korkularımı farkediyorum ve yönetiyorum etkinlik

KORKULARI FARKETMEK VE
YÖNETMEK ÜZERİNE
ETKİNLİK

Sevgili ebeveynler ve öğretmenler,
Korku, dışarıda algılanan bir tehlike sonrası hissedilen doğal bir duygudur.
Çocuklarda gelişimsel olarak belirli dönemlerde belirli korkuların olması normal
bir durumdur. Bebeklik döneminde, parlak ışık, yüksek ses, ani durumlar
korkuyu tetikleyici olabilir. Okul öncesi dönemde ise çocuğun hayal gücünün
gelişmesi ve farkındalığının artmasıyla birlikte hayalet, canavar, karanlık, gök
gürültüsü, hırsız korkuları görülebilmektedir. Okul döneminde, çocukların sosyal
ortama dâhil olmasıyla birlikte yalnız kalma, dışlanma korkuları olabilmektedir.
Gelişimsel süreç dışında, çocuklarda korkuyu tetikleyen etmenler;
travmatik durumlar, olumsuz yaşam deneyimleri, ebeveynlik tutumları, hayat
düzenindeki değişikliklerdir.
Korku duygusu, çocuklarda bedensel semptomlara ve belirli durumlardan
kaçınma davranışına sebep olabilmektedir. Bu çocuğun günlük hayatını olumsuz
etkilerken, akademik ve sosyal olarak da problem yaşamasına neden
olabilmektedir.
Bu kitapçık, çocuğunuz/öğrencinizle birlikte ‘korku’ duygusu üzerine
çalışmanıza ve çocuğunuzun/öğrencinizin korku duygusuyla daha sağlıklı bir
şekilde başa çıkmasına yardımcı olmanızı sağlamak için hazırlanmıştır. Kitabın
tek başına yeterli olamayabileceğinin, uzman desteği yerine geçmeyeceğinin
altını çizmek isteriz.
Keyifli çalışmalar dileriz.

Etkinlik 1
Bu çalışmamızda hissettiğimiz duyguları tanıyacağız. Aşağıdaki yüzlere bak ve
boş yüzleri altında yazan duygulara uygun olarak çizerek doldur. Çizimlerin
bittikten sonra ailecek duygu sessiz sineması oynayın ve yüz ifadeleri yaparak
karşınızdakine belirlediğiniz duyguyu anlatmaya çalışın. Bakalım karşındakinin
ne hissettiğini bulabilecek misin?
MUTLULUK
ÜZÜNTÜ
UTANÇ
ÖFKE
KORKU
ŞAŞKINLIK

Etkinlik 2
Bil bakalım aşağıdaki olaylar karşısında bu kişiler hangi duygu/duyguları
hissetmiş olabilir.
Olay: Arkadaşları Ece’ye doğum günü sürprizi hazırlamış.
Duygu:
Olay: Erkan’ın arkadaşı kalemini izinsiz almış.
Duygu:
Olay: Piknikte Yusuf’un bacağına böcek gelmiş.
Duygu:
Olay: Ela en sevdiği oyuncağını kaybetmiş.
Duygu:
Olay: Merve çok sevdiği ağabeyini uzun zamandır göremiyormuş.
Duygu:
Olay: Deniz’in yarın çok önemli bir sınavı varmış.
Duygu:
Olay: Ali yanlışlıkla arkadaşının topunu patlatmış.
Duygu:

Etkinlik 3
Aşağıdaki kutucukların her birinin yanına en yoğun hissettiğin 6 farklı duyguyu
yaz. Her duyguya bir renk ver ve kutucukları o renge boya. Sonra aşağıdaki
kurabiye adamı o duyguları hissettiğin yoğunluğa göre, hiç beyaz yer
kalmayacak şekilde boya. Hangi rengi daha çok kullandın? Hangi renk ile
vücudun neresini boyadın? Hangi duyguları yazdın? Hangi duyguyu ne zaman
hissediyorsun? Dilersen bu soruların cevaplarını da kurabiye adamın yanına
yazabilirsin.

Etkinlik 4
Hadi şimdi de kendini güvende, mutlu ve huzurlu hissettiğin bir yer düşün.
Güvende hissettiğin bu yerde neler var?
Hangi sesleri duyuyorsun?
Hangi kokular var?
Hangi duyguları hissediyorsun?
Şimdi bu güvenli yeri çizebilirsin.

Etkinlik 5
Hadi şimdi güçlü yönlerini düşün.
Olumlu karakter özelliklerin neler?
Evde, okulda, arkadaşlarınla birlikteyken güçlü yönlerin neler?
Neleri iyi yapabiliyorsun?
Hangi konularda başarılısın?
Şimdi aşağıdaki yuvarlağı 8 pizza dilimine bölerek bulduğun güçlü
özelliklerini yazabilirsin.

Etkinlik 6
Herkesin farklı korkuları olabilir. Bizi korkutan bir şey bir başkası için hiç korkunç
olmazken, başkasının korktuğu bir şey de bizim için sıradan bir şey olabilir.
Aşağıda yazılmış olan korkulardan hangisi ya da hangileri seni zorluyor, hangisi
ya da hangileri ile baş etmekte güçlük yaşıyorsun işaretle. Eğer bu korkular
haricinde bir korkun varsa sana ayrılan bölüme ekle.
1. Karanlık korkusu
2. Kapalı alan korkusu
3. Yüksek ses korkusu
4. Hayalet, canavar, çizgi film kahramanı vb. korkusu
5. Toplu taşıma araçları (uçak, otobüs vb.) korkusu
6. Doğal afet korkusu (deprem, sel vb.)
7. Yalnız kalma korkusu
8. Doktor, iğne vb. korkusu
9. Mikrop bulaşması, hastalık korkusu
10. Başarısız olma korkusu
11. Diğer ……………………………………

Etkinlik 7
Aşağıda görmüş olduğun boy ölçere bir önceki sayfada belirlediğin korkunu
ifade edecek uzunlukta bir çocuk, hayvan ya da kahraman çiz. Boy ölçer de 10
“çok uzun”, 1 ise “çok kısa” demek olarak düşün.

Etkinlik 8
Korkuların aslında bir şekli ve rengi yoktur. Ama sen ona bir şekil ver. Zihnine bu
korkuları getiren karakteri düşün. Neye benziyor? Nasıl bir görüntüsü var? Hadi
şimdi hissettiğin bu korkuyu çiz bakalım. Sonra da ona bir isim ver.

Etkinlik 9
Hadi bakalım şimdi de korkunu komik çiz. Ona bir küpe takıp, komik bir şapka
çiz. Şimdi nasıl görünüyor?

Etkinlik 10
Korkuna verdiğin ismi hatırlıyor musun? Artık ondan söz ederken ismi ile
çağıracağız. Şimdi ona bir mektup yaz. Sen kendi rolünde olacaksın. Annen veya
babanda korkunun yerine geçecek. Bu çalışma sırasında konuşmak yok, sadece
kalemle yazmak var (yazışma çocuğun verdiği yanıtlara göre aynı kâğıtta, alt alta
olacak şekilde devam ettirilir. Çalışma korku ve çocuk uzlaşmaya varana kadar
devam ettirilir).
Acaba bu korku neden senin etrafında dönüyor?
Acaba iyi bir şey yapmak için gelmiş olabilir mi?
Onu hangi güçlü yönlerinle kontrol edebilirsin?
Onu nasıl yenebilirsin?
Sence onu ne korkutur?

Etkinlik 11
Aşağıdaki kalkanı görüyor musun? Şimdi bu kalkanın içine seni koruyacak güçlü
yönlerini ve korktuğun zaman yapabileceklerini yaz. Sonra bu kalkanı istediğin
gibi süsle. Bu kalkan seni korkularınla savaşırken koruyacak.

Etkinlik 12
Aşağıdaki merdiveni görüyor musun? Şimdi bu merdivenin basamaklarına seni
korkutan durumları en kolaydan en zora doğru yerleştir. Basamaklar
yükseldikçe zorluk seviyesi biraz daha artıyor (çocuğunuzun başarmak istediği
durumları kolaydan zora doğru aşamalara bölün ve her aşamayı tek tek
denemesi konusunda onu cesaretlendirin).

Etkinlik 13
Aşağıdaki hikâyeyi boşlukları uygun şekilde doldurarak çocuğunuza okuyup,
hikâyedeki kahramanla özdeşim kurmasını sağlayıp, korkusu ile baş ederken
kendisine çözüm yolları bulmasını ve bunları hayatına geçirmesini
sağlayabilirsiniz.
Yavru Ayı’nın Gücü
Ormanın derinliklerinde güvenli ve mutlu yuvalarında yaşayan bir ayı
ailesi varmış. Bu ayı ailesindeki Yavru Ayı ormanda arkadaşlarıyla oyun
oynamayı çok severmiş. Bu ayının iyi yapabildiği bir çok şey varmış;
…………………………………………………………………………………………………….
(çocuğunuzun güçlü yönlerini yazabilirsiniz). Yavru Ayı yapabildiği birçok şey
olduğu için kendini çok güçlü hissedermiş.
Ancak bu Yavru Ayı’nın bir korkusu varmış. Bu Yavru Ayı
……………………………………dan çok korkarmış (çocuğunuzun korkusunu
yazabilirsiniz). Yavru Ayı korktuğu zaman kalbi hızlı hızlı atar, dizleri titrer, elleri
terlermiş. Korktuğu zaman yanında birilerini ister, annesinden destek alırmış.
Korkusu kimi zaman çok artar, kimi zaman da azalırmış. Ancak korkusu çok
yoğun olduğunda ne yapacağını bilemezmiş. Bu korkuyu hissettiğinde bir çok
şeyi yapmaktan kaçınırmış;
……………………………………………………………………………………………………………………….
(çocuğunuzun yapmaktan kaçındığı şeyleri yazabilirsiniz). Yavru Ayı bu
korkusunu aşmayı, yapamadığı şeyleri yapabilmeyi çok istiyormuş.
Bir gün ormanın derinliklerinden Bilge Kuş gelmiş ve ona yardım
edebileceğini söylemiş. Yavru Ayı onun nasıl yardım edeceğini merakla
beklemiş. Bilge Kuş ona ‘Korku doğal bir duygudur, herkesin zaman zaman
korktuğu bazı şeyler olabilir, senin de korkunu anlıyorum, bu korkuyu birlikte
aşabiliriz’ demiş. Yavru Ayı ümitlenmiş. Bilge Kuş, ona korktuğu zaman kendisini
nelerin sakinleştirebileceğini sormuş. Yavru Ayı olumsuz hissettiğinde onu
sakinleştiren şeyleri düşünmüş. Onu sakinleştiren şeyler; ………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………

(çocuğunuzu sakinleştiren şeyleri yazabilirsiniz). Yavru Ayı ve Bilge Kuş bu
sakinleştirici şeyleri yazıp bir kutu yapmışlar. Bu kutu korktuğu zaman ona
yardımcı olacakmış. Bilge Kuş aynı zamanda ‘Benim sakinleşmeye yardımcı bazı
sihirli yöntemlerim de var’ demiş. Yavru Ayı’ya sihirli yöntem olarak derin nefes
egzersizini öğretmiş. Yavru Ayı bunu denediğinde gerçekten de onu
sakinleştirdiğini fark etmiş. Bilge Kuş, yavru Ayı’ya güçlü yönlerini sormuş. Güçlü
yönlerini hatırlamak da Yavru Ayı’nın korktuğu zaman kendini daha güçlü
hissetmesine yardımcı olabilirmiş. Güçlü yönlerini bir kez daha hatırlayan Yavru
Ayı, bu gücü her zaman hatırlamak için sihirli bilekliğini de bileğine takmış. Bilge
Kuş, ‘şimdi senin, korkunla mücadele etmek için birçok sihirli yöntemin var,
haydi korktuğun için yapamadığın şeyleri yapmaya başlayalım’ demiş. Yavru Ayı
yapamadığı şeyleri denemeye karar vermiş. Geçekten de bu yöntemleri
denediği zaman yapmakta zorlandığı şeyleri yapmaya başlamış. Gücünün
farkına varmış, Bilge Kuş’a teşekkür etmiş. Artık bir şeylerden korksa bile bu
korkuyu nasıl yenebileceğini biliyormuş.

Aile Önerileri
1. Korku duygusunun gelişimsel olarak ortaya çıktığı durumlar vardır.
Örneğin; 6 ay 3 yaş arası çocuklar ayrılık kaygısı yaşayabilir, 3-6 yaş arası
çocuklar karanlık, hayalet gibi konularda korku hissedebilirler.
2. Çocuklarda korku duygusu, yaşanan olumsuz bir olay sonrası ya da
travmatik bir deneyim sonrası tetiklenmiş olabilir.
3. Korku, doğal bir duygudur. Çocuğunuz korku duygusundan bahsettiğinde,
korkusunu anladığınızı göstermek önemlidir. ‘Korkunu anlıyorum,
……’dan korkuyorsun’ gibi bir yaklaşım içerisinde olabilirsiniz.
4. Çocuğunuzun korkusu ne olursa olsun, korkusunu küçümsememek, yok
saymamak ya da yargılamamak önemlidir. Bu tür davranışlarda
bulunmak, çocuğun korkusuyla başa çıkmasını zorlaştırır.
5. Çocuğunuz korkudan bahsettiğinde korktuğu şeyin tam olarak ne
olduğunu sorgulamak önemlidir. Örneğin; karanlıktan korktuğunu
söylediğinde, karanlıkta gördüğü şekillerden mi, duyduğu seslerden mi
yoksa yalnız kalmaktan mı korkuyor anlamaya çalışmak önemlidir.
6. Çocuğunuzun korktuğu şeyler ‘canavar, hayalet’ gibi soyut şeylerse tam
olarak neden korktuğunu anlamak için resmini çizdirebilirsiniz.
7. Korkusunun ne olduğunu tam olarak ifade etmesinin ardından
korkusunun hangi seviyede olduğunu sorabilirsiniz.
8. Küçük yaş çocuklarda ponpon ya da lego gibi somut nesnelerle ne kadar
korktuğunu göstermesini isteyebilirsiniz. Çok korkuyorsa çok fazla
ponpon koyabilir, az korkuyorsa daha az ponpon koyabilir.
9. Büyük yaş çocuklarda ise korkusunu 10 üzerinden bir puanla
derecelendirmesini isteyebilirsiniz.
10. Çocuğunuz korktuğu zamanlarda bedensel olarak bir yakınması oluyor
mu diye sorgulayabilirsiniz. Korkunun bedenini nasıl etkileyeceğini
anlatabilirsiniz. ‘Korktuğumuz zaman kalbimiz hızlı bir şekilde çarpabilir,

dizlerimiz titreyebilir, ellerimiz terleyebilir’ gibi yorumlar yapabilirsiniz.
Sonrasında kendi bedeninde ne olduğunu ifade etmesini isteyebilirsiniz.
11. Çocuğunuz korktuğu zaman hangi davranışları gösteriyor konuşabilirsiniz.
Korku duygusu çocuğun bazı davranışları yapmaktan kaçınmasına neden
olabilir. Çocuğunuzun yapmaktan kaçındığı davranışları birlikte
konuşabilirsiniz.
12. Çocuğunuzla korku duygusunu hissettiğinde, bu duyguyla başa çıkmasını
kolaylaştıran neler var diye konuşabilirsiniz. Örneğin; ayıcığına sarılmak,
oyun oynamak, şarkı söylemek gibi.
13. Çocuğunuzla bir ‘Korkumu Yeniyorum Kavanozu’ yaparak, başa çıkma
stratejilerinizi çizerek veya yazarak bu kavanoza atabilirsiniz. Korku
duygusunu hissettiğinde bu kavanozdan farklı fikirler alabileceğini
söyleyebilirsiniz.
14. Çocuğunuzla bir ‘Güç Bilekliği’ yapabilirsiniz. Güç bilekliğini yaparken
güçlü olduğu yönleri konuşabilirsiniz. ‘ Güç Bilekliği’ korku duygusunu
hissettiğinde, ona güçlü olduğu yönleri hatırlatabilir.
15. Çocuğunuza korku hissettiğinde kullanabileceği nefes egzersizleri
öğretebilirsiniz.
Nefes egzersizi 1: ‘Bir çiçek koklar gibi burnunda yavaşça nefes al, sonra
bir balonu şişirir gibi yavaşça ağzından nefes ver ve bunu iki üç kere
tekrar et.’
Nefes egzersizi 2: ‘Ellerini karnına koy, nefes aldığında karnını bir balon
gibi şişir, nefes verirken de balonu tamamen söndür.’
16. Çocuğunuzun korku hissettiğinde kendini sakinleştirebileceği bir
‘Sakinleşme Köşesi’ yapabilirsiniz. Evinizin bir köşesinde yumuşak
minderle yaptığınız bu köşede, çocuğunuzla birlikte seçtiğiniz onu
rahatlatan materyalleri koyabilirsiniz (oyun hamurları, renkli boyalar,
davul, balon, marakas vb.)
17. Çocuğunuzla korkuyu yenmek için belirlediğiniz stratejiler sonrasında, bir
cesaret merdiveni yaparak davranış kısmına geçiş yapabilirsiniz. Cesaret
merdiveninin en alt basamağında korkarken yapmakta zorlandığı

ancak şu an onun için en kolay olan davranışı koyabilirsiniz. Cesaret
merdiveninin üst basamaklarına ise yapmakta en çok zorlandığı
davranışları yazabilirsiniz.
18. Cesaret merdiveninde hedeflerinizi belirledikten sonra, çocuğunuzun ilk
hedefi başarması için ona cesaret verebilirsiniz.
19. Cesaret merdivenindeki basamaklar aştıkça birlikte kutlama yapabilir,
onu bir sonraki hedef için cesaretlendirebilirsiniz.
20. Çocuğunuzun yaşamış olduğu korkunun altında yatan daha derin
sebepler, travmatik deneyimler varsa, bir uzman desteği alabilirsiniz.

Kitap Önerileri

HAZIRLAYANLAR
Uzm. Kln. Psk. Sedef GÜNGÖR ÖZTÜRK Uzm. Dkt/Psk. Dan. N. Ayça
ATEŞ Uzm. Kln. Psk. Nurcihan ALPAYDIN