Władca złoty, władca szary str. 3 - Moje Miasto

dniu 23 czerwca 

MM w 

Następne wydanie 

Nr 11 (21 6) 9 czerwca 201 2 r. 

<strong>Władca</strong> <strong>złoty</strong>, <strong>władca</strong> <strong>szary</strong> str. 3 

REKLAMA 

Motto 

Królem zostałeś 

wybrany przez Polaków, 

a nie tyranem. 

(Jan Zamojski) 

Cieśliki 

Klemenczak 

Damnica 

str. 6. 

str. 11. 

str. 13.

2 FELIETONY 

9 czerwca 201 2 r. 

Święto Wolności 

4 czerwca w Polsce obchodzone 

jest Święto Wolności. Ustanowiono 

je nieformalnie na ten właśnie 

dzień na pamiątkę pierwszych, ponoć 

wolnych, wyborów - w kraju nazywanym 

do tamtej chwili Polską Rzeczpospolitą 

Ludową, a potem, do teraz - III 

Rzeczpospolitą. 

Podobno, w odróżnieniu od PRL-u, 

teraz mamy wolność, a przedtem byliśmy 

zniewoleni. Akurat co do tego 

mam małe wątpliwości, ale o tym za 

chwilę. Była nawet taka jedna mądralińska 

Szczepkowska, która ogłosiła, 

że oto 4 czerwca roku pamiętnego 

skończył się w Polsce komunizm 

(a kiedy on tu był?), a rozpoczął… no 

właśnie co? 

Bo to co miało być po 4 czerwca 

jest inne, od tego… co miało być według 

słynnych postulatów „Solidarności”. 

Weźmy choćby ten z numerem 14.: 

Obniżyć wiek emerytalny dla kobiet 

do 50 lat, a dla mężczyzn do lat 55 lub 

przepracowanie 30 lat dla kobiet i 35 

dla mężczyzn; bez względu na wiek. 

Mnie te postulaty, w tym ten 14. ani 

ziębią ani grzeją, gdyż uważam, że ta 

cała „zadyma” ze strajkami w latach 

osiemdziesiątych ubiegłego wieku, to 

największe oszustwo w stosunku do 

robotników w historii nowożytnych 

dziejów Polski, ale to tylko moje prywatne 

zdanie. Dodam do tego, że tak 

na dobrą sprawę z tych całych 21. 

obiecanek cacanek spełniono tylko 

dwie: o numerach: 7 i 21. 

Od jakiegoś czasu słyszymy alarmistyczne 

wieści, że pewnego 

dnia w naszych domach zgaśnie 

światło, a na ulicach polskich miast 

zapanuje ciemność. Aby zapobiec 

takiej perspektywie w odpowiedzi 

na rosnące zapotrzebowanie na 

energię elektryczną w 2009 roku 

polski rząd podjął decyzję o budowie 

dwóch elektrowni atomowych do 

około 6000 MW zainstalowanej 

mocy. Ze względu na szeroko rozumiane 

bezpieczeństwo zdecydowano, 

że inwestorem będzie kontrolowana 

przez państwo Polska Grupa 

Energetyczna. 

„Czemu Mnie wystawiacie na 

próbę, obłudnicy? 1 9 Pokażcie Mi 

monetę podatkową!”. Przynieśli 

Mu denara. 20 On ich zapytał: „Czyj 

jest ten obraz i napis?” 21 Odpowiedzieli: 

„Cezara”. Wówczas rzekł do 

nich: „Oddajcie więc Cezarowi to, 

co należy do Cezara, a Bogu to, co 

należy do Boga”. 22 

Ewangelia wg św. Mateusza 22 

Dawno, dawno temu w czasach 

przedchrześcijańskich, nie było 

wprawdzie rozdziału miedzy państwem 

i religią. Rzymscy cesarze 

robili nawet za bogów i kciukiem 

decydowali o życiu lub śmierci. 

Dziś w cywilizowanym, podkreślam 

cywilizowanym i zglobalizowanym 

świecie, rozdział kościoła 

od państwa jest dziejowym nakazem 

i musi być prawem regulowany. 

Taka zasada separacji we wza- 

Wróćmy do 14. 

Jeżeli chodzi o mnie, to jak mi tylko 

zdrowie i opatrzność pozwoli chcę 

pracować jak najdłużej, nie tylko do 

67. roku życia. Ale o tym chcę decydować 

sam, a nie za mnie jakiś cymbałek. 

Zresztą, jako emeryt wojskowy 

mógłbym już dawno przestać 

łazić do roboty, położyć się odłogiem, 

wstawać o 9.00, wypić kawę, zjeść 

śniadanie i włączyć telewizor. 

A potem przez np. dziesięć godzin 

upajać się „wspaniałymi” telewizyjnymi 

serialami: „M jak miłość”, 

„Klan”, „Barwy szczęścia”, „Na dobre 

i na złe”, „Ojciec Mateusz”, „Plebania”, 

„Ranczo”, „Szpilki na Giewoncie” 

i jeszcze (według spisu na 

www.swiatseriali.pl) ponad trzydziestu 

innymi. Albo oglądać bardzo nośne 

i ambitne programy takie jak 

„Uwaga”, „Uwaga po Uwadze”, 

„Rozmowy w toku”, „Surowi rodzice”, 

„Taniec z gwiazdami”… Więcej 

tej sieczki nie będę wymieniał bo 

kończy mi się miejsce na felieton. 

Oto wolność. 

W tym całym świecie społeczeństwa 

serialowego, zagubiono coś, co 

w tamtej przebrzydłej komunie było 

na wyciagnięcie ręki. Starsi ludzie 

wiedzą co mam na myśli, a młodzi 

i tak mi nie uwierzą. 

Jednak ubolewam, że w nowej, pokomunistycznej 

polskiej „wolności” 

zapomina się coraz częściej o podmiotowości 

człowieka. Ogłupiane – 

niestety na własne życzenie –społe- 

Atom konieczność czasu 

Rozwój energetyki jądrowej to dla 

naszego kraju szansa na zaspokojenie 

rosnącego zapotrzebowania na energię 

elektryczną i co nie bez znaczenia, 

po rozsądnych cenach. Wydaje się także 

koniecznością za względu na wymagania 

unijne dotyczące ochrony klimatu. 

Produkcja energii z atomu jest bowiem 

wolna od emisji dwutlenku 

węgla, pyłów czy tlenków siarki. Daje 

również możliwości ograniczenia importu 

węgla i gazu ziemnego. 

Duże emocje budzi w Polsce, ale nie 

tylko w naszym kraju sprawa ewentualnej 

lokalizacji elektrowni. Warto 

może przypomnieć, że przy wyborze 

jemnych relacjach obowiązuje we 

wszystkich krajach zachodnich. 

Nie zamierzam twierdzić, że Polska 

jest jakimś wyznaniowym Talibanem 

ale fakt, że hierarchia kościelna 

usiłuje przenosić na barki 

podatników ciężar swego utrzymania 

i rozwoju, nadaje Polsce charakter 

państwa przynajmniej pół 

wyznaniowego. Wizerunek ten pogłębia 

jeszcze świadomość, że to 

nie władze kościoła wprowadziły 

religię do szkół, to nie 

Kościół zatrudnił tysiące szkolnych 

katechetów i kapelanów 

wszelkich służb mundurowych, 

lecz władze świeckiego przecież 

w teorii państwa. To wreszcie nie 

Kościół powołał działające przy 

MSWiA komisje majątkowe, które 

zwróciły mu z cholerną nawiązką, 

zabrane na mocy dekretu PKWN 

czeństwo, jest coraz łatwiejsze do 

manipulacji. Techniki socjologiczne 

święcą tryumfy. A władza, nie tylko 

świecka, coraz bardziej przypomina 

nieomylnych sekretarzy – jak to było 

onegdaj. 

Tak w wymiarze krajowym jak i lokalnym 

„wybrańcy narodu” za nic 

mają zdanie społeczeństwa wyrażane 

w obywatelskich inicjatywach 

ustawodawczych i uchwałodawczych. 

Władza wie lepiej. A szczytem tego 

jest guru walki o wolność - pan Lech 

Wałęsa, który ubolewa, że policja 

ostatnio przed sejmem nie spałowała, 

jak onegdaj robiła to milicja obywatelska, 

chłopaków z Solidarności. 

Niestety, wygląda na to, że dzieje 

zataczają koło. 

„Święto wolności” świętuje władza. 

A lud? 

No cóż, jak to lud. Na razie się podgrzewa. 

Wrzenie, jak uczy fizyka, następuje 

dopiero w temperaturze 100 stopni 

Celsjusza. 

Andrzej Obecny 

obecny@poczta.onet.pl 

lokalizacji kierowano się ważnymi kryteriami, 

a ocenie podlegało początkowo 

27 potencjalnych lokalizacji. Ostatecznie 

Inwestor PGE 25 listopada 

2011 roku zdecydował o 3 potencjalnych 

lokalizacjach elektrowni jądrowej: 

w Gąskach, Żarnowcu i Choczewie. 

Kluczowe kryteria, które decydowały 

o wyborze potencjalnych 

lokalizacji to między innymi dostępność 

wody chłodzącej – akceptowalna 

odległość od morza, jeziora lub dużej 

rzeki. Ważne były również właściwości 

terenu takie jak jego ukształtowanie, 

cechy geologiczne i położenie 

względem wody. Nie bez znaczenie 

przy doborze tej lokalizacji jest bliskość 

energetycznych sieci przesyłowych, 

sieci drogowych i kolejowych. 

Bajka o biednej kościelnej myszy 

mienie. W samym Słupsku AWRSP 

przekazała kościołowi 107 ha 

gruntów, które miasto chciało 

przeznaczyć pod budownictwo 

mieszkaniowe a spekulacyjny handel 

przekazaną kościołowi ziemią 

ma się wciąż arcydobrze. Odium 

odpowiedzialności spada wyłącznie 

na wszelkiej maści polityków. 

To oni dali Kościołowi siłę, która teraz 

w nich samych budzi respekt 

i strach, zniechęca do laicyzacji 

państwa. To oni z lewicą włącznie 

układali się z Kościołem według 

ustanowionych przez niego reguł, 

traktując każde stanowisko Kościoła 

jak religijny dogmat. Tradycją 

politycznych obłudników stały 

się wizyty w Watykanie, demonstracyjne 

obnoszenie się ze swoją 

wiarą, uczestnictwo w kościelnych 

celebrach, bałwochwalcze honoro- 

O świata 

Szkolne stołówki 

w programie Sojuszu 

Lewicy Demokratycz- 

nej zajmuje ważne miejsce. 

Dlatego przygotowujemy pakiet 

inicjatyw ustawodawczych 

w tej dziedzinie. 

Trzeba się dzisiaj zastanowić, 

czy chcemy wychować takich 

młodych, którzy są 

pokoleniem „testowym” nie 

potrafiącym samodzielnie formułować 

myśli, ani dokonywać 

analiz, czy chcemy mieć 

młodzież o otwartym, analitycznym 

umyśle. 

Dzisiaj nie tylko członkowie 

SLD dostrzegają potrzebę likwidacji 

gimnazjum. Oprócz 

zmian systemowych w systemie 

oświaty potrzebne są również 

inne działania. 

Opowiadamy się za bezpłatnymi 

podręcznikami i tworzeniem 

warunków do własnych 

Na terenie tych lokalizacji przeprowadzone 

będą niezbędne badania i analizy 

w celu wybrania ostatecznego 

miejsca budowy pierwszej elektrowni 

jądrowej, co powinno nastąpić do końca 

2013 roku. 

Przy tak skomplikowanej inwestycji 

nasz kraj co zrozumiałe współpracuje 

z bardziej od nas doświadczonymi 

państwami w tej materii. Szczególne 

znaczenie ma możliwość korzystania 

z doświadczeń krajów które wybudowały 

i eksploatują na swoim terenie 

elektrownie jądrowe. Dla tego też 

w 2010 roku zawarto umowy o współpracy 

w dziedzinie pokojowego wykorzystania 

energii jądrowej z: Japonią, 

Koreą Południową, Stanami Zjednoczonymi. 

Pozwala to korzystać z ich 

wanie hierarchów a nawet mocno 

spóźnione śluby kościele polityków 

z pierwszych stron gazet. 

Donald Tusk ze strachu przed 

„anatemą” uświęcił swój związek 

małżeński niemal w przededniu 

wyborów prezydenckich w 2005 

roku i na cztery lata przed urodzinami 

wnuka w roku 2009. Strach 

przed niełaską hierarchów spowodował 

też, że faktem ustawowym 

bądź wymuszeniem stał się zarówno 

konkordat jak też religia 

w szkole, krzyż w parlamencie, zakaz 

aborcji i metody zapłodnień in 

vitro. Łaskawą przychylność Kościoła 

zaczęto traktować jako warunek 

sine qua non powodzenia 

wszelkich reform, przeobrażeń 

ustrojowych a nawet uchwalenia 

konstytucji. 

Od przyszłego roku ma w kraju 

obowiązywać 3-procentowy odpis 

na rzecz kościoła z podatku należnego 

państwu. Czyli znów z budże- 

małych kuchni i stołówek 

szkolnych, a nie bezdusznego 

cateringu. 

Ostatnio odwiedziłem jedną 

z warszawskich szkół, posiadająca 

własną stołówkę. Zjadłem 

uczniowski obiad: rosół, 

pierś z kurczaka z ziemniakami, 

młodą kapustą i sałatką 

z pomidorów oraz z kompotem, 

za cenę 7 zł. Moim zdaniem, 

nie powinno ograniczać 

się szkołom możliwości 

prowadzenia własnych stołówek. 

Uważam, że takie usiłowanie, 

zwłaszcza ze strony rozmaitych 

władz wojewódzkich 

czy miejskich, żeby za wszelką 

cenę prywatyzować takie 

usługi jak stołówki szkolne, 

nie ma sensu i jest potwornie 

niebezpieczne dla dzieci. 

W szkole, w której byłem, per- 

doświadczeń w budowie, uruchamianiu 

i eksploatacji elektrowni atomowych. 

Nie jest prawdą jak podają przeciwnicy 

pozyskiwania energii z atomu, że 

świat od tego odchodzi. W różnych 

państwach zapadają różne decyzje. 

W Europie obecnie Niemcy i Włochy 

rezygnują z energetyki jądrowej. Natomiast 

rozwój kontynuują: Wielka 

Brytania, Finlandia, Czechy. Nadzór 

zaś jądrowy w Stanach Zjednoczonych 

wydał decyzję w sprawie budowy 4 reaktorów 

w 2 lokalizacjach. 

Polska nie ma wyboru. Jeśli nie 

chcemy, żeby na naszych ulicach zapanowała 

ciemność i płacić kilkukrotnie 

wyższych rachunków, trzeba było 

postawić na energetykę jądrową. Uru- 

tu państwa. Jak to więc jest? Fundusz 

kościelny ustanowiono jako 

rekompensatę za zabrane Kościołowi 

latyfundia. Teraz kiedy majątki 

kościelne zwrócono z nawiązką, 

likwiduje się ten stalinowski fundusz 

wprowadzając od zakrystii 

ten sam haracz troszkę inaczej na 

tacę z kieszeni państwa kładziony. 

Mówi się już głośno, że jeśli wpływy 

z nowego podatku będą niższe 

niż fundusz kościelny, to państwo 

z lewej kieszeni dopłaci różnicę. 

A jeśli wpływy będą wyższe ??? 

Wyższe wpływy bowiem, gwarantuje 

hipokryzja obywateli, którzy 

zmuszeni wbrew konstytucji do 

ujawnienia swego światopoglądu 

boją się stygmatu niedowiarka. Do 

takich już w szkole mówi się dziś 

„Wierz, boś nie zwierz”. Premier 

Pawlak zamierza dawać za symboliczną 

złotówkę ziemię powracającym 

z zagranicy emigrantom. Pewnie 

pierwsi powrócą wszyscy mi- 

sonel kuchni jest zżyty ze 

szkołą i z jej uczniami od lat, 

jest miła, rodzinna atmosfera. 

Gdy likwiduje się taką 

„swojską stołówkę” na rzecz 

firmy zewnętrznej, to odbija 

się to na jakości potraw. Dlatego 

sprzeciwiam się likwidacji 

stołówek w szkołach. W najbliższym 

czasie klub SLD złoży 

w Sejmie wniosek o informację 

rządu w tej sprawie. 

Leszek Miller 

Szanowni Państwo 

Uprzejmie wszystkich przepraszam za moją nieobecność w dniu 26 

maja 2012 roku tj. w sobotę na spotkaniu z mieszkańcami w gminie 

Kobylnica. 

Moja absencja spowodowana została ponad 3-godzinnym opóźnieniem 

wylotu samolotu z Warszawy. 

Jestem przekonany, że w najbliższym okresie będę miał kolejną 

okazję do spotkania z Państwem. 

Do zobaczen i a 

chomienie pierwszego bloku elektrowni 

jądrowej w naszym kraju powinno 

nastąpić do końca 2023 roku. 

Zbigniew Konwiński 

Poseł na Sejm RP 

sjonarze. Roma locuta causa finita 

(Rzym przemówił, sprawa skończona: 

zdanie Kościoła obowiązuje 

wiernych) powiedział w jednym ze 

swoich kazań św. Augustyn. Chciałoby 

się zaśpiewać „To nie te czasy 

Augustynie, nie te czasy...”. 

Dziś czas na zmiany. Nie lękajcie 

się! 

Tadeusz Gawlik 

tadgaw@wp.pl

W swoich archiwach domowych 

mam zaświadczenie uzyskane 

przez moją pracownicę, że była ofiarą 

mobbingu. Wprawdzie z mojego punktu 

widzenia było nieco inaczej, inni pracownicy 

zarzucali mi uległość wobec 

tego upierdliwego babska, ale bardzo 

„kompetentne” gremium uznało racje 

pani X. X., nie interesując się tym co ja 

mam do powiedzenia. Dziś wyrok przyjmuję 

z pokorą, w końcu tak rzetelne 

i szlachetne w swoich celach stowarzy- 

szenie, broniące prześladowanych ludzi 

nie może się mylić. Stowarzyszenie 

działa do dziś. Poszukajcie w Internecie, 

napiszcie do nich, a oni uznają was 

za prześladowanych. Nie potrzebują 

na to żadnych dowodów, poza waszym 

oświadczeniem. Kiedyś mnie to bolało, 

ale już od dawna nie pracuję w placówce 

którą przyszło mi kierować, mogę 

na to spojrzeć z dystansu. 

Tytuł wziąłem z jakiejś publikacji, 

której tytułu i autora nie pamiętam. Zapamiętałem 

nieco informacji tam zawartych. 

Autor twierdził, że władza na 

każdym poziomie jest psychologicznie 

równie pociągająca. Sam się o tym prze- 

konałem. Mój przyjaciel mówił – rzuć 

to w diabły, możesz robić inne rzeczy 

i żyć spokojnie. Ale nie chciałem ustąpić. 

Zapłaciłem za to kilkoma latami po 

odejściu ze stanowiska, kiedy to jedyny 

raz w życiu cierpiałem na choroby 

psychosomatyczne. 

*** 

W poczuciu władzy są czynniki działające 

upajająco. Istotne jest to poczucie 

ważności i wiedza, że w tym wła- 

śnie gronie nie ma nikogo znaczniejszego. 

<strong>Władca</strong> może się spóźniać, a inni 

na niego czekają. <strong>Władca</strong> może mieć 

zły humor, a inni muszą to znosić. Za 

to kiedy <strong>władca</strong> ma dobry humor, oczekuje, 

że poddani będą szczęśliwi jak 

grzeczne dzieci. Bo choć sam tyran jest 

jak dziecko, ale to on wszystkich traktuje 

jak niedorozwoje albo malutkie 

dzieci. Uczeni psycholodzy od psychologii 

rozwojowej utrzymują, że dziecko 

początkowo nie rozdziela mentalnie 

świata i własnej osoby. „Jestem bogiem 

i niech tak już zostanie”. Tak to podobno 

odczuwa dziecko, zanim obudzi się 

w nim świadomość odrębności własnej 

osoby od świata zewnętrznego. 

Kiedy dziecko płacze, natychmiast 

pojawia się dorosły, próbujący zgadnąć 

i zaspokoić jego potrzeby. Ale nie zawsze 

dorosły wie o co chodzi. Dziecko 

nadal płacze, a nawet zanosi się szlochem, 

co wywołuje niepokój i udrękę 

biednego rodzica. Psycholodzy snują 

domniemania, że dziecko wprawdzie 

podświadomie, ale chce ukarać rodzica 

za to, że w lot nie odgadł jego potrzeby. 

Tyran, w sensie psychologicznym fiksuje 

się na postawie maleńkiego dziecka. 

Chce, aby jego własne odczucia 

były przyjmowane jako prawa powszechne. 

Chce by szybko były odgadywane, 

bo jak nie, to zaraz przywołuje swoje 

histeryczne zachowania. 

Nie wiemy czy dziecko ma frajdę 

z karania rodzica, ale wiemy, że tyran 

ma. Bo potem chętnie opowiada jak to 

„załatwił” tego nieszczęśnika. Nie za- 

9 czerwca 201 2 r. CIEKAWY TEMAT 

3 

Gawędy starego psychologa 

<strong>Władca</strong> <strong>złoty</strong>, <strong>władca</strong> <strong>szary</strong> 

Panie Andrzeju! Kolejny raz trafił pan z tematem do właściwej 

osoby. Jako tyran domowy i mober w środowisku pracy 

znam się na temacie jak mało kto. Moja siostra twierdzi, że 

jestem tyranem domowym. Wprawdzie nikt w mojej najbliższej 

rodzinie tego nie potwierdza, ale to zrozumiałe, przecież 

panicznie boją się despoty. 

uważa przy tym, że słuchacze są zażenowani 

opowieściami o „przewagach” 

naszego tyrana. Bo w każdym tyranie 

jest coś z Narcyza. Jest zapatrzony we 

własne fizyczne i psychiczne piękno. 

Dużo traci, bo nie dostrzega piękna 

w innych ludziach. Nie słucha ich, tylko 

czeka aż skończą, aby wrócić do 

swoich opowieści. Ale umiejętnie potrafi 

udawać uważnego słuchacza. 

Biedaczek tyran nie potrafi zrozumieć, 

że to co jego cieszy, nie musi być 

źródłem radości dla innych. Nie rozumie 

prostej prawdy, że nikt nie potrafi 

odczuć emocji drugiej osoby. Jeżeli otoczenie 

nie podziela jego uczuć – obraża 

się, tak jak to robi dziecko. Jeśli nie 

ma realnej władzy, szkodzi jedynie sobie, 

zamyka się, izoluje i demonstruję 

poczucie jakiej straszliwej krzywdy doznał. 

Pół biedy, jak nikt tego nie dostrzega, 

chociaż szkoda cierpiącego 

człowieka, nawet drania. 

Ale niestety nawet taki „spokojny” 

tyran potrafi kogoś zranić, z charakte- 

rystyczną dla tyranów zdolnością manipulacyjną 

okazując, że miał prawo 

się obrazić. Znacznie gorzej jest, jeśli 

taki ktoś posiada duże możliwości, bo 

wówczas mści się na otoczeniu (jak 

dziecko). Jest przy tym prymitywny, złośliwy 

i nie przebiera w środkach. Ale 

potrafi też być czarujący i uroczy, jak 

to „dziecko” które w nim dominuje. 

*** 

Na niskim poziomie, mimo niewielkich 

profitów, z jej sprawowania władza 

„władcy szarego” może mieć dla 

niego wielkie zyski emocjonalne. Za to 

dla najbliższego otoczenia taki facet 

(baba też) może być bardziej destrukcyjny 

a nawet zabójczy, niż wielki tyran. 

O psychice wielkich dyktatorów 

pisano wiele. Są sążniste opracowania 

dotyczące psychologii Hitlera, Stalina 

i wielkich jedynowładców z przeszłości. 

Znacznie mniej wiadomo o osobach 

które tyranizują otoczenie na poziomie 

niewielkiej organizacji społecznej czy 

też rodziny. 

Żyjemy w systemie demokratycznym. 

I to jest prawda, chociaż Ziobro i Kaczyński 

twierdzą inaczej. Ale nie radzę 

pozwalać im na stworzenie demokracji 

według ich wyobrażeń. To już było. 

W czasach „falandyzacji” prawa, powstało 

żartobliwe powiedzenie „więcej 

demokracji dla Wałęsy”. A Wałęsa po- 

trzebował tej demokracji dużo, bo przecież 

wywalił Jarka i Lecha z drugiej 

funkcji w państwie. 

Demokracja nie oznacza jednak anarchii. 

Daje ludziom sprawującym funkcje 

społeczne spore uprawnienia. Jest 

to konieczne, aby organizmy społeczne 

sprawnie funkcjonowały. Ale jednocześnie 

demokracja stwarza mechanizmy 

zabezpieczające przed pokusami 

robienia tego, co mi się podoba, bez liczenia 

się z kimkolwiek. Wiedzieli o tym 

już starożytni Rzymianie powołując 

w chwilach zagrożenia konsula, posiadającego 

dyktatorskie uprawnienia na 

okres pół roku. Po tym czasie jego władza 

automatycznie wygasała. Nie zapobiegło 

to jednak pojawieniu się Juliusza 

Cezara, które de facto zakończył 

funkcjonowanie Republiki Rzymskiej. 

*** 

Nic nowego pod słońcem, takie historie 

są powielane do dziś. Dziś władza 

też jest kadencyjna, a mimo to 

w krajach które stwarzają pozory demokracji, 

tyrani potrafią stworzyć system 

dożywotniego powoływania ich na 

najwyższe stanowiska w państwie. 

Ale wracajmy do krajów gdzie mechanizmy 

demokratyczne funkcjonują 

(nie bez zgrzytów). Ludzie posiadający 

olbrzymią władzę muszą się też liczyć 

z potężnymi siłami. Siłami tymi 

kierują, ale kiedy nie spełniają ich oczekiwań, 

to prądy te mogą się zwrócić 

przeciwko nim. W jednej z powieści 

sensacyjnych Ludluma, prezydent USA 

skarży się swojemu rozmówcy – „niektórzy 

uważają mnie za najpotężniejszego 

człowieka na świecie, ale tak naprawdę, 

to nawet pierdnąć nie mogę 

bez zgody kongresu”. Twórcy prawa 

amerykańskiego przewidzieli, że prezydent 

może zwariować. 

Istnieje więc procedura impichmentu, 

odwołania go, kiedy zaczyna robić 

nieodpowiedzialne rzeczy. Podobnie 

jest na każdym stanowisku, nad każdym 

tyranem istnieje jakaś forma kontroli. 

Ale pomysłowość ludzka jest nieprawdopodobna. 

Stalin i Hitler otrzymali bezprzykładną 

władzę. Kiedy już wyrośli ponad 

wszelką miarę, byli ludzie którzy chcieli 

się ich pozbyć. Ale ci tyrani mieli już 

wówczas techniczne możliwości ochrony 

własnych pozycji. Wrogów sprawnie 

likwidowali. 

Tak też czynią mali tyrani. Strachem, 

manipulacją, potrafią stworzyć 

wrażenie, że są niezastąpieni. Bo tyran 

to nie zawsze cham i prostak który 

obraża ludzi. Niestety, taki tyran 

może osiągnąć sukces na poziomie 

gminy lub małego miasta. Od czasu do 

czasu pojawiają się domorośli tyrani, 

którzy w sprytny sposób manipulują 

ludzkimi emocjami, słabościami, lękami 

i utrzymują władzę. I udaje im się 

to latami. 

*** 

Charakterystyczne dla małego tyrana 

jest też „lustrzane odbicie” jego postawy 

wobec osoby, od której on jest 

zależny. Najczęściej zachowuje się wobec 

niej tak, jak według jego się wyobrażeń 

powinni zachowywać się wobec 

niego jego podwładni. Jest przykładny, 

wręcz służalczy. To tak, jakby 

chciał dać swoim podwładnym przykład 

właściwego zachowania. Niestety, 

z oczywistych względów, podwładni 

tego nie widzą. A szkoda, bo gdyby 

zobaczyli jak ich bożyszcze się poniża, 

straciliby sporo lęków i obaw. Najczęściej 

jest jednak tak, że nikt nie widzi 

jak mały tyran przeżywa upokorzenie 

przed ważniejszym tyranem. A kiedy 

„mały” wraca do swoich ludzi, odgrywa 

się na nich. Działa tu znany mechanizm 

obronny – przeniesienie agresji. 

O ile jakaś rzecz wywołuje złość i lęk 

jednocześnie, agresja obraca się przeciwko 

obiektom nieszkodliwym. 

Drogie panie, mały tyran w pracy 

jest świetnym kandydatem na pantoflarza. 

W końcu musi gdzieś przeżywać 

odmienne emocje, może to być w domu. 

A kobieta tyran – staje się uległą żoną. 

*** 

Paradoksalne jest to, że na niskim 

poziomie społecznym metody kontroli 

są słabsze. Prezydent USA jest nieustannie 

na celowniku. Mały tyran jest 

obserwowany przez niewielką grupę 

ludzi, którzy w dodatku, w większości 

są od niego zależni. A skrzyknięcie grupy 

ludzi którzy chcieliby się go pozbyć 

jest niełatwe. W końcu ludzie mają nie 

tylko wydumane, ale też rzeczywiste 

powody do strachu. I wolą siedzieć cicho. 

I to by było na tyle. 

Władysław Hałasiewicz

4 TEMAT TYGODNIA 


Zawody strzeleckie 

rezerwistów 

i samorządowców 

Zarząd Rejonowy Związku Żołnierzy WP w Słupsku, na strzelnicach 

Centrum Szkolenia Marynarki Wojennej w Ustce 

i Centralnego Poligonu Sił Powietrznych w Wicku Morskim, 

w dniu 17 maja 2012 roku zorganizował zawody sportowo- 

obronne Rejonu Słupskiego. 

Pod względem obiektów, 

sprzętu i logistyki zawody 

zabezpieczały 7. Brygada Obrony 

Wybrzeża, Centrum Szkolenia 

Marynarki Wojennej (strzelanie 

z pistoletu), Komenda Centralnego 

Poligonu Sił 

Powietrznych (strzelanie z kbk 

AK) i 6 Wojskowy Oddział Gospodarczy. 

W zawodach brało udział 18 zespołów, 

podzielonych na 3 grupy: 

- Grupa zespołów kół ZŻWP - 7 

zespołów, 

- Grupa zespołów stowarzyszeń 

służb mundurowych - 6 zespołów, 

- Grupa zespołów samorządu 

terytorialnego - 5 zespołów, 

Puchary dla zwycięzców ufundowali: 

Prezes Zarządu Rejonowego 

ZŻ WP – dla grupy zespołów 

kół ZŻWP, Prezydent Miasta 

Słupska – dla grupy zespołów 

stowarzyszeń służb mundurowych, 

Starosta Powiatu Słupskiego 

– dla grupy zespołów samorządu 

terytorialnego. 

Zawody przeprowadzono 

w dwóch konkurencjach strzeleckich: 

z kbk AK na odległość 

100 m do popiersia (figura bojowa 

23p) i z pistoletu wojskowego 

na 25 m do popiersia, według regulaminu 

obowiązującego w zawodach 

sportowo – obronnych 

Związku Żołnierzy WP. 

*** 

W poszczególnych grupach 

zwycięzcami zostali: 

A. Grupa zespołów kół ZŻWP 

a) Konkurencja zespołowa: 

1. Koło nr 5 ZŻWP z Ustki – 

512 pkt, 

2. Koło nr 1 ZŻWP ze Słupska – 

467 pkt, 

3. Koło nr 6 ZŻWP z Lęborka – 

455 pkt. 

b) Konkurencja indywidualna: 

1. Zblewski Janusz - Koło nr 2 

ZŻWP ze Słupska – 180 pkt, 

2. Sidorow Walenty - Koło nr 5 

ZŻWP z Ustki – 175 pkt, 

3. Kichman Edward - Koło nr 6 

ZŻWP z Lęborka – 172 pkt. 

B. Grupa zespołów stowarzyszeń 

służb mundurowych: 


1. SEiRPolicyjnych ze Słupska 

– 503 pkt, 

2. ZŻWP ze Słupska – 500 pkt, 

3. Koło nr 29 SKMP ONZ ze 

Słupska – 420 pkt. 

REKLAMA 


1. Derdziński Mieczysław – 

SEiRPolicyjnych ze Słupska – 

185 pkt, 

2. Wilkowski Ryszard – ZŻWP 

ze Słupska – 175 pkt, 

3. Jankowski Włodzimierz - 

SEiRPolicyjnych ze Słupska – 

171 pkt. 

C. Grupa zespołów samorządu 

terytorialnego 


1. Urząd Miasta Słupska – 

177 pkt, 

2. Urząd Gminy Słupsk – 173 

pkt, 

3. Urząd Gminy Kobylnica – 

129 pkt. 


1. Sawicki Radosław – UG Kobylnica 

– 89 pkt, 

2. Kwiatkowski Ryszard - UM 

w Ustce – 81 pkt, 

3. Filipczak Marek – UG 

Słupsk – 73 pkt. 

W trakcie zawodów organizatorzy 

poczęstowali uczestników 

imprezy przygotowaną 

przez 6 Wojskowy Oddziała Gospodarczy 

smaczną, wojskową 

grochówką. 

W toku zawodów wystąpiły 

pewne perturbacje czasowe 

ponieważ strzelnica, na której 

strzelano z kbk AK (CPSP) jest 

oddalona od strzelnicy na której 

strzelano z pistoletu wojskowego 

(CSMW) o prawie 

20 km Do przewozu zawodników 

wykorzystano autobus z 6. 

WOG, jednak znacznie wydłużył 

się czas trwania zawodów. 

W związku z powyższym organizatorzy 

postanowili, że w kolejnych 

latach zawodnicy będą 

strzelać tylko z kbk AK na 

strzelnicy poligonowej, chyba 

że w międzyczasie zostanie wyremontowana 

strzelnica Centrum 

Szkolenia MW i będzie 

można tam strzelać zarówno 

z karabinu jak i pistoletu. 

Bardzo serdecznie dziękuje 

wszystkim zawodnikom , 

uczestnkom i organizatorom 

tych zawodów, szczególne słowa 

uznania kieruję do niżej wymienionych 

osób. 

1. Prezydenta Słupska i Starosty 

Słupskiego za ufundowanie 

po 2 puchary; 

2. Dcy 7 BOW i Komenda 6. 

WOG, CSMW, Centralnego Poligonu 

Sił Powietrznych oraz oficerom, 

podoficerom, szeregowcom i pracownikom 

cywilnym wymienionych 

jednostek, a także członkom ZŻWP 

w osobach płk Jan Karaś, ppłk Ryszard 

Ferdyn, kmdr por. Andrzej 

Gierszewski, mjr pil. Witold Lengier, 

kpt. Ryszard Rakowski, 

kpt. Jacek Kozera, st.chor.szt. Marek 

Kul. 

Jan Karaś 

Fot. Marek Kul

Przed wojną w tym miejscu mieściła 

się restauracja hotelowa, hotelu 

„Bismarck Hotel”, później przemianowanego 

na „Bahnhofs-Hotel”. 

Do „Baru Ekspres” wchodziło się 

z rogu budynku, od ulicy Kołłątaja i Wojska 

Polskiego, po kilku schodkach. Mijało 

się przedsionek i za drzwiami była 

sala jadalna. Po lewej stronie od wejścia 

był bufet. Przy bufecie była kasa. 

Przed kontuarem bufetu, po lewej stronie 

drzwi wejściowych znajdowały się 

drzwi do biura, szatni i magazynu suchych 

produktów. Pomieszczenia te korytarzem 

i schodkami w dół, połączone 

były z kuchnią 

Do kuchni wejście było od podwórza, 

przez przedsionek, w którym przyjmowano 

towary. Po lewej stronie na końcu 

kuchni były schody do piwnicy. Mieścił 

się tam skład węgla. Pod bufetem 

znajdującym się na sali konsumpcyjnej 

mieściła się piwniczka na beczki z piwem. 

W piwnicy również znajdowała 

się komora chłodnicza. 

W barze były ciężkie warunki pracy. 

„Ekspres” był urządzony jako lokal 

szybkiej obsługi. Po wzięciu posiłków, 

przy barze, klient podchodził z wybranymi 

potrawami do kasy, w której uiszczał 

opłatę. Przy barze jako blokerka 

pracowała pani Teresa Baranowska 

siostra Pani Marii Wolskiej. 

*** 

Byłem, w „Barze Ekspres”, w roku 

1962 jedynym uczniem z pierwszej klasy. 

Większość koleżanek i kolegów chodziła 

do klasy drugiej lub trzeciej. Pamiętam, 

że wśród trzecioklasistów był 

zdolny uczeń. Jan Radomski. Odwiedził 

mnie po latach, w roku 2008, gdy 

prowadziłem „Karczmę Słupską”. Nic 

się nie zmienił, wyglądał identycznie 

jak w pamiętnych latach gdy byliśmy 

uczniami. 

W tamtych czasach to, że byłem najmłodszy 

- nie miało dla mnie żadnych 

negatywnych konsekwencji. Mało tego, 

wielu ze starszych kolegów, po zakończeniu 

szkoły, pracując w „Barze Ekspres” 

służyli mi pomocą w wykonywaniu 

wielu prac, również w przygotowywaniu 

potraw. 

Status ucznia szkoły zawodowej, jakim 

i ja byłem, szeregował nas w gru- 

pie pracowników młodocianych. Mieliśmy 

opłacane ubezpieczenie społeczne, 

co później skutkowało okresem 

składkowym wliczanym do uprawnień 

emerytalnych. Dotyczyło to tych 

uczniów, którzy odbywali praktykę 

w zakładach pracy. Dzisiaj młodzież 

może tylko o takich uprawnieniach pomarzyć. 

*** 

„Bar Ekspres” był jedynym w Słupsku 

lokalem gastronomicznym, gdzie 

można było zjeść oryginalne kołduny 

litewskie. (opis przyrządzania kołdunów 

był drukowany w MM nr 6 z dnia 

24 marca – dop. A.O.). Zatem owe kołduny 

były moją pierwszą potrawą, którą 

przyrządzałem na każdych zajęciach 

praktycznych w „Ekspresie”. Za recenzenta 

swoich kulinarnych poczynań 

miałem samego szefa kuchni Józefa 

Konhana – mistrza nad mistrzami od litewskich 

potraw, a w szczególności: 

kołdunów, pierogów, blinów. Rosół do 

kołdunów i farsz doprawiał osobiście 

sam mistrz Konhan. 

Pan Józef Konhan był z pochodzenia Litwinem. 

Charakteryzował się małomównością, 

raczej wyrażał się poprzez gesty. 

Już wtedy mistrz Józef Konhan był człowiekiem 

wiekowym. Miał kłopoty z poruszaniem 

się. Nie przypuszczałem wtedy, 

że chorował na serce. Niedługo po zakończeniu 

mojej praktyki w „Ekspresie” Józef 

Konhan zmarł na zawał serca na schodach 

kuchennych „Baru Ekspres”. Został 

pochowany na słupskim cmentarzu. 

9 czerwca 201 2 r. LUDZKIE HISTORIE 

5 

Wspomnienia Władysława Piotrowicza (11 ) *** 

Gawęda W. Piotrowicza (11 ) 

Bar Ekspres 

Po półrocznej praktyce w restauracji „Metro”, w marcu 1962 

roku zostałem skierowany do „Baru Expres”, który mieścił 

się na rogu ulic Kołłątaja i Wojska Polskiego. Kierowniczką 

tego lokalu była pani Henryka Lipko (1921-2003, S.C.), 

a szefem kuchni Józef Konhan (1890-1965, S.C. 24-14-8). 

Bar Ekspres. Od lewej Jolanta Szeler – bufetowa, Józef Konhan – szef kuchni, pani Domagała, 

pani Bronisława, Henryka Lipko - kierowniczka „Baru Ekspres”. Słupsk początek 

lat sześćdziesiątych. Fot. arch. K.Lipko. 

Farsz, który robiło się z wołowiny, 

łoju, czosnku i majeranku i później nadziewało 

się nim pierożki, czyli tzw. 

kołduniki – danie firmowe „Baru Ekspres”, 

przygotowywało się przeważnie 

na dwa dni. Takie było polecenie mistrza 

Konhana. 

Przypominam sobie taką sytuację, 

że któregoś dnia wydawało mi się, że 

pozostawiony na następny dzień farsz 

nie był pierwszej świeżości. Poszedłem 

do szefa Konhana i mówię, że chyba 

trzeba będzie zrobić nowe kołduny, bo 

te z wczoraj, nie są chyba najświeższe. 

Szef mówi – pokaż. Wsadził nos w przyniesiony 

farsz, wciągnął powietrze, wyprostował 

się, zabłyszczał gniewnym 

wzrokiem i zawyrokował – dobre!!!. 

Na dowód świeżości rzucił we mnie 

grudką przyniesionego farszu. Na przyszłość 

miałem nauczkę, żeby nie komentować 

czegoś, co szef Józef Konhan 

kazał wykonać. To jednostkowe 

zdarzenie nie zmienia faktu, że te kołduny 

były rewelacyjne i cieszyły się 

wielkim powodzeniem. 

Dzisiaj myślę, że przecież do Słupska 

przyjechało wielu ludzi z Wilna 

i okolic i oni mogli być znaczącą klientelą 

„Baru Ekspres”, a kołdunów litewskich 

w szczególności. 

Kołduny sklejali uczniowie, a wśród 

nich i ja. Lepiłem je przez prawie rok, 

ale nie żałuję. Do teraz ta umiejętność 

mi pozostała. 

Dzisiaj dobre kołduny litewskie może 

przyrządzić w Słupsku tylko mistrz Ryszard 

Pałka, szef kuchni i legenda, nieistniejącej 

już dzisiaj, restauracji „Piracka” 

oraz w pewnym okresie szef 

kuchni restauracji „Karczma Słupska”. 

Aktualnie pan Ryszard prowadzi bar 

„Kaszub”, mieszczący się przy stacji 

paliw przy ulicy Kaszubskiej. Zatem 

jak na kołduny - to tylko do Pałki. 

Kołduny gotowało się w latach sześćdziesiątych 

– oczywiście, na kuchniach 

opalanych węglem. Po ugotowaniu wykładało 

się je na tace i na nich czekały 

na zamówienie. Rzadko zdołały wystygnąć. 

Gotowanie szło na bieżąco. 

W kuchni oprócz szefa królowała pani 

Bronisława prawa ręka szefa i Janina 

Heimrath (1931-2000, S.C. 4A-15- 

18). Pani Janina była żoną Bogdana 

Heimratha, kelnera pracującego w restauracji 

„Metro”. 

W „Ekspresie” przebywałem dwa 

lata, z pewnymi przerwami, gdyż awaryjnie 

byłem kierowany do innych restauracji: 

najczęściej do baru „Zatorze” 

przy ulicy Szczecińskiej i do restauracji 

„Ludowa” przy ulicy 

„Tuwima”. Bar „Zatorze był lokalem 

nowoczesnym, niedawno oddanym do 

użytku. 

Władysław Piotrowicz 

Fot. arch. W. Piotrowicza 

Oprac. Andrzej Obecny 

Budynek w którym mieścił się „Bar Ekspres”. Przed wojną siedziba „Bahnhofs Hotel”. 

Fot. arch. „Muzeum Ziemi Słupskiej”. 

Bary mleczne 

W Polsce bary szybkiej obsługi przyjęły nazwę „Bary mleczne”. 

Do tej kategorii lokali zaliczano w Słupsku w latach 

sześćdziesiątych, niewątpliwie „Bar Ekspres” przy zbiegu 

ulic Kołłątaja i Wojska Polskiego. Bary mleczne były wzorowane 

na przedwojennych jadłodajniach. Charakteryzowały 

się kuchnią tradycyjną z przewagą dań jarskich opartych na 

mące i jajkach. 

W barach 

tych królowały 

pierogi, kołduny, omle- 

ty, kasze, placki ziemniaczane... 

W latach pięćdziesiątych 

i sześćdziesiątych XX w., 

w niektórych z nich serwowano 

piwo i tradycyjne mięsne 

potrawy restauracyjne. 

W okresie Polskiej Rzeczypospolitej 

Ludowej szczególnie 

szybko nastąpił rozwój tego 

typu placówek. Należały one 

do Spółdzielni Spożywców 

„Społem” w całym kraju, podobnie 

było i w Słupsku. 

Polskie bary szybkiej obsługi, 

w tym i słupskie charakteryzowały 

się niską ceną serwowanych 

dań, często była 

ona trzykrotnie niższa, niż 

ceny tych samych dań, 

w słupskich restauracjach. 

Mimo przekształceń ustrojowych 

pewna liczba barów 

mlecznych istnieje do dziś. 

W Słupsku zostały dwa: „Poranek” 

i „Koziołek Matołek”. 

Takim lokalem – w latach 

sześćdziesiątych, był „Bar 

Ekspres” 

Dla tego typu barów 

w okresie PRL charakterystyczne, 

bo zunifikowane, 

było wyposażenie: zestaw 

z grubej ceramiki z niebieskimi 

obwódkami, specjalne, 

aluminiowe sztućce, stoliki 

z blatami z laminatu bez obrusów 

i krzesła z prętów stalowych. 

Wyposażenie było 

Moje smaki (11 ) 

Potrawka 

z kurczaka 

Danie serwowane było w restauracji 

„Metro”. Najczęściej 

zamawiali je goście dla 

dzieci albo osób starszych. Była 

to ulubiona potrawa przegotowywana 

przez mistrza Jana 

Czarneckiego. 

Składniki: na cztery porcje. 

Kurczak patroszony 1,40 kg, 

marchewka 0,10 kg, pietruszka 

0,05 kg, seler 0,10 kg, cebula 

0,05 kg, sól, pieprz + 

Sposób przyrządzania: Kurczaka 

ugotować z warzywami 

i przyprawami w wodzie. Obrać 

ze skóry i z kości, wyporcjować. 

Przygotować potrawkę: masło 

0,04 kg, mąka 0,03 kg, żółtko 

0,02 kg, zielona pietruszka+. 

Wywar z gotowania kurczaka 

0,50 kg, sól+. Masło rozpuścić 

w rondlu dodać mąkę. Sporzą- 

poślednie i zrobione z najtańszych 

lichych materiałów. 

Jednak unifikacja dotyczyła 

nie tylko barów mlecznych 

przeznaczonych dla biedniejszej 

części społeczeństwa, 

ale również sięgnęła lokali 

o najwyższych kategoriach 

zaszeregowania jak: „S” 

i kat. I. 

W celu unifikacji wyposażenia 

lokali kategorii „S”, „I” 

i wyjątkowo „II”, Centralny 

Zarząd Zaopatrzenia Handlu 

wydał specjalny „Katalog gastronomiczny”. 

We wstępie do tego „przymusowego” 

katalogu napisano 

m.in. „Katalog przedstawia 

przedmioty zasadniczego 

wyposażenia i urządzenia 

zakładów gastronomicznych. 

Nie obejmuje on całego asortymentu 

w poszczególnych 

działach… i dalej …Katalog 

jest integralną częścią normatywów 

wyposażenia zakładów 

gastronomicznych…” 

Dzięki tym normatywom 

wszystkie lokale gastronomiczne 

w Polsce, pod względem 

wyposażenia wyglądały 

podobnie lub wręcz tak 

samo. 

Unifikacji podlegały następujące 

działy wyposażenia: 

ceramika, szkło, metal, meble, 

włókno, urządzenia, 

ubiory personelu i zaplecze. 

To z tego katalogu wynika- 

dzić biała zasmażkę, nie rumienić. 

Rozprowadzić ostudzonym 

wywarem, zagotować, podprawić 

żółtkiem. 

Przy wydaniu porcje kurczaka 

polać sosem, skropić roztopionym 

masłem i posypać drobno 

posiekaną pietruszką. Podać 

ło m.in., że do herbaty przeznaczone 

było naczynie - 

szklanka ze spodkiem. 

Prześledźmy jeden z działów 

wyposażenia, a mianowicie 

ceramikę. Dział ten obejmował 

typowe sprzęty stołowe 

wyrabiane z porcelany 

lub porcelitu: talerze, półmiski, 

salaterki, sosjerki, filiżanki, 

solniczki, dzbanki itp. 

Proponowano wymienione 

sprzęty w trzech fasonach 

(wzorach): Aleksander, Nora 

lub Typ 1500. Wybór był nader 

skąpy. 

Na specjalne życzenie zamawiającego, 

które opiewało 

na więcej niż 500 sztuk danego 

asortymentu można było 

zamówić wykonanie znaków 

firmowych restauracji. 

Kierownictwa lokali, korzystały 

z tego przywileju, ale 

nie ze względu na promocję 

firmy, a raczej uniknięcia notorycznych 

kradzieży. Stąd 

rozwinął się ruch kolekcjonerski 

zbierania naczyń 

z różnymi znakami firmowymi. 

Pojawiły się wśród kolekcjonerów 

zbiory tematyczne 

np. solniczki, filiżanki, łyżeczki 

do herbaty… 

Kolejną próbą zapobieżenia 

„kolekcjonerskich” kradzieży 

było uszkadzanie sztućców 

poprzez wywiercenie otworu 

w nożach, łyżkach czy widelcach. 

Co upodabniało te 

sztućce do specjalistycznych 

akcesorii służących do konsumpcji 

raków lub innych 

skorupiaków. 

Stąd wśród cudzoziemców, 

odwiedzających restauracje 

w porcie lotniczym Okęcie 

w latach siedemdziesiątych, 

powstało przekonanie, że 

tamtejsze restauracje jako jedyne, 

serwują rzadkie dania 

z raków. Władysław Piotrowicz 

Oprac. Andrzej Obecny 

z ryżem ugotowanym na sypko 

lub ziemniakami z wody. 

Władysław Piotrowicz 

Potrawę przygotował 

Ryszard Pałka z baru 

„Kaszub” w Słupsku 

Fot. oprac. Andrzej Obecny

6 DOM GROBÓW SŁUPSKICH 


Rocznica 

Koło Terenowe Stowarzyszenia 

Upamiętnienia Ofiar 

Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów 

w Słupsku zorganizowało 

w dniu 6 maja 2012 roku uroczyste 

obchody pierwszej rocznicy 

odsłonięcia i poświęcenia Krzyża 

Wołyńskiego. 

W uroczystości brało udział 

około 70 osób, w tym 3 kapłanów. 

Modlitwy prowadził ksiądz 

dr Eugeniusz Łabisz. Kapłan kresowian 

ksiądz prałat Jan Giriatowicz 

wygłosił wzruszającą homilię. 

Po odmówieniu Litanii Loretańskiej 

do Najświętszej Panny, 

zebrani modlili się w intencji rodaków 

pomordowanych na Kre- 

sach, wywiezionych na Sybir, rozstrzelanych 

w Katyniu, Charkowie, 

Miednoje i innych 

nieznanych miejscach kaźni. Pieśni 

i modlitwy za poległych prowadził 

ksiądz dziekan Zbigniew 

Krawczyk. 

Pochowani zostali w Słupsku w dn. 21 .05.201 2 do 02.06.201 2 r. 

Adamiuk Marianna 

Bednarek Zygmunt 

Boenke Helena 

Borkowska Dorota 

Buzuk Wiktor 

Dzioch Karin 

Galas Józefa 

Gonsiorowski Józef 

Gontarz Grażyna 

Gorlach Teofila 

Grzybczyk Mariusz 

Janik Barbara 

Janus Alicja 

Kaźmierczak Wacława 

Kraśniewski Stanisław 

Krawczyk Jadwiga 

Kunowski Hubert 

Lange Zofia 

Lichorobiec Romuald 

Łęcki Tadeusz 

Łobacz Emilia 

Malinowska Helena 

Matusiak Danuta 

Nowak Jan 

Nowak Ryszard 

Orynycz Mieczysław 

Pawłowska Eleonora 

Pawłowski Grzegorz 

Pliszka Łucja 

Pogorzelski Janusz 

Rajska Urszula 

Rynkowska Barbara 

Sieciechowicz Jan 

Sieczkowski Jerzy 

Siwik Anna 

Skiba Krystyna 

Szwedo Wacław 

Tubielewicz Leokadia 

Ulatowska Irena 

Umiastowska Stefania 

Unis Halina 

Weroniecka Danuta 

Zamecka Hanna 

Żurek Stanisław 

Pod krzyżem zostały zapalone 

znicze i złożone wiązanki kwiatów. 

Prezes Stowarzyszenia Upamiętnienia 

Ofiar Zbrodni Ukraińskich 

Nacjonalistów w Słupsku, 

Zbigniew Has, w krótkim wystą- 

pieniu podziękował zebranym za 

liczne przybycie. 

Na zakończenie uroczystości 

odśpiewano Rotę. 

Postanowiono corocznie czcić 

pod tym jedynym Krzyżem Wołyńskim 

pamięć pomordowanych 

Wołyniaków. 

Zbigniew Has 

Prezes Koła Terenowego 

SUOZUN w Słupsku 

P.S. Zdjęcia pochodzą z ubiegłorocznej 

uroczystości poświęcenia 

Krzyża Wołyńskiego na 

słupskim cmentarzu. 

Słowo na niedziele 

W ostatnim wydaniu „Słowa na niedzielę” mogliśmy zobaczyć w jaki wyjątkowy 

i niesamowity sposób rozpoczął swoją historię Kościół Apostolski. 

Po odejściu Jezusa z ziemi, zgodnie z Jego zaleceniem uczniowie oczekiwali 

na spełnienie obietnicy „mocy”, która wiązała się z przyjęciem realnej 

obecności Ducha Świętego „A spożywając z nimi posiłek, nakazał im: Nie 

oddalajcie się z Jerozolimy, lecz oczekujcie obietnicy Ojca, o której słyszeliście 

ode mnie; Jan bowiem chrzcił wodą, ale wy po niewielu dniach będziecie 

ochrzczeni Duchem Świętym”. Dzieje Apostolskie 1 :4-5. 

Właśnie to przyjęcie chrztu Duchem Świętym było dla nich przyzwoleniem 

do wydawania świadectwa o zbawieniu z łaski w Jezusie Chrystusie „Ale 

weźmiecie moc Ducha Świętego, kiedy zstąpi na was, i będziecie mi świadkami 

w Jerozolimie i w całej Judei, i w Samarii, i aż po krańce ziemi.” Dzieje Apostolskie 

1 :8. To samo doświadczenie chrztu Duchem Świętym stało się przepustką 

do głoszenia ewangelii poganom. Podobne doświadczenie było udziałem 

ludzi w Samarii, gdy apostołowie: Piotr i Jan wkładali na nich ręce (Dzieje 

Apostolskie 8:1 7). Rzymianie w Cezarei doświadczyli tego samego przeżycia 

bez wkładania rąk przez kogokolwiek. Wystarczyło tylko słuchanie głoszonej 

ewangelii. Podobnie rozpoczęła się przemiana Efezu od momentu zstąpienia 

Ducha Świętego na około 12 mężczyzn (Dzieje Apostolskie 1 9:6-7). 

Przyjmowaniu Ducha Świętego zawsze towarzyszyło coś, co innych intrygowało 

i zastanawiało. Można to było zobaczyć i usłyszeć. A mianowicie: radość, 

zdolność wielbienia Boga w nowym języku oraz prorokowanie. Reakcje ludzi postronnych 

były bardzo różne „Zdumiewali się wtedy wszyscy i będąc w niepewności, 

mówili jeden do drugiego: Cóż to może znaczyć? Inni zaś drwiąc, mówili: 

Młodym winem się upili.” Dzieje Apostolskie 2:1 2-1 3. Pewien Samarytanin – Szymon, 

wpadł na pomysł, aby kupić sobie tę moc za pieniądze: „A gdy Szymon spostrzegł, 

że Duch bywa udzielany przez wkładanie rąk apostołów, przyniósł im pieniądze 

i powiedział: Dajcie i mnie tę moc, aby ten, na kogo ręce włożę, otrzymał 

Ducha Świętego. A Piotr rzekł do niego: Niech zginą wraz z tobą pieniądze twoje, 

żeś mniemał, iż za pieniądze można nabyć dar Boży.” Dzieje Apostolskie 8:1 8- 

21 . Natomiast reakcja stróża więziennego w Filipii była zupełnie inna: „...rzekł: 

Panowie , co mam czynić, abym był zbawiony?” Dzieje Apostolskie 1 6:30. 

Porozumienie Pokoleń Kresowych Rzeczpospolita Polska, 1 6 maja 201 2r. 

List Otwarty 

DO POSŁÓW BIEŻĄCEJ KADENCJI SEJMU RP. 

W podjętej uchwale z dnia 15 

lipca2009 r., Sejm przyjął dyspozycję: 

„Tragedia Polaków na 

Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej 

winna być przywrócona 

pamięci historycznej 

współczesnych pokoleń. Jest to 

zadanie dla wszystkich władz 

publicznych w imię lepszej 

przyszłości i porozumienia narodów 

naszej części Europy, 

w tym szczególnie Polaków 

i Ukraińców”. 

W duchu tej ustawy zwracamy 

się do wszystkich posłów niezależnie 

od przynależności partyjnej 

o ustanowienie przez Sejm „Dnia 

Pamięci Męczeństwa Kresowian”. 

Proponujemy jednozdaniowy 

ale jak wiele znaczący tekst 

uchwały: 

„Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, 

oddając hołd ofiarom 

zbrodni o znamionach ludobójstwa 

popełnionych przez Ukraińską 

Powstańczą Armię na ludności 

polskiej Kresów Wschodnich, 

ustanawia dzień 11 lipca 

Dniem Pamięci Męczeństwa 

Kresowian.” 

Projekt uchwały powinien być 

zgłoszony niezwłocznie, ponieważ 

zbliżamy się do 70. rocznicy tych 

tragicznych wydarzeń. Nie dociekając 

przyczyn zaniechania stosownych 

kroków w minionych latach, 

najwyższy czas na ustanowienie 

tego święta i tym samym 

uhonorowanie Gehenny Kresowych 

Polaków. Ofiary zbrodni wołyńsko-małopolskiej, 

w której ludo- 

bójcze akcje pochłonęły na całym 

obszarze ich dokonywania 130 tys. 

śmiertelnych ofiar, tysiące sierot, 

tysiące ludzi okaleczonych fizycznie 

i psychicznie oraz tysiące 

zmarłych od ran i w wyniku nieludzkich 

warunków, były skutkiem 

akcji ludobójczej prowadzonej 

przez zbrojne oddziały nacjonalistów 

ukraińskich. 

Przykro o tym mówić ale najwyższe 

władze Ukrainy podniosły do 

rangi święta państwowego obchody 

65 rocznicy „Akcji Wisła”, wydarzenia 

które w żaden sposób nie 

można porównać z tragedią Polaków 

na Kresach. W lesie nieopodal 

ukraińskiej wsi Sokół w powiecie 

lubomelskim, w ostatnich dniach 

czerwca ub. roku doszło do odkrycia 

masowych grobów mieszkańców 

wsi Ostrówki i Wola Ostrowiecka 

zamordowanych przez nacjonalistów 

ukraińskich 30 

sierpnia 1943 roku. W tej jednej 

z najkrwawszych zbrodni OUN- 

UPA na Wołyniu jednego dnia zostało 

zabitych prawie 1100 bezbronnych 

Polaków, w większości 

kobiet i dzieci. Najnowsze poszukiwania 

prowadzone przez Radę 

Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa 

na wniosek rodzin pomordowanych 

doprowadziły do zlokalizowania 

dołów, w których - według 

relacji świadków - Ukraińcy zakopali 

zwłoki ponad 300 kobiet i dzieci. 

„Wszystkie znaki na niebie i ziemi 

wskazują, że jest to poważny 

przełom. Jest szansa, że przeszło 

dwukrotnie zwiększy się liczba zi- 

dentyfikowanych szczątków” - powiedział 

Andrzej Kunert, sekretarz 

generalny ROPWiM. Po kilkudziesięciu 

latach należytego miejsca 

w narodowej pamięci słusznie doczekały 

się ofiary katyńskie. Niestety, 

ofiary zbrodni OUN-UPA są 

dla niepodległego państwa polskiego 

nieistotne. Zgłoszony przez 

PSL projekt chwały o ustanowieniu 

11 lipca Dniem Pamięci Męczeństwa 

Kresowian, w ubiegłym roku 

spadł z porządku obrad Sejmu. Rodzinom 

kresowym i nie tylko, nasuwają 

się pytania: 

- Z kim solidaryzuje się polski 

Sejm - z ofiarami czy z katami?. 

- Co z sumieniami przedstawicieli 

polskiego Narodu i gdzie się podziała 

zwykła ludzka przyzwoitość 

nie wspominając już o dumie narodowej 

z naszej polskiej historii?. 

Uchwała ta jest potrzebna nie 

tylko nam Polakom ale i Ukrainie, 

bo jak mawia przysłowie: „Kto panuje 

nad przeszłością, rządzi przyszłością...”. 

Pod tym listem podpisują się nie 

tylko Kresowianie. Podpisują się 

też Polacy nie związani z Kresami, 

ale szanujący naszą polską historię 

i jej rozdział o martyrologii narodu. 

Lista podpisów ( nieustająca) – 

zapraszamy do wsparcia tej inicjatywy 

poprzez złożenie własnego 

podpisu i ewentualnego komentarza. 

List znajduje się na stronie Internetowej 

pod adresem: 

http://wolyn.org/index.php/listotwarty-do-poslow-rp.html 

Przyjęcie mocy Ducha Świętego jest podstawą do prowadzenia zwycięskiego 

życia, dlatego „pierwszy Kościół” kładł na to wielki nacisk. Każdy 

chrześcijanin był uczony i zachęcany do przyjęcia osobiście Ducha Świętego. 

Jezus nie pozostawił żadnych niejasności w tym temacie dla Kościoła 

„Jeśli więc wy, którzy jesteście źli, umiecie dobre dary dawać dzieciom swoim, 

o ileż bardziej Ojciec niebieski da Ducha Świętego tym, którzy go proszą.” 

Ew. Łukasza 1 1 :1 3. Apostoł Piotr mówiąc do tłumu Izraelitów w Dniu 

Pięćdziesiątym potwierdził tę prawdę: „Obietnica ta bowiem odnosi się do 

was i do dzieci waszych oraz do wszystkich, którzy są z dala, ilu ich Pan, 

Bóg nasz powoła. „Dzieje Apostolskie 2:39. W tym tłumie byli ludzie ze 

wszystkich warstw społecznych. Byli tam grzesznicy i ci, którzy 53 dni wcześniej 

wraz z faryzeuszami i uczonymi w piśmie wykrzykiwali przed Piłatem: 

„Ukrzyżuj go!” Zdumiewającym jest fakt, że przyjęcie tego błogosławieństwa 

nie ma nic wspólnego ze sprawiedliwością człowieka - ale jest darem 

z łaski dla każdego, kto wierzy, pragnie i poprosi Ojca z Nieba! Jezus zachęca 

dzisiaj mieszkańców Słupska i regionu : „...Jeśli kto pragnie, niech 

przyjdzie do mnie i pije. ...A to mówił o Duchu...;” Ew. Jana 7:37-39. 

Najważniejszym kryterium otrzymania Ducha Świętego jest wiara i szczere 

pragnienie serca! Żyjemy w dniach, o których prorokował prorok Joel : 

„A potem wyleję mojego Ducha na wszelkie ciało, i wasi synowie i wasze 

córki prorokować będą...”Joela 3:1 -2, oraz prorok Habakuk: „Lecz 

ziemia będzie pełna poznania chwały Pana, jak morze wodami jest 

wypełnione.” Księga Habakuka 2:1 4. 

Duch Święty jest dostępny dla każdego wierzącego człowieka. Dzisiaj 

w świadomy sposób przyjmują go ludzie na wszystkich kontynentach świata 

oraz w niemalże wszystkich denominacjach chrześcijańskich. Pragnę Cię, 

Czytelniku, zachęcić do realnego przyjęcia Ducha Świętego. Gdy Duch zamieszkuje 

w człowieku, a on poddaje się Jego prowadzeniu, wtedy przez takiego 

człowieka „rozchodzi się wonność poznania Bożego po całej ziemi” II 

List do Koryntian 2:1 4. 

Pastor Marek Siudek 

Kościół Boży w Chrystusie, Słupsk ul. Filmowa 2, www.ccrwz.pl

Lwów 

Lwów przez wieki był miastem 

wielonarodowym i takim pozostaje 

do dzisiaj. Prawo do niego, moim 

zdaniem, mają wszyscy lwowianie, 

bez względu na narodowość. Podobnie 

jak wszyscy słupszczanie, ci 

sprzed 1945 roku i po nim – mają 

prawo do Słupska. Inną sprawą jest 

aktualna państwowość obu tych 

miast, która moim zdaniem nie podlega 

rewizji. 

Jeżeli dzisiaj, we Lwowie, głos 

mają pogrobowcy ukraińskich nacjonalistów, 

to również i polska wina, że 

do dzisiaj nirozliczono jednoznacznie 

trudnej sprawy zbrodni nacjonalistów 

ukraińskich na Wołyniu w okresie 

II wojny światowej i tuż po niej. 

„Bo gdybym się kiedyś urodzić 

miał znów – tylko we Lwowie”, któż 

z nas nie zna tych słów, śpiewanych 

przez Szczepka i Tońka – dwóch niezapomnianych 

batiarów lwowskich. 

Miasto. Szczęście urodzenia we Lwowie, 

oprócz Stanisława Lema, wymienionego 

jako jedynego znanego 

Polaka, miało wielu sławnych Polaków: 

artystów, naukowców, polityków. 

Przypomnijmy, spośród setek tylko 

nazwiska najpopularniejsze, znane 

w powszechnym obiegu: Halina Kunicka 

– piosenkarka, Krystyna 

Feldman – aktorka, Ryszard Filipiki 

– aktor, Ryszarda Hanin – aktorka, 

Adam Hanuszkiewicz – aktor, 

reżyser, Zbigniew Herbert – pisarz, 

Wojciech Kilar – polski kompozytor, 

Wiesław Maniak – lekkoatleta, 

Aleksander Małachowski – literat, 

wicemarszałek sejmu, ks. Grzegorz 

Piramowicz, Jan Parandowski – pisarz, 

Wojciech Pszoniak – aktor, 

Leopold Staff – poeta, gen. Michał 

Tadeusz Karaszewicz-Tokarzewski… 

Oprócz tych urodzonych - wybitnymi 

lwowiakami, byli ci, którzy z tym 

miastem związali swoje życie, a od lat 

spoczywają na najsłynniejszym, obok 

warszawskich Powązek – polskim 

cmentarzu – lwowskim Łyczakowie. 

Kazimierz Górski 

Jednak nas, kibiców piłki nożnej, 

w przededniu Euro 2012, najbardziej 

interesuje lwowianin Kazimierz 

Górski – piłkarz, trener. Urodzony 

we Lwowie w dniu 2 marca 1921 

roku. Swoją karierę piłkarską zaczy- 

Spotkanie na stadionie przy ulicy Krzywoustego w Słupsku wiosną 1961 roku przed 

pierwszym treningiem. Od lewej stoją: Nn, Narcyz Wołosewicz, Janusz Żukowski, Nn, 

Mirosław Kowalewski, Marek Remuszko, Roman Warszewski, Zdzisław Jedynak, Jerzy 

Rumaczyk – trener bramkarzy, Marian Boratyński, Nn –sędzia piłkarski, Jerzy Krzysztofowicz, 

Ryszard Zawadzki. Kucają od lewej: Stanisław Ryszko, Roman Skórko, Tadeusz 

Czubak, Andrzej Szwerbel, Józef Lis, Czesław Kamiński, Leszek Wardecki, Marci- 

niak, Ryszard Wiśniewski. 

nał w lwowskich klubach: zespołach: 

„Czarni” i RKS, a potem grał 

w „Spartaku” Lwów i „Dynamo 

Lwów. Było to podczas II wojny światowej, 

gdy Lwów był rzeczywiście 

pod okupacją, tylko, że niemiecką. 

Powróćmy jednak do Lwowa. Jest 

to miasto, któremu polska piłka nożna 

najwięcej zawdzięcza. Tutaj rozpoczęła 

się jej historia. Pierwsze polskie 

kluby piłkarskie powstały właśnie 

we Lwowie: 

Pierwszym była „Lechia” Lwów założona 

w 1903 roku przez uczniów III 

i VI Gimnazjum oraz byłych członków 

koła futbolistów Sokoła-Macierzy. 

Drugim była „Pogoń” założona 

w 1904 r. Klub działał do 1939 roku. 

Został reaktywowany w 2009 roku. 

Innymi, bardziej znanymi, klubami 

piłkarskimi w przedwojennym Lwowie 

byli: „Czarni” Lwów i „Hosmonea” 

Lwów. 

Warszawa 1962 rok, przed Pałacem Kultury przed meczem z Gwardią Warszawa rozegranym 

na stadionie X-lecia, wygranym przez Cieśliki 5-0. Od lewej stoją: Zbyszek Borowiec, 

Roman Skórko, Narcyz Wołosewicz, Roman Warszewski, Nn, Czesław Bielecki, 

Tadeusz Czubak, Bernard Bonkowski, Marian Jaryst, Andrzej Szwerbel, Jerzy Lebiedziewicz, 

Zdzisław Jedynak, Jerzy Muszyński, Janusz Żukowski, Ryszard Zawadzki, 

Marian Kawka. Kleczą od lewego: Marian Jarota, Ryszard Wiśniewski, Józef Lis, Ryszard 

Ogożelski, Stanisław Ryszko. 

9 czerwca 201 2 r. HISTORIA 

7 

Euro 2012 

Będzie o Lwowie, Górskim, Wasylce i słupskich „Cieślikach”. 

O Lwowie, bo jakiś nierozumny człowiek przesyłając 

informację, do strony internetowej UEFA, o tym mieście podał, 

że Lwów był pod okupacją polską, a jedyny sławny Polak 

urodzony we Lwowie, to Stanisław Lem. O Górskim, bo to 

trener wszech czasów, o Wasylce, bo to wzór kibica, 

a o „Cieślikach”, bo największe sukcesy słupskich piłkarzy, 

związane są z tym Klubem. A co to ma wspólnego z Euro 

2012? Moim zdaniem ma, bo piłka nożna to również historia, 

sentyment i wzory do naśladowania, a Euro powinno być tego 

ukoronowaniem. 

We Lwowie powstała pierwsza oficjalna 

polska piłkarska liga i założony 

został przez Lwowski Klub Sportowy 

„Pogoń” Związek Polski Piłki Nożnej 

przy takimż związku austriackim. 

Lwów dał Polsce piłkarskiego trenera 

wszech czasów Kazimierza Górskiego. 

To z jego nazwiskiem związane 

są największe sukcesy polskiej piłki 

nożnej. Przedwojenny Lwów, żył 

piłką nożną. Po wojnie wielu lwowiaków 

– kibiców futbolówki wyjechało 

na ziemie odzyskane, aby kibicować 

powstającym na „nowych ziemiach” 

polskim klubom piłki nożnej. 

To nie przypadek, że w wielu miastach 

na Ziemiach Zachodnich i Północnych 

kluby przybierały nazwy: 

„Lechia”, „Pogoń”, „Czarni”. Działo 

się to za sprawą lwowskich kibiców 

i działaczy piłkarskich, którzy zasiedlali 

ziemie odzyskane. 

Michał Wasylko 

Jednym z nich był Michał Wasylko - 

niekwestionowany król wszystkich 

powojennych woźnych w Słupsku. 

Urodził się 2 lutego 1902 roku we 

Lwowie w rodzinie Wawrzyńca i Katarzyny. 

W rodzinnym mieście ukończył 

szkołę powszechną i tam mieszkał 

do końca II wojny światowej. Po 

wojnie zamieszkał w Słupsku. 

Zainteresowania osobiste Pana Michała, 

we Lwowie i Słupsku były skupione 

wokół piłki nożnej. Nic dziwnego, 

bowiem jako młody chłopak, uganiał 

się za piłką wraz z kolegami po 

lwowskich błoniach, później – już 

jako zawodnik po boiskach swojego 

rodzinnego miasta. 

Kibicował „Czarnym” Lwów, w których 

grał, najwybitniejszy Polski trener 

piłkarski, niezapomniany Kazimierz 

Górski. 

Mieszkając w Słupsku był również 

zapalonym kibicem. Nie opusz- 

czał żadnej okazji by, kibicować na 

początku „Gwardii” i KKS „Kolejarz”, 

a następnie nowopowstałym 

pod koniec lat pięćdziesiątych klubom: 

„Czarnym” i „Gryfowi” 

Słupsk. 

Miał słabość do chłopaków grających 

w „gałę”. Patrzył, nie protestując, 

zza „licealnego” płotu, jak grają 

na „nielegalnym” boisku – czyli parkowym 

trawniku przy Placu Bohaterów 

Warszawy. 

-Mieszkałem jako chłopak przy ulicy 

Partyzantów. – wspomina pan Janusz 

Żukowski – „Cieślik”. Często 

graliśmy, piłką gumową, w „nogę”. 

Odgórnym zarządzeniem dyrekcji LO 

nr 1 boisko szkolne było zamknięte 

VI Zjazd MKS „Cieśliki” w Ustce w 2011 roku. Stoją od lewej: Mieczysław Worona, Henryk 

Kleinschmidt, Sławomir Kozłowski, Józef Pelczar, Bernard Falęcki, Stefan Włodarczyk, 

Zygmunt Garbowski, Roman Skórko, Zdzisław Jedynak, Ryszard Iwaszko, Wiesław 

Duszkiewicz, Leszek Zawadzki, Andrzej Kubiak, Edmund Fałek, Janusz Gołaszewski, 

Grzegorz Butrym, Czesław Minda, Roman Pozorski, Karol Kawalec. Siedzą od lewej: 

Jan Teteryczko, Janusz Żukowski, Czesław Boguszewicz, Mariusz Batura, Waldemar 

Pawlak, zdjęcie Gerarda Cieślika, marian Boratyński, Tadeusz Czubak, Zygmunt Gilewski, 

Waldemar Puzon, Henryk Ludkiewicz. 

dla dzieci i młodzieży z pobliskich 

ulic. Dlatego mecze rozgrywaliśmy 

w parku przy Placu Bohaterów Warszawy. 

Często nasze zmagania obserwował 

pan Michała Wasylko – woźny 

z ogólniaka. Obserwował naszą grę 

do końca. Czasem coś komentował. 

Pamiętam takie zdarzenie, gdy wybijaliśmy 

rzut wolny, kolega przeskoczył 

nad piłką, a ja strzeliłem celnie 

na bramkę. Wasylko zaklaskał w dłonie 

i skomentował, że to jest znakomita 

akcja piłkarska, że to jest kombinacja. 

Wspominam go jako bardzo ugodowego 

i dobrodusznego człowieka. 

Jego miłość do futbolu była bez 

ograniczeń. Potrafił przymrużyć 

oko i nie przeganiał nas z miejskiego 

trawnika, a gdy dyrekcji nie było 

w szkole zezwalał grać na niedostępnym 

szkolnym boisku. Później, 

gdy powstały „Cieśliki”, był wiernym 

kibicem i przyjacielem młodych 

piłkarzy. Cieszył się wśród nas 

wielkim poważaniem. Gdy Tadzio 

Czubak – uczeń pierwszego ogólniaka, 

przyjechał kiedyś z zagrani- 

cy, z mistrzostw Europy, przywiózł 

Panu Michałowi zapalniczkę na 

gaz. W Słupsku nikt takiej nie miał 

– tylko Pan Michał Wasylko. Do dziś 

widzę Jego postać. Wysoki mężczyzna, 

ubrany w <strong>szary</strong> garnitur. 

„Cieśliki” 

Oddajmy dalej głos Januszowi Żukowskiemu 

– „Cieślikowi”. 

- Poza zimą, po lekcjach graliśmy 

w piłkę – opowiada pan Janusz. Była 

to końcówka lat pięćdziesiątych. 

Graliśmy piłką gumową, gdyż skórzana, 

sznurowana, która wtedy 

kosztowała 312 <strong>złoty</strong>ch była dla nas 

niedostępna. Graliśmy na zaimprowizowanych 

boiskach. Były to parkowe 

trawniki lub nieużytkowe tereny 

takie jak: dzisiejszy park przy zamku, 

tam gdzie dzisiaj znajduje się pomnik 

dzików, drugim terenem była łąka 

przy ulicy Sportowej, czyli dzisiejsza 

ulica Wczasowa. 

- Pewnego razu, z ojcem poszedłem 

na mecz Gryfa Słupsk. Po meczu - pamiętam, 

pomagałem z kolegami, 

panu z obsługi, zdejmować siatkę 

z bramek. Za to ten pan dał nam pokopać 

piłką skórzaną. To był chyba 

dla mnie przełomowy moment, kiedy 

jako chłopiec, zapragnąłem być piłkarzem. 

To były czasy, gdy w Słupsku raz 

w roku odbywał się pod patronatem 

„Głosu Koszalińskiego” turniej dzikich 

drużyn. Takich drużyn organizowanych 

przez chłopców z podwórka. 

Razem z chłopakami z ulic Partyzantów 

i Kilińskiego utworzyliśmy drużynę, 

którą na cześć naszej ulicy 

i „Partyzana” Belgrad nazwaliśmy 

„Partyzant”. Turniej zakończyliśmy 

na pudle. W nagrodę dostaliśmy skó- 

rzaną, prawdziwą do gry w „nogę” 

piłkę. 

Ale było coś więcej. 

Zaproszono nas – jak się to dzisiaj 

nazywa, na testy piłkarskie. Trzeba 

było przed komisją tzn. panami Marianem 

Boratyńskim, Jerzym Rumaczykiem 

i Jerzym Krzysztofowiczem 

popisać się wyszkoleniem piłkarskim. 

To znaczy umiejętnością podbijana 

piłki nogą, prowadzenia piłki, szybkością 

itp. Wtedy, a był to październik 

roku 1960. Po testach i naborze 

pierwszych chłopców powstała 

Szkółka Piłkarska TKKF, później 

przekształcona w Międzyszkolny 

Słupsk, Stadion 650-lecia przed meczem z Lechią Gdańsk wygranym 2-0. Obie bramki 

zdobył Ryszard Wiśniewski. Od lewej: kierownik „Lechii”, Marian Boratyński, Jerzy 

Krzysztofowicz, Ryszard Wiśniewski, Henryk Markowski, Andrzej Szwerbel, Bolesław 

Burgraff, Tadeusz Czubak, Ryszard Ogożelski, Józef Lis, Marek Jarota, Janusz Żukowski, 

Tadeusz Kulnis. 

Klub Sportowy „Cieśliki”, który istniał 

przez 12 lat - do 1972 roku. Pomysłodawcą 

nazwy był założyciel, 

trener, wychowawca i menadżer zespołu 

Marian Boratyński. O zgodę na 

użycie w nazwie imienia i nazwiska 

słynnego polskiego napastnika udał 

się specjalnie do Chorzowa do Gerarda 

Cieślika. Zgodę uzyskał bez 

problemów. 

Dostąpiłem zaszczytu przyjęcia do 

grona wybrańców. – opowiadał dalej 

pan Janusz Żukowski. 

-Byłem w „Cieślikach” kilka lat. 

To był wspaniały okres dla sportu 

dzieci i młodzieży. Nie tylko liczą 

się sukcesy sportowe. Może ważniejsze 

były efekty wychowawcze. 

Zawiązane przyjaźnie, które przetrwały 

do dzisiaj. Co roku spotykamy 

się na naszych zjazdach. Jest 

z nami Gerard Cieślik – nasz patron. 

Wspominamy z rozrzewnieniem 

tamte czasy. 

Zapraszam pana na spotkanie. 

Na pewno będę i opiszę dalszy ciąg 

historii słupskich Cieślików. 


Pierwszy występ „Cieślików” na stadionie KKS „Czarnych” przy ulicy Krzywoustego 

z zespołem Korab” Ustka wiosną w 1961 roku wygranym przez „Cieśliki” 4-1. Stoją od 

lewej: Mirosław Kowalewski, Ryszard Wiśniewski, Andrzej Szwerbel, Ryszard Zawadzki, 

Marian Jarota, Jerzy Lebiedziewicz, Józef Sobczak, Stanisław Ryszko, Józef Lis, Zbigniew 

Borowiec. Klęczą od lewej: Marian Jaryst, Leszek Wiśniewski, Bernard Bonkowski, 

Zdzisław Jedynak i Janusz Żukowski.

8 SMOŁDZINO 


Przebudowa drogi 

Powiatowej w Czołpinie 

Droga powiatowa na odcinku Smołdziński Las – Czołpino doczekała 

się remontu. W pierwszych tygodniach maja wykonano 

nakładkę bitumiczną na odcinku ok. 2 km, co stanowi 

I etap remontu. 

Kolejne prace kończące remont zostaną wykonane po 11 czerwca br. 

Obejmą one odcinek od granicy Słowińskiego Parku Narodowego do 

Parkingu leśnego przy Latarni Morskiej obejmując tym samym odcinek drogi 

gminnej. Droga ta stanowi ważne połączenie bowiem w okresie letnim , 

korzysta z niej kilkutysięczna rzesza turystów odwiedzających Gminę Smołdzino, 

a szczególnie tereny Słowińskiego Parku Narodowego - ruchome wydmy 

i latarnię morską. 

Wspólne porozumienie Starosty Słupskiego Sławomira Ziemianowicza 

i Wójta Gminy Smołdzino Lidii Orłowskiej Getler zaowocowało wspomnianym 

remontem. Gmina Smołdzino dofinansowała inwestycję kwotą 

300.000 zł. 

Archiwum UG Smołdzino 

Konkurs „Ochrona Środowiska Słowińskiego Parku Narodowego i Obszaru Natura 2000” 

W dniu 30.05.2012 r w Urzędzie Gminy Smołdzino odbył się 

I Międzygminny konkurs wiedzy ekologicznej pt.: „Ochrona 

Środowiska Słowińskiego Parku Narodowego i Obszaru Natura 

2000” . W konkursie wzięli udział gimnazjaliści z terenu 

gmin: Smołdzino, Główczyce, Wicko i Łeba łącznie 6 repre- 

Gzentacji. 

minę Smołdzino reprezentował Zespół Szkolno- Przedszkolny w Smołdzinie, 

Gminę Wicko Zespół Szkół w Wicku, Gminę Główczyce: Zespół 

Szkół Ogólnokształcących, Gimnazjum w Główczycach, Zespół Szkół w Pobłociu 

oraz Zespół Szkół w Stowięcinie, Gminę Łebę Gimnazjum im. Papieża 

Jana Pawła II. 

Konkurs przebiegał w II etapach. 

I etap-wewnątrzszkolny, podczas którego wyłonione zostały 3 - osobowe 

grupy reprezentantów szkół. 

II etap- polegał na przygotowaniu prezentacji multimedialnej przez 

uczniów oraz zaprezentowanie jej w dniu konkursu. Prezentacja dotyczyła 

walorów Słowińskiego Parku Narodowego oraz oddziaływania tego obszaru 

chronionego na życie mieszkańców poszczególnych gmin i wpływu mieszkańców 

na przyrodę Parku. 

Uczestnicy konkursu w dniu 30 maja 2012 r. w pierwszej fazie konkursu 

zaprezentowali prezentacje multimedialne. Natomiast w drugiej części odpowiadali 

na pytania z zakresu wiedzy dotyczącej tematyki konkursowej. 

Celem konkursu było pokazanie walorów Słowińskiego Parku Narodowego 

który w większości położony jest na terenie Gminy Smołdzino oraz oddziaływania 

tego obszaru chronionego na życie mieszkańców poszczególnych 

gmin i wpływu mieszkańców na przyrodę Parku. 

W skład jury wchodzili pracownicy Urzędu Gminy Smołdzino i Centrum 

Kultury , Sportu i Rekreacji oraz pracownicy Słowińskiego Parku Narodowego. 

W wyniku oceny punktowej wyłoniono zwycięskie drużyny. 

Na podium stanęli przedstawiciele szkół zajmując kolejno: I miejsce - Zespół 

Szkolno-Przedszkolny w Smołdzinie, II miejsce- Zespół Szkół w Wicku, 

III miejsce - Gimnazjum w Łebie. 

Uczestnicy konkursu otrzymali dyplomy i nagrody o tematyce ekologicznej, 

które zostały wręczone w Karczmie u Dargosha w Klukach. Konkurs zakończył 

się uroczystym obiadem z udziałem jury, opiekunów i uczestników 

konkursu. 

Konkurs dofinansowany został ze środków Wojewódzkiego Funduszu 

Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku. 

Liczymy, że w przyszłym roku odbędzie się druga edycja, która podobnie 

jak tegoroczna będzie miała na celu poszerzanie wiedzy o walorach Słowińskiego 

Parku Narodowego oraz wpływu tego obszaru chronionego na życie 

mieszkańców. 

Archiwum UG Smołdzino

Dorośli dzieciom 

Któż nie zna czaru i egzotyki wschodu, w której sułtan przekonawszy 

się o zdradzie żony swego brata Szahrijara oraz o przebiegłości kobiet 

rozkazał zabić swą żonę i jej przyjaciół, a następnie postanawia poślubić 

każdego wieczoru inną dziewicę i po spędzeniu z nią tylko jednej 

nocy pozbawić ją życia. Kiedy po trzech latach jego wezyr nie znalazł 

odpowiedniej kandydatki na żonę dla swego władcy, jego córka Szeherezada 

kładzie kres okrucieństwu władcy. Rozpoczyna opowiadać 

baśń... 

M imo 

dobrze wszystkim znanych opowieści Szeherezady, pomysł na 

stworzenie widowiska plenerowego o krainie baśni tysiąca i jednej nocy 

był strzałem w przysłowiową dziesiątkę. 

1 czerwca na placu przed budynkiem Gminnego Centrum Kultury i Promocji 

w Kobylnicy, podczas zapadającego zmroku, w iście bajkowej scenerii efektów 

świetlnych i muzycznych, aktorzy we wspaniałych strojach przywitali 

oczekujące na bajkę dzieci, które mimo niesprzyjającej pogody i późnej pory 

przyszły w towarzystwie dorosłych opiekunów obejrzeć rozgrywającą się 

w plenerze baśń. To bajkowe święto, zorganizowano w Gminie Kobylnica 

z okazji Dnia Dziecka pod hasłem „Dorośli dzieciom”, Gminne Centrum Kultury 

i Promocji przygotowało według scenariusza i reżyserii Dariusza Narlocha. 

Na scenie wystąpili znani dorośli mieszkańcy naszej Gminy, a w rolę sułtana 

wcielił się Wójt Leszek Kuliński. Spektakl był okazją do świetnej zabawy i podziwiania 

amatorskich talentów aktorskich. Przedstawiana na kilku planach 

jednocześnie baśń, obfitowała w wiele zaskakujących zwrotów akcji. Mali widzowie 

i ich rodzice obejrzeli przygody Sinbada, Alibaby i 40 rozbójników 

oraz kłopoty Alladyna ze złym Jafarem. Ale jak to w bajkach bywa wszystko 

kończy się szczęśliwie. Bohaterowie z każdej opresji wychodzą zwycięsko, 

Szeherezada zostaje żoną sułtana i unika śmierci. W finałowej scenie aktorzy 

tańczą z dziećmi i rozdają im słodycze. Zapalają się światła. Publiczności ukazują 

się wszyscy aktorzy. Ich barwne stroje, nierzadko wykonane według własnego 

pomysłu, można podziwiać teraz w pełnej krasie, a niemilknące brawa 

są dla nich nagrodą za wspaniałe widowisko. Na młodych widzach spore wrażenie 

zrobiła również baśniowa scenografia i stroje w wykonaniu Anny Bajer, 

Kamili Sylwiak i Izabeli Kalejty oraz muzyka Wojciecha Stefańca. 

Tomasz Włodkowski 

W widowisku wystąpili: 

- Sułtan - Leszek Kuliński, 

- Szeherezada- Kamila Salwiak, 

- Kaci- Marcin Świder, Witold Stech, Janusz Kramek, 

- Harem-Ewa Szpilarewicz, Straż Gminna (Katarzyna Kalinowska, Dorota 

Miedzińska ,Aneta Łuczak, Marta Bejmert, Matyna Chmura, Agnieszka Pierakiewicz), 

Urząd Gminy Kobylnica (Ewelina Makar, Anna Żurawska, Paulina 

Różycka),pracownice Gminnego Centrum Kultury i Promocji w Kobylnicy 

(Agnieszka Iglewska, Urszula Dudek, Joanna Kalinowska, Monika Stolarczyk) 

grupa teatralna Gminnego Centrum Kultury i Promocji w Kobylnicy i inni, 

- Wezyr- Dariusz Wieczorek, 

- Miotacz ognia- Adrian Paschylk, 

- Sindbad- Grzegorz Jopek, 

- Marynarze- grupa teatralna Gminnego Centrum Kultury i Promocji w Kobylnicy, 

Paulina Korsak, 

- Księżniczka- Izabela Jaromij, 

- Małpolud-Marcin Czereś, 

- Ptak- Dariusz Narloch, 

- Alibaba- Izabela Kalejta, 

- Brat Alibaby- Dorota Gelecińska, 

- Gospodyni – Żaneta Jaworska, 

- Dowódca żandarmów- Elżbieta Czarnuch, 

- Żandarmi- Krystian Hoppe, Łukasz Taczała, Mateusz Berg, 

- Herszt rozbójników- Tomasz Włodkowski, 

- Czterdziestu rozbójników- klub seniora Gminnego Centrum Kultury i Promocji 

w Kobylnicy oraz Teresa Wieczorek, 

- Alladyn- Emil Górzyński, 

- Jasmina- Aleksandra Serafin, 

- Czarnoksiężnik Jaraf- Anna Bajer, 

- Dżin- Bogdan Łuszczyński, 

Oświetlenie- Tadeusz Balik 

Nagłośnienie- Mariusz Brokos 

9 czerwca 201 2 r. U NASZYCH SĄSIADÓW 

9

1 0 KASZUBSKO-POMORSKI SŁUPSK 


Na brzegu stały smutne żony marynarzy, 

które ukradkiem ocierały 

łzy, ale dzielnie uśmiechały się do 

stojących na pokładzie mężów i gestami 

usiłowały dodać im i sobie otuchy, 

tak bardzo potrzebnej w czasie 

długiej rozłąki. Tu i ówdzie zapłakało 

jakieś dziecko, ktoś zaśmiał się, sypnął 

garścią zupełnie nikomu niepotrzebnych 

rad… Ot, zupełnie zwyczajne 

wyjście statku z portu, jakich codziennie 

tysiące odbywają się 

w tysiącach nadmorskich miast. 

W tłumie kobiet na brzegu stała samotna 

dziewczyna o płowych warkoczach 

i niebieskich jak niebo oczach. 

Była to Maryjka – córka portowego 

pilota. Na pokładzie znajdował się jej 

narzeczony, któremu przed tygodniem 

przyrzekła wiernie czekać na 

jego powrót z rejsu. Zaręczynowy 

pierścionek z bursztynowym oczkiem 

lśnił na jej paluszku żółtym blaskiem. 

Maryjka pocierała go nerwowo, a setki 

myśli kłębiły się jej w głowie. Oto 

na pokładzie znajdował się mężczyzna, 

który za kilka miesięcy stanie się 

jej mężem. Jeszcze nie opuścił portu, 

a ona już odczuwała gorycz tęsknoty 

i samotności. W pamięci miała niemiłe 

słowa ojca, któremu wybranek córki 

do gustu nie przypadł. Uznawał go 

za lekkoducha i człowieka nie panującego 

nad emocjami. Maryjka nie 

potrafiła zrozumieć, dlaczego ojciec 

jej narzeczonego nie lubi. Na szczęście 

na zaręczyny zezwolił i życzył 

młodym szczęścia. O tym wszystkim 

rozmyślała Maryjka, stojąc na brzegu 

w tłumie zdenerwowanych, rozkrzyczanych 

kobiet. 

Wreszcie podniesiono kotwicę, 

a wielkie żagle załopotały radośnie, 

szykując się do kolejnej wędrówki 

przez Bałtyk, Morze Północne w daleki, 

daleki świat… Statek wolniutko 

ruszył przed siebie. Stojącym na 

brzegu wydawał się coraz mniejszy 

i mniejszy, aż wreszcie zniknął z pola 

widzenia. Kobiety wycierały łzy odwracając 

się, pośpiesznie wracały do 

wioski. Maryjka nie potrafiła pohamować 

łez. Nie spieszyła do domu, 

poszła posiedzieć w samotności na 

wydmach. Nikogo tam nie było, więc 

mogła się do woli wypłakać, nie odpowiadając 

na niczyje pytania. Wielka 

żałość ogarnęła dziewczynę. Nigdy 

wcześniej nie przypuszczała, że 

tęsknota jest tak wielkim cierpieniem. 

Wspominała ostatni piękny tydzień, 

gdy oboje tak bardzo byli 

szczęśliwi. Teraz ogarnął ją strach 

o narzeczonego, zastanawiała się, czy 

aby wróci z tego rejsu. Tak ją te smutne 

myśli zadręczyły, a płacz umęczył, 

że zasnęła. 

*** 

Na wydmach było cichutko, tylko 

wiatr buczał w zaroślach, zaś szum 

morza monotonnie szeptał swoje 

opowieści. Dziewczyna spała kamiennym 

snem. Nie wiadomo jak 

długo to trwało. Na wydmach zrobiło 

się dotkliwie zimno, niebo stało się 

zupełnie czarne, a ziemię oświetlał 

zimny blask księżyca. Dziewczyna 

nagle zerwała się na równe nogi, poczuła 

bowiem na głowie dotyk czyjejś 

ręki. Natychmiast oprzytomniała 

z sennego omamienia i zobaczyła 

przed sobą piękną, wysoką kobietę. 

Na głowie miała świecącą żółtym 

światłem koronę z bursztynów, jej 

strojna suknia mieniła się miodowym, 

ciepłym blaskiem. Piękna pani 

zdjęła z szyi sznur najpiękniejszych 

paciorków z bursztynu. Podniosła 

bajeczny sznur bursztynów do góry 

i wyciągnęła rękę w stronę zdumionej 

Maryjki, której znowu ciekły po 

twarzy łzy: 

- Nie bój się i nie płacz, dziecko! Jestem 

Bursztynową Wróżką, moje królestwo 

to morze i plaża. Osładzam ludziom 

strach przed sztormami, przynosząc 

im bursztyny, złote kamienie 

morza. Wzruszyłaś mnie, dziecko, 

swoimi rzewnymi łzami… Niełatwy 

przed tobą los, jeszcze nie raz gorzko 

zapłaczesz i będziesz ogromnie cierpieć, 

ale w końcu przyjdzie do ciebie 

szczęście. Weź z moich rąk te bursztynowe 

korale i nigdy się z nimi nie 

rozstawaj, a kiedy uznasz, że jesteś 

szczęśliwa, oddaj je innej zapłakanej 

kobiecie. One sprowadzają spokój 

i pomyślność. 

Maryjka przecierała oczy, sądząc, 

że nadal śni. Ale Bursztynowa Wróżka 

stała przy niej i przyglądała się 

zapłakanej dziewczynie z życzliwym 

uśmiechem. Podniosła korale do 

oczu, zachwyciła się ich pięknem, 

a po chwili podniosła głowę, by podziękować 

za dar. Bursztynowej 

Wróżki już jednak nie było, tylko 

wiatr szeleścił w zaroślach, a morze 

monotonnie śpiewało swoje odwieczne 

pieśni. 

- Eee..., przyśniło mi się – powiedziała 

Maryjka sama do siebie. 

Ale bursztynowy naszyjnik nie był 

snem, pysznił się w jej dłoniach żółtymi 

kolorami miodu. 

Maryjka uspokoiła się, mocniej ścisnęła 

w dłoni korale i ruszyła w powrotną 

drogę do domu. 

Wydawało się jej, że bursztyny 

grzeją jej dłonie. Im mocniej je ściskała, 

tym mocniej grzały, dając poczucie 

spokoju i radości. Weszła do 

domu z takim uśmiechem na twarzy, 

że zaintrygowani rodzice zapytali 

o powód radości. Maryjka siadła za 

stołem i opowiedziała o spotkaniu 

z Bursztynową Wróżką. Zadumał się 

ojciec i powiedział: 

- Bardzo rzadko Bursztynowa 

Wróżka pokazuje się ludziom, spotkał 

cię, córko, wielki zaszczyt. Zaufaj ko- 

Pomorskie bajki 

Bursztynowa wróżka 

W porcie był wielki ruch i rejwach, bo do dalekiej podróży 

szykował się piękny żaglowiec, chluba najbogatszego armatora. 

Rozpięte żagle łopotały na wietrze jak uwięzione ptaki, 

które lada chwila wzbiją się w górę i poszybują w nieznane. 

Na pokładzie kręcili się podekscytowani marynarze. Myśleli 

już o rozpoczynającym się rejsie, ale jeszcze przy burtach 

trzymała ich więź z rodziną pozostawioną na brzegu. 

ralom i czekaj na przeznaczone ci 

szczęście! 

Maryjka schowała korale głęboko 

w skrzyni. Wyciągała je jedynie w niedzielę, 

gdy cała rodzina odświętnie 

wystrojona wędrowała na mszę do 

kościoła. Piękne, miodowe kulki ściągały 

wszystkie promienie słoneczne 

i ludzkie spojrzenia. 

Mijały miesiące. Maryjka tęskniła 

za narzeczonym, a młody marynarz 

jakby się tą tęsknotą wcale nie przejmował. 

Przychodziły od niego listy 

z coraz dalszych portów, ale nigdy nie 

było w nich ani słowa miłości, tęsknoty, 

marzenia o wspólnym życiu. Od 

powracających marynarzy rodzina 

portowego pilota dowiadywała się, że 

narzeczony Maryjki jest człowiekiem 

porywczym i nieprzyjemnym. Nie 

przepadano za nim, bo we wszelkich 

dyskusjach musiał mieć ostatnie słowo, 

a poglądy inne niż własne złośliwie 

wyśmiewał. Maryjka słyszała, jak 

ojciec rozmawiał z marynarzami i ganił 

postępowanie przyszłego zięcia. 

Bardzo ją te niepochlebne opowieści 

bolały. Czekała z niepokojem na listy, 

szukając w nich zaprzeczenia marynarskich 

opinii. A listy przychodziły 

coraz rzadziej i rzadziej. Aż wreszcie 

narzeczony przestał pisać. Po kilku 

miesiącach, pewnego dnia portowy 

pilot przyniósł do domu wiadomość, 

że piękny żaglowiec kończy rejs i następnego 

ranka zarzuci kotwicę 

w macierzystym porcie. Maryjka nie 

mogła się ranka doczekać. Już o świcie 

biegała podekscytowana po całej 

chałupie. Ciągle coś przestawiała, 

przesuwała. Zmieniała spódnice, 

przymierzała bluzki. Kręciła się 

i wierciła, a kiedy zabuczała syrena 

portowa, wyjęła ze skrzyni bursztynowe 

korale, uśmiechnęła się do nich 

w lustrze i wybiegła z domu. Na nabrzeżu 

pełno już było ludzi. Krzyki 

dzieci mieszały się z nawoływaniami 

kobiet.Tłum przemieszczał się niespokojnie, 

czekając na przybicie statku 

do kei. Wreszcie rzucono cumy 

i marynarze, jeden po drugim, zaczęli 

schodzić po trapie. Przygarniali do 

piersi łkające żony, podnosili pod niebo 

dzieciaki, które podczas rejsu 

ogromnie się zmieniły. Maryjka 

z uczuciem wielkiego niepokoju stała 

z boku i przyglądała się scenom powi- 

tań, które przez wiele miesięcy oglądała 

w snach. Coś ją trzymało za gardło, 

łzy same do oczu się pchały. Mijały 

ją kobiety, jedna za drugą… 

- A gdzie twój? – pytały. 

- Jeszcze nie zszedł! – odpowiadała 

Maryjka. 

Tłum rzedniał, coraz mniej osób 

było na nabrzeżu. Wreszcie ze statku 

zszedł kapitan. Zobaczył Maryjkę 

i ciężkie westchnienie wyrwało mu 

się z piersi: 

- Chodź tutaj, dziecko! – powiedział. 

– Dla ciebie ten dzień nie będzie 

szczęśliwy! Twój narzeczony został 

daleko na południu Afryki. Wdał się 

w portowej tawernie w bójkę z tubylcami 

i stracił życie. Pochowano go na 

tamtejszym cmentarzu, tak jak na 

marynarza przystało… Nie płacz, 

dziecko! Niczego już się nie da zmienić! 

Maryjka rozszlochała się na cały 

port. Nie mogła zrozumieć, dlaczego 

właśnie ją spotkało tak wielkie nieszczęście. 

Kapitan poklepał ją po ramieniu 

i odszedł. 

- Bursztynowa Wróżka mnie oszukała… 

– łkała dziewczyna. – …te korale 

sprowadziły na mnie tragedię… 

Zdjęła korale z szyi i pognała na 

wydmy. Chciała wygarnąć Bursztynowej 

Wróżce, co o niej myśli. Biegała 

po plaży to w jedną to w drugą stronę, 

ale wróżka się nie pojawiła. Zmęczona 

przysiadła na kamieniu, a wtedy 

usłyszała cichy, spokojny szept: 

- Kto korale bursztynowe nosi, tego 

szczęście nie ominie… 

- Bursztynowa Wróżko, oszukałaś 

mnie! – wykrzyczała Maryjka, ale odpowiedział 

jej tylko spokojny, cichy 

szept: 

- Kto korale bursztynowe nosi, tego 

szczęście nie ominie… Kto korale 

bursztynowe nosi, tego szczęście nie 

ominie… 

Zastanowiła się Maryjka nad szeptu 

sensem i nie przyzywała więcej 

Bursztynowej Wróżki. Przyszła zgnębiona 

do domu i opowiedziała rodzicom 

o rozmowie z kapitanem 

i o dziwnych szeptach na wydmach. 

Ojciec nie wydawał się zdziwiony relacjami 

córki. Co więcej zdawał się 

być z takiego obrotu sprawy zadowolony. 

Zgnębiona Maryjka poszła spać, 

a następnego dnia założyła czarny 

żałobny strój. Przestała wychodzić 

z domu, nie rozmawiała z koleżankami. 

Smutna i nieobecna duchem wykonywała 

sumiennie wszystkie obowiązki 

domowe, prawie się nie odzywając. 

Czas jednak goi duchowe rany. Maryjka 

także przestała pewnego dnia 

płakać. To był akurat środek zimy, gdy 

na Bałtyku szaleją sztormy. A tego roku 

były one szczególnie silne. Pilot portowy 

coraz więcej miał pracy. Ruszał na 

morze z ratownikami, wprowadzał zagrożone 

jednostki do portu. Pewnego 

dnia kapitan portu zaproponował mu 

pomocnika i tak pojawił się nowy pilot. 

Był to bardzo małomówny, wielki 

mężczyzna, którego siłę podziwiali ratownicy. 

Podczas akcji ratowniczych 

zawsze podejmował rozważne decyzje 

i nigdy własnego zdania nikomu nie 

narzucał. Już po kilku tygodniach zaskarbił 

sobie życzliwość wszystkich ratowników. 

Szczególnie przypadł do 

serca ojcu Maryjki. Zdarzało się, że 

w domu stary pilot zwierzał się żonie, 

gdy córki w pobliżu nie było: 

- Chciałbym mieć takiego syna albo 

zięcia…. 

Żona kiwała głową i mówiła: 

- Serca do miłości nie zmusisz… 

Młody, milczący pilot cieszył się coraz 

większym szacunkiem ludzi morza. 

Coraz łaskawiej spoglądały na 

niego miejscowe panny. Na sobotnie 

tańce stroiły się dla niego w najpiękniejsze 

bluzki i migocące korale. Ale 

młody pilot tylko uprzejmie się 

uśmiechał i… milczał. 

Zima tego roku przyniosła śnieżne 

zamiecie, wichury i srogi mróz. 

Sztormy unosiły Bałtyk do góry i z rykiem 

fal rzucały na plażę. Szaleństwo 

wody, fal i wiatru zdawało się nie mieć 

końca. Wszyscy z utęsknieniem czekali 

wiosny, bo wtedy morze nareszcie 

cichło. Ale tego roku i wiosna była 

straszna. Niejeden raz brzmiała 

w porcie syrena wzywająca ratowników 

na pomoc. Niejeden raz morze 

wyciągało mężczyzn z ciepłych domów, 

zmuszając ich do wielkiego wysiłku 

w zimnie i deszczu 

Pewnej nocy potężne fale wdarły 

się do dzielnicy przyportowej i zniosły 

na plażę kilka rybackich domków. 

Strach padł na wszystkich mieszkańców, 

bo takiej fali nigdy tu nie widzieli. 

Następna wysoka fala wdarła się 

na przybrzeżne wzgórze i zrujnowała 

stojące tam domy. Mężczyźni błyskawicznie 

pakowali dobytek i łodziami 

zwozili swoje dzieci i żony do położonego 

najwyżej domostwa. Łódź za łodzią 

wiozły ludzi, zwierzęta, toboły 

z pierzynami. Kiedy już się wydawało, 

że wszyscy są w bezpiecznym miejscu, 

woda znowu zaczęła się podnosić. 

Bezpieczne miejsce z wolna zamieniało 

się w coraz większą kałużę. 

Znowu ładowano dobytek do łodzi 

i przewożono go do kościelnej kaplicy, 

która górowała nad miejscowością. 

Kościół miał mocne mury i był bardzo, 

bardzo daleko od morza. Maryjka pomagała 

mężczyznom przez całą noc. 

Nad ranem, gdy się znalazła w kościele, 

zaczęła szukać babci i matki, 

ale nie znalazła obu kobiet. Nagle 

gdzieś z oddali ktoś w kościele usłyszał 

wołanie o pomoc. Teraz i Maryjka 

je usłyszała. To był głos jej zrozpaczonej 

matki. Dziewczyna skamieniała 

z przerażenia. Łzy strumieniem popłynęły 

jej z oczu. Błyskawicznie odszukała 

ojca. Stary pilot nerwowo 

i bezradnie zaczął krążyć po kościele. 

Jego łódź dawno zginęła pod wodą. 

Nagle zatrzymał się i z niedowierzaniem 

stanął na progu kościoła. Ku 

jego domowi podążał na łodzi samotny 

żeglarz. Po chwili widać było, że 

zabiera do łodzi dwie kobiety. Ledwo 

odepchnął się wiosłem od muru, gdy 

morze wdarło się do domu. Wyrwało 

drzwi, wyszarpało schody i z rykiem 

je gdzieś poniosło. Na szczęście silny 

żeglarz zdążył uciec przed rozszalałymi 

falami. Kiedy matka i babcia 

znalazły się w kościele, Maryjka 

przypadła do ich wybawcy i obsypała 

go pocałunkami. Młody pilot bardzo 

się zarumienił i powiedział tylko jedno 

słowo: 

- Zdążyłem! 

Kiedy po kilku dniach woda zaczęła 

opadać, port przedstawiał obraz nędzy 

i rozpaczy. Straty były ogromne. 

Ale ludzie, jak to ludzie… Gdy tylko 

wiosenne słońce osuszyło ziemię, 

znowu zaczęli stawiać domy, wierząc, 

że straszny sztorm się nigdy więcej 

nie powtórzy. 

W kościele dano na zapowiedzi. 

Maryjka miała za miesiąc zostać żoną 

młodego pilota. Wreszcie nadszedł 

ten niezwykły dzień. Dumny, stary pilot 

prowadził do ołtarza strojną pannę 

młodą, na której piersiach dumnie 

błyszczały miodowe, bursztynowe 

korale – dar wróżki. Po weselnej uroczystości 

Maryjka zaprowadziła męża 

tam, gdzie rozmawiała z Bursztynową 

Wróżką. Było tak pięknie i cicho, że 

gwiazdy spokojnie przeglądały się 

w nieruchomym lustrze wody. Nagle 

zaszeleściły zarośla, a do szczęśliwych 

małżonków dotarł cichy szept: 

- Kto nosi złote kamienie morza, 

tego nigdy szczęście nie opuści… – 

Kto nosi złote kamienie morza, tego 

nigdy szczęście nie opuści… 

- Dziękuję ci, kochana wróżko, za 

moje wielkie szczęście i miłość – zawołała 

Maryjka. – Jutro oddam bursztyny 

następnej kobiecie! Tak jak mi 

uczynić nakazałaś! Odpowiedział jej 

tylko szum wiatru: 

- Kto nosi złote kamienie morza, 

tego nigdy szczęście nie opuści… 

Jolanta Nitkowska-Węglarz

Nazywam się Zenon Klemenczak, 

urodziłem się 7 września 

1930 roku w Szamotułach 

przy ulicy Szerokiej 4, w rodzinie 

czeladnika masarniczego Ignacego 

Klemenczaka i jego żony Marianny 

z domu Pospiesznej. Ociec mój dochował 

się siedmioro potomstwa. 

W tamtym okresie rodziny były 

liczne, bo rodziło się dużo dzieci. 

Ojciec w Szamotułach pracował 

u wielu majstrów. Miał w charakterze 

żyłkę społecznikowską, 

gdyż działał w Związku Zawodowym 

Uczni i Czeladników. Z tego 

powodu nie miał łatwego życia, 

gdyż był nielubiany wśród mistrzów. 

To swoje zamiłowanie do 

pracy społecznej realizował również 

w Ochotniczej Straży Pożarnej 

w Szamotułach. 

*** 

Mój ojciec Ignacy nie był rodowitym 

szamotulaninem. Urodził się 

we wsi Kobylniki koło Grodziska 

Wielkopolskiego, w dniu 28 stycznia 

1898 roku, w rodzinie rolniczej 

Walentego i Katarzyny. 

Ignacy Klemenczak. 

Do szkoły chodził w rodzinnych 

Kobylnikach. Po jej skończeniu, 

poszedł do Grodziska po naukę zawodu 

i tam wyuczył się na rzeźnika-masarza. 

Został wyzwolony 

i stał się czeladnikiem w wieku 17 

lat. Podjął pracę w Grodzisku jako 

czeladnik masarniczy, potem pracował 

w Poznaniu, aż w końcu trafił 

do Berlina, gdzie pracował, jako 

robotnik, w fabryce konserw. 

Będąc obywatelem Zaboru Pruskiego, 

a zatem poddanym państwa 

pruskiego, w okresie I wojny 

światowej, został powołany do armii 

niemieckiej, do Wehrmachtu, 

w szeregach którego walczył na 

froncie niemiecko-francuskim. 

Zanim wyruszył na wojnę został 

skierowany do koszar w miejscowościach: 

najpierw Moabit, a potem 

Wittebosk. Tam służył w jed- 

Ignacy Klemenczak z żoną Marianną. 

nostce artyleryjskiej, po czym 

otrzymał przydział na front. Trafił 

na linię frontową pod miejscowością 

Altkirch koło Muhlan - przy 

granicy szwajcarskiej. 

Potem, w połowie 1917 roku, 

otrzymał nowy przydział do dywizji 

artylerii lekkiej, dowodzonej przez 

jednego z synów cesarza niemieckiego. 

Tam przebywał około roku. 

Następnie trafił w rejon Laon 

w lipcu następnego roku i pozostał 

tam do października. 

Tutaj zmogła go ciężka choroba. 

Trafił do wojskowego szpitala polowego. 

Po zaleczeniu choroby, 

w grudniu, otrzymał urlop i wyjechał 

do rodzinnego domu w Kobylnikach. 

Jednak choroba nie ustępowała. 

Polski lekarz wystawił mu dalsze 

zwolnienie. Wtedy udał się na dalsze 

leczenie do szpitala wojskowego 

w Wolsztynie. 

Tam doczekał rewolucji berlińskiej. 

W grudniu 1918 roku został wypisany 

ze szpitala. Za namową kolegów, 

którzy mu mówili: - Ignac, ty 

z całym tym swoim rynsztunkiem 

i z bronią możesz się nam w powstaniu 

przydać. Zatem posłuchał 

kolegów i nie powrócił do niemieckiej 

jednostki, a pozostał w Grodzisku. 

Wtedy panował, w niemieckiej 

armii, straszny bałagan, dlatego 

Ignacy Klemenczak z całym wyposażeniem: 

plecakiem, karabinem 

i amunicją pojechał do domu do 

Kobylnik. 

*** 

W burzliwych, pierwszych miesiącach 

okresu powojennego, gdy 

Ignacy Klemenczak powrócił do 

jako takiego zdrowia, nie pozostał 

bierny na bieg wydarzeń. Przystąpił 

do Rady Robotniczej i Żołnierskiej. 

Z jej polecenia brał udział 

w rozbrajaniu powracających 

z frontu Niemców, odbierał im 

broń i przekazywał do magazynu, 

który mieścił się w miejscowym ratuszu. 

W Radzie w większości byli 

Polacy z Ignacem razem byli jego 

koledzy: krawiec Knoll, marynarz 

Janusz z Kobylnik i Jarosz. 

Już 28 grudnia 1918 roku, fala 

powstania wielkopolskiego dotarła 

do Grodziska. Rada Robotniczo- 

Żołnierska, do której należał 20letni 

Ignacy Klemenczak, przekształciła 

się w dowództwo powstańcze 

i ogłosiła wezwanie do 

powstania. Do walki z Niemcami 

zaczęła się garnąć duża ilość Polaków, 

których Ignacy uzbrajał ich 

w broń, wcześniej przez niego zarekwirowaną. 

9 czerwca 201 2 r. HISTORIA 

11 

Ojciec i syn (1) 

Wysłuchałem niezwykłej opowieści. Opowiadającym był płk 

Zenon Klemenczak. Tematem było życie ojca i syna – Ignacego 

i Zenona Klemenczaków. W tej typowej, a przy tym niezwykłej 

opowieści przedstawione są koleje losu polskiej rodziny. 

Losy, którymi można by obdzielić wielu innych, szczególnie 

tych, którzy przeżyli okres międzywojenny, okupację 

i po II wojnie światowej udali się w tułaczkę na nowe ziemie, 

po nadzieję na lepsze życie, po awans społeczny i cywilizacyjny. 

Przeczytajcie. Zapraszam do lektury. Warto. 

Ignacy został dowódcą 25. osobowego 

oddziału powstańczego. 

Rozkaz wydał mu jego przełożony 

krawiec Knoll. Do zadań grupy 

Klemenczaka należało: obrona 

ludności w mieście i pobliskich 

wsiach oraz zadanie dalszego rekwirowania 

broni, sprzętu wojskowego, 

umundurowania i inwentarza 

– głównie koni, od Niemców, 

a przede wszystkim od kolonistów 

wojskowych i właścicieli majątków. 

Do pomocy w dowodzeniu 

i organizowaniu grupy przydzielono 

Ignacemu Tadeusza Frankowskiego 

syna nauczyciela ze Zdroju 

i młodego Piosika z Ptaszkowa. 

Największy sukces grupa dowodzona 

przez Ignacego Klemenczaka 

odniosła w dniu 30 grudnia 

1918 roku pod miejscowością Jabłonowo 

- 17 km od Grodziska, 

gdzie w oddział zbrojny organizowali 

koloniści niemieccy. Przy 

udziale miejscowych Polaków, którzy 

poinformowali powstańców 

o spodziewanym ataku kolonistów, 

uprzedzono uderzenie wroga 

i przygotowano zasadzkę, po czym 

rozbrojono Niemców. Polscy powstańcy 

zdobyli znaczną ilość broni 

i umocnili swoją pozycję przydzielając 

polskim ochotnikom do 

powstania swoja zdobycz. 

Formowane polskie oddziały powstańcze 

wzięły później udział 

w zgrupowaniu większego oddziału 

powstańczego pod dowództwem 

ppor. Stanisława Siudy, odnosząc 

zwycięstwa nad większymi siłami 

Niemieckimi, w okolicy miejscowości 

Rakoniewice i Rostarzewo. 

*** 

Jak wiemy z historii Powstanie 

Wielkopolskie zakończyło się sukcesem 

militarnym. Po nim przystąpiono 

do organizowania regularnych 

wojsk polskich. Wczorajsi powstańcy 

stawali się żołnierzami 

Wojska Polskiego. 


Ignacy Klemenczak trafił do 

kompanii ciężkich karabinów maszynowych 

2. batalionu 2. Pułku 

w Pniewach, dowodzonego przez 

ppor. Thomasa. Dowództwo batalionu 

znajdowało się w Sierakowie. 

Tu otrzymał stanowisko podoficera 

żywnościowego, a mówiąc prościej 

był starszym kucharzem batalionu 

i zaopatrzeniowcem. 

Uczestniczył m.in. w działaniach 

zbrojnych pod Zatumiem, Chorzempowem, 

Kobylarnią w Puszczy 

Nadnoteckiej. 

W ramach I Dywizji Wielkopolskiej 

brał udział w działaniach na 

tzw. froncie wschodnim w miesią- 

Rodzina Ignacego Klemenczaka. Od lewej: Janina, Władysław, żona Marianna, Maria, 

ojciec Ignacy, Jan, Zenon i Bolesław. Brak Leokadii. Szamotuły 1944 rok. 

cach wrzesień – listopad 1919 

roku. Uczestniczył w bitwie nad 

Berezyną. 

Powrócił na Wielkopolskę i tutaj 

walczył w ramach batalionu zapasowego. 

W czasie tych działań organizował 

i realizował zadania 

wojsk taborowych, dostarczając 

walczącym żołnierzom racje żywnościowe 

na stanowiska ogniowe. 

Niejednokrotnie sam musiał walczyć 

zbrojnie z żołnierzami wroga 

– zwiadowcami, którzy operowali 

na tyłach polskich oddziałów. 

Uczestniczył w walkach w rejonie 

Sierakowa i Międzychodu, by 

w końcu trafić do miejsca stałej 

dyslokacji we Wronkach, a potem 

w Szamotułach. 

Tutaj pracował w szpitalu wojskowym 

i tam zapoznał się z Jadwigą 

Badzińską swoją pierwszą żoną. 

Niebawem, w dniu 1 kwietnia 

1920 roku, został zdemobilizowany 

i w Szamotułach pozostał. 

*** 

W roku 1920 Ignacy i Jadwiga 

pobrali się. Ślub odbył się w Szamotułach. 

Mieli czworo dzieci: Leokadia 

(1920r.), Jan (1922r.), Maria 

(1925r.) i Bolesław (1927r.). 

Byli z sobą siedem lat. Ojciec zarabiał 

wykonując swój masarniczy 

fach. Pracował w miejscowych 

rzeźniach, najdłużej w masarni 

u Żyda Balma. Był odpowiedzialny 

za rozbieranie tuszy wieprzowej 

lub wołowej. Poza pracą w masarniach, 

handlował bydłem i trzodą. 

Skupował zwierzynę rzeźną od 

okolicznych rolników i sprzedawał 

w Warszawie. 

Jadwiga, jego żona, wychowywała 

dzieci. 

Niestety, przedwcześnie zmarła. 

Ojciec pozostał sam z czwórką małych 

dzieci. Był młody, nie miał 

jeszcze 40 lat. Musiał mieć kobietę 

do wychowania małych dzieci, dlatego 

szukał kandydatki na żonę – 

przede wszystkim matki dla swoich 

dzieci. 

I znalazł. Moją mamę Mariannę 

Pospieszną. Znalazł ją w miejscowości 

Gaj Mały odległą o trzy kilometry 

od Szamotuł. 

Mama pochodziła właściwie 

z miasteczka Ostroróg, z tego samego, 

z którego wywodził się Jan 

Ostroróg, lecz pracowała w pałacu 

w Gaju Małym, jako służąca u hrabiego 

Raczyńskiego. 

Ojciec poznał mamę dzięki temu, 

że jeździł po wsiach. Albo w celu 

skupu bydła i trzody, albo w celu 

wyrobu wędlin. 

Narzeczeni nie czekali długo, bo 

już w 1928 roku moja mama wyszła 

za mąż za mojego tatę - Ignacego 

Klemenczaka. 

*** 

Po ślubie mama przeniosła się do 

męża do Szamotuł do mieszkania 

przy ulicy Szerokiej 4. Ojciec miał 

na własność, wykupioną od niemieckiego 

Żyda, czwartą część 

domu. I tam zamieszkali razem 

z czwórką ojcowskich dzieci. 

Przy ulicy Szerokiej 4 mieszkaliśmy 

do wybuchu II wojny światowej 

i w czasie okupacji. 

W tym czasie moim rodzicom 

urodziła się trójka dzieci: Władysław 

(1929r.), Zenon - czyli ja 

(1930r.) i Janina (1933r.) 

1 września 1939 roku Ignacy 

Klemenczak organizował w Szamotułach 

obronę cywilną w oparciu 

o Ochotniczą Straż Pożarną. 

Wojnę spędził w Szamotułach. 

W okresie okupacji, pracował 

w Rzeźni Miejskiej. Był „niespokojnym 

duchem” - krzewił patriotyzm 

i wiarę w zwycięstwo. Organizował 

wsparcie i pomoc potrzebującym 

rodakom. Współuczestniczył w organizacji 

małego sabotażu. W historii 

Szamotuł zapisał się <strong>złoty</strong>mi 

głoskami, bowiem ocalił historyczne, 

szamotulskie dzwony. Ukrył je 

przed władzami okupacyjnym, a po 

wyzwoleniu w 1945 roku, przekazać 

miejscowej władzy. 

Za ten czyn otrzymał specjalne 

pismo, w którym m.in. napisano: 

Niniejszym poświadczamy, że 

druh Klemenczak Ignacy będąc 

strażakiem w czasie okupacji był 

czynnikiem uratowania dzwonów 

historycznych Straży Pożarnej 

w Szamotułach ufundowanego 

przez P. J. Radziszewskiego R. S. 

Poznań z roku 1 724. Poza tym uratował 

dzwon z żydowskiej synagogi 

przy spaleniu tejże… a dzwony te 

przekazaliśmy do Kolegiaty w Szamotułach 

celem przelania na 

dzwon św. Floriana.” 

Ignacy Klemenczak tak wspominał 

o tym fakcie po latach: 

Ignacy Klemenczak w okresie lat 

trzydziestych XX w. 

„W porozumieniu z kolegą Ludwikiem 

Koniecznym, również 

pracownikiem rzeźni, wykradliśmy 

dwa dzwony okupantowi ze składnicy. 

Były one przeznaczone do 

wywozy celem przetopienia na 

materiały zbrojeniowe. Pierwszy to 

historyczny dzwon straży pożarnej 

w Szamotułach… Drugi wykradziony 

dzwon pochodził z Synagogi 

Szamotulskiej. Dzwony powyższe 

po wyzwoleniu przekazaliśmy 

miejscowej władzy.” 

W czasie okupacji z innymi strażakami 

prowadził nasłuch radiowy. 

Jednocześnie do sierpnia 1945 

roku kontynuował swoją, dozwoloną 

przez okupanta działalność 

w pożarnictwie. 

*** 

Po wojnie w 1945 roku, gdy do 

Szamotuł wkroczyli Rosjanie Ojciec 

pozostał przy swoim fachu. 

Zabijał bydło i trzodę rzeźną, rozprawiał 

i wyrabiał wędliny. Jednak 

Rosjanie nie płacili, jak poprzedni 

pracodawcy - pieniędzmi, a tylko, 

mięsem i wędlinami albo spirytusem. 

Nadwyżki „zapłaty” ojciec 

odstawiał do miejscowych restauracji 

– otrzymując pieniądze. Jednak, 

takie życie było coraz cięższe 

i niepewne. 

Wtedy dużo się mówiło o „eldorado” 

na Zachodzie, czyli o Ziemiach 

Odzyskanych. Krążyły 

barwne opowieści o nadmiarze 

mieszkań, ziemi i pracy. 

Wielu mieszkańców Szamotuł 

pojechało w tamte strony. Przychodziły 

pozytywne informacje od 

tych, którym się powiodło. 

Ojciec postanowił skorzystać 

W ten sposób już w 1945 roku 

wyjechaliśmy na Ziemie Odzyskane, 

do Słupska. (cdn.). 

Wysłuchał i spisał 


Ignacy Klemenczak w rzeźni miejskie w Szamotułach 

w czasie okupacji.

1 2 DZIECIAKI SŁUPSZCZAKI 


Nadzieja powrotu 

Otóż nazywam się Igor Sysojew-Osiński i od września 2004 r. 

pracuję jako nauczyciel w Szkole Podstawowej Nr 9 w Słupsku. 

Jednak to, co pozwoliło mi na pełne ukształtowanie 

osobowości zawodowej, a zarazem umożliwiło spełnianie się 

w misji, jaką jest bycie nauczycielem, to praca w Szkole Filialnej 

w słupskim szpitalu, którą rozpocząłem w 2005 roku. 

Dziś jest zatem we mnie dwóch nauczycieli – szkoły szpitalnej 

oraz szkoły masowej. 

Zaczynając pisać ten artykuł, 

zastanawiałem się o kim tak 

naprawdę powinienem napisać. 

Może na pierwszy rzut oka to 

nielogiczne, dlatego już wyjaśniam. 

Z formalnego punktu widzenia 

oprócz ukończonych studiów 

magisterskich w 2003 roku na 

kierunku Wychowanie Muzyczne 

w Pomorskiej Akademii Pedagogicznej, 

dających podstawowe 

kwalifikacje merytoryczne 

i pedagogiczne, to co ukształtowało 

mnie pod względem merytorycznym, 

to także studia podyplomowe 

na kierunku Informatyka 

i Technika ukończone 

w 2007 r. na Politechnice Koszalińskiej, 

a także studia podyplomowe 

dla nauczycieli na kierunku 

Filologia Polska w Akademii 

Pomorskiej w 2010 r. 

Aby móc pracować w szkole 

przyszpitalnej, ukończyłem kurs 

kwalifikacyjny z zakresu Pedagogiki 

leczniczej w Gdańsku. 

Wszyscy pracownicy szkoły szpitalnej 

posiadają specjalistyczne 

kwalifikacje do pracy z określonymi 

grupami dzieci – ja ukończyłem 

kurs kwalifikacyjny 

z zakresu oligofrenopedagogiki 

w Centrum Edukacji „Technik” 

w Słupsku, który umożliwił mi 

skuteczniejsze nauczanie dzieci 

i młodzieży upośledzonych umysłowo, 

niedostosowanych społecznie 

lub opóźnionych. Kurs 

ten ukończyłem, ponieważ praca 

nauczyciela jako pedagoga 

w szpitalu opiera się na jego 

wiedzy, osobowości, pomysłowości, 

wewnętrznym cieple, empatii. 

Nie każdy jest w stanie podjąć 

tę specyficzną pracę, nie każdy 

potrafi codziennie obcować 

z bólem, cierpieniem i umieraniem, 

a przy tym huśtawką emocjonalną 

młodych pacjentów. 

Jest to ciągłe poszukiwanie sposobów 

na uczynienie pobytu 

chorego dziecka w szpitalu jak 

najbliższym normalnemu życiu. 

Bezustanne staranie o przybliżenie 

pacjentom świata zewnętrznego, 

o umożliwienie im zdobywania 

wiedzy przy możliwie minimalnym 

wysiłku. Wśród wielu 

kursów, szkoleń i konferencji, 

które przewijają się przez cały 

okres mojej kariery zawodowej, 

szczególnie godnym uwagi jest 

również kurs doskonalący 

nt. „Skutecznych i konstruktywnych 

sposobów zapobiegania 

i niwelowania agresji w oparciu 

o poznawczo – behawioralne 

metody zmiany zachowań”. 

Zajęcia te zorganizowane były 

przez Centrum Metodyczne PomocyPsychologiczno-Pedagogicznej 

w Warszawie. Dzięki nim 

łatwiej jest mi wczuć się w za- 

chowania dzieci, redukować ich 

stresy i napięcia, a to jest nieodzownym 

elementem pracy nauczyciela 

w szkole szpitalnej. 

*** 

Chcąc przełamać lęki dzieci, 

swoją pracę zaczynam od rozmowy 

na temat ich zainteresowań, 

ulubionych lekcji, a także 

tego, co sprawia im trudność. 

Opowiadam im także o swojej 

pracy, dlaczego uczę przedmiotów 

artystycznych i dlaczego zostałem 

nauczycielem. Kiedy zyskuję 

przychylność uczniów, podaję 

im proponowany temat 

i bazując na ich doświadczeniach 

realizuję go. Nigdy nie zapominam 

o słabościach i utrudnieniu, 

jakim jest choroba u moich 

podopiecznych, dlatego 

zajęcia przeplatam rozrywką, 

zabawą i rozmowami. 

Zajęcia z przedmiotów artystycznych, 

których mam przyjemność 

nauczać, działają terapeutycznie 

na dzieci przebywające 

w szpitalu. Prowadząc 

lekcję muzyki staram się każdorazowo 

wprowadzić dzieci w fascynujący 

świat rytmów, instrumentów 

a także pokazać im, że 

wielcy kompozytorzy byli zwykłymi 

ludźmi. W tym celu wykorzystuję 

różne techniki multimedialne, 

m.in. fragmenty utworów, 

prezentacje. Dając im 

solidne podstawy teoretyczne, 

możliwość zabawy instrumentami 

muzycznymi oraz organizując 

chwile wysłuchania specjalnie 

wybranych utworów, umożliwiam 

im zabawę muzyką. Z kolei 

na lekcjach techniki omawiam 

z dziećmi tematy związane z życiem 

codziennym. Zajęcia praktyczne 

typu: przyszywanie guzików, 

wyszywanie, wykonywanie 

własnych gier planszowych itp., 

wpływają relaksująco i odprężająco. 

Dzieci w czasie wykonywania 

prac opowiadają o sobie zabawnych 

sytuacjach jakie im się 

przytrafiły, a także o lękach spowodowanych 

ich stanem zdro- 

wia. Dzięki takim informacjom 

łatwiej jest dobrać metody dalszej 

pracy, a także być wsparciem 

dla personelu szpitala 

w opiece nad chorymi dziećmi. 

*** 

Nauczyciele naszej szkoły, mając 

w swoim założeniu realizację 

określonego programu, rozpoznają 

wstępnie sytuację pedagogiczną 

oraz społeczną ucznia. 

Dzięki temu mogą zauważyć 

braki w wiadomościach i podjąć 

pracę zmierzającą do ich wyrównania 

(i to nie tylko z danej 

klasy, lecz powstałymi wcześniej). 

Takie postępowanie jest 

konkretnym przykładem wyrównania 

startu szkolnego ucznia 

w szpitalu, który po powrocie do 

szkoły macierzystej będzie mógł, 

bez dodatkowych wysiłków, 

sprostać obowiązkom szkolnym. 

Wyrównywanie startu jest 

możliwym dzięki małej liczbie 

uczniów w zespole i stosowania 

indywidualnego trybu pracy 

z każdym dzieckiem. Obecność 

nauczyciela w szpitalu często 

stanowi naturalny czynnik normujący 

zaburzony tok życia 

dziecka, wprowadza ład i rytm 

dnia codziennego, a co najważniejsze 

daje nadzieję powrotu 

dziecka do środowiska. Tę misję 

staram się spełniać wraz z koleżankami 

i kolegami z pracy. 

Igor Sysojew-Osiński 

nauczyciel muzyki i techniki 

w Szkole Filialnej SP nr 9 

w Słupsku 

N iektórzy 

Literacka podróż… 

są zdziwieni, że 

w miejscu takim jak szpital 

jest szkoła i chore dzieci się uczą. 

Ja, pozostali nauczyciele i rodzice, 

widzimy jak ważną rolę odgrywają 

zajęcia na oddziałach dziecięcych. 

Pozwalają zapomnieć 

o dolegliwościach, urazach, bólu 

i tęsknocie za domem i przyjaciółmi. 

Dla dziesięcioletniego Kuby 

i sześcioletniej Oli czas od posiłku 

do posiłku biegnie szybciej. Przy 

nauce i zabawie chwila powrotu 

do domu szybciej się zbliża. Czasami 

dzieci podczas zajęć, rozmawiają 

ze mną o swoich kłopotach, 

chorobach i wtedy pełnię rolę „terapeuty”. 

Wysłucham, pogłaszczę 

po głowie, pocieszę… Wspólnie 

z dzieckiem oswajamy strach 

przed chorobą i pobytem w szpitalu. 

Prowadzenie zajęć z małymi 

pacjentami różni się od pracy 

w szkole, gdzie znajdują się ławki 

i tablica. Na oddziałach mamy 

swoje pomieszczenia, w których 

prowadzimy zajęcia. Często stan 

zdrowia dziecka nie pozwala na 

jego poruszanie się, wtedy siadam 

przy łóżku małego pacjenta 

i prowadzę zajęcia. 

Moją pasją jest przyroda i biologia. 

Nawet w tak niecodziennym 

miejscu staram się rozwijać 

zainteresowanie otaczającą 

naturą, zapoznawać z tajemnicami 

roślin i zwierząt, procesami 

jakie zachodzą w środowisku. 

Oczywiście dobieram takie metody 

i formy pracy, aby nie obciążać 

za bardzo dzieci. Staram 

się aby zajęcia były ciekawe 

…po świecie Misia 

Uszatka, czyli akcja „Cała 

Polska czyta dzieciom” 

w szpitalu 

31 maja 2012 roku Szkoła Filialna Szkoły Podstawowej nr 9 

gościła wiceprezydenta Słupska – Andrzeja Kaczmarczyka. Pan 

Prezydent odwiedził hospitalizowanych uczniów na oddziale 

chirurgicznym dla dzieci i pediatrycznym. Po raz drugi włączył 

się też w akcję społeczną „Cała Polska czyta dzieciom”. 

Tym razem czytał maluchom na oddziale pediatrycznym 

książkę Czesława Janczarskiego „Miś Uszatek”. Mali pacjenci 

odwdzięczyli się lektorowi wręczając mu dinozaura własnoręcznie 

wykonanego przez nie na zajęciach świetlicowych. 

Katarzyna Wiłucka-Haczkowska 

koordynator Szkoły Filialnej SP nr 9 

nauczyciel klas I-III i j. polskiego w klasach IV-VI 

Obserwowanie przyrody ze 

szpitalnego łóżka 

„Ten tylko naprawdę poznać może wielkość i mądrość Stwórcy, 

kto usiłuje wyczytać Jego myśli w wielkiej księdze zwanej przyrodą.” 

(Justus Liebig) 

Jak co dzień wchodzę na korytarze słupskiego szpitala. Mijam 

pacjentów, pielęgniarki, lekarzy i dziesiątki osób, których 

ścieżki przywiodły w to miejsce. Kieruję się w stronę 

oddziałów dziecięcych: chirurgicznego dla dzieci i pediatrycznego. 

Tam jest moje miejsce pracy – ciekawej, wzruszającej 

i inspirującej. Jestem nauczycielką przyrody. 

i urozmaicam je grami, krzyżówkami, 

puzzlami. Często korzystam 

też z pomocy multimedialnych: 

filmów, programów multimedialnych 

i gier. Uczniowie 

mają też okazję poobserwować 

świat za pomocą przyrządów takich, 

jak mikroskop czy luneta 

oraz samodzielnie wykonać preparaty 

mikroskopowe. Do swojej 

pracy włączam też konkursy 

o tematyce ekologicznej, np. 

„Eko – świat” polegający na wykonaniu 

przedmiotu użytkowego 

z surowców wtórnych lub konkurs 

plastyczny dotyczący spożywania 

ryb wśród Polaków. 

Wprowadzam też formę projektu, 

metaplan, burzę mózgów, 

pozwalające na samodzielne 

poszukiwanie odpowiedzi na 

pytania, wyciąganie wniosków, 

a także przedstawienie ich 

w ciekawej graficznie formie. 

Dzięki takim formom pracy moi 

podopieczni przyswajają sobie 

wiedzę mimowolnie, w kreatywny 

sposób – rozwijając przy okazji 

inne umiejętności i zdolności. 

Dzieci mają wpływ na sposób 

prowadzenia przeze mnie zajęć, 

wybierając najciekawszą dla siebie 

formę. Takie indywidualne 

podejście pozwala mi na nawiązanie 

„nici” porozumienia i sympatii 

z dzieckiem. Staram się by 

zajęcia przebiegały bezstresowo, 

dbając o miłą i przyjacielską 

atmosferę. Postępuję według 

słów Andrzeja Lewickiego, który 

stwierdził: „Ważną rolę w kształtowaniu 

się stosunku ucznia do 

przedmiotu gra sympatia do nauczyciela. 

Dzieci znacznie chętniej 

uczą się przedmiotów, które 

wykładają nauczyciele lubiani.” 

*** 

Cały czas mam na uwadze to, iż 

pracuję z uczniem chorym. Obserwuję 

go, uważam, aby się nie 

przemęczył. Staram się kierować 

empatią, dostrzegać i reagować 

na emocje dziecka. Zachęcam do 

pracy nie tylko pozytywną oceną, 

ale też pochwałą, czasami drobnym 

upominkiem. Pamiętam ciągle 

o tym, że przebywam w szpitalu 

a dziecko ma tu przede 

wszystkim wrócić do zdrowia. 

Zajęcia mają za zadanie wyrównać 

braki w nauce, na bieżąco realizować 

program (by po powrocie 

mały pacjent nie miał zaległości). 

Szczególnie jest to ważne 

dla dzieci długoleżących na oddziale 

i tych, które przez długi 

czas nie chodzą do szkoły. 

Moich lekcji przyrody nie można 

porównać z zajęciami w budynku 

szkolnym, chociaż realizuję 

ten sam program i korzystam 

z takich samych podręczników. 

Tu jestem bliżej ucznia. Myślę, 

że szkoła szpitalna jest szkołą nie 

tylko dla małych pacjentów, ale 

dla mnie i moich kolegów nauczycieli 

- szkołą pokory, kreatywności 

i empatii. 

Iza Jarosławska 

nauczyciel przyrody i świetlicy

W piątek, 

25 maja rozpoczęła się 

trzydniowa, najważniejsza 

gminna uroczystość – Święto 

Mieszkańców Gminy 

Damnica w ramach 9. Edycji 

Dni Damnicy 2012. Tego- 

roczne uroczystości były 

wyjątkowe z kilku względów. 

Po pierwsze; poświęcone 

były Mistrzostwom Europy - 

Euro 2012. Po drugie; gminę 

odwiedziło wielu znanych 

ludzi – polityków, działaczy 

sportowych, artystów. 

Z pewnością te Dni Damnicy 

przejdą do historii jako 

niezwykle udane. 

Dni Damnicy zostały zainaugurowane 

uroczystą Sesją 

Rady Gminy. Z uwagi na 

tematykę spotkania zapro- 

szeni goście wystąpili z referatami: 

Te dotyczące - 

podsumowaniu polskiej 

prezydencji w Unii Europejskiej 

i przygotowaniach do 

Mistrzostw Europu przedstawił 

poseł do Parlamentu 

Europejskiego Pan Jan Kozłowski. 

Natomiast o znaczeniu 

ME Euro 2012 mówił 

Wojciech Łazarek, 

przedstawiciel Polskiego 

Związku Piłki Nożnej, były 

selekcjoner Reprezentacji 

Polski. 

Odbyła się doniosła uroczystość 

nadania tytułów 

„Zasłużony dla Gminy Damnica”. 

W tym roku zaszczyt 

ten przypadł: 

Za osiągnięcia sportowe, 

wieloletnią działalność na 

rzecz rozwoju sportu, promocję 

gminy panom: Antoniemu 

Pałuckiemu, Dariuszowi 

Sadachowi, 

Markowi Szyszce, Wojciechowi 

Wilkowskiemu 

i Markowi Pałuckiemu. 

Za osiągnięcia w pracy 

pedagogicznej, wieloletniemu 

nauczycielowi i dyrektorowi 

szkoły zaangażowanemu 

w rozwój edukacji 

i oświaty Gminy Damnica: 

panu Zbigniewowi Studziń- 

skiemu. 

Za osiągnięcia w dziedzinie 

rolnictwa i działalności 

na rzecz rozwoju obszarów 

wiejskich: panu Jerzemu 

Bubniakowi. 

Przedstawiciel Wojskowej 

Komendy Uzupełnień Piotr 

Sterenowicz odznaczył Danutę 

i Michała Szumejdów 

medalem Ministra 

Obrony Narodowej „Za zasługi 

dla obronności kraju”. 

9 czerwca 201 2 r. DAMNICA 

1 3 

Dni Damnicy 2012 

9. edycja Dni Damnicy upłynęła wśród wizyt znanych polityków, 

osób, koncertu gwiazd, turniejów i konkursów. Mieszkańcy 

gminy obchodzili swoje święto hucznie i wesoło. 

Państwo Szumejda wychowali 

trzech synów, którzy 

pełnili służbę w wojsku polskim. 

Na zakończenie sesji 

z niezwykłym programem 

artystycznym nawiązującym 

do Euro 2012 wystąpiły 

dzieci z Zespołu Szkół 

w Damnicy. 

W sobotę, 

26 maja Gminę Damnica 

odwiedził Leszek Miller, 

były Premier Polski. Spotkanie 

rozpoczęło się w Cen- 

trum Edukacji i Kultury 

w Damnicy, gdzie Premier 

spotkał się z samorządowcami 

i kierownikami gminnych 

jednostek. 

Podejmowano aktualne tematy 

związane z funkcjonowaniem 

gminy na wielu 

płaszczyznach. Leszek Miller 

zwiedził Ośrodek Szkolno 

Wychowawczy w Damnicy 

oraz odwiedził miejscowości: 

Damno i Bobrowniki. 

O godz. 16 były Premier pojawił 

się na stadionie. 

Chętnie podejmował rozmowy 

z mieszkańcami, 

udzielał autografów. W swoim 

wystąpieniu przekazał 

serdeczne pozdrowienia dla 

mieszkańców gminy Damnica. 

– Szczególne życzenia 

kieruję do wszystkich Matek 

z okazji ich Święta – mówił 

Leszek Miller. Premier 

wręczył także puchary dla 

zwycięzców turnieju piłkarskiego, 

który odbył się 

dzień wcześniej na „Orliku” 

w Damnie. 

Podczas tegorocznych Dni 

Damnicy gościem honorowym 

był Wojciech Łazarek, 

były selekcjoner polskiej 

reprezentacji, przedstawiciel 

Polskiego Związki 

Piłki Nożnej. Pan Łazarek 

oprócz swojego wystąpienia 

skierowanego do uczestników 

piątkowej sesji, towarzyszył 

mieszkańcom podczas 

pozostałych imprez. 

W piątek kibicował drużynom 

biorącym udział w turnieju 

piłkarskim na Orliku. 

W sobotę w Zagórzycy 

wspierał drużyny grające 

w piłkę siatkową. Na stadionie 

trzymał kciuki za 

drużynę z Damnicy w meczu 

z Kończewem – zresztą 

z powodzeniem, bowiem 

zwycięstwo stosunkiem 4:1 

przypadło właśnie damniczanom. 

Pan Łazarek wręczył także 

w towarzystwie Leszka 

Millera puchary zwycięzcom 

turnieju. 

- Jestem ogromnie zaszczycony, 

że mogłem towa- 

rzyszyć Państwu podczas 

tegorocznych Dni Damnicy. 

To dla mnie wielkie przeżycie 

i ogromna radość. Przyglądałem 

się wielu młodym 

ludziom i widzę tu wiele talentów. 

Macie tu także dobrych 

trenerów, co mnie 

cieszy szczególnie – mówił 

Wojciech Łazarek. 

Wiele atrakcji czekało na 

tych, którzy postanowili ten 

dzień spędzić wspólnie na 

stadionie. Dzień rozpoczął 

się meczem piłki nożnej 

Damnica - Kończewo. Zwycięstwo 

przypadło gospodarzom. 

Na mieszkańców czekały 

dmuchane zamki, grillowane 

przysmaki, gry, 

zabawy i konkursy. 

Na scenie prezentowało 

się wielu artystów: zespół 

breakdance „Haribo Crew”, 

zespół „Damniczanki”, dzieci 

zrzeszone w Kole Muzycznym 

przy Gminnym 

Ośrodku Kultury i Sportu 

w Damnicy. 

Dużą popularnością cieszył 

się Damniś – gminna 

maskotka, która po raz 

pierwszy pojawiła się na oficjalnych 

uroczystościach. 

Damniś był niemal oblegany 

przez dzieci i… dorosłych, 

którzy chcieli wykonać 

z nim pamiątkowe zdję- 

cie. Odbył się także konkurs 

wokalny pod nazwą „Rozśpiewana 

gmina”, podczas 

którego największe przeboje 

śpiewali utalentowani 

i odważni mieszkańcy Gminy 

Damnica i Powiatu Słupskiego. 

Występ gwiazdy wieczoru 

przyciągnął tłumy widzów. 

Kilkutysięczna widownia 

oczekiwała na możliwość 

REKLAMA 

wspólnego odśpiewania 

największych hitów tego 

popularnego zespołu. 

Nie zabrakło takich jak: 

„Wszyscy Polacy to jedna 

rodzina”, „Majteczki w kropeczki”, 

a nawet nowości 

w chińskim wydaniu. Lider 

zespołu Sławomir Świerzyński 

tryskał humorem 

i wprowadził publiczność 

w doskonały nastrój. Koncert 

trwał ponad godzinę, 

a zakończył się, a jakże kilkoma 

bisami. 

Ten koncert wzbudził 

ogromne wrażenia. Połączenie 

nurtu muzyki folkowej 

z dźwiękami rockowymi 

dały niesamowity efekt. Nie 

zabrakło profesjonalnej 

aranżacji świetlnej i elementów 

pirotechnicznych, 

co potęgowało emocje 

i wprowadzało szczególnie 

koncertowy nastrój. Muzycy 

dali z siebie wszystko – grali 

na wielu instrumentach, 

tańczyli, skakali – ta atmosfera 

udzieliła się także publiczności. 

Trudno było ustać w miejscu 

– nogi same wyrywały 

się do tańca. 

Paweł Lewandowski

1 4 OPINIE - SZACHY 


Szanowny Panie Andrzeju ! 

Znalazłam artykuł Pana autorstwa w 

gazecie (wyd. internetowe) „Moje Miasto”, 

z dn. 3 września 2011 r. p.t. „Bursztyn 

w Krojantach”. Z przyjemnością 

przeczytałam, jest napisany interesująco 

i rzeczowo. 

Mam pytanie: czy znane są Panu losy 

majora Stanisława Maleckiego? O płk 

Mastalerzu czy rtm. Ładosiu tyle się pisze, 

a o Maleckim można znaleźć tylko 

niewielkie wzmianki. Interesuję się tą 

postacią od dawna, jednak informacje, 

które udało mi się pozyskać z różnych 

źródeł są bardzo niespójne a nawet wykluczające 

się wzajemnie. 

Podobno zmarł w Wielkiej Brytanii, 

niestety nie ustaliłam w którym roku. 

Jedni mówią , że w roku 1949 - nikt nie 

jest w stanie tego potwierdzić. Jakiś 

czas temu znalazłam natomiast wzmiankę 

w Kalendarzu Grudziądzkim, że zmarł 

w 1977r. w Londynie. W Roczniku Oficerskim 

na rok 1928 oraz 1932 podana 

jest jego data urodzin 16 lipca 1898. 

Jeżeli Pan wie i oczywiście zechciałby 

udzielić mi informacji co do daty i 

miejsca zgonu majora Stanisława Maleckiego 

, będę wielce zobowiązana. 

Serdecznie Pana pozdrawiam. 

Zofia Urbaś 

Niestety, nie mam wystarczających 

informacji na temat losów majora Stanisława 

Maleckiego. Dlatego zwracam 

się do czytelników o ewentualna pomoc. 

Jeżeli ktoś z Państwa ma informacje 

na temat tego bohaterskiego oficera to 

proszę o kontakt z redakcją gazety. 


Przemyślenia po „Paradzie 

Miłości” 

Na kanwie ostatniej „Parady Miłości”, 

czyli marszu lesbijek i gejów w Warszawie, 

chciałem streścić artykuł mojego 

kolegi doktora medycyny Piotra Białokozowicza 

w gazecie „Nasze zdrowie”, 

który ostatnio przeczytałem. 

Homoseksualiści byli znani od zarania 

dziejów. Można znaleźć o nich 

wzmianki w Talmudzie, Biblii oraz w literaturze 

poświęconej zagadnieniom 

antropologicznym. W różnych epokach 

i kulturach byli odmiennie traktowani 

– na przemian gloryfikowani lub potępiani. 

Pewne formy homoseksualizmu w społeczeństwach 

pierwotnych – według antropologów 

- były akceptowane, uważane 

nawet za normę. W niektórych społeczeństwach, 

cała męska populacja 

praktykowała homoseksualizm, w każdym 

razie większość.. W innych natomiast 

był rytuałem w okresie dojrzewania 

– koniecznym dla zdrowia dorastającego 

chłopca. W pewnych grupach był 

powszechny. Przykładem mały, północno 

afrykański szczep Siwans, zajmujący 

się uprawą roli oraz hodowlą zwierząt 

domowych. Wszyscy mężczyźni i chłopcy 

uprawiali homoseksualizm, a mężczyzna, 

który nie miał stosunków zarówno 

z kobietami jak i mężczyznami, był uważany 

za osobę nie w pełni normalną. 

Dopiero w Starym Testamencie umieszczono 

liczne wzmianki o homoseksualizmie 

traktowanym, jako grzech. Sodoma 

została zniszczona niebieskim ogniem, 

między innymi właśnie za ten grzech. 

Mały naród żydowski chcąc przetrwać 

w sensie biologicznym, wprowadził kary 

za jego uprawianie. Karą dla homoseksualistów 

była kastracja. W prawach 

Solona [636 – 560 wne] z kolei akcep- 

Listy od Czytelników 

towano ich. Prawo starożytnego Rzymu 

nie sprzeciwiało się praktykom homoseksualnym, 

a dygnitarze i cesarze starorzymscy 

zaślubiali młodych chłopów. 

W starożytnej Grecji homoseksualizm 

zarówno mężczyzn, jak i kobiet był również 

akceptowany. W Atenach i Sparcie 

był uważany nawet za jedną z dróg, po 

której młody człowiek dochodził do dojrzałości. 

Pojmowany był jako związek 

do dwóch mężczyzn, natomiast związek 

cielesny był drugorzędny. Związek dotyczył 

dwóch osób płci męskiej, będących 

w różnym wieku – młodzieńca, lub 

dorastającego mężczyzny oraz starszego, 

uważanego za jego przewodnika duchowego. 

Chodziło o wzajemną pomoc 

w rozwoju duchowym i umysłowym. 

Była to także zachęta do działania zarówno 

w sensie duchowym jak i fizycznym. 

Przykładem sławny legion tebański, 

złożony z pary przyjaciół homoseksualnych, 

którzy polegli w mężnej walce 

pod Cheroneą. Hołd męstwu i poświęceniu 

tych żołnierzy oddał ich przeciwnik 

Filip Macedoński. Dwóch przyjaciół 

zawsze zobowiązywała wzajemna przyjaźń 

i lojalność. 

Homoseksualizm w nowożytnej Europie. 

W Europie rozkwit homoseksualizmu 

nastąpił w okresie renesansu pod wpływem 

starożytnej Grecji i Rzymu. Rozwijał 

się również w czasie wypraw krzyżowych, 

kiedy dominował kult mężczyzny, 

a męskie cechy były powszechnie 

uznane. Poza tym tradycja czystej, niedostępnej 

kobiety wpłynęła na rozwój 

tendencji homoseksualnych. Przekazy 

historyczne dostarczają dowodów na 

homoseksualizm osób wysoce postawionych 

w hierarchii społecznej. 

W Anglii, o czym pisał M. Madrois w 

„Historii Anglii”, szczególnie znane były 

stosunki dwóch królów – Edwarda II 

oraz Jakuba I. Edward II był dziwnym 

człowiekiem, krzepkim i zniewieściałym. 

Przyjaźnił się z koniuszymi i młodymi 

rzemieślnikami. Gdy się ożenił, 

porzucił żonę dla swojego druha Pietra 

Garestona. Rozgniewani baronowie zabili 

Garestona, a biskup Herfordu spowodował 

jego uwięzienie. Tron objął 

jego syn Edward III. 

W Polsce w kronikach Długosza dwóm 

polskim królom są przypisywane zachowania 

homoseksualne – Bolesławowi 

Śmiałemu i Władysławowi Warneńczykowi. 

W Niemczech homoseksualizm 

wykorzystywano do celów politycznych. 

W 1938 roku niemiecki generał Fritzh 

został usunięty ze stanowiska głównego 

dowódcy lądowej armii właśnie za 

homoseksualizm. Został oskarżony, że 

od 1935 roku płacił pieniądze szantażyście, 

z którym utrzymywał stosunki 

seksualne. Generał zaprzeczył tym oskarżeniom 

i poprosił o audiencję u Hitlera. 

Odbyła się w obecności Hitlera, Himmlera 

i Goeringa w bibliotece kancelarii 

Rzeszy. Hitler zażądał aby Fritzh 

złożył rezygnację ze stanowiska. Nie 

wyraził przy tym zgody na sąd honorowy 

o co zwrócił się generał. Fritzh został 

zwolniony ze stanowiska i w niewyjaśnionych 

okolicznościach zginął w 

kampanii wrześniowej w Polsce. 

Po dojściu Hitlera do władzy rozpoczęły 

się masowe prześladowania homoseksualistów. 

Uważano ich za element 

szkodliwy, zagrażający moralnemu 

zdrowiu społeczeństwa i deportowano 

do obozów koncentracyjnych. 

W Polsce homoseksualizm nie był karany 

ani przed wojną, ani po jej zakoń- 

czeniu. Polski kodeks prawny zarówno 

z roku 1932, jak i z 1969 charakteryzuje 

rzeczowy stosunek do życia płciowego. 

We współczesnym prawodawstwie 

polskim nie ma nawet słowa o homoseksualizmie 

lub stosunku seksualnym, 

a czyn taki jest karany jedynie wówczas 

- podobnie jak stosunek heteroseksualny 

– gdy osoba dorosła uprawia seks z 

partnerem, który nie ukończył 15. roku 

życia, lub przemocą zmusi do tego inną 

osobę. 

Po II wojnie światowej rozwinął się w 

USA ruch homoseksualistów mający na 

celu obronę ich praw oraz poprawę sytuacji 

socjalnej. W Nowym Yorku, gdzie 

jest ich najwięcej, znajdują się ośrodki 

kulturalne, kluby, kawiarnie, łaźnie i 

bary przeznaczone wyłącznie dla nich. 

W Holandii stosunki homoseksualne 

między dwoma dorosłymi osobami nie 

są karane od czasu wprowadzenia „Kodeksu 

Napoleona” w roku 1809. Pozytywne 

jest także nastawienie Kościoła 

i to zarówno katolickiego jak i protestanckiego. 

W Danii również homoseksualizm 

nie jest karany, z wyjątkiem stosunków 

z osobą poniżej 18. roku życia, 

natomiast heteroseksualne – z osobą 

poniżej 16 lat. Europejscy heteroseksualiści 

wykazywali mniejsze zainteresowanie 

religią czy moralnością w porównaniu 

z amerykańskimi. Tak więc 

większa tolerancja społeczeństw zachodnio 

europejskich oraz brak potępienia 

ze strony Kościoła i państwa powodują, 

że nie mają skłonności do ukrywania 

swego nastawienia seksualnego 

i w mniejszym stopniu obawiają się negatywnej 

reakcji ze strony heteroseksualistów. 

Aktywniej uczestniczą w życiu 

publicznym, odwiedzają, homoseksualne 

kluby, bary i instytucje kulturalne.. 

Jednak zarówno w Stanach Zjednoczonych, 

jak i w Europie mają te same 

problemy. Różnice dotyczą tylko mniejszego 

poczucia winy, wstydu oraz niepokoju 

przez Europejczyków. Moralność 

seksualna w Stanach Zjednoczonych 

różni się od europejskiej. U podstaw zasad 

moralnych leży tradycja judajskochrześcijańska 

ograniczająca seks i mająca 

silne zabarwienie anty seksualne. 

Porównanie trzech społeczeństw: Stanów 

Zjednoczonych, Holandii i Danii 

wskazuje na istnienie pewnych różnic 

w postawie wobec homoseksualizmu, 

zwłaszcza w stosunkach prawnych. W 

USA w niektórych stanach homoseksualizm 

jest nadal prawnie zakazany, natomiast 

w Danii, Holandii – podobnie w 

niektórych krajach europejskich – nie 

jest karany. Większość społeczeństw 

traktuje takie zachowania jako normalne 

lub jako chorobę. Dlatego też większość 

homoseksualistów – zarówno w 

Europie, jak i w USA – stara się ukrywać 

swoje skłonności. W Polsce nikt nie 

odbiera im praw przysługujących im 

jako obywatelom, ale żądania dotyczące 

zawierania związków małżeńskich, 

czy organizowania marszów tolerancji 

[Warszawa, Kraków, Poznań] zawsze 

spotykają się z odmową. Polacy stają 

się coraz bardziej tolerancyjni dla osób 

homoseksualnych, ale sytuacja wciąż 

daleka jest od ideału. Prawie połowa 

[46%] ankietowanych w lipcu 2005 roku 

przez CBOS odpowiedziała się za prawnym 

usankcjonowaniem małżeństw gejów 

i lesbijek – partnerzy mieliby prawo 

majątkowe przysługujące małżonkom. 

Niemal tyle samo, bo 44% jest 

temu przeciwna. 

E. Bobiński 

Otwarte Drużynowe Mistrzostwa Powiatu Słupskiego 

Szkół Gimnazjalnych w Szachy 2011/2012 

Rok szkolny powoli zmierza ku 

końcowi, dni są coraz cieplejsze, 

a za tydzień rozpoczyna się piłkarskie 

EURO. Młodzież, pomimo wielu 

atrakcyjnych alternatyw, kolejny raz 

zebrała się przy 64 polach, aby walczyć 

o miano Mistrza Powiatu. 2 

czerwca zorganizowałem, ostatnie w 

tym roku szkolnym, zawody, na które 

zaprosiłem reprezentantów szkół z 

powiatu słupskiego. 

Do Słupska przyjechali uczniowie 

z Gimnazjum w Ustce i Gimnazjum 

w Kobylnicy. Słupsk reprezentowały 

dwie placówki: Gimnazjum nr 3 

oraz Młodzieżowe Gimnazjum. W 

sumie, w Mistrzostwach, zagrało 13 

uczestników. Szkołę z Ustki reprezentowali: 

Życzyńska Gabriela, Diemientiew 

Dariusz, Kuczun Paweł i 

Olszacki Nikodem. Gimnazjum w 

Równolegle do Mistrzostw Powiatu 

odbyły się rozgrywki dla młodszych 

dzieci. Rozegrany został turniej 

kołowy na dystansie 7 rund. Pierwsze 

miejsce i puchar zdobył Jaremczak 

Karol (SP5), a kolejne lokaty zajęli: 

Piątkowski Maciej (SP2), Kaczkowski 

Michał (SP6), Butko Lucjan 

(Smołdzino), Zdunek Mikołaj 

(Przedszkole ul. Koszalińska), Dąbrowski 

Patryk (SP2), Marciniak 

Igor (SP2), Krupiński Aleksander 

(SP2). Warto pochwalić postawę Mikołaja 

(4 punkty), który był jedynym 

przedszkolakiem w stawce starszych 

dzieci. Wszyscy uczestnicy zostali nagrodzeni 

słodkimi upominkami. 

Michał Narkun 

narkun@szachy.slupsk.pl 

Kobylnicy przyjechało w następującym 

składzie: Słojka Julia, Zając 

Marcin, Szramka Patryk i Opala 

Wojciech. Po raz kolejny słupskiemu 

Gimnazjum nr 3 nie udało się wystawić 

pełnej drużyny i w uszczuplonym 

składzie (Bedka Leopold 

oraz Haznar Maciej) musiało walczyć 

o wysoką lokatę. Czwartą drużyną 

było Młodzieżowe Gimnazjum 

(Żulewski Jacek, Laskowski Patryk, 

Dróżdż Monika). 

Zawody odbyły się w systemie 

dwukołowym. Rozegrano 6 rund. 

Zawodnicy mieli na partię po 15 minut 

do namysłu. Głównym organizatorem 

oraz pomysłodawcą imprezy 

była pani Bogumiła Biechońska, 

która zadbała, aby patronat nad 

turniejem objęło Starostwo Powiatowe 

ze Słupska. 

Do samego końca trwała walka o 

czołową lokatę. Ostatecznie zwyciężyło 

Gimnazjum z Kobylnicy, 

które wyprzedziło Gimnazjum nr 

3 ze Słupska, drugą z kolei braną 

pod uwagę, wartościowością „małych 

punktów”. W głównej klasyfikacji 

obie drużyny zdobyły po 8 

„dużych” punktów. Trzecie było 

Gimnazjum z Ustki (6 punktów), a 

czwarte Młodzieżowe Gimnazjum 

(2 punkty). Młodzieżowe 

Gimnazjum mogło sprawić niespodziankę, 

gdyż w pierwszej rundzie 

pokonało faworyzowane Gimnazjum 

nr 3, jednak po połowie turnieju, 

jeden z zawodników wycofał 

się z rozgrywek i szanse na dobrą 

lokatę przepadły. 

Była to już trzecia edycja Mistrzostw 

Powiatu. 

Turniej dla dzieci z okazji Dnia Dziecka

KRZYŻÓWKA NR 11 - SYNTEZA 

Z przedstawionych poniżej wyrazów należy ułożyć krzyżówkę. 

4 literowe: ANIN, AWAL, BRWI, IMAK, KARO, KEJA, KLAR, LIGA, LUKA, 

NIWA, OKOP, RAKI, SZLA, SZOK, TRAP, UKOS. 

5 literowe: ARSEN, BUTIK, KHAKI, OBJAW, ORKAN, WIARA, ZAIRA, ZAKON. 

8 literowe: BROSZURA, IMPORTER, ROZPRAWA, SKLEROZA. 

SUDOKU nr 11 

2 5 7 6 

4 9 6 8 5 

4 2 9 

2 1 3 4 6 

1 5 3 

7 9 6 1 

7 5 3 6 2 

6 9 5 

1 5 4 3 

Wypełniamy planszę w taki sposób, aby w każdym wierszu i w każdej kolumnie 

oraz w każdym kwadracie 3x3 znalazły się cyfry od 1 do 9 przy czym 

cyfry te nie mogą sie powtarzać w żadnym wierszu, kolumnie i zaznaczonym 

kwadracie 3x3. 

Rozwiązania krzyżówki i łamigłówki sudoku nr 11 prosimy przesłać do 

dnia 23 czerwca 2012 roku listownie (decyduje data stempla pocztowego) 

na adres redakcji 76-200 Słupsk ul. Wierzbowa 4. lub e-mailem na adres 

obecny@poczta.onet.pl Wśród autorów poprawnych rozwiązań rozlosujemy 

nagrodę książkową. 

Nagrodę za poprawne rozwiązania z nr 9 gazety nr 9 wylosował: Józef 

Kartacz ze Słupska. Nagrodę prześlemy pocztą. 

Oto najprostszy cennik reklam: 

Jednostką reklamową jest jeden moduł 

Posiadający wymiary: szer. 42 mm i wys. 29 mm 

strona liczy 60 modułów: 6 kolumn i 10 wierszy 

Cena 1 modułu wynosi: 29 zł. 28 gr. (z VAT) 

Szczegóły reklamy prosimy uzgadniać 

Pod telefonem 609 781 705 

lub e-mail obecny@poczta.onet.pl 

9 czerwca 201 2 r. ROZRYWKA 

1 5 

W nadchodzących dniach szczególnie istotne dla Ciebie staną się stosunki 

z przyjaciółmi, rodzeństwem i dalszą rodziną. Z ochotą przyjmiesz zaproszenie na towarzyską 

lub rodzinną imprezę. W sferze zawodowej szykują się nowe możliwości, korzystne kontrakty 

oraz zamówienia. 

Układ planet dobrze wróży poważniejszym naprawom oraz wszelkim zmianom. 

Lifting mieszkania pójdzie Ci znakomicie, bez większych problemów znajdziesz na to pieniądze 

i solidnych fachowców. Bardzo ważne jest teraz to, by nie „przespać” pojawiających 

się możliwości, nie wszystkie szanse będą miały okazję się powtórzyć. 

Już niebawem poczujesz jak Twoje życie nabiera rumieńców. Staniesz się bardziej beztroski 

i lekkomyślny, co jednak nie przeszkodzi Ci zawalczyć o sukcesy. Zyskasz sporą przychylność 

przełożonych. Twoje wysiłki i starania, poświęcenie się pracy, zostaną wreszcie docenione. Możesz 

również liczyć na protekcję wpływowych osób oraz pozytywne rozpatrzenie spraw prawnych i urzędowych. 

Czeka Cię trochę gorszy okres. Dopadną Cię smuteczki, wątpliwości, z trudem 

zmusisz się do działania. Podjęte obecnie działania zamiast spodziewanych zysków mogą 

przynieść jedynie straty. Najlepiej będzie, jeśli skrupulatnie przeanalizujesz ewentualne finansowe 

decyzje, a każdą złotówkę przed wydaniem będziesz oglądać dwa razy. 

Obecnie warto łagodzić konflikty, wprowadzać nowe projekty i omawiać drażliwe 

tematy ze zwierzchnikami. Możesz liczyć na wsparcie znajomych i przyjaciół w trudniejszych 

momentach oraz pomyślny finał skomplikowanych spraw urzędowych lub prawnych 

- w końcówce tygodnia. Masz szansę na wyjazd do innego kraju lub poznanie kogoś z zagranicy. 

Porządnie przyłożysz się do obowiązków. Przybędzie Ci również sporo nowych 

zadań. W końcu na urlop trzeba zapracować. Pod żadnym pozorem nie wikłaj się jednak 

w pracy w personalne utarczki. To właśnie konflikty z szefostwem oraz współpracownikami 

mogą kosztować Cię sporo nerwów i popsuć humor. 

Twój umysł stanie się chłonny na nowości. Obsługę skomplikowanych urządzeń, obce języki opanujesz 

w mgnieniu oka. Podołasz nawet dużym wyzwaniom i poradzisz sobie z najtrudniejszymi problemami. Dopisze 

Ci błyskotliwy umysł oraz doskonała pamięć. Planety wróżą znajomość z odrobinę ekscentryczną osobą. 

Mimo, że potraktujesz tę znajomość tylko jako ognisty romans, może okazać się, że to początek wspólnego życia. 

Na początku tygodnia dokuczy Ci spadek energii, więc raczej niemiłe będą Ci wszelkie 

atrakcje towarzyskie i kulturalne. Pojawić się może kilka spraw prawnych lub urzędowych, wymagających 

pilnego załatwienia. Momentami zamarzysz o świętym spokoju. Już w wakacje masz szansę na 

nowe, prawdziwe uczucie z drugim, ukochanym partnerem. Wzrośnie Twój autorytet wśród rodziny i znajomych. 

W najbliższych dniach więcej czasu poświęcisz na rozwiązywanie małżeńskich problemów, 

zainteresujesz się otaczającymi Cię ludźmi. Twój partner może mieć kłopoty w pracy lub niegroźne komplikacje 

zdrowotne. Nie dolewaj więc oliwy do ognia, porozpieszczaj go dobrą kuchnią i miłym słowem, 

bo Twoje wsparcie bardzo mu się przyda. Nie zapominaj również o osobach starszych i samotnych, np. dziadkach. 

Twoja odporność trochę się obniży, będziesz osłabiony i podatny na infekcje górnych dróg oddechowych, 

zapalenia oskrzeli i krtani. Pojawią się pilne terminy i większe wymagania przełożonych. Porwie Cię wir 

zawodowych obowiązków. Spróbuj im sprostać, bo już niedługo masz szansę na awans i większą pensję, ale tylko 

wtedy, gdy będziesz wydajniejszy od innych. Hamuj swoją zazdrość i zaborczość w stosunku do drugiej połowy. 

Na święty spokój raczej nie masz co liczyć. Trzeba będzie wykonać wiele rzeczy 

naraz. Szykuje się strajk domowych urządzeń i małe naprawy. Warto również zadbać 

o swój komputer lub oddać samochód do mechanika. Niezbyt korzystny układ planet może 

narazić Twoją firmę na nieoczekiwane zmiany lub niespodziewane kontrole. 

Dużym problemem okażą się w nadchodzących dniach finanse. Problemy w tej 

kwestii skłonią Cię do sporego ograniczenia wydatków, co nie przypadnie Ci do serca. W pracy 

grożą Ci opóźnienia i pomyłki. Ważne służbowe podróże również mogą nie pójść po Twojej 

myśli, a zdobywanie nowych umiejętności nie sprawi Ci takiej satysfakcji jak zwykle. 

Blondynka po raz pierwszy w życiu poszła 

na mecz piłkarski. Po kwadransie od 

rozpoczęcia meczu, pyta siedzącego obok 

męża: 

- Ci w czerwonych strojach, to kto? - To 

piłkarze Włoch. 

- A ci w niebieskich? - To piłkarze Brazylii. 

- No dobrze, a kim są ci faceci w ciemnych 

koszulach, stojący przy obu bramkach? 

*** 

Ojciec zaczyna czytać gazetę: 

"Pękła bariera pół miliona euro za rok gry 

w polskiej Ekstraklasie. Taki kontrakt dostał 

nowy nabytek..." 

Ojciec chwilę myśli, po czym krzyczy 

w kierunku pokoju syna: 

- Zostaw te książki, bo drugą Skłodowską 

i tak nie zostaniesz! Lepiej idź pograć 

z kolegami w piłkę! 

*** 

Świeżo upieczony trener mówi do prezesa 

klubu: 

- Potrzeba nam dwóch dobrych obrońców, 

już sobie ich wypatrzyłem, kosztują razem 

3 miliony. 

Prezes się zastanawia i po chwili mówi do 

trenera: 

- Widzisz Włodek, za 3 bańki to ja mam 9 

punktów w lidze. 

*** 

Trener Francji pyta Pana Boga: 

- Panie Boże, za ile lat Francja zostanie 

mistrzem Europy? 

- Za 6 lat. 

- O, nie! To nie za mojej kadencji - odpowiada 

trener. 

Trener reprezentacji Polski pyta Pana Boga: 

- Panie Boże, za ile lat Polska zostanie 

mistrzem Europy w piłce nożnej? 

- Nie za mojej kadencji - odpowiada Pan Bóg. 

*** 

Przed meczem: 

- Panie sędzio, mam do pana sprawę. Zaraz 

grała będzie ulubiona drużyna mojego męża. 

Mistrzostwa czas zacząć. 

Moje Miasto bezpłatny dwutygodnik 

Wydawca: 

Agencja reklamowo-wydawnicza Moje Miasto 

Adres wydawcy i redakcji: 

76-200 Słupsk, ul. Wierzbowa 4 

Kontakt tylko przez: 

Tel. kom.: 609 781 705 

e-mail: obecny@poczta.onet.pl 

www: mojemiasto.slupsk.pl 

Redaguje gazetę: zespół 

Redaktor naczelny: Andrzej Obecny 

Druk: Drukarnia POLSKAPRESSE sp. 

z o.o. w Gdańsku 

Nakład: 5000 - 10000 egz. 

Znak graficzny, nazwa i wszelkie prawa 

zastrzeżone. ©2012 

Humor – Tyran 

PODPATRZONE 

Chciałam mu kupić ten mecz na urodziny... 

*** 

Menel do menela: 

- Idziesz na mecze Euro, czy bojkotujesz? 

- Bojkotuję. 

*** 

Rozmowa w czasie meczu piłkarskiego: 

- Dlaczego wszyscy wygrażają pięściami 

temu człowiekowi, który siedzi na trybunie 

10 rzędów przed nami? 

- Bo rzucił w sędziego butelką. 

- Ale przecież go nie trafił. 

- No właśnie. 

*** 

Mecz finałowy mistrzostw Europu w piłce 

nożnej. Siedzi facet. Obok niego puste 

miejsce. Podchodzi do niego inny facet i pyta, 

czy ktokolwiek siedzi obok niego: 

- To miejsce jest wolne. 

- Niesamowite, kto mógłby mieć tak wspaniałe 

miejsce na finałach nie przyjść na mecz?! 

- Cóż, to miejsce należy do mnie. Miała 

przyjść moja żona, ale zmarła. To pierwszy 

finał, na którym nie jesteśmy razem. 

- Bardzo mi przykro, ale przecież mógł pan 

znaleźć kogoś na jej miejsce, krewnego, 

znajomego czy nawet sąsiada. 

- Niestety nie dało rady, wszyscy są na 

pogrzebie. 

*** 

Żona żali się mężowi: 

- Wcale o mnie nie myślisz. Ciągle tylko 

mecze w telewizji i mecze. Pewnie nawet 

nie pamiętasz już daty naszego ślubu. 

- Ależ pamiętam kochanie doskonale! To 

było tego dnia, kiedy Górnik wygrał z Legia 

2:1! 

*** 

Nauczycielka matematyki napisała na tablicy 

8:2 i pyta Jasia: 

- Co ty na to? 

- To zależy. Musiałbym jeszcze poznać nazwy 

tych drużyn... 

Wydawca i redakcja nie ponoszą odpowiedzialności 

za treść reklam, ogłoszeń, tekstów 

sponsorowanych oraz listów i opinii 

Czytelników. Redakcja nie zwraca materiałów 

nie zamówionych i zastrzega sobie prawo 

do ewentualnych skrótów tekstów przyjętych 

do publikacji. Poglądy, opinie i przekonania 

autorów wyrażone przez nich 

w artykułach nie są opiniami redakcji i wydawcy. 

Przedruk lub publikacja w każdej innej postaci 

materiałów drukowanych w czasopiśmie 

„Moje Miasto”, tylko za zgodą redaktora naczelnego.

1 6 REKLAMA 

9 czerwca 201 2 r.

Władca złoty, władca szary str. 3 - Moje Miasto

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?