spis mieszkańców parafii janowiec w 1763 roku

More documents

Recommendations

Info

Ks. Michał Marian Grzybowski STUDIA PŁOCKIE tom XXV/1997 SPIS MIESZKAŃCÓW PARAFII JANOWIEC W 1763 ROKU Korzystając z akt wizytacyjnych ubiegłych stuleci można spotkać wiele interesujących informacji i wiadomości. Poza informacjami odnoszącymi się bezpośrednio do działalności kościelnej można spotkać dane, które informują o ilości parafian, ich zamożności oraz zajęciach, jakimi się zajmowali. Wiadomo, że plebani, mając powierzoną pieczę nad swoimi parafianami powinni ich nie tylko znać z obecności w kościele podczas niedzielnych mszy św. czy innych uroczystości, ale wiedzieć gdzie mieszkają, jaki jest ich stan społeczny, status rodzinny, zamożność i wiele innych danych. Znane i praktykowane było spisywanie parafian sporządzane przez plebana zwykle z racji odbywanej kolędy. Odwiedziny duszpasterskie w każdym domu i każdej rodzinie dawały okazję nie tylko do spotkania się ze wszystkimi parafianami, przepytywaniem katechizmu dzieci i młodzież, ale także dawało możliwość sporządzenia spisu wszystkich domowników. Spisy te służyły potem do wydawania dorosłym kartek w celu odbycia wielkanocnej spowiedzi, zaś jeśli chodzi o dzieci - dawały orientację, ile i które z nich powinno uczęszczać wiosną i latem na katechizm przygotowujący do pierwszej spowiedzi i Komunii św. Czasem spisy te były pomocne przy odbieraniu należnych plebanowi dziesięcin choć często do tych spraw przeznaczane były specjalne księgi z wykazami wszystkich, na których ciążył ten obowiązek. W aktach wizytacji generalnej, odbytej z polecenia biskupa płockiego Hieronima Antoniego Szeptyckiego w dekanacie janowskim w latach 1763-1764 zapisane zostały nazwiska i imiona wszystkich parafian Janowiec. Na terenie parafii były wówczas dwa dwory w Pokrzywnicy Wielkiej wdowy Ewy Krajewskiej, liczący 20 gospodarzy oraz w Szczepkowie Zalesiu Bernarda Krajewskiego liczący 11 gospodarzy. Oprócz tego było 39 innych wsi i przysiółków. Liczebność ich była następująca: najliczniejsza była wieś Szczepkowo Borowe, składająca się z 25 gospodarstw, nieco mniejsze były Smolany liczące 20 gospodarstw, Nowa Wieś mająca 19 gospodarstw, Gołębie z 13 gospodarzami, Połcie Młode mające 12 gospodarzy, po 10 gospodarzy miały wsie Moszczyno, Połcie Stare, Giewarty i Szczepkowo Skrody. Po 9 gospodarstw było we wsiach Janowiec Szlachecki, Szczepkowo Iwany, Bukowiec Mały; 8 gospodarstw miały wsie Jastrzębki, Kołaki, Krajewo Kawę- 123
124 KS. MICHAŁ MARIAN GRZYBOWSKI czyno, Piotrkowo; 7 gospodarstw było we wsi Siwe i Szypułki; wsie Krajewo, Zagroby, Szczepkowo Sołdany składały się z 6 gospodarstw, 5 gospodarzy było we wsiach Boruty, Trząski, Majki Pokrzywnica, Zabino. Po 4 gospodarstwa były we wsiach Leśniewo, Młyńskie, Zaskórki, Szczepkowo Kukiełki, Szczepkowo Pawełki, Bukowiec Wielki i Kuce. Tylko po 3 gospodarstwa liczyły przysiółki Dunaje, Cygany Miecznikowo, Zdzięty; po 2 gospodarzy mieszkało w Krajewie Wielkim, Leśnikach, Gąsiorach Zabino i w Mięchach; jeden gospodarz mieszkał w Sowach. W sumie było to 42 miejscowości, w których mieszkało 1198 osób, w tym 583 mężczyzn i 615 kobiet. Większość mieszkańców parafii Janowiec należała do stanu szlacheckiego. Niemal przy każdym zapisanym nazwisku gospodarzy umieszczone było określenie „Pan", co zwykle pisano przy pochodzeniu szlacheckim. Był to wyjątkowy teren, gdzie drobnej szlachty było stosunkowo dużo. Choć spotkać można ludzi wykonujących funkcje służebne i to zarówno przez mężczyzn jak i kobiety. Tylko w miejscowościach takich jak: Dunaje, Zaskórki, Szypułki, Moszczyno Połcie, Zagroby, Leśniki, Szczepkowo Skrody, Zabino, Sowy, Siwe, Kuce i Cygany tamtejsi gospodarze nie zatrudniali służby, ale wszystkie prace wykonywali sami. }est rzeczą oczywistą, że najwięcej służby było we dworach. Dziedzic Bernard Krajewski ze Szczepkowa Zalesia miał służebną Magdalenę, służebnego Aleksandra, chłopca Piotra oraz woźnicę Marcina. Dziedziczka z Pokrzywnicy Wielkiej, Ewa Krajewska miała także czworo służby mianowicie dwie służebne Marianny, parobka Michała oraz owczarczyka Macieja. Ewenementem było, że Franciszek Bukowski z Bukowca Wielkiego, będąc z żoną, miał 5 osób służby; była to służąca Katarzyna, służący Walenty oraz 3 parobków: Jana, Antoniego i Stanisława. Również 4 osoby służby miał Aleksander Szczepkowski ze Szczepkowa Sołdan. Były to służące Cecylia i Marianna, służący Antoni i parobek Mikołaj. Troje służących miał Franciszek Szczepkowski z tegoż Szczepkowa Sołdan, po dwie osoby na służbie mieli gospodarze Szymon Młyński ze wsi Młyńskie, Stanisław Młyński z Nowej Wsi, Paweł Krajewski — gospodarz z Krajewa Wielkiego, Felicjan Szempliński ze Smolan, Tomasz Machyński z Pokrzywnicy. Po jednej osobie, zwykle służącej, zatrudniali w tym czasie Gabriel Zambrzuski z Krajewa Wielkiego, Paweł Szczepkowski, Franciszek Szczepkowski, Fabian Szczepkowski, Franciszek Szczepkowski, Maciej Szczepkowski, Tomasz Pepłowski — wszyscy ze Szczepkowa Borowego. Kilku gospodarzy przyjmowało do swoich domów tzw. komorników. I tak Kacper Smoliński w Szczepkowie Borowym miał 3 komorników: była to komornica Apolonia i komornik Marcin oraz na pokomornym mieszkał Szymon Szczepkowski z żoną i córką. U Antoniego Smolińskiego w Nowej Wsi mieszkał komornik Antoni, zaś u Kazimierza Krajewskiego w Krajewie mieszkał komornik Antoni Szypulski. Ponieważ wykazy podają oprócz nazwisk także imiona parafian łatwo ustalić, jakie imiona występowały najczęściej czyli były najbardziej popularne. Ogólnie trzeba stwierdzić, ze zarówno u kobiet jak i mężczyzn przeważały imiona biblijne, chrześcijańskie; takie, jakie zalecał Kościół. Najbardziej popularnym dla kobiet było imię Maria, mające wówczas formę Marianna. Kobiet o tym imieniu było 177, drugim popularnym imieniem była Katarzyna, które nosiło 80 osób, 49 kobiet nosiło imię Ewa, 33 - Agnieszka, po 31 - Franciszka i Jadwiga, 25 kobiet miało imię Anna, 19 - Barbara, 17 - Elżbieta, 15 - Rozalia, po 14 - Małgorzata i Teresa, po 9 ko-
Page 4 and 5: SPIS MIESZKAŃCÓW PARAFII JANÓWIE
Page 14 and 15: SPIS MIESZKAŃCÓW PARAFII JANOWIEC

spis mieszkańców parafii janowiec w 1763 roku

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?