WYROK TRYBUNAŁU z dnia 7 lipca 1992 r.*

61990J0369.doc Niniejsze tłumaczenie wyroku jest wersją roboczą
Strona 1 z 3
Sprawa C-369/90
WYROK TRYBUNAŁU
z dnia 7 lipca 1992 r. *
Mario Vicente Micheletti i inni przeciwko Delegacíon del Gobierno en Cantabria
(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym, skierowany przez
Tribunal Superior de Justicia de Cantabria, Hiszpania)
Swoboda przedsiębiorczości – Beneficjenci – Podwójne obywatelstwo
W sprawie C-369/90
dotyczącej wniosku skierowanego do Trybunału w trybie art. 177 Traktatu EWG przez Tribunal
Superior de Justicia de Cantabria o wydanie, w sporze zawisłym przed tym sądem między:
Mario Vicente Michelettim i innymi
a
Delegación del Gobierno en Cantabria,
orzeczenia w trybie prejudycjalnym w sprawie wykładni artykułów 3 lit. c), 7, 52, 53 i 56 Traktatu
EWG i dyrektywy Rady 73/148/EWG z dnia 21 maja 1973 r. w sprawie zniesienia ograniczeń
w zakresie przemieszczania się i pobytu obywateli państw członkowskich na terytorium
Wspólnoty, które dotyczą przedsiębiorczości i świadczenia usług (Dz.U. L 172 z 1973 r.,
str. 14) oraz odpowiednich przepisów prawa wtórnego dotyczących swobody przepływu osób
i swobody przedsiębiorczości,
TRYBUNAŁ
w składzie: O. Due, prezes, F. A. Schockweiler, F. Grévisse i P. J. G. Kapteyn (prezesi izb), G.
F. Mancini, C. N. Kakouris, J. C. Moitinho de Almeida, G. C. Rodríguez Iglesias, M. Díez de
Velasco, M. Zuleeg i J. L. Murray, sędziowie;
rzecznik generalny: G. Tesauro,
sekretarz: H. A. Rühl, główny administrator,
po zapoznaniu się z pisemnymi uwagami przedłożonymi w imieniu:
– Mario Vicente Michelettiego, przez Maríę del Carmen Simón-Altuna Moreno, Procuradora
de los Tribunales, i Miguela Trueba Arguiñarena, członka izby adwokackiej w
Cantabrii,
– rządu hiszpańskiego, przez występujących w charakterze pełnomocników, Carlosa
Bastarreche Sagüesa, dyrektora generalnego ds. wspólnotowej koordynacji prawnej i
instytucjonalnej, i Antonio Hierro Hernandez-Mora, Abogado del Estado, członka państwowej
służby prawnej ds. spraw przed Trybunałem Sprawiedliwości,
– rządu włoskiego, przez występującego w charakterze pełnomocnika, profesora Luigi
Ferrrari Bravo, dyrektora służby ds. sporów dyplomatycznych w Ministerstwie Spraw
Zagranicznych, wspomaganego przez Giorgio Ferri, Avvocato dello Stato,
– Komisji Wspólnot Europejskich, przez występujących w charakterze pełnomocników,
Étienne Lasneta, radcę prawnego, oraz Daniela Calleję, członka jej służby prawnej,
uwzględniając sprawozdanie na rozprawę,
po zapoznaniu się z uwagami ustnymi skarżącego w postępowaniu głównym, rządu hiszpańskiego,
reprezentowanego przez występującą w charakterze pełnomocnika Glorię Calvo
Díaz, oraz Komisji na posiedzeniu w dniu 3 grudnia 1991 r.,
po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu 30 stycznia 1992 r.,
wydaje następujący
WYROK
1. Postanowieniem z dnia 1 grudnia 1990 r.,
doręczonym do Trybunału dnia 14 grudnia
1990 r., Tribunal Superior de Justicia (sąd
najwyższy) w Cantabrii skierował do Trybunału
w trybie art. 177 Traktatu EWG py-
* Język postępowania hiszpański
tanie w celu uzyskania orzeczenia w trybie
prejudycjalnym w sprawie wykładni artykułów
3 lit. c), 7, 52, 53 i 56 Traktatu
EWG, jak również dyrektywy Rady
73/148/EWG z dnia 21 maja 1973 w

61990J0369.doc Niniejsze tłumaczenie wyroku jest wersją roboczą
Strona 2 z 3
sprawie zniesienia ograniczeń w zakresie
przemieszczania się i pobytu obywateli
państw członkowskich na terytorium
Wspólnoty, które dotyczą przedsiębiorczości
i świadczenia usług (Dz.U. 1973 L
172, str. 14).
2. Pytanie to zostało podniesione w ramach
postępowania między Mario Vicente Michelettim
a Delegación del Gobierno (regionalnym
biurem Ministerstwa Spraw
Wewnętrznych) w Cantabrii. Mario Vicente
Micheletti ma podwójne obywatelstwo:
argentyńskie i włoskie; drugie uzyskał z
wymienionych zgodnie z art. 1 ustawy nr
555 z dnia 13 czerwca 1912 r. (GURI z
dnia 30 czerwca 1912 r.), która, zgodnie
ze zmianą na mocy art. 5 ustawy nr 123
z dnia 21 kwietnia 1983 r. (GURI z dnia
26 kwietnia 1983 r.), przewiduje, iż
dziecko włoskiej matki lub włoskiego ojca
jest obywatelem włoskim.
3. Z postanowienia odsyłającego wynika, iż
w dniu 13 stycznia 1989 r. hiszpańskie
Ministerstwo Edukacji i Nauki oficjalnie
uznało dyplom ukończenia studiów wyższych
w zakresie stomatologii Mario Vicente
Michelettiego na mocy porozumienia
o współpracy kulturalnej między
Hiszpanią a Argentyną. W dniu 3 marca
1989 r. Mario Vicente Micheletti skierował
do władz hiszpańskich wniosek o
wydanie tymczasowej wspólnotowej karty
pobytu, przedkładając w tym celu
ważny włoski paszport wydany przez
konsulat włoski w Rosario w Argentynie.
W dniu 23 marca 1989 r. hiszpańskie
władze wydały wnioskowaną kartę, ważną
na sześć miesięcy.
4. Przed upływem tego okresu Mario Vicente
Micheletti skierował do władz hiszpańskich
wniosek o wydanie karty stałego
pobytu jako obywatel Wspólnoty w celu
prowadzenia działalności jako lekarz
dentysta w Hiszpanii. Zarówno ten wniosek,
jak i złożone później odwołanie w
trybie administracyjnym zostały odrzucone,
zatem Mario Vicente Micheletti wniósł
skargę do sądu krajowego w sprawie
uchylenia decyzji administracyjnej i
uznania jego prawa do otrzymania karty
pobytu obywatela Wspólnoty, dopuszczającej
go do wykonywania wskazanej
działalności oraz umożliwiającej wydanie
kart pobytu dla członków jego rodziny.
5. Podstawą decyzji odmownej administracji
hiszpańskiej był art. 9 hiszpańskiego
kodeksu cywilnego, zgodnie z którym, w
przypadkach podwójnego obywatelstwa,
z których żadne nie jest obywatelstwem
hiszpańskim, pierwszeństwo ma obywatelstwo
odpowiadające miejscu zwykłego
pobytu zainteresowanej osoby przed jej
przybyciem do Hiszpanii, co w przypadku
skarżącego w postępowaniu głównym
oznacza obywatelstwo argentyńskie.
6. Sąd krajowy, uznając, iż rozstrzygnięcie
sporu wymaga wykładni prawodawstwa
wspólnotowego, zawiesił postępowanie i
skierował do Trybunału następujące pytanie
z wnioskiem o wydanie orzeczenia
w trybie prejudycjalnym:
„Czy artykuły 3 lit. c), 7, 52, 53 i 56 Traktatu
EWG, jak również dyrektywa 73/148
oraz odpowiednie przepisy prawa wtórnego
dotyczące swobody przepływu
osób i swobody przedsiębiorczości można
interpretować jako zgodne z ustawodawstwem
krajowym, nie uznającym
„praw wspólnotowych” przysługujących
statusowi obywatela innego państwa
członkowskiego EWG wyłącznie dlatego,
że osoba ta ma jednocześnie obywatelstwo
państwa trzeciego, które było miejscem
jej zwykłego, ostatniego lub rzeczywistego
pobytu, a tym samym jako
dopuszczające jego stosowanie?”
7. W celu pełniejszego zapoznania się z
okolicznościami sprawy w postępowaniu
głównym, przebiegiem postępowania oraz
pisemnymi uwagami przedstawionymi
Trybunałowi, odsyła się do sprawozdania
na rozprawę. Okoliczności te zostały przytoczone
jedynie w zakresie niezbędnym
do podania motywów orzeczenia.
8. Pytanie sądu krajowego zmierza w istocie
do ustalenia, czy przepisy prawa
wspólnotowego w zakresie swobody
przedsiębiorczości wykluczają odmowę
państwa członkowskiego obywatelowi innego
państwa członkowskiego, mającego
jednocześnie obywatelstwo państwa
trzeciego, korzystanie z tej swobody ze
względu na to, że ustawodawstwo państwa
przyjmującego uznaje go za obywatela
państwa trzeciego.
9. Udzielając odpowiedzi na to pytanie,
należy pamiętać, iż na mocy art. 52 Traktatu
swoboda przedsiębiorczości zostaje
przyznana osobom będącym „obywatelami
państwa członkowskiego”.
10. Na mocy prawa międzynarodowego
określenia warunków uzyskania i utraty
obywatelstwa dokonuje, z należytym
uwzględnieniem prawodawstwa wspólno-

61990J0369.doc Niniejsze tłumaczenie wyroku jest wersją roboczą
Strona 3 z 3
towego, państwo członkowskie. Niedopuszczalne
jest jednak, by ustawodawstwo
państwa członkowskiego ograniczało
skutki przyznania obywatelstwa innego
państwa członkowskiego poprzez nałożenie
dodatkowego warunku uznania tego
obywatelstwa dla celów korzystania z
podstawowych swobód przewidzianych
Traktatem.
11. W konsekwencji, interpretowanie art. 52
Traktatu w taki sposób, że jeśli obywatel
państwa członkowskiego jest również
obywatelem państwa trzeciego, to pozostałe
państwa członkowskie mogą uzależnić
uznanie statusu obywatela Wspólnoty
od warunku takiego jak miejsce
zwykłego pobytu danej osoby na terytorium
pierwszego państwa członkowskiego,
jest niedopuszczalne.
12. Wniosek ten wzmacnia fakt, że konsekwencją
dopuszczenia takiej możliwości
byłyby potencjalne różnice zakresu osobowego
zastosowania reguł wspólnotowych
dotyczących swobody przedsiębiorczości
w różnych państwach członkowskich.
13. Zgodnie z taką interpretacją, dyrektywa
73/148 przewiduje, że państwa członkowskie
mają przyznać osobom, określonym
w art. 1, prawo do wjazdu na ich
terytorium jedynie za okazaniem ważnego
dowodu tożsamości lub paszportu
(art. 3) oraz wydać takim osobom i tym
wymienionym w art. 4 kartę pobytu lub
zezwolenie na pobyt po przedłożeniu, w
szczególności, dokumentu, na podstawie
którego wjechały one na terytorium tego
państwa (art. 6).
14. Tak więc, po przedłożeniu przez osoby
zainteresowane jednego z dokumentów
określonych w dyrektywie 73/148 w celu
ustanowienia swego statusu jako obywateli
państwa członkowskiego, pozostałe
państwa członkowskie nie są uprawnione
do kwestionowania tego statusu ze
względu na to, że osoby zainteresowane
mogą również mieć obywatelstwo państwa
trzeciego, które, na mocy ustawodawstwa
przyjmującego państwa członkowskiego,
jest nadrzędne wobec obywatelstwa
państwa członkowskiego.
15. Odpowiedź na skierowane pytanie musi
wobec tego brzmieć, że przepisy prawodawstwa
wspólnotowego w zakresie
swobody przedsiębiorczości wykluczają
odmowę państwa członkowskiego obywatelowi
innego państwa członkowskiego,
mającego jednocześnie obywatelstwo
państwa trzeciego, korzystania z tej
swobody ze względu na to, że ustawodawstwo
państwa przyjmującego uznaje
go za obywatela państwa trzeciego.
Koszty
16. Koszty poniesione przez rządy hiszpański
i włoski oraz przez Komisję Wspólnot
Europejskich, które przedłożyły Trybunałowi
swoje uwagi, nie podlegają zwrotowi.
Dla stron postępowania głównego niniejsze
postępowanie ma charakter incydentalny,
dotyczy bowiem postępowania
toczącego się przed sądem krajowym,
zatem do tego sądu należy zasądzenie
kosztów.
Na tej podstawie
TRYBUNAŁ,
w odpowiedzi na pytanie skierowane przez
Tribunal Superior de Justicia de Cantabria
na mocy postanowienia z dnia 1 grudnia
1990 r., orzeka, co następuje:
Przepisy prawodawstwa wspólnotowego
w zakresie swobody przedsiębiorczości
wykluczają odmowę państwa członkowskiego
obywatelowi innego państwa
członkowskiego, mającego jednocześnie
obywatelstwo państwa trzeciego, korzystania
z tej swobody ze względu na to, że
ustawodawstwo państwa przyjmującego
uznaje go za obywatela państwa trzeciego.
Due Schockweiler Grévisse Kapteyn
Mancini Kakouris Moitinho de Almeida
Rodríguez Iglesias Díez de Velasco Zuleeg Murray
Ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu, 7 lipca 1992 r.
J.-G. Girard O. Due
Sekretarz Prezes