02.06.2013 Views

lmce107

lmce107

lmce107

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

FREE 14<br />

“Nadia”<br />

STYCZEŃ 2013 – NUMER 01 (107)<br />

CENA: 25,90 zł (5% VAT)<br />

7 zasad<br />

bezpiecznego PHP<br />

HDPARM<br />

Zwiększamy wydajność<br />

twardych dysków<br />

KOTLIN<br />

Nowy język programowania<br />

o smaku Javy<br />

Narzędzia RPM<br />

Czyścimy stare<br />

pakiety<br />

najnowsza wersja popularnego Linuksa<br />

OSZCZĘDZAJMY WZROK<br />

Innowacyjne narzędzia<br />

chroniące oczy przed zmęczeniem<br />

Geary<br />

Nowy klient<br />

poczty reader<br />

BUDUJEMY BOTNET<br />

TESTUJEMY TECHNIKI<br />

WŁAMYWACZY<br />

&& ANDROID<br />

ANDROID<br />

ANDROID<br />

ANDROID<br />

TESTUJEMY TECHNIKI WŁAMYWACZY<br />

BUDUJEMY BOTNET<br />

n Aplikacje HTML5 w trybie offline<br />

n Grafika 3D z WebGL i Three.js<br />

WWW.LINUX- MAGAZINE.PL<br />

JEDYNY W POLSCE MAGAZYN O LINUKSIE I ANDROIDZIE<br />

FRITZ!Box<br />

VoIP na smartfonie<br />

MVC czy REST?<br />

Analizujemy<br />

wzorce projektowe


SERWERY LINUKSOWE<br />

THOMAS KRENN<br />

Z NAJNOWSZYMI PROCESORAMI INTEL XEON


WOLNA FAWELA<br />

Dzięki wolnemu oprogramowaniu, wrodzonej inteligencji i ogromnej motywacji<br />

mojemu przyjacielowi udało się sprowadzić wiedzę, technologię i nadzieję<br />

do zapomnianej części świata. Jon „maddog” Hall<br />

Nie pamiętam już, na jakiej konferencji poznałem<br />

Marcela Balisteriego, było to około pięciu<br />

lat temu, kiedy miał dwadzieścia sześć lat.<br />

Później zaprosił mnie do swojego domu w Rio<br />

de Janeiro, jednak okazja ku temu nadarzyła się dopiero<br />

po dwóch latach.<br />

Marcelo mieszka w faweli – tzw. „dzielnicy nędzy” –<br />

o wdzięcznej nazwie Favela Vila Parque da Cidade. Jego<br />

fawela nie jest ani największa w Rio, ani też najbardziej<br />

znana. Nie oglądają jej słynne wycieczki turystów zwiedzających<br />

fawele, nie ma też wysokiej przestępczości, jak<br />

to czasem bywa w niektórych innych. Nocą ludzie przesiadują<br />

w knajpkach, jedząc proste posiłki i pijąc piwo.<br />

Nastolatki grają w piłkę w parku po drugiej stronie ulicy,<br />

zaś wiele osób przechadza się główną aleją do przystanku<br />

autobusowego, skąd można się dostać do głównej<br />

części miasta. Pryz granicach faweli uliczki stają się bardzo<br />

strome i nie da się nimi jeździć samochodami – tam<br />

właśnie mieści się dom Marcela.<br />

Kiedy Marcelo miał osiem lat, jego matka sprzedawała<br />

napoje turystom. Syn jej pomagał – głównie dlatego, że<br />

wiele osób wolało kupić napój od małego chłopca niż od<br />

jego ciężko pracującej matki. W końcu Marcelo wpadł na<br />

pomysł, by kupować napoje w niższej cenie poza sezonem<br />

i w ten sposób zarabiać więcej. Później, kiedy postanowił<br />

się nauczyć obsługi komputera, znalazł na śmietniku<br />

porzuconego peceta i kilka książek komputerowych<br />

– sam zatroszczył się o swoją edukację. W którymś momencie<br />

dowiedział się o istnieniu wolnego oprogramowania,<br />

a przy okazji o mnie.<br />

Kilka lat temu Marcelo stwierdził, że w faweli potrzebny<br />

jest szerokopasmowy dostęp do Internetu, założył<br />

więc firmę, która dostarczałaby go mieszkańcom.<br />

Choć ludzie się z niego śmieli, mówiąc, że nikt mu za to<br />

nie zapłaci, Marcelo zdawał sobie sprawę, że w faweli<br />

jest wiele małych firm, którym Internet mógłby pomóc.<br />

Zbudował więc własne anteny i sam kładł kable. Niektórzy<br />

zaczęli mu płacić, dzięki czemu mógł dostarczać Internet<br />

coraz większej liczbie osób. Dziś zatrudnia sześć<br />

osób i wiedzie skromne życie.<br />

Marcelo zna wiele osób w faweli i wie, że niektórzy<br />

mogliby się szybko nauczyć administrowania systemami,<br />

zarządzania sieciami, projektowania stron WWW itd.,<br />

złożył więc podanie o przydzielenie funduszu rządowego,<br />

dzięki któremu udało mu się przygotować przystosowaną<br />

do nauki salę komputerową. „Wcześniej dzieciaki<br />

rozmawiały o pistoletach i narkotykach; dziś rozmowy<br />

toczą się wokół Internetu i projektowania stron” –<br />

powiedział mi kiedyś. Miałem okazję poznać kilku jego<br />

uczniów i podziwiać ich inteligencję, motywację i dumę<br />

z osiągnięć.<br />

Ostatnio ponownie odwiedziłem fawelę z kolegą, który<br />

szybko uległ urokowi Marcela i obiecał poprowadzić<br />

kilka kursów programowania w Pythonie oraz znaleźć<br />

inne osoby, które pomogłyby w projekcie. „To miło z twojej<br />

strony” – powiedział Marcelo – „bo większość ludzi<br />

boi się odwiedzać fawele”.<br />

Kiedy pokazałem Marcelowi Raspberry Pi i płytkę drukowaną<br />

do projektowania rozwiązań sprzętowych, które<br />

przyniosłem z myślą o rozszerzeniu kursów o zagadnienia<br />

związane z tworzeniem elektronicznych prototypów,<br />

Marcelo przedstawił mi podobną; znalazł ją w Internecie:<br />

działał na niej Linux, a dodatkowo Marcelo przeniósł<br />

na nią osadzoną aplikację z innej (zamkniętej) platformy.<br />

Okazało się, że jego kolega sprzedawał osadzoną aplikację<br />

działającą na zamkniętej platformie, zaś Marcelo<br />

szybko uświadomił sobie, że gdyby przeniósł ją na Linuksa,<br />

nie tylko działałaby szybciej (ze względu na wyższe<br />

taktowanie), ale również koszt całkowity stanowiłby<br />

jedną dziesiątą tego, co kolega musiał płacić za zamkniętą<br />

platformę – sprzęt i oprogramowanie. Projekt<br />

okazał się wielkim sukcesem: kolega mógł obniżyć cenę<br />

i zyskać więcej klientów, a być może również podnieść<br />

swoją marżę na egzemplarzu.<br />

Wybieram się na uniwersytet, na którym pracuje Marcelo,<br />

by spotkać się z pracownikami i przekonać się,<br />

w jaki sposób korzystają z wolnego oprogramowania.<br />

Chciałbym pomóc utworzyć w faweli nowe miejsca pracy<br />

– przy minimalnej pomocy ze strony uniwersytetu.<br />

Ze swojego hotelu przy plaży widzę fawelę na zboczu<br />

góry, za którą znajduje się słynna figura Chrystusa Zbawiciela.<br />

Szkoda tylko, że stoi tyłem do faweli. Być może<br />

dzięki pomocy ludzi takich jak Marcelo kiedyś się obróci.<br />

nnn<br />

WWW.LINUXMAGAZINE.PL NUMER 107 STYCZEŃ 2013<br />

Witamy<br />

Wolna fawela<br />

3


LINUX & ANDROID MAGAZINE<br />

Spis treści<br />

4<br />

& ANDROID<br />

ANDROID<br />

Linux Magazine jest miesięcznikiem specjalistycznym wydawanym<br />

we współpracy z Linux New Media AG, Monachium, Niemcy.<br />

Wydawca Linux New Media Polska sp. z o.o.<br />

Redaktor Naczelny<br />

Artur Skura, askura@linux-magazine.pl<br />

Korespondenci i współpracownicy<br />

Axel Beckert, Zack Brown, Bruce Byfield, Oliver Frommel,<br />

Joseph Guarino, Renate Hermanns, Marcel Hilzinger,<br />

Frank Hofmann, Juliet Kemp, Klaus Knopper, Christoph Langner,<br />

Jeff Layton, Patrick Neef, Dimitri Popov, Brian Proffitt,<br />

Marcin Teodorczyk, Vincze-Aron Szabo, Arnold Zimprich<br />

Sekretarz redakcji<br />

Joanna Romaniuk, jromaniuk@linux-magazine.pl<br />

Skład tekstu i przygotowanie poligraficzne<br />

Kasia Skura, kskura@linux-magazine.pl<br />

Projekt okładki<br />

Pinball, info@piball-werbeagentur.de<br />

Reklama<br />

www.linux-magazine.pl/advertise<br />

reklama@linux-magazine.pl<br />

tel.: 0691 440 903<br />

Miedzynarodowa<br />

Hubert Wiest, anzeigen@linuxnewmedia.de<br />

tel.: +852 633 30 382 (Hong Kong)<br />

Corporate Management (Linux New Media AG)<br />

Hermann Plank, hplank@linux-magazine.com,<br />

Brian Osborn, bosborn@linuxnewmedia.com<br />

Prenumerata<br />

J. Ewa Romaniuk, redakcja@linux-magazine.pl<br />

prenumerata@linux-magazine.pl<br />

Cena prenumeraty<br />

(12 numerów w roku zawierających<br />

CD-ROM lub DVD):<br />

Dla osób prywatnych roczna 195 zł<br />

półroczna 110 zł<br />

dwuletnia 330 zł<br />

Dla firm roczna 215 zł<br />

półroczna 125 zł<br />

dwuletnia 345 zł<br />

Prenumerata zagraniczna: roczna 320 zł<br />

półroczna 165 zł<br />

Zamówienia i obsługa prenumeraty:<br />

tel. +48 22 742 14 55<br />

faks +48 22 742 14 56<br />

subs@linux-magazine.pl<br />

Linux Magazine<br />

ul. Mangalia 4, 02-758 Warszawa<br />

www.linux-magazine.pl, info@linux-magazine.pl<br />

tel./fax +48 22 22 742 14 55<br />

Wydawca dokłada wszelkich starań, aby publikowane w piśmie<br />

i na towarzyszących mu nośnikach informacje i oprogramowanie<br />

były poprawne i przydatne, jednakże Wydawca nie ponosi<br />

odpowiedzialności za efekty wykorzystania ich, w tym nie gwarantuje<br />

poprawnego działania programów.<br />

Zawartość nosników CD-ROM i DVD jest sprawdzana<br />

oprogramowaniem antywirusowym przed rozpoczęciem procesu<br />

produkcji. Fizyczne uszkodzenia nośników należy zgłaszac do działu<br />

prenumeraty.<br />

Żaden z materiałów opublikowanych w Linux Magazine nie może być<br />

powielany w jakiejkolwiek formie bez zgody Wydawcy. Włascicielem<br />

znaku towarowego Linux jest Linus Torvalds.<br />

ISSN 1732-1263; Nakład 10000 egz.<br />

Druk:<br />

ArtDruk - Zakład Poligraficzny<br />

Kobyłka<br />

www.artdruk.com<br />

tel. +48 604 979 357<br />

Budujemy<br />

sieć botów<br />

Budowanie botneta wcale nie musi być nielegalne.<br />

Pokazujemy, w jaki sposób pewien programista przeprowadził<br />

automatyzację aplikacji biznesowej za pomocą sieci botów.<br />

Temat numeru zawiera też interesujące informacje na temat<br />

HTML5 i bezpiecznego programowania w PHP.<br />

16Tworzymy botnety<br />

Budujemy sieci botów, które<br />

pomagają, zamiast szkodzić.<br />

HTML5 w 20trybie offline<br />

Tworzymy lokalne aplikacje<br />

HTML5 w pełni niezależne od<br />

połączenia sieciowego.<br />

28Narzędzia HTML5<br />

Pokazujemy, jak rozpocząć<br />

przygodę z HTML5<br />

6 NOWOŚCI W JĄDRZE<br />

Podsystem PWM w głównym<br />

drzewie jądra, bezużyteczne<br />

identyfi katory urządzeń<br />

i długofalowa stabilność<br />

Linuksa 3.2.y.<br />

2013 – NUMER 01 (107)<br />

<br />

32 Bezpieczeństwo<br />

PHP<br />

Zdrowe zasady pozwalające<br />

zabezpieczyć kod.<br />

3D z Three.js 36Javascriptowa biblioteka Three.js w połączeniu<br />

z WebGL pozwala łatwo tworzyć<br />

zaawansowane aplikacje 3D<br />

w przeglądarce.<br />

8 LINUX<br />

11 NARZĘDZIA<br />

STYCZEŃ 2013 NUMER 107 WWW.LINUXMAGAZINE.PL<br />

<br />

LINUX MAGAZINE NUMER 01 (107)<br />

FREE<br />

HDPARM<br />

<br />

<br />

KOTLIN<br />

Narzędzia RPM<br />

<br />

pakiety<br />

Geary<br />

“Nadia”<br />

<br />

<br />

Nowy klient<br />

poczty reader<br />

<br />

<br />

7 zasad<br />

bezpiecznego PHP<br />

OSZCZĘDZAJMY WZROK<br />

<br />

<br />

& & ANDROID<br />

ANDROID<br />

MVC czy REST?<br />

<br />

wzorce projektowe<br />

BUDUJEMY BOTNET<br />

TESTUJEMY TECHNIKI<br />

WŁAMYWACZY<br />

BUDUJEMY BOTNET<br />

Aplikacje HTML5 w trybie offline<br />

Grafika 3D z WebGL i Three.js<br />

WWW.LINUX- MAGAZINE.PL<br />

najnowsza wersja<br />

popularnego Linuksa<br />

JEDYNY W POLSCE MAGAZYN O LINUKSIE I ANDROIDZIE<br />

FRITZ!Box<br />

<br />

<br />

ISSN 1732-1263 INDEX 384100


W NUMERZE<br />

HTML5<br />

28 W TRYBIE OFFLINE 56<br />

36<br />

56<br />

VoIP poprzez FRITZ!Boksa<br />

bez dodatkowych aplikacji.<br />

THREE.JS<br />

Dzięki tej bibliotece napiszemy<br />

aplikację 3D działającą<br />

w przeglądarce.<br />

KNOW-HOW<br />

Narzędzia RPM<br />

Rpmorphan i Rpmrestore pomagają<br />

utrzymać porządek w systemie.<br />

62<br />

56 Hdparm<br />

Przedstawiamy narzędzie<br />

do tuningu dysków twardych.<br />

60 Lekcje bezpieczeństwa:<br />

Frameworki WWW<br />

Istnieje wiele frameworków do<br />

budowy aplikacji webowych: nie<br />

twórzmy nowych, jeśli naprawdę<br />

nie musimy.<br />

72<br />

HDPARM<br />

Sprawdzamy, analizujemy<br />

i optymalizujemy dyski<br />

twarde – również SSD.<br />

KOLOROWA<br />

TEMPERATURA<br />

Przedstawiamy narzędzia<br />

oszczędzające wzrok<br />

Kotlin<br />

Połączenie Javy, Scali i Groovy’ego<br />

działające na maszynie wirtualnej<br />

Javy.<br />

68 Charly: Swaks<br />

Diagnozujemy problemy<br />

z serwerami pocztowymi.<br />

69 Pytania i odpowiedzi<br />

Twórca Knoppiksa odpowiada na<br />

pytania dotyczące przestrzeni<br />

wymiany, Zramu, routerów<br />

w trybie mostkowym i Linuksa<br />

na Macu.<br />

LINUXUSER<br />

72 Temperatura koloru<br />

Zmiana jasności monitora za dnia<br />

może nam pomóc zasnąć w nocy.<br />

78 Workspace: Calibre<br />

Odkrywamy tajemnice popularnego<br />

narzędzia do zarządzania e-bookami.<br />

83 Klient pocztowy Geary<br />

Przedstawiamy wczesną wersję<br />

nowego klienta IMAP..<br />

86 Wiersz poleceń:<br />

zabijanie procesów<br />

Pokazujemy, jak zamknąć system<br />

i usuwać procesy.<br />

“Nadia”<br />

14<br />

Popularna dystrybucja oparta<br />

na Ubuntu 12.10<br />

Nowe aplety (Banshee,<br />

Powiadomienia, Lista okien...)<br />

Jądro 3.5<br />

W NUMERZE<br />

STYCZEŃ 2013<br />

ANDROID<br />

42 Router FRITZ!Box<br />

Tworzymy grę na Androida.<br />

44 Tuner DVB-T<br />

dla Androida<br />

Przedstawiamy pięć odbiorników<br />

telewizji cyfrowej na Androida.<br />

WWW.LINUXMAGAZINE.PL NUMER 107 STYCZEŃ 2013 5


NOWOŚCI<br />

Jądro<br />

Kronikarz Zack Brown informuje<br />

o poglądach, wydarzeniach,<br />

dylematach i innych<br />

nowościach w społeczności<br />

8<br />

programistów jądra. Zack Brown<br />

ZACK BROWN<br />

Lista dyskusyjna poświęcona rozwojowi<br />

jadra jest głównym narzędziem komunikacyjnym<br />

programistów jądra. Ruch na<br />

niej jest ogromny – dochodzi do dziesięciu<br />

tysięcy listów tygodniowo. Pozostawanie<br />

z wszystkim na bieżąco jest zadaniem<br />

bardzo trudnym dla zwykłych<br />

śmiertelników. Zack Brown jest jedną<br />

z niewielu osób, która uważnie śledzi<br />

wszystkie dyskusje i opisuje nam najciekawsze.<br />

Nowy podsystem PWM<br />

Nowy podsystem modulacji szerokości<br />

impulsów (PWM) napotkał spore problemy,<br />

kiedy Thierry Reding przesłał go Linusowi<br />

Torvaldsowi, by ten włączył go do<br />

głównej gałęzi jądra.<br />

Podsystem odpowiada za zmianę wypełnienia<br />

sygnału, kontrolując w ten<br />

sposób moc sygnału. Przydaje się<br />

w mniejszych zadaniach, takich jak kontrola<br />

wiatraczków chłodzących wnętrze<br />

komputera i procesory czy podświetlanie<br />

ekranu.<br />

Dzieło Thierry’ego miało zastąpić<br />

stare i ograniczone API nowym podsystemem,<br />

który mógłby obsługiwać wiele<br />

sterowników. W uzasadnieniu Thierry<br />

stwierdził, że pracował nad nim przez<br />

półtora roku; kod znajdował się przez<br />

kilka tygodni w drzewie linux-next i nie<br />

znaleziono w nim żadnych problemów.<br />

Wiele sterowników zostało przeniesionych<br />

ze starego API do nowego podsystemu,<br />

więc logicznym byłoby włączenie<br />

go do głównego drzewa.<br />

Linus nie miał zastrzeżeń do kodu, ale<br />

do procesu wykorzystanego przez<br />

Thierry’ego przy przesyłaniu pracy.<br />

Przede wszystkim, Linus chciał zobaczyć<br />

znaczniki Signed-off-by od osób,<br />

które miały być faktycznymi użytkownikami<br />

podsystemu PWM.<br />

Co jednak ważniejsze, Thierry nie pozostawał<br />

w sieci zaufania GPG. Sieć ta<br />

powstała po włamaniu na serwery kernel.org<br />

w sierpniu 2011 roku. W wyniku<br />

ataku zniknęło wiele usług kernel.org,<br />

z których część nigdy nie wróciła, a niektóre<br />

pojawiły się w bardzo ograniczonej<br />

postaci.<br />

Jedną z odpowiedzi na atak było<br />

utworzenie sieci zaufania programistów<br />

jądra. Na całym świecie odbywały się<br />

spotkania, podczas których programiści<br />

spotykali się osobiście, sprawdzali swoje<br />

dowody tożsamości i podpisywali klucze<br />

GPG. Thierry prowadził raczej samotne<br />

życie w Hamburgu i nie znał w pobliżu<br />

żadnych programistów, którzy mogliby<br />

mu podpisać klucz.<br />

Wszystko się zmieniło, kiedy pojawił<br />

się wspomniany problem. Po pierwsze,<br />

wielu użytkowników podsystemu PWM<br />

zaoferowało swoje znaczniki Signed-off-<br />

-by i potwierdziło, że kod Thierry’ego<br />

był dobry i przydatny. Prawdziwa<br />

pomoc nadeszła z Polski: klucz GPG<br />

Thierry’ego podpisał Sebastian Andrzej<br />

Siewior.<br />

Linus postanowił jednak nie czekać na<br />

podpisanie klucza, ponieważ tak wiele<br />

osób zaoferowało swoje znaczniki Signed-off-by,<br />

że podpis GPG nie wydawał<br />

się niezbędny. Arnd Bergmann stwierdził:<br />

„Nowy podsystem dostaje ode mnie<br />

duże ACK. Używa deklaracji interfejsu<br />

jako oddzielnych poprzednio sterowników<br />

PWM, więc w sterownikach nic się<br />

nie zmienia. Użytkownicy jednak będą<br />

mogli zmienić je w przyszłości, jeśli zechcą.<br />

Praca Thiery’ego to również jeden<br />

z brakujących fragmentów wymaganych<br />

do zbudowania jąder ARM na wiele platform,<br />

co obecnie jest niemożliwe m.in.<br />

dlatego, że funkcji PWM nie może eksportować<br />

więcej niż jeden sterownik.<br />

Identyfikatory urządzeń<br />

do wyrzucenia<br />

Jean Delvare postanowił zmierzyć się<br />

z problemem identyfikatorów urządzeń.<br />

Przydają się w identyfikacji różnego<br />

typu sprzętu, który możemy chcieć zamontować,<br />

na przykład jako urządzenie<br />

blokowe bądź znakowe. Bez identyfikatora<br />

nie można by się było odwołać się<br />

do urządzenia przy montowaniu.<br />

W niektórych przypadkach identyfi-<br />

STYCZEŃ 2013 NUMER 107 WWW.LINUXMAGAZINE.PL


katory nie są potrzebne, ponieważ<br />

w danej chwili może istnieć tylko jedno<br />

urządzenie określonego typu. W takiej<br />

sytuacji w systemie może być wiele<br />

urządzeń danego typu, ale tylko jedno<br />

może mieć identyfikator, więc wszystko<br />

jest w porządku.<br />

Problem, który zidentyfikował Jean,<br />

pojawiał się, gdy istniało wiele instancji<br />

jednego urządzenia, zaś identyfikator nie<br />

dał się uprzednio poznać. Można go rozwiązać,<br />

nadając urządzeniom w razie potrzeby<br />

„identyfikatory do wyrzucenia”.<br />

Pomysł polega na tym, by każdy z tego<br />

rodzaju identyfikatorów miał wartość<br />

ujemną. Dzięki temu jądro wiedziałoby,<br />

że danego identyfikatora można się pozbyć,<br />

zaś użytkownik widziałby zwykłe<br />

ID z odpowiednim sufiksem.<br />

Greg Kroah-Hartman stwierdził jednak,<br />

że tego rodzaju podejście spowodowałoby<br />

„przeładowanie” identyfikatorów<br />

urządzeń. Zamiast być prostymi desygnatami<br />

urządzeń w danym systemie, stałyby<br />

się strukturami danych o większym<br />

znaczeniu niż numeryczna identyfikacja<br />

urządzenia. Greg zasugerował więc, by<br />

zamiast nadawać szczególne znaczenie<br />

liczbom ujemnym, dodać wartość boolowską<br />

do każdego urządzenia, którego<br />

numer miałby zostać usunięty. Wartość<br />

boolowska nie zajęłaby zbyt wiele pamięci,<br />

zaś tego rodzaju rozwiązanie byłoby<br />

proste i przejrzyste.<br />

Jean zgodził się z argumentacją Grega<br />

i zaimplementował jego sugestie. Greg<br />

zaś zaakceptował łatę Jeana i przesłał ją<br />

Linusowi. Tym razem poszło gładko.<br />

Optymalizacja punktów<br />

śledzenia<br />

Steven Rostedt przesłał bardzo przejrzyste<br />

wyjaśnienie sposobu konwersji<br />

znaczników (tracepoint) jądra do kodu<br />

maszynowego [1].<br />

Chodziło mu o to, że po przejściu wielu<br />

interesujących etapów znaczniki są konwertowane<br />

do dużej ilości kodu maszynowego<br />

znajdującego się na tzw. „gorących<br />

ścieżkach” – czyli w obszarach jądra,<br />

które są często wykonywane. Problem<br />

w tym, że sporo obliczeń wykonywanych<br />

przez kod znaczników można by przeprowadzić<br />

w innym miejscu, zmniejszając<br />

w ten sposób wpływ na wydajność<br />

całego jądra.<br />

Steven przyznał, że spowolnienie<br />

w danym znaczniku jest minimalne, po-<br />

nieważ jednak w jądrze są ich setki,<br />

a wkrótce mają się pojawić kolejne,<br />

w pewnym momencie opóźnienie może<br />

się stać zauważalne.<br />

Steven znalazł rozwiązanie, które<br />

można zaimplementować na poziomie<br />

źródeł jądra – wystarczy niewielka<br />

zmiana w sposobie początkowej obsługi<br />

znaczników. Jego pytanie brzmiało: czy<br />

zmiana ma dotyczyć wszystkich znaczników<br />

w jądrze?<br />

Mathieu Desnoyers nieco sceptycznie<br />

podszedł do stwierdzenia, jakoby niewielka<br />

ilość kodu na gorącej ścieżce<br />

mogła wygenerować widoczne opóźnienie,<br />

ale zasugerował, że nawet gdyby tak<br />

się działo, najlepszym rozwiązaniem byłoby<br />

skontaktowanie się z opiekunami<br />

GCC z prośbą ich o włączenie wykrywania<br />

tego rodzaju kodu przez kompilator<br />

i przeniesienie go w inne miejsce. Steven<br />

odparł, że namówienie opiekunów GCC<br />

na spełnienie prośby programistów<br />

jądra jest trudniejsze od zdobycia medalu<br />

olimpijskiego.<br />

To prawda – w przeszłości toczyły się<br />

słynne wojny między programistami<br />

jądra i GCC. Doszło do tego, że programiści<br />

jądra zaczęli bojkotować wszystkie<br />

nowe (w danym czasie) wersje kompilatora<br />

GNU C, utrzymując, że tylko jedna<br />

określona wersja kompilatora mogła wygenerować<br />

dobry kod maszynowy, zaś<br />

opiekunowie GCC twierdzili, że należy<br />

poprawić źródła jądra, by móc w najlepszy<br />

sposób korzystać z najnowszych<br />

wersji kompilatora.<br />

Takie to były czasy… Dwa niezwykle<br />

ważne choć niezależne projekty, o kluczowym<br />

znaczeniu dla świata open source,<br />

pozostawały pełne wzajemnych<br />

animozji.<br />

Tak się jednak działo w przeszłości –<br />

H. Peter Anvin odpowiedział Stevenowi,<br />

że problemy istniały „kiedyś, może; jednak<br />

od pewnego czasu współpraca<br />

z programistami GCC przebiega bardzo<br />

pomyślnie – otrzymaliśmy od nich m.<br />

in. __fentry__ i asm goto”.<br />

Następnie rozmowa zeszła na<br />

temat zmian w GCC, które mogłyby<br />

pomóc w tym konkretnym przypadku.<br />

Steven stwierdził, że nietrudno<br />

byłoby je zaimplementować.<br />

Zakładając więc, że opóźnienie<br />

jest na tyle duże, że warto się nim<br />

zajmować, prawdopodobnie problem<br />

zostanie rozwiązany nie w samym jądrze,<br />

lecz w GCC.<br />

Stabilny Linux 3.2<br />

NOWOŚCI<br />

Jądro<br />

Ben Hutchings ogłosił, że zamierza się<br />

opiekować linią 3.2.y jako drzewem „stabilnym<br />

długoterminowo” dopóty, dopóki<br />

opiekunowie Debiana będą zapewniać<br />

wsparcie Debiana 7.0. Według niego<br />

może to potrwać do końca 2015 roku –<br />

później opiekę nad kodem mógłby przekazać<br />

innym.<br />

Długoterminowo stabilne drzewa są<br />

tak ważne, że Linus Torvalds nie opiekuje<br />

się już żadną stabilną gałęzią. Kiedyś<br />

zapewnianie stabilności było częścią<br />

jego pracy, dziś jednak jądro jest bardzo<br />

aktywnie rozwijane przez cały rok. Inni<br />

programiści, tacy jak Ben, po prostu<br />

przejmują opiekę nad określoną wersją<br />

jądra, by uczynić ją bardziej stabilną.<br />

W ten sposób mogą osiągnąć określony<br />

cel – w tym przypadku stabilność Debiana<br />

7.0. Oczywiście fakt, że Ben robi to<br />

dla Debiana, nie oznacza, że reszta nie<br />

może się cieszyć owocami jego pracy.<br />

nnn<br />

INFO<br />

[1] Tracepoints: https://lkml.org/<br />

lkml/2012/8/9/521<br />

WWW.LINUXMAGAZINE.PL NUMER 107 STYCZEŃ 2013 9


NOWOŚCI<br />

10<br />

Linux<br />

TECHNOLOGIE, TRENDY, NARZĘDZIA<br />

NOWINKI<br />

Co czwarty start-up zakładany<br />

przez imigrantów<br />

Według raportu Reutersa, badania prowadzone<br />

pod nazwą „Nowi imigranccy<br />

przedsiębiorcy Ameryki: dawniej i dziś”<br />

wykazały, że imigranci pełnią przynajmniej<br />

jedną kluczową rolę wśród założycieli<br />

24,3% start-upów z dziedziny<br />

inżynierii i technologii.<br />

W samej Dolinie Krzemowej badania<br />

objęły trzysta trzydzieści pięć firm<br />

z branży technologicznej i inżynierskiej.<br />

Jak pokazują ich wyniki, 43,9% tych<br />

firm zostało założonych przez przynajmniej<br />

jednego imigranta. Badania były<br />

sponsorowane przez Fundację Kauffmana,<br />

organizację non-profit, której<br />

celem jest promowanie przedsiębiorczości.<br />

Artykuł na stronie Reutersa: http://<br />

www.reuters.com/article/2012/10/02/<br />

us-immigrants-startups-study-idUS-<br />

BRE8910I020121002.<br />

NIST ogłosił KECCAK<br />

nowym SHA-3<br />

Narodowy Instytut Standaryzacji<br />

i Technologii (NIST) ogłosił algorytm<br />

KECCAK zwycięzcą konkursu<br />

na kryptograficzną funkcję skrótu<br />

SHA-3.<br />

Algorytm KECCAK jest stworzony przez Guido Bertoniego z STMicroelectronics<br />

(Włochy), Joan Daemen z STMicroelectronic (Belgia), Michaela<br />

Peetersa z NXP Semiconductors (Belgia) i Gillesa Van Ascce z STMicroelectronic<br />

(Włochy).<br />

Konkurs na SHA-3 został ogłoszony przez NIST w 2007 roku. Łączenie<br />

zebrane zostały sześćdziesiąt cztery zgłoszenia konkursowe z całego<br />

świata. W trakcie procesu weryfikacji algorytmy były poddawane ocenie<br />

społeczności kryptograficznej. Do finałowej rundy przeszło pięciu finalistów:<br />

BLAKE, Grżstl, JH, KECCAK i Skein.<br />

Według komunikatu NIST wybrał KECCAK ze względu na jego „elegancką<br />

konstrukcję, duży margines bezpieczeństwa, wysoką wydajność<br />

ogólną, doskonałą efektywność w implementacjach sprzętowych i elastyczność”.<br />

W komunikacie NIST poinformował, że KECCAK wykorzystuje nowy<br />

tryb wiązania o „architekturze gąbki”, bazujący na ustalonej permutacji,<br />

którą można łatwo dostosowywać tak, by w zależności od potrzeb uzyskać<br />

większą przepustowość kosztem poziomu bezpieczeństwa, oraz mogący<br />

generować większe lub mniejsze wartości wyjściowe skrótu. Więcej informacji<br />

o konkursie na SHA-3: http://www.nist.gov/hash-competition.<br />

STYCZEŃ 2013 NUMER 107 WWW.LINUXMAGAZINE.PL<br />

dgbomb, www.vecteezy.com


AMD dołączył do projektu<br />

OpenJDK „Sumatra”<br />

AMD poinformował niedawno o dołączeniu do projektu OpenJDK o nazwie „Sumatra”<br />

realizowanego we współpracy z Oracle i innymi członkami społeczności<br />

OpenJDK. Ma on służyć rozszerzeniu Javy o obsługę obliczeń heterogenicznych dla<br />

serwerów i środowisk chmurowych.<br />

Jak podaje strona internetowa Sumatry, celem projektu jest umożliwienie aplikacjom<br />

Javy swobodne czerpanie korzyści z akceleracji karty graficznej – bez<br />

względu na to, czy jest ona zintegrowana z procesorem, czy nie – aby zwiększyć<br />

wydajność aplikacji.<br />

Ściślej mówiąc, Sumatra ma za zadanie<br />

zbadać, jak ulepszyć wirtualną maszynę<br />

Javy (JVM), a także język Java i API, aby<br />

umożliwić aplikacjom korzystanie z akceleracji<br />

kart graficznych, zarówno niezintegrowanych,<br />

jak i zintegrowanych z wysokowydajnymi<br />

rdzeniami procesorów graficznych, takich jak te, które znajdują się w<br />

procesorach ATU firmy AMD.<br />

Według zapowiedzi, w ramach Sumatry mają również zostać opracowane wskazówki<br />

odnośnie do włączenia obsługi obliczeń heterogenicznych do innych języków<br />

opartych na JVM, takich jak Scala, JRuby i Jython.<br />

Społeczność OpenJDK i projekt Sumatra: http://www.openjdk.java.net. Więcej<br />

informacji na temat zaangażowania AMD w projekt: http://www.amd.com.<br />

Projekt MegaDroid bada<br />

bezpieczeństwo smartfonów<br />

Naukowcy z Sandia National Laboratories zbudowali opartą na Androidzie niezależną<br />

sieć do prowadzenia badań nad zakłóceniami cybernetycznymi i zwiększenia<br />

bezpieczeństwa urządzeń mobilnych. Według komunikatu naukowcy połączyli<br />

trzysta tysięcy urządzeń mobilnych z Androidem, aby lepiej zrozumieć, jak działają<br />

duże sieci smartfonów, i znaleźć sposoby zwiększenia ich niezawodności<br />

i bezpieczeństwa.<br />

Celem projektu, realizowanego pod nazwą MegaDroid, jest przygotowanie narzędzia<br />

programowego, które ułatwi opracowanie podobnych środowisk i analizę<br />

zachowań sieci smatfonowych.<br />

Według informatyka Johna Florena kluczowym elementem projektu MegaDroid<br />

jest „symulowany” system GPS. Jak podaje oświadczenie prasowe, naukowcy dokonali<br />

symulacji danych GPS użytkownika smartfronu w środowisku miejskim.<br />

„Następnie (...) nakarmili tymi danymi system GPS. Jak się okazało, oprogramowanie<br />

zainstalowane na maszynie wirtualnej nie było w stanie odróżnić fałszywych<br />

informacji dotyczących lokalizacji od prawdziwych danych GsPS, co z kolei umożliwi<br />

naukowcom lepszą i bardziej dokładną symulację środowiska, z którego da<br />

się analizować i studiować możliwe sposoby ataków<br />

na sieci smartfonowe” – powiedział Floren.<br />

„MegaDroid będzie użytecznym narzędziem do<br />

wykrywania problemów ujawniających się podczas<br />

interakcji dużej liczby smartfonów” – powiedział<br />

Keith Vanderveen, menedżer działu badań nad skalowalnymi i bezpiecznymi<br />

systemami w Sandii. Dodał, że Sandia planuje również wykorzystanie MegaDroida<br />

do badań nad kwestiami związanymi z ochroną i wyciekiem danych.<br />

Oświadczenie prasowe: https://share.sandia.gov/news/resources/news_releases/.<br />

Wideo z dyskusją i prezentacją projektu MegaDroid: http://www.youtube.<br />

com/watch?v=OE6jaNw9sus&feature=youtu.be.<br />

NOWINKI<br />

NOWOŚCI<br />

Linux<br />

Zdjęcia zaginionych dzieci<br />

zamiast stron błędu 404<br />

Europejska inicjatywa o nazwie NotFound<br />

zaproponowała umieszczanie zdjęć<br />

zaginionych dzieci na stronach błędu<br />

404. Jak podaje BBC News, projekt Not-<br />

Found został stworzony przez Missing<br />

Children Europe, Child Focus, Europejską<br />

Federację na rzecz Dzieci Zaginionych<br />

i Wykorzystywanych Seksualnie<br />

oraz inne organizacje europejskie.<br />

Celem projektu jest zachęcenie jak<br />

największej liczby osób i firm do włączenia<br />

się do inicjatywy. Po zarejestrowaniu<br />

się i dodaniu kodu dostarczanego przez<br />

projekt NotFound, strony 404 będą wyświetlały<br />

przy każdych odwiedzinach informacje<br />

o zaginionych dzieciach. Wizerunki<br />

dzieci publikowane są losowo.<br />

Więcej informacji: http://www.notfound.<br />

org.<br />

Web Platform Docs<br />

opublikowana<br />

W3C we współpracy z Adobe, Facebookiem,<br />

Google’em, HP, Microsoftem, Mozillą,<br />

Nokią, Operą i innymi ogłosiła wydanie<br />

wersji alfa Web Platform Docs. Jak<br />

podano na blogu platformy, jej celem dostarczanie<br />

„najświeższych, najdokładniejszych<br />

i najbardziej kompleksowych<br />

materiałów referencyjnych i samouczków<br />

dla programistów z opisem i omówieniem<br />

niestabilności i usterek”.<br />

Web Platform Docs nie zawiera jeszcze<br />

wszystkich funkcji. Jak można przeczytać<br />

na blogu, „Obecnie platforma ma<br />

stronę wiki pod adresem docs.webplatform.org”,<br />

którą może edytować, każdy,<br />

kto ma konto. Web Platform Docs zawiera<br />

także ujednolicone szablony dla<br />

zapewnienia spójności dokumentacji.<br />

Ma też potężną ilość danych z Microsoftu,<br />

Opery, Google’a, Facebooka, Mozilli,<br />

Nokii, Adobe’a i W3C, które nadal pozostają<br />

w surowej formie i wymagają<br />

dopracowania. Platforma oferuje również<br />

kanał rozmów, forum i blog.<br />

Wszystkie materiały będą udostępniane<br />

za darmo i będą mogły zostać wykorzystane<br />

przez każdego i do dowolnych<br />

celów”.<br />

Więcej informacji: http://docs.<br />

webplatform.org/wiki/Main_Page.<br />

WWW.LINUXMAGAZINE.PL 11<br />

NUMER 107 STYCZEŃ 2013 11


NOWOŚCI<br />

12<br />

Linux<br />

Slackware 14 wydany<br />

Po pięciu cyklach beta opublikowany został<br />

Slackware 14.0 z licznymi nowymi<br />

usprawnieniami i ulepszeniami. Najświeższa<br />

wersja oferuje dwa środowiska<br />

graficzne: Xfce 4.10.0 i KDE 4.8.5.<br />

Jak można przeczytać na stronie internetowej<br />

Slackware’a, środowiska te wykorzystują<br />

udev, udisk i udisk2, a także<br />

wiele specyfikacji ze strony freedesktop.<br />

org. Pozwala to administratorom przydzielać<br />

uprawnienia do korzystania<br />

z urządzeń według członkostwa w grupach<br />

użytkowników, co z kolei umożliwia<br />

korzystanie z pamięci flash USB,<br />

przenośnych dysków twardych, płyt CD<br />

i DVD itp. bez konieczności wydawania<br />

poleceń sudo, mount i unmount.<br />

Slackware korzysta z wersji 3.2.29<br />

jądra i zawiera takie funkcje wydajnoś-<br />

ciowe, jak księgowanie systemów plików,<br />

wsparcie dla dysków SCSI, ATA<br />

RAID, SATA, programowalnych woluminów<br />

RAID, LVM i szyfrowanych<br />

systemów plików.<br />

Wsparcie jądra dla X<br />

DRI (Direct Rendering Interface)<br />

dostarcza Linuksowi<br />

szybką akcelerację<br />

grafiki 3D.<br />

Slackware zawiera dwa<br />

rodzaje jądra: wielkie<br />

(ang. huge) i podstawowe<br />

(ang. generic). Pierwsze<br />

obsługuje niemal wszystkie sterowniki<br />

w jądrze Linuksa i było początkowo<br />

przeznaczone do wykorzystania w trakcie<br />

instalacji. W jądrze podstawowym<br />

niemal wszystkie sterowniki są mają po-<br />

stać modułów. Jądra Linuksa w Slackwarze<br />

dzielą się na wspierające SMP i niewspierające<br />

SMP. Jądro SMP obsługuje<br />

wieloprocesorowość symetryczną,<br />

wielordzeniowość,<br />

hiperwątkowość i inne optymalizacje.<br />

Programiści<br />

zalecają korzystanie z jądra<br />

SMP nawet na maszynach<br />

jednoprocesorowych.<br />

Wszystkie jądra na maszynach<br />

64-bitowych obsługują<br />

SMP.<br />

Długa lista zmian i dodatków:<br />

http://www.slackware.com/<br />

announce/14.0.php. Link do pobrania<br />

Slackware Linuksa 14.0: ftp://ftp.slackware.com/pub/slackware/slackware-14.0/.<br />

Shuttleworth zainwestował w Inktanka i Cepha<br />

Inktank, który dostarcza wsparcie na poziomie przedsiębiorstwa<br />

dla rozproszonego systemu przechowywania Ceph, ogłosił,<br />

że twórca Canonicala, Mark Shuttleworth, zainwestował milion<br />

dolarów we wsparcie Inktanka i społeczności Cepha.<br />

„Ceph na nowo definiuje przechowywanie jako usługę open<br />

source, spełniając przy tym jeden z głównych wymogów przedsiębiorstw<br />

i dostawców chmur, którzy poszukują skalowalnych<br />

i ekonomicznych rozwiązań do przechowywania” – powiedział<br />

Shuttleworth. Dodał również, że „charakterystyczna architektura<br />

Cepha daje mu naturalną przewagę nad dostawcami tworzącymi<br />

rozwiązania własnościowe i open source. Uważamy, że<br />

Apache Airavata projektem „najwyższego poziomu”<br />

Fundacja Apache Softwate Foundation<br />

(ASF) ogłosiła niedawno, że Apache Airavata<br />

osiągnął status projektu najwyższego<br />

poziomu (ang. Top-Level Project), co według<br />

komunikatu<br />

oznacza, że „społeczność<br />

i produkty<br />

tworzone<br />

w ramach projektu<br />

były zarządzane<br />

w sposób właściwy i zgodny z merytokratycznym<br />

procesem i zasadami<br />

ASF”.<br />

Apache Airavata, zaprojektowany, by<br />

wyeliminować trudności w uzyskiwaniu<br />

dostępu do zasobów obliczeniowych, do-<br />

starcza interfejsy API, zaawansowane narzędzia<br />

po stronie serwera i graficzne interfejsy<br />

użytkownika do tworzenia, uruchamiania,<br />

kontrolowania i zarządzania<br />

długo działającymi<br />

aplikacjami<br />

i przepływami<br />

pracy<br />

na zasobach<br />

rozproszonych, w tym lokalnych klastrach,<br />

wysokowydajnych komputerach, siatkach<br />

krajowych oraz chmurach akademickich<br />

i komercyjnych. Korzystają już z niego Extreme<br />

Science and Engineering Discovery<br />

Environment (XSEDE), National Energy<br />

Ceph dojrzał na tyle, aby uzasadnić jego włączenie do Ubuntu<br />

12.10 jako opcji przechowywania dla naszej architektury referencyjnej<br />

OpenStacka”.<br />

Open source’owy rozproszony system przechowywania Ceph<br />

łączy magazyn obiektowy, blokowy i system plików kompatybilny<br />

z POSIX-em w jednej, zunifikowanej platformie działającej<br />

na powszechnie dostępnym sprzęcie, uwalniając tym samym<br />

użytkowników od ograniczeń. Został włączony do jądra Linuksa,<br />

w 2010 roku, oraz do Ubuntu 12.04 LTS, wydanego<br />

w maju 2012 roku. Więcej informacji na temat Ceph: http://<br />

www.ceph.com.<br />

Reseach Scientific Computing Centre<br />

(NERSC) i Amazon Elastic Compute Clouds<br />

(E2).Według komunikatu, platforma<br />

Airavata cechuje się minimalistyczną architekturą,<br />

w skład której wchodzi modularne,<br />

komponentowe oprogramowanie<br />

łatwe do zainstalowania, utrzymania<br />

i używania. Zorientowana na usługi architektura<br />

Airavaty dobrze współgra z różnymi<br />

systemami oprogramowania.<br />

Oprogramowanie Apache Airavata jest<br />

wydane na licencji Apache v2.0 i nadzorowane<br />

przez zespół aktywnych współtwórców<br />

projektu. Kod źródłowy Apache Airavaty<br />

i dokumentacja: http://airavata.apache.org/.<br />

STYCZEŃ 2013 NUMER 107 WWW.LINUXMAGAZINE.PL


Zentyal ogłosił Zentyal 3.0<br />

Zespół Zentyala opublikował Zentyal 3.0. Według zapowiedzi<br />

Zentyal ma dostarczyć małym i średnim przedsiębiorstwom<br />

„profesjonalne, niezawodne<br />

i bezpieczne rozwiązaniainfrastrukturowe,<br />

które są łatwe<br />

w użyciu, a przy tym ekonomiczne”.<br />

Zentyal 3.0 zawiera integrację z Sambą 4, co umożliwia serwerowi<br />

Zentyal całkowite zastąpienie usługi Windows Server<br />

Active Directory. Od tej pory Zentyal ma używać protokołów do<br />

zarządzania użytkownikami, uprawnieniami i politykami bezpieczeństwa,<br />

które są w pełni kompatybilne z wszystkimi serwerami<br />

i pulpitem Windows.<br />

Wydanie zawiera również nową funkcję pojedynczego logo-<br />

NOWOŚCI<br />

Linux<br />

wania zaczerpniętą z open source’owego oprogramowania Keberos.<br />

Eliminuje ona konieczność ponownego logowania się za<br />

każdym razem, gdy chce się uzyskać dostęp do usług sieciowych<br />

takich, jak poczta czy udostępnianie plików, albo<br />

przeglądać Internet przy użyciu serwera proxy. Dzięki integracji<br />

z Sambą 4 użytkownicy Windows mogą korzystać<br />

z tej funkcji bez instalowania dodatkowych komponentów.<br />

Zentyal 3.0 cechuje się sporymi ulepszeniami wydajności<br />

i wygody użytkowania, oferując nowe funkcje takie, jak moduł<br />

UPS czy moduł cienkiego klienta, a także nową architekturę<br />

typu master-slave. Zaktualizowane są również pozostałe moduły,<br />

jak serwer proxy dla protokołu HTTP, zapora sieciowa<br />

i platforma współpracy Zarafa. Zentyal 3.0 bazuje na najnowszym<br />

wydaniu serwera Ubuntu 12.04 LTS. Dostępny do pobrania<br />

ze strony: http://www.zentyal.com/download.<br />

WWW.LINUXMAGAZINE.PL NUMER 107 STYCZEŃ 2013 13


NOWOŚCI<br />

XenServer 6.1<br />

Citrix ogłosił dostępność XenServera 6.1 – kompletnej serwerowej<br />

platformy wirtualizacyjnej zbudowanej na bazie otwartego<br />

Xena. Ulepszenia obejmują m.in. zaawansowane metody migracji<br />

maszyn wirtualnych, zwiększoną kompatybilność z innymi produktami<br />

i zautomatyzowane narzędzia do konwersji maszyn wirtualnych.<br />

XenServer 6.1 bezproblemowo integruje<br />

się z popularnymi platformami chmurowymi.<br />

Według producenta bezpośrednia<br />

integracja z Apache CloudStack i Citrix CloudPlatform<br />

ułatwia partycjonowanie zapór<br />

sieciowych i równoważenie obciążenia,<br />

a ponadto zapobiega atakom na systemy<br />

–w chmurach zarówno publicznych, jak i prywatnych.<br />

XenServer 6.1 został wyposażony w nową technologię Storage<br />

XenMotion, która pozwala administratorom przenosić maszyny<br />

wirtualne bez konieczności korzystania ze współdzielonej pamięci<br />

masowej. Dzięki Storage XenMotion migracja zachodzi<br />

Red Hat aktualizuje<br />

Enterprise MRG<br />

Red Hat wydał<br />

nową wersję swojej<br />

platformy do przesyłaniakomunikatów<br />

(Messaging)<br />

czasu rzeczywistego<br />

(Realtime) i siatki (Grid), czyli Red Hat Enterprise MRG. Nosi ona<br />

numer 2.2 i zawiera poprawki związane z bezpieczeństwem, integrację<br />

z LDAP-em i więcej opcji uruchomieniowych – jądro<br />

czasu rzeczywistego może teraz działać jako klient bezdyskowy.<br />

Według informacji o wydaniu Red Hat Enterprise MRG 2.2 oferuje<br />

klientom korporacyjnym większą wydajność, stabilność<br />

i kompatybilność z istniejącymi rozwiązaniami.<br />

Komponent Grid został wzbogacony o obsługę Apache Deltacloud,<br />

co pozwala łatwo instalować chmury hybrydowe zgodne<br />

z innymi produktami Red Hata. Można też uruchamiać wielu planistów<br />

HA na klastrze i zarządzać nimi za pomocą narzędzia<br />

konfiguracyjnego o wdzięcznej nazwie Wallaby. W komponencie<br />

przesyłania komunikatów ulepszona została wydajność Javy<br />

i obsługa SSL przez uwierzytelnianie klienta.<br />

Red Hat Enterprise MRG 2.2 jest już dostępny; nota o wydaniu<br />

wraz z pełnym opisem obsługiwanych funkcji: https://access.<br />

redhat.com/knowledge/docs/en-US/Red_Hat_Enterprise_MRG/2/<br />

html/MRG_Release_Notes/index.html. Więcej informacji o produkcie:<br />

http://www.redhat.com.<br />

14<br />

Narzędzia<br />

w czasie rzeczywistym przy użyciu architektury „nic nie jest<br />

współdzielone”: pamięć masowa może być dowolnie przenoszona<br />

zarówno w obszarze danej puli, jak i między pulami, co<br />

uławia optymalizację jej wykorzystania.<br />

Co więcej, najnowsza wersja zawiera narzędzie XenServer<br />

Conversion Manager, które automatyzuje konwersję<br />

maszyn wirtualnych VMware na obrazy Xen-<br />

Servera.<br />

XenServer 6.1 dostępny jest w czterech wersjach:<br />

darmowej, Advanced, Enterprise i Platinum.<br />

Darmowa zawiera 64-bitowego hiperwizora,<br />

umożliwia centralne zarządzanie systemami, migrację<br />

w czasie rzeczywistym bez wyłączania maszyn<br />

wirtualnych i narzędzia do konwersji obrazów. Wszystkie<br />

wersje XenServera oferują mechanizmy zarządzania XenCenter,<br />

zaś licencje przypisywane są do serwera. Wydania płatne kosztują<br />

od 1000 dolarów za serwer. Więcej informacji: http://www.<br />

citrix.com/products/xenserver/overview.html.<br />

Xen 4.2<br />

Xen.org ogłosił dostępność wersji 4.2 swojego otwartego rozwiązania<br />

wirtualizacyjnego Xen. Zawiera ona ulepszenia w sferze<br />

bezpieczeństwa, skalowalności,<br />

wydajności i dokumentacji.<br />

Według informacji o wydaniu<br />

wiele wysiłku włożono w rozwój<br />

stosu XL, który w tej wersji jest<br />

dostarczany domyślnie. Ulepszona<br />

została też biblioteka<br />

Libxl, która obsługuje obecnie większość funkcji XL, zaś API<br />

osiągnęło fazę stabilną.<br />

Xen 4.2 potrafi obsłużyć ogromne systemy, zawierające aż<br />

cztery tysiące dziewięćdziesiąt pięć procesorów w systemie<br />

gospodarzu i do pięciuset dwunastu procesorów w gościu. Istnieje<br />

też możliwość automatycznego tworzenia puli procesorów<br />

(CPUPOOL) dla danego węzła NUMA, zaś w większych systemach<br />

zaimplementowane zostało inteligentne rozmieszczanie<br />

wirtualnych procesorów w węzłach NUMA, co zwiększa<br />

ogólną wydajność. Ulepszone jest też bezpieczeństwo i wzbogacona<br />

dokumentacja. Również podsystem XSM / Flask doczekał<br />

się szeregu poprawek, łącznie z ulepszoną obsługą systemów<br />

niepołączonych i przepisanym zestawem reguł przykładowych.<br />

Xen 4.2 obsługuje też wiele systemów gości, mi.in. Windows,<br />

Linux, Solaris i różne odmiany BSD. Więcej informacji: http://<br />

www.xen.org.<br />

STYCZEŃ 2013 NUMER 107 WWW.LINUXMAGAZINE.PL


Na DVD<br />

W TYM MIESIĄCU NA PŁYCIE DOŁĄCZONEJ DO „LINUX &<br />

ANDROID MAGAZINE” BAZUJĄCY NA UBUNTU LINUX MINT<br />

W NAJNOWSZEJ WERSJI.<br />

Linux Mint 14 „Nadia”<br />

Linux Mint to bardzo popularna dystrybucja oparta na Ubuntu. ntu.<br />

Jej twórcy postawili na prostotę i wygodę użytkowania: oprócz ócz<br />

bogatego zestawu aplikacji open source w Mincie znajdziemy my<br />

również zamknięte sterowniki i inne narzędzia, które ułatwią ą<br />

nam korzystanie z systemu.<br />

Mint 14 zawiera nowy aplet „szybkie okna”, który pozwala<br />

zarządzać oknami znajdującymi się w różnych przestrzeniach h<br />

roboczych, a także nowy mechanizm przełączania się między zy<br />

oknami i aplet powiadamiający. Jeśli nie przypadł nam do gustu ustu<br />

najnowszy Nautilus, z pewnością ucieszy nas fakt, że w Mincie cie<br />

znajdziemy przeglądarkę plików Nemo, bazującą na Nautilusie sie 3.4<br />

i pozbawioną przypadłości nowszych wersji pierwowzoru.<br />

Jeśli przy instalacji lub konfiguracji systemu napotkamy problemy, blemy,<br />

możemy je rozwiązać dzięki pomocy użytkowników Polskiego go Forum<br />

Minta: http://forum.linuxmint.pl/.<br />

DVD<br />

W tym miesiącu<br />

WWW.LINUXMAGAZINE.PL NUMER 107 STYCZEŃ 2013 15


W styczniu:<br />

Na DVD: Aplikacja OsmAnd Free oraz mapy Polski i górskich krajów<br />

Europy – Austrii, Szwajcarii, Czech, Słowacji, Niemiec i alpejskich<br />

rejonów Włoch i Francji do nawigacji offline!<br />

• Temat numeru: Komunikacja<br />

- Telefon i książka kontaktów<br />

- Wideorozmowy przez Skype<br />

- RedPhone<br />

- Wideoczat z Google Talkiem<br />

- VoIP na Androidzie<br />

• Aplikacje<br />

- Przydatne narzędzia, które usprawnią system<br />

- Magia synchronizacji w wydaniu uniwersalnym<br />

- Aplikacje na ferie<br />

• Power User:<br />

- Kurs programowania<br />

- Zdalna obsługa komputera<br />

- Blokowanie reklam w Androidzie<br />

- Debrandowanie systemu<br />

• Emulatory gier<br />

• Zestawienia najnowszych gier i aplikacji<br />

• Opisy nowości sprzętowych<br />

• Sztuczki i kruczki<br />

- Porady, które ułatwią pracę z Androidem<br />

- Oddpicuj Andka


KNOW-HOW<br />

Zapytaj Klausa<br />

Klaus Knopper odpowiada na pytania dotyczące Linuksa<br />

PYTANIA<br />

I ODPOWIEDZI<br />

70<br />

KLAUS KNOPPER<br />

Klaus Knopper jest twórcą i Knoppiksa<br />

i współzałożycielem LinuxTag. Jeżeli masz<br />

problem z konfiguracją albo po prostu<br />

chcesz się dowiedzieć, jak działa Linux,<br />

prześlij swoje pytania na adres:<br />

klaus@linux-magazine.com<br />

Etyka open source<br />

Niedawno rozmawialiśmy w pracy<br />

o produkcie zwanym LSP, który służy<br />

do migracji z Windows na Linuksa, nie<br />

znaleźliśmy jednak żadnego repozytorium,<br />

byśmy mogli go przetestować.<br />

Chciałbym się dowiedzieć, czy coś takiego<br />

w ogóle istnieje?<br />

Nie znam produktu, który umożliwiałby<br />

automatyczną migrację<br />

z Windows na Linuksa, sądzę jednak, że<br />

chodzi po prostu o typowe zastąpienie zamkniętego<br />

serwera z Windows darmowym<br />

oprogramowaniem opartym na GNU<br />

/ Linuksie w najprostszym przypadku,<br />

kiedy możemy sobie pozwolić na pewien<br />

okres pośredni i tymczasowe współdzielenie<br />

zasobów. Zamiast się więc rozwodzić<br />

nad samym produktem, wspomnę<br />

o kilku jego komponentach, obecnych<br />

również w wielu innych pakietach służących<br />

do przeprowadzania migracji z Windows:<br />

1. Serwery plików i drukowania – z pewnością<br />

chodzi o Sambę, która oferuje<br />

obie te usługi, zaś plik i drukowanie dostępne<br />

są zarówno z poziomu Linuksa,<br />

jak i Windows [1] [2].<br />

2. Użytkownicy, grupy i hasła – Windows<br />

korzysta z własnej implementacji serwera<br />

LDAP o nazwie Active Directory<br />

(ADS). Większość funkcji możemy przenieść<br />

na serwer OpenLDAP [3] z GNU /<br />

Linuksem. Najważniejsza sprawa to<br />

przeniesienie bazy danych użytkowników:<br />

nie chodzi jedynie o zrzut drzewa<br />

informacji LDAP, lecz o restrukturyzację<br />

bazy danych w taki sposób, by odpowiadała<br />

uniksowej koncepcji praw dostępu<br />

przy wykorzystaniu grup, a także<br />

odtworzenie i zakodowanie haseł dla<br />

różnych schematów logowania. Czasem<br />

konieczne bywa utworzenie nowych<br />

haseł – zwłaszcza jeśli używamy windowsowych<br />

schematów uwierzytelniania<br />

wraz z hasłami uniksowymi i pojedynczym<br />

punktem logowania bądź serwerem<br />

pośredniczącym. Dostępne są<br />

skrypty do przenoszenia baz danych<br />

użytkowników między różnymi serwerami<br />

LDAP – większość tego rodzaju<br />

operacji da się zautomatyzować.<br />

3. Serwer pocztowy z GUI – Postfix<br />

(SMTP) [4] i Dovecot (POP3[S] / IMA-<br />

P[S]) [5] z łatwością mogą korzystać<br />

z baz danych użytkowników udostępnianych<br />

przez LDAP do uwierzytelniania;<br />

dzięki temu możemy bez problemu<br />

używać także webowych aplikacji do<br />

pracy grupowej, takich jak Open-<br />

-Xchange [6], Kolab [7] czy EGroupware<br />

[8]. W tym kontekście na witrynie LSP<br />

możemy znaleźć informację o dystrybucji<br />

Mandrake / Mandriva.<br />

4. Serwer WWW i FTP – cóż, FTP jest dziś<br />

mniej popularny niż kiedyś – i niezbyt<br />

bezpieczny ze względu na uwierzytelnianie<br />

jawnym tekstem – wciąż się jednak<br />

liczy, zwłaszcza w świecie klientów<br />

windowsowych (co ciekawe, otrzymuję<br />

wiele spamu reklamującego serwery<br />

FTP jako „serwery plików wspomagające<br />

pracę grupową w dużych przedsiębiorstwach”).<br />

W wielu firmach portal intranetowy<br />

i internetowy działa na serwerze WWW<br />

takim, jak Apache [9]. Tak czy inaczej<br />

przeniesienie danych na serwer linuksowy<br />

nie powinno być skomplikowane,<br />

chyba że po stronie Windows występują<br />

ograniczenia związane z dostępem<br />

lub wymagany jest bardziej rozbudowany<br />

skrypt ekstrakcji danych [10].<br />

5. Serwer DHCP – protokół DHCP jest dziś<br />

standardem na linuksowych (czyli<br />

praktycznie wszystkich) routerach<br />

i punktach dostępu jako typowa metoda<br />

przydzielania puli adresów IP. Broszura<br />

informacyjna LSP wspomina<br />

o DHCP prawdopodobnie dlatego, że<br />

proponowany serwer uruchamia<br />

wszystkie te usługi na jednej maszynie.<br />

Tak czy inaczej w wielu dystrybucjach<br />

GNU / Linuksa używany jest serwer ISC<br />

DHCP [11].<br />

6. Zdalna kontrola i „menedżer usług” –<br />

gros serwerów zarządzających pamięcią<br />

masową – dotyczy to również niewielkich<br />

urządzeń – ma intuicyjne GUI<br />

pozwalające zdalnie zarządzać usługami<br />

i konfiguracją. W większości dystrybucji<br />

możemy znaleźć Webmina, bę-<br />

LUTY 2013 NUMER 108 WWW.LINUXMAGAZINE.PL


dącego znakomitym przykładem tego<br />

typu narzędzia.<br />

7. Wykonywanie kopii zapasowych i ich<br />

przywracanie – choć w opisie produktu<br />

opcja ta cytowana jest wyłącznie<br />

w kontekście przywracania konfiguracji<br />

systemu, zapewne zaimplementowano<br />

w nim również automatyczne<br />

wykonywanie kopii zapasowych. Oczywiście<br />

oprogramowanie open source,<br />

takie jak Amanda [13] i Bacula [14],<br />

jest w stanie wykonywać automatyczne<br />

kopie zapasowe i archiwizację<br />

na zewnętrznej pamięci masowej.<br />

Choć wszystkie serwery bazujące na GNU<br />

/ Linuksie i wspomniane aplikacje możemy<br />

pobrać ze stron odpowiednich projektów,<br />

różni producenci mogą je sprzedawać<br />

w formie jednolitego rozwiązania,<br />

na przykład komputera z wszystkimi<br />

komponentami gotowymi do działania,<br />

który potrafi zastąpić serwer z Windows<br />

tuż po przeniesieniu bazy danych z kontami<br />

użytkowników i niezbędnymi informacjami.<br />

Tego rodzaju produkty sprzedawane są<br />

zwykle z umowami obejmującymi wsparcie<br />

techniczne ze strony producenta i wydłużony<br />

okres gwarancyjny, a także pomoc<br />

w migracji danych i implementacji<br />

procesów biznesowych za odpowiednią<br />

opłatą. Jest to częste w przypadku sprzedaży<br />

pakietów zawierających otwarte<br />

oprogramowanie i powiązane usługi. Jednakże<br />

zwykłe opłaty licencyjne „za użytkownika”<br />

w przypadku projektów open<br />

source są po prostu nielegalne. Z oprogramowania<br />

jako takiego mamy prawo korzystać<br />

bez żadnych opłat – to jeden z warunków<br />

licencji open source takich jak<br />

GPL.<br />

Niepokoi mnie fakt, że na stronie producenta<br />

widnieje napis: „Projekt chroniony<br />

patentami w Stanach Zjednoczonych<br />

i na Tajwanie”. Patenty na oprogramowanie<br />

stoją w sprzeczności z duchem<br />

i modelem współpracy wolnego oprogramowania<br />

– mam niewielkie zaufanie do<br />

firm, które używają argumentu patentów<br />

zamiast obsługi klienta na wysokim poziomie.<br />

Ponieważ produkt ten bazuje na<br />

innych projektach, w których zaimplementowanych<br />

zostało mnóstwo różnych<br />

rozwiązań, nie jest nawet pewne, czy udałoby<br />

się obronić te patenty w sądzie. Być<br />

może dotyczą one jakiegoś specjalnego<br />

sprzętu użytego w produkcie? Tak czy<br />

inaczej wszystkie opisane komponenty<br />

trybucji Linuksa i w wielu rozwiązaniach<br />

komercyjnych.<br />

Wirtualni goście<br />

Używam Knoppiksa od wersji 3, ale<br />

dopiero ostatnio udało mi się zbudować<br />

maszynę umożliwiającą przyzwoite<br />

funkcjonowanie systemów wirtualnych.<br />

Knoppix 7.0 miał z tym problemy, ale<br />

VBox działał prawidłowo, zaś wersja 7.0.2<br />

wydaje się stuprocentowo w porządku,<br />

postanowiłem ją więc zainstalować na<br />

dysku twardym, by działała szybciej.<br />

Mam jednak problem z dodatkami instalowanymi<br />

w systemach gościach (Guest<br />

Additions) – według pliku pomocy VBoksa<br />

są one częścią pakietu źródłowego. To pytanie<br />

słyszałeś zapewne setki razy, ale czy<br />

mógłbyś mnie nakierować, gdzie szukać<br />

tych dodatków? Czy są one dołączone do<br />

Knoppiksa, tyle że znajdują się w katalogu<br />

o innej nazwie? Obecnie dysponuję jedynie<br />

łączem modemowym, więc pobranie<br />

całego pakietu nie wchodzi w grę.<br />

Od pewnego czasu VirtualBoxnie<br />

ma problemów z gośćmi na nowszych<br />

jądrach Linuksa (3.4 i kolejne), jeśli<br />

więc system się zawiesza, powinniśmy<br />

zaktualizować VirtualBoksa – choć wygląda<br />

na to, że w tym przypadku przyczyna<br />

problemu jest inna.<br />

Pakiet Guest Additions to moduły ze sterownikami,<br />

które powinniśmy zainstalować<br />

wewnątrz systemu gościa, by uzyskać<br />

bezpośredni dostęp do sprzętu gospodarza<br />

(Rysunek 1). Niestety, ponieważ między<br />

sterownikami po stronie gospodarza<br />

i gościa pojawiają się problemy, zainstalo-<br />

KNOW-HOW<br />

Zapytaj Klausa<br />

wałem jedynie moduły gospodarza (modprobe<br />

vboxdrv) jako pakiet DKMS, rekompilowany<br />

przy każdej aktualizacji jądra,<br />

i dodałem moduły gościa jako pakiet źródłowy<br />

znajdujący się w /usr/src/virtualbox-guest.tar.bz2.<br />

Działające w przestrzeni<br />

użytkownika programy i sterowniki<br />

graficzne z pakietu guest-utils są już<br />

zainstalowane jako pakiety Debiana virtualbox-guest-x11<br />

i virtualbox-guest-utils.<br />

Tak więc wszystko, czego potrzebują systemy<br />

goście, możemy znaleźć na płycie<br />

DVD z Knoppiksem i nie musimy pobierać<br />

żadnych dodatkowych pakietów, chyba że<br />

chcemy zaktualizować środowisko VirtualBoksa.<br />

INFO<br />

[1] Samba: http://www.samba.org/<br />

[2] CUPS: http://www.cups.org/<br />

[3] OpenLDAP: http://www.openldap.org/<br />

[4] Postfix: http://www.postfix.org/<br />

[5] Dovecot: http://www.dovecot.org/<br />

[6] Open-Xchange: http://www.openxchange.com/home.html<br />

[7] Kolab: http://www.kolab.org/<br />

[8] EGroupware:<br />

http://www.egroupware.org/<br />

[9] Serwer WWW Apache:<br />

http://httpd.apache.org/<br />

[10] ProFTPD: http://www.proftpd.org/<br />

[11] ISC DHCP: http://www.isc.org/software/dhcp<br />

[12] Webmin: http://www.webmin.com/<br />

[13] Amanda: http://www.amanda.org/<br />

[14] Bacula: http://www.bacula.org/en/<br />

możemy znaleźć w każdej popularnej dys- Rysunek 1: Dodatki do VirtualBoksa instalowane z menu File | Preferences | Extensions.<br />

WWW.LINUXMAGAZINE.PL NUMER 108 LUTY 2013<br />

71


LINUX & ANDROID MAGAZIN<br />

W kolejnym numerze<br />

Numer 108 / Luty 2013<br />

Windows 8<br />

90<br />

Microsoft udostępnił nową wersję Windows, co wiąże<br />

się z kolejnymi problemami dla użytkowników Linuksa.<br />

Za miesiąc opiszemy, jak z nowym systemem komunikuje<br />

się Samba, w jaki sposób zainstalować obok siebie<br />

Windows 8 i Linuksa i jak korzystać z linuksowych<br />

systemów plików w Windows 8.<br />

Z kolei w części poświęconej Androidowi pokażemy, jak<br />

używać opcji synchronizacji Windows 8, i przedstawimy<br />

najnowszy zestaw niezbędnych aplikacji.<br />

STYCZEŃ 2013 NUMER 107 WWW.LINUXMAGAZINE.PL<br />

Martin Molcan, Molcan, 123RF 123RF


W NUMERZE<br />

PRENUMERATA<br />

P R E N U M E R A T A<br />

CENNIK PRENUMERATY „LINUX MAGAZINE”<br />

Prenumerata dwuletnia – 24 numery z DVD<br />

Student* 255,00 PLN<br />

Osoba prywatna 330,00 PLN<br />

Firma 345,00 PLN<br />

Zagranica – Europa** 620,00 PLN<br />

Zagranica – wiat*** 730,00 PLN<br />

Prenumerata roczna – 12 numerów z DVD<br />

Student* 160,00 PLN<br />

Osoba prywatna 195,00 PLN<br />

Firma 215,00 PLN<br />

Zagranica – Europa** 320,00 PLN<br />

Zagranica – wiat*** 375,00 PLN<br />

Koszty przesyki pokrywa redakcja.<br />

* wymagane przesanie faksem na numer 022 742 14 56 kopii zawiadczenia z uczelni<br />

** czas dostawy - okoo 1 tygodnia<br />

*** czas dostawy - okoo 2 tygodni<br />

99<br />

202130000420010316<br />

47870001<br />

Linux New Media Sp. z o.o.<br />

Mangalia 4, 02-758 Warszawa<br />

Prenumerata Linux Magazine<br />

202130000420010316<br />

47870001<br />

Linux New Media Sp. z o.o.<br />

Mangalia 4, 02-758 Warszawa<br />

Prenumerata Linux Magazine<br />

Prenumerata póroczna – 6 numerów z DVD<br />

Student* 100,00 PLN<br />

Osoba prywatna 110,00 PLN<br />

Firma 125,00 PLN<br />

Zagranica – Europa** 165,00 PLN<br />

Zagranica – wiat*** 185,00 PLN<br />

Prenumerata kwartalna – 3 numery z DVD<br />

Student* 62,00 PLN<br />

Osoba prywatna 65,00 PLN<br />

Firma 70,00 PLN<br />

Zagranica – Europa** 100,00 PLN<br />

Zagranica – wiat*** 125,00 PLN<br />

Linux New Media Sp. z o.o.<br />

Mangalia 4, 02-758 Warszawa<br />

20213000042001031647870001<br />

Prenumerata Linux Magazine<br />

Linux New Media Sp. z o.o.<br />

Mangalia 4, 02-758 Warszawa<br />

20213000042001031647870001<br />

Prenumerata Linux Magazine<br />

LIPIEC 2012 NUMER 101 WWW.LINUXMAGAZINE.PL


Prosimy o czytelne wypenienie formularza i przesanie go do nas w nastpujcy sposób:<br />

faksem na numer +48 22 742 14 56<br />

lub poczt na adres:<br />

Linux Magazine, ul. Mangalia 4<br />

02-758 Warszawa<br />

26 prenumerata dwuletnia – 24 numery z DVD<br />

prenumerata kwartalna – 3 numery z DVD<br />

48<br />

Osoby prywatne prosimy o uregulowanie patnoci na nasz rachunek.<br />

Dla rm - na podstawie danych powyszego formularza - wystawiamy i wysyamy poczt faktur VAT.<br />

W NUMERZE<br />

PRENUMERATA<br />

Formularz zamówienia prenumeraty<br />

Zamawiam prenumerat „Linux Magazine”:<br />

prenumerata roczna – 12 numerów z DVD<br />

prenumerata póroczna – 6 numerów z DVD<br />

Pocztek prenumeraty „Linux Magazine” od numeru<br />

Dane niezbdne do wystawienia faktury<br />

Nazwa rmy<br />

Ulica<br />

Kod pocztowy<br />

Miasto<br />

numer NIP<br />

tel. kontaktowy<br />

e-mail kontaktowy<br />

Adres do wysyki (jeli jest inny ni adres faktury)<br />

Odbiorca<br />

Ulica<br />

kod pocztowy<br />

Miasto<br />

Dodatkowe uwagi<br />

Pytania dotyczce prenumeraty prosimy kierowa na adres: prenumerata@linux-magazine.pl.<br />

Istniej dwa sposoby zapaty za prenumerat „Linux Magazine”:<br />

• patno gotówk (za pomoc poniszego blankietu wpaty)<br />

• przelew (w dowolnej formie) na nasze konto:<br />

Linux New Media Polska Sp. z o. o.<br />

ul. Mangalia 4<br />

02-758 Warszawa<br />

20 2130 0004 2001 0316 4787 0001 Volkswagen Bank Polska S.A.<br />

Mona równie wypeni formularz zamówienia<br />

przez Internet dostpny pod adresem:<br />

http://linux-magazine.pl/Subs<br />

WWW.LINUXMAGAZINE.PL NUMER 101 LIPIEC 2012 100

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!