PKP Intercity - W Podróży

wpodrózy 

ISSN/1897/970X 

magazyn pokładowy 

Luty 

2012/54 

Sztuka smaku 

Życie na śmietniku 

Miłość na wyjeździe 

Miłosz Brzeziński 

wierzę w fakty 

Elżbieta Dzikowska 

Miasto zakochanych

Puławy. 

Idealne miejsce do życia 

Urząd Miasta Puławy 

24-100 Puławy, ul. Lubelska 5 

tel.: +48 81 880 45 34, faks: +48 81 880 45 02 

um@um.pulawy.pl, www.um.pulawy.pl 

advertorial 

Puławy – z myślą o człowieku 

Puławy to miasto na Lubelszczyźnie położone nad Wisłą nieodłącznie 

kojarzone z kominami fabryki nawozowej. Przede wszystkim jednak 

to miejsce tworzone z myślą o aktywnych i chcących rozwijać się mieszkańcach. 

Do Puław turystów przyciąga piękno krainy lessowych wąwozów, 

niepowtarzalny klimat i osławiona gościnność. To właśnie podejście pełne 

szacunku do drugiego człowieka zapewnia nam opinię miasta przyjaznego 

i zarządzanego „z myślą o człowieku”. 

2012 – rok inwestycji 

Puławy to miasto nieustających zmian. Z roku na rok stajemy się nowoczesnym 

centrum, w którym realizowane są odważne projekty inwestycyjne. 

W 2012 roku zakończy się realizacja trzech wielomilionowych inwestycji. 

Naj ważniejszą z nich jest Puławski Park Naukowo-Technologiczny – przestrzeń 

wspierania przedsiębiorczości, która zapewni przyjazne i nowoczesne 

warunki dla działalności badawczo-usługowej. Zapraszamy do współpracy 

tych, którzy chcą ulokować swoją fi rmę w mieście oferującym 

wszechstronną pomoc. 

Puławy to także zagłębie myśli naukowej dzięki funkcjonującym 

tu pięciu instytutom, które współpracują z Zakładami Azotowymi 

„Puławy” S.A. 

Przygotowujemy się też do sprzedaży nieruchomości gruntowej przeznaczonej 

pod realizację centrum kongresowego w zabudowie hotelowo-usługowo-rekreacyjnej. 

Kompleks położony jest w terenie częściowo 

zalesionym, w bezpośrednim otoczeniu osiedla wielo- i jednorodzinnego, 

przez co stanowi świetną lokalizację dla sektora biznesu. 

Puławy turystyczne 

Puławy oraz sąsiadujące z nami Kazimierz Dolny i Nałęczów posiadają 

niezwykle atrakcyjną ofertę turystyczną. Na każdym kroku podkreślamy 

dziedzictwo kulturowe i historyczne miasta. Dbamy o zagospodarowanie 

terenów przylegających do zabytkowego parku 

Czartoryskich, który stanowi jedną z najważniejszych atrakcji turystycznych 

Puław. Idealnym miejscem na romantyczny spacer 

jest bulwar nadwiślański łączący dwa mosty – Jana Pawła II 

oraz I. Mościckiego. Bulwar to kolejna z naszych najnowszych 

inwestycji, która ma podnieść atrakcyjność tego 

terenu i stworzyć możliwości dla aktywnej rekreacji. 

Kolejną jest budowa portu – przedsięwzięcia wspierającego 

rozwój turystyki. Będzie on obsługiwał 

żeglugę rzeką Wisłą, której walory są kluczowe 

dla naszego miasta. Ze specjalnego punktu 

widokowego będzie można obserwować 

malowniczą dolinę rzeki. 

Puławy sportowe 

Dysponujemy nowoczesną i profesjonalnie wyposażoną bazą 

sportowo-rekreacyjną, dzięki której nasza oferta centrum pobytowego 

była jedną z rekomendowanych przez UEFA na Mistrzostwa 

Euro 2012 TM . Zmodernizowany stadion miejski jest najnowocześniejszym 

tego typu obiektem na Lubelszczyźnie. W jego skład wchodzą dwa 

pełnowymiarowe boiska piłkarskie, część lekkoatletyczna, aquapark oraz 

hostel Olympic. 

Miejska baza sportowa pozwoliła rozwinąć się talentowi Konrada Czerniaka – 

wicemistrza świata i mistrza Europy w pływaniu. Możemy pochwalić się także 

czołowym klubem polskiej Superligi w piłce ręcznej – Azoty Puławy. 

Fundusze i nagrody 

Puławy są jednym z krajowych liderów pozyskiwania funduszy europejskich. Nagrodą 

za nasze wysiłki i starania są liczne wyróżnienia: najważniejsza dla nas wygrana 

w konkursie Teraz Polska oraz tytuły Samorząd Przyjazny Przedsiębiorczości, 

Gmina Fair Play – Złota Lokalizacja Biznesu, Lider Polskiej Ekologii, Bezpieczna 

Gmina, Sportowa Gmina, Aktywne Miasto i wiele innych. 

Zapraszamy do Puław!

11 

W PODRÓŻY 

SPiS tReści 

4 

To jest prawdziwy raj! 

Zima w Beskidzie 

Sądeckim 

6 W PoDRóży 27 

mIaSTo zakocHanycH 

kRóLEwSka goścInność BESkIdU 

SądEckIEgo 

czESkIE SzUSy 

mazowSzE SIę pRomUJE 

nIE daJ SIę naBIć w BUTELkę! 

mIłość na wyJEźdzIE 

w oBJęcIacH dżUngLI 

EkSpRESEm pRzEz śwIaT 

37 

INTERCITy 

wJEżdżamy w nowoczESność 

wSIąść do pocIągU… 

z JEdnym BILETEm po EURopIE 

zImowE SzaLEńSTwo 

paSażER możE na nIEgo LIczyć 

wIRTUaLny pomocnIk 

podRóż z kSIążką 

BIzNES 

modERnIzUJEmy połUdnIE poLSkI 

z głową w cHmURacH 

43 

46 

55 

PSyChologIA 

wIERzę w fakTy 

UśmIEcH mIłoścI 

EKologIA 

życIE na śmIETnIkU 

PASjE 

SzTUka SmakU, 

czyLI Jak poSkRomIć 

wyoBRaźnIę 

58 

66 

STyl żyCIA 

zapacH SzczęścIa 

czaS na łowy! 

ToREBka ma URodzIny 

naJcIEpLEJSzy pRzyJacIEL 

SPoRT 

SIła czTEREcH łap 

maRaTon na dESkacH 

70 

72 

hISToRIA 

akcJa – ELEkTRyfIkacJa 

KulTuRA 

w TaJnEJ SłUżBIE caRa 

od IdEaLISTy do cynIka 

gRa gITaRa 

STo LaT! 

Na okładce: Pałac Marynki w Puławach 

fot. Krzysztof Wójcik 

PAŁAC MARYNKI został wzniesiony pod koniec 

XVIII w. przez Izabelę i Adama Kazimierza Czartoryskich 

dla ich córki – Marii z Czartoryskich Wirtemberskiej. 

Pałac usytuowany jest w południowej części zespołu pałacowo-parkowego 

na brzegu łachy wiślanej. Zbudowany 

został wg projektu Ch. P. Aignera w stylu klasycystycznym 

z korynckim portykiem wgłębnym i attyką kryjącą dach. 

Na fryzie portyku znajduje się napis: „Iste terrarum mihi 

praeter omnes angulus ridet” („Ten zakątek najbardziej 

ze wszystkich się do mnie uśmiecha” – z Horacego). 

Dziś w pałacyku mieści się Oddział Pszczelnictwa 

Instytutu Ogrodnictwa ze Skierniewic. 

wpodrózy 

„w podróży” 

magazyn pokładowy 

pkp Intercity S.a. 

tel. 22 474 30 33 

www.wpodrozy.eu 

wpodrozy@kow.com.pl 

redaktor naczelna: 

Ewa nowaczyk-przybylak 

sekretarz redakcji: 

agnieszka pietrzak 

na stałe współpracują: 

Elżbieta dzikowska, wybitna podróżniczka, 

pisarka i historyczka sztuki oraz 

miłosz Brzeziński, trener biznesu 

dziennikarze: 

Lidia adamczyk-majdecka, maciej dutkiewicz, 

dariusz król, kamil migała, katarzyna 

pełka, wojtek piekarski, Beata Rayzacher, 

Berenika Teper-Szeleszczuk, Błażej Torański, 

michał wójcicki 

współpraca: 

wiesława Barańska 

skład i łamanie: 

łukasz Rosiński 

korekta: 

dr Barbara pędzich, 

Uniwersytet warszawski 

Redakcja stron PKP Intercity S.A.: 

Barbara Janiszewska, andrzej Skwarek 

Reklama: 

dyrektor marketingu i sprzedaży: 

agnieszka Rowińska 

tel. 509 258 158, 22 474 30 28, 

agnieszka.rowinska@kow.com.pl, 

reklama@kow.com.pl 

Wydawca: 

kow sp. z o.o. 

al. Jerozolimskie 140, 02-305 warszawa 

tel. 22 474 30 21 

www.kow.com.pl 

Druk: STUdIo HoRn S.J. 

www.studiohorn.pl 

+48 506 066 320 

Redakcja nie odpowiada za treść 

reklam i nie zwraca materiałów 

niezamówionych, zastrzega sobie 

prawo do dokonywania skrótów, 

adiustacji i zmian w nadesłanych 

tekstach oraz do przedruku artykułów 

ze wskazaniem ich źródła. 

W PODRÓŻY 

SPiS tReści 

5

MIASTO 

ZAKOCHANYCH 

fot. E. dzikowska 


Chełmno nosi ten nieformalny tytuł 

przez cały rok, ale atmosferę sprzyjającą miłości 

odczuwa się tu szczególnie właśnie teraz. 

14 lutego to dzień świętego Walentego, 

patrona walentynek, obchodzonych na zachodzie 

Europy od średniowiecza, a w Polsce od końca 

ubiegłego stulecia. 

Panorama Chełmna z wieży kościoła Wniebowzięcia NMP. 

Na środku rynku dominuje ratusz. W głębi Wisła i most drogowy.

Wieża północna 

kościoła Wniebowzięcia 

NMP. 

Południowej nie 

ukończono. 

chełmno 

W PODRÓŻY 

Polska 

8 

w 

chełmnie w kościele pw. wniebowzięcia nmp znajdują się 

relikwie św. walentego, niewielki fragment czaszki umieszczony 

w ośmiokątnej srebrnej puszce ze szklaną kopułką, 

dzięki czemu można było niegdyś nie tylko spojrzeć na relikwie, ale 

nawet je ucałować. zwłaszcza 14 lutego, w dniu odpustu patrona zakochanych, 

kiedy jego szczątki, a raczej szczątek, przenoszono w procesji 

do kościoła św. ducha. 

Kapłan, zakochany, 

męczennik 

kim był patron zakochanych? Rzymskim lekarzem i kapłanem. żył 

w III w. n.e., kiedy cesarz klaudiusz II gocki zabronił młodym mężczyznom 

zawierania związków małżeńskich, przekonany, że lepszymi 

legionistami będą żołnierze niemający rodzin. To nieludzkie – osądził 

rozporządzenie biskup walenty i błogosławił zakazane związki, za co 

cesarz wtrącił go do więzienia. Tam właśnie, w rzymskich kazamatach, 

zakochał się walenty w córce strażnika, co w owych czasach nie było 

niczym zdrożnym dla kapłana, gdyż celibat wprowadzono dopiero 

w XI wieku. dziewczyna była niewidoma, ale miłość biskupa przywróciła 

jej ponoć wzrok. cud rozgniewał cesarza, skazał więc biskupa na 

karę śmierci. wyrok wykonano 14 lutego 269 r., dlatego właśnie tego 

dnia obchodzi się święto zakochanych. walentynki. najuroczyściej – 

w chełmnie. 

„Kraków Północy” 

Tak nazywano chełmno z uwagi na urodę i wagę jego zabytków. 

chełmno i Toruń to najstarsze miasta w północnej polsce. obydwa 

założono w 1233 r. na – no właśnie! – na prawie chełmińskim, wprawdzie 

pochodnym od magdeburskiego, ale łaskawszym dla osadników. 

mieli oni dzięki niemu łagodniejsze powinności wojskowe, a swoje 

dobra mogli przekazywać także córkom, nie tylko synom, z braku których 

przechodziły na własność biskupa. nic dziwnego, że na atrakcyjnym 

w owych czasach prawie chełmińskim lokowano ok. 200 miast. 

oficjalne datowanie poprzedzają pradzieje, nieopodal bowiem znajdowało 

się sięgające przed naszą erę grodzisko kultury łużyckiej, 

a chełmno, zapewne dzięki posadowieniu na szlaku handlowym, rozkwitło 

już w okresie wczesnopiastowskim; w XI w. istniała tu romańska 

kolegiata. przez 20 lat (1230-1250) chełmno było głównym miastem 

zakonu krzyżackiego i siedzibą komturii oraz diecezji chełmińskiej. Były 

to lata tłuste, wkrótce stać było mieszkańców na wybudowanie wspaniałej 

trzynawowej fary (1280-1320), oczywiście w panującym wówczas 

stylu gotyckim, który przetrwał nie tylko w architekturze świątyni, 

ale także w jej wystroju rzeźbiarskim i we fragmentach polichromii. 

W Chełmnie w kościele pw. Wniebowzięcia NMP 

znajdują się relikwie św. Walentego, niewielki 

fragment czaszki umieszczony w ośmiokątnej 

srebrnej puszce ze szklaną kopułką, dzięki czemu 

można było niegdyś nie tylko spojrzeć na relikwie, 

ale nawet je ucałować. 

z dawniejszych czasów romańskich 

zachowała się chrzcielnica zwana gotlandzką, 

z późniejszych – barokowe ołtarze. 

w tym na zwieńczeniu północnej 

nawy znajduje się wielce czczony obraz 

matki Boskiej Bolesnej zwanej chełmińską. 

zwróciłam jeszcze uwagę na meluzynę, 

czyli umieszczony obok głównego 

portalu świecznik w kształcie głowy jelenia 

zawieszony na konopnej linie. Jest 

to – ciekawostka! – swoisty barometr, 

który, gdy sucho, odchyla się ku ołtarzowi, 

zwiastując dobrą pogodę, kiedy zaś 

wilgoć – kieruje się w odwrotną stronę, 

zapowiadając deszcz. 

Warto wejść 

na wieżę 

nie omińcie, proszę, także wieży. kiedy 

się na nią wspięłam po stromych wewnętrznych 

schodach – roztoczył się 

przede mną wspaniały widok na miasto 

rozłożone malowniczo na wiślanej 

skarpie, a powiada się też, że na dziewięciu 

wzgórzach, co potwierdza herb 

REkLama 

grodu. fasada fary ma niby dwie wieże, jednak ta druga jest znacznie niższa, mało 

zauważalna. Legenda mówi, że murarze tak szybko chcieli ją ukończyć, że pracowali 

nawet w niedziele. nie podobało się to Bogu, więc skarcił ich piorunem, który ich 

dzieło obalił. 

z wieży roztacza się też widok na chełmińskie kościoły. niegdyś było ich siedem, pozostało 

pięć, wszystkie z gotyckim rodowodem, umieszczone na Europejskim Szlaku gotyku 

ceglanego. widać też z wieży doskonale, jak znakomicie zachował się średniowieczny 

układ urbanistyczny miasta. do dziś otaczają jego starówkę prawie kompletne mury 

z połowy XIII w. 2270 m długości. zachowało się w nich 17 baszt i dwie bramy wjazdowe 

(niegdyś było ich siedem), grudziądzka i merseburska. 

Ratusz najpiękniejszy 

najbardziej znanym zabytkiem chełmna jest jednakże ratusz, jeden z najpiękniejszych 

w polsce, który rozsiadł się na rynku, jednym z największych w kraju, otoczonym zasłużonymi 

wiekiem kamieniczkami. najciekawsza z nich, kamienica cywińskich, na rogu 

Rynku przy ul. Rycerskiej, ma metrykę z XIII w., ale została przebudowana najpierw 

w duchu renesansu, wreszcie klasycyzmu. zachowało się w niej jednak kilka pięknych 

dawniejszych detali, zwłaszcza fragmenty dwóch portali ze scenami rzeźbiarskimi. Sam 

ratusz też zrazu był gotycki, ale w XVI wieku powiększono go znacznie i nadano wyjątkowo 

piękną szatę renesansowo-manierystyczną, ozdabiając attyką tak wysoką, że w XIX 

w. ukryto za nią bez trudu drugie piętro budowli. wysmakowane proporcje, ciekawie 

obramowane okna, zdobne portale tudzież smukła wieża (1596) z bogatym hełmem 

i zegarem z warsztatu znanego mistrza grzegorza wilhelma sprawiają, że chełmiński 

ratusz uważa się za jeden z najpiękniejszych w polsce. w dawnych czasach oprócz pomieszczeń 

dla radnych (piękna Sala Radziecka) mieściły się w nim ławy kupieckie, waga 

Chemno – miasto zakochanych ® 

zaprasza 14 lutego na „Walentynki Chemiskie” 

Koncerty na rynku miejskim, Festiwal Piosenki Miosnej, Jarmark w. Walentego, 

ukadanie poncego serca z lampionów, bueczki z lubczykiem, 

warsztaty kulinarne „Alchemia i Amory w kuchni” i wiele innych atrakcji 

Wicej informacji www.chelmno.pl

W Chełmnie zachowały się piękne, 

secesyjne kamienice z ozdobnymi oknami 

Stary zegar na jednej z kamieniczek 

w rynku jest piękny, ale nieczynny, 

wskazuje stale tę samą godzinę 

Z licznych niegdyś bram zachowała się 

w Chełmnie tylko Brama Grudziądzka 

miejska, sąd, a nawet więzienie. obecnie 

ratusz jest siedzibą ojców miasta, ale także 

mieści się w nim muzeum ziemi chełmińskiej 

z ciekawymi zbiorami historycznymi, 

archeologicznymi i etnograficznymi. 

Pręt chełmiński 

na północnej ścianie – zobaczcie to koniecznie! 

– umieszczono nieefektowną z pozoru 

żelazną sztabę, a to jest właśnie sławny pręt 

chełmiński, miara stosowana w całym państwie 

krzyżackim. Liczył on 4,35 m, dzielił się 

na 7,5 łokcia po 58 cm i 16 stóp po 29 cm. 

większą miarą był sznur liczący 10 prętów. 

za pomocą pręta chełmińskiego wyznaczano 

m.in. szerokość ulic, która winna wynosić 2,5 

pręta, czyli około 11 m. Takimi właśnie ulicami 

chodziłam po tym niezwykle urokliwym 

i tak niesłusznie mało znanym mieście. 

prawdziwy afrodyzjak 

oczywiście w chełmnie, gdzie w tym roku 

będą miały już jedenastą edycję. można się 

wówczas pokłonić relikwiom świętego patrona 

wystawionym w farze, ale odbywa się 

tu też wiele świeckich imprez pod hasłem 

miłości. Są koncerty piosenki miłosnej, na 

rynku układa się wielkie serce z kilku tysięcy 

świec, organizuje się wystawy o tematyce 

poświęconej zakochanym, pokazy kulinarne 

i degustacje. w ubiegłym roku przygotowano 

nawet warsztaty pod hasłem „alchemia 

i amory w kuchni”. można się też 

zapoznać ze starannie wydanym reprintem 

dzieła chełmińskiego wydawcy wincentego 

fiałka, „Sekretarz miłosny, czyli podręcznik 

dla zakochanych” (1893) z wzorami listów 

miłosnych i tekstami eleganckich oświadczyn. 

można skosztować bułeczek z lubczykiem, 

pomocnym ponoć w kłopotach 

małżeńskich, ale tylko wtedy… gdy wykopano 

lubczyk z nacią pierwszego października 

o szóstej rano. łatwiej kupić ukochanej 

ciastko w kształcie serca dostępne w każdej 

cukierni. zachęciłam? To do zobaczenie 

w chełmnie! 

O chełmińskich walentynkach piszemy 

również na stronie 16. 


– historyk sztuki, sinolog, reżyser i operator filmów dokumentalnych. Autorka 

m.in. popularnej serii książek podróżniczych „Groch z kapustą, czyli podróże 

po Polsce” (wyróżnionych w 2006 r. prestiżową nagrodą Bursztynowego Motyla 

im. Arkadego Fiedlera), autorka albumów z serii „Wyprawy marzeń” – „Mongolia”, 

„Norwegia”, „Indie” i „Bieszczady”. Wraz z mężem Tonym Halikiem nagrała 

ok. 300 filmów z serii „Pieprz i wanilia”. 

fot. E. dzikowska 

Królewska 

Kamil Migała 

goscinnosc 

Beskidu 

Sadeckiego , 

Zakopane, Wisła, Szczyrk czy Szklarska Poręba to najczęściej 

promowane ośrodki zimowej turystyki w Polsce, szczególnie 

narciarskiej. A o Krynicy-Zdroju cisza… Niesłusznie. 

k 

rynica-zdrój słynie przede 

wszystkim z wód mineralnych 

i uzdrowisk. Tymczasem jest 

to świetna okolica dla amatorów 

białego szaleństwa. 

Hop na wyciąg! 

okolice krynicy mają niezwykle 

kameralny charakter – nie jest to 

ogromny kurort narciarski, jednak 

ten, kto zdecyduje się go odwiedzić 

– nie będzie zawiedziony. miłośnicy 

sportów zimowych mają do dyspozycji 

oświetlone i – jeśli potrzeba 

– sztucznie naśnieżane stoki Jaworzyny krynickiej. Jest tu 14 kilometrów tras 

zjazdowych dla narciarzy i snowboardzistów. na szczyt góry można dostać się 

kolejką gondolową oraz pośrednio, wyciągiem krzesełkowym lub orczykowym. 

wszystkim tym, którzy lubią aktywnie spędzać czas, można także polecić wierchomlę 

małą. To malownicza wieś, otoczona ze wszystkich stron górami, leżąca 

w gminie piwniczna-zdrój. mieści się tu nowoczesna stacja narciarska z 10 wyciągami, 

w tym najdłuższym w polsce wyciągiem krzesełkowym (ponad 1600 m), 

czynnym także latem. kiedy nie ma śniegu, można odwiedzić park linowy ze ścianką 

wspinaczkową, kryty basen, czyli liczne szlaki turystyczne, piesze i rowerowe. 

W Ryterskim Raju 

Jednym ze zdecydowanie zbyt mało docenianych miejsc jest Rytro. To wieś znana 

zapewne większości z nas dzięki marii kownackiej i jej powieści – lekturze 

szkolnej – „Rogaś z doliny Roztoki”. w miejscowości położonej w dolinie popra- 

W PODRÓŻY 

Polska 

11

du od 2005 r. funkcjonuje sztucznie oświetlony 

i naśnieżany stok narciarski Ryterski Raj na 

Jastrzębskiej górze. Tu też znajduje się meta 

corocznego maratonu wyszehradzkiego, biegu 

zaliczanego do najtrudniejszych maratonów 

organizowanych w Europie. na prawym 

brzegu popradu, obok wsi, fani zabytkowych 

obiektów znajdą ruiny średniowiecznego 

zamku, położone na wysokim wzgórzu, skąd 

roztacza się wspaniała panorama. Utrudzeni 

szusowaniem po stoku, biegami maratońskimi 

czy zwiedzaniem okolicy znajdą relaks 

w kompleksowym ośrodku wypoczynkowym 

ze Spa, m.in. z pełnowymiarowym basenem 

olimpijskim. 

KryNIcA – zDrój 

• słynie z wód mineralnych i leczni- 

czych; to duży ośrodek sanatoryjny 

i uzdrowiskowy; 

• gościli w niej m.in. józef Piłsudski, 

Henryk Sienkiewicz, Władysław 

reymont czy Vaclav Havel; 

• odbywa się tu m.in. Europejski Festiwal 

Oper i Operetki im. jana Kiepury 

pod dyrekcją Bogusława Kaczyńskiego 

oraz Forum Ekonomiczne (czasem Krynicę 

nazywa się polskim „Davos”), na 

którym można spotkać wiele ważnych 

osobistości ze świata polityki i biznesu; 

• warto zobaczyć: stary dom zdrojowy, 

zabytkowe pijalnie wód, piękne wille, 

zbudowane w XIX w. dla kuracjuszy, 

znajdujące się w centrum miasta nad 

brzegiem potoku Kryniczanka, oraz 

muzeum Nikifora, słynnego malarza 

prymitywisty 

W PODRÓŻY 

Polska 

12 

A zatem… 

nie pozostaje nam nic innego jak wybrać się 

w Beskid Sądecki – krainę, z której nie będziemy 

chcieli wyjeżdżać, gdy już poznamy 

jej uroki oraz niezwykłą serdeczność i gościnność 

gospodarzy. 

fot. k. migała, a. gąsior 

ryTErSKI rAj 

w Beskidzie Sądeckim to 

prawdziwy raj dla miłośników 

białego szaleństwa 

W PODRÓŻY 

Polska 

13

Czeskie szusy 

Białe szaleństwo w pełni. Dokąd się wybrać na narty? 

Może do Czech? Oto krótki przewodnik po tamtejszych stokach. 

Szpindlerowy Młyn – trzygodzinne karnety, skipassy do 

kupienia przez Internet, bramki elektroniczne umieszczone 

przy wejściach na stacje Hromovka i Svatý petr – pláň. 

Špičák – o jedną czwartą zwiększono powierzchnię tras 

zjazdowych, ceny karnetów na poziomie ubiegłorocznych. 

Klínovec – kryta ekspresowa czteroosobowa kolejka linowa, 

wydłużona trasa zjazdowa, stok dla początkujących 

narciarzy i rodzin z małymi dziećmi, rampa dla zaawansowanych 

snowboardzistów. 

jeszczed – usługa skiline umożliwia narciarzowi sprawdzenie 

na podstawie numeru serii karnetu, ile przejechał 

kilometrów, a także ile razy korzystał z kolejki linowej, 

w ofercie atrakcyjny pakiet „z nart do aquaparku” (narciarze 

mogą zakupić całodniowy karnet uprawniający także 

do skorzystania z wodnych atrakcji w centrum Babylon). 

Tanvaldský Špičák – 6 kilometrów tras zjazdowych 

o wszystkich poziomach trudności, sztucznie zaśnieżanych 

na całej długości. 

W PODRÓŻY 

WaRtO WieDzieć 

14 

Skialpin Pustelny – skibusami narciarze dojadą aż do 

głównej trasy zjazdowej, karnety dla seniorów powyżej 

65 lat w cenie karnetów dziecięcych. 

Razula – narciarze za wybrane skipassy otrzymają bezpłatny 

godzinny pobyt na basenach termalnych wellness Horal. 

Čenkovice – trasy o średnim i łatwym poziomie trudności, 

liczące 4000 metrów, osiem wyciągów o przepustowości 

4400 osób na godzinę, zjazdy wieczorne i snowpark. 

Říčky – dogodne usytuowanie na wysokości 

740-992 m n.p.m., nowoczesna kolej linowa i długie trasy 

zjazdowe. 

Červená Voda – ogrzewana, czteroosobowa kolej linowa, 

radary mierzące prędkość jazdy na nartach. 

Kouty nad Desnou – sześcioosobowa kolejka linowa, dwie 

trasy zjazdowe mają długość ponad 2 kilometrów i szerokość 

ponad 50 metrów, słoneczny taras z bufetem w stylu 

alpejskim, kilka restauracji. 

Informacje o większości czeskich ośrodków narciarskich możemy znaleźć na stronie www.holidayinfo.cz 

fot. istockphoto.com 

Nie daj się nabić w butelkę! 

Zmieniają cenę podróży i kategorię hotelu. Nie udostępniają regulaminu 

wyjazdu i programu uczestnictwa. Jak się ustrzec przed nieuczciwymi 

touroperatorami? Zachować czujność i zdrowy rozsądek! 

j 

eśli wycieczka została wykupiona przez Internet, 

turysta ma prawo odstąpić od umowy w terminie 

10 dni od daty jej zawarcia bez podawania konkretnych 

powodów. w przypadku gdy wakacje zostały wykupione 

w stacjonarnym biurze podróży, klient może 

złożyć reklamację najpóźniej w terminie 30 dni od daty 

zakończenia wycieczki. 

Mazowsze się promuje 

L 

okalna organizacja Turystyczna 

mazowsza zachodniego z siedzibą 

w żyrardowie uruchomiła 

nowy portal turystyczny. pod adresami 

www.turystycznemazowsze.pl 

oraz www.turystycznemazowszezachodnie.pl 

można znaleźć informacje, 

gdzie zjeść, gdzie przenocować, 

wszelkie wątpliwości prawne warto konsultować bezpłatnie 

z rzecznikiem konsumentów. Instytucja taka została powołana 

po to, by chronić interesy klientów przed nieuczciwymi sprzedawcami. 

Rzecznicy są dostępni w każdym urzędzie miasta lub 

powiatu. doradzą, jak wybrnąć z kłopotów, w razie potrzeby 

pomogą też w sformułowaniu zarzutów i napisaniu pozwu. na 

drogę sadową można wystąpić nawet do 10 lat od zdarzenia. 

co zwiedzić, kiedy odbywają się imprezy, jak dojechać do poszczególnych 

miejscowości, a także zapoznać z bogato wyposażoną galerią foto oraz video 

przedstawiającą mazowsze zachodnie w obiektywie. do dyspozycji internautów 

są także pakiety turystyczne, m.in. „Inscenizacje historyczne”, „Turystyka 

zdrowotna”, „na sportowo i rekreacyjnie”, które zachęcą do zatrzymania 

się pomiędzy łodzią i warszawą i skorzystania z oferowanych atrakcji. 

zawarte na portalu informacje dotyczą podmiotów działających na obszarze 

żyrardowa, miasta i gminy mszczonów, miasta i gminy grodzisk mazowiecki, 

a także takich gmin, jak Radziejowice, żabia wola, puszcza mariańska oraz wiskitki. 

W PODRÓŻY 

WaRtO WieDzieć 

15

Miłość 

na 

wyjeździe 

Beata Rayzacher 

Jaki jest najlepszy moment, aby wybrać się gdzieś z ukochaną 

osobą? Każdy! A ten idealny? Oczywiście w walentynki! 

j 

edni planują romantyczny wyjazd znacznie wcześniej, inni – z dnia na dzień. wszyscy 

zakochani mają 14 lutego okazję do celebrowania swojego święta w niezwykłych 

okolicznościach przygotowaliśmy listę takich miejsc. każde jest magiczne na 

swój sposób, każde ma swój urok oraz czarodziejską moc, która może zapewnić związkowi 

miłość i szczęście na długie lata. 

W PODRÓŻY 

POlSka i śWiat 

16 

Na miłosnym szlaku 

gdzie o tej porze roku najlepiej można poczuć magię miłości? oczywiście w zimowej 

stolicy polski, czyli w zakopanem. górale chętnie opowiadają o ceprach, którzy 

w karczmach na słynnych krupówkach wyznają sobie miłość. ale nie ma znaczenia 

– przy góralskiej muzyce na żywo czy kameralnie, przy kominku w jednej z góralskich 

chatek – wyjazd do zakopanego zapewni jedyne w swoim rodzaju, niezwykłe chwile. 

podobnie jak spacer po Kazimierzu Dolnym. Jedna z legend głosi, że jeśli kobieta 

wyzna mężczyźnie miłość na tamtejszym rynku, ich uczucie przetrwa na wieki. 

Tego samego pewni są mieszkańcy gdańska, miasta, które nawet stworzyło własny 

szlak miłosny. Brama zakochanych, zaułek pocałunków, most miłości – to obowiązkowe 

miejsca odwiedzin w walentynki. warto także wstąpić do bazyliki mariackiej przepełnionej 

historiami o ślubach zawieranych w dawnych czasach potajemnie przed całym światem. 

Zabawa z patronem 

nawet małe dzieci znają patrona zakochanych – św. walentego. dorośli natomiast 

pewnie wiedzą, że jego relikwie znajdują się między innymi w Chełmnie, a dokładniej 

w tamtejszej farze, czyli kościele wniebowzięcia najświętszej maryi panny. 

dlatego też walentynki w chełmnie obchodzone są niezwykle uroczyście: odbywają 

się zabawy, konkursy, specjalnie przez cukierników pieczone są bułeczki 

z lubczykiem i ciasteczka w kształcie serc dla zakochanych. 

miłosne zaklęcia podobno nigdzie nie działają tak skutecznie jak w Krakowie. co waż- 


ne – do tego romantycznego miasta o wielowiekowej tradycji szybko i łatwo można się 

dostać koleją niemal z każdej części polski. magiczna atmosfera starych kamienic i wąskich 

uliczek oraz przytulnych restauracji na krakowskim rynku stopi każde serce. podobnie 

jak romantyczny, stylowy podarek kupiony w krakowskich słynnych Sukiennicach. 

Miłość pod kluczem 

gdzie najmocniej bije serce Europy? w Pradze! a serce pragi to urocza wyspa kampa, 

którą od popularnej małej Strany, praskiej dzielnicy pełnej uroczych kamieniczek, 

oddziela certovka, czyli czarci potok. nad certovką znajduje się mostek z mnóstwem 

kłódek. Skąd się wzięły? zawieszają je zakochani, którzy przybywają tutaj z całej Europy 

i zostawiają je na szczęście. kluczyk do kłódki obowiązkowo trzeba wrzucić do czarciego 

potoku, co zapewni związkowi miłość już na zawsze. 

Równie magiczną moc ma we włoskiej Veronie dotknięcie posągu z brązu słynnej 

Julii z dramatu Szekspira. Ten naturalnych rozmiarów pomnik znajduje się za bramą 

(oblepioną karteczkami z miłosnymi wyznaniami) średniowiecznej kamienicy, w której 

według tradycyjnych przekazów mieszkała bohaterka i z której balkonu wypatrywała 

ponoć swego Romea. postać błyszczy się w słońcu podobno dlatego, że „wypolerowały” 

go swoim dotykiem tysiące rąk z całego świata. 

Kochają po swojemu 

w romantycznym Paryżu nakręcono mnóstwo filmów o miłości, a w każdym 

z nich obowiązkowym elementem była wieża Eiffla. I trudno się dziwić, ta niezwykła 

budowla z trzema platformami widokowymi budzi zachwyt. wiele pań właśnie na 

którejś z nich po raz pierwszy wkładało na palec pierścionek zaręczynowy. zakochani 

chętnie wyznają sobie miłość, siedząc wieczorami w kafejkach na polach Elizejskich 

i patrząc na tę nieziemsko oświetloną konstrukcję. 

„w paryżu zakochani kochają po 

swojemu…” śpiewał frank Sinatra. nic dodać, 

nic ująć! 

zresztą to samo mogą powiedzieć ci, 

którzy choć raz zobaczyli na własne oczy 

miasto kultowego filmu o miłości z Humphreyem 

Bogartem i Ingrid Bergman 

w roli głównej – tytułową Casablancę. 

maroko, zwane magicznym przedsionkiem 

afryki, co roku przyciąga w walentynki 

rzesze zakochanych turystów. poczuć 

magię orientu w casablance można 

chociażby wówczas, gdy – trzymając 

się za ręce – zwiedza się słynny meczet 

Hassana II, wybudowany niemal nad 

samym brzegiem atlantyku. Jego minaret 

(wysoka, smukła wieża) o wysokości 

200 metrów uważany jest za najwyższy 

na świecie. 

Tym, którzy chcą wyznać miłość w miejscu, 

gdzie tylko raz w roku, właśnie 

14 lutego, udzielane są śluby, pozostaje 

Nowy jork i Empire State Builiding (najwyższy 

budynek w mieście), w którym, 

siedząc „na wysokościach” w romantycznej 

restauracji, można z ukochaną osobą 

poczuć się jak w niebie… 

Magiczną moc ma we 

włoskiej Veronie dotknięcie 

posągu z brązu słynnej 

Julii z dramatu Szekspira. 

W PODRÓŻY 

POlSka i śWiat 

17

W PODRÓŻY 

śWiat 

18 

kambodża 

Kiedy jechać? 

• między listopadem a lutym – dogodna temperatura, ale też 

tłumy turystów i najwyższe ceny 

• między marcem i majem upały sięgają 32-38 stopni 

• od połowy maja do połowy października – pora deszczowa 

(żar z nieba, duża wilgotność powietrza, plagi komarów) 

objęciach 

Błażej TorańskiW dżungli 

Jest dla Kambodży jak Big Ben dla Anglii czy wieża Eiffla dla 

Francji. Zespół świątynny Angkor Wat to jedna z najbardziej 

rozpoznawalnych budowli na świecie. Wieże centralnej świątyni 

zdobią kambodżańską flagę, banknoty, znaczki pocztowe, papierosy, 

a nawet etykiety piwa. 

ształtem przypominają pąki loto- 

k sów. kiedy o świcie wyłaniają się 

z ciemności, niebo najpierw obleka 

je szafranem, kolorem szat mnichów 

buddyjskich, potem wpada w żółcienie, aż 

staje się brudno niebieskie. w świetle dnia 

w wodach oblewających świątynię brodzą 

po pas przygarbione kobiety w słomkowych 

kapeluszach. wyrywają z korzeniami 

pływające rozkwitłe kwiaty lotosu. Roślina, 

która zainspirowała architektów, dzisiaj 

zakłóca funkcjonowanie fosy. 

WArTO zABrAć: 

• środki przeciwko 

moskitom 

• tabletki antymalaryczne 

(odkrywca Angkoru Henri 

Mouhota w 1861 roku 

zmarł na malarię, mając 

ledwie 35 lat); szczepienia 

nie są konieczne; 

• kremy antyseptyczne 

• plastry 

• lekarstwa na biegunkę 

(na wszelki wypadek moż- 

na pić wodę butelkowaną) 

Potęga władzy 

Tymczasem nowoczesnemu systemowi irygacyjnemu imperium khmerskie 

zawdzięczało wielkość. wokół rozciągała się sieć sztucznych kanałów, 

śluz, grobli. po porach deszczowych w zbiornikach magazynowano 

wodę. przez pięć stuleci – do 1430 roku, kiedy to wielka powódź zniszczyła 

system – imperium rosło w siłę. Rozciągało swą władzę od chin po 

malaje. od Birmy po północno-wschodnią Tajlandię i południowy Laos. 

despotyczni królowie, porównujący się z bogami, budowali monumentalne 

świątynie, a w każdej z nich grobowiec-mauzoleum. zapoczątkował 

to Surjawarman II – wystawił w XII wieku angkor wat hinduskiemu bóstwu 

wisznu. Jego dzieło kontynuował dżajawarman VII, najpotężniejszy 

władca khmerów, który dokonał rewolucji religijnej, wprowadzając 

wiarę buddyjską. zbudował świątynię Bajon, która jest przykładem syntezy 

obu wyznań. Bez względu na to, kto aktualnie rządził khmerskim 

imperium, na pocie i krwi setek tysięcy niewolników wznoszono kolejne 

symbole królewskiej chwały, równie wspaniałe jak piramidy egipskich faraonów, 

władców azteckich czy majów. 

Ocalić od zapomnienia 

powstało co najmniej 400 świątyń. U szczytu sławy angkor (co po khmersku 

znaczyło „miasto”) liczył milion mieszkańców. paryż, Londyn czy 

Rzym, nie mówiąc o krakowie, były wobec tej metropolii prowincjonalnymi 

miastami. I nagle, jak zwykle do końca nie wiadomo dlaczego, wielka 

cywilizacja upadła. czy sprawiły to: powódź, atak Tajów, despotyzm 

władców, a może rozkład moralny społeczeństwa? Jak w Tikal, mieście 

majów, w obecnej gwatemali – świątynie zarosły dżunglą. 

na kolejne cztery stulecia świat o angkor zapomniał. przywrócił go światowej 

kulturze w 1861 roku francuski przyrodnik i podróżnik Henri mouhot. Było to 

sensacyjne odkrycie zaginionego miasta! dżungla ze swą agresywną roślinnością, 

z drzewami kapokowymi o korzeniach silnych jak imadła, oplatała ruiny 

świątyń, pałaców, klasztorów, bezcenne rzeźby, płaskorzeźby, kolumnady z laterytu 

– największe na świecie muzeum archeologiczne pod niebem. 

W PODRÓŻY 

śWiat 

19

W PODRÓŻY 

śWiat 

20 

jAK jEcHAć? 

• z Polski najlepiej lecieć 

do Bangkoku (bilety można 

upolować już za cenę 1200- 

1600 zł) i stamtąd drogą 

lądową do Poipet 

z wizą wielokrotnego przekroczenia 

granicy 

z Tajlandią, zakupioną 

w Warszawie. 

• Wizę kambodżańską 

dostaniemy na granicy albo 

w okolicach Khao San road, 

najsłynniejszej ulicy dla turystów 

w Bangkoku; dziesiątki 

agencji turystycznych załatwia 

tam formalności wizowe i organizuje 

wycieczki do zespołu 

świątyń Angkor Wat. 

• ze stolicy Tajlandii latają też 

samoloty Bangkok Airways 

do Siem reap – choć lot trwa 

tylko półtorej godziny, to bilet 

w jedną stronę kosztuje aż 

700-800 zł. 

• świątynie Angkoru najwygodniej 

zwiedzać tuk-tukami 

(autorikszami na trzech kołach), 

na motorynkach lub na 

rowerach. 

cO zjEść? 

Azjatyckie jedzenie jest tanie 

i smaczne. W przydrożnych 

restauracjach menu jest 

często obrazkowe. Łatwo 

więc poznać rybę czy psa... 

z kurczakami należy uważać, 

bo czasami można się naciąć 

i spałaszować podobne 

w smaku mięso… szczura. 

W PODRÓŻY 

śWiat 

21

Uśmiech na cztery 

strony świata 

Bajon z poczerniałym lasem filarów 

i przejść krętych niczym w labiryncie 

budzi strach. Jest demoniczny. zwłaszcza, 

że byłem tam prawie sam. Jedynie 

z duchami przeszłości. na 54 wieżach 

wykuto tę samą twarz. patrzy na cztery 

strony świata, gdziekolwiek się obrócić. 

pogodna, delikatnie uśmiechnięta twarz 

Buddy. w sumie 216 twarzy! czy przedstawiają 

awalokiteśwarę, którego imię 

tłumaczy się jako „słuchający płaczów 

świata”, „pan patrzący w dół ze współczuciem”? 

może jego ziemskie wcielenie 

– potężnego króla khmerów dżajawarmana 

VII, który pozostawił po sobie najświetniejsze 

budowle angkoru: nie tylko 

Bajon, ale i angkor Thom, preah khan, Ta 

prom? w tej ostatniej kamienna architektura 

najsilniej splotła się z przyrodą. 

kapokowe drzewa wyrastają wprost ze 

świątyń, oplatają ich mury, zagradzają 

wejścia drzwi. 

Krwawa historia 

całkiem niedawno, bo w 1975 roku, umęczona 

ziemia kambodży spłynęła krwią. 

czymże był despotyzm władców imperium 

khmerów wobec tej jednej z największych 

zbrodni we współczesnym świecie – ludobójstwa 

czerwonych khmerów pol pota? 

Setki tysięcy ludzi zostało zakatowanych 

w obozach lub zmarło z głodu. Barbarzyństwo 

XX wieku na miarę zbrodni Hitlera 

i Stalina. fragment tej rzeczywistości pokazuje 

słynny film „pola śmierci” z Johnem 

malkovichem. Turyści odwiedzają też 

w kambodży „krwawe pola” i muzeum 

Ludobójstwa w stolicy phnom penh. 

Jeszcze kilkanaście lat temu angkor 

wat był zaminowany. zwiedzało się go 

wytyczonymi ścieżkami. co rusz tabliczki 

ostrzegały, aby nie wchodzić głębiej 

w las. w labiryncie zwiedzanych świątyń 

gdzieniegdzie żebracy wyciągali kikuty 

rąk i nóg. przy ołtarzykach paliły się kadzidełka. 

Szafranowe szaty buddyjskich 

mnichów rozświetlały mroczne zaułki. 

angkor jest rozległy. To nie tylko, jak 

podają niektóre przewodniki, 81 hektarów. 

warto wykupić bilet wstępu co 

najmniej na 3 dni. Słynny polski podróżnik 

Jacek pałkiewicz jeździ tam stale od 

ponad 30 lat. 

W PODRÓŻY 

śWiat 

22 

GDzIE 

PrzENOcOWAć? 

Miasteczko Siem reap 

położone jest zaledwie 7 km 

od świątyń w Angkor. jest tam 

więc zatrzęsienie miejsc noclegowych. 

Od najtańszych hosteli, 

gdzie na sali jest kilka łóżek, po 

luksusowe hotele, jak Grand 

Hotel d’Angkor (130 USD za 

noc). czysty pokój ze śniada- 

niem (rogalik, jajko, kawa, sok) 

można dostać już za 

8 dolarów. Dużą popularnością 

wśród Europejczyków cieszy 

się, ulubiony przez znanego polskiego 

podróżnika jacka Pałkiewicza, 

hotelik Peace of Angkor 

Villa, kilka minut drogi od Pałacu 

Królewskiego. Nie ma najmniejszego 

kłopotu z dostępem do 

Internetu (są kafejki) lub Wi-Fi. 

czyM PŁAcIć? 

• Bankomaty w Siem reap są 

co krok i wydają dolary. 

• Najlepiej płacić dolarami 

amerykańskimi i mieć przy so- 

bie niskie nominały, jedno- lub 

pięciodolarówki. 

• Nie ma sensu używać miejscowej 

waluty – rieli; kursy zmieniają 

się nawet w ciągu dnia. 

• Ostrożnie z używaniem kart 

kredytowych; bywają problemy 

z autoryzacją. 

• Pieniądze lepiej rozłożyć po 

wielu kieszeniach, kradzieże 

kieszonkowe nie należą 

do rzadkości. 

fot. B. Torański 

To największe na świecie 

muzeum archeologiczne 

pod gołym niebem 

KAMBODżA 

W PODRÓŻY 

śWiat 

19

Z Błażejem Torańskim 

Absolwent wydziału prawa, dziennikarz, czasami rzecznik prasowy. Pasjonuje go literatura i wędrówki po świecie, 

zwłaszcza po Ameryce Łacińskiej. Nie omija żadnego zabytku i galerii malarstwa. Wspinał się na Cotopaxi, 

jeden z najwyższych czynnych wulkanów na świecie, spływał pontonem rwącym nurtem Rio Blanco. Zwiedził 

mniej więcej sześćdziesiąt państw. Liczy je, zamiast baranów, tylko wtedy, kiedy nie może zasnąć. 

Przysmak 

z żołądka wieprza 

Litwini mówią na niego kindziukas albo skilandis i zapożyczyli 

go od Tatarów. w polsce jest to po prostu kindziuk, aromatyczna 

wędzonka z okolic Suwałk, Sejn i puńska. wyrabia 

się ją z najlepszych części wieprzka: polędwicy, karkówki, 

szynki. do pokrojonych kawałków mięsa dodaje się trochę 

boczku, pieprz, sól, dużo czosnku i odrobinę saletry. 

Jan Bacewicz, autor książek o Suwalszczyźnie i przewodnik 

pTTk, przeplatający piękną polszczyznę z suwalską gwarą, 

opowiada, że po nocy, kiedy mięso nasiąknie zapachem 

czosnku, wpycha się farsz mocno – „na dycht” – do dokładnie 

umytego świńskiego żołądka. według innego przepisu 

kindziuki robi się w pęcherzach wieprzowych. świński żołądek 

– zaleca Jan Bacewicz – zszywa się nitką sukienną, nie 

parcianą, żeby nie przeciąć łączonych brzegów. 

kindziuk powinien być okrągły i płaski, dlatego kładzie się 

go między dwie deski i przyciska kamieniem, a potem wiesza 

ściśnięty w klepkach (drankach) w kominie. po miesiącu, 

kiedy przeniknie zapachem dymu z olszyny, jałowca lub 

modrzewia – zaróżowi się i puszcza tłuszcz. Przysmak jest 

słonawy, przesiąknięty przyprawami. może dojrzewać przez 

kilka, a nawet kilkanaście miesięcy (sic!), wisząc w chłodnej, 

ciemnej komorze. 

Kamienna sztuka 

kamienne płyty z krzyżami 

nazywa się chaczkarami. Są 

prostokątne, bogato zdobione 

motywami roślinnymi. 

komponują się z bryłami 

monastyrów w armenii. 

wmurowane w ich ściany 

lub o nie oparte. Stoją również 

na rozstajach dróg i na 

grobach, jak macewy. Trochę 

je zresztą przypominają. 

EksprEsEm 

prZeZ 

świaT 

wykuwano je z bazaltu lub z wulkanicznego 

tufu, aby chroniły 

przed klęskami żywiołowymi lub 

upamiętniały ważne wydarzenia 

i czyny konkretnych ludzi. na 

chaczkarach symbolika pogańska 

splata się z chrześcijańską. 

To dzieła sztuki. 

Przetrwało ich podobno ok. 

40 tysięcy. Najstarsze – z VII wie- 

Meksykański olbrzym 

próbowałem objąć cypryśnik meksykański, zwany drzewem 

montezumy, ale ma w obwodzie ponad 50 metrów! przewodnik 

pascala mówi, że nawet osiem metrów więcej. Średnica 

pnia przekracza 14 metrów, a wysokość – 42 metry. nie dorównują 

mu afrykańskie baobaby. nie dałby mu rady nawet 

biblijny goliat. 

drzewo rośnie w wiosce Santa maria de Tule, przy drodze do mitli, 

11 kilometrów od miasta oaxaca w meksyku. zasłania miniaturowy 

(z jego pespektywy) XVII-wieczny kościół. cypryśnik wygląda 

tak, jakby w wiecznym uścisku splotło się kilkanaście drzew. 

próbki dna wykazały jednak, że drzewo jest jedno. czy liczy, jak 

zapewniają bedekery, ponad 2 tysiące lat? naukowcy szacują, że 

mniej: od 1433 do 1600 lat. podziwiał je już w 1519 roku Hernan 

cortés. podziwiałem i ja. 

ku – zachowały się na cmentarzu 

w Noratuz, w pobliżu jeziora Sewan. 

Las rdzawych, magicznych 

nagrobków, pośród których kręcą 

się dzieci i babcie sprzedające 

wyrabiane na drutach czapki, 

szaliki, skarpety… na pchlim targu 

w Erewanie lub w sklepach 

z pamiątkami turyści mogą kupić 

miniatury „kamiennych krzyży” 

z obsydianu, drewna, kamienia. 

widowisko można oglądać, 

pijąc kawę na tarasie 

jednej z licznych restauracji 

albo… zajadając zupę z koziej 

głowy lub smażone jądra. 

ciemne, wręcz smoliste 

noce rozświetlane są przez 

gazowe lampy i pochodnie. 


Pamięci józka 

Na Cotopaxi, jeden z najwyższych 

czynnych wulkanów na świecie 

(5897 m n.p.m.), wchodziliśmy 

krok za krokiem. powyżej czterech 

tysięcy metrów nie pamiętam 

roślinności, tylko kamienie. 

przy większych szukałem pretekstu 

do odpoczynku, bo brakowało 

powietrza. najbardziej, niczym 

czarnego luda, bałem się soroche 

– choroby wysokościowej, która 

zabija nawet młodych i silnych 

mężczyzn. a nie byłem już ani 

młody, ani tym bardziej silny. 

Był przełom kwietnia i maja 

2004 roku. miałem wtedy prawie 

44 lata. grupą polaków ze Stanów 

zjednoczonych, przeważnie lekarzy, 

dowodził Jurek majcherczyk, 

odkrywca najgłębszego kanionu 

na świecie, peruwiańskiej colki. 

dołączyłem do nich w Quito, 

stolicy Ekwadoru, tuż po tym, jak 

wrócili z galapagos. 

Elżbieta dzikowska twierdzi, że 

Jurek, jak cortés, jest typem zdobywcy, 

nigdy się nie poddaje. na 

cotopaxi też parł do przodu. dołączyło 

do niego kilku śmiałków. 

doszli do schroniska, w którym 

– jak potem opowiadali – nie było 

nic, a zwłaszcza aparatu tlenowego. 

widziałem ich w odległości 

kilkuset metrów. ale na tej wysokości, 

pomyślałem, to jeszcze co 

najmniej pół godziny wędrówki. 

nagle Jurek, jak Janosik skaczący 

z kamienia na kamień, niemal 

zbiegł żwawym krokiem, wraz 

z innymi kolegami taszcząc Józka 

na ramionach. zaczął krzyczeć: 

„Szybciej, szybciej, schodzimy, 

bo Józkowi coś się stało”. zbiegłem 

do autokaru i ja, jakbym 

gdzieś zgubił głowę i rozum. należało 

przecież i w dół stawiać 

stopę za stopą. czekające w autobusie 

koleżanki powiedziały, 

że jestem bladozielony. co tam 

moja zgniła zieleń na twarzy… Jedna 

z lekarek, zrozpaczona bezsilnością, 

nie potrafiła już reanimować 

Józka – zabił go najpewniej zawał 

serca. po jej policzku spływała gruba 

łza. 

przez kilka godzin – w oczekiwaniu 

na karetkę pogotowia i policję – kobiety 

na przemian łkały i modliły się, 

powtarzając „zdrowaś, maryjo”. faceci, 

wychodząc na papierosa, przeskakiwali 

przez sztywne zwłoki leżące 

w przejściu autobusu. pogotowie 

nie dojechało. policja – po wielu 

godzinach. kilka dni później krysia, 

żona Józka, wróciła do Stanów 

z prochami męża w puszce. 

Tak zapamiętałem to wydarzenie. 

co jakiś czas zaglądam na stronę 

www.polonia.org/galapagos.htm, 

aby spojrzeć na twarz Józka. śmieje 

się do obiektywu w zabawnej babskiej 

czapce. przymykam oczy i mam 

wrażenie, że żyje. Takich historii nie 

opisują przewodniki po Ekwadorze. 

W PODRÓŻY 

FlEsZ 

25

26 

Wjeżdżamy 

w nowoczesność 

Andrzej Skwarek 

Pasażerowie korzystający z pociągów PKP Intercity 

mogą być pewni, że wsiadają do sprawnych i bezpiecznych 

pojazdów. ICC modernizuje lokomotywy i wagony. 

Klimatyzacja i ciepła woda w toaletach z zamkniętym 

obiegiem stają się standardem w pociągach najwyższej klasy. 

w 

styczniu br. został rozstrzygnięty 

kolejny duży przetarg na tzw. 

naprawy rewizyjne. wybrana firma 

w ciągu 18 miesięcy wykona przeglądy 

okresowe 748 wagonów osobowych – przedziałowych, 

bezprzedziałowych klasy I i II, 

wagonów sypialnych, kuszetek oraz wagonów 

gastronomicznych – barowych i restauracyjnych. 

fachowcy dokonają niezbędnych 

napraw i wymiany podzespołów, sprawdzą, 

czy prawidłowo działają instalacje i systemy. 

Da się! 

Biorąc pod uwagę ubiegłoroczne umowy, 

w całym 2012 roku naprawy rewizyjne 

„przejdzie” ponad tysiąc wagonów (proces 

„odzyskiwania” taboru został zintensyfikowany 

w 2011 roku, kiedy spółka zakontraktowała 

naprawy 955 wagonów). Jeśli plany 

zostaną zrealizowane (a przypomnijmy ulubione 

powiedzenie prezesa pkp Intercity: 

„da się!”), spółka będzie miała do dyspozycji 

1700 wagonów, i to już na potrzeby kibiców 

EURo 2012 oraz pasażerów korzystających 

z kolei w „gorącym” okresie wakacyjnym. 

Komfort przede 

wszystkim 

Inwestycje w tabor dotyczą nie tylko dbałości 

o jego stan techniczny, ale obejmują także 

zmiany wpływające na wygodę pasażerów. 

pkp Intercity posiada obecnie ponad pół 

tysiąca wagonów z klimatyzacją i wc z zamkniętym obiegiem. Będzie ich coraz więcej. 

ponad 100 wagonów (m.in. 68 wagonów, którymi będzie obsługiwana trasa ze Szczecina 

do przemyśla) ma być w bieżącym roku wyposażonych w toalety, których nie trzeba zamykać 

podczas postoju na stacjach. 

we flocie przybywa także wagonów z przedziałami przystosowanymi do przewozu 

osób niepełnosprawnych. warto również dodać, że zmodernizowane wagony mogą 

jechać z większą prędkością maksymalną (160 km/godz.). 

Kołem się toczy 

komfort podróży zależy także od stanu technicznego kół, na których poruszają się pociągi. 

w minionym roku kupiono 325 kół oraz podpisano umowę na naprawę – w latach 

2012-2013 – ponad tysiąca zestawów kołowych. 

w parze z wagonami postępuje rozbudowa i modernizacja „parku” lokomotyw. 

na cały bieżący rok zaplanowano 144 naprawy rewizyjne lokomotyw elektrycznych 

oraz 6 spalinowych. Tu również poprawa – jak mawiają kolejarze – „sytuacji taborowej” 

następuje systematycznie na przestrzeni ostatnich miesięcy. w 2011 roku zakontraktowano 

naprawy ponad 60 lokomotyw elektrycznych oraz jednej spalinowej. 

modernizację przeszły m.in. 34 lokomotywy serii EU07 i 7 lokomotyw Ep 09. 

w styczniu został przeprowadzony przetarg na całoroczną obsługę 45 lokomotyw elektrycznych. 

obecnie spółka korzysta z kupionych w 2008 roku 10 „Husarzy” oraz elektrowozów 

starszego typu – dbając o ich stan techniczny i unowocześnianie. 

Nowy etap 

przyszłością są pociągi zespołowe. w 2011 roku spółka pkp Intercity podpisała umowę 

z konsorcjum alstom na dostawę 20 zespołów trakcyjnych pendolino (wkrótce 

otrzymają bardziej „swojską” nazwę). wartość kontraktu to 400 mln euro. niebawem 

rozpocznie się ich produkcja, a na szyny (na trasie gdańsk – warszawa – kraków – katowice) 

wyjadą w 2014 roku. To nie jedyne zakupy. w bieżącym roku zostanie ogłoszony 

przetarg na 30 piętrowych wagonów do obsługi połączeń na linii warszawa – łódź. 

Bezpieczeństwo i komfort kilkudziesięciu tysięcy pasażerów, którzy każdego dnia wsiadają 

do pociągów Intercity, są dla nas priorytetem. choć pełna modernizacja taboru 

wymaga czasu, jedno jest pewne – na tym nie będziemy oszczędzać! 

fot. a. Brzeźny 

Eu o7-173 

rekordowe 

Intercity 

• Najszybszymi 

lokomotywami PKP 

Intercity są Eurosprintery 

Siemens, 

czyli popularne 

„Husarze”. rekord 

prędkości składu 

klasycznego na 

polskich torach 

został ustanowiony 

podczas testów 

w 2009 roku na 

centralnej Magistrali 

Kolejowej, 

na odcinku Psary 

– Góra Włodowska. 

Skład PKP 

Intercity zestawiony 

z „Husarza” 

i trzech wagonów 

pomknął 

z prędkością 

235 km/godz. 

• W maju 1994 roku, 

podczas testów na 

trasie kolejowej 

w okolicach Białej 

rawskiej, pociąg 

Pendolino pojechał 

z prędkością 

251 km/godz. 

• Największa prędkość 

maksymalna 

rozwijana przez planowe 

pociągi PKP 

Intercity to 

200 km/godz. Tak 

szybko na niektórych 

odcinkach 

tras poza granicami 

Polski jadą EuroNight 

jan Kiepura oraz 

Eurocity Wawel.

w 

tym roku nie powinno być problemu 

z dostępnością miejsc. 

w trasę wyjadą pociągi z większą niż 

rok temu liczbą wagonów. To wynik licznie 

przeprowadzonych napraw rewizyjnych. 

Zimowa oferta 

pociągi Intercity dojeżdżają do najpopularniejszych 

w sezonie zimowym miejsc 

w polsce: krakowa, wisły, Jeleniej góry, 

krynicy górskiej, Szklarskiej poręby. nowością 

jest uruchomienie pociągu relacji 

gdynia-zakopane (TLk „Tetmajer”), 

kursującego w czasie ferii zimowych 

w województwie pomorskim (w tym 

roku od 30 stycznia do 12 lutego). 

To nie koniec udogodnień. na trasie 

Szczecin-zakopane uruchomiono nowy 

przystanek – Bielsko-Białą, natomiast 

w ramach umowy pomiędzy pkp Intercity 

a miastem wisła i wiślańską organizacją 

Turystyczną, zostało reaktywowane 

połączenie ekspresowe na trasie warszawa-wisła. 

Express Intercity „wisła” 

kursuje w weekendy do końca lutego. 

pasażer tego pociągu, na podstawie biletu, 

może skorzystać ze zniżek w objętych 

promocją pensjonatach, restauracjach, 

miejscach rozrywki i kultury. 

WSiąść Połączenia 

DO POciągu… 

Okres ferii zimowych to kolejny, 

po świętach i Nowym Roku, czas 

wyjazdów i wzmożonego ruchu 

w pociągach. PKP Intercity 

zadbało o atrakcyjną ofertę 

na każdą kieszeń. 

Zaplanowana 

podróż 

wprowadzona pilotażowo, całkowita 

rezerwacja miejsc w niektórych pociągach 

TLk kursujących na długich trasach, 

i ograniczenie puli rezerwacji dla 

grup kolonijnych (do 40 proc.) zmniejszą 

nerwy i stres pasażerów związane 

z poszukiwaniem miejsca w wagonie. 

Słodką niespodzianką od pkp Intercity 

będzie z pewnością tabliczka czekolady 

dla każdego dziecka podróżującego 

w zorganizowanej grupie. 

o podróży warto pomyśleć wcześniej 

i na przykład zrezygnować z wyjazdu 

w weekend, ponieważ w dni powszednie, 

od poniedziałku do 

czwartku, łatwiej o wolne miejsca 

w przedziale. 

Gdzie kupimy bilety: 

• przez stronę internetową 

PKP Intercity – bilet wystarczy 

wydrukować; 

• w kasie biletowej oraz w centrach 

obsługi klienta cOK (na dworcach: 

Gdańsk Główny, Poznań Główny, 

Szczecin Główny i Warszawa centralna); 

• u konduktora: w pociągach 

Express Intercity (EIc), Express (Ex) 

oraz Eurocity (Ec) za bilet można 

płacić kartą płatniczą (VISA, 

MASTErcArD i AMErIcAN EXPrESS); 

w pociągach TLK płatność kartą 

jest możliwa tylko na trasach Przemyśl 

– Wrocław i Wrocław – Poznań 

(przy zakupie biletu w pociągu 

konieczna jest dodatkowa opłata 

w wysokości 10 zł). 

TLK, na których do 

29 lutego obowiązuje 

rezerwacja miejsc (pociągi 

w obu kierunkach): 

• TLK „Kossak” na trasie Przemyśl 

– Szczecin – Przemyśl 

• TLK „Gałczyński” na trasie Szczecin 

– Lublin – Szczecin 

• TLK „Pobrzeże” na trasie Kraków 

– Kołobrzeg – Kraków 

• TLK „Monciak – Krupówki” na trasie 

Gdynia – zakopane/Krynica 

Po wykupieniu miejscówki za 5 zł 

podróżny ma gwarancję miejsca siedzącego. 

Bilety wraz z miejscówkami 

dostępne są w przedsprzedaży 

w kasach na 30 dni przed podróżą oraz 

w Internecie – na 7 dni przed podróżą. 

więcej informacji znajdą państwo na stronie 

www.intercity.pl i pod nr tel. ogólnopolskiej Infolinii 

kolejowej 19 757 (z telefonów stacjonarnych) 

lub 42 20 55 007 (z telefonów komórkowych). 

na stronie infopasazer.intercity.pl można 

sprawdzić punktualność pociągów. 

28 29 

fot. pkp Intercity Aleksandra Mazurczyk

z jEDNyM 

BIlETEM 

Po EuRoPIE 

I 

nterRail global pass składa się z biletu i okładki zawierającej część zatytułowaną 

„Travel Report”. wszystkie te elementy stanowią nierozłączną całość. Imienny bilet 

jest honorowany przez wszystkie przedsiębiorstwa kolejowe oraz żeglugowe 

w 30 krajach wymienionych na okładce. 

w ramach oferty InterRail dostępne są dwa rodzaje biletów – Flexi lub Continuous. 

z biletów continuous można korzystać bez limitów w ramach ich terminu ważności 

wynoszącego 15 dni, 22 dni lub miesiąc. Bilety typu flexi mogą być użytkowane tylko 

w ciągu kilku (5 lub 10) dni wybranych w ramach określonego terminu ważności. 

Koniecznie uzupełnić! 

Przed rozpoczęciem podróży należy wypełnić Travel Report – części: 

Personal details (dane personalne) oraz Ticket details (dane dotyczące biletu). 

w miarę podróżowania, lecz zawsze przed rozpoczęciem przejazdu danym pociągiem 

lub statkiem/promem, trzeba uzupełnić kolejne rubryki przeznaczone do wpisywania 

poszczególnych przejazdów. posiadacz biletu InterRail może skorzystać m.in. z bezpłatnego 

lub ulgowego przejazdu wybranymi autobusami oraz statkami/promami. 

w każdym z 30 krajów, w których honorowane są bilety InterRail pass, mamy do dyspozycji 

pociągi różnych kategorii – od pociągów lokalnych po koleje dużych prędkości. 

możemy nimi podróżować w dzień i w nocy w komfortowych warunkach. mając bilet 

InterRail, możemy zaplanować malowniczą podróż, korzystając z mapy oraz „przewodnika 

InterRail global pass 2012” i poznawać uroki Europy. 

Szczegółowe informacje o zasadach korzystania z oferty i aktualnych 

cenach znajdują się na stronie www.intercity.pl, w zakładce – promocje 

i ulgi oferty specjalne w komunikacji międzynarodowej. 

Ponadto można je otrzymać w centrach obsługi klienta i w kasach 

międzynarodowych. 

Przed planowaną podróżą warto odwiedzić stronę 

www.eurailgroup.org, na której na bieżąco są aktualizowane 

informacje o przewoźnikach kolejowych, autobusowych i żeglugowych. 

Ponadto można się dowiedzieć, jakie bonusy przysługują 

posiadaczowi biletu Interrail (ulgi w muzeach, hotelach i SPA). 

InterRail Global Pass 

to oferta, która stała 

się hitem wśród osób 

lubiących aktywny 

wypoczynek i chodzących 

własnymi ścieżkami. 

Dzięki niej można zwiedzić 

koleją nawet 30 krajów. 

Do dyspozycji są bilety: 

Interrail Global Pass 

obowiązujący w 30 krajach 

i Interrail One country 

Pass ważny w jednym wybranym 

kraju. 

Zimowe 

sZaleństwo 

AuSTRIA 

Bilet InterRail ważny jest w pociągach 

przewoźnika kolejowego – ÖBB 

(www.oebb.at) oraz w pociągach 

RoeEE/Raaberbahn (www.gysev.hu). 

ÖBB Intercitybus (klasa I i II) – bezpłatne 

przejazdy (www.oebb.at). 

w relacji graz-klagenfurt: wymagana 

wcześniejsza rezerwacja, podobnie 

w relacji klagenfurt/Villach-Venezia 

mestre & Venezia Tronchetto (wymagana 

dopłata). 

FRANCjA 


przewoźnika kolejowego – Sncf 

(www.sncf.com i www.voyages-sncf. 

com). 

Chemins de Fer Corse (www.trainstouristiques-ter.com) 

– 50-procentowa ulga we 

wszystkich relacjach na terenie korsyki. 

Eurostar – opłaty specjalne dla posiadaczy 

biletów InterRail. opłaty zależą 

od dostępności miejsc; rezerwacja na 

www.eurostar.com. 

Autobusy SNCF – przejazdy bezpłatne. 

NoRWEgIA 


przewoźnika kolejowego – nSB 

(www.nsb.no). w większości pociągów 

dla posiadaczy biletów klasy I 

oferowana jest klasa „komfort”, liczba 

miejsc jest w niej jednak ograniczona. 

wcześniejsza rezerwacja nie jest obowiązkowa, 

ale zalecana. w przypadku 

dokonania rezerwacji na miejscu, jest 

ona bezpłatna dla posiadaczy biletów 

klasy I. Rezerwacja na stacjach 

nSB lub telefonicznie pod numerem 

47 815 00 888. 

InterRail Center Trondheim (www. 

tirc.no), czynne od 1 lipca do 

8 sierpnia. wstęp wolny, miejsce 

do spania oraz śniadanie w atrakcyjnych 

cenach. 

Maria Kaczmarczyk, Anna Tyńska-Ząbecka 

Mroźne fiordy? Śnieg pod 

wieżą Eiffla? A może malownicze 

dolomity? Podpowiadamy, 

dokąd można się wybrać 

wraz z InterR ail Global Pass. 

Muzeum Kolei w hamar – wstęp 

bezpłatny (www.norsk-jernbanemuseum.no). 

The Flåm Railway – 30-procentowa 

ulga – bilety można kupić na każdej 

stacji; rezerwacja dla osób indywidualnych 

nie jest wymagana (www. 

flamsbana.no), relacja flåm-myrdal. 

WłoChy 


przewoźnika kolejowego – Trenitalia 

(www.trenitalia.com). 

Attica group (członek InterRail): 

wspólnie obsługiwana przez Superfast 

Ferries oraz ANEK lines – bezpłatne 

siedzenia lotnicze/miejsca 

typu „dormitories” dla posiadaczy 

biletów klasy I, bezpłatny przejazd 

na pokładzie dla posiadaczy biletów 

klasy II, (www.superfast.com; www. 

anek-superfast.com). 

Autobus SNCF do Francji – przejazdy 

bezpłatne; relacja Torino-chambéry- 

Lyon. 

ÖBB Intercitybus (klasa I i II) – przejazdy 

bezpłatne, zalecana rezerwacja 

(www.oebb.at). 

Relacja klagenfurt/Villach-Venezia 

mestre & Venezia Tronchetto (wymagana 

dopłata). 

30 31 

fot. istockphoto.com

34 

Wirtualny 

pomocnik 

Ewa Świderska 

I 

Witaj, zawsze jest miło mieć gościa. Nazywam się Rafał, 

jestem zawiadowcą tej strony – tak do internautów 

odwiedzających nową stronę PKP Intercity zwraca się 

wirtualny doradca. Przyjazny i zawsze kulturalny, 

choć stanowczy – młody konduktor budzi 

zainteresowanie nie tylko wśród miłośników kolei. 

dea stworzenia bota była jasna – mówi o Rafale opiekunka projektu 

dorota prusińska z pkp Intercity. – Internetowy konduktor 

ma odpowiadać pasażerom na wszelkie pytania, skracać drogę 

poszukiwania informacji i przede wszystkim być chętny i gotowy do 

pomocy przez całą dobę. pomysł stworzenia nowoczesnego i profesjonalnego 

doradcy zrodził się już dawno. przygotowanie projektu 

wymagało starannych prac, zbudowania wstępnej bazy informacji, 

a przede wszystkim wyboru odpowiedniej postaci. 

Dobrze zorientowany 

wirtualny Rafał ma w swojej puli ponad 1400 odpowiedzi na możliwe 

pytania pasażerów. Baza ta jest na bieżąco rozbudowywana. kieruje 

on na odpowiednie podstrony pkp Intercity, a także w możliwie najszybszy sposób 

znajduje i podaje oczekiwane informacje. By ułatwić korzystanie ze strony, Rafał został 

wyposażony w pamięć krótkotrwałą, która utrwala nie tylko ostatnio zadane pytanie, ale 

dłuższą sekwencję rozmowy. Bez wątpienia usprawni to doradzanie klientom. 

Konduktor po urlopie 

zgodnie z założeniem twórców, bot nie może być przyłapany na jakiejkolwiek niewiedzy. 

musi także w kulturalny sposób reagować na prowokujące lub żartobliwe zaczepki. 

niestraszne mu są ani propozycje matrymonialne, ani wulgaryzmy. na forach internetowych 

i fanpage’u na facebooku (ponad 700 miłośników!) aż huczy od cytatów Rafała. 

Internauci prześcigają się w coraz to ciekawszych fragmentach dialogów. wielu z nich 

docieka, kim naprawdę jest wirtualny konduktor. – aktor, który wcielił się w rolę zawiadowcy, 

został wybrany podczas castingu – odkrywa rąbek tajemnicy prusińska. – zdjęcia 

były kręcone w Sopocie, tuż po jego powrocie z wakacji – stąd opalenizna, o której było 

tak głośno. 

Rafał, jak przystało na prawdziwą gwiazdę, budzi kontrowersje. Jedni twierdzą, że jest 

zbyt przystojny jak na konduktora, albo uważają, że ma za dużą czapkę. Inni zaś doceniają 

jego profesjonalizm i nowoczesność. Tak czy inaczej jest on pierwszym wirtualnym 

pomocnikiem pasażerów, co stanowi zupełne 

novum w branży kolejowej. 

Kompleksowa 

informacja 

pkp Intercity, tworząc nową stronę 

internetową, postawiło sobie za cel 

zbudowanie witryny, która będzie przyjazna 

i przejrzysta dla użytkownika. 

odświeżenie i unowocześnienie miało 

zaoszczędzić czas klientów i ułatwić im 

korzystanie z serwisu. Jak zapewniają 

twórcy, strona jest kompatybilna z internetowym 

systemem sprzedaży e-Ic, 

a z myślą o EURo 2012 będzie wkrótce 

dostępna w trzech językach: angielskim, 

niemieckim i rosyjskim. 


Podróż z 

książką 

„Piękno i smutek wojny” to unikatowa historia 

pierwszej wojny światowej. Peter Englund, znany 

specjalista w zakresie historii wojskowości, 

w mistrzowski sposób połączył barwną, niemal 

literacką narrację z historyczną erudycją 

godną największych mistrzów. 

c 

zy pierwsza wojna światowa jest nudna? Jest, jeśli pisze się o niej jako 

o ciągu dat, nazwisk i danych taktycznych. co jednak, kiedy za temat pierwszego 

globalnego konfliktu bierze się renomowany autor, który sam zwątpił 

w sens tradycyjnie pojmowanej historii? Efekt może być piorunujący. I w przypadku 

książki petera Englunda rzeczywiście jest. 

„piękno i smutek wojny” nie jest historią 

chronologiczną, w której autor po 

kolei przedstawia ważne wydarzenia 

i nakreśla losy państw, wojsk oraz polityków. 

można nawet zastanawiać się, czy 

w ogóle mamy do czynienia z książką historyczną. 

Englund otwarcie stwierdza, że 

chciał stworzyć „antyhistorię”. może jest 

to zbyt mocne określenie, ale „piękno 

i smutek wojny” bez wątpienia stanowi 

publikację ponadczasową, wykraczającą 

poza utarte schematy. 

opowiada historię dwadzieściorga ludzi, 

którzy zostali wciągnięci w tryby wojennej 

machiny, by odegrać swoje drobne, 

nic nie znaczące z perspektywy wielkiej 

polityki, role. To osoby zupełnie zwyczajne: 

młodzieńcy pragnący przeżyć przygodę 

życia, żony, których świat z dnia na 

dzień stanął na głowie, drobni urzędnicy 

zagubieni w gąszczu wojennej biurokracji. 

w krótkich, bez wyjątku opartych na 

faktach rozdziałach obserwujemy, jak 

zmienia się ich podejście do świata, wojny, 

innych ludzi. 

Englund 

otwarcie 

stwierdza, 

że 

chciał 

stworzyć „antyhistorię”. 

Może 

jest to zbyt mocne 

określenie, ale 

„Piękno i smutek 

wojny” bez wątpienia 

stanowi 

publikację ponadczasową,wykraczającą 

poza utarte 

schematy. 

35

Modernizujemy 

Katarzyna Pełka 

Maciej Dutkiewicz 

W 2011 roku PKP Polskie Linie Kolejowe rozpoczęły prace 

budowlane na jednej z ważniejszych linii kolejowych 

południowej Polski. Modernizacja linii kolejowej E30 to 

jedna z największych tego typu inwestycji w ostatnich latach. 

Po wykonaniu prac na Dolnym Śląsku przyszedł czas na Śląsk, 

Małopolskę i Podkarpacie. 

L 

południe 

Polski 

inia kolejowa E30 stanowi część 

III paneuropejskiego korytarza 

Transportowego, który biegnie 

z drezna przez wrocław – opole – katowice 

– kraków – medykę – Lwów do 

kijowa. polski odcinek tej linii łączy najważniejsze 

centra i regiony ekonomiczne 

południowej polski: dolny śląsk, górny 

śląsk, małopolskę i podkarpacie. 

w 2011 roku zakończono realizację 

dwóch projektów w ramach dolnośląskiej 

części linii E30 na odcinkach: węgliniec 

– zgorzelec i węgliniec – Bielawa 

dolna oraz węgliniec – Legnica. 

Co się dzieje 

na linii E30? 

obecnie w ramach projektów prowadzonych 

na linii kolejowej E30 modernizowane 

są dwa odcinki: z krakowa do 

Rzeszowa oraz z Sosnowca do krakowa. 

łączna długość modernizowanego odcinka 

od krakowa (podłęża) do Rzeszowa 

zachodniego wynosi ponad 138 km. 

w wyniku prac zostaną przebudowane 

układy torowe na 16 stacjach, wybudowane 

przystanki oraz obiekty inżynieryjne. 

Roboty budowlane obejmą 

przebudowę i budowę 130 wiaduktów 

mostów i estakad. Jedną z najciekaw- 

BiZnEs 

iNWeStYcje 

36 

szych zmian jest budowa mostu kolejowego na wisłoce. powstanie on w nowym śladzie, 

oddalonym o 100 metrów od starego mostu. na modernizacji odcinka linii E30 

bardzo skorzystają m.in. mieszkańcy dębicy, ponieważ po zakończeniu prac do użytku 

zostanie oddany nowy przystanek dębica wschodnia. 

w 2011 roku rozpoczęto realizację robót m.in. na stacjach podłęże, Biadoliny, Bogumiłowice, 

wola Rzędzińska, dębica oraz szlakach Bochnia – Brzesko okocim, Biadoliny 

– Bogumiłowice, Tarnów – wola Rzędzińska, czarna Tarnowska – grabiny, dębica 

– Ropczyce, Trzciana – Rudna wielka. zakończenie inwestycji o łącznej wartości blisko 

4672,08 mln zł, współfinansowanej z programu operacyjnego Infrastruktura i środowisko 

planowane jest na 2014 rok. 

w tym samym roku zakończy się również modernizacja linii kolejowej E30, obejmująca 

krótszy, liczący ponad 58 km odcinek: Sosnowiec Jęzor – kraków główny Towarowy. 

na szlaku od Sosnowca Jęzora do Jaworzna Szczakowej prowadzona jest rozbiórka toru 

nr 2, a na pozostałych wciąż jeszcze trwają prace projektowe. planowany koszt modernizacji 

to około 1388 mln zł. 

dzięki inwestycjom prędkość pociągów pasażerskich wzrośnie do 160 km/h, a towarowych 

do 120 km/h, co w znacznym stopniu skróci czas podróży na zmodernizowanej linii E30. 

Z korzyścią dla człowieka i natury 

w związku z rosnącą mobilnością polaków transport kolejowy staje się coraz bardziej 

atrakcyjnym środkiem komunikacji, nie tylko przez zapewnienie pasażerom szybkiej, 

sprawnej i bezpiecznej formy przemieszczania się, ale również ze względów ekologicznych. 

dzięki pracom prowadzonym na linii E30 poprawią się warunki przewozu pasażerów 

i ładunków. podróżni dotrą do celu szybciej dzięki zwiększeniu prędkości pociągów, 

poprawi się również bezpieczeństwo ruchu samochodowego i pieszego, choćby 

poprzez budowę wiaduktów drogowych oraz kładek i przejść pod torami. wpłynie to 

również na rozwój gospodarczy, który zostanie pobudzony, na szczeblu regionalnym zarówno 

jak i krajowym. 

ochrona środowiska naturalnego jest ważnym elementem planowania inwestycji. 

nie inaczej było tym razem. modernizowana linia przebiega przez obszary 

natura 2000, co ma znaczący wpływ na sposób przygotowania i prowadzenia 

fot. B. małyska 

Dzięki prowadzonej 

przez PKP Polskie Linie 

Kolejowe modernizacji 

na linii kolejowej E30 

będzie się podróżować 

szybciej, bardziej komfortowo 

i bezpieczniej, 

a także w zgodzie ze 

środowiskiem naturalnym 

– po prostu nowocześniej. 

prac. powstaną specjalne przejścia dla zwierząt umożliwiające im swobodną migrację, 

zamontowane zostaną odpłaszacze, które poprzez wydawanie specjalnych 

dźwięków będą odstraszały zwierzęta od niebezpiecznych dla nich miejsc, a mosty, 

wiadukty i przepusty zostaną dostosowane do warunków ujętych w decyzjach 

środowiskowych. Budowa ekranów akustycznych wzdłuż torów ograniczy hałas 

i drgania, dzięki czemu kolej przestanie być uciążliwym sąsiadem. pkp polskie Li- 

nie kolejowe przywiązują ogromną 

wagę do ochrony środowiska naturalnego, 

dzięki czemu kolej, zwiększając 

potencjał transportowy, staje się równocześnie 

coraz bardziej przyjazna dla 

otoczenia. 

BiZnEs 

iNWeStYcje 

37

BiZnEs 

techNOlOgie 

38 

Z 

głową 

w 

chmurach 

Mateusz Wilk sługi bazujące na tzw. cloud compu- 

Maksymalizacja zysku, 

tingu stały się już codziennością i korzystamy 

z nich częściej niż nam się 

minimalizacja strat – oto 

nadrzędna zasada prowadzenia 

wydaje. masz konto na gmail-u, umieszczasz 

zdjęcia na picasie, korzystasz z facebooka? 

To poruszasz się w chmurze. cloud com- 

każdego biznesu, dotycząca nie tylko 

pieniędzy, ale również czasu. To właśnie 

puting bowiem to, w dużym uproszczeniu, 

możliwość korzystania z własnych danych 

czy plików online, bez konieczności posia- 

z myślą o niej coraz więcej firm szuka 

oszczędności… w chmurach. 

dania ich u siebie na dyskach. o ile dla użytkownika 

indywidualnego chmura = wygoda, 

o tyle dla biznesu cloud computing oznacza 

szereg realnych i wymiernych korzyści. 

U 

advertorial 

zunifikowana komunikacja 

ułatwia pracę 

w biurze i w podróży 

Z panią Renatą Filipek-Baryłowską, 

dyrektor zarządzającą rynkiem klientów 

korporacyjnych w firmie Netia, rozmawiamy 

na temat rozwiązań zunifikowanej komunikacji 

(Unified Communications), a przede wszystkim 

o korzyściach, jakie niesie zastosowanie tych 

narzędzi w codziennej pracy. 

unified Communications (uC) to bardzo popularne, można by rzec, modne hasło. 

jak rozumie je Netia? 

Renata Filipek-Baryłowska: Unified Communications to kompleksowe, zunifikowane 

usługi komunikacyjne. W przypadku naszej oferty świadczone w oparciu o rozwiązania 

firmy Microsoft. Dzięki nim użytkownicy korzystają ze wspólnego interfejsu, który integruje 

różne kanały komunikacji, zapewniając dostęp do nich na różnych platformach 

dostępowych (komputery, tablety, telefon). 

Dlaczego Netia zdecydowała się na dostarczanie usług unified Communications? 

R.F-B.: Naszym zdaniem konieczne jest zaoferowanie usługi, która odpowiadałaby dotychczasowym 

przyzwyczajeniom użytkowników i jednocześnie oznaczała krok naprzód 

w stosunku do narzędzi, którymi obecnie się posługują. Przygotowaliśmy takie rozwiązania 

UC, które spełniają te warunki. Nie tylko umożliwiają prostszą komunikację w zespole, 

ale również zwiększają efektywność pracy. Takie elementy UC jak np. pełna integracja 

z usługami telefonii stacjonarnej, zarządzanie statusem obecności, współdzielony kalendarz, 

wideo- i telekonferencje, wspólna książka adresowa czy synchronizacja z różnymi 

urządzeniami mobilnymi pozwalają na znaczną oszczędność czasu i dostęp do danych 

oraz pracę grupową zarówno wtedy, gdy przebywamy w biurze, jak i w trakcie podróży. 

jak już pani przyznała, wykorzystują państwo rozwiązania Microsoftu. Na czym polega 

innowacyjność oferty Netii w stosunku do innych partnerów MS? 

R.F-B.: Nasze rozwiązanie jest wyjątkowe, m.in. dlatego, że narzędzia w poczcie elektronicznej 

MS Outlook połączyliśmy z naszą telefonią IP. Dzięki temu, korzystając wyłącznie 

ze skrzynki pocztowej, użytkownik może odpowiedzieć na e-mail za pomocą wielu 

różnych narzędzi: klasycznego e-maila, chatu lub telefonu – klikając ikonkę na monitorze. 

Usługa sygnalizacji obecności (presence) pozwoli pracownikowi oszczędzić czas 

i (w zależności od tego, czy osoba, z którą chce się połączyć, jest dostępna) podjąć odpowiednie 

działanie: zadzwonić, wysłać e-mail lub komunikować się za pomocą chatu. 

Dzięki naszym usługom użytkownik będzie mógł pracować na tym samym dokumencie 

z osobą oddaloną o setki czy tysiące kilometrów, będzie mógł z nią omawiać zmiany 

w dokumencie, korzystając z oprogramowania Microsoft Live Meeting do telekonferencji 

lub wideokonferencji. 

Do jakiego rodzaju firm skierowane są tego typu usługi? 

R.F-B.: Widzimy szerokie spektrum zastosowań tej usługi w mniejszych biznesach, takich 

jak kancelarie prawne, i w dużych, wielooddziałowych firmach, których siedziby są 

rozrzucone po całej Polsce. Dzięki Unified Communications nie ogranicza nas bowiem 

odległość, poza tym możemy wykonać praktycznie wszystkie te czynności, do których 

jesteśmy przyzwyczajeni w typowej pracy 

biurowej, bez konieczności radykalnej 

zmiany swoich dotychczasowych nawyków. 

Warto dodać, że w tej usłudze 

znany wszystkim MS Outlook dostępny 

jest również w modelu usługowym 

Software as a Service. W praktyce oznacza 

to, że użytkownikowi wystarczy dostęp 

do przeglądarki, aby mógł korzystać 

z własnej poczty i dokumentów. Oznacza 

to także, że będzie miał do nich dostęp 

nie tylko z komputera, ale także z dowolnego 

urządzenia mobilnego, w tym również 

z prywatnego tabletu. 

jakie korzyści finansowe odniesie firma 

i w jaki sposób Netia chce przekonać 

dyrektorów finansowych? 

R.F-B.: Dzięki UC można znacznie zaoszczędzić 

czas, poprawić produktywność 

użytkowników, obniżyć koszty wyjazdów, 

poprawić efektywność i częstość szkoleń 

prowadzonych przy użyciu Live Meeting. 

Ograniczyć czas spędzany na dojazdy, 

który może być wykorzystany na zadania 

produktywne – wizyty u klientów, 

większą liczbę kontaktów z nimi, także 

poprzez wideo- i telekonferencje. 

W Polsce aż 70% organizacji korzysta 

z MS Outlooka. Oznacza to, że serwer 

Microsoft Exchange jest prawie w każdej 

z tych firm i trzeba się nim zajmować – administrować, 

dbać o backup. Wszystkie te 

koszty można zminimalizować, decydując 

się na nasze rozwiązanie, które świadczone 

jest jako gotowa usługa. Potrafimy zintegrować 

praktycznie każde środowisko 

naszego klienta z usługą w chmurze.

BiZnEs 

techNOlOgie 

40 

Bujając w obłokach 

koncepcja chmury po raz pierwszy została przedstawiona w roku 1960 przez amerykańskiego 

informatyka Johna mccarthy`ego (tego od sztuczniej inteligencji), który 

powiedział, że „obliczenia mogą kiedyś być zorganizowane jako usługa użyteczności 

publicznej”. Sam termin „cloud computing” pochodzi najprawdopodobniej od… 

chmurek używanych podczas prezentacji, jak to właściwie ma działać. 

faktycznie, pierwsze osoby, którym koncepcja była przedstawiana, mogły mieć problem 

ze zrozumieniem, jak to możliwe, że „nie mam plików na komputerze, a jednak… 

je mam”. w dobie Internetu, gdy wszystko można mieć na jedno kliknięcie, 

nikogo to już nie dziwi, a i sama chmura znalazła mnóstwo zastosowań – szczególnie 

w biznesie. Szacuje się, iż obecnie globalny rynek usług opartych na cloud computingu 

wart jest ponad 21 mld USd, a wciągu najbliższych pięciu lat jego wartość wzrośnie 

do prawie 100 mld. USd. 

z roku na rok zainteresowanie usługą rośnie także w naszym kraju. według analiz 

gTS poland „polska chmura” warta jest obecnie 400 mln USd. Biorąc jednak pod 

uwagę z jednej strony rosnące zainteresowanie firm, a z drugiej coraz bogatszą ofertę 

usług opartych na cloud computingu, wartość ta w krótkim czasie stanie się zdecydowanie 

wyższa. 

Szacuje się, 

iż obecnie globalny 

rynek usług 

opartych na cloud 

computingu 

wart jest ponad 

21 mld USD, 

a w ciągu najbliższych 

pięciu 

lat jego wartość 

wzrośnie do prawie 

100 mld USD. 

Z małej chmury 

wielki deszcz 

mimo że technologie działające dzięki 

wirtualnym serwerom nie są niczym 

nowym, świat biznesu o chmurze zaczął 

mówić głośno dopiero jakieś dwa 

lata temu. w dobie kryzysu, poszukując 

rozwiązań optymalizujących, firmy 

odkryły, ile można skorzystać, przenosząc 

biznes z serwerów lokalnych na 

wirtualne. cloud computing umożliwia 

firmom pracę na dokładnie takiej strukturze 

IT, jakiej aktualnie potrzebują. 

pamięć operacyjna, liczba rdzeni procesora, 

powierzchnia dyskowa, moc 

obliczeniowa – w kilka minut możemy 

zmienić parametry za pośrednictwem 

prostych suwaków udostępnionych on- 

line. Jeśli potrzeby firmy się zmniejszają, zmieniamy 

też wymagania. przygotowujemy nową 

kampanię, spodziewamy się znacznego wzrostu 

liczby wejść na choćby naszą stronę www 

– w kilka minut przygotowujemy na to nasz 

wirtualny serwer. przykładem takiej w pełni 

skalowalnej usługi IT dla biznesu jest dostępny 

w ofercie firmy netia cloud Server. 

– To bazujące na cloud computingu rozwiązanie 

likwiduje konieczność poniesienia bardzo 

wysokiego kosztu wdrożenia systemu informatycznego. 

Umożliwia przy tym firmom wybór 

takiego rozwiązania, jakiego w danej chwili 

i sytuacji biznesowej potrzebują – mówi Jacek 

fischbach, dyrektor departamentu Rozwoju 

i zarządzania produktami dla klientów korporacyjnych 

w netii. – gdy firma się rozwija, dokupuje 

licencję, a nie ponosi kosztu rozbudowy 

systemu lub postawienia zupełnie nowego, 

NA cO KOMU cHMUrA? 

• Niski koszt – koszt korzystania 

z serwerów wirtualnych 

może być nawet o kilkadziesiąt 

procent niższy od postawienia 

lokalnej infrastruktury. 

• Bezpieczeństwo – chmura 

zapewnia ciągły backup znajdujących 

się na nich danych 

i plików, w razie awarii dając 

dostęp do kopii bezpieczeństwa. 

• zdalna współpraca zespołowa 

– do znajdujących się 

w chmurze danych i plików 

mogą mieć dostęp wszyscy 

upoważnieni pracownicy niezależnie 

od miejsca przebywania. 

• Wydajność – chmury mogą 

zapewnić wydajność nieosiągalną 

dla najbardziej rozbudowanych 

stacji roboczych. 

• Skalowalność – każdy parametr 

wirtualnego serwera może 

być zmieniany w zależności od 

potrzeb firmy. 

• Dostępność – do plików 

znajdujących się w chmurze 

mamy dostęp praktycznie 

z każdego urządzenia, które 

działa w trybie online. 

• Eliminacja nadmiarowości 

– korzystamy z takiego rozwiązania, 

jakiego faktycznie 

potrzebujemy. 

• Synchronizacja – dzięki 

chmurze pliki znajdujące się 

online i offline mogą być synchronizowane 

z każdym połączonym 

z kontem urządzeniem 

– komputerem, smartfonem, 

tabletem. 

BiZnEs 

techNOlOgie 

41

gdy się zmniejsza – rezygnuje z licencji, 

których nie potrzebuje. w branży IT 

i Telco rozwój i modernizacja postępują 

w niebywale szybkim tempie i szybko 

okazuje się, że system informatyczny 

jest przestarzały. korzystając z cloud 

Servera, mamy pewność, że nasz biznes 

korzysta z najlepszej dla niego struktury 

IT – dodaje fischbach. 

Zsynchronizujmy 

zegarki 

w filmach akcji zwrot ten oznaczał przygotowanie 

do akcji, której sukces zależeć 

mógł od umiejętności zgrania się całego 

zespołu w czasie. dziś zegarki potrafią 

synchronizować się same – w chmurze, 

a jakże. Biznes także dostrzegł tę możliwość, 

dbając o to, aby każdy pracownik 

miał dostęp do tych samych informacji. 

Unifikacja – oto kolejna zaleta cloud 

computingu, której potencjał wykorzystuje 

dostępna w netii usługa biznesowa 

Unified communication. łączy ona 

BiZnEs 

techNOlOgie 

42 

Unified Communication łączy w sobie 

m.in. funkcje komunikacji głosowej, 

firmowej książki teleadresowej, kalendarza, 

komunikatora, firmowej poczty 

e-mail, ale i umożliwia prowadzenie 

wideokonferencji oraz prezentacji online. 

w sobie m.in. funkcje komunikacji głosowej, firmowej książki teleadresowej, kalendarza, 

komunikatora, firmowej poczty e-mail, ale i umożliwia prowadzenie wideokonferencji 

i prezentacji online. – w praktyce wygląda to tak: gdy dostanę maila, to mogę jednym 

prostym kliknięciem oddzwonić do nadawcy, mogę odpisać e-mailem, a nawet od razu 

przejść z autorem wiadomości na czat. nie muszę wpisywać jego numeru w telefonie ani 

szukać w książce. To ogromna wygoda, ale i oszczędność czasu. Jako że rozwiązanie pracuje 

w chmurze, zawsze mam dostęp do potrzebnych danych – nawet siedząc w pociągu 

ze smartfonem w ręku – tłumaczy Jacek fischbach. 

dzięki chmurze globalna sieć internetowa stała się jednym wielkim dyskiem twardym 

o nieobliczalnej pojemności. Rosnące zainteresowanie usługą zmusza też dostawców 

usługi „in-the-cloud” do stałego rozwoju infrastruktury. Jeśli dodatkowo weźmiemy pod 

uwagę wciąż postępujący rozwój mobilnego Internetu, niebawem może się okazać, że 

dla firm pracujących w chmurze biurem będzie… cały świat. 


Leksykon do kupienia 

w cenie 78 zł 

pierwsze w polsce 

wydawnictwo opisujące 

kolej od a do z 

wydawnictwo dla praktyków 

i miłośników branży kolejowej 

kontakt: aneta dziewulska 

telefon: 22 474 30 27, 502 134 740 

e-mail: aneta.dziewulska@kow.com.pl 

wydawca: kow media&marketing, al. Jerozolimskie 140, 02-305 warszawa, tel. 022 22 474 30 21, www.kow.com.pl 

partnerzy projektu: 

POLSKIE KOLEJE PAÑSTWOWE 

Spó³ka Akcyjna 

NAME SURNAME SURNAME 

POST 

15 Name Street 

00000 City 

T +34 999 999 999 

F +34 999 999 999 

emailemail@comsaemte.com 

www.comsaemte.com

Maria Kaczmarczyk 

d 

PSYchOlOgia 

W BiZnEsiE 

44 

Wierze 

WMiłosz 

Brzeziński 

Liczą się tylko sprawdzone fakty! 

usłyszymy tu i ówdzie. Ale jeśli się nad tym 

nieco zastanowić, gdyby faktycznie tak było, 

mielibyśmy spory kłopot, bo musielibyśmy za 

każdym razem wszystko samemu sprawdzić. 

Trener biznesu z międzynarodowym certyfikatem coacha ICC, autor popularnych publikacji i książek z zakresu psychologii 

zarządzania – „Pracować i nie zwariować”, „Biznes, czyli kupa ludzi”, „Życiologia, czyli o mądrym zarządzaniu czasem” 

– a także konsultant TVN CNBC Biznes i TVN w zakresie psychologii biznesu. 

ziękuję państwu za listy. Tym razem zainspirował mnie pomysł pani karoliny: 

Dziękuję za „Nawykowcem być” (jeden z moich ostatnich tekstów w magazynie 

„w podróży” – przyp. mB) – mój „nawyczek” na ten rok, zobaczymy czy się sprawdzi 

– brzmi: codziennie podczas zakładania butów ustalić jedną najważniejszą prywatną 

i jedną zawodową rzecz do zrobienia w ciągu nadchodzącego dnia. Co Pan na to? 

Karolina 

Ja na to jak na lato! pomysł pani karoliny ma szanse przynieść sukces – z kilku przyczyn. 

po pierwsze sposób, o którym mowa, jest prosty, a więc na „nawyczek” nadaje się 

idealnie. po drugie ma swój trigger (spust), czyli moment, w którym w ciągu dnia ma 

się uruchomić – w tym przypadku jest to zakładanie butów. no i nie przeszkadza w codziennych 

czynnościach, właściwie nic nie kosztuje, a daje sporą świadomość priorytetów 

na daną chwilę. gratulacje! ach – jeszcze jedno. faktycznie wdrażanie nawyków 

jest jak wizyta w sklepie z ciuchami. Jeżeli nie odpowiada jeden, trzeba przymierzyć 

inny. Liczy się cel. 

Swoją drogą, dała mi pani do myślenia, jeśli chodzi o inną sprawę – ostatnio sporą 

część naszych „spotkań” magazynowych poświęciliśmy zachowaniom. co w takim razie 

z nawykami myślenia? odsądziliśmy od czci i wiary „zastanawiaczy się”, ale to nie 

znaczy, że myślenie nie ma przyszłości (choć faktycznie – nieprzyzwyczajonym szkodzi). 

podsumujmy, co na ten temat wiadomo. 

Nie tylko fakty 

ogólnie znany jest pogląd, że nie postrzegamy świata takim, jaki jest, ale takim, jaki 

się nam wydaje. można powiedzieć tak: życie to w 10% fakty, a w 90% reakcja na 

nie. krótko mówiąc, mózg mamy przystosowany do tego, żeby dopełniał sobie obraz 

fakty 

rzeczywistości i żebyśmy reagowali na 

to, co o rzeczywistości sądzimy, a nie 

wyłącznie na fakty. profesor Stephen 

Hawking sądzi wręcz, że nawet gdyby 

Boga nie było (co jak na niego nie jest 

śmiałą tezą), to i tak mózg będzie wierzył 

w siły wyższe. po prostu „fabrycznie” 

taki jest i ma do tego słabość. Ba! 

podobno inne podejście byłoby niewskazane! 

dlaczego? 

Użyteczne „na wiarę” 

wyobraźcie sobie państwo, że jesteśmy 

neandertalczykami. Siedzimy w trawie 

i żujemy wydłubane z kopca mrówki. 

Idylla na miarę epoki preindustrialnej. 

I nagle… w pobliskich krzakach pęka 

gałązka. Jeżeli chcemy swoje dalsze 

zachowanie uzależnić tylko od faktów 

i pójść sprawdzić, czy warto uciekać, 

czy nie – mamy kłopot. Jeśli się okaże, 

że hałasował tygrys, to – mówiąc delikatnie 

– ewolucja szybko nas wykluczy 

z puli naturalnej różnorodności. w takiej 

sytuacji nasze zachowanie musi 

zostać zbudowane na fundamencie 

przeszłych doświadczeń, historii przekazywanych 

z pokolenia na pokolenie 

i domysłów. krótko mówiąc, wybieramy 

opcję bezpieczną, opartą na tym, 

w co wierzymy. ponieważ w takiej sytuacji 

zwykle weźmiemy nogi za pas, nigdy 

też nie będziemy mogli sprawdzić, 

czy ostrożność była nadmierna. mało 

tego – głupio uznać, że zrobiliśmy coś 

bez sensu, więc w domu (w tym przypadku 

w jaskini) powiemy małżonce, że 

mignęły nam nawet kły i pazury. 

zwłaszcza dla mężczyzn strategia wyolbrzymiania 

opresji, których uniknęli, nie 

jest niczym wyjątkowym. Skoro jednak 

obserwujemy ją do dziś, możemy wnosić, 

że jest ewolucyjnie użyteczna. 

Tak czy siak, wyjdzie na to, że ewolucja 

preferowała jednak tych z nas, którzy 

nie chcieli wszystkiego koniecznie 

sprawdzać, i wyszkoliła mózg do rozsądnego 

brania niektórych rzeczy „na 

wiarę”. Innymi słowy – dopowiadania 

sobie, co się zdarzyło, żeby sytuacja 

przywodziła nam na myśl więcej „faktów” 

niż byliśmy w stanie doświadczyć 

w rzeczywistości. 

Praktycznie 

rzecz ujmując 

chodzi o to, by tę zdolność umysłu 

zaprząc do pracy nad własnym dobrostanem. 

aby to zrobić, warto wiedzieć 

o trzech cechach systemu myślenia: 

1. System ten stara się, żeby nie stało 

nam się nic złego – ma filtr ustawiony 

na wyszukiwanie niebezpieczeństw 

i rozpamiętywanie porażek, żeby dobrze 

się wryły w pamięć. nie jest to 

Życie to w 10% 

fakty, a w 90% 

reakcja na nie. 

PSYchOlOgia 

W BiZnEsiE 

45

Dziękując za 

e-maile, czekam 

jak zwykle na 

Państwa przemyślenia. 

Życzę 

ciekawej lektury, 

udanej podróży 

i dobrego dnia! 

mb@miloszbrzezinski.pl 

PSYchOlOgia 

W BiZnEsiE 

46 

system, który chce nas wypromować jak najwyżej, ale system do produkowania lubiących 

bezpieczeństwo, niewychylających się kujonków, które tak się pozabezpieczają 

i tak obłożą poduszkami, że włos z głowy nie spadnie. 

każdy kto był w szpitalu wie, jak chętnie życzliwi pacjenci przekazują sobie drastyczne 

historie dotyczące błędnych rozpoznań. każdy kto ogląda jakąkolwiek telewizję, 

wie, że newsy buduje się na zasadzie: chcesz wiedzieć, czy twoje dziecko pije truciznę 

z kranu – oglądaj wiadomości o 12.00! karmienie wiecznego strachajły bardzo wspiera 

oglądalność. a tymczasem w wielu sytuacjach sprawa nie jest prosta, a bywa wręcz 

odwrotna! na przykład – dla ciekawostki powiem, że ludzie są wobec siebie coraz 

mniej agresywni. a rosnące wskaźniki agresji biorą się między innymi stąd, że używa 

się coraz szerszej definicji agresji. na przykład na placu zabaw coś, co jeszcze 10 lat 

temu byłoby przejawem zabawy chłopięcej, dziś jest dysfunkcją zachowania. 

2. nie mamy wpływu na to, co nam przychodzi do głowy, ale mamy wpływ na to, co 

w niej zostaje. nie można myśleć o dwóch rzeczach na raz, warto zatem dokonać selekcji 

myśli nie tylko pod kątem tego, co jest w zakresie naszej troski, ale także pod 

kątem tego, na co mamy wpływ (zakres troski jest zwykle szerszy niż zakres wpływu). 

warto również ustalić, co znajduje się w zakresie naszego zainteresowania w ramach 

tegoż wpływu. nie musimy się bowiem zajmować wszystkim, na co mamy wpływ. 

a krótko? krótko: jeśli przyszło nam do głowy coś nieładnego i nie chcemy temu poświęcać 

uwagi, należy wytrenować myślenie o tym, co jest w danej chwili warte zastanawiania 

się. Stary temat momentalnie przestanie nas zajmować. 

3. Jeśli już zupełnie nie wiadomo, o czym zacząć myśleć, polecam bardzo poprawiający 

humor schemat „myślowych strachów na wróble”, przeganiających tematy, któ- 


rymi nie warto zaprzątać sobie głowy. 

do wyboru: ja, inni, przeszłość, przyszłość. 

I łączymy w cztery punkty. 

a) Ja – przeszłość: co dziś zrobiłem dobrego 

i jakim swoim cechom/umiejętnościom 

to zawdzięczam? – uważni czytelnicy 

naszej kolumny już to pytanie znają. 

b) Ja – przyszłość: co dobrego zrobię 

w przyszłości? albo co mógłbym zrobić 

dla siebie, bo zawsze potem się dobrze 

czuję? na co fajnego czekam? 

c) Inni – przeszłość: kto zrobił dla mnie 

coś dobrego i za co jestem mu wdzięczny? 

wdzięczność to w ogóle wyjątkowe 

uczucie, któremu pewnie kiedyś poświęcimy 

cały tekst. 

d) Inni – przyszłość: Jakim miłym gestem 

mogę się komuś odwdzięczyć za 

to, co dla mnie zrobił? To mogą być nawet 

najprostsze rzeczy. można na przykład 

wysłać komuś miły SmS, bo dawno 

się nie wysyłało. albo SmS, w którym 

dziękujemy za spotkanie, miłą rozmowę, 

dodanie dobrej energii. 

Rzeczy 

najważniejsze… 

wszystkie opisane powyżej nawyki myślowe 

działają znacznie lepiej niż zjedzenie 

ciastka, bo mogą dawać satysfakcję 

i pozwalają być z siebie dumnym. a to 

– jak powszechnie wiadomo – coś nieco 

innego niż przyjemność. 

na koniec dodam jeszcze tylko, że 

nie namawiam do przeganiania złych 

myśli przez przyklejanie im negatywnych 

etykietek. Są oczywiście sprawy 

przykre, nieprzyjemne czy obowiązki, 

które wymagają myślenia i poświęcenia 

im nieco energii. nie namawiam 

państwa do udawania, że nic się nie 

dzieje i wmawiania sobie, że trzeba 

ciągle myśleć o rzeczach miłych. 

namawiam raczej do pamiętania, że 

najważniejsze jest w życiu to, żeby 

rzeczy najważniejsze były najważniejsze. 

zachęcam do dyscypliny i higieny 

myślenia. 

Namawiam 

raczej do pamiętania, 

że 

najważniejsze 

jest w życiu to, 

żeby rzeczy najważniejsze 

były 

najważniejsze. 

Zachęcam do 

dyscypliny i higieny 

myślenia. 

REklama 

PSYchOlOgia 

W BiZnEsiE 

45

Na pierwszej 

randce aż 55 proc. 

osób najwyżej 

ocenia osobowość 

i poczucie humoru 

partnera. Atrakcyjny 

wygląd zajmuje 

trzecie miejsce 

(19 proc.), za 

dobrymi manierami 

(26 proc.). 

na podst. 

badania BBc 

Entertainment 

i serwisu 

randkowego 

edraling.pl, 

2011 r. 

Uśmiech 

miłości 

MARTWiSZ Się, żE niE WygląDASZ jAK BRAD PiTT AlBO AngElinA jOliE? żA- 

DEn PROBlEM! jEŚli MASZ POcZuciE huMORu, SZyBKO ZnAjDZiESZ 

DRugą POłóWKę! 


T 

alia osy, zgrabne nogi czy muskuły 

prawdziwego macho gwarantujące 

powodzenie u płci przeciwnej to… 

mit. drogę do zawierania nowych znajomości 

otwiera uśmiech! 

do takiego wniosku doszli amerykańscy 

naukowcy, którzy połączyli swoje 

siły, wiedzę oraz doświadczenie, 

i badaniami (2011 r.) rozprawili się 

z przekonaniem, że przede wszystkim 

wygląd zewnętrzny pomaga 

w znalezieniu partnera. – poprosiliśmy 

200 studentów, kobiety 

i mężczyzn, aby ocenili atrakcyjność 

obcych osób przedstawionych im 

na zdjęciach. pod każdą z fotografii 

był umieszczony podpis wymyślony 

przez daną osobę. Jedne były poważne 

lub nijakie, inne bardzo zabawne 

– opowiada o badaniu psycholog 

Eric Bressler, szef grupy naukowców 

PSYchOlOgia 

MiłOść 

48 

z amerykańskiego uniwersytetu westfield State University w stanie massachusetts. 

– nasi studenci za bardziej atrakcyjnych i pożądanych zdecydowanie uznali 

tych, którzy mieli poczucie humoru przy wymyślaniu swoich charakterystyk. 

co ciekawe, żarty te wcale nie szły w parze z urodą zewnętrzną. 

Nudziarz bez szans 

kanadyjscy koledzy po fachu pod wodzą psycholog Sigal Balshine z mcmaster University 

Hamillton w ontario dołożyli kolejną cegiełkę do badań. według nich panowie wolą od 

klasycznych piękności kobiety, które znają się na żartach i chętnie się z nich śmieją, a panie 

preferują mężczyzn zabawnych, z którymi nigdy nie będą się nudzić. Jednym słowem 

– przystojny nudziarz, który nie potrafi rozweselić kobiety, nie ma u niej żadnych szans. 

Tezę amerykańskich i kanadyjskich naukowców potwierdzają też badania francuskiego 

psychologa, nicolasa gueguena, przeprowadzone w kilku znanych i bardzo obleganych 

paryskich barach. w ramach eksperymentu psycholog sadzał kilku mężczyzn przy stoliku 

w pobliżu atrakcyjnej samotnej kobiety lub grupy przyjaciółek. Jeden z panów (zawsze 

ten sam) głośno opowiadał dowcipy (tak, aby panie je słyszały). później jego koledzy próbowali 

umówić się z kobietami, prosząc je o numer telefonu. niemal za każdym razem 

dostawał go tylko ten, który „sypał żartami jak z rękawa”. 

Szczerość najważniejsza 

Jest tylko jedno małe „ale”. – poczucia humoru nie należy utożsamiać z błazenadą i robieniem 

z siebie klauna – podpowiada na łamach jednego z naukowych pism nicolas gueguen. 

– Uwodzenie żartem powinno być na poziomie, humor inteligentny, zaś śmiech 

autentyczny. panom stanowczo odradzam kawały o blondynkach. nawet brunetki staną 

w takiej chwili za nimi murem i zniechęcą się do żartownisia – dodaje psycholog. 

podobnie ma się sprawa z fałszywym uśmiechem, który – uwaga! – kobiety potrafią rozpoznać 

intuicyjnie. Ludzie nieszczerzy uśmiechają się tylko ustami. przy szczerym uśmiechu 

rozpromienia się tak naprawdę cała twarz – kurczą się mięśnie wokół oczu, a koniuszki brwi 

lekko opuszczają. poczucie humoru można ćwiczyć, a warto zacząć od częstego i głośnego 

śmiania się (przed czym większość z nas ma opory) w domu, na przykład podczas oglądania 

komedii w telewizji. Im częściej świadomie będziemy to robić, tym szybciej zauważymy, 

że w zasadzie żadnego problemu nie sprawia nam śmianie się w miejscach publicznych. 

Hormonalna zagadka 

według psychologów dobrze czujemy się w towarzystwie ludzi wesołych z powodu… 

endorfin, czyli hormonów szczęścia. Ich poziom wyraźnie się podnosi, gdy się śmiejemy. 

Im rzadziej się uśmiechamy, tym częściej wpadamy w depresję. w efekcie osoby, które 

cały czas mają smutną minę, rzadziej odnoszą sukcesy zawodowe i mają też mniejsze 

powodzenie. Endorfiny uspokajają, wprawiają w błogi relaks, pobudzają chęć do życia, 

dają poczucie bezpieczeństwa. a czy właśnie nie tego oczekujemy od partnera? 


• W jednym miejscu zaoysz, zmody kujesz, zawiesisz, 

wznowisz i zakoczysz dziaalno gospodarcz. 

• W jednym rejestrze publicznym odszukasz i zwery kujesz 

kad osob zyczn prowadzc dziaalno gospodarcz. 

• Moesz to zrobi w kilka minut przez Internet nie wychodzc 

z domu lub w dowolnym Urzdzie Gminy. 

www. rma.gov.pl

życie 

Wojtek Piekarski 

GDyBy Z ODPADóW ZNAJDUJąCyCH SIę TyLKO W NASZyM KRAJU USyPAć 

GóRę, MIAłABy ONA SZEROKOŚć KILOMETRA, A WySOKOŚCIą BIłABy 

MONt EvEREst DWuKROtNIE! ŚNIEG, NICZyM LISTEK FIGOWy, 

SKRyWA JESZCZE SMUTNą PRAWDę. WIOSENNE ROZTOPy BęDą JUż BEZLITOSNE. 

tONIEMy W ŚMIECIACh. 

O 

pakowania, butelki, gazety, baterie 

– to nasza codzienność. Trudno 

uniknąć problemu nadmiernej ilości 

odpadów, choć wymyślono już wiele 

sposobów ich segregacji i recyklingu. 

podstawowe pytanie: czy chce nam się 

chcieć sortować? a powinno! 

Tony kłopotów 

przez ostatnie dwie dekady ilość zgromadzonych 

śmieci zwiększyła się trzykrotnie. 

polacy produkują rocznie około 

10 mln ton odpadów komunalnych 

i 130 mln ton odpadów przemysłowych. 

zużywamy rocznie 2100 mln opakowań 

szklanych, 400 mln puszek oraz opróżniamy 

110 tysięcy ton plastikowych 

butelek. 

Wyprodukowanie 

1 tony papieru 

oznacza ścięcie 

17 drzew i zanie- 

czyszczenie 

440 000 litrów 

wody. 

ekOlOgia 

ODPaDY 

50 

na śmietniku 

By uzmysłowić sobie skalę zagrożenia, warto wiedzieć także, że jedna tona butelek pET 

to w sumie 25 tysięcy sztuk. Ich roczny odzysk wynosi ok. 50 tysięcy ton w skali kraju. 

czas rozkładu tych opakowań trwa setki lat. Utylizacja poprzez spalanie też nie jest 

rozwiązaniem ze względu na rakotwórcze substancje 

powstające w tym procesie. 

Drzewa na pampersy 

Równie popularne, ale i uciążliwe po zużyciu, 

są jednorazowe pieluchy. według firmy procter&gamble 

w krajach wysoko rozwiniętych 

stanowią one 2-3 proc. odpadów z gospodarstw 

indywidualnych, choć według 

innych badań ich udział sięga nawet 

5 proc. decydując się na taki zakup, 

rzadko pamiętamy, że do wyprodukowania 

papieru wykorzystanego 

w pieluchach, które zużywa 

jedno dziecko, trzeba poświęcić 


4-5 drzew, a do produkcji plastiku będącego ich składnikiem konieczna jest szklanka 

ropy. czas rozkładu „pampersa” to szacunkowo 300-500 lat. niestety, zużyte pieluchy 

rzadko trafiają do właściwych segregatorów. 

Oszczędność na szkle 

nie mniejszy problem stanowią odpady aluminiowe. gdyby każdy polak wyrzucił jedną 

puszkę po napoju czy dezodorancie, to w ciągu roku powstałaby góra o objętości 

91.600 metrów sześciennych – czyli ok. 10 budynków szkolnych. 

Jednym z najmniej uciążliwych odpadów jest zużyte szło. Jego właściwa segregacja 

i odzysk dają możliwość ponownego wykorzystania w 100 proc. Recykling jednej tony 

szkła pozwala zmniejszyć zużycie energii o 25-32 proc., wody o 50 proc., emisji zanieczyszczeń 

powietrza o 14-20 proc., a ilości odpadów przemysłowych o… 97 proc.! 

Trzy razy R 

Trzy lata temu w polsce do kontenerów na odpady komunalne trafiło 5 mln ton opakowań, 

które zebrane selektywnie mogłyby zostać przerobione na granulat i powtórnie 

użyte. niestety, w polsce tylko 8 proc. odpadów jest recyklingowanych. nasza 

proekologiczna świadomość pozostaje 

daleko w tyle za standardami europejskimi. 

dla przykładu, w niemczech do 

powtórnego wykorzystania trafia aż. 

68 proc. śmieci. Tak samo jest z ich ilością. 

91 proc. naszych odpadków to odpowiednik 

zaledwie 1 proc. składowanych 

śmieci u naszego zachodniego sąsiada. 

przyszłość człowieka zależy od umiejętności 

skutecznego stosowania zasady 

3 R, czyli reduce, reuse, recycle (redukcja, 

ponowne użycie, odzyskiwanie 

wykorzystanych przedmiotów). warto 

więc (wbrew aforyzmowi Stanisława 

Leca o sumieniu, które było czyste, bo 

nieużywane) zrobić sobie solidny rachunek 

sumienia. 

Patronem strony jest 

ekOlOgia 

ODPaDY 

51

sztuka 

smaku, 

czyli jak poskromić 

wyobraźnię 

w 

ęgrzy brzydzą się zsiadłego 

mleka, Włosi czerniny, hiszpanie 

flaków. Co jest w stanie 

pana odrzucić od talerza? 

W gruncie rzeczy nic. Wiele podróżuję 

i staram się zwykle jeść to, co miejscowi. 

Za granicą nie chadzam do luksusowych 

restauracji, omijam szerokim 

łukiem wytworne hotele – i nie ze 

względu na skąpstwo, choć to też, bo 

w takich lokalach jest znacznie drożej 

niż gdzie indziej – ale dlatego, że chcę 

poznać kuchnię ludzi miejscowych. Bo 

jak się wie, co w danym kraju, regionie 

ludzie jedzą, jakie produkty i jak 

przyrządzają, w jaki sposób i w jakich 

warunkach jadają, to się o nich wie 

znacznie więcej niż gdyby tych wizyt 

przy stole nie było. Dlatego najczęściej 

jadam w ulicznych knajpkach. 

PaSje 

kuchNia 

52 

Piotr Adamczewski jest dziennikarzem i krytykiem 

kulinarnym „Polityki”. Prowadzi popularny blog kulinarny „Gotuj 

się!” i – wraz z żoną Barbarą – stronę www.adamczewscy.pl. 

Autor wielu książek kucharskich („Wielki świat od kuchni”, 

„Smakosz wędrowny”, „Męskie gotowanie”, „Rok na stole”, 

„Krwawa historia smaku”, „Tańce wokół stołu, czyli polskie 

tradycje kulinarne”), także (wraz z niewidomym Markiem 

Kalbarczykiem) książki kulinarnej dla niewidomych, która 

jest dostępna w brajlu i w tradycyjnym wydaniu. Prowadzi audycję radiową 

„Na apetyt Adamczewski”. Ukończył kurs sommelierski w winnicy Chateaux 

Magnol pod Bordeaux. Z pasją opowiada o historii win, a także ich kupowaniu, 

przechowywaniu, piciu i doborze do dań. 

Tam, gdzie miejscowi… 

Zdarzało się, że w krajach arabskich, na przykład w północnej Afryce, jak pytali, skąd 

jestem, słyszałem „O, Bolanda, good” i ciemnoskóry kucharz nakładał mi na miseczkę 

danie przyrządzone na kuchence spirytusowej, na chodniku. Wkładał większą kupkę 

ryżu, ugniatał dłonią, aby więcej do miski weszło, polewał sosem i jeszcze wkręcał 

kulki mięsne, jak nasze pulpety. Był tam cały smak kraju i regionu, więc jadłem 

z apetytem. Bez obrzydzenia. 

Balud, w Tajlandii także? Przecież to niewylęgłe pisklę kaczki z fragmentami piór, 

ugotowane w jajku. 

Pyszne, fantastyczne! To nawet nie były pióra, tylko szypułki, które nie zdążyły obrosnąć 

puchem. W tym stadium są bardziej miękkie niż rozgotowana kość. Normalnie 

się to gryzło, a pachniało egzotycznie i bardzo smakowało. 

Przy jedzeniu różnych dziwnych rzeczy przeszkodą jest dla ludzi wyobraźnia. Dajmy 

na to, moja żona Basia, która także bywa w świecie i jada większość potraw, nie może 

się przekonać u nas w domu, w Warszawie, do królika. Robię go na różne sposoby, jestem 

w tym dobry, ale najbardziej lubię po staroczesku. Nie wiem, skąd ta nazwa się 

przyjęła, może z jakiejś czeskiej książki kucharskiej? W każdym razie wszyscy goście 

się tym zachwycają, a Basia nie je. Nie ma siły, która by ją do tego zmusiła. Mówi, że 

nie może, bo przed oczyma staje jej cudowny, puchaty pyszczek królika. – No dobrze, 

OśMIOrNIcA W BIAŁyM WINIE 

Ośmiornica 75-95 dag, 1 kg kartofli, duża cebula, 5 ząbków czosnku, 

rozmaryn, 10 łyżek oliwy extra vergine, kieliszek białego wytrawnego 

wina, sól, pieprz lub papryczka peperoncino, natka pietruszki 

Umytą i sprawioną ośmiornicę posolić i ułożyć w brytfannie z oliwą. 

Obłożyć pokrojoną w ćwiartki cebulą i obranymi, umytymi kartoflami, 

posypać roztartym rozmarynem, przykryć folią aluminiową i piec 

w piekarniku rozgrzanym do 180 st. c przez 60 minut. Po tym 

czasie odkryć, polać winem, posypać świeżo zmielonym 

pieprzem lub pokruszoną papryczką oraz 

wyciśniętym czosnkiem. Piec jeszcze 

kwadrans. Po wyjęciu ośmiornicę 

pokroić, posypać 

posiekaną natką 

i podawać 

z białym 

winem.

powiadam, ale cielęcinę jadasz, choć 

cielaczek też jest miły. – Ale cielaczek 

na mnie nie działa – słyszę. 

Czy wyłącza pan wyobraźnię, jedząc 

casu marzu, sardyński ser owczy 

z larwami much, albo percebe, surowe 

mięczaki oderwane od skał wybrzeża 

Portugalii? 

U mnie jest chyba większa ciekawość 

smaków świata niż obrzydliwość. 

Ponadto tych larw się nie widzi, bo 

są białe i w środku sera. Czułem tyl- 

PaSje 

kuchNia 

54 

ko, jedząc casu marzu na Sardynii, że coś chrupnęło, jak skwarka. To pewnie 

była ta larwa, ale tylko dodawała smaku. Ser był doskonały. 

żadnych granic obrzydzenia? 

Przyznam się panu, że jedyne danie, przy którym wymiękłem, to było gotowane oko 

baranie w Mongolii. „Polityka” wysłała mnie do Mongolii, abym opisał resztki gospodarki 

kolektywnej, czyli kołchozów. Przez kilka dni mieszkałem w jurcie i przyglądałem 

się pasterskiej gospodarce. Na koniec przewodniczący kołchozu zaprosił mnie 

na pożegnalną ucztę. Była tam głowa barania, łącznie z móżdżkiem, zdjęli z niej 

tylko futerko. W tym samym kotle gotowali herbatę, pływały wielkie oka tłuszczu, 

ale była gorąca. W upał dawała poczucie, że jest chłodniej. Po kilku łykach zlewałem 

się potem i powietrze na zewnątrz wydawało się chłodniejsze. Jako danie honorowe 

podali mi ugotowane oko baranie. 

Za granicą nie chadzam do luksusowych 

restauracji, omijam szerokim 

łukiem wytworne hotele – i nie ze 

względu na skąpstwo, choć to też, bo 

w takich lokalach jest znacznie drożej 

niż gdzie indziej – ale dlatego, że chcę 

poznać kuchnię ludzi miejscowych. 

To największy w Mongolii przysmak, 

symbol gościnności. 

Rzeczywiście. Łbów było kilka, więc 

i gałek ocznych też. Najdostojniejszym 

gościom, w tym mnie, podano 

po jednej sztuce. Oko na mnie 

patrzyło… Trochę mi to przeszkadzało, 

ale wiedziałem, że urażę gospodarzy, 

jeśli odmówię zjedzenia. 

Wziąłem więc do ust i połknąłem, 

popijając haustem ze szklanki lekko 

ciepławą wódką. Nie lubię wódki. 

Pijam ją tylko po jednym kieliszku, 

dobrze zmrożoną, do różnych dań. 

Ale wtedy mnie uratowała. 

oko nie wróciło? 

Nie, ale zrozumiałem, że popełniłem 

poważny błąd. Jako dziennikarz zajmujący 

się kulinariami, jako smakosz, 

nie rozsmarowałem bawolego oka językiem 

na podniebieniu i do dzisiaj nie 

wiem, jak smakuje. 

jakie egzotyczne potrawy pan jeszcze 

zapamiętał? 

Jadłem wędzone dżdżownice. Wyglądały 

jak nasze rosówki, których jako 

przynęty używają wędkarze, tylko były 

o wiele większe: 20-30 cm długości, 

grube jak męski palec. Gdybym przymknął 

oczy, zastanawiałbym się, czy 

nie jem wędzonego węgorza. Charakterystyczny 

zapach dymu i podobny 

smak. Bardzo mi to smakowało. 

A smażone mrówki? 

Nie wiem, czy pan lubi, jak podczas 

jedzenia rozmaite produkty chrupią. 

Te mrówki chrupią i to jest już 

jedna przyjemność – dźwiękowa. 

A druga taka, że są robione na 

dobrej oliwie, którą uwielbiam. 

W smaku są kwaśne, cytrynowe, 

być może z powodu jakiejś mrówkowej 

diety. Świetna przekąska! 

Szarańcza, tłuste pędraki? 

Na to nie udało mi się natrafić, ale 

mam nadzieję, że do tego dojdzie. 

Po latach podróżowania zdobyłem 

jednak od swego o wiele młodszego 

kolegi informację, jak można, 

nie obrażając tubylców, od jakiejś 

potrawy się wymówić. Ja tego nie 

robię, ale zawsze w tyle głowy to 

mam. Syn nieżyjącego już mojego 

przyjaciela, Marcin Meller, były 

dziennikarz „Polityki”, teraz szef 

„Playboya”, przewędrował wzdłuż 

PaSje 

kuchNia 

55

i wszerz Afrykę i kiedyś dostał grube, tłuste, żywe robale wyjęte na jego oczach 

spod kory. Wymówił się bez obrazy, że jego religia zabrania mu tego jeść. Ale 

teraz żałuje, bo nie wie, jak to smakuje. 

A za co pan lubi francuskie andouillette, kiełbaski z niedomytych flaków, podawane 

w odorze niesprzątanej obory? 

Są bardzo dobre! Do jednego flaka wkłada się inne posiekane flaki i to się je 

podsmażane na oliwie. Brzydko pachnie tylko w wytwórni, gdzie byłem. Myją te 

flaki, lecz nie siedmiokrotnie, nie tak dokładnie jak w Polsce. 

A granice etyczne? 

Jest próg, którego nie przekroczę. Ze względów moralnych nie spróbowałem 

w Azji, choć mogłem, mózgu żywej małpy. Robią jej zastrzyk oszałamiający, 

a potem trepanację – ścinają pokrywę czaszki. Żywy, pulsujący mózg wyjada się 

łyżeczkami. Ci, którzy jedli, byli zachwyceni. Dla mnie jest to przekroczenie do- 

KróLIK 

PO STArOczESKU 

Tuszka królika ok. 1,5 kg, sól, 

3 ząbki czosnku, 2 liście laurowe, 

2 cebule, bazylia, 

estragon, 2 łyżki masła, 

1 łyżka mąki, 125 ml śmietany, 

1 cytryna, 4-5 plastrów surowego 

boczku 

PaSje 

kuchNia 

56 

puszczalnej granicy dręczenia zwierzęcia. 

Zbrodnia. Co innego móżdżek 

cielęcy, który jem z rozkoszą. Ale 

zwierzę najpierw jest zgładzone. 

W Czerwonym Przewodniku Michelina 

najwięcej gwiazdek przyznaje 

się restauracjom francuskim. Czy 

rzeczywiście kuchnia francuska jest 

najlepsza na świecie? 

Wydawnictwo jest francuskie, więc 

w jakimś stopniu to z tego wynika. 

Wszelka generalizacja powoduje sądy 

fałszywe. Francuzi są zarozumiali i kulturę 

swej kuchni uznają za najlepszą na 

Podzielić królika na porcje. W kamiennym naczyniu układać warstwami 

królika, czosnek, cebulę, pokruszone liście laurowe, zioła. 

Wszystko skropić cytryną. Trzymać mięso w marynacie 1-2 doby 

w chłodnym miejscu. Na dnie brytfanny ułożyć plastry boczku, 

na nich porcje królika. Dodać grudki masła. Włożyć przykrytą 

brytfannę do bardzo gorącego piekarnika. Po kilkunastu minutach 

zmniejszyć ogień i piec aż do miękkości. Na koniec zdjąć przykrywkę 

i mięso zrumienić. śmietanę zmieszać z sosem spod królika, 

dodać łyżeczkę mąki, rozbełtać, by nie było grudek, i zalać królika. 

Doprowadzić do jednokrotnego zagotowania śmietany. 


świecie. Trzeba jednak przyznać, że od stuleci stamtąd wywodzi 

się szereg wybitnych kucharzy. Lyon uważa się za kulinarną 

stolicę świata. Paul Bocuse, wybitny kucharz, założył tam 

wyższą szkołę kulinarną, uznawaną za ósmy cud świata. Co 

roku organizuje zamiennie olimpiady dla kucharzy i cukierników. 

Polacy nie zdobyli jeszcze Złotego Bocusa (Bocuse d’Or), 

najbardziej prestiżowego wyróżnienia na świecie. Przez kilka 

ostatnich lat medal ten – ku mojemu zdumieniu – przyznawano 

kucharzom z Norwegii. Ostatnio dwóch takich laureatów 

poznałem, odwiedzając kulinarnie Norwegię, i muszę przyznać, 

że w przyrządzaniu ryb i owoców morza są oni absolutnymi 

mistrzami świata. Potrafią wyczarować wszystko. 

Czerwony Michelin w czołówce kulinarnej świata umieścił 

po Francji japonię, Włochy i Szwajcarię. Pan podziela ten 

gust i smak? 

Nie ma czegoś takiego jak smak obiektywny. Każdy z nas 

ma swoje preferencje i smak. Szwajcarię znam słabo, ale nie 

jest u szczytu mojej rankingowej drabiny kulinarnej. Kiedyś 

najbardziej ceniłem Francję, ale teraz Włochy. Najniżej są 

u mnie Niemcy i Anglia. 

A jak pan, jako recenzent kulinarny, rozpoznaje dobrą 

kuchnię? Po zapachu toalety? 

Niedobrze, jeśli po wejściu do restauracji dobiegają intensywne 

zapachy z kuchni. Przy stoliku klient nie powinien 

czuć nawet zapachu oliwy, cebuli czy czosnku. A śmierdząca 

i brudna toaleta oznacza, że z restauracji jak najszybciej 

należy uciekać. Bo to znaczy, że takie same warunki są na 

zapleczu kuchennym. 

Rozmawiał Błażej Torański 

SPAGHETTI NA OSTrO 

40 dag spaghetti, 4 łyżki oliwy extra vergine, 

2-3 ząbki czosnku, 1 papryczka peperoncino diabolo, 

pół pęczka posiekanej natki pietruszki 

rozgrzać na patelni oliwę i podsmażyć posiekany 

lub wyciśnięty czosnek. Wkruszyć peperoncino. 

W tym czasie ugotować al dente spaghetti. Osączyć 

i włożyć na moment na patelnię po wyłączeniu 

grzania. Posypać posiekaną natką pietruszki, 

wymieszać i podawać. 

PaSje 

kuchNia 

57

Kac 

Zapach 

lidia Adamczyk-Majdecka 

Kobieta, która nie pachnie, nie ma przyszłości – mawiała Coco 

Chanel. Jej nazwisko na najsłynniejszych perfumach na świecie stało się 

synonimem luksusu. Od tego czasu rola zapachu w ogóle się nie zmieniła. 

To wciąż element autoprezentacji i atrybut naszego stylu życia. 

J 

ak się okazuje, woń może odzwierciedlać 

nawet nastawienie polityczne. 

w latach 60. używanie olejku paczuli 

zamiast tradycyjnych perfum było dowodem 

poglądów lewicowych – wyjaśnia dr 

Beata Hoffmann z Instytutu Stosowanych 

nauk Społecznych Uniwersytetu warszawskiego, 

która prowadziła badania 

dotyczące kulturowego znaczenia pachnideł. 

w tym roku ukaże się jej książka na 

ten temat. 

Dr Beata Hoffmann radzi: 

• Ogromne znaczenie przy wyborze 

perfum ma pora dnia. Większość perfumerii 

otwiera swoje podwoje najwcześniej 

około godz. 10.00, a tymczasem 

powinny być raczej czynne do godz. 

11.00. z rana nos nie jest zmęczony pochłoniętymi 

w ciągu dnia zapachami. 

• By wybrać odpowiedni dla siebie 

zapach, warto odwiedzić perfumerię 

kilka razy. Nie należy kierować się 

pierwszym wrażeniem. 

• zapach należy nanieść na nadgarstek, 

nie rozsmarowywać i odczekać. 

jeszcze lepiej wziąć próbkę, bo dobrze 

z zapachem pobyć i sprawdzić, czy 

gdy ulotni się alkohol i wonie związane 

z pierwszym wrażeniem, nadal nam się 

będzie podobał na naszej skórze. 

StYl ŻYcia 

kOSMetYki 

58 

szczescia 

Słodkie dzieciństwo 

Twórca perfum clinique Happy Be, Raymond matts, uważał, że szukanie zapachu to poszukiwanie 

szczęścia. Tezę tę potwierdzają neurolodzy. Lubimy wracać do aromatów, które łączą 

się z pozytywnymi emocjami. najczęściej sięgamy po najwcześniejsze wspomnienia. Tak jest 

z wanilią, kojarzącą się z pieczonym ciastem, rodzinnym domem, bezpieczeństwem. dojrzewające 

nastolatki najbardziej lubią natomiast niosący radość zapach truskawek. 

do skojarzeń z dzieciństwa nawiązał też Thierry mugler – kreator perfum angel 

z 1992 r., w których znajdziemy nutę czekolady, karmelu i waty cukrowej. nie bez przyczyny 

często określa się ten zapach jako smakowity, pyszny i zmysłowy. 

W każdym wieku 

– Upodobania zapachowe kształtują się przez całe życie – mówi dr Beata Hoffmann. – 

wraz z wiekiem zmienia się motywacja używania perfum. powody zewnętrzne (by podobać 

się innym) ustępują motywacji wewnętrznej, czyli używaniu pachnideł głównie 

dla własnej przyjemności – tłumaczy. co ciekawe, kobiety w polsce dość często skłonne 

są rezygnować z zapachu, który nie podoba się otoczeniu. 

z badań wynika, że dziewczęta w przedziale 15-25 lat sięgają po perfumy przede wszystkim 

z chęci eksperymentowania. poszukują nowości i najczęściej wybierają zapachy 

rześkie. kobiety w wieku 26-35 lat mają tendencję do łączenia kompozycji zapachowej 

z ważnym wydarzeniem, np. urodzeniem dziecka czy ciekawie spędzonym urlopem, 

a panie w wieku 36-45 lat poszukiwania ograniczają zazwyczaj do ulubionej gamy perfum. 

około 50. roku życia pojawia się nostalgia za kompozycjami używanymi dawniej, 

niekiedy jeszcze w młodości. nie zawsze można je nabyć w sklepach, ponieważ rokrocznie 

wprowadzanych jest na rynek wiele nowych pachnideł, a stare niestety często znikają. 

Bo z dziewczynami… 

Jak to jednak z kobietami bywa, nic do końca nie jest pewne. – panie chociażby deklarują, 

że nie lubią zapachów kwiatowych, a w rzeczywistości chętnie je wybierają – mówi 

dr Hoffmann. do początku lat 90. XX w. polki preferowały kompozycje klasyczne, ale 

też to, co można było kupić w pewexach. wraz z zachodzącymi w polsce przemianami 

dostęp do nowości zaczął się zwiększać. – kobiety wciąż wierzą, że zapach podnosi 

atrakcyjność seksualną – zauważa Hoffmann – a badania chociażby dla calvina kleina 

wykazały, że mężczyźni wcale nie przywiązują tak dużej wagi do pachnidła używanego 

przez kobiety. wśród pożądanych atrybutów kobiecości zapach znalazł się dopiero na 

szóstym miejscu – wyjaśnia. 

‘ 

‘ 


Światowy nos 

z obserwacji dr Hoffmann wynika, że w Europie gusty zapachowe są ogromnie zróżnicowane. 

francuzki najwyżej cenią kompozycje z własnego kraju. najbardziej lubią te 

wyraziste, które w polsce uznawane byłyby za zapachy z pewnością nie na co dzień, przeznaczone 

bardziej na uroczyste, wieczorne wyjście. Lubią też być konsekwentne, stąd 

nabywanie żelu pod prysznic, szamponu czy mleczka do ciała z tej samej serii co perfumy 

lub woda – wyjaśnia Beata Hoffmann. – nie wszystkie polskie sklepy dysponują taką 

ofertą, bo nie cieszą się one tak dużym powodzeniem – przyznaje. nic dziwnego. Jeszcze 

ok. 200 zł za 30 ml wody perfumowanej jesteśmy w stanie zapłacić, ale nie każdy może 

sobie pozwolić na balsam do ciała za 120-150 złotych. 

na preferencje Brytyjek do dziś wpływ ma purytanizm. Lubią one delikatne propozycje 

kwiatowe i ziołowe, jak róża czy lawenda. włoszki najchętniej wybierają nuty świeże, 

chętnie cytrusowe, czasami z nutą grapefruita. – może dlatego, że są badania, które 

mówią, że woń cytrusowa odmładza nawet o ok. 7 lat – wyjaśnia rozmówczyni. ale już 

Hiszpanki chętnie używają nut zbliżonych do tzw. zapachów męskich. To przyzwyczajenie 

wynikające z faktu, że dawniej nie brały udziału w życiu publicznym, więc sięgały po 

będące w domu wody męskie. 

Pachnąca moda 

w polsce wciąż chętniej wydajemy 

pieniądze na ubranie niż na perfumy 

– wynika z badań dr Hoffmann. 

Trend ten utrzymuje się pomimo 

tego, że cena wielu kompozycji stała 

się bardziej przystępna. wzrosła 

też ich dostępność. kiedyś o perfumach 

wielu renomowanych marek 

można było tylko pomarzyć. Teraz 

oferta przyprawia o zawrót głowy. 

co 43 godziny na świecie powstaje 

nowy zapach. polki chętnie sięgają 

po kompozycje niszowe, dostępne 

w wybranych perfumeriach. To już 

wyższy krąg perfumiarskiego wtajemniczenia… 

StYl ŻYcia 

kOSMetYki 

59

Czas 

na 

łowy! 

Berenika Teper-Szeleszczuk 

Po szale świątecznych 

zakupów jeszcze nie opadł 

kurz, a mamy kolejny powód, 

by ruszyć do sklepów. 

Zaczęły się wyprzedaże. 

Jaskrawe plakaty krzyczą: 

70 proc. mniej! Sale! Sold!, 

a my coraz chętniej 

korzystamy z okazji 

i kupujemy coraz więcej. 

d 

laczego ulegamy pokusie zakupów? Bo sklepy 

robią wszystko, by obudzić w nas ukryty 

nieco instynkt łowcy. człowiek pierwotny 

wyruszał w puszczę na polowanie w poszukiwaniu 

zwierzyny. Jeśli łup był okazały, a wyprawa niezbyt 

męcząca, były powody do zadowolenia. Teraz jest 

podobnie. Ruszamy do galerii handlowych w poszukiwaniu 

okazji i kupujemy pod wpływem impulsu 

– nic tak nie cieszy, jak wizja zaoszczędzonych 

setek złotych. niestety, często się potem przekonujemy, 

że nasze wymarzone zakupy to nic innego jak 

kolejna bluzka, która nadaje się tylko do chodzenia 

po domu, czy spodnie za małe o dwa rozmiary. Słowem, 

nie ma się czym chwalić. 

Klasyka nie przemija 

co zrobić, by uniknąć wpadki? To proste. przed wyjściem 

na zakupy trzeba dokładnie przejrzeć szafę 

i ustalić, czego naprawdę potrzebujemy. podczas 

wyprzedaży warto zainwestować w klasyki, czyli 

StYl ŻYcia 

zakuPY 

60 

Towary zakupione na wyprzedaży można reklamować. Podstawą reklamacji 

jest paragon. Wszelkich informacji, a także pomocy w sprawach spornych, 

udziela Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta (http://www.uokik.gov.pl/). 

Można również skorzystać z porady, dzwoniąc pod bezpłatny numer infolinii 

konsumenckiej 800 008 707 (od poniedziałku do piątku od 9.00 do 17.00).

zeczy, które posłużą nam przez dobrych kilka sezonów. 

należą do nich: „mała czarna”, jeansy, biała koszula, kardigan, 

trencz, szpilki czy baleriny. 

kupując nowe rzeczy, trzeba się zastanowić, czy można je 

wkomponować w to, co już mamy. Jeśli tak, nasza garderoba 

niskim kosztem powiększy się o kolejny zestaw. pamiętajmy 

też, aby nie kupować niczego bez przymierzenia. 

zwróćmy uwagę na szwy, zamki błyskawiczne i guziki (torebki, 

sukienki, bluzki, spodnie), a także na fleki w butach. 

warto też spojrzeć na skład materiału. mimo zakupowego 

szaleństwa powinniśmy pamiętać o zdrowym rozsądku, 

a także o zachowaniu paragonu, bo to on jest podstawą 

reklamacji. 

StYl ŻYcia 

zakuPY 

62 

Angielski początek 

w polsce wyprzedaże nie mają takiej tradycji jak na zachodzie. 

choć jesteśmy narodem przyzwyczajonym do stania 

w kolejkach, to jednak nie gromadzimy się przed drzwiami 

sklepów w przeddzień wyprzedaży, tak jak np. anglicy 

przed londyńskim Harrodsem. Ten najsłynniejszy dom handlowy 

ma bogatą tradycję – pierwszą zimową obniżkę cen 

zorganizował w 1894 roku. w jego ślady poszły sklepy na 

całym świecie. 

dziś pierwsze dni wyprzedaży otwierają znane gwiazdy, 

m.in. christina aguilera, Victoria Beckham czy Eva Longoria. 

Szacuje się, że w czasie sezonowych promocji Harrodsa 

odwiedza średnio trzysta tysięcy klientów! w polsce to 

wciąż nieosiągalne liczby. 

Okiem eksperta 

czy różnica między polskimi a zachodnimi wyprzedażami 

jest rzeczywiście tak duża? – Tak, wciąż jest – przyznaje 

magdalena kuszewska, autorka książki „Europa na zakupach”. 

– za granicą wyprzedaże są wciąż atrakcyjniejsze niż 

u nas, zarówno pod względem zniżek, jak i samej oferty. 

choć i u nas powoli robi się światowo. pod koniec sezonu 

można kupić dany towar nawet o 80-90% taniej i nie jest to 

rzecz pośledniej jakości – dodaje kuszewska. 

okazuje się jednak, że nawet popularne w polsce zagraniczne 

sieciówki (jak zara, H&m, massimo dutti, Benetton) 

mają nieco inne kolekcje w polsce i na zachodzie. – na 

przykład w barcelońskiej zarze, do której jadę pod koniec 

stycznia na wyprzedaż, jest oferta znacznie bogatsza niż 

w tej warszawskiej – mówi autorka przewodnika. – przecenionych 

jest więcej rodzajów swetrów, sukienek czy butów, 

a ceny wyjściowe są często niższe niż w polskiej zarze. 

kolejna różnica to dostępność rzeczy markowych z najwyższej 

półki. – pamiętam pierwszy weekend wyprzedaży 

w londyńskim Harrodsie: dzikie tłumy biegające z obłędem 

w oczach – wspomina kuszewska. – Już w te pierwsze dni 

można było złapać niewiarygodne okazje. Ja upolowałam 

sukienkę moschino przecenioną z 400 na… 50 funtów! 

U nas marki luksusowe (jak Bally czy prada) wciąż niechętnie 

przeceniają towary, a jeśli już, to ceny są nadal bardzo 

wysokie. polska jednak dzielnie goni pod tym względem zachodnią 

Europę i z sezonu na sezon jest coraz lepiej – kończy 

kuszewska. 

Obrona 

przed 

manipulacjami 

Jak nie wpaść 

w pułapkę zakupów, 

radzi Anna 

Niziołek, psycholog,terapeuta 

rodzinny. 

Dlaczego podczas wyprzedaży tracimy rozum? 

Bardzo lubimy mieć poczucie, że zrobiliśmy dobry interes, 

że udało nam się zaoszczędzić czy kupić coś okazyjnie. Wyprzedaże 

są idealnym czasem, aby takie poczucie zaradności 

i przedsiębiorczości się w nas utworzyło. W okresie 

obniżek ruszamy do sklepów, rzeczywiście jak na współczesne 

polowanie, co powoduje, że bardziej kierujemy się 

emocjami, intuicją, działamy szybko i bezrefleksyjnie, bo 

przecież okazja trwa krótko i ktoś może nam coś cennego 

„sprzątnąć” sprzed nosa. W takich sytuacjach nie analizujemy, 

nie zastanawiamy się, czy to faktycznie się opłaca, 

czy to jest coś, czego potrzebujemy. Nie bez znaczenia pozostaje 

także fakt, że na wyprzedaże ruszają tłumy ludzi, 

a w grupie zaczynają funkcjonować zupełnie inne mechanizmy, 

niż wtedy, gdy mamy do czynienia z jednostką. 

Skoro wszyscy kupują, to pewnie warto, więc należy być 

szybszym i lepszym od pozostałych. 

Co powoduje, że chętniej niż zwykle wydajemy pieniądze 

właśnie na wyprzedażach? 

Odpowiedź jest prosta – magiczne procenty i właśnie poczucie, 

że robimy dobry interes, że potrafimy rozsądnie 

wydać pieniądze, że udało nam się kupić coś za połowę 

ceny. To sprawia, że kupujemy więcej niż byśmy kupili normalnie. 

Często także rzeczy, które wcale nie są nam potrzebne 

i w rezultacie okazuje się, że po okazyjnych cenach 

wydaliśmy więcej pieniędzy niż wtedy, gdy robimy zakupy 

normalnie, bez wyprzedaży. 

Dlaczego tak łatwo poddajemy się manipulacji stosowanej 

przez speców od marketingu? 

Większość ludzi nie ma świadomości, że podlega manipulacji, 

stąd tak łatwo jej ulega. Specjaliści od marketingu doskonale 

wiedzą, jakich mechanizmów mają użyć, abyśmy 

działali bezrefleksyjnie i odruchowo. Wiele chwytów polega 

na tym, abyśmy przy robieniu zakupów kierowali się emocjami, 

wtedy nie ma miejsca na racjonalne postępowanie. 

Jedynym sposobem na obronę przed manipulacją w sprzedaży 

jest pełna świadomość tychże mechanizmów. Wtedy 

mamy szansę chwilę się zastanowić, czy ja muszę to kupić, 

czy tego potrzebuję i czy faktycznie jest to okazja. (BTS) 


fot. istockphoto.com c 

torebka 

ma 

urodziny 

Coco Chanel była niewątpliwie 

rewolucjonistką mody. To ona wprowadziła 

na salony „małą czarną” i długie sznury 

pereł. Entuzjastycznie przyjęto jej kostiumy 

z dzianiny, dzwony i prochowce. Mija 

57 lat, odkąd mademoiselle Chanel 

wynalazła pierwszą torebkę na ramię. 

hanel 2.55 – nazwa modelu nie jest przypadkowa. powstał on 

w lutym 1955, niespełna rok po ponownym otwarciu pracowni (była 

zamknięta w latach 1939-1954), i stał się symbolem powrotu marki do 

świata mody. chanel po raz kolejny dała kobiecie wygodę. – miałam dość 

noszenia torebek w ręku i ciągłego ich gubienia, więc dodałam pasek 

i zawiesiłam je na ramieniu – mówiła o swym kultowym dziele. Inspiracją 

były torby wojskowe, lecz projektantka uznała, że skórzany pasek 

to za mało i zastąpiła go łańcuszkiem. To właśnie on, oprócz pikowanej 

skóry, stał się cechą charakterystyczną „chanel 2.55”. coco wymyśliła 

także zasuwaną kieszeń w środku i czerwone wnętrze torebki – miało to 

pomóc w sprawniejszym przeszukiwaniu zawartości. 

pierwsze egzemplarze były w ulubionych kolorach mademoiselle: czerni, 

beżu i granacie. obecnie model ten ma niemal całą gamę kolorystyczną, 

a produkowany jest nie tylko ze skóry, lecz także z tweedu, 

satyny, dżinsu a także… rafii. 

kultowa „chanel 2.55” to najbardziej pożądana, ale też najczęściej podrabiana 

torebka na świecie. noszą ją gwiazdy i koronowane głowy. Jest marzeniem 

każdej fashionistki i mimo upływu lat, wciąż inspiruje. (BTS) 

Najcieplejszy 

przyjaciel 

Po krótkiej mo- 

dzie na puchowe 

i sztuczne 

kurtki nie ma 

już śladu. Do 

łask wrócił 

kożuch. 

I bez wątpienia 

jest to powrót 

wielkim stylu. 

J 

eśli zapytacie swoją babcię czy dziadka, co jest 

najlepszą inwestycją na srogą zimę, usłyszycie 

tylko jedną odpowiedź – kożuch! Jest to jedna 

z niewielu rzeczy, zaraz po klasycznym trenczu, która 

nigdy nie wyjdzie z mody. z kapturem lub bez, 

w stylu góralskim, z futrzanym kołnierzem. kożuch to 

idealne okrycie wierzchnie, dzięki któremu na pewno 

nie zmarzniemy i jednocześnie będziemy wyglądać 

modnie. 

Urokowi wyprawionej skóry ulegli również światowi 

projektanci (gucci, Rick owens, Just cavalli) 

i w swoich propozycjach prezentują właśnie kożuchy. 

w polsce pierwszym projektantem, który zaproponował 

bardzo nowoczesne i designerskie kożuchy, był 

łukasz Jemioł. chodź jego kolekcja nie jest liczna (pięć 

modeli damskich i dwa męskie), to już 

wzbudza zachwyt. dlaczego? wysokiej 

jakości materiały oraz specjalnie oszlifowane 

suwaki powodują, że kożuch 

jest wielofunkcyjny i można go nosić na 

wiele sposobów. może być kurteczką, 

płaszczem, a nawet kamizelką. To my decydujemy, 

którą wersję wybierzemy. 

w ślad za branżą odzieżową poszli 

również producenci butów. dziś najmodniejsze 

obuwie to oczywiście to 

z kożuszkiem. 

niestety kożuch nie należy do najtańszych – te najbardziej 

ekskluzywne modele potrafią kosztować 

po kilkadziesiąt tysięcy. Jednak warto rozejrzeć się 

za tańszymi, bo z pewnością będą nam służyć przez 

wiele, wiele lat. (BTS) 

StYl ŻYcia 

moda 

63

Siła 

czterech 

sPoRt 

WYścigi 

64 

łap 

W naszym kraju najpopularniejsze wyścigi psich 

zaprzęgów odbywają się w jakuszycach 

(woj. dolnośląskie), nazywanych polską Alaską. 

Ekipy z całego świata pokonują trasę ponad 150 km. 


Wyścigi psich zaprzęgów 

zapierają dech w piersiach. Trudno 

o lepszy dowód waleczności, 

bohaterstwa i uporu naszych 

czworonożnych przyjaciół. 

sPoRt 

WYścigi 

65

c 

ło 9 dni, aby pokonać ponad 1800 km 

w ekstremalnych warunkach i wjechać 

na metę w nome. 

„Peleton” zamyka pies najsilniejszy 

(wheel), ponieważ to „na jego barkach” 

Psia natura 

spoczywa wielka odpowiedzialność. 

hoć psy wykorzystywano do transportu 

ludzi, towarów czy przesyłek 

pocztowych niemal od zawsze, 

to dopiero poszukiwacze złota wpadli 

na pomysł, by zorganizować wyścigi 

psich zaprzęgów i uczynić z nich nie tylko 

życiową pasję, ale i narodowy sport. 

pierwszy oficjalny bieg miał miejsce 

w 1908 roku. wzbudził ogromne emocje. 

Jednak w historii tej dyscypliny na 

stałe zapisał się zupełnie inny wyścig. 

sPoRt 

WYścigi 

66 

Bieg po życie 

na przełomie stycznia i lutego 1925 roku 

w nome na alasce, zagłębiu poszukiwaczy 

cennego kruszcu, wybuchła epidemia 

błonicy. mieszkańcy byli przerażeni. 

wysyłali do waszyngtonu rozpaczliwe 

telegramy o pomoc. Uratować ludzi, 

przede wszystkim dzieci, mogło jedynie 

jak najszybsze podanie im surowicy. 

drogą powietrzną nie było to możliwe, 

ponieważ transport lotniczy na alasce 

był w fazie eksperymentalnej. droga lądowa liczyła ponad 1000 km i prowadziła przez 

dzikie, niedostępne tereny tajgi i tundry. nie zważając na mróz sięgający – 50 stopni 

c, 20 śmiałków ze swoimi dzielnymi psami (łącznie było ich 160) stanęło do – jak 

go później nazwano – „wyścigu po życie”. w pięć i pół dnia, wymieniając się na poszczególnych 

odcinkach, pokonali trasę obliczoną na 13 dni. To były najdłuższe godziny 

w życiu mieszkańców nome. czekali ponad 130 godzin na swojego wybawcę – dzielnego 

psa o imieniu Balto, który nie zważając na szalejące burze, śnieg i wyczerpanie, 

jako ostatni poprowadził swój zaprzęg do umierających ludzi. amerykanie temu niezwykłemu 

czworonogowi wystawili pomnik w nowojorskim central parku. Także na 

pamiątkę tamtych dramatycznych wydarzeń w każdą pierwszą niedzielę marca, począwszy 

od 1973 roku, odbywa się na alasce – uważany za najtrudniejszy na świecie 

– wyścig psich zaprzęgów Iditarod Trail Sled dog Race. Jego uczestnicy potrzebują oko- 

Najbardziej kojarzone z wyścigami psy rasy 

siberian husky potrafią w zaprzęgu złożonym 

z 20 psów przebiec 120 km w około 

6 godzin, ciągnąc ciężar ważący 500 kg! 

W trakcie trwania sezonu, by mieć siłę, 

muszą zjadać blisko 12 tys. kalorii dziennie. 


wyścigi psich zaprzęgów z roku na rok 

cieszą się coraz większą popularnością. 

myli się ten, kto uważa, że aby stanąć 

w szranki, wystarczy mieć tylko kilka 

psów ras najbardziej kojarzonych z tym 

sportem, czyli siberiana husky, alaskana 

malamuta, akitę czy samojeda. maszer 

(z jęz. francuskiego „musher” – poganiacz 

psów), czyli osoba prowadząca zaprzęg, 

musi wraz ze swoim zespołem stworzyć 

niezwykły team, co wymaga ciężkiej pracy, 

wytrwałości, konsekwencji, a przede 

wszystkim miłości do zwierząt. maszer 

powinien znać psychikę swoich psów. 

żaden ze zwierzaków nie biegnie w przypadkowej 

kolejności. pierwszy, czyli lead 

– to ten najbardziej zrównoważony, doświadczony 

i budzący szacunek u pozo- 

stałych psów. potrafi rozpoznać niemal każde zagrożenie, jak choćby kruchy lód na rzece. 

Tuż za nim biegną psy (swingi), które w przyszłości mają szansę zostać liderami. za nimi 

– te jeszcze młode i początkujące (team). „peleton” zamyka pies najsilniejszy (wheel), 

ponieważ to „na jego barkach” spoczywa wielka odpowiedzialność. kiedy rusza wyścig, 

dźwiga on największy ciężar położony na saniach lub specjalnie przygotowanym wózku. 

Tęsknota za zabawą 

psy biegające w zaprzęgu trzeba nauczyć kochać bieganie i sprawić, by wciąż czuły jego 

niedosyt. według specjalistów najlepsze i najszybsze są te, które traktują wyścig nie jak 

rywalizację, lecz jak dobrą zabawę, której wręcz nie mogą się doczekać. z tego powodu 

psów tych nie trenuje się bez przerwy, ale na przykład dwa dni z rzędu, a potem tyle 

samo czasu mają one na odpoczynek, by móc za tą przyjemnością zatęsknić. 

żaden maszer nie męczy psów. powożąc psim zaprzęgiem, nigdy nie krzyczy na swoje 

czworonogi, ale chwali je ciepłym głosem i zachęca do biegu. Traktuje je zawsze jak najlepszych, 

wiernych i oddanych przyjaciół. 

sPoRt 

WYścigi 

67

M 

amy niepowtarzalną okazję, by dać upust 

swym uczuciom. 17 i 18 lutego Jakuszyce, 

dzielnica Szklarskiej poręby, staną się stolicą 

tej dyscypliny sportu. Będą gospodarzami pucharu 

świata w narciarstwie biegowym. 

sPoRt 

MaRatONY 

68 

Królewskie biegi 

miejsce organizacji zawodów wybrano nieprzypadkowo. 

Szklarska poręba to największy w Europie środkowej ośrodek 

oferujący narciarzom prawie 150 kilometrów tras. od 

lat rozgrywany jest tam Bieg piastów – masowy maraton 

zaliczany do piętnastki najważniejszych na świecie. 

w maratonach narciarskich biegają i amatorzy, i zawodowcy. 

wszyscy bez wyjątku są herosami, trochę wariatami, 

ale na pewno ludźmi o wielkim harcie ducha. krew, pot, łzy 

zaglądają im głęboko w oczy. nierzadko też i śmierć. największym, 

najsłynniejszym i – niestety – niekiedy dramatycznym 

w swym przebiegu jest szwedzki Bieg wazów. 

Morderczy sport 

Jest 2005 rok, kolejny 90-kilometrowy Bieg wazów. Słoneczna, 

mroźna niedziela. na 48 kilometrze z wyczerpania 

pada 68-letni narciarz ze Sztokholmu. Umiera na miejscu. 

po pokonaniu 71 kilometrów na oczach konkurentów przewraca 

się 30-letni norweg. Umiera. To asgeir gulbransen. 

Był aktywnym sportowcem, także kolarzem. kilkakrotnie zajmował 

wysokie miejsca w wyścigu szosowym oslo – Trondheim 

o długości 500 (!) kilometrów. – wiadomość o śmierci 

tak wysportowanej osoby jest dla nas tragedią i szokiem 

– powiedział wówczas rodak zmarłego – Joergen aukland, 

który w tamtym tragicznym biegu zajął 3. miejsce. 

za gulbrandsenem, zupełnie przypadkowo, biegł norweski 

lekarz Erlend Haugstad. – zobaczyłem leżącą na śniegu 

osobę. przez 40 minut próbowaliśmy przywrócić mu pracę 

serca. nadaremnie – wspomina. 

Szwedzi byli wstrząśnięci. – To straszne, tragiczne i przykre. 

Bieg wazów jako impreza masowa był przecież zawsze 

symbolem radości 

i ciepła – płakał ko- 

NAJWAżNIeJsZe MARAToNY 

NARCIARsKe NA śWIeCIe: 

• Bieg Wazów – Vasaloppet (90 km, Szwecja) 

• La Transjurassienne (76 km, Francja) 

• Marcialonga (70 km, Włochy) 

• Dolomitenlauf (65 km, Austria) 

• Lapponia Skiing Week (60 km, Finlandia) 

• Toksovo Marathon (53 km, Rosja) 

• Konig Ludwig (50 km, Niemcy) 

• Int. Tiroler Koasalauf (50 km, Austria) 

• Bieg Piastów (50 km, Polska) 

• Prazdnik Severa (50 km, Rosja) 

mentator szwedzkiej 

telewizji peter Jihde. 

w niemal 90-letniej 

historii Bieg wazów 

pamięta śmierć siedmiu 

uczestników. 

Na nartach 

po króla 

Bieg wazów (Vasaloppet) 

jest najstarszym 

(od 1922 r.), najbardziej 

popularnym 

i najdłuższym na świecie 

biegiem narciarskim. 

90-kilometrowa 

trasa prowadzi z Salen 

do mora. Jego organizacja związana jest z historią 

Szwecji, konkretnie z gustawem wazą i wydarzeniami 

z 1522 roku. właśnie wtedy gustaw waza 

próbował wywołać powstanie chłopskie przeciwko 

okupującej Szwecję armii królestwa danii. nie 

uzyskał wsparcia rodaków, uciekł więc przed duńczykami 

za granicę. po kilku dniach ludność mora 

zmieniła zdanie i wysłała po wazę dwóch ludzi najlepiej 

biegających na nartach. znaleźli go w Salen. 

powstanie narodowe, które wybuchło w następnych 

tygodniach, przyniosło Szwecji niepodległość, 

a waza został koronowany. 

niewiele młodszy od Biegu wazów jest norweski 

Birkebeiner Renet, organizowany od 1932 roku na 

dystansie 58 km. Jest piekielnie trudny i dość charakterystyczny. 

Trzeba w nim pokonać górską grań 

o różnicy poziomów 700 m. Uczestnicy pokonują 

całą trasę z obciążonym plecakiem (3,5 kg). 

Na smalcu 

i parówkach 

pozostałe maratony narciarskie narodziły się już 

w latach 70. XX wieku. w 2008 roku w światowej 

elicie biegów długodystansowych znalazł się nasz 

jakuszycki Bieg piastów – najstarszy (odbywa się 

od 1976 roku) i zarazem najbardziej popularny 

w polsce. Rozgrywany jest w drugą sobotę i niedzielę 

marca na dwóch dystansach – 50 i 25 km. znakomite, 

ale też przy okazji trącące myszką, są wspomnienia 

jednego ze stałych uczestników Biegu piastów, 

wielkiego popularyzatora biegania na nartach, 

grzegorza Sadowskiego: Ciekawe były przygotowania 

do biegu, związane ze stosowaną wtedy dietą. 

Po treningach pochłanialiśmy duże ilości… smalcu, 

a przed samym biegiem słodyczy. Taka dieta czasami 

prowadziła do komplikacji żołądkowych. Wtajemniczeni 

wiedzieli, że najlepszy smalec z dodatkami mieli 

żołnierze Wojsk Ochrony Pogranicza w Jakuszycach. 

Podstawowy punkt odżywczy na trasie znajdował się 

przy strażnicy WOP Orle. Głównym „daniem” były 

parówki, które nie zawsze smakowały, szczególnie 

podawane na zimno. Po biegu zostawała ich duża 

ilość. Przechowywaliśmy je w specjalnie przygotowanej 

jamie śnieżnej, która pełniła rolę lodówki. Dzisiaj 

są inne czasy, ale jedno się nie zmieniło – każdy może 

pobiec, byle się do tego trochę przygotował. 

Byle nie żałować 

Laikowi trudno uwierzyć, by parówki i smalec mogły 

zdziałać takie cuda i dostarczyć energii na kilkadziesiąt 

kilometrów. niełatwo też pojąć, że w ogóle można 

pobiec na deskach tak długi dystans, i to przy sporym 

mrozie. Inna sprawa, że tysiące uczestników biorących 

udział w maratonach pewnie też kiedyś tak sądziło. 

górę wzięła u nich zapewne myśl marka Twaina – „za 

dwadzieścia lat bardziej będziesz żałował tego, czego 

nie zrobiłeś, niż tego, co zrobiłeś”. grzegorz Sadowski 

takiej maksymie z pewnością by przyklasnął. 


Dariusz Król 

Po małyszomanii Polskę ogarnęła kolejna zbiorowa 

fascynacja – justynomania. Za sprawą narodowej 

królowej śniegu – Justyny Kowalczyk – zakochaliśmy 

się bez pamięci w bieganiu na nartach. 

sPoRt 

MaRatONY 

69

Akcja - 

elektryfikacja 

Michał Wójcicki 

Wąbrzeźno znane jest z urokliwego położenia w samym sercu 

ziemi chełmińskiej, między trzema jeziorami. To właśnie tędy wracał 

z bitwy pod Grunwaldem sam Władysław Jagiełło. Mało kto pamięta, 

że Wąbrzeźno miało też pierwszą w Polsce zelektryfikowaną linię 

kolejową. 

N 

a świecie przygoda z elektryfikacją zaczęła się w 1879 r. w Berlinie. wówczas 

to werner von Siemens zaprezentował model kolejki z elektryczną 

lokomotywką. ówczesne media określiły wynalazek jako „interesujący, ale 

bez dalekosiężnych perspektyw”. 

do dziś historycy nie mogą ustalić, gdzie zaczął kursować pierwszy pociąg elektryczny. 

najczęściej wskazuje się nadziemną linię kolei podmiejskiej w Liverpoolu (1893 r.) kolejnym 

pretendentem do tytułu „tej pierwszej” jest linia łącząca szwajcarskie miejscowości 

Thun i Burdorf (rok otwarcia 1893 lub 1899). Inne linie wymieniane jako pierwsze 

to: kolej podmiejska w Baltimore i otwarty w tym samym roku odcinek łączący meckenbeuren 

i Tettnang w południowych niemczech (1895 r.). 

hiStORia 

eNeRgetYka 

70 

Zanim powstała ta pierwsza 

pierwsze zelektryfikowane linie kolejowe na terenach dzisiejszej polski powstały 

stosunkowo niedługo po tych światowych. – choć za pamiątkową datę elektryfikacji 

kolei w polsce przyjmuje się 15 grudnia 1936 roku, kiedy to odbył się uro- 

czysty przejazd pierwszego pociągu 

elektrycznego na trasie otwock 

– warszawa – pruszków, to niewiele 

osób pamięta, że zelektryfikowane linie 

kolejowe działały w naszym kraju 

na długo przed tamtym wydarzeniem 

– mówi konrad Tuliński, członek zarządu, 

dyrektor techniczny pkp Energetyka 

S.a. – pierwszą udokumentowaną 

inicjatywą tego typu była wąbrzeska 

kolejka powiatowa, uruchomiona na 

trasie wąbrzeźno – wąbrzeźno miasto 

już w marcu 1898 roku - dodaje. 

Lokomotywa była zasilana prądem stałym 

o napięciu 400 V, a długość tej trasy 

wynosiła niecałe 2,5 kilometra. – w następnych 

latach oddawano do użytku 

Dzięki dynamicznemu postępowi robót do 1939 r. w Polsce powstało łącz- 

nie 260 km sieci trakcyjnej, a objętych elektryfikacją zostało 12 stacji i 18 

przystanków. Niestety dorobek ten został bardzo poważnie uszkodzony lub 

zniszczony podczas nadchodzącej drugiej wojny światowej i spora jego 

część musiała być odbudowywana po 1945 roku – mówi Konrad Tuliński, 

członek zarządu, dyrektor techniczny PKP Energetyka S.A. 

kolejne zelektryfikowane odcinki linii kolejowych, m.in. w rejonie koszalina, wałbrzycha 

czy warszawy – wymienia konrad Tuliński. 

pierwszy odcinek śląskiej kolei górskiej został uruchomiony w 1914 r., następna była 

koszalińska kolej miejska i plażowa, która stanowiła rozwinięcie systemu tramwajów koszalińskich. 

działała od 1923 r., a została zlikwidowana tuż przed II wojną światową. 

pierwszą w wolnej i niepodległej polsce zelektryfikowaną linią kolejową była Elektryczna 

kolej dojazdowa. Uruchomiona 11 grudnia 1927 r. działa do dziś jako warszawska kolej 

dojazdowa. kursuje między warszawą a grodziskiem mazowieckim. 

Plany na elektryczność 

– prace nad wprowadzeniem w polsce trakcji elektrycznej rozpoczęto na dobre na początku 

okresu międzywojennego. Były one prowadzone pod nadzorem ministerstwa 

kolei – kontynuuje rys historyczny dyrektor Tuliński. 

dokładnie w 1919 r. w ministerstwie powołano komisję, której zadaniem była przebudowa 

warszawskiego węzła kolejowego. Jednocześnie została utworzona międzyministerialna 

komisja ds. Studiów nad Elektryfikacją mająca opracować plan elektryfikacji głównych 

linii kolejowych. zadecydowano, że pierwsza zelektryfikowana trasa połączy z warszawą 

otwock i pruszków, a w dalszej kolejności również mińsk mazowiecki i żyrardów. 

Był to pierwszy z trzech etapów elektryfikacji polskich kolei. kolejny obejmował założenie 

trakcji na pozostałych liniach wylotowych ze stolicy, a trzeci zakładał ich przedłużenie 

m.in. do Siedlec, Białegostoku, piotrkowa Trybunalskiego, Radomia i dęblina. 

Z brytyjską pomocą 

w młodym państwie brakowało specjalistów, którzy mogliby zaprojektować i wybudować 

całą infrastrukturę potrzebną do użytkowania elektrycznych pociągów. w sierpniu 

1933 r. podpisano więc umowy z brytyjskimi firmami. ważnym punktem tych umów był 

zapis o największym możliwym wykorzystaniu również polskiego przemysłu. 

prace nad pierwszym odcinkiem pruszków – otwock trwały trzy lata. w ciągu kolejnego 

roku linia została przedłużona do żyrardowa i mińska mazowieckiego. do wybuchu 

II wojny światowej pociągi elektryczne jeździły po trasach o łącznej długości 106 km. 

Jak feniks z popiołów... 

wojenna zawierucha nie oszczędziła polskich kolei elektrycznych. zniszczone zostały 

pociągi, zaplecze techniczne i stacje kolejowe. śmierć poniosło wielu kolejarzy, 

specjalistów od linii elektrycznych. mimo tych strat, bardzo szybko rozpoczęto 

odbudowę i już w lipcu 1946 r. zaczął kursować elektryczny skład łączący warszawę 

wschodnią z otwockiem. wcześniej, bo już w kwietniu 1945 r. przywrócono 

ruch pociągami elektrycznymi na trasie Ekd. 

powtórna elektryfikacja objęła w zasadzie obszar tylko po prawej stronie wisły, 

gdzie infrastruktura była stosunkowo mniej zniszczona. pierwszy pociąg elektryczny 

przejechał na drugi brzeg dopiero w 1949 r., a do żyrardowa dojechał na początku 

1950 r. niestety, wraz z odbudową połączeń na mazowszu odbywała się 

grabież elementów linii elektrycznych z ziem zachodnich. Jeszcze w 1945 r. zde- 

montowano całą infrastrukturę elektryczną 

śląskiej kolei górskiej i razem 

z taborem i dużymi odcinkami torów 

wywieziono do związku Radzieckiego. 

Pod prądem 

Elektryfikacja pełną parą zaczęła się dopiero 

w pierwszej połowie lat 50. XX wieku. 

wtedy też oddano do użytku pierwszą 

dłuższą linię łączącą warszawę z gliwicami 

i łodzią. pkp dokonały wielu zakupów 

taboru, głównie z niemieckiej Republiki 

demokratycznej, czechosłowacji i wielkiej 

Brytanii. Rodzimy przemysł nie spał 

i w tym samym czasie zaczęto opracowywać 

własne modele elektrowozów. 

wtedy powstała popularna ET21, będąca 

pierwszą elektryczną lokomotywą towarową 

polskiej produkcji. 

w kolejnych latach elektryfikacja nabrała 

jeszcze większego tempa. pięciotysięczny 

kilometr został zelektryfikowany 

w 1974 r., dziesięciotysięczny w 1988 r. 

ostatnia dłuższa linia, którą zelektryfikowano, 

łączy Elbląg z olsztynem. oddano 

ją do użytku w 1994 r. 

dziś zostało już niewiele linii, które 

wymagałyby elektryfikacji. ze względów 

gospodarczych zasadna wydaje 

się elektryfikacja linii korsze – Ełk, 

piła – krzyż, Rzeszów – ocice. 

W 1936 r. pojechały pierwsze pociągi 

elektryczne na PKP. W latach 1936- 

1939 zelektryfikowano 106 km linii 

w Warszawskim Węźle Kolejowym. 

z kolei w latach 1950-1990 zelektryfikowano 

prądem stałym 3 kV ok. 

11 500 kilometrów linii i wybudowano 

450 podstacji trakcyjnych. 

hiStORia 

eNeRgetYka 

71

W 

służbie 

tajnej cara 

Na rynku księgarskim pojawiła się ostatnio najnowsza, chyba już 

szósta powieść Borisa Akunina o przygodach Erasta Fandorina – 

„Dekorator”. Po jej przeczytaniu postanowiłam uważniej przyjrzeć 

się książkom tego autora. 

I 

w taki oto sposób sięgnęłam po „azazela” – pierwszą część cyklu o detektywie 

Eraście fandorinie. głównego bohatera poznajemy jako bardzo młodego człowieka, 

który niedawno rozpoczął pracę dla carskiej tajnej policji. Jest naiwny 

i niedoświadczony, choć pełen zapału do nowej pracy. 

Jego pierwsza sprawa jest z pozoru prosta i gdyby nie dociekliwość naszego bohatera, 

zostałaby natychmiast zamknięta orzeczeniem: „samobójstwo”. 

Skoro bowiem młody człowiek zastrzelił się w parku na oczach wielu świadków, to co tu 

badać? na dodatek chwilę wcześniej wygłupiał się przed młodą damą i jej przyzwoitką! 

W PODRÓŻY 

kultuRa 

72 

Plaga w Moskwie? 

Erasta zainteresowały jednak pewne niepasujące do siebie szczegóły, których wyjaśnianie 

nasunęło mu jeszcze więcej pytań. pojawili się świadkowie, którzy widzieli młodego 

człowieka celującego do siebie z pistoletu w różnych miejscach. Jednak opisy samobójcy 

różniły się między sobą. Raz był to dworski galant, a innym razem student. czy to możliwe, 

żeby to była ta sama osoba? a może moskwę ogarnęła plaga samobójców? 

fandorin za przyzwoleniem przełożonego wgryza się w tę historię, budując kolejne 

hipotezy. dochodzenie prowadzi go w świat rosyjskich wyższych sfer, zmusza do 

wizyty w Londynie i chwieje zaufaniem do ludzi. młody 

detektyw cudem uniknie śmierci i otrze się o zdradę we 

własnych szeregach. 

nieopierzony młokos z tajnej policji w ciągu kilku miesięcy 

zmieni się w doświadczonego życiem i przedwcześnie 

posiwiałego dyplomatę. 

zamiast spluwy 

Seria Borisa akunina to nie tylko cykl intryg kryminalnych. 

To także przedstawione z niezwykłym pietyzmem realia 

XIX-wiecznej carskiej Rosji. Jest tu zarówno nostalgia za 

Borys Akunin – właśc. Grigorij Szałwowicz 

czchartiszwili, pisarz rosyjski pochodzenia 

gruzińskiego, eseista, tłumacz z języka 

japońskiego, krytyk literacki, autor powieści 

kryminalnych rozgrywających się w realiach 

carskiej rosji. 

powozami i melonikami, jak i zachwyt 

wobec postępu myśli technicznej 

wieku pary. To swego rodzaju kryminał 

retro, w którym główny bohater 

pracuje inteligencją, a nie mięśniami. 

w pewien sposób nawiązuje konwencją 

do powieści o Sherlocku Holmesie. 

kolejne tomy przedstawiają Erasta 

już jako doświadczonego detektywa, 

na odpowiedzialnym stanowisku, 

z ugruntowaną renomą. nawet 

na froncie wojny rosyjsko-tureckiej 

znajdzie się dla niego specjalne zadanie 

– wykrycie tureckiego szpiega 

w szeregach armii rosyjskiej. Jednak 

Erast nie biega z pistoletem, lecz 

najczęściej leży w namiocie z książką 

w ręku, podczas gdy jego przypadkowa 

asystentka prowadzi ożywione 

życie towarzyskie w gronie korespondentów 

zagranicznych. 

Tajemnice 

detektywa 

akunin prowadzi narrację swoich 

powieści w nietypowy sposób. Już 

od drugiej części mianuje bohaterami 

różne osoby i to z ich punktu 

widzenia obserwujemy poczynania 

fandorina. Tworzy to wokół detektywa 

interesującą aurę tajemniczości. 

Jedynie znajomość poprzednich 

tomów serii pozwala nam poczuć, że 

wiemy o nim coś więcej, że rozumiemy, 

skąd się wzięły jego siwe skronie, 

mimo zaledwie dwudziestu kilku lat 

na karku. (KAT) 

Od idealisty 

do cynika 

Adrian Furgalski 

Kto wątpi w to, że polityka jest 

do cna zepsuta, wyzbędzie 

się teraz wszelkich wątpliwości! 

Zwłaszcza gdy obejrzy „Idy 

marcowe” George’a Clooneya. 

w 

szyscy znają george’a clooneya. niewielu jednak widzi w nim scenarzystę, 

reżysera i twórcę filmowego. w tych trzech rolach clooney 

stara się sprawdzić od 1999 r., by wspomnieć tylko o dobrze przyjętych 

filmach „człowiek, który gapił się na kozy”, „niebezpieczny umysł” 

czy nominowany do oscara aż w 6 kategoriach „good night and good luck”. 

dobre recenzje ma także jego ostatnie dzieło, „Idy marcowe”, w którym zagrała 

aktorska śmietanka: Ryan gosling (jedna z największych nadziei kina 

na role oscarowe), marisa Tomei czy philip Seymour Hoffman. Scenariusz 

powstał w 2008 r. na podstawie sztuki teatralnej, której autor współtworzył 

kampanię demokraty Howarda deana w prawyborach 2003/2004. wówczas 

jednak clooney, zwolennik Baracka obamy – dopiero co wybranego prezydenta 

USa – nie chciał psuć nastroju w obozie demokratów kontrowersyjną 

tematyką filmu. 

Punkt zapalny i akcja przyspiesza 

początek może wydawać się nudny i przegadany polityczną nowomową. 

ot, trudy kampanii, ideologiczne slogany i przelotne miłostki sztabowców. 

warto jednak poczekać na wydarzenie, które pociągnie za sobą lawinę 

zdarzeń, intryg i szantaży. ciąg wypadków, który pokaże, że polityka podporządkowuje 

całość wyznaczonym celom. wszystko zostanie poświęcone 

na ołtarzu władzy. zaczyna się jednak niewinnie. Stephen myers (gosling) 

– świetnie zapowiadający się rzecznik prasowy kandydata na prezydenta 

mike’a morrisa (clooney), w pełni zaangażowany ideowo i ślepo wierzący 

w słowa swojego pracodawcy – jest jednym z głównych motorów kampanii. 

można tu mówić o niespotykanej naiwności kogoś, dla kogo nie jest 

to pierwsze zetknięcie z polityką. nie można jednak wątpić w jego wiarę 

w to, że pojawił się w końcu człowiek, dla którego polityka nie jest nieczystą 

grą wymagającą kompromisów, sprzecznych z oficjalnymi poglądami. 

Jedno zdarzenie i jego następstwa każą jednak myersowi odbyć wędrówkę 

– od idealisty do cynika poświęcającego po drodze swoich współpracowni- 

ków (Hoffman) i z wyrachowaniem 

realizującego scenariusz własnego 

życiowego sukcesu. 

Polityk a jak 

proszek do pr ania 

kto nie ma dosyć krajowej polityki, 

musi zobaczyć ten polityczny thriller. 

czy fabuła nie jest przerysowana? 

nie takie rzeczy świat widział! 

czy w stwierdzeniu, że polityka jest 

brudna, że zajmujący się nią ludzie 

nie mają żadnych skrupułów, że polityka 

można sprzedać jak proszek 

do prania, jest coś odkrywczego? 

czy zaskakujący jest fakt związków 

polityków z dziennikarzami i dostarczania 

im informacji w zamian 

za bardziej przychylne komentarze? 

czy w polityce powinno się 

mówić prawdę, niezależnie od konsekwencji? 

czy wyborca to „ciemny 

lud”, który wszystko kupi? czy dla 

polityków ważne są jeszcze idee, 

czy raczej wszystko podporządkowane 

jest osobistym interesom? 

na większość tych pytań każdy 

z nas zna odpowiedzi, ale pomimo 

to warto je zweryfikować w kinie. 

W PODRÓŻY 

kultuRa 

73

Gra 

gitara 

Sto lat! 

zespół Hey zaczął 20. rok swojej działalności. z tej okazji muzycy zafundowali 

sobie kilkutygodniową podróż do wietnamu i nie ukrywają, że oprócz 

atrakcji turystycznych, poszukiwali tam również muzycznych inspiracji. 

najbliższe tygodnie zapowiadają się dla zespołu bardzo pracowicie. 

w lutym i marcu grupa wystąpi m.in. na czterech festiwalach halowych: 

Rock in arena w poznaniu, odjazdy w katowicach, gdynia Rock fest oraz 

Rock festiwal w świebodzicach. w międzyczasie będą trwały prace nad 

nowym albumem, którego premiera jest zaplanowana na późną jesień. 

Terminy najbliższych koncertów: 

10.02. Kraków, Studio, gość: Tides From Nebula 

11.02. Poznań, Arena „rock in Arena” 

12.02. Wrocław, Eter, gość: Tides From Nebula 

18.02. Katowice, Spodek, „Odjazdy” 

prom. 

23.02. Warszawa, Palladium, gość: Tides From Nebula 

25.02. Gdynia, Hala Sportowo-Widowiskowa, 

mat. 

Gdynia rock Fest 

przybyszewski, 

26.02. Łódź, Dekompresja 

17.03. świebodzice, Hala Widowiskowo-Sportowa, 

rock Festiwal 

p. fot. 

Więcej informacji na www.hey.pl 

W PODRÓŻY 

kultuRa 

74 

al di meola, wybitny amerykański gitarzysta, będzie gwiazdą marcowych 

koncertów Ery Jazzu. wraz z zespołem przedstawi m.in. program ze swojej 

najnowszej płyty. 

„pursuit of Radical Rhapsody” to jubileuszowy, 25. studyjny album meoli. 

artysta zawsze poszukiwał nowych brzmień i muzycznych skojarzeń. czynił 

to zarówno w jazz-rockowej wirtuozerii „Electric Rendezvous”, „Scenerio”, 

jak i w „kiss my axe”. Szczególnego wymiaru nabrała muzyka al di meoli, 

gdy nad jazzową improwizacją zaczęły panować latynoski rytm oraz subtelnie 

asymilowany folklor. 

– Jeśli miarą uwielbienia oraz popularności są wizyty al di meoli w polsce 

– mówi dionizy piątkowski, szef Ery Jazzu – to jest on z pewnością najbardziej 

popularnym muzykiem jazzowym w naszym kraju. pojawia się tutaj zarówno 

na zaproszenia prestiżowych festiwali, jak i niewielkich klubów czy 

wręcz korporacyjnych eventów. w ramach Ery Jazzu gościliśmy go w 2000 roku 

w duecie z dinem Saluzzim oraz w specjalnych projektach wraz z orkiestrą 

amadeus – agnieszki duczmal. 

al di meola na scenie: 

• 12.03.2012, godz.20.00, warszawa – palladium 

• 13.03.2012, godz.20.00, poznań – centrum kongresowe Um 

• 14.03.2012, godz.20.00, warszawa – wytwórnia 

Szczegóły na: www.jazz.pl

Mobilny partner w biznesie 

VAIO serii SA 

VAIO zaleca system Windows ® 7. 

VPCSA3N9E 

Idealny w podróży 

Dostępny z oryginalnym systemem Windows ® 7 Professional 

Długi czas pracy na baterii (do 7 godzin, 

z dodatkową opcjonalną baterią do 14 godzin) 

Podświetlana klawiatura 

Odtwarzacz Blu-ray TM 

Jakość ATI ® Mobility TM Radeon ® 

Wbudowany modem 3G 

„Sony”, „make.believe” i „VAIO” są zastrzeżonymi znakami handlowymi fi rmy Sony, z siedzibą w Japonii. 

„Windows ® 7” i logo „Windows ® ” są znakami handlowymi fi rmy Microsoft ® Corporation, z siedzibą w U.S.A. i innych krajach. 

sony.pl/vaio 

vaioblog.pl

PKP Intercity - W Podróży

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?