Zgazowanie biomasy, technologia - Czysta Energia
Zgazowanie biomasy, technologia - Czysta Energia
Zgazowanie biomasy, technologia - Czysta Energia
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Zgazowanie</strong> <strong>Zgazowanie</strong> <strong>biomasy</strong> <strong>biomasy</strong><br />
<strong>biomasy</strong><br />
Technologia<br />
Technologia<br />
Witold Witold Warowny<br />
Politechnika Warszawska<br />
Wydział Budownictwa, Mechaniki i Petrochemii<br />
ul. ul. ul. Łukasiewicza ukasiewicza 17, 17, 09 09-400 09 400 Płock ock<br />
1
1. <strong>Zgazowanie</strong> <strong>biomasy</strong><br />
2. Instalacje zgazowania<br />
3. Energetyczne zastosowanie<br />
biopaliw II-giej generacji<br />
2
Wprowadzenie<br />
Proces termicznej konwersji, w obecności tlenu lub/i pary wodnej, <strong>biomasy</strong> w<br />
postaci stałej do palnych gazów nazywa się jej zgazowaniem.<br />
Teoretycznie kaŜdy rodzaj <strong>biomasy</strong> stałej (zawierający przecieŜ podstawowe składniki<br />
C,H,O) po uprzednim jej osuszeniu (5-35% wilgoci) i uformowaniu do odpowiedniej<br />
postaci wsadowej moŜe być zgazowywana.<br />
Proces zgazowania składa się z szeregu procesów cząstkowych, w tym pirolizy,<br />
spalania, redukcji i reformingu.<br />
W reaktorze zgazowania z <strong>biomasy</strong> otrzymuje się gazowy produkt, który następnie jest<br />
oczyszczany i moŜe być wykorzystywany dwojako:<br />
1. do produkcji energii cieplnej i elektrycznej (kotły, silniki, turbiny)<br />
2. do produkcji paliw w katalitycznych procesach syntezy<br />
<strong>Zgazowanie</strong> <strong>biomasy</strong> jest dzisiaj postrzegane jako alternatywne źródło dla paliw<br />
konwencjonalnych, głównie jako <strong>technologia</strong> produkcji, na bazie gazu syntezowego<br />
(wodór + tlenek węgla), bio-paliw II generacji:<br />
wodór, metan, metanol, DME (dwu-metylo eter), metanol, benzyna Fischer-<br />
Tropscha, diesel Fischer Tropscha i mieszanina alkoholi (etanol, propanol,<br />
butanol i wyŜsze)<br />
3
Wybrane elementy procesu zgazowania<br />
1. Surowiec: biomasa w postaci stałej<br />
rośliny energetyczne (np. wierzba, topola, …)<br />
zasoby i odpady rolnicze (np. słoma, siano, kukurydza,<br />
łodygi)<br />
odpady z leśnictwa i przemysłu drzewnego (np. pnie,<br />
kora, ścinki, trociny, etc.)<br />
odpady komunalne (np. plastyk)<br />
2. Postać <strong>biomasy</strong><br />
pelety, brykiety, postać rozdrobniona, etc<br />
3. Czynniki zgazowujące:<br />
tlen, powietrze, para wodna, nawet dwutlenek węgla i<br />
ich mieszaniny.<br />
4. Parametry i warunki:<br />
temperatura i ciśnienie, współczynnik równowartości,<br />
warunki powierzchniowe,<br />
szybkość podawania, stan podgrzania i wartości<br />
kaloryczne reagentów, stopień przemiany i sprawności,<br />
zuŜycie ciepła,<br />
szybkość przepływu gazu, katalizatory, itd.<br />
5. Procesy chemiczne i reakcje<br />
Reakcje pirolizy, spalania, redukcji, oczyszczania<br />
chemicznego, itd.<br />
6. Procesy fizyczne<br />
np. transfer masy, odzyskiwanie ciepła, operacje (np.<br />
wprowadzenie substratów lub usuwanie popiołu).<br />
Rys. 1 Skład gazu obliczony<br />
jako funkcja współczynnika równowartości<br />
Source:Handbook of Biomass Gasification (ed. H.A.M. Knoef) Biomass<br />
Technology Group, The Netherlands, 2005.<br />
7. Produkt (gaz surowy):<br />
- substancje palne (wodór, tlenek węgla, lekkie<br />
węglowodory, głównie metan, siarka i inne)<br />
- substancje niepalne (dwutlenek węgla, azot, woda)<br />
- substancje toksyczne (tlenek węgla, związki siarki i<br />
azotu, chlor)<br />
4
Plantacje roślin<br />
energetycznych<br />
Zasoby rolnicze:<br />
słoma, siano, rzepak<br />
Poleko, 22 listopada 2007<br />
Odpady<br />
z rolnictwa<br />
ŹRÓDŁA<br />
BIOMASY<br />
Odpady<br />
z przemysłu<br />
drzewnego<br />
Odpady<br />
komunalne<br />
Odpady<br />
z leśnictwa<br />
5
Charakterystyka <strong>biomasy</strong><br />
(do zgazowania)<br />
- wartość opałowa<br />
- cięŜar nasypowy (gęstość)<br />
- skład elementarny<br />
- wilgotność<br />
- zawartość części lotnych<br />
- zawartość i skład popiołu (części mineralnej)<br />
- duŜa reaktywność<br />
- wewnętrzne katalizatory<br />
- zanieczyszczenia, np. alkalia, trucizny<br />
6
Charakterystyka <strong>biomasy</strong><br />
Wartość opałowa [MJ/kg]<br />
45<br />
40<br />
35<br />
30<br />
25<br />
20<br />
15<br />
10<br />
5<br />
0<br />
Wartość opałowa niektórych paliw<br />
ON<br />
Benzyna<br />
Łupiny z<br />
ryŜu<br />
Drewno<br />
Słoma<br />
Węgiel<br />
drzewny<br />
Typowa biomasa ma wartość opałową w zakresie 12-20 MJ/kg w<br />
przeliczeniu na suchą masę<br />
7
Charakterystyka <strong>biomasy</strong><br />
Gęstość [kg/m3]<br />
800<br />
700<br />
600<br />
500<br />
400<br />
300<br />
200<br />
100<br />
0<br />
bloczki<br />
drewniane<br />
CięŜar naypowy (gęstość)<br />
paliw z <strong>biomasy</strong> i węgla<br />
wióry<br />
drewniane<br />
trociny<br />
kolby<br />
kukurydzy<br />
węgiel<br />
węgiel<br />
drzewny<br />
8
Miskant olbrzymi (pelety)<br />
Trociny z drewna<br />
Skład<br />
chemiczny<br />
C<br />
H<br />
O<br />
N<br />
S<br />
Biomasa<br />
Słoma<br />
Drewno (pelety)<br />
Drzewo oliwne<br />
Winorośl<br />
Słoma<br />
49,0<br />
6,0<br />
44,0<br />
0,8<br />
0,2<br />
Olej<br />
rzepakowy<br />
77,0<br />
12,0<br />
10,9<br />
0,1<br />
0,0<br />
Charakterystyka <strong>biomasy</strong><br />
Wartość<br />
opałowa<br />
[MJ/kg]<br />
16,1-17,3<br />
17,6<br />
18,6<br />
18,8<br />
15,7<br />
15,1<br />
Drewno<br />
50,5<br />
6,1<br />
43,0<br />
0,3<br />
0,1<br />
Zawartość<br />
wilgoci<br />
[%wag.]<br />
15<br />
8,7-10,1<br />
8,3-8,6<br />
10,4<br />
15<br />
15<br />
% wagowy<br />
Bioetanol<br />
52<br />
13<br />
35<br />
0<br />
0<br />
Części<br />
lotne<br />
[%wag.]<br />
70-73<br />
73,8-77,3<br />
74,7-75,1<br />
70,4<br />
78,1<br />
76,6<br />
Węgiel<br />
kamienny<br />
82,4<br />
5,1<br />
10,3<br />
1,4<br />
0,8<br />
Zawartość<br />
popiołu<br />
[%wag.]<br />
4,3-6,5<br />
2,5-2,9<br />
0,18-0,24<br />
5,3<br />
0.6<br />
0.3<br />
1,3<br />
3,0<br />
2,7<br />
Węgiel<br />
brunatny<br />
60.9<br />
32.9<br />
Biorąc pod uwagę<br />
tylko 3 podstawowe<br />
pierwiastki w<br />
biomasie jej strukturę<br />
chemiczną moŜna<br />
opisać za pomocą<br />
wzoru sumarycznego<br />
C 1H 1,45O 0,7<br />
W skład substancji<br />
nieorganicznych <strong>biomasy</strong><br />
wchodzą głównie związki<br />
krzemu, wapnia, magnezu,<br />
fosforu, sodu i potasu, przede<br />
wszystkim SiO 2, CaO, MgO,<br />
Na 2 O, K 2 O, podczas gdy w<br />
węglu: SiO 2, Al 2O 3 i Fe 2O 3.<br />
W wielu rodzajach <strong>biomasy</strong> znajduje się równieŜ chlor, w niektórych gatunkach słomy<br />
do 0,49 % wag, a w łodydze kukurydzy nawet 1,48 % wag. chloru<br />
9
Etapy<br />
termicznego procesu konwersji <strong>biomasy</strong><br />
Ciepło<br />
Ciepło<br />
Piroliza<br />
Biomasa<br />
Źródło:Handbook of Biomass Gasification (ed. H.A.M. Knoef) Biomass<br />
Technology Group, The Netherlands, 2005.<br />
gazy<br />
<strong>Zgazowanie</strong><br />
karbonizat<br />
smoły<br />
H 2O (para wodna)<br />
O 2, powietrze<br />
smoły<br />
Kataliza<br />
O 2, (powietrze)<br />
popiół<br />
CO<br />
CO 2<br />
H 2<br />
Spalanie<br />
CO 2<br />
H 2 O<br />
10
Piroliza <strong>biomasy</strong><br />
Proces pirolizy (konwersja termiczna) zachodzi w temperaturze 380–550 o C pod ciśnieniem 0,1 –<br />
0,5 MPa bez uŜycia zewnętrznego czynnika utleniającego.<br />
Pirolizę moŜna prowadzić jako proces samodzielny lub jest ona realizowana jako stadium w<br />
procesie zgazowania.<br />
W warunkach pirolizy biomasa ulega rozkładowi na trzy fazy:<br />
- stałą (karbonizat, wegiel drzewny),<br />
- ciekłą (smoła, olej pirolityczny będący mieszaniną związków polarnych)<br />
- gazowe produkty pirolizy, zawierające głównie H 2, CO, CO 2, CH 4, C 2H 6, C 2H 4, C 3H 8,<br />
C 3H 6, H 2O.<br />
W zaleŜności od warunków prowadzania pirolizy rozróŜnia się pirolizę wolną (slow pyrolysis) i<br />
pirolizę szybką (flash pyrolysis).<br />
- aby osiągnąć z duŜą wydajnością produkty gazowe naleŜy prowadzić proces w wysokich<br />
temperaturach przy dostatecznie szybkim ogrzewaniu i długim czasie przebywania <strong>biomasy</strong> w<br />
reaktorze.<br />
- w pirolizie wolnej uzyskuje się 30% węgla drzewnego<br />
Stosowanie katalizatora w procesie pirolizy znacznie zwiększa udział wodoru w produktach<br />
gazowych. Dla przykładu stosowanie katalizatora ZnCl 2 w procesie pirolizy <strong>biomasy</strong> oliwnej w<br />
temperaturze 750 o C pozwala uzyskać 70 % wodoru w produktach gazowych.<br />
12
FRAKCJE TYPOWEJ PIROLIZY DREWNA<br />
Temperatura<br />
[K]<br />
673<br />
723<br />
773<br />
823<br />
Temperatura<br />
reaktora [K]<br />
673<br />
723<br />
773<br />
823<br />
Poleko, Poznań 22 listopada 2007<br />
6,71<br />
6,86<br />
Karbonizat<br />
24,1<br />
21,4<br />
18,9<br />
17,3<br />
0,023<br />
0,69<br />
Olej<br />
65,5<br />
65,7<br />
66,0<br />
67,0<br />
0,16<br />
% wagowe<br />
0,26<br />
Gaz<br />
10,2<br />
11,1<br />
14,6<br />
14,9<br />
0,04<br />
0,45<br />
Razem<br />
SKŁAD GAZU Z PIROLIZY DREWNA<br />
CO<br />
3,75<br />
4,20<br />
6,76<br />
CO 2<br />
6,02<br />
6,32<br />
6,61<br />
H 2<br />
0,018<br />
0,022<br />
0,022<br />
CH 4<br />
0,21<br />
0,35<br />
0,58<br />
C 2 H 6<br />
0,05<br />
0,05<br />
0,09<br />
% wag.<br />
C 2 H 4<br />
0,05<br />
0,08<br />
0,26<br />
C 3 H 8<br />
0,03<br />
0,02<br />
0,05<br />
C 3 H 6<br />
0,05<br />
0,08<br />
0,19<br />
99,8<br />
98,2<br />
99,5<br />
99,2<br />
Razem<br />
10,2<br />
11,1<br />
14,6<br />
14,9<br />
13
<strong>Zgazowanie</strong><br />
Dla przeprowadzenia procesu zgazowania potrzebne są wysokie<br />
temperatury rzędu 650–1300 o C i dla niektórych metod bardzo wysokie<br />
ciśnienia (nawet do 350 bar), tak jak dla zgazowania hydrotermalnego.<br />
Biorąc pod uwagę tylko trzy najwaŜniejsze pierwiastki (węgiel,<br />
wodór, tlen) wchodzące w skład struktury <strong>biomasy</strong>, wtedy z dobrym<br />
przybliŜeniem moŜna opisać proces zgazowania za pomocą jednego z<br />
wielu zestawów trzech niezaleŜnych reakcji chemicznych, w tym<br />
przypadku (2-4).<br />
C + O2 ⇔ CO2 ΔH<br />
= -393,7 kJ/mol (1)<br />
C + CO2 ⇔ 2CO ΔH<br />
= 172,5 kJ/mol (2)<br />
C + H2O ⇔ H2 + CO ΔH<br />
= 131,4 kJ/mol (3)<br />
C + 2H2 ⇔ CH4 ΔH<br />
= -74,88 kJ/mol (4)<br />
Wzrost temperatury procesu przesuwa skład równowagowy<br />
wynikający z reakcji (2) i (3) w kierunku zwiększonego udziału wodoru i<br />
tlenku węgla, natomiast wzrost ciśnienia jest korzystny dla tworzenia<br />
się metanu.<br />
Dla zwiększenia efektywności procesu zgazowania wprowadza się<br />
katalizatory: Fe, Co, Ru, Rh, Zn, Ni, Pt, Pd, Al 2 O 3 .<br />
W reaktorze ze złoŜem fluidalnym w zgazowaniu <strong>biomasy</strong><br />
powietrzem, stosując katalizator Rh/CeO 2 /SiO 2 , moŜna w temperaturze<br />
600 o C uzyskać prawie całkowitą konwersję <strong>biomasy</strong> na gaz syntezowy.<br />
Poleko, Poznań, 22 listopada 2007.<br />
14
ZGAZOWANIE z CaO ( SORBENTEM CO 2 )<br />
Jedną z nowych metod zgazowania <strong>biomasy</strong> ukierunkowaną na<br />
produkcję wodoru jest zgazowanie w pojedynczym reaktorze, parą<br />
wodną z uŜyciem CaO jako sorbentu CO 2 .<br />
C+ 2H 2 O + CaO 2H 2 + CaCO 3 (5)<br />
Proces zachodzi w temperaturach stosunkowo niskich (650-700 o C),<br />
w którym wychodzący surowy gaz syntezowy jest natychmiast<br />
pozbawiany CO 2 , w obecności CaO w stosunku [Ca]/[C] = 1,2 do 4.<br />
Największą ilość H 2 uzyskuje się dla stosunku [Ca]/[C] = 2 oraz<br />
przy ciśnieniu 6 bar.<br />
Biomasa, szczególnie drzewna, jest jednym z najczęściej<br />
stosowanych materiałów do produkcji wodoru w procesie<br />
zgazowania parą wodną z udziałem CaO.<br />
Poleko, Poznań, 22 listopada 2007<br />
15
<strong>Zgazowanie</strong> hydrotermalne<br />
Inną i nową metodą jest zgazowanie <strong>biomasy</strong> mokrej w warunkch<br />
około krytycznych wody (Tc =374,15oC, Pc =22,14 MPa. Biomasa<br />
reaguje stosownie do reakcji (6) dla glukozy i reakcji (7) dla<br />
celulozy.<br />
C6H12O6 + 6H2O → 6CO2 +12H2 (6)<br />
C 6 H 10 O 5 + 7H 2 O → 6CO 2 +12H 2<br />
W procesie zgazowania hydrotermalnego powstają wodór, tlenek<br />
węgla, znaczne ilości metanu i wyŜsze węglowodory.<br />
Proces zgazowania hydrotermalnego moŜna prowadzić dwoma<br />
metodami:<br />
Pierwsza polega na prowadzeniu procesu w niskich<br />
temperaturach 350–600 o C przy zastosowaniu katalizatorów<br />
metalicznych (ZrO 2 ), które zwiększają efektywność reakcji.<br />
Natomiast w drugiej metodzie proces prowadzi się w wyŜszym<br />
zakresie temperatury (500-800 o C), przy uŜyciu katalizatorów<br />
niemetalicznych (KOH, KHCO 3 , K 2 CO 3 ).<br />
Poleko, Poznań, 22 grudnia 2007<br />
(7)<br />
16
Składu surowego gazu syntezowego<br />
zaleŜy od: rodzaju <strong>biomasy</strong>, temperatury, ciśnienia, czynnika zgazowującego i warunków zgazowania<br />
<strong>Zgazowanie</strong> drewna parą wodną<br />
w temperaturze 850 o C, pod ciśnieniem atmosferycznym i<br />
dla stosunku pary wodnej do <strong>biomasy</strong> 1,4.<br />
40<br />
35<br />
30<br />
25<br />
[%ob] 20<br />
15<br />
10<br />
5<br />
0<br />
H2 CO CO2 CH4 C2H4<br />
Skład gazu<br />
Jako czynnik zgazowujący stosuje się równieŜ tlen,<br />
który moŜna pozyskać z ogólnie dostępnego substratu<br />
jakim jest powietrze metodami: kriogenicznego<br />
(generatory tlenu) i nie-kriogenicznego (PSA)<br />
rozdziału. Pozytywem jest wzrost udziału wodoru w<br />
gazie syntezowym nawet czterokrotnie w stosunku do<br />
procesu zgazowania powietrzem.<br />
Przy zastosowaniu powietrza zmniejsza<br />
się ilość pozyskanego wodoru na rzecz<br />
oczywiście azotu, który jest głównym<br />
składnikiem powietrza.<br />
<strong>Zgazowanie</strong> drewna powietrzem<br />
pod ciśnieniem 1 bar i w temperaturze 860 o C.<br />
70<br />
60<br />
50<br />
40<br />
[%obj]<br />
30<br />
20<br />
10<br />
0<br />
H2 CO CO2 CH4 CxHy N2<br />
Skład gazu<br />
17<br />
Serie1
Uzdatnianie i oczyszczanie gazu<br />
surowy gaz opuszcza reaktor z substancjami, palnymi, niepalnymi,<br />
uciąŜliwymi i szkodliwymi,<br />
uciąŜliwe: po kondensacji pary smoły i pary substancji mineralnych,<br />
pył (w tym ścierne SiO 2 i F 2 O 5 ),<br />
szkodliwe i korozyjne: związki siarki (H 2 S, CS 2 ), związki azotu (NH 3 ,<br />
HCN, NO x ),<br />
oczyszczanie mechaniczne (np. cyklon, filtr), oczyszczanie fizyczne<br />
(np. kolumna natryskowa) i oczyszczanie chemiczne (np. katalityczne<br />
wybiórcze utlenianie czy katalityczna konwersja smoły)<br />
regulacja składu gazu poprzez reakcję gazu wodnego (shift<br />
conversion), reformingi czy procesy separacyjne (np. adsorpcja<br />
zmienno-ciśnieniowa),<br />
18
Pozytywy gazu ze zgazowania <strong>biomasy</strong><br />
(surowy produkt gazowy i gaz syntezowy)<br />
GAZ SUROWY<br />
produkt gazowy uŜyty bezpośrednio do produkcji energii cieplnej,<br />
produkt gazowy uŜyty po oczyszczeniu w silnikach IC i turbinach,<br />
moŜliwość transportu rurociągami,<br />
łatwość kontroli i elastyczność i ciągłość operacji,<br />
czyste spalanie (zanieczyszczenia usunięto wcześniej),<br />
GAZ SYNTEZOWY (H 2 +CO)<br />
gaz syntezowy moŜe być uŜyty do produkcji związków chemicznych i<br />
paliw motoryzacyjnych,<br />
moŜliwość mieszania paliw syntetycznych z paliwami klasycznymi w<br />
celu optymalnych efektów spalania i ochrony środowiska.<br />
19
<strong>Zgazowanie</strong> <strong>biomasy</strong><br />
w kierunku produkcji energii i paliw<br />
BIOMASA<br />
nisko-temperaturowe<br />
zgazowanie<br />
(800 – 1000 o C)<br />
wysoko-temperaturowe<br />
zgazowanie (1100 – 1400 o C)<br />
katalityczne zgazowanie<br />
Surowy gaz<br />
syntezowy<br />
CO, H 2 , CH 4, C x H Y,<br />
N 2 , CO 2 , H 2 O,<br />
substancje szkodliwe, …<br />
Kraking<br />
termiczny,<br />
reforming i<br />
separacja<br />
• SNG<br />
Gaz<br />
syntezowy<br />
CO, H 2<br />
• Elektryczność<br />
• Ciepło<br />
• Wodór<br />
• FT diesel<br />
• FT benzyna<br />
(olefiny)<br />
• Metanol<br />
• Etanol i<br />
wyŜsze alkohole<br />
• DME<br />
• Elektryczność<br />
• Ciepło<br />
20
BIOMASA<br />
DME<br />
MTBE<br />
TAME<br />
estry<br />
inne produkty<br />
róŜne syntezy<br />
chemiczne np.<br />
fosgen<br />
metanol<br />
paliwa<br />
surowy gaz syntezowy<br />
H 2 , CO, CO 2 , H 2 O, CH 4<br />
zw. siarki azotu i sadza<br />
CO<br />
oczyszczanie<br />
i przygotowywanie gazu<br />
H2 alkohole<br />
wyŜsze<br />
aldehydy<br />
etanol<br />
ETBE TAEE<br />
ZGAZOWANIE<br />
[T, p, czynnik zgazowania]<br />
gaz syntezowy<br />
CO+H 2<br />
inne<br />
chemikalia<br />
SNG<br />
lekkie<br />
węglowodory<br />
parafiny<br />
woski<br />
olefiny<br />
nawozy<br />
amoniak<br />
produkty<br />
wodorowe i<br />
uwodorowienia<br />
Synteza<br />
Fischer - Tropsch<br />
benzyna<br />
syntetyczna<br />
REFORMING<br />
parą wodną, tlenem i<br />
autotermiczny<br />
paliwo<br />
olej<br />
syntetyczny<br />
inne paliwa<br />
syntetyczne<br />
Bez względu na warunki i zakres<br />
zgazowania <strong>biomasy</strong> zawsze<br />
otrzymuje się surowy gaz<br />
syntezowy, w którym<br />
podstawowymi substancjami są<br />
wodór, tlenek węgla, dwutlenek<br />
węgla para wodna i w niŜszych<br />
temperaturach metan.<br />
21
Produkty gazu syntezowego (syngaz)<br />
(prawie wszystkie procesy są katalizowane)<br />
Biomasa → (proces zgazowania) → gazowe produkty<br />
Produkty gazowe (H 2 , CO, CH 4 , CO 2, H 2 O, N 2 , … )<br />
→ (oczyszczanie i reforming ) → gaz syntezowy (H 2 +CO)<br />
→ metanizacja) → SNG (zastępczy gaz ziemny)<br />
→ (homogeniczna reakcja gazu wodnego) → wodór<br />
Gaz syntezowy → metanol, etanol i cięŜsze alkohole, DME (dwumetyloeter),<br />
produkty Fischer-Tropsch’a (diesel i benzyna)<br />
Metanol → paliwa: etanol, DME, benzyna, diesel, FAME (fatty<br />
acid methyl esters - diesel z estryfikacji olejów, np. na bazie rzepaku)<br />
→ dodatki motoryzacyjne: MTBE (eter metylowo-t-butylowy),<br />
TAME (eter metylowo-t-amylowy), DMM (metylal; dwumetoksy metan),<br />
TBA (tert-butanol)<br />
Etanol → dodatki motoryzacyjne: ETBE (eter etylowo-t-butylowy), TAEE<br />
(eter etylowo-t-amylowy)<br />
DME → benzyna, LBG (propan-butany)<br />
Wodór ← metanol, etanol, DME, węglowodory<br />
22
11%<br />
39%<br />
Rola gazu syntezowego<br />
23%<br />
4%<br />
8%<br />
1%<br />
6% 3%<br />
1%<br />
49%<br />
53%<br />
Source:Handbook of Biomass Gasification (ed. H.A.M. Knoef) Biomass<br />
Technology Group, The Netherlands, 2005.<br />
1%<br />
1%<br />
amoniak<br />
gaz rafineryjny (H2)<br />
metanol<br />
elektryczność<br />
GTL<br />
inne<br />
amoniak<br />
gaz rafineryjny (H2)<br />
metanol<br />
BtL<br />
BtCh<br />
GtL<br />
elektryczność<br />
Obecny światowy rynek<br />
gazu syntezowego<br />
Przewidywany rynek<br />
gazu syntezowego w 2040<br />
23
Reaktory do zgazowania (zgazowarki)<br />
Podział reaktorów stosownie do:<br />
Typu procesów i reaktorów: złoŜe<br />
stałe (dolny i górny odbiór), złoŜe<br />
fluidalne, w tym cyrkulacja, złoŜe w<br />
przepływie i zasilanie podwójne.<br />
czynnika zgazowującego: powietrze,<br />
tlen, para wodna i ich mieszaniny,<br />
relacji cieplnych w procesie<br />
zgazowania:<br />
- allotermiczne, autotermiczne,<br />
ogrzewanie bezpośrednie i pośrednie,<br />
- ŜuŜel (stopiony popiół) i popiół<br />
parametry stanu:<br />
- ciśnienie: atmosferyczne,<br />
podwyŜszone,<br />
- temperatury: niskie i wysokie<br />
Reaktor współprądowy z<br />
dolnym odbiorem produktów<br />
Source:]. Ericson J.C Overview of thermochemical biorefinery<br />
technologies, International Sugar Journal, 109(1299), 163-173 (2007).<br />
24
Przepływ ciepła i reakcje chemiczne<br />
w procesie zgazowania<br />
z dolnym odbiorem surowego gazu<br />
CIEPŁO<br />
Źródło :Handbook of Biomass Gasification (ed. H.A.M. Knoef) Biomass<br />
Technology Group, The Netherlands, 2005.<br />
BIOMASA<br />
26
Wybrane typy reaktorów zgazowania<br />
<strong>biomasy</strong><br />
27
Zalety i wady reaktorów zgazowania<br />
Typ reaktora<br />
ZłoŜe stałe<br />
(górny odbiór gazu)<br />
ZłoŜe stałe<br />
(dolny odbiór gazu)<br />
ZłoŜe fluidalne<br />
Cyrkulacyjne<br />
złoŜe fluidalne<br />
ZłoŜe przepływowe<br />
Ukierunkowania<br />
przemyślane cieplnie, zastosowanie<br />
małych jednostek, duŜa wilgotność<br />
<strong>biomasy</strong> i brak węgla w popiele<br />
zastosowanie małych jednostek, małe<br />
cząsteczki wsadu, niska ilość smoły<br />
zastosowanie duŜych jednostek,<br />
charakterystyczny wsad, bezpośrednie<br />
i pośrednie ogrzewanie, moŜliwa<br />
produkcja syngazu<br />
zastosowanie duŜych jednostek,<br />
charakterystyczny wsad, bezpośrednie<br />
i pośrednie ogrzewanie, moŜliwa<br />
produkcja syngazu, większa ilość<br />
wsadu<br />
róŜno-wymiarowy (skalowany), niska<br />
ilość smoły, moŜliwa produkcja<br />
syngazu, większa ilość wsadu<br />
Ograniczenia<br />
rozmiary wsadu ograniczone, duŜa<br />
zawartość smoły, ograniczenie skali,<br />
gaz surowy, moŜliwość stopienia<br />
wymiary wsadu ograniczone,<br />
ograniczenie skali, gaz surowy, czuły<br />
na wilgoć<br />
średnia ilość smoły, większa ilość<br />
wsadu<br />
średnia ilość smoły,<br />
duŜa ilość gazu nośnego, duŜa ilość<br />
pyłu węglowego, ograniczone<br />
rozmiary cząsteczek<br />
28
H 2<br />
CO<br />
CO 2<br />
N2<br />
CH 4<br />
C 2+<br />
Reaktor<br />
Typ<br />
Czynnik<br />
Mater. nośn.<br />
Wsad<br />
Skład gazu<br />
ZaleŜność składu gazu (800 o C)<br />
od czynnika zgazowującego i reaktora<br />
Politechnika<br />
w Wiedniu<br />
31,5<br />
22,7<br />
27,4<br />
2,8<br />
11,2<br />
4<br />
Pośredni<br />
fluidalny<br />
para wodna<br />
krzemionka<br />
wióry z drewna<br />
Uniwersytet<br />
Brukselski<br />
9-11<br />
15-17<br />
18<br />
róŜnica<br />
5-7<br />
3<br />
Fluidalny<br />
powietrze<br />
krzemionka<br />
wióry z drewna<br />
Uniwersytet<br />
w Zaragosie<br />
ZłoŜe stałe<br />
dolny odbiór<br />
powietrze<br />
wióry z drewna<br />
16<br />
21,5<br />
14,4<br />
44,4<br />
3,3<br />
-<br />
brak inf.<br />
powietrze<br />
wióry z drewna<br />
10<br />
14,8<br />
12,8<br />
28,9<br />
4,9<br />
USEPA<br />
ZłoŜe stałe<br />
górny odbiór<br />
-<br />
brak inf.<br />
Ciśnieniowy<br />
fluidalny<br />
tlen/para<br />
aluminium<br />
wióry z drewna<br />
19,12<br />
11,07<br />
28,88<br />
27,77<br />
11,21<br />
1,95<br />
IGT<br />
29
Wybrane instalacje zgazowania<br />
do produkcji ciepła, elektryczności i paliw; przykłady<br />
Kymiarvi Power Station, (40-70 MW th ), Lahti, Finlandia (CFB (fluidalne złoŜe w cyrkulacji)<br />
instalacja zgazowania atmosferycznego połączona ze spalaniem)<br />
Enamora Plant, (750 kW e ) Hiszpania (wrzące złoŜe fluidalne w połączeniu z silnikami<br />
gazowymi)<br />
Carbo-V (150 kWe), Niemcy (trój-stopniowe zgazowanie, przeznaczone do: silników, produkcji<br />
metanolu i cieczy Fischer-Tropsch’a)<br />
Waste Gasification Plant, Greve-in Chianti, (6.7 MW e ), Włochy, (reaktor CFB w<br />
cementowni i produkcja energii elektrycznej dla sektora komunalnego)<br />
SWZ Schwartze Pumpe GmbH, (75 MWe), Niemcy, (3 rodzaje zgazowarek produkujące<br />
energię elektryczną i metanol)<br />
The Vermont Silva Gas, Burlington plant, (8-9 MW e ), USA (pośrednie zgazowanie CFB z<br />
współspalaniem w kotle parowym i w cyklu pary wodnej)<br />
CHP Harboore Plant, (3.4 MW th , 1.4 MW e ), Dania, (górno-odbiorowa zgazowarka w złoŜu<br />
stałym w połaczeniu z silnikiem gazowym)<br />
CHP Gussing Plant, (4.5 MW th , 2 MW e ), Austria, (FICFB (szybki wewnetrzny CFB) połączony z<br />
silnikiem gazowym)<br />
Varnamo Plant, (9 MWth, 6 MWe), Szwecja (ciśnieniowe zgazowanie CFB z z układem IGCC<br />
(Integrated Gasification Combined Cycle)<br />
www.gasifiers.bioenergylists.org<br />
30
Źródło:ECN (Energy research Centre of the Netherlands<br />
Reaktory - złoŜe stałe<br />
31
Źródło:ECN<br />
Reaktory przepływowe<br />
32
Źródło:ECN<br />
Reaktory - złoŜe fluidalne<br />
33
PODSUMOWANIE<br />
Efektywność zgazowania zaleŜy od rodzaju surowca, technologii,<br />
skali produkcji i maksymalnego wykorzystania dostępnych ilości<br />
róŜnych rodzajów <strong>biomasy</strong>.<br />
W obecnej chwili pozyskanie gazu syntezowego z <strong>biomasy</strong> nie jest<br />
konkurencyjne w stosunku do metody reformingu parowego<br />
gazu ziemnego (metanu) i zapewne w najbliŜszym czasie jeszcze<br />
nie będzie. JednakŜe naleŜy pamiętać, iŜ zapotrzebowanie na cele<br />
energetyczne w świecie będzie wzrastało i to w bardzo szybkim<br />
tempie, przy jednoczesnym spadku zasobów ropy naftowej i gazu<br />
ziemnego.<br />
W związku z powyŜszym szuka się nowych metod i źródeł<br />
pozyskiwania wodoru z innych paliw – TAKĄ ALTERNATYWĄ<br />
MOśE BYĆ BIOMASA, głównie pod kątem produkcji lokalnej<br />
dla energetyki rozproszonej.<br />
34
Dziękuję<br />
za uwagę<br />
35
Zastosowanie biopaliw<br />
II-giej generacji<br />
36
Energetyczne zastosowania<br />
produktów pozyskanych ze zgazowania <strong>biomasy</strong><br />
Source: Specht M., Why biofuels? – An introduction into the topic, 1 st European Summer School<br />
on Renewable Motor Fuels, Brikenfeld, Germany, 29-31 August 2005<br />
Wodór<br />
SNG<br />
DME<br />
Paliwo<br />
Produkty gazowe ze<br />
zgazowania <strong>biomasy</strong><br />
Gaz syntezowy<br />
Synthetic gasoline<br />
Synthetic diesel<br />
EtOH (E100)<br />
MeOH (M100)<br />
Zastosowania<br />
ciepło, elektryczność, CHP, kotły, ICEs (Inner Combustion<br />
Engines), ogniwa paliwowe, turbiny gazowe, kompresory<br />
i pompy cieplne<br />
jak powyŜej i produkcja paliw II-giej generacji<br />
Paliwa czyste<br />
ogniwa paliwowe, przeznaczony dla ICEs i turbin gazowych<br />
przeznaczony do wszystkich NG pojazdów i turbin gazowych<br />
do istniejących silników Otto<br />
do istniejacych silników diesla i przeznaczony dla ICEs<br />
przeznaczony dla ICEs i ogniw paliwowych<br />
przeznaczony dla ICEs (Otto and Diesel) i ogniw paliwowych<br />
przeznaczony dla silników diesla<br />
37
MoŜliwe dodatki motoryzacyjne z <strong>biomasy</strong><br />
Dodatki do paliw konwencjonalnych<br />
ETBE w benzynie<br />
(< 15 % obj. ETBE)<br />
MTBE w benzynie<br />
(< 15 % obj. MTBE)<br />
TAME w benzynie<br />
TBA w benzynie<br />
TAEE w dieslu<br />
ETBE w dieslu<br />
Wszystkie<br />
istniejące pojazdy<br />
z silnikami Otto<br />
przeciwdziała separacji<br />
faz<br />
brak danych<br />
brak danych<br />
38
Etanol w benzynie<br />
Etanol w dieslu<br />
MoŜliwość zastosowania paliw<br />
z gazu syntezowego<br />
Mieszanie z paliwami konwencjonalnymi<br />
Eter ETBE w benzynie<br />
Eter MTBE w benzynie<br />
Metanol w benzynie<br />
Metanol w dieslu<br />
Paliwa Zastosowanie<br />
Wodór (
Rola składników gazu syntezowego i biogazu w<br />
zasilaniu róŜnego typu ogniw paliwowych<br />
Typ ogniwa<br />
paliwowego<br />
Temperaturae / o C<br />
Składnik gazowy<br />
H 2<br />
CO<br />
CH 4 , C n H m<br />
CO 2<br />
H 2 S, COS<br />
NH 3<br />
CH 3 OH<br />
Nisko-temperaturowe ogniwa paliwowe<br />
(FC)<br />
AFC*<br />
50-150<br />
Paliwo<br />
Trucizna<br />
Trucizna<br />
Trucizna<br />
Trucizna<br />
Paliwo<br />
Trucizna<br />
Paliwo<br />
PAFC*<br />
180-220<br />
Trucizna<br />
(
Układ zgazowania <strong>biomasy</strong> w połączeniu z<br />
węglanowym ogniwem paliwowym (MCFC)<br />
Source:H. Morita et. al., Journal of Power<br />
Sources 138, 31-40 (2004)<br />
41
Paliwa do ogniw z termochemicznego<br />
przetwórstwa <strong>biomasy</strong><br />
42