tam metin, PDF - MTA

MTA Dergisi, 143, 1-12, 2011
GRAVÝTE VE MANYETÝK YÖNTEMLERDE TÝLT AÇISI'NIN KULLANILMASI
Uður AKIN*, Betül IÞIKDENÝZ ÞERÝFOÐLU* ve Mehmet DURU**
ÖZ.- Son zamanlarda yapý sýnýrlarýnýn araþtýrýlmasýnda kullanýlan tilt açýsý yöntemi, derin ve sýð yapýlar hakkýnda
yararlý bilgiler ortaya koyar. Tilt açýsý, potansiyel alan düþey türevinin yatay türevine olan oranýnýn arctan deðeri
olarak ifade edilir. Yöntem, Kýrþehir - Ý31 paftasýna uygulanmýþtýr. Uygulama sonucunda, karasal sedimanlarýn
altýnda gömülü bulunan volkanitlerin varlýðý ortaya konulmuþtur.
Anahtar kelimeler: Manyetik, gravite, tilt açýsý, volkanik kayaçlar, Kýrýkkale.
ABSTRACT.- Tilt angle method, which has been recently used in investigating the boundaries of structures,
reveals useful information on deep and shallow structures. Tilt angle is expressed as the arctan value of the ratio
of the vertical derivative of the potential field to its horizontal derivative. The method was applied to Kýrþehir-Ý31
Sheet. As a result, the presence of volcanites buried under terrestrial sediments was demonstrated.
Key words: Magnetic, gravity, tilt angle, volcanic rocks, Kýrýkkale.
GÝRÝÞ
Tilt açýsý yöntemi, Kýrýkkale civarýnda 33°30'-
34°00' boylam ve 39°30'-40°00' enlemler arasýnda
yer alan 1:100.000 ölçekli Kýrþehir Ý31 paftasýna
uygulanmýþtýr (Þekil 1). Bu yöntemle inceleme
alaný içerisindeki Geç Kretase yaþlý volkanik kayaçlarýn
yer altý konumlarýnýn belirlenmesi amaçlanmýþtýr.
Potansiyel alan yöntemlerinde (gravite ve
manyetik) anomaliye neden olan kütlenin yapý
sýnýrýnýn ortaya konmasýnda analitik sinyal, yatay
türev, birinci ve ikinci düþey türevler, Euler
dekonvolüsyon, yapma gravite, Normalize Tam
Gradyent (NTG) gibi birçok yöntem vardýr.
Cordell ve Grauch (1982, 1985) üst kabuk kayaçlarýnýn
manyetizasyon veya yoðunluktaki
yatay deðiþimlerini incelemiþlerdir. Blakely ve
Simpson (1986), Cordell ve Grauch'un çalýþmalarýný
geliþtirerek, manyetik ve gravite anomalilerinden
kaynak kütlenin sýnýrlarýný ortaya koyan
çalýþma yapmýþlardýr.
* Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüðü, Jeofizik Etütleri Dairesi, 06800 - Balgat/Ankara
** Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüðü, Jeoloji Etütleri Dairesi, 06800 - Balgat/Ankara
Hood ve Teskey (1989) ve Roest ve diðerleri
(1992) yatay ve düþey türevleri kullanarak kütle
düþey sýnýrlarýný araþtýrmýþlardýr. Thompson
(1982), manyetik verilere Euler eþitliði uygulayarak
derinlik kestirimi yapmýþtýr.
Petrol rezervlerinin saptanmasý amacýyla
NTG yöntemi ilk kez gravite verilerine Berezkin
ve Buketov (1965), sonraki yýllarda ise yöntemin,
manyetik verilere uygulanmasý Berezkin ve diðerleri
(1994) tarafýndan gerçekleþtirilmiþtir. Ülkemizde
ise Aydýn ve diðerleri (1997) ve Aydýn
(2000, 2007) gravite ve manyetik verilere bu metodu
uygulamýþtýr. Ayrýca sismik çalýþmalarda
Karslý (2001), elektromanyetik çalýþmalarda Dondurur
(2005), SP çalýþmalarda ise Sýndýrgý ve
diðerleri (2008) kullanmýþtýr.
Miller ve Singh (1994), tilt açýsýný, yatay türev,
ikinci düþey türev, analitik sinyal teknikleri ile
karþýlaþtýrmýþtýr. Salem ve diðerleri (2008) gridlenmiþ
manyetik veriyi yorumlamak için yeni
teknik geliþtirmiþlerdir. 3B Euler eþitliðine benzer,

2
doðrusal iliþkiyle, tilt açýsý türevlerini deðerlendirmiþ
kütlelerin yatay konumlarýný ve düþey derinliðini
yapýsal indeks kullanmaksýzýn hesaplamýþlardýr.
TÝLT AÇISI
Tilt açýsý þekil 2'de görüldüðü gibi potansiyel
alanýn düþey türevinin, yatay türevine oraný
olarak tanýmlanmýþtýr (Miller ve Singh, 1994;
Verduzco ve diðerleri, 2004).
Tilt açýsý;
ve toplam yatay bileþen
Uður AKIN, Betül IÞIKDENÝZ ÞERÝFOÐLU ve Mehmet DURU
Þekil 1- Çalýþma sahasýnýn Türkiye içindeki jeolojik konumu ve lokasyon haritasý (Göncüoðlu ve diðerleri 1996'
dan deðiþtirilerek).
eþitlikleri ile verilir. Bu denklemlerde, T/ x,
T/ y, T/ z potansiyel alanýn sýrasýyla x, y, z
yönündeki türevlerini, T/ h toplam yatay türevi,
tilt açýsýný, T potansiyel alaný gösterir.
Potansiyel alan verilerinin yatay yönde türevleri,
sonlu farklar iliþkileri kullanýlarak hesaplanmýþtýr.
Örneðin i,j grid noktasýndaki bir toplam
manyetik alan ölçü deðerinin T(i,j) x ve y yönlü
türevleri
olarak verilir.
Potansiyel alan verilerinin düþey yönde türevleri
frekans ortamýnda,

aðýntýsý ile hesaplanabilir (Gunn, 1975).
Burada T(f), f frekansýndaki genlik deðerini ve
n ise türevin mertebesini göstermektedir. Bu çalýþmada
1. mertebeden düþey yönde türevler hesaplanmýþtýr
(n=1 alýnarak).
Tilt açýsýnýn diðer yöntemlere göre avantajý,
parametreye (yoðunluk, manyetik duyarlýlýk,
eðim ve sapma açýlarý, kalýcý manyetizasyon,
yapýsal indeks vb.) ihtiyaç duyulmamasýdýr. Tilt
açýsý konturlarýndan kaynaðýn derinliði hakkýnda
yaklaþýmda bulunulabilir. Ters trigonometrik fonksiyon
olmasý sebebiyle bu açýnýn genliði -90° ve
+90° arasýnda sýnýrlanýr.
Þekil 2- Tilt açýsýnýn ( ) geometrik gösterimi.
Miller ve Singh (1994) tilt açýsý ile kaynak kütlenin
sýnýrlarýný göstermiþtir. Tilt açýsý konturlarýnýn
pozitif olduðu kýsým kaynaðýn kendisini tanýmlarken,
konturlarýn negatif olduðu bölüm kaynaðýn
dýþýný ve sýfýr konturu ise kaynaðýn düþey
sýnýrýný temsil eder. Bu nedenle Miller ve Singh
(1994) tilt açýsý yöntemiyle yapý sýnýrlarý hakkýnda
güvenli sonuçlar elde edilebileceðini belirtmiþtir.
Salem ve diðerleri (2007, 2008) basit bir çizimle
kaynaðýn üst derinliði (zc) ve yatay konumu
(h) arasýndaki iliþkiyi ifade etmiþtir.
GRAVÝTE VE MANYETÝK YÖNTEMLERDE TILT AÇISI 3
Nabighian (1972) göre h=0 yatay konumunda
ve zc derinliði ile verilen kontaklar üzerindeki
manyetik alanýn yatay ve düþey türevleri
baðýntýlarýyla verilir.
(K) kontakdaki süseptibilite kontrastý,
(F) manyetik alan genliði,
c=1-cos 2 isin 2 A,
(A) pozitif h ekseni ve manyetik kuzey arasýndaki
açý,
(i) çevre alanýn inklinasyonu,
tanI=tani/cosA,
(d) eðim (pozitif h ekseninden ölçülen) ve tüm trigonemetrik
deðerler derecedir.
Belli kuramlar altýnda; kontaklar düþeye yakýn
ve manyetik alan düþey olduðunda veya kutba
indirgendiðinde son iki eþitlik
olarak yazýlýr. Yukarýdaki iki eþitlik kullanýlarak
elde edilir.
Tilt açýsýnýn 0° deðeri (h=0) kontak kenarýný
verir (Þekil 3). +45° de h=zc ve -45° de h=-zc
deðerini alýr. Manyetik tilt açýsý konturlarý (±45°)
arasýndaki mesafenin yarýsý derinliði verir. (Salem
ve diðerleri, 2007).

4
Uður AKIN, Betül IÞIKDENÝZ ÞERÝFOÐLU ve Mehmet DURU
Þekil 3- Ýki boyutlu kontak model; a) Toplam manyetik anomali,
b) Kutba indirgenmiþ verinin düþey kontak üzerindeki
tilt türevidir. Tilt deðerleri ±90°arasýnda sýnýrlandýrýlmýþtýr.
±45° arasýnda yer alan tilt türev parçasýnýn 0°
ile kesiþme noktasý düþey kontaðý verir, c) Model yapý
(Salem ve diðerleri, 2007).
Yüksek dereceli türev kullanan diðer yöntemlere
göre gürültüye daha az duyarlýlýðý, türev ve
uygulama kolaylýðýnýn basitliði, hesaplamada
parametreye ihtiyaç duyulmamasý, konum ve derinlikle
ilgili yorumcuya nitel ve nicel olarak bir bakýþ
açýsý saðlamasý, yöntemin önemli kazanýmlarýdýr.
ÇALIÞMA ALANININ JEOLOJÝSÝ
Arazi uygulamasýnda Orta Anadolu Metamorfik
Masifi üzerinde yaklaþýk 2250 km² bir
alaný kapsayan, 1/100.000 ölçekli Kýrþehir-Ý31
paftasý seçilmiþtir (Þekil 1). Ý31 paftasýnýn açýnsama
nitelikli jeoloji haritasý (Dönmez ve diðer-

leri, 2005) ve 1/500.000 ölçekli Türkiye Jeoloji
Haritasý (MTA, 2002)'ndan yararlanýlarak hazýrlanmýþtýr
(Þekil 4). Kýrþehir-Ý31 paftasýnýn temel
litolojisini Kýrþehir Masifi metamorfik kayaçlarý
oluþturur. Düþük-orta dereceli bölgesel metamorfizmadan
etkilenmiþ olan Paleozoyik yaþlý metamorfik
kayaçlar genel olarak þist, gnays ve mermerlerden
oluþmaktadýr. Ýnceleme alanýnda bu
metamorfik temel kayaçlar, mermer ve rekristalize
kireçtaþlarý ile temsil edilmektedir (Seymen,
1982; Dönmez ve diðerleri, 2005). Metamorfik
temel kayaçlar, Geç Kretase yaþlý bazik volkanit,
volkano-klastik ve pelajik çökellerden oluþan
kayaçlar tarafýndan örtülür (Ketin,1955; Ayan,
1963; Seymen, 1982; Kara ve Dönmez, 1990).
Volkanik kayaçlar altta diyabaz dayklarý, bazalt,
spilitik bazalt ve bunlarla ardalanan pelajik kireçtaþý,
çamurtaþý, radyolarit ile daha üstte volkanik
materyalli kumtaþý ve silttaþýndan oluþur.
Metamorfik ve volkano-sedimanter kayaçlar
Geç Kretase-Paleosen yaþlý plütonik kayaçlar tarafýndan
kesilmektedir (Ayan, 1963; Ataman,
1972; Seymen, 1982). Bu plütonik kayaçlar baþlýca
granit, granodiyorit, kuvarsdiyorit ve siyenit
ile temsil edilir. Ayrýca, bu plütonik kayaçlarla yakýn
iliþkide olan volkanik ve subvolkanik kayaçlar
(riyolit, riyodasit, trakit vb.) plütonik kayaçlarla
birlikte haritalanmýþtýr.
Tüm bu birimler üzerinde Erken Tersiyer yaþlý
denizel sedimanter kayaçlar uyumsuz olarak yer
alýr. Bu birimler, Eosen'de baþlayan transgresyon
ile altta kýrmýzý renkli karasal konglomera, kumtaþý
ve çamurtasý ardalanmalý istif ile üstte sýð
denizel kýrýntýlýlar ve bol fosilli neritik kireçtaþlarýndan
oluþur (Ketin, 1963; Birgili ve diðerleri,
1975; Norman, 1972; Oktay, 1981; Kara,1991;
Dönmez ve diðerleri, 2005). Haritalama
alaný içerisinde 500-800 m kalýnlýða sahip olan
denizel birimler Erken-Orta Eosen yaþlýdýr. Geç
Eosen'de baþlayan regresyon ile bölgenin kuzey
ve doðusunda yaygýn olarak yüzeyleyen Oligo-
Miyosen yaþlý karasal-gölsel birimler çökelmiþtir.
Bu karasal birimler altta kýrmýzý renkli konglomera,
kumtasý, çamurtaþý ardalanmalý, üstte ala-
GRAVÝTE VE MANYETÝK YÖNTEMLERDE TILT AÇISI 5
calý renkli gölsel kumtaþý, kiltaþý, kireçtaþý ardalanmalý
istifler ile temsil edilmektedir. Bu istifler
içerisinde evaporitler (jips, anhidrit ve tuz) ile ignimbiritik
tüfler de yaygýn olarak görülmektedir
(Pasquare, 1968; Birgili ve diðerleri, 1975; Uygun
ve diðerleri, 1981; Kara ve Dönmez, 1990; Dönmez
ve diðerleri, 2005). Yaklaþýk 1000-1500 m
kalýnlýða sahip bu karasal birimler üzerinde, akarsu
ve vadi tabanlarýnda yüzeyleyen Kuvaterner
yaþlý alüvyonlar bulunur.
ALAN UYGULAMASI
Bu çalýþmada rejyonal gravite ve havadan
manyetik verileri kullanýlmýþtýr. Ýnceleme alanýnýn
manyetik verileri, Maden Tetkik ve Arama Genel
Müdürlüðü'nün (MTA) 1978-1989 yýllarý arasýnda
yaptýðý havadan manyetik çalýþmalarýndan alýnmýþtýr.
Türkiye ölçeðinde yürütülen MTA'nýn bu
çalýþmasýnda uçuþlar topoðrafya ve jeolojik
trendler dikkate alýnarak yapýlmýþtýr. Uçuþ yüksekliðinde
yaklaþýk 625 metreye sadýk kalýnmaya
çalýþýlmýþtýr.
Rejyonal gravite verileri ise MTA tarafýndan ilk
kez 1973 yýlýnda alýnmaya baþlanmýþ, 15 yýl süren
çalýþma sonucunda 1988 yýlýnda tamamlanmýþtýr.
Türkiye rejyonal gravite verileri yaklaþýk 3
ila 5 km aralýklarýnda alýnmýþtýr.
Tilt açýsý haritalarý, yorumcularýn iþini kolaylaþtýrmasý
açýsýndan önemli fayda saðlar. Þekil
3'deki tilt açýsý ve kaynak derinliði arasýndaki iliþkiyi
gösteren modelden yararlanarak saha uygulamasý
yapýlmýþtýr. Gravite ve manyetik tilt açýsý
haritalarýnda açýlarýn gösterimi derece cinsindendir
(Þekil 5c ve 6c). ±45° konturlarý arasýndaki
alan açýk sarý renkle gösterilmiþtir. Bu konturlar
arasýndaki dik mesafenin yarýsý kütlenin derinliði
hakkýnda bilgi verir. Mavi renkli + sembolü ile
gösterilen 0° ile +90° arasýndaki konturlar kaynaðýn
içini, 0° ile -90° aralýðý kaynaðýn dýþýný
tanýmlar. Kýrmýzý kesik çizgi ile gösterilen 0° konturu
ise yapý düþey kontaklarýný belirler (Þekil 5c
ve 6c).

6
Uður AKIN, Betül IÞIKDENÝZ ÞERÝFOÐLU ve Mehmet DURU
Þekil 4- 1:100.000 ölçekli Kýrþehir Ý-31 paftasýnýn jeoloji haritasý (Dönmez ve diðerleri,
2005'den deðiþtirilerek alýnmýþtýr).

Havadan manyetik verilere, dipolar etkiyi ortadan
kaldýrmak amacý ile kutba indirgeme iþlemi
gerçekleþtirilmiþtir. Uygulamada manyetik tilt açýsý
haritasý gravite tilt açýsýna göre karmaþýk çýkmýþ
ve yorumu oldukça zorlaþtýrmýþtýr. Bu nedenle,
kýsa dalga boylarýndan oluþan gürültüyü yok
etmek amacýyla, kutba indirgenmiþ haritaya 5 km
yukarý uzaným uygulanmýþtýr (Þekil 6b).
Þekil 6c'de, Çerikli, Çatallý Karakoyunlu, Gazibeyli,
Koçakköy, Polatyurdu, Kevenli, Hacýömer
Solaklýsý ve Avanoðlu yerleþimlerini takip eden 0°
konturuyla çevrelenmiþtir. Yüksek genlikli manyetik
anomaliye ve yüksek süseptibiliteye sahip
yapýnýn, muhtemelen kalýn olan karasal birimlerin
altýndaki volkanitlerden kaynaklandýðý düþünülmüþtür
(Þekil 6b). Jeoloji haritasýnda Keskin, Koçakköy
ve Polatyurdu yerleþim bölgesinde, Geç
Kretase yaþlý volkanik kayaçlarýn yer almasýna
raðmen manyetik anomali genliðinin yüksek olmadýðý
görülmüþtür. Bunun sebebi, buradaki volkanik
kayaçlarýn kalýnlýklarýnýn ince ve Kýrþehir
Masifi'ne ait metamorfitler içerisindeki mermerlerin
ve Erken Tersiyer yaþlý kireçtaþlarýnýn süseptibilitelerinin
düþük olmasýndandýr. Fakat gravite
Bouguer haritasýnda Koçakköy, Polatyurdu
ve Keskin yerleþimlerini içine alan bölgede bu
anomalinin devam ettiði görülmektedir. Bunun
sebebi ise volkanitlerin ince ve temelde yer alan
Kýrþehir Masifi'ne ait metamorfik kayaçlarýn yoðunluðunun
volkanitlere göre daha fazla olmasýndandýr.
Ayný zamanda bölgede yer yer mermerler
ve Erken Tersiyer yaþlý kireçtaþlarýnýn yüzeylenmesi
pozitif anomaliye neden olmaktadýr
(Þekil 4 ve 5b).
Diðer yandan, Çatallý Karakoyunlu, Çipideresi,
Yeniyapan, Kevenli ve Karaova yerleþimleri ile
çevrelenen gravite Bouguer anomalisi (Þekil 5b)
volkanik kayaçlarýn yoðunluðunun granit ve karasal
sedimanlara göre daha fazla olmasýndan
kaynaklanmýþtýr. Ayný alanda manyetik anomalinin
de var olmasý, karasal sedimanlarýn altýnda
bu volkanik birimin yer aldýðý fikrini güçlendirmiþtir.
GRAVÝTE VE MANYETÝK YÖNTEMLERDE TILT AÇISI 7
Gravite ve manyetik tilt açýsý haritalarýndaki
yapý sýnýrý farklýlýklarýnýn, yukarýda anlatýlan sebeplerden
kaynaklandýðý düþünülmektedir (Þekil
5c ve 6c). Merkezde yer alan bu büyük gravite ve
manyetik anomalinin paftanýn doðusunda kapanmadýðý
görülmektedir (Þekil 5b ve 6b). Ý31 paftasýndaki
gravite Bouguer ve manyetik anomalilerin
D-B uzanýmýnda Ý32 ve kýsmen Ý33 paftalarýnda
da devamý olduðu gözlemlenmiþtir (Akýn
ve Çiftçi, 2010). Bu nedenle, tilt açýsý çalýþmasý
Ý32 paftasýna da uygulanmýþ ve anomalinin
Çiçekdað'a kadar uzandýðý görülmüþtür. Benzer
þekilde, bölgenin jeoloji haritalarý incelendiðinde
ayný litoloji birimlerinin Çiçekdað'da yüzeylendiði
bilinmektedir (MTA, 2002).
Sahanýn kuzeybatýsýnda yer alan Karacali ve
Pazarcýk yerleþimlerinin kuzeyinde ve ayrýca sahanýn
kuzeydoðusunda yer alan Çerikli yerleþiminin
kuzeyinde küçük alanlarda görülen manyetik
anomalinin de yine volkanitlerden kaynaklandýðý
saptanmýþtýr (Þekil 6b). Ayný þekilde gravite
anomalisi bunu desteklemektedir (Þekil 5b). Tespit
edilen yapý sýnýrlarý tilt haritalarýnda da görülmektedir
(Þekil 5c ve 6c). Bu yapýlar, jeoloji haritasýnda
yer alan volkanik kayaçlarla deneþtirilmiþtir
(Þekil 4, 5a ve 6a).
Çalýþma sahasýnýn güneyinde yer alan düþük
genlikli anomalilerin, yoðunluðu ve süseptibilitesi
düþük olan karasal birim ve felsik granitlerden
kaynaklandýðý düþünülmektedir (Þekil 5b ve 6b).
Çalýþma sahasýnýn batýsýnda yer alan tilt açýsý
kontur yönelimlerini, Ý31 paftasýnýn batýsýnda var
olan tektonik geliþimler (Ýzmir Ankara Zonu'na ait
birimlerin Kýrþehir masifi ile arasýndaki litolojik
farklýlýðý) etkilemiþtir (Þekil 5c ve 6c).
Gravite ve manyetik tilt açýsý haritasýnda ±45°
konturlarý arasýndaki yarý mesafenin fazla deðiþim
göstermemesi, yapý derinliðinin de kendi
içerisinde fazla deðiþim göstermediði ifade eder.
Yaklaþýk olarak, üst derinlikler 0.5 ile 2 km arasýnda
tespit edilmiþtir.

8
Uður AKIN, Betül IÞIKDENÝZ ÞERÝFOÐLU ve Mehmet DURU
Þekil 5- Çalýþma sahasýnýn a) Kýrþehir Ý31 paftasý jeoloji haritasý b) Gravite Bouguer haritasý c) Gravite tilt açýsý
haritasýnýn karþýlaþtýrýlmasý.

GRAVÝTE VE MANYETÝK YÖNTEMLERDE TILT AÇISI 9
Þekil 6- Çalýþma sahasýnýn a) Kýrþehir Ý31 paftasý jeoloji haritasý b) Kutba indirgenmiþ ardýndan 5 km yukarý
uzaným uygulanmýþ havadan manyetik anomali haritasý c) Manyetik tilt açýsý haritasýnýn karþýlaþtýrýlmasý.

10
SONUÇLAR
Düþey kontaklarýn bulunmasýnda hýzlý ve pratik
bir yöntem olan "Tilt Açýsý" 1:100.000 ölçekli
Ý31 paftasýnýn rejyonal gravite ve havadan manyetik
verilerine uygulanmýþtýr. Yapý sýnýrlarýnýn
konumunu ortaya koyan ve üst derinlikler hakkýnda
da genel bilgi veren tilt açýsý haritalarý elde
edilmiþtir ve bölgenin jeolojisi ile deneþtirilmiþtir.
Yapýlan çalýþma ile, sahada Tersiyer yaþlý sedimanter
kayaçlarýn altýnda gömülü bulunan Geç
Kretase yaþlý volkaniklerin varlýðý, bunlarýn konumlarý
ve ortalama derinlikleri hakkýnda bilgi
sahibi olunmuþtur. Yaklaþýk olarak, üst derinlikler
0.5 ile 2 km arasýnda tespit edilmiþtir.
Bu yöntem jeolojik problemlerin yorumlanmasýnda
yeni bir bakýþ açýsý ve pratik bir uygulanabilirlik
getirmiþtir.
KATKI BELÝRTME
Bu çalýþmada deðerli eleþtirileriyle yayýna
katký koyan hakemlere, ayný zamanda bilgi ve
önerilerini esirgemeyen Maden Tetkik ve Arama
Genel Müdürlüðü'nden Dr. Ahmet Üçer ve
Ankara Üniversitesi'nden Araþtýrma Görevlisi
M. Özgü Arýsoy'a katkýlarýndan dolayý teþekkürlerimizi
sunarýz.
Yakýn zamanda kaybettiðimiz Yer bilimleri'nin
her alanýna sonsuz ilgisi ile örnek bir yer bilimci
olan aðabeyimiz Dr. Mehmet Duru'yu tanýmaktan
ve O'nunla çalýþmaktan dolayý onur duyar, kendisini
saygý ve rahmetle anarýz.
DEÐÝNÝLEN BELGELER
Uður AKIN, Betül IÞIKDENÝZ ÞERÝFOÐLU ve Mehmet DURU
Yayýna verildiði tarih, 10 Haziran 2010
Akýn, U. ve Çiftçi, Y., 2010. Kýrýkkale-Kýrþehir-Nevþehir-Kayseri-Yozgat
arasýndaki bölgenin ýsý
akýsý ve radyoaktif ýsý üretimi araþtýrma raporu,
Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüðü Derleme
No. 11307, (yayýmlanmamýþ) Ankara.
Ataman, G., 1972. Ankara´nýn güneydoðusundaki granitik/granodiyoritik
kütlelerden Cefalýkdaðýn
radyometrik yaþý hakkýnda ön çalýþma, Hacettepe
Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri
Dergisi, 2/1, 44-49.
Ayan, M., 1963. Contribution al etude petrographique
et geologique de la region sidvec au Nord-Est
de Kaman (Turquie), Maden Tetkik ve Arama
Genel Müdürlüðü Yayýný No: 155, 332 s.
Aydýn, A., 2000. Evaluating gravity and magnetic data
by normalized full gradient. Azerbaijan International
Geophysical Conference Book, Baku,
p. 223.
,2007. Interpretation of gravity anomalies with
the normalized full gradient (NFG) method and
an example. Pure and Applied Geophysics,
164, 2329-2344.
,Sipahi, F., Karslý, H., Geliþli, K. ve Kadirov, F.,
1997. Interpretation of magnetic anomalies on
covered fields using normalized full gradient
method. International Geoscience Conference
and Exhibition Book, Moscow, D3., 4 p.
Berezkin, V.M. ve Buketov, A.P., 1965. Application of
the harmonical analysis for the interpretation of
gravity data, Applied Geophys, 46, 161-166.
,Filatov, V.G. ve Bulychev, E.V., 1994.
Methodology of the aero-magnetic data interpretation
with the aim of direct detection of oil
and gas deposits, Geofizika, Nr.5, 38 - 43.
Birgili, Þ., Yoldaþ, R. ve Ünalan, G., 1975. Çankýrý-
Çorum havzasýnýn jeolojisi ve petrol olanaklarý,
Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüðü Rapor
No: 5621 (yayýmlanmamýþ), Ankara.
Blakely, R.J. ve Simpson, R.W., 1986. Approximating
edges of source bodies from magnetic or gravity
anomalies, Geophysics, 51, 7, 1494-1498.
Cordell, L. ve Grauch, V.J.S., 1982. Mapping basement
magnetization zones from aeromagnetic
data in the San Juan Basin; New Mexico:
Presented at the 52 nd Annual International
Meeting, Society of Exploration Geophysicists,
Dallas; abstracts and biographies, 246-247.

Cordell, L. ve Grauch, V.J.S., 1985. Mapping basement
magnetization zones from aeromagnetic
data in the San Juan basin, New Mexico. In:
W.M. Hinze (Editor), The utility of regional gravity
and magnetic maps. Oklahoma, Society of
Exploration Geophysicists, p. 181-197.
Dondurur, D., 2005. Depth estimates for slingram electromagnetic
anomalies from dipping sheet-like
bodies by the normalized full gradient method.
Pure and Applied Geophysics,161, 2179- 2196.
Dönmez, M., Bilgin Z.R., Akçay, A.E., Kara, H., Yergök,
A.F. ve Esentürk, K., 2005. 1/100.000 ölçekli
Türkiye jeoloji haritalarý, Kýrþehir Ý-31 paftasý,
No:46, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüðü,
Ankara.
Göncüoðlu, M.C., Dirik, K. ve Kozlu, H., 1996.
General charecteristics of Pre-Alpine and
Alpine terranes in Turkey: Explanatory notes to
the terrane map of Turkey. Annales Geologique
de Pays Hellenique, Geological Society of
Greece, 37, 515-536, Atina.
Gunn, P.J., 1975. Linear transformations of gravity and
magnetic fields, Geophysical Prospecting, 23,
300-312.
Hood, P.J. ve Teskey, D.J, 1989. Aeromagnetic gradiometer
program of the Geological Survey of
Canada, Geophysics, 54, 1012-1022.
Kara, H., 1991. 1/100.000 ölçekli açýnsama nitelikli
Türkiye jeoloji haritalarý serisi, Kýrþehir-G 18
paftasý, No: 37, Maden Tetkik ve Arama Genel
Müdürlüðü, Ankara.
ve Dönmez, M., 1990. 1/100.000 ölçekli açýnsama
nitelikli Türkiye jeoloji haritalarý serisi,
Kýrþehir-G 17 paftasý, No: 34, Maden Tetkik ve
Arama Genel Müdürlüðü, Ankara.
Karslý, H., 2001. The usage of normalized full gradient
method in seismic data analysis and a comparison
to complex envelope curves. PhD Thesis,
Karadeniz Technical University, (yayýmlanmamýþ)
Trabzon.
Ketin, Ý., 1955. Yozgat bölgesinin jeolojisi ve Orta
Anadolu masifinin tektonik durumu, Türkiye
Jeoloji Kurumu Bülteni, VI, 1, 1-40.
GRAVÝTE VE MANYETÝK YÖNTEMLERDE TILT AÇISI 11
Ketin, Ý., 1963. 1/500.000 ölçekli Türkiye jeoloji haritasý,
Kayseri paftasý ve açýklamasý, Maden
Tetkik ve Arama Enstitüsü yayýný, Ankara.
Miller, H.G. ve Singh, V., 1994. Potential field tilt-a
new concept for location of potential field
sources. Journal of Applied Geophysics, 32:
213-217.
Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüðü, 2002.
1:500.000 ölçekli Kayseri Türkiye jeoloji haritalarý,
Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüðü,
Ankara.
Nabighian, M.N., 1972. The analytic signal of twodimensional
magnetic bodies with polygonal
cross section: its properties and us for automated
anomaly interpretation. Geophysics, 37,
507-517.
Norman, T., 1972. Ankara Yahþýhan bölgesinde Üst
Kretase-Alt Tersiyer istifinin stratigrafisi, Türkiye
Jeoloji Kurumu Bülteni, XV, 2, 180-276.
Oktay, F. Y., 1981. Savcýlý- Büyükoba (Kaman) çevresinde
Orta Anadolu masifi tortul örtüsünün
jeolojisi ve sedimantolojisi, Ýstanbul Teknik
Üniversitesi Maden Fakültesi, Doçentlik tezi
(yayýmlanmamýþ), Ýstanbul.
Pasquare, G., 1968. Geology of Cenozoic volcanic
area of Central Anatolia, attý Della Academia
Nazionella Des Lincei Memorie serie VII,
Volume IX Roma.
Roest, W.R., Verhoef, J. ve Pilkington, M., 1992.
Magnetic interpretation using the analytic signal.
Geophysics, 57, 116-125.
Salem, A., Williams, S., Fairhead, D., Ravat, D. ve
Smith, R., 2007. Tilt-depth method: A simple
depth estimation method using first-order
magnetic derivatives: The Leading Edge,
December, 1502-1505.
, , , Smith, R. ve Ravat, D., 2008.
Interpretation of magnetic data tilt - angle
derivatives. Geophysics, 73, L1-L10.
Seymen, Ý., 1982. Kaman dolayýnda Kýrþehir masifinin
jeolojisi, Ýstanbul Teknik Üniversitesi Maden

12
Uður AKIN, Betül IÞIKDENÝZ ÞERÝFOÐLU ve Mehmet DURU
Fakültesi, Doçentlik tezi, 164 s. (yayýmlanmamýþ),
Ýstanbul.
Sýndýrgý, P., Pamukcu, O. ve Özyalýn, S., 2008.
Application of normalized full gradient method
to self potential (SP) data. Pure and Applied
Geophysics, 165, 409-427.
Thompson, D.T.,1982. EULDHD: A new technique for
making computer-assisted depth estimates
from magnetic data: Geophysics, 47, 31-37.
Uygun, A., Yaþar, M., Çelik, E., Kayakýran, S., Erhan,
C., Aygür, M., Ayok, F., Baþ, H. ve Bilgiç, T.,
1981. Tuzgölü havzasý projesi, Maden Tetkik ve
Arama Genel Müdürlüðü Derleme Rapor No:
7188 (yayýmlanmamýþ), Ankara.
Verduzco, B., Fairhead, J.D., Green, C.M. ve
MacKenzie, C., 2004. New insights into magnetic
derivatives for structural mapping, The
Leading Edge, 23, 116-119.