19.09.2013 Views

Daryeelka Umusha Kadib - the Exchange

Daryeelka Umusha Kadib - the Exchange

Daryeelka Umusha Kadib - the Exchange

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

SOMALI<br />

<strong>Daryeelka</strong> <strong>Umusha</strong> <strong>Kadib</strong><br />

Dhaqdhaqaaqa<br />

A. Wax culus ha qaadin, jaranjaro badana ha korin<br />

ilaa lix asbuuc. Shaqo badan ama dhaqdhaqaaq<br />

badan iyo inaadan helin nasiino kugu filan<br />

intaba waxey sababi karaan dheecaan badan oo<br />

ilma-mareenka dhankiisa ka yimaada,<br />

midabkiisuna waxuu ahaan karaa gaduud. Waa<br />

inaad yareeysaa dhaqdhaqaaqa, aadna nasatid.<br />

Eeg in midabka dheecaanka soo baxayay uu dib<br />

ugu noqday midabkii gaduudka biyo-biyaha<br />

ahaa, midabka kafeega ama midabka<br />

alwaaxyada dabiiciga ah oo kale.<br />

B. Ha sameeynin galmood, ha ku dhaqan xagaaga<br />

hoose biyaha waaskada lagu shubto, hana<br />

isticmaalin tamboone ilaa lix asbuuc. Haddii eey<br />

noqoto inaad galmood sameeyso intaadan u<br />

imaan baaritaanka caafimaad, isticmaal nooc<br />

kamid ah waxyaabaha uurka la isaga ilaaliyo<br />

(bacda galmada iyo xumbada), maadaama ay<br />

suurtagal tahay inaad uur qaado.<br />

C. Jimicsi quwad badan u baahan waa inaan la<br />

sameyn. Weydii dhakhtarkaaga ama umulisada<br />

jimicsiga haboon in la sameeyo ilaa inta aad ka<br />

mareeyso baarista caafimaad ee umusha kadib.<br />

D. Cabir heerkulkaaga maalin walba ilaa tobanka<br />

maalmood ee soo socota. Wac dhakhtarkaaga<br />

haddii uu heerkulkaagu yahay 100.4 digrii ama<br />

ka badan yahay xilliga galabnimada.<br />

E. Ku mayr xagaaga hoose caag godan oo aad biyo<br />

ku shubtay ugu yaraan laba ilaa saddex jeer<br />

maalintii tobanka maalmood ee ugu horeeysa, si<br />

aad xagaaga hoose nafis iyo reysasho u hesho.<br />

<strong>Daryeelka</strong> jeextinta dumarka (qodobyada<br />

tolniinka)<br />

A. Marwalba biyo qandac ah ku buufi qodobyada<br />

markaad musqusha aadid oo aad badaleysid<br />

suufka, ama meeshii la tolay ku cuncunto (laga<br />

yaabee inaad badashid suufka badanaa).<br />

Postpartum Care<br />

Activity<br />

ENGLISH<br />

A. No heavy lifting or a lot of stair climbing for six<br />

weeks. Too much work or a lot of activity, and<br />

not enough rest may cause a heavier vaginal<br />

discharge, and color may become red. Decrease<br />

activity and rest. See if discharge changes back to<br />

pink, brown or beige.<br />

B. No sexual intercourse, douching or use of<br />

tampons for six weeks, or until follow-up clinic<br />

appointment. If having sexual intercourse before<br />

your clinic appointment, use some form of<br />

protection (foam plus condoms), as pregnancy is<br />

possible!<br />

C. Extreme exercise should not be done. Ask your<br />

doctor or midwife which exercises are OK to do<br />

until your postpartum clinic check up.<br />

D. Take your temperature every day for <strong>the</strong> next 10<br />

days. Call your doctor if your temperature is<br />

100.4 degrees or higher, in <strong>the</strong> afternoon.<br />

E. Soak in tub at least two to three times per day for<br />

<strong>the</strong> first 10 days, for perineum comfort and<br />

healing.<br />

Episiotomy (stitches) care<br />

A. Keep spraying stitches with warm water after<br />

going to <strong>the</strong> bathroom, when changing pads, or<br />

when stitches itch (may need to change pads more<br />

often).<br />

A collaboration of Minnesota health care providers, including: Blue Cross and Blue Shield of Minnesota (an independent<br />

licensee of <strong>the</strong> Blue Cross Blue Shield Association), Children’s Hospitals and Clinics, Fairview, HealthEast, HealthPartners,<br />

Hennepin County Medical Center, Medica, Minnesota Academy of Family Physicians Foundation, Minnesota Department of<br />

Health, North Memorial Health Care, Park Nicollet Health Services, Regions Hospital, UCare Minnesota


B. Ku wad inaad ku mayratid xagaaga hoose caag<br />

godan oo aad biyo ku shubtay laba ilaa saddex<br />

jeer maalintii tobanka maalmood ee ugu horeeysa<br />

umulida kadib, si aad xagaaga hoose nafis iyo<br />

reysasho u hesho.<br />

C. Wac dhakhtarkaaga haddii dheecaan ur wataa<br />

xagaaga hoose ka yimaado.<br />

D. Xanuunka waad u qaadan kartaa asprin, Tylenol<br />

ama Motrin.<br />

Dheecaanka ilma-mareenka ka yimaado<br />

A. Waa lagu kala duwan yahay caddada iyo<br />

midabka, waxeyna ku xiran tahay waxyaabo<br />

shaqsiga saameeya, inta jeer ee aad uur yeelatay,<br />

iyo haddii ay hooyadu naasku nuujiso iyo haddii<br />

aysan nuujin. Dheecaanka qulqulkiisa waxuu<br />

ahaan karaa mid meel dhaxaad ah todoba ilaa<br />

toban maalmood, dabadeedna waxuu noqdaa mid<br />

cadaan ah ilaa lix asbuuc, waase haddii eysan<br />

caado run ah imaanin mudada u dhaxeeysa<br />

saddex ilaa afar asbuucood.<br />

B. Dheecaanka ka yimaada xaga hoose waxuu ku<br />

billaawdaa gaduud dhalaalaya, dabadeedna waxuu<br />

isku badalaa gaduud biyo-biyo ah, kadibna kafee,<br />

kadibna midabka alwaaxda dabiiciga ah,<br />

dabadeedna cadaan xigeen.<br />

C. Hooyooyinka naaska nuujinaya waxeey lahaan<br />

karaan waxoogaa dhiigbax dhalaalaya mudada yar<br />

ee ay si aad ah naaska ilmaha u siinayaan, laakiin<br />

si dhaqso ah ayuu midabku ugu noqdaa<br />

kafee/midabka alwaaxda.<br />

<strong>Daryeelka</strong> naasaha<br />

Xiro keeyshali ama rajasiino si fiican kuula eg waqti<br />

kasta (todobada ilaa tobanka maalmood ee soo socda<br />

haddii cunugu dhalo wax ku cabayo).<br />

A. Haddii aad naaska nuujineysid<br />

Marwalba dhaq qalajina naasaha ibtooda. <strong>Kadib</strong><br />

markaad cunuga naaska nuujisid hawada sii<br />

naasaha ibtooda si ay u qalalaan.<br />

B. Continue to take tub soaks two to three times per<br />

day for <strong>the</strong> first 10 days after delivery, to help<br />

with healing and comfort.<br />

C. Call doctor if you have a bad smelling vaginal<br />

discharge.<br />

D. May take aspirin, Tylenol® or Motrin® for<br />

soreness.<br />

Vaginal discharge<br />

A. Varies in amount and color, depending on<br />

personal factors, number of pregnancies, and<br />

whe<strong>the</strong>r or not mo<strong>the</strong>r is breastfeeding. Flow may<br />

be moderate for seven to ten days, <strong>the</strong>n very light<br />

for up to six weeks, unless a true period occurs<br />

between three to four weeks.<br />

B. Vaginal flow begins bright red, <strong>the</strong>n changes to<br />

pinkish, brownish, beige-yellow and <strong>the</strong>n offwhite.<br />

C. Breast feeding mo<strong>the</strong>rs may have some bright<br />

bleeding for a short time during very heavy<br />

nursing, but <strong>the</strong>n quickly returns to brown/beige<br />

discharge.<br />

Breast care<br />

Wear a well-fitting, support bra at all times (for <strong>the</strong><br />

next seven to 10 days if bottle feeding).<br />

A. If breast feeding:<br />

eXchange (<strong>Daryeelka</strong> <strong>Umusha</strong> <strong>Kadib</strong> / Postpartum Care)<br />

Keep nipples clean and dry. Air dry nipples after<br />

breast feeding.<br />

5W/D6/Catalog #700-234-702/ 2/01 © Regions Hospital<br />

2


Haddii ibta naasaha eey qalalaan ama dildilaacaan<br />

ku qooy oo ku jilci caanaha dambarka ah ama<br />

kareemka lanoli adigoo marinaya xoogaa yar<br />

labada ibnaas-nuujinta kadib.<br />

Looma baahna inaad ka dhaqdo kareemka lanolin<br />

kahor nuujinta ku xigta.<br />

Cab cabitaan badan. Cun raashinka kuu fiican.<br />

Iskala bixi. Nasiinana hel in kugu filan.<br />

Markii naasahaagu ay caano ka buuxaan, waa<br />

dhici kartaa in cunugu uusan quud qaadan karin.<br />

Waad daliigi kartaa naasaha si caanaha u soo<br />

baxaan, ama waxaad ku qubeysan kartaa biyo<br />

qandac ah una ogoloow in biyahaasi naasahaaga<br />

ku kor socdaan intaadan naaska nuujin.<br />

B. Haddii aadan naaska nuujineyn oo aad cunuga<br />

dhalo wax ku siineysid.<br />

Xanuunka u qaado asprin, Tylenol ama Motrin,<br />

isticmaalna boorsada barafka kolka ay naasaha<br />

caano ka soo buuxsamaan. Gaaxsanaantan<br />

(buuxsamid) waa iney jirtaa oo kaliya maalmo<br />

yar. Kicinta naasaha (taataabashada, qubeyska<br />

biyaha qandaca ah) weey kordhin doonaan<br />

buuxsamida naasaha, waxeyna jirayaan waqti<br />

dheer.<br />

Ka taxadar inaad cabitaan aad u badan cabtid.<br />

Cab in kugu filan si aadan u oomin.<br />

Qorsheynta qoyska ee ilmo dhalida<br />

Kolkaad u imaaneysid baaritaanka caafimaad ee<br />

umusha kadib dhakhtar ayaa kaagala hadli doona<br />

arrinta ku saabsan fursadaha lagu xadido ilma<br />

dhalida. Haddii eey noqoto inaad galmood sameeyso<br />

intaadan u imaan baaritaanka caafimaad, isticmaal<br />

nooc kamid ah waxyaabaha uurka la isaga ilaaliyo<br />

(bacda galmada iyo xumbada), maadaama ay<br />

suurtagal tahay inaad uur qaado.<br />

If nipples become cracked, moisten with<br />

colostrum, or may use lanolin cream by putting a<br />

small amount on <strong>the</strong> nipples after breast feeding.<br />

No need to wash lanolin cream off before next<br />

feeding.<br />

Drink a lot of fluids. Eat foods that are good for you.<br />

Relax. Be sure to get enough rest.<br />

When your breasts are very full of milk, <strong>the</strong> baby<br />

may not be able to latch on to feed. You can<br />

massage your breasts to express milk, or stand in<br />

a shower and let warm water run over your<br />

breasts before breastfeeding.<br />

B. If bottle feeding:<br />

Take aspirin, Tylenol or Motrin, and use an ice<br />

pack for soreness when breasts become full. This<br />

engorgement (fullness) should last only a few<br />

days. Stimulation to breasts (touching, warm<br />

shower) will increase any fullness and it will last<br />

longer.<br />

Avoid too much fluid intake. Drink just enough so<br />

you are not thirsty.<br />

Family planning<br />

eXchange (<strong>Daryeelka</strong> <strong>Umusha</strong> <strong>Kadib</strong> / Postpartum Care)<br />

A doctor will talk to you about birth control options<br />

at your postpartum visit. If having sexual intercourse<br />

before your clinic appointment, use some form of<br />

protection (foam plus condoms), as pregnancy is<br />

possible.<br />

5W/D6/Catalog #700-234-702/ 2/01 © Regions Hospital<br />

3


Isbadallada shacuurta<br />

Niyada oo isbadbadasha: Jirkaaga waxa uu soo maray<br />

isbadallo waaweeyn, sidoo kalena isbadal ayaa ku<br />

yimid hab nololeedkaaga iyo mas’uuliyadda ku<br />

saaran. Waa wax caadi ah inaad dareento “murugo”,<br />

aadna u ooydo waxyaabo yaryar ama sabab la’aanba.<br />

Raadi inaad hesho waxyaabo ku xiisagalinaya oo aad<br />

sameeyso waqtigaas. Isbaddalada shacuurta<br />

niyadaada waa ineey la yaraadaan isbadalka jirkaagu<br />

kolkuu dib ugu noqonayo siduu ahaa intaadan uurka<br />

yeelan.<br />

Ka wac (651) 254-0059 dhakhtarkaaga /<br />

umulisadaada ama Isbitaalka Regions qeybtiisa<br />

Umul-baxa (Regions Hospital Postpartum unit):<br />

A. Haddii eey ku hayso qandho ka badan 100.4<br />

digrii galabtii.<br />

B. Haddii uu kordhay dhiigbaxa ama dheecaan urqarmuun<br />

leh yimaado.<br />

C. Haddii eey kaa soo baxeen dhiig xinjiro wata ama<br />

xab ishaysta.<br />

D. Haddii uu naaskaagu lahaado bar gaduudan oo<br />

xanuun leh, isla markaana eey ku qabato qandho<br />

101 digrii ah ama in ka badan.<br />

E. Haddii aad dareemeyso mindhicir xanuun<br />

dheeraad ah.<br />

Emotional changes<br />

eXchange (<strong>Daryeelka</strong> <strong>Umusha</strong> <strong>Kadib</strong> / Postpartum Care)<br />

Mood swings: The body has gone through great<br />

changes, as has your life style and what you are<br />

responsible for. It is common to feel “blue” and<br />

tearful for little or no reason. Find something pleasant<br />

to do at <strong>the</strong>se times. Having your feelings go up and<br />

down should decrease as your body goes back to prepregnancy<br />

state.<br />

Call your doctor/midwife or <strong>the</strong> Regions Hospital<br />

Postpartum unit at (651) 254-0059 if:<br />

A. Your temperature is greater than 100.4 degrees in<br />

<strong>the</strong> afternoon<br />

B. You have an increase in vaginal bleeding or foulsmelling<br />

discharge<br />

C. You pass any tissue or blood clots<br />

D. You have a red, sore area in your breast, with<br />

temperature 101 degrees or higher<br />

E. You have severe abdominal pain<br />

5W/D6/Catalog #700-234-702/ 2/01 © Regions Hospital<br />

4

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!