Bir Koronavirüsün Otostop Rehberi (1)

M A Y I S 2 0 2 0 | B İ ' D Ü N Y A
Bir Koronavirüsün
Otostop Rehberi
Havada Nasıl Daha Uzun Yolculuk Edeb l r?
Hava Kirliliği Parçacıkları
Üzerinde Koronavirüs Tespit
Edildi
Hava K rl l ğ n n Yoğun Olduğu Bölgelerde V rüsün
Etk s Daha Fazla
Kirli Hava,
Daha Uzun
Mesafe
K rl part küller
v rüsün havada daha
uzun süre
kalab lmes ne yol
açıyor
Adı Korona, soyadı V rus. Nerede doğduğu kes n b l nmemekle b rl kte
tesadüf b r otostop sonucu dünyada mahsur kalmıştır. Dünya
gezegen nden g tmen n çares n de ç v ç v y söker mantığıyla y ne
otostopta arayan Korona, ordan oraya savrularak şler daha da zor hale
get rm şt r. İlk otostop denemes çok başarılı olmamakla b rl kte b r homo
sap ens n öksürük damlacığıyla ancak 2-3 metre mesafe katedeb lm şt r.
Daha sonra homo sap ensler n fos l yakıt d ye n telend rd kler ve bu yolla
havaya bol bol karbond oks t, azotd oks t g b zeh rl gazlar saldıkları b rkaç
yerde yen b r yol keşfetm şt r. Bu zeh rl gazların oluşturduğu k rl hava
parçacıkları onu aracına alırsa çok daha uzun seyahat edeb l r hale
gelm şt r. Gayet v rüscül olan bu hava k rl l ğ parçacıkları da koronanın
h çb r otostopunu ger çev rmem şt r. Bu nedenle k rl havanın yoğun
olduğu bölgelerde daha akt f b r yolculuk geç rm şt r Korona. Ama onun
derd daha uzun seyahat etmek değ l Dünya gezegen n terk etmekt r.
V rüsün tüm bu çabaları onu dünyaya daha da hapsetmekten başka b r şeye
yaramamıştır. Yan henüz.
** **
İtalya, İng ltere, Ç n g b b rçok ülkede yapılan çalışmalar, koronav rüsün
hava k rl l ğ n oluşturan part küller n üzer nde gezeb ld ğ n gösterd .
Detayına g rmeden önce hemen şunu bel rtmel , bu, b rden fazla ülkede

İng ltere’dek araştırmaların sonucunu
se Br stol Ün vers tes 'nden
Prof. Jonathan Re d şöyle özetl yor: “V rüsün havada asılı kaldığı
süreçte, küçük damlacıkların arka plandak kentsel parçacıklar le
b rleş p taşınab lmes aslında çok da şaşırtıcı b r durum olmayab l r.”
Ç n’de kapalı alanlardan toplanan küçük damlacıklarda da
koronav rüsün tesp t ed ld ğ n n notunu da buraya düşel m. Bunlar
dışında, daha öncek çalışmalardan da hava k rl l ğ part küller n n
m krop barındırab ld ğ n ve gr p, kızamık, ağız enfeks yon hastalığı
v rüsler n taşıdığını b l yoruz.
“Ben bir bilim insanıyım ve bir
Bologna Ün vers tes ’ndek ek b n başında bulunan Leonardo Sett çok
şeyi bilmediğim zaman
güzel b r noktaya değ n yor: “Ben b r b l m
nsanıyım ve b r şey
endişelenirim. Eğer biliyorsak,
çözüm arayıp bulabiliriz, ancak
bilmiyorsak sonuçlarıyla can
çekişiriz.”
b lmed ğ m zaman end şelen r m. Eğer b l yorsak, çözüm arayıp
bulab l r z, ancak b lm yorsak sonuçlarıyla can çek ş r z.” Bu sözüyle
küçük b r ht mal n b le göz ardı ed lemeyeceğ n n ve çok daha fazla
araştırma gerekt rd ğ n n altını ç zm ş ve sorunlarla baş etmede
end şelenmek yer ne çözüm odaklı düşünmen n önem n vurgulamış.
Yapılan başka araştırmalar da, Cov d-19 ölümler n n artışı le pandem den öncek yüksek hava k rl l ğ oranları
arasındak korelasyonu göster yor . Çünkü çevresel b r faktörün dışında nsanın bağışıklığıyla lg l b r durum da söz
konusu. K rl havaya uzun süre maruz kalmak, d rekt olarak akc ğere zarar verd ğ ç n nsanları Cov d-19'a karşı daha
savunmasız hale get r yor. Aslında el m zde uzun yılların çalışmalarından elde ett ğ m z çok kıymetl b r b lg zaten var:
K rl havaya uzun süre maruz kalan b reylerde c dd akc ğer sorunları ortaya çıkıyor. Çok küçük oldukları
ç n
akc ğerlere kolaylıkla g reb len k rl part küller özell kle solunum s stem ne zarar ver yor. Ve koronav rüsün ölümcül
olma sebeb b l yorsunuz k akc ğerler b t rmes . İşte bu yüzden hava k rl l ğ nsanları daha savunmasız hale get r yor.
Bu nedenle de konuştuğumuz tüm bu araştırmalar aslında mantıklı sonuçlar çer yor. Her ne kadar henüz bel rs zl ğ n
korusa da şu mesajı ver yor:
Hava k rl l g n n v rüsün yay lma yet s n yükseltmedek potans yel b le daha sıkı
önlemler almam z gerekt g n öne ç kar yor. B r ht mal dah l nde olsa dah , r ske
at lamayacak b r durum oldugu ve her halükarda yaln zca eller m z deg l havam z da
tem zlemem z gerekt g n anlat yor.