trache

‣ Trachea (Soluk borusu),
‣ Cricoid kıkırdağın alt kenarından (C6) başlar.
‣ Boyunda orta hatta aşağı doğru seyreder.
‣ Daha sonra apertura thoracis superior’dan geçerek thorax’a girer.
‣ Burada 4. thoracal vertebranın alt kenarı hizasında bronchus principalis dexter ve sinister’e ayrılarak
sonlanır.
‣ Bu ayrım yerine bifurcatio tracheae denir.
‣ Bufircatio; önde angulus sterni, arkada linea interspinalis hizasındadır.
‣ Zorlu insprasyonda bu ayrım yeri thoracal 6. vertebra’ya kadar inebilir.
‣ Bifurcatio’nun iç kısmındaki çıkıntıya ise carina denir.
‣ Trachea at nalı şeklinde açıklığı arkaya bakan 16-20 adet kıkırdaktan (cartilagines tracheales) oluşur.
‣ Bu kıkırdakların arka uçları arasında bağ dokusu (fibröz), tunica mucosa, bezler (gll. tracheales) ve m.
trachealis denilen düz kas lifleri vardır. Buraya paries membranaces denir.
‣ Kıkırdaklar arasında önde bulunan bağ dokusuna ise ligg. anularia (ligg. trachealia) ismi verilir.
‣ Trachea’nın yeni doğandaki uzunluğu yaklaşık 4 cm’dir.
‣ Yetişkin bir insandaki boyu ise 10-11 cm arasında değişir.
‣ Trachea seyri sırasında pars cervicalis (pars colli) ve pars thoracica olmak üzere ikiye ayrılır.
Trachea’nın cervical parçasının komşulukları
Önde: Deri, fascia pretrachealis, m. sternohyoideus, m. sternothyroideus, v. thyroidea inferior, arcus venosus
jugularis ve isthmus gl. thyroidea.
Arkada: Oesophagus, columna vertebralis, n. laryngeus recurrens dextra ve sinistra.
Yanlarda: Thyroid bezinin lobları ve carotid kılıf (= boyun damar sinir paketi: a. carotis communis, v. jugularis
interna ve n. vagus).
Trachea’nın thoracal parçasının komşulukları
Önde: Manibrium sterni, thymus artıkları, tr.brachiocephalicus, a. carotis communis sinistra’nın başlangıç kısmı ve v.
brachiocephalica sinistra.
Arkada: Oesophagus ve n. laryngeus recurrens sinistra.
Sağda: V. Azygos n. vagus ve pleura.
Solda: Arcus aorta, a. carotis communis sinistra, a. subclavia sinistra, n. vagus, n. phrenicus ve pleura.
Damar ve sinirleri
Arterleri: A. thyroidea inferior
Venleri: V. thyroidea inferior
Lenfleri: Nodi pretracheales ve paratracheales’e drene olur.
Sinirleri: N. vagus ve truncus symphaticus
Bronchus principalis dexter
Sola göre daha kısa, daha kalın ve daha vertikaldir. Bu bronchusun uzunluğu 2,5 cm kadar olup, trachea’dan yaklaşık
155° lik bir açıyla ayrılır. Hilum pulmonalis’te sağ akciğere girerek bu akciğerin üst, orta ve alt loblarına uygun olarak
üç broncus lobaris’e ayrılır.
1

Bronchus principalis sinister
Sağa göre daha uzun, daha dar ve daha horizontaldir. Uzunluğu 5 cm kadar olup trachea’dan yaklaşık 135° lik bir açı
ile ayrılır.
Hilum pulmonalis’te sol akciğere girerek bu akciğerin üst ve alt loblarına uygun olarak iki broncus lobaris’e ayrılır.
Trachea (Soluk borusu)
Bronchus lobarisler akciğerdeki segmentlerle aynı ismi taşıyan broncus segmentalis’lere ayrılırlar.
Klinik: Trachea’ya yabancı cisim kaçtığında genellikle sağ bronchus’a geçer. Zira bu bronchus; daha vertikal ve daha
geniştir.
Tracheotomy: Cricoid kıkırdağın 1 cm altında, 2. ve 3. trachea halkalarının ön yüzü kesilerek yapılır.
halkası asla kesilmemelidir, çünkü yaranın iyileşmesi sırasında daralma görülebilir.
Pulmones (Akciğerler)
1. trachea
Solunumun primer organları olup, Solunumun primer organları olup, Sağ akciğer 625, sol akciğer ise 565 gr kadardır.
Sağ akciğer sola nazaran biraz daha basıktır.
Her akciğerin tepesi, tabanı, 3yüzü ve 3 kenarı vardır.
Apex pulmonis
Apertura thoracis superior’dan boyun köküne kadar uzanır. Önde 1. costa’dan 3-4 cm, clavicula’nın 1/3 medialinden
2,5 cm kadar yüksektedir. Arkada ise, 1. thoracal vertebra hizasındadır ve hiç bir zaman 1. collum costa hizasını
geçmez.
Basis pulmonis
Aynı zamanda diaphragmatic yüzüdür ve diaphragma üzerine oturmuştur. Her iki akciğer diaphragma aracılığı ile
karın organlarıyla komşuluk yapar.
Sağ akciğer karaciğerin sağ lobu, sol akciğer karaciğerin sol lobu, fundus gastricus ve dalak ile komşudur.
Kenarları
Margo posterior; costal ve mediastinal yüzlerin arkada kesiştiği kısımdır. Bu kenar Terminologia Anatomica’da yer
almamaktadır.
Margo anterior ise costal ve mediastinal yüzlerin önde kesiştiği kısma verilen isimdir. Sol akciğerin margo
anterior’unda kalbin projeksiyonuna uyan incisura cardiaca pulmonis sinistri yer alır. Bu yapı lingula pulmonis sinistri
ile sonlanır.
Margo inferior ise 2’ye ayrılır. Dış parçası costal ve diaphragmatic (basis) yüzlerin kesiştiği, iç parçası ise
diaphragmatic ve mediastinal yüzlerin kesiştiği kısımdır.
Facies costalis: Dış bükeydir ve üzerinde costalara uyan izler vardır.
Facies mediastinalis: Her iki akciğerin birbirlerine bakan yüzleridir. Akciğerler yumuşak dokuya sahip olduklarından
komşu organların basısından dolayı bu organların izlerini taşırlar. Her iki akciğerde kalbe ait impressio cardiaca
bulunur ve sol akciğerde daha geniş alanı kaplar. Sağ akciğerde; hilum pulmonis’in arkasında v. azygosa ait bir oluk
(sulcus v. azygos) yer alır. Bu yapı hilumun üstünde bir ark meydana getirerek v. cava superior oluğuna kadar
devam eder.
2

Ark ve oluk kesişirler. Arkın üstünde a. subclavia’ya, v. brachio-cephalica’ya ve trachea’ya ait oluklar yer alır. Ayrıca
impressio cardiaca’nın alt kısmında v. cava inferior’a ait yarım bir oluk izi de bulunur. Hilum pulmonis’in arkasına
düşen bir başka oluk ise oesophagus’a aittir.
Sol akciğerde; hilum pulmonis’in arkasında aorta descendens’e ait bir oluk uzanır. Bu oluk hilum’un üstünde arcus
aortae oluğu ile devam eder. Arcus aortae’nın üstünde olmak üzere a. subclavia ve v. brachiocephalica’ya ait oluklar
da yer alır. Aorta descendens oluğunun önünde oesophagus’a ait küçük bir oluk bulunur.
Hilum pulmonis: Akciğerlerin mediastinal yüzlerinde organa gelen ve terkeden oluşumların yer aldığı kısımdır.
Oluşumların hepsine birden radix pulmonis denir. Akciğerlere gelen oluşumlar; aa. Pulmonales, aa. bronchiales,
plexus pulmonalis ve bronchus principalis’lerdir. Akciğerleri terkeden oluşumlar ise; vv. pulmonales, vv. bronchiales
ve lenf damarlarıdır.
Akciğer lobları
Her iki akciğer fissurlarla loblara ayrılmıştır. Fissura obliqua her iki akciğerde de bulunur. Bu fissur hilum pulmonis’in
arkasından başlar, costal yüzü kateder ve mediastinal yüzde hilum pulmonis’in ön alt kısmında sonlanır.
Bu fissur sol akciğeri; lobus superior ve lobus inferior olmak üzere iki loba ayırır.
Sağ akciğerde fissura obliqua’nın yanısıra fissura horizontalis pulmonis dextri’de bulunur.
Horizontal fissur, costal yüzde fissura obliqua’dan mediastinal yüzde hilum pulmonis’in önüne kadar uzanır. Bu iki
fissur vasıtasıyla sağ akciğer üç loba ayrılmıştır.
Fissura horizontalis; lobus superior ile lobus medius pulmonis dextri’yi,
fissura obliqua ise; lobus medius pulmonis dextri ile lobus inferior’u birbirinden ayırır.
Obliq fissur bunun dışında costal yüzün arkasına doğru lobus superior ile lobus inferior arasında sınır teşkil eder.
Akciğerlerin segmentleri
Bifurcatio trachea’dan ayrılan bronchus principalis’lerin herbiri bir akciğere gider. Burada bronchus lobaris’lere
ayrılır. Bronchus lobarisler ise; her lobda bronchus segmentalis’e ayrılır. Bir bronchus segmentalis ile bunun
akciğerde kapladığı alana bronchopulmoner segment denir. Bu yapının; bir broncusu, bir arteri ve bir de veni vardır.
Segmentlerin akciğerlerde dağılımı
Sağ akciğer
I- Lobus superior
1- Segmentum apicale (S I)
2- Segmentum posterius (S II)
3- Segmentum anterius (S III)
II- Lobus medius pulmonis dextri
4- Segmentum laterale (S IV)
5- Segmentum mediale (S V)
III- Lobus inferior
6- Segmentum superius (S VI
7- Segmentum bazale mediale (cardiacum) (S VII)
8- Segmentum bazale anterius (S VIII)
9- Segmentum bazale laterale (S IX)
10- Segmentum bazale posterius (S X)
Sol akciğer
I- Lobus superior
‣ 1+2- Segmentum apicoposterius (S I+II)
‣ 3- Segmentum anterius (S III)
‣ 4- Segmentum lingulare superius (S IV)
‣ 5- Segmentum lingulare inferius (S V)
II- Lobus inferior
‣ 6- Segmentum superius (S VI)
‣ 7- Segmentum bazale mediale (cardiacum) (S VII)
‣ 8- Segmentum bazale anterius (S VIII)
‣ 9- Segmentum bazale laterale (S IX)
‣ 10- Segmentum bazale posterius (S X)
3

Damar ve sinirleri:
Arterleri: A. bronchialisler’ dir. Bu damarlar sağda a. intercostalis posterior, solda ise aorta thoracica’dan ayrılır.
Venleri: Vv. bronchialesler’ dir. Bunlar da; sağda v. azygos’a, solda ise, v. intercostalis superior sinistra’ya veya v.
hemiazygos accessorius’a dökülürler.
Lenfleri: Nodi broncho-pulmonales’de toplanan lenf, buradan yine nodi tracheibronchiales, daha sonra ise nodi
broncho-mediastinales’e drene olurlar.
Sinirleri: Sempatikler truncus sempaticus, parsempatikler ise n. vagus’dan gelir. Bunlar plexus pulmonalis anterior ve
posterior’u meydana getirirler.
PLEURA
Akciğerleri saran seröz zardır. Apex pulmonis’i çeviren parçasına cupula pleurae denir. Pleura, visceral ve parietal
parçalar olmak üzere ikiye ayrılır. Her iki parça arasında cavitas pleuralis adı verilen potansiyel bir boşluk bulunur.
Sağ ve sol iki boşluk arasında bir bağlantı yoktur. Bu nedenle bir taraftaki enfeksiyon diğer tarafa geçemez. Visceral
pleura parietal pleuraya dönüşürken hilum pulmonis'in altında uzanan lig. pulmonale’yi meydana getirir.
Pleura visceralis (pulmonalis): İçte bulunur, fissurları ve lobları sarar.
Pleura parietalis: Dışta bulunur, bulundukları yerlere göre 3 değişik isimle anılır. Bunlar; pars costalis, pars
mediastinalis ve pars diaphragmatica.
Parietal pleura göğüs duvarlarından birinden diğerine atlarken recessus pleurales’i oluştururlar. Recessuslar
içerisinde insprirasyonla şişen akciğerlere yer ayarlayan boşluklara komplamenter aralık ismi verilir. Pars costalis ile
pars mediastinalis arasında resessus costomediastinalis
Pleura parietalis pars costalis ile pars diaphragmatica arasında recessus costodiaphragmaticus, pars mediastinalis ile
pars diaphragmatica arasında ise recessus phrenicomediastinalis yer alır.
Damar ve sinirleri
Arterleri: Aa. İntercostales, a. thoracica interna, a. musculophrenica
Venleri: Sistemik bölgesel venlere açılır.
Lenfleri: Nodi intercostales, parasternales, mediantinales posteriores ve diaphragmatica’ ya drene olurlar.
Sinirleri: Visceral pleura, a. bronchialis ve diğer damarlar çevresindeki sinirler, parietal pleura’nın; pars costalisi n.
intercostalis’ ler, pars mediastinalis’i n. phrenicus ve pars diaphragmatica’sı ise n. phrenicus’la birlikte intercostal
sinirler tarafından innerve edilir.
4