Potro{uva~i sekoga{ vodete smetka za koga potpi{uvate kako

0. AKTUELEN SOVET 

Informirajte se za 

Zakonot za za{tita na potro{uva~ite 

pri dogovori za potro{uva~ki krediti 07/07 OPM 

1. EVRO 

1.1 Lista za konverzija na valuti koi prestanuvaat 

da vaàt na 01.01.2002 godina 05/07 OPM 

1.2 EUR(978)-banknoti i moneti 06/07 OPM 

2. BANKARSKI SMETKI 

2.1 Tekovni smetki (op{to) 06/07 OPM 

2.2 Vidovi tekovni smetki 06/07 OPM 

2.3 Patni~ki ~ekovi 07/07 OPM 

3. [TEDEWE 

3.1 Dali gotovinata treba da se ~uva doma? 06/07 OPM 

3.2 [tedewe vo banka 06/07 OPM 

3.3 [tedni vlogovi -{tedni kni{ki 06/07 OPM 

3.4 Osiguruvawe na Va{ite depoziti 06/07 OPM 

4. POTRO[UVA^KI KARTI^KI 

4.1 Zo{to karti~kite se se poprisutni 10/04 OPM 

4.2 Kakvi vidovi karti~ki postojat vo 

Republika Makedonija 10/04 OPM 

4.3 Vidovi plate`ni karti~ki 07/07 OPM 

5. ZAEMI I KREDITI 

5.1 Zaemi 10/04 OPM 

5.2 Krediti 07/07 OPM 

07/2007 Infoteka FINANSISKI USLUGI 1

6. DRUGI BANKARSKI USLUGI 

6.1 Sefovi 07/07 OPM 

6.2 Menuva~ki raboti 11/04 OPM 

7. MENICA -KAKO SREDSTVO I INSTRUMENT ZA 

OBEZBEDUVAWE NA PLA]AWETO 

7.1 [to e menica? 09/04 OPM 

7.2 Kolku vidovi na menica postojat? 09/04 OPM 

7.3 So koj vid na menica naj~esto se sre}avaat 09/04 OPM 

potro{uva~ite i na {to treba da vnimavaat? 

8. HARTII OD VREDNOST - OBVRZNICI 

8.1 Obvrznici 09/04 OPM 

8.2 Dràvni obvrznici za stari {tedni vlogovi 09/04 OPM 

8.3 Dràvni obvrznici za denacionalizacija 09/04 OPM 

8.4 Akcii 03/05 OPM 

9. OSIGURUVAWE 

9.1 [to e osiguruvawe i dali mora da se osiguram? 09/04 OPM 

9.2 Osiguruvawe lica 09/04 OPM 

9.3 Osiguruvawe imot 09/04 OPM 


0. AKTUELEN SOVET 

INFORMIRAJTE SE ZA NOVIOT ZAKON ZA ZA[TITA NA POTRO[UVAÎTE 

PRI DOGOVORI ZA POTRO[UVA^KI KREDITI 

Zakon za za{tita na potro{uva~ite pri dogovori za potro{uva~ki 

krediti e donesen vo Slu`ben vesnik br.63/07 

So Zakonot se ureduva za{titata na potro{uva~ite pri sklu~uvawe i 

realizacija na dogovori za potro{uva~ki kredit vo koj kako korisnik na 

kreditot se javuva potro{uva~ot, koj go koristi kreditot vo obem i za nameni 

predvideni so ovoj zakon. 

Vo ovoj dogovoren odnos vo koj potro{uva~ot se jauva kako kreditobaratel 

sekoga{ se smeta za poslaba strana vo sporedba so kreditodavatelot koj e 

banka ili druga finansiska institucija. Pritisnat od potrebata za nabavka 

na odredeni proizvodi ili uslugi za koi nema dovolno pari, potro{uva~ot e 

prinuden da zeme kredit i da potpi{e formularen dogovor vo koj uslovite se 

odnapred definirani. 

Od ovie pri~ini osnovna cel na donesuvaweto na ovoj Zakon e da se obezbedi 

pogolema transparentnost i informiranost na potro{uva~ot za toa {to 

konkretno zna~i zemaweto kredit, poto~no koj elementi treba da gi sodrì 

dogovorot za potro{uva~ki krediti i koj se vkupnite tro{oci na kreditot koj 

potro{uva~ot treba da gi plati. Definirani se pravata i obvrskite na 

potro{uva~ot i davatelite na potro{uva~ki krediti kako i na~inot na 

reklamirawe i ponudata na krediti koi treba da bidat precizni i jasni za 

prose~nite potro{uva~i poto~no da ne gi doveduvaat vo zabluda. So zakonot 

se definiraat i uslovite pod koi edno pravno lice koe ne e banka ili 

{tedilnica moè da dava kredit. Poto~no ovie trgovski subjekti sega }e mora 

da dobijat dozvola za davawe na krediti od strana na Ministerstvoto za 

ekonomija i da bidat zavedeni vo Registarot na davatelite na kredit. Na toj 

na~in }e se izbegne manipulacijata so potro{uva~ite na koj do donesuvaweto 

na zakonot od strana na ovei davateli im bea davani zaemi i krediti so mnogu 

visoki kamatni stapki. 


1. EVRO 

1.1 LISTA ZA KONVERZIJA NA VALUTI KOI PRESTANUVAAT 

DA VA@AT NA 01.01.2002 GODINA 

za edno(1) EUR(978) e priblièn sledniov soodnos: 

ATS(040)=13,76 

BEF(056)=40,33 

FIM(246)5,94 

FRF(250)=6,55 

DEM(280)=1,955 

GRD(300)=340,75 

IEP(372)=0,78 

ITL(380)=1936,27 

LUF(442)=40,33 

NLG(528)=2,20 

PTE(620)=200,48 

ESP(724)=166,38 

SIT(705)=239,64 


1.2 EUR(978)BANKNOTI I MONETI 




2. BANKARSKI SMETKI 

2.1 TEKOVNI SMETKI (OP[TO) 

Potro{uva~i, pove}eto od Vas se sopstvenici na tekovni 

smetki. Nekoi imaat tekovna smetka vo edna , a drugi tekovni smetki vo 

pove}e banki. Onie koi imaat smetki vo pove}e banki moàt samite da 

napravat paralela za uslovite na bankarskoto rabotewe so tekovnata smetka 

vo odredena banka. Ponekoga{ se praktikuva ~lenovite na semejstvoto da 

imaat tekovni smetki vo razli~ni banki. 

Ovie smetki se po viduvawe.Toa zna~i deka moè da ima priliv na sredstva 

(pari) po razli~ni osnovi: plata, hranarina, prevoz, avtorski honorari i sl. 

ili sami da deponirate (upla}ate) sredstva i istite da Vi bidat na 

raspolagawe vo sekoe vreme. Za ova dobivate i kamata po viduvawe istaknata 

na kamatnite listi vo sekoja banka,a taa se dviì pribli`no od 0,5 % do 3 % 

na godi{no nivo i istata moè da bide menliva ili nemenliva (zavisno vo 

koja banka e tekovnata smetka) 

Postojat i tekovni takanare~eni operativni smetki na koi nemate provizija i 

nemate kamata. Sluàt za vlez na pari po osnov na penzija ili plata i nemoè 

na ovie smetki da Vi doa|a priliv po drug osnov.Ovie smetki ne se vrzani so 

~ekovi. 


2.2 VIDOVI TEKOVNI SMETKI 

Tekovnite smetki moàt da bidat 

1. Devizni i 

2. Denarski (bez pravo na ~ekovi i so pravo na ~ekovi) 

1. DEVIZNI SMETKI 

Devizna tekovna smetka po viduvawe moè da otvori sekoj polnoleten 

gra|anin na R.M, no i stransko fizi~ko lice. 

Tekovnata smetka vo devizi za rezidenti (doma{ni fizi~ki lica) se otvara 

po razli~ni osnovi. Eve nekoi od niv: 

Stranska penzija; 

Pristignat priliv od stranstvo 

(Soglasno zakonot za devizno rabotewe dokolku pristigne priliv od 

stranstvo na Va{e ime i prezime, mora da Vi se isplati preku smetka,a 

dokolku bankata bara izjava za pristignatiot priliv t.e po koj osnov e 

pristignat prilivot od stranstvo, dolèn ste da ja dadete istata. Vo 

sprotivno parite moàt da se vratat vo stranstvo); 

Za rabotewe so plate`ni devizni karti~ki; 

( Dokolku sakate da imate devizna karti~ka mora da poseduvate i 

devizna tekovna smetka); 

Za oro~eni depoziti ; 

Za zalog (garancija) na depozit (gotovina) kaj namenskite krediti 

(retko kaj nenamenskite); 

Za realizacija na devizen ~ek(isplatata nekoga{ odi isklu~ivo 

preku smetka); 

Za {tedewe ; 

Plati (za doma{ni fizi~ki lica zaposleni vo nevladini 

organizacii,pretstavni{tva na stranski firmi,ambasadi i sl.) 

[TO E POTREBNO ZA OTVARAWE NA DEVIZNA TEKOVNA SMETKA? 

Za otvorawe na tekovnata smetka vo devizi potrebna Vi e li~na karta ili 

paso{, a vo zavisnost po koja od gorenavedenite osnovi ja otvorate 

tekovnata smetka, potreben Vi e minimalen vlog koj }e Vi bide na 

raspolagawe vo valuta ista kako novootvorenata tekovna smetka. 


Sovet: Pro~itajte go dogovorot za otvorawe na tekovnata smetka 

pred da go potpi{ete. Razgovarajte so bankarskiot slu`benik. 

Zavisno kako i po koj osnov e otvorena smetkata, devizite ne 

sekoga{ imate pravo da gi podignete koga sakate Vie. Voglavno tie 

treba da odleàt 15 dena za da gi koristite bez provizija (ova ne 

vaì za prilivi po osnov na plata,penzija i sl.) Eden primerok od 

dogovorot treba da imate i Vie. 

VO KOJA VALUTA SE OTVARA TEKOVNATA SMETKA VO DEVIZI? 

Isklu~itelno vo konvertibilna valuta (valuti od kursna lista na N.B.R.M) 

Sovet: Dokolku imate, primer, {vajcarski franci(CHF), japonski jeni(JPY) 

i sakate da {tedite ili gi oro~ite ovie pari, razmislete za 

mo`nosta da napravite prvo konverzija vo nekoja druga valuta primer 

evro(EUR) ili britanski funti(GBP) kade kamatnata stapka e daleku 

podobra, sekade vo site banki. Eve primeri od nekoi banki na kamati 

po viduvawe na godi{no nivo. 

BANKA 1: 

EUR 0,8% 

USD 0,5% 

GBP 0,5% 

CHF 0,1% 

JPY (nemoète da go {tedite) 

BANKA 2: 

EUR 0,5% 

USD 0,2% 

GBP 0,5% 

CHF 0,1% 

JPY (i ovde ne se spomnuva japonskiot jen) 

BANKA3 : 

EUR 0,55% 

USD 0,578% 

GBP 0,1698% 

CHF 0,001% 

JPY 0,001% 

BANKA 4: 

EUR 1% 

USD 0,5% 

CHF 0,01% 

Sovet: Kamatata podelete ja na 12meseci ( ako e na godi{no nivo) pa 

pomnoète ja so iznosot na parite {to gi imate, za da vidite kolku 


dobivate na tie pari mese~na kamata,za edna ili druga valuta.(Ne sekoga{ 

e ova na~inot za to~na presmetka na kamata) 

KOI SE POZITIVNITE STRANI NA RABOTEWETO SO DEVIZNA TEKOVNA 

SMETKA? 

Gotovinata ne ja ~uvate doma tuku e deponirana vo banka i zatoa 

dobivate kamata; 

Opasnosta od kra`bi se namaluva; 

Moè da se vrze smetkata (ne vo site banki) so pari~na karti~ka, pa ste 

za{titeni od nosewe gotovina (ne smeete fizi~ki poveke od 

propi{aniot iznos so zakon da nosite bez bordero preku granica)koga 

patuvate vo stranstvo; 

Moè da potpi{ete, iako stanuva zbor za devizna tekovna smetka,traen 

nalog za vr{ewe na pla}awe i prenos na sredstva na druga smetka 

(pla}awe na struja,voda i drugi smetki za komunalii); 

Sostojbata na tekovnata smetka vo devizi moè da ja sledite so izvod 

od smetkata na {alterite od bankata,po informativno govoren aparat, 

elektronska po{ta,faks so izvod na nazna~ena adresa i sl. 

2. DENARSKI SMETKI 

A) Bez pravo na ~ekovi; 

Ima i vakvi tekovni smetki, bez pravo na ~ekovi. I ovie kako i deviznite 

tekovni smetki se po viduvawe, a moè da ja ima sekoj polnoleten rezident i 

nerezident. 

PO KOJ OSNOV SE OTVARAAT TEKONI SMETKI BEZ PRAVO NA ÊKOVI? 

Tekovnite denarski smetki za rezidenti se otvaraat po razli~ni osnovi: 

Plati,hranarina,prevoz; 

Penzii; 

[tedewe; 

Za rabota so plate`ni denarski debitni karti~ki; 

Za oro~eni depoziti vo denari,ili vo devizi,a kamatata da e vo 

denari(toga{ denarskata tekovna smetka sluì kako likvidonosna 

smetka 

Za zalog na depozit (gotovina) kaj namenskite krediti (so napomena deka 

zalogot vo denari ne e ba{ praksa na bankite); 


Za sekakov vid na denarski prilivi: na ste~ajci, zagubari,prilivi od 

honorari, rabota po dogovor na delo, stipendii za sredno{kolci, studenti 

i sli~no; 

[TO VI E POTREBNO ZA OTVORAWE NA DENARSKA TEKOVNA SMETKA 

BEZ PRAVO NA ÊKOVI? 

Za otvorawe na denarska tekovna smetka bez pravo na ~ekovi potrebna Vi e 

li~na karta ili paso{. 

Sovet: Pro~itajte go dogovorot za otvorawe na ovie smetki pred da go 

potpi{ete.Se {to e za Vas nejasno, pobarajte od bankarskiot slu`benik 

da vi razjasni.Toj e dolèn da go stori toa. Eden primerok od dogovorot 

vi sledi vas. 

Kamatata po viduvawe e menliva ili nemenliva, zavisno od bankata. 

Da napomeneme deka nekoi banki imaat denarski smetki bez ~ekovi za 

pogolemi depoziti, kade kamatata zavisi od vlogot.Ova go tretiraat kako drug 

proizvod, razli~en od tekovnata smetka po viduvawe. 

Primer sakate da {tedite vo Banka, toga{: 

Ako sakate da {tedite denari (bez da gi oro~ite),a da Vi se na raspolagawe 

koga Vie sakate, soglasno primerot za kamatnite stapki za tekovna smetka, 

{tedna kni{ka ili drug proizvod koj go nudi Bankata razmislete {to bi 

otvorile: 

- Tekovna smetka (bez i so ~ekovi) primer kamatna stapka od: 0,65% 

- [tedna kni{ka primer kamatna stapka od: 0,85% 

- Drug proizvod {to go nudi 

Bankata (smetka vo mkd) primer kamatna stapka od: od 0,75 % - 5,75% 

Da pretpostavime deka za nekoj drug denarski proizvod koj go nudi 

Bankata kamatata zavisi od vlogot i se dviì kako e prikaàno: 

Do 20.000 denari 0,75% 

20.001 - 100.000 denari 2,00% 

100.001- 200.000 denari 3,00% 

200.001- 500.000 denari 4,00% 

nad 500.000 denari 5,75% 

Vo ovoj slu~aj koj e zemen kako primer , koga bi imale 20.000 denari a sakate 

da {tedite vo Bankata Vi sovetuvame da otvorite {tedna kni{ka.Taka bi 

dobile najgolema kamata 0,85%. No ako imate nad 20.001 denar bi sovetuvale 

da napravite dogovor so Bankata za otvorawe na drugiot denarski proizvod 

koj go nudi Bankata. 

Vnimavajte, imate primer 20.000 denari a sakate smetka so ~ekovi, moèbi 

nema da Vi e va`na malata razlika vo kamata najgolema kaj {tednata kni{ka. 

No kni{kata e fizi~ki poglomazna od karti~kata od denarskata smetka koja 

lesno ja smestuvate vo pari~nik ili xeb. Kone~nata odluka neka bide Va{a. 


Na pazarot vo R.Makedonija ima mnogu banki.Site tie nudat razli~ni uslugi i 

proizvodi.Otvoreni se za kontakt so potro{uva~ite i zaradi prisutnata 

konkurencija se trudat da se podostapni,pouslu`livi za potro{uva~ite 

odnosno podobri od konkurencijata. Toa zna~i za niv lesno }e doznaete se 

preku nivnite: flaeri,reklami, veb stranici,na nivnite {alteri i sli~no. Vo 

ponovo vreme so niv moète i da se “pazarite” (Ne nadvor od 

zakonite,propisite,procedurite za rabota) Site tie postojat za vas, i ne bi 

moèle bez vas. 

KOI SE POZITIVNITE STRANI NA RABOTEWETO SO DENARSKI TEKOVNI 

SMETKI BEZ ÊKOVI? 

Pozitivnite strani za rabota so ovie smetki se isti kako i kaj tekovnite 

devizni smetki. 

B) Denarski smetki so novi ~ekovi i ~ekovni karti so 

va`nost od 16.06.2007 godina 

Po~nuvaj}i od 16.06.2007 godina vaì noviot ~ek , a se dobiva vrz osnova na 

barawe na fizi~kite lica koi }e otvorat , dokolku nemaat,~ekovna smetka. 

Ovie ~ekovi }e se davaat po barawe na potro{uva~ite bez ogled na sostojbata 

na ~ekovnata smetka. 

So ovie ~ekovi moè da se pla}a na pravni i fizi~ki lica.Pokritieto na 

~ekot se obezbeduva so uplati na {alterite na bankite , so prenos od edna na 

druga smetka,so elektronsko bankarstvo,uplati preku platniot promet od 

drugi smetki vo drugi banki. 

 

Bankite vr{at isplata na ovie ~ekovi samo dokolku na ~ekovnata smetka 

ima dovolno sredstva za celosniot iznos napi{an na ~ekot. Ova zna~i 

deka do sega imavme ~ekovi (obrazec PP22)garantirani od strana na 

bankite. Sega ~ekovite ne se garantirani, moè sekoj da gi ima, no , kako 

{to stoi pogore, }e se realiziraat samo dokolku imate pari na smetkata. 

Dobro e da se napomeni deka ovie ~ekovi imaat vaznost 8 dena ako 

mestoto na izdavawe i naplata e isto,odnosno 15 dena , dokolku ovie 

mesta se razli~ni.Soglasno zakonot za ~ek,ne se dozvoleni denovi na 

po~ek za dostasuvawe na ~ekot za isplata. 

 

Izdavawe na ~ek bez pokritie e kaznivo delo. 


Na ~ekovnata karta ,na zadnata strana stoi deka isplatata na ~ek se vr{i 

ako ima sredstva na smetkata i ako ~ekot e podnesen na isplata vo zakonski 

rok. 

Raboteweto so ovie smetki , so novite ~ekovi , pa i so karti~kite, kreditni 

ili debitni, voop{to, bezgotovinskoto pla}awe, e polezno i za potro{uva~ite 

i za dràvata , zatoa {to so vakviot na~in se namaluva sivata ekonomija i 

go ovozmoùva pla}aweto danoci. 

KAKO DA PAZARIME SEGA NA RATI? 

So ogled na toa {to sega ~ekovite se negarantirani od strana na bankite, 

trgovcite se pla{at da gi primaat, odnosno gi pretpo~itaat kreditnite karti~ki, 

koi, prakti~no go menuvaat doskora{niot garantiran ~ek. Naplatata so 

karti~ki im e 100% sigurna. Gi prifakaat i debitnite, pomegu narodot poznati 

kako plate`ni karti~ki. Voglavno, trgovcite parite gi dobivaat vo celost 

od bankite, za relativno kratok vremenski rok , dodeka gra|anite se kreditiraat 

prema bankite 

KOI ELEMENTI GI SODR@I ÊKOT? 

U{te edna{ da potsetime deka so Upatstvoto za izmenuvawe i dopolnuvawe 

na Upatstvoto za formata i sodrìnata na platnite instrumenti za vr{ewe 

na platniot promet Sl.vesnik 25/2007, ukinati se ~ekovite po tekovni smetki 

na gra|anite , obrazec PP22 i razvienite formi na ovoj ~ek PP22-1. 

Novite ~ekovi gi imaat slednive elementi: 

Logoto na bankata, seriski broj na ~ekot , broj na tekovna smetka. Ponatamu, 

ime i prezime na trasantot, adresa od li~na isprava, mesto na ìveewe, mesto 

i datum na izdavawe, mesto na naplata. 

Potro{uva~ot treba da vnese suma na pari so brojki i bukvi, mesto i datum, 

potpis i na koj korisnik go dava istiot. 

Liceto koe go prima ~ekot zadolìtelno }e Vi pobara pokraj ~ekot i dokument 

za va{a identifikacija (li~na karta ili paso{). 

[TO MO@E DA SE KA@E VOOP[TO ZA DENARSKITE SMETKI? 

Moè da pobarate od bankata dozvoleno pre~ekoruvawe na Va{ata 

smetka kamatata e okolu 10% na godi{no nivo. 

Smetkite se vrzani i so plate`ni karti~ki, pa opasnosta od kra`ba na 

gotovina se namaluva. 

êkovite se za pla}awe vo zemjava, ne i nadvor , vo stranstvo. 

Reklamacii za mo`ni gre{ki po denarski smetki sega moè da se re{at 

skoro sekade , vo site ekspozituri. 

Pogodnost za elektronsko bankarstvo: pla}awe smetki preku Internet. 

Vo bilo koe vreme so ispra}awe na SMS poraka dobivate informacija 

za sostojbata i prometot na Va{ata smetka. 


Lesno i ednostavno otvorawe na istite: samo so li~na karta paso{.Eden 

dogovor vi sledi vam. 

Denarskite smetki se delat na ~ekovni smetki i {tedni kni{ki. 

Kni{kite se poglomazni i pre~at vo xebot , no dokolku Vi se potrebni 

za {tedewe , podobri se : }e ja ostavite doma , a imate pogolema kamata. 


2.3 PATNI^KI ÊKOVI 

Vakvi ~ekovi ima poveke: Visa (Visa so star dizajn, Visa Interpayment so dvoen 

potpis), Thomas Cook Master Card (Thomas Cook Master Card, Master Card 

patni~ki cekovi so dva potpisa), American expres. 

êkovite koi gi napomenavme so dvoen potpis, imaat dve linii za potpis na 

gorniot del, {to ovozmoùva dve lica da gi potpi{at i da gi delat. Samo eden 

od dvata sopstvenika treba da bide prisuten za da stavi kontra potpis na 

patni~kiot ~ek so dvoen potpis. Kontra potpisot mora da se soglasuva so eden 

od dvata originalni potpisi na gorniot del od ~ekot. 

Kaj drugi, pak ~ekovi so dva potpisa, ima dve linii so potpis otpe~ateni edna 

na druga vo dolniot del od ~ekot (potpis na sopstvenikot-1 i potpis na 

sopstvenikot-2. Osnovata na prostorot za potpis treba da izgleda neznatno 

osen~ena). Samo eden kupuva~ treba da bide prisuten pri realizirawe na 

~ekot. 

Nekoi od patni~kite ~ekovi se so eden potpis. Koga go kupuvate ~ekot , pred 

bankarskiot slu`benik se potpi{uvate , naj~esto toa e vo gorniot del od 

~ekot. Pri realizacija na istiot , se potpi{uvate so istiot potpis vo dolniot 

del na ~ekot. Va`no e da se napomene deka ne smeete da go potpi{uvate ~ekot 

bez prisustvo na slu`beno lice. Bitno e da ste polnoleten i vo dvata slu~ai 

so Vas da nosite paso{. 

Ovie ~ekovi se dobri za patuvawe vo stranstvo, zatoa {to se lesni za 

realizirawe, odnosno sekoja banka }e gi primi. Vo ponovo vreme nekoi 

Ambasadi, koga barate viza, gi baraat na uvid ovie ~ekovi. 

Treba samo da se obratite vo nekoja banka, da otvorite smetka vo eur ili usd 

(vo zavisnost od toa vo kakva valuta Vi trebaat ~ekovite) i na smetkata da gi 

vloìte parite. Bankata }e ja zadolì Va{ata smetka i }e vi izdade, 

prodade, patni~ki ~ekovi, so apoeni kakvi Vie sakate. 

Dokolku gi iskoristite ~ekovite vo stranstvo e vo red. Dokolku ne, po 

vra}aweto vo zemjava, }e gi vratite ~ekovite vo bankata od kade gi kupivte, 

odnosno ovde }e gi realizirate. Avtomatski }e dobiete pari na Va{ata 

smetka. 

Prepora~livo e so Vas da ja nosite specifikacijata za izdaden ~ek, 

bidejki moè da Vi ja pobaraat vo stranstvo. Na specifikacijata ima seriski 

broj na ~ekot izdaden od odredena banka. 

 

Za ovaa usluga bankite napla}aat provizija i pri proda`ba i pri vra}awe na 

patni~kiot ~ek. Obi~no toa e nekoj simboli~en fiksen iznos vo denari i 

iznesuva okolu 1% od vrednosta na ~ekot. 


3. [TEDEWE 

3.1 DALI GOTOVINATA TREBA DA SE ÛVA DOMA 

Во време кога е уметност да се преживе од први до први 

и кога 20% од населението е на работ да преживее, штедењето 

пари се чини е тешка работа. Меѓутоа на овие простори луѓето 

и оние најсиромашните секогаш чувале пари за црни денови. 

Потрошувачи дали Вашата тешко стекната заработувачка, 

Вашата заштеда ја чувате дома? 

Имате ли домашен сеф? Дали заштедата ја чувате под душекот 

? 

Дали знаете кои се ризиците од ваквиот начин на чување на 

заштедата? 

Еве неколку добри причини тоа да не го правите!!!!! 

Крадци- во земја со низок стандард, голема невработеност, и 

земја мала по број на население, со „балкански менатлитет„ каде 

секој знае се за секого , готовината дома е ризик од крадци и 

разбојништво со поголеми последици. Што ако го 

затекнете крадецот ???!!!!! 

Елементарни непогоди -пожар, поплава или друга непогода! 

Инфлација- промената на паричната единица и сл. исто така 

влијаат негативно на чувањето пари дома. 

Војна-предвоена или воена состојба, што е веќе нормална 

појава за овие простори, кога паравоени формации Ве 

застануваат и Ви ја одзема тешко заработената заштеда. 

Семејни односи –имате пари а не сакате да ми купите 

нешто ново(поракa од најмладиот член); од купот пари во 

регалот зад постелнината земав една илјада денари да ми се 

најде за вечер (постар малолетник од семејството); за стан ќе 

штедиме од утре, денес готовината ја потрошив во салон за убавина(порака од 

новопечената сопруга) и т.н. ; кога парите се во банка ваквите брзи трошења и 

караниците поради тоа се избегнуваат. 


Еве уште неколку вистините примери од нашата средина: 

Млад брачен пар кои добро заработува заминува ова лето на 

одмор на Карибите. Клучот од станот го остава на родителите на 

ма`от за да ги залеваат егзотичните растенија еднаш неделно. 

Втората недела свекрвата забеле`ува дека силно мириса на расипана храна. Се 

расипал замрзнувачот. Ја фрлаат содр`ината од замрзнувачот, но штетата не е 

толку голема. Dесетина кокошки. Младиот брачен пар при враќањето добива 

известување. “Ви исчистивме и го поправивме замрзнувачот што беше расипан“. 

Снаата се онесвестува. За да ги скрие од крадци парите, овој “инвентивен“ млад 

брачен пар со својата заштеда 

од 50 000 евра(тогаш 100 000 ДМ) ги наполнил десетте кокошки од замрзнувачот, 

кои сега веќе десетина дена се наоѓале засмрдени на некоја од градските депонии. 

Сопругот работел тешка работа од која добро се заработувало и 

секогаш и велел на сопругата, за да не мислиш многу знај дека парите 

се на сигурно место, но тоа ќе биде моја тајна. Јас на банките и 

штедилниците не им верувам. Пред грејната сезона на улицата каде 

живееле поминале оџачари. Сите соседи платиле за чистење на 

оџаците на нивните индивидуални куќи. Cената била прифатлива и 

споменатата сопруга, како добра домаќинка ги повикала за да го одмени сопругот 

кој тешко работел, и кај нив да ја завршат оваа работа. Оџакот го исчистиле со 

запалување. Пламенот имал чуден сјај. Сопругот бил пред срcев удар - целата 

заштеда изгорела во оџакот ....................... 

Поштарот во една скопска населба се поврзал со разбојничка банда, 

која врз неговите информации за тоа кои колку има и дали е дома и кога 

отсуствува одлично во период од две три година ја наоѓала готовината и 

не крадела ништо друго од куќите. (техничката стока, златото се 

препознатливи, готовината веднаш оди на пазар без поголеми 

проблеми) . 

Имате домашен сеф и ова не значи голема сигурност,побезбедно е од 

чувањето пари под перница, но се случува сефовите што не се вгрдени да се 

крадат комплет, а вградените да бидат дешифрирани. 

Околу тоа што ќе правите со Вашата заштеда 

имате најразлични опции, можете да ги 

инвестирата во берзата на хартии од вредност, 

можете да ги заробите во недвижнини да купите 

стан, куќа викендичка и сл., можете да ги чувате 

во сеф во банка што е побезбедно од домашен 

сеф(за ова видите во Инфотека-финансии- сеф во 

банка) можете и покрај ризиците да продолжите да 

ги чувате дома. Водењето на финансиите е Ваше 

право кое произлегува од правото на сопственост 


што е Ваше право загарантирано со Уставот во 

Република Македонија. 

Штедењето не е само безбедност за Вашите пари, тоа може да се јави и 

како извор за заработка на пари,преку камата особено ако дел од вашата 

заштеда орочите краткорочно или долгорочно. Парите се оплодуваат кога се во 

Банка. 

Сетете се на рекламата со зајчиња на една од нашите банки и девизата 

дека во таа банка парите најбрзо се множат-оплодуваат 

 

Правната-инфотека огласување . 

Пред да се одлучите каде и под какви услови ќе ги вложите Вашите пари 

обидете се да направите паралела во неколку различни параметри: висина на 

годишна камата; време на запишување на каматата и кога таа станува дел од 

главницата;најниска висина на влогот кој се орочува; услови за раскинување на 

орочувањето; премолчното продолжување на орочувањето ; денарско или 

девизно штедење и сл. 


3.2 [TEDEWE VO BANKA 

Bankite vo Republika Makedonija rabotat spored Ustavot, 

Zakonot i donesuvaat op{ti uslovi za rabotewe, 

formularni dogovori za odredeni odnosi vo koi stapuvaat 

so klientite (potro{uva~ite) koi moàt da bidat razli~ni 

i koi vo krajna linija doveduvaat do razli~en ekonomski 

efekt. 

Za nekoi op{ti uslovi na rabotewe i za formuliranite dogovori podatoci 

moète da dobiete i preku Internet, no, ponekoga{ e podobro toa da Vi go 

objasnat bankarskite slu`benici, a vo slu~ai koga doveruvate za Vas golema 

za{teda moète da konsultirate i finansiski ekspert. 

Pred da Vi kaème ne{to pove}e za {tedeweto eve eden mal re~nik za 

osnovnite poimi koi ke gi koristime: 

BANKA- e pravno lice ~ija osnovna dejnst e pribirawe na 

depoziti i nivno celosno ili delumno plasirawe vo krediti 

i drugi investicii za nejzina smetka ; 

PO[TENSKA BANKA- e edinstveno pravno lice vo Republika 

Makedonija osnovano soglasno Zakonot za banki, pri {to eden 

od osnova~ite i akcionerite zadolìtelno mora da bide 

javnoto pretprijatie Makedonski po{ti ili negov praven 

sledbenik ; 

BANKARSKI RABOTI- se slednive finanski aktivnosti: 

pribirawe na depoziti, 

plasirawe na pribranite depoziti vo krediti 

ili dr. investicii za smetka na bankata i 

drugi aktivnosti koi so zakon se dadeni da gi 

vr{at isklu~ivo banki; 

DEPOZIT e pobaruvawe na drugi subjekti od bankata vo pari, 

so ili bez kamata ili nadomest od bilo koj vid, naplatlivi 

vedna{ ili na opredelen rok, zavisno od dogovorenite uslovi 

pri poloùvawe na depozitot ; 

DOGOVOR ZA PARIÊN DEPOZIT e sklu~en koga bankata se obvrzala 

da primi, deponentot da poloì kaj bankata opredelen pari~en iznos. 

So ovoj dogovor bankata steknuva pravo da raspolaga so deponiranite 

pari i e dol`na da gi vrati spored uslovite predvideni vo dogovorot. 


POVRZANI FIZI^KI LICA - fizi~kite lica se smetaat za povrzani 

dokolku ednoto fizi~ko lice e soprug, riditel ili dete na fizi~ko 

lice. 

KAPITAL e neto vrednost na bankata (ili sopstveni 

sredstva na bankata), utvrdeni kako razlika me|u aktivata i 

vkupnite obvrski na bankata soglasno so METODOLOGIJATA 

NA Narodnata Banka na Republika Makedonija ; 

KREDIT e obvrska za odobruvawe na odreden iznos na pari vo 

zamena za otplata na odobreniot i nepodmiren iznos, zaedno 

so kamatata, ili provizijata presmetana na toj iznos ; 

KRATKORO^NA HARTIJA OD VREDNOST e hartija od vrednost so rok 

na pristignuvawe na naplata do edna godina ; 

DOLGORO^NA HARTIJA OD VREDNOST e hartija od vrednost so rok na 

pristignuvawe na naplata podolg od edna godina ; 

FILIJALA e organizacionen del pravno zavisen od bankata 

koj direno izvr{uva finansiski aktivnosti ili del od 

finanskite aktivnosti ; 

PRESTAVNI[TVO e del na stranska banka ili druga stranska 

finansiska organizacija, bez status na pravno lice. 

Prestavni{tvoto moè da go istraùva pazarot vo oblasta na 

finansiskoto - bankarskoto rabotewe i da go prestavuva osnova~ot in e 

smee da vr{i bankarski raboti ; 

FINANSISKA INSTITUCIJA e pravno lice koe ne e banka, no 

izvr{uva edna ili pove}e od slednive aktivnosti : odobruvawe na 

krediti, devizno-valutni raboti, izdavawe na pari~ni karti~ki, 

ekonomsko-finansiski konsalting, finansiski lizing, factoring, 

raboti vo vrska so hartii od vrednost za svoja smetka i za smetka na 

komintentot, ~uvawe, upravuvawe so hartii od vrednost i predmeti od 

blagorodni metal i dr; 

[TEDEN VLOG e pari~en depozit na fizi~ki lica kaj 

banka {to se vloùva so pismen dokument kako 

denarski ili devizen depozit i se sostoi od glavnina 

i kamata. 


DOGOVOR ZA PARIÊN DEPOZIT 

*Kakvi se odnosite me|u Vas i bankata koga postoi dogovor za 

pari~en depozit? 

Vrz osnova na dogovorot za pari~en depozit bankata otvara smetka vo korist 

i vrz tovar na koja gi zapi{uva site pobaruvawa i dolèwa {to ke proizlezat 

od rabotite so Vas kako deponent ili za Va{a smetka so tret. 

Dali moè nekoi pobaruvawa da se isklu~at od zapi{uvawe? 

Da. Ne se zapi{uvaat vo smetkata onie pobaruvawa odnosno dolèwa za koi 

dogovornite strani ke se dogovorat da gi isklu~at. 

[to treba da stori bankata ako smetkata stane pasivna? 

Bankata e dol`na da vr{i isplati od smetkata vo granicite na 

raspolo`livite sredstva. 

Ako bankata izvr{ila edna ili pove}e uplati i isplati vo ramkite na 

dogovorot za depozit, koi ja stavat smetkata pasivna, za toa mora bez 

odlagawe da go izvesti deponentot koj e dolèn vedna{ da prevzeme merki za 

da se otstrani dolgovnoto saldo. 

Dali Bankata moè da presmeta kamata za vreme na pasivnoto saldo? 

Dokolku Bankata isplati nalog od deponentot za koj toj nema pari na 

saldoto, odnosot stanuva dogovor za kredit i Bankata moè da naplatuva 

kamata. Zatoa deponentot e dolèn vedna{ da gi uplati ovie pari. 

Kakov moè da bide pari~niot depozit? 

Pari~niot depozit moè da bide poviduvawe ili oro~en, so otkazen rok i 

bez otkazen rok, so posebna namena i bez namena. 

Ako ne e sprotivno dogovoreno, se smeta deka smetkata na pari~niot depozit 

e poviduvawe, pa Vie imate da raspolagate so del ili so celoto saldo vo 

sekoj moment. 

Bankata e dol`na da Ve izvestuva za sekoja promena na sostojbata na Va{ata 


Bankata e dol`na na krajot od sekoja godina, a ako e toa dogovoreno ili 

voobi~aeno i po~esto da prati izve{taj za sostojbata na smetkata (saldo). 


Kade se ispra}aat nalozite za raspolagawe so depozitot? 

Ako me|u Vas i Bankata ne e dogovoreno poinaku nalozite za uplata i isplata 

od Va{ata smetka se upatuvaat vo sedi{teto na bankata kaj koja ste ja 

otvorile smetkata. 

Deponentot od dogovorot za depozit nema taka {iroki mo`nosti vo pogled na 

raspolagawe so sredstvata od depozitot kako vloùva~ot od dogovorot za 

{tedewe. [teda~ot vo pogled na raspolagaweto ne e vrzan za delovnata 

edinica (sedi{teto) na bankata vo koja gi vloìl sredsvata za {tedewe. 

Dali e mo`no kaj edna banka ili kaj pove}e nejzini delovi da 

otvoram pove}e smetki? 

Vo slu~aj koga edna banka ili kaj pove}e nejzini delovni edinici ste 

otvorile pove}e smetki, sekoja od ovie smetki e samostojna. 

Dali Bankata za deponiranite sredstva e dol`na da mi plati kamata? 

Bankata pla}a kamata na sredsvata {to se deponirani kaj nea, dokolku so 

zakon ne e opredeleno poinaku. 

Viso~inata na kamatata se utvrduva so dogovorot za deponirawe na 

sredstvata, a ako so dogovorot ne e predvideno ni{to vaì najniskata 

kamatna stapka {to se primenuva vo mestoto na ispolnuvaweto na {tednite 

vlogovi poviduvawe. 

Po ova se razlikuva tekobnata smetka od bankarskiot depozit. Vrz osnova na 

dogovor za bankarska tekovna smetka bankata ne mora da odobruva kamata, a 

ima pravo na provizija za izvr{enata usluga. 


3.3 [TEDNI VLOGOVI - [TEDNI KNI[KI 

DALI BANKATA E OBVRZANA ZA [TEDEN VLOG DA MI IZDADE POSEBEN 

DOKUMENT? 

Da, {tedna kni{ka. Toa e dokument koj se izdava vo momentot na 

otvorawe na {teden vlog, po viduvawe oro~en {teden vlog, denarski ili 

devizen. Kni{kata gi sodrì op{tite podatoci na prvata strana: ime na 

sopstvenikot, negov mati~en broj, potpis. Gi sodrì istite podatoci i za 

kosopstvenicite-ovlastenite lica. Ovde se pi{uva broj na kni{kata, 

valutata (MKD,EUR i sl.), ime i {ifra na filijalata kade e izdadena istata. 

So {tembil i potpis na bankarskiot slu`benik, se zaveruva ovaa kni{ka. 

Vo nekoi banki pri izdavawe i zamena na {tedna kni{ka poviduvawe 

(neoro~eni) se naplatuva provizija soglasno tarifata na bankata za 

nadomestoci. 

KOJ MO@E DA BIDE [TEDA^? 

Za razlika od deponent-strana na vloùva~ kaj dogovorot za pari~en 

depozit, koj moè da bide pravno ili fizi~ko lice, {teda~-vloùva~ moè 

da bide samo fizi~ko lice. Vloùva~ moè da bide maloletno lice i lice 

pod staratelstvo so toa {to vo odnosite so bankata }e bide zastapuvano od 

zastapnik. 

DALI LICA KOI NE SE DR@AVJANI NA REPUBLIKA MAKEDONIJA MO@AT 

DA [TEDAT VO REPUBLIKA MAKEDONIJA? 

Da. Moàt da imaat kni{ki: denarski i devizni poviduvawe i oro~eni. 

DALI AKO BANKATA DAVA POPOVOLNI USLOVI ZA ODREDENA 

KATEGORIJA NA [TEDAÎ NE GO KR[I USTAVNOTO NAÊLO ZA 

EDNAKVOST NA GRA|ANITE? 

Ne! I vo zemji vo svetot so porazviena demokratija i garantirawe na 

ednakvosta na oddelni grupacii na {teda~i im se davaat povolnosti za 

stimulirawe na {tedeweto, deca, mladinci, studenti, penzioneri, zemjodelci 

i sl. 

Napomena: Ne moè da se otvori {tedna kni{ka, na primer, na ime 

Zdruènie na gra|ani. Tie se tretiraat kako pravni lica. 

DALI GRUPA NA PENZIONERI, UÊNICI ILI STUDENTI ILI STANARI OD 

EDNA STANBENA ZGRADA MO@AT DA SE JAVAT KAKO VLO@UVAÎ? 

Vo u~ili{teto kaj mojot sin oddelenieto saka da {tedi za zaedni~ki 

tro{oci za dvodnevna ekskurzija, dali e mo`no zdruèno da go napravat toa? 

Grupa na penzioneri na koja i pripa|am sakame zaedno da {tedime za TV vo 

prostorijata kade se druìme? 

Moè. Svojstvo na vloùva~ moè da se priznae in a zdruèni fizi~ki lica. 


[TO TREBA DA NAPRAVAM ZA DA SKLUÂM DOGOVOR ZA [TEDEN VLOG SO 

BANKA? 

Treba da se otide vo banka. Baraweto za otvarawe na kni{ka, naj~esto 

se iskaùva usno pred referentot nadleèn za otvarawe na depoziti. Da 

deponirate minimum na denarski ili devizni sredstva-pari i Bankata da vi 

izdade {tedna kni{ka. (na primer: vlogot za otvarawe na denarska kni{ka vo 

Stopanska Banka e 100 den., a na kni{ka vo evra e 5 evra) Treba da 

potpie{ete i dogovor za otvarawe na {teden vlog-kni{ka, smetka poviduvawe. 

Eden od dogovorite vi sledi Vam. 

DALI E OGRANIÊN BROJOT NA BANKITE VO KOI MO@AM DA OTVORAM 

[TEDNA KNI[KA ILI BROJOT NA [TEDNI KNI[KI [TO MO@AM DA GI 

OTVORAM VO EDNA BANKA? 

Edno lice moè da ima edna ili pove}e {tedni kni{ki vo edna ili 

pove}e banki. No moè vo nekoi banki da ne dobiete vtora {tedna kni{ka, so 

ista valuta i kategorija. 

Primer: Imate {tedna kni{ka (smetka poviduvawe) vo USD, a sakate 

vtora, bankata ke vi predloì da ja koristite prvata odnosno da gi vloìte 

prvite srestva na prvata {tedna kni{ka. Ova e vaka bidejki se javuvaat mnogu 

potro{uva~i koi otvaraat {tedni kni{ki za edna cel, edna upotreba (pr.pristignuvawe 

priliv od stranstvo). Podocna od nemarnost istata ja gubat, a 

dokolku po nekoe vreme imaat potreba povtorno od {tedna kni{ka baraat 

nova kni{ka. Zatoa bankata nema da vi otvori nova {tedna kni{ka tuku }e Vi 

ja izdade prvata (prepis), a za ovaa usluga ke Vi naplati provizija soglasno 

tarifite na bankata za nadomestoci. Ova ne se slu~uva kaj potro{uva~ite koi 

{tednata kni{ka ja otvaraat po osnov-{tedewe. No dokolku imate {tedna 

kni{ka pr. vo USD, i sakate u{te edna, Vie ja znaete i soop{tuvate pri~inata 

za otvarawe na ovaa {tedna kni{ka,(pr. na prvata sakate da ja ovlastite 

Va{ata }erka, a na vtorata Va{iot sin), bankata }e vi izleze vo presret. 

Koga stanuva zbor za razli~ni valuti (MKD, EUR, USD, CHF), edno lice 

vo edna banka moè da ima pove}e kni{ki. 

Zavisno od bankata vo nekoja banka gi {tedite site valuti na edna 

kni{ka, a vo druga banka sekoja valuta e na posebna kni{ka. 

[to e podobro? 

Moèbi e podobro da imate edna kni{ka otkolku pove}e (Vi pre~i da 

se griìte za site tie kni{ki, mnogu se i nemate mesto vo ta{nata za site). 

Ili moèbi e popregledno, edna kni{ka-edna valuta, a ne kako vo 

prviot slu~aj koga so kni{kata moè da snajdat samo bankarskite slu`benici. 

Odlukata e va{a. 


DALI [TEDNATA KNI[KA SE IZDAVA ISKLUÎTELNO NA IME, DALI 

MO@AM DA OVLASTAM NEKOGO DA RASPOLAGA SO [TEDNIOT VLOG? 

Voobi~aeno e {tednata kni{ka da se izdade na ime. Vo takov slu~aj so 

vloènite sredstva moè da raspolaga liceto ~ie ime e ozna~eno na 

kni{kata ili negoviot polnomo{nik. 

No {tedna kni{ka moè da se otvori iv o otsustvo na komitent, dokolku 

pismeno se obrati do bankata, so barawe svoera~no potpi{ano, a zavereno kaj 

notar, sud ili diplomatsko konzularno prestavni{tvo. Potrebno e kako prilog 

da se dostavi dokument za identifikacija so fotokopija. 

[tednata kni{ka moè da se otvori vo otsustvo na komitent i vo vakov 

slu~aj: Va{ata }erka ima rodenden a Vie sakate da i podarite {tedna kni{ka, 

primerno vo EVRA, na koja }e vloìte 500 EVRA. 

Potrebno e da donesete kopija od li~na karta na Va{ata }erka, a 

bankata }e vi ja izdade kni{kata i dogovorot, no vo poleto zabele{ka (obi~no 

se nao|a na prvata stranoca od kni{kata) }e stoi otvorena {tedna kni{ka 

poviduvawe bez prisustvo na sopstvenikot, a vo prisustvo na pr.Petar 

Perovski, tatko na sopstvenikot. 

NE[TO NOVO ZA POLNOMO[TNOTO ZA [TEDNA KNI[KA! 

Do skoro, po smrtta na liceto na koe glasi {tednata kni{ka, negoviot 

polnomo{nik ne moè{e da raspolaga so vlogot, odnosno istiot vleguva{e vo 

naslednata kasa na vloùva~ot. 

Od skoro ne e taka. Zavisno od polnomo{noto, ovlastuvaweto vaì do 

smrtta na sopstvenikot, ili ako e neograni~eno vaì i posle smrtta. 

Polnomo{noto se dava na poseben obrazec vo bankata pred bankarskiot 

rabotnik, a vo prisustvo na sopstvenikot i ovlastenoto lice. 

Polnomo{noto moè da se dade i kaj notar, diplomatsko konzularni 

prestavni{tva na Republika Makedonija vo stranstvo. Vo vakov slu~aj se 

priloùva vo dosieto na sopstvenikot na depozitot, originalot ili zaverena 

kopija kaj notar. Na komintentot mu se dava kopija. 

Sopstvenikot moè da go izdade polnomo{noto pri otvarawe na 

kni{kata (poviduvawe ili oro~ena) ili dopolnitelno, na edno ili pove}e 

lica. Moè i da dade neograni~eno polnomo{no (ovlasteniot da raspolaga so 

celiot iznos na depozitot, da go raskine dogovorot dokolku stanuva zbor za 

oro~uvawe, da sklu~i nov dogovor i drugi dejstvija {to se povrzani so 

konkretniot depozit) ili ograni~eno polnomo{no ( vo smisla na iznos, vreme, 

rok na raspolagawe na sredstvata). 

Sopstvenikot vo polnomo{noto se izjasnuva za koj period go dava 

ovlastuvaweto: vo period na vaèwe na dogovorot ili za vreme na negoviot 

ìvot, a e soglasen da vaì i posle negovata smrt. 

Moè, dokolku saka, sopstvenikot da go otpovika polnomo{noto. 

Napomena: Opolnomo{tenoto lice nema pravo da ja zatvori smetkata ili 

da prenese polnomo{no na drugo lice. 

Sovet: Pred da dadete polnomo{no razmislete na kogo i kako go davate, 

a i kade vi e depozitot, vo koja banka, razgovarajte i kaète gi Va{ite èlbi 

vo bankata vo vrska so polnomo{noto. 


[TO AKO MI TREBAAT PARI A NE JA NOSAM SO SEBE [TEDNATA KNI[KA? 

Vo pove}eto banki (ne vo site) moè da vadite i stavate pari na {tednata 

kni{ka bez da ja nosite so sebe. Normalno }e vi pobaraat identifikacija, 

li~na karta ili paso{, no imate obvrska koga }e moète da pominete na nekoj 

od {alterite vo bankata da ja dadete kni{kata da se aùrira (da se 

otpe~atat promenite na sostojbata: uplata ili isplata). 

[TO AKO JA IZGUBITE, VI JA UKRADAT ILI JA ISPERETE KNI[KATA 

ZAEDNO SO ALI[TATA ZA VRIEWE? 

Vloùva~ot koj ja izgubil ili se somneva deka mu e ukradena {tednata 

kni{ka treba vedna{ ili najbrzo {to moè da ja izvesti bankata za toa, za 

istata da prevzeme opredeleni merki. 

Amortizacija na izgubeni ili uni{teni {tedni kni{ki koi glasat na 

ime ja vr{i Bankata, a ne sudot. (Vo toa e razlikata pome|u {tednata kni{ka i 

hartiite od vrednost) 

Prijavuvaweto na izgubenata kni{ka moè da go napravi i opolnomo{tenoto 

lice , zakonskiot zastapnik. Vo sekoj slu~aj potrebna e pismena prijava. 

Bankata moè da izvr{i blokada na sredstvata ako saka sopstvenikot 

(opolnomo{tenoto lice ili zakonskiot zastapnik) za vreme koe toj }e go odredi, 

a po istekot na blokadata se vr{i zamena na {tednata kni{ka so nova. 

Ako ne sakate da se blokira smetkata, moè vedna{ da se napravi 

zamena na kni{kata. Vo ovoj slu~aj vo poleto zabele{ka na {tednata kni{ka 

}e stoi deka e izdadena nova kni{ka so ist broj. Vaka ste potpolno za{titeni, 

odnosno nikoj ne moè da raboti so izgubenata ili ukradena kni{ka (dokolku 

zaedno so izgubenata kni{ka e ukradena i li~nata karta) 

Pri sekoja isplata od ovaa smetka, blagajnikot na maskata za isplata od 

{tedna kni{ka, }e ~ita deka }e vaì onaa kni{ka koja vo poleto zabele{ka 

treba da stoi izdadena nova kni{ka so ist broj. 

Moè id a se zatvori vedna{ ovaa kni{ka ( ne e potrebno za ova fizi~ki 

da e tuka kni{kata), odnosno saldoto da prefrli na novootvorenata kni{ka. 

I o{tetenite kni{ki lesno se menuvaat so novi. Vo pove}e banki sledi 

provizija soglasno so tarifata na bankata za nadomestoci. 

DALI MO@AM DA SMETAM DEKA BANKATA PODATOCITE ZA [TEDNI 

VLOGOVI GI SMETA ZA DELOVNA TAJNA? 

Podatocite za {tedni vlogovi na gra|anite se delovna tajna na bankata i 

moàt da se soop{tat edinstveno na pismeno barawe na sudot, ako protiv 

sopstvenikot n {tedniot vlog e pokreneta sudska postapka. 


DALI BANKATA MO@E DA SPROVEDE BLOKADA NA [TEDNATA 

KNI[KA?(VOOP[TO NA SEKOJ SMETKA) 

Moè. Blokada se vr{i vrz osnova na: 

pismeno barawe na sopstvenikot,vo slu~aj na gubewe na {tedna kni{ka 

ili li~na karta; 

pravosilno sudsko re{enie po bilo koj osnov; 

dogovor za zalog na devizniot depozit; 

nalog na bankata, poradi doveruvawe na minusna sostojba na smetkata 

(ova vaì za {tedni kni{ki) i sl. 

DALI MO@E DA DOBIJAM POTVRDA OD BANKATA ZA MOJOT DEPOZIT? 

Da. Po Va{e barawe, vo sekoja banka moè da dobiete potvrda za sostojbata 

na smetkata (kni{kata) i istata da Vi posluì za li~ni potrebi: za dobivawe 

viza za patuvawe od stranska ambasada, upis na nekoi privatni fakulteti i 

sl. 

*Dali moè {tednata kni{ka koja ja otvoriv preed dve godini, a ne ja 

koristev povtorno da ja aktiviram? 

Da. Dokolku ima saldo na {tednata kni{ka, aùrirajte ja, i koristete ja. Pri 

aùriraweto ke zabeleìte i deka imate i kamata, deka posle dve godini 

va{eto saldo e pogolemo. 

No vnimavajte! Vo nekoi banki (Stopanska Banka) dokolku {tednata kni{ka 

bila so saldo nula, a ne ste ja koristele dve godini,istata e neaktivna i 

bankata }e ja zatvori. 

[TO ]E SE SLUÎ AKO BANKATA NE SAKA DA IZDADE [TEDNA KNI[KA? 

Dokolku bankata ne saka da izdade {tedna kni{ka, NB na RM so re{enie go 

ukinuva delot so dozvolata {to se odnesuva na pribirawe {tedni vlogovi i 

pred nadle`niot sud bara bri{ewe na tie raboti od registerot. 

DALI NA [TEDNITE VLOGOVI SE PLA]A KAMATA? 

Na {tednite vlogovi se pla}a kamata. Visinata e vo zavisnost od vidot na 

{tedniot vlog (po viduvawe ili oro~en). Kamatite zavisat od vidot na 

{tedniot vlog. Koga davate pari~ni sredstva kako {teden vlog naj~esto 

postojat op{ti uslovi za {tedno-kreditno rabotewe na bankata i formularni 

dogovori pod ednakvi uslovi za site {teda~i (za op{ti uslovi na dogovarawe 

i formularni dogovori,vidi vo pravnata infoteka op{to za dogovorite) 

vodete smetka za toa {to ste se dogovorile,koj tip na vlog ste go 

odbrale,finansiskite rezultati i efekti se razli~ni? 

Ako pome|u strankite ne postoi pismen dogovor za oro~uvawe na devizni 

{tedni vlogovi so utvrdena fiksna kamatna stapka,neosnovano tuìtelot 

kako {teda~ bara od tuènata banka razlika pome|u isplateniot iznos na 

devizni sredstva so visina na domicilnata (doma{na) kamatna stapka i 

iznosot na devizni sredstva {to bi go dobil po fiksna kamatna stapka. 


DALI PRAVNI I FIZI^KI LICA MO@AT DA SOBIRAAT DEPOZITI I DA 

DAVAAT KREDITI? 

Vi nudat dobra kamata za depozit kaj fizi~ko ili pravno lice. Ne doveruvajte 

gi te{ko steknatite pari. Vo vakov slu~j }e moète da vodite edinstveno 

postapka za krivi~no delo izmama. Pravni fizi~ki lica koi nemaat dozvola 

od NBRM ne smeat da primaat depoziti i istite da gi plasiraat kako krediti 

ili investicii. 

DALI BANKATA SLOBODNO RASPOLAGA SO [TEDNITE VLOGOVI? 

Bankite se slobodni vo raspolagaweto so {tedni vlogovi so obvrska da go 

napravat pristapen do {teda~ot. Na{ite banki malku gi vloùvaat ovie pari 

vo stopanstvoto poradi poznatite sostojbi vo ekonomijata. Me|utoa {teda~ot 

nemoè da bara namensko koristewe od strana na bankata na {tedniot 

vlog,toa se postignuva so drugi dogovori. 

KAKVI VIDOVI NA [TEDNI VLOGOVI POSTOJAT? 

[tednite vlogovi moàt da bidat po viduvawe ili oro~eni,so otkazen i bez 

otkazen rok. [tednite vlogovi moàt da bidat devizni i denarski. Spored 

starosta na {teda~ite postojat {tedni vlogovi na lica do 18g. i na postari 

lica. Moàt da bidat so posebna namena ili bez namena 

- Denarski 

- Devizni 

[TEDNI KNI[KI PO VIDUVAWE 

[tednite kni{ki po viduvawe se otvaraat po isti osnov kako i tekovnite 

smetki bez pravo na ~ekovi, odnosno ist e osnovot za otvorawe na {tedna 

kni{ka denarska i tekovna smetka denarska, a {tedna kni{ka devizna i 

tekovna smetka devizna. [tedna kni{ka moè da otvori sekoj gra|anin na RM 

i stransko fizi~ko lice (razlikata od tekovnite smetki bez prvo na ~ekovi e 

{to ovde moè da se otvori {tedna kni{ka i na maloletno lice) 

I tekovnite smetki i {tednite kni{ki se po viduvawe. 

[tednite kni{ki se podobri za {tedewe (obi~no se so pogolema kamata 

od tekovnite smetki) 

[tednite kni{ki nemoè da gi vrzete so pari~na karti~ka. Se drugo 

vaì kako tekovnite smetki bez pravo na ~ekovi. 

Odlu~ete se kakov proizvod ke odberete. 

Napomena: tekovni smetki bez pravo na ~ekovi ne davaat vo site banki. Ako 

toa go pobarate vo zamena ke vi ponudat {tedna kni{ka. Nema da pogre{ite i 

ako ja prifatite kni{kata. 


KAKO MO@E DA GI POTTIKNETE VA[ITE DECA DA [TEDAT? 

Bankite nudat razli~ni paketi za detsko {tedewe. Vo nekoi samo vloùvate 

bez pravo da gi podignete parite dodeka vo drugi {teda~ot vloùva kolku 

moè a moè i da podigne onolku sredstva kolku mu trebaat. 

[TEDNI KNI[KI OROÊNI 

Dokolku gi oro~ite va{ite depoziti, }e dobiete pogolema kamata od onaa po 

viduvawe. Kamatata e razli~na, zavisno vo koja banka ste gi oro~ile va{ite 

pari, kolku pari oro~uvate, na koj period i sli~no. Pred da se re{ite kade da 

gi oro~ite va{ite pari, raspra{ajte se vo pove}e banki {to moàt da vi 

ponudat odnosno kakvi proizvodi imaat koga stanuva zbor za oro~uvawe i koja 

e kamatata. 

Va`no e da znaete deka dokolku vi zatrebaat parite itno, dogovorot za 

oro~eni sredstva moè da go raskinete i porano pred dogovoreniot rok. Vo 

ovoj slu~aj na predvremeno povlekuvawe na oro~eniot depozit se primenuva 

kaznena politika na bankata. Kaznenata kamata e od prilika 50% od kamatata 

koja vi sleduva. 

Ako ja odbravte bankata za da gi oro~ite va{ite pari, razgovarajte so 

bankarskiot slu`benik {to za vas e najdobro.Odlukata donesete ja Vie. 

Primer: 

Imate 11.000 evra i sakate da gi oro~ite na 3 meseci. 

Ste se odlu~ile,primer,toa da go storite vo BANKA koja nudi tri proizvodi za 

potro{uva~ite. Imate pravo da odlu~ite kako ke ja zemete kamatata: vo 

denari ili devizi.Odnapred (Anticipativno) ili po istek na rokot za 

oro~uvawe (Dekurzivno). 

1.Proizvod za devizno {tedewe - Oro~en depozit vo evra (Kamatnite stapki 

progresivno se zgolemuvaat i se fiksni.Minimalen iznos na oro~uvawe e 1000 

evra.Kamatata se ispla}a vo evra) 

Iznos 3 meseci 6 meseci 

Dekurzivno Anticipativno Dekurzivno Anticipativno 

Od 3000 0,35 0,35 0,35 0,35 

3001-10.000 1,50 1,48 1,40 1.38 

nad 10.001 2,60 2,53 2,50 2,44 

kamatata e na godi{no nivo so va`nost 09/2004 


2.Oro~en devizen depozit so kamata vo denari (moàt da se 

oro~at samo EUR i USD. Minimalen vlog e 500 EUR i 500 USD) 

Rok na oro~uvawe EUR USD 

Na 1 mesec 1,546 1,290 

Na 3 meseci 1,675 1,464 

Na 6 meseci 1,816 1,693 

Na 12 meseci 2,361 2,370 

Na 24 meseci 2,819 2,83 


3. Oro~en depozit so mese~na isplata na kamata (ovoj depozit moè da 

bide vo site valuti,denari i devizi.Za deviznite depoziti so rok na 

oro~uvawe od 3 i 6 meseci minimalen vlog e EUR 500,USD 500,CHF 

800,AUD 1000,CAD 1000,GBP 300. 

Za deviznite depoziti so rok na oro~uvawe od 1 do 5 godini minimalen iznos 

e: EUR 250, USD 250, CHF 400, AUD 500, CAD 500, GBP 150, DKK 2000, JPY 

35.000, NOK 2000, SEK 2000. 

Za denarskite oro~eni depoziti Minimalen iznos za oro~uvawe e 2500 

denari). 

Oro~eni na rok 

Valuta 1m. 3m. 6m. 12m. 24m. 36m. 

EUR 1,246 1,375 1,516 2,016 2,519 2,748 

USD 0,990 1,164 1,393 2,070 2,530 2,760 

GBP 2,911 3,224 3,553 4,715 4,715 4,715 

JPY,CHF 0,001 0,001 0,001 0,001 0,001 0,001 

CAD 1,287 1,480 1,737 2,522 2,522 2,522 

AUD 3,181 3,502 3,830 5,037 5,038 5,038 

Ostanati 0,246 0,375 0,516 1,061 1,061 1,061 


Ova e del od proizvodite {to edna banka Vi gi nudi za oro~uvawe na va{ite 

11.000 evra na 3 meseci.Za {to ke se odlu~ite? 

Prvo:treba da znaete kakva kamata sakate, vo denari (primer 2) ili devizi 

(primer 1 i 3). Kako ja sakate kamatata,odnapred (anticipativno primer 1),po 


istekot na periodot na oro~uvawe (dekurzivno primer 1) ili moèbi ste 

zainteresirani za presmetka na kamata na kalendarski den (primer 2), 

odnosno mese~na isplata na kamata (primer 3). Vnimavajte koga se odlu~uvate 

za kamatite. Ako se odlu~ite za odnapred podignata kamata, a predvremeno go 

raskinete dogovorot za oro~eniot depozit, bankata moè da Ve zadolì od 

glavnicata za kaznetiot iznos. 

Vo dadenite primeri ke zabeleìte deka najgolema kamata za 11.000 

evra oro~eni na 3 meseci }e dobiete dokolku se odlu~ite za prviot 

proizvod so dekurzivna presmetka na kamata 2,60%. 

No ako imate pomalku pari,primer 3000 evra,najgolema kamata dobivate 

vo vtoriot slu~aj: Ako se odlu~ite za oro~en devizen depozit so kamata 

vo denari 1,675 %. 

Zna~i paralela pravite i me|u bankite i vo edna ista banka. 

Primeri za kamati na oro~uvawe vo drugi banki so va`nost 09-2004 g. 

Napomena: ne sekade isto se presmetuva kamatata. 

BANKA 1 

Valuta 1m. 3m. 6m. 9m. 12m. 2g. 3g. 4g. 5g. 

EUR 1,50 2,00 2,50 2,75 3,00 3,75 4,50 5,00 5,00 

MKD 5,00 6,00 6,50 6,70 8,00 9,00 10,00 10,00 10,00 

Kamatata e fiksna na godi{no nivo i transparentno se presmetuva. 

BANKA 2 

MKD kamata 

7 dena 1,70 

15 dena 2,00 

1 mesec 4,00 

2 meseca 4,50 

3 meseca 5,00 

6 meseca 5,50 

12 meseci 6,50 


36 meseci 10,00 

godi{ni kamatni stapki 

Devizi 1m. 3m. 6m. 12m. 24m. 36m. 

EUR 1,40 1,50 1,70 2,10 2,50 2,80 

CHF 0,15 0,17 0.20 0,25 0,30 0,35 

GBP 0,80 0,90 1,00 1,10 1,50 1,60 

USD 0,80 0,90 1,00 1,10 1,50 1,60 

drugi bezJPY 0,80 0,90 1,00 1,10 1,50 1,60 

godi{ni kamatni stapki 


BANKA3 

MKD kamata 

1 mesec 7,00 

3 meseci 7,50 

6 meseci 8,00 


kamatata e na godi{no nivo a se presmetuva mese~no 

Valuta 1m. 3m. 6m. 12m. 

EUR 2,30 2,35 2,70 3,35 

USD 0,85 0,90 1,10 1,50 

CHF 0,05 0,10 0,15 0,30 

kamatata e na godi{no nivo a se presmetuva mese~no 

BANKA 4 

MKD kamata 

1 mesec 5,50 

3 meseci 6,50 

6 meseci 7,00 




kamatata e na godi{no nivo 

Valuta 1m. 3m. 12m. 24m. 

EUR 1,50 2,00 2,50 2,60 

USD 0,80 1,00 1,30 1,50 

CHF 0,50 1,00 1,00 1,10 

AUD 3,00 3,50 4,50 5,00 

kamatata e na godi{no nivo 

Napomena:Vo nekoi banki se zgolemuva oro~eniot depozit za kamatata {to Vi 

sledi,a vo drugi taa odi na likvidonosnata smetka (smetka po viduvawe) 

odnosno oro~eniot depozit ne se zgolemuva. 


3.4 OSIGURUVAWE NA VA[ITE DEPOZITI 

OP[TI INFORMACII 

SO OSIGURUVAWETO NA DEPOZITITE NA FIZI^KI LICA SE ZA[TITUVAAT 

DEPONENTITE I NA TOJ NAÎN SE ODR@UVA DOVERBATA NA JAVNOSTA VO 

BANKARSKIOT SISTEM NA ZEMJAVA. 

Slu~ajot ,,Zamrznuvawe,, na deviznite {tedni vlogovi ja namali doverbata 

kon bankite i {tedilnicite. So cel da se vospostavi sistem za osiguruvawe 

na depozitite vo RM, vo 1997 godina e osnovan Fond za osiguruvawe na 

{tedni vlogovi A.D. Skopje. Celta e da se obezbedi garancija na {tednite 

vlogovi na fizi~kite lica do odredeno nivo. Gornata granica na za{tita 

iznesuva 20.000 evra po deponent - fizi~ko lice, odnosno fondot garantira 

100% za{tita do 10.000 evra a od 10.000 evra pa do 20.000 evra 90%. 

Osiguruvaweto vaì za sekoja finasiska institucija,~lenka na fondot. 

1.Koi finansiski institucii se ~lenki na Fondot? 

- Pred da gi deponirate sredstvata treba da proverite dali bankata ili 

{tedilnicata e ~lenka na fondot. 

Zadolìtelno na {alterite vo bankite i {tedilnicite,~lenki na 

fondot,treba da ima istaknato soop{tenie do {teda~ite za osiguruvawe na 

depozitite, podgotveno od strana na fondot. 

2.Koi depoziti se za{titeni? 

Za{titeni se slednive depoziti na fizi~ki lica: 

Denarski i devizni depoziti i tekovni smetki vo bankite i 

{tedilnicite vo RM. 

Devizni prilivi na fizi~ki lica vo bankite vo RM. 

Depoziti vrzani za pari~ni karti~ki, izdadeni od banki vo RM. 

No vnimavajte: dokolku fizi~koto lice ima obvrski kon bankata ili 

{tedilnicata, primer: tekovna smetka so minusno saldo, garancijata na 

depozitot se namaluva za iznosot na obvrskite 

3.Koi depoziti ne se za{titeni? 

Depoziti na fizi~ki lica na koi im bile dadeni priviligirani kamatni 

uslovi. 

4.Dali se za{titeni depoziti vo denari ili i depoziti vo stranski 

valuti? 

Podednakvo se pokrivaat i denarskite i deviznite depoziti na fizi~ki 

lica,a obes{tetuvaweto se vr{in vo denari po sreden kurs na Narodna 

Banka na RM.na denot na isplata 


5.Kako da se za{titat golemite deponenti? 

Da se razdeli depozitot vo edna banka ili {tedilnica 

na ime soprug(a),deca i sl. 

Golemiot deponent da gi deponira sredstvata vo pove}e banki ili 

{tedilnici do gornata granica na osiguruvawe. 

6.Primeri za presmetka na obes{tetuvawe na eden deponent vo edna banka 

ili {tedilnica. 

Primer 1 

Deponent: Vid na depozitot: Sostojba na depozitot(den.) 

fizi~ko lice Vid na {tedewe Sostojba na {tedeweto 

A denarski {teden vlog 20.000 

A tekovna smetka 20.000 

A devizen {teden vlog 10.000 

A pari~na karti~ka 15.000 

A devizen priliv 15.000 

Vkupno depoziti vo denari 80.000 

Vkupno depoziti vo evra 1.311 

Iznos na obes{tetuvawe - 100% vo evra 1.311 

Iznos na obes{tetuvawe za isplata vo denari 80.000 

Vo primerot 1 evro e 61.00 denar 

Primer 2 

Deponent: Vid na depozitot: Sostojba na depozitot(den.) 

fizi~ko lice Vid na {tedewe Sostojba na {tedeweto 

B denarski {teden vlog 150.000 

B tekovna smetka 10.000 

B devizen {teden vlog 600.000 

B pari~na karti~ka 30.000 

B devizen priliv 15.000 

Vkupno depoziti vo denari 805.000 

Vkupno depoziti vo evra 13.197 

a)iznos na obes{tetuvawe-100% vo evra 10.000 

b)iznos na obes{tetuvawe-90% od ostatokot 

na depozitite 3.197 2.877 

Vkupno obes{tetuvawe (a+b)vo evra 12.877 

Vkupno obes{tetuvawe za isplata (a+b)vo denari 785.497 

Vo primerot 1 evro e 61.00 denar 

7.Kade da se obratite za pokonkretni odgovori na va{ite pra{awa? 

Za pokonkretni informacii obratete se vo Fondot za osiguruvawe na depoziti 

so sedi{te vo Skjopje - Kej 13 Noemvri G.T.C,kula 3/4 - 13 telefon za kontakt - 

02/3128-324. Fondot go garantira Va{iot depozit,soglasno zakonot za Fondot za 

osiguruvawe depoziti,Sl.vesnik br.63/00,29/02,43/02 


Банки кои имаат дозвола за вршење на финансиски активности од член 45 на 

Законот за банките 

Банки кои имаат дозвола за вршење на финансиски активности од член 45 и 

член 46 од Законот за банките 

1 

2 

3 

4 

1 

2 

3 

Банка Директор 

Комерцијално инвестициона банка 

а.д. -Куманово 

Плоштад Нова Југославија, б.б. Куманово 

Телефакс: 031/420-061 

Телефон: 031/475-100; 031/426-455 

Интернационална Приватна банка 

а.д. -Скопје 

27 Март , 1 

Телефакс: 3112-830; 3134-060 

Телефон: 3119-191; 3124-288 

Поштенска банка а.д.-Скопје 

27 Март, б.б. (мал ринг) 

Телефакс: 3163-054; 3103-216 

Телефон: 3103-200 

Банка Директор 

Алфа банка а.д.-Скопје. 

Даме Груев , 1 

Телефакс: 3116-830; 3135-206 

Телефон: 3116-43 

УНИ банка а.д.-Скопје 

Максим Горки, 6 

Телефакс: 3268-000; 3130-448 

Телефон: 3286-100 

Еуростандард банка а.д.-Скопје 

Ул. 27 Март б.б. (мал ринг) 

Телефакс: 3249-430 

Телефон: 3249-400 

Инвестбанка а.д.-Скопје 

Македонија, 9/11 


Павлина 

Черепналковска 

Јоанис Пападопулос 

Добри Колев 

Коста Митровски 

Стојан Кралчев 

Бранко Тозија 

Зоран Николовски 

Јосиф Ефтимоски 

Драган Коцески 

Сузана Цветковска 

Сашо Велковски 

Георги Кехајов 

Срѓан Крстиќ 

Мелита Галиќ Крџиќ 


5 

6 

7 

8 

9 

10 

11 

12 

13 

14 

Телефон: 3114-166 

Извозна и кредитна банка 

а.д.-Скопје 

Партизански одреди, 3 блок 11 


Телефон: 3240-800 

Комерцијална банка а.д.-Скопје 

Димитар Влахов, 4 


Телефон: 3107-107; 3111-133 

Охридска банка а.д.-Охрид 

Македонски просветители, 19 Охрид 

Телефакс: 046/254-130; 046/254-133 

Телефон: 046/206-600; 046/265-330 

ПроКредит банка а.д. - Скопје 

Бул. Јане Сандански бр. 109/а 


Телефон: 3219-900; 3219-948 

Силекс банка а.д.-Скопје 

Градски стадион б.б. 


Телефон: 3249-300 

Стопанска банка а.д.- Битола 

Добивое Радосављевиќ, 21 Битола 

Телефакс: 047/207-515; 047/207-541; 

047/207-513 

Телефон: 047/207-500 

Стопанска банка а.д.- Скопје 

11 Октомври, 7 


Телефон: 3295-295 

ТТК БАНКА а.д.-Скопје 

Народен Фронт 19/а 


Телефон: 3236-400 

НЛБ Тутунска банка а.д. Скопје 

Дванаесетта Македонска бригада, бр. 20 

Телефакс: 3105-630; 3105-681 

Телефон: 3105-601; 3105-606; 3105-649 

Македонска банка а.д.-Скопје 

Бул. ВМРО, 3-12/2 


Телефон: 3117-111 

Панче Манчевски 

Борис Петровски 

Хари Костов 

Илија Илоски 

Бернард Коениг 

Мито Ѓорески 

Петар Теговски 

Борислав 

Костадинов 

Јованка Јолеска 

Поповска 

Жаклина Мариќ 

Драганчо Митревски 

Јаким Ивановски 

Глигор Бишев 

Атанас Спировски 

Николче Петковски 

Ѓорѓи Јанчевски 

Љубе Рајевски 

Томе Перински 

Митре Колишевски 

Стефан Мискоски 

Сашко Манаковски 


15 

16 

Т.Џ.Зираат банкаси - 

подружница- Скопје 

Железничка, 8 


Телефон: 3111-337 

Македонска банка за 

поддршка на развојот а.д.-Скопје 

Вељко Влаховиќ, 26 


Телефон: 3114-840; 

3115-844 

Претставништва на странски банки 

1 

Турхан Адеми 

Исмаил Ероглу 

Војислав 

Бислимовски 

Сабина Факиќ 

Претстaвништво Директор 

Bank AustriaCreditanstalt AG -Претставништво - 

Скопје 

Македонија, 53-4 

Телефакс: 3215 - 140 

Телефон: 3215 - 130 

[tedilnici 

1 

2 

3 

4 

Милан Ѓорѓевиќ 

Штедилница Директор 

АЛ КОСА - Штип 

Ванчо Прќе, б.б. Штип 

Телефакс: 032/393-163 

Телефон: 032/392-960 

АМ - Скопје 

Орце Николов, 70 


Телефон: 3223-770 

Баваг д.о.о.- Скопје 

Кочо Рацин, 32/1-1 


Телефон: 3134-362 

Фершпед д.о.о. - Скопје 

Маршал Тито, 11а 

Ленче Барзова 

Борис Доцевски 

Драган 

Андријевиќ 

Зиска Фити 


5 

6 

7 

8 

9 

10 

11 

12 


Телефон: 3149-325; 3149-336 

Граѓанска штедилница - Скопје 

Даме Груев,10 


Телефон: 3118-585 

Инко д.о.о. - Скопје 

Димитрије Чуповски , 23 


Телефон: 3114-182 

Интерфалко - Скопје 

Бул Партизански одреди, 123 Скопје 


Телефон: 3062-546 

Пеон - Струмица 

Маршал Тито,б.б. Струмица 

Телефакс: 034/345-706 

Телефон: 034/321-927 

Мак- БС - Скопје 

Даме Груев, блок 1 


Телефон: 3131-190 

Можности - Скопје 

Бул.Јане Сандански, 111 Скопје 


Телефон: 2401-051 

Младинец д.о.о. - Скопје 

Бул.Г.Делчев,11ЛА/1,ДТЦ Мавровка Скопје 


Телефон: 3238-712 

ФУЛМ штедилница д.о.о.-Скопје 

Мито Хаџивасилев Јасмин, 48 

Телефакс: 02/3115-653 

Телефон: 02/3115-244; 02/3131-106 

www.nbr.gov.mk 

Надежда 

Мијовска 

Јулијана 

Тошевска 

Иван Динески 

Благој Стојанов 

Весна Прчковска 

Снежана Андова 

Зорица 

Глигорова 

Елеонора 

Згоњанин 

Петровиќ 



4. POTRO[UVA^KI KARTI^KI 

4.1 ЗОШТО КАРТИЧКИТЕ СЕ СÉ ПОПРИСУТНИ? 

Почитувани потрошувачи, замислете си ваква сцена 

влегуватe во продавница во која нема продавачи само долги 

гондоли со производи. Вие ги ставате во голема колица, со 

картичката, која ја носите со себе ги допирате специјалните 

линии од кои картичката ги внесува цените на производите кои сте ги купиле, 

одите на излезот паметната картичка ја допирате до автоматот кој автоматски 

од Вашето салдо во банка го симнува износот за купените производи, нема 

редови пред касата, нема нервозни касиери, нема грешка при 

куцањето...........Ова Ви изгледа сосема далечно, како сцена од научно 

фантастичен филм........ 

Од својот персонален компјутер преку Интернет склучувате договор за 

туристичко патување, ги плаќате сметките или нарачувате производи со 

внесување на бројот на картичката.....ваквиот начин на користење услуги и 

купување производи веќе неколку години е присутен во Република Словенија. 

Ова и не е така далеку од нас......... 

На вратите на голем број трговци и даватели на услуги ги препознавате, 

логата, сликите, заштитните знаци, трговските марки на различни картички.Кај 

нас најприсутни Eurocard master Card, VISA, Diner Club, American Express. 

Зошто Ви служат паричните картички. каде можете да добиете некоја 

од овие картички под кои услови , дали е добро да поседувате една или 

повеќе картички ???? 

Почитувани потрошувачи Ви се случило 

ли да појдете да купувате и готовината која 

ја носите со себе да не биде доволна за 

она што сте одлучиле да го купите. Редот 

во банка е голем , а Вие имате само малку 

време до затварањето на 

продавницата.Утредената повторно ќе 

треба да возите, да барате и платите за 

паркинг и можеби одбраниот производ ќе 

биде продаден. 

Паричникот Ви е преполн со банкноти од мал износ и изгледа како да 

имате премногу пари , секогаш кога ќе застанете пред блгајничката парите 

паѓаат и не се доволно средени а Вашата соседка вади една од своите 

картички во уреден паричник и ја плаќа својата сметка. 

Безготовинското плаќање е можно и со тековните книшки и чековите , но 

познато е дека сумата која можете да ја испишете на чекот е исто така 

лимитирана , Ви требаат повеќе чекови за различни продавници и повторно 

голем паричник во кој ќе ги сместите чековите тековната картичка и листите 

за евиденција на издадените чекови. 


Постојат многу причини за , но постојат и причини против поседувањето на 

кредитни картички . 

ПРИЧИНИ ЗА: 

ПРИЧИНИ ПРОТИВ: 

1. ШТЕДЕТЕ ВРЕМЕ 

2. НЕ СЕ ИЗЛОЖУВАТЕ НА РИЗИК ОД НОСЕЊЕ ГОТОВИНА СО СЕБЕ 

3. НЕ МОРА ДА НОСИТЕ ЧЕКОВИ ТЕКОВНА СМЕТКА И ЛИСТА ЗА 

ЕВИДЕНТИРАЊЕ НА ИЗДАДЕНИТЕ ЧЕКОВИ 

4. СО НЕКОИ КАРТИЧКИ МОЖЕТЕ ДА ПОДИГНЕТЕ КЕШ БЕЗ ЧЕКАЊЕ 

РЕД ВО БАНКА ОД КЕШ АВТОМАТИТЕ НЕЗАВИСНО ОД РАБОТНОТО ВРЕМЕ НА 

БАНКИТЕ 

5. МОЖЕТЕ ДА КУПУВАТЕ НА РАТИ 

6. ДЕВИЗНИТЕ КАРТИЧКИ СЕ ОСОБЕНО ДОБРИ ЗА ПАТУВАЊА ВО СТРАНСТВО; 

ЗА НЕКОИ ЗЕМЈИ ПОЛЕСНО СЕ ДОБИВА И ВИЗА АКО ИМАТЕ ДЕВИЗНИ 

ПАРИЧНИ КАРТИЧКИ 

7. ИМАТЕ МОЖНОСТ ЗА ПЛАЌАЊЕТО НА НЕКОИ ДОМАШНИ СМЕТКИ СО ТРАЕН 

НАЛОГ 

8. ПОСТОЈАТ СЛУЖБИ НА КОИ МОЖЕТЕ 24 ЧАСА ДА ИМ СЕ ОБРАТИТЕ ВО 

СЛУЧАЈ КАРТИЧКАТА ДА ВИ Е УКРАДЕНА ИЛИ ИЗГУБЕНА 

1. ПОСТОЈАТ УСЛОВИ КОИ ТРЕБА ДА ГИ ИСПОЛНИТЕ ЗА ДА 

СТАНЕТЕ СОПСТВЕНИК НА КАРТИЧКА 

2. НАЈЧЕСТО ТРЕБА ДА ПЛАЌАТЕ ГОДИШНА ЧЛЕНАРИНА 

3. КАЈ НАС НЕ МОЖЕТЕ ДА КУПУВАТЕ СО КАРТИЧКА ВО 

ПОГОЛЕМИОТ БРОЈ НА КОЛОНИЈАЛНИ ПРОДАВНИЦИ 

4. КАЈ НАС ПОДИГАЊЕТО НА КЕШ НА ОДДЕЛНИ КРЕДИТНИ 

КАРТИЧКИ Е ВРЗАНО СО ПЛАЌАЊЕ КАМАТА КОЈА Е ОБИЧНО 

ДОСТА ВИСОКА 


4.2 KAKVI VIDOVI KARTI^KI POSTOJAT VO REPUBLIKA 

MAKEDONIJA? 

Постојат двострани и т.н тространи картички. 

Кај двостраните картички договорот и определени привелегии се помеѓу 

трговецот и потрошувачот. Вакви се картичките од типот на Верна, Орка-спорт, 

Тинекс и други кои се на име. Некои пак други картички, како што се картички на 

некои трговци не се на име, туку на доносител и тие на потрошувачите им 

обезбедуваат определен попуст при купувањето или возењето со такси или 

користење на некоја друга услуга . 

Тространите картички се вид на договор, кој го склучуваат од една страна 

издавачот на картичката и потрошувачот , а од друга страна трговците и 

давателите на услуги и издавачот на картичка. Така, ако има ваков договор 

трговецот или давателот на услугата го истакнува овој знак на видно место , а 

имателот на картичката потрошувачот може да плати со својата картичка. 

Постои уште поделба на домашни (денарски) и девизни картички. Некои картички 

се во исто време и домашни и девизни со нив можете да добивата услуги и да 

купувате и дома и во странство.Некои картички се единствено девизни со нив 

можете да купувате и добивате услуги и дома и во странство , но сметките се 

валутни (евра или долари). Со домашните-денарските исклучиво во Република 

Македонија. 

Постои разлика и во тоа дали картичката е кредитна или платежна. 

Платежната(дебитна) картичка значи дека сумата, која сакате да ја потрошите 

треба да ја имате на сметка. Тоа се постигнува со електронски читач кој е 

директно поврзан со трговецот или давателот на услуга и јавува дали 

потрошувачот смее и колку пари смее да потроши. Другиот вид на картички е 

кредитната картичка која на потрошувачот до одреден лимит му дозволува да 

троши со тоа што во одреден период треба да ги надомести потрошените пари. 

Издавачот на картичката во случај на кредитна картичка го финансира 

потрошувачот до одредена сума, оваа сума потрошувачот е должен да ја уплати 

во определен временски период како што е договорено. 


4.3 VIDOVI PLATE@NI KARTI^KI 

1. Stopanska banka - VISA 

Paleta na karti~ki {to gi nudi Stopanska bankapodelba 

na VISA 

-Visa Star( validna sekade vo svetot i vo R. Makedonija) 

-Visa Vero(validna sekade vo svetot i vo R. Makedonija) 

Debitni karti~ki: 

-Visa Elektron(validna vo R. Makedonija) 

-Visa Klasik(validna sekade bo svetot i vo R. Makedonija) 

Postoi uste edna karti~ka nare~ena VISA Business i e nameneta za 

potrebite za biznis sektorot za ednostavno i brzo pla}awe pri slu`beni 

patuvawa, ru~eci ili ostanati slu`beni potrebi. 

Da napomeneme deka postoi i Visa Internet karti~ka koja e nameneta 

isklu~ivo za kupuvawe preku Internet. 

Bankata ima u{te edna karti~ka, koja ne e visa, nare~ena OK i e revolving 

kreditna karti~ka, a se koristi samo vo bankata ili nejzinite bankomati. 

Kreditni karti~ki, Visa Star i Visa Vero 

Minimalno pla}awe od 5% od vkupniot dolg ili pla}awe do 36 rati bez 

kamata. Visa Starot ima i paricen bonus od 1% od sekoe kupuvawe, a Visa 

Vero pak nagraduva so kupon koj moè da go koristite vo marketite na 

Veropolus. 

Druga karakteristika e bezkamatniot grejs period do 40 dena za pala}awe vo 

trgovija pri celosno podmiruvawe na dolgot, bez provizii pri pla}awe. Bez 

provizija za podigawe na gotovina na bankomatite na bankata, vaì za Visa 

Star karti~kata. 

Karti~kite se koristat vo zemjata i vo stranstvo. 

Kreditniot limit e maksimum e 300.000 den. Vo zavisnost od primawata. 

Periodot na va`nost za prvoto izdavawe e 2 god. a za obnovuvawe e 3 god. Za 

prvoto izdavawe se besplatni osnovnata i dve dopolnitelni karti~ki. 


Ponatamu ~lenstvoto e od 600 do 1.500 den. zavisno od toa kolkav promet ste 

napravile prethodnata godina, dali ste korisnik na nekoj drug kredit ili 

karti~ka od bankata i sl. 

Kamatnata stapka se dviì od 11,5 % do 13,5 % zavisno dali potro{uva~ot e 

klient na bankata, dali refinansira nekakov drug dolg i sl. 

Provizija za podigawe na gotovina vo zemjava na {alterite na bankata e 50 

den. fiksen iznos i 1% od iznosot na transakcija. Na tu|i bankomati }e Ve 

cini 100 den. fiksen iznos i 2% od iznosot na transakcija. Vo stranstvo, 100 

den. fiksen iznos i 3% od iznosot na transakcija. 

Otplatata moè da bide so traen nalog koj }e go potpi{ete na {alterite na 

bankata, dokolku imate tekovna smetka ili preku e-banking sistemot na 

bankata. Rokot na pla}awe do 10 dena od denot zavr{uvawe na krediten 

ciklus. 

Ovie karti~ki davaat interesna mo`nost, kako pogore {to napomenavme: 

- Mo`nost za kupuvawe na ednakvi mese~ni rati bez kamata 

- Mo`nost za kupuvawe na 2,3,4,5,6,10,12,18,24 i 36 rati. 

- Minimalen iznos na transakcija za pla}awe na rati e 2.000 den. 

- Minimalen iznos na poedine~na rata pri kupuvawe na rati e 500 den. 

Kreditni kriteriumi se slednive: fizi~ki lica, rezidenti na vozrast od 

20 do 67 god. so minimalni mese~ni primawa 6000 den. 

Potrebni dokumenti za potro{uva~ite da dojdat do ovie karti~ki se: 

aplikacija koja }e ja zemete od bankata ili }e ja simnete od web-stranata 

na bankata, a }e ja zaverite opa~inata kaj Vvas na rabota, fotokopija od 

li~na karta, fotokopija od posledna platena smetka za komunalii i za 

vrabotenite vo privatni firmi, eden posleden Rekapitular od plata. 

Debitni karticki 

Visa Elektron 

Ovaa karticka kako {to spomnavme e debitna, ili narodno re~eno 

plate`na. Se koristi samo vo zemjava, a e nameneta za bezgotovinsko 

plakawe vo trgovija i podigawe na gotovina od bankomat ili banka. 

Ovaa karti~ka e povrzana so denarska smetka koja prima pari po razli~ni 

osnovi, a naj~esto potro{uva~ite, komitenti na Stopanska banka, ja 

prefrlaat platata na ovaa smetka. 

Ovaa karti~ka e bez provizija. 

Mora da vnimavate, koga podigate gotovina vo denari od bankomati na 

drugi banki vo Makedonija, }e platite 100 den. Plus 1% od podignatiot 

iznos. 

Ovaa karti~ka e bez ~lenstvo za celo vremetraewe. PIN kodot e doverliv, 

go dobivate vo zatvoren plik zaedno so karti~kata, no za izdavawe na nov 

treba da platite 150 den. Za ovaa karti~ka moze da apliciraat fizi~ki 

lica, rezidenti i nerezidenti koi imaat tekovni smetki vo bankata. 

Potrena vi e aplikacija koja li~no ja potpisuvate i kopija od li~na karta. 


Viza Klasik 

Ovaa karti~ka e me|unarodna debitna karti~ka so mo`nost za koristewe i 

vo zemjava. Nameneta e isto kako i Visa Elektron karti~kata. Ovaa 

karticka e povrzana so dve smetki, denarska i dvizna vo eur. Zavisno od 

toa kade ja koristite karti~kata, taa crpi pari, odnosno ako ste vo 

stranstvo, ke se zadolzi deviznata smetka, odnosno vo zemjava, denarskata 


Mo`no e prelevawe na sredstvata od edna na druga smetka. Vo zemjava za 

podigawe vo gotovina i koristewe vo trgovija e bez provizija. Za podigawe 

gotovina vo stranstvo, deviznata smetka se zadolùva so provizija od 1 

eur. I 1,5% od podignatiot iznos. Ako slu~ajno Vi bide odzemena 

karti~kata od bankomat vo stranstvo se zadolùva denarskata smetka so 

tro{ok od 1000 den. 

Za prvo izdavawe ne treba ~lenstvo, a za obnovuvawe e razli~no zavisno 

od toa kolku imate promet napraveno, dali ste sopstvenik na Visa Star 

karti~ka i sl. 

Izdavawe nov PIN }e ve ~ini 150 den. 

Ovaa karti~ka moè da ja poseduvaat isklu~itelno fizi~ki licarezidenti, 

a da se na vozrast 18 god. i da se vo redoven raboten odnos. 

Potrebni dokumenti za da aplicirate: kopija od li~na karta i aplikacija 

koja }e ja zaverite na rabotnoto mesto. 

Visa karti~kite moè da gi najdete i vo Prokredit banka, kako i vo Ik 

banka. 

Visa centarot na Stopanska banka raboti 24~asa sekoj den vo nedelata. 

Zatoa, obratete se za bilo koja informacija vo vrska so karti~kite, debitni 

ili kreditni, kako i za site slu~ai na gubewe ili kra`ba na slednive 

telefoni: +389(0)23163772, +389(0)3137106 i +389(0)23115821. 

2.Alfa banka- Amerikan ekspres 

Amerikan ekspres e kreditna karti~ka koja se koristi vo zemjava i 

stranstvo. Ima bez kamaten grejs period do 50 dena za trgovski transakcii, 

minmalna mese~na otplata od 5%.Taa e bez ~lenarina za prvata godina i 

sekoja naredna dokolku se napravi promet vo trgovija od minimum 100.000 

den. Karti~kata e so fleksibilen krediten limit. Amerikan ekspres nudi 

dve dopolnitelni karti~ki bez ~lenarina za prvata godina. Za da ja imate 

ovaa karti~ka potrebno vi e: 

-Aplikacija za Amex kreditna karti~ka 

- obrazci za Amex kreditna karti~ka koi gi zaveruvate kaj Vas vo 

organizacijata 

-Kopija od li~na karta ili paso{ 


Informacii za ovaa karticka moze da dobiete vo sluzbata za karti~ki na 

Alfa banka, na nivnite besplatni telefoni: 080044111 ili na telefonot vo 

slu`bata za karti~ki: +389(0)23290659, +389(0)23239444 kako i na nivnata veb 

strana. 

3. Komercijalna banka-Maestro i Master Kard 

Debitna karti~ka-Maestro (karakteristiki) 

Vo Komercijalna banka moè da ja dobiete Maestro debitnata karti~ka. So 

nea imate mo`nost da pla}ate vo trgovija i da koristite gotovina vo zemjava i 

vo stranstvo. Ovozmoùva beskamaten period od 60 dena. Vrzana e so tekovni 

smetki vo denari i evra i kako i site debitni karti~ki na site banki i ovaa 

ima odobreno dozvoleno pre~ekoruvawe dokolku ja prenaso~ite platata na 

istata. Moè slobodno da se kaè deka so ovoj na~in, i debitnite karti~ki 

ponekoga{ ja prevzemaat ulogata na kreditni karti~ki. 

Tro{ocite za podigawe na gotovina se: besplatno na bankomati na bankata, 

1,8% min. 100 den. Na bankomati na drugi banki, 2% min. 3 eur na bankomati na 

stranski banki, bezplatno na {alter na bankata, 2% min. 150 den. Na {alteri 

na drugi banki i 2% min. 5 eur na {alteri na stranski banki. 

Godi{noto ~lenstvo e besplatno za prvata godina, odnosno 250 den po istekot 

na prvata godina. Za karti~ka povrzana so plata ili penzija, besplatno za 

celo vreme traewe. Za dopolnitelna karti~ka besplatno e prvata godina, 

odnosno 150 den. za ponatamu. Imate i dopolnitekni tro{oci: 118 den za 

povtorno izdavawe na PIN kodot, 236 den za povtorno izdavawe na izgubena, 

o{tetna i ukradena karti~ka. 

Za da ja imate ovaa karti~ka potrebno e da imate aktivna smetka vo bankata, 

da podnesete potpolneto barawe za izdavawe i koristewe, da dostavite 

kopii od vaè~ka li~na karta ili paso{. 

Kreditni karti~ki 

Masterkard Revolving kreditna karti~ka(karakteristiki) 

So ovaa kreditna karti~ka na Komercijalna banka moè da pla}ate vo 

trgovija, da podigate gotovina na bankomati vo zemjava i vo stranstvo, a sluì 

i za pla}awe preku Internet. 

Dobivate krediten limit dvojno pogolem od mese~nata plata. Na 

iskoristeniot del od kreditniot limit pla}ate kamata po niska kamatna 

stapka. Beskamaten periot imate do 12-ti vo sledniot mesec za transakcii za 

pla}awe na stoki i uslugi, a minimum pla}awe e od 10% minusno saldo 

(iskoristen del od krediten limit). 

Kamatata na minusnoto saldo na denarskata smetka e 12% do iznosot na 

kreditniot limit, odnosno 7,5% procentni poeni dogovorna kamata na iznosot 

nad krediten limit. 

Tro{oci za podigawe na gotvina: 

- 1% min 50 den na bankomati na bankata 


- 2% min 120 den na bankomati na drugi banki 

- 2% min 250 den na bankomati na stranski banki 

- 1,5% min 100 den na {alteri na bankata 

- 2,5% min 350 den na {alteri na drugi banki 

- 2,5% min 350 den na {alteri na stranski banki. 

Godi{noto ~lenstvo e razli~no vo zavisnost od toa kolkav krediten limit 

imate dali za prv pat ja dobivate ili ja obnovuvate karti~kata, odnosno, 

sledat dopolnitelni tro{oci za ~lanarina za dopolnitelni karti~ki. 

I ovde imate dopolnitelni tro{oci za povtorno izdavawe na PIN odnosno 

za izdavawe na izgubena, ukradena ili o{tetena karti~ka, a imate i 

tro{ok od 354 den za neosnovano prijavena reklamacija. 

944 den se pla}a na blokirawe na kreditna karti~ka, a 708 den za 

izdavawe na kreditna karti~ka vo rok od 24~asa. 

[to e potrebno da ja imate ovaa karti~ka? Da ste vo redoven raboten odnos 

ili penzioner, no ne postar od 65 god., da popolnite barawe za karti~ka, 

kopija na paso{ ili li~na karta, menica 200 den, dokolku platata e vo 

ovaa banka mora da potpi{ete i traen nalog za pla}awe, odnosno dokolku 

platata e vo druga banka, mora da imate potpi{ana administrativna 

zabrana od plata, vo va{ata firma i za vrabotenite vo privatni firmi 3 

posledni Rekapitulari od plata, zavereni vo UJP. Ovie uslovi za 

dobivawe, karti~ka vaàt za site kreditni karti~ki. Za nekoi }e treba da 

ostavite depozit, a moè da Vi pobaraat i dvajca ìranti vraboteni vo 

buxetski institucii, akcionerski drustva, javno pretprijatie ili da se 

penzioneri. 

Masterkard Standard kreditna karti~ka(karakteristiki) 

I so ovaa kreditna karti~ka na Komercijalna banka gi imate istite 

povolnosti kako Masterkard revolving kreditnata karti~ka. I ovaa e 

megunarodna karti~ka. 

Vaàt istite uslovi, tro{oci za podigawe na gotovina, godi{noto 

~lenstvo za dopolnitelna karti~ka, dopolnitelni tro{oci i sl. Kako kaj 

prethodnata kreditna karti~ka. 

Razli~no e: 

-Godi{noto ~lenstvo za osnovnata karti~ka, za ostanatite lica so 

krediten limit na 50.000 den. e bez nadomest za prvata godina, 900 den za 

vtorata god. i za sekoja naredna. 

-Kamatata na minusno saldo na denarska smetka e: 10,5% do iznosot na 

kreditniot limit, 9 procentni poeni dogovorna zgolemena kamata na 

iznosot krediten limit. 

-Kamata na minusno saldo na devizna smetka: 8% do iznosot na kreditniot 

limit, odnosno, 2 procentni poeni dogovorna zgolemena kamata na iznosot 

krediten limit. 

Uslovite za dobivawe na ovaa karti~ka vaàt kako kaj prethodnata 

kreditna karti~ka. 


Masterkard doma{na kreditna karti~ka (karakteristiki) 

So ovaa karti~ka se raboti samo vo Makedonija. Moè da ja imate pod 

istite uslovi kako prethodnite karti~ki, so taa razlika {to ovde e 

zadolìtelno platata da Vi e vo Komercijalna banka. 

So dobivawe na ovaa karti~ka, po~etnoto saldo Vi e nula, na koe se 

odobruva dozvoleno precekoruvawe, krediten limit, vo visina od 20.000 

den. Dva pati mese~no se vr{i prefrlawe na sredstva od tekovnata smetka 

na karti~kata i toa za pokrivawe tro{oci napraveni prethodniot mesec, 

ako na prethodnata smetka ima pari. 

Eve gi proviziite, ~lenarinite i kamatnite stapki: 

-Godi{noto ~lenstvo iznesuva 500 denari za osnovnata, a 200 denari za 

dopolnitelna karti~ka. 

-Aktivna kamata vo visina na kreditniot limit e 10,5% 

-Aktivna kamatna stapka na iznosot na pre~ekoruvawe nad kreditniot 

limit e 19,5% 

-Kamata na pozitivno saldo nemate 

-Za podigawe gotovina na bankomatite na bankata 0,5%, a na {alterite 1% 

-Za podigawe gotovina na bankomati na drugi banki e 2% ili minimum 100 

denari, odnosno na drugi {alteri, 2% ili minimum 100 den. 

Ovaa karti~ka moè da ja dobiete po telefonski pat kako nagrada za 

uredno rabotewe na Va{ata tekovna smetka. 

Masterkard me|unarodna kreditna karti~ka (karakteristiki) 

Za da ja imate ovaa karti~ka, bankata }e Vi otvori dve smetki vo eur. 

Prvata e limitna smetka na koja nema pari, a }e dobiete krediten limit od 

500 eur. Ova e aktivna smetka i so nea rabotite. 

Vtorata smetka e depozitna i sluì za da vloìte sopstveni 500 eur. 

Istite se oro~uvaat na edna godina, za celo vremetraewe. 

Karti~kata e me|unarodna i za da ja imate mora da ste dràvjanin na 

Republika Makedonija. 

Ovaa karti~ka se blokira za slednite zemji: 

Kina, Hong Kong, Malezija, Tajland i Makao. 

Provizii, ~lenarini i kamatni stapki: 

-^lenarina 25 eur 

-^lenarina za dopolnitelna karti~ka 15 eur 

-Pasivna kamata na depozit, 2,10% 

-Aktivna kamata vo visina na kreditniot limit e 3,75% 

-Aktivna kamata nad visina na kreditniot limit e 10% 

-Kamata na pozitivno saldo 0,8% 

-Za gotovina na bankomati na bankata e 0,5%, a na {alterite na bankata, 

1% 

-Za gotovina na bankomati tu|i, 1% ili min 3 eur, a tu| {alter 3% ili 

minimum 6 eur. 


Iako kaj prvata Masterkard revolving e pi{ano generalno za site 

kreditni karti~ki na Komercijalna banka, {to e potrebno za da gi imate 

istite, ovde povtorno }e napomeneme: 

-Depozit vo iznos od 500 eur (oro~eni sredstva) 

-Godi{no ~lenstvo od 25 eur 

-Godi{no ~lenstvo za dolìtelna karti~ka, 15 eur 

-Dokolku ste vraboten vo buxetska institucija AD, JP i penzioner: Potvrda 

za redoven raboten odnos so navedeni primawa za posledniot mesec, 

fotokopija od paso{. 

-Za ostanati vraboteni, slednive dokumenti: Potvrda za redoven raboten 

odnos, so navedeni primawa za posledniot mesec, edna menica od 200 

denari, dvajca ìranti od koi eden od niv da e vraboten vo buxetska 

institucija, AD, JP ili da e penzioner. 

-Za ìrntite: potvrda za redoven raboten odnos so navedeni primawa za 

posledniot mesec, nivno li~no prisustvo vo bankata. 

-Kopija od Rekapitular od plata. 

Da napomeneme deka i vo Prokredit banka gi ima ovie master i maestro 

karti~ki. Gi ima i vo Tutunska banka, no podole za nea. 

Za poveke informacii obratete se na tel. +389(0)23211332, 

+389(0)23296800 ili posetete ja web str. na Komercijalna banka. 

4. Dajners Klub International-DAJNERS KARD 

Podelba na Dajners karti~ki: 

-Dajners klub delovna kreditna karti~ka-pravni lica; 

-Dajners klub privatna kreditna karti~ka-fizi~ki lica 

Privatnata kreditna karti~ka za privatni lica ima povolnosti za da gi 

zadovoli Va{ite potrebi. Sluì za sekojdnevna upotreba. Ja koristite vo 

zemjava i vo stranstvo. Moè da stane familijarna karti~ka za Va{eto 

potesno semejstvo. 

Moè da kupuvate na rati, avtomatski da gi plakate redovnite mese~nite 

tro{oci, mobilen telefon, smetki za parno i sl., da se osigurate od 

posledici na nesre}en slu~aj, da podigate gotovina, da kupuvate mebel, 

obleka, kozmetika i sl. 

Imate beneficii dokolku ste korisnik na T-Mobi. 

Eve gi slednive nadomestoci: 

-Ednokratna upisnina 930 den 

-Godi{no ~lenstvo za osnovna karti~ka 1.550 den, a za dopolnitelna plus 

tolku. 


Za da ja imate karticata potrebno e: popolneto barawe za ~lenuvanje vo 

Dajners klub, fotokopija od paso{ za osnovnata i dopolnitelnite 

karti~ki, potvrda za redoven raboten odnos so visina na plata, 

{estmese~en prosek za plata, potvrda za tekovni zabrani na plata, 

Rekapitular od plata, zaverena izjava i administrativna zabrana na 

baratelot i ìrantite, menica od 200 den so dvajca ìranti, kopii od 

li~ni karti od ìrantite, a dokolku aplicirate vo Tutunska banka, i 

dogovor za izdavawa i koristewe na karti~ka pome|u Klientot i NLB 

Tutunska banka (se potpi{uva pri podignuvawe na karti~kata). 

Za poveke informacii ili nekakvi problemi , obratete se na telefon: 

+389(0)23114444, +389(0)23219517. 

5.NLB Tutunska banka-Masterkard i Maestro 

Debitni karti~ki-Maestro 

Ovaa karti~ka moè da ja koristat od sredno{kolci do penzioneri. 

Karti~kata e denarska so me|unarodna va`nost. Moè bezgotovinski da 

pla}ate nad 1.500 denari na tri ili {est rati, a za transakciite od 1.500 

denari do 6.000 denari koi se pla}aat na tri rati, ne se presmetuva 

provizija i kamata. 

Na bankomatite na bankata se podigaat pari bez provizija kako i za 

bezgotovinskite pla}awa nasekade vo svetot. 

Ovaa karti~ka e povrzana so tekovna smetka, dokolku platata Vi e vo ovaa 

banka, imate mo`nost za dozvoleno pre~ekoruvawe. 

Za da ja imate ovaa karti~ka potrebno e da dostavite kopija od li~na karta 

i potpi{ano barawe za dobivawe i koristewe na istata. 

Kreditni karti~ki-Standard Masterkard 

Ova e karti~ka za lica koi ostvaruvaat redoven prihod. Me|unarodna e. 

Bankata go odreduva kreditniot limit. Toa e kreditna karti~ka za koja ne 

e potreben depozit, a so nea sekoja bezgotovinska transakcija nad 3.000 den 

moè da se plati na 6, 12 i 24 rati sekade kade go ima znakot na ovaa 

karti~ka. Pla}aweto e odloèno, no najdocna do 45 dena. 

Za da ja imate ovaa karti~ka potrebno e da dostavite kopija od li~na 

karta, popolneta aplikacija, administrativna zabrana, menica od 200 den, 

i potvrda za redoven raboten odnos. 

Kreditna karti~ka-Gold Masterkard 

Ova e karti~ka nameneta za pogolem krediten limit, pa so pravo ja 

narekuvaat premium karti~ka. Toa e karti~ka koja se izdava na korisnici, 


fizi~ki lica, koi imaat potreba da koristat golemi mese~ni limiti koi 

moè da iznesuvaat do 250.000 den. 

Za ovaa karti~ka potrebni Vi se dokumenti isto kako i za prethodnata. 

Dopolnitelno se bara ìranti i pogolema menica, od 500 den. 

Kreditna karti~ka-Masterkard Lajt 

Ova e interesna karti~ka, zatoa {to e nameneta za tinejxeri, mladi lu|e 

na vozrast od 16 do 35 god. Taa pretstavuva mladinska kreditna karti~ka i 

so nea moète da pla}ate na site proda`ni mesta vo zemjava i vo stranstvo 

kade e istaknat znakot na karti~kata. Toa zna~i deka stanuva zbor za 

me|unarodna karti~ka. So nea sekoja transakcija nad 1.500 denari 

realizirana na proda`nite mesta ili pri podigawe na bankomat, moè da 

se plati na 6 rati. 

Potrebni dokumenti za dobivawe na ovaa karti~ka se: kopii od li~ni 

karti na baratelot i ìrantite, u~eni~ka kni{ka, indeks ili uverenie za 

zavr{eno visoko obrazovanie, popolneta aplikacija, 200 denari menica, 

potvrda za redoven raboten odnos na dvajcata ìranti, pod uslov da se vo 

bonitetni firmi, administrativna zabrana i meni~na izjava na ìrantite. 

Da napomenime deka vo paletata na kreditni karti~ki na Tutunska banka 

ima mesto i za Masterkard Bizniskard, nameneta za pravni lica. 

Za site podetalni informacii moze da se obratite vo centarot za 

poddrska za korisnici, na telefonot: 

+389(0)23219517, ili da ja posetite nivnata veb-strana. 


5. ZAEMI I KREDITI 

5.1 ZAEMI 

[TO E TOA ZAEM? 

Zaem moète da zemete od sekogo i vo sekoe vreme. Od 

pravno i fizi~ko lice. Vo zaem se davaat pari, no i drugi 

zamenlivi stvari. 

Za zaem ne e potreben pismen dogovor. Na zaem moète da 

zemete pari od sorabotnikot vo Va{ata kancelarija za pojadok. Na zaem 

moète da zemete sol od Va{ata sosedka. Na zaem moète da zemete pari od 

prijatelot za semejnata veselba. Na zaem moète da zemete pari od Va{iot 

vujko vo Amerika i da izgradite ku}a ili da kupite avtomobil. 

 

Sepak sovetuvame , ako zemete ili dadete pari vo zaem vo iznos 

pogolem o onie potrebni za utrinski pojadok , sklu~ete pismen dogovor, 

prijatelstvata i ~ustvata se menuvaat, pismenata forma sluì da Ve 

potseti {to ste se dogovorile. 

So dogovorot za zaem se obvrzuva zaemodavecot da mu 

predade na zaemoprima~ot opredelen iznos pari ili 

opredeleno koli~estvo drugi zamenlivi predmeti, a 

zaemoprima~ot se obvrzuva da mu go vrati po izvesno vreme 

istiot iznos pari odnosno istoto koli~estvo predmeti od 

ist vid i kvalitet. 

Vrz primenite predmeti zaemoprima~ot steknuva pravo na sopstvenost. 

Dali moè vo zaem da se dava stranska valuta? 

Davaweto na zaem vo stranska valuta e dozvolena pravna rabota, pa so 

presuda zaemoprima~ot moè da bide zadolèn da go vrati zaemot vo stranska 

valuta, a dokolku vo izvr{nata postapka ne se pronajde kaj dol`nikot taa 

stranska valuta, toga{ izvr{uvaweto }e se sprovede vo doma{ni pari spored 

kursot {to vaì vo momentot na denot na prisilnoto izvr{uvawe. 

Dali e voobi~aeno sekoga{ koga se sklu~uva dogovor za zaem za 

zaemot da se pla}a kamata? 

Ne ! No te{ko }e dobiete zaem bez kamata . Zatoa e dobro da se znae : 

Zaemoprima~ot 

moè da se obvrze pokraj glavnicata da dolì i 

kamata. Vnimavajte na kamatata . Visinata na dogovornata kamata spored 

Zakonot za obligacioni odnosi (najnovite izmeni) ne se ograni~uva, se 

ostava na voljata na stranite. No taa e ograni~ena so normite na 

dogovornoto pravo, koi nalagaat ednakva polo`ba na stranite.Taa ne 

moè da bide taka opredelena da Ve doveduva vo sostojba da ne moète 

da ja platite i glavnicata. Lihvarstvoto kaj nas e zabraneto i doveduva 

do ru{livost na dogovorite. 


Za àl, kaj nas e ~esta pojava lihvarstvoto. Vo na{ata dràva e golem 

brojot na nevraboteni, koi nekako na svoj na~in se snao|aat i ìveat. Ima 

mnogu i ste~ajci, a ne e mal i brojot gra|ani koi rabotat neprijaveni ( na crno). 

Ovaa kategorija gra|ani ne se kreditno sposobni, odnosno ne moàt 

nikade i vo niedna banka da pobaraat kredit, zatoa {to eden od va`nite 

uslovi za dobivawe na istiot e da se vo redoven raboten odnos. 

E sega ako vi trebaat pari, ne moète da gi pobarate vo banka, no i 

sosedot i prijatelotne vi davaat zaem, pla{ejki se deka nema da go vratite. 

Nemate redovni primawa. Vie se re{avate za lihvar. Vedna{ dobivate pari, 

istiot den. 

GRE[KA!!! 

Parite gi dobivate vedna{, no vo zalog ostavate najmalku dvapati 

pove}e zlato, vreden nakit i sl. 

Ako ste zele pove}e pari, lihvarite }e Vi pobaraat , hipoteka na 

nedvièn imot: ku}a, stan, zemji{te i sl. Prifa}aat i avtomobili i avtobusi 

so eden zbor se {to e vredno, {to moèbi cel ìvot ste go pe~alele. 

Ova go davate so dogovor potpi{an i zaveren kaj notar, vo koj stoi deka 

ste promile zaem od odredeno lice, i dokolku ne go vratite zaemot vo 

odreden rok , pr.va{ata ku}a }e mu pripadne na zaemodava~ot. Kamata i se 

ostanato ne se spomnuvaat vo dogovorot. 

Kolkavi se kamatite? 

I do 7% mese~no, odnosno ako ste zele 10.000 evra , mese~no treba da 

mu platite na lihvarot 700 evra kamata. Taka zaglavuvate se pove}e i pove}e, 

od mesec vo mesec , ne moèj}i da ja platite kamatata a kamo li glavnicata. A 

dokolku samo eden den zadocnite so pla}awe na kamatata od kreditot taa 

dvojno se zgolemuva. Izlez nemate. Lihvarite rabotat ne~esno. Sakaat da vi ja 

zemat ku}ata koja vredi mnogu pove}e od pozajmenite pari. 

êsto se slu~uva da Vi pratat drugi lu|e koi }e Vi se zakanuvaat i 

Vam i na va{eto semejstvo. ]e dojdete vo sostojba koga nema da znaete {to da 

pravite, kako ponatamu da go re{ite problemot. 

ZATOA VNIMAVAJTE!!! 

Nikoga{ , ama ba{ nikoga{ ne zemajte zaem od lica, takanare~eni 

lihvari. 

Ne Vi davaat vo banka kredit, ne sakaat sosedite i prijatelite da Vi 

dadat zaem, po~ekajte podobri vremiwa, mora da dojdat, i toga{ ostvarete ja 

svojata cel. Lihvarstvo NE. 

Koga zaemodava~ot e dolèn da Vi gi dade parite (ili opredelenite 

predmeti , ako zaemot ne se sostoi vo pari) ? 

Zaemodavecot e dolèn da gi predade opredelenite predmeti 

vo dogovorenoto vreme, a ako rokot za predavawe ne e 

opredelen, toga{ koga toa }e go pobara zaemoprima~ot. 

Pravoto na zaemoprima~ot da bara predavawe na opredeleni 


predmeti zastaruva za tri meseci od pa|aweto na zaemodavecot vo zadocnuvawe, 

a vo sekoj slu~aj prestanuva za edna godina od sklu~uvaweto na 

dogovorot. 

Ako se pokaè deka materijalnite priliki na zaemoprima~ot se takvi 

{to e neizvesno dali toj }e bide vo sostojba da go vrati zaemot, zaemodavecot 

moè da odbie da ja izvr{i svojata obvrska za predavawe na vetenite 

predmeti ako vo vreme na sklu~uvaweto na dogovorot ne go znael toa, kako i 

ako vlo{uvaweto na zaemoprima~ovite materijalni priliki nastanalo po 

sklu~uvaweto na dogovorot. 

Toj e dolèn da ja izvr{i svojata obvrska ako zaemoprima~ot ili nekoj 

drug za nego dade dovolno obezbeduvawe. 

Vo koj rok ste dol`ni da go vratite zaemot? 

Zaemoprima~ot e dolèn da go vrati vo dogovoreniot rok istoto 

koli~estvo na predmeti, od ist vid i kvalitet. Rokot moè da bide 

opredelen vo denovi, nedeli, meseci godini ili da bide so fiksen datum 20 

maj 2011 godina 

[to ako ne ste dogovorile ili ne ste go opredelile rokot, koga treba da 

go vratite zaemot? 

Ako dogovara~ite ne go opredelile rokot za vra}awe na zaemot, nitu 

toj moè da se opredeli od okolnostite na zaemot, zaemoprima~ot e dolèn 

da go vrati zaemot po istekot na primereniot rok koj ne moè da bide 

pokratok od dva meseca smetaj}i od baraweto na zaemodavecot da mu se vrati 

zaemot. 

Vo tekot na gradbata na Va{ata semejna ku}a, od Va{iot sosed ste 

pozajmile desetina vre}i cement, koi ve}e ne se proizveduva? [to treba 

da mu vratite vo slu~aj da ne ste se dogovorile ? 

Ako na zaem ne se dadeni pari, a dogovoreno e zaemoprima~ot da go 

vrati zaemot vo pari, zaemoprima~ot sepak e ovlasten da gi vrati po svoj 

izbor zajmenite predmeti ili iznosot na pari koj odgovara na vrednosta na 

tie predmeti vo vremeto i vo mestoto {to so dogovorot se opredeleni za 

vra}awe. 

Istoto vaì i vo slu~aj koga ne e mo`no da se vrati isto koli~estvo 

na predmeti od ist vid i so ist kvalitet. 

Do koga zaemoprima~ot moè da se otkaè od dogovorot i dali ima 

opredeleni posledici od negovata odluka? 

Zaemoprima~ot moè da se otkaè od dogovorot pred da mu gi predade 

zaemodavecot opredelenite predmeti, no ako poradi toa bi nastanala kakva i 

da bilo {teta za zaemodavecot, dolèn e da ja nadomesti. 


Dali ako ste zele zaem moète da go vratite i pred rokot opredelen za 

vra}awe? 

Zaemoprima~ot moè da go vrati zaemot i pred rokot opredelen za 

vra}awe, no dolèn e odnapred da go izvesti zaemodavecot za svojata namera 

i da mu ja nadomesti {tetata nastanata od predvremenoto vra}awe, osven ako 

ne e poinaku dogovoreno. 

[to e toa namenski zaem? Dali parite, koi mi gi pozajmile vo mojata 

firma za lekuvawe na moeto bolno dete moàm da gi iskoristam za druga 

namena? 

Ako so dogovorot e opredelena celta za koja zaemoprima~ot moè da gi 

upotrebi zajmenite pari, pa toj gi upotrebi za nekoja druga cel, zaemodavecot 

moè da izjavi deka go raskinuva dogovorot. 

Dogovorot za zaem moè da bide kombiniran so dogovor za kupoproda`ba 

.Toa e toga{ koga se raboti za kupoproda`ba na po~ek, na otplata i na 

pretplata. 


5.2 KREDITI 

[TO E TOA KREDIT ? 

Na kredit ili otplata moè da kupite odredeni 

stvari vo maloproda`ba , da uplatite za turisti~ko 

patuvawe so graganski ~ekovi ili kreditni karti~ki. 

Dogovorot za kredit se sklu~uva so banka, {tedilnica ili druga 

ovlastena finansiska institucija ! 

So dogovorot za kredit bankata se obvrzuva na korisnikot na kreditot 

da mu stavi na raspolagawe opredelen iznos pari~ni sredstva, na 

opredeleno ili neopredeleno vreme, za nekoja namena ili bez utvrdena 

namena, a korisnikot se obvrzuva na bankata da i ja pla}a dogovorenata 

kamata i dobieniot iznos pari da go vrati vo vremeto i na na~inot kako {to e 

utvrdeno so dogovorot. 

Na dogovorot za kredit kade pari~nata obvrska e izrazena vo doma{na 

valuta, utvrdena vo protivvrednost na stranska valuta vo odnos na kamatata, 

se primenuvaat odredbite od dogovorot za zaem. 

Za razlika od dogovorot za zaem dali dogovorot za kredit se 

sklu~uva vo opredelena forma ? 

Dogovorot za kredit mora da bide sklu~en vo pismena forma. 

So dogovorot za kredit se utvrduvaat iznosot, kako i uslovite za 

davawe,koristewe i vra}awe na kreditot. 

Koga bankata moè da go otkaè dogovorot za kredit? 

Dogovorot za kredit bankata moè da go otkaè pred 

istekot na dogovoreniot rok ako kreditot e koristen vo 

sprotivnost so negovata namena . 

Dogovorot za kredit bankata moè da go otkaè pred 

istekot na dogovoreniot rok i vo slu~aj na insolventnost 

na korisnikot, duri i koga ne e utvrdena so 

sudska odluka, vo slu~aj na prestanuvawe na pravnoto lice ili na smrt na 

korisnikot, ako vo tie slu~ai dava~ot na kreditot bi do{ol vo su{testveno 

ponepovolna polo`ba. 

Koga Vie kako korisnik na kreditot moète da se otkaète od 

dogovorot? 

Korisnikot na kreditot moè da se otkaè od dogovorot pred da po~ne 

da go koristi kreditot. 


Dali korisnikot na kreditot moè da go vrati kreditot pred 

rokot opredelen za vra}awe? 

Korisnikot na kreditot moè da go vrati kreditot i pred rokot 

opredelen za vra}awe, no e dolèn za toa odnapred da ja izvesti bankata. 

Dali pri otkaùvawe ili predvremeno vra}awe na kreditot treba 

da i nadomestam {teta na bankata? 

Da. Vo dvata slu~aja korisnikot na kreditot e dolèn da ja nadomesti 

{tetata dokolku dava~ot na kreditot ja pretrpel. Naj~esto kaj nas bankite 

zemaat kaznena kamata koja se dviì do 5%. 

[to stanuva so kamata vo slu~aj na predvremeno vra}awe na 

kreditot? 

Vo slu~aj na vra}awe na kreditot pred opredeleniot rok, bankata ne 

moè da ja zasmeta kamatata za vremeto od denot na vra}aweto na kreditot 

do denot koga spored dogovorot trebalo da bide vraten. 

KAKVI VIDOVI NA KREDITI DAVAAT NA[ITE BANKI? 

Spored razli~ni kriteriumi postojat razli~ni krediti, isto taka i za 

site drugi finansiski uslugi i za krediti postojat razli~ni ponudi na pazarot. 

Povtorno bi sovetuvale da ja razgledate razli~nata ponuda da gi 

ocenite Va{ite potrebi i mo`nosti i potoa da se opredelite kakov vid 

na kredit }e koristite. 

Bankite imaat Odluki za kreditirawe na naselenie i op{ti uslovi za 

davawe krediti. 

 

Vo odnos na op{tite uslovi poglednete vo Pravnata infoteka. 

Kamata prestavuva svoevidno nadomestuvawe koe pokraj glavnicata mu se 

vra}a na zaemodava~ot ili davatelot na kredit. Kamata se opredeluva vo 

procent vo odnos na glavnicata. 

Dogovorenite kamati de razli~ni. Slobodata na dogovarawe ovozmoùva 

slobodno opredeluvawe na kamatata. Vodete smetka dali stanuva zbor za 

mese~na ili godi{na kamata. 

Vodete smetka i za toa dali kamatata e fiksna ili menliva. Kamatite na 

denarski krediti se skoro sekoga{ pogolemi od kamatite na denarski 

krediti so devizni klauzuli, odnosno krediti na koi kamatite se vrzani so 

sredniot kurs na evroto spored NBM. 

Toa zna~i ako kursot na evroto porasne , Vie pla}ate pogolem anuitet, za 

razlika od anuitetite (otplata na glavnica i kamata) kaj denarskite krediti 


koi ne se vrzani so evroto. 

Kamatite se razli~ni vo razli~ni banki zavisno od toa kakov kredit 

zemate, od koja banka go zemate, no naj~esto tie se dviàt : 

-bez kamati za stanbeni krediti od 6% do 11% 

-za avtomobilski krediti od 7% do 12% 

-za potro{uva~ki nenamenski krediti od 3% 14,5%, vo zavisnost od toa kakov 

nenamensski kredit barate, odnosno dali davate obezbeduvawe ili ne, dali 

kreditot e revolving, kolkav iznos barate i na kolku godini i sl. 

STANBENI KREDITI 

Ovie krediti se namenski i dolgoro~ni. Kamatnite stapki vo odnos na drugi 

krediti se najmali. Obrnete vnimanie na kamatnite stapki, odnosno krajnata 

kamata koja Vie ja pla}ate e efektivnata kamatna stapka. 

Ovie krediti se otpla}aat na mese~ni anuiteti, odnosno pla}ate del kamata 

i del glavnica. 

Eve primeri na stanbeni krediti od nekolku banki: 

STOPANSKA BANKA 

Vo ovaa banka pod stanben kredit se podrazbira: 

-kupuvawe nov ili star stan ili ku}a od fizi~ko ili pravno lice; 

-kupuvawe na ku}a so zemji{te; 

- kupuvawe na grade`no zemji{te; 

- kupuvawe deloven prostor; 

-gradba na ku}a; 

-dogradba ili nadgradba na stan ili ku}a; 

-mo`nost za refinansirawe na stanben kredit od druga banka. 

Iznosot na kreditot e od 3.300 do 100.000 evra 

Kreditot se dava so denarska i devizna klauzula. 

Periodot na otplata e od 5 do 25 godini Bankata dava i grejs period od 1 

godini (vnimavajte, vo ovaa godina se presmetuva i naplatuva samo kamata, no 

ako go poglednete amortizacioniot plan, }e zabeleìte deka sekako vo 

najgolem del vra}ate kamata, a pomalku glavnica). Obezbeduvaweto {to 

bankata go bara: 

-zalog na obvrznici od 300% 

-zalog na depozit od 110% 

-hipoteka od 140 do 300%. 


Celosna ili delumna otplata predvremena e so provizija od 3%. Kamatnata 

stapka e razli~na, od 5,5% do 11,9%. 

Imate i dopolnitelni tro{oci okolu odobruvawe na kreditot. 

Za da aplicirate za ovoj kredit treba da ste rezident, vraboten, a mese~niot 

anuitet vo odnos na va{ite mese~ni primawa da e od 30% do 38%, da ste na 

vozrast od 20 do 67 godini na denot na otplata na kreditot. 

Bankata kako dopolnitelna prednost Vi dava besplatna Visa kreditna 

karti~ka so krediten limit od 90 den. 

Da napomeneme deka imate pravo na dvajca ko-kreditobarateli, dokolku ne 

ste kreditno sposoben. 

Potrebni dokumenti: 

-fotokopija od li~na karta ili paso{ 

-potvrda za redoven raboten odnos i tri posledni Rekapitulari za plata, 

Dokolku ste vo privatna firma: 

-imoten list za objektot {to se stava pod hipoteka; 

-izvod na mati~na kniga na rodeni ili ven~ani za da se dokaè srodstvoto so 

ko-kreditobaratelite; 

-pred dogovor kupoprodaèn (za kupuvawe); 

-re{enie za lokacja, grafi~ki prikaz, proekt za izgradba so predmer i 

presmetka so aktuelni ceni na pazarot zaveren vo proektantsko biro i 

op{tina, dozvola za gradba i plateni komunali (za site vidovi gradba); 

-potvrda za tekovna sostojba na kreditot vo druga banka so lista na uplati i 

kopija od dogovor za kredit i notarski akt (za refinansirawe). 

TUTUNSKA BANKA 


-kupuvawe, gradba, dogradba i nadgradba na stan ili ku}a; 

-renovirawe na stan ili ku}a; 

Maksimalniot iznos {to moè da go dobiete vo ovaa banka e od 5.000 do 

100.000 evra Kamatnata stapka e od 6,5% do 10,88%. Rokot na otplata e do 25 

godini i vo ovaa banka postojat dopolnitelni tro{oci do odobruvawe na 

kreditot, no vo ovaa banka nemate provizija za predvremena otplata ili del 

od kreditot. Uslov e da ste na vozrast do 67 godini, do rokot na otplatata, da 

ste redovno veraboten i da ostvaruvate 1/3 od mese~nite prihodi. 

I ovde e potrebno obezbeduvawe: 

-hipoteka na nedvièn imot od 170% do 300% 


-administrativna zabrana od plata na baratelot na kreditot; 

-menica od baratelot i ko-kreditobaratelot. 

Dobivate besplatna Standard Masterkard kreditna karti~ka. 

KOMERCIJALNA BANKA 


-kupuvawe na nedvièn imot stan ili ku}a; 

-izgradba na nedvièn imot, ku}a; 

-kupuvawe na deloven prostor; 

-dogradba, nadgradba, rekonstrukcija, renovirawe na stan ili ku}a. 

Korisnicite na ovoj kredit mora da se rezidenti, kreditno sposobni fizi~ki 

lica vo redoven raboten odnos ili penzioneri koi ja primaat svojata penzija 

vo ovaa banka. 

Iznosot na kreditot zavisi od kreditnata sposobnost na baratelot. Rokot na 

vra}awe e do 20 godini kako i prethodnite krediti, dokolku stanuva zbor za 

kupuvawe nedvièn imot, parite se ispla}aat na prodava~ot na nedvi`nost. 

Dokolku stanuva zbor za dogradba, nadgradba, rekonstrukcija, renovirawe na 

nedvièn imot, parite gi dobiva kreditobaratelot. 

Obezbeduvaweto e: 

-hipoteka ; 

-administrativna zabrana na plata; 

-polisa za osiguruvawe na imotot pod hipoteka; 

-menica so meni~na izjava. 

Kamatnite stapki se od 8,5% do 8,96%. I ovde postojat dopolnitelni tro{oci 

za kreditot. 

Kriteriumite se mese~niot anuitet da pokriva 1/3 od mese~nite primawa, 

odnosno ½ koga za obezbeduvawe e ponudena kvalitetna hipoteka. Vozrasta da 

ne nadmine 70 godini do otplata. I vo ovaa banka imate pravo da vklu~ite 

u{te dvajca ko-kreditobarateli so koi ne mora da ste vo rodninska vrska. 

Potrebni dokmenti za da aplicirate se: 

-preddogovor za kupoproda`ba zaveren na notar 

-celokupna investiciono-tehni~ka dokumentacija za gradba i potrebni 

sredstva 

-solventnost na ìro smetka od bankata za firmata kade rabotite 

-tri posledni Rekapitulari zavereni vo UJP za vrabotenite vo privatni 

firmi 

-kopii od li~.karti 

-barawe za kredit 

-dokument za sopstvenost za objektot koi se stava pod hipoteka. 


AVTOMOBILSKI KREDIT 

Za ovie krediti moè da kaème deka se namenski. Obezbeduvawe moè da 

bide hipoteka, ili samoto vozilo. Vo ponovo vreme na pazarot se pojaveni i 

lizing kompanii, koi se sî poveke aktuelni. 

Eve nekolku primeri na avtomobilski krediti od nekolku banki: 

Alfa banka 

(karakteristiki) 

Vo ovaa banka, maksimalniot iznos za avtomobilski kredit e vo zavisnost od 

u~estvoto. Sopstvenoto u~estvo e: 

-0% u~estvo za KIA Motors, za iznos do 30% od iznosot na fakturata 

-10 do 19,9% za maksimalen kredit od 10.000 evra 

-20 do 29,9% za maksimalen kredit od 15.000 evra 

-30 do 49,9% za maksimalen kredit do 20.000 evra 

-50% i povisoko u~estvo, maksimalen kredit 30.000 evra 

-0% sopstveno u~estvo so minimum 200 do 300% hipoteka. 

Kriteriumite se da ste rezident, anuitetot da e vo odnos na neto prihod 1:3 

ako sopstvenoto u~estvo e do 50%, 1:2 ako e povisoko od 50%, odnosno za 

obezbeduvawe so hipoteka da e vo redoven raboten odnos so godini 18-65. 

Zatoa sto stanuva zbor za namenski kredit, isplatata odi na smetka na 

prodava~ot, otvorena vo Alfa banka. 

Rokot na otplata e od 12 do 72 meseci, vo zavisnost od u~estvoto i obezbeduvaweto. 

Obezbeduvaweto odnosno zalogot na voziloto mora da e vo korist na Alfa 

banka so Kasko osiguruvawe vinkulirano vo korist na bankata, Fran{iza 500 

evra. 

Efektivnata kamatna stapka (EKS) e od 8,68% do 11,58% vo zavisnost od 

situacijata. Vo ovaa banka nema kaznena provizija za celosna ili delumna 

predvremena otplata. 

Bankata za doverbata Vi podaruva kreditna karti~ka Ameks do 900evra, vo 

soglasnost so prihodot, za bezgotovinsko pla}awe. 


Ovoj kredit vo Stopanska banka sluì isklu~itelno za kupuvawe novi vozila: 

avtomobili, motorcikli, xipovi. Kreditot e so denarska i devizna klauzula, 

a iznosot od 3.000 do 30.000 evra. Periodot na otplata e od edna do {est 

godini. 

Obezbeduvaweto e zadolìtelno, odnosno u~estvoto da e najmalku 20% odnosno 

40%, zavisno od toa kakvo vozilo kupuvate. I ovde e zadolìtelna polisata 

Kasko. 

Celosnata ili delumna otplata e so provizija od 2,5% od predvreme otplateniot 

iznos. 

Kamatnite stapki Bankata gi iskaùva kako nominalni i istite se dviàt od 

7 do 12%. Istite se menlivi. Dokolku Ve interesiraat efektivnite kamatni 

stapki, }e gi najdete na nivnata web-strana ili na {alterite na Bankata. 

Imate i tro{oci okolu kreditot. Za da aplicirate za ovoj kredit treba da ste 

fizi~ko lice, dràvjanin na R. Makedonija. Dokolku ne ste kreditno sposo- 


en, imate pravo na ko-kredito barateli. Vozrasta na aplikantite e od 20 do 

67, na denot na dospevawe na kreditot. 

Bankata ima dopolnitelni prednosti: dava Visa kreditna karti~ka so limit 

od 1.000 evra i 50% popust na premijata so Kasko osiguruvawe za prvata godina. 

Potrebni dokumenti: aplikacija, fotokopija od li~na karta ili paso{, eden 

posleden Rekapitular od plata, potvrda za redovno vrabotuvawe, izvod od 

mati~na kniga na ven~ani ili rodeni kako dokaz za srodstvo so ko-kreditobaratelite 

i pro-faktura od prodava~ot za proda`ba na vozilo. 


Vo ovaa banka avtomobilskiot kredit moète da go dobiete so hipoteka ili so 

zalog na vozilo. 

Vo prviot slu~aj maksimalniot iznos e 35.000 evra, EKS od 7,95 do 9,34%. 

Rokot na otplata e 72 meseci. I vo ovaa banka ima manipulativni tro{oci. 

Za predvremeno otplaten del od kreditot nema provizija. 

Uslovite se isti kako i kaj drugite banki, redovno vrabotuvawe, soodveten 

prihod, hipoteka na nedvièn imot (170% do 300%) i menica. 

Vo vtoriot slu~aj kade imate obezbeduvawe zalog na vozilo, situacijata e 

slednava: 

Maksimalniot iznos e do 30.000 evra, EKS od 6,89% do 8,77% i rok na otplata 

do 72 meseci. Manipulativnite tro{oci se ednakvi kako vo prviot slu~aj. I 

ovde nema provizija za predvremena otplata. Uslovite se: redovno vrabotuvawe, 

soodveten mese~en prihod. Ako imate potreba od ko-kreditobarateli, mo- 

è da se vklu~at. Obezbeduvaweto ve}e go napomenavme, a toa e zalogot na 

voziloto koe se nabavuva i administarivna zabrana na plata na baratelot, 

odnosno potpi{ana i za ko-kreditobaratelite, dokolku gi ima. 

NAMENSKI KREDITI 

Pod ovoj vid krediti se podrazbira krediti za kupuvawe na mebel, tehnika, 

kompjuteri, letuvawe, {koluvawe, odnosno za sî {to imame faktura. 

Eve nekolku primeri na namenski krediti od nekolku banki: 


Me|u drugoto, vo ovaa banka kako namenski kredit }e go najdete i kreditot za 

{koluvawe vo zemjava i vo stranstvo. 

Korisnici na kreditot se rezidenti, fizi~ki lica. Tie treba da se vo 

redoven raboten odnos ili penzioner koj ja primaat penzijata vo ovaa banka. 

Na bankata treba da i dostavite dokaz za izvr{en upis na odredena obrazovna 

institucija, za sebe ili za ~len na potesnoto semejstvo. Kako ~len na 

potesnoto semejstvo se podrazbira bra~en drugar, roditeli, deca na nositelot 

na kreditot. Iznosot e do 3.500 evra Rokot na otplata e 3 godini. Zatoa {to e 

namenski kreditot sredstvata se prefrlaat na ìro smetka na odredena 

obrazovna institucija. Dokolku sredstvata vi trebaat za specijalisti~ki i 

postdiplomski studii, bankata vi gi dava Vam na smetka. 

Za ova bankata vi bara obezbeduvawe administrativna zabrana na plata i 

menica so meni~na izjava. EKS e 10,37%. Starosnata granica e 70 godini. 


Kreditot e bez ìranti, a moàt da se vklu~at u{te dvajca ko-kreditobarateli. 

I za ovoj kredit imate tro{oci. 

Potrebni dokumenti: barawe za kredit, kopija od li~na karta, dokaz za izvesen 

upis na postdiplomski ili specijalisti~ki studii ili faktura ili drug 

izdaden dokument od odredena obrazovna institucija. 


Vo ovaa banka koja nudi golema paleta na krediti, }e go najdete i namenskiot 

turisti~ki kredit. 

Toj ovozmoùva da patuvate preku nekoja turisti~ka agencija koja ima sorabotka 

so Tutunska banka. Bankata }e Vi dade i besplatna Standard Master 

kreditna karti~ka. Maksimalniot iznos se odreduva prema mese~niot anuitet 

koj ne smee da bide pogolem od 1/3 od platata, so priklu~eni hrana i prevoz. 

Kamatnata stapka (EKS) e od 16,66% do 17,11%. Rokot na otplata e 1 godina. 

Kako kaj mnogu krediti i ovde ima manipulativen tro{ok. No za razlika od 

drugite krediti na ovaa banka, ovde imate provizija za predvremna otplata 

od 2%. Uslov e da ste vo redoven raboten odnos i da imate eden ìrant. Vi 

treba i obezbeduvawe: administrativna zabrana na plata i menica od baratelot 

i ìrantot. 


Od ovaa banka go izdvojuvame namenskiot potro{uva~ki kredit preku trgovci. 

Bankata ima sklu~eno dogovori za rabota so mnogu trgovci, pa redot e vakov: 

Dokolku Vi se dopadnal mebel, kompjuter, tehnika..., go pra{uvate trgovecot 

dali moè da se kreditirate, a toj moèbi me|u drugoto }e Vi napomene i za 

ovoj kredit. Taka Vie aplicirate kaj trgovecot. Zna~i, ovoj kredit e isklu~itelno 

za kupuvawe proizvodi od soodvetno proda`no mesto. Vrednosta e od 

200 do 3.000 evra vo denarska protivvrednost. Valutata e evra: denarski kredit 

so devizna klauzula (napomenuvame deka bankata se vrzuva so sredniot 

kurs na evra na NBM). 

Rokot na otplata e od 6 do 48 meseci. Zatoa {to stanuva zbor za namenski 

kredit, sredstvata se prefrlaat na smetka na prodava~ot. Minimalniot anuitet 

e deset evra. Za predvremeno vra}awe , bankata bara 5% od glavnicata koja 

, vsu{nost, ja vra}ate. EKS e 15,37%. Kreditot ima tro{oci do odobruvawe, 

800 den.,administrativni tro{oci koi se dodavaat na iznosot na odobreniot 

kredit. 

Za da aplicirate za ovoj kredi , treba da ste rezident , fizi~ko lice. 

Minimalnata plata da iznesuva 7.700 den., maksimalen mese~en anuitet 28% 

od iznosot na mese~nite primawa. 

Potrebni dokumenti: 

Za kredit do 700 evra: 

-barawe i dogovor za namenski kredit; 

.kopija od li~na karta ili paso{; 

.kopija od smetka platena , posledna od komunalii; 

.pro faktura od prodava~ot; 

Za kredit nad 700 evra, potrebno e i: 

.potvrda za vrabotuvawe; 

.dva posledni Rekapitulari od plata , zavereni vo UJP. 


POTRO[UVA^KI NENAMENSKI KREDIT 

Ova se najrasprostraneti krediti, koi gi nudat skoro site banki, a i 

interesot na potro{uva~ite e najgolem. Toa e taka, zatoa {to kreditot e 

nenamenski, {to zna~i deka parite gi dobivate Vie, kratkoro~ni se, so pomal 

iznos. A na site nas ni trebaat pari, sekoga{ vo sekoe vreme. Toa zna~i deka 

treba da vnimavate. Da gi ~itate karakteristikite, a na kraj i Dogovorite. Da 

vnimavate dali kamatnite stapki se EKS ili NKS. Dali se iskaàni na 

mese~no ili godi{no nivo. Koi se dopolnitelni tro{oci i sli~no. 

Ovie krediti se so ili bez obezbeduvawe, zavisno kolkav iznos barate. 

Obezbeduvaweto moè da bide razli~no: so hipoteka, so pokritie dràvni 

obvrznici, so zalog na gotovina itn. 

Eve nekolku primeri na potro{uva~ki nenamenski krediti , od nekolku pogolemi 

banki kaj nas: 


Od ovaa banka, kako primer go izdvoivme nenamenskiot kredit so pokritie 

Dràvni obvrznici. 

Pokritieto, bankata bara da e od 200% od iznosot {to go barate. Maksimalniot 

iznos e do 50% od nominalnata vrednost na zaloènite Dràvni 

obvrznici. EKS kaj ovoj kredit e izrazena na godi{no nivo i e od 8,48% do 

14,77% vo zavisnost dali }e bide evra ili chf klauzula. 

Zna~i, potrebno e da ja utvrdite nominalnata vrednost na dràvnite obvrznici 

so koi raspolagate i da podignete kredit vo visina 1/3 od vrednosta na 

obvrznicite. Normalno, treba da ste kreditnosposoben, a na bankata da i 

priloìte Dràvni obvrznici kako obezbeduvawe za kreditot. 

Rokot na otplata e vo zavisnost od rokot na dospevawe na obvrznicite. 

Manipulutivniot tro{ok e 1,25% ednokratna provizija, minimum 5.000 denari, 

maksimum 35.000 denari. Nemate provizija za predvremena otplata. Za 

obezbeduvaweto spomnavme pogore: zalog na Dràvni obvrznici od staro 

devizno {tedewe, denacionalizacija. 


Od ovaa banka go izdvoivme kreditot koj se dobiva vrz osnova na hipoteka na 

nedvièn imot i menica. 

Korisnici se rezidenti, fizi~ki lica. Treba da ste vo redoven raboten 

odnos, penzioner, a penzijata da e naso~ena vo ovaa banka. Iznosot e do 35.000 

evra, vo denarska protivrednost. Rokot na otplata e 10 godini. Parite gi 

dobivate na Va{a smetka. Obezbeduvawe: hipoteka na nedvièn imot 170% od 

iznosot na kreditot, administrativna zabrana na plata, polisa za osiguruvawe 

na imot na hipotekata so vinkulacija vo korist na bankata i menica so 

meni~na izjava. Za ovoj kredit Komercijalna banka bara dvajca ìranti. (ako 

imate atraktivna hipoteka, ne treba ìranti). EKS e 10,06%. 

Mese~niot anuitet treba da pokriva 1/3 od neto primawata. (bankata i ovde 

pravi otstapka ako stanuva zbor za atraktivna hipoteka). Vozrasta ne smee da 

nadmine 70 godini. Tro{oci: za aplicirawe, za procenka na imot, polisa za 


osiguruvawe, notarska nagrada za solemnizacija, upis vo hipoteka vo kataster 

i sl. 

Potrebni dokumenti: barawe za kredit, kopii od li~ni karti, dokument za 

sopstvenost za objektot {to se stava pod hipoteka, potvrda od sud deka istiot 

ne e pod hipoteka, za vrabotenite vo privaten sektor, tri posledni 

Rekapitulari od plata zavereni vo UJP i solventnost na ìro smetka od 

bankata vo koja se deponenti. 


Do sega kako primer za nenamenski krediti, kaj prethodnite dve banki, Vi 

ponudivme primeri na krediti so obezbeduvawe (Dràvni obvrznici i 

hipoteka). Eve sega primer na nenamenski kredit do 5.000 evra bez 

obezbeduvawe. 

Kreditot e od 250 do 5.000 evra. Rokot na otplata e od 6 do 72 meseci. 

Kreditot e so denarska ili devizna klauzula. Nenamenski e, pa parite gi 

dobivate na Va{a smetka vo bankata. Mese~niot anuitet ne treba da e pomal 

od 20 evra. Za celosna predvremena otplata, bankata napla}a 5% od 

otplateniot iznos. Nominalnata stapka e od 11,5% do 14,5%. Imate administrativni 

tro{oci. 

Za da aplicirate potrebno e da ste fizi~ko lice, dràvjanin na Republika 

Makedonija, so minimalen godi{en prihod od 1.500 evra, maksimalen mese~en 

anuitet 37% od prihodot, a na vozrast od 20 do 67 godini na denot na otplata 

na kreditot. 

Potrebni dokumneti za da aplicirate: fotokopija od li~na karta ili 

paso{, potvrda za vrabotuvawe, za vrabotenite vo privatni firmi, dva 

posledni Rekapitulari od plata, fotokopija od posledna smetka za komunali. 

Vo ovaa banka, a i vo mnogu drugi, za site imateli na tekovni smetki mo`na e 

otplata so traen nalog ili preku e-banking sistemot. Ova vaì voop{to, za 

site krediti. 

Vo mnogu banki moè da aplicirate i na telefon, i preku nivnite web-strani. 

Pred da se odlu~ite za nekoja banka, posetete gi web-stranite, napravete 

paralela, pa odlu~ete se koja banka }e ja odberete i koj proizvod. 

Zapomnete deka bankarskiot slu`benik ima obvrska da Vi posveti dovolno 

vnimanie, da Vi objasni se {to ne Vi e jasno, pred da odlu~ite. 


6. DRUGI BANKARSKI USLUGI 

6.1 SEFOVI 

Najlo{o ne{to.Gotovinata i va{ite vrednosti da gi ~uvate 

doma.Opasnosta od kra`bi e golema,pa duri i ako imate 

doma{en sef. 

Eve u{te eden na~in za ~uvawe na va{ite mterijalni i drugi vrednosti 

vo Banka. 

Bankite nudat i sefovski uslugi. Sefovite (kutii) se smesteni vo 

trezorot na bankata.Trezorot e posebna prostorija konstruirana od èlezo i 

beton (Zajaknati trezorski zidovi)i za{titen so alarmni uredi.Pristapot na 

neovlasteni lica e onevozmoèn. 

Dosega kaj nas nemalo kra`bi i provali vo glavnite trezori na bankite 

kade {to se smesteni sefovite.Sigurnosta e na visoko nivo. 

Ne dozvoluvajte nepotrebnite griì da Vi go opteretat sekojdnevieto. 

ûvajte gi svoite vrednosti na sigurni mesta. Klu~ot od sefot go imte samo 

vie. 

Koj ima pristap do sefot? 

Pristapot do sefot e va{ i na lica opolnomo{teni od Vas. 

Kako se otvora sefot i {to ako go izgubam klu~ot? 

Sefot se otvora so dva klu~a .Edniot go ima bankata, odnosno 

sefovskiot slu`benik, a drugiot Vie. Samo so eden od ovie dva klu~a ne se 

otvora sefot. Vo bankata so trezorskite i sefovskite klu~evi rakuvaat 

klu~ari,odnosno bankata vodi smetka za toa koj rabotnik se odreduva za 

klu~ar. 

Zatoa smetame doverbata treba da e golema od Va{a strana. 

Postoi u{te edn klu~ ednakov na va{iot koj e deponiran vo druga banka, 

naj~esto NBRM. Zna~i,dokolku go izgubite klu~ot od sefot,vedna{ prijavuvate 

vo sefovskata slu`ba. Sefot }e Vi bide otvoren komisiski, no za da go 

ispraznite, odnosno dobivate nov sef. Prviot nemoè pove}e da se 

upotrebuva,ne so eden edinstven klu~, se dodeka ne se smeni bravata. 

Zamenata na bravata ja pravi ovlastena firma onaa koja go proizvela sefot. 

[tetata za izgubeniot klu~,odnosno promena na brava ja snosite Vie, a 

iznosot e razli~en zavisno kakov sef ste imale: [vajcarski, Amerikanski, 

Makedonski i sli~no. 

Napomenuvame:Sigurnosta e ista nezavisno od toa ~ivo proizvodstvo e sefot. 

Kako da rabotam so sefot? 

Za rabota so sefot vo trezorite na Bankite ima po nekolku kabini.Ovde ne Ve 

gleda nikoj, nitu pak moè nekoj da znae {to e vo sodrìnata na Va{iot sef. 

Brojot na Va{iot sef go ima na Va{iot klu~ i sefot. 


Moèbi se pra{uvate {to se ~uva vo sefot a {to ne? 

Vo sefot se ~uvaat materijalni i drugi va{i vrednosti a ne se ~uva 

eksplozivni i lesno zapallivi materii, hemikalii i oru`je. 

Koj moè da zakupi sef? 

Sef moè da zakupat polnoletni lica, rezidenti i nerezidenti. Potrebna e 

li~na karta ili paso{,pa so bankata sklu~uvate dogovor za zakup na sef. Eden 

primerok od dogovorot treba da imate i Vie. Vo nekoi banki treba da Vi 

pobaraat da ostavite i depozit. 

Bankata treba da Vi garantira za diskrecija i tajnost. 

Kolkava e mese~nata zakupnina za sef? 

Zakupninata zavisi od bankata,no i od goleminata na sefot koj ste go 

zakupile(postojat poveke golemini na sefovi koj gi nudat bankite) 

Primeri za nadomestok i dimenzii na sefovi vo odredeni banki: 

(Nadomestokot {to e daden ne vaì za nerezidenti i doma{ni pravni lica) 

Komercijalna Banka 

(Nudi pet golemini na sefovi) 

iznajmuvawe sefovi na gra|ani mese~no den. 

spored nivna golemina vo mm so DDV 

100 x 310 x 490 203,00 

150 x 310 x 490 264,50 

200 x 310 x 490 366,00 

310 x 310 x 490 409,00 

610 x 310 x 490 476,50 

Stopanska Banka 

(Nudi osum golemini na sefovi) 

iznajmuvawe sefovi na gra|ani mese~no den. 

spored nivna golemina vo mm so DDV 

60 x 300 x 505 200,00 

71 x 300 x 505 235,00 

98 x 300 x 505 286,00 

125 x 300 x 505 320,00 

172 x 300 x 505 360,00 

233 x 300 x 505 387,00 

287 x 300 x 505 411,00 

314 x 300 x 505 450,00 


Tutunska banka 

(Nudi 3 golemini na sefovi) 

Iznajmuvawe sefovi na gra|ani mese~no den. 

spored nivna golemina vo mm. so ddv. 

98 x 330 x 505 250,00 

233 x 300 x 505 350,00 

315 x 300 x 505 400,00 

so dadenite primeri,zabeleùvate deka razlikata e vo visinata na sefot (ne 

vo dolìna i {irina). Dokolku odnapred go pltite nadomestokot za 

koristewe na sefovi za edna godina bi dobile pomala mese~na zakupnina. 

Nekoi od bankite imaat sefovi vo pove}e filijali niz zemjata. 

Napomena:Dokolku imate gotovina a ja ~uvate vo sef, logi~ki ne dobivate 

nikakva kamata. 


6.2 MENUVA^KI RABOTI 

1. [to se podrazbira pod menuva~ki raboti? 

Pod menuva~ki raboti se podrazbira: 

a) kupuvawe na efektivni stranski pari i ~ekovi denominirani i isplativi 

vo stranska valuta od doma{no fizi~ko lice (rezident) i stransko fizi~ko 

lice (nerezident). 

b) prodavawe na efektivni stranski pari na doma{ni fizi~ki lica i 

stranski fizi~ki lica no isklu~ivo po osnov na reotkup. 

2. Koj moè da vr{i menuva~ki raboti? 

Menuva~ki raboti moàt da vr{at banki, {tedilnici, trgovski dru{tva, 

trgovci poedinci i drugi pravni lica vo RM, koj se registrirani za vr{ewe na 

menuva~ki raboti, a imaat dozvola od NBRM (ovlasteni menuva~nici) 

3. [to e potrebno da znaee fizi~koto lice koga ima potreba od menuva~ki 

raboti? 

a) Ovlastenite menuva~i mora da imaat istaknato firma so poseben natpis 

"MENUVA^NICA" na makedonski jazik i najmalku na eden svetski jazik 

b) na vidno mesto da ima istaknato menuva~ka kursna lista vo koja e naveden 

kupovniot i proda`niot kurs na valutite koi se kupuvaat i prodavaat. 

NAPOMENA: Potro{uva~i, svoite potrebi za menuva~ko rabotewe, zadovoleti 

gi vo banki i {tedilnici koi gi imaat istaknato gorenavedenite dva bitni 

elementa: Menuva~nica i Menuva~ka kursna lista. Samo na toj na~in }e se 

za{titite od falsifikuvani la`ni pari. 

4. Koi valuti moàt da bidat predmet na menuva~ki raboti? 

Kupuvawe i prodavawe na efektivni stranski pari i kupuvawe na ~ekovi 

denominirani i isplativi vo stranska valuta od fizi~ki lica se vr{i vo 

valuti utvrdeni so odluka za na~inot i uslovite na kupoproda`ba na stranski 

plate`ni sredstva (SL. vesnik br. 53/2002) Toa se: 

1) ekonomska i monetarna unija (EMU) na Evropa - EUR 

2) SAD dolar - USD 

3) {vedska kruna - SEK 

4) {vajcarski franak - CHF 

5) japonski jen - JPY 

6) britanska funta - GBP 

7) avstraliski dolar - AUD 

8) norve{ka kruna - NOK 

9) kanadski dolar - CAD 

10) danska kruna - DKK 


5) [to e potrebno da priloìte za da dobiete menuva~ka usluga? 

- nerezidentot - paso{ 

- rezidentot - paso{ ili li~na karta 

NAPOMENA: Zadolìtelno pobarajte ja potvrdata za kupuvawe /prodavawe na 

efektivni stranski sredstva, obrazec MT1 (propi{an so upatstvo za 

sproveduvawe na odlukata za uslovite i na~inot za dobivawe na dozvola i 

vr{ewe na menuva~ki raboti, SL. vesnik 53/2002) 

6) Soveti za potro{uva~ite: 

Dokolku treba od fizi~ko lice da dobiete efektivni stranski pari, po osnov 

prada`ba na stan, kola i sli~no, vodete smetka za slednovo: 

a) banknotite da se vo obtek 

b) da ne se o{teteni 

v) da ne se la`ni 

g) da ne se oboeni so crvena boja (predizvikana od nestru~no otvarawe na 

vre}ite vo koi se spakuvani banknotite, kra`ba i drugo) 

Ako sepak dobiete o{teteni efektivni stranski pari, dokolku moàt da se 

identifikuvaat, moè da gi zamnite vo bankite so odredena provizija, koja 

zavisi od stepenot na o{tetenata naov~anica i tarifata na bankite za 

nadomestoci. Provizijata se dviì od 3% do 12%. 

7) Koi ~ekovi moè da Vi gi otkupi bankata (menuva~ka rabota)? 

a) otkup na bankarski ~ekovi 

b) otkup na patni~ki (TRAVELLERS) ~ekovi 

v) otkup na personalni ~ekovi 

g) otkup na penziski ~ekovi 

Vo zavisnost od ~ekot, bankite ne zemaat ili zemaat odredena provizija za 

uslugata. Provizijata se dviì od 0,5% do 1,5%. Obi~no ~ekovite (ne site) so 

vrednost do 200 USD se otkupuvaat vedna{, a pogolemite odat na INKASO. 

NAPOMENA: 

Ovlastenite menuva~i, vo realizacija na postapkata za vr{ewe na menuva~ki 

raboti, treba da gi primenuvaat i po~ituvaat slednivi propisi (zakoni, 

upatstva i odluki) 

1) Zakon za devizno rabotewe, SL. vesnik br: 34/2001, 49/2001, 103/2001, 

54/2002, 32/2003, 51/2003. 

2) Odluka za uslovite i na~inot na dobivawe na dozvola i vr{ewe na 

menuva~ki raboti SL. vesnik br: 53/2002. 

3) Odluka za na~inot i uslovite na kupoproda`ba na stranski plate`ni 

sredstva SL. vesnik br: 53/2002. 


4) Upatstvo za realizacija na Odlukata za na~inot i uslovite na 

kupoproda`ba na stranski plate`ni sredstva vo RM, SL. vesnik br: 4/2003 - 

pre~isten tekst 

5) Upatstvo za sproveduawe na Odlukata za uslovite i na~inot za dobivawe 

na dozvola i vr{ewe na menuva~ki raboti SL. vesnik br: 79/2002, 24/2003. 


7. MENICA - KAKO SRETSTVO I INSTRUMENT ZA OBEZBEDUVA- 

WE NA PLA]AWETO 

7.1 [TO E MENICA ? 

Potro{uva~i ~esto pati koga sakate da kupite ne{to na kredit Ve 

izvestuvaat deka pokraj drugite instrumenti za obezbeduvawe: garanti- 

ìranti , administrativna zabrana na Va{ite primawa ili sli~no, treba da 

donesete i menica so opredelena vrednost vo zavisnost od visinata na 

Va{iot kredit. 

Menicata e {iroko rasprostranet instrument vo zapadnoevropskite 

zemji vo me|unarodniot i doma{niot platen promet. 

Meni~nata isprava-blanket vo na{ata zemja postoi edinstveno za 

trasiranata menica. Blanketot se kupuva kaj ovlasteni trgovci-naj~esto tra- 

fikite vo koi se kupuvaat vesnici , cigari, takseni marki i sl. Menicata-ka- 

ko meni~na isprava- gledana nadvore{no e par~e hartija na koe se ispe~ateni 

odredeni podatoci i mesto za odredeni podatoci, koi treba da se vnesat. 

Vsu{nost menicata e sloèn praven odnos pomegu najmalku dve , a naj~esto tri 

lica trasant , trasat remitent. Nejzinata forma i vidovi se standardiziraat 

so zakon. Kaj nas toa e Zakonot za menica. 


Vidi 

pove}e Sl.Vesnik na RM broj.2/2002. 

Prvo meni~no dejstvie e izdavawe na menicata. Kaj trasiranata menica 

izdava~ e trasantot , no toj ne e i glaven dol`nik. Blanketite za trasiranata 

menica vo Republika Makedonija gi izdava Narodna banka na Republika 

Makedonija. 

konvencija. 

Dali koga se normira menicata vo edna dràva treba da se vodi 

smetka i za megunarodnite standardi? 

Da. Na{iot Zakon za menica e usoglasen so @enevskata meni~na 

[to se e uredeno vo Zakonot za menica? 

- osnovnite vidovi na menicata 

- na~inot na izdavawe i prenos 

- meni~nite dejstvija-pla}awe, regresirawe, akceptirawe, protestirawe; 

- meni~nite prava- zastarenost, pravo na zalog, zadrùvawe i 

amortizirawe. 

- primenata na pravoto i meni~nite pravila. 

Koga rabotite so menica se javuvaat nekolku subjekti lica koi se 

povrzani so menicata - trasant, trasat i remitent. 

Koi se vsu{nost tie ? 

Trasant- e nalagodava~ot ili izdava~ot na menicata koj se nazna~uva 

na liceto na menicata. 

Trasatot - e subjekt koj vr{i isplata po menicata na remitentot. 

Remitent - e korisnikot na menicata (davatelot na kreditot) koj se 

naveduva na menicata ili na samiot nalog. 

Kako najkratko moème da ja objasnime i definirame menicata ? 

Menicata e instrument za obezbeduvawe na pla}awata, no, moè da se 

koristi kako sredstvo za zamena na gotovi pari vo podmiruvawe na megusebni 


dol`ni~ko- doveritelski odnosi. Sekako deka ova vtoroto e pobitno za 

biznis odnosite. Za potro{uva~ite menicata naj~esto se koristi pri 

obezbeduvawe na potro{uva~ki namenski i nenamenski krediti za stanbeni 

krediti i sl. 

[to treba kako potro{uva~i da znaeme za menicata? 

Potpi{uvaweto na menicata bilo vo uloga na dol`nik ili garant e 

seriozen ~in i toa zna~i, deka doveritelot moè da go naplati dospeanoto 

pobaruvaweto od Va{ite sredstva vo bankata na primer od tekovnata smetka. 


7.2 KOLKU VIDOVI NA MENICA POSTOJAT 

Postojat dva osnovni vida na menici- trasirana i sopstvena. 

Po {to se razlikuvaat ovie dva vida na menica? 

Tie se razlikuvaat po toa koj treba da ja plati ozna~enata suma vo 

meni~nata isprava. 

[to e toa trasirana menica? 

Kaj trasiranata menica izdava~ot na menicata povikuva treto lice da ja 

prifati obvrskata, odnosno da ja isplati ozna~enata suma vo menicata na 

odreden subjket koga menicata }e dostasa. 

Dali trasiranata menica e hartija od vrednost? 

Trasiranata menica pretstavuva hartija od vrednost sostavena vo 

propi{ana forma spored domicilnite pravila, so koja edno lice trasant 

povikuva vtoro lice trasat po negova naredba da isplati odredena suma pari 

na treto lice (remitent) vo mesto i vo rok odreden na samata menica. 

Koi se bitnite elementi koi treba da gi sodrì trasiranata menica 

i dali mora na menicata da stoi oznaka-menica? 

Oznakata menica voobi~aeno e otpe~atena na samiot meni~en slog. Vo 

meni~nata isprava zadolìtelno se vnesuva zborot menica. Menicata e strogo 

pravno dejstvo koe proizveduva pravni posledici za licata koi potpi{uvaat 

i stapuvaat vo meni~ni odnosi. 

Dali imeto nazvot i sedi{teto na trasatot zadolìtelno mora da 

se najdat na menicata? 

Ime- naziv i sedi{te na trasatot mora da ima na menicata. Toe e liceto 

koe }e ja akceptira i isplati menicata. 


[to drugo voobi~aeno sodrì menicata? 

Menicata mora da sodrì bezuslovna naredba da se plati odredena 

suma na pari od pokritie na trasantot. Va`no e {to nalogot vo vrska so 

pla}aweto mora da bide bez uslov. 

(Uslov- e iden nastan od ~ie nastanuvawe ili ne nastanuvawe zavisi 

opredelen praven odnos, na primer- ako grozjeto ne go uni{ti nevreme ili 

bolest }e go otkupam celiot rod; ili ako dobijam pari na loto }e go platam 

dolgot ) 

Dali menicata moè da glasi na nedefinirana suma pari , za site 

dolgovi {to gi napravil ili }e bidat napraveni od trasantot? 

Menicata moè da glasi samo na opredelen iznos na pari . Vo menicata 

se zapi{uva sumata na pari na koja menicata glasi i koja treba da se isplati. 

Dali e voobi~aeno na menicata da se odredi vremeto na 

pristignuvawe? 

Vremeto na pristignuvawe odnosno ozna~uvawe na rokot na 

dostasanosta na menicata zadolìtelno se naveduva. Menicata na koja {to ne 

e navedeno vremeto na pristignuvawe se smeta za menica po viduvawe. 

Dali na menicata voobi~aeno se naveduva mestoto kade {to treba 

da se izvr{i pla}aweto ? 

Da. Menicata na koja {to ne e navedeno mestoto kade {to treba da se 

izvr{i pla}aweto kako mesto za pla}awe go ima ìveali{teto na trasatot 

ili mestoto ozna~eno pokraj imetot na trasatot. 

Dali imetot na remitententot mora da bide nazna~eno na menicata? 

Vo menicata mora da bide nazna~eno liceto na koe }e bide isplatena 

meni~nata suma poradi toa {to taa glasi po naredba. 


Dali mora na menicata da se zapi{e denot i mestoto na izdavawe? 

Da. Voobi~aeno e da se navede mestoto i denot na izdavawe. 

Dali trasantot zadolìtelno ja potpi{uva menicata? 

Trasantot zadolìtelno ja potpi{uva menicata. Toa e lice koe ja 

izdalo menicata. 

Koj drug vid na menica e rasprostranet? 

Rasprostraneta e i sopstvenata menica. 

Koja menica se narekuva sopstvena? 

Kaj sopstvenata menica izdava~ot na menicata so svojot potpis prezema 

obvrska deka samiot }e ja plati meni~nata suma vo vremeto koga }e dostasa 

menicata. 

Kaj sopstvenata menica nastanuva praven odnos pomegu dve lica 

izdava~ot na menicata i remitentot na koj ili po ~ija naredba }e se isplati 

menicata. Izdava~ot na menicata ne sozdava obvrska kon nekoe treto lice, 

bidej}i se obvrzuva deka sam }e ja ispolni meni~nata obvrska. Toa zna~i deka 

kaj ovoj vid na menica trasantot i trasatot se spoeni vo edno lice. 

[to zadolìtelno treba da sodrì sopstvenata menica? 

Sopstvenata menica treba da gi sodrì slednite bitni elementi: 

- oznaka deka menicata e otpe~atena na samiot meni~en slog 

- bezuslovno vetuvawe deka odredena suma pari }e se plati 

- vreme na pristignuvawe 

- mesto kade {to treba da se izvr{i pla}aweto 

- imeto na remitentot 

- den i mesto na izdavawe 

- potpis na trasantot. 



7.3 SO KOJ VID NA MENICA NAJÊSTO SE SRETNUVAAT 

POTRO[UVAÎTE I NA [TO TREBA DA VNIMAVAAT? 

Potro{uva~ite naj~esto se sretnuvaat so trasiranata menica. 

Naj~esto za obezbeduvawe na odredeni kreditni odnosi. Vo zavisnost 

od visinata na kreditot vrednosta na blanketot formularot na menicata e od 

100, 200 ili 500 denari. 

Pri sklu~uvaweto na dogovor za kredit dol`nikot -kreditobaratelot 

pokraj drugite dokumenti na bankata koja e davatel na kreditot i predava 

menica. 

Menicata ja akceptira so samoto predavawe i so izjavata priznavam, 

sumata ne se vpi{uva na menicata, stanuva zbor za blanko menica no so 

odreden limit na koj ukaùva samata blanket menica na primer onaa od 200 

denari se koristi za suma od 150 000 do 200 000 denari. 

Za da se osiguri pla}aweto na kreditot menicata ja potpi{uvaat i 

garanti-ìranti. Na prednata strana prviot, koj ja dodava klauzulata bez 

protest i zaedno so vtoriot se potpi{uvaat na zadnata strana od meni~niot 

formular. 

Zo{to menicata koja ja potpi{uvate kako kreditoprima~- dol`nik 

ne e na opredelena to~na suma? 

Doveritelite smetaat deka redovno }e go pla}ate dolgot i zatoa ne ja 

vpi{uvaat sumata. Dokolku vo odreden moment prestanete so pla}aweto , 

doveritelot }e bara da se plati preostanata suma koja odnapred ne se znae. 

Potro{uva~i sekoga{ vodete smetka za koga potpi{uvate kako 

ìrant-garant. Na{iot sovet ne e da ne bidete garant. Sekako deka i Vie 

nekoga{ }e se najdete vo situacija da Vi e potreben garant i }e Vi bide 

neprijatno ako site Va{i prijateli ne se nafatat ili Ve odbijat. 

Razgovarajte so onoj koj bara da garantirate za nego ukaète mu na svojata 

finansiska situacija. Redovno pla}ajte gi sopstvenite dolgovi i taka 


nema da se dovedete vo situacija prijatelite da odbijat da bidat Va{i 

garanti. 

[to e toa akceptirawe na menica? 

Akceptirawe-akcept e izjava na nekoe lice trasatot-dol`nikot so koja 

potvrduva vo celost ili delumno da ja isplati sumata ozna~ena na menicata. 

Ako trasatot na menicata zapi{e deka }e ja isplati meni~nata suma toj so toa 

primil odnosno ja akceptiral menicata i izvr{il meni~no-pravno dejstvo {to 

se narekuva akcept. 

Akceptirawe e ona {to obi~no go pi{uvate na menicata i {to se 

izrazuva so zborovite - priznavam , prifa}am primam i sl. 

Na kogo mu se obra}a imatelot na menicata za da ja naplati? 

Imatelot na menicata mora spored zakonot da mu se obrati prvin na 

akceptantot- glavniot dol`nik .Vo slu~aj na kredit za potro{uva~i na 

kreditoprima~ot na Vas koj ste ja akceptirale menicata. 

Dali garantite , drugite potpisnici solidarno odgovaraat za 

obvrskata? 

Iako kako garant potpisnik na menicata solidarno odgovarate za 

obvrskata imatelot e dolèn da se obrati prvo na glavniot dol`nik 

meni~niot obvrznik. 

[to stanuva ako akceptantot ja plati meni~nata obvrska od 

menicata? 

Koga akceptantot }e ja plati menicata od meni~nata obvrska se 

osloboduvaat site drugi meni~ni potpisnici. 


[to se slu~uva ako glavniot dol`nik -meni~niot dol`nik ne ja 

isplati menicata? 

Toga{ doveritelot bara da ja platat garantite sporednite dol`nici i 

tie se zdobivaat so pravo na regres -naplata od glavniot dol`nik , obvrskata 

se preleva na regresnite dol`nici. 

Koga menicata se naplatuva po prinuden pat? 

Do prinuden pat na naplata na menicata doaga toga{ koga meni~nata 

suma vo opredelen rok ne ja isplati ni glavniot dol`nik, nitu regresnite 

dol`nici.Toga{ meni~niot doveritel }e go ostvari svoeto pobaruvawe od 

menicata po prinuden pat vo izvr{na postapka. 

[to e toa protest? 

Pod protest se podrazbira meni~no dejstvo vo koe imatelot na menicata 

na verodostoen na~in utvrduva deka ostanal bezuspe{en negoviot obid da 

dobie akcept ili pla}awe po nekoja menica. 

Kaj nas vo praktikata e voobi~aeno prviot garant (ìrant) da ja vnese 

klauzulata bez protest. Zna~i deka vo odnos na nego ne e potrebno da se ima 

vakva verodostojna isprava. 

[to e toa notifikacija? 

Ako ste garant , a glavniot meni~en dol`nik ne ja platil meni~nata 

obvrska treba da Ve izvestat , a toa izvestuvawe se narekuva notifikacija . 

Notifikacija e meni~no dejstvo so koe imatelot na menicata gi izvestuva 

drugite potpisnici na menicata deka obidot da dobie akcept ili pla}awe na 

menicata od glavniot dol`nik ostanalo bez uspeh. Taka doznavate deka treba 

da ja platite meni~nata obvrska bez intervencija na sudot, bez tro{oci i 

kamati po taa menica. 

[to ako imatelot na menicata ne izvr{i notifikacija? 


Ako imatelot na menicata ne izvr{i notifikacija , ne gi gubi svoite 

regresni prava , no toj im e odgovoren na regresnite dol`nici za {tetata {to 

}e nastane poradi neizvestuvawe, no najpove}e do iznosot na meni~nata suma. 

So kakvi sredstva raspolaga imatelot na menicata za za{tita na 

svoite meni~ni prava? 

Imatelot na menicata za za{tita na svoite meni~ni prava ima na 

raspolagawe meni~ni tu`bi. Meni~nite tu`bi se podnesuvaat koga imatelot 

na menicata navremeno }e podigne protest, duri i }e izvr{i notifikacija, a 

meni~nite dol`nici sepak ne gi izvr{ile svoite meni~ni obvrski. Vo 

praktikata postojat dva vida na meni~ni tu`bi- redovna meni~na tu`ba i 

regresna meni~na tu`ba. 

Pokraj ovie dva vida na tu`bi na imatelot na menicata mu stojat na 

raspolagawe i drugi vidovi tu`bi: tu`ba za neosnovano zbogatuvawe, 

sopstveni~ki tu`bi za vra}awe na menicata i dr. 

Dali kako glaven dol`nik ili garant imate pravo na meni~ni 

prigovori? 

Da. Postojat pove}e vidovi na prigovori. Prigovor deka menicata e 

platena od glavniot dol`nik; prigovor deka menicata ne e izdadena vo 

propi{ana forma ; prigovor deka meni~noto pobaruvawe e zastareno; 

prigovor deka imatelot ja popolnil menicata sprotivno na postignata 

spogodba i dr. 



8. HARTII OD VREDNOST -OBVRZNICI 

8.1 OBVRZNICI 

Za na{ite potro{uva~i obvrznicite se osobeno aktuelni vo opredeleniot 

moment, zatoa {to tie se javuvaat kako na~in na obe{tetuvawe na na{ite 

gra|ani od strana na dràvata po dva osobeno va`ni i aktuelni momenti - 

denacionalizacijata i staroto devizno {tedewe 

Za mojot star devizen {teden vlog od dràvata dobiv obvrznici. 

Na moite roditeli im bil odzemen imot i sega dobiv obez{tetuvawe vo 

obvrznici. 

[TO SE TOA OBVRZNICI? 

Obvrznica e pismena isprava so koja nejziniot izdava~ se obvrzuva deka na 

liceto ozna~eno na obvrznicata ili po negova naredba na donositelot }e mu 

go isplati opredeleniot iznos, naveden vo obvrznicata, odnosno iznosot na 

aniutetskiot kupon. 

Spored Zakonot za hartii od vrednost obvrznicata e: dolgoro~na dol`ni~ka 

hartija od vrednost so koja izdava~ot se obvrzuva deka na sopstvenikot na 

obvrznicata ednokratno ili vo rati , }e mu go isplati vo opredeleniot den , 

iznosot na nominalnata vrednost na obvrznicata I kamata. 

Koj moè da izdava obvrznici? 

So odluka na nadleèn organ na izdava~ot obvrznici moè da izdavaat 

pravni lica-vrz osnova na odobrenie na Komisijata za hartii od vrednost i 

dràvata- Republika Makedonija. 

Dali so aktot za idavawe na obvrznicite moàt da se utvrdat posebni 

ovlastuvawa za kupuva~ite? 

Aktot za idavawe na obvrznicite ima taksativni nabroeni zakonski elementi 

i pokraj drugoto moè da sodrì i pogodnosti za kupuva~ite. 

Zo{to obvznicata se narekuva dolgoro~na hartija od vrednost? 

Zatoa {to dospeva vo rok od 1-20 godini! 

Koi obvrznici se narekuvaat obvrznici so kupon? 

Onie obvrznici kaj koi kamatat se isplatuva vo kamatni periodi se narekuvaat 

obvrznici so kupon. 


Koi obvrznici se narekuvaat obvrznici bez kupon? 

Onie obvrznici kaj koj kamatata se isplatuva odedna{. 

[to e toa pak participativna obvrznica? 

Toa e takva obvrznici koja na imatelot pokraj kamata mu dava pravo i na 

dividenta. 

[to e toa zamenliva ili konvertabilna obvrznica? 

Toa e obvrznica koja na iamtelot mu dava pravo na nejzino pretvorawe vo 

akcii ili pravo na prvenstvo vo kupuvawe na akcii. 

Dali obvrznicite se vodat vo Centralniot depozitar na hartii od 

vrednost? 

• Obvrznicite se vodat vo Centralniot depozitar na hartii od vrednost 

vo forma na elektronski zapis koj gi sodrì slednite elementi: 

• Vidot na obvrznicata 

• Serijata na obvrznicata (dokolku izdava~ot izdal pove}e serii od ist 

vid) 

• Datum na izdavawe na emisijata na obvrznicata. 

• Naziv na firmata, sedi{teto i mati~en broj na izdava~ot 

• Sopstvenikot na obvrznicata (za fizi~ko lice : ime i prezime, adresa i 

edinstven mati~en broj na graganinot EMBG ili broj na paso{ za 

stransko lice; 

• Nominalna vrednost na obvrznicata 

• Kamata; 

• Rok i na~in na isplata na kamatata. 

• Datum na zapi{uvawe na obvrznicata vo Centralniot depozitar za 

hartii od vrednost; 


8.2 DR@AVNI OBVRZNICI ZA STARI [TEDNI VLOGOVI 

Za neisplateniot iznos na deviznite {tedni vlogovi, Republika Makedonija 

izdade obvrznici. 

Koi se osnovnite karakteristiki na ovie obvrznici? 

Ovie Obvrznici se izdavaat vo nematerajalaziran 

oblik, glasat na ime i vo EVRO i se 

neograni~eno prenoslivi. 

Nominalnata vrednost na obvrznicite se 

otplatuva vo 20 polugodi{ni rati 

• na 1 april i 1 oktomvri, 

• a prvata rata za otplata pristignuva na 1 

april 2002 godina. 

• Nominalnata vrednost na obvrznicata e iznosot na devizniot {teden 

vlog so presmetanata kamata do 30 april 2000 godina 

• Na nominalnata vrednost na obvrznicite se presmetuva kamata vo 

visina od 2% godi{no, zapo~nuvaj}i od 1 maj 2000 godina. 

• Otplatata na kamatata se vr{i dva pati godi{no na 1 april i 1 

oktomvri, a zapo~nuva od 1 april 2001 godina. 

• Otplatata na obvrznicite se vr{i vo denarska protivvrednost spored 

sredniot kurs na EVRO od kursnata lista na Narodna banka na 

Republika Makedonija {to vaì na denot na isplatata na obvrznicite, 

a najmnogu vo rok od 30 dena od denot na pristignuvaweto. Po istekot 

na ovoj rok }e se primenuva sredniot kurs na Narodnata banka na 

Republika Makedonija {to vaì na denot na pristignuvaweto na 

obvrznicite. 

• Sredstvata za isplata na deviznite {tedni vlogovi za otplata na obvrznicite 

gi obezbeduva Republika Makedonija. 

• Izdadenite obvrznici imaat ednakov tretman so site drugi obvrski na 

Republika Makedonija. 

• Bankite iznosot na deviznite {tedni vlogovi go iskniùvaat i go 

prenesuvaat vo forma na elektronski zapis kaj ovlastenata institucija 

Centralniot depozitar za vodewe na regastarot na obvrznicite vo 

nematerijaliziran oblik. 


• Po izvr{eniot prenos na elektronskiot zapis bankata e dol`na po 

barawe na sopstvenikot vo {tednata kni{ka da go vnese iznosot {to se 

prenesuva kaj ovlastenata institucija. 

• Obvrznicite se smetaat za izdadeni, a gra|anite se steknuvaat so 

sopstvenost na obvrznicite od momentot na upisot na istite kaj 

ovlastenata institucija. 

• Ovlastenata institucija izdava potvrda za sostojbata na iznosot na 

obvrznicite vrz osnova na deviznite {tedni vlogovi. 

• Po izvr{eniot upis na iznosot na deviznite {tedni vlogovi vo 

obvrznici kaj ovlastenata institucija, pravata {to proizleguvaat vrz 

osnova na deviznite {tedni kni{ki se gasnat. 

Za {to se moàt da se koristat ovie obvznici? 

Obvrznicite vo nominalna vrednost moàt da se 

koristat za: 

pla}awe na so zakon propi{anite obvrski soglasno 

Zakonot za transformacija na pretprijatijata so 

op{testven kapital za promena na internite akcii vo 

obi~ni akcii; 

pla}awe na nadomestok za koncesija i dolgoro~en zakup; 

kupuvawe i otplata na akcii i udeli od pretprijatijata so op{testven 

kapital vo transformacija; 

pla}awe za otkup na denarski pobaruvawa, koi so Zakonot za sanacija 

rekonstruirawe na del od bankite vo Republika Makedonija i se preneseni na 

Agencijata za sanacija na banka; 

kupuvawe i otplata na stanovi vo op{testvena sopstvenost; 

kupuvawe na deloven prostor vo sopstvenost na Republika Makedonija; 

pla}awe za dodeluvawe i kupuvawe grade`no zemji{te vo sopstvenost na 

Republika Makedonija; 

kupuvawe na zemjodelsko zemji{te vo sopstvenost na Republika 

Makedonija, i 


kupuvawe i otplata na dràven kapital. 

Obvrznicite se koristat soglasnost so postojnite 

zakonski propisi vo koi e regulirano nivnoto 

ostvaruvawe. 

Dali pobaruvawata na graganite vrz osnova na 

obvrznici zastaruvaat? 

Pobaruvawata na gra|anite vrz osnova na obvrznicite ne 

zastaruvaat. 

Dali se pla}a danok na prihodite ostvareni vrz osnova na ovie 

obvrznici? 

Prihodite vrz osnova na ovie obvrznici ne se odano~uvaat. 

Kako moàm da trguvam so obvrznicite od staroto devizno {tedewe? 

Trguvaweto so obvrznicite se vr{i preku Makedonskata berza za dolgoro~ni 

hartii od vrednost, soglasno so pravilata na berzata. 

So obvrznicite moàt da trguvaat doma{ni i stranski fizi~ki i pravni lica. 

Dali Republikata moè da vr{i otkup na ovoj vid obvrznici, pred rokot 

na nivnoto pristignuvawe? 

• Republika Makedonija, moè vo sekoe vreme da izvr{i otkup na 

obvrznicite pred rokot na nivnoto pristignuvawe spored uslovite, 

na~inot i postapkata koi gi utvrduva Vladata na Republika Makedonija. 

• Uslovite, na~inot i postalkata za u~estvo na Republika Makedonija vo 

sekundarnoto trguvawe so obvrznicite gi utvrduva Vladata na Republika 

Makedonija. 

• Otkupenite obvrznici , Republika Makedonija ne moè da gi preprodava. 

Dali podatocite za sopstvenosta na obvrznicite e tajna? 

Ovlastenata institucija e dol`na da obezbedi tajnost na podatocite za 

sopstvenosta na obvrznicite. Izvestuvawe za sopstvenosta i sostojbata na 

obvrznicite moè da se dade samo na barawe na sopstvenikot na obvrznicite, 

na sudot i na drug ovlasten organ utvrden so zakon. 

Koi vr{i otplata na obvrskite vrz osnova na obvrznici za devizno 

{tedewe? 

Otplatata na obvrskite vrz osnova na obvrznici ja vr{i institucija 

ovlastena od strana na Vladata na Republika Makedonija so koja ministerot 

za finansii sklu~uva dogovor. 


Koja e najvisokata brokerska provizija pri trguvawe so ovie obvrznici? 

Visinata na najvisokata brokerska provizija pri trguvawe so obvrznicite ja 

utvrduva Komisijata za hartii od vrednost. 


8.3 DR@AVNI OBVRZNICI ZA DENACIONALIZACIJA 

pravna osnov. 

Republika Makedonija izdava obvrznici i za 

namiruvawe na obvrskite po osnov na 

denacionalizacija koi se davaat kako nadomest za 

imot odzemen vo korist na dràvata vrz osnova 

na propisite so koi e vr{eno odzemawe na imot 

zaradi ostvaruvawe na op{tokorisni celi, kako i 

imot ekspropiran zaradi ostvaruvawe na 

op{tokorisni celi, odnosno op{t interes, ako ne 

se ispolneti uslovite za vra}awe na imot spored 

odredbite za eksproprijacija i odzemawe bez 

Za koi imot se dava nadomest vo vid na obvrznici? 

Za imot koj ne se vra}a i za imot koj ne se vra}a zatoa {to prestanal da 

postoi. 

Kakvi se obvrznicite koi se davaat kako nadomest za 

denacionalizacija? 

Tie glasat na cvrsta valuta so kamata. 

Kakov e prometot na ovie obvrznici i dali podloì na pla}awe na 

danok na promet? 

Prometot na ovie obvrznici e sloboden i ne se pla}a danok na promet. 

Za {to se moàm da gi koristam obvrznicite ? 

- za akcii i udeli na dru{tva koi gi poseduva Agencijata: 

- za akcii i udeli koi se rezervirani soglasno Zakonot za 

transformacija na pretprijata za biv{i sopstvenici; 

- za kupuvawe na dràven imot koj e ponuden na proda`ba , a za koje 

predvidena mo`nost za pla}awe so dràvni obvrznici: 

- za pla}awe na koncesii na dràven imot; 

- za kupuvawe ili pla}awe na zakup na dràven imot; 

- za drug ekvivalent na sopstvenost opredelen so zakon 

Koga }e otpo~ne otplatata i kako }e se vr{i ? 

Obvrznicite za denacionalizacija se izdavaat vo dematerijalizirana forma 

i glasat na ime i vo EVRO —valuta. 

Otplatata na obvrznicite za denacionalizacija se vr{i vo denarska 

protivvrednost spored sredniot kurs na EVRO od kursnata lista na Narodna 

Banka na denot na isplatata, 


Nominalnata vrednost na obvrznicite za denacionalizacija se isplatuva na 

1 juni, a prvata rata na prvata obvrznica za denacionalizacija za otplata 

pristignuva na 1 juni 2003 

Koja e nominalnata vrednost na obvrznicite za denacionalizacija? 

Nominalnata vrednost na obvrznicite za denacionalizacija e iznosot koj 

baratelot po osnov na denacionalizacija go dobiva kako obes{tetuvawe. 

Dali na obvrznicite za denacionalizacija se presmetuva kamata ? 

Da vo visina od 2% godi{no od 2002 godina. 

Koga se vr{i otplatata na kamatata? 

Otplatata na kamatata se vr{i godi{no na 1 juni zapo~nuvaj}i od 1 juni 2003 

godina. 

Kade se vodat obvrznicite za denacionalizacija? 

Obvrznicite za denacionalizacija se vodat vo forma na elektronski zapis vo 

Centralniot depozitar za hartii od vrednost. 

Koga se smetaat obvrznicite za denacionalizacija za izdadeni? 

Obvrznicite za denacionalizacija se smetaat za izdadeni, a gragaite se 

steknuvaat so sopstvenost na obvrznicite za denacionalizacija od momentot 

na upisot na istite vo Centralniot depozitar za hartii od vrednost. 

Dali zastaruvaat pobaruvawata na graganite vrz osnova na obvrznicite 

od denacionalizacija? 

Ovie pobaruvawa ne zastaruvaat. 

Kako se vr{i trguvaweto so obvrznicite za denacionlizacija? 

Trguvaweto se vr{i preku Berzata na dolgoro~ni hartii od vrednost 

registrirana vo Republika Makedonija soglasno pravilata na berzata. 

Koi moè da trguva so obvrznicite od denacionalizacija? 

Moàt da trguvaat doma{ni i stranski fizi~ki i pravni lica. 

Koj ja opredeluva visinata na najvisokata brokerska provizija pri trguvaweto 

so obvrznicite za denacionalizacija. 


Visinata na najvisokata brokerska provizija ja opredeluva Komisijata za 

hartii od vrednost. 

Dali Republika Makedonija moè da izvr{i otkup na obvrznicite za 

denacionalizacija pred rokot na nivnoto pristignuvawe ? 

Moè spored uslovi i postapka koi gi utvrduva Vladata na Republika 

Makedonija. Otkupenite obvrznici Republika Makedonija ne moè da gi 

preprodava. 


8.4 AKCII 

Aкциите се интересни како можност за инвестирање на парите и како можност за 

стекнување на добивка 

Што се тоа акции? 

Aкцијата e хартија од вредност со која се потврдува сопственоста на средствата 

вложени во акционерското друштво. 

Со купување на акции, станувате делумен сопственик - акционер - во 

акционерското друштво. Имателот на акција се стекнува со правото на учество 

во добивката (добивање на дивиденда), доколку друштвото оствари профит, а 

зависно од видот и родот на акцијата, може да има право и на учество во 

управувањето (доколку поседува обични акции), односно по пат на гласање да ја 

одобрува деловната политика на друштвото и да наименува и разрешува 

директори. Сето ова значи дека акцијата всушност претставува потврда дека 

лицето вложило средства во некое акционерско друштво и со тоа лицето се 

стекнува со одредени права. 

Во некои земји акциите се во вид на хартија додека во Македонија акцијата е 

дематеријализрана. Тоа значи дека таа во електронска форма е заведена во 

Централниот депозитар за хартии од вредност а акционерот добива потврда за 

сопственост. 

Акционерски права 

Најопштите права на акционерите се: 

Право на учество во добивката на акционерското друштво во сооднос со 

бројот на акциите односно учеството на акционерот во капиталот на 

друштвото; 

Правото на дивиденда зависи од висината на учеството на акционерот во 

капиталот на друштвото и е повисока ако акционерот поседува поголем 

број на акции. Дивидендата по правило се исплаќа во денари, но може и во 

нови акции (т.н. script дивиденда), ако собранието на акционери одлучи 

така. 

Право на дел од имотот на акционерското друштво во случај на негово 

ликвидирање; 

Учеството во имотот на друштвото во случај на негово ликвидирање во 

праксата е помалку актуелен материјален мотив на акционерите, затоа 

што се подразбира дека акционерите вложуваат во акционерски друштва 

од кои очекуваат успешно и профитабилно работење. 

Право на првенство на откуп на акциите при зголемувањето на капиталот 

на акционерското друштво, одн. при нова емисија на акции. 


Покрај дивидендата, акционерите имаат уште еден мотив, кој е исто така значаен 

мотив при инвестирање во акции.Тоа е т.н. капитална добивка, која се изразува 

како разлика меѓу цената по која е продадена акцијата и цената по која била 

купена. Меѓутоа, важно е да се укаже дека е можна и обратна ситуација, а тоа е 

остварување на капитална загуба, кога парите се вложени во акции на друштво 

кое има проблеми и цената на неговите акции на пазарот паѓа. 

Разните права на првенство за откуп на акциите од нова емисија, кои се сметаат 

за материјални права на акционерите, различно се уредени со одделните права. 

Покрај материјалните мотиви, кои се состојат од можноста на акционерите да 

откупат пазарно атрактивни акции, може да биде важен и мотивот да се оддржи 

постојното учество во капиталот на акционерското друштво. 

Учесничкото право на акционерите, се содржи во нивното право да управуваат 

со акционерското друштво а се остварува преку учеството во органите на акционерското 

друштво, најчесто преку собранието на акционерите. Покрај тоа, за учесничко 

право се смета и правото на добивање на информации за состојбите и 

резултатите во акционерското друштво. 

Акционерите освен наведените права имаат и една обврска, а тоа е да ги 

уплатат целосно запишаните акции на акционерското друштво. 

Зошто да ги инвестираме своите пари во акции? 

Постојат неколку можности како да постапиме со заштедените пари. Може да ги 

чуваме дома а може да ги ставиме во Банка и за тоа да добиваме одредена 

камата. Чувањето на парите дома овозможува тие да се достапни и да се 

користат во секој момент но е поврзано со големи ризици при чувањето а исто 

така не овозможува и зголемување на износот на средствата со дополнителни 

добивки. Чувањето пак на парите во Банка носи одредена сигурност за 

средствата а исто така овозможува и добивање на одредени камати. Сепак 

висината на каматите во Банките е релативно ниска и не овозможува брзо 

оплодување на капиталот. 

Една од можностите за вложување на заштедените пари е и нивно инвестирање 

во Акционерски Друштва односно нивно инвестирање во акции. Овој вид на 

инвестирање нуди можност за поголема заработувачка. Секако тоа повлекува и 

одредени ризици кои се поврзани со промената на вредноста на акциите. 

Инвестирајќи пари во акции чија што вредност пораснала по купувањето значи 

дека е остварена добивка со самото купување на акциите. Разликата помеѓу 

цената на акциите пред купувањето и цената на акциите при продавањето е 

всушност остварена добивка или во случај да вредноста на акцијата се намалила 

значи одредена загуба. Исто така со инвестирање на парите во акции постои 

можност за добивка и преку остварување на правото.на дивиденда. Тоа значи 

дека друштвото во кое се вложени парите може, со одлука на акционерското 

собрание, на своите акционери да им подели дивиденда во вид на пари или во 

вид на нови акции. 


Како да купите акции? 

Постојат два начини на кои можете да станете акционер на некое акционерско 

друштво, односно да се стекнето со дел од тоа друштво: 

1. Купување на акции од новата емисија: До потребниот капитал друштвото може 

да дојде по пат на нова емисија на акции кои ќе бидат наменети за јавноста, 

односно друштвото ќе изврши "јавна понуда на акциите". Друштвото емитент 

мора да ги презентира основните податоци за продажбата на акциите во т.н. 

Проспект и мора да ја огласи емисијата барем во еден дневен весник. 

2. Купување на постоечки акции: Главната функција на Берзата е во секое време 

да овозможи купување и продавање на постоечките акции (трговија со акциите, 

т.н. секундарно тргување). Инвеститорите, било големи институции, било 

физички лица, не можат да делуваат за своја сметка на пазарот. Тие мораат да 

се обратат до брокерската куќа, која е овластен учесник за тргување за да купи 

или продаде акции или обврзници во име и сметка на клиентот, бидејќи 

тргувањето со хартии од вредност се врши единствено преку овластени учесници 

- лица кои положиле посебен стручен испит за вршење на работи со хартии од 

вредност и се стекнале со звање овластен брокер. 

Како да најдете брокер? 

Пред да започнете, најдобро е да се консултирате со повеќе брокери за да ги 

споредите нивните услуги и провизиите што ги наплаќаат. Брокерството спаѓа во 

рамките на т.н. персонални услуги и може да се приспособи на Вашите 

специфични потреби. Вашиот избор на брокер ќе зависи од тоа што барате 

брокерското друштво да направи за Вас. Некои брокери се специјализирани само 

за тргување, други за нудење инвестициони совети или посебни услуги. 

Тргување: ова е најефтина услуга, при што Вие едноставно го повикувате 

Вашиот брокер и му давате налог да купи или продаде некои акции по Ваш 

избор. Тој нема да Ви даде никаков совет, туку едноставно ќе ги спроведе 

Вашите инструкции и ќе се обиде налогот да се реализира. 

Советници: брокерите што делуваат како советници ќе дискутираат со Вас за 

различните карактеристики на друштвата, односно хартиите од вредност што 

котираат на Берзата. Тие, исто така, ќе Ве советуваат дали треба да ги купите, 

да ги продадете или да ги задржите акциите во одредена друштво или како и кога 

да го зголемувате или намалувате Вашето портфолио. 

Посебни услуги: клиентите кои сакаат некој друг да управува со нивното 

портфолио (листа) на акции би требало да користат услуги на некој брокер кој 

нуди т.н. посебни услуги. Вашиот брокер редовно ќе контактира со Вас и ќе Ве 

информира за акциите што ги купил или продал, за тоа колкава е вредноста на 

Вашето портфолио и за износите на дивидендите што се прокнижени на Вашата 

сметка во изминатиот период. 

Доколку е направен избор на брокер кој ќе Ве застапува, следен чекор е 

потпишување на т.н. општ договор со клиентот. Овој договор е задолжителен и 


со него точно се одредуваат услугите што брокерското друштво ги нуди и 

условите според кои брокерот делува во Ваше име. 

Како да почнете? 

Мора да одлучите дали сакате да инвестирате заради добивање на редовен 

приход или имате за цел Вашите средства да се зголемат со тек на време како 

резултат на пораст на цената на акциите, или заради комбинација на двете цели 

на инвестирање. Можеби, прво ќе сакате да купите мал број на акции во едно или 

две друштва. 

Со време, може да одлучите да ги проширите Вашите инвестиции, со 

инвестирање во друштва од различни стопански сектори. Изборот може да го 

направите помеѓу релативно сигурните државни обврзници, преку акциите во 

големи, профитабилни друштва, до акции во нови и помали друштва кои се 

потенцијално поризични, но носат обично повисока добивка. Имајќи го ова 

предвид, советот на Вашиот брокер ќе биде особено значаен. 

Вашиот брокер е стручен да Ве посоветува како да направите избор од повеќето 

можности за инвестиции што Ви стојат на располагање. Откако ќе одлучите како 

да инвестирате, можете да почнете со правење на листа од акции и обврзници 

што во најголема мерка соодветствуваат на Вашите потреби. 

Што се случува кога купувате акции? 

Кога ќе му дадете инструкции на Вашиот брокер да купи акции, тој го извршува 

Вашиот налог на Берзата и ги купува истите по најдобра цена што може да се 

обезбеди на пазарот во времето на зделката. Со тоа Вие станувате сопственик 

на акциите. И покрај тоа што основните податоци за склучените трансакции ќе ги 

добиете непосредно по нивното извршување, брокерот ќе Ви достави писмена 

потврда која се нарекува извештај за клиент. Во него се содржани деталите за 

трансакциите што се извршени во Ваше име и сметка. 

На Македонската Берза АД Скопје се применува системот на одложено 

порамнување, односно процесот на извршување на плаќањето од страна на 

купувачот и доставувањето на хартиите од вредност од страна на продавачот се 

врши на Т+3, односно три работни дена од денот на тргување. Тоа подразбира 

дека Вие морате да го извршите плаќањето на купените акции на денот на 

порамнувањето. 

Преносот што сте го направиле преку Берзата го врши посебно овластена 

институција Централен Депозитар за хартии од вредност. 

Што се случува кога продавате акции? 

Кога ќе му дадете налог за продавање, Вашиот брокер ќе се обиде да ги продаде 

Вашите акции по најдобрата можна цена на пазарот и доколку успее во тоа ќе Ви 

испрати “извештај за клиент”. Вие треба да го потпишете формуларот за 

продажба и веднаш да го вратите истиот на Вашиот брокер, заедно со потврдата 

за акции (која ја сте ја добиле од Централниот депозитар за хартии од вредност), 

за да ги добиете парите за продадените акции на денот на порамнувањето. 


Колку ќе ве чини тоа? 

Купувањето акции од нова емисија на акции не може да чини повеќе од цената 

на акциите по која тие се продаваат. За овие услуги не се плаќа провизија. 

За купувањата и продавањата на постоечките акции, кое се врши преку Берзата, 

се плаќа провизија на брокерот и на Берзата. Бидејќи купувањата и продавањата 

се одвиваат преку брокерите, цената ќе зависи од видот на услугата што ја 

барате и вредноста на трансакцијата на која се пресметува брокерската 

провизија. Висината на провизијата може да се определи како % од обемот на 

трансакцијата или во апсолутен износ. 

Кога плаќате? 

Плаќањето за купените хартии од вредност, односно доставувањето на хартиите 

од вредност, мора да го извршите најдоцна до денот на порамнувањето, 

односно, според Правилата на Македонската Берза АД Скопје, најдоцна три 

работни дена по склучувањето на трансакцијата (Т+3), со цел Вашиот брокер 

навремено да може да го спроведе порамнувањето на договорот. 

Мерење на пазарот 

Движењето на цените на акциите на друштвата ја изразува промената на 

мислењето на инвеститорите во врска со перформансите и перспективите на 

друштвата. Со следењето на вкупното движење на цените на еден одреден број 

акции, можно е да се добие начелна претстава за моменталната состојба во 

стопанството. Ова движење се мери со берзански индекси. Нивната функција е 

квантитативно да ги искажат дневните промени на пазарните цени во однос на 

базниот период (исто така и во однос на претходниот ден, месец, година и др.) 

На утврдување на индексите работат многу организации во светот, а најпознати 

берзански индекси се оние на Dow Jones, Standard and Poor’s, Financial Times. 

Многу берзи објавуваат и сопствени индекси. 

Македонската Берза АД Скопје од 01.11.2001 година започна да пресметува и 

објавува берзански индекс.Полниот назив на индексот е Македонски Берзански 

Индекс, додека скратениот назив и ознаката е МБИ. Сите информации во врска 

со менувањето на МБИ индексот и состојбата со акциите може да ги добиете на 

www.mse.com.mk 

Оданочување на дивидендите? 

Персонален данок на доход: кога ќе ја добиете дивидендата, персоналниот данок 

на доход би требало да е платен од страна на друштвото, согласно важечката 

законска даночна стапка . 

Данок на капитална добивка на трансакциите со хартии од вредност во 

наредните пет години не постои. Исто така, не постои оданочување на прометот 

со хартии од вредност. 


Институции на пазарот на капитал 

Комисија за хартии од вредност 

Адреса: бул. Св. Климент Охридски, бр. 54 п.фах 859, 1000 Скопје 

телефон: 02 3290 985, 3290 975; факс: 02 3114 199 e-mail: khv@sec.gov.mk 

Интернет страница: http://www.sec.gov.mk 

Комисијата за хартии од вредност е надлежна за спроведување на Законот за 

хартии од вредност, Законот за превземање на акционерски друштва, Законот за 

инвестициони фондови, како и за сите акти и правилници кои произлегуваат од 

овие закони. 

Македонска берза за долгорочни хартии 

Од вредност АД Скопје 

Ул. "Мито ХаџиВасилев" бр.20, п.фах 852 

тел. 3112-055, факс. 3112-069 

e-mail: mse@mse.org.mk 

Интернет страница: www.mse.com.mk 

Македонската берза на долгорочни хартии од вредност АД Скопје е формирана 

на 13.09.1995 година, кога се одржа Основачкото собрание, а официјалното 

тргување започна на 28.03.1996 година. Македонската берза АД Скопје е прва 

организирана берза за долгорочни хартии од вредност во историјата на 

Република Македонија. Берзата беше основана како акционерско друштво кое 

што работи на непрофитна основа. 

Почнувајќи од 20 јуни 2001 година (со новите амандамани од Законот за хартии 

од вредност), Македонската берза АД Скопје започна да работи на профитна 

основа со основачки капитал од 500.000 ЕВРА. Акционери на Македонската 

берза може да бидат било кои домашни и странски правни и физички 

лица.Сопственоста на поединечен акционер на Берзата е ограничена на 10% од 

основната главнина на Берзата. 

Централен депозитар за хартии од вредност АД 

Комплекс Банки бб 

За акции: 3299-809, 3299-802, 3299-815 

За обврзници: 3299-801 

Факс: 3227-781 

http://www.cdhv.org.mk 

Целта на ЦДХВ е воспоставување на централен регистар за хартии од вредност, 

кој ќе ги опфати сите активни акции и обврзници во Република Македонија. Ова 

ќе резултира со подобар пристап и дистрибуција на информациите за издавачите 

и хартиите од вредност и тоа за: 

Имателите на хартии од вредност 

Странските инвеститори 

Трети лица (иматели на ограничени права) 


Издавачи 

Брокери 

Македонска Берза за долгорочни хартии од вредност 

Заложниот регистар 

Други овластени институции согласно законот. 


9. OSIGURUVAWE 

9.1 [TO E TOA OSIGURUVAWE I DALI MORA DA 

SE OSIGURAM ? 

Осигурувањето е поим кои значи , доверба во нешто, заштита 

обезбедување , гаранција и др. Неговото општо значење сосема 

добро ја означува целта на осигурувањето кое се состои во 

давање на некаква сигурност. 

Луѓето од секогаш се стремеле за создавање на поповолни материјални 

услови за живот и благосостојба. Меѓутоа, луѓето се изложени на разни 

опасности што го загрозуваат нивниот живот здравје и имот. Несреќните случаи , 

исто така предизвикуваат штети и уништуваат човечки животи. Разните форми на 

заштита, што ги пронаоѓале луѓето морале постојано да се менуваат и 

усовршуваат , бидејќи се појавуваат нови опасности. Покрај потребите за 

заштита на своите добра од елементарни непогоди или од туѓи дејствија , се 

појавува и потребата за заштита од последиците од сопствената активност со 

која може да им се нанесе штета на туѓи како и на своите добра. 

Почитувани потрошувачи во време кога животот и имотот се изложени на 

голем број на ризици соочени сте со фактот дека постојат задолжителни форми 

на осигурување, како оние при регистрацијата на патничкото возило или при 

патување со авион. 

Освен задолжителното склучување на договор за осигурување , можно е и 

самите доброволно да го осигурате својот живот или пак својот имот. 

Осигурувањето се повеќе станува начин на заштеда , подобрување на домашниот 

буџет, а преку основната функција осигурувањето е всушност добар начин на 

превенција или намалување на негативните последици од опредлени ризици. 

Основен мотив за осигурувањето е желба за економска заштита од ризик, 

односно потребата од економска заштита. 

За осигурувањето потрошувачот треба да размислува уште како и за 

можност: 

• продуктивен начин за штедење на денари и девизи 

• за надоместување на нендејни поголеми финасиски издатоци на 

семејството 

• за економско обезбедување на семејството 

• за подршка на школувањето и образованието на децата 

• почетно економско осамостојување на децата 

• за финансиска потреба на семејството при финансиски потешкотии 

поради ненадејно намалување на приходите 


Уште на почетокот спомнавме дека постојат два вида на осигурување според 

начинот на настанокот: 

ЗАКОНСКО И ДОБРОВОЛНО 

ЗАКОНСКОТО- задолжителното законско осигурување мора да се заклучи врз 

основа на императивна обврска од закон. Во Република Македонија имаме 

задолжително законско осигурување во следните случаи: 

• патници во јавниот сообраќај — од последици на несреќен случај; 

• корисниците, односно сопствениците на моторни возила од 

одговорност на штети сторени на трети лица; 

• корисниците, односно сопствениците на воздухоплови од одговорност 

сторени на трети лица. 

ДОГОВОРНОТО- доброволното осигурување постои само тогаш кога врз основа 

на заемен интерес ќе се заклучи соодветен договор за осигурување меѓу 

осигурувачот и осигуреникот. 

Според предметот на осигурување , осигурувањето се дели на : 

ОСИГУРУВАЊЕ НА ИМОТ 

ОСИГУРУВАЊЕ НА ЛИЦА И 

ОСИГУРУВАЊЕ ОД ГРАЃАНСКА ОДОГОВОРНОСТ 

Кои се основните својства и каква е разликата помеѓу овие три вида на 

осигурување? 

ОСИГУРУВАЊЕТО НА ИМОТ: ризикот опфатен со 

осигурувањето може да биде реализиран на имотот 

на едно лице(осигурување од пожар на стан 

),предметот изложен на ризик има материјална 

вредност и е пресметлив во пари; целта на 

осигурувањето е надомест на штета (не и лично 

збогатување); права имаат лица кои во моментот на 

пришинување на штетата имаат материјален 

интерес таа да не се причини; 

ОСИГУРУВАЊЕ НА ЛИЦА: ризикот опфатен со 

осигурувањето може да биде реализиран на 

личност (осигуреник или осигурено лице — кршење 

на рака) и истиот може да ја загрози 

егзистенцијата, интегритетот, здравјето или 

работната способност на човекот; личните добра 

изложени на ризикот немаат материјална вредност; 

целта на осигурувањето не е надомест на штета 


( човековите добра неможат да бидат проценети во пари) ; надоместот на 

осигурувањето е еден вид противдејствие на уплатените премии, а не на 

причинетата штета и истиот се определува главно независно од можната 

штета. 

ОСИГУРУВАЊЕ ОД ГРАЃАНСКА ОДГОВОРНОСТ: 

е таков договор врз основа на кој корисникот 

односно сопственикот на опасни ствари се 

осигурува од одговорност причинета на трети лица; 

ваков вид на осигурување се транспортните 

осигурувања; осигурување од одговорност на 

превозникот и сл. осигурување од несреѓа на 

спортисти, пожарникари и сл. 

KOI OSNOVNI POIMI I INFORMACII TREBA DA GI ZNAM PRED DA SE 

RE[AM ZA OSIGURUVAWE? 

Некои поими кои треба да ги знаете кога станува збор за осигурувањето: 

РИЗИК : Ризикот е битен елемент на осигурувањето без кој не може да постои 

осигурувањето —ако нема ризик нема осигурување. 

Кој ризик е подобен за осигурување ? 

Ризикот треба да биде: 

можен (не може да се осигурате од инвазија на вонземјани); 

- да предизвикува економска штета ( не можете да се осигурате 

од доаѓање на власт на некоја политичка партија , иако тоа 

може да донесе штетни последици за Вашиот имот); 

како настан треба да биде иден( не можете да ја осигурате од пожар 

веќе запалената куќа); 

- неизвесноста од евентуланото настапување може да биде 

апсолутна и релативна – апсолутна за настан кој може воопшто да не 

настане –кражба 

и 

релативна –од смрт смртта ќе настапи но кога тоа е неизвесно; 

- повторлив (освен смртта) и да постои техничко 

статистичка можност за негово изразување (поплава, 

пожар, кражба) кога настаните не би се повторувале не би 


имало потреба од осигурување; 

- дозволен и во согласност со јавниот поредок- од многу настани 

осигурувањето не е дозволено за сите- самозапалување на имот на пример; 

ПРЕДМЕТ НА ОСИГУРУВАЊЕ: тоа одговара на прашањето 

што се осигурува. Предмет на договорот за осигурување се 

стварите и лицата изложени на ризик. 

ПРЕМИЈА НА ОСИГУРУВАЊЕ : тоа е износот што му го плаќа 

осигуреникот на осигурителот за осигурени ризици. За премијата 

обично се вели дека е цена на ризикот или цена на 

осигурувањето. Постои формула за пресметување на премијата. 

Премијата е еднаква на цената на чинење плус цената на 

услугата плус резерва за сигурност. П=Цч+Цу+Р. 

Премијата на осигурување се определува пред почетокот на осигурување и во 

начело се плаќа при склучување на осигурувањето, а може да се плаќа и 

сукцесивно се додека трае осигурувањето. 

Има повеќе видови на премии основна, дополнителна,ризико премија и штедна 

премија 

ОСИГУРЕН СЛУЧАЈ- е остварен ризик, бидеј}и тоа е настан чие настанување 

претставува остварување на ризикот што е опфатен со осигурувањето. 

Надоместот се исплаќа единствено ако осигурениот случај настане. На пример 

предмет на осигурување е куќата , ризикот е промена на постоечка состојба 

осигурен случај е одрон на тлото на кое се наоѓа куќата. 

НАДОМЕСТ НА ОСИГУРУВАЊЕ- 

надоместот од осигурување е надомест 

што на потрошувачот му го исплаќа 

осигурителната компанија , а се добива 

така што стварната штета се помножува 

со сумата за осигурување, па потоа 

добиениот износ се дели со вредноста на 

стварта што стварта ја има на денот на 

настанување на штетата пред 

настанување на осигурениот случај (ова е 

кај осигурувањето на имот) 

На територија на Република Македонија 

постојат slednive osiguritelni 

dru[tva: 


DRU[TVA ZA OSIGURUVAWE 

Akcionersko dru{tvo za osiguruvawe i reosiguruvawe „KJUBI 

MAKEDONIJA“ Skopje 

ul. „11 Oktomvri“ br. 25 

1000 Skopje 

tel. +389 2 3115 188 

faks +389 2 3115 374, +389 2 3114 020 

veb http://www.qbe-makedonija.com.mk 

Akcionersko dru{tvo za osiguruvawe VARDAR Skopje 

Gradski Yid Blok VIII 

1000 Skopje 

tel. +389 2 3286 600 

faks +389 2 3239 512 

veb http://www.advardar.com.mk 

Akcionersko dru{tvo za osiguruvawe TABAK - Skopje 

bul. „III Makedonska Brigada“ b.b. 

1000 Skopje 

tel. +389 2 3105 608 

faks +389 2 3112 898 

veb http://www.tabakosiguruvanje.com.mk 

TD za osiguruvawe MAKO[PED OSIGURUVAWE AD Skopje 

ul. „Makedonija“ br. 19 

1000 Skopje 

tel. +389 2 3228 904, +389 2 3117 638, +389 2 3117 239 

faks +389 2 3117 194 

veb http://www.makospedosiguruvanje.com.mk 

Dru{tvo za osiguruvawe „SIGMA“ AD Skopje 

ul. „Debarca‛“ br. 2 

1000 Skopje 

tel. +389 2 3231 631, +389 2 3231 634, +389 2 3231 635 

faks +389 2 3231 632 

Akcionersko dru{tvo za osiguruvawe EUROLINK Skopje 

ul. „Vasil Glavinov“ br. 12, TCC Plaza, Prvi kat 

1000 Skopje 

tel. +389 2 3231 623, +389 2 3231 624 

faks +389 2 3231 625 

veb http://www.eurolink.com.mk 

Dru{tvo za osiguruvawe INSIG - MAKEDONIJA AD Skopje 

ul. „Dame Gruev“ br. 5 

1000 Skopje 

tel. +389 2 3215 515 

faks +389 2 3215 512 


OSIGURITELNI BROKERSKI DRU[TVA 

Akcionersko osiguritelno brokersko dru{tvo EURO EKSPERTS Skopje 

bul. „Sv. Kliment Ohridski“ br. 58-b 

1000 Skopje 

tel. +389 2 3217 217 

faks +389 2 3217 218 

veb http://www.euroexperts.com.mk 

Osiguritelno brokersko dru{tvo EUROMAK BROKER AD Skopje 

ul. „243“ („Nikola Trimpare“) br. 13 

1000 Skopje 

tel. +389 2 3232 951 

faks +389 2 3231 252 

veb http://www.euromak.com.mk 

Osiguritelno brokersko akcionersko dru{tvo VIASS Tetovo 

ul. „M. Tito“ Gradsko pazari{te br. KA-02 

Tetovo 

Osiguritelno brokersko dru{tvo IN - BROKER AD Skopje 

ul. „Dame Gruev“ br. 16, D.T.C. Paloma Bjanka kat 3, lokal br. 10 

1000 Skopje 

tel. +389 2 3215 301 

veb http://www.inbroker.com.mk 


DOGOVOR ZA OSIGURUVAWE NA IMOT I LICA 

Кои се правата и обврските на лицата кои се 

договорни страни кај договорот за осигурување? 

So dogovorot za osiguruvawe se obvrzuva 

dogovara~ot na osiguruvaweto, vrz na~elata na 

vzaemnost i solidarnost da zdruùva opredelen iznos 

vo dru{tvoto za osiguruvawe odnosno vo dru{tvoto za 

rizici (osiguruva~), a dru{tvoto se obvrzuva ako dojde 

do nastan koj pretstavuva osiguren slu~aj da mu go 

isplati na osigurenikot ili na nekoe treto lice nadomestot odnosno 

dogovorenata suma ili da napravi ne{to drugo. 

Дали може да се склучи договор за осигурување кога 

осигурениот случај- настанот со оглед на кој се склучува 

осигурувањето веќе настанал, или е сосема извесно дека 

ќе настане ? 

Не. Nastanot so ogled na koj se sklu~uva osiguruvaweto 

(osigureniot slu~aj) mora da bide iden, neizvesten i 

nezavisen od isklu~ivata volja na dogovara~ot. 

Dogovorot za osiguruvawe e ni{toven ako vo momentot na 

negovoto sklu~uvawe ve}e nastanal osigureniot slu~aj, ili 

toj bil vo nastapuvawe, ili bilo izvesno deka }e nastapi, ili ako ve}e toga{ 

prestanala mo`nosta toj da nastane. 

Дали може да биде договорено со осигурувањето да 

биде опфатен и претходен период кој му претходи на 

склучувањето на договорот ? 

Да.!Ako e dogovoreno deka so osiguruvaweto }e bide 

opfaten opredelen period koj mu prethodi na 

sklu~uvaweto na dogovorot, dogovorot }e bide 

ni{toven samo ako vo momentot na negovoto 

sklu~uvawe na zainteresiranata strana i bilo 

poznato deka ve}e nastanal osigureniot slu~aj, odnosno deka ve}e toga{ 

prestanala mo`nosta toj da nastane. 

Кога договорот за осигурување се смета за склучен? 

Dogovorot za osiguruvawe e sklu~en koga 

dogovara~ite }e ja potpi{at polisata na osiguruvawe ili 

listata na pokritieto. 


Колку време писмената понуда дадена на осигурувачот за склучување на 

договор за осигурување го обврзува понудувачот. Сте добиле понуда од 

осигурителна компанија за осигурување на техничките уреди во 

домаќинството дали овие услови го обврзуваат понудувачот подолг 

временски период? 

Не. Pismenata ponuda napravena na osiguruva~ot za sklu~uvawe na dogovor za 

osiguruvawe go vrzuva ponuduva~ot, ako toj ne opredelil pokratok rok, za 

vreme od osum dena od denot koga ponudata pristignala do osiguruva~ot, a ako 

e potreben lekarski pregled, toga{ za vreme od trieset dena. 

Што се вообичаено се наведува во полистата? 

Vo polisata moraat da bidat navedeni: dogovornite strani, osigureniot 

predmet odnosno osigurenoto lice, rizikot opfaten so osiguruvaweto, 

traeweto na osiguruvaweto i periodot na pokritieto, sumata na 

osiguruvaweto ili deka osiguruvaweto e neograni~eno; premijata ili 

pridonesot, datumot na izdavaweto na polisata i potpisi na dogovornite 

strani. 

Polisata na osiguruvaweto moè da bide privremeno zameneta so lista 

na pokritieto vo koja se vnesuvaat su{testvenite sostojki na dogovorot. 

Кои се правата и обврските на лицата кои се договорни страни кај 

договорот за осигурување? 

So dogovorot za osiguruvawe se obvrzuva 

dogovara~ot na osiguruvaweto, vrz na~elata na 

vzaemnost i solidarnost da zdruùva opredelen 

iznos vo dru{tvoto za osiguruvawe odnosno vo 

dru{tvoto za rizici (osiguruva~), a dru{tvoto se 

obvrzuva ako dojde do nastan koj pretstavuva 

osiguren slu~aj da mu go isplati na osigurenikot 

ili na nekoe treto lice nadomestot odnosno 

dogovorenata suma ili da napravi ne{to drugo. 

odnosno osigurenoto lice, rizikot opfaten so osiguruvaweto, traeweto na 

osiguruvaweto i periodot na pokritieto, sumata na osiguruvaweto ili deka 

osiguruvaweto e neograni~eno; premijata ili pridonesot, datumot na 

izdavaweto na polisata i potpisi na dogovornite strani. 

Polisata na osiguruvaweto moè da bide privremeno zameneta so lista 

na pokritieto vo koja se vnesuvaat su{testvenite sostojki na dogovorot. 


OBVRSKI NA DOGOVARAÔT NA OSIGURUVAWE 

Кога сакам да склучам договор за 

осигурување за што се треба да го 

известам осигурувачот? 

Dogovara~ot na osiguruvaweto 

e dolèn pri sklu~uvaweto na 

dogovorot da mu gi prijavi na 

osiguruva~ot site okolnosti {to se 

od zna~ewe za ocena na rizikot, a 

{to mu se poznati ili ne moèle da 

mu ostanat nepoznati. 

При склучување на договор за 

осигурување најчесто се бара од Вас 

да пополните прашалник за состојбата 

на предметот на осигурување. Лицето кое Ви помага да го пополните овој 

прашалник треба да Ве опомене дека одоговарањето на сите прашања во 

прашалникот е битно и дека не треба да премолчите нешто што на Вас Ви се 

чини помалку битно. Реално и точно треба да известите за староста на објек, 

видот на материјалот од кој е изработен и сл.Ако пак се работи за осигурување 

на лице тогаш пак прележани болести обид за самоубитство и сл. се работи кои 

не треба да се премолчат. 

При склучување на договорто за осигурување премолчив 

дека дел од уредите подолго време беа некористени и 

изложени на влага , дали осигурувачот може да бара 

поништување на договорот и какви последици можат да 

настанат? 

Ako dogovara~ot na osiguruvaweto namerno napravil 

neto~na prijava ili namerno premol~il nekoja okolnost od 

takva priroda {to osiguruva~ot ne bi sklu~il dogovor ako znael za 

vistinskata sostojba na rabotite, osiguruva~ot moè da bara poni{tuvawe na 

dogovorot. 

Vo slu~aj na poni{tuvawe na dogovorot od вакви pri~ini, osiguruva~ot 

gi zadrùva naplatenite premii i ima pravo da bara isplata na premijata za 

periodot na osiguruvaweto vo koj pobaral poni{tuvawe na dogovorot 

Pravoto na osiguruva~ot da bara poni{tuvawe na dogovorot za 

osiguruvawe prestanuva ako toj vo rok od tri meseci od denot na doznavaweto 

na neto~nosta na prijavata ili za premol~uvaweto ne mu izjavi na dogovara~ot 

na osiguruvaweto deka ima namera da go koristi toa pravo. 


Има и ваква ситуација кога Вие неточните податоци или пропуштањето сте 

го направиле ненамерно што тогаш? 

Ako dogovara~ot na osiguruvawetoпотрошувачот 

napravil neto~na prijava, 

ili propu{til da go dade dol`noto 

izvestuvawe, a toa ne go storil namerno, 

osiguruva~ot moè, po svoj izbor , vo rok 

od eden mesec od doznavaweto za 

neto~nosta ili necelosnosta na prijavata, 

da izjavi deka go raskinuva dogovorot ili 

da predloì zgolemuvawe na premijata 

srazmerno so pogolemiot rizik. 

Dogovorot vo toj slu~aj prestanuva 

po istekot na ~etirinaeset dena od koga 

osiguruva~ot svojata izjava za 

raskinuvawe mu ja soop{til na dogovara~ot na osiguruvaweto, a vo slu~aj na 

predlog od osiguruva~ot premijata da se zgolemi, raskinuvaweto nastapuva 

spored samiot zakon ako dogovara~ot na osiguruvaweto ne go prifati 

predlogot vo rok od ~etirinaeset dena od koga go primil. 

Vo slu~aj na raskinuvawe, osiguruva~ot e dolèn da go vrati delot od 

premijata {to otpa|a na vremeto do krajot na periodot na osiguruvaweto. 

Ako osigureniot slu~aj nastanal pred da e utvrdena neto~nosta ili 

necelosnosta na prijavata, ili po toa no pred raskinuvaweto na dogovorot 

odnosno pred postignuvaweto na spogodba za zgolemuvawe na premijata, 

nadomestot se namaluva vo srazmer pome|u stapkata na platenite premii i 

stapkata na premiite {to bi trebalo da se platat spored vistinskiot rizik. 

Дали последиците од неточната пријава или премолчување 

на околностите настануваат и во случаи на осигурување од 

име и за сметка на друг , ако овие лица знаеле за неточноста 

или премолчувањето кои биле битни за оцена на ризикот? 

Пosledicite od neto~nata prijava ili premol~uvaweto 

na okolnostite od zna~ewe za ocena na rizikot se primenuvaat 

i vo slu~ai na osiguruvawa sklu~eni od imeto i za smetka na 

drug, ili vo korist na tret, ili za tu|a smetka ili za smetka na 

onoj na kogo se odnesuva, ako ovie lica znaele za 

neto~nosta na prijavata ili za premol~uvaweto 

na okolnostite od zna~ewe za ocenata na 

rizikot. 

Дали осигурувачот (осигурителната компанија) 

може да бара поништување и раскинување на 

договорот за осигурување ако податоците, кои 

биле од значење за оценака на ризикот , а биле 

премолчани или неточно биле пријавени му 


биле познати или не можеле да му останат непознати. На пример ако 

објектот кој се осигурува не е изграден според техничките стандарди што се 

гледа со обична посета на објектот ? 

Osiguruva~ot, komu vo momentot na sklu~uvaweto na dogovorot mu bile 

poznati ili ne moèle da mu ostanat nepoznati okolnostite {to se od 

zna~ewe za ocena na rizikot, a koi dogovara~ot na osiguruvaweto neto~no gi 

prijavil ili gi premol~il, ne moè da se povikuva na neto~nosta na prijavata 

ili na premol~uvaweto. 

Istoto vaì vo slu~aj koga osiguruva~ot doznal za tie okolnosti za 

vreme na traeweto na osiguruvaweto, a ne gi koristel zakonskite 

ovlastuvawa. 

Дали јас како договорувач на осигурањето морам лично да ја платам 

премијата за моето осигурување? Каде е местото на плаќањето на 

премијата? 

Dogovara~ot na osiguruvaweto e dolèn da ja plati premijata na 

osiguruvaweto, no osiguruva~ot e dolèn da ja primi isplatata na premijata 

od sekoe lice koe ima praven interes taa da bide platena. 

Premijata se pla}a vo dogovorenite rokovi, a ako treba da se isplati 

odedna{, se pla}a pri sklu~uvaweto na dogovorot. 

Mesto na pla}aweto na premijata 

e mestoto vo koe dogovara~ot na 

osiguruvaweto-потрошувачот ima svoe, 

ìveali{te, ako so dogovorot ne e 

opredeleno nekoe drugo mesto. 

Што ќе се случи ако не ја платам 

премијата. Дали имам право да ми 

биде платен надомест од осигурувачот 

доколку не ја платам премијата? 

Ako e dogovoreno premijata da se 

pla}a pri sklu~uvaweto na dogovorot, obvrskata na osiguruva~ot da go 

isplati nadomestot ili sumata opredelena so dogovorot po~nuva naredniot 

den od denot na uplatata na premijata. 

Ako e dogovoreno premijata da se pla}a po sklu~uvaweto na dogovorot, 

obvrskata na osiguruva~ot da go isplati nadomestot ili sumata opredelena so 

dogovorot po~nuva od denot opredelen vo dogovorot kako den na po~etok na 

osiguruvaweto. 

Ako dogovara~ot na osiguruvaweto premijata {to vtasala po 

sklu~uvaweto na dogovorot ne ja plati do vtasanosta, nitu toa go stori nekoe 

drugo zainteresirano lice, dogovorot za osiguruvawe prestanuva spored 

samiot zakon po istekot na rokot od trieset dena od koga na dogovara~ot na 

osiguruvaweto mu e vra~eno prepora~ano pismo od osiguruva~ot so 

izvestuvawe za vtasanosta na premijata, no so toa {to toj rok da ne moè da 

iste~e pred da pominat trieset dena od vtasanosta na premijata. 


Vo sekoj slu~aj dogovorot za osiguruvawe prestanuva spored samiot 

zakon ako premijata ne bide platena vo rok od edna godina od vtasanosta. 

Дали во текот на траењето на договорот за осигурување имам обврска да 

го известувам осигурувачот за промена на околностите кој можат да се од 

значење за оценка на ризикот? 

Најчесто да ! Dogovara~ot na osiguruvaweto e dolèn koga e vo pra{awe 

osiguruvawe na imot da go izvesti osiguruva~ot za sekoja promena na 

okolnostite koja moè da bide od zna~ewe za ocena na rizikot, a koga e vo 

pra{awe osiguruvawe na lica, toga{ samo ako rizikot e zgolemen poradi toa 

{to osigurenoto lice ja promenilo profesijata. 

Toj e dolèn bez odlagawe da go izvesti osiguruva~ot za zgolemuvaweto 

na rizikot, ako rizikot e zgolemen so nekoja negova postapka, a ako 

zgolemuvaweto na rizikot se slu~ilo bez negovo u~estvo toj e dolèn da go 

izvesti vo rok od ~etirinaeset dena od koga doznal za toa. 

Ako zgolemuvaweto na rizikot e tolkavo {to osiguruva~ot ne bi 

sklu~il dogovor ako postoela takva sostojba vo momentot na negovoto 

sklu~uvawe, toj moè da go raskine dogovorot. 

Ako zgolemuvaweto na rizikot e tolkavo {to osiguruva~ot bi sklu~il 

dogovor samo so pogolema premija da postoela takva sostojba vo momentot na 

sklu~uvaweto na dogovorot, toj moè na dogovara~ot na osiguruvaweto da mu 

predloì nova stapka na premijata. 

Ako dogovara~ot na osiguruvaweto ne se soglasi so nova stapka na 

premijata vo rok od ~etirinaeset dena od priemot na predlogot na novata 

stapka, dogovorot prestanuva spored samiot zakon. 

Dogovorot ostanuva vo sila i osiguruva~ot pove}e ne moè da gi 

koristi ovlastuvawata da mu predloì na dogovara~ot na osiguruvaweto nova 

stapka na premijata ili da go raskine dogovorot, ako ne gi iskoristi tie 

ovlastuvawa vo rok od eden mesec od koga na koj i da e na~in doznal za 

zgolemuvaweto na rizikot, ili ako u{te pred istekot na toj rok pokaè na 

nekoj na~in deka se soglasuva so prodolùvaweto na dogovorot (ako ja primi 

premijata, isplati nadomest za osiguran slu~aj {to nastanal po toa 

zgolemuvawe i sl.). 

Ako osigureniot slu~aj nastane pred da bide izvesten osiguruva~ot za 

zgolemuvaweto na rizikot, ili otkako e izvesten za zgolemuvaweto na 

rizikot, no pred da go raskine dogovorot ili da postigne spogodba so 

dogovara~ot na osiguruvaweto za zgolemuvawe na premijata, nadomestot se 

namaluva vo srazmer pome|u platenite premii i premiite {to bi trebalo da 

se platat spored zgolemeniot rizik. 

Дали ако настанало намалување на ризикот Вие како договорна страна- 

потрошувач можете да барате намалување на премијата ? 

Во slu~aj koga po sklu~uvaweto na dogovorot za osiguruvawe nastanalo 

namaluvawe na rizikot, dogovara~ot na osiguruvaweto ima pravo da bara 

soodvetno namaluvawe na premijata, smetaj}i od denot koga za namaluvaweto 

go izvestil osiguruva~ot. 

Ako osiguruva~ot ne se soglasi so namaluvaweto na premijata, 

dogovara~ot na osiguruvaweto moè da go raskine dogovorot. 


Кои се моите оbvrskи za izvestuvawe za nastapuvaweto na osigureniot 

slu~aj? 

Osigurenikot e dolèn, osven vo slu~aj na osiguruvawe na ìvot, da go 

izvesti osiguruva~ot za nastapuvaweto na osigureniot slu~aj najdocna vo rok 

od tri dena od koga doznal za toa. 

Ako toj ne ja izvr{i ovaa svoja obvrska vo opredelenoto vreme, dolèn 

e da mu ja nadomesti na osiguruva~ot {tetata koja bi ja imal ovoj poradi toa. 

OBVRSKI NA OSIGURUVAÔT 

Кога осигурувачот теба да иsplatи nadomest ili да исплати определена 

dogovorena suma? 

Koga }e nastane osiguren slu~aj, osiguruva~ot e dolèn da go isplati 

nadomestot ili sumata opredelena so dogovorot vo dogovoreniot rok koj ne 

moè da bide podolg od ~etirinaeset dena, smetaj}i od koga osiguruva~ot 

dobil izvestuvawe deka nastanal osigureniot slu~aj. 

Ako za utvrduvawe na postoeweto na obvrskata na osiguruva~ot i na 

nejziniot iznos e potrebno izvesno vreme, ovoj rok po~nuva da te~e od denot 

koga e utvrdeno postoeweto na negovata obvrska i nejziniot iznos. 

Ako iznosot na obvrskata na osiguruva~ot ne bide utvrden vo овој rokot 

, osiguruva~ot e dolèn na barawe od ovlastenoto lice, da go isplati iznosot 

na nesporniot del od svojata obvrska na ime avans. 

Каква е обврската на компанијата за 

осигурување по основ на договор за 

осигурување на корисниците односно 

сопственици на моторни возила? 

Obvrskata na компанијата za osiguruvawe po osnov 

na dogovor za osiguruvawe na korisnicite, 

odnosno sopstvenik na motorno vozilo od 

odgovornost za {teta pri~ineta na treto lice, se 

ceni spored dogovorenata osiguritelna suma. 

Limitot na obvrskata na zednicata za osiguruvawe se utvrduva 

spored vkupnata {teta vo eden {teten nastan, bez ogled na brojot na 

o{tetenite lica. 

Iznosot na {tetata spored 

koj se utvrduva obemot na 

odgovornosta na компанијата za 

osiguruvawe se zasmetuva taka {to 

pari~nata {teta se zema vo iznosot 

vo koj nastanala, a nepari~nata 

materijalna {teta se utvrduva 

spored cenite odnosno kriteriumite 

vo vremeto na {tetniot nastan. 


Шtetata {to se nadomestuva vo stranska valuta se zasmetuva po kursot 

na denot na {tetniot nastan. 

Ako taka utvrdeniot iznos na {tetata ne go preminuva iznosot na 

osiguritelnata suma, компанијата za osiguruvawe e dol`na celosno da ja 

nadomesti {tetata i koga visinata na {tetata spored cenata, odnosno 

kriteriumite vo vremeto na donesuvaweto na sudskata odluka, go 

preminuva iznosot na osiguritel-nata suma. Ako iznosot na {tetata 

utvrden na овој na~in e pogolem, od osiguritelnata suma, компанијата za 

osiguruvawe e dol`na da go nadomesti delot na {tetata spored 

srazmerot pome|u osiguritelnata suma i taka utvrdeniot iznos na 

{tetata. 

Zateznata kamata i procesni-te tro{oci se dosuduvaat bez ogled 

na limitot na osiguruvaweto. 

Koga vo spor po barawe na pove}e o{teteni od istiot {teten 

nastan se utvrdi deka vkupnata {teta ja preminuva osiguritelnata suma, 

sudot na sekoj od tuìtelite }e im dosudi srazmeren del nadomestok, 

taka {to zbirot na dosudenite iznosi ne go nadminuva limitot na 

obvrskata na компанијата za osiguruvawe. 

Дали е можно иsklu~uvawe na odgovornosta na osiguruva~ot vo slu~aj na 

namera i izmama од страна договарачот на осигурувањето ? 

Да. Ako dogovara~ot na osiguruvaweto, osigurenikot ili korisnikot 

predizvikal osiguren slu~aj namerno ili so izmama, osiguruva~ot ne e obvrzan 

na nikakvi davawa, a sprotivnata dogovorna odredba nema pravno dejstvo. 

TRAEWE NA OSIGURUVAWETO 

Кога се смета дека е zapo~nato dejstvoto na osiguruvaweto? 

Ako ne e dogovoreno poinaku, dogovorot za osiguruvawe proizveduva 

svoe dejstvo po~nuvaj}i od dvaeset i ~etvrtiot ~as na denot {to e ozna~en vo 

polisata kako den na po~etokot na traeweto na osiguruvaweto, pa se do 

zavr{uvaweto na posledniot den na rokot za koj e dogovoreno osiguruvaweto. 


Кога може да се раскине договорот за осигурување ? 

Ako rokot na traeweto na osiguruvaweto ne e opredelen so dogovor, 

sekoja strana moè da go raskine dogovorot so denot na stasanosta na 

premijata, izvestuvaj}i ja pismeno drugata strana najdocna tri meseci pred 

stasanosta na premijata. 

Ako osiguruvaweto e sklu~eno na rok podolg od pet godini, sekoja 

strana moè po istekot na ovoj rok pri otkazen rok od {est meseci pismeno da 

i izjavi na drugata strana deka go raskinuva dogovorot. 

So dogovorot ne moè da se isklu~i pravoto na sekoja strana da go 

raskine dogovorot kako {to e napred izloèno. 

Ова ne va`и za osiguruvaweto na ìvot. 


9.2 OSIGURUVAWE NA LICA 

Како се утврдува osigurenata suma кај осигурувањето на лица ? 

Vo dogovorite za osiguruvawe na lica (osiguruvawe na ìvot i 

osiguruvawe od nesre}en slu~aj), viso~inata na 

osigurenata suma {to osiguruva~ot e dolèn da ja 

isplati koga }e nastane osigureniot slu~aj, se 

utvrduva vo polisata spored spogodbata na 

dogovornite strani. 

Што содржи polisaта za osiguruvawe na ìvot? 

Pokraj sostojkite {to mora da gi ima sekoja 

polisa, vo polisata za osiguruvawe na ìvotot 

moraat da bidat nazna~eni: imeto i prezimeto na 

liceto na ~ij{to ìvot se odnesuva na 

osiguruvaweto, datumot na negovoto ra|awe i nastanot ili rokot od koj zavisi 

nastanuvaweto na pravoto da se bara isplata na osigurenata suma. 

Polisata za osiguruvawe na ìvot moè da glasi na opredeleno lice 

ili po naredba, no ne moè da glasi na 

donositel. 

Дали полистата за осигурување на живот 

може да се пренесува како и другите хартии 

од вредност по наредба ? 

Za polnova`nosta na indosamentot na 

polisata po naredba potrebno e toj da go sodrì 

imeto na korisnikot, datumot na indosiraweto 

i potpisot na indosantot. 

Кај осигурувањето на лица особено се битни податоците за возраста на 

лицето кое се осигурува. Обрнете внимание на тоа . Што ако е нeto~na 

prijava na starosta na osigurenikot? 

Зa neto~na prijava na starosta vo dogovorite za osiguruvawe na ìvot vaàt 

slednive pravila: 

- Dogovorot za osiguruvawe na ìvot e ni{toven i osiguruva~ot e 

dolèn vo sekoj slu~aj da gi vrati site primeni premii, ako pri negovoto 

sklu~uvawe neto~no e prijavena starosta na osigurenikot, a negovata 

vistinska granica ja preminuva granicata na starosta do koja osiguruva~ot, 

spored svoite uslovi i tarifi, vr{i osiguruvawe na ìvot; 

- Ako e neto~no prijaveno deka osigurenikot ima pomalku godini, a 

negovata vistinska starost ne ja preminuva granicata do koja osiguruva~ot 

vr{i osiguruvawe na ìvot, dogovorot e polnovaèn, a osigurenata suma se 

namaluva vo srazmer so dogovorenata premija i so premijata predvidena za 

osiguruvawe na ìvot na licata {to se na vozrast kako osigurenikot. 


- Koga osigurenikot ima pomalku godini otkolku {to e prijaveno pri 

sklu~uvaweto na dogovorot, premijata se namaluva na soodveten iznos, a 

osiguruva~ot e dolèn da ja vrati razlikata pome|u premiite primeni i 

premiite na koi ima pravo. 

Кои се пosledici od nepla}aweto na premijata i 

namaluvawe na osigurenata suma? 

Ako Вие како потрошувач-dogovara~ot na osiguruvaweto na ìvotot ne 

platiте nekoja premija vo rokot na vtasanosta, osiguruva~ot nema pravo 

nejzinata isplata da ja bara po sudski pat. 

Што е должен да направи осигурувачот (компанијата) во 

случај кога не сте ја платиле премијата и кои се негативните 

последици за Вас? 

Ako dogovara~ot na osiguruvaweto, po pokana od 

osiguruva~ot, {to mora da mu bide dostavena so prepora~ano 

pismo, ne ja isplati vtasanata premija vo rokot opredelen vo toa pismo, a koj 

ne moè da bide pokus od eden mesec, smetaj}i od denot koga mu e vra~eno 

pismoto, nitu toa }e go stori nekoe drugo zainteresirano lice, osiguruva~ot 

moè samo, ako dotoga{ se plateni barem tri godi{ni premii, da mu izjavi na 

dogovara~ot na osiguruvaweto deka ja namaluva osigurenata suma na iznosot 

na otkupenata vrednost na osiguruvaweto, a vo sprotiven slu~aj, deka go 

raskinuva dogovorot. 

Ako osigureniot slu~aj nastapil pred raskinuvaweto na dogovorot ili 

pred namaluvaweto na osigurenata suma, }e se smeta kako da e namalena 

osigurenata suma, odnosno deka dogovorot e raskinat, spored toa dali 

premiite bile plateni barem za tri godini ili ne. 

Дали е можно да оsiguraм treto lice без негова согласност. Дали е 

можно некој да го осигура мојот живот или да ме осигура од несреќен 

случај без моја согласност? 

Не согласноста во секој случај е потребна. Osiguruvaweto na ìvot moè da 

se odnesuva na ìvotot na dogovara~ot na osiguruvaweto, a moè da se 

odnesuva i na ìvotot na nekoj tret.Istoto vaì i za osiguruvaweto od 

nesre}en slu~aj. Ako osiguruvaweto se odnesuva na slu~aj na smrt na nekoj 

tret, za polnova`nosta na dogovorot e potrebna negova pismena soglasnost 

dadena vo polisata, ili vo izdvoeno pismo, pri potpi{uvaweto na polisata, 

so nazna~uvawe na osigurenata suma. 

Што во случај кога се осигурува од смрт лице помладо од 14 години или 

лице без деловна способност? 

Ni{tovno e osiguruvaweto za slu~aj na smrt na treto lice pomlado od 

~etirinaeset godini, kako i na lice napolno li{eno od delovnata sposobnost, 


a osiguruva~ot e dolèn da mu gi vrati na dogovara~ot na osiguruvaweto site 

premii primeni po osnov na takov dogovor. 

Za polnova`nosta na osiguruvaweto za slu~aj na smrt na treto lice 

postaro od ~etirinaeset godini e potrebna pismena soglasnost od negoviot 

zakonski zastapnik kako i pismena soglasnost od sekoe osigureno lice. 

Дали во случај на сamoubistvo na osigurenikot осигурителната 

компанија е должна да плати надомест? 

Не ! So dogovorot za osiguruvawe za slu~aj na smrt ne e opfaten rizikot 

od samoubistvo na osigurenikot, ako toa se slu~ilo vo prvata godina od 


Vo slu~aj samoubistvoto da se slu~ilo vo rok od tri godini od denot na 

sklu~uvaweto na dogovorot, osiguruva~ot ne e dolèn da mu ja isplati na 

korisnikot osigurenata suma, tuku samo matemati~kata rezerva od dogovorot. 

naslednici. 

Што ако се случи нamerno ubistvo na osigurenikot ? 

Osiguruva~ot se osloboduva od obvrskata da 

mu ja isplati na korisnikot osigurenata suma, ako 

ovoj namerno predizvikal smrt na osigurenikot, no e 

dolèn ako dotoga{ bile uplateni barem tri 

godi{ni premii, da mu ja isplati matemati~kata 

rezerva od dogovorot na dogovara~ot na 

osiguruvaweto, a ako e toj osigurenik, na negovite 

Што ако имаме случај на нamerno pri~inuvawe na nesre}en slu~aj? Кој ќе 

докаже дека некој намерно си ја скршил раката на пример? 

Osiguruva~ot se osloboduva od obvrskata od dogovorot za osiguruvawe 

od nesre}en slu~aj ako osigurenikot namerno go predizvikal nesre}niot 

slu~aj. Немојте да скокате од покрив на трикатна куќа!!!! Секако дека во спорни случаи 

ќе одлучи судот 

Што во случај на вoeni operacii? Тогаш треба овој ризик изречно да се 

договори ! 

Ako smrtta na osigurenikot e pri~ineta so voeni operacii, 

osiguruva~ot, ako ne{to drugo ne e dogovoreno, ne e dolèn da mu ja isplati na 

korisnikot osigurenata suma, no e dolèn da mu ja isplati matemati~kata 

rezerva od dogovorot. 

Ako ne e dogovoreno ne{to drugo, osiguruva~ot se osloboduva od 

obvrskata od dogovorot za osiguruvawe od nesre}en slu~aj ako nesre}niot 

slu~aj e pri~inet so voeni operacii. 


Внимавајте што договарате постои дogovorno isklu~uvawe na rizici! 

So dogovorot za osiguruvawe za slu~aj na smrt ili od nesre}en slu~aj, 

od osiguruvaweto moàt da bidat isklu~eni i drugi rizici. 

PRAVA NA DOGOVARAÔT NA OSIGURUVAWETO PRED 

NASTAPUVAWETO NA OSIGURENIOT SLUÂJ 

Дали може да се оtkupи осигурување на живот за цел живот? 

Po barawe od dogovara~ot na osiguruvaweto na ìvot sklu~eno za 

celiot ìvot na osigurenikot, osiguruva~ot e dolèn da mu ja isplati 

otkupnata vrednost na polisata, ako dotoga{ se plateni barem tri godi{ni 

premii. 

Vo polisata moraat da bidat navedeni uslovite pod koi dogovara~ot 

moè da bara isplata na nejzinata otkupna vrednost, kako i na~inot kako se 

presmetuva taa vrednost, soglasno so uslovite na osiguruvaweto. 

Pravoto da se bara otkup ne moàt da go vr{at doveritelite na 

dogovara~ot na osiguruvaweto, kako ni korisnikot na osiguruvaweto, no 

otkupnata vrednost }e mu bide isplatena na korisnikot, po negovo barawe, ako 

opredeluvaweto na korisnikot e neotpoviklivo. 

Po isklu~ok otkup na polisata moè da bara doveritelot na koj mu e 

predadena polisata vo zalog, ako pobaruvaweto zaradi ~ie{to osiguruvawe e 

daden zalogot ne bide namireno vo rokot na vtasanosta. 

Што е тоа право на аvans во случај на осигурување на живот ? 

Po barawe od dogovara~ot na osiguruvaweto na ìvot sklu~eno za 

celiot ìvot na osigurenikot, osiguruva~ot moè da mu isplati odnapred del 

od osigurenata suma do viso~inata na otkupnata vrednost na polisata {to 

dogovara~ot na osiguruvaweto moè da go vrati podocna. 

Na primeniot avans dogovara~ot na osiguruvaweto e dolèn da pla}a 

opredelena kamata. 

Ako dogovara~ot na osiguruvaweto zadocni so pla}aweto na vtasanata 

kamata, }e se postapi kako da baral otkup. 

Vo polisata na osiguruvaweto moraat da bidat navedeni uslovite za 

davawe na avans, mo`nosta da mu se vrati na osiguruva~ot iznosot primen na 

ime avans, viso~inata na kamatnata stapka, posledicite od nepla}aweto na 

vtasanata kamata, kako {to e opredeleno so uslovite na osiguruvaweto. 

Дали полистата може да се зaloùva? 

Polisata za osiguruvawe na ìvot moè da bide dadena vo zalog. 

Zaloùvaweto na polisata ima dejstvo sprema osiguruva~ot samo ako e 

pismeno izvesten deka polisata e zaloèna kaj opredelen doveritel. 

Koga polisata glasi po naredba, zaloùvaweto se vr{i so indosament. 


OSIGURUVAWE NA @IVOT VO KORIST NA TRETO LICE 

Како се оpredeluva korisnikot на осигурувањето на живот? 

Dogovara~ot na osiguruvaweto na ìvot moè vo dogovorot, kako i so 

nekoja podocne`na pravna rabota pa i so testament, da go opredeli liceto na 

koe }e mu pripadnat pravata od dogovorot. 

Ako osiguruvaweto se odnesuva na ìvot na nekoe drugo lice, za 

opredeluvaweto na korisnikot e potrebna i negovata pismena soglasnost. 

Korisnikot ne mora da bide opredelen po ime, dovolno e ako aktot gi 

sodrì nu`nite podatoci za negovoto opredeluvawe. 

Дали кога како корисници се определени децата користа им припаѓа и на 

децата кои се родени по склучување на договорот? Дали ако како корисник 

е определен брачен другар користа ја делат тогашниот и сегашниот брачен 

другар? 

Koga za korisnici se opredeleni decata ili potomcite, korista im pripa|a i 

na onie {to se rodeni podocna, a korista nameneta na soprugot mu pripa|a na 

liceto koe bilo vo brak so osigurenikot vo momentot na negovata smrt. 

Како се врши пodelba na korista pome|u pove}e korisnici? 

Koga za korisnici se opredeleni decata, potomcite, i voop{to 

naslednicite, ako dogovara~ot na osiguruvaweto ne opredelil kako }e se 

izvr{i podelbata pome|u niv, podelbata }e se izvr{i srazmerno so nivnite 

nasledni~ki delovi, a ako korisnicite ne se naslednici, osigurenata suma }e 

bide podelena na ednakvi delovi. 

Кој може да ја оtpovika odredbata za opredeluvawe na korisnikot на 


Odredbata so koja korista od osiguruvaweto mu se dodeluva na opredeleno 

lice moè da ja otpovika samo dogovara~ot na osiguruvaweto, i toa negovo 

pravo ne moàt da go vr{at nitu negovite doveriteli, nitu negovite zakonski 

naslednici. 

До кога можам да ја отповикам користа за определен корисник која сум ја 

определил во договорот за осигурување на лице? 

Dogovara~ot na osiguruvaweto moè da ja otpovika odredbata za korista se 

dodeka korisnikot ne se izjavi na koj i da e na~in deka ja prima, koga taa 

stanuva neotpovikliva. 

Sepak, dogovara~ot moè da ja otpovika odredbata za korista i po 

izjavata na korisnikot deka ja prima, ako korisnikot obidel ubistvo na 

osigurenikot, a ako korista e dodelena bez nadomest, za otpovikuvaweto 

vaàt i odredbite za otpovikuvawe na podarok. 


Лицето кое е означено како корисник во полистата за осигурување на 

живот на мојот сопруг и по писмена покана не се изјаснува дали ја прифаќа 

користа што да направам? 

]e se smeta deka korisnikot ja odbil korista {to mu e nameneta, ako po 

smrtta na dogovara~ot na osiguruvaweto, po pokana od negovite naslednici, ne 

se izjasni vo rok od eden mesec deka ja prima. 

Дали осигурената сума влегува во оставинската маса на договарачот на 


Osigurenata suma {to treba da mu bide isplatena na korisnikot ne 

vleguva vo ostavinata na dogovara~ite na osiguruvaweto, pa ni toga{ koga za 

korisnici se opredeleni nivnite naslednici. 

Pravo na osigurenata suma ima samo korisnikot, i toa od samoto 

sklu~uvawe na dogovorot za osiguruvawe i bez ogled na toa kako i koga e 

opredelen za korisnik, i bez ogled na toa dali go izjavil svoeto prifa}awe 

pred ili po smrtta na osigurenikot, pa moè da se obrati neposredno do 

osiguruva~ot so barawe da mu se isplati osigurenata suma. 

Ako dogovara~ot na osiguruvaweto gi opredelil za korisnici svoite 

deca, svoite potomci, ili naslednicite voop{to na sekoj taka opredelen 

korisnik mu pripa|a pravo na soodveten del od osigurenata suma i ako se 

otkaè od nasledstvoto. 

Одреден сум за корисник на осигурување . Дали дoveriteli na 

dogovara~ot na osiguruvaweto имаат права врз сумата која треба да ја 

добијам? 

Doveritelite na dogovara~ot na osiguruvaweto i na osigurenikot 

nemaat nikakvo pravo na osigurenata suma dogovorena za korisnikot. 

Ako premiite {to gi uplatil dogovara~ot na osiguruvaweto bile 

nesrazmerno golemi sprema negovite mo`nosti vo momentot koga bile 

uplateni, negovite doveriteli moàt da baraat da im se predade delot od 

premiite koj gi nadminuva negovite mo`nosti, ako se ispolneti uslovite pod 

koi doveritelite imaat pravo na pobivawe na pravnite dejstvija na 

dol`nikot 

Дали корисникот може да ја пренесува врз друг сумата од осигурениот 

случај? 

Svoeto pravo na osigurenata suma korisnikot moè da go prenese vrz 

drug i pred osigureniot slu~aj, no za toa mu e potrebna pismena soglasnost od 

dogovara~ot na osiguruvaweto vo koja mora da bide navedeno imeto na liceto 

vrz koe se prenesuva pravoto, a ako osiguruvaweto se odnesuva na ìvotot na 

nekoe drugo lice, toga{ e potrebna ista takva soglasnost i od toa lice. 


Што се случува кoga opredeleniot korisnik }e umre pred vtasanosta? 

Koga liceto koe bez nadomest e opredeleno za korisnik }e umre pred 

vtasanosta na osigurenata glavnica ili renta, korista od osiguruvaweto ne im 

pripa|a na negovite naslednici tuku na naredniot korisnik, a ako ovoj ne e 

opredelen, toga{ na imotot na dogovara~ot na osiguruvaweto. 

Што ако имам склучено договор за оsiguruvawe za slu~aj na smrt bez 

opredelen korisnik? 

Ako dogovara~ot na osiguruvaweto za slu~aj na smrt ne opredelil 

korisnik, ili ako odredbata za opredeluvawe na korisnikot ostane bez 

dejstvo poradi otpovikuvawe, ili poradi odbivawe na opredelenoto lice ili 

od koja i da bilo druga pri~ina, a dogovara~ot na osiguruvaweto ne opredelil 

drug korisnik, osigurenata suma mu pripa|a na imotot na dogovara~ot na 

osiguruvaweto, i kako negov del preminuva so drugite negovi prava vrz 

negovite naslednici. 

Што во случај на сovesna isplata na osigurenata suma na neovlasteno 

lice? 

Koga osiguruva~ot }e mu ja isplati osigurenata suma na liceto koe na 

nea bi imalo pravo ako dogovara~ot na osiguruvaweto ne opredelil korisnik, 

toj se osloboduva od obvrskata od dogovorot za osiguruvawe ako vo momentot 

na izvr{enata isplata ne znael nitu moèl da znae deka korisnikot e 

opredelen so testament ili so nekoj drug akt {to ne mu bil dostaven, a 

korisnikot ima pravo da bara vra}awe od liceto koe ja primilo osigurenata 

suma. 

Istoto vaì vo slu~aj na promena na korisnikot. 

ШТО СЕ НАЈНОВИТЕ ТЕНДЕНЦИИ ВО ОСИГУРУВАЊЕТО ВО РЕПУБЛИКА 

МАКЕДОНИЈА? 

• УСОГЛАСУВАЊЕ СО РЕГУЛАТИВИТЕ НА ЕВРОПСКАТА УНИЈА 

• ПОТИК НА СТРАНСКИ ИНВЕСТИЦИИ И КОНКУРЕНЦИЈА 

• ЗАСИЛЕНА СУПЕРВИЗИЈА 

• МЕЃУНАРОДНИ СМЕТКОВОДСТВЕНИ СТАНДАРДИ 

• ОСИГУРИТЕЛНИ БРОКЕРСКИ ДРУШТВА 


9.3 OSIGURUVAWE NA IMOT 

Коj може да склучи договор za osiguruvawe на имот? 

Osiguruvawe na imot moè da sklu~i sekoe lice koe ima interes da ne 

nastane osigureniot slu~aj, za{to inaku bi pretrpelo nekoja materijalna 

zaguba. 

Pravo od osiguruvaweto moàt da imaat samo licata koi vo momentot na 

nastanuvaweto na {tetata imale materijalen interes da ne nastane 

osigureniot slu~aj. 

Кои се цelите кои се постигнуваат со osiguruvaweto na imot? 

So osiguruvawe na imot se obezbeduva nadomest za {tetata koja bi 

nastanala vo imotot na osigurenikot poradi nastapuvaweto na osigureniot 

slu~aj. 

Iznosot na nadomestot ne moè da bide pogolem od {tetata koja 

osigurenikot ja pretrpel so nastapuvaweto na osigureniot slu~aj. 

Kaj osiguruvaweto na posevi i plodovi i na drugi proizvodi na zemjata 

iznosot na {tetata se utvrduva so ogled na vrednosta {to bi ja imale vo 

vremeto na sobiraweto, ako ne e dogovoreno poinaku. 

Дали се полноважни одредбите во договорот со кои износот на надомест 

сеограничува? 

Polnova`ni se odredbite na dogovorot so koi iznosot na nadomest se 

ograni~uva na pomal iznos od iznosot na {tetata. 

Дали при утврдување на износот на штетата се зема и пропуштената 

добивка? 

Pri utvrduvaweto na iznosot na {tetata se zema predvid propu{tenata 

dobivka samo ako e toa dogovoreno. 

Што ако во текот на ист период на осигурување настанат повеќе осигурани 

случаи еден по друг? 

Ako vo tekot na ist period na osiguruvaweto nastanat pove}e osigurani 

slu~ai eden po drug, nadomestot od osiguruvaweto za sekoj od niv se 

opredeluva i se isplatuva vo celost so ogled na celata suma na 

osiguruvaweto, bez nejzino namaluvawe za iznosot na porano isplatenite 

nadomesti vo toj period. 

Дали со договорот за осигурување вредноста на осигурениот предмет 

може да се определува спогодбено? 


Ako so dogovorot za osiguruvawe vrednosta na osigureniot predmet e 

utvrdena spogodbeno, nadomestot se opredeluva spored taa vrednost, osven 

ako osiguruva~ot dokaè deka dogovorenata vrednost zna~itelno e pogolema 

od vistinskata vrednost, a za taa razlika ne postoi opravdana pri~ina (kako 

na primer, osiguruvawe na upotrebuvan predmet na vrednosta na takov nov 

predmet ili osiguruvawe na subjektivnata vrednost). 

Дали осигуреникот е дол`ен да се залага за сpre~uvawe na osigureniot 

slu~aj i spasuvawe на имотот? 

Osigurenikot e dolèn da gi prezeme propi{anite, dogovorenite i site 

drugi merki potrebni za da se spre~i nastapuvaweto na osigureniot slu~aj, a 

ako osigureniot slu~aj nastapi, e dolèn da prezeme se {to e vo negova mo} da 

se ograni~at negovite {tetni posledici. 

Osiguruva~ot e dolèn da gi nadomesti tro{ocite, zagubite kako i 

drugite {teti pri~ineti so razumen obid da se otstrani neposrednata 

opasnost od nastapuvaweto na osigureniot slu~aj, kako i so obid da se 

ograni~at negovite {tetni posledici, pa i toga{ ako tie obidi ostanale bez 

uspeh. 

Osiguruva~ot e dolèn da go dade ovoj nadomest duri i ako toj zaedno so 

nadomestot na {tetata od osigureniot slu~aj ja nadminuva sumata na 


Ako osigurenikot ne ja ispolni svojata obvrska za spre~uvawe na 

osigureniot slu~aj ili obvrskata za spasuvawe, a za toa nema opravduvawe, 

obvrskata na osiguruva~ot se namaluva za onolku za kolku {to nastanala 

pogolema {teta poradi toa neispolnuvawe. 

Дали имам право на осигурувачот да му го пrepu{taм o{tetenиот 

osiguren predmet и да барам надомест на полната вредност? 

Ako ne e dogovoreno poinaku, osigurenikot nema pravo po nastapuvaweto 

na osigureniot slu~aj da mu go prepu{ti na osiguruva~ot o{teteniot predmet i 

od nego da bara isplata na polnata suma na osiguruvaweto. 

Што ако предметот пропадне poradi nastan {to ne e predviden vo 

polisata ? 

Ako osigureniot predmet ili predmetot vo vrska so ~ija upotreba e 

sklu~eno osiguruvawe od odgovornost propadne za vreme na periodot na 

osiguruvaweto poradi nekoj nastan koj ne e predviden vo polisata, dogovorot 

prestanuva da vaì ponatamu, a osiguruva~ot e dolèn da mu vrati na 

dogovara~ot, na osiguruvaweto del od premijata srazmerno so preostanatoto 

vreme. 

Koga eden od pove}e predmeti opfateni so eden dogovor }e propadne 

poradi nekoj nastan koj ne e predviden vo polisata, osiguruvaweto ostanuva 

vo sila i ponatamu vo pogled na drugite predmeti so potrebnite izmeni 

poradi namaluvaweto na predmetot na osiguruvaweto. 


OGRANIÛVAWE NA OSIGURENITE RIZICI 

Кои шteti се сметаат за pokrieni so osiguruvaweto ? 

Osiguruva~ot e dolèn da gi nadomesti {tetite nastanati slu~ajno ili 

po vina na dogovara~ot na osiguruvaweto, na osigurenikot ili na korisnikot 

na osiguruvaweto, osven ako vo pogled na opredelena {teta ovaa negova 

obvrska izre~no e isklu~ena so dogovorot za osiguruvawe. 

Toj ne odgovara za {tetata {to tie lica ja pri~inile namerno, pa 

ni{tovna e odredbata vo polisata koja bi ja predviduvala negovata 

odgovornost i vo toj slu~aj . 

Dokolku se ostvaril osigureniot slu~aj, osiguruva~ot e dolèn da ja 

nadomesti sekoja {teta pri~ineta od strana na nekoe lice za ~ii{to postapki 

osigurenikot odgovara po koj i da e osnov, bez ogled na toa dali {tetata e 

pri~ineta so nevnimanie ili namerno. 

Што со шteta pri~ineta so nedostatoci na osigureniot predmet? 

Osiguruva~ot ne odgovara za {tetata na osigureniot predmet koja 

poteknuva od negovite nedostatoci, osven ako e dogovoreno poinaku. 

Во услови на воена опасност како во нашата земја особено е интересно да 

се знае за тоа што со шteti pri~ineti so voeni operacii i buntovi? 

Osiguruva~ot ne e dolèn da gi nadomesti {tetite pri~ineti od voeni 

operacii ili buntovi, osven ako e dogovoreno poinaku. 

Osiguruva~ot e dolèn da dokaè deka {tetata e pri~ineta so nekoj od 

ovie nastani. 


NADOSIGURUVAWE I DOGOVOR SO POVE]E OSIGURUVAÎ 

Што е тоа нadosiguruvawe? 

Ako pri sklu~uvaweto na dogovorot edna strana se posluìla so 

izmama i taka dogovorila suma na osiguruvaweto pogolema od vistinskata 

vrednost na osigureniot predmet, drugata strana moè da bara poni{tuvawe 

na dogovorot. 

Ako dogovorenata suma na osiguruvaweto e pogolema od vrednosta na 

osigureniot predmet, a pri toa niedna strana ne postapila nesovesno, 

dogovorot ostanuva vo sila, sumata na osiguruvaweto se namaluva do iznosot 

na vistinskata vrednost na osigureniot predmet a premiite se namaluvaat 

srazmerno. 

Vo dvata slu~aja sovesniot osiguruva~ gi zadrùva primenite premii i 

ima pravo na nenamalena premija za tekovniot period. 

Што кога имаме дopolnitelno namaluvawe na vrednosta? 

Ako osigurenata vrednost se namali za vreme na traeweto na 

osiguruvaweto, sekoja dogovorna strana ima pravo na soodvetno namaluvawe 

na sumata na osiguruvaweto i na premijata, po~nuvaj}i od denot koga svoeto 

barawe za namaluvawe i go soop{tila na drugata strana. 

Што е тоа пove}ekratno i dvojno osiguruvawe?Дали ми се исплати 

имотот да го осигурам во повеќе осигурителни компании? 

Ako nekoj predmet e osiguren kaj dvajca ili pove}e osiguruva~i od ist 

rizik, za ist interes i za isto vreme, taka {to zbirot na sumite na 

osiguruvaweto da ne ja preminuva vrednosta na toj predmet (pove}ekratno 

osiguruvawe), sekoj osiguruva~ odgovara za izvr{uvaweto vo celost na 

obvrskite nastanati od dogovorot {to go sklu~il toj. 

Ako, pak, zbirot na sumite na osiguruvaweto ja preminuva vrednosta na 

osigureniot predmet (dvojno osiguruvawe), a pri toa dogovara~ot na 

osiguruvaweto ne postapil nesovesno, site tie osiguruvawa se polnova`ni, i 

sekoj osiguruva~ ima pravo na dogovorenata premija za periodot na 

osiguruvaweto vo tek, a osigurenikot ima pravo da bara od sekoj oddelen 

osiguruva~ nadomest spored dogovorot sklu~en so nego, no vkupno ne pove}e od 

iznosot na {tetata. 

Koga }e stane osigureniot slu~aj, dogovara~ot na osiguruvaweto e 

dolèn da go izvesti za toa sekoj osiguruva~ na istiot rizik i da mu gi 

soop{ti imiwata i adresite na drugite osiguruva~i, kako i sumite na 

osiguruvaweto na oddelnite dogovori sklu~eni so niv. 

Po isplatata na nadomestot na osigurenikot, sekoj osiguruva~ 

podnesuva del od nadomestot vo srazmer vo koj stoi sumata na osiguruvaweto 

na koja se obvrzal toj sprema vkupniot zbir na sumite na osiguruvaweto, pa 

osiguruva~ot koj platil pove}e ima pravo da bara od drugite osiguruva~i 

nadomest na pove}e platenoto. 


Ako nekoj dogovor e sklu~en bez nazna~uvawe na sumata na 

osiguruvaweto ili so neograni~eno pokritie, }e se smeta kako dogovor 

sklu~en so najvisoka suma na osiguruvaweto. 

Za delot na osiguruva~ot koj ne moè da plati, odgovaraat drugite 

osiguruva~i srazmerno so svoite delovi. 

Ako dogovara~ot na osiguruvaweto sklu~il dogovor za osiguruvawe so 

koj nastanalo dvojno osiguruvawe ne znaej}i za porano sklu~enoto 

osiguruvawe, toj moè, bez ogled na toa dali porane{noto osiguruvawe go 

sklu~il toj ili nekoj drug, vo rok od eden mesec otkako doznal za toa 

osiguruvawe, da bara soodvetno namaluvawe na sumata na osiguruvaweto i na 

premiite na podocne`noto osiguruvawe, no osiguruva~ot gi zadrùva 

primenite premii i ima pravo na premija za tekovniot period. 

Ako do dvojnoto osiguruvawe do{lo poradi namaluvawe na vrednosta 

na osigureniot predmet za vreme na traweto na osiguruvaweto, dogovara~ot na 

osiguruvaweto ima pravo na soodvetni namaluvawa na sumite na 

osiguruvaweto i na premiite, po~nuvaj}i od denot koga svoeto barawe za 

namaluvawe mu go soop{til na osiguruva~ot. 

Ako pri nastanuvaweto na dvojno osiguruvawe dogovara~ot na 

osiguruvaweto postapil nesovesno, sekoj osiguruva~ moè da bara 

poni{tuvawe na dogovorot, da gi zadrì primenite premii i da bara 

nenamalena premija za tekovniot period. 

Што е тоа сoosiguruvawe? 

Koga dogovorot za osiguruvawe e sklu~en so pove}e osiguruva~i koi se 

spogodile za zaedni~ko podnesuvawe i raspredelba na rizikot, sekoj 

osiguruva~ nazna~en vo polisata na osiguruvaweto mu odgovara na 

osigurenikot za celosniot nadomest. 


PODOSIGURUVAWE 

Што е тоа подосигурување ? 

Koga }e se utvrdi deka vo po~etokot na odnosniot period na osiguruvaweto 

vrednosta na osigureniot predmet bila pogolema od sumata na osiguruvaweto, 

iznosot na nadomestot {to go dolì osiguruva~ot se namaluva srazmerno, 

osven ako ne e dogovoreno poinaku. 

Osiguruva~ot e dolèn da dade celosen nadomest se do iznosot na 

sumata na osiguruvaweto, ako e dogovoreno deka odnosot pome|u vrednosta na 

predmetot i sumata na osiguruvaweto nema zna~ewe za opredeluvaweto na 

iznosot na nadomestot. 

DALI MO@E DOGOVOROT ZA OSIGURUVAWE DA PREMINU-VA 

OD EDEN NA DRUG I DALI MO@E ISPLATATA NA NADO-MESTOT 

OD OSIGURUVAWE DA PREMINE NA DRUG? 

Што се случува со осигурувањето кога сакам да го отуѓам осигурenиот 

predmet? 

Vo slu~aj na otu|uvawe na osiguren predmet, kako i na predmet vo vrska 

so ~ija upotreba e sklu~eno osiguruvawe od odgovoronost, pravata i obvrskite 

na dogovara~ot na osiguruvaweto preminuvaat, spored samiot zakon, vrz 

pribavuva~ot, osven ako ne e dogovoreno poinaku. 

Ako e otu|en samo eden del od osigurenite predmeti koi vo pogled na 

osiguruvaweto ne so~inuvaat posebna celina, dogovorot za osiguruvawe 

prestanuva spored samiot zakon vo pogled na otu|enite predmeti. 

Што ако во ваков случај ризикот се зголеми? 

Vo slu~aj koga poradi otu|uvawe na predmet }e se zgolemi ili }e se namali 

verojatnosta za nastapuvawe na osigureniot slu~aj, se primenuvaat op{tite 

odredbi za zgolemuvaweto ili namaluvaweto na rizikot. 

Во кои случај јас како осигурител треба да продолжам со плаќање на 

премиите? 

Dogovara~ot na osiguruvaweto koj nema da go izvesti osiguruva~ot deka 

osigureniot predmet e otu|en, ostanuva vo obvrska za pla}awe na premiite 

{to vtasuvaat i po denot na otu|uvaweto. 

Дали како купувач на осигурен предмет можам да се откажам од договорот 

за осигурување? 

Osiguruva~ot i pribavuva~ot na osigureniot predmet moàt da se otkaàt od 

osiguruvaweto so otkazen rok od petnaeset dena, so toa {to se dol`ni otkazot 


da go podnesat najdocna vo rok od trieset dena od doznavaweto za 

otu|uvaweto. 

Dogovorot za osiguruvawe ne moè da se raskine ako polisata na 

osiguruvaweto e izdadena na donositel ili po naredba. 

Дали можам да добијам надомест од осигурување пред nositelite na 

zalog i na drugi prava по настапување на осигурениот случај? 

Не. Po nastapuvaweto na osigureniot slu~aj, zalo`nite prava i drugite 

prava {to porano postoele nad osigureniot predmet, go imaat za predmet 

nadomestot {to se dolì, kako vo slu~aj na osiguruvawe na sopstven predmet, 

taka i vo slu~aj na osiguruvawe na tu|i predmeti poradi obvrskata za nivnoto 

~uvawe i vra}awe, ta osiguruva~ot ne moè da mu go isplati nadomestot na 

osigurenikot bez soglasnost od nositelite na tie prava. 

Ovie lica moàt da baraat neposredno od osiguruva~ot, vo granicite 

na sumata na osiguruvaweto i spored zakonskiot red, da im gi isplati nivnite 

pobaruvawa. 

Me|utoa, ako vo momentot na isplatata osiguruva~ot ne znael nitu 

moèl da znae za tie prava, izvr{enata isplata na nadomestot na 

osigurenikot ostanuva polnova`na. 

PREMINUVAWE NA PRAVATA NA OSIGURENIKOT SPREMA 

ODGOVORNOTO LICE VRZ OSIGURUVAÔT (SUBROGACIJA) 

So isplatata na nadomestot od osiguruvaweto preminuvaat vrz osiguruva~ot, 

spored samiot zakon, do viso~inata na isplateniot nadomest, site prava na 

osigurenikot sprema liceto {to po koj i da e osnov e odgovorno za {tetata. 

Ako po vina na osigurenikot e onevozmoèno ova preminuvawe na 

pravata vrz osiguruva~ot, vo celost ili delumno, osiguruva~ot se osloboduva 

vo soodvetna mera od svojata obvrska sprema osigurenikot. 

Preminuvaweto na pravata od osigurenikot vrz osi-guruva~ot ne moè 

da bide na {teta na osigurenikot, pa ako nadomestot {to osigurenikot go 

dobil od osiguruva~ot od kakva i 

da e pri~ina e ponizok od {tetata 

{to ja pretrpel, osigurenikot ima 

pravo od sredstvata na 

odgovornoto lice da mu se isplati 

ostatokot na nadomestot pred da 

se isplati pobaruvaweto na 

osiguruva~ot po osnov na pravata 

{to preminale vrz nego. 

Po isklu~ok od praviloto 

za preminuvawe na pravata na 

osigurenikot vrz osiguruva~ot, 

ovie prava ne preminuvaat vrz 

osiguruva~ot ako {tetata ja 

pri~inilo lice vo srodstvo vo 

prava linija so osigurenikot ili 

lice za ~ii{to postapki 

osigurenikot odgovara, ili koe 


ìvee so nego vo isto doma}instvo, ili lice koe e rabotnik na osigurenikot, 

osven ako tie lica {tetata ja pri~inile namerno. 

Ako nekoe od licata spomenati bilo osigureno od odgovornost, 

osiguruva~ot moè da go bara od negoviot osiguruva~ nadomestot na iznosot 

{to mu go isplatil na osigurenikot. 

OSIGURUVAWE OD ODGOVORNOST 

Дали во случај трето лице да не побара надомест на штета која сум му ја 

сторил со своето возило osiguruva~ot ќе одговара за причинетата штета. 

Што ако се возам со автомобил со кој управува мојот сосед и бидам 

повреден во сообра}ајна незгода за која тој е одоговорен? 

Vo slu~aj na osiguruvawe od odgovornost, osiguruva~ot odgovara za 

{tetata nastanata so osigureniot slu~aj samo ako tretoto o{teteno lice go 

bara nejziniot nadomest. 

Osiguruva~ot gi podnesuva vo granicite na sumata na osiguruvaweto, 

tro{ocite na sporot za odgovornosta na osigurenikot. 

Ако не сакате да го тужите Вашиот пријател роднина и сосед можете да добиете 

надомест за штета од осигурувачот освен ако за сообраќајната незгода не е виновен 

поради преминување на црвено светло и дејство на алкохол. 

Дали оштетениот има pravo na direktna tu`ba во слуачaј на 

осигурување од одговорност? 

Vo slu~aj na osiguruvawe od odgovornost o{tetenoto lice moè da bara 

neposredno od osiguruva~ot nadomest na {tetata {to ja pretrpelo so nastanot 

za koj odgovara osigurenikot, no najmnogu do iznosot na obrskata na 

osiguruva~ot. 

O{tetenoto lice ima, od momentot koga stanal osigureniot slu~aj, 

sopstveno pravo na nadomest od osiguruvaweto, pa sekoja podocne`na promena 

vo pravata na osigurenikot sprema osiguruva~ot e bez vlijanie vrz pravoto na 

o{tetenoto lice na nadomest.

Potro{uva~i sekoga{ vodete smetka za koga potpi{uvate kako

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?