reforma gjyqësore si një ndër 12 prioritetet e sfidës së integrimit të ...

REFORMA GJYQËSORE 

SI NJË NDËR 12 PRIORITETET 

E SFIDËS SË INTEGRIMIT 

TË SHQIPËRISË NË BE 

Kumtesa dhe konkluzione të Konferencës 

Tiranë, Korrik 2012

Konferenca “Reforma gjyqësore si një ndër 12 prioritetet e sfidës së 

integrimit të Shqipërisë në BE” u organizuar më 4 maj 2012, në Tiranë, nga 

Unioni i Gjyqtarëve të Shqipërisë në bashkëpunim me Fakultetin e Drejtësisë 

të Universitetit “Luarasi” dhe “Qendrën Europiane” si dhe me mbështetjen 

e Programit të USAID-it për Forcimin e Sistemit të Drejtësisë në Shqipëri 

(JuST) dhe Fondacionit Shoqëria e Hapur për Shqipërinë, Soros. 

Ky botim u mundësua me mbështetjen e Popullit Amerikan përmes Agjencisë 

së Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar (USAID) në kuadrin e 

Programit për Forcimin e Sistemit të Drejtësisë në Shqipëri (JuST). Autorët 

mbajnë përgjegjësi të plotë për brendinë e tij, e cila nuk përfaqëson detyrimisht 

pikëpamjet e USAID-it apo të qeverisë së Shteteve të Bashkuara. 

Mbështetur nga Fondacioni Shoqëria e Hapur për Shqipërinë, Soros. 

Mendimet e shprehura në këtë botim janë të autorëve dhe nuk përfaqësojnë 

domosdoshmërisht mendimet e donatorit.

PËRMBAJTJA 

Faqe 

1. Parathënie..................................................................................................5 

2. Fjala përshëndetëse....................................................................................7 

Nga Ervin METALLA 

3. Fjala përshëndetëse....................................................................................9 

Nga Kristaq TRAJA 

4. E drejta, drejtësia dhe ne, në këto 20 vjet: Refleksione............................11 

Nga Prof. Dr. Ardian NUNI 

5. Rëndësia e pavarësisë gjyqësore për një gjykim të lirë e të drejtë...........19 

Nga Cherie BOOTH (BLAIR) 

6. Kush i gjykon gjyqtarët?...........................................................................29 

Nga Ledi BIANKU 

7. Transparenca e gjykatave dhe vlerësimi i gjyqtarëve si instrumente 

për garantimin e besueshmërisë dhe pavarësisë së gjyqësorit..................47 

Nga Gent IBRAHIMI 

8. Vendi dhe roli i Këshillit të Lartë të Drejtësisë që nga Kushtetuta 

e vitit 1998, sa i takon përgjegjësisë për të ndërtuar një gjyqësor të 

përgjegjshëm e të pavarur.........................................................................55 

Nga Dr. Ilir PANDA 

9. Misioni i Shkollës së Magjistraturës në trajnimin vazhdues të gjyqtarëve. 

Realitete dhe sfida; kontributi që Shkolla mund të japë sa i takon 

konsolidimit të sistemit të drejtësisë........................................................71 

Nga Prof. Dr. Mariana SEMINI-TUTULANI

10. Drejtësia në kohë të arsyeshme..............................................................81 

Nga Kristaq TRAJA 

11. Rëndësia që paraqet procesi i përzgjedhjes së gjyqtarëve 

të Gjykatës së Lartë dhe asaj Kushtetuese, si busull orientuese për 

praktikën gjyqësore dhe drejtësinë kushtetuese. A paraqitet i plotë 

kuadri ligjor në këtë drejtim? Sfida dhe realitete...................................91 

Nga Dr. Sokol SADUSHI 

12. Gjykatë e pavaruar dhe e paanshme.......................................................99 

Nga Josep CASADEVALL 

13. Rëndësia e organizimit të gjyqtarëve në drejtim të konsolidimit 

të pavarësisë së pushtetit gjyqësor, transparencës, efektivitetit 

dhe paanësisë........................................................................................107 

Nga Ervin METALLA 

14. Korrupsioni në sistemin e drejtësisë dhe strategjitë antikorrupsion....117 

Nga Arta VORPSI 

15. Emërimi dhe ngritja në karrierë e gjyqtarëve, si një element i 

rëndësishëm për garantimin e një gjyqësori të pavarur.......................127 

Nga Luan HASNEZIRI 

16. Juridiksioni për shqyrtimin e akteve administrative normative midis 

Gjykatës Kushtetuese dhe Gjykatës Administrative të Apelit..............141 

Nga Dr. Elsa TOSKA (DOBJANI) 

17. Rekomandime dhe konkluzione...........................................................159

Unioni i Gjyqtarëve të Shqipërisë: Kumtesa dhe konkluzione të Konferencës, 4 maj 2012 

PARATHËNIE 

E drejta, në një shtet demokratik, duhet të përmbushë nevojën për drejtësi 

e siguri. Pra, në një shtet të së drejtës, ligjshmëria nuk është e mjaftueshme 

pa vlerat demokratike të së drejtës, e cila gjithashtu duhet të ndërtohet mbi 

respektimin e të drejtave dhe lirive themelore të njeriut. 

Janë gjyqtarët ata që, nëpërmjet procesit të interpretimit të së drejtës, 

jetësojnë sensin e drejtësisë në shoqëri, imponojnë kuptimin e ligjit. Misioni i 

gjyqtarëve kërkon që ata, jo vetëm të jenë njohësit më të mirë të së drejtës, por 

edhe intelektualë të mirëfilltë, sipas përkufizimit të Sartrit, në këndvështrimin e 

të cilit, nuk mjafton të jesh eksperti më i mirë i një fushe të caktuar, por, të kesh 

vizion kritik dhe të mos jesh konformist. 

Kjo optikë e të vlerësuarit të misionit të dhënies së drejtësisë përbën një 

imperativ të kohës në Shqipëri. Sot, vendi përballet me sfidën e integrimit të 

mëtejshëm në Europë, sfidë e cila nuk mund të realizohet pa një gjyqësor të 

përgjegjshëm e të pavarur, tek i cili shoqëria të ketë besim. 

Kjo përbën një dimension të pazëvendësueshëm për një qeverisje të mirë, 

përgjegjësi kjo, në radhë të parë, e politikës, por edhe e vetë ne gjyqtarëve, duke 

nisur që nga edukimi ligjor fillestar e deri tek ndjekja e trajnimit të vazhduar në 

Shkollën e Magjistraturës, si e drejtë dhe njëkohësisht detyrim për çdo gjyqtar. 

Pikërisht, duke ndjerë këtë përgjegjësi profesionale, Unioni i Gjyqtarëve 

të Shqipërisë mori iniciativën për të organizuar një konferencë profesionale 

e shkencore, ku të elaboroheshin tezat e reformimit real e të paanshëm të 

gjyqësorit, në mënyrë të tillë që ky i fundit të mos përbëjë pengesë në procesin 

e integrimit europian të vendit, por, përkundrazi, ta përshpejtojë atë. 

Unioni i Gjyqtarëve të Shqipërisë, pas një misioni faktmbledhës që 

vlerësoi pavarësinë e kësaj shoqate nga qeveria, u pranua anëtar në Shoqatën 

Ndërkombëtare të Gjyqtarëve që ka status këshillimor në OKB dhe Këshillin e 

Europës. Një konstatim të ngjashëm, në këtë drejtim, ka bërë edhe USAID-i, 

që e ka vlerësuar Unionin e Gjyqtarëve si të vetmen shoqatë gjyqtarësh që 

ekziston seriozisht e ligjërisht në Shqipëri. Ishte pikërisht ky besim që bëri të 

mundur mbështetjen e JuST (Programi për Forcimin e Sistemit të Drejtësisë në 

Shqipëri, i financuar nga USAID) dhe SOROS (Fondacioni “Për një Shoqëri të 

Hapur për Shqipërinë”) në organizimin e kësaj konference. 

5


Duke përfaqësuar praktikën gjyqësore, për të shoqëruar idetë e saj me 

kendvështrimin e botës akademike, u ftua për të bashkëpunuar në pasurimin 

e kësaj përvoje edhe Universiteti ”Luarasi”, si dhe Qendra Europiane, që deri 

vonë ishte dritarja kryesore e njohjes me KEDNJ-në dhe jurisprudencën e 

GJEDNJ-së. 

Konferenca konsistoi në një pjesëmarrje të gjerë dhe të profilit të lartë 

profesional, që nga Gjykata e Lartë e ajo Kushtetuese, gjyqtarë, prokurorë, 

avokatë, pedagogë të së drejtës etj., si dhe misionet e huaja që asistojnë sistemin 

e drejtësisë në Shqipëri, si, OPDAT, EURALIUS, OSBE, etj. Referuan ne këtë 

Konferencë zëvëndëskryetari i Gjykatës Europiane për të Drejtat e Njeriut, 

Josep Casadevall, si dhe avokatia e mirënjohur britanike, që ka përfaqësuar 

disa nga çështjet lider para Gjykatës Europiane të Drejtësisë në Luksenburg, 

Cherie Booth Blair QC. 

Ndër ekspertët shqiptarë u angazhuan personalitete të shquara, si, Prof. 

Dr. Ardian Nuni, gjyqtar i Gjykatës së Lartë; Ledi Bianku, gjyqtari aktual i 

Shqipërisë në GJEDNJ, në Strasburg; ish-gjyqtari shqiptar në këtë gjykatë, 

Kristaq Traja; ish gjyqtari i Gjykatës Kushtetuese, Sokol Sadushi; Drejtoresha 

e Shkollës së Magjistraturës, Prof. Dr. Mariana Semini Tutulani; ish-Ministri 

i Drejtësisë dhe ish-zëvëndëskryetar i KLD-së, Dr. Ilir Panda, si dhe juristi i 

spikatur, Gent Ibrahimi. 

Kontributin e tyre me punime shkencore e dhanë edhe anëtarë të UGjShsë 

dhe pedagogë të Universitetit ”Luarasi”, të cilët, bashkë me punimet 

e referuesve në këtë konferencë, do t’i gjeni të botuara në këtë publikim të 

posaçëm, i cili, mban autorësinë e profesionistëve të së drejtës, kontribut i vyer 

e i pazëvëndësueshëm, që ka autoritetin e nevojshëm profesional e moral dhe 

besueshmerinë që buron prej paanësisë, për të shërbyer si gur udhërrëfyes në 

çdo proces vendimmarrës lidhur me drejtësinë. 

Duke shprehur edhe njëherë falënderimin për USAID JuST dhe SOROS, 

Ju urojmë lexim të mbarë! 

Unioni i Gjyqtarëve të Shqipërisë 

Tiranë, Korrik 2012 

6


I nderuar Zëvendëskryetar i Gjykatës Europiane për të Drejtat e Njeriut, 

Z. Casadevall, 

E nderuar avokate, Znj. Cherie Booth Blair, 

I nderuar drejtor i USAID-it, Z. Williams, 

I nderuar drejtor i Shoqërisë së Hapur për Shqipërinë, Z. Dobrushi, 

Te nderuar kolegë e të ftuar, 

FJALA PËRSHENDETËSE 

Nga Ervin Metalla 

Kryetar i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Durrës 

Kryetar i Bordit Drejtues të Unionit të Gjyqtarëve të Shqipërisë 

Më lejoni që, në emër të Unionit të Gjyqtarëve të Shqipërisë, t’ju uroj 

mirëseardhjen dhe të deklaroj të hapur punimet e Konferencës ”Reforma 

gjyqësore, si një ndër 12 prioritetet e sfidës së integrimit të Shqipërisë në 

BE”. 

Kjo konferencë vjen në një moment historik për vendin dhe përbën një 

ngjarje të rëndësishme profesionale e shkencore për sistemin e drejtësisë. 

Jemi në prag të ditës kombëtare të drejtësisë, në këtë 100-vjetor të pavarësisë 

dhe në përpjekje e sipër për të marrë statusin e vendit kandidat për t’u 

anëtarësuar në BE. 

Në këtë kontekst rrethanash, Unioni i Gjyqtarëve të Shqipërisë ndërmori 

iniciativën për të organizuar këtë konferencë që ka për mision elaborimin e 

ideve konkrete, larg retorikave të padobishme dhe aspak domethënëse, se si 

gjyqësori shqiptar mund të arrijë ato standarde të cilat ndihmojnë procesin e 

integrimit të vendit ne BE. 

Realizimi i kësaj Konference do të ishte i pamundur pa vlerësimin 

dhe mbështetjen e Fondacionit Shoqëria e Hapur për Shqipërinë - SOROS 

7


dhe Programit për Forcimin e Sektorit të Drejtësisë në Shqipëri, JuST, të 

financuar nga USAID. Gjithashtu, në këtë iniciativë, Unioni i Gjyqtarëve 

të Shqipërisë u ndihmua edhe nëpërmjet bashkëpunimit me Universitetin 

Luarasi dhe Qendrën Europiane. 

Në këtë takim, vijmë të gjithë si të barabartë, si kolegë, larg protokollit 

zyrtar apo hierarkisë funksionale, ndaj, le ta konsiderojmë atë si një moment 

reflektimi serioz, profesional e të sinqertë dhe ta shndërrojmë këtë konferencë 

në një forum ku të gjithë ne, të nxitur edhe nga fjala që do të na sjellin 

referuesit e nderuar, të mund të shprehim mendimet tona. 

Duke uruar që kjo Konferencë të lërë gjurmë në përvojën e realitetit të 

drejtësisë në vend, ju falenderoj përzemërsisht për praninë tuaj! 

8


Të nderuar gjyqtarë shqiptarë të të gjitha niveleve, 

Të nderuar gjyqtarë të Gjykatës Europiane të Strasburgut, 

E nderuar znj Blair, 

Të nderuar përfaqësues të misioneve ndërkombëtare në Shqipëri, 

Të nderuar prokurorë, avokatë, pedagogë, juristë e ekspertë, miq e 

dashamirës që keni pranuar ftesën tonë për t’u bërë pjesë e kësaj Konference, 

Mirëseerdhët! 

FJALA HAPËSE E KONFERENCËS 

Jemi të nderuar me pjesëmarrjen tuaj, sot, në këtë konferencë të 

rëndësishme jo vetëm për gjyqësorin, por, mbi të gjitha, për perspektivën 

europiane të vendit tonë. 

Rekomandimet, Bashkimi Europian, për Shqipërinë, janë lajm i ditës 

dhe jam i bindur se reforma në gjyqësor, si rruga më e sigurtë e integrimit 

të vendit tonë në Europë, është një rekomandim mbi rekomandime. Për këtë 

arsye, menduam të organizojmë, së bashku me Unionin e Gjyqtarëve të 

Shqipërisë, këtë Konferencë, ku të shkëmbejmë mendimet e gjyqtarëve dhe 

akademikëve shqiptarë me gjyqtarët dhe jursitët europiane, duke shpresuar, 

jo vetëm tek ekspertiza e tyre, por edhe tek eksperienca që secili sjell. 

Ju do të ndiqni prezantimet e panelit tonë të nderuar dhe, më pas, do të 

ndërhyni me reflektimet tuaja, të cilat janë kaq të rëndësishme për një debat 

gjithëpërfshirës që na çon në konkluzione sa më pranë realitetit, si dhe në 

rekomandime që i përgjigjen nevojave më thelbësore të gjyqësorit Shqiptar. 

Unë jam sot këtu si një ish-gjyqtar i Gjykatës Europiane për të Drejtat e 

Njeriut, por edhe si drejtues i një trupe akademike, çka më lidh me gjyqësorin, 

jo vetëm eksperienca ime europiane, por edhe shqetësimi që kam pëpara 

studentëve, të cilëve, nga njëra anë, nuk dua t’ua vras ëndrrat për drejtësinë 

9 

Nga Z. Kristaq Traja 

Rektor i Universitetit ”Luarasi”


dhe, nga ana tjetër, kam frikë se i vetëm nuk mund t’iu ofroj një realitet më 

të mirë. Por, kur ju shoh të gjithëve të mbledhur këtu për të diskutuar mbi 

reformimin e gjyqësorit tonë, ndihem i qetë që, në mos do të kemi një sistem 

drejtësie më të mirë, të paktën, do kemi një përgjigje më të mirë përpara 

juristëve të rinj, të cilët, shpresat i kanë tek ne dhe sytë nga e ardhmja. 

10


E DREJTA, DREJTËSIA DHE NE, NË 20 VJET 

REFLEKSIONE 

11 

Prof. Dr. Ardian Nuni 

Gjyqtar i Gjykatës së Lartë 

Anëtar i Bordit Drejtues të UGjSh-së 

Kur po bisedoja me Ervinin, kryetarin e UGjSh-së, lidhur me 

Konferencën dhe temën e referatit tim në të, në të vërtetë, po mendoja se 

formati i aktivitetit dhe koha në dispozicion nuk do e pranonin referimin në 

trajtën e një leksioni. Më e arsyeshme po më dukej përmendja e drejtpërdrejtë 

e problematikës, e disa të vërtetave ndërkohë të njohura nga të gjithë, jo 

thjesht për t’ua kujtuar, por për të nxitur reflektimin mbi to. 

Zhvillimet kontraverse të dy dekadave të fundit në Shqipëri e kanë 

bërë të vështirë një përcaktim të saktë të përkatësisë të së drejtës shqiptare. 

Ndonëse ndryshimet socilal – politike pas viteve ’90, ndër të tjera, sollën 

dhe ndryshime thelbësore në sistemin tonë ligjor, sot, haset një legjislacion 

që, krahas evolucionit që ka bërë drejt standardeve bashkëkohore europiane, 

përmban, në vetvete, një problematikë që, në jo pak raste, pengon ecjen 

përpara, zhvillimin dhe integrimin e vendit në bashkësinë europiane. 

Në fillimin e viteve ’90, Shqipëria u ndodh në kushtet e një nevoje 

imediate për ndryshime esenciale legjislative. Tradita e deriatëhershme e së 

drejtës socialiste duhej të zëvendësohej me një traditë të re, të ndryshme 

prej saj, jo vetëm për sa i përkiste rolit që ideologjia luante tek e drejta dhe 

zbatimi i saj, por dhe mënyrës së konceptimit dhe zbatimit të së drejtës në 

përgjithësi. 

Shumica prej nesh e mbajnë mend se, në atë kohë, e drejta ishte hartuar 

nga juristë, të cilët, në vitet pas Luftës së Dytë Botërore, kishin studiuar 

në shkollat sovjetike të së drejtës ose ishin influencuar prej tyre, si pasojë 

e sistemit politik të vendosur në Shqipëri. Prona private ishte eliminuar, 

ekonomia e centralizuar kishte zëvendësuar tregtinë private dhe fusha e 

veprimit të së drejtës tradicionale ishte kufizuar shumë, e drejta private, në 

një plan të gjerë, ishte thithur nga e drejta publike. Në fushën e zbatimit


të së drejtës, shkelja në masë e të drejtave të njeriut ishte trashëguar. Dhe 

kjo kërkonte ndryshime në parimet bazë të organizimit dhe funksionimit të 

drejtësisë, gjithashtu. 

Sipas Savinjisë (Savigny), e drejta është shprehje, në fakt, një nga 

shprehjet më të rëndësishme së bashku me gjuhën, e “shpirtit të popullit”. 

E drejta, kur shkruhet në letër, në çdo kohë qoftë, nuk është gjë tjetër veçse 

një pasqyrim statik i një procesi që është gjithmonë në lëvizje, i evolucionit 

kulturor. Ne jemi dëshmitarë të ndryshimeve dhe përmirësimeve të 

legjislacionit shqiptar, si dhe përpjekjeve për kuptimin dhe zbatimin e drejtë 

të tij. Në vijimësinë e pas viteve ’90, janë miratuar një mori ligjesh që synonin 

përshtatjen me legjislacionin e BE-së dhe aktet e tjera ndërkombëtare. Në 

thelb, drejtësia penale dhe ajo civile kanë ndryshuar rrënjësisht dhe për të 

arritur këtë, nuk ka qenë e lehtë. Në një vështrim të përgjithshëm evidentohet 

se, krahas legjislacionit në tërësi, është miratuar një kuadër ligjor krejt i ri për 

Drejtësinë në tërësi dhe për drejtësinë penale e civile në veçanti. 

Bazat e ndryshimeve thelbësore të legjislacionit tonë u vendosën me 

Dispozitat Kryesore Kushtetuese dhe, më pas, me Kushtetutën e vitit 1998. 

Kushtetuta, në thelb, konfirmoi të drejtat themelore të njeriut, sanksionoi 

parimet kryesore dhe elementët bazë të procesit të rregullt ligjor (si në sferën 

e administratës publike dhe në atë të gjyqësorit), strukturoi dhe përcaktoi 

funksionalitetin e shtetit në tërësi dhe hallkave të tij në veçanti, rikonfirmoi 

bazat e zhvillimit ekonomik e politik të vendit, ndarjen e pushteteve dhe, 

njëkohësisht, rikonfirmoi garancitë e pavarësisë së pushtetit gjyqësor, pushtet 

ky që, ende, vazhdon të jetë i anatemuar. Me të drejtë apo pa të drejtë, ky 

është një problem mjaft kompleks dhe kërkon zgjidhje shumëplanëshe. 

Kushdo, qoftë dhe ai që nuk ka marrë pjesë në këtë proces reformimi të 

legjislacionit, veçanërisht në procesin e realizimit të drejtësisë, e di se sa është 

folur, shkruajtur e debatuar për legjislacionin që duhej të implementohej. Në 

këtë proces ka pasur vështirësi dhe pengesa që vinin dhe vazhdojnë të vijnë 

nga shumë drejtime, faktorë dhe shkaqe të ndryshme. Në retrospektivë të 

viteve ’90 evidentohen problematika që, për kohën, pjesërisht, u zgjidhën 

drejt, por, kalimi i viteve ka nxjerrë në pah pasaktësitë, mangësitë dhe 

gabimet e bëra, të cilat kanë ndikuar negativisht, në mënyrë të veçantë, në 

hartimin e legjislacioni dhe në zbatimin e tij. Kalimi nga një ekonomi e 

planifikuar në një ekonomi të tregut të lirë lindi nevojën e miratimit të një 

legjislacioni të ri, të një numri të madh ligjesh të reja, të cilat çanë rrugën 

12


drejt një sistemi të ri ligjor. Por, në të njëjtën kohë, tiparet ende të mbetura të 

së kaluarës socialiste vazhdonin të ekzistonin. Këto trashëgimi ndikojnë, jo 

vetëm në përmbajtjen e normave dhe instituteve juridike, por, njëkohësisht, 

nxjerrin në pah mënyrën e të kuptuarit të natyrës dhe të rolit të të drejtës 

si dhe të mënyrës se si ajo duhet reformuar dhe vënë në zbatim. Dihet se 

hartimi i ligjeve të reja nuk është i mjaftueshëm. Aftësia për t’i zbatuar ato 

mirë, është elementi esencial. Ashtu siç shkruante dikur Montesquieu, “Kur 

unë shkoj në një vend, nuk më intereson nëse ka apo jo ligje të mira; unë jam 

i interesuar nëse ato zbatohen, pasi ligje të mira ka gjithandej”. Dhe duke 

vlerësuar dinamikën dhe rolin e rëndësishëm të mjaft zhvillimeve pozitive 

ligjore e politike, përsëri, duhet të jemi realistë e të pranojmë se progresi në 

fushën e së drejtës do të dojë akoma edhe shumë kohë. Sistemi ligjor shqiptar 

vazhdon të jetë në tranzicion, i influencuar nga sisteme të ndryshme ligjore, 

kryesisht europiane. Konstatohet se degë të ndryshme të së drejtës shqiptare 

e kanë burimin në modele të ndryshme ligjore, çka ka sjellë, në disa raste, 

përplasje, përsëritje dhe trajtime jo konsekuente të të njëjtit institut në ligje 

të ndryshme. 

Ndonëse, sot, emergjenca i ka lënë vendin nevojës për një legjislacion 

të qëndrueshëm, afatgjatë dhe që t’u përgjigjet kërkesave të zhvillimit, 

ende, legjislacioni ynë lë shumë për të dëshiruar nga pikëpamja teknike: 

kemi dispozita që kundërshtojnë njëra-tjetrën; terminologji ambigue, etj. 

Pra, ekziston një legjislacion jo i harmonizuar dhe herë-herë jo koherent 

në parimet e parashikuara dhe në terminologjinë e përdorur, faktor ky, që 

edhe për shkak të mungesës së vullnetit shoqëror e politik, ka çuar, në mjaft 

raste, në zbatimin jo unik të legjislacionit. Në kushtet e sotme, zhvillimi 

ekstensiv i legjislacionit duhet t’i lerë vendin përpjekjeve për një legjislacion 

të konsoliduar dhe të zbatuar njëtrajtësisht. Zgjidhjet ligjore duhet të jenë 

afatgjata. 

Nuk mund të lihet jashtë vëmendjes mënyra dhe procedura që ndiqet 

ende në hartimin e legjislacionit. Nga ana e hartuesve të ligjit dhe të atyre 

që e miratojnë duhet të mënjanohen praktikat e miratimit me urgjencë të 

ligjeve dhe ndryshimet e njëpasnjëshme dhe të shpeshta të tyre. Shpesh 

arrihet konsesusi midis ligjbërësve në miratimin e ligjeve dhe ky konsesus 

shpallet si zgjidhja më e mirë për një situatë të caktuar politike apo juridike 

qoftë, por, arritja e këtij konsesusi, sikurse ka treguar prakika e këtyre viteve, 

nuk ka sjellë gjithmonë produkt legjislativ cilësor. Arritja e konsesusit nuk 

duhet të jetë thjesht dhënie pëlqimi nga palët për miratimin e ligjit. Ajo duhet 

13


të paraprihet nga studime konkrete të situatës shoqërore dhe ekonomike 

të marrëdhënies që parashikohet të rregullohet, evoluimit së saj, faktorëve 

të tjerë ndikues si dhe efekteve juridike, shoqërore e ekonomike që do të 

pasojën zbatimin e ligjit. E drejta hartohet për zgjidhjen e problemeve dhe 

jo për të krijuar probleme të reja. Konsensusi në miratimin e ligjeve shpesh 

shihet si qëllim në vetvete edhe në kuadrin e përmbushjes së detyrimeve 

për integrimin në BE. Dje, p.sh., Parlamenti miratoi ligjin “Për Gjykatat 

Administrative”. Unë mendoj, qofsha i gabuar, se miratimi i tij është njëri 

prej rasteve të dhënies përparësi konsensusit, në dëm të cilësisë së ligjit. Kam 

përshtypjen se, të paktën në fazën e parë të zbatimit, ky ligj, më tepër do ta 

pengojë se sa do ta shpejtojë procesin e kontrollit gjyqësor të veprimtarisë 

administrative dhe, shumë shpejt, do të kërkojë ndryshime. 

Siç thamë më lart, evidentohet një rritje voluminoze e legjislacionit të 

miratuar, por, ndërkohë, ky legjislacion jo gjithmonë është cilësor. Ndonëse 

janë përfshirë në legjislacionin tonë standarde bashkëkohore, cilësia e 

pasqyrimit, qartësia e formulimit dhe teknika legjislative e përdorur lë për të 

dëshiruar. Dhe kjo përbën shkak për moszbatim uniform të ligjit dhe, në fund 

të fundit, për cënimin e parimit të sigurisë juridike. Ligji, ndodh që lexohet 

ndryshe nga njerëz që kanë përafërsisht të njëjtin arsimim, kulturë, pozicion 

shoqëror apo punësimi, qofshin këtë edhe ligjbërës. Për të mënjanuar 

konsiderueshëm këto lexime të ndryshme, ligji duhet të jetë i qartë dhe i 

saktë. 

Zgjedhja dhe emërimi i përshtatshëm i gjyqtarëve ka një rëndësi 

thelbësore në çdo shtet të së drejtës. E kundërta minon efikasitetin e sistemit 

të drejtësisë, cënon besimin e publikut tek drejtësia dhe, në analizë të fundit, 

vë në diskutim angazhimin e institucioneve për implementimin e shtetit të 

së drejtës. Nga ana tjetër, një gjyqësor i tulatur dhe i druajtur, i cili e ka të 

pamundur apo nuk ka dëshirë për të vepruar në mënyrë të paanshme dhe të 

pavarur, shumë shpejt, humbet dhe dëmton perceptimin e mirë të publikut 

për të. Vendimet e marra në këto kushte nuk gëzojnë respekt, duke sjellë si 

pasojë mungesën më të gjerë të respektit, në shoqëri, për ligjin dhe shtetin 

e së drejtës. Pyetja që shtrohet është se cilat janë shkaqet që sot besimi tek 

drejtësia është jo aq i lartë sa duhet të ishte? 

Pikësëpari, arsimi juridik në Shqipëri është një nga elementët kyç të 

formimit të një mendësie të drejtë të punonjësve të sektorit të drejtësisë. 

Meritokracia duhet të jetë guri udhërrëfyes në zgjedhjen dhe promovimin 

14


e pedagogëve të aftë, në vlerësimin e studentëve sipas meritës, si dhe në 

ndërtimin e sistemeve arsimore sa më efiçente. Kjo pasi, arsimi i mirë është 

një bazë e mirë për një sistem drejtësie më të drejtë. E lidhur ngushtë me të 

gjitha këto, ishte dhe është, edhe nevoja e përgatitjes së juristëve të rinj, me 

koncepte të reja rreth natyrës së të drejtës dhe rolit të saj në shoqëri, rreth 

mënyrës se si duhet të hartohet e drejta, si duhet të zbatohet dhe të përsoset 

ajo. 

Cilësia e njerëzve që merren me drejtësinë, është një nga kriteret kyçe 

për ecjen mbarë të punëve. Që të bëhet një gjë e tillë, duhet të mbahet parasysh 

eksperienca ndërkombëtare, e cila mund t’i përshtatet më mirë Shqipërisë. 

Një rol të rëndësishëm këtu, luajnë edhe specialistët e së drejtës, të cilët kanë 

të parët detyrimin të përshtaten me risitë e zhvillimeve moderne ligjore dhe të 

përçojnë frymën e drejtë në auditore dhe kudo që ata ushtrojnë detyrën e tyre. 

Fatkeqësisht, ka prej tyre që mendojnë se mund të interpretojnë dispozitat e 

ligjit sipas mendjes së tyre, pa bërë as konsultimin më të vogël me doktrinën 

e vendeve nga janë marrë dispozitat përkatëse. Kjo është një e metë që, në 

vlerësim të fundit, ndikon në klimën e përgjithshme të drejtësisë në vend. 

Njerëzit kanë nevojë për siguri dhe drejtësi, të cilat mund të garantohen 

vetëm nga e drejta, e zbatuar nga një një gjyqësor efektiv. Prandaj një rol 

të pazëvendësueshëm, në këtë sfidë të shoqërisë shqiptare, kanë gjyqtarët 

dhe gjykatat si institucione të drejtësisë. Nevojës për gjyqtarë të çliruar nga 

indoktrinimi i së kaluarës, me gjithë format e përdoruara në fillim të viteve 

’90, për fat të keq, nuk iu përqas produkti i dëshiruar. 

Zgjidhje, jo thjesht formale, por që u shoqërua me ndryshime thelbësore 

në formimin dhe integritetin profesional të gjyqtarëve, qe krijimi i Shkollës 

së Magjistraturës në vitin 1996. Shkolla e Magjistraturës krijoi një brez të 

ri gjyqtarësh, jo vetëm në moshë. Sigurisht që, edhe këtu ka vend për të 

përmirësuar, në mënyrë që rekrutimi i magjistratëve të rinj të bëhet nga pjesa 

më e mirë e studentëve të drejtësisë, si dhe nga kandidatë që ofrojnë garanci 

për një integritet të lartë profesional, moral dhe etik. Por, duhet theksuar 

se, sot, vëmendja, krahas konsolidimit të formimit profesional, duhet 

përqendruar tek mekanizmat e konsolidimit të integritetit moral dhe social 

të gjyqtarëve. Integriteti profesional dhe moral janë faktorë thelbësorë që 

ndikojnë drejtpërsëdrejti në besueshmërinë e publikut tek drejtësia. 

Një ndër institucionet kushtetuese nëpërmjet të cilit reflektohet 

standardi i pavarësisë së gjyqësorit, si parim i sanksionuar me Kushtetutë është 

15


K.L.D-ja. Në vështrim të organizimit dhe funksionimit të këtij institucioni, 

hasen momente vlerësimi pozitiv, por nuk mund të thuhet plotësisht se ai 

ka mundësuar krijimin e një trupe gjyqësore me integritet profesional 

dhe moral të bindshëm për publikun. Siç duket, nuk është e mjaftueshme 

qenia në përbërje të tij e 9 anëtarëve të zgjedhur nga vetë kolegët e tyre 

gjyqtarë, që, së bashku me kryetarin e Gjykatës së Lartë, që është anëtar ex 

offico përbëjnë 2/3 e KLD-së prej 15 anëtarësh. Në kushtet që, garancitë 

kushtetuese për pavarësinë e gjyqtarit dhe gjyqtarëve janë ndër më të lartat 

në Europë, natyrshëm shtrohet pyetja, çfarë e kërcënon këtë pavarësi? Mos 

është kjo e lidhur me promovimin e vetë anëtarëve të KLD-së apo shkaqe të 

tjera ekzistojnë? 

Në një aspekt, në opinionin tim, zgjedhja në K.L.D nuk duhet kuptuar 

si privilegj, por, si detyrim ndaj gjyqësorit. Në këtë organ duhet të zgjidhen 

jo njerëzit që synojnë promovimin e tyre, por njerëz me një karrierë të 

realizuar dhe që u intereson më shumë gjyqësori se sa përfitimet personale. 

Referuar të dhënave, konstatohet se, vetëm në vitet e fundit, janë larguar nga 

puna mbi 30 gjyqtarë nëpërmjet proceseve disiplinore që janë konstatuar si 

antikushtetuese nga Gjykata e Lartë dhe ajo Kushtetuese. Ky fakt flet për 

mosfunksionim efiçent të këtij organi, ndërkohë që, zhvillimi i karrierës 

gjyqësore është misioni parësor i tij. Mosrealizimi i vlerësimit të gjyqtarëve 

nuk ka qenë thjesht pamundësi për t’u realizuar, por, është, gjithashtu, shenja 

e mungesës së vullnetit të mirë. Kjo gjë është përmendur edhe nga raportprogreset 

për Shqipërinë, ndër vite. 

Në këto rrethana, gjendja e drejtësisë dhe gjyqësorit nuk ka qenë 

një konstante lineare. Ajo ka pasur momente ulje-ngritjeje, progresi dhe e 

kundërta. Ashtu siç ka prova të një pavarësie dhe profesionalizmi në momente 

të caktuara, po ashtu, ndodh edhe e kundërta. Forca për të ndryshuar për 

më mirë gjendet në veprimtarinë e vetë gjyqësorit, në harmoni me vullnetin 

politik për të ndërtuar një gjyqësor efiçent nëpërmjet një procesi legjislativ 

adekuat. Pavarësisht sa më sipër, gjyqtarët duhet të kenë kurajon morale që 

të marrin vendime të drejta, të cilat, mund të jenë edhe të papëlqyeshme 

për politikanët, median apo publikun. Drejtësia nuk është diçka që mund 

të merret e gatshme në një format të parafabrikuar. Atë e japin njerëzit, të 

cilët kanë detyrimin që të jenë të drejtë. Por, siç dihet, procesi i dhënies së 

drejtësisë, përmbledh në vetvete një sërë vektorësh të cilët synojnë të ndikojnë 

në të. Kjo, nganjëherë, sjell edhe humbjen e besimit të publikut tek dhënia 

e drejtësisë. Në humbjen e këtij besimi ka ndikuar si mungesa e analizave 

16


objektive për mangësitë e vetë sistemit gjyqësor dhe, njëkohësisht, në jo pak 

raste, edhe anatemimi i padrejtë që i është bërë këtij sistemi nga faktorët e 

tjerë të shoqërisë sonë. 

Gjyqtarët kanë disa garanci ligjore në lidhje me pozitën e tyre, por nga ana 

tjetër ata kanë edhe shumë privime, ndalime dhe pamundësi që të angazhohen 

në aktivitete të tjera të cilat të mund t’u sjellin përfitime ekonomike. Në këtë 

këndvështrim, gjyqësori, si një nga tre shtyllat e pushtetit shtetëror, ka nevojë 

të jetë në të njëjtën pozitë me pushtetet e tjera, sa i takon garancive të jetesës 

dhe trajtimit ekonomik të gjyqtarëve. Kjo pasi drejtësia në Shqipëri duhet të 

bëhet jo me heronj që janë të gatshëm të vetësakrifikohen, por, nga njerëz 

normalë, të cilëve u duhen krijuar kushte dhe garanci të përshtatshme për 

ushtrimin e funksionit të dhënies së drejtësisë, në mënyrë që të jenë sa më 

rezistentë ndaj ndërhyrjeve të llojllojshme të paligjshme. 

Kemi njëzet vjet që flasim për reforma, që bëjmë reforma dhe që prapë 

kërkojmë të reformojmë. Edhe sa do të vazhdojmë? Gjasat janë që do të na 

duhet ende edhe shumë kohë. Fenomenet përsëriten dhe ripërsëriten ndonëse 

në forma të ndryshme. 

17


RËNDËSIA E PAVARËSISË GJYQËSORE 

PËR NJË GJYKIM TË LIRË E TË DREJTË 

19 

Cherie Booth-Blair 

QC 

Kam kënaqësinë të jem me ju sot dhe të kem mundësinë të flas mbi një 

temë kaq jetike, përpara kësaj audience të shquar. E di që kjo sallë ka mbledhur 

shumë nga njerëzit që kanë ndihmuar në nxitjen e përparimit të dukshëm 

të Shqipërisë gjatë viteve të fundit dhe mbi shpatullat e të cilëve qëndron 

përgjegjësia që vendi të përmbushë ambiciet e tij në të ardhmen. Dëshiroj 

të falënderoj USAID-in, Fondacionin Soros dhe Unionin e Gjyqtarëve për 

ftesën e ardhjes sime në Tiranë. 

Kjo është vizita ime e dytë në Shqipëri dhe unë ndjehem sërish e 

impresionuar nga dinamizmi i njerëzve këtu dhe nga shpejtësia e transformimit 

të këtij vendi. Vizita ime e fundit në Shqipëri zgjati vetëm një ditë. Isha duke 

udhëtuar për t’iu bashkuar bashkëshortit tim në Kosovë, ku për shkak të rolit 

tij në ndërhyrjen e NATO-s, dhjetë vjet më parë, ai shihet si një hero. Aq 

hero në fakt, sa u trondit edhe vetë kur takoi aty dhjetëra djem të quajtur 

Tony Blair, të cilëve u ishte dhënë emri i tij një dekadë më parë, nga prindër 

mirënjohës! 

Ndërsa ndodhesha në Tiranë, pata mundësinë të takoja Z. Berisha 

dhe Z. Topi dhe të merrja pjesë në një diskutim interesant në një tryezë të 

rrumbullakët rreth trafikimit dhe dhunës ndaj grave, tema të cilat janë aq të 

rëndësishme në vendin tim, sa janë të ngutshme këtu në Shqipëri. Përparimi i 

Shqipërisë ka kënaqur së tepërmi miqtë e saj të shumtë në botë. Por unë e di 

që ju keni ambicie edhe më mbresëlënëse për të ardhmen. Një nga prioritetet 

kryesore për Qeverinë është anëtarësimi i Shqipërisë në BE dhe unë kam 

kënaqësi të lexoj se mbi 80% e shqiptarëve e mbështesin këtë hap 1 . Megjithatë, 

ekziston edhe mendimi i përkrahur e i pranuar gjerësisht se nevojiten ende 

reforma domethënëse për ta përmbushur këtë qëllim. Një fushë me prioritet 

dhe veçanërisht e rëndësishme është pikërisht forcimi i shtetit të së drejtës. 

1. Intervistë e Revistës Java me ish Ambasadoren Britanike, Fiona Mcllwham, 10.03.2012


USAID-i e ka përshkruar sistemin gjyqësor shqiptar si: “relativisht 

të dobët, të nën-financuar dhe të renditur në një nivel të lartë korrupsioni, 

sipas sondazheve të realizuara për këtë aspekt 2 ”. Një gjë e tillë i rrezikon 

jashtëzakonisht aspiratat e Shqipërisë për anëtarësimin e saj në BE. Reforma në 

drejtësi është në fakt një nga prioritetet kryesore të identifikuara nga Opinioni i 

Komisionit Evropian lidhur me aplikimin e Shqipërisë. 3 Kjo përbën, padyshim, 

një çështje shqetësuese, jo vetëm në nivel ndërkombëtar. Edhe sondazhet e 

fundit të realizuara brenda Shqipërisë kanë treguar të njëjtin shqetësim. 

Sipas vlerësimit të Institutit për Kërkim dhe Alternativa Zhvillimi, 

pothuajse dy të tretat e shqiptarëve kanë pak ose aspak besim tek gjyqësori. 

Shumë shqiptarë besojnë se faktori vendimtar në përcaktimin e rezultatit të 

një gjyqi nuk janë faktet objektive, por konsideratat monetare ose lidhjet 

financiare të gjyqtarit. Një sondazh i kohëve të fundit i Freedom House zbuloi 

se, qytetarët shqiptarë përballen me fenomenin e mitmarrjes tri herë më shpesh 

se popullsia e shteteve fqinje. 4 Këto pikëpamje të përhapura, kanë shkaktuar 

fatkeqësisht një rënie të besimit tek pushteti gjyqësor që prej vitit 2009, duke 

e përmbysur kështu atë rritjen e qëndrueshme të besimit që u vu re që pas 

vitit 2005. 

Shumë nga miqtë tuaj janë të kënaqur që ju shohin kaq të vendosur për 

t’i adresuar këto shqetësime. Strategjia dhe Plani i Veprimit për Reformën e 

Gjyqësorit, të vitit 2011, përcaktojnë një objektiv të qartë për përmirësimin 

e sistemit të drejtësisë. Ky objektiv është: “Shqipëria do të gëzojë statusin e 

një vendi të integruar në strukturat evropiane dhe euro-atlantike si një shtet 

demokratik dhe i udhëhequr nga shteti i së drejtës, ku garantohen të drejtat 

dhe liritë themelore të njeriut, duke e transformuar kështu sistemin e drejtësisë 

në një sistem transparent, duke fituar besimin e të gjithëve dhe duke garantuar 

drejtësi për të gjithë”. Pra, si mund të tejkalohet ky hendek ndërmjet perceptimit 

publik dhe këtyre ambicieve të merituara? 

Lejomëni të them fillimisht se baraspeshimi i pavarësisë së gjyqësorit 

me nevojën për legjitimitet demokratik në një shoqëri të udhëhequr nga shteti i 

së drejtës përbën një sfidë për shumicën e shteteve. Në Mbretërinë e Bashkuar, 

qeveria e bashkëshortit tim, për shembull, u përball me sfida domethënëse, 

2. http://albania.usaid.gov/skedaret/1-CDCS_USAID_Albania_111711.pdf 

3. COM(2010) 680 Brussels, 9.11. 2010 http://ec.europa.eu/enlargement/pdf/key_documents/2010/ 

package/al_opinion_2010_en.pdf 

4. Freedom House, Nations in Transit, 2011, http://67.192.63.63/images/File/nit/2011/NIT-2011- 

Albania.pdf 

20


duke peshuar luftën kundër terrorizmit me mbrojtjen e të drejtave civile, me 

daljen e Aktit për Terrorizmin në vitin 2006. Këto sfida vazhdojnë të hasen 

edhe nga qeveria aktuale, siç tregohet nga vendimi i kohëve të fundit i Gjykatës 

Evropiane për të Drejtat e Njeriut për rastin e klerikut radikal islamik, Abu 

Qatada dhe përpjekjen e qeverisë për ta ekstraduar atë nga Londra në Jordani. 

Deri tani, këto përpjekje kanë dështuar pasi Gjykata Evropiane për të Drejtat 

e Njeriut beson se gjatë procesit gjyqësor në Jordani, do të përdoren kundër tij 

prova të marra nëpërmjet torturës. 5 

Edhe shumë qeveri të tjera, me të shkuar shumë më pak të trazuar 

dhe me tradita shumë më të gjata të demokracisë dhe gjyqësorit të pavarur 

krahasuar me Shqipërinë, janë duke u përpjekur për të arritur këtë baraspeshë 

të nevojshme. Po ashtu, duhet të pranohet fakti se korrupsioni përbën një 

rrezik për pushtetet gjyqësore të të gjitha shteteve dhe të të gjitha sistemeve 

ligjore, qofshin këto demokratike ose jo, të pasura apo të varfra. Çrrënjosja 

e plotë e korrupsionit përbën një sfidë për çdo shtet. Por sigurisht, që një gjë 

e tillë është më e arritshme në ato shtete ku sistemet gjyqësore u përmbahen 

standardeve më të larta të pavarësisë dhe transparencës dhe ku masat në fuqi 

sigurojnë një reagim efektiv dhe të shpejtë në rastet kur zbulohet korrupsioni. 

Kjo kërkon gjithashtu një gjyqësor të pavarur nga Qeveria e jo të varur prej saj, 

apo të nënshtruar ndaj saj. Një gjë e tillë ilustrohet edhe në Betimin Gjyqësor 

Britanik. 6 Duke shpjeguar rëndësinë e këtij betimi, Lordi Bingham, ish-kryetari 

i Gjykatës së Lartë të Mbretërisë së Bashkuar, e cila është gjykata më e lartë 

në vend, tha: 

‘Betimi gjyqësor bën të qartë … se në administrimin e ligjit, 

gjyqtari duhet të veprojë me pavarësi të plotë, duke mos kërkuar as të 

përftojë favore, e as të shmangë ndonjë formë hakmarrjeje. 

Dhe… për aq sa është njerëzisht e mundshme, gjyqtarët duhet të 

marrin vendime me objektivitet të plotë, duke mos pasur asnjë interes 

personal përtej atij të dhënies së një zgjidhjeje të drejtë dhe ligjërisht 

të rregullt.’ 7 

Pra, cilët janë gurët e themelit për pavarësinë e gjyqësorit? Këto janë 

identifikuar nga Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë, si më 

poshtë: 

5. ÇËSHTJA E ABU QATADA kundër MBRETËRISË SË BASHKUAR (Aplikimi nr. 8139/09) 

6. http://www.judiciary.gov.uk/about-the-judiciary/introduction-to-justice-system/oaths 

7. Pavarësia e Gjyqësorit-Bordi i Studimeve Gjyqësore 1996, Leksion i mbajtur nga Lord Bingham, 

Kryetar i Gjykatës së Lartë 

21


• Administrimi Gjyqësor; 

• Përzgjedhja Gjyqësore; dhe 

• Përgjegjshmëria kundrejt Pavarësisë në Gjykim 8 . 

Por, cili është kuptimi i tyre në praktikë? Le të kthehemi si fillim tek 

Administrimi Gjyqësor, që i referohet sigurisht punës së këshillave gjyqësorë, 

organeve vetë-qeverisëse dhe rolit të gjyqtarit kryesues. Sipas ligjit shqiptar, 

Këshilli i Lartë i Drejtësisë përkufizohet si: “autoriteti i vetëm përgjegjës 

për mbrojtjen, emërimin, shkarkimin, transferimin, arsimimin, vlerësimin 

moral dhe profesional, karrierën dhe kontrollin e veprimtarisë së gjyqtarëve 

të gjykatave të shkallës së parë dhe gjykatave të apelit” 8 . Kjo është një 

përgjegjësi e madhe për 15 anëtarët e tij. 

Sipas raportit të progresit të vitit 2011, të përgatitur nga Komisioni 

Evropian, janë bërë përpjekje për ta njehsuar punën e Këshillit të Lartë me 

standardet evropiane, duke përmirësuar metodat e vlerësimit, emërimit, 

transferimit dhe ngritjes në detyrë të gjyqtarëve. Kjo tregon një vendosmëri 

të mirëpritur për të ecur përpara në drejtimin e duhur. Ajo që është po ashtu 

e rëndësishme është se Administrimi Gjyqësor nuk duhet të përdoret kurrë si 

pretekst për të kontrolluar përmbajtjen e vendimeve gjyqësore individuale. 

Nga gjykata më e ulët e deri tek ajo më e larta, vendimmarrja nga gjyqtarët 

duhet të jetë, dhe të shihet se është, tërësisht e pavarur nga ndikimet e 

degëve të tjera të shtetit. Kjo është arsyeja pse unë besoj se është shumë e 

rëndësishme që Zëvendëskryetari i KLD-së duhet të shihet si i pavarur, në 

mënyrë që ai ose ajo të mund të mbështesë parimin themelor të mbrojtjes së 

ndarjes së pushteteve. 

Këtë sfidë e ka adresuar edhe MB, në kohën kur bashkëshorti im ishte 

Kryeministër. Pikërisht, për të theksuar këtë ndarje të pushteteve, qeveria e 

tij ia hoqi të drejtën e emërimeve në gjyqësor Ministrit të Drejtësisë, duke ia 

dhënë atë një Komisioni të Emërimeve Gjyqësore plotësisht të pavarur. Në 

të njëjtën kohë, gjykata më e lartë e MB-së u largua nga Dhoma e Lartë e 

Parlamentit, ku kishte qëndruar tradicionalisht prej shekujsh, për të treguar 

kështu pavarësinë e saj të plotë. Lordi Kryetar i Gjykatës së Lartë, që zgjidhet 

tashmë nga një komitet i posaçëm i pavarur, ka marrë mbi 400 funksione 

të cilat ushtroheshin më parë nga një ministër i qeverisë. Për shembull, ai 

është tërësisht përgjegjës për llojin e çështjeve që shqyrton çdo gjyqtar, për 

të shfrytëzuar më së miri formimin dhe ekspertizën e tyre. 

8. Ligji shqiptar nr. 8811, i vitit 2001. 

22


Përveç një gjyqësori që është dhe shihet si i pavarur, është po ashtu e 

rëndësishme që të sigurohen fondet për të garantuar se sistemi i drejtësisë 

funksionon si duhet. Komisioni Evropian sugjeron se buxheti aktual nuk 

është aspak i mjaftueshëm. Unë e di që në këtë klimë shumë të vështirë 

ekonomike, trysnia mbi burimet nuk ka qenë kurrë më e madhe. Qeveritë në 

mbarë Evropën, në fakt edhe globalisht, janë duke u përpjekur të përmbushin 

nevojat në rritje nga fondet që vijnë duke u pakësuar. Por, unë nuk besoj se 

e teproj kur theksoj rëndësinë e shpenzimeve të mjaftueshme për gjyqësorin, 

pasi nuk mund të ketë drejtësi me çmim të lirë. Ka kosto që lidhen me mbajtjen 

e punonjësve të mirë, jo vetëm për pagat, por edhe për kushtet e punës, 

kualifikimin dhe ofrimin e programeve që shërbejnë për të ruajtur vlerat e 

pavarësisë, transparencës dhe përgjegjshmërisë. Buxhetet financiare duhet 

të bazohen edhe tek vëllimi i çështjeve dhe efiçenca e fluksit të çështjeve. 

Është e nevojshme ta shohim gjyqësorin me një rol thelbësor në akordimin 

e buxhetit, për të pakësuar kështu ndikimin politik mbi këto vendime. Është 

gjithashtu vendimtare që këto fonde publike të akordohen dhe shpenzohen në 

mënyrë transparente nga Zyra e Administrimit të Buxhetit Gjyqësor. 

Guri i dytë i themelit ishte Përzgjedhja Gjyqësore. Gjyqtarët e 

pakualifikuar, të cilët i detyrohen për pozicionet e tyre korrupsionit ose 

patronazhit politik, e minojnë pavarësinë e gjyqësorit. Në vend të kësaj, 

duhet të ekzistojë një sistem i bazuar në meritë, me një proces të pavarur të 

shqyrtimit dhe përzgjedhjes së gjyqtarëve, të parashikuar qartë në ligj. Gara 

për një vend vakant, po ashtu edhe rregullat dhe kushtet përkatëse, duhet të 

njoftohen gjerësisht dhe publikisht. Është e nevojshme që etika dhe integriteti 

të jenë në qendër të besimit të kandidatëve dhe punës së tyre. 

Parimet e Bangalores mbi Sjelljen Gjyqësore të vitit 2002 9 përcaktuan 

një sërë “vlerash”, ku përfshihej edhe integriteti, të cilit duhet t’i përmbahen të 

gjithë gjyqtarët. Këto parime theksojnë se gjyqtari duhet të sigurojë që sjellja 

e tij apo e saj të jetë e paqortueshme nga këndvështrimi i një vëzhguesi të 

arsyeshëm dhe mënyra e sjelljes duhet të ripohojë besimin e njerëzve tek 

integriteti i gjyqësorit. Drejtësia, thuhet në këto parime, duhet “jo vetëm të 

jepet, por edhe të shihet se jepet”. Kjo është një fushë që ka ende nevojë 

për punë, gjë që besoj se e pranoni të gjithë. 

9. PARIMET E BANGALORES PËR SJELLJEN GJYQËSORE, 2002 http://www.unodc.org/pdf/ 

crime/corruption/judicial_group/Bangalore_principles.pdf 

23


Në Shqipëri, pavarësia e emërimeve në Gjykatën e Lartë dhe në 

Gjykatën Kushtetuese nuk është garantuar ende dhe sistemi aktual kërkon 

ende rishikim, për të shmangur pretendimet për politizim të vazhdueshëm 10 . 

Studime të tjera të realizuara nga USAID-i tregojnë një korrelacion të fortë 

midis pavarësisë së gjyqësorit dhe sigurisë për kohëzgjatjen e qëndrimit në 

detyrë në gjyqësor. Kështu, pozicionet e gjyqtarëve duhet të jenë të garantuara 

deri në kohën e pensionit, përveçse kur ka prova të kequshtrimit të detyrës. 

Kjo sepse, kur gjyqtarët i shërbejnë interesave të autoriteteve politike, ata 

janë lehtësisht të prekshëm nga ndërhyrjet politike. 11 

Po ashtu, një tjetër kërkesë e veçantë është që përbërja e gjyqësorit të 

reflektojë përbërjen e popullsisë si një e tërë. Kjo është e rëndësishme për dy 

arsye. Së pari, unë besoj se gjyqësori merr vendime më të mira, nëse mundet 

të huazojë nga këndvështrime apo prejardhje të ndryshme. Për shembull, unë 

besoj fuqimisht se sa më shumë femra të kemi në pozicione të larta, jo vetëm 

në gjyqësor, por në përgjithësi, të cilat punojnë si të barabarta me meshkujt, 

aq më shumë vendime dhe rezultate më të mira do të kemi. Së dyti, është e 

rëndësishme që gjyqësori të perceptohet se përfaqëson të gjithë popullsinë, 

për të rritur kështu besimin në vendimet e gjyqtarëve dhe në sistemin gjyqësor 

në përgjithësi. Kjo nuk do të thotë që të emërohen njerëz të pakualifikuar 

në këto poste me rëndësi jetike, pasi një gjë e tillë nuk është në interesin e 

askujt. Por, do të thotë që të hiqen barrierat, të cilat qoftë për shkak të gjinisë, 

prejardhjes etnike ose besimit fetar, i pengojnë njerëzit që të ngrihen në poste 

më të larta drejtuese. Gjithashtu, do të thotë që të inkurajohen edhe personat 

që vijnë nga grupet e nënpërfaqësuara, që të fitojnë edhe ata kualifikimet dhe 

përvojën e nevojshme për të aplikuar. 

Në lidhje me këtë, dëshiroj të përgëzoj objektivin e përcaktuar në 

dokumentin tuaj strategjik, për të siguruar 30% përfaqësim të gjyqtareve 

femra të emëruara, megjithëse shpresoj se nuk do të kalojë shumë kohë 

përpara se ky synim të arrijë shkallën 50%! E përsëris se kjo nuk është një 

sfidë me të cilën përballet vetëm Shqipëria. Edhe në MB kemi ende shumë 

punë për të bërë për të siguruar një përfaqësim të përshtatshëm për femrat dhe 

pakicat etnike në gjyqësorin tonë. Një pjesë e kësaj është historike. Vetëm në 

pak dekadat e fundit femrat arritën të futeshin gjerësisht në profesionin ligjor, 

madje në të gjitha profesionet. 

10. Raport i Fondacionit Soros për zbatimin e rekomandimeve të KE-së, viti 2010 http://www.soros. 

al/2010/foto/uploads/File/Executive_summary%20Final.pdf 

11. Reduktimi i korrupsionit në gjyqësor, Zyra për Demokracinë dhe Qeverisjen, përmbledhje nga 

programi i USAID-it, qershor 2009. 

24


Kur unë u kualifikova si avokate e sallës së gjyqit në vitin 1976, ishte 

viti i parë në të cilin përqindja e grave të pranuara kishte tejkaluar 10%. 

Edhe atëherë, disa nga koleget e mia femra që kërkuan punë pas trajnimit, u 

refuzuan nga zyrat ligjore thjesht me fjalët “ne nuk pranojmë gra”. Mua nuk 

më ndodhi një gjë e tillë. Por m’u desh të kërkoja tjetërkund pas përfundimit 

të trajnimit, pasi ishte e qartë se i vetmi vend vakant pune me kohë të plotë 

në firmën time do t’i jepej kolegut tim mashkull, me të cilin ndaja zyrën. Kjo 

ishte mjaft e padrejtë, pasi edhe ai e pranonte që unë isha një juriste më e 

mirë. Emri i tij ishte Tony Blair. Dhe meqë ra fjala, ai kishte të drejtë…. 

Kjo ndodhi mund të shpjegojë përse unë vendosa të fokusohesha tek 

çështjet e diskriminimit, barazisë dhe të drejtave të njeriut gjatë karrierës 

sime si avokate. Në disa mënyra, ne kemi bërë përparim të madh. Tani ka më 

shumë femra që kualifikohen si avokate, sesa meshkuj. Por ende nuk e kemi 

parë këtë raport të pasqyrohet në nivelet më të larta. Në MB, vetëm afro një 

në pesë gjyqtarë është femër 12 . Pra, mbetet ende shumë për t’u bërë në këtë 

fushë. 

Megjithatë, ne kemi në MB rezultate më të mira në lidhje me gurin 

e tretë të themelit, Përgjegjshmëria kundrejt Pavarësisë në Gjykim. Çfarë 

do të thotë kjo në praktikë? Është e rëndësishme që gjyqtarët nuk munden 

dhe nuk duhet t’i nënshtrohen procedurave disiplinore për vendimet e tyre 

në çështje individuale. Mënyra se si një gjyqtar vendos mbi një çështje nuk 

duhet të shërbejë kurrë si bazë për një sanksion. Si gjyqtarë, ne të gjithë herë 

pas here, do të marrim vendime me të cilat gjyqtarë të tjerë mund të mos 

bien dakord. Në rolin tim si gjyqtare me kohë të pjesshme në MB, e di këtë 

nga përvoja. Por, ndërsa masa disiplinore nuk duhet të mbështetet kurrë mbi 

çështje individuale, as gjyqtarët apo ndonjë zyrtar tjetër publik nuk mund të 

vendoset mbi ligjin. 

Në fakt, një nga pengesat e njohura kryesore për reformën këtu në 

Shqipëri është imuniteti i plotë që gëzojnë gjyqtarët dhe zyrtarët publikë. E 

kuptoj që heqja e këtij imuniteti kërkon ndryshimin e Kushtetutës, por nuk 

mund të rri pa e theksuar përsëri rëndësinë e ndërmarrjes së këtij hapi. Siç 

e ka përmendur Kier Starmer QC, Drejtuesi i Prokurorisë Publike të MB në 

fjalën e tij këtu në janar, “Shteti i së drejtës nënkupton respektimin e disa 

parimeve thelbësore, që askush nuk është mbi ligjin dhe që ligji vepron si 

12. 2011: Statistika për diversitetin në gjyqësor, gjinia, etnia dhe profesioni, botim i gjyqësorit http:// 

www.judiciary.gov.uk/publications-and-reports/statistics/diversity-stats-and-gen-overview 

25


garanci kundër qeverisjes arbitrare”. Në MB, një gjë e tillë është demonstruar 

kohët e fundit kur Shërbimi i Prokurorisë së Kurorës realizoi një ndjekje 

penale të profilit të lartë kundër disa anëtarëve të Parlamentit për mashtrime 

në lidhje me deklarimet e shpenzimeve të tyre. Fajtorët u dënuan me burgim, 

me dënime më të ashpra nga ç’do të kishin qenë nëse nuk do të kishin pasur 

pozicione të tilla me përgjegjësi. Kjo përhapi mesazhin e qartë se askush 

nuk është i paprekshëm për shkak të pozicionit. Secili prej tyre u gjykua me 

drejtësi në gjyq të hapur, pasi transparenca është veçanërisht e rëndësishme 

në luftën kundër korrupsionit. Kjo nuk mund të lihet në vullnetin e gjyqtarit 

kryesues. Të gjitha gjyqet duhet të mbahen në salla gjyqi të hapura, e jo në 

zyrat e gjyqtarëve. Madje, edhe vetë procesverbali i seancës gjyqësore duhet 

të jetë i saktë dhe i besueshëm. 

Në MB kemi filluar hapat e parë për të lejuar filmimin e proceseve 

gjyqësore, gjë që ndodh aktualisht në Norvegji, siç e ka treguar edhe 

transmetimi më i fundit në mbarë Evropën, i gjyqit të Anders Breivik. Më 

kanë treguar se procesverbalet këtu mbahen shpesh me shkrim dore ose si 

përmbledhje të asaj që sekretareve ju diktohet nga gjyqtarët, gjë që sjell 

detyrimisht pasaktësi dhe mangësi. Me qëllim që të jenë në përputhje me 

nenin 6 të Konventës Evropiane, gjyqtarët duhet të arsyetojnë vendimet e 

tyre në mënyrë të qartë dhe në një gjuhë të lehtë për t’u kuptuar. 13 

Disa rekomandime të tjera nga USAID-i për të forcuar transparencën 

në gjyqësor, përfshijnë: 

• Deklarimin e pasurive dhe të ardhurave nga gjyqtarët dhe personeli 

i nivelit të lartë në gjyqësor; 

• Më shumë monitorim dhe përfshirje nga shoqëria civile; dhe 

• Ndërveprim dhe mbikëqyrje më e lartë nga media (gjë që 

duhet gjithashtu të inkurajojë lëvizjen e shoqërisë civile). 14 

Në të gjitha këto, është thelbësore që të ekzistojë një media e pavarur, 

gjithëpërfshirëse dhe energjike. Jam e kënaqur që ndodhen me ne sot kaq 

shumë përfaqësues të medias në vend. Ju jeni çelësi për nxitjen e reformës 

dhe ndihmën në luftën kundër korrupsionit. Një media e pavarur nuk është 

gjithmonë e rehatshme për ata që janë në sytë e publikut. Nuk është as 

gjithmonë e drejtë. Por përftimet prej saj për një shoqëri të shëndetshme i 

13. Neni 6 i KEDNJ-së parashikon në mënyrë të detajuar të drejtën për një proces të rregullt. 

14. Reduktimi i korrupsionit në gjyqësor, Zyra për Demokracinë dhe Qeverisjen, përmbledhje nga 

programi i USAID-it, qershor 2009 

26


çbalancojnë ndjeshëm këto disavantazhe. Një media energjike dhe e pavarur 

përbën një mbikëqyrës të domosdoshëm për popullin, dhe një mjet thelbësor 

që të mbajë personat në pushtet përpara përgjegjësisë së përmirësimit konstant 

të standardeve. Ishte një gazetë në MB ajo që zbuloi e para historinë se disa 

anëtarë të Parlamentit po abuzonin me sistemin e shpenzimeve. Na nevojitet 

ta ndihmojmë median që ta bëjë punën e saj mirë dhe t’i ndihmojmë gazetarët 

të kuptojnë kompleksitetin e çështjeve dhe të gjykimeve. Gazetarët duhet të 

respektohen si një mjet thelbësor për t’i komunikuar reformat publikut dhe 

për të përmirësuar perceptimin e publikut për sistemin. Unë nuk shoh asgjë 

të gabuar në pasjen e zyrtarëve të shtypit të aftë për t’ju përgjigjur pyetjeve 

të medias dhe për të këshilluar gjyqtarët lidhur me marrëdhëniet me mediat. 

Sigurisht që, nuk janë vetëm gjyqtarët ata që kanë një rol për të luajtur në 

ruajtjen e një sistemi gjyqësor transparent dhe të efektshëm, por edhe avokatët. 

Miku im Sir Henry Brooke, i cili është President i Fondacionit Slynn dhe i 

njohur për shumë nga ju këtu sot, ka vërejtur se në Shqipëri avokatët e këqij 

nuk pezullohen kurrë nga ushtrimi i profesionit. 15 Ai ka të drejtë. Pavarësisht 

Kodit të Etikës së Avokatit të hartuar nga Dhoma Kombëtare e Avokatisë 

e Shqipërisë, unë nuk mund të gjej ndonjë të dhënë për ndonjë avokat që 

i është nënshtruar me sukses procedimit disiplinor, në rrethanat kur akuzat 

janë kontestuar. 

Kam dëgjuar gjithashtu se avokatët e kanë bërë rutinë mosparaqitjen në 

gjykatë, për të shtyrë kështu rrjedhën e procesit gjyqësor. Kjo është e sjellje 

e papranueshme për anëtarët e profesionit tonë, një profesion që supozohet 

të përkrahë shenjtërinë e shtetit të së drejtës. Kjo dëmton keqazi dhe në 

mënyrë të paevitueshme reputacionin dhe pozitën e avokatëve shqiptarë. 

Sir Henry më ka treguar se është përgatitur një projektligj mbi një proces 

disiplinor dhe është e rëndësishme që ai të miratohet shpejt, në mënyrë që 

Dhoma e Avokatisë të mund të mbrojë publikun nga avokatët e këqij. Dhoma 

e Avokatisë duhet të bëjë përpjekje edhe për të nxitur përgjegjshmërinë dhe 

sjelljen e mirë të anëtarëve të saj. 

Unë ju inkurajoj të zhvilloni aftësitë tuaja në ndërmjetësim, si një formë 

alternative e zgjidhjes së mosmarrëveshjeve, megjithëse e kuptoj që ligji i ri 

është miratuar vetëm vitin shkuar dhe do të duhet kohë për ta zbatuar atë 16 . Unë 

15. Deklaratë për Shtyp, Reforma në Drejtësi: Projektet Britanike, 6 Tetor 2011, Ambasada Britanike 

në Tiranë 

16. Republika e Shqipërisë, Ligji Nr. 10385, datë 24.02.11, “Për ndërmjetësimin në zgjidhjen e 

mosmarrëveshjeve” 

27


ndërmjetësoj si brenda vendit, ashtu edhe ndërkombëtarisht dhe mund t’ju 

siguroj që kjo është shpesh një mënyrë më e efektshme në drejtim të kostos 

për zgjidhjen e çështjeve jashtë gjykatës. 

Zonja dhe zotërinj, është e qartë që pavarësisht përparimit real, ka ende 

shumë më tepër për të bërë për të përmirësuar funksionimin e gjyqësorit 

dhe pavarësinë e reputacionin e sistemit ligjor. Por, ajo që është inkurajuese, 

është që ju i keni identifikuar tashmë këto sfida. Dokumenti juaj i reformës 

është shumë inkurajues. Unë jam e kënaqur që MB është në partneritet me 

ju në një projekt mbi shërbimin e provës dhe Fondacioni Soros, BE-ja dhe 

USAID-i janë duke punuar me ju për disa projekte brilante. Drejtimi dhe 

transparenca e proceseve ligjore është përmirësuar dhe gjyqtarët e prokurorët 

kanë përfituar nga rritja e trajnimit profesional dhe zhvillimi i aftësive. 

Zbatimi i Shtetit të së Drejtës kërkon njerëz me kurajë. Gjyqtari 

i vërtetë i zbulon faktet ndërsa i sheh ato. Kjo do të thotë të kesh kurajë 

të vendosësh sipas së vërtetës, ashtu siç e percepton atë e jo sipas urtësisë 

konvencionale, jo sipas së leverdisshmes, popullores, të dobishmes, por sipas 

asaj që e beson si të vërtetë dhe të drejtë. Të bësh gjënë e duhur është detyra 

më e vështirë e një udhëheqësi politik. Është gjithashtu detyra supreme e 

një gjyqtari. Në këtë kuptim, udhëheqësit janë gjyqtarë dhe gjyqtarët janë 

gjithashtu udhëheqës. Unë e di që ju jeni të vendosur të jeni në lartësinë e 

kësaj përgjegjësie. 

Ishte një privilegj t’ju drejtohesha ju sot. 

28


“KUSH I GJYKON GJYQTARËT?” *1 

29 

Ledi Bianku 

Gjyqtar në GjEDNj, Strasburg 

1 audio quid ueteres olim moneatis amici, 

“pone seram, cohibe.” sed quis custodiet ipsos custodes? 2 

Kur në dhjetorin e kaluar u hodh për diskutim ideja e organizimit të 

një konference për gjyqësorin dhe reformat që duhet të bëhen në gjyqësor në 

kuadrin e integrimit evropian, mendja më shkoi në përgatitjen e një fjale që ka 

të bëjë analizën e punës së gjyqësorit si kusht paraprak për ideimin, hartimin 

dhe zbatimin e çdo reforme. Natyrisht që kjo fjalë nuk ka për qëllim ta bëjë një 

analizë të tillë, madje synimin e ka të tregojë që një mendim sporadik qoftë 

edhe me pretendimin se vjen nga dikush që prej vitesh komenton vendime 

gjyqësore, nuk mund ta bëjë një gjë të tillë. Megjithatë unë po i zbardh këto 

mendime, në një kohë kur shumë kusure i vishen gjyqësorit shqiptar dhe 

jo vetëm atij, me dyshimin dhe keqardhjen që kritikat dhe pastaj reformat 

në fushën e gjyqësorit, sidomos në Shqipëri vuajnë nga kriteri paraprak për 

konceptimin dhe zbatimin e suksesshëm të tyre në praktikë – nga mungesa 

e analizës së vazhdueshme, periodike, profesionale mbi punën e tij. Në 

një situatë të tillë çdo analizë e ndryshme ka, për mendimin tim, qëllime 

të momentit dhe si pasojë mund të thuhet, jo-profesionale nga pikëpamja 

juridike megjithëse mund të jenë qëllime të pranueshme ose qoftë edhe 

të lëvdueshme nga pikëpamja politike, diplomatike, strategjike apo tjetër. 

Fillimisht kur e diskutova këtë ide me bashkë-organizatorët kisha ndër mend 

ta fokusoja këtë fjalë në rolin e doktrinës juridike në reformat gjyqësore 

* Idetë e shprehura në këtë fjalë përfaqësojnë ngushtësisht mendimin personal të autorit dhe në asnjë 

mënyrë apo formë qëndrimin e Gjykatës Evropiane të të Drejtave të Njeriut. 

1. Titulli i kësaj fjale pavarësisht se shpreh mjaftueshmërisht në vetvete një shqetësim të gjerë, 

është frymëzuar dhe riprodhon titullin e artikullit të mirënjohur të M. Cappelletti ‘Who watches 

the watchmen? a comparative study of judicial responsibility’ (1983) 31 The American Journal of 

Comparative Law 1. 

2. Nga lat.: “dëgjoj shpesh qortimet e miqve të mi, 

Mbylle brenda, mos e lër të dalë. Por kush do t’i ruajë rojet” 

Juvenal, “Satira VI”, vargjet 347-348


në Shqipëri, por arsye shtesë, sidomos atë që kanë të bëjnë me rolin e vetë 

gjyqtarëve në këto reforma më bënë të zgjedh për trajtesë një pyetje përgjigja 

e së cilës mund të jetë më e gjerë dhe më e dobishme për qëllimin e temës 

së konferencës mbi reformat në pushtetin gjyqësor. Për këtë arsye mu duk e 

natyrshme të shtroja për trajtim pyetjen: kush i gjykon gjyqtarët? 

- I - 

Dilema e parë – ‘ratio’: a duhen dhe a mund të gjykohen gjyqtarët? 

Në përpjekjen për t’i dhënë përgjigje pyetjes “Kush i gjykon gjyqtarët” 

pyetja paraprake që vlen të shtrohet është: A duhen gjykuar gjyqtarët? A 

mund të gjykohen ata? 

Platoni në kryeveprën e tij Republika e shihte si të vështirë këtë 

mundësi, pra që gjyqtarët ose ata që janë ngarkuar të kontrollojnë ose ruajnë 

të gjykohen, ruhen ose të kontrollohen nga të tjerë në këtë rol 3 . Megjithatë sot, 

në çdo sistem demokratik duhet të bazohet në parimin e “check and balance” 

dhe të veprimit brenda kornizave ligjore të çdo institucioni, nevoja e kontrollit 

të çdo institucioni, sidomos atyre që ushtrojnë pushtet publik, në respektimin 

e ligjit kjo është më se e qartë për këdo. Nëse sistemi gjyqësor në logjikën 

e tij institucionale dhe funksionale është konceptuar për të kontrolluar dy 

pushtetet e tjera, përfshirë edhe legjislativin me anë të kontrollit kushtetues, 

dhe për këtë qëllim janë parashikuar mekanizma dhe procedura të posaçme, 

çështja është më delikate kur shtrohet problemi i kontrollit apo i gjykimit 

të gjyqtarëve. Kjo jo vetëm për arsyen e lartpërmendur të pavarësisë dhe të 

paanësisë së tyre por edhe për faktin se gjykata flet e fundit në lidhje me të 

gjitha çështjet që ka në shqyrtim 4 . 

Sot, kur teoria e funksionimit institucional ka përfituar po aq nga 

praktika sa edhe nga filozofia, mund të pranohet që, padyshim, edhe kontrolli 

gjyqësor është pjesë e parimit të “check and balance”. Lord Bingham, i 

3. Në një pasazh dialogu në “Republika”(libri. III, kreu. XIII) Platoni satirizon idenë që një roje duhet 

të ruhet nga të tjerë duke thënë “Nempe ridiculum esset, custode indigere custodem” (Natyrisht që 

është qesharake, një roje që duhet ruajtur). 

4. Për qëllimet e kësaj fjale megjithëse i referohem nocioneve të “check and balance” dhe të ndarjes së 

pushteteve, tipike në idenë dhe praktikën kushtetuese të SH.B.A., shpreh një tendencë për tu fokusuar 

më shumë në nocionin tipik kushtetues britanik të “pavarësisë së gjyqësorit”, i cili gjithsesi në analizë 

të fundit ka një rezultat të krahasueshëm me nocionet e përtej Atlantikut përsa i përket gjyqësorit. Shih 

për shembull P.Craig. “The Common Law, Shared Powers and Judicial Review”, 24 Oxford Journal 

of Legal Studies 237 (2004). 

30


cilësuar si më i shquari ndër gjyqtarët britanikë , shprehet në librin e tij të 

fundit “The rule of law” 5 kur flet për diskrecionin gjyqësor në interpretimin 

dhe zbatimin e ligjit se: 

“ajo çfarë është e vërtetë për ministrat dhe për zyrtarët e tjerë është, 

përgjithësisht, e vërtetë edhe për gjyqtarët” 6 

Dhe në vijim, citon një tjetër gjyqtar të shquar britanik të 100 vjetëve 

më parë, Lordin Shaw, sipas të cilit: 

“ta lësh respektimin e së drejtës kushtetuese në sferën e diskrecionit 

gjyqësor do të thotë t’i shndërrosh themelet e lirisë nga shkëmb në 

rërë” 7 

Për të nxjerrë në pah sa larg mund të shkojë diskrecionariteti i gjyqtarit 

Lord Bingham përdor në librin e tij të lartpërmendur një anekdotë, sipas të 

cilës një gjyqtar i thotë të pandehurit: “krimi juaj është aq i rëndë sa padyshim 

do ju çoja në burg. Por, vazhdon gjyqtari, meqë sot unë kam ditëlindjen jeni 

me fat dhe po ju lë të lirë...” 8 

Pasur parasysh hapësirën por edhe rëndësinë e diskrecionit gjyqësor 

në zbatimin e ligjit 9 , duket pra se figura të shquara, të hershme por edhe 

të kohëve tona të gjyqësorit në Evropë e pranojnë dobinë e kontrollit të 

punës së gjyqësorit në zbatimin dhe interpretimin e ligjit, me idenë e 

kufizimit të diskrecionaritetit të gjyqtarit në ushtrimin e tagrave të tij. 

Dhe kjo duket se është pjesë e rëndësishme e shtetit të së drejtës. Askush, 

përfshirë edhe gjyqtarët dhe ndoshta gjyqtarët më shumë se të tjerët, nuk 

mund ti pranojë më sot praktikat e “star chambers”. Në qoftë se Nicolas 

Sarkozy pyeste “a thua ka dy lloj pagabueshmërish, ajo e Papës dhe 

ajo e gjyqtarëve?” 10 , nga ana tjetër Paul Martens aludon që, në fund të 

5. Tom Bingham, “The Rule of Law”, Allen Lane, an imprint of Penguin Books, 2010. Ky libër ka 

marrë në vitin 2011 çmimin Orwell në literaturë. 

6. Ibid, faqe 51. 

7. Ibid. 

8. bid, faqe 53. 

9. Në ideimin e teorisë së tij të parashikueshmërisë Oliver Wendell Holmes shkonte deri aty sa thoshte, 

pavarësisht se kryesisht në lidhje me common law, që “Profecitë e asaj çfarë gjykatat do bëjnë, dhe 

asnjë pritshmëri tjetër, janë në fakt çfarë unë quaj ligj”, në “The Path of Law”, 10 Harward Law 

Review, 457 (1897). 

10. Fjala e Nicolas Sarkozy në Ecole nationale de la magistrature, në Bordeaux, më 9 dhjetor 1999, 

botuar në Le Monde, 11 dhjetor 1999. 

31


fundit, kur e Drejta nuk mund të hiqet si Zoti, aq më pak gjyqtarët mund 

të sillen si dishepuj 11 . 

Dilema e dytë – ‘quam’: si mund të gjykohen gjyqtarët? 

Në përpjekje për të sqaruar idenë që dua të ndaj me ju sot më lejoni t’ju 

ofroj dy perspektiva në lidhje me kontrollin ndaj gjyqësorit. 

Në 6 janar 2006 në hapjen e vitit gjyqësor në Francë, Presidenti i Parë i 

Gjykatës së Kasacionit Franceze Guy Canivet 12 shprehej: 

“Të japësh llogari mbi drejtësinë..., mund bëhet në disa mënyra, ligjore, 

institucionale, hierarkike, disiplinore, civile, penale, por të gjitha 

shtrojnë pyetjen – tepër të diskutueshme – të përgjegjësisë së gjyqtarëve 

në raport me pavarësinë e tyre... objekt i një reflektimi delikat” ... 

dhe vazhdon 

“Çdo vendim gjyqësor e ekspozon autorin e tij ndaj kritikës publike... 

Në Republikë, sovraniteti është i popullit në emër të të cilit drejtësia 

jepet; atij duhet t’i japin llogari gjyqtarët” 

Më lejoni t’ju ofroj një perspektivë tjetër, duke iu referuar ish-Komisarit 

të të Drejtave të Njeriut të Këshillit të Europës, Thomas Hammarberg, i cili në 

ceremoninë e hapjes së vitit gjyqësor të Gjykatës së Strasburgut, më 27 janar 

2012, i referohet një editoriali të një të përditshmeje britanike i cili titullohej 

“Gjykata Europiane e të Drejtave të Njeriut : dita e gjykimit” 13 dhe vazhdonte 

në tekst “në bankën e gjykatës së opinionit publik ishte sistemi evropian i 

të drejtave të njeriut”. Sipas Hammarberg komenti i gazetës britanike ishte 

mjaft pozitiv për Gjykatën e Strasburgut megjithatë nuk është ky problemi 14 . 

Hammarberg thotë se megjithë është tërheqëse të komentosh apo edhe të 

11. Shih për një analizë tepër interesante Paul Martens “Le Droit peut-il se passer de Dieu? Six leçons 

sur le désenchantement du droit”, Presses Universitaires de Namur, Coll. Travaux de la Faculté de 

Namur, 28, 2007. për një përgjigje gjyqësore të kësaj pyetjeje shih sidomos Regina v Glen Dalke: 

Supreme Court of B.C. – Dawson Creek Registry – CC/R/181 – April 28, 1981 - Reasons for judgment 

of Judge Craig Munroe. 

12. Në Raportin Vjetor të Gjykatës së Kasacionit Franceze për vitin 2005, fq. 33-34. Shih gjithashtu 

Pierre Truche, “Juger, être jugé . Le magistrat face aux autres et à lui-même”, éd. Fayard, Paris, 2001, 

p. 7. 

13. Është fjala për editorialian e The Guardian të 17 janarit 2012: “European Court of Human Rights: 

judgment day - Strasbourg had to rule on two cases with inflammatory potential – an application 

against whole-life jail sentences, and an appeal against expelling Abu Qatada”. 

14. Ibid. Shih paragrafin e fundit të editorialit të sipërpërmendur. 

32


kritikosh vendime gjyqësore, këtë duhet ta bëjnë ata që i njohin problemet 

ligjore përkatëse. 

Pra duke pranuar se kontrolli ose gjykimi i gjyqësorit është i dobishëm, 

madje mund të thuhet edhe i domosdoshëm në kuadrin e integrimit evropian 15 , 

çështja është e mënyrës se si ky kontroll mund dhe duhet të ushtrohet pa 

cenuar tiparin themelor të ndarjes së pushteteve dhe të pavarësisë së gjyqësorit 

në zgjidhjen e mosmarrëveshjeve 16 . Dy këndvështrimet e mësipërme e 

reflektojnë këtë mëdyshje 17 . 

- II - 

Pra përgjigja e pyetjes a duhen gjykuar gjyqtarët duket se u kushtëzoka 

nga ana e saj në një masë të madhe nga përgjigja e pyetjes se kush i gjykon 

gjyqtarët dhe si, në ç’mënyrë e ushtron këtë kontroll? Është një pyetje të 

vjetër e cila është shtruar në forma të ndryshme prej shekujsh, megjithëse 

thuajse gjithmonë ka pasur një karakter gati mistik në vetvete, tiparet e së 

cilës pashmangshmërisht ngërthehen tek njëra tjetra në formën e një circulus 

vitiosus. 

Pavarësisht nga origjina, ideja është themelore, aktuale dhe madje 

akute për çdo sistem demokratik, kombëtar apo ndërkombëtar, të bazuar në 

15. Qoftë nën këndvështrimin e së drejtës së BE por edhe të Konventës Europiane të të Drejtave 

të Njeriut, vepron nga njëra anë parimi i subsidiaritetit dhe nga ana tjetër mungesa e përgjegjësisë 

së specifikuar institucionale në rastin e përgjegjësisë ndërkombëtare të shtetit. Ky parim që është 

përpunuar fillimisht në të drejtën ndërkombëtare publike duke filluar me çështjen Disa Interesa 

Gjermane në Silezinë e Sipërme Polake, mbi themelin, vendim nr. 7, 1926, GJPDN, Series A, No.7, 

§ 19, e deri tek çështja LaGrand (Gjermani k. SH.B.A.) Masat e Ndërmjetme, urdhër i 9 marsit 

1999, GJND, Reports 1999, sidomos fq. 9 dhe 16, dhe i kodifikuar pastaj nga Nenet të Komisionit 

të së Drejtës Ndërkombëtare mbi Përgjegjësinë e Shteteve për Akte Ndërkombëtarisht të Paligjshme 

(sidomos nenet 4-11 dhe 44 § 2). Shih gjithashtu vendimin e GJEDNJ në çështjen Lingens kundër 

Austrisë (Application no. 9815/82), 8.7.1986, § 46, vendimin e fundit të 12 qershorit 2012 në lidhje 

me çështjen Poghosyan dhe Baghdasaryan k. Armenisë (kërkesa nr. 22999/06). Kurse në kuadrin e së 

drejtës së B.E. për përpunimin e konceptit të përgjegjësisë së gjyqtarëve për shkelje të së drejtës së BE 

shih nder të tjera Kobler v Austria Case 224/01ECJ [2003] All ER (D) 73 (Oct.) . 

16. Ish Kryetari i Gjykatës së Lartë të Izraeilit, Aharon Barak, shprehej: “Për më tepër, demokracia 

na garanton, ne gjyqtarëve, pavarësinë. Ajo na forcon, duke na ofruar mungesë llogaridhënie ndaj 

luhatjeve të opinionit publik.” Në artikullin “Human Rights in Times of Terror – A Judicial Point of 

View”, në 116 Harv. L. Rev. 16 (2002). 

17. Ky debat, mbi kritikat dhe kufijtë e kritikave ndaj gjyqësorit ka qënë objekt shqyrtimi edhe në vetë 

Gjykatën e Strasburgut. Shih për shembull vendimet Fey kundër Austrisë, 24 shkurt 1993, Reports 

1993, Series A, § 30, De Haes dhe Gijsels kundër Belgjikës, 24 shkurt 1997, Reports 1997-I, § 37, 

Worm kundër Austrisë, 29 gusht 1997, Reports 1997-V, § 40, si dhe Skalka kundër Polonisë, i 23 majit 

2003, §§ 32-34. 

33


sundimin e ligjit. Forma të ndryshme të kontrollit janë trajtuar në teorinë e së 

drejtës dhe janë konkretizuar në praktikën institucionale të shumë shteteve. 

Duket se dy ndarjet më të kristalizuara në teori dhe në praktikë janë 18 : 

Së pari - ndarja në kontroll brenda sistemit (pra kur një gjykatë më 

e lartë kontrollon vendimet e një gjykate më të ulët) dhe kontroll jashtë 

sistemit (ku organe të caktuara si Këshilli i Lartë i Drejtësisë në Shqipëri për 

shembull) ushtrojnë kontroll në bazë të Kushtetutës dhe të ligjit, dhe 

Së dyti – ndarja në kontroll formal (pra kur kontrolli ushtrohet në 

çdonjërën prej formave të lartpërmendura) dhe kontroll jo formal (kur 

kontrolli ushtrohet nëpërmjet doktrinës juridike). 

Natyrisht që unë nuk jam këtu për të bërë klasifikimin e këtyre 

formave, aq më tepër që përdorimi dhe efikasiteti i tyre ndryshon në varësi 

të sistemit ligjor. Megjithatë më lejoni t’ju shpreh disa reflektime mbi disa 

tipare të kontrollit ndaj gjyqësorit që i çmoj të rëndësishme në mënyrë që të 

respektohet parimin i shtetit ligjor dhe ndarjes së pushteteve. 

Në vlerësimin tim ka tre faktorë përcaktues në vlerësimin nëse një 

kontroll që i ushtrohet gjyqësorit është apo jo ai që duhet, natyrisht edhe në 

varësi se nga kush ushtrohet. Po i trajtoj tepër shkurtimisht më poshtë për ta 

vijuar linjën e mendimit tim me disa shembuj nga Gjykata e Strasburgut që 

besoj se i shërbejnë përçimit të idesë që kam ndër mend të përcjell. 

Së pari – ligjshmëria 

Kush ligjërohet të gjykojë gjyqtarët dhe në ç’mënyra dhe forma 

ligjërohet të bëhet një gjykim të tillë. 

Guy Canivet, siç e citova më lart, shprehet që gjyqësori duhet t’i 

japë llogari popullit, sovranit, dhe unë besoj që ai e ka fjalën për organet 

përfaqësuese të tij që veprojë sipas rregullave të caktuara dhe të qarta 19 . 

18. Shih për një pasqyrë dhe analizë të formave të kontrollit ndaj gjyqtarëve Recommendation CM/Rec(2010)12 

of the Committee of Ministers to member states on judges: independence, efficiency and responsibilities. Për një 

analizë doktrinale interesante dhe të plotë të këtyre formave të kontrollit shuh, “Independence, accountability, 

and the Judiciary”, British Institute of International and Comparative Law. 2006. 

19. Ndryshe do të shkohej drejt një situate që Alexis de Tocqueville e anatemon kur analizon ‘arbitraritetin 

e magjistratëve nën perandorinë e demokracisë amerikane’, në “De la Démocratie en Amérique”, T.1, fq. 

310-312, Editions Gallimard, 1961, ose akoma më keq në një situatë si ajo në ish Bashkimin Sovjetik e në 

vende të tjera ish-komuniste ku gjyqtarët jepnin llogari përpara popullit dhe procedurat kundër gjyqtarëve 

mund të viheshin në lëvizje nga partia, komsomolasit, sindikatat, kooperativat dhe kolektivat e punës si 

dhe organizmat e tjerë publikë. Shih për një analizë mbresëlënëse, në këtë drejtim “The Judicial Process 

in Comparative Perspective”, M. Cappelletti, Clanderon Press, Oxford, 1989, fq. 79-86. 

34


Mjafton të vlerësohet veprimtaria dhe raportet, të Komisionit Europian 

mbi Efikasitetin e Drejtësisë 20 , ose të Këshillit Konsultativ të Gjyqtarëve 

Evropianë 21 ose edhe e Komisionit të Venecias 22 për të pasur të qartë ta 

kuptuar se organet përfaqësuese të sovranit, të caktuara me ligj, dhe mënyrat 

e vlerësimit të punës dhe të kontrollit të gjyqësorit në përputhje me ligjin, 

janë të larmishme. Pra në parim një lloj kontrolli i tillë ligjërohet dhe është 

i dobishëm. Por nuk është ky faktori në të cilin dua të ndalem veçanërisht 

edhe për arsyen se është parashikuar të trajtohet nga folës të tjerë në këtë 

konferencë. 

Së dyti - Arsyet dhe pasojat ose legjitimiteti 

Legjitimimi i një kontrolli formal bazohet vërtet në kompetencat që 

parashikon ligji për organet përkatëse, qoftë edhe për ato të përfaqësimit të 

drejtpërdrejtë, megjithatë ai është i lidhur dhe i pandarë madje me arsyet 

për të cilat ushtrohet dhe me pasojat që prodhon në lidhje me ushtrimin e 

funksioneve të gjykatave. 

Në këtë drejtim më lejoni të shtroj një pyetje të thjeshtë: më shumë 

se 200 vjet pas Murbery kundër Madison në Gjykatën e Lartë të Shteteve të 

Bashkuara 23 dhe pas një tendence të qartë ndërkombëtare në të gjitha shtetet 

demokratike për të rritur dhe jo për të kufizuar kompetencat e gjyqësorit, 

a mund të legjitimohen masa, të propozuara dhe të miratuara nga organe 

plotësisht të ligjshme, që synojnë të kufizojnë juridiksionin e gjykatave, 

kombëtare apo ndërkombëtare 24 ? 

Ose pyetjen tjetër, a mund të orientohen dhe të kushtëzohen kontrollet 

ose reformat ndaj një gjykate ose sistemi gjyqësor për shkak se organi që 

legjitimohet formalisht që t’i bëjë këto kontrolle nuk është dakord ose nuk i 

pëlqen një vendim i veçantë, apo më keq një rrymë e caktuar jurisprudenciale, 

ku për më tepër mund të jetë edhe palë ose i interesuar? 

20. Shih në http://www.coe.int/T/dghl/cooperation/cepej/default_en.asp 

21. Shih në http://www.coe.int/t/DGHL/cooperation/ccje/default_en.asp 

22. Sidomos CDL-JD(2008)002 European Standards on the Independence of the Judiciary - A 

Systematic overview, CDL-AD(2010)004 Rapport sur l’indépendance du système judiciaire Partie I : 

l’indépendance des juges adoptée par la Commission de Venise lors de sa 82e session plénière (Venise, 

12-13 mars 2010), CDL-JD(2009)003 Comments on European Standards as regards the Independence 

of the Judicial System: Judges. 

23. 5. U.S. (1Cranch), 137, 180 (1803). 

24. Është interesant të përmendet se, sipas Richard Fallon, Jr. et al, duke filluar që në vitet 30 në SH.B.A. 

asnjë projektligj që ka pasur për synim ose efekt kufizimin e juidiksionit gjyqësor nuk është miratuar. Në 

Hart & Wechsler’s “The Federal Courts and the Federal System”, Foundation Press, fq. 351. 

35


Këto, apo të tjera të ngjashme, nuk janë pyetje që mund të marrin një 

përgjigje negative në parim por në vlerësimin tim nuk mund as të marrin një 

përgjigje pozitive në parim nga ana tjetër. Për ta sqaruar më tej këtë mëdyshje, 

besoj jo vetëm timen, më lejoni të kaloj në kriterin e tretë. Pra pavarësisht 

nga ligjërimi formal pyetja për mua shtrohet sa legjitimohet dhe si ushtrohet 

në substancë kontrolli ose gjykimi i pushtetit gjyqësor, për cilat arsye dhe në 

pritje të cilave pasoja. Për të kuptuar këtë, legjitimimin substancial të kontrollit 

ndaj gjyqësorit për mendimin tim terreni dhe konteksti, në të cilin ky kontroll 

ushtrohet merr një rëndësi, për mendimin tim, themelore. 

Ky kriter - i treti - ka të bëjë me atë që quhet kontroll jo formal i pushtetit 

gjyqësor. Ai konsiston në gjykimin që i bëhet punës së gjyqësorit jo nga organe 

të ngarkuara me ligj për këtë qëllim. Rëndësia e një kontrolli të tillë është 

pranuar edhe kjo prej vitesh 25 . Pyetja shtrohet përsëri nga kush? 

Më lejoni që për të qartësuar idenë time në lidhje me këtë pikë t’ju ofroj 

disa shembuj nga jurisprudenca e Gjykatës së Strasburgut. Këta shembuj 

provojnë që edhe një Gjykatë ndërkombëtare, kontrollet formale ndaj së cilës 

janë tepër të kufizuara, përderisa është Gjykata që flet e fundit në Evropë, 

mund të përfitojë së tepërmi, dhe nëpërmjet saj një sërë standardesh në nivelin 

legjislativ dhe gjyqësor të vendeve anëtare, nëpërmjet një kontrolli, ose gjykimi 

jo formal. 

Së pari linja jurisprudenciale e Gjykatës së Strasburgut në lidhje me 

konceptin e juridiksionit ekstra-territorial të Konventës Europiane për të 

Drejtat e Njeriut dhe për pasojë edhe të vetë Gjykatës. 

Më lejoni t’ju rikujtoj shkurt disa vendime të Dhomës së Madhe të 

Gjykatës: 

Në vendimin Loizidou 26 , Gjykata vendosi se Turqia kishte juridiksion 

edhe mbi territorin e Qipros së Veriut, pasi forcat ushtarake turke ushtronin 

autoritet në atë territor. Në të njëjtin përfundim ajo arriti edhe në vendimin 

Ilascu dhe të tjerë kundër Moldavisë dhe Rusisë 27 , duke vendosur që Rusia 

25. Për shembull LM Friedman “The legal system. A social science perspective” Russel Sage – New York. 

26. Loizidou k. Turqisë (kërkesa nr. 15318/89), vendim i Dhomës së Madhe të Gjykatës së Strasburgut 

i 18.12.1996, në Recueil 1996-VI 

27. Ilascu dhe të tjerë kundër Rusisë dhe Moldavisë, (kërkesa nr. 48787/99), vendim i Dhomës së 

Madhe të Gjykatës së Strasburgut i 8.7.2004, në Recueil 2004. 

36


kishte juridiksion mbi territorin e Transdistrias, formalisht pjesë e territorit 

Moldav. Në të njëjtën linjë renditen edhe vendimet e Gjykatës në çështjet Issa 

kundër Turqisë , Oçalan kundër Turqisë 28 , etj. Megjithatë vendime që dukej se 

dilnin jashtë kësaj linje, ose të paktën linin një hije dyshimi, si për shembull 

Bankoviç dhe të tjerë kundër 16 vendeve anëtare të NATO 29 . 

Situata ishte e tillë që doktrina juridike me komentet e saj por edhe 

juridiksionet nacionale filluan te shprehnin kritika ndaj kësaj jurisprudence të 

Gjykatës së Strasburgut. Në këtë drejtim mjafton t’ju përmend një fjali të Lord 

Rodger nga House of Lords, sot Gjykata Supreme në Britani i cili shprehej 

se “Problemi me të cilin Dhoma (e Lordëve) duhet të përballet është, krejt 

haptazi, se gjykimet dhe vendimet e Gjykatës Evropiane nuk flasin me një zë”. 30 

Me një vendim të rëndësishëm të 7 korrikut 2011, në çështjen Al-Skeini 31 , 

Gjykata e Strasburgut duket se reagon ndaj këtyre kritikave ose gjykimeve, 

të paktën në vlerësimin e një pjese të madhe të doktrinës që e ka komentuar 

ndërkaq vendimin, duke qartësuar disa nga pikat e jurisprudencës së saj që 

mund të interpretoheshin si paqartësi. 

Së dyti linja e jurisprudencës së Gjykatës së Strasburgut në lidhje me 

përgjegjësinë e organizatave ndërkombëtare ose të vendeve të tyre anëtare për 

shkelje të të drejtave themelore. 

E hasur për here të parë në raport me Bashkimin Evropian, kjo çështje 

kishte arritur të shmangej me dy vendime në çështjet Senator Lines 32 dhe, ajo 

që njihet më tepër Bosphorus Airways 33 . Megjithatë problemi doli përsëri në 

28. Öcalan kundër Turqisë, (kërkesa nr. 46221/99), vendim i Dhomës së Madhe të Gjykatës së 

Strasburgut i 12.5.2005, në Recueil 2005. 

29. Vlastimir dhe Borka Banković, Živana Stojanović, Mirjana Stoimenovski, Dragana Joksimović dhe 

Dragan Suković kundër Belgjikës, Republikës Çeke, Danimarkës, Francës, Gjermanisë, Greqisë, Hungarisë, 

Islandës, Italisë, Luksemburgut, Holandës, Norvegjisë, Polonisë, Portugalisë, Spanjës, Turqisë dhe Mbretërisë 

së Bashkuar (kërkesa no. 52207/99), vendim papranueshmërie i Dhomës së Madhe i 12.12.2001, Recueil, 2001. 

30. Paragrafi 67 i opinionit të Lord Rodger of Earlsferry në çështjen Al-Skeini and others (Respondents) 

v. Secretary of State for Defence (Appellant), Al-Skeini and others (Appellants) v. Secretary of State 

for Defence (Respondent). Në “The House of Lords, Session 2006–07, [2007] UKHL 26, on appeal 

from: [2005] EWCA Civ 1609.” 

31. Al-Skeini dhe të tjerë kundër Mbretërisë së Bashkuar, (kërkesa nr. 55721/07), vendim i Dhomës së 

Madhe i 7.7.2011. Në Recueil 2011. 

32. Senator Lines GmbH kundër Austrisë, Belgjikës, Danimarkës, Finlandës, Francës, Gjermanisë, Greqisë, 

Irlandës, Italisë, Luksemburgut, Holandës, Portugalisë, Spanjës, Suedisë dhe Mbretërisë së Bashkuar (kërkesa 

nr. 56672/00), vendim papranueshmërie i Dhomës së Madhe i 10.3.2004, në Recueil 2004. 

33. Bosphorus Hava Yollari Turizm ve Ticaret Anonim Sirketi kundër Irlandës (kërkesa 45036/98), 

Vendim i Dhomës së Madhe i 30.6.2005, në Recueil 2005. 

37


pah në çështjen Behrami dhe Saramati 34 , në lidhje me përgjegjësinë e këtyre 

shteteve për aktet që forcat e tyre ushtarake përmbushnin në kuadrin e KFOR 

ose të UNMIK në Kosovë. Në këtë çështje Dhoma e Madhe në Strasburg në 

maj 2007, vendosi të mos e pranojë kërkesën, duke u mbështetur në një masë të 

madhe, për të mos thënë përcaktuese, në stadin e deriatëhershëm të doktrinës 

të së drejtës ndërkombëtare mbi interpretimin e Kartës së OKB dhe sidomos 

të Kreut VII, të saj. Mjafton të shihni për këtë qëllim vetëm paragrafët 130 

dhe 132 të vendimit. Ishte i vetmi argument ligjor i përpunuar dhe i detajuar 

në këtë fushë komplekse, në të cilin Gjykata mund të mbështetej. 

Reagimet nga doktrina dhe juridiksionet nacionale nuk munguan edhe 

në lidhje me këtë vendim. Ishin këto reagime, komente dhe kritika, ose edhe 

një vendim tjetër në Gjykatën e Luksemburgut në çështjen Kadi në vitin 

2008 35 , që ndërkaq përfitoi prej këtyre komenteve, të cilat i krijuan mundësi 

Dhomës së Madhe të Gjykatës së Strasburgut që me vendimin Al-Jedda 36 , në 

korrik 2011, ta sqaronte dhe plotësonte më tej qëndrimin e saj, në lidhje këtë 

radhë me përgjegjësinë e Britanisë së Madhe për akte të kryera nga ushtarët 

britanikë në Irak. 

Më lejoni të përmend një shembull tjetër, besoj të njohur edhe në 

Shqipëri. Vendimi Lautsi kundër Italisë i cili kishte të bënte me mbajtjen e 

kryqit në shkollat publike në Itali apo jo. Vlen të kujtohet që në nëntor 2009 

një Dhomë e Gjykatës me unanimitet 37 kishte vendosur shkelje të së drejtës 

për edukim sipas Konventës të interpretuar së bashku me të drejtën për 

besim. Jurisprudenca dhe praktika ndërkombëtare në këtë drejtim ishte tepër 

e pakët deri në atë moment dhe megjithëse kishte edhe vendime interesante 

të Gjykatës së Lartë Amerikane 38 gjithsesi ngeleshin dy situata të ndryshme. 

Ditën që është marrë ky vendim takoj në Gjykatë një nga kolegët 

34. Behrami dhe Behrami kundër Francës dhe Saramati kundër Francës, Gjermanisë dhe Norvegjisë 

(kërkesat 71412/01 dhe 78166/01), Vendim çregjistrimi i Dhomës së Madhe i 2.5.2007. 

35. Vendim i Dhomës së Madhe të GJDKE (sot GJDBE) i 3.9.2008 në çështjen Yassin Abdullah 

Kadi, Al Barakaat International Foundation kundër Këshillit të Bashkimit Europian, Komisionit të 

Komuniteteve Europiane dhe Mbreteërisë së Bashkuar (Çështjet e bashkuara C-402/05 P et C-415/05 

P), në Gazetën Zyrtare të BE, C 285/2, të 8.11.2008. 

36. Al-Jedda kundër Mbretërisë së Bashkuar, (kërkesa nr. 27021/08), vendim i Dhomës së Madhe i 

7.7.2011. Në Recueil 2011. 

37. Bëhet fjalë për vendimin e 3.11.2009 të një Dhome të Seksionit II të Gjykatës së Strasburgut në 

çështjen Lautsi kundër Italisë (kërkesa 30814/06). 

38. Shih nga Stone v. Graham, 449 U. S. 39, vendim i vitit 1980, deri tek, sidomos, McCreary County 

v. American Civil Liberties Union of Kentucky. 545 U. S. ____ (2005) dhe Van Orden v. Perry, 545 U. 

S. ___ (2005), të dyja vendime të vitit 2005 dhe që kanë të bëjnë me vendosjen e simboleve fetare (10 

urdhëresave) në shkolla publike. 

38


e Dhomës që kish marrë vendimin dhe, pa dashur t’ju nxjerr sekrete 

vendimmarrjeje, më thotë vetëm, “kështu të paktën do kemi mundësi të 

shohim se si do komentohet vendimi ynë dhe eventualisht mund të apelohet 

në Dhomë të Madhe”. 

Praktikisht ashtu ndodhi! Komentet ishin të menjëhershme, ndonjëherë 

edhe të ashpra, megjithatë një pjesë e madhe e atyre që kam lexuar me vlerë 

juridike dhe me tipare të mirëfillta të reflektimit shkencor juridik. Ndër to 

nuk mund të lë pa përmendur komentin e Prof. Weiler, profesorin e shquar 

amerikan që njeh aq mirë të drejtën kushtuese evropiane, i cili komentin e 

çështjes Lautsi e kishte editorial të një numri të Revistës Europiane të së 

Drejtës Ndërkombëtare, një periodike juridike shumë e njohur në Evropë 39 . 

Dhoma e Madhe, duke vlerësuar këto reagime, dhe pas një seance 

ku Prof. Weiler mbrojti edhe qëndrimin e dhjetë shteteve që dolën si palë e 

tretë, ndryshoi qëndrim me një shumicë prej 15 kundër 2, duke vendosur jo 

shkelje 40 . 

Më lejoni në vend të shembullit të fundit të citoj Kryetarin e Gjykatës 

së Strasburgut, Sir Nicolas Bratza, i cili në Ceremoninë e hapjes së vitit 

gjyqësor më 27 janar të këtij merrte si shembull një vendim të Dhomës së 

Madhe të dhjetorit të kaluar dhe thoshte: 

“Gjykata Supreme e Mbretërisë së Bashkuar i përcolli Gjykatës së 

Strasburgut dyshimet e saj mbi atë çfarë mund të perceptohej si zbatim i 

ngurtë i jurisprudencës së Gjykatës në lidhje me gjykimin e drejtë që pranon 

si provë thashetheme, pa mbajtur parasysh karakteristikat specifike të së 

drejtës procedurale të vendit përkatës. Ky këndvështrim u konsiderua me 

kujdes nga Gjykata jonë, e cila iu përgjigj në mënyrë të detajuar në vendimin 

e Dhomës së Madhe Al-Khawaja dhe Tahery kundër Mbretërisë së Bashkuar. 

Ky ishte, sipas mendimit tim, një shkëmbim shumë i vlefshëm, i bërë në një 

frymë konstruktive nga të dy anët.” 

Pse i citova këta shembuj dhe çfarë dua të them. Besoj është e qartë – edhe 

për Gjykatën që flet e fundit në Evropë, ndaj të cilës në parim nuk ushtrohet 

asnjë kontroll formal ka një gjykim që e bën të reflektojë, eventualisht të 

39. Shih Prof. Joseph Weiler, “Lautsi: Crucifix in the Classroom Redux” EJIL Editorial Vol 21:1, 1 

qershor 2010. 

40. Vendimi i Dhomës së Madhe të Gjykatës së Strasburgut i 18.3.2011 në çështjen Lautsi dhe të tjerë 

kundër Italisë (kërkesa 30814/06). Në Recueil 2011. 

39


reagojë, të përshtatet, ta konsolidojë ose ta ndryshojë jurisprudencën e vet. Ky 

gjyqtar është arsyeja, mendimi profesional juridik, i përçuar qoftë nga gjykatat 

e tjera, me vendime gjyqësore apo me qëndrime doktrinale, qoftë nga doktrina, 

qoftë edhe nga shtetet anëtare dhe institucionet e tyre. 

Më lejoni ta sjell paksa më afër, natyrisht brenda kufijve që më lejon 

funksioni që kam, shpjegimin e idesë time. 

Të nderuar kolege, gjyqësori shqiptar, ndodhet në vazhdimësi nën 

trysninë e presioneve të ndryshme, për arsye që ju i dini më mirë se unë. Por 

në qoftë se për vendimet që marrin një mori gjykatash në Evropë, përfshirë 

edhe Gjykatën e Strasburgut ka një analizë, kritikë dhe vlerësim shkencor dhe 

profesional, fatkeqësisht nuk është, ose nuk më duket të jetë kjo, situata në 

doktrinën shqiptare. 

Më lejoni të kufizohem vetëm me dy shembuj, në këndvështrimin tim të 

rëndësishëm: 

Në korrik të vitit 2008 Gjykata e Strasburgut me vendimin Xheraj 

kundër Shqipërisë vendosi shkelje të nenit 6 të KEDNJ nga ana e Republikës 

së Shqipërisë 41 . Në përpjekje për implementimin e këtij vendimi në nivel të 

brendshëm ka pasur deri tani dy vendime të Gjykatës Kushtetuese 42 dhe dy 

vendime të Gjykatës së Lartë . Megjithëse duhet pranuar që ka pasur një lloj 

dialogu mes Gjykatës Kushtetuese dhe Gjykatës së Lartë nëpëmjet vendimeve 

gjyqësore, fakti është që për asnjë prej këtyre vendimeve, të rëndësishme për 

rendin ligjor dhe gjyqësor shqiptar dhe sidomos për të drejtën procedurale 

penale shqiptare, gjykatat tona, përfshirë edhe atë të Strasburgut, nuk kanë 

përfituar nga asnjë reagim, pozitiv apo negativ qoftë, nga ana e doktrinës 

juridike shqiptare. Dhe secila Gjykatë justifikohet të mendojë se është ajo që 

e ka pasur drejt. Rezultati është që një vendim i Gjykatës së Strasburgut që 

kërkonte thjesht një përgjigje ligjore ose gjyqësore në nivel të brendshëm më 

në fund, të paktën duket se e mori, pas afro 4 vjetësh, por që nuk duket se e 

njëjta gjë mund të thuhet me bindje për situatën kur është kërkuar rihapja e 

procedurave gjyqësore nga Gjykata e Strasburgut 43 . 

41. Vendim i GJEDNJ i 28 korrikut 2008 (kërkesa no. 37959/02). 

42. Bëhet fjalë për vendimin nr. 22, datë 09.03.2010, dhe për vendimin nr. 20, datë 01.06.2011 (V – 

20/11) 

43. Shih ndër të tjera vendimin e 8.12.2009 në lidhje me çështjen Caka kundër Shqipërisë, (kërkesa 

44023/02) ose vendimin e 20.04.2010 në lidhje me çështjen Lika dhe Laska kundër Shqipërisë 

(kërkesat 12315/04 ; 17605/04). 

40


Më lejoni të përmend gjithashtu vendimin e dhjetorit 2010 të Gjykatës 

së Strasburgut në lidhje me çështjen Mishgjoni kundër Shqipërisë 44 . Mund 

të thuhet se është i vetmi rast në jurisprudencën e Gjykatës sonë në të cilin 

analizohet zbatimi i kritereve të nenit 6 të Konventës nga një organ që 

kontrollon gjyqësorin, KLD në këtë rast. As për një rast të tillë nuk kam gjetur 

asnjë reagim për të shtjelluar, shpjeguar, kritikuar apo lëvduar mënyrën se si 

vlerësohen gjyqtarët në Shqipëri nëpërmjet kontrollit formal. 

Vetëm vitet e fundit gjykatat shqiptare kanë qenë para sfidës së madhe 

profesionale të zgjidhjes të një sërë çështjesh me ngarkesa të konsiderueshme 

juridike, por edhe sociale, politike, ndërkombëtare e më tej. Në lidhje me 

asnjë prej këtyre vendimeve unë të paktën, pavarësisht interesimit, nuk kam 

arritur të gjej ndonjë analizë doktrinale që ta bëjë gjyqësorin shqiptar të 

reflektojë dhe të reagojë, dhe të tjerët ta gjykojnë, si duhet e kam fjalën 45 . 

Të nderuar kolegë: 

- III - 

Ku mund të çojë një vakum i tillë i analizës profesionale të punës së 

gjyqësorit? 

Përpara shumë vjetësh kam pasur një profesor i cili më thoshte: “Kur, 

në mbrojtjen e një çështje përpara një gjykate, sheh se faktet janë kundër 

teje, mbështetu tek ligji, kur sheh se ligji është kundër teje, mbështetu tek 

faktet. Por kur edhe faktet dhe ligji janë kundër teje atëherë s’të ngelet asgjë 

tjetër veçse të bërtasësh e të ulërish që t’i tërheqësh vëmendjen gjykatës. Po 

të gjitha gjasat janë që kjo të mos të të çojë gjëkundi, sepse kjo nuk ka të bëjë 

shumë me profesionin e juristit” 

E njëjta gjë ndodh edhe përpara atij që Guy Canivet e quante gjykatësi 

popull 46 , kur dikush nuk bazohet tek interpretimi i ligjit ose i fakteve ka shumë 

44. Vendim i Gjykatës i 7 dhjetorit 2010 në lidhje me çështjen Mishgjoni kundër Shqipërisë, (kërkesa 

18381/05). 

45. Duke marrë për shembull vetëm çështjen e nxehtë, të shumë debatueshme dhe gjithëpërfshirëse 

të zgjedhjeve, është fjala, për shembull për vendimin e GJEDNJ të 10.04.2008, në lidhje me 

çështjen Paschalidis, Koutmeridis et Zaharakis kundër Greqisë (kërkesat nr. 27863/05, 28422/05 et 

28028/05) vendim i) i cili trajton çështjen e numërimit të votave në kutitë e gabuara ose vendimin e 

2.03.2010 në lidhje me çështjen Grosaru k. Rumanisë (kërkesa nr. 78039/01), i cili trajton çështjen e 

procedurave ankimore për mosmarrëveshjet zgjedhore. 

46. Shih citimet në faqen 3 të kërij artikulli më lart. 

41


mundësi që në procesin e gjykimit të gjyqtarëve t’i tërheqin vëmendjen me të 

bërtitura. Shpresoj që kjo mos i çojë gjëkundi. Ata që komentojnë, kritikojnë 

punën e gjyqësorit duke u mbështetur tek ligji ose tek faktet, i sjellin dobi 

punës së gjyqësorit, ata që nuk mbështeten as në fakte as në ligj, sepse nuk 

janë profesionistë që të mund ta bëjnë, nuk mund t’i sjellin veçse dëm. 

Në qoftë se siç thotë Prof Rivero, “e drejta është matematika e lirive” 47 , 

atëherë ajo qenka aq e rëndësishme, përderisa ka të bëjë me liritë, dhe aq 

teknike, përderisa qenka matematikë, sa nuk mund t’i lihet në dorë kujt nuk 

ka kuptimin e duhur të rëndësisë dhe përgatitjen e përshtatshme shkencore 

të fushës që të merret me zbatimin, interpretimin e saj ose, aq më pak, me 

kritikën ndaj atyre që aplikojnë këtë shkencë. Problemi në Shqipëri është 

që personi ose organi që komenton thashethemet e tele-realiteteve analizon 

edhe zhvillimet ligjore ose vendimet gjyqësore, përfshirë madje edhe ato të 

specializuara që jo çdo jurist madje do merrte përsipër t’i komentonte. Dhe 

këto dy operacione analitike ose edhe thjesht komunikative, vështirë i shoh të 

pajtohen intelektualisht me njëra-tjetrën 48 . Në qoftë se shkenca juridike nuk 

bën punën e vet dhe analizon dhe gjykon gjyqtarët 49 , këtë ka rrezik ta bëjë, as 

më shumë e as më pak, por injoranca 50 . 

Më duhet të nënvizoj një premisë, në përpjekje për të shmangur çdo 

keqkuptim, ndoshta në formën e një konkluzioni te ndërmjetëm. Askush nuk 

duhet te mendoje që me propozimet ose qëndrimet e mia të shkoj deri aty 

sa të pretendoj se kritika profesionale ndaj gjyqtareve dhe sidomos roli i 

doktrinës në këtë proces të shkojnë deri aty sa të kushtëzojnë ato vete rolin 

dhe diskrecionaritetin e gjyqtarit. Jo! Aspak! Por për mua pavarësia, paanësia 

dhe autonomia e gjyqtarit shprehen në një sistem të informuar, profesional, i 

cili ofron premisat e analizës dhe të reflektimit gjyqësor, përfshirë këtu edhe 

47. Jean Rivero, « Les Libertés Publiques », PUF, 1979, fq. 237. 

48. Sepse siç shprehet Sokrati në apologjinë e tij në lidhje me ma ata që e akuzonin janë “shumë njerëz që mendojnë 

se dinë diçka dhe që nuk dinë asgjë ose shumë pak” në lidhje me një fushë të caktuar. Në “Apologie de Socrate”, 

Platon, Garnier-Flammarion, no 75, fq. 42. 

49. Sipas një kërkimi të shpejtë në bibliotekën e Gjykatës së Lartë në Tiranë në dy revistat «Tribuna Juridike» dhe 

«Jeta Juridike» respektivisht për periudhat 2006-2009 dhe 2005-2008 ka gjithsej 6 komente për vendime te Gjykatës 

së Lartë, 4 komente për vendime të Gjykatës Kushtetuese, dhe 1 për një vendim të Gjykatës së Rrethit Tiranë. 

Reagimi për këtë situatë i një kolegu dhe njëkohësisht miku im që më ndihmoi për të bërë këtë kërkim ishte “E 

tmerrshme apo jo??!!” E nuk besoj se, fatkeqësisht, ndokush mund të arrijë në ndonjë situatë tjetër. 

50. Vetëm brenda një jave autori i këtij shkrimi lexoi me keqardhje dy shkrime në dy të përditshme shqiptare 

të nxirrnin në pah në mënyrë tronditëse se njëri nuk njihte nocionin e veprimit horizontal të normave të të 

drejtave të njeriut në përgjithësi dhe të KEDNJ në veçanti, kurse tjetri se nuk kishte asnjë nocion të procedurës 

së pranueshmërisë të kërkesave përpara KEDNJ. Për arsye të vënies në dukej të fenomenit dhe jo të vënies në 

dukje të përgjegjësisë profesionale përkatëse, më duket e papërshtatshme t’i citoj titujt, autorët apo botuesit. 

42


gjykimin vijues të gjyqtareve, e ndihmon dhe i ofron alternativa vendimmarrjes 

së gjyqtarit por nuk e kushtëzon atë. Ai është terreni profesional në të cilin 

një gjyqtar duhet të jetë i ndërgjegjshëm dhe i lirë të vendosë. Në këtë drejtim 

doktrina ofron një gjykues të pakrahasueshëm të punës së gjyqësorit, sepse 

duke qenë e lirë dhe e larmishme, ofron zgjedhje dhe jo imponim, e forcon 

dhe nuk e cenon pavarësinë. 

Në qoftë se gjyqtarët, siç thotë Lord Bingham duhet të merren vetëm 

me shqyrtim gjyqësor sepse vetëm në atë fushë kanë ekspertizë dhe jo 

në fushë tjetër, për analogji, punën e gjyqësorit mund dhe duhet ta bëjnë 

ata që posedojnë kanë ekspertizën ligjore përkatëse 51 . Dikush mund edhe 

të thotë që ky është një pamflet në mbështetje të juristokracisë 52 ose të 

qeverisë të gjyqtarëve 53 . Por në çdo demokraci që pretendon të mbështetet 

në shtetin ligjor, dhe këto dy nocione janë të pandarë nga njëri-tjetri, 

niveli i debatit profesional juridik kushtëzon jo vetëm cilësinë e gjyqësorit 

por edhe vetë nivelin e shtetit ligjor dhe të demokracisë në vetvete. 

Në qoftë se kjo do të thotë juristokraci atëherë ashtu qoftë, unë pa asnjë 

dyshim jam për të, si gur themelor i demokracisë dhe i shtetit ligjor. Në 

qoftë se asnjë sistem gjyqësor nuk mund të jetë më i mirë se gjyqtarët 

që e përbëjnë, nga ana tjetër edhe gjyqtarët reflektojnë nivelin e sistemit 

ligjor 54 , përfshirë këtu analizën ligjore, në të cilin ata punojnë dhe zhvillohen 55 . 

51. Në librin e lartpërmendur, “The Rule of Law”, Lord Bingham shprehet : 

“‘Rishikimi’ gjyqësor është një përshkrim i shkëlqyer i këtij ushtrimi (ndr. ushtrimit të pushtetit) sepse 

ai thekson se gjyqtarët rishikojnë ligjshmërinë e veprimit administrative të marrë nga të tjerët. Ky 

është një funksion i përshtatshëm gjyqësor , përderisa është pasuria e gjyqtarëve, fusha në të cilën 

ata janë profesionalisht ekspertë. Po rata nuk janë vendimmarrës të pavarur, dhe nuk kanë punë të 

veprojnë si të tillë. Sipas të gjitha gjasave, ata nuk kanë asnjë ekspertizë në fushën në të cilën është 

marrë vendimi që po rishikojnë. Ata janë kontrollues të ligjshmërisë: as më shumë as më pak.” Fq. 

61. Kjo filozofi më kujton analizën e Gjykatës së Strasburgut, ndër shumë të tjerë, në vendimet S dhe 

Marper kundër Mbretërisë së Bashkuar (kërkesat nr. 30562/04 and 30566/04,), vendim i Dhomës së 

Madhe i 4 dhjetorit 2008, (në Recueil 2008), çështje në të cilën objekt gjykimi ishin kryesisht të dhënat 

e AND (sidomos paragrafi 106), ose S.H. kundër Austrisë (kërkesa nr. 57813/00), vendim i 3 nëntorit 

2011, ku Gjykata u mor me problemin e inseminimit artificial dhe in vitro (shih sidomos fjalinë e dytë 

të paragrafit 92). 

52. Shih mbi këtë nocion: Ran Hirschl, “Towards Juristocracy: The Origins and Consequences of the 

New Constitutionalism”, Harvard University Press, 2004. 

53. Shih ndër shumë të tjerë për këtë nocion Alec Stone Sweet, “Governing with Judges” Oxford 

University Press (2000). 

54. Shih Vanderbild AT “Judges and Jurors, their functions, qualifications and selection”, Boston 

University Press, (1956), fq. 2-3. 

55. Lawrence M. Friedman shprehet: “një gjyqtar mund të jetë autonom vetëm nëse sistemi ligjor është 

autonom” në “Judgeing the Judges: Some Remarks on the Way Judges Think and the Way Judges Act; 

in Norms and the Law,” Cambridge University Press 2006), fq. 141 

43


Kur shtroj pyetjen se kush i gjykon gjyqtarët nuk e kam fjalët vetëm 

se kush ka të drejtë ta bëjë këtë konstitucionalisht, apo ligjërisht, ose edhe 

në kuadrin e lirisë së shprehjes, por se këta, organe ose persona, duhet të 

kenë ose të ngrenë aftësinë dhe cilësinë profesionale për ta bërë një gjykim 

të tillë. Legjitimiteti në gjykim nuk mund të qëndrojë vetëm në atributin 

për ta bërë një gjë të tillë por edhe në aftësinë për ta përmbushur atributin 

në mënyrën e duhur. Nëse aftësia është kriter themelor, dhe kështu duhet të 

jetë, për gjyqtarët, nuk ka përse të jetë ndryshe për ata që marrin përsipër t’i 

gjykojnë gjyqtarët 

Më lejoni t’ju kujtoj një shprehje të ish kryetarit të Gjykatës së 

Strasburgut, Jean-Paul Costa ku ai thoshte se: 

“Autoriteti është i pandashëm nga arsyeja, nga besueshmëria, dhe në 

fund të fundit nga pushteti për të bindur, më shumë sesa nga e drejta për tu 

imponuar56 ” 

Por arsyet, besueshmëria, aftësia e gjyqësorit për të bindur, analizohen, 

shpjegohen, kritikohen apo mbështeten nga profesionistët. Ashtu si autoriteti 

i gjyqësorit është i lidhur me aftësinë profesionale për të bindur dhe me 

arsyen, nuk ka përse dhe nuk do ishte e logjikshme në fakt, që këto kritere 

të mos ju kërkohen atyre që marrin përsipër të gjykojnë gjyqësorin. Kultura 

juridike në përgjithësi dhe kultura gjyqësore në veçanti me dy kahet e 

veprimit nga publiku tek gjyqtari dhe nga gjyqtari tek publiku janë elementë 

themelorë në të gjithë procesin e vlerësimit të gjyqtarëve. Megjithatë në këtë 

proces konsideroj se profesionistët, juristët kanë një rol kyç, pasi janë ata që 

komentojnë dhe përçojnë mesazhin tek publiku, duke gjykuar, por edhe duke 

lejuar që të tjerët të arrijnë të gjykojnë gjyqtarët. Është ky kriter në vlerësimin 

tim që në vijim e bën më të drejtë, më të arsyeshëm dhe më suksesshëm edhe 

çdo lloj kontrolli formal që mund t’i bëhet gjyqësorit57 . 

Dialogu mes profesionistëve, të cilët duhet të gjejnë por duhet edhe 

tu krijohen mundësitë dhe instrumentet e duhura për ta zhvilluar këtë 

dialog, për të gjykuar në mënyrë të paanshme dhe profesionale vendimet 

gjyqësore jo duke u nisur domosdoshmërisht nga rezultati, por nga kriteret 

shkencore juridike që përdoren në arritjen e tij, është kriteri më i mirë, që 

56. Fjala e Jean-Paul Costa, Kryetar i Gjykatës Europiane të të Drejtave të Njeriut, Beograd, 20 shtator 

2007. 

57. Shih përsëri Lawrence M. Friedman në botimin e cituar supra (poshtëshënimi 57) kur shprehet: 

“në fakt pavarësia është shumë më tepër se çështje strukture. Kultura, ndoshta, luan një rol edhe më 

të rëndësishëm”. Fq. 147. 

44


ka në Evropë dhe duhet të ketë edhe më shumë në Shqipëri, një kontribut të 

pazëvendësueshëm edhe në lidhje me kontrollin formal ndaj gjyqësorit. Këtij 

dialogu duhet t’i shërbejë shkenca juridike dhe doktrina e konsoliduar, duke 

filluar që nga arsimimi juridik që është mision i Universitetit Luarasi, ashtu 

edhe aktivitetet e Unionit të gjyqtarëve dhe puna e çdo juristi në Shqipëri. 

Përgjigjja që unë do guxoja ti jepja sot pyetjes “Kush i gjykon gjyqtarët” 

është : ata që, për shkak se kanë dhe shprehin aftësitë, mund ta bëjnë këtë 

duke u bazuar në kritere shkencore dhe profesionale juridike. Por në mungesë 

të një doktrine dhe mendimi juridik periodik, të paanshëm dhe të shkëputur 

nga çdo debat me natyrë tjetër, çdo pretendim për një gjykim profesional mbi 

punën e gjyqësorit do më dukej i pambështetur, madje i pamundur. 

Ky do ishte gjykimi, dhe në të njëjtën kohë edhe mbrojtja më e mirë që 

mund t’i bëhej pavarësisë dhe profesionalizmit të pushtetit gjyqësor. 

Ju falënderoj për vëmendjen. 

45


TRANSPARENCA E GJYKATAVE DHE VLERËSIMI I 

GJYQTARËVE SI INSTRUMENTE PËR 

GARANTIMIN E BESUESHMËRISË DHE PAVARËSISË 

SË GJYQËSORIT 

Gent Ibrahimi 

Instituti për Studime Publike & Ligjore 

Diskutimi i çështjeve të gjyqësorit është disi i mërzitshëm dhe teknik 

dhe, për pasojë, nuk arrin të tërheqë vëmendjen e publikut. Prirja dhe, në fakt, 

nevoja për të rënë në teknikalitete, sa herë që diskutohen temat themelore të 

gjyqësorit, është e domosdoshme nëse shpreson të arrish objektivat e reformës. 

Vetëm se kjo prirje, me kalimin e kohës, i largon qytetarët, duke e fokusuar 

gjetkë vëmendjen civile. Në të vërtetë, njerëzit e zakonshëm kujtohen për 

gjyqësorin vetëm kur fati i përplas në dyert e gjykatave. Mjerisht edhe qasja 

e elitave politike nuk ndryshon thelbësisht nga ajo e masave sepse edhe ato 

priren të kujtohen për gjyqësorin vetëm kur vendimet e këtij të fundit kanë 

pasoja politike, tipikisht vendimet mbi konfliktet zgjedhore, por jo vetëm ato. 

Në varësi të përvojave individuale dhe rezultateve të proceseve 

gjyqësore, shpesh, qytetarët mbeten të pakënaqur, të çoroditur dhe priren të 

anatemojnë gjyqësorin, tipikisht me aleancën e mediave. Disa nuk mjaftohen 

me kaq por kërkojnë “shpëtim” tek përfaqësuesit e tyre politikë vetëm për 

të zbuluar se edhe ata janë pothuajse po aq të pafuqishëm për të ndryshuar 

diçka në mënyrën e punës së gjyqësorit, të paktën në afatin e shkurtër. 

Mendjet e tyre të thjeshta e kanë të vështirë të rrokin të gjitha nuancat 

e këtij sistemi politik, që është demokracia liberale dhe të këtij sistemi 

qeverisjeje me pushtete të ndara e të balancuara mes vedi, ku në pamje të 

parë, e përsëris - në pamje të parë, gjyqësori duket si pushtet i pa shoqëruar 

me një sistem adekuat legjitimiteti e përgjegjësie. 

Qytetarët e kanë të vështirë të kuptojnë se si një klasë profesionistësh 

(gjyqtarët) e përbërë nga një grup individësh pa profil publik (dhe kjo në një 

epokë kur të jesh publik është shpesh kusht për të ushtruar autoritet), shpesh, 

47


pa karizmë dhe pa ndonjë legjitimitet të dukshëm, të ushtrojë një pushtet të 

tillë që është në gjendje të përcaktojë rrjedhën e jetës së individëve dhe të 

shoqërive. 

Më lejoni të ndalem për një çast tek legjitimiteti. Besoj, jeni dakord 

me mua se çdo formë autoriteti, antropologjikisht, mbahet në këmbë nga 

një strukturë apo proces legjitimimi. Edhe cubi i periferisë, një personazh i 

njohur i kulturave sub-urbane, është qartësisht legjitim në statusin e tij. Në 

themel të atij statusi dhe formave elementare të autoritetit që burojnë prej tij, 

qëndrojnë bëmat, trimëritë apo suksesi në ekonominë informale/kriminale. 

Po kështu, në shoqëritë me organizim patriarkal-fisnor, autoriteti i paterfamilias 

apo gerontokracia (pushteti i më të vjetërve) që ka karakterizuar 

edhe sistemin tonë të së drejtës kanunore, mbështetet qartë mbi një strukturë 

legjitimimi mbi baza gjeneracionale dhe gjinore. Pra, gjithmonë ka një formë 

legjitimimi që është e dukshme dhe e shpjegueshme nga të gjithë. Në qoftë 

se do të më kërkonin të shkruaja një manual për format e legjitimimit, do të 

numëroja të paktën tre, duke filluar nga ai më i patundshmi tek ai më i brishti. 

Kështu, së pari, do të numëroja legjitimitetin transedental (ose hyjnor, 

po të doni) i cili i është dhënë një herë e përgjithmonë një autoriteti tradicional 

që ka ekzistuar gjithmonë, që është përtej mundësive tona të njohjes e 

gjykimit dhe për pasojë është i padiskutueshëm dhe absolut. A nuk ka qenë 

vallë kjo loja e ndërtuar dhe e luajtur me kujdes ritual nga të gjitha sistemet 

shtetërore të së shkuarës, deri në lindjen e qeverisjes përfaqësuese? 

Së dyti, do të përmendja një formë legjitimiteti që është disi statike (e 

palëvizshme), e cila shfaqet në ato raste kur dhënia e besimit është afatgjatë ose 

pa afat të paracaktuar kohor (si ishte p.sh. legjitimimi kushtetues i monarkive 

kushtetuese), por, në analizë të fundit, është gjithësesi i revokueshëm dhe 

jo absolut, ndonëse mundësia për ta revokuar ndonjëherë është më shumë 

teorike. 

Dhe së fundi, është legjitimimi dinamik, ku periudhat e besimit jo vetëm 

që janë të shkurtra dhe të rinovueshme, por nuk janë absolute në praktikë. 

Natyrisht që, natyra dhe forma e legjitimimit përcaktohen nga lloji dhe 

forma e pushtetit në themel të të cilit ato qëndrojnë. Kështu një pushtet që 

mëton të jetë absolut ose të paktën afatgjatë, do të kërkojë se s’bën një formë 

48


të paktën statike të legjitimitetit. Kjo vlen për ato forma të autoritetit që Max 

Weber-i i quante tradicional dhe karizmatik. Nga ana tjetër, një pushtet që 

është përfaqësues dhe shërbyes (Max Weber-i do ta quante autoritet legalracional) 

nënkupton legjitimim dinamik në kuptimin e dhënë më lart. 

Dy format e para të legjitimimit kanë mbështetur pak a shumë, strukturat 

e pushteteve tradicionale të së shkuarës. Ne, njerëzit modernë që jetojmë 

në epokën e racionalizmit dhe që jetojmë në një sistem politik që quhet 

demokraci liberale, zakonisht, kërkojmë më shumë se kaq dhe si rezultat, 

kemi ndërtuar sisteme të çmendura zgjedhore dhe një mal me mekanizma 

të tjerë filtrues (para investiturës së pushtetit) dhe garantues (gjatë dhe pas 

investiturës së pushtetit), të cilët rreken të legjitimojnë pushtetin politik. Kjo 

është ajo forma dinamike e legjitimimit që presupozon sprovën periodike 

dhe me të cilën homo sapiensi modern është më i familjarizuar dhe më i 

prirur ta pranojë. 

Po legjitimiteti i gjyqësorit nga vjen? A është ai dinamik, statik apo 

transedental/tradicional? 

Dhe ç’ka është më e rëndësishmja: A është ai i përshtatshëm për natyrën 

e autoritetit/pushtetit që ushtrohet nga institucionet gjyqësore? 

Në pamje të parë, duket se legjitimiteti i gjyqësorit i ngjan më shumë 

atyre formave statike e transedentale që kanë karakterizuar sistemet e 

qeverisjes në të shkuarën, se sa formës dinamike që karakterizon kohën tonë. 

Duket si një dinosaur që mrekullisht i ka kapërcyer kufijtë e botës së tij për 

t’u shfaqur në këtë tonën. 

Të kuptohemi drejt! Unë nuk jam nga ata që mendojnë se gjyqësorit 

i mungon legjitimiteti. Legjitimiteti për të vendosur për pronën time, 

legjitimiteti për të përcaktuar mandatet zgjedhore (në rast konflikti) apo 

legjitimiteti për të hedhur në kosh të plehrave një ligj të Parlamentit (Gjykata 

Kushtetuese). Jo, absolutisht nuk e mendoj këtë. 

Legjitimiteti i gjyqësorit është konstitucional. Dhe në këtë 

kuptim, ndonëse disi statik (për aq sa është statike vetë Kushtetuta dhe 

konstitucionalizmi që ajo prodhon), është më i lartë se legjitimiteti i pushtetit 

politik. Pavarësisht nga ky konstatim akademik, në sytë e publikut (shpesh 

edhe të elitës politike) natyra statike dhe afatgjatë e legjitimimit të gjyqësorit, 

duke qenë e domosdoshme dhe volitshme, është, në të njëjtën kohë, edhe 

49


arsyeja sepse tipikisht gjyqësori bëhet viktimë e keqkuptimeve dhe politikave 

populiste. 

E çfarë duhet të bejmë atëherë? T’i zgjedhim edhe gjyqtarët çdo katër 

vjet? Pra, të aplikojmë atë formë të legjitimimit aktiv/dinamik me anë të së 

cilit autorizojmë ushtrimin e pushtetit politik? Pse jo? - mund të thotë dikush. 

Larg qoftë! - them unë. E di se ka vende në botë ku kjo është e vërtetë, por, 

mua thjesht nuk më del llogaria se si do të arrinim pastaj të mbanin në këmbë 

një sistem qeverisjeje me pushtete të balancuara e të kufizuara në rast se edhe 

zgjedhjet për gjyqësorin do t’i fitonte PD-ja ose PS-ja. E pra, çfarë mbetet 

për të bërë? 

Defekti natyror dhe i pashmangshëm në legjitimitetin e gjyqësorit duhet 

dhe, në fakt, zbutet me një mori mjetesh, të cilat do t’i përmend shkurtimisht 

më poshtë. 

Por, para se ta bëj këtë, do të bëja një pohim të rëndësishëm. Shkurt, 

do të thosha se ky problem (perceptimi se autoritetit gjyqësor i mungon një 

sistem adekuat legjitimimi) nuk do të ekzistonte sikur gjyqësori të gëzonte 

besimin e publikut dhe kaq. Pra, me fjalë të tjera, do të mjaftonte të fitohej 

zemra e publikut dhe, në këtë mënyrë, do t’i dilnim para çdo politike apo 

vendimi populist për gjyqësorin dhe po në këtë mënyrë do të siguronim 

mirëfunksionimin afatgjatë të sistemit tonë shoqëror dhe ekonomik, të cilët e 

kanë në ADN-në e tyre një gjyqësor si ky. 

Natyrisht që kjo është më e thjeshtë të thuhet se të bëhet. Të gjithë jemi 

dëshmitarë të erozionit të frikshëm të besimit te pushteti gjyqësor. Kjo është 

fara e të gjitha rreziqeve që i kanosen pavarësisë së pushtetit gjyqësor e cila, 

nga ana e saj, është një e mirë e pakontestueshme. 

Nga ana tjetër, mungesa e besimit tek gjyqësori, vë në pikëpyetje 

llogjikën kushtetuese të ndërtimit të këtij sistemi. Po, po! Sepse së bashku më 

pavarësinë, besueshmëria e gjyqësorit është çështje me natyrë konstitucionale 

dhe politike për gjyqësorin. Çështjet e tjera të gjyqësorit janë të gjitha teknike 

dhe mund të adresohen efektshëm në një kontekst të përgjithshëm besimi dhe 

ndërgjegjësimi për natyrën dhe rolin e natyrshëm të këtij pushteti. 

Mungesa e besimit tek Gjyqësori përcaktohet nga shumë arsye 

objektive, shpesh edhe historike dhe më duhet të them se nuk ndodh kështu 

50


vetëm në Shqipëri. Ka shumë studime sociologjike e antropologjike që 

rreken ta shpjegojnë. Unë nuk do ndalem tek to për hir të kohës dhe nevojës 

për t’i qëndruar linjës së prezantimit tim. Do të veçoja, sidoqoftë, vetëm 

njërën syresh që mendoj se është disi e veçantë. E kam fjalën për faktin se 

në historinë tonë moderne, nën totalitarizëm, asnjë institucion publik (e aq 

më pak gjyqësori) nuk kishte imazh publik (përveç partisë komuniste) sepse 

institucionet nuk ishin produkt i procesit demokratik. 

Por, a është vërtetë problem kaq i madh mungesa e besimit të publikut 

te gjyqësori? Dhe në qoftë se po, problem i kujt është? 

Jemi të gjithë dakord besoj se ajo që rrezikohet si rezultat i mungesës 

së besimit tek gjyqësori është pavarësia reale e këtij të fundit, kuintesenca e 

sistemit gjyqësor dhe një ndër shtyllat e sistemit tonë të qeverisjes. Një cinik 

mund të thoshte se pavarësia e gjyqësorit në Shqipëri (sepse besueshmëria 

nuk është qëllim më vete natyrisht, ajo i shërben garantimit të pavarësisë), 

më shumë sesa nga besimi i publikut, garantohet nga Brukseli. Kjo është 

pjesërisht e vërtetë, por shumë mjerane, sepse çdo sistem politik funksional, 

që të quhet i tillë, duhet të jetë i vetëmjaftueshëm së brendshmi. 

Më lejoni t’i kthehem dhe një herë pyetjes se problem i kujt është 

mungesa e besimit? Unë mendoj se gjyqtarët janë të parët në radhën e 

atyre që vuajnë pasojat e mungesës së besimit në sistemin ku ata aderojnë. 

Politikat populiste në adresë të gjyqësorit janë manifestimi më i qartë i kësaj. 

Dhe n.q.s. mendoni se duhet të jap më shumë detaje në lidhje me këtë, po 

ju them një gjë që e dini, por që, është relevante në këtë kontekst, se ju, 

gjyqtarët e Shqipërisë, jeni gjyqtarët më të keqpaguar në kontinent (dhe 

nuk po futem fare tek elementët e tjerë të statusit që janë, gjithashtu, për 

të qarë hallin). A nuk është kjo gjendje rezultat i frymës populiste, në mos 

të ushqyer nga politikanët (të paktën të pranuar në heshtje prej tyre) dhe i 

mendimit që ekziston në publik se gjyqtarët ia dalin vetë dhe nuk është e 

nevojshme që shoqëria të bëjë një sakrificë duke kontribuar një pjesë më të 

madhe të burimeve të saj për të paguar gjyqtarët? Të gjithë në këtë sallë e 

kuptojnë semplizmin kriminal të kësaj teze dhe dritëshkurtësinë e saj. Në 

fakt, shoqëria fiton 1 milion herë më shumë nëse i mirëpaguan gjyqtarët e saj. 

Por, ajo që mund të jetë evidente për ne, nuk është domosdoshmërisht e tillë 

për publikun e gjerë dhe klasën politike. 

51


Së dyti për nga radha, në prezantimin tim, dhe së pari, për nga rëndësia, 

mungesa e besimit tek gjyqësori afekton çdo anëtar individual të shoqërisë në 

formën e mungesës së sigurisë juridike, e cila i shpie drejt vetëgjyqësisë me të 

gjitha pasojat rrënuese të këtij fenomeni. Së treti, do të rreshtoja ekonominë 

kombëtare që vuan mungesën e një arbitri të besueshëm. Kjo mund të ishte 

fare mirë tema e një prezantimi tjetër, por, për ta ilustruar mendimin tim do 

të kujtoj se, në prognozat ekonomike për të ardhmen e ekonomisë kineze, të 

cilat janë në përgjithësi optimiste, mungesa e një gjyqësori të besueshëm dhe 

profesional është ndër të paktat pika të errëta që llogaritet se ka potencialin 

ta dëmtojë rritjen ekonomike të atij vendi. 

Së fundi, do të thosha se mungesa e besimit tek gjyqësori është edhe 

problem i shtetit në marrëdhëniet ndërkombëtare. Kushtetuta e rrëzuar e BEsë 

kërkonte njohjen reciproke të vendimeve gjyqësore. Eshtë e vërtetë se 

eventualisht kjo klauzolë nuk u rimor nga Traktati i Lisbonës (që është akti 

pasardhës i projektit të Kushtetutës), por, sidoqoftë, kjo çështje nuk ka vdekur 

sepse po bëhen traktate dypalëshe mes shteteve anëtare me të njëjtin efekt. 

Natyrisht që, Shqiperia nuk ka asnjë shans të fitojë kredibilitet në arenën 

ndërkombëtare pa rregulluar gjyqësorin. 

Po si fitohet beteja për besimin e publikut? Duke e përcaktuar 

besueshmërinë si shkallën e pranimit dhe miratimit të gjyqësorit nga publiku, 

do të veçoja katër instrumente kryesore: transparencën e veprimtarisë 

gjyqësore, etikën gjyqësore, aksesin në drejtësi dhe profesionalizmin e klasës 

së gjyqtarëve. 

Transparenca është, në thelb, informim. Publiciteti i veprimtarisë 

gjyqësore, hapja e drejtësisë ndaj shoqërisë përmes komunikimit me 

publikun është një mjet i një rëndësie esenciale për krijimin e besueshmërisë 

tek gjyqësori. Në këtë kuadër, një lloj aktivizmi në marrdhëniet me 

publikun është i domosdoshëm për gjykatat sepse, për nga vetë natyra e 

tyre, mediat janë të prirura të raportojnë vetëm episodet negative dhe me 

kalimin e viteve projektohet një imazh negativ për drejtësinë. Kjo shpie në 

mungesë besueshmërie me të gjitha pasojat negative afatgjata për shoqërinë 

(destabilizim shoqëror, frenim i rritjes ekonomike, etj.). 

Një tjetër faktor i rëndësishëm, në këtë drejtim, është e deontologjia 

apo etika. Deontologjia përbëhet nga regjimi i papajtueshmërive (sistem 

dedikimi absolut tek puna si gjyqtarë, perveç mësimdhënies, në disa raste, 

52


me autorizim të KLD) dhe kodet e etikës. Etika është, në një farë mënyre, një 

qasje disi edukuese që plotëson qasjen disiplinore të ligjeve disiplinore. Por, 

sidoqoftë, është e domosdoshme sepse ligji nuk ia del të rregullojë shumë 

çështje të imëta, të cilat gjithësesi janë të rëndësishme për të garantuar 

besimin tek gjyqësori. 

Një tjetër faktor, po kaq i rëndësishëm, është garantimi i aksesit të 

papenguar në drejtësi. Kjo përbëhet nga parimi që gjykata s’mund të heqë 

dorë nga gjykimi (e thënë ndryshe, kjo është mundësia e qytetarit për të 

gjetur mbrojtje në gjykatë për çdo çështje). Mungesa e vazhdueshme e kësaj 

mundësie mund të ketë pasoja për shtetin e së drejtës, shërbimi avokator 

falas dhe kostoja e procesit gjyqësor. Drejtësia nuk duhet të kushtojë. Kush 

do të marrë një avokat të shtrenjtë është i lirë ta bëjë këtë, por, shteti vetë 

nuk mund të kërkojë taksë të posaçme për procesin gjyqësor sepse gjyqësori 

mbahet me taksa. 

Dhe së fundi, profesionalizmi i klasës së gjyqtarëve ku vlerësimi 

adekuat i aftësive të tyre është pa dyshim një gur themeli. 

Në fund të kësaj përsiatjeje mes kolegësh, i ndërgjegjshëm se nuk kam 

mundur të thellohem në asnjë nga çështjet që unë vetë ngrita, shpresoj që, të 

paktën, të kem provokuar mendimet dhe diskutimet tuaja. 

53


“VENDI DHE ROLI I KËSHILLIT TË LARTË TË 

DREJTËSISË QË NGA KUSHTETUTA E VITIT 1998, SA 

I TAKON PËRGJEGJËSISË PËR TË NDËRTUAR NJË 

GJYQËSOR TË PËRGJEGJSHËM E TË PAVARUR” 

Dr. Ilir Panda 

Ish-Ministër i Drejtësisë dhe ish-zëvëndëskryetar i KLD-së 

Të Nderuar Pjesëmarrës, 

Të Nderuar Gjyqtarë, 

Duke ju falenderuar për ftesën, shpreh edhe një herë përgëzimet e mia 

për organizatorët dhe veçanërisht për gjyqtarët që, me vullnet të mirë dhe 

përkushtim, mbërritën tek një aktivitet i tillë, i këtyre përmasave. Dikush, 

ndoshta, mund të thotë se nuk është ndonjë gjë e madhe apo e vështirë, 

mirëpo unë mendoj se e veçanta e këtij organizimi (e kam fjalën për Unionin 

e Gjyqtarëve) është, jo vetëm se ai vepron jashtë çdo strukture shtetërore, në 

kuptimin institucional, por, edhe jashtë çdo skeme të kornizuar në një kuadër 

konkretisht të përcaktuar ligjor apo “quasi-ligjor”, duke u paraqitur si një 

bashkim vullnetar profesionistësh të ligjit dhe drejtësisë. 

E bëra këtë hyrje, jo pa qëllim, pasi desha të mbërrija tek titulli i 

këtij referimi i cili, kur m’u dërgua nga organizatorët, ishte pak më i gjatë 

dhe përfshinte edhe pozitën e Ministrit të Drejtësisë dhe ekzistencën e dy 

inspektorateve. Mbase, pjesët e tij mund të shërbenin edhe si nëntema për 

referimin, pse jo, edhe si tema më vete për Konferencën. Madje, pasi m’u 

dërgua tema nga organizatorët, fillimisht, mendova të propozoja shkurtimin e 

trajtesës, por, pastaj, pasi e pashë me vëmendje, konstatova se kjo problematikë 

përmbante pikërisht disa prej çështjeve që i kanë shqetësuar dhe i shqetësojnë 

vazhdimisht gjyqtarët dhe referimi duhej të përbënte një përgjigje apo një 

jehonë të këtyre shqetësimeve. Dhe në vijim, duke mbështetur prezantimet 

në fillim të Konferencës, mund të them se, përkrah qëllimin e shpallur të këtij 

forumi për përpunimin e tezave profesionale e shkencore të përmirësimit të 

gjyqësorit, duke qëndruar larg retorikave të padobishme e aspak konkrete. 

55


Por, le të vijmë tek tema konkrete. E konsiderojmë të tepërt që në 

këtë forum të shpjegojmë rëndësinë që ka bashkëpunimi reciprok ndërmjet 

pjesëve, organeve dhe institucioneve të pushteteve, që ekzistojnë dhe 

funksionojnë në një shtet demokratik me qëllim që të realizohet funksionimi 

normal i tij, si një shtet i së drejtës. Por, e përmenda pikërisht bashkëpunimin 

për faktin se ai, pra, një bashkëpunim i tillë, në Shqipëri është shpesh herë 

i munguar. Dhe në mungesë të bashkëpunimit, le t’i trajtojmë marrëdhëniet 

ndërmjet tyre si një raport edhe për faktin se si të tilla janë. Pra, një raport 

ndërmjet institucioneve përkatëse si pjesë të pushteteve të ndryshme. 

Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë, e miratuar në vitin 1998, 

ishte një pikë kthese për disa institucione të shtetit shqiptar. Me hyrjen në 

fuqi të saj, Këshilli i Lartë i Drejtësisë vijoi funksionimin si një institucion 

kushtetues që merrej tashmë vetëm me gjyqtarët (dhe jo më me prokurorët, 

si deri në atë kohë) dhe konkretisht me propozimin për emërim 1 ; propozimin 

për kalimin në gjykatën e apelit; me transferimet 2 ; procedimet disiplinore 3 , 

përfshirë edhe shkarkimet 4 ; por, ndërkohë, ishte edhe “gardian” i mbrojtjes 

së imunitetit të gjyqtarëve 5 dhe është akoma, ... se deri kur ... këtë nuk e dimë, 

pasi, gjithmonë e më tepër, po flitet për heqjen e imunitetit të gjyqtarëve. 

Kushtetuta përcaktonte vetëm këto linja kryesore të veprimtarisë dhe 

organizimin në vija të përgjithshme të Këshillit. Megjithatë, vetëm dispozitat 

kushtetuese nuk mjaftonin. Duhej një ligj organik për këtë institucion, i cili, 

për t’u miratuar, sipas Kushtetutës, kërkonte një shumicë të cilësuar të votave 

pro të deputetëve. Ligji u përgatit, madje edhe u miratua, por u kthye nga 

Presidenti i Republikës dhe pasi qëndroi një farë kohe në sirtarët e Kuvendit, 

kaloi dhe hyri në fuqi po me të njëjtën përmbajtje. Pra, u desh të vinte viti 

2001, që Këshilli i Lartë i Drejtësisë të kishte ligjin e vet organik, sipas të 

cilit, të cilësohej si autoriteti shtetëror përgjegjës për mbrojtjen, emërimin, 

transferimin, shkarkimin, edukimin, vlerësimin moral e profesional, karrierën 

dhe për kontrollin e veprimtarisë së gjyqtarëve të gjykatave të shkallës së parë 

dhe të gjykatave të apelit. 6 E pra, normalisht, organizimi dhe funksionimi i 

këtij institucioni duhej që të konsiderohej një “punë e mbaruar”. Por, jo. Nuk 

paskësh qenë kështu. Madje nuk paskësh qenë hiç kështu, sepse gjatë gjithë 

1. Neni 136, paragrafi 4, i Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë 


3. Po aty 


5. Neni 137, paragrafët 3 dhe 4, të Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë 

6. Neni 1 i ligjit nr. 8811, datë 17.05.2001, “Për organizimin dhe funksionimin e Këshillit të Lartë të 

Drejtësisë” 

56


kësaj periudhe, nuk kanë rreshtur “surprizat” në trajtimin ligjor dhe kushtetues 

të tij, të cilat janë shoqëruar me debate të ashpra që lidhen me funksionimin, 

por edhe me përbërjen e këtij institucioni. Gjatë rrugëtimit të tij të shkurtër në 

kohë, ky institucion ka kaluar nëpër temperatura dhe tensione institucionale, 

politike, që herë duket se e kanë temperuar dhe forcuar dhe herë duket sikur 

e kanë dobësuar. Madje, aktualisht, ne jemi dëshmitarë të diskutimeve shumë 

të ashpra për mënyrën se si duhet të jetë i organizuar dhe si dhe nga kush ky 

institucion duhet të jetë i drejtuar. A nuk u ndodh edhe përpara disa ditëve ky 

institucion përpara një “surprize”? Pra, të zgjidhjes së çështjes se cilit prej 

pushteteve duhet t’i përkasë zëvendëskryetari i tij, gjyqësorit apo legjislativit? 

Mirëpo, që ta trajtojmë sot, në këtë Konferencë, këtë çështje, për shkak të 

kohës së shkurtër, jo vetëm që nuk zgjidhim gjë, por duam apo nuk duam, 

rrezikojmë që të kalojmë jo vetëm në diskutime të anësuara politike, por edhe 

të personalizuara në emra konkretë. Duke iu kthyer edhe një herë mungesës 

së bashkëpunimit, një situatë e tillë nuk rezulton të jetë tjetër veçse një raport 

jo i përshtatshëm ndërmjet institucioneve përkatëse, si pjesë të pushteteve të 

ndryshme. 

Përkundër mendimit të disa studiuesve, që e shohin rolin e këtij organi 

si të kufizuar në kompetencat disiplinore dhe karrierës, Këshilli i Lartë 

i Drejtësisë ushtron një pushtet pothuajse rregullator i cili, shfaqet, veç të 

tjerave, edhe në këto drejtime: 

Në përcaktimin e kompetencave territoriale të gjykatave të shkallës së 

parë dhe të gjykatave të apelit. 7 

Në caktimin e numrit të gjyqtarëve të cilët shërbejnë në nivele të 

ndryshme të drejtësisë. 8 

Këshilli i Lartë i Drejtësisë luan një rol të rëndësishëm në fushën e 

trajnimit pasi ai programon dhe organizon trajnimin fillestar dhe vazhdues 

për gjyqtarët, në bashkëpunim me Shkollën e Magjistraturës. 

Lidhur me dy pikat e mësipërme, Këshilli i Lartë i Drejtësisë vendos 

edhe për kuotat/numrin e gjyqtarëve që do të hyjnë në vitin e parë të Shkollës 

së Magjistraturës, pra, për numrin e gjyqtarëve që do të futen në sistem pas 

tre vitesh. 9 

7. Në nenin 6, të ligjit nr.9877, 18.02.2008, “Për organizimin e pushtetit gjyqësor në Republikën e 

Shqipërisë”, përcaktohet se kompetenca tokësore e gjykatave caktohet me dekret të Presidentit të 

Republikës, i cili vendos mbi propozimin e ministrit të drejtësisë vetëm pasi merr mendimin e Këshillit 

të Lartë të Drejtësisë. 

8. Edhe në këtë rast merret parasysh mendimi i Këshillit të Lartë të Drejtësisë 

9. Këtu mbahet parasysh se, pas kryerjes së stazhit profesional (në vitin e tretë të shkollës), magjistratët, 

marrin emërimin përfundimtar nga Presidenti i Republikës. 

57


Kompetencat e Këshillit të Lartë të Drejtësisë shtrihen në çështjet që 

lidhen me veprimtarinë dhe karrierën e gjyqtarëve. Pra, ai nuk është një organ 

gjyqësor. Politikën e tij të kuadrit gjyqësor e ndërton mbi bazën e nevojave të 

organizimit dhe riorganizimit të vetë sistemit gjyqësor. 10 

Pra, siç shihet, Këshilli i Lartë i Drejtësisë nuk është thjesht një 

departament i burimeve njerëzore për gjyqësorin. Vetë përbërja e Këshillit të 

Lartë të Drejtësisë luan një rol të rëndësishëm në sigurimin e pavarësisë së 

gjyqësorit. Këshilli i Lartë i Drejtësisë përbëhet nga 15 anëtarë, 3 nga të cilët 

zgjidhen nga Kuvendi, 9 zgjidhen nga Konferenca Gjyqësore Kombëtare, si 

dhe 3 anëtarë, të cilët janë të tillë ex-officio (për shkak të detyrës), përkatësisht 

Presidenti i Republikës, Ministri i Drejtësisë dhe Kryetari i Gjykatës së Lartë. 

Megjithatë, përbërja e Këshillit të Lartë të Drejtësisë është bërë objekt 

i diskutimeve të shumta në qarqet e juristëve. Diskutimi është përqendruar 

mbi gjyqtarët si anëtarë të Këshillit të Lartë të Drejtësisë. Ata ushtrojnë një 

funksion permanent që është detyra e gjyqtarit dhe një jo permanent si anëtarë 

të Këshillit të Lartë të Drejtësisë. Ndërkohë që Kushtetuta është shprehur se 

detyra e gjyqtarit është e papajtueshme me çdo veprimtari tjetër shtetërore, 

politike dhe private. Madje, në praktikë, ka ndodhur që, gjatë kohës që kanë 

qenë anëtarë të Këshillit të Lartë të Drejtësisë, këta gjyqtarë janë ngritur në 

detyrë. 

Pyetja që lind në këtë rast është: Sa gjyqtarë duhet të ketë në përbërjen 

e tij dhe sa anëtarë duhet të përfaqësohen nga figura të tjera? 

Kushtetuta është e qartë vetëm kur thekson se Këshilli i Lartë i 

Drejtësisë përbëhet nga nëntë gjyqtarë të të gjitha niveleve, të cilët zgjidhen 

nga Konferenca Gjyqësore Kombëtare. Gjykata Kushtetuese, me vendimin 

nr.14, datë 22.05.2006, e ka konfirmuar një gjë të tillë duke u shprehur se 

“... 9 anëtarët e Këshillit të Lartë të Drejtësisë të zgjedhur nga Konferenca 

Gjyqësore Kombëtare janë jo vetëm formalisht, por edhe realisht gjyqtarë në 

detyrë ...”. 

Lidhur me detyrën e anëtarëve të Këshillit të Lartë të Drejtësisë, 

Gjykata Kushtetuese shprehet se nuk ka asnjë papajtueshmëri apo konflikt 

interesi me atë të gjyqtarit në detyrë. Kështu ajo shprehet: “... Kushtetuta ka 

10. Shih Luan Omari, Aurela Anastasi, “E drejta kushtetuese”, Tiranë 2010, faqe 398 

58


bërë përjashtim për sa i përket veprimtarisë jo permanente të tyre në Këshillin 

e Lartë të Drejtësisë, në të cilin ata përfaqësojnë trupën e gjyqtarëve që i ka 

zgjedhur në këtë organ kushtetues ...”. 

E diskutueshme ka qenë situata edhe për termin “3 anëtarë të zgjedhur 

nga Kuvendi”. Në Shqipëri u krijua një praktikë duke u zgjedhur nga Kuvendi 

si anëtarë të Këshillit të Lartë të Drejtësisë persona të cilët ishin gjyqtarë. 

Diskutimi dhe kundërshtimi, në këtë çështje, ishte se në këtë mënyrë humbiste 

përfaqësimi nga radhët e pedagogëve të drejtësisë, si dhe të profesioneve të 

lira dhe ndihmëse të drejtësisë. Gjykata Kushtetuese ka konsideruar plotësisht 

në përputhje me Kushtetutën nenin 1 të ligjit “Për disa ndryshime dhe shtesa 

në ligjin nr.8811, datë 17.05.2001, “Për organizimin dhe funksionimin e 

Këshillit të Lartë të Drejtësisë”, i cili përcaktonte se anëtarët e zgjedhur nga 

Kuvendi nuk do të jenë gjyqtarë. Në këtë frymë Gjykata Kushtetuese thekson 

se “... në pajtim nga njëra anë, me parimin e balancimit të pushteteve dhe me 

formulën e nenit 147 të Kushtetutës nga ana tjetër, sipas të cilit në Këshillin 

e Lartë të Drejtësisë do të përfaqësohet jo vetëm gjyqësori me 10 anëtarë, 

por edhe pushteti legjislativ me 3 anëtarë. Këta të fundit çojnë në Këshillin 

e Lartë të Drejtësisë frymën e organit ligjvënës dhe si të tillë nuk mund të 

zëvendësohen me gjyqtarë ...”. 11 

Përbërja prej 10 gjyqtarësh, 12 nga 15 anëtarë të Këshillit të Lartë të 

Drejtësisë, ka bërë që të shfaqet mendimi se gjyqtarët janë të prirur për të 

mbrojtur njëri-tjetrin nga procedimet disiplinore. Mendimi i mësipërm është 

rezultat i komentimit të disa vendimeve të Këshillit të Lartë të Drejtësisë, ku 

janë rrëzuar kërkesat e Ministrit të Drejtësisë për marrje masash disiplinore 

ndaj gjyqtarëve të ndryshëm. 

Për t’u përmendur është fakti se kur u shpall vendimi i mësipërm i 

Gjykatës Kushtetuese, në Maj 2006, njërës forcë politike i pëlqeu, ndërsa 

tjetrës jo. Mirëpo ndërrimi i vendeve në Parlament, jo rrallë, sjell edhe 

ndryshimin e këndvështrimit të rezultatit të efekteve të një vendimi gjyqësor 

kushtetues dhe faktet tregojnë se, në politikë, nuk konsiderohet turp që efekti 

i papëlqyer dikur, sot, të përdoret si i përshtatshëm. Në këtë lloj situate, 

mendoj se janë gjyqtarët ata që duhet të nxjerrin mësim. Dhe mësimi është 

se dhënia e një vendimi duke u konformuar, qoftë edhe nëpërmjet nuhatjes, 

11. Shih vendimin nr.14, datë 22.05.2006 të Gjykatës Kushtetuese. Marrë nga www.gjk.gov.al 

12. Numri 10 mban parasysh, përveç 9 gjyqtarëve të zgjedhur nga Konferenca Gjyqësore Kombëtare, 

edhe Kryetarin e Gjykatës së Lartë, i cili është anëtar ex officio i Këshillit të Lartë të Drejtësisë. 

59


me pëlqimin prej politikës, gjithsesi, është e gabuar. Edhe nëse duket sikur 

“ndreq” ndonjë gjë sot, nesër, me ndërrimin e kaheve politike, ajo gjë do të 

rezultojë e prishur. 

Kur përmenda raportet dhe marrëdhëniet ndërmjet institucioneve 

kisha parasysh edhe faktin se ndarja dhe balancimi i pushteteve, përafrojnë 

gjithmonë e më shumë si një simbiozë e dyfishtë me pavarësinë dhe 

përgjegjshmërinë e gjyqësorit. 

Këshilli i Lartë i Drejtësisë është autoriteti, veprimtaria e të cilit është e 

lidhur ngushtë më sistemin e drejtësisë. Madje, funksioni kryesor i këtij organi 

është pikërisht administrimi i asaj pjese të drejtësisë që i ngarkon Kushtetuta 

dhe ligji. Një pasqyrë e qartë e kësaj lidhjeje të ngushtë është edhe neni 1 i 

ligjit “Për organizimin dhe funksionimin e Këshillit të Lartë të Drejtësisë”, 

në të cilin, theksohet se “Këshilli i Lartë i Drejtësisë është autoriteti shtetëror 

përgjegjës për mbrojtjen, emërimin, transferimin, shkarkimin, edukimin, 

vlerësimin moral e profesional, karrierën dhe për kontrollin e veprimtarisë 

së gjyqtarëve të gjykatave të shkallës së parë dhe të gjykatave të apelit.” Të 

gjitha detyrat dhe kompetencat 13 që ligji parashikon për Këshillin e Lartë të 

Drejtësisë, kanë lidhje me sistemin e drejtësisë, pavarësisht se ky nuk është 

një organ gjyqësor. 

Drejtimet e përgjithshme të kësaj veprimtarie paraqiten në linjat e 

mëposhtme: 

Këshilli i Lartë i Drejtësisë ka si detyrë kryesore mbrojtjen, edukimin, 

vlerësimin moral e profesional të gjyqtarëve të shkallës së parë dhe të 

apelit. Në lidhje me edukimin, Këshilli i Lartë i Drejtësisë miraton listën 

e gjyqtarëve, të cilët do t’i nënshtrohen formimit plotësues në Shkollën e 

Magjistraturës. 14 Kurse, në lidhje me vlerësimin moral dhe profesional 

13. Në nenin 2 të ligjit nr.8811, datë 17.05.2001, “Për organizimin dhe funksionimin e Këshillit të Lartë 

të Drejtësisë” janë përcaktuar detyrat kryesore të tij të cilat janë: I propozon Presidentit të Republikës 

emërimin e gjyqtarëve të gjykatave të shkallës së parë dhe të gjykatave të apelit; vendos për shkarkimin 

e gjyqtarëve të gjykatave të shkallës së parë dhe të gjykatave të apelit; vendos për transferimin e 

gjyqtarëve; vendos për marrjen e masave disiplinore ndaj gjyqtarëve; kujdeset për kualifikimin e 

gjyqtarëve; vendos kriteret për vlerësimin e gjyqtarëve; kontrollon dhe garanton procesin e vlerësimit 

dhe shqyrton ankimet e gjyqtarëve për vlerësimin e tyre; emëron dhe shkarkon, kryetarët e gjykatave të 

shkallës së parë dhe të gjykatave të apelit; emëron dhe shkarkon inspektorët e Inspektoratit të Këshillit 

të Lartë të Drejtësisë; kryen detyra të tjera të përcaktuara në ligj. 

14. Shih nenin 24 të ligjit nr.8136, datë 31.7.1996, “Për Shkollën e Magjistraturës së Republikës së 

Shqipërisë” 

60


të gjyqtarëve të gjykatës të shkallës së parë dhe të apelit, grumbullon 

dhe përpunon, në përputhje me kriteret e caktuara sipas ligjit, të dhënat e 

nevojshme për vlerësimin profesional të gjyqtarëve, përgatit vlerësimin për 

aftësinë profesionale të gjyqtarit. Përpara shqyrtimit të tij nga Këshilli i Lartë 

i Drejtësisë, dokumentacioni i vlerësimit profesional të gjyqtarit i njoftohet 

paraprakisht gjyqtarit, i cili ka të drejtë të paraqesë me shkrim opinionin e tij 

së bashku me argumentet përkatëse. 

Më sipër, thamë se, Këshilli i Lartë i Drejtësisë nuk është thjesht një 

departament i burimeve njerëzore për gjyqësorin. Dhe kjo është e vërtetë. 

Mirëpo, nga një këndvështrim teknik, ky Këshill ka disa elemente të 

ngjashme me atë të një institucioni që menaxhon burimet njerëzore. Këshilli 

i Lartë i Drejtësisë ka ekskluzivitet në lidhje me emërimin, transferimin 

dhe shkarkimin e gjyqtarëve të shkallës së parë dhe të apelit. Ligji “Për 

organizimin dhe funksionimin e Këshillit të Lartë të Drejtësisë” ka përcaktuar 

një procedurë të hollësishme në lidhje me këto institute shumë të rëndësishme 

të sistemit gjyqësor. 15 Fillimisht Këshilli i Lartë i Drejtësisë, me propozim të 

Ministrit të Drejtësisë, shpall publikisht vendet vakant për gjyqtarë, jo më 

vonë se një muaj para mbledhjes. Shpallja bëhet në të paktën dy gazeta me 

shpërndarje kombëtare dhe me tirazh të mjaftueshëm, si dhe me anë të radios 

dhe të televizionit publik. Shpallja duhet të publikohet jo më pak se tre herë, 

deri në ditën e mbylljes së pranimit të kërkesave. Depozitimi i kërkesave të 

shoqëruara me dokumentet e kërkuara për pranimin në konkurrim duhet të 

bëhet nga konkurruesit, jo më vonë se dy javë nga dita e fundit e shpalljes 

publike të vendit vakant. Shqyrtimi i kandidaturave bëhet nga një komision 

i posaçëm i cili kryesohet nga Zëvendëskryetari i Këshillit të Lartë të 

Drejtësisë. Komisioni i shqyrtimit të kandidaturave, në bazë të të dhënave të 

depozituara nga kandidati konkurrues për emërim ose transferim, por edhe 

të të dhënave të Këshillit, bën verifikimin e përmbushjes së kritereve ligjore 

për t’u emëruar gjyqtar. Pas verifikimit të përmbushjes së kritereve ligjore 

për konkurrim, komisioni zhvillon testimin profesional të kandidatëve. 

Përbërja, rregullat e funksionimit të komisionit të shqyrtimit të kandidatëve 

dhe procedurat e verifikimit dhe të testimit të tyre caktohen nga Këshilli i 

Lartë i Drejtësisë nëpërmjet një rregulloreje përkatëse. 

Kontrolli i veprimtarisë së gjyqtarëve. Ligji për Këshillin e Lartë të 

Drejtësisë dhe ligji për Ministrinë e Drejtësisë parashikojnë dy inspektorate 

15. Shih nenet 28, 29 të ligjit nr.8811, datë 17.05.2001, “Për organizimin dhe funksionimin e Këshillit 

të Lartë të Drejtësisë” 

61


të cilët bëjnë inspektimet, njëri pranë Këshillit të Lartë të Drejtësisë dhe tjetri 

pranë Ministrisë së Drejtësisë. 

Inspektorët e Këshillit të Lartë të Drejtësisë gëzojnë statusin e gjyqtarit. 

Inspektorati pranë Këshillit të Lartë të Drejtësisë përbëhet nga Kryeinspektori 

dhe inspektorët. Organizimi, funksionimi dhe numri i inspektorëve përcaktohen 

nga Këshilli i Lartë i Drejtësisë. Kryeinspektori dhe inspektorët emërohen dhe 

shkarkohen nga Këshilli i Lartë i Drejtësisë, me propozimin e Zëvendëskryetarit. 

Kandidaturat e inspektorëve përzgjidhen, pas shpalljes publike, ndërmjet 

gjyqtarëve që përmbushin kushtet për t’u emëruar gjyqtarë në Gjykatat e Apelit 

dhe në mungesë të tyre, ndërmjet juristëve që kanë shërbyer si gjyqtarë jo më 

pak se 5 vjet. 

Nga ana tjetër, inspektorët e Ministrisë së Drejtësisë janë nëpunës civilë, 

ndërkohë që, kompetencat e inspektorëve të Këshillit të Lartë të Drejtësisë janë 

më se të qarta (në qoftë se do të veçojmë për një moment aspektin procedural 

të aktivitetit të tyre që nuk është i qartë). Qëllimi dhe detyra që u atribuohen 

inspektorëve të Ministrisë së Drejtësisë kanë qenë për një kohë të gjatë të 

paqarta. 

Neni 16 hedh pak dritë mbi paqartësitë që ekzistojnë ndërmjet dy 

zyrave. Ky nen përcakton se inspektorët e Këshillit të Lartë të Drejtësisë 

kanë në juridiksionin e tyre inspektimin në gjykatat e shkallës së parë dhe 

të apelit, në mënyrë që të kontrollojnë vërtetësinë e ankimeve që vijnë nga 

individë ose nga subjekte të tjera në lidhje me shpërndarjen e shërbimeve 

gjyqësore, performancën e gjyqtarëve, nivelin e punës së tyre si dhe situatën 

e përgjithshme të sektorit gjyqësor. Me ankesat që paraqiten pranë Këshillit 

të Lartë të Drejtësisë, inspektoriati mund të ndjekë dy rrugë. Njëra është 

verifikimi vetë, kurse tjetra është t’ia dërgojë Ministrit të Drejtësisë për 

trajtim. 16 Inspektorati verifikon vetëm ato ankesa që nuk mund të zgjidhen 

nëpërmjet apelimit gjyqësor ose për përjashtimin e anëtarëve të trupit gjykues. 

Pyetja që lind është: Si do të interpretohet nenin 16/a/3 i ligjit “Për organizimin 

dhe funksionimin e Këshillit të Lartë të Drejtësisë” që thekson se: “Verifikon 

ankesat e shtetasve dhe të subjekteve të tjera drejtuar Ministrit të Drejtësisë, 

të cilat gjykohen prej tij për t’u ndjekur nga Inspektorati i Këshillit të Lartë 

të Drejtësisë”? Nga interpretimi literal, mendojmë se, sipas këtij paragrafi, 

Ministri i Drejtësisë, kur e gjykon të nevojshme, mund të vendosë që ankesat 

16. Shih nenin 16 të ligjit nr.8811, datë 17.05.2001, “Për organizimin dhe funksionimin e Këshillit të 

Lartë të Drejtësisë” 

62


drejtuar atij të verifikohen nga inspektorati pranë Këshillit të Lartë të Drejtësisë. 

Inspektorati verifikon nëse ankesat përmbajnë fakte dhe rrethana që mund të 

përbëjnë shkak ligjor për procedimin disiplinor, si dhe për vlerësimin moral e 

profesional të gjyqtarëve. Në rastin kur vërehen shkaqe ligjore për procedimin 

disiplinor, relacioni shpjegues dhe dokumentacioni përkatës, nëpërmjet 

Zëvendëskryetarit të Këshillit të Lartë të Drejtësisë, i dërgohen menjëherë 

Ministrit të Drejtësisë për të gjykuar për procedimin disiplinor. 17 Ministri i 

Drejtësisë kryen inspektimin e gjykatave të shkallës së parë dhe të gjykatave 

të apelit për organizimin dhe punën e shërbimeve gjyqësore, administrimin 

gjyqësor, si dhe, realizon e vendos për procedimin disiplinor të gjyqtarëve të 

tyre. Ai kryen inspektime sipas programeve të posaçme tematike ose territoriale, 

të hartuara kryesisht ose në zbatim të detyrave të caktuara nga Këshilli i Lartë 

i Drejtësisë, në vijim të procesit të verifikimit të ankesave të shtetasve dhe 

të subjekteve juridike, si dhe, sipas të dhënave, për të cilat vihet në dijeni 

kryesisht ose nëpërmjet Inspektoratit të Këshillit të Lartë të Drejtësisë. Në 

përfundim të inspektimit dhe në bazë të rezultateve të këtij inspektimi, Ministri 

i Drejtësisë propozon procedimin disiplinor të gjyqtarëve para Këshillit të Lartë 

të Drejtësisë dhe depoziton dokumentacionin përkatës pranë Këshillit të Lartë 

të Drejtësisë. Inspektorati i Këshillit të Lartë të Drejtësisë, kur ngarkohet me 

detyra verifikuese, është i detyruar që, brenda 15 ditëve, të kryejë procedurat 

e verifikimit dhe të depozitojë raportin përkatës. Inspektimi i gjyqtarit bëhet 

vetëm pasi ky i fundit të jetë vënë paraprakisht në dijeni. Ai ka të drejtë të 

njihet me dokumentacionin e procedimit. Marrja dijeni vërtetohet nëpërmjet 

nënshkrimit të deklarimit përkatës nga gjyqtari i proceduar dhe nga inspektori. 

Në rast se gjyqtari nuk pranon të nënshkruajë ose nuk gjendet, materialet i 

bëhen të ditura kryetarit të gjykatës, kundrejt nënshkrimit të këtij të fundit. 18 

Veprimtaria e Këshillit të Lartë të Drejtësisë paraqitet në një situatë 

konkrete specifike në raport me vendimet e Gjykatës Kushtetuese. 

Kushtetuta e Shqipërisë parashikon se Gjykata Kushtetuese garanton 

respektimin e Kushtetutës dhe bën interpretimin përfundimtar të saj. Po kështu, 

në bazë të nenit 131, shkronja “f”, të Kushtetutës, ajo bën gjykimin përfundimtar 

të ankesave të individëve për shkeljen e të drejtave të tyre kushtetuese për 

një proces të rregullt ligjor, pasi të jenë shterruar të gjitha mjetet juridike për 

17. Shih nenin 16/1/c të ligjit nr.8811, datë 17.05.2001, “Për organizimin dhe funksionimin e Këshillit 

të Lartë të Drejtësisë” 

18. Shih nenin 32 të ligjit nr.8811, datë 17.05.2001, “Për organizimin dhe funksionimin e Këshillit të 

Lartë të Drejtësisë” 

63


mbrojtjen e këtyre të drejtave. Gjithashtu, Kushtetuta, në bazë të nenit 147, 

pikat 4 dhe 6, parashikon Këshillin e Lartë të Drejtësisë si organin që vendos 

për përgjegjësinë disiplinore të gjyqtarëve. 

Gjatë ushtrimit të veprimtarisë së saj, Gjykata Kushtetuese, në raport 

me veprimtarinë e Këshillit të Lartë të Drejtësisë, ka marrë një sërë vendimesh 

që nga viti 1994 e në vitet që pasojnë. Këto vendime, të cilat kanë karakter 

përfundimtar dhe fuqi detyruese të përgjithshme, përfshijnë problematika të 

rëndësishme dhe persona apo grupe personash të caktuar. 

Për lehtësi trajtimi, këto vendime të Gjykatës Kushtetuese mund t’i 

ndajmë në dy grupe: në grupin e vendimeve që i përkasin (1) problemeve 

të përgjithshme dhe parimore; dhe në grupin e vendimeve që i përkasin (2) 

gjyqtarëve të veçantë. 

1. Vendimet që i përkasin problemeve të përgjithshme dhe parimore, 

duke përfshirë këtu edhe ato vendime të dhëna mbi bazën e ankimit të ndonjë 

gjyqtari konkret, në përgjithësi, janë zbatuar nga ana e Këshillit të Lartë të 

Drejtësisë dhe nga Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë. Vendime të tilla 

janë për shembull: 

a. Vendimet Nr. 43, datë 04.06.1999 dhe Nr. 48, datë 30.7.1999, që kanë të 

bëjnë me mospjesëmarrjen në gjykimin që zhvillohet në Kolegjet e Bashkuara 

të Gjykatës së Lartë të anëtarëve të kësaj gjykate, të cilët janë edhe anëtarë të 

Këshillit të Lartë të Drejtësisë, kur shqyrtohet ankesa e gjyqtarit ndaj masës 

disiplinore të marrë nga Këshilli. Në bazë të Kushtetutës, Kryetari i Gjykatës 

së Lartë është njëkohësisht edhe anëtar i Këshillit të Lartë të Drejtësisë. Po 

kështu, praktikisht, pavarësisht nga numri, anëtarë të Gjykatës së Lartë kanë 

qenë dhe janë anëtarë të Këshillit të Lartë të Drejtësisë. 

b. Vendimi Nr. 59, datë 05.11.1999, që deklaron se vlerësimi vetëm 

i rezultatit të provimit, pa marrë parasysh rezultatet në punë të gjyqtarit 

dhe kontributin e tij teorik e praktik në fushën juridike, është një qëndrim 

antikushtetues. Gjykata Kushtetuese arriti në përfundimin se, mosmarrja 

e provimit nga ana e një gjyqtari duhet vlerësuar, krahas treguesve të tjerë 

të ligjit “Për organizimin e pushtetit gjyqësor në Republikën e Shqipërisë”. 

Pamjaftueshmëria profesionale është koncept më i gjerë se mosmarrja e një 

provimi dhe se ky i fundit nuk mund të jetë tregues i vetëm sintetik i vlerësimit 

të aftësisë profesionale të gjyqtarit. 

64


c. Vendimi Nr. 11, datë 27.05.2004, lidhur me të drejtën e Ministrit 

të Drejtësisë për të kryer inspektime dhe në përfundim të nisë procedimin 

disiplinor, kur vërteton shkelje që passjellin përgjegjësi disiplinore. Në 

këtë vendim, Gjykata Kushtetuese arriti në përfundimin se kjo kompetencë 

nuk përbën ndonjë zgjidhje me karakter antikushtetues, sepse nuk vjen në 

kundërshtim me nenet 7 e 145 të Kushtetutës. 

d. Me interes paraqitet edhe Vendimi i Gjykatës Kushtetuese Nr.14, datë 

22.05.2006, që ka deklaruar antikushtetues dhe ka shfuqizuar gati të gjithë 

ligjin nr.9448, datë 05.12.2005, “Për disa ndryshime dhe shtesa në Ligjin 

Nr.8811, datë 17.05.2001, “Për organizimin dhe funksionimin e Këshillit të 

Lartë të Drejtësisë””. 

Ligji i mësipërm e ndryshonte ligjin aktual për Këshillin e Lartë të 

Drejtësisë, duke i kthyer anëtarët e këtij Këshilli në punonjës me kohë të 

plotë. Kjo vlente si për gjyqtarët, ashtu edhe për anëtarët e zgjedhur nga 

Kuvendi. Të gjithë anëtarët e Këshillit të Lartë të Drejtësisë u shkëputën nga 

detyra e tyre si gjyqtarë dhe filluan punën në këtë Këshill me kohë të plotë. 

Pas hyrjes në fuqi të vendimit të mësipërm të Gjykatës Kushtetuese, 

anëtarët që ishin gjyqtarë, pas marrjes së një vendimi nga ana e Këshillit të 

Lartë të Drejtësisë, si organ kolegjial, u kthyen përsëri në gjykatat ku kishin 

qenë para se të fillonin punën me kohë të plotë në Këshill apo në gjykata 

të tjera të të njëjtit nivel. Ata u kthyen vetëm si gjyqtarë, por jo edhe në 

funksionet drejtuese që kishin pasur më parë nëpër këto gjykata (kryetarë apo 

zëvendëskryetarë). 

Ndërkohë, një anëtar i Këshillit të Lartë të Drejtësisë që ishte 

njëkohësisht anëtar i Gjykatës së Lartë, deklaroi dorëheqjen nga detyra e 

anëtarit të Këshillit të Lartë të Drejtësisë dhe qëndroi gjyqtar në Gjykatën e 

Lartë dhe në bazë të procedurave ligjore, ai u zëvendësua me një anëtar tjetër. 

Ndërsa dy anëtarë, të cilët ishin gjyqtarë, por ishin zgjedhur si anëtarë 

të Këshillit të Lartë të Drejtësisë nga Kuvendi, deklaruan se do të qëndronin 

si anëtarë të Këshillit dhe si të tillë qëndruan duke mos u kthyer në gjykatat 

ku kishin punuar përpara hyrjes në fuqi të ndryshimeve të ligjit. Një gjë e tillë 

ndodhi pasi Gjykata Kushtetuese nuk e quajti antikushtetues atë nen të ligjit 

që përcaktonte se anëtarët e Këshillit që zgjidhen nga Kuvendi duhet të jenë 

juristë, jo gjyqtarë. 

65


2. Vendimet që i përkasin gjyqtarëve të veçantë, po ashtu, mund të 

ndahen në dy grupe: në vendime për grupe gjyqtarësh; dhe në vendime për 

gjyqtarë të veçantë dhe që në përgjithësi lidhen me zbatimin e procesit të 

rregullt ligjor. 

Raporti ndërmjet Këshillit të Lartë të Drejtësisë dhe Ministrisë së 

Drejtësisë ka tërhequr vazhdimisht vëmendjen e të gjithë aktorëve që operojnë 

në sistemin e drejtësisë dhe veçanërisht në pushtetin gjyqësor. Por ajo çka 

vlen të përmendet është se ky raport ka qenë dhe është nën një vëzhgim të 

rreptë, të qartë dhe derimëtani të pakompromis të aktorëve politikë, për rolin 

që ata kanë në organizimin dhe funksionimin e këtyre dy institucioneve. 

Për mendimin tim, edhe Ministria e Drejtësisë presupozohet dhe 

duhet të jetë një institucion i depolitizuar, të paktën deri në strukturat që 

përfshin statusi i nëpunësit civil. Është normale që Ministri, i ndihmuar nga 

kabineti i tij dhe zëvendësministrat, të bëjnë dhe të përçojnë programin e 

forcës politikisht qeverisëse. Megjithëse, disa herë, nga forcat politike është 

përdorur vendosja në krye të Ministrisë së Drejtësisë e personave të cilët nuk 

kanë qenë anëtarë apo edhe të angazhuar me ndonjë parti politike. 

Ndërkohë, Këshilli i Lartë i Drejtësisë duhet që, domosdoshmërisht, 

të jetë një institucion, jo vetëm i depolitizuar, por, brenda tij, nuk duhet as 

të ndihen ndikimet politike. A ndodh kjo realisht? Është një gjë shumë e 

vështirë, por, edhe në këtë drejtim, ka patur përpjekje të dukshme, madje 

edhe arritje të ndjeshme. Kanë qenë pikërisht këto përpjekje, në periudha të 

ndryshme të jetës institucionale të Këshillit të Lartë të Drejtësisë, që i kanë 

ashpërsuar marrëdhëniet ndërmjet gjyqësorit dhe politikës. Ashpërsimi i 

këtyre marrëdhënieve është konkretizuar sidomos në raportet Këshilli i Lartë 

i Drejtësisë me Ministrinë e Drejtësisë, me qeverinë apo edhe me Kuvendin 

ose pjesë të tij (grupe të ndryshme kuvendore apo edhe kryesia). Ndërsa me 

gjykatat konkrete komunikimi i drejtpërdrejtë i institucioneve politike, qoftë 

edhe në distancë (të paktën publikisht) ka qenë i rrallë. 

Ligjërisht dhe institucionalisht marrëdhëniet e Këshillit të Lartë të 

Drejtësisë me Ministrinë e Drejtësisë konkretizohen që në Kushtetutën e 

Shqipërisë, ku në nenin 147, paragrafi 1 të saj, parashikohet se Ministri i 

Drejtësisë është anëtar për shkak të detyrës (ex officio) i këtij Këshilli. 

66


Ligji nr.8811, datë 17.05.2001, “Për organizimin dhe funksionimin e 

Këshillit të Lartë të Drejtësisë”, në nenin 16, përcakton një raport reciprok 

të dërgimit dhe shkëmbimit të dokumentacionit për verifikimin e ankesave 

për veprime të gjyqtarëve të vlerësuara në kundërshtim me përmbushjen e 

rregullt të detyrës. 

Në bazë të nenit 19, paragrafi 2, Ministri i Drejtësisë ka të drejtë të 

kërkojë thirrjen e mbledhjes së Këshillit të Lartë të Drejtësisë. Ndërsa në 

bazë të nenit 22, paragrafi 3, çështjet e rendit të ditës të kërkuara nga Ministri 

i Drejtësisë shqyrtohen në mbledhjen më të afërt të Këshillit. 

Legjislacioni shqiptar parashikon se Ministri i Drejtësisë është aktori 

pa të cilin procedimi disiplinor i gjyqtarëve nuk mund të realizohet. Është 

Ligji nr. 9877, datë 18.02.2008 “Për organizimin e pushtetit gjyqësor në 

Republikën e Shqipërisë”, që në nenin 34 të tij, parashikon se “Të drejtën për 

nisjen e procedimit disiplinor ndaj gjyqtarit në Këshillin e Lartë të Drejtësisë 

e ka Ministri i Drejtësisë”. 

Ministri i Drejtësisë kryen inspektime në Gjykatat e Shkallës së 

Parë dhe të Apelit, bën verifikime të ankesave dhe, në varësi të rezultatit 

përkatës, propozon procedimin disiplinor të gjyqtarëve. Në rast se nuk do 

ta fillojë procedimin disiplinor, Ministri vë në dijeni Këshillin për motivet e 

mosfillimit. Neni 25, paragrafi 3, parashikon se Ministri i Drejtësisë nuk merr 

pjesë në votim në rastet e procedimeve disiplinore të nisura prej tij. 

Shumë e rëndësishme është që raportet kushtetuese dhe ligjore ndërmjet 

Këshillit të Lartë të Drejtësisë dhe Ministrisë së Drejtësisë të kuptohen drejt 

dhe në frymën e parimeve demokratike të drejtësisë, duke iu shmangur 

interesave dhe ndikimeve politike. Në këtë kuptim, Ministria e Drejtësisë 

duhet konsideruar si një institucion kryesor përgjegjës për zbatimin e politikës 

së përgjithshme qeveritare në fushën e drejtësisë dhe atë legjislative, duke 

patur dhe ushtruar edhe detyrën e mbikëqyrjes themelore të sistemit ligjor, 

duke i kushtuar vëmendje respektimit të parimit të ndarjes së pushteteve. 

Ndër funksionet që ligji i ka atribuar Ministrisë së Drejtësisë, në 

marrëdhëniet me gjykatat, është inspektimi (kontrolli), si forma në të cilën 

raporti Ministri e Drejtësisë - Gjykatë shfaqet më i diskutueshëm. Kjo 

ndodh për shkak se, ligji “Për organizimin dhe funksionimin e Ministrisë së 

Drejtësisë” përfshin në kuadrin e veprimtarisë së kësaj ministrie kryerjen e 

67


inspektimeve dhe nisjen e procedimit disiplinor të gjyqtarëve të Gjykatave 

të Shkallës së Parë dhe të Apelit sipas ligjit. Debati në lidhje më këtë çështje 

ka mbërritur deri atje sa u kërkua në Gjykatën Kushtetuese, nga Kolegjet e 

Bashkuara të Gjykatës së Lartë, shfuqizimi si antikushtetues i neneve 6/9 dhe 

11/3 të ligjit nr. 8678, datë 14.05.2001 “Për organizimin dhe funksionimin e 

Ministrisë së Drejtësisë”. 

Gjykata Kushtetuese, me vendimin nr.11, datë 27.05.2004, ka rrëzuar 

kërkesën e Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së Lartë duke arsyetuar: 

“... Duke ballafaquar dispozitat e kontestuara më konceptet e 

Kushtetutës, Gjykata Kushtetuese konstaton se në këto dispozita nuk bëhet 

fjalë për kontroll mbi vendimmarrje (mbi mënyrën e zgjidhjes së çështjes, 

administrimit e vlerësimit të provave), por për inspektime në lidhje me 

administrimin e drejtësisë e me shërbimet gjyqësore. 

Gjyqtarët kanë detyrim të japin vendime në përputhje me Kushtetutën 

dhe ligjet, prandaj janë vendosur mekanizma apo rregulla që sigurojnë 

shmangien nga presionet që mund të vijnë edhe nga funksionarë apo struktura 

të tjera ...”. 

Në përfundim të inspektimeve, Ministri i Drejtësisë ka të drejtën 

për të nisur një procedim disiplinor ndaj gjyqtarit. 19 As ky rast nuk përbën 

cënim të parimit të ndarjes së pushteteve. Këtë qëndrim mban edhe Gjykata 

Kushtetuese në vendimin nr. 11, datë 27.05.2004, duke deklaruar: 

“... Ministri i Drejtësisë është anëtar i Këshillit të Lartë të Drejtësisë, 

por që thjeshtë parashtron çështjen dhe nuk ka të drejtën e votës. Këshilli i 

Lartë i Drejtësisë vepron si organ që dëgjon palët dhe administron provat e 

nevojshme rreth pretendimeve të parashtruara. Fakti që Ministri i Drejtësisë 

ka të drejtën për të filluar proçedimin disiplinor, por që nuk ka të drejtën e 

votës në Këshillin e Lartë të Drejtësisë, kurse të drejtën e vendimmarrjes e 

ka ky i fundit, e cila e ndan funksionin e “akuzës” dhe krijon mundësi më të 

mëdha që Këshilli i Lartë i Drejtësisë të ruajë paanshmërinë në vendimmarrje, 

parim ky i rëndësishëm për një proces të rregullt ligjor...”. 

Kryetari i gjykatës merr kontakt me ekipet e kontrollit të Ministrisë 

së Drejtësisë apo të inspektoratit të Këshillit të Lartë të Drejtësisë, duke u 

19. Shih nenin 34/1 të ligjit nr.9877, datë 18.02.2008, “Për organizimin e pushtetit gjyqësor në 

Republikën e Shqipërisë” 

68


njohur me qëllimin dhe objektin e kontrollit dhe u krijon atyre mundësinë e 

ushtrimit të detyrës. 20 

Ministria e Drejtësisë kujdeset dhe kontrollon veprimtarinë e 

administratës gjyqësore. Për çdo gjykatë, Ministri i Drejtësisë krijon sektorët 

dhe organikat në kuadrin e administrimit gjyqësor. Ai emëron dhe shkarkon 

kancelarin dhe përgjegjësin e sektorit të buxhetit. Gjithashtu, në bazë të 

strukturës së miratuar nga Ministri i Drejtësisë, me propozim të kancelarit, 

kryetari i gjykatës përcakton numrin e personelit për çdo njësi të strukturës 

administrative të gjykatës nën kompetencën e tij. Zyra e financës e gjykatës 

përgatit, nën mbikëqyrjen e kancelarit, raportin vjetor financiar të llogarive 

dhe i paraqet rezultatet në Drejtorinë Ekonomike të Ministrisë së Drejtësisë. 

Mirëpo, megjithëse e ka rrëzuar kërkesën e Kolegjeve të Bashkuara 

të Gjykatës së Lartë, vetë Gjykata Kushtetuese, në vendimin nr. 11, datë 

27.05.2004, është shprehur se: “Veç sa më lart, kjo Gjykatë çmon se për të dy 

ligjet si dhe për ligjin “Për organizimin e pushtetit gjyqësor në Republikën 

e Shqipërisë”, ekziston nevoja për një përmirësim të tyre. Ekzistenca e dy 

inspektorateve që duket se dublojnë njëri-tjetrin, përkufizimi dhe përcaktimi 

i qartë i nocioneve inspektim, kontroll, verifikim, evitimi i ndërthurjes së 

kompetencave midis dy inspektorateve dhe dy institucioneve (Ministrisë së 

Drejtësisë dhe KLD), lidhur me administrimin e drejtësisë e të shërbimeve si 

dhe të vendosjes së kufijve të qartë mbi kontrollin në gjykatat dhe gjyqtarët 

janë disa nga çështjet që në kuadrin e përgjithshëm të përmirësimit të 

legjislacionit kanë nevojë për studim dhe rishikim nga organet përkatëse.” 21 

Mendoj se vetë ky arsyetim është një tregues i mëdyshjes në dhënien e 

vendimit në fjalë. 

Përgjatë veprimtarisë së tyre, të shtyrë edhe nga organizma 

ndërkombëtare që veprojnë në Shqipëri edhe në ndihmesë të gjyqësorit dhe 

drejtësisë shqiptare, Ministria e Drejtësisë dhe Këshilli i Lartë i Drejtësisë 

kanë ndërmarrë hapa bashkëpunimi, pikërisht, në drejtim të përcaktimit dhe 

të ndarjes sa më të qartë të nocioneve, detyrave dhe rrjedhimisht veprimeve 

të secilit institucion. Mirëpo kaq nuk mjafton, pasi për procesin e disiplinimit 

të gjyqtarëve, ekskluziviteti i Ministrit është një element përcaktues. Dhe 

problemi nuk qëndron tek ekskluziviteti, por, tek mosmbajtja e asnjë 

20. Shih nenin 18/dh të ligjit nr.9877, datë 18.02.2008, “Për organizimin e pushtetit gjyqësor në 

Republikën e Shqipërisë” 

21. Vendime të Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Shqipërisë, f.83-84, botim i vitit 2005 

69


përgjegjësie në rast të mosushtrimit të procedimit. Ose, më saktë, mbajtja 

vetëm e një përgjegjësie, asaj politike. E pra, ja ku del përsëri politika. A ka 

mundësi që një gjë e tillë të përmirësohet? Pra, nuk po them që t’i hiqet fare 

e drejta ministrit, por t’i hiqet vetëm ekskluziviteti i procedimit disiplinor të 

gjyqtarëve, duke iu dhënë mundësia edhe një entiteti tjetër (brenda apo jashtë 

Këshillit të Lartë të Drejtësisë, kjo mund të diskutohet) për të kërkuar këtë 

procedim. Duke iu kthyer edhe një herë raporteve ndërmjet institucioneve, 

sigurisht që është e papranueshme përdorimi nga ana e Ministrit të Drejtësisë 

i të drejtës për procedimin disiplinor të gjyqtarëve, si mjet presioni ndaj 

tyre, qofshin këta edhe anëtarë të Këshillit të Lartë të Drejtësisë. Por, po aq 

e papranueshme është edhe vendosja e gjyqtarëve, anëtarë të Këshillit, në 

pozitë të vështirë nga ana e drejtuesve të këtij Këshilli, nëpërmjet joshjes për 

transferime në vende apo pozicione më të mira, nëpër nivele të ndryshme të 

gjyqësorit. 

Edhe një problem të fundit. Pas Samitit të Selanikut, në vitin 2003, kur 

kanë trajtuar problemet e Ballkanit Jug-Perëndimor, organizmat e Bashkimit 

Europian, ndër të tjera, i kanë lënë detyrë shtetit shqiptar që të zgjidhë çështjen 

e ekzistencës së dy inspektorateve, të atij të Ministrisë së Drejtësisë dhe të 

Këshillit të Lartë të Drejtësisë në favor të këtij të fundit. Monitoruesit që vijnë 

dhe bëjnë raporte, herë e kanë ngritur këtë problem dhe herë jo. Kur nuk e kanë 

ngritur, autoritetet shqiptare kanë menduar se “ia hodhëm” edhe kësaj radhe. 

Por, a është kjo zgjidhja? Ka dy mundësi: Që zyrtarët e Brukselit ta harrojnë 

ose të bëjnë sikur e harrojnë këtë çështje, gjë që ka pak gjasa të ndodhë. Ose 

që, dikur, ata të kujtohen dhe të thonë se nuk e paskeni realizuar këtë detyrë që 

ju kemi vënë prej disa vitesh. Gjithsesi, le të ndodhë më e mira ... 

70


“MISIONI I SHKOLLËS SË MAGJISTRATURËS 

NË TRAJNIMIN VAZHDUES TË GJYQTARËVE. 

REALITETE DHE SFIDA; KONTRIBUTI QË SHKOLLA 

MUND TË JAPË SA I TAKON KONSOLIDIMIT 

TË SISTEMIT TË DREJTËSISË” 

71 

Prof. Dr. Mariana Semini-Tutulani 

Drejtore e Shkollës së Magjistraturës 

Objektivi i Shkollës së Magjistraturës është në të njëjtën kohë edhe 

objektivi i vetë Drejtësisë në Shqipëri e kudo: të edukojmë brezat e gjyqtarëve 

dhe prokurorëve që do të japin një drejtësi të paanshme dhe të barabartë për të 

gjithë, sepse të gjithë shtetasit duhet të jenë të barabartë përpara ligjit. 200 vjet 

më parë, 1 Thomas Jefferson shkruan se: “Eshtë patjetër në të mirën e gjithë 

kombit që të asimilojë sa të mundet e më shumë të gjithë përbërësit e tij, të 

forcojë analogjitë e tyre, të zhdukë edhe detajet më të vogla të ndryshimeve 

dhe të zbatojë ligjin dhe drejtësinë tek të gjithë në të njëjtën mënyrë dhe me 

të njëjtat mjete”. 

Shkolla e Magjistraturës ka dy objektiva strategjikë që lidhen me 

formimin fillestar të gjyqtarëve e prokurorëve të rinj dhe me formimin 

vazhdues të gjyqtarëve e prokurorëve në detyrë, duke synuar në rritjen e 

profesionalizmit të tyre, faktor ky, që ndikon në mënyrë të drejtpërdrejtë në 

rritjen e aksesit tek drejtësia, si dhe në pavarësinë e paanësinë e sistemit të 

drejtësisë. 

Në programin e Trajnimit Fillestar, pas gati pesëmbëdhjetë viteve, 

rezulton që janë diplomuar 12 breza dhe, deri më sot, janë diplomuar si 

magjistratë 232 gjyqtarë e prokurorë të rinj. Kjo shifër, e krahasuar me 

numrin e përgjithshëm të gjyqtarëve dhe prokurorëve (që është gati 664 

persona), zë gati 35% të tyre dhe flet për një rritje të numrit të gjyqtarëve të 

rekrutuar dhe të trajnuar me programe bashkëkohore të aplikuara në Shkollën 

1. Shihni për hollësira, Thomas Jefferson, Batture at New Orleans, 1812. ME 18:80.


e Magjsitraturës, pas një shkollimi tre vjeçar, pas pesë viteve të përgatitjes në 

nivelin universitar si jurist. 

Mbështetur në ligjin për organizimin e pushtetit gjyqësor, vetëm 10% e 

emërimeve si gjyqtarë e prokurorë të rinj mund të bëhet nga burime e kanale 

jashtë Shkollës së Magjistraturës. 

Në grafikun e mëposhtëm mund të shohim numrin e magjistratëve të 

diplomuar në vite. 

Nga ana tjetër, programi i trajnimit vazhdues me të gjithë indikatorët 

e cilësisë dhe të larmishmërisë nga këndvështrimi tematik, është bërë edhe 

më operativ përmes kalendarit të aktiviteteve trajnuese të detajuara në këtë 

dokument. Programi dhe kalendari i Trajnimit Vazhdues për vitin akademik 

2010 – 2011 ka synuar të trajtojë një tematikë: 

• të një natyre gjithëpërfshirëse, ashtu siç është gama e çështjeve që 

paraqiten përpara sistemit të drejtësisë; 

• të një natyre më të specializuar, në fusha të veçanta, ashtu siç kërkohet 

ndërhyrja e sistemit në një rast konkret, duke respektuar parimet e 

unitetit dhe të diversitetit. 

Harmonizimi i programit me procesin e reformës ligjore, si dhe në 

sistemin e drejtësisë, zbatimi i standardeve ndërkombëtare dhe proceset e 

përqasjes me instrumentet e BE, në kuadrin e zbatimit të MSA ka qenë një nga 

72


drejtimet e trajnimit vazhdues. Po ashtu, ofrimi i një trajnimi që synon drejt 

praktikave më përparimtare të azhornuara edhe me standardet e evidentuara 

nga Gjykata Europiane e të Drejtave të Njeriut edhe nga praktika e vendeve 

të tjera apo e Gjykatës Europiane të Drejtësisë, ka qenë në fokus të programit 

të trajnimit vazhdues. 

Shkolla e Magjistraturës, gjatë periudhës akademike 2009-2012, 

realizoi programin tre-vjeçar dhe përkatësisht vitin e njëmbëdhjetë të zbatimit 

të trajnimit vazhdues të gjyqtarëve dhe prokurorëve bazuar në një program 

dhe kalendar të mirëdefinuar paraprakisht nga pikëpamja e tematikës dhe 

aktiviteteve trajnuese. Programi, në përmbajtjen e vet, ka përfshirë një 

tematikë shumë të gjerë dhe të larmishme në pothuaj pjesën më të madhe 

të fushave të së drejtës dhe të problematikës praktike, por edhe të proceseve 

të reformës në sistemin e drejtësisë dhe të proceseve të harmonizimit 

dhe të përqasjes, të cilat kërkojnë një reagim në kohë prej gjyqtarëve dhe 

prokurorëve me standardet e BE. 

Në Shkollën e Magjistraturës, kryhen 80-90 seminare dy-ditore në vit. 

Kjo, për faktin se çdo gjyqtar e prokuror në detyrë duhet të marrë pjesë në 12- 

20 ditë trajnim në vit dhe jo më shumë se 60 ditë në pesë vjet. Duke llogaritur 

që numri i tyre i përgjithshëm është 664, atëherë kuptojmë fluksin e madh të 

aktiviteteve që kryhen. 

Në grafikun e mëposhtëm mund të shohim fluksin e trajnimeve në katër 

vitet e fundit. 

73


Në gjithë shtrirjen e tij, për të patur një trajnim vazhdues të suksesshëm, 

duhet patur parasysh se, çdo aktivitet kërkon një bashkëpunim të ngushtë me 

çdo gjykatë dhe prokurori, përmes drejtuesve të tyre. Ndërkohë, vetë Shkolla 

është në gjendje të vlerësojë nevojat e sistemit në tërësi, sipas veçorive të 

fluksit të çështjeve në çdo gjykatë dhe prokurori, nisur nga specifikat edhe 

rajonale. Në bazë të ligjit për Shkollën e Magjistraturës, kryetarët e gjykatave 

dhe drejtuesit e prokurorive, kanë detyrimin ligjor për të shprehur mendimin 

e tyre në lidhje me programin e trajnimit vazhdues. Dhënia e një mendimi 

të tillë do të ndikonte pozitivisht në tërë proçesin e organizimit të sesioneve 

trajnuese, duke shmangur zvarritjet, shpenzimet dhe duke rritur efektivitetin 

e këtyre trajnimeve. Kryetarët e gjykatave dhe drejtuesit e prokurorive, 

duke qenë në kontakt të vazhdueshëm me problematikat e përditshme të 

drejtësisë (gjyqësor/prokurori), do të krijonin një “urë lidhëse” me Shkollën 

e Magjistraturës, në funksion të rritjes së efektivitetit të formimit vazhdues të 

gjyqtarëve dhe të prokurorëve. Në këtë vështrim, Shkolla do të jetë në gjendje 

të vlerësojë drejt nevojat për trajnim të sistemit në tërësi, duke u fokusuar në 

ato çështje që paraqesin problematikat më komplekse në praktikën gjyqësore. 

Mund të themi që, ky bashkëpunim ka ende shumë nevojë që të përmirësohet. 

Është shumë e rëndësishme që të gjithë ta ndiejnë trajnimin si një të drejtë, 

por edhe detyrim, ku secili duhet të japë kontributin e vet. 

Programi konsiston në ballafaqimin dhe shpërndarjen e eksperiencave 

sipas niveleve dhe perceptimeve lokale dhe rajonale të ndryshme. Shkolla 

ka bërë kujdes të veçantë në përfshirjen në listat e të ftuarve të një lloj 

shpërndarjeje edhe gjeografike të pjesëmarrësve. Herë pas here, organizimi 

i sesioneve me pjesëmarrës mbi bazë apelesh është bërë i mundshëm. 

Ndërkohë, ka sesione, të cilat kanë qenë të kombinuara në pjesëmarrje, si 

edhe sesione të modeluara vetëm për gjyqtarë ose vetëm për prokurorë. 

Shkolla e Magjistraturës ka bërë kujdes që të pasurojë auditorin e 

trajnimeve me aktorë të tjerë të sistemit të drejtësisë si: inspektorë të Ministrisë 

së Drejtësisë dhe KLD-së, punonjës sociale dhe psikologë, oficerë të policisë 

gjyqësore, inspektorë të Inspektoratit të Lartë të Deklarimit dhe Kontrollit të 

Pasurive, avokatë të Shoqatës së Avokatëve Penalistë të Shqipërisë, juristë 

nga Bashkimi i Dhomave të Tregtisë dhe Industrisë, juristë të Zyrës së 

Përmbarimit, etj., por, duke pasur në qendër të vëmendjes, grupin për të cilin 

ka detyrë të hartojë programe trajnuese. Në grafikun e mëposhtëm mund të 

vërejmë disa nga aktivitetet e vitit akademik të fundit. 

74


Një nga aksiomat që udhëheq procesin e edukimit të gjyqtarëve e 

prokurorëve lidhur me integritetin e tyre moral e shoqëror dhe me etikën e 

komunikimin me palët dhe publikun është aksioma: “Drejtësia: Virtyt dhe 

Detyrë!” Kjo aksiomë ka tri elementë shumë të rëndësishëm: Ndershmërinë, 

pavarësinë dhe paanshmërinë. Nuk duhet harruar se gjithmonë ka një duel që 

prezantohet me dy “palë ndërgjyqëse”, si: Virtyti versus Vesi. 

Lind Pyetja: Edukimi me virtyte e integritet i kapërcen fuqitë dhe 

kufijtë e programeve trajnuese? 

Dilemat që na shfaqen e kryqëzohen para syve lidhen me çështje të 

tilla të diskutueshme si: Paanshmëria në dhënien e drejtësisë, a ekziston? 

Pavarësia e gjyqësorit, a mbizotëron në dhënien e drejtësisë? Po integriteti 

moral, a është në nivelet e duhur? 

Aristoteli që mbahet si babai i etikës ka thënë se: “Dhënia e drejtësisë 

është një detyrë intelektuale e njerëzore që duhet të karakterizohet nga 

virtytet”. Virtyti profesional/intelektual, sipas tij përbëhet nga 4 virtyte 

kardinale: (1) Kurajo, (2) Durimi, (3) Drejtësia dhe (4) Kujdesi ose Pjekuria/ 

maturia. 

Kurajo lidhet me guximin për të përballuar presionin, nga politika, 

pushtete e tjera, presionin nga rruga, nga krimi. Ajo lidhet me guximin për të 

përballuar frikën nga çdo rrezik apo sakrificë që drejtohet ndaj punonjësve të 

drejtësisë apo familjarëve të tyre. Lidhet edhe me guximin për të përballuar 

75


joshjen e tundimet ndaj parasë e pasurisë së paligjshme e të padrejtë që vjen 

nga korrupsioni e veprat kriminale. 

Durimi lidhet me analizmin me kujdes e pa nxitim të çdo prove e 

fakti që del në procesin gjyqësor, durimi për të dëgjuar e analizuar dosje e 

materiale të shumta, për të dëgjuar palët, dëshmitarët, avokatët, prokurorët, 

ekspertët etj., si dhe seleksionimi i elementëve determinantë e vlerësimi i 

drejtë e i paanshëm i tyre. 

Drejtësia lidhet me shpirtin që gjendet në brendësi të çdo gjyqtari e 

prokurori dhe që ndan të mirën nga e keqja, të drejtën nga e padrejta, ligjoren 

nga paligjshmëria. 

Kujdesi dhe pjekuria lidhen me vlerësimin e aspektit njerëzor e social 

në çdo çështje gjyqësore, në dhimsurinë për të trajtuar si duhet edhe viktimat 

edhe ata që kanë shkaktuar vepra e kanë sjellë pasoja të rënda me veprimet 

e tyre. Të gjithë janë njerëz e shoqëria duhet të kujdeset t’i korrigjojë e t’i 

edukojë. 

Në programet e trajnimit fillestar e vazhdues, ka kurse e seminare me 

shtrirje gjatë gjithë vitit, që synojnë të përmirësojnë edukimin me rregullat e 

etikës dhe për të rritur kapacitetet në fushën e komunikimit qytetar e social. 

Megjithatë, në këtë drejtim, ka shumë për të bërë. Integriteti personal e moral 

është një cilësi që nuk mësohet thjesht në shkollë, por, është pjesë e rritjes së 

çdo individi në një shoqëri, në familje, e më gjerë që fillon nga fëmijëria e 

hershme dhe përsoset, plotësohet apo dëmtohet në vite. 

Pjesëmarrja në trajnimin vazhdues është një pjesë e rëndësishme 

e vlerësimit të gjyqtarëve, përpos faktit që trajnimet ndikojnë në rritjen e 

performancës së tyre në ushtrimin e funksionit. Në këtë vështrim, shprehim 

bindjen se do të kemi edhe mbështetjen e KLD-së, në realizimin sa më efektiv 

të programit të formimit vazhdues, pasi kjo është në interesin e vetë sistemit 

të drejtësisë. 

Në lidhje me përzgjedhjen e ekspertëve të trajnimit vazhdues, vlen 

të theksohet se, Shkolla ka miratuar rregullat “Për kriteret e pëzgjedhjes 

së pedagogëve/lektorëve të Shkollës së Magjistraturës” ku ka përcaktuar 

kriteret ligjore që duhet të përmbushin aplikuesit si ekspertë të trajnimit 

vazhdues. Shkolla ka synuar të përzgjedhë me cilësinë e ekspertëve, gjyqtarë 

76


e prokurorë me eksperiencë të gjatë në ushtrimin e funksionit te tyre, për të 

qenë më afër problematikave të praktikës gjyqësore. 

Synimi i Shkollës është që të arrihet një gërshetim i ekspertizës në nivel 

teorik me atë praktik. Nga ana e shkollës u janë bërë ftesa të vazhdueshme 

gjyqtarëve dhe prokurorëve për të aplikuar si ekspertë të trajnimit vazhdues, 

por, gjithnjë duke pasur në konsideratë kriteret ligjore në përzgjedhjen e tyre. 

Në këtë drejtim, ka vend për përmirësime të mëtejshme, por, Shkolla nuk 

mund të arrijë rezultate të kënaqshme pa mbështetjen edhe të aktorëve të 

rëndësishëm të sistemit të drejtësisë. Ajo çfarë duhet nënvizuar këtu është 

se, çdo gjyqtar e prokuror duhet të ndërgjegjësohet për domosdoshmërinë e 

ngritjes së tij profesionale, për t’ju përgjigjur kërkesave të kohës. Shkolla 

e Magjistraturës është e hapur për çdo bashkëpunim që synon rritjen e 

nivelit të trajnimit vazhdues, ndaj, i mirëpret të gjitha sugjerimet që vijnë 

për përzgjedhjen e ekspertëve më të mirë shqiptarë. Synimi i Shkollës së 

Magjistraturës është që, zhvillimi i aktiviteteve në kuadrin e trajnimit 

vazhdues, të krijojë një mundësi të mirë për të gjithë pjesëmarrësit, duke 

përfshirë edhe vetë ekspertët shqiptarë, në shkëmbimin e eksperiencave të 

tyre profesionale, në funksion të përmirësimit të performancës së tyre në 

dhënien e drejtësisë. 

Ekspertë shqiptarë kontribojnë denjësisht në mbarëvajtjen e programit. 

Shkolla e Magjistraturës ka bërë të gjitha përpjekjet që në listën e ekspertëve 

të saj të jenë emra të spikatur në zbatimin e së drejtës dhe njohës të mirë të 

saj, si nga ana teorike, ashtu edhe nga ajo aplikative. Për më tepër, Shkolla u 

ka bërë ftesë, gjithnjë si trajnues, edhe gjyqtarëve e prokurorëve të rretheve 

të ndryshme, të cilëve u ka krijuar të gjitha mundësitë që të sugjerojnë kolegë 

apo veten lidhur me ekspertiza të veçanta, në fusha të veçanta. 

Partneritetet e Shkollës së Magjistraturës përfshijnë institucione 

kombëtare e ndërkombëtare. Ky bashkëpunim është shprehur në forma të 

ndryshme. Si të tilla, mund të përmendim bashkëpunimin me Këshillin e 

Lartë të Drejtësisë, Gjykatën e Lartë, Prokurorinë e Përgjithshme, Ministrinë 

e Drejtësisë, Dhomën Kombëtare të Avokatisë, Zyrën e Përmbarimit, OJFtë 

shqiptare si Fondacioni Zgjidhja e Mosmarrëveshjeve me Pajtim, etj. Ky 

bashkëpunim është realizuar në formën e sesioneve studimore, seminareve, 

kolokiumeve dhe veprimtarive të tjera, me qëllim që të sigurojë informacion 

bashkëkohor për perfeksionimin e gjyqtarëve dhe prokurorëve. 

77


Shkolla, për realizimin e sesioneve trajnuese, është mbështetur edhe 

në bashkëpunimin me partnerët ndërkombëtarë, të cilët kanë dhënë një 

kontribut të konsiderueshëm në zhvillimin e veprimtarive për perfeksionimin 

e mëtejshëm profesional të magjistratëve shqiptarë. Ndër bashkëpunëtorët 

ndërkombëtarë mund të përmendim: Këshilli i Europës, OSBE/ODHIR, 

Fondacionet Gjermane IRZ dhe Hanns Seidel, UNIFEM, UNICEF, IOM, 

USAID, OPDAT, Projekti i Këshillit të Europës PACA, Ambasada e 

Republikës së Francës, FZK, Millenium Challenge Corporation, Fondacioni 

i Hapur për Shqipërinë, REC-AECID. 

Sfida për të ardhmen në fushën organizative me qëllim mbarëvajtjen e 

programit dhe të kalendarit të trajnimit: 

Shkolla e Magjistraturës vazhdon të punojë në drejtim të përmirësimit 

dhe forcimit të kritereve që zbatohen për përzgjedhjen e lektorëve të ndryshëm 

në sesionet trajnuese. Në rolin e trajnuesit janë angazhuar më shumë gjyqtarë 

dhe prokurorë, si dhe punonjës të tjerë të sistemit të drejtësisë. Disa nga temat 

më të debatueshme të veprimtarisë praktike janë përgatitur nga trajnues të 

cilët kanë kontakt të drejtpërdrejtë me këto çështje. 

Shkolla do t’i vërë gjithnjë e më shumë theksin etikës gjyqësore të 

gjyqtarëve. Mund të ndërtohet një projekt efektiv, i cili me anë të seminareve 

trajnuese, të përqendruar apo lokalë, te prekë temat kryesore të etikës 

gjyqësore. 

Është e nevojshme që çdo gjykatë të mbajë një dosje të veçantë në 

lidhje me trajnimet gjyqësore, ku të evidentohen të gjitha materialet e 

trajtuara gjatë sesioneve dhe pjesëmarrësit përkatës. Kryetarët e gjykatave 

mund t’u kërkojnë pjesëmarrësve nëpër sesionet trajnuese përgatitjen e një 

informacioni në lidhje me seminarin dhe problematikën që u diskutua gjatë 

sesioneve trajnuese. 

E rëndësishme është dhe nxitja gjithmonë e më shumë e lektorëve për 

dorëzimin e materialeve trajnuese përpara zhvillimit të sesioneve trajnuese, 

me qëllim shpërndarjen e tyre, paraprakisht, gjyqtarëve, në mënyrë që t’i japi 

mundësinë këtyre të fundit për t’u angazhuar më shumë gjatë zhvillimit të 

sesioneve trajnuese dhe për t’i dhënë jetë debateve profesionale. 

78


Reduktimin e pikave të kontaktit në përputhje me numrin e Gjykatave 

të Apelit, si dhe krijimin e një pike kontakti pranë inspektoratit të KLD-së 

dhe pranë Ministrisë së Drejtësisë, të cilët do të bëjnë të mundur mbledhjen 

e informacioneve të vlefshme për çështjet më problematike që hasen sot në 

praktikën gjyqësore shqiptare. 

Angazhimi i pjesëmarrësve për të sjellë raste nga praktika e tyre, që 

lidhen me temën e trajnimit, si dhe paraqitjes së vendimeve që ata kanë 

dhënë në lidhje me këtë çështje. Kjo do t’i shërbejë krijimit të një arkivi 

jurisprudencial pranë Shkollës, e mundshme për t’u konsultuar dhe nga 

studentët që ndjekin programin e formimit fillestar, por edhe për publikime 

eventuale, ose, së paku, për krijimin e një seksioni të posaçëm pranë 

bibliotekës së Shkollës, për punimet e temave të seminareve. 

Të nderuar pjesëmarrës, 

Më lejoni që ta mbyll prezantimin me të njëjtën shprehje që e fillova 

diskutimin. Të përpiqemi të rrisim aftësitë e gjyqtarëve e prokurorëve, përmes 

trajnimeve, për të synuar zbatimin e parimit se shteti ligjor respektohet 

vetëm nëse të gjthë shtetasit do të jenë të barabartë përpara ligjit, pavarësisht 

nëse janë të varfër apo të pasur, pavarësisht nëse janë të pushtetshëm apo 

të zakonshëm, pavarësisht nëse janë të fuqishëm apo të dobët, pavarësisht 

nëse janë të mirë e korrektë apo të këqinj e dhunues. Vetëm kur të ndjehemi 

të barabartë e t’i trajtojmë të tjerët si të barabartë, do të mund të flasim për 

drejtësi. 

79


DREJTËSIA NË KOHË TË ARSYESHME 

81 

Kristaq Traja 

Rektor i Universitetit ”Luarasi” 

Sot duhet të flas për procesin gjyqësor, i cili duhet bërë brenda një 

kohe të arsyeshme. Bota flasin shpesh për një gjyq të shpejtë. Për të gjitha 

gjërat e rëndësishme të kësaj bote, njerëzit, parasëgjithash, duan një gjë : ta 

mbyllin ose ta zgjidhin problemin sa më shpejt. A e keni vënë re një gjë ? Në 

fillim njerëzit joshen nga rëndësia e problemit, nga vlera e interesave që janë 

në lojë, nga sa më shumë fitojnë dhe nga sa më pak humbasin ? Kjo është 

shpresa. Pastaj, kur njerëzit u vihen punëve realisht ata shohin se gjërat janë 

të vështira, të komplikuara, se ajo që kishin menduar nuk u realizohet, se 

rrugës ka një mijë e një gjëra që do të donin një paramendim, një analizë, një 

anticipim të atij rezultati për hir të të cilit ata kishin ndërmarrë përpjekjet e 

tyre t’a arrinin. Disa janë fatlumë dhe e arrijnë qëllimin. Më të shumtët, nuk 

e arrijnë ose e arrijnë përgjysmë. Ndryshe nga jeta sociale, ku njerëzit kanë 

mundësinë të dalin shpeshherë fitues së bashku, psh. në një debat ku duhen 

ndarë vlera dhe ku pjesëmarrësit lëshojnë pe dhe arrijnë në fund një rezultat, 

i cili i kënaq të gjithë, në gjyq ka vetëm një alternativë: njëra palë fiton dhe 

tjetra humbet. Gjyqi, pra, është një alternativë bardhezi. 

Në këtë alternativë janë në pyetje argumente themelore. Kush ka e 

kush nuk ka të drejtë. Por interesat e njerëzve në gjyq janë interesa aktuale, 

të sotme, të tanishme, konkrete dhe kalimtare. Me kalimin e moshës njerëzit 

ftohen nga dëshirat aktuale dhe kur kthejnë kokën pas, gjërat e djeshme u 

duken të parëndësishme. Në gjyq ka pasione, ka interesa, qëllime, projektime 

të së ardhmes, përmbushje amanetesh të djeshme, larje hesapesh, nxjerrje 

inatesh, dëshirë bamirësie, vrapim pas ëndrrave e gjëra të tilla që, në pamje 

të parë, ligji duket sikur i injoron. Provizorë jemi në këtë botë. Nëse nuk 

është e thënë nga fati të rrojmë në harmoni, atëherë një ditë mund të dalim 

para gjyqtarit. Ky njeri, që deri dje ishte si ne, palët, dikur na përcakton fatin 

në një pjesë të tij. Mund të vrasim mendjen gjithë jetën të gjejmë se ku i 

merr kriteret ky gjyqtar që na gjykon gjërat tona. S’kemi për ta gjetur kurrë, 

nëse nuk vemë konvencione si shoqëri dhe si shtet. Drejtësia, pra, është një


ndjenjë të cilën njerëzimi e ka ushqyer dhe rritur që njeriu të arrijë ta zgjidhë 

problemin për aq kohë sa ky problem nuk i merr vite të gjata jete. Drejtësia 

nuk është ligji. Ligji duhet të jetë i drejtë që t’i shërbejë asaj. Por drejtësia 

që jepet në emër të shtetit, të popullit, të mbretit, të republikës a në emër 

të kujtdo ju të thoni, është rimëkëmbja e njeriut konkret i cili, për shkak të 

fuqisë hyjnore a natyrore, është një ekzistencë fundore. Njeriu nuk ka kohë të 

merret me drejtësinë. Ai përpiqet ta evitojë, sepse ajo është e dhimbshme, ka 

kosto xhepi dhe kosto shpirti. Njeriu i drejtë në vetvete jeton edhe pa drejtësi. 

Por njerëzit, jo të gjithë janë të mirë dhe mirësia është më shpesh diçka e 

paqartë, e pamatshme, lëvizëse, ndryshimtare si natyra e njeriut. 

Atëherë, pra, një ditë ne mund të dalim para gjyqit njerëzor, para se të 

paraqitemi në Gjyqin e Fundit. Për Gjyqin e Fundit kemi të gjithë përjetësinë, 

pra, s’ka pse të na bëhet vonë se mund të vonohemi. Por këtu, në tokë, në 

botën e këtushme, duhet t’i lajmë hesapet këtu dhe sot. Kjo, do të thoni ju, 

është fe apo filozofi. Si të doni, por një gjë, sipas meje, nuk duhet të na ikë 

nga mendja : kur dalim në gjyq, dalim për gjëra që janë të rëndësishme për 

jetën tonë. Dhe, meqë ekzistencën e kemi të shkurtër, gjithnjë më të kursyer 

nga sa do të donim, e mira është që mosmarrëveshjet apo llogaritë që duhet 

të lajmë para njëri tjetrit apo para publikut për gjëra që e kanë cenuar atë, t’i 

mbyllim sa më shpejt që të mund ta jetojmë pjesën tjetër të jetës qetësisht. 

Ka ligje, ka rregulla gjyqësore, ka precepte morale, ka llogari praktike 

e çfarë nuk ka, vetëm e vetëm që të kursejmë njëçikë kohë brenda kohës 

sonë të shkurtër në këtë botë. Por, do të thoni ju, ç’ka të bëjë e gjitha kjo me 

kohëzgjatjen e një procesi gjyqësor ? Se, në fund të fundit, jo të gjithë do të 

shkojmë para gjyqit ! Vërtet, ndoshta ne që jemi këtu mund të mos shkojmë, 

por dikush nga tanët, që janë vëllezër, motra, kushërinj, shokë, bashkëpuntorë 

e ku di unë, do të shkojnë. Pastaj, kushdo që të shkojë, do të ketë një proces 

që konsumon jo vetëm paratë e taksapaguesve, por konsumon edhe nervat 

sociale të komunitetit, i mëson gjyqtarët ta marrin këtë botë sikur ata dhe 

ne të ishim të përjetshëm. Njeriu nuk ka kohë për asgjë, prandaj përpiqet të 

bëjë gjithçka me vrap. Me llogari të përafërt, njerëzit, kushdoqofshin, do të 

shkojnë vetë ose do t’i çojnë në gjyq duke konsumuar një përqindje të kohës 

së tyre, e cila mund të duket e vogël, por pasojat do të peshojnë për vite në 

mos për të gjithë jetën. 

Deri tani, fola për diçka që duket sikur s’ka të bëjë fare me nevojat e 

një procesi gjyqësor në afat të arsyeshëm. Mua më preokupon gjithnjë më 

82


shumë arsyeja e gjërave sesa gjërat e arsyes. Më thjesht, pse, ç’arsye ka të 

ngutemi për një gjyq ? Pse s’e marrim me nge ? Një gjyq a nuk kërkon të 

vërtetën ? Se pa të vërtetën njerëzit që grinden nuk gjejnë dot paqe. Por 

drejtësia nuk ka të bëjë vetëm me të vërtetën, por edhe me diçka që i bën 

njerëzit të gjejnë paqe. Ka ca të vërteta, që ia prishin gjumin njeriut, por ka 

dhe ca të vërteta, ku njeriu gjen gjumin e qetë. Në gjyq njerëzit nuk janë si 

kavjet në një laborator. Çdo sekondë, çdo minutë e orë janë sekonda, minuta 

e orë jete, jo thjesht kalim kronometrik apo kronologjik. Unë nuk e di se për 

çfarë ligjësie kozmike njerëzit shpikën gjyqet dhe gjykatat, por ndiej se pa to 

nuk mund të bëhet. Po flas këto fjalë, sepse teknika e optimizimit të proceseve 

gjyqësore, është një lëndë ku të tjerët dinë të shpjegojnë më mirë se unë. Atë 

që përpiqem të them është se, sado të merremi me teknikat e përshpejtimit të 

proceseve gjyqësore, ku njerëzit harxhojnë ndoshta një segment të shkurtër 

të jetës së tyre, nëse nuk e shohim çështjen si kursim jete, pikërisht jete, ne 

nuk do të arrijmë asgjë, ose atë që do të arrijmë do të jetë një kursim i një jete 

robotike. S’ishte e as është ky qëllimi. 

Ky kursim orësh jetësore, është kriteri i parë për gjykatat kur të na 

gjykojnë me procedurën e tyre. E di, sepse kam shërbyer përmbi 9 vjet në 

Gjykatën e Strasburgut, se cilat janë kriteret për të matur kohën e një procesi 

gjyqësor në funksion të një çështjeje të paraqitur. Tani, si e sheh një gjykatë 

këtë kohë procedurale ? Ka dy mënyra për ta parë : e para është ta shohësh 

kohën në funksion të aktorëve formalë, me cilësi juridike, pra, të palëve, të 

kërkuesve, të shtetit, të gjyqtarëve, të avokatëve, të ekspertëve e të kujtdo 

tjetri që gjykata e do ta dëgjojë ; e dyta është ta dëgjosh njeriun e gjallë pas 

maskave juridike. Të dyja duhen, por cila është e para ? Teknikisht, Strasburgu 

ka përpunuar tre kritere, me të cilat kontrollon kohëzgjatjen e një procesi 

gjyqësor që zhvillohet në juridiksionet vendase : a) sjellja e autoriteteve 

kompetente për trajtimin e çështjes ; b) sjellja e vetë kërkuesit dhe c) 

kompleksiteti i çështjes në gjykim. Ka edhe nënkritere, psh. ato që lidhen me 

marrëdhëniet e punës, ku vepron një parim preçedence apo përshpejtimi, si 

dhe kriteri që vështron rëndësinë e interesit që vihet në balancën e drejtësisë. 

Këto janë kritere formalo-juridike ; janë të domosdoshme, derisa drejtësia 

me ligj në thelb është abstraksion nga rasti dhe nga rrethanat specifike për 

të mundësuar realizimin e parimit të barazisë, i cili s’është gjë tjetër, veçse 

barazi para ligjit, pra barazi formale. 

Ndërkohë në gjyq kemi të bëjmë me njerëz të gjallë, me botë individuale 

të mbushura me interesa, dëshira, pasione, vullnete, shpresa, parashikime, 

83


llogari etj. etj. Si mund ta masim ecjen e kohës për secilin ? Nuk matet dot. 

Testi gjyqësor, gjithnjë sipas udhëzimeve të Strasburgut, është një standard i 

cili edhe pse bazohet në një balancë, të themi, përkufizimore, përsëri tenton të 

zbatohet si testim rrethanor. Kjo do të thotë se kriteret e vërteta të kohëmatjes 

së një procesi gjyqësor duhet të jenë në rradhë të parë vendase. Parimi i 

subsidiaritetit, mbi të cilin është ngritur dhe funksionon i tërë mekanizmi i 

kontrollit gjyqësor evropian, lejon dhe, madje, imponon, që shtetet anëtare të 

ngrihen mbi linjën minimaliste të mbrojtjes evropiane. 

Ç’do të thotë kjo ? Sipas meje kjo do të thotë : a) respektimi i kritereve 

evropiane të kronometrimit të proceseve gjyqësore si fillim dhe b) kërkimi 

njëkohësisht i niveleve të reja vendase për të përshpejtuar kronologjinë e 

procesit gjyqësor. Për tu bërë kjo, duhet qartësi konceptimi. Vërtet koha 

kronometrike është njësia matëse e kohëzgjatjes së procesit, por koha njerëzore 

rrjedh jo në mënyrë të njëtrajtëshme. Ju e dini se natën koha juridike nuk 

lëviz: psh. kontrolle banesash natën nuk bëhen ; ju e dini se në fundjavë koha 

juridike ngrin; ju e dini se, pavarësisht momentit të përpilimit të dokumenteve 

juridike të postuara, koha ecën jo sipas minutazhit kronometrik, por sipas 

kohës postare etj, etj. Të gjitha këto momente kohore kanë efekte juridike. 

Koha është ajo gjëja që nuk ndalet, e meqë nuk kemi pushtet që ta ndalojmë, 

përpiqemi t’a shfrytëzojmë, t’a administrojmë, të bëjmë sikur jemi në kohën 

“tonë”. Ligji ekziston në kohë, ai vepron e shfuqizohet, por dhe koha ekziston 

në ligj dhe koha në ligj është problem më delikat. Me gjuhë të thatë juridike 

koha në ligj quhet afat. Afati është një segment kohe ku për njerëzit luhet 

një lojë e madhe interesash jetikë. Nëse vonohet procedura e zgjidhjes së 

mosmarrëveshjes, interesi zbehet, dobësohet, tretet derisa zhduket. Drejtësia 

e vonuar, thonë, është drejtësi e mohuar. Thelbi, sipas meje është në atë se, 

koha, duke zhdukur interesin, zhduk objektin e gjykimit. Jo vetëm gjyqi 

dhe gjykata e ka kohën në dorë, por më shumë koha ka në dorë gjyqin dhe 

gjykatën. Përse bie autoriteti i gjykatës? Përveç shumë faktorëve të tjerë, ajo 

që e rrënon në mënyrë të pamëshirshme drejtësinë, është kafshimi i kohës. 

Përse ligji cakton afate parashkrimi? Sepse asnjë ligj, si çdo gjë tjetër në këtë 

botë, nuk mund t’i qendrojë kohës. 

Kjo hyrje që bëra në një çështje që duket prozaike, them se shërben për 

ta parë kohën gjyqësore si kohë njerëzore. Kjo kohë ka një mbiemër : quhet 

kohë e arsyeshme. Natyrisht, e arsyeshme duhet të quhet. Nuk matet me 

trokitjen e orës, me ritmin kronometrik ; ajo është koha e shkrirë me njerëzit 

që përballen me një proces, koha që matet me ritmin e jetës njerëzore, me 

84


lirinë, që nuk ngopet kurrë me kohën, me pronën që sa jemi gjallë na bën të 

jetojmë, me emrin e mirë që e kemi aset jete e me një mijë gjëra të tjera që na 

bëjnë të jemi ata që jemi. Kjo filozofi e kohës na bën të mendohemi shumë, 

se si ta përdorim atë. Pushteti dhe dobësia e gjykatave qendron në atë se, 

ato na kanë në dorë një porcion të rëndësishëm të kohës sonë. Sado kritere 

kontrolluese të vëmë, jashtë ndjesisë njerëzore për kohën, ne nuk do të jemi 

kurrë në gjendje t’u kursejmë njerëzve që dalin në gjyq atë që është jeta e tyre 

gjyqësisht e kontrolluar. 

E drejta, ligji rron në kohë. Ju e dini fare mirë se ligji ka një datëlindje 

dhe një datëzhdukje. Se ligji vepron në kohë, se ai edhe mund të prapaveprojë. 

Deri këtu kemi të bëjmë me ligjin në kohë. Por ka edhe kohë në ligj. S’është e 

njëjta gjë. Ashtu si vendi edhe koha ka një hipostazë, një dimension ekzistence 

në ligj. E di se juristët e kanë shumë të thjeshtë ta konceptojnë ligjin në 

kohë, por nuk jam i bindur se mund ta konceptojnë po kaq thjesht kohën në 

ligj. Nuk e kam fjalën për të tilla fenomene kohe si parashkrimi, afatet dhe 

miratim-shfuqizimet, sepse këto janë momente përpikmërisht të fiksuara. Jo, 

e kam fjalën për kohën që rrjedh në proceset kur njeriu i zakonshëm futet në 

ingranazhet e drejtësisë. Si lëviz koha në hapësirën juridike? Kronologjikisht 

? Kronometrikisht ? As njëra, as tjetra. Vërtet koha matet me orë, ditë, javë, 

muaj, vite, por këto në vetvete janë indiferente për fatet njerëzore. Këto janë 

veti fizike për një botë pa interesa, për një botë pa shpirt, ku koha nuk i pyet 

njerëzit, ku ajo vetëm rrjedh, ikën, shkon dhe s’kthehet më, pa ditur se kë 

solli në jetë e kë çoi në atë botë. Por, do thoni ju përsëri: pse kjo filozofi ? 

Përgjigjen e dimë të gjithë, por duke qenë kaq e thjeshtë, kjo përgjigje nuk na 

kënaq. Nuk na kënaq sepse ne, njerëzit, vetë duhet ta bëjmë kohën. Ju e dini 

se bota është e ndarë në breza orarë, se kur në Tiranë ora troket ora 12, në 

Londër ajo është 11. S’kemi ç’i bëjmë, madam Bler, por londinezët janë një 

orë pas nesh ! Por ndoshta pikërisht për këtë ju ecni më shpejt se ne, sepse ne 

ngrysemi më shpejt se ju! Edhe gjykata shkon pas diellit; kur ne në Shqipëri 

na mbaron afati, më në perëndim kanë kohë. Ndoshta, prandaj ne shkojmë 

gjithnjë pas perëndimit! Kjo figurë më lejon të them se duhet të mësojmë 

shumë sesi bota drejt së cilës po shkojmë, e kursen kohën më mirë për të dalë 

nga labirintet e gjyqit. 

Thonë se drejtësia është zbatimi i ligjeve të drejta, se ajo është e drejta 

që i jep hakun çdo njeriu. Tingëllon bukur, por deri këtu jemi në hiç. Për 

mua drejtësia është çështje kohe dhe shumë më tepër nga sa e mendojmë. 

Drejtësia është si mosha : në rini duam gjërat e rinisë, më vonë duam gjithnjë 

85


gjëra, por veçse të tjera. E drejta vlen në kohën kur njeriu mendon se me të 

mund ta bëjë ekzistencën e vetë. Jashtë kohës së tij, atij e drejta nuk i duhet. 

Tani, koha mund të matet për të gjithë njerëzit, pra, për asnjërin veç e veç. 

Këtë e bën ligji, si masë e përgjithshme për sjelljet njerëzore. Ligji nuk synon 

asnjë emër personal. E kundërta ndodh në gjykatë: këtu njeriu ka emër dhe 

është individ konkret. Koha në ligj kalon në mënyrë abstrakte: merrni psh. 

afatet procedurale të caktuara në ligj; ato janë llogaritur për raste tipike sipas 

një llogarie të bërë mbi eksperiencën historike. Aty njerëzit janë subjekte, 

pra, frymorë të ngrirë në ligj. Në gjykatë kemi njerëz të gjallë, me interesa 

që, po s’u realizuan në kohën e duhur, nuk i vlejnë askujt. Nëse një ligj mund 

të jetojë për vete dhe në vetvete, vendimi gjyqësor ka një emër dhe vetëm për 

atë ka dalë. Koha ligjore kontrollohet nga gjykata. Parlamenti ndërton orën, 

por akrepat e saj i lëviz gjykata. 

Kjo do të thotë se ligji duhet, por më shumë duhet gjykata që e 

zbaton. Si janë punët tek ne, në Shqipëri? Nuk ka ligj për disiplinimin e 

kohës gjyqësore. Nuk ka ligj në kuptimin se nuk ka akt të Kuvendit, sepse 

ligj, në të vërtetë ka. Ai është praktika e Strasburgut, që te ne, është burim 

i së drejtës, konstitucionalisht i konfirmuar. Por, gjykatat, përfshi edhe atë 

Kushtetuese, nuk e zbatojnë. Arsye ka disa, por kryesorja është teoria, ose 

më mire filozofia gjyqësore mbi të cilën mbështetet juridiksioni. Kjo filozofi 

thotë se pa ligj gjykata nuk vepron. Nëse kjo mund të ketë justifikim për 

gjyqësorin e zakonshëm, që në fakt nuk e ka, për Gjykatën Kushtetuese 

nuk ka asnjë. Atëherë, praktikisht si duhet të veprohet kur qytetari vjen 

para kësaj Gjykate dhe ankohet për zvarritje të procedurave nga gjykatat 

e zakonshme? Sot veprohet kështu: Gjykata Kushtetuese vetëm konstaton 

zvarritjen, por vendimi i saj është de facto i pazbatueshëm, jo efektiv, sepse 

duke mos detyruar asgjë nuk ndreq asgjë. Por fajin e paska Kuvendi që nuk 

ka bërë ligj, siç kanë bërë shumë parlamente të vendeve të tjera që janë në 

sistemin e Konventës! Unë, uroj të dalë një ligj specifik, që të administrojë 

procedurën gjyqësore kundrejt së drejtës individuale për një proces brenda 

një kohe të arsyeshme, madje, në këtë konference, dua t’ju bëj me dije se, 

Universiteti “Luarasi” bashkë me Unionin e Gjyqtarëve do të propozojnë 

një projektligj për këtë. Ndërkohë ajo që më bën më shumë të mendoj është 

fakti se jo gjithçka zgjidhet me ligj. Gjykatat tona, e kanë ligjin në Strasburg, 

kështu është ndërtuar sistemi ynë normativ me Kushtetutë dhe ky ligj është 

jurisprudenca evropiane, ku ne duhet të mbështetemi si mbi ligjin tonë. 

86


Dy janë kriteret themelore me ndihmën e të cilave arrihet efikasiteti i 

mjetit juridik, i cili kontrollon shpejtësinë e gjykimit: së pari, gjykatat duhet të 

kenë kompetencën të caktojnë, mbi bazën e një analize konkrete të gjendjes së 

procesit, një afat normal të përfundimit të procedurave dhe, së dyti, ato duhet 

të kenë pushtetin të caktojnë dhe masën e dëmshpërblimit ndaj të dëmtuarit, 

palë në gjykim, për zvarritjen e procesit. Nëse kjo duhet bërë me ligj, kjo 

do të bëhet. Megjithatë kjo nuk është formula magjike e zgjidhjes së këtij 

problemi që ka vite që është serioz. Natyra e procesit gjyqësor, administrimi 

i brendshëm i burimeve njerëzore dhe teknike të gjykatave, roli i rishikimit 

kushtetues, suporti i KLD-së e i Ministrisë së Drejtësisë etj, përmbajnë 

kapacitete që mund ta përshpejtojnë procedurën. Në këto, po kaloj tani më 

hollësisht. 

Në Shqipëri, gjykatat janë të njohura me praktikën e Strasburgut. 

Shumë a pak, por janë të njohura. Duke lënë mënjanë faktorin ekonomik, 

i cili shprehet në pamjaftueshmërinë strukturore, pra, në mungesën e 

gjyqtarëve, të stafit, të sallave, të pajisjeve etj, fenomen ky i cili ka arsye 

objektive, ndonëse në sytë e Gjykatës Evropiane nuk ka rëndësi, rezerva 

më e madhe për ta bërë procesin gjyqësor të arsyeshëm në kohë, është në 

aspektin funksional. Gjykatat, me disa përpjekje, mund ta shkurtojnë kohën 

e procedurave gjyqësore deri në gjysmë. Cilat mund të ishin disa nga rrugët 

për optimizimin e kohëzgjatjes së proceseve gjyqësore ? 

Së pari, shfrytëzimi i resurseve procedurale në bashkimin e çështjeve 

në një dosje për gjykim. Strasburgu mëse një herë, ka vënë në dukje për 

Shqipërinë se, një nga shkaqet kryesore të zvarritjeve në procedurat, sidomos 

civile, ka qenë zhvillimi i procedurave paralele me të njëjtin objekt gjykimi 

në thelb, ndonëse në aparencë me objekt të ndryshëm. Palët e interesuara 

tentojnë të hapin paralelisht gjykime për aspekte të veçanta të një çështjeje të 

vetme me qëllim zvarritjen e gjykimit për të gjetur kohën e volitshme që ta 

çorientojnë gjykatën. 

Së dyti, natyra e çështjeve civile, është e tillë që ajo varet krejtësisht 

nga vullneti i palëve në kuptimin që ato janë të interesuara të paraqesin 

provat. Gjykatat në Shqipëri ende vuajnë nga sindroma e aktivizmit, që do 

të thotë se gjyqtari civil, madje dhe ai penal, jo vetëm drejton procesin, por 

edhe merr pjesë aktivisht në të, duke ndërhyrë në disponibilitetin e palëve. 

Me fjalë më të thjeshta, gjyqtari kërkon me insistim që palët të sjellin çdo 

provë e argument përpara tij, qoftë dhe me çmimin e zvarritjeve të pafund të 

87


procesit. Por nëse një palë nuk do, për interes të saj, të paraqesë dokumente 

provuese, atëherë gjyqtari civil duhet ta zgjidhë çështjen në atë gjëndje në 

të cilat ndodhet dosja. Gjyqi civil, ndryshe nga gjyqi penal, është më shumë 

zgjidhja pragmatike e mosmarrëveshjes, sesa zbulimi i së vërtetës. Ky koncept 

laboratorik i kërkimit të së vërtetës ngjall frikën në gjyqtarët e shkallës së 

parë, se zgjidhja e çështjes civile me shpejtësi dhe në atë gjendje të akteve që 

ka dosja, do të sjellë përgjegjësinë së tyre disiplinore dhe, për pasojë, uljen e 

pikaverazhit vlerësues të karrierës së tyre. Kjo frikë nuk është pa bazë, sepse 

vetë vlerësuesit profesionalë të gjyqtarëve, pra KLD-ja nuk e kanë parasysh 

sa duhet natyrën e procesit civil. Nga ana tjetër, vetë gjykatat civile kanë 

praktikën që i kthejnë shpesh paditë për plotësim kushtesh. Deri këtu kjo 

është normale dhe sipas përcaktimeve ligjore, por shumë raste kthimi padish 

kanë të bëjnë edhe me detyrimin ndaj paditësit të përcaktojë bazën ligjore 

ku ai e mbështet padinë. Kjo më duket del përtej arsyes gjyqësore, sepse 

baza ligjore e padisë nuk është punë e kërkuesve, por e gjykatës, sepse ajo 

është zonja e cilësimit juridik të çështjes, sipas parimit iura novit curia, pra, 

gjykata e di ligjin. Një praktikë e tillë konsumon kohën. 

Së treti, dhe për mua një nga drejtimet kryesore të përshpejtimit të 

proceseve gjyqësore, është principi themelor i metodës së shqyrtimit 

gjyqësor. Ju të gjithë e dini se unë jam partizan i hershëm i vendosjes dhe 

respektimit rigoroz të precedentit të detyrueshëm. Këtë e them, jo nga dëshira 

për të bërë përshtypje të çuditshme dhe as për snobizëm. Këtë dobësi tani 

ma di gjithkush. Në fakt, sipas Kushtetutës dhe Kodeve procedurale ne e 

kemi precedentin si fakt ligjor, por edukimi ynë juridik, si pasues të shkollës 

kontinentale, nuk na lejon ta pranojmë realitetin që na del në sy. Zakon struci. 

Bindja e brendshme e gjyqtarëve, e cila vlen në çmimin e fakteve, është 

(ose duhet të jetë) në të vërtetë e kontrolluar nga interpretimi i përqendruar i 

Gjykatës së Lartë. Funksioni kasacional që ajo ushtron, në kundërshtim me 

përcaktimin kushtetues si Gjykatë e Lartë, e bën të pamundur respektimin 

e afatit të arsyeshëm të gjykimit. E para e punës është se rishikimi i çdo 

çështjeje që vjen nga eshelonet më të ulëta është i pamundur nga ana 

sasiore. E dyta, bindja e brendshme gjyqësore, e zbatuar voluntarisht çon në 

vendime të ndryshme për çështje analoge. Nëse në Shqipëri ka me mijëra 

çështje, ato u përkasin një numri të kufizuar kategorish, për të cilat vlejnë 

precedentët përkatës. Këta precedentë, veç meritave të tjera, bëjnë të mundur 

përshpejtimin e procedurave gjyqësore, sepse sjellin një farë automatizimi të 

procesit. 

88


Së katërti, në lidhje të ngushtë me këtë, unë mendoj se në kushtet kur 

në Shqipëri ka masive çështjesh me natyrë dhe shkak të ngjashëm strukturor, 

siç janë çështjet e kthimit të pronave ose të shpronësimeve, në masën që ende 

mungon kuadri procedural, mund të përdorej në shkallën e duhur praktika 

e vendimeve pilot. Një vendim pilot është ai i cili shtjellon gjerësisht dhe 

përfundimisht faktet dhe arsyet mbi të cilat bazohet një vendim parimor. 

Çështjet e tjera të kësaj klase do të shkruhen thjesht, duke dhënë pjesën 

rezolutive dhe duke iu referuar në arsyetim vendimit pilot. Një studim në 

këtë aspekt ia vlen fort. Strasburgu e përdor këtë metodë, sepse ka gjetur 

terren pikërisht në vendet anëtare, psh. në rastin e Polonisë me çështjen 

Broniowski. 

Së pesti, vonesa të mëdha vërehen në Gjykatën e Lartë. Kë të bësh me 

faj? Ligjin apo gjyqtarët? Ndoshta të dy. Është e pritshme me atë procedurë 

me të cilën ajo punon. Një nga rezervat që ka kjo Gjykatë, përveç organizimit 

të brendshëm të punës, është mënjanimi i audiencave të tepërta, kur palët në 

procesin civil ose penal kanë patur mundësinë të dëgjohen si në instancë të 

parë ashtu dhe në apel. Gjykimi në Gjykatën e Lartë mbi bazë të dokumenteve 

të dosjeve mundëson një rritje të konsiderueshme të vendimeve. Me një 

organizim të mirë llogaritet që, në vend të një audience të tepërt mund të 

adoptohen një numër vendimesh me procedurë të shkruar. 

Së gjashti, Gjykata Kushtetuese, e cila me kurajë e përfshiu në rrethin 

e kompetencës së saj, shqyrtimin e çështjeve me objekt kohëzgjatjen e 

proceseve gjyqësore në instancat e zakonshme, po me atë kurajë duhet të 

vendosë, nëse ligji vonon, kriteret evropiane si standard të brendshëm për të 

detyruar gjykatate zakonshme të përfundojnë proceset në një afat të caktuar 

dhe madje të vendosin dëmshpërblime të drejta, duke u orientuar fillimisht në 

tabelat e përpunuara nga Strasburgu për vendet e veçanta. Gjykata Evropiane 

në një nga vendimet e saj është shprehur se kur parlamenti vonon shumë, 

gjykata duhet të ndërhyjë si legjislator. 

Nëse dalja e një ligji që të administrojë kohën procedurale në gjykim 

është e përshtatshme, mekanizmi i veprimit të këtij ligji dhe, sidomos, 

instanca ku duhet të drejtohen ankesat e individëve kundër zvarritjes së 

proceseve, duhet të përcaktohet mirë, që gjykimi i zvarritjeve të mos bëhet 

shtesë e panevojshme e zvarritjeve të mëparëshme. Ndoshta instanca më 

e përshtatshme mund të ishte apeli dhe gjykata të vendoste me një gjyqtar 

unik, por këtu çështja mbetet e hapur për diskutim. Një vendim Unifikues i 

89


Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së Lartë për çështjet e kohëzgjatjes së 

gjykimeve do t’ia vlente po aq sa dhe ligji që mund të dalë, madje edhe pas 

daljes së ligjit eventual. 

Nga një kalkulim i përafërt del se, me aq para sa harxhon shteti për 

të kompensuar dëmin moral e material të individëve që fitojnë gjyqin në 

Strasburg, për shkak vonesash në gjykim, do të bëhej e mundur deri në njëfarë 

mase krijimi i kushteve të përshtatshme për të dhënë jo vetëm drejtësi të saktë, 

por edhe në kohën e duhur. Nuk po përmend këtu edhe kohën e arsyeshme 

brenda së cilës duhet të ekzekutohen vendimet gjyqësore të formës së prerë, 

e cila është një telash më vete. 

Një rrugë tradicionale në drejtësinë shqiptare ka qenë, përcaktimi 

i afateve të sakta të procedurave penale dhe civile. Aktualisht Kodet 

përcaktojnë afate për momente procedurale siç janë, afatet për masat e 

paraburgimit, për paditë etj. Megjithatë, normimi kohor i proceseve në themel 

nuk është i përcaktuar me idenë se ato nuk mund të përcaktohen për shkak 

të ndryshimeve të mëdha të çështjeve nga natyra e tyre. Ndoshta ia vlen t’i 

kthehemi deri diku praktikës së vjetër, pra, jo në kuptimin e caqeve të prera 

kohore, por së paku si orientim me efekte juridike, duke e lidhur tejkalimin 

e afateve me përfitimin e disa të drejtave për të akuzuarit, të dënuarit dhe 

pse jo edhe për palën e dëmtuar në procesin civil. Këtu nuk e kam fjalën për 

dëmshpërblimin monetar, por, psh. në një zbritje proporcionale të dënimit të 

një të personi që është proceduar e gjykuar në një afat paarsyeshmërisht të 

gjatë; apo në ngarkimin e palës civile që ka shkaktuar zvarritjen e një shume 

në favor të palës së dëmtuar etj. Kjo masë e fundit pajtohet mirë me natyrën 

e procesit civil, kur gjykata vetë nuk është përgjegjëse për zvarritjen. Kështu, 

vonesat, duke iu ngarkuar materialisht palës zvarritëse, do ta disiplinonin 

këtë të fundit dhe bashkë me të edhe vetë procesin. 

Tani, për të mos iu ngrënë kohën, sepse për kohën po flasim këtu, dua 

ta përfundoj. Drejtësia ka moshë më të madhe se çdo njeri. Bota plaket dhe 

drejtësia e vonë s’i hyn më në punë. Për ta ilustruar këtë dhe për kënaqësinë 

që kam sot të flas para zonjës Bler (kolegët e mi të më falin se i dua shumë, por 

para një zonje të tillë ne duhet të jemi xhentëlmenë), pra, për këtë kënaqësi 

po e mbyll me një shprehje të shkurtër të Shekspirit të marrë nga drama 

“Timoni nga Athina”. Ai thotë me gojën e poetit: “How goes the world ?”, 

kurse piktori i përgjigjet: “It wears, sir, as it grows”. Në shqip do të thotë: 

“Si shkon kjo botë?” dhe përgjigjja: “Sa rritet aq dhe konsumohet.” Bota 

konsumohet dhe nuk ka kohë të presë një drejtësi që vonohet. 

90


RËNDËSIA QË PARAQET PROCESI I PËRZGJEDHJES 

SË GJYQTARËVE TË GJYKATËS SË LARTË DHE 

ASAJ KUSHTETUESE, SI BUSULL ORIENTUESE 

PËR PRAKTIKËN GJYQËSORE 

DHE DREJTËSINË KUSHTETUESE. 

A PARAQITET I PLOTË KUADRI LIGJOR 

NË KËTË DREJTIM? SFIDA DHE REALITETE. 

91 

Dr. Sokol Sadushi 

Ish-Gjyqtar i Gjykatës Kushtetuese 

Për të argumentuar domosdoshmërinë e pasjes së një demokracie 

kushtetuese përkundrejt demokracisë procedurale, John Rawls në librin e tij 

“Drejtësia si paanshmëri” vë theksin se “në qoftë se një shoqëri ka vërtetë një 

shpirt demokratik, atëherë kushtetuta me deklaratën e të drejtave nuk është e 

domosdoshme, por në qoftë se një shoqëri nuk është demokratike, nuk mund 

ta bëjë të tillë kushtetuta.” 

Shoqëria demokratike që bazohet mbi parimet që, jo vetëm e shpallin 

barazinë para ligjit, por edhe i krijojnë mundësinë qytetarëve ta realizojnë atë 

në institucionet e saj kryesore, e ka të domosdoshme konceptin e drejtësisë 

si paanshmëri. 

Dhënia e të drejtës nuk i kënaq të gjithë palët që përfshihen në një 

proces, por një drejtësi që nuk bind as të dëmtuarin dhe as të fituarit, është 

e trishtueshme. Të humburit e vërtetë janë si shteti i së drejtës, ashtu dhe 

qytetarët, të cilët nuk arrijnë të marrin drejtësi, por vijojnë të dyshojnë në 

legjitimitetin e atyre që e japin drejtësinë. 

Është drejtësia e paanshme, që synon të artikulojë një grup vlerash 

morale tepër të rëndësishme, të cilat duhet të gjejnë zbatim në institucionet 

politike kushtetuese dhe në mënyrën se si ato bashkërendohen me njëri tjetrin 

për zgjedhjen e gjyqtarëve. Kjo nxjerr në pah, veçanërisht për shoqëritë në 

zhvillim, siç është dhe shoqëria shqiptare, nevojën për gjykata dhe për gjyqtar 

me legjitimitet të pacënuar.


Në suksesin e vërtetë të një Gjykate të Lartë ndikojnë sa dijet ligjore të 

gjyqtarëve, po aq dhe aftësia e gjykatës për të ushtruar që në fillim disiplinë 

doktrinare. Megjithatë, performanca e një gjykate varet nga ata që ushtrojnë 

funksionin e gjyqtarit, të cilët duhet të jenë mbrojtësit e vendosur të parimeve 

dhe të vlerave kushtetuese. Janë cilësitë e gjyqtarëve që kontribuojnë në 

pavarësinë e gjykatës për ta bërë atë të pathyeshme ndaj çdo lloj sulmi. 

Është shumë e rëndësishme për një gjykatë të lartë të bëhet e besueshme 

për publikun e gjerë, por më e rëndësishme është që ajo të demonstrojë 

neutralitet. Pikërisht, paanësia përbën elementin tjetër të suksesit. Gjykata 

përpiqet t’i shmanget kritikave të shkaktuara më tepër nga institucionet 

politike e legjislative, falë aftësisë së saj për të qenë e paanshme. Megjithatë, 

për shkak të plotfuqishmërisë që ka një gjykatë e lartë dhe sidomos një 

gjykatë kushtetuese, por edhe të misionit që ato kryejnë, nxitja e kundërshtive 

ose pakënaqësisë, si dhe ndikimi, veçanërisht nga radhët e politikës, është i 

pashmangshëm. 

Studjues të fushës, por edhe përfaqësues të qarqeve politike, të medias 

e të shoqërisë civile kanë vënë theksin se në rritjen e autoritetit të Gjykatës së 

Lartë dhe të Gjykatës Kushtetuese ndikon, veçanërisht, mënyra e zgjedhjes së 

gjyqtarëve. Mekanizmi kushtetues i përfshirjes së Presidentit të Republikës 

dhe Kuvendit është menduar fillimisht nga hartuesit e Kushtetutës, si zgjidhja 

më e mirë në raport me formulimin e mëparshëm. Përvoja 14-vjeçare e 

zbatimit të kësaj procedure kushtetuese dëshmon për një qasje të natyrës 

politike që merr dhënia e pëlqimit nga Kuvendi për gjyqtarin e lartë dhe 

kushtetues. Defektin e kësaj formule përzgjedhjeje një pjesë e studjuesve e 

kanë gjetur tek disa faktorë si: 

• roli që luan Presidenti i Republikës për përzgjedhjen e kandidaturave; 

• natyra politike që i jepet procedurës së emërimit të gjyqtarëve të lartë 

në Kuvend, 

• quourumi i një shumice të thjeshtë, me të cilën jepet pëlqimi; 

• ndryshimet e panevojshme kushtetuese, që prekin formulën konsensuale 

të zgjedhjes së Presidentit të Republikës etj. 

Natyra politike e emërimit,veçanërisht për gjyqtarët kushtetues, nuk 

është një formulë shqiptare. Përgjithësisht është i njohur për shumicën e 

kushtetutave zgjedhja e gjyqtarëve kushtetues nëpërmjet filtrit të politikës. 1 Ka 

1. Në disa kushtetuta, si në atë të Hungarisë, të Polonisë, të Sllovakisë, të Gjermanisë, të Letonisë etj. 

roli parësor në zgjedhjen e gjyqtarëve kushtetues i përket parlamentit. 

92


sisteme të përziera, 2 në të cilat kërkohet një lloj bashkëveprimi ndërmjet 

organeve përfaqësuese dhe organeve ekzekutive për caktimin e gjyqtarëve. 

Ndërkohë që në një numër të konsiderueshëm shtetesh, 3 gjyqtarët emërohen 

me pjesëmarrjen e disa institucioneve kushtetuese së bashku, ku secili prej 

tyre si, Presidenti, Parlamenti dhe autoritetet gjyqësore zgjedhin një numër 

të caktuar gjyqtarësh. 

Për shkak të implikimit të politikës në emërimin e gjyqtarëve të lartë, 

shpesh vihet dyshimi se qëndrimet e gjyqtarëve kanë tendencën për të qenë të 

njëjta me ata që i zgjedhin. Njëkohësisht, mandati i kufizuar kohor i gjyqtarëve 

është një tjetër arsye që ata të jenë të trysnuar për të ardhmen e tyre, pasi 

përfundojnë mandatin. Pra, një lloj preference e politikës ndaj kandidaturës 

së gjyqtarit të lartë e kushtetues sigurisht që nuk shmanget, por në emër të një 

parimi që në gjuhën doktrinare njihet si “parimi i mosmirënjohjes” ndaj atij 

që të zgjedh, gjyqtari nuk duhet t’i nënshtrohet zgjedhësit. 

Performanca e gjyqtarëve të lartë e kushtetues nuk duhet të jetë e varur 

nga fakti se shumica qeverisëse zgjedh gjyqtarët, por nga vetë integriteti që 

ata kanë. Të gjithë flasim për integritetin që duhet të ketë një gjyqtar, një 

politikan, një funksionar i lartë i shtetit, por pak përpiqemi të identifikojmë 

ose të japim një përkufizim për të. Ne konstatojmë se jo pak prej atyre me 

të cilët kemi të bëjmë në veprimtarinë e përditshme (ku përfshihen edhe 

gjyqtarët) as e besojnë atë që thonë, por as arrijnë të thonë atë që ata besojnë. 

Fakti se gjyqtari betohet mbi Kushtetutë nuk krijon ndonjë prezumim se ai 

do të jetë i besueshëm. Betimi është veçse një moment procedural që duhet 

përmbushur, me qëllim kryerjen e detyrës, por nuk garanton ndershmërinë, 

përgjegjshmërinë dhe për më tepër integritetin e gjyqtarit. 

Duke folur për integritetin që duhet të ketë gjyqtari, politikani apo çdo 

funksionar i lartë i shtetit, pyesim veten nëse do të donim që në të vërtetë 

të drejtohemi, të ndihmohemi apo të gjykohemi nga njerëz që u mungon 

integriteti ? Sigurisht që Jo. Ne nuk do të donim, pikësëpari gjyqtar pa 

integritet. 

2. Në Austri, Armeni, Francë, Benin, Kirgizstan, Rumani etj. Në Austri gjyqtarët e Gjykatës 

Kushtetuese të Austrisë emërohen nga Presidenti Federal pas propozimit nga Qeveria Federale të 

Kryetarit, Nënkryetarit dhe gjashtë gjyqtarëve, si dhe pas propozimit të 6 gjyqtarëve të tjerë nga 

parlamenti, ndërsa në Greqi, gradimi i Kryetarit të Gjykatës së Kasacionit bëhet me dekret presidencial 

mbi propozimin e Keshillit te Ministrave. 

3. Në Bullgari, Itali, Spanjë, Lituani, Moldavi, Ukrainë, Mongoli, Turqi e deri në Korenë e Jugut. Në 

Kosovë, gjyqtarët kushtetues emërohen nga Presidenti i Republikës, pas propozimit të Kuvendit. 

93


Në mënyrë të vazhdueshme ngrihet zëri nga opinioni publik dhe nga 

gjithsecili prej nesh, qoftë edhe në këtë konferencë, se na nevojiten gjyqtar 

me integritet. Të gjithë jemi në një mendje për këtë. Po, atëherë përse nuk 

arrijmë t’i identifikojmë njerëzit me integritet, për të cilët kemi kaq shumë 

nevojë dhe që të tillë ka në gjyqësor? 

Çështja e identifikimit të kandidaturave, me integritet profesional e 

moral, që mund të caktohen për të kryer funksionet e gjyqtarëve të Gjykatës 

së Lartë apo Gjykatës Kushtetuese është, pikësëpari, çështje e institucioneve 

të cilat Kushtetuta i ka ngarkuar me përmbushjen e këtij misioni thelbësor 

për një shtet të së drejtës. Opinioni publik dhe në veçanti shoqëria civile, 

mjedisi i profesionistëve të ligjit, apo media kanë padyshim përgjegjësinë që, 

nëpërmjet ushtrimit të presionit, të mos lejojnë nëpërkëmbjen e kërkesave 

për integritet tek ata që përzgjidhen për t’u emëruar si gjyqtar të Gjykatës së 

Lartë apo Kushtetuese. 

Më pëlqen të perifrazojë në këtë fjalë timen studiuesin e njohur 

amerikan Stephen Carter qënë librin e tij “Integriteti”, përcakton tre hapat 

kryesor që duhen ndjekur për të përkufizuar integritetin. Hapi i parë është 

dallimi që duhet të bëjë kushdo ndërmjet asaj që është e duhur dhe asaj që 

është e gabuar. Dallimi është punë e vështirë që kërkon kohë dhe energji 

emocionale. Mbi të gjitha, bërja e këtij dallimi kërkon një reflektim moral 

për të ditur se çfarë ju besoni vërtetë e thellësisht se është e drejtë dhe e mirë. 

Nëse duket e lehtë të bësh dallimin midis të mirës dhe të gabuarës, hapi i 

dytë është të veprosh mbi atë që ti ke dalluar, që do të thotë se sa i vendosur 

je dhe jo të thuash një gjë e të bësh diçka tjetër. Në përfundim, si hap i tretë, 

kërkohet që të thuash haptazi, se je duke vepruar me vendosmëri sipas asaj 

që ke kuptuar dhe dalluar se je duke bërë atë, që ti mendon se është e drejtë 

dhe kur të tjerët nuk janë dakort me ty. Detyrë e gjithsecilit prej nesh, por 

në veçanti e atyre që kanë përgjegjësinë e vendimmarrjeve të rëndësishme, 

është të orientohen edhe nga këto tre momente që përkufizojnë integritetin. 

Për rrjedhojë, një politikan me integritet, një funksionar i lartë i shtetit 

me integritet dhe veçanërisht një gjyqtar me integritet, është ai person që ne 

mendojmë se mund t’i besojmë, se do të di të bëjë gjënë e duhur, se do të di 

të luajë sipas rregullave të lojës dhe se do të mbajë zotimet. 

Çështjet e drejtësisë nuk lidhen thjeshtë dhe vetëm me pasjen nga trupa 

e gjyqtarëve të disa koncepteve për Kushtetutën dhe ligjin, por me vizionin që 

94


ata duhet të krijojnë dhe me synimin që duhet të kenë për t’i dhënë legjitimitet 

institucionit të tyre. Prandaj një gjyqtari, nuk duhet t’i mungojë integriteti 

thelbësor që është kurajo dhe gatishmeria e tij për të vepruar në emër të 

së drejtës. Janë cilësitë e gjyqtarëve si profesionalizmi, qëndrueshmëria e 

parimeve morale, karakteri me virtyte të pakorruptuara, veçanërisht në 

lidhje me të vërtetën dhe korrektësinë, drejtësia dhe ndershmëria, që duke i 

bërë ata të pathyeshëm ndaj çfardo lloj sulmi që kontribuojnë në cilësinë e 

vendimmarrjes dhe në pavarësinë e vetë gjykatës. Për këtë arsye, përzgjedhja 

e gjyqtarëve të Gjykatës së Lartë dhe të Gjykatës Kushtetuese merr rëndësi 

vendimtare. Vlerat që duhet të kenë personat që zgjidhen për gjyqtarë të 

lartë e kushtetues përbëjnë njërën anë të problemit, ndërkohë që formula 

procedurale kushtetuese e zgjedhjes së tyre mbetet po aq përcaktuese. 

Caktimi i gjyqtarëve të lartë dhe kushtetues, në Shqipërinë e pasviteve 

90-të, ka kaluar nëpërmjet sistemit të emërimit,por edhe të zgjedhjes. Për 

Gjyqtarët e Gjykatës së Kasacionit fillimisht u aplikua sistemi i zgjedhjes nga 

parlamenti, ndërsa për zgjedhjen e Kryetarit dhe të zv.kryetarëve kërkohej 

propozimi më parë nga Presidenti i Republikës që Kuvendi të vendoste. 

Për gjyqtarët kushtetues u zbatua fillimisht sistemi i emërimit nga organi 

kompetent, pa qenë i ndërvarur nga ndonjë organ tjetër, ku 4 gjyqtarë 

zgjidheshin nga Presidenti i Republikës dhe 5 të tjerë nga Kuvendi. Aktualisht 

përdoret sistemi i përzierë. Nëntë gjyqtarët kushtetues, si edhe kryetari 

konsiderohen të zgjedhur, kur akti i emërimit të Presidentit të Republikës 

merr pëlqimin në Kuvend. 

Kjo procedurë ka krijuar disa paqartësi në vitet e para, për shkak 

të qëndrimeve të ndryshme që mbaheshin në praktikën parlamentare. Me 

vendimin nr. 2, datë 19.1.2005, Gjykata Kushtetuese interpretoi nenin 125 

të Kushtetutës, duke përcaktuar kompetencën e Kuvendit për të shqyrtuar“jo 

vetëm përmbushjen e kritereve formale, por të shqyrtojë edhe meritën e 

emërimit të tyre.” 4 Ky interpretim pavarësisht se nuk shkaktoi për disa vite 

ndonjë mosmarrëveshje, në të vërtetë duket se e la të hapur konfliktin. Formulimi 

se ky sistem emërimi që “ka në esencë kooperimin institucional të Presidentit 

të Republikës dhe të Kuvendit të Shqipërisë” dhe që i vendos këto subjekte 

“para kërkesës së respektimit të parimit të luajalitetit kushtetues,” 5 vijon të 

keqpërdoret nga politika pothuajse në të gjitha qëndrimet që ka mbajtur ndaj 

dekreteve të Presidentit të Republikës.Luajaliteti kushtetues dhe kooperimi 

4. Vendimi nr. 2, datë 19.1.2005 i Gjykatës Kushtetuese të RSh-së. 

5. Po aty. 

95


institucional, sipas interpretimit të Gjykatës Kushtetuese, nuk do të thotë 

se Presidenti i Republikës duhet të marrë mendimin e mazhorancës politike 

për të përzgjedhur kandidaturën për gjyqtar të lartë e kushtetues, por kërkon 

që ndërmjet tyre të bashkëpunohet “për përcaktimin e kritereve ligjore në 

përputhje me kërkesën kushtetuese për kualifikim të lartë, për të siguruar 

një përbërje cilësore dhe të përshtatshme të Gjykatave. 6 

Sistemi aktual kushtetues i zgjedhjes së gjyqtarëve të lartë e kushtetues, 

megjithëse bazohet në sistemin e përzier, me shumicën e thjeshtë, një 

minimum prej 36 votash që kërkon për të miratuar kandidaturat, duket se 

e përjashton një lloj konsensusi ndërmjet palëve. Nga ana tjetër, ndryshimi 

i procedurës së zgjedhjes së Presidentit të Republikës nga një formulë 

konsensuale drejt një emërimi të pastër politik, duket se e ka sjellë në rend 

të ditës edhe rishikimin kushtetues për quourumin e domosdoshëm që 

nevojitet për zgjedhjen e gjyqtarëve të lartë e kushtetues, drejt një shumice 

të cilësuar. 

Procedura vlerësuese që kryen Kuvendi, e cila konsiston në zhvillimin 

e seancave dëgjimore publike me kandidatët dhe që në fakt ofron një lloj 

transparence, nuk duket se e ka përligjur këtë ndryshim, përderisa seancat 

janë kthyer në një kompeticion oratorie dhe retorikash denigruese për 

kandidatin që nuk gëzon mbështetjen e forcës politike, duke humbur në 

këtë mënyrë dhe vetë qëllimin e saj. Edhe në lidhje me mënyrën e votimit, 

Rregullorja e Kuvendit në vitin 2010 ka ndryshuar, për rastin e dhënies së 

pëlqimit të Kuvendit për dekretet e Presidentit të Republikës për emërim 

në Gjykatën Kushtetuese ose në Gjykatën e Lartë, duke e kthyer në 

votim nominal. Ajo që po ndodh aktualisht me një pjesë të gjyqtarëve të 

Gjykatës Kushtetuese, që vijojnë të qëndrojnë në detyrë pas kalimit prej 

dy vjetësh të mandatit dhe që po krijon kushtet për të konsumuar një pjesë 

substanciale të një mandati të ri 9 vjeçar, por edhe mosplotësimi për disa 

vite i vendeve vakant në Gjykatën e Lartë, është rrjedhojë e keqkuptimeve 

apo keqinterpretimeve që i bëhen Kushtetutës, por në veçanti e prezencës 

së një krize institucionale, e cila ndikon dukshëm në legjitimitetin dhe 

pavarësinë e tyre. 

Çështja e procesit të përzgjedhjes së gjyqtarëve të Gjykatës Lartë 

dhe të Gjykatës Kushtetuese tashmë nuk rezulton të jetë vetëm shqetësimi 

6. Vendimi nr. 24, datë 09.06.2011 i Gjykatës Kushtetuese të RSh-së. 

96


ynë. Në kuadrin e 12 prioriteteve që Bashkimi Europian ka përcaktuar për 

Shqipërinë, është insistuar në planin e veprimit që të analizohen problemet 

që dalin në lidhje me pavaresinë e Gjykatës Kushtetuese dhe Gjykatës 

së Lartë, duke filluar nga procesi i emërimit të Gjyqtarëve, e duke vijuar 

me parashikimin e procedurës që siguron një proces dëgjimor, si dhe një 

votim të rregullt e të depolitizuar. Për emërimet e gjyqtarëve kërkohet 

“bashkëpunim me institucionin e Presidentit për vendosjen e kritereve 

ligjore që garantojnë një përbërje cilësore të Gjykatës Kushtetuese” si 

dhe transformimin e Gjykatës së Lartë “në një Gjykatë karriere, përmes 

vendosjes së kritereve transparente për emërimin e Gjykatësve me 

eksperiencë” gjë e cila do sillte emërimin e depolitizuar të tyre. 

Për këtë nevojitet një strukturim i sistemit të emërimit të gjyqtarëve 

të Gjykatës së Lartë dhe të Gjykatës Kushtetuese në mënyrë që kriteret 

ligjore që duhet të përmbushin kandidatët të dëshmojnë për objektivitet 

dhe paanshmëri të vendimmarrësve. Krahas integritetit moral, është 

vlerësimi profesional që,i fokusuar në disa parametra si: pasuria e përvojës 

profesionale në fushën ligjore, vijueshmëria e një vendimi të dhënë në 

shkallët e tjera të gjykimit, sasia dhe cilësia e punës së kryer, respektimi 

i afateve për shpalljen e vendimit, pjesëmarrja aktive dhe asistenca e 

ofruar nga gjyqtari për mbarëvajtjen e zyrës/gjykatës në të cilën vepron, 

disponibiliteti, frekuenca e kurseve trajnuese, kontributi në zgjidhjen e 

problemeve organizative, meritat e veçanta në fushën e mësimdhënies etj, 

pra janë të gjitha këto që evidentojnë kriteret për përzgjedhjen e gjyqtarëve 

që mund të shërbejnë në Gjykatën e Lartë, e cila është gjykata që njehëson 

praktikën gjyqësore, në funksion të uniformitetit, qëndrueshmërisë dhe të 

parashikueshmërisë në zbatimin e së drejtës. 

Ekzistenca e një gjykate kushtetuese të forte dhe profesionale, e 

autorizuar për të shfuqizuar ligjet që nuk kanë përputhje me formulimet 

kushtetuese, është një çështje ku evidentohet një mosmarrëveshje e pastër 

ndërmjet dy autoriteteve të larta – shumicës së legjislaturës,nga njera 

anë,dhe shumicës së gjykatës kushtetuese, nga ana tjetër. Nuk pranohet 

lehtësisht që shumica e gjykatës kushtetuese – minimum të cilës është me 

pesë gjyqtarë – të jetë ajo që e di ose e kupton më saktë kushtetutën nga 

shumica e parlamentit. Megjithatë, në të vërtetë, kështu ndodh. Pikërisht, 

ky pozicion i rëndësishëm imponon nevojën për vendosjen e kritereve 

shumë të forta edhe në përzgjedhjen e gjyqtarëve kushtetues. 

97


Prandaj, 

- nëse procedura për përzgjedhjen e gjyqtarëve bëhet transparente, ku 

si rrjedhojë e një seleksionimi korrekt e të paanshëm, që bazohet në 

kritere të rrepta shkencore, arrihet të evidentohen nga Presidenti i 

Republikës njerëzit parimor, të emancipuar, të spikatur profesionalisht 

dhe me integritet të lartë, 

- duke ndjekur Komisioni i ligjeve një procedure dëgjimore transparente, 

nëpërmjet të cilës arrihet t’i evidentohet opinionit publik përshtatshmëria 

dhe cilësia e kandidaturave të përzgjedhura si gjyqtarët më të lartë, 

- duke u prirur nga përmbushja e urdhërimeve të Rregullores së Kuvendit 

për të aplikuar procedure e votimit të fshehtë, për rastet e votimit për 

persona konkret, 

- si dhe duke synuar që vendimmarrja kushtetuese për dhënien e pëlqimit 

ndaj dekretit të Presidentit do të ndryshonte në favor të një shumice të 

cilësuar, 

padyshim që edhe vendimmarrja refuzuese nga Kuvendi për 

kandidaturat për gjyqtar të Gjykatës së Lartë e për gjyqtar të Gjykatës 

Kushtetuese nuk do të kryhej aq lehtësisht sa ndodh praktikisht. 

Vetëm pasi kandidatët për gjyqtar të lartë dhe kushtetues arrijnë 

të përzgjidhen nëpërmjet procedurave korrekte, mbetet detyrë e tyre të 

bindin shoqërinë se vendimet që marrin bazohen në standardet dhe vlerat 

kushtetuese dhe qëndrojnë larg konsideratave politike a interesave private. 

Një vendimmarrje gjyqësore e tillë, padyshim që fiton respektin e shoqërisë, 

por edhe rrit autoritetin e institucionit që ata përfaqësojnë. 

98


GJYKATË E PAVARUR DHE E PAANSHME 

99 

Josep Casadevall Medrano 

Zv.Kryetari i GJEDNJ 

Çdo vendim gjyqësor duhet të merret nga një gjykatë e pavarur dhe e 

paanshme e përcaktuar me ligj. Por duhet saktësuar se nocioni i gjykatës që 

figuron në Konventë zbatohet si për gjykatën me trup gjykues ashtu edhe për 

gjykatën me një gjyqtar. 

Në jurisprudencen e Gjykatës Europiane për të Drejtat e Njeriut, një 

gjykatë ose një gjyqtar, nga pikëpamja materiale, përkufizohet nga funksioni 

i vet jurdiksional për të vendosur, pasi ka ndjekur një procedurë të përcaktuar 

në mënyrë të qartë dhe në përputhje me normat e së drejtës, lidhur me çdo 

çështje që i nënshtrohet kompetencës së saj? (Belilos kundër Zvicrës). 

Pavarësia dhe paanësia e një gjykate janë nocione plotësuese, ndonse 

nuk janë analoge. Nganjëherë është e vështirë të përcaktohet një kufi i saktë. 

Për këtë arsye Gjykata vlerëson se pavarësia dhe paanësia objektive janë 

ngushtësisht të lidhura, çka e ka shtyrë atë disa herë t›i shqyrtojë së bashku 

(Brudnicka kundër Polonisë). 

a/ Gjykata e pavarur 

Nocioni i gjykatës së pavarur niset nga parimi i lirisë absolute të 

gjykatësit dhe i mungesës së varësisë nga çdo lloj autoriteti. Që këtu rrjedh 

edhe ndalimi që i bëhet çdo ndërhyrjeje nga ana e organeve ekzekutive dhe 

legjislative gjatë procedurave zgjedhore të gjykatësve dhe magjistratëve, në 

mandatin e tyre, në sigurinë për të mos i lëvizur, në formimin e juridiksioneve 

dhe në parashikimin dhe zbatimin e garancive përballë presioneve të jashtme. 

Në vështrim të parë, kërkesat e rregullit të pavarsisë nuk bien ndesh 

me kërkesat paragjykimore ose me delegimin administrativ, në kuptimin 

që ato kanë për detyrë të lehtësojnë interpretimin e disa situatave faktuale 

që përcaktojnë zbatimin e marrëveshjeve ndërkombëtare. E rëndësishme


vërtet është shtrirja legale e përgjigjes që vjen nga Administrata (informuese, 

detyruese, përfundimtare) dhe liria absolute e vendimit që i rezervohet organit 

juridiksional (Chevrol kunder Francës). 

Në çështjet e shumta kundër Turqisë që kanë të bëjnë me gjykatat e 

sigurisë së shtetit (dhoma e të cilave përbëhet nga dy magjistratë civilë dhe një 

ushtarak që ka një formim juridik), Gjykata Europiane e te Drejtave të Njeriut 

ka përcaktuar se statusi i gjykatësve ushtarakë do të mund të ofronte, a priori, 

disa garanci pavarësie, por se, në realitet, disa veçori të mirëfillta për kushtet e 

shërbimit të tyre, e bënin të kndërshtueshme pavarësinë e tyre reale ( gjendja 

e tyre ushtarake dhe përkatësia e tyre ndaj pushtetit ekzekutiv, nënshtrimi 

ndaj disiplinës ushtarake; vlerësimi profesional nga hierarkia ushtarake 

dhe pjesëmarrja e Administratës në emërimin e tyre dhe në përcaktimin e 

kohëzgjatjes së mandatit të tyre). Nuk është fjala që të analizojmë në mënyrë 

abstrakte mundësinë për të përcaktuar këtë lloj juridiksioni, as për t›i refuzuar 

në parim, por për të verifikuar nëse funksionimi i tyre respekton mjaftueshëm 

të drejtën për një proces të ndershëm dhe, sidomos, nëse personi që del para 

gjyqit, aq më shumë kur ky është një civil, mund të ketë dyshime legjitime 

për pavarsinë dhe paanshmërinë e gjykatës që e gjykon (Incal kundër Turqisë 

dhe Altay kunder. Turqisë, mes të tjerash). 

Gjykata është shprehur gjithashtu lidhur me Gjykatat luftarake 

britanike, anëtarët e të cilave janë gjykatës ushtarakë. Drejtoria e shërbimeve 

të ushtrisë është e ngarkuar të merret me akuzën, një ushtarak ( që nuk ka 

domosdoshmërisht formim juridik) caktohet për t›u marrë me mbrojtjen dhe 

akti i arrestimit, kur i akuzuari dënohet, i nënshtrohet gjithmonë një rishikimi 

nga ana e një autoriteti të kontrollit që varet nga Këshilli i mbrojtjes që ose 

mund të anullojë, ose ta modifikojë (jo in peius). Edhe nëse ekziston një e 

drejtë peticioni për të paraqitur një ankimim para Gjykatës luftarake të apelit, 

ai do të respektojë kushtet që, në fakt, kufizojnë në mënyrë të konsiderueshme 

ushtrimin e tij (Morris kundër Mbretërisë së Bashkuar). 

Jurisprudenca e Gjykatës përcakton se, në praktikë, një gjykatë 

ushtarake mund të jetë një gjykatë e pavarur dhe e paanshme siç kuptohet në 

nenin 6 paragrafi 1 i Konventës, si për shembull, në çështjen Engel, ku bëhej 

fjalë për një gjykatë të lartë ushtarake hollandeze, e përbërë ngë dy gjykatës 

ushtarakë dhe katër oficerë të ushtrisë. Megjithatë, duhet që sistemi, në tërësi, 

të ofrojë masa mbrojtëse të mjaftueshme kundër presioneve të jashtme, me 

qëllim që i akuzuari të mund të shmangë çdo lloj dyshimi objektiv dhe që atij 

t›i garantohen dy elemente thelbësore: pavarsia dhe paanësia. 

100


Gjykatësit e San Marinos emërohen nga Dhoma parlamentare, fakt 

që, në vështrim të parë, nuk do të duhej të përbënte asnjë problem, në 

kuptimin që statusi që rregllon funksionin e tyre thotë në mënyrë shumë të 

qartë se, pasi emërohen, gjykatësit ushtrojnë funksionin e tyre në pavarësi 

të plotë dhe nuk mund të marrin udhëzime ose të pësojnë presione as nga 

ana e Parlamentit as nga ana e Qeverisë. Kësisoj, çështja Filippini kundër 

San Marinos u hodh poshtë në fazën e pranueshmërisë në zbatim të nenit 

35 paragrafi 4 të Konventës. Në vijim të konstatimeve të shkeljeve, shumë 

shtete anëtare kanë kryer reforma legjislative, që kanë të bëjnë me themelin 

dhe me procedurën, me qëllim që të sigurojnë, në përputhje me kërkesat e 

nenit 6 paragrafi 1, për të drejtën për akses në gjykatë. 

b/ Gjykatë e paanshme 

Nocioni i gjykatës së paanshme, në kuptimin e mungesës së paragjykimit 

ose të pozicionimit, nënkupton së pari një analizë subjektive për të përcaktuar 

bindjen dhe sjelljen e gjykatësit në një çështje dhe pastaj një analizë objektive 

që mundëson krijimin e garancive të mjaftueshme me qëllim që personi që 

është subjekt i procesit të mund të shmangë çdo lloj dyshimi legjitim. 

Në një analizë të parë (subjektive), paanësia personale e gjykatësit nuk 

kontestohet, me përjashtim të rasteve kur provohet e kundërta. Megjithatë, 

mund të bëhet pyetja nëse ekziston realisht një person (një gjykatës) 

krejtësisht i paanshëm, i ftohtë dhe i zhveshur nga çdo pasion. Sigurisht që 

është e vështirë, për të mos thënë e pamundur, që të konsiderosh një individ 

pa mbajtur parasysh historinë e tij personale, bindjet e tij ose idetë filozofike, 

etike, fetare, ose politike. Megjithatë ajo që ka rëndësi është se gjykatësi të 

jetë i aftë të ruajë distancën e nevojshme për t›i rezistuar çdo ndikimi me 

karakter subjektiv. 

Gjykata e ka konsideruar se diskrecioni, i detyrueshëm për personat 

funksioni dhe përgjegjësia e të cilëve kërkojnë që të gjykojë, është po ashtu 

i detyrueshëm për marrëdhëniet që ata ndërtojnë me shtypin, edhe kur është 

fjala për t›iu përgjigjur provokimeve, sepse kështu e kërkojnë detyrimet 

parësore të drejtësisë dhe lartësia e funksionit të tyre. 

Në fakt, 

“Përdorimi në publik (nga ana e kryetarit ose e një anëtari të një 

gjykate që duhet të zgjidhë një mosmarrveshje) i shprehjeve që do bënin të 

mendohej se ka një vlerëim negativ të çështjes për njërën prej palëve është 

101


i papajtueshëm me kërkesat e paanshmërisë të çdo gjykate, në përputhje me 

nenin 6 paragrafi 1 të Konventës” (Lavents kundër Letonisë). 

Analiza e dytë objektive bën të mundur verifikimin për të parë nëse 

ekzistojnë ose jo rrethana objektive të verifikueshme që do të mund të vinin 

në diskutim paanësinë e gjykatësit, pavarësisht qëndrimit të tij personal. 

Pikëpamja e të interesuarit duhet të merret parasysh pa qenë aryseja 

kryesore. Megjithatë, elementi kyç koniston në atë që duhet përcaktuar nëse 

pakënaqësia e personit që është subjekt i procesit provohet të jetë objektivisht 

e justifikuar ose jo. 

Kur bëhet fjalë për paanësi, dukjet mund të përftojnë gjthashtu një lloj 

rëndësie dhe për pasojë, «duhet të mos pranojë atë përgjegjësi çdo gjykatës 

për të cilin druhet një mungesë paanësie». Gjithashtu kur personi që është 

subjekt i procesit, druan se ka anësi nga ana e gjykatësit dhe kur ai e di - ose 

duhet ta dijë - paraprakisht se ky i fundit ka qenë pjesëmarrës në çështje, ai 

duhet të mos e pranojë atë gjykatës në përputhje me procedurën e përcaktuar. 

Përndryshe, me përjashtim të rastit kur ai e provon që kundërshtimi i 

është penguar, ankimimi i tij në një shkallë më të lartë nuk do të jetë me vend 

(Castillo Algar kundër Spagnës). 

Në çështjen Saraiva de Carvalho kundër Portugalisë, magjistrati që 

udhëhiqte dhomën penale, e cila kishte dënuar aplikantin me pesëmbëdhjetë 

vjet burg, më parë kishte caktuar një vendim procedurial ( verifikim të 

mungesës së parregullsive dhe të qëndrueshmërisë së akuzës). Aplikanti 

ankohej për faktin se gjykatësi kishte shprehur një vendim paraprak dhe 

që kishte drejtuar dhomën që e kishte dënuar atë mund të kishte krijuar 

tashmë një ide të parakohshme për fajësinë e tij, çka binte ndesh me parimin 

e paanësisë. 

Gjykata tërheq vëmendjen se: 

“(...) për një gjykatës, fakti i thjeshtë që ka marrë tashmë vendime 

para procesit nuk mund të konisderohet si i mjaftueshëm për të justifikuar 

shqetësimet që mund të dalin lidhur me paanësinë e tij. Ajo që ka rëndësi 

është shtrirja dhe natyra e masave të adoptuara nga gjykatësi para procesit”. 

Pasi shqyrtimit të aktit procedurial, të objektit dhe të qëllimit të tij, Gjykata 

arriti në përfundimin se nuk ishte shkelur neni 6 paragrafi 1, pasi magjistrati, kur 

vendosi, kishte vepruar në kuadrin e funksioneve të tij si gjykatës penal dhe nuk 

kishte marrë asnjë masë hetimore dhe asnjë akt akuzimi. Duhet shënuar se në 

102


fushën penale nocioni i paanësisë duhet të interpretohet në mënyrë më strikte se 

sa në fushën civile. 

Gjykata ka shqyrtuar çështje të shumta lidhur me paanësinë e një gjyqi apo 

të një gjykate. Ja disa shembuj: 

- aplikanti gjykohet nga një gjykatë ushtarake kryetari i së cilës dhe raportuesi 

kishin marrë pjesë më parë në shumë masa hetimore dhe kishin hedhur poshtë 

ankimimin e aplikantit kundër aktit të fajësimit (Perote Pellón kundër Spanjës) ; 

- një gjykatës (commissario della Legge në San Marino), kishte grumbulluar 

funksionet e hetuesit dhe të gjykatësit të themelit në shkallë të parë dhe ishte më 

pas gjykatës hetues në procedurën e apelit (Tierce e të tjerët kundër. San Marinos) ; 

- një gjykatës që kishte marrë pjesë në proces në shkallën e parë 

dhe që më pas ishte bërë anëtar i dhomës që kishte marrë në shqyrtim 

ankimimin në apel kundër vendimit të parë (Oberschlik kundër. Austrisë) ; 

- një gjykatës që ishte njohur me çështjen e aplikantëve gjatë 

një procesi paraprak të një të bashkë-akuzuari dhe që në arrestimin 

e parë ishte shprehur në lidhje me pjesëmarrjen e aplikantëve në 

faktet e veprës penale (Ferranteli dhe Santangelo c kundër Italisë) ; 

- një avokat i palës kundërshtare që ishte gjykuar me kohë të pjesshme në 

procedura bashkërrethanore ku ishte palë edhe aplikanti (Wettstein kundër. Zvicrës) ; 

- një magjistrat që vendos për një çështje kujdestarie të një 

të mituri dhe që në të njëjtën kohë përfshihet në një polemikë në 

shtyp me aplikantin, babai i të miturit (Buscemi kundër Italisë) ; 

- një aplikant, që ishte pushuar nga posti i drejtorit administrativ të një 

universiteti, zbulon, gjatë proçedurës së mosmarrëveshjes, se gjykatësi ishte profesor 

me kohë të pjesshme në të njëjtin universitet i cili i paguante çdo muaj shpërblimin 

për punën e bërë, sado modest që të ishte (Pescador Valero kundër Spanjës) ; 

- kryetari i Gjykatës së apelit kishte lidhje farefisnie (xhaxha-nip) me 

avokatin e palës kundërshtare me aplikantin. Në momentin kur ndodhën 

faktet, ky motiv për kundërshtim të gjykatësit nuk ishte parashikuar nga e 

drejta e brendshme (Micallef kundër Maltës). 

103


Në të gjitha në këto çështje, Gjykata konstatoi një shkelje të nenit 6 

paragrafi 1 i Konventës, për mungesë paanësie objektive nga ana e gjykëtasit 

apo e gjykatës. 

Nga ana tjetër, gjatë një procedure për administrim gjyqësor, ndjekur 

më tej nga një likuidim, gjykatësi komisioner që ndërhyri në fazën e 

administrimit gjyqësor, mori shumë masa, më vonë ishte pjesë e dhomës që 

vendosi se administrimi gjyqësor nuk ishte i mundur dhe urdhëroi likuidim 

gjyqësor. Aplikanti u ankua për anësi nga ana e gjykatësit, por Gjykata 

vlerësoi se nuk kishte arsye objektive për të besuar se natyra dhe shtrirja e 

funksioneve të gjykatësit komisioner gjatë fazës së vëzhgimit mund të kishin 

pasur një ndikim negativ, as mbi vlerësimin e jetëgjatësisë së propozimit 

për administrim gjyqësor, as mbi vendimin e shpalljes së falimentimit. Pra 

Gjykata vlerësoi se nuk kishte pasur shkelje të nenit 6 paragrafi 1 (Morel 

kundër Francës). 

Gjykata arriti në të njëjtin përfundim në një tjetër çështje, Puolitaval 

dhe Prittiaho kundër Finlandës, në të cilën gjykatësi, një anëtar i Gjykatës 

së apelit, të përbërë nga tre magjistratë, që ishte shprehur gjatë një 

mosmarrëveshje midis aplikantit dhe një institucioni bankar, më parë kishte 

qenë avokat kundër aplikantit në një tjetër proces. Për disa muaj, të dyja 

procedurat kishin mbetur në pritje para gjykatës së apelit. Duhet vënë në 

dukje se sistemi gjyqësor finlandez autorizon ushtrimin e njëkohshëm ose 

të njëpasnjëshëm të funksioneve të gjykatësit dhe të avokatit. Duke qenë se 

aplikanti nuk kishte pasur dijeni për përbërjen e dhomës, nuk kishte mundur 

ta kundërshtonte praninë e gjykatësit në trupin gjykues. 

Gjykata vlerësoi megjithatë se dyshimet e aplikantit lidhur me paanësinë 

e gjykatësit nuk ishin objektivisht të justifikuara, duke pasur parasysh ndarjen 

në kohë të të dy proceseve dhe e ushtrimin e funksioneve të avokatit dhe të 

gjykatësit, si dhe objektin e ndryshëm midis dy çështjeve. 

Deri tani, kur Gjykata ka arritur në përfundimin e shkeljes së Konventës 

për çështje të mungesës së paanësisë së një gjykatësi apo gjykate, ajo është 

bazuar, thuajse gjithmonë, mbi paanësinë objektive. Në fakt, përjashto rastet 

kur gjykatësi shprehet ose vepron në mënyrë evidente mbi çështjen që i 

nënshtrohet për gjykim, është shumë e vështirë - gati e pamundur- të provohet 

se ai ka a priori një opinion që do të mund të pengonte paanësinë e tij. 

Çështja Kypriamou kundër Qipros është një shembull për këtë lloj 

vështirësie. Për këtë arsye Gjykata ka përcaktuar se në shumicën e rasteve 

104


që kanë të bëjnë me çështje lidhur me paanësinë, ajo ka përdorur testin 

objektiv, ndonëse kufijtë midis dy nocioneve (objektive dhe subjektive) nuk 

janë gjithmonë të përkufizuara, meqenëse nga pikëpamja e një vëzhguesi të 

jashtëm, qëndrimi i një gjykatësi mund të ngrejë njëkohësisht dyshime lidhur 

me paanësinë e tij dhe gjithashtu edhe me bindjet e tij personale. Vendimi i 

Gjykatës në këtë çështje shqyrton dhe shënon dallimin midis dy situatave që 

mund të zbulojnë një mungesë anësie të gjykatësit. 

Analiza e parë (objektive) ka një karakter formal dhe përfshin situata në 

të cilat qëndrimi personal i gjykatësit, pa u kundërshtuar, mund të shkaktonte 

dyshime të justifikuara lidhur me paanësinë e organit juridiksional (për 

shembull, kur i njëjti person ushtron funksione të ndryshme gjatë procesit 

ose kur ekziston një lidhje varësie ose e një natyre tjetër me njërën nga palët) 

Situata e dytë (ajo subjektive) ka një karakter personal dhe i referohet 

drejtpërsëdrejti qëndrimit të gjykatësit në çdo situatë. 

Kështu pra, për të vendosur se cili test / cila qasje duhet përdorur: 

objektivi (funksional), subjektivi (personal), apo të dy në të njëjtën kohë, do 

të duhet të mbahen parasysh rrethanat e veçanta në të cilat gjykatësi vepron 

në çdo rast. 

Gjykata ka shqyrtuar gjithashtu problemet që vijnë nga paanësia 

e quajtur strukturore, pasojë e kompetencës së dyfishtë që në fushën 

administrative, në disa vende i është lënë Këshillit të Shtetit, që në të njëjtën 

kohë është organ këshillues (para Parlamentit) dhe vendimarrës (në periudha 

momarrëveshjesh) (Kleyn kundër Hollancdës). 

Ju faleminderit për vëmendjen! 

105


RËNDËSIA E ORGANIZIMIT TË GJYQTARËVE 

NË DREJTIM TË KONSOLIDIMIT TË PAVARËSISË 

SË PUSHTETIT GJYQËSOR, TRANSPARENCËS, 

EFEKTIVITETIT DHE PAANËSISË 

Abstrakt 

Ervin Metalla LLM 

Kryetar i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Durrës 

Kryetar i Bordit Drejtues të Unionit të Gjyqtarëve të Shqipërisë 

E drejta e organizimit në një shoqatë e gjyqtarëve është një e drejtë 

themelore e parashikuar nga neni 11/1 i Konventës Europiane të të Drejtave 

të Njeriut dhe neni 46 i Kushtetutës. Kjo e drejtë gjithashtu është parashikuar 

edhe në nenin 24/4 i ligjit me nr. 9877, datë 18.2.2008, “Për organizimin e 

pushtetit gjyqësor në Republikën e Shqipërisë”. Misioni i krijimit të një shoqate 

gjyqtarësh është mbrojtja e interesave të gjyqtarëve, nëpërmjet përpjekjeve për 

të konsoliduar pavarësinë e gjyqësorit dhe kontributit për ndërtimin e shtetit 

të së drejtës. Në këtë pikëpamje, roli i organizimit të gjyqtarëve paraqitet unik 

për nga rëndësia. 

Tashmë është i njohur gjerësisht parimi se gjyqtari flet me urdhra e me 

vendime. Por a është e mjaftueshme kjo në një shoqëri demokratike që aspiron 

të ndërtojë shtetin e së drejtës?! Organizimi i gjyqtarëve në një shoqatë, pra, në 

një organizatë jofitimprurëse, e bën këtë organizim pjesë të asaj që quhet shoqëri 

civile, madje zë tek ajo vendin specifik të mbulimit të një fushe të rëndësishme 

siç është drejtësia. Shoqata e gjyqtarëve është një bashkim vullnetar i gjyqtarëve 

në mbrojtje të pavarësisë dhe të interesave të tyre profesionale, materiale e 

morale, entitet i dallueshëm qartë nga Konferenca Gjyqësore Kombëtare, që 

është një institucion kushtetues, veprimtaria e të cilit rregullohet me ligj, pra, 

nga e drejta publike, në ndryshim nga ajo e një shoqate gjyqtarësh, veprimtaria 

e së cilës rregullohet nga e drejta private. 

Në këtë kuptim roli i shoqatës së gjyqtarëve në shoqëri është i 

pazëvendësueshëm dhe tenton të jetë i njëjtë me rolin që luajnë shoqata të 

ngjashme të gjyqtarëve në vendet e zhvilluara, me demokraci të konsoliduar, 

107


ku pavarësia e gjyqësorit dhe standardet e paanësisë dhe efektivitetit janë baza 

e zhvillimit ekonomik dhe paqes sociale. Rëndësi në këtë drejtim paraqet edhe 

anëtarësimi i shoqatës së gjyqtarëve në entitete ndërkombëtare të kësaj natyre, 

siç është, p.sh., Shoqata Ndërkombëtare e Gjyqtarëve që ka status këshillimor 

në Kombet e Bashkuara dhe Këshillin e Europës. Kjo bën që zëri i gjyqtarëve 

të organizuar në një shoqatë të dëgjohet edhe nëpërmjet një mbështetjeje 

ndërkombëtare, që rrit besueshmërinë e organizimit të gjyqtarëve në këtë 

formë edhe në ambientin e institucioneve vendase. 

Sfida e vërtetë e gjyqtarëve të organizuar në një shoqatë është pjesëmarrja 

e tyre në procesin vendimmarrës në fushën e drejtësisë. Kjo realizohet në 

shumë mënyra, siç mund të jenë, p.sh., shprehja e mendimeve mbi projektligje 

të ndryshme që kanë të bëjnë me punën e sistemit të drejtësisë, kundërshtimi i 

dispozitave antikushtetuese në Gjykatën Kushtetuese, pjesëmarrja në procesin 

e mirëadministrimit të drejtësisë, duke promovuar, ndër të tjera, rritjen e 

transparencës, aryetimin e vendimeve gjyqësore, zgjidhjen alternative të 

mosmarrëveshjeve, respektimin e Kodit të Etikës etj. 

Për të realizuar këtë mision, shoqatës së gjyqtarëve i shtrohen disa sfida 

organizative, siç mund të jetë menaxhimi i anëtarësisë, financimi dhe zhvillimi 

i projekteve. Po kështu rëndësi merr edhe ndërtimi i marrëdhënieve me të 

tretët, komunikimi me institucionet e tjera, shkëmbimi i përvojave dhe raporti 

i qëndrueshëm e transparent me median. 

Hyrje 

Aktualisht, në stadin e zhvillimit politik e social-ekonomik të vendit, ku 

Shqipëria aspiron të marr statusin e vendit kandidat në BE, si hap i rëndësishëm 

drejt anëtarësisë dhe integrimit të plotë, rëndësia e edukimit ligjor dhe mbi të 

gjitha e gjyqësorit, është e pazëvëndësueshme. Kur flitet për rolin e gjyqësorit 

sa i takon integrimit Evropian të Shqipërisë, kjo çështje duhet të vendoset ne 

kontekstin historik, për hir të zhvillimeve politike, siç është edhe vetë procesi i 

integrimit. Para viteve ’90 nuk mund të flitej për proces integrimi Evropian, pasi 

Shqipëria ishte një vend i izoluar, një regjim komunist diktatorial. Aspiratat 

e Shqipërisë për t’u integruar në Evropë u shfaqën në filim të viteve ’90, me 

përmbysjen e regjimit dhe vendosjen e demokracisë. Me vendosjen e këtij 

regjimi politik, u hartua edhe ligji themeltar i shtetit që ishte edhe Kushtetuta 

e asaj kohe 1 , që sanksionoi formën e qeverisjes, duke përcaktuar se Shqipëria 

1. Ligji me nr.7491, datë 29/04/1991, «Për dispozitat kryesore kushtetuese». 

108


është republikë parlamentare, një sistem qeverisje i bazuar në ndarjen dhe 

balancimin e pushteteve, si dhe respektimin e të drejtave themelore të njeriut. 

Ky ligj ka qenë në fuqi deri në miratimin e Kushtetutës së vitit 1998. 

Kjo e fundit përmban edhe parashikime të tjera të rëndësishme për një 

shoqëri demokratike, si edhe standarde të larta kushtetuese për pavarësinë 

e gjyqtarëve dhe gjyqësorit, sikurse të drejtën themelore për një proces të 

rregullt 2 . Tek kjo e drejtë gjendet edhe kërkesa për një gjykatë të pavarur e të 

paanshme, si garanci për çdo person, që çështja e tij të gjykohet drejtësisht dhe 

jo si privilegj për gjyqtarët. Megjithatë është shumë e rëndësishme se si ky 

parashikim i nivelit kushtetues realizohet në praktikë, cilët janë ata elementë që 

e jetësojnë këtë parim, që mos të mbetet thjesht në letër. Një rol të rëndësishëm 

në këtë drejtim kanë vetë gjyqtarët dhe organizimi i tyre në forume të tilla siç 

janë shoqatat. 

Në këtë pikë, është me rëndësi të nënvizohet se në Evropën kontinentale 

po ravijëzohet gjithmonë e më tepër figura e gjyqtarit kushtetues. Kjo përbën 

një ndikim të sistemeve të traditës të së drejtës anglo-saksone ose Common Law. 

Në fakt bëhet fjalë për një fenomen të quajtur “emerging”, ku ndikimet ndërmjet 

përvojave të vendeve të traditës Civil Law dhe Common Law janë reciproke. 

Në këto të fundit rritet tendencat e kodifikimit, ndërsa tek të parat rritet roli i 

precedentit gjyqësor. Kjo është e pranishme jo vetëm në gjykatat mbikombëtare 

Evropiane, siç janë Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut në Strasburg dhe 

Gjykata e Drejtësisë në Luksenburg, por edhe në gjykatat kombëtare, siç është 

rasti i vendimeve unifikuese të Gjykatës së Lartë në Shqipëri. Këto kanë për 

mision unifikimin e praktikës gjyqësore, nëpërmjet interpretimit uniform të 

ligjit, për çështje të ngjashme. Këto vendime unifikuese janë të detyrueshme 

për t’u zbatuar nga të gjitha gjykatat më të ulta, duke patur, në këtë mënyrë, 

forcën e ligjit. Pra, ato janë burim i së drejtës, në formën e precedentit gjyqësor. 

Gjyqtari dhe roli i tij nëpërmjet shoqatës ku bën pjesë 

Gjyqtari kushtetues është gjyqtari që ligjin edhe kur ai nuk është i qartë 

plotësisht apo mund të interpretohet në disa mënyra, e interpreton në pajtim me 

frymën e Kushtetutës dhe të procesit të rregullt të parashikuar në të, në respekt 

të të drejtave dhe lirive themelore. John Henry Marryman, që ka studiuar të 

dyja traditat ligjore, shprehet se në vendet e traditës Common Law gjyqtari 

është hero i kulturës, ai të sjell në vëmendje diçka nga figura e babait, ndërsa 

2. Neni 42 i Kushtetutës dhe neni 6 i Konventës Europiane të të Drejtave të Njeriut. 

109


në Evropën kontinentale ai është një nëpunës civil, por mbetet nëpunësi më i 

lartë civil 3 . Natyrisht që ky këndvështrim, siç u përmend më lart, po ndryshon 

gjithnjë e më tepër. Kjo ka sjellë që edhe gjyqtari kontinental të vihet gjithnjë 

e më tepër në qëndër të drejtësisë, sikurse ndodh në vendet e Common Law. 

Kjo mbetet e vërtetë edhe në kontekstin që ligji i mirë është ai që lë sa më 

pak në duart e gjyqtarit dhe gjyqtari i mirë është ai që lë sa më pak në duart e 

tij 4 . Po kështu logjika induktive e kalimit nga rasti tek parimi, e precedentit 

gjyqësor, të jetë e pranishme përkrah logjikës deduktive të kalimit nga rregulli 

tek rasti, e vokacionit të gjyqësorit në kontinent 5 . 

Në këtë kuptim, gjyqtari supozohet të jetë një individ i shquar në shoqëri 6 

dhe për të qenë i tillë i duhet të ndihmojë që, me punën e tij, të ndërtohet besimi 

i publikut tek drejtësia 7 . Pa këtë të fundit ndërtimi i shtetit të së drejtës është 

një iluzion. Pikërisht për të promovuar këtë vlerë merr rëndësi organizimi i 

gjyqtarëve në një bashkim profesional, një entitet i njohur prej së drejtës. E 

drejta e organizimit në një shoqatë e gjyqtarëve është një e drejtë themelore 

e parashikuar nga Kushtetuta dhe Konventa Ndërkombëtare e të Drejtave të 

Njeriut në Strasburg 8 . Kjo e drejtë githashtu është parashikuar edhe në ligjin 

për pushtetin gjyqësor 9 . Pikërisht mbi këtë bazë ligjore, me datë 26 Janar 2008 

u themelua Unioni i Gjyqtarëve të Shqipërisë 10 . Misioni i krijimit të UGJSH-së 

ishte dhe mbetet mbrojtja e interesave të gjyqtarëve, nëpërmjet përpjekjeve për 

të konsoliduar pavarësinë e gjyqësorit dhe kontributit për ndërtimin e shtetit 

të së drejtës. Në këtë pikëpamje, roli i kësaj shoqate paraqitet unik për nga 

rëndësia dhe do të jetë në këtë punim ilustrimi i rolit të një shoqate gjyqtarësh 

në praktikë. 

Tashmë është i njohur gjerësisht parimi se gjyqtari flet me urdhra e me 

vendime. Por a është e mjaftueshme kjo në një shoqëri demokratike që aspiron 

të ndërtojë shtetin e së drejtës?! Unioni i Gjyqtarëve, duke qenë një shoqatë, 

pra, një organizatë jofitimprurëse, është pjesë e asaj që quhet shoqëri civile, 

madje zë tek ajo vendin specifik të mbulimit të një fushe të rëndësishme siç 

3. “Tradita e së drejtës civile”, John Henry Marryman. 

4. “Tradita e së drejtës civile”, John Henry Marryman. 

5. E Drejta Ndërkombëtare e Krahasuar. 

6. Në veprën e tij filozofike, autori gjerman Niçe shprehet se shoqëria nuk mund të bëjë pa individët 

e saj të shquar. 

7. Magna Carta of Judges, dokument i Këshillit Konsultativ të Gjyqtarëve Europianë, “Standards on 

Judicial Independence”. 

8. Neni 11/1 i KEDNJ-së dhe neni 46 i Kushtetutës. 

9. Neni 24/4 i ligjit me nr. 9877, datë 18.2.2008, “Për organizimin e pushtetit gjyqësor në Republikën 

e Shqipërisë”. 

10. U regjistrua si shoqatë në Gjykatën e Rrethit Gjyqësor Tiranë me vendim të datës 4 Shkurt 2008. 

110


është drejtësia. UGJSH-ja është një bashkim vullnetar i gjyqtarëve në mbrojtje 

të pavarësisë dhe të interesave të tyre profesionale, materiale e morale, entitet 

i dallueshëm qartë nga Konferenca Gjyqësore Kombëtare, që është një 

institucion kushtetues, veprimtaria e të cilit rregullohet me ligj, pra, nga e 

drejta publike, në ndryshim nga UGJSH-ja veprimtaria e së cilës rregullohet 

nga e drejta private. 

Në këtë kuptim roli që luan Unioni i Gjyqtarëve në shoqëri është i 

pazëvendësueshëm dhe tenton të jetë i njëjtë me rolin që luajnë shoqata të 

ngjashme të gjyqtarëve në vendet e zhvilluara, me demokraci të konsoliduar, 

ku pavarësia e gjyqësorit dhe standardet e paanësisë dhe efektivitetit janë baza 

e zhvillimit ekonomik dhe paqes sociale. Këtë e dëshmon dhe fakti se Unioni 

i Gjyqtarëve të Shqipërisë, që në muajin Shtator të viti 2011, është pranuar si 

anëtar në Shoqatën Ndërkombëtare të Gjyqtarëve, e cila ka status këshillimor 

në Këshillin e Evropës dhe Organizatën e Kombeve të Bashkuara. 

3. Pjesëmarrja e shoqatës së gjyqtarëve në procesin vendimmarrës në 

fushën e drejtësisë-praktikat më të mira. 

Shoqata e gjyqtarëve jeton në një larmi rrugësh e mënyrash për 

realizimin e misionit të saj. Ajo mund t’i paraprijë procesit vendimmarrës 

në fushën e drejtësisë ose të kundërshtojë këto vendime, nëse janë të 

papajtueshme me Kushtetutën, ligjin apo praktikat e mira, qoftë kur nuk i është 

marrë mendim, qoftë në kushtet kur ka dështuar që të dëgjohet mendimi saj 

paraprakisht. Do të preferohej që mendimi i shoqatës së gjyqtarëve të tërhiqej 

paraprakisht, nëpërmjet prezantimit të opinioneve dhe interesave të gjyqtarëve, 

komunikimeve të brendshme dhe të jashtme, marrëdhënieve me ekzekutivin 

dhe institucionet e tjera. 

Kështu kur bëhet fjalë për hartimin e ligjeve që kanë ndikim të 

drejtpërdrejtë në veprimtarinë gjyqësore, siç mund të jenë, p.sh., kodet e 

procedurave, ligjet organike të gjykatave, ligji për Konferencën Gjyqësore 

Kombëtare, ai për administratën gjyqësore etj, Ministria e Drejtësisë dhe, më 

pas, Komisioni i Ligjeve në Parlament duhet të ftojnë dhe dëgjojnë mendimin 

e profilizuar të gjyqtarëve nëpërmjet shoqatës së tyre. Edhe në kushtet kur nuk 

po diskutohet asnjë projektligj konkret, por shtrohet nevoja për nxitjen e një 

procesi të tillë për një fushë të caktuar, shoqata e gjyqtarëve mund të veprojë 

kryesisht duke kërkuar një gjë të tillë nga institucionet përkatëse. Këtu mund 

të përmendim nevojën për rritje apo indeksim të pagave të gjyqtarëve, nevojën 

111


në rritje për sigurinë fizike të tyre, çështje që lidhen me edukimin ligjor apo 

karrierën e gjyqtarëve etj. 

Në këtë kuptim, në vitin 2010 Unioni i Gjyqtarëve të Shqipërisë, me ftesë 

të Institutit për Studime Publike dhe Ligjore asistoi Ministrinë e Drejtësisë për 

hartimin e Rregullores për Marrëdhënien e Gjykatës me Publikun dhe Median, 

e cila u miratua me Urdhër të Ministrit të Drejtësisë. Po kështu kjo shoqatë 

ka dhënë mendimet e saj për projektligje të ndryshme në fushën e drejtësisë, 

duke marrë pjesë njëkohësisht në disa grupe pune të ngritura nga Ministria e 

Drejtësisë në këtë drejtim. Qëndrimet e shoqatës duhet të kenë vëmendjen e 

duhur edhe të Këshillit të Lartë të Drejtësisë, qoftë ne proceset e hartimit të 

akteve nënligjore, qoftë ato me karakter individual. Këtu është me vend të 

përmendet roli i shoqatës së gjyqtarëve në drejtim të rritjes së transparencës në 

gjyqësor. 

Referuar edhe rekomandimeve të Transparency International 11 , shoqata 

e gjyqtarëve duhet të konsultohet sa i takon meritave të kandidatëve, në një 

sistem emërimesh dhe karriere të bazuar mbi meritat e gjyqtarëve. Jo vetëm 

kaq, por sipas këtyre rekomandimeve, një shoqatë e pavarur gjyqtarësh duhet 

të përfaqësojë anëtarët e saj në të gjitha marrëdhëniet me agjencitë shtetërore. 

Gjithashtu shoqata duhet të promovoi respektimin e Kodit të Etikës nga 

gjyqtarët, si dhe t’i mbrojë këto të fundit nga ndërhyrjet e ndryshme. 

Shoqata profesionale e gjyqtarëve mund të luajë një rol domethënës edhe 

sa i takon trajnimit vazhdues të gjyqtarëve, krahas Shkollës së Magjistraturës. 

P.sh. Unioni i Gjyqtarëve të Shqipërisë, në vitin 2009 nënshkroi një marrëveshje 

bashkëpunimi me Këshillin e Europës, si dhe implementoi në këtë kuadër një 

workshop dy ditor mbi metodologjinë trajnuese për trajnues gjyqtarësh. Shoqata 

mund të bashkëpunojë në këtë drejtim edhe me Shkollën e Magjistraturës për 

shkëmbim përvoje dhe nxitje të pjesëmarrjes së gjyqtarëve në programin e 

trajnimit vazhdues që zhvillon kjo shkollë. 

Kjo bëhet veçanërisht kuptimplotë nëse shtohet çështja se a mjafton 

të jesh i pavarur e i përgjegjshëm?! Në të vërtetë është e pamundur që të 

jepet drejtësi nëse, krahas pavarësisë dhe përgjegjshmërisë, nuk ekziston edhe 

aftësia profesionale që nuk mund të arrihet pa edukimin ligjor të shëndosh 

dhe trajnimin e vazhdueshëm të gjyqtarëve, gjë e cila përbën një të drejtë dhe 

11. Global Corruption Report 2007, që pasqyrohet në “Corruption and anti-corruption in the justice 

sistem”, Cristi Danilet. 

112


detyrim njëkohësisht për gjyqtarin 12 . Nga ana tjetër është e pamundur të jesh i 

pavarur pa qenë profesionalisht i aftë 13 . Kjo do të thotë së shoqata e gjyqtarëve 

duhet të jetë gardiane e një sistemi karriere të gjyqtarëve të bazuar vetëm mbi 

meritat. 

Gjithë sa u tha më lart gjen mbështetje edhe në “Principet e Bangalores 

mbi Kodin e Sjelljes Gjyqësore”, ku një ndër gjashtë vlerat kryesore që 

përshkojnë këtë kod, të cilat u përmirësuan në vitin 2002, në Hagë, Hollandë, 

është kujdesi dhe kompetenca. Në rrethanat që shoqata e gjyqtarëve ka 

ushtruar përgjegjësitë që burojnë së brendshmi, të tilla siç u përmendën më lart, 

pra, rritjen e transparencës, promovimin e respektimit dhe zbatimit të Kodit 

të Etikës, aftësimit profesional, arsyetimit të plotë e të qartë të vendimeve 

gjyqësore prej gjyqtarëve anëtarë të saj etj, ka autoritetin e nevojshëm moral e 

profesional për t’u konsultuar në procesin vendimmarrës që lidhet me çështjet 

e drejtësisë, si dhe të mbrojë në çdo rast integritetin e gjyqtarëve dhe sistemin 

në tërësi nga kritikat e pabazuara dhe përpjekjet për ndikime të papërshtatshme. 

Siç u tha edhe më lart, këtë rol shoqata e gjyqtarëve mund ta “imponojë” 

edhe nëpërmjet kundërshtimit të vendimeve të marra tashmë në kundërshtim 

me Kushtetutën, ligjet apo praktikat e mira. Aspekti me domethënës në këtë 

drejtim është dërgimi para Gjykatës Kushtetuese i ligjeve që cënojnë pavarësinë 

e gjyqësorit, duke kërkuar shfuqizimin e tyre si antikushtetues. P.sh. Unioni 

i Gjyqtarëve të Shqipërisë ka dërguar para Gjykatës Kushtetuese ligjin për 

pushtetin gjyqësor 14 në katër raste: shfuqizimi si antikushtetues i dy fjalive të 

para të paragrafit të dytë të nenit 24 15 ; shfuqizimi i dy fjalive të nenit 26/2 që 

lidhen me pagat e gjyqtarëve të gjykatës për krime të rënda 16 ; shfuqizimi si 

antikushtetues te pikës 1 dhe 2 të nenit 2, nenit 3, 4 dhe 6 të ligjit nr. 10160, 

datë 15.10.2009 “Për Rregullimin e Shërbimit të Transportit për Funksionarët 

Publikë dhe Nëpunësit Civilë”, përsa përfshijnë në fushën e zbatimit të tyre 

funksionarët publikë vijues: gjyqtarët e Gjykatës Kushtetuese, gjyqtarët 

e Gjykatës së Lartë, Kryetari i Gjykatës së Shkallës së Parë dhe Kryetari i 

Gjykatës së Apelit 17 ; shfuqizimi si të papajtueshëm me Kushtetutën të fjalisë: 

“Në këtë rast gjyqtari mund të transferohet edhe në institucionet e parashikuara 

12. Karta Europiane “Mbi statusin e Gjyqtarëve”. 

13. Magna Carta of Judges, sipas së cilës, pavarësia garantohet, mes të tjerash, nëpërmjet trajnimit. 

14. Ligji nr. 9877, datë 18.02.2008 “Për organizimin e pushtetit gjyqësor në Republikën e Shqipërisë”. 

15. Vendimi nr. 31, datë 02.12.2009 i Gjykatës Kushtetuese. 

16. Vendimi nr. 26, datë 24.07.2009 i Gjykatës Kushtetuese. 

17. Vendimi nr. 11, datë 06.04.2010 i Gjykatës Kushtetuese. 

113


në nenin 28/1 të këtij ligji, duke përfituar pagën e gjyqtarit”, të nenit 42/1, si 

dhe të shprehjes “ose më të ulët” të nenit 42/1 18 . 

Veç dërgimit të këtyre çështjeve në Gjykatën Kushtetuese, shoqata e 

gjyqtarëve mund të monitoroj me përkushtim edhe përformancën e institucioneve 

të rëndësishme që pjesë të veprimtarisë së tyre kanë miradministrimin e 

drejtësisë. Këtu mund të përmendim punën e bërë nga Ministri i Drejtësisë, të 

cilit mund t’i atribuohet përgjegjësia që ka lidhje me pavarësinë e jashtme të 

gjyqësorit dhe Këshillin e Lartë të Drejtësisë që mund të implikojë shkeljen e 

pavarësisë së brendshme. Në këtë aspekt marrin rëndësi kërkesat institucionale 

drejtuar këtyre autoriteteve, si dhe qëndrimet publike të mbajtura nga shoqata. 

4. Sfidat organizative të shoqatës: menaxhimi i anëtarësisë, financimi 

dhe zhvillimi i projekteve. 

Natyrisht që për të përmbushur misionin e saj shoqatës i duhet angazhim 

dhe kohezion i brendshëm. Vështirësia qëndron se, në vende veçanërisht të 

vogla si Shqipëria, që vijnë prej traditave jodemokratike, kërkohet inkurajim 

i rritjes së besimit tek procesi i konsolidimit të rolit të shoqatës. Aktualisht 

Unioni i Gjyqtarëve të Shqipërisë numëron rreth 115 anëtarë-gjyqtarë, nga 

të gjitha nivelet e gjyqësorit, që janë pak më pak se një e treta e numrit të 

përgjithshëm të gjyqtarëve në vend. Vetëm rreth 35% e tyre paguajnë 

kuotizacionet e anëtarësisë, ndërsa pjesa tjetër e buxhetit pritet të krijohet 

nga realizimi i projekteve të ndryshme. Rëndësi në këtë drejtim merr edhe 

mbështetja që japin projektet e ndryshme, siç është në Shqipëri projekti për 

forcimin e sektorit të drejtësisë, JuST i USAID, për forcimin e kapaciteteve 

të brendshme organizative të shoqatës. Gjithsesi pjesa financiare e shoqatës 

mbetet sfidë. 

Lidhur me rritjen e anëtarësisë, kjo kërkon një lidership aktiv, elokuent 

e karizmatik për shoqatën. Gjithashtu ky lidership duhet të jetë i besueshëm 

e larg konfliktit të interesave apo papajtueshmërive. Gjithashtu shoqata 

duhet të tregojë se është një forum i dobishëm për gjyqtarët, ku ata shprehin 

opinionet e tyre dhe shkëmbejnë përvojat e ndërsjella. Në këtë drejtim mund të 

ndihmojë pasja prej shoqatës e një faqeje interneti me të gjitha informacionet 

e nevojshme, si dhe të një rubrike për shprehjen e mendimeve. Po kështu edhe 

botimi i një buletini informativ periodik apo edhe i një reviste shkencore do të 

18. Vendimi nr. 5 datë 16.02.2012 i Gjykatës Kushtetuese. 

114


ishte me shumë vlerë dhe do të tërhiqte interesin e kolegëve për t’u përfshirë sa 

më tepër në aktivitetet e shoqatës. 

5. Mbështetja dhe bashkëpunimi ndërkufitar ndërmjet shoqatave të 

gjyqtarëve. 

Në realitetin e sotëm gjeopolitik gjyqtari kombëtar gjithnjë e më tepër 

nevojitet të jetë gjyqtar evropian, përveçse gjyqtar kushtetues. Kushtetuta 

e Shqipërisë parashikon se marrëveshjet ndërkombëtare të ratifikuara me 

ligj janë pjesë e rendit të brendshëm juridik dhe renditen menjëherë pas 

Kushtetutës në hierarkinë e normave. Këtë status ka edhe jurisprudenca e 

Strasburgut dhe, së shpejti, edhe ajo e Luksenburgut. Po kështu, në rrethanat 

e zhvillimit të vrullshëm të marrëdhënieve ndërkombëtare, merr rëndësi edhe 

e drejta ndërkombëtare private që kërkon nga gjyqtari kombëtar zbatimin e së 

drejtës së huaj. Të gjitha këto e bëjnë të pazëvëndësueshmëm bashkëpunimin 

gjyqësor ndërkombëtar, shprehje e të cilit është edhe komunikimi ndërmjet 

shoqatave të gjyqtarëve apo gjyqtarëve të këtyre shoqatave. 

Qëndrimi i shoqatës së gjyqtarëve, e cila është anëtare e Shoqatës 

Evropiane të Gjyqtarëve apo e Shoqatës Ndërkombëtare, mund të përforcohet 

nga këto të fundit nëpërmjet parashtrimit, diskutimit apo misioneve faktmbledhëse 

përkatëse. Shoqata Ndërkombëtare e Gjyqtarëve, që është një 

organizëm ombrellë e shoqatave të gjyqtarëve në të gjithë botën, ka status 

këshillimor në Organizatën e Kombeve të Bashkuara dhe Këshillin e Evropës 

dhe mund t’i ndërkombëtarizojë çështjet që shqetësojnë një shoqatë kombëtare, 

duke krijuar një trysni pozitive tek shtetet përkatëse. Nga ana tjetër, edhe 

shoqatat e gjyqtarëve të vendeve të rajonit, duke qenë se përjetojnë realitete të 

përafërta social-kulturore, mund të bashkëpunojnë në mënyrë efektive, qoftë 

me shkëmbim përvojash, qoftë edhe me shkëmbim ekspertize për çështje 

të përbashkëta. Së fundi, kjo veprimtari është tejet e rëndësishme edhe sa 

i takon përhapjes së informacionit që përditëson kulturën juridike dhe atë të 

përgjithshme të gjyqtarëve që janë anëtarë të shoqatave respektive. 

BIBLIOGRAFIA 

Librat 

“Civil Law Tradition”, John Henry Marryman; 

“Comparative International Law”, Boris N. Mamlyuk and Hugo Mattei, 2011; 

115

“Corruption and anti-corruption in the justice sistem”, Cristi Danilet; 

“Standards on Judicial Independence”; 

Dokumenta Ndërkombëtare 

Konventa Ndërkombëtare e të Drejtave të Njeriut, 1950; 

“Magna Carta of Judges”, e Këshillit Konsultativ të Gjyqtarëve Evropiane, 

pranë Këshillit të Europës; 

Karta Europiane “Mbi statusin e Gjyqtarëve”; 

Rekomandimet e Konferencës së OSBE-së në Kiev, Qershor 2010; 

Dokumenta Kombëtare 

Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë, 1998; 

Ligji nr. 9877, datë 18.02.2008 “Për organizimin e pushtetit gjyqësor në 

Republikën e Shqipërisë”; 

Përmbledhje e vendimeve të Gjykatës Kushtetuese;


KORRUPSIONI NË SISTEMIN E DREJTËSISË DHE 

STRATEGJITË ANTIKORRUPSION 

Hyrje 

Dr. Arta Vorpsi 1 

Këshilltare ligjore në Gjykatën Kushtetuese 

Pedagoge në Fakultetin e Drejtësisë, SHLUP “Luarasi”. 

Ky artikull përqëndrohet tek trajtimi teorik i dukurisë së korrupsionit 

në përgjithësi dhe në veçanti i sjelljeve korruptive në gjyqe. Pyetje të tilla 

si: Ç’është korrupsioni? Pse është i dëmshëm? Pse duhet luftuar? Cilat janë 

shkaqet dhe indikatorët e korrupsionit në drejtësi dhe cilat janë mënyrat për 

ta luftuar me efikasitet korrupsionin në drejtësi, vazhdojnë të shqetësojnë 

sot mjaft vende edhe ato me demokraci të konsoliduar. Shqipëria, nisur nga 

vëzhgimet edhe sondazhet e organizuara nga organizata joqeveritare vendase 

dhe të huaja vazhdon të ketë një përqindje të lartë të korrupsionit sidomos 

në drejtësi. Duke pranuar që një ulje e korrupsionit sjell rritje të efikasitetit 

dhe cilësisë së dhënies së drejtësisë, mendoj se është me vend të trajtohet 

koncepti i korrupsionit, jo vetëm si veprim i paligjshëm juridik por edhe si 

fenomen social. Gjithsesi, artikulli nuk ka për qëllim të japë receta të gatshme 

të luftës kundër korrupsionit, por vetëm disa elementë të rëndësishëm që 

duhen mbajtur parasysh në përgatitjen e çdo strategjie të luftës kundër tij. 

1. Ç’është korrupsioni? 

Korrupsioni në kuptimin më të zakonshëm nënkupton sjellje të 

pandershme, zakonisht përfshin marrjen e rryshfetit nga persona te cilet 

kanë autoritet për të vendosur për një çështje të caktuar ose janë në pozita të 

tilla që mund të influencojnë vendimmarrjen e personave të tjerë përgjegjës. 

Korrupsioni mund të përkufizohet si një përdorim i funksionit publik me 

qëllim përfitimin personal. 1 

Duke e lidhur në mënyrë specifike me sistemin e drejtësisë, korrupsioni 

mund të përkufizohet si shpërdorim i pushtetit të dhënë që konsiston në 

1. Framework for Commonwealth Priciples on Promoting Good Governance and Combating Corruption 

approved by CHOGM in Durban, 1999. 

117


përdorimin e autoritetit publik për përfitim privat (material ose jo material) 

nga ana e nënpunësve të drejtësisë dhe si rezultat në dhënien e një vendimi 

gjyqësor të padrejtë. Akte të tilla, veprimi dhe mosveprimi, përfshijnë: 

rryshfetin, frikësimin, shantazhin, ndikimin në mënyra të ndryshme dhe 

abuzimin me procedurat gjyqësore për përfitim personal. 

Korrupsioni në drejtësi përfshin ndërhyrjen e padrejtë në procesin 

gjyqësor nga çdo aktor brenda sistemit të drejtësisë. Dukuria e korrupsionit 

mund të shfaqet në dy forma: e para kur jepet rryshfet me qëllim marrjen 

e një vendimi të padrejtë; e dyta kur rryshfeti jepet për të përshpejtuar 

gjykimin dhe rezultati pozitiv i marrë është një e drejtë që i takon me ligj 

palës. Megjithëse, në rastin e dytë asnjë palë nuk diskriminohet, sjellja është 

përsëri e dënueshme sepse viktima është ai që paguan për një shërbim dhe të 

drejtë që i takon. 

1.Pse është i dëmshëm? 

Korrupsioni konsiderohet si një nga pengesat kryesore për paqe, 

stabilitet, zhvillim të qendrueshëm, demokraci dhe respektimin e të drejtave 

të njeriut. Një nga mënyrat për të ulur varfërinë dhe për të rritur standardin 

e jetesës është qeverisja e mirë. Kjo e fundit kërkon që të ekzistojë besimi 

i popullit tek shteti, integriteti, transparenca, shteti i së drejtës, ndarja dhe 

balancimi i pushteteve, koordinimi midis agjensive dhe përfshirja e të gjithë 

faktorëve kyç të shoqërisë në këtë proces. 

2.1. Mbrojtja e të drejtave themelore 

Akte ndërkombëtare dhe rajonale njohin dhe pranojnë si një të drejtë 

themelore të pacënueshme të drejtën për një proces të rregullt ligjor, duke 

përfshirë zhvillimin e një procesi publik dhe të ndershëm nga një gjykatë 

kompetente, e pavarur dhe e paanshme, të krijuar me ligj. Rëndësia e kësaj të 

drejte në garantimin e të drejtave dhe lirive themelore të njeriut qëndron në 

faktin se zbatimi i të gjithë të drejtave të tjera varet nga mënyra dhe cilësia e 

administrimit të drejtësisë. 

Elementi kryesor i procesit të rregullt është gjykata e pavarur dhe 

e paanshme. Ky element nuk mund të kuptohet pa barazinë e armëve në 

proces, pra të drejtën e palëve për tú përballur me të njëjtat kushte gjatë 

procesit gjyqësor. Nëse pushteti gjyqësor është i korruptuar, elementë të tillë 

të procesit të rregullt nuk mund të respektohen. Kjo për arsye se vendimet 

118


gjyqësore do të jenë të padrejta dhe të paparashikueshme dhe si rrjedhojë nuk 

kemi respektim të shtetit të së drejtës. 

Kështu p.sh nëse njëra nga palët në proces i ka dhënë rryshfet gjyqtarit 

dhe arrin të ketë akses në dokumentet shkresore, ndërsa pala tjetër nuk ka 

akses ose i zhduken dokumentet e paraqitura gjatë procesit, atëherë nuk mund 

të flitet për barazi armësh. Gjyqtari i korruptuar nuk mund të jetë i paanshëm, 

i pavarur dhe aq më pak i drejtë përballë palëve, pasi ai duhet të sillet në 

përputhje me rryshfetin e marrë në këmbim të një favori ndaj palës që ka 

dhënë rryshfet. Ai që jep rryshfet kërkon në këmbim të trajtohet në mënyrë 

preferenciale ndaj palës tjetër. Trajtimi preferencial çon në diskriminim dhe 

kështu humbet neutraliteti dhe objektiviteti i procesit dhe i vendimit gjyqësor 

që do të jepet në fund të gjykimit. Këtu përfundon dhe përpjekja për të patur 

një proces të rregullt ligjor. 2 

1.2. Zhvillimi ekonomik i qëndrueshëm 

Zhvillimi i ekonomisë së tregut varet nga ekzistenca e një shteti të 

fortë që siguron të drejtën e pronës private dhe tjetërsimin e saj vullnetar 

nga vetë pronari. Por në disa raste ekzistenca e një shteti të fortë mund të 

jetë dobësia e tij më e madhe, nëse është mjaft i fortë të garantojë pronën 

private, mund të jetë po aq i fortë për të shtetëzuar pronën private ose 

shpronësuar pronarët legjitimë. Një gjë e tillë krijon lëkundjen e besimit tek 

qytetarët. Pikërisht në këtë kuadër, funksionimi efikas i gjyqësorit merr një 

rol të rëndësishëm, sepse shërben si mekanizëm për të detyruar ekzekutivin 

të respektojë realisht dhe pa mëdyshje të drejtën e pronës private. Kjo sjell 

padyshim një garantim të investitorëve vendas dhe të huaj për të qëndruar dhe 

punuar gjatë në ekonominë e një vendi. Në rast të kundërt, vetë investitorët 

do të duhet të ndryshojnë sjelljen e tyre duke u përpjekur të korruptojnë 

instancat e ekzekutivit dhe gjyqësorit deri në një mbyllje të mundshme 

të aktivitetit të tyre. Një gjë e tillë sjell deformime edhe në tregun e lirë. 3 

1.1. Shteti i së drejtës dhe demokracia 

Korrupsioni është ose mund të jetë i pranishëm në të gjitha degët e 

pushtetit. Megjithatë çështja e korrupsionit në sistemin e drejtësisë është 

2. Buscaglia/Dakolias, Legal and Judicial Reform Unit, Legal Department, The World Bank, An 

analysis of the Causes of Corruption in the Judiciary, 1999. 

3. Daniel Kaufmann and Paul Siegelbaum, “Privatization and Corruption in Transition Economics” in 

Journal of International Affairs (Vol. 50, No. 2, 1996). 

119


më e ndjeshme dhe me pasoja më të rënda. Nëse pushteti gjyqësor është i 

korruptuar, ndërlikohet ose bëhet e pamundur lufta kundër korrupsionit në të 

gjitha hallkat e ekzekutivit, pasi instrumentat juridikë dhe institucional për të 

luftuar korrupsionin në degët e tjera të pushtetit janë jo funksionale. Kjo për 

arsye se pushteti gjyqësor është një organ publik i ngarkuar me detyrën për 

të garantuar në thelb ndarjen dhe balancimin e pushteteve dhe për të zgjidhur 

konfliktet midis shtetit dhe individit. Prandaj një gjyqësor efektiv është çelësi 

i iniciativave për të luftuar korrupsionin. 

Përveç kësaj, korrupsioni në drejtësi afekton edhe zyrtarët e tjerë 

publikë ose grupet e interesit të korruptuara duke i qetësuar ata se sjellja 

e tyre antiligjore nuk do të gjejë ndëshkimin e duhur nga drejtësia . 

1.1. Morali 

Një dimension tjetër i korrupsionit është ai moral. Në fund të fundit, 

prezumohet se morali është baza e së drejtës. Mënyra se si qeverisemi është 

reflektim i shoqërisë në një vend të caktuar. Edhe sikur të zbatojmë masat 

më të forta ligjore apo mekanizmat parandalues më efikas, përsëri do të ketë 

nga ata që do të tentojnë të korruptojnë apo nga ata që nuk do t’i bëjnë 

dot ballë tundimit për t’u korruptuar. Si përfundim, korrupsioni nuk është 

vetëm i paligjshëm por edhe i dëmshëm pasi krijon disavantazhe ekonomike. 

Aq më pak nuk është thjesht një problem politik, më e rëndësishmja 

është se korrupsioni është i dëmshëm dhe nga pikëpamja morale. 

1. Shkaqet dhe treguesit e korrupsionit në drejtësi 

3.1 Shkaqet e korrupsionit 

Shkaqet e korrupsionit duhen identifikuar dhe diagnostikuar me mjaft 

kujdes në mënyrë që të gjenden mjetet efikase për ta luftuar atë. Megjithatë 

nga studime të ndryshme nga institucione ndërkombëtare prestigjoze janë 

identifikuar si shkaqe kryesore për korrupsionin në drejtësi kryesisht: 

3.1.1 Ndikimi/ndërhyrja e degëve të tjera të pushtetit (ekzekutiv dhe 

ligjvënës) 

Megjithë garancitë kushtetuese të ndarjes dhe balancimit të pushteteve, 

pushteti ekzekutiv dhe ligjvënës ka një kontroll sinjifikant mbi gjyqësorin 

në mjaft vende. Në vendet ku shteti i së drejtës ka qenë historikisht i dobët, 

120


gjyqësori është parë më së shumti si një degë plotësuese e ekzekutivit, 

sidomos në ato vende ku Ministri i Drejtësisë ka një rol thelbësor në 

emërimin dhe shkarkimin e gjyqtarëve. Në këtë mënyrë, gjyqtarët e emëruar 

në vend që të ruajnë paanësinë gjatë gjykimit, vendosin interesat e shtetit 

mbi të drejtat individuale, me qëllim që shteti, pra ekzekutivi dhe ligjvënësi, 

të kenë reputacion më të mirë në shoqëri ose të jenë më të fortë në dukje. 4 

1.1.2. Pagat e ulta 

Sa më të ulta të jenë pagat, aq më i madh është tundimi për tú korruptuar. 

Në fakt, në mjaft vende, përfshi edhe ato të zhvilluarat, pagat e gjyqtarëve janë 

më pak atraktive se ato të juristëve që punojnë në sektor privat. Megjithatë, të 

gjitha studimet e kryera bien dakort për një pikë: Të paktën gjyqtarët duhet të 

marrin pagat më të larta në sektorin publik (në Uzbekistan p.sh një polic ka 

pagë më të lartë se një gjyqtar!). Është e qartë se vetëm rritja e pagave nuk 

është mjet i mjaftueshëm për zhdukjen e korrupsionit, por duke rritur pagat 

e gjyqtarëve apo duke i barazuar ato me pagat më të larta në degët e tjera të 

pushtetit, të paktën mund të arrihet tek perceptimi se gjyqësori është i barabartë 

me pushtetet e tjera dhe jo më pak i rëndësishëm ose aq më keq si pjesë 

zgjatuese e ekzekutivit. Një gjë e tillë do të rriste respektin ndaj gjyqësorit. 

1.1.1.Përgatitja e pamjaftueshme profesionale 

Gjyqtarët kur marrin vendime bazohen në faktet dhe ligjin që duhet 

të zbatojnë në rastin konkret, megjithatë në mjaft raste gjyqtarët nuk 

janë të qartë në mënyrën se si duhen vlerësuar provat apo se cili ligj ose 

dispozitë e tij duhet zbatuar. Kjo mund të ndodhë edhe pa patur asnjë 

tregues ose fakt për marrje ose dhënie rryshfeti. Ka të bëjë thjesht me 

përgatitjen e ulët profesionale dhe mungesën e trajnimeve të vazhdueshme të 

gjyqtarëve ose nëpunësve të tjerë të përfshirë në administrimin e drejtësisë. 

3.1.4 Mosndëshkimi i rasteve te korrupsionit mes gjyqtarëve 

Kur rastet e korrupsionit nuk dënohen në masën e duhur nga institucionet 

përgjegjëse, krijohen kushte mjaft optimale për përhapjen e tyre . 

Natyrisht ndëshkimi nuk duhet të kthehet në qëllim në vetvete, por rastet e 

zbuluara apo të denoncuara të korrupsionit duhet të hetohen seriozisht dhe të 

merren masa konkrete ndaj shkelësve. 

4. Yassin El-Ayouty, Corruption as Anti-Development in:Perspectives on 9/11, edited by et al. (Greenwood 

Publishing Group: Westport, CT., (2003) 



3.1.5 Toleranca shoqërore ndaj korrupsionit 

Në mjaft vende mënyra se si reagon shoqëria ndaj elementëve 

korruptivë ka të bëjë edhe me perceptimin e publikut për korrupsionin. P.sh 

në disa vende të konsiderosh një gjyqtar si të korruptuar sepse ai ka marrë një 

vendim në favor të të afërmve ose familjarëve të tij është më e pandershme 

për një gjyqtar sesa të injorojë dëshirën e anëtarëve të familjes së tij, siç 

parashikon ligji thjesht për tú treguar i paanshëm. 5 

Në këto vende parimi i shtetit të së drejtës nuk është aq i rëndësishëm 

sa marrëdhëniet personale. Në disa vende të tjera dhënia e rryshfetit gjyqtarit 

konsiderohet si një parakusht për të përfituar nga shërbimi gjyqësor. Në 

Kenia p.sh ekziston një shprehje: “Pse të marrësh një avokat, kur mund të 

blesh një gjyqtar?” 6 

1.1.1.Frikë nga hakmarrja 

Një nga shkaqet që gjyqtarët japin vendime bazuar mbi faktorë të 

ndryshëm nga faktet dhe ligji është edhe frika nga hakmarrja prej politikës 

ose njerëzve afër tyre (transferimi i gjyqtarëve nga ministri), gjyqtarëve më 

të lartë në hierarki, individë të fuqishëm (ekonomikisht), publiku dhe media 

(rasti i masës së arrestit me burg për rrahje pa pasoja të rënda për shëndetin). 

1.1.1. Procedura administrative të papërshtatshme 

Aty ku procedurat gjyqësore janë të paqarta, konfuze ose mjaft 

komplekse, siç ndodh rëndomtë në vendet në tranzicion, gjyqtarët dhe stafi 

i gjykatave mund të shfrytëzojnë këtë situatë. Mungesa e informatizimit të 

procedimit me çështjet (shorti, publikimi i datave, seancat e hapura, shpallja 

dhe zbardhja e vendimit gjyqësor etj) krijon një mundësi të mirë për të 

shmangur publikun nga informimi dhe kështu një qytetar i paditur e ka të 

vështirë të orientohet në këtë kaos dhe gjen rrugën më të lehtë për të marrë 

shërbimin që i takon me ligj. 

1. Treguesit e korrupsionit në gjyqësor 

Treguesit më të qartë se kur një sistem gjyqësor është apo jo i korruptuar 

janë kryesisht: 

5. Robert Klitgaard,Controlling Corruption (Berkeley CA: University of California Press, 1998) 

6. Susan Rose-Ackerman,Corruption and Government: Causes, Consequences, and Reform (Cambridge, 

UK: Cambridge University Press, 1999). 



- Dhënia e vendimeve të paarsyetuara; 

- Mosgarantimi i pjesëmarrjes në gjykim të të pandehurve; 

- Mungesa e aksesit të publikut në seanca të hapura; 

- Zhdukja e dosjeve ose provave; 

- Përqindje e lartë e vendimeve të pafajsisë; 

- Konflikti i interesit; 

- Paragjykimi i dëshmitarit, avokatit, palës; 

- Zvarritja e shërbimeve të administratës gjyqësore; 

- Përqindja e lartë e vendimeve gjyqësore pro organeve shtetërore; 

- Trajtim preferencial nga pushtetet e tjera; 

- Shoqërimi i vazhdueshëm i gjyqtarëve me avokatë të caktuar ose jurist 

të ekzekutivit; 

- Riemërimi në detyrë pas dorëheqjeve ose shkarkimit apo promovimi 

pas masave disiplinore, etj. 

- Vonesa të paarsyeshme në ekzekutimin e vendimeve gjyqësore të 

formës së prerë. 

1. Mjetet për të luftuar korrupsionin 

Lufta kundër korrupsionit është e mundur, por që të arrihet kjo duhet 

që strategjitë të përgatiten në përputhje me realitetet e secilit vend. Secili 

hap duhet të jetë i kordinuar me një plan të tërë veprimi. P.sh vetëm rritja e 

pagave të gjyqtarëve ose nëpunësve të tjerë të gjykatave, pa marrë masa të 

tjera, nuk do të arrijë kurrë të zhdukë korrupsionin në drejtësi. Duke qenë se 

gjyqtarët kanë një rol të rëndësishëm sepse janë organe vendimmarrëse në 

një proces gjyqësor, ata përsëri janë pjesë e një zinxhiri të gjatë njerëzish me 

influencë në një proces, dmth strategjitë e korrupsionit duhet të përfshijnë jo 

vetëm gjyqësorin (gjyqtarët) por edhe avokatinë, policinë, prokurorinë si dhe 

agjensitë e ngarkuara me zbatimin e vendimeve gjyqësore. Ka mjaft strategji 

që janë aplikuar dhe mund të aplikohen për luftën kundër korrupsionit. Unë 

do përpiqem të përmbledh disa nga hapat kryesor që mund ose duhet të 

ndërmerren në plan të gjerë ose të ngushtë për këtë qëllim. 



1.1 Garantimi i pavarësisë së gjyqësorit 

Një nga mjetet kryesore të luftës kundër korrupsionit është përmirësimi 

i strukturave qeverisëse të gjyqësorit. Pra, marrja e vendimeve nga vetë 

gjyqësori për çështjet që e shqetësojnë atë, konsiderohet si mënyra më e mirë 

për të garantuar mosndërhyrjen nga pushtetet e tjera. Duke qenë se emërimi 

dhe shkarkimi i gjyqtarëve është më i besueshëm nëse bëhet nga vetë 

kolegët dhe jo nga përfaqësues të pushteteve të tjera (Ministri i Drejtësisë), 

atëherë funksionimi efikas i këshillave gjyqësore (KLD) është mjaft i gjetur. 

Gjithashtu edhe kompetenca për të vendosur lidhur me çështjet e buxhetit 

(planifikimi, menaxhimi) është një aspekt i rëndësishëm i pavarësisë. 

Një mënyrë tjetër për garantimin e pavarësisë është edhe parashikimi 

i procedurave të sakta dhe të qarta disiplinore që aplikohen ndaj gjyqtarëve. 

Gjyqtarët nuk duhet të lëvizen apo transferohen nga detyra vetëm nëse 

kryejnë vepra penale ose janë të paaftë profesionalisht. 

Që të kemi gjyqtarë të pavarur është e nevojshme dhe tí motivojmë 

ata. Kështu një nga garancitë është edhe krijimi i mundësive reale për të bërë 

karrierë apo për tú promovuar, sipas një vlerësimi transparent dhe të drejtë të 

zbatuar nga vetë strukturat organizative të gjyqësorit. 

5.2 Transparenca 

I rëndësishëm është edhe sistemi i caktimit të çështjeve gjyqësore të 

secilit gjyqtar. Është e qartë se aty ku ka gjyqësor të korruptuar caktimi i një 

çështjeje bëhet nga kryetari i gjykatës, i cili duke njohur aftësitë profesionale 

dhe integritetin moral të secilit gjyqtar, mund të zgjedhë atë që i duket më 

i përshtatshëm për çështjen. E kundërta duhet të gjejë zbatim: çështja i 

ngarkohet atij gjyqtari që ka më pak ngarkesë dhe ekspertizë më të madhe 

referuar kompeksitetit të çështjes. Zhvillimi i seancave të hapura për publikun 

është një tjetër element që rrit përgjegjshmërinë nëpërmjet transparencës. 

Publikimi i vendimeve është një mënyrë për t’i bërë të përgjegjshëm gjyqtarët 

për vendimmarrjen e tyre dhe argumentet ku e mbështesin atë. Këtu duhet 

përfshirë edhe rasti kur gjyqtari është kundër vendimit të shumicës së trupit 

gjykues. Aksesi i publikut tek vendimet ndikon në perceptimin nëse gjyqtari 

është treguar apo jo i njëanshëm. 



5.3 Përgjegjshmëria e gjyqtarëve 

Parashikimi i mekanizmave për të rritur përgjegjshmërinë e gjyqtarëve 

është një nga mjetet efikase për luftën kundër korrupsionit. Përgjegjshmëria 

fillon që tek marrja përsipër e detyrës së gjyqtarit dhe detyrimit për të qenë 

i pavarur, i paanshëm dhe me integritet të pacënueshëm. Kështu sa i takon 

disa elementëve që lidhen me përgjegjshmërinë mund të përmendim: mënyra 

e hartimit të vendimeve gjyqësore; vlerësimi i performancës së tyre etike 

dhe profesionale nga organet kompetente dhe bërja publike e tyre; rasti 

kur gjyqtari bën një mënyrë jetese jopropocionale me të ardhurat e tij të 

deklaruara. Natyrisht për këtë qëllim kërkohen struktura përkatëse që merren 

me verifikimin e deklaratave të bëra. Miratimi i një kodi sjelljeje, i cili 

përcakton se cila sjellje i lejohet ose jo gjyqtarit brenda dhe jashtë mjediseve 

të punës. 7 

5.4 Rritja e statusit të gjyqtarëve dhe respektit ndaj gjyqësorit 

Trajtimi i tyre në përputhje me shkallën e vështirësisë dhe përgjegjësisë 

që duhet të kenë gjatë detyrës. Ofrimi i mbrojtjes së përshtatshme për gjyqtarët 

sidomos kur gjykojnë vepra penale me rrezikshmëri të lartë është një nga 

mënyrat për të mos e vënë gjyqtarin nën presion nga interesa të ngushta ose 

për të mos e intimiduar. Krijimi i një ambjenti të sigurtë të punës (forcimi i 

i policisë së gjykatave) është një nga kushtet për të mos u ndjerë të frustruar 

nga sjelljet e palëve gjatë gjykimit. Trajnimi i vazhdueshëm i gjyqtarëve 

ndikon drejtpërdrejt në rritjen e cilësisë së punës, dhënia e mundësisë për 

shkëmbime eksperiencash me kolegë brenda dhe jashtë vendit është një 

mënyrë për të mos mbetur brenda rrethit të mbyllur të gjykatës ku ushtron 

detyrën dhe veçimit apo shkëputjes nga zhvillimet më të fundit profesionale. 

5. Përfundime 

Korrupsioni në drejtësi është ende një sfidë sot në Shqipëri, por jo 

vetëm. Lufta kundër tij nuk i takon vetëm gjyqësorit por të gjithë aktorëve 

politikë dhe socialë. Për këtë nevojiten strategji efektive dhe të zbatueshme 

nga organe të besueshme dhe të afta profesionalisht. Në përgjithësi një numër 

i madh strategjish konsiderohen si jo efektive për shkak se: 

- mënyrat dhe mjetet me të cilat duhet zbatuar është e paqartë; 

7 . Judges’ Council of Great Britain, Guide to Judicial Conduct (2008). 



- vetë objektiva e synuar është jorealiste ose jokonkrete (e 

paidentifikueshme); 

- nuk del qartë roli dhe veprimet që duhet të kryejnë aktorët e përfshirë 

në të; 

- nuk parashikohen përgjegjësitë konkrete ose masat në rast të 

moszbatimit të strategjisë; 

- nuk ka pritshmëri ose presion nga publiku kundrejt aktorëve kryesorë 

për të zbatuar strategjinë. 

Duke mbajtur parasysh sa u tha më sipër, lidhur me shkaqet dhe 

indikatorët e korrupsionit në drejtësi, mund të arrihet përgatitja e një strategjie 

efikase me qëllim luftimin e këtij fenomeni negativ. 



EMËRIMI DHE NGRITJA NË KARRIERË E 

GJYQTARËVE, SI NJË ELEMENT I RËNDËSISHËM 

PËR GARANTIMIN E NJË GJYQËSORI TË PAVARUR. 1 

Hyrje 

Luan Hasneziri 

Gjyqtar në Gjykatën e Shkallës së Parë për Krime të Rënda 

Pavarësia e pushtetit gjyqësor përbën një nga kushtet bazë për ekzistencën 

e shtetit të së drejtës, si dhe është mjeti i vetëm që garanton mbrojtjen e të 

drejtave dhe lirive themelore të njeriut dhe zhvillimin e personalitetit të plotë 

të tij. Për këtë arsye, pavarësia e gjyqësorit, nuk duhet shikuar si një privilegj 

apo si një e drejtë që u jepet gjyqtarëve gjatë ushtrimit të funksioneve të tyre, 

por duhet shikuar si një detyrim kushtetues dhe si një e drejtë që kanë qytetarët 

përballë shtetit. Përcaktimin që pika 1 e nenit 6 të Konventës Evropiane për 

Mbrojtjen e të Drejtave të njeriut, sipas të cilit çdo person ka të drejtë që të 

gjykohet nga një gjykatë e pavarur dhe e paanshme, tregon në mënyrë të qartë 

se ekzistenca e një gjyqësori të pavarur është një privilegj dhe atribut që shteti 

duhet t’ia japë qytetarëve të tij, sepse në të kundërt, nuk kemi të bëjmë me 

shtet të së drejtës dhe as me zbatim të parimit të ligjshmërisë në një shoqëri 

të caktuar. 1 

Eksiztencën e një gjyqësori të pavarur, si një e drejtë e qytetarëve dhe 

jo si një privilegj të gjyqtarëve, e koncepton edhe Kushtetuta e Republikës 

së Shqipërisë, në të cilën përcaktohet e drejta e çdo personi për mbrojtjen e 

interesave të ligjshme të tij, si dhe për akuzat penale që mund të ngrihen ndaj 

tij, të gjykohet nga një gjykatë e pavarur dhe e paanshme dhe në përputhje me 

rregullat e përcaktuara në ligj. 2 Nga sa u tha më lart, mund të konkludojmë se 

1. Fjalia e parë e pikës 1 të nenit 6 të Konventës Evropiane për Mbrojtjen e të Drejtave të Njeriut 

parashikon: “1. Çdo person ka të drejtë që çështja e tij të dëgjohet drejtësisht, publikisht dhe brenda 

një afati të arsyeshëm nga një gjykatë e pavarur dhe e paanshme, e krijuar me ligj, e cila vendos si 

për mosmarrëveshjet në lidhje me të drejtat dhe detyrimet e tij të natyrës civile, ashtu edhe për bazueshmërinë 

e çdo akuze penale që i është drejtuar”. 

2. Pika 2 e nenit 42 të Kushtetutës së Shqipërisë parashikon: “Kushdo, për mbrojtjen e të drejtave, te 

lirive dhe të interesave të tij kushtetuese dhe ligjorë, ose në rastin e akuzave të ngritura kundër tij, ka 

të drejtën e një gjykimi të drejtë dhe publik brenda një afati të arsyeshëm nga një gjykatë e pavarur 

dhe e paanshme e caktuar me ligj”. 



në rendin tonë kushtetues dhe ligjor, pavarësia e gjyqësorit është konceptuar 

si një nga shtyllat themelore ku mbështetet funksionimi i shtetit dhe shoqërisë 

në tërësi. 

Një nga aspektet më të rëndësishme që ka të bëj në mënyrë direkte me 

pavarësinë e gjyqësorit, është çështja e emërimit dhe karrierës së gjyqtarëve, 

sepse kjo është e lidhur me atë që njihet si pavarësia e brendshme gjyqësorit, 

elementi më i rëndësishëm i së cilës është profesionalizmi dhe integriteti 

moral i gjyqtarëve. Por, në mënyrë që të kemi një gjyqësor profesional dhe me 

integritet, është e domosdoshme që nga ana e organeve kushtetuese dhe ligjore 

që janë të ngarkuara me emërimin dhe ngritjen në karrierë të gjyqtarëve, të 

përcaktohen që në fillim rregulla të qarta dhe të drejta, si dhe të bëhet zbatimi 

i tyre me transparencë dhe korrektësi. 

Qëllimi i këtij punimi është të jap disa ide dhe mendime për mënyrën 

se si funksionon aktualisht emërimi dhe ngritja në karrierë e gjyqtarëve në 

Shqipëri, pa u ndalur në trajtimin e hollësishëm të rregullave kushtetuese dhe 

ligjore që e trajtojnë këtë çështje, por duke e vështruar problemin me një sy 

kritik dhe me qëllim përmirësimin e gjendjes në të ardhmen. Punimi do të 

përbëhet nga dy çështje; në çështjen e parë do të jepet një vështrim i shkurtër 

historik në lidhje me pavarësinë e pushtetit gjyqësor në Shqipëri, ndërsa në 

çështjen e dytë do të trajtohet problematika e emërimit dhe ngritjes në karrierë 

të gjyqtarëve në Shqipëri. Ashtu si çdo punim tjetër shkencor, në fund të tij do 

të jepen disa konkluzione, si dhe do të pasqyrohet edhe bibliografia ku është 

bazuar punimi. 

1. Aspekte historike në lidhje me pavarësinë e pushtetit gjyqësor në 

Shqipëri. 

Shteti i së drejtës organizohet dhe funksionon mbi bazën e disa 

parimeve të cilat qëndrojnë në themel të tij, siç janë parimi i ligjshmërisë, 

parimi i garantimit dhe mbrojtjes së të drejtave dhe lirive themelore të njeriut, 

parimi i ndarjes dhe balancimit ndërmjet pushteteve, parimi i llogaridhënies 

së pushtetarëve ndaj qytetarëve, parimi i pavarësisë së pushtetit gjyqësor 

etj. Secili prej këtyre parimeve ka rëndësinë e tij dhe përbën strukturën mbi 

bazën e së cilës ndërtohet ngrehina e shtetit të së drejtës, duke garantuar edhe 

ekzistencën e tij, por unë mendoj se ndër këto parime një vlerë të veçantë 

paraqet pavarësia e pushtetit gjyqësor. 



Rëndësia që ka pavarësia e pushtetit gjyqësor në një shtet të se drejtës, 

rezulton jo vetëm nga funksioni që realizon ai, por, edhe nga fakti se të gjitha 

parimet e tjera janë të lidhura në mënyrë të pazgjidhshme me zbatimin efektiv 

të këtij parimi. Kështu duke filluar që nga parimi i ligjshmërisë, që përbën 

themelin e një shteti të së drejtës, ky parim nuk mund të zbatohet dhe të ketë 

vlerë konkrete, në qoftë se nuk ekziston një pushtet gjyqësor i pavarur, sepse 

është pikërisht pushteti gjyqësor, ai organ që do të zgjidhë konfliktet dhe 

mosmarrëveshjet në lidhje me zbatimin e këtij parimi. 

Të njëtën gjë mund të themi edhe për parimin e garantimit të të drejtave 

dhe lirive themelore të njeriut, si dhe për shumicën e parimeve që qëndrojnë 

në themel të shtetit të së drejtës, të cilat nuk do të kishin asnjë vlerë praktike, 

sepse dihet që i vetmi vend ku qytetarët realizojnë mbrojten e të drejtave të 

tyre, është pushteti gjyqësor. Si konkluzion mund të themi se, të gjitha parimet 

mbi bazën e të cilave funksion shteti i së drejtës, nuk do të kishin vlerë reale 

dhe konkrete, por do të ishin thjesht formale, në qoftë se nuk do të ekzistonte 

një pushtet gjyqësor i pavarur, si dhe në qoftë se organet dhe institucionet që 

e kanë për detyrë që ta garantojnë këtë pavarësi, nuk marrin masat dhe mjetet 

e duhura për ta garantuar efektivisht atë. 

Një gjë e tillë bëhet edhe me imediate për vendin tonë, i cili për shkak 

të kushteve specifike të zhvillimit të tij historik, ka shumë pak traditë në lidhje 

me shpalljen dhe për të mos vazhduar me tej, në lidhje me garantimin efektiv 

të një pushteti gjyqësor të pavarur. Kështu, duke iu referuar historisë së re dhe 

moderne të Shqipërisë, vendi ynë fatkeqsisht deri më 28 nëntor 1912 ka qenë 

pjesë e Perandorisë Osmane, si një vend i pushtuar dhe pa pavarësi dhe në 

këto kushte duke mos pasur shtetin e vet të pavarur, Shqipëria, as që mund të 

bëhej fjalë të mund të kishte pushtet gjyqësor të vetin dhe jo më që ky pushtet 

të ishte i pavarur. 

Qenia e Shqipërisë për rreth pesë shekuj nën sundimin osman, përveç 

dëmeve të pallogaritshme në lidhje me zhvillimin politik, ekonomik dhe 

shoqëror të saj, solli pasoja të mëdha negative edhe në lidhje me sistemin 

e qeverisjes, pasi për shtetin osman, parimet e ndarjes së pushteteve dhe të 

pavarësisë së pushtetit gjyqësor, ishin krejt të huaja dhe të papranueshme, 

në kushtet kur i gjithë pushteti shtetëror, ligjvënës, ekzekutiv dhe gjyqësor, 

i takonte sulltanit, i cili konsiderohej si zëdhënës i Zotit mbi tokë. Mungesa 

e traditës shtetformuese për shkak të qëndrimit të vendit tonë për pesë 

shekuj me radhë nën sundimin e huaj dhe për më tëpër pushteti absolut dhe i 



pakufizuar që Perandoria Osmane vendosi në të gjitha territoret që ishin nën 

zotërimin e saj, bëri që në Shqipëri për gjatë gjithë kësaj periudhe të mungonte 

tradita ligjore dhe kultura juridike në lidhje me garantimin dhe zbatimin e 

një pushteti gjyqësor të pavarur. Për sa më sipër, nuk është e tepërt të themi 

se, një nga dëmet më të pallogaritshme që pushtimi osman, disa shekullor, 

solli në Shqipëri, është pikërisht rrënjosja e një mentaliteti dhe tradite që ka<

reforma gjyqësore si një ndër 12 prioritetet e sfidës së integrimit të ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles