warszawski ruch spo ł ecznikowski warszawski ruch spo ł ecznikowski

Rada Miejska
Dobroczynności Publicznej
ul. Erywańska 4 (ob. ul. Kredytowa).
Powołana w 1892 r. pod zwierzchnictwem
ówczesnego prezydenta m. Warszawy. Była to organizacja
zwierzchnia dla szpitali i niektórych instytucji
miejskich, które obowiązane były z mocy
przepisów do składania corocznych sprawozdań
ze swej działalności. Na czele Rady miejskiej stał
gen. lejtnant Mikołaj W. Bibikow (prezydent Warszawy),
a członkami zarządu byli: naczelnik zakładów
dobroczynnych, Aleksander hr. Lüders-Weimarn,
oberpolicmajster m. Warszawy – gen. mjr A. N. Lichaczew,
inspektor szpitali, rzeczywisty radca stanu
P. A. Troicki, zarządzający Izbą Skarbową warszawską
– szambelan, rzeczywisty radca stanu A. A. Manżos,
z wyboru: rzeczywisty radca stanu A. Zientkowski,
szambelan F. hr. Czacki, radca stanu A. Moldenhawer,
prof. J. Kosiński, radca stanu W. Kronenberg
i radca stanu L. Puszkin. Funkcję sekretarza pełnił
E. Lechowicz.
Wartość majątku ruchomego pod zarządem
rady w 1901 r. wynosiła – 645.679 rb., a kapitał
tych instytucji wyszacowany został na 3.036.103 rb.
Wartość nieruchomości nieprocentujących wynosiła
2.801.963 rb., procentujących – 2.319.062 rb.,
dochody zaś – 74.609 rb. Ogólne dochody wynosiły
1.443.953 rb. a wydatki kształtowały się na poziomie
1.415.40 rb. Dochody instytucji pozostających pod
kontrolą Rady Miejskiej wynosiły 795.400 rb., wydatki
747.506 rb. Kapitały tych instytucji wynosiły
3.963.301 rb. – wartość ruchomości – 113.159 rb.,
a nieruchomości – 2.137.878 rb.
Rada prowadziła Przytułek w Górze Kalwarii
(obecnie Dom Pomocy Społecznej) liczący
220 miejsc dla starców, bezdomnych i kalek oraz
idiotów. Byli w nim umieszczani mieszkańcy
Warszawy z mocy rozporządzenia Rady Miejskiej
Dobroczynności Publicznej. Pobyt dla nich był
bezpłatny, natomiast mieszkańcy innych miejscowości
byli w nim umieszczani wyłącznie za opłatą
w wysokości 120 rb. rocznie, którą ponosiły władze
miejskie, przekazujące tu swych podopiecznych.
Przy przytułku istniał szpitalik na 5 łóżek.
Wydatki roczne tej instytucji wynosiły
31.870 rb. Na czele stał trzyosobowy zarząd, złożony
z kuratora, którym od 1901 r. był Stanisław
Vacqueret, lekarza – dr. Andrzeja Rzeszotarskiego
i intendenta – Bolesława Żejmy.
PRZEDSIĘWZIĘCIA POWSTAŁE Z INICJATYWY SPOŁECZNEJ
Kolejka Grójecka
stacja początkowa ul. Nowo-Aleksandryjska 2a
(ob. ul. Puławska).
Budowa linii kolejki wąskotorowej do Grójca
i Góry Kalwarii została rozpoczęta w 1897 roku
przez spółkę inż. Henryka Hussa (1837-1915) i mec.
Aleksandra Juliusza Rodysa (1857-1930). Zawarcie
w tym czasie przez wojsko kontraktu z cegielnią
w Gołkowie, na dostawę wytwarzanego przez nią
surowca spowodowało, że i ono włączyło się w budowę
linii. W 1900 roku tor dotarł do Góry Kalwarii.
Przy okazji wybudowano też dwie bocznice: do
cegielni w Pólku i Baniosze. Rok później przeinwestowana
fi rma inż. Hussa, prowadząca prace wykonawcze
– upadła. Bankructwo jej pociągnęło za
sobą przejęcie kolejek: Grójeckiej i Wilanowskiej,
których udziałowcem był Huss, przez spółkę S. Lubomirskiego
i T. Zamoyskiego oraz popularnego
warszawskiego krawca, Eugeniusza Paszkowskiego.
W 1911 roku kolejka Grójecka przeszła na własność
Towarzystwa Dróg Żelaznych Dojazdowych, które
po odzyskaniu niepodległości przyjęło nazwę Warszawskie
Koleje Dojazdowe (WKD). Na przestrzeni
od 1912 do 1914 roku wybudowano jeszcze odcinki
toru łączące Piaseczno (przez Tarczyn) z Grójcem
i Jasieńcem (gdzie znajdowała się cukrownia
„Czersk”).
Po wybuchu I wojny światowej uciekający
Rosjanie zniszczyli urządzenia kolejowe, a znaczną
część taboru wywieźli. Niemieckie władze okupacyjne
uruchomiły kolejkę w lutym 1916 r. i rozpoczęły
prace nad budową nowej linii do Mogielnicy. Została
ona oddana do użytku 25 lutego 1917 r. Ostatnią ze
zbudowanych linii Kolejki Grójeckiej – już po odzyskaniu
niepodległości – był odcinek z Mogielnicy do
Nowego Miasta nad Pilicą.
W dwudziestoleciu międzywojennym kolejkę
wypierały z miasta tramwaje, dlatego jej początkową
stację przeniesiono początkowo w miejsce
obecnego Parku Dreszera, a przed wybuchem wojny
w okolice narożnika Puławskiej i al. Wilanowskiej,
gdzie powstał tzw. Dworzec Południowy.
Uruchomiona po wojnie kolejka, po 1969
roku była stopniowo likwidowana. Najpierw na odcinku
od Dw. Południowego do Dąbrówki, a w 1971
roku na odcinku Dąbrówka-Piaseczno i Wilanów-
Iwiczna. W 1972 r. tory na całej trasie rozebrano,
a w 1994 roku Kolejka Grójecka została wpisana do
rejestru zabytków, natomiast tabor trafi ł do Muzeum
Kolejnictwa w Sochaczewie.
79