12.06.2013 Views

Zgazowanie biomasy, technologia - Czysta Energia

Zgazowanie biomasy, technologia - Czysta Energia

Zgazowanie biomasy, technologia - Czysta Energia

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>Zgazowanie</strong> <strong>Zgazowanie</strong> <strong>biomasy</strong> <strong>biomasy</strong><br />

<strong>biomasy</strong><br />

Technologia<br />

Technologia<br />

Witold Witold Warowny<br />

Politechnika Warszawska<br />

Wydział Budownictwa, Mechaniki i Petrochemii<br />

ul. ul. ul. Łukasiewicza ukasiewicza 17, 17, 09 09-400 09 400 Płock ock<br />

1


1. <strong>Zgazowanie</strong> <strong>biomasy</strong><br />

2. Instalacje zgazowania<br />

3. Energetyczne zastosowanie<br />

biopaliw II-giej generacji<br />

2


Wprowadzenie<br />

Proces termicznej konwersji, w obecności tlenu lub/i pary wodnej, <strong>biomasy</strong> w<br />

postaci stałej do palnych gazów nazywa się jej zgazowaniem.<br />

Teoretycznie kaŜdy rodzaj <strong>biomasy</strong> stałej (zawierający przecieŜ podstawowe składniki<br />

C,H,O) po uprzednim jej osuszeniu (5-35% wilgoci) i uformowaniu do odpowiedniej<br />

postaci wsadowej moŜe być zgazowywana.<br />

Proces zgazowania składa się z szeregu procesów cząstkowych, w tym pirolizy,<br />

spalania, redukcji i reformingu.<br />

W reaktorze zgazowania z <strong>biomasy</strong> otrzymuje się gazowy produkt, który następnie jest<br />

oczyszczany i moŜe być wykorzystywany dwojako:<br />

1. do produkcji energii cieplnej i elektrycznej (kotły, silniki, turbiny)<br />

2. do produkcji paliw w katalitycznych procesach syntezy<br />

<strong>Zgazowanie</strong> <strong>biomasy</strong> jest dzisiaj postrzegane jako alternatywne źródło dla paliw<br />

konwencjonalnych, głównie jako <strong>technologia</strong> produkcji, na bazie gazu syntezowego<br />

(wodór + tlenek węgla), bio-paliw II generacji:<br />

wodór, metan, metanol, DME (dwu-metylo eter), metanol, benzyna Fischer-<br />

Tropscha, diesel Fischer Tropscha i mieszanina alkoholi (etanol, propanol,<br />

butanol i wyŜsze)<br />

3


Wybrane elementy procesu zgazowania<br />

1. Surowiec: biomasa w postaci stałej<br />

rośliny energetyczne (np. wierzba, topola, …)<br />

zasoby i odpady rolnicze (np. słoma, siano, kukurydza,<br />

łodygi)<br />

odpady z leśnictwa i przemysłu drzewnego (np. pnie,<br />

kora, ścinki, trociny, etc.)<br />

odpady komunalne (np. plastyk)<br />

2. Postać <strong>biomasy</strong><br />

pelety, brykiety, postać rozdrobniona, etc<br />

3. Czynniki zgazowujące:<br />

tlen, powietrze, para wodna, nawet dwutlenek węgla i<br />

ich mieszaniny.<br />

4. Parametry i warunki:<br />

temperatura i ciśnienie, współczynnik równowartości,<br />

warunki powierzchniowe,<br />

szybkość podawania, stan podgrzania i wartości<br />

kaloryczne reagentów, stopień przemiany i sprawności,<br />

zuŜycie ciepła,<br />

szybkość przepływu gazu, katalizatory, itd.<br />

5. Procesy chemiczne i reakcje<br />

Reakcje pirolizy, spalania, redukcji, oczyszczania<br />

chemicznego, itd.<br />

6. Procesy fizyczne<br />

np. transfer masy, odzyskiwanie ciepła, operacje (np.<br />

wprowadzenie substratów lub usuwanie popiołu).<br />

Rys. 1 Skład gazu obliczony<br />

jako funkcja współczynnika równowartości<br />

Source:Handbook of Biomass Gasification (ed. H.A.M. Knoef) Biomass<br />

Technology Group, The Netherlands, 2005.<br />

7. Produkt (gaz surowy):<br />

- substancje palne (wodór, tlenek węgla, lekkie<br />

węglowodory, głównie metan, siarka i inne)<br />

- substancje niepalne (dwutlenek węgla, azot, woda)<br />

- substancje toksyczne (tlenek węgla, związki siarki i<br />

azotu, chlor)<br />

4


Plantacje roślin<br />

energetycznych<br />

Zasoby rolnicze:<br />

słoma, siano, rzepak<br />

Poleko, 22 listopada 2007<br />

Odpady<br />

z rolnictwa<br />

ŹRÓDŁA<br />

BIOMASY<br />

Odpady<br />

z przemysłu<br />

drzewnego<br />

Odpady<br />

komunalne<br />

Odpady<br />

z leśnictwa<br />

5


Charakterystyka <strong>biomasy</strong><br />

(do zgazowania)<br />

- wartość opałowa<br />

- cięŜar nasypowy (gęstość)<br />

- skład elementarny<br />

- wilgotność<br />

- zawartość części lotnych<br />

- zawartość i skład popiołu (części mineralnej)<br />

- duŜa reaktywność<br />

- wewnętrzne katalizatory<br />

- zanieczyszczenia, np. alkalia, trucizny<br />

6


Charakterystyka <strong>biomasy</strong><br />

Wartość opałowa [MJ/kg]<br />

45<br />

40<br />

35<br />

30<br />

25<br />

20<br />

15<br />

10<br />

5<br />

0<br />

Wartość opałowa niektórych paliw<br />

ON<br />

Benzyna<br />

Łupiny z<br />

ryŜu<br />

Drewno<br />

Słoma<br />

Węgiel<br />

drzewny<br />

Typowa biomasa ma wartość opałową w zakresie 12-20 MJ/kg w<br />

przeliczeniu na suchą masę<br />

7


Charakterystyka <strong>biomasy</strong><br />

Gęstość [kg/m3]<br />

800<br />

700<br />

600<br />

500<br />

400<br />

300<br />

200<br />

100<br />

0<br />

bloczki<br />

drewniane<br />

CięŜar naypowy (gęstość)<br />

paliw z <strong>biomasy</strong> i węgla<br />

wióry<br />

drewniane<br />

trociny<br />

kolby<br />

kukurydzy<br />

węgiel<br />

węgiel<br />

drzewny<br />

8


Miskant olbrzymi (pelety)<br />

Trociny z drewna<br />

Skład<br />

chemiczny<br />

C<br />

H<br />

O<br />

N<br />

S<br />

Biomasa<br />

Słoma<br />

Drewno (pelety)<br />

Drzewo oliwne<br />

Winorośl<br />

Słoma<br />

49,0<br />

6,0<br />

44,0<br />

0,8<br />

0,2<br />

Olej<br />

rzepakowy<br />

77,0<br />

12,0<br />

10,9<br />

0,1<br />

0,0<br />

Charakterystyka <strong>biomasy</strong><br />

Wartość<br />

opałowa<br />

[MJ/kg]<br />

16,1-17,3<br />

17,6<br />

18,6<br />

18,8<br />

15,7<br />

15,1<br />

Drewno<br />

50,5<br />

6,1<br />

43,0<br />

0,3<br />

0,1<br />

Zawartość<br />

wilgoci<br />

[%wag.]<br />

15<br />

8,7-10,1<br />

8,3-8,6<br />

10,4<br />

15<br />

15<br />

% wagowy<br />

Bioetanol<br />

52<br />

13<br />

35<br />

0<br />

0<br />

Części<br />

lotne<br />

[%wag.]<br />

70-73<br />

73,8-77,3<br />

74,7-75,1<br />

70,4<br />

78,1<br />

76,6<br />

Węgiel<br />

kamienny<br />

82,4<br />

5,1<br />

10,3<br />

1,4<br />

0,8<br />

Zawartość<br />

popiołu<br />

[%wag.]<br />

4,3-6,5<br />

2,5-2,9<br />

0,18-0,24<br />

5,3<br />

0.6<br />

0.3<br />

1,3<br />

3,0<br />

2,7<br />

Węgiel<br />

brunatny<br />

60.9<br />

32.9<br />

Biorąc pod uwagę<br />

tylko 3 podstawowe<br />

pierwiastki w<br />

biomasie jej strukturę<br />

chemiczną moŜna<br />

opisać za pomocą<br />

wzoru sumarycznego<br />

C 1H 1,45O 0,7<br />

W skład substancji<br />

nieorganicznych <strong>biomasy</strong><br />

wchodzą głównie związki<br />

krzemu, wapnia, magnezu,<br />

fosforu, sodu i potasu, przede<br />

wszystkim SiO 2, CaO, MgO,<br />

Na 2 O, K 2 O, podczas gdy w<br />

węglu: SiO 2, Al 2O 3 i Fe 2O 3.<br />

W wielu rodzajach <strong>biomasy</strong> znajduje się równieŜ chlor, w niektórych gatunkach słomy<br />

do 0,49 % wag, a w łodydze kukurydzy nawet 1,48 % wag. chloru<br />

9


Etapy<br />

termicznego procesu konwersji <strong>biomasy</strong><br />

Ciepło<br />

Ciepło<br />

Piroliza<br />

Biomasa<br />

Źródło:Handbook of Biomass Gasification (ed. H.A.M. Knoef) Biomass<br />

Technology Group, The Netherlands, 2005.<br />

gazy<br />

<strong>Zgazowanie</strong><br />

karbonizat<br />

smoły<br />

H 2O (para wodna)<br />

O 2, powietrze<br />

smoły<br />

Kataliza<br />

O 2, (powietrze)<br />

popiół<br />

CO<br />

CO 2<br />

H 2<br />

Spalanie<br />

CO 2<br />

H 2 O<br />

10


Piroliza <strong>biomasy</strong><br />

Proces pirolizy (konwersja termiczna) zachodzi w temperaturze 380–550 o C pod ciśnieniem 0,1 –<br />

0,5 MPa bez uŜycia zewnętrznego czynnika utleniającego.<br />

Pirolizę moŜna prowadzić jako proces samodzielny lub jest ona realizowana jako stadium w<br />

procesie zgazowania.<br />

W warunkach pirolizy biomasa ulega rozkładowi na trzy fazy:<br />

- stałą (karbonizat, wegiel drzewny),<br />

- ciekłą (smoła, olej pirolityczny będący mieszaniną związków polarnych)<br />

- gazowe produkty pirolizy, zawierające głównie H 2, CO, CO 2, CH 4, C 2H 6, C 2H 4, C 3H 8,<br />

C 3H 6, H 2O.<br />

W zaleŜności od warunków prowadzania pirolizy rozróŜnia się pirolizę wolną (slow pyrolysis) i<br />

pirolizę szybką (flash pyrolysis).<br />

- aby osiągnąć z duŜą wydajnością produkty gazowe naleŜy prowadzić proces w wysokich<br />

temperaturach przy dostatecznie szybkim ogrzewaniu i długim czasie przebywania <strong>biomasy</strong> w<br />

reaktorze.<br />

- w pirolizie wolnej uzyskuje się 30% węgla drzewnego<br />

Stosowanie katalizatora w procesie pirolizy znacznie zwiększa udział wodoru w produktach<br />

gazowych. Dla przykładu stosowanie katalizatora ZnCl 2 w procesie pirolizy <strong>biomasy</strong> oliwnej w<br />

temperaturze 750 o C pozwala uzyskać 70 % wodoru w produktach gazowych.<br />

12


FRAKCJE TYPOWEJ PIROLIZY DREWNA<br />

Temperatura<br />

[K]<br />

673<br />

723<br />

773<br />

823<br />

Temperatura<br />

reaktora [K]<br />

673<br />

723<br />

773<br />

823<br />

Poleko, Poznań 22 listopada 2007<br />

6,71<br />

6,86<br />

Karbonizat<br />

24,1<br />

21,4<br />

18,9<br />

17,3<br />

0,023<br />

0,69<br />

Olej<br />

65,5<br />

65,7<br />

66,0<br />

67,0<br />

0,16<br />

% wagowe<br />

0,26<br />

Gaz<br />

10,2<br />

11,1<br />

14,6<br />

14,9<br />

0,04<br />

0,45<br />

Razem<br />

SKŁAD GAZU Z PIROLIZY DREWNA<br />

CO<br />

3,75<br />

4,20<br />

6,76<br />

CO 2<br />

6,02<br />

6,32<br />

6,61<br />

H 2<br />

0,018<br />

0,022<br />

0,022<br />

CH 4<br />

0,21<br />

0,35<br />

0,58<br />

C 2 H 6<br />

0,05<br />

0,05<br />

0,09<br />

% wag.<br />

C 2 H 4<br />

0,05<br />

0,08<br />

0,26<br />

C 3 H 8<br />

0,03<br />

0,02<br />

0,05<br />

C 3 H 6<br />

0,05<br />

0,08<br />

0,19<br />

99,8<br />

98,2<br />

99,5<br />

99,2<br />

Razem<br />

10,2<br />

11,1<br />

14,6<br />

14,9<br />

13


<strong>Zgazowanie</strong><br />

Dla przeprowadzenia procesu zgazowania potrzebne są wysokie<br />

temperatury rzędu 650–1300 o C i dla niektórych metod bardzo wysokie<br />

ciśnienia (nawet do 350 bar), tak jak dla zgazowania hydrotermalnego.<br />

Biorąc pod uwagę tylko trzy najwaŜniejsze pierwiastki (węgiel,<br />

wodór, tlen) wchodzące w skład struktury <strong>biomasy</strong>, wtedy z dobrym<br />

przybliŜeniem moŜna opisać proces zgazowania za pomocą jednego z<br />

wielu zestawów trzech niezaleŜnych reakcji chemicznych, w tym<br />

przypadku (2-4).<br />

C + O2 ⇔ CO2 ΔH<br />

= -393,7 kJ/mol (1)<br />

C + CO2 ⇔ 2CO ΔH<br />

= 172,5 kJ/mol (2)<br />

C + H2O ⇔ H2 + CO ΔH<br />

= 131,4 kJ/mol (3)<br />

C + 2H2 ⇔ CH4 ΔH<br />

= -74,88 kJ/mol (4)<br />

Wzrost temperatury procesu przesuwa skład równowagowy<br />

wynikający z reakcji (2) i (3) w kierunku zwiększonego udziału wodoru i<br />

tlenku węgla, natomiast wzrost ciśnienia jest korzystny dla tworzenia<br />

się metanu.<br />

Dla zwiększenia efektywności procesu zgazowania wprowadza się<br />

katalizatory: Fe, Co, Ru, Rh, Zn, Ni, Pt, Pd, Al 2 O 3 .<br />

W reaktorze ze złoŜem fluidalnym w zgazowaniu <strong>biomasy</strong><br />

powietrzem, stosując katalizator Rh/CeO 2 /SiO 2 , moŜna w temperaturze<br />

600 o C uzyskać prawie całkowitą konwersję <strong>biomasy</strong> na gaz syntezowy.<br />

Poleko, Poznań, 22 listopada 2007.<br />

14


ZGAZOWANIE z CaO ( SORBENTEM CO 2 )<br />

Jedną z nowych metod zgazowania <strong>biomasy</strong> ukierunkowaną na<br />

produkcję wodoru jest zgazowanie w pojedynczym reaktorze, parą<br />

wodną z uŜyciem CaO jako sorbentu CO 2 .<br />

C+ 2H 2 O + CaO 2H 2 + CaCO 3 (5)<br />

Proces zachodzi w temperaturach stosunkowo niskich (650-700 o C),<br />

w którym wychodzący surowy gaz syntezowy jest natychmiast<br />

pozbawiany CO 2 , w obecności CaO w stosunku [Ca]/[C] = 1,2 do 4.<br />

Największą ilość H 2 uzyskuje się dla stosunku [Ca]/[C] = 2 oraz<br />

przy ciśnieniu 6 bar.<br />

Biomasa, szczególnie drzewna, jest jednym z najczęściej<br />

stosowanych materiałów do produkcji wodoru w procesie<br />

zgazowania parą wodną z udziałem CaO.<br />

Poleko, Poznań, 22 listopada 2007<br />

15


<strong>Zgazowanie</strong> hydrotermalne<br />

Inną i nową metodą jest zgazowanie <strong>biomasy</strong> mokrej w warunkch<br />

około krytycznych wody (Tc =374,15oC, Pc =22,14 MPa. Biomasa<br />

reaguje stosownie do reakcji (6) dla glukozy i reakcji (7) dla<br />

celulozy.<br />

C6H12O6 + 6H2O → 6CO2 +12H2 (6)<br />

C 6 H 10 O 5 + 7H 2 O → 6CO 2 +12H 2<br />

W procesie zgazowania hydrotermalnego powstają wodór, tlenek<br />

węgla, znaczne ilości metanu i wyŜsze węglowodory.<br />

Proces zgazowania hydrotermalnego moŜna prowadzić dwoma<br />

metodami:<br />

Pierwsza polega na prowadzeniu procesu w niskich<br />

temperaturach 350–600 o C przy zastosowaniu katalizatorów<br />

metalicznych (ZrO 2 ), które zwiększają efektywność reakcji.<br />

Natomiast w drugiej metodzie proces prowadzi się w wyŜszym<br />

zakresie temperatury (500-800 o C), przy uŜyciu katalizatorów<br />

niemetalicznych (KOH, KHCO 3 , K 2 CO 3 ).<br />

Poleko, Poznań, 22 grudnia 2007<br />

(7)<br />

16


Składu surowego gazu syntezowego<br />

zaleŜy od: rodzaju <strong>biomasy</strong>, temperatury, ciśnienia, czynnika zgazowującego i warunków zgazowania<br />

<strong>Zgazowanie</strong> drewna parą wodną<br />

w temperaturze 850 o C, pod ciśnieniem atmosferycznym i<br />

dla stosunku pary wodnej do <strong>biomasy</strong> 1,4.<br />

40<br />

35<br />

30<br />

25<br />

[%ob] 20<br />

15<br />

10<br />

5<br />

0<br />

H2 CO CO2 CH4 C2H4<br />

Skład gazu<br />

Jako czynnik zgazowujący stosuje się równieŜ tlen,<br />

który moŜna pozyskać z ogólnie dostępnego substratu<br />

jakim jest powietrze metodami: kriogenicznego<br />

(generatory tlenu) i nie-kriogenicznego (PSA)<br />

rozdziału. Pozytywem jest wzrost udziału wodoru w<br />

gazie syntezowym nawet czterokrotnie w stosunku do<br />

procesu zgazowania powietrzem.<br />

Przy zastosowaniu powietrza zmniejsza<br />

się ilość pozyskanego wodoru na rzecz<br />

oczywiście azotu, który jest głównym<br />

składnikiem powietrza.<br />

<strong>Zgazowanie</strong> drewna powietrzem<br />

pod ciśnieniem 1 bar i w temperaturze 860 o C.<br />

70<br />

60<br />

50<br />

40<br />

[%obj]<br />

30<br />

20<br />

10<br />

0<br />

H2 CO CO2 CH4 CxHy N2<br />

Skład gazu<br />

17<br />

Serie1


Uzdatnianie i oczyszczanie gazu<br />

surowy gaz opuszcza reaktor z substancjami, palnymi, niepalnymi,<br />

uciąŜliwymi i szkodliwymi,<br />

uciąŜliwe: po kondensacji pary smoły i pary substancji mineralnych,<br />

pył (w tym ścierne SiO 2 i F 2 O 5 ),<br />

szkodliwe i korozyjne: związki siarki (H 2 S, CS 2 ), związki azotu (NH 3 ,<br />

HCN, NO x ),<br />

oczyszczanie mechaniczne (np. cyklon, filtr), oczyszczanie fizyczne<br />

(np. kolumna natryskowa) i oczyszczanie chemiczne (np. katalityczne<br />

wybiórcze utlenianie czy katalityczna konwersja smoły)<br />

regulacja składu gazu poprzez reakcję gazu wodnego (shift<br />

conversion), reformingi czy procesy separacyjne (np. adsorpcja<br />

zmienno-ciśnieniowa),<br />

18


Pozytywy gazu ze zgazowania <strong>biomasy</strong><br />

(surowy produkt gazowy i gaz syntezowy)<br />

GAZ SUROWY<br />

produkt gazowy uŜyty bezpośrednio do produkcji energii cieplnej,<br />

produkt gazowy uŜyty po oczyszczeniu w silnikach IC i turbinach,<br />

moŜliwość transportu rurociągami,<br />

łatwość kontroli i elastyczność i ciągłość operacji,<br />

czyste spalanie (zanieczyszczenia usunięto wcześniej),<br />

GAZ SYNTEZOWY (H 2 +CO)<br />

gaz syntezowy moŜe być uŜyty do produkcji związków chemicznych i<br />

paliw motoryzacyjnych,<br />

moŜliwość mieszania paliw syntetycznych z paliwami klasycznymi w<br />

celu optymalnych efektów spalania i ochrony środowiska.<br />

19


<strong>Zgazowanie</strong> <strong>biomasy</strong><br />

w kierunku produkcji energii i paliw<br />

BIOMASA<br />

nisko-temperaturowe<br />

zgazowanie<br />

(800 – 1000 o C)<br />

wysoko-temperaturowe<br />

zgazowanie (1100 – 1400 o C)<br />

katalityczne zgazowanie<br />

Surowy gaz<br />

syntezowy<br />

CO, H 2 , CH 4, C x H Y,<br />

N 2 , CO 2 , H 2 O,<br />

substancje szkodliwe, …<br />

Kraking<br />

termiczny,<br />

reforming i<br />

separacja<br />

• SNG<br />

Gaz<br />

syntezowy<br />

CO, H 2<br />

• Elektryczność<br />

• Ciepło<br />

• Wodór<br />

• FT diesel<br />

• FT benzyna<br />

(olefiny)<br />

• Metanol<br />

• Etanol i<br />

wyŜsze alkohole<br />

• DME<br />

• Elektryczność<br />

• Ciepło<br />

20


BIOMASA<br />

DME<br />

MTBE<br />

TAME<br />

estry<br />

inne produkty<br />

róŜne syntezy<br />

chemiczne np.<br />

fosgen<br />

metanol<br />

paliwa<br />

surowy gaz syntezowy<br />

H 2 , CO, CO 2 , H 2 O, CH 4<br />

zw. siarki azotu i sadza<br />

CO<br />

oczyszczanie<br />

i przygotowywanie gazu<br />

H2 alkohole<br />

wyŜsze<br />

aldehydy<br />

etanol<br />

ETBE TAEE<br />

ZGAZOWANIE<br />

[T, p, czynnik zgazowania]<br />

gaz syntezowy<br />

CO+H 2<br />

inne<br />

chemikalia<br />

SNG<br />

lekkie<br />

węglowodory<br />

parafiny<br />

woski<br />

olefiny<br />

nawozy<br />

amoniak<br />

produkty<br />

wodorowe i<br />

uwodorowienia<br />

Synteza<br />

Fischer - Tropsch<br />

benzyna<br />

syntetyczna<br />

REFORMING<br />

parą wodną, tlenem i<br />

autotermiczny<br />

paliwo<br />

olej<br />

syntetyczny<br />

inne paliwa<br />

syntetyczne<br />

Bez względu na warunki i zakres<br />

zgazowania <strong>biomasy</strong> zawsze<br />

otrzymuje się surowy gaz<br />

syntezowy, w którym<br />

podstawowymi substancjami są<br />

wodór, tlenek węgla, dwutlenek<br />

węgla para wodna i w niŜszych<br />

temperaturach metan.<br />

21


Produkty gazu syntezowego (syngaz)<br />

(prawie wszystkie procesy są katalizowane)<br />

Biomasa → (proces zgazowania) → gazowe produkty<br />

Produkty gazowe (H 2 , CO, CH 4 , CO 2, H 2 O, N 2 , … )<br />

→ (oczyszczanie i reforming ) → gaz syntezowy (H 2 +CO)<br />

→ metanizacja) → SNG (zastępczy gaz ziemny)<br />

→ (homogeniczna reakcja gazu wodnego) → wodór<br />

Gaz syntezowy → metanol, etanol i cięŜsze alkohole, DME (dwumetyloeter),<br />

produkty Fischer-Tropsch’a (diesel i benzyna)<br />

Metanol → paliwa: etanol, DME, benzyna, diesel, FAME (fatty<br />

acid methyl esters - diesel z estryfikacji olejów, np. na bazie rzepaku)<br />

→ dodatki motoryzacyjne: MTBE (eter metylowo-t-butylowy),<br />

TAME (eter metylowo-t-amylowy), DMM (metylal; dwumetoksy metan),<br />

TBA (tert-butanol)<br />

Etanol → dodatki motoryzacyjne: ETBE (eter etylowo-t-butylowy), TAEE<br />

(eter etylowo-t-amylowy)<br />

DME → benzyna, LBG (propan-butany)<br />

Wodór ← metanol, etanol, DME, węglowodory<br />

22


11%<br />

39%<br />

Rola gazu syntezowego<br />

23%<br />

4%<br />

8%<br />

1%<br />

6% 3%<br />

1%<br />

49%<br />

53%<br />

Source:Handbook of Biomass Gasification (ed. H.A.M. Knoef) Biomass<br />

Technology Group, The Netherlands, 2005.<br />

1%<br />

1%<br />

amoniak<br />

gaz rafineryjny (H2)<br />

metanol<br />

elektryczność<br />

GTL<br />

inne<br />

amoniak<br />

gaz rafineryjny (H2)<br />

metanol<br />

BtL<br />

BtCh<br />

GtL<br />

elektryczność<br />

Obecny światowy rynek<br />

gazu syntezowego<br />

Przewidywany rynek<br />

gazu syntezowego w 2040<br />

23


Reaktory do zgazowania (zgazowarki)<br />

Podział reaktorów stosownie do:<br />

Typu procesów i reaktorów: złoŜe<br />

stałe (dolny i górny odbiór), złoŜe<br />

fluidalne, w tym cyrkulacja, złoŜe w<br />

przepływie i zasilanie podwójne.<br />

czynnika zgazowującego: powietrze,<br />

tlen, para wodna i ich mieszaniny,<br />

relacji cieplnych w procesie<br />

zgazowania:<br />

- allotermiczne, autotermiczne,<br />

ogrzewanie bezpośrednie i pośrednie,<br />

- ŜuŜel (stopiony popiół) i popiół<br />

parametry stanu:<br />

- ciśnienie: atmosferyczne,<br />

podwyŜszone,<br />

- temperatury: niskie i wysokie<br />

Reaktor współprądowy z<br />

dolnym odbiorem produktów<br />

Source:]. Ericson J.C Overview of thermochemical biorefinery<br />

technologies, International Sugar Journal, 109(1299), 163-173 (2007).<br />

24


Przepływ ciepła i reakcje chemiczne<br />

w procesie zgazowania<br />

z dolnym odbiorem surowego gazu<br />

CIEPŁO<br />

Źródło :Handbook of Biomass Gasification (ed. H.A.M. Knoef) Biomass<br />

Technology Group, The Netherlands, 2005.<br />

BIOMASA<br />

26


Wybrane typy reaktorów zgazowania<br />

<strong>biomasy</strong><br />

27


Zalety i wady reaktorów zgazowania<br />

Typ reaktora<br />

ZłoŜe stałe<br />

(górny odbiór gazu)<br />

ZłoŜe stałe<br />

(dolny odbiór gazu)<br />

ZłoŜe fluidalne<br />

Cyrkulacyjne<br />

złoŜe fluidalne<br />

ZłoŜe przepływowe<br />

Ukierunkowania<br />

przemyślane cieplnie, zastosowanie<br />

małych jednostek, duŜa wilgotność<br />

<strong>biomasy</strong> i brak węgla w popiele<br />

zastosowanie małych jednostek, małe<br />

cząsteczki wsadu, niska ilość smoły<br />

zastosowanie duŜych jednostek,<br />

charakterystyczny wsad, bezpośrednie<br />

i pośrednie ogrzewanie, moŜliwa<br />

produkcja syngazu<br />

zastosowanie duŜych jednostek,<br />

charakterystyczny wsad, bezpośrednie<br />

i pośrednie ogrzewanie, moŜliwa<br />

produkcja syngazu, większa ilość<br />

wsadu<br />

róŜno-wymiarowy (skalowany), niska<br />

ilość smoły, moŜliwa produkcja<br />

syngazu, większa ilość wsadu<br />

Ograniczenia<br />

rozmiary wsadu ograniczone, duŜa<br />

zawartość smoły, ograniczenie skali,<br />

gaz surowy, moŜliwość stopienia<br />

wymiary wsadu ograniczone,<br />

ograniczenie skali, gaz surowy, czuły<br />

na wilgoć<br />

średnia ilość smoły, większa ilość<br />

wsadu<br />

średnia ilość smoły,<br />

duŜa ilość gazu nośnego, duŜa ilość<br />

pyłu węglowego, ograniczone<br />

rozmiary cząsteczek<br />

28


H 2<br />

CO<br />

CO 2<br />

N2<br />

CH 4<br />

C 2+<br />

Reaktor<br />

Typ<br />

Czynnik<br />

Mater. nośn.<br />

Wsad<br />

Skład gazu<br />

ZaleŜność składu gazu (800 o C)<br />

od czynnika zgazowującego i reaktora<br />

Politechnika<br />

w Wiedniu<br />

31,5<br />

22,7<br />

27,4<br />

2,8<br />

11,2<br />

4<br />

Pośredni<br />

fluidalny<br />

para wodna<br />

krzemionka<br />

wióry z drewna<br />

Uniwersytet<br />

Brukselski<br />

9-11<br />

15-17<br />

18<br />

róŜnica<br />

5-7<br />

3<br />

Fluidalny<br />

powietrze<br />

krzemionka<br />

wióry z drewna<br />

Uniwersytet<br />

w Zaragosie<br />

ZłoŜe stałe<br />

dolny odbiór<br />

powietrze<br />

wióry z drewna<br />

16<br />

21,5<br />

14,4<br />

44,4<br />

3,3<br />

-<br />

brak inf.<br />

powietrze<br />

wióry z drewna<br />

10<br />

14,8<br />

12,8<br />

28,9<br />

4,9<br />

USEPA<br />

ZłoŜe stałe<br />

górny odbiór<br />

-<br />

brak inf.<br />

Ciśnieniowy<br />

fluidalny<br />

tlen/para<br />

aluminium<br />

wióry z drewna<br />

19,12<br />

11,07<br />

28,88<br />

27,77<br />

11,21<br />

1,95<br />

IGT<br />

29


Wybrane instalacje zgazowania<br />

do produkcji ciepła, elektryczności i paliw; przykłady<br />

Kymiarvi Power Station, (40-70 MW th ), Lahti, Finlandia (CFB (fluidalne złoŜe w cyrkulacji)<br />

instalacja zgazowania atmosferycznego połączona ze spalaniem)<br />

Enamora Plant, (750 kW e ) Hiszpania (wrzące złoŜe fluidalne w połączeniu z silnikami<br />

gazowymi)<br />

Carbo-V (150 kWe), Niemcy (trój-stopniowe zgazowanie, przeznaczone do: silników, produkcji<br />

metanolu i cieczy Fischer-Tropsch’a)<br />

Waste Gasification Plant, Greve-in Chianti, (6.7 MW e ), Włochy, (reaktor CFB w<br />

cementowni i produkcja energii elektrycznej dla sektora komunalnego)<br />

SWZ Schwartze Pumpe GmbH, (75 MWe), Niemcy, (3 rodzaje zgazowarek produkujące<br />

energię elektryczną i metanol)<br />

The Vermont Silva Gas, Burlington plant, (8-9 MW e ), USA (pośrednie zgazowanie CFB z<br />

współspalaniem w kotle parowym i w cyklu pary wodnej)<br />

CHP Harboore Plant, (3.4 MW th , 1.4 MW e ), Dania, (górno-odbiorowa zgazowarka w złoŜu<br />

stałym w połaczeniu z silnikiem gazowym)<br />

CHP Gussing Plant, (4.5 MW th , 2 MW e ), Austria, (FICFB (szybki wewnetrzny CFB) połączony z<br />

silnikiem gazowym)<br />

Varnamo Plant, (9 MWth, 6 MWe), Szwecja (ciśnieniowe zgazowanie CFB z z układem IGCC<br />

(Integrated Gasification Combined Cycle)<br />

www.gasifiers.bioenergylists.org<br />

30


Źródło:ECN (Energy research Centre of the Netherlands<br />

Reaktory - złoŜe stałe<br />

31


Źródło:ECN<br />

Reaktory przepływowe<br />

32


Źródło:ECN<br />

Reaktory - złoŜe fluidalne<br />

33


PODSUMOWANIE<br />

Efektywność zgazowania zaleŜy od rodzaju surowca, technologii,<br />

skali produkcji i maksymalnego wykorzystania dostępnych ilości<br />

róŜnych rodzajów <strong>biomasy</strong>.<br />

W obecnej chwili pozyskanie gazu syntezowego z <strong>biomasy</strong> nie jest<br />

konkurencyjne w stosunku do metody reformingu parowego<br />

gazu ziemnego (metanu) i zapewne w najbliŜszym czasie jeszcze<br />

nie będzie. JednakŜe naleŜy pamiętać, iŜ zapotrzebowanie na cele<br />

energetyczne w świecie będzie wzrastało i to w bardzo szybkim<br />

tempie, przy jednoczesnym spadku zasobów ropy naftowej i gazu<br />

ziemnego.<br />

W związku z powyŜszym szuka się nowych metod i źródeł<br />

pozyskiwania wodoru z innych paliw – TAKĄ ALTERNATYWĄ<br />

MOśE BYĆ BIOMASA, głównie pod kątem produkcji lokalnej<br />

dla energetyki rozproszonej.<br />

34


Dziękuję<br />

za uwagę<br />

35


Zastosowanie biopaliw<br />

II-giej generacji<br />

36


Energetyczne zastosowania<br />

produktów pozyskanych ze zgazowania <strong>biomasy</strong><br />

Source: Specht M., Why biofuels? – An introduction into the topic, 1 st European Summer School<br />

on Renewable Motor Fuels, Brikenfeld, Germany, 29-31 August 2005<br />

Wodór<br />

SNG<br />

DME<br />

Paliwo<br />

Produkty gazowe ze<br />

zgazowania <strong>biomasy</strong><br />

Gaz syntezowy<br />

Synthetic gasoline<br />

Synthetic diesel<br />

EtOH (E100)<br />

MeOH (M100)<br />

Zastosowania<br />

ciepło, elektryczność, CHP, kotły, ICEs (Inner Combustion<br />

Engines), ogniwa paliwowe, turbiny gazowe, kompresory<br />

i pompy cieplne<br />

jak powyŜej i produkcja paliw II-giej generacji<br />

Paliwa czyste<br />

ogniwa paliwowe, przeznaczony dla ICEs i turbin gazowych<br />

przeznaczony do wszystkich NG pojazdów i turbin gazowych<br />

do istniejących silników Otto<br />

do istniejacych silników diesla i przeznaczony dla ICEs<br />

przeznaczony dla ICEs i ogniw paliwowych<br />

przeznaczony dla ICEs (Otto and Diesel) i ogniw paliwowych<br />

przeznaczony dla silników diesla<br />

37


MoŜliwe dodatki motoryzacyjne z <strong>biomasy</strong><br />

Dodatki do paliw konwencjonalnych<br />

ETBE w benzynie<br />

(< 15 % obj. ETBE)<br />

MTBE w benzynie<br />

(< 15 % obj. MTBE)<br />

TAME w benzynie<br />

TBA w benzynie<br />

TAEE w dieslu<br />

ETBE w dieslu<br />

Wszystkie<br />

istniejące pojazdy<br />

z silnikami Otto<br />

przeciwdziała separacji<br />

faz<br />

brak danych<br />

brak danych<br />

38


Etanol w benzynie<br />

Etanol w dieslu<br />

MoŜliwość zastosowania paliw<br />

z gazu syntezowego<br />

Mieszanie z paliwami konwencjonalnymi<br />

Eter ETBE w benzynie<br />

Eter MTBE w benzynie<br />

Metanol w benzynie<br />

Metanol w dieslu<br />

Paliwa Zastosowanie<br />

Wodór (


Rola składników gazu syntezowego i biogazu w<br />

zasilaniu róŜnego typu ogniw paliwowych<br />

Typ ogniwa<br />

paliwowego<br />

Temperaturae / o C<br />

Składnik gazowy<br />

H 2<br />

CO<br />

CH 4 , C n H m<br />

CO 2<br />

H 2 S, COS<br />

NH 3<br />

CH 3 OH<br />

Nisko-temperaturowe ogniwa paliwowe<br />

(FC)<br />

AFC*<br />

50-150<br />

Paliwo<br />

Trucizna<br />

Trucizna<br />

Trucizna<br />

Trucizna<br />

Paliwo<br />

Trucizna<br />

Paliwo<br />

PAFC*<br />

180-220<br />

Trucizna<br />

(


Układ zgazowania <strong>biomasy</strong> w połączeniu z<br />

węglanowym ogniwem paliwowym (MCFC)<br />

Source:H. Morita et. al., Journal of Power<br />

Sources 138, 31-40 (2004)<br />

41


Paliwa do ogniw z termochemicznego<br />

przetwórstwa <strong>biomasy</strong><br />

42

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!