Filatelista Nr 06 - 03.1955.pdf - Polski Związek Filatelistów - Zarząd ...

AUTU:STA
POLSKIEGO
ZWIĄZKU
lok
E LIS°~
ROK 2 WARSZAWA NR 3 (t

Zbieramy masówk ę
Do dnia
0/ W arszawa
O ł Stalinogród
10 marca 1955 roku
nades ł a ł y:
600 000 sztuk masówki
33Q ODO
«raków 300 000 ff
0/14, rocław 250 000
Ol Gdańsk 128 000 „
f f f
Oj Opole 100 000 f
Ol Tarnów 64 000
Ol Szczecin 61 000
ł Gorzów 60 000
()gódź
54 000 ff
01 Przemyśl 45 000
0/Olsztyn 30 500
1il Włocławek 22 000 lf
Kol. Lup,eniusz Zatorski
oraz indywidualnie
(Skarżysko) - 5 000 sztuk
1 f

Filttleffirci
MIESIĘCZNIK POLSKIEGO ZWIĄZKU FILATELISTA
Nr 3 (6) Marzec 1955 r.
PLENUM ZARZĄDU GŁÓWNEGO PZF W KRAKOWIE
3NIACH 12 i 13 lutego rb. od-
W )yło się w Krakowie plenarne
posiedzenie Zarządu Głównego PZF
przy udziale •przewodniczących Zarządów
Oddziałów.
Otwarcia obrad dokonał Przewodniczący
Zarządu Głównego PZF St.
Chromik, który referował na wstępie
światową sytuację polityczną
szczególnie podkreślając dynamizm
rozwoju naszego budownictwa socjalistycznego
jako jednego z ogniw
co raz potężniejszego obozu pokoju.
„Drugie po III Zjeździe deleeatóW
plenarne posiedzenie Zarządu Głównego
—4 mówił prezes Chromk -
zbiega się z okresem podsumowania
naszej pracy w r. 1954 w świetle
uchwał i dezyderatów III Zjazdu
PZF". Ze sprawozdania jasno widoczne
jest stale podnoszenie się
poziomu pracy niemal że wszystkich
ogniw w dziedzinie propagandy filatelistyki
i jej umasowenia. Znalazło
to swój wyraz w coraz liczniejszych
kącikach filatelistycznych
w prasie terenowej, w stale wzrastającej
ilości prenumeratorów naszego
czasopisma, wreszcie w poważnym
wzroście liczby członków
'?iviązku, wyrażającym się na dzień
lutego rb. liczbą 8 294 osób, co stanowi
wzrost o 1204)/0 w stosunku do
ostatniego okresu sprawozdawczego.
Akcja plropagowania filatelistyki
podjęta została również drogą organizowania
wystaw filatelistycznych.
Potrzeba akcji propagandowej fachowej
i poLLycznej w ogniwach
Zw_ązku staje się coraz lepiej rozurruana.
Aby ulatw.ć anomaliom
or.en.ację w wyborze aktualnych
terna tow pogadanek, rozsyła się co
miesiąc opracowane tezy. Pogada.nki
wygiaszane są zarowno na zebraniach
wymiennych, jak i podczas
trwania wystaw.
Zbiórki masówek dały poważne
rezultaty. Niektóre oddziały alga-.
nizują współzawodnictwo wewnątrz
oddziału, a 0/Warszawski i 0,Krakowski
zainicjowały współzawodnictwo
międzyoddziałowe. Do tej chwili
Zarząd Główny otrzymał. około
1 milana sztuk masówki. Opublikowany
regulamin nagród za najlepsze
osiągnięcia w zbiórce powinien
spotęgować wysilki, aby akcja
ta zakończona została przedterminowo
i z nadwyżką.
W dalszym ciągu sprawozdania
Przewodniczący referuje wykonanie
wniosków i dezyderatów wysuniętych
w toku dyskusji podczas ostatniego
plenum w Toruniu, które w
większości zostały już rozpracowane,
a niektóre znajdują się w toku
realizacji.
Jednym z najpoważniejszych osiągnięć
— to pozytywny rezultat

skoordynowania pracy nad rozwojem
ivatelistyki wsród mbodziezy —
rrLędzy I-Z,F a władzami. osw.atowymi.
Dlatego styl naszej pracy musi
być naprawdę socjalistyczny, aby
mógł zal.:ewnić wiasc~ wycnowa-.
nie nowej kadry zbieraczy — reprezentowanej
ciziś przez młodzież,
która stawia przed Zw.ąz.kiem nowe
wymagania.
Jest to zadanie szczególnie znarnerine
w okresie po III Plenum
KC PZPR i 11 2:,„eZdzie ZMP, wskazujące
na konieczność poświęcenia
wychowaniu młodzieży znaczn.e
w..kikszej 1.11¥2.1, poszukiwania nowych,
atrakcyjniejszych form pracy
i jej stałego zainteresowania pewną
problematyką z wykluczeniem scriematyzmu,
nudności zajęć i bezbarwnych,
nieciekawych referatów.
Na naszej orgazacji cięży więc
bardzo odpowiedzialne zadanie, albowiem
kolekcjonerstwo znacrików
pocztowych jest najbardziej masową
i demokratyczną formą zber,..etwa
i ma swe bardzo poważne znac.zen „e
w rozwoju współczesnej kultury; ma
ono również swoje walory ksztaicące
umysłowo, bowiem treść znaczka
zapoznaje zbieracza z hStorią, geografią,
fauną, florą, sztuką. Zapoznaje
nas również z naszym i naszych
sąsiadów — bratnich nam narodów
— budownictwem szczęśliwego
życia, walką o pokój na świecie.
Filatelistyka ma również wartościowe
cechy moralne, a o ich wysoki
poziom wśród zbieraczy musimy
ofiarnie walczyć, szczególnie że
do nich zaliczamy uczciwość, systetyczność,
porządek, czystość, odc'ąganie
od złych przyzwyczajeń, obu-
lizanstwa, dajac w7am'an tyiko
wypoczynek, nie tylko rozrywkę, ale
przede wszystkim korzyści intelektualne.
Walkę o nową treść naszej pracy
musimy wygrać — mówi w dalszym
ciągu prezes Chronik — i wygramy;
przeradzamy się bowiem w organizację
bardziej bojową o sprecyzowanym
programie działania, z coraz to
szerszym aktywem ofiarnych i od-
42
danych sprawie naszej filatelistów;
dostrzegają oni z całą wyrazs.~.4
slusznosć obranej drogi wychowywana
przede wszywkim inuodz_eży
przez wykorzystywanie dydaktycznych
cech znaczka pocztowego.
Sprawozdanie Przewocl-ukzącego
wywołało szeroką dyskusję, w której
głos zabierali wszyscy przedistaw.c.ele
oddz.alów i kÓI. O pracy
młodzieżowej w swoich kołach mówili
przedstaw:ciele młodej kadry
z Tarnowa: K,oztól, Zabto,na, kra-
*uch i Dębska.
Przyjemnym momentem konferencji
by.io przyznanie przez Zarząd
Główny dyplomów wyróżniającym
alktyw...sconi z terenu Ocik.z_alu
Krakowskiego.
W drugam dniu obrad wybrane
zostały uzy komisje:
a) statutowa, która opracuje konieczne
zmiany statutu i przedroży je
pod obrady delegatów na IV Zjeżdzie
PZF;
b) zjazdowa, która zajmie się przygotowanem
IV Zjazdu; będz.e on
miał miejsce w m-cu lipcu rb. w
Poznaniu;
c) wystawowa, która opracuje program
i zakreśli ramy organizacyjne
Ogólnopolskiej Wystawy F.laenstycznej
Znaczków Pocztowych i
ewent. przyszłej •Międzynarodowej
Wystawy Filatelistycznej.
Podsumowując dyskusję i wyniki
dwudniowych obrad Prezes Chromik
postawił przed ogniwami Związku
„konkretne zadania na najbliższą
przyszłość:
1) Wzmożenie wys'Alców w kierunku
pełnej realizacji naszych plenów
pracy w szczególności w zakresie
propagandy filatelistyki, masowości
naszej organizacji, walki o wysoki
poziom moralny i etyczny zrzeszonych,
rozszerzenia sieci ogniw związkowych.
s.'„eci kac'ków filalerstycznych,
zorganizowania opieki wd
młodzieżą, organizacji wystaw w
witrynach, zbierania masówki.
2) Ustalenie przez oddziały a z
kolei i przez kola dla siebie kon-

kretnych planów pracy, obejmujących
całość zagadnień i przedstawiene
ich najbliższemu Walnemu Zebraniu
do zatwierdzenia.
3) Ujmowanie w ewidencję organizacyjną
„dzikiej" filatelistyki w
szkołach, otaczanie specjalną opieką
nowopowstających kół czy zespołów;
równoczesne informowanie Prezydium
o wszelkich trudnościach w
zaspokojeniu ich potrzeb i żądań,
aby zapewnić im jak najpomyślniejszy
rozwój.
Oceniając więc wyniki naszej dotychczasowej
pracy, analizując jej
Wedy i braki, ustosunkowując się
krytycznie i samokrytycznie do tego,
co i jak zrobiliśmy, możemy
stwierdzić, że poprawie się styl pracy,
podnosi się sprawność organizacyjna,
wzrasta inicjatywa twórcza
ogniw terenowych, rozszerza się grono
aktywa coraz bardziej włączającego
się w codzienne rozwiązywanie
naszych zadań.
Niemniej praca nasza jest ciągle
nierównomierna, niedostateczna;
rezultaty nie mogą stanowić podstawy
do stwierdzenia, że wszystkie
możliwości zostały już przez nas
wykorzystane. Pełna świadomość
faktu, że „ugory" w dziedzienie filatelistyki
są jeszcze bardzo poważne,
powinna przyczynie się do zdwojenia
naszych wysiłków do jeszcze
większej ofensywności w pracy, aby
na IV Zjeździe Związku, który odbywać
się będzie w jubileuszowym
X roku istnienia Polskiej Rzeczypospolitej
Ludowej — nasza filatelistyka
zaprezentowała się jako organ;7a
■-ia masowa. jako organizacja
wypełniająca chlubnie swn'e zadania
wychowawcze i kulturalne.
Trzeba, ażeby po tym Plenum praca
w terenie zawrzała, aby byle
ona dalszym ciągiem świadomości i
przekonania, że na tym skromnym
odcinku jest ona nie tylko wysoce
pożyteczna., ale ze wszech miar pożądana,
dajaca w efekcie n'ezastąpione
wartości dydaktyczno-wychowawcze.
Taka powinna być nasza droga,
taki jest jej kierunek, a realizacja
i 'ej rezultaty są w naszych rękach,
w naszej inicjatywie. w naszych sercach
dbałych o rozkwit i rozwój
Polski Ludowej.
ZNACZEK POCZTOWY
I ZASŁUGI LAVRANCE'A KOSZIRA
XX7 ■TUMERZE „Union Postale" z
V v ,n-ca lipca 1954 r. został umieszczony
artykuł naczelnika oddziału
Międzynarodowego Zarządu Łączności
Jugosławii M. Miczycza pod
tytułem „Znaczek pocztowy d, zasługi
L. Koszira". W tej sprawie Miczycz
wydal również książkę pod
tytułem „Lawrence Koszir — Wkład
do Historii Znaczka Pocztowego".
Celem obu publikacji było ustalenie
na podstawie autentycznych
dokumentów, znajdujących się w
Muzeum Pocztowym IVIiedzynarodowago
Związku Pocztowego w Szwajcarii,
kto był faktycznym wynalazcą
maczka pocztowego.
Ponieważ wspomniany artykuł jest
bardzo ciekawy 'zse względu na naświetlenie
historii znaczka pocztowego,
podajemy go w streszczeniu.
Jest faktem historycznie stwierdzonym,
że pierwszy znaczek pocztowy,
jako dowód uiszczenia opłaty
za usługi poczty, ukazał się w Anglii;
wprowadzenia tej doniosłej reformy
w ruchu pocztowym dokonał
generalny dyrektor poczty angielskiej
Rowland HilL
Dotychczas jednak historia nie dawala
całkowitej odpowiedzi, kto
wpadł na myśl wprowadzenia znaczka
pocztowego jako dowodu opłaty
za usługi poczty.
43

Pytanie bo kilkakrotnie „było stawiane
przed organizacjami badającymi
historię poczty, lecz pozostało
bez odpowiedzi, mimo że w MM
1874 do pierwszego Międzynarodowego
Kongresu Pocztowego w Bernie
żlożone zostały dokumenty, na
podstawe których mozna byio ustalić
wynalazcę, znaczka pocztowe-.
go i twórcę projektu reformy poczty.
W aktach pierwszego Międzynarodowego
Kongresu Pocztowego figuruje
protokół 6-go jego posiedzenia,
w którym umieszczono następujący
zapis: „Obywatel Prezydent
ogłosił zebranym, że przekazuje do
biura Kongresu list z Zagrzebia
podpisany przez Lawrence Koszara,
naświetlający historię reformy pocz-
W liście swym Koszir udowadnia,
że on jest autorem reformy poczty
i twórcą pomysłu znaczka pocztowego;
prosi, żeby wszystkie państwa,
które wykorzystały jego projekt,
wypłaciły mu wynagrodzenie, ewentualnie
pokryły wydatki poniesione
przez niego w czasie pracy nad usprawnieniem
służby pocztowej d
wynalezieniem znaczka pocztowego.
Jako motyw wskazuje na fakt, że
obecnie wszystkie państwa korzystają
ze znaczka pocztowego jako dowodu
opiaty, co gwarantuje faktyczną
kontrolę wpływów pocztowych.
Trzeba przypuszczać, te list Kosza
pozostał bez odpowiedzi, gdyż
żaden zarząd poczty nie kwapił się
do wypłacenia mu odszkodowania.
W roku 1836 Koszir przedstawił
swój projekt reformy peony Prezydentowi
Wyższej izby Dworu w
Wiednin, który go odrzucił.
Koszir, pracując na poczcie, dobrze
poznał stosowany wówczas system
opłaty gotówką za usługi poczty;
proponując więc opłatę z góry
przez nalepianie znaczka opłaty z
oznaczoną wartością, zdawał sobie
sprawę, że wpąynie to korzystnie na
dochody poczty. Dla koresponden-
44
cji poleconej proponował używanie
znaczkow innego koloru.
Fakt, że projekt Koszira nie został
przyjęty przez decydujące organy,
me pozbawia go oczywiście
prawa autorstwa.
Koszir .ode ukrywał swej idei i,
jak stwierdzają dokumenty, zapoznał
ze swym projektem angielskiego
agenta hanotowego Gaivay; ten
zaś oświadczył, że jeżeliby taki projekt
był ziozony w Anglii, to oezwarunkowo
zostałby przyjęty i wykorzystany.
Faktycznie Anglia pierwsza
zastosowała ideę Koszira przez
reformę swej poczty i wprowadzenie
opłaty za korespondencję przez
nalepiane znaczka — przeprowadzoną
przez R. Hara.
Załączone do listu do Galyay'a
dokumenty stwierdzają przytoczone
przez Koszira dowody; ich autentyczność
potwierdza również fakt, te
żyjący w tym czasie R. Hall ne o-
panował przeciwko złożonym przez
Koszka oświadczeniom.
W roku 1858 Kogzir napisał bro-;
szwrę, w której szczegółowo przedstawił
historię znaczka poczłowego.
Pełnomocnik w sprawach rządu
saskiego w Wiedniu przystał do Koszka
kat uznający jego zasługi przytoczone
w powyższej broszurze.
Potwierdzenie tego, że Koszir byt
faktycznym pionierem idei wprowadzenia
znaczka pocztowego, znajdujemy
w książce Arnolda Freicherra
„Międzynarodowa Historia Poczty";
autor opisuje w niej historyczny
rozwój poczty oraz jej organizację
i technikę od powstania poczty do
końca XIX wieku. Omawiając znaczek
pocztowy pisze: „Między innymi
sprawa wynalezienia znaczka
pocztowego komplikuje się tym, że
w 1858 roku w Wiedniu pomocnik
rachmistrza pocztowego Lawrence
Koszir złożył oświadczenie, że on
jest wynalazcą znaczka pocztowego.
Na tej podstawie minister finansów
Saksonii polecił Dyrekcji Poczt
miasta Lipska zbadać tę sprawę. Ba-

danie potwierdziło oświadczenie Koszira.
Ponadto — zgodnie z oswOadozeniem
Koszira — w 1835 roku omawiał
on w Lublanie z Anglikiem
Galvay sprawę wprowadzenia znaczka
pocztowego jako dowodu opłaty
nalezności za usługi poczty. Rozmowa
ta, jak wskazuje Koszu', spowodowała
reformę poczty angielskiej,
przeprowadzoną przez jej dyrektora
generalnego R.
Dokumenty, przedłożone przez Koszira,
wskazują, w jakim kierunku
mają być skierowane badania historii
poczty i znaczka pocztowego.
W roku 1930 z okazji stulecia
austriackiego znaczka pocztowego
została wydana w Władni:u przez
Ministerstwo Komunikacji książka
pod tytułem: „Stulecie austriackiego
znaczka pocztowego" (100 Jahre
Osterreichische Briefm.arke").
W książce !tej jeden rozdział po-
Swięcony jest L. Koszirowi, jako
twórcy znaczka pocztowego. Między
innymi wspomina się tu o wniosku
nagrodzenia Koszka orderem za to,
że jako twórca znaczka pocztowego.
wprowadzonego w Austrii w obieg
w roku 1848, ułatwił opłatę
klientom poczty oraz przez uproszczenie
kontroli finansowej dał
możność 'skarbowi państwa zwiększyć
dochód za usługi poczty o kilkaset
tysięcy florenów w ciągu roku".
M. Miczycz kończy swój artykuł
jak następuje:
„Odnalezienie nowych dokumentów
pozwala naprawić historyczną
niesprawiedliwość".
Publikując dodatkowe materiały o
zasługach Koszsra jesteśmy przekonani,
że konieczne jest uznać jego
zasługi i zrehabilitować Koszira na
najbliższym Międzynarodowym Kongresie
Pocztowym w Ottawie.
Aleksy Ceile
O PRZESY Ł KACH NADAWANYCH
NA OKR Ę TACH
DRZESYLKI pocztowe przewożo-
ne są — zależnie od istniejących
połączeń komunikacyjnych -
drogą lądową, powietrzną lub morską.
Od przesyłek transportowanych
drogą morską należy jednak
odróżnić przesyłki nadawane na okrętach
przez pasażerów oraz przez
załogi jednostek handlowych lub
wojennych. Pasażerowie i załoga
okrętów mają prawo nadawać przesyłki
pocztowe w agencjach pocztowych
zainstalowanych na okrętach,
lub — w przypadku braku takiej
placówki pocztowej — najczęściej
do rąk II oficera statku. Przesyłki
mogą być nadawane zarówno na
pełnym morzu, jak i w czasie postoju
okrętu w jednym z punktów
rejsu.
Jeżeli w chwili nadania przesyłki
okręt znajduje się na pełnym morzu,
przesyłki te mogą być opłacane
za pomocą znaczków pocztowych i
według taryfy pocztowej tego kraju,
do ktorego należy lub od którego
zależy dany okręt.
Jeżeli jednak nadano przesyłki w
czasie postoju okrętu w jednym z
krańcowych punktów rejsu lub w
jednym z portów zatrzymania, opłata
za przesyłkę jest tylko wówczas
ważna, jeżeli dokonano jej za
pomocą znaczków pocztowych i podług
taryfy pocztowej tego kraju,
na którego wodach znajduje się okręt.
Wynika z tego, że znaczkami polskimi
można opłacać przesyłki pocztowe,
nadane w agencjach pocztowyCh,
znajdujących się na jednostkach
polskiej marynarki handlowej,
jedynie pod 'warunkiem, że okręt w
danym momencie nie przebywa na
wodach terytorialnych innego kraju.
Przyjęte przez agencję pocz-
45

tową na okręcie przesyłki są przekazywane
placówkom pocztowym
tego kraju, w którego porcie zatrzymał
się okręt — do dalszego trans-
• portu.
Jeżeli na okręcie znajduje się agencja
pocztowa; wszystkie przejęte
przesyłki podlegają oznaczeniu odpowiednim
datownikiem przez zaokrętowanego
pracownika/ pocztowego
lub oficera okrętu, pełniącego na
nim służbę pocztową, W przypadkach
natonolas■:, gdy na okręcie nie
ma służby pocztowej, zebrane przez
komendanta okrętu przesyłki przekazuje
s ą urzędowi. pocztowemu w
porcie. Urząd pocztowy portu zobowiązany
jest wtedy oznaczyć
przesyłki swoim zwykłym datownikiem,
uzupe!niając go napisem
„okręt" (navire), „parowiec" (paquebot)
lub jakimkolwiek innym podobnym
napisem.
Pierwsze przesyłki oznaczone
stempelkiem „Eist okrętowy" (ship
leiter) sięgają początków XVIII wieku.
Stempelki te są różnych wielkości
i kszta łtów i prócz tekstu „list
okrętowy" posiadają niekiedy datę,
znak gwiazdy, korony lub też inne
mniej lub więcej ornamentacyjne
obramowania. W przeszło sto lat
później, w roku l839, Samuel Cunard
podpisał pierwszą umowę ó
stałym połączeniu parowcami między
Europą a Ameryką Północną z
regularną obsługą pocztową.
W okresie międzywojennym jednostki
polskiej marynarki handlowej
używały do przesyłek poczto-
wych specjalnych kasowników
„Agencja Poczt.-Tel." z podaniem
rodzaju i nazwy okrętu oraz daty
nadania przesyłki. Ich tradycję podjęty
po wojnie jednostki naszej rozbudowującej
się ludowej marynarki
handlowej.
Listy te zarówno z odległych, jak
i bliższych nam czasów nadawane
na okrętach i zaopatrzone specjalnymi
datownikami. agencji pocztowych
względnie stemplami urzędów
pocztowych portu, są bardzo ciekawym
przedmiotgm filatelistycznym
zbiorów specjalnych lub specjalizowanych.
Tadeusz Hampel
Nawiązując do powyższego artykułu
Redakcja komunikuje na podstawie
informacji otrzymanych -
Zarządu Poczt, że agencja pocztowa
znajduje się na naszym motorowcu
m/s „Batory", a na statkach: s/s
,,Fryderyk 'Chopin" oraz s/s „Morska
Wola" są pośrednictwa pocztowe.
Dwa te statki spełniają rolę baz
dla dalekomorskich - kutrów rybackich,
zabierając od nich polów. Przy
tej okazji są one zbiornicą pocztową
dla rybaków chcących przesłać listy
z wiadomościami dla swych najbliższych.
MIEJSKA POCZTA WROCŁAWSKA W XIV—XVI WIEKU
IERWSZĄ wzmiankę o służbie
a. pocztowej na Sląsku spotykamy
w kronikach pod datą 1387 r., k_edy
to we Wrocławiu istniał należycie
zorganizowany zakład pieszych
gońców pocztowych, utrzymywanych
przez konfraternie kupieckie. Gońcy
ci wyruszali z korespondencją do
46
Legnicy, Brzegu, Opola, Nysy i dalej
do Pragi oraz do Kalisza, a ku
pó:łnocy — do Gdańska. Posłańcy
ci mieli nawet jednolite ubrania i
wyznaczone dni odejścia czy przybycia.
Podróż z jednego miasta do
drugiego trwała dość długo. Było
to jednak przedsięwzięcie prywatne.
nietrwale, zależne od okoliczności.

Kupcy wrocławscy już od końca
XIII wieku mieli stałe ożywione
stosunki z' miastami Polski, z wybrzeżem
Bałtyku, z Bliskim Wschodem
oraz z krajami zachodnimi.
Na skutek tych kontaktów r a
rynku wrocławskim pojawiają się
in. in. sukna z Gandawy, wina zagraniczne,
cukier i wszelkie korzenie.
Z Bochni i W.eliczki sprowadzana
jest sól, z innych miast polskich:
miód, • wosk, konopie, wełna,
skóry i śledzie. Litwa .i Ruś dostarczaqy
wołów, z Węgar zaś napływały
głównie — żelazo, stał i
miedź. Na początku XVI wieku
stosunki handlowe kupców wrocławskich
sięgały do Wenecji, Anglii,
Brabantu v Flandrii, Polski i
. Prus; wielkie przedsiębiorstwa handlowe
miały zorganizowane w tych
krajach własne składnice i własny
personel.
Wzrastający ruch handlowy i
wzmożona korespondencja handlowa
doprowadziły do unormowania
instytucji gońców i do utworzenia
specjalnego cechu gońców. Wrocławski
dokument z dnia 17 czerwca
1542 r., zawarty w „Liber definitionum",
mówi o wkroczeniu magistratu
w sprawy gońców m ejskich.
Spotykamy liczne skargi na gońców
pieszych, których trzeba np. karać
za defraudacje. Wydano rozkaz,
aby żadnemu gońcowi do odległości
15 mil nie dawano wynagrodzenia
ponad 1 grosz, chyba że
na piśmie lub w innej formie mógł
on udowodnić, że musiał czekać na
odpow:edź jeden lub więcej dni. Za
kaidy bowiem dzień czekanik miał
otrzymać dodatkowo również 1 grosz.
Należało się umówić z gońcem co do
wynagrodzenia, skoro mial dostarczyć
korespondencję szybciej lub w
nocy. Gdyby jednak goniec zawarł
umowę i nie chciał wykony; zlecenia,
należałoby go ukarać więz'eniem,
a w raZie powtórnego niewypełnienia
obowiązku — wydaleniem
z miasta.
Około roku 155,3 Wrocław' mial
prawdopodobnie również konnego
gońca pocztowego (pocztyliona) -
wynika to z pisma magistratu do
ks ęcia Jerzego w Legnicy.
Gdy w XVI wieku rozszerzyła
się komunikacja z Norymbergą, Lipskiem,
Gdańskiem i Krakowem i
gdy ilość skarg na gońców zaczęła
wzrastać — uchwałą rady miejskiej
Wrocławia z dnia 10 marca 1570 r
wydano specjalny regulamin dla
gońców. W myśl tego regulaminu
należało zaprzysiąc 40 osób jako
gońców pod kontrolą również zaprzysiężonego
„knechta gońców",
któremu, dla celów służbowych,
przydzielono budkę przy ratuszu
wrocławskim.
Goniec pocztowy z XVI wieku
wg ówczesnego sztychu
Budka ta wkrótce prze:stoczyła się.
w prawdziwy urząd pocztowy. Tu
bowiem schodzili się gońcy i stąd
wyruszali oni z listami w drogę. Tu
można było przekazać lub odebrać
przesyłkę. „Knecht" miał prowadzić
listę gońców z adresami i kontrolować
ich pobyt. Za dostarczenie 1-
47

stu wyznaczono stale opłaty; tak
więc za list do Norymbergi wypłacano
we Wrocławiu 3 grosze wrocławskie,
w Norymberdze — 4 grajcary,
za list do Gdańska opłacano
3 grosze. Na nowy rok dozwolone
byto gońcom i „knechtowi" obchodzić
z zapieczętowaną torbą kupców,
którzy korzystali z ich usług.
Dochód z otrzymanych datków dzielono
między gońców i „knechta".
Część przeznaczano dla chorych lub
inwalidów spośród gońców.
Z ramienia Rady Miejskiej nadzór
ogólny nad gońcami sprawowało
3 zamożnych kupców.
W owym okresie — wobec braku
dróg bitych i niedostatecznego bezpieczeństwa
publicznego — służba
gońców pocztowych była nader uciążliwa
i niebezpieczna. Goniec,
wyruszając w drogę, uzbrajał s.ę we
wrocznię i zabierał ze sobą mocnego
i czujnego psa. Prócz tego brał ze
sobą odznakę, którą zawieszał na
piersiach, torbę z listami oraz papiery
legitymacyjne. W drodze gońcy
mieli zachowywać s @ godnie, nie
up.jać się, nikomu listów nie okazywać.
Na przehomie XVII i XVIII wieku
wprowadzono we Wrocławiu instytucję
gońców konnych do Gdań-
• ska, Norymbergi, Pragi itd. oraz
12 gońców pieszych do łączności
Z
ZBIERAMY KARTKI
APEWNE nie wszyscy filateliści
wiedzą, co to jest kartka analogiczna
jako przedmiot kolekcjonerstwa
i jakim warunkom powinna
'ona odpowiadać. Jest to mianowicie
•widokówka przedstawiająca np.
krajobraz, budowlę, portret z naklejonym
na jej stronie obrazkowej
znaczkiem pocztowym o tym samym
motywie. Z powodu zachodzącego
podobieństwa między widokiem na
kartce i na znaczku pocztowym -
obiekt kolekcjonerstwa otrzymał
48
wewnątrz kraju, którym między innymi
płacono po 1 groszu srebrnym
za kazdą milę oraz wynagrodzenie
w naturze (4 garncy ziarna, 2 korce
soli tygodniowo i inne świadczenia);
równało się to przyznaniu im pewnego
rodzaju stałej pensji.
Dochowało slę parą, wzmianek o
szybkości ówczesnej pockty wrocławskiej.
W drugiej połowie XVI
wieku przebywała poczta piesza
przestrzeń między Wrocławiem a
Norymbergą w 10 dni w lecie, a
w 11 — w zimie; przestrzeń zaś
Wrocław Poznań — Toruń -
Gdańsk pokonywano w 8 do 9 dni
w lecie, a w zimie w ciągu 11 dni.
Począwszy od r. 1660 poczta konna
przebywała przestrzeń 44 mil od
Wrocławia do Lipska w 6 do 6 dni.
Urządzona w roku 1652 poczta kon- •
na potrzebowała 4 dni na przebycie
35-milowej przestrzeni Wrocław —
Praga. Przestrzeń Berlin — Wiedeń
przez Wrocław pokrywała poczta
piesza w 14, a konna (od połowy
XVII w) w 6 dni.
Wroclawskiej organizacji gońców•
nie można jeszcze uważać za instytucję
pocztową w późniejszym znaczeniu,
gdyż nie stosowano wymiany
gońców w drodze, a doręczanie
przesyłek listowych odbywało s:ę
powoli. Jednak miała ona duże znaczenie
dla zarządu miasta i kupców
wrocławskich.
Aleksander śnieżko
ANALOGICZNE
słuszną nazwę „kartka analogiczna
do motywu znaczka pocztowego" (w
skrócie kartka analogiczna) od łacińsko-greckiego
słowa .,analogia"
czyli podobieństwo. Dziedzina zaś
tego rodzaju kolekcjonerstwa otrzymała
nazwę „analogofilia", czyli umiłowania
podobieństwa znaczka
pocztowego i jego pramotywu, istniejącego
w naturze, do widoku podanego
na pocztówce.
Kartka analogiczna musi być ostemplowana
w urzędzie pocztowym.

tej miejscowości, która jest związana
z motywem znaczka i kartki widokowej
i tak: np. kartka analogiczna
z widokiem Wawelu z nalepionym
na niej znaczkiem o takim samym
motywie powinna być ostemplowana
w Krakowie; kartka i taki
sam znaczek z motywem Pałacu
Kultury i Nauki — w Warszawie,
a znaczek frankujący widokówkę z
motywem lubelskiej Bramy Kra-
' kowskiej — w Lublinie itd.
- - -
Kartka analogiczna z Wystawy
W roku 1933 przypadkowo dostałem
widokówkę, wydaną ku uczczeniu
Jerzego Waszyngtona, z
nalepionym na niej maczkiem o takich
samych motywach — to była
moja pierwsza kartka analogiczna.
Wydane później w czasie międzywojennym
znaczki polskie nastręczały
mi wiele okazji do tworzenia
kartek analogicznych polskich i zebrania
ich w większej ilości. Gdy
więc w roku 1948 w Tarnowie urządzono
pierwszą po wyzwoleniu
Polski wystawę filatelistyczną, bez
trudu wypełniłem stoisko kartkami
analogicznymi budzącymi wśród
zwiedzających powszechne zaciekawienie.
Kolekcjonerstwo kartek analogicznych
stało się już powszech-
ne; dowodem tego była zorganizowana
po raz pierwszy w r. 1947 Międzynarodowa
Wystawa Analogofilska
w Dijon (Francja) połączona z
pierwszym międzynarodowym kongresem
analogofilów zwołanym z
inicjatywy twórcy analogofilii, naszego
rodaka Mariana Haydzickiego
— autora „Tez analogofilskich"; Tezy
te kongres dijoński uznał za prawidła
(zasady), jakim musi odpowiadać
typowa kartka analogiczna
Filatelistycznej w Lublinie,
Wspomniane „Tezy analogofilskie
Haydzickiego" w bardzo krótkim
czasie ukazały się w kilkunastu językach
świata, spełniając swą misję
służenia milionowym rzeszom zbieraczy.
„Tezy" nie tylko dokładnie
wyjaśniają, co to jest kartka analogiczna,
ale przez swą wnikliwość w
istotę kolekcjonerstwa — zachęcają
do zajęcia Się tą gałęzią zbierania.
Jeśli chodzi o naszą polską armiogofilię,
to mieliśmy dużo sposobności,
do tworzenia obiektów kolekcjonerskich
począwszy od krajobrazowych
kartek analogicznych (Czorsztyn,
Morskie Oko, Pieskowa Skała,
Port w Gdyni), a skończywszy na
portretach sławnych mężów (Kościuszko,
Dąbrowski, Kochanowski.
-49

Rej, Traugutt, Bierut, ~iski i. inni).
Obecne emisje znaczków polskich
także bardzo nadają się do tworzenia
kartek analogicznych.
Aby jednak analogofilia mogła osiągnąć
swój cel: poznanie istoty i
historii motywu znaczka pocztowego
— muszą istnieć widokówki odpowiadające
motywom danych znaczków
pocztowych nowoernitow anych.
Jak duże jest u nas zainteresowanie
kartkami analogicznymi, świadczy
fakt „że wydana (aczkolwiek nie
dość udatnie) kartka analogiczna do
motywu znaczka 60 gr z serii 500-lecia
powrotu Pomorza do Polski -cieszy
się wielkim wzięciem. To samo
można powiedzieć o kartce analogicznej
do motywu znaczka wydanego
z okazji Zjazdu Filatelistów w
Toruniu w 1948 r.
Czyżby Państwowe Przedsiębiorstwo
Filatelistyczne nie było w stanie
zaspokoić potrzeb polskich analogofilów
przez wydawanie równocześnie
z nowym znaczkiem pocztowym
widokówki analogicznej wiążącej
się tematyką z tym znaczkiem.
Tego rodzaju rozwiązanie sprawy
przyczyniłoby się niewątpliwie do
spopularyzowania kolekcjonerstw t
polskich kartek analogicznych kil
zadowoleniu krajowych i zagranicznych
analogofilów. Poza tym naszA,
młodzież filatelistyczna miałaby nie
tylko interesującą rozrywkę kolekcjonerską,
ale nadto (i to jest najistotniejsze)
poszerzałaby w ten sposób
swój zakres wiedzy o Polsce.
-Wyobrażam sobie taką kartkę z
widokiem Pałacu Kultury i Nauki
w Warszawie, a na niej znaczek o
tym samym motywie. Ile dałaby ona
adości zbieraczowi, a pożytku dla
młodego pokolenia! Oczywiście obok
widoku lub na jego odwrotnej
stronie — krótki tekst podawałby
historię przedstawionego motywu
Jest to szczegół istotny dla analogofilii
i o tym musi pamiętać przyszły
wydawca (spodziewam się, że będzie
nim właśnie nasze PPF). A czyż
nasza seria znaczków, przedstawiających
wymierające zwierzęta, nie
domaga się właśnie wydania kartek
analogicznych z opisem tych zwierząt
i apelem do chronienia i bronienia
ich przed wytępieniem?
W programie ogólnopolskiej wystawy
filatelistycznej, która ma być
urządzona w tym roku, zupełnie
słusznie zaznaczono, że również
dział analogofilii będzie na niej reprezentowany.
Władysław Btestek
PI Ę KNO ZNACZKÓW RADZIECKICH
N IEWIELE jest krajów, które 13t,
mogły poszczycić się pięknymi
znaczkami pocztowymi w tak im
stopniu jak Związek Radziecki.
Większość tych znaczków cechuje
niezwykła staranność wykonania, a
niektóre z nich stanowią prawdziwe
miniaturowe arcydzieła sztuki.
Dotyczy to przede wszystkim znaczków
jubileuszowych wydawanych
dla uczczenia czy to mężów stanu,
czy też wybitnych poetów i pisarzy.
50
znakomitych uczonych, muzyków.
architektów, malarzy itp.
Ładnie pomyślany i artystycznie
wykonany rysunek znaczków radzieckich
w połączeniu z odpowiednim
doborem kolorów sklada, się na
efektowną zawsze całość.
Poza tym dużym walorem tych
znaczków jest pomysłowość kompozycji.
Wydając znaczki jubileuszowe
filatelistyka radziecka nie zadawała
się zamieszczeniem portretu danej

osoby, lecz nawiązuje jednocześnie
do szczegółów dotyczących jej życia
i działalności.
Tak na przykład jeden z trzech
znaczków serii wydanej w 1933 r.
z okazji 50-letniej rocznicy zgonu
Karola. Marksa o wartości 3 kop.
przedstawia miasto Trawli', jako
miejsce jego urodzenia.
Piękna i oryginalnie wykonana
seria z r. 1949, składająca się z pięciu
znaczków, poświęcona Pamięci
A. S. Puszkina z okazji 150-tej TOCZnicy
urodzili wielkiego poety, zawiera
między innymi zdjęcie dworku w
Bołdinie, gdzie tworzył on swe nieśmiertelne
dzieła. Dom ten mieści
obecnie muzeum, w którym pieczolewicie
przechowuje się wszelkie pamiątki,
związane z osobą A. S. Puszkina.
Wydany w 1952 roku znaczek o
wartości 40 kop., poświęcony palnięci
zmarłego w 1852 r. pisarza Maniina
- Sibiriaka, przedstawia podobiznę
jego na tle wspaniałych gór
Uralskich, ukochanych 'przez niego
i opisanych w szeregu powieści.
Można tu doszukać się pewnego podobieństwa
do naszego znaczka o
wartości 5 + 15 zł z portretem E.
Zeg,.adlowieza, identycznie pomyślanego.
Pamięć kompozytora P. Czajkowskiego
uczczono przez wydanie w
J AK JUZ donosiliśmy, znaczki
V Międzynarodowego Konkursu
im. Fr. Chopina weszły do obiegu
w dniu 22 lutego bEr, na podstawie
zarządzenia Ministra Poczt i Telegrafów
nr 60 z dnia 16 lutego 1955
roku.
Znaczek za 40 gr jest w kolorze
brązowoczerwonym, za 60 gr — w
kolorze ciemnoniebieskim {„niebieskim"),
o ząbkowaniu skrzynkowym
NOWO Ś CI POLSKIE
1940 roku serii z 'pięciu znaczków.
Z tych dwa znaczki: 15 kop. i 50
kop. ukazują nam staroświecki dom
w miejscowości Klin, gdzie sławny
kompozytor spędził ostatnie lata
swego życia.
Dla upamiętnienia 150-tej rocznicy
zgonu architekta B. Bażenowa
wydano w 1949 r: dwa przepiękne
znaczki: 40 kop. i 1 rb. o jednakowym
rysunku z jego portretem, umieszczonym
w rogu. Większą część
znaczka zajmuje imponująca budowla,
dzieło rąk znakomitego architekta.
Jeśli chodzi o takich malarzy radzieckich,
jak Repin, Szyszkin, Surikow,
Ajwazowski lub Lewitan, ta
filatelistyka radziecka uczciła ich
pamięć w szczególnie pomysłowy
sposób, dając oprócz portretu reprodukcje
najlepszych obrazów tych
mistrzów, a więc: „Zaporożcy" Repina,
„Poranek w lesie" i „Żyto"
Szyszkina, „Przejście armii Suworowa
przez Alpy" Surikowa, „Morze
Czarne" świetnego marynisty Ajwazowskiego
oraz „Złota jesień" Lewitana.
Wymienione wyżej znaczki dzięki
ich artystycznym walorom mogą
być prawdziwą ozdobą każdego albumu
znaczków pocztowych.
J. Wikszemska
121,2 na 1V/4. Oba znaczki wykonane
są techniką stalorytniczo - wklęsłodrukową
wg projektu K. Podiasieckiego;
rytował Cz. Stania.
Uzupełniając nasze wiadomości o
maczkach z pomnikami Warszawy,
które mają się ukazać w końcu.
marca rb., możemy donieść, że będą
one drukowane na papierze podkolorowanym.
Zamieszczone reprodukcje
projektu Kleczewskiego ry-
51

towali: 15 gr — J. Miller, 45 gr —
Łukaszewski i 1,55 zł — B. Brandt,
pozostałe znaczki: 5 gr — M. Polak.
10 gr — St. Łukaszewski, 20 gr -
Miller, 40 gr — Cz. Sk9.nia, 60 gr
— B. Brandt.
Seria znaczków z miastami Ziem
'Zachodnich wydana będzie jako okolicznościowa
z okazji 10-lecia powrotu
tych stron do Macierzy.
Projekty, które są już zaakceptowane.
opracował Seweryn Jasiński.
Będą to znaczki jednobarwne,
wykonane stalorytem. Należy sprostować.
że na znaczku 25 gr będzie
przedstawiony gmach Wojewódzkiej
Rady Narodowej, a nie — jak
mylnie poprzednio podaliśmy -
Pomorskiej Akademii Medycznej.
Na każdym ze zinaczków-urnieszczony
będzie herb danego miasta. oraz.
daty „1945 — 1955". Format znaczków
25,5 na 31,25. Opisane znaczki
powinny się ukazać, w maju br.
Szereg Imprez zarówno krajowych,
jak i o znaczeniu międzynarodowym,
które się odbędą w Polsce w
bieżącym roku. będzie upamiętniony
na znaczkach, a mianowicie:
Wyścig Pokoju — diwa znaczki za
40 i 60 gr;
Festiwal Sztuki i Dni Krakowa
— trzy znaczki za 20, 40 i 60 gr. drukowane
trójbarwnym offsetem; format
tych znaczków taki. sam, jaki
był znaczków z rzadkimi zwierzętarni;
Międzynarodowe Targi Poznańskie
— dwa znaczki, prawdopodobnie
po 40 i 60 gr; technika rotograwiurowa;
52
5-ty Swiatowy Festiwal Młodzieży
i Studentów — trzy znaczki,
które ukażą się w lipcu rb.;
2-gie Międzynarodowe Igrzysku
Sportowe (sierpień rb.) — pięć znaczków;
13-ty Międzynarodowy Raid Tatrzański
(4 — 9 sierpnia rb.) — dwa
znaczki.
Prawdopodobnie w związku z VI
Ogólnopolską Wystawą Filatelistyczną,
mającą się odbyć w czasie Targów
Poznańskich, ukaże się specjalny
znaczek, a może bloczek.
Jak widzimy, program wydawniczy
znaczków na najbliższe miesiące
jest dość obfity i zarazem b. ciekawy
i urozmaicony.
Zarządowi Poczt należy się pochwała,
że zerwał z zasadą wydawania
nowych znaczków o wyso:
kich wartościach. Mimo dużej ilości
odmian znaczków — każdego z
nas będzie stać, aby je sobie nabyć
do zbiorów. Życzyć by tylko należało,
aby zerwano wreszcie z bezsensowną
polityką wstrzymywania
sprzedaży okienkowej niektórych
wartości z poszczególnych serii, co
wywołuje głębokie rozgoryczenie
wśród zbieraczy.
KASOWNIKI OKOLICZNOSCIOWE
Na wystawie filatelistycznej w
Rybniku używano również propagandowego
stempla kauczukowego,
umieszczonego w ramce, o treści:
„Zwiedzajcie Wystawę Filatelistycz,
ną w Rybniku w Powiatowym Do-

mu Kultury, ul. :Młyńska 4. w
dniach od 12.X11. do -19.X11.1954".
...4C)10JR,s,,,Az
,..9 oma`
4:Pja
...4-. §
WARSZAWA. 1 ,..:,
■ft:
+ 4>
,-1 ,,--,
•N
('.44955'2 \$
Wystawa Filatelistyczna w Lublinie
(20 — C8 lutego rb.). miała też
swój kasownik okolicznościowy.
W dniu 2 lutego rb., jako w dniu
otwarcia Międzynarodowego Konkursu
Chopinowskiego, urząd poczt.
Warszawa 1 używał datownika z
widokiem Pałacu Ostrogskich — siedziby
Towarzystwa im. Fryderyka
Chopina,
Drugi datownik, którego podajemy
zmniejszoną reprodukcję, używany
był w czasie trwania Konkursu,
o czym już dokładnie pisaliśmy.
W dniu 8 marca rb., jako w dniu
Międzynarodowego Dnia GECobiet, urzędy
pocztowe Warszawa 1 i 2
stosowały kauczukowy datownik
wyobrażający matkę z dzieckiem,
NOWO Ś CI ZAGRANICZNE
BUŁGARIA. Uzupełniając nasze wiadomości
o serii sportowej, obecnie
podajemy kolory poszczególnych
wartości: 16 st. czarnozielony, 44 st.
czerwony, 80 st. czerwonobrunatny
i 2 1. niebieski.
Następna seria, która została ostatnio
wydana -- 'to pamiątkowe
50-lecie założenia w Bułgarii związków
zawodowych: 16 st. ciemnozielony,
44 st. ciemnobrunatnoczerwony
i 80 st. ciemnoniebieski. Na
ostatnim znaczku portrety działaczy
związkowych.
CHINY. Ukazała się seria znaczków
dopłatnych; wszystkie są w kolorze
czerwonym: 100, 200, 500, 800
i 1600 d.
Do serii oznaczonej nr 81 (znajdującym
się na dolnym marginesie
znaczka) doszedł znaczek za 400 d.
oliwkowozielony i do serii nr 80 -
znaczek o wartości 800 d. czerwony.
Dla uczczenia nowej konstytucji
i dla upamiętnienia wyboru nowych
władz państwowych wydano szereg
maczków, o których szczegóły podamg
w najbliższym numerze.
CZECHOSŁOWACJA. Dla propapagowania
I Spartakiady Czechosłowackiej
1956 r. ukazały się na
razie dwa znaczki: za 30 h. czerwony
i za 43 h. niebieski i brunatnoszary.
ci :-..KOSIOVENSKO
30k
I 955
C V.11).2:,
Pierwszy znaczek z przygotowanej
nowej serii lotniczej, a mianowicie
za 10 kr. z widokiem Pragi (pokazanej
z lotu ptaka), wydano 20 In-
53 •

tego rb.; wartości za 1,55, 2,35 i 2,73
kr. ukazały się 20 marca rb.
W międzyczasie dla propagowania
towarów, wytwarzanych przez
przemysł czechosłowacki, wydano
serię o wartościach 45, 60 i 75, h.
NIEMIECKA REPUBLIKA DE-
MOKRATYCZNA. Z serii obiegowej
ukazały się następujące nowe wartości:
10 f. jasnoniebieski

wystawa, która z biegiem lat przeksztahcila
się na międzynarodową
wystawę kwiatów pod nazwą „Floradies
Gantoises", odbywającą się co
roku.
Tegoroczna impreza upamiętniona
została przez specjalne znaczki, na
których widzimy widoki miasta oraz
okazy kwiatów: na 90 c. — begonie.
na 2,50 fr. — azalie i na 4 fr. — orchidee.
BERLIN. Ukazały się dwa znaczki
za 10 i 25 f. z nowym, motorowcem
niemieckim m/s „Berlin".
DANIA. Dwa znaczki z serii „Oswobodzenie"
z 1947 r. przedrukowano
na nowe wartości: 20 -ł- 5 8 na
15 + 5 8 oraz 30 -i- 15 ii na 20
5 8.
FINLANDIA. Wg wzoru „lwa" ukazały
się znaczki obiegowe za 1 i
2 mk. Portret astronoma a zarazem
poety finlandzkiego prof. J. J.
Nervandera umieszczono na nowym
maczku za 25 mk. w związku z obchodem
150-tej rocznicy jego urodzin.
FRANCJA. Znany pisarz francuski
Saint Simon z czasów Ludwika
XIV zmarł 200 lat temu. Datę tę
uczciła poczta francuska wydaniem
osobnego znaczka za 12 fr. z jego
portretem w kolorach brunatnoczarnyrn
i brunatnoróżowym.
ITALIA. Włoski poeta Sylvio Pellico,
który za swą działalność w
walce o zjednoczenie Włoch skazany
został przez władze austriackie
na długoletnie więzienie, upamiętniony
został na znaczku za 25 1. w
kolorze ultramarynowym i niebieskofioletowym.
KUBA. Z okazji otwarcia narodowego
obozu harcerskiego ukazał się
znaczek za 4 c. z dwoma całującymi
się harcerzami na tle sztarcda•ru
państwowego.
LIBAN. Wydano tu parę znaczków
okolicznościowych z racji Arabskiej
Unii Pocztowej: za 12.50 i 25
p. oraz lotniczy za 2,50 p.
Z tej samej okazji wydała również
znaczki TRANSJORDANIA: za
15.20 i 25 fils.
LIBERIA, Zbieracze znaczków o
motywach sportowych muszą sobie
zarezerwować miejsca na nową serię
składającą się z trzech znaczków
normalnych i trzech lotnicźych z
następującymi dyscyplinami sportu:
tenis, piłka nożna. beks. base-bali.

pływanie i lekkoatletyka. Prócz tego
wydano dwa bloki: ząbkowany i
cięty z boksem i lekkoatletyką.
MEKSYK. W marcu rb. odbyły
się w stolicy państwa II Panamerykańskie
zawody sportowe upamiętnione
znaczkami za 20, 25 i 35 c.
NIEMCY ZACHODNIE. W dniu
23 lutgo rb., jako w setną rocznicę
śmierci Fryderyka Gaussa, wydano
znaczek za 10 fen. zielony.
Fr. Gauss był wybitnym pionierem
w wielu dziedzinach matematyki
oraz badaczem teorii elektromagnetycznej.
Pracował nad ulepszeniami
telegrafu, prócz tego zajmował
się astronomią.
PANAMA. Wydano tu serię znaczków
lotniczych dla upamiętnienia
100-lecia śmierci generała T. Herrera.
PANAMA — Strefa Kanału. Obchód,
związany ze 100-leciem pierwszego
połączenia kolejowego transkontynentalnego
Ameryki, zanoto-
towano wydaniem znaczka za 3 c
z parowozem z ówczesnej epoki.
SAARA. W dniu 6 mama rb. odbyły
się w Saarbriicken kwiatowe
mistrzostwa jazdy rowerowej na
przełaj. Wydany z tej okazji znaczek
za 15 fr. pokazuje nam zarys
globu ziemskiego, cyklistę praz
sztandar :wary.
SAAR 15
W tym saanym czasie ukazał się
znaczek z okazji 50-lecia założenia
Rotary Clubu o wartości 15 fr. z
widokiem fabryk metalurgicznych i
z odznaką stowarzyszenia.
STANY ZJEDNOCZONE Am.
Półn. Ukaza ł się tu znaczek za 3 c
wydany z okazji 150-tej rocznicy
Akademii Pennsylwańs.kiej. Na maczku
pokazano przekazanie Akademii
obrazu ..Peale w swoim muzeum".
POLSKIE CA Ł OSTKI POCZTOWE
WYDANE W LATACH 1952 - 1954
AWIĄZUJĄC do ogłoszonego w
11 nr 7 „Fliatelisty" — Biuletynu
Zarządu Głównego PZF przyczynku
do zinwentaryzowania zbioru całostek
pocztowych, gdzie omówiono
kartki pocztowe, podajemy jego
część drugą, która obejmuje listy
pocztowe, wydane w latach 1952/
1954.
Listy pocztowe (tak jak i kartki
pocztowe) zaopatrzone są w sześć
propagandowych sloganów o treści:
1) „Niech żyje i krzepnie sojusz
• 56
robotniczo-chłopski, fundament naszego
Państwa, dźwignia budownictwa
socjalistycznego";
l) „Światowy Front Pokoju ze
Związkiem Radzieckim na czele
jest niezwyciężony";
3) „Każda tona węgla, każdy metr
materiału, każdy cetnar zboża to pocisk
przeciw podżegaczom wojennym";
4) „Przez podniesienie kultury rolnej
i rozbudowę spółdzielczości pro-

dukcyjnej — do trwałego dobrobytu
i kultury wsi polskiej";
5) „Robotnicy i robotnice. rozszerzajcie
socjalistyczne wsipółzawodnietwo
pracy, podwyższajcie wydajność
pracy i jakość produkcji";
6) „Niech żyje i krzepnie wieczna
przyjaźń narodu polskiego z narodami
Związku Radzieckiegb".
A. LISTY POCZTOWE ZWYKLE
Zarządzeniem z dnia 12 stycznia
1952 r. (Dz. P. i T. nr 3/1952. poz.
40) z dniem 22 stycznia 1952 r. zostały
wprowadzone do obiegu listy
pocztowe (koperty z nadrukowanym
znaczkiem), zaopatrzone w znak
opiaty wartości 45 gr z portretem
Prezydenta RP Bolesława Bieruta.
Cena koperty wraz z papierem listowym,
uwidoczniona nad znakiem opłaty,
wynosi 55 gr. Koperty zaopatrzone
zostały w sześć wyżej podanych
sloganów. Wydano dwa nakłady
sygnowane:
pierwszy „PPTiT.XI-51" „1 000 000",
drugi „PPTIT.IV-52" „2 000 000".
W związku z nowym ustaleniem
wartości koperty, zaopatrzonej w papiem
listowy i znaczek pocztowy (Dz.
P.T. nr 18/1952. paz. 268), zostały wydane
w dniu 10 października 1952 r.
(Dz. PiT nr 21/1952, poz. 311) listy
pocztowe ze makiem opłaty o wartości
45 + 15 gr i rysunkiem przedstawiającym
elektryfikację kraju.
Cena sprzedażna koperty, uwidoczniona
nad znakiem opiaty, wynosi
70 gr.
Sygnatura nakładu: „PPTiT VII-
52" „3 000 000"; sloganów sześć.
Jak to już zostało wspomniane
przy kartkach pocztowych, Ministerstwo
PIT okólnikiem (Dz. P!T nr
21/1952, poz. 317) — w celu wykorzystania
zapasu kopert z wydrukowanym
znakiem opiaty wycofanych
już z obiegu — zleciło Centralnej
Składnicy Zaopatrzenia PT
oklejenie ich znaczkami opiaty nowych
emisji o wartości 45 + 15 gr
»Elektryfikacja „kraju" i wytłoczenie
stempelkiem kauczukowym napisu
(w okólniku dwuwierszowego, a w
wykonaniu jednowierszowego) „CE-
NA 70 GR łącznie ze maczkiem 45+
15 gr".
W sprzedaży pojawiły się następui>e.
koperty: Sygnatura nakładu:
„PPTiT. III-49—N. 2.".
Sl"rZan: „ITTricniajrny jerliność i
sojusz robotników i chłopów, najtrwalszy
fund,ment władzy ludu
pracu'acego Polski, podstawę siły i
rozkwitu naszej ojczyzny".

GUBERNIA GENERALNA. P. H. E.
Sieger - Lorch zawiadainia, że ukazały
się znaczki 10 + 10 z1 z b.
G. G. z fatszywym datownikiem
okolicznościowym: „5 lat Generalnej
Guberni".
Na prawdziwym datowniku littera
„R" w „General" ma brzuszek o
świetle P/2 mm, a litery „K" i „R"
w wyrazie „Krakau" .mają podstawy
zaokrąglone. Natomiast na kasownku
tabszywym brzuszek Litery
„R" jest szerszy {światło 2 mrn. oraz
podstawy liter „K" i „R" są
proste.
U. P. U. — IFNI. „Boletin Centrofil"
zawiadamia o istnieniu fałszywych
nadruków U. P. U. na
maczkach Hni, które najczęściej
spotykają się nawet na orygmaanych
1:stach, oraz z nadrukiem odwróconym.
AFERA AMERYKAŃSKIEJ FIR-
MY. Od paru miesięcy zagraniczny
rynek filatelistyczny zalany został
znaczkami „Wolnej Kroacji" i „Wolnej
Albanii", Znaczki te jakoby
miały wydać „emigracyjne rządy"
tych krajów.
REPUBLIK MALU SELATAN
Poza tym ostatnio ukazały sig
piękne pod względem wykonania
znaczki wielobarwne ze zwierzętami
oraz kwiatami. Znaczki te rzekomo
wydała poczta „republiki Maluku
SeLatan" w Indonezji. Daremnie
jednak musielibyśmy szukać w
atlasach chcąc znaleźć taką republikę.
Są niestety zbieracze, którzy nie
znają geografii, ale lubią ładne i
FA Ł SZE RSTv,A
efektowne znaczki. Nic też dziwnego,
że wymienione falsyfikaty miały
wielkie powodzenie. Znaleźli się
jednak i tacy filateliści, którzy bli-
tej zainteresowali się tym „państwem"
i napisali do Indonezji z
prośbą o wyjaśnienie. Jakie było ich
zdziwienie, kiedy otrzymali oficjalne
zawiadomienie, że kiedyś tam
w jakiejś mieścinie urządzono „powstanie",
które trwało tylko 1 dzień;
oczywiście o wydaniu specjalnych
znaczków pocztowych nie byto mowy.
Idąc po nitce do kłębka, stwierdzono,
że te znaczki fantazyjne wydała
we własnym zakresie firma J.
H. Stolow w Nowym Jorku, l'cząc
na naimmość zbieraczy. Pomysłowa
firma wyłudziła w ten sposób od
kupców i zbieraczy olbrzymie sumy
pieniędzy. Epilog sprawy znajdzie
się prawdopodobnie w sądzie.
T. G.
Dalszy ciąg artykułu „Wydanie Groszowe" ukaże się w następnym ;numerze.
Redakcja
58

GDY NIE WIESZ, TO SIĘ NAS ZAPYTAJ
PORADY FACHOWE
Jakie znaczki są droższe i wartościowsze:
stemplowane czy też niestemplowane?
Kupiony na poczcie znaczek, kosz-.
tuje 60 gr, gdy c hcemy go użyć
jako opłatę pocztową zwykłego listu.
Znaczek ten ma zawsze stałą wartość
60 gr.. dopóki nie zostanie wycofany
z obiegu.
Ten sam znaczek po przejściu
przez urząd pocztowy, to znaczy gdy
został ostemplowany (mowa o znaczkach,
o wielkich nakładach) przedstawia
wartość zaledwie 1 grosza
(cena handlowa tzw. masówki).
Oczywiście wyjaśnienia nasze dotyczą
tylko znaczków bieżących lub
z okresu lat ostatnich, kiedy poczta
każdego kraju wysyła co dzień miliony
listów. Nie dotyCzy to natomiast
znaczków o ograniczonych nakładach
lub znaczków tzw. klasycznych
(z XIX w.), gdzie czasem znaczek
stemplowany jest znacznie
droższy od czystego.
Najlepiej można zorientować się
w wartości danego znaczka spojrzawszy
do katalogu.
Co robić, gdy znaczek niestemplowany
ma podlepkę, tzw. „Schonfalz"?
W czasie ostatniej wojny szereg
firm niemieckich reklamowało podlepki
o specjalnym składzie chemicznym
kleju, które nie naruszały
i nie uszkadzały gumy znajdującej
się na danym znaczku.
Praktyka wykazała szkodliwość
opisanych podlepek gdyż po zdjęciu
podlepki często cały znaczek się
klei, a niekiedy (co jest znacznie
gorsze) występują tłuste •plamy
uszkadzające znaczek.
W pierwszym przypadku, wystarczy
zwilżyć benzyną kawałek waty
i miejsca lepiące przetrzeć; gorzej
jest natomiast z tymi znaczkami, ha
których ukazały się przetłuszczenia.
W tym wypadku trzeba włożyć znaczek
na 24 godziny do zamkniętego
szczelnie naczynia napełnionego
oczyszczona benzyną. Zależnie od
gatunku papieru znaczka oraz składu
chemicznego gumy — często stosując
taką „kąpiel" — plamy znikają.
Gdzie sprawdzić, czy znaczek jest
prawdziwy, czy fałszywy?
Zbieracz zwraca bardzo dużą uwagę
na stan znaczka, a mianowicie,
aby nie był on podarty, nie miał
cienkich naddartych miejsc, aby
miał wszystkie ząbki (przy znaczkach
ząbkowanych), aby nie był za
mocno ostemplowany datownikiem,
zamazującym cały rysunek, aby, jeżeli
jest nieużywany miał po drugiej
stronie guma itd.
Ten sam filatelista, który zwraca
tak baczną uwagę na stan znaczka,
nie zawsze się zastanawia nad tym,
że przecież jego znaczek, szczególnie
droższy, może być albo całkowicie,
albo też częściowo sfałszowany,
np. z fałszywym nadrukiem. A przecież
znaczek fałszowany na szkodę
zbieraczy nie ma absolutnie żadnej
wartości filatelistycznej.
Nie zawsze łatwe jest odróżnienie
znaczka prawdziwego od fałszywego.
W tej sprawie należy się poradzić
fachowców.
Przy Oddziałach Krakowskim i
Warszawskim Polskiego Zwiazku Filatelistów
działają Komisje Ekspertów,
które za. »łatami, podanymi
swego czasu w Biuletynie „Filatelista"
nr 1, 2 i 4, przeprowadzają badania
prawdziwości znaczków polskich
i zagranicznych.
Krakowska Komisja Ekspertów
dokonuje badania znaczków wyłącznie
polskich, a Komisja Warszawska
— również i zagranicznych, zależnie
od posiadanego materiału porównawczego.
59

Znaczki do badania przyjmują:
Oddział Krakowski PZF, Sekcja
Znaczków, skr. pocztowa nr 756,
Kraków;
Odział Warszawski PZF, Komisja
Ekspertów, Sekretariat w Domu
Społecznym Pracowników Biur Budownictwa
Miejskiego, ul. Senator-
W YS T AW Y
ska Nr 29/31 w Warszawie. Podajemy
skład osobowy komisji:
Komisja Warszawska: Tadeusz
Gryżewski, Maciej Perzyński, (biegli
sądowi do spraw filatelistycznych)
oraz Zb. Mikulski;
Komisja Krakowska: prof. dr Zb.
Kukulski, prof. S. Mikstein i mgr
J. Ryblewski.
Lublin. Akcja wystaw trwa. 0/Lu- której umieszczone były znaczki z
belski PZF zorganizował w dniach podobiznami: Mikołaja Reja, Jana
20 — 28 lutego rb. w sali Muzeum Kochanowskiego i Bolesława Bieru-
Przemysłowego w Lublinie swoją ta. Na jednej z bocznych ścian po-
wystawę, na której oglądaliśmy bar- rozwieszane były — do ewentual-
dzo ciekawie ułożone eksponaty nego wykorzystania przez Zarząd
przygotowane przez członków tam- Poczt — projekty znaczków _Rośli-
tejszego Oddziału. ny chronione w Polsce", wykonane
Poza ogólnym zbiorem znaczków
PRL w czworobokach widzieliśmy
znaczki węgierskie o tematyce sportowej,
znaczki radzieckie, NRD oraz
literaturę filatelistyczną. Ciekawe
eksponaty wystawiła młodzież z
Domu Dziecka w Turkowicach.
Szczególnym zainteresowaniem cieszyła
się plansza, pt. „Synowie Ziemi
Lubelskiej na znaczkach", na
60
Otwarcie Wystawy
przez art. malarkę A. Wachniewską
ze Zwierzyńca,
Wystawa Lubelska Me miała na
celu pochwalenia się poszczególnych
filatelistów swoimi zbiorami;
jej zasadniczym zadaniem było bowiem
spopularyzowanie filatelistyki
wśród najszerszych mas miejsco
wego społeczeństwa.
W tym celu, dzięki dnicjatyWie

zapobiegliwości przewodniczącego
Oddzialiki Lubelskiego zorganizowano
szereg wycieczek. Wystawę
zwiedzili uczestnicy kursów dla
przewodniczących gromadzkich rad
narodowych..,uczniowie szkól lubelskich,
kierownicy 'bibliotek lubelskich
itp. W czasie wycieczek odbył
się szereg prelekcji, między innymi
— inż Rogowskiego na temat
„Jak zestalam filatelistą".
Młodzież na wystawie
W pierwszym dniu zwiedziło wystawę
około 500 osób. Na otwarcie
przyjechali filateliści z Kielc, Wrocławia,
Gdańska, Częstochowy, Kło-
Oddział Przemyśl na apel Zarządu
Głównego PZF zorganizował w czasie
od dn. 20 de 27 lutego br. wystawę
eliminacyjną. Trzeba zaznaczyć,
że ruchliwy ten oddział w
czasie stosunkowo krótkiej swej
działalności, dzięki sprężystości aktywu
w osobach Przewodniczącego
Bobull, skarbnika Krywiaka oraz
przewodniczącego Kola w PDK,
dzka i Tarnowa. Z Warszawy przybyli:
przedstawiciel Ministerstwa
Poczt i Telegrafów ob. Hanna Mucharska,
artyści rytownicy B.
Brandt i Cz. Słania oraz przedstawiciele
Zarządu Głównego PZF i
redakcji „Filatelisty".
Po oficjalnym otwarciu, którego
dokonał wiceprzewodniczący Prezydium
WRN inż. B. Wilczewski, i po
obejrzeniu wystawy przez zaproszonych
gości. ob. Brandt wygłosi/
ciekawą pogadankę na temat, jak
powstaje znaczek pocztowy. W. ożywionej
dyskusji zab'eral również
głos najmłodszy filatelista, przewodniczący
Kola przy Domu Dziobka
w Turkowicach, uczeń Andrzej
W czasie trwania wystawy c...zyn.-
ny był na m'eiscu urząd pocztowy
oraz stoisko PPF.
Komitet Organizacyjny wystawy
wyda/ bardzo efektowne koperty,
karty analogiczne oraz karnet.
Dużą pomoc przy organizowaniu
wystawy okazały między innymi:
Dyrektor Muzeum w Lublinie mgr
I Iskrzyoka oraz mgr G. Targońska.
zmontował już trzecią swoją wystawę.
Ostatnia mieściła się w Powiatowym
Domu Kultury. Na wystawie
zobaczyliśmy zbiór znaczków
radzieckich, 7 Rrtystycznie wykonanych
plansz o opracowaniu tematycznym,
jak: sport, muzycy i
poeci itp. Plansze sporządziły poszczególne
Koła.
Z Ż YCIA ODDZIA Ł ÓW PZF
Oddział Szczecin donosi, że w
dniach od 20 lutego do 6 marca rb.
urządził eliminacyjną wystawę filatel:styczną.
Kolo w Legnicy. Jak nam donosi
ob. arch. Zygmunt Piekuth, Zarząd
Kota nie przejawia od pewnego czasu
żadnej działalności; wpływa to ujemnie
na wszystkich członków naraliżujiąc
ważniejsze akcje związkowe,
jak zip. zbieranie masówki.
Oczekujemy, że Zarząd Koła naprawi
dotychczasowe zaniedbanie i
wkrótce nadeśle nam treściwe sprawozdanie
ze swej pracy.
Kol. Pilch zawiadamia nas, że Koło
Terenowe PZF w Bochni liczy
30 osób. Zebrania odbywają się w
każdą pierwszą środę każdego miesiąca
w Bibliotece Miejskiej.

CENA ZŁ 3.—
ODPOWIEDZI REDAKCJI
Ob. E. Stachurski - Zakopane. W
sprawie katalogu na cały swiat należy
się zwrócić do Państwowego
Przedsięb.orsiwa Filatelistycznego w
Warszawie. Jeżeli chodzi o katalog
„Zumsteiina", to zwyczajowo prze-
licza się 1 fr. 3 zł.
Nr 1 „FiLateisIty" jest już całkowicie
wyczerpany.
Ob. M. Pilch - Bochnia, Oznaczenie
na brzegu arkusza „NIWI" oznacza,
ze jest to nakład I drukowany
walcem 1. Za informację dzię-
Poszukuję znaczków PRL i innych
do wymiany. M. Pelkiewicz, War-
szawa 18, uL Dobra 31 m. 34.
Loty (listy) Zeppelinowe wszystkich
krajów poszukuję. Fabian Bura,
OG Ł OSZENIA
kujemy. Prosimy o dalszą współpracę.
Ob. B. Maciejewski - Bemowo. Wysyłka
znaczków polskich za grari.cę
jest zakazana. Natomiast nic nra
żadnego ograniczenia we frankowaniu
listów; może więc Kolega zawsze
wysłać tak, jak sobie życzy, całą
serię polskich znaczków lotniczych
do Holandii — oczywiście naklejonych
na liście.
Szereg znaczków jest wycofany
z obiegu; ich szczegółowa lista znajduje
się w każdym urzędzie pocztowym.
Warszawa 12, ul. Krasickiego 45a
Zbiór znaczków (pojedynczych) z
różnymi walcami, moletowaniami i
sektorami — zamienię — Borowski.
Warszawa 24, Nieporęcka 4 —2.
Wydawca: P. P. „WYDAWNICTWA KOMUNIKACYJNE"
■•••••1111~11k
Redaguje Komitet
Adres Redakcji: Warszawa, ul. Mazowiecka 6-8, tel. 6-76-41.
Warunki prenumeraty: kwartalnie 9 zł, półrocznie 18 zł, rocznic 36 zl.
Wpłaty należy uiszczać na konto Polskiego Związku Filatelistów w Powszechnej
Kasie Oszczędności nr I — 16994/113.
Prenumeratę zbiorową łącznie z wpłatami przyjmują Oddziały i Koła
Polskiego Związku Filatelistów.
Inf,:xmacji w sprawie prenumeraty na zagranicę udziela „Prasa
i Książka", WarszaWa 10, ul. Foksal Nr 18.
Ogłoszenia przyjmuje Administracja „Filatelisty", Warszawa, ul. Mazow.ecka
Nr 6/8.
Cena ogłoszeń: ogłoszenie w ramce za 1 centymetr kwadratowy zł 15.—;
ogłoszenia drobne — za 1 wyraz zł 3.—. Członkowie PZF korzystają
z 60°/o rabatu.
Nakład 5000+200 egz. Objętość 1,5 ark. druk. Format A5. Papier
druk. sat. V kl. 60 gr. 61 x 86. Zam. 182c z dn. 2.11.1955 r.
Druk LSW AL Jerozolimskie 123