kurt isyanları

Osmanlı Sultanı ikinci Mahmut, 1833 yılında ordularına
Kürdistan'ı "tepeleme" ve "fethetme" emrini verdi.
Sultan'm orduları iki ayrı koldan Kürdistan'a saldırmaya başla¬
dı. Semih Paşa komutasındaki ordu Trabzon ve Erzincan yoluyla
Van'a yöneldi.
Merkez güce komuta eden Reşit Paşa, 1834 baharında, 40 bin
kişilik bir orduyla Sivas ve Malatya'dan, iki kol halinde ilerlemeye
başladı. Çok hırslı ve Kürtlere kinli olan Reşit Paşa'nm nihai hede¬
fi. Mir Muhammed'e ulaşmak ve karargâhını ele geçirmekti. He¬
define giderken, yoluna çıkan silahsız, savunmasız sivil Kürtleri kı¬
lıçtan geçiriyor; köyleri, kasaba ve şehirleri yakıyor, yıkıyordu.
Paşanın zulmü arttıkça, Kürder bileniyor, daha bir öflceyle di¬
reniyor, gerilla taktikleriyle Osmanlı ordusuna darbeler indiriyor¬
lardı.
Zulüm, Kürleri birleştirmişti. Aşiretler ilk kez ulusal ruhla or¬
taya çıkıp, örgütlenerek direniyor. Reşit Paşa ordusuna büyük
kayıplar verdiriyorlardı. Bitlis Ermenileri ve Yezidiler de Kürtler¬
le direnişe kanlınca, Osmanlıların ilerlemesi imkansız hale geldi.
Reşit Paşa'nm ordusu çakılıp kalmış, hareket etme yeteneğini
kaybetmişti. Paşa, bunun üzerine saldırıdan vazgeçip, elindekile-
ri korumak amacıyla savunma haline geçti. Karargâhına kapa¬
nıp, iki sene takviye birliklerinin gelmesini bekledi.
Reşit Paşa, iki yıl sonra, 1836 yılında, Irak ve Suriye'deki or-
dulannın da desteğiyle hem güneyden, hem de kuzeyden genel
saldırıya geçti. Sivil katliamlar yaptı. Güney Kürdistan'ın isyancı
aşireti Babanlar üzerinde soykırım denedi.
Fakat genç yaşlı ayırımı yapılmayan sivil kırım. Paşaya istedi¬
ği zaferi getirmiyordu.
Reşit Paşa, bundan sonra entrikacılığı seçiyor, ingiliz ajanlan-
nı kullanıp, bazı Kürt beyleriyle ilişki kuruyor, onlan satın alıyor¬
du, ingiliz takviyeli Reşit Paşa'nm orduları, bundan sonra ilerie-
meye başlıyordu. Paşa, Botan Miri Bedirhan Bey'in başşehri Ciz¬
re'yi yerie bir ediyor, Soran bölgesinde büyük kayıplar vermesine
rağmen Zaho, Duhok ve Akra Osmanlılann eline geçiyordu.
Dört yandan kuşatılan Mir Muhammed, nihai savaşa hazırla-
37