Daryeelka Umusha Kadib - the Exchange
Daryeelka Umusha Kadib - the Exchange
Daryeelka Umusha Kadib - the Exchange
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
SOMALI<br />
<strong>Daryeelka</strong> <strong>Umusha</strong> <strong>Kadib</strong><br />
Dhaqdhaqaaqa<br />
A. Wax culus ha qaadin, jaranjaro badana ha korin<br />
ilaa lix asbuuc. Shaqo badan ama dhaqdhaqaaq<br />
badan iyo inaadan helin nasiino kugu filan<br />
intaba waxey sababi karaan dheecaan badan oo<br />
ilma-mareenka dhankiisa ka yimaada,<br />
midabkiisuna waxuu ahaan karaa gaduud. Waa<br />
inaad yareeysaa dhaqdhaqaaqa, aadna nasatid.<br />
Eeg in midabka dheecaanka soo baxayay uu dib<br />
ugu noqday midabkii gaduudka biyo-biyaha<br />
ahaa, midabka kafeega ama midabka<br />
alwaaxyada dabiiciga ah oo kale.<br />
B. Ha sameeynin galmood, ha ku dhaqan xagaaga<br />
hoose biyaha waaskada lagu shubto, hana<br />
isticmaalin tamboone ilaa lix asbuuc. Haddii eey<br />
noqoto inaad galmood sameeyso intaadan u<br />
imaan baaritaanka caafimaad, isticmaal nooc<br />
kamid ah waxyaabaha uurka la isaga ilaaliyo<br />
(bacda galmada iyo xumbada), maadaama ay<br />
suurtagal tahay inaad uur qaado.<br />
C. Jimicsi quwad badan u baahan waa inaan la<br />
sameyn. Weydii dhakhtarkaaga ama umulisada<br />
jimicsiga haboon in la sameeyo ilaa inta aad ka<br />
mareeyso baarista caafimaad ee umusha kadib.<br />
D. Cabir heerkulkaaga maalin walba ilaa tobanka<br />
maalmood ee soo socota. Wac dhakhtarkaaga<br />
haddii uu heerkulkaagu yahay 100.4 digrii ama<br />
ka badan yahay xilliga galabnimada.<br />
E. Ku mayr xagaaga hoose caag godan oo aad biyo<br />
ku shubtay ugu yaraan laba ilaa saddex jeer<br />
maalintii tobanka maalmood ee ugu horeeysa, si<br />
aad xagaaga hoose nafis iyo reysasho u hesho.<br />
<strong>Daryeelka</strong> jeextinta dumarka (qodobyada<br />
tolniinka)<br />
A. Marwalba biyo qandac ah ku buufi qodobyada<br />
markaad musqusha aadid oo aad badaleysid<br />
suufka, ama meeshii la tolay ku cuncunto (laga<br />
yaabee inaad badashid suufka badanaa).<br />
Postpartum Care<br />
Activity<br />
ENGLISH<br />
A. No heavy lifting or a lot of stair climbing for six<br />
weeks. Too much work or a lot of activity, and<br />
not enough rest may cause a heavier vaginal<br />
discharge, and color may become red. Decrease<br />
activity and rest. See if discharge changes back to<br />
pink, brown or beige.<br />
B. No sexual intercourse, douching or use of<br />
tampons for six weeks, or until follow-up clinic<br />
appointment. If having sexual intercourse before<br />
your clinic appointment, use some form of<br />
protection (foam plus condoms), as pregnancy is<br />
possible!<br />
C. Extreme exercise should not be done. Ask your<br />
doctor or midwife which exercises are OK to do<br />
until your postpartum clinic check up.<br />
D. Take your temperature every day for <strong>the</strong> next 10<br />
days. Call your doctor if your temperature is<br />
100.4 degrees or higher, in <strong>the</strong> afternoon.<br />
E. Soak in tub at least two to three times per day for<br />
<strong>the</strong> first 10 days, for perineum comfort and<br />
healing.<br />
Episiotomy (stitches) care<br />
A. Keep spraying stitches with warm water after<br />
going to <strong>the</strong> bathroom, when changing pads, or<br />
when stitches itch (may need to change pads more<br />
often).<br />
A collaboration of Minnesota health care providers, including: Blue Cross and Blue Shield of Minnesota (an independent<br />
licensee of <strong>the</strong> Blue Cross Blue Shield Association), Children’s Hospitals and Clinics, Fairview, HealthEast, HealthPartners,<br />
Hennepin County Medical Center, Medica, Minnesota Academy of Family Physicians Foundation, Minnesota Department of<br />
Health, North Memorial Health Care, Park Nicollet Health Services, Regions Hospital, UCare Minnesota
B. Ku wad inaad ku mayratid xagaaga hoose caag<br />
godan oo aad biyo ku shubtay laba ilaa saddex<br />
jeer maalintii tobanka maalmood ee ugu horeeysa<br />
umulida kadib, si aad xagaaga hoose nafis iyo<br />
reysasho u hesho.<br />
C. Wac dhakhtarkaaga haddii dheecaan ur wataa<br />
xagaaga hoose ka yimaado.<br />
D. Xanuunka waad u qaadan kartaa asprin, Tylenol<br />
ama Motrin.<br />
Dheecaanka ilma-mareenka ka yimaado<br />
A. Waa lagu kala duwan yahay caddada iyo<br />
midabka, waxeyna ku xiran tahay waxyaabo<br />
shaqsiga saameeya, inta jeer ee aad uur yeelatay,<br />
iyo haddii ay hooyadu naasku nuujiso iyo haddii<br />
aysan nuujin. Dheecaanka qulqulkiisa waxuu<br />
ahaan karaa mid meel dhaxaad ah todoba ilaa<br />
toban maalmood, dabadeedna waxuu noqdaa mid<br />
cadaan ah ilaa lix asbuuc, waase haddii eysan<br />
caado run ah imaanin mudada u dhaxeeysa<br />
saddex ilaa afar asbuucood.<br />
B. Dheecaanka ka yimaada xaga hoose waxuu ku<br />
billaawdaa gaduud dhalaalaya, dabadeedna waxuu<br />
isku badalaa gaduud biyo-biyo ah, kadibna kafee,<br />
kadibna midabka alwaaxda dabiiciga ah,<br />
dabadeedna cadaan xigeen.<br />
C. Hooyooyinka naaska nuujinaya waxeey lahaan<br />
karaan waxoogaa dhiigbax dhalaalaya mudada yar<br />
ee ay si aad ah naaska ilmaha u siinayaan, laakiin<br />
si dhaqso ah ayuu midabku ugu noqdaa<br />
kafee/midabka alwaaxda.<br />
<strong>Daryeelka</strong> naasaha<br />
Xiro keeyshali ama rajasiino si fiican kuula eg waqti<br />
kasta (todobada ilaa tobanka maalmood ee soo socda<br />
haddii cunugu dhalo wax ku cabayo).<br />
A. Haddii aad naaska nuujineysid<br />
Marwalba dhaq qalajina naasaha ibtooda. <strong>Kadib</strong><br />
markaad cunuga naaska nuujisid hawada sii<br />
naasaha ibtooda si ay u qalalaan.<br />
B. Continue to take tub soaks two to three times per<br />
day for <strong>the</strong> first 10 days after delivery, to help<br />
with healing and comfort.<br />
C. Call doctor if you have a bad smelling vaginal<br />
discharge.<br />
D. May take aspirin, Tylenol® or Motrin® for<br />
soreness.<br />
Vaginal discharge<br />
A. Varies in amount and color, depending on<br />
personal factors, number of pregnancies, and<br />
whe<strong>the</strong>r or not mo<strong>the</strong>r is breastfeeding. Flow may<br />
be moderate for seven to ten days, <strong>the</strong>n very light<br />
for up to six weeks, unless a true period occurs<br />
between three to four weeks.<br />
B. Vaginal flow begins bright red, <strong>the</strong>n changes to<br />
pinkish, brownish, beige-yellow and <strong>the</strong>n offwhite.<br />
C. Breast feeding mo<strong>the</strong>rs may have some bright<br />
bleeding for a short time during very heavy<br />
nursing, but <strong>the</strong>n quickly returns to brown/beige<br />
discharge.<br />
Breast care<br />
Wear a well-fitting, support bra at all times (for <strong>the</strong><br />
next seven to 10 days if bottle feeding).<br />
A. If breast feeding:<br />
eXchange (<strong>Daryeelka</strong> <strong>Umusha</strong> <strong>Kadib</strong> / Postpartum Care)<br />
Keep nipples clean and dry. Air dry nipples after<br />
breast feeding.<br />
5W/D6/Catalog #700-234-702/ 2/01 © Regions Hospital<br />
2
Haddii ibta naasaha eey qalalaan ama dildilaacaan<br />
ku qooy oo ku jilci caanaha dambarka ah ama<br />
kareemka lanoli adigoo marinaya xoogaa yar<br />
labada ibnaas-nuujinta kadib.<br />
Looma baahna inaad ka dhaqdo kareemka lanolin<br />
kahor nuujinta ku xigta.<br />
Cab cabitaan badan. Cun raashinka kuu fiican.<br />
Iskala bixi. Nasiinana hel in kugu filan.<br />
Markii naasahaagu ay caano ka buuxaan, waa<br />
dhici kartaa in cunugu uusan quud qaadan karin.<br />
Waad daliigi kartaa naasaha si caanaha u soo<br />
baxaan, ama waxaad ku qubeysan kartaa biyo<br />
qandac ah una ogoloow in biyahaasi naasahaaga<br />
ku kor socdaan intaadan naaska nuujin.<br />
B. Haddii aadan naaska nuujineyn oo aad cunuga<br />
dhalo wax ku siineysid.<br />
Xanuunka u qaado asprin, Tylenol ama Motrin,<br />
isticmaalna boorsada barafka kolka ay naasaha<br />
caano ka soo buuxsamaan. Gaaxsanaantan<br />
(buuxsamid) waa iney jirtaa oo kaliya maalmo<br />
yar. Kicinta naasaha (taataabashada, qubeyska<br />
biyaha qandaca ah) weey kordhin doonaan<br />
buuxsamida naasaha, waxeyna jirayaan waqti<br />
dheer.<br />
Ka taxadar inaad cabitaan aad u badan cabtid.<br />
Cab in kugu filan si aadan u oomin.<br />
Qorsheynta qoyska ee ilmo dhalida<br />
Kolkaad u imaaneysid baaritaanka caafimaad ee<br />
umusha kadib dhakhtar ayaa kaagala hadli doona<br />
arrinta ku saabsan fursadaha lagu xadido ilma<br />
dhalida. Haddii eey noqoto inaad galmood sameeyso<br />
intaadan u imaan baaritaanka caafimaad, isticmaal<br />
nooc kamid ah waxyaabaha uurka la isaga ilaaliyo<br />
(bacda galmada iyo xumbada), maadaama ay<br />
suurtagal tahay inaad uur qaado.<br />
If nipples become cracked, moisten with<br />
colostrum, or may use lanolin cream by putting a<br />
small amount on <strong>the</strong> nipples after breast feeding.<br />
No need to wash lanolin cream off before next<br />
feeding.<br />
Drink a lot of fluids. Eat foods that are good for you.<br />
Relax. Be sure to get enough rest.<br />
When your breasts are very full of milk, <strong>the</strong> baby<br />
may not be able to latch on to feed. You can<br />
massage your breasts to express milk, or stand in<br />
a shower and let warm water run over your<br />
breasts before breastfeeding.<br />
B. If bottle feeding:<br />
Take aspirin, Tylenol or Motrin, and use an ice<br />
pack for soreness when breasts become full. This<br />
engorgement (fullness) should last only a few<br />
days. Stimulation to breasts (touching, warm<br />
shower) will increase any fullness and it will last<br />
longer.<br />
Avoid too much fluid intake. Drink just enough so<br />
you are not thirsty.<br />
Family planning<br />
eXchange (<strong>Daryeelka</strong> <strong>Umusha</strong> <strong>Kadib</strong> / Postpartum Care)<br />
A doctor will talk to you about birth control options<br />
at your postpartum visit. If having sexual intercourse<br />
before your clinic appointment, use some form of<br />
protection (foam plus condoms), as pregnancy is<br />
possible.<br />
5W/D6/Catalog #700-234-702/ 2/01 © Regions Hospital<br />
3
Isbadallada shacuurta<br />
Niyada oo isbadbadasha: Jirkaaga waxa uu soo maray<br />
isbadallo waaweeyn, sidoo kalena isbadal ayaa ku<br />
yimid hab nololeedkaaga iyo mas’uuliyadda ku<br />
saaran. Waa wax caadi ah inaad dareento “murugo”,<br />
aadna u ooydo waxyaabo yaryar ama sabab la’aanba.<br />
Raadi inaad hesho waxyaabo ku xiisagalinaya oo aad<br />
sameeyso waqtigaas. Isbaddalada shacuurta<br />
niyadaada waa ineey la yaraadaan isbadalka jirkaagu<br />
kolkuu dib ugu noqonayo siduu ahaa intaadan uurka<br />
yeelan.<br />
Ka wac (651) 254-0059 dhakhtarkaaga /<br />
umulisadaada ama Isbitaalka Regions qeybtiisa<br />
Umul-baxa (Regions Hospital Postpartum unit):<br />
A. Haddii eey ku hayso qandho ka badan 100.4<br />
digrii galabtii.<br />
B. Haddii uu kordhay dhiigbaxa ama dheecaan urqarmuun<br />
leh yimaado.<br />
C. Haddii eey kaa soo baxeen dhiig xinjiro wata ama<br />
xab ishaysta.<br />
D. Haddii uu naaskaagu lahaado bar gaduudan oo<br />
xanuun leh, isla markaana eey ku qabato qandho<br />
101 digrii ah ama in ka badan.<br />
E. Haddii aad dareemeyso mindhicir xanuun<br />
dheeraad ah.<br />
Emotional changes<br />
eXchange (<strong>Daryeelka</strong> <strong>Umusha</strong> <strong>Kadib</strong> / Postpartum Care)<br />
Mood swings: The body has gone through great<br />
changes, as has your life style and what you are<br />
responsible for. It is common to feel “blue” and<br />
tearful for little or no reason. Find something pleasant<br />
to do at <strong>the</strong>se times. Having your feelings go up and<br />
down should decrease as your body goes back to prepregnancy<br />
state.<br />
Call your doctor/midwife or <strong>the</strong> Regions Hospital<br />
Postpartum unit at (651) 254-0059 if:<br />
A. Your temperature is greater than 100.4 degrees in<br />
<strong>the</strong> afternoon<br />
B. You have an increase in vaginal bleeding or foulsmelling<br />
discharge<br />
C. You pass any tissue or blood clots<br />
D. You have a red, sore area in your breast, with<br />
temperature 101 degrees or higher<br />
E. You have severe abdominal pain<br />
5W/D6/Catalog #700-234-702/ 2/01 © Regions Hospital<br />
4