Atasözleri ve deyimler çalışma Kağıdı

ORTAOKUL
Galip Hatip
Atasözleri ve Deyimler Çalışma Kağıdı
www.degerler.net
Aşağıdaki deyimlerin karşısına anlamlarını yazınız.
Deyimler
Anlamları
Eli boş dönmek
Eli kolu bağlı olmak
Renk vermemek
Renkten renge girmek
Kazık yemek
Kefeni yırtmak
Kefaretini ödemek
Göz hapsinde olmak
Damdan düşer gibi
Paçasını kaptırmak
Pahalıya mal olmak
Göze girmek
Göze batmak
Göze gelmek
Göze almak
Canını çıkarmak
Canından bezmek
Canının derdine düşmek
Kucak açmak
Ayıkla pirinçsin taşını
Ateş püskürmek
Kulak kesilmek
Ateş pahası
Kulak kabartmak
Kulağını çınlatmam
Kolu kanadı kırılmak
Put kesilmek
Yol göstermek
www.degerler.net 1

Türkçe Öğretmeni Galip HATİP
Aşağıdaki atasözlerinin karşısına anlamlarını yazınız.
Atasözleri
Anlamları
Adalet ile zulüm bir yerde barınmaz.
Ağaç yaprağı ile gürler.
Ağaç yaş iken eğilir
Ağır taş yerinden oynamaz
Ak akçe kara gün içindir.
Akan su yosun tutmaz:
Akıl akıldan üstündür
Akıl yaşta değil baştadır.
Allah dağına göre kar verir.
Ayağını yorganına göre uzat.
Aza kanaat etmeyen çoğu hiç
bulamaz.
Bakarsan bağ, bakmazsan dağ olur.
Başak büyüdükçe boynunu eğer.
Bir elin nesi var iki elin sesi var.
Bir musibet bin nasihatten yeğdir.
Bugünün işini yarına bırakma.
Dağ dağa kavuşmaz, insan insana
kavuşur.
Davulun sesi uzaktan hoş gelir.
Dost acı söyler.
El elden üstündür.
www.degerler.net 2

Türkçe Öğretmeni Galip HATİP
Aşağıdaki atasözlerinin karşısına anlamlarını yazınız.
Atasözleri
Anlamları
Gönülsüz yenen aş, ya karın ağrıtır,
ya baş
Görünen köy kılavuz istemez
Gülme komşuna, gelir başına
Gülü seven dikenine katlanır
Gün doğmadan neler doğar
Güneş balçıkla sıvanmaz
Güneş girmeyen eve doktor girer
Güvenme varlığa, düşersin darlığa
Hatır için çiğ tavuk yenir
Hayır dile komşuna, hayır gele
başına
Hazıra dağlar dayanmaz
Her yiğidin bir yoğurt yiyişi vardır
İğneyi kendine, çuvaldızı başkasına
batır
İki karpuz bir koltuğa sığmaz
İşleyen demir ışıldar
İşten artmaz, dişten artar
İyiliğe iyilik her kişinin kârı, kötülüğe
iyilik er kişinin kârı
Kara haber tez duyulu
Karaman’ın koyunu sonra çıkar
oyunu
Keçiyi yardan uçuran bir tutam ottur
Kel ölür sırma saçlı olur, kör ölür
badem gözlü olur
www.degerler.net 3

Türkçe Öğretmeni Galip HATİP
Aşağıdaki atasözlerinin karşısına anlamlarını yazınız.
Atasözleri
Anlamları
Kelin ilâcı olsa başına sürer
Keskin sirke küpüne zarar verir
Kimse ayranım ekşi demez
Komşu komşunun külüne muhtaçtır
Köprünün altından çok su geçti
Körle yatan şaşı kalkar
Lafla peynir gemisi yürümez
Mal canın yongasıdır
Marifet iltifata tabidir
Meyveli ağacı taşlarlar
Misafir umduğunu değil bulduğunu
yer
Mum dibine ışık vermez
Namaza meyli olmayanın ezanda
kulağı olmaz
Ne ekersen onu biçersin
Nerede birlik, orada dirlik
Öfkeyle kalkan, zararla oturur
Perşembenin gelişi çarşambadan
bellidir
Rüzgâr eken, fırtına biçer
Sabır acıdır meyvesi tatlıdır
Sabreden derviş, muradına ermiş
Sakınılan göze çöp batar
www.degerler.net 4

Türkçe Öğretmeni Galip HATİP
Aşağıdaki atasözlerinin karşısına anlamlarını yazınız.
Atasözleri
Anlamları
Sel ile gelen yel ile gider
Son pişmanlık fayda vermez
Su testisi su yolunda kırılır
Sütten ağzı yanan, yoğurdu üfleyerek
yer.
Taş yerinde ağırdır
Taşıma su ile değirmen dönmez
Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır
Tavşan dağa küsmüş, dağın haberi
olmamış
Tebdil-i mekânda ferahlık vardır
Tencere yuvarlanmış, kapağını
bulmuş
Tek kanatlı uçmaz.
Terzi kendi söküğünü dikemez
Tilkinin dönüp dolaşıp geleceği yer
kürkçü dükkânıdır
Üzüm üzüme baka baka kararır
Yalancının evi yanmış, kimse
inanmamış:
Yalancının mumu yatsıya kadar yanar
Yaş kesen, baş keser
Yazın başı pişenin, kışın aşı pişer
Yel kayadan ne koparır
Zararın neresinden dönersen kardır
Zahmetsiz rahmet olmaz.
www.degerler.net 5

Türkçe Öğretmeni Galip HATİP
Aşağıdaki atasözlerinde boş bırakılan yerleri tamamlayınız.
Atasözleri
Tarlada ……………………olmayanın, harmanda………………………..olmaz.
……………………….evi yanmış……………………….inanmamış.
Ateş…………………………………yakar.
Bıçak yarası ………………………………., dil yarası ………………………..
Dibi görünmeyen ……………………….geçme.
Korkulu …………………… görmektense ………………………….. kalmak daha iyidir.
Eldeki bir ……………………………daldaki iki ………………………….iyidir.
Gölgesinde oturulacak ağacın ………………………..kesilmez.
…………………………….çalan kılıfını …………………………
Üzüm …………………………. baka baka …………………………….
Aşağıda kelimeleri karışık verilen atasözlerini bulup karşısına yazınız.
Karışık Kelimeler
Atasözleri
Nasihatten /bin /bir /yeğdir /musibet
Gelişi /bellidir /çarşambadan /perşembe
Kurt /insanı /ağacı /dert /yer
Düşman /su /uyumaz /uyur
Varlığa /darlığa /düşersin /güvenme
Fırtına /rüzgar /biçer /eken
Başa /dost /ayağa /bakar /düşman
Doğrasan /ne /kaşığa /çanağa /o /kaşığa /
çıkar
Tabloda verilen konuya uygun atasözünü konunun karşısına yazınız.
Konu
Atasözleri
Çalışmak
Doğruluk
Birlik ve Beraberlik
Güzel Söz
Benzemek
Başarılı
Tasarruf
www.degerler.net 6

Türkçe Öğretmeni Galip HATİP
Aşağıdaki deyimleri verilen eylemlerle tamamlayıp tabloya yazınız.
Deyim Eylem Tamamlanmış Hali
Dağdan gelip bağdakini
Yüz
Aba altında sopa
Pire için yorgan
Bir taşla iki kuş
Dilinden
Tası tarağı
Dilinde tuy
Elden ayaktan
Göstermek
Düşmek
Bitmek
Düşürmemek
Vermek
Yakmak
Kovmak
Toplamak
Vurmak
Aşağıdaki atasözlerinde yakın anlamlı olanları eşleştiriniz.
Atasözleri
Ağaç yaprağıyla gürler.
Kır atın yanında duran ya huyundan ya suyundan
Yaşın başı pişenin kışın aşı pişer.
Armut dibine düşer
El elden üstündür
Atasözleri
Tarlada izi olmayanın harmanda yüzü olmaz.
Otu Çek köküne bak
Bin bilsen de bir bilene danış.
Üzüm üzüme baka baka kararır.
Yalnız taş yosun tutmaz.
Aşağıdaki nesnelerin içerisinde geçtiği atasözünü karşılarına yazınız.
Nesneler
Atasözleri
www.degerler.net 7

Türkçe Öğretmeni Galip HATİP
Aşağıdaki cümlelerde yer alan deyimlerin
altını çiziniz.
Aşağıdaki metinde geçen deyimleri bulup anlamlarını
karşısına yazınız.
Cümleler
Bildiklerimi açık yüreklilikle anlattım.
Kardeşim çok ağırbaşlı bir çocuktur.
Öğretmenin söylediklerine kulak
verdim.
Annemin öğütleri aklımda kaldı.
Dedem masal anlatırken ağzından bal
damlar.
Öğretmenimi derste can kulağıyla
dinledim.
Parkta kardeşine göz kulak ol.
O çocuğu gözüm bir yerden ısırıyor.
Arkadaşımın kulaklarını çınlattık.
Ani siren sesi aklımı başımdan aldı.
Mavi pantolonda gözüm kaldı.
Metin
“Bir
varmış bir yokmuş.
Bir padişahın üç kızı
varmış. Güzel mi güzel!
Saçları varmış ipek ipek.
Görenlerin parmağı
ağzında kalır, kalır ama
gül yüzüne hasretmiş.
Yedi yılda
buldukları için mi
gözden nazardan
sakındıkları
için mi nedir, kapıya
bacaya çıkmaz, ele güne
göstermezlermiş.
Bahçıvanları da bir
ağaç dibinde göz kulak
olup bunları dinlermiş.
Meğer bahçıvan
gözünü daldan
budaktan, sözünü kızdan
kızandan sakınmayan
biriymiş.”
Deyimler ve Anlamları
Aşağıdaki deyimlerle karşılıklarını örnekte olduğu gibi eşleştiriniz.
Deyimler
Anlamları
1 Dilinde tüy bitmek Birisini evlendirmek
2 Ağzında bakla ıslanmamak Ciddi olmak, davranışta aşırıya kaçmamak
3 Çenesi düşmek Çok az ya da önemsiz olma
4 Diş geçirememek Çıkarcı, kurnaz
5 Elinden tutmak Hiç sır saklamamak
6 Ayak diremek Yaşlı, yaşanacak az zamanı kalmış olmak
7 Devede kulak Çok gürültü etmek
8 Ağır başlı olmak Bir şeyi tekrar tekrar söylemekten usanmak
9 El üstünde tutmak Çok konuşmak
10 Baş göz etmek İnat ve ısrar etmek
11 Aklı yatmak Bir kimseye çok saygı ve sevgi göstermek
12 Ortalığı ayağa kaldırmak Gücü yetmemek
13 Anasının gözü Bir işin olabileceğine inanmak
14 Bir ayağı çukurda olmak Yardım etmek
www.degerler.net 8