Batı Müziği Tarihi 9. sunu

3. Rönesans Müziğini Oluşturan Ekoller
4. Rönesans’ta Toplu Müzik Yapma Anlayışı

İçerik
• Rönesans Müziğini Oluşturan Ekoller
• Rönesans’ta Toplu Müzik Yapma Anlayışı
• Rönesans Döneminde Başlıca Müzik Türleri
• Rönesans Döneminde Kullanılan Çalgılar

Rönesans Müziğini Oluşturan
Ekoller
• On beşinci yüzyılın ilk yarısında kilise müziğinde
çalgıyı ilk kez kullanan ve Gregor melodilerini özgürce
ilk süsleyen besteci John Dunstable (1370-1453)’dır.
Rönesans’ta müziğin farklı özellikler kazanması
Burgonya ve Flaman bestecileri ile başlamıştır.
• Bu dönemde, birçok önemli besteci yetişmesinde
etkili olan okullardan en önemlileri Flemenk Okulu
veya Burgonya Okulu ve Roma Okulu’dur.

• Rönesans Döneminde birçok besteci İtalya’da ve
Flemenk’te (on altıncı yüzyılda Hollanda başta olmak
üzere Belçika, Luxemburg, Fransa ve Almanya’yı da
içine alan on yedi eyaletten oluşan geniş bir bölge) ,
bütün Avrupa’da dinî müziğin yanında din dışı müziğe
seçkinlik kazandıran çalışmalar yapmışlardır.

• Bu okullarda yetişen bestecilerden, Guillaume Dufay (1400-
1474), Johannes Ockeghem (Yohans Okegem, 1410-1497),
Josquin Despres (Hoskin Despres, 1440-1521), Adrian
Willaert (Edriyın Vilard, 1490-1562), Thomas Tallis (Tomas
Tallis, 1505-1585), Giovanni Pierluigi de Palestrina (Covanni
Piyerluici de Palestrina,1525-1594), Orlando di Lasso
(Orlando di Lasu, 1530-1594), William Byrd (Vilyım Bayrd,
1540-1623),Thomas Luis de Victoria (Tomas Lui de
Viktorya, 1548-1611) gibi sanatçılar besteleriyle önceki
dönemlerdehâkim olan müzik geleneğine sadık kalarak
yeni ekoller oluşturmuşlar ve kendilerinden sonra gelen
bestecilere ışık tutmuşlardır.

Rönesans’ta Toplu Müzik Yapma
Anlayışı
• On beşinci ve on altıncı yüzyıllarda çalgılara ve çalgı
müziğine önem verilmeye başlanmıştır.
• Rönesans’ın yaşam sevinci dönemin danslarına
yansımış ve çalgılar için ve çalgı toplulukları için
bestelenen müzik doğmuştur.
• Farklı ton arayışları, o güne kadar görevleri vokal
müziğe eşlik etmek olan çalgıların, estampie
(estampi) adı verilen yalnızca çalgısal eserler
seslendirmek üzere topluluklar oluşturmalarını
sağlamıştır.

• Çalgı müziği, Rönesans’tan Barok Döneme geçişte vokal
müzik kadar önem kazanmaya başlamıştır.
• Vokal biçimleri için bestelenen müzikler çalgı
topluluklarına uyarlanmış ve çalgılar da çağın coşkun
tınılarını sunmak üzere zenginleştirilmişlerdir.
• Özellikle Rönesans’ın son dönemlerinde çalgılar ve çalgılar
için yazılan müziğin tekniği de gelişmeye başlamıştır.
• İnsan seslerindeki ayrıma benzer bir ayrım çalgı aileleri için
de yapılmıştır.
• Aynı ses yapısında farklı büyüklükteki çalgılar için
oluşturulan çalgı gruplarına consort (konsort) adı
verilmiştir.

• Vokal müzik, Rönesans Dönemine kadar ülkelere göre
farklılık göstermemiş, tek bir örnek olarak
uygulanmıştır.
• Rönesans’tan itibaren her ulus kendine özgü bir vokal
müzik anlayışı geliştirmiştir.
• İngilizler buna carol (karol), Almanlar lied (liid),
Fransızlar ise chanson (şanson) adını vermişlerdir.
• Frottola ise İtalya’da yaygınlaşmış bir karnaval
şarkısıdır.

• On altıncı yüzyıl başlarında önem kazanan müzikle
sözü birleştirme sanatı musica reservata (musika
reservata, korunmuş müzik), Rönesans’ın önemli
özelliklerinden biridir.
• Müziğin ön planda olması yerine sözün ön planda
olması anlayışıdır. Madrigal ve opera gibi vokal
yapıtlarda söz ve beste uyumuna (prozodi) ışık tutan
bu anlayış, dramatik anlatımı güçlendirmiştir.

Rönesans Döneminde Başlıca
Müzik Türleri
• Madrigal: Din dışı bir müzik biçimi olarak ortaya
çıkmış ve gelişmiştir. İçeriği aşk, taşlama, yergi, gibi
konulardan oluşmuştur. Çoğu duygusaldır ve şiirin
ritmini müzikle yansıtırlar.
• Fantasia: Genellikle lavta ve klavyeli çalgılar için
yazılmıştır. Konuları genellikle halk şarkılarından
oluşmuştur.

• Toccato ve prelude: Serbest biçimde yazılmış
eserlerdir. Doğaçlamaya dayalıdır. Org, klavsen ve lavta
için yazılmışlardır.
• Ricercare: Çalgısal bir müzik biçimi olup, org ve lavta
için yazılmış eserlerdir. Yavaş tempolar ve taklitçilik ön
plandadır. Bazı dini müzik eserleri de bu biçime göre
yazılmıştır.
• Canzone: Ricecare’in din dışı yazılmış biçimidir.

• Varyasyon: Başta duyulan bir ana fikrin, ezgi, ritm ve
çok seslilik yönünden değişikliklere uğrayarak bir çok
kez tekrarlandığı ve ona yeni görünüşlerin getirildiği
bir müzik biçimidir. Salih AKKAŞ

Rönesans Döneminde Kullanılan
Çalgılar
• Klavyeli Çalgılar: Org, klavikort, epinet, virginal.
• Telli Çalgılar: Lavta, çitara, arp ve viyola.
• Tahta Üflemeli Çalgılar: Flüt, Yan flüt.
• Bakır Üflemeli Çalgılar: Trompet, kornet, korno.
• Vurmalı Çalgılar: Davul, zil, çelik üçgen, kastanyet, tef,
trampet, gong ve çan. Salih AKKAŞ