BUYURUN DOSTLAR MANÇO

BUYURUN DOSTLAR MANÇO’NUN SOFRASINA
56 yıllık ömrüne 200’ün üzerinde şarkı, 3000’in üzerinde
(?) plaket ve ödül sığdıran Barış Abimizin doğum gününü
geçtiğimiz günlerde kutladık. Peki ama onu ne kadar
tanıyoruz ve müzik kariyeri hakkında ne kadar şey
biliyoruz? Gelin sizlerle birlikte, kendi gibi doğurgan
Anadolu’nun kucağına düştüğü günü sonradan da olsa
kutlamak ve Barış Manço’yu daha iyi anlamak adına onun
yaşamına, kariyerine ve karakterine bir göz atalım.
İSMİ DE TARZI GİBİ EŞSİZ
2 Ocak 1943’te doğan Barış Manço’nun, Türkiye’de
“Barış” ismine sahip ilk kişi olduğunu aktarmış bize oğlu
Doğukan Manço. 1939’da fiilen başlayan 2. Dünya
Savaşı’nın verdiği barış özlemiyle konulmuş bir isimdir
bu. Nitekim 1991’de Türk-Japon etkinlikleri
kapsamında "Uluslararası Kültür ve Barış Ödülü” ne
layık görülen üstat; ülkemizde de işini sevgiyle yapan,
“Bugün Bayram”, “Hal Hal”, “Arkadaşım Eşek”, “Nane
Limon Kabuğu”, “Dağlar Dağlar” ve daha pek çok
şarkısında olduğu gibi yerel olanı sevdiren “Barışçıl” bir
üslup benimsemiştir. Yani isminin güzelliği işinin
temizliğine ve içtenliğine sirayet etmiştir diyebiliriz.
O HEPİMİZİN ABİSİYDİ
1994 yerel seçimlerinde Doğru Yol
Partisi’nden Kadıköy belediye
başkanlığına aday olduğu fakat sağlık
sorunları nedeniyle geri çekildiği
doğrudur; ancak yaygın kanının
aksine bu durum onun politik
görüşüne işaret etmiyor. Barış
Manço, Doludizgin programında Cem
Karaca ile beraber yaptığı sohbeti
sırasında üstüne basa basa hayatı
boyunca hiçbir politik ve ideolojik
görüşü savunmadığını belirtmiştir.
Maalesef Türkiye’nin o dönemki sosyolojik sorunları sebebiyle, 1977 yılında “Saçlarının uzun olduğu”
gerekçesiyle, Kurtalan Ekspres grubu turnesinde ekibe dinamitli saldırı bile düzenlenmiştir; amacı
sanat üretmek, güzellik yaymak olan Barış Abimizin böyle bir anısının olması toplumumuzun bir
ayıbıdır ne yazık ki.

MÜZİK SERÜVENİNE ÇOK KÜLTÜRLÜ GİRİŞ
Müzik hayatına Galatasaray Lisesi’ndeyken başlayan Barış
Manço’nun ilk grubu “Kafadarlar” dır. 1958 yılında ilk bestesi
Dream Girl’ü yazmıştır. Aslına bakarsanız 1967 yılında Belçika’da,
beraber çalıştığı Les Mistigris grubu ile yayınladığı EP’e kadar hiç
Türkçe beste yazmamış, bizim “Kol Düğmeleri” olarak bildiğimiz
bu parçası o zamanlar “Bizim Gibi” ismiyle piyasaya sürülmüştür.
Bir anda aklınıza “Belçika mı?” sorusu geldiyse diye bu noktada
müzik kariyerinde ileriye hızlı bir sıçrama yapalım. Evet, kendisi
1966-1968 arasında Belçikalı Les Mistigris grubuyla çalışıyor,
hatta ilerleyen zamanlarda Belçika tarafından ona Türk Kültür
Elçisi unvanı verildiği gibi Belçika'nın Liège şehrinden "Onursal
Hemşeri" unvanının da sahibi oluyor.
Galatasaray Lisesi’ndeki 2. grubu olan Harmoniler’le 3 tane 45’lik plak çıkarıyorlar. [Sevilen
parçalarını (Çıt Çıt Twist/ Dream Girl) sizlerin de dinlemesi adına yazının sonuna bırakacağız.] Erken
dönemde, daha 19 yaşında böylesine farklı tarzda bir müzik anlayışına sahip olması gerçekten
etkileyici.
Lise eğitimini babasının vefatı dolayısıyla Şişli Terakki Lisesi’nde bitirmiştir ama lisans eğitimi için
ağabeyi Savaş Manço’nun yanına, Belçika’ya otostopla gitmiş; orada da resim, grafik ve iç mimarlık
eğitimi almıştır. Zaten Barış Manço Türkiye’den ayrıldıktan sonra da Harmoniler grubu dağılmıştır.
Barış Manço’nun üretken ve çalışkan karakteri biz onu seven
kuşaklara gerçek bir örnektir. Lisans eğitimi sırasında garsonluk ve
otomobil bakıcılığı yapmış, Belçikalı şair Andre Soulac ile
Fransızcasını ilerletmiş kendisi. 1964’te dört şarkılık Fransızca
iki EP* çıkarmış, başarısı sonucunda da bir Fransız radyosuna
konuk olmuştur, hatta bu EP Türkiye’ye geldiğinde Manço’yu
Fransız bir sanatçı sanmış radyocularımız. 1966’da Les Mistigris
grubu ile tanışana kadar da “Golden Rollers” ve “The Folk 4”
gruplarıyla konserler vermiştir.
Olympia’daki konseri sırasında tanıştığı Les Mistigris grubu ile
beraber de 2 sene boyunca Fransa, Almanya, İsveç, Çekoslovakya ve Belçika’da sayısız konserler
vermiştir. E hani lisans eğitimi derseniz, bölümünü de birincilikle bitirdi kendisi…
TÜRKÜ VE SAYKODELİK ROCK’I BİRLEŞTİRMEK, ÇILGINCA!
68’de yurda dönen Barış Çelebi’miz, Les Mistigris ile çeşitli nedenlerle yollarını ayırmak durumunda
kalıyor. Yurt dışında kaldığı süre boyunca müzik tarzı Twist’ten Rock’n Roll’a kayan Manço, aslında bu
Belçikalı grup ile beraber Türkiye’ye Saykodelik Rock türünü getiren ilk isimdir.
1968’de gelince hiç vakit kaybetmiyor bizim Barış Abimiz, o zamanlar -ismini sizin de pek iyi bildiğinizgitaristlerinin
Mazhar Alanson ve Fuat Güner olduğu Kaygısızlar grubu ile beraber çalışmalara
başlıyor. Kol Düğmeleri ve Seher Vakti şarkılarını da içeren plaklarıyla geniş kitlelere ulaşıyorlar. Bu
grupla beraber daha pek çok türküyü Saykodelik tarzda yorumlayarak eşsiz tatta melez bir müzik elde

ediyorlar. "Trip / Karanlıklar İçinde" plağı bunun çok güzel bir
örneğidir, meraklıları için en aşağıda linkini paylaşmış
olacağız. Kaygısızlar ile yaptıkları bu parçaların bu kadar
önemli olma sebebi Anadolu Rock’ın temellerinin atılmış
olmasıdır aslında. Doğu müziğine Batı yorumu katarak Türk
müziği için apayrı bir mevsimin başlangıcı olmuşlardır. Zaten
1969’da Kaygısızlar ile yaptıkları “Ağlama Değmez Hayat”
45’liği Barış Manço’ya ilk Altın Plak Ödülünü*
kazandırmıştır.
Müzik kariyerinin ileriki yıllarında hafif müzik, pop,
teknopop, ilerici rock gibi tarzlarda daha çok eser verse de
Anadolu Rock’ın altın çağlarını yaşayacağı 70’lerin başında
Dağlar Dağlar plağı ile kariyerindeki ilk ve tek Platin Plak Ödülünü* almaya hak kazanmıştır. Dağlar
Dağlar o güne kadar hep Batı enstrümanlarını kullanan Barış Manço’nun kendi tarzını bulma yolunda
önemli bir adımıdır.
2007’de yayınlanmış bir reklam var, Sony Playstation 3 reklamı… Bu reklamı bilenler muhtemelen
hangi konuya geldiğimizi anladı. Reklamın konumuzla
ilgisi, fon müziği olarak seçilen şarkının Moğollar
grubunun Garip Çoban parçası oluşudur. Parça,
1970’te yayınlanmıştır ve Saykodelik Doğu müziğinin
harika bir örneğidir. 2007’de nasıl olduysa reklam için
kullanılan bu eserin sahibi Moğollar, 1970’te
ülkemizde büyük bir popülerliğe sahipti, ayrıca müzik
anlayışları da o dönem Barış Manço’suna hitap
ediyordu.
12 Mİ DİYELİM 13 MÜ?
Bu sebeple 1970’te Mançomongol grubunu kurarak
bir araya geldiler ve “Binboğanın Kızı”, “İşte Hendek
İşte Deve” gibi şarkılarıyla büyük beğeni topladılar.
1971’lerde ise çeşitli nedenlerle grup dağılınca
Manço, Kurtalan Ekspres çalışmalarına başladı ve 80
darbesine kadar pek çok eser ürettiler, konser
verdiler, ek olarak 1979’da Kurtalan Ekspres Yılın
Grubu Ödülünü kazanmıştır.
Barış Mançonun kariyeri boyunca 12 Altın Plak, 1 Platin Plak Ödülü bulunsa da aslında 13 Altın Plak
olabilirdi. Zira 1980 yılında Nazan Şoray’a verdiği “Hal Hal” bestesi Nazan Şoray’a Altın Plak Ödülünü
kazandırmış ve yılın şarkısı seçilmiştir.
Cem Karaca’nın siyasi sebeplerden ötürü Türkiye’den göçmek durumunda kaldığı 80’ler Barış
Manço’nun ustalığa geçiş dönemidir. Kendisi de bu dönemde bazı engellere takılmıştır. 1981’de
“Sözüm Meclisten Dışarı” adlı albümündeki 9 şarkıdan yalnızca “Arkadaşım Eşek”, “Şehrazat” ve
“Dönence” onay alabilmiş, geriye kalan 6 şarkısı TRT Denetleme Kurulu’ndan geçememiştir.

82-85 arasında yurt dışında pek çok programa konuk olmuş,
ilerici rock türünde pek çok eser vermiş. Zamanla pop,
teknopop türlerine yakın bir tarza dönünce “Bugün Bayram”,
“Gibi Gibi”, “Lahburger” gibi başyapıtlarını üretmiştir.
(Lahburger’i dinlememiş olma ihtimalinize karşı yazının
sonuna yine ekleyeceğiz, mutlaka dinlemelisiniz .) Ayrıca 88
ve 89’da yayınladığı albümlerinde “Domates Biber Patlıcan”,
“Nane Limon Kabuğu”, “Can Bedenden Çıkmayınca” gibi
hepimizin aklına kazınan şarkıları bulunur. Bu güzel parçalar
Barış Manço’ya, Sezen Aksu ile beraber 1989’da Yılın Pop
Müzik Sanatçısı ünvanını getirdi.
EN GÜZEL DİL TATLI DİL TABİ Kİ BARIŞ ABİ!
Kendisi 5 dili akıcı şekilde biliyordu, Doğukan Manço verdiği bir röportajda babasına yöneltilen “En
güzel dil hangisidir?” sorusuna “Tatlı dildir.” dediğini aktarıyor bizlere.
Kendisinin ülkemizde yerel bir sevgi dili oluşturma amacı güttüğünü söylesek hiç de yanılmış olmayız.
1988’de 7’den 77’ye adıyla herkesi kucaklayan kapsamlı bir televizyon programı projesine başladı.
"Adam Olacak Çocuk", "İkinci Kahvaltı", "Dönence" ve "Dere Tepe Türkiye" adlarında özel
bölümlerden oluşan bir belgesel projesiydi bu. Yıllarca TRT yönetiminden onay almaya çalışmış ve
sonunda başarmıştı. Ayrıca -1995’te Japonya’daki başarılı turnesinin ardından- 1996’da Live in Japan
albümünü yayınlamıştır.
56 yıllık hayatına bu kadar iş sığdıran
Barış Manço, 31 Ocak 1999’da kalp
krizi geçirerek aramızdan bedenen
ayrılmıştır. Arkasında bu kadar büyük
bir kültür mirası bıraktığı için ona
sonsuz şükranlarımızı sunuyoruz.
BBC’ye verdiği röportajda
gözlemleyebildiğimiz gibi, kendisi
Türkiye’nin kimlik sorunlarının
oldukça bilincinde olan birisiydi.
Onun deyimiyle ülkemiz
Doğu’dakilere göre batıda, Batı’dakilere göre doğudadır. Bu noktada dengeyi tutturmak, çok çalışmak
ve üretmek bu büyük sanatçımız gibi yılmadan ilerlemek biz genç kuşaklara düşen bir görevdir.
Onun getirdiği bu “Barışçıl” üslubun hayranı olarak gururla söyleyebiliriz ki bilim ve sanatı yüceltmek,
bu milletin karakteri haline getirmek için çok çalışacağımıza Barış Manço şahsında nice sanatçı ve
bilim insanına söz veriyoruz!
İyi ki bu dünyaya geldi ve iyi ki bizim Barış Abimiz oldu, sonsuz saygılarımızla.

Bahsettiğimiz linkler, keyifli dinlemeler:
Çıt Çıt Çedene - https://youtu.be/vUkXPi9NV1o
Karanlıkların İçinde - https://youtu.be/kwN0bG-1vTQ
Lahburger - https://youtu.be/xGz_-ZoqzQQ
*Baştan 4. Fotoğraf: 1967’de Barış Manço’nun ilk evliliğinden.
*EP : EP, ortalama bir albümden daha kısa, genellikle 4-5 şarkı içeren kayıtlardır veya underground
albümler de EP sayılabilir. Süresi genellikle yarım saatin altındadır. Daha uzunları LP olarak
adlandırılır. (Tanım Wikipedia’dan aynen kopyalanmıştır. Kaynakça bölümünde adres yer almaktadır.)
*Plak ödülleri, plak satışı belli bir sayının üzerine çıkarsa eser sahibine verilir. Derecelerine göre ise
şöyleler:
– Altın (Gold): 500.000
– Platin (Platinum): 1.000.000
– Multi-Platin (Multi-Platinum): 2.000.000+
– Elmas (Diamond): 10.000.000

Kaynakça
11 maddede Barış Manço'nun bilinmeyenleri. (2015).
https://www.sabah.com.tr/galeri/kultursanat/11-maddede-baris-manconunbilinmeyenleri/10
adresinden alındı
Barış Manço & Cem Karaca Sohbeti - Barış Manço 4✘21 DoluDizgin ( 1993 ). (2020). youtube:
https://www.youtube.com/watch?v=QyoUDcCEaZM&list=LL&index=29 adresinden alındı
Barış Manço. (2020). wikipedia: https://tr.wikipedia.org/wiki/Bar%C4%B1%C5%9F_Man%C3%A7o
adresinden alındı
barış manço bbc röportajı 1991. (2018). youtube: https://www.youtube.com/watch?v=SBsDMxzah9A
adresinden alındı
Barış Manço CV. (tarih yok). tarihiolaylar: https://www.tarihiolaylar.com/biyografiler/baris-manco-
cv-
132#:~:text=4%20May%C4%B1s%201959'da%20babas%C4%B1n%C4%B1n,%C5%9Ei%C5%9Fl
i%20Terakki%20Lisesi'nde%20tamamlam%C4%B1%C5%9Ft%C4%B1r.&text=Bar%C4%B1%C5
%9F%20Man%C3%A7o'nun%20abisi%20Sava%C5%9F%20Man%C3 adresinden alındı
Barış Manço vefatının 20. yılında anılıyor... İşte Barış Manço'nun bilinmeyenleri. (2019).
https://www.hurriyet.com.tr/kelebek/magazin/baris-manco-vefat-yil-donumunde-aniliyorbaris-manconun-hayat-oykusu-41101016
adresinden alındı
Barış Manço: ''Daha Huzurlu Bir Ortam İstiyorum!'' (29 Ocak 1999/Paparazi). (2011). web archive:
https://web.archive.org/web/20170206141539if_/https://www.youtube.com/watch?v=Rxfk
uSLov70&feature=youtu.be&t=6m56s adresinden alındı
Barış Manço'nun Ödülleri. (tarih yok). barış manço mix:
https://www.barismancomix.com/biyografi/odulleri.php adresinden alındı
DANİŞMEND, M. (2005). Unutma ki dünya fani... radikal: http://www.radikal.com.tr/hayat/unutmaki-dunya-fani-864853/
adresinden alındı
EP. (tarih yok). wikipedia: https://tr.wikipedia.org/wiki/EP adresinden alındı
KayalarinOglu. (2003). barış manço kimdir? web archive:
https://web.archive.org/web/20100628190111/http://www.kolikler.com/liste/cevap/982/B
aris-Manco#1750 adresinden alındı
Playstation 3 Reklamı(Moğollar - Garip Çoban). (2019).
https://www.eskimeyeneskiler.com/playstation-3-reklammogollar-garip-coban--456
adresinden alındı
'Yaz dostum bir dünya ki haklı haksız karışmış...' Türkiye, 'Barış abisinin' doğumgününü kutluyor.
(2020). en politik: https://www.enpolitik.com/tarihte-bugun/yaz-dostum-bir-dunya-ki-haklihaksiz-karismis-turkiye-baris-abisinin-dogumgununu-kutluyor-h318592.html
adresinden
alındı
Yolaçan, D. (2016). Altın&Platin Plak ve “Streaming”.
https://muziklimevzular.blog/2016/03/27/altinplatin-plak-ve-streaming/:
https://muziklimevzular.blog/2016/03/27/altinplatin-plak-ve-streaming/ adresinden alındı