aktualności wampirkowe - Regionalne Centrum Krwiodawstwa i ...
aktualności wampirkowe - Regionalne Centrum Krwiodawstwa i ...
aktualności wampirkowe - Regionalne Centrum Krwiodawstwa i ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Szanowni Państwo,<br />
Witamy serdecznie na łamach naszej nowej<br />
gazetki „Aktualności Wampirkowe”informatora<br />
dla krwiodawców. To nasz<br />
pierwszy numer, dlatego czekamy na Wasze<br />
opinie i recenzje.<br />
Mamy nadzieję, że przypadnie Wam do<br />
gustu. Jeśli chcielibyście podzielić się z<br />
nami swoimi spostrzeżeniami i uwagami, to<br />
prosimy je przesyłać na adres:<br />
marketing@rckik-katowice.pl<br />
Tytuł naszej Gazetki zawdzięczamy Pani<br />
Beacie z Będzina, która wygrała konkurs na<br />
najlepszą nazwę Gazetki dotyczącej<br />
krwiodawstwa. Gratulujemy Beacie!<br />
Na razie udostępniamy Wam wersję<br />
elektroniczną, którą możecie się podzielić z<br />
najbliższymi, przekazać zainteresowanym<br />
osobom- to bardzo proste, wystarczy jedno<br />
kliknięcie.<br />
Kolejna edycja ukaże się w drugim<br />
półroczu 2013 roku.<br />
W tym numerze znajdziecie także m.in.<br />
informacje na temat dawstwa szpiku,<br />
podsumowania wydarzeń 2012 roku czy<br />
imprezy o nazwie Nightskating.<br />
Zapraszamy do lektury!<br />
Wydawca:<br />
<strong>Regionalne</strong> <strong>Centrum</strong> <strong>Krwiodawstwa</strong> i<br />
Krwiolecznictwa w Katowicach<br />
Ul. Raciborska 15<br />
40-074 Katowice<br />
Tel. 32 20 87 411<br />
e-mail:marketing@rckik-katowice.pl<br />
2<br />
Redaktor Naczelny:<br />
Aleksandra Dyląg<br />
Redaguje:<br />
Aleksandra Dyląg<br />
Alina Ratajczak<br />
Izabela Miłek<br />
Zdjęcia:<br />
Przemysław Jendroska, Szlak Zabytków<br />
Techniki, archiwum RCKiK w Katowicach<br />
Opracowanie graficzne:<br />
Anna Wróblewska-Bielec
Historia leczenia krwią sięga tak<br />
daleko, jak tylko można odnaleźć<br />
zainteresowanie medycyny swoją historią.<br />
Krew od najdawniejszych czasów w<br />
szczególny sposób absorbowała ludzką<br />
uwagę i była otaczana tajemnym<br />
szacunkiem.<br />
Od zarania dziejów składano<br />
bóstwom krwawe ofiary, pito świeżą krew a<br />
nawet kąpano się w niej wierząc, że „ moc<br />
cechująca magiczną ciecz musi<br />
zagwarantować powodzenie”. Śledząc<br />
zapiski sztuki asyryjskiej, babilońskiej<br />
można stwierdzić, że faraonowie, wodzowie<br />
i królowie stosowali lecznicze kąpiele z<br />
krwią.<br />
Natomiast przekonanie Rzymian i<br />
Greków, że krew silnych osobników<br />
wzmacnia osoby słabe i chore było<br />
przyczyną zalecania im przez lekarzy picia<br />
krwi zwierzęcej oraz poległych na arenie<br />
gladiatorów.<br />
Tradycja, przypisująca krwi<br />
tajemniczą moc przywracania czy<br />
dodawania siły utrzymywała się jeszcze<br />
długo i nawet w XVIII wieku, kiedy nauka<br />
miała już duże osiągnięcia, ludzie wierzyli<br />
w leczniczą wartość wypijanej krwi.<br />
Pozostawiono nam informacje, że nierzadko<br />
kat po egzekucji sprzedawał krew skazańca.<br />
Kroniki Watykańskie, opisujące leczenie<br />
krwią papieża Innocentego VIII<br />
(w 1492r) zawierają dość niewiarygodne<br />
dane. Z różnych wersji o tym zdarzeniu<br />
prawdopodobna wydaje się ta, która podaje,<br />
że papież pił świeżą krew młodych<br />
chłopców. Wprawdzie inne kroniki podają,<br />
że papieża próbowano odmłodzić<br />
wstrzykując mu krew młodych kleryków –<br />
ale ponieważ nikt wówczas nie miał pojęcia<br />
o grupach krwi i zgodności serologicznej –<br />
w ten sposób można było jedynie<br />
przyspieszyć jego śmierć.<br />
A więc wierzono w magiczną moc krwi, ale<br />
o jej roli przez długie wieki tak naprawdę<br />
nic nie wiedziano.<br />
Rys historyczny leczenia krwią<br />
Trzeba też podkreślić, że przez wiele<br />
stuleci krwioupustami próbowano leczyć<br />
różne choroby. Upuszczanie krwi należało<br />
do popularnych w krajach islamu praktyk<br />
leczniczych.<br />
Praktyka krwioupustów , wykonywanych<br />
często przez cyrulików stosowana była<br />
przez długie wieki.<br />
Wielkim zwolennikiem krwioupustów był<br />
Francois Broussais, który w latach 1772 –<br />
1830 zalecał w leczeniu wielu chorób,<br />
między innymi duru brzusznego,<br />
przykłada<br />
nie<br />
pijawek.<br />
Ta metoda<br />
leczenia<br />
cieszyła<br />
się na<br />
początku<br />
XIX<br />
wieku<br />
taką<br />
popularno<br />
ścią, że w<br />
tym celu w ciągu jednego roku<br />
sprowadzono do Francji 40 milionów<br />
pijawek.<br />
Tak więc długo uważano, że upuszczanie<br />
tzw. „złej krwi” ma właściwości lecznicze,<br />
ale powstała też myśl, że skoro ludzie<br />
umierają z powodu utraty krwi być może<br />
można ich uratować stosując przetoczenie.<br />
W 1616 r. Harvey odkrył mechanizm<br />
krążenia krwi w organizmie i to<br />
zapoczątkowało okres leczenia<br />
przetaczaniami krwi.<br />
Pierwszego udokumentowanego<br />
przetoczenia krwi dokonał w 1667r<br />
nadworny lekarz Ludwika XIV, Jean<br />
Baptiste Denis. Przetoczył on 16-letniemu<br />
chłopcu świeżą tętniczą krew jagnięcia i<br />
pomimo powikłania po tej transfuzji, jakim<br />
było oddanie czarnego moczu (czego Denis<br />
nie potrafił wówczas ocenić jako<br />
hemoglobinurię) ten pacjent nie tylko nie<br />
umarł, ale jakimś cudem wyzdrowiał. To<br />
3<br />
zachęciło Denisa i innych lekarzy do<br />
dalszych prób takiego leczenia i do roku<br />
1700 opisano 16 przetoczeń krwi zwierzęcej<br />
we Francji, Anglii i we Włoszech. (<br />
Zachowała się strona tytułowa pierwszego<br />
podręcznika pt. „Przetaczanie krwi” z<br />
1668r).<br />
Po tych pierwszych próbach leczenia<br />
krwią zwierzęcą, bardzo ciężkie także<br />
śmiertelne powikłania, spowodowały<br />
całkowite zarzucenie tej metody leczenia<br />
przez prawie dwa następne stulecia.<br />
Sam Denis już<br />
przy<br />
dokonywaniu<br />
drugiej transfuzji<br />
miał poważne<br />
kłopoty. Warto<br />
zwrócić uwagę na<br />
wskazania to tego<br />
leczenia: ”żeby<br />
złagodzić<br />
porywczą naturę<br />
pewnego<br />
młodzieńca”<br />
przetoczono mu krew cielaka. Niestety ten<br />
pacjent zmarł po przetoczeniu i chociaż<br />
Denisa po długim i głośnym procesie<br />
ostatecznie uniewinniono, zgromadzenie<br />
lekarzy paryskich zakazało podejmowania<br />
podobnych prób leczenia.<br />
Także w innych krajach wydano specjalne<br />
dekrety, zakazujące przetoczeń krwi<br />
zwierzęcej.<br />
Dopiero w 1818 roku kolejną próbę<br />
leczenia krwią podjął angielski fizjolog i<br />
położnik - Paul Blundell. Po licznych<br />
doświadczeniach na zwierzętach i<br />
skonstruowaniu specjalnych urządzeń do<br />
przetaczania krwi, Blundell przetoczył<br />
ludzką krew 10 kobietom z krwotokami<br />
poporodowymi i 5 z tych kobiet dzięki<br />
transfuzjom uratowano.<br />
Zasługą Blundella było także opisanie i<br />
zalecenie przerwania transfuzji w<br />
przypadku wystąpienia u pacjenta takich
objawów, jak : niepokój, drżenie rąk,<br />
nudności, bóle brzucha. Jest to<br />
niewątpliwie pierwowzór, stosowanej<br />
przez wiele lat przy podłączaniu<br />
składników krwi, próby biologicznej.<br />
Przełomowym momentem w<br />
rozwoju transfuzjologii było odkrycie<br />
przez Karla Landsteinera antygenów<br />
krwinek czerwonych w I dekadzie XX w.,<br />
co umożliwiło wyodrębnienie czterech<br />
podstawowych grup krwi : grupy A, B, AB<br />
i O. Człowiek, którego krwinki czerwone<br />
zawierają antygen A, posiada zarazem<br />
przeciwciała do antygenu B, człowiek,<br />
którego krwinki zawierają antygen B<br />
posiada jednocześnie przeciwciała dla<br />
antygenu A. Natomiast tzw. „uniwersalny<br />
dawca” (termin ten wprowadził w 1911r<br />
Ottenberg) to człowiek z grupą krwi „O”,<br />
nie posiadający na krwinkach czerwonych<br />
żadnych antygenów, mający natomiast<br />
przeciwciała zarówno dla antygenu A jak i<br />
B.<br />
Przetoczenie niewłaściwej,<br />
niezgodnej grupowo krwi może<br />
spowodować tragiczne skutki, łącznie z<br />
uszkodzeniem nerek i śmiercią.<br />
Powstaje więc pytanie, dlaczego podczas<br />
przetaczania krwi sprzed odkrycia<br />
antygenów krwinek czerwonych i<br />
wprowadzeniu do rutynowych badań<br />
oznaczania grup krwi dawcy i biorcy oraz<br />
wykonywania próby zgodności przed<br />
każdą transfuzją, nie zawsze obserwowano<br />
te powikłania?<br />
Otóż było to dziełem przypadku. Albo<br />
przetoczono tę samą grupę krwi, albo<br />
dawcą była osoba z grupą „O”, czyli tzw.<br />
„dawca uniwersalny”.<br />
Tak więc powodzenie<br />
wcześniejszych transfuzji wiąże się z<br />
faktem, że statystycznie rzecz biorąc, około<br />
2/3 przypadkowo wykonywanych<br />
przetoczeń nie powoduje konfliktu<br />
serologicznego.<br />
Z drugiej strony, dopóki nie odkryto<br />
istnienia jeszcze innych układów grup krwi,<br />
nie wykluczało tego konfliktu nawet<br />
badanie grup krwi dawców i biorców.<br />
Do tego momentu nadal jeszcze<br />
występowały konflikty serologiczne w<br />
czasie lub po transfuzji. Dopiero odkrycie w<br />
1940 roku czynnika Rh pozwoliło na<br />
bezpieczne włączenie transfuzji krwi do<br />
lecznictwa.<br />
Tak naprawdę trzeba stwierdzić, że<br />
transfuzja krwi nie jest banalną operacją,<br />
którą można przeprowadzić bez<br />
najmniejszego ryzyka.<br />
Kryje się za nią zawsze ryzyko, wynikające<br />
z racji samej złożoności krwi.<br />
Obecnie znamy około dwudziestu<br />
systemów grup krwi. Sam system Rh składa<br />
się z ponad 300 różnych podgrup.<br />
Natomiast system HLA zawiera ponad 150<br />
milionów kombinacji, co sprawia, że krew<br />
każdego osobnika jest wyjątkowa i jedyna.<br />
Nie można znaleźć dwóch identycznych, z<br />
wyjątkiem bliźniąt.<br />
Musimy zatem stwierdzić, że<br />
transfuzja krwi jest w zasadzie<br />
„transplantacją organu”, który w<br />
najlepszym przypadku może być tylko<br />
częściowo zgodny z organizmem biorcy.<br />
Drugim zwrotnym momentem w<br />
rozwoju krwiolecznictwa było pokonanie<br />
trudności związanych z krzepnięciem krwi.<br />
Wspomniane wcześniejsze przetoczenia<br />
odbywały się metodą bezpośrednią, z żyły<br />
do żyły.<br />
4<br />
W 1914 roku Luis Agote z Argentyny oraz<br />
Albert Hustin z Belgii zastosowali po raz<br />
pierwszy cytrynian sodu, jako środka<br />
zapobiegającego krzepnięciu.<br />
Miało to ogromne znaczenie. Od tej chwili<br />
można było pobierać krew do butelek,<br />
butelki można było przenosić na przykład<br />
do sali operacyjnej, krew można było<br />
przechowywać kilka dni i robić z niej<br />
zapasy.<br />
To była prawdziwa rewolucja w możliwości<br />
leczenia chorych i ratowania życia rannym<br />
żołnierzom.<br />
W następnych latach doskonalono roztwory<br />
konserwujące krew i dzisiaj koncentraty<br />
krwinek czerwonych możemy<br />
przechowywać przez 42 dni, a<br />
konserwowane glicerolem nawet kilka lat.<br />
Jednorazowe zestawy pojemników z<br />
tworzyw sztucznych zastąpiły u nas szklane<br />
butelki w roku 1992. W ten sposób można<br />
było m.in. uniknąć problemów związanych<br />
ze sterylizacją szkła.<br />
Możliwa stała się realizacja<br />
podstawowej zasady współczesnego<br />
krwiodawstwa – bezpieczne uzyskiwanie z<br />
jednego pobrania krwi trzech jej<br />
składników: krwinek czerwonych, płytek<br />
krwi oraz osocza. Dzięki temu pacjent może<br />
otrzymać ten składnik krwi, którego<br />
rzeczywiście potrzebuje.<br />
Dzięki tzw. separatorom<br />
komórkowym, urządzeniom rozdzielającym<br />
krew, można pobierać od dawców<br />
wyłącznie osocze lub krwinki, można też<br />
przeprowadzać u chorych zabiegi<br />
plazmaferezy leczniczej, leukaferezy lub<br />
trombaferezy.<br />
Od ponad 30 lat trwają badania nad<br />
wyprodukowaniem tzw. „sztucznej krwi”,<br />
ale jak dotąd nie udało się uzyskać żadnych<br />
preparatów, które mogłyby zastąpić<br />
erytrocyty jako nośnika tlenu, czy płytek<br />
krwi w procesie krzepnięcia.<br />
Zdrowy człowiek, krwiodawca nadal<br />
pozostaje jedynym źródłem tego niczym<br />
niezastąpionego leku, jakim jest krew.
Najważniejsze wydarzenia RCKiK w Katowicach.<br />
Podsumowanie 2012 roku<br />
Rok 2012 już za nami. Czas na podsumowanie. Każdy z nas zadaje sobie pytanie: jaki był ten miniony rok? Co się w<br />
nim wydarzyło interesującego- jakie miało skutki?<br />
RCKiK w Katowicach jak co roku zorganizowało wiele Akcji <strong>Krwiodawstwa</strong>, które już na stałe zawitały w naszym kalendarium.<br />
Oto najważniejsze wydarzenia, które towarzyszyły nam w 2012 roku:<br />
Wielka Orkiestra Świątecznej<br />
Pomocy<br />
RCKiK w Katowicach co roku wspiera<br />
akcję Jurka Owsiaka. W 2012 roku WOŚP<br />
odbyła się 8 stycznia. Zbiórki krwi<br />
odbywały się w licznych miastach m.in. w<br />
Żywcu, Pszczynie, Częstochowie, Będzinie,<br />
Gliwicach, Świętochłowicach, Bielsku-<br />
Białej, Chorzowie, Katowicach. Podczas<br />
XX Finału Wielkiej Orkiestry Świątecznej<br />
Pomocy 425 dawców oddało krew, co daje<br />
ponad 190 litrów zebranej krwi!<br />
"Egzamin z życia”<br />
Akcja na cieszyńskim Rynku organizowana<br />
po raz 12 wraz ze Szkołą Organizacji i<br />
Zarządzania w Cieszynie, która w 2012<br />
roku obchodziła swoje XX-lecie. Podczas<br />
tej Akcji młodzież z powiatu cieszyńskiego<br />
oddawała krew w 4 mobilnych<br />
krwiobusach. Na tej Akcji 284 uczniów<br />
zgłosiło się do oddania krwi, z czego 207<br />
zakwalifikowało się do oddania krwi.<br />
„Motoserce: Motocykliści<br />
dzieciom” (20 kwiecień 2012)<br />
„Krew darem życia- IV Ogólnopolska<br />
Akcja <strong>Krwiodawstwa</strong>”. Akcje w naszym<br />
regionie odbyły się m.in. w Dąbrowie<br />
Górniczej, Pszczynie, Bytomiu oraz na<br />
Zamku w Chudowie. Podczas Akcji<br />
„Motoserce” łącznie 574 osoby zgłosiły się<br />
do oddania krwi, z czego 444<br />
zakwalifikowało się do jej oddania.<br />
X Wielki Piknik w Pszczynie (3<br />
czerwiec 2012 r.)<br />
Park Zamkowy w Pszczynie. Podczas tej<br />
Akcji dawcy jak co roku licznie oddają<br />
krew.<br />
Światowy Dzień Krwiodawcy<br />
„Every Blood Donor is a Hero”<br />
(WHO- Światowa Organizacja<br />
Zdrowia)<br />
5<br />
Święto Krwiodawców na całym świecie od<br />
2004 roku. Akcje odbywały się w tym dniu<br />
w naszym regionie m.in. w Chorzowie,<br />
Tarnowskich Górach, Dąbrowie Górniczej,<br />
Katowicach i Skoczowie. Akcja ma na celu<br />
promowanie honorowego krwiodawstwa<br />
oraz być formą podziękowania dla dawców<br />
za ich bezinteresowny dar życia.<br />
Memoriał im. Agaty Mróz-<br />
Olszewskiej<br />
Zbiórka krwi pod katowickim Spodkiem.<br />
Akcji towarzyszą liczne wydarzenia<br />
sportowe z udziałem znanych osobistości.<br />
XV Wampiriada 2012<br />
Jak co roku rozpoczęliśmy Wampiradę pod<br />
Uniwersytetem Śląskim, następnie w<br />
korowodzie Wampirów i Wampirzyc odbył<br />
się przemarsz pod Hotel Katowice, gdzie<br />
zachęcaliśmy mieszkańców regionu do<br />
oddawania krwi. W ramach Wampiriady<br />
odbyła się również V Bytomska<br />
Wampiriada oraz Akcja w Tarnowicach na<br />
Zamku. Podczas Wampiriady 2012 do<br />
oddania krwi zgłosiło się łącznie 270 osób,<br />
z czego 154 osoby oddały krew. Łącznie
pobrano ponad 69 litrów krwi!<br />
Mikołajki na Politechnice<br />
Jak co roku młodzież licznie oddawała krew<br />
przy Hali Sportowej na ul. Kaszubskiej w<br />
Gliwicach- 187 studentów zgłosiło się do<br />
oddania krwi, z czego 144 zakwalifikowały<br />
się do jej oddania.<br />
Nasze <strong>Centrum</strong> na stałe wspiera<br />
różnorodne Organizacje, Fundacje oraz<br />
inicjatywy tj. : „Transplantacja Jestem na<br />
Tak”, „Caritas- Podaruj Kroplę Miłości”,<br />
„Fundacja im. Agaty Mróz Olszewskiej” ,<br />
„Pełna Miska dla Schroniska” oraz inne.<br />
W 2012 roku organizowaliśmy zbiórki krwi<br />
m. in. podczas takich wydarzeń jak:<br />
„Festiwal Kobiecego Piękna”, „Dzień dla<br />
Zdrowia i Urody (C.H. Belg), „Auto- Moto<br />
Show”, „Pielgrzymka Krwiodawców na<br />
Jasną Górę oraz Pielgrzymka Kobiet/<br />
Mężczyzn do Piekar Śląskich”, „Tydzień<br />
Zdrowia w Wiśle”, „Targi Książki w<br />
Katowicach”, „Marsz życia w Gliwicach”,<br />
„Jarmark na Nikiszu”, „Festiwal im. Ryśka<br />
Riedla” oraz wiele innych.<br />
Ideę krwiodawstwa staramy się również<br />
wspierać poprzez sport dlatego też odbyły<br />
się akcje m.in. z NMC Powen Zabrze oraz z<br />
klubami piłki nożnej z naszego regionu.<br />
Chcielibyśmy podziękować wszystkim<br />
Organizatorom Akcji za okazałą pomoc<br />
oraz inicjatywę, a przede wszystkim<br />
wyrazić wdzięczność naszym<br />
Krwiodawcom za ich ofiarność!<br />
Jeszcze raz wszystkim bardzo serdecznie<br />
dziękujemy!!!<br />
Czy kiedykolwiek zastanawialiście się<br />
co można otrzymać z krwi?<br />
Krew jest życiodajnym płynem, którego nie<br />
da się niczym zastąpić.<br />
Oto grafika, która przedstawia co można<br />
otrzymać z krwi:<br />
6<br />
Ciekawostki
Jak dbać o zdrowie?<br />
Od dawna wiadomo, iż kilka czynników ma wpływ na nasze zdrowie i samopoczucie.<br />
Nasz organizm jest podatny na różnego rodzaju infekcje, w różnych porach roku.<br />
Niejednokrotnie możemy wpłynąć na ich przebieg, a przede wszystkim możemy zapobiegać<br />
ich występowaniu. Chcielibyśmy udzielić naszym czytelnikom kilku prostych rad<br />
dotyczących przede wszystkim: zdrowego żywienia, zwiększonej aktywności fizycznej,<br />
walki ze stresem, odpowiedniego nawodnienia organizmu oraz zdrowego snu.<br />
Nasz styl życia ma wpływ na układ sercowo-naczyniowy. Można tutaj wspomnieć o<br />
czynnikach ryzyka tj. palenie tytoniu, mała aktywność fizyczna, nieprawidłowa dieta czy<br />
stres mający bezpośredni wpływ na nasze zdrowie. Aby czuć się lepiej i zdrowiej, uniknąć<br />
przeziębień oraz uniknąć przewlekłych chorób oraz stanów zapalnych, wystarczy<br />
zmodyfikować kilka czynników, które mają bezpośredni wpływ na życie każdego z nas.<br />
Należą do nich:<br />
Zdrowa dieta<br />
Otyłość i nadwaga stanowią duże<br />
zagrożenie dla naszego organizmu i<br />
samopoczucia. Zbędne kilogramy zalegają<br />
w naszym organizmie w tkance tłuszczowej<br />
przyczyniając się do rozwoju nadciśnienia<br />
tętniczego oraz cukrzycy. Ponadto otyłość<br />
powoduje często apatię, nastroje<br />
depresyjne, obniża odporność na infekcje.<br />
Odpowiednia niskokaloryczna dieta to<br />
recepta na walkę z otyłością. Cukry proste,<br />
słodycze, wysokokaloryczne produkty to<br />
najczęstsze przyczyny powstania otyłości w<br />
naszym organizmie. Nieprzestrzeganie<br />
prostych zasad, czyli spożywania 5 małych<br />
posiłków o wartości nieprzekraczającej<br />
łącznie 1 500 kcal dziennie prowadzi do<br />
otyłości. Najcenniejszą radą staje się<br />
spożywanie większej ilości owoców i<br />
warzyw, które są bogate w witaminy oraz<br />
mają niską wartość kaloryczną. Ponadto nie<br />
powinno w naszej diecie zabraknąć kwasów<br />
omega-3, w które bogate są ryby morskie.<br />
Miód czy produkty pszczele to cenne<br />
uzupełnienie mikroelementów w naszej<br />
diecie, podobnie jak stosowanie dużych<br />
ilości naturalnych świeżych lub suszonych<br />
ziół i przypraw.<br />
Aktywność fizyczna<br />
Każda forma wysiłku fizycznego jest dla<br />
nas wskazana, niezależnie od wieku, każdy<br />
z nas potrzebuje odrobiny ruchu, ponieważ<br />
aktywność fizyczna usprawnia działanie<br />
układu krążenia i działa korzystnie na<br />
wygląd czy nastrój. Nawet 20-30 minut<br />
dowolnej formy wysiłku fizycznego<br />
dziennie tj. nordic walking, rower, pływanie<br />
czy marsz na świeżym powietrzu<br />
zwiększają naszą odporność na infekcje czy<br />
dodają urody, ale również dotleniają<br />
narządy, poprawiają pamięć i zdolność<br />
uczenia się.<br />
Walka ze stresem<br />
Jeśli jesteśmy narażeni na silny stres to<br />
obniża się odporność organizmu oraz<br />
zmniejsza skutecznie naszą wydajność w<br />
szkole czy pracy. Znerwicowani i<br />
zestresowani jesteśmy podatni na choroby i<br />
zaburzenia funkcjonowania w codziennym<br />
życiu. Apatia, bezsenność, zmienność<br />
nastroju, permanentne zmęczenie to tylko<br />
niektóre objawy życia w podwyższonym<br />
poziomie stresu. Metody relaksacyjne tj.<br />
joga, czytanie w ogrodzie, sprawienie sobie<br />
małych przyjemności tj. np. zakupy,<br />
spotkania z przyjaciółmi, redukują napięcie,<br />
które skumulowało się w naszym<br />
organizmie w ciągu dnia. Jeśli nie potrafimy<br />
redukować poziomu<br />
stresu wskazana jest w<br />
niektórych przypadkach<br />
konsultacja<br />
psychologiczna.<br />
Odpowiednie<br />
nawodnienie<br />
organizmu<br />
Nadmierne picie kawy<br />
7<br />
czy herbaty negatywnie wpływa na nasz<br />
organizm. Stajemy się wtedy drażliwi,<br />
zmęczeni, osłabieni, podatni na infekcje.<br />
Zdrowy człowiek powinien przeciętnie<br />
wypijać ok. 1,5 litra płynów dziennie.<br />
Najlepsze są świeżo wyciskane soki z<br />
owoców i warzyw tj. pomarańczy, marchwi,<br />
cytryny, grejpfruta, jak również picie wody<br />
mineralnej korzystnie wpływa na nasz<br />
organizm.<br />
Zdrowy sen<br />
Zdrowy sen to najlepszy sposób regeneracji<br />
organizmu- naszych mięśni, mózgu,<br />
narządów wewnętrznych. Ilość potrzebnego<br />
snu jest sprawą indywidualną. Przeciętnie<br />
osobom dorosłym wystarcza 8 godzin snu<br />
na dobę. Najbardziej regenerująco działa<br />
spokojny, nieprzerwany, odpowiednio długi<br />
sen. Najlepiej śpimy w wywietrzonej<br />
sypialni przy zgaszonym świetle- wtedy<br />
bowiem wydziela się melatonina- hormon,<br />
który wpływa na spowolnienie procesów<br />
starzenia i jest dobrym przeciwutleniaczem,<br />
wzmacnia odporność i reguluje procesy<br />
dojrzewania komórek. Zdrowy,<br />
odpowiednio długi sen to nie tylko<br />
odpowiedni odpoczynek, ale również<br />
lekarstwo na zachowanie młodości i<br />
dobrego wyglądu.<br />
Tekst opracowano na podstawie:<br />
„Moda na zdrowie” nr 03 (106)<br />
marzec 2012
Podsumowując rok 2012, nie<br />
zapominajmy o krwiodawstwie w<br />
liczbach- jak zmienił się miniony rok na tle<br />
poprzedniego? Będziemy posługiwać się<br />
tutaj terminem „donacja”, symbolizującym<br />
jedno oddanie krwi.<br />
Pamiętajmy, iż aby w pełni zabezpieczyć<br />
szpitalne Banki Krwi powinniśmy pobierać<br />
od dawców ponad 10 000 donacji<br />
miesięcznie.<br />
W 2012 roku pobraliśmy 116 110 donacji<br />
(52 051 litrów), natomiast w 2011 r. -<br />
114 352 donacji, czyli 51 189 litrów krwi,<br />
co stanowi wzrost o blisko 2 %.<br />
Na przykład w miesiącu sierpniu 2012 r.<br />
rok<br />
donacje<br />
litry<br />
2007<br />
92 828<br />
41 550<br />
Bardzo istotnym jest profil<br />
demograficzny naszych dawców<br />
krwi. Coraz więcej krwiodawców<br />
to osoby młode- 36,1 % to<br />
osoby pomiędzy 18 a 24 rokiem<br />
życia.<br />
Kolejną grupę stanowią osoby<br />
pomiędzy 25- 44 rokiem życia, bo aż<br />
51,4 %.<br />
Natomiast najmniejszy procent stanowią<br />
osoby pomiędzy 45-64 rokiem życia- jest<br />
ich 12,4 %.<br />
W ostatnich latach obserwujemy swoistą<br />
„modę na oddawanie krwi”, zwłaszcza<br />
wśród osób młodych.<br />
Wkraczając w rok 2013 mamy nadzieję, iż<br />
Rok 2011/ 2012 w liczbach:<br />
Statystyka RCKiK w Katowicach<br />
pobrano aż 10 323 donacji w porównaniu z<br />
9 536 w roku poprzedzającym.<br />
W listopadzie 2012 również<br />
obserwowaliśmy wzrost liczby oddań o<br />
prawie tysiąc, w porównaniu z listopadem<br />
roku poprzedzającego.<br />
Jednak nadal rekordowym pozostaje dla<br />
nas miesiąc marzec, kiedy to obserwujemy<br />
największą ilość oddań krwi: w marcu 2012<br />
roku było to 11 382 oddań krwi.<br />
<strong>Regionalne</strong> <strong>Centrum</strong> <strong>Krwiodawstwa</strong> i<br />
Krwiolecznictwa w Katowicach zaopatruje<br />
w krew i jej składniki 135 szpitali i klinik<br />
województwa śląskiego.<br />
Każdego dnia dostarczamy do szpitalnych<br />
2008<br />
95 954<br />
43 300<br />
RCKiK w Katowicach<br />
2009<br />
105 351<br />
47 200<br />
liczba donacji<br />
8<br />
2010<br />
110 299<br />
49 320<br />
b<br />
ędzie<br />
on również kolejnym rokiem wzrostu liczby<br />
donacji. Naszym pragnieniem jest, aby<br />
liczba dawców oraz oddań krwi<br />
systematycznie wzrastała w ciągu<br />
najbliższych lat.<br />
Międzynarodowym wskaźnikiem<br />
mówiącym o poziomie krwiodawstwa i<br />
Banków Krwi ok. 150 - 200 litrów tego<br />
cennego leku.<br />
Od dłuższego czasu obserwujemy stały<br />
znaczny wzrost zapotrzebowania na<br />
krew, co jest związane z szybkim<br />
rozwojem współczesnej medycyny.<br />
Odpowiednia stała rezerwa krwi to<br />
bezpieczeństwo nas wszystkich, gdyż<br />
nigdy nie wiadomo, w którym<br />
momencie będziemy musieli sami lub<br />
nasi bliscy z niej skorzystać.<br />
Oddając krew ratujesz życie i sprawiasz,<br />
że dzięki Twojej decyzji Ktoś będzie<br />
mógł obchodzić kolejne urodziny,<br />
przeżyć kolejne wakacje...<br />
2011<br />
114 352<br />
51 189<br />
2012<br />
116 110<br />
52 051<br />
krwiolecznictwa w danym kraju jest :<br />
liczba oddań krwi oraz liczba dawców<br />
przypadających na 1 000<br />
mieszkańców.<br />
W Polsce wskaźnik oddań krwi w<br />
2012 r. wynosi 33,20 a w krajach<br />
Europy Zachodniej ponad 60. Czynniki<br />
wpływające na wzrost zapotrzebowania<br />
na krew i jej składniki:<br />
• Starzenie się społeczeństwa<br />
• Wzrost zapadalności na<br />
nowotwory<br />
• Wzrost skuteczności systemu<br />
ratownictwa medycznego<br />
• Wzrost dostępności do<br />
świadczeń medycznych
Dużą wagę przykładamy do zapewnienia<br />
bezpieczeństwa i komfortu krwiodawców<br />
podczas zabiegów pobierania krwi i jej<br />
składników. Naszym pragnieniem jest, aby<br />
krwiodawstwo i krwiolecznictwo w naszym<br />
regionie stało na światowym poziomie,<br />
spełniając wszystkie normy i standardy.<br />
Pamiętajmy, iż ciągle zbyt mało mamy<br />
dawców, którzy stale i regularnie oddają<br />
krew.<br />
Miejmy nadzieję, iż spora grupa dawców<br />
pierwszorazowych zasili grono dawców<br />
wielokrotnych, czyli takich którzy stale<br />
będą oddawać krew na rzecz<br />
potrzebujących.<br />
Pragniemy, aby tzw.”bakcyl”- jak nazwał to<br />
jeden z naszych dawców (Piotr 24 lata)- do<br />
czynienia czegoś dobrego „zaraził” nasze<br />
społeczeństwo, aby oddawanie krwi<br />
„weszło ludziom w krew”.<br />
Nasza 19-letnia dawczyni- Klaudia<br />
podzieliła się z nami swoją historią na temat<br />
oddawania krwi; oto Jej historia, która<br />
podsumowuje nasze rozważania:<br />
„(…) często słyszę o ludziach, którzy ratują<br />
życie, pomagają innym w tragicznych<br />
sytuacjach poświęcają siebie w niełatwej<br />
pracy przy wypadkach. Słuchając ich<br />
historii czuję, że ja także mogę coś od siebie<br />
dać, być również takim „cichym<br />
bohaterem”. Nie lubię o tym mówić głośno,<br />
ale zachęcam moich znajomych, aby<br />
chociaż raz poszli i zobaczyli, co poczują<br />
po oddaniu krwi. A uczucie jest naprawdę<br />
fajne ;) Mimo tego, że trzeba poświęcić<br />
trochę czasu i energii. Idąc do punktu<br />
krwiodawstwa zawsze myślę, czy kiedyś to<br />
nie ja będę potrzebowała tej krwi. Nigdy też<br />
nie wiem, kto dostanie moją krew. I to jest<br />
w tym najpiękniejsze, że oddajesz cząstkę<br />
siebie innemu człowiekowi, bez względu na<br />
to, czy go lubisz czy nie ;) "<br />
21. FINAŁ WOŚP JUŻ<br />
ZA NAMI!<br />
W dniu 13 stycznia 2013 r. podczas 21.<br />
Finału Wielkiej Orkiestry Świątecznej<br />
Pomocy do oddania zarejestrowało się 456<br />
osób, z czego 367 osób oddało krew!<br />
Łącznie, podczas tegorocznego<br />
Finału WOŚP <strong>Regionalne</strong> <strong>Centrum</strong><br />
<strong>Krwiodawstwa</strong> i Krwiolecznictwa w<br />
Katowicach zebrało ponad 165 litrów krwi!<br />
Wszystkim dawcom krwi<br />
dziękujemy za bezinteresowny<br />
dar życia na rzecz chorych!<br />
Akcje RCKiK w Katowicach<br />
odbywały się w następujących<br />
lokalizacjach:<br />
1. Katowice, Spodek<br />
2. Pszczyna, Rynek<br />
3. Częstochowa, Plac Biegańskiego<br />
4. Będzin, Szkoła Podstawowa Nr 10, ul.<br />
Sportowa 2<br />
5. Gliwice, Plac Krakowski<br />
6. Świętochłowice, OSiR "Skałka"<br />
7. Bielsko-Biała, Galeria "SFERA" ul.<br />
Mostowa 2<br />
8. Żywiec, Rynek: Dom Harcerza<br />
Za rok na pewno również będziemy z<br />
Wami! Sie Ma!<br />
9<br />
TWOJA HISTORIA<br />
N adal czekamy na Wasze Historie<br />
opowiadające o wpływie<br />
krwiodawstwa na Wasze życie.<br />
Jeśli oddajesz krew lub żyjesz dzięki<br />
transfuzji krwi- prosimy podziel się z nami<br />
swoimi spostrzeżeniami dotyczącymi istoty<br />
krwiodawstwa. Prosimy o przesyłanie<br />
historii odpowiadającej np. na pytaniedlaczego<br />
oddajesz krew, co czujesz po<br />
oddaniu krwi, czy sprawia Ci to satysfakcję<br />
itp.<br />
Jeśli krew uratowała Ci życie- również<br />
napisz o tym.<br />
Nasz adres: marketing@rckik-katowice. pl<br />
(nie zapomnij o podaniu pełnego imienia i<br />
nazwiska, wieku oraz telefonu<br />
kontaktowego).<br />
Czekamy na Wasze osobiste historie.<br />
Najciekawsze zostaną opublikowane na<br />
naszej stronie internetowej!<br />
Już teraz możecie przeczytać Historię m.in.<br />
Karola, Klaudii, Piotra, Beaty- zapraszamy<br />
do lektury (zakładka na stronie<br />
internetowej: „Historie Dawców” w<br />
„Informacje dla Dawców”)<br />
Zapraszamy do udziału!
OŚRODEK DAWCÓW SZPIKU<br />
Nie musisz być strażakiem, policjantem, lekarzem. Wystarczy, że ofiarujesz swój szpik. WPolsce, co roku, około 12 tysięcy osób zapada<br />
na białaczki i inne choroby układu krwiotwórczego. Dla wielu z nich jedyną szansą na wyleczenie jest przeszczep szpiku od zdrowego<br />
dawcy.<br />
Decyzją Ministra Zdrowia z dnia 14<br />
marca 2011 r. <strong>Regionalne</strong> <strong>Centrum</strong><br />
<strong>Krwiodawstwa</strong> i Krwiolecznictwa w<br />
Katowicach uzyskało pozwolenie na<br />
wykonywanie czynności polegających na<br />
pozyskiwaniu allogenicznych dawców<br />
szpiku- tj. na prowadzenie Ośrodka<br />
Dawców Szpiku ( ODS ), który mieści się<br />
w siedzibie <strong>Centrum</strong> <strong>Krwiodawstwa</strong> przy<br />
ul. Raciborskiej 15.<br />
W roku 2006 w Polsce rozpoczął działanie<br />
Centralny Rejestr Niespokrewnionych<br />
Dawców Szpiku i Krwi Pępowinowej –<br />
działający przy <strong>Centrum</strong> Organizacyjno –<br />
Koordynacyjnym ds. Transplantacji –<br />
POLTRANSPLANT.<br />
Rejestr honorowych dawców szpiku<br />
zawiera dane osobowe wraz z wynikami<br />
badań genetycznych potencjalnych dawców<br />
szpiku. Zasoby polskich rejestrów<br />
przesyłane są do bazy komputerowej<br />
Światowego Banku Szpiku ( Bone Marrow<br />
Donor Worldwide – BMDW ) w<br />
Leiden w Holandii. Dane osoby<br />
wpisanej do Rejestru<br />
Niespokrewnionych Dawców<br />
Szpiku i Krwi Pępowinowej są<br />
zakodowane numerami<br />
identyfikacyjnymi i pilnie<br />
strzeżone. Do Ośrodków<br />
Transplantacyjnych tylko w<br />
takiej formie są przekazywane<br />
informacje. Rejestr czuwa nad<br />
bezpieczeństwem danych dawców i jest za<br />
nie odpowiedzialny. Światowy Bank Szpiku<br />
skupia 64 rejestry z 44 krajów świata i<br />
gromadzi informacje o ponad 14,5 mln.<br />
potencjalnych dawców komórek<br />
krwiotwórczych.<br />
UWAGA<br />
Potencjalny dawca szpiku może zgłosić się<br />
tylko do jednego rejestru. Procedura<br />
10<br />
poszukiwania niespokrewnionego dawcy<br />
dla pacjenta obejmuje przeszukiwanie bazy<br />
światowej, zawierającej wszystkie rejestry.<br />
Jeśli ta sama osoba będzie w 2 lub 3<br />
rejestrach spowoduje to błędy w wynikach<br />
przeszukiwania.<br />
JAK PRZEBIEGA REKRUTACJA<br />
Procedura zgłoszeniowa<br />
- zawiera wypełnienie deklaracji<br />
zgłoszeniowej, rozmowę kwalifikacyjną z<br />
lekarzem mającą na celu ustalenie, czy nie<br />
ma przeciwwskazań do zostania dawcą i<br />
pobranie krwi ( 5 ml ) do badań, celem<br />
oznaczenia antygenów HLA kl. I i kl. II.<br />
Osoba, która chciałaby się wpisać do<br />
Rejestru powinna podjąć świadomą,<br />
dobrowolną i odpowiedzialną decyzję, tak<br />
aby jej nie zmieniać w przypadku<br />
znalezienia biorcy.<br />
Rejestracji można dokonać w siedzibie<br />
RCKiK w Katowicach, Oddziałach<br />
Terenowych lub podczas akcji<br />
wyjazdowych poboru krwi.<br />
Godziny przyjęć oraz wykaz akcji<br />
wyjazdowych znajdują się na stronie<br />
internetowej RCKiK w Katowicach –<br />
www. rckik-katowice. pl , w folderze<br />
Kalendarium – plan ekip<br />
Warunki jakie powinien spełniać kandydat<br />
na dawcę szpiku kostnego –
wiek – 18- 50 lat ( ze względu na możliwy<br />
długi czas oczekiwania na biorcę do rejestru<br />
przyjmowani są dawcy do 48 roku życia );<br />
dobry stan zdrowia<br />
Oddawanie komórek krwiotwórczych<br />
wykluczają :<br />
choroby serca, niewyrównane nadciśnienie<br />
z powikłaniami narządowymi,<br />
hemofilia i inne choroby krwi,<br />
epilepsja i inne choroby neurologiczne,<br />
anemia, cukrzyca, choroby nowotworowe,<br />
choroby nerek i układu moczowego,<br />
kiła, gruźlica, choroby<br />
autoimmunologiczne,<br />
choroba Creutzfelda- Jakoba u dawcy lub w<br />
rodzinie,<br />
aktywna astma, łuszczyca,<br />
przebyte wirusowe zapalenie wątroby ( typu<br />
B i C ) ,<br />
nosicielstwo wirusów HBV, HCV, CMV,<br />
HIV,<br />
na okres 6 miesięcy dyskwalifikują zabiegi<br />
operacyjne , badania endoskopowe, tatuaże,<br />
przekłucia uszu lub innych części ciała,<br />
okres ciąży, przebyta ciąża i okres<br />
karmienia piersią ( na ok. 1,5 roku ).<br />
Rodzaje transplantacji szpiku;<br />
Autotransplantacja ( przeszczep<br />
autologiczny )<br />
- polega na pobraniu własnego szpiku lub<br />
komórek krwiotwórczych. Pacjent jest<br />
dawcą i biorcą,<br />
Transplantacja<br />
izogeniczna<br />
- polega na przeniesieniu<br />
szpiku między osobnikami<br />
identycznymi genetycznie,<br />
bliźniakami jednojajowymi,<br />
Transplantacja<br />
allogeniczna<br />
- polegająca na<br />
przeszczepieniu szpiku<br />
między osobą<br />
spokrewnioną lub<br />
niespokrewnioną z biorcą,o największym<br />
stopniu zgodności tkankowej.<br />
Pobieranie materiału transplantacyjnego;<br />
• W znieczuleniu ogólnym, z talerza<br />
biodrowego ( w trakcie pobrania przetacza<br />
się 1-2 jednostki wcześniej pobranej krwi<br />
własnej w ramach autotransfuzji).<br />
• Komórki do przeszczepiania mogą być<br />
pobrane z krwi obwodowej przy użyciu<br />
separatora komórkowego, po wcześniejszej<br />
stymulacji czynnikiem wzrostu.<br />
Największe rejestry :<br />
USA – 7 mln. zarejestrowanych potencjalnych dawców szpiku,<br />
Niemcy – 4,7 mln. zarejestrowanych,<br />
Wielka Brytania – ponad 800 tys. zarejestrowanych,<br />
Włochy- ponad 350 tys.<br />
zarejestrowanych<br />
Polska – 350 tys.<br />
zarejestrowanych (<br />
czwarte miejsce w<br />
Europie )<br />
W 2012 roku 43,5 %<br />
dawców szpiku<br />
pochodziło z polskiego<br />
rejestru<br />
Uprawnienia i przywileje dawcy<br />
przeszczepu;<br />
Dawcy Szpiku przysługuje tytuł Dawca<br />
Przeszczepu,.<br />
Dawcy Przeszczepu, który oddał szpik<br />
więcej niż jeden raz przysługuje tytuł<br />
11<br />
Zasłużony Dawca Przeszczepu,<br />
Odznakę i legitymację<br />
potwierdzającą posiadanie<br />
tytułu Dawcy Przeszczepu<br />
wydaje ośrodek pobierający, a<br />
Zasłużonego Dawcy<br />
Przeszczepu- Minister Zdrowia<br />
na wniosek <strong>Centrum</strong> do Spraw<br />
Transplantacji „ Poltransplant’’.<br />
Dawcy Przeszczepu i<br />
Zasłużonemu Dawcy<br />
Przeszczepu przysługują<br />
uprawnienia do korzystania<br />
poza kolejnością z ambulatoryjnej opieki<br />
zdrowotnej.<br />
Zasłużony Dawca Przeszczepu, w razie<br />
potrzeby, ma prawo do bezpłatnych lekówpreparatów<br />
żelaza, kwasu foliowego i<br />
określonych witamin.<br />
Kontakt:<br />
tel.: 32 20 87 459; 32 20 87 357<br />
e-mail: ods@rckik-katowice.pl<br />
www.rckik-katowice.pl<br />
WAŻNE !<br />
Trzeba pamiętać o konieczności jak<br />
najszybszego powiadomienia Ośrodka<br />
Dawców Szpiku o zmianie adresu,<br />
nazwiska, istotnej zmianie stanu zdrowia.<br />
Potencjalny dawca szpiku ma prawo<br />
zmienić własne wcześniejsze decyzje<br />
dotyczące oddania macierzystych komórek<br />
krwiotwórczych lub szpiku, o czym<br />
powinien powiadomić Rejestr. Należy<br />
jednak pamiętać, ze taka zmiana decyzji<br />
już po przygotowaniu chorego do<br />
przeszczepu stanowi poważne zagrożenie<br />
dla jego życia.<br />
Oddanie komórek do<br />
przeszczepienia odbywa się<br />
wyłącznie honorowo. Dawca jest<br />
objęty specjalną opieką podczas<br />
badań wstępnych jak i po<br />
oddaniu szpiku kostnego.
Projekt: Portrety Dawców / Reportaże z Akcji <strong>Krwiodawstwa</strong><br />
W iosną<br />
2012 roku rozpoczęliśmy<br />
Projekt o nazwie Portrety Dawców<br />
/ Reportaże z Akcji <strong>Krwiodawstwa</strong>, który<br />
zapoczątkował cykl fotografii<br />
przedstawiających Dawców Krwi oraz<br />
Szpiku z Naszego <strong>Centrum</strong> <strong>Krwiodawstwa</strong>.<br />
Projekt ten oprócz przedstawienia Sylwetek<br />
Naszych Dawców był również prezentacją<br />
Reportażu z poszczególnych Akcji<br />
<strong>Krwiodawstwa</strong> <strong>Regionalne</strong>go <strong>Centrum</strong><br />
<strong>Krwiodawstwa</strong> i Krwiolecznictwa w<br />
Katowicach. Głównym zamysłem Projektu<br />
stało się m.in. przedstawienie<br />
poszczególnych „Grup Zawodowych”,<br />
wśród których przeprowadzamy nasze<br />
Akcje <strong>Krwiodawstwa</strong>. Jednak<br />
przedstawienie poszczególnych „Grup<br />
Zawodowych” ukazało tylko cząstkę naszej<br />
pracy, gdzie mamy codzienny kontakt z<br />
Dawcami w różnych okolicznościach.<br />
Chcieliśmy, aby Projekt ten w całości stał<br />
się Podziękowaniem dla Naszych Dawców<br />
za ich bezinteresowną ofiarność w niesieniu<br />
pomocy drugiej osobie. Projekt został<br />
zrealizowany m.in. w KWK Mysłowice-<br />
Wesoła, w Szkole Policji w Katowicach,<br />
przy Bazylice w Katowicach Panewnikach,<br />
podczas Pikniku Pszczyńskiego,<br />
Pielgrzymki Krwiodawców na Jasną Górę<br />
oraz Pielgrzymki Mężczyzn do Piekar<br />
Śląskich, w firmie Capgemini w<br />
Katowicach oraz w Jednostce Wojskowej w<br />
Bytomiu. Przemysław Jendroska- autor<br />
zdjęć towarzyszył nam ponadto podczas<br />
cyklicznych wydarzeń RCKiK w<br />
Katowicach tj. Mikołajki czy Wampiriada<br />
2012.<br />
Zdjęcia są dostępne w naszej Fotogalerii na<br />
stronie internetowej oraz na Facebook’uzapraszamy<br />
do ich obejrzenia.<br />
Dzięki przychylności niektórych instytucji<br />
udało nam się również zaprezentować<br />
zdjęcia szerszej publiczności- wystawy<br />
miały miejsce w <strong>Centrum</strong> Kultury Katowice<br />
im. Krystyny Bochenek, w Bytomskim<br />
Centrym Kultury „Becek”, Silesia City<br />
Center, na Lotnisku w Katowicach<br />
Pyrzowicach, podczas Targów Książki w<br />
Katowicach oraz Memoriału im. Agaty<br />
Mróz-Olszewskiej w katowickim Spodku.<br />
Głównym Partnerem Przedsięwzięcia jest<br />
firma Arcelor Mittal.<br />
Wszystkim, dzięki którym<br />
możliwa była realizacja Naszego<br />
Projektu serdecznie dziękujemy!<br />
Wystawa zdjęć w Bytomskim<br />
<strong>Centrum</strong> Kultury "Becek"<br />
12<br />
Przede<br />
wszystkim<br />
Nasze<br />
Podziękowania<br />
kierujemy do<br />
Naszych<br />
Dawców Krwi<br />
oraz Dawców<br />
Szpiku, gdyż to<br />
oni właśnie<br />
stali się<br />
głównymi<br />
Bohaterami<br />
Górnik z kopalni KWK "Mysłowice-Wesoła"<br />
Akcja krwiodawstwa pod Bazyliką w Katowicach-Panewnikach<br />
tegoż Projektu. To dzięki Tym Dawcom<br />
możliwe jest codzienne wykonywanie<br />
skomplikowanych operacji wielu chorym, a<br />
idea honorowego dawstwa krwi sprawdza<br />
się w życiu.<br />
Akcja krwiodawstwa w Szkole Policji w Katowicach<br />
Jeszcze raz wszystkim serdecznie<br />
dziękujemy!
Wszystko zaczęło się od<br />
„Bladenight”: początek lat 90-tych,<br />
San Francisco- grupa przyjaciół<br />
postanowiła spotykać się regularnie o<br />
zachodzie słońca i wspólnie jeździć na<br />
łyżworolkach. Grupa ta z czasem zaczęła<br />
się powiększać i tak odbył się pierwszy<br />
Bladenight. Impreza z czasem przeniosła się<br />
do Europy i na stałe zawitała w takich<br />
miastach jak: Paryż, Genewa, Frankfurt nad<br />
Menem, Amsterdam czy Wiedeń.<br />
Nightskating po raz pierwszy w Polsce<br />
odbył się 12 maja 2010 roku we Wrocławiu.<br />
Idea Nightskating’u szybko rozprzestrzeniła<br />
się do innych miast i tak Nighskating<br />
zawitał do Katowic, gdzie pierwsza impreza<br />
tego typu odbyła się w 2011 roku.<br />
Nightskating to możliwość<br />
spojrzenia na integracje różnych grup<br />
wiekowych poprzez sport- zachęcenie do<br />
<strong>Regionalne</strong> <strong>Centrum</strong> <strong>Krwiodawstwa</strong> i<br />
Krwiolecznictwa w Katowicach<br />
zaopatruje w krew i jej składniki 135<br />
szpitali i klinik naszego regionu. Rocznie<br />
pobieramy ponad 50 tysięcy litrów krwi, a<br />
zapotrzebowanie ze strony szpitali ciągle<br />
wzrasta. Dziennie do szpitalnych Banków<br />
Krwi wydajemy 150 -200 litrów tego<br />
cennego leku. Krew jest nadal lekiem<br />
niezastąpionym i jest stosowana wyłącznie<br />
u tych chorych u których nie ma<br />
możliwości<br />
leczenia.<br />
stosowania alternatywnego<br />
Z krwi pełnej pobranej od jednego dawcy<br />
( 450 ml ) można wyprodukować :<br />
Koncentrat krwinek czerwonych<br />
( KKCz )<br />
jest niezbędny dla ratowania życia ofiar<br />
wypadków samochodowych, przetaczany<br />
jest pacjentom po przeszczepach szpiku<br />
kostnego, narządów, po operacjach serca<br />
oraz w trakcie trwania operacji. Stosuje się<br />
NIGHTSKATING<br />
jazdy na rolkach każdego, kto ma ochotę<br />
uczestniczyć w dobrej zabawie. Przejazd<br />
rolkami w godzinach wieczornych<br />
głównymi ulicami miasta- na tym właśnie<br />
polega Nightskating. Jednak to nie zawody<br />
sportowe, ale tempo przejazdu dostosowane<br />
do wszystkich, którzy pewnie czują się na<br />
rolkach. Jak zapewniają organizatorzy<br />
celem programu jest podjęcie działań na<br />
rzecz zwiększenia dostępu do rekreacji w<br />
miejscu zamieszkania poprzez promocję<br />
jazdy na rolkach jako dziedziny sportu dla<br />
każdego. Organizatorzy przywiązują duża<br />
wagę do bezpieczeństwa uczestników<br />
Nighskating'u, dlatego zawsze apelują, aby<br />
jazdę na rolkach odbywać w kasku.<br />
Kolumna rolkarzy jest zabezpieczana przez<br />
policję oraz specjalny zespół na rolkach.<br />
Udział w imprezie jest bezpłatny!<br />
Składniki krwi<br />
go w leczeniu ciężkiej niedokrwistości, a<br />
także gdy istnieje konieczność szybkiego<br />
przygotowania chorych do operacji,<br />
leczenia cytostatykami, radioterapii.<br />
Koncentrat krwinek płytkowych<br />
( KKP )<br />
jest przetaczany pacjentom po<br />
przeszczepach szpiku kostnego, narządów,<br />
po operacjach serca. Stosuje się u pacjentów<br />
z małopłytkowością, tj. w sytuacji<br />
niedoboru płytek krwi<br />
współodpowiedzialnych za prawidłowy<br />
przebieg procesów krzepnięcia. Krwinki<br />
płytkowe mogą być uzyskane metodą<br />
aferezy (od jednego dawcy) lub jako<br />
preparat zlewany (od kilku dawców)<br />
Osocze świeżo mrożone ( FFP )<br />
podlega frakcjonowaniu w wyniku którego<br />
uzyskuje się preparaty krwiopochodne :<br />
albuminy (stosowane w stanach niedoboru<br />
białek), koncentraty czynników krzepnięcia<br />
13<br />
W nadchodzącym sezonie zapraszamy do<br />
udziału w najbliższych imprezach<br />
Nightskating. W sezonie 2013 roku<br />
(trwającym od maja do września)<br />
planowanych jest 10 imprez w odstępie<br />
czasu co dwa tygodnie, imprezy będą<br />
odbywać się głównie w czwartki i soboty.<br />
Wszystkich zainteresowanych udziałem w<br />
imprezie Nightskating zapraszamy na<br />
stronę: www.nightskating.pl , gdzie<br />
znajdują się aktualne informacje dotyczące<br />
zbliżających się imprez w Twoim regionie.<br />
Zapraszamy do udziału w tym<br />
niesamowitym przedsięwzięciu!<br />
Źródło:<br />
„Nightskating” www.nightskating.pl<br />
(stosowane w profilaktyce krwawień u<br />
chorych ze wrodzonymi skazami<br />
krwotocznymi jak hemofilia A, B) ,<br />
immunoglobuliny (stosowane w leczeniu<br />
chorób o podłożu immunologicznym, w<br />
stanach niedoboru odporności, w<br />
profilaktyce konfliktu Rh ). Osocze świeżo<br />
mrożone może być przetaczane pacjentom<br />
po oparzeniach.<br />
Krew jest i zawsze była symbolem życia.<br />
Oddanie krwi jest największym dowodem<br />
ludzkiej solidarności i miłości. W wielu<br />
przypadkach jedynym ratunkiem<br />
zagrożonego życia jest transfuzja krwi.
Szlak Zabytków<br />
samochodowym<br />
Techniki jest<br />
szlakiem<br />
turystycznym, który obejmuje swoim<br />
zasięgiem obiekty przemysłowe regionu<br />
śląskiego- najciekawsze pod względem<br />
walorów turystycznych, architektonicznych,<br />
historycznych składa się z 36 obiektów.<br />
Obiekty znajdujące się na Szlaku związane<br />
są z tradycją górniczą, hutniczą, energetyką,<br />
kolejnictwem, łącznością, produkcją wody<br />
oraz przemysłem spożywczym.<br />
Muzeum Chleba, Szkoły i Ciekawostek w Radzionkowie<br />
Od 2010 r. organizowana jest<br />
INDUSTRIADA, która jest jednodniowym<br />
festiwalem podczas którego prezentowane<br />
jest industrialne dziedzictwo regionu.<br />
Podczas III edycji INDUSTRIADY 2012<br />
zorganizowano 228 różnego rodzaju<br />
wydarzeń, które odbyły się w 22<br />
miejscowościach województwa śląskiego,<br />
w których uczestniczyło ponad 62 tysiące<br />
osób. Zabytki techniki to miejsca, w<br />
których ciekawie spędza się czas wolny.<br />
Różnorodna, innowacyjna, zaskakująca- to<br />
Industriada, czyli Święto Zabytków<br />
Techniki.<br />
Zabytkowa Kopalnia Węgla Kamiennego „ Guido” w<br />
Zabrzu<br />
Szlak Zabytków Techniki<br />
30 czerwca 2012 r. w 22 miastach<br />
naszego regionu odbyła się III edycja<br />
Industriady. W wybranych obiektach Szlaku<br />
Zabytków Techniki odbyły się specjalne<br />
Centralne Muzeum Pożarnictwa w Mysłowicach<br />
eventy. Co ciekawe odbyły się tam m.in.<br />
warsztaty plastyczne, podczas których<br />
uczestnicy budowali „Zoboty” z<br />
różnorodnych materiałów. „Zoboty” gościły<br />
w miastach na terenie województwa<br />
śląskiego oraz w wybranych centrach<br />
handlowych zachęcając mieszkańców<br />
do udziału w INDUSTRIADZIE. „Zoboty”<br />
odwiedziły: Gliwice, Częstochowę, Rybnik,<br />
Zabrze, Chorzów, a także CH M1<br />
w Czeladzi i Silesię City Center<br />
w Katowicach. Oprócz licznych wydarzeń<br />
w wybranych obiektach Szlaku Zabytków<br />
Techniki podczas Industriady w pięciu<br />
miastach rozbłysnęły „Witryny Światła”.<br />
Motywem przewodnim INDUSTRIADY<br />
2012 było światło, które towarzyszyło<br />
wydarzeniom realizowanym w ramach<br />
Święta Szlaku Zabytków Techniki. Światło<br />
uzupełniło także opowieść o bohaterach<br />
INDUSTRIADY: grupa „Zobotów”<br />
powiększyła się o „Świcołka”, postać<br />
opisaną w śląskiej mitologii. Każda<br />
z witryn miała inny charakter, łączył je<br />
jednak wspólny mianownik – światło.<br />
Ponadto na Mariackiej odbył się Industrial<br />
Street Night, gdzie odbiorcami miały stać<br />
się młode grupy osób.<br />
Poniżej znajdują się propozycje wycieczek:<br />
1. Zabrzańskie Perełki<br />
Industrialne:<br />
14<br />
Huta szkła "Zawiercie"<br />
• Zabytkowa Kopalnia Węgla<br />
Kamiennego „Guido”. Łączna długość<br />
podziemnych wyrobisk w kopalni wynosi<br />
prawie 3000 metrów. W podziemiach,<br />
na poziomie 320 m, dostępne są atrakcje<br />
kulturalne (bar, kino, galeria, teatr,<br />
koncerty).<br />
• Muzeum Górnictwa Węglowego<br />
• Miejski Ogród Botaniczny (coś dla<br />
miłośników przyrody)<br />
• Szyb „Maciej” wraz z 70-letnią<br />
elektryczną maszyną wyciągową.<br />
Wieża Wyciągowa Szybu „ Prezydent” w Chorzowie<br />
2. Wyprawy Muzealno-<br />
Artystyczne:<br />
• Muzeum Śląskie<br />
• Muzeum Historii Katowic<br />
• Galeria Szyb Wilson<br />
• Centralne Muzeum Pożarnictwa<br />
3. Podróż do Przeszłości:<br />
• Zamek Biskupi<br />
• Huta Szkła „Zawiercie”<br />
• Zamek w Ogrodzieńcu<br />
4. Szlakiem Osiedli Robotniczych<br />
• Osiedle Giszowiec
Osiedle Nikiszowiec w Katowicach<br />
• Osiedle Nikiszowiec<br />
5. W sercu Aglomeracji:<br />
• Wieża Wyciągowa Szybu „Prezydent”<br />
• Muzeum Górnośląskie w Bytomiu<br />
• Muzeum Chleba, Szkoły i<br />
Ciekawostek w Radzionkowie<br />
Wymienione trasy wycieczek z pełnym<br />
opisem dostępne są na stronie Szlaku<br />
Zabytków Techniki Województwa<br />
Śląskiego: www.zabytkitechniki.pl<br />
Zapraszamy!<br />
Źródło: Szlak Zabytków Techniki. Śląska<br />
Organizacja Turystyczna. Województwo<br />
Śląskie.<br />
1. Kiedy obchodzimy<br />
Światowy Dzień Krwiodawcy<br />
(prosimy o podanie daty)?<br />
Wasze odpowiedzi prosimy przesyłać na<br />
adres:<br />
marketing@rckik-katowice.pl<br />
Pierwsza prawidłowa odpowiedź na 3<br />
powyższe pytania z quizu zostanie<br />
nagrodzona kalendarzem oraz koszulką.<br />
Prosimy o podanie imienia, nazwiska oraz<br />
numeru telefonu.<br />
Zapraszamy do udziału!<br />
MOC ŻELAZA<br />
• MARCHEW<br />
• JABŁKO<br />
• BURAK<br />
Przepisy na świeżo wyciskane soki<br />
EGZOTYCZNY POWIEW<br />
• BANAN<br />
• POMARAŃCZA<br />
• MARCHEW<br />
Autor przepisów:<br />
www.sokarnia.pl<br />
PLAC JANA MATEJKI 2/1<br />
41-500 CHORZÓW<br />
QUIZ<br />
2. Ile litrów krwi<br />
zebraliśmy podczas<br />
XX Finału WOŚP w<br />
2012 r.?<br />
15<br />
Włąściwości ― marchew<br />
• Chroni przed chorobami układu<br />
krążenia<br />
• Zawiera celulozę, która pomaga<br />
pozbyć się cholesterolu<br />
• Dzięki beta karotenowi dobrze wpływa<br />
na wzrok<br />
• Działa pomocniczo przy chorobie<br />
wieńcowej<br />
• Stosowana przy zaburzeniach<br />
przemiany materii<br />
• Idealna w przypadkach niedożywienia<br />
i niedokrwistości<br />
• Dobra przy wrzodach żołądka<br />
• Pomaga zredukować trądzik<br />
3. Ile razy w roku może<br />
oddać krew kobieta?
GRUPA KRWI „O‘’ - Myśliwy<br />
Według badań antropologicznych grupa<br />
„O‘’ była jedynym rodzajem krwi<br />
występującym u przodków. Posiadacze tej<br />
grupy wykazują silną wolę, dużą łatwość w<br />
nawiązywaniu kontaktów i<br />
nieprawdopodobną siłę przebicia.Mają<br />
zatem duże predyspozycje do osiągnięcia<br />
sukcesu zawodowego. Myśliwi uchodzą za<br />
wysportowanych, konsekwentnie dążących<br />
do celu, pewnych siebie.<br />
Grupa 0 to dobra grupa dla bankiera, są<br />
chodzącymi komputerami, potrafią<br />
przewidywać przyszłość z wyprzedzeniem,<br />
co pozwala na podejmowanie właściwych<br />
decyzji finansowych. Posiadacze grupy „O’’<br />
mają największe szanse na dożycie<br />
sędziwego wieku.<br />
Jest to grupa ludzi ze<br />
skłonnością do alergii, astmy,<br />
artretyzmu, zapalenia stawów ,<br />
chorób wirusowych i zaburzeń<br />
krzepnięcia krwi. Wrzody,<br />
zgaga, problemy z<br />
wypróżnianiem, nowotwór jelita<br />
grubego – to typowe choroby<br />
dla tej grupy krwi.<br />
Typ aktywny. Warto by nauczyli<br />
się jeździć nartach.<br />
GRUPA KRWI „ A‘’ – Rolnik<br />
Co zasiejesz, to zjesz.<br />
Masz niezwykle wrażliwy układ<br />
pokarmowy, który produkuje niewiele<br />
kwasu żołądkowego. Trawienie białka<br />
zwierzęcego jest dla twojego organizmu<br />
Grupy krwi na wesoło<br />
bardzo obciążające. Jedząc mięso i nabiał,<br />
nie tylko jesteś ospały, ale też stopniowo<br />
przybierasz na wadze.<br />
Wysokie ryzyko zachorowania na choroby<br />
serca i cukrzycę.<br />
Często zapadają na raka żołądka i jelit.<br />
Mocną stroną jest odporność na wirusy.<br />
Ludzie z grupą krwi A są sumienni i<br />
obowiązkowi.<br />
To także urodzeni perfekcjoniści. Często<br />
otwarcie wypowiadają swoje zdanie i nie<br />
wstydzą się tego.<br />
Można na nich polegać.<br />
Powinnaś pomyśleć o pracy w zespole –<br />
chęć współpracy z innymi mają w genach.<br />
Wraz z grupą krwi otrzymałaś takie cechy<br />
jak samokontrola i opanowanie.<br />
GRUPA KRWI „ B‘’ – Twardy<br />
Koczownik<br />
Zrównoważone i czujne osoby mają silny,<br />
odporny na infekcje układ odpornościowy.<br />
Ryzyko, że zapadną na choroby serca czy<br />
cukrzycę jest u nich niewielkie. Jeśli<br />
należysz do tej grupy, twój układ<br />
16<br />
pokarmowy doskonale trawi mleko i jego<br />
przetwory.<br />
Osobom z grupą krwi B, jako jedynym<br />
zaleca się zrównoważoną i bardzo<br />
urozmaiconą dietę.<br />
Należysz do grupy ludzi obniżających<br />
poziom stresu poprzez działalność twórczą.najlepiej<br />
dwie godziny z pędzlem w ręku,<br />
muzykowanie i robótki ręczne. Unikaj<br />
jednak ekstremalnych sportów, najlepszy<br />
dla ciebie jest jogging, jazda na rowerze,<br />
tenis a także joga.<br />
Ludzie z tą grupą krwi należą do niezwykle<br />
wytrzymałych.<br />
Osoby w których żyłach płynie krew grupy<br />
B to typowi czuli kochankowie.<br />
Są to ludzie bardzo spokojni, jednak ich<br />
uczucia mogą także eksplodować.<br />
Kobiety posiadające tę grupę krwi są nad<br />
wyraz impulsywne.<br />
GRUPA KRWI „ AB ’’<br />
Typ ludzi niezwykle silnych fizycznie.<br />
Przemiana materii funkcjonuje<br />
wyśmienicie.<br />
Ludzie z grupą krwi AB są dobrymi<br />
organizatorami.<br />
Stwierdzono, że gdy w jednej firmie<br />
zatrudniono większość pracowników z tą<br />
grupą, znacznie wzrosła<br />
efektywność pracy.<br />
Nie należy jednak popadać w<br />
panikę – gdy w zespole jest zbyt<br />
wiele osób z tą grupą krwi, system<br />
organizacyjny zostaje całkowicie<br />
sparaliżowany.<br />
Ludzie z grupą krwi AB są<br />
zagadkowi, posiadają charyzmę są<br />
tajemniczy, rzadko mają problemy<br />
ze zdrowiem.<br />
Niestety owładnięci uczuciami mają<br />
problemy z podejmowaniem decyzji.<br />
W jednej piersi żyją jakby dwie dusze.<br />
Natomiast w przyjaźni, miłości i<br />
małżeństwie są bezinteresowni, szczęśliwi i<br />
zadowoleni tylko wtedy, gdy ich partner<br />
czuje się dobrze.
Siedziba <strong>Regionalne</strong>go <strong>Centrum</strong><br />
<strong>Krwiodawstwa</strong> i Krwiolecznictwa<br />
w Katowicach<br />
Wejście od ul. Kozielskiej<br />
czynne od poniedziałku do piątku w godz<br />
7:00 - 15:00<br />
w czwartki przedłużone godziny przyjęć<br />
dawców do godz. 18:00<br />
w każdą sobotę zapraszamy w godz. 8:00 -<br />
13:00<br />
OT Bielsko-Biała<br />
ul. Wyspiańskiego 21 (nowa siedziba-na<br />
terenie Szpitala Miejskiego)<br />
możliwość wejścia od ul. Grunwaldzkiej,<br />
naprzeciwko Tesco<br />
tel. (33) 812 21 90 , (33) 822 18 39<br />
rejestracja dawców 7.00 - 14.00<br />
w każdą pierwszą środę miesiąca rejestracja<br />
dawców do godz. 16.00<br />
OT Bytom<br />
przy Szpitalu Miejskim Nr 1<br />
ul. Żeromskiego 7<br />
tel. (32) 281 95 08<br />
rejestracja dawców 7.00 - 10.00<br />
Lista stacjonarnych Oddziałów Terenowych,<br />
gdzie możecie oddać krew:<br />
OT Cieszyn<br />
przy Szpitalu Śląskim ul. Bielska 4<br />
tel. (33) 851 43 63<br />
rejestracja dawców 7.00 - 10.00<br />
OT Częstochowa<br />
przy szpitalu specjalistycznym im.<br />
Najświętszej Maryi Panny (PARKITKA)<br />
ul. Bialska 104/118<br />
tel. (34) 360 57 92 , (34) 360 58 90<br />
rejestracja dawców 7.00 - 14.00<br />
OT Dąbrowa Górnicza<br />
przy Szpitalu Miejskim ul. Szpitalna 13<br />
tel. (32) 261 44 64<br />
rejestracja dawców 7.00 - 10.30<br />
OT Gliwice<br />
przy Instytucie Onkologii<br />
ul. Wybrzeże Armii Krajowej 15<br />
tel. (32) 278 98 38<br />
rejestracja dawców 7.00 - 12.30<br />
(z wyjątkiem I oraz III poniedziałku<br />
miesiąca: OT Gliwice czynny będzie w<br />
godz. 7.00 - 10.30).<br />
OT Pszczyna<br />
ul. Biskupa<br />
Bednorza 10-12<br />
tel. (32) 212 80 44<br />
rejestracja dawców<br />
7.00 - 12.00<br />
OT Sosnowiec przy Szpitalu Nr 1<br />
ul. Zegadłowicza 3<br />
tel. (32) 297 99 57, (32) 290 50 35<br />
Informujemy jednocześnie, iż poszukując możliwości oddania krwi w Ambulansie RCKiK w Katowicach możecie skorzystać z<br />
naszego „Kalendarium- plan ekip” na stronie internetowej: www.krwiodawstwo-katowice.pl gdzie znajdziecie informacje dotyczące miejsca<br />
oraz czasu postoju Ambulansu w terenie.<br />
Jednocześnie informujemy, iż od 2 stycznia 2013 roku wznowiliśmy Akcje na katowickim Rynku oraz przy Dworcu PKP w<br />
Katowicach. W każdy poniedziałek odbywają się Akcje Ambulansu przy Dworcu PKP w Katowicach w godz. 10.00-17.00. W każdą środę<br />
oczekujemy na Krwiodawców na katowickim Rynku w godz. 10.00-17.00.<br />
Ponadto Akcje Ambulansu w Sosnowcu od Nowego Roku 2013 odbywają się w nowej lokalizacji na deptaku przy Alei Zwycięstwa.<br />
Od stycznia 2013 r. wstrzymaliśmy Akcje w Siemianowicach Śląskich- Michałkowicach przy Placu 11-go Listopada oraz w<br />
Pyskowicach przy Ratuszu.<br />
17<br />
rejestracja dawców 7.00 - 12.30<br />
OT Tarnowskie Góry<br />
przy Szpitalu Wielospecjalistycznym<br />
ul. Pyskowicka 47 do 51<br />
tel. (32) 382 39 40<br />
rejestracja dawców 7.00 - 12.00<br />
OT Zabrze<br />
przy Szpitalu Klinicznym<br />
ul. 3-go Maja 13/15<br />
tel. (32) 273 63 31, (32) 37 04 552<br />
rejestracja dawców 7.00 - 12.30<br />
Punkty Poboru Krwi:<br />
w Knurowie<br />
na terenie Przychodni Specjalistycznej Nr 4<br />
ul. Dworcowa 1 w każdy poniedziałek i<br />
piątek - rejestracja dawców w godz. 7:30 -<br />
11:00<br />
w Zawierciu<br />
ul. Piłsudskiego 81 c (I piętro) w każdą<br />
środę oraz piątek - rejestracja dawców<br />
w godz. 8:00 - 12:00<br />
w Żywcu<br />
przy ul. Piłsudskiego<br />
50 (II piętro budynku<br />
Przychodni, koło<br />
Policji) w każdą<br />
środę oraz piątekrejestracja<br />
dawców<br />
w godz. 7.30 - 12.00<br />
W każdą pierwszą środę miesiąca Punkt<br />
Poboru czynny w godz. 7.30 - 16.00.