Ceylin HACILAR Matematik Proje Ödevi MATEDER

MATEDER
ÖZEL3MART
AZİZOĞLUORTAOKULU
CEYLİNHACILAR
5/D-86

İÇİNDEKİLER
4
5
6
8
10
1
12
14
15
16
17
18
Matematiknedir?
Nedenmatematiköğrenmeliyiz?
Matematikgünlükhayatımızdaneişeyarar?
Atatürkvematematik
AliKuşçu
CahitArf
Hesapmakinesininicadıvegelişimi
Matematiktebaşarınınsırrınedir?
Matematikileilgilikarikatürler
Çarpımtablosuileröportaj
Çarpımtablosu
Sudokunedir?

MATEMATİKNEDİR?
Matematk br gereksnmedr. Yaşamın br
parçasıdır.Yaşamın herevresmatematktr.
Doğrudüşünmekuralarınıöğretr.Düşüncele
somut kavramlar arasında bağıntı kurar.
Sosyal ve blmsel gelşme sürecn
çabuklaştırır.İnsanzekasınıgelştrr.
İnsanlar arasındak br takım
gereksnmelerden matematk doğmuştur.
Tarh ncelersek, lk çağlarda ble bugün
blgsayarlarda kulanılan klsstemn Mısır
artmetğnde kulanıldığınıgörürüz.Yne o
çağlarda darenn çevresn, Nl Nehr'nn
taşma zamanlarınısaptamak çn mevsmler
ve böylece 365 günü çeren takvmlern
hazırlandığınıbelrlerz.

NedenMatematikÖğrenmeliyiz?
Bz öğrencler çoğu zaman derslerden sıkılırız.
"Gelecekte ne şmze yarayacak bunlar?" dye
düşünürüz. Özelkle de sınavlardan kötü not
aldığımızda.Matematk de böyle düşündüğümüz
derslerden br.Denklemler,harflfadeler,uzun
şlemler, sonucu çıkmayan problemler,.v.b.
Aslındamatematksıkıcı,karışıksayıdzlernden,
çıkmaz sokağa benzeyen problemlerden,baret
değl.Okulardabzeöğretlenmatematkbu.Vebu
matematk bz öğrencler"Gelecekte ne şmze
yarayacak bunlar?" dye düşünmeye tyor.
Matematktam tersnehayatıntakendsdr.
İnsanın genlernde vardırmatematk.DNA'larımızın dzlşble matematkseldüzene
göredr. Hep annelermzden görürüz, yemeğ bel ölçülere göre yaparlar. Kabın
büyüklüğüne,yemeğnsuyunagöre,yemeğntuzunuayarlarlar.Alışverşyaparkendehep
ölçülerle karşılaşırız.Zaman brmlerse tamamen hayatımızın brparçasıdurumuna
gelmştr.Hataordularımızınonlukdüzenblebaşlıbaşınabrmatematktr.Terzlern
dkş dkeblmesçn belölçülere htyacıvardır,örneğn.Zaten hemen hemen
mesleklern hepsymatematk blmekten geçer.Blgsayarmühendslğ,hartacılık,
elektrk-elektronk mühendslğ, öğretmenlk v.b. Bunları daha da çoğaltablrz.
Evlermzn mmars,elektrk-su tessatıble matematğe bağlıdır.Yanmatematğn
felsefeshayatıntakendsdr.Matematkböylebrbakışaçısındanöğretlmeldr.Böylebr
uygulamayagdlrse,belktoplumdakveyönetmdekpekçokyanlışortadankalkacaktır.

MatematikGünlükHayatımızdaNeİşeYarar?
Matematkgünlükyaşantımızın brçokalanındaduyulurvekulanılır.En bastolarak
örnekvermekgerekrse,alışverşyapmak.Elmzdekmktaragörealışverşyaparsınız
değlm? Tabbunun çndesayılarahtyacınızolacak.Tarhtedeğştokuştan sonra
tcaretyapmagereğduyulduğundansanlarmatematğkulanmışlardır.
Byoloj,tıp,eczacılık,tarım,gıdagbalanlardatcaret,şletme,ekonom,malyede,
askeramaçlarda,hesaplamalarda,marketler,mağazacılar,bütündükkanışyerlernde,
bankalarda,kamu kurumlarında,okuldakderslerde,tartılarda ölçme şlemyapılan
yerlerde,meteorolojde,elektrkveelektronkşlerde,saathesaplamalarındavedahance
alanlarda matematk kulanılır. Yan matematk aslında hayatımızın her alanını
kapsamaktadır.
Hayatımızda5dakkamatematğyokmuş
gb düşünelm. Sabah şe gtmek çn
kalktınız saate baktık boşuna çünkü
matematk yoksa rakamlarda olmaz.
Saatek13sayısınıvebrsaatn60dakka
olması matematğn sonucudur. Hayd
burayı geçelm. Kahvaltı çn markete
gtğnz,ekmekalacaksınızyadapeynr
vs. Fyatını sordunuz, ama cevap yok,
çünkümatematkyansayılaryok.
Değerl okurlar, bu verdğmz örnekler
sadece her gün yaşadığımız ve
yaşantımızınenbastkulanımıdır.
Haydbrazdamatematkgelşmmzenasıl
katkı sağlıyor ona değnelm; nasıl
kulanmamız gerektğn öğretr. Nasıl
sonuca varmamızı, nereden nereye
gdeceğmzöğretr.
Matematkbrproblem çözmesanatıdır.Elmzdekblglernasılkulanmamızgerektğn
öğretr.Nasılsonucavarmamızı,neredennereyegdeceğmzöğretr.
Örneğn;elmzdebrmktarparavarbumktarazyadaçokolablr.Eğerproblem çözme
sanatınız gelştyse o parayıen doğru şeklde kulanırsınız.Buradan şu sonuca
varablrz;Matematkbzeelmzdekdeğerlerenfaydalışekldekulanmayıöğretr.Tab
kbudurum szfarketmedentutarlıkşlkyapınızıgelştrecektr.
Matematk,geçmş dönemlerden günümüze kadar gelen en büyük ortak değerdr.
Matematksınırkonulmasımkansızolanbrblm dalıdır.Matematkyaşam bçmdr.Br
çok blm dalından matematğçıkartırsanız blmlerblm olma özelğnkaybeder.
Blmlervarolanolaylarıfadeetmekçnyardımımatematktenalmaktadır.

AtatürkveMatematik
Atatürk,TürkKurtuluşSavaşı’ylabrlktebaşlatığıeğtm veblm savaşınısonnefesne
kadarbaşarıyladevam etrmştr.UluÖnder’neğtm veblm alanındagerçekleştrdğ
atılımlarla çok büyük başarılara ulaşılmıştır.Bu atılım hareketlernden öncelğalan
blmlerdenbrtanesdematematktr.Atatürkbublm alanındatermlertüretmş,ktap
yazmış,gençlernbublm alanındaçalışmalarınabzzatöncülükyapmıştır.
Atatürkterm çalışmalarınınülkedeketklern,flolarakdanceled.Ülkedekpekçok
okulu zyaretederek öncelkle matematk derslerne grdve öğrenclern derstek
başarılarınıgözlemled.1937yılındaKültürBakanıSafetArıkan,İçşlerBakanıŞükrü
Kaya,SabhaGökçen,İsmalHakkıTekçeveyaverNaştMengüeşlğndebrheyetle
SvasLses’negtmşt.Lsenn9-A sınıfındaprogramdakgeometr(ozamankadıyla
hendese)dersnegrmşbuderstebrkızöğrencytahtayakaldırmıştı.Öğrenc,tahtada
çzdğkoşutkçzgnn,başkakkoşutçzgylekesşmesndenoluşanaçılarınArapça
adlarınısöylemektezorlukçekpyanlışlıklaryapıncadurumdanetklenenAtatürktepk
gösterd.“BuanlaşılmazArapçatermlerle,öğrenclereblgverlemez.Dersler,Türkçe
yentermlerleanlatılmalıdır”dyerektebeşrelnealdı,tahtadaçzmlerle‘zavye’nn
karşılığıolarak‘açı’,‘dılı’nınkarşılığıolarak‘kenar’,‘müseles’nkarşılığıolarak‘üçgen’
gbTürkçe yentermlerkulanarak,brtakım geometrkonularınıbu arada Psagor
teoremnanlatı.
Atatürkmatematğnhayatındakyerveönemnşusözlerleanlatmaktadır.“Benöğrenm
devrmde matematk konusuna çok önem vermşmdrve bundan hayatımın çeştl
safhalarında başarıelde etmek çn faydalanmış olduğumu söyleyeblrm.Onun çn
herkesmatematkblgsnnçokgereklolduğunananmalıdır.”
Atatürk’ünmatematğeolantutkusunuvesayısaldünyayaolanyatkınlığınıO'nunyaşamı
boyuncakazandığızaferlernmayasındagörmekmümkündür.

ÜnlüTürkMatematikçileri
AlKuşçu
(1403-1474)
Türkİslam Dünyasıastronomvematematkalmlerarasında,ortayakoyduğueserleryle
haklıbrşöhretesahpAlKuşçu,OsmanlıTürkler’nde,astronomnnöndegelenblgn
sayılır.“BatıveDoğuBlm dünyasıonu15.yüzyıldayetşenmüstesnabralm olarak
tanır.”Öylek;müsteşrkW .Barlhold,AlKuşcu’yu “On BeşncYüzyılBatlamyos’u”
olarakadlandırmıştır.Babası,UluğBey’nkuşcubaşısı(doğancıbaşı)d.Kuşçusoyadı
babasından gelmektedr.AsıladıAlBn Muhammet’tr.Doğum yerMaveraünnehr
bölgesolduğulersürülmüşsede,adıgeçenbölgennhangşehrndevehangyılda
doğduğukesnlkleblnmektedr.
Ancakdoğum şehrSemerkant,doğum yılınınse15.yüzyılınlkdörtebrçersnde
olduğukabuledlmektedr.16Aralık1474(h.7Şaban879)tarhndeİstanbul’daölmüş
olup,mezarıEyüpSultanTürbesharemndebulunmaktadır.Küçükyaştakenastronom
vematematğegenşlgduymuştur.
Devrnnenbüyükblgnlernden;UluğBey,BursalıKadızadeRum,GıyaseddünCemşd
ve Mu’n al-Dn el-Kaş’den astronomve matematk dersalmıştır.Önce,Uluğ Bey,
tarafından 1421 yılında kurulan Semerkant Rasathanes lk müdürü, Gıyaseddün
Cemşd’n,kısasüresonradaRasathanenn kncmüdürü KadızadeRum’nn ölümü
üzerne,UluğBeyRasathaneyemüdürolarakAlKuşcu’yugörevlendrmştr.UluğBey
Zyc’nntamamlanmasındabüyükemeğgeçmştr.NasrüddünTus’nnTecrd-ülKelam
adlıeserneyazdığışerh,bu konudadagayretvebaşarısının en güzeldellnteşkl
etmektedr.EbuSadHan’athafedlenbuşerh,AlKuşcu’nunlkşöhretnnduyulmasına
neden olmuştur.Kaynakların değerlendrlmessonucu anlaşılmaktadırk;AlKuşcu
yalnıztelheseryledeğl,talm verşadıyledevrnaşanbrblgnolaraktanınmaktadır.
Öylek;telfeserlernndışında,torunuMrm Çeleb,HocaSnanPaşaveMolaLütf(Sarı
Lütf)gbastronomların da yetşmesne sebep olmuştur.Bu blgnlerle beraber,Al
Kuşcu’yueskastronomnnenbüyükblgnlerndenbrsolarakbelrteblrz.

ÜnlüTürkMatematikçileri
Csmlern kuadratk formlarının
sınıflandırılımasındaortayaçıkan ve
kendadıylaanılan“ArfSabt“,“Arf
Halkaları” ve “ArfKapanışları” gb
termlerbularak,matematkveblm
dünyasınaönemlkatkılardabulundu.
AlmanmatematkçHelmutHessele
brlkte, Hesse-Arf Kuramı’nı
gelştrd.
1910yılındaSelank’tedoğdu.YükseköğrenmnFransa’daEcoleNormaleSupereure’de
tamamladı(1932).BrsüreGalatasarayLses’ndematematköğretmenlğyaptıktansonra
İstanbulÜnverstesFenFakültes’ndedoçentadayıolarakçalıştı.Doktorasınıyapmak
çnAlmanya’yagt.1938yılındaGötngenÜnverstes’ndedoktorasınıbtrd. Yurda
döndüğündeİstanbulÜnverstesFenFakültes’ndeprofesörveordnaryusprofersörlüğe
yükseld.Burada1962yılınakadarçalıştı.DahasonraRobertKolej’ndeMatematkdersler
vermeyebaşladı.1964yılındaTürkyeBlmselveTeknkAraştırmaKurumu(Tübtak)blm
kolubaşkanıoldu.
DahasonragtğAmerkaBrleşkDevletler’ndearaştırmavencelemelerdebulundu;
KalfornyaÜnverstes’ndekonuköğretm üyesolarakgörevyaptı.1967yılındayurda
dönüşündeOrtaDoğu TeknkÜnverstes’ndeöğretm üyelğnegetrld.1980yılında
emekloldu.Emeklyeayrıldıktan sonraTÜBİTAK’abağlıGebzeAraştırmaMerkez’nde
görevaldı.1985ve1989yılarıarasındaTürkMatematkDerneğbaşkanlığınıyaptı.
Arf,İnönüArmağanı’nı(1943)veTÜBİTAKBlm Ödülü’nükazandı(1974).Buödülüalırken
yaptığıkonuşmada “Blm nsanının amacıanlamaktır” hemen ardından “ama büyük
harflerleanlamaktır”sözüylekendnegöreblm nsanınıaçıklamıştır.Onurunayapılan
cebrvesayılarteorsüzerneuluslararasıbrsempozyum,1990′da3-7Eylültarhler
arasındaSlvr’degerçekleştrlmştr.Halkalarvegeometrüzernelkkonferanslarda
1984′te İstanbul’da yapılmıştır.Arf,matematkte geometrkavramıüzerne brmakale
sunmuştur.1997yılındasetakvmdendahaaralıkayınınsonyaprağıdüşmedenhasta
kalbne yenk düşen Arf,hayata gözlernyumdu.2009 yılında 10 TL’lk banknotların
arkasınafotoğrafıyerleştrlerekadıyaşatılmaktadır.

HesapMakinesininİcadıveGelişimi
Abaküs-M.Ö 2000'ler
Hesaplama
Saat
1623
Hesapmaknes,lkzamanlardörtşlemyapablen,dahasonralarıgelştrlerekhertürlü
sayısalşlemyapardurumagetrlenelektronkvemekankbraraçtır.
İlkhesapmaknelerabaküslerd.1623yılındaWlhelm Schckardlkkezdörtşlembr
arada yapablen hesap maknesnAlmanya’dakHedelberg Ünverstesnde gelştrd.
Schckardgelştrmşolduğuaraçleastronom,matematk,alanölçümler,yüzölçümü
hesaplama ve hartacılık şlemlernde kulanmıştır.Gelştrmş olduğu chaz oldukça
karmaşıkveherkesnkolaylıklakulanamayacağıbrçalışmasstemnesahpt.
Yaklaşıkyrmyılkadarsonra,1645yılındaFransızflozofBlasePascal,vergtahsldarı
olan babasına yardımcıolmak çn brhesap maknestasarladı.1799 yılına kadar
kulanılan bu mekankaygıt,kadranlarlagrlen sayılarıtoplayıp çıkarıyordu.Gotfred
Wlhelm Lebnz1671yılındatoplamavedörtşlemyapablenmekankbraygıtgelştrd.
Ancakbuaygıtlar,çokyaygınolarakkulanılmamıştır.Bunlardanyaklaşıkbrasırkadar
sonraCharlesXaverThomas’ınbulduğudörtşlemvekarekökalmaşlemnyapablen
Artmometre,1970’lerekadarkulanılmışolanmekankhesapmaknelernnatasıolmuştur.
Daha sonra üretlen bu hesap makneler, ara sonuçları
toplayan, esk sonuçların saklanıp gerektğnde
kulanılablmesnsağlayan,trgonometrk,statstkselveler
matematk şlevlerçeren ve yazılımlanablme özelklerle
daha çok blgsayarlara benzeyen çok karmaşık elektronk
chazlarhale gelmştr.Akılıtelefonlarçağına geldğmzde
kmse hesap maknelerne artık htyaç duymazken Caso,
neredeyseakılıtelefonözelklernesahpbuhesapmaknesn
pyasayaçıkarmıştır.Buhesapmakneslegörselernüzerne
grafklerçzeblrken,çndeksonsuzblmselfonksyonlarle
hesaplamalarıçok bast br bçmde yapablmek mümkün
olmuştur.
İlkTcarOlarakÜretlen
HesapMaknes,
Artmometre-1822

MatematikteBaşarınınSırrıNedir?
Matematk,hemen hemen herblmn temelndevarolan brblmdr.Günümüzdematematğn
önemhergeçen gün artmaktadır.Pek,szbu önemartan matematğçözeblmeystemez
msnz?Aslındaherşeyszdebtyor.Gelnanlatayım.
Korkma-“Demeskolaytab”dedğnzduyargboldum.Ynededyorum kkorkmayın!Yanlış
çözün,neolacaksank.Yanlışıgöreceksnzkdoğruyubulasınız.
Dene-yanıl - Matematk yanlışlarla ve denemelerle öğrenlr. Samuel Beclet’ın “Hep
denednMatematkteBaşarının Sırrıhep yenldn.Olsun ynedene,yneyenl.Dahayyenl.”
sözünüakılarakazıyın.Yanlışyapın,korkmayın-matematköcüdeğldr,yemezsz-devam edn.
Çünkü heryaptığınızyanlış sze kapılaraçar,yenyolargösterr.Yeterkdeneyn.Deneym
kazanın.
Pesetme-Herkesbasketboloynamıştır.Topuçembereatmayaçalışmıştırdemekdahadoğruolur
sank.Pek,basketatamadığımızdaneyapıyoruz?Hırslanıyoruz,gazagelyoruz,nasılatamam
dyedüşünüyoruzhatavehata“Nasılgrmezsn,senkm oluyorsun?”dyeçıkışıyoruz.Topu
atmayıbırakıyormuyuz?Hayır.Burayakadarsöyledklermonaylargbsnz.Pekâla,ozaman
soruyorum sze.Elernzlesektrdğnztoplabasketatmakçnsürekldenyorsunuzdaneden
matematk sorusu çözemedğnzde drek bırakıyorsunuz? Hoş,basketatıp atamama olayının
çnde de matematk (olasılığı½ )vardırama o şöyle brdursun.Bz beynlersektrmeye
başlayalım.Elbetbrgünobasketatılacak,osoruçözülecek.Harcananemeklersebrsonrak
denemenzdeszetecrübeolarakdönecek.
Ortaokulöğretmentarafındanmatematğeyeteneğolmadığısöylenenbrkızçocuğudüşünün.
Lsesonlarındamatematkolmpyatlarınakatılıpmadalyaalmış,bugünleregelndğndeseçok
büyükbrmatematkçolarakanılan.2014yılındaFeldsMadalyasını(brnevmatematknobel)
alanMaryam Mrzakhan’denbahsedyorum.Mrzakhan,aynızamandabumadalyayıalanlkkadın
matematkçdr.O brzamanlarmatematkyapamayanMrzakhan,verdğröportajdamatematk
çözmeyvahşormanda kaybolmaya benzeterek,“Çözümü bulmak çn tüm blgmzseferber
etmekzorundayız”demş.Onyıldırsürenbrçalışmanınardındandahalasonucavaramadıklarını
söyleyenMrzakhan“Kolayyılanbrdeğlm.”dyerekherşeyaçıklamışaslında.
Sonolarakherşeydeolduğugbmatematğndebaşı,azm,hırsvekararlılıktır,demeyeceğm.
Öncekendnzenanın!Sonrasınıbrazönceokudunuzzaten.

MatematikileİlgiliKarikatürler

Çarpım TablosuileRöportaj
Çarpım tablosuyla,çarpmaşlemnnyapılmadığıvedenz
görenbrlokantadabuluştuk.Sorularımızınbazılarınıpek
lgnçbulduvehepsnbrbrcevapladı.Tabkçarpma
şlemlernden konuştukça konuştuk.Söyleşsonunda
yazıbtmndekoyunuoynadık.
Tabloolmayanasılkararverdnz?
Çarpmaşlemlernçoksevyordum.Vebu şyapmak
stedm.
Nedensevyordunuz?
Br sebebyok,karşılıksız yan.Sonra sonra,brçok
çarpma şlemlernde bulunmaya başladım ve artık
aklımdan ble şlem yapar hale geldm. Ve çarpma
şlemlerndekdağınıklığıfark etm.Sonra bütün bu
şlemlerarasında gzlbrbağ olduğunu gördüm.İşte,
hepsnbrarayagetrmekçnbüyükuğraşverdm.
Matematkçndekyernznasılbuluyorsunuz?
Önemlbuluyorum tabk.
Nekadaröneml?
Çokçoköneml.Çarpmaşlemlerüzerndeoynanan
büyükoyunlarıanlayablmekçnbanaherkesnhtyacıvar.
İkvedahaçokbasamaklısayılardakçarpmaşlemlernde
yneaklabengelrm.Buyüzdenbukadarönemlym.
Süreklgözönündeolmakszrahatsızedyormu?
Şöhretolmadanöncedaharahatbryaşantım vardıtabveşöhretngetrdğproblemlere
alışmakkolayolmadı.Amazamanlaalışıyorsunbunlaravematematkcamasınahzmet
çnvarolduğunuanlıyorsun.Şmdgözönündeolmakhoşumablegdyor.
Szezberlemeksteyenöğrenclerenetavsyeedersnz?
Çarpmaşlemlerndesayılararasındakfarketsnlervebrşlemlebaşkabrşlem arasında
bağlantıkursunlar.Günlükhayatlarındauygulamayaçalışsınlar,meselabonbonyerken,
msketveya futboloynarken sayılarıkulansınlar.Brde sürekltekraretsnler.Tablo
olmasaydınızeğer,neolmaksterdnz?Abaküsolmaksterdm.(gülüşmeler)

ÇARPIM TABLOSU

EğlenceliMatematikOyunları

SUDOKUNEDİR?
Sudoku, her yaştan nsanın temel
mantıksal akıl yürütmelerle kolayca
öğrenebleceğ br bulmaca oyunudur.
Japonya'dançıktığıblnenoyun,japonca
"Suuj wa dokushn n kagru"
kelmelernn brleşmnden "SUDOKU"
tabrnalmıştır.
Oyunu tarf etmek çn se "rakam
yerleştrme"demekyerndeolacaktır.
Brsudoku bulmacasında resmdekgb
bazırakamlarsudoku çneyerleştrlmş
olarak verlr.Gerye kalan rakamlarse
alta belrtlen kuralar çerçevesnde
yerleştrlmesstenr.