifadesinde çocuğa yüklenen bir benlik vardır: yaramaz olmak. Aynı ifade sen yerine<br />
ben denilerek aktarılabilir. “Sen oyuncakları dağıttığında ben sinirleniyorum ve sana bağırmak zorunda<br />
kalıyorum”.
ÇOCUKLARA İSTENEN DAVRANIŞ NASIL KAZANDIRILIR?<br />
5)Çocuklarınıza sorunlarını çözme becerisi kazandırın. Bunun için yaptığı davranışlar ile ilgili konuşabilir,<br />
“Arkadaşına kızdın ve ona vurdun. Kızgın olduğunda başka ne yapabilirdin? Bu sorunu<br />
başka nasıl çözebilirdin?” gibi sorular ile ona sosyal sorun çözme becerisi edindirebilirsiniz. Çocuklar<br />
sorunların nasıl çözülebileceğini yetişkinleri izleyerek öğrenirler. Ona doğru rol model olmak<br />
oldukça önemlidir. Örneğin bir eleştiri aldığında yaptığı işi bırakan bir yetişkini izleyen bir<br />
çocuk da o işi bırakması gerektiğini, çabalamanın gerekmediğini öğrenmiş olur. Oysa yetişkinin<br />
tekrar denediğini, hatayı düzeltmeye çalıştığını gören çocuk çabalamayı modellemiş olacaktır.<br />
6)Davranış kazandırmak demek çocuğun istendik davranışı yapmasına uygun şartlar sağlayabilmek<br />
demektir. Örneğin çocuğunuzun sabahları yatağını toplamasını istiyorsanız, evden çıkış saatinden<br />
önce ona yatağı toplaması için yeterli zaman ayarlamalısınız. Oyalansa, düzgün yapamasa<br />
bile ondan beklenen davranışı yapmasına fırsat vermek, denemesini ve çabalamasını öğretmek,<br />
zaman tanımak gereklidir.<br />
7)Çocuğunuza bazı sorumluluklar verin ve yaptığında memnuniyetinizi belli edin. Sorumluluk<br />
alan çocuklar sosyal hayatta daha başarılı ve bağımsız olabilmektedirler. Ayrıca ödev yapma ve<br />
ders çalışma sorumluluk algısı gerektiren davranışlardır. Bu nedenle sorumluluk bilinci gelişmemiş<br />
çocuklar ödev yapma ve ders çalışma ile ilgili büyük sorunlar yaşarlar. Bunun kendisinin sorumluluğu<br />
olduğunu kabullenemeyip, ödevleri yapmamak için çaba harcarlar. Sorumluluk bilinci<br />
ödev yapma çağı gelmeden önce, küçük ama etkili adımlar ile öğretilmelidir.<br />
8)Ödül ve ceza yöntemleri kullanılırken dikkat edilmesi gereken noktalar vardır. Çocuğun istendik<br />
davranışı ödülü alabilmek veya cezadan kaçınabilmek için yapması uzun vadede etkisiz bir yöntemdir.<br />
Ödülün ve cezanın gerçekten gerektiğinde veya davranışın yapılması için gereken ilk<br />
adımlarda kullanılması önerilir. Ayrıca küçük ve motive edici manevi ödüller büyük ve maddi<br />
ödüllerden daha etkilidir. Örneğin çocuk oyuncaklarını topladı diye ona yeni bir oyuncak almak<br />
uzun vadede çocuğun her olumlu davranış için ödül beklentisine girmesine neden olur. Ancak<br />
oyuncaklarını topladığında ailenin onaylayıcı tutumu, gülümsemesi, sarılması veya onunla zaman<br />
geçirmesi çok daha kalıcı etki yaratır.
Change language