06.05.2013 Views

LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...

LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...

LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

phela bentela kutsi bakwati kulima bese bayanisela nangabe Iitulu lomisile<br />

ngaleto tikhatsi. Emanti abawafuneli kuphela kunisela tivandze kepha<br />

nekubamba tinhlanti emachibini nasemifuleni. tinhlanti tona tite sikhatsi<br />

kutsi tibanjwa nini, emaSwati ayati kutsi nasekafuna kuntjintja tibhidvo<br />

nobe inyama atawudoba tinhlanti. Manning (1967:168) vena ukubeka<br />

kanjena:<br />

They are proficient gardeners and fisher men, planting<br />

and reaping crops and catching fish in various sites<br />

during almost every month ofthe year.<br />

EmaSwati ayakwati kulima kakhulu futsi ayakutsandza. Ngekwakha kwabo<br />

budzebudvute nemfula bentela kunisela kahle ngobe phela kadzeni<br />

bebasebentisa indlela yekunisela ngemisele tivandze taboo<br />

Kulima emaSwati aphila ngako, singasho kutsi kulisiko lawo ngobe<br />

ngaphandle kwekulima ngeke akwati kutfola kudla ngako-ke imindeni yabo<br />

ingalamba. Ehlobo alima emasimu awo, emabele awalima abe manyenti<br />

ngobe entela kutsi kufike busika lokudla kusekhona, kungakapheli. Akulimi<br />

kuphela labadzala kodvwa nalabasakhula bayafundziswa kulima kutekutsi<br />

nabakhulile bakwati kumelana nesimo sasebudzaleni. Emantfombatane<br />

nebafana abenti umsebenti lofanako kepha bayahlukaniselwa wona<br />

ngetigaba tawo. BoRaddiffe-Brown naForde (1975:91) bawusekela<br />

kanjena lombono:<br />

The Swazi live by cultivating crops and by animal<br />

husbandry and the homestead is the main unit of tribal<br />

economy, with the division oflabor regulated by sex and<br />

age.<br />

Emaswati awagdni kuphela ngekulima emasimu, abuye afundzise<br />

bantfwana bawo kufuya. Imfuyo iyinsila yemaSwati. Emaswati ladla kusale<br />

22

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!