8FULLı

1

TÜRKÇE 8

2

“Bilmek, egemen olmaktır.”

-

Descartes

“Ne kadar çok çalısırsan

o kadar mesut olursun.”

Charles Dickens

“Bilim; iyi zamanlarda servet, kötü

zamanlarda bir sıgınak

-

ve iyi bir yol

göstericidir. ”

Aristoteles

3

TÜRKÇE 8

ÖN SÖZ

Sevgili Öğrenciler,

Sizin için bu yıl, eğitim hayatınızın önemli dönüm noktalarından biridir. Haziran ayında gireceğiniz LGS, daha

önce girdiğiniz ve bundan sonra gireceğiniz tüm sınavlardan farklıdır. Çünkü diğer sınavlarda başarılı olmasanız

bile sonraki sene yeniden bu sınavlara girebilirsiniz. Ancak LGS -tekrarı olmadığı için- bu yönüyle öteki

sınavlardan farklıdır.

Asıl amacımız, hayalinizdeki liseye yerleşebilmenize katkı sunmaktır. Elinizdeki kitap, MEB’in sınav mantığı

ve kazanım testleri esas alınarak hazırlanmıştır. Bu nedenle bu kitap sayesinde, haziran ayında karşılaşacağınız

sınav sorularını yadırgamayacaksınız.

Kitaptaki soruların zorluk derecesi LGS ile bire bir örtüşmektedir. Bununla birlikte nispeten daha fazla dikkat

gerektiren zor soruları kitaptaki “dikenli test” bölümünde topladık.

Fi ailesi olarak bu nitelikli kitabın sizlere faydalı olacağına inanıyor, başarılar diliyoruz.

Fİ YAYINLARI

4

. . .

IÇINDEKILER

1. KONU: GÖRSEL - TABLO YORUMLAMA 6-37

2. KONU: SÖZCÜKTE ANLAM 38-51

3. KONU: CÜMLEDE ANLAM 52-65

4. KONU: DEYİMLER - ATASÖZLERİ - ÖZDEYİŞLER 66-73

5. KONU: PARAGRAFTA ANLAM 74-109

6. KONU: FİİLİMSİLER (EYLEMSİLER) 110-123

7. KONU: CÜMLENİN ÖGELERİ 124-135

8. KONU: FİİLDE ÇATI 136-145

9. KONU: CÜMLE TÜRLERİ 146-157

10. KONU: ANLATIM BOZUKLUKLARI 158-169

11. KONU: YAZIM KURALLARI 170-181

12. KONU: NOKTALAMA İŞARETLERİ 182-193

13. KONU: SÖZ SANATLARI 194-199

14. KONU: YAZI TÜRLERİ 200-207

15. KONU: SÖZEL MANTIK - MUHAKEME 208-219

CEVAP ANAHTARI 220-224

5

TÜRKÇE 8

6

KONU

GÖRSEL OKUMA

TABLO YORUMLAMA

1

7

TÜRKÇE 8 GÖRSEL OKUMA - TABLO YORUMLAMA

1. Reklam şirketleri, bir ürünü tanıtırken öncelikle o ürünün faydalılığını esas alır. Çünkü insanlar reklamlarda göreceği ürünün

kendilerine bir yararı olacağını düşünürse o ürüne ilgi gösterir. Durum böyle olunca da şirketler, bir ürünün yararlarını reklamlarında

etkileyici bir şekilde gösterip müşterilerin ilgisini çekmeyi ve bu sayede daha fazla ürün satmayı amaçlar. Reklamı

yapılan ürünün hangi işlerde kullanılacağı ve ne gibi faydalarının olacağı müşterilere en etkileyici, en can alıcı şekilde sunulmaya

çalışılır. Görsellerde, afişlerde, televizyonlarda hep bu yararlı taraflar vurgulu bir şekilde gösterilir. Çünkü etkileyici bir

reklam, o ürünün kısa sürede tanınıp çok fazla kişiye ulaşmasını ve çok fazla sayıda satılmasını sağlar.

Bu metne göre, aşağıdaki reklam afişlerinin hangisi “ürünün faydalılığını gösterme” amacını taşımamaktadır?

A) B)

Dünyaca ünlü markanın en yeni

otobüsü

Dizüstü bilgisayarınızla hayatınız

kolaylasacak.

-

Hızlı ve konforlu bir seyahat

2+1 koltuklarda rahat bir yolculuk

Kişiye özel kulaklık ve ekranla internete

bağlanma

4 çekirdekle kasılmayan bir ekran

6 gb ram ve 8 saate kadar süren batarya

i7 işlemci

C) D)

Yeni makinemizle artık çamasırlar

-

tertemiz olacak.

Teknolojinin son harikası cep telefonları

artık elinizden düsmeyecek.

-

8 kg yük kapasitesi

Hızlı ve sessiz yıkama

özelliği

15 dakikada elbise

kurutma

Zarif, ince ve göz alıcı bir ekran

Farklı renk çeşitleri

Estetik tuşlar-kamera

Kavisli ve şık dış yüzey

8

TEST - 1

2.

BAĞIMLILIK DÖNGÜSÜ

Bu görseldeki döngü sıralamasına bakılarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Bağımlılığın çok kötü sonuçlara yol açtığının görüldüğü, hem sağlık açısından hem de sosyal yaşamda bunun yol açtığı

zararların anlaşıldığı ve bırakma isteğinin ortaya net çıktığı, bırakmanın artık bir zorunluluk hâline geldiği dönem “bırakmak

zorundayım” evresidir.

B) Kişilerin bağımlılığın ciddi sorunlarını henüz tam hissedemedikleri, kendilerine güvenlerinin yüksek olduğu ve bağımlılığı

kabul etmedikleri, diledikleri zaman bağımlılıktan kurtulabileceklerini düşündükleri evre “bir kereden bir şey olmaz” evresidir.

C) Ne kadar uğraşılsa da bağımlılıktan kurtulamayacağı düşünülen, bırakmanın çok zor hatta imkânsız olduğu sanılan evre

“bu meret bırakılmaz”dır.

D) Kişinin; bağımlılığın kendi sağlığına, psikolojisine, insanlar ile olan ilişkisine ve toplumsal yaşamdaki yerine verdiği zararları,

yarattığı büyük tahribatları görüp bunu bırakmak için çok uğraştığı ve sonunda bağımlılıktan kurtulduğu ve de bir

daha bu bağımlılığın esiri olmak istememeye kararlı olduğu evre “Bıraktım, bir daha başlamam.”dır.

9


3. Ay, ışık kaynağı değildir. Biz onu Güneş’ten aldığı ışığı yansıttığı için görürüz. Ay’ın Dünya’dan görünen yüzü, aydınlık olan

yüzüdür. Ayrıca Ay, hareket ettiği için onun aydınlık yüzünün büyüklüğü hep aynı değildir. Ay’ın Dünya’dan görünen şekline

Ay’ın evreleri denir. Bu evreler şunlardır:

Yeni Ay: Ay’ın görünmediği evredir. Ay; Dünya ile Güneş arasında kaldığı için Ay’ın karanlık yüzü Dünya’ya dönüktür.

İlk Dördün: Ay’ın sağ tarafının aydınlık olduğu evredir.

Dolunay: Ay’ın tamamı aydınlıktır.

Son Dördün: Ay’ın sol yarısının aydınlık olduğu evredir.

Hilal: Ay’ın C ya da ters C şeklinde olduğu evredir.

Şişkin Ay: Ay’ın yarısından fazlasının aydınlık olduğu evredir.

Bu açıklamalara göre, numaralanmış Ay şekillerinden hangileri sırasıyla “dolunay, yeni ay ve son dördüne” aittir?

A) 1, 3 ve 5.

B) 5, 1 ve 3.

C) 5, 1 ve 7.

D) 1, 5 ve 7.

10

TEST - 1

4.

Bu görseli en doğru yansıtan metin aşağıdakilerden hangisidir?

A)

B)

C)

D)

Uzun bir demir parçasının üzerinde oturan adamlar -büyük ihtimalle bir gökdelenin üstü- ellerindeki gazeteyi okuyor ya

da birbirlerine gösteriyor. Çok yüksekte olduklarını altlarında ve arkalarında görünen ev ve apartmanlardan anlıyoruz.

Hepsi oldukça rahat ve mutlu görünüyor. O kadar yüksek bir noktada olmalarına rağmen korkusuzca duruyorlar.

On iki adam, yerden oldukça yüksek bir demirin üstünde oturmuş. Büyük ihtimalle bir inşaatta çalışan işçilerdir. Kimisi

sohbet ediyor, kimisi manzarayı seyrediyor. Çoğunun üzerinde iş elbisesi bulunuyor. Hemen altlarında ise bulundukları

yerin ya da şehrin küçük görünen apartmanları ve evleri görünüyor.

Yüksek bir noktada olan uzun bir demir parçasının üzerinde 11 adam oturmuş. Çoğunun pantolonu mavi tonda. Bazılarının

elinde beyaz bir kâğıt parçası var. Kimisi kâğıda bakıyor, kimisi de kendi aralarında sohbet ediyor. Fakat hepsinin

ortak özelliği sanki gökyüzünde değil de yerde oturuyor gibi rahat duruşları.

Çoğunun başında şapka bulunan ve mavi pantolon giymiş adamlar, yerden oldukça yüksek uzunca bir demirin üstünde

-muhtemelen gökdelen inşaatında- keyifli bir sohbete dalmışlar. Aralarından bazıları gazete okuyor, bazısı da derin hayallere

dalmış.

11

TÜRKÇE 8

GÖRSEL OKUMA - TABLO YORUMLAMA

5.

Bu görseldeki bilgilerden hareketle

I. Türkiye’de 20. yüzyılın başından 2017 yılına kadar en az 6.0 büyüklüğünde, 210 büyük deprem yaşanmıştır.

II. Bitlis’te meydana gelen çığ düşmesi olaylarının sayısı, Tunceli ve Malatya’da meydana gelen çığ düşmesi sayısının

toplamından fazladır.

III. Sel ve su baskınlarının en fazla yaşandığı il Erzurum, en az yaşandığı il Van’dır.

IV. 1950’den 2018’e kadar meydana gelen heyelanların yüzde 21’i Giresun, Ordu, Trabzon ve Rize illerinde olmuştur.

hangileri söylenemez?

A) I ve II B) I ve III C) II ve IV D) III ve IV

12

TEST - 1

6. Kar taneleri, su buharının çok soğuk hava ile karşılaşarak ince buz parçalarına dönüşmesi sonucunda meydana gelir. Bu

ince buz parçaları birleşerek kar tanelerini meydana getirir. Kar tanelerinin ince buz parçalarının birleşiminden oluşması,

her birinin ayrı bir görünüme sahip olmasını sağlar. Bazı durumlarda, su buharı buz kristalleri şeklinde yoğunlaşarak altıgen

prizmalara dönüşür. Bu altıgen prizmaların köşeleri dallanmış bir şekilde görülür.

Kar tanelerinin en bilinen şekilleri şunlardır: Dalları çok fazla ve yapraklı olan en büyük kar tanesi kristali eğrelti şekilli olandır.

I

En yaygın kar tanesi şekli ise -2 derecede oluşan, düz altıgen levha şeklindeki plaka kar tanesidir. Çok az bilinen diğer bir

II

şekil kapak sütunlardır. Bu türde iki sütun arası makara şeklindendir. Altı dallı kristalin birbirine çarpması sonucu oluştuğu

III

için ikiz kristal olarak bilinen bir diğer tür ise 12 dallı kar kristalidir.

IV

Bu metinde numaralanmış kar tanesi türlerinin görselleri aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla verimiştir?

I II III IV

A)

B)

C)

D)

13


7.

Bu görsele bakılarak aşağıdakilerden hangisine kesin ulaşılır?

A) Kırmızı bir kaftan giymiş sakallı bir adam, eski zamanlara ait kıyafetleriyle bakımsız bir odada hafifçe eğilmiş; beslenen

kaplumbağaları seyrediyor.

B) Oda bakımsız, duvarların sıvaları ve boyaları dökülmüş. Küçük bir pencereden içeriye giren ışıkla oda aydınlanmış.

Kırmızı elbiseli, kambur bir adam da bu odada, hüzünlü bir şekilde kaplumbağalara bakıyor.

C) Ayağında terlik, başında sarık, ellerini de arkasında kavuşturmuş ve neyi (üflemeli bir müzik aleti) tutan yaşlıca bir adam

hafifçe eğilerek pencereden dışarıya bakıyor.

D) Odada yedi tane kaplumbağa var ve önlerindeki marulları yiyorlar. Kırmızı kaftanlı adamın sırtında ise bir nakkare

(eski zamanlara ait vurmalı bir çalgı) asılı ve nakkareyi çalmaya yarayan nesne boynundan aşağıya sarkmış.

14

TEST - 1

8.

Karikatürler; hem okuyucunun dikkatini ve ilgisini çekmek hem de ona belli konularda toplumsal bilinç kazandırmak amacıyla

çizilen eğlenceli ve de çarpıcı resimlerdir. Aşağıda da bu amaçla çizilen dört karikatür vardır. Bu karikatürler konusu

bakımından şu mesajları içerir:

I. Sosyal medyanın başta çocuklar olmak üzere insanlar üzerindeki olumsuz etkisi

II. İnsanların ağaçlara, doğaya ve ekolojik sisteme verdikleri zararlar

III. Kitap okumanın ne kadar önemli ve gerekli olduğu

IV. İnsanların çevreyi kirletmesi

Bu açıklamalara göre aşağıdaki karikatürlerden hangisinin konusu verdiği mesaj bakımından bu örneklerden

farklıdır?

A) B) C) D)

9.

Kültürel mirasımız çok zengin bir içeriğe sahiptir. Gelenek göreneklerimizden milli ve manevi değerlerimize kadar birçok

unsur kültür mirasımızı oluşturagelmiştir. Konuşmada, yazıda, edebî eserlerde, mimari yapılarda, kilimlerde, desenlerde ve

daha sayamayacağımız birçok türde sıralanmıştır. Özellikle hepimizin bildiği fıkralar, masal kahramanları, aşklar, ninniler,

maniler ve bunlara konu olan varlıklar ve kahramanlar çoğumuz tarafından bilinmektedir. Aradan yüzyıllar geçmesine rağmen

kalıcılıklarını ve etkileyiciliklerini hiç yitirmemişlerdir. Bizlere düşen görev ise bu güzel ve değeri paha biçilmez mirası

korumak ve sonraki nesillere en güzel şekilde aktarmaktır.

Bu bilgilere bakılarak aşağıdaki görsellerden hangisinin ulusumuza ait kültürel miraslardan olduğu söylenemez?

A) B)

C) D)

15

TÜRKÇE 8


1.

Ali, yeni taşındıkları bahçeli evlerinde bir kedi beslemeyi düşünüyor. Alacağı kedinin özelliklerini öğrenmek için bazı araştırmalar

yapıyor. Bu araştırmalarının sonucunda bazı kedi türleriyle ilgili önemli bilgiler ediniyor. Bu bilgiler şunlardır:

Fars (İran) Kedisi: Bu kedileri mükemmel yapan en

belirgin özellik; uzun tüyleri, göz alıcı surat yapıları ve

muhteşem katlı derileridir. Kaslı, iyi gelişmiş orta büyüklükteki

vücut yapıları ile her daim güçlü görünmeyi hedeflemekte

olan Fars kedisi, büyük kafaları ve kocaman

gözleri ile kendini sevdirmeyi

başarmaktadır ve insanları

çok sevmektedir.

Sfenks Kedisi: Egzotik görünümleri ile dikkatleri üzerine

çekmeyi başaran Sfenks kedisi, tüysüz yapısı ve

buruşuk derisi ile benzersiz bir duruşa sahiptir. Çarpıcı

fiziksel özellikleri arasında en belirgin görüleni paltolarının

olmayışıdır. Narin görünümleri ile beraberinde

küçük boylarda olan bu

kediler, inanılmaz derecede

ağır olma özelliğine

de sahiptir

Bengal Kedisi: Bengal,

Amerika üzerinde geliştirilmiş

olan Asya Leopar kedileri,

Burma, Mısır Mausu

karışımları ile geliştirilen

muazzam bir kedi türü olarak

bilinmektedir. Leopar derisi kısa tüyleri, zarif görünümü

ve kaslı yapıları ile ürkütücü bir görünüme sahip

olan Bengal kedisi, her zaman dost canlısı olmayı da

başarmaktadır.

Van Kedisi: Saf beyaz

tüyleri, farklı göz renkleri

ve asil duruşları; Van

kedisinin en belirgin

özellikleridir. Kedi ırkları

arasında oldukça zeki

sayılan Van kedisi, bağımsız

kimlikleri ile bilinmektedir. Oldukça insan canlısı

kişiliğe sahiptir. Çocuklar ile çok iyi geçinen Van kedisi,

yavru köpek ve kediler ile bir arada büyütülmesi durumunda

uyum içerisinde yaşayabilmektedir.

Ali; insanlarla iyi anlaşan, güçlü bir görünüşe sahip olan ve tüylü bir kedi beslemeye karar verdiğine göre bu kedi

aşağıdakilerden hangisi olabilir?

A) Van kedisi B) Fars kedisi C) Bengal kedisi D) Sfenks kedisi

16

TEST - 2

2.

KIŞ

İLKBAHAR

YAZ

SONBAHAR

Bazı resimler insanı geçmişe, çocukluğunun o saf ve tertemiz günlerine götürür. İşte benim için o resimler hangileri diye

sorsalar “İlkokul yıllarımda sınıflarda asılı olan mevsimler panosu.” derdim. Sizi bilmem ama ben o resimleri çok severdim,

ve her gördüğümde zamana yolculuğa çıkmış gibi olurdum. Hâlen bile bir ilkokulun önünden geçerken o okuldan içeri girip

bir sınıfta asılılar mı diye bakarım. Sarı sarı yaprakların yerlerde dökülüşün mevsimi, geçen ömür gibi beni hüzünlendirirdi.

Çiçeklerin açtığı, tabiatın yeniden canlandığı resim ise her baktığımda beni ferahlatır; o güzelim havayı, manzarayı görüp

içime çekerdim sanki. En çok da kardan adamların yapıldığı, yerde bembeyaz bir örtünün olduğu, çocukların mutluluktan

uçar gibi eğlendikleri resim beni mutlu ederdi.

Bu metinde yazar hangi mevsimden söz etmemiştir?

A) Sonbahar B) İlkbahar C) Yaz D) Kış

17

TÜRKÇE 8


3.

Güneş tutulması, Ay’ın Dünya ile Güneş arasına girmesiyle ve Güneş’in önünü kapatarak Güneş ışınlarının Dünya’ya ulaşmasını

engellemesi sonucu meydana gelen gök olayıdır.

Güneş tutulmasının üç şekli vardır:

1. Tam Güneş Tutulması: Ay’ın Güneş’i tamamen örtmesiyle meydana gelir ve Ay’ın Dünya’ya en yakın yörüngede olduğunda

gerçekleşebilir. Tam bir Güneş tutulması Dünya’nın yalnızca küçücük bir bölgesinden görülebilir.

2. Halka Şeklinde Güneş Tutulması: Ay’ın Güneş’in tüm yüzeyini kapsayacak kadar büyük olmadığında gerçekleşir ve Güneş’in

dış kenarları gökyüzüne bir ateş çemberi olarak görünür. Ay’ın Dünya’dan görünür büyüklüğü Güneş ile aynı gibidir.

Güneş diskinin Ay tarafından örtülmeyen kısmı, Dünya’dan sarı bir halka şeklinde gözlemlenir.

3. Parçalı-Kısmi Güneş Tutulması: Güneş’in belirli bölümlerinin Ay tarafından gölgelendiği durumlarda meydana gelir. Ay’ın

Güneş’i kısmen örtmesi sonucunda oluşur.

Bu bilgilerden hareketle aşağıdakilerden tam Güneş tutulmasının resmi olabilir?

A) B)

C) D)

18

TEST - 2

4. Aşağıda Türkiye’nin dört ayrı bölgesine ait güzelliklerin yer aldığı görseller verilmiştir.

Ağrı İshak Paşa Sarayı

Rize Ayder Yaylası

Kayseri Erciyes Dağı

Antalya Kleopatra Plajı

Ayşe, Burak, Ceren ve Demir bu yaz tatilinde aileleriyle ülkemizin bazı güzel yerlerini gezmişlerdir. Gezdikleri yerlerle ilgili

şunlar bilinmektedir:

Ayşe, yüzmeyi çok seviyor bu yüzden ailesiyle beraber sahil şehrine gidiyor.

Burak, tarihî yerleri çok seviyor. Gittiği yerde hem tarihi yapıları gezmiş hem de en yüksek dağı görme fırsatı bulmuştur.

Ceren; yeşilliği, doğal ve tertemiz havasıyla ünlü yüksek bir yerde tatilini geçirmiştir.

Demir, İç Anadolu Bölgesi’nde çok yüksek bir dağı olan şehre gitmiştir.

Bu bilgilere göre Ayşe, Burak, Ceren ve Demir’in gittikleri yerler sırasıyla aşağıdakilerden hangisinde doğru

verilmiştir?

Ayşe Burak Ceren Demir

A) Erciyes Dağı Kleopatra Plajı İshak Paşa Sarayı Ayder Yaylası

B) Kleopatra Plajı İshak Paşa Sarayı Ayder Yaylası Erciyes Dağı

C) İshak Paşa Sarayı Erciyes Dağı Kleopatra Plajı Ayder Yaylası

D) Ayder Yaylası İshak Paşa Sarayı Erciyes Dağı Kleopatra Plajı

19

TÜRKÇE 8


5.

Kakadu; tatlı, yumuşacık ve sevecen olarak adlandırılan kuşlardır. Bazıları 120 yıla kadar yaşayabilir. Gagalarının kuvveti,

bir köpeğin çenesinin kuvvetiyle neredeyse eştir. On yedi türden oluşan bu papağanların renkleri beyazdır. Papağanları

andırırlar. Kıvrık ve sağlam gagaları; kabuklu yemişleri kırmaya, kökleri bulup çıkarmaya ya da ağaç kabuklarının altındaki

böcek larvalarını avlamaya yarar. Solucana benzeyen dilleri beslenmelerine yardımcı olur. Kakadular ağaç tepelerinde yaşar

ve ağaç kovuklarında barınır. Gürültülü geniş sürüler hâlinde tarla ürünlerini yağmalayarak zarar verdikleri de olur. Kakadular

çok çeşitli sesler çıkarabilir. Islık çalarlar ve telefon çalması, insan sesi gibi sesleri taklit edebilirler. İyi konuşabilme

yeteneğine sahip olanlarına ender olarak rastlanır.

Buna göre aşağıdaki görsellerden hangisi “kakadu” kuşuna aittir?

A) B) C) D)

6.

Yas - aralıgı 12-15 olan çocuklar

medyayı nereden takip ediyor?

TV

Sosyal Medya

Aile ve

Arkadaşlar

Radyo

Bu kaynakların dürüst oldugunu düsünenler -

TV

Sosyal Medya

Aile ve

Arkadaşlar

Radyo

Yukarıdaki görseldeki bilgilerden hareketle 12-15 yaş grubundaki çocuklarla ilgili,

I. Medyayı en az radyodan takip etmektedirler.

II. Televizyon ve radyodaki kaynakları dürüst bulanların oranı eşittir.

III. Medyayı en fazla TV’den takip etmelerine rağmen en dürüst buldukları, aileleri ve arkadaşlarıdır.

IV. Birinci sırada takip etmelerine rağmen en az dürüst buldukları kaynak sosyal medyadır.

V. Takip edenler ve dürüst olduğunu düşünenler arasındaki en az fark aileden ve arkadaşlardan öğrenilenlerdir.

hangilerine ulaşılmaz?

A) I ve II B) II ve III C) III ve V D) IV ve V

20

TEST - 2

7.

Unutulan 10 geleneksel oyun

Sokak oyunları artık unutuldu. Oysa bu oyunlar çocukların eğitimini ve kişiliğini olumlu etkiliyor.

Teknoloji, yaşam ve çalışma koşullarını olduğu kadar çocukların oyun şekillerini de değiştirdi. Eskiden sokaklarda

koşup zıplayan çocukların yerine artık evlerinde saatlerce bilgisayar başında ya da ellerinde tabletlerle oturup beden gücü

harcamadan oyun oynayan çocuklar görüyoruz. Eğitimciler sürekli, eskiden sokakta oynanan ve artık “geleneksel” olarak

tanımlanan oyunların, çocukların eğitimi ve kişiliği üzerindeki olumlu etkilerini anlatıyor. Aileler de çocuklarının sokakta oynayabileceği

oyunları araştırıyor. Bu geleneksel oyunlarımızın en bilinenleri ise körebe, çelik çomak, saklambaç, birdirbir,

istop, ip atlama, yakan top, mendil kapmaca, yağ satarım ve yakalamacadır.

Aşağıda görselleri verilen geleneksel çocuk oyunlarımızdan hangisinin adı bu metinde verilmemiştir?

A) B)

C) D)

8.

Sanat, gerçekleri yansıtan bir araç olmalıdır. Sanat adamının işi de gerçekliği en doğal ve yalın hâliyle okuyucuyla buluşturmaktır.

Resim sanatında da durum böyle olmalıdır. İyi bir ressam realist yani gerçekçi olmalı, çizdiği resimlerde gerçeklikten

kopmamalıdır.

Bu açıklamaya göre aşağıdaki resimlerden hangisi gerçekçi sanat eserine örnektir?

A) B) C) D)

21

TÜRKÇE 8


1.

Özellikle cep telefonu ve bilgisayarın hayatımıza girmesiyle sosyal medya bağımlılığı dediğimiz etkisi çok yüksek bir bağımlılık

çıktı. Teknolojinin insan hayatına getirdiği sayısız fayda var. Ancak kişinin teknoloji kullanımı üzerinde kontrolünün

kaybolması veya teknolojiyi ölçüsüz ve sınırsız kullanması çok ciddi zararlara neden olabilir. Bu zararların en büyüğü kişilerin

sosyal hayattan kopması ve teknoloji bağımlılığına yakalanmasıdır. Teknoloji bağımlılığının çeşitli belirtileri vardır. Bu

belirtiler şunlardır:

Teknoloji bağımlılığının belirtileri:

I. Yalnızca birkaç dakika diyerek saatler harcamak

II. Uzun süre bilgisayar kullanmaktan dolayı fiziksel sorunlar yaşamak

III. Sanal konuşmayı yüz yüze konuşmaya tercih etmek

IV. İnternete girmek için yemek öğünlerini, derslerini ya da randevularını aksatmak

V. Geç saatlere kadar bilgisayar başında olmak

Bu açıklamalara göre aşağıdakilerden hangisi farklı bir bağımlılık türüne örnektir?

A) B) C) D)

2.

LGS’de 3 yanlıs 1 dogruyu götürüyor.

-

Emin olmadığınız soruyu işaretlemeyin!

Sadece bildiklerinizi yapın.

Unutmayın! Bir yanlış bile sıralamanızı değiştirebilir.

Artık merkezi sınavlarda 3 yanlış bir doğruyu götürecek. Hesaplama bu şekilde yapılacak. Bu yüzden bilmediğiniz, emin

olmadığınız soruları sakın işaretlemeyin. Çünkü bir yanlış bile hesaplamaları değiştirebilir. Sizi kazanmak istediğiniz liseye

yakınlaştırabilir ya da hedefinizden uzaklaştırabilir. Küsuratların bile artık büyük önem taşıdığı bu sınav maratonunda siz

değerli öğrencilerimize en büyük tavsiyemiz; bildiğiniz, doğruluğundan emin olduğunuz soruları işaretlemenizdir. Doğruluğundan

şüphe duyduğunuz, kesin sonuca varamadığınız soruları ise boş bırakmanızdır. Bunun ne kadar önemli bir hamle

olduğunu sınav puanları açıklanınca çok daha iyi anlayacaksınız.

Bu metinden hareketle aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Hedefe varmada artık yanlış sayısı da çok büyük önem taşımaktadır.

B) Bir soruyu boş bırakmak yerine biraz daha uğraşıp onu işaretlemek gereklidir.

C) Emin olmadığımız soruyu işaretlemek bizi puan olarak geriye düşürür.

D) Hiçbir soru boş bırakılmamalıdır demeyeceğiz, sadece kesin sonuca vardığımız soruları işaretleyeceğiz.

22

TEST - 3

3.

Aşağıdaki görsellerde Kemal Sunal’ın en çok izlenen dört filminin izlenme oranları yer almaktadır.

Çöpçüler Kralı %30

Kapıcılar Kralı %35

Sakar Şakir %20 Kibar Feyzo %15

Bu görsellerdeki bilgilere göre aşağıdakilerin hangisi çıkarılamaz?

A) En fazla izlenen filmin izlenme oranı, en az izlenen filmin oranının iki katından fazladır.

B) Çöpçüler Kralı flminin izlenme oranı, Kapıcılar Kralı filminden düşük; Kibar Feyzo filminden fazladır.

C) Sakar Şakir ve Kibar Feyzo filmelerinin izlenme oranlarının toplamı, Kapıcılar Kralı filminin izlenme oranından fazladır.

D) Kapıcılar Kralı ve Kibar Feyzo filmlerinin izlenme oranının toplamı, toplam izlenme oranının yarısına eşittir.

23

TÜRKÇE 8


4.

Bu görseldeki bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Kazaların en fazla yaşandığı il İstanbul, en az ise Ankara’dır.

B) Trafikten menedilen araçların sayısı bir milyondan fazladır.

C) Kazalar genellikle araçların yandan çarpmalarıyla oluşmuştur.

D) Hız nedeniyle meydana gelen kazaların sayısı; geçiş önceliği ve dönüş kurallarından kaynaklanan kazaların

toplamından fazladır.

24

TEST - 3

5.

1. Asıl adı Kemal Sadık Göğceli olan

Yaşar Kemal, 1923 yılında Adana’nın

Osmaniye ilçesine bağlı Hemite

köyünde doğdu.

8. 29 dilde yayımlanmış olan kitaplarıyla,

dünya yazınında çok önemli bir

yeri vardır.

2. Henüz ortaokul sıralarındayken halk

yazınına duyduğu ilgi, onu folklor derlemeleri

yapmaya yöneltti.

7. Yapıtlarında; Torosları, Çukurova’yı,

Çukurova insanının acı yaşamını, ezilişini,

sömürülüşünü, kan davasını, ağalık

ile toprak sorununu, çarpıcı bir biçimde

ortaya koyan yazarın eşsiz betimlemeleri,

eserlerinin en önemli özelliğidir.

3. Ortaokulun son sınıfındayken okulu

bırakmak zorunda kaldı ve ırgatlık, amelebaşılık,

pirinç tarlalarında su bekçiliği,

arzuhâlcilik, öğretmenlik, kütüphane memurluğu

işlerinde çalıştı.

6. 1955-1984 yılları arasında öykü, roman,

röportaj ile makalelerinden oluşan

33 kitabı yayımlandı.

4. 1952 yılında “Sarı Sıcak” adlı öykü kitabı

yayımlandı. İlk romanı “İnce Memed” ise

1955 yılında çıktı.

5. İlk romanı “İnce Memed” ile 1955 yılında

Varlık Roman Armağanı’nı kazandı.

Bu metinden hareketle Yaşar Kemal’le ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?

A ) Eserlerinde modern yaşamı ve insanların zamanla yaşadığı değişimi anlatmıştır.

B) Eserleri birçok dile çevrilmiş ve dünya edebiyatında önemli bir yer edinmiştir.

C) İlk romanını ortaokul yıllarında kaleme almıştır.

D) Okulu terk ettikten sonra ırgatlık, çobanlık, muhasebecilik gibi çeşitli işlerde çalışmıştır.

25

TÜRKÇE 8


6.

I

II

IV

III

Avustralya’nın güneybatı kesimlerinde yaşayan kanguru familyasından olan “quokka”, sempatik ve cana yakın olan bir hayvan

türüdür. Quokkalar “ağaç kanguruları” olarak da bilinir. Gülen yüzüyle insanların ilgi odağı olmuştur. Sürekli gülen ve

minik bir kanguruya benzeyen quokkalar insanlardan korkmazlar. İnsan ilgisi hoşlarına gittiği için, cana yakın tavırlarıyla

kendilerini sevdirirler. Bu yüzden dünyanın en mutlu hayvanı olarak bilinirler. Ot ile beslenen quakkalar, vejetaryendir. Kiloları

2.5 kg ile 5 kg arasındadır. Boyları ise 40 cm ile 90 cm arasıdır. Dostane yaklaşımlarından dolayı kurtlara ve tilkilere ne yazık

ki yem olma tehlikesiyle karşı karşıya kalıyorlar. Bu da nesillerinin tükenme tehlikesine neden olmuştur. Bu yüzden quokkalar

koruma altına alınmıştır.

Bu açıklamalar göre yukarıdaki numaralanmış görsellerden hangisi, dünyanın en sevimli hayvanlarından olan

“quokka”ya aittir?

A) I. B) II. C) III. D) IV.

7.

Türkiye; Asya ve Avrupa kıtasını birleştiren bir köprü görevini gören konumundan dolayı her zaman büyük önem taşıyan bir

ülke olmuştur. İklim çeşitliliği, verimli bitki örtüsü, doğal kaynakları ve tarihî dokusuyla insanları kendine hayran bıraktıran

nice güzelliği barındırmaktadır. Doğal güzelliklerinin yanı sıra tarihî güzellikleriyle de adını dünya harikalarına yazan bir ülke

konumundadır. Gerek Osmanlı ve Selçuklu Devleti gerekse eski uygarlıklara ait birçok eseri barındırdığı ve birçok medeniyetin

izlerini taşıdığı için, Türkiye’deki birçok yer UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası Listesi’ne girmiş ve koruma

altına alınmıştır. Bu özelliklerinden dolayı her yıl milyonarca turist tarafından ziyaret edilmektedir. Bu da ülke ekonomisine

çok büyük katkılar sağlamaktadır.

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi Türkiye’deki tarihî güzelliklerden biri değildir?

A) Adıyaman Nemrut Dağı B) İstanbul Topkapı Sarayı C) Trabzon Uzungöl D) Diyarbakır Surları

26

TEST - 3

8.

9.

Bilim insanları, arkeolojik kazılarda antik bir kentin duvarında yukarıdaki şekilleri buluyorlar. Bu şekillerin bilinmeyen bir

yazı sistemi olduğuna karar veriyorlar. Bu yazı sisteminde her şeklin bir sözcük olduğu ve sözcüklerin soldan sağa dizildiği

sonucuna varıyorlar.

Bu bilgilere göre aşağıdaki şiirlerden hangisi mağara duvarında bulunan sembollerin düzenine uygun yazılmıştır?

A) Yeni bir gün

Doğan güneşle

Güneşle doğan umutlar

C) Çalışmak umutla yarınlara

Heyecanla sevinçle

Heyecanla sevinçle çalışmak

27

B) Bulutlar şarkı söylüyor

Gülümsüyor gökyüzüne

Gökyüzüne gülümsüyor bulutlar

D) Gözlerin cesaret veriyor

Durmadan haykırıyor

Durmadan haykırıyor cesaret

TÜRKÇE 8

Dikenli Test

Dikkat !


1.

Kurşun kalem; kâğıt üzerine yazı veya çizim için kullanılan, yazıcı kısmı çoğunlukla kil ve grafitten üretilen kalemdir. Özellikle

de çizimler söz konusu olduğunda kalemlerin kalınlığı ve yumuşaklığı hakkında bilgi sahibi olmak hem zamandan hem

de paradan tasarruf etmemizi sağlar. Kurşun kalemler esas olarak, sertlik ve yumuşaklık durumlarına göre üç gruba ayrılır.

Bu gruplar B (Black / koyu ve yumuşak uçlu), H (Hard / açık renk ve sert uçlu) ve F (Fine / ne açık ne de koyu ve sert uçlu)

şeklinde sıralanmaktadır.

KURŞUN KALEM SERTLİK DERECELERİ

Yumuşak Kurşun Kalemler (7B, 6B, 5B, 4B, 3B, 2B):

Bu kalemler çok yumuşak oldukları için taslak çizimlerinde yararlıdır. Bu gibi çalışmaların sonlandırılabilmesi için karalama

ve kaba çizgilerde kullanılan bu kalemler sıkça sivriltilmelidir. Bu dereceler, çeşitli tipte artistik çalışmalarda, eskizde ve mimari

çizimdeki tam büyüklükte detaylar için kullanılırlar.

Orta Kurşun Kalemler (B, HB, F, H, 2H, 3H):

Bu dereceler, teknik çizimde her çeşit çalışmaya uygundur. Daha yumuşak derecelerden B ve HB kalemler, makine ve

mimari çizimlerinde taslak, yazı ve serbest el çalışması için kullanılırlar. Makine ve mimari çizimlerde kullanılan daha sert

derecelerden H ve 2H kalemler, kesin çizgilerde yaygın olarak kullanılırlar.

Sert Kurşun Kalemler (4H, 5H, 6H, 7H, 8H, 9H):

Bu grubun daha sert kalemleri, büyük bir dikkat ve doğruluk isteyen harita, grafik ve çizerek yapılan çözümlerde kullanılır.

Bu grubun daha yumuşak kalemleri mühendislik çizimlerinin bazı çizgi çalışmalarında kullanılır. Bu çizgiler, çok silik olacağından

bu kalemlerin kullanımları sınırlıdır.

Bu bilgilere göre; Harita Teknikeri olan Ali Bey, Ressam Berrak Hanım ve Makine mühendisi Cemal Bey’in kendi işleri

için kullanabilecekleri en doğru kalemler aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

Ali Bey Berrak Hanım Cemal Bey

A) Yumuşak kurşun kalem Orta kurşun kalem Sert kurşun kalem

B) Sert kurşun kalem Yumuşak kurşun kalem Orta kurşun kalem

C) Orta kurşun kalem Sert kurşun kalem Yumuşak kurşun kalem

D) Sert kurşun kalem Orta kurşun kalem Yumuşak kurşun kalem

28

TEST - 4

2.

Timur İmparatorluğu ve Osmanlı İmparatorluğu’nda bir astronom, matematikçi ve dil bilimcidir. Babası,

Timur’un (1369-1405) torunu olan Uluğ Bey’in (1394-1449) doğancıbaşısı idi. “Kuşçu” lakabı buradan

gelmektedir. Ali Kuşçu astronomi konusunda kendisini oldukça geliştirmiştir. İstanbul’un enlem ve

boylamlarını hesaplamış ve güneş saatleri yapmıştır.

Cezeri 12. yüzyılda yaşamış; otomasyon ve otomatik sistemlerinin kurucusu kabul edilen kişidir. Pek

çok büyük makine yapımı ustasına, mucide önder olmuştur. Cizre’de yaşadığından dolayı Cizreli manasına

gelen Cezeri denilmiştir. Cizreli büyük mucit, bilgisayarların temellerini atan âlim, fen ve teknik

adamı; robot, saatler, su makineleri, şifreli kilitler, şifreli kasalar, termos, otomatik çocuk oyuncakları

gibi 60 makinenin mucidi ve dünyanın ilk sibernetik bilginidir.

Cahit Arf, 1910-1997 yılları arasında yaşamış dünyaca ünlü matematikçidir. Cisimlerin kuadratik formlarının

sınıflandırılmasında ortaya çıkan ve kendi adıyla anılan “Arf Sabiti“, “Arf Halkaları” ve “Arf Kapanışları”

gibi terimleri bularak matematik ve bilim dünyasına önemli katkılarda bulundu. Alman matematikçi

Helmut Hesse ile, Hesse-Arf Kuramı’nı geliştirdi.

1946 yılının Eylül ayında Mardin’in Savur ilçesine doğmuştur. Aziz Sancar, 1963 yılında İstanbul Üniversitesi

Tıp Fakültesini kazanmıştır. Üniversiteden sonra doktorası için gittiği Amerika’da birçok üniversitede

çalışmıştır. DNA üzerindeki çalışmalarıyla tanınmaktadır. Kanserli hücreleri tedavi etmeye

çalışmıştır. 2015 yılında Nobel Kimya Ödülü almıştır. DNA’nın onarılması üzerine yaptığı çalışmalarla

bu büyük ödülü almaya hak kazanmıştır.

Yukarıda kısa hayat öyküleri verilen bu bilim adamlarının ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ulusumuza ait bilim adamları olmaları

B) Matematik üzerinde çalışmış olmaları

C) Tıp konusunda başarılı çalışmalar yapmaları

D) Makineler üzerinde yaptıkları çalışmaları

29

TÜRKÇE 8

Dikenli Test

Dikkat !


3.

Güneş’in bir yılda takip ettiği düşünülen yörüngenin içlerinden geçtiği ve belli sembollerle gösterildiği on iki takımyıldıza burç

denir. Bu bilim dalına astroloji ve bununla uğraşanlara da astrolog denir. Burçların, insan kişiliği hakkında önemli bilgiler verdiği

düşünülür. Bu yüzden çağlar boyunca burçlar, insanoğlunun ilgisini çekmiş ve insanoğlu bunları sürekli merak etmiştir.

Aşağıda burçların genel özellikleri hakkında bilgiler verilmiştir:

Koç Burcu/ (21 Mart-20 Nisan): Cesaretli ve

kararlıdır. Kendine çok güvenir. Önderlik özellikleri

de oldukça fazladır. Duygusal değildir ve bencildir.

Terazi Burcu (23 Eylül-22 Ekim): Başkalarının

sözüne uyan, kararlarını hemen değiştirebilen

burçtur. Ağır başlı ve diplomatik bir yapısı vardır.

Boğa Burcu (21 Nisan-21 Mayıs): Azimlidir ve

sağlam bir karaktere sahiptir. Sinirlerine hâkimdir.

Tuttuğunu koparır ve kararsızdır.

Akrep Burcu (23 Ekim-22 Kasım): Sırdaştır

ve gerçek bir dosttur. Çalışkan ve kararlıdır. Fakat

kuşkucu, kıskanç ve alıngandır. Çabuk pişman olur.

İkizler Burcu (22 Mayıs-21 Haziran): Bulunduğu

ortama ayak uydurur; konuşkan ve dinamik bir

ruha sahiptir fakat kararsızdır.

Yay Burcu (23 Kasım-21 Aralık): Özgürlüğü

seven, komik ve dürüst olan bu burcun insanı dikkatsizdir

ve batıl inançlara sahiptir.

Yengeç Burcu (22 Haziran-22Temmuz): En

sıcakkanlı olan burçtur. Dikkatli ve sevecendir. Sevdiklerini

sahiplenir ve korur.

Oğlak Burcu (22 Aralık-20 Ocak): Kıskançlığıyla

bilinen bu burcun insanı; komik, dikkatli, sıcakkanlı

ve azimlidir.

Aslan Burcu (23 Temmuz-22 Ağustos): Her

şeye karışır; sıcakkanlı ve de yeteneklidir. Ancak çok

sabırsızdır.

Kova Burcu (21 Ocak-18 Şubat): Tek başına

hareket etmeyi seven bu burcun insanı orijinaldir,

yeteneklidir fakat duygusal değildir.

Başak Burcu (23 Ağustos-22 Eylül): Her şeyi

kafasına takar. Titiz ve zekidir. Her zaman her şeyin

en iyisini ister. Eleştiri yapmayı sever.

Balık Burcu (19 Şubat-20 Mart): Burçlar arasında

en duygusal olan bu burcun insanı azimli, kıskanç

ve gizemlidir.

Ayşe, Berat, Cemil ve Derya adlı dört arkadaşın kişilik özellikleri ile ilgili şunlar bilinmektedir:

Ayşe: Titiz, zeki, eleştirel ve mükemmelliyetçidir fakat çok takıntılı bir karaktere sahiptir.

Berat: Özgürlüğüne düşkündür. Esprili ve dürüsttür. Fakat batıl inançları vardır ve dikkatsizdir.

Cemil: Kararlıdır ve gözü pektir. Öz güveni yüksektir. Liderlik özelliği vardır. Fakat duygusal değildir ve de bencildir.

Derya: Sağlam bir kişiliği vardır. Kolay sinirlenmez. Azimlidir, tuttuğunu koparır. Fakat kararsızdır.

Burçların genel özellikleri düşünüldüğünde Ayşe, Berat, Cemil ve Derya’nın burçları sırasıyla aşağıdakilerden hangisinde

doğru verilmiştir?

Ayşe Berat Cemil Derya

A) Başak Yay Koç Boğa

B) Koç Boğa Aslan Oğlak

C) Kova Balık Akrep Kova

D) Akrep İkizler Yengeç Aslan

30

TEST - 4

4.

Bu görselden hareketle,

I. Esnaf sayısının ez az olduğu il Şırnak’tır.

II. Esnaf yoğunluğunun en fazla olduğu ikinci il 3.8 oranla Burdur’dur.

III. Esnaf yoğunluğunun en az olduğu iller Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndedir.

IV. Esnaf yoğunluğunun en fazla olduğu illerin hepsinin denize kıyısı bulunmaktadır.

bilgilerinden hangileri doğrudur?

A) I ve II B) I ve IV C) II ve III D) III ve IV

31

TÜRKÇE 8

Dikenli Test

Dikkat !


5.

Alexander Graham Bell (1847-1922)

3 Mart 1847’de İskoçya’da doğan

Alexander Graham Bell,

1876’da telefonu icat etti. 7 Mart

1876’da telefonun patentini aldı.

İlk telefon şirketi olan Bell telefon

şirketini 1877’de kurdu. Ayrıca

kendi geliştirdiği fonograf için

bir, hava araçları için beş, hidro

uçaklar için dört ve selenyum

piller için de iki patenti vardır.

Aslında Graham Bell, sağırların sessizliğini ortadan kaldırmaya

çalışıyordu. Bunu başaramadı ama her gün

yeni bir özelliğe kavuşan telefonla birbirinden kilometrelerce

uzaktaki insanların birbirlerini duymalarını sağladı.

Thomas Alva Edison (1847 – 1931)

1847’de Amerika’nın

Ohio eyaletinde doğan

Thomas Edison, bini

aşkın buluş yapan

ünlü bir mucittir. Teknolojinin

gelişmesine,

yaptığı “ampul” icadı

ile bir ışık olmuştur.

Edison çok fakir bir ailenin çocuğuydu. Okulunda başarısı

yoktu. Bu okuldan atılmasına neden oldu. Sonra içini

bir hırs bürüdü. Çöplüklerden bulduğu dergilerle ve gazetelerle

kendini geliştirdi. Hem çalışıp hem de araştırmalarını

sürdürdü. Sabahlara kadar odasında ışığı açık

olur, sürekli deneyler yapardı ve sonunda en önemli buluşu

olan ampulü icat etti.

Albert Einstein (1879 -1955)

Albert Einstein, Almanya’da dünyaya geldi. Eğitimine

Münih’deki bir ilkokulda başladı. Okulda zekâ geriliği

olduğu söylendi, bu yüzden bir süreliğine okulu bıraktı.

Ailesinin desteğiyle yarım kalan eğitimine devam etti

ve Zurich Üniversitesinde profesör oldu. 1921 yılında

Nobel Fizik Ödülü’nü kazandı. Bir fizikçi ve matematikçi

olarak Einstein; Edison ya da Graham Bell gibi bir icatçı

değildir. Fakat onun “Genel Görelilik Kuramı”; zaman

kavramına, uzaya, maddeye, enerjiye ve yer çekimine

yeni bakış açıları kazandırmıştır.

Çalışmaları;

atomik enerjinin kontrolü,

uzayın keşfi ve ışık

uygulamaları gibi önemli

ilerlemelerin ilham kaynağı

olmuştur.

Louis Pasteur (1822-1895)

Louis Pasteur, 27 Aralık 1822’de

Fransa’nın Dole kentinde doğdu.

Okul yıllarında resim konusundaki

yeteneğiyle göz dolduruyordu.

Sonrasında kimyaya ilgi duymaya

başladı ve Paris’e giderek bu

alanda eğitim aldı. Pasteur içtiğimiz

sütün bozulmasını önlemenin

yöntemini keşfetti. Bu yönteme,

Pasteur’ün adıyla ”pastörize” etmek denilmektedir.

Uzun süre saklanabilecek içecekler hakkında geliştirdiği

yöntem, “pastörizasyon” olarak bilinmektedir. Pasteur,

aşı yöntemini de buldu. Onu asıl şöhret yapan kuduz ve

şarbon aşısını buluşu oldu. Bu yöntemle birçok insanın

hayatını kurtaran bir buluşa imza atmış oldu.

Bu dört bilim insanının ortak özelliği için,

I. İnsanlık tarihine damga vuran icatlar yapmışlardır.

II. Aynı yüzyılda doğmuşlardır.

III. Okul yıllarında başarısız olmuşlardır.

IV. İcatları ya da bilimsel teorileriyle ünlenmişlerdir.

V. Avrupa ülkelerinde yaşamışlardır.

yargılarından hangileri söylenebilir?

A) I ve II B) I ve III C) II ve IV D) IV ve V

32

TEST - 4

6.

Ünlü yazar, genç yazara mektubunda şöyle diyordu: “Doğa betimlemelerinizde gerçek sanatçılara özgü bir çaba içindesiniz.

Ancak ‘deniz derin derin nefes alırken’, ‘ağaçlar hiç durmadan mırıldanırken’ türünden betimlemeleriniz, anlatımı

basmakalıplaştırıyor; bazen de anlaşılmaz durumlara sokuyor.”

Bu metindeki bazı sözcüklerin anlamları “ , , , ” simgeleriyle verilmiştir. Bu sözcükleri metinden

bularak aşağıdaki bulmacaya yerleştiriniz.

Bir durum, bir nesne veya bir nitelik olarak var olan, varlığı inkâr edilemeyen, özbeöz, hakiki, reel.

Bir duyguyu, bir düşünceyi, bir konuyu söz veya yazı ile bildirme, ifade.

Ara sıra, kimileyin.

Tasarlama, bir şeyi sözle veya yazıyla anlatma, göz önünde canlandırma, tasvir.

1

4

3

ANAHTAR SÖZCÜK

2

1

2

3

4

Numaralanmış kutularda yer alan harfler “ANAHTAR SÖZCÜK” bölümüne yerleştirildiğinde aşağıdakilerden hangisi

oluşur?

A) K E Z A

B)

K

A

Z

A

C) K E R E

D)

K

A

R

E

33

TÜRKÇE 8

Dikenli Test

Dikkat !


7.

Kullanıcı Sayısı (Milyon)

64

62

60

58

57

2019 yılı ülkelere göre cep telefonu

kullanan kişi sayısı grafiği

İspanya İtalya Fransa Türkiye Yunanistan Almanya İngiltere İspanya

Ülkeler

Türkiye 2019’da sıralamadaki yerini korumuştur.

2019’da Fransa, İspanya’yı geçerek son sıradan kurtulmuştur.

Almanya 2019’da liderliğini kaybetmiştir.

İngiltere 2019’da Almanya’yı geçerek bir sıra yükselmiştir.

Bu bilgilere göre 2018 yılına ait “Ülkelerin cep telefonu kullanıcı sayısı”nın grafiği aşağıdakilerden hangisidir?

A) B)

Kullanıcı Sayısı


Fransa

İngiltere

Türkiye

İspanya

Almanya

İtalya Fransa Türkiye Yunanistan İspanya

C) D)


Fransa

İspanya

Türkiye

İngiltere

Almanya

Ülkeler

İtalya Fransa Türkiye Yunanistan İspanya


Türkiye

Almanya

İngiltere

Ülkeler

Ülkeler

Ülkeler

İtalya Fransa Türkiye Yunanistan İspanya İtalya Fransa Türkiye Yunanistan İspanya

İspanya

İspanya

Fransa Fransa

Almanya

Türkiye

İngiltere

34

TEST - 4

8.

Aşağıda bir fotoğraf makinesinin garanti şartları ve kullanım kılavuzu verilmiştir.

GARANTİ ŞARTLARI

1. Garanti süresi, ürünün teslim tarihinden itibaren

iki yıldır.

2. Garanti hizmetinden faydalanmak için faturanın

gösterilmesi zorunludur.

3. Ürünün, garanti süresi içinde gerek malzeme ve

işçilik gerekse de montaj hatalarından dolayı arızalanması

hâlinde hiçbir ücret talep edilmeksizin

tamiri yapılacaktır.

KULLANIM KILAVUZU

1. Fotoğraf makinenizin şarjı için hasarlı güç kabloları,

priz veya fişler kullanmayınız.

2. Makinenizi sıvı temasından koruyunuz.

3. Herhangi bir arıza meydana gelirse fotoğraf mekinenizi

kendiniz tamir etmeyiniz.

4. Fotoğraf makinenize, güvenilir olmayan internet

sitelelerinden format atmayınız.

4. Ürünün, kullanım kılavuzunda yer alan hususlara

aykırı kullanılmasından kaynaklanan arızalar garanti

kapsamı dışındadır.

Bahar, Cenk, Derya ve Emrah isimli dört farklı müşteri; bir firmadan farklı tarihlerde fotoğraf makinesi almışlardır. Fakat

aldıkları fotoğraf makineleri çeşitli nedenlerden dolayı arızalanmıştır. Bu dört müşteri, arızalanan fotoğraf makinelerinin

garanti kapsamında tamir edilmesini istemektedir. Makineleri aldıkları firmaya bu amaçla dilekçe yazmışlardır.

Buna göre aşağıdaki kişilerden hangisinin talebinin firmadan olumlu cevap alması beklenir?

A) Bahar: Bir yıl önce firmanızdan aldığım fotoğraf makinesi şarj almıyor. Faturam olmadığı için kimlik bilgilerimi

gönderiyorum. Ürünün değiştirilmesini veya ücretsiz tamirini talep ediyorum.

B) Cenk : Firmanızın İnternet sitesinden yirmi üç ay önce aldığım ve faturasını sakladığım fotoğraf makinemin

flaşı çalışmıyor. Ürünün firmanız tarafından tamir edilmesini istiyorum.

C) Derya: Henüz bir hafta önce firmanızdan aldığım fotoğraf makinem suya düştü. Makinem o günden beri

çalışmıyor. Cihazımın garanti kapsamında tamir edilmesini istiyorum.

D) Emrah: Firmanızdan bir buçuk yıl önce aldığım fotoğraf makinem, kullanım kılavuzuna uygun kullandığım hâlde

arızalandı. Ürünü açıp incelediğimde mercek bölümünün tozlandığını gördüm. Ürünün tamir edilmesini istiyorum.

35

TÜRKÇE 8

Dikenli Test

Dikkat !


9.

Umut Parkı’ndaki bir bankta oturan Mahsun’a, oradan geçen bir kişi Millet İlkokuluna yürüyerek nasıl gidebileceğini

sormuştur.

İzmir Cad.

235. Sk.

Diclekent Cad.

Umut Parkı

Bu haritaya göre Mahsun, aşağıdakilerden hangisini söylerse yolu doğru tarif etmiş olur?

A) 234. Sokak’tan girin, sokağın sonundan sola dönün. Dümdüz ilerleyin ve 239. Sokak’a girin. Sokağın sağından

devam edin. Yolun sonunda sağ tarafta karşınıza çıkan İzmir Caddesi’nden sola doğru gidin, okul tam karşınıza

çıkacak.

B) Sol taraftan düz ilerleyin, karşınıza Diclekent Caddesi çıkacak. Caddeden kuzeye doğru gidin. Önünüze büyük bir

kavşak çıkacak. Okul kavşağın tam solunda karşınıza çıkacak.

C) 222. Sokak’tan 217. Sokak’a girin. Karşınıza çıkan İzmir Caddesi’nden karşıya geçip 67. Sokak’a geçin. İlerleyip

sağa dönün. Okul önünüze çıkacaktır.

D) 235. Sokak’tan yolunuzu hiç değiştirmeden ilerleyin. Yolun en sonunda karşınıza İzmir Caddesi çıkacak. Caddeden

sağa dönün, okul tam karşınızda olacak.

36

TEST - 4

10.

TDK’nin e-sözlüğünde bulunan “püre” sözcüğüyle ilgili kimi açıklamalar aşağıda verilmiştir.

püre

Köken: Fransızca purée

Sebzeyi, eti ezerek veya süzgeçten geçirerek elde edilen ezme.

Birleşik Kelimeler

patates püresi

“püre” Sözcüğünün

Parmak Alfabesiyle Gösterilişi

p ü r e

Buna göre “püre” sözcüğünün açıklamalarında, sözlüklerde bulunması beklenen;

I. Sözcüğün tanımlanarak hangi dilden Türkçeye geçtiğinin belirtilmesi,

II. Sözcüğün, tanımına uygun bir şekilde cümlede kullanılması,

III. Sözcüğün, içinde kullanıldığı birleşik kelimelere yer verilmesi,

IV. Sözcüğün, çok anlamlılık özelliğinin belirtilmesi,

V. Eş sesli olarak kabul edilen bir sözcük olduğunun belirtilmesi,

VI. Sözcüğün, parmak alfabesiyle gösterilmesi

özelliklerinden hangileri örneklenmiştir?

A) I, II ve IV. B) I, III ve VI.

C) II, IV ve V. D) III, V ve VI.

37

TÜRKÇE 8

38

KONU

2

SÖZCÜKTE ANLAM

39

TÜRKÇE 8 SÖZCÜKTE ANLAM - 1

1.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde insanlara ait bir özellik insan dışındaki bir varlık için kullanılmıştır?

A) Kuduran dalgalar kayalara çarpıyordu.

B) Tilkinin konuşması aslanı duygulandırmıştı.

C) Gözlerim bulutlandı seni düşünürken.

D) Tatlı gülümsemesi herkesin dikkatini çekiyordu.

2.

“Doğru” sözcüğünün matematik dersinde kullanılan anlamını defterine yazmak isteyen bir öğrenci, bu sözcüğün

aşağıdaki anlamlarından hangisini yazmalıdır?

A) İki nokta arasındaki en kısa çizgi

B) Gerçek, yalan olmayan

C) Bir ucundan öbür ucuna kadar yönü değişmeyen, eğri ve çarpık karşıtı

D) Akla, mantığa, gerçeğe veya kurala uygun

3.

Sanatçının mektupları bir araya getirilerek bir kitap oluşturulmuş. Oluşturulan kitap iki bölüme ayrılmış. Birinci bölümde

sanatçının çeşitli kişilere o tatlı üslubuyla yazdıkları, ikinci bölümde ise ona yazılanlardan alıntılar yer alıyor. Sanatçı şiiri,

I

düzyazıdan daha çok seviyor. Bir mektubunda: “Şiirin bir tek dizesi bile, koskoca bir yazının anlatmak istediğini bir çırpıda

II

III

anlatıverir.” diyor. Bu söz de onun şiire ilişkin görüşlerini kısaca açıklıyor.

IV

Bu parçada numaralanmış sözcüklerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) I numaralı sözcük, gerçek anlamının dışında kullanılmıştır.

B) II numaralı sözcük, gerçek anlamıyla kullanılmıştır.

C) III numaralı sözcük, terim anlamda kullanılmıştır.

D) IV numaralı sözcük, mecaz anlamıyla kullanılmıştır.

4.

“Taze” sözcüğü, aşağıdaki cümlelerin hangisinde “kuru olmayan, körpe, kuru karşıtı” anlamında kullanılmıştır?

A) Ağaçların taze yaprakları akşamın serinliğini emiyormuşçasına duruyordu.

B) Beyaz peyniri, ekmeğin taze kabuğuna sarıp büyük bir iştahla ağzıma sokuyorum.

C) Saçları uzun, yüzü taze ve güzeldi.

D) Durakta çocuğuyla beraber bir taze oturuyor.

40

TEST - 1

5.

Hiç kalın bir sisin içinde denizde bulundunuz mu? Hani beyaz karanlık her yeri kaplamıştır ve endişe dolu büyük gemi

kıyıya doğru sesle yolunu bulmaya uğraşır ve siz kalbiniz çarparak bir şeyler olmasını beklersiniz. Eğitimime başlamadan

önce ben işte o gemiye benziyordum, ne pusulam ne de beni sesle yönlendiren bir aletim vardı ve limanın ne

kadar yakın olduğunu bilmeme imkân yoktu.

Yukarıdaki parça ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Zıt anlamlı kelimeler kullanılmıştır.

B) İkileme kullanılmıştır.

C) Yansımadan türemiş kelime kullanılmıştır.

D) Sesteş kelimeler kullanılmıştır.

6.

Öğrenci Cümle Anlam

İbrahim Çocukluğumdan beri bu hastalığı çekiyorum. Güç durumlara dayanmak, katlanmak

Medine Yazıyı temize çekmek için uğraşıyorum. Aynısını yazmak veya çizmek

Refail Bence bu araba bu yükü çekemez. Taşıma gücü olmak

Fatma Bak, sözümü nereye çekti! Bir amaçla ortadan kaldırmak

Yukarıdaki öğrencilerden hangisi “çekmek” sözcüğünü, karşısında verilen anlama uygun bir cümlede kullanmamıştır?

A) İbrahim B) Medine C) Refail D) Fatma

7.

Pandomim, sözcükleri kullanmadan bir öykü anlatma, bir mesaj verme ya da bir karakteri

canlandırma sanatıdır. “Sözsüz tiyatro” olarak da adlandırılan bu sanat dalının Eski Yunan

ve Roma dönemlerinden günümüze ulaştığı biliniyor. Pandomim sanatçıları bir şeyi anlat-

I

mak için yüz ifadelerini ve beden hareketlerini kullanırlar. Gösterilerinde müzik ve dansa

da yer verebilirler. Sahneye çıkarken yüzlerine ya özel bir makyaj yaparlar ya da maske

II

takarlar. Pandomim gösterileri tek kişilik de olabilir, bir grup tarafından da sergilenebilir. Ayrıca bu gösteriler tiyatro salonlarında

yapılabileceği gibi sokakta da yapılabilir.

III

Yukarıdaki parçada altı çizili sözler hangi anlamda kullanılmıştır?

I II III

A) Terim Mecaz Gerçek

B) Gerçek Mecaz Terim

C) Gerçek Terim Mecaz

D) Mecaz Gerçek Terim

41

TÜRKÇE 8

SÖZCÜKTE ANLAM - 2

1.

İyiliksever adam, bir anda durdu ve geriye döndü. Elindeki bir yığın parayı önünde duran kısa, çelimsiz, yırtık pırtık bir elbise

I

II

giymiş, eli yüzü kir pas içindeki çocuğa uzattı. Çocuğun gözleri parladı, ne yapacağını bilemedi. Adam da hiçbir şey demedi

çocuğa. Sadece güldü ve önüne dönüp hızlı adımlarla yürümeye başladı.

III

Yukarıdaki parçada altı çizili sözcüklerin hangi anlamda kullanıldığı aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru verilmiştir?

I II III

A) Nicel Nicel Nicel

B) Nicel Nitel Nitel

C) Nitel Nitel Nitel

D) Nitel Nicel Nicel

2.

Havaya bakarsam hava alırım

Toprağa bakarsam dua alırım

Topraktan ayrılsam nerde kalırım

Benim sadık yârim kara topraktır

Yukarıdaki şiirde aşağıdakilerden hangisine ait örnek vardır?

A) Nicel anlamlı sözcük B) Zıt anlamlı sözcükler

C) Eş anlamlı sözcükler D) Eş sesli sözcük

3.

İğnenin gözü küçücük

olduğu için zorlandım.

Dolu yağınca ekinler

zarar gördü.

Sen de çay içecek

misin?

Bu koca taşı tek

başına kaldıramazsın.

Şekildeki kutucukların birinde sesteş sözcük yoktur.

Buna göre sesteş sözcüğün olmadığı kutucuk kırmızıya boyandığında şeklin son hâli aşağıdakilerden hangisi olur?

A) B) C) D)

42

TEST - 2

4.

MANİSA İZMİR AYDIN MUĞLA

nem, karanlık, sevgi, bulut heyecan, koku, rüya, saygı merak, şeytan, akıl, vicdan özlem, umut, mavi, hayal

Soyut anlamlı kelimelerin olduğu yoldan gitmek isteyen biri hangi şehre ulaşır?

A) MANİSA B) İZMİR C) AYDIN D) MUĞLA

5.

“Unutmak” sözcüğünün zıddı

“unutmamak”tır.

D

Y

“Yüzyıl” sözcüğünün

anlamdaşı “asır”dır.

D

Y

D

“Yaş” sözcüğü

sesteştir.

Y

1. Çıkış 2. Çıkış 3. Çıkış 4. Çıkış

Bu şekildeki yönergeler doğru takip edildiğinde kaçıncı çıkışa ulaşılır?

A) 1. B) 2. C) 3. D) 4.

6.

Halkın sesini işitmek, nabzını yoklamak; meselesini ve durumunu kaynakta öğrenmek istiyordu.

Bu cümledeki altı çizili söz grubu ile anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

A) Görünmek, belli olmak B) Niyetini, düşüncesini anlamaya çalışmak

C) Birini yola getirmek D) Başkasına iş yaptırmak

43

TÜRKÇE 8


1.

‘‘Vurmak’’ sözcüğü aşağıdakilerden hangisinde ‘‘sürmek’’

anlamında kullanılmıştır?

A) Bu sabah bütün tahtalara cila vurdular.

B) Eski evimizin yıkık damından içeriye parça parça

güneş vuruyor.

C) Babamlar bahçedeki kapkara yılanı bu sabah vurdular.

D) İşi deliliğe vurarak buradan kurtulabileceğini mi sanıyorsun?

4.

Bütün sevgileri atıp içimden,

Varlığımı yalnız ona verdim ben,

Elverir ki bir gün bana derinden,

Ta derinden bir gün bana “Gel!” desin.

Bu dörtlükle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Karşıt anlamlı sözcükler bir arada kullanılmıştır.

B) Soyut anlamlı sözcüğe yer verilmiştir.

C) Mecaz anlamlı sözcükler bulunmaktadır.

D) Sesteş sözcüğe yer verilmiştir.

2.

Pablo Picasso okulda k ö t ü b i r ö ğ r e n c i y m i ş , e n ç o k d a

I

matematik dersi ile başı beladaymış. Niye biliyor musu-

II

III

nuz? Çünkü bu küçük çocuk, 4 sayısını gördüğü zaman

bunu bir burna benzetiyor ve o burnun ait olduğu yüzün

geri kalan bölümünü çizmek için dayanılmaz bir istek

IV

duyuyormuş.

Bu cümlede numaralanmış sözcüklerden hangisi

mecaz anlamıyla kullanılmıştır?

5.

1. Baca iyi çekmiyor diye sinirlendi.

2. Memlekete telgraf çektik.

3. Gemiye bayrağı çekmeye başladık.

4. Bu ay yirmi sekiz çekiyor.

“Çekmek” sözcüğü numaralandırılmış

cümlelerde kaç farklı anlamda

kullanılmıştır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4


3.

I. Mutfaktaki saat sabahtan beri durmuş.

II. Tarladaki işçileri sırılsıklam eden yağmur nihâyet

durdu.

III. Geceden bu yana hiç durmadık.

Aşağıdakilerden hangisi “durmak” sözcüğünün numaralanmış

cümlelerde kazandığı anlamlardan biri

değildir?

A) Ara vermek

B) Beklemek, dikilmek

C) Dinmek, kesilmek

D) İşlemez olmak, çalışmamak

6.

Sitemizdeki evler çok sağlam, hepsinin depreme

dayanıklılık belgesi var.

“Zayıf” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu

cümledeki “sağlam” sözcüğünün karşıtı olarak kullanılmıştır?

A) Dut toplarken zayıf bir dala basarak ağaçtan düştü.

B) Esmer, zayıf bir adamla evlendi.

C) En zayıf ihtimal buydu.

D) Çocuğunun karnesindeki zayıfları görünce küplere

bindi.

44

TEST - 3

7.

I. Bu güzel melodileri ilk olarak müzik öğretmenimizden

duymuştuk.

II. Tabanı otuz metre kadar tutan bir eşkenar üçgen biçimindedir,

dedi.

III. Seninle göğe bakardık saatlerce, hayal kurardık.

IV. Bu kitabın yazarı büyük adammış, yeryüzüne gelmiş

kişilerin en büyüklerinden biri.

10.

Viktor Hugo, Batı yazarları içinde en beğendiklerimin başında

geliyor. Kendisi yazar olduğu kadar bir okuma sanatçısı,

kütüphaneci, şair ve filozoftur da. Yoktan yaratmaz,

var olanı büyüler, dönüştürür. Onu belki de diğer yazarlardan

ayıran en önemli özelliği bu diyebilirim.

Bu parçada altı çizili sözle anlatılmak istenen, aşağıdaki

cümlelerin hangisinde verilmiştir?

Numaralanmış cümlelerde altı çizili sözcüklerin anlam

özellikleri aşağıdakilerden hangisinde sırasıyla verilmiştir?

A) Terim - Gerçek – Gerçek – Mecaz

B) Terim - Terim - Gerçek – Mecaz

C) Gerçek - Gerçek - Mecaz – Terim

D) Gerçek - Terim - Mecaz – Terim

A) Sanatçı, eserinde birbiriyle çelişen düşüncelere yer

vermiştir.

B) Ulusal değerleri ön plana çıkaran bir yazardır.

C) Sanatçı ressam gibi olmalıdır, doğadan aldıklarına

yeni yorumlar katmalıdır.

D) Farklı tiplere, her kesimden insanlara eserlerinde yer

vermiştir.

8.

“Basmak ” sözcüğü aşağıdakilerden hangisinde “Buraya

başparmağını bas, dediler; ben de bastım.” cümlesindeki

anlamıyla kullanılmıştır?

A) Bastığın yerlerde güller açar, ne güzelsin sen.

B) Çok kızmış, intikamını almak için köyü basıp yakmış.

C) Kasabamızı akşamüstü sis basmıştı.

D) Bir süre yüzüme baktı, sonra belgeyi benden alıp

mührü bastı.

11.

Ta oralara kadar gelip sizi göremeyeceğime yanıyorum.

“Yanmak” sözcüğünün bu cümledeki anlamı aşağıdakilerden

hangisidir?

A) Çok üzülmek

B) Parlamak, parıldamak

C) Zarara, kötülüğe uğramak

D) Çok istemek, çabalamak

9.

Aşağıdaki cümlelerde geçen ikilemelerden hangisinin

oluşum şekli diğerlerinden farklıdır?

A) Bu zaman zarfında çoktan yerleşmiş, iyi kötü bir düzen

kurmuş olmalıydım.

B) Çok ulusta, aşağı yukarı böyledir bu.

C) Kelini sırma saçlara değişmeyen fakat saçı er geç

bitecek olan Keloğlan...

D) Buraya sağ salim döndüğümüzde bütün yaşadıklarını

arkadaşlarına anlatırsın.

12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yansımadan türemiş

sözcük kullanılmamıştır?

A) İskeleden yavaş yavaş horultular gelmeye başladı.

B) Beşiktaş sırtları pırıl pırıl, aradaki boğaz parçası masmaviydi.

C) Dinamit patlayınca herkes çok korktu.

D) Musluk açık kalmış, şırıl şırıl akıyor.

45

TÜRKÇE 8


1, 2, 3 ve 4. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.

Dil, ait olduğu milleti meydana getiren en önemli unsurlardan bir tanesidir. Dilciler, dilin tanımını yaparken üç özelliğini

mutlaka öne çıkarırlar. Bunlardan birincisi, insanlar arasında anlaşmayı sağlayan tabii bir araç oluşu; ikincisi, seslerden

örülmüş sosyal bir kurum niteliğine sahip olması; üçüncüsü ise fertler ve nesiller arasında kültür taşıyıcılığı yapmasıdır.

Dil, bu özellikleriyle insanların anlaşmasına, sosyalleşmesine ve milletleşmesine hizmet eder. Dilin bu işlevini yerine getirebilmesinin

ön şartı; dili kullanan toplum içinde, kavramların tanımlanmasında ve algılanmasındaki ortaklıktır. Yani “millet”

denildiği zaman kafalarda oluşan tanım ve algılama üniversitedeki hocadan dağdaki çobana, meclisteki siyasetçiden çarşıdaki

esnafa kadar bütün kişilerde ortaklaşıyorsa orada bir anlaşma, sosyalleşme ve milletleşme var demektir. Dünya; dil

sayesinde duygularını, düşüncelerini, sevinçlerini, özlemlerini birbirine aktarıyor.

1.

Aşağıdaki sözcüklerden hangisinin eş anlamlısı bu

metinde yer almamaktadır?

4.

Metnin son cümlesinde aşağıdakilerden hangisi

vardır?

A) lisan B) doğal

C) kültür D) koşul

A) Ad aktarması

B) İnsandan doğaya aktarım

C) Doğadan insana aktarım

D) Duyular arası aktarım

2.

Yukarıdaki metin için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

5.

Vücudumuzdaki hücrelerin hasar gören DNA’ları nasıl

onardığını ve genetik bilgisini koruduğunu haritalandıran

araştırmalarım, tıp dünyasının büyük buluşlarından biridir.

Özellikle kanser hastalığının tedavisinde önemli bir adım

sayılan buluşum, tüm dünyada büyük yankı uyandırdı.

A) “Fert” kelimesinin eş anlamlısı “birey”dir.

B) “Kafa” sözcüğü somut anlamda kullanılmıştır.

C) “Örülmüş” kelimesi mecaz anlamda verilmiştir.

D) “İşlev” sözcüğü “görev” kelimesi yerine kullanılmıştır.

Altı çizili sözün bu parçaya kattığı anlam aşağıdakilerden

hangisidir?

A) Bir olgu çevrede duygusallık, düşünce, dedikodu gibi

tepki yapmak

B) Bir iş, bir düşünce vb. telaş ve karışıklığa rastlayarak

ilgi çekmemek, üzerinde durulmamak.

C) Çok hızlı ve gürültülü ses çıkarmak

D) Ne yapacağını bilemez duruma gelmek

3. Metinde kullanılan “dilin fertler ve nesiller arasında kültür

6.

taşıyıcılığı yapması” sözüyle anlatılmak istenen nedir?

A) Kuşaklar arasında önemli bir iletişim şekli olduğu

B) Kültürü geleceğe aktaran çok önemli bir araç olduğu

C) Dilin bilgi aktarımı ve kültürel alışverişin temeli olduğu

D) Bireyler ve kuşaklar arasındaki kültürel aktarımın ve

bağın dille sağlandığı

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde genelden özele doğru

bir sıralama vardır?

A) Sinan başarılı bir öğrencidir.

B) Bütün evi bir ormanmış gibi rahatça ve her anlamda

kullanabiliyorlardı.

C) İnsanları kadın erkek diye ayırmamak gerek.

D) Bülbül olup dili yüzünden çekmek, kanarya olup dili

yüzünden çekmemekten daha iyidir.

46

TEST - 4

7.

Aşağıdaki eş anlamlı sözcüklerle ilgili bulmacayı çözünüz

2

Soldan Sağa

1

1

4

1. “Kafiye” sözcüğünün eş anlamlısı

3. “Yıl” sözcüğünün eş anlamlısı

3

2

5. “Sonuç” sözcüğünün eş anlamlısı

5

6

3 4

ANAHTAR SÖZCÜK

1 2 3 4

Yukarıdan Aşağıya

2. “Matem” sözcüğünün eş anlamlısı

4. “Tesir” sözcüğünün eş anlamlısı

6. “Rutubet” sözcüğünün eş anlamlısı

Numaralanmış kutularda yer alan harfler “ANAHTAR SÖZCÜK” bölümüne yerleştirildiğinde aşağıdakilerden hangisi

oluşur?

A) B)

C) D)

A

M

C

A

A

N

N

E

A

S

M

A

A

T

A

K

8.

Bir yerde dolaşmak, yürümek

Bir yerde gezi yapmak

Bulunmak

Hasta ayağa kalkmak

Bu grafikte “gezmek” sözcüğünün bazı anlamları ve bir sınıfta “gezmek” sözcüğünü bu anlamlarda kullanan öğrencilerin

oranı verilmiştir.

Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisini %10’luk dilime giren öğrencilerden biri söylemiş olabilir?

A) Bu sene Doğu Karadeniz’i gezeceğiz.

B) Bahçeye çıkar, terliklerimi çıkarır, yalın ayak gezerdim.

C) Çantam burada ne geziyor?

D) Öğretmenimiz iyileşti, yavaş yavaş geziyor.

47

TÜRKÇE 8


1.

1. Yaş 2. Düş 3. Boya 4. Eski 5. İç

Fatma Hanım, kızına sesteşlik özelliği bulunan kelimelerin yazılı olduğu balonları almak istemektedir.

Buna göre kaç numaralı balonları almalıdır?

A) 1-2-5 B) 2-3-4 C) 3-4-5 D) 1-3-4

2.

ANLAM

1. Benzerleri arasında hoşa gideni seçip almak veya

yararlanmak için ayırmak

CÜMLE

Ahmet amcam bu kitabı seçti.

2. Birine oy vererek bir göreve getirmek

Biz sizi başkanlığa seçtik.

3. Ne olduğunu anlamak, fark etmek

Sizler gezip tozmakta hür olduğunuz hâlde insan

zekâsı ile bir adım ilerisini seçemiyorsunuz.

4. Farklı görmek, üstün görmek O yemek seçer, her şeyi yemez.

Numaralanmış cümlelerin hangisindeki “seçmek” sözcüğü, karşısında verilen anlama uygun olarak kullanılmamıştır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

3.

I. Kavramların sayılabilen, ölçülebilen, azalıp çoğalabilen özelliklerini gösteren sözcüklere nicel anlamlı sözcükler denir.

“Geniş bir insan olduğu için bu durumlarda hemen de kızmazdı.”

II. Duyu organlarımızdan en az biriyle algılanabilen varlıkları bildiren sözcüklere somut anlamlı sözcükler denir.

“Onu kendi havasına bıraksak hiç çalışmaz.”

III. Bir sözcüğün gerçek anlamından bütünüyle uzaklaşarak kazandığı yeni anlamlara mecaz anlam denir.

“Sağlık ocağına gidip yaramın bağını değiştireceğim.”

IV. Bir sözcüğün akla gelen ilk anlamına temel anlam denir.

“Şimdi oğlunu kanlı göğsü, kapalı gözleriyle görür gibi oluyordu.”

Numaralanmış cümlelerin hangisinde tanımlanan kavram, örnek cümledeki altı çizili sözcükle uyumludur?


48

TEST - 5

4.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ikileme diğerlerinden

farklı bir yolla oluşmuştur?

7.

Somut anlamlı bir sözcük bazen cümle

içinde soyut anlamda kullanılabilir.

A) Kapımın önünde ufak tefek bir adam göründü.

B) Ivır zıvır işleri ona bırakmıştım.

C ) A b u k s a b u k k o n u ş m a l a r l a h e r k e s i n c a n ı n ı s ı k t ı n .

D) Balıkçı Kâzım’ın eşi Suna Hanım, çıtı pıtı bir kadındı.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu açıklamaya örnek

olabilecek bir kullanım vardır?

A) Veysi, soruları çok farklı bir yolla çözüyor.

B) Öfkelenerek elindekileri yere attı.

C ) Ç o k k u r a l c ı o l d u ğ u i ç i n y e m e k s e s s i z g e ç i y o r d u .

D) Odalardan birinde kalorifer peteğine dayanmıştı dertli

adam.

5.

Kimi zaman toplum sadece kendisine sunulanları kabul

eder. Farklı bir düşünceye karşı gözleri kapalı kalır. Bir

sanatçının öncelikli görevi, halkın gözüne çekilmiş perdeleri

kaldırmaktır. İşte bunu yapabilirse sanat da sanatçı da

işlevini yerine getirmiş olur. Maalesef bu iş de hiç kolay

değildir.

Bu cümledeki altı çizili sözde anlatılmak istenen aşağıdakilerden

hangisidir?

A) Halkın yaşadığı meselelerden bahsetmek

B) Günlük olayları sürdürerek anlatmak

C) İnsanların fark etmediği durumları anlatmak

D) Toplum sorunlarına çözüm önerileri sunmak

8.

I. Soldaki kısa kadın Şevket Bey’in eşidir.

II. Bütün gece eski kentin dar s o k a k l a r ı n d a d o l a ş t ı m .

III. Böyle şeyleri dert etmeyen, geniş bir insandı.

IV. Uzak köylere gidip çerçilik yapıyordu.

Yukarıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerden hangisi

nicel anlamda kullanılmamıştır?


6.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yansımadan doğmuş

bir sözcük yoktur?

A) Fırat Nehri, Malatya’ya doğru bir dirsek gibi kıvrıldığı

vadide dağlardan kopup ne güzel köpürüyordu.

B) Salonun kapısı gıcırdayınca ikimiz de sustuk.

C) Kurşunlar vınlayarak üzerimizden geçiyor.

D) Heyecandan bir çocuk gibi hıçkırıklarla sarsılıyordu.

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özelden genele doğru

bir anlatım vardır?

A ) P a z a r a g i d e c e ğ i m i d u y u n c a m e y v e l e r d e n ç i l e k i s t e d i .

B) Müzik, en sevdiğim sanat dalıdır.

C) O zaman tiyatronun bütün oyuncuları beni lanetleyecekler.

D) Nikâh memurunun masasında, biraz sonra imzalayacakları

defter vardı.

49

Dikenli Test

TÜRKÇE 8 SÖZCÜKTE ANLAM - 6

TÜRKÇE 8

Dikkat !


Anadolu kadını, tüm duygularını inanılmaz bir yaratıcılıkla dokuduğu kilimlere aktarmış yüzyıllar boyunca; onları âdeta

yazılı birer metin hâline getirmiş. Okuryazar değilmiş, ne gam! İlmekleri harf olmuş, motifleri kelime… Ayrılık ve aşka dair

en hüzünlü şiirlerin şairlerine taş çıkarmış. Zaman zaman büyük ressamların tablolarıyla yarışan eserler vermiş. İşte bu

yüzden Picasso’nun, “Benim resimlerim kadar güzel bir şey arıyorsanız, bu bir kilim olurdu.” sözü gelmeli akıllara.

(I) Anadolu’da her yörenin kendine özgü bir kilimi vardır. (II) Anadolu kilimlerinde renkler ve desenler rastgele seçilmez.

(III) Her birinin anlamsal bir içeriği, düş gücü ve yaratıcılıkla zenginleşen farklı bir öyküsü vardır. (IV) Kimi kilimlerde, genç

kızların evlilik istekleri gibi çeşitli mesajlar yer almaktadır.

1. Yukarıdaki metin için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

3.

A) Mecaz anlamlı sözcükler vardır.

B) İkilemelere yer verilmiştir.

C) Terim anlamlı sözcüklere yer verilmiştir.

D) Yansıma sözcük kullanılmıştır.

Yukarıdaki metnin ikinci paragrafı için aşağıdakilerden

hangisi söylenebilir?

A) I. cümlede “özgü” kelimesi “kendine has” anlamında

kullanılmamıştır.

B) II. cümlede “renkler” ve “desenler” sözcükleri arasında

yakın anlamlılık ilişkisi vardır.

C) III. cümlede “zenginleşen” sözcüğü mecaz anlamdadır.

D) IV. cümlede somutlaştırma yapılmıştır.

2.

Yukarıdaki metinde geçen “Zaman zaman büyük ressamların

tablolarıyla yarışan eserler vermiş.” cümlesindeki

“büyük” kelimesinin anlamca zıddı aşağıdaki cümlelerin

hangisinde kullanılmıştır?

A) Onu çocukken görmüştüm, şimdi kocaman bir adam

olmuş.

B) Gökyüzünden bakınca evler çok küçük görünüyor.

C) Adını duyuramayan, sıradan kalmış sanatçılar edebiyatımıza

yenilik katamaz.

D) Her gün sulamasına rağmen ağaçların boyu kısa ve

bodur kalmış.

4.

Metindeki altı çizili söz grubunun kattığı anlam aşağıdakilerden

hangisidir?

A) Birine sıkıntı vermek.

B) Biri ötekinden özellik, yetenek vb. bakımından üstün

olmak.

C) Birine dolaylı olarak iğneleyici, dokunacak bir söz

söylemek.

D) Bir konuda sorumluluk üstlenmek.

50

TEST - 6

5.

Aşağıdaki sözcük çiftlerinden hangisinde farklı bir anlam ilişkisi vardır?

A) Direksiyon-araba B) Güverte-gemi C) Düğme-gömlek D) Şapka-baş

6.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde duyular arası aktarım yapılmıştır?

A) Şu dere yorgun mu hasta mı bilmem. B) Adam bu lafları duyunca köpürdü.

C) Rüzgâr sabaha kadar durmadan uludu. D) Apartmanın önünden acı bir çığlık geldi.

7.

25 Temmuz’da hayata gözlerini yuman Halil İnalcık, Osmanlı tarihi denince akla gelen ilk isimdir. Bunu tarihin koynunda geçen

bir ömre borçludur. Yeni neslin Osmanlıyı anlaması için çok çaba sarf eden Halil İnalcık, bu anlamda da gelecekte de adından

söz edilecek ve asla unutulmayacak bir şahsiyettir.

Bu parçadaki “tarihin koynunda geçen” sözüyle sanatçının hangi özelliği anlatılmak istenmiştir?

A) Alanının en önemli kişilerinden sayılması B) Tarihle çok fazla ilgilenmiş olması

C) Objektif tutumla tarihçilik yapması D) Eski zamanlardan söz ediyor olması

8.

CÜMLELER

• Varlığımı yalnız ona verdim ben.

• Ara sıra kır kokularını getiren hafif bir rüzgâr esiyordu.

• Kurbağa karada da soluk alır, suda da.

• Misafirlere çay ve pasta ikram etti.

Bu cümlelerdeki altı çizili sözcüklerin eş seslilerinin sözlük anlamı aşağıda verilmiştir.

SÖZLÜK ANLAMI

• En koyu renk, siyah, ak, beyaz karşıtı

• Şehir ve kasabaların dışında kalan, çoğu boş ve

geniş yer, dağ, bayır

• Dereden büyük, ırmaktan küçük akarsu

• Çoğu doğuştan, tende bulunan ufak, koyu renkli

leke veya kabartı

Buna göre altı çizili sözcüklerden hangisinin eş seslisinin sözlük anlamı verilmemiştir?

A) Kır B) Kara C) Ben D) Çay

9.

Başkalarına benzemez. Sözü uzatmak, büyütmek, dallandırmak, gereksiz kelimelerle doldurmak yoktur onda. Ne diyecekse

en açık, en doğru biçimde söyler. Ama bu sözler bir araya geldi mi bir derinlik, bir anlam çoğalması, üzerinde uzun uzun durmak,

incelemek, düşünmek gerekliliği yaratır.

Bu metinde aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) İkileme bulunmaktadır.

B) Mecaz anlamlı sözcükler vardır.

C) Düşüncenin yönünü değiştiren kelime yer almaktadır.

D) Kişileştirme yapılmıştır.

51

TÜRKÇE 8

52

KONU

3

CÜMLEDE ANLAM

53

TÜRKÇE 8 CÜMLEDE ANLAM - 1

1.

I. Bu yaz tatilini evde geçirip kitabımı bitirmeyi düşünüyorum.

(Tasarı)

II. Arabalarınızı yaya geçidinde park etmeyin. (Uyarı)

III. Hafta sonunda arkadaşlarla sinemaya mı gitsem, tiyatroya

mı? (Kararsızlık)

IV. Gerekli tedbirler alınsaydı depremde bu kadar can

kaybı olmayabilirdi. (Varsayım)

Numaralanmış cümlelerden hangisinde anlam özelliği

yanlış verilmiştir?


4.

I. Kitaplar insanlara yaşadıkları sorunlar karşısında güç

verir.

II. Kitap, toplumun problemlere ve sıkıntılara karşı dayanıklı

olmasını sağlar.

III. Bir sorun ortaya çıktığında çözüm için en son başvurulacak

araç, kitaplardır.

IV. Sorunların çözümünde kitapların önemi inkâr edilemez.

Numaralanmış cümlelerden hangisi anlamca diğerleriyle

çelişmektedir?


2.

İyi bir sanatçı, yapıtının altına imzasını atmayı, ismini

yazmayı gereksiz bir çaba olarak görür. Bilir ki gerçek

bir okur, kitabın ilk sayfasını okur okumaz o kitabın

kime ait olduğunu anlayacaktır.

Bu parçada iyi sanatçıların hangi özelliği üzerinde

durulmuştur?

A) Özgünlüğü B) Nesnelliği

C) Ulusallığı D) Evrenselliği

5.

(I) Jules Verne, 1828 yılında Fransa’nın Nantes şehrinde

dünyaya gelen orta hâlli bir ailenin çocuğuydu. (II) Yazar,

daha çocukken gemilerde tayfalık yapmak için evden

kaçtı ama yakalanıp ailesine teslim edildi. (III) Öğrencilik

yıllarında Paris kütüphanelerinde astronomi, jeoloji, mühendislik

ile ilgili kitaplar okuyarak ilk kitabı “Balonla Beş

Hafta”yı yazdı. (IV) Birçok icadı önceden tahmin ettiği için

“Bilim Falcısı” lakabı ile tanınan yazar, uzay yolculuğu,

oksijen tüpü, denizaltı gibi kendi zamanında olmayan birçok

ilginç olayı öngördü.

Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisinde

kişisel duygu ve düşüncelere yer verilmiştir?


3.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde gerçekleşmiş bir

beklenti söz konusudur?

A) Sınavı kazanınca beni arayacağını sanmıştım.

B) Bir gün dara düşersem bana mutlaka yardım edecektir.

C) Ankara’ya gittiğimde beni yalnız bırakmayacağını

biliyordum.

D) Köye varır varmaz beni görmeye geleceğini düşünmüştüm.

6.

1. Yazılarında devrik cümlelere ve deyimlere çok yer

verirdi.

2. Bu dönemde yazarlar özellikle sosyal konulara çok

değinmiştir.

3. Hikâyelerinde, mekân betimlemelerini etkileyici bir

dille yapıyordu.

4. Şiirlerinde aşk, ölüm, özlem, ayrılık gibi konuları duru

ve akıcı bir Türkçeyle işlerdi.

Numaralanmış cümlelerden hangi ikisinde bir eserin

hem üslubundan (anlatım biçiminden) hem de içeriğinden

söz edilmektedir?

A) 1 ve 2 B) 2 ve 4

C) 1 ve 3 D) 3 ve 4

54

TEST - 1

7.

(I) Tanzimat edebiyatının öncülerinden olan Namık Kemal,

birçok türde eserler vermiştir. (II) O, sanat toplum içindir

fikrini savunan ve halk adına eserler kaleme alan özverili

bir yazarımızdır. (III) Eserlerini anılarından, tarihteki kahramanlıklarından

ve günlük yaşamdan aldığı konularla oluşturmuştur.

(IV) Olayları öne çıkaran ve vatan sevgisini sık

sık işleyen hikâyeler, romanlar ve piyesler yazmıştır.

Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi kanıtlanabilirlik

açısından diğerlerinden farklıdır?


10.

Bir yerde bir sorun varsa ve sen tanık olmana rağmen o

sorunu düzeltmeye çalışmıyorsan o olumsuzluğun sonuçlarından

sen de sorumlu olursun.

Aşağıdakilerden hangisi bu cümle ile çelişmektedir?

A) Haksızlığa sessiz kalanlar, en az o haksızlığı yapanlar

kadar suçludur.

B) Görülen yanlışlara müdahale etmeyenler bu yanlışlara

katılmış sayılır.

C) Zulme, kötülüğe ses çıkarmayan; sabreden insan

zamanla hakkını alır.

D) Acı duyabiliyorsan canlısın. Başkalarına acılarını hissedip

buna tepki gösterebiliyorsan duyarlı bir insansın.

8.

• Ev dediğin işte böyle olur, her ayrıntıya dikkat etmişsin!

• Damlarda yatıp kırlarda oynadığımız o güzel çocukluk

günlerini çok arıyorum şimdi.

• Sıkıntıya düştüğünde beni hemen arayacaktın hani?

• Kadıncağız tüm kapıları çalmasına rağmen ona bir lokma

verip içeriye davet eden olmadı.

Aşağıdakilerden hangisi, bu cümlelere hâkim olan

duygulardan biri değildir?

A) Acıma B) Sitem

C) Şaşırma D) Özlem

11.

Aşağıdaki cümlelerden hangisi farklı bir anlam ilişkisiyle

kurulmuştur?

A) Başrol oyuncuları trafik kazasında yaralanınca

filmin galası ertelendi.

B) Ünlü fırça ustası, yağlı boya ve kara kalemden oluşan

resimlerini sevenleriyle buluşturmaya hazırlanıyor.

C) Yazarımız henüz küçük yaşlardayken ailesine destek

olmak için pamuk tarlalarında ırgatlık yapmış.

D) Hiçbir çocuk üşüyüp ağlamasın diye mont ve ayakkabı

alma kampanyası başlatmış.

9.

Aşağıdaki cümlelerden hangisinde örtülü anlam

yoktur?

A) Sınavdaki soruları çözerken Ayşe bile çok zorlandı.

B) Kimi geceler herkesten uzak bir köşede hayallere

daldım.

C) Bizim takım turnuvada yine birinci oldu.

D) Öğrenciler ikişerli sıralar hâlinde tören alanına yürüyorlardı.

12. (I) Ilık bir rüzgârın, perdeleri odanın neredeyse içine kadar

salladığı serin bir ilkbahar sabahıyla uyandık. (II) Dışarıdaki

şahane manzaraya balkondan bakıp temiz havayı

içimize çektiğimiz için yüzümüzde tatlı bir ferahlık oluştu.

(III) Elimizi yüzümüzü yıkamak için banyoya inip güzelce

durulandıktan sonra bahçede kurulan kahvaltı sofrasına

geçtik. (IV) Yöresel yiyeceklerden oluşan lezzetli bir kahvaltıdan

sonra ormanda gezintiye çıktık.

Bu parçada numaralandırılmış cümlelerin hangisinde

amaç-sonuç ilişkisi vardır?


55

TÜRKÇE 8

CÜMLEDE ANLAM - 2

1.

Cümle Öznel Nesnel

I Ankara’daki “Deniz Dünyası”, Türkiye’nin en büyük ikinci akvaryumudur. X

II Parklardaki en eğlenceli oyuncak tahterevallidir. X

III 16-74 yaş grubu bireylerde bilgisayar kullanımı 2011 yılında %50’nin üzerindedir. X

IV Kütüphane yangınından kurtarılan kitaplar bir başka kütüphaneye gönderildi. X

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisinin özelliği yanlış işaretlenmiştir?


2.

Plinius’un dediği gibi, herkes kendisi için bir derstir. Elverir ki insan kendini yakından görmeyi bilsin. Benim

yaptığım bildiklerimi söylemek değil, kendimi öğrenmektir; başkasına değil, kendime ders veriyorum. Ama

bunları başkalarına da anlatmakla kötü bir iş yapmıyorum. Bana yararı olan bu işin başkasına da yararı

olabilir. Zaten benim bir şeye dokunduğum yok. Yalnız kendimle uğraşıyorum. Delilik ediyorsam bundan ----.

Çünkü bu öyle bir delilik ki bende başlayıp bende bitiyor, hiçbir kötülüğe yol açmıyor. Eskilerden yalnız iki

üçünün bu işi denediğini söylerler ama onların yalnız adlarını bildiğimiz için benim yaptığımın tıpkısını yapıp

yapmadıklarını söyleyemeyiz.

Bu metinde boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) bir an evvel vazgeçmeliyim.

B) zarar görecek başkası değil, benim.

C) herkes olumsuz bir şekilde etkilenir.

D) diğer insanlar da ailem gibi benden çekinecektir.

3.

I. Bu okuldan ayrılmak istemediğini söylemiş.

II. Sen de sinemaya gelebilirsin ama anneni ikna edeceksin.

III. Bana kalırsa siz bu işten vazgeçin.

IV. Afacan Fuat, mahallemizin en yaramaz çocuğuydu.

Numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) I. cümle, dolaylı anlatım cümlesidir.

B) II. cümle, koşul-sonuç cümlesidir.

C) III. cümle, onaylama cümlesidir.

D) IV. cümle karşılaştırma cümlesidir.

56

TEST - 2

4.

Ön yargı, kişinin bir kimse veya bir şeyle ilgili peşinen varsaydığı olumlu veya olumsuz tutumların tümüdür.

Buna göre aşağıdakilerin hangisinde ön yargılı bir tutumdan söz edilemez?

A) Pantolonlarını ütüledikten sonra banyo yapacakmış.

B) Sen bu işin altından kalkamazsın.

C) Bu filmi herkes çok beğenecek.

D) Ahmet’in sınava yine çalışmayacağını biliyorum.

5.

Isparta’dan ayrılalı yirmi yıl olduğu hâlde bu şehir hâlâ burnumda tütüyor.

Bu cümleyi dile getiren kişi için aşağıdakilerden hangisi kesin olarak söylenir?

A) Isparta’ya yerleşmeyi düşünmektedir.

B) Isparta’yı tekrar görmek istemektedir.

C) Çocukluğu Isparta’da geçmiştir.

D) Isparta’da yirmi yıl yaşamıştır.

6.

Aşağıdaki cümlelerden hangisinde bir çıkarım yapılmıştır?

A) Yaşlı adam, kanayan yarasını çıkarıp doktora gösterdi.

B) Yağmur yağdığı için bir saçağın altında bekledik uzun süre.

C) Toprağın altından çok şey çıkarıyordu.

D) Bugün pek kimse dışarı çıkmamış. Demek ki halk, hava durumunu dikkate alıyor.

7.

I. Doğru sözler, başkalarını rahatsız edecekse söylenmemelidir.

II. Doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlar.

III. Gerçekler, insanların nasıl tepki göstereceğine bakılmaksızın dile getirilmelidir.

IV. Bir insan için doğru olan, başka bir insan için yanlış olabilir.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangileri anlamca birbiriyle çelişir?

A) I ve II. B) I ve III. C) II ve IV. D) III ve IV.

57



Cahit Sıtkı Tarancı, 4 Ekim 1910 tarihinde Diyarbakır’da dünyaya geldi. İlkokuldan sonra İstanbul’a gelerek ortaöğrenimine

Kadıköy’de Saint Joseph Lisesi ve Galatasaray Lisesinde devam etti. Liseden sonra mülkiye mektebine gitti ancak başarılı

olamadı. Yüksek ticaret okuluna yazıldı. Buradaki öğrenimini tamamlamadan Paris’te öğrenim görmeye gitti. Öğrenimi sırasında,

Paris Radyosunda Türkçe yayınlar sunuculuğu yaptı. İkinci Dünya Savaşı’nın çıkması üzerine yurda döndü.

(I) Ona göre şiir, kelimelerle güzel şekiller kurma sanatıdır. (II) Açık ve sade bir anlatım biçimi vardır. (III) Şiirlerinde en çok

ölüm temasına yer vermiş; ayrıca yitik aşklar, mutlu sevdalar, yalnızlık, yaşadığı çocukluk özlemi de şiirlerine konu olmuştur.

(IV) Fransız şairlerinden, özellikle Baudelaire ve Verlaine’den etkilenmiştir.

1.

Metin ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Nesnel cümlelerle yazılmıştır.

B) Şart cümlesi vardır.

C) Dolaylı anlatım cümleleri kullanılmıştır.

D) Eleştiri cümlesine yer verilmiştir.

2.

Metne göre Cahit Sıtkı Tarancı’nın Paris’ten ayrılmasının nedeni nedir?

A) Parasız kalması

B) Yalnızlığın yarattığı karamsarlık duygusu

C) Savaşın başlaması

D) Öğrenimini tamamlaması

3.

Bu metinde numaralandırılmış cümlelerin dil ve anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) I. cümlede öznel bir tanımlama yapılmıştır.

B) II. cümlede üsluptan söz edilmiştir.

C) III. cümlede içerik hakkında bilgi verilmiştir.

D) IV. cümlede beğeni anlamı vardır.

4.

Metindeki altı çizili cümlede görülen anlam olayı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sebep- sonuç

B) Koşul- sonuç

C) Amaç-sonuç

D) Kararsızlık

58

TEST - 3

5.

I. En zehirli deniz canlılarının başında, omurgasındaki

yüzgeçlerle her yıl elli binden fazla kişiyi hastanelik

eden cerrah balığı gelir.

II. Diyelim ki sen çok ünlü bir sporcu oldun ve adın her

gün gazetelerin manşetlerinde.

III. Ali Bey de çocukların küresel ısınma konusunda bilinçlendirilmesi

gerektiğini düşünüyor.

IV. Bu güzel tatil kasabasında geçireceğiniz bir gün, size

hiç unutamayacağınız duygular yaşatır.

Bu cümlelerde aşağıdaki anlamlardan hangisinin

örneği yoktur?

A) Varsayım B) Karşılaştırma

C) Tanımlama D) Onaylama

8.

1. paylaşmaktır 2. çaresi

3. tatmanın 4. onu

5. mutluluğu 6. tek

Yukarıdaki numaralandırılmış sözcüklerle kurallı ve

anlamlı bir cümle oluşturulmak istenirse doğru sıralama

nasıl olmalıdır?

A) 5 – 3 – 6 – 2 – 4 – 1

B) 4 – 2 – 5 – 3 – 1 – 6

C) 5 – 3 – 2 – 4 – 6 – 1

D) 2 – 6 – 5 – 3 – 4 – 1

6.

Aşağıdakilerden hangisi doğrudan anlatımlı bir

cümledir?

A) Babam gençliğinde çok sıkıntı çektiğini söylerdi.

B) Bakanlık, depremde zarar gören ailelere maddi yardım

yapılacağını belirtti.

C) Tamirci, kaba bir ses tonuyla hatanın kendisinden

kaynaklanmadığını anlatıyordu.

D) Diş macunlarının reyonunu gösterebilir misiniz, diye

sordu market çalışanına.

9.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tanımlama yapılmıştır?

A) Bir müzisyenin böyle davranması gayet normaldir.

B) Felsefe, bilgi üzerine bilgi yürütmektir.

C) Olumsuz davranışlar, bulaşıcı hastalıklara benzer.

D) Tabiatla dost olmadan yaşamak neredeyse imkânsızdır.

7.

(1) Bizim matematik öğretmenimizdi. (2) Öğrencilere cesaret

veren bakışları, nazik bir üslubu ve tatlı bir gülümsemesi

vardı. (3) Bu yüzden bütün sınıf onun dersinde mutlu

olurdu. (4) Birçoğumuz onun sayesinde matematik dersini

sevdik. (5) Şimdi her aklımıza gelişinde onu sevgiyle anıyoruz.

Numaralanmış cümlelerden hangisi kendinden sonraki

cümlenin gerekçesi durumundadır?

A) 2 B) 3

C) 4 D) 5

10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “varsayım” söz konusudur?

A) Sınav sonuçlarının yarın açıklanacağı söyleniyor.

B) Diyelim ki ailenden uzakta, ıssız bir adadasın.

C) Olanları tüm ayrıntılarıyla anlatsam da bana inanmaz ki.

D) Her insan gibi sen de yanılabilirsin.

59


1.

Cümle

Neden

Sonuç

I Güneşin batışını izlemek üzere sahile gittik. X

II Sürekli konuşuyor diye öğretmenimiz onu uyardı. X

III Kimlerin geldiğini görmek için sınıfı şöyle bir süzdü. X

IV İşlerimize yardım etsin diye yıllığına bir işçi tutardık. X

Amaç

Sonuç

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisinin özelliği yanlış işaretlenmiştir?


2.

Diyelim yağmura tutuldun bir gün

Bardaktan boşanırcasına yağıyor mübarek

Öbür yanda güneş kendi keyfinde

Ne de olsa yaz yağmuru

Pırıl pırıl düşüyor damlalar

Yandaki şiirde altı çizili kelimenin ifade ettiği anlam aşağıdakilerden

hangisidir?

A) Varsayım B) Öneri

C) Beklenti D) İhtimal

3.

(I) Ev işleri ile meşgul olmadığı günlerde, beni oturma odasına götürüp bana harfleri öğretmek için saatlerini

harcardı. (II) Bir parça tebeşir ile her harfi yere yazardı. (III) Sonra bir silgi ile onları silerek bu harfleri

bana hafızamdan, ayak parmaklarımın arasında tuttuğum tebeşirle yeniden yazdırırdı. (IV) Çok değerli

olan bu iş, çok da zordu.

Bu metinde numaralanmış cümlelerden hangisi öznel bir nitelik taşır?


60

TEST - 4

4.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatılan işin en az

iki kez yapıldığı kesindir?

7.

Ders kitabımı bugün yine evde unuttuğum için öğretmenim

beni azarladı.

A) Onunla tekrar görüşecek misin?

B) Kerem ile Veysel bugün de okula gelmediler.

C) Hastaneye yarın da gitmeliyim.

D) Bizi yine köye götürecekmiş.

Bu cümleyi dile getiren kişi için aşağıdakilerden hangisi

kesin olarak söylenir?

A ) Ö ğ r e t m e n i t a r a f ı n d a n d a h a ö n c e d e a z a r l a n m ı ş t ı r.

B) Ders kitabını bilerek getirmemektedir.

C) Okula gitmek istememektedir.

D) Kitabını başka zaman da evde unutmuştur.

8.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “özveri”yi anlatan bir

söz kullanılmıştır?

5.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir duyguya yer

verilmemiştir?

A) Annenizin hastalığı hepimizi çok üzdü.

B) İnsanın memleketi gibisi var mı?

C) Otobüsü kaçırdığı için işe geç kaldı.

D) Lunaparka gidecekleri için çok mutluydu.

A) Eşini trafik kazasında kaybettikten sonra çocukları

i ç i n s a ç ı n ı s ü p ü r g e e d i p h e r t ü r l ü z o r l u ğ a k a t l a n d ı .

B) Gençliğinde gerçekten deli fişek, gözünü daldan

budaktan sakınmaz bir insanmış.

C) Azıcık ağır davransak kadın bizi akşama sabaha kapı

dışarı atacak.

D) Her şey umulmaz bir çabuklukla yoluna girdi.

6.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde amaç-sonuç ilişkisi

vardır?

A) Sinan, okul takımına seçilemediği için odasına girdi ve

ağladı.

B) Kapıdaki dilencinin susuzluktan dudakları çatlamıştı.

C) Çalışmadığından sınavı kazanamadı.

D) Arkadaşlarını karşılamak üzere havaalanına gitti.

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “hoşgörü”yü anlatan

bir söz kullanılmamıştır?

A) Affınıza sığınarak size dair kimi bilgileri sekreterinizden

aldım.

B) Arzu Hanım’ın ortanca oğlu; pekâlâ sevimli, nazik, terbiyeli,

hoşsohbet bir çocuktu.

C) Her şeye rağmen hâlâ anlayış gösteriyor olması ne

k a d a r m ü k e m m e l b i r i n s a n o l d u ğ u n u k a n ı t l a m ı y o r m u ?

D) Gelinin ailesi insaflı çıktı da verdi Hatice’yi bizim oğlana.

61


1.

Aşağıdaki cümlelerden hangisi “yakınma” anlamı içermektedir?

A) Yemyeşil ormanların kesilip betona gömülmesine nasıl

sessiz kalabiliyor insanlar?

B) O olayı anlattığın gün senin ne kadar dürüst biri olduğunu

anlamalıydım.

C) Keşke sen de bizimle sinemaya gelseydin.

D) Onca yıldan sonra memlekete geldiğin hâlde bana

uğramadın.

4.

1. Bir şeyi değiştirmek isteyenler, cesaret konusunda

zorluk çekmeyenlerdir.

2. Korkmayan insanlar bir şeyleri değiştirecek gücü

kendinde bulur.

3. Cesaret de korkaklık da insana özgü bir durumlardır.

4. Bir şeyleri değiştirmek için kararlı ve cesur olmak yeterli

değildir.

Numaralanmış cümlelerden hangileri birbirine anlamca

en yakındır?

A) 1 - 2 B) 2 - 3

C) 1 - 3 D) 3 - 4

2.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “beğenme” anlamı

vardır?

A) Bir işte çok becerikli ve iyi niyetli olursanız tüm işleri

size yüklerler.

B) Aşk olsun sana! Bu cümlemden bu anlamı mı çıkardın?

C) Çocukluğumuzun o şen şakrak ve güzel günleri artık

mazide kaldı.

D) Kitaplarındaki tasvirler ve komik tiplemeler insanın

ruhunu okşuyor.

5.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde eylemin en az iki

kez gerçekleştiği kesindir?

A) Sınava yine geç kalacak.

B) Yarın da sizin yanınıza geleceğim.

C) Israrımız üzerine bir şarkı daha söyledi.

D) Dikkatli ol, yemeği yine yakma!

3.

1. Bir ara ayağını kırmış, uzun süre kaldığı yatakta

can sıkıntısından hikâye yazmaya başlamıştı.

2. Onu göreyim diye yağmur çamur demedim,

yollara düştüm.

3. Takımı şampiyon olursa bir şarkı besteleyecek.

4. O kadar esnedi ki gözlerinden yaşlar akmaya

başlamıştı.

Numaralanmış cümlelerin hangilerinde sebep - sonuç

ilişkisi vardır?

A) 1 ve 3. B) 2 ve 3.

C) 2 ve 4. D) 1 ve 4.

6.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sitem söz konusudur?

A) Koca koca adamların yere çöp attıklarını görünce kahroluyorum.

B) Günlerce hastanede yattım, bir geçmiş olsun bile demediniz.

C) Akşam güya yemeğe gidecekler ve beni çağıracaklar.

D) Tüh! Nasıl kaçırdım bu soruyu?

62

TEST - 5

7.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “öz eleştiri” söz konusudur?

10.

Aşağıdakilerin hangisinde “aşamalı bir durum” söz

konusudur?

A) Kitaplarını sade ve anlaşılır bir dille yazmış.

B) Birçok aydın, dile gereken özeni göstermeden konuşuyor.

C) Zamanında iyi çalışsaydım şimdi iyi bir meslek sahibi

olmuştum.

D) Bu marketin ürünleri eskisi kadar kaliteli değil.

A) Gün geçtikçe eksikliklerimi daha iyi anlıyorum.

B) Bu kasvetli odada daha ne kadar bekleyeceğiz?

C) Yaptıklarından sonra sana güvenmemi nasıl beklersin?

D) Sarp dağları aşarak kasabaya ayak bastık.

8.

Aşağıdakilerden hangisi dolaylı anlatım cümlesi

değildir?

A) Öğrenciler, yeterince çalışmadıklarını söylediler.

B) Delikanlı: “İşi bırakmıyorum.” dedi ve kapıyı çarpıp

gitti.

C) Onu görmek için sabırsızlandığını söylemiş.

D) Bisikletlerin tamirinden anladığını herkese duyurmuş.

11.

Saat bir hayli ilerledi. Sabah erkenden işe gitmem gerektiği

için bir an evvel uyumam gerekiyor. Ancak okumakta olduğum

kitabı elimden bırakmıyor, bırakamıyorum. Çünkü

kitabın sonunu çok merak ediyorum.

Bu parçada sözü edilen kitabın hangi özelliği vurgulanmıştır?

A) Açıklık B) Yalınlık C) Sürükleyicilik D) Duruluk

9.

“Arabanın sol tarafında boya vardı.”

Bu cümlede sözü edilen arabanın diğer taraflarında boya

olmadığı anlamı, örtülü bir şekilde verilmektedir.

Bu açıklamaya göre aşağıdakilerin hangisinde örtülü

anlam yoktur?

A) Sadece tatile geldiği zaman beni arardı.

B) Ders çalışmak için evden erkenden çıktı.

C) Ayşe de kitap okuma yarışmasına başvurmuş.

D) Kitabın son baskısında yazım hataları düzeltilmiş.

12.

Aşağıdaki dizelerin hangisinde koşul – sonuç ilişkisi

vardır?

A) Karadır kaşların benzer kömüre

Yârdan ayrılması zarar ömrüme

B) Güzelliğin on para etmez

Bu bendeki aşk olmazsa

C) Ağlayanlar bir gün güler

Bir gün güler elbette.

D) Kalenin ardında taş ben olaydım.

Kara göz üstünde kaş ben olaydım.

63

Dikenli Test


TÜRKÇE 8

Dikkat !


(I) Antibiyotikler, bakterilerin neden olduğu enfeksiyonların tedavisinde kullanılan ve oldukça başarılı sonuçlar alınan ilaç

grubudur. (II) Antibiyotikler hastaların kendi kendilerine kullanmaya başlayacakları ilaçlar değildir ve ateş düşürücü, ağrı kesici,

kırgınlık giderici ilaç grubuna girmez. (III) Hekimin önerisi doğrultusunda ve uygun görülen doz ile sürede kullanıldıkları

takdirde fayda sağlar. (IV) Aksi hâlde tedavide etkisiz kaldığı gibi pek çok ciddi sağlık sorununa da davetiye çıkartabilir.

Antibiyotiğin keşfi ve kullanılması insanlık tarihinin dönüm noktalarından biri olarak kabul edilir. Ancak yarım yüzyıllık

macerası sonrasında antibiyotikler artık eskisi gibi etkili olamamaktadır. Bunun nedeni ise aşırı ve yanlış kullanıma bağlı

olarak pek çok bakterinin antibiyotiğe karşı direnç geliştirmiş olmasıdır. Yapılan araştırmalar gösteriyor ki özellikle bebeklik

ve çocukluk dönemlerinde, antibiyotiği daha sık kullananlarda obezite daha çok görülmektedir.

Antibiyotik kullanımı ülkemizde oldukça yaygın bir hâl almış. Bu konuda ne yazık ki insanlarımız çok bilinçsiz. Türkiye, kişi

başına düşen antibiyotik miktarı açısından Avrupa’da ilk sırada yer alıyor. Ülkemizde toplam ilaç harcamalarının yüzde

35’ini antibiyotikler oluşturuyor. Bunun nedenleri arasında ise geçmişte toplumun kontrolsüz antibiyotik kullanımının zararları

yönünden yeterince bilinçlendirilmemesi ve ilaca kolayca ulaşılabilmesi yer alıyor.

1. Yukarıdaki metinle ilgili,

3.

I. Sebep - sonuç cümlesine yer verilmiştir.

II. Karşılaştırma yapılmıştır.

III. Bütün cümleler nesnel yargılardan oluşmuştur.

IV. Varsayım cümlesi kullanılmıştır.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

Metnin birinci paragrafındaki numaralandırılmış cümlelerle

ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) I. cümlede tanımlama yapılmıştır.

B) II. cümlede öneri anlamı vardır.

C) III. cümlede koşula bağlılık söz konusudur.

D) IV. cümlede ihtimal anlamı vardır.

A) I ve II. B) I ve III.

C) II ve IV. D) III ve IV.

2.

Tedavide, antibiyotiğin eskisi kadar etkili olmamasının

nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Günümüzde ortaya çıkan yeni hastalıklar nedeniyle

etkili olabilme özelliğini yitirmesi

B) Bilinçsiz kullanıma bağlı olarak pek çok bakterinin

antibiyotiğe karşı direnç geliştirmiş olması

C) Olası yan etkileri nedeniyle insanların kullanmaktan

sakınması

D) Kimi organlarda işlev bozukluğuna neden olması

4.

Metinde altı çizilen cümledeki anlam olayı aşağıdakilerden

hangisidir?

A) Yakınma B) Hayıflanma

C) Sitem D) Kızgınlık

64

TEST - 6

5.

(I) Balzac, yazdığı romanlarla dünya klasikleri içinde en

dikkat çeken sanatçılardan biridir. (II) 19. yüzyıl Avrupa

edebiyatının “romantik” olarak anılmasında onun payı büyüktür.

(III) Onun eserlerinin ortak yönü, kişiliğindeki inceliği

ve duygusallığı yansıtıyor olmasıdır. (IV) Denebilir ki

Balzac, romanlarında sadece bireyleri ele almamış, onların

iç dünyasının bilinmeyenlerini de okuyucuya hissettirmiştir.

8.

1. başkalarına 2. tepeden

3. bazı insanlar 4. bakmaya

5. olduğu hâlde 6. aynı boyda

7. çalışır

Yukarıdaki sözcük ve söz öbekleriyle kurallı ve anlamlı

bir cümle oluşturulduğunda aşağıdakilerden hangisi

baştan dördüncü sırada olur?

Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıdakilerden

hangisi doğrudur?

A) 1 B) 3 C) 4 D) 7

A) I.cümle olasılık anlamı taşımaktadır.

B) II.cümlede beklenti söz konusudur.

C) III.cümle olumsuz bir cümledir.

D) IV.cümlede değerlendirme yapılmıştır.

9.

(I) Sıcak ağustos güneşi İsmet dayının alnındaki ve göğsündeki

terleri arttırıyordu. (II) İsmet dayı sabahtan bu

yana bahçesindeki ağaçları buduyor ve kurumuş otları kesiyordu.

(III) Elindeki orağa güneş vurdukça güneşin ışığı

gözlerini kamaştırıyordu. (IV) Ara sıra homurdanarak doğruluyor,

sinirli bir şekilde geriniyor ve sırtını kütürdetiyordu.

6.

Sen kalk Almanya’dan buralara kadar gel ama teyzene

bir çay içmek için bile uğrama!

Bu metinde numaralmış cümlelerden hangisi öznel

bir nitelik taşır?

Bu cümledeki duyguyu anlatan ifade aşağıdakilerden

hangisidir?


A) Yakınma B) Hayıflanma

C) Özlem D) Sitem

10.

Hayıflanma cümlesi

Karşılaştırma cümlesi

Gerçekleşmemiş beklenti

Neden-sonuç cümlesi

: 5 puan

: 10 puan

: 15 puan

: 20 puan

7.

I. İçimdeki fırtınaları, yangınları kimse bilemez.

II. Önümüzdeki yıl Avrupa gezisi yapmayı düşünüyorum.

III. Hepimize ikişer elma verdi.

IV. Onun saçmalıklarını sürekli duyduğumuz için bize

artık tuhaf gelmiyor.

Yukarıdaki cümleler için aşağıdakilerden hangisi

söylenemez?

A) I. cümlede düşsel ögeler vardır.

B) II. cümle özveri cümlesidir.

C) III. cümle eşitlik anlamı söz konusudur.

D) IV. cümlede kanıksama anlamı vardır.

Bilgi yarışmasına katılan öğrenciler, kurdukları cümlenin

anlam özelliğine göre yukarıdaki puanları alacaklardır.

1. Hastalandığı için okula gidemedi.

2. Bu zor günlerimde yanımda olur sanmıştım.

3. Okulun en başarılı öğrencisi Ayşe’ydi.

4. Çok çalışmaktan gözleri şişmişti.

5. Zamanında derslerime iyi çalışsaydım şimdi çok iyi

yerlerde olurdum.

Yukarıdaki cümleleri bu yarışmada söyleyen bir öğrenci

kaç puan alacaktır?

A) 60 B) 65 C) 70 D) 75

65

TÜRKÇE 8

Dikenli Test

Dikkat !

66

KONU

DEYİMLER VE

4

ATASÖZLERİ

67

TÜRKÇE 8 DEYİM VE ATASÖZLERİ - 1

1.

Korku bir ruh hâlidir. İkide bir gelip giden, bizi yoklayan, dengeleyen… Yüreklilik ise büyük korkular önünde kendimizi yitirerek

yaptığımız atılımdır. Her şeyi göze almak değildir, ölüme meydan okumak değildir, yapacak başka bir şey olmaması hâlidir.

Altı çizili deyimin bu metne kattığı anlam aşağıdakilerden hangisidir?

A) Gereken önemi vermemek

B) Gelebilecek her türlü zararı ve tehlikeyi önceden kabul etmek

C) Başka bir iş yapmasına vakit veya imkân vermemek

D) Bir şeyi ele geçirmek isteğine kapılmak

2.

Deyim

Durmadan söylenen o insanlara burun kıvırmıştım.

1

Seni bekleye bekleye ağaç olduk.

2

Artık maçı kazanma ümidi suya düşmüştü.

3

Biraz da yüz buldu mu hemen şımarmaya başlar.

4

Anlamı

1. Pişmanlığını belli etmemek

2. Bir yerde ayakta durarak çokça beklemek

3. Bir şeyin gerçekleşme olasılığı kalmamak

4. İlgi ve yakınlık görmek

Buna göre cümlelerde yer alan deyimlerden hangisinin anlamı yanlış verilmiştir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

3.

DEYİMLER

ANLAMLARI

Yandaki tabloda bazı deyimlerin anlamları verilmiştir.

Kandırmak, inandırmak veya yararlanmak

için tatlı sözler söylemek.

Gereğinde, bir konuya yeniden dönebilme

imkânı bırakmak, kesip atmamak.

Sık sık iş, konu veya düşünce değiştirmek.

Buna göre anlamları verilen deyimler sırası ile hangi

seçenekte doğru verilmiştir?

A)

Dil dökmek

B)

Dil dökmek

C)

Dil uzatmak

D)

Gereği düşünülmek

Açık kapı bırakmak

Açık kapı bırakmak

Dalına basmak

Daldan dala konmak

Daldan dala basmak

Dil uzatmak

Gereği düşünülmek

Dalına basmak

68

TEST - 1

4.

“Adamın yarasını daha fazla deşmeyin.” cümlesindeki

deyimle aynı anlama gelen kelime veya kelime grubu

aşağıdakilerden hangisinde vardır?

A) Bunca gecikmişliğe rağmen o günlerin acısını çıkarabilmesine

imkân tanımalıydı.

B ) H a n i i n s a n ı n b i r y e r i n d e b i r ç ı b a n ç ı k a r d a k a b u k t u t a r.

C) İzlediği film, geçen seneki kazayı ona anımsatıp acısını

tazeliyordu.

D) Gözlerimi kapadım ve ilk defa ondan intikam almayı

düşünerek kendimi koyuverdim.

7.

Günün birinde Gülten ablam elime bir kitap tutuşturdu.

Çok kalındı. Duraksadığımı görünce ----, yalnızca “Korkma,

bir dene!” dedi. Denedim. Harikaydı! Birkaç günde bitirivermiştim

koca kitabı. O, benim “büyülü kitabım” oldu.

Bu parçada boş bırakılan yere, düşüncenin akışına

göre aşağıdaki sözlerin hangisi getirilmelidir?

A) küplere bindi

B) göz açtırmadı

C) üstüme düşmedi

D) sıkı tuttu

8.

I. Baba kırk oğul beslemiş, kırk oğul bir babayı

beslememiş.

5.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “hasret” sözcüğü

deyim içinde kullanılmamıştır?

A ) S e n i n h a s r e t i n b e n i ü z ü y o r, ö l d ü r ü y o r y a v a ş y a v a ş .

B) Kış günü, çoluğu çocuğu battaniyeye hasret bırakıp

hepsini topladım, balkonda yattım.

C) Hem hasret giderecektim hem de ruhumla dinlenecektim.

D) Dünya, barışın hasretini çekiyor.

II. Baba oğluna bir bağ bağışlamış; oğul babaya

bir salkım üzüm vermemiş.

III. Baba koruk yer, oğlunun dişi kamaşır.

IV. Baba vergisi görümlük, koca vergisi doyumluk.

Yukarıdaki numaralandırılmış atasözlerinden

hangileri yakın mesajlar vermektedir?

A) I ve II. B) I ve IV.

C) II ve III. D) III ve IV.

6.

“Çocuk, ellerimi bırakıp caddeye doğru koşunca----”

Bu cümle aşağıdaki deyimlerden hangisiyle sürdürülemez?

A) yüreğim ağzıma geldi.

B) yüreğim şişti.

C) yüreğim oynadı.

D) yüreğim ürperdi.

9. “Burun” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde deyim

içinde kullanılmamıştır?

A) Güneşte fazla kaldı diye burnu kanadı.

B) Gece gündüz annesinin burnundan ayrılmıyor.

C ) Ya p t ı k l a r ı n ı u n u t m a d ı m , b u r n u n d a n g e t i r e c e ğ i m .

D) Burunları bile kanamadan ganimete kavuşacaklardı.

69

TÜRKÇE 8 DEYİM VE ATASÖZLERİ - 2

1.

ATASÖZLERİ

ANLAMLARI

Herhangi bir duruma alışkın olan kimseyi benzer kötü durumlar etkilemez.

Sana sert davranana sen yumuşak davran.

Geçici durumlara güvenmek doğru değildir.

Yukarıdaki tabloda bazı atasözlerinin anlamları verilmiştir.

Buna göre anlamları verilen atasözleri sırası ile hangi seçenekte doğru verilmiştir?

A)

Acı patlıcanı kırağı çalmaz.

B)

Sana taşla vurana sen aşla var.

Sel gider, kum kalır.

Alışmış kudurmuştan beterdir.

İyilik eden, iyilik bulur.

Güvenme dostuna, saman doldurur postuna.

C)

Alışmış kudurmuştan beterdir.

D)

Sana taşla vurana sen aşla var.

Güvenme dostuna, saman doldurur postuna.

Acı patlıcanı kırağı çalmaz.

İyilik eden, iyilik bulur.

Sel gider, kum kalır.

2.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde deyim ve atasözü bir arada kullanılmıştır?

A) Herkese iyiliği dokunan Kâmuran Efendi, “İyilik eden, iyilik bulur.” derdi.

B) Dillere destan İstanbul nezaketini o evde gördüm, ağzım açık kaldı.

C) Bunları öğrenince hemen buraya gelecektir; acıkmış, kudurmuştan beterdir.

D) O benim dinlemekteki sabrımı, saflığımı kötüye kullandı.

70

TEST - 2

3.

Kimi insanlar aynı zamanda birden çok işi yapmaya çalışırlar.

Birden çok işi aynı zamanda yapmaya çalışmak, başarıyı

olumsuz etkiler. İki işi aynı anda yapmaya çalışanlar

ya bu işleri zamanında bitiremez ya da bitirse bile o işleri

düzgün bir şekilde yapamaz.

Yukarıdaki parçada açıklaması yapılan atasözü aşağıdakilerden

hangisidir?

6.

Aşağıdaki özdeyişlerden hangisinde mecaz anlam

yoktur?

A ) Ü l k e s i n i e n ç o k s e v e n , ü l k e s i i ç i n e n ç o k ç a l ı ş a n d ı r.

B) Doğruluk her türlü şart altında meyve verir.

C) Dünyayı anlayabilmek için arada sırada ona sırtını

dönmeli insan.

D) Hedefi olmayan gemiye hiçbir rüzgâr yardım etmez.

A) İki cambaz bir ipte oynamaz.

B) İki at bir kazığa bağlanmaz.

C) İki karpuz bir koltuğa sığmaz.

D) İki baş bir kazanda kaynamaz.

4.

Çıkarı dolayısıyla yakınlık gösteren kimse, işini yürütecek

başkalarını bulduğunda sizinle ilgisini keser. “---” atasözü

tam da bu durumu anlatıyor.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki atasözlerinden

hangisi getirilirse anlatılanlar özetlenmiş olur?

A) Dost ağlatır, düşman güldürür.

B) Abdalın dostluğu köy görününceye kadar.

C) İşine hor bakan boynuna torba takar.

D) Dost bin ise azdır, düşman bir ise çoktur.

7.

Dilimizde “dert” sözünün kullanıldığı pek çok deyim vardır:

Sıkıntıyı çözümlemek, atlatmak, çaresizliği yenmek

için derdine deva bulmak; birçok sorunu bulunmak için

1

dert yanmak; üzüntüsüne katlanmak için derdini çekmek

2 3

ve derdini, sıkıntılarını ayrıntılı olarak anlatmak, dile getirmek

için derdini dökmek d e y i m i k u l l a n ı l ı r.

4

Bu parçada numaralandırılarak verilen deyimlerden

hangisinin açıklaması yanlış verilmiştir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

5.

Aşağıdaki atasözlerinden hangisi “ölçülü olma”yı öğütlemektedir?

A) Çabuk parlayan çabuk söner.

B) Baca eğri de olsa duman doğru çıkar.

C) Alçak yerde yatma, sel alır; yüksek yerde yatma, yel

alır.

D) Kaçan balık büyük olur.

8. Aşağıdaki özdeyişlerden hangisi “İnsan, girişeceği bir

işle ilgili zorlukları göze almadan o işe girişmemelidir.” mesajını

vermektedir?

A ) B i r y e r d e n a y r ı l ı r k e n , n e d e n g e l d i ğ i n i z i u n u t m a y ı n .

B) Ben sana “Denize açılma.” demiyorum, “Açılacak olursan

tufana bile katlan.” diyorum.

C ) B a z ı ş e y l e r i y a r ı m b i l e c e ğ i n e , b i r ş e y b i l m e d a h a i y i .

D) Bu dünyadaki en büyük şey, şu an durduğumuz yer

değil; gitmekte olduğumuz yöndür.

71

TÜRKÇE 8

Dikenli Test

Dikkat !

DEYİMLER VE ATASÖZLERİ - 3

1 ve 2. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.

Saçları kısa, gözleri iriydi. Kısa ve kalın yapılı olduğundan herkes ona “Bıdık” derdi. Gerçek ismini kimse bilmezdi. On beş

yaşındaydı. Bir ailesi yoktu. Kasabanın en … çocuğuydu. Nerede bir kötülük olsa ondan bilinirdi. Onun varlığı, kötülük yapmak

isteyenleri cesaretlendirirdi. Nasıl olsa bütün yanlışların birinci şüphelisi Bıdık’tı. Bıdık günah keçisiydi.

Aileler, çocuklarının Bıdık’la vakit geçirmesini istemez, ondan uzak durmalarını tembihlerlerdi. Çünkü çocuklarının Bıdık’a

benzemesinden çok korkarlardı.

1. Metindeki altı çizili deyimin anlamı aşağıdakilerden 3.

hangisidir?

A) Günah sayılan davranışta bulunan kimse

B) Söylediğinden veya yaptığından dönmeyen kişi

C) Bir türlü yumuşamayan, vazgeçilmeyen, sürdürülen

inat

D) Gerçek sorumluları korumak amacıyla suç, kabahat

vb. olumsuzlukların sebebi olarak gösterilen kişi, kurum,

nesne vb.

Deyimler anlatımı zenginleştirir. Biz de anlatımımızı sıradanlıktan

kurtarmak için deyimlerden yararlanırız. Örneğin

kendi işini kendi görmek zorunda kalındığını anlatmak için

“iş başa düşmek”, kolaylıkla iş bulmayı anlatmak için

I

“iş ayağa düşmek”; gizli, dolambaçlı bir iş yapmayı anlat-

II

mak için “iş çevirmek”; çıkarına, amacına, düşüncesine

III

uygun olmayı anlatmak için “işine gelmek” deyimini

IV

kullanırız.

Yukarıdaki parçada numaralanmış deyimlerden hangisi

yanlış açıklanmıştır?


4.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde deyim, açıklamasıyla

verilmiştir?

2.

Metnin boş bırakılan yerine getirilebilecek en uygun

deyim aşağıdakilerden hangisidir?

A) ele avuca sığmaz

B) ipe sapa gelmez

C) beş para etmez

D) maymun iştahlı

A) Politika üstüne fikir yürütmek, çizmeyi aşmaktı.

B) Baktım ki güme gideceğim, yavaşça kayığın baş yanına

gittim.

C) Dur bakalım daha hele, bu yaptıklarının acısı bir bir

çıkacak.

D) Konserin yapılacağı meydan çok kalabalık, iğne atsan

yere düşmez.

72

TEST - 3

5.

Çalışmak, ona her zaman ağır geldi. O yüzden başkalarının

sırtından geçinmeyi yaşam tarzı olarak benimsedi.

Farklı farklı bahanelerle ve yüzü kızarmadan insanlardan

para talep ededurdu. Kimden ne isteyeceğini gayet iyi bildiği

için benden bir beklentisi olmadı. Çünkü ben, onun

ciğerinin içini biliyordum; o da kan alacak damarı biliyordu.

Bu parçadaki altı çizili deyimin anlamı aşağıdakilerden

hangisidir?

8.

Bazı deyimler anlamca yakın olabilir.

Aşağıdakilerden hangisi bu özelliğe anlamca en yakın

olandır?

A) Etekleri zil çalmak → Çalmadan oynamak

B) Kulak kabartmak → kulak misafiri olmak

C) Kılı kırk yarmak → İnce eleyip sık dokumak

D) Gözden geçirmek → Gözden kaçmak

A) Varlık içinde sıkıntı çekerek yaşamak

B) Nereden veya kimden çıkar sağlanabileceğini bilmek

C) Aralarında kan davası bulunmak

D) Bir şeyi aşırı ölçüde benimsemek

9.

Atasözlerinin birçoğunda mecazlı bir söyleyiş vardır.

6.

Ahmet Bey, işlerini zamanında yapardı. Çalışma odasına

geçip akşama doğru yapılacak toplantıya ait belgeleri

incelemeye koyulmuştu ki o sırada kapı çaldı. Semiha

Hanım, kapıyı açtı. Gelen kişi ortanca çocukları Kemal’di.

Ahmet Bey, Kemal’e şöyle bir bakıp masadaki belgelere

yoğunlaşmaya devam etti.

Bu parçadaki “şöyle bir bakmak” sözüyle anlatılmak

istenen aşağıdakilerden hangisidir?

Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde mecazlı bir söyleyiş

yoktur?

A) Lafla peynir gemisi yürümez.

B) Körler memleketinde şaşılar padişah olur.

C) Dost ile ye, iç; alışveriş etme.

D) Açık ağız aç kalmaz.

A) İnceden inceye gözden geçirmek

B) Uzun uzadıya bakmak

C) Kısaca bakmak

D) Bir işi yapmak için hazır beklemek

7.

Aşağıdaki deyimlerden hangisinin anlamı yanlış verilmiştir?

A)

DEYİMLER

Kendini matah

sanmak

B) Sırra kadem basmak

C) Mürekkep yalamak

D) Gözden kaçmak

ANLAMLARI

Kendini olduğundan daha

fazla değerli görmek

Bir sırrı açığa vurmamak,

kimseye söylememek

Çok okumuş, yazmış

olmak

Görülmemek, farkına

varılmamak

10. Dün köydeki teyzemlere giderken yaşlı bir adamın tarlada

çalıştığını gördüm. Bu yaşına karşın çalışıyor olmasına

hayret ettim. Sebebini sorduğumda: “... evlat! Çalışmanın

faydası var, zararı yok. Çalışmasam hepten yatağa düşerim.

Çalışmak, bedeni canlı tutar.” dedi.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki atasözlerinden

hangisi getirilmelidir?

A) Yazın çalışan, kışın gülüşür.

B) Adamın iyisi iş başında belli olur.

C) İşin yoksa şahit ol, paran çoksa kefil ol.

D) İşleyen demir ışıldar.

73

TÜRKÇE 8

74

KONU

5

PARAGRAFTA ANLAM

75

TÜRKÇE 8

PARAGRAFIN ANA DÜŞÜNCESİ-1

1, 2 ve 3. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.

Kütüphaneler eski çağlardan beri insanlığın hizmetindedir. Eldeki bilgilere göre ilk kütüphane, Asurlular zamanında kurulmuştur.

Kütüphaneler, herkesin yararlanması için kurulmuş ve kuruluş amacına uygun kitap, film, plak gibi her türlü düşünce

ve sanat ürünü toplayan, düzenleyen ve genel olarak ilgilenen okurlara sunan kuruluşlardır. Kitaplar, kütüphanelerde

belli bir sisteme göre dizilir. Günümüzde kütüphanelerde sadece kitap bulunmaz. Teknolojik bilgi taşımaya ve depolamaya

yarayan CD, DVD gibi teknolojik ürünler de bulunur.

Kütüphaneler okulda öğrencilere verilen ödevlerin yapılmasında çok büyük bir öneme sahiptir. İnsanlara okuma alışkanlığı

kazandırır, insan orada okuduğu kitaplar sayesinde hayaller kurar, farklı ülkelere gider ve oralara gerçek hayatta gidemese

bile oraların kültürü hakkında bilgi sahibi olur. Kütüphaneler bir toplumun gelişmişlik aynasıdır, bu yüzden ne yapıp edip

kitap okuyalım ve kütüphanelerden sürekli yararlanalım. Böyle yaparsak ulusça çok güzel seviyelere ulaşır ve gelişiriz.

Fakat ne yazık ki toplumumuzda kitap okuma alışkanlığı pek yok. Okuma tembeli bir nesil olmuşuz. Biz okumadığımız, okumaya

ve okuyana önem vermediğimiz için de çocuklarımız da bize bakıp okumuyor. Böyle olduğu için kütüphane sayımız

ve kütüphaneyi kullanma oranımız çok düşük seviyelerde.

1. Kütüphanelerle ilgili,

3.

I. Teknolojinin gelişmesiyle eski önemini kaybetmiştir.

II. Kitaplar, burada belli bir düzene göre sıralanmıştır.

III. Kitapların yanı sıra bilgi taşımaya yarayan

teknolojik ürünleri de bulundurur.

IV. Sessiz ve sakin bir çalışma ortamı sunar.

Metinde yazarın asıl yakındığı durum nedir?

A) Toplumca okumaya önem vermememiz

B) Kütüphaneye çok gitmememiz

C) Çocuklarımızın kitap okumaması

D) Kütüphanelerdeki kitapların yetersiz oluşu

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?



2.

Metnin ana düşüncesi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bir toplumun gelişmesi ve ilerlemesi için kitap okuma

çok önemli olduğundan, kütüphanelere çok önem

verilmelidir.

B) Kütüphaneler toplumların ulaşmak istediği gerçek seviyeyi

gösteren en önemli mekânlardır.

C) Okumayan ve kütüphaneye değer vermeyen bir toplum

diğerlerinin daima gerisinde kalır.

D) Ülkemizdeki en önemli eksikliklerin başında kütüphanelerin

yetersizliği gelmektedir.

4.

Yaşamın kendisi, başlı başına bir eserdir. Ölüm gelip de

insan, gözlerini dünyaya kapayacağı zaman “Ben şu işi

yaptım, şu sözleri söyledim, şu insanları yetiştirdim, şu iyilikleri

ettim, şu kalpleri kazandım.” diyebiliyorsa en büyük

eseri olan yaşamını, gönül rahatlığıyla bitirmiş olur.

Yukarıdaki parçayı en iyi özetleyen cümle aşağıdakilerden

hangisidir?

A) Herkes bir gün ölür.

B) İnsanlar iyilik yaparak mutlu olur.

C) Hayatında iyi işler yapan, gönül rahatlığıyla ölür.

D) İnsan kalıcı eser bırakarak ölümsüzlüğe ulaşır.

76

TEST - 1

5. Bulaşık makinesi, evlerde

bulaşıkları daha

6.

hızlı ve ekonomik olarak

yıkamak, yaşam

kalitesini arttırmak için

üretilmiştir. Günümüzde

kullanılan mutfak

aletleri arasında insanları

belki de en çok rahatlatan

ve işlerini kolaylaştıran icat olmuştur. Bir politikacıyla

evli olan Amerikalı Josephin Cochran: “Eğer kimse

bulaşık makinesi yapmazsa ben bunu yapacağım.” diyerek

başladığı çalışmalarını yeterli maddi kaynağı olmadığından

10 yıllık bir sürede tamamlamıştır. Bu ilk bulaşık

makinesinin sistemi basitti. Alt kısmında yer alan iki silindir

ile makinenin içine su

ve sabun pompalanıyordu.

Daha sonra makinenin içine

yerleştirilen emici silindirler,

pompalanan suyu

yeniden pompalamak için

çekiyordu. Yan taraflarında

bulunan kol yardımı ile çalıştırılan

ilk bulaşık makineleri

daha çok evlerde kullanılmak

için tasarlanmıştı.

Bir gün bir köpek çok susamış ve bir derenin kenarına gelip

su içmeye çalışmış. Suya tam yaklaşıp ağzını açıp su

içecekken birden gözü sudaki köpeğe takılmış. Gördüğü

şeyin kendi yansıması olduğundan habersiz suya hırlamış.

Dişlerini göstermiş. Suda gördüğü köpek de aynısını

yapmış. Buna daha da sinirlenip güçlü bir şekilde havlamaya

başlamış fakat gördükleri onu şaşkına uğratmış

çünkü karşısındaki köpek de aynı şekilde sinirlice havlamış.

Gitmiş bir daha gelmiş fakat karşısındaki köpek yine

aynı yerdeymiş. Onu yenemeyeceğini ve korkutup uzaklaştıramayacağını

anlayınca suyunu içemeden oradan

uzaklaşıp gitmiş.

Bu parçada asıl verilmek istenen mesaj aşağıdakilerden

hangisidir?

A) Ön yargılarımızdan ve korkularımızdan kurtulmazsak

başarılı olamayız.

B) Köpekler kendi gölgelerinden çekindikleri için su içemez.

C) İnsanlar kaygılarından arınmazsa amaçlarına ulaşamazlar.

D) Hedefimize odaklanıp cesurca o işi yapmazsak onu

asla gerçekleştirme şansına sahip olamayız.

İlk bulaşık makineleriyle ilgili,

I. Bulaşıkları hızlı ve ekonomik yıkamak için üretilmiştir.

II. İlk bulaşık makinelerinin mucidi eski bir politikacıdır.

III. Bulaşık makinesini Josephin Cochran icat etmiştir.

IV. İlk bulaşık makineleri basit sistemli olup özellikle iş

yerlerinde kullanılmak üzere tasarlanmıştı.

yargılardan hangilerine ulaşılabilir?

A) I ve II

B) I ve III

C) II ve IV

D) III ve IV

7. Türkçenin yanlış yazılıp konuşulduğu bir ortamda, genç

kuşaklardan ana dillerini iyi öğrenmelerini nasıl bekleyebiliriz?

Yabancı dillerin hayatımızı neredeyse işgal ettiği,

televizyondan internete dört koldan bizi sarıp sarmaladığı

bir yerde gençlerin ana dillerini iyi öğrenip kullanmalarını

istemek onlara haksızlık değil mi? Türkçenin yozlaşmasına,

çirkinleşmesine duyarsız kaldık yıllarca. Nice maskaralıklara

sessiz kaldık, bunları önemsemedik. Şimdi de

kalkmış gençlerden duyarlı olmalarını istiyoruz.

Parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

A) Dilimizin yozlaşmasının asıl sebebi biziz, bu yüzden

gençleri suçlamamalıyız.

B) Genç kuşaklar kendi dillerine duyarsızdır.

C) Türkçe, duyarsız kullanıcılar tarafından gün geçtikçe

yozlaştırılmaktadır.

D) Hiç kimse Türkçenin yozlaşmasına, çirkinleşmesine

duyarsız kalmamalıdır.

77

TÜRKÇE 8 PARAGRAFIN ANA DÜŞÜNCESİ-2

1.

20. yüzyılın ortalarında yaşayan ve sinema tarihine damga vuran dünyaca ünlü

komedyen Charlie Chaplin, bir gün gazetelerde kendisine en çok benzeyen ve kendisini

en iyi taklit edeceklerin seçileceği bir yarışmanın haberini görür. Haber ilgisini

çekmiş ve farklı bir isimle kendisi de bu yarışmaya katılmıştır. Yarışmada hiç kimse

onun gerçek Charlie Chaplin olduğunu bilmiyormuş ve kimse onu tanıyamamıştı.

En iyi taklit ve gösterilerini sergilemesine rağmen yarışmanın sonunda Charlie

Chaplin’e benzeyenler arasında dördüncü olmuştu.

Yukarıdaki parça ile ilgili vurgulanmak istenen düşünce aşağıdakilerden hangisidir?

A) İnsanlar gerçek ile taklidini bazen ayırt edemez.

B) Komedyenlerin taklit edilmesi herkesin yapabileceği bir iş değildir.

C) Charlie Chaplin kimsenin yerini dolduramayacağı bir sanatçıdır.

D) Hiçbir özellik insana üstünlük vermez.

2.

Şiiri, kendimi bildim bileli çok sevmiş ve her dönemde ilgiyle okumuşumdur. Fakat şiir yazmayı, şair olmayı aklımdan hiç geçirmemişimdir.

Çünkü şiir yazmayı, güç ve erişilmez bir şey olarak düşünmüşüm hep. Zaten ilk yazı denemelerim de çok çabalamama

rağmen şiir değil düzyazı şeklinde olmuştur. Şairlik; büyük bir yetenek ve sevgi isteyen, duygu yoğunluğu gerektiren bir

iş. Ama ne yazık ki bu özellikler bende hiç oluşmadı. Bu yüzden düzyazıya yöneldim ve orada istediğim başarıyı yakaladım.

Parçada, yazar için asıl söylenmek istenen aşağıdakilerden hangisidir?

A) Düzyazı yazmayı bırakmıştır.

B) Ona göre şiir yazmak, düzyazı yazmaktan daha zordur.

C) Şiiri yazmayı çok sevmektedir.

D) Şiir yazmak ona göre zevkli bir uğraştır.

3.

Ta çocukluktan beri dinleyegeldiğimiz masallar, sanıldığı gibi sadece “iş olsun” diye anlatılmaz. Masallar, semboller dünyasının

dile gelmiş şekilleridir. Orada neler neler bulunmaz ki… Masallarda genellikle padişahların cezalandırıldığını görürüz,

boşuna mı sanıyorsunuz? Arkasız, güçsüz bir Keloğlan’ın kimlere pabucunu ters giydirdiğini hatırlayınız. Kırk katırla kırk satır

sadece bir son değil, bir kötülüğün hatırlanmasıdır.

Bu parçada anlatılmak istenen asıl düşünce aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kötüler, masalların sonunda mutlaka cezalandırılır.

B) Masallarda mesajlar, semboller aracılığı ile aktarılır.

C) Keloğlan, masalların değişmez ve korkusuz kahramanıdır.

D) Masallarda olağanüstü özelliklere çokça yer verilir.

78

TEST - 2

4.

Kimi zamanlar anne-babaların da bazı yanlışları olur. Çocuklarını küçük yaşlarda bilgisayar karşısına oturtmalarına bir anlam

veremiyorum. Şüphe yok ki bir zaman sonra sevgisiz, mutlu olmayı bilmeyen çocuklar buluruz karşımızda. Oysa o yaştaki

çocukların koşup oynamayı, acı çekmeyi, mutlu olmayı öğrenmeleri gerekir.

Bu parçanın yazarının asıl eleştirdiği aşağıdakilerden hangisidir?

A) Çocukların teknolojiyi yeterince kullanmamaları

B) Başkalarının sorunlarına kayıtsız kalınması

C) Ailelerin çocuk eğitimine önem vermemesi

D) Çocukların gerçek yaşamdan kopuk yetiştirilmesi

5.

Yüzyıllar boyunca yaşadığımız topraklarda sayısız ozan yetişmiştir. Yunus Emre ve Pir Sultan Abdal bunlardan sadece

ikisidir. İkisi de asırları aşmıştır. İkisi de halkın arasından akan ırmağa benzer. Pir Sultan, ulusal sınırlarımız içinde akmıştır.

Yunus ise sınırlarımız dışında da akmayı sürdürmüştür. Büyüklüğü de buradan gelir.

Bu parçadan çıkarılabilecek en kapsamlı yargı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sanatçıların birbirinden farklı tarzları vardır.

B) Bir halk ozanı, ulusal değerleri yaşatır.

C) Türk ulusu büyük ozanlar yetiştirmiştir.

D) Bir ozan hem ulusal hem de evrensel olabildiği ölçüde büyüktür.

6.

Şiir dilimiz, Orhan Veli’ye gelinceye kadar insanların günlük yaşamıyla ilgili sözcüklere

uzak bir görünüm taşır. Başka bir deyişle bu döneme kadar şiirlerde, toplumun alt kesimlerinde

kullanılan sözcüklere genellikle rastlanmazdı. Orhan Veli ve onun çizgisinde

yürüyen ozanlar, şiir dilindeki bu kalıplaşmayı yıkmış; halkın konuştuğu kelimeleri şiirlerinde

kullanmışlardır. Orhan Veli’nin şiirlerinde kullandığı “ciğercinin kedisi, sokak kedisi, fil,

kemik, hamam, tellak…” gibi sözcükler bunun en güzel kanıtıdır.

Bu parçada Orhan Veli ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi vurgulanmıştır?

A) Şiirlerinde yabancı kökenli kelimeleri kullanmamıştır.

B) Başka şairlere örnek olmuştur.

C) Konuşma dilini şiire taşımıştır.

D) Kendinden önceki şairleri eleştirmiştir.

79

TÜRKÇE 8 PARAGRAFIN ANA DÜŞÜNCESİ-3


Vaktiyle bir köle kaçıp ormana sığınmış. Etrafta gezinirken, iniltiler içinde ızdırap çeken bir aslan görmüş. Önce korkup

kaçmaya yeltenmiş. Fakat aslanın yerinden hiç kıpırdamadığını, yalvaran gözlerle kendisine baktığını görüp durmuş. Aslan

kanayan pençesini uzatıyormuş ona. Köle dikkatlice bakınca, aslanın pençesine büyük bir dikenin saplandığını görmüş.

Dikeni çıkarıp yarayı temizleyen köle, gömleğinden kopardığı bezle de iyice sarmış.

Rahatlayan aslan ayağa kalkıp kölenin ellerini yalamaya başlamış. Sonra da önüne düşüp yaşadığı inine götürmüş. Her

gün yakaladığı avları ine taşıyıp köleye yardım ediyormuş.

Bu beraberlikleri uzun sürmemiş. Ormana gelen avcılar ikisini de yakalamışlar. Ayrı kafeslere kapatıp günlerce aç bırakmışlar

onları.

Kralın da hazır bulunduğu bir gün kafesin ağzı açılmış. Aslanın köleyi nasıl parçalayacağını herkes merakla bekliyormuş.

Büyük bir iştahla saldıran aslan, kölenin yanına gelince onu tanımış. Önünde bir köpek sadakatiyle durup ellerini yalamaya

başlamış.

Kral bu duruma çok şaşırmış. Köleyi yanına çağırıp bütün hikâyeyi dinlemiş ondan. Anlatılanlardan çok etkilenen kral, kölenin

affedilmesini, aslanın da ormana salıverilmesini emretmiş.

1.

Bu metnin ana fikrini en iyi özetleyen atasözü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Acıkmış, kudurmuştan beterdir.

B) İyilik eden, iyilik bulur.

C) Aslan, yatağından belli olur.

D) Tatlı dil, yılanı deliğinden çıkarır.

2.

Metindeki olayla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Olay; bir kölenin, aslandan çok korkarak ona yardım etmesi ve aslanın da acıyıp köleye karışmamasıdır.

B) Olay, kralın huzurunda gerçekleşmektedir.

C) Olay, büyüklerin sözlerini dinlemeyi öğütlemiştir.

D) Olayın ana karakterleri aslan ile köledir.

3.

Bu metinde sözü edilen köle aşağıdakilerden hangisiyle nitelendirilebilir?

A) Cesur, yardımsever

B) Korkak, umursamaz

C) Sabırlı, kıskanç

D) Kibirli, bencil

80

TEST - 3

4.

Hayata dair kimi gerçekler vardır. Hayata yeni atılan insan,

uçmaya yeni başlayan bir kuş gibidir. Kuş, sonsuz

semada; insan, ömür yolunda tek başına yaşama savaşı

vermek zorundadır. Nasıl ki kuş eğreti kanatlarla uçamazsa

insan da dış destek ve yardımlarla yaşama savaşını

kazanamaz. Yaşama garantisini dış destekle gören insan,

yardım kaynağı kuruyup desteği tükenince kanadı kırık

bir kuştur, yoluna devam edememesi kaçınılmaz son olur

ona.

Bu parçada vurgulanan düşünce aşağıdakilerden

hangisidir?

A) Her insan dost edinmek zorundadır.

B) Çevremizde bize yardım edecek insanlar her an olmayabilir.

C) İnsan, kendi ayakları üstünde durmalıdır.

D) Hayata dair her zaman ümitli olunmalıdır.

6.

Eğitimin toplumsal gelişim konusunda yadsınamaz bir etkisi

vardır. İyi bir eğitim için, gençlerde bağımsız, eleştirici

düşüncenin de geliştirilmesi önemlidir. Oysa bu gelişme,

ezberci eğitim anlayışıyla büyük ölçüde kösteklenmiştir.

Gereğinden çok bilgi yüklenmesi, ister istemez yüzeyde

kalmaya ve kültürsüzlüğe götürür insanı.

Bu parçaya göre, gençlerde eleştirici düşüncenin gelişmemesinin


A) Ailelerin eğitim konusunda ön yargılı olmaları

B) Gençlerin eğitime önem vermemesi

C) İletişim araçlarının eğitimi kötü yönde etkilemesi

D) Gençlere gereğinden çok şeyin öğretilmesi

5.

Sanat ve sanatçılar, bir ülkenin ve ulusun tanıtımı açısından

büyük bir öneme sahiptir. Sanatın evrenselliği göz

önüne alınırsa nitelikli sanatçılar yetiştirmenin önemi daha

da iyi anlaşılır. Bu anlamda, yetenekleri küçük yaşlarda

fark edilen potansiyel sanatçıların hem devlet hem de özel

sektör tarafından desteklenmeleri gerekir.

Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden

hangisidir?

A) Sanatın insanları kötülüklerden uzak tuttuğu

B) Sanatın evrensel bir niteliğinin olduğu için sanatçıların

desteklenmesi gerektiği

C) Genç sanatçıların, küçük yaşlardan itibaren sanatsal

faaliyetlere yönlendirilmesi

D) Sanatın yerelden evrensele doğru bir yol izlediği

7. Anlaşma aracı olan dil, insanları hayata programlar. Kelimeler,

söyleyişler, vurgu ve tonlamalar, ritim bu programın

şifreleridir ve “Açıl susam açıl!” cümlesiyle hareket eden

taşlar gibi insan da dilin komutlarıyla ne yapacağını, ne

hissedeceğini, nasıl davranacağını öğrenir.

Aşağıdakilerden hangisi, bu parçada anlatılmak istenenle

aynı doğrultudadır?

A) Dil, insanların hayatı anlamalarını ve yaşamalarını

sağlar.

B) Her milletin kendine ait bir dili vardır.

C) Dil, insanların toplum içinde anlaşmasını sağlayan

bir araçtır.

D) Dili kullanmayı bilen insanlar hayatta başarılı olur.

81

TÜRKÇE 8

PARAGRAFTA KONU - BAŞLIK - ANAHTAR KELİME


Kutnu dokumaları, ipek ile pamuktan oluşan ve parlak bir yüzeye sahip olan çok özel bir kumaştır. İçinde yapay hiçbir madde

bulunmadığından oldukça sağlıklıdır. Kumaşlara, çözgü sayılarına göre değişik adlar verilmektedir.

Kutnu dokumalarının Gaziantep’e Halepliler tarafından getirildiği bilinmektedir. Selçuklu Dönemi’nden başlayarak önemli

bir yere sahip olan kutnu dokumaları, gelinlik yapımında, halkın giyiminde ve döşemeliklerde kullanılmış olsa da günümüzde

yaygın kullanım alanını kaybederek sadece halk oyunları kıyafetlerinde ve turistik eşya yapımında kullanılan bir kumaş

türü hâline gelmiştir. Osmanlı İmparatorluğu’nda, asalet ve gücü simgelediği için padişahların kaftanlarında kullanılan kumaş

olmuştur.

1. Metnin konusu aşağıdakilerden hangisidir?

3.

A) Kutnu kumaşların özelliklerinin neler olduğu ve nerelerde

kullanıldığı

B) Kutnu kumaşların çözgü sayılarına göre adları

C) Kutnu kumaşları kimlerin nerelerde kullandığı

D) Kutnu kumaşların hangi çağlarda ve devletlerde kullanılmaya

başlandığı

Metindeki anahtar kelimler aşağıdakilerden hangisdir?

A) pamuk - çözgü - dokuma

B) kumaş - dokuma - simge

C) ipek - kumaş - Osmanlı

D) yüzey - yapay - parlak

4.

İnsan belli konularda ısrarcı olmalı ve bunun için çalışmalı.

Bulmak istediği şeyi, kaybettiği yerde aramalı. Ancak

yanlış limanlarda yanlış şeyler arıyoruz sanki. Para, ev,

araba, servet, makam, iktidar her şeymiş gibi davranıyoruz.

“Daha” fazlasının peşine hırsla takılmış gidiyoruz.

Böyle yaparak özümüzden uzaklaşıyoruz. Sevmeden

iş yapmaya, acıkmadan yemek yemeye, düşünmeden

konuşmaya, gönül huzurunu bulmadan eşya ile konfor

aramaya çalışıyoruz. Yüzlerce örneği var etrafımızda bu

yaptıklarımızın. Ama tek bir şey yok bu hayatlarda: Değerlerimiz.

2.

Yukarıdaki metne en uygun başlık aşağıdakilerden

hangisidir?

A) Kumaşlar ve Devletler

B) Ülkemizde Kullanılan Kumaş Türleri

C) Kutnu Kumaşlar

D) Kutnu Kumaşların Tarihteki Yeri

Bu parçada yazar, aşağıdakilerden hangisini eleştirmektedir?

A) İnsanların; makam, şöhret için insani değerlerden

uzaklaşmasını

B) İnsanların, ulaşılmazın ve imkânsızın peşinde koşmasını

C) İnsanların, sürekli en iyisini istemelerini

D) İnsanların, yemekte aşırıya kaçmalarını

82

TEST - 4

5.

Sen petek misali, Veysel de arı

Dinçleşir, beraber yapardık balı

Ben bir insanoğlu, sen bir dut dalı

Ben babamı, sen ustanı unutma

Yukarıdaki dizelerin teması aşağıdakilerden hangisidir?

A) Vefa

B) Yardımlaşma

C) Verimlilik

D) Tabiat sevgisi

7.

Bilim; toplumları ilerleten, onların diğerleriyle farklarını ortaya

koyan en önemli ölçüttür. Bilimde ilerleyen bir millet,

başka milletlere bağımlı olmaktan kurtulur; tek başına ve

kendi gücüyle ayakta durmayı öğrenir. Böyle toplumlar

sadece kendine değil, dünyadaki diğer tüm uluslara ve

toplumlara da faydalı olur. Fakat bilim bu gelişme için tek

başına yeterli değildir. Onu teknikle geliştirip güçlendirmek

gerekir. Teknik; bilimde kullanılan yöntemlerin hepsini kapsayan

uygulamadır. Tekniği kullanmadan bilimi sistemli ve

düzenli hâle getirmez ve ondan istenilen şekilde verim alamazsınız.

Çünkü bilimsel gelişimin en önemli ayağı, bilimsel

çalışmaları teknikle sistemli bir hâle getirmektir.

Yukarıdaki parçaya en uygun başlık aşağıdakilerden

hangisidir?

A) Bilimin Önemi

B) Bilim ve Toplum

C) Teknik Alandaki İlerleme

D) Bilim ve Teknik

6.

Güzellik konusundaki hisler ortaktır. Bu, tarih boyunca

hep böyle olmuştur. Edebiyatta da durum değişmemiştir.

Yazarlar ve şairler güzel olanı bulup seçmiş, insanlar da

anlatılan güzelliğe hayranlık duymuştur. Genç yazarlar da

bunu dikkate almalıdır. Yani güzelliği bulmaya çalışmalıdır.

Onu bulup kendilerine özgü ve etkileyici bir üslupla anlattıklarında

bütün dünya onları hep takdir edecektir. Çünkü

güzel olanı, hoş bulunanı insanlar beğenmiştir tarih boyunca.

Yukarıdaki paragrafın konusu aşağıdakilerden hangisidir?

A) Güzel eserlerin dünya çapında okunup beğenilmesi

B) İnsanların “güzellik” karşısında aynı duyguları hissetmesi

C) Genç yazarların beğenilecek eserler yazdıkları

D) Sanatın insanlar üzerindeki birleştirici etkisi

8. Milletlerin gelişim aynası kütüphanelerdir. Bir ülkede kütüphane

sayısı ne kadar çoksa insanların gelişmişlik ve

refah düzeyi de o kadar yüksek demektir. Çünkü kitap

okuyan bir toplumun gelişme seviyesi asla düşük olamaz.

Dünyada bunun tek bir örneği bile yoktur, tarih boyunca

da olmamıştır. Bunu kanıtlamak için geçmişe gitmeye de

gerek yoktur. Bakın Japonya’ya, Almanya’ya, İngiltere’ye,

Kanada’ya ve daha adını veremediğim nice ülkeye. Hepsinin

en önemli ortak özelliği, kitap okumayı seven toplumlar

olmalarıdır.

Yukarıdaki paragrafın anahtar kelimeleri aşağıdakilerden

hangisinde doğru verilmiştir?

A) Millet – kütüphane – tarih

B) Gelişim – ayna – kitap

C) Kütüphane – kitap – gelişim

D) Toplum – ayna – kütüphane

83

TÜRKÇE 8

PARAGRAFTA YARDIMCI DÜŞÜNCE - 1


İlk şiirlerimi ilkokul 3. sınıfta yazdım. Bu şiirler okul müfredatıyla ilgili şiirlerdi. Belirli gün ve haftalarda şiir yazmak benim

görevimdi. Mesela Atatürk Haftası olurdu, ben şiir yazardım ya da Kurtuluş Günü olurdu, şiir yazma görevi bana verilirdi

öğretmenlerim tarafından. Hece ölçüsüyle yazardım bu şiirlerimi. Maalesef hiçbiri şu an elimde değil, saklamış olmayı çok

isterdim o şiirlerimi.

Şiirlerimi kaleme alırken ne yaşadıklarımı ne de yaşamak istediklerimi anlatma amacı güdüyorum. Sadece şiirimi yazmak

istiyorum ve yazıyorum. Sonra o şiire dönüp bakıyorum ve kendi kendime, “Ben bunları bir yerden hatırlıyorum!” diyorum.

Yaşadığım bazı şeyler kendiliğinden giriveriyor şiirime. Ben istesem de istemesem de bilinçaltım rahat durmuyor, şiirimi

benden bağımsız işliyor. Şiir tam anlamıyla bilinçaltının oluşturduğu ve yönettiği bir tür. Bunun dışında, bazen etrafımda

şahit olduklarımı şiirleştiriyorum. Vapurda kulak misafiri olduğum bir sohbet, izlediğim filmlerde -yabancı bir film de olabilir

bu- yer alan diyaloglar bile aniden şiire dönüşebiliyor. Bu dünyadaki her şey şiir olabilir. Şiir; roman veya öykü gibi kurmaca

bir tür değildir. Şiir, hayatın içindedir. Şiir, yaşanmışlıkların ta kendisidir. O yüzden etrafınızda gördüğünüz her şey bir şiirdir.

1. Sözü edilen şairle ilgili aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?

3.

A) Yaşadıklarını anlatma gayesiyle şiir yazmaktadır.

B) Oluşturduğu şiirlere, şairin bilinçaltı şekil vermektedir.

C) Şaire göre hikâye, şiirden farklı olarak kurmaca bir

türdür.

D) Şiirin yaşamdan beslendiğini düşünmektedir.

Aşağıdakilerden hangisi metnin yardımcı fikirlerindendir?

A) Şiirlerinin konu sınırlaması yoktur.

B) En güzel şiirlerini gençlik yıllarında yazmıştır.

C) Şiirlerinde serbest ölçüyü kullanmıştır.

D) Şiirlerinde, yaşadıklarını anlatma amacı gütmüştür.

4.

Hayal kırıklıklarının insana etkisi, sanıldığı gibi öyle

birkaç saat ya da günle sınırlı değildir. Yaşamımızdaki

hayal kırıklıkları, artık bir şeyleri değiştiremeyeceğimize

inandırır bizi. Hayatımızın kontrolünün elimizde olmadığını

düşünmeye başlar, yapılacak hiçbir şeyin fayda getirmeyeceğine

inanırız. Düşüncelerimiz öylesine dar bir

kalıba girer ki hayatımıza heyecan katabilecek seçenekleri

ve olasılıkları artık göremeyiz.

2.

Sözü edilen şairle ilgili aşağıdakilerden hangisine

değinilmemiştir?

A) İlk şiirlerini ne zaman yazdığına

B) İlk şiirlerini nerede sakladığına

C) İzlediği filmlerdeki sözlerin şiire dönüşebildiğine

D) Tanık olduğu olayları şiirleştirdiğine

Bu parçadan aşağıdakilerin hangisi çıkarılamaz?

A) Yaşadığımız olumsuzluklar öz güvenimizi zedeler.

B) Hayal kırıklıklarımız, hayatımızın kontrolünün artık

elimizde olmadığını düşünmemize neden olur.

C) Yaşadığımız olumsuzluklar, önümüze çıkan fırsatları

görmemize engel olur.

D) Hayal kırıklıklarının insanlara etkisi uzun sürmez.

84

TEST - 5

5.

Sınav yaklaştıkça kaygılanan anne-babalar çocuklarının başarılı olmasını sağlamak için onlara sürekli ders çalışmaları gerektiğini

hatırlatır. Öğrencilerin ders dışında başka şeylerle uğraştıklarını gördükleri zaman da onları sert bir şekilde uyarırlar. Sınav

yaklaştıkça gerilimi artan öğrenciler, bir de anne ve babanın öfkeli davranışı karşısında daha çok kaygılanır. Anne ve babasının

kendisinin başarılı olmasını istemediğini düşünür. Bu yüzden, büyüklerinin çeşitli uyarılarına aldırış etmemeye, bazen

ters davranışlarda bulunmaya başlarlar. Bu nedenden ötürü anne ve babalar, çocuklarına karşı daha hoşgörülü olmalıdırlar.

Yukarıdaki paragraftan aşağıdaki yargılardan hangisi çıkarılamaz?

A) Sınav sürecinde farklı şeylerle uğraşan çocukları, ebeveynleri sert bir şekilde uyarmalıdır.

B) Anne ve babalar da sınav yaklaştıkça kaygılanıyor.

C) Anne ve babalar sınav öncesinde çocuklarına karşı daha hoşgörülü olmalıdırlar.

D) Sınav stresi artan çocuklar, ebeveynlerin yanlış tutumları yüzünden daha çok kaygılanır.

6.

Hikâyeler iki grupta incelenir. Bunlardan biri olay, öteki ise durum hikâyeleridir. Durum hikâyelerinde olay veya olayların sayısı

çok azdır. Bu hikâyelerde olay kısa olduğu için hikâyenin olay örgüsü bir yerden sonra belirsizleşir. Hikâye, hayatın bütününden

ve gerçeklikten koptuğu için, olayın öncesini ve sonrasını tasarlamak okuyucuya bırakılmıştır. Daha çok, kişilerin içinde

bulundukları durum ve ruh hâlleri ön plandadır. Durum hikâyelerindeki olayın bir başka özelliği de ayrıntılardan temizlenmiş

olmasıdır. Yani olay kısa ve özdür. Detaylar olay üzerine değildir, durum hep ön plandadır.

Bu parçada “durum hikâyeleri” ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

A) Gerçeklikten ayrılmayan bir tür olduğuna

B) Bu hikâyelerde belli bölümleri tasarlamanın okuyucuya bırakıldığına

C) Olay örgüsünün çok uzun olmadığına

D) Hikâyelerin detaylardan arınmış olduğuna

7.

Masalların ulusu yoktur. Çünkü masallar evrensel mesajlar içeren ortak edebî türlerdir.

Her toplumda çeşitli adlarla anılan masallar, bir kişinin malı değildir ve halkla birlikte

varlıklarını sürdürür. İnsanlığın hem yaşam hem de tabiat olayları karşısındaki duygularını,

düşüncelerini, hayallerini, beklentilerini ve de davranış biçimlerini işler. Bugün bir

ülkenin herhangi bir bölgesinde söylenen bir masala, o ülkenin farklı bölgelerinde, bazı

küçük değişikliklerle rastlayabiliriz. Hatta bazı söyleyiş farklarıyla pek çok masalın,

birçok milletin sözlü edebiyatlarında yer almış olduğunu görebiliriz.

Bu metinden hareketle, “masallar”la ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Toplumun ortak malıdır.

B) Değişik şekillerle söylenebilir.

C) Çok beğenilen bir türdür.

D) İnsanlığın ortak değerlerini yansıtır.

85

TÜRKÇE 8



Dünyadaki ilk çarşılı köprü, II. Murad devrinde, Bursa’da Irgandılı Hoca Musluhiddin’in babası Pir Ali tarafından yaptırılan

ve üzerinde 30 dükkân, han, ahır ve depolar bulunan Irgandı Köprüsü’dür. Bu köprüden yüzyıllar sonra Floransa, Venedik

ve Bulgaristan’da da çarşılı köprü yapılmıştır. Böylece dünyanın, üzerinde çarşı bulunan köprü sayısı dörde çıkmıştır. Üzerinde

yer alan nargile kahvehaneleriyle gençlerin buluşma mekânı olan köprü, “kımıldatmak” anlamına gelen “ırgamak”

sözcüğünden almış adını.

Irgandı Köprüsü, yüzyıllar boyunca yolculara geçiş sağlamanın yanı sıra doğuyla batı arasında ticari ve kültürel alışveriş köprüsü

olarak da bir işlev üstlenmiş. Uzun süren ilgisizlikten sonra, aslına uygun olarak onarılmıştır. Sarı badanalı dükkânları

ve gri kemerli gövdesiyle yıllara inat hâlâ ayakta duruyor Irgandı Köprüsü.

1. Irgandı Köprüsü’yle ilgili,

3.

I. Bakımıyla uzun süre ilgilenilmemiştir.

II. Üzerinde bulunan kitabelerin tarihsel değeri çoktur.

III. Yapılan ilk çarşılı köprüdür.

IV. Gövdesindeki kabartmalar ilgi çekicidir.

yargılarından hangilerine ulaşılamaz?



Aşağıdakilerden hangisi, yüzyıllar sonra Floransa,

Venedik ve Bulgaristan’da yapılan köprülerle Irgandı

K ö p r ü s ü ’ n ü n o r t a k ö z e l l i k l e r i n d e n b i r i d i r ?

A) Yapımlarında aynı malzemelerin kullanılması

B) Aynı yüzyılda inşa edilmeleri

C) Gençlerin ilgisini çekmeleri

D) Üzerlerinde dükkânların yer alması

2.

Irgandı Köprüsü’yle ilgili aşağıdakilerden hangisine

değinilmemiştir?

A) Ne kadar sürede tamamlandığına

B) Hangi padişah zamanında yapıldığına

C) Kültürel alışverişi sağladığına

D) Yolcuların geçişini sağladığına

4.

Voltaire: “Okuma, ruhu yüceltir.” demiş.

Okumak, kişinin bilgilenmesini, düşünce

ufkunun gelişmesini, kelime

hazinesinin zenginleşmesini sağlar.

Eğitimin de olmazsa olmazıdır. Bu da

kitapla sağlanır. Bu nedenle kitaba ayrı

bir önem vermek gerekir. Kitapla tanışmayan

birisinin hayatı tanıması, yorumlaması,

ona yeni anlamlar yüklemesi kolay değil. Okullarda

çocukları kitap ile buluşturmak bu anlamda bir zorunluluk.

Bu işi yapmak sadece Türkçe ve edebiyat öğretmenlerinin

işi olmamalı.

Bu paragrafta aşağıdakilerden hangisine yer verilmemiştir?

A) Çocukların okullarda kitapla buluşturulması gerektiğine

B) Kitap okuyan insanların yabancılara karşı mesafeli

olduğuna

C) Kitap okumanın eğitimin ayrılmaz bir parçası olduğuna

D) Kitap okuyanların söz varlığının zenginleştiğine

86

TEST - 6

5.

Gelenek ve kültür daima iç içe olan iki ayrılmaz unsurdur.

Toplumun her bir üyesi, içinde bulunduğu kültür hazinesinin

birer parçasıdır. Gelenek, bir hazine olarak görüldüğünden

onun çoğaltılabilir bir unsur olduğu da anlaşılmaktadır.

Günümüz teknoloji dünyasında geleneğin teknoloji

ile yeniden oluşturulması da kültür hazinesinin değerlendirilmesi

ile sağlanabilir. Sinema, televizyon ve internet gibi

büyük bir kültür aktarımının gerçekleştirildiği ortamlarda

var olmak, hem kültürel devamlılığı hem de kültürün yeniden

üretimini sağlamak açısından büyük önem kazanmıştır.

Bu parçada kültür konusunda,

1. Günümüz gençliğinin internet nedeniyle kültürel faaliyetlerle

uğraşmadığına

2. Geleneği teknoloji ile buluşturmak için kültür hazinesine

ihtiyaç duyulduğuna

3. Kültür aktarımının çeşitli medya organları vasıtasıyla

gerçekleştiğine

4. İnsanların bir hazine olarak görülen kültürü oluşturan

parçalar olduğuna

yargılarından hangisine ya da hangilerine ulaşılamaz?

A) Yalnız 1 B) 1 ve 2

C) 1, 3 ve 4 D) 2, 3 ve 4

7 ve 8. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız

Otomobil satışlarındaki artış, her yıl büyüyordu. Sektörde

başarılı olabilmek için insanların isteğine uygun araçlar

üretilmeliydi. Firma olarak araştırmaya giriştik. Piyasa

araştırmalarının bulguları, gelecek on yılın gençlik yılı

olacağını söylüyordu. Nüfusun yaş ortalaması hızla düşmekteydi

ve bu kesim, otomobil piyasası için bir potansiyel

oluşturmaktaydı. Öte yandan, bu genç kuşağın öğrenim

düzeyinin yüksek olacağı ve bunun da otomobil talebini

etkileyeceği anlaşılıyordu. Orta yaş grubunda da ilginç

araştırma sonuçları ortaya çıkmıştı. Bu grupta ekonomik

otomobil düşkünlüğü artmaktaydı. Otomobil satın alan kadınların

sayısı da artıyordu. Bunların çoğu, küçük ve spor

modelleri tercih eden bekâr kadınlardı.

7. Bu parçaya göre, aşağıdakilerden hangisiyle ilgili

araştırma bulgusundan söz edilmemektedir?

A) Eğitim durumu B) Medeni hâl

C) Yaş D) Meslek

6.

Kendisine destek veren olmasa bile öz gücüne dayanarak

yola çıkan, başlangıçta kaybetme olasılığı kazanma

olasılığından daha fazla görünse de başaracağına inanma

cesareti gösteren, engellere karşın yürüdüğü yoldan dönmeyen,

tutarlı bir insandı.

Paragrafta tanıtılan kişi için aşağıdakilerden hangisi

söylenemez?

A) Kararlı

B) Zorluklara rağmen yılmayan

C) Başkalarına özenen

D) Başarılı olacağına inanan

8.

Bu parçada, aşağıdakilerden hangisiyle ilgili bilgi

yoktur?

A) Firmanın, çevre dostu otomobiller ürettiği

B) Otomobil satışlarının arttığı

C) Bekâr kadınların hangi model araçları tercih ettiği

D) Otomobil alıcılarının çeşitliliği

87

TÜRKÇE 8


1.

Gezi yazısı, bir yazarın gezip gördüğü yerleri edebî bir üslupla anlattığı yazı türüdür. Gezi yazısının başarılı olması yazarının

iyi bir gözlemci olmasına bağlıdır. Önceden gezilecek yerler hakkında çeşitli kaynaklardan bilgi edinmek gözlemin başarısını

arttırır. Ancak her gezgin ilginç olanı yakalayamaz. Kimileri bir yerin yöresel yemeklerine takılıp kalırken, bazı gezi yazarları

insanların ortak yanlarını ortaya çıkarır. Bölgenin doğal ve tarihsel güzellikleri yanında tartışmalara, yakınlaşmalara, dostluklara

da dikkat çeker.

Bu parçadan aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

A) Gözlemi yapılacak yer hakkında önceden bilgi edinmek yazarı başarıya ulaştırır.

B) Her gezgin, gözlemini yaptığı yerin farklı özelliklerini öne çıkarır.

C) Gezi yazılarının başarıya ulaşıp ulaşamaması yazarın gözlem gücüne bağlıdır.

D) Gezi yazılarında anlatılanlar kadar anlatım biçimi de önemlidir.

2.

Dil, her an herkesi ilgilendirir. Çünkü gün boyu herkes ondan yararlanır. Peki, dildeki ilk kelimelerin ortaya çıkışı hangi

sebeplere dayanmaktadır. Bana kalırsa bunu belli sebeplere dayandıramayız. Milletler nesneleri farklı şekillerde adlandırmışlardır.

Görme organına Türkçede “göz”, Farsçada “çeşm”, Arapçada “ayn” denmektedir. Aslında bu kelimelerle

görme organı arasında hiçbir ilgi yoktur. Buna rağmen milletlerin her bireyi, oturup karar vermiş, anlaşmış gibi aynı

kelimelerden aynı nesneyi anlamaktadır.

Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisi çıkarılamaz?

A) Bir nesneye verilen adın zamanla değişime uğradığı

B) Dilin herkesi ilgilendirme sebebi

C) Aynı nesneyi her milletin kendine göre adlandırdığı

D) Bir millete ait bütün bireylerin aynı kelimeyle aynı nesneyi anladığı

3.

Şiirin efsunlu bir yanı vardır. Bir şiir yazılmışsa, dünyada bir şeyler değişime uğramıştır. Gökyüzü artık her gün gördüğümüz

gökyüzü değildir. Hiç değilse dünya bir onarımdan geçmiştir. Bir şiir yazılmışsa, eğrilmiş bir dal varsa düzeltilmiş demektir.

Şiirin varlığı her şeye yeter. Pisliği süpürüp siler.

Paragrafta şiirin hangi yönü üzerinde durulmamıştır?

A) Etkisi B) Yaygınlığı C) Gücü D) Faydası

88

TEST - 7

4.

Gerçek bir dosta düşen görev, sevdiği insanın derdine çare aramak, onu korumak, uyandırmak,

yanlış yola giriyorsa onu uyarmaktır. Uçuruma giden çocuğunuz için: “Çocuğumdur,

istediği yere gitsin, ben karışmayayım.”diyor musunuz? Tam tersine ,”Ne yapıyorsun?”

diyerek onu durdurmayı bir vazife olarak görüyorsunuz. İşte dostlarınız, arkadaşlarınız,

yakınlarınız da yanlış yollara giderse onlara engel olmak da görevinizdir. Bunu yapmazsanız

onlara kötülük etmiş olursunuz.

Bu parçaya göre, aşağıdakilerden hangisi “gerçek bir dostun görevleri” arasında yer

almaz?

A) Arkadaşının derdine çare bulmaya çalışmak

B) Sevdiği insanın yanlışına kayıtsız kalmayıp onu uyarmak

C) Dostlarını doğrularıyla yanlışlarıyla kabul etmek

D) Dostlarının hata yapmalarına engel olmak

5.

Üç yanımızda üç deniz uzanıyor. Kıyılar insanlığı bu denizlere bağlıyor. Onlar sadece bir tatil mekânı gibi değil; en nadir bitkilere,

kuşlara, deniz kaplumbağalarına ve foklara ev sahipliği yapan bir doğal yaşam ortamı. Ama bizler artık açık ufuklara

sırtımızı dönüp denizle karanın buluştuğu o özel çizgiyi betonla örtüyoruz. Böylece kıyı ve deniz ekosistemlerinde olumsuz

değişikliklere neden oluyoruz.

Bu paragrafın yazarıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Ekosisteme verilen zarardan yakınmaktadır.

B) İnsanların öteki canlılara karşı duyarlı davranmadığını düşünmektedir.

C) Kıyıların birçok canlıya ev sahipliği yaptığını düşünmektedir.

D) Turizm için kıyılardaki tesislerin az olduğunu düşünmektedir.

6.

Teknoloji; yaşam ve çalışma koşullarını olduğu kadar çocukların oyun şekillerini

de değiştirdi. Eskiden sokaklarda koşup zıplayan çocukların yerine artık evlerinde

saatlerce bilgisayar başında ya da ellerinde tabletlerle oturup beden gücü harcamadan

oyun oynayan çocuklar görüyoruz. Eğitimciler sürekli, eskiden sokakta

oynanan ve artık “geleneksel” olarak tanımlanan oyunların, çocukların eğitimi ve

kişiliği üzerindeki olumlu etkilerini anlatıyor. Aileler de çocuklarının sokakta oynayabileceği

oyunları araştırıyor.

Bu parçada oyunla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

A) Teknolojinin çocuk oyunlarına etkisine

B) Çocukların eskiden harekete dayalı oyunlar oynadığına

C) Günümüz oyunlarının çocukların kişiliği üzerindeki olumlu etkilerine

D) Ailelerin çocuk oyunlarına ilişkin araştırmalarına

89

TÜRKÇE 8

PARAGRAFTA SORU CEVAP

1.

Kendine güvenmek, başarının ilk ve en önemli adımıdır. Fakat bu öz güvenin içi dolu olmalıdır. Kendini geliştirip yetiştiren,

hayat yolunda önemli tecrübelerle donatılmış bir güven olmalıdır. Kendine güvenen insan başladığı her işi bitirir, bitiremeyeceğine

başlamaz. Kendinize güveniniz yoksa hayatınız sonsuz bir tereddüt ve miskinlikle geçer. Başarısız olma korkusu

yüzünden tek adım atamaz, dünya yanınızdan geçerse siz yerinizde sayarsınız.

Bu parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı yoktur?

A) Kendine güvenen insanlar neler yapar?

B) Kendine güvenmeyen insanların hayatı nasıl geçer?

C) Kendine güvenen insanla, güvenmeyen insan arasında ne fark vardır?

D) Kendine güvensizliğin önüne nasıl geçilebilir?

2.

Hayır, bunlar tek başına yeterli değildir. Çünkü birkaç unsurun bir araya gelmesiyle ancak başarı sağlanabilir. Aile faktörü,

çevre, eğitim-öğretim ortamı, fiziksel ve psikolojik hazırbulunuşluk gibi birçok etken vardır sıralayabileceğimiz. Bunların hepsi

bir araya geldiğinde ancak gerçek ve kalıcı bir başarı ortaya çıkabilir. Bir çocuğun gösterdiği çabada bunlardan biri bile eksik

olursa çocuk istediği başarıyı elde edemez.

Bu parça aşağıdakilerden hangisine cevap olarak söylenmiş olabilir?

A) Bir çocuğun başarılı olabilmesi için sistemli ve düzenli çalışması yeterli midir?

B) Sınavları geçmek için derslere iyi çalışmak yeterli midir?

C) Öğrenciler derste öğretmenlerini dikkatli dinlerse başarılı olabilirler mi?

D) Başarının anahtarı sadece kitap okumakta mıdır?

3.

Sayfalara göz atmak, rastgele bir bölümü okumak, biraz ara vermek, aklı başka yerdeyken kitabı

tekrar eline almak ve sonra ertesi güne kadar bir yere bırakmak okumak değildir. Kitap okumak boş

saatleri doldurmak olarak görülmemelidir. Okuyucu, öncelikle okuduğu metne saygı duymalıdır. Okumasını

güzel bir konserin, bir tiyatronun ya da bir törenin saygılı ve sessiz havasına büründürmelidir.

Gerçek okuyucu kendisine uzun, özel ve yalnızlık içinde akşamlar hazırlar; çok sevdiği bir kitaba

bir ilkbahar pazarının öğleden sonrasını ayırır mesela.

Bu sözler aşağıdaki sorulardan hangisine cevap olarak söylenmiş olabilir?

A) Kitap okumak için en uygun vakitler hangileridir?

B) Kitap okurken sıkılmamak için neler yapılmalıdır?

C) Gerçek okuma ve gerçek okuyucu nasıl olmalıdır?

D) Okuma sırasında yapılan en önemli hata nedir?

90

TEST - 8

4.

6.

Kırk beş yıllık meslek yaşamına; matematik ve sanat tarihi

konularında yazılmış çok sayıda kitap, araştırma ve makaleyi

sığdırdı. Ortaya koyduğu her çalışma hem uzmanların

hem de konuya ilgi duyanların beğenisini topladı. Bu

alanda dünyaca ünlü yazarların kitaplarını kaynak olarak

kullandı. O, matematik ve sanat tarihi alanlarında Türkiye’deki

sayılı söz sahibi kişilerden biri oldu.

Bu metinde sözü edilen kişi ile ilgili aşağıdaki sorulardan

hangisinin yanıtı yoktur?

Esasen La Fontaine’in masallarını Türkçeye çevirdiğim sıralarda

geldi aklıma. Dostum Şevket Rado, bana Nasrettin

Hoca’nın fıkralarını bir kitap hâline getirmenin iyi olacağını

söyledi. Önceleri bunun önemli olacağını pek düşünmemiştim.

Bu fıkraları bulmak için birkaç kitap karıştırdıktan

sonra gördüm ki ünü yabancı ülkelere kadar yayılmış bu

millî kahramanın hikâyeleri, hâlâ Türkçe olarak yazıya geçirilmemiş.

Bunun üzerine de bu fıkraları okunabilir bir dille

yazmanın küçümsenemeyecek bir iş olduğuna inandım.

A) Eserlerinin tamamını hep aynı dilde mi yazmıştır?

B) Hangi alanlarda çalışma yapmıştır?

C) Eserlerinde hangi kaynaklardan yararlanmıştır?

D) Hangi türde eserler yazmıştır?

Bu sözler aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık söylenmiştir?

5.

A) Nasrettin Hoca fıkralarının ilgiyle okunma nedeni

nedir?

B) Nasrettin Hoca fıkralarını kitaplaştırma fikri nasıl

doğdu?

C) Hoca’nın fıkralarını kaleme alan yazarlar hangileridir?

D) Nasrettin Hoca fıkralarını ne zaman yazdınız?

Kılıcın tutulacak yerine “kabza” denir. Kabzanın baş tarafı,

elden kaymaması için çıkıntılı olabilir. Yuvarlak ya da köşeli

biçimleri vardır. Çoğunda kılıcı bileğe takmak veya bir

yere asmak için ip deliği vardır. Kabzalar fildişi, meşin kaplı

ağaç ve değerli madenlerden yapılabilir. Kılıçların süslenmeye

en uygun parçaları kabzalardır.

Bu parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin yanıtı

yoktur?

A) Kabza nelerden yapılabilir?

B) Kılıçların süslenmeye en müsait parçası hangisidir?

C) Kabzalar hangi biçimlerde olabilir?

D) Kabza süslemede hangi madenler kullanılır?

7.

Bence her şey, aradan belli bir zaman geçtikten sonra değerlendirilmeli.

Yakup Kadri’nin veya Tanpınar’ın noktalanmış

devirler olduğunu düşünürsek onlar hakkında yargıda

bulunmanın, onları eleştirmenin daha rahat olduğunu

görürsünüz. Çünkü size “Yazdıklarımı yanlış anlamışsınız,

ben aslında şöyle demek istemiştim.”diyecek biri yoktur.

Ama bugünkü bir yazar için, isim vererek “Beş para etmez.”

desem yarın öyle bir şey yazar ki ben komik duruma

düşerim. O yüzden henüz bitmemiş bir şeyi değerlendirmek

bana yanlış geliyor.

Bu parça aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık

söylenmiştir?

A) Eleştiriyi niçin bu kadar savunuyorsunuz?

B) Niçin günümüz yazarları hakkında değerlendirmelerde

bulunmuyorsunuz?

C) Bir yazar hakkında eleştiri yapmanın zorlukları

nelerdir?

D) Siz hangi yazarları daha başarılı buluyorsunuz?

91

TÜRKÇE 8

PARAGRAF OLUŞTURMA

1.

1. Uzunca bir süre böyle yürüdükten sonra, çalılıkların ve bataklıkların arasından bata çıka ilerleyerek vardı tarlasına.

2. Yatakta uzunca bir süre böyle debelendikten sonra uyuyamayacağından emin oldu ve kalkıp elbiselerini giydi hızlıca.

3. Hasan, yatağında sağa sola dönüyor fakat ne yapıyorsa da gözüne bir türlü uyku girmiyordu bu gece.

4. Daha gün ağarmadan, horozlar bile ötmeden gece yarısı sayılacak bir vakitte tarlasına gitmeye karar verdi.

5. Köydeki herkesin derin uykusunda olduğu bu vakitte; ateş böceklerinin ve baykuş seslerinin arasında, elindeki fenerle

karanlık geceyi aydınlatmaya çalışıyor ve nefes nefese ilerliyordu.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden anlamlı bir paragraf oluşturulursa hangisi baştan 3. cümle olur?

A) 2. B) 3. C) 4. D) 5.

2.

(I) Bu uğraş da onun geleneklerine, kültürlerine birçok şekilde yansımıştır.

(II) Dünya üzerinde birçok ülkede eğlenmek, gelenekleri yaşatmak, hasat kutlamak gibi çeşitli amaçlarla ilginç birçok festival

düzenlenmektedir.

(III) Festivaller de bunun en güzel örneğidir.

(IV) İnsanoğlu, yerleşik hayata geçtiğinden beri tarım ve hayvancılıkla uğraşmıştır.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden kurallı ve anlamlı bir paragraf yapılmak istenirse sıralama nasıl olmalıdır?

A) I-II-III-IV B) IV-I- II- III C) IV- I- III-II D) II-III-IV-I

3.

1. Eğer Güneş kömürden oluşuyor olsaydı, bunca yanmanın karşılığı olarak yaratıldığı günden sonra; 4000 bilemedin 5000

yıl içinde tükenip gitmeliydi.

2. Fakat yapılan minnacık bir hesap Güneş’in kömürden olmadığını hemencecik ortaya koydu.

3. Oysa Güneş, yüz milyonlarca yıldır hem Dünya’yı hem de öteki gezegenleri aydınlatıp ısıtmaktaydı.

4. Bir zamanlar Güneş’in kömürden oluşan bir kütle olduğunu düşünenler bile vardı.

Numaralanmış cümlelerden anlamlı bir paragraf oluşturulmak istendiğinde doğru sıralama nasıl olur?

A) 3-4-1-2 B) 4-2-1-3 C) 4-1-2-3 D) 3-4-2-1

92

TEST - 9

4.

K. Gerçekten de bir şehir, duyup okumakla değil gezip görmekle, havasını solumakla, sokaklarında kaybolmakla öğrenilirmiş

dedirten bir yer Kazablanka. Beyaz şehir olarak da bilinen ve 6 milyondan fazla nüfusuyla Fas’ın en büyük şehri durumunda

olan Kazablanka, birçok filme konu olduğundan büyük bir şöhrete de sahip. Ayrıca birçok uygarlığın izlerini taşıyor

bu şehir.

L. Afrika ve Avrupa kıtalarının birbirine en çok yaklaştığı bölge Cebelitarık Boğazı olarak biliniyor. Kazablanka Cebelitarık

Boğazı’nın fikrî, ekonomik ve kültürel merkezi durumunda olan ve pek çok kültürün izlerini taşıyan önemli bir şehir.

M. Mısır Uygarlığı ve Roma İmparatorluğu’ndan tutun da Osmanlılardan Fransızlara kadar pek çok kültürü ağırlamış topraklarında.

Bu sebeple Kazablanka’nın her köşesi bu devirlere işaret eden tarih kalıntılarını barındırıyor.

Aşağıdakilerden hangisinde metnin bölümlerini ifade eden harfler “giriş, gelişme, sonuç” şeklinde sıralanmıştır?

A) K – L – M B) L – M – K C) M – K – L D) L – K – M

5.

I. Mutlu ettiğiniz bir kişinin yüzündeki sıcak gülümseme nasıl da bir anda çevrenizi saracak.

II. Mutluluğu ulaşılması olanaksız bir hayal olarak düşünmeyin.

III. Çevrenizde mutluluk olunca sizin de ne kadar kolay mutlu olabileceğinizi göreceksiniz.

IV. Onu tadabilmek için evvela insanları mutlu etmeye çalışın.

Numaralanmış cümleler anlam akışına göre nasıl sıralanmalıdır?

A) III-II-IV-I B) II-III-IV-I C) II-IV-I-III D) I-III-II-IV

6.

1. Olumsuz bir karakteri oynadı diye onu eleştirmeyiz.

2. Bir oyuncu, katili, kötüyü oynayabilir.

3. Ama oyuncu tutup da oynadığı karakteri bize savunuyorsa işte o zaman yanlış olanı savunduğunu söyleyebiliriz.

4. Olsa olsa iyi oynayamadı, bir katili iyi canlandıramadı diye eleştirilebiliriz.

Numaralanmış cümlelerden anlamlı bir paragraf oluşturulmak istendiğinde doğru sıralama nasıl olur?

A) 2-1-4-3 B) 1-3-4-2 C) 2-3-1-4 D) 2-4-1-3

93

TÜRKÇE 8

ANLATICI UNSURLARI - METİN KARŞILAŞTIRMA

1.

Lionel Messi, 24 Haziran 1987 yılında Arjantin’in Rosario

şehrinde dünyaya geldi. Futbola sekiz yaşındayken amatör

olarak başladı. 2000 yılında ailesi, büyüme hormonu

eksikliği tedavisi görmesi ve futbola Barcelona’da devam

etmesi için İspanya’ya taşındı. Barcelona formasını ilk kez

2004 yılında giyen Messi, İspanya liginde gol atan en genç

futbolcu unvanını aldı. Hâlen Barcelona formasını giymeye

devam eden Messi, futbolculuk kariyerine birçok lig ve

şampiyonlar ligi şampiyonluğu sığdırdı. Ayrıca beş kez de

Altın Ayakkabı Ödülü’nü aldı.

Cristiano Ronaldo, 5 Şubat 1985 tarihinde Portekiz’in Madeira

şehrinde dünyaya geldi. Henüz küçük yaşta iken futbola

ilgi duymaya başlayan Ronaldo, 8 yaşında iken amatör

olarak futbol oynamaya başladı. Hızlı kalp atışları futbol

oynamasına engel olmadığı anlaşılan Ronaldo, profesyonel

futbolculuk hayatına sırasıyla önce Sporting Lizbon, ardından

Manchester United, sonra Real Madrid’de devam

etti ve hâlen İtalya’nın Juventus takımında top oynamaya

devam etmektedir. Futbolculuk kariyeri boyunca sayısız lig

ve şampiyonlar ligi şampiyonluğu kazanmış, dört kez de Altın

Ayakkabı Ödülü almıştır.

Bu iki metne göre her iki futbolcu ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Futbola aynı yaşta oynamaya başladıkları

B) Lig ve şampiyonlar ligi şampiyonluklarını yaşamaları

C) Altın Ayakkabı ödülü almaları

D) Küçük yaşta tedavi gördükleri

2.

Aşağıdaki metinlerin hangisinde olay, üçüncü kişinin ağzından anlatılmıştır?

A) Sarp kayalıklarla çevrili büyük bir ormanlık alandı. Yüksek tepelerden birinin yamacında çadırımızı kurmaya karar verdik.

Burada kaç gün kalacağımıza ise henüz karar verememiştik.

B) Çocuklar neşeli bir oyuna dalmıştı. Biz ise mangalımızı hazırlayıp ateşimizi yakmaya çalışıyorduk. Kadınlar da şişleri

tuzlayıp teker teker bana uzatıyorlardı.

C) Tayfalar büyük bir telaşla ipleri çekiyordu. Biz de yüzlerimizdeki tedirginlikle geminin hareket etmesini bekliyorduk. Az

sonra gelen o acı siren sesiyle de denize açılmaya başladık.

D) Odanın bir köşesinde yuvarlak bir masa bulunuyordu. Üstünde çalakalem çizilmiş birkaç resim vardı. Acemice yapıldığı

her şeklinden belliydi.

94

TEST - 10

3.

Aşağıdaki metinlerden hangisi birinci kişi ağzıyla anlatılmıştır?

A) Havalar ısındı mı yaylacılar hayvanlarını dağların yüksek yerlerine çıkarırlardı. Ben de onlara eşlik edip yükseklere çıkma

şansını yakalamıştım.

B) Küçük çoban, kuzularını otlatırken Hüseyin Ağa’nın hızlı adımlarla ona yaklaştığını gördü. Yanakları kıpkırmızı kesilmiş,

nefes nefese kalmıştı Ağa.

C) Zehra’nın gelin gittiği köy ile kendi köyünün arası epey uzakmış. Bu kadar uzak olduğundan dolayı Zehra; anasını, babasını,

kardeşlerini yıllarca görememiş.

D) Bir tarafta kendisi, öte yandan karısı ile kızının durmadan arayıp sormalarıyla bir ev bulabildiler. Peşinatı yoktu ama satın

almak için elinden geleni yapmak istiyordu.

4.

Gişe rekorları kıran ve sinema tarihinin en büyük bütçeli filmi

olan Avatar’ın çekimlerinde teknolojinin en son yeniliklerinden

faydalanıldı. 3 boyutlu olarak çekilen filmde modelleme tekniği

kullanıldı. Yani filmde gerçek insanlar oynadı fakat bilgisayar

yazılımları ile insanların yerine dijital karakterler kondu. Bu film

kırk yıl önce böyle bir yankı bulmazdı çünkü o günkü olanaklarda

bu muhteşem sahneler çekilemezdi.

Beş dalda Oscar alan ve bugün dahi popülerliğini koruyan

“Gladyatör” filminden teknolojiyi çekip alsanız film çıplak kalır.

On binlerce adamı arena tribünlerine toplamak mümkün olsa

bile, o savaş sahnelerini birebir çekmek imkânsız. Ya da on bin

Oscar almış “Titanic ” filmindeki o dev geminin batışı bugünkü

teknolojiyle anlatılmasa film basit bir aşk hikâyesi olmaktan kurtulamaz.

Bu metinlerde bahsedilen filmlerin ortak yönü aşağıdakilerden hangisidir?

A) İzleyici kitlesinin çeşitliliği

B) Uzun süre gösterimde kalmaları

C) İleri çekim teknikleriyle görüntülenmeleri

D) Oscar ödülünü almaları

95

TÜRKÇE 8

PARAGRAFTA YAPI - 1


(I) Orta oyunu, çevresi izleyicilerle çevrili bir alan içinde oynanan; içinde müzik, raks ve şarkı da bulunan doğaçlama bir

oyundur. (II) Doğaçlama olduğu kadar aynı zamanda derin bir kültür birikimi isteyen bir oyundur. (III) Orta oyunu, daha çok

yaz mevsiminin oyunudur. (IV) Çünkü oyunlar açık alanlarda sergilendiği için oyunların kış aylarında ya da yağışlı günlerde

gösterilmesi oldukça zor oluyordu. (V) Bu yüzden sadece yaz aylarında sahnelenirdi.

… fakat genel olarak açık yerlerde oynanan bir oyundur. Oyunun oynandığı yuvarlak ya da oval alana palanga denir. Oyunun

dekoru, yenidünya denilen bezsiz bir paravandan ve dükkân denilen iki katlı bir kafesten oluşur. Yenidünya ev olarak

dükkân da iş yeri olarak kullanılır. Dükkânda bir tezgâh, birkaç hasır iskemle bulunur.

(1) Orta oyunu; kişileri, konusu ve toplumdaki etkisiyle kültürümüzü en iyi yansıtan önemli oyunların başında gelir. (2) Orta

oyununun kişileri ve bölümleri Karagöz oyunuyla büyük oranda benzerlik gösterir. (3) Oyunun ana kişileri Kavuklu ile Pişekâr‘dır.

(4) Kavuklu, Karagöz oyunundaki Karagöz’ün karşılığı; Pişekâr da Hacivat’ın karşılığıdır.

1. Metnin birinci bölümünde numaralanmış cümlelerden

hangisiyle paragraf ikiye ayrılabilir?

3.

A) II B) III C) IV D) V

Metnin son bölümündeki numaralı cümlelerden hangisi

anlatımın akışını bozmaktadır?

A) 4 B) 3 C) 2 D) 1

2.

İkinci bölümde paragrafın başındaki boşluğa aşağıdaki

cümlelerden hangisi getirilmelidir?

A) Orta oyunu, han ya da kahvehane gibi kapalı yerlerde

de oynanabilir.

B) Orta oyununda Kavuklu ve Pişekâr tiplemeleri başroldedir.

C) Orta oyunu, yaz aylarında akşam vakitlerinde de canlandırılır.

D) Orta oyunu, Osmanlılar zamanında mesire alanlarında

sahnelenirdi.

96

4.

(1) Salt okunmak, bir bilgiyi vermek ya da bir mesajı

iletmek için yazılan eserlere baktığımızda bu eksikliği

hemen fark ederiz. (2) Bu gayeyi taşımayan hiçbir yapıt

başarılı olamaz. (3) Sanat eserlerinin en önemli özelliği

estetik değer taşımalarıdır. (4) Nasıl ki tuzu baharatı

eksik bir yemek lezzetli değilse ve tat vermiyorsa sanatsal

estetikten uzak bir eser de zevk vermekten ve

kalıcı olmaktan uzaktır.

Yukarıdaki numaralandırılmış cümlelerden hangi ikisinin

yeri değiştirilirse anlamlı bir paragraf ortaya çıkmış

olur?

A) 1 ve 2. B) 1 ve 3.

C) 2 ve 3. D) 3 ve 4.

TEST - 11

5.

Kitaplarında daha çok köy yaşamını konu edindi. (1)Birçok

yazar da onun köy hayatını anlatan eserlerinden etkilendi.

(2) Onun akıcı üslubu her zaman çok okunmasını sağladı.

(3) Köy hayatına bu kadar değinmesi belki de oralarda yetişmesinden

kaynaklanıyordu. (4) Bunun da tesiri ile eserlerinde

hep bu konuya değindi.

Yukarıdaki numaralandırılmış cümlelerden hangisi

anlatımın akışını bozmaktadır?

A) 1 B) 2

C) 3 D) 4

7.

Aileler sadece bilgi yükleyerek çocuklarının gelişeceğini,

donanımlı olacağını düşünüyor. Çocukları düş kurmaktan

vazgeçirip yalnız gerçeği görmeye, gerçeği aramaya

alıştırmak istiyorlar. Çocuklar gerçeği aramasınlar, öğrenmesinler

demiyoruz fakat hayal kurmazlarsa ve biraz da

düş dünyasında yaşamazlarsa gerçeği de sezemezler. Bu

nedenle çocuklar…

Bu metin, anlam bütünlüğü sağlanması için aşağıdakilerden

hangisiyle tamamlanmalıdır?

A) hayal kurmaya teşvik edilmelidir.

B) yalnızca doğruları öğrenmeye çalışmalıdır.

C) olağanüstü olaylara inanmamalıdır.

D) oyunlarında gerçek dünyayı canlandırmalıdır.

6.

---- Bu da eğitim ve yetişme tarzı ile ilgilidir. Bir insan istediği

kadar bilgi zengini olsun, söylenenleri dinleyerek izleme

alışkanlığını edinmemişse karşısındakini tam dinleyemez

ve anlatılanlardan da hiçbir şey öğrenemez.

Bu parçanın başına dil ve düşüncenin akışına göre

aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Söylenenleri anlamak, iyi bir dinleyici olmaya bağlıdır.

B) Dinleyip anlamadan yorup yapmak kişiyi yanıltabilir.

C) Dinlemek, bütün ön yargılardan arınınca sağlıklı olur.

D) Dinlemek sabır işi, konuşmak akıl işidir.

97

8. Kültürümüzün en güzel geleneklerinden biri de hediyeleşmektir.

(1) Bizi birbirimize bağlayan, bağlarımızı güçlendiren

ve paylaşımlarımızı artıran güzel geleneklerden…

(2) Bu özel ve sıcak geleneğimizi yoksulluğa, parasızlığa

ve her türlü sıkıntıya rağmen devam ettirmeliyiz. (3)Maddi

sıkıntılar, insanların yaşama olumlu bakmasını engelliyor

ve hediye almasını zorlaştırıyor. (4) Çünkü hediye olarak

verilen birer çiçek, kalem veya kitap bize karşı tarafta hatırlanmanın

ve değer verilmenin tarifi imkânsız hazzını yaşatacaktır.

Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi düşüncenin

akışını bozmaktadır?

A) 1 B) 2

C) 3 D) 4

TÜRKÇE 8 PARAGRAFTA YAPI - 2


(I) Sanat, kişinin kendisiyle uğraşıdır. (II) Kendini aşma çabasıdır. (III) Kişinin, içindeki cevherleri bir bir ortaya çıkarmasıdır.

(IV) Bunu da eserleriyle dış dünyaya yansıtır. (V) Sanatçı en zor olan kavgalardan birini veren insandır. (VI) Kendisiyle

yüzleşmeye cesaret edebilen nadir insanlardandır.

Sanat; insanın duygu, düşünce ve hayallerini, somut ve soyut malzemelerle yaratıcı gücünü kullanarak kişiyi etkileyecek

biçimde anlatmasıdır. … Bu yüzden sanatsal hiçbir faaliyeti akılla izah etmek mümkün değildir. Hislerle ortaya çıkar ve

duygu patlamalarını somutlaştırarak ürün olarak bize sunar.

(1) Sanatın birçok yararı vardır. (2) Nedir sanatın yararı diye sorabilirsiniz. (3) Sanat öncelikle bize unuttuğumuz değerleri

hatırlatır, umut verir, duygu ve düşünce dünyamızın gelişmesine katkıda bulunur, güzellikleri fark etmemizi sağlar, kaybettiğimiz

dengeyi bulmamızda bize yardım eder, kendimizi anlamamız için vesile olur; kederden sürekli kaçmanın değil, onunla

mücadele etmenin yolunu açar. (4) Sözün kısası sanat hayatın her yerinde bize gerekli olan en temel gıdadır.

1.

Metnin birinci bölümü iki paragrafa ayrılmak istenirse ikinci paragraf kaç numaralı cümleyle başlar?

A) III B) IV C) V D) VI

2.

Metnin boş bırakılan yerine anlam akışına göre hangi cümle getirilmelidir?

A) Hayaller, düşsel varlıklar sanat eserinde daima ikinci plandadır.

B) Sanat, akla değil; duyguya ve sezgiye dayanır.

C) Gerçeklikle beslenmedi mi sanatın bir anlamı kalmaz.

D) Sanat eseri okuyucuya mutlaka bir mesaj vermelidir.

3.

Metnin son paragrafında rakamla numaralandırılmış cümlelerden hangisinden sonra, “Bunlar saymakla bitmese

de birkaçını sıralayayım” cümlesi getirilirse anlamsal bütünlük sağlanmış olur?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

98

TEST - 12

4.

(I) Adalar, İstanbul’un güneyinde, Marmara Denizi’nin maviliklerinde, bir grup yeşil tepecik hâlinde yükselmektedir.

(II) İstanbullular için önemli bir kaçış noktası olan Adalar, İstanbul sınırları içinde olsa da şehrin hayhuyundan

uzak, seçkin bir yazlık ve halka açık bir piknik yeri olarak işlevini sürdürüyor. (III) Bu nedenle, yaz ve

bahar aylarında çok sayıda ziyaretçi çekiyor. (IV) Fakat, havalar soğuyup okullar açılınca geride bir avuç insan

kalıyor.

Bu metinde numaralanmış cümlelerin hangisinden sonra “Ancak, yerlileri hiç terk etmiyor, yaz ve kış yaşıyor Adalar’da.”

cümlesi getirilirse metindeki düşünce akışı bozulmaz?


5.

(I) Okumak mı çok yararlı yoksa gezip görmek mi? (II) Bunlar ilk bakışta aslında birbirinden oldukça farklı eylemler gibi

görünebilir bize. (III) Fakat yaşaya yaşaya ikisinin de aslında öğrenmenin en önemli ve birbirini tamamlayan iki parçası

olduğunu anlarız. (IV) Marko Polo’nun ismini çoğunuz duymuşsunuzdur. (V) Marko Polo, çok gezen bir insanın ne

kadar çok şey bileceğinin en iyi örneklerden biridir. (VI) Gezip gördüğü yerleri anlattığı “Marko Polo’nun Gezileri” adlı

eseri, türünün dünya çapındaki en güzel örneklerinden biridir.

Bu parça iki paragrafa ayrılmak istenirse ikinci paragraf kaç numaralı cümleyle başlar?

A) III. B) IV. C) V. D) VI

6.

Bilgi sonsuzdur bu yüzden bizim her şeyi bilmemiz mümkün değildir. (1) Bilmediğimiz konularda başkalarına, özellikle de

alanında uzman kişilere danışmamız gerekir. (2) Çünkü bizim düşünemediğimizi başkası, onun da düşünemediğini bir başkası

düşünebilir. (3) İyi düşünülmeden verilen kararların sonuçları, düzeltilmesi çok zor sorunlara dönüşebiliyor. (4) Hatta o

sorunları düzeltmemiz neredeyse imkânsız hâle gelebiliyor.

Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinden itibaren yeni bir konuya geçilmiştir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

99

TÜRKÇE 8

ANLATIM TEKNİKLERİ

1.

Kuşlar; tüylü, kanatlı, sıcakkanlı, yumurta ile üreyen, omurgalı hayvanlardır. Yaklaşık 10.000 civarında yaşayan türüyle

en kalabalık omurgalıları oluştururlar. Kuzey Kutbu’ndan Güney Kutbu’na dünya üzerindeki her yerde yaşarlar. Boyutları

arı sinek kuşunda 5 cm, deve kuşunda 2,7 m’ye kadar değişir. Bulunan fosillere göre kuşlar, yaklaşık 150-200 milyon yıl

önce, dinozorlardan evvel gelmektedir. Bilinen ilk kuş, yaklaşık 150-155 milyon yıl önce yaşamıştır.

Bu metinde aşağıdaki anlatım tekniklerinden hangisi kullanılmıştır?

A) Betimleme B) Açıklama C) Tartışma D) Öyküleme

2.

Çocukları kuşlara seferber eden, Kostantin isminde bir herifti. Galata’da bir yazıhanesi

vardı. Zahire tüccarıydı. Kalın, tüylü bilekleri; geniş göğsü, delikleri kapanıp açılan

üstü kara kara benekli bir burnu, deriyi yırtmış da fırlamış gibi saçları, kısa kısa yürümesi,

kalın kalın gülmesi… O esmerle sarışın arası iskeletlerin bir damlacık etlerinden

yapacağı pilavın hazzıyla pırıl pırıl yanan krom dişeri… Sessiz ve mütevazı bir adamdı

da. Konu komşusu da severdi hani. Hiçbir şeye, dedikoduya karışmazdı. Kendi

hâlinde, işi yolunda, hesaplı yaşayan binbir tanesinden bir tanesiydi Kostantin Efendi.

Yukarıdaki metinde ağır basan anlatım tekniği aşağıdakilerden hangisidir?

A) Açıklama

B) Tartışma

C) Betimleme

D) Öyküleme

100

TEST - 13

3.

Ağaçtan ağaca serilmiş beyaz çamaşırlar; bu kadar durgun,

güneşsiz, ıslak bir şekilde ılık havada hiç kurumayacaklar.

Bir kedi, tahta masanın üstüne çıkmış, köpeğime

durmadan homurdanıyordu. Sandalyenin üstünde ise vişneçürüğü

rengindeki delik çoraplar… Asmanın yaprakları

daha yemyeşil. Bizim bahçedeki kurudu bile. Birden uçakların

sesi gelmeye başladı uzaktan. Kedi sustu, köpeğim

gözünü kapadı. Karga sesleri gelmeye başladı. Deniz,

Bozburun’a doğru başını almış gidiyor. Uzaklarda görünen,

İstanbul’un neresi kim bilir? Sesler nereden geliyordu?

Parçanın anlatımında aşağıdaki anlatım tekniklerinden

hangileri kullanılmıştır?

A) Betimleme-Açıklama

B) Öyküleme-Tartışma

C) Öyküleme-Açıklama

D) Betimleme-Öyküleme

5.

Etrafınızda hiç kitap okumayıp bir de bunu büyük bir marifet

gibi anlatanlara bilmem hiç denk geldiniz mi? Bu durumu

görünce benim aklıma hep bir film sahnesi gelir. Kitap

okumadığını ve bunun da eksikliğini hiç hissetmediğini

alaycı bir dille söyleyen kişiye, ünlü aktörün: “Ama biz sizin

bu eksikliğinizi hissediyoruz.” sözü hep gelir. Evet, okumayanlar

eksiklik hissetmeyebilirler ama toplum bu eksikliği

hep hissedecektir.

Yukarıdaki parçanın anlatımında aşağıdaki anlatım

tekniklerinden hangisi kullanılmıştır?

A) Açıklama B) Tartışma

C) Öyküleme D) Betimleme

4.

Öğle vakti idi. Nuri Bey, paltosunu çıkarıp alnında biriken

terleri sildi. Ürkek adımlarla başkâtibin odasına yaklaştı ve

nefesini tutarak kapıyı çaldı. İçeri girince evraklarla uğraşmaktan

bitkin düşen Başkâtip Süleyman Efendi’nin başını

kaldırıp ona acıyarak baktığını gördü. Kısa bir sessizlikten

sonra sandalyeye usulca oturdu. Süleyman Efendi ise

o sanki odada hiç yokmuş gibi işini yapmaya, evraklarını

kontrol etmeye devam etti.

6.

Televizyon veya

kısaca TV, bir vericiden

elektromanyetik

dalga hâlinde

yayımlanan seslerin,

ekranlı ve hoparlörlü

elektronik

alıcılar sayesinde

yeniden görüntü ve sese çevrilmesini sağlayan haberleşme

sistemidir. Aynı zamanda kitle iletişim aracı da olan televizyon,

yayımlanan görüntü ve sesleri alıcıya ulaştıran

elektronik cihaz sistemidir. İlk olarak 1923 yılında John

Logie Baird tarafından Birleşik Krallık’ın Hastings kasabasında

icat edilmiştir. İlk televizyon görüntüsü ise yine Baird

tarafından 1926 yılında yayımlanmıştır.

Yukarıdaki paragrafta ağır basan anlatım tekniği aşağıdakilerden

hangisidir?

Yukarıdaki parçanın anlatımında aşağıdaki anlatım

tekniklerinden hangisi kullanılmıştır?

A) Betimleme B) Öyküleme

C) Açıklama D) Tartışma

A) Açıklama B) Tartışma

C) Öyküleme D) Betimleme

101

TÜRKÇE 8

DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

1.

Duyarlılığını doğanın güzelliklerine ve tabiatın ona sunduğu nimetlere borçlu olan Orhan Kemal, öykücülüğün ölümsüz simgelerinden

biri olmuş. Sait Faik ise toplumcu öykülerini tabiattan ziyade toplumsal durumlar üzerine kurmuştur. Sıradan

insanların hayatlarını eşsiz bir anlatımla hayatımızın içine sokmuştur. Aynı çağın öykücüleri olmalarına rağmen ikisi de hikâyeciliğimizin

ayrı iki kulvarında başı çekmiştir.

Bu parçada yazar, düşüncesini geliştirmek için aşağıdakilerin hangisine başvurmuştur?

A) Tanımlama B) Karşılaştırma C) Tanık gösterme D) Benzetme

2.

“Kalbinde sevgiyi koru. Onsuz bir hayat, çiçekler öldüğü zaman güneşsiz bir bahçe gibidir.” demiş Voltaire.

Sevginin tarifi ancak bu kadar güzel anlatılabilirdi. Çünkü kısacık yaşamımıza anlam katan, hayatı güzel yapan

çok güzel kelimeler varsa bunların en başında sevgi geliyor. Çünkü her şeyin başı sevgidir. Sevgi yoksa eksiktir,

yavandır yaşadıklarımız. Tuzu, tadı, lezzetidir hayatın. Her güzel söz onunla başlıyor ve güzelleşiyor. Hayatı

sevmek, bir çiçeği, anne-babayı, öğrencileri, arkadaşları, kitabı, okulu, tabiatı sevmek… Ve daha sayamadığımız

nice şeyi sevgiyle tatlandırıp güzelleştirmiyor muyuz? Sevginin olmadığı yerde güzellikten, mutluluktan

huzurdan söz edebilir miyiz?

Bu parçada, düşünceyi geliştirmek için aşağıdakilerin hangisine başvurulmamıştır?

A) Örnekleme B) Sayısal verilerden yararlanma C) Tanık gösterme D) Benzetme

3.

Ünlü yazar Tolstoy’a göre “Roman, caddelerde gezdirilen bir aynadır.” Çünkü roman

sadece gerçekleri anlatmalı, hayattan kopuk olmamalıdır. En modern romancılar da

eserlerinde yaşamın kendisini yansıtmaya çalışmışlardır. Böyle olunca da hayatın içinde

ne varsa romanlarına konu olmuştur. Bu romanları okurken kendi mahallenizden, sokağınızdan

esintiler hissedersiniz. Anlatılan hiçbir şey size yabancı gelmez.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisinden yararlanılmamıştır?

A) Benzetme B) Karşılaştırma C) Örnekleme D) Alıntı yapma

102

TEST - 14

4.

Ülkemizde kitap okumaya ayrılan süre henüz istediğimiz

düzeye ulaşabilmiş değil ama geçmiş yıllara kıyasla bu

oranın ciddi bir artış göstermesi ve hatta birçok gelişmiş

ülkeyi bile geride bırakması gelecek için umut verici bir durum.

2018 verilerine göre ülkemizde bir bireyin kitap okumaya

haftalık ayırdığı süre, beş saat elli dört dakika ve bu

süreye göre de on sekizinci sırada yer almakta. Listede

ilginç olan ise birinciliğin Hindistan’da olması. Haftalık on

saat kırk iki dakika ile Hindistan ilk sırada yer alıyor. Onu

dokuz saat yirmi dört dakika ile Tayland izliyor. Daha da

ilginç olanı ise Kanada, Japonya, ABD, İngiltere, Almanya

gibi gelişmiş ülkelerin bu listenin çok gerisine düşmeleri.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır

basmaktadır?

A) Tanımlama

B) Sayısal verilerden yararlanma

C) Alıntı yapma

D) Benzetme

6.

Amazon yağmur ormanları, Güney Amerika’nın kuzey

bölgesinde Amazon havzasını kaplayan ve boyları yüz

metreyi aşan doğa harikası ağaçlardan oluşuyor. Güney

Amerika’da beş buçuk milyon kilometrelik alanı kapsayan

ormanlar, birbirinden egzotik bitki ve hayvan türüne ev sahipliği

yapıyor. Dünya oksijeninin yüzde yirmisini sağlayan

Amazon yağmur ormanları, dünyadaki yağmur ormanlarının

yarısından fazlasını oluşturuyor.

Bu parçada aşağıdaki düşünceyi geliştirme yollarının

hangisinden yararlanılmıştır?

5.

A) Betimleme

B) Örnekleme

C) Sayısal verilerden yararlanma

D) Tanımlama

Haber vermek, duyguları bildirmek gibi amaçlarla belli

aracılara, belli bir adrese çeşitli yollarla gönderilen bir

metin olan mektup, aynı zamanda yazarlara esin kaynağı

olmuştur. Bu tür metinler başladığında her ne kadar

“mektup” sözcüğü geçse de bunlara gerçek anlamda

“mektup” denmez. Bu metinler bazı yönleriyle mektuba

benzese de aslında deneme, makale, söyleşi ya da gezi

yazısıdır. Söz gelimi Nurullah Ataç’ın “Okuruma Mektuplar”

isimli kitabındaki metinler, yazarın deneme ve söyleşilerinden

oluşmuştur.

Bu metnin anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) Karşılaştırma B) Örnekleme

C) Tanımlama D) Tanık gösterme

103

7.

Çağımızda değeri ve tüketimi çok fazla artan “enerji”, günlük

yaşantımızda büyük bir yer tutan en önemli ihtiyaçlarımızdandır.

Yediğimiz yemekten, kullandığımız telefona,

sürdüğümüz arabadan, seyrettiğimiz televizyona kadar

her şeyde enerji kullanımını görürüz. Bu önemli ihtiyacın

bilinçsiz kullanılması hem kendimiz hem de gelecek nesiller

için birçok olumsuzluğu beraberinde getirir. Çünkü bu

yoğun tüketim aynı zamanda enerji kaynaklarının azalmasını

da beraberinde getirmektedir. Enerjinin gereği kadar

ve bilinçli olarak kullanılmasını sağlamak ve toplumu bu

konuda bilinçlendirmek için her yıl 11-18 Ocak tarihleri arasında

“Enerji Tasarrufu Haftası” kutlanır.

Metinde aşağıdaki düşünceyi geliştirme yollarından

hangisi kullanılmıştır?

A) Tanık gösterme

B) Sayısal verilerden yararlanma

C) Tanımlama

D) Karşılaştırma

TÜRKÇE 8

DİL VE ANLATIM ÖZELLİKLERİ

1. Her giysinin bir fonksiyonu, kendine has bir özelliği vardır.

Mesela kravat ne işe yarar? Boğazı sıkmaktan başka fonksiyonu

nedir? Her iki yakayı bir araya getirmekse işlevi, o

hâlde düğmeler neye yarıyor? Düğmeleri örttüğümüzde

tertemiz giysilerimizi, capcanlı renklerle süslüyor mu gerçekten?

Pek de kravat sever bir millet olmadığımız açıktır

ama ister inanın ister inanmayın kravatın bulunmasında

Türklerin de rolü vardır.

3.

Bu parçanın dil ve anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden

hangisi söylenemez?

A) İkilemelere yer verilmiştir.

B) Örneklemeye başvurulmuştur.

C) Soru cümleleri kullanılmıştır.

D) Anlatımı güçlendirmek için niteleyici sözcükler kullanılmıştır.

Yaz aylarının sonlarına gelinmişti, ılık mı ılık, yumuşacık

bir günde başladı bu tuhaf hikâye. Öğleden sonra evlerinin

mutfağında ailecek oturmuş, sohbet ediyorlardı. Birden

dışarıdan sesler gelmeye başladı. Sesler yükselince

Memduh Bey kalkıp pencereye doğru yöneldi. Perdeyi

kaldırıp dışarıya baktığında mahalledeki çocukların küçük

bir köpeğin peşinden koştuğu, köpeğin de ona yaklaşan

çocuklara acı acı havlayıp kaçmaya çalıştığını gördü. Bu

manzarayı görür görmez köpeğe yardım etmek için hızlıca

kapıya yöneldi.


hangisi söylenebilir?

A) Öyküleyici anlatım biçimi kullanılmıştır.

B) Düşünceyi geliştirmek için tanık gösterilmiştir.

C) Tanım cümlelerine yer verilmiştir.

D) Örneklemelerden yararlanılmıştır.

2.

Evimiz kutu gibi küçücük bir evdi,

Sarmaşıklarla balkonu örtük bir evdi;

Güneşin batmasına yakın saatlerde

Yıkanırdı gölgesi kuytu bir derede;

Yaz kış yeşil bir saksı, ıtır pencerede;

Bahçede akasyalar açardı baharla

Ne şirin komşumuzdun sen Fahriye abla!

Parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi kullanılmamıştır?

A) Betimleme yapma

B) Açıklama yapma

C) Anılardan yararlanma

D) Benzetmelerden yararlanma

4.

Vaktiyle bu adaya bu zamanda kuşlar uğrardı. Cıvıl cıvıl

öterlerdi. Küme küme, bir ağaçtan ötekine sevinçle konarlardı.

İki senedir gelmiyorlar. Belki geliyorlar da ben

farkına varmıyorum. Sonbahara doğru birtakım insanların

çoluk çocuk ellerinde bir kafes, adanın tek tepesine

doğru gittiklerini görürdüm. İçim cız ederdi.



A) Yansıma sözcüklerden oluşan ikileme kullanılmıştır.

B) Öyküleyici anlatımdan yararlanılmıştır.

C) Anlatım birinci kişi ağzıyla yapılmıştır.

D) Benzetmelere yer verilmiştir.

104

TEST - 15

5.

Servigiller familyasından iğne yapraklı bir ağaç olan

ardıç, üreyip çoğalması için ardıç kuşuna ihtiyaç duyan

oldukça ilgi çekici bir bitkidir. Ardıç ağacı sivri, sert

ve yeşilimsi iğnesi sayesinde kurak ve sert iklimlerde

bile rahatlıkla yaşayabilir. Çok geniş bir yetişme alanı

olan ardıç ağacı, bazen çalı biçiminde olabilirken

bazen de yüksekliği 10 metreyi aşabilir. Ardıç ağacının

siyah bir meyvesi bulunur. Bu meyveler, eylül ile

kasım ayları arasında toplanır ve tıpta ilaç yapımında

kullanılır. Ardıç meyvesinin, bünyesinde birçok şifayı

barındırdığına inanılır. Türk tarihinde olduğu kadar

dünya tarihinde de kutsal ağaçlar listesinde yeri olan

ardıç ağacının, manevi anlam taşıdığına inanılır.

7.

Gün ağardığında Ağrı Dağı yüceldikçe yücelir. Büyüyüp

sarp dağların anası olur. Tepesinden hiç eksilmeyen karla,

üzerindeki yeşil örtüyle, yazın güneşin görkemiyle, binlerce

yıldır bilinmezden haber verecekmiş gibi sessizce

düşünür durur. Bahar gelince eteklerinde açan rengarenk

çiçekler, rüzgârların okşayışıyla kendinden geçer, kuşların

o cıvıltılı sesiyle âdeta dans ederlerdi.

Bu parçayla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Sayısal verilerden yararlanılmıştır.

B) Örneklemeye başvurulmuştur.

C) Betimleme yapılmıştır.

D) Açıklama tekniği kullanılmıştır.

Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Ağrı Dağı’nın niteleyici sözcüklerle tasviri yapılmış.

B) Dağın kış mevsimindeki durumu anlatılmıştır.

C) Kişileştirme yapılmıştır.

D) Benzetmeden yararlanılmıştır.

6.

Uzun bir yürüyüşten sonra kamp yerimize varmıştık. Yol

boyunca sedir ve ıhlamur ağaçlarının baş döndüren kokusu;

cırcır böceklerinin, kırlangıçların, ağaçkakanların o dinlendirici

sesleri eşlik etmişti bize. Tarlaların etrafını saran

incirlerin ağızlarından fışkıran ballar, böğürtlenlerin mest

eden lezzeti karınlarımızı doyurmaya yetmişti. Ormanın

hiç bitmeyecek sandığımız büyüleyici yeşilliğinden sonra

Kelebekler Vadisi’nin tepesindeydik ve kendimizi bu cennet

misali manzaranın güzelliğine bırakmıştık.

Bu parçada ayrıntıların seçiminde aşağıdaki duyuların

hangisinden yararlanılmamıştır?

A) Tatma B) İşitme

C) Dokunma D) Koklama

8. Daracık sokakları ağır adımlarla geçtikten sonra karşımıza

Osmanlı Dönemi’nden kalma bir han çıktı. Hana dışarıdan

bakıldığında kara taşların simetrik bir şekilde üst üste

sıralanışı ve pencerelerin süslü taş pervazları dikkatimizi

hemen çekmişti. Hanın kapısı ise bir ejderhanın ağzını andırıyordu.

Bu kapıdan içeri girer girmez ise telkâri dükkânlarının

ışıl ışıl vitrinleri, bakırcıların kap kacakları ve hanın

tam ortasındaki havuzun şırıl şırıl akan berrak suyu bizi

büyülemiş, âdeta zamana yolculuğa götürmüştü.

Yukarıdaki paragrafın dil ve anlatımı için aşağıdakilerden


A) Duygu bildiren cümleler vardır.

B) Varlıkların niteleyici özellikleri verilmiştir.

C) Hem ikilemeler hem de benzetme kullanılmıştır.

D) Tanımlama yapılmıştır.

105

TÜRKÇE 8 İKİLİ VE ÜÇLÜ PARAGRAF SORULARI


“Soğuk Hayatlar” Dilay Demirci’nin 2018 yılında yayımlanan

son kitabı. Kitap, okumaya başladıktan sonra elinizden

bırakmak istemeyeceğiniz bir çekiciliğe sahip. “Soğuk

Hayatlar”la yazar, bizim duya duya ya da göre göre duyarsızlaştığımız

yoksulların hikâyesini konu alarak yeniden

hassasiyet kazanmamızı istiyor. Kitap, sadece trajik hayatları

anlatmıyor. Özellikle Ozan ve Zeyno’nun hikâyesi

okuyucuyu mutlu etmeye yetiyor.


Birçok insanın söylemekten çekindiği, bunu yaparsa ödün

verdiğini sandığı ve bundan dolayı gereksiz yere kırgınlıkların

ortaya çıktığı şeydir özür dilemek. Bazı davranışlarımız

veya sarf ettiğimiz bazı sözlerden dolayı sevdiğimiz

birçok insanı kırabiliriz. Bunu telafi etmenin en güzel yolu,

uygun bir ortamda ve uygun bir dille özür dilemektir. Bir

kusur karşısında özür dilemenin erdem olduğu unutulmamalıdır.

Özür dileyen insana karşı nazik olmak ve özrünü

kabul etmek de büyük bir inceliktir.

3.

Bu parçanın anahtar kelimeleri aşağıdakilerden hangisinde

doğru olarak verilmiştir?

1.

Bu metinde sözü edilen kitapla ilgili aşağıdakilerden

hangisine kesin ulaşılır?

A) Kitapta ağırlıklı olarak mutlu olaylar anlatılmaktadır.

B) Dilay Demirci’nin yayımlanmış başka kitapları da

vardır.

C) Toplumda artan yoksulluğun, duyarlı insanların sayısını

artırdığı anlatılmıştır.

D) Kitapta baştan sona kadar hüzünlü olaylara yer verilmiştir.

A) Güzel - Kusur - Özür dilemek

B) Kırmak - Özür dilemek - Erdem

C) İlişkiler - Kusur - Ortam

D) Kırmak - Erdem – Kabul

4.

Bu metinden aşağıdaki yargılardan hangisine değinilmemiştir?

2.

Yukarıdaki parçada altı çizilmiş ifadeyle sözü edilen

kitabın hangi niteliği vurgulanmaktadır?

A) Sürükleyicilik B) Özgünlük

C) Yalınlık D) Duruluk

A) Sözlerimiz ya da davranışlarımızla yakınımızdaki

insanları kırabiliriz.

B) İnsanların birçoğu özür dilemeyi bir ödün olarak

görmektedir.

C) Kırgınlıkları gidermenin en güzel şekli doğru yerde ve

güzel bir üslupla özür dilemektir.

D) Bir insan hatasını anlayıp özür dilerse özrünü koşulsuz

kabul etmeliyiz.

106

TEST - 16



Günümüz dünyasında insan ilişkilerindeki büyük sorunların

başında saygısızlık geliyor ve bunun birçok örneğine her

gün rast geliyoruz. (1) Çoğu zaman alt kattaki komşumuz

televizyonun sesini anormal bir şekilde açıyor. (2) Çok kızıyorum

buna ve gidip “Ayıp oluyor kardeşim, gece gece

de bu yapılmaz ki!” demek geliyor içimden. (3) Şehirlerde

insanlar arası iletişim ve saygı her geçen gün daha da kötü

hâle geliyor. (4) Hatta ben de aynısını yapayım mı, diye düşündüğüm

oluyor. (5) Fakat sonra bundan vazgeçiyorum.

İnsan bir hedefe ulaşmak istiyorsa onu güzünde büyütmemeli,

gözüne kestirmelidir. Bunu yaparken de karşısına

birçok zorluğun çıkacağını da unutmamalıdır. O zorluklar

hedefe ulaşmadaki dikenlerdir. Dikenlerden sonra güller

gelecektir. Bu yüzden canımızı acıtan o engeller bizi yıldırmamalı

aksine daha da kamçılamalıdır. Ne zaman yorgun

düşüp yavaşlarsak o vakit tüm emeğimizi boşa harcamış

olacağız. Zorluklarla karşılaştığımız vakit ise varacağımız

hedefi düşünelim - - -

5.

Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisi parçanın

anlam akışını bozmaktadır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

8. Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden

hangisi getirilemez?

A) Böylece hiçbir zorluk, ne kadar büyük görünürse görünsün,

cesaretimizi kıramayacak.

B) Çünkü hedefe kilitlenmek, önümüzdeki engelleri aşmamızı

sağlayacaktır.

C) Varacağın noktaya odaklanırsan yoldaki zorlukları

daha kolay aşarsın.

D) Ancak sürekli ve yılmadan çalışanlar başarıya ulaşır.

6.

Yukarıdaki metne konabilecek en uygun başlık aşağıdakilerden

hangisidir?

A) Saygı

B) Günümüz Dünyası

C) Komşuluk İlişkileri

D) Şehir Yaşamında İletişim

9.

Metnin dil ve anlatımı ile ilgili hangisi söylenebilir?

A) İkilemelerden yararlanılmıştır.

B) Benzetme yapılmıştır.

C) Örneklemelerden yararlanılmıştır.

D) Tanık göstermeye başvurulmuştur.

7.

Yukarıdaki metnin ana düşüncesi aşağıdakilerden

hangisidir?

A) Şehir yaşamında iletişim çok zayıflamıştır.

B) Çağımızda insanların birbirine saygısı çok azalmıştır.

C) Gece yarısı kimse gürültü yapıp komşusunu rahatsız

etmemelidir.

D) İnsanlar hem birbirine hem de toplumsal olaylara karşı

çok duyarsız ve bencil olmuşlar.

10.

Metinde geçen “onu güzünde büyütmemeli, gözüne kestirmelidir.”

sözüyle anlatılmak istenen nedir?

A) Yapabileceğimize inandığımız takdirde hiçbir şeyin zor

olmayacağı

B) Hiçbir şeyin insan iradesinden güçlü olamayacağı

C) Gözümüzde her şeyi küçük görmek gerektiği

D) Yaşamda sıkıntılar olsa da onlarla mücadele etmek

gerektiği

107

TÜRKÇE 8

Dikenli Test

Dikkat !

PARAGRAF KARMA SORULARI


Kelebeklerin yüz bine yakın çeşidi bulunmaktadır. Tropikal ormanlardan tutun da Buz Denizi kıyılarına kadar dünyanın

hemen her yerinde kelebeklere rastlamak mümkündür. Kelebeklerin bazı çeşitleri birkaç gün, bazıları birkaç hafta, bazıları

ise bir yıl kadar yaşar.

(I) Erkek kelebekler güzel kokuludur. (II) Dişi kelebekler ise ya kokusuzdur ya da kötü kokarlar. (III) Ancak bu kötü koku

onları kuşlara yem olmaktan kurtarır. (IV) Kelebekler, uçuş zamanlarına göre gündüz ve gece kelebekleri olarak ikiye ayrılır.

(V) Gece kelebekleri, bütün gün güneş ışığından saklanacak bir yer arar; geceleri dolaşmaya çıkar.

Kelebekler, son yıllarda soylarının tükenmesi tehlikesiyle karşı karşıyadır. Diğer canlılara göre narin oldukları için doğal

dengenin bozulmasından en çok onlar etkilenir.

1.

Kelebeklerle ilgili aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

A) On binlerce çeşidinin bulunduğuna

B) Dünyanın birçok yerinde bulunduğuna

C) Dişilerinin güzel koktuğuna

D) Bazılarının geceleri dolaştığına

4.

1. Bunu da o güzel duyguları kaybedince anlıyor.

2. Fakat yıllar geçtikçe bu güzel özelliklerimi kaybettim ve

buna çok üzülüyorum.

3. Çünkü insan bu güzel duyguların ve iyimserliğin yerine

başka bir duygu koyamıyor.

4. Gençlik yıllarımda çok iyimser, umutlu ve neşe dolu

biriydim.

Numaralandırılmış cümleleri anlamlı bir paragraf

oluşturulduğunda hangisi baştan ikinci cümle olur?

A) 4 B) 3 C) 2 D) 1

2.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinden

itibaren paragraf ikiye ayrılabilir?

A) II B) III C) IV D) V

5.

(I) Bilardoyu satranca benzetirler zaman zaman.

(II) Ama aralarında çok önemli bir fark var.

(III) Satrançta, düşündüğünüz hamleyi herhangi

bir kişiye oynatabilirsiniz. (IV) Oysa bilardoda,

düşünülenin hayata geçirilmesi ancak toplara

can vererek, toplara hükmederek olur.

3.

Bu metnin dil ve anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden


A) Karşılaştırma yapılmıştır.

B) Açıklayıcı anlatım kullanılmıştır.

C) Karşıt anlamlı sözcükler bulunmaktadır.

D) Benzetmeye yer verilmiştir.

Bu metinde numaralanmış cümlelerin hangisinden

sonra “Evet, ikisi de belirli bir seviyede düşünme gücü

gerektiriyor.” cümlesi getirilirse metindeki düşünce akışı

bozulmaz?


108

TEST - 17

6.

Kimi insanlar yeni bir dili kolayca öğrenirken kimileri

de bu konuda çok zorlanmaktadır. Bu konuda birçok

araştırma yapılmış olsa da uzmanlar, dil öğreniminde

zekâ düzeyinin mi, yoksa kişideki özel yeteneğin

mi önemli olduğu konusunda hâlâ kesin bir karara

varamamışlardır. Ancak kesin olan bir şey var ki o da

sistemli çalışmaların herkes için en geçerli yöntem

olduğudur.

Bu parçada vurgulanmak istenen aşağıdakilerden

hangisidir?

A) Dil öğreniminde zekânın yetenekten daha önemli olduğu

kabul görmektedir.

B) Dil öğrenimi konusunda dünyanın çeşitli yerlerinde

uzmanlarca birçok araştırma yapılmıştır.

C) Dil öğreniminde bazıları zekâyı, bazıları da yeteneği

savunmuştur.

D) Dil öğreniminde sistemli çalışmanın etkisi dışında

hiçbir şey kesin olarak bilinmemektedir.

8.

Kendimi bildim bileli kitap okumayı sevmişimdir. Eski yeni

demeden elime geçen her kitabı okumaya çalışıyorum.

Bugünlerde de yeni bir kitap okuyorum. Jack London’un

“Demir Ökçe”sini. Pek beğendim. ---- Daha önce okuduğum

romanlarında olduğu gibi sorumsuz, uçarı bir yazar

bilirdim. ”Demir Ökçe”de ise bambaşka biriyle tanıştım.

Bu parçada boş bırakılan yere anlam akışına göre

aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Yazarın içtenliğini bütün satırlarda görebiliyorsunuz.

B) Okurdan uzak duran yazarlar ilgi görmüyor.

C) Böyle bilmezdim Jack London’u.

D) Bu eseri birçok kişinin sevmediğini duydum.

7.

Zebralar, yüzlerindeki ve derilerindeki siyah beyaz çizgilerle

pijamayı andırırcasına birbirlerine çok benzeyen

hatta neredeyse birbirinin kopyasıymış

gibi düşündüğümüz

hayvanlardır. Fakat durum hiç

de sandığımız gibi değil. Çünkü

hiçbir zebranın üstündeki çizgiler

diğerlerinkine benzemez.

Tıpkı parmak izlerimiz gibi. Aslında

kuşlarda, kelebeklerde ya

da başka canlılarda da benzer simetrik tasarımlar görürüz.

Ancak zebralarda bu benzersiz simetrik yapının en

güzel örneklerinin sergilendiğini söyleyebiliriz.

Yazar, bu metnin anlatımında aşağıdakilerden hangisine

başvurmamıştır?

A) Öne sürdüğü düşünceyi başkalarının görüşleriyle

desteklemeye

B) Varlıkları karşılaştırarak metni etkileyici kılmaya

C) Benzetmelere başvurarak varlıklar arasında ilgiler

kurulmaya

D) Anlatılanları okuyucunun zihninde canlandırmaya

9.

(1) Tiyatro, çağdaşlaşmanın ve toplumsal değişimin

üzerinde etkisi çok güçlü olan bir sanattır.

(2) Atatürk, tiyatroya çok önem vermiş ve tiyatrocuları

sürekli desteklemiştir. (3) Bu yüzden cumhuriyetin

kurulmasıyla birlikte tiyatro alanında çalışmalar

başlattı. (4) Tiyatro sanatının ülkemizde

gelişip kökleşmesine yönelik çalışmalarla kurumsallaşmaya

gitti ve şehir tiyatrolarını kurdu.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisi paragrafın

anlam bütünlüğüne uymaz?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

109

TÜRKÇE 8

110

KONU

6

FİİLİMSİLER

111

TÜRKÇE 8

FİİLİMSİLER - 1

(İSİM - FİİLLER)

1.

Bazı sözcükler isim-fiil eki aldığı hâlde kalıplaşarak bir varlığın, kavramın ismi olur. Bunlar fiilimsi olarak kabul edilmez. Örneğin

“Tohumları ekmek için benden yardım istedi.” cümlesindeki “ekmek” sözcüğü fiilimsidir, “Fırından ekmek aldın mı?”

cümlesindeki “ekmek” sözcüğü ise isimdir.

Buna göre aşağıdakilerin hangisinde fiilimsi eki aldığı hâlde, kalıplaşarak bir varlığı veya kavramı karşılayan sözcük

yoktur?

A) Senin bu konudaki görüşlerini hepimiz merak ediyoruz.

B) Bu çocuğun gülüşü, herkesi nasıl da mutlu etmişti.

C) Sofrada, tulum peyniri, yeşilsoğan, domates ve kavurma vardı.

D) Uçurtmanın ipi tellere dolandı.

2.

İsim-fiil eki olan “-ma /-me” eki ile olumsuzluk eki olan “-ma /-me” ekini karıştırmamak gerekir. Örneğin “Bu görüşme,

hepimizi sevindirdi.” cümlesindeki altı çizili sözcük, isim-fiil eki almışken “Bir daha onunla görüşme.” cümlesindeki altı

çizili sözcük ise olumsuzluk eki almıştır.

Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde, altı çizili sözcük diğerlerinden farklı bir ek almıştır?

A) Gezme ceylan bu dağlarda, seni avlarlar.

B) Onun böyle konuştuğuna bakma.

C) Evi temizleme görevini bana verdiler.

D) Kerem’in neden okula gelmediğini bana sorma.

3.

Dün sabaha karşı kendimle konuştum

Ben hep kendime çıkan bir yokuştum

Yokuşun başında bir düşman vardı

Onu vurmaya gittim ve kendimle vuruştum

Yukarıdaki şiirin kaçıncı dizesinde isim-fiil vardır?


4.

Fiil kök ve gövdelerine bazı özel eklerin getirilmesiyle oluşturulan, tümcede isim, sıfat ve zarf görevinde kullanılan sözcüklere

fiilimsi (eylemsi) denir. Fiilimsi çeşitlerinden isim-fiiller, isimlerin aldığı çekim eklerini alarak isimler gibi isim tamlaması

kurabilir. Örneğin “Öğrencilerine çalışmanın önemini anlatıyordu.” tümcesinde “çalışma” isim-fiili ile “çalışmanın önemi”

şeklinde isim tamlaması oluşturulmuştur.

Bu açıklamaya göre, aşağıdaki tümcelerin hangisinde isim-fiil, isim tamlaması oluşturmuştur?

A) Okuma saati başlayınca hepimiz elimize kitaplarımızı alırdık.

B) Çocuklar, bu mahalleden taşınmak istemiyordu.

C) Bu olaydan sonra hepimiz gülmeye başladık.

D) Gelişinizle herkesi mutlu ettiniz.

112

TEST - 1

5.

Ben kendi hesabıma sanatım olmadan yaşayamam. Ama

I II

bu sanatı her şeyin üstüne koymuş da değilim. Tersine,

onsuz edemeyişim, onun beni herkesle bir etmesi ve

III

olduğumdan başka türlü olmaksızın herkesle bir düzeyde

IV

yaşatmasıdır.

Bu parçada numaralanmış sözcüklerden hangisi isim

fiildir?

8.

6.


(I) Büyük adamı, sıradan adamın ölçüleri ile ölçmemek gerekir.

(II) Büyük adam da her insanda bulunan nitelikleri

taşır. (III) Ancak o, ötekilerde bulunmayan yönüyle büyük

adamdır. (IV) Onu büyük adam yapan, gerçekleştirmiş olduğu,

tarihin yapısı içine yerleştirdiği eseridir.

Bu metinde numaralanmış cümlelerin hangisinde diğerlerinden

farklı bir fiilimsi kullanılmıştır?

(I) Vaktiyle beş on kafile birleşip çöl yolculuğuna çıkmıştık.

(II) Bütün gün doğru dürüst dinlenmeden aralıksız yol aldık.

(III) Nihayet akşam olunca bu uzun yolun ilk durağına

geldik. (IV) Bir geçitte konaklamaya durduk.

Yukarıdaki cümlelerin hangisinde, diğerlerinden farklı

bir fiilimsi türü kullanılmıştır?



9.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde isim-fiil kullanılmıştır?

A) Nemli duvarın üstüne hiçbir şey koymayın, dedi.

B) Bize danışmadan bu kararı almamalıydın.

C ) H e r k e s b i r a n ö n c e k e n d i n i e v d e n d ı ş a r ı a t m a k i s t e r d i .

D) Kasabanın girişinde kaza yapmışlar.

7.

Çocuksun sen, büyümek yakışmazdı hiç

Gülüşünün kokusuyla yeşerdi bu elma ağacı

Bu dizelerdeki fiilimsinin türce özdeşi aşağıdakilerin

hangisinde vardır?

A) Biz mi yalnızdık, durmadan yağmur yağardı

Üşür müydük nar çiçekleri ürperirken

B) Gidersen kim sular fesleğenleri

Kuşlar nereye sığınır akşam olunca

C) Anlamını yitiren bir şeyler mi var şimdilerde

Yazdığım şiirlere, sokaklara yabancıyım

D) Ve sen kendi küllerini savuruyorsun dağa taşa

Bir daha doğmamak için doğmak diyorsun

113

10.

Yemişleri yıkayıp sofrayı kurmak gibi gönülsüzce üstlen-

1 2 3

dikleri görevleri bu kez coşkuyla yerine getirirlerdi.

4

Bu cümledeki numaralanmış sözcüklerden hangisi

fiilimsidir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

TÜRKÇE 8 FİİLİMSİLER - 2 (SIFAT - FİİLLER / ORTAÇ)

1.

“Balıkesir’i bu yıl gördüm.” cümlesinde “gördüm” sözcüğü çekimli fiildir ve cümlenin yüklemidir. “Bu yıl, görülesi bir şehir olan

Balıkesir’e gideceğiz.” cümlesinde “görülesi” sözcüğü fiil anlamını korumakla birlikte kendisinden sonra gelen ismi nitelediği

için sıfat-fiildir.

Buna göre aşağıdakilerden hangisinde sıfat-fiil kullanılmıştır?

A) En çok adamın tasasız, güleç yüzüne sinirlendi.

B) İçinde yaşadığımız aynı çevre, aynı görgü, beni tamamıyla onlara benzetmiyor.

C) Hiçbir şey yaşarken daha önemli değildir.

D) Gerçi yeni nesil, eskiyi öğrenmekte bir fayda görmüyor ama ben gene de yazayım.

2.

Ne zaman düşünsem sizi titrerim,

Yaslı dağlar, yüzü gülmeyen dağlar!

Bu dizelerdeki fiilimsinin türce özdeşi aşağıdakilerin hangisinde vardır?

A) Yaşamak diyordum, yaşamak ne hoş!

Hele bir gelmesin n’olurdu bu kış.

B) Yıllardan beridir ağaran teller,

Bu akşam parıldar şakaklarımda.

C) Bir gün ya bilerek ya bilmeyerek

O dönmeden önce camı kapayacağım.

D) Elinde bir rüzgârgülü, bir çocuk,

Durmadan yüzüme bakarak üfler.

3.

“Öğrencilerimiz başardı.” cümlesinde “başardı”

sözcüğü çekimli bir “fiil”dir ve cümlenin yüklemidir.

“Başaran öğrencileri kutladım.” cümlesinde ise “başaran”

sözcüğü fiil anlamını korumakla birlikte sıfat

görevinde olduğu için “sıfat-fiil”dir.

Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat-fiil kullanılmıştır?

A) Musa Bey’in bu içten yaklaşımı herkese güven vermişti.

B) Annesini üzmemek için mecburen yalan söylemiş.

C) Bizi mutlu günlere kavuşturacak yolları kimler tıkadı?

D) Bu sözleri duyunca çok mu kızdı sana?

114

TEST - 2

4.

Sıfat-fiiller, sıfat görevinde kullanılabileceği gibi adlaşmış sıfat olarak da kullanılabilir: Örneğin “Geziye giden

öğrenciler çok eğlendi.” cümlesindeki sıfat fiil, sıfat görevinde; “Geziye gidenler çok eğlendi.”

cümlesindeki sıfat fiil ise adlaşmış sıfat görevinde kullanılmıştır.

Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat-fiil farklı bir görevde kullanılmıştır?

A) Aradığımız huzuru bu güzel kasabada bulduk.

B) Şiir okuyan öğrencilere kitap hediye ettik.

C) Tanımadığın insanlarla sakın konuşma!

D) Ağlayanlar bir gün güler elbette.

5.

Hiç ummadığım, bir şey beklemediğim insanlardan büyük iyilikler gördüm de iyilik ettiğim kimselerin bana yüz çevirdiklerine

tanık oldum.

Yukarıdaki cümlede kaç tane sıfat-fiil kullanılmıştır?

A) 2 B) 3 C) 4 D) 5

6.

Sıfat-fiiller, isimlere eklenen çekim eklerini aldıkları zaman isimleşir. Bu sözcüklere, adlaşmış sıfat-fiil denir.

Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde adlaşmış sıfat-fiil bulunmaktadır?

A) Gazete okuyan adamın önüne bir bardak çay bıraktı.

B) Öğretmenimiz geç kalan öğrencileri uyardı.

C) Atılacak parçaları bir kenara koyduk.

D) Söylediklerinizi hiçbirimiz anlayamadık.

7.

(I) Kitaplar, bazı kişilerin havasından dilediğim zaman ayırıverir beni.

(II) Fazla ağır basmadıkları zaman acılarımı törpüler. (III) Bir saplantıyı

başımdan atmak için kitaplardan iyisi yoktur. (IV) Hemen beni kendilerine

çekip, içimdekinden uzaklaştırır.

Bu metinde numaralanmış cümlelerin hangilerinde aynı tür fiilimsi kullanılmıştır?


115

TÜRKÇE 8 FİİLİMSİLER - 3 (ZARF - FİİLLER / BAĞ - FİİLLER / ULAÇ)

1.

(I) Sözünü sakınarak, tartarak kullanmak, güzel söz söyleme ustalığından daha değerli bir şeydir. (II) Karşımızdaki

kişiyi düşünerek konuşmak ise yerli yerinde söylenmiş derli toplu sözlerden yeğdir. (III) Konuya girmeden önce sözü

uzun uzun ağızda gevelemek can sıkar. (IV) Bir şeyi damdan düşer gibi söylemek ise etkiyi azaltır.

Bu metinde numaralanmış cümlelerin hangisinde zarf-fiil kullanılmamıştır?

A) I B) II C) III D) IV

2.

I. Güneş doğarken kasabadan ayrıldık.

II. Sen gideli çok şey değişti.

III. Sınıfa girer girmez seni sordu.

IV. Bebeği ninni söyleyerek uyuttu.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde fiilimsi, yüklemi durum bakımından tamamlamıştır?


3.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf-fiil kullanılmamıştır?

A) Sabahtandır nefes almaksızın çalışıyoruz.

B) Gece boyunca sürdü bölge halkının endişeli bekleyişi.

C) Amcam bize geldiğinde misafirler henüz gitmemişti.

D) Akşam olmadan eve dönerim.

4.

Zarf fiiller, fiili bazen durum; bazen de zaman yönünden etkilemektedir: Örneğin “O sabah,

kimseyle konuşmadan evden ayrılır.” cümlesindeki zarf fiil, fiili durum; “Dışarı çıkar çıkmaz seni

aradım.” cümlesindeki zarf fiil ise fiili zaman yönünden etkilemiştir.

Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf fiil, fiili farklı bir yönden etkilemiştir?

A) Anneni dinlemedikçe bu sorunlardan kurtulamayacaksın.

B) Çocuklar güle oynaya bahçeye çıktılar.

C) Yağmur, bardaktan boşanırcasına yağıyordu.

D) Köylüler, hırsızı öldüresiye dövmüşlerdi.

116

TEST - 3

5.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağ-fiil, zaman anlamı taşımaktadır?

A) Kumrular uçarken uzun ve ince kanatları geriye doğru kıvrılır.

B) Bir şey demeden bana baktı.

C) İşçiler, dinlenmeksizin çalışıyorlardı.

D) Diz boyu karda bata çıka uzaklaştık.

6.

Yolunu beklerken daha dün gece

Kaçıyorum bugün senden gizlice.

Bu dizelerdeki fiilimsinin türce özdeşi aşağıdakilerin hangisinde vardır?

A) Dönmeyen gemiler olduk açıktan,

Adımızı soran, arayan var mı?

B) Mevsimler derdime bir şifa olmaz,

Ben kökünden kopmuş çürük bir dalım.

C) Buraya gelince dizim kesildi,

Ben durdum, arkamda bir ayak durdu.

D) Geriye dönmek güç, ilerlemek zor,

Ne uzak bir ışık ne bir liman var.

7.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf-fiil kullanılmamıştır?

A) Ben bebekken sağlık sorunlarımı annem fark ediyor.

B) Ormandan koşarak gelen sakallı bir adam gördü.

C) Gitmeden önce, sorduğu soruların cevaplarını öğrenmek istiyordu.

D) Sen aradığında biz Malatya’ya varmıştık.

8.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf-fiil kullanılmıştır?

A) Fidan teyzenin sağ koluna bir tutukluk gelmişti ama önemli bir şey değildi.

B) Yıllardır görmediği arkadaşlarıyla hasret gidermek için şehre indi.

C) O zamanlar hemen hemen hiç kimsenin aldırış etmediği bu olay aslında dünyayı değiştiren bir gelişmeydi.

D) Senin için geceler boyu kaygı duyup uykusuz kaldı.

117

TÜRKÇE 8 FİİLİMSİLER - 4 (KARMA TEST)

1.

“Komşumuzun çocuğu ağladı.” cümlesinde “ağladı” sözcüğü

çekimli fiildir ve cümlenin yüklemidir. “Babam ağlayan

çocuğa şeker verdi.” cümlesinde “ağlayan” sözcüğü

fiil anlamını korumakla birlikte kendisinden sonra gelen

ismi nitelediği için sıfat-fiildir.

Buna göre aşağıdakilerden hangisinde sıfat-fiil kullanılmıştır?

4.

I. Görünen köy, kılavuz istemez.

II. Yanına aldığı tek şey bir kitaptı.

III. Lastiği patlayınca aracı yol kenarına çekti.

IV. Seni görmek istemiyorum, diyordu şair.

Numaralanmış cümlelerdeki fiilimsilerin “zarf-fiil, sıfat-fiil,

isim-fiil, sıfat-fiil” şeklinde sıralanışı aşağıdakilerden

hangisinde verilmiştir?

A) Limana bakan penceresinden deniz görünürdü.

B ) B i z d e n s o ğ u d u l a r, b i z i d e k e n d i l e r i n d e n s o ğ u t t u l a r.

C ) H a y a t t a d i p d i r i y a n m a k b e l a s ı n d a n d a k u r t u l m u ş t u m .

D) Soğuk tavırla birbirlerini selamlayıp uzaklaştılar.

A) III – I – IV – II B) IV – III – II – I

C) II – IV – I – III D) I – II – III – IV

2.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiilimsi, isim tamlamasının

içinde kullanılmıştır?

A) Koşa koşa yanımıza geldiler vefalı dostlarımız.

B) Öğretmenimiz, okumanın önemini anlatıyordu.

C) Başarının tek yolu çalışmaktır.

D) Çocuk gülmeye başladı palyaçoyu görünce.

5.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde olumsuzluk eki

almış bir fiilimsi vardır?

A) İnsanları üzmek için buraya gelme.

B) Deneme sınavındaki sorular zor değilmiş.

C ) K ö y ü m ü z ü g ö r e m e y i ş i n e ü z ü l ü y o r d u g e n ç k a d ı n .

D) Gülüşünün kokusuyla yeşerdi bu elma ağacı.

3.

Sallanan salıncakta vücudunuzu ileri geri hareket ettirerek

salıncağa enerji kazandırmaya ve böylece sallanmaya devam

edersiniz.

6.

Şu dünyadaki en mutlu kişi,

Mutluluk verendir.

Şu dünyadaki sevilen kişi,

Sevmeyi bilendir.

Yukarıdaki cümlede kaç tane yan cümlecik vardır?

Yukarıdaki şiirde kaç tane fiilimsi vardır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

A) 2 B) 3 C) 4 D) 5

118

TEST - 4

7.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde isim-fiil, sıfat-fiil ve

zarf-fiil vardır?

A) Sanki bir yerlerden bir emir gelmişti ve sen ona uymak

zorundaydın.

B) Bir şairimizin dediği gibi, insanlar yaşadıkları yere

benzerler.

C) İçeri girip gelenleri selamlamak istemişti.

D) Pırıl pırıl gökyüzünde, yıldızların ve ayın gülümsediği

yaz gecelerinde, sizin şarkılarınızı dinlemeliydik biz.

10.

Zarf-fiiller, cümleye zaman ya da durum anlamı

katar: “Beni görür görmez hafifçe kaşları çatıldı.”

cümlesindeki zarf-fiil, yükleme sorulan “ne zaman”

sorusuna cevap verdiği için cümleye zaman anlamı

katmıştır. “Dinlenmeksizin çalışıyorlardı.” cümlesindeki

zarf-fiil ise yükleme sorulan “nasıl” sorusuna

cevap verdiği için cümleye durum anlamı katmıştır.

Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf-fiil

cümleye diğerlerinden farklı bir anlam katmıştır?

A) Eve varınca haber ver.

B) O güzel yemeklerden doyasıya yedik.

C) İnsanlar konuşa konuşa anlaşırlar.

D) Birkaç çocuk beni işaret edip fısıldaştı.

8.

Yaz akşamları da saklambaca dadanırdık. Daha gündüzden

bilirdik saklambaç olduğunu. Ya babam geç kalırsa

I

diye zor ederdim akşamı. Çabucak yerdim gecikmemek

II

III

için. Saklambaca gideceğimi herkese duyurmuş olurdum

IV

böylece.

Bu metinde numaralanmış sözcüklerle ilgili aşağıdakilerden

hangisi doğrudur?

I II III IV

A) Sıfat-fiil Zarf-fiil İsim-fiil Sıfat-fiil

B) Sıfat-fiil Çekimli fiil İsim- fiil Sıfat-fiil

C) Çekimli fiil Zarf-fiil İsim-fiil Sıfat-fiil

D) Çekimli fiil Sıfat-fiil İsim-fiil Zarf-fiil

11.

Klasik, zamanın sınavını kazanarak değeri saptanmış

yapıtlar anlamına da gelir. Sözcüğün bu anlamını

bir yana bırakırsak klasik, belli ilkelerin, belli

birimlerin düzenidir. Bu ilkelerin ilk olarak İlk Çağ

düşünürlerince saptanarak gene İlk Çağ yazarlarınca

uygulanması, sonra da 17. yy. Fransız yazınında

varlığını duyurması, bu kavramın zamanla sınırlanmasına

gerekçe olmamalıdır.

Yukarıdaki parçada kaç tane fiilimsi vardır?

A) 6 B) 7 C) 8 D) 9

9.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiilimsi

bulunmaktadır?

A) Çocukken buraları hiç sevmezdim.

B) Ekmeğin büyüğü, hamurun çoğundan olur.

C) Uçaklar, gemiler, trenler çiziyorsun duvarlara.

D) Gözlerinin dokunduğu her mekân güzelleşir.

12.

Her insan, başka insanlarla mutludur.

Her ulus, başka uluslarla…

Mutluluk, birlikte yenilen bir meyve.

Birbirinden ırak görünsek de

Güneşimiz ve ayımız birdir,

Üzüncümüz, sevincimiz bir.

Kişi var olamaz tekte.

Yukarıdaki şiirde kaç tane fiilimsi vardır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

119

TÜRKÇE 8 FİİLİMSİLER - 5 (KARMA TEST)

1.

Kaldırımlar daralıyor, daralıyor bahçeler bile.

Daralıyor masallara sığmayan evrenimiz,

Yüreklerimiz daralıyor gün geçtikçe.

Oynayacak yer bırakın bize!

Yukarıdaki şiirin kaçıncı dizesinde fiilimsi yoktur?


4.

Bir zamanlar,

Kuşlar vardı gökyüzünde,

Yıldızlara oyun taşıyan.

Çocuklar vardı,

Kuş zamanlı saatlerde,

Baharları yaşayan...

Yukarıdaki şiir ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Çekimli fiil kullanılmıştır.

B) İsim-fiil kullanılmıştır.

C) Sıfat-fiil kullanılmıştır.

D) Zarf-fiil kullanılmıştır.

2.

Yazımın başlığını henüz koymadım ancak aklımda şekillenmeye

başlayan bir şeyler var. Başlık demişken “Düşünmek”

olabilir, diyorum. Neden olmasın? İnsanoğlu

günümüze düşünerek, düşündüklerini hayata geçirerek

ulaşmıştır.

Yukarıdaki parçada kaç tane fiilimsi kullanılmıştır?

A) 5 B) 6 C) 7 D) 8

5.

Her yıldızın kendi yörüngesi vardır ve onunla en yakın

1

komşusu arasında yalnız güçlü bir çekim değil, erişilmez

2 3

bir uzaklık da bulunur.

4

Bu cümledeki numaralanmış sözcüklerden hangisi

fiilimsidir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

3.

Yıllar önce senin de yazları severek gittiğin kasabada yaşıyorduk.

Babamın küçük bir tatlıcı dükkânı vardı. Annem,

evde bütün gün temizlik yapardı. Her ay başı babam, elinde

bazen iki bazen tek bilezikle gelir; annemin bileğine

takardı. Annemin içten içe gönendiğini, sevindiğini görürdüm.

Yukarıdaki parçada kaç tane fiilimsi kullanılmıştır?

A) 4 B) 5 C) 6 D) 7

6.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “-acak/-ecek” eki

alan sözcük, çekimli fiil görevinde kullanılmıştır?

A ) İ k i g ü n s o n r a b u r a y a g e l e c e k o ç o k s e v d i ğ i m i z y a z a r.

B ) K ü t ü p h a n e y e g i d e c e k a r k a d a ş l a r l a o k u l d a g ö r ü ş t ü k .

C) Size diyecek söz bulamıyorum artık.

D) Vali ile görüşecek ekip, yola çıktı mı?

120

TEST - 5

7.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde adlaşmış sıfat-fiil

yoktur?

10.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birden fazla fiilimsi

vardır?

A) Minareyi yaptırmayan, yerden bitmiş sanır.

B) Kabul edilebilir mazeretler değildi bunlar.

C) Aman diyene kılıç kalkmaz.

D) Gelen, gideni aratırmış.

A) Güneş batmak üzereyken eve gelmiştik.

B ) A r a m ı z d a g ü n g e ç t i k ç e d e r i n l e ş e n b i r d o s t l u k b a ş l a d ı .

C) Çakmağı çakmakla yolunuzu aydınlatamazsınız.

D) Gidiyorum gurbeti gönlümde duya duya.

8.

Sevince babam beni

I

İpi kopmaz uçurtmamın

II III

Isınır yüreğim birden

IV

Tadını alırım çocuk olmanın

Bu dizelerde numaralanmış kelimelerden hangisi

fiilimsidir?


11.

Sımsıcak dostluklar sevgiler varken

Savaşlar kinler öfkeler neden

Bırakıp gideceğiz bir gün

Dünya bu kadar güzelken

Bu şiirin kaçıncı dizesinde zarf fiil kullanılmıştır?


9.

Üzerindeki ipince gömleği görüp de bu havada hastalana-

1 2 3

cağını anlamak hiç de zor değildi.

4

Bu cümlede numaralandırılmış kelimelerden hangisi

fiilimsi değildir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

12.

Aşağıdakilerin hangisinde “-miş” ekinin işlevi ötekilerden

farklıdır?

A) Kirletilmemiş bir bulut bile yok artık.

B) Öğretmenimiz, haksızlığa uğramış insanların yanında

olurdu her zaman.

C) Şu çamlıkta söylemiş son sözlerini babam.

D) Kırılmış tabakları görünce kesin kızacak.

121

TÜRKÇE 8

Dikenli Test

TÜRKÇE 8 FİİLİMSİLER - 6

Dikkat !


(I) İlk insanlar bir yerden bir yere gitmek için kendi kas güçlerini kullanıyorlardı. (II) Avcı-toplayıcı olarak yaşıyorlar, barınak

ve su bulmakla birlikte karınlarını doyurmak için avlanmak amacıyla uzun yolculuklar yapıyorlardı. (III) Yaklaşık 12.000

yıl önce, insanlar hayvanları evcilleştirmeye başladı. (IV) İlk evcilleştirilen hayvan ise köpek oldu, daha sonra büyükbaş

hayvanlar ve atlar da evcilleştirildi.

Orta Asya’da, Kazakistan’da bulunan MÖ yaklaşık 3500 yıllarına ait at iskeleti kalıntılarında atın dişlerinde dizginlerden

kaynaklanan yıpranmalar tespit edilmiştir. Bu da o çağda insanların ata bindiklerini ve ağır yükleri iki tekerlekli ve dört tekerlekli

yük arabaları ile taşımak için bu hayvanların kas gücünden yararlandıklarını göstermektedir. O dönemde insanlar

kürekli su araçları da kullanıyorlardı. Ardından, ulaşım için rüzgârın gücünden yararlanan yelkenler geliştirildi. Nihayet

1800’lerde buhar makineleri, hayvanların kas gücünün yerini alarak sanayi devrimini tetikledi.

1.

Metinde numaralanmış cümlelerin hangisinde farklı

fiilimsi türleri bir arada kullanılmıştır?


4.

Yüksekçe bir tepeye çıkınca arabadan inip şehri izlemeye

koyulduk. Yol boyunca çok yorulmuştuk ama tepedeyken

her şeyi unutmuştuk. Hemen dibimizdeki çeşitli bitkilerin

yaydığı koku bizi büyülüyordu. Güllerin dikenleri arasından,

yerdeki karıncalara basmamaya çalışarak ilerliyorduk.

Bu anlarda sıcak yaz gecelerini geçirdiğimiz evimiz

birden aklıma geldi. Mutluluğum daha da arttı.

Yukarıdaki metinde kaç tane fiilimsi kullanılmıştır?

A) 6 B) 7 C) 8 D) 9

2.

Altı çizili cümledeki fiilimsi türlerinin sıralaması, aşağıdakilerden

hangisinde doğru bir şekilde verilmiştir?

A) Sıfat fiil – isim fiil – isim fiil

B) Zarf fiil – sıfat fiil – isim fiil

C) İsim fiil – sıfat fiil – zarf fiil

D) Sıfat fiil – sıfat fiil – isim fiil

5.

1. “Bahçıvan, elindeki kalınca sopayı hırsıza göstererek kapıya

doğru yürüdü.” cümlesinde iki tane zarf-fiil vardır.

2. “Kasaptan bir kilo kıyma aldık, sonra da eve gittik.” cümlesinde

fiilimsi yoktur.

3. “Dikenlere basmadan karşıya geçmeye çalışıyordu.” cümlesinde

isim-fiil, sıfat-fiil ve zarf-fiil kullanılmıştır.

3.

(I) Yazarın elbette bir hayal gücü vardır. (II) Öyle olmasa

değişik tipleri nasıl yaratabilirdi? (III) Ama gerçekçi yazarın

kurduğu hayal, gelişigüzel bir hayal değildir. (IV) Gerçekçi

yazarın hayal gücü, deneyimlerinden ayrılmaz.

Bu metinde numaralanmış cümlelerin hangisinde

fiilimsi kullanılmıştır?


Yukarıdaki ifadelerden doğru olanlar D, yanlış olanlar Y olarak

gösterilecektir.

Buna göre doğru sıralama aşağıdakilerden hangisidir?

1 2 3

A) Y D Y

B) Y Y D

C) D Y D

D) D D Y

122

TEST - 6

6.

Fiilimsiler, fiil kök veya gövdelerinden türeyen fakat fiilin

bütün özelliklerini göstermeyen kelimelerdir. Bu kelimeler

fiiller gibi olumsuz yapılabilir ama çekimlenemez.

9.

Parklarda dönerek eğlenmeyi sağlayan oyuncakları hareket

ettirebilmek için öncelikle birinin bu oyuncaklara itici

kuvvet uygulayarak enerji aktarması gerekir.

Buna göre aşağıdaki dizelerden hangisinde fiilimsi

yoktur?

Bu cümleyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi

söylenemez?

A) Neden akşam oluyorum tren kalkınca,

Kırlangıçlar birdenbire çekip gidince?

B) Tozlu yollarından geçtiğim uzak

İklimden şarkılar getirdim sana.

C) Kalbinin attığı kadar canlısın,

Gözlerinin uzağı gördüğü kadar genç...

D) Geçiyorum mevsim gibi kapından

Gözlerimde bulut, saçlarımda çiğ.

A) Çekimli fiil vardır.

B) Fiilimsi grubuna yer verilmiştir.

C) Adlaşmış sıfat fiil kullanılmıştır.

D) Birden fazla isim fiil bulunmaktadır.

7.

I. Ağacın gövdesi ile dallarının boyutu arasındaki ilişkiyi

fark edememiştim.

I I . D o n d u r m a y i y o r d u s o k a ğ ı n b a ş ı n d a k i e s m e r ç o c u k .

III. Köpeğe gem vurma, kendini at sanır.

IV. Yanan soba, soğuğu kırdı.

Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde fiilimsi

vardır?

10.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf fiil kullanılmıştır?

A) Çalışkan ve üretken insanları çok severdi.

B) Toplantıda yapılan konuşmadan farklı anlamlar çıkarmaya

çalıştı yol boyunca.

C) Bizimleyken gönlünce eğlendiğini söylüyordu.

D) Genç adam, hiç konuşmadan ayağa kalktı ve hızlı

adımlarla dışarı çıktı.


8.

(I) “Soğuk Hayatlar”, genç yazarın 2019 yılında yayımlanan

ilk kitabı. (II) Kitap, okumaya başladıktan sonra elinizden

bırakmak istemeyeceğiniz bir çekiciliğe sahip. (III)

Çünkü gerek yazarın seçtiği konu gerekse kullandığı sade

dil ve yazıp aktarırken başvurduğu tasvirler kitabı bir solukta

okumanızı sağlıyor. (IV) “Soğuk Hayatlar”, sadece

trajik hayatları anlatmıyor; özellikle Ozan ve Zeyno’nun

hikâyesiyle de okuyucuyu mutlu etmeye yetiyor.

11.

I. Çalışmanın önemini bütün öğrencilere anlatmamız

gerek.

II. Çocuğun bakışları herkesin yüreğini burkmuştu.

I I I . N e b a h a t t e y z e m b i z e m e m l e k e t t e n s ü z m e b a l g e t i r m i ş .

IV. Öğrenciler, okuma haftasını coşkuyla kutladı.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisinde

isim fiil, sıfat fiil ve zarf fiil birlikte kullanılmıştır?

Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde isim

fiil, isim tamlamasının içinde kullanılmamıştır?



123

TÜRKÇE 8

Dikenli Test

Dikkat !

124

KONU

7-

CÜMLENİN ÖGELERİ

125

TÜRKÇE 8 CÜMLENİN ÖGELERİ - 1 (Temel Ögeler)

1.

(I) Edebiyatı, sanatı kendime dert edinmiş bir kişiyim. (II) Gece gündüz edebiyatı düşünürüm. (III) Sevdiğim bir şiiri tanıdıklarıma

okumadığım ya da bir edebiyat sorusu üzerine tartışmaya girişmediğim günlerde, kendimi kötü hissederim. (IV) Arkadaşlarımın

çoğu, benim gibidir.

Bu metinde numaralanmış cümlelerden hangisi sadece yüklemden oluşmuştur?


2.

Aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı özne de yüklem de değildir?

A) – Seni buraya kim getirdi?

– İzzet...

C) – Öğleyin neredeydin?

– Evdeydim.

B) – Bugün işe gittin mi?

– Gidemedim.

D) – Marketten ne aldın?

– Yoğurt...

3.

(I) Geri kazanımın ilk aşaması, dönüştürülecek malzemelerin toplanmasıdır. (II) Geri kazanım halkasının ilk oku bunu

simgeler. (III) Evlerden, geri kazanım kumbaralarından, işyerlerinden, çeşitli kurumlardan toplanan malzemeler, türlerine

göre gruplandırılarak geri kazanım tesislerine götürülür. (IV) Yeniden üretim, geri kazanım işaretinin ikinci okuyla

gösterilir.

Bu metinde numaralanmış cümlelerden hangisi yalnızca özne ve yüklemden oluşmuştur?


4.

Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi yanlış gösterilmiştir?

A) Her yer pırıl pırıldı.

Yüklem

B) Ev, yemyeşil bir bahçenin ortasındaydı.

Yüklem

C) Sanat, kendimizi bulmamıza yardım eder.

Yüklem

D) Anlattıkları, tatsız tuzsuz sözler yığınıydı.

Yüklem

126

TEST - 1

5.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sözde özne vardır?

8.

Çeşmenin başında büyük bir kalabalık toplandı.

A) Dilin olanaklarından çok iyi yararlanır.

B) Oyunculuk dışındaki işlerle de ilgileniyor.

C ) An n e l e ri ya ra ma zl ık ya p a n ço cu kl a ra sö yl e n d i .

D) Bu konuda hiçbir şey yapılmadı.

Bu cümledeki altı çizili söz grubu, cümlenin hangi

ögesidir?

A ) B e l i r t i l i n e s n e

B ) B e l i r t i s i z n e s n e

C) Özne D) Zarf tamlayıcısı

6.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem, bir kelime

grubundan oluşmuştur?

A) Küçücük odamın penceresinden yemyeşil bir ova

görünüyordu.

B) Tiyatrodaki her değişiklik, ileriye atılmış bir adımın

habercisidir.

C ) A ğ a c ı n p e n c e r e y e d e ğ e n d a l l a r ı n ı k e s m e k g e r e k i y o r.

D) Okurlar, değişik şairlerin şiirlerini okumalıdır.

9.

Olayların gizli kalmış yanlarını açıklayan yapıtlar başarılı

olur.

Bu cümlenin öznesi aşağıdakilerden hangisidir?

A) yapıtlar

B) açıklayan yapıtlar

C) gizli kalmış yanlarını açıklayan yapıtlar

D) Olayların gizli kalmış yanlarını açıklayan yapıtlar

7.

Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi ek eylem

almış bir fiilimsidir?

A) O, kendinden başkasını hiç düşünmez.

B) Küçük bir bahçeyi geçerek eve geldik.

C) O, edebiyatımızda bu konuyu ele alan tek sanatçı

değildir.

D) En büyük isteği dünyayı dolaşmakmış.

10.

(I) Babasını yirmi yıl önce kaybetmişti. (II) O zamandan

beridir bu işte çalışıyor. (III) Bu işe yıllarca emek vermiş bir

insandı. (IV) Herkes böyle ağır işlere bunca zaman katlanamazdı.

Bu metinde numaralanmış cümlelerden hangisi sadece

yüklemden oluşmuştur?

A) I. B) II. C) III. D) IV

127

TÜRKÇE 8 CÜMLENİN ÖGELERİ - 2 (Yardımcı Ögeler)

1.

Yüklemdeki işten etkilenen ögeye nesne denir. Nesne belirtili

ve belirtisiz diye ikiye ayrılır. İsmin –i hâl ekini alan ve

yükleme sorulan “neyi-kimi” sorusuna cevap verene belirtili

nesne, yalın hâlde olan ve özne bulunduktan sonra yükleme

sorulan “ne” sorusuna cevap verene belirtisiz nesne

denir. “Çocuk, camı kırdı.“ cümlesinde “camı” belirtili nesneyken,

“Çocuk, cam kırdı.“ cümlesinde “cam” sözcüğü

belirtisiz nesne olmuştur.

Bu bilgilerden hareketle aşağıdaki cümlelerin hangisinde

nesne kullanılmamıştır?

4.

Fareli köyün kavalcısı ----

Yukarıda cümle aşağıdakilerden hangisiyle devam

ederse öge sıralaması “özne-belirtili nesne-zarf tamlayıcısı-yer

tamlayıcısı-yüklem” şeklinde olur?

A) köydeki tüm fareleri kavalının sesiyle uzak bir yere

götürdü.

B) çocuklara güzel müzikler çalardı her gün.

C) kavalıyla etrafındaki herkese neşeli şarkılar söylerdi.

D) bir gün uzak bir kasabaya, kışlık elbise almak için gitti.

A) Ağaçların pencereye değen dallarını kesti bahçıvan.

B) Murat, dere kenarında yaralı bir ceylan gördü.

C) Doğum günümde bana kırmızı bir şapka almıştı sınıf

arkadaşım.

D) Balkonu sarmaşıklarla örtülü bir ev vardı tam karşımızda.

5.

(I) Bir tabloyu ve onu boyamak üzere kullanılan fırçayı

düşünün. (II) Ressam o tablodaki her santimi,

tek tek fırça darbeleriyle işleyerek resmini tamamlar.

(III) Bir yüzeyi beş dakika içinde sıvamaya benzemez

tablo yapmak. (IV) Ressam, sanat zevkini, renk

anlayışını, özenini ve sabrını koyar ortaya her fırça

darbesi için.

2.

Aşağıdaki cümlelerden hangisinde yüklemden önce

gelen bölümün tamamı yer tamlayıcısıdır?

A) Usta şairin son şiiri, dinleyen herkesi hüzünlendirmişti.

B) Okulumuzun arka bahçesindeki elma ağaçlarının sararan

yapraklarına baktım.

C) Güneş altında uzun süre dolaştığından bayılmıştı yaşlı

kadın.

D) Kuş uçmaz, kervan geçmez bir yerdi burası.

6.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangi ikisinde

zarf tamlayıcısı kullanılmıştır?

A) I ve II B) I ve III

C) II ve IV D) III ve IV

(I) İnsanların beslenme serüveninin orman

bitkileri ve meyveleriyle başladığı sanılıyor.

(II) İnsanlar bu tür bitki ve meyveleri, hayvanların

yediklerini saptayarak buluyorlardı.

(III) Avlayabildikleri hayvanları ise taştan

yaptıkları kesici aletlerle parçalıyorlardı.

(IV) Kullanılan bu aletler daha sert taşlarla

yontularak hazırlanıyordu.

3.

Şiir yazarken usta şairlerin önerilerini dikkate almalıyız.

Bu cümlede aşağıdaki ögelerden hangisi yoktur?

A) Za rf ta ml a yıcısı B) Be l i rti l i n e sn e

C) Yüklem D) Yer tamlayıcısı

Yukarıdaki cümlelerden hangisinde yardımcı ögelere

yer verilmemiştir?


128

TEST - 2

7.

I. Doğada yeni şeyler keşfetmek isteyenler dışarı

çıkmalıdır.

10.

Bu şirin kasabada yaşayan hemen herkes beni çok

severdi çocukluğumda.

II. Karadeniz yaylalarında ilginç hayvanlar her zaman

görülebilir.

Bu cümledeki altı çizili sözcük, cümlenin hangi ögesidir?

III. Şekercinin camlarındaki kavanozlarda bulunan renk

renk şekerleri gözden geçirdim.

A) Belirtili nesne B) Zarf tamlayıcısı

C ) Ye r t a m l a y ı c ı s ı

D ) B e l i r t i s i z n e s n e

IV. Her zaman şeker aldığım büyük mağazaya yaklaştım.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangilerinde

yüklemden hemen önce zarf tümleci kullanılmıştır?



11.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde nesne, bir isim tamlamasından

oluşmuştur?

8.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde nesne yoktur?

A) Bu cüzdanı kardeşi yolda bulmuş.

B) Anlatılanları sessizce dinliyorduk.

C) Nüfus artışı birtakım farklı isteklerin ortaya çıkmasına

yol açar.

D) Şemsiyesini kaybettiğini eve dönünce anladı.

A) Dün akşam esen şiddetli rüzgârda evlerin çatısı uçtu.

B) Yaşlı adam, anılarını mahallenin çocuklarına anlatırdı.

C) Çocuğun gözlerinin rengi herkesin dikkatini çekmişti.

D) Dışarıda havlayan köpekleri görünce arabasının kapısını

kapattı korkuyla.

12.

Aşağıdaki şiirlerin hangisinde birinci dizenin tümü

zarf tümleci görevindendir?

9.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ev” sözcüğü yer

tamlayıcısı görevinde kullanılmıştır?

A) Evin bahçesi çok büyükmüş.

B) Evden aldığı parayı arkadaşına verdi.

C) Ayla eve gittikten sonra pasta yapmış.

D) İşten çıkar çıkmaz eve gittim.

A) Bütün sevgileri attım içimden.

Varlığımı yalnız ona verdim ben.

B) Bir mumun ardında bekleyen rüzgâr,

Işıksız ruhumu sallar da durur.

C) Güneşin batmasına yakın saatlerde

Yıkanırdı gölgesi kuytu bir derede

D) Hava keskin bir kömür kokusuyla dolar.

Kapanırdı daha gün batmadan kapılar.

129

TÜRKÇE 8 CÜMLENİN ÖGELERİ - 3 (Karma Test)

1.

Aşağıdaki altı çizili kelime gruplarından hangisi ötekilerden farklı bir ögedir?

A) Yeni komşuları çok iyi bir insanmış.

B) Bir yazarın neyi söylediğinden çok, nasıl söylediği önemlidir.

C) Bir yapıtı herkes farklı değerlendirir.

D) Bu kitabı, Türkçe öğretmeni bana verdi.

2.

Cümle

Vurgulanan Öge

I. Her sanatın kendine özgü yasaları vardır. Yüklem

II. Umut, elindeki sepeti yavaşça kayanın üzerine bırakır. Yer tamlayıcısı

III. Dün akşamki fırtınanın yıktığı ağaç, yolu kapatmış. Özne

IV. Her akşam iş çıkışı bize uğramayı ihmal etmez. Nesne

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde vurgulanan öge yanlış gösterilmiştir?


3.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ara söz, yer tamlayıcısının açıklayıcısı olarak kullanılmıştır?

A) O zamanlar -hiç unutmam- çok sıkılırdım.

B) Kadıköy’e -yaşamak istedikleri yere- dönecekler mi?

C) Annesini -en sevdiği insanı- havaalanına götürdü.

D) Sabaha doğru -saat beş sularında- evden çıkmış.

4.

Kemal amca, bu güzel haberi duyduğunda ----

Bu cümle aşağıdakilerin hangisiyle tamamlanırsa öge dizilişi “Özne - Zarf tamlayıcısı - Yer tamlayıcısı - Nesne - Yüklem”

şeklinde olur?

A) hepimizi yemeğe davet edecektir.

B) çok sevinerek yanımıza gelecektir.

C) başarılı olmamız için herkesten daha çok çabalayacaktır.

D) mahalledeki çocuklara birbirinden güzel kitaplar alacaktır.

130

TEST - 3

5.

Aşağıdaki sıralı cümlelerin hangisinde özne, ortak öge olarak kullanılmıştır?

A) Ben onu iyi tanırım, çok dürüst bir çocuktur.

B) Köyün kuzeyine bakıyorum, evler sisten gözükmüyor.

C) Ayla dün sinemaya gitmiş, filmi beğenmemiş.

D) Radyo çalıyor, oturanlar onu ilgiyle dinliyorlardı.

6.

Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki soru, özneyi buldurmaya yöneliktir?

A) Sana ne alayım marketten?

B) Tencerede ne varmış?

C) Akşamüzeri nereye gittiniz?

D) Babamın buraya geleceğini bilmiyor muydun?

7.

Aşağıdaki cümlelerin hangisi ögelerine yanlış ayrılmıştır?

A) En üst kattaki koridorun sonundaki bir odada / tozlar içinde kalmış bir sürü eski kitap / vardı.

B) Yemeği / fazla yiyince / rahatsızlandım.

C) Geçen gün / yağmur / şiddetli / yağmış.

D) Sabahları / çocuklar / cıvıldaşır / okulun bahçesinde.

8.

Başarı hikâyeleri dinlemek, çalışma isteğimizi artırırdı o zamanlar .

Bu cümlenin öge dizilişi aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?

A) Belirtisiz nesne - Belirtili nesne - Yüklem - Zarf tamlayıcısı

B) Belirtisiz nesne - Yer tamlayıcısı - Yüklem - Özne

C) Özne - Belirtili nesne - Yüklem - Zarf tamlayıcısı

D) Özne - Belirtisiz nesne - Yüklem - Yer tamlayıcısı

131

TÜRKÇE 8 CÜMLENİN ÖGELERİ - 4 (Karma Test)

1.

Selçuklulardan kalma bu muazzam kalenin tam önünde yeşilin binbir tonunu barındıran büyük bir park yapılmıştı.

Aşağıdakilerden hangisi bu cümlenin öge dizilişiyle aynıdır?

A) Evdeki eski eşyaların tümünü onaracağım.

B) Sanat, hayatı yüceltme ve daha anlamlı kılma çabasıdır.

C) Kapıyı uzun boylu, güler yüzlü bir adam açtı.

D) Otobüs durağında bizden başka kimse yoktu.

2.

(1) Küçük yaşlarda kitaplarla dost olmayı öğrenmişti. (2) Her akşam yatmadan önce annesinin

ona kitap okumasıyla başlayan okuma serüveni, ilkokulda okumayı öğrenmesiyle devam etmiştir.

(3) Her kitabın içindeki hazineyi keşfetmesi, onu tam bir kitap kurdu hâline getirmişti. (4) Küçük

yaşına rağmen çok kitap okuyarak zengin bir kütüphaneye sahip olmuştu.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisinin öge dizilişi “özne-zarf tamlayıcısı-yüklem” şeklindendir?

A) 2. B) 3. C) 4. D) 5.

3.

Bir cümlede yüklem sondaysa ve fiilden oluşuyorsa yüklemden hemen önce gelen öge, cümlenin en önemli

ögesi yani vurgusudur.

Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde yer tamlayıcısı vurgulanmıştır?

A) Babam çeşitli öykü yazarlarının kitaplarını aldı.

B) Fuarda çok güzel kitaplar vardı.

C) Yarıyıl tatilinde Tekirdağ’a gideceğiz.

D) Yarın hep beraber son çalışmaları yapacağız.

4.

Aşağıdaki cümlelerden hangisinin öge sayısı diğerlerinden daha fazladır?

A) Mustafa Bey, bu fakültenin en sabırlı ve titiz araştırmacıydı.

B) Seçkin ve hatırı sayılır yazarlarımızdan biriydi.

C) Herkesi duygulandıran, soylu bir davranıştı dün geceki yemekte yaptıklarınız.

D) Ali çok çalıştı.

132

TEST - 4

5.

I. El işi olmasına rağmen el değmeden yapılmış hissini veren bu nadide sanat eserine hayrandı.

II. Birbirimizden utanarak karşı karşıya on dakika sustuk.

III. Abuk sabukluktan bir çizgi yaratan giysileri, ilginç takılarıyla çağdaş bir efsaneydi.

IV. Dikkatle yüzüne bakıyorum ama beni suçladığına ilişkin hiçbir belirti göremiyorum.

Yukarıda verilen cümlelerden hangi ikisinde zarf tamlayıcısına yer verilmiştir?

A) I ve II B) I ve III C) II ve IV D) III ve IV

6.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ara söz belirtili nesne görevindendir?

A) Yıllara meydan okuyan bu adam, Doktor Ali Rıfat Bey, herkesin yardımına tereddütsüz koşardı.

B) 1914-1918 arasında -Birinci Dünya Savaşı’nda- birçok acı olay yaşandı.

C) Hayalleri süsleyen mesleği, iç mimarlığı, kazandı bu yıl.

D) Diyarbakır’dan -doğup büyüdüğü şehirden- ilk kez ayrılıyordu.

7.

Aşağıdaki cümlelerden hangisinin ögeleri yanlış ayrılmıştır?

A) Havaların düzelmesini / dört gözle / bekliyorlarmış.

B) İki saat sonra / su / depoyu / doldurur.

C) Çoğu zaman / onu / otobüs durağında / görüyorum.

D) Uykusunun ağır olduğunu / herkes / bilirdi.

8.

Özne - Zarf tamlayıcısı - Yer tamlayıcısı - Yüklem

Aşağıdaki cümlelerden hangisinin öge dizilişi yukarıdaki gibidir?

A) Müzik kadar güçlü ve evrensel bir dil yoktur.

B) Güreş milli takımımız, önümüzdeki hafta Amerika’ya gidecek.

C) Kitapta, günümüz edebiyatı açısından önemli sayılabilecek zengin bir malzeme var.

D) Ders bitiminde herkes koşarak eve giderken ben sessizce buraya çıkıyordum.

133

Dikenli Test

TÜRKÇE 8 CÜMLENİN ÖGELERİ - 5

TÜRKÇE 8

Dikkat !


(I) İnsanlar büyük hayvanları taşımacılıkta kullanmak için evcilleştirdiler. (II) At, yak ve deve gibi hayvanları “binek” olarak

kullanıp bu hayvanları yetiştirdiler. (III) Diğer bazı hayvanlarsa “yük hayvanı” olarak, sırtlarında eşya taşımaları için ya da

“koşum hayvanı” olarak kızak ve arabaları çekmeleri için kullanıldılar. (IV) Bugün kutup bölgelerindeki bazı topluluklar Ren

geyiklerini binek olarak kullanmaktadır.

Kuzey Rusya’da, Sibirya’da yaşayan Khanty halkı gibi başka topluluklar Ren geyiklerini yiyecek aradıkları uzun yolculuklarda

kızaklarını çeken ağır yük hayvanları olarak kullanırlar. Khanty halkının ataları Ren geyiği sürülerini takip etmeye 10.000

yıl önce başlamıştır.

(1) Yıl boyunca kendilerini taze çayırların bulunduğu bölgelere götüren sürü ile hareket etmişlerdir. (2) Zaman içinde de

bu hayvanı ehlileştirmişlerdir. (3) Ren geyikleri, Kuzey Avrupa’nın hemen her ülkesinde yaşayabilen fakat soyu tükenme

tehlikesiyle karşı karşıya olan geyik türüdür. (4) Nesli tükenmemesi için son yıllarda çok ciddi çalışmalar yapılmaktadır.

1.

2.

Metnin ilk paragrafında numaralanmış cümlelerin hangisinde

farklı bir öge vurgulanmıştır?


Metindeki altı çizili söz grubu, cümlenin hangi ögesidir?

A) Özne

B) Belirtili nesne

C) Yer tamlayıcısı

D) Zarf tamlayıcısı

4. CÜMLE ÖZELLİĞİ

Kardeşi bu köyde öğretmenmiş.

I.

Gizli özne vardır.

II.

III.

IV.

Okul servisiyle bütün gün

şehir turu yapan çocuklar,

eve döner dönmez

uyudular.

Babası beş yıldır bu

okulda matematik öğretmeniymiş.

Gelenlerin sesleri, çok

uzakta olmamıza rağmen

iyi duyuluyordu.

Yer tamlayıcısı

vurgulanmış.

Yüklemi sıfat

tamlamasıdır.

Öznesi sıfat-fiil

eki almış bir isim

tamlamasıdır.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisinin

özelliği doğru verilmiştir?


3.

Metnin son paragrafında rakamlarla belirtilen cümlelerden

hangisi, sadece özne ve yüklemden oluşmaktadır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

134

TEST - 5

5.

Güzel sanatlar, uygarlık tarihinin bütün güzellikleri taşıyarak

insanın duygu dünyasını ve hayallerini zenginleştirmiştir.

Bu cümle ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi

söylenemez?

A) Öznesi sıfat tamlamasıdır.

B) Öge dizilişi “özne-zarf tamlayıcısı-belirtil nesne-yüklem”

şeklindendir.

C) Belirtili nesne bir söz öbeğinden oluşmuştur.

D) Yer tamlayıcısı vurgulanmıştır.

8.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ara söz, öznenin

açıklayıcısı olarak kullanılmıştır?

A) Çocuğu, manavın küçük oğlunu, dün akşam çarşıda

görmüşler.

B) İstanbul’a -dillere destan olan bu güzel şehre- ilk

gelişimdi.

C) Balıkçı Osman, mahallemizin en sevilen insanı, buradan

taşınacakmış.

D) Dün, bayramın ilk günü, köye üzüm toplamaya gideceğim.

6.

(I) Sanat, bir anlatım biçimidir. (II) İnsanlığın kendini ifade

etmesi, dünyayı zevk ve duygu süzgecinden geçirerek

yorumlamasıdır. (III) Mimari, resim, heykel gibi sanat

ürünleri; hat, minyatür gibi süsleme ve yazı sanatları; sese

dayanan musiki; söze dayanan edebiyat bu çerçeve içindedir

her zaman. (IV) Bunların tamamı da kültürün birer

malzemesidir.

Yukarıdaki cümlelerden hangi ikisi ögelerinin diziliş

sırası bakımından özdeştir?

A) I ve III B) I ve IV

C) II ve III D) II ve IV

9.

Birden fazla yüklemi olan cümlelerde ögelerden biri ya da

birkaçı diğer yüklemlerin önüne gelerek ortak kullanılabilir.

Aşağıdaki sıralı cümlelerin hangisinde özne, ortak

öge olarak kullanılmamıştır?

A) Babam, her durumun gülünç bir yanını bulur; bizi kah

kahalara boğardı.

B) Buğdaylar yeşerdi, uzadı, sarardı ve en sonunda da

biçildi.

C) Muhtar, giysisini değiştirmiş; bu eski yeleği oraya

asmıştı.

D) Hava açmış, ayaz gevşemiş, çocuklar dışarı çıkmıştı.

7.

Aşağıdakilerin hangisinde cevap cümlesi özne de

yüklem de değildir?

A) – Şairin son şiirini aranızda okuyan var mı?

– Var.

B) – Paketin içinde ne var?

– Oyuncak.

C) – Kapıyı hızla çarpıp koşan kimdi?

– Murat’tı.

D) – Anneler Günü’nde annene ne aldın?

– Çiçek ve çanta.

10.

Aşağıdaki dizelerin hangisinde zarf tümleci yoktur?

A) Her doğan günün bir dert olduğunu,

İnsan bu yaşa gelince anlarmış.

B) Rüzgârların en ferahlatıcısı senden esiyor,

Sende seyrediyorum denizlerin en mavisini,

C) Bir akşamüstü pencerenden bakıyordun

Ağır ağır yollara inen karanlığa

D) Pencerenden bir gül attığın zaman

Işıklarla dolacak kalbimin içi

135

TÜRKÇE 8

136

KONU

8

FİİLDE ÇATI

137

TÜRKÇE 8 FİİLDE ÇATI - 1 (Özne - Yüklem İlişkisi)

1.

İşi yapan gerçek bir öznenin bulunduğu fiillere etken fiil, işi yapan gerçek bir öznenin bulunmadığı fiillere ise edilgen

fiil denir. Edilgen fiiller, fiil kök ya da gövdelerine “-l” veya “-n” eklerinin getirilmesiyle oluşturulur. Edilgen

çatılı fiillerde özne, işi yapan değil; yapılan işten etkilenen durumundadır. Yani nesne görevindeki öge, gerçek özne

belli olmadığından, öznenin görevini üzerine almakta ve sözde özne olmaktadır. Örneğin “Ahmet okula gitti.” cümlesinde

“Ahmet” sözcüğü gerçek öznedir. Ama “Ahmet dersten atıldı.” cümlesinde ise “Ahmet” sözcüğü “sözde özne”-

dir. Çünkü atılma işini Ahmet yapmamıştır. İşi yapan başkasıdır. Nesne olan sözcük, özne görevini üzerine almıştır.

Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde sözde özne vardır?

A) Onca soruna rağmen hâlen gülümsemeyi başarabiliyordu.

B) Sınıfın kapısının kolunu kırmış öğrenciler.

C) Tüm öğrenciler tören için bahçeye çıkmıştı.

D) Evdeki bütün eski eşyalar satıldı.

2.

Kimi zaman okuduğunu anlamazsın;

I

Sorarsın, kendi kendine bir şeyler dersin.

II

En güzel satırları hissetmezsin,

III

Asla düşündüğün kadar sevilmezsin!

IV

Bu dizelerde numaralanmış fiillerden hangisi özne-yüklem ilişkisi bakımından diğerlerinden farklıdır?


3.

(I) 1994 yılının Kasım ayında, soğuk bir Ankara gününde, Sağlık Bakanlığının uzun ve kasvetli toplantı salonunda, mecburi

hizmet için kura çekimleri yapılıyordu. (II) 1994 Temmuz kurasında dönem arkadaşlarımın çoğu Anadolu’daki ücra sağlık

ocaklarına gitmişlerdi. (III) Biraz da böyle bir beklentiyle gittiğim kura salonundan mutlu bir şekilde çıkmıştım. (IV) Evime çok

yakın bir sağlık ocağına tayinim çıkmıştı.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisi etken çatılı değildir?


138

TEST - 1

4.

Etken fiillerin yüklem olduğu cümlelerde özne, gerçek öznedir.

Edilgen fiillerin yüklem olduğu cümlelerde özne, sözde öznedir.

Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisinde gerçek özne yoktur?

A) Yaz boyunca buğday tarlalarında ırgatlık yapmıştık.

B) Güz rüzgârıyla dallardan düşen yapraklar caddeleri, kaldırımları kaplamıştı.

C) Hiç kimseyle vedalaşmadan kasabadan ayrılmıştım.

D) Denizdeki çöpler uzun bir uğraş sonunda temizlenmişti.

5.

I. Onu görünce çok sevinmiştik.

II. Sınıfın perdeleri yıkanmıştı.

III. Bu yamaçtan yürüyerek geçilmez.

IV. Aralıksız yağan kardan sonra tüm yollar kapanmıştı.

Numaralanmış cümlelerden hangilerinde eylemi kimin yaptığı belli değildir?

A) I ve II. B) I ve IV. C) II ve III. D) III ve IV.

6.

(I) Zamanın kıymetini insanoğlu ne yazık ki genç yaşlarda iken bilemiyor. (II) Gençler, kendilerinin bir şey öğrenmelerine yarayacak

en değerli zamanlarını boşu boşuna, bir mirasyedinin para harcaması gibi harcıyorlar. (III) Harcanan para yeniden

kazanılabilir. (IV) Ama boşuna harcanmış zaman geri dönmemek üzere akıp gitmiştir.

Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi özne-yüklem ilişkisi bakımından diğerlerinden farklıdır?

A) I B) II C) III D) IV.

7.

“Sinemadaki filmleri tek tek izledik.”

Yukarıdaki cümle, özne-yüklem ilişkisi bakımından aşağıdakilerden hangisiyle özdeştir?

A) Kuşların tüyleri yeni mevsimde dökülüyordu.

B) Alnındaki küçük yara ameliyatla alındı.

C) Genç kız, aynanın karşısına geçip düğün için süsleniyordu.

D) Saatlerce süren tekrarın sonunda dereceye girmiştik.

139

TÜRKÇE 8 FİİLDE ÇATI - 2 (Nesne - Yüklem İlişkisi)

1.

Fiilin geçişli veya geçişsiz olması, yüklemin nesneyle olan ilişkisine göre belirlenir. Nesnesi olan veya

nesne alabilen fiiller geçişlidir, nesnesi olmayan veya nesne alamayan fiiller geçişsizdir. Fiile, belirtili

veya belirtisiz nesneyi buldurmaya yönelik soruları yani “ne, neyi, kimi” sorularını sorduğumuzda

cevap alabiliyorsak o fiil geçişlidir, cevap alamıyorsak geçişsizdir.

Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisinde yüklem geçişli bir fiildir?

A) Geç kalan öğrenciler okul idaresi tarafından uyarıldı.

B) Yıllarca süren bu özlemden sonra memleketine kavuştu Salih Usta.

C) Seni dün akşam parkta otururken gördüm.

D) Bahçe kapısının kilidi paslanmıştı.

2.

Aşağıdaki tümcelerin hangisinde geçişsiz fiil kullanılmıştır?

A) Aradan uzun bir süre geçtikten sonra olayı anlattı.

B) Çocuğun boyu kısa bir süre içinde uzamıştı.

C) Nöbetçiler her gün tahtayı sırayla silerdi.

D) En sevdiğim şarkıları dinledim bütün gün.

3.

(I) Anadolu kadını, tüm duygularını inanılmaz bir yaratıcılıkla dokuduğu kilimlere aktarmış yüzyıllar boyunca. (II) Onları âdeta

yazılı birer metin hâline getirmiş. (III) Kimi zaman büyük ressamların tablolarıyla yarışan eserler vermiş. (IV) Bu yüzden kilimlere

bakınca en güzel duygular akla gelir.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisi “nesne-yüklem ilişkisi” bakımından ötekilerden farklıdır?


4.

Cümlede nesne olmasa bile yüklem, nesne alabiliyorsa geçişlidir.

Aşağıdakilerin hangisinde bu kurala örnek bir kullanım vardır?

A) Dün akşam sinemanın önünde gördüm.

B) Çiçeklerin kokusunu hayal ettim kış boyunca.

C) Dallarda sallanan yaprakları izliyordu şaşkın bakışlarla.

D) Balkonun paslanmış demirlerine tutundu uzun süre.

140

TEST - 2

5.

Geçişsiz çatılı bir eyleme “-r, -t, -dir” eklerinden biri getirilerek eylem geçişli hâle getirilebilir.

Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi geçişsizken aldığı ekle geçişli olmuştur?

A) Pazardan iki kilo domates aldırdım.

B) Kafesinden çıkardığı kuşları teker teker uçurdu.

C) Beni yine saatlerce bekletti.

D) Sizin yaşınızdayken sürekli kitap okurduk.

6.

Aşağıdaki tümcelerin hangisinin yükleminde işi başkasına yaptırma anlamı vardır?

A) Odasının bütün duvarlarını sarıya boyatmış.

B) En güzel yemekleri bizim için pişirmiş.

C) Şimdi sana güzel bir şarkı çalacağım.

D) Bebeği uzun uğraşlardan sonra uyutabildi.

7.

(I) İnsanoğlu yaşadığı güzel günlerin değerini ne yazık ki genç yaşlarda iken anlayamıyor. (II) Gençler, bir şeyler öğrenmelerine

yarayacak en değerli zamanlarını boşu boşuna, bir mirasyedinin para harcaması gibi harcıyorlar. (III) Harcanan para,

tekrar çalışılarak yeniden kazanılabilir. (IV) Boşa harcanmış zamanı ise geri dönmemek üzere akıp gitmiştir.

Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangilerinde yüklem geçişsiz fiil değildir?


8.

Aşağıdaki dizelerdeki altı çizilen eylemlerden hangisi nesnesine göre farklı bir çatıdadır?

A) Uçun kuşlar uçun doğduğum yere

Şimdi dağlarında mor sümbül vardır.

B) O çay ağır akar yorgun mu bilmem

Mehtabı hasta mı solgun mu bilmem

C) Orada geçti benim güzel günlerim;

O demleri anıp bugün inlerim.

D) Destan-ı ömrümü okur dinlerim,

İçimde oralı bir bülbül vardır.

141

TÜRKÇE 8 FİİLDE ÇATI - 3 (Karma Test)

1.

Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi nesnesine

göre “geçişli çatılı”dır?

A) Yaşlı adam oturduğu yerden bir daha kalkamadı.

B) Bu mutlu günümde onu göremeyince üzüldüm.

C) Sabaha doğru yağmur dindi.

D) Yıllarca bu sokaklarda, kaybolan yıllarımı aradım.

4.

1. Usta şair büyük bir törenlerle anıldı.

(Edilgen-geçişsiz)

2. Okulun çatısını tamir ettiler.

(Etken-geçişli)

3. Her mevsim burada gonca güller açarmış.

(Etken-geçişsiz)

4. Misafirler, şehirde gün boyu gezindi.

(Edilgen-geçişsiz)

Numaralanmış cümlelerin hangisinin çatı özelliği

yanlış gösterilmiştir?

A) 1 B) 2 C) 3. D) 4.

2.

Dadaloğlu’m bir gün kavga kurulur,

I

Öter tüfek davlumbazlar vurulur.

II

Nice koç yiğitler yere serilir,

III

Ölen ölür, kalan sağlar bizimdir.

IV

(Dadaloğlu)

Bu dörtlükte altı çizili kelimelerden hangisi öznesine

göre etken çatılıdır?


5.

Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi edilgen

çatılı bir fiildir?

A) Bir süre sonra müdürle iki öğretmen ayrı ayrı yerlere

sürüldüler.

B) An a sı o l a ca k ka d ın , ço cu ğ u o mu zu n d a n ya ka l a mış.

C) Odanın içini kızarmış ekmek kokusu doldurmuştu.

D) O gün, yılbaşı olduğu için Ayşe Hanım pek süslenmişti.

3.

Aşağıdaki cümlelerden hangisi nesne-yüklem ilişkisi

bakımından diğerlerinden farklıdır?

A) Küçük çocuğun yardım dileyen bakışlarını görmezden

gelerek yemeğe oturdu.

B ) Y ı l l a r ı n v e r d i ğ i b ü y ü k ö z l e m l e k a r d e ş i n i a l n ı n d a n ö p t ü .

C) Öğrencilerimizi tiyatroya götürdük.

D) Kimseye aldırış etmeden müziğin sesini sonuna kadar

açtı.

6.

Nesnesi olan ya da nesne alabilen fiillere “geçişli fiil” denir.

Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisinde yüklem

geçişli bir fiil değildir?

A) Yorgun gözlerle bize bakıp yoluna devam etti

B) Yarışmada sorulan tüm soruları bildi tek başına.

C) Dinlemiştik onu büyük bir heyecanla.

D) Akşama kadar kanepede oturup televizyonu seyrederdi.

142

TEST - 3

7.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde eylemi yapan belli

değildir?

A) Fatma Hanım, aynanın karşısına geçip süslendi.

B) Kuşların tüyleri sonbahar gelince dökülmüştü.

C) Duvardaki güzel tablolara bakındı.

D) Sınıfın duvarları açık sarıya boyandı.

10.

“Dükkânın kirasını ve diğer masraflarını hesaplattırdım.”

Bu cümledeki fiilin çatı özelliği aşağıdakilerden hangisinde

doğru verilmiştir?

A) etken-geçişsiz B) etken-geçişli

C) edilgen- geçişli D) edilgen-geçişsiz

8.

(1) Antibiyotikler, bakterilerin neden olduğu enfeksiyonların

tedavisinde kullanılan ve oldukça başarılı sonuçlar alınan

ilaç grubudur. (2) Antibiyotikler hastaların kendi kendilerine

kullanmaya başlayacakları ateş düşürücü, ağrı kesici,

kırgınlık giderici ilaç grubuna girmez. (3) Hekimin önerisi

doğrultusunda ve uygun görülen doz ile sürede kullanılmalıdır.

(4) Her yaş grubu da almamalıdır.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıdakilerden


11.

Cümlede yüklem olan fiilin, özne ve nesne ile olan ilişkisine

“çatı” denir. Çatı, sadece yüklemi fiil olan cümlelerde

aranan bir özelliktir. Yüklemi isim olan cümlelerde çatı

aranmaz.

Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisinde çatı

özelliği aranmaz?

A) Öğrencilerde bilmediğimiz birçok yetenek var.

B) Kapıyı sert bir şeklide açıp herkese kızdı.

C) Gidince bana en kısa zamanda mektup yaz.

D) Durmadan yürüyerek eve vardı çocuk.

A) 1. cümle, isim cümlesi olduğu için çatı aranmaz.

B) 2. cümle, etken ve geçişlidir.

C) 3. cümle, edilgen çatılıdır.

D) 4. cümle geçişli olmasına rağmen nesne yazılmamıştır.

12.

Aşağıdaki altı çizili şarkı sözlerinden hangisi çatısı

bakımından ötekilerden farklıdır?

A) Uzun ince bir yoldayım

Gidiyorum gündüz gece.

9.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne hem işi yapan

hem de işten etkilenendir?

A) Kapının demir kolu eğilmiş.

B) Bebek ılık suyla güzelce yıkandı.

C) Bu yoldan köye kestirmeden gidilir.

D) Bizimle göz göze gelmekten kaçındı.

B) O dolaşmış daldan dala

Savurmuş yüreğini

C) Bu havada gidilmez

Güneşli günde gidilmez

D) Ne ağlarsın benim zülfü siyahım

Bu da gelir bu da geçer ağlama

143

Dikenli Test

TÜRKÇE 8 FİİLDE ÇATI - 4

TÜRKÇE 8

Dikkat !


Dünyanın ilk medeniyetleri, nehir kıyılarında gelişti. Çünkü nehirler, hem içme suyunun hem de ekinleri sulamak için kullanılan

suyun kaynağıydı. Başlangıçta nehirler keşiflere ve yayılmaya engel oluşturmuş olabilir ama su taşıtlarının inşasında

ve idaresinde ustalaşan insanlar için nehirler âdeta ilk otoyollardı.

MÖ 4000’e ait çömlek parçalarındaki resimlerden de görüldüğü üzere sallar o dönemde Mısır’da kullanılıyordu.

I

O dönemde bazı tekne yağmacıları ağaç kütüklerini oyarak kanolar, bazıları da hayvan derilerinden tekneler yapıyordu. Ni-

II

hayet insanlar kalas kullanarak tekne inşa etmeye başladılar. Başlangıçta küreklerin, zamanla da basit, kare şeklindeki yel-

III

kenlerin yardımıyla hareket ettirilen ahşap tekneler, insanların daha uzun mesafeli yolculuklar yapmasına olanak sağladı.

IV

Ülkemizde de nehirler çok büyük önem taşımaktadır. Birçok büyük nehrin, içinden geçiyor oluşu ülkemizin konumunu çok

stratejik bir hâle getirmiştir. Bu su imkânlarından ötürü tarih boyunca nice devlete ev sahipliği yapmış ve sürekli göç almıştır.

Günümüzde de komşu ülkelerin çoğu suyunu ülkemizdeki nehirlerden elde ediyor.

1.

Metinde altı çizilen cümlenin çatı özellikleri aşağıdakilerden

hangisidir?

4.

Aşağıdaki cümlelerden hangisinin çatı özellikleri yanlış

gösterilmiştir?

2.

A) Etken – geçişli B) Etken – geçişsiz

C) Edilgen – geçişli D) Dönüşlü- geçişsiz

Metinde numaralandırılmış eylemlerden hangisi “edilgen”

çatılıdır?

A) Sonbaharın gelişiyle ağaçların yaprakları döküldü.

(Edilgen-Geçişsiz)

B) Çocuk, odasının kapısını yavaşça açar.

(Etken-Geçişli)

C) Deprem tatbikatında, siren uzun uzun çalındı.

(Edilgen-Geçişsiz)

D) Hırsızlar kasadaki parayı çaldı.

(Etken-Geçişli)

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

3.

Metinde geçen “Günümüzde de komşu ülkelerin çoğu,

suyunu ülkemizdeki nehirlerden elde ediyor.” cümlesinin

“nesne-yüklem ilişkisi” bakımından özdeşi aşağıdakilerden

hangisidir?

A) Dün geceden beri yağmur yağıyor.

B) Okulun bütün duvarları kırmızıya boyandı.

C) Kaleci, topu hiç bekletmeden oyuncusuna attı.

D) Fıkradan sonra herkes gülüştü.

5.

Yüklemi isim ya da isim soylu olan cümlelerde çatı

özelliği aranmaz.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde çatı özelliği aranmaz?

A) Odaya bir hışımla girip herkese kızdı.

B) Bu kıtada kimsenin pek bilmediği meyve ve sebzeler

var.

C) Oraya varınca bana bir mektup yaz.

D) At üstünde günlerce gittikten sonra evine vardı.

144

TEST - 4

6.

Bazı cümlelerde yüklem geçişli olduğu hâlde cümlede

nesne kullanılmayabilir. Geçişli çatılı fiillerde nesne yazılmayabilir.

Böyle durumlarda da fiil geçişlilik özeliğini korur.

Aşağıdakilerden cümlelerin hangisinde nesnesi olan

geçişli bir fiil vardır?

A ) S a a t l e r d i r o r a d a o l m a s ı n a r a ğ m e n h i ç f a r k e t m e m i ş t i .

B) Köyümüzün kuzey yamaçlarını rengarenk çiçekler

süslemişti.

C) Dün akşam sinemada bilet alırken görmüştük.

D) Okulun ilk gününde ve daha ilk derste soru çözmek

için tahtaya kaldırdı.

9.

Aşağıdaki cümlelerden hangisi nesne-yüklem ilişkisi

yönünden farklıdır?

A) Misafirler yan masaya geçtiler.

B) Sağındaki arabayı son süratle geçti.

C) Mahkemenin verdiği kararla babasının mirası sonunda

Emre’ye geçti.

D) Bu tatlı özellik bana ailemden geçti.

7.

Aşağıdaki cümlelerden hangisi çatısı bakımından

diğerlerinden farklıdır?

A) Kapıdan geçerken hafifçe eğildim.

B) İşler istediği gibi gitmeyince sürekli yakınırdı.

C) Bebek, tatlı uykusundan uyandıktan sonra güzelce

yıkandı.

D) Kuraklık başlayınca gölün suları metrelerce çekilmişti.

10.

(I) Sanatın belki de hiç farkında olmadığımız birçok yararı

vardır. (II) Bunların en bilinenlerini şöyle sıralayabiliriz: (III)

Sanat bize unuttuğumuz değerleri hatırlatır. (IV) Duygu ve

düşünce dünyamızın gelişmesine katkıda bulunup güzellikleri

fark etmemizi sağlar.

Yukarıdaki paragraftaki numaralanmış cümlelerin çatı

özelliklerinden hangisi doğrudur?

A) I. cümle, nesnesine göre geçişsiz çatılıdır.

B) II. cümle, edilgen ve geçişlidir.

C) III. cümlede çatı özelliği aranmaz.

D) IV. cümle öznesine göre etken, nesnesine göre geçişlidir.

8.

1. Çocuk, etrafına şaşkınlık içinde bakıyordu.

2. Üzücü haberi alan kadın, birden yere yıkıldı.

3. Bu yoldan piknik yerine gidiliyordu.

4. Başarılı olan öğrenciler jüri tarafından ödüllendirildi.

Bu cümlelerin çatısı, özne-yüklem ilişkisi bakımından

incelendiğinde doğru sıralama aşağıdakilerden hangisi

olur?

1 2 3 4

A) Etken Edilgen Etken Etken

B) Edilgen Etken Edilgen Etken

C) Edilgen Edilgen Etken Etken

D) Etken Etken Edilgen Edilgen

11.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne hem işi yapan

hem de işten etkilenendir?

A) Baharın gelişiyle kelebekler sevinçle uçuşuyordu.

B) Düğün için en güzel elbiselerimi giyindim.

C) Yaramazlık yapan öğrenciler okuldan uzaklaştırıldı.

D) Annem bütün bulaşıkları yıkattırdı.

145

TÜRKÇE 8

Dikenli Test

Dikkat !

146

KONU

9

CÜMLE TÜRLERİ

147

TÜRKÇE 8 CÜMLE TÜRLERİ - 1

1.

Yüklemin Türüne Göre Cümleler

İsim Cümlesi Fiil Cümlesi

I. Buradan ayrıldığında saat kaçmış? X

II. En güzel özelliği ahşap evleriymiş Karadeniz’in. X

III. Araba, kediye çarpmamak için geri gitti. X

IV. Islık çalmak aslında bir müzik aleti çalmak gibi bir şeydir. X

Yukarıda numaralanmış cümlelerden hangisi yüklemin türüne göre yanlış işaretlenmiştir?


2.

1. Madenlerin kusursuz olması için çok çaba harcanması gerekir.

2. Amcasının Antalya’da bir yazlığı varmış.

3. Eski uygarlıklar birbirinden ilginç karışımlar hazırlayarak diş macunu yaparmış.

4. Bu toprakların ağaçsızlık yüzünden ölmeye yüz tuttuğu düşüncesindeydi.

Numaralanmış cümlelerden hangileri isim cümlesidir?

A) 1, 2 B) 1, 3 C) 2, 4 D) 3, 4

3.

“Kıyıda kapıları, kepenkleri kapalı, birkaç ev ve depo sıralanıyordu.” cümlesi; “sıralanıyordu” yüklemi fiil olduğu için yüklemin

türüne göre fiil cümlesi, yüklem sonda olduğu için yüklemin yerine göre kurallı cümledir.

Bu bilgiye göre aşağıdakilerden hangisi kurallı bir fiil cümlesidir?

A) Öbür yemeklerden bile ağzına bir lokma koyamadı.

B) Sizin kadar zıt mizaçlı ikizler görülmemiştir herhâlde.

C) Ruhumuzun ele avuca sığmayan akışını gözlemek, zannedildiğinden çok daha zahmetli bir iştir.

D) Ben bir çare düşündüm bu iş için.

4.

Akşama doğru köyün arka tarafındaki patika yola vardı.

Aşağıdakilerden hangisinin yükleminin türüne göre bu cümle ile özdeştir?

A) Ağlaya ağlaya gitti çocuk evine.

B) Çalışmak için en uygun vakit sabahtır.

C) Çiçeklerin açması baharın habercisidir.

D) Son yıllarda gördüğümüz en sıcak yazdı.

148

TEST - 1

5.

(1) Dil, ait olduğu milleti meydana getiren en önemli unsurlardan bir tanesidir. (2) Dilciler, dilin

tanımını yaparken üç özelliğini mutlaka öne çıkarırlar. (3) Bunlardan birincisi, insanlar arasında

anlaşmayı sağlayan tabii bir araç oluşudur. (4) Dil, bu özellikleriyle insanların anlaşmasına, sosyalleşmesine

ve milletleşmesine hizmet eder. (5) Dilin bu işlevini yerine getirebilmesinin

ön şartı, dili kullanan toplum içinde, kavramların tanımlanmasında ve algılanmasındaki

ortaklıktır.

Bu metinde numaralanmış cümlelerden hangi ikisi eylem cümlesidir?

A) 1 ve 2 B) 2 ve 4 C) 3 ve 4 D) 4 ve 5

6.

(I) Bir karga, ağaç dalları arasında bulunan yuvasında etrafı seyrederken bir avcının

yaklaştığını fark etmiş. (II) Karga avcıyı gözetlemeye başlamış. (III) Avcının

bir elinde sopa diğer elinde de ağ varmış. (IV) Karga, bu sevimsiz avcıdan iyice

şüphelenmiş.

Yukarıdaki parçada numaralandırılmış cümlelerden hangisi, yüklemin türüne göre diğerlerinden farklıdır?


7.

“İnsanın kendini anlatmasından daha zor ve daha yararlı hiçbir şey yoktur.” cümlesi; “yoktur” yüklemi isim olduğu için yüklemin

türüne göre isim cümlesi, yüklem sonda olduğu için yüklemin yerine göre kurallı cümledir.

Bu bilgiye göre aşağıdakilerden hangisi kurallı bir isim cümlesi değildir?

A) Benim mesleğim, sanatım yaşamaktır.

B) Bazıları entari üstüne kürk giymeyi daha çok severdi.

C) Çocuğun bir sütninesi vardı.

D) Bugün bir şey yemediği için karnı açtı.

8.

(I) Festival sabahı belediye tarafından kamyonlarla şehir merkezine yüz binlerce domates taşınıyor. (II) Küçük atışlarla başlayan

festival, her yerin bir anda kırmızıya bürünmesine sebep oluyor. (III) Festivale katılmak için herkesin yapması gereken

şeylerin başında koruma amaçlı gözlük ve eldiven giymek geliyor. (IV) Bunun yanında domatesleri atmadan önce sıkmak

da kurallardan biri.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisi yükleminin çeşidi bakımından ötekilerden farklıdır?


149


1.

Cümleler, yüklemin yerine göre “kurallı” ve “devrik” olmak üzere ikiye ayrılır. Yüklemi sonda olan cümlelere “kurallı cümle”,

başta ya da ortada olanlara ise “devrik cümle” denir. “Ali eve gitti.” cümlesinde gitmek sözcüğü yüklemdir ve sonda kullanılmıştır

bu yüzden kurallıdır. “Ali gitti eve.” cümlesinde ise gitti yüklemi sonda kullanılmadığı için devriktir.

Bu bilgilere göre aşağıdaki cümlelerin hangisi yüklemin yerine göre diğerlerinden farklıdır?

A) Düven tahtasının altına çakmak taşlarını yerleştiriyordu.

B) Güçlük; ev bulmak ve eşyayı taşımak derdiyle başlar.

C) Bir kömür dumanıyla tütsülendi akşamlar.

D) Güneşli, güzel günlerin hayalini kuruyorum.

2.

(I) Dört yıl geçip gitmişti. (II) Artık beş yaşında olmama karşın hâlâ yeni doğmuş bir bebek gibi yardıma

muhtaçtım. (III) Babam ekmek paramızı kazanmak için duvarlar örmeye gittiğinde annem zihnimdeki

kalın perdenin arkasına yavaş yavaş, sabırla ulaşmaya çalışarak benimle diğer çocuklar arasında oluşmuş

görünen duvarı tuğla tuğla söküyordu. (IV) Bunların karşılığı olarak benden yalnızca belli belirsiz

bir gülümseme ya da garip bir ses aldığı için aslında zor, heves kırıcı bir işti bu.

Bu metinde numaralanmış cümlelerden hangisi yüklemin yeri bakımından diğerlerinden farklıdır?


3.

“Bir çeşit elbise, bir çeşit şapka giydirdiler İstanbul’un mahalle bekçilerine.” cümlesi; “giydirdiler” yüklemi fiil olduğu için yüklemin

türüne göre fiil cümlesi, yüklem sonda olmadığı için yüklemin yerine göre devrik cümledir.

Bu bilgiye göre aşağıdakilerden hangisi devrik bir fiil cümlesidir?

A) Bütün istediğim budur onlardan.

B) İç kapının perdesi yanlara doğru açıldı.

C) Bir yudumluk kararmış çay artığı vardı dibinde.

D) Dükkânın camlarını indirmişler o sinirle.

4.

“Çocuğu okula yazdı.” cümlesi; “yazdı” yüklemi fiil olduğu için yüklemin türüne göre fiil cümlesi, yüklem sonda olduğu için

yüklemin yerine göre kurallı cümledir.

Bu bilgiye göre aşağıdakilerden hangisi kurallı bir fiil cümlesidir?

A) Çok sıcak bir yazdı.

B) Şafağa doğru duyulmuştu otomobilin sesi.

C) Bir güzel çocuk yüzüyle gülümsüyor.

D) Bana uzattığı şey kırmızı bir güldü.

150

TEST - 2

5.

(I) Doğrusu küçüğün gök merakı annesinin de hoşuna

gitmiyordu. (II) Ne çıkacaktı gökleri izlemekten? (III) Ama

Kaoru için gökyüzü kitaptı. (IV) Küçük, on iki yaşına doğru

okulun kitaplığına dadandı.

Bu metinde numaralanmış cümlelerden hangisi yüklemin

yeri bakımından diğerlerinden farklıdır?

8.

Aşağıdaki cümlelerden hangisi yüklemin türüne göre

farklıdır?

A) Karım, içinde büyüdüğü bu evi bütün psikolojik derinliğiyle

benimsemişti.

B) Siz de hep beybabamla uğraşırsınız.

C) Tam iki saat boyunca yalandan tamirle uğraştım.

D) Sen benim on yedi yaşımsın.


6.

“Şimdi Mısır’a, memuru olduğum bankanın bir işi için geldim.”

cümlesi; “geldim” yüklemi fiil olduğu için yüklemin türüne

göre fiil cümlesi, yüklem sonda olduğu için yüklemin

yerine göre kurallı cümledir.

Bu bilgiye göre aşağıdakilerden hangisi kurallı bir fiil

cümlesi değildir?

A ) İ l k y a z ı d e n e m e l e r i m i ç i n g a z e t e b u l m a y a ç a l ı ş ı y o r u m .

B) Yeni elemanları çok çalışkanmış.

C) Çıkardıkları metal kutuları, gazeteleri ve cam şişeleri

ayrı ayrı çuvallara doldurup götürüyorlar.

D) Yarı çocuk kalbimde korku, kapıya yaklaştıkça büyüyor.

9.

“Bir ara acıkıp yanlarında getirdikleri ekmek peyniri yediler.”

cümlesi; “yediler” yüklemi fiil olduğu için yüklemin türüne

göre fiil cümlesi, yüklem sonda olduğu için yüklemin

yerine göre kurallı cümledir.

Bu bilgiye göre aşağıdakilerden hangisi kurallı bir fiil

cümlesidir?

A) İki çocuk tahta saplı bir çakı ile çizdiler masayı.

B) Benim yaptığım, değişen ve birbirine benzemeyen

olayları, kararsız ve bazen çelişmeli fikirleri yazıya

dökmektir.

C) Çoğu kez yan uğraş olarak oyuncular filmcilikle uğraşıyordu.

D) Lüksleri, rahatları, eğlenceleri yerindedir.

7.

Yüklemi olmayan ya da kullanılmayan cümlelere “eksiltili

cümle” denir.

10.

“ Vakit çok geç değildi bu yanlıştan dönmek için.”

Aşağıdaki atasözlerinden hangisi bitmemiş (eksiltilli)

bir cümle değildir?

Aşağıdakilerden hangisi yüklemin türü ve yeri yönünden

yukarıdaki dizeyle özdeştir?

A) Çok güzel yeni aldıkları ev

B) Kır atın yanında duran ya huyundan ya suyundan

C) O kadar içten ve etkili konuşuyordu ki

D) Tam karşımızda rengarenk çiçekler, masmavi bir deniz

ve eşsiz güzellikte bir manzara

A) Güzeldi çocukluğumuzdan bize kalan her an.

B) Sadece susarak özlüyorum seni.

C) Her yerde yağmur yüklü bulutlar vardı.

D) Gidersen kar yağar avuçlarıma.

151


1.

Cümleler Olumlu Olumsuz

Olumlu

Soru

Olumsuz

Soru

I. Annesi, komşuya ödünç ekmek istemeye gitmişti. X

II. Yaralılardan üçü ölmüştü. X

III. Piyano çalmayı bu kısa sürede nasıl öğrendin? X

IV. Seninle görüşmek istemedi mi? X

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisi anlamına göre yanlış işaretlenmiştir?


2.

Yüklemdeki yargının, gerçekleştiğini , gerçekleşmekte olduğunu ya da gerçekleşeceğini bildiren cümlelere “olumlu cümle”;

yapılmadığını, gerçekleşmeyeceğini belirten cümlelere ise “olumsuz cümle” denir. “Öğrenciler pikniğe gidecek.” cümlesinde

yapılacak olan bir eylem anlatıldığı için cümle olumludur. “Öğrenciler pikniğe gitmeyecek.” cümlesinde gitme eylemi gerçekleşmeyeceği

için cümle olumsuzdur.

Bu bilgilere göre aşağıdaki cümlelerden hangisi anlamına göre olumsuz bir cümledir?

A) Beynimizde çok sayıda sinir hücresi bulunur.

B) Her yer kapkaranlıktır şimdi.

C) Son günlerde iyice tembelleştin.

D) Seni rahatsız etmek istemedim.

3.

Aşağıdakilerden hangisi olumsuz bir isim cümlesidir?

A) Büyük bir şehir değildi burası.

B) Sabahları çocuklar cıvıldaşır okulun bahçesinde.

C) Bu mağazadaki gömlekler çok pahalıymış.

D) Hiçbirimiz ona yardım etmedik.

4.

“Çocuklar, okulun çok önemli olduğunu bilir mi?” cümlesinin olumsuz, devrik, soru şekli aşağıdakilerden hangisidir?

A) Çocuklar okulun çok önemli olduğunu bilmez mi?

B) Çocuklar okulun çok önemli olduğunu bilmez mi?

C) Bilmez mi çocuklar okulun çok önemli olduğunu?

D) Neden bilmez çocuklar okulun çok önemli olduğunu?

152

TEST - 3

5.

Aşağıdakilerden hangisi olumsuz bir isim cümlesidir?

A) Benimle görüşmek istemiyor.

B) Hava dün çok soğuktu.

C) Bende o kadar para yok.

D) Geçen gün yağmur şiddetli yağmış.

8.

İnsanlar, yaşam serüvenlerinde birçok karanlık yoldan

geçmeye mecburdurlar. Ancak bu yolları elinde bir ışık

olmadan geçmeye çalışmaktansa, başkalarının tecrübe

meşalelerinden faydalanarak yürümek daha kolay değil

midir?

Bu parça ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Olumsuz soru cümlesi vardır.

B) Fiil cümlesi kullanılmıştır.

C) İsim cümlesine yer verilmiştir.

D) Kurallı cümle kullanılmıştır.

6.

Kelebeklerin yüz bine yakın çeşidi bulunmaktadır. Peki,

kelebekler soğuk bölgelerde yaşayabilirler mi? Tropikal

ormanlardan tutun da Buz Denizi kıyılarına kadar dünyanın

hemen her yerinde kelebeklere rastlamak mümkündür.

Kelebekler, son yıllarda soylarının tükenmesi tehlikesiyle

karşı karşıyadır. Diğer canlılara göre narin oldukları için

doğal dengenin bozulmasından en çok onlar etkilenir.

Bu parçada aşağıdakilerden hangisinin örneği yoktur?

A) Kurallı cümle

B) Fiil cümlesi

C) Soru cümlesi

D) Olumsuz cümle

9.

Aşağıdakilerin hangisinde, yüklem olumlu olduğu hâlde

cümlenin anlamı olumsuzdur?

A) Yıllardır beni ne aradı ne sordu.

B) Konuyu anlamaz olur muyum?

C) Çalışmadığım için sınavdan çok düşük bir not aldım.

D) Kitabı akşama kadar okuyamaz mısın?

7.

1. Sana güvenmez olur muyum?

2. Bu mağazada yok yok.

3. Trafik kazasında kimsenin burnu bile kanamadı.

4. Artık sana hiç güvenir miyim?

10.

Burnunda tütmüyor mu annenin güzel yemekleri?

Bu cümleyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi

söylenebilir?

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangileri biçimce

olumsuz anlamca olumludur?

A) 1 ve 2 B) 1 ve 3

C) 2 ve 4 D) 3 ve 4

A) Biçimce olumlu anlamca olumsuz cümledir.

B) Biçimce olumsuz, anlamca olumlu cümledir.

C) Olumlu bir soru cümlesidir.

D) Olumsuz bir soru cümlesidir.

153


1.

(I) Kaydırakta, kaymanızı sağlayan kuvvet yer çekimidir.

(II) Kaydıraktan kaymak için kaydırağın tepesine çıkıp

oturmanız ve kendinizi yavaşça ileri itmeniz yeterli olur.

(III) Vücudunuza etki eden yer çekimi kuvveti sayesinde

yere doğru çekilirsiniz. (IV) Bu sayede kaydıraktan kolaylıkla

kayabilirsiniz.

Bu metinde numaralanmış cümlelerin hangisinde tek

yargı (basit cümle) vardır?


4.

(I) Antibiyotikler güçlü ilaçlardır ancak her hastalığı tedavi

edemez. (II) Antibiyotiklerin virüs ya da mantar enfeksiyonlarının

tedavisinde yeri yoktur. (III) Bununla birlikte

çoğu kişi soğuk algınlığı ya da nezle gibi virüslerin neden

olduğu enfeksiyonlarda da antibiyotik içmeden iyileşemeyeceğini

düşünür, antibiyotik kullanmak ister. (IV) Bu durumda

antibiyotikler gereksiz olarak kullanılmış olur.

Bu metinde numaralanmış cümlelerden hangisi bağlacı

olan cümleye (bağlı cümle) örnektir?


2.

Aşağıdakilerden hangisi yapısı bakımından fiilimsi bulunan

(birleşik) cümleye örnektir?

A) Biz çocuklar da sokak boyunca onun çevresinde dönerdik.

B ) S e y i r c i l e r i n s e s l e r i y a v a ş y a v a ş y ü k s e l i r d i o v a k i t .

C) Çocukken zamanımızın çoğunu burada geçirirdik.

D) Bakakalırım giden geminin ardından.

5.

(I) O gün hava çok sıcak olduğu için balkonda ders çalışıyordum.

(II) İçeriye göre biraz daha esintiliydi burası. (III) Ertesi gün iki

dersten sınavım vardı. (IV) Birçok arkadaşım gibi derslerime

günü gününe hazırlanamıyordum.

Bu metinde numaralanmış cümlelerden hangisi yapıca

farklıdır?


3.

Aşağıdaki cümlelerin hangisi birden çok yüklemi olan

(sıralı) cümleye örmektir?

A) Sahneye çıkarken yüzlerine özel bir makyaj yaparlar

ya da maske takarlar.

B) Masasının başında bitkin bitkin oturuyor ve ne yapacağını

düşünüyordu.

C ) K i t a p o k u m a y ı ç o k s e v d i , s ü r e k l i k ü t ü p h a n e l e r i g e z d i .

D) O kadar dil döktük ama onu ikna edemedik.

6.

I. Araba arızalandığı için köye bir saat geç vardı.

II. Son kitabında ele aldığı konu tartışmaya açıktı.

III. Ahmet’in büyük amcası, evimizin karşısındaki okulda

öğretmenmiş.

IV. Tarihî eserlerimizi korumak için çalışmalar yapan

kurumlarımız vardı.

Numaralanmış cümlelerden hangileri fiilimsi bulunan,

isim cümlesine örnektir?


154

TEST - 4

7.

Aşağıdaki cümlelerin hangisi yapıca diğerlerinden

farklıdır?

10.

“Geziye katılacak insanların sayısı yüzdü.” cümlesiyle ilgili

olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A ) K a r o v a y a d o ğ r u h o m u r d a n a h o m u r d a n a i n i y o r d u .

B) İnsan aklının, insan gücünün yapamayacağı şey yoktur.

C) Onlardan kurtulmak istercesine sağa sola silkeledi

başını.

D) Bu iyiliklerinizi ömrüm boyunca asla unutmayacağım.

A) Yüklemin türüne göre fiil cümlesidir.

B) Yüklemin yerine göre kurallı cümledir.

C) Anlamına göre olumlu cümledir.

D) Yapısına göre fiilimsi bulunan cümledir.

8.

(I) Babasının işi nedeniyle çocuğun ortaöğrenimi kesintilere

uğramıştı. (II) Orta ikideyken büyüdüğü zaman ne olmak

ve yapmak istediği konusunda bir kompozisyon yazmasını

istedi hocası. (III) Çocuk bütün gece oturup günün

birinde at çiftliğine sahip olmayı hedeflediğini anlatan yedi

sayfalık kompozisyon yazdı. (IV) Hayalini anlatmak, onu

fazlasıyla heyecanlandırıyordu.

Bu metinde numaralanmış cümlelerden hangisi yapıca

farklıdır?


11.

Aşağıdaki cümlelerden hangisi yapıca farklıdır?

A) Birçok arkadaşımız olabilir ancak dostlarımız azdır.

B) İnsanlar bir araya gelir, perdeye yansıtılan ışığın altında

oynatılan figürleri izleyerek hoş zaman geçirirdi.

C) Arka sıralardan birine oturmuş, konuşulanları dinliyordu.

D) Sokağa çıkmış, oyun oynamıştım.

9.

(1) İnsanlar dişlerini temizlemek için tarih boyunca pek

çok yönteme başvurmuş. (2) Bu amaçla kuş tüyleri, hayvan

kemikleri hatta kirpi dikenleri bile kullanmışlar. (3) Lifli

yapıdaki bazı ağaçların dallarından yaptıkları fırçalarla

dişlerini temizleyenler de olmuş. (4) Bu şekilde dişlerini

temizleyenler var hâlâ.

Bu metinde numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıdakilerden

hangisi yanlıştır?

A) 1. cümle, yüklemin türüne göre fiil cümlesidir.

B ) 2 . c ü m l e , y a p ı s ı n a g ö r e f i i l i m s i b u l u n a n b i r c ü m l e d i r.

C) 3. cümle, anlamına göre olumlu bir cümledir.

D) 4. cümle, yüklemin yerine göre devrik bir cümledir.

12.

Aşağıdakilerden hangisi, öznesi ve nesnesi ortak olan

birden çok yüklemli cümledir?

A) İnsanların kaderleri o saatlerde değişir, talih o saatlerde

adamın yüzüne gülmeye başlar.

B) Kültürel miraslarımız arasında yemeklerimiz, türkülerimiz

ve geleneksel sanatlarımız sayılabilir.

C) İnsanlar birbirlerini sayarlarmış, severlermiş.

D) Bu sırada, boz bulanık tepelerden, ak saçlı bir ana,

omzunda ayran bakracıyla görünür.

155

Dikenli Test


TÜRKÇE 8

Dikkat !

1.

Aşağıdakilerden hangisi biçimce olumsuz, anlamca

olumlu bir cümledir?

A) Bu filmi hiç de beğenmedim.

B) Bu işin içinden çıkabilirsen çık.

C) Seni sevmez olur muyum hiç?

D) Yemeği fazla yiyince akşam rahatsızlandım.

4.

Öğrencilerin sevdiği derslerden biri müziktir.

Bu cümlenin olumsuz, devrik, soru biçimi aşağıdakilerden

hangisidir?

A) Müzik midir öğrencilerin sevdiği derslerden biri?

B) Öğrencinin sevdiği derslerden biri müzik midir?

C ) Ö ğ r e n c i l e r i n s e v d i ğ i d e r s l e r d e n b i r i m ü z i k d e ğ i l m i d i r ?

D) Müzik değil midir öğrencilerin sevdiği derslerden biri?

2.

(I) Adamın arkasında bir ocak, üstünde büyük bir tencere

kaynıyordu. (II) Benim dikildiğim yerde de büyük bir gaz

ocağı yanıyordu harıl harıl. (III) Gaz ocağının üstünde de

büyük bir tencere vardı. (IV) Adam, durmadan kesiyordu

şekerleri.

Bu metinde numaralanmış cümlelerin hangilerinde

tek yargı vardır?

5.

(I) Gençken arkadaşlarımla balığa giderdik sık sık. (II)

Arkadaşlardan biri giderse beni de çağırırdı mutlaka.

(III) Yakaladığımız balıkların bir kısmını oracıkta güzelce

pişirir; diğerlerini de mahalleliye, konu komşuya dağıtırdık.

(IV) Mutlu olurduk hepimiz ve yüzümüzde masum

bir tebessüm oluşurdu.


Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıdakilerden


A) I. cümle, fiilimsi bulunan cümledir.

B) II. cümlede şarta bağlı bir durum söz konusudur.

C) III. cümle, birden çok yüklemli cümledir.

D) IV. cümle, bağlacı olan cümledir.

3.

(1) Birbirlerini ite kaka odaya doluşmuşlar adamlar.

(2) Odada, yırtık bir çarık ile eski bir pöstekiden

başka bir şey görememişler. (3) Bunların bazı

şeyleri gizlemek için birer perde olduğunu düşünmüşler.

(4) Arayıp taramışlar ama çarıklarla posttan

başka hiçbir şey bulamamışlar.

Bu metinde numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıdakilerden


6.

Ünlü yazarımız gençlik yıllarında, babası hastayken, ailesi-

I II III

nin geçimini sağlamak için çok zorlu mücadeleler verimiş.

IV

A) 1. cümle, yüklemin türüne göre isim cümlesidir.

B) 2. cümle, anlamına göre olumsuz bir cümledir.

C ) 3 . c ü m l e , y ü k l e m i n y e r i n e g ö r e k u r a l l ı b i r c ü m l e d i r.

D) 4. cümle, yapısına göre bağlacı olan bir cümledir.

Yukarıda numaralandırılmış sözcüklerden hangisi çıkarılırsa

cümlenin yapısı değişir?

A) I. B) II. C) III. D) IV

156

TEST - 5

7.

Makamını kaybetmek çok mühim değildir. Acı olan şey itibarını

kaybetmektir. Her insan çok önemli bir konumdayken;

sıradan, önemsiz biri hâline gelebilir. İşlerinin çok iyi

olduğu zamanlarda önünde saygı ile eğilenler, sevgi ve ilgi

gösterenler artık onu görmezlikten gelebilir.

10.

Aşağıdaki cümlelerden hangisi anlamca olumludur?

A) Gel de bu adamla anlaş!

B) Neyse ki hiç kimse yaralanmadı bu kötü kazada.

C) Yaşlı adam donarak ölmüştü.

D) Bizi ne arayan var ne soran.

Yukarıdaki parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) Olumsuz cümle

B) Bağlacı olan cümle

C) Fiilimsi bulunan cümle

D) İsim cümlesi

11.

Aşağıdaki cümlelerin hangisi, hem özne hem nesnesi

ortak olan; kurallı ve olumlu bir fiil cümlesidir?

8.

Aşağıdakilerden hangisi içinde fiilimsi bulunan, anlamca

olumlu, devrik bir fiil cümlesidir?

A) Önce bizi aradı, sonra yemeğe davet etti.

B) Kitabımı elime aldım ve dikkatlice baktım.

C) Fatma her gün beni arar, annemi sorardı.

D) Köyünü çok seviyor, oradan çıkmak istemiyordu.

A) Beraber mutluluğu paylaştığımız o mesut günler gelir

hep aklıma.

B) Dün onu gördüm okulun yanındaki parktayken.

C) Dinmek bilmeyen hayallerimiz ve umutlarımız var

bizim.

D) Koşarak yanıma geldi, kulağıma bir şeyler fısıldayıp

gitti hemen.

9.

Aşağıdakilarin hangisi bir ögenin ortak kullanılmasıyla

oluşturulan sıralı bir cümledir?

A) Güzel bir şekilde büyütmüşler, iyi bir terbiye almış.

B) Gece gündüz durmadan çalıştım lakin yine de istediğim

neticeyi elde edemedim.

C) Bahar geldi, çiçekler açtı, ağaçların yaprakları yeşerdi.

D) Mart kapıdan baktırır, kazma kurek yaktırır.

12.

Tarihteki büyük adamlarından çoğu küçük, silik ve başarısız

şahsiyetler olarak hayata başlamış; azim ve iradeleri

sayesinde parlamışlardır. 19. yüzyılda doğan, ampulü icat

edip dünyayı aydınlatan Thomas Edison da bunlardan biridir.

Çocukken başarısız olduğu için okuldan atılmış, daha

sonraları kendi imkânlarıyla bilimsel çalışmalar yapmış,

birçok önemli buluşa imza atmıştır.

Bu parçada aşağıdaki cümle türlerinden hangisi

yoktur?

A ) İ s i m c ü m l e s i

B ) K u r a l l ı e y l e m c ü m l e s i

C) Bağlacı olan cümle D) Olumlu cümle

157

TÜRKÇE 8

158

KONU

ANLATIM

10

BOZUKLUKLARI

159

TÜRKÇE 8 ANLATIM BOZUKLUKLARI - 1 (Anlama Dayalı Yanlışlar)

1.

Zehra:

İzinsiz inşaata girmek yasaktır.

4.

Haberin olmadan birkaç resmini çektim.

↓

................................................................

Osman:

Senin yüzünden yine takdir aldım.

Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni boş bırakılan

yere yazılacaktır.

Bu cümlelerdeki anlatım bozukluklarının nedenleri

aşağıdakilerin hangisinde doğru sırayla verilmiştir?

A)

B)

C)

D)

Sözcüğün yanlış yerde kullanımı

Sözcüğün yanlış anlamda kullanımı

Gereksiz sözcük kullanımı

Anlam belirsizliği

Ç e l i ş e n s ö z c ü k l e r i n b i r a r a d a k u l l a n ı m ı

Mantık hatası

Anlam belirsizliği

Sözcüğün yanlış yerde kullanımı

Buna göre doğru cevap aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sözcüğün yanlış yerde kullanılması

B) Yanlış anlamda kullanılan sözcük

C) Gereksiz sözcük kullanımı

D) Mantık hatası

2.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde deyimin yanlış

kullanılmasından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu

vardır?

A) Hele onu bir elime geçireyim, görürsün, burnundan

getireceğim.

B) Gün battığı zaman artık Hasan’ın yorgunluktan

ayaklarına kara sular inmişti.

C) Ayağı buraya alışmasın, sonra yabancı misafirler

varken de gelir, beni rezil eder.

D) Öğrencilerin hepsi derste öğretmenin söylediklerine

kulak kabartmıştı.

5.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde mantık ve sıralama

yanlışlığından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu

vardır?

A) Bu evde değil bir ay kalmak, bir ömür bile yaşayamazsın.

B) Senden aldığım kitabı daha henüz okuyamadım.

C) İstanbul’daki babasının evi dün satılmış.

D) Yemekten sonra gocuğuna sarar yatırırdı beni.

3.

“Yaz tatili bitmeden önce memlekete dönmeliyim.”

6.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde gereksiz sözcük

kullanılmamıştır?

cümlesinden hangi sözcük çıkarılırsa cümlenin

anlamında bir daralma olmaz?

A) tatili B) bitmeden

C) önce D) memlekte

A) Bu işi seninle birlikte başarabiliriz.

B) Artık kızının evinde kalışının zordan olduğunu

biliyordu.

C) Belki onlar da bu evi beğenmeyebilirler.

D) Farsça dilini öğrenmediğim için çok üzülüyorum.

160

TEST - 1

7. Anlatım Bozukluklarının Nedeni

10.

X: Sözcüğün yanlış yerde kullanılması

V: Anlamca çelişen ifadelerin bir arada kullanılması

Y: Yanlış sözcük kullanılması

Z: Sözcüklerin gereksiz kullanılması

Cümleler

1. Yarın onunla mutlaka görüşebilirim.

2. İzinsiz inşaata girmeyiniz.

3. Geziye yaklaşık yüz civarında kişi katılmıştı.

4. Bahçedeki ağaçları büyükbabam ekti.

“Tırnakların ne çabuk büyümüş.” cümlesindeki anlatım

bozukluğunun özdeşi aşağıdakilerin hangisinde vardır?

A) Bundan sonra bir yere izinsiz gitmem artık.

B) Tarkan’ın konserine tam on bin civarında insan

geldi.

C ) H a v a d ü n g e c e s ı f ı r ı n a l t ı n d a e k s i ü ç d e r e c e y d i .

D) Toplu taşıma fiyatlarına zam yapıldı.

Yukarıdaki cümleler ile anlatım bozuklukluklarının

nedeni aşağıdakilerin hangisinde doğru

eşleştirilmiştir?

A) X - 1, V - 3, Y - 4, Z - 2

B) X - 1, V - 2, Y - 3, Z - 4

C) X - 2, V - 1, Y - 4, Z - 3

D) X - 2, V - 3, Y - 4, Z - 1

11.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde virgül çıkarılırsa

cümlenin anlamında değişme olmaz?

A) Parkın girişindeki simitçi, çocuğu uyardı.

B) Geçen hafta, verdiğin kitabı okudum.

C) Küçük, kavak ağacının arkasında saklanmıştı.

D) Telefon, en önemli teknolojik buluşlardandır.

8.

“Sonu kötü biten filmleri izlemek istemiyorum.” cümlesinden

hangi sözcük çıkarılırsa cümlenin anlamında

bir daralma olmaz?

A) sonu B) kötü

C) filmleri D) izlemek

9.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlam belirsizliği

yoktur?

A) Yemeğini herkes çok beğendi.

B) Bahçeleri çok güzelmiş.

C) Kaza geçirdiğini dün öğrendim.

D) Kitabını evde unuttum.

12.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlamca çelişen

sözcüklerin bir arada kullanılmasından kaynaklanan

bir anlatım bozukluğu vardır?

A) Her tarafı sessizlik kapsamış; ovalar, biten bir

günün hüznü içinde susmuştu.

B) Hiç değilse bari sen unutma beni.

C) Sizi kesinlikle akşam yemeğine davet edebilir.

D) Tarladaki çıkan yangın hepimizi çok korkuttu.

161

TÜRKÇE 8 ANLATIM BOZUKLUKLARI - 2 (Anlama Dayalı Yanlışlar)

1. Aşağıdakilerden hangisinde anlatım bozukluğunun 4.

nedeni yanlış gösterilmiştir?

Bu sabah çok üzgün bir haberle güne başladık.

↓

A)

B)

C)

D)

Arabacı neredeyse hemen

hemen donmak üzereydi.

İnsanlar arasında dil, din

ayrıntısı yapmazdı hiçbir

zaman.

Eğer bileti almamış olsaydım

oraya gelmekten vazgeçerdim.

Dün kaybolan babamın not

defterini hâlâ bulamadık.

Mantık hatası

Yanlış sözcük

kullanımı

Gereksiz sözcük

kullanımı

Sözcüğün

yanlış yerde

kullanımı

..............................................................

Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni boş

bırakılan yere yazılacaktır.

Buna göre doğru cevap aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sözcüğün yanlış yerde kullanılması

B) Yanlış anlamda kullanılan sözcük


D) Mantık hatası

2.

Çocukluk arkadaşlarım ile karşılıklı mektuplaşırız.

1 2 3 4

Yukarıdaki numaralanmış sözcüklerden hangisi çıkarılırsa

cümledeki anlatım bozukluğu giderilir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

5.

Aşağıdaki altı çizili sözcük ya da sözcük grubundan

hangisi çıkarıldığında cümlenin anlamında bir değişme

olur?

A) Arkadaşımın kulağına alçak sesle bir şey fısıldadım.

B) Önce k o n u l a r ı b i t i r d i k t e n s o n r a s o r u ç ö z m e l i y i z .

C) Ertesi gün aynı yoldan Bodrum’a geri döndük.

D) Ağaçtan düşen çocuğun kolu morardı.

3.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir sözcüğün yanlış

yerde kullanılması anlatım bozukluğuna neden

olmuştur?

A) Fatma ninenin sepette unuttuğu armutlar çürümüş.

B) Senin yüzünden ders çalışamadım.

C) Dikkatsiz davrandığı için çantasını yere düşürdü.

D) Bugün çok başı ağrıdığı için işe gidemedi.

6.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım bozukluğu

yoktur?

A) Burak’ın üzülmesinin nedeni günlerdir babasını

görmemesindendir.

B) Kazı temizledikten sonra parçalayıp tencereye

koymuşlar.

C ) Be n i n e şe l i ve şe n ka rşıl a d ığ ı i çi n mu tl u o l d u m .

D) İnsanları azımsadığın için bir arkadaşın bile yok.

162

7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu

10.

vardır?

A) Yaptığınız fedakârlık, beş çocuğun hayatının kurtulmasına

neden oldu.

B) Ayşe yarınki piknik için hazırlık yapıyor.

C) Evden çıkarken anahtarını yanına alsın.

D) Aldığın çiçekleri her gün sulamalısın.

TEST - 2

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım bozukluğu,

cümlenin uygun yerine “onun” sözcüğü eklenerek giderilebilir?

A) Dayısı bugünlerde çok zayıflamıştı.

B) Kitabın sayfalarını teker teker kontrol ettim.

C) Tarlası kasabanın en uzak yerindeydi.

D) Yaptığım tatlıyı beğenmeyeceğinden eminim.

8.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu

vardır?

A) Boş vakitlerini güzel bir şekilde değerlendirmelisin.

B) Üç saat boyunca yürüdüğüm için dizlerimin bağı

çözüldü.

C) Yağmur yağmasa da oyun oynasak.

D) Gün boyunca bulaşık yıkadığından elleri buruşuyor.

11.

Evini boyamak zorunda değilim.

Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni aşağıdakilerden

hangisidir?

A) Yanlış sözcük kullanımı

B) Mantık hatası


D) Anlamda belirsizlik

9.

Orhan biraz dinlenip istirahat ettikten sonra ayağa

kalktı.

Aşağıdakilerin hangisinde bu cümledekine benzer


A) İzinsiz kaleminizi kullandım.

B) Bahçeye kiraz ağaçları ektik.

C) Bu sorunu daha geniş bir zamanda karşılıklı

görüşmeliyiz.

D) Voleybol oynamayı kardeşimden daha çok

seviyorum.

12.

I. Bu hastalık tedavi edilmezse ölüme hatta kalp

krizine neden olabilir.

II. Saatimi ne zaman geri iade edeceksin?

III. Bu lezzetli sütlacı kuşkusuz annem yapmış

olabilir.

IV. İlçenizdeki binalar, birbirine çok yaklaşık yapılmış.

Numaralanmış cümlelerin hangisinde, mantık ve sıralama

hatasından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu

vardır?


163

TÜRKÇE 8

ANLATIM BOZUKLUKLARI - 3 (Dil Bilgisi Yanlışları)

1.

(I) İlçemiz, uçakların geçtikleri bir yol güzergâhındaydı.

(II) Sofrada sabah kahvaltısına otururken birden sesler gelmeye başladı.

(III) Kedim Boncuk, gözünü kapadı.

(IV) Kuşların sesleri geliyorlar şimdi de.

Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde, özne-yüklem uyuşmazlığının neden olduğu bir anlatım

bozukluğu vardır?


2.

I. Öğrencilere, hediyeler verildi ve valiliğe davet edildi. (Özne eksikliği)

II. Binamızın dış duvarları maviye boyandılar. (Çatı uyuşmazlığı)

III. Yarın akşam ya sen ya da Murat bize gelsin. (Yüklem eksikliği)

IV. Küçük Hasan, güvercinleri çok sever, sürekli yem verirdi. (Yer tamlayıcısı eksikliği)

Yukarıdaki cümlelerden hangisinde anlatım bozukluğunun sebebi yanlış yazılmıştır?


3.

(I) Kimi konularda toplumla çatışan ve farklı düşünen bir şairdir. (II) Şiirlerinde çarpıcı sözler ve anlamlar üretmek ister.

(III) Bu amacına kısa şiirler yazarak ulaşmaya çabalar. (IV) Şiirlerinde ayrılık, sevgi ve ölüm temalarını işleyen şairimiz;

son kitabında umutsuzluk, tedirginlik ve kaçma isteği gibi konulara yer verdi.

Yukarıdaki paragrafta numaralanmış cümlelerin hangisinde anlatım bozukluğu yapılmıştır?


4.

Belgesel ekibimiz Ege sahillerindeki kızgın kumlarda sessizce duran kaplumbağaları gördü ve yumurtalarını

uzaktan izlemeye çalıştı.

Yukarıdaki cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Nesne eksikliği B) Özne-yüklem uyuşmazlığı

C) Tamlayan eksikliği D) Çatı uyuşmazlığı

164

TEST - 3

5.

Şinasi Efendi’nin odaya girmesiyle çıkması bir oldu.

Bu cümledeki anlatım bozukluğunu aşağıdakilerden

hangisiyle düzeltilebilir?

A) “odaya” yerine “içeriye” sözcüğü getirerek

B) “girmesiyle çıkması” yerine “girip çıkması” getirilerek

C) “çıkması” sözcüğünden önce “odadan” sözcüğünü

getirerek

D) “bir oldu” yerine “anlaşılmadı” getirerek

8.

Aşağıdaki cümlelerden hangisinde nesne eksikliğinden

kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?

A ) K i m s e o n u s e v m i y o r a m a y i n e d e y a r d ı m e d i y o r d u .

B) İnsan bir şeyin değerini ondan yoksun kalınca

anlıyor.

C) Sıra arkadaşıma inanır ve severim.

D) Çocuklarından çok şey bekliyor fakat kıymet vermiyordu.

6.

1. Kamu ve özel kurumlar bize çok yardımcı oldu.

2. Bu çocuğun çok başarılı olacağını senelerden beri

söylerim.

3. Kitabını hiç kimse beğenmedi.

4. Ormanın tam ortasından geçen küçük bir dere vardı.

Numaralanmış cümlelerin hangilerinde anlatım bozukluğu

yoktur?

9.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım bozukluğu

yoktur?

A) Victor Hugo’nun “Sefiller” adlı kitabına baktım ve arkadaşlarıma

tavsiye ettim.

B) Dedemin kulakları iyi işitmiyorlar.

C) Düşünceler kimi zaman bizi yanıltabilirler.

D) Yalan yanlış sözlerle hepimizi yıllarca oyaladı.

A) 1 ve 2. B) 2 ve 4.

C) 1 ve 3. D) 3 ve 4.

7.

Ayşe Hanım, kızının doğum gününde evine gelen

bütün misafirlere pasta ve meyve suyu ikram etti.

10.

Aşağıdaki cümlelerden hangisinde anlatım bozukluğu

yoktur?

Bu cümledeki anlatım bozukluğu nasıl giderilebilir?

A) “evine” sözcüğü yerine “iş yerine” sözcüğü getirilerek

B) “ikram etti “ yerine “sundu” sözcüğü getirilerek

C) “pasta ve meyve suyu” ifadesini “meyve suyu ve pasta”

şeklinde değiştirerek

D) “misafirlere” yerine “konuklara” sözcüğü getirilerek

A) Şehre vardığımızda o işine, ben evime gittim.

B) Arabalar kiralanıp gezmeye gittiler.

C) Düğün sofrasında kendisi gibi çatal tutanı görmeyince

pek utandı.

D) İşler o kadar yoğun ki nefes almak şöyle dursun yemek

bile yiyemiyorduk.

165

TÜRKÇE 8

ANLATIM BOZUKLUKLARI - 4 (Karma Test)

1.

Cümleler

Anlatım Bozukluklarının Nedenleri

I. Alkollü araç kullandığı için kaza yapmış. Sözcüğün yanlış yerde kullanımı

II. Her şeye rağmen Sinan’a kızmıyor çünkü çok seviyor. Yer tamlayıcısı eksikliği

III. Çocuğun ayağından kırmızı kan akıyordu. Gereksiz sözcük kullanımı

IV. Kuşlar çok güzel ötüyorlar. Özne - yüklem uyumsuzluğu

Tablodaki cümlelerin hangisinde anlatım bozukluğunun nedeni yanlış gösterilmiştir?


2.

Cümle

Anlatım Bozukluğu

I. Herkesi ücretsiz üniversiteye hazırlıyordu. Sözcüğün yanlış yerde kullanılması

II.

Masanın üzerindeki dergiye baktı ve sayfalarını hızla

çevirmeye başladı.

Nesne eksikliği

III. İstanbul-Ankara arası otobüsle tam bir saat kadardır. Birbiriyle çelişen sözlerin bir arada kullanılması

IV.

Herkes sınava büyük azimle çalışıyor, zamanını boşa

harcamıyordu.

Özne eksikliği

Tablodaki eşleştirmelerden hangisinde yanlışlık yapılmıştır?


3.

(I) Zamanın kıymetini insanoğlu ne yazık ki genç yaşlarda iken bilemiyor. (II) Gençlere bakıyorum: Kendilerinin bir şey

öğrenmelerine yarayacak en kıymetli zamanlarını boşu boşuna, bir mirasyedinin para harcaması gibi harcıyorlar. (III) Harcanan

para tekrar yeniden kazanılabilir. (IV) Ama boşuna harcanmış zamanı geri alıp eski yerine koyamazsınız.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisinde anlatım bozukluğu vardır?


166

TEST - 4

4.

Aşağıdaki cümlelerden hangisinde, bir sözcüğün yerine yanlış anlam verecek şekilde başka bir sözcük kullanılmasından

kaynaklanan bir anlatım bozukluğu yoktur?

A) Mezun olduğu okuldan öğretim belgesini aldı.

B) Genç yazarın kendine özgü tarzı, okuyucuları çok etkiliyordu.

C) Önce arkadaşlarını tanıştırdı, sonra konuya girdi.

D) Yeni gelen öğrenci sınıfta çok çekimser duruyordu.

5.

Öğle yemeğinde lahmacun, salata, çorba ve ayran içtik.

Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yüklem eksikliği B) Yer tamlayıcısı eksikliği

C) Eklerin yanlış kullanılması D) Gereksiz sözcük kullanılması

6.

Aşağıdakilerin hangisinde özne eksikliğinden kaynaklanan anlatım bozukluğu vardır?

A) Öğretmenimizin arabası bozuldu, bu nedenle tamirciyi çağırdı.

B) İhtiyarın bir para sıkıntısı içinde olduğunu o söylemeden ben keşfetmiştim.

C) Gelen gideni aratırmış, demiş atalarımız.

D) Bilgisayarın kablosunda ezikler oluşmuştu, tamir etmeye çalıştık.

7.

I. Ünlü yazar, 15 Nisan 1922 yılında doğmuş.

II. Sesini herkes çok beğenmişti.

III. Abim yeni işine dört gözle sarılmıştı.

IV. Gel dersin, gelmez; git dersin, gitmez.

Numaralandırılmış cümlelerden hangisinde anlatım bozukluğu yoktur?


167

Dikenli Test

TÜRKÇE 8 ANLATIM BOZUKLUKLARI - 5

TÜRKÇE 8

Dikkat !


(I) Telli turna, turnadan daha küçük ve zariftir. (II) Adını, gözünün üst tarafında çıkan beyaz tüylerden alır. (III) Gövdesi gri

renktedir ve kanat telekleri siyahtır. (IV) Erkek ve dişinin dış görüntüleri aynıdır ama erkekler genellikle dişilerden daha iridir.

Kış aylarını Afrika’da geçiren telli turnalar, uzun bir göçün ardından mart ve nisan aylarında Türkiye’deki üreme alanlarına

gelir; burada yaz boyunca yavrularını çıkarır, büyütür ve uçurur. Telli turnalar, sonbaharda yine ülkemiz üzerinden Afrika’ya

kışlama yerlerine dönerler.

Anadolu türkülerinin en önemli temalarından birisini oluşturan telli turnalara, Türkiye’de artık çok az rastlanmaktadır. Bu

durumun en önemli nedeni ve gerekçesi, telli turnaların yaşama ve üreme alanı olan sulak çayırların ülkemizde giderek

azalıyor olmasıdır.

1.

Yukarıdaki numaralandırılmış cümlelerden hangisinde

anlatım bozukluğu vardır?


4.

(I) Yunus’un gönlünde ilahi aşktan başkasına yer yoktur.

(II) Bu aşkın potasında yanıp yakılmakta, bu yanışın iniltileri

Yunus’u ozanlaştırmada. (III) Artık bundan böyle Yunus

yok, ortada aşk var, aşkın terennümleri var. (IV) Yunus, bu

aşk harmanında savrulan buğday taneleri gibidir.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisinde


2.

Altı çizili bölümdeki anlatım bozukluğunun sebebi

aşağıdakilerden hangisidir?


A) Gereksiz sözcük kullanımı

B) Sözcüğün yanlış yerde kullanımı

C) Sözcüğün yanlış anlamda kullanımı

D) Çelişen kelimelerin bir arada kullanımı

3.

Metinde geçen “Telli turnalar, sonbaharda yine ülkemiz

üzerinden Afrika’ya kışlama yerlerine dönerler.” cümlesindeki

anlatım bozukluğu aşağıdakilerden hangisiyle

düzeltilebilir?

A) “Sonbaharda” yerine “sonbahar mevsiminde”

sözü getirilerek

B) “ülkemiz” yerine “vatanımız” sözünü getirerek

C) “Afrika’ya” sözcüğünden önce “tekrar” sözcüğü

getirilerek

D) “dönerler” sözcüğündeki “-ler” eki çıkartılarak

5.

Birden çok yüklemli cümlelerde öznenin bütün yüklemlerle

uyumlu olması gerekir. Aksi takdirde özne eksikliğinden

kaynaklanan anlatım bozukluğu meydana gelir.

Aşağıdakilerin hangisinde bu açıklamayı örnekleyen


A ) G i t a r ı m ı n e n a l t t a k i t e l i k o p t u , b u h â l i y l e i ş e y a r a m a z .

B) Gözlerimi biraz sağa çevirdim, güzel bir yamacın eteklerindeki

muhteşem çam ağaçlarını kendilerine mahsus

bir seda ile beni müjdelerken gördüm.

C) Mahallemize yeni taşınan o esmer çocuğa haksızlık

ederler, asla aralarına almazlardı.

D) Salondaki herkesle yakından ilgileniyor ve dostça

davranıyor.

168

TEST - 5

6.

I. Hiç kimse telefonla uğraşmıyor, ders çalışıyordu.

(Özne eksikliği)

II. Gazeteye önce şöyle bir baktı, sonra her satırını dikkatli

bir şekilde okumaya başladı.

(Yer tamlayıcısı eksikliği)

III. Ailesini ve arkadaşlarını çok seviyor; memleketine

gidince sürekli görüşürdü. ( Zarf tamlayıcısı eksikliği)

IV. Küçük çocuğun gözleri çok güzel, yüzü de kırışık

değildi. (Ek eylem eksikliği)

9.

Aşağıdaki cümlelerden hangisinde anlatım bozukluğu

yoktur?

A) Eve gelir gelmez kanepede yatıp uyudu.

B) Seninle ilk tanışmamızı hatırlıyor musun?

C) Deprem gece yarısı gerçekleşti.

D) Beni en çok sevindiren senin gelmendir.

Numaralanmış cümlelerin hangisinde anlatım bozukluğunun

nedeni yanlış verilmiştir?


7.

Öğrenciler, yıl sonu geldiğinde hatıra olsun diye öğretmenleriyle

bol bol resim çektirdiler.

Bu cümledeki anlatım bozukluğuyla özdeş bir bozukluk

aşağıdaki cümlelerin hangisinde yapılmıştır?

A) Derslere katılım konusunda çok etkin bir öğrencidir.

B) Arkadaşımın son günlerde çok başı ağrıyormuş.

C) Bu bina tam 50-55 yıl önce yapılmış.

D) Yeni eve geldim ki telefon hemen çaldı.

10.

I. Sen ve kardeşin asla buraya gelmesin.

II. Konular iyice tekrarlamadan anlaşılmaz.

III. Portakalı eline aldı, kabuğunu yavaşça soymaya

başladı.

IV. Ev büyük ama kullanışlı değildi.

Aşağıdakilerin hangisinde bu cümlelerdeki anlatım

bozukluklarının örneği yoktur?

A) Çatı uyuşmazlığı

B) Özne-yüklem uyumsuzluğu

C) Tamlama yanlışlığı

D) Özne eksikliği

8.

(I) Her ders yılı sonunda birçok anne, baba, çocuk ve genç

tasalanır. (II) Anneler, babalar öğretimlerini bir üst derecedeki

okullarda devam ettirmek isteyen çocuklarını nereye

vereceklerini bilmezler. (III) Daha fazla okumak istemeyen,

çeşitli nedenlerle hayata atılmak zorunda kalan çocuklarına

meslek seçmekte güçlükle karşılaşırlar. (IV) Kimi anne

ve baba da çocuklarının ilgilerini, yeteneklerini düşünmeden

onları diledikleri okullara, işlere girmeye zorlar.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisinde



11.

Aşağıdaki cümlelerden hangisinde, bir ekin yanlış kullanılmasından

kaynaklanan bir anlatım bozukluğu

vardır?

A) Bu çocuk yürümesini bir türlü öğrenemedi.

B) Arabanın fiyatı pahalı olduğundan alamadık.

C) Sınıftakilerin hiçbiri Ayşe’yi eleştirmedi, onu sabırla

dinledi.

D) Yeni yılın size sağlık ve esenlikler getirmesini

diliyorum.

169

TÜRKÇE 8

Dikenli Test

Dikkat !

170

KONU

11

YAZIM YANLIŞLARI

171

TÜRKÇE 8 YAZIM YANLIŞLARI - 1

1.

Ay ve gün adları belirli bir tarih bildiriyorsa büyük harfle, bildirmiyorsa küçük harfle başlar.

Bu açıklamaya göre,

I. 2016’da ziyaret ettiğim Doğu Karadeniz’in yemyeşil köylerini yeniden görmek için Nisan belki de en uygun zamandır.

II. Spor faaliyetlerine katılmak isteyenlerin 2019’un Kasım ayına kadar ilgili yerlere başvurmaları gerekiyor.

III. Şebnem Hanım 9 Aralık pazartesi günü İstanbul’a gidecekmiş.

cümlelerinin hangilerinde yazım yanlışı vardır?

A) Yalnız I. B) Yalnız II. C) I ve III. D) II ve III.

2.

Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerin hangisinde büyük harflerin yazımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?

A) Çağla hanım, yarın önemli bir konferans verecek.

B) Halamlar 3 Aralık’ta buraya geleceklermiş.

C) Hasret teyzemin yemekleri çok lezzetlidir.

D) Ankara Kalesi’nin çevresindeki sokaklar temizlendi.

3.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz uyumu kuralına uymamaktan kaynaklanan bir yazım yanlışı vardır?

A) Elif de bizimle alışverişe gelecek mi?

B) Gerçi hayat kitaba sığmayacak kadar geniştir fakat tekrarlarla doludur.

C) Genç kız otobüse binerken yaklaşıp yavaşca sordu.

D) Onun bakışı en uzak dağların ucuna, en geniş ovaların sonuna kadar uzanıyordu.

4.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yoktur?

A) Yıldızlı Gece Tablosu, sanatçının hastanedeyken tamamladığı bir eserdir.

B) Sıfır Atık Yönetmeliği, Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

C) Sen de Hürriyet Gazetesi’nin dünkü manşetini gördün mü?

D) TRT Çocuk Dergisi’nin çocuklar için meslekleri tanıtıcı bir bölümü de var.

172

TEST - 1

5.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı vardır?

A) Güzel olan her şeyi hak ediyorsun.

B) Onları sıkmamak için bahçeyi terk ettim.

C) Boğaz’ın sisle kaplı olduğunu ancak ön güvertede bir yer bulup oturunca farketmişti.

D) Beni akşama kadar burada hapsetti.

6.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde gün ve ay adlarının yazımında yanlışlık yapılmıştır?

A) Öğrencilerin tatili haziran ayında başlar.

B) Sen de cumartesi günkü maçta oynayacak mısın?

C) 2012 yılının nisan ayı başlarında Kayseri’de görüştük.

D) Salı günü ben giderim, çarşamba günü de sen gidersin.

7.

Zengin bir bey ailesinin kızı olan Ayşe hanım, bu evde yıllardan beri duman adlı köpeğiyle yaşıyordu.

I

II

Çoluk çocuğu yoktu. Evin avlusuna benden başka hiç bir çocuk giremezdi. Onun her türlü işini

III

ben yaptığım için beni çok seviyordu. Ben de bir dediğini iki etmiyordum.

IV

Bu metindeki numaralanmış yerlerin hangisinde bir yazım yanlışı yoktur?


8.

Ertesi gün ve ertesi üç ay sınıftan hep birlikte çıktık ve hep kantinde lafladık. Öyle akıllı ve

öylesine tecrübeliydi ki onu dinlerken derslerden daha fazla şey öğrendiğimi his ediyordum.

I

II

Sömestir boyunca Ayşe, fakültenin sembolü olup çıktı sanki. Nereye gitse etrafında bir

III

IV

sürü insan toplanıyor, çok çabuk arkadaş ediniyordu. Ayşe, hayatını yaşıyordu.

Bu metindeki numaralanmış yerlerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?


173


1.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde büyük harflerin kullanımıyla

ilgili bir yazım yanlışı yapılmamıştır?

A) Suç ve Ceza Romanı beni çok etkilemişti.

B) Nasreddin Hoca’nın Fıkraları insanı güldürüp düşündürüyor.

C) Osman Hamdi Bey’in Kaplumbağa Terbiyecisi tablosu

çok beğeniliyor.

D) Define Adası Hikâyesi etkileyici bir anlatıma sahip.

4.

Vaktiyle çadır kurmuş olduğum terkedilmiş köye geldiği-

I

mizde o sıralar kurumuş hâldeki su yataklarından yeniden

sular aktığını gördüm. Gördüğüm değişiklikler içinde beni

II

en ziyade etkiliyen de bu oldu. Bölge ağaçlanıp buralar ye-

III

niden su tutar hâle gelince insanlar tekrar buraya gelmişdi.

III

Bu metindeki numaralanmış yerlerin hangisinde bir

yazım yanlışı yoktur?


2.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kısaltmaların yazımıyla

ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?

A) Bahçede oturup TÜBİTAK’ın çıkardığı dergiyi okumaya

başladım.

B) Tarlamızda 6 m³lük bir su deposu kullanıyoruz.

C) Otuz kg’lik torbayı tek başına taşımış.

D) TDK’nin internet sitesinden çok şey öğreniyorum.

5.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yoktur?

A) Dünkü tartışmada ben haklıydım.

B) Senin yerin de olsam onu arardım.

C) Bu çocukta hiçbirimizi dinlemiyor.

D) Çevremdeki o kötü insanlardanda kurtuldum.

3.

5 haziranda Rotunda Hastanesinde doğmuşum. Benden

I

II

önce dokuz, benden sonra ise oniki çocuk vardı, yani ben

III

ortanca guruptan biriydim.

IV

6.

(I) Eski dostluklar kaldımı çağımızda? (II) Yok, git gide azalıyor

öyleleri. (III) Birgün büsbütün yitip gidecek. (IV) Tarih

ve edebiyat kitaplarında duyulan, tanınan, okunan ama ne

olduğu anlaşılmayan, belirsiz bir duygu hâline girecek.



Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde




174

TEST - 2

7.

(I) Kaç saat geçdiğini bilmiyorum. (II) İnsan böyle hâllerde

zaman hissini kayıp ediyor. (III) Mezarlık tarafındaki kapıya

vuruyorlar gibi bir ses işitmeye başladım. (IV) Rüzgârdan

başka ne ola bilirdi?




10.

Kemal Sunal, 10 Kasım 1944’te İstanbul’da

I

dünyaya gelmiştir. Vefa Lisesinden mezun

II

olmuşdur. Tiyatroya olan ilgisini fark eden

III

IV

öğretmeni, Kemal Sunal’a bu konuda destek veren en

önemli kişilerden biri olmuştur. Kaldı ki Kemal Sunal’ın

babası Mustafa Bey’i bile ikna etmeyi o başarmıştır.

Bu parçada numaralanmış bölümlerden hangisinde

yazım yanlışı vardır?


11.

Coğrafya ve astronomi ile ilgili konuların anlatımında “güneş,

dünya ve ay” sözcüklerinin ilk harfi büyük yazılır.

8.

Sıcak bir mayıs günüydü. Hava o denli sıcaktıki... Sanki

I

II

yaz günü gibiydi. İnce pardösümü almamıştım. Terlemiyor-

III

dum. Sosyal Sigortalar Hastanesini geçtim, aşağıya doğru

IV

yöneldim. İşte bu sırada gözüme bir parlaklık çarptı.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu kurala uyulmamıştır?

A) Dünya’nın uydusu aydır.

B) Zeki Müren sanat güneşimizdi.

C) Bu yaz güneşten yanıp kavrulacağız.

D) Üst komşumuz Hasan Bey’in dünya kadar malı mülkü

varmış.


yazım yanlışı vardır?


12.

I. Üç günlük traşıyla hasta yatıyordu.

II. Sarımtırak kirpiklerinin arasından bana bakan gözleri

çivit mavisiydi.

III. O gece Eskişehir’den son kalkan trenle Ankara’ya

dönüyordu.

9.

Aşağıdaki cümlelerden hangisinde büyük harflerin

yazımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?

IV. Bana kalırsa sizin klavuzunuz güvenilir biri değildi.

A) Dev gemi Çanakkale Boğazı’ndan geçti.

B) “Kültür ve Dil ” başlıklı makalesi çok beğenildi.

C) Biz buradan ayrılalı Dünya oldukça değişmiş.

D) Kasaba halkı Murat Bey’e çok saygı duyuyormuş.

Numaralandırılmış cümlelerin hangilerinde yazım

yanlışı vardır?

A) I ve II B) I ve IV

C) II ve III D) III ve IV

175


1.

Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerin hangisinde büyük harflerin yazımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?

A) Anadolu’nun Batısına gidenlerden biri de bendim.

B) Düğünü 25 Haziran’a ertelediler.

C) Annem, Japon gülünün soğuğa karşı dayanıklı olmadığını söyledi.

D) Burhan amca yarın sabah İstanbul’a gidecek.

2.

Ahmet’te birşey söylemediği için herkezi üzmüşdü.

Yukarıdaki cümlede kaç yazım yanlışı yapılmıştır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

3.

I. Sokaktaki çocuklara bakarak tebessüm ediyordu.

II. Anladım ki hiç kimse yardım etmeyecek.

III. Şu karşı ki dağlar yine dumanlı.

IV. Hâlbuki ev sahipleri onlardan memnun değildi.

Numaralanmış cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yapılmıştır?


4.

Her zaman davranışlarımızı denetleyen biri olmayabilir. Trafik polisi yoksa kırmızı ışıkta geçen insanlar

I II

olabilir. Ama korku ile yapılan iyi bir davranış gerçekten iyi bir davranış olabilir mi? Ben kimse görmese

III

bile birşey çalamam.

IV

Bu metindeki numaralanmış yerlerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?


176

TEST - 3

5.

2020’nin Nisan ayında sınıflarına müfettiş gelmişdi. Sınıflarında herbir şeyi çok beğenip herkeze ama özellikle

I II III IV

öğretmenlerine teşekkür etmişti. Öğretmenleri müfettişi yolcu ettikten sonra gelip kısa ve anlamlı bir konuşma yaptı.



6.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözün yazımı yanlıştır?

A) Yiyeceğimiz gitgide azalıyordu.

B) Seninle saatlerce baş başa çalıştık.

C) Alışverişten dönerken yağmur başlayınca yam yaş olduk.

D) Atilla Bey’i günaşırı ziyaret ederim.

7.

Sanatcı, insanda bilinmiyen duyguları yaratan adam değildir. Bizde var olanı söyler ancak bizim

I II III

gibi söylemez. O, duygulara en uygun deyişi bulur. Denilebilirki sanatçı, kişilere kendilerini en iyi

IV

anlatacak, sezdirecek biçimleri bulandır.



8.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili kelimelerin yazımıyla ilgili bir yanlış vardır?

A) Birlikte elele verip bu işin üstesinden gelebiliriz.

B) Otlaktaki koyunlar art arda vererek köy meydanına doğru ilerliyordu.

C) Gitgide samimi olmuştum sınıf arkadaşlarımla.

D) Onu karşısında bir anda görünce hemen suspus olmuştu.

177


1.

(I) Bir takım insanlar arkadaş olur kitapla. (II) Okuduğu

kitabın kahramanına âşık olanların sayısı az değildir.

(III) Sabırsızdır kimi okurlar illa ki kitabı okuyup bitirmeden

önce sonuna bakarlar kitabın. (IV) Kimisi top atılsa

duymayıp sessizce okurken kitabını, kimisi de hiç bir şeyi

umursamadan yüksek sesle okur.



4.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı

yoktur?

A) Bahçede üçtaş oynuyorduk biz de.

B) Halamgil 7’inci Sokak’ta oturuyor.

C) Ders zili 13.00’da mı çalıyor?

D) İnsanları binaya 3’erli olarak alıyorlardı.


2.

Kalın yün paltosu, bir un çuvalı kadar geniş beline sımsıkı

oturmuş, zayıf dizlerinin üstünde sallanıyordu. İncecik

ayaklarını bol paçalı pantolonu örtüyordu. Annemin dedemi

giydirişine bakılırsa sanki dışarda kar yağıyordu. Büsbütün

gülmeye başladım. Dedem de neşelenmiş, benimle

beraber gülüyordu.

Bu parçadaki yazım yanlışı aşağıdaki değişikliklerin

hangisiyle giderilebilir?

5.


vardır?

A) Hepsini art arda dizdikten sonra bağ evine gittik.

B) Dün de huzurevine gidip yaşlı kadını ziyaret ettik.

C) Gözleri, Çanakkale Boğazı’nın sularından alınmış iki

damlaydı sanki.

D) Burada yanlız kaldığım için çok üzülüyordum.

A ) “ s ı m s ı k ı ” i f a d e s i “ s ı m s ı k ı ” ş e k l i n d e d e ğ i ş t i r i l m e l i d i r.

B ) “ s a n k i ” i f a d e s i “ s a n k i ” ş e k l i n d e a y r ı y a z ı l m a l ı d ı r.

C ) “ d ı ş a r d a ” s ö z c ü ğ ü “ d ı ş a r ı d a ” ş e k l i n d e y a z ı l m a l ı d ı r.

D) “Dedem de” ifadesi “Dedemde” şeklinde yazılmalıdır.

3.


yoktur?

A) Bu kasabadaki herkes Furkan beyi iyi tanır.

B) Yüzlerce kişi Van gölü sahilinde bir araya geldi.

C ) H a l i l “ S u ç v e C e z a ” R o m a n ı n ı a l ı p o k u m a y a b a ş l a d ı .

D) Annem ile ablam “Anadolu Mutfağı” programını izliyorlar.

6.

(I) Herşey önce insanın içinde başlar. (II) İçinizde neler his

ettiğiniz, dünyayı bu duygularla nasıl gördüğünüz önemlidir.

(III) Varlığınızın Dünya’ya açılan bütün pencereleri, bütün

kapıları ve bütün anahtarları içinizde saklıdır. (IV) Sevgi,

nefret, mutluluk, üzüntü gibi birçok duygu oradan doğar ve

çevreye yayılır.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde



178

TEST - 4

7.


vardır?

10.

Aşağıdaki altı çizili sözcüklerin hangisinde yazım

yanlışı yoktur?

A) Mademki gelmiyorsun, ben de gitmiyorum.

B) Bende orada yaşamak istiyorum.

C ) M E B ’ i n b u k o n u y l a i l g i l i a ç ı k l a m a y a p m a s ı b e k l e n i y o r.

D) O tarihlerde İngilizlerin en büyük hedefi buydu.

A) Herkezin tenceresi kapalı kaynar.

B) Onunla her akşamüstü burda buluşurduk.

C) Akşam vakti burada neşeli bir sohbet başlardı.

D) Herbiri üç ekmek alıp eve gitti.

8.


yoktur?

A) İnsanlar, Güneş tutulmasını izlemek için buraya gelmişlerdi.

B) Rüzgâr kuzey batıdan esiyordu.

C) Babasından Hindistan Cevizi istemişti.

D) Herbirimiz farklı bir dersaneye gidiyorduk.

11.


vardır?

A) 1894 yılında Sivrialan Köyü’nde dünyaya gelir.

B) Benim mi Allah’ım bu çizgili yüz?

C ) T ü r k D i l K u r u m u n u n a ç ı k l a m a s ı n ı o k u d u n u z m u ?

D) Kedimiz Boncuk’u veterinere götürdük.

9.


yoktur?

A) Akılıma gelmeyen, başıma gelmişti.

B) Çevreyolunda kaza yapmıştık.

C) Babam akşam üstü eve dönmüştü.

D) Art arda gelen sorunlar yüzünden insanlar gitgide bu

işten soğuyordu.

12.


vardır?

A) Karadeniz’in Batısı yarın yine yağışlıymış.

B) Ablam da Anneler Günü’nde buraya gelecek.

C) 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’nda şiir

okuyacakmış.

D) Bu mağara, Yontma Taş Devri’nde konaklama yeri

olarak kullanılıyormuş.

179

Dikenli Test


TÜRKÇE 8

Dikkat !

1.

Aşağıdaki kelimelerden hangisinin yazımı doğrudur?

A) sömestır

B) egzos

C) sarmısak

D) restoran

4.


yoktur?

A) “Kiralık Konak” Romanı, Yakup Kadri’nin önemli eserlerindendir.

B) Öğretmenimiz, Türk Dil Kurumunun kuruluş amacını

anlattı

C) Fatih Köprü’müz İstanbul’un önemli simgelerindendir.

D) Önemli konuklar Dolmabahçe Saray’ında ağırlandı.

2.


vardır?

A) Manavda kırmızıbiber ve yeşilfasulye yoktu.

B) Hem çiğ köfte hem de kuru yemiş istemiştim.

C) Dere otunun sağlığa faydaları nelerdir?

D) Alageyik kaçtı ormana.

5.

* Bu yıl Güneş tutulması ülkemizde de görünecek.

I

* Bu yaz Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ni dolaştım.

II

* Pazardan Hindistan cevizi almamızı istedi.

III

* Bütün okullara Bilim Çocuk Dergisi dağıtılacak.

IV

Numaralanmış sözcüklerden hangisinde büyük harflerin

yazımıyla ilgili yanlışlık yapılmıştır?


3.

Aşağıdaki cümlelerden hangisinde sayıların yazımı ile

ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?

6.

Aşağıda altı çizilen elbise adlarının hangisinin yazımıyla

ilgili yanlışlık yapılmıştır?

A) Aslen Vanlı olan Yaşar Kemal, 27 Ağustos 1921’de Osmaniye

ilinde doğmuş.

B) Dün saat 11.00’de okulda deneme sınavı yapıldı.

C) Müzik dersinde onaltılık notaları öğrendik.

D) 2’ şer 2’şer saymayı öğrendiler çocuklar.

A) Yeni aldığı kapüşon ona çok yakışmıştı.

B) Eşofmanını giyip spor salonuna gitti.

C) İşten döner dönmez pijamasını giyer, hemencecik

yatardı.

D) Adamın üzerindeki pardesü çok güzelmiş.

180

TEST - 5

7.

♦ Ona yaptığımız süprizi çok beğendi.

• Perdelerin kornişini takmak için çok uğraştık.

▲Espirileriyle herkesin ilgi odağı hâline geldi.

★ Çok eski zamanlarda dinazorlar yaşarmış.

Yukardaki sembollerle ifade edilen cümlelerden hangisinde,

altı çizili kelime doğru yazılmıştır?

A) ♦ B) • C) ▲ D) ★

10.

İnsanlar, tarih boyunca sürekli birşeylerin arayışında olmuşdur.

Pek çok olaya farklı dönemlerde tanıklık etmemiş

miydi zaten? Bu da bize gösteriyorki insan oğlu bilimde,

sanatta ve bir çok alan da yeniliklere ve buluşlara her zaman

imza atmış.

Yukarıdaki parçada kaç yazım yanlışı vardır?

A) 4 B) 5 C) 6 D) 7

8.

“Mehmet bey, benide bir çok toplantıda uyarmıştı.”

Bu cümlede aşağıdakilerden hangisiyle ilgili bir yazım

yanlışı yoktur?

11.

Aşağıdaki cümlelerden hangisinde bir yazım yanlışı

vardır?

A) ”-de” ekinin yazımı

B) “de” bağlacının yazımı

C) Büyük harflerin yazımı

D) Birleşik sözcüklerin yazımı

A) Diyarbakır ’ın Silvan ilçesini gezdik.

B) Taflan köyü hepimizin ilgisini çekmişti.

C) Bu yıl etkinlikler İstiklal caddesinde yapılacak.

D) O zamanlar, şehrin kuzeyinde bulunan Mermer beldesinde

çalışıyordum.

9.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kısaltmalara getirilen

ekler ile ilgili bir yazım yanlışı yapılmıştır?

A) TDK’yi sürekli takip ediyorum.

B) SGK’nin yeni vergi listesi açıklandı.

C) Yemek için 5 kg’lık salça aldı.

D) 20. yy.den sonra dünyada birçok değişiklik oldu.

12.

Aşağıdakilerin hangisinde satır sonuna sığmayan

sözcüklerin yazımında yanlışlık yoktur?

D)……………ba-

şöğretmen

C)………. Mardin’-

den……………

B) ………. ilk-

okul……….

A)…………. Miroğlu…………...…

181

TÜRKÇE 8

Dikenli Test

Dikkat !

182

KONU

NOKTALAMA

12

İŞARETLERİ

183

TÜRKÇE 8 NOKTALAMA İŞARETLERİ - 1

1.

Sıralı cümleleri birbirinden

ayırmak için kullanılırım.

I

II

Ara sözleri veya ara cümleleri

ayırmak için kullanılırım.

Eş görevli kelime ve kelime

gruplarını ayırmak için kullanılırım.

III

IV

Tırnak içinde olmayan alıntı

cümlelerinden sonra kullanılırım.

Soğuğa dayanmanın en emin çaresi soğuğu sevmektir, derler. Gerçekten insan soğuğu aradığı zaman, ne kadar şiddetli olursa

olsun, soğuktan etkilenmez. Sıcacık şehir dururken karlı dağlara çıkanlar, vaktinden önce kışı arayanlar vardır. Soğuğu

sevdikleri için ona seve seve dayanırlar. Hayata dayanmanın en emin çaresi de hayatı sevmektir.

Bu metinde virgül, numaralanmış görevlerinden hangisiyle kullanılmamıştır?


2.

Kapalı kapıların, dikdörtgen, buzlu camlarından gelen soğuk ışıkların buğusu yüksek ve çıplak duvarlara vurarak donuyor (I)

Koridorun sonlarında görünmeden açılıp kapanan bir kapının gıcırtısı (II) Muşambalara sürtünen bir ayak sesi (III) Köpüklenerek

uçan ve uzaklarda kaybolan bir beyaz gömlek ve iyot, eter, yağ vesaire kokularından oluşan, içeriği anlaşılmayan

hastane kokusu (IV)

Bu metinde numaralanmış yerlerden hangisine farklı bir noktalama işareti getirilmelidir?


3.

Bu sayımızda Aziz Sancar’ın DNA’nın onarılması ile ilgili yaptığı çalışmaları anlattık. Ayrıca 87. kuruluş

I

II

yıl dönümünde, TDK’nin çalışma performansını ele aldık.

III

IV

Bu metindeki numaralanmış noktalama işaretlerinden hangisinin kullanımı yanlış açıklanmıştır?

A) I, özel isimlere getirilen çekim ekini ayırmak için kullanılmıştır.

B) II, yazıdaki madde numaralarını göstermek için kullanılmıştır.

C) III, kısaltmaya getirilen eki ayırmak için kullanılmıştır.

D) IV, cümlenin bittiğini göstermek için kullanılmıştır.

184

TEST - 1

4.

Evin pencereleri alabildiğine geniş bahçeye bakıyordu ( ) Bahçe iki bölümden oluşuyordu. Birinci bölümde sardunya ( )

hanımeli ( ) katmerli güller ve adlarını bilmediğim çiçekler vardı ( ) ikinci bölümde de meyve ağaçları bulunuyordu.

Bu metinde yay ayraçla gösterilen yerlere sırasıyla aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangileri getirilmelidir?

A) (.) (,) (,) (,) B) (.) (,) (,) (;) C) (:) (,) (,) (,) D) (.) (,) (,) (:)

5.

O gün bir sürü yeni kelime öğrendim. Hepsini şimdi hatırlamıyorum ama anne, baba, kardeş ve öğretmen sözcüklerinin

( ) dünyanın ışımasını sağlayan sözcükler ( ) bunların arasında olduğunu hatırlıyorum. Günün sonunda yatağımda yatarken

benden daha mutlu bir çocuk olamazdı. Hayatımda ilk kez ertesi günün gelmesini bekliyordum.

Bu metinde yay ayraçla gösterilen yerlere hangi noktalama işaretleri getirilebilir?

A) Virgül ya da kısa çizgi

B) Uzun çizgi ya da virgül

C) Uzun çizgi ya da eğik çizgi

D) Kısa çizgi ya da eğik çizgi

6.

Bu kışın ilkbaharında, hangi aydı pek anımsamıyorum, bir gün derenin hışıldadığını duyduk.

Bu cümlede virgülün kullanımıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Birbiri ardınca sıralanan eş görevli kelime ve kelime gruplarının arasına konmuştur.

B) Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konmuştur.

C) Uzun cümlelerde yüklemden uzak düşmüş olan özneyi belirtmek için konmuştur.

D) Cümle içindeki ara sözleri veya ara cümleleri ayırmak için ara sözlerin veya ara cümlelerin başına ve sonuna konmuştur.

7.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kısa çizgi (-) yanlış kullanılmıştır?

A) Bana göre ressamlar içinde resme en tutkun olanı -yaşayanları kastediyorum- odur.

B) O zamanlar -yedi sekiz yıl önce- bu şehirden çok sıkılmıştım.

C) Yazarın son kitabını -ben henüz okuyamadım- herkes çok beğendi.

D) Bugün öğrenciler -Kendi Gök Kubbemiz- adlı şiiri incelediler.

185

TÜRKÇE 8

NOKTALAMA İŞARETLERİ - 2

1.

Cümlenin sonuna konur.

I.

Saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur.

II.

Bazı kısaltmaların sonuna konur.

Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden

ayırmak için konur.

III.

IV.

Nokta

Dört ve dörtten çok rakamlı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü gruplara ayrılarak yazılır ve

araya nokta konur

V.

Buna göre, aşağıdaki cümlelerin hangisinde noktalama yanlışlığı yapılmıştır?

A) Prof. Dr. Mehmet Çakmak, doğal gıdalar tüketmek gerektiğini belirtti.

B) Öğrenciler, 19.06.2020 tarihinde mi karne alacaklar?

C) Toplantımız 10:00’da başlayacak diye evden erken çıktık.

D) Kültür ve Turizm Bakanlığı verilerine göre, geçen yıl Türkiye’de 42.626 yeni kitap basıldı.

2.

Suyun sesi kesilmiş (1) börtü böceğin (2) garibin (3) yolcunun (4) yoksulun boynu bükülmüş.

Bu metindeki kaç numaralı boşluğa noktalı virgül konmalıdır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

3.

Akşam olunca çalıların arasına sakladığı kazmasını alıyor ( ) buraları kazmaya başlıyordu ( ) Kazdıkça kaya ( )

kazdıkça taş ( )

Bu metinde yay ayraçla belirtilen yerlere sırasıyla hangi noktalama işaretleri getirilmelidir?

A) (,) (.) (,) (...) B) (;) (.) (,) (...) C) (;) (.) (,) (.) D) (,) (;) (,) (.)

4.

Teyzemi, ablalarımı çok özledim.

Virgülün bu cümledeki kullanılış amacıyla aynı olan cümle aşağıdakilerden hangisidir?

A) Annemler dönmüş, babam yukarıya çıkmıştı.

B) Bisikletini, gitarını, saatini sattı.

C) Hayır, hiçbirinizi görmek istemiyorum.

D) Kimse onun yanına yaklaşamaz, dedi.

186

TEST - 2

5.

• Başka bir kimseden veya yazıdan olduğu gibi aktarılan sözler tırnak içine alınır. Tırnak içindeki alıntının sonunda

bulunan işaret (nokta, soru işareti, ünlem işareti vb.) tırnak içinde kalır.

• Özel olarak vurgulanmak istenen sözler tırnak içine alınır.

• Cümle içerisinde eserlerin ve yazıların adları ile bölüm başlıkları tırnak içine alınır. Bunlara getirilen çekim ekleri

tırnağın dışında kalır.

Bu açıklamalara göre aşağıdakilerin hangisinde tırnak işaretinin kullanımıyla ilgili yanlışlık yapılmıştır?

A) Biz seni “dost” olarak gördüğümüz için sırlarımızı seninle paylaştık.

B) Herkes Orhan Veli Kanık’ın “Bedava” adlı şiirini ezbere biliyordu.

C) Ünlü yazarın “Çiçeğin dikeni var diye üzüleceğimize, dikenin çiçeği var diye sevinelim.” sözündeki felsefeyi hepimiz benimsemeliyiz.

D) Osmanlı İmparatorluğu’nun kuruluş yıllarını anlatan “Devlet Ana’yı” Kemal Tahir yazmıştır.

6.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kısa çizgi (-) yanlış kullanılmıştır?

A) Dünyamız için -her insan- görevini iyi yapmalıdır.

B) Fenerbahçe-Galatasaray karşılaşmasına kaç saat kaldı?

C) Masadaki kalemi -kırmızı olanı- Nazlı’dan aldım.

D) “Sev-, gör-, çöz-; övün-, yazıl-” kök ve gövde hâlindeki sözcüklerdir.

7.

“İsteseymiş iki saatte bitirirmiş (!) fakat ne yazık ki vakti yokmuş (!).” cümlesinde yay ayraç içinde ünlem işareti kullanılmasının


A) Ara sözleri veya ara cümleleri ayırmak

B) Söze alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırmak

C) Bilgilerin kesin olmadığını anlatmak

D) Sözcüğe getirilen ekleri ayırmak

8.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde noktalama yanlışlığı yoktur?

A) İngiliz’ler futbolu çok seviyorlar.

B) Babamı (en sevdiğim insanı) çok özledim.

C) Hayır; şartlarınızı kabul etmiyorum.

D) Mihriban, Sude ve Şeyma İstanbul’a; Duygu ile Merve de Ankara’ya gittiler.

187


1.

Özel adlara getirilen çekim ekleri

kesme işaretiyle ayrılır. Ancak kurum,

kuruluş ve iş yeri adlarına gelen

ekler kesmeyle ayrılmaz.

I

II

Sayılara getirilen ekleri ayırmak

için konur

Kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak

için konur.

III

Kesme

İşareti

IV

Belirli bir tarih bildiren ay ve gün

adlarına gelen ekleri ayırmak için

konur.

Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde kesme işaretinin kullanımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?

A) 2015’ten bu yana postanede çalışıyorum.

B) Başvurular 28 Mayıs’a kadar sürecektir.

C) Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde görüşülen konulardan biri de buydu.

D) ABD’de 2020 yılında başkanlık seçimleri yapılacak.

2.

Aradan birkaç gün geçti (I) Kızı kitabı karıştırmaya başladı (II) Sonra da koşarak babasının yanına gitti.

“Bunlar bomboş sayfalar, kitap nerede (III)” diye sordu (IV)

Bu metinde numaralanmış yerlerden hangisine farklı bir noktalama işareti getirilmelidir?


3.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde noktalama yanlışlığı vardır?

A) Ödevlerini bitirince yanıma geldi, beraber dışarı çıktık.

B) Çantasında birçok şey vardı; kitap, defter, sözlük, iki kalem...

C) Şiir; özlemimizi, umutlarımızı, sevgimizi, heyecanımızı dile getirmemizi sağlar.

D) Nazlı, Sude gitar kursuna; Ozan, Mehmet resim kursuna gitmeye karar verdiler.

4.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde virgül (,) farklı bir amaçla kullanılmıştır?

A) Öğretmenimiz, kitap okumayan öğrencileri uyararak her birine ikişer kitap verdi.

B) Anneler, savaş filmlerinde ölen askerlere acırlardı en çok.

C) Kadın, şoföre yerine geçmesini söyledi.

D) Babam, o günden sonra iki kez daha doktoru eve getirdi.

188

TEST - 3

5.

Aşağıda numaralanmış kutularda virgülün kullanıldığı kimi yerlerle ilgili açıklamalar yapılarak bu açıklamalarla ilgili örnek

cümlelere yer verilmiştir:

Tırnak içinde olmayan alıntı cümlelerinden sonra konur: Niçin onlara

katlanıyoruz, dedi.

I

Uzun cümlelerde yüklemden uzak düşmüş olan özneyi belirtmek için

konur: Çocuklar, böyle günlerde sık sık oyunlarını yarıda bırakıp annelere

koşardı.

II

Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur: Yaşamını çaresizlere

yardım etmekle geçirmiş, mert bir insandı onun dedesi.

III

Virgül

Bir kelimenin kendisinden sonra gelen kelime veya kelime gruplarıyla

yapı ve anlam bakımından bağlantısı olmadığını göstermek ve anlam

karışıklığını önlemek için kullanılır: Çocuk, arabasını bahçede bıraktı.

IV

Buna göre, yukarıda numaralanmış kutuların hangisinde virgülün kullanımıyla ilgili yapılan açıklamaya uygun örnek

cümleye yer verilmemiştir?


6.

“Sizce dostluk nedir ( )” diye soran bir gazeteciye yirmi yıl evvel şöyle demiştim ( ) Dostluk insanın içini ısıtan ( ) ona hayatı

sevdiren bir şeydir ( )

Bu metinde yay ayraçla gösterilen yerlere aşağıdakilerin hangisinde verilen noktalama işaretleri sırasıyla getirilmelidir?

A) (.) (.) (,) (.)

B) (?) (:) (,) (.)

C) (.) (:) (,) (.)

D) (?) (.) (,) (.)

7.

Genç nüfus oranı fazla olan ve sürekli göç alan Ege Bölgesi’nde hem tarımsal hem ticari faaliyetler gelişerek

devam eder (1) Üç nehir bu bölgeye hayat verir (2) Büyük Menderes (3) Küçük Menderes (4) Gediz.

Bu parantezlerdeki numaraların hangisine iki nokta (:) getirilmelidir?

A)1 B) 2 C) 3 D) 4

189


1.

Özdemir Asaf, ( ) Ben günün büyük bir bölümünde kendimle

diyalog kurmaktan başka bir şey yapamam ( ) ( ) der.

Peki biz de bunu yapıyor muyuz ( )

Yukarıdaki parçada boş bırakılan yerlere hangi noktalama

işaretleri getirilmelidir?

A) (“) (,) (“) (,)

B) (“) (.) (“) (?)

C) (“) (.) (“) (:)

D) (“) (;) (“) (?)

4.

Bilgi

1. Bitmemiş cümlelerin sonuna konur.

2. Özneyi vurgulamak için kullanılır.

3. Örnek sıralanacaksa örneklerden

hemen önce kullanılır.

4. Tamamlanmış yargıların sonunda

konur.

Bu tablodaki bilgilerin karşısına sırasıyla aşağıdaki

noktalama işaretlerinden hangileri getirilmelidir?

A) (…) (,) (:) (.)

B) (?) (…) (:) (,)

2.

Çiçeklerin ( ) kelebeklerin ( ) kuşların varlığı pekâlâ bir

mutluluk gerekçesidir ( ) Kim demiş değildir diye ( )

C) (…) (;) (:) (…)

D) (,) (…) (:) (!)

Bu metinde yay ayraçla belirtilen yerlere aşağıdaki

noktalama işaretlerinden hangileri sırasıyla getirilmelidir?

A) (;) (,) (!) (…)

B) (,) (,) (.) (?)

C) (,) (.) (.) (!)

D) (;) (,) (…) (.)

5.

Ormanda ( ) parklarda gezintiye çıkan bir arkadaşına

heyecanla sormuştu ( )

( ) Haydi anlat ( ) neler gördün ormanda ( )

Bu parçada yay ayraçla gösterilen yerlere aşağıdakilerden

hangisinde verilen noktalama işaretleri sırasıyla

getirilmelidir?

A) (,) (;) (“) (,) (”)

B) (;) (,) (—) (,) (?)

C) (,) (:) (—) (,) (?)

D) (,) (:) (...) (,) (.)

3.

Aşağıdaki tümcelerin hangisinde kesme işareti yanlış

kullanılmıştır?

A) Konuyu bize A’dan Z’ye tüm detaylarıyla anlattı.

B) Sınav yarın saat 09.30’da başlayacak.

C) Japonya’lı turistler ülkemize gelmeye başladı.

D) MEB’in yeni sınav takvimi açıklandı.

6.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinin sonuna soru işareti

getirilebilir?

A) Şehre vardı mı varmadı mı bilmiyorum

B) Ne zaman arayacağını bize söylemedi

C) Eve niçin gitmediğini kimse anlamamış

D) Bu havada dışarı çıkılır mı hiç

190

TEST - 4

7.

Aşağıdaki tümcelerin hangisinde bir noktalama

yanlışı yoktur?

10.

Bülbül bir zaman sonra dedi ki güle ( )

( ) Senin kokunla yaşıyorum ( ) ben sende varım ( )

A) Bu güzel çiftlik “ki büyük dedemden kaldığı söylenir”

bu yörenin en eski ve en görkemli yapısıdır.

B) Yarışmaya üç-dört hafta sonra katılacağı söylenmiş.

C) Günlerdir beni neden aramadı, diye düşünüp duruyorum.

D) Bana hep; “Bu topraklar bir gün çok değer kazanacak.”

derdi.

Bu dizelerde boş bırakılan yerlere, sırasıyla hangi

noktalama işaretleri getirilmelidir?

A) (:) (–) (!) (!)

B) (:) (–) (,) (.)

C) (,) (–) (…) (.)

D) (:) (–) (,) (?)

8.

Bilimle uğraşan kişi ( ) yerinde durmaz ( ) Bildiklerini derinleştirip

ilerletir ( ) düşüncelerinde ve deneyimlerinde değişiklikler

yapar ( )

11.

Karşımda uçsuz bucaksız bir bahçe (I) O kadar büyülenmiştim

ki ağaçların altında uyuyakalmıştım (II) Gözlerimi

açtım (III) Bir de baktım ki torbam dolu: elma, portakal,

fasulye (IV)

Bu cümleye yay ayraçla boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden

hangisinde verilen noktalama işaretleri

sırasıyla getirilmelidir?

Numaralandırılmış yerlerden hangi ikisine üç nokta

(…) getirilmelidir?

A) (,) (:) (,) (.)

B) (-) (;) (,) (.)

C) (,) (.) (,) (.)

D) (,) (.) (:) (,)

A) I - II B) II - III

C) III - IV D) I - IV

9.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde virgül yanlış kullanılmıştır?

A) Bankta otururken yanımıza ufak, tefek bir çocuk geldi.

B) Babam, dünyanın en becerikli adamı, yine harika işler

yapmış.

C) Fatma, başına gelenleri heyecanla anlatırken herkes

onu sessizce dinliyordu.

D) Kimseyle konuşmadan gün boyu evde oturdu, sonra

sessizce müzik dinledi.

191

12.

Aşağıdaki cümlelerden hangisinde eğik çizgi ( / )

yanlış kullanılmıştır?

A) Şart kipi, fiillere “-se /-sa” eki getirilerek yapılır.

B) “Ne kaçarsın benden ey yüzü mahım / Seni seven var

mı benden ziyade?” dizeleri Gevheri’ye aittir.

C) Öğrenciler karnelerini 18/01/2019 Cuma günü alacaklar

diye heyecanlandılar.

D) İngiltere / Almanya arasında iki anlaşma daha imzalanacakmış.

Dikenli Test


TÜRKÇE 8

Dikkat !

1.

• Başka bir kimseden veya yazıdan olduğu gibi aktarılan

sözler tırnak içine alınır. Tırnak içindeki alıntının sonunda

bulunan işaret (nokta, soru işareti, ünlem işareti vb.) tırnak

içinde kalır.

• Özel olarak vurgulanmak istenen sözler tırnak içine

alınır.

• Cümle içerisinde eserlerin ve yazıların adları ile bölüm

başlıkları tırnak içine alınır. Bunlara getirilen çekim ekleri

tırnağın dışında kalır.

Bu açıklamalara göre aşağıdakilerin hangisinde tırnak

işaretinin kullanımıyla ilgili yanlışlık yapılmıştır?

A) Yeni bir “bakış açısı” geliştiremezsek bu kısır döngüden

kurtulamayız.

B) Arkadaşım, Cahit Sıtkı Tarancı’nın “Memleket İsterim”

şiirini okudu.

C) Mevlana’nın “Cahil kimsenin yanında kitap gibi sessiz

ol.” sözünü çok seviyorum.

D) Edebiyatımızın ilk psikolojik romanı sayılan “Eylül’ü”

okuyorum.

4.

Aşağıda kısa çizginin işlevleriyle ilgili bazı örnekler

sıralanmıştır:

1. simit-çi-lik, kaç-ış, yat-ak

2. gel-, koş; kopar-, kazdır, yıkan-

3. Kaybolmasından korktuğum için -olmaz ya- çantayı

yanıma aldım.

Bu örneklerden hareketle kısa çizginin işlevleriyle

ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Kelimeler arasında “ve, ila, ile, arasında” anlamlarını

vermek için kullanılmıştır.

B) Cümle içindeki ara sözleri veya ara cümleleri ayırmak

için kullanılmıştır.

C ) F i i l k ö k v e g ö v d e l e r i n i g ö s t e r m e k i ç i n k u l l a n ı l m ı ş t ı r.

D) Kelimelerin kök, gövde ve eklerini birbirinden ayırmak

için kullanılmıştır.

2.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde virgül farklı bir

işlevde kullanılmıştır?

A) Arkadaşlar, bu başarılarınız nedeniyle hepinizi

kutluyorum.

B) Gençler, böyle zamanlarda birbirinize destek

olmalısınız.

C) Değerli dostum, biraz söz dinle.

D) Öğrenciler, gözlerini öğretmenlerinden ayırmıyorlardı.

5.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kesme işareti (’)

doğru kullanılmıştır?

A) Almanca’yı öğrenmek için çok çalıştık.

B) Babasının tayini Denizli’ye çıkmıştı.

C ) M i l l î E ğ i t i m B a k a n l ı ğ ı ’ n ı n ö r n e k s o r u l a r ı n ı i n c e l e d i k .

D) Dolmabahçe Saray’ında tören düzenlendi.

3.

Bu konuyla ilgili birçok kitap karıştırdım ( ) Sonuçta vardığım

nokta şu oldu ( ) Uygarlık ( ) yalnızca teknolojik gelişme

değildir ( )

6.

Vicdanlı ve duyarlı olduğunu söyleyen insanlara her zaman

verdiğim bir örnek vardır (1) (2) Evinde otururken dışarıdan

gelen bir gürültü üzerine, en azından kapının önüne

çıkmayan adam duyarlı olmaz (3) (4) derim (5)

Bu metinde yay ayraçla belirtilen yerlere sırasıyla

hangi noktalama işaretleri getirilmelidir?

A) (.) (.) (,) (.) B) (.) (:) (,) (.)

C) (!) (.) (,) (.) D) (.) (.) (;) (.)

Yukarıdaki cümlelerde numaralandırılmış yerlere gelecek

noktalama işaretleri ikişerli eşleştirildiğinde hangisi

dışta kalır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

192

TEST - 5

7.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde nokta yanlış yerde

kullanılmıştır?

A) 23.04.1920’de mi Cumhuriyet ilan edilmiş.

B) Takımın kuruluşunun 75. yıl kutlamaları yapıldı.

C) Prof. Dr. Ahmet Çiçek, saat 10.30’da ameliyata girdi.

D) Amcam yeni arabasını 65.000 TL’ye almış.

10.

Aşağıda virgülün işlevleriyle ilgili örnekler sıralanmıştır:

1. Mardin’e önümüzdeki hafta gideceğim, dedi.

2. Geldim, gördüm, gidiyorum.

3. Oğuz Atay, Tutunamayanlar, İletişim Yayınları, İstanbul,

1969.

Numaralandırılmış cümlelerde virgülün aşağıdaki işlevlerinden

hangisinin örneği yoktur?

A) Eser künyelerinde yazar, eser, basımevi vb. maddelerden

sonra konur.

B) Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur.

C) Anlama güç kazanmak için tekrarlanan kelimeler arasına

konur.

D) Tırnak içinde olmayan alıntı cümlelerin sonuna konur.

8.

Çiçeklerin ve yeşilliklerin içine atarsınız kendinizi (1) Tebessüm

edersiniz gökyüzüne (2) uçan kuşlara (3) börtü

böceğe, yeni filizlenmiş bahara (4)

Numaralandırılmış yerlerle ilgili verilen bilgilerden


A) 1 numaralı yere nokta getirilmelidir.

B) 2 numaralı yere noktalı virgül getirilmelidir.

C) 3 numaralı yere virgül getirilmelidir.

D) 4 numaralı yere nokta getirilmelidir.

11.

Yer yer kurumuş, yer yer gür yapraklı dallara sahipti bu

koca ağaç.

Virgülün bu cümledeki kullanılış amacıyla aynı olan

cümle aşağıdakilerden hangisidir?

A) Evet, doğal zenginliklerimize sahip çıkacağız.

B) Feleğin çemberinden geçmiş, çok şey görmüştü.

C) Gelişmişlik adına yapılanlar, insan soyunun sonunu çabuklaştırıyor.

D) Heyecanla başlayan, kaygılı bir beklentiyle devam eden

bu tören iki saat sürerdi.

9.

Acılı, buruk bir türkü gibisin

Bu acımasız günlerin içinden

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde virgül, bu dizelerdeki

işlevine uygun kullanılmıştır?

A) Astronotlar, kaslarının ve kemiklerinin fazla zayıflamaması

için her gün düzenli egzersiz yaparlar.

B) Gömleğinin eteği ile dürbünün camlarını sildi, büyüteçleri

bir daha ayarladı.

C) Hoşgörüsüz, anlayışsız, sabırsız bir insandı.

D) Pekâlâ, dediğiniz saatte oraya gelirim.

12.

Küçük de olsa bir teleskop gerekliydi (1) Kaoru yine okul

kitaplığına daldı (2) teleskop yapımı ile ilgili fizik (3)

kimya (4) optik bilgilerini âdeta yuttu.

Bu metindeki kaç numaralı boşluğa noktalı virgül

konmalıdır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

193

TÜRKÇE 8

Dikenli Test

Dikkat !

194

KONU

13

SÖZ SANATLARI

195

TÜRKÇE 8 SÖZ SANATLARI - 1

1.

Ankara Kalesi’nde bir eski çalar saat

Bilmem kaça vuruyordu

Bir yağmur yağıyor inceden inceye

İçimizdeki düşünceler

Harmanlar misali savruluyordu

Islanmış bir ceylan yavrusu gibi

Tiril tiril titriyordun

Gitsek gitsek diyordun.

Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi ağır basmaktadır?

A) Konuşturma B) Benzetme C) Abartma D) Kişileştirme

2.

Aşağıdaki dörtlüklerin hangisinde tezat sanatı vardır?

A) Beni deli mi edeceksin İstanbul?

Dilini tut biraz, hem hatırlatma

Akşam karanlığında düşündüğüm yeter

Ölmüş anamı, hasta karımı!

B) Kara gökler kül rengi bulutlarla kapanık;

Evlerin bacasını kolluyor yıldırımlar.

İn cin suskun, yalnız iki yoldaş uyanık;

Biri benim, biri de serseri kaldırımlar.

C) Şairim,

Şiirin gerçeğini köy türkülerimizde bulmuşum,

Türkülerle yunmuş yıkanmış dilim

Onlarla ağlamış, onlarla gülmüşüm.

D) İndirin balkonlardan çocukları,

Dağlar çocukları kucaklayacak!

Kafesler dar gelir yüreklerine,

Kuşlarca büyürler ancak...

3.

Getirdim yanıma ayı bir karış

Ölçtüm ki dağların boyu bir karış

Şehiri bir adım, köyü bir karış

Damlada denizdir en küçük derdim.

Bu dörtlükte aşağıdaki söz sanatlarından hangisi vardır?

A) Tezat B) Abartma

C) Kişileştirme D) İntak

196

TEST - 1

4.

İlim kula açılmış bir kucaktır

Aydınlıktır, meşaledir, ocaktır

İlmin yüzü samimidir, sıcaktır

Cehaletin yüzü soğuk, buz oğul!

7.

O gün bugün hep sessiz ağlaşırlar geceler

Ruhumla bir dost gibi anlaşırlar geceler

Bu dizelerdeki söz sanatları, aşağıdakilerin hangisinde

birlikte verilmiştir?

Yukarıdaki dörtlükte “ilim”aşağıdakilerden hangisine

benzetilmemiştir?

A) Cehalet B) Ocak C) Meşale D) Kucak

A) Kişileştirme - Benzetme

B) Kişileştirme - Konuşturma

C) Tezat - Konuşturma

D) Tezat - Benzetme

5.

Aşağıdaki dörtlüklerin hangisinde abartma sanatı

vardır?

A) Hava bugün de bulutlu

Rüzgâr daha serin esecek.

Bütün insanlar umutlu,

Şairler mahzun gezecek.

B) Armağan ettiğin kutsal mendile

Akarken içimi dağlayan çile

Manavgat denilen çağlayan bile

Benim gözyaşımdan durgun sayılır

C) Gel seninle resim yapalım

Bir yüz çizelim ince,

Küçük nezleli bir burun

Ve gözler zeytin iriliğinde.

8.

Kuşlar, yine kuruyor gökyüzü sofrasını,

Yıldızlar, yine çağırıyor uçurtmaları.

Sakalını tarayan Aydede,

Masal köşesine kurulmuş,

Çocukları bekliyor...

Bu dizelerde görülen söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Konuşturma B) Benzetme

C) Kişileştirme D) Tezat

D) Şimdi tarlalarda güneş vardır.

Karlar donmuştur otların uçlarında.

Artık akşamları dinlenemem

Başım avuçlarında.

6.

Geniş, siyah gölgesi hayatımı kaplayan,

Tepemde kanat germiş bir kartaldır yalnızlık.

Kalp çarpıntılarıyla günleri hesaplayan

Bir benim, benim olan bir masaldır yalnızlık.

Yukarıdaki dörtlüğün kaçıncı dizelerinde benzetme

sanatına başvurulmuştur?

A) 1 ve 2. B) 1 ve 3.

C) 2 ve 4. D) 3 ve 4.

9.

Güğüm bir gün, testiye:

“Yola çıkalım.” dedi.

Testi: “Korkarım.” dedi.

Evde kalmak istedi.

Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi ağır

basmaktadır?

A) Tezat

B) Benzetme

C) Abartma

D) Konuşturma

197

Dikenli Test

TÜRKÇE 8 SÖZ SANATLARI - 2

TÜRKÇE 8

Dikkat !

1.

Ben bir ayrık otuyum,

Ne buğday amcam, ne pirinç dayım.

Mısırla akraba bile değilim.

Bir yeşermeye göreyim;

Kızsalar dünyalar başıma yıkılır.

Canıma kastederler yapabilseler,

Ama nafile kurumam.

4.

Ey köyleri hududa bağlayan yaşlı yollar,

Dönmeyen yolculara ağlayan yaslı yollar!

Ey garip çizgilerle dolu han duvarları,

Ey hanların gönlümü sızlatan duvarları!

Bu dörtlükte görülen söz sanatı aşağıdaki seçeneklerin

hangisinde vardır?

Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi

yoktur?

A) Kişileştirme B) Benzetme

C) Abartma D) Konuşturma

A) İndirin balkonlardan çocukları,

Ellerinde ufalansın toprak...

Üzerime bindi diye sevinsin

Bir kaydıraç, bir salıncak!

B) Şarkılar daha neşeli, daha mahzun

Akşamlar daha garipsi,

Umut alabildiğine geniş,

Umutsuzluksa denizler gibi

2.

I. Büyük balık, küçük balığı yutar.

II. Acıyan uyumuş, acıkan uyumamış.

C) Sen petekte bir gömeç bal gibisin!

Renksin yazdan kıştan, tazeliksin bahardan.

Yapraklarda dolaşan serin bir rüzgârsın ki

Her gün eser durursun hafızamdan.

III. Tok açın hâlinden bilmez.

IV. Ek tohumun hasını, çekme yiyecek yasını.

Yukarıdaki atasözlerinin hangisinde tezat sanatı kullanılmıştır?

D) Karac’oğlan gene coştu, bulandı

İnip aşkın deryasını dolandı

Güzel gitti diye yine ağladı

Acıdı yüreğim, yandı güzele



3.

Senin de yolun biter, diner gözünde yaşlar,

Benim uğursuz yolum, bittiği yerden başlar!

Bu dizelerde görülen söz sanatı aşağıdakilerin hangisinde

vardır?

A) Yükseğinde büyük namlı karın var

Alçağında mor sümbüllü bağın var

B) Bu nisan rüzgârı da şehadet eder

Bütün insanları kardeş biliyorum.

C) Elinden, dal gibi düşerken ümit,

Ne bir hasret dinle, ne bir ah işit!

D) İçimde kar donar, buzlar tutuşur

Yağan ateş midir, kar mıdır bilmem.

5.

Aşağıdaki dizelerden hangisinde mecazlı bir söyleyiş

yoktur?

A) Ellerin yine eskisi kadar güzel

Çiçek açmış dokunduğun bütün kapılar.

B) Bir bademin altına, yorgun oturmak biraz,

Ayrı ayrı seyretmek çiçek açmış her dalı.

C) Kor olmuş özleminle günlerim,

Hasretini yazsam sayfalar yanar.

D) Durgun sular gibi azalacağım

Bir gün, birdenbire çıkıp gelmesen.

198

TEST - 2

6.

O çay ağır akar yorgun mu bilmem

Mehtabı hasta mı solgun mu bilmem.

Yaslı gelin gibi mahzun mu bilmem

Yüce dağ başında siyah tül vardır.

9.

(I) Mor menekşe sohbet etti

Gül kızardı hicabından

(II) Evimiz kutu gibi küçücük bir evdi

Sarmaşıklarla balkonu örtük bir evdi

Bu dizelerdeki söz sanatları, aşağıdakilerin hangisinde

birlikte verilmiştir?

(III) At yerine koştum koca pireyi

Bir adımda geçtim koca dereyi

A) Kişileştirme - Benzetme


C) Tezat - Konuşturma

D) Tezat - Benzetme

(IV) Azdan az idik çoktan çok idik

Ne gelenimiz var idi ne de gidenimiz

Yukarıdaki dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisinin

örneği yoktur?

A) Benzetme B) Konuşturma

C)Tezat

D) Abartma

7.

Kalbim bir çiçektir, gündüzler ölgün;

Gelin, gelin, onu açın geceler!

Beni yâd edermiş gibi, bütün gün

Ötün kulağımda, çın, çın, geceler!

Yukarıdaki dizelerdeki söz sanatları, aşağıdakilerin

hangisinde birlikte verilmiştir?

10.

Uykuları yatağıma bağladım,

Geceleri delip çıktım dağlara.

Ormanların kâkülünü taradım,

Bulutlardan gömlek diktim dağlara.

A) Konuşturma - Tezat


C) Benzetme - Kişileştirme

D) Tezat - Benzetme

Bu dizelerde bulunan aşağıdaki sözcüklerden hangileri

kişileştirme sanatının oluşmasına neden olmuştur?

A) yatak - kâkül B) gece - dağ

C) orman - bulut D) dağ - orman

8.

Kardelene küstü bu sene kışlar,

Figana oturdu yuvada kuşlar,

Güller de perişan, döküyor yaşlar,

Pembeyi düşürdü narlar ağladı.

Bu parça için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) “Kış” mevsimi kişileştirilmiştir.

B) “Gül” kişileştirilmiştir.

C) Şiirde “hüzün” vardır.

D) Şiirin ikinci dizesinde benzetme yapılmıştır.

11.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde söz sanatı yoktur?

A) Ay tutulmasını izlemek için bütün dünya uyanık kaldı.

B) Salih dayım, dünyanın yolunu yürümüş, sonunda

köyüne ulaşmıştı.

C) Uyuyanı uyandırmak için ondan yana teneke parçaları

atıp gürültü ederlerdi.

D) Kaç haftadır rafta beklediği için canı sıkılmıştı kitabın.

199

TÜRKÇE 8

Dikenli Test

Dikkat !

200

KONU

14

YAZI TÜRLERİ

201

TÜRKÇE 8 YAZI TÜRLERİ - 1

1.

Deneme, bir konu üzerinde yazarın kesin yargılara varmadan, kanıtlama amacı gütmeden kişisel görüşlerini ifade ettiği yazı

türüdür.

Aşağıdakilerden hangisi bu açıklamayı örneklendiren bir metin değildir?

A)

B)

Benim yaptığım, bildiklerimi söylemek değil; kendimi öğrenmektir; başkasına değil, kendime ders veriyorum. Ama bunları

başkalarına da anlatmakla kötü bir iş yapmıyorum. Bana yararı olan bu işin belki başkasına da yararı olabilir. Zaten

benim bir şeye dokunduğum yok.

Öğrendiklerimle hiç de yetinmiyorum. İnsanın kendini anlatmasından daha zor ve daha yararlı hiçbir şey yoktur. Üstelik

meydana çıkmak için insanın süslenmesi, kendine çekidüzen vermesi gerekiyor.

C)

D)

Kendinden söz etmeyi kötü görmek, yasak etmek âdet olmuştur. Çünkü kendinden söz etmek her zaman kendini övmek

gibi görünür, kendini övmekse herkesin zıddına gider. Ama kendinden söz etmeyi yasak etmek, çocuğun burnunu

silecek yerde, burnunu koparmak olur.

Yürümek ve koşmak, kilo vermek için yapılabilecek egzersizler arasında her zaman en iyisi ve tabii ki en popüleridir.

Pahalı spor salonlarına, haftanın neredeyse yarısını kaplayan egzersiz programlarına gerek kalmadan rahatça kilo vermek

için haftada düzenli olarak yapılacak dört saatlik yürüyüşler, kişinin sağlıklı ve formda kalmasına yardımcı olmaya

yetiyor.

2.

Aşağıdaki metinlerden hangisi yay ayraç içinde verilen türde yazılmamıştır?

A)

Çehov, 1897 yılında liseyi bitirdikten sonra Moskova’da tıp fakültesini okudu. Tıp öğrenimi sırasında ailenin geçimine katkıda

bulunmak için çeşitli dergilerde yazılar yazdı. Bu dönemde yazdığı yazılarını “Melbourne’ün Masalları” adlı kitapta

birleştirdi. Mezun olduktan sonra ise bu kitabı yayımladı. Üniversiteyi bitirdikten sonra da hekimliğe başladı. “Cerrahlık”,

“Cansız Ceset”, “Kaçak” adlı hikâyelerini hekimlik döneminde yazmıştır. (Otobiyografi)

B)

Ben taşrada fakat yatılı bir okulda, birkaç yıl bulunmuştum; sonra daha uzun zaman İstanbul’da, öğrenci sayısı bine

yaklaşan büyük bir kız okulunda öğretmenlik ettim. “Yoksul çocuk”un gerçek yüzünü buralarda asla görmemiştim. Ve acı

gerçek karşısında insanın yüreği nasıl sızlar? Bilmiyordum. “K...” Ortaokulunun birinci sınıf B şubesinden içeriye adım

attığım gün, duyduğum hayret ve dehşeti ömrüm oldukça unutamam! (Anı)

C)

D)

En yapmayacağınız işleri size tatlı dille, güler yüzle yaptırıverirler. “Haydi şekerim şunu yapıver!” demek başka, “Kalk

şunu yap!” demek başkadır. “Kalk şunu yap!” dedikleri zaman “Ne etsem de yapmasam?” diye düşünürsünüz. “Ne diye

yapacakmışım? Mecbur muyum? Başkası yapsın! Hep bize mi yükleniyorlar? Yapmayacağım işte!” dersiniz. Ortada hiçbir

sebep olmasa bile dayatmanın yollarını ararsınız; önünde sonunda yapmaya mecbur olsanız dahi iyi yapmaz, baştan

savarsınız. Çünkü bu emir size dilin tatlı tarafından gelmemiştir. (Söyleşi)

Akşam olunca çalıların arasına sakladığı kazmasını alıyor, gün ağarıncaya kadar söküyor, koparıyor, kazıyordu. Kazdıkça

kaya, kazdıkça taş... Bütün bir yaz, bütün bir kış, orman memurunun tazyiki, çalı, palamut, defne, koca yemiş,

diken, ot, kök ona karşı koydular. Bu korkunç mücadeleye üç evlek toprak için Mustafa’dan başka bizim köyde kimse

girişemezdi. (Hikâye)

202

TEST - 1

3.

Aşağıdaki metinlerden hangisi yay ayraç içinde verilen türde yazılmamıştır?

A)

B)

Ordu’da kas hastalığına bağlı bedensel ve konuşma engeli bulunan Erdinç Yılmaz, kullanabildiği iki parmağı ile bilgisayarında

yazmaya başladığı yaşam öyküsünü, süreç içinde bir parmağının daha işlevini yitirmesine rağmen yarıda

bırakmadı. 21 yaşındaki genç, “Azmin Zaferi” adını verdiği 164 sayfalık kitabını tek parmağıyla tamamlayarak herkese

örnek oldu. (Haber yazısı)

Öyküsünü yazarken en kolay sözcükleri seçmiş ve herkesçe bilinen sözcükleri kullanarak basitliğe kaçmamayı başarmış.

Konuşma dilini nasıl kullanıyorsak eserinde derdini bu şekilde kısa cümlelerle anlatmış. (Makale)

C)

Nurullah Ataç, 21 Ağustos 1898 tarihinde İstanbul’da doğmuştur. Babası Mehmet Ata Bey başarılı bir bürokrat idi. İlkokuldan

sonra Galatasaray Lisesinde 4 yıl okudu. Daha sonra 1914 yılında eğitimine devam etmek ve Fransızca öğrenmek

için İsviçre’den Cenevre’ye gitti. Babası ölünce 1919′da Türkiye’ye döndü. (Biyografi)

D)

Tuz Gölü, Ankara’dan çıkıp ilerlerken batıdan gelen ışıltılarla fark ettiriyor kendini. Yoğun beyazlık, insanda kar ve buz

çağrışımı uyandırıyor. Üzerinde yürürken karda yürüdüğünüzü zannediyorsunuz. Fakat birkaç adım attıktan sonra ayağınızın

altındakinin kar olmadığını anlayıp bu beyaz mucizeye şaşırıyorsunuz. (Gezi yazısı)

4.

Adalet kalmadı hep zulüm doldu

Geçti şu baharın gülleri soldu

Dünyanın gidişi acayip oldu

Koyun belli değil kurt belli değil

Bu şiirin türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Epik şiir B) Lirik şiir C) Satirik şiir D) Pastoral şiir

5.

Bilim insanları Grönland’daki dev buz tabakasının bu yıl rekor düzeyde eriyerek küçüldüğünü tespit etti. Buz tabakasındaki

kayıp, öyle büyük çaplı ki dünyada deniz seviyesinde 1 milimetreden fazla yükselmeye neden oldu. Araştırmacılar buz tabakasındaki

erimenin bu kadar hızlanması karşısında hayrete düştüklerini ve kıyı kentlerinin geleceği konusunda endişe

duyduklarını belirtiyor.

Bu metnin türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Deneme B) Söyleşi C) Haber yazısı D) Otobiyografi

6.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde masalla ilgili verilen bilgi yanlıştır?

A) Masallarda her zaman iyiler kazanır, kötüler yenilir.

B) Olaylar, varlıklar ve kahramanlar olağanüstü özellikler taşır.

C) Masalların amacı, insanlara ders vermektir.

D) Yer ve zaman bellidir.

203


1.

Aşağıdaki yazı türlerinden hangisi tabloda yanlış

işaretlenmiştir?

Düşünce Yazısı

Olay Yazısı

Masal +

Anı +

Destan +

Eleştiri +

A) Masal B) Anı

C) Destan D) Eleştiri

4.

Bir gün bir öküz görür kurbağa;

Hayran olur boyuna bosuna.

Döner bir de kendine bakar, yumurta kadar.

İmrenir, o da onun gibi olmaya kalkar.

Ikınır, şişer, bağırır, öter;

Bir yandan da hep: “Baksanıza, der.

Ye tme z mi ? H a ? Ol ma d ım mı h â l â o n u n ka d a r? ”

“ N e g e z e r ! ” d e r l e r. “ P e k i , ş i m d i ? ” “ H a y ı r. ” “ Ya ş i m d i ? ”

“Yaklaşmadın bile!” derler. O vakit bizimki

Bir ıkınır, çatır çatır çatlar.

Bu parçanın türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Masal B) Destan C) Efsane D) Fabl

2.

Ben acılar denizinde boğulmuşum

İşitmem vapur düdüklerini, martı çığlıklarını

Dalgalar her gün bir başka kıyıya atar beni

Duyarım yosunların benim için ağladıklarını


A) Didaktik şiir B) Satirik şiir

C) Lirik şiir D) Pastoral şiir

5.

Canım Annem,

Anne babalar için evlatlarının ne denli kıymetli olduğunu

ben de evlat sahibi olduğumda anlayacağım.

Ama bilmeni isterim ki senin kıymetini ifade etmeye kelimeler

yetmez.

Bana çocukken yaşadığın zorlukları, hissettiklerini ve senin

için çok değerli olan tahta bisikleti yazmışsın. Yüreğindekileri

benimle paylaştığın yazını okurken hem üzüldüm

hem sevindim.


A) Eleştiri B) Otobiyografi

C) Biyografi D) Mektup

3.

Bu eserde yer yer söylev anlatımının egemen olması, yazarın

araya girerek kendi düşüncelerini söylemesi, betimlemelerde

doğalcı tutumu benimsemişken yazarın ağzından

yazdığı bölümlerde, başka yazarlarda görülmeyecek

boyutta bir duygusallığa yer vermesi, romanın yazınsal

yapısını bozmaktadır. Bununla birlikte bu eserdeki samimi

üslup, okurun dikkatinden kaçmamaktadır.

6.

Bir aralık içine öyle bir hüzün, bir ümitsizlik doldu ki hemen

oraya çökmek ve ağlaya ağlaya erimek, tükenmek istedi.

Aslında aylardan beri dertler, tasalar içinde garip bir baygınlık

gelip çatıyor; yüreğinde bir erime, bir tükenme seziyordu;

bu belki bir kalp bozukluğuydu, beklenilmeyen bir

zamanda ölebilirdi. Ne iyi olacaktı. Keşke şimdi, şuracıkta

düşüp kalsaydı, kurtulsaydı...


A) Eleştiri B) Söyleşi

C) Makale D) Deneme

Bu parça aşağıdaki metin türlerinden hangisine örnektir?

A) Masal B) Anı

C) Hikâye D) Destan

204

TEST - 2

7.

İklim değişikliği, zamanımızın

en büyük zorluklarından biridir.

Etkileri tüm dünyada hissedilmekte

olup insanlar ve ekonomiler

üzerinde olumsuzluk

yaratmaktadır. İklim değişikliğini

azaltmak için küresel sera gazı emisyonlarını belirgin

düzeyde düşürmemiz gerekiyor. Bu genel hedefi somut

önlemlere dönüştürmek, farklı kaynaklardan gelen emisyonları

ulusal ve bölgesel etkilere, küresel yönetişime ve

potansiyel ortak faydalara bağlayan karmaşık bir sistemin

anlaşılmasını gerektirmektedir.

10.

Deneme, bir konu üzerinde yazarın kesin yargılara varmadan,

kanıtlama amacı gütmeden kişisel görüşlerini ifade

ettiği yazı türüdür.

Aşağıdakilerden hangisi bu açıklamayı örneklendiren

bir metin değildir?

A) Benim mesleğim, sanatım yaşamaktır. Bana hayatımı

duyduğum, gördüğüm ve yaşadığım gibi anlatmamı yasak

edenler mimara da desinler ki: “Sen binalardan kendine

göre değil, başkasına göre; kendi bilginle değil, başkasın

ı n b i l g i s i y l e s ö z e d e c e k s i n . ”


A) Deneme B) Söyleşi

C) Makale D) Eleştiri

B) Bence insan ne olduğunu bilmekte dikkatli olmalı, iyi

tarafını da kötü tarafını da aynı titizlikle ortaya çıkarmalıdır.

Eğer ben kendimi iyi ve olgun görseydim bunu bağıra

b a ğ ı r a s ö y l e r d i m .

8.

Eski dostluklar kaldı mı çağımızda? Yok, gitgide azalıyor

öyleleri. Bir gün büsbütün yitip gidecek. Tarih ve edebiyat

kitaplarında duyulan, tanınan, okunan ama ne olduğu anlaşılmayan,

belirsiz bir duygu hâline girecek. Çağımızda

kişiler belirsiz duygulardan çok, elle tutulur nesnelere değer

veriyorlar. İlle de yarar bekleniyor her şeyden. Yarar

yani paraca kazanç! Dostluklar, arkadaşlıklar bir yana itilip

gündelik yaşamın çıkarları öne çıkıyor. Dost sandığınız,

dost bellediğiniz bir kişinin birden maskeyi atıverdiğini, sizi

ortalıkta bırakıp kaçtığını görüyorsunuz. En acısı bu işte,

dost bildiğin birinin yabancılaşıvermesi!..

C) Hiç beklenmedik zamanlarda canımızın fazlasıyla yanmasına

sebep olan kramplar, birçok insanın şikâyetçi olduğu

bir durumdur. Uykuda, yüzerken ve hatta yürürken

bile meydana gelebilen kramplar, kaslarda şiddetli bir ağrı

i l e m e y d a n a g e l e n i s t e m d ı ş ı k a s ı l m a l a r d ı r.

D) Gerçek dostluğun ne olduğunu bilirim; bildiğim için de

dostumu kendime çekmekten çok, kendimi ona veririm.

Ona iyilik etmeyi onun bana iyilik etmesinden daha çok

istemekle kalmam, kendine her edeceği iyiliğin bana da

iyilik olmasını isterim.


A) Makale B) Deneme C) Biyografi D) Eleştiri

9.

Mardin Müzesi Müdürlüğü tarafından 23 Nisan Ulusal

Egemenlik ve Çocuk Bayramı etkinlikleri kapsamında düzenlenen

uçurtma festivali renkli görüntülere sahne oldu.

Yaklaşık 2000 kişinin katıldığı festivalde hem çocuklar

hem de Mardinliler bayram tadında bir hafta sonu geçirdi.


A) Haber yazısı B) Söyleşi C) Makale D) Biyografi

11.

…………….., kişilerin yaşadıkları olayları; olaylarla ilgili

duygu, düşünce ve izlenimlerini, hayallerini tarih belirterek

günü gününe yazdıkları yazı türüdür. …………. ise olayların

üzerinden uzun yıllar geçtikten sonra yazılan yazılardır.

Bu parçada boşluklarla belirtilen yerlere aşağıdaki

yazı türlerinden hangisi sırasıyla getirilmelidir?

A) Günlük – Hikâye

B) Otobiyografi – Biyografi

C) Anı – Roman

D) Günlük – Anı

205

Dikenli Test


TÜRKÇE 8

Dikkat !

1.

Makale; herhangi bir konuda bilgi vermek, bir tezi savunmak, bir konuya açıklık getirmek amacıyla yazılan bilimsel yazılardır.

Aşağıdakilerden hangisi bu açıklamayı örneklendiren bir metin değildir?

A)

Uzun zamandır görmek istediğimiz Bursa’ya gitmek için bir pazar sabahı İstanbul’dan 07.00’deki otobüse bindik, üç saatlik

bir yolculukla Bursa terminaline vardık. Otobüs terminali, aynı zamanda pek çok markanın ve renk renk tabelaların

olduğu kestane şekeri satış yeri diyebileceğimiz bir yer. Terminal çıkışında belediye otobüsleri kalkıyor şehir merkezine.

B)

C)

D)

Düzenli olarak yapılan fiziksel aktivitelere genel olarak “egzersiz” adı veriliyor. “Tekrarlı vücut hareketleri” olarak da

tanımlanabilir. Genel sağlığın korunması ve devamı için gerekli aktivitelerdir. Günlük hayatın karmaşası içinde aklımıza

gelmeyen egzersizler, aslında hayatımızı düzene sokabilir.

Parmağımız uzun süre suda kaldığında bu hücrelerin içine su girer ve hücreler şişer. Derimizin en dış katmanında cansız

hücreler bulunur. Bu da derimizin buruşmasına neden olur. Derimizin genişleyen yüzeyi normalde kapladığı alana

sığamaz. Bu şişme sonucunda derimizin yüzeyi genişler.

Mevzuatlar, teknolojideki ilerlemeler ve birçok ülkede ağır kirliliğe neden olan fosil yakıt oranın azalması nedeniyle Avrupa’nın

hava kalitesinde son yıllarda olumlu gelişme yaşanmıştır. Bununla birlikte özellikle şehirlerde yaşayan birçok

kişi, hava kirliliğinden olumsuz etkilenmeye devam etmektedir.

2.

Biyografi, herhangi bir dalda üne sahip olan bir kişinin hayatının bir başka kişi tarafından anlatıldığı yazılı metinlere denir.

Biyografi yazıları yaşam öyküsü olarak da adlandırılır.

Aşağıdakilerden hangisi bu açıklamayı örneklendiren bir metindir?

A)

B)

17 Eylül 1980’de Antalya’da doğdum. Üç yaşıma geldiğimde babamın işi gereği Antalya’dan Kırşehir’e taşındık. Hayatımın

üç yılını burada geçirdim. Sonrasında gelen tayin haberi ile birlikte Van’a taşındık ve Gevaş maceramız başladı.

Birkaç ay içerisinde kardeşim Burak dünyaya geldi ve böylece sıkıcı yalnızlığım sona erdi. İlköğretimimi burada tamamladıktan

sonra, yeni bir tayin ile ben ortaokuldayken Muğla’ya taşındık. Neyse ki Muğla ailemin son durak noktası oldu.

Ama benim yolculuğum henüz bitmemişti. Öğretmen olmak için İstanbul Üniversitesindeki eğitimime başladım.

Yaşamak, böyle bu bakışların altında yaşamak... Lakin ne için yaşayacaktı? O zaman ölümü düşündü. Evet, ölecekti.

Birden aklına bir şey geldi. Kocasının odasında, karyolanın yanında, küçük dolabın çekmecesinde, sedef kaplı kabzasıyla

bir zarif oyuncağa benzeyen bir şey vardı ki onun küçücük ağzını şuraya, işte yüreğinin elemli bir yarayla sızlayan

şu noktasına koysa ve ancak bir saniyelik bir güç harcayarak yalnız küçücük bir basışla dokunsa her şey, her şey bitecekti

ve o zaman, yaşayan aşağılık bir yaratık için esirgenen acıma, bir ölü için esirgenmeyecektir.

C)

Toprağın kucağında doğan ve toprakla sarılarak büyüyen insan daha sonra çevresini ve giderek daha geniş alanları tanır.

Yerel insan evrensel hâle gelir, dünya insanı olur. Çevre ve insan, birbirini koruyarak iç içe yaşamak zorundadır. Bu

doğal gerçekten hareket eden dünya örgütü Birleşmiş Milletler, her konuda olduğu gibi çevre konusunda da duyarlılığı

artırmak ve dünyayı yaşanılabilir hâle getirmek için” Dünya Çevre Günü” olarak 4 Haziran’ı belirlemiştir.

D)

Faruk Nafiz Çamlıbel, 18 Mayıs 1898 tarihinde İstanbul’da doğdu. İstanbul, Kayseri ve Ankara’da öğretmenlik yaptı.

İstanbul’dan milletvekili seçildi. 1918 yılında yayımlanan, “Şarkın Sultanları” adlı ilk şiir kitabıyla, edebiyat camiasında

tanınır hâle geldi. Türkçenin gelişmesinde büyük katkıları oldu. 1973’te vefat etti. Kimi eserleri şunlardır: Suda Halkalar,

Çoban Çeşmesi, Bir Ömür Böyle Geçti, Han Duvarları...

206

TEST - 3

3.

Etrafınıza şöyle bir bakınız: Kinler, hiddetler, kavgalar, kıskançlıklar

içinde ömürlerini tüketen zavallılar göreceksiniz.

Öyle insanlar vardır ki bir hiç yüzünden başkalarının kalplerini

kırmaktan çekinmezler. Öyle insanlara rastlarsınız

ki yüreklerindeki kin, kendilerini tutuşturduğu için etrafındakileri

de kasıp kavurur. Kısacık ömürlerini başkalarına

kötülük etmek, kıskançlığın keskin dişleriyle başkalarını

ısırmak için fırsat kollamakla geçirirler. Böyle insanlar sizin

de canınızı sıkmıyor mu?

Bu metin aşağıdaki yazı türlerinden hangisine örnek

gösterilir?

6.

Milletlerin tarih öncesi dönemlerinde doğaüstü güçler karşısındaki

kahramanlıklarını, dış güçlerle mücadelelerini,

kuraklık, göç, deprem gibi büyük felaketler karşısındaki

tavırlarını anlatan anonim ve millî bir türdür. Başlangıçta

sözlü iken sonradan yazıya geçirilmiştir.

Yukarıda sözü edilen yazı türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Destan B) Masal

C) Efsane D) Tiyatro

A) Deneme B) Fıkra C) Söyleşi D) Eleştiri

4.

Uzaktadır her şey; gökyüzü, deniz.

Her an peşimizden koşan gölgemiz,

Özlenen limanlar, yanan yıldızlar.

Uzaktadır her şey; anneler, kızlar...


A) Pastoral şiir B) Lirik şiir

C) Satirik şiir D) Didaktik şiir

7.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde öyküyle ilgili verilen

bilgi yanlıştır?

A) Se ri m, d ü ğ ü m ve çö zü m b ö l ü ml e ri n d e n o l u şu r.

B) Yaşanmış ya da yaşanabilir olaylar anlatılır.

C) Romana göre uzun eserlerdir.

D) Olayla ilgili yer ve zaman bellidir.

5.

Bazı yetenekler erkenden ortaya çıkabilir. Bu konuda yapılan

araştırmalara göre, en önce müzik yeteneği kendini

gösterir. Yalnız dâhi çocuklar bir yana, müzik yeteneği on

yaşından önce tamamıyla belirli bir şekil almaz. Genel olarak

11 yaşından sonra mekanik yetenekler ortaya çıkar. Bu

yetenekler mekanik beceriklilik hâlini alır. Bundan sonra

da resim yeteneği ile karşılaşırız. Bunları izleyen yetenekler

için henüz kesin bir şey söylenememektedir. Bununla

beraber, matematik yeteneğinin 14 yaşına doğru iyice belli

olduğunu, 16 -17 yaşından sonra da edebiyat, bilim ile ilgili

yeteneklerin ortaya çıktığını söyleyen birçok psikolog

vardır.


8.

• Yazar, kendisiyle konuşuyormuş gibi havadadır. Kişisel

tez ve düşünceler ön plandadır. Konu özgürce seçilir.

• Gündemi meşgul eden günlük olaylar hakkında yazarların kendi

görüşlerini anlattıkları yazılardır.

• Bir olayın ya da bir bilginin gazete, dergi, radyo, TV gibi

iletişim araçlarıyla topluma sunulmak amacıyla hazırlandığı

yazılardır.

• Bir düşünceyi bir topluluğa aşılamak için yapılan coşkulu

ve etkili konuşmalardır.

Aşağıdaki yazı türlerinden hangisinin açıklaması üstte

yapılmamıştır?

A) Deneme B) Söyleşi

C) Makale D) Eleştiri

A) Nutuk B) Haber Yazısı

C) Fıkra D) Söyleşi

207

TÜRKÇE 8

208

KONU

15

SÖZEL MANTIK

209

TÜRKÇE 8

SÖZEL MANTIK VE MUHAKEME - 1

1.

Trafik kazalarının en büyük sebebi trafik kurallarının ihlal edilmesidir. Bu ihlalleri yapan ve trafik kurallarına uymayan

sürücülere belirli oranlarda ceza puanı verilir. Bir yıl içinde ceza puanı 100’e ulaşan sürücünün, sürücü belgesine el

konur.

Bazı kural ihlalleri ve ceza puanları şu şekildedir:

Kanun Maddesi Trafik Kural İhlalinin Konusu Ceza Puanı

26/1 Araçlarda bulundurulması mecburi olan ayrım işaretlerini bulundurmak 5

54/1-b Sola dönüş kurallarına riayet etmemek 20

61/a Taşıt yolu üzerinde duraklamanın yasaklandığı yerlere park etmek 15

60/f Taşıt yolu üzerinde otobüs, tamvay ve taksi duralarında duraklamak 10

64/1-b-6 Sadece park lambaları ile seyretmek 15

Kamile, Leyla, Mehmet ve Nevzat’ın bir yıl içinde aldıkları ceza puanlarıyla ilgili bilinenler şunlardır:

.Leyla iki ihlalden toplam 25 ceza puanı almıştır.

.Kamile, sadece 54/1-b kanun maddesine uymadığı için ceza puanı almıştır.

.Nevzat, farklı iki kural ihlalinde bulunmuştur.

.Mehmet üç kez aynı kural ihlalinde bulunmuştur.

.Leyla ve Nevzat’ın ceza puanları aynıdır.

Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisine kesin olarak ulaşılır?

A) Leyla’nın kural ihlallerinden biri, 61/a kanun maddesine uymamasıdır.

B) Mehmet ve Kamile aynı kural ihlalinden dolayı ceza puanı almıştır.

C) Nevzat’ın kural ihlallerinden biri 54/1-b kanun maddesine uymamasıdır.

D) Kamile’nin ceza puanı Nevzat’ınkinden azdır.

2.

şekillerinden oluşan bir kodlama sisteminde “A,H, İ, K, P, S, T” harfleri aşağıdaki gibi gösterilmiştir.

A

H

İ

K

P

S

T

Buna göre aşağıdaki beş harfli kelimelerden hangisi “

şeklinde kodlanmıştır?

A) KİTAP B) KASAP C) HİTAP D) HASAT

210

TEST - 1

3.

1. 2. 3. 4. 5.

4.

Üniversite sınavına hazırlanan Eyüp, ders çalışmak için bir siteye üye olacaktır. Bunun için şifre oluşturması gerekmektedir. Şifre

belirleme kuralları aşağıda verilmiştir.

● Şifreniz en az altı, en çok on karakter uzunluğunda olmalıdır.

● Şifrenizde en az bir büyük harf, bir küçük harf ve bir de Türkçe karakter “ç, ğ, ı, ö, ü, ş” bulunmalıdır.

● Şifreniz, harflerin yanı sıra, rakam ve “?, @, !, #, +, -, *, %” gibi özel karakterler içermelidir.

● Şifrenizde ardışık (birbiri ardından gelen) rakam veya harfler (abc, 123 gibi) yan yana yer almamalıdır.

● Aynı karakterler (aa, BB, Cc, 11, XX gibi) peş peşe kullanılmamalıdır.

ŞİFRE

Buna göre Eyüp, aşağıdaki şifrelerden hangisini oluşturursa siteye üye olabilir?

A) KR35ef7*üvl B) 345Bir16!ş C) Bc275Öz D) @257Çığ46

211

TÜRKÇE 8 SÖZEL MANTIK VE MUHAKEME - 2

1, 2 ve 3. soruları aşağıdaki metne göre

cevaplayınız.

4.

Aşağıdaki tabloda Beşiktaş-Kadıköy arasında sefer

yapan vapurların hareket saatleri verilmiştir.

Bir matematik öğretmeninin yaptığı sınava katılan Arzu,

Bilal, Ceylan, Devran ve Erol adlı öğrencilerin sınavdan

aldıkları notlarla ilgili şunlar bilinmektedir:

• Sınavda alınan en yüksek not 100, en düşük not da

60’tır.

• Her bir öğrencinin notu farklıdır ve öğrencilerin aldıkları

notlar arasında onar puanlık fark vardır.

• En düşük notu Bilal almıştır.

• Sadece iki kişi Arzu’dan daha yüksek not almıştır.

• Ceylan’ın notu, Devran’ınkinden düşüktür.

• Erol’un notu Devran’ın notundan yüksek değildir.

SEFER

YÖNÜ

PAZARTESİ

SALI

ÇARŞAMBA

PERŞEMBE

CUMA

C.TESİ

PAZAR

K-B 08.00 08.30 07.10 07.50 07.00 09.00 09.00

B-K 17.00 17.10 17.20 17.30 17.40 18.00 18.00

K-B 17.30 17.50 17.30 17.30 17.10 18.30 18.30

B-K 18.00 18.10 18.20 18.30 18.50 20.00 20.00

K – B

B - K

Kadıköy-Beşiktaş

Beşiktaş- Kadıköy

1.

2.

Verilen bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi kesinlikle

yanlıştır?

A) Erol’un notu, Ceylan’ın notundan yüksektir.

B) Erol’un notu, Arzu’nun notundan düşüktür.

C) Ceylan 70 almıştır.

D) Devran’ın notu 90’dır.

Buna göre hangi öğrencilerin sınav notu 70 olabilir?

A) Erol ve Devran

B) Ceylan ve Devran

C) Devran ve Arzu

D) Erol ve Ceylan

Yukarıdaki tablodan hareketle aşağıdakilerden hangisi

doğrudur?

A) Hafta içi öğleden önce Beşiktaş – Kadıköy

yönünde sefer bulunmamaktadır.

B) Hafta sonu Beşiktaş – Kadıköy yönünde

20.00’de sefer yapılamamaktadır.

C) Hafta içi Kadıköy – Beşiktaş yönünde en erken

sefer çarşamba günüdür.

D) Hafta sonu Kadıköy – Beşiktaş yönünde

19.00’dan sonra sefer bulunmaktadır.

5.

Nilgün, dokuz sorulu bir anketin her sorusunu “Evet”

ya da “Hayır” şeklinde cevaplamıştır.

3.

Ceylan’ın aldığı notun, Arzu’nun aldığı nottan yüksek

olduğu biliniyorsa aşağıdakilerden hangisi yanlış

olur?

A) En yüksek notu Devran almıştır.

B) İki kişi Arzu’dan daha düşük not almıştır.

C) Erol, Arzu’dan daha yüksek not almıştır.

D) Ceylan’ın notu 70 değildir.

Nilgün’ün cevaplarıyla ilgili şunlar bilinmektedir:

• Her soruya bir öncekinden farklı cevap vermiştir.

• Dördüncü soruya “Evet” cevabını vermiştir.

Buna göre Nilgün kaç soruya “Hayır” cevabını

vermiştir?

A) 3 B) 4 C) 5 D) 6

212

TEST - 2

6.

SAHNE

A

B

C

D

E

F

G

H

İ

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Yukarıda bir tiyatro salonunun yerleşim planı görülmektedir.

Tiyatro salonunda A-1, C-7, F-2, İ-4 numaralı koltuklarda Ali, Remziye, Oktan, Buket adlı dört arkadaş oturmaktadır.

• En ön sırada oturan kişi bir erkektir.

• Oktan ile Buket’in arasında beş koltuk sırası vardır.

Buna göre Remziye, hangi koltukta oturmaktadır?

A) A-1 B) C-7 C) F-2 D) İ-4

7.

Uçun kuşlar / şimdi / ormanlar / dikenler

Uçun / dağlarında / koynunda / içinde

Doğduğum / mor sümbül / bir serin / sarı gül

Yere / vardır / dere / vardır

Bu dörtlükte her dizenin eğik çizgiyle (/) gösterilen ilk bölümleri yukarıdan aşağıya okunduğunda birinci dizeyi,

ikinci bölümleri ikinci dizeyi, üçüncü bölümleri üçüncü dizeyi, dördüncü bölümleri ise dördüncü dizeyi oluşturmaktadır.

Buna göre dörtlüğün ikinci dizesi aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?

A) Şimdi / dağlarında / mor sümbül / vardır

B) Uçun kuşlar / koynunda / doğduğum / mor sümbül

C) Ormanlar / uçun kuşlar / doğduğum / yere

D) Dikenler / içinde / bir serin / dere

213

TÜRKÇE 8


1.

Aşağıda bir sinema salonunda gösterimde olan filmlerin seansları verilmiştir.

Hızlı ve öfkeli Alacakaranlık efsanesi Buz devri Karayip korsanları

Seanslar Seanslar Seanslar Seanslar

12.00-14.00 14.00-15.45 13.30-15.00 14.00-16.15

15.00-17.00 16.30-18.15 16.00-17.30 17.00-19.15

18.00-20.00 19.00-20.45 19.00-20.30 20.00-22.15

Ahmet, Berrin, Cem, Dilek ve Emre adlı beş arkadaş hafta sonunda sinemaya girmeye karar vermişler. Bu kişilerin

izledikleri filmler hakkında şunlar bilinmektedir:

• Dilek saat 17.30’da biten bir filmi izlemiştir.

• Ahmet’in izlediği film süre bakımından en uzundur.

• Emre, saat 13.00’den önce başlayan bir filme gitmiştir.

• Berrin ve Ahmet aynı filmi farklı saatlerde izlemiştir.

• Cem’in izlediği filmin ilk seansı 14.00 başlıyor, son seansında ise ondan geç biten bir film var.

Bu bilgilere göre Ahmet ve Berrin’in izlediği film aşağıdakilerden hangisidir?

A) Hızlı ve Öfkeli B) Alacakaranlık Efsanesi

C) Buz Devri D) Karayip Korsanları

2.

Aşağıdaki tabloda ligdeki dört takımın puan ve averaj durumu verilmiştir.

Attığı Gol Yediği Gol Puan

Galatasaray 39 11 42

Fenerbahçe 35 8 41

Beşiktaş 43 16 39

Başakşehir 17 21 34

(Averaj: Atılan ve yenilen gol arasındaki fark.)

Bu tabloya göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Galatasaray’ın attığı gol sayısı, Başakşehir’in attığı ve yediği gollerin toplamından daha fazladır.

B) Yediği gol sayısı en az olan takım Fenerbahçe’dir.

C) Gol averajı en iyi olan takım Beşiktaş’tır.

D) Başakşehir, averaj olarak ekside olan tek takımdır

214

TEST - 3

3.

K

4.

Her katında iki daire bulunan üç katlı bir binada öğretmen, ressam, doktor, mühendis ve mimar

oturmaktadır.

Oturdukları daireler ile ilgili şunlar bilinmektedir:

• Ressam son katta oturmaktadır.

• Dairelerden biri boştur.

• Öğretmen, 4 numaralı dairede oturmaktadır.

• Ressam ile mimar arasında doktor oturmaktadır.

• Mühendis 1. katta oturmaktadır.

Verilen bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi kesinlikle doğrudur?

A) Doktorun yan tarafında mühendis oturuyor.

B) Ressam 6 numaralı dairede oturuyor.

C) Öğretmenin yan tarafındaki daire boştur.

D) Mimar 1 numaralı dairede oturmaktadır.

215

TÜRKÇE 8


1, 2 ve 3. soruları aşağıdaki bilgilere göre cevaplayınız.

3 2 1

4

8

5

6

7

Bir şirkette çalışan Arzu, Boran, Ceyda, Deniz, Erdal, Fidan, Güven ve Hazal adlı kişiler toplantı yapacaklardır.

Bu kişilerin toplantı masasındaki oturma düzeniyle ilgili şunlar bilinmektedir:

• 8 numaralı koltukta Ceyda oturacaktır.

• Deniz, 3 numaralı Koltuğa oturacaktır.

• Boran, Fidan’ın yanındaki koltukta oturacaktır.

• Deniz, Güven’in yanındaki koltukta oturmayacaktır.

• Hazal ve Boran’ın arasındaki koltukta oturan kişi Arzu’dur.

1.

Boran, aşağıdaki numaralanmış koltuklardan hangilerine oturmuş olabilir?

A) 4 veya 5 B) 4 veya 7 C) 5 veya 6 D) 6 veya 7

2.

4 numaralı koltuğa kimler oturmuş olabilir?

A) Arzu veya Boran B) Hazal veya Fidan

C) Fidan veya Erdal D) Boran veya Fidan

3.

Güven kaç numaralı koltukta oturmaktadır?

A) 1 B) 2 C) 4 D) 5

216

TEST - 4

4.

Ahmet, Haşim, Hava, Macit, Merve, Serkan ve Zeliha adlı

kişiler yaz tatilinde sahil şehirleri olan İstanbul, İzmir, Antalya

ve Mersin’e tatile gideceklerdir. Bu kişilerin gittikleri

yerler hakkında şunlar bilinmektedir:

• İzmir’e bir kişi, diğer şehirlerin her birine iki kişi

gitmiştir.

• İstanbul’a giden kişilerden biri Zeliha, diğeri ise bir

erkektir.

• İzmir’e giden kişi, erkek değildir.

• Haşim ve Merve aynı yere gitmişlerdir.

• Macit, Mersin’e gitmemiştir.

• Mersin’e giden kişilerden biri Serkan’dır.

6.

5

3

1

6

4

2

Uğur, Özgür, Edip; Zeynep,

Nisan, Emine adlı arkadaşlar

geziye gitmek üzere bir araca

binerler. Araçtaki koltuk numaraları

şekildeki gibidir.

Bu kişilerin araçtaki oturma düzenleriyle ilgili şunlar

bilinmektedir:

• Özgür 1 numaralı koltukta oturmaktadır.

• Nisan, Özgür’ün çaprazının arkasındaki koltukta

oturmaktadır.

Verilen bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi kesinlikle

doğrudur?

A) Macit, İstanbul’a gitmiştir.

B) Ahmet, Antalya’ya gitmiştir.

C) Haşim’in gittiği şehir Mersin’dir.

D) Merve, İzmir’e gitmiştir.

• Uğur ve Emine ne en önde ne de en arkada

oturmaktadır.

• Nisan’ın yanındaki koltukta bir erkek oturmaktadır.

Buna göre, Edip kaç numaralı koltukta oturmaktadır?

A) 2 B) 3 C) 4 D) 5

5.

Yusuf ve Enes, altı sorulu bir anketin her sorusunu “Evet”

ya da “Hayır” şeklinde cevaplamışlardır.

Bu kişilerin cevaplarıyla ilgili şunlar bilinmektedir:

• Yusuf ve Enes, ikinci soruya “Hayır” cevabını

vermişlerdir.

• Yusuf ve Enes, beşinci soruya aynı cevabı

vermişlerdir.

• Enes, her soruya bir öncekinden farklı cevap

vermiştir.

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi kesin olarak

yanlıştır?

7.

Yedi binadan oluşan bir sitedeki binalar birden yediye

kadar numaralanmıştır. Bu binaların ikisi mor, ikisi kırmızı,

üçü de beyazdır. Binaların renkleriyle ilgili aşağıdaki

bilgiler verilmiştir:

• Beyaz binaların hepsinin numarası çift sayıdır.

• 1. bina mor değildir.

• En baştaki ve en sondaki binalar farklı renktedir.

Aşağıdakilerden hangisi kırmızı binalardan biri

olamaz?

A) 1. B) 3.

A) Yusuf, beşinci soruyu “Evet” diye cevaplamıştır.

B) Enes, dördüncü soruyu “Hayır” diye cevaplamıştır.

C) Enes, ilk soruyu “Hayır” diye cevaplamıştır.

D) Yusuf, son soruyu “Evet” diye cevaplamıştır.

C) 5. D) 7.

217

TÜRKÇE 8

Dikenli Test

TÜRKÇE 8 SÖZEL MANTIK VE MUHAKEME -5

Dikkat !

1, 2 ve 3. soruları aşağıdaki açıklamaya

göre yapınız.

4,5 ve 6. soruları aşağıdaki bilgilere göre

cevaplayınız.

1.

Bir cumartesi günü Ahmet, Berat, Haluk adlı erkeklerle,

Ceyda, Dilek, Esra, Filiz adlı kızlar piknik, tiyatro ya

da kafeye gitme seçeneklerinden birini tercih etmiştir.

Bu kişilerin tercihleriyle ilgili olarak aşağıdaki bilgiler

verilmiştir:

• Esra pikniğe gitmiştir.

• Berat, Ceyda ile aynı yere gitmiştir; Dilek ise

onlardan farklı bir yere gitmiştir.

• Tiyatroya yalnızca iki kız gitmiştir.

• İkisi erkek, biri kız olmak üzere üç kişi kafeye

gitmiştir.

Bu bilgilere göre, aşağıdakilerden hangisi kesinlikle

doğrudur?

Katılımcıların “evet” (E) ya da “hayır” (H) biçiminde yanıtladığı

beş sorulu bir ankette Kemal, Leyla, Mehmet,

Nazlı ve Orhan adlı kişilerin yanıtlarıyla ilgili şunlar

bilinmektedir:

• Herkes her soruyu yanıtlamıştır.

• Kemal, üç tanesi art arda olmak üzere dört soruya H

yanıtını vermiştir.

• Leyla, iki tanesi art arda olmak üzere üç soruya

E yanıtını vermiştir.

• Kemal ve Orhan ikinci soruya H yanıtını vermişlerdir.

• Leyla, Mehmet ve Nazlı dördüncü soruya H yanıtını

vermişlerdir.

• Nazlı, her soruya bir öncekinden farklı yanıt vermiştir.

• Mehmet, tüm sorulara aynı yanıtı vermiştir.

• Orhan, tüm sorulara Mehmet’le aynı yanıtı vermiştir.

A) Esra ve Ceyda farklı yerlere gitmişlerdir.

B) Ahmet kafeye gitmiştir.

C) Haluk ve Berat tiyatroya gitmişlerdir.

D) Dilek pikniğe gitmiştir.

4.


doğrudur?

A) Nazlı, ikinci soruya H yanıtını vermiştir.

B) Kemal, üçüncü soruya E yanıtını vermiştir.

C) Orhan, dördüncü soruya E yanıtını vermiştir.

D) Leyla, üçüncü soruya H yanıtını vermiştir.

2.

Aşağıdakilerden hangisi kesinlikle yanlıştır?

A) Haluk kafeye gitmiştir.

B) Berat ve Ceyda pikniğe gitmişlerdir.

C) Ahmet pikniğe gitmiştir.

D) Ahmet ve Esra farklı yerlere gitmişlerdir.

5.

Aşağıdakilerin hangisinde verilen iki kişinin de birinci

soruya H yanıtı verdikleri kesindir?

A) Kemal ve Leyla B) Kemal ve Mehmet

C) Leyla ve Nazlı D) Nazlı ve Orhan

3.

Aşağıdakilerden hangisinin, nereye ve kimle gittiği

kesin olarak bilinmektedir?

A) Ahmet B) Haluk

C) Ceyda D) Dilek

6.

Bu bilgilere göre, Leyla, ikinci, üçüncü ve beşinci sorulardan

hangilerine kesinlikle E yanıtını vermiştir?

A) Yalnız ikinciye B) Yalnız üçüncüye

C) İkinci ve beşinciye D) Üçüncü ve beşinciye

218

TEST - 5

7, 8 ve 9. Soruları aşağıdaki bilgileregöre

cevaplayınız.

10, 11 ve 12. soruları aşağıdaki bilgilere göre

cevaplayınız.

Ali, Celal, Fatih, Hüseyin adlı erkeklerle, Bahar, Dila,

Esra ve Gamze adlı kızlar bir iş yerine yaptıkları iş

başvurusu üzerine, bir gün içinde sırayla mülakata

çağrılmışlardır.

Mülakatlarla ilgili olarak aşağıdaki bilgiler verilmiştir:

• Mülakatlar 09.00’da başlamıştır ve adaylar

yarımşar saat arayla görüşmeye alınmıştır.

• 12.00’de öğle yemeği için ara verilmiş ve

mülakatlara 13.00’te tekrar başlanmıştır.

• Celal, mülakata 2. sırada girmiştir.

• Hüseyin, mülakata 10.30’da girmiştir.

• Ali, mülakata Esra’dan hemen sonra ve öğleden

önce girmiştir.

• Bahar, mülakata öğleden sonra girmiştir.

• Mülakata ilk giren aday erkektir.

10.

Bir yüzme yarışmasına, Fransa, Ukrayna, İngiltere,

İsviçre ve Çin’den dokuz sporcu yarışmıştır.

• Yarışa en çok sporcuyla katılan ülke Ukrayna’dır.

• Fransa ve Çin yarışa birer sporcuyla katılmıştır.

• Yarışın sonunda birinci, beşinci ve sekizinci sırayı

Ukraynalı sporcular almıştır.

• Her İsviçreli sporcunun ardından bir Ukraynalı sporcu

yarışı bitirmiştir.

• Yarışı art arda bitiren sporculardan hiçbiri aynı ülkeden

değildir.

Bu bilgilere dayanarak, yarış sonunda hangi iki

ülkenin sporcularının sıralamadaki yeri kesinlikle

bilinebilir?

A) İsviçre ve İngiltere B) Ukrayna ve İsviçre

C) Fransa ve İngiltere D) Ukrayna ve Fransa

7.


doğrudur?

A) Bahar, mülakata 7. sırada girmiştir.

B) Gamze, mülakata 8. sırada girmiştir.

C) Hüseyin, mülakata Esra’dan hemen önce girmiştir.

D) Dila, mülakata Celal’den hemen sonra girmiştir.

11.

Verilen bilgilere göre, Çinli sporcunun yarışı kaçıncı

sırada bitirmiş olması mümkün değildir?

A) İkinci B) Üçüncü

C) Dördüncü D) Altıncı

8.

9.

Aşağıdakilerden hangisi kesinlikle yanlıştır?

A) Dila, mülakata öğleden sonra girmiştir.

B) Esra, mülakata öğleden önce girmiştir.

C) Gamze, mülakata 10.00’da girmiştir.

D) Fatih, mülakata 13.00’te girmiştir.

Aşağıdakilerin hangisinden sonra kimin mülakata

girdiği kesin olarak bilinmektedir?

A) Fatih B) Celal

C) Dila D) Gamze

12.

Fransız yüzücünün yarışı dokuzuncu sırada bitirdiyse

altıncı sırada,

I. İngiltere,

II. Çin,

III. Ukrayna

ülkelerinden hangilerinin sporcuları bitirmiş olabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II

C) Yalnız III D) I ya da II

219

TÜRKÇE 8

CEVAP ANAHTARI

1. KONU:


TEST - 1 1-D 2-B 3-C 4-C 5-D 6-A 7-A 8-C 9-D

TEST - 2 1-B 2-C 3-D 4-B 5-A 6-D 7-C 8-A

TEST - 3 1-B 2-B 3-C 4-A 5-B 6-A 7-C 8-D 9-C

TEST - 4

DİKENLİ TEST

1-B 2-A 3-A 4-C 5-C 6-A 7-C 8-B 9-D 10-B

2. KONU:

SÖZCÜKTE ANLAM

TEST - 1 1-B 2-A 3-D 4-A 5-D 6-D 7-A

TEST - 2 1-D 2-D 3-A 4-C 5-C 6-B

TEST - 3 1-A 2-C 3-B 4-A 5-D 6-A 7-B 8-D 9-D 10-C 11-A 12-B

TEST - 4 1-C 2-B 3-D 4-A 5-A 6-C 7-B 8-B

TEST - 5 1-A 2-D 3-D 4-A 5-C 6-A 7-A 8-C 9-B

TEST - 6

DİKENLİ TEST

1-D 2-C 3-C 4-B 5-D 6-D 7-B 8-A 9-D

3. KONU:

CÜMLEDE ANLAM

TEST - 1 1-D 2-A 3-C 4-C 5-D 6-D 7-B 8-C 9-D 10-C 11-A 12-C

TEST - 2 1-A 2-B 3-C 4-A 5-B 6-D 7-B

TEST - 3 1-A 2-C 3-D 4-C 5-C 6-D 7-A 8-A 9-B 10-B

TEST - 4 1-D 2-A 3-D 4-B 5-C 6-D 7-D 8-A 9-B

TEST - 5 1-A 2-D 3-D 4-A 5-C 6-B 7-C 8-B 9-B 10-A 11-C 12-B

TEST - 6

DİKENLİ TEST

1-A 2-B 3-B 4-A 5-D 6-D 7-B 8-A 9-D 10-C

4. KONU:

DEYiMLER VE ATASÖZLERi

TEST - 1 1-B 2-A 3-B 4-C 5-A 6-B 7-C 8-A 9-A

TEST - 2 1-A 2-A 3-B 4-B 5-C 6-A 7-B 8-B

TEST - 3

DİKENLİ TEST

1-D 2-A 3-B 4-D 5-B 6-C 7-B 8-C 9-C 10-D

220

5. KONU:

PARAGRAFTA ANLAM

TEST - 1 1-C 2-A 3-A 4-C 5-B 6-A 7-A

TEST - 2 1-A 2-B 3-B 4-D 5-D 6-C

TEST - 3 1-B 2-D 3-A 4-C 5-B 6-D 7-A

TEST - 4 1-A 2-C 3-B 4-A 5-A 6-B 7-D 8-C

TEST - 5 1-A 2-B 3-A 4-D 5-A 6-A 7-C

TEST - 6 1-C 2-A 3-D 4-B 5-A 6-C 7-D 8-A

TEST - 7 1-D 2-A 3-B 4-C 5-D 6-C

TEST - 8 1-D 2-A 3-C 4-B 5-D 6-A 7-B

TEST - 9 1-C 2-C 3-B 4-D 5-C 6-A

TEST - 10 1-D 2-D 3-A 4-C

TEST - 11 1-B 2-A 3-D 4-B 5-B 6-A 7-A 8-C

TEST - 12 1-C 2-B 3-B 4-D 5-B 6-C

TEST - 13 1-B 2-C 3-D 4-B 5-B 6-A

TEST - 14 1-B 2-B 3-C 4-B 5-D 6-C 7-D

TEST - 15 1-A 2-B 3-A 4-D 5-B 6-C 7-B 8-D

TEST - 16 1-B 2-A 3-B 4-D 5-C 6-A 7-B 8-D 9-B 10-A

TEST - 17

DİKENLİ TEST

1-C 2-C 3-D 4-C 5-A 6-D 7-A 8-C 9-A

6. KONU:

FiiLiMSiLER (EYLEMSiLER)

TEST - 1 1-B 2-C 3-D 4-A 5-C 6-A 7-D 8-D 9-C 10-B

TEST - 2 1-B 2-B 3-C 4-D 5-C 6-D 7-A

TEST - 3 1-D 2-D 3-B 4-A 5-A 6-C 7-A 8-D

TEST - 4 1-A 2-B 3-D 4-A 5-C 6-B 7-C 8-C 9-D 10-A 11-B 12-A

TEST - 5 1-A 2-C 3-A 4-C 5-C 6-A 7-B 8-A 9-A 10-B 11-C 12-C

TEST - 6

DİKENLİ TEST

1-B 2-D 3-C 4-B 5-A 6-D 7-D 8-C 9-C 10-D 11-C

7. KONU:

CÜMLENiN ÖGELERi

TEST - 1 1-A 2-D 3-A 4-D 5-D 6-B 7-D 8-C 9-D 10-C

TEST - 2 1-D 2-B 3-D 4-A 5-C 6-A 7-A 8-C 9-D 10-B 11-D 12-C

TEST - 3 1-C 2-C 3-B 4-D 5-C 6-B 7-B 8-C

TEST - 4 1-D 2-A 3-C 4-D 5-C 6-C 7-A 8-B

TEST - 5

DİKENLİ TEST

1-B 2-C 3-C 4-D 5-D 6-B 7-D 8-C 9-D 10-B

221

TÜRKÇE 8

8. KONU:

FiiLDE ÇATI

TEST - 1 1-D 2-D 3-A 4-D 5-C 6-C 7-D

TEST - 2 1-C 2-B 3-D 4-A 5-B 6-A 7-D 8-D

TEST - 3 1-D 2-D 3-A 4-D 5-A 6-A 7-D 8-B 9-D 10-B 11-A 12-B

TEST - 4

DİKENLİ TEST

1-B 2-A 3-C 4-A 5-B 6-B 7-C 8-D 9-B 10-D 11-B

9. KONU:

CÜMLE TÜRLERi

TEST - 1 1-A 2-C 3-A 4-A 5-B 6-C 7-B 8-D

TEST - 2 1-C 2-D 3-D 4-C 5-B 6-B 7-A 8-D 9-C 10-A

TEST - 3 1-B 2-D 3-A 4-C 5-C 6-D 7-A 8-B 9-A 10-D

TEST - 4 1-D 2-D 3-C 4-A 5-A 6-C 7-D 8-A 9-B 10-A 11-A 12-C

TEST - 5

DİKENLİ TEST

1-C 2-B 3-A 4-B 5-A 6-D 7-B 8-A 9-D 10-C 11-A 12-C

10. KONU:

ANLATIM BOZUKLUKLARI

TEST - 1 1-A 2-D 3-C 4-B 5-A 6-B 7-C 8-A 9-B 10-D 11-D 12-C

TEST - 2 1-A 2-D 3-D 4-B 5-D 6-B 7-A 8-B 9-C 10-D 11-D 12-A

TEST - 3 1-D 2-B 3-A 4-C 5-C 6-B 7-C 8-C 9-D 10-C

TEST - 4 1-B 2-B 3-C 4-B 5-A 6-A 7-D

TEST - 5

DİKENLİ TEST

1-D 2-A 3-D 4-C 5-A 6-B 7-A 8-B 9-A 10-D 11-A

11. KONU:

YAZIM YANLISLARI

-

TEST - 1 1-C 2-A 3-C 4-B 5-C 6-C 7-D 8-B

TEST - 2 1-C 2-C 3-B 4-B 5-A 6-D 7-C 8-B 9-C 10-C 11-A 12-B

TEST - 3 1-A 2-D 3-C 4-D 5-A 6-C 7-B 8-A

TEST - 4 1-B 2-C 3-D 4-A 5-D 6-D 7-B 8-A 9-D 10-C 11-A 12-A

TEST - 5

DİKENLİ TEST

1-D 2-C 3-D 4-B 5-D 6-D 7-B 8-B 9-D 10-C 11-C 12-D

222

12. KONU:

NOKTALAMA iSARETLERi

-

TEST - 1 1-A 2-A 3-B 4-B 5-A 6-D 7-D

TEST - 2 1-C 2-A 3-A 4-B 5-D 6-A 7-B 8-D

TEST - 3 1-C 2-C 3-B 4-C 5-C 6-B 7-B

TEST - 4 1-B 2-B 3-C 4-A 5-C 6-D 7-C 8-C 9-A 10-B 11-D 12-D

TEST - 5

DİKENLİ TEST

1-D 2-D 3-B 4-A 5-B 6-A 7-A 8-B 9-C 10-C 11-D 12-B

13. KONU:

SÖZ SANATLARI

TEST - 1 1-B 2-C 3-B 4-A 5-B 6-C 7-A 8-C 9-D

TEST - 2

DİKENLİ TEST

1-B 2-B 3-A 4-B 5-B 6-A 7-C 8-D 9-B 10-D 11-C

14. KONU:

YAZI TÜRLERi

TEST - 1 1-D 2-A 3-B 4-C 5-C 6-D

TEST - 2 1-B 2-C 3-A 4-D 5-D 6-C 7-C 8-B 9-A 10-C 11-D

TEST - 3

DİKENLİ TEST

1-A 2-D 3-C 4-B 5-C 6-A 7-C 8-D

15. KONU:

SÖZEL MANTIK - MUHAKEME

TEST - 1 1-D 2-D 3-A 4-D

TEST - 2 1-D 2-D 3-C 4-A 5-C 6-C 7-A

TEST - 3 1-D 2-C 3-A 4-D

TEST - 4 1-C 2-B 3-A 4-A 5-C 6-D 7-D

TEST - 5

DİKENLİ TEST

1-A 2-B 3-D 4-A 5-B 6-C 7-C 8-D 9-A 10-B 11-C 12-A

223

8FULLı

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?