mezozoik i kenozoik.pdf

ERA MEZOZOICZNA
KREDA
JURA
TRIAS

F. von Alberti
1834
TRIAS (250-190 mln)

TRIAS
(rośl. szpilkowa)
(bennetyt)
(sagowiec)

• pierwsze ssaki
Terapsydy:
-odnóża poniżej ciała
-silniejsze i bardziej złożone szczęki
-przednie siekacze
-boczne kły

• środk.-koniec triasu–pocz. rozpadu Pangei
– efekt powstania ryftu kontynentalnego
ryft oceaniczny
• intensywny rozwój Tetydy

wczesny/
środk.
trias
(240 Ma)
• przemieszcz. Gondwany na pn.
(zanik lądolodów)
• ciepły klimat
• Europa: dwie facje
germańska – lądowa i alpejska - morska
późny
trias
(220 Ma)

JURA (190-145 mln)
A. Von Humboldt
1799

JURA

• jurajskie dinozaury lądowe
• jurajskie
ssaki

• pierwsze ptaki

• dalszy rozpad kontynentów,
które pozostają blisko siebie
• pocz. otwierania Atlantyku i O. Indyjskiego
• zamykania Tetydy (strefa subdukcji,
łuk wyspowy na pn.), szereg mikropłyt
• subdukcja u zach. wybrzeży obu Ameryk
• orogeneza jeńszańska w Azji

wczesna
jura
(200 Ma)
• ciepły klimat, wyjątek – zb. borealny na pn. (Syberia)
• węglany, ewaporaty
• lądy porośnięte lasami (złoża węgla kam.)
• Europa: basen epikontynentalny – max transgresji J 3,
późna
jura
(150 Ma)

KREDA (145-65 mln)

KREDA
kokolity

• dalsze rozsuwanie kontynentów
• rozpad Gondwany
• rozszerzanie Atlantyku i O. Indyjskiego (zmniejszenie Pacyfiku)
• zamykanie Tetydy (deformacja i fałdowanie) – zbliżanie Afryki do Europy

wczesna
kreda
(105 Ma)
• ciepły klimat - nieduże różnice temperatur
mimo różnic szer. geograf., brak zlodowaceń
• powolna cyrkulacja wód oceanicznych
(głęb. partie wód pozostawały niedotlen.)
• Europa pn.-środk.: obszar lądowy
(morza epikontynent.; max transgresji koniec K 1
• na obszarach epikontynentalnych
osadzanie iłów zastoiskowych
późna
kreda
(90 Ma)

• wysokie tempo przyrastania skorupy oceanicznej na Atlantyku
- podniesienie poziomu oceanu światowego
• z końcem kredy - ruchy mikropłyt w obrębie Tetydy
(pierwsze ruchy płaszczowinowe) – orogeneza alpejska (faza laramijska)
• powstanie intruzji granitowych w Andach i Kordylierach (strefy subdukcji)

• zmiany środowiskowe spowodowały
wymieranie niektórych zwierząt

ERA KENOZOICZNA
(65 mln – dziś)
NEOGEN
PALEOGEN

PALEOGEN
NEOGEN

• szybka ewolucja ssaków

neandertalczyk
• pierwsze trawy
• pojawienie człowieka
australopitek

• rozdzielenie:
Ameryki Pd., Australii, Antarktydy
• rozdzielenie Europy i Grenlandii
• przemieszczenie Afryki ku pn. i
stopniowa likwidacja Tetydy

eocen
(50 Ma)
miocen
(20 Ma)

• kolizja Dekanu z Azją oraz Eurazji z Afryką
(powstanie śródziemnomorsko-himalajskiej strefy fałdowań)
• rozszerzenie oceanów Indyjskiego i Atlantyckiego,
a zmniejszenie Pacyfiku i powstanie pasm górskich Kordylierów i Andów

Pasma orogeniczne na świecie
• alpidy – efekt kolizji Euroazji i Afryki
• Kordyliery i Andy – efekt subdukcji
płyty pacyficznej
• Himalaje – efekt kolizji Dekanu z Azją

młode łańcuchy górskie są strefami aktywnymi
sejsmicznie i wulkanicznie;
najdłuższa tego typu strefa śródziemnomorsko-himalajska
Orogeneza alpejska:
Alpy, Karpaty, Pireneje, Apeniny, Atlas,
Kordyliery, Andy, Himalaje i Kaukaz

• pod koniec neogenu nastąpiło oderwanie Australii od Antarktydy,
- powstanie zimnego prądu morskiego (dryfu)
i zmiany klimatyczne (drastyczne ochłodzenie klimatu,
rozwinięcie czap lodowych), tzw. epoka lodowcowa

pleistocen
(50 Ka)

dziś