32-37 MAKALE 03

AGÜB
Makale
Kırma Eleme Tesislerinde Primer Besleyici Olarak
Vargelli Besleyiciler
Suphi YAVUZ 1
1
Mak.Y.Müh. MMO Sicil No: 9219
1.
Giriş
Vargelli besleyici, kil ve nem oranı
yüksek yapışkan özelliğe sahip
tüvanan malzemeler için kullanılan
bir besleyici türüdür. Son yıllara kadar
özellikle madencilik sektöründe
ağır hizmet tipi besleyici olarak kullanılmışlardır. Son
yıllarda, agrega sektöründe temiz malzeme elde edilen
ocakların azalması ve kullanılmasına sınırlamalar
getirilmesi nedeniyle daha kirli ve nemli malzeme ihtiva
eden ocakların kullanılması zorunluluğu doğmuştur.
Bu da bu tür malzemeleri sıkıntısız olarak besleyebilen
besleyicilerin kullanılmasını gerektirmiştir. Böylece
son yıllarda agrega sektöründe de vargelli besleyicilerin
kullanılması artmaktadır.
Çalışma Prensibi
Vargelli besleyici, diğer besleyicilerde olduğu gibi
uygun büyüklükte, yükleyici veya kamyon tarafından
beslenen malzemenin oluşturduğu darbe yüklerine
dayanıklı bir bunker, bunkerin altında gerekli sayıda
taşıyıcı makaralar üzerinde ileri-geri hareket eden
ağır hizmet tipi bir araba, hidrolik tahrik sistemi ve
ana taşıyıcı sistemden oluşur.
Vargelli besleyici arabası, sık yerleştirilmiş makaralar
üzerinde çoğunlukla bir hidrolik silindirle ileri
-geri hareket eder. Araba da bunker gibi boşaltılan
malzemenin darbe etkisinden etkilenmeyecek
şekilde ağır hizmet tipi olarak imal edilir. Besleyici
arabasının özellikle taban yüzeyine aşındırıcı
malzeme beslenmesi durumunda aşındırıcılığa bağlı
olarak yaklaşık 12-20 mm kalınlığında değiştirilebilir
astar koymak gerekir. Araba taşıyıcı makaraları
olarak çoğunlukla paletli iş makinalarının yürüyüş
takımlarında kullanılan makaralar kullanılır. İleri
harekette bunkere boşaltılmış malzeme tekneyi
doldurur, geri harekette ise hareket miktarı ile
orantılı malzeme, besleyicinin önündeki ekipmana
boşaltılmış olur. Arabanın ileri -geri hareket miktarı
( strok ) , hidrolik silindirin stroğu ve uygun
Şekil Ş-1 Vargelli besleyici çalışma prensibi Şekil 1. Vargelli besleyici çalışma prensibi
32 AGREGA DERGİSİ www.agub.org.tr

Şekil Ş-1 Vargelli besleyici çalışma prensibi
Şekil Ş-1 Vargelli besleyici çalışma prensibi
Makale
AGÜB
Şekil Ş-2 Gürsan firması imala4 primer vargelli besleyici
Şekil 2. Gürsan firması imalatı primer vargelli besleyici
Şekil Ş-2 Gürsan firması imala4 primer vargelli besleyici
Şekil 2. Değişik vargelli besleyici görünüşleri
Şekil Ş-3 Değişik vargelli besleyici görünüşleri
Şekil Ş-3 Değişik vargelli besleyici görünüşleri
Şekil Ş-3 de Değişik firmaların imal ettiği vargelli besleyicilere
ait görünüşler görülmektedir. Şekil Ş-4 de ise
Vargelli besleyicinin araba taşıma makaraları ve hidrolik
sistem ile ilgili görünüşleri görmekteyiz. Şekil Ş-5 de Tipik
bir vargelli besleyici arabası görmekteyiz.
Şekil Ş-3 de Değişik firmaların imal ettiği vargelli besleyicilere ait görünüşler görülmektedir. Şekil Ş-4 de ise
Şekil Ş-3 de Değişik firmaların imal ettiği vargelli besleyicilere ait görünüşler görü
Vargelli besleyicinin araba taşıma makaraları ve hidrolik sistem ile ilgili görünüşleri görmekteyiz. Şekil Ş-5 de Tipik
Vargelli besleyicinin araba taşıma makaraları ve hidrolik sistem ile ilgili görünüşleri gör
bir vargelli besleyici arabası görmekteyiz.
bir vargelli besleyici arabası görmekteyiz.
www.agub.org.tr
AGREGA DERGİSİ 33

AGÜB
Makale
Şekil Ş-4 Vargelli besleyici araba taşıma makaraları ve hidrolik güç ünitesi görünüşleri
Şekil 4. Vargelli besleyici araba taşıma makaraları ve hidrolik güç ünitesi görünüşleri
Şekil Ş-4 Vargelli besleyici araba taşıma makaraları ve hidrolik güç ünitesi görünüşleri
Şekil Ş-5 Tipik bir vargelli besleyici arabası
Şekil 5. Tipik bir vargelli besleyici arabası
Şekil Ş-6 da ÖZYURT MADENCİLİK firması için tasarlanıp üretilen, ∅1500 ∗ 6000 ölçüsündeki Şekil Ş-6 mobil da ÖZYURT trommel MADENeleği
beslemek için kullanılan 1200*4000 araba ölçüsüne sahip vargelli besleyicinin
CİLİK
tasarım
firması
aşamasındaki
için tasarlanıp üretilen,
görünüşlerini görmekteyiz. Bu besleyicide ∅ 160 mm piston çapında ve 500 mm stroklu
∅1500*6000
hidrolik silindir
ölçüsündeki
kullanılmıştır. Hidrolik güç ünitesinde pompa motor gücü 45 KW dır. Dakikadaki strok sayısı 15-20 arasındadır.
mobil trommel eleği beslemek
Şekil Ş-5 Tipik bir vargelli besleyici arabası
için kullanılan 1200*4000 araba
ölçüsüne sahip vargelli besleyicinin
ölçüsündeki tasarım aşamasındaki mobil trommel görü-
Şekil Ş-6 da ÖZYURT MADENCİLİK firması için tasarlanıp üretilen, ∅1500 ∗ 6000
eleği beslemek için kullanılan 1200*4000 araba ölçüsüne sahip vargelli besleyicinin nüşlerini tasarım görmekteyiz. aşamasındaki Bu besleyicide
∅ 160 mm piston çapında ve
görünüşlerini görmekteyiz. Bu besleyicide ∅ 160 mm piston çapında ve 500 mm stroklu hidrolik silindir
500 mm stroklu hidrolik silindir
kullanılmıştır. Hidrolik güç ünitesinde pompa motor gücü 45 KW dır. Dakikadaki strok
kullanılmıştır.
sayısı 15-20
Hidrolik
arasındadır.
güç ünitesinde
pompa motor gücü 45 KW
dır. Dakikadaki strok sayısı 15-20
arasındadır.
Şekil Şekil 6. Ş-6 ÖZYURT MADENCİLİK 1500*6000 VVVVVVVVVVVVVVVV 1500*6000 besleyici tasarım Vargelli çalışmaları besleyici tasarım çalışmaları
34 AGREGA DERGİSİ www.agub.org.tr

Şekil Ş-6 ÖZYURT MADENCİLİK 1500*6000 VVVVVVVVVVVVVVVV besleyici tasarım çalışmaları
Makale
AGÜB
Şekil Ş-7 NA-CE 1500*6000 Şekil Vargelli 7. NA-CE besleyici 1500*6000 tasarım Vargelli çalışmaları besleyici tasarım çalışmaları
Şekil Ş-7 de NA-CE Firması için tasarlanan 1500*6000 araba ölçüsüne sahip vargelli besleyici arabasının kesit taslağını
Şekil Ş-7 de NA-CE Firması için tasarlanan 1500*6000 araba ölçüsüne sahip vargelli besleyici arabasının kesit
görmekteyiz. Bu tasarımda ∅200 mm piston çapı , ∅110 mm mil çapı olan ve 500 mm stroklu hidrolik silindir kullanıldı.
taslağını görmekteyiz. Bu tasarımda ∅222222 mmmm piston çapı , ∅111111 mmmm mil çapı olan ve 500 mm stroklu
Hidrolik güç ünitesinde pompa motor gücü 55 KW , besleyicinin dakikadaki strok sayısı 15-20 arasındadır. Kapasitesi
hidrolik silindir kullanıldı. Hidrolik güç ünitesinde pompa motor gücü 55 KW , besleyicinin dakikadaki strok sayısı
750 TPH civarındadır.
15-20 arasındadır. Kapasitesi 750 TPH civarındadır.
Vargelli VARGELLİ Besleyicilerde BESLEYİCİLERDE Kapasite KAPASİTE ve Güç VE GÜÇ Hesabı HESABI
Kapasite:
Kapasite:
QQ = 6666. BB ee . DD. SS. nn. δδ. φφ …………………Formül F-1
QQ = 6666. BB ee . DD. SS. nn. δδ. φφ …………………Formül F-1
QQ : Kapasite, tttttt/h
QQ : Kapasite, tttttt/h
BB ee : Bunker etekleri arası, mm
BB ee : Bunker etekleri arası, mm
DD: Besleyici çıkışında malzeme yüksekliği, mm
DD: Besleyici çıkışında malzeme yüksekliği, mm
Besleyici çıkışındaki malzeme yüksekliğini tasarlanan bunker çıkış açıklığı belirler. Ancak, primer kırıcıları
Besleyici çıkışındaki malzeme yüksekliğini tasarlanan bunker çıkış açıklığı belirler. Ancak, www.agub.org.tr
primer kırıcıları AGREGA DERGİSİ
besleyen vargelli besleyicilerde açık bunkerler kullanılır ve kapasiteyi denetlemek için diğer besleyicilerde olduğu
besleyen vargelli besleyicilerde açık bunkerler kullanılır ve kapasiteyi denetlemek için diğer besleyicilerde olduğu
gibi ağır hizmet tipi zincirler kullanılır. DD malzeme kalınlığı maksimum parça büyüklüğüne bağlı olarak değişiklik
gibi ağır hizmet tipi zincirler kullanılır. DD malzeme kalınlığı maksimum parça büyüklüğüne bağlı olarak değişiklik
gösterir. Bu kalınlık maksimum parça büyüklüğünün altında olmaz. Maksimum parça büyüklüğü 800 −
35

HH ≅ 33. BB ee ……………………………Formül F-6
Kapasite:
QQ = 6666. BB ee . DD. SS. nn. δδ. φφ …………………Formül F-1
AGÜB
Makale
QQ : Kapasite, tttttt/h
Besleyici BB ee : Bunker çıkışındaki etekleri arası, malzeme mm yüksekliğini tasarlanan kalınlığı maksimum parça büyüklüğüne bağlı olarak
bunker DD: Besleyici çıkış çıkışında açıklığı malzeme belirler. yüksekliği, Ancak, primer mm kırıcıları değişiklik gösterir. Bu kalınlık maksimum parça büyüklüğünün
altında olmaz. Maksimum parça büyüklüğü
besleyen vargelli besleyicilerde açık bunkerler kullanılır
ve Besleyici kapasiteyi çıkışındaki denetlemek malzeme için yüksekliğini diğer besleyicilerde tasarlanan bunker olduğu
besleyen gibi ağır vargelli hizmet besleyicilerde tipi zincirler açık kullanılır. bunkerler kullanılır D malzeme ve kapasiteyi denetlemek için diğer besleyicilerde olduğu
çıkış 800-1000 açıklığı belirler. mm arasında Ancak, primer ise kırıcıları
gibi ağır hizmet tipi zincirler kullanılır. DD malzeme kalınlığı maksimum parça büyüklüğüne bağlı olarak değişiklik
gösterir. Bu kalınlık maksimum parça büyüklüğünün altında olmaz. Maksimum parça büyüklüğü 800 −
1000 mmmm arasında ise
DD ≅ (00, 77 − 11)BB ee …………. Formül F-2
uygundur.
SS: Strok, m
nn: Dakikadaki strok sayısı, ssssssssss/dddddd 1111 − 2222 arasında seçilir.
δδ: Malzeme yığma yoğunluğu, tt/mm3
φφ: Doldurma oranı, 00, 6666 − 00, 7777 arasında seçilir.
Motor gücü:
Vargelli Besleyici arabasının yenmesi gereken dirençler:
Paletli besleyicilere benzer şekilde vargelli besleyici arabasının yenmesi gereken iki önemli direnç söz konusudur.
Bunlar:
RR 11 : Taşıyıcı ruloların sürtünme direnci, kN
Araba ağırlığı ve aktif malzeme ağırlığı nedeniyle araba hareketine karşı taşıyıcı makaraların gösterdiği direnci
ifade eder.
RR 22 : Araba ile malzeme arasındaki sürtünme direnci, kN
Aktif malzeme ağırlığının, araba hareketine karşı gösterdiği sürtünme direncini ifade eder.
RR TT : Toplam direnç, kN
RR TT = RR 11 + RR 22 ……………………Formül F-3
RR 11 = 11, 22. 1111. (MM + GG) μμμμO2222
dd 11
……………Formül F-4
μμ = 00, 11 (Bronz burçlu tekerlekler için)
μμ = 00, 00000000 − 00, 00000000 (Rulmanlı tekerlekler için)
ff = 00, 55
dd 11 : Tekerlek çapı, mm
dd: Tekerlek mili çapı, mm
MM: Araba üzerindeki aktif malzeme ağırlığı, ton
MM = 11111111. BB. LL. HH. δδ …………Formül F-5
36 AGREGA DERGİSİ www.agub.org.tr
HH: Bunker içerisindeki aktif malzeme yüksekliği, m

ff = 00, 55
dd 11 : Tekerlek çapı, mm
dd: Tekerlek mili çapı, mm
Makale
AGÜB
MM: Araba üzerindeki aktif malzeme ağırlığı, ton
MM = 11111111. BB. LL. HH. δδ …………Formül F-5
HH: Bunker içerisindeki aktif malzeme yüksekliği, m
HH ≅ 33. BB ee ……………………………Formül F-6
GG: Araba ağırlığı, ton
RR 22 ≅ MM. 00, 55 ……………………Formül F-7
ff: RRRRRRRRRRRRRRRRRR ssürrrrünnnnnn kkkkkkkkkkkkkkkkkk, 00, 11 − 00, 1111 arasında seçilir.
PP = RR TT.vv
………………Formül F-8
111111
PP: Gerekli güç, KW
vv: Tekne hızı, m/sn
vv = nn.ss
……………… Formül F-9
6666
nn: Dakikadaki strok sayısı
nn: Dakikadaki strok sayısı
ss: Strok, mm
ss: Strok, mm
RR TT : Toplam direnç, kN
RR TT : Toplam direnç, kN
Vargelli VARGELLİ Besleyicilerin BESLEYİCİLERİN Kaba KABA Teknik TEKNİK Özellikleri ÖZELLİKLERİ olmak amacı ile verilmektedir. Verilen değerler 1,6
Tablo T-1 VARGELLİ de kırma-eleme BESLEYİCİLERİN tesislerinde KABA primer TEKNİK kırıcı
besleyicisi
ÖZELLİKLERİ
Tablo T-1 de kırma-eleme tesislerinde primer kırıcı besleyicisi
ton⁄m
olarak 3 yığma
kullanılan
yoğunluklu
vargelli besleyicilerin
agrega içindir. Malzeme
kaba teknik
olarak kullanılan vargelli besleyicilerin
Tablo özelliklerini T-1 de kırma-eleme görmekteyiz. tesislerinde Tabloda primer verilen kırıcı değerler
cinsi
besleyicisi ön
ve
tasarım
fiziksel
olarak sırasında
özellikleri
kullanılan tasarımcıya vargelli
değiştiğinde
besleyicilerin
bu özellikler
kaba
yardımcı
teknik
kaba olmak
özelliklerini
teknik amacı özelliklerini ile
görmekteyiz.
verilmektedir. görmekteyiz.
Tabloda
Verilen Tabloda
verilen
değerler verilen 1,6
de
ttoooo
değişir.
değerler ⁄ mm a Bu
yığma ön tasarım
değerler
yoğunluklu sırasında
ayrıca
agrega
açık
tasarımcıya içindir.
bunker yapısı için
değerler Malzeme ön
yardımcı cinsi tasarım ve olmak fiziksel sırasında
amacı özellikleri ile
tasarımcıya
verilmektedir. değişAğinde yardımcı
Verilen bu özellikler değerler
geçerlidir.
1,6 değişir. ttoooo⁄ Bu mmdeğerler g yığma yoğunluklu ayrıca açık bunker agrega içindir.
yapısı için Malzeme geçerlidir. cinsi ve fiziksel özellikleri değişYğinde bu özellikler de değişir. Bu değerler ayrıca açık bunker
yapısı için geçerlidir. Tablo 1. Vargelli besleyici yaklaşık teknik özellikleri
Besleyici Maksimum Yaklaşık Yaklaşık Güç
ölçüsü
Besleyici
strok
Maksimum
hidrolik silindir
Yaklaşık
hidrolik
Yaklaşık KW
ölçüsü depo
Tabla eni*boy ölçüsü mm strok hidrolik silindir hidrolik
hacmı
Piston ölçüsü depo
mm*mm Tabla eni*boy mm
çapı*strok
Piston
litre hacmı
mm*mm
Mm*mm çapı*strok litre
Maksimum Maksimum Yaklaşık
Güç
kapasite
Maksimum
besleme
Maksimum
taşıyıcı
büyüklüğü makara
KW
mm 33 /saat kapasite besleme
sayısı
mm 33 /saat
mm büyüklüğü
mm
1000*3500 250 80*300 Mm*mm 250 11 300 700 8
1200*4500 1000*3500350 250 125*400 80*300 400 25030 11 450 300 1000 700 10 8
1500*6000 1200*4500350 350 140*400 125*400 400 40045 30 600 450 1200 1000 12 10
1800*6500 1500*6000400 350 200*450 140*4001000 40090 45 1000 600 1500 1200 14 12
2200*7000 1800*6500400 400 250*450 200*4501000 1000 110 90 1200 1000 2000 1500 14 14
Tablo T-1 Vargelli besleyici yaklaşık teknik özellikleri
Tablo T-1 Vargelli besleyici yaklaşık teknik özellikleri
2200*7000 400 250*450 1000 110 1200 2000 14
Yaklaşık
taşıyıcı
makara
sayısı
SUPHİ YAVUZ
SUPHİ YAVUZ
Mak. Yük. Müh.
Mak. Yük. Müh.
www.agub.org.tr
AGREGA DERGİSİ 37