Козарство Вовед Rasprostranetost vo Evropa: - ФЗНХ Факутет за ...
Козарство Вовед Rasprostranetost vo Evropa: - ФЗНХ Факутет за ...
Козарство Вовед Rasprostranetost vo Evropa: - ФЗНХ Факутет за ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Предавање бр. 11<br />
Универзитет „Св. Кирил и Методиј“ ‐ Скопје<br />
Факултет <strong>за</strong> земјоделски науки и храна ‐ Скопје<br />
<strong>Вовед</strong><br />
<strong>Ко<strong>за</strong>рство</strong><br />
Проф. д‐р Сретен АНДОНОВ<br />
Асис. м‐р Александар УЗУНОВ<br />
Предмет: Основи на сточарско производство<br />
Материјал: www.fznh.ukim.edu.mk/stocarst<strong>vo</strong><br />
• Mesto i zna~ewe na kozite <strong>vo</strong> sto~arskoto<br />
proiz<strong>vo</strong>dst<strong>vo</strong><br />
– kosmopolitsko `i<strong>vo</strong>tno<br />
– proiz<strong>vo</strong>dst<strong>vo</strong> na mleko, meso, vlakna i<br />
krzno<br />
– korsiti najmnogu rastitelni vidovi <strong>vo</strong><br />
ishranata<br />
– ceneti dietetski (makrobiotski)<br />
proiz<strong>vo</strong>di<br />
Iljadii<br />
grla<br />
<strong>Rasprostranetost</strong> <strong>vo</strong> <strong>Evropa</strong>:<br />
6000<br />
5000<br />
4000<br />
3000<br />
2000<br />
1000<br />
0<br />
1046 1192<br />
1120<br />
Albanija<br />
Bugarija<br />
Francija<br />
5293<br />
Grcija<br />
1364 800<br />
Italija<br />
Portugalija<br />
554<br />
Romanija<br />
2873<br />
[panija<br />
2<br />
3<br />
1
Iljadii<br />
toni<br />
toni<br />
Iljadi<br />
Proiz<strong>vo</strong>dst<strong>vo</strong> na mleko<br />
550<br />
450<br />
350<br />
250<br />
150<br />
50<br />
-50<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
Albanija<br />
80<br />
Bugarija<br />
200<br />
Francija<br />
483 450<br />
Grcija<br />
140<br />
Italija<br />
Portugalija<br />
35<br />
Romanija<br />
[panija<br />
320<br />
Proiz<strong>vo</strong>dst<strong>vo</strong> na meso<br />
0<br />
Albanija<br />
7<br />
Bugarija<br />
7<br />
Francija<br />
47<br />
8 4 3 5<br />
Grcija<br />
Kozarst<strong>vo</strong>to <strong>vo</strong> Makedonija<br />
• Op{ti karakteristiki<br />
– specifi~na istorija<br />
– tradicionalno proiz<strong>vo</strong>dst<strong>vo</strong><br />
• golemi stada<br />
• sredni stada so stokov karakter<br />
• mali stada (individualno) -<br />
naturalno proiz<strong>vo</strong>dst<strong>vo</strong><br />
• sovremeno intenzivno proiz<strong>vo</strong>dst<strong>vo</strong><br />
Italija<br />
Portugalija<br />
Romanija<br />
[panija<br />
18<br />
4<br />
5<br />
6<br />
2
Kozarst<strong>vo</strong>to <strong>vo</strong> Makedonija<br />
• Raz<strong>vo</strong>jni koncepti<br />
• mati~nata i selekciskata slu`ba,<br />
• priploden materijal.<br />
• zdravstvenata za{tita<br />
• pazar za proiz<strong>vo</strong>dite od kozi<br />
• povr{ini, reoni za pasewe<br />
• prira~na literatura<br />
• stru~ni sovetuvawa<br />
• zdru`enija na odgleduva~i<br />
Proiz<strong>vo</strong>di od kozite (Mleko)<br />
• (1.86 % od vkupnoto mleko <strong>vo</strong> svetot)<br />
• visoko produktivni grla od 800-1400 kg<br />
godi{no<br />
• pravilno hraneti - mlekoto ne nema a<br />
neprijaten miris<br />
• spored hemiski sostav e poprikladno od<br />
kravjoto (pomali zrnca na gru{ot,<br />
positni masleni kapki, pobogato so<br />
kalcium)<br />
Proiz<strong>vo</strong>di od kozite (Mleko)<br />
• specifi~en<br />
kiselini<br />
vkus od isparlivi masni<br />
• kaj nas po koza se dobivaat okolu 250 - 400<br />
kg mleko mleko,<br />
– suvata materija 14%,<br />
– masti 4.5%,<br />
– proteini 4.2%,<br />
– laktoza 4.5%<br />
– mineralni materii 0.8%<br />
7<br />
8<br />
9<br />
3
Proiz<strong>vo</strong>di od kozite (Mleko)<br />
• namena na melkoto e proiz<strong>vo</strong>dst<strong>vo</strong> na<br />
mle~ni proiz<strong>vo</strong>di<br />
• < 10 % od evropskoto proiz<strong>vo</strong>dst<strong>vo</strong> se<br />
konsumira kako presno mleko<br />
• sirewa – meki, polutvrdi i tvrdi<br />
• fermentirani napitoci (jogurt, kefir ...)<br />
• potencialni visoko vredni proiz<strong>vo</strong>di<br />
Proiz<strong>vo</strong>di od kozite<br />
(Meso)<br />
• Jare{ko meso (trup 4 – 12 kg)<br />
• Cenata na svetskite pazari<br />
iznesuva 20-30 % povisoka od<br />
jagne{koto<br />
• Nema gojni rasi iako na svetsko<br />
ni<strong>vo</strong> 2/3 od kozite se koristat za<br />
proiz<strong>vo</strong>dst<strong>vo</strong> na meso posebno <strong>vo</strong><br />
siroma{nite regioni (Azija,<br />
Afrika)<br />
Proiz<strong>vo</strong>di od kozite<br />
(Ko`a, Vlakno)<br />
• Ko`i so i bez vlakna<br />
• Vlaknoto – kozinata ima golema<br />
upotrebna vrednost kaj kozite <strong>vo</strong> svetot<br />
• Dol`ina D do 9 sm.<br />
• Rasa Angora za proiz<strong>vo</strong>dst<strong>vo</strong> na moher<br />
10<br />
11<br />
12<br />
4
Tehnologija na odgleduvawe<br />
• Reprodukcija<br />
– sezonsko (kako kaj ovcite),<br />
– prv pripust na 7-10 meseci<br />
– polov ciklus 21 den<br />
– mrkaweto trae 24-36 ~asa<br />
– skoznosta trae oklu 150 dena (145-165)<br />
– pripust (grupen, od raka i v/o)<br />
Tehnologija na odgleduvawe<br />
• Odgleduvawe na jariwa<br />
– osetlivi na niski temperaturi<br />
– primena na tehnologija na rano<br />
odbivawe na jariwa (preku kofi so<br />
cucli, avtomatski poilki...)<br />
– potrebna e jasna ekonomska opravdanost<br />
– komercijalni jariwa nasproti jariwa<br />
za priplod<br />
Tehnologija na odgleduvawe<br />
• Kozi <strong>vo</strong> molzen period<br />
– najgolem prihod za farmata<br />
– 6-10 nedeli po jarewe - najvisokata<br />
dnevna mle~nost<br />
– kvalitetna kabasta hrana i koncetrat<br />
za da se odr`i visoka mle~nost<br />
– molzewe 2 – 3 pati na den <strong>vo</strong> tekot na<br />
prvite 3-5 meseci<br />
– laktacijata trae 210-280 dena no ne<br />
podolgo od 305.<br />
13<br />
14<br />
15<br />
5
Laktacija i molzewe<br />
• Specifi~na gradba na vimeto<br />
– 70 % cisternsko mleko<br />
– lesno molzno<br />
– molzewe <strong>vo</strong> higienski uslovi, bez<br />
prisust<strong>vo</strong> na misirs, pra{ina, bu~ava<br />
– ra~no i ma{insko molzewe<br />
• ^istewe i masirawe na vimeto<br />
• Molzewe<br />
• Domolzuvawe<br />
• Dezinficirawe na boskite<br />
Faktori koi vlijaat na mle~nosta<br />
• @iva masa<br />
• Vozrast i laktacijata po red<br />
• TTip na jjarewe<br />
• Sistem na odgleduvawe<br />
• Ishrana<br />
• Farmer<br />
• Doma{ni<br />
Rasi<br />
@iva masa 30-40 kg<br />
Produkcija na mleko (za 7 meseci) 150 l<br />
Prose~en % na proteini 3.2 %<br />
Prose~en % na masti 3.8 %<br />
Plodnost 150 %<br />
Produkcija na vlakno (kozina) 0,5 kg<br />
16<br />
17<br />
18<br />
6
Rasi<br />
• Sanska<br />
– cvrsta do prefineta gradba na telo<br />
– Kusi vlakna so bela boja<br />
– Vime odli~no razvieno so top~esta<br />
forma i pravilno oformeni sredno<br />
dolgi boski.<br />
– @ivata masa: kozi 50-80 kg,<br />
– Mle~nost od 600 do 1000 kg<br />
– Plodnost 180 %.<br />
Rasi<br />
• Alpina<br />
– Kratko vlakno, `olto-kafea<strong>vo</strong> do<br />
crvenika<strong>vo</strong> i karakteristi~na crna<br />
linija po dol`inata na ‘rbetot<br />
– Noze crni<br />
– So i bez rogovi<br />
– Cvrsta konstitucija<br />
– @ivata masa: kozi 50 kg,<br />
– Mle~nost okolu 750 kg<br />
– Plodnost 180 %.<br />
Normativi i principi za<br />
podignuvawe na farma<br />
postapno zgolemuvawe na farmata<br />
dimenzionirawe za narednite 5<br />
godini<br />
realna prognoza<br />
19<br />
20<br />
21<br />
7
Kozarnik<br />
• lesna komunikacija<br />
• lesna manipulacija<br />
• topol i svetol<br />
• provetren<br />
• pogoden za odr`uvawe na higiena<br />
• snabden so <strong>vo</strong>da i struja<br />
• propratni objekti<br />
Kozarnik<br />
• funkcionalen<br />
• adekvaten za tipot na proiz<strong>vo</strong>dst<strong>vo</strong><br />
• pod nabiena zemja j<br />
• yidovi od cvrst materijal bez vlaga<br />
• podobrena termi~ka izolacija<br />
• prozorci na 1,8 m od pod<br />
• do<strong>vo</strong>lno vrati za komunikacija<br />
Kozarnik<br />
• pravilen izbor na raspored <strong>vo</strong><br />
objektot<br />
• pregraden na boksovi<br />
• del za molzwe<br />
• del za kozi<br />
• del za jarci<br />
• ispust<br />
22<br />
23<br />
24<br />
8
Change language