Dergi 2017-2 SAYI 3

The ROCK & FOSSIL & MINERAL &
GEMSTONE & LAPIDARY MAGAZINE
Gemoloji & Lapidari & Koleksiyon
Sayı : G2 / 2017-2
Carving by Gerd Dreher

Halil İbrahim Çakmak Koleksiyonundan

Eser İlhan Koleksiyonundan

Gemoloji & Lapidari & Koleksiyon
TÜRKİYE
Gemoloji & Lapidari & Koleksiyon
İçindekiler
S 7. Kammererit
Nuran Nunu İlhan Yayın Organıdır.
Sayı : 2 YIL : 2017—2
İmtiyaz Sahibi
Nuran İlhan
Sorumlu Müdür
Nuran İlhan
İlan Mali İşler
Nuran İlhan
İletişim
Merkez
XXXXXXXXXXXXXXXX
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
XXXXXXXXXXXXXXXX
nunu_i@hotmail.com
Basım Yeri
Tel: (0212) XXX XX XX
Yayınlanmasını istediğiniz yazı ve fotoğraflarınızı
e-posta adresimize gönderebilirsiniz.
Yayınlanmayan yazı ve
fotoğraflar iade edilmez.
S 8 Dr. Çiğdem Lüle
S. 12-13 Markiz Kesim
S 10-11 Gemstone Carving
S 16-17 Yeni Buluntular Çubuk Ateş
Opali
S 18-19 Süstaşı Temin ve İşleme
aşamaları
S 22-23 Yeni Çıkan Kitaplar
S 24-25 Zamane seyyahı Recep
İmal
S 26-27 Çubuk Agatları - Floresans
Erdem Heral
S 32-33 Süstaşlarının Renk Skalası
S 38-39 Hikaye : Açgözlülük
S 43 Yörelerimiz-Kütahya Taş
işleme Atölyesi

NUNU’DAN
Merhaba taş sever dostlar, sevgili Koleksiyonerler ; üçüncü sayımızda sizlerle yeniden buluşmaktan
çok mutluyuz.
Rock & Fossil & Mineral & Gemstone & Lapidary Magazine of Turkey ( Kısaca Gemoloji & Lapidari
& Koleksiyon Türkiye ) Dergisinin üçüncü sayısı ile sizlerle birlikteyiz. Kapağımızda ki oyma kartal
başı dünyaca ünlü oyma sanatçısı Gerd Dreher tarafından yapılmıştır.
Dergimizin ilk iki sayısı oldukça beğenildi. Herkes dergiyi basılı olarak istiyor. Bunu bizde istiyoruz.
Ancak dergi baskı maliyetlerini karşılayacak reklam vs. gelirlerini temin edene kadar dergimizi
online yayınlamaya devam edeceğiz. Daha iyiyi daha güzeli yapana kadar durmadan yolumuza
devam edeceğiz. Dergiye görsel yazı vb. katkıda bulunan tüm arkadaşlarımıza çok teşekkür
ediyoruz.
Bu sayımızda “Yörelerimiz-Değerli Taşlarımız Serisi” eklerimizden birisi Yozgat-Aydıncık diğeri de
Çorum-Mecitözü. Dergi eklerimizi de beğeneceğinizi umuyoruz.
İnanıyoruz ki paylaşımlar güçlendikçe ortaya çok daha kaliteli çalışmalar, bilgiler, projeler çıkacak.
Dergiye yazı görsel ve araştırma olarak katkılarınızı ve sizlere daha yararlı olabilmemiz için
değerli fikirlerinizi bekliyoruz. Yılbaşına az bir zamanın kaldığı şu soğuk kış günlerinde hepinize şimdiden
tüm sevdiklerinizle birlikte sağlıklı mutlu huzurlu ve bereketli bir yeni yıl diliyoruz. Yeni sayılarımızda
görüşmek dileğiyle hoşça, dostça ve mutlu kalın.
Saygılar,
Nuran Nunu İLHAN

Nunu İlhan Koleksiyonundan Karpuz Turmalin Yüzük taşları
Sertlik : 7—7,5
Pozitif ve negatif kutuplara sahip, elektriksel özellikleriyle çok değişik ve olağandışı bir taştır. Mücevher ve
süs eşyası yapımında çokça tercih edilir. Turmalinin renkleri hiçbir taş rengiyle kıyaslanamaz. Bunun açıklaması
eski bir efsaneye dayanır. Çok yaşlı bir mısırlı bir efsaneye göre, çıktığı çok uzun seyahatinde dünyanın
merkezinde, bir gökkuşağını geçti. Efsane bu ya yaşlı adam tam gökkuşağının altından geçerken gökkuşağını
tüm hayranlığı ile avuçlayınca, renkler muhteşem renklerde taşlar şeklinde avucundan her yere saçıldı
. O gün bugündür Turmalin adı verilen bu nefis taşın renklerinin güzelliği hiçbir taşın renkleriyle mukayese
edilmez.
Turmalin adı Sri Lanka’lı 'Tura Mali' sözcüklerinden gelmiştir. Bu sözcüklerin kelime karşılığı Karışık renklerde
taş ‘tır.
Kırmızıdan yeşile, maviden sarıya her renkte turmalin vardır. Çoğunlukla, iki veya daha çok renkli olanları
mevcuttur. Gündüz ışığında ayrı renk, yapay ışıkta ayrı renk değişiklikleri, bir kedi gözünün hafif etkisi,
bunların hepsini bir turmalinde farklı ışıklarda yaşayabilirsiniz.. Hiçbir zaman iki turmalin tam olarak birbirine
benzemez. Bu taşın benzersizliği, bütün formlara uygunluğu onun büyülü güçlere sahip bir taş olduğunun
sanılmasına neden olmuştur. Özellikle, sevginin ve arkadaşlığın taşıdır. Aynı zamanda uzun ve sağlıklı
yaşama faydası olan bir taş olduğuna inanılır.
ÇEŞİTLERI : Rubelit ( Rubellite ) – Kırmızı tonlardaki turmalinlerdir. Paraiba Turmalin - Turkuaz ve camgöbeği
rengindeki turmalinlerdir. Verdelit ( Verdelite ) - Yeşilin her tonunda olan turmalinlerdir. İndigolit
( Indigolite ) - Menekşemsi bir renkten yeşilimsi mavi ve lacivert olan turmalinlerdir.
Dravit ( Dravite ) - Sarı ve kahverengi turmalinlere verilen isimdir, dravit türünde olmamasına rağmen sarı
ve kahverengi olan taşlara da dravit denilebilir. Akroit ( Achroite ) – Renksiz Şörl ( Schorl ) - Siyah turmalinin
genel ismidir.
- Birden fazla
renk içeren turmalinlerdir. Karpuz Turmalin ( Watermelon ) - Ortada pembe bir çember ve etrafını saran
yeşil halkadan oluşur. Kedigözü ( Cat’s Eye ) - Yeşil, mavi ve pembe ana rengin üzerinde kedigözü efekti
Renk Değiştirme ( Color Change ) - Gün ışığında sarımsı yeşil, akkor ışıkta turuncu kırmızı renkte olur.
Krom Turmalin ( Chrome Tourmaline ) - Güzel tondaki yeşil turmalin ( bu türün çoğu krom yerine vanadyum
ile renklenmiştir )

Recep İmal Koleksiyonundan
Sertlik, 2 - 2.5
Mücevher kalitesinde eflatun renkli Kammererit (kromit klinoklor) sadece dünya çapında Türkiye'de
dir. En güzel örnekleri Türkiye - Erzincan Kop dağından çıkar.
Maalesef günümüzde piyasada Kammererit bulunmuyordu. Çünkü
zamanında krom ocağındaki mühendisler ve çalışanların taşların
çoğunu aldıkları ve geriye bir şey kalmadığı söylenmekteydi. Taşlar
el altından yurtdışına çıkarıldığı için dünyadaki önemli E-ticaret sitelerinde
çok yüksek fiyatlara Türk Kammererit’ inin satıldığını görmekteydik.
Bu nadir mineral, taş sevdalısı Recep İmal sayesinde tekrar taş piyasasında
boy gösteriyor. Kop dağı ve çevresinde araştırmalar yapan
Recep İmal yeni Kammererit yatakları keşfetti. Bulduğu birçok örnek
yanında en güzel haber de dünyada bugüne kadar bulunmuş en büyük Kammererit örneğini bulmasıydı.
Artık Türk taş piyasasında yeni kemerrerit örnekleri boy gösteriyor. Yılmadan dağ taş
yağmur çamur demeden araştıran taş sevdalısı bu kardeşlerimiz sayesinde, bizde bu güzellikleri
yeniden izleme fırsatı buluyoruz. Teşekkürler Recep İmal…..

5.5 yaşında İlkokul, on altı yaşında Jeoloji Mühendisliği. İsteksiz başladığı bu bölüm, Dr. Çiğdem Lüle’yi
bu gün dünya çapında bir isim haline getirdi. Ülkemizde arkeogemoloji konusundaki araştırmaları
ile bu dalda Dünyadaki en büyük ödülü alan tek kişi Dr. Çiğdem Lüle’dir.
Dr. Çiğdem Lüle, Gemoloji’yi Türkiye’de ilk defa akademik çalışma alanına sokan isimdir.
• Lisans. Coğrafya Mühendisliği, Ankara Üniversitesi, 1995,
• Gemmology from Gemmological Association of Great Britain (FGA), 1998 İngiltere Gemoloji Birliği'nden
Gemoloji Diploması (FGA), 1998
• Diamond Diploma from Gemmological Association of Great Britain (DGA), 1998 Elmas Diploması, 1998
• MSc. Yüksek Lisans. Mineralogy, Ankara Üniversitesi, 1999, 1999
• Graduate Gemologist, Gemological Institute of America (GIA), 2005 Yüksek Lisans Gemolog, Amerika
Gemological Institute (GIA), 2005
• PhD. Doktora. 2006 in Mineralogy, Hacettepe Üniversitesi, Türkiye, 2006
İŞ HAYATI
Ankara Üniversitesi Mineraloji ve Mücevher Uzmanı Araştırma Görevlisi, 1999-2002
Staff Gemologist and Sales Assistant at R. Holt and Co., London, UK, 2002-2004 R. Holt ve Co 2002-2004
Gemology Instructor at GIA London Campus, London, UK, 2004-2010 Gemoloji Eğitmeni, GIA Londra
Kampüsü, Londra, İngiltere, 2004-2010
2011 yılı Gemworld International tarafından yayınlanan GemGuide ve Gem Market yayınlarında editör
Technical advisor the World of Color system published in 2014 2014'te yayınlanan World of Color sistemde
teknik danışmanı
2016 Akredite Gemologlar Derneği'nden prestijli Antonio C. Bonanno Gemolojide Mükemmellik Ödülü'ne
layık görüldü
World of Gems Conference V, 2017 Konferans Eşbaşkanı,
Dr. Çiğdem Lüle, kariyerinin önemli bir bölümünü arkegemoloji araştırmalarına ayırmıştır. 2006 yılında
Londra ve 2010 yılında Amerika’ya yerleşir.

Dr. Çiğdem Lüle dünya çapında birçok önemli konferans ve seminerlere katılmış, Gemoloji eğitimi
konusundaki çalışmaları ve arkeogemoloji ile ilgili araştırmaları nedeniyle, 2016 yılında ABD’nin
dünyaca bilinen AGA (Accredited Gemologists Associatlon) üyeleri tarafından, gemoloji alanında
verilen çok prestijli bir ödül olan “ANTONİO C. BONANNO AWARD FOR EXCELLENCE İN GEMO-
LOGY” ödülüne layık görülmüştür. Bu ödüle sahip, ilk Türk ve dünyadaki tek kadın gemolog Dr.
Çiğdem Lüle’dir.

DEĞERLİ TAŞ OYMACILIĞI
GEMSTONE CARVING
Kafatası Idar Oberştein
Mineral Museum koleksiyonundan
Oldvai Gorge (Tanzanya'da dünyanın en önemli paleoantropolojik
bölgelerinden biri) ve Afrika Serengeti Ovalarında bulunan
bulgular, insanlığın en az 500.000 yıl önce taşlarla çalıştığını ortaya
koyuyor. Günümüzde taş oymacılığı amatörler arasında çok
popülerdir. Bu popülerliğin sebebinin temelinde ataları gibi güzel
eserler yaratma isteği yatar. Genelde Oyma işlemi sırasında
şu aşamalar takip edilir.
1 ve 2 . Aşama oyulacak taşların Hazırlanması , oyulması düşünülen
figüre göre çizim ve dilim alınması,
3. Aşama disk yardımı ile aşındırma ve kaba şekil verme,
4. Aşama ince oyma ve şekillendirme ,
5. Aşama Zımparalama,
6. Aşama Parlatma
USTALARIN USTASI DEĞERLİ TAŞ OYMACISI GERD DREHER
Dreher ailesi beş nesildir değerli taşlar oyma işiyle uğraşıyor.
Karl Dreher (1861-1943) bu işi kurdu ve oğlu Hermann (1886-
1960) tarafından bu geleneğe devam edildi. Özellikle hayvan heykellerine
dayalı bir üretime Hermann Dreher tarafından devam
ettirildi.
Paul Dreher (1910-1968) üçüncü kuşaktır. O babası Hermann’a
oyma işini öğrenmek için çıraklık yaptı. Böylece kendi fikir ve tasarımlarını
babasının hayvan heykelleri kalitesiyle birleştirerek uzmanlığını
doruk noktasına ulaştırdı.
Gerd Dreher, babası Paul’ un izinden giderek 1939 yılından beri
aile geleneğini devam ettiriyor. Gerd Dreher’in uzmanlığı sadece
hayvan heykelleridir. Gerd Dreher’in oğlu Patrick te 1970 yılından
beri beşinci değerli taş oymacısı olarak Dreher House da babası
ile birlikte çalışır. Onların eserleri tüm dünyada koleksiyoncular ve
müzeler tarafından kapışılmaktadır.

SÜSTAŞI OYMA SANATI ÖRNEKLERİ
Nuran İlhan Koleksiyonundan
I. TÜRK LAPİDARY VE GÜMÜŞ ATÖLYE ÇALIŞMASI
23-24
ARALIK
2017
Lapidary Türk & Gümüş Takı, İşlenmiş ve ham Süstaşı satış etkinliği
Düzenleyen: Ali Dede
Yer: Ankara
MADROCKS
1223 Cadde.No:20 YENIMA-
1. Lapidary Türk Süstaşları ve Gümüş İşleme Atölye Çalışması
Değerli Arkadaşlar
Yukarıda tarih ve adres bilgisi ve
başlığı olan atölye çalışmamıza davetlisiniz.
Düşünülen Program;
23.Aralik. 11.oo /Son ziyaretçinin ayrılışına
kadar
Tanışma.
Taslar ve Değerleri...
Lapidary Makineleri
24.Aralik. 11.00/Son arkadaşın ayrılmasına
kadar
Dilimleme
Parlatma
Carving
Kabaşon Yapımı
Gümüş Takı ve Taşlar
Amacımız: Ülkemiz taslarını tanımak ve tas severler ile tanışmak
Tas nasıl ve nerede aranır?
Tasların işlenme biçimleri ve teknikleri (teorik ve pratik olarak..kabaşon yapımı..carving..dilimleme. Koleksiyon ..gümüş
takı ) Üstatlar tarafından anlatılıp uygulamalar yapılacaktır.
Ayni zamanda yukardaki dallardan başka taş ile sanat yapan arkadaşlarımıza istemeleri dahilinde sanatlarını gösterme
ve tanıtma imkânı vardır. Bu arkadaşlarımızın en son 15 ARALIK a kadar bildirmeleri gerekmektedir.
Koleksiyoner arkadaşlarımız istedikleri taktirde taşlarını sergileyebilirler.
Asil amacımız bu işe gönül vermiş arkadaşlarımız ile tanışmak yeni gönül verecek ve yeni başlayacak arkadaşlara birinci
elden makine-işleme teknikleri ve takı yapımına kadar bütün bilgi birikim ve tecrübelerimizi aktarmak niyetindeyiz.
Bu tamamen gönüllü ve isteğe bağlı bir atölye çalışması olup hiç bir ücret talebi yoktur.
Mehmet Ali Dirican ve Burhan Cücük arkadaşlarımız da devamlı irtibatta olabileceğiz, elini bu organizasyon için taşın
altına sokmuş arkadaşlarımızdır.
Şimdilik bu kadar. Umarım güzel bir Atölye çalışması olur. Sorularınızı Messenger den sorabilirsiniz.
Saygılarımla,
Ali Dede

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Tanzanite_marquise_(navette)_cut.jpg
Bir Markiz kesim taşta standart faset sayısı 57'dir. Markiz kesim "Navette" şekli
olarak bilinen ve düz yukarıdan aşağı baktığınızda bir ragbi topu gibi görünen uzun
oval bir şekle sahiptir.
Uzunluğun genişliğe genel oranının 2:1 olması gerekir. Markiz kesim iyi parlaklık
ve renk sağlar.

Diagram örnek olarak verilmiştir. Diagramın örneği için yararlanılan kaynak web sitesinin adresi aşağıdadır.
http://www.facetdiagrams.org/database/files/pc03023.html

1962 yılında Iğdır'da doğdum.
1987 yılında Eskişehir Anadolu Üniversitesi,
Maden Mühendisliği Bölümünden mezun oldum.
Sırasıyla özel sektör, MTA Genel Müdürlüğü
ve MİGEM (Maden İşleri Genel Müdürlüğünde
Maden mühendisi olarak görev yaptım) Halen
MİGEM' de görev yapıyorum. Evli ve üç çocuk
babasıyım.
Yaklaşık iki yıldır ülkemizin değerli ve yarı değerli
taşlarıyla yakından ilgileniyorum, bu anlamda
küçükte olsa bir koleksiyonum vardır.

ERDEM HERAL
Odtü’de başlayan Elektrik mühendisliği eğitimine Amerika’da
devam eden Erdem bey Türkiye’ye döndükten sonra Roket
Güdüm ve tasarımında, Ar-Ge ve Pazarlama Gen. Müd.
Yard.’sı olarak, İş Geliştirme ve Proje Koordinatörü olarak ve
Enerji santralinde proje yöneticiliği yaparak iş hayatını sürdürmüştür.
Fanatik bir Beşiktaşlı olan Erdem bey 30 yıldır fotoğraf çekiyor
ve 100.000’in üzerinde fotoğrafı var. Süstaşı koleksiyonu
yapıyor. Fırsat buldukça tenis, bisiklet, rafting, bowling gibi
sporlarla uğraşıyor. Son derece aktif birisi olan Erdem Heral
Tam bir doğa hayranı. iyi bir ahçı aynı zamanda. Erdem bey
Süstaşları ile ilgili yılların bilgi birikimini “Bu Taş Nedir “ ismiyle
kitap haline getirmiş. Bu alana ilgi duyan herkese başvuru
kaynağı olabilecek güzel bir eser .
ATEŞ OPALİ
Ateş opali saydam veya yarı saydam, sarı turuncu veya
kırmızı tonlarda opale verilen isimdir. Ateş opallerine bu
rengi genellikle içinde değişik miktarlarda bulunan demir
elementi verir. Ateş opallerinde nadiren de olsa değerli
opallerde görülen renk oyunlarına rastlanır. Ateş opallerinin
değeri rengine ve saydamlığına göre belirlenir. En az
değerlisi sarı yarı saydam olan, en değerlisi ise kırmızı saydam
olanlarıdır. Ateş opallerinin sertliği 5.5-6 civarındadır. Ancak kırılganlıkları fazladır. Onun
için yüzükten ziyade küpe, broş ve kolye ucu olarak kullanılır.
Ateş opali en çok Meksika’da bulunur.
Buradakinin rengi turuncu veya
turuncu-kırmızıdır. Avustralya, Brezilya,
Etopya, Honduras, Guatamela, ve
ABD’de daha az miktarlarda bulunur.
Ülkemizde ise en önemli yatak Kütahya’daki
Şaphane dağlarındadır.
Lidya’lılar döneminden beri bu yatak
işletilmiştir. 1914-1918 yılları arasında
Almanlar tarafından işletilmiş ve
çıkan bütün taşlar Almanya’ya götürülmüştür.
İkinci dünya savaşına kadar
terkedilen sahadan daha sonra
şahıslar tarafından çıkarılan opaller
başta ABD ve Almanya olmak üzere
çeşitli ülkelere satılmıştır. Bu bölgede
halen 1500 ton civarı ateş opal olduğu
sanılmaktadır.
Genelde riyolit ve tüf içinde bulunduğu
için Çubuk Ankara’da da geçtiğimiz
günlerde bulunması sürpriz olmamıştır.
Bir agat araştırması sırasında
iki damar halinde rastlanmıştır.
Birinde riyolit içerisinde diğerinde tüf
içerisinde bulunmaktadır. Renk olarak
çok çeşitli mevcuttur. Aynı kayacın içerinde
sarı, turuncu, süt, ve renksiz saydam
ve/veya yarı saydam opaller bulunmaktadır.
Büyüklük olarak ise istisnaidirler.
4cm büyüklüğünde olanlar
çıkmıştır.
Ateş opallerinin değerlerine gelince bu
taşın rengi, saydamlığı ve büyüklüğüne
göre çok değişiklik gösterir. Dünya piyasalarında
kesilmiş yani fasetlenmiş
kırmızı, saydam, inklüzyonu olmayan
30 karat büyüklüğündeki bir taşın karat
başına fiyatı 200$, sarı, yarı saydam,
inklüzyonlu, 1-2 karatlık bir taşın
karat başına fiyatı 20$ civarıdır. Ham
halinin fiyatı ise karat başına 2-20$
arasındadır. Bu fiyatlardan da anlaşılabileceği
gibi diaspor, kemererit gibi
Türkiye’nin en değerli taşları arasındadır.

Köksal Irmak
1)SÜS TAŞLARININ ARAZİDEN ELDESİ
1.1)Değerli taşlar grubuna giren süs taşlarının yaklaşık 18 çeşidi Kütahya
bölgesinden ayrıca yakın volkanik ile metamorfik bölgelerinden elde edilmektedir
1.2)Taşların doğadan temini çeşitli arama yöntemleri ile yapılmaktadır. En
verimli ve başarılı yöntem olan dere yatağı takip yöntemi uygulanarak elde
edilen değerli taşlar, 3 ayrı tasnif işlemi görür
1.3) Birinci tasnif işlemi doğada taşın bulunduğu anda gerçekleşir. İşleme
ve renk kalitesi taşın bulunduğu anda değerlendirilerek elemeler yapılır.
1.4) Elde edilen taşlar atölye ortamına taşınır.
2) DEĞERLİ TAŞLARIN İŞLEME AŞAMALARI
2.1) TASNİF: Atölye ortamına getirilen taşlar, 2.ve 3. Tasnif işlemine hazırlanır.
2.tasnif aşaması taşların kesime uygun olup olmadığı, işlemelik ve
koleksiyonluk taşların ayrılması işlemidir. 3. tasnif aşaması ise taşların çekiçlenerek,
fazlalık olan ve gang denilen yan kayaçlarından temizlenmesi
aşamasıdır.
2.2) PLAKA: Taşlar kesim aşamasına hazırlanır. ilk aşama olan plaka alma,
elmas diskli kesim testeresinde su soğutma ile kesilir ve plaka halinde getirilir.

Köksal Irmak
2.3) ÇİZİM : Kesilen plaka üzerindeki renk ve kompakt
yapının en uygun kısmına şablon yada el ile
istenilen takı taşı yada objenin dış hatlarını takip
eden formu çizilir.
2.4) KESİM : Çizilen formun en yakın hatlarından
kesim bıçağının geçmesini sağlamak kesim aşamasıdır
.Bu aşamada çizilen forma yakın bir obje elde
edilir.
2.5) ŞEKİLLENDİRME : Kesim sonrası aşama olan şekillendirme ,geniş
bant elmas aşındırıcı daire üzerinde kesim çizgilerinin yok edilmesi ve objenin
3 boyutlu hale getirilmesi işlemidir. Son fiziki şeklini almış olan takı
taşı yada obje artık aşındırma aşamasına hazırdır.
2.6) AŞINDIRMA : Bu aşamada son fiziki şeklini kazanmış olan yarı ürün
kesim ve şekillendirmeden kaynaklanan çiziklerinden arındırılır. Bu işlem
yatay dönen disk de sırasıyla 500—800—1000 grit inceliğindeki aşındırıcı
silisyum karbür tozlarla yapılmaktadır.
2.7) PARLATMA : Taş işlemede
son aşama olan parlatma, bütün
çiziklerinden arındırılmış
taşın yüzeyine yatay dönen
presli keçe yada trikotton 100
katlı kumaş üzerine su, ve taşın
cinsine göre ALÜMİNYUM OK-
SİT,SERYUM OKSİT,KROM OK-
SİT gibi çeşitli metal oksitler
tatbik edilerek taşın iç kristal
yapısını değiştirerek parlak bir görünüm almasını sağlama işlemidir parlama
aşamasını tamamlayan taş artık kıymetli metal üzerinde takı olmaya
hazırdır.

FERAY DAL
Benim taşla tanışmam 9 yıl önce yolda mıcır
olarak bulunan süstaşlarımızla başladı. Bana
taşı sevdiren, öğreten ve taşın sabır işi olduğunu
büyük bit aşk olduğunu söyleyen hocam
Mehmet Fadıl Körüstan. Ona saygılarımı sunuyorum.
Çok büyük bir insan. Sabırla yıllarca
birlikte büyük çabalar göstererek bugüne geldik.
2013 yılında Altonova belediyesi ve Türk Anneler
Derneği Altınova şubesi tarafından ortaklaşa
hazırlanan proje ile Güney Marmara Kalkınma
Ajansından Sosyal Mali Kalkınma Destek
Programı kapsamında hibe alınan hibe desteği
ile kurulan doğal süstaşı işleme ve kuyum atölyesinde
birlik ortopedik engelliler derneği kursiyer
desteği vererek, Gemoloji derneği de teknik
destek vererek Silica Gem-Vejdi Ziyansız’dan
alınan makinalarla atölye kuruldu ve
çalışmalarımız devam ediyor.
Üç yıl önce Ayvalık Halk eğitim merkezinde taş kesim öğretmeni olarak çalışmaya başladım, bu azmin
zaferi.
Kaymakamımız, Millî Eğitim Müdürümüz ve Halk Eğitim Müdürümüz tarafından çok destek gördük.
Belediye başkanımızda yerimizi temin etti. Vejdi beyin desteği ile şu anda Amerika’ya taş işlemeye
devam ediyoruz. Öğrencilerim evlerine katkıda bulunuyorlar. Bunun için Vejdi beye teşekkür ederiz.
Bizim projemizin adı “Ekmeğini taştan çıkaranlar” dı. Öyle de yapıyoruz.

ARAŞTIRMACI-TAŞ AVCISI
İBRAHİM ŞAŞTIMDUR
İbrahim bey yıllar önce çıktığı bir iş gezisinde tesadüfen bulduğu bir prit parçası ile değerli taşlarla
tanışmış. İlk aşk başka olur derler ya bu sevdası yıllar içinde gelişip büyüyerek onu sıkı bir
taş avcısı, sevdalısı ,koleksiyoneri ve araştırmacısı yapmış. Babasının da desteği ile bu birikimini
bir kitapta toplayarak işe yeni başlayan taş avcılarına, meraklılarına ve sevdalılarına yukardaki
kitabı hazırlamış. İlgi çekici, okumayı sevmeyenler için bile cezbedici, bol görsellerle dolu anlaşılır
bir dille yazılmış açıklayıcı güzel bir kitap.

KOLEKSİYONER SANATÇI
HÜSEYİN ÇOBAN (Yaren S. Evi)
Hüseyin bey resim çalışmaları yanı sıra Ebru, ahşap boyama ve hat sanatıyla da ilgilenmekte ve
son 15 yıldan bu yana da renkli doğal taşları kullanarak tablolar yapmaktadır. Bugüne kadar yedisi
kişisel olmak üzere 9 sergi açmıştır. Çalışmalarında ağırlıkla doğa, tarih ve kültürel değerler, portre
çalışmalarına yer vermektedir. Çalışmalarını bir kitapta toplayan Hüseyin bey bu sanatın gelecek
nesillere aktarılmasında çok önemli bir katkıda bulunmuştur. Bu kitap konuyla ilgilenen tüm sanatsever
ve taş sever kişilere güzel bir kaynak kitap olacaktır.

Recep İmal Kütahya’da doğmuş ve
Manisa’da büyümüş. O tam bir memleket
sevdalısı.
Memleketinin zenginlikleri ortaya çıksın
diye başlamış bu işe. İlk olarak altın
arama çalışmalarında bulunmuş,
hatta yurtdışında yüksek fiyatlara satılan
(Sluice Box) altın arama bendini
ülkemiz sularında en verimli olacak
şekilde uyarlayarak üretmiştir.
Bu sayede çıkmaz
denen nabit altını
çıkarmış ve altın çıkarma
çalışması sırasında
bulduğu garnet
kristalleri onun süstaşları
ile tanışmasına
vesile olmuştur.
Süstaşlarına, fosil ve mağaracılığa
yıllarını vermiş Hakan
Katar’la tanışması onun için
bir dönüm noktası olmuş ve
onda gördüğü Bortriyoidal
Recep İmal’i sıkı bir süstaşı
sevdalısına dönüştürmüştür.
Kısa zamanda çok güzel taşlar
bularak bu camiada güzel bir
yer edinmiştir. Bitti denilen
Kemerreriti de yeniden taş
piyasasına kazandıran odur.

Erdem Heral
Çubuk agatlarının renk
ve desen güzellikleri yanında
onları nadir yapan
bir başka özellikleri daha
vardır. Bu da bazılarının
floresan olmasıdır. Agatlar
nadir olarak floresan özelliği gösterir. Onun için Çubuk agatlarında var olan bu özelliklik onlara
ayrı bir değer katmaktadır. Ultraviole ışık ile aydınlatılan bu agatlar normal ışık altındaki görünümlerine
göre çok farklı renklerde ve desenlerde görülür. Ayrıca kullanılan ultraviyole ışık dalga boyuna
göre renkler değişmekte veya parlaklık azalıp artmaktadır. Uzun dalga ultraviyole ışık altında
genelde yeşil renkler hakimken, kısa dalga ultraviyole ışık altında yeşile ilaveten turuncu, kırmızı
renklerde gözlemlenebilmektedir. aviyole ışık altında Çubuk agatlarında en sık rastlanan renk yeşildir.
Yeşilden sonra sırasıyla beyaz, sarı, turuncu ve mavi renklere de rastlanır.
Bölgedeki agatlarda yüksek seviyede uranil bulunması radyasyonun agatlara
yapısal zarar vermesi ve bunun sonucunda agatların içinde radyasyon
haloları ve ametist ve dumanlı kuvars oluşumlarına yol açabilir.
Sarı rengi veren ise
manganez oksit, beyaz
renk verenin ise natrolite
iz mineralleri olduğu
sanılmaktadır .Çubuk
bölgesinden çıkan agatların
yaklaşık beşte birinde
floresan özellik
mevcuttur.
BURHAN CÜCÜK—ERDEM HERAL ARAŞTIRMASI
Ultraviyole ışık altında
agatlara yeşil renk
veren iz mineral
UO 2
+2
yani uranil iyonudur.
İTÜ tarafından
yapılan bir çalışmada
Çubuk bölgesi agatlarında
1-250ppm oranında
uranyum bulunmuştur.
Floresan
özellik için 1ppm uranil
bile yeterlidir.

İlginç olarak bu özellik, Fe elementi floresan özelliği bastırmasına rağmen hematitli agatlarda daha
sık görülmektedir. Bu özellik genellikle thunderegg agatlarda görülmektedir. Ancak bantlı ve renkli
agatlarda da daha nadir olsa da gözlenmiştir.
Floresan agatların bulunduğu popüler yerler ABD’de Arizona, Meksika’da Chihuahua’dır. Özellikle
ABD’de floresan minerallere ilgi duyan gruplar ve derneklerin sayısı fazladır ve sadece floresan
minerallere hitap eden fuar ve sergiler her yıl açılmaktadır.
BURHAN CÜCÜK—ERDEM HERAL ARAŞTIRMASI

Değerli taşlar (süstaşları) tarih öncesi çağlardan beri, güzellik, zenginlik ve
statü simgeleri olarak kullanılmıştır. Ender bulunuşu ve fiziksel ve kimyasal
ayrıcalıkları nedeniyle, özel değerdeki malzemelerdir. Bir malzemenin süs
taşı sayılabilmesi için iki temel kriter vardır. Güzellik ve estetik görünüm ile
dayanıklılık ve ender bulunma özellikleridir. Ayrıca; taşınabilirlik, parlatılabilme,
ışık yansıtma ve ışık kırma, şekillendirmeye uygunluk, bünyesinde safsızlıklar
içerme gibi bazı özellikler de taşların değerlerini belirleyen ve arttıran
unsurlardır.
Yaver Sever
Ülkemizdeki değerli taşlar (süstaşları ) 3213 sayılı Maden Kanununun V. Grubunda değerlendirilmiş
olup, bu gruptaki madenler;
Elmas, Safir, Yakut, Beril, Zümrüt, Morganit, Akuamarin, Heliodor, Aleksandirit, Agat, Oniks, Sardoniks,
Jasp,Karnolin, Heliotrop, Kantaşı, Krizopras, Opal (İrize Opal, Kırmızı Opal, Siyah Opal, Ağaç
Opal), Kuvars kristalleri (Ametist,Sitrin, Neceftaşı (Dağ kristali), Dumanlı Kuvars, Kedigözü, Avanturin,
Venüstaşı, Gül Kuvars), Turmalin (Rubellit, Vardelit, İndigolit), Topaz, Aytaşı, Turkuaz (Firuze),
Spodümen, Kehribar, Lazurit (Lapislazuli), Oltutaşı, Diopsit, Amozonit, Lületaşı,Labrodorit, Epidot
(Zeosit, Tanzonit), Spinel, Jadeit, Yeşim veya Jad, Rodonit, Rodokrozit, Granat Minarelleri
(Spesartin,Grosüllar Hessanit, Dermontoit, Uvarovit, Pirop, Almandin), Diaspor Kristalleri, Kemererit
olarak belirlenmiştir.
Ülkemizde Maden Kanunu kapsamında verilmiş V. Grup madenlere ait tablo
aşağıda verilmiştir.
İli İlçesi Ruhsat aşaması
Maden adı
Balıkesir Dursunbey İşletme Ametist
Balıkesir Dursunbey İşletme Ametist
Erzurum Şenkaya İşletme Opal
Van Merkez İşletme Jasp
Çanakkale Bayramiç İşletme Opal
Bilecik Merkez İşletme Krizopras
Malatya Doğanşehir İşletme Rubi (Yakut)
Muğla Milas İşletme Diyaspor Kristalleri
Muğla Milas İşletme Diyaspor Kristalleri
Kütahya Merkez İşletme Opal
Muğla Milas İşletme Diyaspor Kristalleri
Tokat Zile İşletme Ağaç Opal
Malatya Doğanşehir Genel Arama Belirtilmemiş
Muğla Milas Genel Arama Belirtilmemiş
Muğla Yatağan Genel Arama Belirtilmemiş
Ankara Çubuk Ön Arama Agat
Ordu Fatsa Ön Arama Belirtilmemiş
Kahramanmaraş Ekinözü Arama Belirtilmemiş
Kahramanmaraş Pazarcık Arama Belirtilmemiş
Eskişehir Sarıcakaya Arama Belirtilmemiş
İstanbul Beykoz Arama Belirtilmemiş
Balıkesir Bigadiç Arama Belirtilmemiş
Kırklareli Vize Arama Belirtilmemiş
Hakkari Yüksekova Arama Kuvars Kristalleri
Eskişehir Sivrihisar Genel Arama Belirtilmemiş
Yozgat Sarıkaya Genel Arama Belirtilmemiş
İstanbul Büyükçekmece Ön Arama Belirtilmemiş
Türkiye’de değerli taş (süstaşı) arama
ve üretimleri, 3213 sayılı Maden Kanununa
göre V. grup maden arama
sertifikası ve V. grup maden işletme
sertifikası ile yapılmaktadır. Ancak
bazı V. grup maden üretimleri, başka
gruptaki madenlerin üretimi sırasında
Kanunun 16. maddesi kapsamında
zorunlu üretim olarak yapılmaktadır.
( Örneğin IV. Grupta yer alan boksit
madeninin üretimi sırasında Diyaspor
Kristallerinin üretimi gibi)
Ayrıca çoğunlukla süs taşı olarak değerlendirilmekte
olan kalsedon ise
IV. Grupta yer almaktadır.
3213 sayılı Maden Kanunu gereğince
bu kanuna tabi madenlerin aranması
veya işletilmesi için ruhsat alınması
zorunluluğu getirilmiştir.
Yukarıda isimleri belirtilen V. Grup
madenler 1000 hektarı geçmeyecek
şekilde, Maden Kanunun 16. Maddesi
gereğince ihale yoluyla ruhsatlandırılmaktadır.
V. Grup madenlere
arama sertifikası ve İşletme sertifikası
verilir.

Ülkemizdeki süstaşı niteliğindeki hammaddeler, genellikle SiO2 bileşimli minerallerden ve özellikle de
opal, kalsedon ve agat cinsi yarı kıymetli süstaşlarından oluşmaktadır. Bu süstaşlarının yataklandığı
bölgeler çoğunlukla Anadolu’nun batısında yoğunlaşmıştır. Ancak yapılacak olan yeni çalışmalarla ülkemizin
birçok bölgesinde de değerli taş (süstaşı) bulunma olasılığı oldukça yüksektir.
Türkiye değerli taş potansiyeli içerisinde henüz ekonomik getirisi yeterince fark edilmemiş kaynaklara
alternatif olabilecek en önemli malzemelerden birisi ve Türkiye’nin endüstriyel hammaddeleri içerisinde
geleceği en parlak ve en yüksek getirisi olabilecek ürünlerin başında değerli taşlar gelmektedir.
Türkiye’de böylesine yüksek düzeyde değerli taş potansiyeli olmasına rağmen bu değerli taşları işleyecek
olan işletmelerin yeterli düzeyde olmamalarının ana nedeni pazarlama sorunlarıdır. Mevcut olan
işletmeler küçük Atölyeler şeklinde düşük miktarlarda üretim yaparak, düşük gelir elde etmektedirler.
Değerli taş işletmeleri uygun pazarlama teknikleri uygulayamadıkları için hammadde zenginliği ve pazara
yakınlık avantajlarını yeteri kadar kullanamamaktadır.
Mücevher taşı ya da mineral maden işletmeciliği, Devlet tarafından desteklenmeli ve sektörün gelişmesine
katkısının planlanması sağlanmalıdır. Bu konuda dünya firmaları ile rekabet etmek ve dolayısıyla
bunu yapabilmek için bazı adımların atılması gerekmektedir.
Bu kapsamda;
• 3213 sayılı Maden Kanununda değişiklik yapılarak kalsedon ruhsatlarının da V. Grupta yer almasının
sağlanması,
• Maden Kanunundaki idari para cezalarının V. Grup madenler için hafifletilmesi,
• Ruhsat ve izin alınma süreçlerinin kolaylaştırılması,
• V. Grup madenlerin taban ihale bedellerinin daha düşük seviyelere çekilmesi,
• V. Grup maden ruhsat alanlarının 50 ya da 100 hektar ile sınırlandırılması,
• Bu gruptaki madenleri işleyen atölye ve benzeri tesisler “sürdürülmesi gerekli küçük el sanatları
tesis muafiyeti” için teşvik uygulamalarının getirilmesi,
• V. Grup madenlerin işlenmesi ile ilgili kurulacak olan atölyelerin KOSGEB tarafından desteklenmesi.
• V. madenlerin uluslararası fuarlarda tanıtım ve organizasyonların teşvik edilmesi, durumunda hem
sektöre ilginin artacağı hem de Devletin kayıtlarına işlenmiş olacağından önemli bir katma değer yaratacağı
tahmin edilmektedir.
Not: Bu değerlendirme yazarın kendi görüşleri olup, çalıştığı kurum veya başka bir kurumu bağlamamaktadır.
Yararlanılan kaynaklar:
• Yeşim TEMUR ( MTA Orta Anadolu II. Bölge Müdürlüğü, Konya)
• Prof. Dr. Murat HATİPOĞLU Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir Meslek Yüksekokulu, Taş ve Metal İşlemeciliği
Teknikerliği Programı Buca/İZMİR
• Doç. Dr. H. Hakkı SELİM, Türkiye’nin Değerli ve Yarı Değerli Mücevher Taşları İTO Yayınları (Yayın
No: 2014-4)

Çubuk agat Burhan Cücük-Edem Heral
Çubuk Agat Faysal Birlik
Aurokalsit—Nuran Nunu İlhan
Diyaspor—Halis Manav
Opal—Nuran Nunu İlhan
Pembe Turmalin-Yozgat Nuran N.İlhan
Ametist—Nuran Nunu İlhan
Spinel—Nuran Nunu İlhan
Agat- Nuran Nunu İlhan
Agat -Nuran Nunu İlhan

Filiz Işık
Filiz Işık
Filiz Işık
Şahin Karalı
Hasan Özel
Emrecan Şıracı
Fikret Anar

GARNET (LAL)
Sertlik:6.5-7
Bileşimlerine göre garnetler iki grup altında toplanmaktadır. Piralsipit grubu (pirop, almandin,
spessartin) ve ugrandit grubu (uvarovit, grossular, andradit). Demantoid dışındakilerin dispersiyonu
zayıftır. garnetlerden sadece grossular ultraviyole ışık altında luminesans gösterir
PİROP GARNET
Renk Çeşitleri: Orta kırmızımsı turuncudan koyu kırmızımsı turuncuya, hafif morumsu kırmızı
Rengin Sebebi: Demir, krom
Saydamdır. Çok koyu taşlarda buzlu cam görüntüsü görülebilir.
ALMANDİN GARNET
Renk Çeşitleri: Kırmızımsı turuncudan kırmızıya, hafif
morumsu kırmızıdan kırmızımsı mora. Ton tipik olarak koyudur.
Rengin Sebebi: Demir Saydam ve çok koyu örneklerde buzlu
cam görüntüsü olabilir.
Yıldız Almandin - Yıldız efekti ile genellikle çok koyu kırmızı
veya mor taşlar için kullanılır.
RODOLİT GARNET
Renk Çeşitleri: Kırmızımsı morun açık ve koyu tonları
Rengin Sebebi: Demir—Saydam
SPESARTİT GARNET
Renk Çeşitleri: Sarımsı turuncudan kırmızımsı turuncuya
Rengin Sebebi: Manganez ve biraz demir—Saydam
GROSULAR GARNET
Renk Çeşitleri: Açıktan koyu yeşile, açıktan koyu sarı, kırmızımsı
turuncuya, nadiren renksiz. Rengin Sebebi: Hessonit - Demir, Tsavorit - Krom iziyle birlikte vanadyum
UVAROVİT GARNET
Renk: parlak yeşil
ANDRADİT GARNET
Renk Çeşitleri: Sarı, yeşil, kahverengi, siyah
Rengin Sebebi: Demantoit - Krom, demir- Topazolit - Demir
Melanit- Demir ve titanyum
Demantoit - Saydam açıktan koyu yeşile, sarımsı yeşil olan türüdür.
Topazolit - Saydamdan yarı saydama sarı, kedigözü efekti gösterebilir.
Melanit - Opak ve siyahtır.
MALAYA VE RENK DEĞİŞTİREN GRANATLAR
Renk Çeşitleri: Malaya - açık ve koyu hafif pembemsi turuncu, kırmızımsı turuncu, sarımsı turuncu.
Renk değiştiren—gün ışığından akkor ışığa doğru geniş bir renk yelpazesi gösterir fakat mavi
renk baskın değildir.
Rengin Sebebi: Malaya - Manganez, biraz demir Renk değişimi - Krom ve vanadyum- Saydam
Optik Görünüm Farklılıkları: Renk değiştirme
Resimler wikipedia.com ve wikimedia.com ‘dan alıntıdır.

Taşların ışığı yansıtırken aldıkları büyüleyici görünüm, insanların ilgisini her zaman çeker. Taşların
içinden geçen ışık kırılmaya uğramadığı zaman. kuvars kristali gibi şeffaflaşır. Eğer ışık dalgaları taş
tarafından emilirse, renkler ortaya çıkar ve taş yarı şeffaf ya da mat bir görünüm alır. Işık dalgalarının
bir kısmını geçiren taşların görünümleri yarı şeffaftır. Aytaşı ve akiği bu tür taşlara örnek olarak verebiliriz.
Mavi akik ve lapis gibi mat görünümlü taşlar ise ışığın geçmesine izin vermezler.
KIRMIZI TAŞLAR
Kırmızı taşlar dünyadaki nadir renklerden biridir. Güvercin kanı yakut gibi saf kırmızı ve son derece
nadirdir. Çoğu kırmızı taşlar turuncumsu kırmızı (spinel), pembe-kırmızı (lal, lal) veya morumsukırmızı
(rubellite turmalin) vardır.
Burma Yakut Kırmızı Spinel Rodolit Garnet Rubellit Turmalin Rodonit Kırmızı Zirkon Kuprit
Kırmızı Elmas
MAVİ TAŞLAR
Mavi taşlar daha yaygın bir mücevher olmasına rağmen, çok az sayıda bazı taşlar, saf doymuş mavi
görülür. Tanzanit bazen yakın geliyor olsa da, Safir gerçekten tek örnektir. Diğer mavi taşlar grimsimavi
(spinel, Benitoit), yeşilimsi-mavi (zirkon, apatit, turmalin, mücevher silika) veya pastel mavi
(akuamarin, topaz) olma eğilimindedir.
Mavi Safir Tanzanit Mavi Spinel Aquamarin Mavi Zirkon Mavi Apatit Renk değş.Florit Benitoit
Mavi Topaz
Paraiba Turmalin Slika
YEŞİL TAŞLAR
Mavi Turmalin
Kalsedon
Yeşil taşlar dünyanın en iyi renk seçeneklerini sunuyor. Zümrüt, jadeit, tsavorit garnet ve Demantoid
garnet gibi yeşil taşlar oldukça nadirdir. Yeşil tonlu taşlarda krom, vanadyum veya demir izleri vardır.
Zümrüt Tsavorit Krom Turmalin Demantoid
Garnet
Krom Diopsit Peridot Sphene İdokraz
Prehnit
Yeşil Turmalin Yeşim Taşı Yeşil Safir Mali Garnet Krizoberil Aktinolit Krizopras Krom Kalsedon Ambigonit
Kedi Gözü

Apatit Yeşil Kuvars Yeşil Florit
PEMBE TAŞLAR
En iyi pembe taşlar, pembe tonlarını en geniş sergileyen, safir, spinel ve turmalindir. Nispeten pahalı
değildir ve büyük boyutlarda bulunabilir. Künzit ve Morganit popülerdir.
Pembe Safir Pembe Spinel Pembe Turmalin Kunzit Morganit Pezotait Padparascha
Safir
Rodokrozit
SARI/ALTIN VE BRONZ TAŞLAR
En değerli sarı veya altın renkli mücevherlerdir. İçlerinde safir ve emperyal topaz vardır. Citrine ve
Sarı Safir Sarı Beril Sarı Turmalin Bal Zirkon Sitrin Sarı Flourit Scapolit Sphene Sarı Topaz
sarı beril oldukça çekici ve yaygındır. Sarı turmalin nadir bulunur.
TURUNCU TAŞLAR
Canlı turuncu taşlar iyi olarak kabul edilir. Örneğin diğer taşlarda safir, spinel, turmalin ve Meksika
yangın opal turuncu tonlarında bulunabilir.
Turuncu Safir Spessarit
Garnet
Turuncu
Turmalin
Topaz Bal Sitrin Turuncu
Spinel
Ateş Opali
Sfalerit
Padparascha
Safir
Rodokrozit
MOR TAŞLAR
Menekşe renkli taşlar nispeten azdır. Takı için en popüler taş Ametistdir. Kalsedon genellikle grilila
renklerden oluşur. Safir ve Spinel bazen menekşe renkli bulunabilir.
Ametist Mor Flourit Mor Kalsedon Skapolit Violet Safir Mor Spinel Jeremejevit
BEYAZ/RENKSİZ TAŞLAR
Renksiz taşlar içinde en değerli mücevher Elmasdır. Nadir bulunur. Alternatif olarak beyaz safir,
beyaz zirkon, goshenite (beyaz beril), petalite ve Danburit kullanılabilir.
Elmas Beyaz Safir Beyaz Zirkon Goşhenit Petalit Danburit Beyaz Turmalin Ay Taşı

Nunu İlhan kafatası koleksiyonundan

Nunu İlhan kuşlar koleksiyonundan

SİTRİN
Nuran Nunu İlhan
Kuvars ailesinden olan sarı renkli bu
taş, adını Fransızca limon anlamına
gelen “citron” kelimesinden almıştır.
Eski Yunanlılar bu taşa limon taşı adını
vermişlerdir. Romalılar bu taşı nazardan,
kıskançlıktan korunmak için muska
olarak takarlardı.
Taşlardan anlamayanlar sitrini topazla
karıştırırlar. Sitrin Pegmatitlerde veya
hidrotermal olarak kaya boşluklarında
oluşur. Demir bileşimi ona sarı rengini
verir.
Renk : Açık sarıdan altın sarısına uzanan
bir rengi vardır.
Sertlik: 7,
Takıda çok kullanılır. Sitrin, genelde
değerli taşlar arasında uygun fiyatlı olmasına rağmen, daha koyu olan ve Madeira sitrini adı verilen
rengi en değerli olanıdır.
Mücevherde ilk olarak Helenistik çağda Yunanistan da kullanılmıştır. Eski çağlarda Sitrin’in mutluluk
taşı olduğuna inanılmış ve kötü düşüncelere karşı koruyucu olarak kullanılmıştır.
Ayrıca bu değerli taşın, depresyonun tedavisinde ve sinirleri yatıştırmada, vücuttan toksinleri atmada,
bağışıklık sistemini güçlendirip bedene canlılık ve güç verdiğine inanılmaktadır.
Sitrini ucu aşağı gelecek şekilde boynunuzda taşımanız gerekmektedir. Bu size güven ve evrensel
güç sağlar. Bir diğer adı da Tüccar Taşı olan Sitrini,
bazı inanan kişiler kasalarına koyarlar. Bunun
nedeni onların parasal güçlerini arttırdıklarına
inancıdır. 3. çakrayla ilgilidir. Güneş enerjisi
taşır. Mental tabaka yani, düşüncelerde etkilidir.
İletişimi sağlar. Sesi yükseltir.
Astrolojide aslan ve başak burçlarının taşlarından
biridir.
dumanlı kuvarslar 300C’de sarıya dönüşebilir.
Doğal Sitrin çok az bulunur. Piyasadaki sitrinlerin
büyük çoğunluğu çok hafif renkli olan ametistlerin
ısıyla işlem görmesinden elde edilir.
Brezilya ametisti 470C’de açık sarıya, 550-
560C’de ise koyu sarıya dönüşür, ancak bazı
Sitrin de Ametist gibi kuyumcuların kolay çalışabileceği taşlardandır. Citrinin temizliğinde, ultrasonik
yıkama genelde güvenlidir. Bunun dışında ılık sabunlu suyla ve bir fırça yardımıyla temizlenebilir
.
YAPILAN İYİLEŞTİRMELER
( HEATING ) Isıtma
Ametistten sitrin elde etmek için uygulanır.
Yaygındır.
Tespit edilemez.
Kalıcıdır.
Buhardan uzak tutulmalıdır.
Resimler wikimedia.com dan alıntıdır.

ENHANCEMENT : ÇOĞALTMA, ARTTIRMA ,İYİLEŞTİRME
Süstaşlarının doğadan çıkarıldığında her zaman mükemmel özellikte ve güzellikte olması beklenemez.
Süstaşları şeffaflık, renk ,temizlik vb. açısından istenilen güzellikte olmadığı durumlarda, yapılan
iyileştirme işlemleri ile arzu edilen güzelliğe kavuşturulur. Taşlar satılırken bazı kodlar kullanılır.
Bunlar onların işlem görmemiş veya hangi işlemi gördüğünü gösteren uluslar arası geçerli terimlerdir.
Aşağıda süstaşlarına yapılan iyileştirme işlemlerinde öncelikle kullanılan yöntemleri ve kodları görmektesiniz.
KOD : N - Doğal ( none ) : Tamamen doğal hiçbir işlem görmemiş süs taşları için kullanılır.
KOD : E - İşlem Görmüş ( Enhanced ) : Geleneksel ya da sık rastlanan muameleleri görmüş doğal
taşlardır.
KOD : H - Isıtma ( Heating) : Isıl işlemlerle renk ya da berraklık artırma işlemidir.
KOD : U - Difüzyon ( Diffusion ) : Renk verici elementler ısıl işlemlerle taş içerisine yayılır, dağıtılır.
KOD : D - Boyama ( Dying ) : Süs taşı tamamen yeniden renklendirilir veya rengi yoğunlaştırılır.
KOD : R - Radyasyon ( Irradiation ) : Gama, nötron, alfa, beta, x ışınları gibi yüksek enerjili ışınlama
yoluyla taş üstünde renk iyileştirme muamelesi yapılır.
KOD : B - Ağartma ( Bleaching) : Asit yıkamaları ile süs taşının rengi ağartılır.
KOD : C - Yüzey Kaplama ( Surface Coating) : Renkli ya da renksiz filmleme, vitraylama v.b. yöntemlerle
yüzeyin kaplanır.
KOD : F - Doldurma ( Filling ) : Cam, plastik ve benzeri maddelerle yüzey çatlakları doldurulur.
KOD : L - Lazer İle iyileştirme( Lasering) : Lazer ve kimyasal işlemlerle elmas üzerindeki muamele
yapılır.
KOD : O - Yağla doldurma ( Oiling ) : Yüzeyin ya da boşluklarının yağ ya da filmsi maddelerle kaplanması
işlemidir.
KOD : W - Yağlama ( Waxing ) : Gözenekli değerli taşlarda renksiz balmumu, parafin vb. ile gözenekleri
doldurarak taşın görünüşünü iyileştirme işlemidir
KOD : Fh - Akışkan ısıtma ( Flux Healing ) : İyileştirme sırasında eski açık olan kırıkları/çatlakları
yüksek ısı sayesinde eritme işlemi ile doldurma düzeltme işlemidir.
KOD : I - Emdirme ( Impregnation) : Gözenekli bir süstaşına renksiz bir madde (genelde plastik) emdirilerek
dayanıklılığının ve görünümünün iyileştirilmesi işlemidir.

Çok yorulmuş ve susamıştı. Yorgunluktan artık ayaklarını sürür hale gelmişti. Bir su birikintisi gördü.
Oracıkta oturdu.
Titan Koios’ un güzel kızı, Tanrısal ikizler Apollon ve Artemis’ in annesi tanrıça Leto, neden burada
olduğunu düşündü bir an. Zeus un kıskanç karısı, kötülük abidesi Tanrıça Hera, onun güzelliğini ve
Zeus’a doğurduğu ikizleri çok kıskanmış ve tüm öfkesini ona yöneltmişti. Leto ikizlerini ve kendisini
Hera’ nın gazabından korumak için, Olimpos da ki tanrıların sarayından kaçtı ve yollara düştü.
Günlerce ikizleri kucağında gece gündüz demeden yürüdü ve sonunda yorgunluktan bitkin vaziyette
Likya ülkesine ulaştı.
Su birikintisini görünce, çok sevindi. Çocukları Apollon ve kız kardeşi Artemis’e biraz su içirebilecekti
nihayet. Kendisinin de artık susuzluktan dili dönmüyor, konuşurken boğazı acıyordu. Nihayet
çatlamış dudaklarına bir yudum su değecekti.
Sevinçle avuçlarından çocuklarına su içirebilmek için, su birikintisine ellerini uzattı. Yörenin köylüleri
su birikintisinde saz topluyorlardı. Leto’ yu görünce daha bir avuç su almasına fırsat vermeden
koşup geldiler ve Leto’nun avucundaki suyun dökülmesine sebep oldular.
Tüm Görseller IDAR OBERSTEİN MINERAL
MUSEUM’da yer alan Gemstone Carving
örneklerine aittir.

Nuran Nunu İlhan
Görsel tr.wikipedia.org sitesine aittir.
Tanrıça Leto, tanrıça olduğunu falan düşünmeyip köylülerin bu tavrına saygı gösterdi ve gayet
saygılı bir şekilde “lütfen çocuklarımda bende susuzluktan perişanız, çok uzun bir yoldan geldik.
Biraz su içmek istiyoruz sonra gideceğiz buradan” dedi. Köylüler hırstan gözleri dönmüş vaziyette
hayır diye bağırdılar ve Leto’ ya git buradan, defol dediler. Birikintinin içinde ayakları üzerinde hep
birden zıplayarak dipteki çamurların havalanmasını ve suyun içilmeyecek kadar bulanmasını sağladılar.
Tanrıça su kimsenin değildir doğanın malıdır, herkes kullanabilir dediyse de köylülere dinletemedi.
Köylüler ellerindeki saz kestikleri bıçakları göstererek, git yoksa fena olur diye Leto’ ya
bağırmaya devam ettiler. O arada köylülerin arasından bir ayağı kesik küçük bir çocuk avuçlarına
aldığı suyu topallayarak Leto’ ya getirdi. Leto çocuğa tam teşekkür edip, suyu çocuklarına verecekken
köylülerden biri çocuğun eline vurdu ve su yere döküldü. Leto daha fazla dayanamadı ve köylülerin
bu davranışını cezalandırmaya karar verdi.
Yeter ben Tanrıça Leto’ yum siz kimsiniz ki
doğanın malı olan suyu içmemizi engelliyorsunuz,
madem suyu bu kadar seviyorsunuz,
ben ve çocuklarım içmesin diye çamurlara
buluyorsunuz. O zaman bundan
sonra siz çamurlu sularda debelenin. Evinizde,
yuvanızda bu çamurlu su olsun deyip,
affet bizi diye bağıran köylüleri dinlemeyip,
köylülerin hepsini kurbağaya çevirdi.
İçlerinde sadece ona su veren küçük
kurbağa üç bacaklıymış.
O günden bu zamana Kurbağalar suyun
içinde boğazlarını şişirerek vraklar ve Tanrıça
Leto’ya bizi eski halimize geri çevir diye
bağırırlarmış.
Kurbağa mücevherler ta eskilerden günümüze kadar değişimin ve paylaşımın simgesidir. Kurbağa
mücevherlerin arasında 3 bacaklı olanın ise özel bir yeri vardır. O zamandan beri tüm dünyada 3
bacaklı kurbağa mücevherler bereketin, zenginliğin, mutluluğun sembolüdür. Hatta Çinli iş adamları
üç bacaklı kurbağa motifli mücevher takar, iş yerlerinde bereket için bulundurur, gittiği yerlere
beraberinde götürür. Kurbağalar evde veya işyerinde kapıya dönük olarak konur ve bereketi
içeri çekmesi dilenir. Ayrıca mücevherde de özellikle kolye olarak boyunda taşınması daha yararlıdır.
“Ne demişler paylaşmayı bilmez isen zenginliği de bilemezsin. Çünkü en büyük zenginlik ne olursa
olsun bilgini, elindekini ihtiyacı olanla paylaşmaktır. Paylaştığın her şey daha fazlası olarak sana
geri döner.

1 2
3
4
5
1
2
3
4
5
SİPHONODENDRON) mercan fosili—Hakan Katar koleksiyonu
TRİLOBİT fosili —Nuran İlhan koleksiyonu
DENİZ YILDIZI fosili —Nuran İlhan koleksiyonu
MOSSASARUS sürüngen fosili—Hakan Katar koleksiyonu
BELEMNİT fosili —Nuran İlhan koleksiyonu

Dendritli opal –Agat Hasan Özel
Agat ,Azurit –Osman Yılmaz
Tokat Agat – Murat Okkan
Agat – Ali Dede
Collawood – Necmettin Eryılmaz

KÖKSAL IRMAK
Kütahya belediyesi İŞKUR-Kütahya Halk Eğitim Merkezi ortak
protokolü ile 2004 Yılından itibaren açılan Kıymetli Doğal taşları
işleme (Takı taşları) kurslarında, dezavantajlı gruplar da dahil
olmak üzere, ev hanımları öğrenci ve sosyal güvenlik kapsamında
olmayan Kadın erkek şartları uygun olan herkesin katılabileceği,
doğal taşları işlemeyi öğrenip, kurs sonunda başarılı
olan kursiyerlerin , Milli Eğitim Bakanlığı onaylı kurs bitirme
sertifikası almaya hak kazandığı kurslarda lapidari eğitimi vermektedir.

BU TAŞLAR
BİR SANAT
ESERİ GİBİ
Agat – Faysal Birlik
SÜSLÜ
Malakit– Nuran Nunu İlhan

Agat– Faysal Birlik

Floresan Agat Burhan Cücük-Erdem Heral