praca zaliczeniowa z praktyk zawodowych oddzial ... - Kolos

W.S.H.E w Łodzi
Kierunek Pielęgniarstwo
Poziom B
Mariola Krakowska
Nr Albumu 42300
PRACA ZALICZENIOWA Z PRAKTYK ZAWODOWYCH
­ ODDZIAL GINEGOLOGICZNO­POŁOŻNICZY
TEMAT PRACY:
UDZIAŁ PIELĘGNIARKI W PROFILAKTYCE CHORÓB
NOWOTWOROWYCH NARZĄDU RODNEGO

Nowotwory układu rozrodczego stanowią najczęstszą przyczynę umieralności kobiet.
Największą zachorowalność obserwuje się z powodu raka sutka. Choroba ta w krajach
wysokorozwiniętych stanowi najbardziej rozpowszechniony nowotwór złośliwy u kobiet.
Drugim pod względem rozpowszechnienia nowotworem złośliwym narządu rodnego
jest rak szyjki macicy. Istotną rolę w jego powstawaniu odgrywa zakażenie wirusem
brodawczaka ludzkiego HPV. Do rozwoju tego nowotworu przyczynia się: wczesne
rozpoczęcie współżycia płciowego, duża aktywność seksualna, młody wiek zajścia w
pierwszą ciążę, częsta zmiana partnerów, liczne ciąże po krótkich przerwach, palenie
tytoniu i gorszy poziom higieny.
Choroba dotyczy głównie kobiet od 40 do 60 roku życia, choć może wystąpić zarówno
wcześniej jak i później.
Kolejny nowotwór narządu rodnego o wzrastającym wskaźniku zachorowalności to
rak trzonu macicy. Jest to głównie choroba kobiet starszych po 50 roku życia. Do
wystąpienia tego nowotworu przyczynia się cukrzyca, otyłość, nadciśnienie, oraz stosowanie
hormonalnej terapii zastępczej. Znaczenie ma również późne wystąpienie menopauzy,
niepłodność, lub małodzietność i czynniki genetyczne.
Jednym z najgorzej rokujących nowotworów złośliwych jest rak jajnika.
Choroba ta charakteryzuje się podstępnym, bezobjawowym przebiegiem i wzrastającą
częstością występowania. Ze względu na późną wykrywalność wzrasta również wskaźnik
umieralności z powodu tej choroby. Czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia raka jajnika
to: wiek 55­65 lat, niepłodność lub małodzietność, poronienia, zaburzenia miesiączkowania,
dieta bogata w tłuszcze, przebycie niektórych chorób wirusowych np. świnki, oraz
zanieczyszczenie środowiska i szkodliwy wpływ substancji chemicznych, takich jak np.
środki ochrony roślin i azbest.
Liczba zachorowań na nowotwory narządów rodnych wciąż rośnie. Do przyczyn
występowania tych schorzeń zaliczyć można niewątpliwie nieznajomość czynników ryzyka.
Dlatego też niezbędne jest aby kobiety zdawały sobie sprawę ze szkodliwości niektórych
nawyków i czynników ryzyka, a także miały pełną świadomość konieczności podnoszenia
poziomu higieny, co ma istotny wpływ na codzienne funkcjonowanie i kreowanie
prozdrowotnego modelu życia.

W kształtowaniu świadomości kobiet i szeroko pojętej profilaktyce chorób nowotworowych
narządu rodnego niezwykle ważna jest rola pielęgniarki. Jej zadaniem jest przede wszystkim
motywowanie kobiet do działań na rzecz własnego zdrowia, oraz przekazywanie
podstawowych danych na temat nowotworów. Informacje przekazywane przez pielęgniarkę
powinny dotyczyć możliwości całkowitego wyleczenia choroby we wczesnym okresie
wykrycia zmiany, zupełnego braku objawów subiektywnych w tym czasie i sposobów
leczenia w zależności od stopnia zaawansowania nowotworu. Niezmiernie ważna jest
świadomość kobiet o tym, że najważniejsza jest profilaktyka, która polega na corocznym
badaniu ginekologicznym i pobieraniu rozmazu na badanie cytologiczne. Dzięki temu
badaniu wykrywa się nowotwory we wczesnym stadium, gdy istnieje jeszcze możliwość
całkowitego wyleczenia, a tym samym uratowania życia.
Działania profilaktyczne pielęgniarka prowadzi we współpracy z lekarzem poprzez różne
formy. Pierwszą z nich, ogromnie ważną w profilaktyce chorób nowotworowych narządu
rodnego, jest PROFILAKTYKA PIERWOTNA – inaczej zapobieganie.
Profilaktyka pierwotna w/g WHO jest to zespół przedsięwzięć, które mają na celu obniżenie
częstości zachorowań, poprzez zmniejszenie ryzyka powstania choroby.
Utrzymanie i poprawę stanu zdrowia populacji i jednostek umożliwia promocja zdrowia i
zachowania prozdrowotne. Głównym jej celem jest motywowanie do podejmowania decyzji
w sprawie stylu życia, gdy jeszcze nie występują żadne symptomy choroby. Dlatego
konieczne jest uświadomienie kobietom, że osobisty wybór dotyczący zdrowia ma bardzo
duże znaczenie, należy więc unikać narażania się na czynniki ryzyka, które mogą
zainicjować rozwój nowotworu złośliwego.
Pielęgniarka swoim zachowaniem i postępowaniem powinna zdobyć zaufanie kobiety już
podczas pierwszego spotkania, co będzie dobrze służyło dalszej opiece zdrowotnej.
Działania edukacyjne powinny zmierzać do przekonania pacjentki do badań
profilaktycznych. Celem tych działań powinno być uświadomienie każdej kobiecie, że:
– prawdopodobieństwo wystąpienia nowotworu układu rozrodczego minimalizuje
wyeliminowanie z codziennego życia czynników ryzyka tej choroby
– nowotwory układu rozrodczego rozwijają się najczęściej podstępnie i bezobjawowo
– medycyna dysponuje metodami wykrywania tych nowotworów zanim staną się one
groźne dla zdrowia i życia

– system ochrony zdrowia umożliwia każdej kobiecie okresową kontrolę.
Drugą formą zapobiegania jest PROFILAKTYKA WTÓRNA, czyli wczesne
wykrywanie chorób i skryning.
Odnosi się ona do przedsięwzięć mających na celu wykrywanie i leczenie stanów
przedrakowych, oraz wczesnych postaci raka. Z wczesnym wyrywaniem raka łączy się
konieczność podjęcia właściwych działań doprowadzających do zahamowania
rozprzestrzeniania sie choroby. Ogromne znaczenie w rozpoznawaniu i monitorowaniu
nowotworów narządu rodnego, a w szczególności raka szyjki macicy ma cytodiagnostyka.
Aby system cytologicznych badań przesiewowych był skuteczny, powinien spełniać kilka
warunków:
– umożliwiać wykrycie choroby we wczesnym stadium
– odróżniać zmiany chorobowe od innych zmian nieistotnych
– być łatwy do zaakceptowania przez pacjentkę
– możliwy do powszechnego stosowania
– opłacalny
Głównymi zaletami cytodiagnostyki są:
– wysoka dokładność wykrywania
– możliwość pobierania rozmazów pochwowych nawet w najskromniej wyposażonych
placówkach służby zdrowia
– możliwość objęcia badaniami wszystkich kobiet znajdujących się w przedziale wieku
największego zagrożenia rakiem.
Aby wykryć raka jajnika w jak najwcześniejszym stadium, każda kobieta powinna raz
w roku poddać się profilaktycznemu badaniu ginekologicznemu. Jeśli lekarz stwierdzi, że
jajniki są powiększone, zleca badanie USG, co pozwala stwierdzić obecność guza. Istotne są
także analizy markerowe. Specjalny test wykrywa w surowicy krwi białko, które produkują
komórki raka jajnika. O chorobie świadczy podwyższony poziom dwóch markerów: Ca 125
i Ca 19,19.
Trzecią z form zapobiegania jest PROFILAKTYKA TRZECIORZĘDOWA

polegająca na diagnozowaniu, właściwie i szybko wdrożonym leczeniu, oraz zapobieganiu
nawrotom choroby i rehabilitacji.
Działania pielęgniarki w profilaktyce chorób nowotworowych układu rozrodczego
powinny zmierzać do kształtowania pozytywnych postaw kobiet wobec badań
profilaktycznych, oraz eliminowania lęku przed wykryciem niepożądanego stanu zdrowia.
Niepokój, obawa i stres wynikają najczęściej z niewiedzy, zagubienia i poczucia
niepewności. Kobieta mająca wiedzę na temat swojego organizmu, oraz świadomość
zagrożenia będzie z pewnością respektowała zachowania prozdrowotne, mając świadomość,
że unikanie nieszczęścia zależy w dużej mierze od niej samej.