Dr n. med. Tomasz Rzemieniuk - Centrum Pediatrii im. Jana Pawła II ...

Dr n. med. Tomasz Rzemieniuk

Struktura zatruć

Klasy toksyczności 

Klasa LD 50 szczury LD 50 człowiek 

(mg/kg) (g/70 kg) 

I do 50 ok.4 (łyżeczka) 

II 51-150 30 

III 151-500 500 

IV 501-5000 1000 

V > 5000 > 1000

Drogi wprowadzenia trucizny 

Doustna 

Drogi oddechowe 

Skóra 

Wstrzyknięcie 

Ukąszenie

Drogi wydalania 

1. Nerki 

2. Przewód pokarmowy - ze śliną, 

3. Przez płuca 

4. Przez skórę z potem 

5. Przez gruczoły mleczne. 

- do żołądka, 

- z żółcią, 

- z kałem.

Metabolizm trucizn 

1. Substancje niemetabolizowane, wydalane w postaci 

pierwotnej. 

2. Metabolizowane, detoksyfikowane. 

3. Metabolizowane do pochodnych bardziej 

toksycznych.

Końcowy efekt toksyczny zależy 

od: 

Uwalniania substancji toksycznej 

Absorbcji 

Dystrybucji w ustroju 

Metabolizmu-biotransformacji 

Wydalania

O efektach działania trucizny decyduje 

wchłonięta dawka 

O wielkości wchłoniętej dawki decyduje 

szybkość wchłaniania i wydalania

Działanie ratujące w zatruciach ma na celu: 

Zapobieganie lub opóźnianie wchłaniania trucizny 

Przyspieszenie eliminacji trucizny

Rozpoznanie zatrucia 

Rozpoznanie pewne – znana substancja, znana 

dawka 

Rozpoznanie wątpliwe – podejrzana substancja, 

niewiadoma dawka, bez objawów lub 

niejednoznaczne objawy kliniczne 

Podejrzenie zatrucia – patologiczne objawy 

kliniczne, zwłaszcza występujące nagle, brak danych o 

zatruciu w wywiadzie

Pediatryczny pacjent toksykologiczny 

1. Dziecko z ewidentnymi objawami i pewnym 

wywiadem. 

2. Dziecko bez objawów, ale z wywiadem wskazującym 

na ekspozycję. 

3. Dziecko bez objawów, z niejasnym wywiadem. 

4. Dziecko z „dziwnymi objawami”, mogącymi 

wskazywać na zatrucie, z niewiadomym wywiadem.

Rozpoznanie 

Kliniczne rozpoznanie zatrucia opiera się na 

stwierdzeniu zgodności objawów przedmiotowych z 

wywiadem wskazującym na zatrucie 

Nie ma charakterystycznych objawów zatruć, na 

podstawie których możnaby postawić właściwe 

rozpoznanie 

Należy zawsze uwzględnić pewne okoliczności 

zachowania w skojarzeniu z objawami chorobowymi

Za zatruciem przemawiają: 

Nagłe wystąpienie objawów u dziecka dotychczas 

zdrowego 

Pojawienie się objawów po spożyciu posiłku lub leków 

Wystąpienie objawów w pomieszczeniach zawierających 

urządzenia emitujące substancje toksyczne 

Występowanie objawów u kilkorga dzieci przebywających 

razem 

Objawy wielonarządowe 

Na zatrucie mogą wskazywać pewne zmiany miejscowe: na 

skórze, śluzówkach, zapach itp.

Zasady postępowania z zatrutym lub 

podejrzanym o zatrucie 

1. Dokładne badanie fizykalne-objawy patologiczne, 

ślady trucizny, ślady wkłuć itp. 

2. Zabezpieczenie opakowań, ew. resztek substancji 

luzem. 

3. Ustalenie stanu zdrowia sprzed incydentu 

zachorowania, ew. zażywanie stałych leków. 

4. Ustalenie dostępu do innych leków i innych 

substancji toksycznych. 

5. Ustalenie okoliczności zatrucia (dawka, czas 

spożycia, czas wystąpienia pierwszych objawów).

Podstawa wywiadu toksykologicznego 

Co jest pewną lub przypuszczalną substancją trującą 

(klasa toksyczności), ewentualne kombinacje 

czynników toksycznych. 

Ilość – dawka substancji toksycznej 

Czas od ekspozycji 

Droga ekspozycji 

Powód

Objawy zatrucia - ogólne 

Zaburzenia świadomości: 

senność, śpiączka, pobudzenie psychomotoryczne, 

lęki, halucynacje. 

Drżenia mięśniowe, drgawki, porażenia, zniesienie 

odruchów, zaburzenia ruchów gałek ocznych i 

odruchów źrenicznych.

Objawy zatrucia 

– układ oddechowy i krążenia 

Duszność, zaburzenia oddychania, kaszel 

Bradykardia, tachykardia, nadciśnienie, 

niedociśnienie, sinica, zapaść.


– przewód pokarmowy 

Nudności wymioty, biegunka (z krwią), bóle brzucha 

Żółtaczka


– układ moczowy 

Wielomocz, bezmocz, zmiana zabarwienia moczu

Objawy zatrucia - inne 

Nadmierna suchość skóry i śluzówek 

Nadmierna potliwość i ślinienie


ZESPÓŁ CHOLINERGICZNY 

ZESPÓŁ ANTYCHOLINEGICZNY

Wskazania 

do badań toksykologicznych 

Głęboka śpiączka 

Niewyjaśniona kwasica metaboliczna 

Niewyjaśnione zaburzenia krążenia 

Niejasny wywiad

Postępowanie z dzieckiem zatrutym 

niewspółpracującym(nieprzytomnym) 

Stabilizacja wentylacji i krążenia 

Asekuracja dróg oddechowych – intubacja 

Ewakuacja trucizny z żołądka – płukanie 

Leczenie swoiste – antidota 

Leczenie objawowe 


Postępowanie z dzieckiem zatrutym 

współpracującym 

Stabilizacja pacjenta – podkłucie 

Ewakuacja trucizny – prowokacja wymiotów lub 

płukanie żołądka 

Leczenie swoiste 

Leczenie objawowe 


1 h

1h

Wstępna, jak również dalsza ocena stanu zatrutego 

pacjenta ma na celu ustalenie zespołu 

charakterystycznych objawów klinicznych zwanych: 

TOXIDROMEM

TOXIDROM – barbiturany i inne leki 

uspokajające lub nasenne 

Hypotermia, hypotensja, bradypnoe, 

Ataksja, zamroczenie, śpiączka, 

Oczopląs, zwężenie lub poszerzenie źrenic, 

Pęcherze na skórze.

TOXIDROM - fenotiazyny 

Wiotkość, hypotermia, tachykardia, tachypnoe, 

Senność śpiączka, drżenia drgawki, 

Objawy pozapiramidowe, ataksja, kręcz szyi, ułożenie 

odgięciowe, szczękościsk, wysuwanie języka, 

Zwężenie źrenic.

TOXIDROM – preparaty 

fosforoorganiczne 

Bradykardia, tachypnoe, 

Przymroczenie, śpiączka, drgawki, drżenia 

mięśniowe, osłabienie i porażenie mięśni, 

Zwężenie źrenic, łzawienie, zamazane widzenie, 

Wzmożona potliwość, nadprodukcja śluzu, 

Zapach czosnku.

Diagnostyka laboratoryjna 

w zatruciach 

Gazometria 

Jonogram 

Glukoza 

Próby wątrobowe 

Próby nerkowe 

Inne 

Badania toksykologiczne

Wskazania 

do badań toksykologicznych 

Głęboka śpiączka 

Niewyjaśniona kwasica metaboliczna 

Niewyjaśnione zaburzenia krążenia 

Niejasny wywiad

Wskazania do ilościowych badań 

toksykologicznych 

Acetaminophen 

Karbamazepina 

Digoksyna 

Luminal 

Phenytoina 

Salicylany 

Teofilina 

Lit, żelazo 

Tlenek węgla 

Etanol 

Metanol 

Glikol etylenowy 

Związki methemoglobinotwórcze

Substancje o znacznej toksyczności, 

aktualnie niewykrywane w przesiewowych 

analizach 

Powodujące śpiączkę: 

bromki 

chloralhydrat 

clonidyna 

cyjanki 

związki foforoorganiczne 

tetrahydrazolina

Substancje o znacznej toksyczności, 

aktualnie niewykrywane w przesiewowych 

analizach 

Działające hypotensyjnie: 

betablokery 

blokery kanału wapniowego 

klonidyna 

kolchicyna

Postępowanie szpitalne 

– faza dekontaminacji 

1. Płukanie żołądka. 

2. Przyspieszenie eliminacji – środki przeczyszczające. 

3. Płukanie jelit. 

4. Forsowna diureza. 

5. Wielokrotne dawki węgla aktywowanego (dializa 

jelitowa).

Faza dekontaminacji cd. 

Pozaustrojowe metody eliminacji toksyn 

1. Dializa otrzewnowa. 

2. Hemodializa 

3. Hemoperfuzja 

4. Transfuzja wymienna 

5. Plazmafereza 

6. ECMO

Zastosowanie swoistych odtrutek 

– mechanizm działania 

Poprzez wiązanie z toksyną, 

Współzawodnictwo w wiązaniu z receptorem, 

Odwrócenie działania patologicznego toksyny, 

Aktywacja metabolizmu toksyny do związku mniej 

toksycznego, 

Zablokowanie szlaku metabolicznego toksyny do 

produktu bardziej toksycznego, 

Uzupełnianie kofaktorów wypartych przez toksyny.

Następstwa zatrucia 

i postępowanie w wybranych 

zatruciach lekami i środkami 

chemicznymi

Alkohol 

Niepożądane działania Postępowanie 

Hiopoglikemia 

Śpiączka 

Zaburzenia oddychania 

Monitorować glikemię – w razie 

potrzeby dożylnie podać glukozę

Atropina 


Suchość w ustach, tachykardia, 

zaburzenia rytmu, pobudzenie, 

drgawki 

(objawy przy dawce 0,02mg/kg; od 

0,07mg/kg – ciężkie zatrucie) 

Płukanie żołądka 

Przy ciężkich zatruciach fizostygmina 

0,02-0,06 mg/kg

Digoksyna 


Zaburzenia rytmu 

Hipoglikemia 

Zatrucie od 0,07mg/kg) 

(hypokaliemia wzmaga toksyczność) 

Węgiel aktywowany (do 1h od 

spożycia) 

Monitorowanie EKG 

(w przyp. bloku a-v. - atropina, 

w zab. komorowych – lidokaina). 

Uwaga: propranolol nasila objawy! 

Oznaczyć stężenie leku. 

Antytoksyna (przeciwciała owcze)

Związki żelaza 


Początkowo: wymioty, biegunka, 

krwawe wymioty i stolce, owrzodzenie 

żołądka. 

Po kilkugodzinnej poprawie: senność 

śpiączka, wstrząs, uszkodzenie wątroby 

z hipoglikemią i drgawkami 

Zatrucie ciężkie przy spożyciu >60 

mg/kg 

RTG brzucha(lokalizacja tabletek) 

Oznaczenie stężenia żelaza w surowicy 

(>300ug/100ml – ciężkie zatrucie, ale 

nawet po 6h stężenie może być 

prawidłowe) 

Płukanie żołądka (do 1h) – bez węgla 

aktywowanego, przy ciężkim zatruciu 

płukanie desferoksaminą 2g/l w 

1%roztw. dwuwęglanów 

Desferoksamina dożylnie.

Paracetamol (spożycie przez dzieci większych 

ilości zdarza się rzadko – tabletki zbyt duże, syrop 

zbyt słodki) 


Podrażnienie żołądka 

Uszkodzenie wątroby po 3-5 dniach 

Sprawdzić stężenie leku w osoczu po 

4h od spożycia – jeśli stężenie wysokie 

lub dawka spożyta >150mg/kg – 

acetylocysteina dożylnie 150mg/kg w 

szybkim wlewie, potem 50mg/kg przez 

4h, potem 100mg/kg/16h 

(alternatywnie w podobnych dawkach 

doustnie; wtedy nie podawać węgla) 

Monitorować czas protrombinowy, 

próby wątrobowe i nerkowe

Salicylany 


Szum w uszach, głuchota, nudności, 

wymioty, odwodnienie, dezorientacja 

Hyperwentylacja prowadząca do 

alkalozy, następnie kwasica 

metabolioczna 

Hipoglikemia 

(Hypertermia) 

Płukanie żołądka+węgiel aktywowany 

(do 1h) 

Pomiar stężenia salicylanów w żołądku. 

Monitorowanie równowagi kwasowozasadowej 

i wodno-elektrolitowej i 

wyrównywanie zaburzeń. 

Ew. substytucja wit.K 

Dializa.

Teofilina 

Niepożądane dzialania Postępowanie 

Tachykardia, nudności, wymioty, bole 

głowy, przy 40ug/ml zab. rytmu, 

drgawki 

Wąski zakres terapeutyczny (każda 

dawka powyżej terapeutycznej 

powinna być traktowana jako 

toksyczna)! 

Pierwotne usunięcie substancji 

(jeśli>8mg/kg/dawkę) i leczenie 

objawowe do hemodializy

Trójpierścieniowe leki 

przeciwdepresyjne 


Tachykardia zatokowa 

Zaburzenia przewodnictwa 

Suchość w ustach, zaburzenia widzenia 

Pobudzenie, dezorientacja, drgawki, 

śpiączka 

Zaburzenia oddychania 

Hypotensja 

Objawy od 1,5mg/kg (dawka 

śmiertelna od 10mg/kg) 

Płukanie żołądka+węgiel aktywowany 

(do 1h) 

Kardiomonitor 

Zachowawcze leczenie zaburzeń rytmu 

Wyrównywanie kwasicy metabolicznej 

Opanowywanie drgawek diazepamem 

Ew. fizostygmina 0,02-0,06mg/kg

Alkilowane fosforany 

Niepożądane dzialania Postepowanie 

Bradykardia, tachypnoe, 

Przymroczenie, śpiączka, drgawki, 

drżenia mięśniowe, osłabienie i 

porażenie mięśni, 

Zwężenie źrenic, łzawienie, zamazane 

widzenie, 

Wzmożona potliwość, nadprodukcja 

śluzu, 

Zapach czosnku. 

Pierwotne usunięcie trucizny 

Atropina 

Specyficzne antidotum obidoksym 

(Toksobidin) 4-8mg/kg im.

Niektóre, często spotykane leki, 

których nadużycie jest 

potencjalnie mało toksyczne

Leki przeciwhistaminowe: 

senność, ataksja, tachykardia, jednak 3-4-krotna 

dawka dobowa nie budzi obaw. 

Barbiturany: 

ciężkie zatrucie, gdy przekroczona 10x dawka 

jednorazowa. 

Betamimetyki: 

drżenia, niepokój, tachykardia, zab. rytmu, hypertonia, 

po.: >2x dawka dobowa ciężkie zatrucie, 

inh.: dawka 10-20x mało toksyczna.

Leki p-kaszlowe: 

duża rozpiętość terapeutyczna, czasem senność. 

Kodeina: 

duża rozpiętość terapeutyczna, senność, pokrzywka; 

depresja oddechowa 0d 5mg/kg – wtedy nalokson 

10ug/kg iv. 

Leki homeopatyczne: 

nieszkodliwe, zwrócić uwagę na dawkę alkoholu. 

Wapń: 

nieszkodliwe do ilość odp. 10 tabletek.

Leki hamujące owulację: 

nieszkodliwe, nie podejmować żadnych czynności 

terapeutycznych. 

Witamina A: 

mało toksyczna, od 20000jm/kg – pierwotne usunięcie 

substancji. 

Witamina D: 

mało toksyczna, od 50000jm./kg - pierwotne usunięcie 

substancji. 

Witaminy B, C, K: 

nietoksyczne

Środki psychoaktywne

Morfina. Heroina 


Dawka toksyczna:60mg (>0,5ug/ml). 

Dawka śmiertelna 120-200mg (2,6ug/ml). 

Szpilkowate źrenice, nudności, 

wymioty, bladość, zawroty głowy, 

bradykardia, hypotensja, 

porażenie perystaltyki, zatrzymanie 

moczu, 

zaburzenia oddychania. 

Nalokson 0,4-2 mg iv., ew. powtarzać 

co 2-3min. do 10 mg. 

Leczenie objawowe. 

Nie stosuje się płukania żołądka.

Amfetamina 


Dawka potencjalnie śmiertelna: 1 

mg/kg 

Pobudzenie, uczucie lęku, halucynacje, 

rozszerzenie źrenic, wzmożona 

potliwość, suchość w ustach, bóle 

brzucha, biegunka, zawroty głowy, 

zaburzenia równowagi, tachykardia, 

zaburzenia rytmu, nadciśnienie, ból 

wieńcowy(EKG:cechy niedokrwienia). 

Płukanie żołądka (do 1h). 


Zakwaszanie moczu przyspiesza 

wydalanie amfetaminy, ale ryzyko 

ONN (mioglobinuria).

Kokaina 

Niepożądane działania 

Ciężkie zatrucie: 1g. 

Kokaina+alkohol: działanie 

kardiotoksyczne. 

Pobudzenie, uczucie lęku, halucynacje, 

nudności, wymioty, drżenia, wzmożone 

napięcie mięśni, drgawki, tachykardia, 

zaburzenia rytmu, nadciśnienie, ból 

wieńcowy(EKG:cechy niedokrwienia), 

hipotermia, śpiączka. 

Postępowanie 

Płukanie żołądka (bez węgla) tuż po 

zażyciu. 

Leczenie objawowe.

Kanabinoidy (marihuana i haszysz) 


Mogą działać 

pobudzająco/uspokajająco, 

znieczulająco/halucynogennie 

(objawy podobne do zatrucia 

alkoholem) 


Nie wymaga płukania żołądka.

Rośliny - zatrucia 

Liście – zwykle nietoksyczne (wyjątek: cis) 

Najczęściej toksyczne owoce

Niektóre rośliny - zatrucia 

Bluszcz: toksyczny >5 jagód 

Bieluń: już kilka ziaren toksyczne. 

Cis: igły bardzo toksyczne!, pestki toksyczne przy 

przegryzieniu, miąższ owoców nietoksyczny. 

Jarzębina: nietoksyczna (>50 owoców wskazana 

obserwacja). 

Jemioła: toksyczna >5 jagód. 

Konwalia: toksyczna: wymioty, biegunka, zawroty 

głowy, zaburzenia rytmu. 

Liguster: toksyczny >5 jagód.


Muchomor sromotnikowy: 

objawy opóźnione (po 2 dobach)-hepato- i 

nefrotoksyczny, uszkodzenie OUN 

Leczenie: pierwotne usuwanie substancji 

transfuzja wymienna, dializa 

przeszczep wątroby


Trzmielina: nawet niewielka ilość owoców toksyczna, 

objawy po 15h: wymioty, krwista biegunka, drgawki. 

Wawrzynek(wilcze łyko): toksyczny nawet przy jednej 

jagodzie: wymioty, biegunka, nefrotoksyczność. 

Wiciokrzew: toksyczny >10 jagód. 

Wilcza jagoda(pokrzyk): toksyczna nawet przy 1 

jagodzie: pobudzenie, zab.rytmu, rozszerzenie źrenic. 

Wilczomlecz: średnio toksyczny: wymioty, biegunka, 

drgawki, pęcherze przy skórnym kontakcie z sokiem. 

Złotokap: toksyczny mniej niż 1 strączek: ślinotok, 

rozszerzenie źrenic, pieczenie w przełyku, porażenia, 

drgawki.

ŚRODKI GOSPODARSTWA DOMOWEGO 

Mydła 

Syntetyczne detergenty 

Środki czyszcząco-dezynfekujące 

Środki udrożniające 

Wybielacze 

Zawierające amoniak

Algorytm postępowania w zatruciach 

domowymi środkami czystości

Algorytm postępowania w zatruciach domowymi 

środkami czystości 

Mydła anionowe lub niejonowe detergenty 

Obserwacja objawów



Kationowe detergenty czwartorzędowe, zasady 

amonowe 

określenie ilości 

mała – nietoksyczne duża– potencjalnie toksyczne 

obserwacja płukanie żołądka



Wybielacze Produkty zawierające 

(podchloryny) amoniak 

ustalenie stężenia produktu 

domowe 5% 

obserwacja objawów potencjalne działanie 

żrące 

leczenie typowe



Mocne kwasy lub zasady (środki żrące) 

endoskopia 

oparzenia obecne oparzenia nieobecne 

dieta ścisła-hiperalimentacja postępowanie 

leki hamujące wydzielanie żołądkowe objawowe 

sterydy? 

Leczenie operacyjne

Postępowanie w zatruciu pochodnymi 

destylacji ropy naftowej 

Klasyfikacja węglowodorów 

alifatyczne aromatyczne toksyczne 

pochodne ropy 

naftowej 

-płyny do 

zapalniczek 

-pasty do mebli 

-oleje do lamp 

toluen 

ksylen 

benzen 

-rozpuszczalniki 

-kleje 

-lakiery 

-rozcieńczalniki 

halogenowe 

czterochlorek 

węgla 

trójchloroetan 

-jako nośniki 

innych substancji 

toksycznych, np. 

pestycydów



Klasyfikacja węglowodorów cd. 

NIETOKSYCZNE (o ile nie zaaspirowane w dużej ilości): 

asfalt, 

oleje organiczne, 

płynna wazelina, 

oleje samochodowe, smary, 

oliwka dziecięca, olejki do opalania.




O UKŁADOWEJ TOKSYCZNOŚCI: 

halogenowe (czterochlorek węgla, trójchloroetan), 

aromatyczne (benzen toluen, ksylen), 

z dodatkami, (np. kamforą, zw.fosforoorganicznymi, metalami 

ciężkimi)




O DUŻYM RYZYKU ASPIRACJI BEZ UKŁADOWEJ 

TOKSYCZNOŚCI: 

terpentyna, 

benzyna, 

nafta oczyszczona, 

oleje mineralne (wodooporne), 

płyny do rozpalania grilla, płyn do zapalniczek.



nie 

tak 

opróżnienie żołądka



nie 

rtg klatki piersiowej 

(2-4h) 

tak 

natychmiast 

rtg klatki piersiowej 

prawidłowy nieprawidłowy 

leczenie

Wybrane substancje mało- lub 

potencjalnie nietoksyczne 

Rtęć: metaliczna nietoksyczna. 

Nadmanganian potasu: roztwór nieszkodliwy, kryształy 

powodują oparzenia. 

Nikotyna: spożycie 1 papierosa, niedopałka nieszkodliwe; 

przy dużej ilości objawy ze strony przewodu 

pokarmowego, zwężenie źrenic, tachykardia, drgawki. 

Kreda, kredki – nietoksyczne. 

Barwniki spożywcze - nietoksyczne. 

Zapałki - nietoksyczne. 

Styropian - nietoksyczny. 

Atrament – mało toksyczny


Usuniecie substancji toksycznej z żołądka zanim 

przedostanie się ona poprzez odźwiernik do jelita 

cienkiego, gdzie w głównej mierze zachodzi jej 

absorbcja

Płukanie żołądka - wskazania 

1. Spożycie substancji toksycznych stwarzających 

zagrożenie życia, jeżeli czas od ich połknięcia 

nie przekroczył 60-120 min. 

2. Spożycie dużych ilości substancji toksycznych lub 

leków silnie działających gdy czas od spożycia nie 

przekroczył 4 -6 h

Płukanie żołądka - wskazania 

3. Spożycie substancji toksycznych, posiadających 

działanie zwalniające perystaltykę przewodu 

pokarmowego i opróżniających opróżnianie żołądka. 

4. Spożycie toksycznych dawek o przedłużonym 

wchłanianiu i działaniu. 

5. Spożycie substancji toksycznych lub leków 

tworzących złogi w przewodzie pokarmowym.


– przeciwskazania bezwzględne 

Spożycie substancji żrących 

Aktualnie istniejące schorzenia przełyku i żołądka 

(żylaki, owrzodzenia) lub stany po przebytych 

zabiegach operacyjnych


– przeciwskazania względne 

Można płukać po intubacji rurką z mankietem 

uszczelniającycm 

Pacjent pobudzony, przymroczony, w stanie śpiączki, 

w stanie drgawkowym 

Zatrucie pochodnymi węglowodorów

Płukanie żołądka - sprzęt 

1. Sondy żołądkowe 

Wiek 

dziecka 

Niemowlęta i 

dzieci do 3 r.ż. 

Dzieci w wieku 

przedszkolnym 

Rozmiar sondy 

przez nos 

8-12 FR 12-16 FR 

Rozmiar sondy 

przez usta 

10-16 FR 16-24 FR 

Dzieci starsze 18-22 FR 28-38 FR

Płukanie żołądka - sprzęt 

2. Żel ksylokainowy do zwilżania sondy. 

3. Strzykawki 50 ml. 

4. 0,45%-0,9% roztwór NaCl. 

5. Węgiel aktywowany. 

6. Środek przeczyszczający. 

7. Dowolne kalibrowane naczynie. 

8. Zamykany pojemnik do zabezpieczenia treści żołądkowej. 

9. Chusty i pasy do unieruchomienia. 

10. Ssak z cewnikami. 

11. Foliowe fartuchy i rękawiczki.

Płukanie żołądka – technika zabiegu 

U współpracujących pacjentów rozważyć podanie 

niewielkiej ilości płynu przed założeniem sondy (aby 

ułatwić lokalizację sondy) 

Sondę zakładamy zazwyczaj przez usta (małe dzieci ew. 

przez nos) na dokładnie zmierzona odległość: 

cm 

- przez nos: ucho-nos-wyrostek mieczykowaty 

- przez usta: usta-wyrostek mieczykowaty +10


Sprawdzić położenie sondy aspirując treść lub 

wdmuchując powietrze 

Zabezpieczyć sondę przed wysunięciem 

Zabezpieczyć zaaspirowaną treść do badań 

Ułożyć dziecko we właściwej pozycji: 

- starsze – pozycja Trendelenburga na lewym 

boku, 

- młodsze – na siedząco 

i odpowiednio uruchomić (chusty, pasy, pomoc osoby 

trzeciej)


Płukanie 0,45-0,9% roztworem NaCl o temperaturze 

ciała 

Płukanie porcjami dostosowanymi do wieku i 

pojemności żołądka dziecka: 

niemowlęta 50-100 ml 

2-5 r.ż. 100-150 ml 

5-10 r.ż. 150-200 ml 

dzieci starsze 250 ml


Całkowita ilość płynu użytego do płukania powinna 

wynosić 50-100 ml/kg 

W czasie płukania należy kilkakrotnie przesunąć 

koniec sondy, aby odessać treść z całeg9o żołądka 

Po każdym wprowadzeniu porcji płynu powinno 

odzyskać się tę samą objętość albo poprzez 

zdrenowanie albo odciągnięcie strzykawką


Do ostatniej porcji płynu do płukania dodajemy 

węgiel aktywowany w dawce 0,5-1 g/kg, tj. po 

rozpuszczeniu 50 g węgla aktywowanego w 400 ml 

wody destylowanej i podać 5-10 ml/kg


Do ostatniej porcji płynu można również domieszać 

środek przeczyszczający: siarczan sodu, magnezu, 

sorbitol, mannitol, laktulozę 

Ostatnia porcja płynu z węglem aktywowanym i ew. 

środkiem przeczyszczającym pozostaje w żołądku

Płukanie żołądka – powikłania 

Aspiracja treści żołądkowej do dróg oddechowych 

Aspiracja węgla aktywowanego 

Mechaniczne uszkodzenie przełyku lub żołądka 

Zaburzenia wodno-elektrolitowe

Numer telefonu, który warto 

zapamiętać! 

Ośrodek Ostrych Zatruć w Sosnowcu 

32 2661145

Dziękuję za uwagę

Dr n. med. Tomasz Rzemieniuk - Centrum Pediatrii im. Jana Pawła II ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?