Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Sayı #3<br />
4<br />
Irkçılıkla Mücadelede Sanatsal ve Kuramsal Stratejiler<br />
Suzana Milevska<br />
ilettiği projesi aracılığıyla Avrupa'daki ırkçılığı tartışmanın aciliyetini vurgulamanın yanı sıra, ona<br />
karşı durmanın yollarını araştırmak gerektiğine de işaret etmekte.<br />
Bu isim değiştirme önerisini tetikleyen unsur Renty'nin fotoğrafının (aslı bir<br />
daguerreotype) Agassiz tarafından Afro-‐Amerikalılar ile beyaz ırktan insanlar<br />
arasında kapanmaz farklar olduğu inancını kanıtlamak üzere sipariş edilmiş<br />
olmasıydı. Renty'nin fotoğrafı ''aşağı konumdaki Öteki''lere dair fotoğrafik<br />
temsil geleneğinin bir parçasıydı ve bu nedenle Huber'in projesinde merkezi<br />
bir role sahipti. Güney Carolina'daki plantasyonlardan birinde 1850'li yıllarda<br />
çekilen fotoğraf Agassiz tarafından siyahların beyazlardan daha aşağı bir ırk<br />
olduğuna dair teorisini destekleyecek bir imge olarak kullanılmıştı ama zaman<br />
içinde, imgeler üzerine bilim adına farklı anlamlar yükleyen manipülatif<br />
iktidarın simgesi haline geldi. Cepheden çekilmiş poz üzerine kurulu fotoğraf<br />
Agassiz'i dehşete düşüren her şeyi –özellikle de, farklı kökenlerin genetik<br />
koşutluğundan türeyen ve köleliğin bilimsel olarak meşrulaştırılmasını<br />
mümkün kılan radikal farkı-‐ içinde barındırmaktaydı.<br />
Sasha Huber'in Haiti'ye uzanan kökeni kuşkusuz bunlardan bağımsız bir ayrıntı<br />
değil. Sanatçının projesi Haiti'deki kölelik karşıtı direniş hareketinin zorlu<br />
geçmişinden derin bir biçimde beslenmekte. ''Bu özgürleşmenin, kölelikten<br />
çıkışın amacı efendi konumunda olana boyun eğdirmek olmamalı çünkü bu<br />
ancak efendinin 'varoluşsal çıkmaz'ını tekrarlamak anlamına gelecektir' (Hegel,<br />
Tinin Fenomenolojisi), bunun yerine amaç kölelik kurumunun toptan ortadan<br />
kaldırılması olmalıdır.” 13 Sasha Huber'in Rentyhorn başlıklı video performansı<br />
ve Helsinki'de düzenlediği sergi (diğer belgesel unsurların yanı sıra<br />
Agassizhorn'da gerçekleştirilen performansın video kaydını da içermekteydi)<br />
ırkçı söylemle olan bağı kesin bir şekilde kesip atmak ve ''Agassiz'in<br />
boşluğu''nun üstesinden gelmek yönünde bir çağrıyı içinde barındırıyor. Sanat<br />
çevresinde gelişen bütün tartışmaları dönüşüme uğratıyor ve konuyu<br />
gelecekten gelerek, Agassiz'in ''zirveler''inin var olmadığı bir zamandan gelerek ele alıyor. 14 Sasha Huber, Rentyhorn (2008)<br />
Bunun<br />
yanında zirvenin adını değiştirmeme kararıyla İsviçre Federal Konseyi insanlığın demokrasi,<br />
karşılıklı anlayış ve farklı olana hoşgörü dağının zirvesine henüz tırmanamamış olduğunu<br />
ispatlıyor.<br />
Eski Yugoslavya'daki savaşlar sırasında ve bunların ertesinde Romanlara karşı girişilen Holocaust,<br />
zorunlu göçebelik ve ırkçılık Balkanlar'dan ve Merkez Doğu Avrupa'dan gelen güncel sanatçıların<br />
ele almakta olduğu konuların içine giriyor. Aciliyet içeren bu toplumsal, ekonomik ve siyasi<br />
konular yerinden etme ve sınır dışı etme, mülk talanı, insan haklarında eşitsizlik, eğitimde<br />
ayrımcılık gibi günümüzde işlemekte olan devlet protokollerinin sonucunda ortaya çıkan pek çok<br />
meseleyle yan yana getiriliyor. Örneğin, Roman kültürü kendi içinde farklılıklar ve çelişkiler<br />
barındırıyor dolayısıyla tek bir çerçeve içinde tanımlanması zor; ve bu durum çoğunlukla Roman<br />
olmayanlar tarafından Romanların yaşamı üzerine geliştirilmiş ve Romanların toplumsal ve siyasal<br />
oluşumlar, yapılar ve söylemler üretme kapasitesine sahip olmadıkları gibi bir yanlış varsayım<br />
üzerine kurulu farklı karar, protokol ve uygulamaları mazur göstermek için kullanılmakta. Bu<br />
yüzden böyle bir bağlamda Romanlarla ilgili meselelere dair farklı iletişim ve temsil protokolleri<br />
üzerine Roman sanatçıların üretimleri ve sanatsal söylemleri aracılığıyla yoğunlaşmayı önemli<br />
buluyorum.<br />
Göç başlıklı yarı-‐belgesel çalışmasında (2011, 18 dk.) sanatçı ve film yapımcısı Milutin Jovanović<br />
eski bir Roman yerleşkesindeki evlerini kaybetmiş insanların yaşamları üzerine eğiliyor.<br />
Belgrad'daki Gazela Köprüsü altında bulunun Gazela yerleşkesi 31 Ağustos 2009'da tahrip<br />
edilmişti. Belgrad Belediye Başkanı'nın emriyle uzun bir süredir orada yaşayan 114 aile metal<br />
13<br />
Georg Friedrich Hegel, Tinin Fenomenolojisi, alıntılayan Susan Buck-‐Morss, “Hegel ve Haiti”, Critical Inquiry cilt. 26, no: 4<br />
(Yaz 2000): s. 849.<br />
14<br />
Sasha Huber'in kayda aldığı performans 2008 Ağustosu'nda Agassizhorn'a yaptığı helikopter uçuşu ve zirve üzerine<br />
yaptığı başarılı iniş sonrasında Renty'nin adını taşıyan bir plaketi oraya yerleştirmesi üzerine kurulmuştu.
Change language