MANTAR DERGİSİ WORD
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
0
MANTARLAR
Kasım 2020
Şapkalı mantarlar
Küf mantarları
Parazit mantarları
Maya mantarı
Mantarın faydaları
Mantarın zararları
Bunları biliyor musunuz¿
3...Mantarların Genel Özellikleri
3...Şapkalı Mantarlar
4...Küf Mantarları
4...Parazit Mantarları
5...Maya Mantarları
6...Mantarların Yararları
7...Mantarların Zararları
7...Bunları Biliyor
musunuz?
MANTARLARIN GENEL ÖZELLİKLERİ VE
ÇEŞİTLERİ
Kendi besinlerini kendileri üretemeyen basit yapılı canlılara mantar denir. Mantarların kök,
gövde ve çiçekleri yoktur. Mantarlar genellikle ılık ve nemli bölgelerde yaşarlar. Mantarlar bitki
değildir. Besin maddelerini dışarıdan hazır olarak alırlar. Mantarlar; “spor” adı verilen hücreler
sayesinde yayılır ve ürerler. Besinlerini diğer canlılardan, bitki ve hayvan atıklarından sağlarlar.
Mantarlar dört grupta incelenir.
1) Şapkalı Mantarlar
Canlıların besin olarak kullandığı mantarlardır. Toprakta ve ağaç gövdelerinin toprağa
yakın bölümlerinde yaşarlar. Vitamin ve protein yönünden zenginlerdir. Şapkalı mantarlarda
gerçek kök ve gövde bulunmaz. Şapkalı mantarların bazıları zehirli, bazıları zehirsizdir.
Şapkalı mantarların bir bölümü kültür mantarı olarak insanlar tarafından bahçelerde
yetiştirilmektedir. Bunlar zehirli değildir.
2) Küf Mantarları
Uzun süre açıkta ve nemli ortamlarda bırakılan besinlerin üzerinde biriken
mantarlardır. Küf mantarları besinlerin renginin, kokusunun ve tadının değişmesine sebep
olur. Besinlerin bozulmasına ve bazı hastalıklara neden olur. Küf mantarları canlı kalıntılarını
çürüterek yaşar. Bu nedenle küflü besinler yenmemelidir. Küf mantarları genelde nemli ve
ılık ortamlarda yaşarlar.
3) Parazit Mantarları
İnsan, hayvan ve bitkilerde hastalıklara neden olan mantarlardır. Bu mantarlar
çürümüş bitki ve hayvan atıkları ile kalıntıları üzerinde yaşar. Canlı vücudundaki akciğer,
bağırsak, deri, kemik gibi kısımlara yerleşerek yaşar ve bu yapı ve organlara zarar verebilirler.
Hastalık yapan mantarlar; insanların el ve ayaklarında kaşıntılı yaralara, el ve ayak
tırnaklarında şekil bozukluklarına, bebeklerin ağzında pamukçuk hastalığına ve saç
dökülmesine neden olan saçkıran hastalığına sebep olur. Bundan dolayı başkalarına ait havlu,
tarak, terlik, çamaşır gibi özel eşyalar kullanılmamalıdır.
4) Maya Mantarları
Mayalanma olaylarını gerçekleştiren gözle görülemeyecek kadar küçük mantarlardır.
Sütün mayalanarak yoğurt ve peynire dönüşmesini, hamurun mayalanmasını, üzümden sirke
yapılmasını, turşunun mayalanmasını sağlarlar. Maya mantarlarının çoğalabilmeleri için besin
(şeker), nem (su) ve sıcaklık gibi şartların uygun olması gerekir. Cansız gibi görünen maya,
ortam şartları uygun olduğunda çoğalır.
Mantarların sağlığa faydaları arasında kilo kaybı, yüksek kolesterol seviyelerinden
kurtulma ve diyabet sayılabilir. Mantarlar zengin bir lif kaynağıdır. Ayrıca mantarda bulunan
selenyum, C vitamini ve D vitamini bağışıklık sisteminin gücünü artırmada yardımcı olur.
Şimdi, mantarın sağlık açısından faydalarına daha yakından bakalım… Mantarın faydaları
nelerdir? İşte bilinmesi gerekenler…
MANTARIN FAYDALARI
Besin olarak tüketilir. Mayalanma olaylarını gerçekleştirir. Antibiyotik
yapımında kullanılır. Canlı atıklarının yapısında bulunan maddeleri, canlıların tekrar
kullanılabileceği hale getirir. Doğal dengenin korunmasını sağlar.
Mantarın sağlık açısından faydalarından bazıları şunlardır:
Anti-kanser
Mantarlar iyi bir selenyumun kaynağıdır. Çalışmalar, selenyum mineralinin
antikanser, antioksidan ve antienflamatuvar olduğunu göstermektedir. Bu da potansiyel ve
kanser, kalp hastalıkları, tiroid hastalığı ve bilişsel düşüş riskini azaltmada yardımcı olabilir.
Kolesterolün düşürülmesine yardımcı olurlar
Genel olarak, mantarlar kolesterol içermezler, fakat aynı zamanda iyi bir kitin ve betaglukan
kaynağıdırlar, bu da kolesterolü düşüren liflerdir.
Kemik sağlığını artırabilir
Pişmiş mantarın tek bir porsiyonu; günlük olarak önerilen ve sağlıklı kemikleri
korumak için gerekli temel vitamin olan bakırın üçte birini sağlayabilir. Mantarlar ayrıca,
kalsiyumun emilimini sağlayarak kemiklere yardımcı olan D vitamini kaynağıdır.
Genç kalmaya yardımcı olur
2017 yılında yapılan bir çalışmaya göre, mantarlarda yüksek seviyelerde ergotiyonin
ve glutatyon adı verilen iki antioksidan bulunur. Bu antioksidanlar bir arada bulunduğunda,
vücudu görünür yaşlanma belirtilerine neden olan fizyolojik strese karşı korumak için çok sıkı
çalışırlar.
Enerji kaynağı
Mantarlar B vitaminleri bakımından zengindir: riboflavin (B2), folat (B9), tiamin
(B1), pantotenik asit (B5) ve niasin (B3). Bunlar, vücudun, tükettiğimiz yiyeceklerden
faydalanmasına ve vücudun her yerine oksijen taşıyan kırmızı kan hücrelerinin üretilmesine
yardımcı olur.
Bağışıklık sistemini güçlendirir
Antioksidan bakımından zengin olan mantar vücudun direncini artırdığından
hastalılara yakalanma oranını azaltır. Karaciğer, akciğer ve bağırsaklardaki toksinleri
temizleyerek vücuttan atar.
MANTARLARIN ZARARLARI
Bazı şapkalı mantarlar insanların zehirlenmesine neden olur.
El ve ayaklarda kaşıntıya, saçkıran ve pamukçuk hastalıklarına neden olur.
Yiyeceklerin küflenmesine neden olur.
Buğday, mısır, asma gibi bitkilerde hastalıklara neden olur.
BUNLARI BİLİYOR MUSUNUZ?
Bazı istisnalar haricinde mantar türleri ortalama %90 oranında su içerir.
Büyüme rekoru onların elindedir desek yalan söylemiş olmayız. Bir defa
zemine yerleşen bir mantar, 24 saatte kendi boyutunun 2 katına çıkabilir.
Yeryüzünün en büyük canlısı
ABD’nin Oregon bölgesinde Blue Mountains dağlarında görülen bal mantarı
3,8 kilometre çapında bir alana yayılmış durumda.
Çoğu bölümleri yer altında olan bu mantarların yaşının 1900 ila 8650 yıl
arasında olduğu tahmin ediliyor. Birkaç yıl öncesine kadar kimsenin haberi bile
yokmuş böyle bir mantarın varlığından.
-Satılan en pahalı tekli gıda maddesi 330.000 dolara satılan 1.5 kilogramlık
beyaz trüf mantarıdır.
Karanlıkta parlayan mantar