04.01.2014 Views

Sri Sukhmani Sahib J.. - Gurmat Veechar

Sri Sukhmani Sahib J.. - Gurmat Veechar

Sri Sukhmani Sahib J.. - Gurmat Veechar

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

siqgur pRswid]<br />

vwihgurU jI kw ^wlsw! vwihgurU jI kI &qyh]<br />

prmpUjnIk vwihgurU siqgurU<br />

sRI suKmnI swihb jI stIk<br />

sRI dmdmI tkswl[<br />

Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir]<br />

Bin mQurw. kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir]<br />

(q`qkry leI Poto ’qy kilk kro jI)<br />

DMn hn DMn hn prmpUjnIk s`cy siqgurU vwihgurU sRI gurU Arjn dyv swihb jI DMn hn!<br />

hux au~bldI dyZ’c cONkVw lw rhy hn[hux m`cdy 2 ryqy ’qy bYT rhy hn, hux m`cdw 2<br />

ryqw Awpxy prmpiv`qR prmpUjnIk SuB s`cy su`cy au~cy mhwn praupkwrI<br />

sIs’qy hux puAw rhy hn, hux m`cdI 2 loh’qy KV@ rhy hn[<br />

lyKk pRkwSk:-<br />

bRhmiv`idAw dy dwqy,pMQrqn,<br />

bRhmigAwnIkY;grIbI smwhw] bRhmigAwnI; praupkwr aumwhw]<br />

pUrn praupkwrI pUrn bRhmigAwnI s`cKMf vwsI prmpUjnIk<br />

sRI mwn sMq bwbw gurbcn isMG swihb ^wlsw,<br />

sMq krqwr isMG swihb ^wlsw jI dy s`cy pr aupkwrI crn-kmlW dy,<br />

hir hir myil myil jn swDU;hm swD jnw kw kIVw]<br />

Anuswr in`ky kIVy ikRm,sB dI crn-DUV, dwsndws crn isMG aur& jsvMq isMG ipMf dwauDr, (mogw)<br />

jvwhrisMG ipMf cimMfy (luiDAwxw)pMjwb ieMfIAw[<br />

q`qkrw


ieh prmpiv`qR poQIAW pRwpq krky inhwl inhwl inhwl hovo jI:<br />

1. poQI jnm sMskwr, AMimRq sMskwr, bRhm iv`idAw, AnMd kwrj, AMqm sMskwr[<br />

2. poQI vwihgurU siqgurU sRI suKmnI swihb jI stIk.sRI dmdmI tkswl[<br />

3. siqgurU swihb jI Aqy sMqW mhWpurSW dy Amolk boly Aqy gurmiq Anuswr Anyk pRsnW<br />

dy au~qR siqgurU gRMQ swihb jI b^S rhy hn[ pV@n vwly Dwrimk gRMQW dy nwm[ dyh<br />

Arogqw, g`fI dI dyK ryK frweIivMg bwry SuB is`iKAw[<br />

4. ds siqgurU swihbwn jI dI prm pUjnIk SuB s`cI bMswvlI[<br />

5. siqgurU gRMQ swihb jI dw mhW ivsmwd ieqhws, AKMf pwT, shj pwT mrXwdw,<br />

gurbwxI jI siqkwr pUjn mhW ivsmwd SuB is`iKAw, 101 Ardws, gurpurbW dIAW<br />

ArdwsW[<br />

6. SRI gurU gRMQ swihb jI Su~D aucwrx, ArQ pwT Aqy ivSrwm poQI SRI dmdmI tkswl<br />

7. Awid bwxI,sRI dsm bwxI, BweI gurdws jI dIAW vwrW ’coN gRIbI vwly,sbd pdW dy<br />

mhW ivsmwd ArQ[dUjw pRkrx pUjw dw Dwn zihr hY]<br />

8. slok Bgq kbIr swihb jI, Bgq PrId swihb jI dy mhW ivsmwd ArQ[<br />

9. gurbwxI jI dy cwnx AMdr dyh Arogqw bwry mhW ivsmwd is`iKAw[<br />

10. gurmuiK gurmuKI bwlaupdyS! irkwrf kIqw bwlaupdyS, sux! gurmuKI isKwau hy<br />

drvyS!<br />

gurU ipAwrI swD sMgq jI nMU ieh jwxky byAMq KuSI hovygI ik gurbwxI aucwrx<br />

SuDI leI iehnHW poQI swihbwnW dIAW irkwrifMg vI dwsn dws qoN gurU swihb<br />

jI ny krvweI hY[ sMgq jI irkwrifMg lwky poQI swihb pRkwS krky mgr 2<br />

bolx jI[<br />

q`qkrw


poQI swihbwn, Su`D aucwrn iempIQRI pRwpqI leI:<br />

BweI rijMdr isMG jI kYnyfw:-Pon: 905-458-7776<br />

BweI gurcrn isMG jI kYnyfw:- Pon: 905-216-7437<br />

BweI qlivMdr isMG jI kYnyfw:- Pon: 519-621-4773<br />

BweI AmirMdr isMG jI kYnyfw:- Pon: 519-830-2627<br />

BweI srbjIq isMG jI ig`l, ipMf suDwr (luiDAwxw) Bwrq &Un 01624- 275-740<br />

BweI surjIq isMG jI ipMf dwauDr (mogw) Bwrq, Pon:- + 91-9888774012<br />

gurU syvw Byjo:- CIBC BANK CANADA, Branch. NO:01322) AC.83-15833,<br />

CHARAN SINGH.<br />

jsvMq isMG(Bgq jI) nwl sMpRk leI:-<br />

admin@gursevak.com<br />

www.Gursevak.com<br />

q`qkrw


DMn hn DMn hn prmpUjnIk s`cy siqgurU vwihgurU sRI gurU Arjn dyv swihb jI DMn hn! hux<br />

au~bldI dyZ ’c cONkVw lw rhy hn[ hux m`cdy 2 ryqy ’qy bYT rhy hn, m`cdw 2 ryqw Awpxy prmpiv`qR<br />

prmpUjnIk SuB s`cy su`cy au~cy mhwn praupkwrI sIs ’qy hux puAw rhy hn, hux m`cdI 2 loh ’qy KV@<br />

rhy hn[<br />

Drm hyq; swkw ijin kIAw] sIsu dIAw; pru. isrru n dIAw]<br />

DMn hn DMn hn, prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU qyZ bhwdr swihb jI DMn hn[ lohy dy qMg<br />

ipMjry ’c iq`Ky ik`lW ivckwr bYTy hux vwihgurU vwihgurU jp rhy hn[ hux sIs kurbwn kr rhy hn[<br />

Awp jI dw ShId hoieAw sIs hux dwsn dwsI dy isr ‘qy sj irhw hY[<br />

q`qkrw


DMn DMn vwihgurU siqgurU swihbwn jI<br />

DMn bwbw sqIrwm swihb jI! cWdnI cONk id`lI ivKy, sMq doKI zwlm, Awp jI nUM hux, rUM ’c<br />

lpyt ky swV rhy hn[<br />

q`qkrw


prm ShId DMn bwbw jIvn isMG swihb jI! prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU qygbhwdr swihb<br />

jI dy prmpiv`qR inrMkwrI sIs nUM, Awpxy sIs ’qy sjw ky, id`lIEN sRI AnMdpur swihb jI nUM, hux iljw<br />

rhy hn, sRI AnMdpur swhib jI iqAwgx mgroN, srsw ndI nyVy, zwlmW dw purjw 2 k`t ky, Awpxw<br />

AMg 2 ktvw ky, nwnk, syvku soeI AwKIAY; jo isru Dry auqwir] Anuswr hux ShIdI pw rhy hn[<br />

lwhOr ivKy b`icAW nUM nyizAW ’qy tMgvw ky, glW c hwr puAw, pUrn pRIq pRqIq nwl Bu`KIAW, sbr<br />

Sukr nwl svw 2 mx pIs ky isdk inBw rhIAW mwvW[<br />

q`qkrw


prmpUjnIk gurmuiK snmuK DMn bwbw dIp isMG swihb jI! hux Awpxw sIs qlI ’qy r`K ky,<br />

m`cdy Drm X`uD c, sRI hirmMdr swihb jI ’qy cV@ ky Awey zwlmW dy f`kry 2 kr rhy hn[<br />

DMn bwbw mnI isMG swihb jI! prmpUjnIk siqgurU swihbwn jI dy ipAwr siqkwr ismrn c<br />

lIx hux bYT rhy hn, zwlm hux Awp jI dw bMd 2 k`t rhy hn[<br />

q`qkrw


DMn ShId bwbw s`uKw isMG bwbw mihqwb isMG swihb jI! Aiq pwpI ivkwrI hMkwrI m`syrMGV dw<br />

hMkwrI isr, hux v`F rhy hn[ isr v`F ky, brCy ’qy tMg ky, GoiVAW ’qy Asvwr, b`uFy jOhV nUM jYkwry<br />

g`jwauNdy iljw rhy hn[<br />

DMn bwbw jorwvr isMG swihb jI, DMn bwbw &qyh isMG swihb jI! ijauNidAW 2 nUM hI, srihMd<br />

ivKy, zwlm zulmI kMD dI nINh c, hux KVy@ krky, au~pr kMD icx rhy hn[ vyprvwhI nwl jYkwry<br />

g`jwauNidAW dy, sIs auqwry jw rhy hn[<br />

q`qkrw


DMn bwbw mqIdws swihb jI! cWdnI cONk id`lI ivKy, sMq doKI zwlm, AwpjI nUM hux iq`Ky Awry nwl<br />

cIr rhy hn[ ipAwrI is`KI qy s`cy siqgurW leI, Awpxw qn hux icrvw rhy hn[<br />

DMn bwbw idAwlw swihb jI! cWdnI cONk id`lI ivKy, sMq doKI zwlm, Awp jI nUM hux, dyZ ’c aubwl<br />

rhy hn[<br />

q`qkrw


DMn bwbw bic`qR isMG swihb jI! siqgurU swihb jI dI b^SIS nUM pRwpq ho ky, GoVy ’qy Asvwr<br />

jsvwrIAW dy SrwbI hwQI dIAW qvIAW, siqgurW dI b^SI nwgxI nwl, hux ivMn@ rhy hn[<br />

DMn bwbw grjw isMG boqw isMG jI! hux cV@ ky Awey zwlmW dy f`kry kr rhy hn, jYkwry gjwauNidAW<br />

ShIdI pw rhy hn[ sUrw. so pihcwnIAY; ju lrY. dIn ky hyq] purjw purjw kit mrY; kbhU n CwfY Kyqu]<br />

q`qkrw


q^q sRI dmdmw swihb jI ivKy swihb sRI gurU goibMd isMG swihb jI BweI mnI isMG swihb jI qoN<br />

vwihgurU siqgurU gRMQ swihb jI ilKvw rhy hn[<br />

prmpUjnIk sMq bwbw gurbcn isMG swihb ^wlsw jI, sMq krqwr isMG swihb ^wlsw jI qoN gurbwxI<br />

sux rhy hn[<br />

q`qkrw


wlwn bwl] prmpUjnIk vwihgurU mIrI pIrI dy mwlk<br />

siqgurU hrgoibMd swihb mhwrwj jI[<br />

prmpUjnIk vwihgurU mh`lw pMjvW jI, sRI rwmsr swihb jI ivKy, BweI gurdws swihb jI qoN<br />

siqgurU gRMQ swihb jI ilKvw rhy hn[<br />

q`qkrw


prmpUjnIk bwbw GneIAw swihb jI, sMq doKI mhW hiqAwirAW nUM<br />

pwxI iplw rhy hn Aqy mlm p`tI kr rhy hn[<br />

prmpUjnIk vwihgurU mh`lw qIjw jI, ivAws dirAw coN jl Br rhy hn,<br />

vwihgurU mh`ly dUjy jI dy ieSnwn leI[<br />

q`qkrw


poh dI TMFI Twr rwq c, prmpUjnIk mwqw gUjrI kOr jI, Coty swihbzwidAW smyq phwVI rsqy,<br />

gMgU dy Gry jw rhy hn[<br />

DMn vwihgurU! pMj ipAwry jI, siqgurU swihb jI nUM, hux Awpxy inrml prmpiv`qr SuB s`cy su`cy au~cy<br />

mhwn blvwn sIs, Bytw kr rhy hn, au~cy ru`qby pw rhy hn, s`cy pwiqSwh jI qoN AMimRq Ck ky, s`cy<br />

pwiqSwh jI nUM AMimRq Ckw rhy hn[<br />

q`qkrw


BweI subyg isMG BweI Swhbwz isMG jI siqgurW dy ipAwr siqkwr c hux crKVIAW ’qy cV@ rhy hn[<br />

Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir]<br />

Bin mQurw. kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir]<br />

q`qkrw


sRI hirikRsn iDAweIAY ijsu if`Ty sB duK jwie]<br />

pihlw mrxu kbUil jIvx kI Cif Aws] hohu sBnw kI ryxukw qau Awau hmwrY pwis] vwihgurU mh`lw<br />

dsvW jI, q^q sRI kysgVu swihb jI ivKy sIs mMg rhy hn


prmpUjnIk siqgurU hirrwie swihb jI- Arjn hirgoivMd nUM ismrO sRI hirrwie]<br />

Drm hyq; swkw ijin kIAw] sIsu dIAw; pru. isrru n dIAw]


ijih ibiKAw sglI qjI lIE ByK bYrwg] khu nwnk sunu ry mnw iqh nr mwQY Bwgu] prmpUjnIk<br />

bRhmigAwnI sgl kI rInw] pUrn vYrwgI sRI dmdmI tkswl dy igAwrvyN muKI pUrn sMq suMdr isMG<br />

swihb jI iBMfrWvwly<br />

prmpUjnIk pUrn sMq bwbw Aqr isMG swihb jI


DMn ShId bwbw qwrU isMG swihb jI! s`cy siqgurW dy siqkwr ipAwr ihq ismrx c, rom 2 krky<br />

lIx bYTy hn, zwlm hux Awp jI dw Koprw auqwr rhy hn[ Kopry auqrn qoN BI, 22 idn smwDI c bYTy,<br />

gurU gurU ismrdy rhy<br />

DMn bwbw Swm isMG jI AfxSwhI jI ny 70 swl sRI hirmMdrswihb jI ivKy qVky svw do vjy AMimRq<br />

kIrqn kIqw, iek idn vI nwgw nhIN pwieAw


sRI nwnk; AMgid kir mwnw] Amrdws; AMgd pihcwnw]<br />

Amrdws; rwmdws khwXo] swDin lKw; mUV nih pwXo]<br />

prmpUjnIk gurU jI dy AnMin syvk bwbw bu`Fw swihb jI, mwqw gMgw jI nUM vr b^S rhy hn


siqgur pRswid]<br />

vwihgurU jI kw ^wlsw! vwihgurU jI kI &qyh]<br />

sB isKn ko hukm hY; gurU mwnIE grMQ]1]) pIaU dwdy kw; Koil ifTw Kjwnw] qw<br />

myrY min; BieAw inDwnw]1] prm pUjnIk gurU pMQ jI kI jIq[ () swihb jI dw Su`D<br />

aucwrn, ie`kEAMkwr, Su`D pkwau pV@ ky bwr bwr) ihMdU qurk koaU, rwPjI iemwmswPI;<br />

mwns kI jwq sBY, eykY phcwnbo]) Avil Alh nUru aupwieAw; kudriq ky sB bMdy] eyk<br />

nUr qy.sBu jgu aupijAw; kaun Bly.ko mMdy]) ^wlsw myro; 1 ipMf 2 prwn] ^wlsw myrI; jwn<br />

kI jwn] ( 1 sRIr, 2 ijMd) ikRpwvMq ^wls sgl; qh pRswid BXo 1 gOr] moih sy rMk AnwQ<br />

jg; Btkq iPrq kror] ( 1 v`fy) mo gRih mY.qn qy mn qy; isr lau Dn hY; sBhI ienhI<br />

ko]) ienhI kI ikRpw ky, sjy hm hY; nhI mo sy grIb kror pry]) jau qau; pyRm Kylx kw<br />

cwau] isru Dir qlI; glI myrI Awau] iequ mwrig; pYru DrIjY] isru dIjY; kwix n kIjY])<br />

ggn dmwmw bwijE; pirE nIswnY Gwau] Kyqu ju mWifE sUrmw; Ab jUJn ko dwau]1] sUrw<br />

so pihcwnIAY; ju lrY dIn ky hyq] purjw purjw kit mrY; kbhU n CwfY Kyqu]<br />

lyKk pRkwSkdmdmI<br />

tkswl dy bwr@vyN, qyrvyNmuKI, bRhmiv`idAw dy dwqy, pMQrqn, bRhmigAwnI kY;<br />

grIbI smwhw] bRhmigAwnI; praupkwr aumwhw] pUrn praupkwrI pUrn bRhm-igAwnI<br />

s`cKMfvwsI prmpUjnIk sRI mwn sMq bwbw gurbcn isMG swihb ^wlsw, sMq krqwr isMG<br />

swihb ^wlsw jI dy s`cy praupkwrI crn-kmlW dy, hir hir myil myil jn swDU; hm swD<br />

jnw kw kIVw] Anuswr in`ky kIVy ikRm, sB dI crn-DUV,<br />

dwsndws crn isMG aur& jsvMq isMG ipMf dwauDr, (mogw)<br />

jvwhrisMG ipMf cimMfy (luiDAwxw) pMjwb Bwrq[<br />

3 q`qkrw


pihlw mrxu kbUil;jIvx kI Cif Aws]hohu sBnw kI ryxukw;qau Awau<br />

hmwrY pwis])qU cau sjx mYifAw;fyeI issu auqwir]nYx mihMjy qrsdy;kid psI<br />

dIdwru] )kbIr.jau quih swD iprMm kI;sIsu kwit kir goie]Kylq Kylq hwl<br />

kir;jo ikCu hoie q hoie])mrxu muxsw sUirAw.hku hY;jo hoie mrin prvwxo])sBu<br />

idnsu rYix.dyKau guru Apunw;ivic AKI.gur pYr DrweI])swgr myr auidAwn<br />

bn;nv KMf bsuDw Brm]mUsn pRym iprMm kY;gnau eyk kir krm])jau qnu<br />

cIrih;AMig n morau]ipMfu prY;qau.pRIiq n qorau])jo gur dIsY isKVw;iqsu iniv<br />

iniv lwgau pwie jIau]) gurisKW kI hir.DUiV dyih;hm pwpI BI giq<br />

pWih])jnu nwnku. DUiV mMgY iqsu gurisK kI;jo Awip jpY.Avrh nwmu<br />

jpwvY])schu ErY sBu ko;aupir scu Awcwru])scu suhwvw kwFIAY;kUVY kUVI soie]<br />

nwnk.ivrly jwxIAih;ijn scu plY hoie])hIxau nIcu krau bynµqI;swcu n Cofau<br />

BweI]nwnk.ijin kir dyiKAw;dyvY miq sweI])kUV inKuty. nwnkw;EVik sic<br />

rhI]{dyh isvw br moih iehY;suB krmn qy.kbhUM n tro])kir mn myry;siq<br />

ibauhwr]Anuswr ieh prmpiv`qR poQIAW pUrn siqkwr sihq bhu igxqI ’c<br />

sMBwlo.pUrn pyRm sihq pV@o,ds^q krw ky.Ardwis krky,pRymIAW nUM pV@n nUM idMdy<br />

lYNdy rho[ieh SuB ie`Cw r`KxI ik gurU jI dw srb`q dy Bly dw miq.KMf bRhmMf<br />

’c &Yly[A`gy pV@n nMU kho.pRymI s`jx.bhu igxqI ’c mu`l lY ky.A`gy vMfx<br />

jI.AnMq puMn.gurU jI dI ^uSI dIAW l`KW pwiqSwhIAW pRwpq krn[XQw:-lK<br />

KusIAw pwiqswhIAw;jy siqguru ndir kryie]inmK eyk.hir nwmu dyie;myrw mnu<br />

qnu sIqlu hoie])ivic dunIAw;syv kmweIAY]qw drgh bYsxu pweIAY]khu nwnk<br />

bwh lufweIAY]} Awip nrwiexu.klw Dwir;jg mih prvirXau]inrMkwir Awkwru<br />

joiq;jg mMfil kirXau]<br />

pRym bynqI:-pRkrx jW AstpdI ’qy jwx leI, q`qkry coN<br />

ausy nUM kilk kro[ q`qkry ’qy vwips jwx leI pyj dy Q`ly q`qkrw<br />

l&z ’qy kilk kro[<br />

4 q`qkrw


q`qkrw sRI suKmnI swihb jI<br />

aUVw.prmpUjnIk poQI ’c vrqy icMn@ inSwn[<br />

AYVw. ieh sRb ivAwpI mhW mhW ivsmwd prmwrQ pUrn pRym sihq<br />

bwr 2 pV@o suxo jI[<br />

nM. pRkrx pMnw<br />

1. prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpwjwp Anqklwvwn 18<br />

smrpx[<br />

2. gur nwnk dyv goivMd rUp]) pRgtu sgl hir Bvn mih;jnu nwnku gur 22<br />

pwrbRhm]) pwrbRhm pUrn gurdyv]jI qoN s`cy ivsmwd vwihgurU nwm<br />

jI dI dwsn dws kUkr dI jwcnw[<br />

3. gur AMimRq iBMnI dyhurI;prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb 23<br />

jI dy prmpiv`qR sRI stIk swihb jI dI mhwn au~cI s`cI sRb`q dy Bly<br />

dI SuB syvw krn bwry AiqAMq gRIbI inmRqw pRym sihq pRym bynqI<br />

mwieAw sPlI krn bwry[<br />

4. pUrn gurU jI dI SuB s`cI s&l syvw krn vwly gurU ihq kurbwn hox 24<br />

vwly 24 Amr ShIdW,pRymIAW dy Amolk idRStWq[<br />

5. prmpUjnIk s`cy ipqw vwihgurU jI dy ArQ ShIdI jwp mh`lw nOvW 27<br />

jI[nwnk dws;sdw kurbwnI] Anuswr DMn hn DMn hn DMn hn<br />

vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU Arjn dyv swihb jI dI AduqI Amr<br />

At`l ShIdI dw jwp[<br />

6. prmpUjnIk pUrn bRhmigAwnI bwbw gu`dV isMG swihb jI<br />

27<br />

prmpUjnIk ShId BweI jyTw jI,BweI iprwxw swihb jI BweI bihlo<br />

swihb jI ny pUrn pRym cwA nwl inSkwm syvw krnI[<br />

7. prmpUjnIk s`cy siqgurW ArQ SuB s`cI syvw mwieAw sPlI krn 29<br />

leI pRym bynqI[<br />

8. prmpUjnIk sMq bwbw gurbcn isMG swihb jI ^wlsw jI ny,pUrn 31<br />

siqgurU gMRQ swihb jI dy mMglW dI SuDweI krwauxI[<br />

9. nwmu Amolku rqnu hY;pUry siqgur pwis]siqgur syvY ligAw; 32<br />

5 q`qkrw


kiF rqnu dyvY prgwis]s`cy pwiqSwh jI dI SuB s`cI syvw k<br />

rky,DnvMq kulvMq,pUrn sMq piqvMq imlKvMq sIlvMq s`cy mhMq<br />

BgvMq bnxgy jI[<br />

10. vwihgurU gurpRswid]pRsMsw p`qR ’c,vifAweI dy iqAwg dI srb<br />

ivAwpI mhW mhW ivsmwd is`iKAw pV@o[<br />

11. vwihgurU gurpRswid]BUimkw]mokau Dwir ik®pw.jgjIvn dwqy;hir sMq<br />

pgI ly pwvY]hau kwtau.kwit bwiF isru rwKau;ijqu nwnk sMqu ciV<br />

AwvY]dy mhW mhW ivsmwd ArQ[<br />

12. prmpUjnIk sMq bwbw gurbcn isMG swihb ^wlsw jI ny mhwn ikRpw<br />

krky,dwsn dws nUM ilKweI bwr Aqy hor prmpiv`qR SuB Amolk vr<br />

b^Sxy[<br />

13. prmpUjnIk mhWpurSW ny Awp,pMjW isMGW nUM,prmpUjnIk s`cy siqgurU<br />

vwihgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy swhmxy iljw ky,rom 2 krky<br />

ivsmwd srb ivAwpI pRym inmRqw gRIbI siq sMqoK pUrn iekwgRqw<br />

Ajpw jwp’c lIxqw sihq Ardws krnI[<br />

14. prmpUjnIk sMq bwbw krqwr isMGjI ^wlsw jI dw vwihgurU gurU gRMQ<br />

swihb jI stIk ilKx dw idRV sMklp[<br />

15. prmpUjnIk siqgurU swihbwn jI dw pUrn vYrwgmeI AduqI Amr<br />

s`cI ju`go ju`g At`l ShIdI jwp,vwihgurU mhW 2 ivsmwd ArQ[<br />

16. vwihgurU ArQ:-kljuig.jhwju Arjunu gurU;sgl isRis† lig.ibqrhu])<br />

jp´au ijn@ Arjun dyv gurU;iPir sMkt join grB n AwXau])Drin<br />

ggn nv KMf mih;joiq sÍrUpI rihE Bir]Bin mQurw.kCu Bydu<br />

nhI;guru Arjunu prqK´ hir]prm pUjnIk mh`ly pMjvyN swihb jI dw<br />

pUrn vYrwgmeI ShIdI pRsMg[<br />

17. mUriq pMc pRmwx purKu; guru Arjunu. ipKhu nXx]1]) pwrbRhm pUrn<br />

gurdyv] prm pUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU Arjn dyv<br />

swihb jI dI prm vYrwgmeI ShIdI dy, pUrn<br />

32<br />

34<br />

35<br />

39<br />

40<br />

40<br />

41<br />

64<br />

6 q`qkrw


Agm AgwD vYrwgmeI js jwp AsqoqR duAwrw, vwihgurU gurmMqR<br />

hY;jip haumY KoeI[ vwihgurU mMqR jI dy ArQ pV@o jI[<br />

18. vwihgurU]prmpUjnIk s`cy siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI ny Asih Akih<br />

kSt shwridAW sIs vwridAW ienW@ bcnw nMU kmwieAw hY[qY swihb<br />

kI bwq ij AwKY;khu nwnk.ikAw dIjY]sIsu vFy kir.bYsxu dIjY;ivxu<br />

isr.syv krIjY]ikau n mrIjY,jIAVw n dIjY;jw shu BieAw<br />

ivfwxw]dy ivsmwd ArQ hn[<br />

19. vwihgurU]gur nwil quil.n lgeI;Koij ifTw bRhmMfu]nwmu inDwnu.<br />

siqguir dIAw;suKu nwnk.mn mih mMfu])gurdyv siqguru pwrbRhmu<br />

prmysru; gurdyv nwnk hir nmskrw])vwhu vwhu bwxI inrMkwr<br />

hY;iqsu jyvfu, Avru n koie])bysumwr AQwh,Agnq<br />

AqolY]prmpUjnIk DMn vwihgurU ju`go j`ug At`l gurqw ibrwjmwn s`cy<br />

siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dw rsmeI ipAwrw AsqoqR[<br />

20. prmpUjnIk XoDy ShId bwbw gurbKS isMG (bMdw isMG bhwdr jI)dI<br />

mhwn dlyr kurbwnI ShIdI dy prmpiv`qR idRStWq duAwrw kbIr.jau<br />

quih swD.iprMm kI;sIsu kwit kir goie]Kylq Kylq hwl kir;jo ikCu<br />

hoie q hoie]dy Amolk mhW ivsmwd ArQ[<br />

78<br />

79<br />

92<br />

sRI suKmnI swihb jI ArMB<br />

21. vwihgurU]auQwnkw sRI suKmnI swihb jI[ 96<br />

pihly AstpdI jI<br />

22. siqgurU gRMQ swihb jI sdw gurqw ibrwjmwn ho ky,ikRpw krky sRI<br />

suKmnI swihb jI dy,sRb ivAwpI mhW ivsmwd Anqklwvwn<br />

ArQ,ieauN &urmw rhy hn:- ie`QoN ArQ ArMB hMudy hn:-ibnY:-nMbr<br />

63 qoN Ajpw jwp r`Ko jI[<br />

101<br />

7 q`qkrw


23. vwihgurU mh`ly qIjy jI dy siqpRq`gI hox dy srb ivAwpI mhW ivsmwd<br />

kOqk[<br />

24. byd purwn;isMimRiq suDwK´r]kIny rwm nwm;iek AwKŕ] iknkw<br />

eyk;ijsu jIA bswvY]qw kI mihmw;gnI n AwvY]cONh qukW dy ArQ<br />

sRb ivAwpI mhW mhW ivsmwd hn[<br />

25. pRB kY ismrin;dusmnu trY]’qy swKI prm pUjnIk pUrn guris`K,v`fy<br />

ibbykI iqAwgI vYrwgI mhwn praupkwrI DIrjDwrI,gurU pRmysr jI dy<br />

prmpiv`qR SuB s`cy im`Ty crn-kmlW dy AinMn Bgq,bRhmigAwnI<br />

sgl kI rInw]DMn bwbw krm isMG jI hoqI mrdwn vwilAW dI[<br />

26. pRB kY ismrin;iriD isiD nau iniD]’qy swKI BweI rUpcMd jI[ 1 iriD<br />

2 isiD 3 nau 4 iniD dy ArQ[<br />

27. pRB kau ismrih;sy praupkwrI]’qy swKI,bRhmigAwnI kY grIbI<br />

smwhw] bRhmigAwnI praupkwr aumwhw] 1 AinMn gurU Bgq mhwn<br />

praupkwrI bRhmigAwnI;sgl kI rInw]BweI l`Dw jI[ 68 aUVw.hir<br />

ismrin;Bey isD jqI dwqy]) 1 ivSw nON pRkwr pV@o gurpRswid iqAwgo.<br />

28. aUVw. hir ismrin: Bey isD jqI dwqy]) 1ivSw nON pRkwr pV@o<br />

gurpRswid iqAwgo<br />

dUjy AstpdI jI<br />

29. prmpUjnIk vwihgurU mh`lw pMjvW jI ShIdI jwp mhwn mhwn<br />

praupkwr hI praupkwr[<br />

qIjy AstpdI jI<br />

30. bhuqu isAwxp;jm kw Bau ibAwpY]swKI A&lwqU jI[ 185<br />

cOQy AstpdI jI<br />

31. ijin kIAw.iqsu cIiq rKu;nwnk.inbhI nwil]1]’qy swKI gurmuiK<br />

snmuK Bgq jYdyv swihb jI[<br />

32. jw kY AMqir;bsY pRBu Awip]nwnk qy jn;shij smwiq]5]’qy<br />

vwihgurU jI dy srgun Avqwr mh`ly nOvyN jI dI,sRb ivAwpI ivsmwd<br />

pUrn vYrwgmeI mhwn DIrjDwrI mhwn praupkwrI ShIdI pRsMg<br />

duAwrw shij AvsQw dw Amolk idRStWq[<br />

106<br />

110<br />

115<br />

118<br />

129<br />

144<br />

148<br />

200<br />

215<br />

8 q`qkrw


33. iqlk jM\U;rwKw pRB qw kw]kIno bfo;klU mih swkw] mhW 2<br />

vYrwgmeI ArQ pV@o[<br />

34. prmpUjnIk Awid scu;jugwid scu]hY iB scu;nwnk hosI iB scu]1]<br />

Ajpw jwp Akwl purK jI v`loN m`hly nOvyN jI dI sRb ivAwpI mhW<br />

ivsmwd mihmw[<br />

pMjvyN AstpdI jI<br />

35. ijs kI bsqu;iqsu AwgY rwKY]pRB kI AwigAw; mwnY mwQY]aus qy<br />

caugun;krY inhwlu]nwnk swihbu;sdw. dieAwlu]2] swKI:-siqgur<br />

AwgY sIsu Byt dyau;jy siqgur swcy BwvY])nwnk.syvku soeI AwKIAY; jo<br />

isru Dry auqwir])qnu mnu Dnu sBu.sauip gur kau;hukim mMinAY<br />

pweIAY]Anuswr DMn bwbw ngwhIAw isMG jI[<br />

36. dUjI swKI:-AMimRqDwrI pRymx v`fBwgx isMGxI jI[ 238<br />

37. imiQAw qn;nhI praupkwrw]pUrn praukwrI mhwqmw jI dy praukwr 247<br />

dw idRstWq[<br />

38. KMf bRhmMf byAMq;auDwrxhwirAw]qyrI soBw quDu;scy myry ipAwirAw] 248<br />

vwihgurU mh`ly dsvyN jI ny mhW mhwn praupkwr krny[<br />

39. vwihgurU]prmpUjnIk mhwn praupkwrI pUrn sMq bwbw Aqr isMG 248<br />

swihb jI msqUAwxy vwilAW ny,imiQAw qn;nhI praupkwrw]qoN SuB<br />

is`iKAw lYxI[<br />

40. so syvku;ijsu ikrpw krI]inmK inmK;jip nwnk hrI]8]5]do qukW 258<br />

dy ArQ sRb ivAwpI mhW mhW ivsmwd hn[<br />

CyvyN AstpdI jI<br />

41. ijh pRswid;qyry sgl iCdR Fwky]mn srnI pru;Twkur pRB qw<br />

kY]swKI:-pVdw Fkx vwly dw,gurU jI pVdw Fkdy hn[<br />

s`qvyN AstpdI jI<br />

A`TvyN AstpdI jI<br />

42. bRhmigAwnI kY;DIrju eyk]ijau bsuDw.koaU KodY;koaU cMdn lyp] do<br />

qukW dy ArQ sRb ivAwpI mhW mhW ivsmwd hn[<br />

218<br />

221<br />

237<br />

269<br />

317<br />

9 q`qkrw


43. bRhmigAwnI kI;sB aUpir mieAw]bRhmigAwnI qy; kCu burw n<br />

BieAw]’qy swKI prmpUjnIk pUrn bRhmigAwnI gurmuiK<br />

ipAwry,bRhmigAwnI;sgl kI rInw]BweI mihMgw swihb jI[<br />

44. bRhmigAwnI.praupkwr aumwhw]bRhmigAwnI kY;grIbI smwhw] swKI<br />

lUM 2 krky gRIbI ’c lIx mhwn praupkwrI DIrjDwrI pUrn<br />

bRhmigAwnI sMq bwbw krm isMG swihb jI,sMq lwl isMG swihb jI<br />

dI[<br />

nOvyN AstpdI jI<br />

45. pr iqRA rUpu;n pyKY nyqR]swKI prmpUjnIk bRhmigAwnI kY;grIbI<br />

smwhw]bRhmigAwnI;praupkwr aumwhw])pUrn bRhmigAwnI r`b rUp<br />

Bgq sUrdws swihb jI[prwieAw rUp dyKxo bcx leI,b`icAW nUM SuB<br />

aupdyS dyx leI br zrUr hI pV@o.<br />

46. {gur pRswid ibiKAw prhrY]swKI ie`k swaU jI dI[ 358<br />

47. ry mn;AYso kir sMinAwsw]dy ArQ[ 88. 1 ds ieMdRy:-pMj igAwn 359<br />

ieMdRy[<br />

48. ds ieMdRy:-pMj igAwn ieMdRy 362<br />

49. kwhU Pl kI;ieCw nhI bwCY]kyvl Bgiq;kIrqn sMig rwcY]swKI:- 364<br />

prmpUjnIk pUrn sMq bRhmigAwnI;sgl kI rInw]bwbw Swm isMG<br />

swihb jI[<br />

50. mn qn AMqir;ismrn gopwl]sB aUpir;hovq ikrpwl] ie`k v`F 364<br />

Kwxy dI tUk)<br />

51. pRB kI AwigAw;Awqm ihqwvY]swrI pauVI dy ArQ sRb ivAwpI mhW 376<br />

mhW ivsmwd hn[<br />

dsvyN AstpdI jI<br />

igAwrvyN AstpdI jI<br />

52. krx dw inrnw pV@o 407<br />

bwrvyN AstpdI jI<br />

53. {ibnw sMqoK;nhI koaU rwjY]swKI:-rwjn ky rwjw mhwrwjn ky<br />

mhwrwjw; gurU goivMd isMMG jI[)<br />

328<br />

333<br />

353<br />

439<br />

10 q`qkrw


qyrvyN AstpdI jI<br />

54. sMq jI dy ds ArQ pV@o[ 454<br />

55. sMq doKI.Akwl purK jI dw doKI hY[sMq ikRpwl;ikRpw jy krY]dy ArQ 459<br />

ivSyS hn[<br />

56. nwnk sMq sMig;inMdku BI qrY]1]’qy swKI:-ikRpwl sMqW ny pwpx 463<br />

ginkw auDwrnI)<br />

57. sMq doKI kw;Qwau ko nwih]nwnk sMq BwvY;qw Eie BI giq 468<br />

pwih]2]’qy swKI:-gurmuiK nyk swaU Bgq AMbrIk jI[<br />

58. pyRmw-BgqI dy SuB gux) 469<br />

59. sMq kw inMdku;prmysuir mwrw]’qy swKI:-DMn prmpUjnIk vwihgurU<br />

s`cy siqgurU sRI gurU dsvyN pwiqSwh jI[<br />

471<br />

cODvyN AstpdI jI<br />

60. mwnuK kI tyk;ibRQI sB jwnu]’qy swKI:-nyk swaU gurmuiK ipAwry<br />

bwlk jI)<br />

61. (cilqu imlvW polw)nh ikCu jnmY;nh ikCu mrY]Awpn cilqu;Awp<br />

hI krY] AibnwsI dy ArQ ivSyS hn[<br />

pMdRvyN AstpdI jI<br />

62. tUtI;gwFnhwr goupwl]’qy swKI[qU siqguru.chu jugI;Awip Awpy<br />

prmysru])cojI myry goivMdw.cojI myry ipAwirAw;hir pRBu myrw cojI<br />

jIau]siqgurU mh`lw dsvW jI)<br />

63. ijau AMDkwr;dIpk prgwsu]gur drsnu dyiK;min hoie ibgwsu]’qy<br />

swKI:-prmpUjnIk pUrn sMq bwbw gurbcn isMG swihb ^wlsw jI[<br />

64. Aink ibGn qy;swDU rwKY]hir gun gwie;AMimRq rsu cwKY]’qy<br />

swKI,gurmuiK ipAwry BweI jogw isMG swihb jI[[<br />

65. imrqk kau;jIvwlnhwr]swKI:-sRI gurU goivMd isMG jI Kwlsw jI[ 553<br />

soLvyN AstpdI jI<br />

66. rUpu n ryK,n rMgu ikCu;iqRhu gux qy,pRB iBMn]pyRm pRcwr:- 559<br />

67. ie`k pwsy rUp rMg nhIN ikhw hY,dUjy pwsy srbI rMgI rUpI qUM hY;ikhw 560<br />

hY?<br />

487<br />

514<br />

527<br />

538<br />

549<br />

11 q`qkrw


68. iqsih buJwey nwnkw;’qy swKI:-prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU<br />

goibMd isMG swihb mhwrwj jI)<br />

69. hrn Brn;jw kw nyqR Poru]iqs kw mMqRü;n jwnY horu]’qy swKI siqgurU<br />

goivMd isMG jI[<br />

sqwrvyN AstpdI jI<br />

70. sRIcMd jI ny aucwry n kho[ 600<br />

71. Twkur kw syvku;AwigAwkwrI]Twkur kw syvku;sdw pUjwrI]qy swKI:- 613<br />

vwihgurU gurU pRmysr jI dy AwigAwkwrI AnuswrI,gurmuiK snmuK isMG<br />

swihbwn BweI vIr isMG BweI DIr isMG jI[<br />

72. Twkur ky syvk kY;min prqIiq]swKI gurmuiK scI AwskI;ijqu pRIqmu 617<br />

scw pweIAY]Anuswr srdwr muhMmdb^S jI ny AQwh SrDw syvw<br />

kurbwnI krky,prm pUjnIk mh`ly nOvyN jI dI mhW ivsmwd pRsMnqw<br />

lYxI)<br />

73. Awvnu jwnu;n hovI qyrw]nwnk.iqsu jn ky;pUjhu sd pYrw] 8]17]<br />

’qy gurU ihq kurbwn hox vwly s`icAwry ipAwry gursyvkW<br />

pRymIAW’coN,bIbI Srn kOr jI dI mhwn kurbwnI[<br />

635<br />

ATwrvyN AstpdI jI<br />

74. siqguru;isK ky bMDn kwtY]gur kw isKu;ibkwr qy hwtY]’qy swKI:-<br />

prmpUjnIk prm ShId BweI sMq rwm swihb jI[<br />

75. nwnk.siqguru isK kau;jIA nwil smwrY]1]Amolk idRStWq mh`lw<br />

dsvW jI:-<br />

76. syvw krq;hoie inhkwmI]iqs kau;hoq prwpiq suAwmI]’qy swKI<br />

prm pUjnIk prmvIr prm ShId BweI mohn qy gopwlw swihb jI[<br />

77. qpiq mwih;TwiF vrqweI]Andu BieAw;duK nwTy BweI]swKI vwihgurU<br />

s`cy siqgurU sRI gurU goibMd isMG swihb mhwrwj jI[<br />

au~nIvyN AstpdI jI<br />

78. swiQ n cwlY,ibnu Bjn;{Bjn ArQ smJx leI pyRm vIcwr) 675<br />

79. Aink aupwvI;rogu n jwie]rogu imtY;hir AvKDu lwie]swKI.gurmuiK 680<br />

BweI pyRmw jI[<br />

562<br />

572<br />

643<br />

647<br />

652<br />

664<br />

12 q`qkrw


80. hux dy smyN gurqw ibrwjmwn,hy gurU pRmysr jI!Awp jI dy prmpiv`qR<br />

SuB s`cy im`Ty mhwn praupkwrI DIrjDwrI inrMkwrI inRibkwrI<br />

crnkmlW’qy m`Qw r`K ky,gRIb kUkr dws dI pyRm bynqI hY,dwsn dws<br />

dw jMmx mrn ikvyN imty jI?<br />

vIhvyN AstpdI jI<br />

81. vwihgurU gurmiq Anuswr nON pRkwr dI pRymw-BgqI bhuq hI vDIAw[ 701<br />

82. hor nON pRkwr BgqI) 704<br />

83. pRymw-BgqI krn bwry m`KIAW dy idRstWq duAwrw SuB is`iKAw[ 719<br />

84. hm inrgunIAwr;nIc Ajwn]nwnk.qumrI srin;purK 727<br />

Bgvwn]7]Amolk bcnW nUM kmwaux bwry,gurU pRmysr jI mh`ly pMjvyN<br />

jI dI ivsmwd Amolk swKI[<br />

ie`kIvyN AstpdI jI<br />

85. prmpUjnIk ipAwry pRIqm vwihgurU inrgunu srgunu jI dI eykqw dy<br />

ArQ smJx leI pyRm vIcwr nmskwr)<br />

bweIvyN AstpdI jI<br />

86. jIA jMq ky Twkurw;Awpy vrqxhwr] prmpUjnIk gurqw ibrwjmwn<br />

s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI AnMq nmskwr sihq hux,jIA jMq<br />

ky Twkurw;vwihgurU mh`ly pMjvyN jI dI Agm Apwr mihmw &urmw rhy<br />

hn[<br />

87. so mUAw;ijsu mnhu ibswrY]vwihgurU jI Apxy ipAwry bwlk jI nMU nhIN<br />

ivswrdy,jo,sdw sdw iehu BUlnhwru]hY[ 128.AMqrjwmI;rihE<br />

ibAwip]’qy Aink nmskwr sihq srb ivAwpI ivsmwd pyRmmeI SuB<br />

vIcwr[<br />

88. AMqrjwmI; rihE ibAwip] ’qy Aink nmskwr sihq srb ivAwpI<br />

ivsmwd pRymmeI SuB vIcwr[<br />

89. {pRiqpwlY;jIAn bhu Bwiq]bwry srb ivAwpI ivsmwd pRymmeI SuB<br />

ivcwr[<br />

90. isr aUpir;TwFw guru sUrw]nwnk;qw ky kwrj pUrw]7]’qy sRb ivAwpI<br />

mhW ivsmwd pRym vIcwr ie``k pRymI msqwny gurU pRymI jI dw idRstWq[<br />

686<br />

735<br />

778<br />

786<br />

789<br />

790<br />

803<br />

13 q`qkrw


91. Amr Bey;Amrwpdu pwieAw]’qy swKI:- gurmuiK honhwr bwlk DR¨<br />

Bgq jI [<br />

qyeIvyN AstpdI jI<br />

92. sloku]igAwn AMjnu.guir dIAw;AigAwn AMDyr ibnwsu])guru<br />

Arjunu.Gir gur rwmdws;Bgq auqir AwXau]prmpUjnIk mh`ly pMjvyN<br />

jI ny,vwihgurU mh`ly cOQy jI dI pyRmw-BgqI, pUrn pRp`kqw sihq idRV@<br />

krnI, pyRmw-BgqI krn dw ipAwrw sìcAwrw prmpiv`qR SuB s`cw<br />

aupdyS hY[<br />

93. nau iniD;AMimRqu pRB kw nwmu]dyhI mih;ies kw ibsRwmu]Anuswr hr<br />

dyhI’c srb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp bwry pyRm vIcwr SuB<br />

s`cI nmskwr[Ajpw jwpu n vIsrY;Awid jugwid smwie]cwr Amolk<br />

mhW mhW ivsmwd idRStWq[<br />

94. dUjw idRstWq:-Aink rUp iKn mwih;kudriq Dwrdw]Anuswr ie`k vwr<br />

ivsmwd vwihgurU jI ny srgun Avqwr Dwr ky,Awpxy ipAwry sMqW<br />

BgqW mhWpurSW nUM prm ipAwry drSn b^Sy[<br />

95. byd purwn;isMimRiq mih dyKu]ssIAr sUr;nK´qR mih eyku]ivSyS mhW 2<br />

ivsmwd ArQ[<br />

96. bwxI pRB kI;sBu ko bolY]Awip Afolu n kbhU folY] SuB Amolk<br />

idRStWq:-prm pUjnIk bRhmigAwnI sMq bwbw Aqr isMG swihb jI[<br />

97. siq bcn;swDU siB khq]swKI:-prmpUjnIk gurbwxI rsIey mhwn<br />

kIrqnIey pUrn mhWpurK BweI rxDIr isMG swihb jI[<br />

98. hY nwnk nyr nyrI])hY inkty Aru Bydu n pwieAw])nyVy &urmw rhy<br />

hn[ie`Qy kvn inkit;kvn khIAY dUir]&urmw rhy hn? au~qR[<br />

99. AwigAw AwvY;AwigAw jwie]nwnk jw BwvY;qw ley smwie]6] ’qy<br />

swKIAW Amr ShId gurmuiK ipAwry BweI swihb BweI bic`q RisMG<br />

swihb ^wlsw jI,aun@W dy Brw sUrbIr blvwn jqI sqI inrmly,gurU<br />

jI dy AnMin Bgq ipAwry BweI audy isMG swihb jI dy bhwdrI<br />

kwrnwmy ShIdIAW[<br />

808<br />

811<br />

820<br />

821<br />

828<br />

829<br />

836<br />

842<br />

847<br />

14 q`qkrw


cOvIvyN AstpdI jI<br />

100. pUry gur kw;suin aupdysu]srb ivAwpI ivsmwd pRymmeI SuB ivcwr<br />

nmskwr swKI:-bwlwn bwl])dl BMjn guru sUrmw,vf joDw bhu<br />

praupkwrI[prmpUjnIk vwihgurU mIrI pIrI dy mwlk,siqgurU<br />

870<br />

hirgoibMd swihb mhwrwj jI[<br />

101. dUjI swKI inrivkwr vwihgurU mh`ly pihly jI kI[ 871<br />

102. swvDwn eykwgr cIq]quk ’qy mUV ibRqI,pwmr ibRqI,ivKiCpq 891<br />

ibRqI,AnuruD ibRqI,pMjvIN ibRqI:-swvDwn eykwgr cIq]<br />

103. Kym sWiq;iriD nv iniD]srb ivAwpI ivsmwd pRymmeI SuB ivcwr[ 896<br />

104. dUK rog;ibnsy BY Brm] 1 AwDI, 2 ibAwDI, 3 aupwDI rog bwry pV@o jI[pMj 904<br />

pRkwr dw Brm[<br />

105. pUrn gurU jI dy crnkml c`t ky,mUMh ’c Gwh lY ky,gL’c p`lw pw 907<br />

ky,isr Jukw ky muAw&I[<br />

106. prmpUjnIk gurU pRymI gursyvkW dy SuB s`cy nwm[ 908<br />

909<br />

107. vwihgurU jI kw ^wlsw vwihgurU jI kI &qyh] sRI suKmnI swihb jI<br />

kw ^wlsw,sRI suKmnI swihb jI dI &qyh dw ArQ ie`k hY[<br />

q`qkrw sRI suKmnI swihb jI gurpRswid sMpUrnM[<br />

15 q`qkrw


aUVw.vrqy icMn@ inSwn:- ijs inSwnI dw pqw n l`gy, aus inSwnI nMU kilk<br />

krky, sRI poQI swihb ’coN k`F ky pV@n nwl inSw ho jwvygI[ keI koit; mwieAw<br />

sRm mwih] sRm pUrw bol ky mwih kho, CyqI bolx nwl, ie`k mMmw rih jWdw hY,<br />

pihly pd dI sMpUrnqw, Agly pd dy ArMB dy A`Kr, ie`ko hox ie`k A`Kr C`fxw<br />

nhIN[ (prm+giq) +jm@W inSwnI.ArQ d`sx leI hY.(A-Dr) gurbwxI ’c lkIr,<br />

aucwrn d`sx leI hY[ ADr pwT iek`Tw hY[ quk smwpqI qoN bMd brYkt) AglI<br />

quk hor hY[ { }bRYkt’c pRym pRcwr hY[ ArQ igxqI leI 1.2.hY[ quk SurU’c()<br />

bRYkt’c pwT d`sy hn[ ibMdI jW ADk lw ky bolo d`isAw hY, ieh bolx leI hY,<br />

gurbwxI’qy ibMdI A`Dk nhIN ilKxy[ quk swhmxy() bRYkt AMk nhIN pV@ny[ quk<br />

sMpUrnqw’qy] do h`dW hn[ quk ivcwly ieh; ArD ivSrwm hY[ ArD ivSrwm’qy<br />

Tihrnw hY[ kyvl ArQ smJwaux leI, kOmy dI vrqoN kIqI hY, kOmy nMU jmkI kihMdy<br />

hn[ kOmy’qy Tihrnw nhIN, ArQ smJx leI hY[ kOmy qoN pihly qy mgrly pd A`f<br />

A`f pV@ny[ ibMdI.inSwnI TmkI hY, au~Qy Tihrnw nhIN, ArQ jnwaux leI hY[ ()<br />

brYkt’c, gurbwxI jI hn, swhmxy ArQ hn, ie`k qoN v`D ArQW ’c kOmy pwey<br />

hn[ ArQW ’c mihMgy pd hyTW lkIr.A`gy ArQ hn[ gurbwnI pd ’qy 1, 2 pw ky,<br />

hyTW 1, 2 ArQ hn[ ienw@N- -inSwnIAW ’c, AMdrly vIcwr socxI hY[ ijvyN(-<br />

A&sos lwhxq hY, au~cw AOhudw iqAwg ky, dws ny prwieAw Gr q`ikAw hY, ijs<br />

dIAW s^q szwvW hn[ -) ArQ mgroN, pUrn gurU gurbwxI gurU jI dy prmwx hn,<br />

mwno ieh prmpUjnIk DMn vwihgurU swihb, dsW pwiqswhW dI b^SI, gurU jI dI<br />

mohr Bwv gurbwxI dy ArQ, gurbwxI jI hI hn, gurqw ibrwjmwn gurU jI.ArQ BI<br />

Awp hI &urmwauNdy hn[ ij`Qy ie`k ArQ ip`CoN dUjw ArQ hovy , au~Qy AQvw jW vw hY[<br />

ipCly smyN ’c bcn kridAW, ‘hY’ ‘hn’ hn, “”pu`Ty is`Dy kOmy hn[ ^uSI ZmI<br />

sMboDn smyN !ivsmk hY[ pRSn inSwnI ?[ quk sMpUrnqw[ h`d, kOmy dI vrqoN BI<br />

hY[ A`Dy rwry hyTW AONkV pUry i^Awl nwl pV@o[ vwriqk ’c A`Kr swhmxy 2, 3<br />

Awaux, do jW iqMn vwr pV@nw[ vwihgurU 2, vwihgurU vwihgurU pV@nw[ }<br />

AYVw. ieh sRb ivAwpI mhW mhW ivsmwd prmwrQ pUrn pRym sihq bwr<br />

2 pV@o suxo jI:- {Aiq pRIqm.mn mohnw Gt sohnw; pRwn ADwrw rwm] suMdr soBw<br />

lwl gopwl dieAwl kI; Apr Apwrw rwm] Anuswr AiqAMq ipAwry Akwl purK<br />

jI nUM imlx dw, bhuq hI sOKw rwh, FMg poQI pV@ ky pRwpq kro[ pihlW iml ky<br />

www.Gursevak.com<br />

16<br />

q`qkrw


wr 2 poQI ’coN ArQ pV@o, rwq idn ie`k kr dyvo[ ArQ zbwnI kMT krky, ibnw<br />

ArQ dyKx qoN vIcwro[ rwq idn ArQ vIcwr 2 ky, rMg mwx lvo[ XQw:- rMgu<br />

mwix lY ipAwirAw; jw jobnu nau hulw] idn QoVVy Qky; BieAw purwxw colw]<br />

}{prmpUjnIk gurqw ibrwjmwn s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI mhwrwj,<br />

gurbwxI dy ArQ Awp hI b^Sdy hn, Awpxy pRymI jI dy lUM 2 ’c, gurbwxI jI Byj<br />

ky, irdy ’coN muK ’c hr smyN AMimRq b^Sdy rihMdy hn[ gurmuiK; roim roim hir<br />

iDAwvY]) pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr]<br />

Anuswr Anhd Junkwr Ajpw jwp gurmuiK shj AvsQw b^S ky, rUp rMg qoN<br />

inrlyp inrgun inrMkwr vwihgurU jI ’qy inscw Brosw b^S ky, inrgun srgun jI<br />

dI eykqw Awpxy ipAwry syvk jI nUM b^Sdy hn[ hr pRkwr dI shwieqw r`iKAw<br />

krdy hn[ prmpUjnIk siqgurU swihbwn, vwihgurU jI, sMqW mhW purKW nMU pUrn<br />

Adb pUrn siqkwr sihq, bhu vcn, siqgurU swihb jI ny, sRb ivAwpI mhW<br />

ivsmwd ikRpw krky Awp hI ilKvwieAw hY jI}<br />

{sRI poQI swihb jI ’c ilKy, ^ws pRym ’c singD, pUrn pRym nmskwr sihq<br />

pV@ny Xog pRkrx, gursbd ArQ:- prmpUjnIk siqgurU swihbwn dw, pUrn<br />

vYrwgmeI sRb ivAwpI mhW ivsmwd Anq klwvwn pUrn vYrwgmeI AsqoqR js Aqy<br />

zrUr br zrUr hI pV@ny sunxy Xog sbd ArQ, au~pr q`qkrw dyK ky pV@o}<br />

{prmpUjnIk siqgurU swihbwn mh`ly pMjvyN, mh`ly nOvyN jI dw, pUrn vYrwgmeI<br />

ju`go ju`g At`l AduqI Amr s`cI ShIdI pRsMg, ShIdI jwp pV@o, rom 2 krky<br />

nmskwr kro jI[ }{pUrn gurU gurqw ibrwjmwn siqgurU grMQ swihb jI dw sRb<br />

ivAwpI mhW ivsmwd Anq klwvwn pUrn vYrwgmeI AsqoqR zrUr br zrUr hI pVo@<br />

suxo jI[ }{(id`lIis) iqlk jM\U; rwKw pRB qw kw] kIno bfo; klU mih swkw]<br />

swDin hyiq; ieqI ijin krI] sIsu dIXw; pru sI n aucrI] 13] Drm hyq; swkw<br />

ijin kIAw] sIsu dIAw; pru.isrru n dIAw] nwtk cytk; kIey kukwjw] pRB logn<br />

kh; Awvq lwjw] 14] dohrw] TIkir Poir idlIis isir; pRB pur kIXw pXwn]<br />

qygbhwdr sI ikRAw; krI n iknhUM Awn] 15] qygbhwdr ky clq; BXo jgq ko<br />

sok] hY hY hY sB jg BXo ; jY jY jY surlok] 16] prmpUjnIk siqgurU mh`ly nOvyN jI<br />

dI kurbwnI.mh`ly dsvyN jI dI aucwrI bwxI dy ArQ, jw kY AMqir; bsY pRBu Awip]<br />

www.Gursevak.com<br />

17<br />

q`qkrw


nwnk qy jn; shij smwiq] 5] dy ArQW qoN mgroN pV@o jI[ ienW@ nMU ArQW sihq<br />

zbwnI kMT krky hr smyN pV@dy rho jI}<br />

{bRhmigAwnI kY; grIbI smwhw] bRhmigAwnI; praupkwr aumwhw])<br />

bRhmigAwnI; sgl kI rInw] pUrn bRhmigAwnI, prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU<br />

gRMQ swihb jI dy ilKwrI mhwn praupkwrI DMn BweI gurdws swihb jI, Awpxy<br />

AqI ipAwry Bwxjy vwihgurU mh`ly pMjvyN jI dI, vYrwgmeI AduqI ShIdI bwry<br />

&urmwauNdy hn:- rihdy guru drIAwau ivic; mIn kulIn hyqu inrbwxI[ sMpUrn<br />

pauVI dy mhW vYrwgmeI ArQ, mh`ly pMjvyN jI dy vYrwgmeI AduqI ShIdI pRsMg qoN<br />

mgroN ArQW sihq cyqy krky, iml ky vwr 2 vIcwr ky, ArQW’c mn lw ky, hr<br />

smyN gw sux suxw nmskwr krky inrgux bRhm jI ’c sdw leI lIx ho jwau<br />

jI}{pRB kI AwigAw; Awqm ihqwvY] swrI pauVI dy mhW ivsmwd ArQ<br />

pV@ojI}{iknkw eyk; ijsu jIA bswvY] qw kI mihmw; gnI n AwvY] }{nhI quil;<br />

rwm nwm bIcwr] nwnk gurmuiK nwmu; jpIAY iek bwr] }{swD kY sMig; nhI kCu<br />

Gwl] drsnu Bytq; hoq inhwl] }{srb inDwn; jw kI idRstI mwih] purb ilKy<br />

kw; lhxw pwih] }{nIkI kIrI mih; kl rwKY] Bsm krY; lskr koit lwKY]<br />

}{ie`kIvIN AstpdI dy ArQ ivSyS mhwn, mhwn hI mhwn hn[ prmpUjnIk<br />

ipAwry pRIqm vwihgurU inrgunu srgunu jI dI eykqw dy ArQ smJx leI, pyRm<br />

pRcwr nmskwr ie`kIvIN AstpdI dy AwrMB ’c pV@o jI[ {prmpUjnIk vwihgurU jI,<br />

inrMkwr nwm dy ArQ pV@o}<br />

1.prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp Anqklwvwn smrpx:-<br />

prmpUjnIk Anqklwvwn pUrn myhrvwn bRhm srUp siqgurU swihbwn jI ny,<br />

Akwl purK jI dw Bwxw hukm im`Tw mMnidAW, zwlmW dy zulm krn qoN, au~bldI<br />

dyZ ’c bYTx, m`cdI loh ’qy KV@n, sIs kurbwn krn, srbMs vwrn, Akwl purK<br />

jI dI pUrn pRymw-BgqI sihq nwm jpx jpwaux, klju`gI jIAW nUM gurmiq<br />

mrXwdw SuB s`cw su`cw inrivkwr inrml gurmuiK Drm b^Sx vwlI, prm s`cI<br />

su`cI au~cI gurmuiK krnI kmweI kurbwnI Awp kIqI, Awpxy ipAwry gursyvkW qoN<br />

krvweI[ sMswr nUM ju`go ju`g At`l sdw gurqw ibrwjmwn vwihgurU nwm siqgurU gRMQ<br />

swihb jI b^Sy hn[ prmpUjnIk Anqklwvwn pUrn myhrvwn bRhm srUp, vwhu<br />

vwhu siqgurU swihbwn jI, Akwl purK jI nUM rom 2 krky nmskwridAW<br />

www.Gursevak.com<br />

18<br />

q`qkrw


iDAwauNidAW jpidAW ArwDidAW, is`K is`KxIAW &OzW ^zwny, Awpxw Awp sB ku`J<br />

kurbwn krn rUp, sRb ivAwpI mhW ivsmwd Anqklwvwn smrpx kr rhy hn[<br />

XQw:- srgun inrgun inrMkwr; suMn smwDI Awip] Awpn kIAw nwnkw; Awpy hI<br />

iPir jwip] 1]) jl Ql mwhy; Awpih Awp] AwpY jphu; Awpnw jwpu]) srb<br />

klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr]) sBnI QweI; rivAw Awip] Awid jugwid; jw<br />

kw vf prqwpu]) sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY] rwm ibnw; ko bolY ry] Anuswr ^udw<br />

A`lh rwm goivMd vwihgurU gOf inrgun bRhm jI, Awpxy sMqW BgqW ShIdW gurSbdW<br />

ArQW siqsMgqW srgun srUp KMf bRhmMf dy pswry smyq, Awpxw jwp hr smyN Awp<br />

kridAW, Awps kau; Awpih Awdysu] vwlI AiqAMq au~cI s`cI su`cI Av`sQw’c,<br />

siqgurU swihbwn jI nUM nmskwridAW, Awpxw koit bRhmMf dw pswrw hI, sRb<br />

ivAwpI ivsmwd Anqklwvwn smrpx kr rhy hn[ Awps kau; Awpih Awdysu])<br />

duhw isirAw kw; Awip suAwmI] KylY ibgsY AMqrjwmI] Anuswr dohW qr&W qoN<br />

ivsmwd ivgws Awpy dy iqAwg sihq, sRb ivAwpI ivsmwd Anqklwvwn smrpx<br />

ho irhw hY[<br />

qyro kIAw.quJih ikAw Arpau; Anuswr Awp jI dw pYdw kIqw ikRm dwsn<br />

dws, Awp jI dy, Aiq aUcw; qw kw drbwrw] AMqu nwhI ikCu; pwrwvwrw] Anuswr<br />

s`cy su`cy au~cy dr dw sdw mMgqw hY, ies leI ies ny smrpx kI krnw hY?pr<br />

ieh smrpx ieauN hY, ijvyN bwZ dy mwlk rwjy dI pRsMnqw lYx leI, mwlI inmwxw<br />

bx ky, &u`l Arpy fMfauq kry, Awp ku`J BI n bxy[ kbIr.myrw muJ mih ikCu nhI;<br />

jo ikCu hY so qyrw] qyrw quJ kau saupqy; ikAw lwgY myrw]) qnu mnu ArpY; hY iehu<br />

ijs kw] Anuswr qn mn BwvyN vwihgurU jI dw hI hY, Pyr BI Arpxy krky, prm<br />

pRsMn ho ky, caugxW inhwl kr idMdy hn[ XQw:- ijs kI bsqu; iqsu AwgY rwKY]<br />

pRB kI AwigAw; mwnY mwQY] aus qy caugun; krY inhwlu] nwnk swihbu; sdw<br />

dieAwlu] 2]<br />

siqnwmu qyrw; prw pUrblw]) KUbu KUbu KUbu KUbu; KUbu qyro nwmu]) sweI nwmu<br />

Amolu; jI nUM, dwsn dwsW v`loN pUrn pyRm srDw sihq, rwm nwm kau; nmskwr]<br />

Anuswr hr smyN rom 2 krky, AnMq nmskwrW. fMfauqW kridAW, sRb ivAwpI<br />

ivsmwd Anqklwvwn smrpx. hY jI[ XQw:- jh; iJilimilkwru idsMqw] qh;<br />

Anhd sbd bjMqw]) iek dU jIBO.lK hoih; lK hovih.lK vIs] lKu lKu gyVw.<br />

www.Gursevak.com<br />

19<br />

q`qkrw


AwKIAih; eyku.nwmu jgdIs]) Ajpw jwpu n vIsrY; Awid jugwid smwie])<br />

gurmuiK; roim roim hir iDAwvY]) ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd sUrj<br />

guxqwsw]) gwvih quhno.pauxu pwxI bYsMqru ; gwvY rwjw Drmu duAwry]) jo bolq<br />

hY.imRg mIn pMKyrU; su ibnu hir.jwpq hY nhI hor]) sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY]<br />

rwm ibnw; ko bolY ry] aupRokq Ajpw jwp ismrn dI AvsQw ’c Awp lIx, Awpxy<br />

pRymIAW nUM s`c ismrn b^Sx vwly, pRIqm; pyRm-Bgiq ky dwqy]) hIey ko pRIqmu;)<br />

KMf bRhmMf byAMq; auDwrxhwirAw] vwihgurU s`cy bRhm jI dy s`cy pUrn Anq<br />

klwvwn gurU Avqwr, DMn hn DMn hn DMn hn prmpUjnIk s`cy siqgurU vwihgurU<br />

sRI gurU Arjn dyv swihb jI DMn hn!zwlmW dy Gor iBAwnk AiqAwcwr zulm<br />

krn qoN, hux au~bldI dyZ’c cONkVw lw rhy hn[ hux m`cdy 2 ryqy ’qy bYT rhy hn,<br />

m`cdw 2 ryqw Awpxy prmpiv`qR prmpUjnIk SuB s`cy su`cy au~cy mhwn praupkwrI<br />

sIs’qy hux puAw rhy hn, hux m`cdI 2 loh’qy KV@ rhy hn[ Awp jI dy AqI<br />

ipAwry pVoqy siqgurU goibMd isMG swihb ^wlsw jI hux sRvMs kurbwn kr rhy hn[<br />

aupRokq kurbwnI krn vwly DMn vwihgurU siqgurU nwnk dyv swihb jI dy prmpiv`qR<br />

prmpUjnIk pUrn s`cy dsy Avqwr, kotwin koit bRhmMfW dy mwlk, s`cy siqgurU sRI<br />

gurU gRMQ swihb jI nUM, hr smyN rom 2 krky, pUrn pyRm sihq, AnMq nmskwrW<br />

fMfauqW kridAW, dwsn dwsW v`loN srb ivAwpI ivsmwd Anqklwvwn smrpx hY<br />

jI[<br />

jau qau; pRym Kylx kw cwau] isru Dir qlI; glI myrI Awau] iequ mwrig;<br />

pYru DrIjY] isru dIjY; kwix n kIjY]) pihlw mrxu kbUil; jIvx kI Cif Aws]<br />

hohu sBnw kI ryxukw; qau Awau hmwrY pwis]) ggn dmwmw bwijE; pirE nIswnY<br />

Gwau] Kyqu ju mWifE sUrmw; Ab jUJn ko dwau] 1] sUrw so pihcwnIAY; ju lrY dIn<br />

ky hyq] purjw purjw kit mrY; kbhU n CwfY Kyqu]) kbIr.muih mrny kw cwau hY;<br />

mrau q hir kY duAwr] mq. hir pUCY kaunu hY; prw hmwrY bwr]) gur kau; kurbwnu<br />

jwau hW]) gur Apuny aUpir; bil jweIAY]) qU cau sjx mYifAw; fyeI issu<br />

auqwir] nYx mihMjy qrsdy; kid psI dIdwru] prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn<br />

jI dy aupRokq bcnW nUM kmwauNidAW, ijn@W ipAwirAW ny nwm jipAw, vMf CikAw<br />

dyZ clweI qyg vwhI, zwlmW dy Gor iBAwnk AiqAwcwr zulm krn qoN,<br />

cr^VIAW’qy cV@y, bMd 2 ktvwey, pu`TIAW K`lW luhweIAW, dygW’c aubwLy KwDy,<br />

www.Gursevak.com<br />

20<br />

q`qkrw


Awpxy Awp nUM AwirAW nwl icrvwieAw, Awpxy b`icAW nUM nyizAW’qy tMgvwieAw,<br />

toty 2 krvw ky JoLIAW ’c puAwieAw[ jMgW Xu`DW’c ShId hoey, ijauNidAW hI<br />

Awpxy Awp nUM nINh’c icxvwieAw, goLIAW goLy KwDy, du`K Bu`K mwrW shwr ky ‘hwey<br />

sI’ nhIN aucwrI, Bwxy nUM im`Tw mMnidAW ShId hoey, gurU b^SI gurbwxI ipAwrI<br />

is`KI dw bIj r`iKAw, iqn@W gurU ipAwirAW s`icAwirAW nUM, hr smyN rom 2 krky,<br />

pUrn pyRm sihq, AnMq nmskwrW fMfauqW kridAW, dwsn dwsIAW in`kIAW<br />

kIVIAW v`loN, sRb ivAwpI mhW ivsmwd Anqklwvwn smrpx hY jI[<br />

jYdyv, iqAwigE AhMmyv] Anuswr pUrn s`cy Bgq sRI jYdyv swihb jI, Bgq<br />

sRI kbIr swihb jI, Bgq sRI rivdws swihb jI Awid hMgqw dy iqAwgI, rom 2<br />

krky nwm jpx jpwaux, kurbwnI krn krwaux vwilAW, AnMq bRhmMfW, j`ugW 2<br />

dy, prmpUjnIk smMUh bRhm srUp BgqW mhW purKW nUM , hr smyN rom 2 krky, pUrn<br />

pyRm sihq, AnMq nmskwrW fMfauqW kridAW, dwsn dwsW v`loN, sRb ivAwpI mhW<br />

ivsmwd Anqklwvwn smrpx hY jI[<br />

eyku nwmu; sMqn AwDwru] hoie rhy; sB kI pg Cwru]) ijs no dieAwlu hovY<br />

myrw suAwmI; iqsu gurisK.gurU aupdysu suxwvY] jnu nwnku.DUiV mMgY iqsu gurisK kI;<br />

jo Awip jpY.Avrh nwmu jpwvY]) gurisKW kI hir.DUiV dyih; hm pwpI BI giq<br />

pWih]) jo gurmuiK nwmu iDAwiedy; iqn drsnu dIjY] hm iqn ky crx pKwldy;<br />

DUiV Goil Goil pIjY]) jnu nwnku mMgY DUiV iqn; jo gur ky isK myry BweI])<br />

vfBwgI nwmu iDAwieAw; Aihinis lwgw Bwau] jn nwnku mMgY DUiV iqn@; hau sd<br />

kurbwxY jwau]) jnu nwnku mwgY DUiV iqn; jo gurisK imq ipAwry]) myrI KlhuN<br />

mOjVy; gurisK hMFWdy[) siqgur kI ryxu; vfBwgI pwvY]) gur kI ryxu; inq mjnu<br />

krau] jnm jnm kI; haumY mlu hrau] Anuswr sB dI crn-DUV bxky, v`fBwgy<br />

bx ky, siqgurU swihbwn jI dI s`cI crn-DUV nUM pRwpq krky, aus ’c ieSnwn<br />

krky, jnmW 2 dI haumY mYL nUM nws krn vwly, ijn@W ny s`cy siqgurW nUM pwieAw<br />

hY, aun@W dI crn-DUV mMgx vwly, siqgurU swihbwn jI dy prmpiv`qR s`cy crnkmlW<br />

nUM Awpxy kysW nwl JwVn vwly[ XQw:- gur ky crn; kys sMig Jwry] Awpxy<br />

kysW dw cOr s`cy siqgurU swihbwn jI’qy Fulwaux vwly, gurU swihbwn jI dI<br />

prmpiv`qR crn-DUV muK nUM lwaux vwly, XQw:- kysw kw kir cvru Fulwvw; crx<br />

www.Gursevak.com<br />

21<br />

q`qkrw


DUiV muiK lweI]) idvs rYin.qyry pwau plosau; kys cvr kir PyrI]) nYnhu<br />

sMig.sMqn kI syvw; crn JwrI kyswieE]) thl krau qyry dws kI; pg Jwrau<br />

bwl] msqku Apnw Byt dyau; gun sunau rswl]) kysw kw kir bIjnw; sMq cMauru<br />

Fulwvau] sIsu inhwrau; crx qil DUir muiK lwvau] 1]) AYsI ikrpw; moih<br />

krhu] sMqh crx hmwro mwQw; nYn drsu.qin DUir prhu] 1] s`cy gurU swihbwn jI<br />

dy prmpiv`qR s`cy crn-kmlW nUM AwpxIAW A`KW ’c Drn Drwaux vwly, XQw:-<br />

sBu idnsu rYix.dyKau guru Apunw; ivic AKI.gur pYr DrweI] s`cy siqgurU jI dy s`cy<br />

crn-kmlW nUM Awpxy nyqRW dIAW DIrIAW nwl plosx vwly, XQw:- pwv mlovau;<br />

sMig nYn BqIrI] gurU swihbwn jI dy im`Ty ipAwry crn Do ky pIx vwly, XQw:-<br />

crx kml qyry.Doie Doie pIvw; myry siqgur.dIn dieAwlw] gurU swihbwn jI dy<br />

im`Ty ipAwry crn-kmlW nUM c`tx, ctwaux vwly, XQw:- siqgur; cwtau pg<br />

cwt]) jn nwnk pRIiq; swD pg cwty] su`iqAW, au~TidAW BI gurU 2 jpx jpwaux<br />

vwly, XQw:- suiqAw.guru swlwhIAY; auTidAw BI.guru Awlwau] koeI AYsw gurmuiK jy<br />

imlY; hau qw ky Dovw pwau] s`cy siqgurU swihbwn jI nUM suAws 2 jpx, Awpxy<br />

pRwn(rwis) pUMjI smJx vwly, XQw:- iqsu gur kau; ismrau swis swis] guru myry<br />

pRwx; siqguru myrI rwis] aupRokq AvsQw vwly inmRqw hlImI gRIbI pyRm iekwgRqw<br />

SWqI DIrj ismrn iKmw sihnSIlqw Awid SuB guxW sihq, sB dI crn DUiV<br />

bnx bnwaux vwlyy, prmpiv`qR AMimRq Awid gurbwxI jI dy A`Kr 2 ’qy gurU Bwvnw<br />

Dwrn Drwaux vwly, sMQw kQw kIrqn is`Kx isKwaux vwly srb`q pyRmI, gurU<br />

ipAwrI gurU rUp swDsMgq jI, srb`q prmpUjnIk gurU pMQ gurmuiK sMq srb`q<br />

tkswlI, smUh bRhmigAwnI mhWpurSW gRMQIAW guris`KW rwgIAW FwfIAW inhMg<br />

isMG j`QybMdIAW isrl`Q sUrbIr bhwdr XoiDAW kvISrW, ies poQI dI SuB s`cI<br />

syvw krn krwaux vwly, ilKx ilKwaux Cwpx Cpwaux pV@n pV@waux vwly, s`cy<br />

siqgurU swihbwn jI dw pUrn siqkwr pUjn krn krwaux vwly smUh v`fBwigAW<br />

nUM, rom 2 krky pHUrn gRIbI pyRm inmRqw SrDw sihq, hr smyN bwr 2 nmskwrW<br />

fMfauq bMdnW kridAW, Ainkbwr bilhwr jWidAW, crn c`tidAW sRb ivAwpI<br />

mhW ivsmwd Anqklwvwn smrpx hY jI[ smrpx gurpRswid sMpUrnM]<br />

2.gur nwnk dyv goivMd rUp]) pRgtu sgl hir Bvn mih; jnu nwnku gur<br />

pwrbRhm]) pwrbRhm pUrn gurdyv] jI qoN s`cy ivsmwd vwihgurU nwm jI dI dwsn<br />

www.Gursevak.com<br />

22<br />

q`qkrw


dws kUkr dI jwcnw:- hy s`cy siqgurU pwrbRhm ky gur Avqwr siqgurU pihly<br />

pwiqSwh jI!Aimq myhr dieAw krky Awpxy prmpiv`qR SuB s`cy nwm vwihgurU<br />

Ajpw jwp jI dw dwn b^So jI!jwicku jwcY, nwmu qyrw suAwmI; Gt Gt AMqir<br />

soeI ry] nwnku dwsu qw kI srxweI; jw qy ibRQw n koeI ry] AnMq bRhmMf dy<br />

rcnhwr pwrbRhm gur krqwr siqgurU nwnku inrMkwr s`cy siqgurU pMjvyN pwiqSwh<br />

jI, swnUM ikRm jMqW nUM, SuB sicAwrI inmRqw BrpUr ipAwrI srb ivAwpI mhW<br />

ivsmwd is`iKAw dyx leI, Awp Akwl srUp dwqy huMidAW, mMgqy bx ky nwm dwn<br />

mMgdy hn:- (ry) hy vwihgurU suAwmI jI!dwsn dws(qyrw) Awp jI dw(jwicku)<br />

mMgqw, Awp jI qoN(soeI) auh prmpiv`qR SuB s`cy ivsmwd nwmu jI nUM (jwcY) mMgdw<br />

hY, jo(Gt) GtW(Gt) GtW(AMqir) AMdr ivAwpk BrpUr hn[ ry BweI!dwsn<br />

dwsu(qw) iqn@W vwihgurU jI (kI) dI(srxweI) Srn ’c hY, (jw) ijn@W(qy) qoN<br />

koeI(ibRQw) KwlI(n) nhIN, Bwv ijn@W dw mMgqw KwlI nhIN rihMdw, nwm dwn sB<br />

dwqW dy ky iqRpq kr idMdy hn[ XQw:- jwck jnu jwcY; pRB dwnu] kir ikrpw;<br />

dyvhu hir nwmu]) jwicku.nwmu jwcY jwcY] srb Dwr.srb ky nwiek; suK smUh ky<br />

dwqy] 1]) mwgau dwnu.Twkur nwm] Avru kCU, myrY sMig n cwlY; imlY ik®pw gux<br />

gwm] 1]) jwicku mMgY inq nwmu; swihbu kry kbUlu] nwnk prmysru jjmwnu;<br />

iqsih.BuK n mUil]) ieh bynMqI; suix pRB myry] dyih nwmu; kir Apxy cyry]) ivxu<br />

quDu.horu ij mMgxw; isir duKw kY duK] dyih nwmu sMqoKIAw; auqrY mn kI BuK])<br />

krqw.qU myrw jjmwnu] iek diKxw.hau qY pih mwgau; dyih Awpxw nwmu]<br />

3.gur AMimRq iBMnI dyhurI; prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy<br />

prmpiv`qR sRI stIk swihb jI dI mhwn au~cI s`cI sRb`q dy Bly dI SuB syvw krn<br />

bwry AiqAMq gRIbI inmRqw pRym sihq pRym bynqI mwieAw sPlI krn bwry, syvw<br />

krn vwly pRymIAW dy Amolk idRStWq:- prmpUjnIk s`cy ipqw vwihgurU jI dy<br />

ArQ:- DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurU qygbhwdr<br />

swihb jI DMn hn!zwlmW dy zulm krn qoN, hux lohy dy qMg ipMjry’c iq`Ky ik`lW<br />

ivckwr bYTy, vwihgurU 3 jp rhy hn[ hy s`cy pwiqSwh jIE!Awp jI AwpxI sRb<br />

ivAwpI Anq klwvwn Agm Apwr Aimq mhW ivsmwid ikRpw krky, gur AMimRq<br />

iBMnI dyhurI; siqgurU gRMQ swihb jI dw prmpiv`qR sRI stIk swihb jI, gurbwxI<br />

ivSrwm, Su`D rIkwrifMg, vIfIE, kMipaUtR ’c ieMtRin`t krn, AwpjI dI pwk<br />

www.Gursevak.com<br />

23<br />

q`qkrw


DrqI pMjwb dy ipMf 2 PrI poQIAW ByjIey jI, hor Anyk pRkwr dI prm piv`qR ju`go<br />

ju`g At`l s`cI syvw, prmpUjnIk sMq bwbw gurbcnisMG swihb ^wlsw jI dy hukm<br />

Anuswr AwpxI pUrn ikRpw krky, dwsndwsW dy isr’qy imhr BirAw h`Q r`K ky<br />

krwau jI[ kroiV hsq.qyrI thl kmwvih; crx clih.pRB mwrig rwm] Anuswr<br />

ju`go ju`g syvw krIey jI[ XQw:- mY juig juig; dXY syvVI] guir; ktI imhfI jyvVI]<br />

4.gur AMimRq iBMnI dyhurI; prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy<br />

prmpiv`qR sRI stIk swihb jI dI mhwn au~cI s`cI sRb`q dy Bly dI SuB syvw krn<br />

bwry AiqAMq gRIbI inmRqw pRym sihq pRym bynqI mwieAw sPlI krn bwry, syvw krn<br />

vwly gurU ihq kurbwn hox vwly 24 Amr ShIdW, pRymIAW dy Amolk idRStWq:-<br />

prmpUjnIk s`cy ipqw vwihgurU jI dy ArQ ShIdI jwp mh`lw nOvW vwihgurU]<br />

prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurW dy idl jwn prm ipAwry siqkwry ShId, hmySw hI<br />

prmpiv`qR SuB s`cI gur syvw krn dw auqSwh b^Sdy hn[ prmpUjnIk ShIdW dI<br />

ShIdI dy idRS nUM vrqmwn smyN’c vrqdw jwx ky, idmwZ ’c q`kxw, ies qr@W<br />

AiBAws krky, hr smyN idmwZ ’c q`kxw nmskwrnw, kurbwnI bhuq hI v`fI hY,<br />

nmskwr[ prmpUjnIk s`cy ipqw vwihgurU jI dy ArQ:-<br />

1 prmpUjnIk gurmuiK DMn bwbw dIp isMG swihb jI!hux Awpxw sIs qlI’qy r`K<br />

ky, m`cdy Drm ju`D’c, sRI hirmMdr swihb jI’qy cV@ ky Awey zwlmW dy f`kry 2 kr<br />

rhy hn[<br />

2 DMn bwbw mnI isMG swihb jI!prmpUjnIk siqgurU swihbwn jI dy ipAwr<br />

siqkwr ismrx’c lIx hux bYT rhy hn, zwlm hux Awp jI dw bMd 2 k`t rhy hn[<br />

3 DMn bwbw moqI mYhrw jI!s`cy siqgurW dy prmpUjnIk mwqw gujrI kOr jI, Coty<br />

swihbzwidAW nUM, zwlmW qoN corI du`D ipAw rhy hn, moqI mYhry jI nUM pRvwr smyq,<br />

zwlm hux kohlU’c pIV rhy hn[<br />

4 DMn bwbw jorwvr isMG swihb jI.DMn bwbw &qyh isMG swihb jI! ijauNidAW 2<br />

nMU hI, srihMd ivKy, zwlm zulmI kMD dI nINh’c, hux KV@y krky, au`pr kMD icx rhy<br />

hn[ vyprvwhI nwl jYkwry gjwauNidAW dy, sIs auqwry jw rhy hn[<br />

5 DMn bwbw tofrm`l swihb jI!prmpUjnIk ibRD mwqw gujrI kOr jI, Coty<br />

swihbzwidAW jI dy siqkwr sskwr leI, KV@IAW mohrW ivCw ky, aun@W dw hux<br />

sskwr kr rhy hn[<br />

www.Gursevak.com<br />

24<br />

q`qkrw


6 DMn ShId bwbw su`Kw isMG, bwbw mihqwb isMG swihb jI!Aiq pwpI ivkwrI<br />

hMkwrI m`sy rMGV dw hMkwrI isr, hux v`F rhy hn[ isr v`F ky, brCy’qy tMg ky,<br />

GoiVAW’qy Asvwr, bu`Fy jOhV nUM jYkwry gjwauNdy iljw rhy hn[<br />

7 DMn ShId bwbw qwrU isMG swihb jI!s`cy siqgurW dy siqkwr ipAwr ihq<br />

ismrx’c, rom 2 krky lIx bYTy hn, zwlm hux Awp jI dw Koprw auqwr rhy hn[<br />

Koprw auqrn qoN BI, bweI idn smwDI’c bYTy, gurU gurU ismrdy rhy[<br />

8 DMn bwbw mqIdws swihb jI!cWdnI cONk id`lI ivKy, sMq doKI zwlm, Awp<br />

jI nUM hux iq`Ky Awry nwl cIr rhy hn[ ipAwrI is`KI qy s`cy siqgurW leI, Awpxw<br />

qn hux icrvw rhy hn[<br />

9 DMn bwbw idAwlw swihb jI!cWdnI cONk id`lI ivKy, sMq doKI zwlm, Awp<br />

jI nUM hux, dyZ’c aubwl rhy hn[<br />

10 DMn bwbw sqI rwm swihb jI!cWdnI cONk id`lI ivKy, sMq doKI zwlm, Awp<br />

jI nUM hux, rUM’c lpyt ky swV rhy hn[ prmpUjnIk s`cy ipqw vwihgurU jI dy<br />

ArQ:-<br />

11 DMn bwbw audy isMG swihb jI hux, hMkwrI kysrI cMd dI &Oz’c jw ky, aus<br />

dw isr v`F rhy hn[ isr nUM brCy’qy tMg ky, siqgurU dsvyN pwiqSwh jI dy<br />

crnkmlW pws su`t rhy hn[<br />

12 DMn bwbw bic`qR isMG swihb jI!siqgurU swihb jI dI b^SIS nUM pRwpq ho<br />

ky, GoVy’qy Asvwr, jsvwrIAW dy SrwbI hwQI dIAW qvIAW, siqgurW dI b^SI<br />

nwgxI nwl, hux ivMn@ rhy hn[<br />

13 DMn bwbw ipAwry mohkm isMG swihb jI! siqgurU swihb jI dI b^SIS nUM<br />

pRwpq ho ky, GoVy’qy Asvwr, jsvwrIAW dy SrwbI hwQI dw sMuf hux v`F rhy hn[<br />

14 DMn bwbw mhW isMG swihb jI!gurU ihq DrmXu`D ij`q ky, Awpxy sRIr’qy<br />

byAMq P`t shwr ky, s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI qoN hux ibdwvw pVvw rhy hn[<br />

ibdwvw dyx vwilAW dI tu`tI pRIq gMFvw rhy hn, XQw:- swcI pRIiq hm; qum isau<br />

jorI] qum isau joir; Avr sMig qorI] b^iSSW pw rhy hn[<br />

15 DMn bwbw dwn isMG swihb jI! mwieAw dw lwlc iqAwg ky, gupqsr<br />

swihb jI ivKy hux, ivdwvw dyx vwilAW dI tu`tI pRIq gMFvw rhy hn[ jy DrqI sB<br />

www.Gursevak.com<br />

25<br />

q`qkrw


kMcnu kir dIjY; ibnu nwvY, Avru n BwieAw rwm] gurbwxI kmw rhy hn, b^iSSW<br />

pw rhy hn[<br />

16 prmpUjnIk vwihgurU dsvyN pwiqSwh jI dy AiqAMq ipAwry hzrq mubwrk,<br />

DMn bwbw nbI KW qy gnI KW swihb jI, s`cy siqgurU swihb jI dy plMGy nUM Awpxy<br />

moiFAW’qy cu`k ky, sRI mwCIvwVy swihb jI qoN ipMf hyrW (luiDAwxw) nUM ilAw rhy<br />

hn[ vwh 3 s`cy siqgurW dIAW prmpiv`qR ^uSIAW pw rhy hn[<br />

17 DMn prmpUjnIk pIr bu`DU Swh swihb jI!hux BMgwxI dy Drm Xu`D ivKy,<br />

bwlwn bwl] vwihgurU siqgurU dsvyN pwiqSwh jI dy p`K ’c, Awpxy murIdW smyq<br />

bhwdrI nwl lV rhy hn, Awpxy pRvwr smyq siqgurU swihb jI leI ShIdI pw<br />

rhy hn[<br />

18 DMn bwbw grjw isMG boqw isMG swihb jI!hux cV@ ky Awey zwlmW dy f`kry<br />

kr rhy hn, jYkwry gjwauNidAW ShIdI pw rhy hn[ XQw:- sUrw.so pihcwnIAY; ju<br />

lrY.dIn ky hyq] purjw purjw kit mrY; kbhU n CwfY Kyqu]<br />

19 prm ShId DMn bwbw jIvn isMG swihb jI!prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI<br />

gurU qygbhwdr swihb jI dy prmpiv`qR inrMkwrI sIs nUM, Awpxy sIs’qy sjw ky,<br />

id`lIEN sRI AnMdpur swihb jI nUM, hux iljw rhy hn, sRI AnMdpur swihb jI<br />

iqAwgx mgroN, srsw ndI nyVy, zwlmW dw purjw 2 k`t ky, Awpxw AMg 2 ktvw<br />

ky, nwnk, syvku soeI AwKIAY; jo isru Dry auqwir] Anuswr hux ShIdI pw rhy<br />

hn[<br />

20 DMn bwbw ngwhIAw isMG swihb jI!hux s`cy siqgurW nUM Awpxy GoVy’qy ibTw<br />

rhy hn, siqgurU jI nUM GoVw Arpx qoN, zwlm mugl bwby jI dy pRvwr nUM, hux ShId<br />

kr rhy hn[<br />

21 DMn vwihgurU!pMj ipAwry jI, siqgurU swihb jI nUM, hux Awpxy inrml<br />

prmpiv`qR SuB s`cy su`cy au~cy mhwn blvwn sIs, Bytw kr rhy hn, au~cy ru`qby pw<br />

rhy hn, s`cy pwiqSwh jI qoN AMimRq Ck ky, s`cy pwiqSwh jI nUM AMimRq Ckw rhy<br />

hn[<br />

22 sRI BMgwxI, sRI AnMdpur swihb, sRI cmkOr swihb, sRI mukqsr swihb jI<br />

dy DrmXu`DW’c, s`cy pwiqSwh jI dy ipAwry byAMq P`t shwr ky, hux ShIdIAW pw<br />

rhy hn[<br />

www.Gursevak.com<br />

26<br />

q`qkrw


23 vwihgurU!DMn bwbw bMdw isMG bhwdr swihb jI!siqgurU swihb jI dy ipAwry<br />

dulwry du`D dMdIAW vwly lwlW dy kwql, mhW pwpI duSt hMkwrI vzIdy nUM hux<br />

mwr rhy hn, hux mhW nIc mhW cMfwl JUTy nMd dy n`k’c nkyl pw ky, G`grI<br />

pw ky ncw rhy hn, hux srihMd dI ie`t nwl ie`t KVkw rhy hn, hux bzwrW’c hl<br />

clvw rhy hn, pUry gurW dy SuB Amolk bcn kmw rhy hn, srihMd dy ikly’qy, hux sRI<br />

kysrI inSwn swihb jI Julw rhy hn, sMFOry dy zwlm hwkm Asmwn KW nUM, hux Pwhy<br />

tMg rhy hn[ gurU pMQ jI qoN vwh!vwh!pw rhy hn, id`lI jw ky AwpxI ShIdI pw rhy<br />

hn[<br />

24 BweI subyg isMG BweI Swhbwz isMG jI siqgurW dy ipAwr siqkwr’c hux<br />

crKVIAW’qy cV@ rhy hn[<br />

5.vwihgurU ArQ:- nwnk dws; sdw kurbwnI] Anuswr DMn hn DMn hn DMn hn<br />

vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU Arjn dyv swihb jI DMn hn!zwlmW dy zulm krn qoN,<br />

hux au~bldI dyZ’c bYT rhy hn!hux m`cdy 2 ryqy’qy bYT ky, m`cdw 2 ryqw Awpxy<br />

sIs’qy puAw rhy hn!hux sVdI bldI m`cdI loh’qy KV@ rhy hn!aupRokq kSt aunINdRw<br />

qRyh kubol shwridAW s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy A`Kr 2’qy gurU Bwvnw Dwr<br />

ky, A`Kr 2 dw iDAwn Dwr ky, A`Kr 2 nUM vwihgurU gurU inrMkwr mMn ky, vwihgurU 3<br />

jp rhy hn[<br />

DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU siqgurU qygbhwdr swihb jI DMn hn, zwlmW<br />

dy zulm krn qoN, hux lohy dy qMg ipMjry’c, iq`Ky ik`lW ivckwr A&ur Ac`l Afol bYTy<br />

vwihgurU 2 jp rhy hn!hux Drm ihq Awpxw sIs kurbwn kr rhy hn!<br />

DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU siqgurU goibMd isMG swihb jI DMn hn, hux<br />

sRvMs kurbwn kr rhy hn!vwihgurU siqgurU swihb jI dy pMjy ipAwry cwr swihbzwdy<br />

cwLI mukqy gurmuiK sMq Bgq ShId, nwm jp, vMf Ck, dyg clw, DrmXu`D’c qyg<br />

clw, Drm ihq sIs ktvw, cr^VIAW’qy cV@ bMd 2 ktvw, KoprIAW luhw, dygW’c<br />

aubwLy Kw, pu`TIAW K`lW luhw, Awpxy Awp nUM B`TW’c Jukvw, Awpxy b`icAW dy tukVy 2<br />

krvw Awpxy gLW’c hwr qy JoLIAW’c puAw, Awpxy b`icAW qy Awpxy isrW nUM<br />

nyizAW’qy tMgvw, fWgW dI mwr Kw, Awpxy Awp nUM jMfW nwl bMn@vw sVvw ky gurU jI<br />

leI ShId ho rhy hn[<br />

6.prmpUjnIk pUrn bRhmigAwnI bwbw gu`dV isMG swihb jI prmpUjnIk ShId<br />

BweI jyTw jI, BweI iprwxw swihb jI BweI bihlo swihb jI ny pUrn pRym nwl<br />

www.Gursevak.com<br />

27<br />

q`qkrw


inSkwm syvw pUrn pRym cwA nwl krnI:- BweI rUpcMd jI dy ipAwry lwiek poqRy,<br />

BweI idAwl isMG swihb jI dy spu`qR, sRI AMimRqsr swihb jI ivKy qVky KUhI ’qy<br />

n@waux l`gdy, guAWFx SwhUkwrnI fol dw KVkw sux ky, AwpxIAW nUMhW nUM qwV ky<br />

jgw idMdI[ ie`k idn nUMhW ny, pocw dy ky gwLW k`FIAW, bwby jI dy pocw mwirAw[<br />

prmpUjnIk bwby jI ny gu`sw nhIN kIqw, praupkwru inq icqvqy; nwhI kCu poc]<br />

Anuswr mlml dy pocy nUM cMgI qr@W swbx nwl Do ky, Dwgy k`F ky, b`qIAW v`t ky,<br />

sRI hirmMdr swihb jI ivKy SwhUkwr dy nwm’qy b`qIAW Bytw kr idqIAW[ gurU pRymI<br />

ArdwsIey ny Ardws’c SwhUkwr dw nwm ilAw, SwhUkwr dw mn kwhlw pY igAw,<br />

kdy Bu`l ky BI dwn nhIN sI kIqw, Gry Aw ky sB nUM GUirAw, nUMhW ny ikhw, “AsIN<br />

bwby gu`dV isMG jI dy pocw mwirAw sI[ ”pu`Cx qoN spSt ho igAw[ mhWpurS jI dy<br />

ru`KW dI jIrWd vWg, gwLW jr ky, rIJ ky praupkwr krn’qy, SwhUkwr dw mn mom<br />

bx igAw[ Bjn ismrn siqsMg dwn syvw krky pirvwr smyq inhwl hoieAw[<br />

prmpUjnIk ShId BweI jyTw jI, BweI iprwxw swihb jI pUrn bRhmigAwnI<br />

mhWpurS, prmpUjnIk vwihgurU mh`ly pMjvyN jI nwl AwpxI ShIdI dyx lhOr gey<br />

sn, pr s`cy pwiqSwhjI ny siqgurU sRI gurU hirgoivMd swihb jI dI AiqAMq<br />

ipAwrI s`icAwrI syvw krn dw &urmwn kIqw[ ijs smyN siqgurU sRI gurU hirgoivMd<br />

swihb jI gvwlIAr ikly’c sn, ieh dovyN mhWpurS bzwr ’c jw ky lohw ku`t ky ,<br />

s`cy pwiqSwhjI leI rsd ^rId ky ilAwauNdy, ieh mhWpurS mh`ly CyvyN pwiqSwh<br />

jI dy dlW dy AwgU muKI j`Qydwr bxy, gurU ihq DrmXu`D’c ShId hoey[ BweI bihlo<br />

swihb jI:- mwlvy’c ipMf PPVy 1640 ibkRmI’c pRgty, 1700 ibkRmI’c s`cKMf<br />

gey[ ien@W mhWpurSW nUM iksy pRymI ny d`isAw , “jykr gurU jI dy ie`tW dy AwivAW’c,<br />

su`kw ivstw pwieAw jwvy qW ie`tW lwl sur^ p`kdIAW hn[ ”ien@W ny Awpxy<br />

sIs’qy tokrI’c su`kw ivstw cu`k ky ieh bcn kmwey[ ien@W gurmuKW dI sB qoN<br />

A`vl syvw dyK ky, Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin<br />

mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] mh`ly pMjvyN jI ny prm pRsMn ho ky<br />

&urmwieAw, “BweI bihlo, sB qoN pihloN[ ”<br />

vwihgurU] rsqy’coN k`c lohw c`pl Awid smgRI cu`k ky sRI gurduAwry swihb<br />

jI ivKy jm@W krky gurU syvw’c lwieAw jwvy[ tu`itAw k`c pYr’c v`jdw hY, ien@W’qy<br />

koeI myr nhIN krdw, b`cy ibRD gRIb BI ies s`cI syvw’c ih`sw pw skdy hn[ gurU<br />

www.Gursevak.com<br />

28<br />

q`qkrw


pRmysr jI dI SuB s`cI syvw jwx ky, ies’qy qrk nhIN krnI, hryk izMdgI dy lMmy<br />

smyN’c ieh syvw huMdI rhygI[ BweI bihlo jI Bgq pUrn isMG jI ipMglvwVw vwly<br />

rsqy’coN f`kw BI cu`k ky, bwlx’c su`t idMdy[ hor AnykW pRymI is`KW ny AYsI gRIbI<br />

vwlI syvw kIqI hY[ jykr sMswr’qy in`q nvyN sUrj ieh syvw huMdI rhy qW bhuq v`fI<br />

syvw ho jwvy[<br />

SuB s`cI syvw bwry s`cy pwiqswh jI dy byyAMq pd SuB s`cy&urmwn:- siqgur<br />

kI syvw. 1 sPl hY; jy ko kry. 2 icqu lwie] nwmu pdwrQu pweIAY; 3 AicMqu vsY min<br />

Awie] (sPl) (s+Pl) 1 SuB guxW rUpI Pl(s) sihq sPlI hY, 2 gurU crn-kmlW<br />

nwl ic`q lw ky svwr sMBwl ky cMgI qr@W rom 2 krky ismrn kridAW, SuB Su`D<br />

prmpiv`qR s`cI syvw krnI, ijvyN DMn vwihgurU siqgurU rwmdws swihb jI ny, sRI<br />

QV@w swihb jI Awp bxwey, 3 icMqw rihq vwihgurU[<br />

7.prmpUjnIk s`cy siqgurW ArQ SuB s`cI syvw mwieAw sPlI krn leI<br />

gurbwxI prmwx, S`uD CpweI bwry pRym bynqI:- guru syvy; so Twkur jwnY] dUKu imtY;<br />

scu sbid pCwnY]) gur syvy jyvfu; horu lwhw nwhI] nwmu mMin vsY; nwmo swlwhI])<br />

siqguru syvIAY Awpxw; pweIAY nwmu Apwru] Baujil fubidAw.kiF ley; hir dwiq<br />

kry dwqwru]) gur syvw krau; iPir kwlu n Kwie] mnmuK KwDy, dUjY Bwie]) guru<br />

syvau, kir nmskwr] Awju hmwrY mMglcwr]) lK KusIAw pwiqswhIAw; dI pRwpqI<br />

rUp mMglcwr[) 1 inguixAw no.Awpy bKis ley BweI; siqgur kI syvw lwie]<br />

siqgur kI syvw.aUqm hY BweI; rwm nwim icqu lwie] 1 SuB guxW qoN rihq[) syvk<br />

kau; syvw bin AweI] hukmu bUiJ; 1 prmpdu pweI] 1 s`cy pwiqSwh jI dy im`Ty<br />

ipAwry crnkmlW ’c ABydqw rUp v`fI pdvI[ ivxu syvw. 1 iDRg hQ pYr; hor<br />

inhPl krxI[ 2 pIr 3 murIdW 4 iprhVI; suK siqgur srxI] 1 sO vwr iP`ty mUMh<br />

khIey qW ie`k lwhnq, sO lwhnq dw ie`k iDRg hY[ 2 gurU pIrW 3 syvkW 4 pRIqI[ vfY<br />

Bwig; Byty gurdyvw] koit prwD imty; hir syvw]) pUjhu rwmu; eyku hI 1 dyvw] swcw<br />

nwvxu; gur kI syvw] 1 ipqw rUp, prmpUjnIk, pRkwS srUp vwihgurU jI[) gur syvw<br />

qy.hir pweIAY; jw kau ndir kryie] mwxs qy.dyvqy Bey; iDAwieAw nwmu hry])<br />

siqgur kI syvw 1 gwKVI; isru dIjY.Awpu gvwie] sbid mrih, iPir nw mrih; qw<br />

syvw pvY sB Qwie] 1 kiTn[) gur syvw, qpW isir qpu swru] hir jIau min vsY;<br />

www.Gursevak.com<br />

29<br />

q`qkrw


sB dUK 1 ivswrxhwru] 1 sB du`KW nUM(ivswrxhwru) Bulwaux vwly vwihgurU jI hn[)<br />

gur pIrW kI cwkrI; mhW krVI suK swru] ndir kry ijsu AwpxI; iqsu lwey hyq<br />

ipAwru]) sw syvw kIqI sPl hY; ijqu siqgur kw mnu mMny] jw siqgur kw mnu<br />

mMinAw; qw pwp ksMml BMny]<br />

prmpiv`qR AMimRq gurbwxI guris`KI smUh bRhmMfW ’c &YlxI hY, hy v`fBwgy<br />

pyRmIEN!ies prmpiv`qR poQI ’coN gurbwxI ArQ swKIAW pV@ ky auqSwhq hovo ,<br />

siqgurU gMRQ swihb jI dy stIk swihb, gur AMimRq iBMnI dyhurI; jI dI SuB s`cI<br />

au~qm syvw zrUr br zrUr Awp kro qy A`gy pRymIAW qoN krvwau[ XQw:- KqRI so; ju<br />

krmw kw sUru] puMn dwn kw; krY srIru] Kyqu pCwxY bIjY dwnu] so KqRI drgh<br />

prvwxu]) puMn dwn kw; kry srIru] so igrhI; gMgw kw nIru]) ijs kI bsqu; iqsu<br />

AwgY rwKY] pRB kI AwigAw; mwnY mwQY] aus qy caugun; krY inhwlu] nwnk swihbu;<br />

sdw dieAwlu] 2] srdwr jvwhr isMG jI dy c`k pMj ij`f, sRI gMgw n`gr ivKy,<br />

prmpUjnIk sMq bwbw gurbcn isMG swihb ^wlsy jI ny ivsmwd rMg ’c iekwgR ho<br />

ky, sRI stIk swihb jI dI Ardws kIqI, ijs krky vwihgurU jI ikRpw krky dwsn<br />

dwsW qoN SuB s`cI syvw krvw rhy hn[ swc nwm kI AMimRq vrKw] krky sMpUrn<br />

krwaux jI[<br />

myry mn.Bju rwm nwm; Aiq iprGw] mY mnu qnu Arip DirE.gur<br />

AwgY; isru vyic lIE.muil mhGw]) hmrI jwiq pwiq guru siqguru; hm vyicE isru<br />

gur ky]) jn nwnk kI lj pwiq gurU hY; isru byicE siqgur Awgy] Anuswr<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn jI dI SuB s`cI inrml dyh dI syvw krky, s`cy<br />

pwiqSwh jI qoN, lK KusIAw pwiqswhIAw; pRwpq kro jI[<br />

vwihgurU] h`Q ilKqW, pRYs dI CpweI ’c ZlqIAW bhuq AwauNdIAW<br />

sn, s&weI krn ’c bhuq imhnq dI loV sI[ ilKx’c bhuq imhnq krnI pYNdI<br />

sI, AnpVqw bhuq izAwdw sI, siqsMgq jI nUM hux vWg gurbwxI poQIAW pRwpq<br />

nhIN huMdIAW sn[ hux gurpRswid kMipaUtR duAwrw v`D qoN v`D imhnq krky SuDweI<br />

CpweI hovy, Aw&ist CpweI duAwrw ZlqI nhIN pYNdI, Poto hI lY lYNdy hn[ pRYs dy<br />

A`Kr tu`t B`j jWdy sn[ so prmpUjnIk purwqn SuD AYfISnW dI bhu sMmqI nwl,<br />

pwTW dy AMqry dI SuDweI kIqI jwvy[ gurbwxI jI ivAwkrn Anuswr nhIN, suqMqR<br />

pUrn gurU jI hn[ Awpxy idmwZ dI socxI Anuswr ivAwkrn bxw ky, gurbwxI jI<br />

www.Gursevak.com<br />

30<br />

q`qkrw


qy lwgU krnI v`fI Bu`l bysmJI hY[ jy ko AwKY; bolu ivgwVu] qw ilKIAY; isir gwvwrw<br />

gwvwru]<br />

3:- prmpUjnIk siqgurU gRMQ swihb jI mhwrwj, gurbwxI swihb jI dy sRI<br />

gutky poQIAW ’qy bhuq pwT v`Kry hn[ v`K 2 sMmqW dIAW Su`D AYfISnW’qy, ijhVw<br />

pwT bhuqy siqgurU gRMQ swihb jI mhwrwj dy srUpW ’qy ijvyN Awvy, srUpW dI bhu<br />

sMmqI Anuswr auh pwT Su`D mMn ky iliKAw jwvy, qW Cwpy dI glqI sp`St ho jWdI<br />

hY[ so srUpW dI bhu sMmqI leI jwvy jI[ gurU pMQ sMqW mhWpurKW v`loN, ivSyS myhnq<br />

krky, prmpUjnIk siqgurU gRMQ swihb jI mhwrwj, gurbwxI swihb jI dy sRI gutky<br />

poQIAW dI ivSyS SuDweI ho jwvy jI[ Potostyt CpweI nwl ZlqI nhIN pYNdI[<br />

prmpUjnIk gursyvk gurmuiK sMqW mhWpurKW nUM, prmpUjnIk pUrn gurU jI, BweI<br />

gurdws swihb jI dw &urmwn mMn ky, pUry gurU jI dy lwly goly Zulwm s`cy murId bx<br />

ky, SuDweI CpweI dI SuB s`cI syvw krky, inhwl inhwl inhwl hox jI[ XQw:-<br />

nwnk, syvku soeI AwKIAY; jo isru Dry auqwir]<br />

8.sRI dmdmI tkswl ny, siqgurU gMRQ swihb jI dy mMglW dI SuDweI krw ky,<br />

v`fy sy v`fw AiqAMq au~qm au~cw s`ucw siqkwr praupkwr krnw:- keIAW nUM pu`TI<br />

Kurk hoeI, prmpUjnIk srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] siqgurU gMRQ swihb<br />

jI dy mMgl siqgur pRswid] ijhVy siqgurW dy nwm dy hyTW sn, swry bdl ky<br />

AwrMB ’c kr idqy[ jykr AwrMB ’c gauVI suKmnI mhlw 5] AwauNdw hY, ieh vI qW<br />

prmpiv`qR SuB s`cw mMgl hI hY, AnMq bRhmMfw dy rcnhwr prmpUjnIk s`cy siqgurW<br />

dw nwm Aw igAw[ siqgur pRswid] Aqy gauVI suKmnI mhlw 5] dohW dw<br />

ArQ ie`k hY[ pUry kw kIAw.sB ikCu pUrw; Git viD ikCu nwhI] Anuswr<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurW ny ijvyN mMgl ilKy hn, iqvyN hI TIk smJ ky, rom 2 krky<br />

pUrn pRym sihq dovyN h`Q joV isr Jukw ky inmK 2 nmskwr krnI cwhIdI hY jI[<br />

pwrbRhm prmysr s`c srUp s`cy siqgurW ny, Akwl purK jI dy DuroN Byjy hukm<br />

Anuswr, SuB mMgl ilKy hn[ jykr swry mMgl ArMB ’c huMdy qW pwTI isMG ny pwT<br />

kridAW hryk q^qI dy ArMB ’c, ibnw dyKy mMgl bol idAw krnw sI[ hux dyK ky<br />

pUrn i^Awl iDAwn nwl bolxw pYNdw hY[ jy s`cy siqgurU mhwrwj swihb jI Awp<br />

pUrn ikrpw krn qW hI dohW dw ie`ko ArQ Bwsdw hY[ so ijhVw A`Kr s`cy siqgurW<br />

ny ilK idqw auh hI Su`B s`cw mMgl hY jI[ blwk bxw ky, srUp Cwpxy SurU kr id`qy,<br />

14 swl Cpdy rhy, An@yr m`c igAw[ gurU pMQ jI nUM ieh bVw BwrI du`K hoieAw, smUMh<br />

www.Gursevak.com<br />

31<br />

q`qkrw


sMqW mhWpurSW ny, prmpUjnIk pUrn sMq bwbw gurbcn isMG swihb jI Kwlsw jI nUM<br />

sMq smwj dy pRDwn Qwp ky, ies prmpiv`qR au~qm au~cI s`ucI syvw dI ifautI lweI[<br />

pUrn sMqW mhWpurSW ny, gurmuiK mhWpurS sMq krqwr isMG jI Kwlsw jI nwl pMj<br />

gurmuiK nyk swaU sIl pRymI isMG, sRI AMimRqsr swihb jI Byjy[ pihlW vWg S`uD<br />

mMglW vwly blwk bxwey gey[ ies syvw’qy prm-pRsMn ho ky A`gy sRI dmdmI tkswl<br />

clwaux dI b^iSs kIqI jI[ prmpUjnIk mhWpurS, DMn sRI dmdmI tkswl jI, DMn<br />

syvw siqkwr[ so hy ipAwry jIE! prmpUjnIk sMqW mhWpurKW ’qy sRI dmdmI tkswl<br />

jI dI gurU Kwlsw pMQ jI nUM bhuq v`fI BwrI dyx hY[ hux AsIN sMqW mhWpurKW dI<br />

inMdw ’qy l`k bMin@AW hY, inMdw nhIN krnI cwhIdI jI[ ieh prmpUjnIk tkswl,<br />

sdw vwsqy cmkx inSkwm syvw kurbwnI krn vwly hIry pYdw krdI rihMdI hY jI,<br />

nmskwr l`K bwr[<br />

iv`dvqw ivAwkrx gurbwxI jI’qy lwgU krnI v`fI BwrI ZlqI hY, prmpUjnIk<br />

srUpW dI bhu sMmqI nwl, pwTW dI soD hovy jI[ gurU pMQ jI dI AwigAw qoN ibnw,<br />

koeI BI Zlq CpweI n kr sky, jy koeI hukm AdUlI kry qW aus nUM qn^wh lweI<br />

jwvy, qW ik koeI BI AwpxI mrzI nwl, ASu`D bwxI n Cwpy qy byAdbI n hovy,<br />

gurbwxI gurU jI dw ivSyS siqkwr mMnx pUjx krky, ieh lok suKIey; prlok suhyly]<br />

vwlI b^iSS hovy jI[ vwihgurU] mwstr qwrw isMG jI dI pRDwngI smyN, s`cy siqgurU<br />

sRI gurU gRMQ swihb jI dy swry mMgl ArMB ’c krky, hy koit bRhmMf ko Twkuru<br />

suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] s`cy pwiqSwh jIE!Awpxy Axjwx b`icAW ’qy ikRpw<br />

krky prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy Su`D ivSrwmW prmpiv`qR<br />

stIk swihb jI dI SuB s`cI syvw krwau jI[ ijhVy pRymI prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI<br />

gurU gRMQ swihb jI dI Su`D CpweI dI syvw krngy, auh siqgurU swihb jI qoN nwm<br />

rqn pRwpq krky inhwl hovxgy, A&ur smwDI ’c sovxgy, bwr 2 jUnW ’c nhIN<br />

rovxgy, hIrw jnm Amolk nhIN Kovxgy, srb`q dy Bly dw Amr bIj bovxgy, sdw<br />

leI gurU crn-kmlW’c lIx hovxgy[<br />

9.nwmu Amolku rqnu hY; pUry siqgur pwis] siqgur syvY ligAw; kiF rqnu dyvY<br />

prgwis] s`cy pwiqSwh jI dI SuB s`cI syvw krky, DnvMq kulvMq, pUrn sMq piqvMq<br />

imlKvMq sIlvMq s`cy mhMq BgvMq bnxgy jI[<br />

10.vwihgurU gurpRswid] pRsMsw p`qR ’c, vifAweI dy iqAwg dI srb ivAwpI<br />

mhW mhW ivsmwd is`iKAw pV@o:- jdoN sRI dmdmI tkswl v`loN, prmpUjnIk s`cy<br />

www.Gursevak.com<br />

32<br />

q`qkrw


siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy stIk swihb jI dI pihlI poQI ’c pRsMsw<br />

ilKwaux l`gy, qW ieh bVw hI Ascrj ivsmwd kOqk vriqAw[ pRsMsw p`qR<br />

ilKwaux leI dwsn dws, sMq bwbw qwrw isMG swihb jI srhwlI vwilAW<br />

mhWpurKW pws phuMicAw[ gRIb invwj mhWpurKW ny bIr-rsI au~qR idqw, “jy qusIN<br />

dws dw nwm poQI ’c iliKAw qW Awpxw bolxw bMd ho jwvygw[ ” Pyr dwsn dws<br />

BUrI vwly mhWpurSW dy crn-kmlW ’c phuMicAw, aun@W nUM pRsMsw p`qR bwry pyRm bynqI<br />

kIqI, aun@W ikhw, “nwnk.dunIAw kIAW vifAweIAW; AgI syqI jwil] eynI<br />

jlIeIN.nwmu ivswirAw; iek.n clIAw nwil]) dunIAw kIAw vifAweIAw; kvnY<br />

Awvih kwim] mwieAw kw rMgu sBu iPkw; jwqo ibnis indwin]) lokn kIAw<br />

vifAweIAw; bYsMqir pwgau] ijau imlY ipAwrw Awpnw; qy bol krwgau] Bwv<br />

pRsMsw p`qR dI loV hI nhIN [ ”Pyr bRhmigAwnI sMq bwbw jIvn isMG swihb jI kwr<br />

syvw vwilAW jI dy durl`B drSn kIqy, aun@W ny auqWh h`Q krky &urmwieAw,<br />

“gurmuKo!jdoN cMgw kMm ho igAw qW pRsMsw kudrqI ho geI[ ”Pyr pUrn bRhmigAwnI<br />

sMq bwbw KVk isMG swihb jI dy pws jwx qoN, pUrn sMq bwbw drSn isMG swihb<br />

jI ny ikhw, “bwby AnpV@ hn, qusIN Awpy pRsMsw ilK lvo, bwibAW qoN ds^q krvw<br />

lvWgy[ ”bwbw jI bRhm byiqAW vwlI AvsQw’c bYTy ismrn kr rhy sn[ XQw:-<br />

nw kCu Awiebo.nw kCu jwiebo; rwm kI duhweI]) nh ikCu jnmY; nh ikCu mrY]<br />

Awpn cilqu; Awp hI krY] bwbw jI AYny izAwdw itkwA ’c inrlyp bYTy sn,<br />

cwhy pRsMsw ilKo cwhy n ilKo, sMswr idl ’coN ABwv ho cu`kw sI[ so aupRokq cOhW<br />

bRhmigAwnI mhWpurSW dw idRStWq hY, ijn@W ny dunIAW dI JUTI vifAweI nUM A`g ’c<br />

swiVAw, dwsn dws ny bwbw krqwr isMG ^wlsw jI pws Aw ky sMqW mhWpurSW dy<br />

mhW 2 ivsmwd iqAwg dI swrI vwrqw d`sI, qW sMqW ny &urmwieAw, ies tkswlI<br />

pihlI poQI ’c, dwsn dws ny iksy qoN BI AwpxI pRsMsw nhIN ilKwauxI[ so ieh<br />

swrI poQI hI prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn jI dI pRsMsw rUp hY[ prmpUjnIk<br />

s`cy siqgurU swihbwn jI dw kotwn koit DMnvwd hY, ijn@W ny mhwn ikRpw krky AYsy<br />

mhWpurK swjy invwjy, ijn@W ny duinAwvI kUVI vifAweI dI BYVI ie`Cw iqAwgI hY[<br />

hy gRIb invwj prmpUjnIk siqgurU pRmysr jIE!rwju n cwhau, mukiq n<br />

cwhau; min pRIiq crn kmlwry] Anuswr AwpxI pRsMsw krwaux dI ie`Cw hI myt<br />

dyvo jI[ prmpUjnIk cwr pUrn mhWpurKW dw idRStWq bhuq hI kImqI hY, ijn@W ny<br />

www.Gursevak.com<br />

33<br />

q`qkrw


swrI izMdgI hI prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn jI dI prmpiv`qR SuB s`cI su`cI<br />

syvw bMdgI ’c lweI, Pyr BI Awpxw nwm ilKwaux dI ie`Cw nhIN r`KI[ vwihgurU<br />

s`cy siqgurU swihb jI imhr krn, jo Awpxy prmpiv`qR s`cy drSn swiKAwqqw<br />

b^Sx, ijs krky KMfW bRhmMfW’c ivAwpk bRhm jI ’c lInqw ho jwvy jI[<br />

11.vwihgurU gurpRswid] BUimkw] {mokau Dwir ik®pw.jgjIvn dwqy; hir sMq<br />

pgI ly pwvY]) qum ho; sB rwjn ky rwjw] Awpy Awpu; grIb invwjw] prmpUjnIk<br />

DMn ju`go ju`g At`l gurqw ibrwjmwn hwzrw hzUr prmpiv`qR pRgt s`cy siqgurU koit<br />

bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] sRI gurU gRMQ swihb s`cy siqgurU<br />

rwmdws swihb jI hux &urmw rhy hn:- ly dw Bwv:- AMD guMg ipMgul miq hInw;<br />

pRB rwKhu rwKnhwrw] Anuswr dwsn dws vYrwg ivvyk nyqRW qoN rihq AMDw, swDnW<br />

rUpI crnW qoN rihq ipMglw, pRIq rUpI rsnw qoN rihq guMgw, gurmiq miq qoN hIxw<br />

hY[ ies leI hy j`g nUM Awqm dwn b^S ky gurmuiK jIvn b^Sx vwly jgjIvn<br />

dwqy(hir) hrI dy sMq DMn s`cy siqgurU Amrdws swihb jIE!ikRpw Dwir<br />

krky(mokau) dwsn dws nUM(ly) lY ky Bwv bwhoN PV ky AQvw dwsn dws dw qn mn<br />

Dn isr(ly) lY ky, Awpxy prmpUjnIk prmpiv`qR s`cy(pgI) crn-kmlW ’qy<br />

(pwvY) pwauxw kro jI[ hau kwtau.kwit bwiF isru rwKau; ijqu nwnk sMqu ciV<br />

AwvY] hy prmpUjnIk s`cy siqgurU Amrdws swihb jIE!dwsn dws ’qy ikRpw Dwr<br />

ky Awpxy prmpiv`qR prmpUjnIk s`cy crnIN pw ky , dwsn dws dI bwxI dI(hau)<br />

hMgqw(kwtau) k`t idau jI, sRIr dI hMgqw kwit idau, mn dI hMgqw BI(bwiF) v`F<br />

idau jI[ ies prmpiv`qR SRySt sy SRySt mhwn praupkwr dI pRym Bytw, dwsn dws<br />

inmwxy inqwxy dw hMkwrI isru(rwKau) r`K lvo jI, (ijqu) ijs krky Bwv isr dyxy<br />

krky, (sMqu) SWq Awqmw bRhm srUp(nwnk) s`cy siqgurU Amrdws swihb jI pRsMn<br />

ho ky(AwvY) Awaux, Aw ky dwsn dws’qy ciV jwx Bwv dws s`cy siqgurW dI hr<br />

smyN AsvwrI bxy, ijvyN mwCIvwVy swihb jI ivKy BweI mwn isMG jI s`cy siqgurU<br />

dsvyN pwiqSwh jI dI AsvwrI bxy[ vw s`cy siqgurW ’qy AQwh srDw kridAW<br />

&urmwauNdy hn ijs krky, s`cy siqgurU swihb jI Aw ky myry isr ’qy cV@n Bwv<br />

bYTx AYnI fUMGI pRym Bwvnw hY[ vw(ijqu) ijs rsqy(sMqu) siqgurU swihb jI<br />

AsvwrI ’qy ciV(AwvY) Awaux (hau) dwsn dws Awpxw isru(kwtau) k`txw kry,<br />

(kwit) k`t(bwiF) v`F ky, aus rwh ’qy r`K dyvy Bwv siqgurW nUM sIs dy ky pRsMn<br />

www.Gursevak.com<br />

34<br />

q`qkrw


kry[ XQw:- hir mylhu sjxu purKu; myrw isru.iqn ivthu ql rolIAw] jo isK.gur<br />

kwr kmwvih; hau gulmu iqnw kw golIAw] hir rMig clUlY jo rqy; iqn iBnI hir<br />

rMig colIAw] kir ikrpw nwnk myil; gur pih, isru vyicAw molIAw] vw ijs<br />

krky (sMqu) SWq Awqmw rwm srUp(nwnk) s`cy siqgurU Amrdws swihb jI srUp<br />

guSbdW ArQW dw pRkwS hI pRkwS cV@ Awvy Bwv AMimRq rUp prmpiv`qR gurbwxI jI<br />

AMdr bwhr inrgun bRhm jI dy pRkwS sihq idsx, Bwv srgun srUp jI dy sMudr<br />

drSnW sihq inrgun bRhm jI ’c sdw lIxqw ho jwvy[ XQw:- nwmu jpq.koit sUr<br />

aujwrw; ibnsY Brmu AMDyrw]) jh; iJilimilkwru idsMqw] qh; Anhd sbd<br />

bjMqw] prmpUjnIk s`cy siqgurU rwmdws swihb jI ny isr dyx bwry aupRokq<br />

Amolk AMimRq rUp prmpiv`q bcn &urmwey hn, Awpxw qn mn Dn isr srvMs<br />

prm pUjnIk s`cy siqgurW qoN kurbwn kIqw hY[ Awp jI dy prm ipAwry swihbzwdy<br />

DMn vwihgurU s`cy siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI ny, Awpxy prm ipAwry prmpUjnIk<br />

vwihgurU ipqw jI qoN ieho hI SuB s`cI su`cI au~cI AiqAMq ipAwrI is`iKAw lY ky<br />

pUrn idRVqw pRp`kqw nwl kmweI hY[ Awpxw AMg 2 rom 2 prmpUjnIk ipAwry<br />

DrmI s`cy gMBIr ipqw jI qoN kurbwn kIqw hY[ ShIdW dy prmpUjnIk s`cy su`cy au~cy<br />

gMBIr DIr isrqwj bxy, auprokq SuB s`cy Amolk bcnW nUM kmwauNidAW ShIdI<br />

idqI[ }<br />

12.prmpUjnIk sMq bwbw gurbcn isMG swihb ^wlsw jI ny mhwn ikRpw<br />

krky, dwsn dws nUM ilKweI bwry prmpiv`qR SuB Amolk vr b^Sxy:- jo hir<br />

dwsn kI ausqiq hY; sw hir kI vifAweI] hir AwpxI vifAweI BwvdI; jn kw<br />

jYkwru krweI] Anuswr hyT ilKy pRmwx pUrn bRhmigAwnI mhwn praupkwrI pUrn<br />

sMq bwbw gurbcn isMG swihb ^wlsw jI, mhWpurSW dI Agm AgwiD mihmw bwry<br />

hn:- nwim rqy prm hMs bYrwgI; inj Gir qwVI lweI hy]) AwT phr; pRB bsih<br />

hjUry] khu nwnk; syeI jn pUry]) swD kI soBw; Aiq mskInI] sMq vfweI; hir<br />

jsu cInI]) ^wlsw myro; rUp hY ^ws] ^wlsy mih; hO krO invws]) ijn@w swis<br />

igrwis.n ivsrY; hir nwmW.min mMqu] DMnu is syeI nwnkw; pUrnu soeI sMqu]) ijnw<br />

swis igrwis.n ivsrY; sy hir jn pUry.shI jwix]) nwnk. kciVAw isau qoiV;<br />

FUiF sjx sMq pikAw] Eie jIvMdy ivCuVih; Eie muieAw.n jwhI CoiV]) nwnk<br />

www.Gursevak.com<br />

35<br />

q`qkrw


RhmigAwnI;Awip prmysur]) sMq qumwry.qumry pRIqm; iqn kau.kwl n Kwqy] rMig<br />

qumwrY. lwl Bey hY; rwm nwm ris mwqy]) rsnw eyk.Anyk gux pUrn; jn kI kyqk<br />

aupmw khIAY] Agm Agocr sd AibnwsI; srix sMqn kI lhIAY]) koit<br />

ApRwDI.sMq sMig auDrY; jmu qw kY nyiV n AwvY] jnm jnm kw ibCuiVAw hovY; iqn@<br />

hir isau Awix imlwvY]) sMqn pih; Awip auDwrn AwieE] 1] rhwau] drsn<br />

Bytq hoq punIqw; hir hir mMqRü idRVwieE]) hir ky sMq.sMq Bl nIky; imil sMq<br />

jnw.mlu lhIAw] haumY durqu.gieAw sBu nIkir; ijau swbuin kwpru kirAw])<br />

AwT phr; inkit kir jwnY] pRB kw kIAw; mITw mwnY] eyku nwmu; sMqn AwDwru]<br />

hoie rhy; sB kI pg Cwru]) sy sMqn hir ky; myry mIq] kyvl nwmu gweIAY; jw kY<br />

nIq]) rYix idnsu; rhY iek rMgw] pRB kau jwxY; sd hI sMgw] Twkur nwmu; kIE<br />

auin vrqin] iqRpiq AGwvnu; hir kY drsin]) jh; iJilimilkwru idsMqw] qh;<br />

Anhd sbd bjMqw]) iek dU jIBO.lK hoih; lK hovih.lK vIs] lKu lKu<br />

gyVw.AwKIAih; eyku nwmu jgdIs]) ijhvw eyk.hoie lK kotI; lK kotI koit<br />

iDAwvYgo]) sMq shweI rwm ky; kir ikrpw dIAw imlwie]) sMq shweI jIA ky;<br />

Bvjl qwrxhwr]) sMq shweI pRym ky; hau iqn kY lwgw pwie]) cwir pdwrQ;<br />

kml pRgws] sB kY miD; sgl qy audws] suMdru cquru; qq kw byqw] smdrsI;<br />

eyk idRstyqw] sMq mhWpurK pUrn bRhmigAwnI q`qbyqy, smidRSt id`bidRSt srb<br />

SuB guxW AlMikRq, mwnnIk AwdrnIX bMdnIX ArcnIX srb sRySt srboqm<br />

vYrwgI, iqAwg dy iqAwgI, A`Ty pihr ilv lwgI, inrlyp au~cy su`cy jIvn dy DnI,<br />

bRhmiv`idAw dy dwqy, sUrjW dy sUrj, pdm BUSn pMQ rqn, bRhmbyqy, bRhmigAwnI<br />

kY; grIbI smwhw] bRhmigAwnI; praupkwr aumwhw]) bRhmigAwnI; sgl kI<br />

rInw] audwr ic`q, nrm ic`q, iKmw SWqI dy swgr bRhm rqnwgr mhwn DIrjDwrI<br />

pUrn DrmI, s`c jpx jpwaux vwly, s`c idRV krn krwaux vwly, gurmuiK roim<br />

roim hir iDAwvY] gurmuiK, sRI dmdmI tkswl clwaux vwly, mMflIsr jgdIsr<br />

rKIsr munIsr qpIsr prm eISr Bgq igAwnI, prvwxu prDwn, cauQy sMunY.jo<br />

nru jwxY; qw kau.pwpu n puMnM ] AvsQw nUM pRwpq, suMn mMfl; ieku jogI bYsy] nwir n<br />

purKu; khhu koaU kYsy]) Anhq suMin rqy; sy kYsy] ijs qy aupjy; iqs hI jYsy])<br />

hir ky syvk.jo hir Bwey; iqn@ kI kQw inrwrI ry] Awvih n jwih.n kbhU mrqy;<br />

pwrbRhm sMgwrI ry]) jnm mrx duhhU mih nwhI; jn praupkwrI Awey] jIA dwnu<br />

www.Gursevak.com<br />

36<br />

q`qkrw


dy BgqI lwiein; hir isau lYin imlwey]) qUM inrvYru; sMq qyry inrml] ijn dyKy;<br />

sB auqrih klml]) hir hirjn dueI.eyk hY; ibb ibcwr kCu nwih] jl qy aupj<br />

qrMg ijau; jl hI ibKY smwih]) rwm sMq mih, Bydu ikCu nwhI; eyku jnu, keI mih<br />

lwK krorI]) kotn mY nwnk koaU; nwrwien ijh cIiq]) ijin jwqw; so iqs hI<br />

jyhw] Aiq inrmwielu; sIJis dyhw]) koit mDy ko ivrlw syvku; hoir sgly<br />

ibauhwrI]) swD kI soBw; swD bin AweI] nwnk swD pRB; Bydu n BweI]) bRhm<br />

mih jnu; jn mih pwrbRhmu] eykih Awip; nhI kCu Brmu]) ijn@w n ivsrY nwmu; sy<br />

iknyihAw] Bydu n jwxhu mUil; sWeI jyihAw] sUrw AvsQw nUM pRwpq:- jw kau.hir<br />

rMgu lwgo iesu jug mih; so khIAq hY sUrw] Awqm ijxY.sgl vis qw kY; jw kw<br />

siqguru pUrw]) cOQy pd’c lIx:- kih kbIr; hmrw goibMdu] cauQy pd mih; jn<br />

kI ijMdu] vwihgurU jI nwl eykqw:- Ab qau jwie cFy isMGwsin; imly hY swirMg<br />

pwnI] rwm kbIrw.eyk Bey hY; koie n skY pCwnI] ihrdy rom 2 krky A`Ty phr<br />

nwm jpidAW, suupny’c bwxI brVwaux vwly:- kbIr.supnY hU brVwie kY; ijh muK<br />

inksY rwmu] qw ky pg kI pwnhI; myry qn ko cwmu]) Ehu DnvMqu; kulvMqu piqvMqu]<br />

jIvn mukiq; ijsu irdY BgvMqu] Anuswr jIvn mukiq nwm bwxI dy rsIey pUrn<br />

in`qnymI pRymI, pwrbRhmu ijin; scu kir jwqw] nwnk so jnu; sic smwqw] Anuswr<br />

s`c nUM pCwx ky s`c ’c sdw idRV s`c’c sdw lIx s`c srUp gurU pMQ dy<br />

AwigAwkwrI AnuswrI, prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn jI dy AinMn Bgq,<br />

inRivkwr inrhMkwr, AYsy dwqy mhWpurKW nUM Aink bwr nmo 2 nmskwr hY jI, ijn@W<br />

ny prm pRsMn ho ky dwsndws nUM ieh Amolk vr b^Sy, jo poQI, guru prmysuru<br />

pUjIAY; min qin lwie ipAwru] Aqy siqgurU gRMQ swihb jI dy stIk swihb jI<br />

ilKx dw kwrn bxy[<br />

hy gurqw ibrwjmwn vwihgurU siqgurU gRMQ swihb jI!gurU rUp ^wlsw pMQ<br />

swihb jIE!imst bcn bynqI krau; dIn kI inAweI] Anuswr Awp jI dy<br />

prmpiv`qR s`cy crn-kmlW ’qy m`Qw r`K ky, mUMh ’c Gwh lY ky Aiq hI inmRqw<br />

dInqw AwzzI gRIbI nwl, dwsndws AikRqGx muAw&I mMgdw hY[ ijqny sRIr dy rom<br />

hn, jy AwpW ieqny sRIr DwrIey, ijqny aun@W sRIrW dy rom hox, iqqny hor sRIr<br />

DwrIey, ieauN bwr 2 sRIr Dwr ky prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI nUM Awpxy isr<br />

idMdy jweIey, qW BI AwpW s`cy pwiqSwh jI dw krzw nhIN moV skdy[ XQw:- hmrY<br />

www.Gursevak.com<br />

37<br />

q`qkrw


msqik dwgu dgwnw; hm krj gurU bhu swFy] dwsndws, sdw sdw; iehu<br />

BUlnhwru] nIc kIt ikRm hY[ XQw:- jau pY hm n pwp krMqw; Ahy Anµqw] piqq<br />

pwvn; nwmu kYsy huMqw] gunwhgwr dwsndws gRIb’qy Agm Apwr ikRpw krky b^S<br />

lYxw isr ’qy imhr BirAw h`Q r`Kxw, SuB AsIsW b^SxIAW[ SuB s`cI syvw krn<br />

dw cwA auqSwh b^Sxw[ gurU syvw sMpUrn krwauxI jI[<br />

srdwr jvwhr isMG jI dy c`k pMj ij`f, sRI gMgw ngr ivKy, prmpUjnIk sMq<br />

bwbw gurbcn isMG swihb ^wlsy jI ny ivsmwd rMg’c iekwgR ho ky, dwsn dws nUM<br />

prm ipAwr nwl bulw ky pu`iCAw, “qyry koly v`fI ikRpwn hY ik nhIN?”dws ny<br />

ikhw, “jI nhIN[ ”qW ikhw, “cMgw, jdoN hux ikRpwnW AweIAW qW qyrw nMbr irhw,<br />

pr qYnUM ikRpwn dI loV nhIN, qyrI klm hI ikRpwn dw kMm krygI[ ”<br />

ie`Qy hI BwrI pRsMn ho ky dwsn dws nMU Amolk vr idMidAW ieh bwxI pV@I,<br />

“gil cmVI; jau CofY nwhI] lwig Cuto; siqgur kI pweI] 1] jg mohnI; hm<br />

iqAwig gvweI] inrgunu imilE; vjI vDweI] 1] ”Bwv mwieAw iqAwg ky<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb mhwrwj jIE!dy stIk swihb jI dI<br />

ilKweI CpweI dI SuB s`cI syvw krny krky inrgun bRhm jI ’c lIxqw ho jwvygI[<br />

bIqy smyN prmpUjnIk srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] siqgurU gMRQ<br />

swihb jI dy mMgl siqgur pRswid] ijhVy siqgurW dy nwm dy hyTW sn, swry<br />

bdl ky AwrMB’c kr idqy, aun@W nUM pihlW vWg Su`D krn leI, sMqW mhWpurSW ny<br />

sMq bwbw krqwr isMG jI ^wlsw, sMq krqwr isMG jI pRymI, bwbw lhOrw isMG jI<br />

in`qnymI, bwbw bUV isMG jI, dwsndws nUM sRI AMimRqsr swihb jI ByijAw[ dws<br />

ies s`cI su`cI au~cI syvw’c mhInw irhw, v`K 2 srUpW qoN Su`D pwTW dI ilst<br />

bnwaux dI lgwqwr syvw dws nUM pRwpq hoeI, ij`QoN prU& pV@n smyN Su`D aucwrn dI<br />

lgn pRwpq hoeI, aupRMq mhWpurSW ny dwsndws nUM siqgurU gRMQ swihb jI mhwrwj<br />

jI dI Amr kQw dI rIkwrifMg leI, Awpxy pws bulw ilAw, do vyly Awid kQw<br />

rIkwrifMg hox l`gI[ ie`k sMpUrn kQw sRdwr lwB isMG jI KtVw, ie`k kQw sRdwr<br />

m`Kx isMG jI Tykydwr gMgwngr qy ie`k hzwr AMg q`k BweI Bgvwn isMG jI, sMqW<br />

mhWpurSW dy BuJMgI nUM Awid kQw prmpUjnIk s`cy siqgurW ny b^SI, ieh syvw<br />

dwsndws qoN krvweI[ sRI jpu jI swihb jI, sRI rhrwis swihb jI qy sRI kIrqn<br />

soihlw swihb jI dy ArQW dw typW qoN auqwrw dwsndws qoN gurU jI ny ikRpw krky<br />

www.Gursevak.com<br />

38<br />

q`qkrw


krvwieAw[ prmpUjnIk sMq krqwr isMG ^wlsw jI, hor nmskwr Xog isMGW nyy<br />

myhnq krky, pihlI poQI tkswlI stIk swihb jI Cpvwey[<br />

vwihgurU ipMf munwvW(zIrw) ivKy, prmpUjnIk sMq bwbw gurbcn isMG swihb<br />

^wlsy jI ny, BwrI pRsMn ho ky ikhw, “qUM dwsndws nUM pRym nwl pRXwie suxwauNdw hYN,<br />

qYnUM ArQW dw sMskwr pY igAw hY, hux siqsMgq jI ’c kQw kr ilAw kryNgw[<br />

”vwihgurU prmpUjnIk siqgurU gRMQ swihb jI ny sRb ivAwpI ivsmwd ikRpw krky,<br />

prmpUjnIk sMq bwbw gurbcn isMG swihb ^wlsy jI qoN sMpUrn Awid kQw irkwrf<br />

krvweI, ieh SuB s`cI syvw dwsn dws qoN leI[ srdwr jvwhr isMG jI dy c`k<br />

pMj iz`f, sRI gMgw n`gr ivKy, kQw sMpUrn hoeI[ dwsn dws nUM ieh SuB sMklp<br />

lwieAw ik stIk swihb jI ilKy jwx[ rwgI bic`qR isMG jI Awid isMGW nUM pRym<br />

bynqI kIqI, aus smyN j`Qy dI bVI hI ivsmwd cV@q sI[ plo plI in`ky BuJMgIAW<br />

smyq j`Qy sMgq jI ny sMqW mhWpurSW pws sRI stIk swihb jI ilKx bwry pRym<br />

bynqI kIqI[ sMq mhWpurS jI smUh j`Qy siqsMgq jI dy drSn Akwl drSn<br />

smJdy sn[ ies leI drSn krky inhwl 3 prm pRsMn gd 2 hoey[ prmpUjnIk<br />

j`Qy siqsMgq jI v`loN pR ym bynqI mMnidAW, mhwn DIrjDwrI praupkwrI<br />

prmpUjnIk sMq bwbw gurbcn isMG swihb ^wlsy jI ny prm pRsMn ho ky ikhw,<br />

“dws dw i^Awl sI ieh ArQ Alop ho jwxgy, pr hux dws nUM XkIn ho igAw hY<br />

ik qusIN ieh ArQ sMBwl lvoNgy[ ”<br />

13.prmpUjnIk mhWpurSW ny Awp, prm sMq krqwr isMG jI ^wlsw, prm<br />

sMq prmjIq isMG jI mwhlpur, sRI mhMq vYd inrMjn isMG jI bopwrwey qy<br />

dwsndws crn isMG aur& jsvMq isMG nUM, prmpUjnIk s`cy siqgurU vwihgurU sRI<br />

gurU gRMQ swihb jI dy swhmxy iljw ky, rom 2 krky ivsmwd srb ivAwpI pRym<br />

inmRqw gRIbI siq sMqoK pUrn iekwgRqw Ajpw jwp ’c lIxqw sihq Ardws kIqI,<br />

“hy prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb mhwrwj jIE!ien@W gurmuKW qoN<br />

Awpxy stIk swihb jI dI ilKweI CpweI dI SuB s`cI syvw lvo jI[ ”r`b rUp sMqW<br />

mhWpurSW ny sB qy vfw siqguru nwnku; siqgurU gRMQ swihb jI dy swhmxy bYT ky,<br />

ieh Amolk AMimRq SuB bcn &urmwey, “swry sRIr kwiem nhIN rihxgy, ijhVy sRIr<br />

kwiem rihx, auh ieh SuB s`cI syvw pRym nwl krn[ gurU syvw krn vwly gurmuiK<br />

inhwl hoxgy!”<br />

www.Gursevak.com<br />

39<br />

q`qkrw


vwihgurU mhWpurSW ny pUrn ikRpw krky, AMimRq rUp prmpiv`qR Awid dI kQw,<br />

sRI dsm gRMQ swihb jI, BweI gurdws swihb jI dIAW vwrW qy kib`q sv`eIAW dy<br />

ArQ typ rIkwrf qoN dwsndws qoN ilKvwey, jo hux dwsW pws hn[ vwihgurU<br />

prmpUjnIk q^q sRI ptnw swihb jI ’qy prmpUjnIk sMq bwbw gurbcn isMG<br />

swihb ^wlsy jI ny dwsn dws nUM ikhw, “Bgqw!qUM ilKweI dw sMsw n kr, qYnUM<br />

koeI gurmuiK imlygw, iPr ilKweI hovygI[ ”<br />

vwihgurU prmpUjnIk q^q s`cKMf sRI hzUr swihb jI’qy prmpUjnIk sMq<br />

bwbw gurbcnisMG swihb ^wlsy mhWpurKW ny, bRhmigAwnI kI idRsit; AMimRqu<br />

brsI] Anuswr bVI BwrI imhr nwl q`k ky &urmwieAw, “pRymIAw!qUM bVy hI pRym<br />

nwl AMimRq rUp kQw rIkwrf kIqI hY, qyry ibnw iksy ny rIkwrf nhIN sI krnI,<br />

mMg jo ku`J BI mMgdw hYN?”prmpUjnIk sMqW mhWpurSW dw qyz pRqwp dwsndws qoN<br />

J`ilAw n igAw, ivsmwd, byAMq hI aumwh auqSwh ^uSI KyVy’c sn, dwsndws ny<br />

h`Q joV isr Jukw ky ikhw, “sdw leI Awp jI dy prmpiv`qR suMdr drSn huMdy<br />

rihx jI[ ”qW ikhw, “cMgw iesy qr@W hI hovygw[ ”<br />

14.prmpUjnIk sMq bwbw krqwr isMG jI ^wlsw jI dw vwihgurU gurU gRMQ<br />

swihb jI stIk ilKx dw idRV sMklp:- Awp jI ny Awpxy gur BweI igAwnI<br />

pRIqm isMG jI nUM pRym bYrwg p`qRkw’c iliKAw, “jy siqgurU jI nUM BwieAw qW dwsn<br />

dws dw stIk swihb jI ilKx dw SuB sMklp hY[ Awp jI ny BI Ardws krnI<br />

jI”[ pRymI sMswr qoN jwx dw cyqw krky ies SuB kwrj dI pUrqI leI i^Awl krn<br />

jI[<br />

15.prmpUjnIk siqgurU swihbwn jI dw pUrn vYrwgmeI Adu`qI Amr s`cI<br />

ju`go ju`g At`l ShIdI jwp, vwihgurU ArQ:- DMn hn DMn hn DMn hn, prmpUjnIk<br />

s`cy siqgurU vwihgurU sRI gurU Arjndyv swihb jI DMn hn!zwlmW dy Gor iBAwnk<br />

zulm krn qoN, au~bldI dyZ’c hux cONkVw lw rhy hn, m`cdy 2 ryqy’qy hux bYT ky ,<br />

m`cdw 2 ryqw Awpxy prmpiv`qR prmpUjnIk SuB s`cy su`cy au~cy mhwn praupkwrI<br />

sIs’qy puAw rhy hn, m`cdI 2 loh’qy hux KV@ ky prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU<br />

gRMQ swihb jI dy A`Kr 2 nUM vwihgurU gurU mMn ky , A`Kr 2 dw iDAwn Dwr ky,<br />

srb`q dy Bly ihq, vwihgurU 3 jp rhy hn jI[ DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU qygbhwdr swihb jI DMn hn! zwlmW dy Gor<br />

www.Gursevak.com<br />

40<br />

q`qkrw


iBAwnk zulm krn qoN, lohy dy qMg ipMjry’c iq`Ky ik`lW ivckwr, swvDwn eykwgr<br />

cIq] bYTy, prmpUjnIk s`cy siqgurU vwihgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy A`Kr 2 nUM<br />

vwihgurU mMn ky, srb`q dy Bly ihq hux vwihgurU 3 jp rhy hn, hux sIs kurbwn<br />

kr rhy hn[ DMn hn DMn hn DMn hn, prmpUjnIk s`cy siqgurU vwihgurU sRI gurU<br />

goibMdisMG swihb ^wlsw jI DMn hn!hux sRvMs kurbwn kr rhy hn[ DMn hn DMn<br />

hn DMn hn prmpUjnIk s`cy siqgurU vwihgurU sRI gurU gRMQ swihbwn jI DMn<br />

hn!prmpUjnIk prmpiv`qR gurqw ibrwjmwn ho ky , Awpxy pRymIAW dy idl<br />

idmwZ’c hr smyN AMimRq gurbwxI Byj ky, pRymIAW nUM rom 2 krky ismrn b^S ky<br />

hr smyN inhwl krdy rihMdy hn jI[<br />

16.vwihgurU ArQ:- kljuig.jhwju Arjunu gurU; sgl isRis† lig.ibqrhu])<br />

jp´au ijn@ Arjun dyv gurU ; iPir sMkt join grB n AwXau]) Drin ggn nv<br />

KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´<br />

hir] prm pUjnIk mh`ly pMjvyN swihb jI dw pUrn vYrwgmeI ShIdI pRsMg:-<br />

Awp jI ny sRI goieMdvwl gurduAwrw sRI hvylI swihb jI nwnky Gr ivKy , gurU<br />

nwnkSwhI sMmq 94, 1620ib:BwgW Bry v`fBwgy mMglvwr 14 ApRYl 1563<br />

eI:nUM prmpiv`qR SuB s`cw su`cw au~cw Avqwr DwirAw[ gur rwmdws Gir; kIAau<br />

pRgwsw]<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU Amrdws swihb jI dy mihl jgq mwqw rwmo jI<br />

dy ipAwry dohqRy, siqgurU rwmdws swihb jI, dy mihl pRymw-BgqI dy SuB s`cy<br />

Avqwr jgq mwqw BwnI jI dy lwfly swihbzwdy mh`lw pMjvW jI, Akwl kutIAw<br />

ivKy rwq nUM sRI gurU gRMQ swihb jI dy plMGy hyTW ibrwjdy[ ie`Qy mhwrwj jI sjy<br />

hoey hn, bwbw bu`Fw swihb jI, BweI gurdws swihb jI, muKI is`K gurU swihb jI<br />

dy SuB s`cy drSn krky inhwl ho rhy hn[ XQw:- AMdir scw nyhu; lwieAw<br />

pRIqm AwpxY] qnu mnu hoie inhwlu; jw guru dyKw swm@xy]) lwl rMgu iqs kau<br />

lgw; ijs ky vfBwgw] mYlw.kdy n hoveI; nh lwgY dwgw] 1] Anuswr siqgurU<br />

jI ny ivsmwd ielwhI rMg’c, bVy hI ipAwr siqkwr nwl bwby bu`Fy swihb jI nUM<br />

pu`iCAw, “kI siqgurU hirgoibMd swihb jI hux gurqw sMBwlx dy Xog hn?”<br />

imst bcn bynqI krau; dIn kI inAweI] Anuswr im`Ty bcnW’c bwbw jI ny<br />

www.Gursevak.com<br />

41<br />

q`qkrw


ikhw, “hy koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] jI!Awp jI dw<br />

hI nUr hn[ ”<br />

sjy dIvwn ’c gurU swihb jI ny Awpxy ipAwry swihbzwdy jI nUM pUrn ipAwr<br />

nwl fOiLEN PV ky, gurqw isMGwsx ’qy bYTw ky, s`jy K`by do cOrdwr, cOr krn lwey,<br />

gurU swihb jI ny Awp iqMn pRkrmW krky pMj pYsy, nwrIAl swhmxy r`K ky m`Qw tyk<br />

ky 1663 ib: jyT vdI AstmI nUM gurqw b^SI[ XQw:- vDI vyil; bhu pIVI<br />

cwlI] Drm klw; hir bMiD bhwlI]) Arjn kwieAw plit kY; mUriq hrgoibMd<br />

svwrI[) “mm srUp gurU hirgoivMd[ jo jwnih so lhY AnMd[) ; so gihr gBIrw<br />

gauhru jIau] Anuswr DMn siqgurU hirgoivMd swihb jI v`fy XoDy mhwn praupkwrI<br />

DIrjDwrI BwrI gurU hoxgy[ ”XQw:- dl BMjn guru sUrmw, vf joDw bhu<br />

praupkwrI[ mhwrwj mh`lw pMjvW jI Awp hux kurbwnI dyx dy i^Awl’c<br />

hn[ 1663ib:c ie`k idn AYsw kOqk vriqAw, sjy dIvwn’c ie`k ispwhI ny Aw<br />

ky jhWgIr v`loN DmkI BrI ic`TI idqI, ijs ’c jhWgIr ny siqgurU swihb jI nUM<br />

lhOr bulwieAw[<br />

ispwhI ny h`Q joV ky AwiKAw, “hy s`cy pwiqSwh jIE!dwsn dws nUM sMq doKI<br />

cMdU ny bhuq hI pu`TIAW g`lW isKweIAW, ik qUM jw ky s^q bolIN[ siqgur drsin;<br />

Agin invwrI] Anuswr Awp jI dy suMdr drSn krky, dws inhwl sIql TwrgVw<br />

ho igAw hY[ Awp jI KMf bRhMmf dy auDwrxhwr hoN, mhW pwpI jhWgIr dy mn’c<br />

bhuq v`fI BYV hY, Awp jI dI ibAdbI krygw[ ”siqgurU swihb jI ny bhuq hI<br />

pRsMn ho ky ikhw, “hy BweI!dwsn dws CyqI hI lhOr Aw jwvygw[ ”mwieAw<br />

isropwau SuB vr b^S ky, ies nUM ividAw kr idqw[ ies ny lhOr jw ky mhW pwpI<br />

cMdU nUM d`isAw, “dws ic`TI dy AwieAw hY[ Awpxy ipAwry swihbzwdy nUM gurqw dy<br />

cu`ky hn, sRI hirmMdr swihb jI rcx aupRMq, siqgurU gRMQ swihb mhwrwj jI dw<br />

1661 ib:BwdRv SudI eykm nUM SuB s`cw pRkwS kr c`uky hn[ ”<br />

nwnk; dunIAw kYsI hoeI] swlku imqu; n rihE koeI] Anuswr gurU jI ny idl<br />

’c soicAw, zwlm zwbr bwhroN Awey hmlwvr dyS dw Dn mwl lu`t rhy hn[ qurk<br />

rwj ny QW 2 ’qy pulIs cONkIAW ibTweIAW hn[ zor zulm krky bhU bytIAW dI<br />

iezq lu`tdy hn[ gRIbW dw ^Un incoVdy hn[ mzlUmW dw ^Un mr cu`kw hY[ muZlIAw<br />

hkUmq bhuq hI zulm kr rhI hY[ XQw:- rwjy sIh; mukdm kuqy] jwie jgwiein;<br />

www.Gursevak.com<br />

42<br />

q`qkrw


YTy suqy] cwkr nhdw; pwiein@ Gwau] rqu ipqu; kuiqho cit jwhu] kurbwnI dy ky<br />

bIr-rsI C`qRI Drm pRgt kIqy ibnw, zulm ny nhIN QMm@xw[ kurbwnI idqy ibnw,<br />

mzlUmW ny bIr-rs nhIN Dwrnw, iesy qr@W zor zulm dy dbwey DUV ’c ruLdy<br />

rihxgy, zwlm ien@W nUM kql hI krdy rihxgy[ siqgurU nwnk dyv swihb jI dI<br />

g`dI ju`go ju`g At`l r`Kx leI, swry bRhmMfW nMUM s`cKMf bnwaux leI, srb`q dy Bly<br />

leI s`cy pwiqSwh jI ny AwpxI ShIdI dyx dI pUrn idRVqw kr leI[<br />

gurU pRmysr jI Swm nUM Awpxy mihlW’c Awey, Awp jI dy mihl jgq mwqw<br />

gMgw jI ny m`Qw tyikAw, mweI crn gur mITy] Anuswr im`Ty crn-kml Do ky,<br />

gurbwxI sunwaux l`g gey[ XQw:- khu nwnk; ijin ipRau prmysru kir jwinAw]<br />

DMnu sqI; drgh prvwinAw] Awp jI ny gurbwxI suxidAW ivsmwd iekwgRqw’c<br />

pRCwdw CikAw[ mhwn praupkwrI hsq kml Do ky, vYrwgmeI SuB s`cy bcn khy,<br />

“dwsn dws ny zulm dy nws Drm dy pRkwS leI, lhOr jw ky ShIdI dyxI hY[<br />

”ieh sux ky mwqw jI dy idl’c ieqnw du`K hoieAw, ijvyN m`cdw 2 lwl qIr, idl<br />

nUM ivMn@ dyvy[ mwqw jI bhuq hI vYrwg krn l`gy, DIrj n irhw[ XQw:- mweI DIir<br />

rhI; ipRA bhuqu ibrwigE]<br />

siqgurU swihb jI ny DIrj b^SidAW ikhw, “Awp jI dI ieh hwlq hY, qW<br />

sMswr dI kI hwlq hovygI?Awsw Gru 7 mhlw 5] hir kw nwmu; irdY inq<br />

iDAweI] sMgI swQI; sgl qrWeI] 1] guru myrY sMig; sdw hY nwly] ismir<br />

ismir; iqsu sdw sm@wly] 1] rhwau] qyrw kIAw; mITw lwgY] hir nwmu pdwrQu;<br />

nwnku mWgY] Anuswr krqwr jI dw Bwxw mMnx vwlw gurmuiK hY[ Bwxw mMnx qoN<br />

ibnw jIv, m`CI vWgU qVPdw hY[ ”mwqw jI ny pRym bynqI kIqI, “hy myrw AMqrjwmI<br />

hir rwieAw] jIE!Awp jwxI jwx hoN, ipRQIcMd ny pihlW dweI dy AsQnW nUM<br />

zihr lw ky ByjI, Pyr spyry qoN s`p CufwieAw, qIjI vwr bRwhmx nUM mwieAw dy ky<br />

swihbzwdy jI nUM zihr ipAwaux dI zulmI swijS kIqI , vwihgurU mh`ly pihly jI ny<br />

Awp h`Q dy ky r`iKAw kIqI[ isr’qy zor zulm dy b`dl Cwey hoey hn[ ijvyN kml<br />

pwxI Awsry huMdy hn, iqvyN hI siqsMgq jI nUM srb suK b^Sx vwlw Awp jI dw hI<br />

Awsrw hY[ XQw:- BeI inmwxI.srix iek qwkI; gur siqgur purK suKdweI]<br />

swihbzwdy jI dI AvsQw CotI hY[ Awp jI dy SuB guxW praupkwrW nUM cyqy krky,<br />

Awp jI dy s`cy crnkmlW dy ipAwr’c dwsn dwsI dw lUM 2 ro irhw hY[” XQw:-<br />

www.Gursevak.com<br />

43<br />

q`qkrw


mY rovMdI.sBu jgu runw; ruMnVy vxhu pMKyrU]) nwnk, ruMnw bwbw jwxIAY; jy rovY lwie<br />

ipAwro]<br />

siqgurU swihb jI ny &urmwieAw, “swihbzwdy bwry qusIN iblkul hI icMqw n<br />

kro[ XQw:- nwnk.icMqw miq krhu; icMqw iqs hI hyie] ien@W dy sIs’qy, koit<br />

bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] siqgurU nwnk dyv swihb jI dw<br />

myhr BirAw h`Q hY[ ieh BwrI bIr-rs prwkRm Dwrngy, Awpxy pYrW ’qy Awp KV@y<br />

hoxgy[ ien@W nUM iksy dI BI shwieqw dI loV nhIN[ ieh inrblW gRIbW dI r`iKAw<br />

krngy, q^q &Oj rc ky, DrmXu`D lV ky sdw ij`q pRwpq krngy[ C`qRI Drm pRgt<br />

krky zulm dw nws Drm dw pRkwS krngy[ ieh g`l Xwd r`KxI, dwsn dws dI<br />

ShIdI ip`CoN, qusIN AwqmGwq nhIN krnw[ XQw:- AwqmGwqI; hY jgq ksweI]<br />

gurU Gr ’c qusIN isAwxy hoN, AweI siqsMgq jI dI pUrn Adb siqkwr pRym sihq<br />

syvw sMBwl krnI, Awp jI dI bhuq hI v`fI juMmyvwrI hY, ikauN jo siqgurU CyvyN<br />

pwiqSwh jI DrmXu`D ij`qxgy, ijqnI v`D qoN v`D bMdgI syvw ho jwey, ieh hI mnu`Kw<br />

jnm dw lwhw hY[ ”siqgurU swihb jI ny ing@w pw ky mwqw jI dw moh AigAwn<br />

Brm myt idqw[ hir jnu.aUqmu Bgqu sdwvY; AwigAw min suKu pweI] Anuswr<br />

mwqw jI ny hukm A`gy Awpxw sIs Jukw idqw[ aupRMq, siqguru jwgqw hY dyau]<br />

Anuswr siqgurU jI swrI rwq ismrn krdy rhy[<br />

gurU pRmysr jI ny AMimRq vyly ieSnwn krky , nvIn bsqR pihny, ismrn<br />

AiBAws in`qnym kIqw[ gurU mrXwdw Anuswr ijvyN is`K, Awpxy gurdyv jI dI pUjw<br />

krdw hY, iqvyN hrI srUp sRI hirmMdr swihb jI Aw ky, pRkrmW krky fMfauqW<br />

kIqIAW[ sRI muKvwk ilAw, Ardws kIqI[ {hux qoN mgroN sRI hirmMdr swihb jI<br />

dy drSn nhIN krny[ }vwhu vwhu scy pwiqswh; qU scI nweI] Anuswr ivsmwd gurU<br />

jI ny, BwvyN sRI hirmMdr swihb jI Awp rcy hn, pr aun@W dw nwm Awpxy nwm ’qy<br />

nhIN r`iKAw, gurmuiK scI AwskI; ijqu pRIqmu scw pweIAY] Anuswr ieh gurmuK<br />

s`cI AwSkI, Awpy dw iqAwg hY[ qn mn Dn sB ku`J gurU rwmdws swihb jI dw<br />

mMndy hn[ ShIdI dyx dI ^br suxidAW swry hI pRymIAW nUM bhuq 3 hI vYrwg<br />

hoieAw, roNdy DwhW mwrdy drSnW nUM B`jy 2 Awey[ gur kw drsnu; dyiK dyiK jIvw]<br />

Anuswr bhuq pRymI AMimRq vyly , Awpxy pRIqm gurU jI dy drSnW qoN mgroN hI Ckdy<br />

sn[<br />

www.Gursevak.com<br />

44<br />

q`qkrw


BweI iprwxw BweI pYVw BweI lM|whw bwbw ibDI cMd BweI jyTw jI, ieh pMjy<br />

ipAwry ShIdI dyx leI nwl qury, smUh siqsMgq jI BI nwl qur pey[ sRI<br />

hirmMdr swihb jI qoN ku`J mIl jwx qoN, mhwrwj jI ny SuB aupdyS &urmwieAw,<br />

“dwsndws gRIb kUkr dy drSn hux siqgurU hirgoibMd swihb jI dy pRq`K drSn<br />

hn[ dwsn dws dI syvw siqgurU hirgoibMd swihb jI dI SuB s`cI syvw hY[ hux<br />

siqgurU nwnk dyv swihb jI dy q^q ’qy ibrwjmwn hn, sB nUM iqRpq krngy[<br />

Awp jI ny AwigAw ’c rih ky bcn mMnxw, pUrn ipAwr siqkwr nwl syvw<br />

krnI[ ”<br />

BwvyN gurqw b^S idqI hY, mhwrwj jI ’c ie`k joiq hn, pr prQwie swKI<br />

mhwpurK boldy; swJI sgl jhwnY] Anuswr gurU swihb jI ny ikhw, “hy AiqAMq<br />

ipAwry lwl jI!ie`k g`l Xwd r`KxI[ gurU Gr’c bwby bu`Fy swihb jI, BweI<br />

gurdws swihb jI Awid bzurgW dw pUrn Adb siqkwr krnw, bcn mMnxw bhuq<br />

hI zrUrI hY[ bwby bu`Fy swihb jI ny sRI gurU nwnk dyv swihb jI dI SuB s`cI syvw<br />

krky pRsMnqw leI hY[ siqgurU dUjy siqgurU qIjy siqgurU cOQy, dwsndws Aqy Awp<br />

jI nUM gurqw dw iqlk lwieAw hY[ Awp jI dw Avqwr BI, krm KMf kI; bwxI<br />

joru] Anuswr ien@W dy Amolk SuB s`cy bcn krky hI hoieAw hY[ ien@W ny Awp jI<br />

nUM bRhmiv`idAw dI dwq BI b^SI hY[ pUrn praupkwr Bwau-BgqI sihq, pUrn<br />

bRhmigAwn’c sdw lIn hn[ prmpUujnIk bwbw jI ijqny BI Amolk bcn kihx,<br />

aun@W’c srb`q dw Blw hovygw, igir bsuDw jl pvn jwiego; ieik swD bcn<br />

AtlwDw] smJ ky isr m`Qy’qy mMnxy jI[ jdoN Awp jI dy mwqw jI pihlI vwr<br />

SwhI TwT nwl, bwby jI qoN vr lYx gey , qW bwby jI ny ikhw ik gurU ikAW nUM ik`DroN<br />

BwjV pY geI[ jdoN dwsn dws nUM pqw l`gw, qW bwby jI dw hukm mMn ky, sRI<br />

AMimRqsr iqAwg ky, dws gurU sMgq jI smyq gurU kI vfwlI cilAw igAw[ ipRQIey<br />

ny sulhI nUM cV@w ky ilAWdw, jdoN dyiKAw gurU ky mihl KwlI hn, qW bhuq hI ^uS<br />

hoieAw[ ipRQIey ny sulhI nUM vwips Byj idqw[ bwby jI dy bcn mMnxy krky, bhuq<br />

v`fw ibGn tl igAw[ q^q &OjW rcxIAW, C`qRI Drm pRgt krnw jI Awid[ ”<br />

gurU ipAwr snyh dI BI AkQ khwxI hY[ siqsMgq jI vwips muVnw nhIN<br />

cwhuMdy sn[ gurU swihb jI ny ivcwirAw, ik ien@W ny vwips nhIN muVnw[ “hy gurU<br />

ipAwrI swDsMgq jIE!ies qoN A`gy koeI BI pRymI n Awvy[” sg nwnk.dIbwn<br />

www.Gursevak.com<br />

45<br />

q`qkrw


msqwnw; inq cVY svwieAw]) hm mYly.qum aUjl krqy; hm inrgun. qU dwqw] hm<br />

mUrK.qum cqur isAwxy; qU srb klw kw igAwqw] Anuswr pUrn gRIbI nwl boly, “hy<br />

r`b srUp siqsMgq jI! dwsndws gRIb kUkr dIAW swrIAW Bu`lW dI muAw&I b^SxI,<br />

dws nUM ikRpw krky iKmw kr dyxw jI!Awp sB nUM fMfauq bMdn rom 2 krky nmskwr<br />

pRvwn hovy jI[ ”<br />

jwnI ivCMunVy.myrw mrxu BieAw; iDRgu jIvxu sMswry]) ijsu ipAwry isau nyhu;<br />

iqsu AwgY mir clIAY] iDRgu jIvxu sMswir; qw kY pwCY jIvxw]) ivCoVw suxy fuKu; ivxu<br />

ifTy mirEid] bwJu ipAwry Awpxy; ibrhI nw DIroid]) hau.rih n skw, ibnu dyKy<br />

pRIqmw; mY nIru vhy vih clY jIau] Ansuwr sqsMgq jI dy nyqRW ’coN iqRp 2 jl vg<br />

irhw sI[ sB pRymIAW ny mhwrwj jI dy s`cy crn-kmlW’qy fMfauq kIqI, gurU mhwrwj<br />

jI ny sB nUM ipAwr idqw, A`j AwKrI drSn hn[ siqgurU swihbwn jI dy kOqk<br />

praupkwrW nUM icqv ky, pyRmI lUM 2 krky bhuq vYrwg kr rhy sn[ swihb kw hukmu;<br />

n krxw jweI] Anuswr hukm dy b`Jy KV@y drSn kr rhy sn[ sB nUM DIrj dy ky;<br />

AMimRqsru isPqI dw Gru] jI nUM pUrn pRym sihq nmskwr krky, gurU swihb jI A`gy<br />

qury[<br />

ie`Dr lhOr ’c BweI s`dU jI kIrqn krky, Ardws krdy sn, “hy pwrbRhm<br />

ZRIb invwj!sgl Bvn ky nwiekw; ieku iCnu drsu idKwie jI] Awpxy prmpiv`qR<br />

suMdr s`cy drSn b^So jI[ ”gurU swihb jI ny lhOr phuMc ky, siqgurU rwmdws swihb<br />

jI dy Avqwr AsQwn dw drSn krky mMnx pUjx kIqw, aupRMq BweI s`dU jI pRymI dy<br />

nvyN Gr ’c, s`cy crn-kml pwey[<br />

jMgL dI A`g vWg swry ielwky’c J`t p`t ^br PYl geI, jh siqguru; qh<br />

sqsMgiq bxweI] Anuswr siqgurU swihb jI dI hzUrI ’c, suMdr dIvwn sjx l`gy[<br />

pyRmIN bVy hI cwA auqSwh nwl, gur jI ky; drsn kau bil jwau] jip jip jIvw;<br />

siqgur nwau] 1] pwrbRhm pUrn gurdyv] kir ikrpw; lwgau qyrI syv] Anuswr<br />

suMdr drSnW nUM B`j 2 ky Aweyy[ “ijn@W siqgurW dy drSnW leI, AsIN kIrqn krdy<br />

qur ky sRI hirmMdr swihb jI jWdy sW, auh Awp hI ikRpw krky ie`Qy Awey hn[ ”koeI<br />

pRymI gurU jI dIAW pRkrmW kr irhw hY, koeI m`Qw tyk irhw hY, koeI Ardws kr irhw<br />

hY[ pRymI jn drSn krky Awpxy ihridAW ’coN AMimRq bRhmwnMd rs muK ’c AwauNx qoN<br />

pI rhy hn[ keI jpu jI swihb keI suKmnI swihb jI Awid v`K 2 gurbwxI dw<br />

AnMd mwx rhy sn[ BweI s`dU jI dw nvW Gr s`cKMf bx igAw[ XQw:- ijQY jwie<br />

www.Gursevak.com<br />

46<br />

q`qkrw


hY myrw siqgurU; so Qwnu suhwvw.rwm rwjy]) ijQY bYsin swD jn; so Qwnu suhMdw]<br />

Eie syvin sMimRQu Awpxw; ibnsY sBu mMdw] pyRm dI AkQ khwxI hY[ jyT dI grmI<br />

bhuq hI qIbr qIKx sI[ BweI s`dU jI Awp mu`TI cwpI krdy, AwpxI Gr vwlI nUM<br />

p`Kw krn lwauNdy[ XQw:- iqsu gur kau; JUlwvau pwKw] mhw Agin qy; hwQu dy<br />

rwKw] 3] iqsu gur kY igRih; Fovau pwxI] ijsu gur qy; Akl giq jwxI] 4] iqsu<br />

gur kY igRih; pIsau nIq] ijsu pRswid; vYrI sB mIq] 5]<br />

ie`k idn mhwrwj swihb jI, sRI pwlkI ’qy Asvwr thl rhy sn[ is`K pRym<br />

nwl vwrI 2 moFw lwauNdy[ byAMq hI is`K sMgq jI dI ie`kqRqw sI[ pRymI mhwrwj<br />

jI dw pUjx krky, inhwl ho rhy sn[ sRI pwlkI swihb jI dy A`gy 2 Adb<br />

siqkwr nwl kIrqn krdy jw rhy sn, mhW pwpI cMdU ny dUroN dyiKAw ik auh kOx<br />

swihb jw rhy hn?ijn@W nUM dunIAW m`Qw tyk rhI hY[ Awpxy ispwhI nUM ikhw, “jw<br />

ky dyK ieh kOx swihb hn!”ispwhI ny nyVy jw ky pu`iCAw ik ieh kOx swihb<br />

hn?qW Kws pyRmI is`K ny gL’c p`lw pw ky dovyN h`Q joVisr Jukw ky ivsmwd rMg<br />

’c ikhw, “BweI!Awp jI nUM pqw nhIN ik ieh kuil soFI gur rwmdws qnu; Drm<br />

Dujw.Arjunu hir Bgqw] jI hn[ gurU swihb jI sRI hirmMdr swihb jI, sRI gurU<br />

gRMQ swihb jI rc ky Awey hn[ ie`Qy BweI s`dU jI dy Gr mhwrwj jI ny pMjW is`KW<br />

smyq, prmpiv`qR SuB s`cy praupkwrI crnkml pwey hn[ gursMgqW Awpxy,<br />

gurdyv mwqw gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw] jI dw pUjx kr rhIAW hn[<br />

s`cy piqswh jI dI pwlkI swihb jI nUM vwrI 2 moFw lw ky, pRymI inhwl ho rhy<br />

hn[ ”ispwhI ny sux ky mhW pwpI cMdU nUM d`isAw, gurU js sux ky, nwmu sunq; jnu<br />

ibCUA fswnw] Anuswr ib`CU dy fMg v`jx vWg sV bl igAw, ies ny gur dRohI sMq<br />

doKI jhWgIr dy koL jw ky ikhw, “pwiqswh!mYN Awp jI dw lUx KWdw hW[ Awp jI<br />

dy rwj ’c Amn Amwn cwhuMdw hW[ pihlW BI g`l ho cu`kI hY[ gurU jI Awpxy koL<br />

cor r`Kdy hn[ mwJy dyS ’c corI bhuq huMdI hY[ auh hux ie`Qy Awey hn[ BoLy lok<br />

aun@W nUM bhuq Dn m`Qw tyk rhy hn[ mwieAw iek`TI krky lY jwxgy, ies leI qusIN<br />

aun@W nUM CyqI bulwau[ ”sMq doKI jhWgIr ny Awpxy mMqRI vzIr KW jI nUM ikhw, “gurU<br />

swihb jI nUM kcihrI’c bulw ky ilAw[ ”vzIr KW jI gurU swihb jI’qy bhuq hI<br />

BwrI SrDw r`Kdy sn[ gurmuiK vzIr KW jI ny Aw ky gurU swihb jI nUM swrw Byd<br />

d`isAw, “hy gurU swihb jI!Awp jI dI mOj hY, mYN qW srkwrI krmcwrI hW, pr<br />

www.Gursevak.com<br />

47<br />

q`qkrw


ien@W dI bhuq hI kuitl nIqI hY[ ” byprvwh sdw rMig hir kY; jw ko pwKu<br />

suAwmI] Anuswr mhwrwj jI kcihrI ’c phuMc gey[ vzIr KW jI ny gurU swihb jI<br />

leI au~cy AsQwn’qy suMdr bsqR ivCw idqw[ DoKybwz mkwr dust mhW pwpI<br />

jhWgIr ny ikhw, “muslmwn kihMdy hn ik ihMdU dozk’c pYxgy[ ihMdU kihMdy hn<br />

ik muslmwn nrk’c pYxgy[ ieh do p`K hn, Awp jI d`so ien@W ’coN kOx shI<br />

hn?gurSbd srUp Ajpw jwp dy dwqy siqgurU swihb jI ny ieh au~qR idqw:-<br />

(885 AMg) rwmklI mhlw 5] DMn vwihgurU siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb<br />

jI dy(p) pMjvyN(mhlw) srUp rwjwn rwj] siqgurU sRI gurU Arjndyv swihb jI<br />

rwmklI rwg ’c &urmwauNdy hn:- “hy bwdSwh!DMn siqgurU sRI gurU nwnk dyv<br />

swihb jI dw AdYÍq miq hY[ swrI ^lkq ^wlk jI dI hY, ijhVw zwqI n&rq<br />

AhMkwr iqAwg ky s`cy vwihgurU jI dy s`cy hukm nUM pCwxdw hY, auh hI A`lw qwlw<br />

jI nUM pRwpq krky inhwl huMdw hY[ koeI bolY rwm rwm; koeI Kudwie] koeI ihMdU<br />

BweI(rwm) rmy ivAwpk pRkwSk jI nUM rwm rwm(bolY) boldw hY, pr Kudw 2 nhIN<br />

boldw[ koeI muslmwn BweI(Kudwie) (Kud+Awie) (Kud) Awpy Awie ivAwpk<br />

^udwie 2 boldw hY, pr rwm 2 nhIN boldw[ ArQ dohW dw ie`ko hI hY[ ivSyS<br />

aupdyS ieh hY, dohW’coN ijn@W ny ^udw jI dy hukm nUM pCwixAW Bwv mMinAW<br />

kmwieAw hY, auh prvwx prDwn A`lh pwk srUp hn[ koeI syvY guseIAw; koeI<br />

Alwih] 1] koeI ihMdU BweI(guseIAw) (gu+seIAw) (gu) ipRQvI dy(seIAw)<br />

mwlk, guseIAw 2 kih ky(syvY) syNvdw hY[ koeI muslmwn BweI(Alwih)<br />

(A+lwih) AwpxI pdvI qoN(A) n(lwih) lihx vwly, (Alwih) pwk piv`qR,<br />

Alwih 2 kih ky(syvY) syNvdw Xwd krdw hY] 1]<br />

kwrx krx.krIm] (krIm) ikRpwl vwihgurU jI, ihMdU muslmwn AsMK<br />

bRhmMf dI rcnw (krx) rcn dw kwrx hn, Bwv sB nUM Awp hI rcn vwly hn[<br />

ikrpw Dwir.rhIm] 1] rhwau] ihMdU BweI vwihgurU jI nUM ikrpw(Dwir)<br />

Dwrn vwly qy muslmwn BweI vwihgurU jI nUM (rhIm) rihm idl kihMdy hn, ArQ<br />

dohW dw ie`ko hI hY[ vwihgurU rwm ^udw jI, ihMdU muslmwn dohW ’qy ie`ko ijhw<br />

rihm, ikRpw Dwrn vwly hn[ dohW nUM ie`ko ipAwr nwl hI dyKdy hn[ dohW dy<br />

mwqw ipqw srUp hn] 1] (rhwau]) ivsrwm dy ky &urmwauNdy hn[ gursbd ’c<br />

www.Gursevak.com<br />

48<br />

q`qkrw


ihMdU muslmwn ’c r`b dI joiq dyKx nUM ikhw hY, gursbd ’c &urmweI AvsQw<br />

’c(rhwau) rihxw kro[<br />

koeI nwvY qIriQ; koeI hj jwie] koeI ihMdU BweI(qIriQ) ATwht qIrQW<br />

’qy(nwvY) ieSnwn krdw hY, koeI muslmwn BweI m`ky srI& dw hj krn(jwie) jWdw<br />

hY[ koeI krY pUjw; koeI isru invwie] 2] koeI ihMdU BweI p`Qr dIAW mUrqW dI<br />

pUjw(krY) krdw hY[ XQw:- (bu`qwn bu` AiDk bolo) koaU buqwn kO pUjq hY psu; koaU<br />

imRqwn kO pUjn DwieE]) koeI muslmwn BweI p`CoN ’c m`kw srI& jwx ky, p`CoN nUM<br />

isru(invwie) invwauNdw hY] 2] XQw:- kwhU pCwh ko sIs invwieE]<br />

koeI pVY byd; koeI kqyb] koeI ihMdU BweI cwr byd(pVY) pV@dw hY, koeI<br />

muslmwn BweI(kqyb) AMjIl qOryq jMbUr kurwx Awid cwr kqybW pVHdw hY[ koeI EFY<br />

nIl; koeI supyd] 3] koeI muslmwn BweI(nIl) nIly bsqR(EFY) pihndw hY, koeI<br />

ihMdU BweI(supyd) ic`ty bsqR pihndw hY] 3] koeI khY qurku; koeI khY ihMdU] Brm<br />

krky vwihgurU jI nUM Bu`l ky koeI muslmwn BweI(khY) kihMdw hY ik mYN qurksqwn dw<br />

qurku hW[ rwm jI nUM Bu`l ky, Brm krky koeI ihMdU BweI(khY) kihMdw hY ik mYN<br />

ihMdusqwn dw ihMdU hW, dyS jwqI vMf ivqkry n&rq krky zor zulm krnw rwm ^udw<br />

jI dy hukm dy ault hY[ koeI bwCY iBsqu; koeI surigMdU] 4] ^udw dw rsqw C`f ky,<br />

suAwdW kwmnwvW ’c K`cq koeI muslmwn BweI(iBsqu) surg nUM(bwCY) cwhuMdw hY[ ieh<br />

Zlq pRcwr kIqw jWdw hY ik iBSq ’c hUrW qy AMgUrW dI Srwb imldI hY[ so ien@W<br />

BogW nwl rog sog pRwpq huMdw hY[ XQw:- Boghu rog; su AMiq ivgovY] hrKhu sogu n<br />

imteI kbhU; ivxu Bwxy Brmwiedw]) jy lK iesqrIAw.Bog krih; nv KMf rwju<br />

kmwih] ibnu sqgur.suKu n pwveI; iPir iPir jonI pwih] koeI ihMdU BweI 101 j`g<br />

krky(surigMdU) surg dy rwjy ieMdR dI pdvI cwhuMdw hY, BwvyN puMnW dy nws hox qoN, surg<br />

’coN k`iFAw jWdw hY[ XQw:- ieMdRpurI mih; srpr mrxw] bRhmpurI; inhclu nhI<br />

rhxw] isvpurI kw; hoiegw kwlw] qRY gux mwieAw; ibnis ibqwlw] 2])<br />

khu nwnk; ijin hukmu pCwqw] pRB swihb kw; iqin Bydu jwqw] 5] 9] DMn<br />

vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU Arjndyv swihb jI hux au~bldI dyZ ’c<br />

bYT rhy hn, hux AsMK sUrjW cMdRimAW AgnIAW qwirAW ibjlIAW ititAwixAW<br />

AsMK bRhmMfW, swirAW dy nyqRW kMnw ieMidRAW, Awpxy AsMK BgqW nUM nwm pyRm Bwau-<br />

BgqI bRhmigAwn dy ky pRkwS rhy hn[ AYsy pRBU dwqy dwqwr isrjnhwr inrMkwr<br />

Agm Apwr DMn vwihgurU nwnk siqgurU sRI gurU Arjndyv swihb jI(khu) &urmwauNdy<br />

www.Gursevak.com<br />

49<br />

q`qkrw


hn:- “ihMdU muslmwn dy Byd nUM iqAwZ ky, zwqI n&rq dyS vMf haumY iqAwZ ky,<br />

(ijin) ijn@W gurmuKW ny, vwihgurU jI dy s`cy ielwhI nUrI ivsmwd hukmu nUM(pCwqw)<br />

pCwixAW hY, (iqin) iqn@W ny(pRB) vwihgurU(swihb) mwlk jI(kw) dw Bydu(jwqw)<br />

jwx ilAw hY ik swirAW dy mwqw ipqw srUp ^udw vwihgurU jI hI hn[ ies leI<br />

auh gurmuiK ipAwry iksy qoN BI n&rq nhIN krdy] 5] 9] XQw:- Avil Alh<br />

nUru aupwieAw; kudriq ky sB bMdy] eyk nUr qy.sBu jgu aupijAw; kaun Bly.ko<br />

mMdy]) nw ko myrw dusmnu rihAw; nw hm iks ky bYrweI] bRhmu pswru pswirE<br />

Biqir; siqgur qy soJI pweI]) ihMdU qurk koaU, rwPjI iemwmswPI; mwns kI jwq<br />

sBY, eykY phcwnbo]) Alh AByK soeI, purwn AO kurwn EeI; eyk hI srUp sBY,<br />

eyk hI bnwau hY]) ”A`lw vwihgurU jI dw nwm ie`k hY, BrmW iv`c pY geI dunIAW[<br />

s`cy siqgurU swihb jI ny ikhw, “gurmiq miq Aclu hY; clwie n skY koie]<br />

Anuswr gurU jI dI Ac`l miq ’c, ihMdU muslmwn d`uK suK mwn Apmwn vYrI im`qR<br />

sB ’c smidRStI hY[ pRmwqmw jI v`loN jo bx Awvy h`s ky pRvwn krnw, r`b nUM doS<br />

nhIN dyxw, siqnwmu dw ismrn krnw, sRIr dw AhMkwr C`fxw, nwm ’c ilv lwauxI<br />

Bwxw mMnxw Awid[ XQw:- haumY qjn nwm ilv lwvx; Bwxw mMnx pMQ iehu<br />

pwvn[<br />

ijn@W ny vwihgurU jI dy hukm nUM pCwx ilAw hY, aun@W ny vwihgurU jI dy Byd nUM<br />

jwx ilAw[ &rId swihb jI muslmwn, kbIr swihb jI julwhy, Bgq rivdws<br />

swihb jI cimAwr, Bgq DMnw jI j`t, Bgq nwmdyv jI CINbw, sRI sYx jI rwjw<br />

ibrwdrI ’coN hn, ijn@W gurmuiK ipAwirAW ny hukm nUM pCwixAW hY, aun@W dI bwxI<br />

siqgurU gRMQ swihb jI’c ilKI geI hY, BwvyN auh nIvIN qoN nIvIN zwqI ’c sn[<br />

ihMdU muslmwn SuB Aml, hukm pCwxy ibnw dovyN hI roNdy hn[ XQw:- puCin Poil<br />

ikqwb no; ihMdU vfw ik muslmwnoeI?bwbw AwKy hwjIAw; suiB Amlw bwJhu dono<br />

roeI] ”<br />

mhW pwpI jhWgIr qy mhW pwpI murqjw KW dw cMdU nUM ieSwrw sI[ dohW ny cMdU<br />

nUM inSwnw bxwieAw, ijvyN iSkwrIAW dw isKwieAw hrn, dUijAW hrnW nUM mgr lw<br />

ky, Awpxy nwl jwL ’c Psw lYNdw hY[ XQw:- PWDI lgI jwiq Phwiein; AgY nwhI<br />

Qwau] zwlm rwjy ny ijs zwqI’qy zulm krnw huMdw, Awpxy Awp nUM lukox leI, ausy<br />

jwqI dy bMdy qoN zulm krwauNdw[<br />

www.Gursevak.com<br />

50<br />

q`qkrw


mhW pwpI jhWgIr dy ieSwry nwl cMdU ku`J ispwhIAW nwl, siqgurU swihb<br />

jI nUM kcihrI qoN Awpxy Gry lY AwieAw[ jo pMj mhWpurS mhwrwj jI dy nwl sn,<br />

aun@W nUM ifauVI ’c r`isAW nwl bMn@ idqw[ siqgurU swihb jI AMdr v`Kry sj gey[<br />

vwihgurU mh`lw pMjvW jI ShIdI dyx qoN pihlW, mhW pwpI cMdU dy Gry Bu`K aunINdRw<br />

qRyh kSt shwr rhy sn[ cMdU ny ikhw, “qusIN jhWgIr dy swry hukm pRvwn kr<br />

lvo[ jhWgIr dw ieqrwz hY, ik qusIN siqgurU gMRQ swihb jI’c, muhMmd swihb jI<br />

dI is&q ikauN nhIN ilKI?myrI is&q BI ilKxI sI[ ihMdUAW is`KW nUM muslmwn<br />

bnx nUM kho, bwdSwh dy AnuswrI hovo[ ”gurU swihb jI ny &urmwieAw, “Dur kI<br />

bwxI AweI] iqin sglI icMq imtweI]) hau Awphu, boil n jwxdw; mY kihAw sBu<br />

hukmwau jIau] Anuswr pRmwqmw jI ny Awpxy hukm Anuswr suMqqR Dur ky gurbwxI<br />

jI, siqgurU swihbwn jI, prmpUjnIk BgqW Aqy dwsn dws qoN aucrvwey hn[<br />

ies leI dwsndws jW koeI BI vwihgurU jI dI gurbwxI dI ie`k lg mwqR BI G`t<br />

v`D nhIN kr skdw[ qusIN muslmwn bnx nUM kihMdy hoN, gurbwxI ’c prmpUjnIk<br />

siqgurU swihbwn jI ny shI muslmwn bnx dy byAMq gux d`sy hn[ XQw:-<br />

muslmwxu; mom idil hovY] invwjW bwry BI d`isAw hY, pMij invwjw.vKq pMij; pMjw<br />

pMjy nwau] pihlw scu.hlwl duie; qIjw.KYr Kudwie] cauQI.nIAiq rwis mnu;<br />

pMjvI.isPiq snwie] s`cy Akwl purKu ^udw jI ny bMdy nUM ijvyN pYdw kIqw hY, iqvyN<br />

siqgurU swihbwn jI dw ieh kudrqI s`cw At`l gurmiq nwm Drm hY[ XQw:-<br />

srb Drm mih; sRyst Drmu] hir ko nwmu jip; inrml krmu] ies nUM ausqry<br />

kYNcI nwl nhIN bxwieAw[ dwsndws ies inrml Drm ’c gurpRswid pUrn pRp`k<br />

idRV hY[ ”cMdU ikhw, “jy nhIN mMndy, qW bwdSwh dw hukm hY ik do l`K rupY<br />

zurmwnw idau[ ”siqgurU jI ny ikhw, “siqsMgq jI dI gwV@y psIny dI kmweI hY[<br />

so ieh zurmwnw BI dws nhIN dy skdw, sMgq jI dI kmweI hY nUM siqsMgq jI dy<br />

lyKy hI lwieAw jWdw hY[ siqsMgq jI dI mwieAw nUM dws nhIN vrq skdw[ ”<br />

iPr mhW pwpI ny ikhw, “qW myrI lVkI dw nwqw pRvwn kr lvo[ ”siqgurU<br />

swihb jI ny ikhw, “BweI! qUM DMn siqgurU nwnk dyv swihb jI dy Gr nUM nIvIN<br />

morI qy Awpxy Awp nUM au~cw cubwrw ikhw sI[ pRmwqmw jI dI rjw Anuswr nIvIN<br />

morI vWg inmRqw vwly inmRqw vwilAW nwl iml jWdy hn[ ” kRoD nwl lwl nyqR k`F<br />

ky, bolY kauVw; ijhbw kI PUiV] Anuswr AiqAMq kOVw boilAw, “hy<br />

www.Gursevak.com<br />

51<br />

q`qkrw


ispwhIE!^brdwr rihxw!mhwrwj jy pwxI mMgx qW l`K rupey jurmwnw, jy sOxw<br />

cwhux qW l`K, jy Kwxw cwhux qW BI l`K fMn lYxw[ ”<br />

nwnk inrBau inrMkwru; siqgurU swihb jI ny inrBYqw nwl &urmwieAw, “qyry<br />

GroN n pwxI pINvWgw n KwvWgw, n hI sONvWgw[ ”Awpxy gu`sy’c Awpxy Awp m`cdw<br />

2 cilAw igAw[ {srb`q dy Bly leI sRI gurU Arjn dyv swihb jI ny sRI hirmMdr<br />

swihb jI rcy, swrI rcnw nUM s`cKMf bnwaux leI, sRI gurU gRMQ swihb jI b^S ky<br />

Anyk jIAW dI kilAwx kIqI, hux kr rhy hn, gurU swihb jI ny sMswr ’c<br />

dieAw Drm sihnSIlqw iKmw DIrj SWqI praupkwr krn qoN ielwvw hor ku`J BI<br />

nhIN kIqw, pr aun@W nUM ikny BwrI kSt idqy[ }<br />

siqgurU gurdyv jI, pMjy mhWpurS swrI rwq bwxI pV@dy rhy[ pwrbRhm gurdyv<br />

jI kcihrI qoN vwips BweI s`dU jI dy Gry nhIN gey, pRymI is`K Bwlx l`gy[ ie`k<br />

srkwrI krmcwrI ny swrw Byd idqw, jdoN mhW pwpI dy Gr dy nyVy gey, qW AMdroN<br />

gurbwxI suxI, inscw ho igAw ik mhwrwj jI ie`Qy hI hn[ ie`k is`K dy bwxI pV@n<br />

qoN ispwhI soty mwr irhw sI[ ispwhIAW ny KojI is`KW nUM soty mwr ky Bjw idqw[<br />

{hr ie`k jIv’qy du`K dIAW GVIAW AwauNdIAW hn[ ies leI gurU swihb jI ny<br />

gurbwxI b^SI hY, ijhVw pRymI siqgurU gRMQ swihb jI dI pRymw-BgqI krdw hY,<br />

siqgurU swihb jI aus dy idl idmwZ’c gurbwxI Byj ky, lUM 2’c vs ky swry kSt<br />

Awp shwr lYNdy hn[ siqgurU swihb jI dI inrwlI b^iSS nUM koeI BI myt nhIN<br />

skdw[ XQw:- qyrI bKs n mytY koeI; siqgur kw idlwsw] }gurU pRmysr jI, pRymI<br />

is`K Bu`Ky ipAwsy, mY gurbwxI AwDwru hY; gurbwxI lwig rhwau]) bRhmigAwnI kY;<br />

nwmu AwDwru]) pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] Anuswr ivsmwd ismrn’c lIx<br />

rhy[ XQw:- ieik inrMkwrI; nwm AwDwir] 1663ib:jyT SudI eykm nUM mhW cMfwl<br />

ny Aw ky ikhw, “mYN bwdSwh dw idvwn hW, ihMdosqwn dy 22 sUby hn[ swry hI pwsy<br />

myrw hukm c`ldw hY, ijvyN mYN cwhvW iqvyN hI kr, krvw skdw hW[ ijvyN pwiqswh<br />

ny ikhw hY, mMn lvo[ jy nhIN mMnoNgy, qW mYN mn BwauNdy kSt dyvWgw[ ”gurU swihb<br />

jI ny ikhw, “Dur kI bwxI AweI] ’c ie`k lg BI v`D G`t nhIN ho skdI, BwvyN<br />

sUrj p`Cm qoN cV@n l`g jwvy[ ^udw jI dI pRymw-BgqI qy is&q nwl hI srb`q dw<br />

Blw hY[” kRoD dy vsIkwr ho ky, mhW cMfwl ny jlwdW nUM ikhw, “pwxI dw v`fw dyZw<br />

au~bwLo[ ”dyZw au~blx l`gw qW ikhw, “ien@W nUM iv`c bhwLo [ ”shj suBwey, Awpn<br />

www.Gursevak.com<br />

52<br />

q`qkrw


Awey] Anuswr gurU swihb jI Awpy hI Aw ky dyZy’c bYT gey, hyTW l`kVW bL<br />

rhIAW hn[ au~proN sUrj qp irhw hY[ jyT dI bhuq hI s^q grmI hY, zmIn<br />

Asmwn qp rhy hn, q`qI 2 loA vg rhI hY[ C`pVW dw pwxI su`k cu`kw hY[ jIv<br />

pwxI n imlx qoN mr rhy hn[ siqgurU mhwrwj jI Awpxy rMg’c, gurmuiK; roim<br />

roim hir iDAwvY]) romy roim roim romy; mY gurmuiK rwmu iDAwey rwm]) sWiq pweI;<br />

guir siqguir pUry] suK aupjy; bwjy Anhd qUry] Anuswr ivsmwd ismrn’c lIx<br />

hn[ jhWgIr dy ieSwry nwl cMdU, mhwrwj jI’qy qS`dd kr irhw hY[ is`KW smyq<br />

gurU jI ny kcihrI qoN Aw ky, cMdU dy Gry n ieSnwn kIqw n ku`J CikAw, is`KW qoN<br />

dyK ky jirAw n igAw, rox l`g gey[ XQw:- nwnk, ruMnw bwbw jwxIAY; jy rovY<br />

lwie ipAwro]) mY rovMdI sBu jgu runw; ruMnVy vxhu pMKyrU] jlwd BI kMb rhy sn,<br />

aun@W qoN D`ky nwl zulm krwieAw igAw, ku`J smyN qoN mgroN, gurU swihb jI nUM dyZ’coN<br />

bwhr k`iFAw igAw, gur AMimRq iBMnI dyhurI; ’qy &lUhy hI &lUhy ho gey[ {siqgurU<br />

swihb jI dy sRIr dI kI hwlq hovygI?hy pRymI jno iDAwn Dwro!}jo nru duK mY; duKu<br />

nhI mwnY] suK snyhu Aru BY nhI jw kY; kMcn mwtI mwnY]) BY.kwhU kau dyq nih;<br />

nih.BY mwnq Awin] khu nwnk suin ry mnw; igAwnI qwih bKwin] 16]) sUK dUK;<br />

jn sm idRstyqw] nwnk; pwp puMn nhI lypw] Anuswr gurbwxI dy dwqy,<br />

kljuig.jhwju Arjunu gurU; sgl isRis† lig.ibqrhu] siqgurU swihb jI jh eykih<br />

eyk; eyk BgvMqw] ivsmwd rMg Ajpw jwp’c lIx, swrw idn bwxI pV@dy rhy[<br />

ies nIc cMfwl ku`qy ny qIjy idn Aw ky ikhw, “bwdSwh dw &urmwn mMn<br />

lvo!” siqgurU swihb jI ny ikhw, “jo qUM mwieAw vifAweI dy lwlc ’c kSt dy<br />

irhw hYN, kbIr.dInu gvwieAw dunI isau; dunI n cwlI swiQ] pwie kuhwVw<br />

mwirAw; gwPil ApunY hwQ] 13] Anuswr Awpxy pYrW’qy Awp kuhwVw mwr irhw<br />

hYN[ ieh qyry swhmxy Awvygw, jo BI qUM dws nUM kSt dyvyNgw, dws aus nUM jrygw, pr<br />

Awpxy ierwdy nUM nhIN bdlygw[ pUry siqgurU swihbwn jI dw kIqw BI pUrw hI hY[<br />

XQw:- pUry kw kIAw.sB ikCu pUrw; Git viD ikCu nwhI] siqgurW dy srUp nUM koeI<br />

BI G`t v`D nhIN kr skdw[ ”<br />

mhW pwpI ny ryqw grm krwieAw qy DrqI’qy ivCwA idqw[ gurU swihb jI nUM<br />

m`cdy 2 ryqy ’qy bYTx nUM ikhw[ siqgurU mhwrwj jI m`cdy 2 ryqy ’qy KV@ gey[ ieh<br />

dyK ky BweI iprwxy jI ny, siqgurU swihb jI v`l jwxw cwihAw[ “hy mhwrwj jI!<br />

www.Gursevak.com<br />

53<br />

q`qkrw


dwsndws m`cdy ryqy ’qy pvygw, Awp jI ny dws dy sRIr’qy KV@ jwxw[ ” ispwhIAW<br />

ny BweI swihb jI dy soty mwr ky, ip`Cy htw idqy[ siqgurU swihb jI ny m`cdy 2 ryqy<br />

’qy bYT ky ikhw, “krqwr jI dw Bwxw mMno[ ku`t n Kwau?”BweI iprwxy jI ny<br />

ikhw, “hy praupkwrI DIrjDwrI mhwrwj swihb jI!Awp jI dy kSt dyK ky irhw<br />

nhIN jWdw[ ”mhW pwpI ny jlwdW nUM kih ky, m`cdy 2 ryqy dy kVCy mhwrwj jI dy<br />

sIs’qy puAwey[ BwrI kSt dyx ip`CoN mhW pwpI cilAw igAw[ {pihlW au~bldI<br />

dyZ’c bYTx nwl sRIr dI kI hwlq hovygI?iPr m`cdy 2 ryqy ’qy bYT rhy hn,<br />

m`cdw 2 ryqw Awpxy sIs’qy puAw rhy hn[ hir hir; sMq jnw kI jIvin]) gur<br />

aupdys n ivsrY; bwbIhy ijau.AwK vKwxI] Anuswr hr hwlq ’c TMF pwaux vwly<br />

SuB s`cy nwm jI nUM rom 2 krky jp rhy hn[ XQw:- Awqs dunIAw; Kunk nwmu<br />

KudwieAw] }<br />

prmpUjnIk siqgurU swihb jI nUM kSt dyx dI ^br ies qoN hI ies dI<br />

gurmuiK nUMh nUM iml geI, jo pRymI is`K dI ipAwrI b`cI sI[ in`kI aumr qoN hI ies<br />

dy AMdr AQwh gurU pRIqI sI[ mMdBwgI ^br sux ky ies ny bhuq hI vYrwg kIqw[<br />

XQw:- mY rovMdI.sBu jgu runw; ruMnVy vxhu pMKyrU] ieku n runw.myry qn kw ibrhw;<br />

ijin hau iprhu ivCoVI] ies ivcwrI nUM Kwxw sOxw hrwm ho igAw[ bhuq hI bycYn<br />

ho geI[ iesqRI hox kwrn bhuq lwcwr hoeI[ iek`lI mMjy’qy peI roNdI hI rihMdI[<br />

drSnW dI ipAws vD geI[ XQw:- hau.rih n skw, ibnu dyKy pRIqmw; mY nIru vhy<br />

vih clY jIau] ies ny Srbq cUrI Awpxy ku`J gihxy lY ley, nyVy jw ky ispwhI nUM<br />

sYnq nwl bulwieAw, Awpxy gihxy aus nUM idqy qy ikhw, “dwsn dwsI ny, Drin<br />

ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu<br />

prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI dy drSn krny hn[ dwsn<br />

dwsI nMU gurU swihb jI dy s`cy crn-kmlW’c jwx dyvo[ ”lwlcI ispwhI ny gihxy<br />

lY ley qy ikhw, “bIbI!CyqI 2 muV ky Aw jweIN, jy qyry sOhury nUM pqw l`g igAw, qW<br />

swnUM mrvw dyvygw[ ”siqgurU swihb jI dy drSn krky bhuq hI roeI, DIrj hI n<br />

kry[ XQw:- mweI DIir rhI; ipRA bhuqu ibrwigE]) myrw; AMqrjwmI hir<br />

rwieAw]) srb nYn; Awip pyKnhwrw] siqgurU swihb jI jwxI jwx hn[ s`cy<br />

pwiqSwh jI ny &urmwieAw, “hy gurU ipAwrI gurU qwrI b`cI!qyrI is`KI pRIq pUrI 2<br />

hY[ inhwl!inhwl!inhwl!”ies ny ikhw, “koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb<br />

www.Gursevak.com<br />

54<br />

q`qkrw


jIAw kw dwqw ry] hy siqgurU swihb jI!dwsndwsI Awp jI dy pRymI is`K dI b`cI<br />

hY[ swfy Gr’c hmySw hI Awp jI dI bVI BwrI mihmw huMdI rihMdI hY[ ieh Srbq<br />

qy cUrI Cko jI[ ”siqgurU swihb jI ny ikhw, vwhu vwhu DMn is`KI DMn pRIqI!ieh<br />

pRym Bytw drgwhy pRvwn hY, pr dwsn dws ny ies dy Gr dw ku`J BI nhIN Ckxw[ ”<br />

siqgurU swihb jI nUM m`Qw tyk ky , pUrn ^uSI lY ky roNdI 2 AiqAMq duKI Gry Aw<br />

geI[<br />

mhW pwpI ny jyT SudI qIj nUM cOQy idn Aw ky ikhw, “k`l ijhVw is`K mYnUM<br />

A`KW k`F ky frwauNdw sI, aus nUM myry swhmxy szw dyvo[ ”gurmuiK BweI iprwxy jI<br />

nUM bhuq hI ku`itAw, kyiqAw; dUK BUK sd mwr] eyih iB dwiq qyrI; dwqwr]<br />

Anuswr du`K Bu`K mwr shwr ky vwihgurU jI dy Bwxy ’c nwm jpdy rhy[ gurU swihb<br />

jI Awp kSt shwr ky, kurbwnI dyx dw sbk isKwA rhy hn[ mhwrwj jI nUM<br />

ikhw, “bwdSwhI hukm pRvwn kr lvo[ ”mhwrwj jI ku`J BI nhIN boly, qW ies ny<br />

jlwdW nUM ikhw, “mYN ien@W nUM qpwauxw hY, ieh ikvyN n mMnxgy?”loh qpw ky<br />

siqgurU swihb jI nUM ikhw, “ies’qy KV@o[ ”siqgurU swihb jI m`cdI 2 loh’qy<br />

inrBYqw sihq KV@ gey[ ies mhW pwpI ny bVw hI BwrI kSt idqw[<br />

sweIN mIAW mIr jI ny, m`cdI loh’qy KV@y q`k ky , pUrn pRym SrDw nmskwr<br />

sihq prmpiv`qR pUrn ivsmwd vYrwgmeI suMdr s`cy drSn kIqy[ siqgurU swihb<br />

jI dw lwlo lwl suMdr cyhrw, vYrwgmeI dSw dyKI, gur AMimRq iBMnI dyhurI; dI<br />

hwlq bVI hI qrsXog dyK ky DwhW mwr ky ro pey, DMn gurU Arjn dyv swihb jI!<br />

DMn gurU Arjn dyv swihb jI!jpidAW nmskwr kIqI qy ikhw, “hy srb klw<br />

BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] jI!bRhmigAwnI kY; DIrju eyk] ijau bsuDw koaU<br />

KodY; koaU cMdn lyp]) srgun inrgun inrMkwr; suMn smwDI Awip] Awpn kIAw<br />

nwnkw; Awpy hI iPir jwip] 1] dwsn dws jdoN AYsI ivsmwd A&ur bhuq hI<br />

au~cI AvsQw vwlI gurbwxI pV@dw sI, qW idl’c socdw sI ik bVI hI ivsmwd<br />

au~cI su`cI AvsQw hY, A`j A`KW nwl dyK leI hY[ Awp jI ies AvsQw nUM kmw ky<br />

idKw rhy hoN jI[ bVw hI Gor iBAwnk zulm ho irhw hY, AYsy zwlmW nUM ^udw jI<br />

nhIN b^Sxgy[ DMn Awp jI dw DIrj, DMn Awp jI dI gurbwxI, DMn hoN s`cy<br />

pwiqSwh jI DMn hoN[ (nweI ibMdI n lwau) vwhu vwhu scy pwiqswh; qU scI nweI]<br />

” “hy ipAwry sweIN jI! AibnwsI suK; Awpn Awsn] qh jnm mrn; khu khw<br />

www.Gursevak.com<br />

55<br />

q`qkrw


ibnwsn] (cilqu imlvW polw) nh ikCu jnmY; nh ikCu mrY] Awpn cilqu; Awp<br />

hI krY] vwihgurU jI AibnwsI hn[ gurmuiK qyrw Bwxw BwvY] Anuswr Bwxw mMnx<br />

vwlw gurmuiK hY, EhI vwihgurU jI nUM imldw hY[ qyrw Bwxw mMny; su imlY quDu Awey]<br />

”siqgurU swihb jI dy hukm A`gy nmskwrW hI nmskwrW krdy sweIN jI cly gey[<br />

ies vYrwgmeI smyN, Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin<br />

mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI<br />

dy, nwnk, syvku soeI AwKIAY; jo isru Dry auqwir] Anuswr isr Arpx vwly, keI<br />

koit; Bey bYrwgI] rwm nwm sMig; iqin ilv lwgI]) keI koit; qq ky byqy] sdw<br />

inhwrih; eyko nyqRy]) Awpy siqguru.Awip sbdu jIau; jugu jugu Bgq ipAwry] jugu<br />

jugu Bgq ipAwry.hir Awip svwry; Awpy BgqI lwey]) Anuswr AsMK AnMq ipAwry<br />

syvkW BgqW mhWpurSW ny Aw ky, nmskwr krky gurU jI dw prmpiv`qR AsqoqR<br />

kIqw qy ikhw, “hy mhwrwj swihb jI!dwsndwsW nUM hukm kro[ ”gurU swihb jI ny<br />

&urmwieAw, “jo ikCu AhY; sB qyrI rjwie] Anuswr sB krqwr jI dI rzw<br />

Anuswr ho irhw hY, mIqu krY; soeI hm mwnw] mIq ky krqb; kusl smwnw]<br />

Anuswr dwsndws ies nUM im`Tw krky mMn irhw hY[ XQw:- qyrw kIAw, mITw lwgY]<br />

hir nwmu pdwrQu nwnku mWgY] iqlk jM\U, swDU sMq s`c Drm dI r`iKAw leI,<br />

gurbwxI guris`KI nUM j`ugo j`ug At`l r`Kx leI, zulm dy nws s`c dy pRkwS leI, gurU<br />

nwnk dyv swihb jI dy pRymIAW dy idl ’coN mOq dw fr cu`kx leI, srb`q dy Bly<br />

leI, kurbwnIAW hI kurbwnIAW dw bIj bIjx leI, Awpxy ipAwirAW nUM nwm dI<br />

idRVqw pRp`kqw Ajpw jwp b^Sx leI, gurU pRymw-BgqI duAwrw inrgunu srgunu jI<br />

dI eykqw krwaux leI, sdw leI gurqw ibrwjmwn ho ky, siqgurU gRMQ swihb jI<br />

duAwrw gurU ipAwirAW dy idl idmwZ rom 2 ’c gurbwxI Byjx leI, KMf bRhmMf nUM<br />

s`c KMf bxw ky auDwrn leI, swrI dunIAW’qy is`KI &Ylwaux leI kurbwnI dw SuB<br />

bIj bIijAw jw irhw hY, ies leI rzw ’c rwzI rihxw hI is`KI hY[ pRB jI; moih<br />

kvnu AnwQu ibcwrw]) moih grIb kau; lyhu rlwie] nwnk Awie pey srxwie]<br />

Anuswr dwsn dws gRIb nUM ieh SuB s`cw vr b^So, jo hMgqw krky folW nw[ ”sB<br />

pRymIAW ny vYrwg kridAW rom 2 krky nmskwrW hI nmskwrW kIqIAW, DMn<br />

3!ikhw[ {koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] vwhu ivsmwd<br />

gRIbI sihnSIlqw hY jo hMgqw dy iqAwg dw vr mMg rhy hn[ mhwrwj jI qW sdw<br />

www.Gursevak.com<br />

56<br />

q`qkrw


hI hMgqw rihq, Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu<br />

Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI, sdw<br />

myhrvwn prq`K vwihgurU srUp hn, hMgqw Awp jI’c hY hI nhIN[ ij`Qy cwnx hY<br />

EQy hMgqw dw hn@yrw nhIN hY[ pr gRIbI AYfI v`fI idKweI hY[ bolx ’c gRIbI,<br />

kmwaux ’c BI gRIbI, sunx ’c BI gRIbI hI gRIbI hY[ XQw:- grIbI; gdw hmwrI]<br />

KMnw; sgl rynu CwrI]<br />

mhW pwpI dI, gurmuiK nyk swaU nUMh, ispwhIAW nUM Awpxy gihixAW dI v`FI dy<br />

ky dubwrw AweI, gurU swihb jI dy prmpiv`qR SuB s`cy drSn krky bVw hI du`K<br />

mMinAw, lUM 2 krky roeI[ gurU swihb jI ny ies dy AMdr s`cw pRym dyK ky ikhw,<br />

“b`cI qyry mn AMdr AQwh pRym hY , SwbwS!” nwnk ndrI; ndir inhwl] vwlI<br />

ivsmwd ikRpw krky AMdr Ajpw jwp clw idqw[ “dwsn dws Awp jI ’qy bhuq<br />

hI ^uS hY[ ”aus ny ikhw, “dwsn dwsI dy pyky Gr ’c, hmySw hI gurbwxI pV@I<br />

jWdI hY[ swrw pRvwr Awp jI dy gux gwauNdw rihMdw hY[ dwsn dwsI qoN Awp jI dy<br />

kSt dyKy nhIN jWdy[ Awp jYsy siqgurU pRmysr jI nUM ieqny v`fy kSt ho rhy hn[ hy<br />

mhwrwj jI!dwsn dwsI dy lwiek jo syvw hovy ikRpw krky &urmwau jI[ ” “hy<br />

b`cI!Awp jI dI iekwgRqw bxI rhygI, mrn dw kSt nhIN dyKyNgI, sdw leI<br />

vwihgurU jI ’c lIx ho jwvyNgI[ ”siqgurU swihb jI dI pRsMnqw lY ky audws<br />

idlgIr roNdI 2 vwips Gry Aw geI[ idl ’c vIcwrn l`gI, DMn gurU pRmysr jI<br />

jyT dI s^q grmI ’c A`g nwloN qyz kSt shwr rhy hn, ieh ShIdI TMF ’c BI<br />

dy skdy sn, siqgurW dI mihmw nUM siqgurU swihb jI hI jwxdy hn[ jYsy gurU<br />

pRmysr jI dy drSn kIqy sn, AMdr bwhr EhI drSn swiKAwq hn[ crn-kmlW<br />

dw pRym vYrwg ho igAw[ AMn jl iqAwg idqw[ XQw:- hir risk bYrwgI.nwim<br />

ilv lwgI; kqhu.n jwie inKyiDAw]) mY nIry.Aink Bojn bhu ibMjn; iqn<br />

isau.idRsit n krY rucWgY]<br />

sMq doKI ny vIcwirAw ik mhwrwj swihb jI pUrn pRp`k idRV Afol DrmI<br />

hn[ jykr mYN ien@W nUM Drm nSt krn dw fr dyvW, qW bwidswh dy ADIn ho<br />

jwxgy[ siqgurU pRmysr jI is`KW smyq pMj idn qoN Bu`Ky aunINdRy hn[ siqgurU<br />

mhwrwj jI ny Awpxy swry jIvn ’c ieSnwn ’c nwgw nhIN sI pwieAw, pr pMj<br />

idn qoN ieSnwn BI nhIN kIqw[ sMqn kY dUKin; kwg ijau lvY] Anuswr kurbwnI<br />

www.Gursevak.com<br />

57<br />

q`qkrw


vwly pMjvyN idn Aw ky bikAw, “mYN hux AwpxIAW mn mrzIAW krWgw, mYN qyrw<br />

sRIr gW dI K`l ’c mV@ ky Du`py su`tWgw, grmI nwl qV& 2 ky qyrI jwn inklygI[<br />

mYnUM pqw hY ik qUM Drm ’c pRp`k hYN, Drm nhIN C`fyNgw, sRIr iqAwgyNgw[ ”kuil<br />

soFI gur rwmdws qnu; Drm Dujw.Arjunu hir Bgqw] 6] siqgurU swihb jI ny<br />

ikhw, “A`g qoN v`D q`qI szw dy cu`kw hYN[ dwsn dws rwvI ’qy jw ky ieSnwn krnw<br />

cwhuMdw hY[ ”ies ny vIcwirAw ik ien@W dy sRIr ’qy &lUhy hn, n@waux nwl hor<br />

qklI& hovygI[ rwvI ’c ieSnwn krn nMU mMn igAw, k`uJ ispwhI nwl Byjy[<br />

siqgurU swihb jI dw swrw sRIr sV cu`kw hY, prmpUjnIk mhwn praukwrI s`cy<br />

crn-kmlW dIAW qLIAW BI sV geIAW hn[ p`b lwauNdy hn, nhIN l`gdw, A`fI<br />

lwauNdy hn, nhIN l`gdI[ crn-kml tyFy krky s`jw pwsw lwauNdy hn, nhIN l`gdw,<br />

K`bw BI nhIN l`gdw[ jw kau hir rMgu lwgo iesu jug mih; so khIAq hY sUrw]<br />

Awqm ijxY sgl vis qw kY; jw kw siqguru pUrw]) sUrbIr; bcn ky blI] gurU<br />

pRmysr jI BweI iprwxy jI dy moFy ’qy h`Q r`K ky, DIrj isrV nwl hOLI 2 qury[<br />

mhwrwj jI nUM sUK dUK; jn sm idRstyqw] Anuswr sUK dUK brwbr hn[ ichrw<br />

mhwrwj jI dw gwV@w lwl hI lwl hY[ roNidAW 2 pMjW is`KW dy sRIr dw pwxI BI m`uk<br />

cu`kw hY[ lok dyKdy hn, ik ku`J idn pihlW mhwrwj jI pwlkI ’qy cV@ ky jw rhy<br />

sn[ hux mhwrwj jI qoN quirAw BI nhIN jw irhw, pRymI dy moFy ’qy h`Q r`K ky qur<br />

rhy hn[ “hYN ieh kI kwrn hY?”ieh vYrwgmeI dSw dyK ky, sB dI hoS PrmoS ho<br />

rhI hY[ swry m`Qw tykI jw rhy hn[ {prmpUjnIk siqgurW dI kurbwnI qoN pihlW,<br />

fr sihm gRIbI dy dbwey hoey sn[ kurbwnI dw Asr hox krky, hux dw smW huMdw<br />

qW swry dyS ’c bZwvq ho jWdI}<br />

ieh ^br bhuq CyqI 2 swry PYl geI[ pRymI CyqI 2 Awaux l`gy[ mhwrwj jI<br />

hOLI 2 rwvI dy kMFy’qy pu`jy , qW BweI lM|why jI ny hOLI 2 mhwrwj jI dy,<br />

prmpUjnIk s`cy prauupkwrI mweI; crn gur mITy] crn-kml Doqy[ gurU swihb<br />

jI ny cuLy kIqy, prmpiv`qR ieSnwn krky, rwvI dy iknwry bYT gey[ ij`Qy hux<br />

gurduAwrw dyhurw swihb jI hn[ pMjW is`KW ny BI CyqI 2 ieSnwn kIqw, ieqny nUM<br />

bwbk rbwbI jI Aw gey[ siqgurU swihb jI ny ikhw.“BweI bVy cMgy smyN Awey hoN,<br />

jI AwieAW nUM[” pwrbRhm grIb invwj] siqgurU swihb jI dI, gur AMimRq iBMnI<br />

dyhurI; ’qy &lUhy hI &lUhy hn, cwdry dI bu`kl mwrI hoeI hY[ pMjy is`K, sMgq jI<br />

www.Gursevak.com<br />

58<br />

q`qkrw


Awly duAwly bYTy hn[ mhwrwj jI ny sB nUM is`iKAw idqI[ “hy BweI! ipAwry<br />

swihbzwdy jI ny dwsndws dy ivjog ’c, bhuq vYrwg krnw hY, siqsMgq jI BI<br />

bhuq vYrwg krygI[ dwsndws v`loN pUrw 2 DIrj dyxw, swihbzwdy jI nUM kihxw ik<br />

roxw nhIN[ &OjW rcx q^q rcx[ zulm nUM nws krn dy do qrIky hn, ie`k qW<br />

SWq rs ’c rih ky ShIdI dyxI, ShIdI dyx qoN sbr dw ipAwlw bIr-rs Dwr<br />

lYNdw hY, ieh dUjw qrIkw bIr-rs hY, ijs nwl zwlm fMf dyx qoN smJdw hY[<br />

zwlm bwbr, vwihgurU mh`ly pihly jI dI Avwz nUM bMd krnw cwhuMdw sI, ies leI<br />

jyhl Byjy[ nwnk inrBau inrMkwru; jI fry nhIN, sYnq nwl sB kYdIAW dIAW<br />

c`kIAW clw idqIAW, sB nUM jyhl qoN Cufw ky bMdI Coir v`fy dwqy khwey[ ipAwry<br />

swihbzwdy jI nUM pRym bynqI krnI, C`qRI Drm Alop ho cu`kw hY , ies nUM pRgt krn[<br />

BweI bu`Fy swihb jI, BweI gurdws swihb jI Awid bzurgW dy bcn mMnx, siqkwr<br />

krn, ijs krky cV@dI klw rhygI[ qusIN BI gurU swihb jI dI &Oj’c bhwdrI<br />

nwl jMg ij`qxy, dunIAW nUM hYrwn krn vwly kwrnwmy mhwn praupkwr krny hn[<br />

Awpxy mwqw gMgw jI nUM kihxw ik sRIr n iqAwgx, gurU Gr ’c siqsMgq jI dI<br />

SuB s`cI syvw pRymw-BgqI Bjn krky inhwl hox[ s`cI guru syvw dw ieh PL<br />

imlygw, AMqm smyN AibnwsI suK; Awpn Awsn] siqgurU nwnk dyv swihb jI dy<br />

crnkmlW’c lIx ho jwxgy[” swry pRymI bhuq hI vYrwg kr rhy sn[ sB nUM pUrn<br />

DIrj aupdyS b^S ky, prmpiv`qR sRI jpu jI swihb jI pUrn pRym vYrwg sihq bol<br />

ky pV@y[ aupRMq Ajpw jwpu n vIsrY; Awid jugwid smwie]) jl Ql mwhy; Awpih<br />

Awp] AwpY jphu; Awpnw jwpu]) Ajpw jp hYN] Ajpw jwp vwihgurU mMqR jI jpx<br />

l`gy[ swry pRymI roNidAW 2 vwihgurU 2 jpx l`gy[ sB nUM gurU pRmysr jI dy s`cy<br />

crnkmlW dw bhuq hI ivsmwd vYrwg hoieAw[ sB dy mn iekwgR ho gey[<br />

1663ib:jyT SudI cOQ nUM, qkrIbn 43 swl.42idn, KMfW bRhmMfW dw auDwr krky,<br />

lhOr gurduAwrw dyhurw swihb jI rwvI iknwry, jwp kridAW 2 gurU swihb jI<br />

cwdrw lY ky joqI joiq smw gey[ XQw:- ijau jl mih; jlu Awie Ktwnw] iqau<br />

joqI sMig; joiq smwnw] imit gey gvn; pweyibsRwm] nwnk pRB kY; sd kurbwn])<br />

hir ky sMg; bsy hir lok] qnu mnu Arip.srbsu sBu AripE; And shj Duin<br />

Jok]) sUrj ikrix imly; jl kw jlu hUAw rwm] joqI joiq rlI; sMpUrnu QIAw<br />

rwm]) jl qrMgu ijau jlih smwieAw] iqau joqI sMig; joiq imlwieAw] gurU pRym<br />

www.Gursevak.com<br />

59<br />

q`qkrw


Adb siqkwr’c lIx, BweI jyTy jI ny bwbk rbwbIjI nUM pRym bynqI kIqI, “gurU<br />

pRmysr jI s`cKMf nUM cly gey hn, ies leI pUrn vYrwgmeI gursbd gwvo[ ”gurU<br />

swihb jI dI ShIdI dI pUrn vYrwgmeI ^br sux ky, bhuq sMgqW roNdIAW 2<br />

B`jIAW 2 Aw rhIAW hn[ pRymIAW ny gurU swihb jI dy au~qy dyx leI, kImqI suMdr<br />

duSwly ilAWdy[ gurU ShIdI dI hoeI hwhwkwr[ dyvqy Avqwr pYgMbr krn jY<br />

jYkwr[ sMq Bgq bRhmbyqy krn nmskwr[ gurU js CwieAw, KMf bRhmMf mJwr[<br />

DMn gurU Arjn DMn praupkwr[) gurU Arjn ky clq BieAw jg mY sog] hY hY hY<br />

sB jg BieAw jY jY jY sur log] mhW pwpI cMdU ny jw ky ikhw, “hux qUM cwdrw lY<br />

ky gUV@I nINd su`qw ipAw hYN[ ”ieh sux ky BweI ibDI cMd jI ny Syr vWg g`j ky<br />

ikhw, “Eey duStw!mhwrwj swihb jI s`cKMf nUM cly gey hn[ Xwd r`K, BwvyN<br />

AkwS pqwl ij`Qy mrzI jw lukIN, iPr BI qyry n`k ’c nkyl pwvWgy, isr ’c<br />

ju`qIAW mwrWgy[ ”ieh dlyrI dy bcn sux ky, gurU swihb jI dy s`cKMf jwx qoN,<br />

ies dy hoS PrmoS ho gey, ijvyN ikhw hY:- sMq kw inMdku; mhw hiqAwrw] sMq kw<br />

inMdku; prmysuir mwrw] sMq kw inMdku; rwj qy hInu] sMq kw inMdku; duKIAw Aru<br />

dInu] ies ny soicAw ik hux jhWgIr nUM ^br phuMc jwvygI[ qurk bVI hI CyqI<br />

bdl jWdy hn[ CyqI 2 Awpxy Gr AwieAw[ pwp bhuq v`fw kIqw hY, dyiKAw roxw<br />

ip`txw pY irhw hY[ mhwn pwpI cMdU dI nUMh guris`K b`cI ny , gurU jI dy pRym vYrwg<br />

’c ivsmwd iekwgRqw sihq, gurdyv mwqw gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw]<br />

jI dw ShId hoxw jwx ilAw[ XQw:- idlw kw mwlku; kry hwku] mMjy’qy pY ky joqI<br />

srUp gurU pRmysr jI dy s`cy crn-kmlW’c lIx ho geI[ siqgurW dy ivCoVy ’c j`g<br />

’qy ijauxw cMgw n l`gw[ XQw:- jwnI ivCMunVy.myrw mrxu BieAw; iDRgu jIvxu<br />

sMswry]) ijsu ipAwry isau nyhu; iqsu AwgY mir clIAY] iDRgu jIvxu sMswir; qw kY<br />

pwCY jIvxw] mwno pwpI cMdU dI ku~l dy nws dI sweI PVw geI[ sMq ky doKI kI;<br />

jV ikCu nwih] siqgurU swihb jI rwvI dy iknwry s`cKMf nUM cly gey qW s`cy<br />

pwiqswh jI dy kol ijhVI siqsMgq iek`TI hoeI sI, aun@W ny rl iml ky cMdn dI<br />

icKw rcI, suMdr ibbwx bxwieAw, gurU swihb jI dy koL bwbk rbwbI ny pUrn<br />

vYrwgmeI kIrqn kIqw, siqgurU swihb jI dy prmpUjnIk prmpiv`qR srUp dw<br />

ieSnwn krwieAw, aus qoN ip`CoN siqsMgq jI ny ie`kTy ho ky , mhwrwj jI dy srUp nUM<br />

cMdn dI ic^w ’qy sjw ky, sRI jpu jI swihb jI dw prmpiv`qR pwT krky, Ardws<br />

www.Gursevak.com<br />

60<br />

q`qkrw


krky cMfw lw idqw[ XQw:- iml siqsMgq; bybwn bnwieAw[ AKMf Bjn; siqgur<br />

gun gwieAw[ iesnwnu krwie; inrml qn idAwl[ pihrwey bsqR pwvn; iqh<br />

kwl[ kryN vYrwg; crnn mn lwie[ cMdn icqw pr; Awn rKwie[ pwvn dyih;<br />

krw sskwr[ s`cKMf; BieAw jY jYkwr[ (mihmw pRkwS)<br />

bRhmigAwnI kY; grIbI smwhw] bRhmigAwnI; praupkwr aumwhw])<br />

bRhmigAwnI; sgl kI rInw] pUrn bRhmigAwnI prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU<br />

gRMQ swihb jI dy ilKwrI mhwn praupkwrI DMn BweI gurdws swihb jI, Awpxy<br />

AqI ipAwry Bwxjy vwihgurU mh`ly pMjvyN jI dI, vYrwgmeI AduqI ShIdI bwry<br />

&urmwauNdy hn:- rihdy guru drIAwau ivic; mIn kulIn hyqu inrbwxI[ drsnu dyiK<br />

pqMg ijau; joqI AMdir joiq smwxI[ sbdu suriq ilv imrg ijau; BIV peI.iciq<br />

Avru n AwxI[ crx kvl imil Bvr ijau; suK sMpt ivic rYix ivhwxI[ gur<br />

aupdys n ivsrY; bwbIhy ijau AwK vKwxI[ gurmuiK suK Plu iprm rsu; shj<br />

smwiD swDsMig jwxI[ gur Arjn ivthu; kurbwxI] {ArQW sihq cyqy krky, iml<br />

ky vwr 2 vIcwr ky, ArQW ’c mn lw ky hr smyN gw sux suxw nmskwr krky<br />

inrgux bRhm jI ’c sdw leI lIx ho jwau jI[ }1.rihdy guru drIAwau ivic;<br />

mIn kulIn hyqu inrbwxI[ ijvyN(kulIn) au~cI ku`l dy(mIn) m`C(guru) v`fy(drIAwau)<br />

smuMdR ivic hyqu krky, aus’c rihMdy hoey(inrbwxI) du`KW qoN rihq rihdy hn, iqvyN<br />

mIn vWg Dnu DMnu ipqw.Dnu DMnu kulu ; Dnu Dnu su jnnI, ijin gurU jixAw mwie]<br />

Dnu DMnu gurU.ijin nwmu ArwiDAw; Awip qirAw.ijnI ifTw; iqnw ley Cfwie]<br />

inrgun bRhm’c lIn gurqw pRwpqI rUpI (kulIn) au~cI kul, soF bMs dy sUrj,<br />

prmpUjnIk vwihgurU DMn s`cy siqgurU siqgur sUrmy pMjvyN pwiqSwh jI, mhwn<br />

Bgvwn blvwn sUrvIr mhwn DIr, (guru) v`fy ivAwpk (drIAwau) sRb ivAwpI<br />

ivsmwd Ajpw jwp vwihgurU jI smuMdR ivic, (hyqu) pRym krky, jyT dI Asih<br />

grmI, Bu`K aunINdRw kubol, q`qI qvI’qy KV@n, au~bldI dyZ’c bYTx, q`qy ryqy ’qy<br />

bYTx, q`qw ryqw Awpxy prmpiv`qR SuB s`cy mhwn praupkwrI sIs’qy puAwaux smyN,<br />

(inrbwxI) du`KW qoN rihq inrlyp, sumyr prbq vWg Ac`l Afol inrBY, Akwl<br />

puurK jI’c AByd rihdy rhy[ XQw:- qUM myro.myru prbqu suAwmI; Et ghI mY qyrI]<br />

nw qum folhu.nw hm igrqy; riK lInI hir myrI] 1]) sgly dUK.AMimRqu kir pIvY;<br />

www.Gursevak.com<br />

61<br />

q`qkrw


hY[ XQw:- Bvru loBI.kusm bwsu kw; imil Awpu bMDwvY] aus dIAW nwsW sugMDI nwl<br />

l`gIAW rihMdIAW hn[ ^uSbo dy mhW AnMd’c lIx rihMdw hY, iqvyN gurU pRmysr jI dy<br />

ShId hox qoN, pihlI rwq BwvyN bVI BwrI du`KW qy kStW vwlI sI, pr iPr BI gurU<br />

pRmysr jI DMn gurU rwmdws swihb jI dy prmpiv`qR crx(kvl) kmlW nwl imil<br />

ky, Bwv crnkmlW qoN, AwpxIAW pRIq rUpI nwsW nwl pRymw-BgqI rUpI sugMDI<br />

lYNidAW, swrI(rYix) rwq Bvr (ijau) vWg, suK dy(sMpt) f`by ivic Bwv shj<br />

AnMd’c(ivhwxI) bqIq hoeI[ DMn gurU pRmysr jI!AiqAMq duKwly Asih kStW dI<br />

BI pRvwh n kridAW srb`q dy Bly ihq ShId hoey[ AMimRq rUp gurbwxI, guris`KI<br />

nUM ju`go ju`g At`l r`Kx leI s`cy siqgurW dw ShId hoxw s`cw hY[ XQw:- mrxu<br />

muxsw sUirAw.hku hY; jo hoie.mrin prvwxo] sUry syeI.AwgY AwKIAih; drgh<br />

pwvih.swcI mwxo]<br />

5.gur aupdys n ivsrY; bwbIhy ijau AwK vKwxI[) qum gMBIr DIr aupkwrI;<br />

s`cy siqgurU swihb jI au~bldI dyZ’c bYTx, q`qy ryqy ’qy bYT ky, q`qw ryqw Awpxy<br />

v`fBwgy prmpiv`qR au~qm au~cy su`cy s`cy sIs’qy puAwaux, sVdI bldI m`cdI loh’qy<br />

KV@n, jyT dI Aiq grmI Bu`K aunINdRy qRyh Aiq du`KW smyN, prmpUjnIk s`cy siqgurU<br />

swihb jI nUM gur aupdys mUl mMqR vwihgurU AMimRq prmpiv`qR gurbwxI jI n(ivsrY)<br />

Bu`ly[ bwbIhw ipRau ipRau kry; jliniD pRym ipAwir] Anuswr bwbIhy dy ipRau 2 Sbd<br />

aucwrn(ijau) vWg, doihqw.bwxI kw boihQw[) kljuig.jhwju Arjunu gurU; sgl<br />

isRis† lig. ibqrhu]) sd jIvxu.Arjunu Amolu; AwjonI sMBau] vwihgurU mh`lw<br />

pMjvW jI rwq idn ie`k rs prmpiv`qR AMimRq gurbwxI(AwK) AwKdy(vKwxI)<br />

aucwrdy hI rhy[ XQw:- mInu pkir PWikE Aru kwitE; rWiD kIE bhu bwnI] KMf<br />

KMf kir Bojnu kIno; qaU.n ibsirE pwnI]<br />

6.gurmuiK suK Plu iprm rsu; shj smwiD swDsMig jwxI[) gurmuiK.kil<br />

ivic; prgtu hoAw] Anuswr gurmuiK DMn vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurU Arjn<br />

dyv swihb jI ny, (iprm) pRym rsu suK rUpI Plu cOvI GMty ivAwpk bRhm jI ’c<br />

lIxqw rUp (shj) inrXqn(smwiD) smwDI, swDsMig nwnk jsu gwieE; jo pRB kI<br />

Aiq ipAwrI] Anuswr gurU jI dI AiqAMq ipAwrI swDsMig jI duAwrw jwxI sI[<br />

7.gur Arjn ivthu; kurbwxI] 23]) bRhmigAwnI kY; grIbI smwhw]<br />

bRhmigAwnI; praupkwr aumwhw]) bRhmigAwnI; sgl kI rInw] pUrn<br />

www.Gursevak.com<br />

63<br />

q`qkrw


RhmigAwnI prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy ilKwrI mhwn<br />

praupkwrI, DMn BweI gurdws swihb jI, Awpxy AqI ipAwry Bwxjy vwihgurU mh`ly<br />

pMjvyN jI dI vYrwgmeI AduqI ShIdI bwry &urmwauNdy hn:- AYsy KMf bRhmMf dy<br />

mwlk bRhm srUp prmpUjnIk siqgurU gur Arjn dyv swihb jI(ivthu) au~proN,<br />

dwsndws roim roim krky hr smyN(kurbwxI) bilhwr 2 kurbwn jWdw hY[ XQw:-<br />

gur kau; kurbwnu jwau hW] DMn prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI, Awp jI gur<br />

pRswid; nwnk smidRstw] Anuswr jMmx mrn du`K suK inMdw ausqq mwn Apmwn<br />

hr hwlq’c smidRSt hn] 23] XQw:- mrxY kI icMqw nhI; jIvx kI nhI<br />

Aws]) mrxu jIvxu jo sm kir jwxY; so myry pRB Bwiedw]) duKu suKu gurmuiK sm<br />

kir jwxw; hrK sog qy ibrkqu BieAw] Awpu mwir gurmuiK hir pwey; nwnk shij<br />

smwie lieAw] mh`lw pMjvW jI dI Amr At`l AduqI ShIdI pRsMg sMpUrnM[<br />

17.mUriq pMc pRmwx purKu; guru Arjunu.ipKhu nXx] 1]) pwrbRhm pUrn<br />

gurdyv] prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU Arjndyv swihb jI dI<br />

prm vYrwgmeI ShIdI dy, pUrn Agm AgwD vYrwgmeI js jwp AsqoqR duAwrw,<br />

vwihgurU gurmMqR hY; jip haumY KoeI[ vwihgurU mMqR jI dy ArQ pV@o jI:- {pUrn hir<br />

gurU jI dw AsqoqR pV@n sunwaux.A`gy smJwaux, Cwp ky A`gy pRymIAW nUM mu&q dyx<br />

nwl.koit mhW pwp nws hoxgy[ koit AGw siB nws hoih; ismrq hir nwau] mn<br />

icMdy Pl pweIAih; hir ky gux gwau]) thl krau qyry dws kI; pg Jwrau bwl]<br />

msqku Apnw Byt dyau; gun sunau rswl] Anuswr vwihgurU gurU bRhm jI, siqsMgq<br />

jI sB pRymIAW dy ipAwry crn-kml, AsMK isrW dy kysW nwl JwV@ ky, jn nwnk<br />

pRIiq; swD pg cwty] Anuswr AsMK zbwnW nwl sohxy im`Ty crn-kml c`t ky, pRym<br />

bynqI hY jI, ik vwihgurU mh`ly pMjvyN jI, s`cy siqgurU gRMQ swihb jI dy ies<br />

prmpUjnIk prmpiv`qR AMimRq AsqoqR nUM sohxy moty pyprW’qy Cwp ky.lYmInysn krky<br />

SIiSAW’c jVw ky, hr Gr hr sRI gurduAwry swihb jI ivKy lwau jI[ pRymI lwhw<br />

lYx, ies SuB kwrj dw Awp jI nUM pV@n vwilAW nUM gurU pRmysr jI bhuqw 3 PL<br />

b^Sxgy[<br />

ies gurU js nUM bwr 2 pV@n sunx nwl iemIgRySn dI pRwpqI hovygI[ bImwr<br />

bwr 2 suxy jW Awp pV@y, qwp cV@n qoN suxwau, dvweI BI vrqo qwp auqrygw, AnMq<br />

AsMK puMn qy lwhy hovx jI[ muk`dmw ij`qx, grB dI r`iKAw leI mwqw jI bwr 2<br />

www.Gursevak.com<br />

64<br />

q`qkrw


pV@n jW sunx, pRwxI dy jnm smyN pV@o, mMgxy ivAwh smyN Awp pV@y jW suxy s`cKMf<br />

nUM jwx smyN Awp pV@o jW suxo, s`cKMf vwsw hovygw, b`cy skUloN pws hox, rog sog<br />

kSt klys BUq pRyq qoN SrqIAw Cutkwrw, pKMfIAW qoN bcwA, nO inDIAW dI<br />

pRwpqI, nyk swaU vr jW dwsI dI pRwpqI Awid koeI BI SuB kwmnw hovy, byAMq lw<br />

ielwj rog, jIAW nUM l`g rhy hn, aun@W qoN bcx leI prmpiv`qR gurU js nUM , bwr 2<br />

in`q 2 hI pV@o jW suxo inSkwmI pRymI, ieh js bwr 2 pV@ ky, vwihgurU bRhm AMimRq<br />

gurbwxI gurU jI dI qy AMimRq gurbwxI dy ArQW dI, AMdr qy swry pswry’c<br />

swiKAwqqw krky inhwl hox, ies gurU js nUM bwr 2 pV@n sunx nwl, prm piv`qR<br />

s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb s`cy pwiqSwh jI, Awpxy pRymI dI surq’c AMimRq<br />

gurbwxI Byj ky lUM 2’c vs ky, gurmuiK ismrn Anhd Junkwr suK b^S ky, gurU<br />

pyRmw-BgqI inrgun bRhm jI ’c lIxqw sihq, inrgun srgun jI dI eykqw b^S<br />

ky inhwl krdy hn[ ies prm piv`qR gurU js duAwrw Awpxy Gr qy sMswr nUM<br />

s`cKMf bxwau[ sRI gurduAwry swihb jI ivKy spIkR’c pUrn pyRm sihq suxwau jI}<br />

(vwihgurU) mUriq pMc pRmwx purKu; guru Arjunu.ipKhu nXx]) pwrbRhm pUrn<br />

gurdyv] DMn hn DMn hn DMn hn prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU<br />

Arjndyv swihb jI DMn hn!zwlmW dy Gor iBAwnk zulm krn qoN, hux au~bldI<br />

dyZ’c cONkVw lw rhy hn, hux m`cdy 2 ryqy ’qy bYT ky , m`cdw 2 ryqw Awpxy<br />

prmpiv`qR prmpUjnIk SuB s`cy su`cy au~cy mhwn praupkwrI sIs’qy hux puAw rhy<br />

hn, hux sVdI bldI m`cdI loh’qy KV@ ky, prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ<br />

swihb jI dy A`Kr 2 nUM vwihgurU gurU mMn ky, A`Kr 2 dw pUrn ipAwrw sicAwrw<br />

inrml Apwrw inrwrw inrMkwrw iDAwn Dwr ky, srb`q dy Bly ihq, swvDwn<br />

eykwgr cIq] vwihgurU vwihgurU vwihgurU jp rhy hn[<br />

prmpUjnIk, pivqR pivqR pivqR punIq] inrgun bRhm’c, lIxqw b^Sx<br />

vwlw vYrwgmeI ShIdI jwp:- qqu ibcwru XhY mQurw; jg qwrn kau.Avqwru<br />

bnwXau] jp´au ijn@ Arjun dyv gurU ; iPir sMkt join grB n AwXau] Anuswr DMn<br />

hn DMn hn DMn hn prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU Arjndyv swihb jI<br />

DMn hn!zwlmW dy Gor iBAwnk zulm krn qoN, hux au~bldI dyZ AMdr cONkVw lw<br />

rhy hn, hux m`cdy 2 ryqy ’qy bYT ky, m`cdw 2 ryqw Awpxy prmpiv`qR prmpUjnIk<br />

SuB s`cy su`cy au~cy mhwn praupkwrI sIs’qy puAw rhy hn, hux sVdI bldI m`cdI<br />

www.Gursevak.com<br />

65<br />

q`qkrw


loh’qy KV@ ky, prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy A`Kr 2 nUM<br />

vwihgurU gurU mMn ky, A`Kr 2 dw pUrn ipAwrw sicAwrw Apwrw inrwrw inrMkwrw<br />

iDAwn Dwr ky, srb`q dy Bly ihq, swvDwn eykwgr cIq] vwihgurU vwihgurU<br />

vwihgurU jp rhy hn[<br />

gur goivMdu.gouivMdu gurU hY ; nwnk.Bydu n BweI] DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU Arjndyv swihb jI DMn hn Awp jI au~bldI<br />

dyZ’c cONkVw lw ky BI AMimRq prmpiv`qR gurbwxI lgwqwr ie`k rs pV@dy rhy[<br />

XQw:- mInu pkir.PWikE Aru kwitE; rWiD kIE bhu bwnI] KMf KMf kir Bojnu<br />

kIno; qaU.n ibsirE pwnI]) gur aupdys.n ivsrY; bwbIhy ijau.AwK vKwxI] dyg<br />

hyTW l`kVW lw ky, A`g qyz kIqI jw rhI sI, au~pr jyT dI qpS pY rhI sI[<br />

Awpxw sMq suBwA nhIN C`ifAw[ XQw:- kbIr.sMqu n CwfY sMqeI; jau<br />

koitk.imlih AsMq] milAwgru BuXMgm byiFE; q sIqlqw.n qjMq] sRI kbIr<br />

swihb jI &urmwauNdy hn:- cMdn duAwly s`p ilpty huMdy hn, ikauNik zihr dI qpS<br />

imtdI hY, ijvyN(milAwgru) cMdn BwvyN(BuXMgm) s`pW nwl(byiFE) viLAw huMdw hY,<br />

(q) qW BI AwpxI(sIqlqw) TMFk(n) nhIN(qjMq) C`fdw, ausy qr@W hI TMFw rihMdw<br />

hY[ iqvyN (sMqu) vwihgurU srUp SWq Awqmw suAws 2, rom 2 krky AMimRq nwm jpx<br />

jpwaux vwly, hmro Brqw.bfo ibbykI; Awpy sMqu khwvY] Anuswr pUrn sMqu, gurU gur<br />

siqgurU pUrn bRhm sRI gurU Arjn dyv swihb jI ny, Awpxw(sMqeI) sMq suBwA(n)<br />

nhIN(CwfY) C`fdy, BwvyN(koitk) kRoVW(AsMq) sMq doKI Awp jI nwl(imlih) imldy<br />

hn, iml ky vYr qy is`KI dw ivroD kIqw[ jw kY AMqir; bsY pRBu Awip] nwnk qy<br />

jn; shij smwiq] 5] Anuswr bRhm srUp prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI<br />

dw, ies sihj Av`sQw vwlw mhwn praupkwrI prm au~cw su`cw s`cw suBwA hY[<br />

mhW Gor pwpI jIAW nUM AMimRq gurbwxI qy AwpxI kurbwnI duAwrw, qpiq mwih;<br />

TwiF vrqweI]) TwiF pweI; krqwry] Anuswr pUrn TMF SWqI iekwgRqw sihj<br />

AvsQw b^S ky, pUrn s`cy vwihgurU jI’c lInqw b^SI hY[<br />

hmro krqw; rwmu snyhI] DMn hn DMn hn DMn hn, vwihgurU prmpUjnIk s`cy<br />

siqgurU sRI gurU Arjn dyv swihb jI DMn hn, hux au~bldI dyZ’c cOkVw lw rhy<br />

hn[ ShIdW dy isrqwj, hmrw rwjnu sdw slwmiq; qw ko sgl Gtw jsu gwieE])<br />

qum ho; sB rwjn ky rwjw] Awpy Awpu; grIb invwjw] sB pIrW dy pIr, gurUAW dy<br />

www.Gursevak.com<br />

66<br />

q`qkrw


gurU, gRIb invwj, pwrbRhm prmysur siqgur; sBnw krq auDwrw] Anuswr sBnw<br />

jIAW dw auDwr krn vwly, prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU Arjn dyv swihb jI<br />

mhwrwj s`cy pwiqSwh jI ivAwpk s`cy bRhm jI dy AnMq klwvwn pUrn gurU s`cy<br />

Avqwr jI hn[ XQw:- siqguru myrw; sBs kw dwqw] siqguru myrw; purKu<br />

ibDwqw] Awp jI ny Awpxy inrgun srUp duAwrw, kIqw pswau; eyko kvwau]<br />

Anuswr eyko(kvwau) vwk nwl kotwn koit bRhmMfW dw (pswau) pswrw(kIqw) ricAw<br />

hY[ ies nUM rcidAW dyrI nhIN lweI[ XQw:- iKn mih; Qwip auQwpnhwrw] AMqu<br />

nhI ikCu; pwrwvwrw] ies Awpxy rcy pswry’c Awp jI Awp hI vs rhy hn[<br />

XQw:- kudriq kir kY; visAw soie]<br />

nwnk; soDy isMimRiq byd] pwrbRhm gur; nwhI Byd] Awpxy inrgun srUp<br />

duAwrw Awp jI dy Awpxy rcy, kotwn koit bRhmMfW’c kotwn koit sUrj, hukmu qyrw<br />

Krw Bwrw; gurmuiK iksY buJwey] Anuswr Awp jI dy ivsmwd inrgun srUp jI dy,<br />

Kry Bwry ielwhI hukm nwl hux kRoVW sUrj, koRVW kohW c`ldy Awp jI dy pwk inrgun<br />

srUp qoN pRkwS pw rhy hn[ ien@W nUM swjx, ien@W dw Awsrw, nmo rwj rwjy;<br />

Anuswr ien@W dy pRkwSk BI Awp jI dy ^ry inrml inrgun srUp hI hn[ hy sB qy<br />

vf smrQ gurdyv]) krn krwvn.sgl ibiD; so siqgurU hmwrw] Anuswr krn<br />

krwvn smR`Q gurdyv jI!Awp jI jdoN cwhoN ien@W sUrjW KMf bRhmMf dy pswry nUM<br />

Awpxy siqnwmu inrgun srUp’c lIx kr lYNdy hoN jI[ XQw:- jb AwkrK; krq ho<br />

kbhUM] qum mYN imlq; dyh Dr sBhUM]<br />

aupRokq sUrjW qy ien@W dIAW byAMq ikrnW Du`pW smyq, kRoVW bRhmMfW dy pswry<br />

Awpxy srgun srUp jI ’c vs ky, ies nUM Awpxy Awsry itkwA ky, ies srgun<br />

srUp jI smyq, ; pUrn pUir rihE srb TweI] inrgun bRhm jI, iqsu gur kau;<br />

sd krI nmskwr] iqsu gur kau; sd jwau bilhwr] Anuswr hr smyN<br />

nmskwridAW pUrn pRym sihq jpdy hn, DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU swhwn<br />

swhu] DMn s`cy siqgurU sRI gurU Arjn dyv swihb jI DMn hn[ hux au~bldI dyZ’c<br />

hrK sog qoN inrwlI AvsQw’c cONkVw lw rhy hn[ XQw:- hrK sog duhu mwih<br />

inrwlw; krxYhwru pCwqw]) hrK sog jw kY nhI; bYrI mIq smwn] khu nwnk.suin<br />

ry mnw; mukiq qwih qY jwn]) hrK AnMq; sog nhI bIAw] so Gru; guir nwnk kau<br />

dIAw]) qum gMBIr DIr aupkwrI; prmpUjnIk vwihgurU bRhm pRB smR`Q s`cy siqgurU<br />

www.Gursevak.com<br />

67<br />

q`qkrw


swihb jI ny q`qI qvI ’qy KV@ ky BI, mhwn DIrj DirAw Ajr jirAw, qyrw<br />

kIAw; mITw lwgY] hir nwmu pdwrQu nwnku mWgY] Anuswr s`cy krqwr vwihgurU jI<br />

dy Bwxy nUM iKVy m`Qy mMnidAW kmwauNidAW ilv’c Ac`l Afol inrBau rhy[ XQw:-<br />

inrBau hoie rhy ilv eykY; nwnk.hir mnu mwnI] hwey sI nhIN aucwrI[ kuil soFI<br />

gur rwmdws qnu; Drm Dujw.Arjunu hir Bgqw] jI ny Drm-ihq Awpxw<br />

prmpiv`qR sIs id`qw, pr Drm dw(isrru) isrV, hT nhIN iqAwigAw Bwv<br />

Drm’c pUrn idRV pRp`k rhy[ XQw:- Drm hyq, swkw ijin kIAw] sIsu dIAw,<br />

pru.isrru n dIAw] prmpiv`qR prmpUjnIk vwihgurU srUp AMimRq iBMnI ivsmwd<br />

ivAwpk bRhm jI ’c lIx, AwpxI dyh qy, ieqny BwrI kSt shwry, ijn@W nUM klm<br />

ilK ky zbwn bol ky d`s hI nhIN skdI jI[<br />

DMn siqgurU nwnk dyv siqgurU gRMQ swihb jI &urmw rhy hn:- kuil soFI gur<br />

rwmdws qnu; Drm Dujw.Arjunu hir Bgqw] jI ny ieh bcn kmwey:- (pVY VwVw<br />

Bwrw n bol) DDY.Drmu Dry Drmwpuir; guxkwrI mnu DIrw] DDY.DUil pVY muiK<br />

msqik; kMcn Bey mnUrw]) Anuswr rom 2 krky vwihgurU jI dw nwm jpx jpwaux<br />

dw, Axigxq bRhmMfW nUM qwrn dw mhwn praupkwr krn vwly mhwn(guxkwrI)<br />

praupkwrI pUrn DrmI, q`qI qvI dy kStW nUM shwrn vwly(DIrw) DIrjDwrI hn[<br />

DDY.A`Kr duAwrw mh`lw pihlw jI aupdyS b^Sdy hn[ AYsy prmpUjnIk s`cy<br />

siqgurU swihb dI, prmpiv`qR crn(DUil) DUV muiK msqik’qy(pVY) pvy, crn-DUV<br />

pYxy krky, (mnUrw) Lohy dI mYl vrgy nIc kIt AikRqGx jIv, bwrW vMn@I dy Su`D<br />

sony vWg, pUrn bRhmigAwnI bx jWdy hn[ AYsy prmpUjnIk dwqy siqgurU swihb<br />

jI nUM, isr Bytw krky inhwl hoxw cwhIdw hY jI[ XQw:- AYsw siqguru jy imlY.iqs<br />

no isru saupIAY; ivchu Awpu jwie] ijs dw jIau.iqsu imil rhY; hir vsY min<br />

Awie]<br />

vwihgurU] AnMq bRhmMfW ’c kotwn koit mhW pwpI AikRqGx jIAW nUM , siqguru<br />

dwqw nwm kw; pUrw ijsu BMfwru] Anuswr vwihgurU nwmu dy dwqy, prmpUjnIk DMn<br />

vwihgurU s`cy siqgurU Arjn dyv swihb jI DMn hn[ prmpUjnIk Kry sicAwry<br />

DrmI sMqW BgqW, sqsMgqW jIvW jMqW qy ien@W dy ikxky 2 smyq, kRoVW bRhmMfW dy<br />

pswry Awpxy srgun srUp’c vs ky, ies nUM Awpxy Awsry itkwA ky, ies srgun<br />

srUp jI smyq, sdw sdw sdw dieAwl] inrgun bRhm jI, Driq pwqwlu Awkwsu<br />

www.Gursevak.com<br />

68<br />

q`qkrw


hY.myrI ijMduVIey; sB hir hir nwmu iDAwvY rwm] Anuswr hr smyN jpdy hn, vfy<br />

myry swihbw; gihr gMBIrw guxI ghIrw] DMn hn DMn hn DMn hn prmpUjnIk<br />

vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU Arjn dyv swihb jI DMn hn[<br />

vwihgurU] prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI mhwn<br />

ikRpw krky &urmwauNdy hn:- vwihgurU jI dy snmuK ShId hox vwly, pUrn DrmI<br />

mhwn praupkwrI inrMkwrI DIrj DwrI inRibkwrI inrhMkwrI, pUrn inrgun’c lIx<br />

s`cy suDrmI SuB krmI, bRhmigAwnI sgl kI rInw] ShIdW dy isrqwj, nwmu bwxI<br />

dy dwqy, prmpUjnIk s`cy siqgurU DMn sRI gurU Arjn dyv swihb jI mhwrwj,<br />

pwqwlw pwqwl lK; Awgwsw Awgws] kotwn koit bRhmMfW dy mwlk kotwn koit<br />

bRhmMfW’c hux pRgt hI mMny pUjy jw rhy hn[ XQw:- pRgtu sgl hir Bvn mih;<br />

jnu nwnku gur pwrbRhm]) koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry])<br />

dIn dieAwl ik®pwl suK swgr; srb Gtw BrpUrI ry] vwihgurU hr pRwxI dy AMdr<br />

bwhr hr smyN BrpUr pRkwSk inrgun bRhm jI, Awpxy AnMq bRhmMf dy pswry<br />

smyq, guru swlwhI Awpxw; bhu ibiD rMig suBwie] Anuswr hr vyly jpdy hn DMn<br />

hn DMn hn DMn hn, inrwhwr inrvYr suKdweI] vwihgurU bRhm srUp s`cy siqgurU<br />

sRI gurU Arjn dyv swihb jI DMn hn, Awp jI ny prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU<br />

gRMQ swihb jI rcy[<br />

vwihgurU] hn@yry’c, AkwS’c, Eie ju dIsih; AMbir qwry] sMGxy Axigxq<br />

qwry idsdy hn, prm pUjnIk s`cy inrml inrvYr inrgun bRhm jI ny, Awpxy’coN<br />

AnMq suMdr sohxy AMbr, qwry mMfl pRgt kIqy hn, ien@W qwry mMflW dy Aks,<br />

(Reflection) AnMq smuMdRW dirAwvW cSimAW s`qrMgIAW pINGW hIry jvwhrwqW,<br />

SISy qRyl vrKw dIAW bUMdW’qy pY rhy hn, Awpxy pwk inrgun srUp jI’coN ien@W nUM<br />

hr smyN pRkwSx vwly BI Awp jI Awp hI hn[ smUh suMdr sohxy qwry mMflW AMbrW<br />

Aqy ijn@W’qy qwry mMflW dy Aks pY rhy hn, aun@W Aqy pY rhy Aks smyq, kRoVW<br />

bRhmMfW dy pswry Awpxy srgun srUp jI’c vs ky, ies nUM Awpxy Awsry itkwA ky,<br />

ies srgun srUp jI smyq, ijmI jmwn ky ibKY; sm`sq eyk joq hY] n Gwt hY.n<br />

bwF hY; n Gwt bwF hoq hY] inrgun bRhm jI, Apuny jn kau; swis swis smwry]<br />

nwnk Eie; prmysur ky ipAwry] Anuswr siqguru gihr gBIru hY; suK swgru.AG<br />

KMfu] mh`ly pMjvyN jI nUM hr smyN jpdy hn, DMn hn DMn hn DMn hn prmpUjnIk<br />

www.Gursevak.com<br />

69<br />

q`qkrw


s`cy vwihgurU, siqgurU Arjn dyv swihb jI DMn hn, hux q`qy ryqy ’qy bYT ky q`qw 2<br />

ryqw Awpxy prmpiv`qR SuB s`cy mhwn praupkwrI DIrj DwrI inrMkwrI AMimRq iBMny<br />

mhwn praupkwrI SuB s`cy sIs’qy puAw rhy hn[ aupRokq smUh qwry mMfl<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI dy BY’c hn[ XQw:- BY ivic.sBu Awkwru hY;<br />

inrBau hir jIau soie] BwrI kSt shwridAW sRwp nhIN idqw, pUrn inrvYrqw<br />

kmw ky idKweI[ XQw:- ibsir geI; sB qwiq prweI] jb qy; swDsMgiq moih<br />

pweI]) nw ko myrw dusmnu rihAw; nw hm iks ky bYrweI] bRhmu pswru pswirE<br />

Biqir; siqgur qy soJI pweI]) guru dwqw.guru ihvY Gru; guru dIpku iqh loie]<br />

prmpiv`qR AMimRq nwmu dy dwqy prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU Arjndyv swihb<br />

jI &urmwauNdy hn:- dwsn dws gRIb ny, prmpUjnIk s`cy siqgurU pRBU DMn vwihgurU<br />

sRI gurU siqgur rwmdws swihb s`cy pwiqSwh jI(qy) qoN AYsI soJI pweI hY ik dwsn<br />

dws(Biqir) AMdr bwhr, s`cy ivAwpk bRhmu jI ny Awpxw(pswru)<br />

PYlwA(pswirE) PYlwauxw kIqw hY[<br />

vwihgurU] ijnI quDno DMnu kihAw; iqn jmu.nyiV n AwieAw]) jy ko jIau khY<br />

En@w kau; jm kI qlb n hoeI] Anuswr DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU,<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU, kuil soFI gur rwmdws qnu; Drm Dujw.Arjunu hir<br />

Bgqw] swihb jI DMn hn!Awp jI ny Awpxy inrgun srUp duAwrw, byAMq smuMdR rcy<br />

hn[ Awp jI dIAW rcIAW AnMq DrqIAW, AnMq KwxIAW AnMq AkwsW, AnMq<br />

hvwvW, koit bRhmMf dI rcnw’c Awp jI dw ricAw koRVW qr@W dw pwxI hY, pRB qU<br />

Twkuru srb pRiqpwlku; prmpUjnIk s`cy siqgurU Arjn dyv swihb jI dy Bau<br />

krky, pwxI.rcnw nUM Awpxy’c fubo nhIN skdw[ QoV@y ijhy pwxI’c ikqny qupky huMdy<br />

hn, kotwn koit bRhmMfW dy kotwin koit smuMdRW ndIAW dirAwvW n`dW’c kRoVW qr@W<br />

dw pwxI hY[ XQw:- keI koit; pvx pwxI bYsMqr]) Aink pvn pwvk Aru nIr]<br />

kotwin koit qr@W dy pwxI dy qupikAW smyq, kRoVW bRhmMfW dy pswry Awpxy srgun<br />

srUp jI’c vs ky, ies nUM Awpxy Awsry itkw ky, ies Awpxy srgun jI smyq,<br />

siq sMqoK SuB guxW dy Anq klwvwn qyz pRkwS sihq, vwihgurU hr pRwxI dy AMdr<br />

bwhr hr smyN BrpUr pRkwSk inrgun bRhm jI, gwvih quhno.pauxu pwxI bYsMqru ;<br />

gwvY rwjw Drmu duAwry] Anuswr hr smyN gw jp iDAw rhy hn[ qKiq bYTw Arjn<br />

gurU; siqgur kw iKvY cMdoAw] augvxhu qY AwQvxhu; chu ckI kIAnu loAw] DMn<br />

www.Gursevak.com<br />

70<br />

q`qkrw


hn DMn hn DMn hn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU Arjn dyv swihb jI DMn hn,<br />

hux sVdI bldI loh’qy KV@ rhy hn[ ieqny BwrI kStW smyN BI krqwr jI dy gux<br />

hI gwauNdy rhy[ XQw:- mIqu hmwrw.vyprvwhw] gur ikrpw qy; moih Asnwhw]) mIqu<br />

krY; soeI hm mwnw] mIq ky krqb; kusl smwnw]) qY jnmq; gurmiq bRhmu<br />

pCwixE] ShIdW dy isrqwj prmpUjnIk s`cy siqgurU pRBU pMjvyN pwiqSwh jI<br />

&urmwauNdy hn:- dwsn dws dy(mIqu) im`qR vwihgurU jI, jo ku`J BI(krY) krdy hn,<br />

(hm) dwsn dws gRIb, aun@W dy Bwxy’c pRsMn rih ky , (soeI) aus nUM siq<br />

im`Tw(mwnw) mMndw hY, dwsn dws nUM(mIq) Akwl purK vwihgurU jI(ky) dy(krqb)<br />

kOqk(kusl) suK AnMd dy(smwnw) brwbr hn[ vwihgurU mh`lw pMjvW jI Awpxy<br />

inrgun srUp’coN, AnMq smuMdRW nUM swjx vwly, inrgun srUp Awp ien@W’c vs ky,<br />

ien@W dw Awsrw rUp BI Awp jI Awp hI hn[ jdoN cwhux ien@W nUM Awpxy’c lIn<br />

kr lYNdy hn[<br />

Aink rUp rMg bRhmMf] Anuswr AnMq bRhmMfW’c, AnMq qr@W dI hvw sihq,<br />

kRoVW bRhmMfW dy pswry, Awpxy srgun srUp’c vs ky , ies nUM Awpxy Awsry itkw ky,<br />

ies srgun smyq, siq sMqoK inmRqw gRIbI iKmw shnSIlqw DIrj AnMq guxW dy<br />

Anq klwvwn qyz pRkwS sihq, hr pRwxI dy AMdr bwhr hr smyN Ajpw jwp kr<br />

rhy, BrpUr pRkwSk inrgun bRhm jI, jIA pRwn mwn suKdwqw; AMqrjwmI mn ko<br />

Bwvn] vwihgurU s`cy siqgurU Arjndyv swihb jI dw A`Ty pihr jwp krdy hn[<br />

XQw:- AwT phr; quDu jwpy pvnw] DrqI syvk; pwiek crnw] KwxI bwxI srb<br />

invwsI; sBnw kY min BwvixAw]) gupq pRgt.jw kau ArwDih; paux pwxI idnsu<br />

rwiq]) gwvih quhno.pauxu pwxI bYsMqru ; gwvY rwjw Drmu duAwry]<br />

vwihgurU] ijin qyrI mn; bnq bnweI] aUTq bYTq; sd iqsih iDAweI])<br />

Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru<br />

Arjunu prqK´ hir] vwihgurU mh`lw pMjvW jI BwvyN Awp Akwl purK jI srUp hn,<br />

Pyr BI Awpxy ipAwry is`KW nUM pRymw-BgqI b^Sx leI, pRymw-BgqI SuB s`cI<br />

kurbwnI kmweI krky, pRymw-BgqI krn dw SuB s`cw aupdyS, Awpxy mn nUM kih<br />

rhy hn[ mn ipAwirAw jIau imqRw Anuswr hy ipAwry mn!(ijin) ijn@W Akwl<br />

purK jI ny, AwpxI Anq klwvwn pRkwS srUp ikRpw nwl, (qyrI) Awp jI<br />

dI(bnq) bnOt Awpxy inrgun srUp’coN bnweI hY[ Awp jI AMdr Awp vs rhy hn,<br />

www.Gursevak.com<br />

71<br />

q`qkrw


Awp jI aunW AMdr vs rhy hoN jI[ XQw:- mn mih Awip; mn Apuny mwih]<br />

inrgun srUp jI dI s`qw krky Awp jI nUM sMklp ivklp Purdy hn, (aUTq)<br />

au~TidAW (bYTq) bYTidAW, (aUTq) smwDI qoN au~TidAW, sMswr qoN auprwm huMidAW,<br />

(bYTq) smwDI’c bYTidAW, gurU ipAwrI sMgq jI’c bYTidAW, inrgun bRhm jI<br />

’c(bYTq) lIx huMidAW, sd 3 hI(iqsih) iqn@W vwihgurU jI nUM(iDAweI) iDAwauxw<br />

kr[ aUTq bYTq; sovq iDAweIAY] mwrig clq; hry hir gweIAY]) aUTq bYTq;<br />

sovq nwm] khu nwnk; jn kY sd kwm] vwihgurU mh`lw pMjvW jI siqgurU gRMQ<br />

swihb jI srUp’c, gurqw ibrwjmwn ho ky hr smyN KMfW bRhmMfW AMdr inrMkwr<br />

gurbwxI jI dw ivsmwd inribkwr cwnx kr rhy hn[<br />

prmpiv`qR SuB is`iKAw:- aupRokq hukm Amolk bcnW qoN is`iKAw lY ky , hy myry<br />

mhW pwpI mn!vwihgurU mh`ly pMjvyN jI dy prmpiv`qR Su`B s`cy ivsmwd inrgun<br />

Amolk nwmu jI nUM Aqy iqn@W nUM iKn 2 nmskwr krky rom 2 krky sdw jp, DMn<br />

hn DMn hn DMn hn vwihgurU, siqgurU Arjndyv swihb jI DMn hn, hux q`qw ryqw<br />

Awpxy prmpiv`qR SuB s`cy mhwn praupkwrI DIrjDwrI sIs’qy puAw rhy hn[ cOhW<br />

c`kW’c gurbwxI AwpxI kurbwnI dw sdw cwnx kr rhy hn[ vwihgurU jI dy snmuK<br />

ShId hox vwly pUrn DrmI mhwn praupkwrI inrMkwrI DIrjDwrI inRibkwrI<br />

inrhMkwrI, bRhmigAwnI sgl kI rInw] ShIdW dy isrqwj, swcw swihbu.Aimiq<br />

vfweI; Bgiq vCl dieAwlw] prmpUjnIk s`cy siqgurU hy vwihgurU Arjndyv<br />

swihb jIE!Awp jI nUM sd sdw rom 2 krky nmskwr hY jI[ XQw:- sdw sdw;<br />

siqgur nmskwr] gur ikrpw qy; gun gwie Apwr]) guru pUrw; nmskwry] pRiB;<br />

sBy kwj svwry]<br />

Anyk rMgW dy mwlk, kljuig.jhwju Arjunu gurU; sgl isRis† lig.ibqrhu]<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU Arjndyv swihb jI ^uSI gmI qoN inAwry hn[<br />

XQw:- Aink rMg jw ky; gny n jwih] sog hrK duhhU mih nwih] ijn@W dy<br />

prmpUjnIk s`cy duAwry qy AnykW bRhmy , vydW dI Dun aucwrdy hn[ XQw:- Aink<br />

bRhmy; jw ky byd Duin krih]) koit ibsn; kIny Avqwr] koit bRhmMf; jw ky<br />

DRmswl] koit mhys; aupwie smwey] koit bRhmy; jgu swjx lwey] 1] AYso DxI;<br />

goivMdu hmwrw] brin n swkau; gux ibsQwrw]) prqiC irdY.gur Arjun kY; hir<br />

pUrn bRhim. invwsu lIAau] Anuswr Awp jI ny AnykW hI bRhmy isRstI nUM swjx<br />

www.Gursevak.com<br />

72<br />

q`qkrw


lwey hn[ kotwin koit bRhimAW sihq kRoVW bRhmMfW dy pswry , Awpxy srgun srUp<br />

jI’c vs ky, ies nUM Awpxy Awsry itkw ky, Awpxy ies srgun srUp smyq, sBnI<br />

QweI; rivAw Awip] Awid jugwid; jw kw vf prqwpu] siq sMqoK SuB guxW dy<br />

Anq klwvwn qyz pRkwS sihq, prmpUjnIk vwihgurU hr pRwxI dy AMdr bwhr hr<br />

smyN BrpUr pRkwSk inrgun bRhm jI, gwvih eIsru brmw dyvI; sohin sdw svwry]<br />

Anuswr hr smyN gw iDAw jp rhy hn[ DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU s`cy<br />

siqgurU Arjndyv swihb jI DMn hn, hux au~bLdI dyZ AMdr, AibnwsI suK;<br />

Awpn Awsn] cONkVw lw rhy hn[ rom 2 krky hir jI nUM iDAw rhy hn[ XQw:-<br />

gurmuiK; roim roim hir iDAwvY]<br />

Aink mhys; bYis iDAwnu Drih] Anuswr AnykW iSvjI, keI koit; Bey<br />

bYrwgI] rwm nwm sMig; iqin ilv lwgI] Anuswr.hir risk bYrwgI, nwim ilv<br />

lwgI; kqhu.n jwie inKyiDAw] AnykW vYrwgI bhuq lMmw smW smwDI’c bYT ky,<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI dy ivAwpk inrgun srUp dw s`cw iDAwn Dwrdy<br />

hn[ kotwin koit iSvW sMqW vYrwgIAW sihq, kRoVW bRhmMfW dy pswry Awpxy srgun<br />

srUp jI’c vs ky, ies nUM Awpxy Awsry itkwA ky, Awpxy ies srgun srUp smyq,<br />

siq sMqoK SuB guxW dy Anq klwvwn qyz pRkwS sihq prmpUjnIk vwihgurU rUpu n<br />

ryK.n rMgu ikCu; iqRhu gux qy.pRB iBMn] inrgun bRhm jI, gwvih eIsru brmw dyvI;<br />

sohin sdw svwry] Anuswr Awps kau, Awpih Awdysu]) siqgur Apny kau;<br />

bilhwrY] Anuswr nmskwr krky kurbwn jWidAW hr vyly jpdy hn, DMn hn DMn<br />

hn DMn hn prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU Arjndyv swihb jI DMn hn, hux<br />

au~bldI dyZ’c cONkVw lw rhy hn, hux q`qw ryqw Awpxy prmpiv`qR SuB s`cy sIs’qy<br />

puAw rhy hn, hux sVdI bldI m`cdI loh’qy KV@ rhy hn[ Awp jI ny prmpUjnIk<br />

sRI hirmMdr swihb jI, prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI rcy[ rom<br />

2 krky fMfauq bMdn Aink bwr nmskwr bilhwr[ XQw:- fMfauiq bMdn<br />

Ainkbwr; srb klw smrQ]<br />

vwihgurU] koit ieMdR ieMdRwix; swih swhwix gix`jY] Anuswr prmpUjnIk s`cy<br />

siqgurU sRI gurU Arjndyv swihb jI ny kotwn koit ieMdR pdvIAW bKSIAW hn,<br />

kotwn koit ieMdR prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb dy, koit ieMdR; TwFy hY duAwr]<br />

Anuswr siqsMgiq drbwr swihb jI dy swhmxy, AwigAw’c h`Q joV ky KV@y rom 2<br />

www.Gursevak.com<br />

73<br />

q`qkrw


krky Aink bwr nmskwr kr rhy hn, ien@W smyq, kRoVW bRhmMfW dy pswry Awpxy<br />

srgun srUp jI’c vs ky, ies nUM Awpxy Awsry itkwA ky, ies srgun srUp jI<br />

smyq, rUpu n ryK.n pMc qq; Twkur Aibnws] vwihgurU hr pRwxI dy AMdr bwhr hr<br />

smyN BrpUr pRkwSk inrgun bRhm jI bilhwr jWidAW hr smyN jpdy hn, Drin<br />

ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu<br />

prqK´ hir] DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurU Arjndyv<br />

swihb jI DMn hn hux au~bldI dyZ’c cONkVw lw rhy hn[<br />

vwihgurU] krqw purK prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU pMjvyN pwiqSwh jI ny,<br />

Awpny prm pwk inrgun srUp jI’coN, hukmI; shjy isRsit aupweI] Anuswr sihjy<br />

hI, Aink pvn pwvk Aru nIr]) keI koit; pvx pwxI bYsMqr] Anuswr kotwn<br />

koit qr@W dI AgnI rcI hY, inrgun srUp jI ies dy pRkwSk Awsrw, ies ’c vs<br />

rhy hn[ jdoN cwhux ies nUM smwpq kr lYNdy hn[ XQw:- Bxiq nwnku.jb Kyl<br />

auJwrY; qb eykY eykMkwrw]<br />

kotwin koit AgnIAW sihq, kRoVW bRhmMfW dy pswry Awpxy srgun srUp jI’c<br />

vs ky, ies nUM Awpxy Awsry itkwA ky, Awpxy ies srgun srUp smyq, siq sMqoK<br />

SuB guxW dy Anq klwvwn qyz pRkwS sihq prmpUjnIk vwihgurU, rUpu n ryK.n rMgu<br />

ikCu; iqRhu gux qy.pRB iBMn] inrgun bRhm jI, pauxu pwxI bYsMqro; hukim krih<br />

BgqI] Anuswr.Awps kau; Awpih Awdysu]) jh Aibgqu; Bgqu qh Awip])<br />

siqgur Apny kau; bilhwrY] Anuswr nmskwr krky kurbwn jWidAW hr vyly<br />

jpdy hn, nwnku khY.shylIho; shu Krw ipAwrw] hm sh kyrIAw dwsIAw; swcw<br />

Ksmu hmwrw]) pRB myry Eie; bYrwgI iqAwgI] DMn hn DMn hn DMn hn prm<br />

pUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU Arjn dyv swihb jI DMn hn, hux au~bldI dyZ’c<br />

cONkVw lw rhy hn, hux q`qw ryqw Awpxy sIs’qy puAw rhy hn, hux sVdI bldI<br />

m`cdI loh’qy KV@ rhy hn[ Awp jI ny prmpUjnIk sRI hirmMdr swihb jI,<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI rcy[ rom 2 krky fMfauq bMdn<br />

Aink bwr nmskwr bilhwr[ XQw:- fMfauiq bMdn Ainkbwr; srb klw<br />

smrQ]<br />

vwihgurU] prmpUjnIk ivAwpk bRhm jI dy prmpiv`qR prmpUjnIk pUrn<br />

gurU Avqwr, vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU Arjndyv swihb jI ny, Awpxy inrgun<br />

www.Gursevak.com<br />

74<br />

q`qkrw


srUp duAwrw, dwsn dwsW dy nyqRW’c vyKx dI joiq bKSI hY[ b`dlW’c jo ibjlI<br />

AqI qyzI nwl cmkdI ilSkdI hY, ieh prmpUjnIk s`cy gurU sRI gurU Arjndyv<br />

swihb jI dI prmpiv`qR, au~jl inrgun sRb ivAwpI mhW ivsmwd Anq klwvwn<br />

AKMf joiq krky grj ilSk rhI hY[ ies’c AqI qyzI vwlI cmk BI<br />

prmpUjnIk vwihgurU siqgurU sRI gurU Arjndyv swihb jI ny Awpxy inrgun srUp<br />

duAwrw pweI hY[ kotwin koit ibjlIAW dy iq`Ky qyz sihq, kRoVW bRhmMfW dy pswry<br />

Awpxy srgun srUp’c vs ky, ies nUM Awpxy Awsry itkwA ky, ies srgun srUp<br />

jI smyq, siq sMqoK SuB guxW dy Anq klwvwn qyz pRkwS sihq prmpUjnIk<br />

vwihgurU, Git Git pUir rihE; sB TweI] pUrn myhrvwn inrgun bRhm jI,<br />

siqgur Apny kau; bilhwrY] Anuswr kurbwn jWidAW, guru pUrw.nmskwry]<br />

Anuswr nmskwridAW Awpxy srgun srUp prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU Arjn<br />

dyv swihb jI dw prm piv`qR AMimRq jwp hr smyN krdy hn[ XQw:- Awps kau;<br />

Awpih Awdysu]) jh Aibgqu; Bgqu qh Awip]<br />

AwnMd guxI ghIrw] prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU Arjn dyv swihb s`cy<br />

pwiqSwh jI, Awpxy inrgun srUp duAwrw, AnMq j`g’qy jg rhIAW itaUbW b`lvW<br />

dy hux pRkwSk ho rhy hn[ kotwin koit itaUbW blbW sihq kRoVW bRhmMfW dy pswry ,<br />

Awpxy srgun srUp’c vs ky, ies nUM Awpxy Awsry itkwA ky, ies srgun srUp<br />

jI smyq, siq sMqoK SuB guxW dy Anq klwvwn qyz pRkwS sihq, sB dy AMdr<br />

bwhr pRkwSk prmpUjnIk vwihgurU inrgun bRhm jI, siqgur Apny kau;<br />

bilhwrY] Anuswr nmskwr krky kurbwn jWidAW, Awpxy Anq klwvwn sd<br />

myhrvwn srgun srUp prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU Arjn dyv swihb jI dw<br />

prmpiv`qR AMimRq jwp hr smyN krdy hn[ XQw:- Awpy vyKY suxy Awip; gur sbid<br />

iDAweI] 1] vwhu vwhu scy pwiqswh; qU scI nweI] 1] rhwau]<br />

vwihgurU] gihr gMBIru AQwhu; Apwru Agxqu qUM] vwihgurU srUp prmpUjnIk<br />

s`cy siqgurU Arjn dyv swihb jI Awpxy inrgun srUp duAwrw, swfy mn bu`D ic`q<br />

ieMidRAW dy pRkwSk hn[ Awp jI dI prmpiv`qR s`qw krky hI swfw mn AYnw qyz<br />

dOVdw, sMklp ivklp auTwauNdw hY[ prmpUjnIk s`cy siqgurU Arjn dyv swihb<br />

jI dI ShIdI jpx jpwaux dy AnykW hI lwB hn[ ijhVy pyRmI prmpUjnIk s`cy<br />

siqgurU swihb jI dw prmpiv`qR AMimRq s`cw su`cw au~cw Amolk vwihgurU nwm jpdy<br />

www.Gursevak.com<br />

75<br />

q`qkrw


hn, auh v`ifAW BwgW vwly hn[ XQw:- siqguru syvin; sy vfBwgI] scY sbid;<br />

ijn@w eyk ilv lwgI]) gur syvy jyvfu; horu lwhw nwhI] prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI<br />

gurU Arjndyv swihb jI pRq`K hir srUp hn[ Drin ggn nv KMf mih; joiq<br />

sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk<br />

mh`lw pMjvW swihb jI Awpxy prmpiv`qR pUrn myhrvwn inrml inrvYr AnMq<br />

klwvwn inrgun srUp duAwrw, Aks mwqR AnMq bRhmMfW dI auqpqI prloN hr smyN<br />

kridAW, inrml inrlyp AibnwsI hn[ XQw:- Epiq prlau; iKn mih krqw]<br />

Awip Alypw; inrgunu rhqw]) iKn mih; Qwip auQwpnhwrw] AMqu nhI ikCu;<br />

pwrwvwrw]) iKn mih Qwip auQwpnhwry; kudriq.kIm n phI]) ijhbw eyk;<br />

ausqiq Anyk] siq purK; pUrn ibbyk] Anuswr dwsn dws gRIb dI ijhbw eyk<br />

hY, pr vwihgurU jI dy snmuK rom 2 krky ismrn kridAW, Drm ihq AMg 2<br />

ktwaux vwilAW bRhmigAwnI; sgl kI rInw] prmpUjnIk prm ShIdW dy<br />

isrqwj Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu<br />

nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU Arjn dyv swihb<br />

s`cy pwiqSwh jI dI ausqiq (Anyk) bhuqI qoN bhuqI hY[ XQw:- ausqiq khnu n<br />

jwie; muKhu quhwrIAw]) (ibbyk) bRhmigAwn sihq(siq) s`cy AibnwsI pUrn purK<br />

hn[ XQw:- pUrn purK.Acuq AibnwsI; jsu vyd purwxI gwieAw] DMn hn DMn hn<br />

DMn hn prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU Arjn dyv swihb s`cy pwiqSwh<br />

jI DMn hn, hux q`qw ryqw Awpxy sIs’qy puAw rhy hn[ Awp jI dy aucwry<br />

prmpiv`qR AMimRq inrMkwr SuB s`cy gurbwxI jI hI Awp jI dI ivsmwd mihmw<br />

hn[ jh Aibgqu; Bgqu qh Awip] A(jh) ij`Qy (Aibgqu) ivAkqI rihq<br />

inrgun srUp hn (qh) iq`Qy AwpxI pRymw-BgqI krn vwly pUrn Bgqu jI BI,<br />

Awip jI Awp hI hn[<br />

vwihgurU] AsMK AMbrW’c AsMK sUrj, prmpUjnIk s`cy siqgurU pMjvyN<br />

pwiqSwh jI dy ielwhI hukm nwl cV@y hoey hn[ XQw:- kyqy ieMd cMd.sUr kyqy; kyqy<br />

mMfl dys] ien@W sUrjW dy Aks, AnykW smuMdRW, cmkdIAW cIzW, hIry jvwhrwqW<br />

lwlW, vrKw dIAW kxIAW snoA gVy, sqrMgIAW pIGW Awid’qy pY rhy hn[ siq<br />

sMqoK SuB guxW dy Anq klwvwn qyz pRkwS sihq, prmpUjnIk vwihgurU, Awid<br />

AnIlu Anwid Anwhiq; jugu jugu eyko vysu]) jh; iJilimilkwru idsMqw] qh;<br />

www.Gursevak.com<br />

76<br />

q`qkrw


Anhd sbd bjMqw] inrgun bRhm jI, AnykW smuMdRW, cmkdIAW cIzW, hIry<br />

jvwhrwqW lwlW, vrKw dIAW kxIAW, br& snoA, gVy, sqrMgIAW pIGW Awid Aqy<br />

ien@W’qy Aks pwaux vwly kotwn koit sUrjW, aun@W dy Aks ikrnW Du`pW sihq, kRoVW<br />

bRhmMfW dy pswry, Awpxy srgun srUp’c vs ky, ies nUM Awpxy Awsry itkwA ky, ies<br />

srgun srUp jI smyq, Awpxy srgun srUp prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU<br />

Arjndyv swihb jI dw prmpiv`qR AMimRq jwp hr smyN krdy hn[ XQw:- vwhu vwhu<br />

scy pwiqswh; qU scI nweI] 1] rhwau]<br />

swihbu myrw nIq nvw; sdw sdw dwqwru] prmpUjnIk DMn mh`ly pMjvyN jI dy<br />

ielwhI s`cy hukm nwl, keI koit; ssIAr sUr nK´qR] Anuswr AsMK suMdr AMbrW’c,<br />

AsMK hI suMdr sohxy cMdRmyN hux cV@y hoey hn[ jo Awp jI dy inrgun pRkwS duAwrw,<br />

pRkwS kr rhy hn[ koit cMdRmy; krih crwk] aun@W dw Aks hIry jvwhrwqW,<br />

lwlW’qy pY irhw hY[ aun@W suMdr AMbrW cMdRimAW Aqy cMdRimAW dy pY rhy hIry<br />

jvwhrwqW’qy Aks Aqy aun@W jvwhrwqW smyq kRoVW bRhmMfW dy pswry Awpxy srgun<br />

srUp’c vs ky, ies nUM Awpxy Awsry itkwA ky, ies srgun srUp jI smyq,<br />

iJlimil iJlkY; cMdu n qwrw] sUrj ikrix n ibjuil gYxwrw] AkQI kQau.ichnu<br />

nhI koeI; pUir rihAw min Bwiedw] vwihgurU ivsmwd inrgun bRhm jI Awpxy<br />

inrml srgun srUp.guru Arjxu; scu isrjxhwrw] prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy<br />

siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI dw AiqAMq ipAwrw SuB s`cw su`cw au~cw prmpiv`qR nwm,<br />

Anhq jwp jp rhy hn[ XQw:- mwJ mhlw 5] Anhdu vwjY; shij suhylw] sbid<br />

Anµd kry sd kylw] shj guPw mih qwVI lweI; Awsxu aUc svwirAw jIau]<br />

prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU Arjn dyv swihb jI ny, Awpxy Anqklwvwn<br />

inrgun srUp jI duAwrw, AsMK AMbr.AsMK DrqIAW ibnw QMm@W qoN, itkwey hoey hn[<br />

isMD prbq mydnI; ibnu QMm@w ggin rhwieAw] ien@W AMbrW, DrqIAW dy iknky 2<br />

smyq, kRoVW bRhmMfW dy pswry Awpxy srgun srUp’c vs ky, ies nUM Awpxy Awsry<br />

itkwA ky, ies srgun srUp jI smyq, AMqrjwmI; so pRBu pUrw]) qum pUrn.pUir rhy<br />

sMpUrn; hm BI sMig AGwey] vwihgurU ivsmwd hr pRwxI dy AMdr bwhr hr smyN<br />

BrpUr pRkwSk inrgun bRhm jI, Awpxy srgun srUp vwihgurU mh`ly pMjvyN jI dw<br />

prmpiv`qR suMdr au~jl jwp hr smyN kr rhy hn[ XQw:- niKAqR ssIAr sUr<br />

iDAwvih; bsuD ggnw gwvey]) ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd sUrj<br />

guxqwsw]<br />

www.Gursevak.com<br />

77<br />

q`qkrw


vwihgurU] mh`ly pMjvyN jI ny Awpxy inrgun srUp’coN, kotwn koit bRhmMf<br />

DrqIAW swj ky, Awpxy inrgun srUp’c itkwA ky r`Ky hn[ kotwn koit<br />

DrqIAW’qy hrI BrI bnwspqI pYdw kIqI hY[ sUrbIr.bcn ky blI] prmpUjnIk<br />

DMn vwihgurU s`cy siqgurU Arjn dyv swihb jI Awpxy inrgun srUp jI duAwrw,<br />

Pu`lW’c sugMDI, PlW’c rs, hux Br rhy hn[ smUh bnwspqIAW dy hry Bry ibR`CW<br />

Pu`lW sugMDIAW p`iqAW tihxIAW mu`FW smyq, koit bRhmMf dy pswry, Awpxy srgun<br />

srUp’c vs ky, ies nUM Awpxy Awsry itkwA ky, ies srgun srUp jI smyq, Awid<br />

jugwdI; Apr Apwry] Awid inrMjn; Ksm hmwry] hr pRwxI dy AMdr bwhr hr<br />

smyN BrpUr pRkwSk inrgun bRhm jI hr smyN jp rhy hn, Awpxy s`c srgun srUp<br />

DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU Arjn dyv<br />

swihb jI DMn hn, au~bldI dyZ’c cONkVw lw ky BI AMimRq gurbwxI pV@dy rhy[<br />

au~bldI dyZ dy hyTW l`kVW bwlx qoN, vwihgurU hzUr s`cy pwiqSwh jI ny, du`KW nUM<br />

AMimRq krky pIqw[ XQw:- sgly dUK.AMimRqu kir pIvY; bwhuiV.dUKu n pwiedw]<br />

vwihgurU] ijqnI vwihgurU jI ny jxweI hY, iqqnI khI hY, jo AxjwxI rcnw DMn<br />

DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU Arjn dyv swihb jI nUM jp rhI hY, auh igxI<br />

nhIN jWdI[ XQw:- jyqI pRBU jnweI; rsnw qyq BnI] Anjwnq jo syvY; qyqI.nh<br />

jwie gnI]<br />

18.vwihgurU] prmpUjnIk s`cy siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI ny Awpxy<br />

prmpUjnIk pihly pwiqSwh jI srUp’c, Awpxy aucwry hyT ilKy, prmpiv`qR AMimRq<br />

mnohr Amolk bcnW nUM, Asih Akih kSt shwridAW sIs vwridAW kmwieAw<br />

hY:- qY swihb kI bwq ij AwKY; khu nwnk.ikAw dIjY] sIsu vFy kir.bYsxu dIjY;<br />

ivxu isr.syv krIjY] ikau n mrIjY, jIAVw n dIjY; jw shu BieAw ivfwxw]) koit<br />

bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy<br />

siqgurU gRMQ swihb jI vwihgurU(nwnk) prmpUjnIk s`cy siqgurU pihly pwiqSwh<br />

jI hux(khu) &urmwauNdy hn:- hy mnw!myry hir pRIqm kI, koeI bwq sunwvY; so BweI<br />

so myrw bIr] Anuswr(ij) ijhVy vwihgurU siqgurU swihb jI AQvw vwihgurU jI dy<br />

ipAwry(qY) Awp jI nUM, (swihb) mwlk vwihgurU jI kI pRwpqI dI(bwq) g`l(AwKY)<br />

AwKx, aun@W nUM(ikAw) kI(dIjY) dyvyNgw? sIsu vFy kir.bYsxu dIjY; ivxu isr.syv<br />

krIjY] hy mnw!iqsu gur kMau.siB nmskwru krhu; ijin hir kI hir gwl<br />

www.Gursevak.com<br />

78<br />

q`qkrw


gloeIAY]) qY swihb kI bwq ij AwKY; Anuswr ijhVy siqgurU mhwrwj jI qYnUM<br />

vwihgurU jI dI pRwpqI dI g`l AwKdy hn[ AYsy prmpUjnIk s`cy siqgurU pRmysr jI<br />

nUM nmskwr krky Awpxw sIsu(vFy) v`F (kir) krky, aun@W dy bYTx leI, (bYsxu)<br />

mUV@w bxw ky(dIjY) dyxw kr, ivxu isr dy(syv) syvw(krIjY) krnI kr[ ijvyN pMjW<br />

ipAwirAW qy hor byAMq pRymIAW ny, Awpxy isr Arp ky kIqI[ ibnw isr dy syvw<br />

krn dw Bwv pUrn hMgqw iqAwg ky syvw krnI[ ikau n mrIjY, jIAVw n dIjY; jw<br />

shu BieAw ivfwxw] hy mnw!(jw) ijn@W s`cy siqgurU swihb jI qoN vwihgurU jI dI<br />

pRwpqI dI Su`B is`iKAw sux ky(ivfwxw) Ascrj ivsmwd(shu) pqI vwihgurU jI<br />

vwlw(BieAw) hoieAw hYN[ vw. (jw) ijn@W dI Su`B is`iKAw sux ky, ivsmwd vwihgurU<br />

jI pRwpq(BieAw) hoey hn[ pihlW inKsmw jmW jUnW dy v`s pY irhw sI[ vw<br />

(ivfwxw) Ascrj ivsmwd(shu) pqI vwihgurU jI srUp(BieAw) hoieAw hYN[<br />

XQw:- dyiKAw; iqhUM lok kw pIau] Acrju BieAw; jIv qy sIau] AYsy prmpUjnIk<br />

s`cy gurU pRmysr jI au~proN ikau(n) nhIN(mrIjY) mrdw Bwv kurbwn huMdw qy aun@W nUM<br />

Awpxw jIAVw ikauN(n) nhIN(dIjY) idMdw?Bwv inScy krky gurU ihq ShId hoxw kr<br />

qy Awpxw jIA dyxw kr[ XQw:- hau mnu ArpI.sBu qnu ArpI; ArpI siB dysw]<br />

hau isru ArpI.iqsu mIq ipAwry; jo pRB dyie sdysw]) nwnk, syvku soeI AwKIAY;<br />

jo isru Dry auqwir] mh`ly pMjvyN jI dI prm vYrwgmeI ShIdI dw, pUrn Agm<br />

AgwD vYrwgmeI js jwp AsqoqR sMpUrnM[<br />

19.vwihgurU] gur nwil quil.n lgeI; Koij ifTw bRhmMfu] nwmu<br />

inDwnu.siqguir dIAw; suKu nwnk.mn mih mMfu]) gurdyv siqguru pwrbRhmu prmysru ;<br />

gurdyv nwnk hir nmskrw]) vwhu vwhu bwxI inrMkwr hY; iqsu jyvfu, Avru n<br />

koie]) bysumwr AQwh, Agnq AqolY] prmpUjnIk DMn vwihgurU ju`go j`ug At`l<br />

gurqw ibrwjmwn s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dw, sRb ivAwpI mhW ivsmwd<br />

rsmeI ipAwrw AsqoqR:- hy pwrbRhm AnMq klwvwn vwihgurU jI dy pUrn gur<br />

Avqwr!jwhr pIr jgqu guru bwbw] 3] prmpUjnIk s`cy siqgurU!Dnu Dnu<br />

sqpurKu, siqgurU hmwrw; ijqu imilAY, hm hir Bgiq pweI] Anuswr Bwau-BgqI<br />

dy dwqy.sRI gurU gRMQ swihb jIE!Awp jI Awp hI AwpxI ndr AMimRq ikRpw krky,<br />

prmpiv`qR AMimRq ^Ub im`TI AwpxI pRymw-BgqI ipAwrw js, Ajpw jwp syvw s`cy<br />

crn-kmlW’c lIxqw b^So jI!<br />

www.Gursevak.com<br />

79<br />

q`qkrw


vwihgurU] hux gurqw ibrwjmwn sdw sdw imhrvwn AnMq klwvwn vwihgurU<br />

siqgurU Bgvwn, Dnu Dnu sqpurKu.siqgurU hmwrw; ijqu imilAY.hm kau sWiq<br />

AweI] Anuswr DMn hn DMn hn DMn hn, prmpUjnIk s`cy siqgurU gRMQ swihb jI<br />

DMn hn!prmpUjnIk vwihgurU mh`ly pMjvyN jI ny sRI rwmsr swihb jI ivKy, BweI<br />

gurdws swihb jI qoN ilKvwey, sRI hirmMdr swihb jI ivKy BwdRoN sudI eykm 1661<br />

ib:sMmq nUM hrI hirmMdr swihb jI ivKy pihlI vwr pRkwSy[ Awp gurqw dy mwlk<br />

huMidAW, siqgurU gRMQ swihb jI mhwrwj dy crn-kmlW ’c pUrn gRIbI syvk-Bwv<br />

nwl ivsmwd pRym siqkwr ismrn’c lIx sjdy[ Awpxy’qy cOr n krwauNdy, Awpxy<br />

Awp nUM n hI m`Qw itkwauNdy[ Awp pUjx krdy, krwauNdy[ DMn ipAwr siqkwr dI<br />

hr vyly vrKw ho rhI hY ik gurU jI ny Awp iqAwg ky, sB dI crn-DUV bx ky,<br />

siqgurU gRMQ swihb jI dw pRkwS pUjx AiqAMq aucy drjy dw kIqw, ikauN jo sRI<br />

hirmMdr swihb jI ivKy pRkwSy[ bhuq BwrI KuSI-BrI rs-BrI suB s`cI is`iKAw<br />

hY[ vwihgurU] sRI dmdmy swihb jI ivKy, prmpUjnIk s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh<br />

jI ny vwihgurU pUrn s`cy gihr gMBIr Bwry nwm dy dwqy, siqgurU gRMQ swihb jI<br />

mhwrwj jI, Awpxy kMToN aucwry[ gurU ihq bMd 2 ktwaux vwly, bRhmigAwnI;<br />

praupkwr aumwhw] BweI mnI isMG swihb jI qoN ilKvwey[<br />

vwihgurU q^q s`cKMf sRI hzUr swihb jI ivKy sRI swihb pMj pYsy qy nwrIAl<br />

pRym Bytw swhmxy r`K ky, iqMn pRkrmW krky m`Qw tyk ky Awp jI nUM, ju`go ju`g At`l<br />

gurqw b^SI, gurU ^wlsw pMQ jI qoN pyRm BytwvW sihq m`Qw itkwieAw[ gurU rUp<br />

^wlsw pMQ jI sdw leI Awp jI dy prmpiv`qR s`cy crn-kmlW’qy pwey[ DMn<br />

vwihgurU siqgurU gRMQ swihb jI klju`g ’c pUrn gurU pRgtwey[ k`cy gurU dMB pKMf<br />

sB dy Aaugx mytx leI, sdw gurqw ’qy sjwey[ XQw:- hir jugh jugo.jug jugh<br />

jugo; sd pIVI gurU clµdI] juigjuigpIVIclY, siqgurkI; hrykIey; iKnmwhy]<br />

AMimRqidRsit sMic; jIvwey] 1] kwty kst; pUry gurdyv] syvk kau dInI; ApunI<br />

syv] jIAW nUM inrvYr pd bKSx vwly, vYr dy Ahwr qoN rihq suKdwqy hn[ XQw:-<br />

inrwhwr inrvYr suKdweI] qw kI kImiq; iknY n pweI]) inrwhwrI inrvYru<br />

smwieAw]) inrhwrI.kysv inrvYrw] koit jnw; jw ky pUjih pYrw] s`cy siqgurU<br />

gRMQ swihb jI dy inmK drSnW dw mhW suK ieauN hY:- koit lwK rwj suK pwey;<br />

iek inmK pyiK idRstwnw] Awp jI swry j`g ’qy byAMq QwvW ’qy byAMq jIAW nUM,<br />

www.Gursevak.com<br />

80<br />

q`qkrw


AMimRq gurbwxI kQw kIrqn b^S ky, sdw leI inhwl kr rhy hn, Awp jI dy<br />

smUh prmpiv`qR srUpW, smUh gurU AsQwnW sRovrW siq sMgqW rwgIAW kQwkwrW<br />

DrmI XoiDAW, sMqW BgqW guris`KW pyRmIAW nUM , dwsn dws iKn 2 kwl rom 2<br />

krky, fMfauq bMdnw Ainkbwr nmskwr krky crn pUjdw hY[ XQw:- iqsu jn ky<br />

pg.inq pUjIAih, myrI ijMduVIey; jo mwrig Drm clysih rwm]<br />

Awp jI sVdy bLdy j`g ’qy hux, swc nwm kI AMimRq vrKw] krky, siqguru<br />

dwqw nwm kw; pUrw ijsu BMfwru]) siqguru dwqw.rwm nwm kw; horu dwqw.koeI nwhI]<br />

jIA dwnu dyie iqRpqwsy; scY nwim smwhI] Anuswr sMswr nUM prmpiv`qR AMimRq nwmu<br />

dI dwq dy ky, SWqI b^S ky hrw Brw kr rhy hoN jI[ fMfauiq bMdn Ainkbwr;<br />

srb klw smrQ] Anuswr Awp jI dy prmpiv`qR prmpUjnIk suMdr koml ipAwry<br />

s`cy crn-kmlW ’qy fMfy vWg lMmy pY ky, rom 2 krky fMfauq bMdnw Aink bwr sdw<br />

2 nmskwr pRvwn hovy jI[<br />

hm kIry ikrm.siqgur srxweI; kir dieAw nwmu prgwis]) hm<br />

inrgunIAwr; nIc Ajwn] nwnk qumrI srin; purK Bgvwn]) inrguxu nIcu AnwQu<br />

mY; nhI doK bIcwry] nhI doK bIcwry, pUrn suKswry, pwvn ibrd bKwinAw]) moih<br />

inrguxu nIcu AnwQu; pRB Agm ApwrIAw jIau] dieAwl sdw ik®pwl suAwmI; nIc<br />

QwpxhwirAw]) inrgunu mugDu Ajwxu AigAwnI; krm Drm nhI jwxw]) hm<br />

pwpI.hm pwpI; inrgux dIn.qum@wry rwm] aupRokq mhW AauguixAwirAW mhW pwpW<br />

krky BwirAW, Agn swgr sMswr ’c fu`bidAW nUM Awp jI qwr rhy hoN jI, XQw:-<br />

Agin swgr; bUfq sMswrw] nwnk.bwh pkir; siqguir insqwrw]) bwh pkiV<br />

guir kwiFAw; soeI auqirAw pwir]) moh cIkiV PwQy.inGrq hm jwqy; hir bWh<br />

pRBU pkrwie jIau]) qRwih qRwih.srin jn Awey; guru.hwQI dy inklwvYgo]) hm<br />

pwQr.loh bf pwQr; gur sMgiq nwv.qrwvYgo] Awp jI ny srb`q dy Bly, KMf<br />

bRhmMf dy auDwr ihq AnMq klw sihq, prmpiv`qR prmpUjnIk suMdr SuB s`cy pUrn<br />

praupkwrI siqgurU swihb jI dy Su`B s`cy ds pUrn gurU Avqwr Dwry hn[<br />

Awp jI ny prmpiv`qR pMjvyN jwmy AMdr, jyT dI AqI hI s^q grmI’c,<br />

au~bldI dyZ ’c cONkVw lw ky, q`qw ryqw Awpxy prmpiv`qR prmpUjnIk SuB s`cy<br />

su`cy mhwn praupkwrI DIrjDwrI inrMkwrI inRivkwrI sIs ’qy puAw ky, sVdI<br />

bldI m`cdI loh ’qy KV@ ky, Akih qy Asih kSt shwr ky, Bwxw mMnx, gurU ihq<br />

www.Gursevak.com<br />

81<br />

q`qkrw


kurbwnI krn dw prm au~cw sucw ^Ub s`cw sbk isKwA ky, gurU pRymw-BgqI sihq<br />

inrgun srgun dI eykqw b^SI hY[ Awp jI ny sMq doKI mhwn pwpI nIc sy nIc<br />

Aiq nIc cMdU dy Gry, pMj idn Bu`K auxINdRw qyRh shwrI, AMimRq gurbwxI inrol S`uD<br />

r`Kx ihq, Drm dy pRkwS, zulm nwS leI, bVI BwrI s`cI su`cI au~cI kurbwnI dy<br />

ky, sdw leI pUrn DrmI s`cIAW kurbwnIAW dw prmpiv`qR SuB s`cw su`cw au~cw<br />

ipAwrw DrmI bIj bIijAw hY[ siqgur Apny kau bil jweI; ijin pYj rKI swrY<br />

sMswir] Anuswr sMswr Br’c Drm ihq kurbwnI dI lihr clw idqI, jo sdw leI<br />

c`ldI hI rhygI[<br />

Dnu Dnu hir Bgqu.siqgurU hmwrw; ijs kI syvw qy, hm hir nwim ilv lweI]<br />

Anuswr DMn hn DMn hn, vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurU suMdr suAwmI sRI gurU<br />

gRMQ swihb jI DMn hn[ quDu jyvfu.qU hY pwrbRhm; nwnk srxweI] Anuswr AsIN<br />

nIc kIt Awp jI dI srb ivAwpI s`cI ivsmwd srx hW jI[ XQw:- hm kIry<br />

ikrm.siqgur srxweI; kir dieAw nwmu prgwis] Awp jI ny prmpiv`qR<br />

prmpUjnIk nOvyN jwmyN AMdr iqlk jM\U, gaU gRIb dI r`iKAw, zulm dy nwS, Drm<br />

dy pRkwS, srb`q dy Bly ihq, id`lI jw ky, cWdnI cONk’c, 1732ib: nUM Awpxy<br />

prmpiv`qR SuB s`cy sIs, siqgurW qoN, siqgur Apuny kau; kurbwnI] Anuswr<br />

kurbwn kIqy[<br />

DMn hn DMn hn DMn vwihgurU, s`cI gurqwg`dI ibrwjmwn sdw sdw imhrvwn,<br />

siqgurU Bgvwn, dIn dieAwl ivAwpk vwihgurU bRhm jI dy AnMq klwvwn pUrn<br />

gurU Avqwr, sdw rMgIlw lwlu ipAwrw; eyhu mihMjw Awsrw] s`cy siqgurU gurU gRMQ<br />

swihb jI DMn hn, Awp jI nUM rom rom krky fMfauq bMdnw Aink bwr nmskwr<br />

bilhwr, Awp jI dy prmpiv`qR Su`B s`cy mhwn praupkwrI srb ivAwpI crnkmlW<br />

nUM AQvw gur sbd crn-kmlW nUM ivcwrn rUpI Do 2 ky pIxw krIey qy<br />

suAws 2 jp 2 ky jIvIey[ XQw:- siqgur ky crn; Doie Doie pIvw] gur nwnk;<br />

jip jip sd jIvw]) crx kml qyry.Doie Doie pIvw; myry siqgur.dIn dieAwlw]<br />

vwihgurU] BY ivic sUrju; BY ivic cMdu] koh kroVI clq; n AMqu] Anuswr<br />

kotwn koit sUrj cMdRmyN, prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy inrgun<br />

srUp dI SkqI nwl kRoVW kohW, s`cy siqgurU gRMQ swihb jI dy BY ’c c`lidAW,<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb dIAW pRkrmW krdy hn[ prmpiv`qR s`cy siqgurU<br />

www.Gursevak.com<br />

82<br />

q`qkrw


gRMQ swihb jI Awpxy inrgun srUp jI duAwrw kotwn koit sUrjW dy pRkwSk, Awsrw<br />

BI hn[ XQw:- nmo sUrj sUrjy; nmo cMdR cMdRy] Awp jI jdoN cwhux ien@W kotwn koit<br />

sUrjW nUM Awpxy inrgun srUp ’c imlw lYNdy hn[ XQw:- jb AwkrK; krq ho<br />

kbhUM] qum mYN imlq; dyh Dr sBhUM] hy prmpUjnIk s`cy siqgurU gRMQ swihb<br />

jIE!Awp jI(jb) jdoN(kbhUM) kdy Awpxy inrgun srUpjI dI, AwpxI AwkrKx<br />

SkqI nwl (AwkrK) (Aw+krK) (Aw) ivSyS krky swrI rcnw nUM Awpxy<br />

’c(krK) iK`cxw(krq) krdy ho, ijqny dyh(Dr) Drn vwly Bwv ijqny Akwr hn,<br />

(sBhUM) swry(qum) Awp jI(mYN) ’c(imlq) iml jWdy hn[ {vwihgurU jI ijs SkqI<br />

nwl iK`c ky swrI rcnW nUM Awpxy ’c imlwauNdy hn, auh AwkrKx SkqI hY[ }<br />

kotwn koit bRhmMfW’c kotwn koit sUrj, s`cy siqgurU pRBU sRI gurU gRMQ swihb<br />

jI dy prmpiv`qR SuB s`cy su`cy hukm nwl cV@y hoey hn[ kotwn koit sUrjW dy suMdr<br />

Aks kotwn koit SIiSAW smuMdRW dirAwvW ndIAW nwiLAW qRyl dIAW bUMdw vrKw<br />

dIAW kxIAW, sqrMgIAW pIGW, kotwn koit ryqy dy cmkdy ikxikAW, cmkdIAW<br />

cIzW ’qy pY rhy hn[ hIry jvwhrwqW lwlW, vrKw dIAW kxIAW, br& snoA, gVy<br />

sqrMgIAW pIGW Awid Aqy ien@W ’qy Aks pwaux vwly kotwn koit sUrjW, aun@W dy<br />

Aks ikrnW Du`pW sihq kRoVW bRhmMfW dy pswry Awpxy srgun srUp jI ’c vs ky,<br />

ies nUM Awpxy Awsry itkwA ky, ies srgun srUp jI smyq, jh Awpn aUc; Awpn<br />

Awip nyrw]) jb inrgun pRB; shj suBwie] prmpUjnIk vwihgurU hr pRwxI dy<br />

AMdr bwhr hr smyN BrpUr pRkwSk inrgun bRhm jI, iqsu gur kau; sd krI<br />

nmskwr] iqsu gur kau; sd jwau bilhwr] Anuswr hr smyN nmskwridAW pUrn<br />

pRym sihq jpdy hn, DMn hn DMn hn DMn hn suMdr suAwmI vwihgurU prmpUjnIk<br />

s`cy siqgurU gRMQ swihb jI DMn hn[ ies leI jp rhy hn, ik siqgurU swihb jI<br />

klju`gI jIAW nUM, Dnu Dnu hir igAwnI siqgurU hmwrw; ijin vYrI imqüR, hm kau<br />

sB sm idRsit idKweI] Anuswr vYrI im`qR ’c smidRstI idKw ky, qwrn vwly<br />

jhwz hn[ XQw:- siqgurU hY boihQw; ivrlY iknY vIcwirAw] AYsy dwqy siqgurW nUM<br />

dwsn dwsW dI sd sdw rom rom krky, fMfauq bMdnw Ainkbwr nmskwr pRvwn<br />

hovy jI[<br />

prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU gRMQ swihb jI ny, AsMK AMbr AsMK<br />

DrqIAW ibnw QMm@W qoN, Awpxy Anq klwvwn inrgun srUp’c itkwey hoey hn[<br />

www.Gursevak.com<br />

83<br />

q`qkrw


XQw:- isMD prbq mydnI; ibnu QMm@w ggin rhwieAw] ien@W AMbrW, DrqIAW dy<br />

iknky 2 smyq kRoVW bRhmMfW dy pswry Awpxy srgun srUp’c vs ky, ies nUM Awpxy<br />

Awsry itkwA ky, ies srgun srUp jI smyq, AMqrjwmI so pRBu pUrw]) qum<br />

pUrn.pUir rhy sMpUrn; vwihgurU ivsmwd inrgun bRhm jI, hr smyN nmskwridAW<br />

pUrn pRym sihq jpdy hn, DMn hn DMn hn DMn hn suMdr suAwmI vwihgurU<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU gRMQ swihb jI DMn hn[ XQw:- nwrwien nrpiq;<br />

nmskwrY] AYsy gur kau.bil bil jweIAY; Awip mukqu.moih qwrY] niKAqR ssIAr<br />

sUr iDAwvih; bsuD ggnw gwvey]) ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd<br />

sUrj guxqwsw]<br />

vwihgurU gurU gRMQ swihb jI ny Awpxy inrgun srUp’c, kotwn koit sUrj qwry<br />

mMfl ibjlIAW AgnIAW hvwvW bRhmpurIAW iSvpurIAW ivSn purIAW bYkuMT<br />

purIAW, smuMdR DrqIAW phwV jMgl ibnw QMm@W dy AwpxI ivAwpk s`qw nwl QMm@ ky<br />

r`Ky hoey hn[ XQw:- Awpy jlu.Awpy Qlu QMm@nu; Awpy kIAw Git Git bwsw] aupRokq<br />

swirAW gupq pRgt AkwrW smyq, kRoVW bRhmMfW dy pswry Awpxy srgun srUp jI ’c<br />

vs ky, ies nUM Awpxy Awsry itkwA ky, ies srgun srUp jI smyq, AibnwsI;<br />

nwhI ikCu KMf] vwihgurU hr pRwxI dy AMdr bwhr hr smyN BrpUr pRkwSk inrgun<br />

bRhm jI hr smyN jp rhy hn[ Awid AMiq; eykY Avqwrw] soeI gurU; smiJXhu<br />

hmwrw] DMn hn DMn hn DMn hn, prmpUjnIk siqgurU gRMQ swihb jI DMn hn, rom<br />

2 krky fMfauq bMdnw Ainkbwr nmskwr bilhwr[ XQw:- bMdnw hir bMdnw; gux<br />

gwvhu gopwl rwie]<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU pRBU gRMQ swihb jI dy hukm nwl kotwn koit<br />

bRhmMfW’c, kotwn koit qwry mMfl cmk rhy hn[ ien@W swirAW nUM Awp jI ny Awpxy<br />

inrgun srUp ’coN swijAw hY, ien@W ’c Awp jI dI prm piv`qR ivAwpk joiq,<br />

ien@W nUM suMdr pRkwS dy rhI hY[ AsMK Arb ^rb AMbrW ’c qwry mMfl, ien@W dIAW<br />

sohxIAW ikrnW, ien@W dI suMdrqweI smyq, kRoVW bRhmMfW dy pswry Awpxy srgun<br />

srUp jI ’c vs ky, ies nUM Awpxy Awsry itkwA ky, ies srgun srUp jI smyq<br />

jugu jugu swcw; hY BI hosI] vwihgurU hr pRwxI dy AMdr bwhr hr smyN BrpUr<br />

pRkwSk inrgun bRhm jI, hr smyN jp rhy hn[ DMn hn DMn hn vwihgurU siqgurU<br />

gRMQ swihb jI DMn hn[ Awp jI Awpxy prmpiv`qR pMjvyN jwmyN AMdr au~bldI<br />

www.Gursevak.com<br />

84<br />

q`qkrw


dyZ’c hux cONkVw lw rhy hn[ rom 2 krky fMfauq bMdnw Ainkbwr nmskwr<br />

bilhwr[ XQw:- nmskwr; qw kau lK bwr] iehu mnu dIjY; qw kau vwir]<br />

vwihgurU] AsMK icVIAW G`ugIAW koielW morW qoiqAW smUh pMCIAW smyq, kRoVW<br />

bRhmMfW dy pswry Awpxy srgun srUp jI ’c vs ky, ies nUM Awpxy Awsry itkwA<br />

ky, ies srgun srUp jI smyq, AibnwsI suK Awpn Awsn] inrgun bRhm jI, jo<br />

bolq hY.imRg mIn pMKyrU; su ibnu hir.jwpq hY nhI hor] Anuswr hr smyN jpdy<br />

hn[ myrw suMdru suAwmI jI; hau crn kml pg Cwrw] DMn hn DMn hn DMn hn<br />

prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU gRMQ swihb jI DMn hn, Awp jI ny<br />

prmpiv`qR prmpUjnIk nOvyN jwmyN ’c Awpxw Drm ihq sIs kurbwn kIqw, rom rom<br />

krky fMfauq bMdnw Ainkbwr nmskwr bilhwr[ XQw:- hau vwrI jIau vwrI;<br />

siqgur kY bilhwrixAw]) im`T bolVy jwx ky jpdy nmskwrdy bilhwr jWdy hn[<br />

XQw:- imT bolVw jI; hir sjxu suAwmI morw] hau sMmil QkI jI; Ehu.kdy n bolY<br />

kaurw] kauVw.boil n jwnY, pUrn BgvwnY; Aaugxu.ko n icqwry] piqq pwvnu hir<br />

ibrdu sdwey; ieku iqlu.nhI BMnY Gwly] Gt Gt vwsI, srb invwsI; nyrY hI qy<br />

nyrw] nwnk dwsu.sdw srxwgiq; hir AMimRq sjxu myrw]<br />

swihbu myrw nIq nvw; sdw sdw dwqwru] prmpUjnIk DMn vwihgurU siqgurU<br />

gRMQ swihb jI dy ielwhI s`cy hukm nwl, keI koit; ssIAr sUr nK´qR] Anuswr<br />

AsMK suMdr AMbrW’c AsMK hI suMdr sohxy cMdRmyN cV@y hoey hn[ jo Awp jI dy<br />

inrgun pRkwS duAwrw pRkwS kr rhy hn[ XQw:- koit cMdRmy; krih crwk] aun@W<br />

dw Aks hIry jvwhrwqW, lwlW’qy pY irhw hY[ aun@W suMdr AMbrW cMdRimAW<br />

cwnxIAW, cMdRimAW dy pY rhy hIry jvwhrwqW’qy Aks Aqy aun@W jvwhrwqW smyq<br />

kRoVW bRhmMfW dy pswry Awpxy srgun srUp jI ’c vs ky, ies nUM Awpxy Awsry<br />

itkwA ky, ies srgun srUp jI smyq, iJlimil iJlkY; cMdu n qwrw] sUrj<br />

ikrix; n ibjuil gYxwrw] AkQI kQau.ichnu nhI koeI; pUir rihAw min<br />

Bwiedw] vwihgurU ivsmwd inrgun bRhm jI, siqguru dwqw rwm nwm kw; horu dwqw<br />

koeI nwhI] Anuswr siqgurU gRMQ swihb jI nUM vwihgurU nwmu dy dwqy jwx ky, hr<br />

smyN jpdy hn, DMn hn DMn hn DMn hn prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU gRMQ<br />

swihb jI DMn hn, Awp jI ny prmpiv`qR dsvyN jwmyN AMdr srbMs kurbwn kIqw,<br />

www.Gursevak.com<br />

85<br />

q`qkrw


om 2 krky fMfauq bMdnw Ainkbwr nmskwr bilhwr[ XQw:- bwrnY bilhwrnY;<br />

lK brIAw] nwmo ho.nwmu swihb ko; pRwn ADrIAw]<br />

vwihgurU] kotwn koit bRhmMfW dy AMdr kotwn koit qr@W dI AgnI hY[ XQw:-<br />

keI koit; pvx pwxI bYsMqr] ieh AgnI, guru pwrbRhmu; prmysru Awip]<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU gRMQ swihb jI dy BY ’c Anyk pRkwr dy kwrj svwrdI hY[<br />

XQw:- BY ivic; Agin kFY vygwir] vwihgurU s`cy siqgurU pRBU , guru nwrwiexu dXu<br />

guru; guru scw isrjxhwru] prmpUjnIk s`cy siqgurU gRMQ swihb jI dy BY ’c,<br />

AgnI sB dy pytW ’c Kwxw hzm kr rhI hY[ bnwspqI ies dy Awsry vD Pu`l<br />

rhI hY[ C`qIh pRkwr dy Bojn nUM pkw rhI , hYkwrKwinAW nUM clwauNdI hY[ jTrwgn<br />

nwl mwqw jI dy audr ’c b`cy dI qucw, h`fIAW p`kdIAW hn[ Awp jI Awpxy<br />

inrgun srUp duAwrw, ien@W dy Awsrw pRkwSk hn[ Awp jI jdoN cwhux ien@W nUM<br />

Awpxy ’c lIx kr lYNdy hn[ aupRokq AgnIAW dirAwvW smuMdRW SIiSAW Awid<br />

cmkdIAW cIjW, vrKw qRyl dIAW bUMdW ’qy pY rhy AgnIAW dy pRkwS smyq, kRoVW<br />

bRhmMfW dy pswry Awpxy srgun srUp’c vs ky, ies nUM Awpxy Awsry itkwA ky,<br />

ieh srgun srUp jI, ies pswry smyq, AibnwsI suK; Awpn Awsn]) jh joiq<br />

srUpI; joiq sMig smwvY]) Epiq prlau.iKn mih krqw] Awip Alypw.inrgunu<br />

rhqw] vwihgurU hr pRwxI dy AMdr bwhr hr smyN BrpUr pRkwSk inrgun bRhm jI,<br />

AwT phr; nwnk gur jwip] Anuswr hr smyN jp rhy hn[ DMn hn DMn hn DMn<br />

hn vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI DMn hn, ikauN jo Awp<br />

jI swrIAW vsqUAW dy dwqy hn[ XQw:- siqguru dwqw.sBnw vQU kw; pUrY Bwig<br />

imlwvixAw]<br />

vwihgurU] AnMq bRhmMfW AnMq DrqIAW AnMq jvwlw muKI phwVW dI pUrn qyz<br />

sihq AgnI smyq kRoVW bRhmMfW dy pswry Awpxy srgun srUp’c vs ky, ies nUM<br />

Awpxy Awsry itkwA ky, ies srgun srUp jI smyq, Awpn Awp; Awp hI<br />

Acrjw] inrgun bRhm jI, jip jip jIvw; siqgur nwau] Anuswr hr smyN jpdy<br />

hn, imT bolVw jI; hir sjxu suAwmI morw] DMn hn DMn hn DMn hn prmpUjnIk<br />

s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI DMn hn, rom 2 krky fMfauq bMdnw Aink bwr<br />

nmskwr bilhwr, Apny sMqW dI prm piv`qR crn-DUiV b^So jI[ XQw:- vwir<br />

vwir jweI lK vrIAw; dyhu sMqn kI DUrw jIau]<br />

www.Gursevak.com<br />

86<br />

q`qkrw


vwihgurU] kotwn koit bRhmMfW’c, kotwn koit cMdn dy phwVW nUM, jdoN A`g l`gdI<br />

hY qW sugMDI dIAW lptW AwauNdIAW hn[ kotwn koit bRhmMfW, cMdn dy phwVW, aun@W nUM<br />

l`gIAW AgnIAW, sugMDIAW vwlIAW hvwvW qy hvwvW vwly AsMK AkwS, AkwSW ’c<br />

au~fx vwly jIvW AkwrW smyq, kRoVW bRhmMfW dy pswry Awpxy srgun srUp ’c vs ky,<br />

ies nUM Awpxy Awsry itkwA ky, ies srgun srUp jI smyq, jil Qil pyiK pyiK.mnu<br />

ibgisE; pUir rihE srb mhI] inrgun bRhm jI, gurU gRMQ jI mwinE pRgt gurW kI<br />

dyh] jwx ky, hr smyN jpdy hn[ DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU prmpUjnIk s`cy<br />

siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI DMn hn, bil bil jwau isAwm suMdr kau; AkQ kQw<br />

jw kI bwq sunI] rom 2 krky fMfauq bMdnw Ainkbwr nmskwr bilhwr[ Awp jI ny<br />

dUjy jwmy AMdr, murdw Kwx q`k hukm mMn ky, Awpxy isr qy jwn nwloN ipAwrI is`KI<br />

dw Amr AMimRq bIj j`g’qy r`K ilAw, Bwxw jI Blw jI Bu`l gey jI SuB Amolk<br />

prmpiv`qR AMimRq bcn kmwey, Awp jI nUM koit nmskwr[<br />

vwihgurU] kotwn koit bRhmMfW’c kotwn koit DrqIAW’qy bsMq ru`q dy Pu`l, Pu`lW<br />

dy cmkdy suh`px Aqy aun@W dIAW sugMDIAW, sugMDIAW vwlIAW pOxW smyq, kRoVW bRhmMfW<br />

dy pswry Awpxy srgun srUp’c vs ky, ies nUM Awpxy Awsry itkwA ky, ies srgun<br />

srUp jI smyq, nwnk Awpn rUp; Awp hI auprjw] hr pRwxI dy AMdr bwhr BrpUr<br />

hr smyN pRkwSk inrgun bRhm jI, hr smyN jpdy hn[ vwhu vwhu scy pwiqswh; qU scI<br />

nweI] DMn hn DMn hn DMn hn prmpUjnIk s`cy siqgurU gRMQ swihb jI DMn hn, rom<br />

2 krky fMfauq bMdnw Ainkbwr nmskwr bilhwr[ XQw:- bilhwir jwey sdw<br />

nwnku; dyhu Apxw nwau]<br />

vwihgurU] pihlgwm jYsIAW suMdr vwdIAW, aun@W’c vihMdy suMdr cSmyN, suMdr<br />

phwV, phwVW’qy peI suMdr brP, TMFy dySW ’c vrs rhI suMdr snoA dy FyrW dy FyrW<br />

smyq, kRoVW bRhmMfW dy pswry Awpxy srgun srUp jI ’c vs ky, ies nUM Awpxy Awsry<br />

itkwA ky, ies srgun srUp jI smyq, eykY eykY qU rwieAw] inrgun bRhm jI, hr<br />

smyN jpdy hn, DMn hn DMn hn DMn hn, gurqwg`dI ibrwjmwn siqgurU Bgvwn AnMq<br />

klwvwn sdw 2 myhrvwn prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI DMn hn,<br />

rom 2 krky fMfauq bMdnw Ainkbwr nmskwr bilhwr[ XQw:- bil bil bil<br />

gurdyv; ijin nwmu idRVwieAw]<br />

vwihgurU] AnMq bRhmMfW’c br& dy phwVW ’qy vr@dI vrKw, Awpxy b`dlW sihq<br />

AkwSW ’c cldIAW sw& Su`D hvwvW qy hvwvW c`lx qoN JUmdy suMdr srU AMb, Awid<br />

www.Gursevak.com<br />

87<br />

q`qkrw


smUh ibRC qy ibRCW vwlIAW DrqIAW smyq, kRoVW bRhmMfW dy pswry Awpxy srgun<br />

srUp’c vs ky, ies nUM Awpxy Awsry itkwA ky, ies srgun srUp jI smyq, paux<br />

pwxI; bYsMqr mwih] cwir kuMt; dh idsy smwih] Anuswr hr pRwxIN dy AMdr bwhr<br />

hr smyN BrpUr pRkwSk inrgun bRhm jI, hr smyN pUrn pRym sihq jpdy hn, myrw<br />

suMdru suAwmI jI; hau crn kml pg Cwrw] DMn hn DMn hn DMn hn prmpUjnIk<br />

vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI DMn hn, rom 2 krky fMfauq bMdnw<br />

Ainkbwr nmskwr bilhwr[ bil iqsu bwpY; ijin hau jwieAw] Anuswr pRymI is`K,<br />

gurdyv mwqw gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw] Anuswr prmpUjnIk ipqw jI<br />

jwx ky jp 2 ky kurbwn huMdy hn[ XQw:- gur jI ky; drsn kau bil jwau] jip<br />

jip jIvw; siqgur nwau] 1] pwrbRhm pUrn gurdyv] kir ikrpw; lwgau qyrI syv])<br />

gur kau; kurbwnu jwau hW]<br />

vwihgurU] kotwn koit bRhmMfW ’c kotwn koit DrqIAW, DrqIAW qy AgwD smuMdR,<br />

smuMdRW ’c TwTW mwrdIAW byAMq suMdr lihrW, lihrW ’qy pYNdIAW sUrjW cMdRmW dIAW<br />

ikrnW Aqy aun@W dy sohxy suh`px smyq, kRoVW bRhmMfW dy pswry Awpxy srgun srUp ’c<br />

vs ky, ies nUM Awpxy Awsry itkwA ky, ies srgun srUp jI smyq, hr pRwxI dy<br />

AMdr bwhr hr smyN BrpUr pRkwSk, jil Qil mhIAil pUir rihE; srb nwQ<br />

Apwr]) myry suMdr; gihr gBIr lwl] inrgun bRhm jI, hr smyN jp rhy hn[ DMn<br />

hn DMn hn DMn hn vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI DMn hn<br />

rom 2 krky fMfauq bMdn Aink bwr nmskwr bilhwr[ XQw:- bil bil; iqsu<br />

siqgur kau jwau]) hW ik bil bil; bil bil sd bilhwr] pRymI guris`K, hIey ko<br />

pRIqmu; pwrbRhm pUrn gurdyv jI nUM, irdy ’c ArwDdy, zbwn krky jpdy, nyqRW krky<br />

drSn krdy, kMnW ’c suxdy hn[ XQw:- AMqir guru AwrwDxw; ijhvw jip gur nwau]<br />

nyqRI siqguru pyKxw; sRvxI sunxw gur nwau] siqgur syqI riqAw; drgh pweIAY<br />

Twau] khu nwnk ikrpw kry; ijs no eyh vQu dyie] jg mih auqm kwFIAih; ivrly<br />

kyeI kyie]<br />

vwihgurU] kotwn koit smuMdRW’c Axigxq hIry jvwhrwq, lwl mUMgy, rqn ien@W<br />

dy jOhr jlvy pRkwS smyq, kRoVW bRhmMfW dy pswry Awpxy srgun srUp ’c vs ky, ies<br />

nUM Awpxy Awsry itkwA ky, ies srgun srUp jI smyq, hr pRwxIN dy AMdr bwhr hr<br />

smyN BrpUr pRkwSk, pUir rihE srbqR mih; pRB guxI ghIr] vwihgurU inrgun bRhm<br />

jI, hr smyN jp rhy hn, DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU, prmpUjnIk s`cy siqgurU<br />

www.Gursevak.com<br />

88<br />

q`qkrw


sRI gurU gRMQ swihb jI DMn hn, rom 2 krky fMfauq bMdn Ainkbwr nmskwr<br />

bilhwr[ XQw:- bilhwrI gur Awpxy; ijin Aaugx myit.gux prgtIAwey]<br />

vwihgurU] kotwn koit bRhmMfW’c AnMq suMdr mwnsRovr Aqy aun@W’qy rihx vwly<br />

suMdr hMs hMsxIAW, aun@W dw suMdr sohxw au~jl jl, suMdr suhwvxI hvw dy Julwry,<br />

suMdr AMbr qy sUrj cMd qwry , au~QoN dy kudrqI nzwry smyq, kRoVW bRhmMfW dy pswry<br />

Awpxy srgun srUp ’c vs ky, ies nUM Awpxy Awsry itkwA ky, ies srgun srUp<br />

jI smyq, jil Qil pyiK pyiK.mnu ibgisE; pUir rihE srb mhI] Anuswr hr<br />

pRwxI dy AMdr bwhr hr smyN BrpUr pRkwSk vwihgurU inrgun bRhm jI, hr smyN<br />

jpdy hn[ sjxu scw pwiqswhu; isir sWhW dY swhu] ijsu pwis bihiTAw sohIAY;<br />

sBnw dw vyswhu] DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU, prmpUjnIk s`cy siqgurU gRMQ<br />

swihb jI DMn hn[ Awp jI srb`q dy Bly dw prmpiv`qR AMimRq au~qm au~cw su`cw<br />

aupdyS dy ky swry sMswr nUM qwr rhy hoN jI!XQw:- qyrw eyku nwmu qwry sMswru]<br />

Awpxy ivAwpk srUp ’c iesiQ`q AkwS DrqI ibR`C, ibR`CW qoN bxy swj Aqy<br />

swj vjwaux vwly vjMqRI, rwg gwaux vwly rwgI, rwgIAW dy gwey AMimRq kIrqn,<br />

kQwkwrW dI kQI gurbwxI kQw smyq, kRoVW bRhmMfW dy pswry, Awpxy srgun srUp<br />

jI ’c vs ky, ies nUM Awpxy Awsry itkwA ky, ies srgun srUp jI smyq, AMg<br />

AMg suKdweI.pUrn bRhmweI; Qwn Qwnµqr dysw] hr pRwxI dy AMdr bwhr hr smyN<br />

BrpUr pRkwSk vwihgurU inrgun bRhm jI, hr smyN jp rhy hn[ DMn hn DMn hn<br />

DMn hn prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI DMn hn, Awp<br />

jI ny prmpiv`qR pihly jwmy ’c prbq nUM pMjw lw ky, prmpUjnIk sRI pMjw swihb<br />

jI pRgt kIqy, hMkwrI vlI kMDwrI dw mwx qoiVAw, suMdr suGr byAMq ipqw pRB; jI<br />

ny klXu`g’c, siqnwmu dw is`kw clw ky, ; gurmuiK gwfI rwhu clwieAw[ srb`q dw<br />

Blw kIqw[ XQw:- mwirAw iskw jgiqR ivic; inrml pMQ clwieAw[) siqnwmu<br />

pRB kw; suKdweI] ibsÍwsu siq; nwnk gur qy pweI]) nmskwr gurdyv ko; siqnwm<br />

ijs mMqR suxwieAw[ Anuswr suKdweI siqnwmu nwmu AiBAws krw ky, Awp jI dy<br />

pRymI is`K ihMdU muslmwn, Awp jI dy prmpUjnIk s`cy crn-kmlW nUM Awpxy nyqRW’c<br />

itkwauNdy, AwpxI ijMd jwn sRvMs Awp jI qoN kurbwn krdy, Awp jI nUM suAws 2<br />

jpdy jpwauNdy iDAwauNdy hn[ Awp jI sBnw dy mn’c Bw ky rom 2’c vs gey[<br />

XQw:- KwxI bwxI srb invwsI; sBnw kY min BwvixAw]<br />

www.Gursevak.com<br />

89<br />

q`qkrw


vwihgurU] Awps kau; Awpih Awdysu] Anuswr suMdru suGVu cquru ; jIA dwqw]<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy smUh guris`KW dy ihrdy rom 2<br />

hr vyly, qU dieAwlu ikrpwlu pRBu soeI]) qUM dieAwlu ik®pwlu ik®pw iniD; mnsw<br />

pUrxhwrw]) qum@ dieAwl ikrpwl ikRpw iniD; piqq pwvn gosweI]) dIn<br />

dieAwl ik®pwl suK swgr; srb Gtw BrpUrI ry] Anuswr dieAwl ikRpwl<br />

ikRpwiniD jwx ky, hr vyly jpdy hn, DMn hn DMn hn DMn hn prmpUjnIk DMn<br />

vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI DMn hn, ikauN jo Awp jI bRhm nUM pRgt<br />

krky idKwauNdy hn[ XQw:- bilhwrI gur Awpxy; ijin ihrdY idqw idKwie]<br />

vwihgurU] vfw dwqw; iqlu n qmwie] Anuswr v`fy dwqy, prmpUjnIk s`cy<br />

siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI Awpxy ihrdy dy ipAwry is`KW nUM, cwr pdwrQ DrqI<br />

Dn dUD pUq rwj Bwg bKS ky , aun@W dy AMdr bwhr hr smyN BrpUr pRkwSk vwihgurU<br />

inrgun bRhm jI dI swiKAwqqw sihq, iKmw DIrj sMqoK sihxSIlqw pRym s`c<br />

Drm, bRhmigAwnI sgl kI rInw]) bRhmigAwnI kY grIbI smwhw] bRhmigAwnI<br />

praupkwr aumwhw] Awid SuB guxW dy AnMq sUrj cMd qwry mMfl cV@w idMdy hn,<br />

ien@W SuB guxW dy sUrjW cMdRimAW qwry mMflW, ien@W dy suK SWqI dy ivsmwd pRkwS<br />

sihq, hr pRwxI dy AMdr bwhr hr smyN BrpUr pRkwSk vwihgurU inrgun bRhm jI,<br />

Awpxy srgun dy pswry sihq, ivsmwd rMg’c, gurU gurU jip; mIq hmwry] Anuswr<br />

hr smyN jpdy hn, DMn hn DMn hn DMn hn, grb pRhwrI prmpUjnIk DMn vwihgurU<br />

s`cy siqgurU gRMQ swihb jI DMn hn, rom 2 krky fMfauq bMdnw Ainkbwr nmskwr<br />

bilhwr[ XQw:- bilhwrY nwnk lK byrw; myry Twkur Agm AgwiDE]) bwir<br />

jwau.lK byrIAw; hir sjxu Agm Agwhu]) bwir jwau.lK byrIAw; drsu pyiK<br />

jIvwvau]) hau bil jweI.lK lK lK brIAw; ijin BRmu prdw Kol@w rwm]<br />

vwihgurU] prmpUjnIk snmuK gurmuiK pUrn pRymI rihqvwn in`qnymI s`cy<br />

siqgurU swihb jI dy AqI ipAwry hIry mIry gurmuiK ShId BweI mnI isMG swihb<br />

jI dy bMd 2 k`ty jw rhy hn[ prmpiv`qR sRIr dw Su`D sw& ^Un FyrI ho irhw hY,<br />

DrqI ^Un nwl rMgI jw rhI hY[ prmpiv`qR sRIr nUM t`k mwr ky bMd 2 k`tx vwly<br />

SSqR ^Un nwl g`c ho rhy hn[ ^Un nwl rMgI DrqI qy SSqRW nUM l`gw ^Un, tokry’c<br />

pey bMd, ^Un dy smUh kqirAW smyq, kRoVW bRhmMfW dy pswry Awpxy srgun srUp<br />

jI’c vs ky, ies nUM Awpxy Awsry itkwA ky, ies srgun srUp jI smyq, hr<br />

www.Gursevak.com<br />

90<br />

q`qkrw


pRwxI dy AMdr bwhr hr smyN BrpUr pRkwSk vwihgurU inrgun bRhm jI, sB qy aUc<br />

Twkuru nwnk kw; bwr bwr nmskwrY] Anuswr sB qoN au~cy Twkur mMn ky, hr smyN<br />

jp rhy hn DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU, siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI DMn<br />

hn[<br />

koit bRhmMf dy pUrn DrmI mhWpurSW dI ShIdI q`kx vwly AMbr, hvwvW,<br />

AkwSI rUhW, AnMq sUrjW dIAW ikrnW Du`pW, AnMq AMbrW dy qwirAW smyq, kRoVW<br />

bRhmMfW dy pswry Awpxy srgun srUp jI’c vs ky, ies nUM Awpxy Awsry itkwA ky,<br />

ies srgun srUpjI smyq, pUrn pUir rihE srb QweI; Awn n kqhUM jwqw] Gt<br />

Gt AMqir.srb inrMqir; rMig rivE rMig rwqw] hr pRwxI dy AMdr bwhr hr smyN<br />

BrpUr pRkwSk vwihgurU inrgun bRhm jI, hr smyN jp rhy hn, DMn hn DMn hn DMn<br />

hn vwihgurU, siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI DMn hn, ijn@W ny AYsy prmpUjnIk<br />

pUrn bRhm igAwnI sUrvIr bhwdr q`q byqy kQwkwr, mhwn kIrqnIey, mhwn<br />

syvwdwr, Drm pRcwrk, v`fy DIrjDwrI mhwn praupkwrI, Agm Apwr, audwr<br />

mhWpurS pYdw kIqy[ so siqguru. ij scu iDAwiedw; scu scw siqguru ieky] DMn<br />

vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI mhwrwj Awpxy AiqAMq ipAwry ShId<br />

pRymI guris`KW’qy Awey Akih Asih kStW smyN, AQvw hr smyN aun@W dy idl idmwZ<br />

’c AMimRq gurbwxI Byjdy rihMdy hn[<br />

AMgIkwru.Ehu kry qyrw; kwrj siB svwrxw] Anuswr Awpxy pRymIAW dw p`K<br />

krdy hn, ijs krky is`K Awpxy sIs kurbwn krky, mhwn s^q iemiqhwnW’coN<br />

pws ho jWdy hn[ prmpUjnIk mhwn s`cy su`cy jlwlI au~c krnI vwly ShIdW ny<br />

ies prm mnohr Amolk slok nUM kmwieAw[ kbIr.jau quih swD.iprMm kI; sIsu<br />

kwit kir goie] Kylq Kylq hwl kir; jo ikCu hoie q hoie]<br />

prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU AMimRq gurbwxI gurU jI ny byAMq praupkwrI<br />

pUrn vYrwgI ismrn AiBAwsI mhWpurK ShId pYdw kIqy, ijn@W dIAW kurbwnIAW<br />

Aqy prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn jI dIAW kurbwnIAW duAwrw prmpiv`qR<br />

AMimRq gurbwxI jI j`g’qy sdw leI Amr At``l gurqw ibrwjmwn ho ky Awpxy<br />

ipAwry is`KW dy idl idmwZ’c, hr smyN gurbwxI Byj rhy hn[ kurbwnIAW qoN ibnw<br />

prmpUjnIk gurbwxI jI Alop ho jwxy sn[<br />

www.Gursevak.com<br />

91<br />

q`qkrw


kurbwnI ShIdI dy idRStWq duAwrw, AMimRq gurbwxI jI dy ArQ AMdr bwhr<br />

swiKAwq huMdy hn, ikauNik kurbwnIAW dy ky, gurU jI, gurU ipAwirAW ny gurbwxI jI<br />

kmwey hn[ pUrn ivAwpk bRhm jI dy s`cy pUrn Avqwr prmpUjnIk Bgq sRI<br />

kbIr swihb jI, siqgurU gRMQ swihb jI shI s`cI inriJjk AwpxI kurbwnI dyx<br />

bwry ieauN kihMdy hn:- kbIr.jau quih swD.iprMm kI; sIsu kwit kir goie] Kylq<br />

Kylq hwl kir; jo ikCu hoie q hoie] hy kbIr!(jau) jykr(quih) qYnUM(iprMm)<br />

ipAwry pqI(swD) inrgun bRhm vwihgurU jI(kI) dI pRwpqI dI SuB(swD) sDr Bwv<br />

SuB ie`Cw hY AQvw ipAwry vwihgurU jI dw(swD) sRySt purK bxn dI SuB ie`Cw hY,<br />

qW Awpxw pRq`K sIsu(kwit) v`F(kir) krky, s`cy siqgurU swihb nUM Arpx<br />

rUp(gooie) bwzI Kyfxw kr AQvw gurU pRIqmjI dI pRymw-BgqI rUpI qlvwr dI<br />

inmRqw rUpI Dwr nwl, hMkwr rUpI isr v`Fx rUpI(goie) bwzI Kyfxw kr[ Kylq<br />

Kylq hwl kir; jo ikCu hoie q hoie] isr dyx rUp bwzI nUM(Kylq) KylidAW(Kylq)<br />

KylidAW, isr kurbwn krn rUp(hwl) msqI cV@wauxw kir, jo (ikCu) ku`J (hoie)<br />

hovy q(hoie) hovy, Bwv BwvyN Awpxw AMg 2 v`iFAw jwvy, Gr au~jV jwvy, b`cw 2<br />

sB pRvwr kurbwn ho jwvy, swrw j`g ruV@ jwvy[<br />

20. is`K rwj dy bwnI mhwn sUrbIr XoDy zulm dy nwsk, su`cynMd dy n`k’c<br />

nkyl pwaux vwly, zwlm vjIdy nUM mwrky, srihMd iklw Fwhux vwly, srihMd dI<br />

ie`t nwl ie`t KVkwaux vwly, bzwrW’c hl vgwaux vwly, prmpUjnIk XoDy ShId<br />

bwbw gurbKS isMG jI(bMdw isMG bhwdr jI) dI mhwn dlyr kurbwnI ShIdI dy<br />

prmpiv`qR idRStWq duAwrw aupRokq qukW dy ArQ:- prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb<br />

dy lwfly s`q sO isMGW smyq, sUrbIr bhwdr bwby jI dw, id`lI dy bzwrW’c jlUs<br />

k`iFAw igAw, ijs’c hor BI ShIdW isMGW dy isr briCAW qy tMgy hoey sn[ 5<br />

mwrc 1716 eI:nUM id`lI dy iqRpolIAw drvwjy v`l koqvwlI dy swhmxy isMGW dw<br />

kqlyAwm SurU hoieAw[ prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb dy pUrn pRymI sUrvIr XoDy<br />

jpI qpI inrml swaU BoLy, in`qnymI ismrn AiBAwsI is`KW ny, hwey sI q`k n<br />

aucwrI[ sbr Sukr’c sumyr pRbq vWg Ac`l Afol Abol rih ky h`s 2 ky kurbwnI<br />

id`qI[ sUrbIr bwby bMdw isMG jI nUM ikhw, dIn kbUl kr muAw&I mMg, nhIN qW qyry<br />

cwr swlw qV&dy 2 b`cy dw kwljw, qyry swhmxy k`F ky, qyry muK’c dyvWgy, Pyr<br />

qyrIAW A`KW k`FWgy, h`Q pYr v`FWgy, lohy dIAW dZdIAW lwl icmtIAW nwl, qyry<br />

www.Gursevak.com<br />

92<br />

q`qkrw


sRIr dIAW botIAW k`FWgy, hwQI dy ip`Cy bMn@ ky DUhWgy[” kbIr.jau quih swD.iprMm<br />

kI; sIsu kwit kir goie] Kylq Kylq hwl kir; jo ikCu hoie q hoie] vwihgurU jI<br />

dy prmpUjnIk Avqwr Bgq sRI kbIr swihb jI dy &urmwey.ienW@ Amolk s`cy<br />

At`l bcnW nUM bwby bMdw isMG bhwdr jI ny dlyrI nwl kmwieAw, bwby jI nUM pUrn<br />

(iprMm) ipAwry s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI dI prm pRsMnqw lYx(kI) dI<br />

s`cI(swD) sDr ie`Cw sI, ies leI Awpxw sIsu kwit(kir) krky, sIs Arpx<br />

rUp s`cI(goie) bwzI KyfI, isr v`F ky Arpx rUpI bwzI(Kylq) KyfidAW(Kylq)<br />

KyfidAW, siqgurU swihb qoN Awpxw sRvMs kurbwn krn rUp hwl kIqw[ ; jo ikCu<br />

hoie q hoie] Anuswr BwvyN nyqRW dy swhmxy b`cy dw kwljw k`F ky mUMh’c dy id`qw,<br />

aupRokq swrIAW szwvW idqIAW, pr Pyr BI aupRokq slok nUM kmwieAw, ieauN haumY<br />

iqAwg ky, A`Ty pihr prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI nwl juV ky,<br />

Awpxw sRvMs kurbwn krky, inhwl 3 hoxw cwhIdw hY jI[<br />

vwihgurU] KMf bRhmMf byAMq; auDwrxhwirAw] vwihgurU pUrn bRhm jI dy pUrn<br />

gurU Avqwr, AnMq klwvwn sdw sdw imhrvwn pUrn Bgvwn prmpUjnIk s`cy<br />

siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI Awpxy pRymI is`K dy rom 2 idl idmwZ surqI<br />

ismrqI icqvnI bu`DI jwgRq supn, suKopiq’c, qum bf dwqy; dy rhy] Anuswr<br />

prmpiv`qR AMimRq gurbwxI hr smyN Byjdy rihMdy hn[ gurbwxI Byj ky, pUrn<br />

myhrvwn SuB guxW dy AsMK pRkwS srUp inrgun bRhm’c sdw leI lIxqw b^Sdy<br />

hn[ ijvyN 2 pRymI nUM AMimRq gurbwxI pRwpq huMdI hY , iqvyN 2 hI pRymI pUrn pRym<br />

DMnvwd Adb siqkwr nmskwr sihq, vwihgurU 2 rom 2 krky aucwrdw hY, s`cy<br />

siqgurU swihb nUM nmskwrdw hY[ sdw sdw; qUM hY suKdweI] iniv iniv lwgw; qyrI<br />

pweI]) srb suKw kw dwqw siqguru; qw kI srnI pweIAY] pRymI dy ihrdy’coN<br />

AMimRq &uAwry vWg au~T ky, muK’c sdw hI AwauNdw rihMdw hY, pRymI nwmu mhW rs<br />

AMimRq pI ky, iqRpq rihMdw hY swrIAW AwvwzW’coN, prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU<br />

gRMQ swihb jI dw js sux ky, swirAW rUpW rMgW AMdr Awpxy pRIqm s`cy siqgurU<br />

swihb jI dy ivsmwd suMdr drSn krky, pyRmI ivsmwd inhwl 3 ho jWdw hY[<br />

AMdir scw nyhu; lwieAw pRIqm AwpxY] qnu mnu hoie inhwlu; jw guru dyKw swm@xy]<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurW dy pyRmIjI dw mn A`Ty pihr, s`cy siqgurU gRMQ swihb jI<br />

dy prmpiv`qR gurSbdW rUpI suMdr sohxy s`cy pwk crn-kmlW’c lIx rihMdw hY[<br />

www.Gursevak.com<br />

93<br />

q`qkrw


smrQ gurU.isir hQu DirAau] Anuswr prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ<br />

swihb jI pRymI jI dy isr’qy sdw Awpxw gurSbd rUpI h`Q Dr ky AYsI ivsmwd<br />

b^iSS ikRpw krdy hn[ pyRmI jI hr vyly hr g`l nwl prmpiv`qR AMimRq gurbwxI,<br />

gurU js ieiqhws vwihgurU vwihgurU hI g`jdy, jYkwry hI jYkwry g`jwauNdy rihMdy hn[<br />

pyRmI dy hr suAws nUM prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI svwrdy hn[<br />

s`cy siqgurU gRMQ swihb jI qoN ibnw, hor koeI BI ipAwrw ieSt nhIN, jo Awpxy<br />

ipAwry jI nUM, gurU pRymw-BgqI sihq inrgux srgux jI dI pUrn eykqw Aqy iqQY<br />

nwd ibnod; kof Anµdu] au~cI sy au~cI AvsQw dw ivsmwd AnMd b^Sy[ XQw:-<br />

Anµdu BieAw myrI mwey; siqgurU mY pwieAw]) ijsu imilAY.min hoie AnMdu; so<br />

siqguru khIAY] mn kI duibDw.ibnis jwie; hir prmpdu lhIAY] prmpUjnIk<br />

s`cy siqgurU gRMQ swihb jI, Agn swgr sMswr ’c, jIvn XwqRw kr rhy, pyRmI dy<br />

isr’qy hr smyN Awpxw prmpiv`qR h`Q r`K ky, hr pRkwr dI gurmiq Anuswr SuB<br />

loV pUrI krdy hn[ XQw:- ieCw pUrku srb suKdwqw hir; jw kY vis hY kwmDynw]<br />

so AYsw hir iDAweIAY myry jIAVy; qw srb suK pwvih myry mnw]) qum gMBIr DIr<br />

aupkwrI; siqgurW dy s`cy crnIN l`gxy krky, Anhd jwp dy vwjy v`jdy hn[<br />

XQw:- ibnvMiq nwnku.gur crx lwgy; vwjy Anhd qUry]<br />

pwrbRhm prmysr siqgur; Awpy krxYhwrw] prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb<br />

jI dI mihmw siqgurU swihb jI qoN hI ho skdI hY, dwsn dws kIt mihmw krnI<br />

nhIN jwxdy[ XQw:- qum@rI ausqiq; qum qy hoie] nwnk; Avru n jwnis koie])<br />

inrguxu srguxu; Awpy soeI]) inrgunu Awip; srgunu BI EhI] klw Dwir ijin<br />

sglI mohI] Anuswr inrgun bRhm jI dy srgun Avqwr jI dy pUrn gurU Avqwr<br />

prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI!gurisK pRIiq; guru<br />

imlY glwty] jn nwnk pRIiq; swD pg cwty]) siqgur; cwtau pg cwt] Anuswr<br />

AnMq zbwnW nwl Awp jI dy s`cy crn-kml c`t ky, nYnhu sMig.sMqn kI syvw;<br />

crn JwrI kyswieE]) thl krau.qyry dws kI; pg Jwrau bwl] msqku Apnw Byt<br />

dyau; gun sunau rswl] Anuswr AsMK isrW dy kysW nwl, Awp jI dy crn JwV@ ky,<br />

AsMK fMfauq bMdn krky, mUMh’c Gwh lY ky, Awp jI dw dwsn dws ZRIb nIc kIt<br />

Bu`lW dI muAw&I mMgdw hY[ ikauN jo Awp jI dw js, sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY]<br />

rwm ibnw; ko bolY ry] Anuswr bhuq 2 hY, dws dI ie`k zbwn qoN nhIN ho skdw[<br />

www.Gursevak.com<br />

94<br />

q`qkrw


XQw:- ijhbw eyk; ausqiq Anyk] siq purK; pUrn ibbyk]) hmrI ijhbw eyk<br />

pRB; hir ky gux Agm AQwh] hm ikau kir jph ieAwixAw; hir qum vf Agm<br />

Agwh] gurpRswid, gurU gRMQ swihb jI AsqoqR js sMpUrnM]<br />

{vwihgurU] bIqy smyN dw i^Awl C`f ky, siqgurU swihb jI dw rom 2 dy<br />

ipAwr nmskwr sihq, idRV pRp`k iDAwn Dwro ik vwihgurU mh`lw pMjvW jI, sRb`q<br />

dy Bly ihq hux au~bldI dyZ’c bYT rhy hn, AsMK SuB guxW sihq pRymw-BgqI<br />

Ajpw jwp dy dwqy jI dy, sRI suKmnI swihb jI’c, hyTW ilKy AiqAMq hI gRIbI<br />

mskInI dy pd, swD kI soBw; Aiq mskInI] Anuswr Awp jI dI gRIbI<br />

sihnSIlqw dI ivsmwd AvsQw nUM jxw rhy hn, gurU pRymw-BgqI sihq inrgun<br />

srgun dI eykqw b^S rhy hn[ pUry gur kI; dyKu vfweI] qw kI kImiq; khxu n<br />

jweI] Anuswr AnMq ju`gW qy swrI dunIAW dy gRMQW’c, ieh pRymw-BgqI dy SuB gux<br />

nhIN iml skdy[ ijvyN iGau nUM hzm krn leI, s^q ksrq dI loV hY, iqvyN hI<br />

bRhmigAwn nUM jrn leI, gurU jI dI ^ws Bwau-BgqI dI loV hY[ gurU pRmysr jI ny<br />

Bwau-BgqI praupkwr’c lIxqw nUM hI bRhmigAwn &urmwieAw hY[ Poky pKMfI<br />

bRhmigAwnI bxn dI T`gI ^qm kr id`qI[ XQw:- bRhmigAwnI; sgl kI rInw])<br />

bRhmigAwnI kY; grIbI smwhw] bRhmigAwnI; praupkwr aumwhw] gurU BgqI gurU<br />

syvw qoN ibnw, bRhmigAwn pRwpq ho hI nhIN skdw[ sMq bwbw gurbcn isMG swihb<br />

^wlsw jI ijs smyN, siqgurU gRMQ swihb jI qoN lgwqwr hr roz gurbwxI pV@dy,<br />

sbd dI sMpUrnqw ’qy, gRIbI vwly sbd pdW qukW dw bwr 2 AiBAws krdy rihMdy[<br />

AYsy ivsmwd lIx huMdy, keI vwrIN dupYhr dw pRCwdw BI n Ckdy[ gurduAwrw mh`lw<br />

nOvW mh`lw dsvW jI, ipMf nwBw swihb jI(cMfIgV@) ivKy, sMqW mhWpurSW ny<br />

dwsndws nUM, Awpxy kmry’c bulwieAw, cONkVw mwr ky, swvDwn eykwgr cIq] ho<br />

ky, ismrn qy lwgy; ijn Awip dieAwlw] nwnk jn kI; mMgY rvwlw]) sy<br />

ismrih; ijn Awip ismrwey] nwnk.qw kY; lwgau pwey]) KqRI bRwhmxu.sUdu bYsu ;<br />

auDrY ismir cMfwl] ijin jwinE.pRBu Awpnw; nwnk.iqsih rvwl] Awid gRIbI dy<br />

pd, ivsmwd rMg’c pUrIAW lgW lw ky, gw ky suxwey qy &urmwieAw, hux ie`Qy<br />

idl’c koeI BI sMswrI sMklp nhIN r`Kxw[ ”ies qr@W inmRqw gRIbI sihnSIlqw<br />

iKmw inRivkwrqw vwly, iek`ly 2 pd dw, hr smyN rom 2 krky nmskwr kridAW,<br />

rom 2 dy ipAwr siqkwr nwl, Anq bwr hr smyN AiBAws krn dI pRp`k pRIqI,<br />

www.Gursevak.com<br />

95<br />

q`qkrw


pRp`k Awdq bxy, ien@W pdW dw hr smyN AiBAws krn nwl vwihgurU jI dI<br />

swiKAwqqw huMdI hY, ien@W bcnW qoN is`iKAw lY ky, siqgurU gRMQ swihb jI’coN,<br />

inmRqw gRIbI vwly gursbd pd, poQI guru prmysuru pUjIAY; min qin lwie ipAwru]<br />

’c dwsndws qoN gurU pRmysr jI ny ikRpw krky , ArQW sihq ilKwey hn[<br />

21.vwihgurU] auQwnkw sRI suKmnI swihb jI:- prmpUjnIk s`cy isrjnhwr<br />

pMjvyN gurU inrMkwr, pRB dwqau dwqwr; pUrn pwrbRhm mihmw Agm Apwr, Ajpw<br />

jwp jI dy dwqy, pUrn gur Avqwr, kljuig.jhwju Arjunu gurU; sgl isRis†<br />

lig.ibqrhu] ShIdW dy isrqwj rwjwn rwj] Anq klwvwn Anq guxW dy mwlk<br />

siqgurU swihb jI ny Awpxy inrgun srUp’coN, hukmI; shjy isRsit aupweI] Anuswr<br />

ijvyN sihjy inrXqn hI AsMK bRhmMf dI rcnw rcI hY[ iqvyN inrMkwr srUp s`cy<br />

vwihgurU gurU srUp DMn sRI suKmnI swihb jI, lgwqwr ie`ko vwrIN ivsmwd pRym<br />

vYrwg sihq, pUrn pRym aumwh auqSwh nwl, pUrn bRhm jI ’c lIx ho ky, sihjy hI<br />

aucwry[ XQw:- shij suBwie; bolY hir bwxI]) sRI hirmMdr swihb jI qoN pUrb<br />

d`Kx dI bwhI ivckwr, sRI rwmsr swihb jI ivKy Emwh auqswh nwl gurbwxI<br />

aucwrdy, gurmuiK BweI gurdws swihb jI ilKdy[ iesy prmpiv`qR SuB s`cy<br />

AsQwn’qy, sMpUrn DMn 3 sRI gurU gRMQ swihb mhwrwj jI rcx smyN, Ajpw jwp’c<br />

lIx, rwq idn ie`Qy hI rihMdy , Awpxy mihlW’c n jWdy[ sRI rwmsr swihb jI ivKy<br />

prmpiv`qR ieSnwn krky, vwihgurU jI dy iDAwn’c lIx ho ky, A&ur smwDI’c<br />

bYTdy[ pUrn bRhmigAwnI bwby KVk isMG swihb jI ny, ie`Qy AiqAMq hI suMdr<br />

gurduAwrw sRI rwmsr swihb jI dI auswrI dI syvw krweI hY[<br />

sRI suKmnI swihb jI aucwrn vwly, mhW v`fBwgy idn, siqguru; jwgqw hY<br />

dyau] siqgurU swihb jI dy snmuK pUrn bRhmigAwnI AwigAwkwrI, siqgurU gRMQ<br />

swihb jI dy ilKwrI, jweIey bilhwrI, BweI gurdws swihb jI ny, v`fy qVky<br />

prmpiv`qR inrml ieSnwn krvwieAw[ ieSnwn krn aupRMq, Ajpw jwp dy dwqy,<br />

siq sMqoK dieAw Drm vIcwr, inmRqw gRIbI iKmw DIrj SWqI inRivkwrqw Awid<br />

AsMK guxW dIAW Anq klW dy Twkur vwihgurU jI, sRI byr swihb jI hyTW bYT ky,<br />

Awpn kIAw nwnkw; Awpy hI iPir jwip]) jl Ql mwhy; Awpih Awp] AwpY<br />

jphu; Awpnw jwpu] Anuswr Ajpw jwp dy ivsmwd rMg’c, suK srUp bRhm jI ’c<br />

lIn ho gey[ XQw:- pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n<br />

www.Gursevak.com<br />

96<br />

q`qkrw


pwr]) jh; iJilimilkwru idsMqw] qh; Anhd sbd bjMqw]) mgnu BieE.ipRA<br />

pRym isau; sUD n ismrq AMg] pRgit BieE.sB loA mih; nwnk.ADm pqMg])<br />

hir ky sMg; bsy hir lok] qnu mnu Arip.srbsu sBu AripE; And shj Duin<br />

Jok] pUrn bRhmigAwnI gursyvk iqAwgI vYrwgI pUrn mhWpurS bwbw bu`Fw, BweI<br />

kilAwxw, 1 BweI ibDIcMd, 2 BweI jyTw, 3 BweI iprwxw, 4 BweI lM|whw, 5 BweI pYVw<br />

swihb jI Awid, Awpxy ipAwry gurU pRIqm jI dy prmpiv`qR SuB s`cy im`Ty nUrwnI<br />

drSnW nUM Awey[ {ieh pMjy mhWpurS gurU pRIqm jI nwl ShId hox gey sn, pr<br />

gurUpRmysr jI ny ien@W nUM gursyvw DrmXu`D leI vwips Byj idqw[ }s`cy pRym’c lIn<br />

DIry 2 fMfauqW krky swhmxy sj ky, cMd ckor prIq hY; lwie qwr inhwly[<br />

Anuswr kMD’qy au~krI qsvIr vWg, gurU pRIqm jI dy prmpiv`qR ivsmwd suMdr<br />

drSn krky AMimRq pIx l`gy, jo aun@W dy idlW’coN au~T ky muKW’c Aw irhw sI[<br />

AMdr bwhr ArQW sihq gursbdW dy drSn ho rhy sn[ suMdr drSn krky pUrn<br />

pRym Bwau-BgqI sihq, inrgun srgun dI eykqw nUM pRwpq ho ky, qn mn krky<br />

inhwl ho gey[ XQw:- AMdir scw nyhu; lwieAw pRIqm AwpxY] qnu mnu hoie<br />

inhwlu; jw guru dyKw swm@xy] (vgin.polw) phu Pu`tx dy smyN, gurU pRIqm jI dy sRb<br />

ivAwpI mhW ivsmwd drSn krky, sRb ivAwpI mhW ivsmwd bRhm jI rc gey[<br />

XQw:- icVI cuhkI.phu PutI; vgin bhuqu qrMg] Acrj rUp sMqn rcy; nwnk<br />

nwmih rMg] sRb ivAwpI mhW ivsmwd rMg dy dwqy, pwrbRhm prmysr siqgur;<br />

Awpy krxYhwrw] pUrn gurU jI ny, hir AMimRq iBMny 1 loiexw; ( 1 A`KW) Anuswr Awpxy<br />

AMimRq iB`jy nyqR Kol@y , Awpxy hIey irdy dy ipAwry, Awpxy nYxW dy nUr, Awpxy ipAwry<br />

spUq gurmuiK inSkwmI swhmxy bYTy q`ky , qW gurUpRmysr jI bhuq hI pRsMn hoey[ sB<br />

pRymIAW jI ny, cojI myry goivMdw.cojI myry ipAwirAw; hir pRBu myrw cojI jIau] cojI<br />

pRIqm jI nUM nmskwrW hI nmskwrW kIqIAW[ vwihgurU jI ny Awpxy ipAwry spUqW<br />

nUM nmskwr krky, jI AwieAW ikhw[ gurUpRmysr jI dI pRsMnqw qoN lwhw lYx leI,<br />

bwby bu`Fy swihb jI ny AiqAMq hI gRIbI nwl, Awpxy gL’c p`lw pw ky, dovyN h`Q<br />

joV ky, pUrn SrDw Adb siqkwr sihq, isr Jukw ky, srb`q dy Bly leI, imst<br />

bcn bynqI krau; dIn kI inAweI] Anuswr im`Ty bcnW duAwrw pRym bynqI kIqI[<br />

www.Gursevak.com<br />

97<br />

q`qkrw


XQw:- TwF BXo mY joir kir; bcn khw isr inÎwie]) duie kr joiV.krI bynµqI;<br />

Twkuru Apnw iDAwieAw] hy“pwrbRhm grIb invwj]) pwrbRhm purK dwqwrh; s`cy<br />

pwiqSwh jIE!klj`ug dw Gor iBAwnk smW hY, sMswr A`g dw smuMdR bx cu`kw hY[<br />

ies nUM Twr ky s`cKMf bnwaux leI, hr pRwxI dy cOvI hzwr suAws s&ly krn<br />

vwlI, fwkUAW nUM pUrn sMq bxwaux vwlI, pUrn pRymw-BgqI sihq inrgun srgun<br />

dI eykqw, syvw ismrn praupkwr dw auqSwh b^Sx vwlI, jhwz rUp suKYn<br />

gurbwxI aucwro jI, ikauN jo swfIAW kilju`gI jIAW dIAW bu`DIAW qu`C hn[ ”vwh<br />

vwh!pRymI praupkwrI hI AYsI ivsmwd nIkI suMdr srb`q dy Bly dI mMg mMgdy<br />

hn! XQw:- mwgnw mwgnu nIkw; hir jsu.gur qy mwgnw] 4]) mwgau dwnu; Twkur<br />

nwm] Avru kCU.myrY sMig n cwlY; imlY ik®pw gux gwm]<br />

doihqw.bwxI kw boihQw]) kljuig.jhwju Arjunu gurU; sgl isRis†<br />

lig.ibqrhu]) Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu<br />

Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prmpUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI ny, ijvyN<br />

Awpxy inrgun srUp’coN, hukmI, shjy isRsit aupweI] Anuswr AnMq bRhmMf dI<br />

rcnw Aks mwqR sihjy hI rcI hY, iqvyN Awpxy ipAwirAW siqkwirAW is`KW dy<br />

pUrn pRym dy vsIkwr ho ky, AsMK bRhmMf AMdr BrpUr ivAwpk nUr pUrn inrMkwr<br />

srUp, swcI bwxI; mITI AMimRq Dwr] sMpUrn sRI suKmnI swihb jI, AiqAMq hI<br />

im`TI suKYn gurmuiK gurmuKI bolI’c, ie`ky cONkVy srb`q dy Bly ihq &urmwey[<br />

inqwpRqI ie`k pwT krn nwl cOvI hzwr suAws sPly huMdy hn[ sRI suKmnI swihb<br />

jI, gurU pRymwBgqI sihq inrgun srgun jI dI eykqw b^Sdy hn, mhWpurS BweI<br />

gurdws swihb jI ny, pUrn pRym ivSvwS idRVqw pRp`kqw iekwgRqw sihq ilKy[<br />

ijQY jwie bhY myrw siqgurU; so Qwnu suhwvw.rwm rwjy] Anuswr ies prmpiv`qR<br />

SuB s`cy BwgW Bry AsQwn dw nwm sRI byr swihb jI hY[ ie`Qy suBwiemwn ho ky,<br />

pRymI jn hr smyN prmpiv`qR sRI suKmnI swihb jI dy AMimRq pwT krdy rihMdy hn[<br />

ies prmpiv`qR gurU rUp SuB s`cy AsQwn dy drSn gurU jI dy drSnW dy qu`l hn[<br />

XQw:- jhW bYiT.suKmnI aucwrI] iqs ky drSn, huie Pl BwrI]<br />

{au~qm bkqy:- pRQmy mnu prboDY Apnw; pwCY Avr rIJwvY] Anuswr Awpxy<br />

mn nUM SuB aupdyS dyx vwly[ mDm bkqy:- swhmxy bYTy sRoqy nUM sMboDn krky SuB<br />

aupdyS dyx vwly[ kinst bkqy:- qwV ky aupdyS dyx vwly[} AsMK bRhmMfW, AsMK<br />

www.Gursevak.com<br />

98<br />

q`qkrw


au~qm bkiqAW nUM pYdw krnhwr, siqguru prmysru myrw] jI ny, mn qn AnMq<br />

bRhmMf dy jIAW nUM gurU pRymw-BgqI syvw ismrn pUrn bRhm jI dI pRwpqI dw SuB<br />

s`cw DrmI inrml aupdyS b^iSAw hY[ ijs duAwrw gurU jI dy pRymI jI nUM, vwihgurU<br />

ismrn Anhd Junkwr iek rs, nwmu jpq koit sUr aujwrw; ibnsY Brmu AMDyrw]<br />

ivsmwd gurU crn-kmlW’c ivsmwd lIxqw vwlI, Agm Apwr AvsQw pRwpq<br />

huMdI hY[ XQw:- pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n<br />

pwr]) jh; iJilimilkwru idsMqw] qh; Anhd sbd bjMqw]) mgnu BieE.ipRA<br />

pRym isau; sUD n ismrq AMg] pRgit BieE.sB loA mih; nwnk.ADm pqMg])<br />

hir ky sMg; bsy hir lok] qnu mnu Arip.srbsu sBu AripE; And shj Duin<br />

Jok]<br />

siqgur pRswid] gauVI bwvn AKrI mhlw 5] sloku] gurdyv mwqw<br />

gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw] gurdyv sKw.AigAwn BMjnu; gurdyv bMiDp<br />

shodrw] gurdyv dwqw.hir nwmu aupdysY; gurdyv mMqu. inroDrw] gurdyv sWiq siq<br />

buiD mUriq; gurdyv.pwrs prs prw] gurdyv qIrQu AMimRq srovru; gur igAwn<br />

mjnu AprMprw] gurdyv krqw.siB pwp hrqw; gurdyv, piqq pivq krw] gurdyv<br />

Awid jugwid jugu jugu; gurdyv mMqu hir jip auDrw] gurdyv sMgiq.pRB myil kir<br />

ikrpw; hm mUV pwpI ijqu lig qrw] gurdyv siqguru pwrbRhmu prmysru ; gurdyv<br />

nwnk hir nmskrw] 1] prmpUjnIk vwihgurU mh`lw pMjvW jI, Awpxy gurdyv<br />

siqgurU swihb jI’qy, ivsmwd Agm Apwr AQwh ivAwpk SrDw r`KidAW,<br />

prmpUjnIk gurU jI nUM, ipAwry mwqw ipqw(sKw) im`qR, AigAwn BMjn(shodrw)<br />

ipAwry sky Brw qoN BI ipAwry, gurdyv sWiq siq buiD mUriq;) gurdyv dwqw.hir<br />

nwmu aupdysY;) gurdyv qIrQu AMimRq srovru ;) gurdyv Awid jugwid jugu jugu; pUrn<br />

bRhm srUp, sB sbMDIAW nwloN ipAwry &urmw rhy hn[ XQw:- gosweI.imhMfw<br />

ieTVw] AMm Aby Qwvhu.imTVw] BYx BweI siB sjxw; quDu jyhw.nwhI koie jIau]<br />

1]) sB qy vf smrQ gurdyv]) bilE crwgu, AMD´wr mih; sB kl auDrI, iek<br />

nwm Drm] pRgtu sgl hir Bvn mih; jnu nwnku gur pwrbRhm]) rwm; hm,<br />

siqgur pwrbRhm kir mwny]) gur nwnk dyv goivMd rUp]) vwihgurU vwihgurU<br />

vwihgurU vwih jIau] pUrn gurdyv jI dy snmuK Ardws krdy hn[ hy krn kwrn<br />

sB qy vf smrQ gurdyv] jI!dwsn dws mUV pwpI grIb nUM, AwpxI siqsMgq jI<br />

www.Gursevak.com<br />

99<br />

q`qkrw


nwl myl lvo[ ijs krky siqsMgq jI dy prmpiv`qR im`Ty ipAwry s`cy crn-kmlW<br />

nwl l`g ky qrnw hovy[ hy, gurdyv siqguru pwrbRhmu prmysru; jI!dwsn dws dI<br />

Awp jI nUM, inmK inmK, Twkur nmskwrY] Anuswr inmK 2 Aink bwr sd sdw<br />

mn bwxI rom 2 krky, srb ivAwpI mhW ivsmwd nmskwr hY jI[ srb ivAwpI<br />

mhW ivsmwd nmskwr kridAW pUrn gurU jI qoN kurbwn hoey[ XQw:- nwrwien<br />

nrpiq; nmskwrY] AYsy gur kau.bil bil jweIAY; Awip mukqu, moih qwrY]) Apuny<br />

siqgur kY bilhwrY]) Aink bwr; gur kau bil jwau]) nwnk dws sdw kurbwnI])<br />

jau qnu cIrih; AMig n morau] ipMfu prY; qau.pRIiq n qorau]) jau qau; pRym Kylx<br />

kw cwau] isru Dir qlI; glI myrI Awau] iequ mwrig; pYru DrIjY] isru dIjY;<br />

kwix n kIjY]) pihlw mrxu kbUil; jIvx kI Cif Aws] hohu sBnw kI ryxukw;<br />

qau Awau hmwrY pwis]) ggn dmwmw bwijE; pirE nIswnY Gwau] Kyqu ju mWifE<br />

sUrmw; Ab jUJn ko dwau] 1] sUrw so pihcwnIAY; ju lrY dIn ky hyq] purjw purjw<br />

kit mrY; kbhU n CwfY Kyqu]) kbIr.muih mrny kw cwau hY; mrau q hir kY duAwr]<br />

mq.hir pUCY kaunu hY; prw hmwrY bwr]) gur Apuny aUpir; bil jweIAY]) qU cau<br />

sjx mYifAw; fyeI issu auqwir] nYx mihMjy qrsdy; kid psI dIdwru]) kbIr.jau<br />

quih swD iprMm kI; sIsu kwit kir goie] Kylq Kylq hwl kir; jo ikCu hoie q<br />

hoie]) gur kau; kurbwnu jwau hW] vwihgurU prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU<br />

sRI gurU gRMQ swihb jI mhwn ikRpw krky &urmwauNdy hn:- vwihgurU jI dy snmuK<br />

ShId hox vwly, pUrn DrmI mhwn praupkwrI inrMkwrI DIrjDwrI inRibkwrI<br />

inrhMkwrI, pUrn inrgun’c lIx, s`cy suDrmI SuB krmI, bRhmigAwnI, sgl kI<br />

rInw] ShIdW dy isrqwj, nwmu bwxI dy dwqy, prmpUjnIk s`cy siqgurU DMn sRI gurU<br />

Arjn dyv swihb jI mhwrwj, pwqwlw pwqwl lK; Awgwsw Awgws] kotwn koit<br />

bRhmMfW dy mwlk, kotwn koit bRhmMfW’c hux pRgt hI mMny pUjy jw rhy hn[ XQw:-<br />

pRgtu sgl hir Bvn mih; jnu nwnku gur pwrbRhm]<br />

vwihgurU hr pRwxI dy AMdr bwhr hr smyN BrpUr pRkwSk Ajpw jwp kr rhy,<br />

koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry]) dIn dieAwl ik®pwl suK<br />

swgr; srb Gtw BrpUrI ry] inrgun bRhm jI, Awpxy AnMq bRhmMf dy pswry smyq,<br />

guru swlwhI Awpxw; bhu ibiD rMig suBwie] Anuswr hr vyly jpdy hn DMn hn DMn<br />

www.Gursevak.com<br />

100<br />

q`qkrw


hn DMn hn, inrwhwr inrvYr suKdweI] vwihgurU bRhm srUp s`cy siqgurU sRI gurU<br />

Arjn dyv swihb jI DMn hn, Awp jI ny prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ<br />

swihb jI rcy[ DMn hn DMn hn DMn hn prmpUjnIk s`cy siqgurU vwihgurU sRI gurU<br />

Arjn dyv swihb jI DMn hn!zwlmW dy Gor iBAwnk AiqAwcwr zulm krn qoN,<br />

hux au~bldI dyZ’c cONkVw lw rhy hn[ hux m`cdy 2 ryqy ’qy bYT rhy hn, m`cdw 2<br />

ryqw Awpxy prmpiv`qR prmpUjnIk SuB s`cy su`cy au~cy mhwn praupkwrI sIs’qy hux<br />

puAw rhy hn, hux m`cdI 2 loh’qy KV@ rhy hn[ prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU<br />

gRMQ swihb jI dy A`Kr 2 nUM vwihgurU gurU mMn ky , A`Kr 2 dw iDAwn Dwr ky, sRb`q<br />

dy Bly ihq, hux vwihgurU vwihgurU vwihgurU jp rhy hn jI[<br />

{Su`D aucwrn dI pRwpqI leI dIrG qy lGU lgW Xwd kro[ Su`D aucwrx smyN<br />

pRymI jI hr smyN swvDwn ho ky pV@n ik hux dwsn dws lGU Bwv CotI lg, hux<br />

dIrG Bwv lMbI v`fI lg bol irhw hY[ jy ieh i^Awl nhIN r`Kygw qW v`fI nUM CotI,<br />

CotI nUM v`fI bolygw[ }{quk sMpUrnqw’qy ieh(]) do h`dW hn[ quk ivcwly ieh(;)<br />

ivSrwm hY[ ivSrwm’qy Tihrnw hY[ kyvl ArQ smJwaux leI(,) kOmy dI vrqoN<br />

kIqI hY jI, kOmy nMU jmkI kihMdy hn[ kOmy’qy QoVy qoN QoVw Tihrnw hY , ArQ smJx<br />

leI hY[ kOmy qoN pihly Aqyy mgrly pd A`f 2 pV@ny[ ij`Qy ibMdI dI ieh(.) inSwnI<br />

hovy, ieh TmkI hY, au~Qy Tihrnw nhIN, ArQ jxwaux leI hY[ }{hr pRvwr<br />

gurduAwry ies piv`qR poQI qoN ArQ ivcwro , Gr 2 ArQW sihq AKMf jwp r`K ky,<br />

rOLW lwau[ hr Gr ArQ pV@o pV@wau, guris`KI dy vwDy.srb`q dy Bly.siqgurU swihb<br />

jI dI Agm Apwr ^uSI pRwpqI leI, A`gy pRymIAW nUM d`so[ hr Gr’c ArQ<br />

ivcwrn dI pRpwtI pvy[ pqI sqI iml ky, poQI ArQ vIcwr ky ie`k joiq ho jwx,<br />

ipAwry b`icAW nUM BI vIcwrn lwaux[ pqI sqI iml ky jy bMdgI nhIN krdy qW<br />

hukm hY:- (bI-bI ArQ bhU, polw bolo) kUVu mIAw.kUVu bIbI; Kip hoey 1 Kwru] kUiV<br />

kUVY nyhu lgw; ivsirAw krqwru] ( 1 suAwh) pqI sqI ivkwr iqAwg ky, gurdyv<br />

mwqw gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw] sRI gurU gRMQ swihb jI dI tyk lY ky,<br />

ie`k joiq hox jI[ gurbwxI jI dI sMQw krnI AqI hI zrUrI hY[ }<br />

22.sRb ivAwpI mhW mhW ivsmwd SuB guxW dIAW Anq vwly ArQ ArMB:-<br />

gauVI suKmnI mÚ5] sloku] siqgur pRswid] Awid gur ey; nmh] jugwid gur<br />

ey; nmh] siqgur ey; nmh] sRI gurdyv ey; nmh] 1]) grIbI; gdw hmwrI] KMnw;<br />

www.Gursevak.com<br />

101<br />

q`qkrw


sgl rynu CwrI] Anuswr pRymw-BgqI dy Avqwr, kljuig.jhwju Arjunu gurU; sgl<br />

isRis† lig.ibqrhu]) koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry])<br />

AibnwsI suK; Awpn Awsn]) imT bolVw jI; hir sjxu suAwmI morw]) Aiq<br />

pRIqm.mn mohnw Gt sohnw; pRwn ADwrw rwm] suMdr soBw lwl gopwl dieAwl kI;<br />

Apr Apwrw rwm]) Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin<br />

mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] Anuswr vwihgurU srUp siqgurU mh`lw<br />

pMjvW jI, siqgurU gRMQ swihb jI srUp hn[ sdw gurqw ibrwjmwn ho ky, ikRpw<br />

krky sRI suKmnI swihb jI dy, sRb ivAwpI mhW ivsmwd Anqklwvwn ArQ, ieauN<br />

&urmw rhy hn:-<br />

mhW 2 ivsmwd pRym ibnY:- pRB rwm hir Bgvwn BgvMq myhrvwn Kudwie<br />

A`lw gopwl prvidgwr vwihgurU goibMd inrMkwr Awid AsqoqR rUp Akwl purK jI<br />

dy nwm Aqy shI s`cy pUrn inpuMn inRivkwr pUrn siqgurU swihbjI, sMq, swD, jn,<br />

bRhmigAwnI, guris`K, Bgq, gurmuiK, syvk, mskInIAw.Bgq, Aprsu bYsno<br />

BgauqI pMifqu rwmdwsu jIvn mukiq Awid nwm ij`Qy Awaux, iq`Qy prmpUjnIk<br />

vwihgurU siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI dw SuB s`cw sBwgw prm-piv`qR nwm lY ky,<br />

mhW ivsmwd ArQ krnw jI, ikauN jo, zwlmW dy Gor iBAwnk AiqAwcwr zulm<br />

krn qoN, Awp jI ny jyT dI grmI’c, au~bldI dyZ, q`qy ryqy’qy bYT ky , q`qw ryqw<br />

Awpxy prmpiv`qR SuB s`cy su`cy au~cy mhwn praupkwrI sIs’qy puAw ky , kStW dI<br />

pRvwh n kridAW, pqMgy dy lweIt’qy sVn vWg, Awp kurbwn ho ky, pRB rwm hir,<br />

shI s`cy pUrn inpuMn inRivkwr pUrn siqgurU swihb jI, sMq, swD, jn,<br />

bRhmigAwnI, syvk, mskInIAw Bgq Awid gux kmwey hn[ XQw:- drsnu dyiK<br />

pqMg ijau; joqI AMdir joiq smwxI[) ijvyN swD sMig; hoie sB kI ryn]<br />

prmpUjnIk inrgun bRhm jI ’c lIx, (swD) siqgurU mh`lw pMjvW swihb jI dy<br />

s`cy crn-kmlW sMig rih ky, gurbwxI jI, gurbwxI jI dy ArQW ’c lIx ho ky,<br />

pRymI gursyvk jI hMkwr ivkwr inMdw AOgux iqAwg ky , bRhmigAwnI sgl kI<br />

rInw] Anuswr sB kI dI(ryn) crn-DUV bRhmigAwnI hoie jWdy hn[ XQw:- imit<br />

gey bYr; Bey sB ryn] AMimRq nwmu; swDsMig lYn]) sgl ryn.iehu mnu BieAw;<br />

ibnsI Ap DwrI]) eyku nwmu; sMqn AwDwru] hoie rhy; sB kI pg Cwru] so dwsn<br />

dwsW pws, sRI suKmnI swihb jI S`D rIkwrifMg hY, pihlW sRI suKmnI swihb dy<br />

www.Gursevak.com<br />

102<br />

q`qkrw


ArQW dw ^Ub AiBAws krky, cyqy kIqy jwx, S`uD rIkwrifMg suxidAW, sRI gutkw<br />

swihb jI pRkwS krky, suKmnI swihb jI dy ArQ boly jwx, mhW ivsmwd itkwA<br />

AnMd AMimRq, pUrn siqgurU swihb jI b^Sdy hn[<br />

pRym ibnY:- ies qoN A`gy Ajpw jwp r`Ko jI[<br />

gauVI suKmnI mÚ5] AnMq bRhmMf, pUrn bRhmigAwnIAW nUM pYdw krn vwly,<br />

vwihgurU inrMkwr srUp, prmpUjnIk sB qy vfw siqguru nwnku; ijin.kl rwKI<br />

myrI] siqgurU nwnk dyv swihb jI dy(5) pMjvyN(mÚ) srUp, prmpUjnIk mh`lw<br />

pMjvW swihb jI, AMg 262’qy.sRI rwmsr swihb jI ivKy, gauVI rwg’c, sRI<br />

suKmnI swihb jI, ie`ky cONkVy, Bwv lgwqwr, Agm ivsmwdqweI ’c, &urmw rhy<br />

hn:- (suKmnI) cMdRkWqW mxI vwlw s`p, mxI nUM cMd dy swhmxy r`K idMdw hY[ cMd<br />

dIAW ikrnW pYx qoN, mxI’coN AMimRq inkldw hY[ aus nUM c`t ky AwpxI zihr mytdw<br />

hY[ XQw:- somvwir; sis AMimRqu JrY] cwKq byig; sgl ibK hrY] pr inrMkwr<br />

srUp DMn sRI suKmnI swihb jI, AsMK nUr pRkwS srUp, AnMq bRhmMf’c ivAwpk<br />

inrgun inrMkwr srUp nUM, cMdRmW dy pRkwS dI loV nhIN[ Awpxy Awp qoN Awp hI<br />

pRkwSvwn hox kwrx, AsMK cMdRimAW dy pRkwSk hn, AnykW pRymIAW dy idlW<br />

idmwZW lUM 2’c, Awpxy inrml pRkwS duAwrw, AMimRq b^S ky, ivkwr myt ky, hr<br />

smyN inhwl krdy rihMdy hn[ ijvyN mxI’coN pRkwS inkldw hY, iqvyN sRI suKmnI<br />

swihb jI(suK+mnI) ivAwpk AsMK pRkwS hI pRkwS inrMkwr srUp, sRb ivAwpI<br />

ivsmwd Anqklwvwn suK dy(mnI) mxI jI hn(suK+mnI) (mnI) mnW nUM ivsmwd<br />

ivAwpk bRhm’c lIxqw rUpI, sRb ivAwpI ivsmwd Anqklwvwn suK dyx vwly<br />

hn[ (suK+mnI) ivAwpk bRhm’c lIxqw rUpI suK dyx vwly(mnI) mMnI jI hn,<br />

ijvyN mMnI’c mYdw iGau KMf huMdy hn, iqvyN ivsmwd ivAwpk pRkwS srUp suK dy, sRI<br />

suKmnI swihb jI rUpI mMnI jI’c, gurU pRmysr jI ny pRymw-BgqI rUpI KMf,<br />

bRhmigAwn rUpI mYdw, pRym rUpI iGau pwey hn[ ivsmwd sRI suKmnI swihb jI,<br />

siq sMqoK dieAw ZRIbI hlImI ivcwr, inmRqw sihxSIlqw iekwgRqw SWqI<br />

inRibkwrqw Awid ivsmwd SuB guxW sihq, vwhu vwhu bwxI inrMkwr hY; iqsu jyvfu,<br />

Avru n koie] Anuswr vwihgurU inrMkwr srUp hn[ Awpxy inrMkwr srUp duAwrw,<br />

hr smyN AnMq sUrjW cMdRimAW qwirAW mMflW, AnMq AgnIAW ititAwixAW, koit<br />

bRhmMf dIAW swrIAW dyhW nUM pRkwS rhy hn[ AYsy ivsmwd suKmeI pRkwS hn, jo<br />

www.Gursevak.com<br />

103<br />

q`qkrw


hux koRVW bRhmMfW’c sihjy hI ho rhy hn[ AYsy ivsmwd suK srUp bRhm sRI suKmnI<br />

swihb’c lIx, mhwrwj swihb jI ny au~bldI dyZ’c bYT ky BI kStW dI pRvwh<br />

nhIN kIqI[<br />

(sloku) {Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu<br />

Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU Arjn<br />

dyv siqgurU gRMQ swihb jI, Awpxy sRb ivAwpI ivsmwd Ajpw jwp S`uD inrgun<br />

srUp jI duAwrw, AnMq cMdRimAW qwirAW AgnIAW ititAwixAW sUrjW ibjlIAW<br />

bRhmMfW AvqwrW sMqW BgqW KwxIAW bwxIAW nUM, hux pRkwS rhy hn[ siq sMqoK<br />

dieAw Drm inmRqw.sihn- SIlqw gRIbI pRym ivrwg, iqAwg, inrAiBmwnqw iKmw<br />

DIrj inrvYrqw inrlypqw Awid, sRb ivAwpI ivsmwd, AnMq SuB guxW dIAW,<br />

AnMq klW sihq, ie`k rs b`JvyN AsMK pRkwS hI pRkwS, ivsmwd nUr hI nUr nUro<br />

nUr, Ajpw jwp gursbd rUp gurU jI, swfy AMdr bwhr, hr smyN ivAwpk BrpUr<br />

ivsmwd Ajpw jwp kr rhy, vwihgurU gurU jI hn}Awp jI mhwn ikRpw krky, AMg<br />

262.qoN inrMkwr bwxI sRI suKmnI swihb jI AwrMB kr rhy hn:- (sloku) dohry<br />

nyVy kivqw pd CMd hY, ijs’c pRkwS srUp bRhm jI dI, Agm Apwr ibAMq<br />

bysumwr, AMq n pwrwvwr, rs iBMnI s`cI(sloku) pRsMsw.hI pRsMsw hY, sloku gw ky,<br />

suMdr vwihgurU jI dy prmpiv`qR drSnW dw rMg mwxIdw hY, XQw:- jo suKu drsnu<br />

pyKqy ipAwry; muK qy.khxu n jwie] swcI pRIiq.n quteI ipAwry; jugu jugu rhI<br />

smwie]) drsnu pyKq; Bey punIqw] sgl auDwry; BweI mIqw]<br />

siqgur pRswid] prmpUjnIk() ie`k pRkwS srUp srb klw BrpUr<br />

pRB; ibrQw jwnnhwr] inrgun vwihgurU inrMkwr jI dy srgun srUp, siqgur mh`lw<br />

pMjvW pUrn bRhm jI, Awp au~bldI dyZ’c bYT rhy hn[ Awp jI nUM(pRswid) ikRpw<br />

hI ikRpw Bwv sRb ivAwpI mhW ivsmwd Agm Apwr ikRpw srUp, vwihgurU jI,<br />

Ajpw jwp kridAW AMdr bwhr swiKAwq ho rhy hn[ XQw:- jl Ql mwhy;<br />

Awpih Awp] AwpY jphu; Awpnw jwpu]) jh; iJilimilkwru idsMqw] qh; Anhd<br />

sbd bjMqw]<br />

gurUpRmysr jI Awpxy prmpUjnIk gurdyv jI dw Awid’c, ivsmwd rMglw<br />

AnMdI mMgl js krdy hn[ prmpUjnIk() ie`k AdÍYq rUp EAMkwr srb<br />

pRkwSk, vwihgurU bRhm inrgun inrMkwr jI dy srgun srUp dsW hI pwqSwhW dI<br />

www.Gursevak.com<br />

104<br />

q`qkrw


jwgdI ie`k joiq, gurqw ibrwjmwn(siqgur) DMn sRI gurU gRMQ swihb jI, (pRswid)<br />

(pR+swid) (pR) pry hn(swid) suAwd qoN, Bwv ieMidRAW dy suAwd qoN rihq,<br />

inry(pRswid) AnMd hI AnMd srUp, (pRswid) ikRpw srUp Bwv gurU pRmysr jI Agm<br />

Apwr inry ikRpw hI ikRpw pRkwS srUp hn[ jo hr vyly A`g dy smuMdR sMswr ’qy,<br />

ikRpw hI ikRpw krdy hn, hr smyN sMswr’c l`gI A`g nUM, swc nwm kI AMimRq<br />

vrKw] krky, buJwauNdy rihMdy hn[ hMkwrI ivkwrI mMd krmI gLy sVy koV@I jIv’qy<br />

BI ikRpw krky, aus nUM gurbwxI jI b^S ky, inhwl krdy rihMdy hn[ nwnk;<br />

rwKnhwru Apwru] gurU pRmysr jI, sdw 2 B`ulxhwr jIv nUM b^Sx l`igAW, ies dy<br />

Avgux dI vIcwr nhIN krdy, J`t hI b^S lYNdy hn[ XQw:- sdw sdw; iehu<br />

BUlnhwru] nwnk; rwKnhwru Apwru]) guxu Avguxu myrw.ikCu n bIcwirAw; bKis<br />

lIAw iKn mwhI] AwpxI Agm Apwr ikRpw duAwrw, hr irdy hr Gr, AnMq<br />

bRhmMf dy swry pswry nUM s`cKMf bxwauNdy hn[<br />

(siqgur) sB qy vfw siqguru nwnku; Anuswr(gur) v`fy(gur) pUjnIk (siq)<br />

s`cy (gur) inry pRkwS hI pRkwS hI pRkwS() dYÍq rihq, ie`k vwihgurU jI,<br />

gurqw ibrwjmwn siqgurU swihb jI dI(pRswid) ikRpw nwl pRwpq huMdy hn[<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI’c, siqgur pRswid] 23 vwr<br />

AwauNdy hn[ {sRI dmdmI tkswl Anuswr jI dw S`uD aucwrn ie`k EAMkwr hY,<br />

ie`k EAMkwr bwr 2 pV@ ky, S`uD aucwrn pkwau[ hornw nMU Awpxy mgr bwr bwr<br />

khw ky, S`uD aucwrn pkwau jI[ }<br />

Awid gur ey; nmh] 1.prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn jI dy(Awid) pihly<br />

(gur) pRgtu sgl hir Bvn mih; jnu nwnku gur pwrbRhm] prmpUjnIk siqgurU<br />

vwihgurU mh`ly pihly jI(ey) nUM, dwsn dws gRIb inmwxy inqwxy dI, rom 2 dy ipAwr<br />

nwl, inmK inmK, Twkur nmskwrY] Anuswr inmK 2 sdw 2 srb ivAwpI mhW<br />

ivsmwd(nmh) nmskwr hY jI[ XQw:- guru pUrw; nmskwry] pRiB; sBy kwj<br />

svwry]) Awpy lwieE; Apnw ipAwru] sdw sdw iqsu gur kau; krI nmskwru]<br />

jugwid gur ey; nmh] 1. (jugwid) (jug+Awid) (jug) do, vwihgurU mh`ly cOQy<br />

jI, mh`ly qIjy jI dy Awid, (gur) qU qw.jink rwjw Aauqwru, sbdu sMswir swru;<br />

rhih jgqR, jl pdm bIcwr] vwihgurU mh`ly dUjy jI(ey) nUM, dwsn dws gRIb<br />

www.Gursevak.com<br />

105<br />

q`qkrw


inmwxy inqwxy dI, rom 2 dy ipAwr pUrn siqkwr nwl inmK inmK, Twkur<br />

nmskwrY] Anuswr inmK 2 sdw 2 sRb ivAwpI mhW ivsmwd(nmh) nmskwr hY<br />

jI[ XQw:- guru syvau; kir nmskwr] Awju hmwrY mMglcwr]) nmskwr; qw kau<br />

lK bwr] iehu mnu dIjY; qw kau vwir]<br />

siqgur ey; nmh] 1. siqpRq`gI dw Bwv vwihgurU mh`lw qIjw jI jo bcn<br />

krdy, aus nUM pUrw inBwauNdy[ (siqgur) (siq+gur) (siq) s`cy(gur) bRhm srUp,<br />

sqpRq`gI (gur) prmpUjnIk nwny siqgurU Amrdws swihb jI(ey) nUM, dwsn dws<br />

gRIb inmwxy inqwxy dI, rom 2 dy ipAwr nwl inmK inmK, Twkur nmskwrY]<br />

Anuswr inmK 2 sdw 2 srb ivAwpI mhW ivsmwd(nmh) nmskwr hY jI[ XQw:-<br />

iqsu gur kMau.siB nmskwru krhu; ijin hir kI hir gwl gloeIAY]) hir Dn ky;<br />

Bir lyhu BMfwr] nwnk; gur pUry nmskwr] 1]<br />

23.vwihgurU mh`ly qIjy jI dy siqpRq`gI hox dy srb ivAwpI mhW ivsmwd<br />

kOqk:- vwihgurU mh`ly dUjy jI ny, sRI KfUr swihb jI qoN, mh`ly qIjy jI nUM sRI<br />

goieMdvwl swihb jI vswaux leI ByijAw[ min bYrwgu BieAw; drsnu dyKxY kw<br />

cwau] Anuswr vwihgurU mh`ly qIjy jI dy mn’c, jdoN prmpiv`qR drSnW dw cwA<br />

au~Tdw, qdoN CyqI hI drSnW nUM Aw jWdy[ vwihgurU mh`ly dUjy jI ny pUrn ipAwr<br />

nwl hukm kIqw, “hy mhWpurS jIE!rwm srUp gurU syvw’coN gYrhwzr nhIN hovxw[<br />

rwq idn ie`k krky cwA nwl syvw kro krwau[ Awp iqAwg ky gurU syvw krn nwl<br />

sdw drSn hoxgy[ gurU syvw krny’qy dwsn dws nMU gurqw pRwpq hoeI hY [ Awp jI<br />

ny AwigAw qoN ibnw, ie`Qy nhIN Awauxw[ au~Qy hI rih ky idl itkwA ky, gurU syvw<br />

cwA nwl krnI[ jdoN izAwdw iK`c kroNgy, qW dwsn dws Awpy hI, Awp jI pws<br />

Aw jwvygw[ ” mMny kI giq; khI n jwie]) hukim mMinAY.hovY prvwxu; qw KsmY kw<br />

mhlu pwiesI]) nwnk mMinAw mMnIAY; buJIAY gur prswid] Anuswr hukm<br />

mMnidAW, vwihgurU mh`lw qIjw jI, sRI goieMdvwl swihb jI ivKy, inmK inmK,<br />

Twkur nmskwrY] Anuswr inmK 2 suAws 2 Awpxy ipAwry pRIqm jI nUM icqvdy,<br />

rom 2 dy pUrn pRym siqkwr nwl jpdy iDAwauNdy pUjdy ArwDdy nmskwrdy rihMdy[<br />

hr hwlq’c Awpxy ipAwry pRIqm jI dIAW swKIAW mihmw sqsMgq jI nUM suxwauNdy<br />

2, pUrn ivsmwdqweI’c AYsy ivsmwd lIx huMdy, nyqRW’coN vYrwg jl iqRp 2 krky<br />

if`gdw rihMdw[ bhuq hI G`t Ckdy sONdy boldy[ ie`k idn iDAwn itkwA ky, A&ur<br />

www.Gursevak.com<br />

106<br />

q`qkrw


smwDI’c bYT ky, gurU pRIqm jI nUM pUrn pRym dI iK`c nwl cyqy kIqw[ prmpiv`qR<br />

im`Ty crn-kmlW’c lIn ho gey[ XQw:- hau.rih n skw, ibnu dyKy pRIqmw; mY nIru<br />

vhy vih clY jIau]) mgnu BieE.ipRA pRym isau; sUD n ismrq AMg])<br />

myrw.AMqrjwmI hir rwieAw] mh`lw dUjw jI pRym dy vsIkwr ho ky, sRI KfUr swihb<br />

jI qoN sRI goieMdvwl swihb jI nUM qur pey[ mMnY sgl Bvx kI suiD] Anuswr Awp<br />

jI ny jwixAw ik cojI pRIqm jI drSn b^Sx Aw rhy hn[ Awp jI sRI goieMdvwl<br />

swihb jI qoN qury[ rsqy’c sRI dmdmy swihb jI ivKy myl ho igAw[ pUrn pRym cwA<br />

auqSwh nwl B`j ky, prmpUjnIk s`cy ivsmwd crnkmlW’qy m`Qw r`iKAw[ vwihgurU<br />

mh`ly dUjy jI ny fOiLAW qoN PV ky auTwey, AwpxI CwqI nwl lw ky, Gu`t ky ipAwr<br />

kIqw[ XQw:- myrY min qin pRIiq lgweI siqguir; hir imilE lwie 1 JpIVw]<br />

1 j`PI) vwihgurU mh`ly dUjy jI ny Awp jI dI s`jI bWh PVI, Awpxy brwbr qory, sRI<br />

goieMdvwl swihb jI nUM qury[ Awp jI dI K`bI bWh ih`l ky QoVI ijhI A`gy ho geI,<br />

idl’c bhuq hI du`K mMinAw[ “ies bWh ny gurU pRIqm jI dI ibAdbI kIqI hY[ jy<br />

ies nUM k`itAw qW vwihgurU jI bIr-rs Dwrngy[ ”ies leI pRq`igAw kr leI,<br />

“A`j qoN ies bWh qoN koeI BI kMm nhIN lYxw[ ”(nweI ibMdI nhIN lwauxI) vwhu vwhu<br />

scy pwiqswh; qU scI nweI] vwhu myry swihb jI vwhu!ikqnw ivsmwd Adb<br />

siqkwr ipAwr hY[ muV ky aus bWh qoN kMm hI nhIN ilAw, AwpxI CwqI nwl lw ky<br />

r`Kdy, kIqI pRq`igAw pUrI kIqI[<br />

ie`k vwrI vwihgurU mh`ly qIjy jI ny, ie`k mweI dy rox dI Avwz sux ky, BweI<br />

b`lU jI nUM ByijAw[ BweI swihb jI ny Aw ky d`isAw, “mwqw jI dw b`cw sdw dI<br />

nINd sON igAw hY[ ies leI ro rhI hY[ ”mwir Awpy jIvwldw; AMqir bwhir<br />

swiQ] Anuswr sRI gurU swihb jI ny jw ky b`cw ijauNdw kr idqw[ imhrvwnu.swihbu<br />

imhrvwnu] swihbu myrw.imhrvwnu] jIA sgl kau; dyie dwnu] gurU pRmysr jI ny<br />

kruxw-rs’c FL ky pRq`igAw kIqI, “ijqnw icr dwsn dws dI izMdgI hY, auqnw<br />

icr sRI goieMdvwl swihb jI ivKy, koeI BI pRwxI cV@weI n kry[ ”Awp jI dy<br />

gurqw smyN 22.swl’c, sRI goieMdvwl swihb jI ivKy, ie`k BI pRwxI ny cV@weI nhIN<br />

kIqI[ ies leI bhuq pRymI cweIN 2 Aw vsy, AbwdI bhuq hI sMGxI ho geI[ bhuq<br />

pRymI gurU pRmysr jI dy s`cy im`Ty crn- kmlW dy kIVy bx ky, pUrn bRhmigAwnI bx<br />

gey[ so vwihgurU gurU pRmysr jI ny jo 2 BI pRq`igAw kIqI, pUrn qOr’qy inBweI[<br />

www.Gursevak.com<br />

107<br />

q`qkrw


ies leI sqpRq`gI bRhm srUp, vwihgurU mh`ly qIjy jI nUM rom 2 krky sd sdw<br />

nmskwr[ XQw:- gurdyv siqguru pwrbRhmu prmysru ; gurdyv nwnk hir nmskrw]<br />

sRI gurdyv ey; nmh] 1] 1.vwihgurU mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy hn:- (sRI)<br />

SRomxI(sRI) soBw vwly(gurdyv) (gur+dyv) (dyv) prmpUjnIk DrmI ipqw(dyv) pRkwS<br />

srUp bRhm jI dy srgun Avqwr, (gur) pRkwS bRhm srUp, DMn sRI gurU rwmdws<br />

swihb s`cy pwiqSwhjI(ey) nUM, dwsn dws dI rom 2 krky sd sdw(nmh) nmskwr<br />

hY jI] 1] XQw:- DMnu DMnu rwmdws guru; ijin isirAw.iqnY svwirAw] pUrI hoeI<br />

krwmwiq; Awip isrjxhwrY DwirAw] isKI AqY sMgqI; pwrbRhmu kir<br />

nmskwirAw]) hir nwmu dIAw.guir praupkwrI; Dnu DMnu gurU kw ipqw mwqw] hMau<br />

siqgur Apuxy kMau sdw nmskwrI; ijqu imilAY hir nwmu mY jwqw]<br />

gurdyv mwqw gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw] jI nUM sRb ivAwpI<br />

ivsmwd Anqklwvwn nmskwr dw Bwv, bhu byAMq; aUc qy aUcw] hY[ mohn moih<br />

lIAw mnu myrw; smJis sbdu bIcwry] 1] Anuswr gurdyv jI dy ivsmwd drSnW<br />

’qy moihq ho ky, ivsmwd rMg’c nmskwr kr rhy hn[ ij`Qy Awl jwl; mwieAw<br />

jMjwl] haumY moh; Brm BY Bwr] dUK sUK; mwn Apmwn] Aink pRkwr; kIE<br />

bK´wn] smUh AOguxW ivkwrW hMkwr dw iqAwg hI iqAwg hY[<br />

Awid gur ey; nmh] 2.(gur) prmpUjnIk(gur) bRhm AsMK bRhmMf dI<br />

rcnw’c ivAwpk pRkwSk inrlyp Ajpw jwp inrgun inrMkwr, AnMq bRhmMf dI<br />

rcnw dy(Awid) mu`F rUp jI(ey) nUM, dwsndws dI rom 2 krky sdw 2(nmh)<br />

nmskwr hY[<br />

jugwid gur ey; nmh] 2. (jugwid) (jug+Awid) (jug) j`ugW(Awid)<br />

AwidkW’c, (gur) cyqn pRkwS srUp ivAwpk bRhm jI (ey) nUM, dwsn dws dI rom<br />

2 krky sdw 2(nmh) nmskwr hY[<br />

siqgur ey; nmh] 2.(siqgur) (siq+gur) (siq) s`cy bRhm (gur)<br />

prmpUjnIk (gur) cyqn pRkwS srUp bRhm jI, AsMK bRhmMf dI rcnw’c,<br />

ivAwpk pRkwSk inrlyp inrgun inrMkwr(ey) nUM, dwsn dws dI rom 2 krky sdw<br />

2(nmh) nmskwr hY[<br />

sRI gurdyv ey; nmh] 1] 2.(sRI) SRomxI(sRI) soBw vwly (gurdyv) Akwl purKu<br />

jI (ey) nUM dwsn dws dI rom 2 krky sdw 2(nmh) nmskwr hY] 1] XQw:-<br />

www.Gursevak.com<br />

108<br />

q`qkrw


Awdysu iqsY Awdysu] Awid AnIlu Anwid Anwhiq; jugu jugu eyko vysu]) nmskwr;<br />

qw kau lK bwr] iehu mnu dIjY; qw kau vwir]<br />

(s`sy pYr ibMdI n lwau) (AstpdI]) prmpUjnIk ds qukIAW, A`T pauVIAW<br />

dy AstpdI jI pihly[<br />

ismrau; ismir ismir suKu pwvau] 1.{prmpUjnIk vwihgurU siqgurU nwnk<br />

dyv pUrn bRhm srUp mh`lw p DMn gurdyv jI, zwlmW dy ibTwaux qoN, hux au~bldI<br />

dyZ’c bYT rhy hn}grIbI.gdw hmwrI] KMnw.sgl rynu CwrI] Anuswr sRb ivAwpI<br />

mhW ivsmwid gRIbI hI gRIbI sihq, &urmw rhy hn:- hy prmpUjnIk vwihgurU<br />

siqgurU swihbwn jIE!Awp jI dI ikRpw duAwrw, sqsMgiq jI smyq, Awp jI nUM,<br />

kWKI; eykY drs quhwro] Anuswr Awp jI dy suMdr pwk drSnW dy cwhvwn pRymIAW<br />

nUM, mn bwxI rom 2 krky, dwsn dws sdw(ismrau) Xwd krdw hY[ hr<br />

smyN(ismir) Xwd krky(ismir) Xwd krky, sRb ivAwpI ivsmwd Anqklwvwn<br />

Ajpw jwp AwqmnMd suKu(pwvau) pwauNdw hY[ XQw:- ismrau. ismir ismir suK<br />

pwvau; swis swis sm@wly] ieh loik prloik sMig shweI; jq kq moih rKvwly])<br />

suKw kI imiq, ikAw gxI; jw ismrI goivMdu]<br />

2.gurUpRmysr jI Awpxy ipAwry is`K b`icAW nUM , gurU ismrn pRymw-BgqI krn<br />

dw SuB s`cw aupdyS b^S rhy hn:- hy BweI!prmpUjnIk s`cy Akwl purKu, siqgurU<br />

swihbwn jI, aun@W dy sMqW BgqW ShIdW dy praupkwrI ieiqhws, vwhu vwhu bwxI<br />

inrMkwr hY; iqsu jyvfu, Avru n koie] inrMkwr srUp gurbwxI jI dy prmpiv`qR<br />

A`Kr 2 nUM, gurU srUp mMn ky, rom 2 dy pRym krky, mn bwxI rom 2 krky hr<br />

smyN(ismrau) Xwd kro[ ismir ismir ky, sRb ivAwpI mhW ivsmwd Anqklwvwn<br />

Awqm suKu, sdw leI(pwvau) pwauxw kro[ XQw:- pRB kY ismrin; Anhd<br />

Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr]<br />

kil klys; qn mwih imtwvau] (kil) klpxw, klj`ug Bwv smUh<br />

AOgux(klys) JgVy(klys) 1 Aiv`idAw 2 AsMmqw 3 rwg 4 dYÍK, 5 AvIinvyS qn(mwih)<br />

’c jo hn, ien@W nUM gurU pRymw-BgqI sihq, gurU ismrn ’c lIx ho ky(imtwvau)<br />

imtwauxw kro[ 1 Aiv`idAw:- bRhm sbMDI jwxkwrI v`loN AxpV@qw[ 2 AsMmqw:-<br />

iksy nwl sMmqI myl imlwp n hoxw, hryk nwl Axbx ho jwxI[ 3 rwg:- BwvyN koeI<br />

iC`qR mwry, l`q v`F dyvy, iPr BI aus nwl(rwg) moh krnw[ aus nwl moh krky,<br />

www.Gursevak.com<br />

109<br />

q`qkrw


aus dy hI ADIn rihxw[ 4 dYÍK:- nyk swaU purKW nwl, ibnw kwrn dy dYÍK krnI,<br />

cIz vMfx l`igAW, ijs nwl dYÍS hovy aus nUM G`t dyxI[ iksy nwl dYÍS krky, kOVy<br />

bcn bolxy, qMg krnw Awid[ 5 AvIinvyS:- aultw hT krky, gurU pRmysr jI dy<br />

hukm dy ault c`lxw[<br />

ismrau jwsu; ibsuMBr eykY] (ibsuMBr) Anqklwvwn pUrn myhrvwn, hr pRwxI<br />

dy AMdr bwhr hr smyN vwihgurU 3 jp rhy, Ajpw jwp AsMK nUr, nUr hI nUr nUro<br />

nUr, srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] AnMq bRhmMf dI rcnw nUM rozI hvw<br />

pwxI, gursbd aupdyS nwl Brn vwly, iKn ’c auqpiq prlau kridAW inrlyp<br />

ibsuMBr jI hn[ XQw:- Epiq prlau; iKn mih krqw] Awip Alypw; inrgunu<br />

rhqw]) iKn mih Qwip auQwpnhwry; kudriq.kIm n phI] aupRokq guxW vwly(eykY)<br />

ie`k ibsuMBr dy(jwsu) js nUM, mn bwxI rom 2 krky, pUrn pRym nwl gurU pRymw-<br />

BgqI, sqsMgiq jI sihq, dwsn dws gRIb (ismrau) Xwd krdw hY[<br />

nwmu jpq; Agnq AnykY]) qyry nwm Anykw.rUp Anµqw; khxu n jwhI, qyry<br />

gux kyqy]) guoibMdy] mukMdy] audwry] Apwry] 94] hrIAM] krIAM] inRnwmy] Akwmy]<br />

95] rwm hir Bgvwn BgvMq myhrvwn Kudwie A`lw gopwl prvidgwr vwihgurU<br />

goibMd inrMkwr[ Anuswr Awp jI dy(Agnq) igxqI qoN rihq(AnykY) AnykW hI<br />

(nwmu) nwmW nUM, Agnq (AnykY) AnykW hI sMq Bgq gurmuiK ipAwry, AnMq bRhmMf<br />

q`q sUrj cMd qwry mMfl pSU pMCI AwpxI 2 bolI Anuswr hr smyN(jpq) jpdy<br />

rihMMdy hn[ XQw:- keI koit; nvqn nwm iDAwvih] nwnk krqy kw; AMqu n<br />

pwvih] 1]) sysnwg.isr shs bnweI] dÍY shMs.rsnwh suhweI] rtq Ab<br />

lgy.nwm Apwrw] qumro; qaU n pwvq pwrw] 6]) gwvih quhno.pauxu pwxI bYsMqru ;<br />

gwvY rwjw Drmu duAwry]) ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd sUrj<br />

guxqwsw]) bRhmy quDu iDAwiein@; ieMdR ieMdRwsxw]) (lqw polw, b`lI) lqw blI swK<br />

sB ismrih; riv rihAw suAwmI sB mnw]) sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY] rwm<br />

ibnw; ko bolY ry]<br />

24.byd purwn; isMimRiq suDwK´r] kIny rwm nwm; iek AwK´r] 1.vwihgurU<br />

mh`lw pMjvW jI mn bwxI rom 2 krky, sRb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp<br />

Anqklwvwn gRIbI ismrn ’c lIx &urmw rhy hn:- dwsn dws ny (iek) AdYÍq<br />

rUp, (AwK´r) (Aw+K´r) (K´r) Krn qoN(Aw) rihq bRhm rwm nwm jI, Agm<br />

www.Gursevak.com<br />

110<br />

q`qkrw


ivsmwd Agwh pRvwh ismrn ’c lIn ho ky, jo ismrnw(kIny) kIqy hn, dwsn dws<br />

dw eyho hI byd purwn isMimRiq qy hor (suDwK´r) SuD piv`qR A`KrW vwly Dwrimk gRMQW<br />

nUM pV@nw vIcwrnw hY, Bwv vwihgurU ismrn duAwrw, Ajpw jwp ivAwpk bRhm ’c,<br />

AYsI ivsmwd lInqw hY, sunIAY Avr.Avr ibiD buJIAY; bkn kQn rhqw]<br />

Anuswr byd swsqR pV@n dI loV nhIN[ XQw:- jh srb klw; Awpih prbIn] qh<br />

byd kqyb; khw koaU cIn]) hir myrw isimRiq. hir myrw swsqR; hir myrw bMDpu.hir<br />

myrw BweI] hir kI mY BUK lwgY, hir nwim myrw mnu iqRpqY; hir myrw swku. AMiq<br />

hoie sKweI]) bhu swsqR bhu isimRqI; pyKy srb FFoil] pUjis nwhI.hir hry;<br />

nwnk nwm Amol]) jwp qwp koit lK pUjw; hir ismrx quil.n lwiex]<br />

dUjw ArQ.hy BweI!hir ismrin lig; byd aupwey]) hir ismrin; kIE sgl<br />

Akwrw]) nwmY hI qy sBu ikCu hoAw; ibnu siqgur, nwmu n jwpY] Anuswr (iek)<br />

AdÍYq srUp, (AwK´r) Krn rihq, Ajpw jwp pUrn bRhm jI ny, rwm nwm ismrn<br />

jI duAwrw, AnMq bRhmMf pYdw(kIny) kIqy hn, ies leI byd purwn<br />

isMimRiq(suDwK´r) (suD+AwK´r) (suD) piv`qR (AwK´r) A`Kr vwly Dwrimk gRMQ BI,<br />

iek rwm jI ny, nwm ismrn duAwrw pYdw(kIny) kIqy hn[ ies leI vwihgurU jI dy<br />

ismrn jI dI mwnqw mhwnqw khI nhIN jWdI[ byd purwx isMimRq dy pV@n nwloN,<br />

vwihgurU ismrn jI Amolk ivsmwd AlOikk hn[<br />

iknkw eyk; ijsu jIA bswvY] qw kI mihmw; gnI n AwvY] 1.rkqu ibMdu kw<br />

iehu qno; AgnI pwis iprwxu] Anuswr rkq ibMd dy ijsu(eyk) ie`k(iknkw) ikxky<br />

ikRm jIA dy irdy’c, vwihgurU jI Awpxw sRb ivAwpI ivsmwd Anqklwvwn pUrn<br />

myhrvwn Ajpw jwp ismrn vwihgurU nwm(bswvY) vswauNdy hn, (qw) iqs gurmuiK<br />

snmuK gurU ipAwry jI kI, Agm Apwr sRb ivAwpI mhW ivsmwd bRhmigAwnI<br />

sgl kI rInw]) mihmw (gnI) ignx’c (n) nhIN(AwvY) AwauNdI[ XQw:- dyiKAw;<br />

iqhUM lok kw pIau] Acrju BieAw; jIv qy sIau]) jn kI mihmw.kyqk brnau; jo<br />

pRB Apny Bwxy] khu nwnk.ijn siqguru ByitAw; sy sB qy Bey inkwxy]<br />

2.ie`k ikxkw Coty qoN Cotw huMdw hY[ vwihgurU siqgurU swihbwn jI ijsu Awpxy<br />

ipAwry dy(jIA) idl’c, (eyk) ie`k (iknkw) Cotw nIc kIt puxw Bwv<br />

gRIbI(bswvY) vswauNdy hn, (qw) iqs kI mihmw(gnI) igxI, Bwv ignx ’c(n)<br />

nhIN(AwvY) AwauNdI[ XQw:- kir ikrpw; ijs kY ihrdY grIbI bswvY] nwnk.<br />

www.Gursevak.com<br />

111<br />

q`qkrw


eIhw mukqu; AwgY suKu pwvY]) sy ismrih; ijn Awip ismrwey] nwnk qw kY; lwgau<br />

pwey]) KqRI bRwhmxu.sUdu bYsu; auDrY ismir cMfwl] ijin jwinE.pRBu Awpnw;<br />

nwnk.iqsih rvwl]<br />

kWKI; eykY drs quhwro] nwnk aun sMig; moih auDwro] 1] prm pUjnIk DMn<br />

vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv srUp mh`lw p jI &urmwauNdy hn:- hy<br />

vwihgurU siqgurU swihbwn jI!ijhVy gurmuiK ipAwry, vwSnwvW lwlc AOgux ivkwr<br />

doS iqAwg ky, Awp jI dy ivsmwd ismrn’c lIx, (quhwro) Awp jI dy prmpiv`qR<br />

SuB s`cy inrol(eykY) ie`k(drs) drSnW dy(kWKI) cwhvwn hn, (aun) aun@W<br />

sMig(moih) dwsn dws gRIb nUM, mhW pwpW ivkwrW kukrmW AOguxW jmW jUnW qoN,<br />

(auDwro) Cufwauxw kro jI, Bwv iqn@W gurmuKW ipAwirAW dI siqsMgq jI’c<br />

rihMidAW, gurU jI dy AmulIk lwl; eyih rqn] bcnW nUM ismridAW, gurbwxI<br />

suxidAW kQw kIrqn kridAW krwauNidAW isKwauNidAW, rom 2 dy ipAwr nwl,<br />

Awp iqAwg ky kmweIey, kyvl mhWpurSW dy nwl hI vrq vrqwvw hovy[ sB dI<br />

crn-DUV bx jweIey jI[ XQw:- swD kI DUir; krhu iesnwnu] swD aUpir;<br />

jweIAY kurbwnu]) swD qyry kI; crnI pwau] nwnk kY min; iehu Anrwau] 1])<br />

nyqRhu pyiK drsu; suKu hoie] mnu ibgsY; swD crn Doie]) mwiG mjnu.sMig swDUAw;<br />

DUVI kir iesnwnu]) jn nwnk pRIiq; swD pg cwty]) soriT mhlw 5] hm sMqn<br />

kI rynu ipAwry; hm sMqn kI srxw] sMq hmwrI Et sqwxI; sMq hmwrw ghxw]<br />

1] hm; sMqn isau bix AweI] pUrib iliKAw pweI] iehu mnu qyrw BweI] rhwau]<br />

sMqn isau.myrI lyvw dyvI; sMqn isau ibauhwrw] sMqn isau.hm lwhw KwitAw; hir<br />

Bgiq Bry BMfwrw] 2] sMqn mokau pUMjI saupI; qau auqirAw mn kw DoKw] Drm<br />

rwie Ab khw krYgo; jau PwitE.sglo lyKw] 3] mhw Anµd Bey suKu pwieAw;<br />

sMqn kY prswdy] khu nwnk.hir isau mnu mwinAw; rMig rqy ibsmwdy] 4] 8]<br />

19]<br />

suKmnI suK; AMimRq pRB nwmu] Bgq jnw kY; min ibsRwm] rhwau] sRb<br />

ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp ivsmwd inrMkwr srUp, sRI suKmnI swihb jI,<br />

AMimRq suK pRB jI dy prmpiv`qR SuB s`cy ipAwry AiqAMq ivsmwid im`Ty nwmu jI<br />

hn, ijn@W dw vwihgurU jI dy(jnw) ipAwirAW(Bgq) BgqW jI(kY) dy min ’c<br />

(ibsRwm) vwsw hY[ XQw:- sYnu nweI buqkwrIAw; Ehu Gir Gir suinAw] ihrdy<br />

www.Gursevak.com<br />

112<br />

q`qkrw


visAw pwrbRhmu; Bgqw mih ginAw] 3] vw suKmnI suK; AMimRq pRB nwmu] jI,<br />

Bgq jnw(kY) dy min nUM(ibsRwm) itkwA b^Sdy hn[ AYsy AibnwsI suK; Awpn<br />

Awsn] Ajpw jwp pUrn ivsmwd suK srUp bRhm sRI suKmnI swihb’c lIx, mhwrwj<br />

swihb jI ny, zwlmW dy au~bldI dyZ’c ibTwaux qoN BI, Akih Asih kStW dI pRvwh<br />

nhIN kIqI[ kuil soFI gur rwmdws qnu; Drm Dujw.Arjunu hir Bgqw] 6] Anuswr<br />

Drm’c pUrn idRV@ pRp`k, AduqI kurbwnI idqI hY[ }(rhwau) ivsrwm, tyk, sQweI,<br />

vw ihrdy rUpI Kyq’c nwm(rhwau) bIjxw kro[ nwm’c mn(rhwau) itkwau[ (rhwau)<br />

snwBI tIkw, ijvyN nwBI pyt dy ivcwly huMdI hY, ieauN swry sbd dw isDWq, rhwau<br />

dIAW qukW’c huMdw hY[ rhwau dIAW qukW dy ArQ krky, Pyr sbd dy ArQ AwrMB<br />

krny krky, ArQ sp`St huMdy hn[ sMgIq, kwvX nwl rhwau sbMD r`Kdw hY[ {] 1]<br />

rhwau] nUM ie`k rhwau nhIN pVHnw, kyvl rhwau hI pVHnw hY[ h`dW AMdr eykw rhwau<br />

dI quk dI igxqI dw vwck hY[ myrw mnu locY; gur drsn qweI] ies sbd’c cwr<br />

rhwau hn, isrIrwgu mhlw 4 vxjwrw, siqnwmu gur pRswid] hir hir auqmu<br />

nwmu hY; ijin isirAw.sBu koie jIau] ’c Cy rhwau hn[ jy rhwau dy AMk pVHIey, qW<br />

qrqIbvwr AMk BI cwr jW Cy q`k Awauxy cwhIdy sn[ pr E~Qy sB QWeI eykw hI hY[<br />

ies leI ie`k rhwau, do rhwau, iqMn rhwau nhIN pVHny, kyvl rhwau hI pVHnw[<br />

A`KrW’c rhwau dUjw] Awvy, au~Qy rhwau dUjw zrUr br zrUr pVHnw hY[ hukmnwmw lYx<br />

smyN, rhwau dUjw pVH ky, &qyh g`jwauxI, rhwau dUjw dw sbMD aus sbd nwl huMdw hY[<br />

sbd’c ie`k qoN v`D rhwau hox, qW ijs rhwau qoN cwho kIrqn kro[ sRI suKmnI<br />

swihb, dKxI EAMkwru, isD gosit’c kyvl ie`k 2 rhwau hI hY[ }<br />

pRB kY ismrin; griB n bsY] {vwihgurU ismrn ArQ bwry, sRb ivAwpI<br />

ivsmwd Ajpw jwp SuB vIcwr:- prmpUjnIk DMn vwihgurU mh`lw pMjvW jI hux<br />

au~bldI dyZ’c bYT ky, ipAwry vwihgurU jI dw ismrn kr rhy hn[ vwihgurU ismrn<br />

dw Bwv bhu byAMq; aUc qy aUcw] hY[ du`K dI pRvwh nhIN kIqI, kStW nUM AMimRq krky<br />

pIqw, Bwxw mMinAw hwey sI nhIN aucwrI, sRwp nhIN id`qw[ pUrn gurU jI, Akwl jI nUM<br />

im`T bolVy jwx ky jpdy nmskwrdy kurbwn jWdy hn[ XQw:- imT bolVw jI; hir<br />

sjxu suAwmI morw] hau sMmil QkI jI; Ehu.kdy n bolY kaurw] kauVw.boil n jwnY,<br />

pUrn BgvwnY; Aaugxu.ko n icqwry] piqq pwvnu hir ibrdu sdwey; ieku iqlu.nhI<br />

BMnY Gwly] Gt Gt vwsI, srb invwsI; nyrY hI qy nyrw] nwnk dwsu.sdw srxwgiq;<br />

hir AMimRq sjxu myrw]) hau vwrI jIau vwrI; siqgur kY bilhwrixAw])<br />

www.Gursevak.com<br />

113<br />

q`qkrw


ismrn ArQ:- Awpxw sRIr cV@weI krn l`gy, ies dw ismrn snyh n krnw,<br />

iksy sbMDI Dn pdwrQ nUM cyqy n krnw[ sbMDI rwj Dn sB ku`J nws hox qoN, aunW@<br />

nUM n ismrnw, koeI byAdbI kry aus nUM n ismrnw[ koeI Dn pdwrQ lY ky mu`kr<br />

jwvy, aus nUM n ismrnw[ c`kRvrqI bwdSwhI hIry jvwhrwq sony dI DrqI, surg<br />

dIAW mohxIAW BwvyN pRwpq hox, qW BI ien@W nUM n ismrnw[ ieMidRAW dy iviSAW<br />

suAwdW, iqMnW guxW, AOguxW qoN AqIq rih ky, AwpxI vifAweI Awp n krnI[ mn<br />

bwxI sRIr dy rogW qoN inrlyp ho ky, sRb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp vwihgurU<br />

siqgurU gRMQ swihb jI mhwrwj dy A`Kr 2 nUM, ArQW sihq AMdr bwhr iDAwauxw<br />

ArwDxw jpxw nmskwrnw pUjxw mMnxw mnwauxw, gwauxw gwvwauxw, sunxw<br />

sunwauxw AMdr vswauxw, sRb ivAwpI mhW ivsmwd Anqklwvwn AsMK pRkwS srUp<br />

Ajpw jwp pRBU ismrn jI hn[ srgun inrgun inrMkwr; suMn smwDI Awip] Awpn<br />

kIAw nwnkw; Awpy hI iPir jwip] 1] Anuswr inrgun bRhm jI Awpxy srgun<br />

srUp dy koit bRhmMf dy pswry smyq hr smyN, Awpxy srgun srUp vwihgurU mh`ly<br />

pMjvyN jI nUM ismr rhy hn[ XQw:- sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY] rwm ibnw; ko bolY<br />

ry] }<br />

pRB kY ismrin; griB n bsY] (pRB) pUrn myhrvwn sRb ivAwpI inrw nUr,<br />

nUro nUr, kwrx krx krIm] ikrpw Dwir rhIm] Akwl purKu siqgurU swihbwn<br />

jI(kY) dy, ivsmwd(ismrin) Xwd ismrn nUM pRwpq gurmuiK ipAwry jI, mwqw<br />

dy(griB) pyt’c(n) nhIN(bsY) vsdy, Bwv mwqw dy grB’c bwr 2 cOrwsI dy gyVy’c<br />

nhIN AwauNdy[ XQw:- jp´au ijn@ Arjun dyv gurU ; iPir sMkt join grB n AwXau]<br />

2.zor zulm krky gRIbW dy ^Un nwl Awpxw(griB) iF`f Brn’c(n) nhIN(bsY)<br />

vsdy, Bwv aunW gurmuKW dI socxI, kyvl Awpxw iF`f Brn q`k hI nhIN hY, blik<br />

aumwh auqSwh nwl inSkwm syvw praupkwr SuB kwrj krdy hn[ XQw:-<br />

bRhmigAwnI kY grIbI smwhw] bRhmigAwnI praupkwr aumwhw]<br />

ismrn hIn jIv, jIAW nUM hr smyN KweI hI jWdy hn, b`krI vWg ku`J n ku`J<br />

KweI hI jWdy hn[ ijs krky pyt bhuq hI vD jWdy hn[ XQw:- mÚ1] sau Elwm@y<br />

idnY ky; rwqI imlin@ shMs] isPiq slwhxu Cif kY; krMgI lgw hMsu] iPtu ievyhw<br />

jIivAw; ijqu Kwie vDwieAw pytu] nwnk scy nwm ivxu; sBo dusmnu hyqu]<br />

www.Gursevak.com<br />

114<br />

q`qkrw


3.pUrn pyRm Bwvnw sihq, Awp iqAwg ky, sB dI crn-DUV bx ky, ijhVy<br />

gurmuiK ipAwry, AsMK pRkwS hI pRkwS DMn 2 vwihgurU siqgurU swihbwn jI dy<br />

prmpiv`qR SuB s`cy im`Ty ismrin’c lIx hn, auh ipAwry(pRB) imhrvwnu swihbu<br />

imhrvwnu] swihbu myrw imhrvwnu] jIA sgl kau; dyie dwnu] pUrn myhrvwn<br />

inrgun bRhm jI(kY) dy(griB) pyt AsMK AnMq pRkwS hI pRkwS’c(n) ivSyS<br />

krky(bsY) vsdy hn[ XQw:- ijau jl mih; jlu Awie Ktwnw] iqau joqI sMig;<br />

joiq smwnw] imit gey gvn; pwey ibsRwm] nwnk pRB kY; sd kurbwn]) hir ky<br />

sMg; bsy hir lok] qnu mnu Arip.srbsu sBu AripE; And shj Duin Jok]<br />

(n`sY) pRB kY ismrin; dUKu jmu nsY] prmpUjnIk(pRB) DMn vwihgurU siqgurU<br />

gRMQ swihb jI(kY) dy A`Kr 2 dw ismrin krny krky, ivkwr mhW pwp kukrm rog,<br />

vwihgurU jI dy ivCooVy dy dUKu jmu inscy krky(nsY) n`s jWdy hn[ XQw:- nwmu lYq;<br />

ikCu ibGnu n lwgY] nwmu suxq; jmu dUrhu BwgY] nwmu lYq; sB dUKh nwsu] nwmu<br />

jpq; hir crx invwsu]) nwrwiex khq; jmu Bwig plwiex]) mweI; myry mn ko<br />

suKu] koit Anµd rwj suKu BugvY; hir ismrq.ibnsY sB duKu])<br />

pRB kY ismrin; kwlu prhrY] DMn hn DMn hn DMn hn prmpUjnIk s`cy<br />

siqgurU vwihgurU sRI gurU Arjn dyv swihb jI DMn hn!zwlmW dy au~bldI dyZ’c<br />

ibTwaux qoN, hux au~bldI dyZ’c cONkVw lw rhy hn[ hux m`cdy 2 ryqy ’qy bYT rhy<br />

hn[ m`cdw 2 ryqw Awpxy prmpiv`qR prmpUjnIk SuB s`cy su`cy au~cy mhwn<br />

praupkwrI sIs’qy hux puAw rhy hn[ m`cdI 2 loh’qy hux KV@ rhy hn[<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy A`Kr 2 nUM vwihgurU gurU mMn ky ,<br />

A`Kr 2 dw iDAwn Dwr ky, sRb`q dy Bly ihq, hux vwihgurU vwihgurU vwihgurU jp<br />

rhy hn[ hux Awpxy inrgun srUp duAwrw, Awp jI dy nyqRW’c vs ky, hux Awp<br />

gurbwxI ArQ pV@ rhy hn, AYsy dwqy Twkur ipqw(pRB) vwihgurU gurU pRmysr jI(kY)<br />

dy(ismrin) Xwd AiBAws duAwrw, kwlu(prhrY) dUr B`j jWdw hY[ XQw:- kwlu<br />

jwlu jmu, joih n swkY; swcy isau ilv lweI hy]) jo iqsu syvy.so AibnwsI; nw iqsu<br />

kwlu sMqweI hy]<br />

25.pRB kY ismrin; dusmnu trY] (pRB) koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb<br />

jIAw kw dwqw ry] rwmjI dy srgun srUp, pUrn gurU Avqwr siqgurU swihbwn<br />

jI(kY) dy ismrin AiBAws krny krky, ismrn AiBAwsI dy(dusmnu) vYrI bMdy s`p<br />

www.Gursevak.com<br />

115<br />

q`qkrw


Syr kwm kRoD loB moh AOgux, (dusmnu) ivCoVw vwihgurU jI dw, sRIr’c gMdy<br />

kItwxU(trY) tl jWdy hn[ XQw:- nw ko myrw dusmnu rihAw; nw hm iks ky<br />

bYrweI] bRhmu pswru pswirE BIqir; siqgur qy soJI pweI]) ibsir geI; sB<br />

qwiq prweI] jb qy swDsMgiq; moih pweI] 1] rhwau] nw ko bYrI.nhI ibgwnw;<br />

sgl sMig.hm kau bin AweI] 1] jo pRB kIno.so Bl mwinE; eyh sumiq.swDU qy<br />

pweI] 2] sB mih riv rihAw, pRBu eykY; pyiK pyiK nwnk ibgsweI]<br />

swKI:- prm pUjnIk pUrn guris`K, v`fy ibbykI iqAwgI vYrwgI mhwn<br />

praupkwrI DIrjDwrI, gurU pRmysr jI dy prmpiv`qR SuB s`cy im`Ty crn-kmlW dy<br />

AinMn Bgq, bRhmigAwnI sgl kI rInw] DMn bwbw krm isMG jI hoqI mrdwn<br />

vwilAW dy ipAwry crn-kmlW’c, ie`k ivkwrI ny Bytw r`K ky m`Qw tyikAw, qW<br />

Awp jI ny Bytw pRvwn hI n kIqI[ AiqAMq hI ipAwr nwl ndr krky q`ikAw,<br />

ikhw, “s`c 2 bol[ ”qW aus ikhw, “nvwb dI suMdr b`cI nUM pRwpq krnw cwhuMdw<br />

hW[ ”mhWpurSW ny pUrn pyRm’c FL ky, vwihgurU siqgurU mh`lw pMjvW jI dw ShIdI<br />

pRsMg qy mihmw suxweI[ ies nUM ikhw, “BweI!^udw jI Awp dw Blw krn, Awp<br />

lgwqwr A`T GMty in`q, DMn vwihgurU gurU nwnk dyv swihb jI dw mUlmMqR, siqgurU<br />

pMjvyN pwiqSwh jI dI ShIdI dw jwp msIq ’c jw ky cwLI idn krnw[ ”ies ny<br />

jwp AwrMB kr idqw[ gurU pRmysr jI dI Agm AgwD kmweI dw AYsw ivsmwd<br />

itkwA bixAW, jwp krn smyN A`K pu`t ky n Jwkdy[ pRB kY ismrin; dusmnu trY]<br />

Anuswr ies dyy mn qoN duSmx Bwv ivkwr AOgux BI tl gey[ idlW nUM idlW dy rwh<br />

huMdy hn[ ies dy idl dI s&weI dw ies dy duSmxW’qy BI gurpRswid AYsw Asr<br />

hoieAw aun@W ny iek`Ty ho ky, ies nUM slwm krky ikhw, “BweI!Awp jI ^udw jI dI<br />

bMdgI krdy hoN, AsIN Awp jI nwloN duSmxI C`fI, AsIN Awp jI dI crn-DUV hW[<br />

”lok ies nUM m`Qw tykx l`g gey[ ie`k idn Esy b`cI ny, mhWpurS jwx ky, jw ky<br />

m`Qw tyikAw[ ies ny ikhw, “Awau spu`qRI jI!”ies nUM AwpxI Drm spu`qRI bxw ky,<br />

ies dI SwdI’qy swrw Krc kIqw, nyk swaU DrmI purK bx gey[ sMqW mhWpurKW dy<br />

pws m`Qw tyk ky, pyRm bynqI kIqI, “hy mhWpurS jIE!Awp jI dw bhuq 3 DMnvwd<br />

hY[ ”sMqW mhWpurSW ny ikhw, “BweI!nwm jpy qoN ibnw, jIv dy mMdy sMklp ivkwr<br />

AOgux ieMdyR sB duSmx hn[ iesy qr@W sRIr ’c byAMq hI ivroDI kItwxU hn, ijn@W<br />

qoN bImwrIAW pYdw huMdIAW hn[ jIv dw Awpxw ASu`D mn, sRIr BI ivroDI hY[<br />

www.Gursevak.com<br />

116<br />

q`qkrw


whr bRhmMf AMdr, Syr s`p A`g pwxI sUKm qoN sUKm byAMq hI ivroDI jIA, ies nUM<br />

Kw jWdy hn[ so pRB kY ismrin; dusmnu trY] Anuswr vwihgurU jI dw SuB s`cw<br />

inSkwm ipAwrw ismrn krn nwl, AMdr ibmwrIAW dy ikRm kwm kRoD bMdy Syr s`p<br />

smUh duSmx tl jWdy hn[ ”<br />

pRB ismrq; kCu ibGnu n lwgY] (pRB) vwihgurU siqgurU swihbwn jI, Awpxy<br />

srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] inrgun srUp duAwrw, hr smyN sB dy<br />

AMdr bwhr nUro nUr BrpUr sB jIAW nUM ijMd jwn svws b^S rhy hn[ AnMq<br />

srUjW cMdRimAW qwirAW mMflW nUM pRkwS rhy hn[ sB dI pRiqpwlxw kr rhy hn[<br />

AYsy pRB dwqau dwqwr vwihgurU siqgurU swihbwn jI nUM, lUM 2 dy pUrn pRym ipAwr<br />

Adb siqkwr nwl, suAws 2(ismrq) cyqy kridAW hI, gurmiq Anuswr sMswrI<br />

SuB kwrj, Drm krm dI pUrqI, pUrn bRhm jI dI pRwpqI ’c, (kCu) k`uJ<br />

ibGnu(n) nhIN(lwgY) l`gdw[ XQw:- ibGn ibnwsn.siB duK nwsn; gur crxI<br />

mnu lwgw] gux gwvq Acuq AibnwsI; Anidnu hir rMig jwgw]<br />

pRB kY ismrin; Anidnu jwgY] (pRB) pUrn myhrvwn hwzrw hzUr vwihgurU<br />

jI(kY) dy ismrin krn vwly gurmuiK ipAwry ismrn ’c lIx, hir syvw krky, moh<br />

mmqw ivkwrW mwieAw qoN, (Anidnu) rwq idny, (jwgY) jwgdy rihMdy hn[ XQw:-<br />

suiqAw.guru swlwhIAY; auTidAw BI guru Awlwau ] koeI AYsw gurmuiK jy imlY; hau qw<br />

ky Dovw pwau]) gurisK jogI jwgdy; mwieAw AMdir krin audwsI]) gurmuiK jwig<br />

rhy; cUkI AiBmwnI rwm]) eIq aUq nh folIAY; hir syvw jwgin rwm]<br />

pRB kY ismrin; Bau n ibAwpY] (pRB) inrMkwr jI dy pUrn s`cy gurU Avqwr,<br />

Anq klw hoie; Twkuru ciVAw] DMn sRI gurU gRMQ swihb jI(kY) dy b^Sy, Ajpw<br />

jwp vwihgurU ismrin krn vwly nUM, iksy pRkwr dw koeI BI Bau fr(n)<br />

nhIN(ibAwpY) l`gdw[ XQw:- ijin guru syivAw; iqsu Bau n ibAwpY]) {sq pRkwr<br />

dw fr:- 1 Xh BY, 2 pRlok BY, 3 jnm bydnw 4 jwq[ 5 An r`iKAw Ar 6 gupq BY,<br />

7 Aks mwqR BY swq[ 1 ies lok dw BY 2 jmW dw BY 3 jMmx dI bydnw pIVw dw BY,<br />

4 jwqI’qy ivpqw pYxI, ijvyN 1984 dy dMigAW vyly is`KW’qy ihMd’c peI[ 5 ij`Qy<br />

r`iKAw n ho skdI hovy[ 6 AMdroN gupq BY Awauxw 7 Aks mwqR fr ijvyN g`fI hyT Aw<br />

jwxw[ }<br />

www.Gursevak.com<br />

117<br />

q`qkrw


pRB kY ismrin; duKu n sMqwpY ] (pRB) imhrvwnu swihbu imhrvwnu] swihbu myrw<br />

imhrvwnu] DMn siqgurU gRMQ swihb jI dy A`Kr 2(kY) dy(ismrin) Xwd AiBAws<br />

duAwrw, ivkwrW jmW mhW pwpW, vwihgurU jI dy ivCoVy dw duKu(sMqwpY) duKwauNdw(n)<br />

nhIN[ XQw:- dUKu drdu; jmu nyiV n AwvY] khu nwnk; jo hir gun gwvY]<br />

pRB kw ismrnu; swD kY sMig] (pRB) sm`RQ vwihgurU gurU nwnk dyv swihb<br />

jI(kw) dw ismrnu, (swD) ju`go ju`g At`l DMn 2 sRI gurU gRMQ swihb jI, (kY) dy<br />

prmpUjnIk SuB s`cy su`cy im`Ty crnkmlW sMig l`gxy krky pRwpq huMdw hY[ XQw:-<br />

ibnvMiq nwnku.gur crx lwgy; vwjy Anhd qUry] Bwv pMjW ipAwirAW duAwrw, KMfy<br />

bwty dw AMimRq Ck ky, pUrn gurU vwly bx ky, pUry gurU jI dI syvw krky, pRsMnqw<br />

ismrn pRwpq kro[<br />

srb inDwn; nwnk hir rMig] 2] siqgurU nwnk dyv gurU gRMQ jI mwinE;<br />

prgt gurW kI dyh] jI s`c 3 &urmwauNdy hn:- (hir) prmpUjnIk pRkwS srUp<br />

s`cy ivsmwd hrI jI nwl(rMig) pyRm krny krky, hir rMig cV@n qoN, siq sMqoK<br />

dieAw Drm vIcwr, inmRqw gRIbI iKmw DIrj Awid sRb ivAwpI ivsmwd<br />

Anqklwvwn SuB guxW sihq, nwmu dy(srb) swry(inDwn) ^zwny pRwpq ho jWdy hn[<br />

vw (hir) vwihgurU jI dw(rMig) pRym hI(srb) swry(rMig) AnMd rs dw(inDwn)<br />

^zwnw hY] 2] XQw:- pweIAin siB inDwn; qyrY rMig riqAw]<br />

26.pRB kY ismrin; iriD isiD nau iniD] 1.iqlk jM\U, swDU sMq s`c Drm<br />

dI r`iKAw leI, gurbwxI guris`KI nUM j`ugo j`ug At`l r`Kx leI, zulm dy nws s`c dy<br />

pRkwS leI, Awpxy pRymIAW dI mOq dw fr cu`kx leI, Awpxy is`KW sRb`q dy Bly<br />

leI, kurbwnI dw bIj bIjx leI, Awpxy ipAwirAW nUM nwmu dI idRVqw pRp`kqw<br />

Ajpw jwp b^Sx leI, gurU pRymw-BgqI duAwrw, inrgunu srgunu jI dI eykqw<br />

b^Sx leI, sdw leI gurqw ibrwjmwn ho ky, Awpxy ipAwirAW dy idl idmwZ<br />

rom 2 ’c, gurbwxI b^Sx leI, KMf bRhmMf nUM s`cKMf bxw ky auDwrn leI, sbr<br />

Sukr rjw ’c idRV@ At`l rih ky, Awpxy prmpiv`qR SuB s`cy su`cy au~cy mhwn<br />

praupkwrI DIrjDwrI inRibkwrI inrMkwrI sIs swihb jI nUM kurbwn krn vwly,<br />

(pRB) DMn vwihgurU siqgurU sRI gurU qygbhwdr swihb jI(kY) nUM, rom 2 ipAwr<br />

siqkwr nwl, inmK 2 nmskwr krky, (ismrin) ismrny krky, 1 iriD 2 isiD<br />

www.Gursevak.com<br />

118<br />

q`qkrw


3 nau 4 iniD dI pRwpqI huMdI hY[ XQw:- qygbhwdr ismirAY; Gr nau iniD AwvY<br />

Dwie]) nv inDI ATwrh isDI, ipCY lgIAw iPrih; jo hir ihrdY sdw vswie]<br />

iriD’qy swKI:- koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry]<br />

siqgurU sRI gurU hirgoivMd swihb mhwrwj jI dy vr nwl, BweI rUpcMd jI pRgty[<br />

ien@W dy gurmuiK nwm ’qy, gurU pRmysr jI ny BweIrUpw n`gr vswieAw[ hMkwrI zwlm<br />

Swhjhwn ny, llwbyg dI kmWf hyT lhOroN pYNqI hzwr &Oj, gurUpRmysr jI ’qy cV@w<br />

ky ByjI[ sihj AvsQw ’c lIx BweI rUpcMd jI, l`kVW v`F rhy, pyRmIAW leI<br />

lMgr lY ky jw rhy sn[ iqMn sO dy dsqy ny ien@W qoN lMgr Kohxw cwihAw, qW ien@W<br />

ny ikhw, “DIrj kro pMgq lw ky bYT jwauNgy, qW swry hI Ck lvoNgy[ ”pMgq’c bYT<br />

gey[ pRCwidAW ’qy su`kI sbzI pw idqI, swry Ck ky KuS hoey[ A`gy vwiFAW nUM BI<br />

jw vrqwieAw[ pdwrQ vrqwauNidAW 2 Amu`k rihx dw nwm ( 1 iriD) hY[ gurU syvw<br />

ismrn pRymw-BgqI ismrn AiBAws qoN pYdw hoeI muK, gOx( 2 isiD) SkqI[ A`T<br />

muK qy ds gOx is`DIAW hn[ A`T muK is`DIAW:- 1.Aixmw:- bhuq Cotw ho jwxw[<br />

2.mihmw:- bhuq v`fw ho jwxw[ 3.girmw:- BwrI ho jwxw[ 4.liGmw:- hOLw ho<br />

jwxw[ 5.pRwpq:- mn BwauNdI vsqU pRwpq kr lYxI[ 6.pRwkwmX:- swirAW dy mn<br />

dI jwx lYxI[ 7.eIiSqw:- AwpxI ie`Cw Anuswr sB nUM pRyrnw[ 8.viSqw:- sB nUM<br />

kwbU kr lYxw[) ds gOx is`DIAW:- 1.AnUrim:- B`uK qyh dw n ivAwpxw[ 2.dUr<br />

sRvx:- dUroN sB g`l sux lYxI[ 3.dUr drsn:- dUr dy nzwry A`KW swhmxy vyKxy[<br />

4.mno vyg:- ijvyN mn ny ij`Qy jwxw hovy J`t pt cilAw jWdw hY, iqvyN ij`Qy jwxw<br />

hovy Aks mwqR hI phuMc jwxw[ 5.kwm rUp:- jyhw mn cwhy qyhw rUp Dwr lYxw[<br />

6.prkwXW pRvyS:- dUjy dI dyh c pRvyS kr jwxw[ 7.sÍYCMd imRqU:- AwpxI ie`Cw<br />

Anuswr mr jwxw[ 8.sur kRIVw vw dyviqAW nwl iml ky Kylxw[ 9.sMklp isD:-<br />

jo icqvxw so pUrw hoxw[ 10.ApRiqhq giq:- iksy QW jwx’c koeI rukwvt n<br />

pvy[ 3 (nau) nON 4 (iniD) inDIAW ieh hn:- Asn bsn BU knk pun, dwsI cONp<br />

gulwm, rQvwhy hFvwhy jwxIAY, jh nviniD ky nwm[<br />

pRB kY ismrin; iriD isiD nau iniD] 2.prmpUjnIk vwihgurU mh`lw pMjvW<br />

jI ismrn ’c lIx ho ky, sRb ivAwpI mhW ivsmwd rMg’c &urmwauNdy hn:- dwsn<br />

dws nUM, gurpRswid(pRB) vwihgurU siqgurU swihbwn jI(kY) dy pUrn Agm ivsmwd<br />

ismrin ’c lIxqw hI iriD isiD nau iniD hY[ XQw:- ijh siqgur ismrMiQ;<br />

www.Gursevak.com<br />

119<br />

q`qkrw


iriD isiD nv iniD pwvY]) Ast isiD; nv iniD eyh] krim prwpiq; ijsu nwmu<br />

dyh]) nv inDI ATwrh isDI, ipCY lgIAw iPrih; jo hir ihrdY sdw vswie]<br />

ij`Qy hMkwr hY, au~Qy hI ien@W dI loV BwsdI hY[ khu nwnk; Awpu imtwieAw] sBu<br />

pwrbRhmu; ndrI AwieAw] Anuswr ij`Qy hMkwr imt jwvyy, au~Qy bRhm hI bRhm,<br />

ivsmwd nUr pRkwS hI pRkwS dy drSn ivsmwdqweI, Anhd Junkwr dw ivsmwdI<br />

suK pRwpq hY[ XQw:- pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n<br />

pwr] is`DIAW’c prcxy krky, ipAwry nwm jI dI pRwpqI nhIN huMdI[ XQw:- isDu<br />

hovw.isiD lweI; iriD AwKw Awau] gupqu prgtu hoie bYsw; loku rwKY Bwau] mqu<br />

dyiK BUlw vIsrY; qyrw, iciq n AwvY nwau]) iriD isiD sBu mohu hY; nwmu n vsY min<br />

Awie]) Awip nwQu.nwQI sB jw kI; iriD isiD Avrw swd]<br />

pRB kY ismrin; igAwnu iDAwnu qqu buiD] prmpUjnIk(pRB) dsW pwiqswhW dy<br />

prmpiv`qR au~cy su`cy SuB guxW praupkwrW, inrMkwr srUp gursbdW ArQW(kY) dy<br />

ismrin igAwnu iDAwnu vwlI gurmuiK buiD, (qqu) bRhm srUp hY[ vw pRB jI kY<br />

ismrin duAwrw, inrgun srgun bRhm jI dy igAwnu, iDAwnu sihq, buiD(qqu)<br />

bRhm srUp hI ho jWdI hY[<br />

pRB kY ismrin; jp qp pUjw] zwlmW dy Gor iBAwnk AiqAwcwr zulm krn<br />

qoN, (pRB) vwihgurU gurdyv mh`lw pMjvW jI, au~bldI dyZ ’c bYT ky, sbr Sukr<br />

kmwauNidAW Bwxw mMnidAW, vwihgurU mh`ly pihly jI dI pUrn pRymw-BgqI duAwrw,<br />

inrgun srgun jI dI eykqw sihq, vwihgurU jI dy Agm Agwh mhW ivsmwd<br />

ismrn pRvwh ’c, mn bwxI rom 2 krky, lIx ho ky, jo ivsmwd AvsQw dI pRwpqI<br />

hY, so kmw ky &urmw rhy hn:- (pRB) DMn vwihgurU siqgurU swihbwn jI(kY) dy,<br />

inrMkwr srUp gursbdW ArQW dy ismrin pRvwh’c lIx hoxy krky, gurU jI nUM isr<br />

Arpx rUpI pUjw hY[ XQw:- qnu mnu Arpau; pUj crwvau] gurprswid; inrMjnu<br />

pwvau] eyho hI vwihgurU jI dw jp hY, ies ismrn pUjw jp dy pRvwh’c lIx ho ky,<br />

AiqAMq suMdr sohxy AsMK nUr, nUr hI nUr, SuB guxW dIAW Anq klW sihq<br />

BrpUr, ibsmwd zwhrw zhUr inrgun inrMkwr’c lIxqw rUpI qp hY[ XQw:- mnu<br />

qnu inrmlu hoieAw; lwgI swcu prIiq] crx Bjy pwrbRhm ky; siB jp qp iqn<br />

hI kIiq]<br />

www.Gursevak.com<br />

120<br />

q`qkrw


pRB kY ismrin; ibnsY dUjw] (pRB) vwihgurU jI(kY) dy ivsmwd au~jl ismrin<br />

krn nwl, (dUjw) dYÍq Bwv(ibnsY) nws ho jWdw hY[ XQw:- jh hir ismrnu<br />

BieAw; qh aupwiD gqu kInI vfBwgI hir jpnw] jn nwnk kau guir ieh miq<br />

dInI; jip hir Bvjlu qrnw])<br />

pRB kY ismrin; qIrQ iesnwnI] (pRB) koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb<br />

jIAw kw dwqw ry] vwihgurU jI(kY) dy ismrin vwly gursyvk jI, nwm rUpI s`cy<br />

qIrQ dy sdw iesnwnI hn[ XQw:- qIriQ nwvx jwau; qIrQu nwmu hY] qIrQu sbd<br />

bIcwru; AMqir igAwnu hY]<br />

pRB kY ismrin; drgh mwnI] (pRB) KMf bRhmMf dy mwlk s`cy siqgurU<br />

swihbwn jI(kY) dy mhwn au~jl inSkwm ismrin krn nwl, ismrn krn vwly<br />

gurmuiK mhWpurS jI dI pRym bynqI, vwihgurU jI dI s`cI(drgh) sqsMgq, AsMK<br />

bRhmMf dI rcnw, s`cKMf ivKy(mwnI) mMnI jWdI hY[ XQw:- swrg mhlw 5] mwnI<br />

qUM; rwm kY dir mwnI] swDsMig imil hir gun gwey; ibnsI sB AiBmwnI] 1])<br />

jw kw kihAw; drgh clY] so iks kau; ndir lY AwvY qlY]) gur jIau; sMig<br />

quhwrY jwinE] koit joD.auAw kI bwq n puCIAY; qW drgh BI mwinE]<br />

pRB kY ismrin; hoie su Blw] vwihgurU siqgurU gRMQ swihb jI Awp hI pRB jI<br />

hn, Awp hI pRB jI dw ismrn hn, Awp hI pRB jI dw ismrn b^Sdy hn[ (pRB)<br />

siqgurU swihb jI dy A`Kr 2(kY) dy prmpiv`qR ismrin duAwrw, (su) BlI pRkwr<br />

sdw sRb`q dw Blw hoie irhw hY[ vw(pRB) vwihgurU jI (kY) dy prmpiv`qR ismrin<br />

’c lIx mhWpurS jI, jo hoie su Blw krky mMndy hn, Bwv Bwxy ’c pRsMn rihMdy<br />

hn[ XQw:- jo hoAw; hovq so jwnY] pRB Apny kw; hukmu pCwnY]) qyrw kIAw mITw<br />

lwgY] hir nwmu pdwrQu nwnku mWgY]) AwT phr; inkit kir jwnY] pRB kw kIAw;<br />

mITw mwnY]) gurmuiK; qyrw Bwxw BwvY]) eyku kuslu; mokau siqgurU bqwieAw] hir<br />

jo ikCu kry; su hir ikAw Bgqw BwieAw] jn nwnk; haumY mwir smwieAw] 4]<br />

iein ibiD kusl hoq; myry BweI] ieau pweIAY; hir rwm shweI] 1] rhwau dUjw]<br />

pRB kY ismrin; suPl Plw] (pRB) pUrn qyz hI qyz pRcMf Ajpw jwp bRhm<br />

jI dy Anq klwvwn pUrn gurU Avqwr DMn siqgurU rwmdws swihb jI(kY) dy, pRB<br />

kY ismrin; Anhd Junkwr]) smrin ’c, rom 2 dy pRym krky lIn, gursyvk jI,<br />

Ajpw jwp siq sMqoK dieAw Drm vIcwr, inmRqw gRIbI iKmw DIrj SWqI<br />

www.Gursevak.com<br />

121<br />

q`qkrw


inRivkwrqw Awid AsMK SuB guxW dIAW, Anq klW dy Twkur vwihgurU jI dI pRwpqI<br />

rUpI(suPl) (su+Pl) (su) sRySt Pl sihq(Plw) Pldy hn[<br />

sy ismrih; ijn Awip ismrwey] nwnk qw kY; lwgau pwey] 3] srb klw<br />

BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] siqgurU nwnk dyv mh`lw pMjvW jI, grIbI; gdw<br />

hmwrI] KMnw; sgl rynu CwrI]) pwie lgau.moih krau bynqI; koaU sMqu imlY<br />

bfBwgI] Anuswr gRIbI dI h`d jxwauNidAW &urmw rhy hn:- (sy) Ehu prmpUjnIk<br />

gurmuiK ipAwry siqgurU swihb jI, gursyvk jI, vwihgurU jI nUM Anhdu vwjY; shij<br />

suhylw] sbid Anµd kry sd kylw] shj guPw mih qwVI lweI; Awsxu aUc<br />

svwirAw jIau] vwlI gurmuiK AvsQw’c, (ismrih) Xwd krdy hn, (ijn) ijn@W<br />

qoN vwihgurU siqgurU swihbwn jI Awip hI, (ismrwey) ismrn krwauNdy hn[ dwsn<br />

dws gRIb, (qw) iqs, ismrn dI Anhd Junkwr nUM pRwpq, siqgurU swihb jI,<br />

gursyvk jI(kY) dy s`cy su`cy(pwey) crn-kmlW nwl(lwgau) l`gdw hY] 3] XQw:-<br />

iniv iniv pwie lgau.gur Apuny; Awqm rwmu inhwirAw]) Awip jpwey; jpY so<br />

nwau] Awip gwvwey; su hir gun gwau] Anuswr gurqw ibrwjmwn siqgurU swihb jI<br />

aun@W dy idl idmwZ surqI ibRqI icqvxI socxI’c, hr smyN gurbwxI Byjdy rihMdy<br />

hn, inrgun bRhm’c lInqw b^S ky, Aink rUp iKn mwih; kudriq Dwrdw]<br />

Anuswr Awpxy AnykW srgun srUp Dwr ky, suMdr drSn b^Sdy rihMdy hn[<br />

pRB kw ismrnu; sB qy aUcw] pRB(kw) dy ismrnu jI.sB swDnW, eIrKw bYr<br />

corI XwrI suAwdW, AwpxI vifAweI Awp krnI sB AOguxW(qy) qoN(aUcw) au~cy,<br />

AiqAMq aU~cy qoN aU~cy hn[ XQw:- jwp qwp koit lK pUjw; hir ismrx quil.n<br />

lwiex] duie kr joiV.nwnku dwnu mWgY; qyry dwsin dws dswiexu]) vw mgnu<br />

BieE.ipRA pRym isau; sUD n ismrq AMg]) hir ky sMg; bsy hir lok] qnu mnu<br />

Arip.srbsu sBu AripE; And shj Duin Jok] 1]) gurmuuiK; roim roim hir<br />

iDAwvY] ivsmwd gurmuK AvsQw’c lIx, pRB jI(kw) dy ismrnu vwly gursyvk jI,<br />

AOguxW ivkwrW au~c pdvIAW sB(qy) qoN(aUcw) au~cy hn[ XQw:- Ehu sB qy<br />

aUcw.sB qy sUcw; jw kY ihrdY visAw Bgvwnu]) inrml inrml.sUcw sUco; sUcw sUco<br />

sUcw] AMq n AMqw.sdw byAMqw; khu nwnk.aUco aUcw]<br />

pRB kY ismrin; auDry mUcw] zwlmW dy Gor iBAwnk zulm krn qoN, DMn hn<br />

DMn hn DMn hn vwihgurU siqgurU Arjn dyv swihb jI DMn hn, hux sVdI bldI<br />

www.Gursevak.com<br />

122<br />

q`qkrw


loh’qy KV@ rhy hn, (pRB) gurU pRmysr jI dI pUrn bYrwgmeI AduqI ShIdI(kY) dy,<br />

ismrin krn qoN, (mUcw) Anigxq jIv(auDry) qry hn, qr rhy hn, qrngy[<br />

XQw:- KMf bRhmMf byAMq; auDwrxhwirAw] qyrI soBw quDu; scy myry ipAwirAw]) qyry<br />

nwm 1 Aivlµib.bhuqu jn auDry; nwmy kI inj miq eyh] ( 1 Awsry) BwvyN koeI igxy<br />

AMbr qwry; pr nhIN igxIdy siqgurW jo qwry]<br />

(buJY polw) pRB kY ismrin; iqRsnw buJY] hy prmpUjnIk swD sMgq jI!(pRB)<br />

vwihgurU jI (kY) dy ismrin rUpI jl nwl, rsW ksW dy Bogx dI, bhuq qr@W 2 dI<br />

iqRsnw rUpI A`g(buJY) buJ jWdI hY[ XQw:- so AYsw hir nwmu.jpIAY mn myry; ju mn<br />

kI iqRsnw sB BuK gvwey] (buJY polw) iqRsnw buJY; hir kY nwim] (iqK.polw)<br />

Aink mwieAw rMg; iqK n buJwvY] hir kw nwmu; jpq AwGwvY] iqRSnw dI A`g<br />

dIAW lwtW, iqMnW lokW dy pdwrQW nUM pw ky BI nhIN buJdIAW[ gurU pRmysr jI, nwm<br />

rUpI cMdn iCVk ky buJw idMdy hn[ XQw:- blqo jlqo qauikAw; gur cMdnu<br />

sIqlwieE]) jwsu jpq; ieh iqRsnw buJY]<br />

pRB kY ismrin; sBu ikCu suJY] 1.vwihgurU 2 jpidAW, hyTW ilKy vwihgurU jI<br />

dy ArQ, Awpxy iDAwn’c ilAw ky, ^Ub AiBAws krnw Bwv vwihgurU jI ArQ<br />

mhwrwj swihb jI dy ShId hoey sIs swihb jI hn, ies qr@W AiBAws krn nwl<br />

swry gunwh mhW pwp Cu`t jWdy hn[ siqgurU swihb jI dI kurbwnI sRb ivAwpI<br />

ivsmwd Anqklwvwn bRhm srUp hY[ ies nUM jp iDAw ky jIv, bRhm srUp hI ho<br />

jWdw hY[ (pRB) DMn hn DMn hn DMn hn prmpUjnIk vwihgurU siqgurU qyg bhwdr<br />

swihb jI DMn hn, Awp jI dy ShId hoey prmpiv`qR sIs swihb jI, dwsn dws dy<br />

sIs’qy hux sj rhy hn, (pRB) mh`ly nOvyN jI(kY) dy kurbwnI jwp dy ismrin krny<br />

krky, sBu(ikCu) k`uJ bRhm hI bRhm(suJY) ids AwauNdy hn, ik dwsn dws ny<br />

prwieAw rUp nhIN dyKxw, ivkwr dI g`l kr sux ky h`sxw nhIN[ prwieAw h`k<br />

nhIN Kwxw, corI inMdw cuglI AwpxI vifAweI nhIN krnI Awid koeI BI gunwh<br />

nhIN krnw, SuB Drm krm krny hn, sB dI crn-DUV hI bnxw hY[ gurU syvw<br />

ismrn BgqI krnI hY[<br />

2.sBu ikCu(suJY) ids AwauNdw hY, jo ip`Cy vriqAw hY, hux vrq irhw hY,<br />

Awaux vwly smyN nUM vrqxw hY[ vwihgurU jI dI ilv’c, Bwxy Anuswr pRsMn rihMdy<br />

hn, iksy nUM BI Awpw nhIN jxwauNdy[ XQw:- sbr AMdir swbrI; qnu eyvY jwlyin@]<br />

www.Gursevak.com<br />

123<br />

q`qkrw


hoin njIik Kudwie dY; Byqu.n iksY dyin] 3.pRymw-BgqI’c lIx ho ky, (pRB) Anq<br />

klwvwn sd sdw myhrvwn, DMn 3 sRI gurU nwnk dyv swihb jI(kY) dy b^Sy<br />

ismrin nwl, pRymw-BgqI sihq, inrgun srgunjI dI eykqw bwry sBu(ikCu)<br />

k`uJ(suJY) s`uJ AwauNdw hY, Bwv AnMq bRhmMf dw pswrw vwihgurU jI dy srgun srUp<br />

jI hn, Awp ies’c BrpUr ivAwpk pRkwSk inrlyp ho ky, Awpxy srgun srUp<br />

smyq, hr smyN jwp kr rhy hn[<br />

pRB kY ismrin; nwhI jm qRwsw] (pRB) prmpUjnIk DMn vwihguruU s`cy siqgurU<br />

swihbwn jI(kY) dy ismrin vwly gursyvk pRymI nUM , jm dw(qRwsw) fr nwhI rihMdw[<br />

vw kwm kRoD loB moh hMkwr eIrKw vYr Awid AOguxW rogW sMswrI duSmxW Syr s`p<br />

rUpI jm dw, (qRwsw) fr nwhI rihMdw[ XQw:- APirE jmu; mwirAw n jweI] gur<br />

kY sbdy; nyiV n AweI] sbdu suxy.qw dUrhu BwgY; mqu mwry.hir jIau vyprvwhw hy])<br />

nwrwiex khq; jmu Bwig plwiex] nwrwiex; dMq Bwny fwiex]<br />

pRB kY ismrin; pUrn Awsw] (pRB) Anqklwvwn koit bRhmMf ko Twkuru<br />

suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] vwihgurU sB dy AMdr bwhr hr smyN Ajpw jwp<br />

kr rhy, inrw pRkwS hI pRkwS, nUr hI nUr, inrgun sB dy pRyrk pRkwSk krqy<br />

jIvn rUp(kY) dy Amolk ismrin krn vwly gursyvk jI dI Awsw pUrn ho jWdI<br />

Bwv mr jWdI hY[ vw gurmiq Anuswr Awsw pUrn ho jWdI hY[ XQw:- pUrI Awsw<br />

jI; mnsw myry rwm] moih inrgux jIau; siB gux qyry rwm] siB gux qyry.Twkur<br />

myry; ikqu muiK.quDu swlwhI] guxu Avguxu myrw, ikCu n bIcwirAw; bKis lIAw iKn<br />

mwhI] nau iniD pweI, vjI vwDweI; vwjy Anhd qUry] khu nwnk.mY vru Gir<br />

pwieAw; myry lwQy jI sgl ivsUry] 4] 1]) jo icqu lwie.pUjy gur mUriq; so mn<br />

ieCy Pl pwvY]<br />

pRB kY ismrin; mn kI mlu jwie] AMimRq nwmu; ird mwih smwie] (pRB)<br />

vwihgurU jI (kY) dy SuB s`cy su`cy au~cy ismrin krn nwl, ismrn AiBAwsI<br />

gursyvk jI dy mn(kI) dI, hMgqw mhW pwpW ivkwrW AOguxW, kwm kRoD loB moh<br />

hMkwr Awid dI(mlu) mYL(jwie) clI jWdI hY[ XQw:- BrIAY miq; pwpw kY sMig]<br />

Ehu DopY; nwvY kY rMig] vw (AMimRq) (AM+imRq) (imRq) mOq qoN(AM) rihq krky,<br />

Amr krn vwly, vwihgurU AMimRq nwmu jI, (ird) irdy(mwih) ’c(smwie) smw jWdy<br />

hn[ vw AMimRq nwmu jI(mwih) ’c, (ird) irdw (smwie) msq hoky smwie jWdw<br />

www.Gursevak.com<br />

124<br />

q`qkrw


hY[ XQw:- mÚ3] nwnk.siqguru syvih Awpxw; sy jn scy prvwxu] hir kY nwie<br />

smwie rhy; cUkw Awvxu jwxu] 2]<br />

pRB jI bsih; swD kI rsnw] nwnk jn kw; dwsin dsnw] 4] vwihgurU<br />

siqgurU nwnk dyv kljuig.jhwju Arjunu gurU; sgl isRis† lig.ibqrhu] ShIdW dy<br />

isrqwj jI ivsmwd ivAwpk bRhm pUrn gRIbI’c lIx &urmwauNdy hn:- Akwl purKu<br />

jI dy ismrn’c lIn, AsMK AnMq nUr, nUr hI nUr, pRkwS hI pRkwS, inrgun inrMkwr<br />

Bwau-BgqI Ajpw jwp dy srgun Avqwr, (swD) s`cy siqgurU swihb, sMq mhWpurS,<br />

gurU ^wlsw jI(kI) dI, SuB s`cI prmpiv`qR au~jl rsnw’qy, (pRB) vwihgurU<br />

jI(bsih) vsdy hn[ dwsndws gRIb mn bwxI sRIr krky, AYsy gurmuiK swD jn dy,<br />

(dwsin) dwsW kw(dsnw) dws hY] 4] XQw:- CCw; Cohry dws qumwry] dws dwsn ky;<br />

pwnIhwry] CCw; Cwru hoq qyry sMqw] ApnI ik®pw; krhu BgvMqw]) hm dwsn ky dws<br />

ipAwry]<br />

pRB kau ismrih; sy DnvMqy] prmpUjnIk vwihgurU mh`lw pMjvW jI ismrn<br />

krn vwly ipAwirAW dI au~jl mihmw rom 2 dI rsnw krky bwr 2 kihMidAW,<br />

ismrn vwly gurU pRymI syvkW dI crn- DUV mMgidAW &urmwauNdy hn:- (pRB) AnMq<br />

bRhmMf’c BrpUr, AnMq bRhmMf nUM Awpxy Ac`l AKMf Anq klwvwn pUrn myhrvwn<br />

pRkwS’c itkwaux vwly, sB nUM ijMd jwn rozI b^Sx vwly, vwihgurU jI(kau) nUM, jo<br />

ismrn AiBAwsI gursyvk jI, hr smyN(ismrih) Xwd krdy hn, (sy) Ehu(DnvMqy)<br />

(Dn+vMqy) duinAwvI Dn, s`cI gurbwxI inrMkwr nwm Dn(vMqy) vwly DnvMqy hn[<br />

XQw:- DnwsrI mhlw 5] nwmu guir dIE hY ApunY; jw kY msqik krmw] nwmu<br />

idRVwvY.nwmu jpwvY; qw kw jug mih Drmw] 1] jn kau; nwmu vfweI soB] nwmo giq<br />

nwmo piq; jn kI mwnY jo jo hog] 1] rhwau] nwm Dnu ijsu jn kY pwlY; soeI pUrw<br />

swhw] nwmu ibauhwrw nwnk AwDwrw; nwmu prwpiq lwhw]) siqguru syvin Awpxw; gur<br />

sbdI vIcwir] siqgur kw Bwxw mMin lYin; hir nwmu rKih aur Dwir] AYQY EQY<br />

mMnIAin; hir nwim lgy vwpwir] gurmuiK sbid is\wpdy; iqqu swcY drbwir] scw<br />

saudw Krcu scu; AMqir iprmu ipAwru] jmkwlu.nyiV n AwveI; Awip bKsy krqwir]<br />

nwnk nwm rqy.sy DnvMq hYin; inrDnu horu sMswru] 26]) sy DnvMqy sy piqvMqy; hir<br />

kI srix smwih] gurpRswid nwnk jgu jIiqE; bhuir.n Awvih jWih]<br />

gurU ismrn krn vwly DnvMqy pRymI syvk jnw dI, dwsn dws crn-DUV mMgdw<br />

hY[ XQw:- ismrn qy lwgy; ijn Awip dieAwlw] nwnk jn kI; mMgY rvwlw]<br />

www.Gursevak.com<br />

125<br />

q`qkrw


pRB kau ismrih; sy piqvMqy] (pRB) srb klw BrpUr pRB; ibrQw<br />

jwnnhwr]) koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] mh`lw pMjvW<br />

jI, Awpxy inrgun srUp duAwrw, hux ikqy vrKw ikqy snoA, ikqy gVy pw rhy hn[<br />

Awpxy inrgun srUp duAwrw, AnykW ibjlIAW AgnIAW ititAwixAW nUM, hux pRkwS<br />

rhy hn, ienW nUM qyz dOVw ky, kMtRol’c r`K rhy hn[ XQw:- BY ivic sUrju; BY ivic<br />

cMdu] koh kroVI clq; n AMqu] hux swry jIvW nUM ijMd jwn rozI dy ky, pwL sMBwL<br />

rhy hn[ hux Awp jI dy hukm’c, AnykW jIA jm mr rhy hn[ XQw:- keI koit;<br />

jnmih jIvih mrih] keI koit; bhu jonI iPrih] AnMq bRhmMf’c Awpxy ismrn<br />

AiBAwsI pRymIAW BgqW nUM, suMdr drSn b^S ky, inhwl 3 kr rhy hn[ hux<br />

AnykW auqpqIAW lYAqw kridAW inrlyp ho rhy hn[ XQw:- Epiq prlau; iKn<br />

mih krqw] Awip Alypw; inrgunu rhqw] hux Awpxy AnykW BgqW nUM, aun@W dy<br />

irdy’coN, muK’c AMimRq b^S ky, sdw leI iqRpq kr rhy hn[ AYsy prmpUjnIk<br />

dwqy pRB, Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu<br />

nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI (kau) nUM, mn<br />

bwxI rom 2 krky, (ismrih) Xwd krn vwly jo ismrn AiBAwsI gurmuiK pRymI<br />

4<br />

hn, (sy) auh(piqvMqy) (piq+vMqy) (piq) iezq, pqI vwihgurU(vMqy) vwly hn[<br />

XQw:- jo jwnY; iqsu sdw suKu hoie] Awip imlwie; ley pRBu soie] Ehu<br />

DnvMqu.kulvMqu piqvMqu] jIvn mukiq; ijsu irdY BgvMqu] DMnu DMnu; DMnu jnu<br />

AwieAw] ijsu pRswid; sBu jgqu qrwieAw] jn Awvn kw; iehY suAwau] jn kY<br />

sMig; iciq AwvY nwau] Awip mukqu; mukqu krY sMswru] nwnk.iqsu jn kau; sdw<br />

nmskwru] gurU ismrn krn vwly pRymI gurmuiK jn syvkW dI, dwsn dws crn-DUV<br />

mMgdw hY[ XQw:- ismrn qy lwgy; ijn Awip dieAwlw] nwnk jn kI; mMgY<br />

rvwlw]<br />

pRB kau ismrih; sy jn prvwn] (pRB) srb klw BrpUr pRB; ibrQw<br />

jwnnhwr] ie`k rs bJ`vyN pRkwS hI pRkwS, hr smyN AnMq sUrjW cMdRimAW, swfy<br />

sB dy ieMidRAW dy pRkwSk inrMkwrjI (kau) nUM, rom 2 dy pUrn ipAwr iDAwn nwl,<br />

(ismrih) Xwd krn vwly, jo ismrn AiBAwsI (jn) Bgq hn, (sy) auh vwihgurU<br />

jI nUM(prvwn) kbUl hn[ XQw:- pey kbUlu.KsMm nwil; jW Gwl mrdI GwlI])<br />

ismrih sy jn; ijn kau pRB mieAw] nwnk iqn jn; srnI pieAw]) vwhu vwhu<br />

www.Gursevak.com<br />

126<br />

q`qkrw


krih.syeI jn sohxy; iqn@ kau prjw pUjx AweI] Anuswr(sy) auh jn prjw nUM<br />

AYsy prvwn hn, aunW nUM prjw pUjx AwauNdI hY[ XQw:- iqsu jn ky pg.inq<br />

pUjIAih, myrI ijMduVIey; jo mwrig Drm clysih rwm]) jh jweIAY; qhw suhyly]<br />

kir ikrpw; pRiB myly]) ijQY Ehu jwie, iqQY Ehu surKrU; Es kY muih ifTY, sB<br />

pwpI qirAw]) khu nwnk; jo lwieAw nwm] sPl jnmu; qw kw prvwn]) gurisKw<br />

kI Gwl Qwie peI; ijn hir nwmu iDAwvw] ijn@ nwnku.siqguru pUijAw; iqn.hir<br />

pUj krwvw]<br />

pRB kau ismrih; sy purK pRDwn] (pRB) vwihgurU siqgurU swihbwn jI(kau) nUM<br />

hr smyN rom 2 krky(ismrih) Xwd krn vwly jo nwmu AiBAwsI gurmuiK purK hn,<br />

(sy) auh(pRDwn) muKI mMny pRmMny hn[ XQw:- siqguru syvih; sy prDwnw] iqn Gt<br />

Gt AMqir; bRhmu pCwnw] gurU ismrn krn vwly pRymI syvk pRDwn jnw dI, dwsn<br />

dws crn-DUV mMgdw hY[ XQw:- ismrn qy lwgy; ijn Awip dieAwlw] nwnk jn<br />

kI; mMgY rvwlw]<br />

pRB kau ismrih; is bymuhqwjy] (pRB) vwihgurU jI(kau) nUM, pUrn pyRm Bwvnw<br />

sihq, Awp iqAwg ky, sB dI crn-DUV bx ky, mn qn krky jo nwmu ismrn<br />

AiBAwsI(ismrih) Xwd krdy hn, (is) auh ipAwry gurmuiK jn(bymuhqwjy)<br />

vypRvwh bwdSwh hn[ XQw:- sMqn; Avr n kwhU jwnI] byprvwh sdw rMig hir<br />

kY; jw ko pwKu suAwmI]) siqguru myrw.bymuhqwju] siqgur myry.scw swju] siqguru<br />

myrw.sBs kw dwqw] siqguru myrw.purKu ibDwqw] 1] gur jYsw; nwhI ko dyv] ijsu<br />

msqik Bwgu; su lwgw syv] 1] rhwau] siqguru myrw; srb pRiqpwlY] siqguru<br />

myrw; mwir jIvwlY] siqgur myry kI vifAweI] pRgtu BeI hY; sBnI QweI] 2]<br />

siqguru myrw.qwxu inqwxu] siqguru myrw.Gir dIbwxu] siqgur kY; hau sd bil<br />

4<br />

jwieAw] pRgtu mwrgu; ijin kir idKlwieAw] 3] ijin guru syivAw; iqsu, Bau n<br />

ibAwpY] ijin guru syivAw; iqsu.duKu n sMqwpY] nwnk soDy; isMimRiq byd] pwrbRhm<br />

gur; nwhI Byd] keI gumwnI bymuhqwj khw ky, dUjy dw siqkwr krn dI bjwey,<br />

iqRskwr hI krdy hn[ pr ismrn AiBAwsI mhW ivsmwd bymuhqwj hn, hr pRwxI<br />

dw idloN siqkwr ipAwr hI krdy hn[ XQw:- mn qn AMqir; ismrn gopwl] sB<br />

aUpir; hovq ikrpwl] bymuhqwj dw Bwv AwpxI pUjw krwaux, mwieAw dI ie`Cw<br />

nhIN r`Kdy[ AOguxW dy iqAwgI hoxy krky, AOguxW dy vsIkwr ho ky iksy dy muQwj<br />

www.Gursevak.com<br />

127<br />

q`qkrw


nhIN huMdy[ ismrn krky vwihgurU jI’c AYsy ivsmwd lIx huMdy hn, ik aun@W nUM AwpxI<br />

dyh dw BI cyqw nhIN rihMdw[ XQw:- mgnu BieE.ipRA pRym isau; sUD n ismrq AMg]<br />

pRgit BieE.sB loA mih; nwnk.ADm pqMg]) hir ky sMg; bsy hir lok] qnu mnu<br />

Arip.srbsu sBu AripE; And shj Duin Jok] bymuhqwjI nwl gurU swihb jI qoN<br />

sIs kurbwn kr idMdy hn[ gurU ismrn krn vwly AYsy bymuhqwjy pRymI syvk pRDwn<br />

jnW dI dwsn dws crn-DUV mMgdw hY[ XQw:- ismrn qy lwgy; ijn Awip<br />

dieAwlw] nwnk jn kI; mMgY rvwlw]<br />

pRB kau ismrih; is srb ky rwjy] (pRB) iKmw DIrj sihnSIlqw inmRqw<br />

gRIbI, inRivkwrqw inrvYrqw inrlypqw Awid AnMq SuB guxW dIAW sRb ivAwpI<br />

ivsmwd Anq klW sihq, siqgurU swihbwn jI (kau) nUM, jo ismrn AiBAwsI<br />

gurmuiK hr smyN(ismrih) Xwd krdy hn, (is) auh(srb) swirAW(ky) dy rwjy hn,<br />

Bwv kwm kRoD loB moh hMkwr mn ieMidRAW Awid nUM ij`q ky, Awpxy mn ieMidRAW, sB dy<br />

mnw’qy sdw rwj krdy hn[ XQw:- ijsu nwmu irdY; soeI vf rwjw]) pwiqswhI Bgq<br />

jnw kau idqIAnu; isir Cqu scw hir bxwie]) ijs no bKsy; isPiq swlwh]<br />

nwnk; pwiqswhI pwiqswhu]) ijnw siqguru.iek min syivAw; iqn jn.lwgau pwie]<br />

gur sbdI hir min vsY; mwieAw kI BuK jwie] sy jn inrml aUjly; ij gurmuiK<br />

nwim smwie] nwnk.hoir piqswhIAw kUVIAw; nwim rqy pwiqswh] 11] gurU ismrn<br />

krn vwly AYsy bymuhqwjy pRymI syvk pRDwn gurmuiK jnW, sB dy rwijAW dI dwsn dws<br />

crn-DUV mMgdw hY[ XQw:- ismrn qy lwgy; ijn Awip dieAwlw] nwnk jn kI;<br />

mMgY rvwlw]<br />

pRB kau ismrih; sy suKvwsI] pRB jI(kau) nUM, jo ismrn AiBAwsI hr smyN<br />

rom 2 krky (ismrih) cyqy krdy hn, (sy) auh vwihgurU jI dy ismrn Anhd Junkwr<br />

vwjy Anhd qUry dy ivsmwd ivAwpk sdIv(suKvwsI) (suK+vwsI) suK’c, (vwsI)<br />

vsx vwly hn[ XQw:- pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n<br />

pwr]) ibnvMiq nwnku.gur crx lwgy; vwjy Anhd qUry] pRB kY ismrin; Anhd<br />

Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr]) ibnvMiq nwnku.gur crx lwgy; vwjy<br />

Anhd qUry] vwihgurU mh`ly pMjvyN jI nUM, sMq doKI jhWgIr ny, au~bldI dyZ’c<br />

ibTwieAw, Drm hyq au~bldI dyZ’c bYTx qoN BI, ijhVw srb ivAwpI mhW ivsmwd<br />

suK sI, nhIN tu`tw[ XQw:- crx kvl imil Bvr ijau; suK sMpt ivic rYix<br />

ivhwxI[) gun gwvq.Aqul suKu pwieAw; Twkur Agm Apwry] AYsy bymuhqwjy pRymI<br />

www.Gursevak.com<br />

128<br />

q`qkrw<br />

4<br />

4


syvk pRDwn gurmuiK jnW, sB dy rwijAW, gurU ismrn suK’c vsx vwilAW dI, dws<br />

crn-DUV mMgdw hY[ XQw:- ismrn qy lwgy; ijn Awip dieAwlw] nwnk jn kI;<br />

mMgY rvwlw]<br />

pRB kau ismrih; sdw AibnwsI] (pRB) KMf bRhmMf auDwrxhwr, pUrn iKmw<br />

inDwn siqgurU swihbwn jI(kau) nUM, pUrn pRym nwl(ismrih) Xwd krn vwly pRymI,<br />

sRb ivAwpI ivsmwd Ajpw jwp, AibnwsI suK; Awpn Awsn] AibnwsI bRhm jI<br />

’c lIx ho ky, sdw(AibnwsI) nws qoN rihq, AibnwsI bRhm srUp hI hn[ XQw:-<br />

inhclu scu Kudwie eyku; Kudwie bMdw AibnwsI] gurU ismrn’c lIx AYsy AibnwsI<br />

jnW dI, dwsn dws crn-DUV mMgdw hY[ XQw:- ismrn qy lwgy; ijn Awip<br />

dieAwlw] nwnk jn kI; mMgY rvwlw]<br />

ismrn qy lwgy; ijn Awip dieAwlw] nwnk jn kI; mMgY rvwlw] 5]<br />

prmpUjnIk koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] s`cy siqgurU sRI<br />

gurU nwnk dyv swihb mh`lw p jI, gRIbI dI h`d jxwauNidAW &urmw rhy hn:- guru<br />

nwnk; jw kau BieAw dieAwlw] so jnu hoAw; sdw inhwlw] Anuswr (ijn) ijn@W<br />

gursyvkW ’qy myhrvwn vwihgurU jI, Awip dieAwlw hoey hn, (qy) auh DnvMqy piqvMqy<br />

prvwn pRDwn bymuhqwjy rwjy suKvwsI AibnwsI gurmuiK jn, siqgurU swihbwn jI<br />

4<br />

vwihgurU jI dy ivAwpk ivsmwd ismrn AiBAws ’c, hr smyN lwgy hn, Bwv pUrn<br />

ivsmwdqweI sihq, ismrn ’c sdw lIx hn[ dwsndws iqn@W(jn) ipAwirAW kI,<br />

prmpiv`qR(rvwlw) crn-DUV(mMgY) mMgdw hY, ikauN jo vwihgurU jI dy pyRm ipAwr’c<br />

4<br />

AYsy ivsmwd msq hoey hn, sRIr dI su`D hI nhIN rhI] 5] XQw:- mgnu BieE.ipRA<br />

pRym isau; sUD n ismrq AMg]) suiqAw guru swlwhIAY; auTidAw BI guru Awlwau]<br />

koeI AYsw gurmuiK jy imlY; hau qw ky Dovw pwau]) AMqrjwmI purK ibDwqy; srDw mn<br />

kI pUry] nwnk dwsu.iehY suKu mwgY; mokau.kir sMqn kI DUry]<br />

27.pRB kau ismrih; sy praupkwrI] ijhVy gurmuiK ipAwry inSkwmI, gurU syvw<br />

praupkwr kridAW, rom 2 dy ipAwr siqkwr nwl, hr smyN pRB jI(kau)<br />

nUM(ismrih) Xwd krdy hn, (sy) auh(pr+aupkwrI) (pr) prwey duSmx’qy BI<br />

4<br />

aupkwr krn vwly mhwn praupkwrI DIrjDwrI hn[ XQw:- bRhmigAwnI kY grIbI<br />

smwhw] bRhmigAwnI praupkwr aumwhw] ijhVy ^udZrj kwmI loBI pKMfI hMkwrI<br />

hn, aun@W ny praupkwr kI krnw hY?<br />

www.Gursevak.com<br />

129<br />

q`qkrw


pRB kau ismrih; sy praupkwrI] swKI:- 1 AinMn gurU Bgq mhwn<br />

praupkwrI bRhmigAwnI; sgl kI rInw] BweI l`Dw jI:- { 1 gurU pRmysr jI dy im`Ty<br />

crnkmlW qoN ibnw, hor iksy nUMn mMnx vwly nUM, AinMn Bgq kihMdy hn[ }vwihgurU<br />

mh`ly pMjvyN jI dy hzUrI kIrqnIey hox kwrn, siqgurU swihb jI, rwgI s`qw qy<br />

blvMf jI dw hwridk siqkwr krdy[ ies leI gurU siqsMgq jI’c, ien@W dw<br />

bhuq hI Adb siqkwr sI, jYsw ik kIrqnIey dw hoxw cwhIdw hY[ b`cI dI SwdI<br />

leI Dn mMigAw, “siqgurU khYN; icMqw idhu twrw] gurU nwnk kw Aqu`t BMfwrw]<br />

ivAwh gurmiq Anuswr krnw[ vwDU idKwvy’c Dn ^rwb nhIN krnw[ ”prm pRsMn<br />

ho ky, cWdI dw sO dmVw b^iSAw, aus smyN bhuq v`fI b^SIS sI, nmskwr krn<br />

dI bjwey, hMkwr kRoD’c vgw ky su`t idqy qy ikhw, “swfy nwl kI ieh mSkrI krn<br />

l`gy hoN?”gurU pRmysr jI ny DIrj b^SidAW ikhw, “hy ipAwirE!koit bRhmMf ko<br />

Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] DMn vwihgurU siqgurU nwnk dyv swihb jI,<br />

Awp jIAW dy swry kwrj rws krngy[ dwsndws ny Awpxy pws ku`J BI nhIN<br />

r`iKAw, qusIN ies nwl kMm clwau, Pyr hor pYsy lY lYxy, ikauN jo gurU Gr qoN hmySw<br />

hI lYxy hn[ ”bwr 2 inmRqw sihq pRym bynqI krn qoN BI, gu`sy nwl ru`s ky Dn lY<br />

ky Aw gey[ sdw sdw iehu BUlnhwru] nwnk rwKnhwru Apwru] Anuswr Bu`lxhwr<br />

Agly idn loB dy hLk krky, kIrqn krn nhIN Awey[ XQw:- loB lhir sBu<br />

suAwnu hlku hY; hlikE sBih ibgwry]) pMc lok siB hsx lgy; qpw loiB lhir<br />

hY gwilAw] {vwhu myry swihb vwhu!vwh ivsmwd kOqk hn Awp jI dy, klju`g nUM<br />

qwrn leI[ }gurU pRmysr jI dw hukm mMnidAW, pRymI is`K r`uisAW nUM bulwaux gey[<br />

ikhw, “BweI!AsIN nhIN jwxw[ swfw bolidAW dw sMG bYT jWdw hY[ AsIN kIrqn<br />

krdy hW, mMnqw pUjw gurU pRmysr jI dI krdy hoN[ d`so Blw, AsIN kI K`itAw?gurqw<br />

swfy hI Awsry hY[ ”<br />

pRymI is`KW ny pRym nwl smJwauNidAW ikhw, “bhuq v`fI rkm iml geI hY,<br />

rwijAW dI rIs krky idKwvy durmiq vwly Krc ivAwh’qy krny siqgurW dI<br />

AwigAw dy iblkul hI ault hn[ lwlcu Cofhu AMiDho; lwlic duKu BwrI] swcO<br />

swihbu min vsY; haumY ibKu mwrI] Anuswr lwlc C`fo, quhwfI miq nUM kI ho igAw<br />

hY?ijsu Twkur isau; nwhI 1 cwrw] qw kau kIjY; sd nmskwrw] 1 jor) Anuswr koit<br />

bRhmMf dy mwlk smR`Q suAwmI jI nUM, pUrn pRym sihq nmskwrW ikauN nhIN krdy?<br />

www.Gursevak.com<br />

130<br />

q`qkrw


gurU pRmysr jI Awp jI’qy bhuq hI pRsMn hn, ru`Kw n bolo[ prmpUjnIk s`cy<br />

siqgurU swihb jI dIAW b^SIAW, l`K KuSIAW dIAW l`KW pwiqswhIAW pRwpq krky<br />

inhwl hovo, sdw suK BogoNgy[ AnMq bRhmMf dy rcnhwr, gurU pRmysr jI dw hukm mMn<br />

ky inhwl hovo[ dwsn dws qW Awp jIAW dy v`fy Bwg smJdy hn, jo<br />

imhrvwnu.swihbu imhrvwnu] swihbu myrw.imhrvwnu] jIA sgl kau; dyie dwnu]<br />

vwihgurU jI prm pRsMn iKVy m`Qy Awp jI nUM aufIk rhy hn[ ”ies qr@W dUjI bwr<br />

Pyr is`K Byjy pr Pyr BI nhIN Awey[<br />

pwrbRhm grIb invwj]) vwhu vwhu scy pwiqswh; qU scI nweI]) Drin ggn<br />

nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´<br />

hir] prm pUjnIk mh`ly pMjvyN swihb jI ny pUrn iKmw sihq, ieh SuB vIcwr<br />

kIqI, -BweI mrdwny jI qoN lY ky, ieh gurU Gr dy rbwbI hn[ hux ieh Bu`l kr<br />

rhy hn[ BUly isK; gurU smJwey] auJiV jwdy; mwrig pwey]) BUly mwrgu; ijnih<br />

bqwieAw] AYsw guru; vfBwgI pwieAw] Anuswr ien@W dI bWh C`fxI nhIN cwhIdI,<br />

ikauN jo bymuK ho ky koV@I ho jwxgy[ -ien@W nUM cOrwsI l`K jUn dy kStW qoN bcwaux<br />

leI, gurU pRmysr jI Awp ien@W dy Gry phuMcy[ ien@W ny au~T ky Adb siqkwr nhIN<br />

kIqw qy n hI nmskwr krky jI AwieAW ikhw, gumwn’c sVdy rhy[ s`cy pwiqswh<br />

jI dI mihmw nhIN jwxI[ s`cy pwiqSwh jI ny ipAwr nwl ikhw, “BweI!quhwfw<br />

ieqnw BwrI siqkwr hY[ iqcru.mUil n QuVˆØIdo; ijcru Awip ik®pwlu] sbdu<br />

AKutu.bwbw nwnkw; Kwih Kric Dnu mwlu] Anuswr vwihgurU mh`ly pihly jI dy AK`ut<br />

BMfwry hn, siqgurU swihb jI hor Dn b^Sxgy[ AwpW j`ugW 2’c Ck rhy hW[<br />

au~To!pUrn pRym SrDw Dwr ky, kIrqn kro, ieh Dn qW Awaux jwx vwlw hY[<br />

XQw:- iehu Dnu krqy kw Kylu hY; kdy AwvY kdy jwie]) rosu.n kwhU sMg krhu;<br />

Awpn Awpu bIcwir] hoie inmwnw jig rhhu; nwnk ndrI pwir] Anuswr ros<br />

iqAwg ky, DMn vwihgurU s`cy siqgurU mh`ly pihly jI dI AqI ipAwrI sqsMgq jI<br />

nUM kIrqn suxw ky KuSIAW pRwpq kro[ ”<br />

sux ky blvMf boilAw, “jo Awp jI bwr 2 ^zwny bwry kihMdy rihMdy hoN, ieh<br />

^zwnw ik`Qy DirAw hY? AsIN qW kdy nhIN dyiKAw[ Awp jI pws kIrqn krky<br />

AsIN kI K`itAw hY?hzwr rupY ivAwh dw Krc hY[ ” inMdw BlI iksY kI nwhI;<br />

mnmuK mugD krMin] Anuswr boly[ “vwihgurU mh`ly pihly jI nUM koeI BI nhIN sI<br />

www.Gursevak.com<br />

131<br />

q`qkrw


jwxdw[ jdoN swfy bzurg BweI mrdwny jI nUM, Awpxy pws rbwbI r`iKAw, qW cONh<br />

c`kW’c pRgt ho gey[ ies qr@W vwihgurU mh`lw dUjw mh`lw qIjw mh`lw cOQw jI,<br />

rbwbIAW ny kIrqn krky hI pRgt kIqy hn[ AsIN Awp jI pws kIrqn krdy hW,<br />

dySW pRdySW qoN siqsMgq jI, byAMq Dn pdwrQ ilAwauNdy hn[ swfy sdkw Awp jI<br />

nUM gurU 2 kih ky mMndy pUjdy jpdy fMfauqW krdy hn, swfy rwg nUM sux 2 ky sMgqW<br />

DMn 2 kihMdIAW hn[ dyKWgy swQoN ibnw, Awp jI pws kOx Awvygw?gurU bnwauxw<br />

swfy h`Q hY[ Awpxy coLy dI bWh JwV@ ky gurU pRgt krky, aus pws kIrqn krky,<br />

aus nUM gurU bxw ky, pUjw krvw idAWgy, auh swfw pUrn Adb siqkwr krygw[ ”<br />

swD kI soBw; Aiq mskInI]) shx sIl sMqM; sm imqRs´ durjnh] Anuswr<br />

BwvyN gurU pRmysr jI inmRqw iKmw shj DIrj SWqI dy dwqy hn, pr Awpxy hIey ko<br />

pRIqmu siqgurU swihbwn jI dI inMdw sux ky, BwrI bIr-rs Dwr ky g`jy, “KMf<br />

bRhmMf byAMq; auDwrxhwirAw] qyrI soBw quDu; scy myry ipAwirAw] Anuswr AnMq<br />

bRhmMf dy auDwrxhwr, pwrbRhm gur krqwr siqgurU swihbwn jI dw lUx Kw ky, lUx<br />

hrwmI bx ky, inMdw krky iP`t gey hoN[ ”XQw:- inMdk kw mwQw; eIhW aUhw<br />

kwlw]) sMq kI inMdw; jonI Bvnw] sMq kI inMdw; rogI krnw]) pRIqm; pyRm Bgiq<br />

ky dwqy] vwihgurU gurU pRmysr jI ny Aw ky, ^Ub suMdr dIvwn sjwieAw, gurU pRymI<br />

siqsMgq jI nUM kQw kIrqn krn dw SuB vr b^iSAw[ pRymI is`K ivsmwd pRym<br />

ivsmwd rMg’c, ivsmwd rMgW 2 dy ivsmwd Sbd gwvx l`gy[ sRI ptny swihb jI<br />

qoN siqsMgq jI ny Aw ky, Awpxy ipAwry pRIqm gurU pRmysr jI dy prmpiv`qR SuB<br />

s`cy drSn kIqy[ s`qy blvMf bwry pu`iCAw qW hzUr jI ny &urmwieAw, “hy BweI!gurU<br />

pRmysr jI dI inMdw krky auh iP`t gey hn, ijhVw aun@W dy m`Qy l`gygw, auh du`K<br />

pwvygw[ ijhVw aun@W dI iSPwrS krygw, aus dw mUMh kwLw krky, gDy’qy cV@w ky<br />

PyirAw jwvygw[ ”<br />

gur inMdw krky, AwpxI nIvIN socxI Anuswr koV@I ho ky hwey 2 krky<br />

pCuqwaux l`gy[ “AsIN Drm guAw ky Awpxy pYrW’qy Awp hI kuhwVw mwirAw hY[<br />

”XQw:- kbIr.dInu gvwieAw dunI isau; dunI.n cwlI swiQ] pwie kuhwVw mwirAw;<br />

gwPil ApunY hwQ]<br />

praupkwru inq icqvqy; nwhI kCu poc] Anuswr mhwn praupkwrI<br />

DIrjDwrI dieAwl ikRpwl BweI l`Dy swihb jI pws lhOr cly gey[ BweI swihb<br />

www.Gursevak.com<br />

132<br />

q`qkrw


jI bUhw bMd krky AMdr bYT gey[ imst bcn bynqI krau; dIn kI inAweI]<br />

Anuswr ^Ub gRIbI inmRqw Dwr ky, ro 2 ky ^Ub imMnqW kIqIAW[ jnm mrx duhhU<br />

mih nwhI; jn praupkwrI Awey] Anuswr “hy pUrn praupkwrI DIrjDwrI<br />

prmpUjnIk mhWpurS BweI l`Dw swihb jIE! dwsndws koV@I Awp jI dy duAwr’qy<br />

Awey hW[ AsIN koV@ dy du`K krky sVdy bldy qV&dy 2, Awp jI dy dr’qy Bu`Ky<br />

iqhwey mr jwvWgy[ Awp jI swfI lj piq r`Ko jI[ Awp jI qoN ibnw swnUM hor iksy<br />

ny b^Swvxw nwhIN, cwhy mwro qy cwhy jIvwlo, hux AsIN ie`QoN nhIN jwvWgy[ ”<br />

ien@W dIAW imMnqW qrly jodVIAW sux ky, BweI swihb jI ny Awpxy mn’c,<br />

gurU pRmysr jI dw suMdr iDAwn Dwr ky jwp kIqw[ gurU pRmysr jI ny AwpxI ijMd<br />

jwn pRymI is`K dy idl idmwZ’c gurbwxI Byj ky pUrn iekwgRqw b^SI[ lUM 2 krky<br />

praupkwr krn vwly, mhwn praupkwrI sMq mhWpurK jI ny vIcwirAw, ik gurU jI<br />

dw hukm hY, imiQAw qn; nhI praupkwrw] ies leI Awpxw mUMh kwLw krky,<br />

Koqy’qy cV@ ky ien@W nUM b^Sw lvW [ bUhw Kol@ ky AMdr bulw ky DIrj b^ iSAw[ Agly<br />

idn svyry Awpxw mUMh kwLw krky , ^oqy’qy cV@ ky Fol vjwauNidAW lhOroN qury [ ^oqy’qy<br />

cV@ ky Fol vjwauNidAW, vwihgurU siqgurU rwmdws swihb jI dI, AnUp n`grI sRI<br />

AMimRqsr jI dIAW pRkrmW krky, prmpUjnIk gurU pRmysr jI dy SuB s`cy drSnW nUM<br />

Awey[ siqgurU swihb jI nUM pqw l`gw, ; Cif isMGwsxu hir jI Awey[ Anuswr<br />

isMGwsx qoN au~T ky B`jy 2 Awey , fOiLEN PV ky ^oqy qoN auqwry , Awpxy ipAwry jI dI<br />

AYsI dSw dyK ky shwr n sky, vYrwg dy jl nwl nyqR Br gey, bhuq hI vYrwg<br />

kIqw[ bwby jI ny crn PVny cwhy, pr prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI ny,<br />

AwpxI CwqI nwl lw ley[ bRhmigAwnI kY grIbI smwhw] bRhmigAwnI praupkwr<br />

aumwhw] Anuswr pUrn praupkwr gRIbI’c lIx pUrn bRhmigAwnI bwby l`Dy jI ny,<br />

AiqAMq pRym inmRqw sihq dovyN h`Q joV, isr Jukw ky pRym bynqI kIqI, “hy<br />

gurUpRmysr jI!jy koeI hor szw hY qW auh BI ikRpw krky hukm kro jI!Pyr dwsndws<br />

pRym bynqI krygw[ ” siqgurU s`cy pwiqSwh jI ny ikhw, “hy ipAwry jI!dwsn dws<br />

Awp jI dI ieh dSw dyK ky, shwr nhIN skdw, jy qusIN lhOroN hukm Byjdy qW<br />

dwsndws ny hukm mMn lYxw sI[ Awp jI dI AYsI dSw dyK ky shwrI nhIN jWdI[<br />

cMgw BweI cMgw, Awp jI dy ip`Cy b^Sy gey[ Awp jI dw ieh At`l praupkwr<br />

dunIAW’qy sdw At`l rhygw[ is`K pMQ’c mhwn praupkwrI DIrjDwrI mhWpurS<br />

www.Gursevak.com<br />

133<br />

q`qkrw


pRgt hoxgy[ Awp jI ny dwsn dws nUM pRym nwl bMn@ ilAw hY, Awp jI qoN ibnw hor<br />

iksy ny ieh praupkwr nhIN sI krnw[ ”XQw:- myrI bWDI.Bgqu CfwvY; bWDY Bgqu.n<br />

CUtY moih] eyk smY.mokau gih bWDY; qau Puin mo pY, jbwbu n hoie]) so gurmuiK snmuK<br />

dieAwl ikRpwl praupkwrI DMn BweI l`Dw swihb jI!pRB kau ismrih; sy<br />

praupkwrI] pUrn mhW purK hn[<br />

pRB kau ismrih; iqn sd bilhwrI] DMn sRI gurU Arjn dyv swihb mhwrwj jI<br />

&urmwauNdy hn:- ijhVy BweI l`Dy jYsy mhwn praupkwrI DIrjDwrI, (pRB) nUro nUr<br />

srb ivAwpk srb pRkwSk, jIA pRwx suKdwqw nyrw] sd sdw myhrvwn siqgurU<br />

swihbwn jI(kau) nUM, inmK 2(ismrih) Xwd krdy hn, dwsn dws gRIb(iqn) iqn@W<br />

qoN, sd 2 Aink bwr; nwnk bilhwrI] Anuswr Aink vwr(bilhwrI) kurbwn jWdw<br />

hY[ XQw:- hMau kurbwnY jwau.iqnw kY; lYin jo qyrw nwau] lYin jo qyrw nwau; iqnw kY<br />

hMau sd kurbwnY jwau] kurbwn jWidAW &urmw rhy hn:- sy ismrih; ijn Awip<br />

ismrwey] nwnk.qw kY; lwgau pwey]<br />

pRB kau ismrih; sy muK suhwvy]) nwnk ismrnu; pUrY Bwig] Anuswr ijhVy<br />

pUrn Bwg gurmuiK muK, DMn ipAwry(pRB) vwihgurU jI(kau) nUM hmySw(ismrih) Xwd<br />

krdy hn, (sy) auh muK(suhwvy) SoBnIk(muK) muKI hn[ XQw:- mÚ5] pwv suhwvy.jW<br />

qau iDir juldy; sIsu suhwvw crxI] muKu suhwvw.jW qau jsu gwvY; jIau pieAw qau<br />

srxI]) syeI suMdr sohxy] swDsMig ijn bYhxy] hir Dnu ijnI sMijAw; syeI gMBIr<br />

Apwr jIau] 3]<br />

pRB kau ismrih; iqn sUiK ibhwvY]) nwnk ismrnu; pUrY Bwig] Anuswr ijhVy<br />

pUrn Bwg sMq jI, (pRB) prmpUjnIk pRkwS srUp s`cy ivsmwd hrI jI(kau) nUM pUrn<br />

pRym SrDw nwl(ismrih) Xwd krdy hn, (iqn) iqn@W dw gurmuiK jIvn, Anuswr<br />

Anhd Junkwr dw AwqmnMd.sUiK.mwxidAW(ibhwvY) ibqIq huMdw hY[ XQw:- suKw kI<br />

imiq.ikAw gxI; jw ismrI goivMdu] ijn cwiKAw.sy iqRpqwisAw; auh rsu jwxY ijMdu]<br />

sMqw sMgiq min vsY; pRBu pRIqmu bKisMdu] ijin syivAw pRBu Awpxw; soeI rwj<br />

nirMdu]) so suKIAw.so sdw suhylw; jo gur imil.gwie gunI]) mweI; myry mn ko suKu]<br />

koit Anµd rwj suKu BugvY; hir ismrq.ibnsY sB duKu]) ibnvMiq nwnku.gur crx<br />

lwgy; vwjy Anhd qUry]<br />

pRB kau ismrih; iqn Awqmu jIqw] 1.(pRB) sB nUM hrw Brw krn vwly, DMn<br />

vwihgurU ikRpw inDwn siqgurU swihbwn jI(kau) nUM, nwnk ismrnu; pUrY Bwig]<br />

www.Gursevak.com<br />

134<br />

q`qkrw


Anuswr ijhVy pUrn Bwg sMq mhWpurS gurmuiK ipAwry jI(ismrih) Xwd krdy hn,<br />

(iqn) iqn@W ny Awpxw(Awqmu) mn, jIqw hY[ XQw:- mMny nwau; soeI ijix jwie]<br />

AaurI krm; n lyKY lwie]) mn 1 irp 2 jIqw, sB 1 irp jIqy[ mn 1 irp 3 jIqw,<br />

sB 1 irp 4 jIqy[ ( 1 vYrI, 2 ij`q ilAw, 3 ijauNdw hY, 4 ijauNdy hn[ 2.ijhVy gurmuiK<br />

ipAwry gursyvk jI, ipAwry Ajpw jwp vwihgurU jI(kau) nUM, rom 2 krky hr<br />

smyN(ismrih) Xwd krdy hn, (iqn) iqn@W ny(pRB) siqgurU swihb jI dw(Awqmu)<br />

mn, jIqw hY[ XQw:- ^wlsw myro; rUp hY ^ws] ^wlsy mih; hO krO invws]) ^wlsw<br />

myro; siqgur pUrw] ^wlsw myro; s`jn sUrw]) hO ^wlsy kw; ^wlsw myro] Eq poq;<br />

swgr bUMdyro] ijvyN Amr ShId bwby mhWisMG swihb jI ny Awpxy sRIr’qy fUMGy P`t<br />

zKm shwr ky, tUtI; gwFnhwr goupwl] srb jIAw; Awpy pRiqpwl] vwihgurU mh`ly<br />

dsvyN jI dy mn nUM ij`q ky, l`KW KuSIAW dIAW l`KW pwiqswhIAW pRwpq krky, dyS<br />

dI tu`tI gMFweI Amr ShIdI pweI[<br />

pRB kau ismrih; iqn inrml rIqw] ijhVy pUrn Bwg ^wlsy gursyvk jI,<br />

(pRB) srb ivAwpk srb pRkwSk, ivsmwd inrml inrvYr bRhm jI (kau) nUM<br />

suAws 2 rom 2 dy ipAwr nwl ismrn’c lIx ho ky rom 2 krky, (ismrih) Xwd<br />

krdy hn, (iqn) iqn@W dI A`Ty pihr inSkwm ismrn syvw praupkwr DrmXu`D,<br />

Awpxy ieMidRAW mn nUM ij`qx, gurbwxI jI Su`D sMQw kQw kIrqn isKwaux, Awp<br />

kQw kIrqn krn dI (rIqw) mrXwdw(inrml) au~jl hY[<br />

pRB kau ismrih; iqn And Gnyry] ijhVy pUrn Bwg gurU ^wlsy gursyvk jI,<br />

inmwxy inqwxy bx ky, (pRB) sBnw jIAw kw, ieku dwqw; so, mY ivsir n jweI])<br />

srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] sRb ivAwpI sRb pRkwSk sRb dy ADwr,<br />

sRb ivAwpI mhW ivsmwid Anq klwvwn Ajpw jwp bhuqy AnMd srUp vwihgurU jI<br />

(kau) nUM, pUrn pRym SrDw ivSvwS sihq, (ismrih) Xwd krdy hn, (iqn) iqn@W<br />

nUM(Gnyry) bhuqy(And) bRhmwnMd rs dI pRwpqI huMdI hY[ XQw:- pRB kY ismrin;<br />

Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr]) suKw kI imiq.ikAw gxI; jw<br />

ismrI goivMdu] ijn cwiKAw.sy iqRpqwisAw; auh rsu jwxY ijMdu] sMqw sMgiq min<br />

vsY; pRBu pRIqmu bKisMdu] ijin syivAw pRBu Awpxw; soeI rwj nirMdu]) so suKIAw.so<br />

sdw suhylw; jo gur imil.gwie gunI]) mweI; myry mn ko suKu] koit Anµd rwj suKu<br />

BugvY; hir ismrq ibnsY sB duKu] 1]) ibnvMiq nwnku.gur crx lwgy; vwjy<br />

www.Gursevak.com<br />

135<br />

q`qkrw


Anhd qUry] ijvyN Awp jI Gnyry AnMd’c lIx ho ky &urmw rhy hn:- Awid gur ey;<br />

nmh] jugwid gur ey; nmh] siqgur ey; nmh] sRI gurdyv ey; nmh]<br />

pRB kau ismrih; bsih hir nyry]) nwnk ismrnu; pUrY Bwig]) eyvf Bwg<br />

hoih; ijsu pRwxI] so pwey; iehu pdu inrbwxI] 1] Anuswr ijhVy pUrn Bwg<br />

gurmuiK ipAwry inmwxy inqwxy bx ky, gurU pRmysr jI dI SuB s`cI Srn pY ky, (pRB)<br />

vwihgurU prmpiv`qR s`cy im`Ty Dur ky bwxI jI(kau) nUM, (ismrih) Xwd krdy hn,<br />

auh (hir) pRkwS srUp Ajpw jwp vwihgurU jI dy(nyry) nyVy (bsih) vsdy hn[<br />

XQw:- AwT phr; pRB bsih hjUry] khu nwnk; syeI jn pUry] vw hir jI aun@W<br />

dy(nyry) nyVy(bsih) vsdy hn, Bwv AMdr bwhr pUrn ivsmwd bRhm jI swiKAwq<br />

hn[ XQw:- nwmdyv; hir jIau bsih sMig]) srby eyku.AnykY suAwmI; sB Gt<br />

BuogvY soeI] kih rivdws.hwQ pY nyrY; shjy hoie su hoeI]) AwT phr; inkit kir<br />

jwnY] pRB kw kIAw; mITw mwnY] eyku nwmu; sMqn AwDwru] hoie rhy; sB kI pg<br />

Cwru]<br />

sMq ik®pw qy; Anidnu jwig] nwnk ismrnu; pUrY Bwig] 6] 1.prmpUjnIk<br />

vwihgurU nwnk mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy hn:- inmK 2 suAws 2 gurU 2 ismrnu<br />

vwly, pRymI gursyvkW praupkwrIAW suhwvy muKW vwilAW, Anhd Junkwr suK’c<br />

lIx, Gxy AnMd nUM pRwpq, vwihgurU jI dy inktvrqIAW dy(pUrY) pUrn Bwig hn[<br />

dwsn dws aun@W qoN sd bilhwr jWdw hY[ XQw:- hMau kurbwnY jwau iqnw kY; lYin jo<br />

qyrw nwau] lYin jo qyrw nwau; iqnw kY hMau.sd kurbwnY jwau] ismrn’c lIx<br />

aupRokq pUrn Bwg gursyvk jI(sMq) s`cy siqgurU swihbwn jI dI sRb ivAwpI<br />

Anqklwvwn Agm Apwr mhW ivsmwd ikRpw(qy) nwl, siqgurU swihbwn jI qoN<br />

nwm ismrn pRwpq krky, (Anidnu) rwq idny, moh mmqw ivkwrW AOguxW qoN jwig<br />

rhy hn[ XQw:- gurmuiK jwig rhy; cUkI AiBmwnI rwm] Anidnu Boru BieAw;<br />

swic smwnI rwm]) gurisK jogI jwgdy; mwieAw AMdir krin audwsI]<br />

2.gur nwnk dyv goivMd rUp] DMn siqgurU nwnk dyv siqgurU mh`lw pMjvW jI,<br />

Awpxy mn nUM aupdyS idMdy hn:- hy mn!pRymw-BgqI sihq, inrgux srgux jI dI<br />

eykqw b^Sx vwly, Ajpw jwp dy dwqy pUrn gur Avqwr jI, pRB kY ismrin;<br />

Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr] sRb ivAwpI Agm Apwr Anq<br />

klwvwn mhW ivsmwd hI ivsmwd AvsQw’c lIx (sMq)s`cy siqgurU swihbwn jI<br />

www.Gursevak.com<br />

136<br />

q`qkrw


dI Agm ivsmwd ikRpw (qy) nwl, siqgurU swihbwn jI qoN nwm ismrn pRwpq<br />

krky(Anidnu) rwq idny, moh mmqw ivkwrW AOguxW qoN jwig!Bwv ienW nUM iqAwg[<br />

AOguxW nUM iqAwg ky, jo ismrnu krnw hY, ieho hI pUrY Bwig hn, ikauN jo ismrn<br />

duAwrw, mhwn praupkwrI BwgW Bry SoBnIk muK msqk inrml rIq, mn nUM ij`qx<br />

vwly, pUrn vYrwgI mhWpurS bx jWdy hn[ XQw:- ijih ibiKAw sglI qjI; lIE<br />

ByK bYrwg] khu nwnk.sun ry mnw; iqh nr mwQY Bwg] BwvyN duinAwvI socxI<br />

Anuswr Dn rwj Awid nUM pRwpq pUry Bwg ikhw hY, pr ie`Qy siqgurU swihbwn jI dy<br />

gihr gMBIr AwSy, ijn kY plY Dnu vsY; iqn kw nwau PkIr] ijn@ kY ihrdY.qU<br />

vsih; qy nr guxI ghIr] Anuswr rom 2 krky ismrn’c lIn mhWpurS jI dy hI<br />

pUrn Bwg hn] 6]<br />

pRB kY ismrin; kwrj pUry]) siqgurU siqgurU; siqguru guibMd jIau] vwihgurU<br />

dI pRwpqI ho jwxI, pRmwrQk kwrj hY[ sMswrI ivvhwr’c kwmXwbI hoxI,<br />

ivvhwrk kwrj hY[ ijn@W gurmuiK ipAwirAW pws pRmwrQ hovy, aun@W nUM ivvhwr’c<br />

kwmXwbI bhuq hI sOKI huMdI hY, ikauN jo auh niSAW bdclxI kqlW kukrmW’c<br />

mwieAw brbwd nhIN krdy[ ies leI pihlW gurbwxI dI Su`D sMiQAw krky, ArQ<br />

vIcwr ky, pRmwrQ dI pRwpqI krnI cwhIdI hY[ (pRB) srb suKW dy dwqy, srb klw<br />

BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] DMn 2 siqgurU swihbwn jI(kY) dy prmpiv`qR au~jl<br />

SuB s`cy ismrin krn nwl, pRmwrQk qy ivvhwrk swry kwrj pUry sMpUrn ho jWdy<br />

hn[ ijvyN DMn hn DMn hn DMn hn prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU<br />

Arjn dyv swihb jI!DMn hn, zwlmW dy Gor iBAwnk AiqAwcwr zulm krn qoN,<br />

hux au~bldI dyZ’c bYT rhy hn[ DMnu DMnu; DMnu jnu AwieAw] ijsu pRswid; sBu<br />

jgqu qrwieAw]) qyrw eyku nwmu; qwry sMswru] Anuswr sMswr nUM sdw qwrn vwly,<br />

Awp jI dy smUh kwrj sdw leI pUry hoey hn[ sMswr nUM prmpUjnIk gurU gur<br />

siqgurU vwihgurU gRMQ swihb jI b^Sy[ sRI hirmMdr swihb qrnqwrn swihb,<br />

sMqoKsr swihb, siqgurU rwmdws swihb jI dw Avqwr AsQwn, sRI nnkwxw<br />

swihb jI Awid byAMq gurU drbwr rcy[ guris`KI pRcwr leI BweI kilAwxy,<br />

mwDodws, Bgq Bgvwn, BweI swl@o, BweI bihlo, BweI mMJ, BweI ibDIcMd, BweI<br />

lM|whw jI Awid byAMq pUrn bRhmigAwnI, bRhmigAwnI sgl kI rInw] mhWpurS<br />

swjy[ ien@W qoN pRdySW’c gurbwxI kQw kIrqn pRcwr krwieAw[ Avqwr Dwr ky<br />

www.Gursevak.com<br />

137<br />

q`qkrw


sMudr drSn b^S ky, rMgW 2 dy kOqk praupkwr krky, suMdr Avqwr qoN qkrIbn<br />

43 swl.42idn Aqy qkrIbn 24 swl 9 mhIny 21 idn, gurqw q^q’qy<br />

ibrwjmwn ho ky, swrI hI AwXU c.gurbwxI kQw kIrqn duAwrw, ipAwrI guris`KI<br />

nUM KMfW bRhmMfW AMdr &YlwieAw[ AnykW jIAW dI kilAwx kIqI[ XQw:- qKiq<br />

bYTw Arjn gurU; siqgur kw iKvY cMdoAw] augvxhu qY AwQvxhu; chu ckI kIAnu<br />

loAw] so sdw leI sRb`q dy Bly dy smUh kwrj pUry hoey hn[ XQw:- kwj hmwry;<br />

pUry sqgur] bwjy Anhd qUry; sqgur] so gurU ismrn nwl gurduAwry sRovr<br />

hOspItl kwlj bnwaux, Anyk praupkwr dy kwrj, hr smyN inrXqn sMpUrn huMdy<br />

rihMdy hn[ gurU jI dy gurU ismrn duAwrw ivsmwd srb ivAwpI’c lIxqw Awid<br />

AnykW kwrj sMpUrn hoey hn, ies leI ivsmwd srb ivAwpI Anqklwvwn<br />

gRIbI’c lIx mh`lw pMjvW jI, ismrn krn vwilAW gurmuKW dI srnI pYNdy hn[<br />

XQw:- ismrih sy jn; ijn kau pRB mieAw] nwnk iqn jn; srnI pieAw]<br />

pRB kY ismrin; kbhu n JUry] (pRB) Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI<br />

rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] vwihgurU mh`ly<br />

pMjvyN jI(kY) dy prmpiv`qR au~jl s`cy im`Ty crnkmlW’c lIx ho ky, aun@W<br />

nUM(ismrin) Xwd krn vwly, gurmuiK ipAwry gursyvk jI, ivSy pdwrQ mwieAw<br />

mwx vifAweI dI pRwpqI leI AQvw ien@W dy ivCoVy qoN AQvw vwihgurU jI dy ivCoVy<br />

krky, (kbhu) kdy BI(JUry) pCuqwauNdy(n) nhIN[ ijvyN prmpUjnIk DMn vwihgurU<br />

mh`lw pMjvW jI, zwlmW dy Gor iBAwnk AiqAwcwr zulm krn qoN, au~bldI<br />

dyZ’c bYTx, q`qy ryqy ’qy bYTx, Awpxy prmpiv`qR SuB s`cy au~cy DIrjDwrI sIs<br />

’qy, m`cdw 2 ryqw puAwaux, sVdI bldI m`cdI loh’qy KV@n smyN JUry nhIN[ iKVy<br />

m`Qy Bwxw mMinAw[ XQw:- qyrw kIAw mITw lwgY] hir nwmu pdwrQu nwnku mWgY]<br />

sRb`q nUM Bwxw mMnx kurbwnI dyx dw sbk isKwieAw[ ijvyN Awp jI dI kurbwnI<br />

kmweI bhuq v`fI au`cI pUrn vYrwgmeI hY, iqvyN sRb ivAwpI mhW ivsmwid Ajpw<br />

jwp pUrn bRhm jI ’c lIx, ismrn dI mhwnqw jnwaux leI &urmw rhy hn:-<br />

ismrih sy jn; ijn kau pRB mieAw] nwnk iqn jn; srnI pieAw]<br />

pRB kY ismrin; hir gun bwnI] (pRB) dIn dieAwl ik®pwl suK swgr; srb<br />

Gtw BrpUrI ry] vwihgurU jI(kY) dy Ajpw jwp ismrin vwly mhWpurS, (hir) sRb<br />

ivAwpI sRb pRkwSk, prm ipAwry pUrn bRhm jI dy, siq sMqoK dieAw Drm<br />

www.Gursevak.com<br />

138<br />

q`qkrw


sihnSIlqw iKmw pRymw-BgqI Awid sRb ivAwpI ivsmwd Anqklwvwn,<br />

AnMq(gun) guxW vwlI bwnI boldy hn[ XQw:- ismrih sy jn; ijn kau pRB<br />

mieAw] nwnk iqn jn; srnI pieAw]) invxu su AKru.Kvxu guxu; ijhbw mxIAw<br />

mMqu] ey qRY BYxy vys kir; qW vis AwvI kMqu]) srb kI ryx; hovIjY] Awpu imtwie;<br />

imlIjY]) kbIr.sB qy hm bury; hm qij.Blo sBu koie] ijin AYsw kir bUiJAw;<br />

mIqu hmwrw soie]) PrIdw.duKu suKu ieku kir; idl qy lwih ivkwru] Alh BwvY so<br />

Blw; qW lBI drbwru]<br />

pRB kY ismrin; shij smwnI] (pRB) AsMK bRhmMf’c ivAwpk, soeI<br />

maulw.ijin jgu mauilAw; hirAw kIAw sMswro] Awb Kwku.ijin bMiD rhweI; DMnu<br />

isrjxhwro] Anuswr sB nUM hrw Brw krn vwly, Akwl purKu jI (kY) dy ismrin<br />

krn vwilAW, Bgq kbIr swihb jI Awid mhWpurSW dI surqI ibRqI socxI ilv<br />

izMdZI, (shij) SWqI, DIrj, bRhmigAwn sihq, shij srUp ivAwpk bRhm jI<br />

’c(smwnI) smw geI[ ijvyN Amr AduqI ShIdI dyx smyN, bwbw jorwvr isMG<br />

swihb bwbw &qyh isMG swihb jI dI ibRqI, sihj srUp bRhm jI ’c smweI rhI[<br />

BwvyN zwlmW ny Gor iBAwnk AiqAwcwr zulm krky, ijauNdy kMD dI nINh’c KV@y<br />

krky, moiFAW q`k ie`tW icxIAW, aupRMq qlvwr nwl, sIs k`t idqy, hwey sI nhIN<br />

aucwrI, AYsI cV@I nwm dI KumwrI[ XQw:- gauVI mhlw 5] gur kw sbdu; ird<br />

AMqir DwrY] pMc jnw isau; sMgu invwrY] ds ieMdRI; kir rwKY vwis] qw kY AwqmY;<br />

hoie prgwsu] 1] AYsI idRVqw; qw kY hoie] jw kau dieAw mieAw; pRB soie] 1]<br />

rhwau] swjnu dustu; jw kY eyk smwnY] jyqw bolxu; qyqw igAwnY] jyqw sunxw; qyqw<br />

nwmu] jyqw pyKnu; qyqw iDAwnu] 2] shjy jwgxu; shjy soie] shjy hoqw jwie; su<br />

hoie] shij bYrwgu; shjy hI hsnw] shjy cUp; shjy hI jpnw] 3] shjy Bojnu;<br />

shjy Bwau] shjy; imitE sgl durwau] shjy; hoAw swDU sMgu] shij imilE;<br />

pwrbRhmu insMgu] 4] shjy igRh mih; shij audwsI] shjy; duibDw qn kI nwsI]<br />

jw kY shij; min BieAw Anµdu] qw kau ByitAw; prmwnµdu] 5] shjy; AMimRqu pIE<br />

nwmu] shjy kIno; jIA ko dwnu] shj kQw mih; Awqmu risAw] qw kY sMig;<br />

AibnwsI visAw] 6] shjy; Awsxu AsiQru BwieAw] shjy; Anhq sbdu<br />

vjwieAw] shjy; rux Juxkwru suhwieAw] qw kY Gir; pwrbRhmu smwieAw] 7]<br />

shjy; jw kau pirE krmw] shjy; guru ByitE scu Drmw] jw kY shju BieAw; so<br />

www.Gursevak.com<br />

139<br />

q`qkrw


jwxY] nwnk dws; qw kY kurbwxY] 8] 3] dwsn dws AYsy shj smwnI AvsQw vwly,<br />

guurmuiK ipAwirAW qoN kurbwn jWdw hY[ aunW@ dI mhW ivsmwd sRb ivAwpI s`cI srn<br />

pYNdw hY[ XQw:- ismrih sy jn; ijn kau pRB mieAw] nwnk iqn jn; srnI<br />

pieAw]<br />

pRB kY ismrin; inhcl Awsnu] (pRB) siqgurU swihbwn jI(kY) dy ivsmwd<br />

ismrin dy pRvwh’c A`Ty pihr lIx hox nwl, (inhcl) Ac`l AibnwsI suK Awpn<br />

Awsn] bRhm’c ivsmwd lInqw rUp (inhcl) Ac`l(Awsnu) itkwA ho jWdw hY[<br />

XQw:- dIn drd invwir.qwrx; dieAwl ikrpw krx] Atl pdvI nwm ismrx;<br />

idRVu nwnk.hir hir srx]) inhclu scu Kudwie eyku; Kudwie bMdw AibnwsI]) pWc<br />

brK ko.AnwQu DR¨ bwirku; hir ismrq.Amr Atwry] dwsn dws AYsy gurmuKW dy srnI<br />

pYNdw hY[ XQw:- ismrih sy jn; ijn kau pRB mieAw] nwnk iqn jn; srnI<br />

pieAw]<br />

pRB kY ismrin; kml ibgwsnu] (pRB) gurU jI dy s`cy im`Ty crnkmlW(kY) dy<br />

ismrin krn vwly gurmuiK ipAwry jI dw ihrdw kml, kruxw mudqw mYqRI aupyiKAw,<br />

inmRqw gRIbI iKmw DIrj bMdgI, siq sMqoK dieAw Drm vIcwr sihnSIlqw Awid,<br />

sRb ivAwpI ivsmwd SuB guxW dIAW AnqklW sihq, (ibgwsnu) iKV jWdw hY[<br />

XQw:- soriT mhlw 5] ijnw bwq ko bhuqu AMdysro; qy imty siB gieAw] shj sYn<br />

Aru suKmn nwrI; aUD kml ibgsieAw]) cwir pdwrQ; kml pRgws] sB kY miD;<br />

sgl qy audws] suMdru cquru; qq kw byqw] smdrsI; eyk idRstyqw] vw pRB jI(kY) dy<br />

ismrin vwly gursyvk jI(ibgwsnu) iKVy(kml) bRhm srUp hn[ XQw:- eyko srvru<br />

kml AnUp] sdw ibgwsY prml rUp] aUjl moqI cUgih hMs] srb klw jgdIsY<br />

AMs] 1] dwsn dws AYsy gurmuKW dy srnI pYNdw hY[ XQw:- ismrih sy jn; ijn kau<br />

pRB mieAw] nwnk iqn jn; srnI pieAw]<br />

pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] {pYrWBwr bYT ky, kMnW’c auNgLW dy ky pKMf<br />

krky, BoiLAW nwl Cl krky l`utdy hn, ik swnUM Anhd vwjy suxdy hn[ }(pRB) srb<br />

ivAwpI srb dy AwDwr huMidAW Awp inrwDwr, srb dy pRkwSk huMidAW Awp suqy<br />

pRkwS srUp, Anq klwvwn sd sdw myhrvwn jI(kY) dy ismrin vwly, nwmu<br />

AiBAwsI gurmuiK ipAwry jI dy AMdr bwhr, (Anhd) (An+hd) hd qoN(An)<br />

rihq, ie`k rs, rsdwiek ivsmwd suAwd vwlI, suMdr(Junkwr) rUhwnI Dun lgwqwr<br />

suxdI hY[ vyprvwh ivsmwd ho ky, gurmuiK ipAwry jI KIvy ho ky, hr smyN suxdy rihMdy<br />

www.Gursevak.com<br />

140<br />

q`qkrw


hn[ ieh socdy hn ik dwsn dws, siB Avgx; mY guxu nhI koeI] Anuswr sB<br />

AOguxW sihq hY[ BwvyN dwsn dws dI kmweI qW hY hI nhIN, pr vwihgurU jI ny<br />

AYsI ivsmwd b^iSS, dwsndws’qy pqw nhIN ikvyN kr idqI hY?ieauN ivsmwd hI<br />

ivsmwd hYrwn hoey rihMdy hn[ XQw:- gun gwvh.pRB Agm Twkur ky; gun gwie rhy<br />

hYrwn] jn nwnk kau, guir ikrpw DwrI; hir nwmu dIE iKn dwn] 4] 1]) vwjY<br />

Anhdu; myrw mnu lIxw] gur bcnI; sic nwim pqIxw] 1]) Duin vwjy.Anhd<br />

Gorw] mnu mwinAw, hir ris morw]) suxqy punIq khqy pivqu; siqguru rihAw<br />

BrpUry] ibnvMiq nwnku.gur crx lwgy; vwjy Anhd qUry] dwsn dws AYsy gurmuKW<br />

dy srnI pYNdw hY, crn-DUV mMgdw hY, crnIN l`gdw hY[ XQw:- ismrih sy jn;<br />

ijn kau pRB mieAw] nwnk iqn jn; srnI pieAw] 7]) ismrn qy lwgy; ijn<br />

Awip dieAwlw] nwnk jn kI; mMgY rvwlw]) sy ismrih; ijn Awip ismrwey]<br />

nwnk qw kY; lwgau pwey]<br />

suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr] Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE<br />

Bir] Bin mQurw. kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw<br />

pMjvW swihb jI &urmwauNdy hn:- hy BweI!pRB ismrn duAwrw, icMqw jwie; imtY<br />

AhMkwru] Anuswr ivkwrW AOguxW duSmxW jmW cOrwsI dy gyVy qoN AicMq ho ky, pUrn<br />

inRibkwr inrMkwr inrMjn(pRB) gurU pRmysr jI dy ivsmwd s`cy su`cy im`Ty crnkmlW’c<br />

lIx hoox qoN, Awqm suKu(kw) dw koeI BI AMqu(pwr) pwrwvwr(n) nhIN hY[<br />

XQw:- khu kbIr.gUMgY guVu KwieAw; pUCy qy.ikAw khIAY]) hliq suKu.pliq suKu,<br />

inq suKu ismrno; nwmu goibMd kw sdw lIjY] imtih kmwxy pwp icrwxy; swDsMgiq<br />

imil. muAw jIjY]) koit sUK Awnµd rwj pwey; muK qy inmK bulweI]) pRB kY<br />

ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr]) suKw kI imiq.ikAw<br />

gxI; jw ismrI goivMdu] ijn cwiKAw.sy iqRpqwisAw; auh rsu jwxY ijMdu] sMqw<br />

sMgiq min vsY; pRBu pRIqmu bKisMdu] ijin syivAw pRBu Awpxw; soeI rwj nirMdu]<br />

2]) so suKIAw.so sdw suhylw; jo gur imil.gwie gunI] Awp jI Gnyry AnMd’c lIx<br />

ho ky &urmw rhy hn:- Awid gur ey; nmh] jugwid gur ey; nmh] siqgur ey;<br />

nmh] sRI gurdyv ey; nmh]<br />

ismrih sy jn; ijn kau pRB mieAw] nwnk.iqn jn; srnI pieAw] 7]<br />

prmpUjnIk vwihgurU siqgurU nwnk dyv vwihgurU mh`lw pMjvW jI, sRb ivAwpI<br />

www.Gursevak.com<br />

141<br />

q`qkrw


Anq klwvwn Agm Apwr mhW ivsmwd pRymw-BgqI’c lIn &urmw rhy hn:-<br />

(ijn) ijn@W gurmuiK ipAwirAW(kau) nUM, (pRB) pRis`D sRb pRkwSk nmo sUrj sUrjy;<br />

nmo cMdR cMdRy] nmo rwj rwjy; nmo ieMdR ieMdRy] nmo AMDkwry; nmo qyj qyjy] ivAwpk<br />

suMdr vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU swihbwn jI dI sRb ivAwpI mhW ivsmwd<br />

Anqklwvwn(mieAw) ikRpw pRwpq huMdI hY, (sy) auh; hir gun bwnI] ; shij<br />

smwnI] ; inhcl Awsnu] ; kml ibgwsnu] ; Anhd Junkwr] Agm Apwr sRb<br />

ivAwpI suK nUM pRwpq, sRb ivAwpI ivsmwd Anqklwvwn Ajpw jwp vwihgurU<br />

jI’c lIx, AicMq praupkwrI gurmuiK jn, ipAwry vwihgurU jI nUMM(ismrih) Xwd<br />

krdy hn, dwsn dws(iqn) iqn@W gurmuiK(jn) ipAwirAW dI, prmpiv`qR au~cI<br />

su`cI sRb ivAwpI mhW ivsmwid s`cI srnI, hmySw hI pieAw hY] 7] XQw:- hir<br />

sMig rwqy mn qn hry] gur pUry kI srnI pry] 1]<br />

hir ismrnu kir; Bgq pRgtwey] 1.gurmiK ipAwry(Bgq) BgqW mhWpurSW<br />

ny, (hir) hrI jI dw inmK 2 suAws 2 rom 2 dy ipAwr nwl, (ismrnu) vwihgurU<br />

3 ismrn AiBAws(kir) krky, (hir) hrI jI (pRgtwey) pRgt kIqy hn[ XQw:-<br />

bwlmIkY, hoAw swDsMgu] DR¨ kau imilAw, hir insMg] 1]) kbIr.mnu inrmlu<br />

BieAw; jYsw gMgw nIru] pwCY lwgo hir iPrY; khq kbIr kbIr]) kbIir<br />

iDAwieE eyk rMg] nwmdyv hir jIau bsih sMig] rivdws iDAwey, pRB AnUp]<br />

gur nwnk dyv goivMd rUp] 8] 1]<br />

2.(hir) inrgun bRhm jI ny Awpxy ipAwry (Bgq) BgqW’qy vwihgurU ismrnu<br />

AiBAws dI b^iSS(kir) krky, AnMq bRhmMf AMdr pRgtwey hn[ XQw:- mhlw<br />

5] goibMd goibMd goibMd sMig; nwmdyau mnu lIxw] AwF dwm ko CIpro; hoieE<br />

lwKIxw] 1] rhwau] bunnw qnnw iqAwig kY; pRIiq crn kbIrw] nIc kulw<br />

jolwhrw; BieE gunIX ghIrw] 1] rivdwsu FuvMqw For nIiq; iqin@ iqAwgI<br />

mwieAw] prgtu hoAw swDsMig; hir drsnu pwieAw] 2] sYnu nweI buqkwrIAw;<br />

Ehu Gir Gir suinAw] ihrdy visAw pwrbRhmu; Bgqw mih ginAw] 3] ieh ibiD<br />

suin kY jwtro; auiT BgqI lwgw] imly pRqiK gusweIAw; DMnw vfBwgw] 4] 2])<br />

hir ky nwm, kbIr aujwgr] jnm jnm ky; kwty kwgr] 1]) jo pRiB; ApnI syvw<br />

lwieAw] nwnk.so syvku; dh idis pRgtwieAw] 4]) Awsw mhlw 5] ijsu nIc<br />

kau; koeI n jwnY] nwmu jpq; auhu chu kuMt mwnY] 1] drsnu mwgau, dyih ipAwry]<br />

www.Gursevak.com<br />

142<br />

q`qkrw


qumrI syvw, kaun kaunu n qwry] 1] rhwau] jw kY inkit; n AwvY koeI] sgl<br />

isRsit; auAw ky crn mil DoeI] 2] jo pRwnI; kwhU n Awvq kwm] sMq pRswid; qw ko<br />

jpIAY nwm] 3] swDsMig; mn sovq jwgy] qb pRB nwnk; mITy lwgy]) hir kw Bgqu<br />

pRgt; nhI CpY]) gur jIau; sMig quhwrY jwinE] koit joD.auAw kI bwq n puCIAY; qW<br />

drgh BI mwinE]) nwmw CIbw.kbIru juolwhw; pUry gur qy giq pweI] bRhm ky<br />

byqy.sbdu pCwxih; haumY jwiq gvweI] suir nr.iqn kI bwxI gwvih; koie n mytY<br />

BweI] 3] dYq puqu krm Drm ikCu sMjm n pVY; dUjw Bwau n jwxY] siqguru ByitAY<br />

inrmlu hoAw; Anidnu nwmu vKwxY] eyko pVY eyko nwau bUJY; dUjw Avru n jwxY] 4])<br />

Bgqu Bgqu jig vijAw; chuM ckW dy ivic cimrytw[ pwxHw gMFY rwh ivic; kulw Drm<br />

Foie For smytw[ ijau kir mYlY cIQVY; hIrw lwl Amolu plytw[ chuM vrnw aupdysdw;<br />

igAwn iDAwnu kir Bgq shytw[ nHwvix AwieAw sMgu imil; bwnwrs kir gMgw Qytw[<br />

kiF ksIrw sauipAw; rivdwsY gMgw dI Bytw[ lgw purbu ABIc dw; ifTw cilqu<br />

Acrj Amytw[ lieAw ksIrw hiQ kiF; sUqu ieku ijau qwxw pytw[ Bgq jnW; hir<br />

mW ipau bytw[ ijvyN prmpUjnIk vwihgurU mh`ly dsvyN jI ny sjy dIvwn’c &urmwieAw,<br />

“hy ipAwry gurU ^wlsw jIE!Bgq sRI kbIr swihb jI nUM, sMq doKI rwjy iskMdr loDI<br />

ny mhW kSt id`qy[ XQw:- Bujw bWiD; iBlw kir fwirE] hsqI k®oip; mUMf mih<br />

mwirE] hsiq Bwig kY; cIsw mwrY] ieAw mUriq kY; hau bilhwrY] A`j nIc zwlm<br />

dw nwm inSwn nhIN hY[ XQw:- rqn ivgwiV ivgoey kuqˆØI; muieAw.swr n kweI] nwm<br />

ismrn dI bhuq v`fI mhwnqw hY[ prmpUjnIk Bgq kbIr swihb jI dI Gr 2’c<br />

sdw leI pUjw ho rhI hY[<br />

hir ismrin lig; byd aupwey] 1.prmpUjnIk siqgurU swihbwn jI ny Awp rom<br />

2 krky, inmK 2 AQwh pRym’c lIx ho ky, (hir) vwihgurU jI dy ismrin ’c lig<br />

ky, Awpxy pRymIAW dy AMdr(byd) bRhmigAwn (aupwey) pYdw kIqw hY, Bwv siqgurU jI<br />

gurqw isMGwsx’qy sj ky, Ajpw jwp vwihgurU ismrn’c lIx huMdy, qW pRymI is`K<br />

pUrn pRym sihq, pRIqm jI dy suMdr cyhry dy drSn ieauN krdy, ijvyN ckor, cMd dy<br />

krdy hn[ drSn krky inrXqn ismrn’c lIx ho jWdy[ sihjy hI gurU jI dy im`Ty<br />

crn-kmlW dw iDAwn pRwpq ho jWdw[ so gurU pRmysr jI dy suMdr drSn hI, Ajpw<br />

jwp ismrn bRhmigAwn gur Bwau-BgqI inrgun srgun jI dI eykqw b^Sx vwly<br />

hn[<br />

www.Gursevak.com<br />

143<br />

q`qkrw


2.zwlmW dy Gor iBAwnk AiqAwcwr zulm krn qoN, DMn hn DMn hn DMn hn<br />

vwihgurU siqgurU Arjn dyv swihb jI DMn hn, hux sVdI bldI loh’qy KV@ rhy<br />

hn[ DMn dwqy gurU pRmysr jI Awp Akih Asih kst shwr rhy hn[ sMswr nUM sRI<br />

hirmMdr swihb sRI gurU gRMQ swihb jI, kQw kIrqn gurU mrXwdw b^S rhy hn[<br />

sRb ivAwpI mhW ivsmwid AiqAMq GxI inmRqw hI inmRqw gRIbI hI gRIbI<br />

kmwauNidAW &urmw rhy hn:- bRhmw jI hMkwr krky kvl’c if`gy, qW vwihgurU jI ny<br />

bwhr k`Fy, ien@W’c isRStI rcx dI SkqI nhIN sI, vwihgurU jI ny AkwS bwxI<br />

duAwrw ikhw, “qp kr qp kr!”sux ky bRhmw jI ny ds l`K vr@y vwsudyv 3 jI dw<br />

ismrn kIqw[ bRhmwjI ny(hir) iqs dY cwnix; sB mih cwnxu hoie] Anuswr sB<br />

dy AMdr pyRm igAwn nwm dw cwnx krn vwly, cwnxW dy mhW cwnx vwihgurU jI dy<br />

ismrin’c lig ky, cwr(byd) swm, irg, jujr, AQ`rvx (aupwey) pYdw kIqy hn[<br />

XQw:- byd purwn; isMimRiq suDwK´r] kIny rwm nwm; iek AwK´r] hy BweI!ivsmwd<br />

hrI jI dy ivsmwd ismrn duAwrw, byd Awidk Dwrimk gRMQ rcy gey hn[ ies<br />

leI vwihgurU jI’c lIxqw leI, vwihgurU ismrn kro[<br />

28 aUVw. hir ismrin; Bey isD jqI dwqy]) hir Awpy mwqw Awpy ipqw;<br />

ijin jIau aupwie.jgqu idKwieAw] sB dy AMdr bwhr inry nUr pRkwS hI pRkwS<br />

srUp, srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] vwihgurU hir jI dw ismrin krn<br />

vwly, (isD) mukq, ( 1 jqI) hr qrW@ dw ivSw rok ky.bRhmcrj r`Kx vwly, dUD pUq<br />

pdwrQ, nwm jpwaux rUp dwq dyx vwly dwqy(Bey) hoey hn[ { 1 ivSw nON pRkwr:-<br />

1 pr iqRA rUp n dyKdy; gurmuiK sMq mhMq[ 2 sRvx 3 ismrn 4 kIrqI, 5 icqvn 6 bwq<br />

iekMq] 7 idRV sMklp 8 prXqn qn; 9 pRwpq.nON khMq[ 1 prwieAw rUp ivkwr kop<br />

dvYq mMd idRstI nwL q`kxw[ 2 ivkwr dIAW g`lW sunxIAW, 3 prwey srUp nUM Xwd<br />

krnw, 4 srUp dI mihmw krnI, 5 srUp nUM icqvxw, 6 iekWq ho ky ivkwrI g`lW<br />

krnIAW, 7 pRwpqI leI p`kw sMklp kr lYxw, 8 pRwpqI leI (pr+Xqn) (pr)<br />

ivSyS krky Xqn krnw, 9 pRwpqI kr lYxI[ so gurmiq Anuswr nON pRkwr dy ivSy qy<br />

hor BI smUh mMd sMklpW nUM ij`qx vwly jqI jI hn}<br />

hir ismrin; nIc chu kuMt jwqy] (hir) s`cy siqgurU sRI gurU gMRQ swihb jI dy<br />

vwihgurU A`Kr 2 dw ismrin krky, AOguxW mhW pwpW ivkwrW dy Bry hoey nIc qoN<br />

nIc jIA BI, au~qR d`Kx pUrb p`Cm chu kuMt ’c(jwqy) jwxy gey, jwxy jWdy hn.Bwv<br />

www.Gursevak.com<br />

144<br />

q`qkrw


pUjy jWdy hn[ XQw:- ijsu nIc kau; koeI n jwnY] nwmu jpq; auhu chu kuMt mwnY])<br />

goibMd goibMd goibMd sMig; nwmdyau mnu lIxw] AwF dwm ko CIpro; hoieE lwKIxw]<br />

1] rhwau] bunnw qnnw iqAwig kY; pRIiq crn kbIrw] nIc kulw jolwhrw; BieE<br />

gunIX ghIrw] 1] rivdwsu FuvMqw For nIiq; iqin@ iqAwgI mwieAw] prgtu hoAw<br />

swDsMig; hir drsnu pwieAw]<br />

hir ismrin; DwrI sB Drnw] AnMq bRhmMf dI swrI rcnw hr smyN ismrn<br />

krdI rihMdI hY[ ies leI(Drnw) DrqI Awid AnMq bRhmMf dI sB(Drnw) rcnw,<br />

(hir) vwihgurU jI ny Awpxy ismrin dy Awsry (DwrI) itkweI hoeI hY[ XQw:- nwm<br />

ky Dwry; sgly jMq] nwm ky Dwry; KMf bRhmMf] nwm ky Dwry; isimRiq byd purwn]<br />

nwm ky Dwry; sunn igAwn iDAwn] nwm ky Dwry; Awgws pwqwl] nwm ky Dwry;<br />

sgl Awkwr] nwm ky Dwry; purIAw sB Bvn] nwm kY sMig auDry; suin sRvn] kir<br />

ikrpw ijsu; AwpnY nwim lwey] nwnk cauQy pd mih; so jnu giq pwey] 5] ies<br />

leI rom 2 dy pUrn Adb siqkwr nwl, vwihgurU jI nUM ismro[<br />

ismir ismir hir; kwrn krnw]) 1.sB gux iks hI nwih; hir pUr<br />

BMfwrIAw] Anuswr srb guxW sihq, (hir) inrgun pRkwS srUp Ajpw jwp bRhm<br />

jI Awp hI, AnMq bRhmMf dI rcnw dy(kwrn) mUl mu`F rUp hn, Awp jI ny<br />

vwihgurU ismir ismir ky, Awpxy inrgun srUp jI’coN AnMq bRhmMf dw pswrw pRgt<br />

krnw kIqw hY, jo Awp jI dy srgun srUp hn[ XQw:- inrgunu Awip; srgunu BI<br />

EhI] klwDwir ijin sglI mohI]) krx kwrx.pRBu eyku hY; dUsr nwhI koie]<br />

nwnk.iqsu bilhwrxY; jil Qil mhIAil soie] 1]<br />

hir ismrin; kIE sgl Akwrw] 1.(hir) sB nUM hrw Brw krn vwly,<br />

Ajpw jwp vwihgurU jI ny, ismrn krky, ismrin duAwrw, AnMq bRhmMf sUrj cMd,<br />

AnMq DrqIAW dw(sgl) swrw Akwrw(kIE) rcxw kIqw hY[ XQw:- keI koit;<br />

KwxI Aru KMf] keI koit; Akws bRhmMf] keI koit; hoey Avqwr] keI jugiq;<br />

kIno ibsQwr] keI bwr; psirE pwswr] sdw sdw; ieku eykMkwr] keI koit;<br />

kIny bhu Bwiq] pRB qy hoey; pRB mwih smwiq] qw kw; AMqu n jwnY koie] Awpy<br />

Awip; nwnk pRBu soie] 7]) nwnk rcnw pRiB rcI; bhu ibiD Aink pRkwr])<br />

kIqw pswau; eyko kvwau] iqs qy hoey; lK drIAwau]) EAMkwir auqpwqI] kIAw<br />

idnsu sB rwqI]<br />

www.Gursevak.com<br />

145<br />

q`qkrw


hir ismrn mih; Awip inrMkwrw] 1.(inrMkwrw) ijmI jmwn ky ibKY; sm`sq<br />

eyk joq hY] n Gwt hY.n bwF hY; n Gwt bwF hoq hY]) Acl mUriq.AnBau pRkws;<br />

Aimqoj kih`jY] jwgq joiq inrgun pRkwS srUp inrgun inrMkwr bRhm jI, (hir)<br />

AsMK bRhmMf dy krqy, hux AsMK sUrjW cMdRimAW ibjlIAW dy pRkwSk, srb<br />

pRiqpwlk, sB dy jIvn rUp, im`qR ipAwry vwihgurU jI, Awpxy ismrn(mih) ’c<br />

Awip hI lIx rihMdy hn, Bwv pRkwS srUp inrgun bRhm jI, Awpxw jwp hr smyN<br />

Awp hI krdy rihMdy hn[ XQw:- jl Ql mwhy; Awpih Awp] AwpY jphu; Awpnw<br />

jwpu] jdoN gurpRswid bRhm jI dI swiKAwqqw huMdI hY, qdoN pRkwS srUp inrgun<br />

bRhm jI, Awpxy srgun srUp dy swry AkwrW sihq, jwp krdy idsdy hn, Bwv<br />

inrgun srgun jI hr smyN Awpxw jwp Awp hI krdy rihMdy hn[ XQw:- srgun<br />

inrgun inrMkwr; suMn smwDI Awip] Awpn kIAw nwnkw; Awpy hI iPir jwip] 1]<br />

hir ismrin; kIE sgl Akwrw] hir ismrn mih; Awip inrMkwrw]<br />

2.vwihgurU hrI srUp mh`lw pMjvW jI, hrI ismrn’c ivsmwd lIxqw sihq &urmw<br />

rhy hn:- dwsn dws gRIb nUM, gurpRswid hir ismrin’c, Bwv roim roim krky<br />

ismrn kridAW, hir jI dy srgun srUp.DMn sRI gurU rwmdws swihb jI dy (sgl)<br />

swry (Akwrw) Akwr(kIE) kIqy Bwv Dwry hoey AnMq srUp, AMdr bwhr hr smyN<br />

drSn b^S rhy hn, Bwv gurU ipqw jI AnykW srUp Dwr ky, drSn b^S rhy hn[<br />

aun@W prm pwk suMdr srUpW dy rom 2 ’qy, mnohr suMdr cyhry hn, ijn@W duAwrw<br />

Awip, (hir) vwihgurU(inrMkwrw) inrgun ivAwpk pRkwSk AsMK nUr hI nUr,<br />

Ajpw jwp vwihgurU ismrin(mih) ’c lIn hn[<br />

kir ikrpw; ijsu Awip buJwieAw] nwnk gurmuiK; hir ismrnu iqin<br />

pwieAw] 8] 1]) koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry]<br />

prmpUjnIk vwihgurU siqgurU nwnk dyv siqgurU Arjn dyv swihb jI Amolk<br />

bcn &urmw rhy hn:- s`cy siqgurU swihbwn jI ny, Awpxy ijsu ipAwry syvk jI’qy<br />

ikrpw (kir) krky, gurU pRymw-BgqI sihq inrgun srgun dI eykqw’c lIn ho ky,<br />

ismrn krnw Awip(buJwieAw) smJwieAw hY[ siqkwr nwl iqin bhuvcn &urmw<br />

rhy hn, (iqin) gurmuiK; roim roim hir iDAwvY] Anuswr rom 2 krky vwihgurU jI<br />

nUM iDAwaux vwly gurmuiK ipAwry jI ny, siqgurU swihbwn jI qoN(hir) vwihgurU<br />

siqnwmu, pRB kY ismrin; Anhd Junkwr]) ismrnu jI(pwieAw) pwey hn] 8]<br />

www.Gursevak.com<br />

146<br />

q`qkrw


1] jo gurmuiK nwmu iDAwiedy; iqn drsnu dIjY] hm iqn ky crx pKwldy; DUiV<br />

Goil Goil pIjY] Anuswr aupRokq Acrj mhW ivsmwd srb ivAwpI ismrn nUM<br />

pRwpq, prmpUjnIk snmuK gurmuKW dy siqkwr pRym’c, vwihgurU gurU jI dw lUM 2<br />

ivMin@AW iB`ijAw hox krky, prmpUjnIk ipAwry vwihgurU jI dy snmuK, singD pRym<br />

sihq sRb ivAwpI mhW mhW ivsmwd gRIbI hI gRIbI nwl kih rhy hn[ hy vwihgurU<br />

jI!aun@W nwl dwsn dws nUM auDwr lvo[ aun@W gurmuiK swD dI sMgq duAwrw, Awp<br />

jI dy ismrn jI pRwpq huMdy hn[ dwsn dws aun@W dy prm piv`qR praukwrI s`cy<br />

crn-kmlW nwl l`gdw hY[ aun@W dy dwsW dw dws bxky, aun@W dI pwk crn-DUV<br />

mMgdw hY, aun@W dy srnI pYNdw hY, ijn@W gurmuKW’qy ikRpw krky, vwihgurU jI ny<br />

Awpxw ismrn Awp hI bu`Jw idqw hY[ XQw:- kWKI; eykY drs quhwro] nwnk aun<br />

sMig; moih auDwro] 1]) pRB kw ismrnu; swD kY sMig] srb inDwn; nwnk hir<br />

rMig] 2]) sy ismrih; ijn Awip ismrwey] nwnk qw kY; lwgau pwey] 3]) pRB<br />

jI bsih; swD kI rsnw] nwnk jn kw; dwsin dsnw] 4]) ismrn qy lwgy; ijn<br />

Awip dieAwlw] nwnk jn kI; mMgY rvwlw] 5]) ismrih sy jn; ijn kau pRB<br />

mieAw] nwnk iqn jn; srnI pieAw] 7]) Awid gur ey; nmh] jugwid gur ey;<br />

4<br />

nmh] siqgur ey; nmh] sRI gurdyv ey; nmh]) dIn drd duK BMjnw; Git Git<br />

nwQ AnwQ] srix qum@wrI AwieE; nwnk ky pRB swQ] 1]) ijsu jn kau; pRB<br />

drs ipAwsw] nwnk qw kY; bil bil jwsw] 5]) qumrI giq imiq; qum hI<br />

jwnI] nwnk dws; sdw kurbwnI] 8] 4]) AsiQru Bgiq; swD kI srn]<br />

nwnk.jip jip jIvY; hir ky crn] 4]) DMin DMin qy jn; ijh Git bisE hir<br />

nwau] nwnk.qw kY bil bil jwau] 6]) jo qum Bwny; iqn pRBu jwqw] nwnk.aun<br />

jn; crn prwqw] 7]) kwm k®oD Aru loB moh; ibnis jwie AhMmyv] nwnk.pRB<br />

srxwgqI; kir pRswdu gurdyv] 1]) bRhmigAwnI kw; AMqu n pwru] nwnk<br />

bRhmigAwnI kau; sdw nmskwru] 7]) chu vrnw kau; dy aupdysu] nwnk.ausu<br />

pMifq kau; sdw Adysu] 4]) imit gey gvn; pwey ibsRwm] nwnk.pRB kY; sd<br />

kurbwn] 8] 11]) iqn sMqn kI; bwCau DUir] nwnk kI; hir locw pUir] 3])<br />

swD qyry kI; crnI pwau] nwnk kY min; iehu Anrwau] 1]) iPrq iPrq pRB<br />

AwieAw; pirAw qau srnwie] nwnk kI pRB bynqI; ApnI BgqI lwie] 1])<br />

swD jnw kI; mwgau DUir] pwrbRhm; myrI srDw pUir]) hm inrgunIAwr; nIc<br />

www.Gursevak.com<br />

147<br />

q`qkrw


Ajwn] nwnk qumrI srin; purK Bgvwn] 7]) bysumwr AQwh Agnq AqolY]<br />

ijau bulwvhu; iqau nwnk dws bolY]) Awip mukqu; mukqu krY sMswru] nwnk iqsu<br />

jn kau; sdw nmskwru] 8] 23]) Aws Ainq; iqAwghu qrMg] sMq jnw kI;<br />

DUir mn mMg]) imit gey bYr; Bey sB ryn] AMimRq nwmu; swDsMig lYn] so vwihgurU<br />

gurmuiK ismrn krn dy AsMK AnMq lwhy hn[ AYsw sRb ivAwpI mhW ivsmwd<br />

Ajpw jwp gurmuiK ismrn, prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn jI dI ikRpw duAwrw<br />

hI pRwpq huMdw hY[ ies leI hy mhW pwpI qn mn! gurU pRmysr jI dy s`cy im`Ty<br />

crn-kml, Awpxy kysW nwl JwV ky, c`t ky Awpxy nyqRW ’c vsw ky, Do 2 ky pI[<br />

qn mn Dn isr gurU pRmysr jI nUM Arp ky, vwihgurU sRb ivAwpI mhW ivsmwd<br />

ismrn pRwpq krky inhwl hovo jI[ XQw:- hau mnu ArpI.sBu qnu ArpI; ArpI<br />

siB dysw] hau isru ArpI.iqsu mIq ipAwry; jo pRB dyie sdysw]) qnu mnu Dnu<br />

sBu.sauip gur kau; hukim mMinAY pweIAY]) AYsw siqguru jy imlY, iqs no isru<br />

saupIAY; ivchu Awpu jwie] gauVI suKmnI mÚ 5])<br />

AstpdI jI dUjy, Awid 263.<br />

sloku] dIn drd duK BMjnw; Git Git nwQ AnwQ] srix qum@wrI AwieE;<br />

nwnk ky pRB swQ] 1]<br />

{Kws pRym bynqI:- cV@weI smyN, aus koL sRI suKmnI swihb jI au~cI bol ky<br />

pV@ny sunxy cwhIdy hn[ jy cV@weI kr jwvy qW BI pwT sMpUrn krnw cwhIey[ jy<br />

QoVw smW hovy qW dUjI AstpdI jI dy ie`k jW smyN Anuswr v`D sMpUrn pwT krny[<br />

jIv dI jm mwrg ’c r`iKAw huMdI hY[ cOrwsI dw c`kr imt jWdw hY[ pV@n sunx<br />

vwly pRymIAW nUM DIrj SWqI Bwxw mMnx dw bl, koit &L pRwpq huMdy hn[ }<br />

29. dIn drd duK BMjnw; Git Git nwQ AnwQ] srix qum@wrI AwieE;<br />

nwnk ky pRB swQ] 1] {zwlmW dy Gor iBAwnk AiqAwcwr zulm krn qoN,<br />

prmpUjnIk vwihgurU mh`lw pMjvW jI, swfy leI hux au~bldI dyZ’c bYT rhy hn,<br />

hux q`qy 2 ryqy ’qy bYT ky, q`qw 2 ryqw Awpxy prmpiv`qR SuB s`cy mhwn praupkwrI<br />

DIrjDwrI inrMkwrI sIs’qy puAw rhy, hux sVdI m`cdI bldI loh’qy KV@ rhy hn[<br />

Awp kSt shwr rhy hn, swnUM gurU rwmdws sRovr, sRI hirmMdr swihb jI, sRI<br />

qrnqwrn swihb jI, hor Anyk qIrQ qy prmpUjnIk s`cy siqgurU inrMkwr srUp<br />

gurbwxI jI b^S rhy hn[ Awp jI nUM Aink bwr inmK 2 nmskwr, Awp jI qoN<br />

www.Gursevak.com<br />

148<br />

q`qkrw


Ainkbwr sdw sdw jweIey bilhwr[ DMn gurU pRmysr jI, Awpxy inrgun srUp<br />

duAwrw AnMq sUrjW cMdRimAW ibjlIAW AgnIAW qwry mMflW, swfy mnW ieMidRAW<br />

iridAW nUM hux pRkwS rhy hn[ swfy AMdr bwhr AsMK nUr, srb klw BrpUr pRB;<br />

ibrQw jwnnhwr] pRkwS hI pRkwS srUp, Anhd sbd vwihgurU Ajpw jwp srUp<br />

hux BrpUr ivAwpk ho rhy hn[ KMf bRhmMf byAMq; auDwrxhwirAw] qyrI soBw quDu;<br />

scy myry ipAwirAw] Anuswr AnMq bRhmMf dy auDwrxhwr, prmpUjnIk vwihgurU<br />

siqgurU nwnk dyv Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin<br />

mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] vwihgurU mh`ly pMjvyN jI ny, moih<br />

dIn; hir hir dir pirAw]) moih dIn; hir hir Et lIqI]) moih dIn; hir hir<br />

AwrwDy]) ijau bulwvhu; iqau nwnk dws bolY] ijvyN Anyk vwr inmRqw gRIbI dy<br />

Sbd ilKy kmwey hn, iqvyN ie`Qy BI inmRqw gRIbI dI h`d jxwauNidAW, Awpxy Awp<br />

nUM dIn kih ky, vwihgurU jI dy snmuK, Ardws pRym bynqI krky, snmuK Ardws<br />

pRym bynqI krn dI jwc isKw rhy hn:- }hy (nwQ) mwlk jI! dwsn dws (nwnk)<br />

mh`ly pMjvyN nUM, Gxy duK drd ny.(BMjnw) BMnxw kIqw hY, du`K dw BMinAw, Git Git<br />

ky du`K dy(dIn) ADIn duKI, (AnwQ) XqIm ho irhw hY[ vw dwsn dws(dIn)<br />

gRIb(AnwQ) XqIm dy(Git) sRIr, sRIr’c jo hor ikRmW dy(Git) sRIr hn, aun@W’c<br />

vs ky, dwsn dws dy bYr ibroD; kwm koRD moh] JUT ibkwr; mhw loB DRoh] jMmx<br />

mrn iqRSnw Awid drd duK nUM(BMjnw) BMnx vwly, hy(nwQ) mwlk AMdr bwhr AsMK<br />

nUr pRkwS srUp, srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] prmpUjnIk(pRB)<br />

vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU rwmdws swihb jI!dwsn dws gRIb nIc jwick dIn<br />

inmwxw inqwxw(qum@wrI) Awp jI dI ivAwpk ivsmwd s`cI.srix<br />

swDsMgq’c(AwieE) AwieAw hY, dwsn dws gRIb(ky) dy sdw(swQ) nwl rho jI,<br />

Bwv sRb`q dy Bly ihq ShIdI dyx smyN, BwvyN au~bldI dyZ’c bYTW, BwvyN q`qy ryqy ’qy<br />

bYT ky q`qw ryqw Awpxy sIs’qy puAwvW, BwvyN q`qI loh’qy KV@W, BwvyN B`uK aunINdRw qRyh<br />

kubol shwrn dw smW Aw bxy, BwvyN rwvI dy iknwry 1663 ib:nUM, 43 swl.42idn<br />

dI AwXU’c ShIdI pwvW, hr hwlq’c Awp jI dy prmpiv`qR SuB s`cy su`cy au~cy<br />

mhwn praupkwrI DIrjDwrI inRivkwrI inrMkwrI crn-kml iDAwvW[ Awp jI dy<br />

s`cy crn-kmlW’c sdw lIxqw eykqw ABydqw rhy jI[ qUM dieAwlu ikRpwlu ikRpw<br />

iniD; mnsw pUrxhwrw]) qum@ dieAwl ikrpwl ikRpw iniD; piqq pwvn gosweI]<br />

www.Gursevak.com<br />

149<br />

q`qkrw


ipAwry pRIqm jIE!Srx pey dI l`ijAw r`K lvo jI!XQw:- srin pry kI; rwKu<br />

dieAwlw] nwnk; qumry bwl gupwlw]<br />

(s`sy pYr ibMdI n lwau) (AstpdI]) prmpUjnIk ds qukIAW, A`T pauVIAW<br />

dy AstpdI jI dUjy[<br />

prmpUjnIk vwihgurU mh`lw pMjvW jI, gurmuiK koit auDwrdw BweI; dy nwvY<br />

eyk kxI] Anuswr hr smyN ie`k gurmuiK nwm dI(kxI) vrKw krky, nwm jpw ky,<br />

AnMq bRhmMf’c, AnMq jIAW nUM hr smyN auDwr iqRpq kr rhy hn[ siqgurW dy<br />

b^Sy gurmuiK nwm dI, AiDk qoN AiDk mihmw &urmwauNidAW kih rhy hn ik<br />

gurmuiK nwm, jmW ivkwrW jUnW, jmpurI dy kStW, ibGnW bMDnW klySW du`KW qoN Cufw<br />

ky, Gnyry suK dI b^iSS krdy hn[ sRb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp<br />

Anqklwvwn ieh SuB is`iKAw imldI hY, mwieAw mmqw ivkwr sbMDI sMswr<br />

kwrobwr sB ku`J iqAwg ky, A`Ty pihr rom 2 dy pUrn ipAwr Adb siqkwr nwl,<br />

rom 2 krky vwihgurU 2 jpIey[ jwp kridAW, gurbwxI Sbd ArQ, gurU jI dI<br />

ShIdI, AwpxI surq iDAwn’c ilAwauxy[ zwlmW dy Gor iBAwnk AiqAwcwr<br />

zulm krn qoN, DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU siqgurU Arjn dyv swihb jI DMn<br />

hn, hux au~bldI dyZ’c bYT rhy hn, hux m`cdy 2 ryqy ’qy bYT ky m`cdw 2 ryqw<br />

Awpxy prmpiv`qR sIs’qy hux puAw rhy hn, hux sVdI bldI m`cdI loh’qy KV@ rhy<br />

hn[<br />

jh mwq ipqw; suq mIq n BweI] mn aUhw; nwmu qyrY sMig shweI] vwihgurU<br />

gurU pRIqm jI Awpxy mn nUM aupdySdy hn:- hy mn!(jh) ij`Qy kwm kRoD loB moh<br />

hMkwr eIrKw vYr rogW dy izrm AOgux, sMswrI vYrI, jmdUq qYnUM du`K idMdy hn, au~Qy<br />

mwq ipqw(suq) pu`qR, mIq BweI qyrI shwieqw(n) nhIN kr skdy[ XQw:- aun qy<br />

rwKY; bwpu n mweI] aun qy rwKY; mIqu n BweI] drib isAwxp; nw Eie rhqy]<br />

swDsMig; Eie dust vis hoqy] hy mn!vwihgurU mh`ly cOQy jI dy b^Sy jpwey, AYso<br />

hIrw; inrml nwm] Anuswr prmpiv`qR SuB s`cy sRb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw<br />

jwp vwihgurU nwmu hIry jI, (aUhw) au~Qy qyrY sMig shweI hn, hoxgy, Bwv<br />

prmpUjnIk DrmI ipqw siqgurU swihb jI, swc nwm kI AMimRq vrKw] krky qyrI<br />

r`iKAw krngy[ XQw:- mwlI gauVw mhlw 5] AYso shweI; hir ko nwm]<br />

swDsMgiq Bju pUrn kwm] 1]<br />

www.Gursevak.com<br />

150<br />

q`qkrw


jh mhw BieAwn; dUq jm dlY] qh kyvl nwmu; sMig qyrY clY] hy mn!(jh)<br />

ij`Qy mhw (BieAwn) iBAwnk ivkrwl frwauxy, (dUq jm) kwm kRoD loB moh hMkwr<br />

eIrKw dy(dlY) dl, hux(dlY) dl rhy hn qy Drmrwj dy dUq jm(dlY) dl(dlY)<br />

dlxgy[ XQw:- qh kr dl krin mhw blI; iqn AwglVYmY, rhxu n jwie] krn<br />

vrgy mhW blIAW nUM, Awpxy h`Q dI qlI’qy r`K ky dL idMdy hn[ kbIr.jm kw<br />

TyNgw burw hY; Ehu nhI sihAw jwie] eyku ju swDU muoih imilE; iqin@ lIAw AMcil<br />

lwie] Anuswr(qh) iq`Qy(kyvl) ie`ko ie`k(nwmu) pRkwS srUp nUro nUr vwihgurU bRhm<br />

jI, qyrY sMig(clY) c`lxgy[<br />

jh muskl hovY; Aiq BwrI] hir ko nwmu; iKn mwih auDwrI] {sRb ivAwpI<br />

ivsmwd pyRmmeI SuB ivcwr:- ijs 2 jUn’c jIv jWdw hY, iviSAW dy ADIn ho ky,<br />

ibAMq kSt hI kSt AwauNdy hn[ dyh’c ieMiRdAW dy iviSAW, rogW dy ikRm, jIv nUM<br />

hr vyly qVPw Bjw pwgl duKI mhW pwpI kukrmI rogI sogI bxw rhy hn[ ijvyN hux<br />

ij`Qy 2 jMg ho rhy hn, goLy goLIAW SsqRW nwl dyhW v`FIAW tu`kIAW sV rhIAW<br />

hn[ byAMq izMdW h`fW nUM kVkw ky, inkl rhIAW hn[ byAMq dyhW rogW krky<br />

gLIAW, hwhwkwr krdIAW hn[ byAMq pwxI’c fu`b ky mr rhIAW hn[ AnMq jIA<br />

A`gy B`jdy hn, aun@W nUM Kwx vwly jIA mgr B`j ky, aun@W nUM PV ky, ijauNidAW nUM hI<br />

v`F 2 ky Kw rhy hn, swfy sRIr’c BI, byAMq jIA jIAW nUM KWdy rihMdy hn, Bwv<br />

ij`Qy ivSy suAwd hn, au~Qy kSt hI kSt hn[ nwnk; duKIAw sBu sMswru] Anuswr<br />

iqRskwr hox qoN, mwieAw dy jwx qoN, sbMDI dy mrn qoN, ieMidRAW dy Bog n imlx qoN,<br />

jIv duKI huMdw hY[ (puqrw polw bolo) mwtI ko puqrw; kYsy ncqu hY] dyKY dyKY sunY<br />

bolY; dauirE iPrqu hY] 1] rhwau] jb kCu pwvY; qb grbu krqu hY] mwieAw<br />

geI; qb rovnu lgqu hY] 1] mn bc k®m; rs ksih luBwnw] ibnis gieAw;<br />

jwie khUM smwnw] 2] kih rivdws; bwjI jgu BweI] bwjIgr sau; muoih pRIiq<br />

bin AweI] so jdoN dyh iml geI, qdoN du`K nwl hI iml gey[ kdy TMF kdy grmI<br />

kdy Bu`K kdy aunINdRw[ pRmwqmw dy ivCoVy krky, jIv nUM hr jUn’c, hr jgHw hr smyN<br />

Aiq BwrI muSkl hY, ies dw ielwj &urmw rhy hn:- }hy mn!ipAwry vwihgurU jI<br />

dy ivCoVy krky, (jh) ij`Qy qYnUM(Aiq) AiqAMq BwrI(muskl) ibpqw hux(hovY) ho<br />

rhI hY, hovygI[ (hir) sRb ivAwpI krqw purKu jI (ko) dy(nwmu) vwihgurU gurbwxI<br />

jI suAws 2 jpx nwl, qYnUM(iKn) G`t qoN G`t smyN(mwih) ’c (auDwrI) bcwA<br />

www.Gursevak.com<br />

151<br />

q`qkrw


lYxgy[ XQw:- jw kau musklu Aiq bxY; FoeI.koie n dyie] lwgU hoey dusmnw; swk<br />

iB Bij Kly] sBo BjY Awsrw; cukY sBu Asrwau] iciq AwvY Esu pwrbRhmu; lgY<br />

n.qqI vwau]<br />

Aink punhcrn krq; nhI qrY] kIqy mhW pwpW dI inivrqI leI, jo puMn<br />

krm kIqy jwx, aun@W dw nwm pRwsicq hY[ puMn jm@W krn leI, puMn krm krny<br />

punhcrn hY[ hy mn!(Aink) AnykW(punhcrn) puMn krm, pRwsicq krm(krq)<br />

krny krky nhI(qrY) qryNgw[ XQw:- mnmuK cMcl miq hY; AMqir bhuqu cqurweI]<br />

kIqw kriqAw.ibrQw gieAw; ieku iqlu, Qwie n pweI] puMn dwnu jo bIjdy; sB Drm<br />

rwie kY jweI] ibnu siqgurU, jmkwlu n CofeI; dUjY Bwie KuAweI]) qIrQ brq Aru<br />

dwn kir; mn mY DrY gumwnu] nwnk.inhPl jwq iqh; ijau kuMcr iesnwnu] gurmuiK<br />

dwsn dws gRIb gursyvk gurpRswid bx ky, nwm jpx qoN ibnw, hMgqw dI pUrn<br />

inivrqI nhIN huMdI[ puMn dwn krnw qW cMgw hY, jy loVih cMgw Awpxw; kir puMnhu<br />

nIcu sdweIAY] Anuswr AwpxI myr C`f ky, sB ku`J gurU pRmysr jI dw mMn ky, gurU jI<br />

qoN sB ku`J kurbwn krky, nwm jpy qoN ibnw, kyvl puMn dwn vwihgurU jI dI pRwpqI<br />

nhIN krvw skdy, mnmuK nUM vwihgurU nwmu jI idRV krw ky, gurmuiK bnwaux leI SuB<br />

aupdyS &urmw rhy hn[ ijs duAwrw puMn dwn ismrn krky gurmuiK bxy, kyvl dwn<br />

krky AwpxI kilAwx n smJy[ sB ku`J vwihgurU jI dw b^iSAw smJ ky, nwm jpy<br />

jpwvy[<br />

hir ko nwmu; koit pwp prhrY] prmpUjnIk DMn vwihgurU jI dI SuB s`cI syvw<br />

susMgq jI’c iml ky, gurpRswid Ajpw jwp pRkwS srUp s`cy ivsmwd hir jI dy<br />

nwmu(ko) nUM jpx vwly gRIb gursyvk pRymI jI dy, (koit) kRoVW mhW pwp(prhrY) dUr<br />

Bwv nws ho jWdy hn, pRymI jI dUijAW dy koRVW mhW pwp BI dUr krdy hn[ XQw:-<br />

eIDnu AiDk skylIAY BweI; pwvku rMck pwie] iKnu plu nwmu irdY vsY BweI; nwnk<br />

imlxu suBwie]) Gor duK´M, Aink hq´M; jnm dwirdMR mhw ibK´wdM] imtMq sgl ismrMq<br />

hir nwm nwnk; jYsy pwvk, kwst BsmM kroiq]<br />

gurmuiK nwmu; jphu mn myry] nwnk pwvhu; sUK Gnyry] 1] {zwlmW dy Gor<br />

iBAwnk AiqAwcwr zulm krn qoN, DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU siqgurU Arjn<br />

dyv swihb jI DMn hn, hux au~bldI dyZ’c bYT rhy hn, hux m`cdy 2 ryqy ’qy bYT ky<br />

m`cdw 2 ryqw Awpxy prmpiv`qR sIs’qy puAw rhy hn, gurmuiK gurU jI rom 2 krky<br />

jwp kridAW, hux sVdI bldI m`cdI loh’qy KV@ rhy hn[ AYsI sRb ivAwpI mhW<br />

www.Gursevak.com<br />

152<br />

q`qkrw


ivsmwd AvsQw kurbwnI vwly, pUrn gurmuiK gurU jI dy b^Sy, vwihgurU 3 gurmuiK<br />

nwm jI hn[ XQw:- pUrw guru; AK´au jw kw mMqR] AMimRq idRsit pyKY; hoie sMq])<br />

nwm hIx byqwl jIv dwqy pKMfI gurU bx ky, nwm qW idMdy hn, pr ivkwrW jmW<br />

jUnW dy vsIkwr hn[ jIv nUM mukq nhIN kr skdy[ }prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy<br />

siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb Drin ggn.nv KMf mih; joiq sÍrUpI.rihE Bir]<br />

Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir]<br />

prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI &urmwauNdy hn:- hy mn myry !(gurmuiK)<br />

muKI gurU Akwl purKu jI dy b^Sy, prmpiv`qR SuB s`cy vwihgurU nwmu jI, hr smyN<br />

gurmuiK; roim roim hir iDAwvY] AvsQw’c lIx ho ky, (jphu) jpxw kr, jp 2<br />

ky(Gnyry) bhuqy qoN bhuqy bRhmwnMd ivsmwd rs (sUK) suK(pwvhu) pwauxw kr] 1]<br />

XQw:- pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr]) khu<br />

kbIr.gUMgY guVu KwieAw; pUCy qy.ikAw khIAY]) hliq suKu pliq suKu, inq suKu<br />

ismrno; nwmu goibMd kw sdw lIjY] imtih kmwxy pwp icrwxy; swDsMgiq imil.muAw<br />

jIjY] 1]) koit sUK Awnµd rwj pwey; muK qy inmK bulweI]) suKw kI imiq.ikAw<br />

gxI; jw ismrI goivMdu] ijn cwiKAw sy iqRpqwisAw; auh rsu jwxY ijMdu] sMqw<br />

sMgiq min vsY; pRBu pRIqmu bKisMdu] ijin syivAw pRBu Awpxw; soeI rwj nirMdu]<br />

2]) so suKIAw.so sdw suhylw; jo gur imil.gwie gunI]) mweI; myry mn ko suKu]<br />

koit Anµd rwj suKu BugvY; hir ismrq.ibnsY sB duKu]) ibnvMiq nwnku.gur crx<br />

lwgy; vwjy Anhd qUry]<br />

sgl isRsit ko; rwjw duKIAw] hir kw nwmu jpq; hoie suKIAw]) duK kIAw<br />

pMfw KulIAw; suKu.n inkilE koie] duK ivic jIau jlwieAw; duKIAw cilAw<br />

roie]) nwnk; duKIAw sBu sMswru] Anuswr (sgl) swrI (isRsit) rcnw(ko) nUM jo<br />

du`K hn, aun@W nUM Bogx vwlw, du`KW dw rwjw, duKIAw jIv, sqsMgq, pUry gurU jI dI<br />

SuB s`cI syvw krky, (hir) vwihgurU jI(kw) dw nwmu, gurpRswid (jpq) jpidAW<br />

2, mhW suKIAw hoie jWdw hY[ vw gurpRswid gurmuiK AvsQw’c lIx ho ky, nwm jpy<br />

qoN ibnw, AOguxW ivkwrW AinAW hMgqw’c K`cq, (sgl) swrI isRsit (ko) dw<br />

rwjw, jo du`KW krky BwrI duKIAw hovy, hir kw nwmu jpq suKIAw hoie jWdw hY[<br />

ijvyN surg dy rwjy ieMdR dy hzwr Bg kohV hox qoN , bRhspq jI ny nwm jpwieAw,<br />

hzwr nyqR ho gey[<br />

www.Gursevak.com<br />

153<br />

q`qkrw


lwK krorI; 1 bMDun prY] hir kw nwmu; jpq insqrY] mhW pwpW ivkwrW<br />

AOguxW kYd jmW jUnW hMkwr dy(lwK) l`KW(krorI) kRoVW, bMDun(prY) pey hox[ XQw:-<br />

hau hau; krm kmwxy] qy qy bMD glwxy] myrI myrI DwrI] Ehw, pYir lohwrI]) hau<br />

hau krq, bMDn mih pirAw; nh imlIAY.ieh jugqw]) Brm moh kCu sUJis nwhI;<br />

ieh pYKr pey pYrw])<br />

hir jI(kw) dw nwmu vwihgurU 3 gurpRswid(jpq) jpxy krky, jwpk l`KW<br />

kRoVW bMDnW qoN(insqrY) qr Bwv Cu`t jWdw hY[ 1 {sgl isRsit ko; rwjw duKIAw])<br />

Aink mwieAw rMg; iqK n buJwvY]) ijh mwrig; iehu jwq iekylw] ijvyN ien@W<br />

kStW dI inivrqI, gurmuiK hrI nwm jpx nwl d`sI hY, iqvyN, lwK krorI; bMDun<br />

prY] dI inivrqI gurmuiK nwm jpx nwl, inscy huMdI hY[ lwK krorI; pey bMDnW<br />

qoN Cufwauxw bhuq v`fw praupkwr hY , ijvyN vwihgurU mh`ly CyvyN jI ny gvwlIAr<br />

ikly’coN, 52 aumr kYdI rwjy Cufwey[ sRI dmdmI tkswl Anuswr bMDun pwT iek`Tw<br />

hI hY[ pUry gurU gurbwxI jI, n ivAwkrn Anuswr hn, n hI ault hn, sdw suqMqR<br />

inrMkwr srUp hn[ XQw:- vwhu vwhu bwxI inrMkwr hY; iqsu jyvfu, Avru n koie] }<br />

(iqK.polw) Aink mwieAw rMg; iqK n buJwvY]) rwj lIlw.rwjn kI rcnw;<br />

kirAw hukmu APwrw] syj sohnI.cMdnu coAw; nrk Gor kw duAwrw] Anuswr rwj<br />

krn, lIlw Bvn bxw ky, Awp n`cx gwaux, nwc dyKx ivkwrI gIq sunx,<br />

ieMidRAW dy Bog Bogx rUp mwieAw dy(Aink) Anyk(rMg) AnMd, (iqK) qRyh(n)<br />

nhIN(buJwvY) buJwauNdy, sgoN ien@W nUM Bogx krky, iqRSnw dI A`g hor BtkdI hY[<br />

sRIr, ieMdRy ivkwrW dy ADIn ho ky, hor 2 ivkwr mMgdy hn, iqRpqI nhIN huMdI, vYr<br />

d`uK rog kSt hI kSt sihq, sVdw bldw jUnW Bogdw sdw jm fMfy KWdw rihMdw<br />

hY[ XQw:- ijqnI BUK.An rs swd hY; iqqnI BUK iPir lwgY] ijsu hir Awip<br />

ik®pw kry; so vycy isru gur AwgY] jn nwnk.hir ris iqRpiqAw; iPir.BUK n<br />

lwgY]) isv ibrMc Aru ieMdR lok; qw mih jlqO iPirAw] ismir ismir<br />

suAwmI.Bey sIql; dUKu drdu BRmu ihirAw]) jy lK iesqrIAw Bog krih; nv KMf<br />

rwju kmwih] ibnu sqgur, suKu n pwveI; iPir iPir jonI pwih]) suMdr syj Anyk<br />

suK; rs Bogx pUry] igRh soien cMdn sugMD; lwie moqI hIry] mn ieCy suK mwxdw;<br />

ikCu nwih ivsUry] so pRBu.iciq n AwveI; ivstw ky kIry] ibnu hir nwm.n sWiq<br />

hoie; ikqu ibiD mnu DIry]) shs Kty; lK kau auiT DwvY] iqRpiq n AwvY; mwieAw<br />

www.Gursevak.com<br />

154<br />

q`qkrw


pwCY pwvY] Aink Bog; ibiKAw ky krY] nh iqRpqwvY; Kip Kip mrY] ibnw sMqoK;<br />

nhI koaU rwjY] supn mnorQ; ibRQy sB kwjY] nwm rMig; srb suKu hoie] bfBwgI;<br />

iksY prwpiq hoie] krn krwvn; Awpy Awip] sdw sdw; nwnk hir jwip] 5])<br />

ibnu ismrn.jo jIvnu blnw; srp jYsy ArjwrI] nv KMfn ko rwju kmwvY; AMiq<br />

clYgo hwrI]) vfy vfy rwjn Aru BUmn; qw kI.iqRsn n bUJI] lpit rhy mwieAw<br />

rMg mwqy; locn.kCU n sUJI] 1] ibiKAw mih; iknhI.iqRpiq n pweI] ijau pwvku<br />

eIDin nhI DRwpY; ibnu hir.khw AGweI] rhwau] idnu idnu krq Bojn bhu ibMjn;<br />

qw kI.imtY n BUKw] audmu krY suAwn kI inAweI; cwry kuMtw GoKw] 2] kwmvMq<br />

kwmI bhu nwrI; pr igRh.joh n cUkY] idn pRiq krY.krY pCuqwpY; sog loB mih<br />

sUkY] 3] hir hir nwmu.Apwr Amolw; AMimRqu eyku inDwnw] sUKu shju Awnµdu sMqn<br />

kY; nwnk gur qy jwnw]<br />

hir kw nwmu; jpq AwGwvY] iqRSnw dw swiVAw jIv(hir) DMn vwihgurU mh`ly<br />

1 jI(kw) dw(nwmu) vwihgurU gurbwxI, rom 2 dy pRym nwl gurpRswid(jpq) jpxy<br />

krky, bRhmwnMd rs AMimRq pI 2 ky(AwGwvY) r`j jWdw hY[ (Bu`KVI, r`jW) mY.bhuiV<br />

n iqRsnw BuKVI; hau rjw.iqRpiq AGwie jIau] jo gur dIsY isKVw; iqsu iniv<br />

iniv lwgau pwie jIau] 3]) iqRpiq BeI; scu Bojnu KwieAw] min qin rsnw;<br />

nwmu iDAwieAw]) ijMn@I cwiKAw pRym rsu; sy iqRpiq rhy AwGwie] Awpu iqAwig<br />

ibnqI krih; lyhu pRBU liV lwie] jo hir kMiq imlweIAw; is ivCuiV kqih n<br />

jwie] pRB ivxu dUjw ko nhI; nwnk hir srxwie] AsU.suKI vsMdIAw; ijnw<br />

mieAw hir rwie] 8]) nwm rMig; jn rhy AGwie] nwnk iqn jn; lwgY pwie]<br />

ijh mwrig; iehu jwq iekylw] qh hir nwmu sMig; hoq suhylw] 1.(piV,<br />

VwVw Bwrw nhIN bolxw) AwgY ibml ndI; Agin ibKu Jylw] iqQY.Avru n koeI;<br />

jIau iekylw] BV BV Agin swgru dy lhrI; piV dJih mnmuK qweI hy]<br />

Anuswr(ijh) ijs cOrwsI l`K jUn Bogx, jmpurI nUM jwx dy(mwrig) rsqy, iehu<br />

iekylw(jwq) jWdw hY[ lhU pwk dI ndI, A`g dw smuMdR BVk 2 lihrW mwrdw hY[<br />

(qh) iq`Qy Ajpw jwp hir nwmu sMig(suhylw) suKI hoq hY, vwihgurU nwmu jipAw<br />

jpwieAw ies dy nwl jWdw hY[ pUry gurU jI drSn b^S ky, shwieqw r`iKAw krdy<br />

hn[ Awpxy syvk jI dy idl idmwZ’c, hr smyN gurbwxI, ihrdy’coN muK’c AMimRq<br />

hr smyN Byjdy rihMdy hn[ XQw:- syvk kau; pRB pwlnhwrw] syvk kI; rwKY<br />

www.Gursevak.com<br />

155<br />

q`qkrw


inrMkwrw]) siqguru isK kI; krY pRiqpwl] syvk kau; guru sdw dieAwl] isK<br />

kI guru; durmiq mlu ihrY] gurbcnI; hir nwmu aucrY] siqguru; isK ky bMDn<br />

kwtY] gur kw isKu; ibkwr qy hwtY] siqguru isK kau; nwm Dnu dyie] gur kw isKu;<br />

vfBwgI hy] siqguru isK kw; hlqu plqu svwrY] nwnk siqguru isK kau; jIA<br />

nwil smwrY] 1]<br />

2.jIvn XwqRw kridAW iehu nwm hIx ingurw jIv, (ijh) ijs(mwrig) rsqy<br />

vwihgurU jI qoN ivCuiVAw, iekylw(jwq) jWdw hY, nwm nhIN jpdw[ ijvyN iek`lI<br />

nrd mwrI jWdI hY, iqvyN iek`lw hox krky, AOgux ivkwr hmlw krky ies nUM mwr<br />

idMdy hn[ jykr nwm jpy qW(qh) iq`Qy iqs rsqy ivsmwd Ajpw jwp hir nwmu<br />

(sMig) nwl, Bwv Ajpw jwp vwihgurU nwm’c lIx ho ky, (suhylw) suKI(hoq) ho<br />

jWdw hY, Bwv ijvyN do nrdW iek`TIAW hox qW mrdIAW nhIN, iqvyN vwihgurU pRmysr<br />

jI, ies dI AOguxW ivkwrW qoN r`iKAw krdy hn[ XQw:- jh jweIAY; qhw suhyly]<br />

kir ikrpw; pRiB myly]) ijQY Ehu jwie, iqQY Ehu surKrU; Es kY muih ifTY, sB<br />

pwpI qirAw]<br />

AYsw nwmu; mn sdw iDAweIAY] AnMq jUnW ’c AsMK kSt Bogx vwlw jIv,<br />

gurqw ibrwjmwn gurUpRmysr jI dy b^Sy nwm krky, lok pRlok suhylw huMdw hY ,<br />

AigAwn, jmpurI dy mhW AMD gubwr’c cwnx huMdw hY[ ij`Qy iek`lw kSt Bogdw hY,<br />

EQy suKI huMdw hY, (AYsw) AYsy ivsmwd prmpiv`qR AMimRqmeI SuB s`cy(nwmu) pRkwS<br />

srUp bRhm inrMkwr gurbwxI jI nUM hy mn!sdw(iDAweIAY) iDAwauxw kr[ ijvyN<br />

BweI mqI dws swihb jI ny, Awry nwl cIry jwx smyN, vwihgurU 3 mh`lw nOvW jI,<br />

rom 2 dy ipAwr Adb siqkwr nwl iDAwauxw kIqy[ iDAwauxy krky Awqm suK<br />

pwvyN, l`KW kRoVW bMDnW qoN Cu`t jwvyN, Anyk mwieAw rMg dI Agn buJwvyN, l`K cOrwsI<br />

qoN mukqI pwvyN, gurU 2 iDAwvyN, iqRpqI pwvyN[<br />

nwnk gurmuiK; prmgiq pweIAY] 2] prm ipAwry s`cy siqgurU nwnk dyv<br />

swihb jI, Awpxy pMjvyN srUp’c &urmwauNdy hn:- prmpUjnIk ipAwry vwihgurU<br />

(gurmuiK) muKI gurU gur siqgurU gRMQ swihb jI qoN, hr smyN idl idmwZ ’c<br />

gurbwxI pRwpq krky, gurmuiK ipAwirAW dI prmpiv`qR inrml syvw susMgq krky,<br />

sB dI crn-DUV bx ky, gurmuiK; roim roim hir iDAwvY] Anuswr rom 2 dy pRym<br />

nwl, rom 2 krky nwm jp jpw ky, (prmgiq) (prm+giq) (prm) v`fI<br />

www.Gursevak.com<br />

156<br />

q`qkrw


(giq)kilAwx, Bwv jIvn mukqI gurmuiK pdvI, (prmgiq) (prm) v`fI (giq)<br />

pRwpqI vwihgurU jI dI(pweIAY) pweIdI hY, Bwv gurU pRymw-BgqI sihq inrgun<br />

srgun dI eykqw pRwpq ho jWdI hY] 2] ibsmn ibsm Bey ibsmwdw; prmgiq<br />

pwvih.hir ismir prwnI]<br />

CUtq nhI; koit lK bwhI] nwmu jpq; qh pwir prwhI] ij`Qy (lK) l`KW<br />

(koit) kRoVW kwm kRoD eIrKw vYr inMdw dYÍq AOguxW rUp(bwhI) bwhW dw pkiVAw<br />

jIv(CUtq) Cu`t nhI skdw[ vw ij`Qy(lK) l`KW (koit) ikilAW, (lK) l`KW(koit)<br />

kRoVW(bwhI) bwhW vwlIAW &OjW krky, ivkwrW AOguxW jmW qoN(CUtq) Cu`tdw nhI[<br />

(qh) iq`Qy inmwxw inqwxw gursyvk snmuK bx ky, siqgurU gRMQ swihb jI dy b^Sy<br />

ivsmwd Ajpw jwp (nwmu) vwihgurU nwm, rom 2 dy pRym nwl rom 2 krky jpq<br />

jpq, pwir (prwhI) pY jWdw hY, Bwv mwieAw bMDnW’c b`Jw Cu`t jWdw hY[<br />

Aink ibGn; jh Awie sMGwrY] hir kw nwmu; qqkwl auDwrY] (jh) ij`Qy<br />

kwm kRoD vYr ivroD loB moh hMkwr, rogW qy sRIrk vYrIAW dy(Aink) AnykW ibGn<br />

Awie ky, ies nUM cOhW qr&W qoN Gyr ky(sMGwrY) nws krdy hn[ iq`Qy(hir)<br />

prmpUjnIk pRkwS srUp s`cy ivsmwd hrI(kw) dy nwmu jI, gurpRswid snmuK jpxy<br />

jpwauxy krky(qqkwl) CyqI qoN CyqI, Anyk ibGnW qoN gursyvk jI nUM(auDwrY) Cufw<br />

lYNdy hn[ XQw:- koit ibGn ihry; iKn mwih] hir hir kQw; swDsMig sunwih])<br />

ibGn ibnwsn.siB duK nwsn; gur crxI mnu lwgw] gux gwvq Acuq AibnwsI;<br />

Anidnu hir rMig jwgw] 3]<br />

Aink join; jnmY mir jwm] nwmu jpq; pwvY ibsRwm]) jim jim mrY; mrY<br />

iPir jMmY] bhuqu sjwie; pieAw dyis lMmY] Anuswr jIv(Aink) Anyk join ’c,<br />

(jnmY) jMmdw hI mir jWdw hY, iPr(jwm) jMmdw hY, Bwv cOrwsI l`K jUn’c bwr 2<br />

jMmdw mrdw rihMdw hY, auh vwihgurU nwmu(jpq) jpidAW hI qurMq, vwihgurU jI’c<br />

lIx ho ky(ibsRwm) itkwA (pwvY) pwauNdw hY[ XQw:- sMq pRswid; hir nwmu<br />

iDAwieAw] qb qy; Dwvqu mnu iqRpqwieAw] 1] suK ibsRwmu pwieAw; gux gwie]<br />

sRmu imitAw; myrI hqI blwie] 1]<br />

hau mYlw mlu; kbhu n DovY] hir kw nwmu; koit pwp KovY]) sloku mÚ1] hau<br />

ivic AwieAw; hau ivic gieAw] hau ivic jMimAw; hau ivic muAw] hau ivic<br />

idqw; hau ivic lieAw] hau ivic KitAw; hau ivic gieAw] hau ivic; sicAwru<br />

www.Gursevak.com<br />

157<br />

q`qkrw


kUiVAwru] hau ivic; pwp puMn vIcwru] hau ivic; nrik surig Avqwru] hau ivic<br />

hsY; hau ivic rovY] hau ivic BrIAY; hau ivic DovY] hau ivic; jwqI ijnsI KovY]<br />

hau ivic mUrKu; hau ivic isAwxw] moK mukiq kI; swr n jwxw] hau ivic<br />

mwieAw; hau ivic CwieAw] haumY kir kir; jMq aupwieAw] haumY bUJY; qw dru<br />

sUJY] igAwn ivhUxw; kiQ kiQ lUJY] nwnk hukmI; ilKIAY lyKu] jyhw vyKih; qyhw<br />

vyKu] 1] Anuswr hMgqw ibjlI nwloN BI qyz pYNdI hY, jwx l`igAW bVw hI smW<br />

l`gdw hY[ ingury dI qrs Xog hwlq hY, haumY krky jmW jUnW ivkwrW kqlW Awid<br />

dy vsIkwr ho ky, cOrwsI dy kSt sdw leI Bog irhw hY[ (hau) hMgqw dI mYL krky<br />

mYlw hMkwrI ingurw jIv, Awpxy mhW pwpW hMgqw dI(mlu) mYL, Awpxy Xqn swDn<br />

krky, (kbhu) kdy BI(DovY) Do (n) nhIN skdw[ XQw:- inmK inmK kir; srIru<br />

ktwvY] qau BI; haumY mYlu.n jwvY] BwvyN ingurw jIv kTn qoN kTn swDn krky,<br />

AwpxI hMgqw nhIN myt skdw pr smr`Q gurU jI dy b^Sy nwm dw pRqwp jxw rhy<br />

hn[ suixAY; dUK pwp kw nwsu]) gur kw sbdu; kwtY koit krm] Anuswr(hir)<br />

koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] vwihgurU jI kw nwmu,<br />

gurpRswid jpx vwly hMkwrI jIv dy, (koit) kRoVW mhW pwp (KovY) nws krdw hY[<br />

ikauN jo gurpRswid jpxy krky, hMgqw dI inivrqI huMdI hY[ XQw:- ijsu gurpRswid;<br />

qUtY hau rogu] nwnk so jnu; sdw Arogu]) gur pRswid; jw kw imtY AiBmwnu] so jnu<br />

nwnk; drgh prvwnu] 2]<br />

AYsw nwmu; jphu mn rMig] nwnk pweIAY; swD kY sMig] 3] DMn s`cy siqgurU<br />

nwnk dyv swihb jI pMjvyN jwmy’c &urmwauNdy hn:- (swD) prmpUjnIk sMqW, swD<br />

rUp; Apnw qnu DwirAw]) swD kI soBw; swD bin AweI] nwnk swD pRB; Bydu n<br />

BweI] Anuswr gurqw ibrwjmwn DMn sRI gurU gRMQ swihb jI kY sMig juV kyy, Bwv<br />

gurbwxI gurU jI ’c lIx ho ky, prmpiv`qR SuB s`cy nwm jI(pweIAY) pweIdy hn[<br />

Aink ibGn bMDnW qoN Cufwaux vwly, cOrwsI dy gyVy qoN bcwaux vwly , haumY dI mYL<br />

nUM Dox vwly, (AYsw) AYsy ivsmwd vwihgurU Ajpw jwp nwmu jI nUM, hy mn!gurpRswid<br />

gurU gRMQ swihb jI nwl juV ky, gurmuiK susMgq jI dI prm au~cI s`ucI syvw krky,<br />

(rMig) pRRym nwl(jphu) jpxw kr] 3] XQw:- ijin iknY pwieAw swDsMgqI; pUrY<br />

Bwig bYrwig]) pRB kw ismrnu; swD kY sMig] srb inDwn; nwnk hir rMig] 3]<br />

www.Gursevak.com<br />

158<br />

q`qkrw


ijh mwrg ky; gny jwih n kosw] hir kw nwmu; aUhw sMig qosw] gurU ipAwrI<br />

svwrI ApwrI inrwrI swDsMgq jIE! mnu; itkxu n pwvY rweI]) kbhU jIAVw.aUiB<br />

cVqu hY; kbhU jwie pieAwly] loBI jIAVw .iQru n rhqu hY; cwry kuMfw Bwly] 2])<br />

AMdir mYlu.n auqrY haumY; iPir iPir AwvY jwvY] Anuswr hMgqw krky Awpxy pRIqm<br />

jI nwloN ivCuiVAw ingurw jIv, ie`k jUn’coN dUjI jUn’c jwx smyN qy hr jUn’c mn<br />

qn krky B`ijAw iPrdw hY[ ijqny ivkwr AOgux inMdw corI bury krm krdw hY, auqnw<br />

vwihgurU jI nwloN dUr huMdw hY[ gruV purwx’c iliKAw hY, ik DrqI qoN jmpurI<br />

iCAwsI hzwr jojn hY, pr s`cy siqgurU swihb jI &urmwauNdy hn, ik Es mwrg dy<br />

koh igxy nhIN jWdy[ ie`k jUn qoN AglI jUn jwx dy, hr jUn’c hr smyN qn mn krky<br />

B`jy iPrn dy, kukrmW krky gurU pRmysr jI nwloN iv`Q dy AQvw mr ky jmpurI dy(ijh)<br />

ijs mwrg (ky) dy(kosw) koh, (gny) igxy (n) nhIN(jwih) jWdy[ (aUhw) au~Qy Awp jI<br />

sMig, rom 2 dy pRym nwl, rom 2 krky Awp jI dy jpy(hir) vwihgurU(kw) dy nwmu jI,<br />

bRhmwnMd rUpI(qosw) singD im`Tw Ahwr, Awp jI nUM iqRpq krngy[ XQw:- sMig<br />

cln kau qosw dIn@w; goibMd nwm ky ibauhwrI]) qosw bMDhu jIA kw; AYQY EQY nwil]<br />

{h`Q c`kI dy Awty’c KMf dysI iGau pw ky, pkwey singD im`Ty prCwdy nUM qosw kihMdy<br />

hn[ sRb ivAwpI ivsmwd pRym rUpI dysI iGau, pRymw-BgqI rUpI KMf qy gurpRswid rUpI<br />

h`Q c`kI’qy, AiBAws krn rUpI pIsxw hY, sRb ivAwpI ivsmwd Ajpw jwp vwihgurU<br />

nwm rUpI Awtw, bRhmigAwn rUpI cu`ly@’qy, gursyvw rUpI syk nwl pkwieAw bRhmwnMd<br />

rUpI(qosw) pRCwdw hY[ }<br />

ijh pYfY; mhw AMD gubwrw] hir kw nwmu; sMig aujIAwrw]) AMqir bsy; bwhir<br />

BI EhI] Anuswr prmpUjnIk vwihgurU jI, sB dy AMdr bwhr BrpUr hn, pr<br />

gurSbd jI qoN ibnw, ibnu sbdY; AMqir Awnyrw] AMdr AigAwn Brm dw AMDyrw hY[<br />

vwihgurU jI dy imlx dy(ijh) ijs, gurU jI qoN kurbwn hox rUpI(pYfY) rsqy ’c, (mhw)<br />

v`fw BwrI, mwieAw mohu gubwru hY; Anuswr mwieAw moh ivkwrW mhW pwpW kukrmW<br />

rUpI(AMD) AMn@w(gubwrw) gwV@w AMDyrw hY[ vw mhW pwpI dy jmpurI nUM jwx vyly, (ijh)<br />

ijs(pYfY) rsqy’c, (mhw) v`fw(AMD) AMn@w(gubwrw) AMDyrw hY[ iqs rsqy(hir) srb<br />

klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] pRkwS srUp siqgurU gRMQ swihb jI(kw) dy SuB<br />

s`cy nwmu jI sMig inrml(aujIAwrw) cwnx hoxgy, gurpRswid jpxy krky[ XQw:-<br />

nwmu jpq.koit sUr aujwrw; ibnsY Brmu AMDyrw]) siqgur sbid; aujwro dIpw]<br />

www.Gursevak.com<br />

159<br />

q`qkrw


jhw pMiQ; qyrw ko n is\wnU] hir kw nwmu; qh nwil pCwnU] Anyk jUn’c,<br />

mn qn ieMidRAW krky, Bu`Ky bwj vWg B`jy iPrn, jmpurI jwx dy (jhw) ijs (pMiQ)<br />

rsqy, qyrw (ko) koeI BI(is\wnU) isAwxU(n) nhIN hY[ XQw:- mnu prdysI jy QIAY;<br />

sBu dysu prwieAw] (qh) iq`Qy Awp jI dy nwil, (hir) srb klw BrpUr pRB;<br />

jI(kw) dy SuB s`cy vwihgurU nwmu jI pCwnU hoxgy, Awp jI praupkwrI gurU jI dy<br />

nwm krky, vwihgurU nwm jpx jpwaux vwly praupkwrI gursyvk pCwxy jwvoNgy[<br />

XQw:- gur jIau; sMig quhwrY jwinE] koit joD.auAw kI bwq n puCIAY; qW drgh<br />

BI mwinE]) jw kY inkit; n AwvY koeI] sgl isRsit; auAw ky crn mil DoeI]<br />

jh mhw BieAwn; qpiq bhu Gwm] qh hir ky nwm kI; qum aUpir Cwm] hy<br />

BweI!vwihgurU jI dy ivCoVy dI, vw hr jUn hr smyN hr QW ivkwrW AOguxW dI, vw<br />

jmpurI dy rsqy’c Awp jI nUM qV&w 2 ky mwrn vwlI, (jh) ij`Qy(mhw) v`fI<br />

BwrI(BieAwn) frwauxI(bhu) bhuq hI, (Gwm) grmI qpiq hY, hovygI[ XQw:-<br />

AwgY ibml ndI; Agin ibKu Jylw] iqQY.Avru n koeI; jIau iekylw] BV BV<br />

Agin swgru dy lhrI; piV dJih mnmuK qweI hy] (qh) iq`Qy Bwv bhuqI grmI<br />

qpS’c, gur pRswid jpy jpwey(hir) vwihgurU jI(ky) dy SuB s`cy Ajpw jwp nwm<br />

jI(kI) dI, (qum) Awp jI aUpir TMFI(Cwm) CW hovygI[ XQw:- Agin swgr;<br />

bUfq sMswrw] nwnk.bwh pkir; siqguir insqwrw]) Awqs dunIAw; Kunk nwmu<br />

KudwieAw]) CwieAw pRiB CqRpiq kIn@I; sglI qpiq ibnwsI rwm] dUK pwp kw<br />

fyrw FwTw; kwrju AwieAw rwsI rwm]<br />

jhw iqRKw; mn quJu AwkrKY] qh nwnk; hir hir AMimRqu brKY] 4]<br />

prmpUjnIk DMn vwihgurU, gurU gur s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb mh`lw p<br />

jI &urmwauNdy hn:- mn ipAwirAw jIau imqRw; Anuswr hy ipAwry im`qR mn!s`cy nwm<br />

nUM Bu`l ky, vwihgurU jI dy ivCoVy’c, (jhw) ij`Qy jnm 2’c hr smyN(quJu) Awp jI<br />

nUM, ivkwrW rsW ksW dy Bogx dI(iqRKw) qyh, (AwkrKY) (Aw+krKY) (Aw) ivSyS<br />

krky(krKY) iK`cygI, qVPwvygI[ ieqnw izAwdw qVPwvygI, jnm 2’c pRwxW dw<br />

AMq krdI rhygI[ (qh) iq`Qy, gurpRswid Ajpw jwp(hir) vwihgurU (hir)<br />

vwihgurU 3 jpx nwl, Awp jI’qy AMimRqu(brKY) vrsygw[ XQw:- iJim iJim vrsY;<br />

AMimRq Dwrw] mnu pIvY; suin sbdu bIcwrw] ies leI rwq idn lgwqwr vwihgurU<br />

vwihgurU vwihgurU jpo jI ipAwry] 4]<br />

www.Gursevak.com<br />

160<br />

q`qkrw


Bgq jnw kI; brqin nwmu] prmpUjnIk gurqw ibrwjmwn, ; srb klw<br />

smrQ] AMdr bwhr BrpUr, rwjwn rwj] cwnxW dy mhW cwnx, DMn 2 sRI gurU gRMQ<br />

swihb jI dy siqkwry(jnw) ipAwry Bgq mhWpurSW (kI) dI(brqin) vrqoN, kyvl<br />

prmpiv`qR SuB s`cy AMimRqmeI Ajpw jwp ivsmwd vwihgurU nwmu jI jpxy jpwauxy<br />

hI hY[ XQw:- nwnk Bgqw; BlI rIiq] suKdwqw jpdy; nIq nIiq]) ijn kY hir<br />

nwmu visAw sd ihrdY; hir nwmo.iqn kMau rKxhwrw] hir nwmu ipqw hir nwmo<br />

mwqw; hir nwmu sKweI imqRü hmwrw] hir nwvY nwil glw, hir nwvY nwil msliq;<br />

hir nwmu hmwrI krdw inq swrw]) nwmu Dnu; nwmo rUpu rMgu] nwmo suKu; hir nwm kw<br />

sMgu] nwm ris; jo jn iqRpqwny] mn qn; nwmih nwim smwny] aUTq bYTq; sovq<br />

nwm] khu nwnk; jn kY sd kwm]) nwmu vrqix nwmo vwlyvw; nwmu nwnk pRwn<br />

ADwrw]<br />

sMq jnw kY; min ibsRwmu] prmpUjnIk gurU pRmysr jI dy b^Sy, SuB s`cy Ajpw<br />

jwp vwihgurU nwm jI dw, (jnw) ipAwirAW(sMq) sMqW BgqW mhWpurSW(kY) dy min<br />

’c, (ibsRwmu) itkwA hY[ XQw:- (n`sY) nwmu inDwnu Apwru; Bgqw min vsY] jnm<br />

mrx mohu duKu; swDU sMig nsY] 1])<br />

sRb ivAwpI mhW ivsmwd pRymmeI SuB ivcwr:- prmpiv`qR s`cy nwm jI dw<br />

mn’c vsxw ieauN nhIN, ijvyN mMdr’c dIvw jgweIdw hY[ ipAwry nwm inrMkwr jI,<br />

AsMK bRhmMf AMdr, ie`k rs b`JvyN pRkwS hI pRkwS, sRb ivAwpI sB dy sMg, sB<br />

qoN inrlyp, Awp inrwDwr huMidAW, sB nUM Awsrw dy rhy hn, sRb dy pRkwSk<br />

huMidAW, Awp suqy pRkwS Ajpw jwp srUp hn[ so Bgq jI dy AMdr, gurU nwnk<br />

dyv swihb jI dy b^Sy nwm jI dw vsxw, rom 2 AsMK bRhmMf AMdr, AsMK sUrj<br />

cMd qwry mMflW AMdr, sRb ivAwpI ivsmwd Ajpw jwp vwihgurU jI dI swiKAwqqw<br />

hY[ gurU ipAwry s`icAwry pRymI inSkwmI gurBgq jI nUM , vwihgurU jI dy AnykW<br />

srgun srUp, rom 2 krky jwp krdy idsdy hn[ AsMK bRhmMf jIA jMq, ien@W’c<br />

ivAwpk pRkwSk inrgun inrMkwr jI jwp krdy idsdy hn[ XQw:- ismrY; DrqI<br />

Aru Awkwsw] ismrih; cMd sUrj guxqwsw]) jl Ql mwhy; Awpih Awp] AwpY<br />

jphu; Awpnw jwpu] s`cy nwm jI nUM AMdr vsw ky, r`b BgqW ny v`s kIqw, pw ky<br />

pRym forIAW[) XQw:- myrI bWDI.Bgqu CfwvY; bWDY Bgqu.n CUtY moih] eyk smY.mokau<br />

gih bWDY; qau Puin mo pY, jbwbu n hoie]<br />

www.Gursevak.com<br />

161<br />

q`qkrw


hir kw nwmu; dws kI Et] prmpUjnIk(hir) ; hir hir rwie] ds siqgurU<br />

swihbwn jI (kw) dy, pivqR pivqR; pivqR punIq] SuB s`cy Amolk nwmu vwihgurU<br />

gurbwxI jI, dwsn dws gRIb(kI) dI lok pRlok dI (Et) tyk hn[ XQw:- gur kw<br />

bcnu; bsY jIA nwly] jil nhI fUbY.qskru nhI lyvY; Bwih.n swkY jwly] rhwau]<br />

inrDn kau Dnu.AMDuly kau itk; mwq dUDu jYsy bwly] swgr mih boihQu, pwieE hir<br />

nwnk; krI ik®pw ikrpwly]<br />

hir kY nwim; auDry jn koit]) rwjn ky rwjw.mhwrwjn ky mhwrwjw; (hir)<br />

siqgurU gRMQ swihb s`cy pwiqswh jI(kY) dy b^Sy, prmpiv`qR(nwim) gurbwxI jI nUM,<br />

gurpRswid jp jpw ky, (koit) kRoVW(jn) ipAwry Bgq mhWpurS jI, mhW pwpW<br />

ivkwrW AOguxW jmW jUnW kusMgq qoN(auDry) qry bcy hn[ XQw:- jhw jhw DUA<br />

nwrdu tyky; nYku itkwvhu moih] qyry nwm Aivlµib.bhuqu jn auDry; nwmy kI inj miq<br />

eyh]) kiljugu.bwby qwirAw; siqnwmu piV mMqRü suxwieAw[) hir kY Bjin; kaun<br />

kaun.n qwry] Kg qn mIn qn, imRg qn brwh qn; swDU sMig auDwry]<br />

hir jsu krq; sMq idnu rwiq] (sMq) siqgurU swihb jI, SWq Awqmw<br />

mhWpurS jI (hir) vwihgurU jI dw jsu gur ieiqhws AMimRq kQw kIrqn, idnu<br />

rwiq (krq) krdy rihMdy hn[ XQw:- sMq ibhwvY; hir jsu krqy]) suiqAw.guru<br />

swlwhIAY; auTidAw BI guru Awlwau] koeI AYsw gurmuiK jy imlY; hau qw ky Dovw<br />

pwau]<br />

hir hir AauKDu; swD kmwiq] (swD) gurqw ibrwjmwn gurUpRmysr jI, ijn@W<br />

dy AMdr bwhr gursbd ArQW sihq vsy hn[ gurU pRym-BgqI’c lIn, inrgun<br />

srgun dI eykqw nUM pRwpq, suAws 2 Awpxy gurU pRmysr jI nUM, rom 2 krky<br />

nmskwrW hI nmskwrW krn vwly, swD kI soBw; swD bin AweI] nwnk swD pRB;<br />

Bydu n BweI] Anuswr AYsy bRhm rUp swD jn, (hir) vwihgurU(hir) vwihgurU jI<br />

srUp(AauKDu) dvweI nUM, 1 AwDI, 2 ibAwDI, 3 aupwDI, AOguxW ivkwrW dI inivrqI<br />

leI, gurUpRmysr jI nUM isr Arp ky, m`ul ^rIdI lwly goly bx ky, hr &urmwn dw<br />

mMnx krky, aus nUM AmlI rUp dyx, Ajpw jwp’c lIx hox, nwm jpx jpwaux<br />

pUjx pUjwaux mMnx mMnwaux rUp(kmwiq) kmwauNdy hn[ pRhyz r`Kx vWg hir hir<br />

AauKDu; nUM jpidAW jpwauNidAW mMnidAW kmwauNidAW, pr inMdw, pr Gr jwxw,<br />

prwieAw h`k, vYr eIr^w prwieAw rUp dyKx AOgux, ivkwr hMkwr kusMgq, iP`kw<br />

www.Gursevak.com<br />

162<br />

q`qkrw


olx izAwdw Kwx sOx, AwpxI vifAweI Awp krn krwaux AOguxW qoN pRhyz r`Kdy<br />

hn[ {iqMn pRkwr dy rog:- 1 AwDI mn krky kwm koRD &urny, 2 ibAwDI vwie, ipq<br />

grmI, k& blZm, ruDR ^Un dy ivgwV krky sRIr dI iKlq ivgVn qoN rog ho jwxw,<br />

3 aupwDI hMkwr nwl kql kukrm krny[ }<br />

hir jn kY; hir nwmu inDwnu] (hir) srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr]<br />

sB dy AMdr bwhr hr smyN, AsMK pRkwS hI pRkwS, nUr hI nUr Ajpw jwp vwihgurU<br />

jI dy, (jn) ipAwry BgqW mhWpurSW(kY) dy rom 2’c, (hir) prmpUjnIk vwihgurU<br />

siqgurU gMRQ swihb s`cy pwiqswh jI, ivsmwd Ajpw jwp vwihgurU nwmu (inDwnu)<br />

^zwnw hn[ XQw:- kiljug mih.nwmu inDwnu BgqI KitAw; hir auqm pdu pwieAw]<br />

siqgur syiv.hir nwmu min vswieAw; Anidnu nwmu iDAwieAw]<br />

pwrbRhim; jn kIno dwn] prmpUjnIk(pwrbRhim) vwihgurU jI dy srgun srUp<br />

mh`ly pihly jI ny, Awpxy(jn) ipAwry Bgq gursyvk jI nUM, Ajpw jwp vwihgurU nwm<br />

^zwnw dwn(kIno) kIqy hn[ ies dy ievz ’c, ku`J BI nhIN ilAw[ XQw:- (pureI<br />

pur bol ky, eIVI ibhwrI bolo, rwry ibhwrI nhIN bolxI) qU BMnx GVx smrQu dwqwru<br />

hih; quDu AgY mMgx no hQ joiV KlI sB hoeI] quDu jyvfu dwqwru, mY koeI ndir n<br />

AwveI; quDu sBsY no dwnu idqw; KMfI vrBMfI pwqwlI pureI sB loeI]<br />

mn qn rMig; rqy rMg eykY] nwnk jn kY; ibriq ibbykY] 5] prmpUjnIk<br />

vwihgurU siqgurU nwnk dyv srUp mh`lw p jI, srb`q dy Bly leI &urmwauNdy hn:-<br />

gurqw ibrwjmwn s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy ipAwry Bgq gursyvk, (eykY)<br />

ie`k bRhm, inrguxu srguxu; Awpy soeI] vwihgurU jI dy(rMg) AnMd (rMg) pRym rMg’c,<br />

mn (qn) sRIr rom 2 krky (rMig) rMgy(rqy) lwlo lwl hn[ ie`k vwihgurU jI dy lwl<br />

rMg’c rMgy, vwihgurU jI dy rMg rUp(jn) mhWpurS gursyvk jI (kY) dI(ibriq)<br />

ibRqI’c, pUrn pRymw-BgqI sihq, inrgun srgun jI dI eykqw dw(ibbykY) vIcwr<br />

inscw Brosw hY[ vw(ibriq) ruzgwr(ibbykY) bRhmigAwn hY[ ijvyN bwby mnI isMG<br />

swihb jI ny, sRI AMimRqsr jI ivKy, gurbwxI tkswl clweI[ zwlmW ny bMd 2 k`ty,<br />

bMd 2’coN sRI suKmnI swihb jI pV@dy rhy] 5] XQw:- mInu pkir PWikE Aru<br />

kwitE; rWiD kIE bhu bwnI] KMf KMf kir Bojnu kIno; qaU.n ibsirE pwnI]<br />

hir kw nwmu; jn kau mukiq jugiq] (hir) Ajpw jwp vwihgurU jI(kw) dy<br />

prmpiv`qR AMimRRq s`cy im`Ty(nwmu) Dur dy gurbwxI jI jpx jpwaux vwly(jn)<br />

ipAwry BgqW mhWpurSW(kau) nUM, gurbwxI jI, jMmx mrn AOguxW ivkwrW mhW pwpW<br />

www.Gursevak.com<br />

163<br />

q`qkrw


jmW jUnW qoN mukiq krky, vwihgurU jI nwl(jugiq) joV idMdy hn[ XQw:- kl mY<br />

mukiq nwm qy pwvq; gur Xh Bydu bqwvY]<br />

hir kY nwim; jn kau iqRpiq Bugiq] (hir) dIn dieAwl sdw ikrpwl]<br />

siqgurU nwnk dyv swihb jI(kY) dy b^Sy, SuB s`cy nwim(Bugiq) Bojn Ckxy krky,<br />

(jn) ipAwry Bgq jI (kau) nUM, (iqRpiq) iqRpqI r`j hY[ aun@W nUM kdy BI rsW ksW<br />

dy Bogx dI Bu`K nhIN l`gdI[ XQw:- iqRpiq BeI; scu Bojnu KwieAw] min qin<br />

rsnw; nwmu iDAwieAw]) mY.bhuiV n iqRsnw BuKVI; hau rjw iqRpiq AGwie jIau]<br />

jo gur dIsY isKVw; iqsu iniv iniv lwgau pwie jIau]) iqRpiq AwGwey sMqw] gur<br />

jwny; ijn mMqw]<br />

hir kw nwmu; jn kw rUp rMgu] prmpUjnIk gurU pRmysr jI(kw) dy(jn)<br />

ipAwry Bgq sMq gursyvk jI, (kw) dw(rMgu) AnMd(rMgu) pRym rMgu rUp(hir)<br />

prmpUjnIk srb ivAwpI vwihgurU jI prmpiv`qR SuB s`cy nwmu jI hn[ XQw:-<br />

nwim rMg, nwim coj qmwsy; nwau nwnk kIny Bogw jIau]) hir hirjn dueI.eyk hY;<br />

ibb ibcwr kCu nwih] jl qy aupj qrMg ijau; jl hI ibKY smwih]) hir kw<br />

ichnu, soeI hir jn kw; hir Awpy jn mih.Awpu rKWiq]<br />

hir nwmu jpq; kb prY n BMgu] nUrwn nUr, nUr hI nUr, srb klw BrpUr<br />

srb pRkwSk hir jI dy SuB s`cy au~cy ivsmwd inrml nwmu jI, mn bwxI sRIr<br />

nwl(jpq) jpxy krky, ivkwrW AOguxW krky(kb) kdy mn dy itkwA, iksy BI<br />

kwrj’c(BMgu) ivGn(n) nhIN(prY) pYNdw[ XQw:- pRB ismrq; kCu ibGnu n<br />

lwgY]) ibGn ibnwsn .siB duK nwsn; gur crxI mnu lwgw]) ibGnu.n koaU<br />

lwgqw; gur pih Ardwis] rKvwlw goibMd rwie; Bgqn kI rwis]<br />

hir kw nwmu; jn kI vifAweI] {nwnk.dunIAw kIAW vifAweIAW; AgI syqI<br />

jwil] eynI jlIeIN. nwmu ivswirAw; iek.n clIAw nwil]) dunIAw kIAw<br />

vifAweIAw; kvnY Awvih kwim] mwieAw kw rMgu sBu iPkw; jwqo ibnis indwin])<br />

lokn kIAw vifAweIAw; bYsMqir pwgau] ijau imlY ipAwrw Awpnw; qy bol<br />

krwgau] Anuswr dunIAW dIAW sB vifAweIAW JU`TIAW nwsvMq hn[ J`UTI<br />

vifAweI leI, kql krky PYSn lw ky, Awpw jxw ky, hMkwrI v`fy qoN v`fy bxdy<br />

hn[ l`KW mxW vifAweI dI Bu`K, qn mn nUM swVdI rihMdI hY, ijvyN hMkwrI dYNq ny<br />

ikhw, “jly hrnwKS Qly hrnwKS, mYN r`b hW, mYnUM hI jpoo[” bMb su`t ky dunIAW nUM<br />

www.Gursevak.com<br />

164<br />

q`qkrw


qbwh krn l`g jWdy hn[ motw nwau DrweIAY; gil Aaugx Bwrw] Anuswr v`fy 2<br />

bnwautI Avqwr pYgMbr nwm rKw ky, Awpxy gL ’c AOguxW dw BwrI sMgL pwauNdy<br />

hn[ XQw:- jy ko nwau Drwey vfw; swd kry min Bwxy] KsmY ndrI kIVw AwvY;<br />

jyqy cugY dwxy] }(hir) DMn sRI gurU gRMQ swihb mhwrwj jI(kw) dy(jn) ipAwry Bgq<br />

jI, hr smyN Awpxy ipAwry pRIqm siqgurU swihbwn jI dy nwmu(kI) dI vifAweI,<br />

kQw kIrqn duAwrw, rs 2 ky krdy rihMdy hn[ auh duinAwvI JUTI vifAweI nhIN<br />

cwhuMdy, AwpxI vifAweI Awp nhIN krdy[ JUTI vifAweI r`b jI nwl imlx nhIN<br />

idMdI[<br />

hir kY nwim; jn soBw pweI] prmpUjnIk siqgurU swihb jI dy siqkwry(jn)<br />

ipAwry Bgq jI ny inmwxw inqwxw bx ky, (hir) ie`k rs b`JvyN pRkwS hI pRkwS<br />

srUp sRb ivAwpI Anqklwvwn mhW ivsmwd Ajpw jwp vwihgurU jI(kY) dy<br />

prmpiv`qR SuB s`cy nwim jI nUM, hr smyN jpx jpwaux rUp, hrI jI dI(soBw)<br />

mihmw pweI hY[ vw (jn) ipAwry Bgq jI ny, hir kY nwim jpxy jpwauxy krkyy,<br />

bRhmigAwnI kY grIbI smwhw] Anuswr gRIbI ’c smwey hoey bRhmigAwnI hrI rUup<br />

hI soBw pweI hY[ XQw:- so hirjnu nwmu iDAwiedw; hir hirjnu iek smwin])<br />

hir hirjn dueI.eyk hY; ibb ibcwr kCu nwih] jl qy aupj qrMg ijau; jl hI<br />

ibKY smwih]<br />

hir kw nwmu; jn kau Bogu jog] ipAwry Bgq mhWpurSjI hr smyN, pRB kY<br />

ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr] Anuswr vwihgurU nwm<br />

ismrn dy pRvwh’c ivsmwd lIx rihMdy hn[ ies leI gurU pRmysr jI dy(hir)<br />

vwihgurUU siqgurU swihbwn jI(kw) dy b^Sy, Ajpw jwp vwihgurU nwmu jI, (jn)<br />

ipAwirAW (kau) nUM, (Bogu) pdwrQ AMimRq bRhmwnMd rs, vwihgurU jI nwl(jog)<br />

ilvlIn eykqw ABydqw hn[ siqgurU swihb jI, aun@W dy ihrdy’coN muK’c, hr smyN<br />

bRhmwnMd AMimRq Byjdy rihMdy hn[ vw(jn) BgqW gursyvkW(kau) nUM, hir jI kw<br />

s`cw nwmu hI(Bogu) pdwrQ Aqy jog hY, hor jog kmwaux dI ie`Cw nhIN r`Kdy[<br />

hir nwmu jpq; kCu nwih ibEgu] gurmuiK ipAwry Bgq jn jI, (hir)<br />

vwihgurU jI dy prmpiv`qR au~jl s`cy Amolk ivsmwd Ajpw jwp vwihgurU nwmu jI<br />

nUM, rom 2 dy pUrn ipAwr siqkwr nwl(jpq) jpdy jpwauNdy rihMdy hn[ aun@W dw<br />

nwm jpx qoN AQvw ivAwpk bRhm jI nwloN(kCu) QoVw smW BI(ibEgu) ivCoVw<br />

www.Gursevak.com<br />

165<br />

q`qkrw


(nwih) nhIN huMdw[ nwm jpx dy ivCoVy nUM Awpxw mrnw smJdy hn[ XQw:- AwKw<br />

jIvw; ivsrY mir jwau]) mrxM; ibsrxM goibMdh] jIvxM; hir nwm D´wvxh]) sKI<br />

vis AwieAw, iPir.Coif n jweI; ieh rIiq BlI BgvMqY]<br />

jnu rwqw; hir nwm kI syvw] nwnk pUjY; hir hir dyvw] 6] prmpUjnIk<br />

vwihgurU s`cy siqgurU nwnk dyv swihb jI, Awpxy pMjvyN srUp’c, AiqAMq hI gRIbI<br />

nwl, gur pRswid nwnk scu khY] Anuswr s`c 3 &urmwauNdy hn:- (jnu) ipAwry<br />

Bgq gursyvk jI, (hir) srb pRkwSk pUrn myhrvwn, srb klw BrpUr pRB;<br />

ibrQw jwnnhwr] ipAwry vwihgurU jI dy ivsmwd s`cy Ajpw jwp vwihgurU nwm<br />

jpx jpwaux, Anyk pRkwr gurU Gr (kI) dI, SuB s`cI syvw ’c(rwqw) rMgy, (dyvw)<br />

prmpUjnIk(dyvw) pRkwS srUp hir hir jI nUM rom 2 krky(pUjY) pUjdy hn[ vw<br />

hir nwm jpx jpwaux(kI) dI SuB s`cI syvw’c(rwqw) rMgy, (dyvw) prm<br />

pUjnIk(jnu) Bgq jI nUM, dwsn dws gRIb, qyirAw Bgqw kau bilhwrw] Anuswr<br />

hir hir krky(pUjY) pUjdw hY] 6] XQw:- myry rwm.hir jn kY; hau bil jweI]<br />

kysw kw kir cvru Fulwvw; crx DUiV muiK lweI]) ismrn qy lwgy; ijn Awip<br />

dieAwlw] nwnk jn kI; mMgY rvwlw]) thl krau qyry dws kI; pg Jwrau bwl]<br />

msqku Apnw Byt dyau; gun sunau rswl])<br />

jnu rwqw; hir nwm kI syvw] nwnk pUjY; hir hir dyvw] 6] 2. prmpUjnIk<br />

vwihgurU s`cy pUrn siqgurU nwnk dyv, gurqw ibrwjmwn sRI gurU gRMQ swihb jI<br />

&urmwauNdy hn:- DMnu DMnu; DMnu jnu AwieAw] ijsu pRswid; sBu jgqu qrwieAw]<br />

Anuswr(jnu) ipAwry siqgurU swihb mh`lw pMjvW jI, (hir) srb pRkwSk pUrn<br />

myhrvwn, srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] ipAwry vwihgurU jI dy ivsmwd<br />

s`cy Ajpw jwp vwihgurU nwm jpx jpwaux (kI) dI, SuB s`cI syvw’c(rwqw) rMgy,<br />

(dyvw) prmpUjnIk hir hir(dyvw) gurdyv mwqw gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI<br />

prmysurw] Akwl purK vwihgurU jI nUM, rom 2 krky sdw(pUjY) pUjdy hn[ AYsy<br />

ivAwpk ivsmwd rMg’c pUjdy hn[ zwlmW dy Gor iBAwnk AiqAwcwr zulm krn<br />

qoN, DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU siqgurU Arjn dyv swihb jI, jyT dI<br />

grmI’c, au~bldI dyZ, q`qy ryqy’qy bYTx, q`qw ryqw Awpxy prmpiv`qR SuB s`cy<br />

praupkwrI sIs’qy puAwaux smyN, kStW dI pRvwh n kridAW pqMgy dy lweIt’qy<br />

sVn vWg kurbwn ho rhy hn[ XQw:- drsnu dyiK pqMg ijau; joqI AMdir joiq<br />

www.Gursevak.com<br />

166<br />

q`qkrw


smwxI[ vw nwnk pUjY; hir hir dyvw] 6] (dyvw) prmpUjnIk, ipqw hir hir<br />

jI, vwihgurU(nwnk) mh`ly pMjvyN jI nUM, hr smyN(pUjY) pUjdy hn, Bwv siq sMqoK SuB<br />

guxW dy Anq klwvwn sRb ivAwpI mhW ivsmwd qyz pRkwS sihq, prmpUjnIk<br />

vwihgurU, Awid AnIlu Anwid Anwhiq; jugu jugu eyko vysu]) jh; iJilimilkwru<br />

idsMqw] qh; Anhd sbd bjMqw] inrgun bRhm jI, AnykW smuMdRW, cmkdIAW<br />

cIzW, hIry jvwhrwqW lwlW, vrKw dIAW kxIAW, br&W giVAW, sqrMgIAW pIGW<br />

Aqy ien@W’qy Aks pwaux vwly, kotwn koit sUrjW cMdRimAW Aqy aun@W dy AksW<br />

ikrnW Du`pW cwnxIAW sihq, kRoVW bRhmMfW dy pswry, Awpxy srgun srUp’c vs ky,<br />

ies nUM Awpxy Awsry itkwA ky, ies srgun srUp jI smyq, prmpUjnIk s`cy<br />

siqgurU sRI gurU Arjn dyv swihb jI dw prmpiv`qR AMimRq jwp hr smyN krdy<br />

rihMdy hn, ik DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU siqgurU Arjn dyv swihb jI DMn<br />

hn] 6] XQw:- sBu sco scu vrqdw; gurmuiK AlKu lKweI] vwhu vwhu scy<br />

pwiqswh; qU scI nweI]<br />

hir hir jn kY; mwlu KjInw] hir Dnu jn kau; Awip pRiB dInw] (hir)<br />

vwihgurU swihb jI dy ipAwry(jn) siqgurU swihb jI, gurBgq jI (kY) dy.pws,<br />

(hir) inrMkwr gurSbdW rUp(mwlu) hIry jvwhrwqW dw(KjInw) ^zwnw hY[ XQw:-<br />

pIaU dwdy kw; Koil ifTw Kjwnw] qw myrY min; BieAw inDwnw] 1]) kiljug<br />

mih.nwmu inDwnu BgqI KitAw; hir auqm pdu pwieAw]) mwlu Kjwnw Qyhu Gru; hir<br />

ky crx inDwn]) (pRiB) vwihgurU jI.ny, Awpxy inmwxy inqwxy(jn) Bgq gursyvk<br />

jI(kau) nUM, hir hir nwmu kmwvnw; nwnk iehu Dnu swru] Anuswr(hir) vwihgurU<br />

nwm AslI s`cw Dnu, Awip hI(dInw) b^Sy hn[ XQw:- iqcru.mUil n QuVˆØIdo;<br />

ijcru Awip ik®pwlu] sbdu AKutu bwbw nwnkw; Kwih Kric Dnu mwlu]<br />

hir hir jn kY; Et sqwxI] (jn) ipAwry Bgq jI (kY) dy, (hir) AsMK<br />

AnMq pRkwS hI pRkwS srUp, sB dy AMdr bwhr pRkwSk pRyrk Ajpw jwp ivAwpk<br />

ivsmwd inrgun bRhm jI dy srUp, (hir) vwihgurU siqgurU swihbwn jI, Anq<br />

klW dy(sqwxI) bl vwlI Et hn[ XQw:- Et sqwxI; pRB jIau myrY]<br />

hir pRqwip; jn Avr n jwxI] (jn) ipAwry Bgq swihb jI, Epiq<br />

prlau; iKn mih krqw] Awip Alypw; inrgunu rhqw]) iKn mih Qwip<br />

auQwpnhwry; kudriq.kIm n phI] Anuswr (hir) vwihgurU jI nUM, iKn’c auqpiq<br />

www.Gursevak.com<br />

167<br />

q`qkrw


prlau kridAW inrlyp jwx ky, gusweˆØI prqwpu quhwro fITw] Anuswr vwihgurU jI<br />

dy pRqwip qoN ibnw, (Avr) hor iksy dMBI pKMfI nUM(n) nhIN(jwxI) jwxdy, Bwv hor<br />

iksy nUM A`K Q`ly nhIN ilAwauNdy, Bwv vwihgurU jI dy Anq klwvwn qyz pRkwS nUr<br />

nUM AMdr bwhr dyKdy hn[ XQw:- sÍYXw] pwNie ghy.jb qy qumry; qb qy.koaU AwNK<br />

qry nhI AwnÎo] rwm rhIm.purwn kurwn; Anyk khYN mq.eyk n mwnÎo] isMimRiq<br />

swsqR byd sBY; bhu Byd khY, hm eyk n jwnÎo] sRI Aispwn.ikRpw qumrI kir; mY n<br />

khÎo.sB qoih bKwnÎo] vw (jn) vwihgurU mh`ly pMjvyN jI ny hir pRqwip’c lIx ho<br />

ky, AwpxI AduqI praupkwrI DIrjDwrI ShIdI dyx smyN, vwihgurU jI qoN<br />

ibnw(Avr) hor koeI iF`lI g`l(n) nhIN jwxI[ XQw:- rihdy guru drIAwau ivic;<br />

mIn kulIn hyqu inrbwxI[ drsnu dyiK pqMg ijau; joqI AMdir joiq smwxI[ sbdu<br />

suriq ilv imrg ijau; BIV peI.iciq Avru n AwxI[ crx kvl imil Bvr<br />

ijau; suK sMpt ivic rYix ivhwxI[ gur aupdys n ivsrY; bwbIhy ijau AwK<br />

vKwxI[ gurmuiK suK Plu iprm rsu; shj smwiD swDsMig jwxI[ gur Arjn<br />

ivthu; kurbwxI]<br />

Eiq poiq; jn hir ris rwqy] ipAwry s`icAwry Bgq jn jI, (Eiq poiq)<br />

lbw lb BrpUr, ie`k rs b`JvyN pRkwS hI pRkwS, (hir) sBnI QWeI; rivAw<br />

Awip] Awid jugwid; jw kw vf prqwpu] srb pRkwSk jI dy ivsmwd (ris)<br />

pRym’c, rom 2 krky idn rwq(rwqy) rMgy rihMdy hn[ vw hir jI, gurBgq jn jI<br />

dy(Eiq poiq) lbw lb BrpUr, sRb ivAwpI ivsmwd(ris) pRym’c, (rwqy) rMgy rihMdy<br />

hn[<br />

suMn smwiD; nwm rs mwqy] gurU ipAwry s`icAwry pRymI Bgq jI, vwihgurU nwm<br />

ismrn AiBAws krky, (rs) bRhmwnMd AMimRq rs pI ky, (mwqy) msq ho ky, (suMn)<br />

A&ur &urny qoN rihq ho ky , suMn smwiD; pRBU ikrpwl] jI dy prmpiv`qR SuB s`cy su`cy<br />

im`Ty ipAwry crn-kmlW’c, (smwiD) smwDI lw ky lIx ho jWdy hn[ XQw:-<br />

AMqir suMnM.bwhir suMnM ; iqRBvx suMn msuMnM] cauQy sMunY.jo nru jwxY; qw kau.pwpu n<br />

puMnM]) hir rsu pIvY; Almsqu mqvwrw]) mgnu BieE.ipRA pRym isau; sUD n<br />

ismrq AMg]<br />

AwT phr; jnu hir hir jpY]) ijnw swis igrwis.n ivsrY; sy hir jn pUry<br />

shI jwix] (jnu) gursyvk gurmuiK ipAwry Bgq jI, inmwxy inqwxy bx ky, (hir)<br />

www.Gursevak.com<br />

168<br />

q`qkrw


vwihgurU(hir) Ajpw jwp ivsmwd ivAwpk vwihgurU jI nUM, (AwT) A`Ty phr(jpY)<br />

jpdy hn[ XQw:- Apnw jnu; Awpih Awip auDwirE] AwT phr jn kY sMig<br />

bisE; mn qy.nwih ibswirE] 1]) AwT phr qyrw nwmu jnu jwpy] nwnk pRIiq<br />

lweI; pRiB Awpy]) ATy phr iekqY ilvY; mMnyin hukmu Apwru] jnu nwnku mMgY dwnu<br />

ieku; dyhu drsu min ipAwru] 2]<br />

hir kw Bgqu pRgt; nhI CpY] 1.(hir) vwihgurU ikRpw inDwn sRI gurU nwnk<br />

dyv swihb jI(kw) dy, suMdr s`cy su`cy ivsmwd Bgqu, koit bRhmMf’c pRgt ho jWdy<br />

hn, (CpY) iCpdy nhI jI[ XQw:- mhlw 5] goibMd goibMd goibMd sMig; nwmdyau<br />

mnu lIxw] AwF dwm ko CIpro; hoieE lwKIxw] 1] rhwau] bunnw qnnw iqAwig<br />

kY; pRIiq crn kbIrw] nIc kulw jolwhrw; BieE gunIX ghIrw] 1] rivdwsu<br />

FuvMqw For nIiq; iqin@ iqAwgI mwieAw] prgtu hoAw swDsMig; hir drsnu<br />

pwieAw] 2] sYnu nweI buqkwrIAw; Ehu Gir Gir suinAw] ihrdy visAw<br />

pwrbRhmu; Bgqw mih ginAw] 3] ieh ibiD suin kY jwtro; auiT BgqI lwgw]<br />

imly pRqiK gusweIAw; DMnw vfBwgw]) hir ky nwm, kbIr aujwgr] jnm jnm ky;<br />

kwty kwgr] 1]<br />

2.(hir) vwihgurU jI(kw) dy Bgqu jI(pRgt) jMmdy(CpY) mrdy nhI[ jMmx<br />

mrn imt jWdw hY[ jy Avqwr Dwrn, qW gurU pRymw-BgqI inrgun srgun swihb jI<br />

dI eykqw sihq, Awpxy AMdr bwhr AsMK nUr pRkwS hI pRkwS inrlyp Ajpw jwp<br />

bRhm jI ’c lIx msq rihMdy hn[ XQw:- jrw mrw.nh ivAwpeI; iPir.dUKu n<br />

pwieAw] pI AMimRqu AwGwinAw; guir.Amr krwieAw]) hir ky syvk.jo hir Bwey;<br />

iqn@ kI kQw inrwrI ry] Awvih n jwih.n kbhU mrqy; pwrbRhm sMgwrI ry]<br />

hir kI Bgiq; mukiq bhu kry] (hir) vwihgurU mh`ly pihly jI(kI) dI<br />

pRymw(Bgiq) BgqI ny, (bhu) bhuq AsMq AnwVI inMdk rwKS, sMq Bgq mukiq kry<br />

hn, hux ho rhy hn, A`gy nUM hoxgy[ XQw:- (it`ikAw bolo) guir qIjI pIVI<br />

vIcwirAw; ikAw hiQ eynw vycwry] guru cauQI pIVI itikAw; iqin.inMdk dust<br />

siB qwry]) duqIAw.jmun gey gur; hir hir jpnu kIAw] jwgwqI imly.dy Byt; gur<br />

ipCY.lµGwie dIAw] sB CutI siqgurU ipCY; ijin hir hir nwmu iDAwieAw] gur<br />

bcin mwrig jo pMiQ cwly; iqn jmu jwgwqI.nyiV n AwieAw] sB gurU gurU jgqu<br />

www.Gursevak.com<br />

169<br />

q`qkrw


olY; gur kY nwie lieAY.siB Cutik gieAw] duqIAw.jmun gey guir; hir hir<br />

jpnu kIAw] 4]<br />

nwnk jn sMig; kyqy qry] 7]) ; srb klw smrQ] sRI gurU nwnk dyv mh`lw<br />

pMjvW jI &urmwauNdy hn:- prmpUjnIk vwihgurU siqgurU swihbwn jI nUM isr Arp<br />

ky, hukm nUM isr m`Qy’qy mMnx vwly (jn) ipAwry gursyvk jI sMig(kyqy) byAMq hI<br />

duKI qry hn, hux qr rhy hn, A`gy qrngy] 7] XQw:- hir jn; sgl auDwry sMg<br />

ky] Bey punIq pivqR mn; jnm jnm ky duK hry]<br />

pwrjwqu iehuu; hir ko nwm] ipAwry gursyvk jI (ko) nUM(hir) vwihgurU DMn sRI<br />

gurU gRMQ swihb jI dy b^Sy, prmpiv`qR SuB s`cy sRb ivAwpI ivsmwd Ajpw jwp<br />

vwihgurU jo nwm gurbwxI jI hn, iehu hI shI s`cy inRivkwr inrMkwr(pwrjwqu)<br />

klpibRC hn[ gurqw ibrwjmwn gurU jI, Awpxy idl jwn ipAwry guris`K jI dy<br />

suAws 2 nUM hr smyN dyKdy hn, ik ies nUM AOKw swh qW nhIN AwauNdw[ suAws 2<br />

rom 2 dy ipAwr siqkwr nwl, ies nUM hr smyN cyqy krdy rihMdy hn, siq sMqoK<br />

inmRqw gRIbI, sihnSIlqw bRhmigAwn inRivkwrqw Bwau-BgqI Awid sRb ivAwpI<br />

ivsmwd Anqklwvwn AsMK guxW dy Anq klwvwn AsMK pRkwS sihq, Awpxy<br />

ipAwry dy AMdr bwhr pUrn bRhm jI dI swiKAwqqw rUpI, klp ibRC b^Sdy hn,<br />

ijs nUM koeI BI Koh nhIN skdw[ klpibRC ijs koLy hovy, kyvl aus dI hI kwmnw<br />

pUrI krdw hY, pr siqgurU swihbwn jI dy b^Sy SuB s`cy nwm rUpI klp ibRC jI,<br />

sB dIAW SuB kwmnw pUrIAW krdy hn, jW au~kw hI myt idMdy hn, klpibRC dI BI<br />

ie`Cw hI myt idMdy hn[ smUh bRhmMfW nUM s`cKMf bxwauNdy hn[ purwxk kQw Anuswr<br />

sRI ikRSn Bgvwn jI ny rwjy ieMdR nwl lVweI krky, klpibRC Koh ilAw, lVweI<br />

dw kwrn bixAW[ vwihgurU nwm klpibRC, lVweI ivkwr AOgux mhW pwp mytdy<br />

hn[ so gurU jI dI pUrn Agm mhW ivsmwd bRhmidRStI ’c, AnMq klpibRC<br />

ibArQ hn[ XQw:- kwmDyxu lK lKmI; phuMc n hMGY FMig suFMgY[ lK pwrs lK<br />

pwrjwq; hiQ n Cuhdw.Pl n ABMgY[) suK swgru hY swD sMgu; soBw lhir qrMg<br />

Aqoly[ mwxk moqI hIirAw; gur aupdysu Avysu Amoly[ rwg rqn Anhd DunI;<br />

sbid suriq ilv Agm Aloly[ iriD isiD iniD sB golIAW; cwr pdwrQ goiel<br />

goly[ lK lK cMd crwZcI; lK lK AMimRq pIcin Joly[ kwmDynu lK pwrjwq;<br />

jMgl AMdir crin Afoly[ gurmuKu suK Pl; bol Aboly]<br />

www.Gursevak.com<br />

170<br />

q`qkrw


kwmDyn; hir hir gux gwm] {hMkwrI shMsRbwhU ny Awpxy swFU jmdgn qoN,<br />

kwmDyn Kohx leI, aus nUM mwr idqw, jmdgn dy kRoDI zwlm kp`uqR prsrwm ny,<br />

doSI C`qRI shMsRbwhU nUM kql krky , inrdoS C`qRIAW nUM 21 vwrIN kql kIqw, aun@W dy<br />

^Un’c n@wqw} (hir) vwihgurU(hir) vwihgurU gux(gwm) gwaux dw(gwm) n`gr jo<br />

swDsMgq jI hn, ieh hI kwmDyn hn[ XQw:- kwmDynu sohI drbwry]) kwmDyn<br />

krky kql klyS kwmnwvW vDdIAW hn[ swDsMgq jI rUpI kwmDyn krky klyS<br />

inivrq huMdy hn, kwmnwvW Kqm huMdIAW hn[ vw hir hir gux(gwm) gw ky, jo<br />

AwpxI dyh nUM hir hir jI dy b^Sy iKmw sMqoK DIrj Awid AnMq sRb ivAwpI<br />

ivsmwd Anqklwvwn SuB guxW dw(gwm) n`gr bnwauxw hY, ieh hI hr pRwxI dIAW<br />

SuB ie`CW pUrIAW krn vwlI jW au~kw hI ie`CwvW mytx vwlI kwmDyn hY[ XQw:-<br />

ieCw pUrku srb suKdwqw hir; jw kY vis hY kwmDynw] so AYsw hir iDAweIAY myry<br />

jIAVy; qw srb suK pwvih myry mnw]<br />

sB qy aUqm; hir kI kQw] (hir) inrguxu srguxu; Awpy soeI]) srb klw<br />

BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] rwm jI dy srgun srUp, siqgurU swihbwn jI dy<br />

mhwn praupkwr gur ieiqhws, gurSbd ArQ (kI) dI prmpiv`qR SuB s`cI Amr<br />

kQw, vw hir kI kQw gurbwxI jI, l`K 2 pwrjwq kwmDyn Awid sB qy (aUqm)<br />

sRySt hn, ikauN jo pwrjwq kwmDyn Awid mn nUM SWq nhIN krdy, vYr ivkwr lVweI<br />

nhIN mytdy pr hir gurU jI dI AMimRq kQw, ivkwr vwSnw myt ky, ivsmwd<br />

iekwgRqw b^S ky, sRb dI crn-DUV bxw ky, SWqI b^S ky mYL k`tdI hY[ XQw:-<br />

bRhmigAwnI kY grIbI smwhw] bRhmigAwnI praupkwr aumwhw]) nwnk<br />

bRhmigAwnI; Awip prmysur] Anuswr pUrn gRIbI praupkwr dy aumwh sihq, pUrn<br />

bRhmigAwnI vwihgurU srUp hI bxw lYNdI hY[ suix hir kQw; auqwrI mYlu] mhw<br />

punIq; Bey suK sYlu] vw prmpUjnIk prm ipqw inrgun bRhm jI Awpxy srgun<br />

srUp koit bRhmMf dy pswry, sMqW BgqW smyq, vwihgurU mh`ly pMjvyN jI nUM hr smyN<br />

ieauN jpdy hn:- DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU siqgurU Arjn dyv swihb jI<br />

DMn hn, hux au~bldI dyZ’c bYT rhy hn, hux m`cdy 2 ryqy’qy bYT ky m`cdw 2 ryqw<br />

Awpxy prmpiv`qR sIs’qy puAw rhy hn, gurmuiK gurU jI rom 2 krky jwp kridAW,<br />

hux sVdI bldI m`cdI loh’qy KV@ rhy hn[ Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI<br />

rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] Anuswr hir<br />

www.Gursevak.com<br />

171<br />

q`qkrw


vwihgurU mh`ly pMjvyN jI kI sRb ivAwpI ivsmwd aupmw rUp kQw sB qy aUqm hY, jo<br />

hr smyN smUh AnMq bRhmMfW AMdr ivAwpk bRhm jI kr rhy hn[ XQw:- hir kI<br />

kQw; Anwhd bwnI] hMsu huie; hIrw lyie pCwnI]) cwiqRk mor bolq idnu rwqI;<br />

suin Ginhr kI Gor] 2] jo bolq hY imRg mIn pMKyrU ; su ibnu hir.jwpq hY nhI<br />

hor]) Git Git kQw rwjn kI cwlY; Gir Gir quJih aumwhw]) sBY Gt rwmu bolY;<br />

rwmw bolY] rwm ibnw; ko bolY ry]<br />

(l`Qw) nwmu sunq; drd duK lQw]) duKu ivCoVw; ieku duKu BUK] ieku duKu;<br />

skqvwr jmdUq] ieku duKu; rogu lgY qin Dwie]) duK kIAw pMfw KulIAw; suKu.n<br />

inkilE koie] duK ivic jIau jlwieAw; duKIAw cilAw roie]) ieik Gir Awvih<br />

AwpxY; ieik imil imil puCih suK] ieknw eyho iliKAw; bih bih rovih duK] jo<br />

iqsu BwvY so QIAY; nwnk.ikAw mwnuK]) sMsw iehu sMswru hY; jnm mrx ivic duK<br />

sbwieAw] Anuswr jMmx mrn dy byAMq hI du`K hn[ ingurw jIv ijs 2 jUn’c<br />

jWdw hY, du`K hI du`K hn[ koit krn.dIjih pRB pRIqm; hir gux suxIAih<br />

AibnwsI rwm] Anuswr qn mn rom 2 krky inrml im`Ty(nwmu) gurbwxI Amr<br />

kQw (sunq) sunxy krky, dwsn dws dw, gurUpRmysr jI dy ivCoVy dw, jnm mrn<br />

Awid aupRokq swrw BYdwiek duK drd (lQw) lih igAw hY[ XQw:- keI koitk jg<br />

Plw; suix gwvnhwry rwm]) pauVI] nwmu inrMjnu inrmlw; suixAY suKu hoeI] suix<br />

suix mMin vsweIAY; bUJY jnu koeI] bhidAw auTidAw n ivsrY; swcw scu soeI]<br />

Bgqw kau nwm ADwru hY; nwmy suKu hoeI] nwnk min qin riv rihAw; gurmuiK hir<br />

soeI] 5]) pauVI] nwie suixAY.mnu rhsIAY; nwmy sWiq AweI] nwie suixAY.mnu<br />

iqRpqIAY; sB duK gvweI] nwie suixAY.nwau aUpjY; nwmy vifAweI] nwmy hI sB<br />

jwiq piq; nwmy giq pweI] gurmuiK nwmu iDAweIAY; nwnk ilv lweI] 6])<br />

pauVI] nwie suixAY.sB isiD hY; iriD ipCY AwvY] nwie suixAY.nau iniD imlY;<br />

mn icMidAw pwvY] nwie suixAY.sMqoKu hoie; kvlw crn iDAwvY] nwie suixAY.shju<br />

aUpjY; shjy suKu pwvY] gurmqI nwau pweIAY; nwnk gux gwvY] 7]) pauVI] nwie<br />

suixAY.suic sMjmo; jmu nyiV n AwvY] nwie suixAY.Git cwnxw; Awn@yru gvwvY] nwie<br />

suixAY.Awpu buJIAY; lwhw nwau pwvY] nwie suixAY.pwp ktIAih; inrml scu pwvY]<br />

nwnk nwie suixAY.muK aujly; nwau gurmuiK iDAwvY] 8]<br />

www.Gursevak.com<br />

172<br />

q`qkrw


nwmu sunq; drd duK lQw] 2.koit krn.dIjih pRB pRIqm; hir gux suxIAih<br />

AibnwsI rwm] Anuswr Awp jI dy b^Sy b^iSS rUpI, koRVW kMnW’c, swirAW GtW’coN,<br />

sB qy aUqm; hir kI kQw] rUp inrml im`Ty(nwmu jI(sunq) sunxy krky, dwsn dws<br />

dw, gurUpRmysr jI dy ivCoVy dw, jnm mrn Awid aupRokq swrw BYdwiek, duK<br />

drd(lQw) lih igAw hY[ XQw:- jo bolq hY.imRg mIn pMKyrU; su ibnu hir.jwpq hY<br />

nhI hor]) Git Git kQw.rwjn kI cwlY; Gir Gir quJih aumwhw]) sBY Gt rwmu<br />

bolY; rwmw bolY] rwm ibnw; ko bolY ry]) inrgux kQw; kQw hY hir kI] Bju imil;<br />

swDU sMgiq jn kI]) hir kI kQw; Anwhd bwnI] hMsu huie; hIrw lyie pCwnI] 1])<br />

nwm kI mihmw; sMq ird vsY] (nwm) ju`go ju`g At`l Dur kI bwxI DMn 2 sRI gurU<br />

gRMQ swihb jI(kI) dI mihmw, (sMq) shx sIl sMqM; sm imqRs´.durjnh] siqgurU<br />

swihbwn jI, DMn sMq bwbw mnI isMG swihb jI Awid gurmuiK ipAwry gursyvkW dy<br />

ird’c(vsY) vsdI hY[<br />

(n`sY) sMq pRqwip; durqu sBu nsY] zwlmW dy Gor iBAwnk AiqAwcwr zulm<br />

krn qoN, DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU siqgurU Arjn dyv swihb jI DMn hn, hux<br />

au~bldI dyZ’c bYT rhy hn, hux m`cdy 2 ryqy’qy bYT ky m`cdw 2 ryqw Awpxy<br />

prmpiv`qR sIs’qy puAw rhy hn, gurmuiK gurUjI rom 2 krky jwp kridAW, hux sVdI<br />

bldI m`cdI loh’qy KV@ rhy hn[ Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir]<br />

Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] Anuswr hux gurqw ibrwjmwn ho<br />

ky, hr pRymI jI dy AMdr bwhr, gurbwxI gursbd ArQ b^S ky, swc nwm kI AMimRq<br />

vrKw] kr rhy hn[ hux KMf bRhmMf nUM s`cKMf bxw rhy hn[ AwpxI siqsMgiq jI<br />

smyq Akwl purKu jI nUM hr smyN roim roim krky jpdy jpwauNdy hn[ AYsy dwqy(sMq)<br />

siqgurU swihb jI dy qyz pRqwip kmweI b^iSS myhr sdky, sBu(durqu) pwp (nsY)<br />

n`s jWdy hn[ XQw:- kIqw loVih so krih; quJ ibnu kCu nwih] prqwpu qum@wrw dyiK<br />

kY; jmdUq Cif jwih] 1] qum@rI ik®pw qy CUtIAY; ibnsY AhMmyv] srb klw smrQ<br />

pRB; pUry gurdyv] 1]<br />

sMq kw sMgu; vfBwgI pweIAY]) hm DnvMq BwgT; sc nwie] Anuswr nwm Dn<br />

nMU pRwpq, nwm Dn nMU A`gy b^Sx vwly(sMq) gurU pRmysr jI, praupkwr leI Awpxw<br />

sB ku`J, jIA pRwx sIs q`k, gurU jI qoN kurbwn krn vwly vfBwgI sMq jI(kw) dw<br />

sMgu, (vfBwgI) v`fy BwgW krky(pweIAY) pwauxw krIey[ XQw:- lwid Kyp; sMqh sMig<br />

cwlu] Avr iqAwig; ibiKAw jMjwl]<br />

www.Gursevak.com<br />

173<br />

q`qkrw


sMq kI syvw; nwmu iDAweIAY] sRI gurduAwry swihb jI bnwaux, gurbwxI sMQw<br />

krn krwaux, nwm jpx jpwaux Awid(sMq) siqgurU swihb jI kI syvw, vw sMq jI<br />

dy sRIr kI syvw AQvw sMq jI kI &urmweI SuB s`cI im`TI ipAwrI syvw, pRym Bwvnw<br />

SrDw sihq krIey[ syvw kridAW ivsmwd vwihgurU 2 SuB s`cw im`Tw<br />

nwmu(iDAweIAY) iDAwauxw krIey[ XQw:- idnu rwqI AwrwDhu ipAwro; inmK.n<br />

kIjY FIlw] sMq syvw kir.BwvnI lweIAY; iqAwig mwnu hwTIlw]) hwQ pwau kir<br />

kwmu sBu; cIqu inrMjn nwil] gurU syvw kridAW nwm jpxw AiqAMq hI zrUrI hY,<br />

jykr gurU Gr ’c syvw kridAW, g`lW krI jweIey, Pyr nwm kdoN jpWgy?jdoN jm<br />

Aw ky gL Gu`txgy[ so srIr krky gurU syvw kridAW, Awpxy kMnW nwl Su`D aucwrn<br />

sunxw, rsnw nwl vwihgurU vwihgurU jI jpxy[ surqI ibrqI socxI icqvxI rom<br />

2’c gurbwxI ArQW sihq AMdr q`kxI[ so mSIn duAwrw jW pRymI jI qoN kQw<br />

kIrqn Su`D aucwrn bwxI suxidAW jwp krnw, jy syvw n pRwpq hovy qW ksrq<br />

krnI bhuq hI zrUrI hY[<br />

nwm quil; kCu Avru n hoie] p`uTy lmkx, pMj DUxIAW qwaux, B`uKy rihx, bRq<br />

r`Kx, p`Qr pUjw krn, BUqW dI mMnqw krn, Dwgy qvIq tUxy twmx jMqR mMqR Xog<br />

Awid (Avru) hor(kCu) ku`J BI swDn, prmpUjnIk s`cy im`Ty nwm gurbwxI nwm<br />

ismrn AiBAws dy(quil) brwbr, (n) nhIN hoie skdy[ XQw:- jwp qwp koit lK<br />

pUjw; hir ismrx quil.n lwiex] duie kr joiV.nwnku dwnu mWgY; qyry dwsin dws<br />

dswiexu]) jwp qwp; igAwn siB iDAwn] Kt swsqR; isimRiq viKAwn] jog<br />

AiBAws; krm DRm ikirAw] sgl iqAwig; bn mDy iPirAw] Aink pRkwr; kIey<br />

bhu jqnw] puMn dwn; homy bhu rqnw] srIru ktwie; homY kir rwqI] vrq nym krY;<br />

bhu BwqI] nhI quil; rwm nwm bIcwr] nwnk gurmuiK; nwmu jpIAY iek bwr])<br />

bwnwrsI qpu krY, aulit qIrQ mrY; Agin dhY.kwieAw klpu kIjY] AsumyD jgu<br />

kIjY.sonw grB dwnu dIjY; rwm nwm sir, qaU n pUjY] 1] Coif Coif ry pwKMfI;<br />

mn.kptu n kIjY] hir kw nwmu; inq inqih lIjY] 1] rhwau] gMgw jau godwvir<br />

jweIAY; kuMiB jau kydwr n@weIAY; gomqI shs gaU dwnu kIjY] koit jau qIrQ krY,<br />

qnu jau ihvwly gwrY; rwm nwm sir, qaU n pUjY] 2] Asu dwn gj dwn, ishjw<br />

nwrI BUim dwn; AYso dwnu.inq inqih kIjY] Awqm jau inrmwielu kIjY, Awp<br />

brwbir kMcnu dIjY; rwm nwm sir, qaU n pUjY] 3] mnih.n kIjY rosu, jmih.n<br />

www.Gursevak.com<br />

174<br />

q`qkrw


dIjY dosu; inrml inrbwx pdu cIin@ lIjY] jsrQ rwie nµdu.rwjw myrw rwm cMdu;<br />

pRxvY nwmw.qqu rsu AMimRqu pIjY]<br />

nwnk gurmuiK; nwmu pwvY jnu koie] 8] 2]) gur nwnk dyv goivMd rUp] DMn<br />

vwihgurU gurU gur siqgurU nwnk dyv, Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE<br />

Bir] Bin mQurw. kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] vwihgurU mÚ p ShIdW dy<br />

isrqwj jI &urmwauNdy hn:- gurU pRmysr jI dI, Agm AgwD Agm Apwr<br />

Anqklwvwn mhW ivsmwd AsMK pRkwS srUp ivAwpk, ikRpw hI ikRpw duAwrw,<br />

(koie) koeI ivrlw hI gurmuiK(jnu) ipAwrw, gurmuiK; roim roim hir iDAwvY]<br />

gurmuiK AvsQw’c lIx ho ky, (nwmu) prmpiv`qR SuB s`cy vwihgurU Ajpw jwp(nwmu)<br />

krqwr inrMkwr jI nUM(pwvY) pwauNdw hY] 8] 2]<br />

gauVI suKmnI mÚ 5]) AstpdI jI qIjy, Awid 265.<br />

30.sloku] bhu swsqR bhu isimRqI; pyKy srb FFoil] pUjis nwhI.hir hry;<br />

nwnk nwm Amol] 1]<br />

nhI quil; rwm nwm bIcwr]) hir ky nwm smsir; kCu nwih]) sweI nwmu<br />

Amolu; kIm n koeI jwxdo] Anuswr pUry gurU jI dy b^Sy , prmpiv`qR SuB s`cy su`cy<br />

au~cy sRb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp vwihgurU nwm jI nUM, mhwn Amolk jxw<br />

rhy hn, ikauN jo zwlmW dy q`qI qvI’qy KV@waux qoN, q`qI qvI’qy KV@n smyN Awp jI<br />

s`cy sweIN Amolk nwm jI’c, ilv lw rhy hn[ AYsy kStW smyN kyvl nwm gurbwxI<br />

jI hI, iekwgRqw SWqI Akwl purK’c ABydqw inrlypqw b^S skdy hn[ nwm<br />

rqn jI, ju`go ju`g jIAW dI mYL lwh ky, pivqR pivqR; pivqR punIq] hn[ vyd<br />

SwsqR isMmRqIAW dy d`sy kTn qoN kTn swDn krny krky, s`cy sweIN vwihgurU jI dI<br />

pRwpqI nhIN ho skdI[ s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy<br />

hn:- inAwie, pqMjl. pUrbmImwsw, sWK, ivdWq, ivsyKk, ieh Cy SwsRq hn[<br />

mMnU isMmRqI, jwgvlk isMmRqI, ivisst isMmRqI Awid 27 isMmRqIAW hn[<br />

dwsn dws ny(bhu) bhuqIAW(isimRqI) isMmRqIAW(bhu) bhuqy swsqR, (srb)<br />

swry cMgI qr@W(FFoil) Koj vIcwr ky(pyKy) dyKy hn[ cwir byd; ijhv Bny] ds<br />

Ast Kst; sRvn suny] nhI quil; goibd nwm Duny] Anuswr ieh (hir) vwihgurU<br />

(hry) sB dy AMdr bwhr hr smyN AsMK pRkwS nUr hI nUr, srb klw BrpUr pRB;<br />

ibrQw jwnnhwr] srb pRkwSk srb ivAwpk Ajpw jwp Anqklwvwn prm<br />

www.Gursevak.com<br />

175<br />

q`qkrw


ipAwry pUrn bRhm jI dy(Amol) Amolk s`cy nwm nUM(pUjis) pu`jdy, pUjdy nwhI,<br />

Bwv inmK inmK kir; srIru ktwvY] qau BI; haumY mYl n jwvY] Anuswr ien@W nUM<br />

pV@ ky kTn qoN kTn swDn krn vwlw, vwihgurU ismrn vwly pRymI dI krnI<br />

kmweI AvsQw nUM nhIN phuMc skdw[ ikauN jo ien@W’c, ikqy sUrj nUM pwxI, ikqy<br />

cMd nUM qMd, ikqy gxyS, ikqy SkqI dI pUjw Awid nwn@w aupwSnw ilKI hY[ vyd<br />

iv`idAw dw AiDkwr kyvl bRhmxW nUM hI hY[ K`qRI kyvl sux hI skdw hY, vYS qy<br />

SUdR nUM koeI BI h`k nhIN, jy ikqy sux lYx qW kMnW ’c is`kw FwL ky pwaux, jy pVHn<br />

qW zbwn ’c myK Tokx dI szw ilKI hY[ cONhW vrnw dIAW iesqRIAW nUM vyd SwsqR<br />

pVHn dw koeI BI AiDkwr nhIN[ gomyD rwjmyD AsÍmyD qwmsI j`g krn nUM ikhw<br />

hY[ nIvIAW zwqIAW qoN n&rq ilKI hY[ XQw:- byd kqyb 1 iePqrw BweI; idl kw<br />

iPkru n jwie] tuku dmu krwrI jau krhu; hwijr hjUir Kudwie] 1] ( 1 JUT) myry<br />

rwm.hirjn kY; hau bil jweI] kysw kw kir cvru Fulwvw; crx DUiV muiK lweI])<br />

gurisK pRIiq; guru imlY glwty] jn nwnk pRIiq; swD pg cwty] Anuswr ien@W’c<br />

pUrn gRIbI sihq, prmpUjnIk ipAwry ipqw gurdyv Akwl purKu jI dI Bwau-<br />

BgqI nhIN hY[ hir myrw isimRiq.hir myrw swsqR; hir myrw bMDpu.hir myrw BweI]<br />

hir kI mY BUK lwgY, hir nwim myrw mnu iqRpqY; hir myrw swku.AMiq hoie sKweI])<br />

soeI swsqu sauxu soie; ijqu jpIAY hir nwau] Anuswr SwsqRW joiqS gRMQW dw<br />

pV@nw eyhI hY, jo A`Ty phr lgwqwr vwihgurU 2 jI jpxy hn[ siqgurU swihbwn<br />

jI, Anqklwvwn ivsmwd AduqI gurU pRymw-BgqI sihq, vwihgurU 2 jpx jpwaux<br />

dI mhwn mhwnqw jxw rhy hn] 1] XQw:- ismrau.ismir ismir; suKu pwvau]<br />

kil klys; qn mwih imtwvau]) ismrau.ismir ismir suK pwvau; swis swis<br />

sm@wly] ieh loik prloik sMig shweI; jq kq moih rKvwly]) pRB kY ismrin;<br />

Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr]<br />

; nwnk nwm Amol] ’qy swKI:- ie`k vwrI nwrd munI jI ny gopIAW nUM ikhw,<br />

“jykr Awp jI dwsn dws nUM sRI ikRSn Bgvwn jI dwn kr dyvoN, qW jnm 2’c,<br />

sRI ikRSn Bgvwn jI hI pRwpq hoxgy[ ”gopIAW ny ikhw, “siq bcn[ ”dwn kr<br />

id`qy[ munI jI ny ikRSn Bgvwn jI nUM ikhw, “Awau jI!c`lIey, ”qW au~T ky nwl<br />

qur pey[ gopIAW ny ro ky ikhw, “AsIN ien@W dy brwbr sonw qol idMdIAW hW, ien@W<br />

nUM n iljwau[ ” q`kV dy ie`k p`lVy’c, Bgvwn jI bYT gey, dUjy p`lVy’c sonw pw<br />

www.Gursevak.com<br />

176<br />

q`qkrw


idqw[ Bgvwn jI dw p`lVw hyTW hI l`gw irhw, qW Bgvwn jI ny ikhw, “p`lVy’coN<br />

sonw lwh ky, qulsI dy p`qy’qy, rwm nwm ilK ky, suMdr rumwl’c sjw ky, pUrn<br />

Adb siqkwr sihq sjw idau[ ”p`lVy’qy rwm nwm r`Kx qoN, p`lVw DrqI’qy l`g<br />

igAw, sRI ikRSn jI dw p`lVw au~cw ho igAw[ sweI nwmu Amolu; kIm n koeI<br />

jwxdo] Anuswr AvqwrW dIAW dyhW nwloN BI, rwm nwm jI Amolk hn[ ju`g 2<br />

jIAW dI kilAwx krdy hn[ swry pswry nUM s`cKMf bxwauNdy hn, scu.purwxw nw<br />

QIAY; nwmu.n mYlw hoie] Anuswr.sB dI mYL Do ky BI inrml au~jl rihMdy hn[<br />

XQw:- sB jug mih; nwmu aUqmu hoeI]<br />

ies qr@W sRI rwmcMdR jI ny hMkwrI rwvx nUM mwrn leI, lMkw nUM jwx smyN,<br />

p`QrW’qy rwm nwm ilK ky, smuMdR’qy qwr ky puL bMin@Aw[ XQw:- gurmiq; swieir<br />

pwhx qwry]) srvr pr igrvr Dr Bwry, qrvr ky pwqn sm qwry[ ies qr@W<br />

BwvyN qulsI dws jI rwmcMdR jI dy aupwSk sn, pr Pyr BI kihMdy hn, “khON khW<br />

l`g nwm bfweI, rwm n skY, nwm gun gweI[ BweI!mYN nwm jI dI vifAweI ik`QoN<br />

q`k khW, sRI rwmcMdR jI BI, Amolk s`cy sweIN nwm jI dI vifAweI nhIN kih<br />

skdy[ rwm nwm jI dy brwbr koeI swDn, aupmw phuMc nhIN skdI[ XQw:- rwm<br />

nwm quil, Aauru n aupmw; jn nwnk.ik®pw krIjY]) ”nhI quil; rwm nwm bIcwr]<br />

nwnk gurmuiK nwmu; jpIAY iek bwr] 1]) jwp qwp koit lK pUjw; hir ismrx<br />

quil.n lwiex]<br />

(s`sy pYr ibMdI n lwau) (AstpdI]) prmpUjnIk ds qukIAW, A`T pauVIAW<br />

dy AstpdI jI qIjy[<br />

jwp qwp; igAwn siB iDAwn]) schu ErY.sBu ko; aupir scu Awcwru]) nhI<br />

quil; rwm nwm bIcwr] Anuswr gurU pRymw-BgqI sihq, vwihgurU ismrn AiBAws<br />

nUM, kTn qoN kTn swDnW nwloN SoRmxI &urmw rhy hn:- swmvyd dw ‘qquvmsI’,<br />

irgvyd dw ‘pRgÎwnmwnMd bRhm’, Xujrvyd dw ‘AhMbRhmwsmI’, AQrbnvyd dw<br />

‘AÎmwqmw bRhm’[ hy BweI!jy koeI bydW dy ien@W cONhW mhW vwkW jW dMBI dy idqy<br />

mMqR dw jwp kry qy kTn qp kridAW pMj DUxIAW dy(qwp) syk nwl, Awpxy sRIr nUM<br />

qpwvy, jgu kaUAw; muiK cuMc igAwnu] Anuswr inMdw ivkwr AOgux doS n iqAwgy,<br />

kyvl muK dy nwl hI igAwn dIAW g`lW, iDAwn dy siB DoKy kr lvy, Bwv lokW nUM<br />

www.Gursevak.com<br />

177<br />

q`qkrw


T`gx leI A`KW mIt ky bYTy, cyly kihx ik swfy bwvw jI nUM ipAwry Bgvwn jI dy<br />

drSn huMdy hn, Awau!bwvw jI smwDI ’c bYTy hn[ BoLy lokW qoN m`Qw itkwaux[<br />

Kt swsqR; isimRiq viKAwn] (Kt) Cy swsqR, keI koit; byd purwn isimRiq<br />

Aru swsq] Anuswr BwvyN koRVW(isimRiq) isMimRqIAW kMT krky, ien@W dy ArQ isDWq<br />

dw zbwnI(viKAwn) kQn kry[ XQw:- ds AT; lIKy hovih pwis] cwry byd;<br />

muKwgr pwiT] purbI nwvY; vrnW kI dwiq] vrq nym; kry idn rwiq] 2] kwjI<br />

mulW; hovih syK] jogI jMgm; Bgvy ByK] ko igrhI; krmw kI sMiD] ibnu bUJy; sB<br />

KVIAis bMiD] 3]<br />

jog AiBAws; krm DRm ikirAw] Xm nym Awsx pRwxwXwm pRiqhwr Dwrnw<br />

iDAwn smwD, jog dy ieh A`T AMg is`K ky, lYjog mMqRjog hTjog igAwnjog,<br />

rwjjog Bgqjog AgrBq jog sgrBq jog Awid Anyk pRkwr dy jog dw AiBAws<br />

kr lvy[ in`q nimq pRwsicq kwmk Awidk krm, vrxwSRm dy DRm, dyvI dyviqAW<br />

dy pUjx, inaulI DoqI Awid hor Anyk pRkwr dI ikirAw kr lvy[ XQw:- jog isD<br />

Awsx caurwsIh; ey BI kir kir rihAw] vfI Awrjw iPir iPir jnmY; hir<br />

isau.sMgu n gihAw]<br />

sgl iqAwig; bn mDy iPirAw] (sgl) swry sbMDIAW nUM iqAwig ky, (bn)<br />

jMgL(mDy) ’c (iPirAw) GuMimAw iPry, bwnpRsqI bx jwvy, muV ky Gry hI n Awvy[<br />

XQw:- iknhI igRhu qij; vx KMif pwieAw]) moin BieE.kr pwqI rihE; ngn<br />

iPirE bn mwhI] qt qIrQ sB DrqI BRimE; duibDw CutkY nwhI] 2]<br />

Aink pRkwr; kIey bhu jqnw] puMn dwn; homy bhu rqnw] (Aink) Anyk<br />

pRkwr dy kTn qoN kTn swDnW dy(bhu) bhuq(jqnw) Xqn(kIey) kIqy jwx[ bhuqy<br />

j`g kridAW, (bhu) bhuqy (rqnw) iGau dw(homy) hvn kry[ bhuqy(rqnw) rqn hIry<br />

puMn dwn kry[ XQw:- kink kwimnI hYvr gYvr; bhu ibiD dwnu dwqwrw] AMn bsqR<br />

BUim bhu Arpy; nh imlIAY hir duAwrw]<br />

srIru ktwie; homY kir rwqI] Awpxy srIru nUM(rwqI) r`qI 2 ijqnw(ktwie)<br />

ktw(kir) krky, A`g ’qy(homY) hvn kry[ ijvyN, sRI lCmx jI nUM mwrn leI,<br />

myGnwQ, AkuMBlw dyvI A`gy Awpxy sRIr nUM r`qI 2 k`t ky, hvn kr irhw sI, Bydu<br />

bBIKx; gurmuiK prcwiexu] Anuswr Bgq bBIKx jI ny Byd idqw, “myGnwQ nUM<br />

mwrn dw, huxy 2 hI vylw hY[” sRI lCmx jI ny jw ky qIr mwr ky mwirAw sI[<br />

www.Gursevak.com<br />

178<br />

q`qkrw


vrq nym krY; bhu BwqI] 24 iekwdsIAW, rwm nOmI ikRsn AstmI gnyS<br />

cOdyN bwvn duAwdsI Awid AnykW hI vrq r`K lvy, (bhu) bhuq(BwqI) qr@W dy (nym)<br />

inXm (krY) kr lvy, ik mYN rotI nhIN KwxI, Gry nhIN jwxw, mon Dwr ky nMgy<br />

rihxw hY Awid[ XQw:- vrqu nymu; inqwpRiq pUjw] ibnu bUJy; sBu Bwau hY dUjw])<br />

nhI quil; rwm nwm bIcwr] nwnk gurmuiK nwmu; jpIAY iek bwr] 1]<br />

1.prmpUjnIk prm ipAwry siqgurU nwnk dyv vwihgurU mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy<br />

hn:- hy BweI!jykr (gurmuiK) gurmuiK kil ivic; prgtu hoAw] Anuswr vwihgurU<br />

mh`ly pihly jI dw prm piv`qR SuB s`cw nwmu, DMn vwihgurU siqgurU nwnk dyv<br />

swihb jI, iek bwr(jpIAY) jpIey, rwm; hm, siqgur pwrbRhm kir mwny]<br />

Anuswr rwm srUp siqgurU swihb jI dy(nwm) ivsmwd gurbwxI jI nUM bIcwr leIey<br />

Bwv gweIey kmweIey, qW kTn qoN kTn swDn, rwm nwm vIcwrn Aqy iek bwr DMn<br />

vwihgurU siqgurU nwnk dyv swihb jI kihx dy(quil) brwbr nhI hn, Bwv DMn<br />

siqgurU nwnk dyv swihb jI kihx qoN, gurqw ibrwjmwn siqgurU gRMQ swihb jI<br />

mhwrwj, idl idmwZ ’c hr smyN gurbwxI Byjdy hn[ gurbwxI ivcwrn dw Bwv,<br />

Awpo iv`cIN iml ky, gurSbd ArQ vIcwrny[ so jy ie`k vwrI kihx dw ieqnw Pl<br />

hY, qW hr suAws kihx dw, ikqnw sRb ivAwpI Anqklwvwn ivsmwd PL hovygw[<br />

ies leI hr suAws vwihgurU vwihgurU DMn gurU nwnk dyv swihb jI kih khw ky,<br />

ivAwpk bRhm jI ’c lIx ho ky, sdw 2 inhwl 3 hoxw cwhIdw hY] 1] XQw:- jYsy<br />

ATsiT qIrQ, prs kIey; jug cwr ciV@E kYlwS rihE] jYsy lwK brK. kurCyqR<br />

my; AsmyD j`g.ABMg TieE] jYsy koit brK.qp ArD muKI; bYsMqr my.qn dwih<br />

dieE] Puin AMimRq nwm ivSyS ieqI; ijn eyk vwr.sRI vwihgurU kihE]<br />

nhI quil; rwm nwm bIcwr] nwnk gurmuiK nwmu; jpIAY iek bwr] swKI:-<br />

ie`k vwrI prmpUjnIk DMn vwihgurU mh`ly dsvyN jI dI prmpiv`qR hzUrI’c, ie`k<br />

jogI ny bVw hI mwx kIqw, ik mYN ismrn AiBAwsI hW[ aus dw mwx mytx leI,<br />

mhwn praupkwrI DIrjDwrI koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw<br />

ry] vwihgurU gurU jI ny, mhW Agm ivsmwd rMg’c h`s ky ikhw, “hy jogI<br />

jI!gurmuiK ipAwry gurU Gr dy inSkwm GwhI, ismrn AiBAwsI BweI DMnw isMG<br />

swihb jI dy romW nwl kMn lw ky jwp suxoN[ ”huix hukmu hoAw; imhrvwx dw]<br />

Anuswr BweI swihb jI, myhrvwn gurU pRmysr jI dw pUrn ivsmwd hukm sux ky ,<br />

www.Gursevak.com<br />

179<br />

q`qkrw


Anhdu vwjY; shij suhylw] sbid Anµd kry sd kylw] shj guPw mih qwVI lweI;<br />

Awsxu aUc svwirAw jIau] Anuswr ivsmwd Ajpw-jwp’c lIx ho gey[ sRIr dy<br />

AMgW dI s`uD hI n rhI[ XQw:- mgnu BieE.ipRA pRym isau; sUD n ismrq AMg]<br />

pRgit BieE.sB loA mih; nwnk.ADm pqMg]) hir ky sMg; bsy hir lok] qnu<br />

mnu Arip.srbsu sBu AripE; And shj Duin Jok] AiBmwnI jogI ny, BweI<br />

DMnwisMG swihb jI dy romW nUM kMn lwieAw, rom 2’coN vwihgurU 2 jI suxy[ XQw:-<br />

gurmuiK; roim roim hir iDAwvY] gurU pRmysr jI ny jogI nUM mwx dy iqAwg dw<br />

vYrwgmeI SuB s`cw aupdyS b^iSAw:- “mn qUM.mq mwxu krih, ij hau ikCu<br />

jwxdw; gurmuiK inmwxw hohu] AMqir AigAwnu.hau buiD hY; sic sbid mlu Kohu])<br />

kbIr. mwieAw qjI, q ikAw BieAw; jau mwnu qijAw nhI jwie] mwn.munI<br />

muinvr gly; mwnu sBY kau Kwie]) mwnu n kIjY, srix prIjY; drsn kau<br />

bilhwrI]) mwnu n kIjY srix prIjY; krY su Blw mnweIAY] suix mIqw.jIau ipMfu<br />

sBu qnu ArpIjY; ieau drsnu hir jIau pweIAY]) mwnin.mwnu v\weIAY; hir crxI<br />

lwgo rwm] Coif isAwnp cwqurI; durmiq buiD iqAwgo.rwm] nwnk.pau srxweI<br />

rwm rwie; iQru hoie suhwgo rwm]) rwgu iblwvlu mhlw 5 Gru 5 caupdy <br />

siqgur pRswid] imRq mMfl jgu swijAw; ijau bwlU Gr bwr] ibnsq.bwr n<br />

lwgeI; ijau kwgd bUMdwr] 1] suin myrI mnsw.mnY mwih; siq dyKu bIcwir] isD<br />

swiDk igrhI jogI; qij gey Gr bwr] 1] rhwau] jYsw supnw rYin kw; qYsw<br />

sMswr] idRsitmwn sBu ibnsIAY; ikAw lgih gvwr] 2] khw su BweI mIq hY;<br />

dyKu nYn pswir] ieik cwly ieik cwlsih; siB ApnI vwr] 3] ijn pUrw siqguru<br />

syivAw; sy AsiQru hir duAwir] jnu nwnku.hir kw dwsu hY; rwKu pYj murwir] Gr<br />

bwr iqAwg ky, isr’c suAwh pw ky, h`Q’c K`pr lY ky, Gr 2 mMgdy iPrnw, v`fw<br />

BwrI lyKw dyxw pvygw[ XQw:- jogI hovw jig Bvw; Gir Gir BIiKAw lyau] drgh<br />

lyKw mMgIAY; iksu iksu auqru dyau]) mwirAw iskw jgiqR ivic; nwnk inrml pMQ<br />

clwieAw[ Anuswr siqgurU swihbwn jI dy au~jl inrml mhwn praupkwrI sRb`q<br />

dw Blw krn vwly, SuB s`cy mhwn praupkwrI ivsmwd Drm nUM Dwro, KMfy bwty dw<br />

AMimRq Cko, SsqR AiBAws krky, sUrbIr bhwdr XoDy bx ky, mn ieMdRy ivkwr<br />

Drm Xu`D ij`qo, sRb`q dy Bly ihq, ShIdI kurbwnI dyvo[ gurbwxI sMQw suDweI kro,<br />

kQw kIrqn is`Ko isKwau[ gurbwxI ivcwr 2 ky, ArQ lgW A`Kr zbwnI cyqy kro[<br />

www.Gursevak.com<br />

180<br />

q`qkrw


vwihgurU 2 jI jp 2 ky, Awpxy AMdr bwhr gursbd ArQ q`kdy rho[ gurmuiK<br />

jogI bx jwau, inrgun bRhm’c lIxqw pwau[ jIvn mukqI pwau, inhwl ho jwau,<br />

gur crnn smwau[ AYsw jogu kmwvhu jogI] jp qp sMjmu; gurmuiK BogI]) ”mwnu<br />

Coif; gur crxI lwgu] SuB bcn kmwauNidAW jogI jI mwx iqAwg ky, Bwry Twkur<br />

siqgurU swihb jI dy s`cy mhwn praupkwrI crnIN l`gy, gurmuiK bxyy inhwl hoey[<br />

XQw:- ibnvMiq nwnku.gur crx lwgy; vwjy Anhd qUry] }<br />

2. nhI quil; rwm nwm bIcwr] nwnk gurmuiK nwmu; jpIAY iek bwr] 1]<br />

prmpUjnIk vwihgurU s`cy pUrn siqgurU nwnk dyv, gurqw ibrwjmwn sRI gurU gRMQ<br />

swihb jI &urmwauNdy hn:- hy BweI!gurmuiK ipAwry BweI DMnw isMG swihb jI vWg,<br />

gurmuiK; roim roim hir iDAwvY] Anuswr gurmuiK mhW ivsmwd AvsQw’c lIx ho<br />

ky, sgl duAwr kau Cwif kY; ghÎo quhwro duAwr] bWih ghy kI lwj As; goibMd<br />

dws quhwr]) kbIr.muih mrny kw cwau hY; mrau q hir kY duAwr]) An ko dru<br />

Gru, kbhU n jwnis; eyko dru sicAwrw] Anuswr iek vwihgurU gurU jI dy,<br />

s`icAwry(bwr) duAwr’qy, vw iek ivsmwd ivAwpk inrgun bRhm jI ’c lIx hox<br />

rUp(bwr) duAwr ’qy, Bwv ivAwpk bRhm jI ’c lIx ho ky, Ajpw jwp(nwmu)<br />

vwihgurU 2 rom 2 krky, ijauNdy mr ky A`Ty pihr(jpIAY) jpIey, qW jog qp, sRIr<br />

nUM r`qI 2 ktw ky, A`g’c swVn Awid kTn swDn, SuB s`cy rwm nwm Ajpw jwp<br />

dy ivsmwd bIcwr dy(quil) brwbr nhI hn, ikauN jo ieh AiqAMq kTn swDn sRIr<br />

nUM, hMgqw sihq du`Kdwiek hn[ rwm bRhm vIcwr krky, Ajpw jwp krn nwl,<br />

pUrn gurU jI, pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr]<br />

vwihgurU ismrn dw pUrn Agm mhW ivsmwd suK b^Sdy hn] 1]<br />

3.siqgurU nwnk dyv, gurqw ibrwjmwn sRI gurU gRMQ swihb jI &urmwauNdy<br />

hn:- ijvyN du`D dw glws ie`ko vwrIN g`t 2 krky pI ky khIdw hY, ik ie`ko vwr pI<br />

ilAw hY, iqvyN gurmuiK; roim roim hir iDAwvY] Anuswr gurmuiK AvsQw’c lIx ho<br />

ky, min hir hir visAw, gurmiq hir risAw; hir hir rs.gtwk pIAwau jIau]<br />

vWg, (iek) ie`ko(bwr) vwrIN, ibnw Atk dy lgwqwr vwihgurU 3 Ajpw jwp nwmu<br />

rom 2 krky (jpIAY) jpxw krIey, Bwv jpidAW 2 lgwqwr rwq idny, Ajpw jp<br />

hYN] Anuswr Ajpw jwp jpIey, jwp iksy smyN BI bMd n hovy, ndIAW dy smuMdR’c<br />

lIx hox vWg, ipAwry pRIqm vwihgurU jI’c lIx ho jweIey[ XQw:- mgnu BieE.<br />

www.Gursevak.com<br />

181<br />

q`qkrw


ipRA pRym isau; sUD n ismrq AMg] pRgit BieE.sB loA mih; nwnk.ADm<br />

pqMg]) hir ky sMg; bsy hir lok] qnu mnu Arip.srbsu sBu AripE; And shj<br />

Duin Jok] AYsy ivsmwd Ajpw jwp rwm nwm dy quil hor koeI BI bIcwr nhI hY]<br />

1] schu ErY sBu ko; aupir scu Awcwru]<br />

nau KMf ipRQmI iPrY; icru jIvY] mhw audwsu; qpIsru QIvY] AnMq ju`g lMmw<br />

icru jIvY, Brq, ielwivRq, ikMpuruS, B`dR, kyqumwl, hir, ihrxÎ, rmÎ, kuS,<br />

nau(KMf) ih`syvwlI, (ipRQmI) DrqI’qy(iPrY) iPry[ XQw:- jogI hovw jig Bvw;<br />

Gir Gir BIiKAw lyau] drgh lyKw mMgIAY; iksu iksu auqru dyau]) iknhI Bvnu<br />

sB DrqI kirAw]) nvY KMf kI ipRQmI mwgY; so jogI jig swrw] 1]) audwsI<br />

audwis rwqw] Anuswr rwj igRsq qoN(mhw) bhuqw (audwsu) auprwm ho ky, (qpIsru)<br />

qpIAW dw rwjw(QIvY) hovy[<br />

(Asv.bol) Agin mwih; homq prwn] kink AsÍ; hYvr BUim dwn]<br />

Agin(mwih) ’c Awpxw (prwn) ijMd.suAws Bwv sRIr, (homq) hvn kry[ (kusw<br />

polw bol) kusw ktIAw vwr vwr; pIsix pIsw pwie] AgI syqI jwlIAw; Bsm<br />

syqI ril jwau] BI qyrI kImiq nw pvY; hau.kyvfu AwKw nwau]) (kink) sony dy<br />

(hYvr) (hY+vr) (vr) sRySt kImqI(hY) GoVy, suMdr sohxy kImqI(AsÍ) GoVy,<br />

(kink) sonw(BUim) DrqI.dwn kry[ XQw:- kink kwimnI.hYvr gYvr; bhu ibiD<br />

dwnu dwqwrw] AMn bsqR BUim bhu Arpy; nh imlIAY.hir duAwrw] 4]) jy Ehu;<br />

Aink pRswd krwvY] BUim dwn; soBw mMfip pwvY] Apnw ibgwir; ibrwnw sWFY]<br />

krY inMd; bhu jonI hWFY] 3]<br />

inaulI krm; krY bhu Awsn] inaulI krm:- dovyN moFy nIvyN krky, ip`T dw<br />

vL k`F ky is`Dw bYTxw, pRwxW dy bl nwl pyt nUM s`jy K`by hyTW au~pr, ies qr@W<br />

clwauxw, ijvyN mtky’c mDwxI nwl dhIN PyrIdw hY, ieauN qy AWdrW Dox Awid dy<br />

inaulI krm Aqy b`jrAwsx B`jrAwsx bIrAwsx kurktAwsx isDAwsx<br />

Awid(bhu) bhuq Awsn(krY) kry[ XQw:- pwTu piVE Aru bydu bIcwirE; invil<br />

BuAMgm swDy] pMc jnw isau.sMgu n CutikE; AiDk AhMbuiD bwDy] 1] ipAwry ien<br />

ibiD, imlxu n jweI; mY kIey krm Anykw] hwir pirE. suAwmI kY duAwrY; dIjY<br />

buiD ibbykw])<br />

www.Gursevak.com<br />

182<br />

q`qkrw


jYn mwrg sMjm; Aiq swDn] jYn(mwrg) miq dy(Aiq) AiqAMq AOKy inXmW<br />

Anuswr sMjm swDn kr lvy[ XQw:- gurU smuMdu.ndI siB isKI; nwqY ijqu vifAweI]<br />

nwnk.jy isrKuQy nwvin nwhI; qw siq cty isir CweI] 1]) pauVI] ieik jYnI auJV<br />

pwie; Durhu KuAwieAw] iqn muiK nwhI nwmu; n qIriQ n@wieAw] hQI isr Kohwien;<br />

Bdu krwieAw] kuicl rhih idn rwiq; sbdu n BwieAw] iqn jwiq n piq.n krmu;<br />

jnmu gvwieAw] min jUTY vyjwiq; jUTw KwieAw] ibnu sbdY Awcwru; n iknhI<br />

pwieAw] gurmuiK EAMkwir; sic smwieAw] 16]<br />

inmK inmK kir; srIru ktwvY] qau BI; haumY mYlu.n jwvY] A`K dy mIcx<br />

ijqnw smW inmK hY[ ieqnyN G`t qoN G`t smyN ’c, inmK inmK mgroN, r`qI 2(kir)<br />

krkyy, Awpxw srIru(ktwvY) ktwvy, (qau) qW BI (haumY) hMkwr dI mYlu, (n)<br />

nhIN(jwvY) jWdI[ gurpRswid; jw kw imtY AiBmwnu] Anuswr gurpRswid hI jWdI hY,<br />

Bwv gurU swihb jI hI, Agm Apwr Aqol Amol ikRpw krky, Awpxy ipAwry syvk jI<br />

dI hMgqw mytdy hn[<br />

hir ky nwm smsir; kCu nwih] nwnk.gurmuiK nwmu jpq; giq pwih] 2])<br />

koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry]) siqgurU nwnk dyv,<br />

kljuig.jhwju Arjunu gurU; sgl isRis† lig.ibqrhu] vwihgurU mhlw 5 jI, gurmuiK<br />

Ajpw jwp ivsmwd ismrn’c lIx ho ky, aupdyS b^Sdy hn:- hy gurU ipAwrI<br />

swDsMgiq jI!iqRBvx FUFI sjxw; haumY burI jgiq] Anuswr burI haumY inivrqI<br />

leI, aupRokq kTn qoN kTn swDnW ’coN, (hir) srb klw BrpUr pRB; ibrQw<br />

jwnnhwr] vwihgurU jI(ky) dy, SuB s`cy ivsmwd prm ipAwry nwm jI dy (smsir)<br />

brwbr, (kCu) ku`J BI(nwih) nhIN hY[ XQw:- jwp qwp koit lK pUjw; hir ismrx<br />

quil.n lwiex]) koit kotI myrI Awrjw; pvxu pIAxu AipAwau] cMdu sUrju duie.guPY<br />

n dyKw; supnY.saux n Qwau] BI qyrI kImiq nw pvY; hau.kyvfu AwKw nwau]) ies<br />

leI aupRokq swDn iqAwg ky, (gurmuiK) muKI gurU jI dy b^Sy, gurmuiK vwihgurU nwmu<br />

jI, gurmuiK; roim roim hir iDAwvY]) gurmuiK AvsQw’c, gurpRswid lIx ho ky, rom<br />

2 krky(jpq) jpidAW 2, Ajpw jwp vwihgurU bRhm jI dI(giq) pRwpqI, (pwih)<br />

pwauxw kry] 2]<br />

mn kwmnw; qIrQ dyh CutY] grbu gumwnu; n mn qy hutY] BwvyN mn BwauNdy<br />

qIrQ’qy jw ky rhy, mn dI(kwmnw) ie`Cw hovy, ik myrI dyh qIrQ’qy hI CutY pr iPr<br />

BI.gurpRswid nwm jpy ibnw, kIqy swDnW dw(grbu) hMkwr Aqy Anyk pRkwr dw(gumwnu)<br />

www.Gursevak.com<br />

183<br />

q`qkrw


hMkwr, mn(qy) qoN(n) nhIN(hutY) htdw, lihMdw[ XQw:- jqn bhuqu mY kir rihE;<br />

imitE n. mn ko mwnu] durmiq isau nwnk PiDE; rwiK lyhu Bgvwn] 34]) mn<br />

kwmnw.qIrQ jwie bisE; isir krvq Drwey] mn kI mYlu.n auqrY ieh ibiD; jy lK<br />

jqn krwey] 3]<br />

soc krY; idnsu Aru rwiq] mn kI mYlu; n qn qy jwiq]) idnsu Aru rwiq(soc)<br />

iPkr krY, vw.sRIr nUM Do mWj ky(soc) su`c piv`qRqw idnsu Aru rwiq (krY) kry, iPr<br />

BI gurpsRwid nwm jpy ibnw, mhW pwpW ivkwrW AOguxW haumY(kI) dI mYlu, qn mn(qy)<br />

qoN(n) nhIN (jwiq) jWdI[ XQw:- Aink jlw; jy DovY dyhI] mYlu n auqrY; suDu<br />

n.qyhI]<br />

iesu dyhI kau; bhu swDnw krY] mn qy; kbhU n ibiKAw trY]) Amr jwin.sMcI<br />

ieh kwieAw; ieh imiQAw kwcI ggrI] Anuswr AwpxI nwsvMq iesu dyhI(kau) nUM,<br />

Bu`K aunINdRw qRyh jog qp dy , (bhu) bhuq kTn swDnW duAwrw, kSt dy ky.swDnw(krY)<br />

kry, iPr BI gurpRswid nwm jpy ibnw, (ibiKAw) mwieAw, AOguxW ivkwrW<br />

dI(ibiKAw) zihr(kbhU) kdy BI mn(qy) qoN (n) nhIN (trY) tldI[<br />

jil DovY bhu; dyh AnIiq] suD khw hoie; kwcI BIiq] (AnIiq) nwsvMq dyh nUM,<br />

BwvyN jil nwl (bhu) bhuq hI DovY, iPr BI gurpRswid nwm jpy ibnw, (kwcI)<br />

k`cI(BIiq) kMD vWg dyh, suD(khw) ik`Qy(hoie) hovygI?XQw:- Aink jlw; jy DovY<br />

dyhI] mYlu n auqrY; suDu n.qyhI]) lyKY gxq.n CUtIAY; kwcI BIiq.n suiD] ijsih<br />

buJwey nwnkw; iqh gurmuiK inrml buiD]<br />

mn hir ky nwm kI; mihmw aUc] nwnk nwim auDry; piqq bhu mUc] 3]) ikRpw<br />

inDwn gRIb invwj; srb klw smrQ] s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI,<br />

Awpxy prm pwk pMjvyN jwmy ’c, Awpxy mn nUM SuB s`cw aupdySdy hn:- hy<br />

mn!DMn(hir) sRb ivAwpI ivsmwd Anqklwvwn Ajpw jwp Akwl purKu jI (ky) dy,<br />

prmpiv`qR nwm s`cy gurbwxI jI kI mihmw, aupRokq swDnW nwloN, bhuq 3 hI(aUc)<br />

au~cI hY, ikauN jo vwihgurU jI dy mhwn au~cy nwim gurbwxI jI nUM jp ky, (bhu)<br />

bhuqy(mUc) v`fy 2(piqq) mhW pwpI, AOguxW ivkwrW jmW jUnW qoN(auDry) qry, mukq<br />

hoey hn] 3] XQw:- ginkw auDrI; hir khY qoq] gjieMdR iDAwieE; hir kIE<br />

moK]) Ajwmlu pwpI.jgu jwny; inmK mwih insqwrw] nwnk khq.cyq icMqwmin; qY<br />

BI auqrih pwrw] 3] 4]) qyry nwm 1 Aivlµib.bhuqu jn auDry; nwmy kI inj miq<br />

eyh] ( 1 Awsry)<br />

www.Gursevak.com<br />

184<br />

q`qkrw


30.bhuqu isAwxp; jm kw Bau ibAwpY] gurU jI dw hukm hY, gurU syvw bMdgI<br />

ismrn kurbwnI pr- aupkwr, suAws 2 nwm jpxw jpwauxw, Bwxw mMnxw<br />

mMnwauxw, hir crn-kmlW ’c ilv lwauxI, AOgux kusMgq iqAwgxI, siqsMgq<br />

krnI, dsvMD dyxw Awid ieh hukm n mMny, siqgurU gRMQ swihb jI dy SuB s`cy<br />

aupdyS nUM, n mMnx leI BwvyN bhuqu isAwxp vrqy, qW BI aus nUM jm kw<br />

Bau(ibAwpY) l`gdw hY, byS`k jm qoN bcx leI, bhuqu isAwxp vrq lvy[ XQw:-<br />

rovih; syK mswiek pIr] AMiq kwil; mqu lwgY BIV]) hau ivic mUrKu; hau ivic<br />

isAwxw] moK mukiq kI; swr n jwxw]) bhuq isAwxp krky, hmro krqw; rwmu<br />

snyhI] jI dI pRwpqI nhIN huMdI[ XQw:- shs isAwnp; lieAw n jweIAY] nwnk.<br />

AYsw guru; bfBwgI pweIAY] 3]) shs isAwxp.nh imlY, myrI ijMduVIey; jn<br />

nwnk.gurmuiK jwqw rwm]) shs isAwxpw lK hoih; q iek n clY nwil])<br />

swKI:- Swh iskMdr dw vzIr A&lwqU jI, mrn qoN fridAW, bhuqI isAwxp nwl,<br />

Awpxy vrgy kwgz dy bu`q bxw ky, ie`k’c luk ky bYT gey[ mOq ny ikhw, “SwbwS<br />

bu`q bnwaux vwly dy[ ”ieauN kihMdI 2 qurI geI[ A`gy jw ky ikhw, “ies dw kMn<br />

ivMgw hY[ ”A&lwqU ny ikhw, “qUM kOx hYN, nuks k`F rhI hYN?”jdoN boilAw, mOq ny<br />

J`t hI grdx mRoV leI[ ieauN bhuqu isAwxp; jm kw Bau ibAwpY]<br />

Aink jqn kir; iqRsn nw DRwpY] sRIr nUM r`qI 2 k`t ky hvn kry, vrq<br />

r`Ky kTn qp`isAw dwn kry, sRIr dI Doqw mWjI kry Awid(Aink) AnykW(jqn)<br />

Xqn krny(kir) krky BI, pdwrQ ivkwr Bogx dI (iqRsn) iqRSnw, (nw)<br />

nhIN(DRwpY) r`jdI, Bwv SWqI nhIN AwauNdI[ XQw:- qnu bYsMqir homIAY; iek rqI<br />

qoil ktwie] qnu mnu smDw jy krI; Anidnu Agin jlwie]) ArD srIru<br />

ktweIAY; isir krvqu Drwie] qnu hYmMcil gwlIAY; BI mn qy.rogu n jwie])<br />

iqRsnw; ibrly hI kI buJI hy] 1] rhwau] koit jory lwK k®ory; mnu n hory] prY prY<br />

hI kau; luJI hy] 1] suMdr nwrI Aink prkwrI; pr igRh ibkwrI] burw Blw; nhI<br />

suJI hy] 2]) iqRsn n bUJI; bhu rMg mwieAw] nwmu lYq; srb suK pwieAw] 3]<br />

(buJY.polw) ByK Anyk; Agin nhI buJY] gurU syvw bMdgI ikRpw kurbwnI qoN<br />

ibnw, gMgw gey gMgw rwm; jmnw gey jmnw dws[ Anuswr ij`Qy gey au~Qy hI KIr<br />

pUVy Ckx leI, ausy qr@W dw ByK Dwr lYxw[ lokW dw Dn pdwrQ T`gx leI, dMB<br />

pKMf dy Anyk ByK Dwrn nwl, AMdroN eIr^w loB PYSn hMkwr iqRSnw ivkwr kRoD moh<br />

www.Gursevak.com<br />

185<br />

q`qkrw


Awid dI Agin nhI(buJY) buJdI[ XQw:- isrIrwgu mhlw 3] bhu ByK kir<br />

BrmweIAY; min ihrdY kptu kmwie] hir kw mhlu.n pwveI; mir ivstw mwih<br />

smwie] 1]) bhuqy ByK krY ByKDwrI] AMqir iqsnw; iPrY AhMkwrI] Awpu n cInY;<br />

bwjI hwrI] 6]<br />

koit aupwv; drgh nhI isJY] pu`Ty lmkx AMn iqAwgx kTn qp dy(koit)<br />

kRoVW (aupwv) Xqn krny krky, vwihgurU jI dI(drgh) koit bRhmMf dI rcnw,<br />

siqsMgqjI, s`cKMf ’c, (isJY) mukq, prvwn nhI huMdw[ XQw:- sBy duK sMqwp;<br />

jW quDhu BulIAY] jy kIcin lK aupwv; qW khI n GulIAY] ikauN jo gurU syvw<br />

ismrn gurU jI dy pRym qoN KwlI hY[ XQw:- AMdru KwlI.pRym ibnu; Fih FyrI qnu<br />

Cwru]<br />

CUtis nwhI; aUB pieAwil] moih ibAwpih; mwieAw jwil] BwvyN rwkt’qy<br />

cV@ ky, l`KW AkwSW qoN BI(aUB) au~cw cV@ jwvy, BwvyN(pieAwil) pqwL’c cilAw<br />

jwvy[ aupRokq kTn qoN kTn swDn krny krky, gurU syvw pRymw-BgqI qoN ibnw, qn<br />

mn mwieAw moh jwl qoN(CUtis) Cu`t nwhI skdw[ ikauN jo mwieAw dy(moih) mohy nUM<br />

mwieAw dw jwil(ibAwpih) l`g irhw hY Bwv mwieAw dy jwl’c Ps irhw hY[<br />

XQw:- moh cIkiV PwQy.inGrq hm jwqy; hir bWh pRBU pkrwie jIau]) plic<br />

plic sglI mueI; JUTY DMDY mohu] iek su hir ky nwm ibnu; AgY leIAih Koih]<br />

Avr krqUiq; sglI jmu fwnY] inSkwm syvw gurU BgqI kQw kIrqn is`Kx<br />

isKwaux nwm jpx jpwaux, kurbwnI praupkwr krn krwaux qoN ibnw, (Avr)<br />

hor kTn swDn qy mMd krmW dI(sglI) swrI BYVI (krqUiq) krnI kmweI krn<br />

vwly nUM, jmu(fwnY) fMf idMdw hY[ XQw:- jIAry; El@w nwm kw] Avru ij krn<br />

krwvno; iqn mih Bau hY jwm kw] 1]<br />

goivMd Bjn ibnu; iqlu nhI mwnY] (goivMd) AkwlpurKu DMn siqgurU swihbwn<br />

jI dy Bjn ismrn pRymw-BgqI qoN ibnu, jm(iqlu) QoVy mwqR BI nhI(mwnY) mMndw,<br />

hwey 2!bhuVI duhweI krdy nUM BI TokI hI jWdw hY[ XQw:- mnmuKu; inMdw kir kir<br />

ivguqw] AMqir loBu; BaukY ijsu kuqw] jmkwlu iqsu kdy n CofY; AMiq gieAw<br />

pCuqweI hy] 8]) ijn hir hir.hir rsu nwmu, n pwieAw; qy BwghIx jm pwis]<br />

hir kw nwmu jpq; duKu jwie] nwnk bolY; shij suBwie] 4] hir kw<br />

iblovnw; iblovhu myry BweI] shij iblovhu; jYsy qqu n jweI]) shij suBwie; bolY<br />

www.Gursevak.com<br />

186<br />

q`qkrw


hir bwxI] Anuswr vwihgurU siqgurU nwnk dyv mh`lw pMjvW swihb jI, (shij)<br />

SWqI, DIrj, sMqoK(suBwie) sRySt Bwvnw nwl(bolY) &urmw rhy hn:- hy BweI!(hir)<br />

DMn siqgurU gRMQ swihb jI(kw) dy Ajpw jwp vwihgurU nwmu gurbwxI jI dy A`Kr 2<br />

nUM, pUrn gurU srUp mMn ky, shjy cUp; shjy hI jpnw] Anuswr sihj DIrj nwl,<br />

ie`k mn ho ky(jpq) jpidAW hI, Bwv Aks- mwqR sIGr, vwihgurU jI dy ivCoVy,<br />

jMmx mrn, cOrwsI dy gyVy, AOguxW ivkwrW jm dw duKu cilAw(jwie) jWdw hY] 4]<br />

XQw:- An bolq myrI ibrQw jwnI; Apnw nwmu jpwieAw] duK nwTy suK shij<br />

smwey; And And gux gwieAw] 1] bwh pkir.kiF lIny Apuny; igRh AMD kUp qy<br />

mwieAw] khu nwnk.guir, bMDn kwty; ibCurq Awin imlwieAw] 2]<br />

cwir pdwrQ; jy ko mwgY] swD jnw kI; syvw lwgY] hy BweI!jy(ko)<br />

koeI.ipAwrw (cwir) 1 Drm 2 ArQ 3 kwm 4 moK cwr pdwrQ AQvw pRym gRIbI iKmw<br />

DIrj SWqI pRymw-BgqI nwm ismrn bRhmigAwn sMqoK SuB guxW rUpI,<br />

ivsmwd(cwir) sMudr pdwrQ(mwgY) mMgy, qW(jnw) ipAwry(swD) s`cy siqgurU<br />

swihbwn jI, nwnk swD pRB; Bydu n BweI] Anuswr AMdr bwhr inrgun inrMkwr<br />

Ajpw jwp bRhm dy AsMK pRkwS sihq, hr smyN gurU jI dy gursbd ArQ ivsmwd<br />

drSn nUM pRwpq, zwlmW dy zulm krn qoN, gurU jI leI, byprvwh sdw rMig hir kY;<br />

jw ko pwKu suAwmI] Anuswr vypRvwhI nwl, bMd 2 ktwaux vwly, Koprw luhwaux<br />

vwly, Awpxy Awp nUM Awry nwl icrwaux vwly, (jnw) ipAwry(swD) sRySt sMqW<br />

mhWpurSW dy sRIr(kI) dI SuB s`cI syvw AQvw aun@W(kI) dI &urmweI SuB s`cI gurU<br />

syvw ’c(lwgY) l`gy[ gurbwxI kQw kIrqn sMQw krnI krwauxI, gurduAwirAW dI<br />

auswrI, gurU ky lMgr bnwaux vrqwaux, gurbwxI ArQ ilKx ilKwaux Aink<br />

pRkwr dI SuB s`cI syvw hY[ 1 s`c bRhm 2 pdwrQ 3 SuB kwmnw 4 mukqI[<br />

jy ko Awpunw; dUKu imtwvY] hir hir nwmu; irdY sd gwvY] hy BweI!jy(ko) koeI<br />

Awpunw mn bwxI sRIr, jMmx mrn, AOguxW ivkwrW, vwihgurU jI dy ivCoVy dw<br />

dUKu(imtwvY) imtwauxw cwhy, qW auh(hir) vwihgurU (hir) vwihgurU nwmu jI, Awpxy<br />

irdY’c, rom 2 dy ipAwr nwl, sd(gwvY) gwauxw kry, Bwv gwauNidAW irdy’c<br />

Ajpw jwp kry[ jdoN boly gurbwxI gw ky hI boly, AQvw in`qnym kIrqn kQw<br />

duAwrw gwvy[ koeI BI bcn kry, hr bcn dy A`goN ip`CoN vwihgurU 2 au~cI gw ky hI<br />

www.Gursevak.com<br />

187<br />

q`qkrw


oly[ ijvyN vwihgurU ismrn kr ilAw vwihgurU! vwihgurU in`qnym kr ilAw<br />

vwihgurU!vwihgurU gurbwxI vIcwr leI vwihgurU!Awid[<br />

jy ko; ApunI soBw lorY] swD sMig; ieh haumY CorY] hy BweI!jy(ko) koeI gurU<br />

jI dw b^iSAw ipAwrw sUrmw, ApunI soBw(lorY) cwhuMdw hY, ik KMf bRhmMf ’c<br />

vifAweI hovy, qW auh(swD) sMq mhWpurS jI, DMn sRI gurU gMRQ swihb jI sMig vw<br />

(swDsMig) gurUsMgq jI ’c iml ky, Amr jwin.sMcI ieh kwieAw; ieh imiQAw<br />

kwcI ggrI] Anuswr AwpxI nwsvMq dyh dI ieh jo haumY hY, ies nUM(CorY) C`f<br />

dyvy[ XQw:- AhM qoro; muKu joro] guru guru krq; mnu loro]) aUTq bYTq sovqy; hir<br />

hir hir cyq] 1] rhwau] pMc cor AwgY Bgy; jb swDsMgyq] { 1 Bwv gurbwxI ArQ<br />

vIcwr 2 ky, kQw kIrqn isK isKwA, kr krw ky, AmlI rUp dy ky, AwpxIAW<br />

AMdrlIAW qy bwhrlIAW A`KW nwl, gursbd ArQ AMdr bwhr dyKxy, gurU jI dy<br />

inrgun pRkwS’c, lIxqw pwauxI gurU jI dw sMig hY[ XQw:- jl qrMgu ijau jlih<br />

smwieAw] iqau joqI sMig; joiq imlwieAw]<br />

jy ko; jnm mrx qy frY] swD jnw kI; srnI prY] hy BweI!jy(ko) koeI gurU<br />

jI dw b^iSAw ipAwrw jnm mrx dy kStW (qy) qoN frY, qW auh(jnw)<br />

ipAwry(swD) siqgurU swihbwn jI (kI) dI, prmpiv`qR SuB s`cI su`cI au~cI AsMK<br />

pRkwS srUp ivAwpk s`cI srnI, mwx iqAwg ky(prY) pvy[ XQw:- pauVI] myil<br />

lYhu dieAwl; Fih pey duAwirAw] riK lyvhu dIn dieAwl; BRmq bhu hwirAw]<br />

Bgiq 1 vClu qyrw 2 ibrdu; hir, 3 piqq 4 auDwirAw] quJ ibnu nwhI koie; ibnau<br />

moih 5 swirAw] 6 kru 7 gih lyhu dieAwl; swgr sMswirAw] 1 ipAwr krnw 2 Drm<br />

3 Apiv`qR 4 auDwrn, qwrn vwly 5 krdw hY 6 h`Q 7 pkV ky[ ”<br />

ijsu jn kau; pRB drs ipAwsw] nwnk.qw kY; bil bil jwsw] 5] DMn<br />

siqgurU nwnk dyv swihb jI, Awpxy prm pwk pMjvyN jwmy AMdr &urmwauNdy hn:-<br />

nwnk.syvku soeI AwKIAY; jo isru Dry auqwir]) so syvku; ijsu ikrpw krI] inmK<br />

inmK jip; nwnk hrI] Anuswr gurU jI nUM isr Arpx, suAws 2 nwm jpx<br />

jpwaux vwly, ijsu(jn) ipAwry gursyvk jI(kau) nUM, (pRB) Akwl purKu jI dy<br />

prmpiv`qR s`cy(drs) drSnW dI, qIbr(ipAwsw) cwh hY[ XQw:- mweI; myry mn<br />

kI ipAws] ieku iKnu.rih n skau ibnu pRIqm; drsn dyKn kau, DwrI min Aws]<br />

dwsn dws(qw) iqn@W(kY) qoN(bil) kurbwn (bil) bilhwr(jwsw) jWdw hY] 5]<br />

www.Gursevak.com<br />

188<br />

q`qkrw


sgl purK mih; purKu pRDwnu] swD sMig; jw kw imtY AiBmwnu] (swD) r`b<br />

rUp sMq Bgq jI dw sMig krn nwl, vw swDsMig nwnk jsu gwieE; jo pRB kI<br />

Aiq ipAwrI]) swDsMgiq AsQwn; jgmg nUr hY[ lK lK ssIAr Bwnu; ikrn<br />

TrUr hY[ Anuswr DMn vwihgurU mh`ly pihly jI dy AiqAMq ipAwry suMdr sohxy<br />

jgmg nUro nUr, nUr hI nUr swDsMig jI ’c iml ky, imit gey bYr; Bey sB ryn]<br />

Anuswr(jw) ijs gursyvk gurmuiK ipAwry jI(kw) dw(AiBmwnu) hMkwr(imtY) imt<br />

jwvy, auh(sgl) swirAW(purK) mhWpurKW (mih) ’c, DMn bwbw b`uFwjI, pMj ipAwry<br />

cwr swihbzwdy swihbwn jI vWg, sB dy mMnxy pUjxy jog(pRDwnu) muKI mhW purKu jI<br />

hn[ XQw:- pRDwn purKu; pRgtu sB loie]) so smdrsI; qq kw byqw] nwnk;<br />

sgl isRsit kw jyqw] 1]<br />

Awps kau; jo jwxY nIcw] soaU gnIAY; sB qy aUcw]) nIcw AMdir nIc jwiq;<br />

nIcI hU Aiq nIcu] nwnku.iqn kY sMig swiQ; vifAw isau ikAw rIs]) jogIsr<br />

pwvih nhI; quA gux kQnu Apwr] pRym Bgiq kY kwrxY; khu rivdws cmwr]<br />

Anuswr r`b rUp DMn Bgq rivdws swihb jI, Awpxy Awp nUM cimAwr ilKdy hn,<br />

Awp ku`J BI nhIN bxdy[ Bgq jI vWg, (jo) ijhVy gurU jI dy b^Sy ipAwry<br />

gursyvk jI, (Awps) Awpxy Awp(kau) nUM, sRb ivAwpI mhW ivsmwd(nIcw)<br />

nIvW(jwxY) jwxdy hn, Bwv sRb ivAwpI mhW ivsmwd inmRqw ’c lIx rihMdy hn[<br />

(soaU) auh gurmuiK ipAwry gursyvk jI, sB qy(aUcw) au~cy(gnIAY) igxIdy hn[<br />

XQw:- bRhmigAwnI; aUc qy aUcw] min ApnY hY; sB qy nIcw]) mhlw 5] goibMd<br />

goibMd goibMd sMig; nwmdyau mnu lIxw] AwF dwm ko CIpro; hoieE lwKIxw] 1]<br />

rhwau] bunnw qnnw iqAwig kY; pRIiq crn kbIrw] nIc kulw jolwhrw; BieE<br />

gunIX ghIrw] 1] rivdwsu FuvMqw For nIiq; iqin@ iqAwgI mwieAw] prgtu hoAw<br />

swDsMig; hir drsnu pwieAw] 2] sYnu nweI buqkwrIAw; Ehu Gir Gir suinAw]<br />

ihrdy visAw pwrbRhmu; Bgqw mih ginAw] 3] ieh ibiD suin kY jwtro; auiT<br />

BgqI lwgw] imly pRqiK gusweIAw; DMnw vfBwgw] 4] 2])<br />

jw kw mnu; hoie sgl kI rInw] hir hir nwmu; iqin Git Git cInw])<br />

sgl ryn iehu mnu BieAw; ibnsI Ap DwrI] Anuswr(jw) ijn@W gurmuKW<br />

ipAwirAW(kw) dw mnu(sgl) swirAW(kI) dI (rInw) crn-DUV hoie jWdw hY[<br />

XQw:- srb kI ryn; jw kw mnu hoie] khu nwnk; qw kI inrml soie] 3]) imit<br />

www.Gursevak.com<br />

189<br />

q`qkrw


gey bYr; Bey sB ryn] AMimRq nwmu; swDsMig lYn]) hm sMqn kI rynu ipAwry; hm<br />

sMqn kI srxw] (iqin) iqn@W ny(hir) pRkwS srUp(hir) vwihgurU(nwmu) bRhm jI,<br />

hir hir nwmu gurbwxI jI (Git) ikxky(Git) ikxky ’c BrpUr(cInw) pCwx ley,<br />

Bwv Awpxy AMdr, bwhr koit bRhmMf dy pswry’c gursbd ArQ hI dyKdy hn[ [<br />

XQw:- jb iehu; hUAw sgl kI rInw] qw qy rmeIAw; Git Git cInw] sBu goibMdu<br />

hY; sBu goibMdu hY] goibMd ibnu; nhI koeI]) sBu goibMdu hY; sBu goibMdu hY] goibMd<br />

ibnu; nhI koeI]) sBu goibMdu hY; sBu goibMdu hY] goibMd ibnu; nhI koeI]) Git sBu<br />

goibMdu hY; sBu goibMdu hY] goibMd ibnu; nhI koeI]) Git mY.hir jU bsY; sMqn kihE<br />

pukwir] khu nwnk.iqh Bju mnw; Bau iniD auqrih pwir]) sB mih joiq; joiq hY<br />

soie] iqs dY cwnix; sB mih cwnxu hoie]<br />

mn Apuny qy; burw imtwnw] pyKY sgl isRsit; swjnw] ipAwry gursyvk jI ny ,<br />

gurU hukm mMn ky, Apuny mn(qy) qoN, (burw) vYr ivkwr AOgux mhW pwp prwieAw<br />

burw icqvxw, (imtwnw) imtw idqw hY[ XQw:- pr kw burw; n rwKhu cIq] qum<br />

kau duKu nhI; BweI mIq] 3]) bIrw; Awpn burw imtwvY] qwhU; burw inkit nhI<br />

AwvY] (sgl) swrI(isRsit) koit bRhmMf dI rcnw ’c, (swjnw) ipAwry Ajpw<br />

jwp ipAwry vwihgurU jI nUM hI(pyKY) dyKdy hn[ XQw:- DnwsrI mÚ 5] kir<br />

ikrpw.dIE moih nwmw; bMDn qy Cutkwey] mn qy ibsirE. sglo DMDw; gur kI crxI<br />

lwey] 1] swDsMig; icMq ibrwnI CwfI] AhMbuiD moh mn bwsn; dy kir gfhw<br />

gwfI] 1] rhwau] nw ko myrw dusmnu rihAw; nw hm iks ky bYrweI] bRhmu pswru<br />

pswirE BIqir; siqgur qy soJI pweI] 2] sBu ko mIqu.hm Awpn kInw; hm sBnw<br />

ky swjn] dUir prwieE.mn kw ibrhw; qw mylu kIE myrY rwjn] 3] ibnisE<br />

FITw.AMimRqu vUTw; sbdu lgo gur mITw] jil Qil mhIAil srb invwsI; nwnk<br />

rmeIAw fITw] 4] 3]) kwnVw mhlw 5] ibsir geI; sB qwiq prweI] jb qy;<br />

swDsMgiq moih pweI] 1] rhwau] nw ko bYrI.nhI ibgwnw; sgl sMig.hm kau bin<br />

AweI] 1] jo pRB kIno.so Bl mwinE; eyh sumiq.swDU qy pweI] 2] sB mih riv<br />

rihAw pRBu eykY; pyiK pyiK nwnk ibgsweI]<br />

sUK dUK; jn sm idRstyqw] ijs ipAwry gurU(jn) Bgq jI nUM, sUK dUK(sm)<br />

ie`ko ijhw(idRstyqw) idsdw hY, vw sUK dUK hr hwlq ’c, ivAwpk bRhm jI (sm)<br />

smwey (idRstyqw) idsdy hn[ XQw:- gurmuiK buFy kdy nwhI; ijn@w AMqir suriq<br />

www.Gursevak.com<br />

190<br />

q`qkrw


igAwnu] sdw sdw hir gux rvih; AMqir shj iDAwnu] Eie sdw Anµid ibbyk<br />

rhih; duiK suiK eyk smwin] iqnw ndrI ieko AwieAw; sBu Awqm rwmu pCwnu])<br />

gurmuiK AMqir shju hY; mnu ciVAw dsvY Awkwis] iqQY.aUNG n BuK hY; hir AMimRq<br />

nwmu suK vwsu] nwnk.duKu suKu ivAwpq nhI; ijQY Awqm rwm pRgwsu] 16]) jo nru<br />

duK mY; duKu nhI mwnY] suK snyhu Aru BY nhI jw kY; kMcn mwtI mwnY]) duK suK<br />

auAw kY; smq bIcwrw] nrk surg; rhq Aauqwrw]) suKu duKu dono.sm kir jwnY;<br />

Aauru mwnu Apmwnw] hrK sog qy rhY AqIqw; iqin jig qqu pCwnw] 1]) suKu duKu<br />

ijh prsY nhI; loBu moh AiBmwnu] khu nwnk sunu ry mnw; so mUriq Bgvwn] 13])<br />

mMqRM rwm rwm nwmM; D´wnµ srbqR pUrnh] g´wnµ sm duK suKM; jugiq inrml<br />

inrvYrxh] dXwlµ srbqR jIAw; pMc doK ibvrijqh] Bojnµ gopwl kIrqnM; Alp<br />

mwXw jl kml rhqh] aupdysM sm imqR sqRh; BgvMq Bgiq BwvnI] pr inMdw<br />

nh sRoiq sRvxM; Awpu iq´wig sgl ryxukh] Kt lK´x.pUrnµ purKh; nwnk nwm swD<br />

sÍjnh])<br />

nwnk; pwp puMn nhI lypw] 6]) rwjwn rwj]) dIn dieAwl ik®pwl pRB; DMn<br />

siqgurU nwnk dyv swihb Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin<br />

mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prmpUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI<br />

&urmwauNdy hn:- rwjwn rwj] AsMK pRkwS srUp inrml inrlyp siqgurU swihbwn<br />

jI dy s`cyy crnkmlW ’c lIx ho ky, BwrI auqSwh nwl kyvl praupkwr hI<br />

praupkwr krdy hn, ies leI aun@W nUM pwp puMn dI(lypw) CUh nhI hY, Bwv sB<br />

ku`J guurU jI dw mMn ky , gurU jI dy nwm ’qy Awpxw sB k`uJ lutw idMdy hn[ gurU<br />

pRIqm jI dw hukm iKVy m`Qy mMndy hn[ XQw:- ijs kI bsqu; iqsu AwgY rwKY] pRB<br />

kI AwigAw; mwnY mwQY] aus qy caugun; krY inhwlu] nwnk swihbu; sdw dieAwlu]<br />

2] gurmuiK pUrn bRhmigAnI BweI mnI isMG jI vWg, BwvyN bMd bMd k`ty jwx, Pyr<br />

BI pRvwh nhIN krdy[ kIqy praupkwrW dI hMgqw, au~kw hI nhIN krdy, mhW pwp<br />

krn dI bjwey auqSwh nwl praupkwr krdy hn[ prmpUjnIk gurU crn-kmlW’c<br />

lIx, bRhmigAwnI.sgl kI rInw] pUrn bRhm srUp hoxy ’qy, jb Akwru iehu; kCu<br />

n idRstyqw] pwp puMn; qb kh qy hoqw] bhu au~cI hU au~cI gurmuiK AvsQw ’c<br />

lIx, pwp puMn qoN sdw inrlyp hn[ XQw:- bRhmigAwnI sdw inrlyp] jYsy jl<br />

mih; kml Alyp]) srbqR rmxM goibMdh; nwnk.lyp Cyp n ilp´qy]) jb kCu pwvY;<br />

www.Gursevak.com<br />

191<br />

q`qkrw


qb grbu krqu hY] Anuswr rwj pRwpq krky suK’c gumwn krky hMkwr ’c &`uldy<br />

nhIN, ijvyN hMkwrI bMdy Srwb pI ky koTy cV@ ky, bkbws krdy hn[ mwieAw geI;<br />

qb rovnu lgqu hY] Anuswr mwieAw dy jwx qoN, du`K kSt’c AiVMgdy nhIN] 6]<br />

inrDn kau Dnu; qyro nwau]) nwnku.inrDnu iqqu idin; ijqu idin ivsrY<br />

nwau]) kih kbIr; inrDn hY soeI] jw ky ihrdY; nwmu n hoeI]) ijn kY plY Dnu<br />

vsY; iqn kw nwau PkIr] ijn@ kY ihrdY.qU vsih; qy nr guxI ghIr] 1] Anuswr<br />

BwvyN v`fw DnI hovy, nwm Dnu qoN ibnw, kMgwl hY[ hy s`cy pwiqSwh jI!jnm 2 dy<br />

ivCuVy, (inrDn) nwm Dn qoN hIn, (inrDn) kMgwl mMgqy(kau) nUM, (qyro) Awp jI<br />

dy b^Sy prmpiv`qR SuB s`cy(nwau) nwm jI hI AslI Su`D Dnu hn[ XQw:- ijsu Dn<br />

kau; cwir kuMt auiT Dwvih] so Dnu; hir syvw qy pwvih]) swDU kY sMig; so Dnu<br />

pwvY] ijsu Dn qy; sBu ko vrswvY]) inrDn kau.qum dyvhu Dnw] Aink pwp jwih;<br />

inrml mnw]) hmrw Dnu. mwDau goibMdu DrxIDru; iehY swr Dnu khIAY] jo suKu.pRB<br />

goibMd kI syvw; so suKu.rwij n lhIAY] 1]) swiQ n cwlY, ibnu Bjn; ibiKAw<br />

sglI Cwru] hir hir nwmu kmwvnw; nwnk.iehu Dnu swru] 1]<br />

inQwvy kau; nwau qyrw.Qwau] {BwvyN swrI dunIAW dw rwjw hovy, ijqnw icr<br />

vwihgurU ivAwpk inrMkwr s`cy Qwn qoN ibnw hY, auqnw icr inQwvW hY[ }hy s`cy<br />

siqgurU swihb jI!(inQwvy) itkwxy qoN rihq, inmwxy inqwxy jIv(kau) nUM, (qyrw)<br />

Awp jI dy b^Sy SuB s`cy vwihgurU(nwau) nwm inrMkwr jI hI(Qwau) itkwxw hn[<br />

XQw:- AnwQw ko nwQu srb pRiqpwlku; Bgiq vClu hir nwau] jw kau.koie n rwKY<br />

pRwxI; iqsu qU dyih Asrwau] 1] inDirAw Dr ingiqAw giq; inQwivAw qU Qwau]<br />

dh ids jWau qhW qU sMgy; qyrI kIriq krm kmwau] 2]) inQwvy kau qum@; Qwin<br />

bYTwvhu] dws Apny kau; BgqI lwvhu])<br />

inmwny kau; pRB qyro.mwnu]) 1.duKu ivCoVw; ieku duKu BUK] ieku duKu; skqvwr<br />

jmdUq] ieku duKu; rogu lgY qin Dwie]) jim jim mrY; mrY iPir jMmY] bhuqu<br />

sjwie; pieAw dyis lMmY] Anuswr vwihgurU jI dy ivCoVy, cOrwsI l`K jUn jmW<br />

AOguxW ivkwrW dy kSt dy mwry inmwny jIv(kau) nUM, hy (pRB) vwihgurU jI!(qyro)<br />

Awp jI dy b^Sy nwm jpx jpwaux rUp, sRb ivAwpI mhW ivsmwd pwiqswhI mwnu<br />

siqkwr imldw hY[ XQw:- mwxu inmwxy qUM DxI; qyrw Brvwsw] ibnu swcy An tyk<br />

hY; so jwxhu kwcw]) inmwny kau; jo dyqo mwnu] sgl BUKy kau; krqw dwnu]) miq<br />

www.Gursevak.com<br />

192<br />

q`qkrw


hodI; hoie ieAwxw] qwx hody; hoie inqwxw] Axhody; Awpu vMfwey] ko AYsw Bgqu;<br />

sdwey] 128] ieku iPkw.n gwlwie; sBnw mY scw DxI] ihAwau.n kYhI Twih;<br />

mwxk sB Amolvy] 129] sBnw mn mwixk; Twhxu mUil mcWgvw] jy qau.iprIAw<br />

dI isk; ihAwau.n Twhy khI dw] 130] Anuswr mwx huMidAW, inmwxw ho ky,<br />

gurmuiK AvsQw nUM pRwpq ho ky, ie`Qy Aqy drgh’c r`b smwn mwx pwauNdy hn[<br />

Awps kau; Awip dIno mwnu] nwnk pRB jnu; eyko jwnu]) scI drgh mwxu<br />

inmwxY[) drgh mwxu pwvih, piq isau jwvih; AwgY.dUKu n lwgY]<br />

inmwny kau; pRB qyro.mwnu] 2.ivdySI zwlm, ijs rMk dIAW bhU bytIAW nUM cu`k<br />

ky, gznI’c tky 2 nUM vycdy sn, ijs nUM koeI BI sRkwrI nOkrI nhIN sI imldI, jo<br />

DUV’c ruL irhw sI, ijs nUM SUdR 2 kih ky iqRskwr krdy sn, zwlm ijs dy mUMh’c<br />

Qu`kdy sn, ijs nUM GoVy’qy cV@n, &Oj q^q rcx, sIs’qy dumwlw c`kR sjwaux, SsqR<br />

pYn@x dI s^q mnwhI sI, jo jmW jUnW rogW AoguxW v`s ho irhw sI[ AYsy(inmwny)<br />

mwx qoN rihq, inmwxy jIv(kau) nUM, hy(pRB) vwihgurU rwjwn rwj]) ; srb klw<br />

smrQ] vwihgurU mh`lw pihlw jI, mh`lw CyvW jI sRI gurU goibMd isMG swihb jI,<br />

sdw gurqw ibrwjmwn siqgurU gRMQ swihb jI! (qyro) Awp jI dw b^iSAw SuB<br />

s`cw(mwnu) siqkwr pRwpq hY, jo Awp jI ny KMfy bwty dy AMimRq dI dwiq, gurbwxI<br />

jI b^S ky, ^wlsw pMQ jI sjwey, kIVw Qwip dyie pwiqswhI; lskr kry suAwh]<br />

Anuswr kIiVAW nUM pwiqswhI b^SidAW, ieh SuB s`cy vr b^Sy, ik dwsn dws ny,<br />

ijsu nwmu irdY; soeI vf rwjw] Anuswr ibnw ipRQvI dy rwjy bxwey hn[ jo pUry gurU<br />

jI qoN ibnw, rwjy mhwrwjy dI BI pRvwh nhIN krngy[ AYsy sRb ivAwpI<br />

Anqklwvwn mhW ivsmwd vr, Anq klwvwn pUrn myhrvwn vwihgurU pUrn jI hI<br />

b^S skdy hn:- XQw:- ^wlsw myro; rUp hY ^ws] ^wlsy mih; hO krO invws]<br />

^wlsw myro; muK hY AMgw] ^wlsy ky hON; sd sd sMgw] ^wlsw myro; ieS† suihrd]<br />

^wlsw myro; khIAq ibrd] ^wlsw myro; pC Ar pwqw] ^wlsw myro; suK<br />

Aihlwdw] ^wlsw myro; im`qr sKweI] ^wlsw mwq ipqw; suKdweI] ^wlsw myrI;<br />

soBw sIlw] ^wlsw bMD sKw; sd fIlw] ^wlsw myrI; jwq Ar pq] ^wlsw so; mw<br />

ko auqpq] ^wlsw myro; Bvn BMfwrw] ^wlsy kr; myro siqkwrw] ^wlsw myro; sÍjn<br />

pRvwrw] ^wlsw myro; krq auDwrw] ^wlsw myro; ipMf prwn] ^wlsw myrI; jwn kI<br />

www.Gursevak.com<br />

193<br />

q`qkrw


jwn] mwn mhq myrI; ^wlsw shI] ^wlsw myro; sÍwrQ shI] ^wlsw myro; kry<br />

inrbwh] ^wlsw myro; dyh Ar swh] ^wlsw myro; Drm Ar krm] ^wlsw myro; Byd<br />

inj mrm] ^wlsw myro; siqgur pUrw] ^wlsw myro; s`jn sUrw] ^wlsw myro; buD<br />

Ar igAwn] ^wlsy kw; hau Dro iDAwn] aupmw ^wlsy; jwq n khI] ijhvw eyk;<br />

pwr nih lhI] sys rsn; swrd sI bu`D] qdp; n aupmw brnq suD] Xw mY; rMc<br />

n imiQAw BwKI] pwrbRhm gur nwnk swKI] rom rom; jy rsnw pWaUN] qdp ^wlsw<br />

js; qih gwaUN] hO ^wlsy kw; ^wlsw myro] Eq poq; swgr bUMdyro] ^wlsw; Akwl<br />

purK kI &Oj] pRgitE ^wlsw; pRmwqm kI mOj] jb lg ^wlsw; rhy inAwrw] qb<br />

lg; qyj dIau mYN swrw] jb ieh ghY; ibprn kI rIq] mYN n kroN; ien kI<br />

pRqIq]) ^wlsy ky pRswd kr; suq ibq koS BMfwr] rwj mwl swdn skl; puqR<br />

kilqR ibvhwr] lSkr nyb KÍws iBRq; Anucr dwsI dws] imqR kutMb Dn Bvn mm<br />

simRiD; ikrpw kr qws] igrM bwrI Aru swihbI; qn mn ipMf pRwn] pRswid ^wlsy<br />

kr imilE; dwn mwn snmwn] ikRpwvMq ^wls sgl; qh pRswid BXo gOr] moih sy<br />

rMk AnwQ jg; Btkq iPrq kror] Awn syv nih sPl kCu; eIq aUq prlok]<br />

inhPl syvw iqs ibnw; kbI hrK kib sog] jjn Bjn mm ^wlsw; ^wlsw pUjb<br />

jog] dws goibMd &qh ^wlsw; drs prs imty sog] myro ieSt Ar nySTw; ^wlsw<br />

pUjn iDAwn] drsn prsn ^wlsw; mukq rUp sq jwn] Awqm rs ijh jwnhI;<br />

so hY ^wls dyv] pRB mih.mo mih.qws mih; rMck nwhn Byv]) rihxI rhY; soeI<br />

isK myrw[ Ehu Twkuru; mY aus kw cyrw[<br />

(ij`qy bolo) sÍYXw] ju`D ijqy.ien hI ky pRswid; ien hI ky pRswid.su dwn kry]<br />

AG AauG trY, ien hI ky pRswid; ien hI kI ikRpw.Pun Dwm Bry] ien hI ky<br />

pRswid.su ibidAw leI; ien hI kI ikRpw sB sqR mry] ien hI kI ikRpw ky.sjy hm<br />

hY; nhI mo sy grIb.kror pry] 2] pUrn gurU jI ny Awpxw sRbMs, Awpxw Awp<br />

kurbwn krky, AYsw sRb ivAwpI mhW ivsmwd Awdr mwx siqkwr, Awpxy swjy<br />

invwjy Kwlsy jI nUM b^iSAw hY jo BMg n ho sky[ cONh ju`gW’c, hor iksy ny BI<br />

Awpxy syvkW nMU nhIN b^iSAw jI[ XQw:- hir jIau; inmwixAw qU mwxu]<br />

incIijAw.cIj kry myrw goivMdu; qyrI kudriq kau kurbwxu])<br />

sgl Gtw kau; dyvhu dwnu] hy krn krwvnhwr suAwmI] prm ipAwry prm<br />

pUjnIk v`fy dwqy s`cy vwihgurU jI!Awp jI(sgl) swirAW(Gtw) sRIrW(kau) nUM,<br />

www.Gursevak.com<br />

194<br />

q`qkrw


ozI hvw pwxI ijMd jwn Awid Anyk pRkwr dw SuB s`cw dwnu(dyvhu) dy rhy hoN jI[<br />

XQw:- sBnw jIAw kw, ieku dwqw; so, mY ivsir n jweI] vw gurU Avqwr jI’c<br />

kurbwnIAW dy ky, hux gurqw ibrwjmwn ho ky, (sgl) swirAW(Gtw) sRIrW(kau) nUM<br />

Awpxy gursbd gurU mrXwdw, gurU BgqI sihq inrgun srgun jI dI eykqw, siq<br />

sMqoK dieAw Drm iKmw gRIbI Awid sRb ivAwpI ivsmwd Anq klwvwn AsMK guxW<br />

sihq AKut nwmu dwnu, hr smyN(dyvhu) dy rhy hoN jI[ XQw:- jw kw dwnu; inKUtY<br />

nwhI] BlI Bwiq sB shij smwhI] jw kI bKs n mytY koeI] min vwsweIAY swcw<br />

soeI] 2]) qum dwqy Twkur pRiqpwlk; nwiek Ksm hmwry] inmK inmK.qum hI<br />

pRiqpwlhu; hm bwirk.qumry Dwry] 1] ijhvw eyk; kvn gun khIAY] bysumwr byAMq<br />

suAwmI; qyro.AMqu n iknhI lhIAY] 1] rhwau] koit prwD hmwry KMfhu; Aink<br />

ibDI smJwvhu] hm AigAwn.Alp miq QorI; qum Awpn ibrdu rKwvhu] 2]<br />

qumrI srix.qumwrI Awsw; qum hI sjn suhyly] rwKhu rwKnhwr dieAwlw; nwnk<br />

Gr ky goly] 3] 12]) ijn qUM syivAw Bwau kir; syeI purK sujwn] iqnw ipCY<br />

CutIAY; ijn AMdir nwmu inDwnu] gur jyvfu.dwqw ko nhI; ijin idqw Awqm dwnu]<br />

2]) siqguru dwqw.sBnw vQU kw; pUrY Bwig imlwvixAw]<br />

krn krwvnhwr; suAwmI] hy(suAwmI) mwlk kMq BgvMq mhMq gurU pRmysr<br />

jI!Awpxy inrgun srUp jI duAwrw, AsMK bRhmMfW nUM(krn) rcn, AwpxI sRb<br />

ivAwpI mhW ivsmwd Anq klwvwn AKMf joiq nwl, sB jIAW AnMq sUrjW<br />

cMdRimAW qwry mMflW DrqIAW dI hrkq(krwvnhwr) krwaux vwly hoN, Bwv hux<br />

hrkq krw rhy hoN jI[ ijvyN ibjlI nwl qsvIrW n`cdIAW hn, iqvyN sRb ivAwpI<br />

Anqklwvwn mhW ivsmwd pUrn gurU pRmysr jI AwpxI joiq nwl, bRIk qoN bRIk<br />

ikRmW, sUrj cMd DrqI v`fy qoN v`fy AkwrW nUM hr smyN ncw rhy hn[ XQw:- KMf<br />

bRhmMf qRY gux nwcy; ijn lwgI hir ilv qumwrI] jIA jMq sBy hI nwcy; nwcih<br />

KwxI cwrI]) hm cwkr.goibMd ky; Twkuru myrw Bwrw] krn krwvn.sgl ibiD; so<br />

siqgurU hmwrw]<br />

sgl Gtw ky; AMqrjwmI] ijvyN ie`k bMdw, dUjy bMdy qoN v`Krw hY, ieauN inrgun<br />

bRhm jI v`Kry nhIN hn[ gurUpRmysr jI ny, Awpxy inrgun srUp ’coN, AsMK bRhmMf<br />

dI rcnw rcI hY[ ies leI AsMK bRhmMf dy rcnhwr, krn krwvnhwr suAwmI]<br />

gurU pRmysr jI, Awpxy inrgun srUp jI duAwrw, ^urdbIn nwl, n idsx vwly, bRIk<br />

www.Gursevak.com<br />

195<br />

q`qkrw


qoN bRIk ikRm, v`fy qoN v`fy Akwr dy AMdr bwhr dyKidAW suxidAW, l`bw l`b BrpUir<br />

ivAwpk pRkwSk ho rhy hn[ XQw:- AMqu n vyKix; suxix n AMqu]) sBu ikCu<br />

suxdw vyKdw; ikau mukir pieAw jwie] ies leI(sgl) swirAW(Gtw) idlW,<br />

(Gtw) v`fy sUCm qoN sUCm AkwrW(ky) dy (AMqrjwmI) (AMqr+jwmI) (AMqr) AMdr<br />

dI(jwmI) jwnx vwly, (AMqr+jwmI) (AMqr) AMdr dy(jwmI) pRyrk hoN jI[ gur<br />

pRmysr jI sRb ivAwpI AMqrjwmI bRhm jI dy srgun Avqwr hoxy krky AMqrjwmI<br />

hn[ XQw:- qU vf dwqw; AMqrjwmI] sB mih rivAw; pUrn pRB suAwmI]) ismir<br />

suAwmI AMqrjwmI; hir eyku nwnk.riv rihAw]) AMqrjwmI; so pRBu pUrw] dwnu<br />

dyie; swDU kI DUrw]) myrw; AMqrjwmI hir rwieAw]) Gt Gt ky; AMqr kI jwnq]<br />

Bly bury kI; pIr pCwnq]) AMqrjwmI; rihE ibAwip]) ijmI jmwn ky ibKY;<br />

sm`sq eyk joq hY] n Gwt hY.n bwF hY; n Gwt bwF hoq hY]) sBnI QWeI; rivAw<br />

Awip] Awid jugwid; jw kw vf prqwpu]) jil Qil mhIAil pUirAw; suAwmI<br />

isrjnhwru] Aink BWiq hoie psirAw; nwnk eykMkwru] hMgqw sihq AMqrjwmI<br />

khwaux vwlw, jy dUjy dy mMdy sMklp d`sygw, qW mMdy sMklp Es dy idl’c Aw<br />

jwxgy[ pr gurqw ibrwjmwn prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gMRQ swihb jI AYsy<br />

AMqrjwmI hn, Awpxy ipAwry is`K b`cy jI dy pRym nUM AMqrjwmqw nwl bu`J ky, aus<br />

dy iDAwn’c, rMgW 2 dy gursbd Byj ky, iekwgRqw b^S ky ivkwrW qoN ij`q krwauNdy<br />

hn[ jy guris`K AMqly suAwsW’qy hY , qW BI AMqrjwmqw nwl, Awpxy ipAwry jI dy<br />

kSt nUM bu`JidAW, aus dy rom 2’c vs ky, aus dy kSt Awp shwrdy hn[ pRymI jI,<br />

myrw; AMqrjwmI hir rwieAw] Anuswr AMqrjwmI 3 kih 2 ky, hr smyN jpdy<br />

rihMdy hn[ jdoN ieh AiBAws krdy hn, ik AMqrjwmI jI hux myry idl dI jwxdy<br />

hn, qW AsMK mhW pwp inivrq huMdy hn, rom 2 suK SWqI ’c vsdw hY[ sRIr krky<br />

mwVw krm qW kI krnw hY?mn krky BI mwVw sMklp nhIN auTwauNdy[ koit<br />

nmskwr[<br />

ApnI giq imiq; jwnhu Awpy] 1.hy prmpUjnIk vwihgurU jI!Awp jI ny hux<br />

AnMq sUrj cMd DrqIAW qwry mMfl AkwS, Awpxy Anq klwvwn pUrn myhrvwn<br />

inrgun pRkwS’c, itkwA ky r`Ky hoey hn, ies leI ApnI rcI AsMK bRhmMf dI<br />

rcnw nUM, (imiq) mrXwdw’c r`Kx dI ApnI(giq) ivvsQw nUM, Awpy hI(jwnhu)<br />

jwxdy hoN jI[ XQw:- qumrI giq imiq; qum hI jwnI] nwnk dws; sdw kurbwnI])<br />

www.Gursevak.com<br />

196<br />

q`qkrw


AwpxI imiq Awip jwxdw; Awpy hI gauhru] 2.Awpy lwieE; Apnw ipAwru]<br />

Anuswr Awpxy nwl Awpxw ipAwr Awp lw ky, hy s`cy pwiqswh jI!Awpxy is`K<br />

dI(giq) kilAwx krn dI ApnI(imiq) mrXwdw nUM, Awpy hI(jwnhu) jwxdy hoN<br />

jI[ XQw:- krqy kI imiq.krqw jwxY; kY jwxY.guru sUrw]<br />

Awpn sMig; Awip pRB rwqy] (pRB) srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr]<br />

sRb ivAwpI mhW ivsmwd Anqklwvwn Ajpw jwp vwihgurU pRkwS srUp inrgun<br />

bRhm jI(Awpn) Awpxy srgun srUp idRStmwn AsMK bRhmMf dy pswry ’c ivAwpk<br />

ho ky, ies sMig Awip hI(rwqy) rMgy hoN jI[ vw(pRB) inrgun pRkwS srUp bRhm jI,<br />

jh joiq srUpI; joiq sMig smwvY] Anuswr(Awpn) Awpxy inrgun pRkwS nwl, jh;<br />

iJilimilkwru idsMqw] qh; Anhd sbd bjMqw] Anuswr ivsmwd Ajpw jwp’c<br />

Awip hI(rwqy) rMgy hoN, Bwv Awpxy Awp qoN Awp hI pRkwSvwn, Awpxw jwp Awp<br />

hI kr rhy hoN jI[ XQw:- jl Ql mwhy; Awpih Awp] AwpY jphu; Awpnw jwpu])<br />

Ajpw jp hYN]<br />

qum@rI ausqiq; qum qy hoie] nwnk; Avru n jwnis koie] 7] {s`cy siqgurU<br />

sRI gurU gRMQ swihb jI, vwihgurU mh`ly pMjvyN jI dy snmuK js kr rhy hn:- Ksmu<br />

qU hY; sBnw ky rwieAw] hy mh`lw pMjvW jI!Awp jI Ajpw jwp inrgun bRhm jI<br />

dy srgun Avqwr hoN jI[ rom 2 krky, vwihgurU Ajpw jwp’c hr smyN lIx hoN<br />

jI[ AMdr bwhr AsMK pRkwS nUr gurSbdW ArQW sihq, ivsmwd bRhm jI dy<br />

drSn kr rhy hoN jI[ pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu<br />

n pwr] Anuswr Anhd Junkwr ivsmwd suK’c lIx, Awp jI nUM, q`qW Aqy<br />

swrIAW AvwzW’coN jwp sux irhw hY[ XQw:- sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY] rwm<br />

ibnw; ko bolY ry]) jo bolq hY.imRg mIn pMKyrU ; su ibnu hir.jwpq hY nhI hor])<br />

ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd sUrj guxqwsw] paux pwxI bYsMqr<br />

ismrih; ismrY sgl aupwrjnw]) grIbI.gdw hmwrI] KMnw.sgl rynu CwrI]<br />

Anuswr AsMK nmskwrW hI nmskwrW kridAW, AiqAMq hI gRIbI nwl, Awp jI<br />

Akwl purK jI dy snmuK byAMq ausqq kr rhy hn[ ”}<br />

qum@rI ausqiq; qum qy hoie] nwnk; Avru n jwnis koie] 7] sRI gurU nwnk<br />

dyv swihb jI pMjvyN srUp’c snmuK &urmw rhy hn:- hy vwihgurU jI!Awp jI dy<br />

prmpiv`qR SuB s`cy nwm jI, inrDn nUM Dn inQwvyN nUM QW, inmwxy nUM mwx b^Sdy<br />

www.Gursevak.com<br />

197<br />

q`qkrw


hn[ Awp jI swrIAW GtW nUM rozI, AwpxI joiq pRkwS nUr pyRm nwm jwp dwn hr<br />

smyN b^S rhy hoN jI[ koit bRhmMf dy krn krwvnhwr, swrIAW GtW dy suAwmI<br />

AMqrjwmI hoN jI[ swrI rcnw dI sMBwl dI mrXwdw BI Awp hI jwxdy hoN[ Awpxy<br />

AsMK bRhmMf dy pswry ’c, Awp hI rMgy hoey hoN jI[ AsMK sUrj cMd qwry mMfl<br />

DrqIAW, hvwvW AkwS AgnIAW pwxI, cwr KwxIAW dy jIv, swrI rcnw dy sUCm<br />

qoN sUCm v`fy qoN v`fy swry Akwr, AsMK sMq Bgq, sB DrmW dy Dwrimk AsQwn<br />

Awp jI ny rcy hn, hy inrgun bRhm jI!AwpxI rcI smUh rcnw AsMK q`qW bRhmMfW<br />

jIAW jMqW smyq, hr smyN Awpxw jwp Awp jp rhy hoN jI, XQw:- jl Ql mwhy;<br />

Awpih Awp] AwpY jphu; Awpnw jwpu]) ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd<br />

sUrj guxqwsw] ies leI hy vwihgurU jI!(qum@rI) Awp jI dI(ausqiq) mihmw,<br />

(qum) Awp jI(qy) qoN, hr smyN(hoie) ho rhI hY[ dwsn dws gRIb qoN nhIN ho skdI,<br />

ikauN jo, hmrI ijhbw eyk pRB; hir ky gux Agm AQwh] hm ikau kir jph<br />

ieAwixAw; hir qum vf Agm Agwh] Anuswr dwsin dws dI zbwn ie`k hY,<br />

mihmw bhuqI qoN bhuqI hY[ Awp jI qoN ibnw, Awp jI dI mihmw nUM(Avru)<br />

hor(koie) koeI BI, (n) nhIN(jwnis) jwx skdw] 7] XQw:- khw lgY; iehu kIt<br />

bKwnY] mihmw qoir; quhI pRB jwnY] ipqw jnm ijm; pUq n pwvY] khw qvn kw;<br />

Byd bqwvY] 4] qumrI pRBw; qumY bin AweI] Aaurn qy; nhI jwq bqweI]<br />

srb Drm mih; sRyst Drmu] hir ko nwmu jip; inrml krmu] (hir)<br />

vwihgurU ju`go ju`g At`l sRI gurU gRMQ swihb jI(ko) dy s`cy(nwmu) vwihgurU gurbwxIjI,<br />

hr smyN jip jp ky, gurbwxI gurU jI dy &urmwey (inrml) au~jl inSkwm SuB<br />

praupkwrI(krmu) kMm krny hI(srb) swirAW (Drm) DrmW(mih) ’coN, At`l s`cw<br />

hrmn ipAwrw, sRb`q dw Blw krky auDwrn vwlw, sRyst Drmu hY[ XQw:- qij siB<br />

Brm; BijE pwrbRhmu] khu nwnk; Atl iehu Drmu]) bilE crwgu, AMD´wr mih;<br />

sB kl auDrI, iek nwm Drm] pRgtu sgl hir Bvn mih; jnu nwnku gur<br />

pwrbRhm]) mwirAw iskw jgiqR ivic; nwnk inrml pMQ clwieAw[<br />

sgl ik®Aw mih; aUqm ikirAw] swDsMig; durmiq mlu ihirAw] jog j`g<br />

qp kpt nwl kIqy mwiekI DMdy, mMd krm Awid izMdgI dI(sgl) swrI<br />

ik®Aw(mih) ’coN, ieh hI (aUqm) sRySt ikirAw hY, jo siqgurU jI dI swDsMig<br />

jI’c, sdw leI Awauxw hY, ikauN jo swDsMig jI’c Awaux qoN, gurU jI duAwrw ies<br />

www.Gursevak.com<br />

198<br />

q`qkrw


dI, nSy pr igRh ivkwrI AOgux kql bMbW nwl inrdoSW nUM &Ukx Awid(durmiq)<br />

(dur+miq) (dur) KotI miq vwlI(mlu) mYL (ihirAw) curw leI jWdI hY[ XQw:-<br />

isK kI guru; durmiq mlu ihrY] gurbcnI; hir nwmu aucrY]) koit ApRwD; swDsMig<br />

imtY] ijvyN b`cy pws AYsI cIz hovy, ijs nUM Kw ky ibmwr jW mrdw hovy, s`icAwry<br />

mwpy FMg nwl aus dI cIz corI kr lYNdy hn[ ieauN, siqgur kIno praupkwru]<br />

Anuswr qum gMBIr DIr aupkwrI; gurU pRmysr jI v`loN, Awpxy is`K dI durmiq mYL<br />

nUM curwieAw jWdw hY[ curwieAw ies leI jWdw hY, ik b`cy vWg AsIN durmiq nUM<br />

iqAwgxw nhIN cwhuMdy[ sMswr qoN BI(ihirAw) curwieAw jWdw hY[ pRgt nhIN krdy<br />

ik AsIN is`K dI durmiq mYL curweI hY[ sMswr qoN Cupwaux dw Bwv hY ik is`K nUM<br />

<strong>Sri</strong>mMdgI n hovy, Awpxy is`K dw pVdw Fkdy hn[<br />

sgl audm mih; audmu Blw] hir kw nwmu; jphu jIA sdw] hy BweI!Awpxy<br />

jIA AMdr, (hir) vwihgurU siqgurU swihbwn jI(kw) dy prmpUjnIk SuB s`cy(nwmu)<br />

vwihgurU vwihgurU vwihgurU vwih jIau] rom 2 dy ipAwr nwl sdw jphu, mUrqIpUjx<br />

vrq r`Kx j`g, jor zulm corI XwrI mMd krm krn dy(sgl) swry (audm)<br />

XqnW(mih) ’coN, ieho hI(Blw) sRySt(audmu) Xqn hY[ XQw:- audmu kir hir<br />

jwpxw; vfBwgI Dnu Kwit] sMq sMig hir ismrxw; mlu jnm jnm kI kwit])<br />

audmu kryidAw jIau qUM; kmwvidAw suK BuMcu] iDAwieidAw qUM pRBU imlu;<br />

nwnk.auqrI icMq]<br />

sgl bwnI mih; AMimRq bwnI] hir ko jsu suin; rsn bKwnI] hy BweI!vyd<br />

isMimRq purwx kqyb gIqw, KMf bRhmMf dI(sgl) swrI(bwnI) bwxI(mih) ’c.ieho hI<br />

AMimRq bRhmwnMd rs srUp(bwnI) Dur ky gurbwxI jI hn, jo pUry gurU jI, BgqW mhW<br />

purKW ny, sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY] rwm ibnw; ko bolY ry] Anuswr swrIAW<br />

GtW’coN(hir) vwihgurU jI dy jsu(ko) nUM, koit krn.dIjih pRB pRIqm; hir gux<br />

suxIAih, AibnwsI rwm] Anuswr Awpxy rom 2 dy kMnW nwl, pUrn SrDw ivSvwS<br />

sihq suin ky(rsn) jIB nwl, shij suBwie; bolY hir bwxI] Anuswr sihj<br />

suBwey(bKwnI) khy hn[ XQw:- bwxI gurU.gurU hY bwxI; ivic bwxI AMimRqu swry]<br />

gurubwxI khY.syvku jnu mwnY ; prqiK gurU insqwry]) AMimRq bwxI qqu vKwxI;<br />

igAwn iDAwn ivic AweI] gurmuiK AwKI gurmuiK jwqI; surqˆØI krim iDAweI]<br />

www.Gursevak.com<br />

199<br />

q`qkrw


sgl Qwn qy; Ehu aUqm Qwnu] nwnk ijh Git; vsY hir nwmu]8]3] siqgurU<br />

nwnk dyv swihb gurqw ibrwjmwn sRI gurU gRMQ jI &urmwauNdy hn:- jog j`g qp<br />

r`qI 2 krky sRIr ktwaux Awid kTn qoN kTn swDnW rUp AsQwn vw irdy AsQwn<br />

AQvw jo au~cIAW qoN au~cIAW pdvIAW hn, aun@W(sgl) swirAW (Qwn) AsQwnW(qy)<br />

qoN, Ehu gurmuiK ihrdw (aUqm) sRySt Qwnu bRhm srUp hY, (ijh) ijs(Git) ihrdy<br />

’c, (hir) vwihgurU jI dy im`Ty ipAwry; nwnk nwm Amol] (nwmu) gurbwxI jI(vsY)<br />

vsdy hn, ikauN jo ihrdy ’c vsxy krky, ivsmwd Ajpw jwp ivAwpk bRhm jI’c<br />

lIxqw ho jWdI hY] 8] 3] XQw:- DMin su irdw; ijh crn bswieAw] crn<br />

bswieAw.sMq sMgwieAw; AigAwn AMDyru gvwieAw] BieAw pRgwsu.irdY aulwsu; pRBu<br />

loVIdw pwieAw] duKu nwTw.suKu Gr mih vUTw; mhw Anµd shjwieAw] khu nwnk.mY<br />

pUrw pwieAw; kir ikrpw.Apuny pih AwieAw]<br />

gauVI suKmnI mÚ 5]) AstpdI jI cOQy, Awid 266.<br />

31.(inrgunIAwr nMny ibhwrI d`b ky dIrG bolo, ishwrI n lwau) sloku]<br />

inrgunIAwr ieAwinAw; so pRBu.sdw smwil] ijin kIAw.iqsu cIiq rKu;<br />

nwnk.inbhI nwil] 1]<br />

{prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU swihb jI prm-im`qR ivcoly bx ky, ies<br />

sloku AstpdI ’c, Akwl purKu jI dy , praupkwr d`s ky , ismrn krn, ic`q ’c<br />

vswaux nUM kih ky, bYr ibroD; kwm koRD moh] JUT ibkwr; mhw loB DRoh] ieAwhU<br />

jugiq; ibhwny keI jnm] nwnk rwiK lyhu; Awpn kir krm] Anuswr AOguxW<br />

ivkwrW cOrwsI dy gyVy dy vsIkwr, inrgunIAwr AikRqGx nUM, SuB s`cy crn-kmlW<br />

nwl joVdy hn[ Awpxy sIs kurbwn krky, bwh pkiV guir kwiFAw; soeI auqirAw<br />

pwir] Anuswr ies nUM bWhoN PV ky, mhW pwpW ivkwrW AOguxW Agn dy smuMdR’coN<br />

k`Fdy hn[ XQw:- Agin swgr; bUfq sMswrw] nwnk.bwh pkir; siqguir<br />

insqwrw]) aUpir Bujw kir.mY gur pih pukwirAw; iqin.hau lIAw aubwrI] 1])<br />

qRwih qRwih.srin jn Awey; guru hwQI dy inklwvYgo])<br />

ic`q crnkml kw Awsrw; ic`q crnkml sMg joVIey[ mn locy buirAweIAW;<br />

gurSbdIN iehu mn hoVIey[ gur qygbhwdr boilAw; Dr peIey.Drm n CoVIey[ bWh<br />

ijn@W dI pkVIey; isr dIjIey.bWh n CoVIey[ sRb ivAwpI mhW ivsmwd pRym ibnY:-<br />

sB pRymIAW dy ipAwry crn c`t ky, pRym bynqI hY ik AwpW swry hI, AwpxI bWh<br />

www.Gursevak.com<br />

200<br />

q`qkrw


pUrn gurU jI nUM PVweIey, vwihgurU vwihgurU vwihgurU iDAweIey[ inhwl ho jweIey,<br />

gur crnn smweIey, sB Pl pweIey, jmW jUnW qoN bc jweIey[ }<br />

inrgunIAwr ieAwinAw; so pRBu.sdw smwil] ies nUM b^Swaux leI pRB pwis<br />

jn kI Ardwis; qU scw sWeI] Akwl purK jI pws pUrn pRym iekwgRqw nwl<br />

Ardws krdy hn[ prmpUjnIk koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw<br />

ry] DMn vwihgurU s`cy siqgurU nwnk dyv siqgurU mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy hn:-<br />

iKmw inmRqw gRIbI sihnSIlqw gurU pRymw-BgqI ismrn inSkwm syvw(inrgunIAwr)<br />

SuB guxW qoN rihq, sRb ivAwpI ivsmwd Ajpw jwp Anqklwvwn pUrn myhrvwn<br />

vwihgurU jI dy praupkwrW nUM Bulwaux vwly AikRqGx hy(ieAwinAw) Anjwx<br />

jIv!(so) Es(pRBu) vwihgurU jI nUM, sdw (smwil) cyqy kr[<br />

ijin kIAw.iqsu cIiq rKu; nwnk.inbhI nwil] 1] iqsu qU syiv; ijin qU<br />

kIAw] Anuswr(ijin) ijn@W ny Awp jI nUM, (kIAw) pYdw kIqw hY, (iqsu) iqn@W s`cy<br />

vwihgurU jI nUM cIiq ’c vsw ky rKu, jo jmW jUnW ivkwrW AOguxW qoN r`Kx leI , Awp<br />

jI nwil(inbhI) inB rhy hn, inBxgy sdw leI, Bwv Anq klwvwn AsMK AnMq<br />

pRkwS hI pRkwS srUp Ajpw jwp bRhm jI, Awp jI dy AMdr bwhr BrpUr<br />

ivAwpk, Awp jI dy pRkwSk r`iKAk qy inrlyp BI hn[ ijn@W dI joiq nwl Awp<br />

jI vyKdy suxdy ijauNdy jwgdy hoN[ XQw:- AwKxu vyKxu sBu; swihb qy hoie] ijvyN<br />

imit gey bYr; Bey sB ryn] Anuswr sB dI crn-DUV bx ky, inrvYr inRivkwr<br />

inrhMkwr prmpUjnIk sMq Bgq jYdyv swihb jI ny, Awpxy ic`q’c vsw ky Xwd<br />

kIqy, nwl inBy] 1]<br />

31.swKI:- jYdyv iqAwigE AhMmyv]) bRhmigAwnI sgl kI rInw] Anuswr<br />

hMkwr dy iqAwgI sB kI crn-DUV bxy, pUrn bRhmigAwnI, vwihgurU ismrn dy<br />

Avqwr, Ajpw jwp’c lIx Ajpw jwp dy dwqy, inRivkwr inrml inrvYr<br />

mhWpurS, q`q byqy prmpUjnIk Bgq jYdyv swihb jI qIrQ XwqRw leI jgnnwQ<br />

purI qoN qury, rsqy’c ie`k swaU rwjw, Awp jI qoN kIrqn sux ky, bhuq hI ^uS<br />

hoieAw[ Awp jI dy l`k nwl mohrW dI bWslI bMn@ idqI[ XwqRw kridAW ie`k<br />

srW’c rwq nUM, ismrn’c lIx Arwm kr rhy sn[ bwhroN fwkU srW’c Awey[ Awpo<br />

iv`cIN ikhw, “A`j qW Bu`Ky hI mr gey hW[ ”ieh sux ky, kruxwlX hYN]) Bgq qyry<br />

dieAwl; En@w imhr pwie] Bgq jI ny aun@W nUM bVy hI ipAwr nwl bulw ky ikhw,<br />

www.Gursevak.com<br />

201<br />

q`qkrw


“BweI!Bu`Ky ikauN mrnw hY?mohr lY jwau , Ck lau[ ”inSkpt suBwA hox krky,<br />

Bgq jI ny mohrW dI bWslI’coN aun@W dy swhmxy ie`k mohr k`F ky dy idqI[ bzwroN<br />

r`j ky vwips Aw gey[ spY duDu pIAweIAY; AMdir ivsu inkor] Anuswr Bgq jI<br />

nUM CL nwl ikhw, “hy mhWpurSo!Awp jI ny ik`Qy jwxw hY?”qW ikhw,<br />

“BweI!qIrQW ’qy jw ky BjnwnMdI mhWpurSW dI SuB s`cI syvw krnI hY[ Awp jI<br />

ny ik`Qy jwxw hY?”AgoN ikhw, “jI AsIN BI qIrQ XwqRw jwxw hY[ ”mhWpurSW<br />

ikhw, “AsIN iek`Ty XwqRw krWgy[ ”iek`Ty quridAW aujwV ’c ^Uh ’qy pwxI pIx<br />

leI Tihry, qW ie`k cMfwl ny ikhw, “ies nUM mwr ky ^Uh ’c su`t idau[ ”dUjy<br />

ikhw, “Koh ky h`Q v`F ky ^Uh ’c su`t idau[ ”inrdY jMqu; iqsu.dieAw n pweI]<br />

Anuswr prmpUjnIk Bgq jI qoN mohrW Koh ky, dony h`Q v`F ky ^Uh ’c su`t idqy[<br />

jgqu psU AhM kwlu ksweI] ksweIAW ny pUrn sMq mhWpurS jI dy h`Q v`F ky bhuq<br />

v`fw Gor pwp kIqw[ Bgq jI dw ^Un inkl ky, ^Uh dw pwxI lwl ho igAw[ Bgq<br />

jI ny goibMd gIq Dwrimk poQI ilKI hY[ kSt pIVw hox dy bwvjUd BI ^Uh’c, sUK<br />

dUK; jn sm idRstyqw]) jo nru duK mY; duKu nhI mwnY] Anuswr smidRSt mhWpurS,<br />

ivsmwd iekwgRqw’c lIx, goibMd gIq gwaux l`g gey[ kudrqI aus ielwky dw<br />

rwjw lCmx sYn ^Uh’qy phuMicAw, qW kI dyiKAw?ik ^Uh ’c KV@y mhWpurS jI,<br />

im`TI 2 Avwz ’c, vwihgurU jI dw js gw rhy hn[ ^Uh dw pwxI swrw lhU luhwn<br />

hY[ &urqI nwl prmpUjnIk Bgq jI nUM ^Uh ’coN k`iFAw, qW, ijau mhw auidAwn<br />

mih; mwrgu pwvY] iqau swDU sMig imil; joiq pRgtwvY] Anuswr AYsI ikRpw hoeI,<br />

drSn krky ivsmwd ho gey, ik iksy ’c ieqnw DIrj nhIN dyiKAw, jo h`Q v`Fy<br />

hox dy bwvjUd BI hwey sI n kry, blik pRmwqmw jI dw js gwvy[ rwjy dI mhwn<br />

SrDw b`J geI[ hMkwr ivkwr dy iqAwgI mhWpurSW nUM GoVy ’qy ibTw ky Awpxy<br />

mihlW ’c lY gey[ bVy hI ipAwr siqkwr nwl SuB syvw krn l`gy[ ; cMdn<br />

inkit sB cMdnu hueIAw] Anuswr syvw kridAW 2 Bgq jYdyv jI dI crn Coh nUM<br />

pRwpq ho ky, pUrn Bgq bx gey[ bVy hI rMgW 2 dy ipAwr nwl syvw krdy, rwq nUM<br />

Bgq jI dy crn-kmlW’c syvw ismrn krdy, rwj mihlW’c rwxIAW pws n<br />

jWdy[ Awp h`QIN ieSnwn krwauNdy, m`uTI cwpI krdy[ ie`QoN q`k BI ik Bgq jYdyv<br />

jI nUM rwj isMGwsn’qy ibTwauNdy, Awp AwigAwkwrI ho ky rwj pRbMD krdy[ swry<br />

dyS’c pRymw-BgqI hox l`g geI[ Bgq jYdyv jI ny ijvyN bcn kihxw, iqvyN hI<br />

www.Gursevak.com<br />

202<br />

q`qkrw


kmwauxw[ jy ko bcnu kmwvY sMqn kw; so gur prswdI qrIAY] Anuswr pRmwqmw jI<br />

dI AYsI b^iSS hoeI, vr^w bhuq peI, bhuq 2 AMn jm@W ho igAw[ ij`Qy<br />

prmpUjnIk r`b rUp Bgq jI dy h`Q v`Fy sn, au~Qy mINh n pYxy krky kwL pY<br />

igAw, qW Bgq jI ny ikhw, “hy gurmuiK rwjn jI!pRmwqmw jI dI Awpxy’qy bhuq<br />

3 hI ikRpw hY, Awp jI dy vzIr Aihlkwr bhuq hI cMgy hn, prjw BI bhuq hI<br />

suKI hY[ pRmwqmw jI dy nwm’qy gRIbW nUM mu&q AMn lutw idau , ijs krky vwihgurU jI<br />

dI Awp jI’qy hor hI ^SI hovy[ ieh hukm suxidAW hI rwjy ny dwn dyxw SurU kr<br />

idqw[ ieh g`l sux ky ij`Qy kwL ipAw sI, au~QoN lok AMn lYx Awaux l`gy[ ijhVy<br />

cMfwlW ny Bgq jI dy h`Q v`Fy sn, auh BI Koqy lY ky Awey, nOkrW nUM ikhw, “AsIN<br />

AMn lYx Awey hW[ ”aun@W ikhw, “BweI!qusIN rwjy pws jw ky pRym bynqI kro, jy auh<br />

AwigAw dyxgy qW AsIN AMn dyvWgy[ ”ieh rwj drbwr’c gey, qW kI<br />

dyiKAw?sunihrI C`qR Ju`l irhw hY, do cOrdwr cOr kr rhy hn[ prmpUjnIk Bgq<br />

jYdyv jI ismrn’c lIx isMGwsx’qy ibrwjmwn hn[ ien@W dy pYrW dI im`tI inkl<br />

geI[ “hux mwry gey, ieh qW auhI bYTw hY, AwpW ijs dy h`Q v`Fy sn, hux ieh<br />

AwpW nUM su`kw nhIN jwx dyvygw[ ”rwjy qoN AwigAw leI[ rwjy ny ikhw, “Bgq jI<br />

nUM m`Qw tyko[ ”jdoN Bgq jI nUM m`Qw tyikAw, BwvyN ieh K`tI zihr kuMflIey s`p<br />

sn, qW BI smidRsty pUrn Bgq jI ny myhr AMimRq BrI ing@w pweI[ XQw:- qYsw<br />

AMimRqu; qYsI ibKu KwtI]) bRhmigAwnI kI idRsit; AMimRqu brsI] BgqW ikhw,<br />

“BweI!ien@W dw ^Ub Awdr siqkwr kro[ ” ien@W dI jwn sOKI ho geI[ rwj<br />

p`Dr’qy ien@W dw siqkwr kIqw[ ien@W nUM mihlW’c invws idqw, nOkr bhuq<br />

isAwxy sn, ien@W dIAW BYVIAW AwdqW dyK ky ikhw, “ieh mlwmqW ik`QoN Aw<br />

geIAW?”isAwixAW ikhw, “AwpW Bgq jI dw bcn mMnxw hY[ rwq lMGw ky AMn<br />

dy ky ivdw krky, jdoN krmcwrI vwips muVn l`gy, qW krmcwrIAW pu`iCAw, “qusIN<br />

qmwkU pINdy, mMdw boldy hoN, Bgq jI ny quhwfw ieqnw siqkwr ikauN krwieAw<br />

hY?”qW, siqgur kI rIsY.hoir kcu ipcu boldy; sy kUiVAwr kUVy JiV pVIAY]) ; jb<br />

bolY qb PIky] Anuswr ikhw, “swfw siqkwr ikauN n krvwey?ieh swfy ipMf dw<br />

cUhVw hY[ auh swfy koLoN frdw sI, ik myrw pwj au~GV jwvygw[ ”Bgq kI inMdw;<br />

kMDu CydwvY] Anuswr vwihgurU jI dI AYsI s^q nrwzgI hoeI, DrqI Pt geI, iv`cy<br />

hI grk gey[ nOkrW ny Aw ky rwjy jI nUM d`isAw, qW rwjy ny swrI g`l Bgq jYdyv<br />

www.Gursevak.com<br />

203<br />

q`qkrw


jI nUM d`sI, ;jhw iKmw qh Awip] Anuswr iKmw dy srUp Bgq jYdyv jI ny Awpxy<br />

tuMf mL ky A&sos kIqw, ssiqR qIKix.kwit fwirE; min n kIno rosu] kwj auAw<br />

ko.ly svwirE; iqlu n dIno dosu] Anuswr ikhw, kwhnUM mrny sn?ieqnI g`l kihx<br />

qoN, sUky; hry kIey iKn mwhy] Anuswr Bgq jYdyv jI dy h`Q hry ho gey , Bwv dovyN<br />

h`Q swbq ho gey[ DMn Bgq jYdyv jI; dwsW dI sdw slwm[ iqAwgI hMgqw Bgq<br />

jI; sd jpo iqn nwm[ tuMf hry ho gey, dyK dieAw ky kwm[ jpo BweI vwihgurU<br />

rwm rwm[ so jdoN koeI kSt dyvy, ivGn pvy, mn kwhLw pvy qW pUrn Bgq jYdyv<br />

jI dw prmpiv`qR SuB s`cw nwm AwpW BI jpIey, jpx jpwaux nwl gurqw<br />

ibrwjmwn siqgurU gRMQ swihb jI, idl idmwZ rom 2’c, gurbwxI hI gurbwxI<br />

Byjdy hn, Ajpw jwp b^Sdy hn, gurbwxI ByjidAW 2 lUM 2’c vs jWdy hn[<br />

srgun inrgun inrMkwr; suMn smwDI Awip] dI mhW Agm ivsmwd AvsQw b^Sdy<br />

hn[ so Bgq jI dw prmpiv`qR SuB s`cw nwm jpx dy AsMK hI lwhy hn[<br />

s`sy pYr ibMdI n lwau) (AstpdI]) prmpUjnIk ds qukIAW A`T pauVIAW<br />

AstpdI jI cOQy[<br />

rmeIAw ky gun; cyiq prwnI] kvn mUl qy; kvn idRstwnI] prmpUjnIk DMn<br />

vwihgurU s`cy siqgurU nwnk dyv siqgurU mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy hn:- hm<br />

inrgunIAwr; nIc Ajwn] Anuswr hy inrgunIAwr ieAwxy, prwnI!(rmeIAw) koit<br />

bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry]) Epiq prlau; iKn mih krqw]<br />

Awip Alypw; inrgunu rhqw] sRbivAwpI pRkwS srUp Ajpw jwp. vwihgurU jI(ky)<br />

dy(gun) praupkwr (cyiq) cyqy kr[ ijn@W ny Awpxy ivsmwd AlOikk nUr pRkwS<br />

nwl, (kvn) ikhVy(mUl) mu`F rkq ibMd(qy) qoN, Awp jI dI(kvn) kYsI suMdr nr<br />

nwrwiexI Amolk, goibMd jI nUM imlx vwlI dyh bxw ky(idRstwnI) idKw idqI hY[<br />

ijs rkq ibMd nUM koeI h`Q nhIN lwauxw cwhuMdw[<br />

XQw:- BeI prwpiq; mwnuK dyhurIAw] goibMd imlx kI; ieh qyrI brIAw])<br />

iesu pwnI qy; ijin qU GirAw] mwtI kw ly dyhurw kirAw]) mw kI rkqu; ipqw<br />

ibdu Dwrw] mUriq sUriq; kir Awpwrw] joiq dwiq jyqI.sB qyrI; qU krqw sB<br />

TweI hy] 4]<br />

ijin qUM; swij svwir sIgwirAw]) ijin qnu mnu swij sIgwirAw; iqsu syqI<br />

www.Gursevak.com<br />

204<br />

q`qkrw


ilv lwie] Anuswr (ijin) ijn@W Akwl purKu vwihgurU jI ny, (qUM) Awp jI<br />

nUM(swij) pYdw krky, h`Q pYr kMn n`k A`KW Awid AMgW nUM pRqMgW nwl svwir ky,<br />

bVw hI suMdr sIgwirAw hY[ ijvyN A`KW ’qy sohxIAW plkW lweIAW hn, dMdW<br />

swhmxy bu`l lwey hn[ isr ’qy suMdr sohxy kys idqy hn[ kMnW nUM C`jy lwey hn, jy<br />

n l`gy hox qW bu`cw burw l`gdw [ hY sohxI cmVI lweI hY, jy n huMdI qW m`KIAW ny hI<br />

Kw jwxw sI[ sony vrgI suMdr dyhI idqI hY[ XQw:- mwxs jnmu vf puMny pwieAw;<br />

dyh su kMcn cMgVIAw]) mÚ5] PrIdw aumr suhwvVI; sMig suvMnVI dyh] ivrly<br />

kyeI pweIAin@; ijn@w ipAwry nyh] 2]) eyh dyh su bWkI.ijqu hir jwpI; hir hir<br />

nwim suhwvIAw] vfBwgI pweI nwmu sKweI; jn nwnk rwim aupweIAw] 1]<br />

grB Agin mih; ijnih aubwirAw] (ijnih) ijn@W vwihgurU jI ny Awp jI<br />

nUM, prmpUjnIk mwqwjI dy(grB) pyt.dI qyz Agin(mih) ’c, Awpxw ismrn<br />

b^S ky, Pu`l nwloN koml sohl nUM(aubwirAw) bcwauxw kIqw hY[ ij`Qy mwqw dy KwDy,<br />

k`cy roV BI hzm ho jWdy hn[ XQw:- iesu pwnI qy; ijin qU GirAw] mwtI kw ly<br />

dyhurw kirAw] aukiq joiq lY suriq prIiKAw] mwq grB mih; ijin qU rwiKAw]<br />

rwKnhwru, smHwir jnw] sgly Coif, bIcwr mnw]) mwq grB mih.Awpn ismrnu<br />

dy; qh qum rwKnhwry] pwvk swgr AQwh lhir mih; qwrhu qwrnhwry]) jyn<br />

klw.mwq grB pRiqpwlµ; nh CydMq jTr rogxh]<br />

bwr ibvsQw; quJih ipAwrY dUD] mwqw jI dI pihlI gRwhI nwVUey duAwrw,<br />

b`cy nUM imldI hY, kYsw ivsmwd inXm hY!ijvyN prmpUjnIk ipAwry vwihgurU jI ny,<br />

mwqw jI dy grB’c, (quJih) Awp jI dI pRiqpwlxw kIqI hY, jnm qoN lY ky(bwr)<br />

bwlk (ibvsQw) AvsQw’c, mwqwjI dy AsQnW’coN, Awp jI nUM ^Ub im`Tw dUD<br />

(ipAwrY) iplwauNdy rhy hn[ XQw:- KIru pIAY.KylweIAY vxjwirAw imqRw; mwq<br />

ipqw suq hyqu]) pihlY; ipAwir lgw Qx duiD] dUjY; mwie bwp kI suiD]<br />

Bir jobn; Bojn suK sUD]) ijh pRswid; CqIh AMimRq Kwih] Anuswr hy<br />

jIv!vwihgurU jI ny Awp jI nUM, bhuq qrW@ dy AMimRq Bojn, Bir(jobn) juAwnI dy<br />

suK, (sUD) igAwq Akl hoS b^SI hY[ XQw:- ijh pRswid; qyrw suMdr rUpu] so pRBu<br />

ismrhu; sdw AnUpu]<br />

ibriD BieAw; aUpir swk sYn] muiK AipAwau; bYT kau dYn] hy jIv! Awp<br />

jI dw sRIr ibriD (BieAw) hox qoN, (swk) sbMDI(sYn) swQI, Awp jI dI syvw leI<br />

www.Gursevak.com<br />

205<br />

q`qkrw


Awp jI aUpir Bwv pws KV@y rihMdy hn, (bYT) bYTy (kau) nUM hI, muiK ’c(AipAwau)<br />

AMimRq Bojn(dYn) idMdy hn[ XQw:- CqIh AMimRq; ijin Bojn dIey] AMqir Qwn;<br />

Thrwvn kau kIey] vw Awp jI dw sRIr.ibriD(BieAw) hox qoN, isr aUpir; TwFw<br />

guru sUrw] Anuswr Awp jI dy isr aUpir prmpUjnIk ipAwry vwihgurU siqgurU gRMQ<br />

swihb jI, s`cy (swk) sbMDI(sYn) swQI bx ky, (bYT) bYTy(kau) nUM hI, muiK<br />

’c(AipAwau) AMimRq(dYn) dyxw krdy hn, Bwv Awp jI dy irdy ’coN, mUMh ’c AMimRq<br />

bRhmwnMd rs, hr smyN Byjdy hn[ XQw:- gosweI; imhMfw ieTVw] AMm Aby Qwvhu;<br />

imTVw] BYx BweI siB sjxw; quDu jyhw.nwhI koie jIau] 1]<br />

iehu inrgunu; gunu.kCU n bUJY] bKis lyhu; qau nwnk sIJY] 1] prm ipAwry<br />

prm pUjnIk vwihgurU siqgurU nwnk mh`lw pMjvW jI, inrgun AikRqGx jIv nUM<br />

b^Swaux leI, vwihgurU jI dy snmuK Ardwis krdy hn:- hy vwihgurU jI!Awp jI<br />

dy aupRokq praupkwrW nUM Bulw ky , moih inrgun; sB guxh ibhUnw] Anuswr(inrgunu)<br />

SuB guxW qoN rihq, gux hIx iehu AikRqGx jIv, Awp jI dy(gunu) praupkwr(kCU)<br />

ku`J, Bwv QoVy mwqR BI, (n) nhIN(bUJY) b`uJdw, ik mYnUM mwqw jI dy grB dI A`g qoN<br />

bcwA ky, Amolk mwxs dyhI qy pdwrQ swk sbMDI Br juAwnI suK b^Sy hn, hy<br />

siqgurU rwmdws swihb jI!Awp jI, sRb ivAwpI mhW ivsmwd Anq klwvwn<br />

ikRpw krky, ies inrgun AikRqGx nUM bKis(lyhu) lvojI, (qau) qW jo ieh Awp jI<br />

dy kIqy praupkwrW nUM(sIJY) smJy, praupkwrW nUM cyqy krky, inmK inmK; Twkur<br />

nmskwrY] Anuswr Awp jI nUM inmK 2 rom 2 krky, nmskwrW hI nmskwrW<br />

krky, Awp jI nUM pRwpq krky(sIJY) mukq, sPl ho jwvy] 1]<br />

(h`sih) ijh pRswid; Dr aUpir suiK bsih] suq BRwq mIq; binqw sMig<br />

hsih] hy BweI! (ijh) ijn@W gurU pRmysr jI dI, Anq klwvwn Agm Apwr sRb<br />

ivAwpI ivsmwd pRkwS srUp s`cI(pRswid) ikRpw hI ikRpw nwl, Awp jI(Dr) DrqI<br />

aUpir, (binqw) supqnI(suq) spu`qRW(BRwq) BrwvW(mIq) im`qRW sMig(hsih)<br />

h`sidAW, suiK nwl(bsih) vsdy hoN[ XQw:- bsuDw dIE; brqin blnw] iqsu<br />

Twkur ky; iciq rKu crnw]) ijin dIey quDu; binqw Aru mIqw] iqsu Twkur kau;<br />

riK lyhu cIqw] 2]<br />

www.Gursevak.com<br />

206<br />

q`qkrw


ijh pRswid; pIvih sIql jlw] suKdweI pvnu; pwvku Amulw] ij`Qy pwxI<br />

nhIN imldw, lokI bhuq hI duKI huMdy hn, byAMq jIv pwxI qoN ibnw, hux qV& 2 ky<br />

mr rhy hn[ (ijh) ijn@W vwihgurU jI dI, sRb ivAwpI ivsmwd Anq klwvwn<br />

Agm Apwr pRkwS srUp s`cI(pRswid) ikRpw hI ikRpw nwl, Awp jI(sIql)<br />

TMFw(jlw) pwxI (pIvih) pINdy hoN, (suKdweI) suK dyx vwlI(Amulw) Amolk(pvnu)<br />

hvw(pwvku) A`g, Awp jI nUM pRwpq hY, Bwv hvw nwl swh lYNdy hoN, hor AnykW<br />

kwrj krdy hoN[ A`g nwl Awpxw Kwxw pkwauNdy hzm krdy hoN, TMF ’c sykdy Awid<br />

Anyk pRkwr dy kwrj krdy hoN[ XQw:- ijin dIAw quDu.pvnu Amolw] ijin dIAw<br />

quDu.nIru inrmolw] ijin dIAw quDu.pwvku blnw] iqsu Twkur kI.rhu mn srnw]<br />

3] vw (ijh) ijn@W vwihgurU jI dI, sRb ivAwpI Anq klwvwn mhW ivsmwd<br />

pRkwS srUp s`cI(pRswid) ikRpw hI ikRpw rUpI(sIql) TMFw (jlw) pwxI (pIvih)<br />

pINdy hoN, Bwv ikRpw hI TMFw pwxI hY[ XQw:- hir crx kvl mkrMd, loiBq mno;<br />

Anidnuo, moih AwhI ipAwsw] ik®pw jlu dyih, nwnk swirMg kau; hoie jw qy, qyrY<br />

nwie vwsw]<br />

ijh pRswid; Bogih siB rsw] hy BweI!(ijh) ijn@W vwihgurU jI dI, sRb<br />

ivAwpI Anq klwvwn mhw ivsmwd pRkwS srUp s`cI(pRswid) ikRpw hI ikRpw nwl,<br />

Awp jI Kwx pIx pYn@x AsvwrI ieMidRAW dy(siB) swry rsw nUM(Bogih) Bogdy hoN[<br />

XQw:- AMimRq rsu; Kwvih Kwn pwn] ijin dIey; iqsih n jwnih. suAwn] 3] khu<br />

nwnk; hm lUx hrwmI] bKis lyhu; pRB AMqrjwmI]<br />

sgl smgRI; sMig swiQ bsw] ijn@W dI, pUrn Agm ivsmwd ikRpw nwl,<br />

mwieAw pdwrQ Gr, bRhmMf dI(sgl) swrI (smgRI) hvw pwxI AgnI Akws<br />

DrqI Dn pdwrQ Gr pdwrQ AsvwrI nOkr sbMDI Awid sMig swiQ(bsw) vs rhy<br />

hoN[ XQw:- pwxI pRwx pvix.bMiD rwKy; cMdu sUrju muiK dIey] mrx jIvx kau,<br />

DrqI dInI; eyqy gux ivsry] 2]<br />

dIny hsq pwv; krn nyqR rsnw] iqsih iqAwig; Avr sMig rcnw] ijn@W dy<br />

h`Q nhIN Eh ivcwry ikvyN dovyN h`Q joV ky m`Qw tykx, Drm-ikRq krn, Awpxy sRIr<br />

nUM sMBwlx Awid?hy mUV AMD jIv!Akwl purKu jI ny, pyKn kau nyqR; sunn kau<br />

krnw] hsq kmwvn; bwsn rsnw] Anuswr Awp jI nUM siqgurW, siqsMgq<br />

gursbdW, scy qyry KMf; scy bRhmMf] scy qyry loA; scy Awkwr] dy drSn krn<br />

www.Gursevak.com<br />

207<br />

q`qkrw


leI (nyqR) A`KW, gurbwxI sunx leI (krn) kMn, gurbwxI bolx bRhmwnMd rs,<br />

pdwrQ Ckx, AMimRq gurbwxI kQw kIrqn krn leI (rsnw) jIB, gurU syvw,<br />

Drm-ikRq krn leI(hsq) h`Q, crn cln kau; isru kIno myrw] Anuswr qurn<br />

leI (pwv) pYr Awid, Amolk AMg(dIny) b^Sy hn[ dwiq ipAwrI; ivsirAw<br />

dwqwrw] Anuswr (iqsih) iqn@W vwihgurU jI nUM iqAwig ky, (Avr) hor mwieAw<br />

pdwrQ nSy kukrmW kusMgq ivkwrW sMig rcnw krdw hYN[ XQw:- iblwvlu mhlw<br />

5] ibnu hir; kwim.n Awvq hy] jw isau.rwic mwic qum@ lwgy; Eh mohnI mohwvq<br />

hy] 1] rhwau] kink kwimnI.syj sohnI; Coif iKnY mih jwvq hy] auriJ<br />

rihE.ieMdRI rs pRyirE; ibKY TgaurI Kwvq hy] 1] iqRx ko mMdru.swij svwirE;<br />

pwvku qlY jrwvq hy] AYsy gV mih.AYiT hTIlo; PUil PUil ikAw pwvq hy] 2]<br />

pMc dUq.mUf pir TwFy; kys ghy Pyrwvq hy] idRsit.n Awvih AMD AigAwnI; soie<br />

rihE md mwvq hy] 3] jwlu pswir.cog ibsQwrI; pMKI ijau Pwhwvq hy] khu<br />

nwnk.bMDn kwtn kau; mY siqguru purKu iDAwvq hy] 4]<br />

AYsy doK; mUV AMD ibAwpy] nwnk.kwiF lyhu; pRB Awpy] 2] prmpUjnIk gur<br />

nwnk dyv goivMd rUp] vwihgurU siqgurU nwnk siqgurU Arjn dyv swihb jI,<br />

inrgunIAwr ieAwxy AikRqGx mUV AMDy jIv nUM b^Swaux leI, vwihgurU jI dy<br />

snmuK, sRb ivAwpI mhW ivsmwd Anqklwvwn Ardws kr rhy hn:- sB ku`J<br />

b^Sx vwly vwihgurU jI nUM iqAwg ky, ivkwrW niSAW kukrmW pwpW ’c l`gx dy<br />

AYsy(doK) doS du`K rog, hMkwr’c (AMD) AMn@y, mUrKw isir mUrKu hY; ij mMny nwhI<br />

nwau] Anuswr nwm nUM n mMnx vwly mUrKW isr(mUV) mUrK nUM (ibAwpy) l`gy hoey<br />

hn[ hy(pRB) sRb ivAwpI ivsmwd Anqklwvwn Ajpw jwp vwihgurU siqgurU<br />

swihbwn jI!AOguxW rUpI ^Uh’c if`gy nUM , ikRpw krky bWhoN PV ky Awpy hI kwiF(lyhu)<br />

lvo jI] 2] XQw:- moh cIkiV PwQy.inGrq hm jwqy; hir bWh pRBU pkrwie<br />

jIau]) qRwih qRwih.srin jn Awey; guru hwQI dy.inklwvYgo]) hm pwQr.loh bf<br />

pwQr; gur sMgiq nwv qrwvYgo]) Agin swgr; bUfq sMswrw] nwnk.bwh pkir;<br />

siqguir insqwrw]) bwh pkiV guir kwiFAw; soeI auqirAw pwir]<br />

Awid AMiq; jo rwKnhwru] iqs isau; pRIiq n krY.gvwru] jo vwihgurU jI<br />

(Awid) mu`F mwqw jI dy grB qoN, (AMiq) mrn q`k, ies nUM rwKnhwru hn[ vw swrI<br />

rcnw dy Awid, rcnw nMU Awpxy’coN pRgt krky, ies nUM Awpxy ’c lIx krky,<br />

www.Gursevak.com<br />

208<br />

q`qkrw


cnw dw AMiq krn vwly Awid AMiq inrgun bRhm jI, rcnw dy(Awid) mu`F qoN lY ky<br />

rcnw dy AMiq q`k, swrI rcnw nUM rMgW 2 dy FMgW nwl jo rwKnhwru hn, (iqs)<br />

iqn@W(isau) nwl, (gvwru) bysmJ pRIiq(n) nhIN (krY) krdw[<br />

rMgW 2 dy FMg nwl r`Kx bwry, sRb ivAwpI mhW ivsmwd pRymmeI SuB<br />

ivcwr:- paux pwxI; bYsMqr mwih] Anuswr.hy BweI!Anyk pRkwr dI hvw, Anyk<br />

qr@W dy.pwxI, Anyk qr@W dI(bYsMqr) A`g ’c, vwihgurU jI Awp vsdy hn.ien@W nUM<br />

Awpxy inrgun ivAwpk srUp’coN pRgt krky, ien@W dy pRkwSk pRyrk Awsrw BI<br />

Awp jI Awp hI ho rhy hn[ BwvyN ieh q`q ie`k dUjy dy ivroDI hn, pr Pyr BI<br />

Awp jI ny Awpxy hukm’c bMn@ ky r`Ky hoey hn[ XQw:- bkrI isMGu.iekqY Qwie<br />

rwKy; mn hir jip.BRmu Bau dUir kIjY]<br />

jw kI syvw; nv iniD pwvY] qw isau mUVw; mnu nhI lwvY]) hir syvw mih;<br />

prm inDwnu] Anuswr (jw) ijn@W s`cy siqgurU swihbwn jI kI, prmpiv`qR SuB s`cI<br />

su`cI au~jl syvw krky, (nv) nON (iniD) inDIAW (pwvY) pw lvy[ XQw:- ijh<br />

siqgur ismrMiQ; iriD isiD.nv iniD pwvY]) vw syvw krky nwm dI Aqotqw Ajpw<br />

jwp rUpI(nv) nON (iniD) inDIAW(pwvY) pw lvy[ XQw:- Ast isiD; nv iniD<br />

eyh] krim prwpiq; ijsu nwmu dyh]) (mUVw) mUrK(qw) iqn@W(isau) nwl, Awpxw<br />

mnu nhI(lwvY) lwauNdw[<br />

jo Twkuru; sd sdw hjUry] qw kau; AMDw jwnq dUry] jo(Twkuru) Anq klwvwn<br />

Ajpw jwp vwihgurU suAwmI pRkwS hI pRkwS srUp inrgun bRhm jI, sd sdw hI<br />

sB dy AMdr bwhr(hjUry) nyVy qoN nyVy hn, AOguxW ivkwrW pwpW kukrmW PYSn hMkwr<br />

’c AMDw(qw) iqn@W (kau) nUM(dUry) dUr(jwnq) jwxdw hYY[ XQw:- qU BrpUir; jwinAw<br />

mY dUir]) jwnq dUir; qumih pRB nyir]) hY nwnk nyr nyrI]<br />

jw kI thl; pwvY drgh mwnu] iqsih ibswrY; mugDu Ajwnu]) ivic dunIAw;<br />

syv kmweIAY] qw drgh; bYsxu pweIAY] Anuswr(jw) ijn@W siqgurU swihbwn jI<br />

kI(thl) syvw krn nwl, (drgh) KMf bRhmMf dI rcnw, siqsMgq jI, s`cKMf<br />

’c, (mwnu) vifAweI (pwvY) pwvy, (iqsih) iqn@W siqgurU swihbwn jI nUM, (mugDu)<br />

mUrK (Ajwnu) bysmJ mUrK (ibswrY) Bulw irhw hY[<br />

sdw sdw; iehu BUlnhwru] nwnk; rwKnhwru Apwru] 3] siqgurU siqgurU;<br />

siqguru guibMd jIau] vwihgurU siqgurU nwnk dyv siqgurU Arjn dyv swihb jI,<br />

www.Gursevak.com<br />

209<br />

q`qkrw


nwm hIx gvwr mUrK AMDy Anjwx sdw sdw; iehu BUlnhwru] jIv nUM b^Swaux<br />

leI, vwihgurU jI dy snmuK iS&wrS kr rhy hn:- hy vwihgurU jI!mwieAw ivkwrW<br />

moh hMkwr AigAwn’c PisAw iehu jIv, BwvyN sdw sdw(BUlnhwru) Bu`lx vwlw hY,<br />

pr iPr BI Awp jI (Apwru) pwrwvwr qoN rihq, Bwv zrUr br zrUr(rwKnhwru)<br />

r`Kx vwly hoNjI, ies leI, sRb ivAwpI mhW ivsmwd Anq klwvwn Agm Apwr<br />

pRkwS srUp s`cI, ikRpw hI ikRpw krky r`K lau jI] 3]<br />

(rcY.polw) rqnu iqAwig; kaufI sMig rcY]) gur kw sbdu.rqMnu hY; hIry ijqu<br />

jVwau] sbdu rqnu ijqu mMnu lwgw; eyhu hoAw smwau] sbd syqI mnu imilAw; scY<br />

lwieAw Bwau] Awpy hIrw rqnu Awpy; ijs no dyie buJwie] khY nwnku.sbdu rqnu<br />

hY; hIrw ijqu jVwau]) nwmu Amolku rqnu hY; pUry siqgur pwis] siqgur syvY<br />

ligAw; kiF rqnu dyvY prgwis]) rqn lwl; jw kw kCU n molu]) Anuswr<br />

vwihgurU nwmu rUpI Amolk rqnu nMU, kaufI bdlY iqAwgY rqnu] Anuswr iqAwig ky,<br />

(kaufI) mwieAw sMig(rcY) rc irhw hY[ XQw:- kbIr.kaufI kaufI joir kY; jory<br />

lwK kroir] clqI bwr.n kCu imilE; leI lMgotI qoir]) jo dyvY.iqsY n jwxY mUVw ;<br />

idqy no lptwey] Dn eIrKw suAwd AwpxI vifAweI krnI krwauxI, kwm kRoD loB<br />

moh hMkwr iqMn-gux &YSn kukrm sB mwieAw hY[ XQw:- rj gux qm gux.sq gux<br />

khIAY; eyh qyrI sB mwieAw]) kih kbIr; ijsu audru iqsu mwieAw] qb Cuty; jb<br />

swDU pwieAw]<br />

(m`cY) swcu Coif; JUT sMig mcY]) KUbu KUbu KUbu KUbu; KUbu qyro nwmu]) Awid scu;<br />

jugwid scu] hY BI scu; nwnk hosI BI scu]) scu sBnw hoie dwrU; pwp kFY Doie]<br />

nwnku.vKwxY bynqI; ijn scu plY hoie] AYsy sRb ivAwpI mhW ivsmwd<br />

Anqklwvwn Ajpw jwp, sweI nwmu Amolu; (swcu) s`cy nwm jI nUM Coif ky, JUTu JUTu<br />

JUTu; JUTu dunI gumwnu] 1] Anuswr hMkwr nSy mhW pwp kql zor zulm mwieAw<br />

ivkwr JUT sMig(mcY) m`cdw hY, kihMdw hY, ik swnUM qW JUT hI &ldw hY, jy s`c<br />

bolIey qW Bu`Ky hI mr jweIey[ XQw:- (h`sUAw) pyiK pyiK ry.ksuMB kI lIlw; rwic<br />

mwic iqnhUM lau hsUAw]) kuPr goA.kuPrwxY; pieAw dJsI]<br />

jo Cfnw; su AsiQru kir mwnY] jo hovnu; so dUir prwnY]) jo Gru Cif<br />

gvwvxw; so lgw mn mwih] ijQY jwie quDu vrqxw; iqs kI icMqw nwih]) qij<br />

swd; shj suKu hoeI] Gr Cfxy; rhY n koeI]) jwig lyhu.ry mnw jwig lyhu; khw<br />

www.Gursevak.com<br />

210<br />

q`qkrw


gwPl soieAw] jo qnu aupijAw sMg hI; so BI.sMg n hoieAw] 1] Anuswr(jo)<br />

ijhVw sRIr suAwd sbMDI pdwrQ Gr sMswr Cfnw hY, (su) auho sB ku`J (AsiQru)<br />

Ac`l s`cw sdw rihx vwlw(kir) krky(mwnY) mMndw hY[ XQw:- JUTu bwq; sw scu<br />

kir jwqI] siq hovnu; min lgY n rwqI] 2] (jo) ijhVw (hovnu) hox vwlw hY Bwv<br />

mrnw hY, (so) aus nUM dUir (prwnY) pCwxdw hY[ vw (jo) ijhVy vwihgurU jI, ijmI<br />

jmwn ky ibKY; sm`sq eyk joq hY] n Gwt hY.n bwF hY; n Gwt bwF hoq hY] ies dy<br />

AMdr bwhr lbw lb BrpUr.Awid scu; jugwid scu] hY BI scu; nwnk hosI BI<br />

scu] Anuswr ip`Cy s`cy sn, hux BI s`cy hn, Awaux vwly smyN nUM BI s`cy(hovnu)<br />

hoxgy, (so) aun@W nUM(dUir) dUr(prwnY) pCwxdw, mMndw hY[ aun@W dw ismrn syvw nhIN<br />

krdw[ dUr pCwx ky mhW pwp nIc kMm krdw hY[<br />

Coif jwie; iqs kw sRmu krY] sMig shweI; iqsu prhrY] gur syvw gursMgq<br />

praupkwr ismrn krn dsvMD dyx dI bjwey, jo sMswrY ky kutMb imqR BweI, dIsih<br />

mn myry; qy siB ApnY suAwie imlwsw] ijqu idin aun@ kw suAwau.hoie n AwvY ; iqqu<br />

idin.nyVY ko n Fukwsw]) jw kau musklu Aiq bxY; FoeI.koie n dyie] lwgU hoey<br />

dusmnw; swk iB Bij Kly] sBo BjY Awsrw; cukY sBu Asrwau] iciq AwvY Esu<br />

pwrbRhmu; lgY n qqI vwau] Anuswr ijhVy sbMDI im`qR pdwrQ pYsy ies nUM,<br />

Coif(jwie) jWdy hn, (iqs) iqn@W(kw) dI ^wqr qn mn krky(sRmu) Qkwvt(krY)<br />

krdw rihMdw hY, Bwv hr vyly iqn@W nUM ismrny krky JUrdw 2 Qkwvt krdw hY,<br />

sRIr rogI ho jWdw hY[ vw (iqs) iqn@W(kw) dI ^wqr sRIr krky(sRmu) myhnq<br />

qklI&W(krY) krdw rihMdw hY, Bwv aun@W nUM durmiq dw Kwxw pIxw pYn@xw dy irhw<br />

hY[ Awp durmiq ’c l`gw hY, aunW@ nUM durmiq ’c lw irhw hY, ieh sRmu kr irhw<br />

hY[ XQw:- pauVI] ffw.fyrw iehu nhI; jh fyrw qh jwnu] auAw fyrw kw sMjmo;<br />

gur kY sbid pCwnu] ieAw fyrw kau; sRmu kir GwlY] jw kw; qsU nhI sMig cwlY]<br />

auAw fyrw kI; so imiq jwnY] jw kau; idRsit pUrn BgvwnY] fyrw inhclu scu;<br />

swDsMig pwieAw] nwnk qy jn; nh folwieAw] jo vwihgurU jI ies sMig jnmW<br />

2’c shweI hn, (iqsu) iqn@W nUM(prhrY) C`f idMdw hY[ XQw:- imqRü ipAwrw nwnk<br />

jI, mY Cif gvwieAw; rMig ksuMBY BulI]) sBu ikCu Apnw; ieku rwmu prwieAw] 1]<br />

cMdn lypu; auqwrY Doie] grDb pRIiq; Bsm sMig hoie] idRstWq:- (grDb)<br />

Koqy nUM swbx nwl nuhw Doie ky, grmI qoN bcwaux leI, jykr cMdn lypu kIqw jwvy,<br />

www.Gursevak.com<br />

211<br />

q`qkrw


qW BI aus dI(Bsm) suAwh sMig hI pRIiq(hoie) huMdI hY, ikauN jo suAwh ’c ilt ky,<br />

cMdn dw lypu(auqwrY) auqwr idMdw hY[ 2.ibnu ismrn; grDB kI inAweI] swkq;<br />

Qwn Birst iPrwhI] 5]) DoqI Koil; ivCwey hyiT] grDp vWgU; lwhy pyit] 1]<br />

Anuswr Kwx dy lwlcI ivkwrI jIv rUpI(grDb) Koqy nUM, igAwn nwm s`c rUpI<br />

swbx, pRym rUpI pwxI nwl Doie ky, vYrwg rUpI cMdn lypu krn qoN BI, aus dI ivSy<br />

rUpI(Bsm) suAwh sMig hI, pRIiq(hoie) huMdI hY[ ikauN jo ivSy rUpI suAwh ’c ilt<br />

ky, vYrwg rUpI cMdn dI lypu nUM(auqwrY) auqwr idMdw hY[<br />

AMD kUp mih; piqq ibkrwl] nwnk.kwiF lyhu; pRB dieAwl] 4] nwm rqn<br />

iqAwg ky, JUT ’c m`cx vwly, AMD kUp mih; piqq ibkrwl] jIv rUpI Koqy nUM<br />

b^Swaux leI, prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv gurU Arjn dyv<br />

swihb jI, vwihgurU jI dy snmuK sRb ivAwpI mhW ivsmwd Ardws krdy hn:-<br />

mhW pwp. ivkwr.AOgux rUpI(AMD) AMn@y(ibkrwl) frwauxy(kUp) KUh (mih) ’c,<br />

(piqq) if`gy, Apiv`qR, PrIdw.iqnw muK frwvxy; ijnw ivswirEnu nwau] Anuswr<br />

(ibkrwl) frwauxy (AMD) AMn@y AikRqGx jIv nUM, hy(dieAwl) imhrvwnu swihbu<br />

imhrvwnu] swihbu myrw imhrvwnu] jIA sgl kau, dyie dwnu] (pRB) vwihgurU<br />

swihb jI!ikRpw krky bWhoN PV ky, kwiF lyhu jI] 4] XQw:- Agin swgr; bUfq<br />

sMswrw] nwnk.bwh pkir; siqguir insqwrw]) bwh pkiV guir kwiFAw; soeI<br />

auqirAw pwir]) moh cIkiV PwQy.inGrq hm jwqy; hir bWh pRBU pkrwie jIau])<br />

qRwih qRwih.srin jn Awey; guru hwQI dy.inklwvYgo]) hsq Alµbnu dyhu pRB; grqhu<br />

auDru gopwl] moih inrgun. miq QorIAw; qUM sd hI dIn dieAwl]<br />

krqUiq psU kI; mwns jwiq] lok pcwrw; krY idnu rwiq] pKMfI kptI k`cy<br />

gurU dI AMdrUnI hwlq d`s ky, aus nUM svwrdy hn:- DoqI Koil; ivCwey hyiT] grDp<br />

vWgU; lwhy pyit] 1] Anuswr jIv rUpI pSU hr vyly KweI hI jWdw hY, dUijAW dy<br />

isMg mwrn vWg, inrdoS jIAW nUM mwrdw hY[ pKMfI gurU dI(krqUiq) pu`TI krnI,<br />

psU(kI) dI hY, Bwv pSU vrgI hI hY, pr jwiq(mwns) mnu`K dI hY[ Dn pdwrQ<br />

CLx leI, Awpxy Awp nUM r`b khwaux leI idnu rwiq lok(pcwrw) idKwvw,<br />

pRcwvw(krY) krdw rihMdw hY, Bwv dMB pKMf dw(pcwrw) pRcwr krdw hY[ “mYnUM<br />

www.Gursevak.com<br />

212<br />

q`qkrw


pRmwqmw dy drSn huMdy hn, mYN ikhw myry syvk dw kMm svwro, qW r`b ny nwh khI, mYN<br />

lV ky mnw ilAw, iPr mYN ikhw mYnUM qyry drSnW dI loV nhIN, mYnUM qW Awpxy syvkW dy<br />

drSn cwhIdy hn[ ”XQw:- kUVu boil; murdwru Kwie] AvrI no; smJwvix jwie]<br />

muTw Awip; muhwey swQY] nwnk.AYsw AwgU jwpY])<br />

bwhir ByK; AMqir mlu mwieAw]) mwQy iqlku; hiQ mwlw bwnW] logn; rwmu<br />

iKlaunw jwnW] 1] (inb`g) gj swFy qY qY DoqIAw; iqhry pwiein qg] glI ijn@w<br />

jpmwlIAw; loty hiQ inbg] Eie hir ky sMq.n AwKIAih; bwnwris ky Tg] Anuswr<br />

bwhir sMq (ByK) ilbws hY, (AMqir) AMdr mwieAw dI(mlu) mYL hY[ XQ:-<br />

mwieAw.mnhu n vIsrY; mWgY dMmw dMm] so pRBu.iciq n AwveI; nwnk.nhI krMim]<br />

Cpis nwih kCu; krY CpwieAw] luk ky mMd krm krky(CpwieAw) Cupw(krY)<br />

krdw hY, pr kCu BI nwih(Cpis) lukdw vwihgurU jI qoN, ikauN jo vwihgurU jI srb<br />

nYn; Awip pyKnhwrw] hn[ XQw:- sBu ikCu suxdw vyKdw; ikau mukir pieAw jwie]<br />

Anuswr sdw vyKdy suxdy hn[ XQw:- AMqir bih kY krm kmwvY; so chu kuMfI<br />

jwxIAY]) AMdir bhY; qpw pwp kmwey] hir AMdrlw pwpu; pMcw no auGw kir<br />

vyKwilAw]) dyie ikvwV.Aink pVdy mih; pr dwrw sMig PwkY] icqR gupqu jb lyKw<br />

mwgih; qb kauxu pVdw qyrw FwkY] 3]) ht ptx ibj mMdr BMnY; kir corI Gir<br />

AwvY] Aghu dyKY ipChu dyKY; quJ qy khw CpwvY]) AMdir kmwxw srpr auGVY; BwvY<br />

koeI bih DrqI ivic kmweI] pr igRh ivkwrI nUM eyfz Awid l`gx qoN pqw l`g jWdw<br />

hY[ Drmrwjw pws BI pwp pRgt ho jWdy hn[ XQw:- kbIr.jyqy pwp kIey; rwKy qlY<br />

durwie] prgt Bey indwn sB; jb pUCy Drmrwie] (n`is B`ij) mwxsw ikAhu<br />

dIbwxhu, koeI nis Bij inklY; hir dIbwxhu.koeI ikQY jwieAw] ijvyN s`jx T`g au~qoN<br />

bYSnUM pihrwvy ’c sI, vwihgurU mh`ly pihly jI ny aus dy Bory’coN sO isr kFwieAw, aus<br />

nUM r`b dw s`jx sMq bxwieAw[ gupq mMd krm kIqy, mhwrwijAW dy BI nhIN luky[<br />

koeI AwdmI gupq mwVw krm krn l`gw sI, qW kI dyiKAw?bhuq v`fy iF`f vwlw,<br />

Awpxy iF`f’qy v`fw Fol leI KV@w hY, bVw hI hYrwn ho ky pu`iCAw, “qUM kOx hYN?”qW<br />

ikhw, “mYN krm dyvqw hW, jy qUM luk ky mwVw krm kryNgw qW Fol’qy f`gw mwr<br />

dyvWgw[”<br />

bwhir; igAwn iDAwn iesnwn]) jgu kaUAw; muiK cuMc igAwnu] Anuswr<br />

www.Gursevak.com<br />

213<br />

q`qkrw


whir qW mwieAw, pr iesqRI inMdw JUT dy iqAwg Awid igAwn dIAW g`lW krdw<br />

hY, qIrQW’qy jw ky iesnwn BI krdw hY, lokW nUM T`gx leI smwDI lw ky, iDAwn<br />

mwieAw ivkwr ’c lwauNdw hY[ XQw:- mÚ1] piV pusqk.sMiDAw bwdM] isl<br />

pUjis.bgul smwDM] muiK JUT.ibBUKx swrM] qRYpwl.iqhwl ibcwrM] gil mwlw.iqlku<br />

illwtM] duie DoqI.bsqR kpwtM] jy jwxis.bRhmM krmM] siB.Pokt inscau krmM]<br />

khu nwnk.inhcau iDAwvY] ivxu siqgur.vwt n pwvY] 2]<br />

AMqir ibAwpY; loBu suAwnu] AYsy dMBI pKMfI dy(AMqir) AMdr, (loBu) lwlc<br />

rUpI(suAwnu) ku`qw(ibAwpY) ivAwpdw hY[ XQw:- (BaukY. ksky.bol) AMqir loBu;<br />

BaukY ijsu kuqw] jmkwlu iqsu.kdy n CofY; AMiq gieAw pCuqweI hy]) loB lhir<br />

sBu suAwnu hlku hY; hlikE sBih ibgwry]) AMqir loBu; iPrih hlkwey] inMdw<br />

krih; isir Bwru auTwey] mwieAw mUTw; cyqY nwhI] Brmy BUlw; bhuqI rwhI] 2])<br />

eyku suAwnu; duie suAwnI nwil] Blky Baukih; sdw bieAwil] kUVu Curw muTw<br />

murdwru] Dwxk rUip; rhw krqwr] 1]) AMqir ibAwpY; loBu suAwnu] tUk:- kuMB dy<br />

myly’qy ie`k pKMfI mwieAw’c iDAwn lw ky, bnOtI smwDI’c bYT igAw, bnOtI cyly<br />

dunIAW nUM Brmw ky, m`Qw itkwaux l`gy, “ijhVw cWdI dw dmVw m`Qw tykygw, aus nUM<br />

swfy bwbw jI surg b^Sxgy[ hux smwDI lw ky, surg’c phuMcy hoey hn[ ”rwq nUM<br />

ikhw, “ikMny dmVy hn?”A`goN ikhw, “jI pMdrW[ ”qW pKMfI ikhw, “sqwrW dmVy<br />

hn[ ”cyilAW ikhw, “qusIN qW surg’c gey sI[ ”“myry nwl CL n kro, BwvyN<br />

myrIAW A`KW mItIAW sn, mYN KVkw igx lYNdw sI[ ”so, bwhir igAwn iDAwn<br />

iesnwn] AMqir ibAwpY; loBu suAwnu] Anuswr byAMq jIv JU`TI mwieAw leI su`qy,<br />

ies dy fMgy hoey hn[ XQw:- suqVy AsMK; mwieAw JUTI kwrxy] nwnk sy jwgMin@;<br />

ij rsnw nwmu aucwrxy]) mwieAw hoeI nwgnI; jgiq rhI lptwie]) mwieAw;<br />

AYsI mohnI BweI] jyqy jIA; qyqy fhkweI]<br />

AMqir Agin; bwhir qnu suAwh] AYsy dMBI loBI ku`qy dy (AMqir) AMdr, hMsu<br />

hyqu loBu kopu; cwry ndIAw Aig] Anuswr kwm kRoD loB hMkwr moh eIrKw mwieAw<br />

vifAweI, hMs vrgy sohxy bnx dI Agin hY, AMdrlI A`g ny, bwhir (qnu) sRIr<br />

nUM, suAwh bxw idqw hY, sMswr’c BI lwnqW dI suAwh au~fdI hY[<br />

gil pwQr; kYsy qrY AQwh] (AQwh) byhwQ AOguxW ivkwrW rUpI jl sihq,<br />

sMswr rUpI smuMdR qoN(kYsy) ik`dW(qrY) qry? ikauNik ies pKMfI dy gil nwl, mhW<br />

www.Gursevak.com<br />

214<br />

q`qkrw


pwp rUpI pwQr bMin@Aw hY[ XQw:- ibkwr pwQr.glih bwDy; inMd pot isrwie] mhw<br />

swgru smudu lµGnw; pwir.n prnw jwie]) Gr GuMmxvwxI BweI] pwp pQr; qrxu n<br />

jweI]<br />

32.jw kY AMqir; bsY pRBu Awip] nwnk qy jn; shij smwiq] 5] prmpUjnIk<br />

sRb ivAwpI mhW ivsmwd Anqklwvwn ivsmwd pRkwS srUp Ajpw jwp vwihgurU<br />

siqgurU nwnk dyv swihb mh`lw 5 jI &urmwauNdy hn:- swD kI DUir; krhu iesnwnu]<br />

Anuswr siqgurU swihbwn jI dI, prmpiv`qR crn-DUV’c, hr smyN ieSnwn krn<br />

vwly, (jw) ijs gursyvk ipAwry jI(kY) dy(AMqir) AMdr, Awip (pRBu) pRkwS hI<br />

pRkwS srUp sRb ivAwpI ivsmwd Anqklwvwn Ajpw jwp bRhm jI (bsY) vsdy hn,<br />

Bwv AMdr bwhr vsdy swiKAwq ho rhy hn[ (qy) Eh(jn) ipAwry Bgq jI, (shij)<br />

SWqI, Drm, DIrj, bRhm- igAwn sihq.shij.AvsQw’c, shij srUp bRhm jI<br />

’c(smwiq) smw Bwv lIx ho jWdy hn[ XQw:- ijau jl mih; jlu Awie Ktwnw]<br />

iqau joqI sMig; joiq smwnw] imit gey gvn; pwey ibsRwm] nwnk pRB kY; sd<br />

kurbwn]) hir ky sMg; bsy hir lok] qnu mnu Arip. srbsu sBu AripE; And<br />

shj Duin Jok] gursyvk jI dMB pKMf idKwvy CL &ryb duinAwvI vifAweI lwlc<br />

mwieAw AOgux ivkwr iqAwg ky, gurU jI dI crn-DUV’c, hr vyly ieSnwn krdy<br />

rihMdy hn, Awp ku`J BI nhIN bxdy] 5] XQw:- (m`jnu, in`q) gur kI ryxu; inq mjnu<br />

krau] jnm jnm kI; haumY mlu hrau]<br />

32. jw kY AMqir; bsY pRBu Awip] nwnk qy jn; shij smwiq] 5]<br />

prmpUjnIk vwihgurU(nwnk) siqgurU gRMQ swihb jI &urmwauNdy hn:- (jw) ijn@W<br />

vwihgurU mh`ly nOvyN jI(kY) dy(AMqir) AMdr, Awip(pRBu) pRkwS hI pRkwS srUp bRhm jI<br />

(bsY) vsdy hn, (qy) auh.DMnu DMnu; DMnu jnu AwieAw] ijsu pRswid; sBu jgqu<br />

qrwieAw] Anuswr (jn) prmpUjnIk vwihgurU mh`lw nOvW jI, AwpxI swrI jIvnI,<br />

pUrn vYrwgmeI Adu`qI kurbwnI sIs vwrn smyN, sRb ivAwpI mhW ivsmwd shij<br />

AvsQw ’c, (smwiq) smw rhy hn[<br />

vwihgurU jI dy srgun Avqwr mh`ly nOvyN jI dI, sRb ivAwpI mhW ivsmwd pUrn<br />

vYrwgmeI mhwn DIrjDwrI mhwn praupkwrI shij AvsQw dw Amolk idRStWq:-<br />

jdoN swhmxy cMfwl kwzI Abdl vwhv ny &qvw piV@Aw, mhwn pwpI jlwludIn ny<br />

qlvwr imAwnoN iK`cI, sRI gurU swihb jI ny ikhw, “dws, sRI jpu jI swihb jI dw<br />

prmpiv`qR AMimRq pwT sMpUrn krky, jdoN siqgurU nwnk dyv swihb jI nUM m`Qw tyky,<br />

www.Gursevak.com<br />

215<br />

q`qkrw


qdoN vwr krnw[ ”vwihgurU siqgurU qygbhwdr swihb jI ny, sRI jpu jI swihb jI<br />

dw AMimRq pwT AwrMB kIqw[ Awp jI jdoN pwT kr rhy sn, qW Awp jI sRb<br />

ivAwpI Agm ivsmwd AvsQw gurbwxI’c ieauN lIn sn:- hrK AnMq; sog nhI<br />

bIAw] so Gru; guir nwnk kau dIAw]) nh isv skqI.jlu nhI pvnw; qh Akwru<br />

nhI mydnI] siqgur jog kw.qhw invwsw; jh Aivgq nwQu Agm DnI]) kih<br />

kbIr; hmrw goibMdu] cauQy pd mih; jn kI ijMdu]) imqR sqRü; jw kY eyk smwnY]<br />

pRB Apuny ibn; Avru n jwnY] s`cy siqgurU swihb jI kurbwnI smyN mrn ijaux qoN,<br />

AiqAMq au~cI inrlyp AvsQw’c lIx rhy[ XQw:- mrxY kI icMqw nhI; jIvx kI<br />

nhI Aws] qU srb jIAw pRiqpwlhI; lyKY sws igrws]) mrxu jIvxu jo sm kir<br />

jwxY; so myry pRB Bwiedw]) kbIr.ijsu mrny qy jgu frY; myry mn Awnµdu] mrny hI<br />

qy pweIAY; pUrnu prmwnµdu] 22] r`b rUp Bgq kbIr swihb jI dy, gMBIr gurmuiK<br />

AwSy Anuswr hzUr ieh idRVqw r`Kdy hn ik zulm dy nws Drm dy pRkwS leI,<br />

ijs mrn qoN jgq frdw hY, dwsn dws dy mn AMdr ShIdI pwaux dw AnMd hY,<br />

ikauN jo pRmwqmw qoN, Awpxy Awp nUM kurbwn krn dw, pUrn prmwnMd bRhmwnMd rs<br />

pRwpq hY[ prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI ny Awpxy pRymIAW nUM , jMmx mrn qoN<br />

inrlyp shij AvsQw idKw ky, Drm ihq srb`q dy Bly leI, gurU jI dw hukm<br />

kmwaux leI, mrn dI SuB s`cI jwc isKweI hY, beI sRIr iqAwgx smyN swihb jI<br />

n Bu`lx qW sihlw mrnw huMdw hY[ XQw:- mÚ 3] ikAw jwxw.ikv mrhgy; kYsw<br />

mrxw hoie] jy kir swihbu.mnhu n vIsrY; qw shlw mrxw hoie] mrxY qy jgqu<br />

frY; jIivAw loVY sBu koie] gurprswdI jIvqu mrY; hukmY bUJY soie] nwnk.AYsI<br />

mrnI jo mrY; qw sd jIvxu hoie] 2] srb`q dy Bly ihq kurbwnI dyxy krky, Pyr<br />

mrnw nhIN huMdw[ XQw:- kbIrw.mrqw mrqw jgu muAw; mir iB n jwnY koie] AYsI<br />

mrnI jo mrY; bhuir n mrnw hoie] (555) kbIr mrqw mrqw jgu mUAw mir BI n<br />

jwinAw koie] AYsy mrny jo mrY bhuir n mrnw hoie] 29] (1365) so guru krhu;<br />

ij bhuir n krnw] so pdu rvhu; ij bhuir n rvnw] so iDAwnu Drhu; ij bhuir n<br />

Drnw] AYsy mrhu; ij bhuir n mrnw]<br />

vwihgurU] sRb`q dy Bly ihq mrn nUM, s`cw mrnw kr idKwieAw[ XQw:- mrxu<br />

muxsw sUirAw.hku hY; jo hoie mrin prvwxo] vwihgurU] prmpiv`qR vYrwgmeI SuB<br />

s`cI pUrn DrmI ShIdI qoN pihlW Bwv ShIdI dyx smyN, Akih AnMd iKmw DIrj<br />

www.Gursevak.com<br />

216<br />

q`qkrw


shij sRb ivAwpI ivsmwdqweI Ajpw jwp’c lIx, prmpUjnIk gurbwxI jI kmw<br />

ky idKwey hn[ XQw:- gauVI kbIr jI] ijh mrnY; sBu jgqu qrwisAw] so<br />

mrnw; gur sbid pRgwisAw] 1] Ab kYsy mrau; mrin mnu mwinAw] mir mir<br />

jwqy; ijn rwmu n jwinAw] 1] rhwau] mrno mrnu; khY sBu koeI] shjy mrY;<br />

Amru hoie soeI] 2] khu kbIr; min BieAw AnMdw] gieAw Brmu; rihAw<br />

prmwnMdw]<br />

vwihgurU] id`lI cWdnI cONk, A`j cWdnI cONk nhIN, blik Gor iBAwnk zulm<br />

AMDyry dw cONk hY[ ie`Qy Awm pRjw byAMq sWeI lokW sMqW kwml purKW dI ieqnI BIV<br />

ie`kqR hoeI, ik iql su`tx nUM BI QW n irhw, jo s`cy siqgurU swihb jI dy jmwlI<br />

ichry dy AwKrI SuB s`cy drSn locdy sn[ XQw:- myrw mnu locY; gur drsn<br />

qweI] iblp kry; cwiqRk kI inAweI] iqRKw n auqrY, sWiq n AwvY; ibnu drsn<br />

sMq ipAwry jIau] 1] hau GolI jIau Goil GumweI; gur drsn sMq ipAwry jIau]<br />

1] rhwau] pr aun@W nUM mwr ku`t ky roikAw igAw, s`cy siqgurU swihb jI ny, sRI<br />

jpu jI swihb jI dw Bog pw ky, pUrn iekwgRqw inrBYqw pRym pUrn Agm ivsmwd<br />

srb ivAwpI shij AvsQw’c, guru pUrw nmskwry] Anuswr siqgurU pihly<br />

pwiqSwh jI nUM rom 2 krky nmskwr kIqI[ XQw:- nmskwr; qw kau lK bwr]<br />

iehu mnu dIjY; qw kau vwir]<br />

sMq doKI jlwd jlwludIn ny, s`cy siqgurU swihb jI dI, prmpiv`qR DOx ’qy<br />

vwr krn leI, zulmI qlvwr auqWh cu`kI, cwr cuPyirEN qRwh qRwh dI, ^udweI<br />

au~cI kUk pukwr au~TI[ qlvwr dw ^UnI zwlmwnw vwr krky, prmpUjnIk s`cy<br />

siqgurU swihb jI dy prmpiv`qR SuB s`cy praupkwrI sIs swihb jI k`t idqy[<br />

prmpUjnIk prmpiv`qR DV ’coN, prmpiv`qR sw& Su`D ^Un &uvwry vWg inkilAw,<br />

DrqI ^Un nwl rMgI geI[ gurU nwnkSwhI sMmq 207, 1732ib:, m`Gr SudI<br />

pMcmI, 19 dsMbr 1675 eI:nUM, idny 12 vjy qoN fyF GVI ip`Co, zulmI cWdnI cONk<br />

ivKy, Drm hyq prmpUjnIk sRI sIs swihb jI kurbwn kIqy[ XQw:- rMc smwn;<br />

dyh kir cInw[ sIs dIAw; pr isrru n dInw]<br />

hy prmpUjnIk vwihgurU pwrbRhm jI dy Avqwr, s`cy siqgurU sRI gurU<br />

qygbhwdr swihb jI!SuB vIcwr rUpI qrwjU dy, ie`k plVy’c, AnMq bRhmMf, dUjy<br />

plVy’c, Awp jI dI, bRhmigAwnI.praupkwr aumwhw] vwlI prm au~cI s`cI su`cI<br />

www.Gursevak.com<br />

217<br />

q`qkrw


krnI pRymw-BgqI, Drm ihq idqI ShIdI r`KIey, qW vYrwgmeI ShIdI dw plVw<br />

AiqAMq hI Bwrw hY[ Awp jI dI aupmw brwbr, hor iksy nUM qulnw nhIN idqI jw<br />

skdI[ XQw:- gur nwil quil.n lgeI; Koij ifTw bRhmMfu] nwmu inDwnu.siqguir<br />

dIAw; suKu nwnk.mn mih mMfu]<br />

prmpUjnIk s`cy ipqw vwihgurU jI dy ArQ:- DMn hn DMn hn DMn hn<br />

prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU qygbhwdr swihb jI DMn hn, zwlmW dy<br />

Gor iBAwnk AiqAwcwr zulm krn qoN, lohy dy qMg ipMjry’c, iq`Ky ik`lW ivckwr,<br />

swvDwn eykwgr cIq] hux bYT rhy hn[ prmpUjnIk s`cy siqgurU vwihgurU sRI gurU<br />

gRMQ swihb jI dy A`Kr 2 nUM, vwihgurU mMn ky sRb`q dy Bly ihq, vwihgurU vwihgurU<br />

vwihgurU jp rhy hn[ prmpiv`qR prmpUjnIk SuB s`cy su`cy au~cy mhwn praupkwrI<br />

Awpxy sIs swihb jI nUM, Drm hyq, swkw ijin kIAw] sIsu dIAw, pru.isrru n<br />

dIAw] Anuswr Drm ihq hux kurbwn kr rhy hn[ DMn hn DMn hn DMn hn<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU vwihgurU siqgurU gurU goibMd isMG swihb ^wlsw jI DMn<br />

hn!hux sRvMs kurbwn kr rhy hn[ DMn hn DMn hn DMn hn prmpUjnIk s`cy<br />

siqgurU vwihgurU siqgurU gurU gRMQ swihb jI DMn hn!prmpUjnIk prmpiv`qR gurqw<br />

ibrwjmwn ho ky, Awpxy pRymIAW dy idl idmwZ ’c hr smyN AMimRq gurbwxI Byj ky,<br />

pRymIAW dy rom 2 ’c vs ky, pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw;<br />

AMqu n pwr] ismrn b^S ky inhwl krdy rihMdy hn jI[<br />

33.(id`lIis) iqlk jM\U; rwKw pRB qw kw] kIno bfo; klU mih swkw] swDin<br />

hyiq; ieqI ijin krI] sIsu dIXw; pru sI n aucrI] 13] Drm hyq; swkw ijin<br />

kIAw] sIsu dIAw; pru.isrru n dIAw] nwtk cytk; kIey kukwjw] pRB logn kh;<br />

Awvq lwjw] 14] dohrw] TIkir Poir idlIis isir; pRB pur kIXw pXwn]<br />

qygbhwdr sI ikRAw; krI n iknhUM Awn] 15] qygbhwdr ky clq; BXo jgq ko<br />

sok] hY hY hY sB jg BXo; jY jY jY surlok] 16]) iqlk jM\U; rwKw pRB qw kw]<br />

DMn prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI, Awpxy prmpUjnIk pUrn<br />

pRp`k idRV@ DrmI snmuK ShIdW dy isrqwj, s`cy gurU, gurdyv mwqw gurdyv ipqw;<br />

gurdyv suAwmI prmysurw] ipqw jI nUM, pUrn Adb siqkwr sihq, gurdyv siqguru<br />

pwrbRhmu prmysru; gurdyv nwnk hir nmskrw] Anuswr pRB jI mMndy pUjdy ilKdy<br />

hn, DMn siqkwr DMn ipAwr[ (pRB) vwihgurU srUp DMn s`cy siqgurU nOvyN pwiqSwh<br />

www.Gursevak.com<br />

218<br />

q`qkrw


jI ny, dyS ’c kQw kIrqn Drm pRcwr krky, sB nMU gurbwxI gurU mrXwdw b^S<br />

ky, Awpxy ipAwry is`KW BweI mqIdws, sqIrwm, idAwlw jI dI kurbwnI, Awpxy<br />

prm piv`qR prm pUjnIk SuB s`cy sIs dw blIdwn dy ky, (qw) iqn@W Bwv SrnI<br />

Awey gRIb duKI bRwhmxW ihMdUAW(kw) dw, iqlk jM\U(rwKw) r`K ilAw[ XQw:- myrw<br />

siqguru; rKvwlw hoAw] Dwir ik®pw pRB.hwQ dy rwiKAw; hir goivdu nvw inroAw]<br />

kIno bfo; klU mih swkw] (klU) klju`g(mih) AMdr, Awpxw sIs kurbwn<br />

krky, ihMdU Drm gaU gRIb bhU bytIAW dI r`iKAw, Drm dy pRkwS zulm dy nws<br />

leI, mhwn DIrj Dwr ky, Awpxw Amolk prmpUjnIk sIs blIdwn dyx dw mhwn<br />

vYrwgmeI bhuq(bfo) v`fw, (swkw) DrmI kOqk(kIno) kIqw[ prm piv`qR Avqwr<br />

qoN, sIs kurbwn krn q`k dw swrw jIvn hI, vYrwgmeI praupkwrI swkw kOqk<br />

hY[<br />

swDin hyiq; ieqI ijin krI] sIsu dIXw; pru.sI n aucrI] 13] DMn<br />

vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurU pUrn DrmI s`cy ipqwjI hn, (ijin) ijn@W ny,<br />

d`uK B`uK mwr zor zulm sMqwp d`uK dy sqwey dbwey, (swDin) Bly bRhmxW ihMdUAW,<br />

(swDin) SRyst swDUAW mhWpurKW, (swDin) s`cy siqgurU swihbwn jI(hyiq) leI,<br />

sIs kurbwn krn dI(ieqI) ieqnI v`fI s`cI su`cI au~cI bulMd SuB krnI<br />

kurbwnI(krI) kIqI[ sRb`q dy Bly ihq, Awpxw sIsu h`s ky dy(dIXw) idqw, pru<br />

Awpxw sIs ktwaux l`igAW, hwey sI n(aucrI) aucwrI[<br />

Drm hyq; swkw ijin kIAw] (ijin) prmpUjnIk DrmI ipqw jI ny, zulm dy<br />

nws qy Drm dy pRkwS (hyq) leI, Drm dy(hyq) ipAwr’c, s`cy siqgurU swihbwn<br />

jI qoN kurbwn hox rUp vYrwgmeI pUrn DrmI s`cw su`cw AiqAMq au~cw(swkw)<br />

kOqk(kIAw) kIqw[ sIsu dIAw; pru.isrru n dIAw] Awpxw prmpiv`qR<br />

praupkwrI sIsu blIdwn dy(dIAw) idqw, pru zulm dy nws qy Drm dy pRkwS leI,<br />

gurU swihbwn jI qoN kurbwn hox dw jo(isrru) isrV, pUrn pRp`k idRV inscw sI,<br />

auh(n) nhIN(dIAw) idqw[<br />

nwtk cytk; kIey kukwjw] ijvyN nwtk Kyfx vwlw qrW@ 2 dy suAWg bxwauNdw<br />

hY[ auh s`cy nhIN hMudy, ieauN AMdroN sMq n bnxw, mwieAw ivkwr dy vsIkwr ho ky,<br />

duKI rogI sogI jIAW’qy qrs rihm krn dI bjwey, aunW@ nMU vwihgurU jI nwloN ivCoV<br />

ky, AwpxI mMnqw pUjw krwaux leI, BUq pRyq pUjx’c lw dyxw[ pMKf dy AnykW ByK<br />

www.Gursevak.com<br />

219<br />

q`qkrw


Dwrn rUp CL (nwtk) qmwSy, mdwrI vWg(cytk) jwdU nwl ku`J dw ku`J bxw ky<br />

idKw dyxw, ijn@W 2 ny ieh CL rUp nwtk cytk(kIey) kIqy, aun@W ny ieh(kukwjw)<br />

Drm hIx Koty kMm kIqy, ikauN jo praupkwr krn, prm pUjnIk Kry ipAwry r`bjI<br />

dI bMdgI krn krwaux dI bjwey, AwpxI pUjw rs Bogx’c l`g ky.rogI sogI klMkI<br />

ho gey[ XQw:- nwmu ibswir; kry rs Bog] suKu supnY nhI; qn mih rog]) Ksmu<br />

ivswir; kIey rs Bog] qW qin, auiT Kloey rog])<br />

pRB logn kh; Awvq lwjw] 14] (pRB) vwihgurU jI dy ipAwry pUrn pRymI<br />

pUrn DrmIN sMq(logn) lokW (kh) nUM, nwtk cytk kridAW, (lwjw) Srm(Awvq)<br />

AwauNdI hY, Bwv ieh kdwic`q nhIN krdy[ XQw:- kbIr.sMqu n CwfY sMqeI; jau<br />

koitk imlih AsMq] milAwgru BuXMgm byiFE; q sIqlqw.n qjMq] 174]<br />

(id`lIis) dohrw] TIkir Poir idlIis isir; pRB pur kIXw pXwn]<br />

qygbhwdr sI ikRAw; krI n iknhUM Awn] 15] DMn prmpUjnIk s`cy siqgurU dsvyN<br />

pwiqSwh jI, Awpxy prmpUjnIk DIrjDwrI inrMkwrI ipqw jI nUM iqlk jM\U; rwKw<br />

pRB qw kw] Anuswr pRB vwihgurU mMndy hn, ies leI s`cy pwiqSwh jI dI, gur<br />

AMimRq iBMnI dyhurI; nUM TIkir kihxw, gurU jI dy dIrG AwSy Anuswr TIk nhIN[<br />

vwihgurU s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI s`cy siqgurU swihb jI dI ShIdI bwry<br />

dohrw aucwrdy hn:- prmpUjnIk ipqw s`cy siqgurU nOvyN pwiqSwh jI ny, mhwn<br />

DIrj itkwA SWqI pUrn iKmw’c rihMidAW, Awpxw prmpiv`qR sIs blIdwn dy ky,<br />

sMq doKI Aiq nIc mhW pwpI(idlIis) AOrMgzyb dw hMkwrI isir, (Poir) BMn ky,<br />

(TIkir) TIkrw inkMmw inkwrw bxw idqw[ {isr BMnx dw Bwv ieh nhIN ik jwno<br />

mwr idqw[ ijs isr nwl zulm krn bwry soc ky, Gor iBAwnk zulm kr irhw<br />

sI, bynvy &kIr Aqy Srm`d vrgy sWeI lok, Apny BweI mwry sn, auh isr BMn<br />

idqw Bwv qwkq ^qm kr idqI, qurk rwj dI jV pu`t idqI[ ies zwlm ny sMq<br />

doKI bx ky, Apxw jIvx loQ ijhw bxw ilAw[ XQw:- sMq kw doKI; AMqr qy<br />

QoQw] ijau sws ibnw; imrqk kI loQw] (pRB) AsMK pRkwS hI pRkwS ivsmwd<br />

srUp, sB dy AMdr bwhr hr smyN Ajpw jwp jp kr rhy, sRb ivAwpI Anq<br />

klwvwn mhW ivsmwd, sRb pRkwSk inrml inrvYr inrlyp sdw idAwl ikRpwl<br />

vwihgurU jI dI(pur) purI s`cKMf nUM(pXwn) jwxw(kIXw) kIqw[ XQw:- ijau jl<br />

mih; jlu Awie Ktwnw] iqau joqI sMig; joiq smwnw] imit gey gvn; pwey<br />

www.Gursevak.com<br />

220<br />

q`qkrw


ibsRwm] nwnk pRB kY; sd kurbwn]) hir ky sMg; bsy hir lok] qnu mnu<br />

Arip.srbsu sBu AripE; And shj Duin Jok]) sUrj ikrix imly; jl kw jlu<br />

hUAw rwm] joqI joiq rlI; sMpUrnu QIAw rwm]) jl qrMgu ijau jlih smwieAw]<br />

iqau joqI sMig; joiq imlwieAw]<br />

qygbhwdr sI ikRAw; krI n iknhUM Awn] 15] pUrn pRp`k idRV DrmI<br />

prmpUjnIk ipqw s`cy siqgurU qygbhwdr swihb jI, (sI) jYsI, gurU BgqI<br />

praupkwr AwpxI, Awpxy ipAwry is`KW dI kurbwnI dyx rUp ikRAw(Awn)<br />

hor(iknhMU) iksy ny BI (n) nhIN(krI) kIqI, ikauN jo Awp jI ny, DMn gurU nwnk<br />

dyv swihb jI dI gurqw dy mwlk bx ky, srb ivAwpI mhW ivsmwd pRymw-BgqI<br />

kQw kIrqn krky AnykW jIAW nMU qwirAw, jIAW nMU gurU mrXwdw, gurbwxI<br />

b^SI[ Awp lohy dy qMg ipMjry’c iq`Ky ik`lW iv`ckwr Afol bYTy , B`uK aunINdRw kubol<br />

shwry, iKmw DIrj SWqI Bwxy ’c pRsMn rih ky iKVy m`Qy, sRb`q dy Bly ihq, mhwn<br />

au~cI sy au~cI ShIdI idqI[<br />

qygbhwdr ky clq; BXo jgq ko sok] DMn vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurU<br />

qygbhwdr swihb s`cy pwiqSwhjI(ky) dy sIs kurbwn krn rUp AiqAMq vYrwgmeI<br />

(clq) kOqk nUM q`k ky, swry jgq(ko) nUM mrn smwn, bhuq BwrI (sok) sog (BXo)<br />

hoieAw[ XQw:- jwnI ivCMunVy.myrw mrxu BieAw; iDRgu jIvxu sMswry] gur pRym vYrwg<br />

sihq, gurU pRymIAW ny s`cy pwiqswhjI dI ShIdI q`k ky, pUrn gurW qoN kurbwn hox<br />

dw pUrn pRp`k idRV inscw, s`cy pwiqswhjI qoN pRwpq kr ilAw hY[<br />

hY hY hY.sB jg BXo; jY jY jY surlok] 16] is`KW ’c(hY) hwhwkwr,<br />

muslmwnW’c (hY) hwhwkwr, ihMdUAW’c(hY) hwhwkwr, sB jg ’c (BXo) hoieAw,<br />

Bwv swry bRhmMfW dy vx pMCI rox l`gy[ XQw:- mY rovMdI sBu jgu runw; ruMnVy vxhu<br />

pMKyrU]) nwnk.ruMnw bwbw jwxIAY; jy rovY lwie ipAwro] bYkuMT’c jY jYkwr, bRhm<br />

lok’c jY jYkwr, (surlok) surgpurI ’c jY jYkwr ho igAw] 16]<br />

34.Akwl purK jI v`loN m`hly nONvyN jI dI sRb ivAwpI mhW ivsmwd mihmw:-<br />

AsMK Arb ^rb bRhmMfW DrqIAW hvwvW pwxIAW, &u`lW p`iqAW vwlIAW<br />

bnwspqIAW, sMqW BgqW ShIdW gurmuKW dyviqAW AvqwrW dYNqW irKIAW munIAW,<br />

sUrjW cMdRimAW ibjlIAW AgnIAW titAwixAW qwry mMflW Aqy ien@W dIAW<br />

sohxIAW ikrnW Aqy ien@W dI suMdrqweI smyq, kRoVW bRhmMfW dy pswry, Awpxy<br />

www.Gursevak.com<br />

221<br />

q`qkrw


srgun srUp jI ’c vs ky, ies nUM Awpxy Awsry itkwA ky, ies srgun srUp jI<br />

smyq, jugu jugu swcw; hY BI hosI] vwihgurU hr pRwxI dy AMdr bwhr hr smyN BrpUr<br />

pRkwSk inrgun bRhm jI, nmskwr kridAW hr smyN jp rhy hn[ DMn hn DMn hn<br />

DMn hn prmpUjnIk vwihgurU siqgurU qygbhwdr swihb jI DMn hn[ Awpxy<br />

prmpiv`qR SuB s`cy praupkwrI sIs swihb jI kurbwn kr id`qy, grIbW dI bWh<br />

PV ky nhIN C`fI, l`ijAw piq r`K leI[ XQw:- ic`q crnkml kw Awsrw; ic`q<br />

crnkml sMg joVIey[ mn locy buirAweIAW; gurSbdIN iehu mn hoVIey[ gur<br />

qygbhwdr boilAw; Dr peIey, Drm n CoVIey[ bWh ijnHW dI pkVIey; isr<br />

dIjIey, bWh n CoVIey[ vwihgurU mh`lw dsvW jI sRb ivAwpI mhW ivsmwd ipAwr<br />

siqkwr sihq, Ardws ’c &urmwauNdy hn:- qygbhwdr ismirAY; Gr nauiniD<br />

AwvY Dwie] ies leI aupRokq pUrn vYrwgmeI gurbwxI, gurU js nMU, ArQW sihq,<br />

zbwnI kMT krky hr smyN gw ky, AiBAws krn dy byAMq lwhy hI lwhy hn[<br />

suin; AMDw kYsy mwrgu pwvY]) sB ko mwq ipqw pRiqpwlk; jIA pRwn suK<br />

swgru ry] dyNdy qoit nwhI.iqsu krqy; pUir rihE rqnwgru ry]) gurdyv mwqw gurdyv<br />

ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw]) vwhu vwhu scy pwiqswh; qU scI nweI] vwihgurU<br />

mh`lw pMjvW jI krqwr srUp huMidAW, sRb ivAwpI mhW ivsmwd Bwau-BgqI<br />

Ardws pRym bynqI krn dI mhW ivsmwd jwc isKwauNidAW, AMDy guMgy ipMgly boLy<br />

klMkI nUM b^Swaux leI, vwihgurU jI dy snmuK, sRb ivAwpI mhW ivsmwd is&wrs<br />

Ardwis pRym bynqI krdy hn[ dy kMnu; suxhu Ardwis jIau] Anuswr hy srb klw<br />

BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] vwihgurU jIE!pRym bynqI(suin) sunxw kro jI!AMDw<br />

jIv, gurU pRymw-BgqI syvw ismrn siqsMgq, AOgux ivkwr iqAwgx dw(mwrgu)<br />

rsqw(kYsy) ik`dW(pwvY) l`By?vw hy vwihgurU jIE!pRym bynqI(suin) sunxw kro<br />

jI!AMDy eyih.n AwKIAin; ijn muiK.loiex nwih] AMDy syeI nwnkw; Ksmhu GuQy<br />

jwih] Anuswr hMkwr ivkwr mhW pwpW ’c, Awp jI nUM B`uilAw, vYrwg ibbyk rUpI<br />

nyqRW qoN ibnw, jy bhuqw smJweIAY Bolw; BI so AMDo AMDw] 1] Anuswr AMDw jIv,<br />

AWiK mIc; mg sUJ n jweI] qwih AnMq; imlY ikm BweI] Anuswr gurU pyRmw-<br />

BgqI sihq, bRhmigAwnI sgl kI rInw] bRhmigAwn dw(mwrgu) rsqw(kYsy)<br />

ik`dW(pwvY) l`By?<br />

www.Gursevak.com<br />

222<br />

q`qkrw


kru gih lyhu; EiV inbhwvY] ijvyN sUrmyN dw h`Q PV ky, lY jweIdw hY, iqvyN<br />

bwh pkiV guir kwiFAw; soeI auqirAw pwir] Anuswr jykr Awp jI, ies<br />

dw(kru) h`Q, vw mn rUpI (kru) h`Q(gih) PV(lyhu) lvoN, qW Awp jI nUM pRwpq<br />

krn rUpI(EiV) mMzl q`k(inbhwvY) phuMcy[ XQw:- Agin swgr; bUfq sMswrw]<br />

nwnk.bwh pkir; siqguir insqwrw]) qRwih qRwih.srin jn Awey; guru hwQI<br />

dy.inklwvYgo]) moh cIkiV PwQy.inGrq hm jwqy; hir bWh pRBU pkrwie jIau]<br />

khw buJwriq; bUJY forw] inis khIAY; qau smJY Borw] idRstWq:- ie`k boLy<br />

j`t nUM, zwlm ispwhI ny rwh pu`iCAw, qW ikhw, “ieh bYl myry Gr vwlI ilAweI<br />

hY[ ”ivcwry ZRIb dy fMfy mwry, inrdoS nUM mwrnw BwrI zulm hY, ieauN(forw) boLy<br />

jIv nUM, jykr koeI(buJwriq) pRSn p`uCy, qW(khw) iks qr@W(bUJY) bu`Jygw?ikauN jo<br />

boLw hY, jy(Borw) idn (khIAY) khIey, (qau) qW(inis) rwq(smJY) smJygw, Bwv<br />

khWgy hor qW smJygw hor, ies leI auh bu`Jwrq nUM bu`J nhIN skygw[<br />

dw idRStWq:- prmpUjnIk pUrn gurU jI dy Amolk prm mnohr AMimRq bcnW<br />

nUM, SrDw ivSvwS sihq sunx qoN ibnw hoxy krky(forw) boLw jIv, siqgurU swihb<br />

jI bRhm srUp hn, ies buJwriq nUM, (khw) iks qr@W(bUJY) bu`Jygw?jy aus nUM(khIAY)<br />

khIey bRhmigAwn rUpI(Borw) idn hY, Bwv gurU pyRm-BgqI sihq, bRhmigAwn<br />

dIAW g`lW suxweIey, (qau) qW(smJY) smJygw ik mhW pwpW rUpI kwLI(inis) rwq<br />

kih rhy hn, Bwv SrDw ivSvwS rUpI kMnW qoN ibnw hoxy krky, pRmwrQ gurU js<br />

aupdyS, pUrn SrDw ivSvwS nwl sux nhIN skygw[ ies leI, rwm; hm, siqgur<br />

pwrbRhm kir mwny] Anuswr s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI nUM, pwrbRhm srUp<br />

smJx rUp, buJwrq nhIN bu`J skygw[<br />

khw ibsn pd; gwvY guMg] jqn krY; qau BI sur BMg]) vvw; bwr bwr ibsn<br />

smHwir] ibsn sMmHwir; n AwvY hwir] bil bil; jy ibsn qnw jsu gwvY] ivsn<br />

imly; sB hI scu pwvY] Anuswr ibsn dy ArQ vwihgurU jI hn[ zbwn qoN<br />

ibnw(guMg) guMgw, vw pRIq rUpI rsnw qoN ibnw(guMg) guMgw jIv, (ibsn) sRb ivAwpI<br />

mhW ivsmwd Anqklwvwn Ajpw jwp vwihgurU jI dy js dy Sbd pd(khw)<br />

ikvyN(gwvY) gwvy?ikauN jo guMg hY, jykr gwaux dw jqn krY, (qau) qW BI gwaux dI<br />

sur(BMg) nws ho jWdI hY, Bwv cIkW hI mwrdw hY, Bwv pRIq rUpI rsnw qoN ibnw<br />

guMgw jIv, Awp jI dw js gw ky, Awp jI nUM pRsMn nhIN kr skdw[<br />

www.Gursevak.com<br />

223<br />

q`qkrw


kh ipMgul; prbq pr Bvn] nhI hoq; aUhw ausu gvn] (ipMgul) pYrW qoN<br />

ibnw ipMglw jIv, (prbq) phwV(pr) au~pr(kh) ikvyN(Bvn) Gr<br />

bxwvygw?(Bvn) ivcrnw krygw?ikauN jo ausu dw(aUhw) au~Qy (gvn) jwxw hI<br />

nhI(hoq) huMdw, Bwv ipMglw hox kwrn ie`k kdm BI nhIN qur skdw[ vw BY ky<br />

crx.kr Bwv ky; loiex suriq kryie] Anuswr vwihgurU jI dy fr rUpI pYrW qoN<br />

ibnw, ipMgul jIv, jau qum igirvr; qau hm morw]) qUM myro myru prbqu suAwmI;<br />

Et ghI mY qyrI] Anuswr bRhm rUpI prbq(pr) au~pr, (kh) ikvyN?inrgun bRhm<br />

jI ’c lIxqw rUpI(Bvn) Gr bxwvygw?ikauN jo vwihgurU jI dw fr Dwrn rUpI<br />

crnW qoN ibnw, ausu dw (aUhw) au~Qy(gvn) jwxw hI nhI(hoq) huMdw, Bwv AMqu n<br />

vyKix; suxix n AMqu]) sBu ikCu suxdw vyKdw; ikau.mukir pieAw jwie] Anuswr<br />

vwihgurUUUUUUUUUUUUU jI dw fr Dwry, ik dwsn dws nMU hr smyN dyK rhy hn[ jy pwp krWgw qW<br />

BwrI fMn dyxgy, smUh AOgux iqAwgy, inrgun bRhm jI ’c lIxqw pwvy[<br />

krqwr kruxwmY; dInu bynqI krY] nwnk; qumrI ikrpw qrY] 6]) pRgtu sgl<br />

hir Bvn mih; jnu nwnku gur pwrbRhm] siqgurU nwnk dyv.mh`lw 5 jI.AMD guMg<br />

ipMgul miq hInw; pRB rwKhu rwKnhwrw] Anuswr.AMDy boLy guMgy ipMgly jIv nUM qwrn<br />

leI, snmuK mhW ivsmwd pRym bynqI krdy hn:- hy(kruxwmY) (kruxw+mY) (kruxw)<br />

qum@ dieAwl ikrpwl ikRpw iniD; piqq pwvn gosweI] dieAwl ikRpwl(mY)<br />

srUp, (krqwr) vwihgurU jI!dwsndws (dInu) gRIb inmwxw pRym bynqI(krY) krdw<br />

hY[ vYrwg ibbyk nyqRW qoN rihq, AMDw[ SrDw ivSvwS rUpI kMnW qoN ibnw, boLw[<br />

pRIq rUpI rsnw qoN ibnw, guMgw[ Awp jI dy fr Dwrn rUpI crnW qoN ibnw, ipMglw<br />

mhW pwpI jIv, AOguxW mhW pwpW ivkwrW rUpI jl sihq, sMswr rUpI smuMdR qoN,<br />

(qumrI) Awp jI dI ikrpw nwl hI, (qrY) qr skdw hY] 6] XQw:- hm<br />

folq.byVI pwp BrI hY; pvxu lgY.mqu jweI] snmuK isD.Bytx kau Awey; inhcau<br />

dyih vifAweI] 1] gur qwir qwrxhwirAw] dyih Bgiq.pUrn AivnwsI; hau quJ<br />

kau bilhwirAw] 1]<br />

sMig shweI; su AwvY n cIiq] jo bYrweI; qw isau pRIiq]) hir jugu jugu.Bgq<br />

aupwieAw; pYj rKdw AwieAw.rwm rwjy] hrxwKsu dustu.hir mwirAw; pRhlwdu<br />

qrwieAw]) Bgqw dI sdw qU rKdw hir jIau; Duir qU rKdw AwieAw] Anuswr<br />

srgun Avqwr Dwr ky jo vwihgurU jI, ies sMig shweI huMdy hn, vw sBnI QWeI;<br />

www.Gursevak.com<br />

224<br />

q`qkrw


ivAw Awip] Awid jugwid; jw kw vf prqwpu] Anuswr srb klw BrpUr pRB;<br />

ibrQw jwnnhwr] Anq klwvwn pRkwS sihq, ies dy AMdr bwhr pRkwSk ho ky,<br />

ies dy sMig shweI ho rhy hn, Bwv ies dy nyqRW’c vs ky, dyK rhy hn, kMnW’c vs<br />

ky sux rhy hn, rsnw’qy vs ky rs lY rhy hn qy bol rhy hn, ies nUM ijMd jwn<br />

b^S rhy hn, ijn@W dI joiq nwl ieh ijauNdw hY[ joiq iK`c lYx qW ie`k A`Kr BI<br />

nhIN bol skdw[ XQw:- jb ApunI joiq.iKMcih qU suAwmI; qb koeI krau idKw<br />

viKAwnw] ies nUM Awpxy’c lIx krky, A`Ty pihr Ajpw jwp bRhmwnMd rs b^S<br />

ky, Amr pdvI b^Sdy hn, AYsy sRb ivAwpI ivsmwd Anqklwvwn Ajpw jwp<br />

vwihgurU jI, jo sMig shweI hn, (su) auh, sdw sdw iehu BUlnhwru] AikRqGx jIv<br />

dy(cIiq) ic`q ’c, (n) nhIN (AwvY) AwauNdy, Bwv ies dy cyqy nhIN AwauNdy[ A`KW<br />

prwieAw rUp dyKx v`l B`jdIAW hn, kMn ivSy ivkwr gwixAW’qy moihq ho rhy hn,<br />

cmVI sprs’c l`gI rihMdI hY, nwsW iviSAW dI durgMDI ’qy mr rhIAW hn, pYr<br />

kusMgq v`l jWdy hn, h`Q corI kql krdy hn, sRIr ivBcwr krdw hY, ieh jo ieMdRy<br />

sRIr suAwd ivkwr AOgux Gor pwp, ies dy(bYrweI) vYrI hn, (qw) iqn@W(isau) nwl<br />

pRIiq krdw hY, Bwv ien@W leI plc 2 ky mr jWdw hY[ XQw:- plic plic sglI<br />

mueI; JUTY DMDY mohu] iek su hir ky nwm ibnu; AgY leIAih Koih]<br />

blUAw ky igRh; BIqir bsY] vwihgurU jI nUM B`uilAw AikRqGx jIv, pMj qq<br />

ricq(blUAw) ryq(ky) dy(igRh) Gr sRIr(BIqir) iv`c(bsY) vsdw hY[ XQw:- jl<br />

kI BIiq.pvn kw QMBw; rkq buMd kw gwrw] hwf mws nwVˆØI ko ipMjru; pMKI bsY<br />

ibcwrw]) blUAw ky GrUAw mih bsqy; Pulvq dyh AieAwny]) kwcI ipMfI.sbdu n<br />

cInY; audru BrY.jYsy ForY]) Amr jwin.sMcI ieh kwieAw; ieh imiQAw kwcI<br />

ggrI]) kwc ggrIAw; AMB mJrIAw] grib grib; auAwhU mih prIAw] k`cw<br />

koTw iv`c vsdw hY jwnI; sdw nhIN mwpy sdw nhIN juAwnI[ clxw hY ie`QoN ikauN<br />

hoie gumwnI[ nw rhy rwjw nw rhy rwnI[ ibn gurU syvw BgqI.jm kry hwnI[<br />

And kyl; mwieAw rMig rsY] ryqy dy Gr sRIr ’c vsx vwlw jIv, kauqk<br />

kof qmwisAw; iciq n Awvsu nwau] nwnk.koVI nrk brwbry; aujVu soeI Qwau])<br />

rwj lIlw.rwjn kI rcnw; kirAw hukmu APwrw] syj sohnI cMdnu coAw; nrk Gor<br />

kw duAwrw]) sMcMiq ibiKAw ClM iCdRM; nwnk.ibnu hir.sMig n cwlqy]) Aink Bog;<br />

ibiKAw ky krY] nh iqRpqwvY; Kip Kip mrY] ibnw sMqoK; nhI koaU rwjY] supn<br />

www.Gursevak.com<br />

225<br />

q`qkrw


mnorQ; ibRQy sB kwjY] Anuswr mwieAw dy rMig And(kyl) kRIVw ’c, (rMig) pRym<br />

krky(rsY) rs irhw hY, Bwv PYSn lw ky kl`bW ’c jw ky, qmwkU Srwb pI ky,<br />

kmLw nMgw ho ky, n`c m`c Kp tu`t irhw hY[ XQw:- so jIivAw.ijsu min visAw<br />

soie] nwnk.Avru n jIvY koie] jy jIvY.piq lQI jwie] sBu hrwmu.jyqw ikCu<br />

Kwie] rwij rMgu.mwil rMgu] rMig rqw.ncY nµgu] nwnk. TigAw muTw jwie] ivxu<br />

nwvY.piq gieAw gvwie] 1]<br />

idRVu kir mwnY; mnih pRqIiq] kwlu n AwvY; mUVy cIiq]) JUTu bwq; sw scu<br />

kir jwqI] Anuswr (mnih) mn ’c(pRqIiq) XkIn idRV pkV nwl, mwieAw rwj<br />

kursI vifAweI ivkwrW AOguxW kqlW nUM, (idRVu) pRp`k(kir) krky, (mwnY) mMn<br />

irhw hY[ (mUVy) mUrK bysmJ AikRqGx dy, (cIiq) ic`q ’c, mrxw mnhu<br />

ivswirAw; mwieAw mohu gubwru] Anuswr AMq(kwlu) smW cyqy(n) nhIN(AwvY)<br />

AwauNdw[ XQw:- ieknw.mrxu n iciq; Aws GxyirAw] mir mir jMmih inq; iksY<br />

n kyirAw] AwpnVY min iciq; khin cMgyirAw] jmrwjY inq inq; mnmuK<br />

hyirAw] mnmuK lUx hwrwm; ikAw n jwixAw] bDy krin slwm; Ksm n BwixAw]<br />

scu imlY muiK nwmu; swihb BwvsI] krsin qKiq slwmu; iliKAw pwvsI] 11]<br />

ieh nhIN smJdw ik ieh sB suAwh ho jwxgy[ XQw:- khw su Kyl qbylw GoVy;<br />

khw ByrI shnweI] khw su qygbMd gwfyriV; khw su lwl kvweI] khw su<br />

AwrsIAw muh bMky; AYQY idsih nwhI] 1] iehu jgu qyrw; qU gosweI] eyk GVI<br />

mih.Qwip auQwpy; jru vMif dyvY BWeI] 1] rhwau] khW su Gr dr mMfp mhlw;<br />

khw su bMk srweI] khW su syj suKwlI kwmix; ijsu vyiK.nId n pweI] khw su<br />

pwn qMbolI hrmw; hoeIAw CweI mweI] 2]<br />

bYr ibroD kwm k®oD moh] JUT ibkwr; mhw loB DRoh] ingury AMdr vYr.p`Qr dI<br />

lkIr hY, ijvyN r`sI sV ky v`t nhIN C`fdI, iqvyN vYr’c BwvyN sV bl jWdw hY, pr<br />

Pyr BI jnmW 2’c, vYr nhIN C`fdw[ bYr (ibroD) JgVy(kwm) ivkwr’c mr irhw<br />

hY, (k®oD) g`usy’c sV, swV irhw hY, sbMDIAW pdwrQW mwieAw dy moh, JUT(ibkwr)<br />

KotI kwr ivSy, (mhw) v`fy(loB) lwlc(DRoh) CL’c, pc 2 ky mr irhw hY[ XQw:-<br />

plic plic sglI mueI; JUTY DMDY mohu] iek su hir ky nwm ibnu; AgY leIAih<br />

Koih]<br />

www.Gursevak.com<br />

226<br />

q`qkrw


ieAwhU jugiq; ibhwny keI jnm] nwnk rwiK lyhu; Awpn kir krm] 7] sRb<br />

ivAwpI mhW ivsmwd Anqklwvwn Ajpw jwp vwihgurU siqgurU nwnk dyv Drin<br />

ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu<br />

prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI, klMkI nUM b^Swaux leI,<br />

vwihgurjI dy snmuK sRb ivAwpI mhW ivsmwd Ardws krdy hn:- hy vwihgurU<br />

jI!ies dy (ieAwhU) ies qr@W, aupRokq ivkwrW AOguxW mhW pwpW kqlW’c(jugiq) juVy<br />

dy, keI jnm(ibhwny) guzr gey hn[ XQw:- keI jnm; Bey kIt pqMgw] keI<br />

jnm; gj mIn kurMgw] keI jnm; pMKI srp hoieE] keI jnm; hYvr ibRK joieE])<br />

kbhU kIt hsiq; pqMg hoie jIAw] Aink join; BrmY BrmIAw] (Awpn)<br />

AwpxI(krm) myhr(kir) krky (rwiK) r`K(lyhu) lvo jI] 7] XQw:- rwKhu ApnI<br />

srix pRB; moih ikrpw Dwry] syvw kCU n jwnaU; nIcu mUrKwry]<br />

qU Twkuru; qum pih Ardwis] pRgtu sgl hir Bvn mih; jnu nwnku gur<br />

pwrbRhm]) koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] nUro nUr vwihgurU hy<br />

siqgurU nwnk dyv swihb jI!(qU) Awp jI, is`KW smyq Aswfy qmwm jIAW dy(Twkuru)<br />

mwlk suAwmI, auqpqI pwlxw lYAqw kridAW inrlyp, mwqw ipqw srUp hoNjI[<br />

(qum) Awp jI dy prmpiv`qR s`cy crnkmlW(pih) pws, is`KW smyq dwsndws gRIb<br />

dI, imst bcn bynqI krau; dIn kI inAweI] Anuswr.im`Ty bcnW’c dIn gRIb<br />

inqwxw inmwxw bx ky, pRym(Ardwis) bynqI hY jI[ XQw:- Ardwis nwnk suin<br />

suAwmI; riK lyhu Gr ky cyry] 1]) pRB pwis jn kI Ardwis; qU scw sWeI] qU<br />

rKvwlw sdw sdw; hau quDu iDAweI])<br />

jIau ipMfu; sBu qyrI rwis] BwvyN, qyro kIAw.quJih ikAw Arpau; Anuswr ijMd<br />

sRIr sB ku`J Awp jI dw hI idqw hY, pr Awp jI dI prm pRsMnqw lYx leI<br />

ieh(jIau) ijMd (ipMfu) sRIr(rwis) pUMjI sBu(qyrI) Awp jI dI hI hY, Bwv Awp jI nUM<br />

Arpdy hW[<br />

qum mwq ipqw; hm bwirk qyry] koit bRhmMf dy mwlk huMidAW, AiqAMq inmRqw<br />

AQwh pRym sihq, sRb ivAwpI mhW ivsmwd pRym bynqI kr rhy hn:- hy prmpUjnIk<br />

vwihgurU s`cy siqgurU nwnk dyv!siqgurU AMgd dyv!siqgurU Amrdws!siqgurU<br />

rwmdws swihb jIE!(qum) Awp jI ny, Awpxy s`cy inrgun srUp jI ’coN, AnMq bRhmMf<br />

KwxIAW dy jIA jMq pRgt kIqy hn[ ies leI Awp jI, gurdyv mwqw gurdyv ipqw;<br />

gurdyv suAwmI prmysurw] Anuswr smUh is`KW smyq Aswfy, koit bRhmMf dy jIA jMqW<br />

www.Gursevak.com<br />

227<br />

q`qkrw


dy, prmpUjnIk mwq ipqw jI hoN jI[ (hm) AsIN swry(qyry) Awp jI dy<br />

ieAwxy(bwirk) b`cy hW jI[<br />

XQw:- myry rwm.hm bwirk; hir pRB ky hY ieAwxy]) hm bwirk.ikCU n<br />

jwxhU; hir mwq ipqw pRiqpwlw]) hm bwirk.qau srxweI] pRiB Awpy pYj rKweI]<br />

1] myrw mwq ipqw hir rwieAw] kir ikrpw pRiqpwlx lwgw; krˆØI qyrw<br />

krwieAw] rhwau] jIA jMq.qyry Dwry] pRB.forI hwiQ qumwry] ij krwvY.so krxw]<br />

nwnk dws.qyrI srxw])<br />

ipqw ik®pwil.AwigAw ieh dInI; bwirku.muiK mWgY so dynw] nwnk<br />

bwirku.drsu pRB cwhY; moih ihRdY bsih inq crnw] 4] 2] Anuswr siqgurU swihb<br />

jI dy ivsmwd drSn, s`cy crn-kmlW nUM, Awpxy ihrdy ’c vswaux dI, SuB ie`Cw<br />

vwly Boly bwirk gursyvk jI, jo muKoN mMgx so siqgurU jI b^Sdy hn[ ies leI<br />

siqgurW dy BoLy syvk bwirk bx ky, inhwl inhwl inhwl hoxw cwhIdw hY jI[<br />

qumrI ik®pw mih; sUK Gnyry] (qumrI) Awp jI dI Agm Apwr sRb ivAwpI<br />

Anqklwvwn ivsmwd pRkwS srUp s`cI ik®pw(mih) ’c, (Gnyry) bhuqy bRhmwnMd sUK<br />

hI suK hn, ies leI dwsn dwsW Awpxy nMn@y bwlkW’qy ikRpw kro jI[ ijs krky<br />

Awp jI dy b^Sy, Anhd Junkwr Ajpw jwp dy bhuqy suK pRwpq hox jI[ XQw:-<br />

pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr]) cwir pdwrQ;<br />

kml pRgws] sB kY miD; sgl qy audws] suMdru cquru; qq kw byqw] smdrsI;<br />

eyk idRstyqw]) imit gey bYr; Bey sB ryn] AMimRq nwmu; swDsMig lYn] su pRsMn;<br />

Bey gurdyv] pUrn hoeI; syvk kI syv]<br />

koie n jwnY; qumrw AMqu] aUcy qy aUcw; BgvMq] hy vwihgurU jI!Awp jI ny,<br />

AsMK bRhmMf sUrj cMd qwry mMfl AkwS pqwL pOx pwxI AgnI DrqI Awid Akwr<br />

rcy hn, ien@W’c, Awp jI hux ivAwpk ho rhy hoNjI[ ieh swry Awp jI ny, Awpxy<br />

ivsmwd Agm Apwr pRkwS hI pRkwS inrgun srUp jI’c, Awpxy Awsry ibnw QMm@W<br />

dy, itkwA ky r`Ky hoey hn[ ien@W dy pRkwSk BI Awp jI Awp hI hoN jI[<br />

bRhm.kmlu pieAwil; n pwieAw] AwigAw nhI lInI; Brim BulwieAw] 1]<br />

Anuswr Awp jI dI rcI, ies rcnw dw koeI BI AMq nhIN pwieAw jw skdw, ies<br />

leI(qumrw) Awp jI dy AMqu nUM, (koie) koeI BI(n) nhIN(jwnY) jwxdw jI[ XQw:-<br />

pauVI] KMfw ipRQmY swij kY; ijn sB sYswru aupwieAw] bRhmw ibsn mhys swij;<br />

www.Gursevak.com<br />

228<br />

q`qkrw


kudrqI dw Kylu rcwie bxwieAw] isMD prbq mydnI; ibnu QMm@w ggin rhwieAw]<br />

isrjy dwno dyvqy; iqn AMdir.bwdu rcwieAw] qY hI.durgw swij kY; dYqw dw nwsu<br />

krwieAw] qYQo hI.blu rwmu lY; nwl bwxw dhisru GwieAw] qYQo hI.blu ikRsn lY;<br />

kMsu kysI pkiV igrwieAw] bfy bfy muin dyvqy; keI jug iqnI qnu qwieAw] iknI<br />

qyrw.AMqu n pwieAw]) iqs ikAw guxw kw.AMqu n pwieAw; hau gwvw sbid<br />

vIcwrI]) AMqu n isPqI; khix n AMqu] AMqu n krxY; dyix n AMqu] AMqu n vyKix;<br />

suxix n AMqu] AMqu n jwpY; ikAw min mMqu] AMqu n jwpY; kIqw Awkwru] AMqu n<br />

jwpY; pwrwvwru] AMq kwrix; kyqy ibllwih] qw ky AMq; n pwey jwih] eyhu AMqu; n<br />

jwxY koie] bhuqw khIAY; bhuqw hoie] vfw swihbu; aUcw Qwau] aUcy aupir; aUcw<br />

nwau] eyvfu aUcw; hovY koie] iqsu aUcy kau; jwxY soie] jyvfu Awip; jwxY Awip<br />

Awip] nwnk ndrI; krmI dwiq] AMq nUM koeI ikvyN jwxy?Awp jI hr smyN ie`k<br />

iKn ’c, AnMq bRhmMfW nUM rcidAW, lYA kridAW inrlyp BI hoN jI[ ieqnw au~cw<br />

krq`b hor koeI BI nhIN kr skdw[ ies leI hy(BgvMq) vwihgurU jI! Awp<br />

jI(aUcy) au~icAW(qy) qoN BI(aUcw) au~cy hoN jI[ vw eIrKw bKIlI pMj ivkwrW rjo<br />

qmo sqo gux Awid AOguxW qoN aUcy qy aUcw hoN jI[ AsIN ien@W AOguxW dy mwry.ivCuVy<br />

hoey AqI nIvyN hW[ hm nIvI.pRBu Aiq aUcw; ikau kir imilAw jwey rwm] vw AsMK<br />

bRhmMf dw pswrw Awp jI ny, Awpxy nUro nUr ivAwpk pRkwSk s`cy inrgun srUp<br />

’c itkwieAw hoieAw hY[ Awp jI.koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw<br />

dwqw ry] hoN jI[ AsMK bRhmMf bhuq hI au~cy hn, ies leI hy Anqklwvwn<br />

myhrvwn pUrn ivAwpk (BgvMq) vwihgurU jI!Awp jI(aUcy) au~icAW(qy) qoN<br />

BI(aUcw) au~cy hoN[ vw hy(BgvMq) vwihgurU siqgurU swihb jI!Awp jI bRhmw ivSnUM<br />

iSv ieMdR qpIsr jogIsr swrIAW pdvIAW nwloN aUcy(qy) qoN(aUcw) au~cy hoN[ XQw:-<br />

Aiq aUcw; qw kw drbwrw] AMqu nwhI ikCu; pwrwvwrw] koit koit koit; lK DwvY]<br />

ieku iqlu; qw kw mhlu n pwvY] 1]) inrml inrml. sUcw sUco; sUcw sUco sUcw]<br />

AMq n AMqw.sdw byAMqw; khu nwnk.aUco aUcw]) mY pyiKE rI; aUcw mohnu.sB qy<br />

aUcw] Awn.n smsir koaU lwgY; FUiF rhy hm mUcw] 1]) jogIsr pwvih nhI; quA<br />

gux kQnu Apwr] pRym Bgiq kY kwrxY; khu rivdws cmwr]) bhu byAMq; aUc qy<br />

aUcw] nwnk Awps kau; Awpih phUcw] 6]) goivd gwjy sdw ibrwjy; Agm<br />

Agocru aUcw] gux byAMq.ikCu khxu n jweI; koie n skY phUcw]<br />

www.Gursevak.com<br />

229<br />

q`qkrw


aUcy qy aUcw; BgvMq] prmpUjnIk vwihgurU jI sRb`q dy Bly leI, gurU Avqwr<br />

’c pRgt ho ky, zwlmW dy Gor iBAwnk zulm krn qoN, au~bldI dyZ ’c bYT ky, lohy<br />

dy qMg ipMjry ’c, iq`Ky ik`lW ivckwr bYT ky, Awpxy sIs kurbwn krky, AduqI<br />

s`cI kurbwnI dy ky, kmw ky Purmw rhy hn:- qyrw kIAw; mITw lwgY] hir nwmu<br />

pdwrQu; nwnku mWgY] prmpUjnIk pUrn gurU dsW hI AvqwrW ’c, bhuq v`fI<br />

kurbwnI hI kurbwnI kIqI hY, hux gurqw ibrwjmwn ho ky, aUcy qy aUcw; BgvMq]<br />

siqgurU gRMQ swihb jI dunIAW nUM qwr rhy hn jI[ XQw:- bwxI gurU.gurU hY bwxI;<br />

ivic bwxI AMimRqu swry] gurubwxI khY.syvku jnu mwnY ; prqiK gurU insqwry]) vwhu<br />

vwhu bwxI inrMkwr hY; iqsu jyvfu, Avru n koie] vwhu vwhu Agm AQwhu hY; vwhu<br />

vwhu scw soie]<br />

sgl smgRI; qumrY sUiqR DwrI] qum qy hoie; su AwigAwkwrI] (sgl) swrI<br />

AnMq bRhmMf dI (smgRI) rcnw, (qumrY) Awp jI dy, nwm rUpI(sUiqR) Dwgy nwl pRo<br />

ky, Awpxy Awsry(DwrI) itkweI hY[ XQw:- sgl smgRI; ApnY sUiq DwrY] nwnk<br />

ijsu ijsu BwvY; iqsu iqsu insqwrY] 3]) nwm ky Dwry; sgly jMq] nwm ky Dwry; KMf<br />

bRhmMf] nwm ky Dwry; isimRiq byd purwn] nwm ky Dwry; sunn igAwn iDAwn] nwm<br />

ky Dwry; Awgws pwqwl] nwm ky Dwry; sgl Awkwr] nwm ky Dwry; purIAw sB<br />

Bvn] nwm kY sMig auDry; suin sRvn] kir ikrpw ijsu; AwpnY nwim lwey] nwnk<br />

cauQy pd mih; so jnu giq pwey] 5] vw hukmu qyrw Krw Bwrw; Anuswr ^ry Bwry<br />

AmoV hukm BY rUpI, (sUiqR) Dwgy nwl pRo ky , Awpxy Awsry(DwrI) itkweI hY[ XQw:-<br />

hukmY AMdir.sBu ko; bwhir hukm n koie] nwnk.hukmY jy buJY; q haumY khY n<br />

koie]) hukm ibnw nw JUlY pwqw[ hovY so jo krY ibDwqw[) sgl smgRI; jw kY sUiq<br />

proeI] Gt Gt AMqir rivAw soeI]) BY ivic sUrju; BY ivic cMdu] koh kroVI<br />

clq; n AMqu]) sB proeI, iekqu DwgY] ijsu lwie ley; so crxI lwgY]) jw kY<br />

sUiq proey jMqw; iqsu pRB kw jsu gwvhu] vw Awpy jlu Awpy Qlu QMm@nu ; Awpy kIAw<br />

Git Git bwsw] Anuswr mhW ivsmwd ivAwpk pRkwSk Anq klwvwn pRkwS hI<br />

pRkwS Ajpw jwp inrgun bRhm rUpI sUiqR’c, (DwrI) itkweI hY[ ies leI, sMjog<br />

ivjog jMmx mrn du`K suK, (qum) Awp jI(qy) qoN hoie irhw, (su) sRySt jwx ky,<br />

dwsndws bwlk Awp jI dy AwigAwkwrI hn[ so, zwlmW dy Gor iBAwnk zulm<br />

krn qoN, Awp jI au~bldI dyZ’c bYT ky, qyrw kIAw mITw lwgY] hir nwmu pdwrQu<br />

www.Gursevak.com<br />

230<br />

q`qkrw


nwnku mWgY] Anuswr Bwxw mMn ky, Awpxw Awp kurbwn krky AwigAwkwrI<br />

AnuswrI bxy[ jo SuB Amolk bcn Purmweyy, so ShIdI dy ky kmwey[ nwrwien<br />

nrpiq; nmskwrY] AYsy gur kau.bil bil jweIAY; Awip mukqu moih qwrY] Anuswr<br />

AYsy vwihgurU gurU pRmysr jI qoN, rom 2 krky inmK 2 bwr 2 ju`go ju`g, nmskwr<br />

kridAW, bilhwr kurbwn jweIey jI[ XQw:- gurdyv siqguru pwrbRhmu prmysru;<br />

gurdyv nwnk hir nmskrw])<br />

qumrI giq imiq; qum hI jwnI] nwnk dws; sdw kurbwnI] 8] 4]<br />

prmpUjnIk vwihgurU mh`lw pMjvWjI, ipAwry syvkW nUM, Awpxy ipAwry drSnW<br />

duAwrw, Awqm iqRpqI SWqI ivsmwdqweI b^S ky, Awpxy’c AByd krky, aun@W dw<br />

js, bRhmMfW’c ju`go ju`g At`l &Ylw rhy hn[ ShIdW dy isrqwj DMn.vwihgurU koit<br />

bRhmMf ko Twkuru suAwmI; siqgurU nwnk dyv swihb jI pMjvyN jwmy’c, krqy<br />

kudrqI. 1 musqwku] ( 1 moihq) Anuswr.vwihgurU jI dy ivsmwd kOqkW’qy moihq ho ky,<br />

snmuK &urmwauNdy hn:- hy prmpUjnIk.nwnk rwKnhwru Apwru] vwihgurU<br />

jI!ieh(qumrI) Awp jI dI, hMgqw rihq(giq) ivvsQw dI(imiq) mrXwdw, (qum)<br />

Awp jI ny Awpy hI jwnI hY[ XQw:- ApnI giq imiq; jwnhu Awpy]) pauVI] Awpy<br />

sB Gt AMdry; Awpy hI bwhir] Awpy gupqu vrqdw; Awpy hI jwhir] jug CqIh<br />

gubwru kir; vriqAw suMnw hir] EQY vyd purwn n swsqw; Awpy hir nrhir] bYTw<br />

qwVI lwie; Awip sB dU hI bwhir] AwpxI imiq Awip jwxdw; Awpy hI gauhru]<br />

hy prmpUjnIk vwihgurU jI!Awp jI hux, AsMK bRhmMf dI rcnw rcidAW, lYA<br />

kridAW, hMgqw rihq inrlyp.hoN jI! XQw:- Epiq prlau; iKn mih krqw]<br />

Awip Alypw; inrgunu rhqw] dwsn dws Awp jI dy ivsmwd kOqkW’qy moihq ho ky,<br />

sdw sdw Awp jI leI(kurbwnI) ShIdI idMdw hY] 8] 4] XQw:- gur kau; kurbwnu<br />

jwau hW]) gur Apuny aUpir; bil jweIAY]) nwrwien nrpiq; nmskwrY] AYsy gur<br />

kau.bil bil jweIAY; Awip mukqu, moih qwrY]<br />

gauVI suKmnI mÚ 5]) AstpdI jI pMjvyN, Awid 268.<br />

sloku] dynhwru pRB Coif kY; lwgih Awn suAwie] nwnk.khU n sIJeI; ibnu<br />

nwvY piq jwie] 1]<br />

koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] vwihgurU siqgurU nwnk<br />

dyv swihb jI &urmwauNdy hn:- dyvxhwru dwqwru; ikqu muiK swlwhIAY]) ddw.dwqw<br />

www.Gursevak.com<br />

231<br />

q`qkrw


eyku hY; sB kau dyvnhwr] dyNdy.qoit n AwveI; Agnq Bry BMfwr]) qum bf dwqy; dy<br />

rhy] jIA pRwx mih; riv rhy]) qU BMnx GVx smrQu dwqwru hih; quDu AgY mMgx no<br />

hQ joiV KlI sB hoeI] quDu jyvfu dwqwru, mY koeI ndir n AwveI; quDu sBsY no dwnu<br />

idqw; KMfI vrBMfI pwqwlI pureI sB loeI] Anuswr nwmu ijMd jwn Kwx pIx pYn@x<br />

sB qr@W dIAW dwqW(dynhwru) dyx vwly, (pRB) vwihgurU jI AQvw(pRB) qygbhwdr<br />

ismirAY; Gr nauiniD AwvY Dwie] vwihgurU dsy siqgurU swihbwn gurqw ibrwjmwn<br />

siqgurU gRMQ swihb jI, jo hux, Awpxy dwsW dy AMdr bwhr Anq klwvwn pUrn<br />

myhrvwn AsMK pRkwS hI pRkwS Ajpw jwp inrMkwr srUp gurbwxI jI b^S ky,<br />

Awpxy’c lInqw eykqw ABydqw b^S rhy hn[ AYsw dwqw; siqguru khIAY] Anuswr<br />

AYsy sRb ivAwpI mhW ivsmwd b^iSS(dynhwru) dyx vwly, (pRB) vwihgurU siqgurU<br />

swihb jI nUM Coif kY, ikRm jIv, (Awn) dYÍq(Awn) hor pr igRh ivkwrI jUAw nSy<br />

kukrm, inrdoS jIAW nUM kohx, ieMidRAW dy(suAwie) suAwd, pRXojn mqlb’c,<br />

(lwgih) l`g irhw hY[ (khU) iksy pRkwr BI(sIJeI) mukq, Cu`t (n) nhIN skdw[<br />

(nwvY) sRb ivAwpI ivsmwd Anqklwvwn pUrn myhrvwn Ajpw jwp vwihgurU ismrn<br />

nwm jpy qoN ibnu(piq) iezq(jwie) jWdI hY] 1] XQw:- ibnu ismrn; hY<br />

AwqmGwqI] swkq nIc; iqsu kulu nhI jwqI]) gauVI mhlw 5] imlu myry goibMd;<br />

Apnw nwmu dyhu] nwm ibnw; iDRgu iDRgu Asnyhu] 1] rhwau] nwm ibnw; jo pihrY<br />

Kwie] ijau kUkru; jUTn mih pwie] 1] nwm ibnw; jyqw ibauhwru] ijau imrqk;<br />

imiQAw sIgwru] 2] nwmu ibswir; kry rs Bog] suKu supnY nhI; qn mih rog] 3]<br />

nwmu iqAwig; kry An kwj] ibnis jwie; JUTy siB pwj] 4] nwm sMig; min pRIiq<br />

n lwvY] koit krm krqo; nrik jwvY] 5] hir kw nwmu; ijin min n AwrwDw] cor<br />

kI inAweI; jmpuir bwDw] 6] lwK AfMbr; bhuqu ibsQwrw] nwm ibnw; JUTy<br />

pwswrw] 7] hir kw nwmu; soeI jnu lyie] kir ikrpw; nwnk ijsu dyie] 8] 10]<br />

(s`sy pYr ibMdI n lwau) (AstpdI]) ds qukIAW, A`T pauVIAW dy<br />

prmpUjnIk AstpdI jI pMjvyN[<br />

ds bsqU ly; pwCY pwvY] prmpUjnIk vwihgurU swihb jI swfy leI, zwlmW dy<br />

Gor iBAwnk zulm krn qoN, au~bldI dyZ’c bYT ky, gurmuiK AvsQw’c, vwihgurU<br />

vwihgurU vwihgurU jp kmw iDAw ky, hr smyN vwihgurU vwihgurU vwihgurU jpx, gurU<br />

ArQ syvw kurbwnI krn dw SuB s`cw aupdyS b^S rhy hn[ Awp jI dI sRb ivAwpI<br />

Agm mhW ivsmwd ikRpw-idRstI AMdr, vwihgurU jI swiKAwq ho rhy hn[ XQw:-<br />

www.Gursevak.com<br />

232<br />

q`qkrw


pwrbRhmu pRBu idRstI AwieAw; pUrn Agm ibsmwd] nwnk.rwm nwmu Dnu kIqw; pUry<br />

gur prswid]) sBu goibMdu hY; sBu goibMdu hY] goibMd ibnu; nhI koeI] sUqu eyku.mix<br />

sq shMs jYsy; Eiq poiq pRBu soeI]) jil Qil mhIAil pUirAw; suAwmI<br />

isrjnhwru] Aink BWiq hoie psirAw; nwnk eykMkwru]<br />

prmpUjnIk imhrvwnu swihbu imhrvwnu] swihbu myrw.imhrvwnu] jIA sgl<br />

kau; dyie dwnu] Anuswr vwihgurU dsy pwiqSwh gurqw ibrwjmwn siqgurU gRMQ<br />

swihb jI, hr smyN AnMq bRhmMf dy jIAW nUM , AwpxI sRb ivAwpI mhW ivsmwd<br />

Anq klwvwn AKMf joiq duAwrw, swh jIvn b^S rhy hn[ siqgurW dI<br />

prmpiv`qR joiq duAwrw, AsIN vyK sux bol rhy hW, Drm-ikRq krdy ijauNdy jwgdy<br />

hW[ hvw pwxI DrqI AgnI AkwS Gr AsvwrIAW sbMDI sB, mhwrwj dIAW dwqW<br />

hn[ BwvyN koeI kmweI krky, vsqUAW pRwpq krdw hY, iPr BI siqgurU swihb jI<br />

dIAW b^SIAW dwqW hI hn, ikauN jo siqgurU swihb jI dI s`qw nwl, swry ijauN<br />

rhy hW[ XQw:- sBu jgjIvnu jig Awip hY; nwnk.jlu jlih smwie] ds(bsqU)<br />

vsqUAW, Bwv byAMq pdwrQ hwQI GoVy AsvwrIAW &OjW ^zwny cwkr mihl,<br />

vwihgurU jI qoN(ly) lY ky, (pwCY) ip`Cy(pwvY) pwauNdw, jm@W krdw hY[<br />

eyk bsqu kwrin; ibKoit gvwvY]) suqVy AsMK; mwieAw JUTI kwrxy]) mwieAw<br />

hoeI nwgnI; jgiq rhI lptwie] ies kI syvw jo kry; iqs hI kau iPir Kwie])<br />

ibiKAw ibAwipAw; sgl sMswru]) ibKY kauVqix sgl mwih; jgiq rhI<br />

lptwie] Anuswr eyk bsqu, mwieAw zihr ivSy suK(kwrin) leI, dwiq ipAwrI;<br />

ivsirAw dwqwrw] Anuswr dwiq ipAwrI krky, dwqy nUM Bulw ky, (ibKoit) ivSyS<br />

Kotw AikRqGx jIv, siqgurU swihbwn jI v`loN Brosw (gvwvY) gvw lYNdw hY[ XQw:-<br />

mÚ3] mnmuKu duK kw Kyqu hY; duKu bIjy.duKu Kwie] duK ivic jMmY.duiK mrY; haumY<br />

krq ivhwie] Awvxu jwxu.n suJeI; AMDw AMDu kmwie] jo dyvY.iqsY n jwxeI; idqy<br />

kau lptwie] nwnk.pUrib iliKAw kmwvxw; Avru n krxw jwie]) AMimRq rsu;<br />

Kwvih Kwn pwn] ijin dIey; iqsih n jwnih.suAwn] 3]<br />

eyk BI n dyie; ds BI ihir lyie] prmpUjnIk vwihgurU siqgurU swihb jI<br />

qoN, Anyk pRkwr dIAW dwqW pRwpq krky, aun@W’coN sMq syvw leI, Bu`Ky nUM AMn nMgy nUM<br />

www.Gursevak.com<br />

233<br />

q`qkrw


sqR, eyk BI vsqU(n) nhIN(dyie) idMdw, sgoN v`fw fwkU DwVvI bx ky, ds vsqUAW<br />

hor BI(ihir) curw Koh, (lyie) lYNdw hY[ XQw:- ht ptx ibj mMdr BMnY; kir corI<br />

Gir AwvY] Aghu dyKY ipChu dyKY; quJ qy khw CpwvY]) aUhI qy hirE.aUhw ly DirE;<br />

jYsy bwsw mws dyq JwtulI]) Kuis Kuis lYdw; vsqu prweI] vyKY suxy; qyrY nwil<br />

KudweI] dunIAw lib.pieAw Kwq AMdir; AglI gl.n jwxIAw]) bhu prpMc kir;<br />

pr Dnu ilAwvY] suq dwrw pih; Awin lutwvY] mn myry BUly; kptu n kIjY] AMiq<br />

inbyrw; qyry jIA pih lIjY] 1]) pauVI] iesqRI purKY bhu pRIiq; imil mohu<br />

vDwieAw] puqRü klqRü inq vyKY ivgsY; moih mwieAw] dyis prdyis Dnu corwie;<br />

Awix muih pwieAw] AMiq hovY vYr ivroDu; ko skY n CfwieAw] nwnk ivxu nwvY.iDRgu<br />

mohu; ijqu lig duKu pwieAw] gRIbW AmIrW dIAW bsqIAW aujwV idMdw hY, SihrW dy<br />

Sihr &Uk idMdw hY, ijvyN bwbr jwbr ny ihMd’qy hmlw krky &Uky[<br />

qau mUVw; khu khw kryie] aupRokq ZlqIAW krn vwlw fwkU(mUVw) mUrK,<br />

(khu) d`so(qau) qW (khw) kI(kryie) kry?ijs krky AikRqGxqw dw doS inivrq<br />

hovy, swry suK mn’c vsx, cwir pdwrQ; kml pRgws] sB kY miD; sgl qy<br />

audws] vwlI sRb ivAwpI mhW ivsmwd prm au~cI gurmuiK AvsQw pRwpq hovy, so<br />

&urmw rhy hn:-<br />

ijsu Twkur isau; nwhI cwrw] qw kau; kIjY sd nmskwrw] ijsu nwil.joru n<br />

cleI; Kly kIcY Ardwis] Anuswr ijsu(Twkur) mwlk vwihgurU jI(isau) nwl,<br />

(cwrw) zor nwhI cldw, (qw) iqn@W (kau) nUM, sd 3 hr smyN nmskwrw hI<br />

nmskwrW(kIjY) krnw krIey[ XQw:- inmK inmK; Twkur nmskwrY] nwnk Ehu<br />

Aprsu; sgl insqwrY] 1]<br />

jw kY min; lwgw pRBu mITw] srb sUK; qwhU min vUTw] (jw) ijs gurU ipAwry<br />

jI(kY) dy min ’c, swcI bwxI; mITI AMimRq Dwr] Anuswr(pRBu) s`cy vwihgurU<br />

gurbwxI jI mITw(lwgw) l`gy hn[ gurbwxI jI im`Ty l`gxy krky, (qwhU) iqs dy<br />

min ’c, (srb) swry sUK(vUTw) vs gey hn[ XQw:- mn jwgy kI; iehY nIswxI[<br />

lwgY ipRA sRI gurbwxI[) BieE AnugRhu.pRswid sMqn kY; hir nwmw hY mITw] jn<br />

nwnk kau.guir ikrpw DwrI; sBu Akul inrMjnu fITw]<br />

ijsu jn; Apnw hukmu mnwieAw] srb Qok; nwnk.iqin pwieAw] 1]) gur<br />

nwnk dyv goivMd rUp] vwihgurU siqgurU nwnk dyv mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy hn:-<br />

www.Gursevak.com<br />

234<br />

q`qkrw


jw kY min; lwgw pRBu mITw] srb sUK; qwhU min vUTw] Anuswr pRRB jI im`Ty l`gx<br />

qoN, mn’c swry suK vswaux vwly, ijsu Awpxy(jn) ipAwry Bgq jI qoN, DMn<br />

siqgurU swihbwn jI ny, jau qau; pRym Kylx kw cwau] isru Dir qlI; glI myrI<br />

Awau] iequ mwrig; pYru DrIjY] isru dIjY; kwix n kIjY] Anuswr isr mMgx qoN<br />

dyx rUp, Apnw hukmu mnwieAw hY, Bwv gursyvk jI ny isr Arp idqw[ XQw:-<br />

qyrw Bwxw.qUhY mnwieih; ijs no hoih dieAwlw] iqs ny(iqin) iqn@W siqgurU swihb<br />

jI duAwrw, Drm ArQ Aru kwm moK; dyqy nhI bwr] Anuswr (srb) swry(Qok)<br />

pdwrQ nUM pwieAw hY[ vw srb Qok dy dwqy vwihgurU jI nUM pwieAw hY] 1] XQw:-<br />

mMny kI giq; khI n jwie]) hukim mMinAY.hovY prvwxu; qw KsmY kw mhlu pwiesI]<br />

(bu`JIAY) nwnk mMinAw mMnIAY; buJIAY gur prswid] 2]<br />

Agnq swhu; ApnI dy rwis] (swhu) sjxu scw pwiqswhu; isir sWhW dY<br />

swhu]) so pwiqswhu swhw piq swihbu; nwnk.rhxu rjweI]) qU swhI hU swhu;<br />

hau.kih n skw.gux qyirAw] Anuswr myhrvwn vwihgurU s`cy pwiqSwh jI, ies<br />

AigAwnI bysMqoKy nUM, AwpxI joiq Dn pdwrQ, rwj qyz &Oj ^zwny, sRIr ieMdRy,<br />

DrqI sbMDI hvw pwxI Awid(Agnq) Axigxq pRkwr dI, ApnI(rwis) pUMjI dy<br />

rhy hn[ XQw:- ddw.dwqw eyku hY; sB kau dyvnhwr] dyNdy.qoit n AwveI; Agnq<br />

Bry BMfwr]) qum bf dwqy; dy rhy] jIA pRwx mih; riv rhy]<br />

Kwq pIq; brqY And aulwis] prm ipAwry rwm jI ny, BwvyN Anyk pRkwr dy<br />

AMimRq pdwrQ b^Sy hn, pr ieh AigAwnI, dynhwru pRB Coif kY; lwgih Awn<br />

suAwie]) Kwq pIq; Kylq hsq ibsQwr]) Kwq pIvq svMq suKIAw; nwmu ismrq<br />

KIn] Anuswr kl`bW ’c jw ky, (aulwis) auqSwh And nwl, Srwb qmwkU(pIq)<br />

pINdw, AKwD mws(Kwq) KWdw, prweI iesqRI nwl(brqY) vrqdw hY[ XQw:- pr<br />

Dn pr qn, pr qI inMdw; AKwiD Kwih hrkwieAw]) sau mxu hsqI iGau guVu<br />

KwvY; pMij sY dwxw Kwie] fkY PUkY Kyh aufwvY; swih gieAY pCuqwie]<br />

ApunI Amwn kCu; bhuir swhu lyie]) Agnq swhu; ApnI dy rwis]<br />

Anuswr(swhu) vwihgurU jI dI ApunI b^SI Axigxq pRkwr dI pUMjI, (Amwn)<br />

Amwnq ies AigAwnI pws BwvyN hY, pr Pyr BI(bhuir) muV 2 ky, (kCu) ku`J hor<br />

2(lyie) lYNdw hY[ jw kw dwnu; inKUtY nwhI] Anuswr siqgurU jI AK`ut dwqW hmySW<br />

hI bwr 2 idMdy rihMdy hn[ XQw:- dydw dy; lYdy Qik pwih]) ddw.dwqw eyku hY; sB<br />

www.Gursevak.com<br />

235<br />

q`qkrw


kau dyvnhwr] dyNdy.qoit n AwveI; Agnq Bry BMfwr] Am`uk dwqW nUM pRwpq krky,<br />

Sukr krn dI bjwey, ros hI ros krdw hY, so &urmw rhy hn:-<br />

AigAwnI min; rosu kryie] bwr 2 dwqW nUM pRwpq krky, aun@W nUM AYbW ’c<br />

brbwd krky, kbIr.dInu gvwieAw dunI isau; dunI.n cwlI swiQ] pwie kuhwVw<br />

mwirAw; gwPil ApunY hwQ] 13] Anuswr Awpxy pYrW ’qy Awp kuhwVw mwr ky,<br />

pUrn siqgurW dy kIqy praupkwrW nUM Bulwaux vwlw(AigAwnI) igAwn hIx<br />

AikRqGx min ’c, pRB dwqau dwqwr; jI ’qy, (rosu) gu`sw(kryie) krdw hY, ik r`b<br />

jI ny swfw sB ku`J brbwd krky, vYr hI lY ilAw hY!ieh nhIN smJdw r`b jI<br />

nhIN iksy dw vYrI, vYrI qyry AYb bMidAw[<br />

ApnI prqIiq; Awp hI KovY] bhuir aus kw; ibsÍwsu n hovY] vwihgurU jI qoN<br />

bwr 2 dwqW lY ky, ihtlr vWg inrdoS jIAW nUM mwr ky, bwvY mwrgu; tyFw clnw]<br />

sIDw Coif; ApUTw bunnw] Anuswr kurIqIAW ’c brbwd hox vwlw, jo AigAwnI<br />

AikRqGx hY, aus (kw) dw(bhuir) muV ky, s`cy pwiqSwhjI nUM, (ibsÍwsu) Brosw (n)<br />

nhIN(hovY) huMdw, Bwv jo ies ’qy pRqIq sI, ies ApnI prqIiq nUM, Awp hI(KovY)<br />

nws kr lYNdw hY, Bwv s`cy pwiqSwhjI ies’qy Brosw nhIN krdy[ XQw:- iekn@w<br />

AMdir Kotu.inq Kotu kmwvih; Ehu jyhw bIjy.qyhw Plu Kwey] jw siqguru srwPu.ndir<br />

kir dyKY; suAwvgIr siB auGiV Awey]) joo CkaUey kuxky ky.Bwj gey.ie`k Tuxky ky[<br />

jIAW dI r`iKAw leI, ies dy n`k ’c nkyl pw lYNdy hn[ XQw:- (n`ik, n`QW)<br />

DrqI aupir kot gV; kyqI geI vjwie] jo.Asmwin n mwvnI; iqn nik nQw<br />

pwie]<br />

34.ijs kI bsqu; iqsu AwgY rwKY] pRB kI AwigAw; mwnY mwQY] aus qy<br />

caugun; krY inhwlu] nwnk swihbu; sdw dieAwlu] 2]) BwvyN dwqW nUM brbwd<br />

krky, AikRqGx ho irhw hY, AikrqGxw kw; kry auDwru] Anuswr ies dy auDwr<br />

leI, aupwA dsdy hn, ikauN jo ieh sdw sdw iehu BUlnhwru] hY[ nwnk.rwKnhwru<br />

Apwru]) imhrvwnu swihbu imhrvwnu] swihbu myrw imhrvwnu] jIA sgl kau; dyie<br />

dwnu] vwihgurU jI mwqw ipqw jI hn[ BwvyN rwjy nUM pqw hY ik bwZ qW myrw hI hY,<br />

pr iPr BI mwlI qoN &uu`l dI pRym Bytw lY , ky pRsMn ho jWdw hY , ieauN ijs vwihgurU jI<br />

kI ijMd jwiedwd pRvwr sB bsqu hY, (iqsu) iqn@W AwgY (rwKY) r`K dyvy, Bwv Awpxy<br />

pRIqm gurU jI qoN srvMs kurbwn kry, ijvyN vwihgurU mh`ly dsvyN jI ny vwihgurU jI<br />

www.Gursevak.com<br />

236<br />

q`qkrw


qoN kIqw[ Awp jI qoN r`b pIr bu`DUSwh jI ny kIqw[ XQw:- prweI Amwx.ikau<br />

rKIAY; idqI hI suKu hoie]<br />

pRB kI AwigAw; mwnY mwQY]) rb kI rjwie.mMny isr aupir; krqw mMny Awpu<br />

gvwvY]) pRB kI AwigAw; Awqm ihqwvY] Anuswr(pRB) vwihgurU siqgurU swihb jI<br />

kI AwigAw nUM, Awpxy isr mwQY ’qy (mwnY) mMny, r`b rUp pIr bu`DUSwh jI, pMjW<br />

ipAwirAW vWg[ XQw:- Purmwnu qyrw.isrY aUpir; iPir n krq bIcwr] quhI<br />

drIAw.quhI krIAw; quJY qy insqwr]) AwigAw mih BUK.soeI kir sUKw; sog<br />

hrK.nhI jwinE] jo jo hukmu BieE swihb kw; so mwQY ly mwinE]) jy BuK dyih.q<br />

ieq hI rwjw; duK ivic sUK mnweI] 3]) jau qnu cIrih; AMig n morau] ipMfu<br />

prY; qau.pRIiq n qorau] 2]<br />

aus qy caugun; krY inhwlu] nwnk swihbu; sdw dieAwlu] 2]) dIn dieAwl<br />

sdw ikrpwl] swihb sRI gurU nwnk dyv jI &urmwauNdy hn:- vwihgurU jI dw<br />

b^iSAw sB ku`J, vwihgurU jI dy A`gy r`Kx qoN, pUry gurU jI dI AwigAw isr m`Qy<br />

’qy mMnx qoN, aus kW ku`qy AikRqGxqw vwlI duK`lI AvsQw(qy) qoN, jy iqsu BwvY<br />

nwnkw; kwghu hMsu kry]) bguly qy Puin hMsulw hovY; jy qU krih dieAwlw])<br />

nwnk.vyKY ndir kir; cVY cvgx vMnu]) cVY svwieAw inq inq rMgw; GtY<br />

nwhI.qolIjw hy] Anuswr (caugun) cOguxW Bwv bhuqy qoN bhuqw(inhwlu) pRsMn hI<br />

pRsMn(krY) kr idMdy hn, ikauN jo(swihbu) mwlk vwihgurU jI, siqgurU sdw dieAwlu<br />

hY BweI; sdw (dieAwlu) dieAw dy Gr hn] 2] XQw:- qum@ dieAwl ikrpwl<br />

ikRpw iniD; piqq pwvn gosweI]) Bgiq vCl; sdw ikrpwl]) pRB bKsMd dIn<br />

dieAwl]) siqgurU sdw dieAwlu hY BweI; ivxu Bwgw ikAw pweIAY] eyk ndir<br />

kir vyKY sB aUpir; jyhw Bwau qyhw Plu pweIAY] nwnk nwmu vsY mn AMqir; ivchu<br />

Awpu gvweIAY] 4] 6]<br />

ijs kI bsqu; iqsu AwgY rwKY] pRB kI AwigAw; mwnY mwQY] aus qy caugun;<br />

krY inhwlu] nwnk swihbu; sdw.dieAwlu] 2]<br />

35.swKI:- siqgur AwgY sIsu Byt dyau; jy siqgur swcy BwvY]) nwnk.syvku<br />

soeI AwKIAY; jo isru Dry auqwir]) qnu mnu Dnu sBu.sauip gur kau ; hukim mMinAY<br />

pweIAY] Anuswr DMn bwbw ngwhIAw isMGjI ny, Awpxy gurdyv mwqw gurdyv ipqw;<br />

gurdyv suAwmI prmysurw] vwihgurU mh`ly dsvyN jI nUM, Awpxy ipMf AwlmgIr ivKy,<br />

www.Gursevak.com<br />

237<br />

q`qkrw


AiqAMq suMdr blvwn kImqI GoVw pRym Bytw kIqw[ zwlm hwkmW ny bwbyjI dw swrw<br />

pRvwr ShId kr idqw[ bwbwjI Awpxy nwnky Gr ipMf mUlovwL(sMgrUr) ivKy cly<br />

gey[ vwihgurU mh`ly dsvyN jI nUM , rweykot iksy pRymI ny pihr rwq geI qoNy ^br<br />

idqI, “hy vwihgurUjI!Awp jI dy ^ws pRymI bwby ngwhIey jI dy pRvwr nUM qurkW ny<br />

ShId kr idqw hY[ bwbwjI Awpxy nwnky Gry audws bYTy hn[ ”pwrbRhm grIb<br />

invwj] pUrn gurU jI J`t p`t GoVy’qy Asvwr hoey , phu P`utdI nwl ipMf mUlovwL<br />

phuMcy, ij`Qy hux sRI gurduAwrw swihb jI hn[ ie`Qy ie`k pRymI ku`lI’c bYTw sI,<br />

siqgurU swihb jI dy prmpiv`qR drSn krky gd 2 ho igAw[ hukm pw ky bwby jI<br />

nUM jw d`isAw[ bwbwjI mLweI smyq dhIN, CoilAW dI im`s vwly pRSwdy, Awpxy<br />

bzurg nwny jI nUM BI nwl ilAwey[ siqgurU swihb jI ny, myrY min qin pRIiq<br />

lgweI siqguir; hir imilE lwie 1 JpIVw] ( 1 j`PI) Anuswr AwpxI CwqI nwl lw<br />

ky, AYsw ipAwr id`qw, AMdr Ajpw jwp clw id`qw, ijsu nwmu irdY; soeI vf<br />

rwjw] Anuswr l`KW KuSIAW pwiqswhIAW b^SIAW[ &urmwieAw, “BweI!Awp jI ny<br />

dwdikAW nwnikAW dI kul qwr leI hY[ ”ivsmwd ismrn b^S ky, sB audwsIAW<br />

dUr kr id`qIAW[ DMnu syvw; syvku prvwnu] Anuswr DMn SuB s`cI syvw ijs nUM<br />

krky, pyRmI gursyvk jI gurU jI nUM pRvwn hoey [ ies leI pyRmI ieh Dwrnw gwauNdy<br />

hn:- GoVy ciV@E.gurUjI myry , myrw BwvyN k`K n rhy[<br />

36.dUjI swKI:- AMimRqDwrI pRymx v`fBwgx isMGxI dw ie`ko ie`k ipAwrw<br />

b`cw, vwihgurU mh`ly dsvyN jI dI AkwlI &Oj’c, DrmXu`D lVidAW ShId ho<br />

igAw[ ies ny, qyrw kIAw mITw lwgY] nwmu pdwrQu nwnku mWgY] Anuswr sbr<br />

Sukr dw ipAwlw pIqw[ sRI AnMdpur swihb jI ivKy, Awpxy gurU pRIqm jI dy<br />

drSn krky, DMnvwd kIqw qy pRym bynqI kIqI, “kbIr.myrw muJ mih ikCu nhI; jo<br />

ikCu hY so qyrw] qyrw quJ kau saupqy; ikAw lwgY myrw] Anuswr hy mhwrwj swihb<br />

jI! b`cw Awp jI dw hI sI, Awp jI dI b^iSS dw sdkw, Awp jI leI ShId ho<br />

ky, Amr ho igAw hY[ myrI k`uK s&lI hoeI hY[ ”s`cy pwiqswhjI ny lUM 2 krky<br />

AiqAMq pRsMn ho ky ikhw, “DMn gurU nwnk dyv swihb jI, Awp jI nUM, cwr gurmuiK<br />

spu`qR b^Sxgy, inhwl 3!”; pUry gur kw bcnu.aupir AwieAw]) igir bsuDw jl<br />

pvn jwiego; ieik swD bcn AtlwDw] Anuswr sRI muKvwk s&ly hoey[ v`fBwgx<br />

AwigAwkwrI pRymx is`KxI ny, Awpxy cwry ipAwry lwiek gurmuiK spu`qR , du`D m`Kx<br />

www.Gursevak.com<br />

238<br />

q`qkrw


nwl pwL ky, cojI myry goivMdw.cojI myry ipAwirAw; hir pRBumyrw cojI jIau] vwihgurU<br />

mh`ly dsvyN jI dy s`cy im`Ty crn-kmlW ’c pRym Bytw kr idqy[ jo, gur kau; kurbwnu<br />

jwau hW]) gur Apuny aUpir; bil jweIAY] Anuswr Awpxy hIey ko pRIqmu; swihb jI<br />

qoN h`s 2 ky kurbwn hoey[ so, ijs kI bsqu; iqsu AwgY rwKY] Anuswr pihlW ie`k<br />

sp`uqR pRym Bytw kIqw, nwnk swihbu; sdw dieAwlu] pUrn gurU jI ny, aus qy caugun;<br />

krY inhwlu] Anuswr cwr gurmuiK spu`qR b^S ky, cOguxI Bwv bhuqI qoN bhuqI AiqAMq<br />

hI inhwl pRsMn iqRpq kr id`qI[ aus ny pMjyy spu`qR Arp ky, ieh bcn kmwey,<br />

kbIr.myrw muJ mih ikCu nhI; jo ikCu hY so qyrw] qyrw quJ kau saupqy; ikAw lwgY<br />

myrw] AYsy ivsmwd gurmuiK pRymIAW nUM sd sdw rom 2 krky nmskwr hY] 2]<br />

(BWiq) Aink Bwiq; mwieAw ky hyq] srpr hovq; jwnu Anyq] A`KW nwl pr<br />

iesqRI mrd dy rUp nUM ivkwr idRStI nwl dyKxw, ivkwrI gwxy suxny gwauxy, zor zulm<br />

krky mwieAw iek`qR krnI, qyz imrc lUx mswly qLy pdwrQ rsnw dy suAwd, ivSy<br />

dy Anyk Bog Bogxy, poly g`dy’qy pYxw bihxw, nMgy isr ikirAw krnI, qy su`qy hI<br />

rihxw, ivSy ivkwr qmwSy vwlIAW mUvIAW dyKxIAW, PYSn lwauxy, kursI leI mrnw<br />

mwrnw, AwpxI vifAweI Awp krnI krwauxI, AwpxI vifAweI sux ky, KuS ho ky<br />

hMkwr krnw myry jYsw c`kRvrqI bwdSwh BI nhIN, ivSy ivkwr dI g`l kr sux ky<br />

h`sxw, sog krnw, b`cy b`cIAW smyq tYlIvIzn dy BYVy idRS dyKxy, cwh kO&I qMbwkU<br />

nsvwr pwn BYVy nSy qwS jUAw pr inMdw kusMgq krnI, prwieAw h`k Kwxw, dUjIAW<br />

zwqW qoN n&rq krky kql krny, corI XwrI mMd krm Awid sB nwgxI mwieAw hY[<br />

XQw:- mwieAw hoeI nwgnI; jgiq rhI lptwie] AYsI nwgxI mwieAw(ky) dy<br />

(Aink) Anyk(Bwiq) qrW@ dy(hyq) ipAwr AQvw mwieAw dy nwl Anyk qrW@ dy ipAwr<br />

krn vwly, hy BweI(jwnu) smJ!(srpr) zrUr br zrUr hI sdw leI(Anyq)<br />

nwsvMq(hovq) ho rhy hn[ XQw:- nwv ijnw sulqwn Kwn; hody ifTy Kyh] nwnk.auTI<br />

cilAw; siB kUVy quty nyh]) dynhwru pRB Coif kY; lwgih Awn suAwie] Anuswr ijn@W<br />

’c K`cq ho ky, Aiq rogI sogI hMkwrI durwcwrI iBRst ho irhw hYN[ ieh mwiekI<br />

suAwd nwl nhIN jWdy, sRIr nUM suAwh kr idMdy hn, lwhnqW dI suAwh ’c iltdw hY[<br />

XQw:- grDb pRIiq; Bsm sMig hoie]<br />

ibrK kI CwieAw isau; rMgu lwvY] Eh ibnsY; auhu min pCuqwvY]) dynhwru pRB<br />

Coif kY; lwgih Awn suAwie]) dyvxhwru dwqwru; ikqu muiK swlwhIAY] Anuswr<br />

dyvnhwr vwihgurU jI nUM C`f ky, Aink Bwiq; mwieAw ky hyq] ’c l`g irhw hY, jo<br />

www.Gursevak.com<br />

239<br />

q`qkrw


zrUr br zrUr nwsvMq hn, mwno ieh ibrK kI CwieAw(isau) nwl, (rMgu)<br />

ipAwr(lwvY) lwauNdw hY[ ijvyN ibRC nws hox qoN CW nws ho jWdI hY, Bwv CW s`cI<br />

nhIN[ iqvyN(Eh) pdwrQ(ibnsY) nws ho jWdy hn[ ijs krky auhu kukrmI,<br />

vwihgurU jI nUM Bu`l ky , min ’c(pCuqwvY) pCuqwauNdw hY[ XQw:- sBy duK sMqwp; jW<br />

quDhu BulIAY] jy kIcin lK aupwv; qW.khI n GulIAY]) qUM ivsrih qW sBu ko<br />

lwgU; cIiq Awvih qW syvw] Avru n koaU dUjw sUJY; swcy AlK AByvw] 1]) kI<br />

ivsrih; duKu bhuqw lwgY] duKu lwgY; qUM ivsru nwhI] 1]) pRxviq nwnku.nwgI<br />

dwJY; iPir pwCY pCuqwxIqw]) prmysr qy BuilAW; ivAwpin sBy rog]<br />

sRb ivAwpI ivsmwd pRymmeI SuB ivcwr:- pRymI sB ku`J gurU jI nUM Arp ky ,<br />

pey kbUlu.KsMm nwil; jW Gwl mrdI GwlI] Anuswr inhkwm Gwl Gwly, qW<br />

pRwpqI hY, puMn nws hox dw koeI BI fr nhIN hY[<br />

jo dIsY; so cwlnhwru] lpit rihE; qh AMD AMDwru]) jo dIsY so cwlsI;<br />

iks kau mIqu kryau]) jo dIsY; so hoie ibnwsw]) idRsitmwn, hY sgl imQynw]<br />

ieku mwgau dwnu; goibd sMq rynw]) iksu nwil kIcY dosqI; sBu jgu clxhwru]<br />

Anuswr sbMDI pdwrQ Anyk bRhmMf dw jo idRStmwn pswrw(dIsY) ids irhw hY,<br />

(so) auh(cwlnhwru) c`lx vwlw hY[ dynhwru pRB Coif kY; lwgih Awn suAwie]<br />

Anuswr dyx vwly pRBU jI nUM C`f ky , (AMDwru) AigAwn dy hn@yry krky, vYrwg ibbyk<br />

nyqRW qoN rihq(AMD) AMin@AW dw AMn@w, (qh) iq`Qy, clxhwr nwsvMq pswry nwl,<br />

(lpit) K`cq ho(rihE) rihAw hY[ XQw:- plic plic sglI mueI; JUTY DMDY mohu]<br />

iek su hir ky nwm ibnu; AgY leIAih Koih]) gauVI] kwlbUq kI hsqnI; mn<br />

baurw ry, clqu ricE jgdIs] kwm suAwie gj bis pry; mn baurw ry, AMksu<br />

sihE sIs] 1] ibKY bwcu hir rwcu; smJu mn baurw ry] inrBY hoie.n hir Bjy;<br />

mn baurw ry, gihE n rwm jhwju] 1] rhwau] mrkt mustI Anwj kI; mn baurw<br />

ry, lInI hwQu pswir] CUtn ko shsw pirAw; mn baurw ry, nwicE Gr Gr bwir]<br />

2] ijau nlnI sUAtw gihE; mn baurw ry, mwXw iehu ibauhwru] jYsw rMgu ksuMB<br />

kw; mn baurw ry, iqau psirE pwswru] 3] nwvn kau qIrQ Gny.mn baurw ry;<br />

pUjn kau bhu dyv] khu kbIr CUtnu nhI; mn baurw ry, CUtnu hir kI syv]<br />

btwaU isau; jo lwvY nyh] qw kau; hwiQ n AwvY kyh]) auiT vM\u vtwaUiVAw;<br />

qY ikAw icru lwieAw] Anuswr ieh sRIr cOrwsI l`K jUn dy rsqy dw rwhI hY,<br />

www.Gursevak.com<br />

240<br />

q`qkrw


Awpxy(btwaU) rwhI sRIr(isau) nwl, (jo) ijhVw(nyh) ipAwr(lwvY) lwauNdw hY,<br />

Bwv ies qoN Bjn bMdgI gur syvw nhIN krwauNdw, ies nUM q^q’qy bYTw ky, cOr<br />

krwauNdw m`Qw itkwauNdw, rMgW 2 dy iviSAW ’c lwauNdw hY, (qw) iqs(kau) nUM hwiQ<br />

’c, (kyh) ku`J BI(n) nhIN(AwvY) AwauNdw, Bwv mnu`Kw jnm qoN koeI lwhw nhIN<br />

imldw[ XQw:- mÚ5] PrIdw grbu ijn@w vifAweIAw; Din jobin Awgwh] KwlI<br />

cly DxI isau; itby ijau mIhwhu] 105]<br />

mn hir ky nwm kI; pRIiq suKdweI] kir ikrpw nwnk; Awip ley lweI]<br />

3]) qKiq bYTw Arjn gurU; siqgur kw iKvY cMdoAw] augvxhu qY AwQvxhu; chu<br />

ckI kIAnu loAw] prmpUjnIk vwihgurU siqgurU nwnk dyv, mh`lw pMjvW jI<br />

&urmwauNdy hn:- swcI pRIiq.n quteI ipAwry; jugu jugu rhI smwie]) swcI pRIiq<br />

hm; qum isau jorI] qum isau joir; Avr sMig qorI] (krv`qu) Awsw] krvqu Blw;<br />

n krvt qyrI] lwgu gly; sunu ibnqI myrI] 1] hau vwrI; muKu Pyir ipAwry]<br />

krvtu dy; mokau kwhy kau mwry] 1] rhwau] jau qnu cIrih; AMig n morau] ipMfu<br />

prY; qau.pRIiq n qorau] 2] hm qum bIcu; BieE nhI koeI] qumih su kMq; nwir<br />

hm soeI] 3] khqu kbIru; sunhu ry loeI] Ab qumrI; prqIiq n hoeI]) ry<br />

mn.AYsI hir isau pRIiq kir; jYsI jl kmlyih] lhrI nwil pCwVIAY; BI ivgsY<br />

Asnyih] Anuswr hy mn! (hir) vwihgurU jI(ky) dy nwm(kI) dI, sRb ivAwpI mhW<br />

ivsmwd s`cI pRIiq, ju`gW 2 ’c suKdweI hY[ siqgurU swihbwn jI, sRb ivAwpI<br />

mhW ivsmwd pUrn ikRpw hI ikrpw (kir) krky, AwpxI pRIq Awip hI(lweI)<br />

lw(ley) lYNdy hn[ XQw:- sweI pRIiq; ij Awpy lwey] gur prswdI; duibDw jwey])<br />

Awpy lwieE; Apnw ipAwru] sdw sdw iqsu gur kau; krI nmskwru] 7]) Aink<br />

Bwiq; mwieAw ky hyq] mwieAw sRIr, idRStmwn pRIq GxI hI duKdweI hY] 3]<br />

mwieAw moh prIiq iDRgu; suKI.n dIsY koie]<br />

imiQAw qnu Dnu; kutMbu sbwieAw] {(imiQAw) AxhoieAw, Bwv pRqIq mwqR<br />

idsdw hovy pr hovy n, ijvyN is`pI ’c cWdI idsdI hY[ grm dyS ’c sUrj dy qyz<br />

qpx qoN, ryqy ’c dUr, pwxI idsdw hY, iqhwieAw hrn B`j ky pwxI pIx jWdw hY,<br />

pr E~Qy pwxI nhIN huMdw[ Eh pwxI dI pRqIqI(imiQAw) AxhoeI hY[ sRIr pihlW<br />

nhIN sI, hux pRqIq mwqR hY, ies ny rihxw nhIN[ ies dy AMdr bwhr byAMq hI<br />

ivroDI bImwrIAW dy kItwxU hn[ smUh bRhmMf dI rcnw’c, AnMq hI sRIr v`Fy tu`ky<br />

www.Gursevak.com<br />

241<br />

q`qkrw


kql kIqy swVy jw rhy hn[ ikqny hI TMF grmI nwl mr rhy hn, ikqny pwxI’c<br />

fu`b rhy hn[ ijMdu inmwxI kFIAY; hfw kU kVkwie] Anuswr ikqny hI sRIrW dI<br />

ijMd, h`fW nUM kVkw ky k`FI jw rhI hY hux[ gur BgqI hIn muridAW smwn, kwim<br />

kroiD; jlY sBu koeI] Anuswr ivkwrW ’c sV ky Kp tu`t ky, suAwh ho rhy hn[<br />

XQw:- kyqy; Kip qutih vykwr]) Aink Bog; ibiKAw ky krY] nh iqRpqwvY; Kip<br />

Kip mrY])<br />

hm AwdmI hW iek dmI; muhliq muhqu n jwxw]) mw kI rkqu; ipqw ibdu<br />

Dwrw] mUriq sUriq; kir Awpwrw]) jl kI BIiq.pvn kw QMBw; rkq buMd kw<br />

gwrw] hwf mws nwVˆØI ko ipMjru; pMKI bsY ibcwrw] pRwnI ikAw myrw; ikAw qyrw]<br />

jYsy qrvr pMiK bsyrw] 1] Anuswr rkq ibMd dy ikRm qoN bxy, imiQAw sRIr dw,<br />

ie`k iCn dw BI ivswh nhIN[ XQw:- jo aupijE so ibnis hY; pro Awju ky kwl]<br />

nwnk.hir gun gwie ly; Cwif sgl jMjwl]) syK hYXwqI jig; n koeI iQru<br />

rihAw] ijsu Awsix hm bYTy; kyqy bYis gieAw] 5]) kMDI auqY ruKVw; ikcrku bMnY<br />

DIru] PrIdw.kcY BWfY rKIAY; ikcru qweI nIru] 96]) hir jpidAw.iKnu iFl n<br />

kIjeI, myrI ijMduVIey; mqu ik jwpY, swhu AwvY ik n AwvY rwm]) gMFyidAW iCA<br />

mwh; quVMidAw ihku iKno] 7] }<br />

imiQAw qnu Dnu; kutMbu sbwieAw]) dynhwru pRB Coif kY; lwgih Awn suAwie]<br />

Anuswr vwihgurU jI nUM C`f ky, hoCy qu`C ivkwrW suAwdW kukrmW mhW pwpW ’c<br />

l`igAw, praupkwr qoN ibnw, du`K kSt ivkwr, Bu`K qRyh ^uSI ZmI jMmx mrn AOgux<br />

dy vsIkwr qnu, Dnu(kutMbu) pRvwr(sbwieAw) sB ku`J hI, (imiQAw) nwsvMq JU`Tw<br />

hY[ XQw:- imiQAw qn; nhI praupkwrw] imiQAw; bwsu lyq ibkwrw]) Amr<br />

jwin sMcI ieh kwieAw; ieh imiQAw kwcI ggrI]) kwieAw hMs ikAw pRIiq hY;<br />

ij pieAw hI Cif jwie]<br />

imiQAw; haumY mmqw mwieAw] (mwieAw) ivkwr Dn pdwrQ sRIr ieMidRAW dy<br />

iviSAW, sbMDIAW j`g’qy ijaux dI mmqw(haumY) hMgqw(imiQAw) nwsvMq hY, ikauN<br />

jo ien@W dy lwlc’c l`g ky, vwihgurU jI nUM Bu`l ky , zor zulm Gor mhW pwp kr<br />

irhw hY, mwieAw hoeI nwgnI; jgiq rhI lptwie] Anuswr nwgnI mwieAw jgq<br />

nUM fMg rhI hY[ XQw:- mwieAw; AYsI mohnI BweI] jyqy jIA; qyqy fhkweI] 1]<br />

www.Gursevak.com<br />

242<br />

q`qkrw


nwnkw; ijh pRIiq nhI BgvMq]) byd pVy piV.pMifq mUey; rUpu dyiK dyiK nwrI])<br />

AKI sUqku vyKxw; pr iqRA pr Dn rUpu]) (h`sUAw) pyiK pyiK ry.ksuMB kI lIlw;<br />

rwic mwic iqnhUM lau hsUAw]<br />

imiQAw; DRoh moh AiBmwnu] prwieAw h`k Kohx dw(DRoh) CL, Awpxy sRIr<br />

pdwrQW sbMDIAW dw moh (AiBmwnu) hMkwr(imiQAw) JU`Tw hY, ikauN jo dynhwr<br />

vwihgurU jI nUM C`f ky, ien@W ’c l`g ky, p`Qr idl ivkrwl jIv, AYsy au~gr pwp<br />

kr irhw hY, ijn@W nUM dyKxw ibAwn krnw AiqAMq hI AOKw hY[ XQw:- mmqw moh<br />

DRoh mid mwqw; bMDin bwiDAw Aiq ibkrwl] idnu idnu iCjq, ibkwr krq AauD;<br />

PwhI PwQw jm kY jwl] 1]<br />

imiQAw Awps aUpir; krq gumwnu]) rMg sMig ibiKAw ky Bogw; ien sMig.AMD<br />

n jwnI] 1] hau sMcau hau Kwtqw; sglI AvD ibhwnI] rhwau] hau sUrw prDwnu<br />

hau; ko nwhI muJih smwnI] 2] jobnvMq Acwr kulInw; mn mih hoie gumwnI])<br />

hau bMDau; hau swDau bYru] hmrI BUim; kauxu GwlY pYru]) bfy bfy AhMkwrIAw;<br />

nwnk.grib gly] Anuswr (Awps) Awpxy(aUpir) au~qy, (gumwnu) hMkwr (krq) kr<br />

irhw, (imiQAw) murdw hY, ikauN jo dwAvw krdw hY, ik myry vrgw koeI sUrw sohxw<br />

c`kRvrqI bwdSwh BI nhIN hY[ XQw:- Aiq suMdr kulIn cqur; muiK i|AwnI<br />

DnvMq] imrqk khIAih nwnkw; ijh pRIiq nhI BgvMq]<br />

AsiQru Bgiq; swD kI srn] nwnk jip jip jIvY; hir ky crn] 4]<br />

siqgurU nwnk Arjndyv jI &urmwauNdy hn:- dynhwru pRB Coif kY; lwgih Awn<br />

suAwie] Anuswr dynhwr dwqwr vwihgurU jI nUM C`f ky, hor suAwdW c l`gxy krky,<br />

jIv dw qn kutMb jobn Dn mwl, rwj hwQI GoVy bsqR sB ku`J JU`Tw clweymwn hY[<br />

ies leI dwsndws gRIb, (AsiQru) Ac`l bRhm srUp(swD) siqgurU swihb jI kI<br />

mhW ivsmwd Ac`l s`cI srn ’c, pRymw(Bgiq) BgqI kridAW, (hir) siqgurU<br />

swihb jI(ky) dy gursbd rUpI im`Ty ipAwry crn-kml, vw gur AMimRq iBMnI dyhurI;<br />

dy crn-kml jip jip ky, gurpRswid(jIvY) ijauNdw hY[ XQw:- AwKw jIvw; ivsrY<br />

mir jwau] AwKix AauKw; swcw nwau]) mrxM; ibsrxM goibMdh] jIvxM; hir nwm<br />

D´wvxh] crn-kmlW dw iDAwn Dwr ky, jn nwnk pRIiq; swD pg cwty] Anuswr<br />

crn-kmlW nUM c`t ky, sBu idnsu rYix.dyKau guru Apunw; ivic AKI.gur pYr<br />

DrweI] Anuswr crn-kmlW nUM AwpxIAW A`KW’c DrwauNdw hY] 4]<br />

www.Gursevak.com<br />

244<br />

q`qkrw


imiQAw sRvn; pr inMdw sunih] Awpxy Awp nUM Blw jnwaux, votW ivAwh<br />

Awid kwrjW dI is`DI leI, swaU gurmuiK dy SuB guxW nUM AOgux kihxw inMdw hY, hy<br />

BweI!ijhVy(sRvn) kMn, gurU js sunxw iqAwg ky, (pr) prweI inMdw(sunih) suxdy<br />

hn, auh(imiQAw) JU`Ty Axhoey nwsvMq BYVy gMdy, is`kw pw ky bMd krny, v`Fxy, pu`t ky<br />

h`Q ’c PVw dyxy jog hn[ XQw:- krn.n sunhI nwdu; krn muMid GwilAw] vwihgurU<br />

jI inMdw sunx qoN bcx dw aupwA dsdy hn:- hy BweI!Awpxy Awp nUM sB qoN mMdw<br />

smJ ky, iksy dI BI inMdw n kryy, n hI suxy[ XQw:- krn n sunY; kwhU kI inMdw]<br />

sB qy jwnY; Awps kau mMdw]) hau iqsu.Goil GumwieAw; pr inMdw suix.Awpu htwvY[<br />

imiQAw hsq; pr drb kau ihrih]) rovY dhisru; lµk gvwie] ijin sIqw<br />

AwdI; faurU vwie] sIqw mwqw jI nUM curwaux dy doS’c, hMkwrI doSI rwvx nUM, gurmuiK<br />

sRI rwmcMdR jI ny mwr idqw[ XQw:- rwmcMid; mwirE Aih rwvxu] Bydu bBIKx;<br />

gurmuiK prcwiexu] j`g’qy in`q corIAW hI corIAW j`g nUM nrk bxw rhIAW hn[ sO<br />

idn cor dw, ie`k idn swD dw, jdoN cor PiVAw jWdw hY, aus nUM ku`t 2 ky mwr idMdy<br />

hn[ v`FI lYxI BI corI hrwmKorI hY[ ht ptx ibj mMdr BMnY; kir corI Gir AwvY]<br />

Aghu dyKY ipChu dyKY; quJ qy khw CpwvY]) cor kI hwmw; Bry n koie] coru kIAw; cMgw<br />

ikau hoie] 1] Anuswr corI Cufwaux leI &urmw rhy hn:- (pr) prwey (drb) Dn<br />

pdwrQ(kau) nUM(ihrih) curwaux vwly(hsq) h`Q, (imiQAw) JU`Ty nwsvMq Axhoey v`Fxy<br />

jog hn[ XQw:- pr iqRA rwvix jwih; syeI qwlwjIAih] inqpRiq ihrih pr drbu;<br />

iCdR kq FwkIAih]) ihrih pr drbu; audr kY qweI] Agin n invrY; iqRsnw n<br />

buJweI] hir syvw ibnu; eyh Pl lwgy] nwnk pRB ibsrq; mir jmih ABwgy])<br />

(q`kih) pauVI 5] lY Pwhy rwqI qurih; pRBu jwxY pRwxI] qkih nwir prweIAw; luik<br />

AMdir TwxI] sMn@I dyin.ivKMm Qwie; imTw mdu mwxI] krmI Awpo AwpxI; Awpy<br />

pCuqwxI] AjrweIlu Prysqw iql pIVy GwxI]<br />

imiQAw nyqR; pyKq pr iqRA rUpwd]) jo jwnY; mY jobnvMqu] so hovq; ibstw kw<br />

jMqu] Anuswr suMdr kumwr AvsQw ’c, jdoN ieh smJdw hY, ik mYN husn vwlw hW,<br />

qdoN sdw sdw iehu BUlnhwru] hox kwrn, prwey rUp ivkwr idRStI nwl dyKx l`g<br />

jWdw hY[ pqMgy dy lweIt’qy sVn vWg, prwey rUp’qy sVdw rihMdw hY[ dyKx dI<br />

Awdq v`DdI 3 hI jWdI hY[ iCvY, kwmu n puCY jwiq] Anuswr kwm dy v`s ho ky, so<br />

hovq; ibstw kw jMqu] Anuswr ibstw dw kIVw bx jWdw hY[ A`KW nwl prwieAw rUp<br />

www.Gursevak.com<br />

245<br />

q`qkrw


dyKxw Apiv`qRqweI hY[ eyfz Anyk ibmwrIAW krky, duK`lI rogI sogI izMdgI Bog<br />

ky, jm vis kIAw; AMDu duhylw] Anuswr jmW dy v`s pYNdw hY[ AnMq bRhmMf dy<br />

pswry’c, rMgW 2 dIAW jUnW’c jIv, hr vyly rUp dyK rhy hn[ koit bRhmMf ko<br />

Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] gurU jI, Awpxy is`K nUM rUp dyKx qoN bcwaux<br />

leI &urmw rhy hn:- dynhwru pRB Coif kY; lwgih Awn suAwie] Anuswr hMkwrI<br />

ivkwrI dy nyqR, pr(iqRA) iesqRI dw(rUpwd) srUp Awid nMgyz(pyKq) dyKdy,<br />

(imiQAw) JU`Ty nwsvMq k`Fxy jog hn[ XQw:- nYx.n dyKih swD; is nYx<br />

ibhwilAw] krn.n sunhI nwdu; krn muMid GwilAw] rsnw.jpY n nwmu; iqlu iqlu<br />

kir ktIAY] hirhW.jb ibsrY goibd rwie; idno idnu GtIAY]) AKI pRyim<br />

ksweIAw; hir hir nwmu ipKMin@] jy kir dUjw dyKdy; jn nwnk.kiF idcMin@]) iDRgu<br />

isru.jo gur nw invY; gur lgY n crxI] iDRgu loiex gur drs ivxu; vyKY pr qrxI]<br />

iDRgu srvix.aupdys ivxu; suix suriq n DrxI] iDRgu ijhbw.gur sbd ivxu; hor<br />

mMqR ismrxI] ivxu syvw iDRg hQ pYr; hor inhPl krxI] pIr murIdW iprhVI;<br />

suK siqgur srxI] 10]) mÚ1] mn kw sUqku.loBu hY; ijhvw sUqku kUVu] AKI<br />

sUqku.vyKxw; pr iqRA pr Dn rUpu] kMnI sUqku.kMin pY; lwieqbwrI Kwih]<br />

nwnk.hMsw AwdmI; bDy jm puir jwih] 2]<br />

imiQAw rsnw; Bojn An sÍwd] dynhwru pRB Coif kY; lwgih Awn suAwie]<br />

Anuswr dynhwr dwqwr vwihgurU jI nUM C`f ky , pr Dn pr qn.pr qI inMdw; AKwiD<br />

Kwih hrkwieAw] Anuswr BYVy ivkrwl nIc du`Kdwiek mws nSy qmwkU Srwb, cwh<br />

kO&I qyz im`Tw qyz kauVw pkvwn byhy Bojn Awid(An) hor rMgW 2 dy (sÍwd)<br />

suAwdW dy vsIkwr, rsnw(imiQAw) JU`TI nwsvMq AxhoeI v`Fxy jog hY[ XQw:-<br />

imiQAw ijhbw; AvryN kwm]) ey rsnw.qU An ris rwic rhI; qyrI ipAws n<br />

jwie] ipAws n jwie.horqu ikqY; ijcru hir rsu.plY n pwie] hir rsu pwie<br />

plY.pIAY hir rsu; bhuiV n iqRsnw lwgY Awie] eyhu hir rsu krmI pweIAY;<br />

siqguru imlY ijsu Awie] khY nwnku.hoir An rs siB vIsry; jw hir vsY min<br />

Awie] 32]) hy ijhby hy rsgy; mDur ipRA quXM] sq hqM prm bwdM; Avrq<br />

eyQh.suD ACrxh]) ijhvw swdu n.PIkI rs ibnu; ibnu pRB.kwlu sMqwpY]) bolY<br />

kauVw; ijhbw kI PUiV] sdw BUKI; ipru jwnY dUir] 1]) ijhbw suAwdI; lIilq<br />

loh]<br />

www.Gursevak.com<br />

246<br />

q`qkrw


imiQAw crn; pr ibkwr kau Dwvih] AnMq bRhmMf dI rcnw’c, pr igRh<br />

ivkwrI hox qoN, AnykW jIA eyfz Awid ibmwrIAW nwl hux qV& 2 ky mr rhy<br />

hn[ byAMq hI kql ho rhy hn[ Koty BYVy swaUAW nUM, D`ky nwl cu`k ky lY jWdy hn[<br />

ies doS krky byAMq rwj qy kwrobwr Gr qbwh hoey hn[ ieh doS rcnw nUM jmpurI<br />

bxw irhw hY[ hux BI byAMq v`Fxy jog pYr, pr Gr nUM jw rhy hn[ pUry gurU jI<br />

Awpxy pRymI jI nUM Agn swgr ’coN, bwhoN PV ky k`F rhy hn[ dynhwru pRB Coif kY;<br />

lwgih Awn suAwie] Anuswr dynhwr dwqwr vwihgurU jI nUM C`f ky, rqn ivgwiV<br />

ivgoey kuqˆØI; muieAw.swr n kweI] Anuswr ijs ku`qy Koqy bWdr hwQI ivkwrI<br />

hMkwrI nIc dy(crn) pYr, (pr) prwey Gr ibkwr (kau) nUM (Dwvih) dOVdy hn,<br />

auh(imiQAw) JU`Ty nwsvMq Axhoey v`Fxy jog hn[ jw ko Twkuru; aUcw hoeI] so jnu;<br />

pr Gr jwq n sohI] (mnuKwie polw) mwrU mhlw 5] gupqu krqw.sMig so pRBu;<br />

fhkwvey mnuKwie] ibswir hir jIau.ibKY Bogih; qpq QMm.gil lwie] 1] ry nr;<br />

kwie pr igRih jwie] kucl kTor kwim grDB; qum.nhI suinE Drmrwie] 1]<br />

rhwau] ibkwr pwQr glih bwDy; inMd pot isrwie] mhw swgru smudu lµGnw;<br />

pwir.n prnw jwie] 2]) pr nwrI kI syj; BUil supny hUM.n jYXhu] 51] pr nwrI<br />

ky Bjy; shs bwsv Bg pwey] pr nwrI ky Bjy; cMdR kwlMk lgwey] pr nwrI ky<br />

hyq; sIs ds sIs gvwXo] ho, pr nwrI ky hyq; ktk kvrn kO GwXo] 52]<br />

imiQAw mn; pr loB luBwvih] AnMq bRhmMf dy pswry ’c, AMqir loBu, iPrih<br />

hlkwey] Anuswr loB dy hLk krky, corI fwky, Brw ie`k dUjy nUM kql kr rhy<br />

hn[ dyS Awpo iv`cIN jMg kr rhy hn[ du`K Bog 2 ky mr rhy hn[ Awpxy<br />

ipAwirAW nUM loB dy hLk qoN bcwaux leI &urmw rhy hn:- hy BweI!dynhwru pRB<br />

Coif kY; lwgih Awn suAwie] Anuswr(pr) prwey Dn pdwrQ nUM Kohx leI, (pr)<br />

ivSyS krky loB ’c, (luBwvih) luBwiemwn ho irhw mn, (imiQAw) AxhoieAw JU`Tw<br />

nwsvMq hY[ XQw:- loB lhir sBu suAwnu hlku hY; hlikE sBih ibgwry]) mnmuKu;<br />

inMdw kir kir ivguqw] AMqir loBu; BaukY ijsu kuqw] jmkwlu iqsu kdy n CofY;<br />

AMiq gieAw pCuqweI hy] 8]) loB lhir; Aiq nIJr bwjY] kwieAw fUbY kysvw]<br />

37.imiQAw qn; nhIpraupkwrw] loBI.mqlbI.qn, jy(praupkwrw) (pr+<br />

aupkwrw) (pr) prwey’qy(pr) ivSyS.krky(aupkwrw) praupkwr nhI krdw,<br />

qW(imiQAw) AxhoieAw JU`Tw imRqk hY, ikauN jo praupkwr krn qoN ibnw murdw hY[<br />

www.Gursevak.com<br />

247<br />

q`qkrw


XQw:- sloku] Aiq suMdr kulIn cqur; muiK i|AwnI DnvMq] imrqk khIAih<br />

nwnkw; ijh pRIiq nhI BgvMq] ies imRqk AMdr bwhr, ^udI AhMkwr ivkwr eyfz<br />

kYNsr Awid lw ielwz ^qrnwk bImwrIAW dy AnMq hI gMdy kItwxU hn, jo ies nUM<br />

ijauNdy nUM hI v`F 2 ky KweI jWdy hn[ ies leI AOguxW v`lo kMn PV ky qobw kry,<br />

gurU grMQ swihb jI dy pwk crn-kvlW’qy pY jwvy[ fwktRI ielwj pRhyrz dwn<br />

praupkwr syvw ismrn gurU BgqI kry krwvy, gurU pRIqm jI dI ^uSI dIAW l`KW<br />

pwiqSwhIAW pwvy[<br />

pUrn praukwrI mhwqmw jI dy praukwr dw idRstWq:- swD kI soBw; Aiq<br />

mskInI]) bRhmigAwnI praupkwr aumwhw] Anuswr pUrn bRhmigAwnI<br />

mhWpurSjI, pwxI’c ruV@y jWdy ib`CU nUM PV ky k`Fdy hn, auh fMg mwrn AwauNdw hY<br />

qW C`f idMdy hn[ bwr 2 ies qr@W krn qoN, dyKx vwly pRymI ny ikhw,<br />

“prmpUjnIk mhWpurS jIE!ieh Awp jI nUM fMg mwrdw hY, ies dw fMg bVw hI<br />

^qrnwk hY, Awp jI ies ^qry nUM n shyVo, fMg jwvygw[ ruV@n mrn idau[ ”pUrn<br />

dieAwl ikRpwl sMqjI h`s ky boly, “hy gurmuiK ipAwry jI!jy ieh Awpxw suBwv<br />

nhIN C`fdw, dwsndws BI gurU jI dw, ipAwrw hukm mMnxo ikauN hty[ ”praupkwrI<br />

bwby jI ny, ib`CU k`F ky hI dm ilAw[ XQw:- jnm mrx duhhU mih nwhI; jn<br />

praupkwrI Awey] jIA dwnu dy BgqI lwiein; hir isau lYin imlwey]) sdw kmwvy<br />

praupkwr siq sMqoK igAwn[ crn-DUV hoie sB dI.gurpRswid imlY Bgvwn[<br />

(dwsn dws)<br />

38.KMf bRhmMf byAMq; auDwrxhwirAw] qyrI soBw quDu; scy myry ipAwirAw]<br />

vwihgurU mh`ly dsvyN jI ny BwvyN Awpxy prmpUjnIk ipqw jI ShIdI dyx leI id`lI<br />

qory, iqlk jM\U; rwKw pRB qw kw] kIno; bfo klU mih swkw] Anuswr iqlk jM\U<br />

dI r`iKAw kIqI, iPr BI phwVI rwjy keI vwr cV@ ky Awey, bVw CL &ryb krdy<br />

rhy, iPr BI prmpUjnIk mwqw ipqw cwry swihbzwdy isMG isMGxIAW &Oj ^zwny,<br />

Awpxw sRvMs Awpxy Awp nUM kurbwn krky , bhU bytIAW dI r`iKAw kIqI, ^wlsw pMQ<br />

swj ky, siqgurU gRMQ swihb jI nUM gurqw b^SI Awid sRb ivAwpI mhW ivsmwd<br />

byAMq mhwn praupkwr hI praupkwr kIqy[<br />

39.vwihgurU] prmpUjnIk mhwn praupkwrI pUrn sMq bwbw AqrisMG swihb<br />

jI msqUAwxy vwilAW ny, imiQAw qn; nhI praupkwrw] qoN SuB is`iKAw lYxI:-<br />

www.Gursevak.com<br />

248<br />

q`qkrw


Awp jI ny singD pRym gwV@y vYrwg’c, sRI suKmnI swihb jI pV@idAW, vwihgurU<br />

ismrn kridAW sRIr sukwA idqw, sRIr su`k ky kwny vWg bhuq hI il`sw ho igAw[<br />

prwieAw rUp qW kI dyKxw sI?sMswr v`l au~kw hI n dyKdy, n hI suxdy, krVI Bu`K<br />

qRyh aunINdRw shwrdy[ siqgurU gRMQ swihb jI mhwn ikRpw krky, irdy ’coN, muK ’c<br />

AMimRq hr smyN Byjdy rihMdy, ismrn kridAW pI ky, iqRpq rihMdy[ ieqnw gwV@w<br />

vYrwg ho igAw, sRIr nUM r`K ky kI krnw hY? XQw:- min bYrwgu BieAw; drsnu<br />

dyKxY kw cwau]) jy DrqI sB kMcnu kir dIjY; ibnu nwvY, Avru n BwieAw rwm])<br />

mY nIry.Aink Bojn bhu ibMjn; iqn isau.idRsit n krY rucWgY] AYsy sRb ivAwpI<br />

pUrn Agm mhW ivsmwd AnMd’c, irKIkyS phwVI ’qy, cwdrw lY ky pey, sRI<br />

suKmnI swihb jI dw AMimRq pwT kr rhy sn[ Syr AwieAw, Awp jI dIAW<br />

pRkrmW krn aupRMq, crn suMGy, m`Qw tyk ky cilAw igAw[ aus vyly Awp jI dy muK<br />

’c, imiQAw qn; nhI praupkwrw] quk sI[ jdoN Syr ny Kwx dI bjwey m`Qw<br />

tyikAw, qW Awp jI’qy vwihgurU mh`ly pMjvyN jI dI, AYsI sRb ivAwpI mhW ivsmwd<br />

b^SS pRyrnw hoeI, -ies qr@W mrn dI bjwey, praupkwr krky sRIr nUM s&l krW[<br />

vwihgurU guUrU jI dI KuSI pRwpq krW, -so bwbwjI ny Awpxy jIvn ’c gurduAwry<br />

kwlj bxvwey, byAMq pRymIAW nUM AMimRq Ckw ky , is`KI dw bhuq 2 pRcwr kIqw[<br />

ijmINdwr qVky kMn’qy h`Q r`K ky, au~cIAW ivkwrI AvwzW lwauNdy[ Awp jI<br />

au~cIAW Dwrnw’c, rs iBMnw kIrqn gwauNdy[ ijs nUM sux ky pRymI jn Gr 2 gwaux<br />

l`gy[ ivSy ivkwr dy boly gwauxo ht gey[ bRhmigAwnI kY grIbI smwhw]<br />

bRhmigAwnI praupkwr aumwhw]) jnm mrx duhhU mih nwhI; jn praupkwrI<br />

Awey] Anuswr Awp jI pUrn bRhmigAwnI, pUrn praupkwrI mhWpurS hn[ so<br />

Awp jI nUM, Bjn ismrn kridAW sRIr sukw ky, gurU jI qoN praupkwr krn dI SuB<br />

is`iKAw imlI, dwsn dwsW nUM, Awp jI qoN inrXqn ieh SuB s`cI is`iKAw pRwpq<br />

hY[ zwlmW dy Gor iBAwnk zulm krn qoN, siqgurU swihbwn jI ny, au~bldI dyZ’c<br />

bYT ky, Awpxy sIs sRbMs kurbwn krky, pUrn imhrvwn sdw gurqw ibrwjmwn<br />

Ajpw jwp prm pUjnIk vwihgurU siqgurU gRMQ swihb jI b^S ky, sRb ivAwpI mhW<br />

ivsmwd Anq klwvwn SuB s`cw mhwn praupkwr kIqw hY[ pUrn gurU jI ju`go ju`g<br />

At`l gurqw ibrwjmwn ho ky, Awpxy pRymIAW dy idl idmwg’c gurbwxI Byj , kyaunW@<br />

dy irdy’coN AMimRq, muK’c sdw Byj rhy hn[ hr suAws 2 lUM 2 krky jwp krwauNdy<br />

www.Gursevak.com<br />

249<br />

q`qkrw


hn[ sdw leI AnMq praupkwr kr rhy hn[ pUrn aumwh auqSwh nwl praupkwr<br />

krn vwly, gursyvkW dy crn c`tidAW, iKn 2 nmskwrdw hW jI[<br />

imiQAw; bwsu lyq ibkwrw] ivSy vwSnw iqAwg aupdyyS b^S rhy hn:-<br />

dynhwru pRB Coif kY; lwgih Awn suAwie] Anuswr cMdn kpUr kysr isMt nwl<br />

sugMDq sRIr qoN, (ibkwrw) ivkwrW dI(bwsu) vwSnw (lyq) lY irhw n`k, (imiQAw)<br />

imRqk hY[ vw ibkwrw dI(bwsu) vwSnw, Awpxy idl ’c, (lyq) lY irhw Bwv ivkwr<br />

idl ’c vsw irhw jIv imiQAw hY[ ijqnw icr ivSy vwSnw hY, auqnw icr kOVqx<br />

l`g rhI hY[ XQw:- ibKY kauVqix sgl mwih; jgiq rhI lptwie] nwnk jin<br />

vIcwirAw; mITw hir kw nwau]) ibiKAw ibAwipAw; sgl sMswru] ibiKAw; lY<br />

fUbI prvwru]<br />

ibnu bUJy; imiQAw sB Bey] sPl dyh nwnk; hir hir nwm ley] 5] swihb<br />

sRI gurU nwnk dyv, kljuig.jhwju Arjunu gurU; sgl isRis† lig.ibqrhu] jI<br />

&urmwauNdy hn:- pr inMdw sux rhy kMn, prwey Dn nUM curwaux vwly h`Q, pr iqRA<br />

rUp dyKx vwly nyqR, nwm rs qoN ibnw hor rsW ’c l`gIAW rsnW, pr Gr nUM B`jx<br />

vwly pYr, prwey pdwrQW ’qy luBwiemwn hox vwly mn, praupkwr qoN hIx ivSy<br />

vwSnw’c sV rhy sB jIv ieMdRy, SuB s`cy gur aupdyS(bUJy) bu`Jy Bwv mMny<br />

ibnu(imiQAw) nwsvMq JU`Ty(Bey) ho rhy hn[ XQw:- mwnuKu ibnu bUJy; ibrQw<br />

AwieAw]) ibnu bUJy.psU kI inAweI; BRim moih ibAwipE mwieAw] gurpRswid(hir)<br />

vwihgurU nwm(ley) jp ky, (hir) vwihgurU jI nUM(ley) pRwpq krky, hMgqw Awid<br />

smUh doSW nUM iqAwg ky, dyh sPl huMdI hY, ikauN jo ieh dyhI, snyyhI goibMdjI nUM<br />

imlx dI vwrI hY] 5] XQw:- BeI prwpiq; mwnuK dyhurIAw] goibMd imlx kI;<br />

ieh qyrI brIAw] Avir kwj; qyrY ikqY n kwm] imlu swDsMgiq; Bju kyvl nwm]<br />

1]) AwieAw sPl; qwhU ko gnIAY] jwsu rsn; hir hir jsu BnIAY]<br />

ibrQI; swkq kI Awrjw]) swkq kI; AYsI hY rIiq] jo ikCu krY; sgl<br />

ibprIiq]) imiQAw jnmu; swkq sMswrw] Anuswr(swkq) nwsqk gurdRohI<br />

AikRqGx kI(Awrjw) aumr, (ibrQI) inkMmI hY[ XQw:- nwm ibnw.nkty nr<br />

dyKhu; iqn Gis Gis nwk vFIjY] swkq nr AhMkwrI khIAih; ibnu nwvY.iDRgu<br />

jIvIjY]) kbIr.swkqu AYsw hY; jYsI lsn kI Kwin] kony bYTy KweIAY; prgt hoie<br />

indwn]) kbIr.swkq sMgu, n kIjIAY; dUrih jweIAY Bwig] bwsnu kwro prsIAY;<br />

www.Gursevak.com<br />

250<br />

q`qkrw


qau kCu lwgY dwgu]) mwgau dwnu.ik®pwl ik®pw iniD; myrw muKu.swkq sMig, n jutsI<br />

ry] jn nwnk.dws dws ko krIAhu; myrw mUMfu.swD pgw hyiT rulsI ry]<br />

swc ibnw; kh hovq sUcw] siqgurU swihbwn jI dI s`cI sRb ivAwpI Srn pY<br />

ky, swc nwm jpy jpwey iDAwey mMny kmwey vswey qoN ibnw, JU`T ivkwrW doSW dI jUT<br />

qoN, swkq(kh) ik`dW sUcw(hovq) hovygw?BwvyN ikqnw hI pwxI nwl n@wvy, im`tI nwl<br />

sRIr mWjy[ XQw:- Aink jlw; jy DovY dyhI] mYlu n auqrY; suDu n.qyhI]) soc krY;<br />

idnsu Aru rwiq] mn kI mYlu; n qn qy jwiq]) jnm jnm kI.iesu mn kau mlu<br />

lwgI; kwlw hoAw isAwhu] KMnlI DoqI.aujlI n hoveI; jy sau Dovix pwhu]<br />

ibrQw; nwm ibnw qnu AMD] muiK Awvq; qw kY durgMD] qmwkU Srwb mMd<br />

krm hMkwr’c, (AMD) AMn@y swkq dw qnu, nwm jpy jpwey praupkwr qoN ibnw,<br />

(ibrQw) inkMmw hY, ikauN jo(qw) iqs(kY) dy muiK ’coN, zihr nwloN BI kOVy, inMidAw<br />

ivkwrW dy bcnw, jgq jUT niSAW dI, ibStw qoN BI BYVI(durgMD) bdbo(Awvq)<br />

AwauNdI hY[ XQw:- jy swkqu nru.KwvweIAY locIAY; ibKu kFY muiK auglwry]<br />

hir.swkq syqI, sMgu n krIAhu; Eie mwry isrjxhwry] suB is`iKAw:- nwm jpx<br />

jpwaux, gurU syvw krn krwaux, s^q ksrq swdw Bojn swkwhwrI gurmuKW dw<br />

mMUh, A`Ty pihr AMimRq bRhmwnMd rs nwl BirAw im`Tw rihMdw hY[ AMimRq vyly au~Tx<br />

qoN BI bysuAwd nhIN huMdw[ byhy gLy qLy qyz mswilAW vwly, izAwdw Bojn Kwxy,<br />

imhdy dI kmzorI cwh kO&I niSAW nwl, mMUh bysuAwd huMdw hY[ so ienW@ qoN pRhyz<br />

krky, ^Ub ksrq Drm-ikRq gurU syvw ismrn krn nwl, gurbwxI ArQ vIcwrn<br />

kQw kIrqn krn sunx qoN, pUry gurU jI idl’coN muK’c, AMimRq hr smyN Byjdy rihMdy<br />

hn[ Awpxy syvk dw muK hr smyN im~Tw r`Kdy hn[ XQw:- mn mIT quhwro kIE]<br />

1]<br />

ibnu ismrn; idnu rYin ibRQw ibhwie] myG ibnw; ijau KyqI jwie] (ijau)<br />

ijvyN bIjI KyqI (myG) b`dL dI vrKw ibnw, sV bL(jwie) jWdI hY, iqvyN gurU<br />

pRymw-BgqI nwm ismrn inSkwm syvw qoN ibnu, swkq dy idnu(rYin) rwq(ibRQw)<br />

inkMmy, (ibhwie) guzrdy hn, ikauN jo nSy kuukrm kl`bW’c nwc, corI XwrI krdw<br />

hY[ XQw:- ibnu ismrn.jo jIvnu blnw; srp jYsy ArjwrI] nv KMfn ko rwju<br />

kmwvY; AMiq clYgo hwrI] 1]) ibnu ismrn; jYsy srp AwrjwrI] iqau jIvih<br />

swkq; nwmu ibswrI]<br />

www.Gursevak.com<br />

251<br />

q`qkrw


goibd Bjn ibnu; ibRQy sB kwm] ijau ikrpn ky; inrwrQ dwm]) ikrpn<br />

qn mn; iklivK Bry] Anuswr sUm Dn leI, AnykW hI mhW pwp kql mMd krm<br />

krdw hY[ Dn nUM smwijk, gurU sMq syvw leI nhIN vrqdw[ XQw:- dwnu puMnu nhI<br />

sMqn syvw; ikq hI kwij.n AwieAw]) pwpw bwJhu.hovY nwhI; muieAw.swiQ n<br />

jweI] pwpW ibnw iek`TI nhIN huMdI[ sUm dI mwieAw ie`Qy hI rih jWdI hY[ ie`Qy<br />

bdnwmI K`tdw hY, mhW pwp nwl lY jWdw hY[ sUmih Dnu.rwKn kau dIAw; mugDu<br />

khY.Dnu myrw] jm kw fMfu. mUMf mih lwgY; iKn mih.krY inbyrw] 3] Anuswr jm<br />

dw fMfw isr’c l`gdw hY[ (ijau) ijvyN (ikrpn) kMjUs(ky) dy(dwm) pYsy, (inrwrQ)<br />

ivArQ hn, aus dy Awpxy iksy BI kMm nhIN AwauNdy, iqvyN(goibd) vwihgurU jI<br />

dy(Bjn) ismrn ibnu, ismrn hIn swkq dy sB kwm, (ibRQy) inkMmy mhW pwp<br />

zihr rUp hn[ XQw:- ibnu ismrn; grDB kI inAweI] swkq; Qwn Birst<br />

iPrwhI] 5] ibnu ismrn; kUkr hrkwieAw] swkq loBI; bMDu n pwieAw] 6]<br />

ibnu ismrn; hY Awqm GwqI] swkq nIc; iqsu kulu nhI jwqI] 7] SuB is`iKAw:-<br />

1.ie`k DnI sUm nUM fwktR ny ikhw, “ie`k sO rupY nwl qyrI l`q v`Fx qoN jwn bc<br />

skdI hY[ nhIN qW sRIr’c ikRm c`l jwxgy[ ”aus ikhw, “pRvwh nhIN!mYN qW bu`Fw<br />

hW[ ”b`s iPr kI sI, sRIr’c ikRm PYlx qoN mr igAw[ 2.ie`k DnI sUm ny AwpxI<br />

inrdoS nUMh C`fw idqI, beI sIKW izAwdw &UkdI hY[ hor nUMh ilAWdI[ bwhroN<br />

AwieAw, ikhw, “bUhw Kol@[ ”A`goN SyrnI ikhw, “bwbwjI!bwr 2 bUhw Kol@x nwl<br />

q^qy ^rwb ho jwxgy[ bVw hI ^uS hoieAw[ vrKw’c bwhr hI mr igAw[ 3.ie`k<br />

sUm pRSwd nwl mohrW Awpxy AMdr inZlx l`gw[ mohr sMG’c Psx qoN mr igAw[<br />

4.ie`k sUm nUM jm lYx Awey, aun@W nUM ikhw, “mYnUM mwieAw nwl g`l kr lYx idau[<br />

hy mwqw mwieAw!myrI r`iKAw kr[ ”qW ikhw, “hy pwpIAw!qUM kql krky mYnUM d`b<br />

ky r`iKAw, hux qYnUM s^q szwvW imlxgIAW[ jy qUM mYnUM siqgurU swihbwn jI dI<br />

syvw’c lwieAw huMdw, qW siqgurU gRMQ swihb jI qyrI shwieqw krdy[ hux qW qYnUM<br />

Drmrwjw pIVygw[ ”XQw:- pwpI krm kmwvdy; krdy hwey hwie] nwnk.ijau<br />

mQin mwDwxIAw; iqau mQy DRm rwie]<br />

DMin DMin qy jn; ijh Git bisE hir nwau] nwnk qw kY; bil bil jwau]<br />

6] prmpUjnIk DMn siqgurU nwnk dyv swihb guru Arjxu scu isrjxhwrw]) jI<br />

&urmwauNdy hn:- (qy) auh(jn) Bgq jn gursyvk jI, ipAwry gurmuiK, siqgurU<br />

www.Gursevak.com<br />

252<br />

q`qkrw


swihb jI DMin DMin hn, (ijh) ijn@W dy(Git) irdy rom 2 ’c, (hir)<br />

vwihgurU(nwau) nwm gurbwxIjI (bisE) vs rhy hn[ dwsn dws(qw) iqn@W(kY) qoN,<br />

(bil) kurbwn(bil) bilhwr(jwau) jWdw hY] 6] XQw:- siqgur Apuny kau;<br />

kurbwnI] Awqm cIin; prm rMg mwnI]) Apuny siqgur kY; bilhwrY] AwgY<br />

suKu.pwCY suK shjw; Gir Awnµdu hmwrY]) nwrwien nrpiq; nmskwrY] AYsy gur<br />

kau bil bil jweIAY; Awip mukqu moih qwrY]<br />

rhq Avr; kCu Avr kmwvq] min nhI pRIiq; muKhu gMF lwvq]) kwcy gur<br />

qy; mukiq n hUAw] Anuswr dMBI nUM svwrn leI aupdyS b^S rhy hn:- mwQy<br />

iqlku; hiQ mwlw bwnW] logn; rwmu iKlaunw jwnW] 1] Anuswr sMq pihrwvy ’c,<br />

pKMf nwl smwDI lwaux dI rhq, bwhroN(Avr) hor pUrn bRhmigAwnI vwlI hY,<br />

pr AMdroN(kCu) ku`J (Avr) hor(kmwvq) kmwauNdw hY, Bwv lukvyN jIvn ’c, mMd<br />

krm krdw hY, min ’c, pUrn siqgurU swihbwn jI dI pRIiq nhI hY, A`KW ’c kOVw<br />

qyl pw ky, nIr s`ut ky idKwauNdw hY[ muKhu pRym vYrwg mwieAw iqAwg dIAW g`lW<br />

krky, rwmjI nwl idKwvy dI JU`TI(gMF) pRIq(lwvq) lwauNdw hY[ XQw:- muK qy<br />

pVqw.tIkw sihq] ihrdY rwmu nhI pUrn rhq]) mÚ1] piV pusqk.sMiDAw bwdM]<br />

isl pUjis.bgul smwDM] muiK JUT.ibBUKx swrM] qRYpwl.iqhwl ibcwrM] gil<br />

mwlw.iqlku illwtM] duie DoqI.bsqR kpwtM] jy jwxis.bRhmM krmM] siB Pokt<br />

inscau krmM] khu nwnk.inhcau iDAwvY] ivxu siqgur.vwt n pwvY] (b`gw)<br />

pRBwqI Bgq byxI jI kI siqgur pRswid] qin cMdnu.msqik pwqI] ird<br />

AMqir.kr ql kwqI] Tg idsit.bgw ilv lwgw] dyiK bYsno.pRwn muK Bwgw] 1]<br />

kil Bgvq.bMd icrWmM] k®¨r idsit.rqw inis bwdM] 1] rhwau] inqpRiq. iesnwnu<br />

srIrM] duie DoqI.krm muiK KIrM] irdY CurI sMiDAwnI] pr drbu.ihrn kI bwnI]<br />

2] isl pUjis.ck® gxysM] inis jwgis.Bgiq pRvysM] pg nwcis.icqu AkrmM] ey<br />

lµpt.nwc ADrmM] 3] imRg Awsxu.qulsI mwlw] kr aUjl.iqlku kpwlw] irdY<br />

kUVu.kMiT rudRwKM] ry lµpt.ik®snu ABwKM] 4] ijin Awqm qqu; n cIin@Aw] sB<br />

Pokt Drm.AbIinAw] khu byxI.gurmuiK iDAwvY] ibnu siqgur; bwt n pwvY] 5]<br />

1] (inb`g) gj swFy qY qY DoqIAw; iqhry pwiein qg] glI ijn@w jpmwlIAw; loty<br />

hiQ inbg] Eie hir ky sMq, n AwKIAih; bwnwris ky Tg]<br />

www.Gursevak.com<br />

253<br />

q`qkrw


jwnnhwr; pRBU prbIn] bwhir ByK; n kwhU BIn]) sd suxdw sd vyKdw;<br />

sbid rihAw BrpUir] Anuswr(pRBU) srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr]<br />

Ajpw jwp Akwl purKu, (prbIn) Gt 2 dI jwnx vwly, sB dy AMdr bwhr, iKmw<br />

gRIbI sihnSIlqw gurU pRymw-BgqI Awid sRb ivAwpI ivsmwd AsMK SuB guxW dy,<br />

AnMq klwvwn AsMK pRkwS srUp, pKMfI ByKI dI burI mMdI hwlq nUM, (jwnnhwr)<br />

jwnx vwly hn[ XQw:- Gt Gt ky; AMqr kI jwnq] Bly bury kI; pIr pCwnq]<br />

Bwv ijn@W ny ies nUM ies dI lukvIN pu`TI krqUq dw s^q fMf dyxw hY, auh Awp dyK<br />

rhy hn[ XQw:- sd suxdw sd vyKdw; sbid rihAw BrpUir]) srb BUq; Awip<br />

vrqwrw] srb nYn; Awip pyKnhwrw] (bwhir) bwhrly (kwhU) iksy BI idKwvy pKMf<br />

dy ByK’qy, (BIn) pRsMn(n) nhIN huMdy, sgoN fMf idMdy hn[ XQw:- mn hiT krm kry;<br />

so CIjY] bhuqy ByK kry.nhI BIjY] ibiKAw rwqy.duKu kmwvih; duKy duiK smwiedw]<br />

11] ijvyN vwihgurU siqgurU CyvyN pwiqswhjI dw, AsMqu AnwVI; kdy n bUJY] Anuswr<br />

AsMq AnwVI poqRw DIrml, sRI kIrqpur swihb jI ivKy, pKMfI gurU bx ky,<br />

bnwautI g`dI’qy bYT ky, cOr krwaux l`gw, swhmxy dMBI cobdwr ArdwsIey KVy@ kr<br />

ley[ ieh dyK ky, bwbw ibDIcMd jI Awid sUrvIr bhwdr XoiDAW ny, siqgurU CyvyN<br />

pwiqSwh jI qoN AwigAw pw ky, ies dy GsuMn mwry, p`g lwh idqI, bnwautI g`dI dw<br />

smwn BMn qoV idqw, GsuMn mu`ky Kw ky, Gbrw ky B`j igAw[ XQw:- siqgur kI<br />

rIsY.hoir kcu ipcu boldy; sy kUiVAwr kUVy.JiV pVIAY]<br />

Avr aupdysY; Awip n krY] Awvq jwvq; jnmY mrY] dMBI gurU bx ky,<br />

(Avr) hornW nUM(aupdysY) aupdySdw hY.ik mYN quhwfy leI ieqnw Bjn krdw hW,<br />

quhwfy swry kMm svr jwxgy.kUVu boil; murdwru Kwie] Anuswr JUT bol ky, Dn lu`t<br />

ky, murdwr KWdw hY, ijhVw Blw aupdyS idMdw hY, auh Awip(n) nhIN(krY) kmwauNdw<br />

Bwv lwlc mMd krm iqAwg ky, Bjn praupkwr inSkwm syvw nhIN krdw(Awvq)<br />

AwauNdw(jwvq) jWdw (jnmY) jMmdw (mrY) mrdw, kSt hI kSt Bogdw hY[ XQw:-<br />

jim jim mrY; mrY iPir jMmY] bhuqu sjwie; pieAw dyis lMmY]) kbIr.Avrh kau<br />

aupdysqy; muK mY pir hY ryqu] rwis ibrwnI rwKqy; KwXw Gr kw Kyqu] pRym ibnY:-<br />

iksy dw Dn Clx qoN ibnw, jy koeI cMgw aupdyS dyvy , gurU js suxwvy[ suxwauNdw 2<br />

suDr jwvy[ Awp gurU n bxy[ gurUAW dy gurU siqgurU gRMQ swihb jI hn, ijvyN koeI<br />

nSy mMd krm krky, iksy nUM aupdySy ik mYN, ien@W nwl rogI kMgwl mMgqw bx ky,<br />

www.Gursevak.com<br />

254<br />

q`qkrw


kSt Bog irhw hW[ qusIN kMnW nMU h`Q lw ky , qmwkU corI XwrI kusMg iqAwgo[ do vyly<br />

siqsMgq syvw ismrn kirAw kro[ gurU ArQ gurU syvw leI, dsvMD dyxw zrUrI<br />

hY[ so cMgy aupdyS dw sMswr’qy cMgw Asr hY[ aupdyS sunx vwlw, Awpxy ipqw jI<br />

nUM ieh n khy, ik qUM Srwb pINdw hYN, mYnUM mn@w krdw hYN[ ipqwjI nUM kusMg qoN nSy<br />

doS kSt Bogdw dyK ky is`iKAw lvy[ ieh smJy myrw ipau kSt dw duKwieAw, myry<br />

Bly leI mYnUM cMgw aupdyS dy irhw hY[<br />

ijs kY AMqir; bsY inrMkwru] iqs kI sIK; qrY sMswru] sdw gurqw ibrwjmwn<br />

(ijs) ijn@W siqgurU swihbwn jI(kY) dy(AMqir) AMdr, bwhr prmpUjnIk sRb<br />

ivAwpI Anqklwvwn mhW ivsmwd Ajpw jwp(inrMkwru) vwihgurU jI(bsY) vsdy<br />

hn, Bwv hr smyN prgt hn(iqs) iqn@W(kI) dI, gurU pRymw-BgqI, sRb ivAwpI<br />

mhW ivsmwd AnMq SuB guxW sihq, inrgun srgun jI dI eykqw dI SuB s`cI<br />

ipAwrI(sIK) is`iKAw gurbwxI nwl, sMswru(qrY) qrdw hY, ikauN jo zwlmW dy Gor<br />

zulm krn qoN, swfy leI au~bldI dyZ’c bYTy hn, nOvyN jwmy’c, sIs kurbwn kr<br />

rhy hn, dsvyN jwmy’c, sRbMs kurbwn krky, hux gurqw ibrwjmwn hn[ XQw:- qyrw<br />

eyku nwmu, qwry sMswru]) jo jwnY; iqsu sdw suKu hoie] Awip imlwie; ley pRBu soie]<br />

Ehu DnvMqu, kulvMqu piqvMqu] jIvn mukiq, ijsu irdY BgvMqu] DMnu DMnu; DMnu jnu<br />

AwieAw] ijsu pRswid; sBu jgqu qrwieAw] jn Awvn kw; iehY suAwau] jn kY<br />

sMig; iciq AwvY nwau] Awip mukqu; mukqu krY sMswru] nwnk iqsu jn kau; sdw<br />

nmskwru]<br />

jo qum Bwny; iqn pRBu jwqw] nwnk aun jn; crn prwqw] 7] vwihgurU nwnk<br />

siqgurU gRMQ swihb jI &urmwauNdy hn:- zwlmW dy Gor iBAwnk zulm krn qoN,<br />

mh`lw pMjvW jI, au~bldI dyZ’c bYTy, mhW kSt Bu`K aunINdrw qRyh shwrI, mhwn<br />

kurbwnI kIqI, sMswr nUM gurbwxI jI b^Sy, ies leI hy(pRBu) vwihgurU jI!jo<br />

gurmuiK snmuK siqgurU swihb mh`lw pMjvW jI(qum) Awp jI nUM(Bwny) Bw gey hn,<br />

(iqn) iqn@W ny Awp jI nUM, srb ivAwpI Ajpw jwp(jwqw) jwixAW hY[ dwsn<br />

dws(aun) aun@W gurmuiK(jn) ipAwry siqgurU swihb mh`ly pMjvyN jI dy, im`Ty s`cy su`cy<br />

au~cy crn-kmlW’qy (prwqw) pYNdw hY[ vw siqgurU swihb mh`lw pMjvW jI<br />

&urmwauNdy hn:- hy(qum) siqgurU rwmdws swihb jI!jo gurmuiK snmuK(qum) Awp<br />

jI nUM(Bwny) Bw gey hn, (iqn) iqn@W ny Awp jI nUM, (pRBu) vwihgurU jI srUp(jwqw)<br />

www.Gursevak.com<br />

255<br />

q`qkrw


jwx ilAw hY[ vw (pRBu) vwihgurU jI(jwqw) jwx ley hn[ AYsy bMd 2 ktwaux<br />

vwly, du`K Bu`K mwrW shwr ky, sbr Sukr dy ipAwly pIx vwly, jo gursyvk hn,<br />

dwsn dws(aun) aun@W gurmuiK(jn) ipAwirAW dy, im`Ty s`cy su`cy au~cy crn-kmlW<br />

’qy(prwqw) pYNdw hY, pRwpq krdw hY] 7] XQw:- swD qyry kI; crnI pwau] nwnk<br />

kY min; iehu Anrwau] 1]<br />

krau bynqI; pwrbRhmu sBu jwnY] Apnw kIAw; Awpih mwnY] 1:- hy pyRmI<br />

jI!Gt Gt ky; AMqr kI jwnq] Bly bury kI; pIr pCwnq]) myrw; AMqrjwmI hir<br />

rwieAw]) ibnu bkny.ibnu khn khwvn; AMqrjwmI jwnY] Anuswr(pwrbRhmu) Anq<br />

klwvwn AsMK pRkwS srUp sB dy AMdr bwhr, hr smyN jwp kr rhy, srb klw<br />

BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr]) jh srb klw; Awpih prbIn] Ajpw jwp<br />

vwihgurU jI, sBu dy gux AOgux(jwnY) jwxdy hn, ikauN jo sB dy AMdr bwhr Anq<br />

klwvwn Ajpw jwp pRkwS srUp BrpUr ho rhy hn[ ies leI aun@W dy s`cy im`Ty<br />

crn-kmlW ’c, imst bcn bynqI krau; dIn kI inAweI] Anuswr pRym bynqI<br />

krau, Apnw pYdw(kIAw) kIqw b`cw jwx ky, Akwl ipqw jI(Awpih) Awp hI<br />

Awpxy b`cy dI Ardws pRym bynqI(mwnY) mMndy hn[ ies leI, AwT phr kir joiV<br />

rhu; qau BytY hir rwie rI] Anuswr indwn b`cy nUM, hr smyN dovyN h`Q, iDAwn surqI<br />

ibrqI mn, ilv joV ky Ardws’c, juVy rihxw cwhIdw hY[<br />

2. gurqw ibrwjmwn gurU jI, grIbI.gdw hmwrI] KMnw.sgl rynu CwrI]<br />

Anuswr pUrn gRIbI nwl &urmwauNdy hn:- siqgurU swihb jI ny, Awpxy ipAwry ijs<br />

gursyvk jI nUM, Apnw srUp bnwauxw(kIAw) kIqw hY, siqgurU swihb jI(Awpih)<br />

Awp hI aus nUM, Awpxy r`b gurU(mwnY) mMndy hn[ XQw:- nwnk mMinAw mMnIAY;<br />

buJIAY gur prswid] 2] ijvyN prmpUjnIk ds pUrn gurU AvqwrW’c, gurqw dyx<br />

smyN, Awpxy hIey dy ipAwry crn syvkW nUM, pRkrmW krky m`Qw tyk rhy hn[<br />

dwsndws aus gursyvk dy A`gy pRym bynqI(krau) krdw hY, aus nUM sBu<br />

ku`J(pwrbRhmu) vwihgurU srUp(jwnY) jwxdw hY[ XQw:- rihxI rhY; soeI isK myrw[<br />

Ehu Twkuru; mY aus kw cyrw[) sÍYXw] ju`D ijqy.ien hI ky pRswid; ien hI ky<br />

pRswid.su dwn kry] AG AauG trY, ien hI ky pRswid; ien hI kI ikRpw.Pun Dwm<br />

Bry] ien hI ky pRswid.su ibidAw leI; ien hI kI ikRpw sB sqR mry] ien hI kI<br />

ikRpw ky.sjy hm hY; nhI mo sy grIb.kror pry] 2]<br />

www.Gursevak.com<br />

256<br />

q`qkrw


Awpih Awp; Awip krq inbyrw] iksY dUir jnwvq; iksY buJwvq nyrw]<br />

vwihgurU jI(Awpih) Awpy hI siqgurU srUp hn, Awp hI is`K srUp hn[ Awip<br />

Awpxy ipAwry syvk jI dw, mhW pwpW ivkwrW AOguxW jmW jUnW dy gyVy dw(inbyrw)<br />

inbyVw(krq) krdy hn[ vw Awpxy nwloN, Awpxy syvk dy ivCoVy dw Awpih Awp<br />

Awip hI inbyVw(krq) krdy hn[ inbyVw krky, Awpxy ipAwry syvk jI dy AMdr<br />

lUM 2’c, bwhr AsMK bRhmMf ’c, lbw lb BrpUr ivAwpk srb pRkwSk swiKAwq<br />

ho rhy hn, ies leI(iksY) iks syvk jI nUM dUir(jnwvq) jxwauNdy, (iksY) iks<br />

syvk jI nUM(nyrw) nyVy(buJwvq) bu`JwauNdy khIey?Bwv Awpxy ’c lIx krky, dUr nyVy<br />

dy JgVy dw, (inbyrw) inbyVw Awpih Awp Awip hI (krq) krdy hn[ XQw:- nyrY<br />

nwhI dUir] inj AwqmY; rihAw BrpUir]<br />

aupwv isAwnp; sgl qy rhq] sBu kCu jwnY; Awqm kI rhq]) bRhm mih<br />

jnu; jn mih pwrbRhmu] eykih Awip; nhI kCu Brmu] ivsmwd ivAwpk bRhm jI,<br />

gursyvk jI ’c lIx hn[ gursyvk jI, ivAwpk bRhm jI ’c lIx hn, AYsy<br />

ivsmwd gursyvk jI, DUxIAW qwaux jl Dwrw krn inmK 2 krky sRIr ktwaux<br />

Awid swDnW dy, gurU jI dw hukm n mMnx dy(aupwv) Xqn, haumY mwieAw ivkwr,<br />

gurU jI dI AwigAw n mMnx dI, (sgl) swrI isAwnp(qy) qoN rhq ho ky, (Awqm)<br />

Awpxw Awp srUp inrml inrvYr pUrn ivsmwd bRhm jI (kI) dI rhq’c, rihx<br />

bwry sBu(kCu) ku`J(jwnY) jwxdy hn, ik gurU pRymw-BgqI SuB s`cI syvw krky, Awqm<br />

bRhm’c sdw lIx hoeIdw hY[<br />

ijsu BwvY; iqsu ley liV lwie] Qwn Qnµqir; rihAw smwie] vwihgurU jI<br />

hr(Qwn) QW (Qnµqir) QW ’c smwie(rihAw) rhy hn[ ivsmwd inrgun bRhm jI<br />

ny Awpxy ’coN, AnMq bRhmMf dI rcnw sihjy hI, Aks mwqR pRgt kIqI hY[ ieh<br />

Awp jI dy srgun srUp jI hn[ krqw purK inrgun bRhm jI ny, AwpxI rcI<br />

rcnw, Awpxy ’c itkwA ky r`KI hY[ Awp rcnw qoN v`Kry nhIN, Awp AwpxI rcI<br />

rcnw ’c vs rhy hn[ srgun srUp jI dy Awpxy vsx dy Qwn inrgun bRhm jI<br />

hn, Bwv srgun srUp, inrgun bRhm ’c vs rhy hn[ inrgun bRhm jI, Awpxy ’coN<br />

pRgt kIqy, srgun srUp (Qnµqir) AsQwn ’c, Awpxy Awp nUM Awp jpidAW<br />

smwie(rihAw) rhy hn[ XQw:- inrgunu Awip; srgunu BI EhI] klw Dwir ijin<br />

sglI mohI]) inrguxu srguxu; Awpy soeI] vw swirAW dy vsx dw Qwn inrgun,<br />

www.Gursevak.com<br />

257<br />

q`qkrw


(Qnµqir) inrgun ’c(smwie) ivAwpk ho(rihAw) rhy hn[ XQw:- jh joiq<br />

srUpI; joiq sMig smwvY] qh iksih BUK; kvnu iqRpqwvY] ijsu ipAwry jI nUM, Qwn<br />

Qnµqir; rihAw smwie] inrgun srUp gurU pRmysr jI(BwvY) BwauNdy hn, gurU jI<br />

iqsu nUM Awpxy ivsmwd ivAwpk Anq klwvwn pRkwS srUp jI ’c, sdw lIx krn<br />

rUp ipAwry s`cy liV lwie(ley) lYNdy hn[ XQw:- ijsu liV lwie ley; so lwgY])<br />

Qwn Qnµqir; rihAw smwie] hox kwrn lV lwaux leI dUroN nhIN AwauNdy,<br />

AksmwqR hI Awpxy’c lIx kr lYNdy hn[ XQw:- iKn mih; nIc kIt kau rwj]<br />

pwrbRhm; grIb invwj] {Awp jI dy crn c`t ky pRym bynqI hY, hux kurbwnI dy rhy<br />

jwx ky, rom 2 krky nmskwr kridAW, iDAwn Dwr ky hr smyN vwihgurU vwihgurU<br />

vwihgurU kurbwnI jpo jI ipAwry[ prm vYrwgmeI kurbwnI nUM n Bu`lo jI[ }zwlmW<br />

dy Gor iBAwnk zulm krn qoN, vwihgurU gurU pRmysr mh`lw pMjvW jI, swfy leI<br />

au~bldI dyZ’c bYT rhy hn, mh`lw nOvW jI sIs kurbwn kr rhy hn, mh`lw dsvW<br />

jI sRbMs kurbwn kr rhy hn[ swnUM hux gurbwxI jI b^S rhy hn, hux swfI bWh<br />

PV rhy hn, AsIN PVwauNdy nhIN[ tuku dmu krwrI jau krhu; hwijr hjUir Kudwie]<br />

1] Anuswr hzUr kih rhy hn, QoVy ijhy suAws dlyrI audwrqweI kro, hMgqw dw<br />

sMklp ivklp n kro[ vwihgurU jI swiKAwq hwzr nwzr hn[ ieh Awpxy<br />

inrgun srUp ’c lIxqw rUp liV lwauNdy hn[ BwvyN gurU jI ny swfy leI hr pRkwr<br />

dI kurbwnI hI kurbwnI kIqI hY[ Pyr BI AsIN qn mn Dn isr Arp ky, gursyvk<br />

bxky AwigAw mMn ky, liV nhIN l`gdy[ cMdn lypu; auqwrY Doie] grDb pRIiq;<br />

Bsm sMig hoie] vwlI swfI mMdI hwlq hY, mwVy krm sMklp v`loN nhIN htdy[<br />

ijvyN vwihgurU mh`ly dsvyN jI ny , BweI rwmisMG jI nUM, Awpxy nwl sRI hzUr swihb<br />

jI jwx leI vwr 2 ikhw, pr nhIN gey[ qIh.idnW ’c, kMD nwl t`krW mwr 2 ky<br />

mr gey[ vw nwnk.syvku soeI AwKIAY; jo isru Dry auqwir]) hrK sog duhu mwih<br />

inrwlw; krxYhwru pCwqw] Anuswr gurU pRmysr jI nUM isr Arpx vwly, hrK sog<br />

qoN inrwly, hir rs pI miqvwly, Awpxy vrgy hor AnykW gursyvk pYdw krn vwly<br />

ijsu gursyvk jI nUM, Awpxy sRb ivAwpI ivsmwd Anqklwvwn pRkwS srUp<br />

s`cy(liV) p`ly lwauxw(BwvY) Bwvy, iqsu nUM lwie(ley) lYNdy hn, vwihgurU jI[ ikauN<br />

jo gursyvk jI dy(Qwn) ihrdy, hr (Qnµqir) QW ’c AnMq bRhmMf AMdr, srb klw<br />

BrpUr pRB; jI smwie(rihAw) rhy hn, Bwv swiKAwq ho rhy hn[<br />

www.Gursevak.com<br />

258<br />

q`qkrw


40.so syvku; ijsu ikrpw krI] inmK inmK; jip nwnk hrI] 8] 5])<br />

siqgurU nwnk dyv Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin<br />

mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI<br />

&urmwauNdy hn:- myry Twkur riK lyvhu; ikrpw DwrI] koit mDy ko ivrlw syvku ; hoir<br />

sgly ibauhwrI] Anuswr prmpUjnIk bRhmigAwnI kY grIbI smwhw] bRhmigAwnI<br />

praupkwr aumwhw] pMjW ipAwirAW vWg, Awpxy cojI pRIqmjI nUM qn mn ijMd jwn<br />

isr Arpx vwly, ijsu Awpxy ipAwry ’qy, siqgurU swihbwn jI ny, byAMq Agm<br />

Apwr pRkwS srUp srb ivAwpI Anq klwvwn AsMK SuB guxW vwlI ivsmwd s`cI<br />

ikrpw krI hY, (so) auh gur syvku jI, inmK inmK hrI jI nUM(jip) jpdy hn[ vw<br />

prmpUjnIk mh`lw pMjvw jI &urmwauNdy hn:- lwly goly kUkr Zulwm gursyvk jI<br />

nUM, (hrI) vwihgurU srUp jwx ky, (inmK) A`K dy mIcx ijqny smy’c, (inmK) A`K<br />

dy mIcx ijqny smy’c, dwsn dws ZRIb jip irhw hY, Bwv ie`k inmK BI nhIN<br />

Bu`ldw] 8] 5] pUrn gurU jI qy BweI gurdws swihb jI.lwly goly kUkr Zulwm<br />

gursyvk jI dy AnMq gux, Awp kmw ky ieauN &urmwauNdy hn:- iqsu jn ky pg.inq<br />

pUjIAih, myrI ijMduVIey; jo mwrig Drm clysih rwm]) nwnk bugoXd jnu qurw;<br />

qyry cwkrW pw Kwk]) prvdgwr Apwr Agm byAMq qU] ijnw pCwqw scu; cuMmw pYr<br />

mUM]) hau mnu ArpI.sBu qnu ArpI; ArpI siB dysw] hau isru ArpI.iqsu mIq<br />

ipAwry; jo pRB dyie sdysw]) nwnk.syvku soeI AwKIAY; jo isru Dry auqwir]) mwrU<br />

mhlw 5] mwn moh Aru loB ivkwrw; bIE.cIiq n GwilE] nwm rqnu guxw hir<br />

bxjy; lwid vKru lY cwilE] 1] syvk kI; EVik inbhI pRIiq] jIvq swihbu<br />

syivE Apnw; clqy rwiKE cIiq] 1] rhwau] jYsI AwigAw kInI Twkuir; iqs qy,<br />

muKu nhI moirE] shju Anµdu riKE igRh BIqir; auiT auAwhU kau dauirE] 2]<br />

AwigAw mih BUK.soeI kir sUKw; sog hrK.nhI jwinE] jo jo hukmu BieE swihb<br />

kw; so mwQY ly mwinE] 3] BieE ik®pwlu Twkuru.syvk kau; svry hlq plwqw] DMnu<br />

syvku.sPlu Ehu AwieAw; ijin nwnk.Ksmu pCwqw]) so syvku; jo lwieAw syv]<br />

iqn hI pwey; inrMjn dyv]) ijQY Ehu jwie.iqQY Ehu surKrU; Es kY muih ifTY.sB<br />

pwpI qirAw]) jo ikCu Twkur kw.so syvk kw; syvku.Twkur hI sMig jwhru jIau])<br />

mul KrIdI lwlw golw; myrw nwau sBwgw] gur kI bcnI.hwit ibkwnw; ijqu lwieAw<br />

iqqu lwgw]) jn nwnku.hwit ivhwiJAw; hir.gulm gulwmI]) murdw hoie murId; n<br />

www.Gursevak.com<br />

259<br />

q`qkrw


glI hovxw[ swbru isdik shIdu, Brm Bau Kovxw[ golw mul KrIdu, kwry jovxw[<br />

nw iqsu BuK.n nId; n Kwxw sovxw[ pIhix hoie jdId; pwxI Fovxw[ pKy dI<br />

qwgId, pg mil Dovxw[ syvk hoie sMjIdu, n hsx rovxw[ dr drvys rsId;<br />

iprm rs Bovxw[ cMd mumwrK eId, pug Klovxw]) KwDy lUx.gulwm hoie; pIih<br />

pwxI FovY[ lUx Kwie.kir cwkrI; rix tuk tuk hovY[ lUx Kwie. DI puqu hoie; sB<br />

ljw DovY] lUxu vxotw.Kwie kY; hQ joiV KVovY] vwt vtwaU lUxu Kwie; guxu kMiT<br />

provY] lUx hrwmI gunhgwr; mir jnmu ivgovY]) bY KrIdu; hau dwsro qyrw] qUM Bwro<br />

Twkuru; guxI ghyrw]) hm kUkr; qyry drbwir] Baukih AwgY; bdnu pswir]) kih<br />

kbIr.gulwmu Gr kw; jIAwie BwvY mwir]) gur kY igRih; syvku jo rhY] gur kI<br />

AwigAw; mn mih shY] Awps kau; kir kCu n jnwvY] hir hir nwmu; irdY sd<br />

iDAwvY] mnu bycY; siqgur kY pwis] iqsu syvk ky; kwrj rwis] syvw krq; hoie<br />

inhkwmI] iqs kau hoq; prwpiq suAwmI] ApnI ik®pw; ijsu Awip kryie] nwnk<br />

so syvku; gur kI miq lyie] 2]<br />

gauVI suKmnI mÚ5] sloku]) AstpdI jI CyvyN, Awid 269.<br />

sloku] kwm k®oD Aru loB moh; ibnis jwie AhMmyv] nwnk pRB srxwgqI;<br />

kir pRswdu gurdyv] 1]<br />

fMfauiq bMdn Ainkbwr; srb klw smrQ] swihb sRI gurU nwnk dyv jI,<br />

Awpxy suMdr prm pwk pMjvyN jwmy AMdr, zwlmW dy Gor iBAwnk zulm krn qoN,<br />

au~bldI dyZ ’c bYTy, vwihgurU jI dy snmuK pRym bynqI kr rhy hn:- gurdyv<br />

siqguru pwrbRhmu prmysru; gurdyv nwnk hir nmskrw] 1] Anuswr hy(pRB)<br />

AkwlpurKu suAwmI (gurdyv) gurdyv mwqw gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw]<br />

jI!dwsndws gRIb, srnI AwieE; nwQ inDwn]) hm inrgunIAwr; nIc Ajwn]<br />

nwnk qumrI srin; purK Bgvwn] 7] Anuswr Awp jI dI prmpiv`qR SuB s`cI<br />

sRb ivAwpI(srxwgqI Srx’c AwieAw hY[ Agm Apwr Anq klwvwn sRb<br />

ivAwpI pRkwS srUp ivsmwd s`cI(pRswdu) ikRpw hI ikRpw(kir) krnw kro jI, ijs<br />

krky dwsndws gRIb dw( 1 kwm) ivkwr, kwmnw k®oD moh 2 loB Aru(AhMmyv)<br />

hMkwr(ibnis) nws ho(jwie) jwvy jI] 1] bYr ibroD; kwm koRD moh] JUT ibkwr;<br />

mhw loB DRoh] ieAwhU jugiq; ibhwny keI jnm] nwnk.rwiK lyhu; Awpn kir<br />

krm] ( 1 kwm) ivkwr, kwm kwm sB jg khY; kwm n jwnY koie] jyqI mn kI<br />

www.Gursevak.com<br />

260<br />

q`qkrw


kwmnw; kwm khwvY soie] Bwv ijqnIAW mn dI kwmnw hn, ieho hI kwm hY[<br />

( 2 loB) JUT ivkwr DRoh, inMdw corI XwrI AOgux mwieAw pdwrQ nUM iek`qR krn dw<br />

lwlc loB hY[ XQw:- shs Kty; lK kau auiT DwvY] iqRpiq n AwvY; mwieAw pwCY<br />

pwvY] Aink Bog; ibiKAw ky krY] nh iqRpqwvY; Kip Kip mrY]<br />

(s`sy pYr ibMdI n lwau) (AstpdI]) prmpUjnIk ds qukIAW, A`T pauVIAW<br />

dy AstpdI jI CyvyN[ nmskwr sihq pRym bynqI:- jIv vwihgurU jI dIAW b^iSSW<br />

nUM pRwpq krky, dwiq ipAwrI; ivsirAw dwqwrw] Anuswr dwqy jI nUM Bu`l ky, dwqW<br />

nwl ipAwr krky, AikRqGx lUxhrwmI hMkwrI ivkwrI doSI ho irhw hY[ gurU<br />

pRmysr jI, ies’qy ipAwry vwihgurU jI dI jo Agm ivsmwd pRkwS srUp SuB s`cI<br />

Anq klwvwn srb ivAwpI Anq SuB guxW vwlI pUrn ikRpw hY, jo praupkwr kr<br />

rhy hn, aun@W nUM d`s ky, Awp AwpxI AduqI kurbwnI dy ky, kurbwnI smyN rom 2<br />

krky nwm jp ky, Akwl purK jI dy nwm nUM suAws 2 jpw rhy hn, AwpxI<br />

kurbwnI, b^SI gurbwxI nwl, Awpy lwieE; Apnw ipAwru] Anuswr Awpxy is`K<br />

dw vwihgurU jI nwl, sRb ivAwpI ivsmwd pyRm lw ky, vwihgurU jI nwl imlw ky,<br />

s`cy gurU s`cy ivcoly bx rhy hn[<br />

(C`qIh) ijh pRswid; CqIh AMimRq Kwih] 1.hy gurmuiK ipAwry siqsMgI jIE!<br />

(ijh) ijn@W Bwv vwihgurU jI dI ivsmwd Anq klwvwn Agm Apwr 1 sRb ivAwpI<br />

pRkwS srUp s`cI Amr(pRswid) ikRpw hI ikRpw nwl, 2 CqIh pRkwr Bwv ibAMq rMgW<br />

2 dy, AMimRq im`Ty suAwdly singD Bojn myvy &L(Kwih) KWdy hoN[ pUrn gurU jI qy<br />

BweI gurdws swihb jI.lwly goly kUkr Zulwm gursyvk jI dy AnMq gux, Awp kmw<br />

ky ieauN &urmwauNdy hn:- ijs kw dIAw; pYnY Kwie] iqsu isau Awlsu; ikau bnY<br />

mwie]) ijs dw idqw Kwvxw; iqsu khIAY swbwis] nwnk.hukmu n cleI; nwil<br />

Ksm clY Ardwis]) CqIh AMimRq; ijin Bojn dIey] AMqir Qwn; Thrwvn kau<br />

kIey] 1 sRb ivAwpI Anq klwvwn mhW ivsmwd ikRpw dw ivsmwd Bwv ieh hY, ik<br />

AnMq bRhmMf dy pswry’c, ij`Qy BI gurU pRymI syvk jWdy hn, gurqw ibrwjmwn gurU<br />

pRmysr jI, aun@W dy idl idmwZ’c, hr smyN gurbwxI Byjdy rihMdy hn[ Awjwn<br />

bwhu] Anuswr AwpxIAW Anyk bwhW lMmIAW krky, AwpxI ikRpw dy Anyk hsq<br />

kml, aun@W dy sIs’qy r`K ky, hr qr@W dI r`iKAw shwieqw krdy hn, Bwv is`K dI<br />

shwieqw leI, gurU jI dIAW AnMq hI bwhW bhuq hI lMmIAW hn[ 2 CqIh pRkwr<br />

www.Gursevak.com<br />

261<br />

q`qkrw


Bwv Anyk pRkwr dy Bojn:- h`Q c`kI dw Awtw Kwvy, suAws suAws hir gurU<br />

iDAwvy[ pUVw pUVI kcOrI cwvl dwL swg BurjI kVHI vVIAW iK`cVI syvIAW vV@y<br />

pkOVy ctxI Acwr mur`by pkOVy rwieqw pwpV kVwh pMjIrI KIr SIrnI l`fU jlybI<br />

lwpsI rbVI mLweI pnIr m`Kx isKrxI Amr rs du`D’c bxwey hoey rs kWjI<br />

&lUdw PL m`TI PYxIAW lwcI Awid[<br />

2.hr.irdy ’c AMimRq rs hY, kwm kRoD loB moh hMkwr ivkwr vYr eIrKw inMdw<br />

Awid AOgux, ies nUM muK’c nhIN Awaux idMdy [ iesu dyhI AMdir.pMc cor vsih; kwmu<br />

k®oDu loBu mohu AhMkwrw] AMimRqu lUtih.mnmuK nhI bUJih; koie n suxY pUkwrw] AMDw<br />

jgqu AMDu vrqwrw; bwJu gurU gubwrw] 2] siqgurU swihb jI gurbwxI b^S ky, kwm<br />

kRoD vwSnw mytdy hn[ AMimRq muK’c Byjdy hn[ hy mn!(ijh) ijn@W Bwv vwihgurU<br />

jI dI ivsmwd Anq klwvwn Agm Apwr srb ivAwpI pRkwS srUp s`cI(pRswid)<br />

ikRpw hI ikRpw dw, (CqIh) gupq AMimRq bRhmwnMd rs(Kwih) Ck irhw hYN[ jo Awp<br />

jI dy ihrdy’coN muK’c, siqgurU swihb jI hr vyly Byjdy rihMdy hn[ XQw:- siB<br />

rs imTy mMinAY; suixAY swloxy] Kt qursI.muiK bolxw; mwrx.nwd kIey] CqIh<br />

AMimRq.Bwau eyku; jw kau ndir kryie]) AMimRqu pIAw; siqguir dIAw] Avru n<br />

jwxw; dUAw qIAw]) AMimRq nwmu nwrwiex nwnk; pIvqM.sMq n iqRp´qy]<br />

iqsu Twkur kau; rKu mn mwih] AMimRq bRhmwnMd rs, Kwx pIx pihnx Awid<br />

swrIAW dwqW b^Sx vwly prmpUjnIk iqsu(Twkur) mwlk jI(kau) nUM, mn(mwih)<br />

’c vsw ky rKu[ aun@W dy b^Sy C`qI pRkwr dy AMimRq Bojn, AMimRq-bRhmwnMd rs Ck<br />

ky, AikRqGx lUxhrwmI n bx[ XQw:- ddw.dwqw eyku hY; sB kau dyvnhwr]<br />

dyNdy.qoit n AwveI; Agnq Bry BMfwr] vw Awpxy mn(kau) nUM, iqsu(Twkur) srb<br />

ivAwpI hr pRwxI dy AMdr bwhr AsMK nUr pRkwS srb klw BrpUr pRB; ibrQw<br />

jwnnhwr] (mwih) ’c, vsw ky rKu[<br />

ijvyN cwry swihbzwdy smUh isMG swihbwn jI, mn’c r`K vsw ky ShId hoey,<br />

Bwv ShIdI dyx smyN siqgurU swihbwn jI dI AduqI kurbwnI swiKAwq hoeI ik DMn<br />

hn DMn hn DMn hn, prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU Arjndyv swihb jI<br />

DMn hn, zwlmW dy Gor iBAwnk zulm krn qoN, hux au~bldI dyZ’c bYT rhy hn[<br />

hux m`cdy 2 ryqy’qy bYT ky , m`cdw 2 ryqw Awpxy mhwn praupkwrI DIrjDwrI, SuB<br />

s`cy su`cy au~cy sIs’qy puAw rhy hn[ hux sVdI bldI m`cdI loh’qy KV@ rhy hn[<br />

www.Gursevak.com<br />

262<br />

q`qkrw


DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU siqgurU qygbhwdr swihb jI.DMn hn, sRb`q dy<br />

Bly ihq hux lohy dy qMg ipMjry’c, iq`Ky ik`lW ivckwr bYTy, vwihgurU 2 jp rhy hn,<br />

hux sIs kurbwn kr rhy hn[ prm pUjnIk Twkur siqgurU swihbwn jI nUM, Awpxy<br />

mn ’c vswaux dy AnMq hI lwhy hn[ smr`Q gurU jI Awpxy is`K dy lUM 2’c vs ky,<br />

aus dy kSt Awpxy’qy shwr lYNdy hn[ Awpxy syvk jI nUM, pRB kY ismrin; Anhd<br />

Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr] ismrn dw sRb ivAwpI mhW ivsmwd<br />

bRhmwnMd AMiRmq suK b^Sdy hn[ pyRmIjI dy idl idmwZ rom 2 ’c, hr smyN<br />

gurbwxI Byjdy rihMdy hn[ aus dy irdy’coN, muK ’c, hr smyN AMimRq Byjdy rihMdy<br />

hn[ is`K dy kSt Awp shwrn dw idRstWq:- sMq doKI mhW pwpI nOrMgw sV bL<br />

igAw, dust caukVI sdw kUVu kmwvih; Anuswr AwpxI duSt sBw bulw ky<br />

vIcwirAw, “siqgurU swihb jI dIn ikvyN kbUl krn?lwlc kSt dy ky, swry<br />

Xqn krky Q`k gey hW, ie`k hI Xqn bwkI hY, ien@W dI ijMd jwn ipAwry is`KW nUM,<br />

ien@W dIAW A`KW swhmxy koh 2 ky, kSt dy 2 ky ShId krIey, qW shwr nhIN<br />

skxgy, ijvyN mW pu`q dy kSt nhIN shwr skdI[ ” BweI mqIdws sqIrwm idAwlw<br />

jI nUM, gurU jI dy dyKidAW ipMjry dy swhmxy ShId kIqw[ vwihgurU] cMfwl duStW dw<br />

mMdw i^Awl sI, ik s`cy siqgurU swihb jI Awpxy is`KW dy kSt dyK ky fol jwxgy,<br />

pr s`cy siqgurU swihb jI ny ieh pRgt krky idKw idqw ik s`cy siqgurU swihb<br />

jI, Anq bRhmMf dy krqy ivAwpk Ajpw jwp vwihgurU jI srUp hn[ hm<br />

cwkr.goibMd ky; Twkuru myrw Bwrw] krn krwvn.sgl ibiD; so siqgurU hmwrw] so<br />

s`cy siqgurU swihb jI ny kI folxw sI?AwpxI joiq, Awpxy AiqAMq ipAwry idl<br />

jwn is`KW’c r`K ky, Awpxy ipAwirAW dy kSt Awpxy’qy shwr ley[<br />

ijh pRswid; sugMDq qin lwvih] iqs kau ismrq; prm giq pwvih] 1.hy<br />

pRymI jI!(ijh) ijn@W Bwv vwihgurU jI dI ivsmwd Anq klwvwn Agm Apwr sRb<br />

ivAwpI pRkwS srUp s`cI(pRswid) ikRpw hI ikRpw nwl, sugMDI nwl sugMDq cMdn<br />

kysr kpUr, Awpxy qin nUM(lwvih) lwauNdy hoN, (iqs) iqn@W(kau) nUM (ismrq) Xwd<br />

krky, bRhm jI ’c lIxqw rUpI(prm) v`fI(giq) pRwpqI(pwvih) pw lvoNgy[<br />

XQw:- eyk inmK; jo ismrn mih jIAw] koit idns lwK; sdw iQru QIAw]) Kojhu<br />

sMqhu; hir bRhm igAwnI] ibsmn ibsm Bey ibsmwdw; prm giq pwvih.hir<br />

ismir prwnI]<br />

www.Gursevak.com<br />

263<br />

q`qkrw


2.sloku ’c gurdyv jI qoN ikRpw hI ikRpw mMgdy hn[ ie`Qy gurdyvjI dI sRb<br />

ivAwpI Anq klwvwn mhW ivsmwd ikRpw dI mhwn mhwnqw &urmwauNdy hn:- hy<br />

gurmuiK ipAwry jIE!pwrbRhm gurdyv jI, ivsmwd Anq klwvwn Agm Apwr sRb<br />

ivAwpI pRkwS srUp Amr s`cI(pRswid) ikRpw hI ikRpw rUpI sugMDI nwl sugMDq,<br />

ikRpw rUpI sugMDI(ijh) ijs Awpxy(qin) spu`qR syvk jI nUM(lwvih) lwauNdy hn,<br />

iqs ikRpw(kau) nUM(ismrq) Xwd kridAW hI, pRymI jI(prm) v`fI(giq) pRwpqI<br />

vwihgurU jI dI(pwvih) pw lYNdy hn, Bwv hr smyN gurU ikRpw dI sRb ivAwpI sugMDI<br />

lYNidAW hr g`l’c ikRpw hI ikRpw kihMdy rihMdy hn, ik dwsndws qW bhuq v`fw<br />

AikRqGx mhW pwpI hY, gurU pRmysr jI ny Awp hI ivsmwd Anhd Junkwr ismrn<br />

dI ivsmwd hI ikRpw kIqI hY[<br />

ijh pRswid; bsih suK mMdir] iqsih iDAwie; sdw mn AMdir] hy pRymI<br />

jI!Awp jI(ijh) ijn@W Bwv vwihgurU jI dI ivsmwd Anq klwvwn Agm Apwr<br />

sRb ivAwpI pRkwS srUp s`cI(pRswid) ikRpw hI ikRpw nwl, (mMdir) Gr ’c AQvw<br />

ihrdy rUpI Gr ’c, AMqrmuK ho ky suK nwl(bsih) vsdy hoN[ vw (ijh) ijn@W<br />

Akwl purKu jI dy(pRswid) ikRpw rUpI(mMdir) Gr inrgun pRkwS hI pRkwS’c,<br />

bRhmwnMd suK nwl(bsih) vsdy hoN[ iqsih) iqn@W vwihgurU jI nUM Awpxy mn AMdir<br />

sdw(iDAwie) iDAwauxw kro[ ijvyN BweI mnI isMG swihb jI ShId ny Awpxy bMd<br />

2 ktwauNidAW iDAwauxw kIqy[<br />

ijh pRswid; igRh sMig suK bsnw] AwT phr; ismrhu iqsu rsnw] hy pRymI<br />

jI!(ijh) ijn@W Bwv vwihgurU jI dI ivsmwd Anq klwvwn Agm Apwr sRb<br />

ivAwpI pRkwS srUp Amr s`cI(pRswid) ikRpw hI ikRpw nwl, (igRh) gurU Gr<br />

gursMgq, (igRh) Awpxy Gr pRvwr’c, cwr pdwrQW dy suK sMig suKI bsnw krdy<br />

hoN[ vw hy pRymI jI!(ijh) ijn@W Bwv vwihgurU jI dy ivsmwd Anq klwvwn Agm<br />

Apwr sRb ivAwpI pRkwS srUp s`cy(pRswid) ikRpw hI ikRpw rUpI(igRh) Gr inrgun<br />

bRhm’c, vw(pRswid) ikRpw rUpI(igRh) Gr gursbd ArQW’c lIx ho ky, Awqm suK<br />

sMig suKI(bsnw) vsdy hoN[ iqsu vwihgurU gurU pRmysr jI nUM, rom 2 dI(rsnw) jIB<br />

nwl, AwT phr(ismrhu) Xwd kro[ XQw:- lwK ijhvw dyhu myry ipAwry; muKu.hir<br />

AwrwDy myrw rwm]) ijhvw eyk.hoie lK kotI; lK kotI koit iDAwvYgo]) iek dU<br />

jIBO, lK hoih; lK hovih, lK vIs] lKu lKu gyVw, AwKIAih; eyku nwmu jgdIs]<br />

www.Gursevak.com<br />

264<br />

q`qkrw


ijvyN bwbw SwhbwzisMG swihb jI qy bwbw subyZisMG swihb jI, rom 2 dI rsnw nwl<br />

ismridAW cr^VI ’qy hux cV@ rhy hn[<br />

ijh pRswid; rMg rs Bog] nwnk sdw iDAweIAY; iDAwvn jog] 1]<br />

prmpUjnIk vwihgurU siqgurU nwnk dyv prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI prm<br />

au~cw s`cw su`cw AMimRqmeI aupdyS b^S rhy hn:- hy ipAwry pRymI jI!(ijh) ijn@W Bwv<br />

vwihgurU jI dI ivsmwd Anq klwvwn Agm Apwr sRb ivAwpI pRkwS srUp<br />

s`cI(pRswid) ikRpw hI ikRpw nwl, Kwx sOx pYn@x Awid Anyk pRkwr dy rs(rMg) AnMd<br />

Bog Bogdy hoN[ vw hy pRymI jI!(ijh) ijn@W Bwv vwihgurU jI dI ivsmwd Agm Apwr<br />

srb ivAwpI pRkwS srUp s`cI(pRswid) ikRpw hI ikRpw nwl, koit Anµd rwj suKu<br />

BugvY; hir ismrq.ibnsY sB duKu]) iqQY nwd ibnod; kof Anµdu] Anuswr vwihgurU jI<br />

dy drSnW dy(rMg) kOqk dyKdy, bRhmwnMd rs dy(rMg) AnMd Bog Bogdy hoN[ vw hy pRymI<br />

jI!(ijh) ijn@W Bwv vwihgurU jI dI(pRswid) ikRpw hI ikRpw, vwihgurU jI dy drSnW<br />

dy(rMg) kOqk, bRhmwnMd rs dy(rMg) AnMd sihq, vwihgurU jI ’c ABydqw rUpI Bog<br />

kr rhy hoN[ XQw:- igAwn rwau jb syjY AwvY; q nwnk.Bogu kryeI] Bwv ikRpw hI,<br />

Ajpw jwp inrgun srgun dI eykqw, bRhmwnMd rs Bog b^SdI hY[ AYsy ivsmwd<br />

ikRpwl dIn dieAwl(iDAwvn) iDAwaux dy(jog) lwiek vwihgurU jI ’c, rom 2 krky<br />

sdw(jog) juV ky, swvDwn eykwgr cIq] ho ky, gurW duAwrw, iDAweIAY Apno sdw<br />

hrI] Anuswr(iDAweIAY) iDAwauxw kr, jo Awpxy Awp nUM Awp hI, sdw<br />

iDAwaux’c(jog) juVy rihMdy hn, Bwv AsMK jp AsMK Bwau] srUp Anq klwvwn<br />

pRkwS srUp sRb ivAwpI ivsmwd Ajpw jwp inrgun bRhm jI, Awpxy Awp nUM Awp<br />

hI, hr smyN jp iDAw rhy gurpRswid] jpu] srUp hn, ikauN jo inrgun inrMkwr srUp<br />

hn, au~Qy ieMdRy, ieMidRAW dy Bog nhIN hn, ijnW ’c l`g ky AsIN Bu`l jWdy hW[ XQw:-<br />

Awpy Awip inrMjnu soie]) jh srb klw; Awpih prbIn]) jh joiq srUpI; joiq<br />

sMig smwvY]) qum pUrn.pUir rhy sMpUrn; hm BI sMig AGwey]) jh; iJilimilkwru<br />

idsMqw] qh; Anhd sbd bjMqw] Anuswr Awpxw jwp Awp kridAW, Awpxy sRb<br />

ivAwpI ivsmwd Ajpw jwp, AKMf sMpUrn pRkwS ’c Awp juVy, Awpxy Awp nUM Awp<br />

hI iDAw rhy hn[ ijn@W nUM ie`k ic`q ie`k iCn iDAwaux qoN kwL dI PwhI k`tI jWdI<br />

hY] 1] XQw:- eyk ic`q; ijh iek iCn iDAwieE] kwl Pws ky; bIc n AwieE])<br />

eyk bwr; ijn qumYN sMBwrw] kwl PWs qy; qwih aubwrw] so vwihgurU jI Awpxy Awp nUM<br />

www.Gursevak.com<br />

265<br />

q`qkrw


Awp hI hr smyN jp iDAw rhy hn[ isAwnp haumY iv`idAw sRIrk bl krky nhIN<br />

iDAwey jw skdy[ pUrn gurU jI dy mhwn praupkwrI s`cy crn-kmlW nwl l`g ky,<br />

gurU syvw BgqI krky gurU jI nUM iDAwauxy ArwDxy jpxy pUjxy nmskwrny krky hI,<br />

nwnk sdw iDAweIAY; iDAwvn jog] vwihgurU jI Awp hI, gursyvk jI dI iDAwqw<br />

iDAwn Dy dI iqRkutI myt ky, pRymI gursyvk jI dy AMdr bwhr Awpxy Awp nUM Awp<br />

iDAwauNdy jpdy swiKAwq huMdy hn[<br />

ijh pRswid; pwt ptMbr hFwvih] iqsih iqAwig; kq Avr luBwvih] hy<br />

mn!(ijh) ijn@W Bwv vwihgurU jI dI mhW ivsmwd Anq klwvwn Agm Apwr sRb<br />

ivAwpI pRkwS srUp s`cI Amr(pRswid) ikRpw hI ikRpw nwl, (pwt) rwj isMGwsx ’qy<br />

bYTdw hYN, (pwt) rySm(ptMbr) pSmIny Awid rMgW 2 dy bsqR(hFwvih) pYNn@dw hYN[ vw<br />

hy mn!(ijh) ijn@W Bwv vwihgurU jI dy(pRswid) ivsmwd Anq klwvwn Agm Apwr<br />

sRb ivAwpI pRkwS srUp Amr s`cI ikRpw hI ikRpw rUp(pwt) rwj isMGwsx ’qy bYT<br />

irhw hYN[ nwmY iKMQw; nwmY bsqru] Anuswr ikRpw rUpI(pwt) rySm(ptMbr) pSmIny dy<br />

bsqR, (hFwvih) pYn@ irhw hYN, Bwv Awp jI dy AMdr bwhr Amol Aqol Agm<br />

ivsmwd AQwh pRkwS srUp sRb ivAwpI ikRpw srUp inrgun bRhm jI, Awp jI nUM hvw<br />

pwxI pdwrQ, AwpxI joiq suAws jIvn b^S rhy hn[ hy mn!(iqsih) iqn@W<br />

vwihgurU jI nUM(iqAwig) C`f ky, (kq) iks leI(Avr) hor kUVy pdwrQW iviSAW<br />

AOguxW duSmxW ’c, iehu mnu loBI; loiB luBwnw] Anuswr(luBwvih) luBweymwn huMdw<br />

hYN?luBweymwn ho ky Ps 2 ky mrdw hYN[ XQw:- BUilE mnu; mwieAw aurJwieE] jo jo<br />

krm kIE.lwlc lig; iqh iqh Awpu bMDwieE]<br />

ijh pRswid; suiK syj soeIjY] mn AwT phr; qw kw jsu gwvIjY] hy mn!(ijh)<br />

ijn@W Bwv vwihgurU jI dI mhW ivsmwd Anq klwvwn Agm Apwr sRb ivAwpI<br />

pRkwS srUp Amr s`cI(pRswid) ikRpw hI ikRpw nwl, syj ’qy suiK nwl(soeIjY) sONdw<br />

hYN[ vw hy mn!(ijh) ijnW@ dI Agm Apwr s`cI sRb ivAwpI ivsmwd(pRswid) ikRpw<br />

hI ikRpw rUpI syj’qy, AwqmnMd suiK nwl A&ur smwDI lwaux rUpI(soeIjY) sONdw hYN[<br />

(qw) iqn@W vwihgurU siqgurU swihbwn jI(kw) dw prmpiv`qR SuB s`cw AMimRq jsu, kQw<br />

kIrqn ismrn duAwrw, rom 2 dy pRym nwl, AwT phr(gwvIjY) gwauxw kr[ XQw:-<br />

inrbwx kIrqnu gwvhu krqy kw; inmK ismrq ijqu CUtY]) bMdnw hir bMdnw; gux<br />

gwvhu gopwl rwie]<br />

www.Gursevak.com<br />

266<br />

q`qkrw


XQw:- ijau jl mih; jlu Awie Ktwnw] iqau joqI sMig; joiq smwnw] imit gey<br />

gvn; pwey ibsRwm] nwnk pRB kY; sd kurbwn]) hir ky sMg; bsy hir lok] qnu<br />

mnu Arip.srbsu sBu AripE; And shj Duin Jok]<br />

ijh pRswid; Awrog kMcn dyhI] ilv lwvhu; iqsu rwm snyhI] hy mn!(ijh)<br />

ijn@W Bwv vwihgurU jI dI mhW ivsmwd Anq klwvwn Agm Apwr sRb ivAwpI<br />

pRkwS srUp s`cI Amr(pRswid) ikRpw hI ikRpw nwl, qyrI(Awrog) (Aw+rog) rog<br />

qoN(Aw) rihq, (kMcn) sony vrgI dyhI hY[ XQw:- gur AMimRq iBMnI dyhurI; AMimRqu<br />

burky rwm rwjy] vw (ijh) ijn@W Bwv vwihgurU jI dI ivsmwd Anq klwvwn Agm<br />

Apwr sRb ivAwpI pRkwS srUp s`cI Amr(pRswid) ikRpw hI ikRpw srUp, (pRswid)<br />

AnMd srUp, suAwdW qoN pry, (Awrog) rog rihq, (kMcn) bwrW vMnI dy Su`D sony<br />

vrgI suMdr sohxI prmpiv`qR inrgun srUp dyhI hY[ XQw:- ijmI jmwn ky ibKY;<br />

sm`sq eyk joq hY] n Gwt hY.n bwF hY; n Gwt bwF hoq hY] hy mn!iqsu aupRokq<br />

mhwn praupkwrI Ehu Awid jugwdI; rwm snyhI]) hmro krqw; rwmu snyhI]<br />

Anuswr(snyhI) ipAwry(rwm) sRb pRkwSk sRb ivAwpI vwihgurU jI ’c, cMd ckor<br />

prIq hY; lwie qwr inhwly[ Anuswr ckor dy cMdRmW’c ilv lwaux vWg, rom 2 dy<br />

pUrn pRym krky, gurpRswid (ilv) pUrn iDAwn, ibRqI (lwvhu) lwauxw kr ijvyN hux<br />

pUrn bRhmigAwnI BweI mqIdws swihb jI dy sIs’qy Awrw vg irhw hY[ lohy dy<br />

qMg ipMjry’c, iq`Ky ik`lW ivckwr rom 2 krky ivsmwd ismrn’c lIx bYTy, Awpxy<br />

ipAwry pRIqm siqgurU qygbhwdr swihb jI’c ilv lw rhy hn[<br />

ijh pRswid; qyrw Elw rhq] mn suKu pwvih; hir hir jsu khq] (ijh)<br />

ijn@W Bwv vwihgurU jI dI mhW ivsmwd Anq klwvwn Agm Apwr sRb ivAwpI<br />

pRkwS srUp s`cI(pRswid) ikRpw hI ikRpw nwl, qyry ipCly kIqy AOguxW, hux ivkwrW<br />

doSW qoN bcx rUp, qyrw(Elw) pVdw(rhq) rihMdw hY, Bwv ieh gunwh krky Awp<br />

hI bypVd huMdw hY[ cMdn lypu; auqwrY Doie] grDb pRIiq; Bsm sMig hoie] Anuswr<br />

gurUpRmysr jI, AOguxW pwpW ivkwrW ’c bypVd ho rhy Koqy gunwhgwr dy doS myt ky,<br />

SuB gux b^S ky, lok pRlok dy pVdy Fkdy hn[ XQw:- Fwkn Fwik.goibd gur myry;<br />

moih AprwDI.srn crn] 1]) inrguxu rwiK lIAw; sMqn kw sdkw] siqguir<br />

Fwik lIAw; moih pwpI pVdw] sbMDI pVdw nhIN Fk skdy, ikauNik gunwh nhIN<br />

myt skdy[ ijqnw icr gunwh nhIN imtdy, auqnw icr Drm rwjw mwrdw hY[ vw<br />

www.Gursevak.com<br />

268<br />

q`qkrw


(ijh) ijn@W Bwv vwihgurU jI dI(pRswid) ikRpw hI ikRpw(Elw) suMdr rhq qyrw<br />

jIvx hY, Bwv ikRpw’c lIx hYN, ikRpw nwl swh lY irhw hYN, dyK bol qur iPr irhw<br />

hYN, siqgurU jI qoN gurbwxI pRwpq kr irhw hYN[ hy mn!iqn@W(hir) DMn siqgurU<br />

swihbwn jI, (hir) AkwlpurKu jI dw prmpiv`qR Amolk jsu(khq) kih ky,<br />

AwqmnMd. suKu(pwvih) pwvyNgw[ XQw:- pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB<br />

ismrn kw; AMqu n pwr]<br />

41.ijh pRswid; qyry sgl iCdR Fwky] hy mn!(ijh) ijn@W Bwv, gurdyv mwqw<br />

gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw] ny mhW ivsmwd Anq klwvwn Agm<br />

Apwr sRb ivAwpI pRkwS srUp Amr s`cI(pRswid) ikRpw hI ikRpw krky,<br />

qyry(sgl) swry(iCdR) nuks, gunwh (Fwky) Fky hn, Bwv gunwh dyK ky iksy nUM d`sy<br />

nhIN, n&rq krky iqAwigAw nhIN, gunwh myt ky svwr ilAw, ijvyN prmpUjnIk<br />

mwqw jI, gMdgI’c il`bVy Awpxy bwlk nUM auu`jl krky, aus nMU hswauNdI, h`sdI hY[<br />

XQw:- mwtI qy ijin swijAw; kir durlB dyh] Aink iCdR.mn mih Fky; inrml<br />

idRstyh]) Apuny jn kw; prdw FwkY] Apny syvk kI; srpr rwKY]<br />

mn srnI pru; Twkur pRB qw kY] hy mn!(qw) iqn@W(pRB) DMn sRI gurU nwnk<br />

dyv swihb(Twkur) koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] jI(kY)<br />

dI prmpiv`qR s`cI su`cI pRkwS srUp Anq klwvwn sRb ivAwpI mhW ivsmwd<br />

srnI (pru) pYxw kr, ijn@W ny Agm Apwr ikRpw krky qyry pVdy Fky hn[ XQw:-<br />

srix pry kI rwKqw; nwhI shswieAw] swKI:- pVdw Fkx vwly dw, gurU jI<br />

pVdw Fkdy hn[ prmpUjnIk, gur nwnk dyv goivMd rUp] DMn vwihgurU mh`ly<br />

pihly jI dy prmpiv`qR SuB s`cy crn-kmlW’c lIx, ^ws pRymI is`K dy Gry, is`K<br />

ilbws’c ie`k cor igAw[ ies pRymI ny gurisKW kI hir.DUiV dyih; hm pwpI BI<br />

giq pWih] Anuswr bhuq hI inmRqw nwl crn Doqy, pRSwid CkwieAw, rwq nUM aus<br />

nUM ikhw, “Awp jI ipAwry guris`K hoN, ikRpw krky gurU swKI suxwau jI[ ”ikhw,<br />

“mYnUM nINd AwauNdI hY[ ”nwmu Ksm kw.iciq n kIAw; kptI kptu kmwxw]<br />

Anuswr kptI kpt krky jwgdw irhw[ cWdI dy dmiVAW dw f`bw cu`k ky bwhr<br />

inklxw cwihAw, qW ijMdw l`gw dyK ky is`K nUM jgwieAw qy ikhw, “mYN mYdwn<br />

mwrnw hY[ ”pyRmI ny ikhw, “BweIjI!Awp jI ivhVy’c ikirAw kr lvo, dwsn<br />

www.Gursevak.com<br />

269<br />

q`qkrw


dws bwhr su`t dyvygw jI[ ”kUVu boil; murdwru Kwie] Anuswr JUT bolidAW ikhw,<br />

“mYnUM l`ijAw AwauNdI hY[ ”<br />

gurU pRymI is`K au~iTAw qW, guJw kmwxw.pRgtu hoAw; eIq auqih KuAwrI]<br />

Anuswr cor dy AYsw Tyfw v`jw ies dI k`C’coN f`bw hI if`g ipAw[ cor dw cyhrw<br />

pILw ho igAw[ kbIrw.jhw igAwnu.qh Drmu hY; jhw JUTu.qh pwpu] jhw loBu.qh<br />

kwlu hY; jhw iKmw.qh Awip] Anuswr prmpUjnIk vwihgurU mh`ly pihly jI dy s`cy<br />

crn-kmlW’c lIx pyRmI is`K ny iKmw kridAW f`bw cu`k ky aus nUM dy idqw[ f`bw<br />

lY ky cilAw igAw[ is`KxI ny ikhw, “rwq ijhVw is`K AwieAw sI, ausy ny hI<br />

corI kIqI hY[ ”is`K ny ikhw, “^brdwr!ieh nhIN kihxw, vwihgurU gurU nwnk<br />

dyv swihb jI dy is`K corI nhIN krdy, jy AwpW ieh g`l iksy hor pws kIqI qW<br />

lok ies dw aulWBw siqgurU swihb jI nUM dyxgy, swry is`KW nUM cor kihxgy[<br />

”pqIbRqw ny dovyN h`Q joV ky DMn gurU nwnk swihb jI nUM nmskwr krky ikhw, “jI<br />

siqbcn i^mw b^So[ ”<br />

ieh pUrn pyRmI is`K siqgurU swihb jI dy prmpiv`qR suMdr s`cy ivsmwd<br />

drSnW nUM igAw[ siqgurU swihb jI ny J`t p`t gurqw isMGwsx qoN au~T ky Awpxy<br />

AiqAMq ipAwry nUM CwqI nwl lw ky Gu`t ky ipAwr idqw[ myrY min qin pRIiq<br />

lgweI siqguir; hir imilE lwie JpIVw]) ibsmn ibsm; rhy ibsmwd] Anuswr<br />

gurU pRmysr jI mhW ivsmwdqweI’c boly, “vwh BweI vwh!Awp jI ny dwsn dws dw<br />

pVdw FikAw hY[ vwihgurU jI Awp jI dy lok pRlok dy pVdy Fkx, Ajpw jwp dI<br />

dwiq b^Sx[ ”AwpxI CwqI nwl lw ky mnohr vr b^S ky pyRmI dy AMdr jwp clw<br />

idqw[ jy ivcwrIey qW pyRmI dy mn’c Awpxy gurU jI dw ikqnw ku ipAwr hY!Agm<br />

Apwr bysumwr ipAwr hY[ ijs ipAwr dy vsIkwr ho ky gurUpRmysr jI &urmw rhy<br />

hn:- gurisKI Bwxw mMinAw; guru pUrw pwir lµGwie] gurisKW kI hir.DUiV dyih;<br />

hm pwpI BI giq pWih]) ijs no dieAwlu hovY myrw suAwmI; iqsu gurisK.gurU<br />

aupdysu suxwvY] jnu nwnku DUiV mMgY.iqsu gurisK kI; jo Awip jpY.Avrh nwmu<br />

jpwvY]) hm hovh lwly goly gurisKw ky; ijn@w Anidnu.hir pRBu purKu iDAwieAw])<br />

myrI KlhuN mOjVy; gurisK hMFWdy[ so ijhVw gurU ipAwrw dUijAW dy pVdy Fkdw hY,<br />

gurU pRmysr jI aus dy pVdy Fkdy hn[<br />

www.Gursevak.com<br />

270<br />

q`qkrw


ijh pRswid; quJu.ko n phUcY] mn swis swis; ismrhu pRB aUcy]) n kwmM.n<br />

kRoDM; n loBM.n mohM]) inrml inrml.sUcw sUco; sUcw sUco sUcw] AMq n AMqw.sdw<br />

byAMqw; khu nwnk.aUco aUcw]) bhu byAMq; aUc qy aUcw] nwnk Awps kau; Awpih<br />

phUcw] 6] Anuswr smUh ivkwrW AoguxW, iqMnW guxW, bRhmw ivSnUM isvjI sB<br />

AvqwrW pYgMbrW, qoN aUcy, (pRB) vwihgurU gurU pRmysr jI nUM, hy mn!swis swis rom<br />

2 krky, pUrn ipAwr nwl hr smyN(ismrhu) Xwd kr[ XQw:- swis swis; ismrhu<br />

goibMd] mn AMqr kI; auqrY icMd]) iqsu gur kau; ismrau swis swis] guru myry<br />

pRwx; siqguru myrI rwis] 1] (ijh) ijn@W Bwv vwihgurU jI dI, sRb ivAwpI mhW<br />

ivsmwd Anq klwvwn Agm Apwr pRkwS srUp Amr s`cI(pRswid) ikRpw hI ikRpw<br />

nwl, (quJu) Awp jI q`k(ko) koeI BI(n) nhIN(phUcY) phuMc skdw, Bwv Awp jI dy<br />

ru`qby brwbr nhIN phuMc skdw[ XQw:- pMifq sUr CqRpiq rwjw; Bgq brwbir,<br />

Aauru n koie] vw (quJu) Awp jI q`k(ko) koeI BI(n) nhIN(phUcY) phuMc skdw, Bwv<br />

koeI h`Q nhIN pw skdw, burw nhIN kih skdw[ XQw:- Aink dUK dyvih; Avrw<br />

kau] phuic n swkih; jn qyry kau]) inrvYrY sMig.vYru rcwey; phuic n<br />

skY.gvwrY]) jy ko sru sMDY jn aUpir; iPir aulto iqsY lgwvYgo] 4]<br />

ijh pRswid; pweI dRülB dyh] nwnk qw kI; Bgiq kryh] 3] siqgurU nwnk<br />

dyv Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI;<br />

guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI &urmwauNdy hn:-<br />

(ijh) ijn@W Bwv vwihgurU jI dI mhW ivsmwd Anq klwvwn Agm Apwr sRb<br />

ivAwpI pRkwS srUp Amr s`cI(pRswid) ikRpw hI ikRpw nwl, dwsndws gRIb<br />

ny(dRülB) Amolk dyh pweI hY[ XQw:- gur AMimRq iBMnI dyhurI; AMimRqu burky rwm<br />

rwjy] vw(ijh) ijn@W Bwv vwihgurU jI dI, ivsmwd Agm Apwr AMdr bwhr Anq<br />

klwvwn sRb ivAwpI pRkwS srUp s`cI(pRswid) ikRpw hI ikRpw rUpI(dRülB) Amolk<br />

dyh pweI hY, Bwv hr smyN AMdr bwhr ikRpw hI ikRpw dI swc nwm kI AMimRq<br />

vrKw] ho rhI hY[ dwsndws(qw) iqn@W(kI) dI, s`cI su`cI au~cI pRymw(Bgiq)<br />

BgqI(kryh) krdw hY] 3] XQw:- kbIr.mY jwinE piVbo Blo; piVby isau Bl<br />

jogu] Bgiq.n Cwfau rwm kI; BwvY inMdau logu]<br />

ijh pRswid; AwBUKn pihrIjY] mn iqsu ismrq; ikau Awlsu kIjY] hy<br />

mn!(iqsu) iqn@W nUM (ismrq) Xwd kridAW Awlsu ikau(kIjY) krdw hYN?(ijh)<br />

www.Gursevak.com<br />

271<br />

q`qkrw


ijn@W Bwv vwihgurU jI dy b^Sy, Anq klwvwn Agm Apwr srb ivAwpI pRkwS<br />

srUp ivsmwd s`cI(pRswid) ikRpw hI ikRpw rUpI(AwBUKn) gihxy(pihrIjY) pYn@dw<br />

hYN[ ijn@W’c hir 2 Ajpw jwp jpx rUpI hwr, krqw 2 Ajpw jwp jpx rUpI<br />

kM|x, mDusUdnu 2 Ajpw jwp jpx rUpI muMdRI hY[ XQw:- hir hir hwru.kMiT ly<br />

pihrY; dwmodru dMqu lyeI] kr kir krqw.kMgn pihrY; ien ibiD icqu DryeI] 2]<br />

mDusUdnu kr muMdrI pihrY; prmysru ptu lyeI] DIrju.DVI bMDwvY kwmix; sRI rMgu<br />

surmw dyeI] 3]<br />

(Asv.bolo) ijh pRswid; AsÍ hsiq AsvwrI] mn iqsu pRB kau; kbhU n<br />

ibswrI] (ijh) ijn@W Bwv vwihgurU jI dI Anq klwvwn Agm Apwr sRb ivAwpI<br />

pRkwS srUp mhW ivsmwd Amr s`cI(pRswid) ikRpw hI ikRpw nwl, qYnUM(AsÍ)<br />

GoVy(hsiq) hwQI, hr pRkwr dI AsvwrI pRwpq hY[ vw pRIiq lgI hir nwm isau;<br />

ey hsqI GoVy] Anuswr (ijh) ijn@W Bwv vwihgurU jI dI(pRswid) ikRpw rUpI(hsiq)<br />

hwQI(AsÍ) GoVy, hr qrW@ dI AsvwrI qYnUM pRwpq hY[ hy mn!(iqsu) iqn@W(pRB) pUrn<br />

myhrvwn vwihgurU jI(kau) nUM, (kbhU) kdy BI n(ibswrI) Bu`lIN[ XQw:- Bjhu<br />

guoibMd; BUil mq jwhu] mwns jnm kw; eyhI lwhu] 1]<br />

ijh pRswid; bwg imlK Dnw] rwKu proie; pRBu Apuny mnw] (ijh) ijn@W Bwv<br />

vwihgurU jI dI Anq klwvwn Agm Apwr sRb ivAwpI pRkwS srUp mhW ivsmwd<br />

Amr s`cI(pRswid) ikRpw hI ikRpw nwl, bwg(imlK) jwgIr, ibBUqI(Dnw) Dn Awp<br />

jI nUM pRwpq hY[ vw (ijh) ijn@W dI mhW ivsmwd Amr s`cI(pRswid) ikRpw hI<br />

ikRpw nwl, SuB guxW rUpI bwg, gur pRIqI rUpI imlK, nwm rUpI Dnw Awp jI nUM<br />

b^SIS pRwpq hY[ vw ijn@W dI ikRpw hI ikRpw bwg imlK Dnw Awp jI nUM pRwpq hY[<br />

hy mnw!iqn@W(pRBu) ; srb klw smrQ]) kwrx krx krIm] ikrpw Dwir rhIm]<br />

Akwl purKu jI nUM, Apuny’c(proie) proeI(rwKu) r`K, Bwv A`Ty pihr s`cy vwihgurU<br />

jI dw ivsmwd ismrn kr, ivsrn nUM mrnw smJ[ AwKw jIvw; ivsrY mir<br />

jwau]) mrxM; ibsrxM goibMdh] jIvxM; hir nwm D´wvxh]<br />

ijin qyrI mn; bnq bnweI] aUTq bYTq; sd iqsih iDAweI] Drin ggn<br />

nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´<br />

hir] vwihgurU mh`lw pMjvW jI, BwvyN Awp Akwl purK jI srUp hn, Pyr BI Awpxy<br />

ipAwry is`KW nUM pRymw-BgqI b^Sx leI, pRymw-BgqI SuB s`cI kurbwnI kmweI<br />

www.Gursevak.com<br />

272<br />

q`qkrw


krky, pRymw-BgqI krn dw SuB s`cw aupdyS, Awpxy mn nUM kih rhy hn[ mn<br />

ipAwirAw jIau imqRw; Anuswr hy ipAwry mn!(ijin) ijn@W Akwl purK jI ny<br />

AwpxI Anq klwvwn pRkwS srUp ikRpw nwl, (qyrI) Awp jI dI(bnq) bnOt<br />

Awpxy inrgun srUp’coN bnweI hY[ Awp jI AMdr Awp vs rhy hn, Awp jI aunW<br />

AMdr vs rhy hoN[ XQw:- mn mih Awip; mn Apuny mwih] hy mn!ijnW@ dw srUp<br />

gurbwxI pV@n sunx ArQ vIcwrn nwl Awp jI, Anq klwvwn Agm Apwr sRb<br />

ivAwpI pRkwS srUp mhW ivsmwd Amr vwihgurU jI ’c lIx huMdy hoN[ (aUTq)<br />

au~TidAW(bYTq) bYTidAW, (aUTq) smwDI qoN au~TidAW, sMswr qoN auprwm huMidAW,<br />

(bYTq) smwDI’c bYTidAW, gurU ipAwrI sMgq jI’c bYTidAW, inrgun bRhm jI<br />

’c(bYTq) lIx huMidAW, sd 3 hI(iqsih) iqn@W vwihgurU jI nUM(iDAweI) iDAwauxw<br />

kr[ XQw:- aUTq bYTq; sovq iDAweIAY] mwrig clq; hry hir gweIAY]) aUTq<br />

bYTq; sovq nwm] khu nwnk; jn kY sd kwm] vwihgurU mh`lw pMjvW jI siqgurU<br />

gRMQ swihb jI srUp’c, gurqw ibrwjmwn ho ky hr smyN KMfW bRhmMfW AMdr inrMkwr<br />

gurbwxI jI dw ivsmwd inRibkwr cwnx kr rhy hn[ XQw:- qKiq bYTw Arjn<br />

gurU; siqgur kw iKvY cMdoAw] augvxhu qY AwQvxhu; chu ckI kIAnu loAw]<br />

iqsih iDAwie; jo eyku AlKY] eIhw aUhw; nwnk qyrI rKY] 4] swihb sRI gurU<br />

nwnk dyv kljuig.jhwju Arjunu gurU; sgl isRis† lig.ibqrhu] jI &urmw rhy<br />

hn:- (jo) ijhVy(eyku) ie`k vwihgurU jI AsMK AnMq klwvwn myhrvwn pRkwS srUp<br />

hr pRwxI dy AMdr bwhr AnMq bRhmMf’c BrpUr, sB dI r`iKAw bwry, (AlKY)<br />

(A+lKY) (A) ivSyS krky(lKY) jwnx vwly hn[ (iqsih) iqn@W nUM, myry mn; hir<br />

jip sdw iDAwie] sdw Anµdu hovY idnu rwqI; jo ieCY soeI Plu pwie] 1] Anuswr<br />

sdw (iDAwie) iDAwauxw kr, ijs krky, Awpxy ivsmwd sRb ivAwpI pRkwS<br />

srUp’c lIxqw b^S ky, (qyrI) Awp jI dI, (eIhw) ie`Qy ies lok’c, (aUhw) EQy<br />

pRlok’c, ivkwrW AOguxW jmW jUnW qoN(rKY) r`iKAw krngy[ BwvyN lIxqw n BI hoeI<br />

hovy, Pyr BI iDAwaux vwly dI r`iKAw krky kwj svwrdy hn[ sdw iDAwauux vwly<br />

nUM, Awpxy sRb ivAwpI ivsmwd s`cy crn-kmlW’c, sdw leI pUrn lIxqw b^Sdy<br />

hn[<br />

ijh pRswid; krih puMn bhu dwn] mn AwT phr; kir iqs kw iDAwn] {puMn<br />

dwn dy ievz ’c ku`J BI nhIN ilAw jWdw[ }hy pRymI jI!(ijh) ijn@W Bwv vwihgurU<br />

www.Gursevak.com<br />

273<br />

q`qkrw


jI dI mhW ivsmwd Anq klwvwn Agm Apwr sRb ivAwpI pRkwS srUp<br />

s`cI(pRswid) ikRpw hI ikRpw nwl, Awp jI Dn pdwrQ Awid(bhu) bhuqw puMn<br />

dwn(krih) krdy hoN[ vw (ijh) ijn@W Bwv vwihgurU jI ny gurU Avqwr’c pRgt ho<br />

ky, AiqAMq duKI jIAW ’qy(pRswid) ikRpw hI ikRpw krky, gurbwxI gurU mrXwdw,<br />

Awpxy sIs, sRvMs kurbwn krn rUp(bhu) bhuqy puMn dwn(krih) kry hn sdw leI[<br />

XQw:- gur jyvfu dwqw ko nhI; ijin idqw Awqm dwnu]) quDu jyvfu dwqwru, mY koeI<br />

ndir n AwveI; quDu sBsY no dwnu idqw; KMfI vrBMfI pwqwlI pureI sB loeI]<br />

(iqs) iqn@W pRB dwqau dwqwr; ikRpw krn vwly ikRpwl siqgurU swihbwn jI(kw)<br />

dw AwT phr Awpxy mn’c iDAwn kir[ ijvyN, goivMd gux gweIAY jIau; lwie<br />

siqgurU nwil iDAwnu] Anuswr bwbw qwrU isMG swihb jI Koprw luhwaux qoN mgroN,<br />

22 idn siqgurU swihbwn jI dy iDAwn’c bYTy, goivMd jI dy gux gwauNdy rhy[<br />

ijh pRswid; qU Awcwr ibauhwrI] iqsu pRB kau; swis swis icqwrI] hy pRymI<br />

jI!(qU) Awp jI (ijh) ijn@W Bwv vwihgurU jI dI, ivsmwd Anq klwvwn Agm<br />

Apwr sRRb ivAwpI pRkwS srUp Amr s`cI(pRswid) ikRpw hI ikRpw dy SuB(Awcwr)<br />

krq`b, puMn dwn Bjn praupkwr syvw kQw kIrqn krn krwaux isKwaux dw<br />

ibauhwr krn vwly praupkwrI ibauhwrI hoN[ ies leI Awp jI nUM cwhIdw hY ik<br />

iqsu(pRB) Anqklwvwn koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry]<br />

inrw pRkwS hI pRkwS, nUr hI nUr inrgun inrMkwrjI(kau) nUM, swis swis rom 2<br />

dy ipAwr nwl(icqwrI) cyqy krI, ismrI jwvo[ XQw:- swis swis; ismrhu<br />

goibMd] mn AMqr kI; auqrY icMd]<br />

ijh pRswid; qyrw suMdr rUpu] so pRBu ismrhu; sdw AnUpu] hy pRymI jI!(ijh)<br />

ijn@W Bwv vwihgurU jI dI Anq klwvwn Agm Apwr srb ivAwpI pRkwS srUp<br />

s`cI Amr mhW ivsmwd(pRswid) ikRpw hI ikRpw nwl, (qyrw) Awp jI dw, idl dI<br />

s&weI rUp suMdr rUpu hY[ vw suMdr rUpu dg 2 kr irhw hY[ {ies dw gumwn krky<br />

hMkwrI ivkwrI rogI sogI BogI AikRqGx ibstw dw ikRm n bx[ XQw:- jo jwnY; mY<br />

jobnvMqu] so hovq; ibstw kw jMqu] siqgurU swihbwn jI dw DMnvwdI bx ky inhwl<br />

ho[} vw qum@ dieAwl ikrpwl ik®pw iniD; piqq pwvn gosweI] Anuswr(ijh)<br />

ijn@W Bwv vwihgurU jI dI(pRswid) ikRpw hI ikRpw qyrw suMdr(rUpu) srUp hY, Bwv<br />

Awp jI dy AMdr ikRpw, bwhr ikRpw, hr socxI icqvxI’c ikRpw hI ikRpw hY, ikauN<br />

www.Gursevak.com<br />

274<br />

q`qkrw


jo ie`k BI mMdw sMklp nhIN &urdw[ XQw:- mMdw.mUil n aupijE; qry scI kwrY<br />

lwig jIau] 6]) mn Apuny qy; burw imtwnw] pyKY sgl isRsit; swjnw] (so)<br />

auh(pRBu) pUrn myhrvwn srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] suAwmIjI dI<br />

1 (AnUpu) suMdrqw dI aupmw nhIN ho skdI, BwvyN swry bRhmMf jIA jMq pUrn gurU sMq<br />

hr smyN aupmw kr rhy hn, sgoN hor vDdI 2 hI jWdI hY[ AYsy ivsmwd AnUp<br />

vwihgurU prm pUjnIk prm ipqw jI nUM, rom 2 krky sdw(ismrhu) Xwd kro[<br />

XQw:- hau ibsmu BeI jI; hir drsnu dyiK Apwrw] myrw suMdru suAwmI jI; hau<br />

crn kml pg Cwrw] pRB pyKq jIvw TMFI QIvw; iqsu jyvfu, Avru n koeI] Awid<br />

AMiq miD pRBu rivAw; jil Qil mhIAil soeI]<br />

ijh pRswid; qyrI nIkI jwiq] so pRBu ismir; sdw idn rwiq] hy pRymI<br />

jI!(ijh) ijn@W Bwv vwihgurU jI dI, ivsmwd Anq klwvwn Agm Apwr srb<br />

ivAwpI pRkwS srUp s`cI(pRswid) ikRpw hI ikRpw, (qyrI) Awp jI dI(nIkI) sohxI<br />

jwiq hY[ so pRBu jI nUM, idn rwiq sdw ismir rhy hn[ XQw:- ismrih guxI cqur<br />

siB byqy; ismrih rYxI Aru idnw] 6] vw(ijh) ijn@W Bwv vwihgurU jI dI(pRswid)<br />

ikRpw nwl(qyrI) Awp jI dI(nIkI) sohxI jwiq Bgq mhWpurS r`b jI hn[ XQw:-<br />

sYnu nweI buqkwrIAw; Ehu Gir Gir suinAw] ihrdy visAw pwrbRhmu; Bgqw mih<br />

ginAw] 3] vw (ijh) ijn@W Bwv vwihgurU jI dI(pRswid) ikRpw nwl, (qyrI) Awp<br />

jI dI, (nIkI) sohxI jwiq mnu`K hY[ XQw:- BeI prwpiq; mwnuK dyhurIAw] goibMd<br />

imlx kI; ieh qyrI brIAw]) Avr join; qyrI pinhwrI] iesu DrqI mih; qyrI<br />

iskdwrI]) ApivqR; pivqRü ijin qU kirAw] sgl join mih; qU isir DirAw])<br />

lK caurwsIh jUin ivic; auqmu jUin.su mwxs dyhI[ (so) aus(pRBu) imhrvwnu<br />

swihbu imhrvwnu] swihbu myrw imhrvwnu] jIA sgl kau; dyie dwnu] pUrn<br />

Bgvwn gurpRmysr jI nUM, sdw idn rwiq rom 2 dy pRym nwl rom 2 krky(ismir)<br />

cyqy kr[ XQw:- suiqAw.guru swlwhIAY; auTidAw BI guru Awlwau] koeI AYsw<br />

gurmuiK.jy imlY; hau qw ky Dovw pwau]) syvI siqguru Awpxw; hir ismrI.idn siB<br />

rYx] Awpu iqAwig srxI pvW; muiK bolI imTVy vYx]) idnu rwqI AwrwDhu ipAwro;<br />

inmK.n kIjY FIlw] sMq syvw kir.BwvnI lweIAY; iqAwig mwnu hwTIlw]<br />

ijh pRswid; qyrI piq rhY] gur pRswid; nwnk.jsu khY] 5] vwihgurU jI dy<br />

srgun Avqwr, pwrbRhm grIb invwj] sRI gurU nwnk dyv swihb jI pMjvyN srUp<br />

www.Gursevak.com<br />

275<br />

q`qkrw


’c &urmwauNdy hn:- hy pRymI jI!(ijh) ijn@W Bwv vwihgurU jI dI, Anq klwvwn<br />

Agm Apwr sRb ivAwpI pRkwS srUp s`cI Amr mhW ivsmwd(pRswid) ikRpw hI<br />

ikRpw nwl, (qyrI) Awp jI dI, gurmuiK(piq) ie`zq(rhY) rihMdI hY, Bwv Awp jI<br />

nUM kwm kRoD AOgux vYr bypq nhIN krdy[ gur pRmysr jI dI Agm Apwr(pRswid)<br />

ikRpw hI ikRpw nwl, aun@W dy, Awp jI’qy kIqy praupkwr, Agm Apwr s`cw su`cw<br />

mhwn jsu, dwsndws Awp jI nUM, (khY) kih irhw hY[ XQw:- gur prswid.khY jnu<br />

nwnku; hir scy ky gux gwey]<br />

ijh pRswid; sunih krn nwd] vwihgurU jI dy kIqy AnMq praupkwr d`s ky ,<br />

iviSAW pwpW ivkwrW jIAW nUM kohx dI, nINd ’c su`qy jIv nUM, gur pRswid; nwnk<br />

min jwghu] Anuswr jgw rhy hn[ hy pRymI jI!(ijh) ijn@W Bwv vwihgurU jI dI,<br />

ivsmwd Anq klwvwn Agm Apwr srb ivAwpI pRkwS srUp s`cI(pRswid) ikRpw<br />

hI ikRpw nwl, Awp jI dy(krn) kMn, (nwd) Dun(sunih) suxdy hn, Bwv Awp jI nUM<br />

kMn b^Sy hn, jo vwihgurU jI dI sRb ivAwpI mhW ivsmwd Anq klwvwn AKMf<br />

joiq nwl suxdy hn[ XQw:- dIny hsq pwv; krn nyqR rsnw]) ey sRvxhu myirho;<br />

swcY sunxY no pTwey] swcY sunxY no pTwey.srIir lwey; suxhu siq bwxI] vw (ijh)<br />

ijn@W dI, Agm ivsmwd(pRswid) ikRpw nwl, swrIAW GtW ’c rwm jI dI(nwd)<br />

Duin, Awp jI dy(krn) kMn(sunih) suxdy hn[ XQw:- jo bolq hY.imRg mIn pMKyrU ;<br />

su ibnu hir.jwpq hY nhI hor]<br />

ijh pRswid; pyKih ibsmwd] hy gurmuiK ipAwry jIE!(ijh) ijn@W Bwv<br />

vwihgurU jI dI, mhW ivsmwd Anq klwvwn Agm Apwr sRb ivAwpI pRkwS srUp<br />

s`cI(pRswid) ikRpw hI ikRpw nwl, Awp jI sUrj cMd qwry smuMdR jMgL phwV, rMgW<br />

2 dy pMCI Syr Awid ibsmwd rcnw nUM(pyKih) dyK rhy hoN, Bwv nyqR b^Sy hn[<br />

XQw:- pyKn kau nyqR; sunn kau krnw] hsq kmwvn; bwsn rsnw]) dIny hsq<br />

pwv; krn nyqR rsnw] iqsih iqAwig; Avr sMig rcnw] vw ikRpw dw AYsw<br />

ivsmwd rMg nSw ciV@Aw hY, hy pRymI sjx jI!(ijh) ijn@W Bwv vwihgurU jI dI<br />

ibsmwd(pRswid) ikRpw nwl, swirAW rUpW rMgW duSmxW’c BI ibsmwd bRhm jI<br />

nUM(pyKih) dyK rhy hoN[ ijvyN inrml inrvYr DIrjDwrI iKmw ’c lIx bRhm srUp<br />

DMn bwbw GneIAw swihb jI[ XQw:- scy qyry KMf; scy bRhmMf] scy qyry loA; scy<br />

Awkwr] scy qyry krxy; srb bIcwr] scw qyrw Amru; scw dIbwxu] scw qyrw<br />

www.Gursevak.com<br />

276<br />

q`qkrw


hukmu; scw Purmwxu] scw qyrw krmu; scw nIswxu] scy quDu AwKih; lK kroiV] scY<br />

siB qwix; scY siB joir] scI qyrI isPiq; scI swlwh] scI qyrI kudriq; scy<br />

pwiqswh] nwnk scu; iDAwiein scu] jo mir jMmy; su kcuin kcu] 1]) sB mih.riv<br />

rihAw pRBu eykY; pyiK pyiK nwnk ibgsweI] vw hy pRymI is`K jI!(ijh) ijn@W Bwv<br />

gurqw ibrwjmwn gurU pRmysr jI dy, hir AMimRq iBMny 1 loiexw; Anuswr AMimRq iB`jy<br />

1 nyqR, Awp jI v`l Agm Apwr bysumwr s`cI mhW 3 ibsmwd(pRswid) ikRpw hI ikRpw<br />

nwl, hr smyN(pyKih) dyKdy hn, Bwv hr smyN idl idmwZ ’c, gurbwxI jI Byj ky,<br />

swc nwm kI AMimRq vrKw] krdy rihMdy hn[ dyKx dw Bwv ieh hY, ik myry pRymI nUM,<br />

swh AauKw qW nhIN Aw irhw[ XQw:- pRB kau jnu AMqir ird locY; pRB jn ky sws<br />

inhwry]) Apuny jn kau; swis swis smwry] nwnk Eie; prmysur ky ipAwry]<br />

ijh pRswid; bolih AMimRq rsnw] hy pRymI jI!Awp jI(ijh) ijn@W Bwv vwihgurU<br />

jI dI, mhW ivsmwd Anq klwvwn Agm Apwr sRb ivAwpI pRkwS srUp<br />

s`cI(pRswid) ikRpw hI ikRpw nwl rsnw duAwrw, AMimRq bcn(bolih) boldy hoN[ XQw:-<br />

dIny hsq pwv; krn nyqR rsnw] vw hy pRymI jI!(ijh) ijn@W Bwv vwihgurU jI<br />

dI(pRswid) ikRpw nwl, Awp jI rsnw duAwrw, AMimRq bwxI hir hir qyrI] Anuswr<br />

AMimRq gurbwxI jI(bolih) boldy hoN[ vw (ijh) ijhVy im`T bolVy siqgurU swihb jI,<br />

AwpxI Amolk rsnw duAwrw, Agm Apwr (pRswid) ikRpw hI ikRpw rUp AMimRq<br />

bcn(bolih) boldy hn[ XQw:- gur rsnw AMimRqu boldI; hir nwim suhwvI] ijn<br />

suix isKw.guru mMinAw; iqnw BuK sB jwvI]) hau vwrI jIau vwrI; siqgur kY<br />

bilhwrixAw] siqgurU swihb jI nMU im`T bolVy jwx ky pRymI jpdy nmskwrdy bilhwr<br />

jWdy hn[ XQw:- imT bolVw jI; hir sjxu suAwmI morw] hau sMmil QkI jI;<br />

Ehu.kdy n bolY kaurw] kauVw.boil n jwnY , pUrn BgvwnY; Aaugxu.ko n icqwry]<br />

piqq pwvnu hir ibrdu sdwey; ieku iqlu.nhI BMnY Gwly] Gt Gt vwsI, srb<br />

invwsI; nyrY hI qy nyrw] nwnk dwsu.sdw srxwgiq; hir AMimRq sjxu myrw]<br />

ijh pRswid; suiK shjy bsnw] hy pRymI jI!(ijh) ijn@W Bwv vwihgurU jI dI,<br />

mhW ivsmwd Anq klwvwn Agm Apwr sRb ivAwpI pRkwS srUp Amr s`cI(pRswid)<br />

ikRpw hI ikRpw nwl, AwqmnMd suiK sihq, (shjy) inrXqn bsnw krdy hoN[ vw hy<br />

pRymI jI!(shjy) inrXqn suiK sihq, (ijh) ijn@W Bwv vwihgurU jI dI(pRswid) ikRpw<br />

hI ikRpw ’c, Awp jI dw(bsnw) vsxw ho irhw hY[<br />

www.Gursevak.com<br />

277<br />

q`qkrw


(c`lih) ijh pRswid; hsq kr clih] ijh pRswid; sMpUrn Plih] 1.hy pRymI<br />

jI!(ijh) ijn@W Bwv vwihgurU jI dI, mhW ivsmwd Anq klwvwn Agm Apwr sRb<br />

ivAwpI pRkwS srUp s`cI(pRswid) ikRpw hI ikRpw nwl, dUD pUq cwr pdwrQ, gurU<br />

pRymw-BgqI, siq sMqoK inmRqw gRIbI bRhmigAwn Awid &LW nwl, sMpUrn(Plih)<br />

&ldy hoN[ XQw:- ddw.dwqw eyku hY; sB kau dyvnhwr] dyNdy.qoit n AwveI; Agnq<br />

Bry BMfwr] vw sMpUrn &LW nwl &L ky, (ijh) ijn@W Bwv vwihgurU jI dI(pRswid)<br />

ikRpw nwl, (hsq) h`s kr(clih) cldy hoN, iqn@W dw rom 2 dy pRym nwl, inmK 2<br />

rom 2 krky nmskwr krky ismrn kro[ vw hy pRymI jI!(ijh) ijn@W Bwv vwihgurU<br />

gurU gRMQ swihb jI dy(pRswid) ikRpw rUpI byAMq(hsq) h`Q hI(kr) h`Q, CyqI 2 dUD<br />

pUq pdwrQ gursbd dwn dyx nUM(clih) c`l rhy hn[ vw (ijh) ijn@W gurU gRMQ<br />

swihb jI dy(pRswid) ikRpw rUpI.byAMq(hsq) h`Q hI(kr) h`Q, Awpxy is`K<br />

is`KxIAW dy isrW’qy r`Kx rUp, hr smyN(clih) cldy hn, Bwv aun@W dy idmwZW’c<br />

hr smyN gurbwxI jI Byjdy rihMdy hn, BwvyN auh AnMq bRhmMf’c ikqy BI jwx, aunW<br />

dy swry kwrj svwrdy hn[ XQw:- kwj hmwry; pUry sqgur] bwjy Anhd qUry;<br />

sqgur]) mnu bycY; siqgur kY pwis] iqsu syvk ky; kwrj rwis]<br />

ijh pRswid; prm giq pwvih] (ijh) ijn@W Bwv vwihgurU jI dI, mhW<br />

ivsmwd Anq klwvwn Agm Apwr sRb ivAwpI pRkwS srUp s`cI Amr(pRswid)<br />

ikRpw hI ikRpw nwl, (prm) v`fI(giq) kilAwx, vwihgurU jI dI(giq)<br />

pRwpqI(pwvih) pwauxw kryN[ vw (ijh) ijn@W Bwv vwihgurU jI dI, (pRswid) ikRpw<br />

hI ikRpw, hMgqw dw pUrn ABwv rUp, sB qoN(prm) v`fI (giq) pRwpqI (pwvih)<br />

pwauxw kryN[ XQw:- siqguru syvih.prm giq pwvih; nwim imlY vifAweI] nwnk<br />

nwmu.ijnw min visAw; dir swcY piq pweI]) nr qy.sur hoie jwq inmK mY;<br />

siqgur buiD isKlweI] nr qy aupij.surg kau jIiqE; so AvKD.mY pweI] 1])<br />

Kojhu sMqhu; hir bRhm igAwnI] ibsmn ibsm Bey ibsmwdw; prm giq<br />

pwvih.hir ismir prwnI] 1]<br />

ijh pRswid; suiK shij smwvih] hy pRymI!(ijh) ijn@W Bwv vwihgurU jI dI<br />

mhW ivsmwd Anq klwvwn Agm Apwr sRb ivAwpI pRkwS srUp s`cI(pRswid)<br />

ikRpw hI ikRpw nwl, Awp jI suiK nwl(shij) DIrj, SWqI, bRhm igAwn dI prm<br />

au~cI su`cI inrml shij AvsQw ’c, (smwvih) lIx ho rhy hoN[ vw hy pRymI<br />

www.Gursevak.com<br />

278<br />

q`qkrw


jI!(ijh) ijn@W Bwv vwihgurU jI dI(pRswid) ikRpw hI ikRpw hI suiK(shij) DIrj,<br />

SWqI, bRhmigAwn hY, ies’c gur pRswid(smwvih) lIx ho rhy hoN[ XQw:- pRBu<br />

pwieAw suKdweIAw; imilAw suK Bwie] shij smwnw BIqry; CoifAw nh jwie]1]<br />

AYsw pRBu iqAwig; Avr kq lwghu] gur pRswid; nwnk min jwghu] 6])<br />

qKiq bYTw Arjn gurU; siqgur kw iKvY cMdoAw] augvxhu qY AwQvxhu; chu ckI<br />

kIAnu loAw] siqgurU nwnk dyv mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy hn:- hy pRymI<br />

jI!(AYsw) AYsy Anq klwvwn mhW ivsmwd Awp jI’qy ikRpw hI ikRpw krn<br />

vwly(pRBu) dIn dieAwl ik®pwl ik®pw iniD; pUrn Ksm hmwry] vwihgurU jI nUM<br />

iqAwig ky, (Avr) hor(kq) ik`Qy, pu`Ty pwsy AOguxW BYVy niSAW kusMg ivkwrW ’c,<br />

(lwghu) l`g rhy hoNN? XQw:- tyFI pwg tyFy cly; lwgy bIry Kwn] Bwau Bgiq isau.<br />

kwju n kCUAY; myro kwmu dIvwn]) clq kq tyFy; tyFy tyFy] Asiq crm.ibstw ky<br />

mUMdy; durgMD hI ky byFy] 1]) bwvY mwrgu; tyFw clnw] sIDw Coif; ApUTw bunnw])<br />

swkq kI, AYsI hY rIiq] jo ikCu krY; sgl ibprIiq]) Baudy iPrih; bhu moh<br />

ipAwsw] kusMgiq bhih.sdw duKu pwvih; duKo duKu kmwieAw]<br />

gur pRswid; nwnk min jwghu] 6] gur pRmysr jI dI mhW ivsmwd Anq<br />

klwvwn Agm Apwr sRb ivAwpI pRkwS srUp s`cI(pRswid) ikRpw hI ikRpw nwl,<br />

mwieAw ivkwrW pwpW AOguxW kukrmW moh dI nINd qoN min krky(jwghu) jwgxw<br />

kro[] 6] XQw:- pRwnI; prm purK pg lwgo] sovq khw.moh inMdRw mY; kbhUM.suicq<br />

hÍY jwgo]) jwgu ry mn; jwgnhwry] ibnu hir.Avru n Awvis kwmw; JUTw mohu<br />

imiQAw pswry]) kbIr.sUqw ikAw krih; bYTw rhu Aru jwgu] jw ky sMg qy bICurw;<br />

qw hI ky sMg lwgu]) jwig lyhu.ry mnw jwig lyhu; khw gwPl soieAw] jo qnu<br />

aupijAw.sMg hI; so BI sMg n hoieAw] 1]) PrIdw.cwir gvwieAw hMiF kY; cwir<br />

gvwieAw sMim] lyKw rbu mMgysIAw; qU AWho kyrHy kMim]<br />

ijh pRswid; qUM pRgtu sMswir] iqsu pRB kau; mUil.n mnhu ibswir] (ijh)<br />

ijn@W Bwv vwihgurU jI dI, mhW ivsmwd Anq klwvwn Agm Apwr sRb ivAwpI<br />

pRkwS srUp s`cI Amr pUrn(pRswid) ikRpw hI ikRpw nwl, gurU pRymw-BgqI inSkwm<br />

syvw praupkwr krky, qUM sMswir’c pRgtu ho irhw hYN[ (iqsu) iqn@W(pRB) koit<br />

bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] Akwl purKu jI (kau) nUM, mnhu.n<br />

nwmu ivswir; Aihinis iDAweIAY] Anuswr (mUil) au~kw hI kdy Bu`l ky BI, mnhu n<br />

www.Gursevak.com<br />

279<br />

q`qkrw


(ibswir) Bulw, Bwv jy qUM iksy dw gL v`F irhw hYN, AOgux kmw irhw hYN[ qW Bulw<br />

irhw hYN[ Xwd r`Kx dw shI inscy Bwv ieh hY ik inscy Brosy isdk nwl hukm<br />

mMnxw, AnuswrI ho ky vrqxw, iKVy m`Qy Bwxw mMnxw[ sB nwl pUrn pRym nwl<br />

vrqxw[ duSmx dw BI Blw krky KuS hoxw[ XQw:- jo hoAw; hovq so jwnY] pRB<br />

Apny kw; hukmu pCwnY]) qyrw kIAw; mITw lwgY] hir nwmu; pdwrQu nwnku mWgY])<br />

mIqu krY; soeI hm mwnw] mIq ky krqb; kusl smwnw]) eyku kuslu mo kau siqgurU<br />

bqwieAw] hir jo ikCu kry su hir ikAw Bgqw BwieAw] jn nwnk haumY mwir<br />

smwieAw] iein ibiD kusl hoq myry BweI] ieau pweIAY hir rwm shweI] 1]<br />

rhwau dUjw]<br />

ijh pRswid; qyrw prqwpu] ry mn mUV; qU qw kau jwpu]) lK caurwsIh<br />

mydnI; sB syv krMdw]) Avr join; qyrI pinhwrI] iesu DrqI mih; qyrI<br />

iskdwrI]) jw kY kwim; qyrw vf gmru] jw kY kwim; hovih qUM Amru]<br />

Anuswr(ijh) ijn@W Bwv vwihgurU jI dI, mhW ivsmwd Anq klwvwn Agm Apwr<br />

sRb ivAwpI pRkwS srUp Amr pUrn s`cI(pRswid) ikRpw hI ikRpw nwl, qyrw r`b<br />

jYsw hI prqwpu js hY, pRqwp nUM pRwpq ho ky hMkwr n kr, gurU pRmysr jI dI ikRpw<br />

b^SIS jwx ky, (ry) hy(mUV) mUrK mn!qU(qw) iqn@W nwrwiex Akwl purKu gurqw<br />

ibrwjmwn gurU jI(kau) nUM, rom 2 dy pUrn ipAwr Adb siqkwr nwl, rom 2<br />

krky(jwpu) jpxw kr[ XQw:- romy roim roim romy; mY.gurmuiK rwmu iDAwey rwm])<br />

ijhvw eyk.hoie lK kotI; lK kotI koit iDAwvYgo]) lwK ijhvw dyhu myry ipAwry;<br />

muKu.hir AwrwDy myrw rwm]) aucrhu; rwm nwmu lK bwrI]) iek dU jIBO.lK hoih;<br />

lK hovih.lK vIs] lKu lKu gyVw AwKIAih; eyku nwmu jgdIs] eyqu rwih piq<br />

pvVIAw; cVIAY hoie iekIs]<br />

ijh pRswid; qyry kwrj pUry] iqsih jwnu; mn sdw hjUry] (ijh) ijn@W Bwv<br />

vwihgurU jI dI, ivsmwd Anq klwvwn Agm Apwr srb ivAwpI pRkwS srUp<br />

s`cI(pRswid) ikRpw hI ikRpw nwl, qyry swry pRmwrQk qy ivvhwrk(kwrj) kMm pUry<br />

hoey hn, ho rhy hn, ho jwxgy[ XQw:- kwj hmwry; pUry sqgur] bwjy Anhd qUry;<br />

sqgur]) pUry gur kI, pUrI syv] Awpy Awip vrqY suAwmI; kwrju rwis kIAw<br />

gurdyv] 1]) mnu bycY; siqgur kY pwis] iqsu syvk ky; kwrj rwis] hy<br />

mn!(iqsih) iqn@W, rom rom.koit bRhmWf ko invws jwsu; mwns Aauqwr Dwir.drsu<br />

www.Gursevak.com<br />

280<br />

q`qkrw


idKwey hY] gurU pRmysr jI nUM, sdw(hjUry) Awpxy AMdr bwhr AsMK nUr BrpUr, (jwnu)<br />

jwnxw kr[ XQw:- sd hI inkit.jwnau pRB suAwmI; sgl ryx hoie rhIAY] swDU<br />

sMgiq.hoie prwpiq; qw pRBu Apunw lhIAY]) ipru riv rihAw BrpUry.vyKu hjUry; juig<br />

juig eyko jwqw]<br />

ijh pRswid; qUM pwvih swcu] ry mn myry; qUM qw isau rwcu] (ijh) ijn@W Bwv<br />

vwihgurU jI dI, Anq klwvwn Agm Apwr sRb ivAwpI pRkwS srUp mhW ivsmwd<br />

s`cI Amr pUrn (pRswid) ikRpw hI ikRpw(swcu) s`c srUp hY, ies nUM qUM gurW<br />

duAwrw(pwvih) pw irhw hYN[ vw (ijh) ijn@W Bwv vwihgurU jI dI(pRswid) ikRpw nwl,<br />

qUM swcu srUp bRhm jI nUM, (pwvih) pw irhw hYN, kwm kRoD jmW jUnW kLySW d`uKW<br />

niSAW iviSAW AOguxW rogW swkq s`pW qoN bc irhw hYN, (ry) hy myry mn!qUM(qw) iqn@W<br />

koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] jI(isau) nwl, rom 2 dy pRym<br />

krky.rom 2 krky(rwcu) rcxw kr[<br />

ijh pRswid; sB kI giq hoie] nwnk jwpu jpY; jpu soie] 7] prmpUjnIk DMn<br />

2 guru Arjxu, scu isrjxhwrw] pMjvyN siqgurU nwnk dyv swihb jI &urmw rhy hn:-<br />

ijn@W Bwv vwihgurU jI dI ikRpw nwl Awp jI dy SuB kwrj pUry huMdy hn, Awp jI nUM<br />

hux ArQ pV@w ky, jnm sPlw bxw rhy hn, Awpy lwieE; Apnw ipAwru] Anuswr<br />

Awpxw ipAwr Awp lw rhy hn, s`c imldw hY Aqy(ijh) ijn@W dI, ivsmwd Anq<br />

klwvwn Agm Apwr sRb ivAwpI pRkwS srUp s`cI Amr pUrn(pRswid) ikRpw hI<br />

ikRpw nwl, sB kI ivkwrW AOguxW pwpW cOrwsI l`K jUn jmW qoN(giq) mukqI, Cutkwr<br />

hoie rhI hY[ AYsy(soie) soBw vwly vwihgurU jI dw jwpu, rom 2 dy pUrn pRym nwl,<br />

dwsndws(jpY) jp jpu ky, A&ur smwDI’c soie irhw hY] 7] XQw:- AMqir<br />

suMnM.bwhir suMnM; iqRBvx suMn msuMnM] cauQy sMunY.jo nru jwxY; qw kau.pwpu n puMnM]<br />

Awip jpwey; jpY so nwau] {sRb ivAwpI ivsmwd SuB ivcwr:- DMn hn DMn hn<br />

DMn hn vwihgurU siqgurU Arjndyv swihb jI DMn hn, zwlmW dy Gor iBAwnk<br />

AiqAwcwr zulm krn qoN, hux aubldI dyZ’c bYT rhy hn, hux sVdI bldI loh’qy<br />

KV@ rhy hn, BweI ibDI cMdjI Awid pMj is`K, sWeI mINAW mIr jI, sMq doKI cMdU dI<br />

gurU pRymx nUMh drSn krky, vwihgurU vwihgurU vwihgurU jp rhy hn[ vwh Ascrj<br />

gurU vwh ivsmwd gurU vwh kurbwnI, gurU jI Awpxy pRymIAW dy idl idmwZ ’c gurbwxI<br />

jI Byj rhy hn, aunW dy iridAW ’coN muK ’c AMimRq Byj rhy hn, aunW qy, swc nwm kI<br />

AMimRq vrKw] kr rhy hn[ aun@W nUM gurU pRymw-BgqI sihq, inrgun srgun dI eykqw<br />

www.Gursevak.com<br />

281<br />

q`qkrw


^S ky, inrgun srgun jwp krdy idKw rhy hn[ XQw:- ismrY; DrqI Aru<br />

Awkwsw] ismrih; cMd sUrj guxqwsw] jdoN gurU jI ikRpw krky hMgqw mytdy hn,<br />

pyKY bolY suxY; sBu Awip] sRb ivAwpI ivsmwd, ibsmn ibsm; rhy ibsmwd]<br />

gurmuiK AvsQw b^Sdy hn[ Awpxy syvk dy AMdr, jl Ql mwhy; Awpih Awp]<br />

AwpY jphu; Awpnw jwpu] Anuswr lgwqwr Awpxw jwp, Awp krdy hn[ pRymI jI<br />

nUM ivsmwdqweI hI ivsmwdqweI huMdI hY[ auQy sMklp nhIN rihMdw ik mYN jwp krdw<br />

hW[ ibnvMiq nwnku.gur crx lwgy; vwjy Anhd qUry] Ajpw jwp dI ivsmwd<br />

AvsQw hY, ijs ’c gurU jI nUM nmskwrW hI nmskwrW krdw hY[ XQw:- gurdyv<br />

siqguru pwrbRhmu prmysru; gurdyv nwnk hir nmskrw] jdoN kihMdw hY ik mYN jwp<br />

krdw hW, qdoN Q`k jWdw hY[ so gurU jI nUM sRb ivAwpI mhW 3 ivsmwd Anq<br />

klwvwn ivsmwdqweI, Awip jpwey; jpY so nwau] dI swiKAwqqw hY[ prmpUjnIk<br />

vwihgurU jI nwm jpwaux leI, gurU Avqwr ’c pRgt ho ky, Awp nwm jp ky<br />

jpwauNdy hn[ ismrn qy lwgy; ijn Awip dieAwlw] nwnk jn kI; mMgY rvwlw])<br />

sy ismrih; ijn Awip ismrwey] nwnk qw kY; lwgau pwey]) KqRI bRwhmxu sUdu bYsu ;<br />

auDrY ismir cMfwl] ijin jwinE.pRBu Awpnw; nwnk.iqsih rvwl] Anuswr<br />

siqgurU swihb jI Awp hI sRb ivAwpI ivsmwd Anqklwvwn gRIbI inmRqw iKmw<br />

Anq guxW vwlI gurbwxI jI suxwauNdy hn[ su`ky nUM hrw, mry nUM ijauNdw krky jwp<br />

krwauNdy hn[ jwp dy AsMK lwhy hn[ XQw:- pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu<br />

pRB ismrn kw; AMqu n pwr]) mgnu BieE.ipRA pRym isau; sUD n ismrq AMg]<br />

jwp n krn dy AnMq doS PurmwauNdy hn[ XQw:- rsnw.jpY n nwmu; iqlu iqlu kir<br />

ktIAY] hirhW, jb ibsrY goibd rwie; idno idnu GtIAY]) ry ijhbw; krau sq<br />

KMf] jwim n aucris; sRI goibMd]) ibnu ismrn; hY AwqmGwqI] swkq nIc; iqsu<br />

kulu nhI jwqI] }<br />

Awip jpwey; jpY so nwau] ijvyN gurpRswid CqIh pRkwr dy Bojn, Gr bwg<br />

sRIr rMg rs Bog smUh dwqW dI pRwpqI d`sI hY, iqvyN hux gurpRswid vwihgurU jI dI<br />

pRwpqI d`s rhy hn:- hy BweI!khq nwnku; haumY. khY n koie] AwKxu vyKxu sBu;<br />

swihb qy hoie] Anuswr sB ku`J vwihgurU jI dI joiq nwl ho irhw hY[ ies leI<br />

ijs isr Arpx vwly gursyvk jI ’qy mhW ivsmwd ikRpw krky, Apxw prmpiv`qR<br />

SuB s`cw(nwau) nwm Awip(jpwey) jpwauNdy hn, (so) Eh hI gurpRswid nwm(jpY)<br />

www.Gursevak.com<br />

282<br />

q`qkrw


jpdy hn[ XQw:- Apuny syvk kI.Awpy rwKY; Awpy nwmu jpwvY] jh jh kwj ikriq<br />

syvk kI; qhw qhw auiT DwvY] 1]) sy ismrih; ijn Awip ismrwey] nwnk qw kY;<br />

lwgau pwey]<br />

Awip gwvwey; su hir gun gwau] gurU pRmysr jI mhW ivsmwd ikRpw krky,<br />

ijs Awpxy pRymI inSkwmI gursyvk jI qoN(hir) vwihgurU jI dy gun, gur kQw<br />

kIrqn duAwrw, Awip(gwvwey) gwvwauNdy hn, (su) auh hI pUrn pRym ’c lIx ho ky,<br />

pUrn pRIq pRqIq nwl gurpRswid(gwau) gwauNdy hn[ XQw:- Awpy gux gwvwiedw<br />

ipAwrw; Awpy sbid smwhw] Awpy lyKix.Awip ilKwrI; Awpy lyKu ilKwhw] 1])<br />

jw iqsu Bwvw; qd hI gwvw] qw, gwvy kw Plu pwvw] gwvy kw Plu hoeI] jw Awpy<br />

dyvY soeI]) gur kI miq; qUM lyih ieAwny] Bgiq ibnw; bhu fUby isAwny] hir kI<br />

Bgiq; krhu mn mIq] inrml hoie; qumwro cIq] crn kml; rwKhu mn mwih]<br />

jnm jnm ky; iklibK jwih] Awip jphu; Avrw nwmu jpwvhu] sunq khq; rhq<br />

giq pwvhu] swr BUq siq; hir ko nwau] shij suBwie; nwnk gun gwau] 6]<br />

pRB ikrpw qy; hoie pRgwsu] (pRB) vwihgurU siqgurU swihb jI dI pUrn Agm<br />

Apwr ivsmwd sRRb ivAwpI s`cI ikrpw(qy) qoN, gursyvk jI dy AMdr bwhr Ajpw<br />

jwp inrgun inrMkwr jI dw AsMK(pRgwsu) pRkwS hI pRkwS hoie jWdw hY, Bwv pRkwS<br />

dI swiKAwqqw ho jWdI hY[ BwvyN hryk dy AMdr bwhr pRkwS hI pRkwS hY, pr<br />

swiKAwqqw nhIN[ XQw:- nwmu jpq.koit sUr aujwrw; ibnsY Brmu AMDyrw]<br />

pRBU dieAw qy; kml ibgwsu] (pRBU) Akwl purKu siqgurU swihb jI dI pUrn<br />

Agm Apwr mhW ivsmwd pRkwS srUp Anq klwvwn sRb ivAwpI s`cI dieAw(qy)<br />

qoN, pRymw-BgqI inmRqw gRIbI SWqI iKmw, kruxw mu`dqw mYqRI aupyiKAw Awid sRb<br />

ivAwpI ivsmwd AnMq SuB guxW dIAW AnqklW sihq, pRymI gursyvk jI dw(kml)<br />

ihrdw(ibgwsu) iKV jWdw hY[ XQw:- sMq crn Drau mwQY; cWdnw igRih hoie<br />

AMDyrY] 2] sMq pRswid kmlu ibgsY; goibMd Bjau pyiK nyrY] 3]) cwir pdwrQ;<br />

kml pRgws] sB kY miD; sgl qy audws]<br />

pRB su pRsMn; bsY min soie] pRB dieAw qy; miq aUqm hoie] (pRB) vwihgurU<br />

jI dI ivsmwd Agm Apwr, AMdr bwhr Anq klwvwn sRb ivAwpI pRkwS srUp<br />

pUrn Amr s`cI dieAw(qy) qoN, gursyvk jI dI miq, gurbwxI’c lIxqw<br />

vwlI(aUqm) sRySt hoie jWdI hY[ gurbwxI ’c lIx gursyvk jI dy min AMdr,<br />

www.Gursevak.com<br />

283<br />

q`qkrw


(pRB) pUrn ikRpwl vwihgurU jI, (su) BlI pRkwr, AiqAMq hI pRsMn(soie) soBw<br />

sihq(bsY) vs jWdy hn, Bwv lIxqw eykqw ABydqw ho jWdI hY[ XQw:- guru.ijn<br />

kau su pRsMnu; nwmu hir irdY invwsY]<br />

srb inDwn; pRB qyrI mieAw] hy(pRB) vwihgurU jI!(qyrI) Awp jI dI mhW<br />

ivsmwd Agm Apwr, AMdr bwhr Anq klwvwn sRb ivAwpI pRkwS srUp s`cI<br />

Amr pUrn(mieAw) ikRpw hI, (srb) swry(inDwn) ^zwny hn[ vw hy(pRB) Akwl<br />

purKu jI !(qyrI) Awp jI dI(mieAw) ikRpw nwl, sRb ivAwpI ivsmwd iKmw sMqoK<br />

DIrj Awid, AsMK SuB guxW dy(srb) swry Bwv Axigxq(inDwn) ^zwny, gursyvk<br />

jI nUM pRwpq huMdy hn[ XQw:- quDu BwvY; qw siqgur mieAw] srb suKw; pRB qyrI<br />

dieAw] 2] {mnw SYqwnw byeImwnw!qUM BI gurU jI dw syvk bx ky, vwhu 2 dy ^zwny<br />

pRwpq kr, nhIN qW hy ku`qy!loB lihr nwl hLk ky, dUijAW nUM v`F 2 ky, hLkw ky<br />

mr jweyNgw![ XQw:- loB lhir sBu suAwnu hlku hY; hlikE sBih ibgwry] }<br />

Awphu kCU; n iknhU lieAw] hy vwihgurU jI!Awp jI dI ikRpw dy pwqR,<br />

gursyvk dwsn dws nIc kIt bxy qoN ibnw, (Awphu) Awpxy Xqn gumwn eIrKw vYr<br />

krky, pUrn gurU jI ’qy goLI clw ky, (iknhU) iksy ny(kCU) ku`J BI(n) nhIN<br />

lieAw[ ijvyN ipRQIcMd DIrm`l rwmrwey gurU bxn leI, inrwhwr inrvYr suKdweI]<br />

prmpUjnIk siqgurU swihbwn jI nwl Akwrx vYr JgVy krky, plc 2 ky mr<br />

gey[ XQw:- chu pIVI Awid jugwid, bKIlI.iknY n pwieE; hir syvk Bwie<br />

insqwrw]<br />

ijqu ijqu lwvhu; iqqu lgih hir nwQ] 1.hy hir(nwQ) suAwmI jI!Awpxy<br />

goLIAW clwaux dy jor Xqn krky, BwvyN iksy ny ku`J BI nhIN ilAw pr, nIkI<br />

kIrI mih; kl rwKY] Anuswr kIVI bxy, ijs gursyvk jI ’qy ikRpw krky, swry<br />

^zwny b^Sdy hoN, aus syvk jI nUM ijqu lwvih; iqqu lwgh suAwmI] Anuswr(ijqu)<br />

ij`Dr (ijqu) ij`Dr gurU syvw kurbwnI krn’c lwvhu, (iqqu) iqs pwsy hI(lgih)<br />

l`gdy hn[ ijvyN bwby mnIisMG swihb jI dy k`ty bMd 2’coN, sRI suKmnI swihb jI<br />

dw aucwrx ho irhw hY[ bwbw mqIdws swihb jI, sRI jpu jI swihb dw pwT kr rhy<br />

hn pMc prvwx; pMc prDwnu] pV@n qoN, zwlm ny sRIr dy do PwV kr idqy[ aupRMq<br />

dohW PwVW’coN sRI jpu jI swihb jI pV@dy rhy[ XQw:- mInu pkir.PWikE Aru<br />

kwitE; rWiD kIE bhu bwnI] KMf KMf kir.Bojnu kIno; qaU.n ibsirE pwnI]<br />

www.Gursevak.com<br />

284<br />

q`qkrw


(krv`qu) Awsw] krvqu Blw; n krvt qyrI] lwgu gly; sunu ibnqI myrI] 1] hau<br />

vwrI; muKu Pyir ipAwry] krvtu dy; mokau kwhy kau mwry] 1] rhwau] jau qnu<br />

cIrih; AMig n morau] ipMfu prY; qau. pRIiq n qorau] 2] hm qum bIcu; BieE<br />

nhI koeI] qumih su kMq; nwir hm soeI] 3] khqu kbIru; sunhu ry loeI] Ab<br />

qumrI; prqIiq n hoeI]<br />

nwnk ien kY; kCU n hwQ] 8] 6] 1.srb klw BrpUr pRB; ibrQw<br />

jwnnhwr] prmpUjnIk DMn vwihgurU gurU nwnk dyv swihb mh`lw pMjvW jI jIAW<br />

nUM b^Swaux leI, snmuK is&wrS kridAW &urmw rhy hn:- (ien) ien@W jIAW(kY)<br />

dy hwQ v`s(kCU) ku`J BI(n) nhIN hY, jo Awp jI dy prmpiv`qR pRymw-BgqI dy AsMK<br />

BMfwirAW’coN, ku`J pRwpq kr skx[ Awp jI dI Agm Apwr, AMq n pwrwvwr bhu<br />

byAMq bysumwr ikRpw hI ikRpw pRwpqI dw kwrn hY[ ies leI hy vwihgurU jI!qyry<br />

jIA; jIAw kw qoih] ikq kau; swihb Awvih roih] jy qU; swihb Awvih roih] qU<br />

Enw kw; qyry Eih] Anuswr Awpxy jIAW’qy qrs krky, sBy jIA smwil; ApxI<br />

imhr kru] AMnu pwxI mucu aupwie; duK dwldu BMin qru] Anuswr SuB gux b^So nwm<br />

jpwau jI[ hy mn!dIn dieAwl sdw ikrpwlw; TwiF pweI krqwry jIau] 1] gurU<br />

pRIqm jI nUM, nmskwr; qw kau lK bwr] iehu mnu dIjY; qw kau vwir] Anuswr<br />

Aink bwr rom 2 hr smyN nmskwr krky, syvw ismrn gurU BgqI krky gurU<br />

crn-kmlW’c lIx ho] 8] 6]<br />

ArQ dUjw.ijqu ijqu lwvhu; iqqu lgih hir nwQ] nwnk ien kY; kCU n<br />

hwQ] 8] 6]) Anq klw hoie Twkuru ciVAw] siqgurU nwnk dyv, Drin ggn nv<br />

KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´<br />

hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI &urmw rhy hn:- hy hir nwQ jI!ijqu<br />

ijqu jIAW nUM(lwvhu) lwauNdy hoN, (iqqu) iqs pwsy hI(lgih) l`gdy hn[ (ien)<br />

ien@W jIAW(kY) dy(kCU) ku`J BI(hwQ) h`Q v`s(n) nhIN hY[ XQw:- ijsu hiQ joru;<br />

kir vyKY soie] nwnk; auqmu nIcu n koie] jy koeI cMfwl, bMb su`t ky jIAW nUM PUky<br />

qy aupRokq quk pV@ ky khy , “mYQoN r`bjI ny krwieAw hY[ ”auh Awpxy doS qoN mukq<br />

nhIN, vwihgurU jI pwp puMn qoN inrlyp hn[ XQw:- pwp puMn kw; iesu.lypu n lwgY]<br />

Gt Gt AMqir; sd hI jwgY]) Twkuru; lyKw mgnhwru]) lyKw lIjY; iql ijau<br />

pIVI] Anuswr vwihgurU jI aus qoN lyKw mMgxgy[ Anyk szwvW imlxgIAW[ Aink<br />

www.Gursevak.com<br />

285<br />

q`qkrw


sjWeI, gxq n AwvY; grBY griB BRmwih] so BwvyN sB ku`J krn krwvnhwr<br />

suAwmI] jI hn, pr ij`Qy jIv hMgqw sihq, mhW pwp jW hor ku`J BI krdw hY,<br />

au~Qy inrlyp BI hn[ so vwihgurU jI nUM Anq klwvwn krn kwrn pRyrk pRkwSk,<br />

sB nUM Awpxy At`l hukm AMdr clwaux vwly , inscy krky, jIv kMn PV ky, pwpW<br />

v`loN qobw kry, ikauN jo vwihgurU jI hr smyN dyKdy hn, kIqy pwpW dw fMn idMdy hn[<br />

kW s`p ku`qy ib`ly bRIk qoN bRIk ikRmW dIAW jUnW BugqwauNdy hn[] 8] 6] XQw:-<br />

jYkwru kIE DrmIAw kw; pwpI kau fMfu dIEie]<br />

gauVI suKmnI mÚ5] sloku]) AstpdI jI s`qvyN, Awid 271.<br />

sloku] Agm AgwiD; pwrbRhmu soie] jo jo khY; su mukqw hoie] suin mIqw;<br />

nwnku ibnvMqw] swD jnw kI; Acrj kQw] 1]<br />

vwihgurU] nwnk dws; sdw kurbwnI] Anuswr(swD) DMn hn DMn hn DMn hn<br />

vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU Arjndyv swihb jI DMn hn!zwlmW dy Gor iBAwnk<br />

zulm krn qoN, hux au~bldI dyZ’c bYT rhy hn !hux m`cdy 2 ryqy’qy bYT ky , m`cdw<br />

2 ryqw Awpxy sIs’qy puAw rhy hn!hux sVdI bldI mcdI loh’qy KV@ rhy<br />

hn!aupRokq kSt aunINdRw qRyh kubol shwridAW s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihbwn<br />

jI dy A`Kr 2’qy gurU Bwvnw Dwr ky, A`Kr 2 dw iDAwn Dwr ky, A`Kr 2 nUM<br />

vwihgurU gurU inrMkwrjI mMn ky, vwihgurU 3 jp rhy hn[ DMn hn DMn hn DMn hn<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU Arjndyv swihb jI!DMn hn[ Awp jI ny dunIAW<br />

nUM qwrn leI, dySW pRdySW’c kIrqn b^Sx leI, jIAW dI haumY dIrG rog myt<br />

ky, bRhmigAwn b^Sx leI, dMBI pKMfI gurUAW dy jwL qoN bcwaux leI, gurU nwnk<br />

swihb jI dy q^q nUM ju`go ju`g At`l r`Kx leI, klju`g nUM gurbwxI inrMkwr jI dw<br />

ADwr b^Sx leI, guris`KI pMQ nUM pUrn s`cy gurU b^Sx leI, koV@IAW dy koV@<br />

srwp klMk myt ky, bRhm ’c joVn leI, Awpxy sMqW nUM gurbwxI inrMkwr jI dw<br />

^zwnw b^Sx leI, 1661 ibkRmI BwdRoN SudI eykm nUM, prmpUjnIk s`cy(swD)<br />

siqgurU gRMQ swihb jI, pihlI vwrI sRI hirmMdr swihb jI’c pRkwS kIqy[ ijs<br />

krky KMfW bRhmMfW AMdr, pUrn(swD) siqgurU Arjndyv swihb, (swD) s`cy siqgurU<br />

gRMQ swihb jI dw, hr smyN jY jYkwr ho irhw hY[ Awp jI dIAW AqI ipAwrIAW<br />

siqsMgqW bVy BwrI pyRm nwl, s`cy swD sRI gurU gMRQ swihb jI dy crn-kmlW’c<br />

A`Ty pihr kQw kIrqn Bjn ismrn dw AnMd mwxdIAW rihMdIAW hn[ so gurU jI<br />

www.Gursevak.com<br />

286<br />

q`qkrw


ny Awp kurbwnI dy ky, KMf bRhmMf dy auDwr leI, swD kI soBw; swD bin AweI]<br />

nwnk swD pRB; Bydu n BweI] Anuswr pUrn swD siqgurU gRMQ swihb jI b^Sy hn,<br />

jo Awpxy qoN AnykW swD pRgt krdy hn[ AMimRq gurbwxI dI vrKw krky aunW dI<br />

pRiqpwlxw krdy hn[ jo Awpxy ipAwry syvkW dy idl idmwZ’c, gurbwxI, aun@W dy<br />

idlW ’coN muKW’c AMimRq hr smyN Byjdy rihMdy hn[ Awpxy ipAwirAW dy AMdr bwhr<br />

lMU 2’c vs ky, guru pRymw-BgqI sihq Ajpw jwp inrgun srgun jI dI eykqw<br />

ABydqw, sdw leI b^S idMdy hn[ Awp jI qoN vroswey bMd 2 ktwaux vwly, suAws<br />

2 nwm jpx jpwaux vwly, Awp jI qoN sIs sB ku`J kurbwn krn vwly gurmuiK<br />

ShId pUrn swD hn, jo Awpxy qoN AnykW swD pYdw krdy hn, Bwv aun@W dI kurbwnI<br />

duAwrw AnykW gurmuiK swD pYdw huMdy hn[ so pUrn gurmuiK swD siqgurU gRMQ swihb<br />

jI hn, so prmpUjnIk pUrn gurmuiK swD hrI gurU jI ny, Awp AwpxI AduqI<br />

kurbwnI dy ky, sMswr nUM guru mrXwdw, sRI hirmMdr swihb jI, pUrn swD siqgurU<br />

gRMQ swihb jI, pUrn swD ShId bRhmigAwnI b^S ky, mhw pivqR; swD kw sMgu]<br />

Anuswr ien@W dw mhW piv`qR sMg krn dw byh`d PL d`s rhy hn[ XQw:- pRB kw<br />

ismrnu; swD kY sMig] srb inDwn; nwnk hir rMig] 2]) swDU sMig qrIjY swgru;<br />

ktIAY jm kI Pwsw jIau]) koit ApRwD; swD sMig imtY] sMq ik®pw qy; jm qy<br />

CutY]) kbIr.swDU kI sMgiq rhau; jau kI BUsI Kwau] honhwru so hoie hY; swkq<br />

sMig n jwau]) ijau mhw auidAwn mih; mwrgu pwvY] iqau swDU sMig imil; joiq<br />

pRgtwvY]) Amr Bey, Amrwpdu pwieAw] swDsMig; nwnk hir iDAwieAw])<br />

swDsMig pRB dyhu invws] srb sUK; nwnk prgws] 8] jw kY msqik; krm pRiB<br />

pwey] swD srix; nwnk.qy Awey] 7]) kbhU; swDsMgiq iehu pwvY] ausu AsQwn<br />

qy; bhuir n AwvY] AMqir hoie; igAwn prgwsu] ausu AsQwn kw; nhI ibnwsu]<br />

mn qn nwim rqy; iek rMig] sdw bsih; pwrbRhm kY sMig] ijau jl mih; jlu<br />

Awie Ktwnw] iqau joqI sMig; joiq smwnw] imit gey gvn; pwey ibsRwm] nwnk<br />

pRB kY; sd kurbwn]) sgl ik®Aw mih; aUqm ikirAw] swD sMig; durmiq mlu<br />

ihirAw]) sgl purK mih; purKu pRDwnu] swD sMig; jw kw imtY AiBmwnu])<br />

iblwvlu mhlw 5] ipMgul prbq pwir pry; Kl cqur bkIqw] AMDuly iqRBvx<br />

sUiJAw; gur Byit punIqw] 1] mihmw swDU sMg kI; sunhu myry mIqw] mYlu KoeI koit<br />

AG hry; inrml Bey cIqw] 1] rhwau] AYsI Bgiq goivMd kI; kIit hsqI jIqw]<br />

www.Gursevak.com<br />

287<br />

q`qkrw


jo jo kIno Awpno; iqsu ABY dwnu dIqw] 2] isMGu.iblweI hoie gieE; iqRxu.myru<br />

idKIqw] sRmu krqy.dm AwF kau; qy gnI DnIqw] 3] kvn vfweI.kih skau;<br />

byAMq gunIqw] kir ikrpw.muih nwmu dyhu; nwnk dr srIqw]) mlwr mhlw 4]<br />

gMgw jmunw godwvrI srsuqI; qy krih audmu.DUir swDU kI qweI] iklivK mYlu<br />

Bry.pry hmrY ivic; hmrI mYlu.swDU kI DUir gvweI] 1] qIriQ ATsiT mjnu<br />

nweI] sqsMgiq kI DUir prI auif nyqRI; sB durmiq mYlu gvweI] 1] rhwau]<br />

jwhrnvI qpY BwgIriQ AwxI; kydwru QwipE mhsweI] kWsI ik®snu crwvq gwaU;<br />

imil hir jn soBw pweI] 2] ijqny qIrQ dyvI Qwpy; siB iqqny locih DUir swDU<br />

kI qweI] hir kw sMqu imlY gur swDU; lY iqs kI DUir muiK lweI] 3] ijqnI<br />

isRsit qumrI myry suAwmI; sB iqqnI locY DUir swDU kI qweI] nwnk illwit hovY<br />

ijsu iliKAw; iqsu swDU DUir dy hir pwir lµGweI]<br />

Agm AgwiD; pwrbRhmu soie] jo jo khY; su mukqw hoie] suin mIqw; nwnku<br />

ibnvMqw] swD jnw kI; Acrj kQw] 1]) koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb<br />

jIAw kw dwqw ry] DMn sRI gurU nwnku dyv swihb gurqw ibrwjmwn sRI gurU gRMQ<br />

swihb jI, pRym bynqI kr rhy hn:- hy guris`K mIqw jI!koit krn.dIjih pRB<br />

pRIqm; hir gux suxIAih AibnwsI rwm] Anuswr pUrn SrDw isdk Brosy nwl,<br />

rom 2 dy kMnW duAwrw, pUrn pRym inmRqw sihq pRym(ibnvMqw) bynqI(suin) suxo<br />

jI!(Agm) (A+gm) gm qoN(A) rihq(pwrbRhmu) AsMK bRhmMf dy krqy, AsMK<br />

bRhmMf ’c lbw lb BrpUr, (AgwiD) gihr gMBIr inrhl Ac`l(soie) soBw<br />

vwly(jnw) ipAwry, prmpUjnIk Anq klwvwn pUrn myhrvwn Ajpw jwp(swD)<br />

Akwl purKu jI, swD rUp; Apnw qnu DwirAw] Anuswr(swD) vwihgurU siqgurU<br />

swihbwn jI, Bgq kbIr jYdyv swihb jI Awid dy mhwn praupkwrW kurbwnIAW<br />

gurbwxI gurU mrXwdw b^Sx dIAW swKIAW, gurbwxI ArQW(kI) dI, (Acrj) mhW<br />

ivsmwd hI ivsmwd sRb ivAwpI mhW ivsmwd, sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY] rwm<br />

ibnw; ko bolY ry] rUp prmpiv`qR SuB s`cI Amr kQw hY[ jo jo pRymI jn pUrn pRym<br />

sihq(khY) kihMdy hn, (su) auh, swrIAW AvwzW ’coN, rom 2 dy kMnW duAwrw,<br />

vwihgurU 3 suxdy 2, kwm kRoD loB moh hMkwr Awid AOguxW qoN(mukqw) mukq,<br />

bRhmigAwnI sgl kI rInw] (mukqw) jIvn mukq hoie jWdy hn] 1] XQw:- sB<br />

qy aUqm; hir kI kQw] nwmu sunq; drd duK lQw]) nIkI jIA kI.hir kQw<br />

www.Gursevak.com<br />

288<br />

q`qkrw


aUqm; Awn sgl rs PIkI ry]) suix hir kQw; auqwrI mYlu] mhw punIq; Bey suK<br />

sYlu]) jo bolq hY.imRg mIn pMKyrU ; su ibnu hir.jwpq hY nhI hor]) Git Git kQw<br />

rwjn kI cwlY; Gir Gir quJih aumwhw])<br />

(s`sy pYr ibMdI n lwau) (AstpdI]) prmpUjnIk ds qukIAW.A`T pauVIAW<br />

dy AstpdI jI s`qvyN[<br />

swD kY sMig; muK aUjl hoq] swD sMig; mlu sglI Koq] (swD) siqgurU<br />

swihbwn jI, DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU prmpUjnIk, koit bRhmMf ko Twkuru<br />

suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] ShIdW dy isrqwj, s`cy siqgurU sRI gurU Arjndyv<br />

swihb jI, zwlmW dy Gor iBAwnk zulm krn qoN, hux au~bldI dyZ’c bYT rhy hn<br />

hux q`qw 2 ryqw Awpxy prmpiv`qR SuB s`cy sIs’qy puAw rhy hn, hux sVdI bldI<br />

m`cdI loh’qy KV@ rhy hn[ prmpUjnIk s`cy vwihgurU mh`lw nOvW jI Bu`K qyRh aunINdRw<br />

shwridAW, lohy dy qMg ipMjry’c iq`Ky ik`lW ivckwr swvDwn eykwgr cIq] bYTy,<br />

vYrwgmeI Bog dy slok ilK rhy hn, hux Awpxy sIs swihb jI nUM kurbwn kr rhy<br />

hn[ bwxI gurU.gurU hY bwxI; ivic bwxI.AMimRqu swry] gurubwxI khY syvku jnu mwnY;<br />

prqiK gurU insqwry] Anuswr Awp jI koit bRhmMfW nUM gurbwxI bKS rhy hn[<br />

ies leI pUrn(swD) prmpUjnIk siqgurU swihb jI, gurmuK mhWpurS, ivsmwd<br />

inrgun bRhm jI (kY) dy sMig lIx hoxy krky, (muK) mUMh (aUjl) au~jlw(hoq) ho<br />

jWdw hY, ikauN jo(swD) ivsmwd inrgun bRhm jI sMig lIx irhW, inrgun bRhm jI,<br />

mhW pwpW ivkwrW AOguxW zor zulm dI(sglI) swrI(mlu) mYL(Koq) nws kr idMdy<br />

hn[ XQw:- mihmw swDU sMg kI; sunhu myry mIqw] mYlu KoeI.koit AG hry; inrml<br />

Bey cIqw]) koit ApRwD; swDsMig imtY] sMq ik®pw qy; jm qy CutY]<br />

swD kY sMig; imtY AiBmwnu] swD kY sMig; pRgtY suigAwnu]) imit gey bYr;<br />

Bey sB ryn] AMimRq nwmu; swDsMig lYn] Anuswr(swD) hir ky nwm; kbIr<br />

aujwgr] prmpUjnIk DMn Bgq kbIr swihb jI(kY) dy sMig, gurU pRymw-BgqI<br />

inSkwm syvw ismrn krny krky, iv`idAw sRIr bl husn mn bwxI Dn Awid sB<br />

qrW@ dw, (AiBmwnu) hMkwr(imtY) imt jWdw hY[ gur pRswid; jw kw imtY AiBmwnu]<br />

Anuswr gurpRswid AiBmwn imtx qoN, (swD) inrgun bRhm jI(kY) dy sMig lIx hoxy<br />

krky, bRhmigAwnI.sgl kI rInw] Awqm rsu; bRhmigAwnI cInw] Anuswr sB<br />

dI crn-DUiV bnx rUp(suigAwnu) (su+igAwnu) (su) sRySt bRhmigAwnu(pRgtY) pRgt<br />

www.Gursevak.com<br />

289<br />

q`qkrw


ho jWdw hY[ XQw:- ijau mhw auidAwn mih; mwrgu pwvY] iqau swDU sMig imil;<br />

joiq pRgtwvY]<br />

(bu`JY) swD kY sMig; buJY pRBu nyrw] swD sMig; sBu hoq inbyrw] (swD) DMn sRI<br />

gurU gRMQ swihb jI(kY) dy sMig, s`cI ipAwrI siqsMgq jI’c, gurpRswid<br />

bRhmigAwn pRgt hoxy krky, so pRBu; nyrY hU qy nyrY] Anuswr(pRBu) vwihgurU jI<br />

nUM(nyrw) nyVy qoN nyVy (buJY) bu`J lYNdw hY[ nyVy bu`Jx dw Bwv AMdr bwhr vwihgurU jI<br />

dI swiKAwqqw ho jWdI hY[ ijvyN, jau qnu cIrih; AMig n morau] ipMfu prY;<br />

qau.pRIiq n qorau] Anuswr prmvIr pUrn DrmI ShId BweI mqIdws swihb jI,<br />

BwvyN Awry nwl cIry gey, iPr BI siqgurU sRI gurU qygbhwdr swihb jI AMdr bwhr<br />

swiKAwq nyVy qoN nyVy bu`Jy[ XQw:- ijin iknY pwieAw swDsMgqI; pUrY Bwig bYrwig]<br />

(swD) siqgurU swihb jI dy crn-kmlW sMig lIx hoxy krky, cOrwsI dy gyVy, mhW<br />

pwpW ivkwrW AOguxW dI szw dw, sBu(inbyrw) inbyVw(hoq) ho jWdw hY, Bwv ^qm ho<br />

jWdy hn[<br />

swD kY sMig; pwey nwm rqnu] vwihgurU jI nUM nyVy bu`Jxy krky, (swD)<br />

prmpUjnIk DMn siqgurU gRMQ swihb(kY) dy sMig s`cy crn-kmlW’c rih ky,<br />

inSkwm syvw pRymw-BgqI krky, siqgurU swihb jI qoN, (rqnu) pRkwS srUp Amolk<br />

nwm rqnu pwey lYNdw hY[ XQw:- rqn lwl; jw kw kCU n molu] Bry BMfwr; AKUt<br />

Aqol]) nwmu Amolku rqnu hY; pUry siqgur pwis] siqgur syvY ligAw; kiF rqnu<br />

dyvY prgwis]) rqnw rqn pdwrQ; bhu swgru BirAw rwm] bwxI gurbwxI lwgy;<br />

iqn@ hiQ ciVAw rwm] gurbwxI lwgy.iqn@ hiQ ciVAw; inrmolku rqnu Apwrw]<br />

hir hir nwmu.Aqolku pwieAw; qyrI Bgiq Bry BMfwrw] smuMdu ivroil.srIru hm<br />

dyiKAw; iek vsqu AnUp idKweI] gur goivMdu.guoivMdu gurU hY ; nwnk Bydu n BweI])<br />

hIrw rqn jvyhr mwxk; bhu swgr.BrpUru kIAw] ijsu vfBwgu hovY.vf msqik;<br />

iqin gurmiq.kiF kiF lIAw] 2] rqnu jvyhru lwlu hir nwmw; guir. kwiF qlI<br />

idKlwieAw] BwghIx mnmuiK.nhI lIAw; iqRx ElY@.lwKu CpwieAw] 3] msqik<br />

Bwgu.hovY Duir iliKAw; qw sqguru syvw lwey] nwnk.rqn jvyhr pwvY; Dnu Dnu<br />

gurmiq hir pwey] 4] 1]<br />

swD kY sMig; eyk aUpir jqnu] prmpUjnIk dIn dieAwl ik®pwl suK swgr;<br />

srb Gtw BrpUrI ry] (swD) gurU pRmysr jI(kY) dy gursbd rUpI ipAwry crnkmlW<br />

www.Gursevak.com<br />

290<br />

q`qkrw


sMig, gurbwxI sMQw krwaux kIrqn isKwaux inSkwm syvw Awid eyk vwihgurU jI dI<br />

pRwpqI dy jqnu aUpir l`igAw rihMdw hY[ vw eyk vwihgurU(swD) inrgun bRhm jI (kY)<br />

dy sMig lIx ho ky, inmK 2 krky sRIr ktwaux, Bu`Ky rihx, jog AiBAws Awid Anyk<br />

pRkwr dy kTn qoN kTn swDn, corI XwrI ivkwr smUh mMd krm dy jqnu krn qoN<br />

aUpir ho jWdw hY, ikauN jo Amolk s`cy nwm rqnu jI pRwpq krky, syvw ismrn gurU<br />

BgqI kridAW, shj AvsQw’c lIx rihMdw hY[<br />

swD kI mihmw; brnY kaunu pRwnI] nwnk swD kI soBw; pRB mwih smwnI] 1])<br />

pwrbRhm gur; nwhI Byd] siqgurU nwnk dyv sRI gurU gRMQ swihb jI &urmw rhy hn:-<br />

(swD) siqgurU swihb jI(kI) dI soBw, (pRB) ivsmwd ivAwpk AkwlpurKu jI<br />

(mwih) ’c(smwnI) smweI, sdw ivAwpk ho rhI hY[ vw (swD) siqgurU swihb<br />

jI(kI) dI soBw(mwih) ’c, (pRB) ivsmwd vwihgurU jI dI AKMf joiq(smwnI) smweI<br />

hoeI hY, Bwv siqgurU swihb jI, Akwl purKu jI ie`k srUp hn[ ies leI(kaunu)<br />

ikhVw pRwnI hY?jo(swD) siqgurU swihb jI(kI) dI mihmw(brnY) kQn kr sky] 1]<br />

XQw:- isrIrwgu mhlw 5] guru prmysuru pUjIAY; min qin lwie ipAwru] siqguru<br />

dwqw.jIA kw; sBsY dyie ADwru] siqgur bcn kmwvxy; scw eyhu vIcwru] ibnu swDU<br />

sMgiq riqAw; mwieAw mohu sBu Cwru] 1] myry swjn; hir hir nwmu smwil] swDU<br />

sMgiq min vsY; pUrn hovY Gwl] 1] rhwau] guru smrQu. Apwru guru; vfBwgI drsnu<br />

hoie] guru Agocru inrmlw; gur jyvfu.Avru n koie] guru krqw.guru krxhwru;<br />

gurmuiK scI soie] gur qy bwhir.ikCu nhI; guru kIqw loVy su hoie] 2] guru<br />

qIrQu.guru pwrjwqu; guru mnsw pUrxhwru] guru dwqw.hir nwmu dyie; auDrY sBu sMswru]<br />

guru smrQu.guru inrMkwru; guru aUcw Agm Apwru] gur kI mihmw.Agm hY; ikAw kQy<br />

kQnhwru] 3] ijqVy Pl.min bwCIAih; iqqVy siqgur pwis] pUrib ilKy pwvxy;<br />

swcu nwmu dy rwis] siqgur srxI AwieAW; bwhuir nhI ibnwsu] hir nwnk.kdy n<br />

ivsrau; eyhu jIau ipMfu qyrw swsu]) siqguru dieAw iniD.mihmw AgwiD boiD; nmo nmo<br />

nmo nmo.nyiq nyiq nyiq hY]) gur goivMdu. gouivMdu gurU hY; nwnk Bydu n BweI<br />

swD kY sMig; Agocru imlY] swD kY sMig; sdw prPulY] (swD) vwihgurU siqgurU<br />

gRMQ swihb jI (kY) dy prmpUjnIk gursbdW sMig lIx hoxy krky, Epiq prlau; iKn<br />

mih krqw] Awip Alypw; inrgunu rhqw] Anuswr ie`k iKn’c auuuuuuqpqI lYAqw<br />

kridAW(Agocru) inrlyp Azwd suqMqR inrMkwr jI(imlY) iml jWdy hn[ XQw:- sMq<br />

shweI rwm ky; kir ikrpw dIAw imlwie] (swD) siqgurU swihb jI, inrgun bRhm<br />

www.Gursevak.com<br />

291<br />

q`qkrw


jI (kY) dy sMig lIx hoxy krky, iehu mnu mauilAw siqgurU sMig] 1] Anuswr mn qn<br />

sdw siq sMqoK iKmw DIrj sihnSIlqw Awid SuB guxW nwl(prPulY) pRP`ulq hrw Brw<br />

ho jWdw hY[ XQw:- myrw mnu; swD jnW imil hirAw] hau bil bil bil bil, swD<br />

jnW kau; imil sMgiq.pwir auqirAw] 1] rhwau] hir hir ik®pw krhu pRB ApnI;<br />

hm swD jnW pg pirAw] Dnu Dnu swD.ijn hir pRBu jwinAw; imil swDU.piqq<br />

auDirAw]) swD ik®pw qy; sUkw hirAw] sumiq pwey.nwmu iDAwey; gurmuiK hoey mylw<br />

jIau] 3]) myry mwDau jI; sqsMgiq imly su qirAw] gur prswid prm pdu pwieAw;<br />

sUky kwst hirAw]<br />

(b`is) swD kY sMig; Awvih bis pMcw] 1.(swD) pRkwS srUp bRhm jI (kY) dy<br />

sMig lIx hoxy qoN, (pMcw) pMj kwm kRoD loB moh hMkwr vYrI(bis) v`s(Awvih) AwauNdy<br />

hn[ XQw:- aun qy rwKY; mIqu n BweI] drib isAwxp; nw Eie rhqy] swDsMig;<br />

Eie dust vis hoqy] vw(swD) swihb sRI gurU gRMQ swihb jI(kY) dy gursbdW sMig lIx<br />

hoxy krky, (pMcw) 1 pMjy igAwn ieMdRy, pMjy krm ieMdRy, pMcy doK(pMcw) cyqn pRkwS srUp<br />

vwihgurU bRhm jI bis(Awvih) Aw jWdy hn[ XQw:- kbIr.mnu inrmlu BieAw; jYsw<br />

gMgw nIru] pwCY lwgo.hir iPrY; khq kbIr kbIr]) myrI bWDI.Bgqu CfwvY; bWDY<br />

Bgqu.n CUtY moih] eyk smY mokau gih bWDY; qau Puin mo pY, jbwbu n hoie] 1 pMj<br />

igAwn ieMdRy:- siqgurU swihb jI dI s`qw nwl rsnw rs lYNdI hY, ik ikhVw pdwrQ<br />

Ckxw qy ikhVw nhIN Ckxw, gurpRswid iqAwgxy jog byhy qLy qyz im`Ty qyz kOVy<br />

pdwrQ iqAwgy[ siqgurW dI s`qw duAwrw kMnW nwl bury Bly bol sux ky sunx dw<br />

igAwn huMdw hY[ siqgurU jI dI s`qw duAwrw nyqRW qoN dyKx dw igAwn huMdw hY[ siqgurU<br />

jI dI s`qw duAwrw cmVI TMFy q`qy nUM prKx dw igAwn idMdI hY[ siqgurU jI dI s`qw<br />

nwl nwsW sugMDI durgMDI dw igAwn idMdIAW hn[ pMj krm ieMdRy:- siqgurU jI dI<br />

s`qw nwl zbwn bolx dw kMm krdI hY[ siqgurU jI dI s`qw nwl h`Q Drm ikRq gurU<br />

jI dI syvw dw kMm krdy hn[ siqgurU jI dI s`qw nwl pYr qurdy hn[ gudw sRIr dI<br />

mYL dUr krn dw kMm krdI hY[ ilMg sRIr dI mYL dUr krdw hY[<br />

pMc doK:- ivSy ivkwr dy 2 sbd sunxy, ijvyN hrn GMfyhyVy dw sbd sux ky mr<br />

jWdw hY[ ivSy rs dy 3 sp`rs leI hwQI kuMfy shwrdw hY, lweIt dw 4 rUp dyKxy krky<br />

pqMgw sV jWdw hY, rsnw dy 5 rs’c m`CI kuMfI ingL ky qV& 2 ky mr jWdI hY, BOrw<br />

kml dI( 6 gMD) vwSnw’qy moihq ho ky mr jWdw hY[<br />

www.Gursevak.com<br />

292<br />

q`qkrw


swD sMig; AMimRq rsu BuMcw] prmpUjnIk siqgurU swihb jI Awpxy pRymI syvk<br />

jI ’qy hr smyN swc nwm kI AMimRq vrKw] krky, Ajpw jwp’c lIxqw b^S ky,<br />

irdy’coN muK’c bRhmwnMd rs Byjdy rihMdy hn, ies leI AMimRq dy dwqy(swD)<br />

siqgurU swihb jI sMig lIx, AwigAwkwrI AnuswrI pRymI jn jI, gurpRswid Amr<br />

krn vwly AMimRq bRhmwnMd rsu, hr smyN(BuMcw) Bogdy rihMdy hn[ XQw:- iqqu jwie<br />

bhhu sqsMgqI; ijQY.hir kw hir nwmu ibloeIAY] shjy hI.hir nwmu lyhu; hir qqu<br />

n KoeIAY]) Dnu DMnu sqsMgiq.ijqu hir rsu pwieAw; imil jn nwnk nwmu<br />

prgwis]<br />

swD sMig; hoie sB kI ryn] prmpUjnIk inrgun bRhm jI ’c lIx, (swD)<br />

siqgurU swihb jI sMig rih ky, pRymI gursyvk jI hMkwr ivkwr inMdw AOgux iqAwg<br />

ky, bRhmigAwnI sgl kI rInw] Anuswr sB kI dI(ryn) crn-DUV bRhmigAwnI<br />

hoie jWdy hn[ XQw:- imit gey bYr; Bey sB ryn] AMimRq nwmu; swDsMig lYn])<br />

sgl ryn.iehu mnu BieAw; ibnsI Ap DwrI]) eyku nwmu; sMqn AwDwru] hoie rhy;<br />

sB kI pg Cwru]<br />

swD kY sMig; mnohr bYn]) gur rsnw.AMimRqu boldI; hir nwim suhwvI] ijn<br />

suix isKw.guru mMinAw; iqnw BuK sB jwvI] Anuswr siqgurU swihb jI AMimRq<br />

im`TVy bcn boldy hn, pRymI gursyvk jI (swD) siqgurU swihb jI(kY) dy sMig rih<br />

ky, igir bsuDw jl pvn jwiego; ieik swD bcn AtlwDw] (mnohr) suMdr ^Ub<br />

im`Ty vwihgurU jI dI mihmw, pRym vYrwg bRhmigAwn Bwau-BgqI dy, (bYn) bcn<br />

sux bol ky inhwl huMdy hn[ im`T bolVy jwx ky jpdy nmskwrdy bilhwr jWdy hn[<br />

XQw:- hau vwrI jIau vwrI; siqgur kY bilhwrixAw]) imT bolVw jI; hir sjxu<br />

suAwmI morw] hau sMmil QkI jI; Ehu.kdy n bolY kaurw] kauVw.boil n jwnY, pUrn<br />

BgvwnY; Aaugxu.ko n icqwry] piqq pwvnu hir ibrdu sdwey; ieku iqlu.nhI BMnY<br />

Gwly] Gt Gt vwsI, srb invwsI; nyrY hI qy nyrw] nwnk dwsu.sdw srxwgiq;<br />

hir AMimRq sjxu myrw]<br />

swD kY sMig; n kqhUM DwvY] swD sMig; AsiQiq mnu pwvY] (swD) siqgurU<br />

swihb jI dy sMig, mnu ivsmwd ivAwpk bRhm jI ’c, ivsmwd(AsiQiq) itkwau<br />

lIxqw(pwvY) pwauNdw hY, ies leI(swD) siqgurU swihb jI(kY) dy sMig ’c rih ky,<br />

mn qn(kqhUM) kdy BI vwSnw krky, kwm kRoD pdwrQW ivkwrW ’c(n) nhIN(DwvY)<br />

www.Gursevak.com<br />

293<br />

q`qkrw


dOVdw[ XQw:- kwit islk.ijsu mwrig pwey; so ivic sMgiq vwsw pwiedw]) hir<br />

isau jwie imlxw, swD sMig rhxw; so suKu, AMik n mwvY]<br />

swD kY sMig; mwieAw qy iBMn] swD sMig; nwnk pRB su pRsMn] 2]) smuMdu<br />

ivroil.srIru hm dyiKAw; iek vsqu AnUp idKweI] gur goivMdu.gouivMdu gurU hY; nwnk<br />

Bydu n BweI] prmpUjnIk vwihgurU siqgurU nwnk dyv swihb jI, Awpxy prm pwk<br />

pMjvyN jwmy AMdr, zwlmW dy Gor iBAwnk AiqAwcwr zulm krn qoN, au~bldI dyZ’c<br />

bYTy &urmw rhy hn:- (swD) sRI gurU gRMQ swihb jI dy gursbdW sMig lIx hoxy krky,<br />

(pRB) AMdr bwhr AsMK pRkwS srUp vwihgurU jI, (su) BlI pRkwr AiqAMq hI(pRsMn)<br />

^uS ho jWdy hn[ jau su pRsMn Bey gur pUry; qb myrI Aws punI] Anuswr gurU jI dy<br />

pRsMn hox qoN, (swD) siqgurU gRMQ swihb jI(kY) dy gursbdW sMig lIx hoxy krky,<br />

gursyvk pRymI jI mwieAw (qy) qoN(iBMn) inrlyp ho jWdy hn] 2] XQw:- bYsno so;<br />

ijsu aUpir su pRsMn] ibsn kI mwieAw qy; hoie iBMn]) rivdwsu FuvMqw For nIiq;<br />

iqin@ iqAwgI mwieAw] prgtu hoAw swDsMig; hir drsnu pwieAw] 2]) mwieAw<br />

Agin.n pohY iqn kau; rMig rqy gux gwvixAw]) mwieAw dw ArQ:- rj gux qm<br />

gux.sq gux khIAY; eyh qyrI sB mwieAw] Anuswr rjo qmo sqo gux, ieh sB<br />

mwieAw hY[ jV, cyqn do pRkwr dI mwieAw hY[ jV Dn, cyqn sRIr Bwv cOrwsI l`K<br />

jUn dy jIv ie`k dUjy nwl moh vYr ivkwr ’c plc 2 ky mrdy hn, ieh cyqn mwieAw<br />

hY[ XQw:- jl mih mIn; mwieAw ky byDy] dIpk pqMg, mwieAw ky Cydy] kwm<br />

mwieAw; kuMcr kau ibAwpY] BuieAMgm iBRMg; mwieAw mih Kwpy] 1] mwieAw; AYsI<br />

mohnI BweI] jyqy jIA; qyqy fhkweI] 1] rhwau] pMKI imRg; mwieAw mih rwqy]<br />

swkr mwKI; AiDk sMqwpy] qury aust; mwieAw mih Bylw] isD caurwsIh; mwieAw<br />

mih Kylw] 2] iCA jqI; mwieAw ky bMdw] nvY nwQ; sUrj Aru cMdw] qpy rKIsr;<br />

mwieAw mih sUqw] mwieAw mih kwlu; Aru pMc dUqw] 3] suAwn isAwl; mwieAw<br />

mih rwqw] bMqr cIqy; Aru isMGwqw] mWjwr gwfr; Aru lUbrw] ibrK mUl; mwieAw<br />

mih prw] 4] mwieAw AMqir; BIny dyv] swgr ieMdRw Aru Drqyv] kih kbIr.ijsu<br />

audru; iqsu mwieAw] qb Cuty; jb swDU pwieAw]<br />

swD sMig; dusmn siB mIq] (swD) siqgurU swihb jI dy sMig, inSkwm syvw<br />

ismrn krky pRymI gursyvk jI dy ivroDI jUnW Syr s`p ibmwrIAW dy ikRm, 1 kwm 2 kRoD<br />

3 loB 4 moh 5 hMkwr suAwd bMdy, AwpxI vifAweI Awp krnI krwauxI Awid mMdy<br />

suBwA, siB dusmn mIq bx jWdy hn[ XQw:- bYrI aulit; Bey hY mIqw] swkq<br />

www.Gursevak.com<br />

294<br />

q`qkrw


aulit; sujn Bey cIqw] 1]) sB kI rynu.hoie rhY mnUAw; sgly dIsih.mIq ipAwry]<br />

sB mDy rivAw.myrw Twkuru; dwnu dyq.siB jIA sm@wry] 2]) nw ko myrw dusmnu<br />

rihAw; nw hm iks ky bYrweI] bRhmu pswru.pswirE BIqir; siqgur qy soJI pweI]<br />

2] sBu ko mIqu.hm Awpn kInw; hm sBnw ky swjn] dUir prwieE.mn kw ibrhw;<br />

qw mylu kIE myrY rwjn]) Awsw mhlw 5] Apust bwq qy.BeI sIDrI; dUq dust<br />

sjneI] AMDkwr mih.rqnu pRgwisE; mlIn buiD hCneI] 1]<br />

{ 1 kwm du`K dyxoN ht jWdw hY, eyfz Awid ibmwrIAW qoN bcwA huMdw hY[ bhuq<br />

kwmI v`Fy jw cu`ky hn, ieauN iksy dy v`Fx qoN bcwA huMdw hY[ sRIr ’c pRwkrm au~dm<br />

vD jWdw hY[ Akwvt Qkwvt iKJyvW ht jWdw hY[ jqu pwhwrw; DIrju suinAwru] dI<br />

AvsQw pRwpq huMdI hY[ Aink Bog; ibiKAw ky krY] nh iqRpqwvY; Kip Kip mrY]<br />

Anuswr sRIr iviSAW’c Kpxo bc jWdw hY[ ismrn praupkwr syvw r`j ky krdw hY,<br />

Q`kdw nhIN, ieho hI kwm pihlW jo hukmrwn huMdw hY, auh Zulwm bx ky, vwihgurU jI<br />

dI pRwpqI dI kwmnw dw rUp Dwr lYNdw hY[ 2 kRoD:- ieh cMfwl lVweI kLyS ibmwrI<br />

dI jV hY[ gurU pRmysr jI dI Srn pYx vwly gursyvk jI, Awpxy Awls AOguxW au~qy<br />

bIr-rs Dwrdy hn[ siqgurW dy crn-kmlW sMg, AwigAwkwrI BwrI bIr-rsI XoDy<br />

bxy hn, ijn@W ny ihMd dIAW bytIAW nUM bcwaux leI bIr-rs DwirAw, duStW dy C`ky<br />

Cufw idqy, lohy dy cxy cbw idqy[ 3 loB:- gursyvk jI Bjn bMdgI ismrn praupkwr<br />

syvw dw hI loB krdy hn[ 4 moh:- Awpxy sRIr sbMDIAW.ivSy suAwdW dw moh iqAwg<br />

ky, vwihgurU siqgurU swihbwn jI dy s`cy crnkmlW dw moh krdy hn[ XQw:- Ab<br />

mn; eyks isau mohu kInw] mrY n jwvY.sd hI sMgy; siqgur sbdI cInw] 5 hMkwr:-<br />

ijau bwlku; ipqw aUpir.kry bhu mwxu] bulwieAw bolY; gur kY Bwix] Anuswr Awpxy<br />

siqgurU swihbwn jI ’qy mwx krdw hY, ik dwsndws dy siqgurU swihb jI Bwry Twkur<br />

krn krwvnhwr hn[ XQw:- hm cwkr.goibMd ky; Twkuru myrw Bwrw] krn<br />

krwvn.sgl ibiD; so siqgurU hmwrw] Awpxy ^udwvMd krIm AkwlpurKu gurU<br />

goibMdisMG swihb ^wlsy jI ’qy mwx krky, bIr bhwdr BweI audyisMG swihb jI,<br />

hMkwrI kysrI cMd dw isr, aus dI &Oj ’coN v`F ilAwey[<br />

swDU kY sMig; mhw punIq] (swDU) siqgurU swihb jI(kY) dy sMig rihx vwly<br />

inSkwmI gursyvk jI, pivqR pivqR; pivqR punIq] Anuswr mn bwxI rom 2<br />

www.Gursevak.com<br />

295<br />

q`qkrw


krky (mhw) v`fy(punIq) piv`qR ho jWdy hn[ XQw:- mhw pivqR; swD kw sMgu] ijsu<br />

Bytq lwgY pRB rMgu] 1]) mihmw swDU sMg kI; sunhu myry mIqw] mYlu KoeI koit AG<br />

hry; inrml Bey cIqw] 1]<br />

swD sMig; iks isau nhI bYru] (swD) siqgurU swihb jI sMig rihx vwly<br />

inSkwmI gursyvk pRymI dw, (iks) iksy(isau) nwl BI bYru nhI rihMdw[ XQw:- nw ko<br />

myrw dusmnu rihAw; nw hm iks ky bYrweI] bRhmu pswru pswirE BIqir; siqgur qy<br />

soJI pweI]) nw ko bYrI.nhI ibgwnw; sgl sMig.hm kau bin AweI] 1] jo pRB<br />

kIno.so Bl mwinE; eyh sumiq.swDU qy pweI] sB mih.riv rihAw pRBu eykY; pyiK pyiK<br />

nwnk ibgsweI]) imit gey bYr; Bey sB ryn] AMimRq nwmu; swDsMig lYn] ijvyN<br />

prmpUjnIk bwbw GneIAw swihb jI, sMq doKI mhW hiqAwirAW nUM pwxI iplw rhy<br />

hn, mlm p`tI kr rhy hn[ inrvYr hoxy krky, sB dy idl jwn ^ws ipAwry bxy[<br />

XQw:- jo hir kw ipAwrw.so sBnw kw ipAwrw; hor kyqI.JiK JiK AwvY jwvY]<br />

(bINgw) swD kY sMig; n bIgw pYru] (swD) DMn sRI gurU gRMQ swihb jI(kY) dy<br />

gursbdW sMig lIx, inSkwmI pRymI syvk jI dw, tyFI pwg.tyFy cly; lwgy bIry Kwn]<br />

Bwau Bgiq isau.kwju n kCUAY; myro kwmu dIvwn]) imiQAw crn; pr ibkwr kau<br />

Dwvih] Anuswr pr Gr kusMgq fwky nSy dy TyikAW v`l jwx rUp pYru(bIgw) ivMgw(n)<br />

nhIN huMdw[ vw mn dw sMklp rUpI pYru ivMgw nhIN huMdw, Bwv mMdw sMklp nhIN<br />

auTwauNdw[ XQw:- mMdw.mUil n aupijE; qry scI kwrY lwig jIau]) krn n sunY;<br />

kwhU kI inMdw] sB qy jwnY; Awps kau mMdw]<br />

swD kY sMig; nwhI ko mMdw] (swD) DMn sRI gurU rwmdws swihb jI(kY) dy sMig<br />

rihx vwlw(ko) koeI gursyvk BI mMdw nwhI hY[ XQw:- Bwr ATwrh mih.cMdnu aUqm;<br />

cMdn inkit.sB cMdnu hueIAw]) kbIr cMdn kw ibrvw Blw byiV@E Fwk plws]<br />

Eie BI cMdnu hoie rhy bsy ju cMdn pwis] 11] vw swD kY sMig rihx vwly dI<br />

ing@w’c(ko) koeI BI mMdw nwhI hY[ XQw:- mn Apuny qy; burw imtwnw] pyKY sgl<br />

isRsit; swjnw]) nw ko myrw dusmnu rihAw; nw hm iks ky bYrweI] bRhmu pswru<br />

pswirE BIqir; siqgur qy soJI pweI] sBu ko mIqu.hm Awpn kInw; hm sBnw ky<br />

swjn] dUir prwieE.mn kw ibrhw; qw mylu kIE.myrY rwjn] vw mn(ko) koeI BI mMdw<br />

sMklp nwhI auTwauNdw[ bMdgI syvw krky sB dI crn-DUV bx ky, swry inrvYr<br />

mhWpurS Awpxy Awp nUM sB qoN mMdw smJdy hn[ XQw:- qau dyvwnw jwxIAY; jw<br />

www.Gursevak.com<br />

296<br />

q`qkrw


swihb Dry ipAwru] mMdw jwxY Awp kau; Avru Blw sMswru]) kbIr.sB qy hm bury;<br />

hm qij.Blo sBu koie] ijin AYsw kir bUiJAw; mIqu hmwrw soie]<br />

swD sMig; jwny prmwnµdw] (swD) siqgurU swihb jI.sMig rihx vwly<br />

inSkwmI pRymI gursyvk jI, siqgurU swihb jI nUM(prmwnµdw) v`fy AnMd srUp<br />

vwihgurU(jwny) jwx lYNdy hn[ XQw:- rwm; hm, siqgur pwrbRhm kir mwny]<br />

vw(prmwnµdw) v`fy AnMd srUp bRhm jI nUM(jwny) jwx lYNdy hn[ vw (prmwnµdw) v`fy<br />

AnMd srUp bRhm hI(jwny) jwxy gey hn[ XQw:- Ab qau jwie cFy isMGwsin; imly<br />

hY swirMg pwnI] rwm kbIrw.eyk Bey hY; koie n skY pCwnI]) hir hirjn<br />

dueI.eyk hY; ibb ibcwr kCu nwih] jl qy aupj qrMg ijau; jl hI ibKY smwih]<br />

swD kY sMig; nwhI hau qwpu] (swD) siqgurU swihb jI(kY) dy sMig rih ky,<br />

inSkwm syvw gur pRymw-BgqI krn vwly gursyvk jI nUM, nwnk.haumY rog bury]<br />

(hau) hMgqw, AwDI ibAwDI aupwDI qwpu nwhI hn, ikauN jo siqgurU swihb jI, qwp<br />

pwp qoN Awp r`Kdy hn[ XQw:- qwpu lwihAw; gur isrjnhwir] siqgur Apny kau<br />

bil jweI; ijin pYj rKI.swrY sMswir]) qwp pwp qy; rwKy Awp]) qwpu gvwieAw;<br />

guir pUry] vwjy Anhd qUry]<br />

swD kY sMig; qjY sBu Awpu] (swD) inrgun bRhm jI (kY) dy sMig lIx rihx<br />

vwly gursyvk jI, pRIqm; pRym Bgiq ky dwqy] siqgurU swihb jI nUM, qnu mnu Dnu<br />

sBu.sauip gur kau; hukim mMinAY pweIAY] Anuswr qn mn Dn isr Arp ky, jobn<br />

iv`idAw vifAweI hkUmq mn bwxI sRIr dw sBu(Awpu) hMkwr(qjY) C`f idMdy hn[<br />

vw sBu qr@W dw BYVw(Awpu) hMkwr, iqn@W nUM(qjY) C`f idMdw hY[ XQw:- gur kY bcin;<br />

imitAw myrw Awpu] gur kI dieAw qy; myrw vf prqwpu] 3]) kbIr.myrw muJ mih<br />

ikCu nhI; jo ikCu hY so qyrw] qyrw quJ kau saupqy; ikAw lwgY myrw]) khu nwnk;<br />

Awpu imtwieAw] sBu pwrbRhmu; ndrI AwieAw]<br />

Awpy jwnY; swD bfweI] nwnk swD; pRBU bin AweI] 3] prmpUjnIk<br />

vwihgurU siqgurU nwnk dyv swihb sRI gurU gRMQ swihb jI Amolk bcn &urmwauNdy<br />

hn:- swD siqgurU mhwrwj swihb jI dy im`Ty crnkmlW sMg rih ky, pRym nwl<br />

inSkwm syvw krn vwly gursyvk jI, mhw pivqR swD kw sMgu]) pivqR pivqR;<br />

pivqR punIq] Anuswr mhW punIq ho jWdy hn, prmwnMd vwihgurU jI nUM jwx lYNdy<br />

hn[ ies leI dwsn dws qoN, swD siqgurU swihb jI dI sRb ivAwpI Anq<br />

www.Gursevak.com<br />

297<br />

q`qkrw


klwvwn mhW ivsmwd vifAweI khI nhIN jWdI, ies leI vwihgurU jI Awpy hI,<br />

(swD) siqgurU swihb jI dI(bfweI) vifAweI nUM(jwnY) jwxdy hn, ikauN jo prm<br />

pUjnIk inrgux bRhm jI, Awpxy AnMq bRhmMfW sMqW BgqW vYrwgIAW q`qW smyq,<br />

hr vyly swD siqgurU swihb jI dI vifAweI krdy rihMdy hn[ XQw:- bilE<br />

crwgu.AMD´wr mih; sB kl auDrI, iek nwm Drm] pRgtu sgl hir Bvn mih;<br />

jnu nwnku gur pwrbRhm]) hm cwkr.goibMd ky; Twkuru myrw Bwrw] krn<br />

krwvn.sgl ibiD; so siqgurU hmwrw]) gur goivMdu.gouivMdu gurU hY ; nwnk Bydu n<br />

BweI]) sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY] rwm ibnw; ko bolY ry] dwsn dws ny jo<br />

vifAweI khI hY, so shI s`cI 3 hI khI hY[ XQw:- Xw mih rMic; n imQÎw<br />

BwKI] pwrbRhm guru nwnk swKI] 9] (swD) siqgurU mhwrwj swihb jI dI v`fI<br />

vifAweI, (pRBU) Anq klwvwn pUrn myhrvwn, hr smyN hryk dy AMdr bwhr<br />

BrpUr, inrw nUro nUr AsMK cwnxW dy mhW cwnx, srb pRkwSk kwrx<br />

krx.krIm] ikrpw Dwir.rhIm] Ajpw jwp Akwl purKu srUp hI bin AweI hY[<br />

XQw:- rivdws iDAwey, pRB AnUp] gur nwnk dyv goivMd rUp]) pwrbRhm prmysr<br />

siqgur; Awpy krxYhwrw] crx DUiV qyrI syvku mwgY; qyry drsn kau bilhwrw]<br />

1]) gurdyv siqguru pwrbRhmu prmysru; gurdyv nwnk hir nmskrw] vw(swD)<br />

gursyvk jI dI pRIqI pRBU jI nwl hI(bin) bx AweI hY[ swcI pRIiq hm; qum isau<br />

jorI] qum isau joir; Avr sMig qorI]) ikqY pRkwir; n qUtau pRIiq] dws qyry kI;<br />

inrml rIiq]) jau qnu cIrih; AMig n morau] ipMfu prY; qau.pRIiq n qorau] vw<br />

pRBU jI dI pRIqI(swD) gursyvk jI nwl(bin) bx AweI hY] 3]<br />

swD kY sMig; n kbhU DwvY] (swD) DMn 2 Bgq kbIr swihb jI jYsy pUrn<br />

bRhmigAwnIjI (kY) dy sMig juVn qoN, pRymI jI(kbhU) kdy BI ie`k jUn qoN dUjI<br />

jUn’c, vw mn krky ivSy AOguxW’c (n) nhIN(DwvY) dOVdy[ XQw:- mweI.mY Dnu<br />

pwieE; hir nwmu] mnu myro.Dwvn qy CUitE; kir bYTo ibsrwmu] vw ie`k jIA dUjy<br />

jIA nUM Kwx leI mgr B`jdw hY, ieauN A`gy ip`Cy gurmuiK pRymI jI(n) nhIN(kbhU)<br />

kdy BI(DwvY) B`jdy[ vw swD kY sMig’coN (kbhU) kdy BI(n) nhIN(DwvY) DwauNdy, Bwv<br />

sMg C`f ky nhIN jWdy[ ijvyN BweI mqIdws BweI dieAwlwjI BweI sqIrwm jI ny<br />

vwihgurU mh`ly nOvyN jI dy snmuK ShIdI pweI, DMn 2 kmweI, gur sMg rhweI[<br />

XQw:- Awvx jwx rhy; imly swDw]) kwit islk.ijsu mwrig pwey; so ivic<br />

www.Gursevak.com<br />

298<br />

q`qkrw


sMgiq.vwsw pwiedw]) bhuq jnm ibCury Qy mwDau; iehu jnmu qum@wry lyKy] hy ipAwry<br />

jI! swDsMgq’c rihMidAW, mwl pUVy KIr kVwh jlybIAW Kw 2 ky gLxw nhIN<br />

ipAwry jI!<br />

swD kY sMig; sdw suKu pwvY] (swD) siqgurU swihb jI(kY) dy(sMig) siqsMgq<br />

jI’c, kbhU swD sMgiq; iehu pwvY] ausu AsQwn qy; bhuir n AwvY] Anuswr sdw<br />

rihx vwly pRymI, vwihgurU jI ’c lIx, ismrn Anhd Junkwr dw sdw AwqmnMd<br />

suKu(pwvY) pwauNdy hn[ XQw:- swDsMig; pRB dyhu invws] srb sUK; nwnk<br />

prgws]) kwit islk ijsu mwrig pwey; so ivic sMgiq vwsw pwiedw]) hir isau<br />

jwie imlxw, swD sMig rhxw; so suKu, AMik n mwvY]) pRB kY ismrin; Anhd<br />

Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr] vwihgurU mh`lw pMjvW jI sVdI bldI<br />

m`cdI loh ’qy KV@n smyN, ies AwqmnMd dy sdw suK’c ivsmwd lIx rhy[<br />

swD sMig; bsqu Agocr lhY]) swD kI soBw; Aiq mskInI] Anuswr(swD)<br />

AiqAMq gRIbI vwly siqgurU swihb jI dy syvk jI dy sMig rih ky, syvk kw hoie<br />

syvku vrqw; kir kir ibnau bulweI] Anuswr gurU syvk jI dy syvk jI, inSkwm<br />

syvw gur pRymw-BgqI krky, (Agocr) suqMqR rwm nwm rUpI Awqm bsqu(lhY) lYNdy<br />

hn[ suqMqR dw Bwv rwm nwm jI, SsqR nwl k`ty nhIN jWdy, pwxI ’c fu`bdy nhIN,<br />

hvw ’c au~fdy nhIN, cor curw nhIN skdy[ XQw:- Agin n dhY, pvnu nhI mgnY;<br />

qskru.nyir n AwvY] rwm nwm Dnu.kir sMcaunI; so Dnu.kqhI n jwvY] vw<br />

prmpUjnIk ipAwry vwihgurU bRhm jI hux auqpiq lYAqw kridAW, inrlyp suqMqR<br />

ho rhy hn[ XQw:- Epiq prlau; iKn mih krqw] Awip Alypw; inrgunu rhqw])<br />

iKn mih Qwip auQwpnhwry; kudriq.kIm n phI] AYsy(Agocr) suqMqR inrgun rwm<br />

jI ’c(bsqu) vsxw(lhY) lYNdy hn, Bwv vsdy hn[<br />

swDU kY sMig; Ajru shY] (swDU) siqgurU swihb jI(kY) dy sMig rih ky,<br />

inSkwm syvw pRymw-BgqI ismrn gur jI dy prm pwk drSn krn vwly pRymI<br />

gursyvk ShId XoDy prmvIr, (Ajru) nw jry jwx vwly, kwm kRoD moh hMkwr loB<br />

mwx suAwd pdwrQ vifAweI, isr ’qy Awey kStW nUM(shY) shwr lYNdy hn[ ijvyN<br />

svw 2 mx dy pIsx pIsy, cVKVIAW ’qy cV@y, bMd 2 ktvwey, pu`TIAW K`lW<br />

luhweIAW, rUM ’c lpyt ky swVy gey, b`icAW dy toty 2 krwky Jol@IAW ’c puAwey<br />

Awid[ du`K Bu`K mwr kSt shwridAW vwihgurU jI dI dwiq smJ ky Bwxy ’c pRsMn<br />

www.Gursevak.com<br />

299<br />

q`qkrw


hy[ siqgurU swihbwn jI dy s`cy crn-kmlW dw pRym nhIN C`ifAw[ prmvIr<br />

prmShId prmpUjnIk gurmuiK bRhmigAwnI shij iDAwnI bwbw mqIdws swihb<br />

jI vWg sRIr dy cIry jwx qoN BI pRIqI nhIN C`fI, h`s 2 ky ShIdIAW pw ky Amr<br />

Ac`l At`l ho gey[ XQw:- kyiqAw; dUK BUK sd mwr] eyih iB dwiq qyrI;<br />

dwqwr]) jy jy sihq; jwqn sMdyih] pRB ko sMig; n Cofq nyh] qy qy; prmpurI kh<br />

jwhI] iqn hir isau; AMqru kCu nwhI] 21] (krv`qu) Awsw] krvqu Blw; n<br />

krvt qyrI] lwgu gly; sunu ibnqI myrI] 1] hau vwrI; muKu Pyir ipAwry] krvtu<br />

dy; mokau.kwhy kau mwry] 1] rhwau] jau qnu cIrih; AMig n morau] ipMfu prY;<br />

qau.pRIiq n qorau] 2] hm qum bIcu; BieE nhI koeI] qumih su kMq; nwir hm<br />

soeI] 3] khqu kbIru; sunhu ry loeI] Ab qumrI; prqIiq n hoeI]) jau qum<br />

igirvr; qau hm morw] jau qum cMd; qau hm Bey hY ckorw]) swcI pRIiq n quteI<br />

ipAwry; jugu jugu rhI smwie]<br />

swD kY sMig; bsY Qwin aUcY] swDU kY sMig; mhil phUcY] (swD) siqgurU<br />

swihb jI(kY) dy prm ipAwry(sMig) siqsMgqjI ’c iml ky, gurU syvw BgqI vwly<br />

gursyvk jI, gurU pRymw-BgqI sihq inrgun srgun dI eykqw rUp(aUcY) au~cy(Qwin)<br />

AsQwn’qy(bsY) vsdy hn[ vw hrK sog du`K suK mwn Apmwn, duSmn im`qR jMmx<br />

mrn hwx lwB qoN(aUcY) au~cy (Qwin) AsQwn Anq klwvwn Ajpw jwp inrgun<br />

bRhm jI ’c(bsY) vsdy hn[ (swDU) DMn vwihgurU s`cy siqgurU swihb jI(kY) dy<br />

sMig rih ky, gurU pRmysr jI dy suMdr cyhry dy ivsmwd drSn krn vwly gurU Bgq<br />

inSkwm syvk jI, s`c srUp bRhm jI (mhil) itkwxy ’c(phUcY) phuMc jWdy hn[<br />

XQw:- Ab qau jwie cFy isMGwsin; imly hY swirMg pwnI] rwm kbIrw.eyk Bey hY;<br />

koie n skY pCwnI]) sUhI mhlw 5] sUK mhl; jw ky aUc duAwry] qw mih vwsih;<br />

Bgq ipAwry] 1] shj kQw; pRB kI Aiq mITI] ivrlY kwhU; nyqRhu fITI] 1]<br />

rhwau] qh gIq nwd; AKwry sMgw] aUhw sMq; krih hir rMgw] 2] qh mrxu n<br />

jIvxu; sogu n hrKw] swc nwm kI AMimRq vrKw] 3] guhj kQw; ieh gur qy<br />

jwxI] nwnku bolY; hir hir bwxI]<br />

swD kY sMig; idRVY siB Drm] (swD) siqgurU gurU pRmysr jI(kY) dy s`cy im`Ty<br />

crnkmlW sMig l`g ky, gursyvk pRymI jI siB Drm hI Drm(idRVY) idRV pRp`k<br />

krdy hn[ ijvyN gurmuiK ipAwry prm ShId BweI mqIdws swihb jI dy sIs ’qy<br />

www.Gursevak.com<br />

300<br />

q`qkrw


Awrw r`Kx smyN, sMq doKIAW ny BweI swihb jI nUM ikhw, “qUM vwihgurU sRI gurU<br />

qygbhwdr swihb jI dI is`KI qoN kI K`itAw hYY?Awpxy ’qy qrs ikauN nhIN krdw?<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU qygbhwdr swihb jI dw AMg p`K C`f ky, mn BwauNdy<br />

au~cy srkwrI AOhudy, bygmW dy suK ikauN nhIN mwxdw?”BweI swihb jI ny au~qR idqw,<br />

“dwsn dws ’qy gurU pRmysr jI dI Aimq ndr myhr ho cukI hY, rom 2 ’c pRIqm; pRym<br />

Bgiq ky dwqy] vwihgurU mh`lw nOvW jI vs cu`ky hn[ siqgurU swihb jI dy ivsmwd<br />

AnMq srgun srUp AMdr bwhr drSn b^S rhy hn[ Anqklwvwn pUrn myhrvwn,<br />

rwjn ky rwjw mhwrwjn ky mhwrwjw; AnMq pRkwS srUp ivsmwd inrgun bRhm jI,<br />

Awpxy srgun srUp dy AnMq bRhmMf dy swry AkwrW Awpxy ipAwry BgqW ShIdW<br />

pRymIAW smyq, hr smyN gurU swihb jI dw nwm jp 2 ky nmskwrW hI nmskwrW krdy<br />

rihMdy hn[ gurU pRmysr jI dwsn dws dy idl idmwZ ’c, AMdr bwhr AsMK pRkwS<br />

nUr inrMkwr gurbwxI jI Byjdy rihMdy hn, lUM 2 ’c vs ky, dwsn dws dy AMg 2 nUM<br />

suK dy ky iqRpq r`Kdy hn[ ”AMg AMg suKdweI.pUrn bRhmweI; Qwn QwnMqr dysw])<br />

ikqY pRkwir; n qUtau pRIiq] dws qyry kI; inrml rIiq] Anuswr pUrn pRym pRIq<br />

pRqIq DIrj sihq, BweI swihb jI ieauN boly:- “rom rom iv`c mYNkVy, visAw pRIqm<br />

Awp[ Awrw mYnUM BwauNdw, Drm C`fxw pwp[ tukVy ies srIr dy, kro jy l`K koRV[ qW<br />

BI Drm nw C`f sW, dIn qyrw nhIN loV[ Awrw ipAwrw lgq hY, kwrw krau bnwie[<br />

isr jwie q jwie, myrw is`KI isdk n jwie[ ”DMn bwbw mnI isMG swihb jI bMd 2<br />

ktvw rhy hn, DMn bwbw jorwvr isMG bwbw &qyh isMG swihb jI srhMd kMD ’c KV@y<br />

jYkwry g`jw rhy hn, Drm idRV pRp`k kr krvw rhy hn[ vwihgurU mh`lw pMjvW jI,<br />

mh`ly pihly jI dy prmpiv`qR s`cy inrml nwm Drm dI au~jl mihmw ieauN krdy<br />

hn:- bilE crwgu.AMD´wr mih; sB kl auDrI, iek nwm Drm] pRgtu sgl hir<br />

Bvn mih; jnu nwnku gur pwrbRhm]<br />

swD kY sMig; kyvl pwrbRhm] (swD) siqgurU swihb jI(kY) dy sMig(kyvl) ie`ko<br />

ie`k(pwrbRhm) vwihgurU jI hI vsdy hn[ XQw:- bRhm mih jnu; jn mih pwrbRhmu]<br />

eykih Awip; nhI kCu Brmu]) hir gur mUriq.eykw vrqY; nwnk hir gur BwieAw]<br />

vw(swD) mhwrwj swihb jI(kY) dy sMig rih ky, gurU pRymw-BgqI syvw vwly pRymI<br />

gurmuiK gursyvk jI, (kyvl) ie`ko ie`k(pwrbRhm) pRkwS hI pRkwS srUp vwihgurU jI<br />

’c lIx ho jWdy hn[ XQw:- hir ky sMg; bsy hir lok] qnu mnu Arip.srbsu sBu<br />

AripE; And shj Duin Jok]<br />

www.Gursevak.com<br />

301<br />

q`qkrw


swD kY sMig; pwey nwm inDwn] (swD) DMn gurU pRmysr jI(kY) dy sMig rih ky,<br />

nwmu ismrn pr- aupkwr vwly gursyvk jI, (nwm) ivsmwd gursbd rUp(inDwn)<br />

^zwnw pwey lYNdy hn[ XQw:- nwnk pwieAw; nwm Kjwnw]) nwm Kjwnw BgqI<br />

pwieAw; mn qn iqRpiq AGwey]) pRwpiq poqw; krmu pswau] qU dyvih; mMgq jn<br />

cwau]) iqcru.mUil n QuVˆØIdo; ijcru Awip ik®pwlu] sbdu AKutu.bwbw nwnkw; Kwih<br />

Kric Dnu mwlu]<br />

nwnk; swDU kY kurbwn] 4] prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv<br />

siqgurU gRMQ swihb jI &urmwauNdy hn:- dwsn dws(swDU) gurU pRmysr jI(kY) qoN<br />

kurbwn jWdw hY, ikauN jo Awp au~bldI dyZ ’c bYT rhy hn[ lohy dy qMg ipMjry ’c<br />

bYT rhy hn[ srbMs kurbwn kr rhy hn, Awpxy ipAwry is`KW ihq sB qoN A`gy ho<br />

ky DrmXu`D lV ky ij`q rhy hn[ Awpxy ipAwirAW nUM, gurU mrXwdw gurbwxI<br />

inrMkwr nwmu Kjwnw Awp kmw ky b^S rhy hn] 4] XQw:- gur kau; kurbwnu jwau<br />

hW]) gur Apuny aUpir; bil jweIAY]) nwnk dws; sdw kurbwnI]) nwrwien<br />

nrpiq; nmskwrY] AYsy gur kau.bil bil jweIAY; Awip mukqu.moih qwrY]<br />

swD kY sMig; sB kul auDwrY] (swD) vwihgurU gurqw ibrwjmwn siqgurU gRMQ<br />

swihb jI(kY) dy crn-kmlW sMig l`g ky, pUrn pRymw-BgqI inSkwm syvw krky,<br />

gursyvk jI AwpxIAW sB(kul) kulW nUM, vw(kul) swry dy(sB) swry, au~cy jIvn<br />

gurmuiK siqsMgI bxw ky, AOguxW ivkwrW mhW pwpW, cOrwsI l`K jUn qoN(auDwrY)<br />

mukq kr lYNdy hn[ XQw:- hir jnu.prvwru sDwru hY; iekIh kulI.sBu jgqu<br />

CfwvY]) DMnu DMnu; DMnu jnu AwieAw] ijsu pRswid; sBu jgqu qrwieAw]) qry kutMb<br />

sMig logu kul sbwieAw] 18]<br />

swD sMig; swjn mIq kutMb insqwrY]) swDsMig nwnk jsu gwieE; jo pRB kI<br />

Aiq ipAwrI] Anuswr(swD) gurU jI dI(sMig) sMgq jI ’c rih ky, bMdgI ismrn<br />

inSkwm syvw praupkwr krn vwly gursyvk jI, Awpxy(swjn) ipAwry(mIq)<br />

im`qRW(kutMb) pRvwr nUM, mhW pwpW ivkwrW AOguxW niSAW qoN(insqwrY) qwr lYNdy hn[<br />

XQw:- gurmuiK koit auDwrdw BweI; dy nwvY eyk kxI]) bilhwrI iqnW gurisKwN;<br />

Awip qry.qwryn sirTw]<br />

swDU kY sMig; so Dnu pwvY] ijsu Dn qy; sBu ko vrswvY] (swDU) siqgurU swihb<br />

jI(kY) dy sMig rih ky, inSkwm kQw kIrqn syvw ismrn praupkwr krn vwly<br />

www.Gursevak.com<br />

302<br />

q`qkrw


gurmuiK ipAwry gursyvk jI, hir hir nwmu kmwvnw; nwnk iehu Dnu swru] Anuswr<br />

s`cy Akwl purKu jI dw ivsmwd suMdr swr Su`D AslI(so) auh s`cw nwm Dnu(pwvY)<br />

pwauNdy hn, ijsu SuB s`cy AMimRq inrMkwr srUp nwm Dn(qy) qoN, sBu (ko)<br />

koeI(vrswvY) vroswauNdw svrdw hY[ XQw:- hmrw Dnu.mwDau goibMdu DrxIDru;<br />

iehY.swr Dnu khIAY] jo suKu.pRB goibMd kI syvw; so suKu.rwij n lhIAY] 1]) AYsw<br />

hir Dnu; sMcIAY BweI] Bwih n jwlY, jil nhI fUbY; sMgu Coif kir, kqhu n jweI]<br />

1] rhwau] qoit n AwvY; inKuit n jwie] Kwie Kric; mnu rihAw AGwie] 2] so<br />

scu swhu; ijsu Gir.hir Dnu sMcwxw] iesu Dn qy; sBu jgu vrswxw] 3]) hir<br />

ieksu hiQ AwieAw; vrswxy bhuqyry] iqsu lig; mukqu Bey Gxyry] nwmu inDwnw.<br />

gurmuiK pweIAY; khu nwnk.ivrlI fITw jIau]<br />

swD sMig; Drm rwie kry syvw] Bjn ismrn bMdgI kQw kIrqn praupkwr<br />

inSkwm syvw krn vwly, nIkI; swD sMgwnI] rhwau] phr mUrq pl.gwvq gwvq;<br />

goivMd goivMd vKwnI] 1] Anuswr pl 2 goivMd 2 jpx vwlI(swD) gurU jI dI<br />

suMdr(sMig) sMgq jI dI syvw pUrn pRym nwl, Drm dy(rwie) rwjy, kuil soFI gur<br />

rwmdws qnu; Drm Dujw.Arjunu hir Bgqw] 6] siqgurU pRmysr jI Awp, (kry)<br />

krdy hn[ vw Drm inAW kmwaux vwly gurmuiK jnk jYsy(rwie) rwjy, BI syvw(kry)<br />

krdy hn[ vw Drm rwie jI BI syvw(kry) krdy hn[ ijvyN gurmuiK jnik; hir<br />

nwim ilv lweI] Anuswr gurmuiK rwjw jnkjI, jIAW ’qy qrs krky jmpurI ’c<br />

gey, Drmrwjy ny ikhw, Awau jI!“myrw Gr piv`qR kr idqw hY[ ”XQw:- nwmu<br />

iDAwiein swjnw; jnm pdwrQu jIiq] nwnk.Drm AYsy cvih; kIqo Bvnu punIq]<br />

rwjy ikhw, “ien@W swry duKIAW nUM C`f dyau jI[ ”ie`k GVI dw cOQw ih`sw nwm jp<br />

ky, swry jIA nrk’coN Cufw idqy[ XQw:- Bgqu vfw rwjw jnku hY; gurmuiK.mwieAw<br />

ivic audwsI[ dyv lok no cilAw; gx gMDrb.sBw suKvwsI[ jmpuir gieAw.pukwr<br />

suix; ivllwvin jIA.nrk invwsI[ Drmrwie no AwiKEnu; sBnw dI.kir bMd<br />

KlwsI[ kry bynqI Drmrwie; hau syvk.Twkuru AibnwsI[ gihxy DirAnu. eyk<br />

nwau; pwpw nwil.krY inrjwsI[ pw sMig.pwpu n pujnI; gurmuiK nwau Aqul; n<br />

qulwsI[ nrkhu Cuty.jIA jMq; ktI glhu, islk jm PwsI[ mukiq jugiq; nwvY dI<br />

dwsI]5]<br />

www.Gursevak.com<br />

303<br />

q`qkrw


swD kY sMig; soBw sur dyvw] (swD) prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ<br />

swihb jI(kY) dy (sMig) sMgq jI dI soBw, (sur) sRySt(dyvw) pRkwS srUp vwihgurU<br />

jI Awp krdy hn[ vw siq sMqoK Anyk SuB guxW vwly, keI koit dyv dwnv; ieMdR<br />

isir CqR] Anuswr AnykW(sur) dyvqy(dyvw) rwjy soBw krdy hn[ vw(sur) dyviqAW<br />

dw(dyvw) rwjw ieMdR BI soBw krdw hY, ik mYN hzwr nyqRW nwl Ap`CrW dy nwc gwxy<br />

srUp dyKx’c PisAW hW, DMn hn gursyvk gurU ipAwry, jo nyqRW nwl prwieAw rUp<br />

nhIN dyKdy, ivkwrI gIq JUT mMdy bcn kMnW nwl nhIN suxdy, ivSy ivkwr dI ie`k<br />

g`l BI nhIN krdy, ie`k BI iP`kw bcn nhIN boldy, hMkwr ivkwr AOgux sB<br />

vwSnwvW iqAwgdy hn[ vYr ivkwr C`f ky sB dI crn DUiV bxy hn[ XQw:- sgl<br />

ryn.iehu mnu BieAw; ibnsI Ap DwrI]) imit gey bYr; Bey sB ryn] AMimRq nwmu;<br />

swDsMig lYn]) eyku nwmu; sMqn AwDwru] hoie rhy; sB kI pg Cwru]) jwqI ECw<br />

pwqI ECw; ECw jnmu hmwrw] rwjw rwm kI.syv n kInI; kih rivdws cmwrw]<br />

3] 3]) myrI KlhuN mOjVy; gurisK hMFWdy[<br />

swDU kY sMig; pwp plwien] swD sMig; AMimRq gun gwien] (swD) siqgurU<br />

mhwrwj jI dy sMig iml ky, gursyvk jI vwihgurU jI dy, AMimRq bRhmwnMd rs rUp,<br />

siq sMqoK dieAw Drm vIcwr, inmRqw sihnSIlqw gRIbI pRym ivrwg, iqAwg,<br />

inrAiBmwnqw iKmw DIrj inrvYrqw inrlypqw Anq gun vwly gur sbdW nUM gwien<br />

krdy hn[ (swDU) siqgurU mhwrwj jI(kY) dy sMig AMimRq gux gwaux qy sunx vwly<br />

gursyvkW dy mhW pwp (plwien) dOV jWdy hn[ XQw:- dUKu gieAw; sBu rogu<br />

gieAw] pRB kI AwigAw.mn mih mwnI; mhwpurK kw sMgu BieAw]<br />

swD kY sMig; sRb Qwn gMim] nwnk swD kY sMig; sPl jnµm] 5] 1.DMn<br />

siqgurU nwnk dyv swihb siqgurU gRMQ swihb jI &urmw rhy hn:- (swD) gurU<br />

pRmysr jI(kY) dy s`cy crnkmlW sMig rihMidAW, gurU syvw ismrn praupkwr<br />

kridAW, gursyvk jI dI(srb) swirAW (Qwn) QwvW’c (gMim) phuMc ho jWdI hY[<br />

ijvyN vwihgurU mh`ly pihly jI ny bZdwd dy pIr dy byyty nUM, Awpxy nwl iljw ky.ie`k<br />

inmK’c l`K AkwSW pqwlW’c siqsMgqjI dy drSn krvwey[ XQw:- puCy<br />

pIr.qkrwr kir; eyh PkIr vfw AqweI[ eyQy ivic bZdwd dy; vfI krwmwiq<br />

idKlweI[ pwqwlw Awkws lK; EVik BwlI ^bru suxweI[ Pyir durwiex dsqgIr;<br />

AsI iB vyKw.jo quih pweI[ nwil lIqw bytw pIr dw; AKI mIit gieAw hwvweI[<br />

www.Gursevak.com<br />

304<br />

q`qkrw


lK Awkws pqwl lK; AiK PurMk ivic.siB idKlweI[ Bir kckOl.pRswid dw; Duro<br />

pqwlo.leI kVwhI[ jwhr klw; n CpY CpweI] (swD) inrgun bRhm jI (kY) dy pRkwS<br />

sMig iml ky, gursyvk jI dw jnµm, (sPl) (s+Pl) Bwau-BgqI pRym iKmw DIrj<br />

inmRqw sihnSIlqw Awid sRb ivAwpI ivsmwd SuB guxW rUpI Pl(s) sihq sPl ho<br />

jWdw hY] 5] 2.(swD) pRkwS srUp inrgun bRhm jI (kY) dy sMig ie`k im`k ho ky,<br />

ipAwrI gurU syvw ismrn krn qoN, mhWpurSjI lok prlok ’c(srb) swirAW(Qwn)<br />

QwvW ’c, shwieqw krn dI(gMim) gMmqw r`Kdy hn[ XQw:- nwnk.kciVAw isau<br />

qoiV; FUiF. sjx sMq pikAw] Eie jIvMdy ivCuVih; Eie muieAw.n jwhI CoiV]<br />

3.(swD) gurqw ibrwjmwn gurUpRmysr jI(kY) dy sMig Bwv gurSbdW ArQW nwl lIx<br />

hoxy krky, sKI vis AwieAw. iPir.Coif n jweI; ieh rIiq BlI BgvMqY] Anuswr<br />

(swD) gurU pRmysr jI(srb) swirAW (Qwn) QwvW ’c, shwieqw krn dI(gMim) gMmqw,<br />

phuMc r`Kdy hn[ XQw:- so siqguru ipAwrw myrY nwil hY; ijQY ikQY mYno ley CfweI]<br />

4.DMn siqgurU nwnk dyv siqgurU gRMQ swihb jI &urmw rhy hn:- (swD) siqgurU<br />

swihb jI(kY) dy, ijmI jmwn ky ibKY; sm`sq eyk joq hY] n Gwt hY.n bwF hY; n<br />

Gwt bwF hoq hY] inrgun pRkwS srUp sMig iml ky, gursyvk jI dw jnµm (sPl)<br />

(s+Pl) Bwau-BgqI pRym iKmw DIrj inmRqw sihnSIlqw Awid sRb ivAwpI ivsmwd<br />

SuB guxW rUpI Pl(s) sihq sPl ho jWdw hY, ikauNik gursyvk jI, kbIr.swDU kI<br />

sMgiq rhau; jau kI BUsI Kwau] honhwru so hoie hY; swkq sMig n jwau] 99]<br />

Anuswr (swD) gurU pRmysr jI(kY) dy inrgun srUp sMig lIx ho ky, gurU syvw ismrn<br />

praupkwr kridAW sdw leI (srb) swirAW(Qwn) QwvW’c, gurU jI dy nwl(gMim)<br />

jwxw krdy hn[ BwvyN du`K Bu`K kSt mwr shwrnI pvy, isr dyxw pvy, qW BI sMg nhIN<br />

C`fdy, ShIdIAW pw jWdy hn[ ijvyN pMj ipAwry cwr swihbzwdy smUh isMG swihbwn,<br />

vwihgurU mh`ly dsvyN jI dy snmuK, B`uK qRyh aunINdRw shwridAW DrmXu`D lVidAW,<br />

zwlmW dw purjw 2 k`t ky ShId hoey, gurU pRIqm dw sMg nhIN C`ifAw] 5] XQw:-<br />

ikqY pRkwir; n qUtau pRIiq] dws qyry kI; inrml rIiq]) (krv`qu) Awsw] krvqu<br />

Blw; n krvt qyrI] lwgu gly; sunu ibnqI myrI] 1] hau vwrI; muKu Pyir ipAwry]<br />

krvtu dy; mokau.kwhy kau mwry] 1] rhwau] jau qnu cIrih; AMig n morau] ipMfu<br />

prY; qau.pRIiq n qorau] 2] hm qum bIcu; BieE nhI koeI] qumih su kMq; nwir hm<br />

soeI] 3] khqu kbIru; sunhu ry loeI] Ab qumrI; prqIiq n hoeI]<br />

www.Gursevak.com<br />

305<br />

q`qkrw


swD kY sMig; nhI kCu Gwl] drsnu Bytq; hoq inhwl] gurU pRmysr jI dy suMdr<br />

prmpiv`qR SuB s`cy drsnu(Bytq) imlx qoN, pRymI gursyvk jI(inhwl) pRsMn ivsmwd<br />

iqRpq(hoq) ho jWdy hn[ XQw:- AMdir scw nyhu; lwieAw pRIqm AwpxY] qnu mnu hoie<br />

inhwlu; jw guru dyKw swm@xy] drSnW ’c AYsI ivsmwd lIxqw huMdI hY, ik(swD) gurU<br />

pRmysr jI(kY) dy sMig lIx hoxy krky, gursyvk jI nUM AOguxW ivkwrW hMgqw dI(kCu)<br />

ku`J BI(Gwl) ms`kq nhI rihMdI[ ikauN jo vwihgurU jI aun@W nUM, pyKY bolY suxY; sBu<br />

Awip]) AwKxu vyKxu sBu; swihb qy hoie] dI AvsQw b^S ky, Awpxy AsMK inrgun<br />

pRkwS srUp ’c lIn krky, aun@W dy nyqRW ’c vs ky, Awp hI bRhm jI nUM dyKdy hn,<br />

sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY] rwm ibnw; ko bolY ry] Anuswr bRhm hI bRhm jwp hI<br />

jwp, aun@W dy kMnW ’c vs ky, Awp hI suxdy hn[ pRB jI bsih; swD kI rsnw]<br />

nwnk jn kw; dwsin dsnw] Anuswr rsnw ’qy vs ky, vwihgurU js gurbwxI jI ^Ub<br />

im`Tw 2 boldy hn[ im`T bolVy jwx ky jpdy nmskwrdy bilhwr jWdy hn[ XQw:- hau<br />

vwrI jIau vwrI; siqgur kY bilhwrixAw]) imT bolVw jI; hir sjxu suAwmI morw]<br />

hau sMmil QkI jI; Ehu.kdy n bolY kaurw] kauVw.boil n jwnY, pUrn BgvwnY;<br />

Aaugxu.ko n icqwry] piqq pwvnu hir ibrdu sdwey; ieku iqlu.nhI BMnY Gwly] Gt<br />

Gt vwsI, srb invwsI; nyrY hI qy nyrw] nwnk dwsu.sdw srxwgiq; hir AMimRq<br />

sjxu myrw] Bwv gursyvk jI dw vyKx sunx bolx socx ’c koeI BI zor nhIN l`gdw,<br />

aus AvsQw ’c, vwihgurU jI sB ku`J Awp hI krdy hn[ nhI kCu Gwl] dw Bwv<br />

ieh nhIN ik auh ivhly inkMmy inkwry ho ky bYTy rihMdy hn[ gurU jI dy drSnW ’c<br />

lIx, swirAW dI crn-DUV bx ky, auqSwh nwl praupkwr ismrn BwrI ms`kq<br />

kridAW, gur pIrW kI cwkrI; mhW krVI.suK swru] krdy krwauNdy hn, iPr BI<br />

hMgqw nhIN krdy[ vwihgurU jI nUM krn krwaux vwly smr`Q smJdy hn[ XQw:- krn<br />

krwvn; Awpy Awip] sdw sdw; nwnk hir jwip] 5]<br />

swD kY sMig; klUKq hrY] (swD) siqgurU swihb jI(kY) dy sMig rih ky,<br />

gursyvk jI rwq idn gurU pRymw-BgqI syvw ismrn praupkwr krdy hn, qn mn Dn<br />

isr gurU pRmysr jI nUM Arp ky, vYr ivkwr hMkwr iqAwg ky, sB dI crn-DUV bx<br />

jWdy hn[ ipCly Aaugux.bKis ley pRBu; AwgY mwrig pwvY] Anuswr gurU pRmysr jI,<br />

Agm Apwr ikRpw krky, aus dy smUh(klUKq) mhW pwp rog(hrY) nws kr idMdy hn[<br />

XQw:- dUKu gieAw; sBu rogu gieAw] pRB kI AwigAw.mn mih mwnI; mhwpurK kw<br />

sMgu BieAw]<br />

www.Gursevak.com<br />

306<br />

q`qkrw


swD kY sMig; nrk prhrY] (swD) gurU pRmysr jI(kY) dy sMig rih ky,<br />

inSkwm syvw gur pRymw-BgqI krn vwly gursyvk jI qoN, kusMgq AOguxW ivkwrW<br />

qmwkU nSy jmpurI rUpI nrk(prhrY) dUr ho jWdw hY[ XQw:- jh lwlc; jwgwqI<br />

Gwt] dUir rhI; auh jn qy bwt] 2] vw gursyvk jI nrk qoN dUr ho jWdy hn[ vw<br />

swD kY sMig qoN(prhrY) dUr hoxw hI nrk hY[ XQw:- imrqk dyh; swD sMg<br />

ibhUnw]) ibnu sMgqI.siB AYsy rhih; jYsy psu For] ijin@ kIqy.iqsY n jwxn@I; ibnu<br />

nwvY.siB cor] 6]<br />

swD kY sMig; eIhw aUhw suhylw] swD sMig; ibCurq hir mylw] (swD) gurU<br />

pRmysr jI dw sMig, (ibCurq) ivCuV rhy jIA dw, (hir) vwihgurU AkwljI nwl<br />

mylw krvw idMdw hY[ (swD) sRI gurU rwmdws swihb jI(kY) dy sMig rihx vwly<br />

inSkwmI pRymI guris`K jI (eIhw) ieh lok(aUhw) pRlok hr QW hr smyN hr socxI<br />

’c(suhylw) suKI ho jWdy hn[ XQw:- jh jweIAY; qhw suhyly] kir ikrpw; pRiB<br />

myly]) dovY Qwv; rKy gur sUry] hlq plq pwrbRhim svwry; kwrj hoey sgly pUry]<br />

1]) ieh lok suKIey; prlok suhyly] nwnk hir pRiB; Awpih myly] 4]<br />

jo ieCY; soeI Plu pwvY] swD kY sMig; n ibrQw jwvY] (swD) Bgq PrId<br />

swihb jI vWg, pUrn gRIbI Dwrn vwly mhWpurS jI(kY) dy sMig rih ky, swD kI<br />

syvw; sdw suhylI] Anuswr KrI suhylI inSkwm syvw BgqI krky, hukm mMinAW kdy<br />

BI(ibrQw) KwlI(n) nhIN(jwvY) jWdw, ikauN jo swDU jI jo PL dyx dI(ieCY) ie`Cw<br />

krn, syvk jI(soeI) EhI Plu(pwvY) pwauNdy hn, Bwv BwvyN syvk jI inSkwm hox,<br />

mhWpurS jI AwpxI ie`Cw Anuswr syvw’qy ^uS ho ky, vr b^S idMdy hn[ vw<br />

gurmiq Anuswr syvk jI jo ieCY krdy hn, soeI Plu(pwvY) pwauNdy hn[ XQw:- jo<br />

mwgih.Twkur Apuny qy; soeI soeI dyvY] nwnk dwsu.muK qy jo bolY; eIhw aUhw scu<br />

hovY]) koit ApRwDI.sMq sMig auDrY; jmu qw kY nyiV n AwvY] jnm jnm kw<br />

ibCuiVAw hovY; iqn@ hir isau Awix imlwvY] 2] mwieAw moh.Brmu Bau kwtY; sMq<br />

srix jo AwvY] jyhw mnorQu kir AwrwDy; so sMqn qy pwvY] 3]<br />

pwrbRhmu; swD ird bsY] nwnk auDrY; swD suin rsY] 6] prmpUjnIk s`cy<br />

siqgurU nwnk dyv swihb jI, Awpxy prm pwk piv`qR pMjvyN jwmyN ’c &urmw rhy<br />

hn:- (swD) siqgurU swihb jI dy, sMq irdw BMfwru] Anuswr hir nwmu BMfwr nwl<br />

BrpUr, gihr gMBIru; ghIru sujwnw] (ird) irdy ’c, pwrbRhmu vwihgurU jI(bsY)<br />

www.Gursevak.com<br />

307<br />

q`qkrw


vsdy hn[ bRhm mih jnu; jn mih pwrbRhmu] eykih Awip; nhI kCu Brmu]) so<br />

siqguru; ijsu irdY hir nwau]) pRB kY ismrin; Anhd Junkwr]) sBY Gt rwmu<br />

bolY; rwmw bolY] rwm ibnw; ko bolY ry]) ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd<br />

sUrj guxqwsw] paux pwxI bYsMqr ismrih; ismrY sgl aupwrjnw] Anuswr Anq<br />

KwxIAW bwxIAW bRhmMfW q`qW dI hr Avwz’coN, koit krn.dIjih pRB pRIqm; hir<br />

gux suxIAih AibnwsI rwm] Anuswr Awpxy rom 2 dy kMnW duAwrw, rom 2 dy<br />

ipAwr pUrn SrDw pRp`kqw Brosy nwl jwp suin ky, vw Awp kQw kIrqn gurbwxI<br />

pV@idAW suin ky, (swD) gurU pRmysr jI(rsY) rsy, Awpxy is`KW smyq(auDrY) qry<br />

hn[ vw(swD) gurU pRmysr jI dI prmpiv`qR Amolk rsnw qoN, AMimRq kQw kIrqn<br />

aupdyS, suin ky(rsY) rsy, byAMq dwsn dws, KwxIAW bwxIAW KMf bRhmMf, sUKm<br />

AsQUl jIA jMq(auDrY) qry hn, sdw qr rhy hn] 6]<br />

swD kY sMig; sunau hir nwau] hy pRymI guris`KjI!(swD) siqgurU swihb<br />

jI(kY) dy(sMig) sMgq jI’c rih ky, (hir) vwihgurU jI dw(nwau) nwm, kQw kIrqn<br />

rom 2 dy kMnW duAwrw(sunau) sunxw kro[ XQw:- koit krn.dIjih pRB pRIqm; hir<br />

gux suxIAih AibnwsI rwm]) AMqir guru AwrwDxw; ijhvw jip gur nwau] nyqRI<br />

siqguru pyKxw; sRvxI sunxw gur nwau] siqgur syqI riqAw; drgh pweIAY Twau]<br />

khu nwnk ikrpw kry; ijs no eyh vQu dyie] jg mih auqm kwFIAih; ivrly kyeI<br />

kyie] 1]) rsnw rmq.sunq suKu sRvnw; icq cyqy suKu hoeI] khu BIKn.duie nYn<br />

sMqoKy; jh dyKW qh soeI]<br />

swD sMig; hir ky gun gwau] hy gurmuiK ipAwry jI!(swD) Akwl srUp gurU<br />

pRmysr jI dy(sMig) siqsMgq jI’c, (hir) vwihgurU jI(ky) dy(gun) guxW nUM kQw<br />

kIrqn hr bol duAwrw roim 2 dI pRIqI nwl(gwau) gwauxw kro[ XQw:- lwK<br />

ijhvw.dyhu myry ipAwry; muKu.hir AwrwDy myrw rwm] hir AwrwDy.jm pMQu swDy; dUKu.n<br />

ivAwpY koeI]) jb Bgiq krih sMq mMflI; iqn@ imil hir gwvau] krau nmskwr<br />

Bgq jn; DUir muiK lwvau] 3] aUTq bYTq jpau nwmu; iehu krmu kmwvau] nwnk<br />

kI pRB bynqI; hir srin smwvau]<br />

swD kY sMig; n mn qy ibsrY] swD sMig; srpr insqrY] (swD) koit bRhmMf<br />

ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] sRb pRkwSk sRb ADwr, Awp inrwDwr,<br />

inrgun inrMkwr vwihgurU jI(kY) dy sMig lIx, gursyvk jI nUM, vwihgurU jI mn(qy)<br />

www.Gursevak.com<br />

308<br />

q`qkrw


qoN kdy BI(n) nhIN (ibsrY) ivsrdy, hr smyN nwm AiBAws krnw jIvn bx jWdw<br />

hY, ivsrnw mrnw huMdw hY[ XQw:- hir hir; sMq jnw kI jIvin] ibKY rs<br />

Bog.AMimRq suK swgr; rwm nwm rsu pIvin] 1]) mrxM; ibsrxM goibMdh] jIvxM;<br />

hir nwm D´wvxh]) AwKw jIvw; ivsrY mir jwau] ies leI (swD) vwihgurU swihb<br />

jI dy sMig lIx gursyvk jI, (srpr) zrUr br zrUr, nSy mhW pwp ivkwr AOgux<br />

jm jUn kusMg jUey suAwd qoN(insqrY) qrdy hn[ XQw:- hir kY Bjin; kaun<br />

kaun.n qwry] Kg qn mIn qn, imRg qn brwh qn; swDU sMig auDwry] 1]<br />

swD kY sMig; lgY pRBu mITw] (swD) suAwmI isrjnhwr srb dy dwqwr DMn<br />

s`cy pwiqSwhjI(kY) dy sMig rihx vwly gurmuiK ipAwry jI nUM, (pRBu) gurbwxI<br />

gurSbd jI, bRhmwnMd rs rUp sRb ivAwpI ivsmwd (mITw) im`Ty(lgY) l`gdy hn,<br />

Bwv gurqw ibrwjmwn s`cy pwiqSwhjI, Awpxy pRymI dy idl idmwZ ’c, hr smyN<br />

gurbwxI Byjdy rihMdy hn, irdy ’coN AMimRq muK ’c b^Sdy hn[ XQw:- swDsMig;<br />

mn sovq jwgy] qb pRB nwnk; mITy lwgy]) Avir swd ciK sgly dyKy; mn hir<br />

rsu.sB qy mITw jIau] 1] jo jo pIvY; so iqRpqwvY] Amru hovY; jo nwm rsu pwvY]<br />

nwm inDwn iqsih prwpiq; ijsu sbdu gurU.min vUTw jIau] 2]) sMq sMig; AMqir<br />

pRBu fITw] nwmu pRBU kw; lwgw mITw]<br />

swDU kY sMig; Git Git fITw] (swDU) siqgurU swihb s`cy pwiqSwhjI(kY)<br />

dy(sMig) sqsMgq jI ’c iml ky, gursyvk jI, ivsmwd inrlyp pUrn bRhm jI nUM,<br />

(Git) ikxky(Git) ikxky ’c pUrn ivAwpk, (fITw) dyK lYNdy hn[ XQw:- Git<br />

Git mY.hir jU bsY; sMqn kihE pukwir] khu nwnk.iqh Bju mnw; Bau<br />

iniD.auqrih pwir]<br />

swD sMig; Bey AwigAwkwrI] swD sMig; giq BeI hmwrI] (swD) gurdyv<br />

mwqw gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw] jI dy(sMig) sqsMgq ’c rih ky,<br />

dwsndws, dwsn dws dy syvk BI, mh`ly cOQy jI dy, (AwigAwkwrI) AwigAw mMnx<br />

vwly(Bey) ho gey[ XQw:- Twkur kw syvk; AwigAwkwrI]) AwigAw mih BUK.soeI<br />

kir sUKw; sog hrK.nhI jwinE] jo jo hukmu BieE.swihb kw; so mwQY ly mwinE]<br />

vw dwsn dws dw mn bu`D ieMdRy, dwsn dws dy, (AwigAwkwrI) AwigAw mMnx<br />

vwly(Bey) ho gey, Bwv A`KW ivkwr-idRStI nwl nhIN dyKdIAW, ie`ko ie`k bRhm hI<br />

bRhm nUM dyKdIAW hn, kMn ivSy ivkwr cuglI nhIN suxdy, kyvl gurU js gurbwxI,<br />

www.Gursevak.com<br />

309<br />

q`qkrw


swrIAW GtW’coN vwihgurU vwihgurU suxdy hn[ XQw:- sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY]<br />

rwm ibnw; ko bolY ry] (swD) gurU pRmysr jI dy sMig, bRhm jI ’c lIx hox rUp,<br />

(hmwrI) qmwm is`KW syvkW, dwsn dws dI(giq) kilAwx(BeI) ho geI hY[<br />

XQw:- Ab moih; jIvn pdvI pweI] cIiq AwieE min.purKu ibDwqw; sMqn kI<br />

srxweI]<br />

swD kY sMig; imty siB rog] nwnk; swD Byty sMjog] 7] grIbI; gdw<br />

hmwrI] KMnw; sgl rynu CwrI] Anuswr swihb sRI gurU nwnk dyv mh`lw pMjvW jI,<br />

AiqAMq gRIbI hI gRIbI nwl &urmw rhy hn:- khu nwnk; Blw myrw krm] ijqu<br />

Byty; swDU ky crn] (swD) siqgurU swihb jI dy(sMjog) imlwp’c, dwsn dws gRIb<br />

(Byty) imilAw, qW(swD) s`cy siqgurU swihb jI(kY) dy(sMig) siqsMgq jI ’c iml<br />

ky, dwsn dws gRIb dy AwDI ibAwDI aupwDI Awid(siB) swry rog(imty) imt gey]<br />

7] XQw:- myrw siqguru; rKvwlw hoAw] Dwir ik®pw pRB.hwQ dy rwiKAw; hir<br />

goivdu nvw inroAw]) sB rog imtwvy; nvw inroAw] nwnk rKw; Awpy hoAw])<br />

Aink aupwvI; rogu n jwie] rogu imtY; hir AvKDu lwie]<br />

swD kI mihmw; byd n jwnih] jyqw sunih; qyqw biKAwnih] (swD) siqgurU<br />

swihb jI dI mihmw bydW qoN(jyqw) ijqnI sRoqy(sunih) suxdy hn, (qyqw) iqqnI hI<br />

A`gy (biKAwnih) kQn krdy hn[ pUrn BrpUr mihmw nhIN ho skdI, ikauN<br />

jo(swD) siqgurU swihb jI(kI) dI prmpiv`qR SuB s`cI su`cI au~cI mihmw, AnMq<br />

byd BI(n) nhIN (jwnih) jwxdy[ ikauN jo bydW’c iqMnW guxW dw kQn hY[ siqgurU<br />

mhwrwj swihb jI iqMnW guxW qoN inrlyp hn[ XQw:- swD kI aupmw; iqhu gux qy<br />

dUir] prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn jI, s`cy inrMkwrjI dy srgun Avqwr hn,<br />

siqgurU swihb vwihgurU mh`lw pMjvW jI, zwlmW dy Gor iBAwnk zulm krn qoN,<br />

gurU pRymw-BgqI inrgun srgun jI dI eykqw sihq, inrlyp inrBY AvsQw’c,<br />

srb`q dy Bly leI, au~bldI dyZ’c bYT rhy hn[ m`cdI 2 qvI’qy KV@ ky, vwihgurU<br />

ismrn kr rhy hn[ sMswr nUM gurbwxI, gurU mrXwdw, gurU pRymw-BgqI duAwrw<br />

inrgun srgun dI eykqw b^S rhy hn[ srgun Avqwr’c, Anyk praupkwr kQw<br />

kIrqn Bjn ismrn kridAW krwauNidAW, BrpUr bRhm jI ’c sdw leI lIx<br />

hn[ hux siqgurU gRMQ swihb jI duAwrw , Anyk is`KW dy idl idmwZ’c gurbwxI Byj<br />

ky, Ajpw jwp b^S rhy hn[ Awpxy pRymIAW dy AMdr bwhr, Ajpw jwp inrgun<br />

www.Gursevak.com<br />

310<br />

q`qkrw


pRkwS srUp, Awpxy srgun srUp smyq Ajpw jwp kridAW swiKAwq ho rhy hn[<br />

swD kI soBw swD bin AweI] hY, ies leI(swD) siqgurU swihb jI dI mihmw gurU<br />

BgqI bydW ny kI jwnxI sI?ieMdR iSv jI, bydW dy rcnhwr bRhmw jI ny BI nhIN<br />

jwxI[ XQw:- mihmw.n jwnih byd] bRhmy.nhI jwnih Byd] Avqwr.n jwnih<br />

AMqu] prmysru pwrbRhm byAMqu]) gur kI Bgiq; krih ikAw pRwxI] bRhmY ieMdR<br />

mhyis; n jwxI] DMn vwihgurU mh`lw pMjvW jI Ajpw jwp’c lIx, hux au~bldI<br />

dyZ’c bYT rhy hn[ Awp jI dI mihmw AsMK pRkwS srUp Anqklwvwn inrgun<br />

bRhm jI, Awpxy srgun srUp AnMq bRhmMfW sUrjW qwry mMflW DrqIAW AgnIAW<br />

ititAwixAW KwxIAW bwxIAW q`qW smyq, hr smyN krdy rihMdy hn[ XQw:- sBY<br />

Gt rwmu bolY; rwmw bolY] rwm ibnw; ko.bolY ry]) jo bolq hY.imRg mIn pMKyrU ; su ibnu<br />

hir.jwpq hY nhI hor]) ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd sUrj guxqwsw]<br />

paux pwxI bYsMqr ismrih; ismrY sgl aupwrjnw]) jl Ql mwhy; Awpih Awp]<br />

AwpY jphu; Awpnw jwpu] ijauN 2 aupmw krdy hn, iqauN 2 vDdI 3 hI jWdI hY,<br />

iPr BI swrI aupmw khI nhIN jw skdI[ XQw:- AYso smrQu.vrin n swkau; qw<br />

kI aupmw, jwq n kihE rI]) aupmw jwq n khI, myry pRB kI; aupmw jwq n<br />

khI] ies leI &urmw rhy hn[ swD kI mihmw; byd n jwnih]) swD kI aupmw;<br />

iqhu gux qy dUir] swD kI aupmw; rhI BrpUir] swD kI soBw kw; nwhI AMq] swD<br />

kI soBw; sdw byAMq] swD kI soBw; aUc qy aUcI] swD kI soBw; mUc qy mUcI] swD<br />

kI soBw; swD bin AweI] nwnk swD pRB; Bydu n BweI] 8] 7]<br />

swD kI aupmw; iqhu gux qy dUir] (swD) siqgurU swihbwn jI(kI) dI aupmw,<br />

(iqhu) rjo qmo sqo iqMnW(gux) guxW(qy) qoN dUir hY, ikauN jo iqMn gux mwieAw hn[<br />

ibnY:- gurU jI dI ikRpw duAwrw, pUrn hMgqw iqAwg ky, gurU syvw ismrn pRymw-<br />

BgqI kridAW iqRgux 1 AqIq au~cI AvsQw’c lIx hox qoN hI ipAwry pRIqm<br />

vwihgurU jI dI pRwpqI hY[ 1 inrlyp[<br />

swD kI aupmw; rhI BrpUir] (swD) prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn jI,<br />

s`cy inrMkwrjI dy srgun Avqwr hn, siqgurU swihb vwihgurU mh`lw pMjvW jI,<br />

zwlmW dy Gor iBAwnk zulm krn qoN, gurU pRymw-BgqI inrgun srgun jI dI eykqw<br />

sihq, inrlyp inrBY AvsQw’c, srb`q dy Bly leI, au~bldI dyZ’c bYT rhy hn[<br />

m`cdI 3 qvI ’qy KV@ ky, vwihgurU ismrn kr rhy hn[ sMswr nUM gurbwxI, gurU<br />

www.Gursevak.com<br />

311<br />

q`qkrw


mrXwdw, gurU pRymw-BgqI duAwrw inrgun srgun jI dI eykqw b^S rhy hn[<br />

srgun Avqwr’c, Anyk praupkwr kQw kIrqn Bjn ismrn kridAW<br />

krwauNidAW, BrpUr bRhm jI ’c sdw leI lIx hn[ hux siqgurU gRMQ swihb jI<br />

duAwrw, Anyk is`KW dy idl idmwZ’c gurbwxI Byj ky, Ajpwjwp b^S rhy hn,<br />

inrgun pRkwS srUp’c, Awpxy pRymIAW dy AMdr bwhr, pRkwS hI pRkwS srUp<br />

swiKAwq ho rhy hn[ siqgurU swihb jI Awpxy inrgun srUp, AwpxI rcnw AnMq<br />

sUrjW cMdRimAW DrqIAW q`qW dI Avwz duAwrw, Awpxw jwp Awp kr rhy hn,<br />

Bwv inrgun jI Awpxy srgun srUp sihq, Awp jwp krky Ajpw jwp rUp ho rhy<br />

hn[ Ajpw jp hYN] Anuswr Ajpwjwp srUp, Awpxw jwp Awp hI sux BI rhy<br />

hn[ XQw:- Awip kQY; Awip sunnYhwru]) sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY] rwm ibnw;<br />

ko bolY ry]) jo bolq hY.imRg mIn pMKyrU ; su ibnu hir.jwpq hY nhI hor]) jl Ql<br />

mwhy; Awpih Awp] AwpY jphu; Awpnw jwpu]) ismrY; DrqI Aru Awkwsw]<br />

ismrih; cMd sUrj guxqwsw] paux pwxI bYsMqr ismrih; ismrY sgl aupwrjnw]<br />

ies leI(swD) siqgurU swihb jI(kI) dI, prm s`cI su`cI au~cI AsMK pRkwS srUp<br />

srb ivAwpI ivsmwd Anq klwvwn aupmw, sdw leI lbw lb(BrpUir) ivAwpk<br />

ho rhI hY, ikauN jo AwpxI mihmw Awp kr rhy hn[ XQw:- qum@rI ausqiq; qum qy<br />

hoie] nwnk; Avru n jwnis koie] 7]) siqguru myrw sdw sdw; nw AwvY nw<br />

jwie] Ehu AibnwsI purKu hY; sB mih rihAw smwie]<br />

swD kI soBw kw; nwhI AMq] swD kI soBw; sdw byAMq] (swD) koit bRhmMf ko<br />

Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] prmpiv`qR prmpUjnIk inrMkwr srUp DMn<br />

2 sRI gurU gRMQ swihb jI(kI) dI soBw, kw koeI BI AMq nwhI hY[ (swD) gurbwxI<br />

gurU pRmysr jI(kI) dI soBw, sdw hI byAMq hY[ XQw:- vwhu vwhu bwxI inrMkwr hY;<br />

iqsu jyvfu, Avru n koie]) siqguru dieAw iniD.mihmw AgwiD boiD; nmo nmo nmo<br />

nmo.nyiq nyiq nyiq hY] vw siqgurU swihbwn jI ny, jIAW dI kilAwx leI,<br />

gurbwxI gurU mrXwdw b^SI hY, is`K is`KxIAW dIAW qy AwpxIAW kurbwnIAW hI<br />

kurbwnIAW idqIAW hn, AYsy ivsmwd vwihgurU srUp(swD) siqgurU swihbwn<br />

jI(kI) dI soBw(kw) dw koeI BI AMq nwhI hY[ (swD) gurU pRmysr jI (kI) dI(soBw)<br />

mihmw kIqy praupkwr sdw hI byAMq hn[ XQw:- guru smrQu Apwru guru; vfBwgI<br />

drsnu hoie] guru Agocru inrmlw; gur jyvfu.Avru n koie] guru krqw guru<br />

www.Gursevak.com<br />

312<br />

q`qkrw


krxhwru; gurmuiK scI soie] gur qy bwhir ikCu nhI; gur kIqw loVy su hoie] 2]<br />

guru qIrQu guru pwrjwqu; guru mnsw pUrxhwru] guru dwqw hir nwmu dyie; auDrY sBu<br />

sMswru] guru smrQu guru inrMkwru; guru aUcw Agm Apwru] gur kI mihmw Agm hY;<br />

ikAw kQY kQnhwru] 3]) hau ikAw swlwhI ikrm jMqu; vfI qyrI vifAweI] qU<br />

Agm dieAwlu AgMmu hY; Awip lYih imlweI]<br />

swD kI soBw; aUc qy aUcI] (swD) sm`RQ prmpUjnIk DMn vwihgurU dsy<br />

siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI.dy ieiqhws gurbwxI jI.kI soBw, (aUc) au~cI qy BI<br />

aUcI hY, vw swD kI soBw(aUc) au~cI hY, AOguxW ivkwrW(qy) qoN aUcI hY[ vw(swD)<br />

siqgurU swihb jI kI soBw(aUc) au~cI hY, AvqwrW pYgMbrW dyviqAW sB ru`qibAW qy<br />

aUcI hY, iksy Avqwr pYgMbr dI aupmw nwl aupmw nhIN idqI jw skdI[ XQw:-<br />

gur nwil quil.n lgeI; Koij ifTw bRhmMfu] nwmu inDwnu.siqguir dIAw; suKu<br />

nwnk.mn mih mMfu]) qyrw srIku ko nwhI; ijs no lvY lwie suxwieAw]) jYsw<br />

qU.qYsw quhI; ikAw aupmw dIjY]) gur jYsw; nwhI ko dyv] ijsu msqik Bwgu; su<br />

lwgw syv]<br />

swD kI soBw; mUc qy mUcI] (swD) imhrvwnu swihbu imhrvwnu] swihbu myrw<br />

imhrvwnu] jIA sgl kau; dyie dwnu] siqgurU swihbwn jI(kI) dI soBw, (mUc)<br />

bhuqI(qy) qoN(mUcI) bhuqI hY[ XQw:- qumrI mihmw, brin n swkau; qUM Twkur aUc<br />

Bgvwnw]<br />

swD kI soBw; swD bin AweI] nwnk swD pRB; Bydu n BweI] 8] 7]<br />

prmpUjnIk imhrvwnu swihbu imhrvwnu] swihbu myrw imhrvwnu] jIA sgl kau<br />

dyie dwnu] DMn siqgurU nwnk dyv gurU gRMQ swihb jI &urmwauNdy hn:- hy<br />

BweI!(swD) siqgurU swihbwn jI, (pRB) vwihgurU jI dw koeI BI(Bydu) Prk (n)<br />

nhIN hY[ XQw:- bilE crwgu.AMD´wr mih; sB kl auDrI, iek nwm Drm] pRgtu<br />

sgl hir Bvn mih; jnu nwnku gur pwrbRhm]) gur goivMdu.gouivMdu gurU hY ; nwnk<br />

Bydu n BweI]) gur nwnk dyv goivMd rUp] ies leI(swD) siqgurU swihbwn jI(kI)<br />

dI soBw, (swD) siqgurU swihbwn inrgun inrMkwr pUrn bRhm srUp hI bin AweI<br />

hY, Bwv rwjn ky rwjw mhwrwjn ky mhwrwjw; siqgurU swihbwn jI dy qu`l, hor iksy<br />

dI krnI kmweI ShIdI kurbwnI vifAweI nhIN hY]8]7] XQw:- gur nwil<br />

quil.n lgeI; Koij ifTw bRhmMfu] nwmu inDwnu.siqguir dIAw; suKu nwnk.mn mih<br />

www.Gursevak.com<br />

313<br />

q`qkrw


mMfu]) jYsw qU.qYsw quhI; ikAw aupmw dIjY]) so, gurdyv siqguru pwrbRhmu prmysru;<br />

gurdyv nwnk hir nmskrw] Anuswr pwrbRhm siqgurU swihb jI dI, gurbwxI’c<br />

ibAMq hI mihmw khI hY, ies leI swD kI mihmw; byd n jwnih] Anuswr swD<br />

siqgurU swihb jI dI mihmw byd kqyb nhIN jwxdy[<br />

42.gauVI suKmnI mÚ5] sloku]) AstpdI jI A`TvyN, Awid 272.<br />

sloku] min swcw; muiK swcw soie] Avru n pyKY; eyksu ibnu koie] nwnk.ieh<br />

lCx; bRhmigAwnI hoie] 1]<br />

zwlmW dy Gor iBAwnk AiqAwcwr zulm krn qoN, prmpUjnIk vwihgurU<br />

mh`lw pMjvW jI, swfy leI hux au~bldI dyZ’c bYT rhy hn, hux q`qy 2 ryqy ’qy bYT<br />

ky, q`qw 2 ryqw Awpxy prmpiv`qR SuB s`cy mhwn pr aupkwrI DIrjDwrI inrMkwrI<br />

sIs’qy puAw ky, hux sVdI m`cdI bldI loh’qy KV@ rhy hn[ Awp kSt shwr rhy<br />

hn, swnUM gurU rwmdws sRovr, sRI hirmMdr swihb jI, sRI qrnqwrn swihb jI, hor<br />

Anyk qIrQ qy prm pUjnIk s`cy siqgurU inrMkwr srUp gurbwxI jI b^S rhy hn[<br />

Awp jI nUM Aink bwr inmK 2 nmskwr, Awp jI qoN Ainkbwr sdw sdw jweIey<br />

bilhwr[ DMn gurU pRmysr jI, Awpxy inrgun srUp duAwrw hux AnMq sUrjW<br />

cMdRimAW ibjlIAW AgnIAW qwry mMflW, swfy mnW ieMidRAW iridAW nUM pRkwS rhy<br />

hn[ hux swfy AMdr bwhr AsMK nUr, srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr]<br />

pRkwS hI pRkwS srUp, Anhd sbd vwihgurU Ajpw jwp kridAW BrpUr ho rhy<br />

hn[ AYsy prmpUjnIk vwihgurU koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw<br />

ry] siqgurU nwnk dyv sdw gurqw ibrwjmwn siqgurU gRMQ swihb jI &urmwauNdy<br />

hn:- Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI;<br />

guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI, AsMK AnMq pRkwS<br />

srUp inrml inrlyp inrdoK pUrn bRhm jI ’c sdw lIn hn[ Awp jI dy<br />

prmpiv`qR SuB s`cy pwk mhW ivsmwd min’c, (soie) soBw sihq(swcw) s`cy bRhm<br />

jI vs rhy hn qy vwihgurU srUp muiK kvl’c BI, AsMK nUro nUr lwl jmwl<br />

srUp(swcw) s`cy bRhm jI hI vs rhy hn[ Awp jI(eyksu) ie`k vwihgurU bRhm<br />

inrguxu srguxu; Awpy soeI] jI qoN ibnu, (Avru) hor(koie) koeI BI(n) nhIN(pyKY)<br />

dyKdy, Bwv duSmx im`qR’c smidRStI hY[ XQw:- bRhmu dIsY.bRhmu suxIAY ; eyku eyku<br />

www.Gursevak.com<br />

314<br />

q`qkrw


vKwxIAY] pUrn bRhm jI ’c sdw lIxqw dw ieh SuB(lCx) gux, pUrn<br />

bRhmigAwnI, vwihgurU gurmuiK gurU jI’c, hoie irhw hY, ikauN jo Awp AduqI<br />

kurbwnI dy ky, Awpxy qoN AnykW sB dI crn-DUiV gurmuiK ShId sMq bRhmigAwnI<br />

sdw leI pYdw kr rhy hn] 1] XQw:- bRhmigAwnI; sgl kI rInw])<br />

bRhmigAwnI kY; grIbI smwhw] bRhmigAwnI; praupkwr aumwhw]) Dnu Dnu hir<br />

igAwnI, siqgurU hmwrw; ijin vYrI imqüR, hm kau sB sm idRsit idKweI])<br />

(s`sy pYr ibMdI n lwau) (AstpdI]) prmpUjnIk ds qukIAW, A`T pauVIAW<br />

dy AstpdI jI A`TvyN[<br />

bRhmigAwnI; sdw inrlyp] jYsy jl mih; kml Alyp] {siqgurU gRMQ swihb<br />

jI qoN vroswey, SWq Awqmw sihnSIl DIrjDwrI mhwn praupkwrI inRivkwrI, gurU<br />

jI qoN sIs kurbwn krn vwly, ijs pyRmIjI dy idl idmwZ rom 2’c DMn vwihgurU<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI hr smyN gurbwxI qy aus dy irdy’coN<br />

muK’c AMimRq Byjdy hn[ jo hr smyN sRI gurU gRMQ swihb jI dy prmpiv`qR s`cy bRhm<br />

srUp A`Kr 2 dw pUrn ipAwrw s`icAwrw iDAwn Dwr ky, bRhm srUp A`Kr 2 nUM<br />

vwihgurU gurU pRmysr jI mMn ky , suAws 2 rom 2 krky vwihgurU 2 jpdy hn[ Awpxy<br />

mn ieMdRy pMjW ivkwrW nUM ij`qx vwly , Awpxy AMdr bwhr AsMK ivsmwd pRkwS hI<br />

pRkwS nUr hI nUr, prm pUjnIk s`cy pUrn ivAwpk bRhm jI ’c lIx, s`cy siqgurU<br />

sRI gurU nwnk dyv swihb jI dy ^ry ipAwry s`icAwry, bRhmigAwnI; sgl kI rInw]<br />

sB dI crn-DUV bxy, gurU jI qoN kurbwn hox vwly, Awpxy qoN AnykW bRhmigAwnI<br />

bnwaux vwly, pUrn bRhmigAwnI jI hn, ikauN jo aun@W dI kurbwnI qoN AnykW snmuK<br />

gurmuiK ismrn AiBAwsI ShId bRhmigAwnI pYdw ho jWdy hn[ }(jYsy) ij`dW vrKw<br />

dy jl qy hyTly jl(mih) ’c, kml(Alyp) inrlyp rihMdw hY, ies qr@W Awpxy gurU<br />

jI nUM inmK 2 nmskwrW hI nmskwrW krn vwly, Awpxy AMdr bwhr gursbdW<br />

ArQW pUrn bRhm jI ’c lIx, sB dI crn-DUV bxy, pUrn bRhmigAwnI jI, spu`qR<br />

prvwr mwieAw moh Xu`D, Awpxy sRIr’qy kSt Awaux, jMmx mrn, mwn Apmwn,<br />

KuSI ZmI qoN, sdw inrlyp rihMdy hn[ XQw:- bRhmigAwnI kY; grIbI smwhw]<br />

bRhmigAwnI; praupkwr aumwhw]) bRhmigAwnI; sgl kI rInw] ijvyN kvl qoN<br />

sugMDI AwauNdI hY, iqvyN aun@W qoN gurbwxI kQw kIrqn gurU syvw pRymw-BgqI mhwn<br />

praupkwr siq sMqoK dieAw Drm vIcwr, inmRqw sihn-SIlqw grIbI pRym bYrwg<br />

www.Gursevak.com<br />

315<br />

q`qkrw


iqAwg dw iqAwg, inrAiBmwnqw iKmw DIrj inrvYrqw inrlypqw Awid AnMq SuB<br />

guxW dI, AnMq klwvwn nUro nUr ivAwpk BrpUr sugMDI AwauNdI hY[ ijvyN DMn 2 sRI<br />

gurU goibMdisMG swihb jI mhwrwj, Awpxy prmpUjnIk ipqwjI nUM, sIs kurbwn<br />

krn leI id`lI nUM qor rhy hn, v`fy swihbzwidAW nUM sRI cmkOr swihb jI ivKy,<br />

Awpxy AMimRq iB`jy nyqRW nwl ShId huMidAW dyK ky , pV@ rhy hn:- kbIr.myrw muJ<br />

mih ikCu nhI; jo ikCu hY so qyrw] qyrw quJ kau saupqy; ikAw lwgY myrw]<br />

bRhmigAwnI; sdw inrdoK] jYsy sUru; srb kau soK] (jYsy) ijvyN(sUru)<br />

sUrj(srb) swirAW gMidAW QwvW’qy pY ky, aun@W(kau) nUM(soK) sukw ky, bdbo<br />

c`ukidAW inrdoS inrlyp rihMdw hY, ies qr@W, bRhmigAwnI kY; grIbI smwhw]<br />

bRhmigAwnI; praupkwr aumwhw]) rwjn ky rwjw mhwrwjn ky mhwrwjw;) rwjwn<br />

rwj] Bwnwn Bwn] dyvwn dyv] aupmw mhwn] Anuswr AnMq sUrjW dy<br />

pRkwSk(bRhmigAwnI) siqgurU swihb jI, Awpxy gur-SbdW rUpI ikrnW, gurmiq<br />

is`iKAw rUpI Du`p, Bwau-BgqI sihq Ajpw jwp rUpI grmYS b^S ky, mMd krmI<br />

pwpI jIAW dI mMd vwSnw rUpI bdbo nUM sukwauNidAW sdw(inrdoK) doSW qoN rihq,<br />

inrlyp rihMdy hn[ XQw:- srbqR rmxM goibMdh; nwnk.lyp Cyp n ilp´qy]) sgl<br />

sMig; Awqm audwsu] AYsI jugiq; nwnk rwm dwsu] 6]) AYsy jn ivrly jg<br />

AMdir; priK KjwnY pwieAw] jwiq vrn qy Bey AqIqw; mmqw loBu cukwieAw] 7]<br />

nwim rqy qIrQ.sy inrml; duKu haumY mYlu cukwieAw] nwnku.iqn ky crn pKwlY;<br />

ijn@w gurmuiK swcw BwieAw] 8] 7]) dIsih sB sMig.rhih Alypw; nh ivAwpY<br />

aun mweI] eykY rMig qq ky byqy; siqgur qy buiD pweI]<br />

bRhmigAwnI kY; idRsit smwin] jYsy rwj rMk kau; lwgY quil pvwn] (jYsy)<br />

ijvyN (rwj) rwjy qy (rMk) kMgwl(kau) nUM, (pvwn) hvw(quil) brwbr(lwgY) l`gdI<br />

hY, Bwv dohW nUM suAws lYx, jn jIvn dw ie`ko jyhw suK idMdI hY[ iqvyN,<br />

(bRhmigAwnI) ivsmwd s`cy siqgurU swihb jI(kY) dy, hir AMimRq iBMny 1 loiexw;<br />

1 nyqRW dI AMimRq BrI bRhm(idRsit) idRStI, AmIr gRIb duSmx im`qR sB nUM(smwin)<br />

ie`ko jyhw hI dyKdI hY, Bwv sB nUM suK b^SdI hY[ XQw:- gur pRswid; nwnk<br />

smidRstw] ijvyN gRIb BweI lwlo jI, AmIr mlk Bwgo jI Awid sB nUM auDwirAw<br />

hY[ XQw:- kiljugu; auDwirAw gurdyv] ml mUq mUV ij muGd hoqy; siB lgy qyrI<br />

syv]<br />

www.Gursevak.com<br />

316<br />

q`qkrw


RhmigAwnI kY; DIrju eyk] ijau bsuDw.koaU KodY; koaU cMdn lyp]<br />

{bRhmigAwnI kY; DIrju eyk] prmpUjnIk gurU jI ny gurU mrXwdw guris`KI<br />

gursMgq, sRI gurU gRMQ swihb jI nUM j`ugo j`ug At`l r`Kx leI, srb`q dy Bly, gaU<br />

gRIb dI r`iKAw leI, zulm dy nws Drm dy pRkwS leI, Alop hoey C`qrI Drm nUM<br />

pRgt krn leI, srb`q dy Bly Drm ihq kurbwnI dw bIj bIjx leI, kurbwnI dy<br />

ky, siqsMgqjI dw bcn mMnx dI mrXwdw kwiem krn leI, prmpUjnIk nwny<br />

siqgurU swihb jI dy kurbwnI dyx dy bcn kmw ky, gurU jI dy bcn mMnx kmwaux<br />

nmskwrn dI prpwtI pwaux leI, durmiq mlyC rwj dI jV pu`tx leI, Bjn<br />

ismrn swDU sMqW dI r`iKAw leI, Awpxy ipAwry guris`KW swDU sMqW dy mrn dy<br />

kSt dI inivrqI leI, Awpxy ipAwry guris`KW dy irdy, Gr s`cKMf bnwaux leI,<br />

swrI bRhmMf dI rcnw’c, ^wilsqwn hlymI rwj kwiem krn leI, AwigAwkwrI<br />

AnuswrI syvkW dy AOgux ivkwr mytx leI, gurU gRMQ swihb jI duAwrw, Awpxy<br />

ipAwry is`K b`icAW dy idl idmwZ’c, hr smyN gurbwxI jI b^Sx leI, gur pRymw-<br />

BgqI sihq, inrgun srgun dI eykqw b^Sx leI, dbwA fr nwl iksy ivAkqI<br />

dI is&q n ilK ky, gurbwxI jI nUM inrol Su`D r`Kx leI, ihMdU is`K eIsweI<br />

muslmwn Awid jwqI n&rq myt bRhmigAwnI ky, dunIAW’c jwqI n&rq krky,<br />

gRIb jMqw dy lhU dy vg rhy n`dW nUM bMd krn leI, Awpxy b`icAW nUM pdwrQ<br />

siqkwr, pRymw-BgqI sihq bRhmigAwn b^S ky, Agn swgr sMswr qoN qwrn<br />

leI, sWeI mIAw mIr jI nUM, bRhmigAwnI kY; DIrju eyk] ijau bsuDw.koaU KodY; koaU<br />

cMdn lyp] bRhmigAwnI dI DIrjDwrI AvsQw kmw ky idKwaux leI, guru Arjxu;<br />

scu isrjxhwrw] vwihgurU jI ny, zwlmW dy Gor iBAwnk AiqAwcwr zulm krn<br />

qoN, AduqI ShIdI idqI[ }(ijau) ijvyN(bsuDw) DrqI nUM, BwvyN(koaU) koeI(KodY) pu`ty,<br />

ies’qy ml mUqR iqAwgy, BwvyN(koaU) koeI cMdn dw lyp kry, dohW hwlqW’c, pUrn<br />

iKmw DIrj’c Afol rihMdI hY[ iqvyN(bRhmigAwnI) ShIdW dy isrqwj DMn 2<br />

siqgurU sRI gurU Arjndyv swihb jI(kY) dy rom 2’c, srb ivAwpI mhW ivsmwd<br />

DIrju hI DIrj, iKmw hI iKmw sihq, (eyk) ie`k pUrn bRhm jI vsdy hn[ BwvyN<br />

gurqw isMGwsx’qy sjx, zwlmW dy Gor iBAwnk AiqAwcwr zulm krn qoN, BwvyN<br />

au~bldI dyZ’c bYTx, inrgun bRhm jI ’c lIx, Afol rihMdy hn[ q`qI qvI’qy<br />

www.Gursevak.com<br />

317<br />

q`qkrw


KV@n qoN, sWeI mIAW mIr jI DwhW mwr ky roey[ s`cy pwiqSwh jI ny pUrn DIrj<br />

b^SidAW ikhw, “gurmuiK ipAwry jI!qusIN ieh qukW pV@ ky ArQ p`uCdy sI, kI<br />

ies AvsQw nUM kmwaux vwlw koeI gursyvk hY?krqwr jI dw Bwxw im`Tw mMnxw<br />

cwhIdw hY[ qyrw kIAw; mITw lwgY] hir nwmu pdwrQu; nwnku mWgY] ”) guru pUrw.<br />

nmskwry] Anuswr sWeI jI AsMK nmskwrW hI nmskwrW krky, rom 2 krky DMn<br />

3 kihMidAW, rom 2 dy ipAwr siqkwr nwl, rom 2 krky rox l`gy[ XQw:-<br />

nwnk.ruMnw bwbw jwxIAY; jy rovY lwie ipAwro]) mY rovMdI.sBu jgu runw; ruMnVy vxhu<br />

pMKyrU] ieku n runw.myry qn kw ibrhw; ijin hau iprhu ivCoVI]<br />

bRhmigAwnI kw; iehY gunwau] nwnk.ijau pwvk kw; shj suBwau] 1]<br />

prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU nwnk dyv, siqgurU gRMQ swihb jI &urmwauNdy<br />

hn:- (ijau) ijvyN(pwvk) A`g(kw) dw, ieh (shj) inrXqn hI(suBwau) suBwv hY,<br />

ik TMF’c nyVy jwx qoN, TMF dUr krdI hY, hny@ry’c cwnx krdI hY, ijhVI gMdI cIz<br />

iv`c su`tI jwvy aus nMU swV ky, vwqwvrx nUM sw& krdI hY, Kwxw hzm krdI hY[<br />

sRIrW qy bnwspqI nUM vDwauNdI PulwauNdI hY[ hor AnykW hI kwj svwrdI hY[ ies<br />

qr@W prmpUjnIk gurU swihb jI dy swjy invwjy , bRhmigAwnI; sgl kI rInw] bxy<br />

pUrn bRhmigAwnI jI(kw) dw(iehY) ieho hI, bRhmigAwnI; praupkwr aumwhw]<br />

(gunwau) gux hY, ik ijhVw aun@W dy nyVy jWdw hY, aus dw mhW pwpW rUpI pwLw dUr<br />

krdy hn, AigAwn rUpI AMDyrw cu`kdy hn, A`g’c cIz su`tx vWg, ijhVy pRymI<br />

inSkwm syvw krky, SuB s`cy im`Ty crnkmlW’c lIx huMdy hn, aun@W dy AOguxW dI<br />

mYL swV ky, Awpxw inrml srUp hI bxw lYNdy hn, Kwxw hzm krn vWg,<br />

bRhmigAwn rUpI Bojn nUM, gur pRymw-BgqI duAwrw hzm krn Bwv Ajr jrn dw<br />

bl b^Sdy hn, sRIrW dy vDx Pu`lx vWg, Awpxy pRymI jI nUM sRb ivAwpI Anq<br />

klwvwn ivsmwd inmRqw hlImI gRIbI sihnSIlqw Bwxw mMnx ilv lwaux, siq<br />

sMqoK dieAw Drm vIcwr pyRm nwm Awid AsMK guxW dw dwn b^S ky, vDw Pulw<br />

idMdy hn] 1]<br />

bRhmigAwnI; inrml qy inrmlw] jYsy, mYlu n lwgY jlw] {fwktR A`T<br />

pihr’c A`T glws pwxI pIx nUM kihMdy hn[ sRIr Anuswr v`D G`t ho skdw hY[<br />

ijhVy pwxI nhIN pINdy.gurdy ^rwb ho jWdy hn[ kbz Awid hor ibmwrIAW BI<br />

l`gdIAW hn[ ieh Xwd rhy izAwdw TMFw pwxI kbzI krygw[ svyr vyly burS<br />

www.Gursevak.com<br />

318<br />

q`qkrw


krky inrny kwLjy.r`j ky pwxI pIxw bhuq hI guxkwrI hY, ies nwl pyt sw& ho<br />

jWdw hY[ izAwdw grmI’c ply 2 pwxI pINdy rho, cIqw BjwauNdy rho, ml mUqR dy<br />

iqAwg dI ikirAw rokxI nhIN cwhIdI, keI ikirAw rok ky ibmwr huMdy hn[ ru`q<br />

Anuswr TMF’c kosw krky pIvo, grmI’c drimAwnw, izAwdw TMFw kbzI rySw<br />

pwcx SkqI nUM GtwauNdw hY[ Pirz dI TMFI cIz, sRIr nUM ivgwVdI hY[ TMF’c<br />

Pirz’coN PL Awid kosy pwxI’c Tr BMn ky Kwau[ A`T pihr vrqx leI pwxI<br />

boqlW dw hI pIvo, ijhVw pIx nuM suAwd hovy[ dunIAW’qy ij`Qy BI jwau pwxI dI<br />

lwg nhIN hovygI[ ij`Qy pwxI Krwb hovy aubwL ky hI pIvo[ fMUGy qoN fUMGy bor dw tYst<br />

kIqw pwxI vrqo[ }pihlw pwxI jIau hY; ijqu hirAw sBu koie]) (dyvIN.bol) pwxI<br />

ivchu.rqn aupMny; myru kIAw mwDwxI] ATsiT qIrQ.dyvI Qwpy; purbI lgY bwxI]<br />

nwie invwjw.nwqY pUjw; nwvin sdw sujwxI] muieAw jIvidAw giq hovY; jW isir<br />

pweIAY pwxI]) hukmI; vrsx lwgy myhw] Anuswr vwihgurU jI dw b^iSAw<br />

pwxI.vrKw duAwrw vrs ky, qpS myt ky TMF b^Sdw hY[ ipAws buJwauNdw hY,<br />

vwihgurU jI dI kudrqI rcnw AMbr hvw bwZW ibR`CW bnwspqI nUM, Anyk rMgW 2 dy<br />

FMg nwl sw& krdw hY, KyqI nUM pwLdw hY, cSmyN dirAw bx ky vih qurdw hY,<br />

DrqI nUM suh`px cwr cMn lwauNdw hY , swrI DrqI’qy smuMdRW dy rUp’c sj irhw hY,<br />

AnykW jIAW jMqW dI pwlxw kr irhw hY, AnykW rMgW 2 dy FMg nwl mYL lwh ky,<br />

iPr BI inrml hI inrml rihMdw hY, ikauN jo bu^wrwq bx ky sw& ho jWdw hY[<br />

(jYsy) ijvyN(jlw) jl nUM, mYlu(n) nhIN (lwgY) l`gdI, iqvyN bRhmigAwnI; sy jn<br />

Bey] nwnk ijn pRBu; Awip kryie] 2] prmpUjnIk pUrn (bRhmigAwnI) siqgurU<br />

swihb jI, (inrml) au~jl(qy) qoN(inrmlw) au~jl pRkwS hI pRkwS pUrn bRhm<br />

srUp hn[ ijvyN vrKw vrs ky, grmI cu`k ky TMF SWqI idMdI hY[ iqvyN gurqw<br />

ibrwjmwn bRhmigAwnI gurU pRmysr jI, swc nwm kI AMimRq vrKw] krky, pRym rUpI<br />

jl duAwrw swrIAW vwSnwvW myt ky, SWqI TMF b^Sdy hn[ iqRSnw eIrKw AOguxW<br />

dI qpS mytdy hn[ XQw:- Awqs dunIAw; Kunk nwmu KudwieAw]) sIqlu QIvY<br />

nwnkw; jpMdVo hir nwmu] pwxI dy ipAws buJwaux vWg, vwihgurU jI dy suMdr sohxy<br />

Amolk drSn krw ky, drSnW dI ipAws mytdy hn[ KyqI hrI krn vWg,<br />

guris`KI rUpI KyqI nUM, SuB guxW dI hirAwvlqw sihq, hrI BrI krdy hn[ AMimRq<br />

rUp kIrqn kQw gurbwxI swc nwm kI AMimRq vrKw] krky AMbr hvw bwZW ibR`CW<br />

www.Gursevak.com<br />

319<br />

q`qkrw


nwspqI DrqI nUM sw& krky cwr cMn lwauNdy hn[ XQw:- sw DrqI BeI<br />

hrIAwvlI; ijQY myrw siqguru bYTw Awie] sy jMq Bey hrIAwvly; ijnI myrw<br />

siqguru dyiKAw jwie]<br />

bRhmigAwnI kY; min hoie pRgwsu] jYsy; Dr aUpir Awkwsu] 1.prmpUjnIk<br />

inrgun bRhm jI ny hux, AnykW DrqIAW AkwSW hvwvW pwxIAW AgnIAW bRhmMfW<br />

nUM, Awpxy sRb ivAwpI ivsmwd Ajpw jwp, AsMK AnMq inrgun ivsmwd pRkwS hI<br />

pRkwS’c, ibn QMm@W dy itkwA ky r`iKAw hY[ AMfy dI Skl goL DrqI’c AkwS hY,<br />

bwhr BI cOhIN qrPIN, hyTW au~qy AkwS hY[ DrqI qoN auqWh au~fIey AkwS dw AMq<br />

nhIN[ (jYsy) ijvyN (Dr) DrqI dy aUpir hyTW AMdr bwhr, dso idSW’c, Awkwsu hI<br />

AkwS hY[ iqvyN bhu byAMq; aUc qy aUcw] nwnk Awps kau; Awpih phUcw] 6])<br />

kih kbIr.rwjw rwm n Cofau; sgl aUc qy aUcw]) khu kbIr; Kojau Asmwn] rwm<br />

smwn; n dyKau Awn] Anuswr pUrn bRhm srUp pUrn(bRhmigAwnI) siqgurU<br />

swihbwn jI(kY) dy min ’c, bwhr AsMK bRhmMf dI rcnw’c, Ajpw jwp inrgun<br />

inrMkwr ivsmwd ivAwpk inmRqw iKmw gRIbI sihn-SIlqw AnMq SuB guxW dIAW<br />

AnqklW sihq, pUrn bRhmigAwn dw srb ivAwpI Ascrj mhW ivsmwd Agm<br />

Apwr, srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] Ajpw jwp bRhm jI dw(pRgwsu)<br />

cwnx hI cwnx hoie irhw hY[ XQw:- jh; iJilimilkwru idsMqw] qh; Anhd<br />

sbd bjMqw]) ijmI jmwn ky ibKY; sm`sq eyk joq hY] n Gwt hY.n bwF hY; n Gwt<br />

bwF hoq hY] 2.(bRhmigAwnI) gursyvk jI(kY) dy min’c, sBdI crn-DUV, grIbI<br />

praupkwr pRymw-BgqI dw(pRgwsu) cwnx hoie irhw hY[ XQw:- bRhmigAwnI sgl<br />

kI rInw]) bRhmigAwnI kY; grIbI smwhw] bRhmigAwnI praupkwr aumwhw])<br />

srb kI ryx hovIjY] Awpu imtwie imlIjY]) srb kI ryn; jw kw mnu hoie] khu<br />

nwnk; qw kI inrml soie] 3]) jb iehu; hUAw sgl kI rInw] qw qy rmeIAw;<br />

Git Git cInw]) imit gey bYr; Bey sB ryn] AMimRq nwmu; swDsMig lYn] (jYsy)<br />

ijvyN(Dr) DrqI pYrW dy hyTW qoN au~f ky, sB dy aUpir Awkwsu’c Aw jWdI hY[ iqvyN<br />

bRhmigAwnI gursyvk jI, sB dI crn-DUV bx ky, praupkwr krky sB dy au~pr<br />

Aw jWdy hn[ XQw:- ijau DrqI.crx qly qy, aUpir AwvY; iqau nwnk swD jnw,<br />

jgqu Awix.sBu pYrI pwey]) pvhu crxw qil.aUpir Awvhu; AYsI syv kmwvhu]<br />

Awps qy aUpir sB jwxhu; qau drgh suKu pwvhu]<br />

www.Gursevak.com<br />

320<br />

q`qkrw


3.(jYsy) ijvyN(Dr) DrqI dy aUpir Awkwsu’c, AnMq sUrj cMd qwry mMfl<br />

pRkwSdy hn, iqvyN prm pUjnIk bRhmigAwnI gursyvk swihb jI(kY) dy min rUpI<br />

Akws’c, AnMq gursbdW ArQW rUpI sUrj cMd qwry mMflW dy sRb ivAwpI mhW<br />

ivsmwd(pRgwsu) cwnx hI cwnx hoie rhy hn[ XQw:- sMq pRswid.myry pUr mnorQ;<br />

kir ikrpw Byty guxqws] sWiq shj sUK min aupijE; koit sUr nwnk prgws])<br />

siqgur sbid; aujwro dIpw] ibnisE AMDkwr.iqh mMdir; rqn koTVI Kul@I AnUpw]<br />

1]) BRm BY ibnis gey, iKn BIqir; AMDkwr. pRgty cwnwxu] swis swis AwrwDY<br />

nwnku; sdw sdw jweIAY kurbwxu]<br />

bRhmigAwnI kY; imqR sqRü smwin] prmpUjnIk vwihgurU siqgurU swihb mh`ly<br />

nOvyN jI qoN vroswey pUrn(bRhmigAwnI) gursyvk bwby GneIey jI(kY) dy lUM 2’c, imqR<br />

(sqRü) duSmx, gur pRswid; nwnk smidRstw] Anuswr(smwin) ie`ko jyhy hn[ vwhu<br />

vwhu mhwn praupkwrI, bRhmigAwnI; sgl kI rInw] bwbw GneIAw jI ijnW@ ny<br />

AnykW praupkwrI mhWpurS pYdw kIqy hn[ XQw:- hrK sog.jw kY nhI; bYrI mIq<br />

smwn] khu nwnk.suin ry mnw; mukiq qwih qY jwn]) shx sIl sMqM; sm imqRs´<br />

durjnh] nwnk.Bojn Aink pRkwryx; inMdk AwvD hoie aupiqstqy] 27]) swjnu<br />

dustu; jw kY eyk smwnY] pRB Apuny ibn; Avru n jwnY]) gur aupdyis.swD kI sMgiq;<br />

ibnisE sgl sMqwpu] imqR sqR pyiK.smqu bIcwirE; sgl sMBwKn jwpu] 1] qpiq<br />

buJI.sIql AwGwny; suin Anhd.ibsm Bey ibsmwd] Andu BieAw nwnk min swcw;<br />

pUrn pUry nwd]<br />

bRhmigAwnI kY; nwhI AiBmwn]) bRhmigAwnI kY; grIbI smwhw]<br />

bRhmigAwnI; praupkwr aumwhw]) bRhmigAwnI; sgl kI rInw] pUrn bRhm<br />

bRhmigAwnI hoxy krky, prmpUjnIk (bRhmigAwnI) siqgurU swihb jI(kY) dy mn rom<br />

2’c, (AiBmwn) hMkwr nwhI hY[ XQw:- ivic snwqˆØI; syvku hoie] nwnk; pxHIAw<br />

pihrY soie]) rihxI rhY; soeI isK myrw[ Ehu Twkuru; mY aus kw cyrw]) hm sMqn kI<br />

rynu ipAwry; hm sMqn kI srxw]) grIbI; gdw hmwrI] KMnw; sgl rynu CwrI]<br />

swKI:- bRhmigAwnI kY; imqR sqRü smwin] bRhmigAwnI kY; nwhI AiBmwn])<br />

prmpUjnIk bRhm srUp bwbw GneIAw swihb jI, ipqw nyk swaU n`QUrwm qy mwqw<br />

suMdrI jI dy Gry, ipMf sodrw izlw isAwlkot ivKy pRgty[ Awp jI sMq mMflI dI syvw<br />

krn aupRMq, bcn sux rhy sn, ie`k gRIb ibgwrI dy rox dI duKIAw Avwz suxI, qW<br />

Awp jI ny B`j ky kI dyiKAw?Bu`Kw gRIb ibgwrI boJw if`gx qoN ro irhw hY[ aus nUM<br />

www.Gursevak.com<br />

321<br />

q`qkrw


pTwx mwr irhw hY[ Awp jI ny, gRIb dy muK nUM gurU jI dI golk smJ ky, ibgwrI nUM<br />

ie`k cWdI dw dmVw dy ky ikhw, “hy r`bjI dy ipAwry!Awpxy pRvwr leI pdwrQ lY<br />

jwvxw, pRmwqmw jI dw nwm jpxw[ ” aus dw boJw cu`k ilAw[ ieh dyK ky pTwx ny<br />

hYrwn ho ky pu`iCAw, “ies kMgwl nwl qyrw kI sbMD hY?”Awp jI ny ikhw, “ijhVw<br />

Awp jI nwl hY, ivcwrw gRIb iF`foN Bu`Kw kmzor bwl b`cydwr hY, ies dI Bu`K mytx<br />

leI ^udw jI ny ies’qy rihmq kIqI hY[ Avil Alh nUru aupwieAw; kudriq ky sB<br />

bMdy] eyk nUr qy sBu jgu aupijAw; kaun Bly.ko mMdy]) Klk.Kwlk kI jwn kY, Klk<br />

duKwvY nwih[ Klk duKwvY nMd lwl jI, Kwlk kopY qwih[ Anuswr ^udw dI Klkq nUM<br />

duKwaux nwl ^udw jI dI nrwzgI huMdI hY[ syvw praupkwr qoN ibnw jIv imRqk hY[<br />

”Awp jI dy Amolk bcn sux ky, nUrwnI cyhrw dyK ky, pTwx dw mn mom ho igAw,<br />

ikauN jo suMdr kumwr aumr dw b`cw, ^udw dy rMg’c rMgx vwly bcn kih irhw sI[<br />

pTwx Awp jI qoN boJw mMgy, pr Awp jI idMdy nhIN, lokW dy dyKidAW pTwx ny boJw<br />

Koh ilAw, ikhw, “Awp jI ^udw dy bMdy hoN[ A`j qoN mgroN mYN gRIb qoN boJw nhIN<br />

cukWvWgw, syvw bMdgI krWgw[ ”Awp jI nwl sMqW dI syvw krn l`gw, bMdgI krky<br />

inhwl hoieAw[<br />

Awp jI jrnYl AmIrisMG pws au~cy ru`qby’qy sn[ KMf bRhmMf byAMq;<br />

auDwrxhwirAw] qyrI soBw quDu; scy myry ipAwirAw] s`cy siqgurU sRI gurU qygbhwdr<br />

swihb jI dI vYrwgmeI ivsmwd gurbwxI AMimRq vyly pRymI is`K qoN suxI qW min bYrwgu<br />

BieAw; drsnu dyKxY kw cwau] Anuswr mn nUM pUrn vYrwg ho igAw[ isD swiDk<br />

igrhI jogI; qij gey Gr bwr] Anuswr cwbIAW g`ly’qy r`K ky, jMgl nUM cly gey,<br />

Bu`K auNnIdRw shwridAW, koeI jnu; hir isau dyvY joir] crn ghau.bkau suB rsnw;<br />

dIjY pRwn Akoir] gwauNdy rihMdy, pUrn vYrwg idRV ho igAw[ XQw:- hau.rih n skw,<br />

ibnu dyKy pRIqmw; mY nIru vhy vih clY jIau] ie`k idn pUrn vYrwg’c ismrn kr rhy<br />

sn[ koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] prmpUjnIk vwihgurU<br />

mh`ly nwvyN jI ny pUrn Agm ivsmwd drSn b^S ky &urmwieAw, “hy gurmuiK ipAwry<br />

jIE!frolIBweI drSn b^So[ ” Bu`K qyRh auNnIdRw shwridAW ismrn’c lIx pUrn<br />

vYrwgI mhWpurS jI’qy ikRpw ho geI[ swDsMig nwnk jsu gwieE; jo pRB kI Aiq<br />

ipAwrI] Anuswr vwihgurU siqgurU swihb jI dy AqI ipAwry siqsMgqjI kIrqn<br />

kridAW drSnW nUM jw rhy sn, aun@W nwl frolIBweI Aw ky, srgun inrgun inrMkwr;<br />

suMn smwDI Awip] Awpn kIAw nwnkw; Awpy hI iPir jwip]1] Anuswr gurU pRymw-<br />

www.Gursevak.com<br />

322<br />

q`qkrw


BgqI gurbwxI Ajpw jwp dy dwqy, Ajpw jwp suMn smwDI’c lIx vwihgurU mh`ly<br />

nOvyN jI dy AiqAMq ivsmwd suMdr drSn kIqy, pihlI vwr drSn kridAW hI<br />

moihq ho ky s`cy murId bx gey[ XQw:- murdw hoie murId; n glI hovxw[ swbru<br />

isdik shIdu; Brm Bau Kovxw[ bVy cwA auqSwh nwl siqsMgq, gurU pRmysr jI<br />

dI SuB s`cI syvw krdy, nwl 2 hIey ko pRIqmu; jI qoN gurbwxI kQw kIrqn sux ky<br />

lUM 2’c vsweI jWdy[ jy iqsu BwvY nwnkw; kwghu hMsu kry] Anuswr pUry gurU jI ny<br />

kW hMs bxwey hn[ ien@W nUM svwrnw qW Aswn hI sI, ikauN jo in`kI aumr qoN<br />

swDUAW sMqW, lokW dI syvw AiqAMq hI ipAwr nwl krdy sn[ gur kI mUriq; mn<br />

mih iDAwnu] Anuswr DMn vwihgurU mh`ly nOvyN jI dy AnMq srgun srUp rom 2 krky<br />

jwp krdy AMdr bwhr idsx l`gy, inrgun bRhm jI dI swiKAqqw ho geI[ AsMK<br />

sUrj cMd qwry mMfl DrqIAW hvwvW pwxI AkwS pqwl pSU pMCI sB siqgurU<br />

qygbhwdr swihb jI dw jwp krdy idsx l`g gey[<br />

Awp jI in`kI aumr qoN kruxwrs ’c gRIb duKIAW dI shwieqw krdy sn[<br />

vwihgurU mh`ly nOvyN jI nUM nwnk.syvku soeI AwKIAY; jo isru Dry auqwir] Anuswr<br />

isr Arp ky Awp gvw ky mwx iqAwg ky, pUrn gur syvk jI bx gey[ hr smyN<br />

Awp jI Awpxy pRIqm dy nUrwnI cyhry nUM cMd ckor prIq hY; lwie qwr inhwly[<br />

Anuswr q`k 2 ky inhwl 2 ivsmwd rihMdy[ Awp jI praupkwr leI qW jwn<br />

vwrdy sn, hr smyN ismrn AiBAws gurbwxI pV@dy, siqgurU swihb jI jo hukm<br />

krdy qqkwl mMndy[ XQw:- jYsI AwigAw kInI Twkuir; iqs qy.muKu nhI moirE]<br />

shju Anµdu riKE.igRh BIqir; auiT auAwhU kau dauirE] 2] AwigAw mih<br />

BUK.soeI kir sUKw; sog hrK.nhI jwinE] jo jo hukmu BieE swihb kw; so mwQY ly<br />

mwinE]<br />

gurdyv mwqw gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw] jI dy ivsmwd ielwhI<br />

drSn krky vgdy dirAw vWg syvw ismrn dw ^Ub AiBAws krdy[ ie`k idn Awp<br />

jI ny gurdyv jI dy s`cy crnkmlW’qy m`Qw r`iKAw, ivsmwd ho gey[ vwihgurU gurU<br />

ipqw jI ny QwpVw idqw, gurdyv sWiq siq buiD mUriq; gurdyv pwrs prs prw]<br />

Anuswr b^iSS krky Awpxy smwn hI bxw ley[ XQw:- gurU isKu.isKu gurU hY ; eyko<br />

gur aupdysu clwey] gurU pRmysr jI jwxdy hn, ik ien@W dI rucI praupkwr’c bhuq<br />

hI qIbr qIKx hY[ ieh dyK ky SuB s`cy vr b^Sy[ “AKutu Kjwnw.siqguir dIAw;<br />

www.Gursevak.com<br />

323<br />

q`qkrw


qoit nhI ry mUky] Anuswr DMn siqgurU nwnk dyv swihb jI dw Amolk nwm AKut<br />

^zwnw Awp jI ny pRwpq kIqw hY[ gurU ipAwrI siqsMgqjI’c Kuly@ g`Py vrqwau,<br />

qotw nhIN Awvygw[ XQw:- Kwvih Krcih; ril imil BweI] qoit n AwvY; vDdo<br />

jweI] Awp jI qoN bhuiqAW jIAW dw Blw hovygw[ ”gurU swihb jI ny isropau b^S<br />

ky guris`KI pRcwr ihq pUrn Adb siqkwr nwl ivdw kr idqy[ pwrbRhm prmysr<br />

siqgur; Awpy krxYhwrw] jI dIAW Amolk ^uSIAW pRwpq krky, Awp jI sUrvIrW<br />

bhwdrW vWg pRcwr praupkwr krdy 2, ipMf khvw(jYmlpur) ivKy phuMcy, ie`Qy<br />

Bjn ismrn dw pRvwh clwieAw[ Awp jI dy gurmuiK sIl inrvYr praupkwrI<br />

DIrjDwrI jIvn qoN pRBwivq ho ky, SrwbI kbwbI fwkU BI suDrn l`gy[ Awp jI dw<br />

js Gr 2 &Yl igAw[ Awp jI syvw ismrn praupkwr krky iqRpq ho rhy sn[<br />

ie`k idn Awp jI nUM kihr dy du`K BrI ^br imlI[ BweI mqIdws jI Awry nwl<br />

cIr ky ShId kIqy gey hn, BweI sqIrwm jI rMU ’c lpyt ky swV ky ShId kIqy<br />

gey hn, BweI dieAwlw jI dyZ ’c aubwL ky ShId kIqy gey hn[ prmpUjnIk<br />

vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU qygbhwdr swihb jI byAMq hI kSt dyx aupRMq ShId<br />

kIqy gey hn[ XQw:- Drm hyq; swkw ijin kIAw] sIsu dIAw; pru.isrru n<br />

dIAw] iBAwnk jor zulm Gor du`K drd BrI ^br sux ky, jwnI ivCMunVy.myrw mrxu<br />

BieAw; iDRgu jIvxu sMswry]) mY rovMdI.sBu jgu runw; ruMnVy vxhu pMKyrU] Anuswr<br />

Awp jI AiqAMq hI duKI Gwiel ho ky roey[ ivCoVw suxy fuKu; ivxu ifTy mirEid]<br />

Anuswr Awp jI ny keI idn ku`J nhIN CikAw, Bu`Ky iqhwey siqgurU pRIqm jI dw<br />

jwp krdy rhy[ siqgurU pRIqm jI ny Awpxy SuB s`cy drSn b^Sy qy &urmwieAw,<br />

“BweI!audws n hovo, dwsn dws ny zulm dy nws Drm dy pRkwS leI kurbwnI idqI<br />

hY[ dwsn dws dy srUp dy pRq`K drSn, siqgurU dsvyN pwiqSwhjI dy prm suMdr<br />

mnohr drSn hn[ jw ky s`cy crn-kml prs ky inhwl hovo[ rwq idn aun@W dI<br />

syvw BgqI kro[ aun@W ny mhwn DrmXu`D ij`qxy hn[ qyrw kIAw; mITw lwgY] hir<br />

nwmu pdwrQu; nwnku mWgY]) haumY qjn nwm ilv lwvx[ Bwxw mMnx pMQ ieh<br />

pwvn[ Anuswr Bwxw mMno, hor audwsI nhIN krnI, pRSwdw Cko[ ”<br />

mhwn praupkwrI nwm rsIey pUrn vYrwgI mhWpurS jI ny, sRI AnMdpur<br />

swihb jI ivKy Aw ky, bwlwn bwl]) rwjwn rwj] vwihgurU mh`ly dsvyN jI dy suMdr<br />

drSn krky, ivCoVy dw du`K myitAw[ kmrbMdu sMqoK kw; Dnu jobnu qyrw nwmu]<br />

www.Gursevak.com<br />

324<br />

q`qkrw


Anuswr gurU jI qy sMgq jI dI syvw sbr sMqoK dw kmrksw lw ky, rwq idn cwA<br />

nwl krn l`gy[ zwlm nOrMgy ny bhuq igxqI ’c&OjW Byj ky, phwVI rwijAW smyq<br />

1761 ib: nUM, sRI AnMdpur swihb jI nUM Gyrw pw ilAw, ieh Gyrw swFy s`q mhIny<br />

irhw, dohW qr&W qoN qIr goLy goLIAW cldy rihMdy[ gurU jI dy lwfly AwpxIAW<br />

jwnW ’qy Kyf ky, Awey duSt zwlmW nUM P`tV krdy, m`cdy jMg ’c Awp jI qIr<br />

goLIAW dI pRvwh n kridAW, isMGW qy vYrIAW nUM BI pwxI iplw idMdy, lV rhy<br />

isMGW leI bVI hI du`KdweI g`l sI, ikauN jo cV@ ky Awey zwlm nUM v`Fxw hI Drm<br />

sI[ vYrI hMkwrI hSmq KW P`tV ny ikhw, “hwey pwxI hwey pwxI !”Awp jI ny<br />

Avwz sux ky pwxI ipLw idqw, vYrI aus nUM pwlkI ’c cu`k ky lY gey [ isMGW ny ieh<br />

dyK ky bVw hI du`K mMinAw, isMGW ny ie`kTy ho ky, ien@W dI iSkwieq, gur<br />

goivMdu.gouivMdu gurU hY ; nwnk Bydu n BweI] siqgurU swihb jI pws kIqI[ “hy<br />

pwrbRhm gRIb invwj s`cy pwiqSwhjI!BweI GneIAwjI cV@ ky Awey duSt AhMkwrI<br />

zwlmW nUM pwxI ipAw ky surjIq kr idMdy hn[ ”myrw AMqrjwmI hir rwieAw] jI<br />

ny ijmI jmwn ky ibKY; sm`sq eyk joq hY] n Gwt hY.n bwF hY; n Gwt bwF hoq<br />

hY] Awpxy inrgun srUp duAwrw bwby jI dy pRkwSk pyRrk ho ky , Awp hI inrml<br />

inrvYr pd b^S ky, imit gey bYr; Bey sB ryn] bhuq hI au~cI AvsQw b^SI<br />

sI[ pwrbRhm pUrn gurdyv] jI ny hukm kIqw, “BweI! bwby GneIey jI nUM CyqI<br />

ilAwau[ ”Awp jI nUM gursyvk jI ny jw ky ikhw, “CyqI qoN CyqI c`lo!siqgurU<br />

swihb jI bulw rhy hn[ ”hukm mMnidAW qur pey[ gursyvk isMG ny ikhw, “A`j<br />

qyrI ^Yr nhIN, qYnUM bQyrw roikAw, pr qUM duStW nUM pwxI iplwauxo nhIN hitAw[ qyry<br />

jYsy gdwr sUhINeyN dw gL v`Fxw cwhIdw hY[ ”Awp jI ny gurU pRymw-BgqI dy<br />

ivsmwd rMg’c ikhw, “Awp jI gurU jI dy lwfly isMG hoN[ dwsndws leI gurU jI<br />

dw hI srUp hoN, ies leI pRym bynqI hY ik iP`kw n bolo jI[ XQw:- nwnk.iPkY<br />

boilAY; qnu mnu iPkw hoie] iPko iPkw sdIAY; iPky iPkI soie] iPkw drgh<br />

stIAY; muih Qukw iPky pwie] iPkw mUrKu AwKIAY; pwxw lhY sjwie] ”<br />

gur nwnk dyv goivMd rUp] prmpUjnIk gurU pRmysr jI nUM gur &qyh<br />

gjwauNidAW hI, kbIr kUkru.rwm ko; muqIAw myro nwau] Anuswr kUkr bx ky,<br />

prmpiv`qR s`cy crn-kmlW’qy J`t p`t if`g pey[ ihrdy’coN AMimRq au~T ky muK’c<br />

Aw irhw hY[ gL bRhmwnMd rs nwl BirAw hY, lUM kMfy KV@y hn[ gurU pRmysr jI ny<br />

www.Gursevak.com<br />

325<br />

q`qkrw


fOiLAW qoN PV ky cu`ky, ikhw, “BweI swihb jI!KV@y hovo[ ”dovyN h`Q joV ky swvDwn<br />

eykwgr cIq] isr Jukw ky snmuK KV@ ky, vwihgurU 2 jpidAW Aivlokau; rwm ko<br />

muKwribMd] Anuswr pwrbRhm pUrn gurdyv] jI dy ivsmwd suMdr drSn pRym nwl<br />

krky inhwl ho gey[ XQw:- AMdir scw nyhu; lwieAw pRIqm AwpxY] qnu mnu hoie<br />

inhwlu; jw guru dyKw swm@xy]<br />

gurdyv jI ny bIr-rs nwl pu`iCAw, “ pwrbRhm pUrn gurdyv] siqgurU ipqw<br />

jI dy prm ipAwry swjy invwjy BweI swihb jI!Awp jI gurU Gr ’qy cV@ ky Awey<br />

zwlm duSmxW nUM pwxI ikauN ipAwauNdy hoN?”pUrn hMgqw dy iqAwgI inrvYr<br />

mhWpurSW ny ieh suxidAW hI isr Jukw ky, gurU swihb jI dw BwrI Aihswn<br />

mMnidAW ieh pyRm bynqI kIqI:- “myil lYhu dieAwl; Fih pey duAwirAw] riK<br />

lyvhu dIn dieAwl; BRmq bhu hwirAw] hy, dIn dieAwl, dmodr rwieAw jIau]<br />

dwsn dws’qy Awp jI dI Aimq myhr hoeI hY[ dwsn dws nUM sB dy AMdr Awp jI<br />

dw ivsmwd nUr hI nUr ids irhw hY[ XQw:- duie duie locn pyKw] hau hir ibnu;<br />

Aauru n dyKw] dwsndws hY murId, pUrn gurU krqwr dw[ pwxI pwvW ijs muK’c,<br />

soeI muK dwqwr dw[ ”sdw sdw; sdw dieAwl] pwrbRhm gRIb invwj jI ny<br />

prmpRsMn ho ky, AwpxI CwqI nwl lw ky, Gu`t ky ipAwr idqw[ XQw:- myrY min<br />

qin pRIiq lgweI siqguir; hir imilE lwie 1 JpIVw] ( 1 j`PI) h`s ky mlm f`bI<br />

h`Q PVweI[ “vwhu vwhu jI GneIAw BweI!vwhu vwhu jI qyrI DMn kmweI!ju`g ju`g<br />

rhI smweI!”isropwau b^S ky invwjy qy ikhw, “hy ipAwry jI!qusIN pihlW gurdyv<br />

mwqw gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw] vwihgurU mh`ly nOvyN jI dI pUrn<br />

pRsMnqw pRwpq kIqI hY, hux dwsn dws nUM Awpxy pyRm dy v`s kr ilAw hY[ hr smyN<br />

Ajpw jwp’c lIx rhoNgy, inhwl!inhwl!inhwl!AwpjI qoN syvw pMQI sMpRdwey<br />

c`lygI, nwm rsIey inrml inrvYr mhWpurS pYdw hoxgy[ ”s`cy pwiqSwh jI ny<br />

isMGW nUM ikhw, “hy ipAwry gurU ^wlsw jI!prmpUjnIk ipqw jI dy b^Sy vrW dw<br />

sdkw, BweI swihb jI pUrn inrml inrvYr pRkwS srUp bRhm-pd nUM pRwpq ho cuky<br />

hn[ ien@W ny Awpxw swrw jnm gurU syvw ’c lw ky, sPlw kr ilAw hY[ ien@W dI<br />

jIvn XwqRw sPl ho cu`kI hY[ XQw:- sPl sPl; BeI sPl jwqRw] Awvx jwx<br />

rhy; imly swDw] ”Awp jI vr imlx qoN mgroN BI syvw krdy rhy[ Awpxy gurdyv<br />

jI dI prm pRsMnqw lY ky khvy Aw ky syvw ismrn guris`KI dw bhuq BwrI pRcwr<br />

www.Gursevak.com<br />

326<br />

q`qkrw


kIqw[ Awp jI ie`Qy hI srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] rwm jI’c sdw<br />

leI lIx ho gey[ XQw:- sUrj ikrix imly; jl kw jlu hUAw rwm] joqI joiq<br />

rlI; sMpUrnu QIAw rwm] s`cKMf nUM jwx qoN, bhuq hI sMgq iek`qR hoeI, sB ny Awp<br />

jI dy gux cyqy krky bhuq hI vYrwg kIqw[ XQw:- nwnk.ruMnw bwbw jwxIAY; jy rovY<br />

lwie ipAwro] gurU sMgq DMn bwbw GneIAw swihb jI jpx l`gI, sdw leI jpdy<br />

hn[ hy BweI GneIAw jI!Awp jI dI syvw gurmuiK au~c krxI nUM hr smyN AnMq<br />

bwr AnMq nmskwr hI nmskwr[<br />

bRhmigAwnI; aUc qy aUcw] min ApnY hY; sB qy nIcw]) fMfauiq bMdn<br />

Ainkbwr; srb klw smrQ] Anuswr prmpUjnIk sRI gurU gRMQ swihb jI dy A`Kr<br />

2 nUM, hr smyN fMfauq krky, vwihgurU gurU mMnx pUjx jpx iDAwaux ArwDx vwly ,<br />

gursyvk pUrn(bRhmigAwnI) bRhmbyqy mhWpurS jI, (aUc) au~icAW purKW (qy) qoN<br />

BI(aUcw) au~cy hn[ XQw:- bRwhmxu KqRI sUd vYs, cwir vrn cwir AwsRm hih; jo<br />

hir iDAwvY so prDwnu] ijau cMdn inkit.vsY ihrfu bpuVw; iqau sqsMgiq<br />

imil.piqq prvwxu] 3] Ehu sB qy aUcw.sB qy sUcw; jw kY ihrdY visAw<br />

Bgvwnu] jn nwnku.iqs ky crn pKwlY; jo hir jnu.nIcu jwiq syvkwxu] 4] 4])<br />

inrml inrml.sUcw sUco; sUcw sUco sUcw] AMq n AMqw.sdw byAMqw; khu nwnk.aUco<br />

aUcw]) bhu byAMq; aUc qy aUcw] nwnk Awps kau; Awpih phUcw] 6] BwvyN<br />

au~icAW qoN au~cy hn, Pyr BI pUrn gurU jI nMU sB ku`J mMn ky, ApnY min ’c, sB<br />

(qy) qoN(nIcw) nIcy(hY) hn[ XQw:- kbIr.sB qy hm bury; hm qij.Blo sBu koie]<br />

ijin AYsw kir bUiJAw; mIqu hmwrw soie]) PrIdw.kwly mYfy kpVy; kwlw mYfw vysu]<br />

gunhI BirAw.mY iPrw; loku khY drvysu] 61<br />

bRhmigAwnI; sy jn Bey] nwnk ijn pRBu; Awip kryie] 2]) KMf bRhmMf<br />

byAMq; auDwrxhwirAw] vwihgurU DMn siqgurUU nwnk dyv siqgurU gRMQ swihb jI<br />

&urmw rhy hn:- prmpUjnIk (bRhmigAwnI) bRhmbyqy bRhmigAwnI; sgl kI<br />

rInw] jI, (sy) auh Bgq(jn) ipAwry s`icAwry(Bey) hoey hn, (ijn) ijn@W nUM(pRBu)<br />

imhrvwnu swihbu imhrvwnu] swihbu myrw imhrvwnu] jIA sgl kau; dyie dwnu]<br />

DMn gurU pRmysr jI Awip b^iSS krky (kryie) krdy hn, Bwv hux gurqw<br />

ibrwjmwn gurU swihb jI b^iSS krky, ijs dy idl idmwZ’c, ismrn gurU pRymw-<br />

BgqI gurbwxI hr smyN Byjdy rihMdy hn, rom 2’c vsdy hn[ inrgux srgux jI<br />

www.Gursevak.com<br />

327<br />

q`qkrw


dI eykqw b^S ky, aus nUM bRhmigAwnI; sgl kI rInw] bxw lYNdy hn[ jIv Awp<br />

AOgux ivkwr iqAwg ky , sB dI crn-DUV nhIN bx skdw, Bwv sIs srbMs gurU jI<br />

nUM Arp ky BI sB dI crn-DUV bxy] 2]<br />

bRhmigAwnI.sgl kI rInw] siqgurU swihbwn jI nUM isr Arpx vwly, pUrn<br />

bRhmigAwnI gursyvk jI, (sgl) swirAW(kI) dI, (rInw) crn-DUV hn[ XQw:-<br />

sgl ryn.iehu mnu BieAw; ibnsI Ap DwrI]) imit gey bYr; Bey sB ryn] AMimRq<br />

nwmu; swDsMig lYn]) eyku nwmu; sMqn AwDwru] hoie rhy; sB kI pg Cwru]) jwqI<br />

ECw pwqI ECw; ECw jnmu hmwrw] rwjw rwm kI syv n kInI; kih rivdws<br />

cmwrw] 3] 3]) myrI KlhuN mOjVy; gurisK hMFWdy[) ivic snwqˆØI; syvku hoie]<br />

nwnk; pxHIAw pihrY soie]) KqRI bRwhmxu.sUdu bYsu ; auDrY ismir cMfwl] ijin<br />

jwinE.pRBu Awpnw; nwnk.iqsih rvwl]) sYnu nweI buqkwrIAw; Ehu.Gir Gir<br />

suinAw] ihrdy visAw pwrbRhmu; Bgqw mih ginAw] 3]<br />

(isK polw) nK isK lau.sgl AMg; rom rom kir kwit kwit, isKn ky crn<br />

pr vwrIAY[ Agin jlwie.Puin pIsn pIswie qWih, lY aufY pvn.huie Aink<br />

pRkwrIAY[ jq kq isK pg DrY, gur pMQ pRwq; qwhU qwhU mwrg mY, Bsm ko<br />

fwrIAY[ iqh pd pwdk crn, ilv lwgI rhY; dieAw kY dieAwl, moih piqq<br />

auDwrIAY] (672.kibq) gurmuiK mhW purK BweI gurdws swihb jI vWg, gursyvk<br />

jI pUrn bRhm igAwn nUM pRwpq ho ky BI, sB dI crn-DUV bx ky, gurU jI dy kUkr<br />

hI bxdy hn[ ijvyN ibR`C nUM bhuqw &L l`gx qoN bhuqw hI Juk jWdw hY[ XQw:- dRüm<br />

spUr.ijau invY; KvY ksu.ibml bIcwrh]<br />

Awqm rsu; bRhmigAwnI cInw] siqgurU swihbwn jI qoN vroswey(bRhmigAwnI)<br />

bRhmbyqy gurmuiK ipAwry gursyvk jI ny , bRhmigAwnI.sgl kI rInw] ho ky,<br />

(Awqm) Awpxy Awp srUp bRhm jI dw bRhmwnMd rsu gurpRswid(cInw) pCwixAW<br />

hY, Bwv myhrvwn gurqw ibrwjmwn gurU jI, gursbd b^S ky, irdy ’coN bRhmwnMd<br />

AMimRq rs.muK ’c hr smyN Byjdy rihMdy hn[ XQw:- AMimRqu pIAw; siqguir dIAw]<br />

Avru n jwxw; dUAw qIAw]) hir rsu pI.jn sdw iqRpqwsy; ivchu Awpu gvwey])<br />

gurmuiK AMqir shju hY; mnu ciVAw.dsvY Awkwis] iqQY.aUNG n BuK hY; hir AMimRq<br />

nwmu suK vwsu] nwnk.duKu suKu ivAwpq nhI; ijQY Awqm rwm pRgwsu] 16]) hir<br />

rsu pI.jn sdw iqRpqwsy; ivchu Awpu gvwey]<br />

www.Gursevak.com<br />

328<br />

q`qkrw


43.bRhmigAwnI kI; sB aUpir mieAw] Awpxy qoN AnykW bRhmigAwnI pYdw<br />

krn vwly, inrml inrvYr pUrn(bRhmigAwnI) siqgurU swihb jI, bRhmbyqy<br />

gursyvk jI(kI) dI, sB aUpir sRb ivAwpI ivsmwd Anqklwvwn(mieAw) ikRpw<br />

hI ikRpw hY, Bwv kSt dyx vwly duSmx ’qy BI ikRpw krdy hn[ XQw:- pUrn pUir<br />

rhy; dieAwl] sB aUpir; hovq ikrpwl]) mn qn AMqir; ismrn gopwl] sB<br />

aUpir; hovq ikrpwl] ijvyN prmpUjnIk Bgq jYdyv swihb jI ny Awpxy h`Q v`Fx<br />

vwly sMq doKI mhW hiqAwirAW ’qy ikRpw krky syvw siqkwr krvwieAw[<br />

bRhmigAwnI qy; kCu burw n BieAw]) bRhmigAwnI; sgl kI rInw] Anuswr<br />

sB dI crn DUiV bxy qn mn Dn isr gurU swihb jI nUM Arpx vwly, pUrn<br />

bRhmigAwnI gursyvk jI, sdw sB ’qy pUrn ikrpwl rihMdy hn[ XQw:- sB<br />

aUpir; hovq ikrpwl] ies leI pUrn bRhmigAwnI gursyvk jI(qy) qoN, iksy dw<br />

kCu BI burw(n) nhIN(BieAw) hoieAw, huMdw[ sdw sB dw Blw hI krdy hn[<br />

XQw:- mn mMDy; pRBu AvgwhIAw] eyih rs Bogx; pwiqswhIAw] mMdw.mUil n<br />

aupijE; qry scI kwrY lwig jIau] 6] swKI prmpUjnIk pUrn bRhmigAwnI<br />

gurmuiK ipAwry BweI mihMgw swihb jI:- Awp jI, vwihgurU mh`ly dsvyN jI dy<br />

prmpUjnIk pVdwdy mh`ly pMjvyN jI dy nwny mh`ly qIjy jI dy AnMn Bgq hoey hn[<br />

siqgur kI syvw sPl hY; jy ko kry icqu lwie] Anuswr Awp jI pRIqm gurU jI dy<br />

lMgr ’c, AiqAMq hI pRym nwl rIJ 2 ky ic`q lw ky SuB s`cI syvw krdy[ swDsMig<br />

nwnk jsu gwieE; jo pRB kI Aiq ipAwrI] Anuswr siqgurU swihb jI dI AiqAMq<br />

ipAwrI siqsMgqjI nUM siqgurU Amrdws swihb jI dw srUp smJdy[ XQw:- imil<br />

sqsMgiq Koju dsweI; ivic sMgiq.hir pRBu vsY jIau] 2]) gurisKW kI hir.DUiV<br />

dyih; hm pwpI BI giq pWih]) qpVu JwiV ivCwie; DUVI nwieAw[ Anuswr<br />

guris`KW dI crn-DUV ’c ieSnwn krdy[ XQw:- swD kI DUir; krhu iesnwnu]<br />

swD aUpir; jweIAY kurbwnu] BwvyN hr smyN lMgr’c syvw krdy, pr Ahwr swdw qy<br />

bhuq hI G`t qoN G`t Ckdy, iF`f Bu`Kw r`Kdy[ syvw kridAW suAws 2 nwm BI jpdy<br />

rihMdy[ Awp jI ’qy siqgurU swihb jI dI bhuq hI ikRpw sI[ syvw kridAW 2 rwq<br />

nUM siqsMgqjI dy bYTx vwly q`pV’qy hI pY jWdy[ syvw ismrn’c ivsmwd lIx<br />

rihMdy[ sRIr BwvyN bhuq hI il`sw ho igAw, pr iPr BI siqgurU swihb jI dw AQwh<br />

pRym lUM 2’coN cmk dmk irhw sI[ sUrj cV@dy iC`pdy dw i^Awl n rihMdw[ gur kY<br />

www.Gursevak.com<br />

329<br />

q`qkrw


igRih; syvku jo rhY] gur kI AwigAw; mn mih shY] Awps kau; kir kCu n<br />

jnwvY] hir hir nwmu; irdY sd iDAwvY] mnu bycY; siqgur kY pwis] iqsu syvk ky;<br />

kwrj rwis] syvw krq; hoie inhkwmI] iqs kau; hoq prwpiq suAwmI] ApnI<br />

ik®pw; ijsu Awip kryie] nwnk.so syvku; gur kI miq lyie] 2] Anuswr Awpxw<br />

mn gurU pRmysr jI pws byc ky, rwq idn syvw kridAW Awpxy Awp nUM ku`J BI n<br />

jxwauNdy[ gurU pRmysr jI dw hukm sI ik ijhVw lMgr bcy auh ibAws’c pw dyxw[<br />

ie`k idn Awp jI ibAws’c lMgr pwaux gey, qW E~Qy cor bYTy sn[ aun@W ny BweI<br />

swihb jI nUM jUV ky.bryqI’c g`f idqw[ swrI rwq vwihgurU siqgurU Amrdws<br />

swihb jI dw prmpiv`qR nwm jpdy rhy[<br />

svyr nUM pRymIAW ny dyiKAw ik BweI swihb jI lMgr’c nhIN hn[ sMsy nwl<br />

bwhr Bwl@x gey[ Awp jI nUM dyK ky nmskwr kIqI[ CyqI 2 bryqI pwsy kIqI, DMn<br />

gurU Amrdws boly, bMDn Kol@y[ corW ny corI krnI cwhI, pr nhIN kr sky[ iml ky<br />

vIcwirAw, “AwpW v`fI BwrI Bu`l kIqI hY, jo siqgurU swihb jI dy ipAwry<br />

s`icAwry inrdoS is`K nUM bryqI’c g`ifAw hY[ jo jo qyry Bgq duKwey; Ehu qqkwl<br />

qum mwrw] Anuswr AwpW swry hI mwry jwvWgy[ ies leI siqgurU swihb jI dy<br />

crn-kmlW’qy pY ky idloN muAw&I mMgIey, jo BI fMf dyx auh BugqIey[ ” ieh<br />

vIcwr ky sjy dIvwn’c gL’c p`ly pw ky siqgurW dy swhmxy fMfauqW krky AwpxI<br />

BYVI krqUq d`sI[ gurU pRmysr jI ny BweI swihb jI nUM bulw ky pu`iCAw, “hy ipAwry<br />

jI!Awp jI nUM swrI rwq bVw hI kSt hoieAw, ieh doSI hwzr hn[ ien@W nUM<br />

ikhVI szw duAwauxI cwhuMdy hoN?”ieh sux ky, jnm mrx duhhU mih nwhI; jn<br />

praupkwrI Awey]) bRhmigAwnI; praupkwr aumwhw]) bRhmigAwnI kI; sB aUpir<br />

mieAw] bRhmigAwnI qy; kCu burw n BieAw] Anuswr dovyN h`Q joV isr Jukw ky ,<br />

rom 2 krky pUrn pRym sihq boly, “hy dIn dieAwl ik®pwl ik®pw iniD; pUrn Ksm<br />

hmwry] Awp jI dI s`cI Srn Awey hn, ikRpw krky b^S ky pUrn sMq bxw lvo<br />

jI[ ” ieh sux ky koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] jI ^Ub<br />

h`sy qy ikhw, “DMn BweI mihMgw jI! DMn BweI mihMgw jI!Awp jI ny siqgurU swihb<br />

jI dw mihMgw aupdyS kmw ky, Awpxw jnm gur crnW’c Arp ky, gurU jI,<br />

siqsMgqjI dI syvw krky pUrn pRsMnqw lY ky mihMgw bxw ilAw hY[ Awp jI dy<br />

ies praupkwr krky gurU sMgq jI’c byAMq iKmw srUp praupkwrI mhWpurS pRgt<br />

www.Gursevak.com<br />

330<br />

q`qkrw


hoxgy[ ”ieh ivsmwd kOqk dyK ky, gurU ipqw jI dy suMdr ivsmwd drSn krky,<br />

siqsMgqjI pUrn ivsmwd ho gey[ kbIrw.jhw igAwnu.qh Drmu hY; jhw JUTu. qh<br />

pwpu] jhw loBu.qh kwlu hY; jhw iKmw.qh Awip] 155] Anuswr iKmw srUp pUrn<br />

bRhmigAwnI jI, nwnk bRhmigAwnI Awip prmysur] vwihgurU srUp hn, jo<br />

bRhmigAwnI qy; kCu burw n BieAw] prm au~cI su`cI AvsQw nUM kmw rhy hn[ DMn<br />

vwihgurU gurU pRmysr jI AYsy Anq bRhmigAwnIAW nUM pYdw krn vwly hn[ DMn DMn<br />

siqgurU, nwnk nwmu cV@dI klw] qyry Bwxy.srb`q dw Blw]<br />

bRhmigAwnI; sdw smdrsI] bRhmigAwnI kI idRsit; AMimRqu brsI]) hrK<br />

sog jw kY nhI; bYrI mIq smwn] khu nwnk suin ry mnw; mukiq qwih qY jwn])<br />

shx sIl sMqM; sm imqRs´ durjnh]) swjnu dustu; jw kY eyk smwnY] Anuswr pUrn<br />

bRhm srUp pUrn (bRhmigAwnI) siqgurU swihb jI, duSmx im`qR AmIr gRIb sB nUM<br />

sdw(smdrsI) ie`ko jyhI idRStI nwl dyKdy hn[ ies leI(bRhmigAwnI) siqgurU<br />

swihbwn jI dy, hir AMimRq iBMny 1 loiexw; Anuswr AMimRq iB`jy 1 nyqRW(kI)<br />

dI(idRsit) ingw@ gurbwxI jI ’coN, hr smyN AMimRqu brsI jWdw hY, Bwv gurbwxI<br />

kQw kIrqn in`qnym, swry pswry’c rwq idn AMimRq vrsw rhy hn[ ijvyN<br />

prmpUjnIk siqgurU dUjy pwiqSwhjI jdoN smwDI qoN au~Tdy, rogIAW’qy AMimRq idRStI<br />

pwauNdy, sB Arog ho jWdy[ XQw:- AimA idRsit.suB krY; hrY AG pwp skl<br />

ml] kwm k®oD Aru loB moh; vis krY sBY bl] sdw suKu min vsY; duKu sMswrh<br />

KovY] guru nv iniD drIAwau; jnm hm.kwlK DovY] su khu tl.guru syvIAY;<br />

Aihinis shij suBwie] drsin prisAY gurU kY; jnm mrx duKu jwie] 10]) jw<br />

kI idRsit.AMimRq Dwr; kwluK Kin auqwr; iqmr Aig´wn jwih.drs duAwr]<br />

bRhmigAwnI; bMDn qy mukqw] bRhmigAwnI kI; inrml jugqw] DMn sRI gurU<br />

qygbhwdr swihb jI nUM inmK inmK; Twkur nmskwrY] Anuswr inmK 2 nmskwrW<br />

krn vwly, prmpUjnIk pUrn bRhmigAwnI bwbw mqIdws swihb jI, mOq cOrwsI<br />

l`K jUn, AOgux hMkwr ivkwr mhW pwp dy bMDn(qy) qoN(mukqw) mukq hn[ AYsy prm<br />

ShId pUrn ivsmwd (bRhmigAwnI) eykY rMig qq ky byqy; gursyvk jI, Ajpw jwp<br />

inrgux bRhm jI dy srgun srUp sRI gurU qygbhwdr swihb jI dy , s`cy crn kmlW<br />

’c (jugqw) juVy hoey(kI) dI ilv ibrqI socxI icqvxI krnI(inrml) au~jl hY,<br />

Awry hyTW BI juVy rhy[ XQw:- ikqY pRkwir; n qUtau pRIiq] dws qyry kI; inrml<br />

www.Gursevak.com<br />

331<br />

q`qkrw


Iiq]) mU lwln isau; pRIiq bnI] rhwau] qorI n qUtY.CorI n CUtY; AYsI mwDo iKMc<br />

qnI]) (krv`qu) Awsw] krvqu Blw; n krvt qyrI] lwgu gly; sunu ibnqI myrI]<br />

1] hau vwrI; muKu Pyir ipAwry] krvtu dy; mokau kwhy kau mwry] 1] rhwau] jau<br />

qnu cIrih; AMig n morau] ipMfu prY; qau.pRIiq n qorau] 2] hm qum bIcu; BieE<br />

nhI koeI] qumih su kMq; nwir hm soeI] 3] khqu kbIru; sunhu ry loeI] Ab<br />

qumrI; prqIiq n hoeI]<br />

bRhmigAwnI kw; Bojnu igAwn] nwnk bRhmigAwnI kw; bRhm iDAwnu] 3]<br />

prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU nwnk dyv siqgurU gRMQ swihb jI AMimRq<br />

bcn &urmwauNdy hn:- {ie`k sRIrk qy dUjw Awqimk Bojn hY[ }siqgurU swihb jI<br />

qoN vroswey(bRhmigAwnI) gursyvk jI(kw) dw pUrn bRhm jI ’c idRV pRp`k iDAwnu<br />

juiVAw rihMdw hY, AYsy pUrn gursyvk jI, bRhmigAwnI(kw) dw Awqm iqRpqI leI<br />

ieik inrMkwrI; nwm AwDwir] Anuswr Awqimk Bojnu pUrn bRhm igAwn hI hY[<br />

ijvyN bwby qwrUisMG swihb jI dw Koprw lihx qoN BI iDAwn nhIN tu`tw, 22 idn<br />

A&ur smwDI iDAwn ’c lIx bYTy ismrn krdy rhy[ XQw:- gurmuiK; roim roim<br />

hir iDAwvY]) iek dU jIBO.lK hoih; lK hovih.lK vIs] lKu lKu gyVw.AwKIAih;<br />

eyku nwmu jgdIs] gurU swihbwn jI dy kUkr bxy, pUrn bRhmigAwnI jI nUM, siqgurU<br />

gRMQ swihb jI bhuq hI au~cI AvsQw, rom 2 krky Ajpw jwp b^Sdy hn[ sRIr<br />

dy AMgW dI su`D Bulw ky hr smyN q`qW’coN BI jwp suxwauNdy hn[ inmK inmK; Twkur<br />

nmskwrY] Anuswr vwihgurU jI nUM nmskwrW hI nmskwrW hr smyN krn dI b^iSS<br />

krdy hn[ AMdr bwhr gursbdW ArQW sihq, siqgurU swihbwn jI dy, AnykW<br />

srUpW dy suMdr drSn b^Sdy rihMdy hn[ AsMK bRhmMf sUrj cMd sB Akwr<br />

vwihgurU jI dy srgun srUp qy inrgun bRhm jI AnMq AsMK pRkwS sihq jwp<br />

krdy idKwauNdy hn[ AYsI ibsmY ibsm ibsmwd AvsQw b^Sdy hn ij`Qy aUNG Bu`K<br />

nhIN hY[ XQw:- gurmuiK AMqir shju hY; mnu ciVAw dsvY Awkwis] iqQY.aUNG n<br />

BuK hY; hir AMimRq nwmu suK vwsu] nwnk.duKu suKu ivAwpq nhI; ijQY Awqm rwm<br />

pRgwsu] 16] ij`Qy AsMK bRhmMf dy mwlk jI dw rom 2’c vwsw hY, au~Qy Bu`K ik`Qy<br />

hY?sUK mhl; jw ky aUc duAwry] qw mih vwsih; Bgq ipAwry] Anuswr so gurqw<br />

ibrwjmwn siqgurU swihb jI, bRhmigAwnI kw; Bojnu igAwn] vwlI bhuq hI au~cI<br />

AvsQw b^Sdy hn] 3]<br />

www.Gursevak.com<br />

332<br />

q`qkrw


RhmigAwnI; eyk aUpir Aws] bRhmigAwnI kw; nhI ibnws] sMswrI jIAW dI<br />

Aws, sbMDIAW v`ifAW bMidAW ’qy huMdI hY, pr gurU jI qoN vroswey, hr smyN swihb sRI<br />

gurU goibMdisMG ^wlsy jI nUM cyqy krn vwly, Drm leI sB ku`J kurbwn krn vwly,<br />

Awpxy jYsy AnykW bRhmigAwnI swjx vwly(bRhmigAwnI) syvk jI dI, eyk vwihgurU<br />

jI aUpir Aws huMdI hY[ XQw:- iks hI koeI koie; mM\u inmwxI ieku qU] ikau.n<br />

mrIjY roie; jw lgu.iciq n AwvhI] 1]) pRB bwh pkir.ijsu mwrig pwvhu; so quDu<br />

jMq imlwis] 1] Avr Et mY koie n sUJY; iek hir kI Et mY Aws]) iks hI DVw<br />

kIAw; imqR suq nwil BweI] iks hI DVw kIAw; kuVm sky nwil jvweI] iks hI<br />

DVw kIAw; iskdwr cauDrI.nwil AwpxY suAweI] hmwrw DVw; hir rihAw smweI]<br />

ies leI bRhmigAwnI jI kw(ibnws) nws nhI huMdw, ikauN jo bUMd dy smuMdR’c lIx hox<br />

vWg AibnwsI suK; Awpn Awsn] AibnwsI bRhm jI’c lIx ho jWdy hn[ XQw:-<br />

inhclu scu Kudwie eyku; Kudwie bMdw AibnwsI]) hir ky syvk.jo hir Bwey; iqn@ kI<br />

kQw inrwrI ry] Awvih n jwih.n kbhU mrqy; pwrbRhm sMgwrI ry]) sMq qumwry.qumry<br />

pRIqm; iqn kau.kwl n Kwqy] rMig qumwrY lwl Bey hY; rwm nwm ris mwqy]<br />

bRhmigAwnI kY; grIbI smwhw] {Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE<br />

Bir] Bin mQurw. kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prmpUjnIk mh`lw pMjvW<br />

swihb jI vwihgurU jI srUp huMidAW, Awpxy pRymI is`K b`icAW nUM Bwau-BgqI dI dwq<br />

b^SidAW, vwihgurU jI ’c lIx krn leI, grIbI gdw hmwrI] KMnw sgl rynu<br />

CwrI] AiqAMq hI grIbI kmw ky &urmw rhy hn:- }siqgurU swihbwn jI qy siqgurU<br />

swihbwn jI qoN vroswey(bRhmigAwnI) bRhmbyqy gursyvk jI(kY) dy AMdr bwhr AnMq<br />

bRhmMf AMdr sRb ivAwpI ivsmwd Anqklwvwn grIbI hI gRIbI(smwhw) smweI hoeI<br />

hY[ grIbI dw hr smyN(smwhw) AnMd hY[ XQw:- Krcu Kjwnw nwm Dnu; ieAw Bgqn<br />

kI rwis] iKmw grIbI And shj; jpq rhih guxqws] Kylih ibgsih And isau;<br />

jw kau hoq ik®pwl] sdIv gnIv suhwvny; rwm nwm igRih mwl] Kydu n dUKu.n fwnu<br />

iqh; jw kau ndir krI] nwnk. jo pRB BwixAw; pUrI iqnw prI] 18]) Andu<br />

grIbI swDsMig; ijqu pRB iciq Awey] jil jwau eyhu bfpnw; mwieAw lptwey])<br />

grIbI; gdw hmwrI] KMnw; sgl rynu CwrI]) moih mskIn; pRBu nwmu ADwru] Kwtx<br />

kau; hir hir rojgwru]) nwnku grIbu; bMdw jnu qyrw] rwiK lyie; swihbu pRBu myrw]<br />

44.bRhmigAwnI.praupkwr aumwhw]) bRhmigAwnI kY; grIbI smwhw] Anuswr<br />

www.Gursevak.com<br />

333<br />

q`qkrw


lUM 2 krky gRIbI ’c lIx siqgurU swihbwn jI dy syvk pRymI pUrn bRhmigAwnI<br />

q`qbyqy jI dy mn ’c, (praupkwr) (pr+aupkwr) (pr) prwey Bwv duSmx ’qy BI<br />

prauupkwr krn dw(aumwhw) auqSwh hY[ XQw:- jnm mrx duhhU mih nwhI; jn<br />

praupkwrI Awey] jIA dwnu dy BgqI lwiein; hir isau lYin imlwey]) praupkwru<br />

inq icqvqy; nwhI kCu poc]) hir nwmu dIAw.guir praupkwrI; Dnu DMnu gurU kw<br />

ipqw mwqw] hMau siqgur Apuxy kMau.sdw nmskwrI; ijqu imilAY.hir nwmu mY<br />

jwqw] 16]<br />

swKI:- mhwn praupkwrI DIrjDwrI pUrn bRhmigAwnI sMq bwbw krmisMG<br />

swihb jI, sMq lwlisMG swihb jI dI pltn, 1857eI: Zdr smyN id`lI phuMcI[<br />

praupkwrI bwbyjI bLdI A`g’coN bMidAW nUM k`F 2 ky sRI gurduAwry swihb jI C`f<br />

AwauNdy[ ie`k Gr nUM A`g l`gx qoN, ie`k mwqw bUhy A`gy KV@I au~cI 2 cIkW mwr ky,<br />

inrMkwr jI A`gy pRym bynqIAW kr rhI sI[ “hy vwihgurU sRI gurU nwnk dyv swihb<br />

jI!dwsndwsI gRIbxI dy b`cy dI A`g qoN r`iKAw kro[ ijvyN Bgq pRhlwd swihb jI<br />

nUM qpdy QMm@ qoN r`iKAw sI[ ”ieqny nUM sMq mhW purS jI cly gey[ praupkwrI<br />

sMqW ny DIrj dy ky ikhw, “vwihgurU 2 kho!praupkwrI bwby jI ny AwpxI p`g nwl<br />

do pauVIAW bMn@IAW[ Coty sMq lwlisMG swihb jI ny ikhw, “bwbw jI!A`g jorW’qy<br />

hY, cubwry’qy n cV@o[ bRhmigAwnI praupkwr aumwhw] bwbwjI vwihgurU 3 jI jp<br />

ky, nh iblµb DrmM iblµb pwpM] Anuswr bVy jmwl jlwl aumwh auqSwh nwl<br />

cubwry ’qy cV@ gey[ ipAwry b`cy nUM cwdry ’c pw ky, AwpxI kMf mgr bMn@ ilAw[<br />

DMn vwihgurU siqgurU nwnk dyv swihb jI!DMn vwihgurU siqgurU nwnk dyv swihb<br />

jI!jpidAW 2, CyqI 2 hyTW Aw gey[ b`cw mwqw jI nUM dy ky hor iksy nUM A`g qoN<br />

bcwaux leI A`gy cly gey[ “ju`g 2 ijauNdy rho!” mwqwjI AsIsW idMdI 2 r`jy hI<br />

nw, “DMn vwihgurU siqgurU nwnk dyv swihb jI!DMn siqgurU swihb jI dy pUrn<br />

bRhmigAwnI, bRhmigAwnI praupkwr aumwhw] mhWpurS gursyvk jI BI DMn<br />

hn[”<br />

bRhmigAwnI kY; nwhI DMDw] bRhmigAwnI; ly Dwvqu bMDw]) kbIr kUkru.rwm<br />

ko; muqIAw myro nwau] gly hmwry jyvrI; jh iKMcY qh jwau] Anuswr siqgurU<br />

swihbwn jI dy bxy kUkr pUrn (bRhmigAwnI) q`qbyqy gursyvk jI(kY) dy mn bwxI<br />

sRIr ’c, (DMDw) mwiekI jMjwl durmiq ivkwr nwhI hY[ XQw:- mwieAw DMDw<br />

www.Gursevak.com<br />

334<br />

q`qkrw


DwvxI; durmiq kwr ibkwr]) DMDw Dwvq rih gey; mn mih sbdu Anµdu] durjn<br />

qy swjn Bey; Byty gur goivMd]) kir ikrpw.dIE moih nwmw; bMDn qy Cutkwey] mn<br />

qy ibsirE.sglo DMDw; gur kI crxI lwey] ij`Qy rom 2 ’c ivsmwd srb ivAwpI<br />

inmRqw hlImI gRIbI iKmw inrlypqw praupkwr inRivkwrqw, srb kI ryx; hovIjY]<br />

Awid AsMK guxW dIAW Anq klW dy AsMK pRkwS srUp Anqklwvwn pUrn<br />

myhrvwn vwihgurU jI dw vwsw hY, au~Qy cwnx hI cwnx hY, hMkwr ivkwr pwp DMMDw<br />

nhIN hY, ikauNik siqgurU swihbwn jI ny Awpxy syvk bRhmigAwnI jI dy, mwieAw<br />

DMDw DwvxI; durmiq kwr ibkwr] Anuswr durmiq ivkwrW rUpI Koty DMDy ’c,<br />

(Dwvqu) DwauNdy mn qn nUM Awpxy v`s ’c(ly) lY ky, pRym rUpI sMgL nwl(bMDw) bMn@<br />

ilAw hY[ vw siqgurU swihb jI ny, Awpxy swjy invwjy pUrn bRhmigAwnI jI dw<br />

mn qn isr(ly) lY ky, pwpW jUnW kStW ’c(Dwvqu) DwauNdy mn qn nUM, Awpxy pUrn<br />

pRym dy vsIkwr krky(bMDw) bMn@ ilAw[ XQw:- swcw swihbu, sd imhrvwx] bMDu<br />

pwieAw myrY siqguir pUrY; hoeI srb kilAwx] jykr mn v`s n hovy, BwvyN sRIr<br />

ivhlw hI rhy, pr iPr BI mn DMdy ivkwr icqvdw rihMdw hY[ bRhmigAwnI jI<br />

swirAW dI DUV bx ky, gRIbI ’c smwey BwvyN AnykW praupkwr krn, iPr BI Awp<br />

nhIN jxwauNdy, hMgqw dw ie`k sMklp BI nhIN krdy[ ies leI mn krky DMDw nhIN<br />

icqvdy, sRIr krky BI mwiekI DMdy qoN mukq hn, ikauN jo ivsmwd gurU syvw ismrn<br />

gRIbI praupkwr’c lIn hn[ XQw:- bRhmigAwnI kY; grIbI smwhw]<br />

bRhmigAwnI; praupkwr aumwhw]<br />

bRhmigAwnI kY; hoie su Blw] bRhmigAwnI; suPl Plw]) mn quAwnw; qU<br />

kudrqI AwieAw] sg nwnk dIbwn msqwnw; inq cVY svwieAw] Anuswr siqgurU<br />

swihbwn jI dy kUkrbxy, bRhm ky byqy.sbdu pCwxih; haumY jwiq gvweI] Anuswr<br />

bRhm byqy (bRhmigAwnI) gurBgq gursyvk kbIr swihb jI Awid, (suPl)<br />

(su+&l) (su) sRySt gurU pRymw-BgqI sihq bRhmigAwn gurbwxI aucwrn kQw<br />

kIrqn isKwaux krn krwaux nwm jpx jpwaux rUpI &l krky suPl(Plw) &ly<br />

hn[ ies leI bRhmigAwnI jI(kY) dy pwsoN, (su) BlI pRkwr, sRySt DMn DMn<br />

siqgurU nwnk nwm cV@dI klw[ qyry Bwxy srb`q dw Blw[ Anuswr srb`q dw Blw,<br />

inrXqn hI hr smyN hoie irhw hY[ aunW@ dy AnykW pRymI, Bjn kridAW aunW@ dy<br />

crn-kmlW nwl juVdy hn[ ikRpw krky Awpxy suMdr drSn b^Sdy hn[ aun@W dI<br />

www.Gursevak.com<br />

335<br />

q`qkrw


kurbwnI ieiqhws js FwfI kQwkwr hr smyN suxwauNdy rihMdy hn[ hr smyN hr jgHw<br />

gurbwxI pV@I pV@weI ilKI ivcwrI jWdI hY[ ieauN ju`g ju`g Blw huMdw hY[<br />

bRhmigAwnI sMig; sgl auDwru] nwnk bRhmigAwnI; jpY sgl sMswru] 4])<br />

srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] siqgurU nwnk dyv gurU grMQ jI mwinE;<br />

prgt gurW kI dyh[ jI &urmwauNdy hn:- siqgurU swihbwn jI dy gRIb<br />

kUkr(bRhmigAwnI) bRhmbyqy gursyvk jI nUM, bRhmigAwnI sgl kI rInw]) nwnk<br />

bRhmigAwnI; Awip prmysur] mMn pUj ky, (sgl) swrw sMswru KMf bRhmMf, hr<br />

smyN(jpY) jpdy rihMdy hn, AYsy r`b rUp gursyvk bRhmigAwnI jI sMig Bwv s`cy<br />

crnkmlW ’c rih ky, inSkwm syvw ismrn bMdgI AwigAw mMn ky, (sgl)<br />

swirAW jIAW dw, AOguxW ivkwrW jmW jUnW qoN(auDwru) Cutkwr ho jWdw hY] 4]<br />

XQw:- pRB ky syvk; sgl auDwrn]) DMnu DMnu; DMnu jnu AwieAw] ijsu pRswid; sBu<br />

jgqu qrwieAw]) hir jn; sgl auDwry sMg ky]) kiljugu; auDwirAw gurdyv] ml<br />

mUq mUV.ij muGd hoqy; siB lgy qyrI syv]<br />

bRhmigAwnI kY; eykY rMg]) kbIr kUkru.rwm ko; muqIAw myro nwau] gly hmwry<br />

jyvrI; jh iKMcY qh jwau] Anuswr siqgurU swihbwn jI dy kUkr<br />

pUrn(bRhmigAwnI) q`qbyqy jI(kY) dy rom 2 ’c, (eykY) ie`k Akwl purKu jI dw,<br />

sRb ivAwpI mhW ivsmwd(rMg) kOqk hY, Bwv iqQY nwd ibnod; kof Anµdu] Anuswr<br />

vwihgurU jI, Awpxy AnykW srgux srUp Dwr ky, drSn b^Sdy hn, ipAwrI crcw<br />

krdy hn[ iKn’c koRVW bRhmMfW nUM auqpqI pwlxw lYAqw kridAW inrlyp ho rhy<br />

hn[ AwpxI rcI AnMq bRhmMf dI rcnw smyq, vwihgurU mh`ly pMjvyN jI nUM, hr<br />

smyN jpdy rihMdy hn[ jo jo ricE; su iqsih iDAwiq] dy ivsmwd kOqk dyK ky,<br />

ivsmwd rihMdy hn[ vw (eykY) ie`k Akwl purKu jI dw sRb ivAwpI mhW ivsmwd<br />

pRym rMg ciV@Aw hY, (eykY) ie`k vwihgurU jI dy(rMg) AnMd ’c lIx, ie`k vwihgurU<br />

jI dw rMg rUp hn[ XQw:- lwl rMgu iqs kau lgw; ijs ky vfBwgw] mYlw.kdy n<br />

hoveI; nh lwgY dwgw] 1]<br />

bRhmigAwnI kY; bsY pRBu sMg]) imit gey bYr Bey sB ryn] Anuswr siqgurU<br />

swihbwn jI dI crn-DUV bxy, inrml inrvYr bRhmigAwnI gursyvk jI (kY)<br />

dy(sMg) nwl, AMdr bwhr, (pRBu) AsMK pRkwS srUp Ajpw jwp inrgun ivAwpk<br />

bRhm jI qy srgun srUp jI (bsY) vsdy hn, Bwv swiKAwq hn[ XQw:- bRhm<br />

www.Gursevak.com<br />

336<br />

q`qkrw


mih jnu; jn mih pwrbRhmu] eykih Awip; nhI kCu Brmu] vw bRhmigAwnI<br />

gursyvk jI(kY) dy sMg, AMdr bwhr AnMq bRhmMf’c, hr smyN(pRBu) Ajpw jwp<br />

vwihgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI dy AnMq srgun srUp(bsY) vsdy hn[ vw pRBu<br />

kY sMg bRhmigAwnI jI(bsY) vsdy hn[ XQw:- nwmdyv; hir jIau bsih sMig])<br />

hir ky sMg; bsy hir lok] qnu mnu Arip.srbsu sBu AripE; And shj Duin<br />

Jok] 1])<br />

bRhmigAwnI kY; nwmu AwDwru] ijvyN AmlI dw ADwr A&Im hY, iqvyN siqgurU<br />

swihbwn jI dy nwm dy ADwr rihx vwly, pUrn sMqoKI(bRhmigAwnI) bRhmbyqy<br />

gursyvk jI(kY) dy rom 2’c, s`cy im`Ty hir hir nwmu Amolw] nwmu jI dw AwDwru<br />

hY[ XQw:- ieik inrMkwrI; nwm AwDwir]) eyk Et; eyko AwDwru]) hir hir nwmu;<br />

myrw AwDwru]) nwmu vrqix.nwmo vwlyvw; nwmu nwnk pRwn ADwrw]) swcw nwmu; myrw<br />

AwDwro] swcu nwmu ADwru myrw; ijin BuKw siB gvweIAw] kir sWiq suK min<br />

Awie visAw; ijin ieCw siB pujweIAw] sdw kurbwxu kIqw gurU ivthu; ijs dIAw<br />

eyih vifAweIAw] khY nwnku.suxhu sMqhu; sbid Drhu ipAwro] swcw nwmu; myrw<br />

AwDwro] 4]<br />

bRhmigAwnI kY; nwmu prvwru] 1.bRhmigAwnI gursyvk jI(kY) dy AMdr bwhr,<br />

(nwmu) AnMq klW sihq, AnMq pRkwS hI pRkwS ivsmwd ivAwpk inrgun srgun<br />

vwihgurU jI hI prvwru hn[ Bwv prmpUjnIk s`cy vwihgurU jI, Awpxy AnMq<br />

srgun srUp Dwr ky, drSn b^Sdy rihMdy hn[ ivsmwd ivAwpk krxw mudqw mYqRI<br />

aupyiKAw rUp BYxW, sRb ivAwpI ivsmwd siq vYrwg ibbyk aupRoK igAwn rUpI Brw,<br />

gurbwxI jI’c lIn bRhmwkwr sRySt miq mwqw, sRb ivAwpI mhW ivsmwd sMqoK<br />

rUpI ipqw, gurU pRymw-BgqI sihq inrgun srgun jI dI eykqw vwlI inRivkwr Su`D<br />

bu`DI kwmix, mhW ivsmwd sRb ivAwpI sihj DIrj jq Awid spu`qR hn[ ieh<br />

ivsmwd SuB guxW rUpI pirvwr hY[ vw 2.bzurg gurmuiK, ipqw dwdy pVdwdy hn,<br />

guris`K gur BweI Brw hn, gurmuiK bRhmigAwnxw BYxW mwqwvW hn[ lUly lMgVy<br />

AnwQ gRIb ruLx vwly ividAwrQI spu`qR hn[ ijn@W nUM bRhmiv`idAw b^S ky,<br />

Awpxw hI srUp bxw lYNdy hn[ ieh siqsMgq rUpI prvwru hY[ sB siqsMgqjI nUM,<br />

gurU rUp smJ ky, hr smyN idloN ipAwr siqkwr nmskwr krdy rihMdy hn[ swDU<br />

sMq irSqydwr prwhuxy AwauNdy hn, ijnW nwl iml ky gurSbd kQw kIrqn bRhm<br />

www.Gursevak.com<br />

337<br />

q`qkrw


ivcwr krdy rihMdy hn[ jIvq mr ky, Awpxy Awp nUM sB qoN mMdw smJ ky, sB dI<br />

crn-DUV bxky, ihq ipAwr nwl sB dI SuB s`cI syvw pUrn pRym cwA auqSwh nwl<br />

krdy krwauNdy, eyk nwm AwDwr rihMdy hn[ XQw:- thl krau.qyry dws kI; pg<br />

Jwrau bwl] msqku Apnw Byt dyau; gun sunau rswl]) eyku nwmu; sMqn AwDwru] hoie<br />

rhy; sB kI pg Cwru] vw 3.jn nwnk pRIiq; swD pg cwty] Anuswr siqgurU<br />

swihbwn jI dy ^ry ipAwry s`cy crn-kml c`tx vwly, pUrn bRhmigAwnI gursyvk<br />

jI(kY) dy AMdr bwhr, (nwmu) gurbwxI gursbd jI Awpxy A`KrW ArQW AnMq qyz<br />

pRkwS sihq, SuB s`cw prvwru hn, jo hr smyN drSn b^S ky, inhwl krdy rihMdy<br />

hn[ vw cMdRmW audwLy jo AiqAMq suMdr sohxw pRkwS huMdw hY, aus nMU prvwr kihMdy<br />

hn[ pUrn bRhmigAwnI gursyvk jI(kY) dy audwLy AMdr bwhr dsW idSW ’c, (nwmu)<br />

inrgun bRhm jI AnMq qyz pRkwS dw SuB s`cw prvwru Bwv pRkwS hY[ XQw:-<br />

bRhmigAwnI kY; min hoie pRgwsu] jYsy; Dr aUpir Awkwsu]<br />

bRhmigAwnI; sdw sd jwgq] bRhmigAwnI; AhMbuiD iqAwgq]) jYdyv<br />

iqAwigE AhMmyv] Anuswr hMkwr iqAwgx vwly siqgurU swihbwn jI dy pRymI,<br />

bRhmigAwnI gursyvk jI, (AhMbuiD) (AhM+buiD) (AhM) hMgqw vwlI(buiD)<br />

bu`DI(iqAwgq) iqAwg idMdy hn[ swirAW dI crn-DUV bx jWdy hn[ Apuny Twkur<br />

kI; hau cyrI] crn ghy.jgjIvn pRB ky; haumY mwir inbyrI] Anuswr siqgurU<br />

swihbwn jI dI cyrI bx ky, im`Ty crnkmlW nUM Awpxy AMdr vswaux vwly<br />

pUrn(bRhmigAwnI) bRhmbyqy gursyvk jI, (bRhmigAwnI) siqgurU swihb jI sd sdw<br />

hI Ajpw jwp gurU pRymw-BgqI’c lIx, inrgun srgun dI eykqw sihq, pUrn<br />

bRhmigAwn’c(jwgq) jwgdy rihMdy hn[ XQw:- gurisK jogI jwgdy; mwieAw AMdir<br />

krin audwsI] kMnI muMdrW mMqR gur; sMqW DUiV ibBUq sulwsI] iKMQw.iKmw hMFwvxI;<br />

pRym pqR Bwau Bugiq iblwsI]) siqguru jwgqw hY dyau]) ieko siqguru jwgqw; horu jgu<br />

sUqw moih ipAwis] siqguru syvin.jwgMin sy; jo rqy sic nwim guxqwis]) gurmuiK<br />

jwig rhy; cUkI AiBmwnI rwm] Anidnu Boru BieAw; swic smwnI rwm] swic smwnI.<br />

gurmuiK min BwnI; gurmuiK swbqu jwgy] swcu nwmu AMimRqu guir dIAw; hir crnI ilv<br />

lwgy] pRgtI joiq.joiq mih jwqw; mnmuiK Brim BulwxI] nwnk.Boru BieAw mnu<br />

mwinAw; jwgq rYix ivhwxI]) shj Bwie imlIAY; suKu hovY] gurmuiK jwgY; nId n<br />

sovY]) mnmuiK sUqw; mwieAw moih ipAwir] gurmuiK jwgy; gux igAwn bIcwir] sy jn<br />

jwgy; ijn nwm ipAwir] 1]<br />

www.Gursevak.com<br />

338<br />

q`qkrw


RhmigAwnI kY min; prmwnµd] bRhmigAwnI kY Gir; sdw Anµd]) CCw; Cohry<br />

dws qumwry] dws dwsn ky; pwnIhwry] Anuswr siqgurU swihbwn jI dy dwsndwsy<br />

pinhwry pUrn bRhmigAwnI gursyvk jI(kY) dy min’c, (prmwnµd) v`fy bRhmwnMd<br />

rs srUp bRhm jI vsdy hn[ ies leI khu nwnk; hm nIc krMmw] srix pry<br />

kI; rwKhu srmw] siqgurU swihbwn jI dI Srx pYx vwly bRhmigAwnI jI(kY) dy<br />

sRIr rUpI Gir vw siqsMgq rUpI Gir vw AMdr bwhr AnMq bRhmMf AMdr pRkwS<br />

srUp ivsmwd ivAwpk bRhm rUpI Gir ’c, sdw Anµd hI AnMd hY[ XQw:- hir<br />

rsu pI.jn sdw iqRpqwsy; ivchu Awpu gvwey]) jrw mrw.nh ivAwpeI; iPir.dUKu n<br />

pwieAw] pI AMimRqu AwGwinAw; guir.Amr krwieAw]) iqRpiq AGwvnu; swcY<br />

nwie] ATsiT mjnu; sMq DUrwie] 2]) iqRpiq BeI; scu Bojnu KwieAw] min qin<br />

rsnw; nwmu iDAwieAw]) hir Bgiq Kjwnw bKisAw; guir nwnik.kIAw pswau<br />

jIau] mY.bhuiV n iqRsnw BuKVI; hau rjw.iqRpiq AGwie jIau] jo gur dIsY isKVw;<br />

iqsu iniv iniv lwgau pwie jIau]) hir gux gwie.sdw iqRpqwsI; iPir.BUK n lwgY<br />

Awey] dh idis pUj hovY hir jn kI; jo hir hir nwmu iDAwey]) iqRpiq<br />

AGwey.pyiK pRB drsnu; AMimRq hir rsu.Bojnu Kwq] crn srn nwnk pRB qyrI;<br />

kir ikrpw sMq sMig imlwq]<br />

bRhmigAwnI; suK shj invws] nwnk bRhmigAwnI kw; nhI ibnws] 5]<br />

prmpUjnIk vwihgurU pMjvyN siqgurU nwnk dyv swihb jI &urmwauNdy hn:-<br />

prmpUjnIk gurU pRmysr jI qoN vroswey, hMgqw vwlI bu`DI iqAwg ky srb dI crn-<br />

DUV bxy, pUrn bRhmigAwnI gursyvk jI, ie`k vwihgurU jI ’c AByd, nwm dy ADwr<br />

nwm rUpI prvwru sihq, bRhmigAwn ’c jwgidAW, prmwnMd ’c sdw lIx, srb<br />

ivAwpI ivsmwd Awqm suK sihq, (shj) SWqI, DIrj, sMqoK, bRhmigAwn<br />

Aibnws shj AvsQw’c, sdw invws krdy hn[ ies leI (bRhmigAwnI) ieik<br />

inrMkwrI; nwm AwDwir] bRhmbyqy gursyvk jI kw kdy BI(ibnws) nws nhI huMdw,<br />

ikauN jo AibnwsI suK; Awpn Awsn] qh jnm mrn; khu khw ibnwsn] AvsQw<br />

nUM pRwpq ho jWdy hn] 5] XQw:- inhclu scu Kudwie eyku; Kudwie bMdw AibnwsI])<br />

keI koit; kIey icr jIvy]) pWc brK ko.AnwQu DR¨ bwirku; hir ismrq Amr<br />

Atwry]) bRhmigAwnI sd jIvY; nhI mrqw]) keI koit; nwm rsu pIvih] Amr<br />

Bey; sd sd hI jIvih]) jrw mrw.nh ivAwpeI; iPir dUKu n pwieAw] pI AMimRqu<br />

www.Gursevak.com<br />

339<br />

q`qkrw


AwGwinAw; guir. Amr krwieAw]) Amr Bey, Amrwpdu pwieAw] swDsMig;<br />

nwnk hir iDAwieAw]) hir ky syvk.jo hir Bwey; iqn@ kI kQw.inrwrI ry] Awvih<br />

n jwih.n kbhU mrqy; pwrbRhm sMgwrI ry] dwqw qy Bgq sUrmw iqMny j`g ijauNdy<br />

Aw[<br />

bRhmigAnI; bRhm kw byqw]) hm inrgunIAwr; nIc Ajwn] nwnk qumrI<br />

srin; purK Bgvwn] Anuswr inrgun nIc Ajwn bx ky, hr smyN siqgurU<br />

swihbwn jI dI Srx pYx vwly, jh srb klw; Awpih prbIn] AvsQw nUM pRwpq,<br />

pUrn bRhmigAwnI gursyvk jI, (bRhm) inrgun inrMkwr pRkwS hI pRkwS ivsmwd<br />

ivAwpk srUp(kw) dy(byqw) jwxU hn, ikauN jo aun@W nUM pUry gurU jI ny Ajpw jwp ’c<br />

lIxqw b^SI hY[ XQw:- guru pUrw; myrw guru pUrw] rwm nwm jip.sdw suhyly; sgl<br />

ibnwsy rog kUrw]) qwpu gvwieAw; guir pUry] vwjy Anhd qUry]<br />

bRhmigAwnI; eyk sMig hyqw] ijvyN m`CI dw pwxI nwl pRym hY, iqvyN nYnI<br />

dyKau.gur drsno; gur crxI mQw] Anuswr siqgurU swihb jI dy s`cy crnkmlW’qy<br />

hr smyN m`Qw r`Kx vwly, pUrn bRhmigAwnI gursyvk jI, vwihgurU mh`ly<br />

pMjvyN jI dw, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] eyk vwihgurU<br />

jI nwl hI, srb ivAwpI Anqklwvwn ivsmwd AQwh(hyqw) pRym hY[ XQw:- mInu<br />

pkir PWikE Aru kwitE; rWiD kIE bhu bwnI] KMf KMf kir.Bojnu kIno; qaU.n<br />

ibsirE pwnI]) rihdy guru drIAwau ivic; mIn kulIn hyqu inrbwxI[ drsnu dyiK<br />

pqMg ijau; joqI AMdir joiq smwxI[ sbdu suriq ilv imrg ijau; BIV peI.iciq<br />

Avru n AwxI[ crx kvl imil Bvr ijau; suK sMpt ivic rYix ivhwxI[ gur<br />

aupdys n ivsrY; bwbIhy ijau AwK vKwxI[ gurmuiK suK Plu iprm rsu; shj<br />

smwiD swDsMig jwxI[ gur Arjn ivthu; kurbwxI[) khw BieE; jau qnu BieE<br />

iCnu iCnu] pyRmu jwie; qau frpY qyro jnu] ijvyN vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurU<br />

mh`lw pMjvW jI, kuil soFI gur rwmdws qnu; Drm Dujw.Arjunu hir Bgqw]<br />

Anuswr sRb ivAwpI mhW ivsmwd Drm dy inSwn swihb, vwihgurU jI dy pUrn Bgq<br />

jI DMn hn!kilXug nUM, gurU mrXwdw gurbwxI ipAwrI is`KI b^Sx leI, sMq<br />

doKIAW dy Gor iBAwnk zulm krn qoN, au~bldI dyZ’c bYT rhy hn, hux m`cdy 2<br />

ryqy’qy bYT ky, m`cdw 2 ryqw Awpxy prmpivqR SuB s`cy mhwn praupkwrI sIs’qy<br />

puAw rhy hn, hux sVdI bldI m`cdI loh’qy KV@ rhy hn[<br />

www.Gursevak.com<br />

340<br />

q`qkrw


RhmigAwnI kY; hoie AicMq]) icMqw Cif.AicMqu rhu; nwnk lig pweI]<br />

Anuswr prmpUjnIk siqgurU swihbwn jI dy s`cyy crnI l`g ky, AicMq rihx vwly,<br />

s`cy gursyvk bRhmigAwnI jI(kY) dy ividAwrQIAW siqsMgIAW syvkW qy aun@W dI<br />

AwpxI, (AicMq) icMqw rihq Amr izMdgI(hoie) huMdI hY, ikauN jo, rom 2’c<br />

vwihgurU jI vsy hoey hn, srb`q dy Bly ihq, Anyk praupkwr AicMq hI krdy<br />

hn[ XQw:- BYrau mhlw 5] siqguir mokau; kIno dwnu] Amol rqnu; hir dIno<br />

nwmu] shj ibnod; coj Awnµqw] nwnk kau; pRBu imilE AicMqw] 1] khu nwnk;<br />

kIriq hir swcI] bhuir bhuir; iqsu sMig mnu rwcI] 1] rhwau] AicMq hmwrY;<br />

Bojn Bwau] AicMq hmwrY; lIcY nwau] AicMq hmwrY; sbid auDwr] AicMq hmwrY;<br />

Bry BMfwr] 2] AicMq hmwrY; kwrj pUry] AicMq hmwrY; lQy ivsUry] AicMq hmwrY;<br />

bYrI mIqw] AicMqo hI; iehu mnu vis kIqw] 3] AicMq pRBU; hm kIAw idlwsw]<br />

AicMq hmwrI; pUrn Awsw] AicMq hm@w kau; sgl isDWqu] AicMqu hm kau; guir<br />

dIno mMqu] 4] AicMq hmwry; ibnsy bYr] AicMq hmwry; imty AMDyr] AicMqo hI;<br />

min kIrqnu mITw] AicMqo hI; pRBu Git Git fITw] 5] AicMq imitE hY; sglo<br />

Brmw] AicMq visE; min suK ibsRwmw] AicMq hmwrY; Anhq vwjY] AicMq hmwrY;<br />

goibMdu gwjY] 6] AicMq hmwrY; mnu pqIAwnw] inhcl DnI; AicMqu pCwnw] AicMqo<br />

aupijE; sgl ibbykw] AicMq crI hiQ; hir hir tykw] 7] AicMq pRBU; Duir<br />

iliKAw lyKu] AicMq imilE; pRBu Twkuru eyku] icMq AicMqw sglI geI] pRB nwnk<br />

nwnk nwnk meI]) AicMq kMm krih.pRB iqn ky; ijn hir kw nwmu ipAwrw] gur<br />

prswid sdw min visAw; siB kwj svwrxhwrw]<br />

bRhmigAwnI kw; inrml mMq] prmpUjnIk(bRhmigAwnI) siqgurU swihbwn<br />

jI(kw) dw prmpiv`qR SuB s`cw(mMq) aupdyS, vwihgurU mMqR, gurbwxI jI, (inrml)<br />

au~jl pRkwS srUp sRb ivAwpI bRhm jI hI hn[ inrml inrml; inrml qyrI<br />

bwxI] Git Git sunI sRvn; bK´wxI]) vwhu vwhu bwxI inrMkwr hY; iqsu jyvfu, Avru<br />

n koie] vwhu vwhu Agm AQwhu hY; vwhu vwhu scw soie]) vwihgurU gurmMqR hY; jip<br />

haumY KoeI[ Awpu gvwey Awip hY; gux guxI proeI] 2])<br />

bRhmigAwnI; ijsu krY pRBu Awip] bRhmigAwnI kw; bf prqwp] (pRBu) koit<br />

bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] vwihgurU mh`lw pihlw jI, ijsu<br />

Awpxy ipAwry gursyvk jI nUM, pRymw-BgqI sihq, pUrn bRhmigAwn b^S ky,<br />

www.Gursevak.com<br />

341<br />

q`qkrw


RhmigAwnI; sgl kI rInw] pUrn bRhmigAwnI syvk Awip bnwauxw(krY) krdy<br />

hn, aus pUrn bRhmigAwnI gursyvk jI(kw) dw(bf) v`fy qoN v`fw qyz prqwp ho jWdw<br />

hY[ XQw:- lhxy DirEnu.Cqu isir; kir isPqI.AMimRqu pIvdY] miq gur Awqm dyv<br />

dI; KVig joir prwkuie jIA dY]) lhxy dI PyrweIAY; nwnkw dohI KtIAY] joiq Ehw<br />

jugiq swie; sih kwieAw Pyir pltIAY]) bRhmigAwnI kI soBw; bRhmigAwnI bnI]<br />

nwnk bRhmigAwnI; srb kw DnI] 8] 8]<br />

bRhmigAwnI kw drsu; bfBwgI pweIAY] prmpUjnIk AkwlpurKu jI dI ikRpw<br />

duAwrw, pUrn bfBwgI bRhmigAwnI pUrn gurU jI(kw) dw, prmpiv`qR suMdr<br />

mnohr(drsu) drSn, (bfBwgI) v`fy BwgW krky hI(pweIAY) pweIdw hY, Bwv drSn<br />

hI v`fy Bwg hn[ prmpUjnIk gurU pRmysr jI hI bfBwgI hn, ijn@W dy prmpiv`qR<br />

drsn krky, SuB s`cy crnIN pY ky, mMdBwgy BI v`fBwgy bxdy hn[ XQw:- guru boihQu;<br />

vfBwgI imilAw] nwnk dws sMig; pwQr qirAw]) shs isAwnp; lieAw n<br />

jweIAY] nwnk.AYsw guru; bfBwgI pweIAY]) siqgur drsin; Agin invwrI]<br />

siqgur Bytq; haumY mwrI] siqgur sMig; nwhI mnu folY] AMimRq bwxI gurmuiK bolY]<br />

1]) drsin qyrY; Bvn punIqw] Awqm gVu ibKmu; iqnw hI jIqw] qum dwqy qum purK<br />

ibDwqy; quDu jyvfu, Avru n sUrw jIau] 3]) drsnu pyKq; Bey punIqw] sgl auDwry;<br />

BweI mIqw] Agm Agocru suAwmI Apunw; gur ikrpw qy.scu iDAweI jIau] 2])<br />

drsnu dyKq; doK nsy] kbhu n hovhu.idRsit Agocr; jIA kY sMig bsy] 1]) drsn<br />

dyKq hI, suiD kI n suiD rhI; buiD kI n buiD rhI, miq mY n miq hY[<br />

bRhmigAwnI kau; bil bil jweIAY] prmpUjnIk pUrn(bRhmigAwnI) gurU sMq<br />

gursyvk jn (kau) nUM, pUrn bRhm srUp mMn ky, (bil) kurbwn(bil)<br />

bilhwr(jweIAY) jwxw krIey[ XQw:- myry rwm.hir jn kY; hau bil jweI] kysw kw<br />

kir cvru Fulwvw; crx DUiV muiK lweI]<br />

bRhmigAwnI kau; Kojih mhysur] nwnk; bRhmigAwnI Awip prmysur] 6]) KMf<br />

bRhmMf byAMq; auDwrxhwirAw] DMn vwihgurU s`cy siqgurU nwnk dyv swihb mhwrwj<br />

gurqw ibrwjmwn siqgurU gRMQ swihb jI, sdw ivsmwd rMg’c lIn &urmw rhy hn:-<br />

siqgurU swihbwn jI dy swjy invwjy gursyvk pUrn bRhmigAwnI jI, Awip hI prmysur<br />

srUp hn[ XQw:- bRhmigAwnI; Awip inrMkwru] AYsy (mhysur) vwihgurU srUp<br />

pUrn(bRhmigAwnI) bRhmbyqy gursyvk jI dy prmpiv`qR nUrwnI suMdr drSnW(kau) nUM,<br />

(mhysur) vwihgurU jI Awp Kojdy hn[ XQw:- kbIr.mnu inrmlu BieAw; jYsw gMgw<br />

www.Gursevak.com<br />

342<br />

q`qkrw


nIru] pwCY lwgo hir iPrY; khq kbIr kbIr] vw vwihgurU jI srUp pUrn<br />

bRhmigAwnI bRhmbyqy gursyvk jI dy prmpiv`qR nUrwnI suMdr drSnW(kau) nUM,<br />

(mhysur) iSvjI BI (Kojih) Kojdy hn] 6] hry 2 Gwh, suMdr dr`^qW vwly rmxIk<br />

kudrqI iekWq AsQwn nUM, iSv jI ny dovyN h`Q joV ky, bVy hI Adb siqkwr nwl<br />

ivsmwd iekwgR ho ky m`Qw tyikAw[ pwrbqI mweI jI ny dovyN h`Q joV ky p`uiCAw,<br />

“hy BoLy nwQ jI!ieh iks nUM m`Qw tyikAw hY?”&urmwieAw, “A`j qoN sO swl<br />

pihlW, Bwxw mMnx vwly pUrn bRhmigAwnI mhWpurS jI ny ies AsQwn’qy k`uJ smW<br />

ivsmwd rMg ’c jwp kIqw sI[ ies leI ies AsQwn nUM m`Qw tyikAw hY[ ”<br />

bRhmigAwnI kI; kImiq nwih] bRhmigAwnI kY; sgl mn mwih])<br />

bRhmigAwnI; srb kw Twkuru]) bRhmigAwnI; Awip inrMkwru] pUrn<br />

bRhmigAwnIjI, Awp Twkur inrMkwr huMidAW, bRhmigAwnI sgl kI rInw])<br />

bRhmigAwnI kY grIbI smwhw] bRhmigAwnI praupkwr aumwhw] hn, ies leI<br />

siqgurU swihbwn jI qoN vroswey, pUrn bRhmigAwnI gursyvk jI(kI) dI koeI BI<br />

kImiq nwih hY[ ijvyN BweI dieAwlw jI Awpxy cojI pRIqm vwihgurU mh`ly nOvyN jI<br />

qoN, gur kau; kurbwnu jwau hW] Anuswr.kurbwn huMidAW, Ajpw-jwp’c lIx, pUrn<br />

isdk Brosy nwl sumyr prbq vWg Afol, au~bldI dyZ’c hux bYT rhy hn[ ies<br />

leI AYsy(bRhmigAwnI) mhWpurS jI(kY) dy(sgl) swry mn(mwih) ’c, prmpUjnIk<br />

vwihgurU s`cy siqgurU qygbhwdr swihb jI vsy hoey hn[ vw(sgl) swry mn(mwih)<br />

’c pUrn Drm pUrn bRhm srb`q dw Blw hI Blw hY[ ijs leI h`s ky ShId ho rhy<br />

hn[ vw inrgun bRhm jI nwl ie`k im`k ho ky , bRhmigAwnI jI(sgl) swirAW(kY)<br />

dy mn(mwih) ’c vsdy hn, ikauN jo bRhmigAwnI sgl kI rInw]) bRhmigAwnI kY<br />

grIbI smwhw] bRhmigAwnI praupkwr aumwhw] sB dI crn-DUV bxy pUrn<br />

praupkwrI, siqgurU swihbwn jI dy pUrn pRymI gursyvk bRhmigAwnI jI hn[<br />

bRhmigAwnI kw; kaun jwnY Bydu] bRhmigAwnI kau; sdw Adysu] prmpUjnIk<br />

s`cy siqgurU swihb jI qoN vroswey, nwnk.syvku soeI AwKIAY; jo isru Dry auqwir]<br />

Anuswr isr Arpx vwly gursyvk pUrn bRhmigAwnI jI dy AMdr AMimRq bRhmwnMd<br />

rs dw AnMd hY[ duSmx im`qR d`uK suK KuSI gmI jMmx mrn, smUh AOguxW qoN<br />

inrlyp hn[ gurU pRymw-BgqI sihq, jI dI eykqw hY[ jh; iJilimilkwru idsMqw]<br />

qh; Anhd sbd bjMqw]) pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw;<br />

www.Gursevak.com<br />

343<br />

q`qkrw


AMqu n pwr] Anuswr ivsmwd pRkwS dy ivsmwd inrgun srgun Anhd sbd dI<br />

Junkwr dy ivsmwd nzwry hn[ AnMq gursbd ArQ ivsmwd pRkwS sihq, ids<br />

rhy hn[ vwihgurU jI Awpxy AnykW srgun srUp Dwr ky, Awpxy rom 2’qy ichry<br />

idKw ky, Awp jwp kridAW, sRb ivAwpI ivsmwd drSn b^Sdy hn[ gursyvk jI<br />

drSn kridAW sRb ivAwpI ivsmwd Ajpw jwp’c lIx ho jWdy hn[ hr smyN sRb<br />

ivAwpI ivsmwd nmskwrW hI nmskwrW kridAW mhW ivsmwd ho rihMdy hn[<br />

XQw:- ibsmn ibsm; rhy ibsmwd] nwnk ApnI giq; jwnhu Awip] 5]) mweI<br />

rI; pyiK rhI ibsmwd] Anhd DunI myrw mnu moihE; Acrj qw ky sÍwd] 1] ies<br />

leI prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI qoN vroswey, nwnk.syvku soeI AwKIAY; jo<br />

isru Dry auqwir] Anuswr isr Arpx vwly, aupRokq guxW vwly gursyvk pUrn<br />

bRhmigAwnI jI(kw) dw Bydu, kaun(jwnY) jwx skdw hY?<br />

bRhmigAwnI kau; sdw Adysu]) bRhmigAwnI kY; grIbI smwhw]<br />

bRhmigAwnI; praupkwr aumwhw] pUrn(bRhmigAwnI) bRhmbyqy gursyvk jI,<br />

pUrn(bRhmigAwnI) pUrn siqgurU swihb jI(kau) nUM, DMn 2 swihb sRI gurU gRMQ<br />

swihb jI sdw(Adysu) nmskwr hI nmskwr krdy hn[ XQw:- nmskwr; qw kau<br />

lK bwr] iehu mnu dIjY; qw kau vwir]) gurdyv siqguru pwrbRhmu prmysru ; gurdyv<br />

nwnk hir nmskrw] 1]) Awid gur ey; nmh] jugwid gur ey; nmh] siqgur ey;<br />

nmh] sRI gurdyv ey; nmh]) bRhmigAwnI kau; sdw Adysu]) siqguru dieAw<br />

iniD.mihmw AgwiD boiD; nmo nmo nmo nmo.nyiq nyiq nyiq hY]) sdw sdw siqgur<br />

nmskwr] gur ikrpw qy; gun gwie Apwr]) guru pUrw; nmskwry] pRiB; sBy kwj<br />

svwry]) guru syvau, kir nmskwr] Awju hmwrY, mMglcwr]<br />

bRhmigAwnI kw; kiQAw n jwie ADwK´ru] 1.gurU pRmysr jI dy swjy invwjy,<br />

so syvku; ijsu ikrpw krI] inmK inmK jip; nwnk hrI] gurU ikRpw nUM pRwpq,<br />

inmK 2 vwihgurU 2 jpx jpwaux vwly, gursyvk pUrn bRhmigAwnI gursyvk<br />

jI(kw) dy js dw, (ADwK´ru) A`Dw A`Kr BI kiQAw(n) nhIN(jwie) jWdw, ikauN jo,<br />

aun@W nUM siqgurU swihbwn jI dy AsMK srUp drSn b^S rhy hn[ AnMq bRhmMf dy<br />

sB Akwr qy AnMq AsMK ivsmwd pRkwS srUp inrgun bRhm jI BI jwp krdy<br />

drSn b^S rhy hn, iPr BI gurU pRymw-BgqI sihq, bRhmigAwnI sgl kI<br />

rInw]) bRhmigAwnI praupkwr aumwhw] Anuswr praupkwr kridAW r`jdy nhIN[<br />

www.Gursevak.com<br />

344<br />

q`qkrw


2.Awpxy qoN sdw leI AnykW bRhmigAwnI pRgt krn vwly, gurU pRmysr jI dy<br />

swjy invwjy, pUrn gursyvk bRhmigAwnI Bgq kbIr swihb jI Awid Bgq<br />

mhWpurS jI Aqy pUrn(bRhmigAwnI) siqgurU swihb jI dI prmpiv`qR mhW<br />

ivsmwd inrMkwr srUp, Dur ky bwxI jI(kw) dy, (ADwK´ru) A`Dy A`Kr dw mhwqm<br />

js &L kiQAw(n) nhIN(jwie) jWdw[ XQw:- vwhu vwhu bwxI inrMkwr hY; iqsu<br />

jyvfu, Avru n koie]<br />

bRhmigAwnI; srb kw Twkuru] prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI,<br />

Awpxy ipAwry DIrjDwrI mhwn praupkwrI syvk jI nUM, AwpxI CwqI nwl lw ky,<br />

bRhmigAwn b^S ky, pUrn bRhmigAwnI jI bxwauNdy hn[ AYsy ivsmwd<br />

bRhmigAwnI gursyvk jI, (srb) swirAW bRhmMfW(kw) dy(Twkuru) mwlk hn[ ijvyN<br />

vwihgurU mh`ly dUjy jI ny, siqgurU qIjy pwiqSwhjI nUM gurqw q^q b^S ky, pRkrmW<br />

krky m`Qw tyk ky, srb dy Twkur bxw idqy[ XQw:- jo ikCu Twkur kw, so syvk kw;<br />

syvku.Twkur hI sMig jwhru jIau] ApunY Twkuir; jo pihrwieAw] bhuir n lyKw puiC<br />

bulwieAw] iqsu syvk kY, nwnk kurbwxI; so gihr gBIrw gauhru jIau]<br />

bRhmigAwnI kI imiq; kaunu bKwnY] bRhmigAwnI kI giq; bRhmigAwnI<br />

jwnY] siqgurU swihbwn jI, ijs Awpxy ihrdy dy ipAwry pUrn bRhmigAwnI<br />

gursyvk jI ’qy, s`cy nwm jI dI AMimRq vrKw krdy hn, idl idmwZ’c, sihq<br />

ArQW dy gurbwxI jI dy drSn krwauNdy hn, lUM 2’c vsdy hn, Ajpw jwp jI’c<br />

lIxqw b^Sdy hn, q`qW’coN BI jwp suxw ky, pUrn bRhmigAwn b^Sdy hn, AYsy<br />

pUrn bRhmigAwnI bwbw mnIisMG swihb jI, gurU pMQ qy gurU swihb jI leI, Awpxy<br />

bMd 2 ktvw rhy hn, ijvyN drzI koLy bYT ky bsqR ktweIdw hY[ AYsy mhwn<br />

praupkwrI DIrjDwrI srb dI crn-DUV bxy, r`bjI dy Twkur, ivsmwd pUrn<br />

bRhmigAwnI gursyvk jI(kI) dI(imiq) mrXwdw nUM, kaunu(bKwnY) kQn kr skdw<br />

hY?ijs gur mrXwdw’c, AwigAwkwrI AnuswrI ijauNdy mr ky, ivkwr hMkwr smUh<br />

AOgux iqAwg ky, Ajpw jwp Anhd Junkwr pUrn ivsmwdqweI’c lIx, pqMgy dy<br />

lweIt’qy sVn vWg, gurU jI qoN kurbwn ho jWdy hn[ pIr bu`DUSwh jI vWg, du`K Bu`K<br />

mwrW kSt shwridAW, Awpxy murIdW, b`icAW nUM BI, gurU jI qoN kurbwn kr idMdy<br />

hn, pUrn bRhmigAwnI gursyvk jI dI AYsI ivsmwd ShIdI, ismrn, siqgurU<br />

www.Gursevak.com<br />

345<br />

q`qkrw


swihbwn jI dI swiKAwqqw(kI) dI(giq) AvsQw nUM, pUrn bRhmigAwnI gursyvk<br />

jI hI(jwnY) jwxdy hn[<br />

bRhmigAwnI kw; AMqu n pwru] nwnk bRhmigAwnI kau; sdw<br />

nmskwru] 7]) rwjwn rwj] Bwnwn Bwn]) fMfauiq bMdn Ainkbwr; srb klw<br />

smrQ]) dIn dieAwl ik®pwl suK swgr; srb Gtw BrpUrI ry]) srb klw<br />

BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] swihb sRI gurU nwnk dyv jI gurqw ibrwjmwn<br />

siqgurU gRMQ swihb jI &urmw rhy hn:- bRhmigAwnI sgl kI rInw]) bRhmigAwnI<br />

kY grIbI smwhw] bRhmigAwnI praupkwr aumwhw] Anuswr sB dI crn-DUV bxy<br />

praupkwrI, siqgurU swihbwn jI dy pUrn bRhmigAwnI jI(kw) dy, Anqklw<br />

sihq, srb`q dy Bly dy SuB guxW dw koeI AMqu (pwru) pwrwvwr(n) nhIN hY, ikauN jo<br />

srb`q dy Bly ihq, bMd 2 ktvw rhy hn, Kopry luhw rhy hn, Awpxy sIs qlI’qy<br />

r`K rhy hn, cr^VIAW’qy cV@ rhy hn, dyZ’c aubwLy Kw rhy hn, izMdw srhMd kMD<br />

’c icxy jw rhy hn, jYkwry gjw rhy hn, dwsn dws gRIb rom 2 krky, siqgurU<br />

swihbwn jI dy swjy invwjy pUrn bRhmigAwnI jI(kau) nUM, sdw sdw nmskwru<br />

krdw hY jI] 7] XQw:- bRhmigAwnI kau; sdw Adysu]) nmskwr.qw kau lK<br />

bwr] iehu mnu dIjY; qw kau vwir]) gurdyv siqguru pwrbRhmu prmysru; gurdyv<br />

nwnk hir nmskrw] 1]<br />

bRhmigAwnI; sB isRsit kw krqw] {prmpUjnIk DMn bwbw jorwvrisMG<br />

swihb jI, DMn bwbw &qyhisMG swihb jI, ijn@W dy prmpUjnIk bRhm srUp ipAwry<br />

dwdy jI dy, bRhm srUp ipAwry dwdy, DMn hn DMn hn DMn hn prmpUjnIk s`cy<br />

siqgurU vwihgurU sRI gurU Arjndyv swihb jI DMn hn!zwlmW dy a`ubldI dyZ ’c<br />

ibTwaux qoN, hux au~bldI dyZ’c cONkVw lw rhy hn[ zwlmW dy m`cdy 2 ryqy ’qy<br />

ibTwaux qoN, hux m`cdy 2 ryqy ’qy bYT rhy hn[ zwlmW dy m`cdw 2 ryqw sIs’qy<br />

pwaux qoN, m`cdw 2 ryqw Awpxy prmpiv`qR prmpUjnIk SuB s`cy su`cy au~cy mhwn<br />

praupkwrI sIs’qy hux puAw rhy hn[ zwlmW dy m`cdI 2 loh’qy KV@y krn qoN,<br />

m`cdI 2 loh’qy hux KV@ rhy hn[ prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI<br />

dy A`Kr 2 nUM vwihgurU gurU mMn ky , A`Kr 2 dw iDAwn Dwr ky, sRb`q dy Bly ihq,<br />

hux vwihgurU vwihgurU vwihgurU jp rhy hn jI[ prmpUjnIk DMn bwbw jorwvrisMG<br />

swihb jI, DMn bwbw &qyhisMG swihb jI, ijn@W dy prmpUjnIk bRhm srUp dwdw<br />

www.Gursevak.com<br />

346<br />

q`qkrw


jI, DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU qygbhwdr<br />

swihb jI DMn hn, zwlm dy ibTwaux qoN, lohy dy qMg ipMjry’c, iq`Ky ik`lW ivckwr,<br />

swvDwn eykwgr cIq] hux Afol bYT rhy hn[ prmpUjnIk s`cy siqgurU vwihgurU<br />

sRI gurU gRMQ swihb jI dy A`Kr 2 nUM, vwihgurU mMn ky, sRb`q dy Bly ihq vwihgurU<br />

vwihgurU vwihgurU jp rhy hn[ Drm hyq; swkw ijin kIAw] sIsu dIAw; pru.isrru<br />

n dIAw] Anuswr hux sIs kurbwn kr rhy hn[ DMn hn DMn hn DMn hn<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU vwihgurU siqgurU gurU goibMdisMG swihb ^wlsw jI DMn<br />

hn!hux sRvMs kurbwn kr rhy hn[ DMn hn DMn hn DMn hn prmpUjnIk s`cy<br />

siqgurU vwihgurU siqgurU gurU gRMQ swihb jI DMn hn!prmpUjnIk prmpiv`qR gurqw<br />

ibrwjmwn ho ky, pRymIAW dy idl idmwZ’c, hr smyN AMimRq gurbwxI Byj ky, pRymIAW<br />

dy rom 2 ’c vs ky, pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n<br />

pwr] ismrn b^S ky inhwl krdy rihMdy hn}<br />

bRhmigAwnI; sB isRsit kw krqw] bRhmigAwnI sd jIvY; nhI mrqw]<br />

swihbzwdy CotI aumr qoN hI sRI AnMdpur swihb jI dy DrmXu`DW dIAW kurbwnIAW<br />

dyKdy rhy[ siqgurU rwmdws swihb jI dy iPtkwry sMq doKIAW ny, swihbzwidAW nUM<br />

BwvyN bVy lwlc, bhuq hI BY kSt idqy, pr iPr BI Awpxy siqgurU swihbwn jI,<br />

guris`K is`KxIAW dIAW mhwn AduqI kurbwnIAW nUM, rom 2 krky nmskwr<br />

kridAW, ismrn’c lIx, izMdw nIhW’c KV@ ky jYkwry g`jwey[ zwlmW ny kMD’c<br />

izMdw icxy, moiFAW q`k kMD Awaux qoN, sIs k`t idqy[ in`kIAW ijMdW v`fy swky[<br />

Anuswr prm au~cI su`cI ShIdI pw ky , srb ivAwpI vwihgurU jI’c lIx ho ky , sdw<br />

Amr ho gey[ so gurU pRmysr jI dy ipAwry swihbzwdy, pUrn bRhmigAwnI jI,<br />

jo(isRsit) AnMq bRhmMf dI rcnw hY, ies sB rcnw (kw) dy(krqw) krn vwly<br />

hn, ikauN jo AsMK bRhmMf dy mwlk ny Awpxy, srb klw BrpUr pRB; ibrQw<br />

jwnnhwr]) ijmI jmwn ky ibKY; sm`sq eyk joq hY] n Gwt hY.n bwF hY; n Gwt<br />

bwF hoq hY] pRkwS srUp jI’c, sdw leI lIx kr ley[ ivAwpk’c lIx, AnMq<br />

bRhmMfW dI swrI rcnw dy krqy bx gey, ikauN jo vwihgurU jI dI rcnw nUM svwrn<br />

leI ShId hoey[ koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; pUrn bRhmigAwnI vwihgurU bwbw<br />

jorwvrisMG swihb jI bwbw &qyhisMG swihb jI, AibnwsI suK; Awpn Awsn] qh<br />

jnm mrn; khu khw ibnwsn] Anuswr AibnwsI bRhm jI ’c lIx ho ky, sd<br />

www.Gursevak.com<br />

347<br />

q`qkrw


hI(jIvY) ijauNdy hn, (mrqw) mrdy nhI[ XQw:- inhclu scu Kudwie eyku; Kudwie<br />

bMdw AibnwsI]) keI koit; nwm rsu pIvih] Amr Bey; sd sd hI jIvih]) jrw<br />

mrw nh ivAwpeI; iPir.dUKu n pwieAw] pI AMimRqu AwGwinAw; guir.Amr<br />

krwieAw]) bRhmigAwnI; suK shj invws] nwnk bRhmigAwnI kw; nhI ibnws]<br />

5]) sMq qumwry.qumry pRIqm; iqn kau.kwl n Kwqy] rMig qumwrY lwl Bey hY; rwm<br />

nwm ris mwqy]) sUrj ikrix imly; jl kw jlu hUAw.rwm] joqI joiq rlI; sMpUrnu<br />

QIAw rwm]) hir ky syvk.jo hir Bwey; iqn@ kI kQw.inrwrI ry] Awvih n jwih.n<br />

kbhU mrqy; pwrbRhm sMgwrI ry] {ijvyN hIry jvwhrwq lwl mxIAW jVwaU jVq,<br />

suMdr sony dw GVw, AMimRq nwl BirAw, AMimRq’c is`Dw r`Kx qoN, aus dy AMdr bwhr<br />

AMimRq hI AMimRq hY[ iqvyN vwihgurU gurU joqI srUp mh`lw pMjvW jI, ivsmwd bRhm<br />

jI ’c lIx, au~bldI dyZ’c bYT rhy hn, AMdr bwhr pUrn bRhm jI dw AsMK<br />

AnMq s`cw nUr pRkwS hI pRkwS rUpI jl hY[ sRb ivAwpI ivsmwd Anqklwvwn<br />

siq sMqoK bRhmigAwn pRym nwm vYrwg iqAwg dw iqAwg Awid SuB guxW rUpI lwl<br />

rqn hIry moqI hn[ sRb ivAwpI ivsmwd pRymw-BgqI inmRqw gRIbI SWqI iKmw<br />

krxw mudqw mYqRI aupyiKAw rUpI mxIAW hn[ rovih; syK mswiek pIr] AMiq<br />

kwil; mqu lwgY BIV] Anuswr mrn dy kSt qoN v`fy 2 roNdy kurlWdy hn, pr gurU<br />

pRmysr jI ny A`g smwn q`qIAW szwvW shwrIAW[ au~bldI dyZ’c bYT ky, Amr<br />

Afol Ac`l At`l s`cy AibnwsI bRhm jI ’c lIn rhy, Akih Asih kSt Awaux<br />

qoN, qyrw kIAw; mITw lwgY] hir nwmu pdwrQu; nwnku mWgY] Anuswr pUrn inrBYqw<br />

sihq Bwxw mMn ky, bRhmigAwnI sd jIvY; nhI mrqw] Anuswr bhuq hI au~cI<br />

AvsQw Awp kmw ky, AibnwsI bRhm jI ’c lIxqw idKweI hY[ }<br />

bRhmigAwnI mukiq jugiq; jIA kw dwqw] bRhmigAwnI; pUrn purKu ibDwqw]<br />

pUrn bRhmigAwnI gurmuiK ipAwry siqgurU jI, Ajpw jwp ivAwpk bRhm jI ’c<br />

sdw rom 2 krky lIx, pUrn (ibDwqw) Akwl purKu srUp hn[ XQw:- bRhm mih<br />

jnu; jn mih pwrbRhmu] eykih Awip; nhI kCu Brmu]) gur goivMdu. gouivMdu gurU hY ;<br />

nwnk Bydu n BweI] AYsy vwihgurUuu pUrn bRhmigAwnI siqgurU swihb jI, jIA nUM<br />

Bwau-BgqI Ajpw jwp gurbwxI AsMK gux b^S ky, pUrn bRhm jI nwl joVn<br />

dI(jugiq) jugqI, jMmx mrn AOguxW mhW pwpW qoN mukiq krky, jIvn(mukiq)<br />

mukqI(kw) dy(dwqw) dwqy hn, Bwv hux gurqw ibrwjmwn ho ky joV rhy hn[ XQw:-<br />

www.Gursevak.com<br />

348<br />

q`qkrw


pauVI] so siqguru Dnu DMnu; ijin.Brm gVu qoiVAw] so siqguru vwhu vwhu;<br />

ijin.hir isau joiVAw] nwmu inDwnu AKutu; guru dyie dwrUE] mhw rogu ibkrwl;<br />

iqnY ibdwrUE] pwieAw nwmu inDwnu; bhuqu KjwinAw] ijqw jnmu Apwru; Awpu<br />

pCwinAw] mihmw khI n jwie; gur smrQ dyv] gur pwrbRhm prmysur; AprMpr<br />

AlK AByv] 1 6]<br />

bRhmigAwnI; AnwQ kw nwQu] bRhmigAwnI kw; sB aUpir hwQu] siqgurU<br />

swihb jI dy ipAwry swihbzwdy jI, pUrn bRhm jI ’c lIx ho ky, pUrn<br />

bRhmigAwnI jI bx ky, vwihgurU jI nwloN ivCuVy kStW dy mwry(AnwQ) XqIm gRIb<br />

jIv(kw) dy, (nwQu) mwlk shwiek r`iKAk pRiqpwlk hn[ AYsy pUrn<br />

ivsmwd(bRhmigAwnI) mhWpurSW jI(kw) dw, sB dy isr(aUpir) au~qy, ikRpw rUpI<br />

hwQu hY[ vw Bu`Kw mMgqw jIv h`Q A`fdw hY, bRhmigAwnI mukiq jugiq; jIA kw<br />

dwqw] Anuswr dwqy pUrn bRhmigAwnI jI, cwr pdwrQ Awqm dwn b^S ky, pUrn<br />

bRhm’c lIxqw b^Sdy hn[ ies leI bRhmigAwnI kw; sB aUpir hwQu] Anuswr<br />

pUrn bRhmigAwnI jI kw, sB aUpir hwQ hY, ikauN jo bRhm srUp ho ky, sB dI<br />

pwlxw kr rhy hn[ aun@W dw SuB s`cw nwm lY ky byAMq jIv, hr smyN iB`iKAw mMg<br />

ky pyt Brdy hn, rogI sogI, pUrn bRhm’c, lIxqw pwauNdy, jIvn mukq khwauNdy<br />

hn[ aun@W dw prm piv`qR nwm jpx vwly nIc kIt dy idl idmwZ rom 2’c,<br />

siqgurU gRMQ swihb jI hr smyN gurbwxI Byj ky, aun@W dy irdy’coN AMimRq hr smyN<br />

muK’c Byjdy rihMdy hn[ aun@W nUM gurbwxI dy A`Kr 2 dw, vwihgurU srUp inscw<br />

b^Sdy hn[ aun@W dy AMdr bwhr vs ky, AnMq gursbdW, aun@W dy ArQW dy drSn<br />

Awp hI hr smyN krdy rihMdy hn[ aun@W dy AMdr vs ky, suAws 2 Awpxw jwp Awp<br />

krdy hn[ aun@W dy lUM 2’c AMdr bwhr, ijmI jmwn ky ibKY; sm`sq eyk joq hY] n<br />

Gwt hY.n bwF hY; n Gwt bwF hoq hY] Anuswr ivsmwd pRkwS hI pRkwS nUr hI nUr<br />

srUp vwihgurU jI Awp vs ky, Bwv swiKAwq ho ky, AnMq sUrjW cMdRimAW vWg<br />

jgmgwauNdy hn[<br />

bRhmigAwnI kw; sgl Akwru] bRhmigAwnI; Awip inrMkwru] prmpUjnIk<br />

gurU ipAwry swihbzwidAW jI ny, du`D dMdIAW vwlI bwl ieAwxI aumr’c, prm<br />

pwk Amr AduqI ShIdI dy ky, inrMkwrjI, swrI pRjw dw idl, sdw leI hlUx<br />

idqw, sB nyqRW’coN AWsU vgw idqy[ inrMkwrjI’c lIx ho ky, Awpxy prmpUjnIk<br />

www.Gursevak.com<br />

349<br />

q`qkrw


ipAwry dwdy swihb jI qy aun@W dy dwdy swihb jI vWg, AwpxI AduqI kurbwnI dy<br />

ky, pUrn bRhmigAwnI vwlI AvsQw kmw ky idKweI hY[ AYsy ivsmwd Amr ShId<br />

pUrn(bRhmigAwnI) mhWpurS, inrMkwr jI ’c sdw lIx ho ky, Awip prm ipAwry<br />

inrMkwru srUp jI hn, ies leI AYsy pUrn bRhmigAwnI mhWpurSW(kw) dw, (sgl)<br />

swrw Akwru hY, Bwv AnMq bRhmMf dy swry AkwrW dy rwjwn rwj] Bwnwn Bwn]<br />

mwlk hn[ XQw:- bRhmigAwnI; sB isRsit kw krqw] bRhmigAwnI sd jIvY;<br />

nhI mrqw]) nwnk bRhmigAwnI; Awip prmysur]) Ab qau jwie cFy isMGwsin;<br />

imly hY swirMg pwnI] rwm kbIrw.eyk Bey hY; koie n skY pCwnI]<br />

bRhmigAwnI kI soBw; bRhmigAwnI bnI] nwnk bRhmigAwnI; srb kw<br />

DnI]8]8] prmpUjnIk DMn vwihgurU imhrvwnu.swihbu imhrvwnu] swihbu<br />

myrw.imhrvwnu] jIA sgl kau; dyie dwnu] s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv siqgurU<br />

sRI gurU gRMQ swihb jI &urmwauNdy hn:- siqgurU swihbwn jI dI AwigAw mMn ky,<br />

gurU jI leI ShId hox vwly, suAws 2 nwm jI jpx jpwaux vwly, AnykW<br />

bRhmigAwnI gursyvk bxwaux vwly, Amr ShId swihbzwidAW jI vWg, pUrn bRhm<br />

srUp bRhmigAwnI jI kI soBw, pUrn bRhm srUp bRhmigAwnI jI hI bnI hY, AYsy<br />

ivsmwd Amr ShId pUrn bRhmigAwnI mhWpurS jI, (srb) swirAW(kw) dy (DnI)<br />

mwlk, pUrn bRhm srUp hn[] 8] 8] XQw:- Ab qau jwie cFy isMGwsin; imly<br />

hY swirMg pwnI] rwm kbIrw.eyk Bey hY; koie n skY pCwnI]) sYnu nweI<br />

buqkwrIAw; Ehu Gir Gir suinAw] ihrdy visAw pwrbRhmu; Bgqw mih ginAw]<br />

3])<br />

jy jy sihq; jwqn sMdyih] pRB ko sMig; n Cofq nyh] qy qy; prmpurI kh<br />

jwhI] iqn hir isau AMqru kCu nwhI] 21] Anuswr ijhVw gurU ipAwrw gurmuiK<br />

aun@W vWg, gurU ArQ AMg 2 ktwvy ShIdI pwvy, auh hI aus soBw nUM pRwpq ho skdw<br />

hY[ vw vwihgurU pUrn bRhmigAwnI jI pYdw krn vwly vwihgurU mh`lw pMjvW jI<br />

srb`q dy Bly ihq, jyT dI grmI’c, zwlmW dy Gor iBAwnk AiqAwcwr zulm<br />

krn qoN, hux q`qI qvI’qy KV@ rhy hn[ vwihgurU mh`lw nOvW jI srb`q dy Bly ihq,<br />

hux Awpxw sIs ktvw rhy hn[ siqgurU gRMQ swihb jI’c, Akwl puurK jI dI<br />

swrI mihmw, siqgurU swihb jI dI mihmw hY[ ies leI bRhmigAwnI kI soBw;<br />

bRhmigAwnI bnI] nwnk bRhmigAwnI; srb kw DnI] pUrn bRhmigAwnI,<br />

www.Gursevak.com<br />

350<br />

q`qkrw


pwrbRhm prmysr siqgur; Awpy krxYhwrw] crx DUiV qyrI.syvku mwgY; qyry drsn<br />

kau bilhwrw] 1]) gurdyv mwqw gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw] jI nUM,<br />

rom 2 krky inmK 2 suAws 2 Aink bwr sdw sdw nmskwr fMfauq bMdnw hY]<br />

8] 8] XQw:- bRhmigAwnI kau; sdw Adysu]) nmskwr.qw kau lK bwr] iehu<br />

mnu dIjY; qw kau vwir]) gurdyv siqguru pwrbRhmu prmysru; gurdyv nwnk hir<br />

nmskrw] 1]) Awid gur ey; nmh] jugwid gur ey; nmh] siqgur ey; nmh] sRI<br />

gurdyv ey; nmh]) guru syvau, kir nmskwr] Awju hmwrY, mMglcwr]) siqguru<br />

dieAw iniD.mihmw AgwiD boiD; nmo nmo nmo nmo.nyiq nyiq nyiq hY]) sdw sdw,<br />

siqgur nmskwr] gur ikrpw qy; gun gwie Apwr]) guru pUrw; nmskwry] pRiB;<br />

sBy kwj svwry]<br />

45. gauVI suKmnI mÚ5] sloku]) AstpdI jI nOvyN, Awid 274.<br />

sloku] auir DwrY; jo AMqir nwmu] srb mY; pyKY Bgvwnu] inmK inmK; Twkur<br />

nmskwrY] nwnk Ehu Aprsu; sgl insqwrY] 1]<br />

{(nweI.ibMdI.n.lwau) vwhu vwhu scy pwiqswh; qU scI nweI] prmpUjnIk<br />

vwihgurU siqgurU pMjvyN pwiqSwhjI, zwlmW dy Gor iBAwnk zulm krn qoN, au~bLdI<br />

dyZ’c bYT ky, shI s`cy pUrn inpuMn inRivkwr gurmuiK swD sMq bRhmigAwnI<br />

gursyvk mskInIAw jn Bgq pUrn siqgurU swihb jI, Aprsu bYsno BgauqI<br />

pMifqu rwmdwsu jIvn mukiq dy gux, Awip kmwau, Avrw aupdys] Anuswr Awp<br />

kmw ky, ilK rhy hn[ vwihgurU mh`lw pMjvW jI, hux siqgurU sRI gurU gRMQ swihb<br />

jI srUp gurqw ibrwjmwn ho ky, kLju`gI jIAW dy idl idmwZ ’c gurbwxI jI Byj<br />

ky, lUM 2’c vs ky, aun@W ’qy hr smyN swc nwm kI AMimRq vrKw] krky, inrgux<br />

srgux dI eykqw b^S ky, aupRokq pdvIAW b^S rhy hn[ }<br />

auir DwrY; jo AMqir nwmu] srb mY; pyKY Bgvwnu] inmK inmK; Twkur<br />

nmskwrY] nwnk Ehu Aprsu; sgl insqwrY] 1] KMf bRhmMf byAMq;<br />

auDwrxhwirAw] prmpUjnIk vwihgurU siqgurU nwnk dyv mh`lw 5 jI, gurmuiK<br />

Aprsu jI dy sul`Cx &urmwauNdy hn:- (jo) ijhVy gurU ipAwry gursyvk jI, im`Ty<br />

ipAwry (nwmu) Ajpw jwp vwihgurU inrMkwr jI nUM, gurqw ibrwjmwn siqgurU gRMQ<br />

swihb jI duAwrw, Awpxy(auir) irdy(AMqir) AMdr(DwrY) Dwrn krn[ srbI rMgI<br />

rUpI qUM hY; Anuswr (srb) swirAW rUpW rMgW duSmx im`qR(mY) ’c, Bgvwnu jI<br />

www.Gursevak.com<br />

351<br />

q`qkrw


nUM(pyKY) dyKx, inmK inmK(Twkur) Epiq prlau; iKn mih krqw] Awip Alypw;<br />

inrgunu rhqw] vwihgurU jI nUM, mn bwxI rom 2 krky(nmskwrY) nmskwr hI<br />

nmskwr krn, Ehu ipAwry(Aprsu) ACoh inrlyp pUrn bRhmigAwnI r`b rUp<br />

mhWpurS gurmuiK swD gursyvk ^wlsy jI, (sgl) swirAW nUM AOguxW ivkwrW suAwdW<br />

jmW jUnW izAwdw sOx izAwdw bolx hMkwr suK, AwpxI vifAweI Awp krn, inMdw<br />

mwieAw qoN(insqwrY) qwrdy hn] 1] ijvyN, jau qau; pyRm Kylx kw cwau] isru Dir<br />

qlI; glI myrI Awau] iequ mwrig; pYru DrIjY] isru dIjY; kwix n kIjY] Anuswr<br />

vwihgurU mh`ly dsvyN jI ny pMj sIs mMgy, pMjW ipAwirAW ny Arpyy, pUrn gRIbI<br />

AwzzI nwl pyRm bynqI kIqI, “hy vwihgurU jI!jy l`KW hI sIs huMdy qW BI Awp jI<br />

nUM Arpdy[ ”AYsI au~c krnI kmweI’qy moihq ho ky , pMjW ipAwirAW nUM Awp AMimRq<br />

Ckw ky, aun@W dy swhmxy KV@ ky, Awpxy gL’c p`lw pw ky, dovyN h`Q joV sIs Jukw ky<br />

AMimRq dI dwq mMgI[ vwhu vwhu gurUu goibMd isMG Awpy guru cylw[ Anuswr AMimRq Ck<br />

ky Awpxy cyilAW dy cyly bxy[ pMjW ipAwirAW ny Awpxw swrw hI jIvn,<br />

prmpUjnIk gurU pRIqm jI qoN kurbwn kIqw[ prmpUjnIk mhwn blvwn DIrjDwrI<br />

praupkwrI pUrn bRhmigAwnI r`b rUp ipAwry ihMmqisMG, ipAwry mohkmisMG,<br />

ipAwry swihbisMGjI cV@ ky Awey, zwlmW dw purjw 2 k`t ky Awpxy ipAwry pRIqm<br />

gurU jI qoN kurbwn hoey, ipAwry dieAwisMG, ipAwry DrmisMG qy BweI mwn isMG<br />

swihb jI sRI cmkOr swihb jI gV@I ’coN, gurU pRmysr jI dy nwl bwhr Aw ky Drm<br />

jMg kIqw[ rom 2 krky inmK 2 Awpxy Twkur Bgvwn vwihgurU mh`ly dsvyN jI nUM<br />

nmskwrW hI nmskwrW kridAW &urmwn isr m`Qy ’qy mMndy rhy[ AYsy smUh ShId<br />

isMG swihbwn sMq Bgq gursyvk Ap`rs hn[<br />

bRhmigAwnI kY; grIbI smwhw] bRhmigAwnI; praupkwr aumwhw])<br />

bRhmigAwnI; sgl kI rInw] BweI gurdws swihb jI Aprs dy ieh SuB sul`Cx<br />

&urmw rhy hn:- hau iqsu.Goil GumwieAw; gurmiq.irdY grIbI AwvY[ hau iqsu.Goil<br />

GumwieAw; pr nwrI dy.nyiV n jwvY[ hau iqsu.Goil GumwieAw; pr drbY no.hQu n<br />

lwvY[ hau iqsu.Goil GumwieAw; pr inMdw suix.Awpu htwvY[ hau iqsu.Goil<br />

GumwieAw; siqgur dw aupdysu kmwvY[ hau iqsu. Goil GumwieAw; QoVw svY.QoVw hI<br />

KwvY[ gurmuiK soeI; shij smwvY] 4]<br />

www.Gursevak.com<br />

352<br />

q`qkrw


(s`sy.pYr.ibMdI.n.lwau) (AstpdI]) prmpUjnIk ds qukIAW, A`T pauVIAW dy<br />

AstpdI jI nOvyN[<br />

imiQAw; nwhI rsnw prs]) mwQY iqRkutI; idRsit krUir] bolY kauVw; ijhbw kI<br />

PUiV] sdw BUKI; ipru jwnY dUir] 1]) Eie pwpI.sdw iPrih AprwDI; muKhu.Aprs<br />

khwvih] sdw sdw iPrih AiBmwnI; sgl kutMb fubwvih] Anuswr sRb`q dy Bly dy<br />

kMm nUM h`Q n lwauxw, iksy dw pRCwvW n pYx dyxw, dUijAW qoN n&rq krnI, prwieAw<br />

rUp dyKxw, sMq jI dI syvw n krnI, ieMidRAW dy iviSAW ’c K`cq rihxw, Awpxy<br />

Awp nUM Aprs mMn ky hMgqw krnI, ien@W Koty doSW dI inivrqI leI, gurmiq Anuswr<br />

shI s`cy Aprs jI dy sul`Cx &urmwauNdy hn:- gurmuiK Aprs jI dI pwk rsnw nUM,<br />

(imiQAw) JU`T ivSy ivkwr mMdy bol dI(prs) Coh (nwhI) nw l`gdI hovy, Bwv AwpxI<br />

rsnw krky ivkwr dy bcn krky n h`sx, iksy nMU kql krwaux dy bcn n kihx,<br />

suAwd ’c K`cq n hox, iksy nUM iP`kw au~kw hI n bolx[ XQw:- iks hI mMdw AwiK n<br />

clY; sic Krw sicAwrw hy] 14]) mMdw.iksY n AwiK; JgVw pwvxw]) ieku iPkw.nw<br />

gwlwie; sBnw mY scw DxI]<br />

mn mih pRIiq; inrMjn drs] gurmuiK Aprs jI dy mn(mih) ’c, (inrMjn)<br />

Su`D pRkwS srUp vwihgurU jI dy suMdr Amolk(drs) drSn dI pUrn pRIiq hovy[ vw<br />

Awpxy mn(mih) ’c inrMjn jI dy drs, pUrn pRIiq nwl krdy hox[ vw inrMjn jI dy<br />

mn(mih) ’c, gurmuiK Aprs jI dy drs dI pRIiq hovy, Bwv Aprs jI AYsy ivsmwdI<br />

hox, Bwv sRb ivAwpI ivsmwd Ajpw jwp Anqklwvwn myhrvwn vwihgurU jI srgun<br />

srUp Dwr ky, pUrn pRIq nwl Aprs jI dy drSn krn[ XQw:- kbIr.mnu inrmlu<br />

BieAw; jYsw gMgw nIru] pwCY lwgo hir iPrY; khq kbIr kbIr]<br />

pr iqRA rUpu; n pyKY nyqR] gurmuiK Aprs jI(pr) prweI(iqRA) iesqRI dw<br />

rUpu, mUvI, kwgz ’qy Poto(nyqR) A`K nwl n(pyKY) dyKdy hox[ prwieAw rUp dyKx dy<br />

AsMK doS mhW pwp hn[ XQw:- byd pVy piV pMifq mUey; rUpu dyiK dyiK nwrI]) AKI<br />

sUqku vyKxw; pr iqRA pr Dn rUpu] {prQwie swKI.mhwpurK boldy; swJI sgl<br />

jhwnY] Anuswr siqgurU swihbwn jI Awpxy b`cy b`cIAW nUM svwrn leI, sWJw aupdyS<br />

b^S rhy hn, Bwv b`cIAW BI prwieAw rUp n dyKx[ }<br />

pr iqRA.rUp inhwry[ lwgY sUqku.rom rom kau ipAwry[ pr iqRA.rUp inhwry[<br />

siq pRmysr.iqs kau mwry[ pr iqRA.rUp inhwry[ Bogy kst.AsMK Apwry[ pr<br />

iqRA.rUp inhwry[ nyqR Aiq mYLy.hoihN ipAwry[ pr iqRA rUp.inhwry[ suK n dyKY;supn<br />

www.Gursevak.com<br />

353<br />

q`qkrw


mJwry[ pr iqRA.rUp inhwry[ jm v`s pey.v`f joD Apwry[ pr iqRA.rUp inhwry[<br />

jnm Drm.jUey hwry[ pr iqRA.rUp inhwry[ rog sog ivjog.iqs mwry[ pr iqRA.rUp<br />

inhwry[ kUkr sUkr.mhW kUiVAwry[ pr iqRA.rUp inhwry[ ADm cMfwl.Bogy nrk<br />

hzwry[ pr iqRA.rUp inhwry[ hoih Apiv`qR.supn mJwry[ pr iqRA rUp inhwry[<br />

kwm Emwih kY.iqs kau mwry[ pr iqRA.rUp inhwry[ pwpI AwqmGwqI.hY sMswry[<br />

pr iqRA. rUp inhwry[ jlqw jlqw.jIvn bwzI hwry[ pr iqRA.rUp inhwry[ kwmI<br />

kRoDI.pwpn koit auswry[ pr iqRA.rUp inhwry[ pVqw lhU pwk.ndI mJwry[ pr<br />

iqRA.rUp inhwry[ jnm mrY.mr nrk isDwry[ pr iqRA.rUp inhwry[ eyfz<br />

Awid.iqs mwry[ (dwsin dws)<br />

swKI:- prmpUjnIk bRhmigAwnI kY; grIbI smwhw] bRhmigAwnI;<br />

praupkwr aumwhw] pUrn bRhmigAwnI r`b rUp Bgq sUrdws swihb jI:- Awp jI<br />

sMsikRq &wrsI ihMdI dy pUrn iv`dvwn sn[ Akbr dy Aihlkwr vjoN, ielwky<br />

AvD’c sMdIlw dy hwkm bxy[ min bYrwgu BieAw; drsnu dyKxY kw cwau] Anuswr<br />

Awp jI nUM pUrn idRV bYrwg ho igAw[ isD swiDk igrhI jogI; qij gey Gr bwr]<br />

1] Anuswr sB ku`J iqAwg ky bMdgI krn l`g gey[ ie`k nyk swaU SwhUkwr pRvwr<br />

smyq drSn krn Awaux l`gw[ qpy qpIsr; folY cIq] Anuswr swaU SwhUkwrnI<br />

dw rUp dyK ky, ic`q folx qoN, pic pic muey; ibKu dyiK pqMgw] Anuswr pqMgy vWg<br />

sVn l`g gey[ AKI sUqku.vyKxw; pr iqRA.pr Dn rUpu] Anuswr swry sRIr nUM<br />

Apiv`qRqweI bycYnI ho geI[ byd pVy piV.pMifq mUey; rUpu dyiK dyiK nwrI]) kwmI<br />

purK; kwmnI ipAwrI] Anuswr swaU SwhUkwrnI dw srUp dyKx leI, AqIq bwxw<br />

iqAwg ky, l`kVhwry dy Bys ’c jMgL ’coN, l`kVW dw ie`k Bwr SwhUkwr dy Gry in`q<br />

hI iljWdy[ l`kVW s`ut ky ibAwkul hwlq ’c KV@y , swaU SwhUkwrnI dy srUp v`l<br />

dyKdy rihMdy[ SwhUkwr SwhUkwrnI bMdgI swDU syvw puMn dwn dy ihqkwrI sn[<br />

pqIbRqw nyk SwhUkwrnI ny idl ’c bVw hI A&sos kIqw, ik ien@W dw mn fol<br />

igAw hY, jy Awpxy pqI nUM d`isAw qW ien@W nUM mwrn mrwauxgy[ ies leI cu`p<br />

rhI[ ie`k swl mgroN Gr ’c l`kVW dyK ky SwhUkwr ny pu`iCAw, “ieh l`kVW qusIN<br />

ik`QoN mMgwauNdy hoN?”pqIbRqw ny dovyN h`Q joV isr Jukw ky , pUrn gRIbI nwl pRym bynqI<br />

kIqI, “jykr Awp pUrn iKmw kroN qW d`s skdI hW[ ies ’c pRmwqmw jI dI<br />

jwmnI dyvo[ ”SwhUkwr nUM pqIbRqw’qy pUrn Brosw sI[ ikhw, ”TIk hY, dws iKmw<br />

www.Gursevak.com<br />

354<br />

q`qkrw


hI krygw[ ij`Qy iKmw hY, au~Qy mhwrwj vsdy hn[ ” XQw:- kbIrw.jhw igAwnu,<br />

qh Drmu hY; jhw JUTu.qh pwpu] jhw loBu.qh kwlu hY; jhw iKmw.qh Awip]<br />

155]) iKmw sIgwru.kwmix qin pihrY; rwvY lwl ipAwrI] pqIbRqw ny s`c 2 d`s<br />

idqw[ s`c sux ky SwhUkwr nUM bhuq hI vYrwg ho igAw[ “ieqnw v`fw iqAwgI<br />

vYrwgI, sMswrI gMd leI ie`k swl l`kVW FoNdw irhw[ ”ies qr@W ieh jIv AnykW<br />

jUnW ’c BRmdw kSt Bog irhw hY[ XQw:- bYr ibroD; kwm koRD moh] JUT ibkwr;<br />

mhw loB DoRh] ieAwhU jugiq; ibhwny keI jnm] nwnk.rwiK lyhu; Awpn kir<br />

krm] dohW ny ismrn krky Ardws kIqI[ “hy srb ivAwpI Akwl purKu jI<br />

!sdw sdw, iehu BUlnhwru] jIv ’qy ikRpw kro, ijs krky aus dI miq Awp jI dy<br />

srb ivAwpI crn-kmlW ’c juVy[ ”SwhUkwr SwhUkwrnI dovyN iKmw DIrj pr<br />

aupkwr vwly nyk sn, gu`sw krn dI bjwey, l`ijAw dy ky svwrn leI, Bgq jI nUM<br />

Awpxy Gr lMgr Ckwaux leI bulwieAw[ siqkwr sihq Bgq jI dy crn Do ky,<br />

lMgr CkwieAw qy ikhw, “hy Bgq jI !Gr vwlI smyq sB ku`J sMBwLo, Awp jI<br />

Aswfy pwpIAW dy qwrk hoN, mrn qy jmW dy kSt qoN bcwvoNgy[ dwsndws bMdgI<br />

krygw[ ”ieh sux ky Bgq jI nUM bhuq hI l`ijAw AweI[ DrqI ’c Zrk hox<br />

l`gy[ -A&sos lwhxq hY, au~cw AOhudw iqAwg ky dws ny prwey Gr nUM q`ikAw hY,<br />

ijs dIAW ieh s^q szwvW ilKIAW hn:- pr iqRA.rwvix jwih; syeI<br />

qwlwjIAih] inqpRiq.ihrih pr drbu; iCdR kq FwkIAih] SwhUkwr nUM ikhw,<br />

“dws nUM do qoV grm krky dyvo[ ”nWh krn qoN ikhw, “dws quhwnUM srwp dy<br />

dyvygw[ ”srwp qoN fridAW ny qoV ilAw ky dy idqy[ vYrwgI Bgq jI ny AwpxIAW<br />

dohW A`KW’c qoV mwr ky AMn@IAW kr leIAW, ik ien@W ny myry koLoN ie`k swl l`kVW<br />

FuAweIAW hn[ jIvn nUM nrk bxwieAw hY[ nyqRhIx ho ky jMgL’c jw ky ivrwg<br />

sihq BgqI krn l`gy[ Awp jI nUM AqIswr mRoVy l`gx qoN k`pVy gMdy ho gey[ Awp<br />

jI dw ipAwr dyK ky BgvwnjI pRgt hoey, BgvwnjI ny Awp jI dy swry k`pVy Doqy qy<br />

ikhw, “Bgq jI, hux dwsndws ny jwxw hY[ ”Bgq jI ny BgvwnjI nUM Avwz qoN<br />

pCwx ky pUrn pRym Adb siqkwr nwl g`utoN PV ley, qW BgvwnjI ny g`ut Cufw<br />

ilAw, Bgq jI ny ikhw, “Awp jI ny gu`t qW Cufw ilAw hY, dwsndws dy mn’coN<br />

inkL ky idKwau[ ”pRym dy vsIkwr ho ky BgvwnjI ny AwpxIAW A`KW Bgq jI nUM<br />

b^S idqIAW Ab kI bwr.bKis bMdy kau; bhuir n Baujil Pyrw] Anuswr Bgq jI<br />

www.Gursevak.com<br />

355<br />

q`qkrw


ny ikhw, “dwsndws nUM iesy jnm’c hI b^S lvo jI[ nyqRhIx bMdgI krWgw[<br />

”Awp jI ny Ajpw jwp’c lIx ho ky ^Ub bMdgI kIqI[ byAMq hI jIAW nUM bMdgI’c<br />

lw ky qwirAw[ siqgurU pMjvyN pwiqSwhjI dy prmpiv`qR crn-kmlW’c lIx ho ky,<br />

Cwif mn; hir.ibmuKn ko sMgu] bwxI aucwrI, jo AMg 1253’qy hY[, Awp nyqRhIx<br />

ho ky pws bYT gey qy ikhw, “Awp jI ny jo Awpxy nyqRW’c qoV mwry hn, ieh bhuq<br />

BwrI glqI kIqI hY, ies leI jy Awp jI A`KW r`KxIAW cwhuMdy hoN, qW ie`k jnm<br />

hor Dwrnw pvygw[ ”ieh quk aucwridAW hI A&ur smwDI’c lIx ho gey[ gurU<br />

pRmysr jI dy drSnW dw AYsw ivsmwd rMg b`Jw, ijs bwry vwihgurU mh`ly pMjvyN jI<br />

ny BwrI pRsMn ho ky, Awp jI dI bhuq BwrI mihmw js rs pRym BirAw ieh ivsmwd<br />

rMgIlw gurSbd aucwirAw, ijs ’c Bgq jI dI inRivkwrqw, AibnwsI suK;<br />

Awpn Awsn] vwihgurU jI’c pUrn ivsmwdI; And shj Duin Jok] srb ivAwpI<br />

ivsmwd mgnqw lInqw dw izkr hY[ swrMg mhlw 5 sUrdws, siqgur<br />

pRswid] hir ky sMg; bsy hir lok] qnu mnu Arip.srbsu sBu AripE; And shj<br />

Duin Jok] 1] rhwau] drsnu pyiK.Bey inribKeI; pwey hY sgly Qok] Awn bsqu<br />

isau, kwju n kCUAY; suMdr bdn Alok] 1] isAwm suMdr qij.Awn ju cwhq; ijau<br />

kustI qin jok] sUrdws mnu pRiB hiQ lIno; dIno iehu prlok] 2]<br />

swD kI thl; sMq sMig hyq] gurmuiK Aprs jI(swD sMq) gurU pRmysr<br />

jI(swD sMq) swD kI soBw; Aiq mskInI] Anuswr AiqAMq gRIbI vwly gursyvk<br />

swD, shx sIl sMqM; sm imqRs´ durjnh] Anuswr sihn SIlqw vwly pUrn gurU jI<br />

dy lwfly sMq jI(kI) dI(thl) syvw, (hyq) pRym sMig krdy hox[ XQw:- sUhI<br />

mhlw 5] hir kw sMqu.prwn Dn; iqs kw pinhwrw] BweI mIq suq sgl qy; jIA<br />

hUM qy ipAwrw] 1] rhwau] kysw kw kir bIjnw; sMq cMauru Fulwvau] sIsu inhwrau;<br />

crx qil DUir muiK lwvau] 1] imst bcn bynqI krau; dIn kI inAweI] qij<br />

AiBmwnu.srxI prau; hir gux iniD pweI] 2] Avlokn punh punh krau; jn kw<br />

drswru] AMimRq bcn.mn mih isMcau; bMdau bwr bwr] 3] icqvau.min Awsw<br />

krau; jn kw sMgu mwgau] nwnk kau.pRB dieAw kir; dws crxI lwgau] 4] 2]<br />

42]) thl krau; qyry dws kI; pg Jwrau bwl] msqku Apnw.Byt dyau; gun sunau<br />

rswl]) AYsI mWgu, goibd qy] thl sMqn kI.sMgu swDU kw; hir nwmW jip prm<br />

gqy]) idnu rwqI AwrwDhu ipAwro; inmK.n kIjY FIlw] sMq syvw kir.BwvnI<br />

www.Gursevak.com<br />

356<br />

q`qkrw


lweIAY; iqAwig mwnu hwTIlw]) pwnI pKw pIsau.sMq AwgY; gux goivMd jsu gweI]<br />

swis swis mnu nwmu sm@wrY; iehu ibsRwm iniD pweI]<br />

krn n sunY; kwhU kI inMdw] sB qy jwnY; Awps kau mMdw] gurmuiK Aprs jI<br />

Awpxy(krn) kMnW nwl(kwhU) iksy (kI) dI BI inMdw n(sunY) suxdy hox[ XQw:-<br />

hau iqsu.Goil GumwieAw; pr inMdw suix.Awpu htwvY[ prweI inMdw hMkwr klyS<br />

ivkwr AOguxW mhW pwpW qoN bcy hox, vwihgurU jI dy suMdr AlOikk drSnW leI,<br />

gurmuiK Aprs jI(Awps) Awpxy Awp(kau) nUM sB(qy) qoN mMdw(jwnY) jwxdy hox[<br />

gurpRswid Awpxy Awp nUM qno mno Dno rom 2 krky sB qoN mMdw smJx[ AOgux<br />

ivkwr iqAwgx, mn dI SWqI leI, bhuq v`fw aupwA &urmw rhy hn:- kbIr.sB<br />

qy hm bury; hm qij.Blo sBu koie] ijin.AYsw kir bUiJAw; mIqu hmwrw soie]) hm<br />

nhI cMgy; burw nhI koie] pRxviq nwnku; qwry soie]) qau dyvwnw jwxIAY; jw<br />

swihb Dry ipAwru] mMdw jwxY.Awp kau; Avru Blw sMswru] vw Aprs jI dI<br />

AxhoeI inMdw, inMdk krn qW gurmuiK Aprs jI Awpxy(krn) kMnW nwl(kwhU)<br />

iksy (kI) dI kIqI inMdw n(sunY) suxdy hox, Bwv AwpxI inMdw sux ky AxsuxI kr<br />

dyx, ijvyN Bgq kbIr swihb jI inMdw hox qoN Gbrwaux dI bjwey, gurbwxI<br />

aucwrdy:- gauVI] inMdau inMdau; mokau logu inMdau] inMdw jn kau; KrI ipAwrI]<br />

inMdw bwpu; inMdw mhqwrI] 1] rhwau] inMdw hoie; q bYkuMiT jweIAY] nwmu pdwrQu;<br />

mnih bsweIAY] irdY suD; jau inMdw hoie] hmry kpry; inMdku Doie] 1] inMdw krY;<br />

su hmrw mIqu] inMdk mwih; hmwrw cIqu] inMdku so; jo inMdw horY] hmrw jIvnu;<br />

inMdku lorY] 2] inMdw hmrI; pRym ipAwru] inMdw hmrw; krY auDwru] jn kbIr<br />

kau; inMdw swru] inMdku fUbw; hm auqry pwir] inMdkW dy julwhw kihx qoN, Bgq jI<br />

ny mhwn audwrqweI sihnSIlqw nwl Awpxy Awp nUM julwhw iliKAw hY[ qUM<br />

bRhmnu.mY kwsIk julhw; muih qoih brwbrI.kYsy kY bnih] hmry rwm nwm kih<br />

aubry; bydu Brosy pWfy fUib mrih]) qUM bwm@nu.mY kwsIk julhw; bUJhu mor igAwnw]<br />

qum@ qau jwcy.BUpiq rwjy; hir sau mor iDAwnw] gurmuiK Aprs jI, sMq jnw;<br />

sunih suB bcn] Anuswr inMdk dI Avwz’coN BI suB bcn jwp hI sunx[ XQw:-<br />

sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY] rwm ibnw; ko bolY ry]) jo bolq hY.imRg mIn pMKyrU ; su<br />

ibnu hir.jwpq hY nhI hor]) ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd sUrj<br />

guxqwsw] paux pwxI bYsMqr ismrih; ismrY sgl aupwrjnw] pUrn ivsmwd<br />

www.Gursevak.com<br />

357<br />

q`qkrw


lIxqw sihq gurmuiK Aprs jI ieh Amolk gurU aupdyS kmwaux:- sloku mÚ 2]<br />

AKI bwJhu. vyKxw; ivxu kMnw.sunxw] pYrw bwJhu.clxw; ivxu hQw.krxw] jIBY<br />

bwJhu.bolxw; ieau jIvq mrxw] nwnk.hukmu pCwix kY; qau KsmY imlxw] 1])<br />

PrIdw.iehu qnu Baukxw; inq inq duKIAY kauxu] kMnI.bujy dy rhW; ikqI vgY<br />

pauxu] 88]) jo jo inMd kry.sMqn kI; iqau sMqn suKu mwnw] 3]<br />

vwihgurU nmskwr:- bRhmigAwnI; sgl kI rInw] sMq bwbw gurbcnisMG<br />

swihb ^wlsw jI ny dwsndws kUkr nUM ieh SuB bcn &urmwey, “bRhm-iv`idAw<br />

pV@n smyN dwsndws dw qyz prqwp dyK ky, bhu igxqI’c ividAwrQI eIrKw krn<br />

l`gy, qdoN dwsn dws ny krn n sunY; kwhU kI inMdw] sB qy jwnY; Awps kau mMdw]<br />

dw ^Ub AiBAws kIqw[ ”sp`uqR Awid SuB kwmnw dI pUrqI, mn dI SWqI, cOrwsI<br />

dw gyVw mytx leI, gurU pRymI bx ky pUrn pRym nwl ien@W qukW dw G`t qoN G`t svw<br />

l`K vwrIN jwp kro, mMnx krky ihrdy’c vswvo, hr vyly pV@I jwvo inhwl hoey<br />

jwvo[<br />

gur pRswid; ibiKAw prhrY] mn kI bwsnw; mn qy trY] (gur) prmpUjnIk<br />

s`cy siqgurU gRMQ swihb jI dI, ivsmwd inrol Su`D srb ivAwpI Agm Apwr<br />

pRkwS hI pRkwS srUp SuB s`cI Anq klwvwn (pRswid) ikRpw hI ikRpw nwl,<br />

(ibiKAw) zihr mwieAw ivSy Awpxy mn qn qoN(prhrY) dUr kIqy hox, hornW dy<br />

(ibiKAw) zihr mwieAw ivSy(prhrY) dUr krdy hox.mn(kI) dI ivSy ivkwr kql<br />

corI XwrI mMd krm, Anyk pRkwr dI mMdI bwsnw, mn(qy) qoN gurpRswid(trY) tlI<br />

hovy[<br />

46.{gur pRswid ibiKAw prhrY] swKI:- ie`k swaU ny d`isAw, “dwsndws<br />

DnI sI, ipMf dI AMimRqDwrI nUMh’qy mn fol igAw, iksy qr@W BI DIrj n kry[<br />

ien pMcn; myro mnu ju ibgwirE] plu plu hir jI qy; AMqru pwirE] Anuswr dws<br />

ny aus nUM mMdI ing@w nwl dyiKAw, aus ny dws dI mMdI hwlq dyK ky , h`Q joV ky isr<br />

Jukw ky ikhw, ”“vIr jI Dwro DIr jI nwsvMq hY sRIr jI!AMqu n vyKix; suxix n<br />

AMqu]) sBu ikCu suxdw vyKdw; ikau mukir pieAw jwie]) jh srb klw; Awpih<br />

prbIn] Anuswr myrw; AMqrjwmI hir rwieAw] siqgurU swihb jI sB dy idl dI<br />

jwxdy hn qy swnUM hr smyN dyKdy hn[ goqmu qpw.AihilAw iesqRI; iqsu dyiK ieMdRü<br />

luBwieAw] shs srIr ichn Bg hUey; qw min pCoqwieAw] Anuswr prwey Gr<br />

www.Gursevak.com<br />

358<br />

q`qkrw


jwx qoN ieMdR nUM kohV hoxy krky roxw ipAw[ ivkwr dI inivrqI leI, swihb sRI gurU<br />

goibMd isMGjI dy b^Sy, ry mn; AYso kir sMinAwsw] gursbd dw svw l`K vwrIN<br />

AiBAws kro, mhwrwj swihb Awp jI dw mn sw& kr dyxgy[ ”“dws nUM bVI hI<br />

l`ijAw AweI, BwvyN dws ny ie`k nyk swaU gurmuiK b`cI ’qy Awpxw mn mYLw kIqw hY,<br />

qW BI aus ny h`Q joV ky Adb siqkwr nwl gursbd AiBAws krn dw SuB s`cw<br />

aupdyS b^iSAw hY[ gursbd ismrn AiBAws krn qoN s`cy pwiqSwhjI dI ikRpw ho<br />

geI, gurU jI ny ivkwr duSmx twl idqw, so ju`gW 2’c gursbd dI mhwn mhwnqw<br />

hY[ ”<br />

47.siqgur pRswid] rwmklI pwqswhI 10] ry mn; AYso kir sMinAwsw]<br />

ijvyN Sbd hzwry Awid bwxI dy s`q Sbd hn, iqvyN ieh ds Sbd sRI AnMdpur swihb<br />

jI ivKy aucwry hn[ () dÍYq rihq ie`k vwihgurU jI, sB jIA jMq AsMK bRhmMfW<br />

dy pRkwSk hn[ sB qy vfw siqguru nwnku; ijin.kl rwKI myrI] Anuswr(siqgur)<br />

(siq+gur) (gur) v`fy pUjnIk(siq) s`cy(gur) inry pRkwS hI pRkwS(pRswid) AnMd<br />

srUp(pRswid) ikRpw srUp Bwv gurU pRmysr jI Agm Apwr inry ikRpw hI ikRpw pRkwS<br />

srUp hn[ (pRswid) (pR+swid) (pR) pry hn(swid) suAwd qoN, Bwv ieMdirAW dy<br />

suAwd qoN rihq hn[ rwmklI pwqswhI 10] prm pUjnIk vwihgurU siqgurU pwqswhI<br />

(10) dsvIN jI rwmklI rwg’c gurmiq sMinAws Dwrn dw SuB s`cw aupdyS, Awpxy<br />

mn nUM &urmwauNdy hn:- ry mn; AYso kir sMinAwsw] {25 swl q`k bRhmcrj r`Kxw,<br />

bRhmcwrI AwSRm hY[ 25 qoN 50 q`k igRsq AwSRm hY[ 50 qoN 75 q`k bwnpRsq<br />

AwSRm hY, Bwv igRsq iqAwg ky jMgL nUM cly jwxw qp krnw[ 75 qoN 100 q`k sRb<br />

kw iqAwg kr dyxw, ieh sMinAws AwSRm hY, Bwv pRwpq hoeI sB vsqU iqAwg dyxI[<br />

swh dw kI ivswh?ies leI vwihgurU gurU pRmysr jI ny jnm qoN hMgqw mmqw myr<br />

AOgux iqAwg ky, praupkwr srb`q dy Bly leI, sB ku`J kurbwn krn nUM sMinAws<br />

ikhw hY[ (ry) hy mn!gurpRswid(AYso) AYsy hMgqw dy iqAwg dw iqAwg krky, qn mn<br />

Dn spu`qR pirvwr sB ku`J pUrn s`cy gurU jI nUM Arp ky, swrw jIvn ismrn AiBAws<br />

srb`q dy Bly dy SuB Drm inrml krm krn krwaux, swrIAW AwsW suMn krky, suMn<br />

APur bRhm jI ’c lIxqw sihq, jo mwieAw pdwrQ pRwpq hoeI jwvy, gurU jI dy nwm<br />

qy srb`q dy Bly ihq lutw dyyx rUp shI (sMinAwsw) sMinAws Dwrn kir[ XQw:-<br />

AMqir suMnµ.bwhir suMnµ; iqRBvx suMn msuMnµ] cauQy suMnY.jo nru jwxY; qw kau.pwpu n puMnµ]<br />

mwieAw nUM h`Q n lwauxw iqAwg sMinAws nhIN hY[<br />

www.Gursevak.com<br />

359<br />

q`qkrw


n sy sdn.sBY kir smJhu; mn hI mwih audwsw] mn(mwih) iv`c hI moh<br />

AOguxW ivkwrW qoN(audwsw) auprwm inrlyp rihMidAW, (sBY) swry(sdn) GrW<br />

nUM(bn) jMgL(sy) jYsy(kir) krky (smJhu) smJxw kr, Bwv ieMdirAW dy suAwd<br />

zmIn sbMDI Gr sB dI myr mn ’coN iqAwgxw kr[ XQw:- qij swd; shj suKu<br />

hoeI] Gr Cfxy; rhY n koeI] (rhwau) ivsrwm dy ky &urmwauNdy hn:-<br />

jq kI jtw, jog ko m`jnu; nym ky nKn bFwE]) ieik igrhI.syvk swiDkw;<br />

gurmqI lwgy] nwmu dwnu iesnwnu idRVu; hir Bgiq su jwgy] 7]) pauVI] iesqRI<br />

purKY Aiq nyhu; bih mMdu pkwieAw] idsdw sBu ikCu clsI; myry pRB BwieAw]<br />

ikau rhIAY iQru jig; ko kFhu aupwieAw] gur pUry kI cwkrI; iQru kMDu sbwieAw]<br />

nwnk bKis imlwieAnu; hir nwim smwieAw] 33] Anuswr byAMq gurU pRymI pqI<br />

sqI iml ky, Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu<br />

nhI; guru Arjunu prqK´ hir] vwihgurU mh`ly pMjvyN jI nUM hr smyN ieauN jpdy<br />

hn:- zwlmW dy Gor iBAwnk AiqAwcwr zulm krn qoN, DMn hn DMn hn DMn hn<br />

vwihgurU siqgurU Arjndyv swihb jI DMn hn, hux au~bldI dyZ’c bYT rhy hn,<br />

hux m`cdy 2 ryqy ’qy bYT ky, m`cdw 2 ryqw Awpxy prmpiv`qR sIs’qy puAw rhy hn,<br />

gurmuiK gurU jI rom 2 krky jwp kridAW, hux sVdI bldI m`cdI loh’qy KV@ rhy<br />

hn[ gurU jI dI s`cI kurbwnI Awp jp 2 ky, pRymIAW nUM jpw ky, ivSy vwSnw hMkwr<br />

AOgux iqAwg ky, iek`Ty gurU syvw ismrn praupkwr pRymw-BgqI inrml inskwm<br />

krm Drm kQw kIrqn krky, jIvn mukq purK hoey hn[ ieh gurU jI dw b^iSAw<br />

SRomxI jq sq hY[ ijvyN pUrn Bgq kbIr swihb jI Awpxy mhl loeI jI b`icAW<br />

smyq, swDUAW dI syvw cwA nwl B`j 2 ky krdy sn[ hMkwr ivkwr iqAwg ky,<br />

iek`Ty gurU syvw ismrn pr aupkwr pRymw-BgqI inrml inSkwm krm Drm kQw<br />

kIrqn krky, jIvn mukq purK hoey hn[ jogI bnwautI jtW bxwauNdy hn[<br />

jq kI jtw.jog ko m`jnu; nym ky nKn bFwE] gurmiq Anuswr A`KW nwl<br />

prwieAw rUp nhIN dyKxw, kMnW nwl inMdw JUT ivkwr dI g`l nhIN sunxI, zbwn<br />

nwl ivkwr JUT inMdw ie`k BI iP`kI g`l nhIN krnI, ieMidRAW dy ivSy iqAwg ky,<br />

ien@W duAwrw nwmu pV@nw nwmu sunxw bRhm’c lIxqw rUp jq bRhmcrj hY[ jtW ’c<br />

jog nhIN hY[ XQw:- jogI; jogu jtn mo nwhI]) hy mn!supnY; ibMdu n dyeI Jrnw]<br />

Anuswr(jq) bRhmcrj r`K ky, pUrn bRhm jI ’c lIxqw rUp, jq(kI) dIAW jtw<br />

www.Gursevak.com<br />

360<br />

q`qkrw


nwauxw kr[ bRhm (ko) iv`c(jog) juVn rUp(m`jnu) ieSnwn kr[ v`fy qVky in`q<br />

ieSnwn krn, rom 2 krky suAws 2 in`qnym ismrn krn, bRhmiv`idAw SsqR<br />

AiBAws b^Sx, Anyk pRkwr dy pr-aupkwr krn rUpI nym(ky) dy(nKn) nhuM<br />

(bFwE) vDwauxw kr[ gurU pRmysr jI Drm-ikRq dw aupdyS b^Sdy hn[ nhuM<br />

vDwaux nwl Drm ikRq’c ivGn pYNdw hY[ nhuM dw isrw murdw AMg, k`tx dw hukm<br />

hY, nhuMAW’c mYL pYx qoN AMdr jWdI hY, bImwrIAW l`gdIAW hn[ dyKx vwly nUM<br />

gilAwnI AwauNdI hY, bhuq hI bury l`gdy hn[ fwktRI i^Awl Anuswr BI nhuM lwhuxy<br />

bhuq hI zrUrI hn, keI nhuM vDwauNdy hn, ieh gurmiq nhIN, suh`px BI ^rwb huMdw<br />

hY, vDy nhuMAW vwlw dUjy nUM cIz KuAwvy qW rog l`gygw, aus dy nhuMAW ’c bhuq hI<br />

gMdy jrwsIm huMdy hn, ^urdbIn nwl dyK lvy[ vDwieAw nhuM, iksy cIz ’c l`gx<br />

qoN, jVW qoN au~KV ky kSt dw kwrn bxdw hY[ smyN Anuswr nhuM k`tdy rho[<br />

igAwn gurU.Awqm aupdyshu; nwm ibBUq lgwE] 1] gorK jI nUM gurU mMnx dI<br />

bjwey(igAwn) bRhm igAwn dy dwqy Sbd gurU jI duAwrw Awpxy(Awqm) mn<br />

nUM(aupdyshu) aupdySxw kro[ nwm rUpI(ibBUq) suAwh (lgwE) lgwauxw kro[<br />

Alp Ahwr.sulp sI inMdRw; dXw iCmw qn pRIiq] Awls ivkwr rogW qoN<br />

bcx, ismrn dI pRwpqI leI, En@I.dunIAw qoVy bMDnw; AMnu pwxI QoVw KwieAw]<br />

Anuswr(Alp) QoVw(Ahwr) Bojn Ck(sulp) QoVI(sI) ijhI(inMdRw) nINd lY[ jy<br />

koeI glqI kry qW aus nUM dXw iCmw krn dI(qn) rom 2 krky pRIiq kr[<br />

sIl sMqoK.sdw inrbwihbo; hY´bo iqRgux AqIiq] 2]) jo qU dyih.qhI iehu<br />

iqRpqY; Awn.n kqhU Dwvau] Anuswr jo vwihgurU jI dwiq b^Sx, sMqoiK sdw<br />

iqRpqIvnw] 2] Anuswr sMqoK’c iqRpq.(sIl) sihnSIl nrm swaU guxW nUM<br />

sdw(inrbwihbo) inbwhuxw kr. (iqRgux) iqMn guxW qoN(AqIiq) inrlyp(hY´bo) hoxw<br />

kr[<br />

kwm kRoD hMkwr loB hT; moh.n mn so lÎwvY] mn(so) iv`c, (kwm)<br />

ivkwr(koRD) gu`sw hMkwr loB hT moh, n(lÎwvY) ilAwauxw kry[<br />

qb hI.Awqm qq ko drsy; prm purK kh pwvY]3]1] (qb) qdoN hI(Awqm)<br />

bRhm (qq) inrgun pRkwS srUp(ko) nUM(drsy) dyK lvyN, (prm) v`fy(purK) pUrn<br />

ivAwpk pRkwS srUp bRhm(kh) nUM(pwvY) pw lvyN]3]1]<br />

www.Gursevak.com<br />

361<br />

q`qkrw


ieMdRI ijq; pMc doK qy rhq] nwnk.koit mDy; ko AYsw Aprs] 1]) qKiq<br />

bYTw Arjn gurU; siqgur kw iKvY cMdoAw] augvxhu qY AwQvxhu; chu ckI kIAnu<br />

loAw] siqgurU nwnk dyv mh`lw pMjvW jI &urmw rhy hn:- 1 ds ieMdRI, kir rwKY<br />

vwis] qw kY AwqmY; hoie prgwsu] Anuswr pMj igAwn ieMdRy, pMj krm ieMidRAW dy<br />

iviSAW nUM ij`qx vwlw ieMdRI ijq Aqyy 1 sbd 2 sprs 3 rUp 4 rs 5 gMD, AOguxW<br />

ivkwrW mhW pwpW dy (doK) doSW dy(pMc) ivsQwr(qy) qoN rhq, (koit) kRoVW(mDy)<br />

iv`coN(ko) koeI AYsw ivrlw 2 hI, (Aprs) ACoh inrlyp, srb dI crn-DUV<br />

bixAW praupkwrI Aprs hY] 1] XQw:- auir DwrY; jo AMqir nwmu] srb mY; pyKY<br />

Bgvwnu] inmK inmK; Twkur nmskwrY] nwnk.Ehu Aprsu; sgl insqwrY] 1])<br />

inis idin mwieAw kwrny; pRwnI folq nIq] kotn mY nwnk koaU; nwrwien ijh<br />

cIiq]) koit mDy; koeI sMqu idKwieAw] nwnku; iqn kY sMig qrwieAw]<br />

48. 1 ds ieMdRy:- pMj igAwn ieMdRy:- siqgurU swihb jI dI s`qw nwl rsnw rs<br />

lYNdI hY, ik ikhVw pdwrQ Ckxw qy ikhVw nhIN Ckxw, gurpRswid iqAwgxy jog<br />

byhy qLy qyz im`Ty qyz kOVy pdwrQ iqAwgy[ siqgurU swihbwn jI dI s`qw duAwrw<br />

kMnW nwl bury Bly bol sux ky sunx dw igAwn huMdw hY[ siqgurU jI dI s`qw duAwrw<br />

nyqRW qoN dyKx dw igAwn huMdw hY[ siqgurU jI dI s`qw duAwrw cmVI TMFy q`qy nUM<br />

prKx dw igAwn idMdI hY[ siqgurU jI dI s`qw nwl nwsW sugMDI durgMDI dw<br />

igAwn idMdIAW hn[<br />

pMj krm ieMdRy:- siqgurU jI dI s`qw nwl zbwn bolx dw kMm krdI hY[<br />

siqgurU jI dI s`qw nwl h`Q Drm ikRq gurU pRmysr jI dI syvw dw kMm krdy hn[<br />

siqgurU jI dI s`qw nwl pYr qurn dw kMm krdy hn[ gudw sRIr dI mYL dUr krn<br />

dw kMm krdI hY[ ilMg sRIr dI mYL dUr krdw hY[ pMc doK:- ivSy ivkwr dy 1 sbd<br />

suxny, ijvyN hrn GMfyhyVy dw sbd sux ky mr jWdw hY[ ivSy rs dy 2 sprs leI<br />

hwQI kuMfy shwrdw hY, lweIt dw 3 rUp dyKxy krky pqMgw sV jWdw hY, rsnw dy<br />

4 rs’c m`CI kuMfI ingL ky qV& 2 ky mr jWdI hY, BOrw kml dI( 5 gMD) vwSnw’qy<br />

moihq ho ky mr jWdw hY[<br />

bYsno so; ijsu aUpir su pRsMn] ibsn kI mwieAw qy; hoie iBMn] luk ky Srwb<br />

mws qmwkU vrq ky, dunIAW nUM Clx leI, Awpxy Awp nUM bYsno khwaux vwilAW nUM,<br />

www.Gursevak.com<br />

362<br />

q`qkrw


gurmuiK bnwaux leI, gurmuiK bYsno jI dy sul`Cx &urmw rhy hn:- (so) auh gurmuiK<br />

bYsno jI hn, (ijsu) ijn@W aUpir s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI, (su) BlI<br />

pRkwr AiqAMq hI pRsMn hox[ XQw:- jau su pRsMn Bey gur pUry; qb myrI Aws<br />

punI]) sBy kwj suhylVy QIey; guru nwnku siqguru quTw]) isrI gurU swihbu.sB<br />

aUpir krI ik®pw; Anuswr siqgurU swihb jI dy pUrn pRsMn hox qoN, gurmuiK vYsno<br />

jI(ibsn) Akwl purKu jI(kI) dI mwieAw qy(iBMn) v`Kry inrlyp hoie hox, Bwv<br />

rj gux.qm gux.sq gux khIAY; eyh qyrI sB mwieAw] Anuswr rjo qmo sqo guxW<br />

qoN inrlyp, rsnw ieMidRAW dy suAwd, gwV@I nINd dy suK, &YSn AwpxI vifAweI<br />

Awp krn, mwx dI ie`Cw, suAwd dy vsIkwr ho ky hor 2 CkI jwxw, Srwb mws<br />

Awid smUh AOguxW qoN rihq, sB dI crn-DUV bx ky, ivAwpk bRhm jI ’c lIx<br />

hox[ XQw:- ijsu igRih bhuqu; iqsY igRih icMqw] ijsu igRih QorI; su iPrY BRmMqw]<br />

duhU ibvsQw qy.jo mukqw; soeI suhylw BwlIAY]) bRhmigAwnI; sdw inrlyp] jYsy;<br />

jl mih kml Alyp]) dIsih sB mih; sB qy rhqy] pwrbRhm kw; Eie iDAwnu<br />

Drqy]<br />

^ws pRym bynqI:- Drm pRcwrk nUM mws Kwx qoN pRymI ny vrijAw, qW aus ny<br />

bYsno so; ijsu aUpir su pRsMn] pV@ ky mws Kw ilAw, Bwv myry’qy mhwrwj jI pRsMn<br />

hn, BwvyN mYN mws Kw irhw hW, iPr BI vYSnUM hW[ ijs’qy pUrn gurU jI pRsMn hox,<br />

aus dy ihrdy’coN muK’c AMimRq Byjdy hn, idl idmwZ’c gurbwxI jI hr smyN Byjdy<br />

rihMdy hn, sdw leI Awpxy drSn b^Sdy hn, Pyr auh mws Kwx jogw nhIN<br />

rihMdw[ gurU jI ny suAwdW iviSAW dy iqAwgI nUM vYSnUM ikhw hY[ dohW qukW dw<br />

iek`Tw ArQ au~proN pV@ ky, gurU pRIqmjI dI kurbwnI dw iDAwn Dwr ky, gurmuiK<br />

vYSnUM jI dy aupRokq gux Dwrn krky, mws iqAwg ky inhwl hovo[ ies qr@W sRI<br />

gurbwxI pV@ ky, jwx bu`J ky v`fw pwp krky, hMkwr n kro[ XQw:- jwin bUiJ kY<br />

bwvry; qY kwju ibgwirE] pwp krq.sukicE nhI; nh grbu invwirE]) jy ko<br />

AwKY; bolu ivgwVu] qw ilKIAY; isir gwvwrw gwvwru]<br />

krm krq; hovY inhkrm] iqsu bYsno kw; inrml Drm]) srb Drm mih;<br />

sRyst Drmu] hir ko nwmu jip; inrml krmu] Anuswr iqsu gursyvk ipAwry bYsno<br />

jI(kw) dw ieh inrml Drm hY, jo SuB Drm inSkwm krm(krq) kridAW,<br />

(inhkrm) krmW dI hMgqw qoN rihq(hovY) hox, Bwv Awpxy kIqy SuB kwrj, ijMd<br />

www.Gursevak.com<br />

363<br />

q`qkrw


jwn, siqgurU swihbwn jI nUM Arp dyx[ XQw:- syvw krq; hoie inhkwmI] iqs<br />

kau; hoq prwpiq suAwmI]) kbIr.myrw muJ mih ikCu nhI; jo ikCu hY so qyrw] qyrw<br />

quJ kau saupqy; ikAw lwgY myrw]) quDu AwgY Ardwis hmwrI; jIau ipMfu sBu qyrw]<br />

khu nwnk.sB qyrI vifAweI; koeI nwau n jwxY myrw]) ijs kI bsqu; iqsu AwgY<br />

rwKY] pRB kI AwigAw; mwnY mwQY] aus qy caugun; krY inhwlu] nwnk swihbu; sdw<br />

dieAwlu] 2]<br />

49..kwhU Pl kI; ieCw nhI bwCY] kyvl Bgiq; kIrqn sMig rwcY]) so bYsno<br />

hY; Apr Apwru] khu nwnk; ijin qjy ibkwr] Anuswr siqgurU swihbwn jI dy<br />

swjy invwjy pUrn inRivkwr gurmuiK prm bYsno jI, (kwhU) iksy BI dUD pUq Dn<br />

Pl(kI) dI ieCw, (nhI) nw(bwCY) cwhux, (kyvl) inrol inSkpt gurU pRymw(Bgiq)<br />

BgqI krn krwaux, kIrqn krn isKwaux(sMig) nwl hI(rwcY) rcy hox[ XQw:-<br />

so surqw so bYsno; so igAwnI DnvMqu] so sUrw kulvMqu soie; ijin BijAw BgvMqu]<br />

swKI:- prmpUjnIk pUrn sMq bRhmigAwnI; sgl kI rInw] bwbw SwmisMG<br />

swihb jI A`fxSwhI 1803 sMmq nUM pRgty, 1926 s`cKMf gey[ bRhmigAwnI;<br />

praupkwr aumwhw] Anuswr Awp jI ny swrw jIvn inSkwm syvw ismrn pRymW<br />

BgqI praupkwr hI praupkwr kIqy, AMimRq pRym ipAwly pIqy[ Awp jI qoN prm<br />

pUjnIk bwbw gurmuiKisMG jI pitAwly vwly, bwbw swDUisMG jI gurU syvw dy sUrj<br />

vroswey[ inrbwx kIrqnu gwvhu krqy kw; inmK ismrq ijqu CUtY] Anuswr Awp<br />

jI sRI hirmMdr swihb jI ivKy, svw do vjy inSkwm inrbwn kIrqn krdy[ kyvl<br />

Bgiq; kIrqn sMig rwcY] Anuswr lgwqwr 70 swl pRym cONkI lwauNdy rhy, nwl hI<br />

pRSwid pRym Bytw krdy, hux q`k BI Awp jI dy fyry v`loN bwby KVkisMGjI dy jwnSIn<br />

bwbw drSnisMG jI dyZ hwzr krdy hn[ Awp jI dw isrMdw Azwieb Gr’c, Awp<br />

jI dy SuB drSn krvw irhw hY[ nmskwr!<br />

50.mn qn AMqir; ismrn gopwl] sB aUpir; hovq ikrpwl] prm bYsno<br />

jI dy mn(qn) rom 2 (AMqir) AMdr, (gopwl) vwihgurU jI dw ismrn visAw hovy<br />

qy, bRhmigAwnI kI; sB aUpir mieAw] Anuswr hr smyN, sB aUpir<br />

ikrpwl(hovq) huMdy hox[ jy koeI dubwrw bulw lvy , aus dy fMfw nw mwrn[ ijvyN ie`k<br />

v`F Kwxw Awpxy Gr vwlI nUM fMfy nwl mwr ky, lukx leI isr ’c suAwh pw ky<br />

www.Gursevak.com<br />

364<br />

q`qkrw


nWgw bx igAw[ BoLy bMdy aus dy pws bYTy sn[ 12 swl ip`CoN ie`k s`icAwr is`K<br />

ny aus nUM pCwx ilAw, FMg nwl h`Q joV ky ikhw, “bwvw jI!Awp jI dw SuB nwm<br />

kI hY?”“sIql SWq dieAwl ikRpwl rwm nrwiex jI[ ”iPr ikhw, “jI dubwrw<br />

d`so?”qIjI vwr kihx qoN fMfw cu`k ky aus nUM mwrn l`gw, qW aus ny aus dy Gr<br />

vwlI dw nwm lY ky ikhw, “ies fMfy nwl qUM AwpxI Gr vwlI nUM mwirAw sI, ku`J<br />

qW Srm kr[ pUjw dw pdwrQ Kw ky, iF`f vDw ky qyrI miq mwrI geI hY, qUM iP`t<br />

igAw hYN[ ”XQw:- mÚ1] sau Elwm@y idnY ky; rwqI imlin@ shMs] isPiq slwhxu<br />

Cif kY; krMgI lgw hMsu] iPtu ievyhw jIivAw; ijqu Kwie vDwieAw pytu] nwnk<br />

scy nwm ivxu; sBo dusmnu hyqu] 2] sux ky TMFw Twr ho igAw[<br />

Awip idRVY; Avrh nwmu jpwvY] nwnk Ehu bYsno; prm giq pwvY] 2]<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU, nwnk; soDy isMimRiq byd] pwrbRhm gur; nwhI Byd]) gur<br />

nwnk dyv goivMd rUp] vwihgurU nwnk dyv swihb jI, gur pRswid; nwnk scu khY]<br />

6] Anuswr s`co s`c &urmwauNdy hn:- ijn@W ’qy vwihgurU jI pRsMn hn, mwieAw qoN<br />

inrlyp hn, SuB inrml krm krky hMgqw rihq hn, nwm jpx jpwaux rUp<br />

inrml Drm vwly hn, inSkwm kIrqn inSkpt gurU pRymw-BgqI’c rc ky, rom 2<br />

krky vwihgurU ismrn kridAW sB’qy ikRpwl huMdy hn, AYsy gurmuiK Srwb mws f`Rg<br />

qmwkU dy pUrn iqAwgI vYSnUM jI, jnu nwnku.DUiV mMgY iqsu gurisK kI; jo Awip<br />

jpY.Avrh nwmu jpwvY] 2] Anuswr vwihgurU nwm jI, Awip(idRVY) pRp`k inscy<br />

krky, Awpxy AMdr pRp`k vswauNdy hn, (Avrh) hornW nUM(nwmu) vwihgurU 3<br />

jI(jpwvY) jpwauNdy hn, so igAwnI.so bYsnO piV@Aw; ijsu krI ik®pw Bgvwn] Euin<br />

siqguru syiv.prm pdu pwieAw; auDirAw sgl ibsÍwn] Anuswr Ehu gurmuiK bYsno<br />

jI, vwihgurU jI ’c lIxqw rUpI, (prm) sB qoN v`fI(giq) mukqI(pwvY) pw lYNdy<br />

hn] 2] XQw:- ijau jl mih; jlu Awie Ktwnw] iqau joqI sMig; joiq smwnw]<br />

imit gey gvn; pwey ibsRwm] nwnk pRB kY; sd kurbwn]) hir ky sMg; bsy hir<br />

lok] qnu mnu Arip.srbsu sBu AripE; And shj Duin Jok]) Ab qau jwie<br />

cFy isMGwsin; imly hY swirMg pwnI] rwm kbIrw.eyk Bey hY; koie n skY pCwnI])<br />

nwnk swD pRB; Bydu n BweI]) bRhm mih jnu; jn mih pwrbRhmu] eykih Awip;<br />

nhI kCu Brmu]) sUrj ikrix imly; jl kw jlu hUAw rwm] joqI joiq rlI; sMpUrnu<br />

QIAw rwm]) jl qrMgu ijau jlih smwieAw] iqau joqI sMig; joiq imlwieAw]<br />

www.Gursevak.com<br />

365<br />

q`qkrw


BgauqI; BgvMq Bgiq kw rMgu] sgl iqAwgY; dust kw sMgu]) iequ sMjim;<br />

pRBu.iknhI n pwieAw] BgauqI mudRw; mnu moihAw mwieAw] Anuswr BgauqI<br />

rwsDwrIey, sRI ikRSn rwDkw gopIAW dy vys bxw ky, nwc krdy hn, dyKx vwly<br />

ivkwrI huMdy hn, rws pwaux dyKx vwilAW dy kukrmW dI inivrqI leI, shI s`cy<br />

gurmuiK BgauqI jI dy gux &urmwauNdy hn:- auh(BgauqI) rwsDwrIAw gur Bgq jI,<br />

jIvn mukiq; ijsu irdY BgvMqu] Anuswr shI s`cy BgvMq srUp hn, ijn@W<br />

nUM(BgvMq) Akwl purKu jI dI(Bgiq) pRymw-BgqI(kw) dw rMgu ciV@Aw hY, (rMgu)<br />

pRym hY, (rMgu) AnMd hY Aqy(sgl) swirAW (dust) swkqW, hMkwr ivkwr smUh<br />

AOguxW(kw) dw sMgu, (iqAwgY) iqAwg dyx[<br />

mn qy ibnsY; sglw Brmu] kir pUjY; sgl pwrbRhmu] ijs dy mn(qy)<br />

qoN(sglw) swrw Brmu(ibnsY) nws ho jwvy[ duSmx im`qR du`K suK hr hwlq ’c, hr<br />

smyN(sgl) swirAW ’c, (pwrbRhmu) ivsmwd srb ivAwpI vwihgurU jI nUM<br />

jwx(kir) krkyy, (pUjY) pUjdy hox[ XQw:- sBnI QWeI; rivAw Awip] Awid<br />

jugwid; jw kw vf prqwpu]) ik srbqR dysY] ik srbqR BysY]<br />

swD sMig; pwpw mlu KovY] iqsu BgauqI kI; miq aUqm hovY] (swD) siqgurU<br />

swihbwn jI, (swD) sMqW mhWpurSW dy prmpiv`qR sMig rih ky, swDsMig jI ’c<br />

iml ky, sB dy AMdr bwhr hr jg@w BrpUir hr smyN Ajpw jwp kr rhy, (swD)<br />

AsMK ivsmwd pRkwS hI pRkwS srUp, Anq klwvwn Ajpw jwp inrgun bRhm jI<br />

sMig lIx ho ky, koit ApRwD; swDsMig imtY] Anuswr Awpxy pwpw dI(mlu) mYL<br />

nUM(KovY) dUr krn[ pwpW dI mYL dUr krky iqsu shI s`cy(BgauqI) rwsDwrIey<br />

jI(kI) dI miq, gurbwxI ’c lIx ho ky, gurU pRymw-BgqI sihq(aUqm) syRSt<br />

hoeI(hovY) hovy[<br />

BgvMq kI thl; krY inq nIiq] (BgvMq) vwihgurU DMn sRI gurU gRMQ swihb jI<br />

kI, gurbwxI dI Su`D sMQw krn krwaux, kQw kIrqn krn krwaux isKwaux Awid<br />

prmpiv`qR SuB s`cI au~cI Amolk(thl) syvw, inq in`q hI, sw& suQrI r`jI hoeI<br />

gurmuiK nIiq nwl(krY) krn, mwieAw dw lwlc, Bu`l ky BI n krn[<br />

mnu qnu ArpY; ibsn prIiq] swcI pRIiq hm; qum isau jorI] qum isau joir;<br />

Avr sMig qorI] Anuswr mnu(qnu) rom 2 sB ku`J, (ibsn) vwihgurU siqgurU<br />

swihbwn jI dI s`cI su`cI mhwn au~cI prIiq qoN (ArpY) Arpx, Bwv kurbwn<br />

www.Gursevak.com<br />

366<br />

q`qkrw


krn[ XQw:- nwnk.syvku soeI AwKIAY; jo isru Dry auqwir]) (krv`qu) Awsw]<br />

krvqu Blw; n krvt qyrI] lwgu gly; sunu ibnqI myrI] 1] hau vwrI; muKu Pyir<br />

ipAwry] krvtu dy; mokau kwhy kau mwry] 1] rhwau] jau qnu cIrih; AMig n<br />

morau] ipMfu prY; qau.pRIiq n qorau] 2] hm qum bIcu; BieE nhI koeI] qumih su<br />

kMq; nwir hm soeI] 3] khqu kbIru; sunhu ry loeI] Ab qumrI; prqIiq n hoeI]<br />

hir ky crn; ihrdY bswvY] nwnk.AYsw BgauqI; BgvMq kau pwvY] 3]<br />

prmpUjnIk DMn siqgurU nwnk dyv Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE<br />

Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prmpUjnIk mh`lw pMjvW<br />

swihb jI &urmwauNdy hn:- (hir) s`cy siqgurU gMRQ swihb jI(ky) dy gurSbd rUpI,<br />

im`Ty ipAwry s`cy crn-kml jI kmw ky, A`KrW ArQW sihq, Awpxy ihrdY<br />

’c(bswvY) vswauxw krn, (AYsw) AYsy ivsmwd (BgauqI) rwsDwrIey, gur Bgq<br />

jI, (BgvMq) hir Awpy mwqw Awpy ipqw; ijin jIau aupwie jgqu idKwieAw] AMdr<br />

bwhr inrw nUr pRkwS srUp, srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] vwihgurU<br />

jI(kau) nUM(pwvY) pwauNdy hn] 3] XQw:- so BgauqI; juo BgvMqY jwxY] gur<br />

prswdI; Awpu pCwxY] Dwvqu rwKY; iekqu Gir AwxY] jIvqu mrY; hir nwmu vKwxY]<br />

AYsw BgauqI; auqmu hoie] nwnk; sic smwvY soie]<br />

so pMifqu; jo mnu prboDY] rwm nwmu; Awqm mih soDY]) jugu jugu jogI.KwxI<br />

BogI; piVAw pMifqu Awip QIAw] Anuswr(so) auh(pMifqu) iv`dvwn jI rwm srUp<br />

hn, jo Awpxy mnu nUM, pwpW AOguxW ivkwrW v`loN, (prboDY) (pr+boDY) (pr) ivSyS<br />

krky(boDY) smJwaux rokx, (rwm) ivsmwd suMdr ivAwpk vwihgurU jI dy<br />

prmpiv`qR SuB s`cy(nwmu) gurbwxI jI nUM, Awpxy (Awqm) mn(mih) ’c(soDY)<br />

vIcwrnw krn[ XQw:- ifqu; jo iqhW guxw kI pMf auqwrY] Anidnu; eyko nwmu<br />

vKwxY]) khu kbIr; jo bRhmu bIcwrY] so bRwhmxu; khIAqu hY hmwrY]) so pMifqu; gur<br />

sbdu kmwie] qRY gux kI; Esu auqrI mwie] cqur byd; pUrn hir nwie] nwnk iqs<br />

kI srxI pwie]<br />

rwm nwm; swru rsu pIvY] ausu pMifq kY; aupdyis jgu jIvY]) sbdu<br />

bIcwir.rwm rsu cwiKAw; nwnk swic pqIxy] Anuswr(rwm) vwihgurU siqgurU<br />

swihbwn jI dy, (swru) Su`D sRySt AslI bRhmwnMd AMimRq nwm rsu nUM(pIvY) pIxw<br />

krn[ nwnk.so piVAw.so pMifqu bInw; ijsu rwm nwmu gil hwru] rwm nwm swr rs<br />

www.Gursevak.com<br />

367<br />

q`qkrw


pIx vwly, ausu ipAwry(pMifq) ivdvwn jI(kY) dy, SuB s`cy aupdyis nUM sux ky, nwm<br />

ihrdy’c vsw ky, swrw jgu(jIvY) ijauNdw ho jwvygw[ XQw:- so jIivAw; ijsu min<br />

visAw soie]<br />

hir kI kQw; ihrdY bswvY] so pMifqu; iPir join n AwvY] (hir) vwihgurU dsy<br />

pwiqSwh jI DMn siqgurU gRMQ swihb jI(kI) dI gurbwxI dy ArQ, gur ieiqhws<br />

dI, SuB s`cI Amr kQw, Awpxy ihrdY’c(bswvY) vswauxw krn[ vw zwlmW dy Gor<br />

iBAwnk AiqAwcwr zulm krn qoN, DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU siqgurU<br />

Arjndyv swihb jI DMn hn, hux au~bldI dyZ’c bYT rhy hn, hux m`cdy 2 ryqy’qy<br />

bYT ky m`cdw 2 ryqw Awpxy prmpiv`qR sIs’qy puAw rhy hn, gurmuiK gurU jI rom 2<br />

krky jwp kridAW, hux sVdI bldI m`cdI loh’qy KV@ rhy hn[ prmpUjnIk<br />

prm ipqw inrgun bRhm jI, Awpxy srgun srUp koit bRhmMf dy pswry, sMqW BgqW<br />

smyq, Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI;<br />

guru Arjunu prqK´ hir] vwihgurU mh`ly pMjvyN jI nUM hr smyN jo jpdy hn ieh hir<br />

kI kQw hY[ XQw:- hir hir kI kQw; Anwhd bwnI] hMsu huie; hIrw lyie pCwnI]<br />

1]) cwiqRk mor bolq idnu rwqI; suin Ginhr kI Gor] 2] jo bolq hY.imRg mIn<br />

hir pMKyrU; su ibnu hir.jwpq hY nhI hor]) Git Git kQw.rwjn kI cwlY; Gir<br />

Gir.quJih aumwhw]) sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY] rwm ibnw; ko bolY ry]) inrgux<br />

kQw; kQw hY hir kI] Bju imil; swDU sMgiq jn kI] hir vwihgurU mh`ly pMjvyN jI<br />

dI sRb ivAwpI ivsmwd aupmw rUp kQw hY, jo hr smyN smUh AnMq bRhmMfW AMdr<br />

ivAwpk bRhm jI kr rhy hn[ (hir) mh`ly pMjvyN jI(kI) dI Amr hir kQw nUM,<br />

Awpxy ihrdY’c(bswvY) vswauxw krn[ (so) auh prmpUjnIk r`b rUp pMifqu jI,<br />

iPir cOrwsI l`K join’c (n) nhIN(AwvY) AwauNdy, swgr’c bUMd imlx vWg, bRhm<br />

jI ’c lIx ho jWdy hn[ XQw:- mwJ mhlw 3] inrguxu srguxu; Awpy soeI] qqu<br />

pCwxY; so pMifqu hoeI] Awip qrY.sgly kul qwrY; hir nwmu mMin vswvixAw] 1]<br />

byd purwn; isimRiq bUJY mUlu]) Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE<br />

Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] vwihgurU mh`lw pMjvW jI,<br />

jugu jugu jogI KwxI BogI; piVAw pMifqu Awip QIAw] Anuswr KMf bRhmMf nUM SuB<br />

s`cw aupdyS dyx vwly bRhm srUp pMifq jI hn[ grIbI; gdw hmwrI] KMnw; sgl<br />

rynu CwrI] Anuswr sRb ivAwpI ivsmwd Anqklwvwn iKmw gRIbI nwl nmskwr<br />

www.Gursevak.com<br />

368<br />

q`qkrw


kr rhy hn[ chu vrnw kau; dy aupdysu] nwnk.ausu pMifq kau; sdw Adysu] chMu<br />

vrnw dy aupdySk gurmuiK snmuK pMifq jI nUM , sdw Awdys kridAW, aus dy sul`Cx<br />

&urmw rhy hn:- (byd) swm irg jujr AQ`rvx, (purwn) ATwrW purwx, (isimRiq)<br />

sqweI isMmRqIAW dy(mUlu) mu`F rUp, ivsmwd inrgun bRhmujI nUM, gurW duAwrw(bUJY)<br />

bu`Jxw krn, Bwv ienW@ bydW ’c iqMnW guxW dw kQn hY[ A`sI hzwr surqI krm<br />

kWf krn bwry kihMdI hY[ gomyD rwjmyD qwmsI j`g krn nUMM ikhw hY[ isMimRqIAW<br />

’c iliKAw hY, cOhW zwqW dIAW iesqRIAW nUM vyd pV.n, gwieqRI mMqR dw AiDkwr<br />

nhIN, jykr SUdR aupdyS sux lvy , qW aus dy kMnW ’c is`kw FwL ky pw dyvo[ gurbwxI<br />

dI ksOtI lw ky, ien@W iniK`D krmW nUM iqAwgx, Bwv jy koeI krm kWf iniK`D<br />

krm krn nUM khy, qW n krn, kihx, “siqgurU swihbwn jI dw hukm nhIN hY[ ”<br />

sUKm mih; jwnY AsQUlu]) inrgunu Awip; srgunu BI EhI] Anuswr(sUKm)<br />

inrgun bRhm jI (mih) ’c, (AsQUlu) srgun srUp AnMq bRhmMf dy pswry nUM (jwnY)<br />

jwnxw krn[ vw srgun inrgun inrMkwr; suMn smwDI Awip] Awpn kIAw nwnkw;<br />

Awpy hI iPir jwip] 1] Anuswr (AsQUlu) AsMK bRhmMf dy pswry srgun srUp,<br />

(mih) ’c, (sUKm) inrgun bRhm jI nUM, ivAwpk pRkwSk (jwnY) jwnxw krn[<br />

siqgur kIno praupkwru] Anuswr vwihgurU bRhm gurU pRmysr jI, gurbwxI, gurU<br />

mrXwdw b^S ky, AwpxI AduqI kurbwnI dy ky, bydW kqybW dy mMnx pUjx qoN Cufw<br />

ky, gurU pRymw-BgqI sihq, inrgun srgun dI eykqw b^S rhy hn[ XQw:- byd<br />

kqyb ibKY; hir nwhI] jwn lyhu hir jn; mn mwhI]) ijn mq; byd kqybn<br />

iqAwgI] pwrbRhm ky; Bey AnurwgI]) sÍYXw] pwNie ghy.jb qy qumry; qb qy.koaU<br />

AwNK qry nhI AwnÎo] rwm rhIm.purwn kurwn; Anyk khYN mq.eyk n mwnÎo]<br />

isMimRiq swsqR byd sBY; bhu Byd khY, hm eyk n jwnÎo] sRI Aispwn.ikRpw qumrI<br />

kir; mY n khÎo.sB qoih bKwnÎo]) byd kqyb iePqrw BweI; idl kw iPkru. n<br />

jwie] tuku dmu krwrI jau krhu; hwijr hjUir Kudwie] 1]<br />

chu vrnw kau; dy aupdysu] nwnk.ausu pMifq kau; sdw Adysu] 4]<br />

prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU nwnk dyv swihb, Drin ggn nv KMf mih;<br />

joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir]<br />

prmpUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI, gRIbI dI h`d jxwauNidAW &urmw rhy hn:-<br />

KqRI bRwhmx sUd vYs; aupdysu chu vrnw kau swJw] Anuswr chu(vrnw) jwqW (kau)<br />

www.Gursevak.com<br />

369<br />

q`qkrw


nUM, gurU pRymw-BgqI nwm jpx gurU syvw krn krwaux dw SuB s`cw aupdysu(dy) dyxw<br />

krn[ nIvIAW zwqW qoN n&rq n krn[ SUdR dy aupdyS sunx qoN, aus dy kMnW’c<br />

is`kw FwL ky n pwaux, Avil Alh nUru aupwieAw; kudriq ky sB bMdy] eyk nUr<br />

qy.sBu jgu aupijAw; kaun Bly.ko mMdy] Anuswr sB nUM vwihgurU jI dI AMs smJx[<br />

gurU ipAwry s`icAwry Bgq rivdws swihb jI jYsy ausu pMifq (kau) nUM, dwsndws<br />

rom 2 krky, pUrn pRym Adb siqkwr sihq, sdw hI(Adysu) nmskwr krdw hY,<br />

ikauN jo, sRb ivAwpI ivsmwd Ajpw jwp bRhm jI dI pRwpqI dw aupdyS dyx vwly,<br />

sUrvIr pMifq ivdvwn vwihgurU jI nUM pRvwn hn] 4] XQw:- soeI cquru isAwxw<br />

pMifqu; so sUrw so dwnW] swDsMig.ijin hir hir jipE; nwnk so prvwnw])<br />

nmskwr.qw kau lK bwr] iehu mnu dIjY; qw kau vwir]<br />

bIj mMqRü; srb ko igAwnu] chu vrnw mih; jpY koaU nwmu] {iesqRI qy nIvIN<br />

zwqI nUM vyd iv`idAw dw AiDkwr nhIN[ siqguir nwnik.Bgiq krI iek min; qnu<br />

mnu Dnu.goibMd dIAau] siqgurU swihbwn jI ny swvDwn eykwgr cIq] ho ky,<br />

vwihgurU mMqR jI jpy jpwey hn[ pSU pRyq pSU muGD p`Qr jIv nUM qwrn leI, swc<br />

nwm kI AMimRq vrKw] kIqI hY[ nIvIN zwqI, iesqRI zwqI sB nUM Amolk nwm<br />

^zwny b^Sy hn[ }siqgurU nwnk dyv swihb jI, inrgun bRhm jI dy srgun srUp<br />

hn[ AsMK AnMq nUr pRkwS ivsmwd cwnx hI cwnx, Anqklwvwn pUrn myhrvwn<br />

inrgun srUp jI, Awp jI dy AMdr bwhr, rom 2’c Aqy rsnw’qy vs rhy hn[<br />

Awp jI ny prm mnohr ivsmwd vwihgurU mMqR jI b^Sy hn[ vwihgurU mh`lw pMjvW<br />

jI, inrgun jI’c lIx, hir crx kvl mkrMd.loiBq mno; Anidnuo.moih AwhI<br />

ipAwsw] ik®pw jlu dyih.nwnk swirMg kau; hoie jw qy.qyrY nwie vwsw] Anuswr<br />

Awpxy ipAwry pRIqm gurU jI dy s`cy crn-kmlW’qy moihq ho ky, rMgw rMg; rMgn ky<br />

rMgw] Anuswr rMgW 2 dy, sRb ivAwpI ivsmwd pRym’c lIx ho ky &urmw rhy hn:- hy<br />

pRymIE!ieh(bIj) kwrx inrgun bRhm jI dy, SuB s`cy su`cy au~cy im`Ty ipAwry Agm<br />

Apwry vwihgurU nwmu mMqRü jI, aU~c nIc rwjw rMk(srb) swirAW(ko) nUM, gurU pRymw-<br />

BgqI sihq, inrgun srgun jI dI eykqw, bRhmigAwnI; sgl kI rInw] rUp pUrn<br />

bRhm igAwnu b^Sx vwly hn[ mhwn praupkwrI DIrjDwrI siqgurU swihb jI dy<br />

b^Sy prmpiv`qR SuB s`cy vwihgurU nwmu jI nUM, chu(vrnw) jwqW(mih) ’c,<br />

BwvyN(koaU) koeI BI(jpY) jpxw jpwauxw kry, Bwv au~cI nIvIN zwqI iesqRI purS<br />

www.Gursevak.com<br />

370<br />

q`qkrw


sB nUM ie`ko ijhw AiDkwr hY[ XQw:- ivic snwqˆØI; syvku hoie] nwnk; pxHIAw<br />

pihrY soie]) KqRI bRwhmxu sUdu bYsu ; auDrY ismir cMfwl] ijin jwinE.pRBu Awpnw;<br />

nwnk.iqsih rvwl]) sYnu nweI buqkwrIAw; Ehu Gir Gir suinAw] ihrdy visAw<br />

pwrbRhmu; Bgqw mih ginAw] 3]<br />

jo jo jpY; iqs kI giq hoie] swD sMig; pwvY jnu koie] iksy BI nIc qoN nIc<br />

zwqI’coN, (koie) koeI BI gurmuiK(jnu) ipAwry jI, (swD) siqgurU swihbwn jI<br />

dy(sMig) siqsMgq jI nUM(pwvY) pwauxw krn[ gursMgqjI nUM pRwpq krky, au~cI<br />

nIvIN jwq’coN, jo jo BI gurmuiK ipAwry gurU pRmysr jI nwl juV ky, gurpRswid<br />

vwihgurU nwm jI (jpY) jpxgy, (iqs) vwihgurU mMqR Ajpw jwp jI(kI) dI AMdroN<br />

hI(giq) pRwpqI(hoie) hovygI, Bwv vwihgurU mMqR jI jpxy krky, AMdroN Ajpw jwp<br />

pRgt ho jwxgy[ vw (iqs) iqn@W(kI) dI ivkwrW AOguxW jmW jUnW qoN, (giq) mukqI<br />

(hoie) hovygI[ XQw:- nIc jwiq.hir jpiqAw; auqm pdvI pwie] pUChu ibdr<br />

dwsI suqY; iksnu auqirAw Gir ijsu jwie] 1]) hir ismrn kI; sglI bylw]<br />

hir ismrnu; bhu mwih iekylw] jwiq Ajwiq; jpY jnu koie] jo jwpY; iqs kI giq<br />

hoie] 3] hir kw nwmu; jpIAY swDsMig] hir ky nwm kw; pUrn rMgu] nwnk kau;<br />

pRB ikrpw Dwir] swis swis; hir dyhu icqwir]<br />

kir ikrpw; AMqir aur DwrY] psu pRyq muGd; pwQr kau qwrY] imhrvwnu<br />

swihbu imhrvwnu] swihbu myrw imhrvwnu] jIA sgl kau; dyie dwnu] siqgurU<br />

pRmysr jI sRb ivAwpI mhW ivsmwd mhwn ikrpw(kir) krky, ijs dy(aur)<br />

irdy(AMqir) AMdr, vwihgurU nwmjI(DwrY) vsw idMdy hn[ aus jUnW Bogx vwly(psu)<br />

pSU pRyq(muGd) mUrK(pwQr) p`Qr idl jIv(kau) nUM(qwrY) qwr lYNdy hn[ vw<br />

(muGd) bysmJ 1 psu 2 pRyq 3 pwQr(kau) nUM(qwrY) qwr lYNdy hn[ XQw:- psU pryq<br />

mugD kau qwry; pwhn pwir auqwrY] nwnk dws qyrI srxweI; sdw sdw bilhwrY])<br />

gaUqm sqI; islw insqrI]<br />

1 (psu) gMDrb dy mrn qoN ies dy v`fy pu`qR ny D`ky nwl rwj sWB ilAw[ Awpxy<br />

Coty BweI nUM ku`J BI n idqw[ aus ny v`fy nUM srwp idqw[ “hwQI vWg hMkwr krdw<br />

hYN, hwQI bx”[ A`goN ikhw, “qUM qMdUAw bx”[ Coty ikhw, “qMdUAw bx ky qYnUM<br />

pkVWgw”[ Agly jnm v`fw hwQI Cotw qMdUAw bixAw[ hwQI hrIhir CyqR au~qy,<br />

pwxI pIx ndI’c pRvyS hoieAw, qMdUAw AwpxIAW qwrW pw ky, pkV ky pwxI’c<br />

www.Gursevak.com<br />

371<br />

q`qkrw


iK`cx l`gw, qW hwQI ny pwxI ’qy AwauNdw kml Awpxy suMf nwl cu`k ky, prw bwxI<br />

Bwv irdy dI fMuiGAweI ’coN vwihgurU jI dy crnkmlW ’c Ardws kIqI[ qW<br />

BgvwnjI ny bYkuMT qoN Aw ky, sudrSn c`kR nwl qwrW k`t ky hwQI nUM qwirAw[<br />

XQw:- kr Dry ck®.bYkuMT qy Awey ; gj hsqI ky pRwn auDwrIAly] hy myry hwQI<br />

mn!qUM kdoN AwpxIAW qwrW ktweyNgw?<br />

2 (pRyq) vwihgurU mh`ly pihly jI ny kWSI ivKy, BweI mrdwny jI qoN kIrqn<br />

krvw ky, pRyq pwnxI munI dI kilAwx krvweI[ aus ny rom 2 krky DMnvwd<br />

kridAW ikhw, “myrI surq ies kutIAw’c rih geI sI, ies leI mYnUM pRyq bxnw<br />

ipAw[ ”ieh kih ky nmskwr kIqI[ vwihgurU mh`ly nOvyN jI ny id`lI ShIdI dyx<br />

qoN pihlW, gMny cUp ky iC`lW su`tIAW[ ie`k pRyq ny cUpIAW, ijs krky aus dI<br />

kilAwx ho geI[<br />

3 (pwQr) vwihgurU mh`ly pihly jI ny, blI kMDwrI dy roV@y prbq nUM pMjw lw ky,<br />

sRI pMjw swihb jI bxw idqy[ sRI rwmcMdR jI ny gurmiq Dwr ky, p`QrW ’qy rwm nwm<br />

ilK ky, smuMdR’qy pul bMin@Aw[ XQw:- gurmuiK; swieir pwhx qwry]) gurmiq;<br />

swieir pwhx qwry] sRI ikRSn Bgvwn jI ny gurmiq Dwr ky, AwpxI cIcI’qy<br />

govrDn prbq nUM cu`k ky qwirAw[ XQw:- gurmiq; ik®sin govrDn Dwry]<br />

srb rog kw; AauKdu nwmu] kilAwx rUp; mMgl gux gwm] siq sMqoKu dieAw<br />

vIcwr, inmRqw sihnSIlqw gRIbI pRym, iqAwg dw iqAwg iKmw DIrj inrvYrqw<br />

Awid AnMq SuB(gux) guxW dIAW sRb ivAwpI ivsmwd AnMq klW sihq, vwihgurU<br />

jI dy(mMgl) js dy, sRb ivAwpI mhW ivsmwd(gwm) n`gr, siqgurU swihbwn jI dy<br />

b^Sy, nwmu jI, haumY dIrG rogu hY; qy mn bwxI sRIr dy(srb) swry(rog) rogW(kw)<br />

dy(AauKdu) dwrU kilAwx rUp hn[ vw ivsmwd vwihgurU jI dy(gux) guxW dw(gwm)<br />

gwauxw, (mMgl) ^uSI(kilAwx) kYvl mukqI rUp hY[ XQw:- Ehu DnvMqu kulvMqu;<br />

piqvMqu] jIvn mukiq; ijsu irdY BgvMqu]) ijau jl mih; jlu Awie Ktwnw] iqau<br />

joqI sMig; joiq smwnw] imit gey gvn; pwey ibsRwm] nwnk pRB kY; sd<br />

kurbwn]) hir ky sMg; bsy hir lok] qnu mnu Arip. srbsu sBu AripE; And<br />

shj Duin Jok]) pRB kI AwigAw; Awqm ihqwvY] jIvn mukiq; soaU khwvY] qYsw<br />

suvrnu; qYsI ausu mwtI] qYsw AMimRqu; qYsI ibKu KwtI] qYsw mwnu; qYsw AiBmwnu]<br />

www.Gursevak.com<br />

372<br />

q`qkrw


qYsw rMku; qYsw rwjwnu] jo vrqwey; sweI jugiq] nwnk Ehu purKu; khIAY jIvn<br />

mukiq] 7]<br />

kwhU jugiq; ikqY n pweIAY Drim] nwnk iqsu imlY; ijsu iliKAw Duir krim]<br />

5]) siqgurU nwnk dyv, Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin<br />

mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI<br />

&urmwauNdy hn:- iqsu jn ky pg.inq pUjIAih, myrI ijMduVIey; jo mwrig Drm clysih<br />

rwm] Anuswr dwsn dws dy prmpUjnIk ipqwjI nUM, Drm ieqnw ^rw ipAwrw hY, ik<br />

Drm dy mwrg clx vwly mhWpurSW dy crn in`q pUjx bwry, AwpxI ijMdVI nUM kih<br />

rhy hn[ bilE crwgu, AMD´wr mih; sB kl auDrI, iek nwm Drm]) srb Drm<br />

mih; sRyst Drmu] hir ko nwmu jip; inrml krmu] Anuswr vwihgurU nwm jpx<br />

jpwaux, inrml inSkwm krm krn krwaux rUp, s`cy nwm Drim, r`qI 2 sRIr<br />

ktwaux, pu`Ty lmkx, pMj DUxIAW qwaux Awid(kwhU) iksy BI(jugiq) jugqI nwl,<br />

(ikqY) ikqy BI, (n) nhIN(pweIAY) pweIdy[ (ijsu) ijn@W Bwv DMn prmpUjnIk s`cy<br />

siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI nUM, inrml inSkwm krm krn krwaux, nwm<br />

jpx jpwaux s`cy is`KI Drm dI(krim) b^iSS dw lyK, (Duir) DuroN hI Akwl purKu<br />

jI ny iliKAw hY, (iqsu) iqn@W nUM(imlY) imly hn[ iqn@W duAwrw vwihgurU mh`ly dUjy,<br />

mh`ly qIjy mh`ly cOQy jI, Anyk mhWpurSW qy KMf bRhmMf nUM imly hn] 5]<br />

ijs kY min; pwrbRhm kw invwsu] iqs kw nwmu; siq rwmdwsu] rotIAW leI<br />

GuMgrU bMn@ ky, mMdr ’c n`cx vwly nUM, rwmdws kihMdy hn[ XQw:- GUMGr bwiD.Bey<br />

rwmdwsw; rotIAn ky Epwvw] rotIAw kwrix; pUrih qwl] Awpu pCwVih; DrqI<br />

nwil] hMkwr ivkwr pKMf myt ky, shI s`cy gursyvk rwmdws jI dy sul`Cx &urmw rhy<br />

hn:- ijs gurmuiK ipAwry jI(kY) dy min ’c, (pwrbRhm) ivsmwd ivAwpk pRkwSk<br />

Anq klwvwn pUrn myhrvwn Agm Apwr pRkwS hI pRkwS srUp Ajpw jwp vwihgurU<br />

jI(kw) dw(invwsu) (in+vwsu) (in) ivSyS krky (vwsu) vsxw ho irhw hY, iqs gurmuiK<br />

ipAwry jI(kw) dw nwmu, (siq) inscy krky(siq) s`cw AslI Krw DrmI dwsn dws<br />

rwmdwsu hY[ XQw:- CCw; Cohry dws qumwry] dws dwsn ky; pwnIhwry] CCw.Cwru hoq<br />

qyry sMqw] ApnI ik®pw krhu BgvMqw]) pRB dIn dieAwl Bgq Bv qwrn; hm pwpI<br />

rwKu ppnw] hir dwsn dws dws hm krIAhu; jn nwnk dws dwsMnw] 4] 1]) hir<br />

dws dwsw; dInu srn] nwnk mwQw; sMq crn]<br />

www.Gursevak.com<br />

373<br />

q`qkrw


Awqm rwmu; iqsu ndrI AwieAw]) hm dwsn ky dws ipAwry] Anuswr iqsu<br />

gurmuiK ipAwry, rwm jI dy rwmdwsu.dwsn dws dI(ndrI) ing@w ’c, (Awqm)<br />

inrml inrvYr Awpxw Awp srUp (rwmu) ivAwpk vwihgurU jI(AwieAw) Awey hn,<br />

Bwv swiKAwq ho gey hn[ XQw:- nwnk idRstI AwieAw; ausqiq krnY jogu])<br />

kbIr.mnu inrmlu BieAw; jYsw gMgw nIru] pwCY lwgo hir iPrY; khq kbIr<br />

kbIr]) nwmdyv; hir jIau bsih sMig]<br />

dws dsMqx Bwie; iqin pwieAw] (iqin) iqn@W vwihgurU jI dy hm dwsn ky<br />

dws ipAwry] Anuswr dwsn dws rwmdws jI ny, (dsMqx) dwsn dws(Bwie)<br />

Bwv.nwl(Bwie) pRym krky, vwihgurU jI, vwihgurU jI dy dwsn dwsW dy(Bwie)<br />

AnuswrI ho ky, dwsn dwsW nwl(Bwie) pRym krky dwswnu dws, syvkW dw syvk,<br />

ZulwmW dw Zulwm bx ky, Ajpw jwp vwihgurU jI gurpRswid(pwieAw) pwey hn,<br />

pRwpiq krky, Awp ku`J BI nhIN bxdy, dwsn dws pyRmBwv sihq, vwihgurU jI ’c<br />

A`Ty pihr roim roim krky lIx rihMdy hn[ XQw:- rwmw; hm dwsn dws krIjY]<br />

jb lig swsu hoie mn AMqir; swDU DUir ipvIjY] 1]) dws dwsqx Bwie; imitAw<br />

iqnw gauxu] ivsirAw ijnw nwmu; iqnwVw hwlu kauxu] 3]) sloku] CwqI sIql<br />

mnu suKI; CMq goibd gun gwie] AYsI ikrpw krhu pRB; nwnk dws dswie] 1])<br />

jwp qwp koit lK pUjw; hir ismrx quil.n lwiex] duie kr joiV nwnku dwnu<br />

mWgY; qyry dwsin dws dswiexu]) qum vf purK vf Agm Agocr; qum Awpy Awip<br />

ApwkI] jn nwnk kau pRB ikrpw kIjY; kir dwsin dws dswkI]) qU sB mih<br />

vrqih; hir jgMnwQu] so hir jpY; ijsu gur msqik hwQu] hir kI srix pieAw<br />

hir jwpI; jnu nwnku dwsu dswxI hy]) qum qy syv qum qy jp qwpw; qum qy qqu<br />

pCwinE] msqik Dir ktI jyvrI; nwnk dws dswinE])<br />

sdw inkit; inkit hir jwnu] so dwsu; drgh prvwnu]) sd hI<br />

inkit.jwnau pRB suAwmI; sgl ryx hoie rhIAY]) AwT phr; pRB bsih hjUry]<br />

khu nwnk; syeI jn pUry] 7]) hir jn inkit.inkit hir jn hY; hir rwKY kMiT<br />

jn Dwry] nwnk.ipqw mwqw hY hir pRBu; hm bwirk hir pRiqpwry] Anuswr.ijhVy<br />

dwsn dws.gursyvk.rwmdws jI, (hir) vwihgurU jI nUM sdw hI(inkit) nyVy<br />

qoN(inkit) nyVy, (jwnu) jwnxw krdy hn, hrI jI nUM AwpxI jwn Arp ky, hrI dI<br />

jwn bxy hn[ XQw:- ^wlsw myro ipMf prwn] ^wlsw myrI jwn kI jwn] (so) auh<br />

www.Gursevak.com<br />

374<br />

q`qkrw


dwsn(dwsu) gursyvk.rwmdwsjI, (drgh) s`cKMf, siqsMgqjI, AnMq bRhmMf dI<br />

rcnw ’c, nwm jpidAW jpwauNidAW(prvwnu) kbUl hn[ XQw:- jnu nwnku DUiV<br />

mMgY.iqsu gurisK kI; jo Awip jpY.Avrh nwmu jpwvY]) drgh mwxu pwvih; piq<br />

isau jwvih; AwgY dUKu n lwgY]) pey kbUlu.KsMm nwil; jW Gwl mrdI GwlI]<br />

Apuny dws kau; Awip ikrpw krY] iqsu dws kau; sB soJI prY]<br />

prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU swihbwn jI, Apuny dwsn dws gRIb rwmdws<br />

jI(kau) nUM Awip hI, srb ivAwpI Agm Apwr ivsmwd pRkwS hI pRkwS srUp SuB<br />

Su`D s`cI ikrpw, ikRpw hI ikRpw(krY) krdy hn, ijs krky iqsu dwsn dws<br />

rwmdws jI(kau) nUM, pUrn gurU jI dy, AwigAwkwrI pUrn s`cy dwsn dws rwmdws<br />

jI bxn dI sB(soJI) smJ(prY) pYNdI hY[ vw gurU pRymw-BgqI pUrn bRhmigAwn<br />

sihq, Awpxy AMdr bwhr AsMK pRkwS hI pRkwS srUp Ajpw jwp, srb klw<br />

BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] rwmjI dI, sB soJI pYNdI hY, ik dwsn dws dy<br />

pwrbRhm prmysr siqgur; Awpy krxYhwrw] crx DUiV qyrI.syvku mwgY; qyry drsn<br />

kau bilhwrw] 1] gurU pRIqmjI, srb`q dy Bly leI au~bldI dyZ’c bYT rhy hn,<br />

cWdnI cONk’c, Awpxw SuB s`cw sIs kuurbwn kr rhy hn[ hux gurqw ibrwjmwn ho<br />

ky jIAW nUM qwr rhy hn[ inrgun srUp duAwrw, KMf bRhmMf, hr pRwxI dy AMdr<br />

bwhr Ajpw jwp kridAW, AsMK pRkwS srUp ivAwpk pRkwSk sdw nyVy hn[<br />

XQw:- ijmI jmwn ky ibKY; sm`sq eyk joq hY] n Gwt hY.n bwF hY; n Gwt bwF<br />

hoq hY]<br />

sgl sMig; Awqm audwsu] AYsI jugiq; nwnk rwm dwsu] 6]) koit bRhmMf ko<br />

Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] gurU nwnk dyv, sRI gurU gRMQ swihb jI<br />

&urmwauNdy hn:- vwihgurU jI nUM Awpxy AMdr bwhr dyKx vwly , (rwm) vwihgurU jI dy<br />

dwsn dwsu jI dI, AYsI ivsmwd vwihgurU jI’c lIxqw rUpI, ivsmwd(jugiq)<br />

jugqI hY, ik(sgl) swirAW sbMDIAW im`qRW, Awpxy ieMidRAW sMig rihMidAW,<br />

(Awqm) mn krky, moh vifAweI l`b lwlc AOguxW Awid qoN(audwsu) inrlyp rihMdy<br />

hn] 6] XQw:- AYsy jn ivrly jg AMdir; priK KjwnY pwieAw] jwiq vrn qy<br />

Bey AqIqw; mmqw loBu cukwieAw] 7] nwim rqy qIrQ.sy inrml; duKu haumY mYlu<br />

cukwieAw] nwnku.iqn ky crn pKwlY; ijn@w gurmuiK swcw BwieAw] 8]) dIsih<br />

www.Gursevak.com<br />

375<br />

q`qkrw


sB sMig.rhih Alypw; nh ivAwpY aun mweI] eykY rMig qq ky byqy; siqgur qy buiD<br />

pweI]<br />

51.pRB kI AwigAw; Awqm ihqwvY] jIvn mukiq; soaU khwvY] prmpUjnIk<br />

vwihgurU jI dy srgun Avqwr siqgurU swihbwn jI, hrK sog, pwp puMn AOguxW<br />

ivkwrW qoo hr smyN inrlyp, pUrn Agm ivsmwd Ajpw jwp pUrn bRhm jI ’c lIx<br />

hn, Awpxy gursyvk jI nMMU BI ieh gurmuiK AvsQw b^Sdy hn, ijs bwry sRI gurU<br />

gRMQ swihb jI, &urmw rhy hn:- (pRB) vwihgurU siqgurU swihbwn jI(kI) dI<br />

(AwigAw) prmpUjnIk gurbwxI jI, ijs jIvn mukq gursyvk jI dy(Awqm) mn<br />

’c, (ihqwvY) ihq ipAwr siqkwr auqSwh nwl AwauNdy hn, ihrdy ’coN muK ’c hr<br />

smyN AMimRq Byjdy rihMdy hn[ ijvyN prmpUjnIk ipAwry s`cy siqgurU vwihgurU mh`lw<br />

pihlw jI, Akwl purK jI qoN suB bcn Dur ky bwxI jI rom 2 dy ipAwr nwl sux<br />

ky hukm krdy, hy prm ipAwry mrdwny jI rbwb vjwau!gurbwxI jI Awey hn[<br />

XQw:- jYsI mY AwvY Ksm kI bwxI; qYsVw krI igAwnu.vy lwlo ]) hau Awphu.boil n<br />

jwxdw; mY kihAw.sBu hukmwau jIau]) Dur kI bwxI AweI] iqin; sglI icMq<br />

imtweI] dieAwl purK imhrvwnw] hir nwnk; swcu vKwnw] 2]) bysumwr AQwh<br />

Agnq AqolY] ijau bulwvhu; iqau nwnk dws bolY]) ijau bolwvih.iqau bolih<br />

suAwmI; kudriq kvn hmwrI]) vw ijs jIvn mukq gursyvk jI dy(Awqm) mn<br />

’c, pRB kI AwigAw mMnx pUjx idRV vswaux dw, ihq kir; nwm idRVY dieAwlw]<br />

sMqh sMig; hoq ikrpwlw] Anuswr (ihqwvY) ihq ipAwr AwauNdw hY[ ijvyN pMjW<br />

ipAwirAW ny, vwihgurU mh`ly dsvyN jI dI AwigAw nUM, koit krn.dIjih pRB pRIqm;<br />

hir gux suxIAih AibnwsI rwm] Anuswr rom 2 dy kMnW nwl sux ky, Awpxy sIs<br />

Arpy[ vw jo pUry gurU jI, jIvn mukq gursyvk jI, pRB kI AwigAw(Awqm) bRhm<br />

inscy krky, hornW nUM(ihqwvY) ihq ipAwr nwl idRV krwauNdy hn[ sRb ivAwpI<br />

ivsmwd Anqklwvwn pUrn gRIbI dy bcn kihxy kmwauxy A`gy kmwaux vwly gurmuiK<br />

bnwauxy ihq krnw hY[ XQw:- rihxI rhY soeI isK myrw[ Ehu Twkuru; mY aus kw<br />

cyrw[) kbIr kUkru.rwm ko; muqIAw myro nwau] gly hmwry jyvrI; jh iKMcY qh<br />

jwau]) jYsw rMgu ksuMB kw; qYsw iehu sMswru] myry rmeIey rMgu mjIT kw; khu<br />

rivdws cmwr] 4] 1] pRB jI kI AwigAw nMU Awp bRhm inscy krky, hornW<br />

nUM(ihqwvY) ihq ipAwr nwl jo idRV krwauNdy hn (soaU) Ehu pUry gurU jI, sIs<br />

www.Gursevak.com<br />

376<br />

q`qkrw


Arpx vwly gursyvk jI, jIvn mukiq purK, (khwvY) khIdy hn[ XQw:- Ehu<br />

DnvMqu kulvMqu; piqvMqu] jIvn mukiq; ijsu irdY BgvMqu]<br />

qYsw hrKu; qYsw ausu sogu] (ausu) pUry gurU jI, jIvn mukq gursyvk jI dy<br />

AMdr bwhr, AsMK pRkwS hI pRkwS srUp srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr]<br />

vwihgurU jI, pdwrQ mwieAw vifAweI au~cy ru`qby dI pRwpqI qoN(hrKu) ^uSI smyN<br />

qYsw, sogu smyN qYsw hI swiKAwq, Awpxw suMdr ivsmwd inrMkwrI drSn b^Sdy<br />

rihMdy hn[ Awpxy AnMq srgun srUp Dwrky, suMdr drSn b^S ky, ivsmwd<br />

Anhd Junkwr ismrn suK, hrK sog qoN inrlypqw b^Sdy hn[ pUry gurU jI, sIs<br />

Arpx vwly gursyvk jI hr smyN hrK sog qoN inrwlI ies A&ur smwDI ’c lIx<br />

hn:- jb ies kw; brnu ichnu n jwpq] qb hrK sog; khu iksih ibAwpq])<br />

srgun inrgun inrMkwr; suMn smwDI Awip] vwihgurU bRhm jI Awp hI siqgurW,<br />

gursyvk jI dI A&ur smwDI’c, (jb) jdoN ies nwsvMq rcnw(kw) dw(brnu) rMg<br />

(ichnu) inSwn Akwr, (n) nhIN(jwpq) jwpdw, (qb) qdoN pdwrQ sbMDI AOlwd<br />

rwj imlx qoN, (khu) d`so(iksih) iks nUM(hrK) ^uSI, ien@W dy ivjog krky(sog)<br />

Zm (ibAwpq) ivAwpdw hY? XQw:- AwT phr hir ky gun gwvY; Bgiq pRym ris<br />

mwqw] hrK sog duhu mwih inrwlw; krxYhwru pCwqw]) hrK AnMq; sog nhI<br />

bIAw] so Gru; guir nwnk kau dIAw]) hrK sog jw kY nhI; bYrI mIq smwn] khu<br />

nwnk.suin ry mnw; mukiq qwih qY jwn]) AwigAw mih BUK.soeI kir sUKw; sog<br />

hrK.nhI jwinE] jo jo hukmu BieE swihb kw; so mwQY ly mwinE]) qh mrxu n<br />

jIvxu; sogu n hrKw] swc nwm kI AMimRq vrKw]) nh inMidAw.nh ausqiq jw kY;<br />

loBu mohu AiBmwnw] hrK sog qy.rhY inAwrau; nwih mwn Apmwnw]) nw iesu hrKu;<br />

nhI iesu sogu] sBu ikCu ies kw; iehu krnY jogu] 2])<br />

qYsw hrKu; qYsw ausu sogu] sdw Anµdu; qh nhI ibEgu]) Awvq hrK.n jwvq<br />

dUKw; nh ibAwpY mn rognI] Anuswr ^uSI ZmI qoN inrlyp inrwly hir rs mqvwly<br />

AvsQw ’c hr smyN lIx bRhm srUp hn[ sRI cmkOr swihb jI dy Drm-jMg ’c<br />

siqgurU swihb jI Awpxy nyqRW swhmxy, swihbzwdy isMG isMGxIAW ShId huMdy dyK<br />

ky, gurmuiK; qyrw Bwxw BwvY] Anuswr pV@ kmw rhy hn:- kbIr.myrw muJ mih ikCu<br />

nhI; jo ikCu hY so qyrw] qyrw quJ kau saupqy; ikAw lwgY myrw]) qyrw kIAw; mITw<br />

lwgY] hir nwmu pdwrQu; nwnku mWgY]) mIqu krY; soeI hm mwnw] mIq ky krqb;<br />

www.Gursevak.com<br />

377<br />

q`qkrw


kusl smwnw]) sB ku`J kurbwn krky dIny qoN zPrnwmw ilK rhy hn, Awp jI dI<br />

kurbwnI bwry pyRmI ieauN &urmw rhy hn[ b`s eyk ihMd myN qIrQ hY; Xwqrw ky lIey[<br />

ktwey bwp ny b`cy jhW; ^udw ky lIey[<br />

sdw Anµdu; qh nhI ibEgu] (qh) iq`Qy, nh ikCu jnmY; nh ikCu mrY]<br />

Awpn cilqu; Awp hI krY] Agm ivsmwd au~cI AvsQw ’c, sdw Anµdu hI AnMd<br />

hY, kdI BI AnMd srUp vwihgurU jI dw(ibEgu) ivCoVw nhI hY[ pRB kY ismrin;<br />

Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr] Anuswr hr smyN ismrn dy<br />

Anhd Junkwr Awqm suK ’c lIx rihMdy hn, Bwv hr smyN siqgurU swihb jI dy<br />

s`cy crn c`tdy pUjdy nmskwrdy rihMdy hn[ s`cy crn-kmlW nUM, Awpxy kysW nwl<br />

JwV@dy, s`cy crn-kmlW dI mOj ’c, mhW 3ivsmwd rihMdy hn[ XQw:- kbIr.crn<br />

kml kI mauj ko; kih kYsy aunmwn] kihby kau soBw nhI; dyKw hI prvwnu] so<br />

vwihgurU jI nwloN ivCoVn vwly rog, A`g rUp duinAwvI suK ^uSI vifAweI nhIN<br />

cwhuMdy, siqgurU swihb jI Awp hI ikRpw krky Awpxy s`cy crn–kmlW ’c joVI<br />

r`Kdy hn[ ies leI aun@W nUM ^uSI gmI smyN, gurU jI dy s`cy crn-kmlW ’c mhW<br />

ivsmwd lIxqw pRwpq hY[<br />

qYsw suvrnu; qYsI ausu mwtI] ausu jIvn mukq gursyvk jI nUM, gurU jI dy<br />

crn-kmlW’c lIxqw rUp, prm au~cI su`cI gurmuiK AvsQw’c, qYsw(suvrnu) sonw,<br />

qYsI hI mwtI hY, vw (ausu) aun@W nUM suvrnu dI pRwpqI qoN, vwihgurU jI dw Anq<br />

klwvwn myhrvwn pRkwS qYsw hI pRgt hY Aqy dwn ’c pRwpq hoeI(mwtI) zmIn<br />

AQvw im`tI FoNidAW im`tI ’c rulidAW dI qYsI gurmuiK AvsQw hY, Bwv sonw im`tI<br />

brwbr hn[ XQw:- jy DrqI sB kMcnu kir dIjY; ibnu nwvY.Avru n BwieAw rwm]<br />

Anuswr BwvyN aun@W nUM swrI DrqI sony dI bxw ky Arp dyvo, sony dI pRwpqI qoN ^uS<br />

nhIN huMdy, sony nUM srb`q dy Bly , gurU jI dI prm au~cI syvw’c lw ky, gurU pRmysr jI<br />

dI ^uSI lYNdy hn[ Awpxy leI sony dI ie`Cw nhIN krdy, jykr koeI sonw Koh lvy qW<br />

BI pRvwh nhIN krdy[ lK tikAw ky muMdVy; lK tikAw ky hwr] ijqu qin<br />

pweIAih nwnkw; sy qn hovih Cwr]) kUVu suienw.kUVu rupw; kUVu pYn@xhwru]) suienw<br />

rupw.sB Dwqu hY; mwtI ril jweI] Anuswr sony nUM pKMf pwj KuAwr Cwr ivkwr<br />

JUTw smJ ky, nhIN pYn@dy[ im`tI vWg BwvyN aun@W nUM swrI DrqI Bytw kIqI jwvy , qW<br />

BI AwpxI nhIN mMndy, gurU swihb jI nUM pRym Bytw krky sur^rU huMdy hn[ sRb`q dy<br />

www.Gursevak.com<br />

378<br />

q`qkrw


Bly leI, DrqI ’qy bwZ gurduAwry sRovr inSwn swihb lMgr skUl kwlj hspqwl<br />

bxw ky, imtI nUM sonw bxw ky, gurU jI dI KuSI dIAW l`KW pwiqSwhIAW pRwpq krky<br />

inhwl ho ky, A`gy inhwl krdy hn, BwvyN koeI hMkwrI aun@W ’qy qS`dd krky im`tI<br />

Fox lw dyvy, BwvyN gurU syvw kridAW im`tI dy tokry Fox, hr hwlq ’c, pUrn bRhm<br />

jI ’c, pUrn lIxqw hY[ ijvyN DMn vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU<br />

rwmdws swihb jI, sRI goieMdvwl swihb jI ivKy, sRI bwaulI swihb jI dI SuB<br />

s`cI syvw kridAW, DUVI ivic. lufMdVI sohW; nwnk.qY sh nwly] Anuswr Bwry qoN<br />

Bwrw tokrw cu`k ky, cOrwsI pOVIAW qoN v`D pOVIAW cV@dy , vwihgurU 2 jI jpdy[<br />

prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU mh`ly qIjy jI dy, ivsmwd suMdr cyhry nUM<br />

q`kdy, ies qr@W hMgqw rihq, krVI ms`kq syvw kridAW AwigAw mMnxy krky,<br />

prmpUjnIk siqgurU ipqw jI ny gurqw isMGwsx ’qy sjw ky, do cOrdwr pRymI cOr<br />

krn lwey, Awp iqMn pRkrmW krky m`Qw tyikAw[ so gurdyv mwqw gurdyv ipqw;<br />

gurdyv suAwmI prmysurw] jI nUM sony vWg gurqw isMGwsx ’qy bYTxw, im`tI vWg gurU<br />

Gr dI im`tI FoxI ie`k brwbr hn[ dohW hwlqW ’c, gurU pRmysr pUrn bRhm jI ’c<br />

rom 2 krky sdw lIx hn[<br />

qYsw AMimRqu; qYsI ibKu KwtI] prmpUjnIk vwihgurU mh`ly pMjvyN jI dw AMimRqu<br />

nUM q`kx smyN, qYsw hI Ajpw jwp pUrn bRhm jI ’c lIxqw dw itkwA hY Aqy<br />

(KwtI) qIKx kOVI(ibKu) zihr nUM q`kx smyN, qYsI hI Agm ivsmwd pUrn bRhm<br />

idRStI hY[ Awp jI rom 2 krky Ajpw jwp ivsmwd ismrn ’c lIx hn[ pRB kY<br />

ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr] Anuswr ihrdy ’coN<br />

AMimRq bRhmwnMd rs au~T ky muK ’c A`Ty pihr Aw irhw hY[ pIviq AMimRq nwmu<br />

jn; nwmy rhy AGwie] Anuswr AMimRq nwl iqRpq ho rhy hn, qYsw hI itkwA<br />

AMimRqu pIx smyN hY[ (KwtI) qIKx kOVI(ibKu) zihr vWg, au~bldI dyZ’c bYTx,<br />

q`qy ryqy ’qy bYTx, q`qw ryqw sIs ’qy puAwaux, sVdI bldI m`cdI loh ’qy KV@n<br />

smyN BI qYsI hI AMimRq pIx vwlI, gurU pRymw-BgqI ’c lIx, inrgun srgun jI dI<br />

eykqw vwlI gurmuiK AvsQw hY[ so gurU pRmysr jI, gurU jI dy syvk ShId BweI<br />

dieAwlw swihb jI Awid mhWpurS, dohW AvsQW ’c pUrn bRhm jI ’c lIx pUrn<br />

bRhm srUp hn[<br />

www.Gursevak.com<br />

379<br />

q`qkrw


gurU pRmysr jI dy drSn krn vwly bRhmwnMd rs pIx vwly mhWpurS jI Aqy<br />

kOVI zihr vWg corIAW fwky kql krn vwly, dohW ’qy siqgurU swihb jI dI<br />

smidRStI hY[ doSI qoN n&rq nhIN krdy, aus nUM BI svwr lYNdy hn, ijvyN bwbw<br />

ibDIcMd jI corI krno htw ky, AwpxI Agm ivsmwd AMimRq bRhm idRStI pw ky pUrn<br />

bRhmigAwnI jI bxw ley[<br />

qYsw mwnu; qYsw AiBmwnu] gurU pRmysr mh`ly pMjvyN jI dy SuB s`cy sIs au~qy<br />

sunYhrI CqR Ju`l irhw hY, do cOrdwr s`jy K`by do cOr kr rhy hn[ pRymI jn pRym BytwvW<br />

Arp ky, fMfauqW nmskwrW pRkrmW kridAW, jY jYkwr kr rhy hn[ Gr 2 AMdr<br />

Awdr mwn siqkwr pUjw ho rhI hY[ sRI goieMdvwl swihb jI ivKy, DMn siqgurU<br />

rwmdws swihb jI dy, joqI joiq smwaux qoN mgroN, ipRQIcMd bVy hI AiBmwn nwl gurU<br />

pRmysr jI nUM durbcn bol irhw hY, so Awp jI nUM mwnu Awdr siqkwr imlx smyN,<br />

qYsw ivsmwd bRhm jI ’c lIxqw rUp itkwA hY, qYsw hI AiBmwnu nwl khy durbcn<br />

sunx smyN hY[ dohW hwlqW ’c, vwihgurU jI ’c lIx vwihgurU srUp hI hn[ XQw:-<br />

Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru<br />

Arjunu prqK´ hir]<br />

qYsw rMku; qYsw rwjwnu] bRhmigAwnI kI idRsit; AMimRqu brsI]) gur pRswid<br />

nwnk smidRstw] Anuswr gurU pRmysr, gursyvk jI dI pUrn Agm mhW 3 ivsmwd<br />

bRhmidRStI ’c, qYsw(rMku) kMgwl, qYsw hI rwjwnu rwj hY, Bwv rMk dI inMdw krky,<br />

n&rq nhIN krdy, rwijAW dy rwjy dI KuSwmd is&q nhIN krdy, dohW nUM gurbwxI<br />

swihb jI b^S ky, inhwl kr idMdy hn[ XQw:- kbIr.dwvY dwJnu hoqu hY; inrdwvY<br />

rhY insMk] jo jnu inrdwvY rhY; so gnY ieMdR so rMk] 169]<br />

jo vrqwey; sweI jugiq] nwnk Ehu purKu; khIAY jIvn mukiq] 7] siqgurU<br />

nwnk dyv gurU grMQ jI mwinE prgt gurW kI dyh[ jI &urmwauNdy hn:- siqgurU<br />

swihb jI ny au~bldI dyZ ’c bYTx, siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI, sRI hirmMdr<br />

swihb jI rcx, lohy dy qMg ipMjry ’c bYTx, sIs kurbwn krn, pMj ipAwry swjx,<br />

aun@W qoN Awp AMimRq Ckx Awid dy hMgqw rihq, jo jo BI praupkwrI ivsmwd kOqk<br />

vrqwey hn, (sweI) Eh sB(sweI) sweIN mwlkjI ’c(jugiq) juVy hn[ vw jo jo BI<br />

kOqk vrqwey hn, so sB sMswr nUM(sweI) sweIN mwlk jI nwl joVn dI(jugiq) jugqI<br />

rUp hn, ijvyN siqgurU swihb jI sRI hirmMdr swihb jI rcx smyN, Awp im`tI dw<br />

tokrw FoNdy, siqsMgqjI dI Awp syvw krdy, gursbd gurbwxI jI b^S ky, gRIbI idKw<br />

www.Gursevak.com<br />

380<br />

q`qkrw


hy hn, Awpxy dwsn dwsW nUM vwihgurU jI ’c juVn dI jugqI idKw rhy hn[<br />

XQw:- sMqw mwnau dUqw fwnau; ieh kutvwrI myrI] idvs rYin.qyry pwau plosau;<br />

kys cvr kir PyrI] 1] hm kUkr; qyry drbwir] Baukih AwgY; bdnu pswir]<br />

ies leI Ehu prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI, jIvn mukiq Akwl purKu srUp<br />

(khIAY) khIdy hn] 7]<br />

pwrbRhm ky; sgly Twau] ijqu ijqu Gir rwKY; qYsw iqn nwau] siqgurU<br />

swihbwn jI dy lwly goly Aprsu bYsno BgauqI pMifqu rwmdwsu jIvn mukiq,<br />

(sgly) swry (pwrbRhm) ivsmwd ivAwpk bRhm jI (ky) dy (Twau) AsQwn Bwv<br />

pwrbRhm srUp hn[ gurU jI ien@W nUM(ijqu) ijs(ijqu) ijs(Gir) AvsQw ’c,<br />

(rwKY) r`Kdy hn, qYsw hI au~cI krnI Anuswr(iqn) iqn@W dw(nwau) nwm pY jWdw<br />

hY[ vw AOguxW ivkwrW kusMgq mMdy sMklpW v`loN, Awpxy mn nUM ijqu ky, qn ieMidRAW<br />

nUM ijqu ky, AMqrmuK ho ky, Awpxy irdy rUpI Gir, gurU Gir, (Gir) inrgux bRhm jI<br />

’c, (rwKY) r`Kdy hn[ (iqn) iqn@W dw, ieMdRI ijq; pMc doK qy rhq] nwnk koit<br />

mDy; ko AYsw Aprs] 1] qYsw(nwau) nwm pY jWdw hY, mwieAw hMgqw dy iqAwgI,<br />

pUrn bRhm jI ’c lIx, mhWpurS hn[ XQw:- rivdwsu FuvMqw For nIiq; iqin@<br />

iqAwgI mwieAw] prgtu hoAw swDsMig; hir drsnu pwieAw] 2]<br />

Awpy; krn krwvn jogu] pRB BwvY; soeI Puin hogu] 1.prmpUjnIk pRIqm<br />

vwihgurU jI, Awpy hI Awpxy inrgux srUp ’coN, AsMK bRhmMfW nUM(krn) rcx,<br />

AwpxI sRb ivAwpI mhW ivsmwd Anq klwvwn AKMf joiq nwl, sB jIAW AnMq<br />

sUrjW cMdRimAW qwirAW DrqIAW dI hrkq hr smyN(krwvn) krwaux dy(jogu)<br />

lwiek hn, Bwv Anq klw dy mwlk hr smyN hrkq krvw rhy hn[ ijvyN ibjlI<br />

nwl qsvIrW n`cdIAW hn, iqvyN gurU pRmysr jI, AwpxI joiq nwl, bRIk qoN bRIk<br />

ikRmW, sUrjW cMdRimAW DrqIAW v`fy qoN v`fy AkwrW nUM hux ncw rhy hn[ XQw:- KMf<br />

bRhmMf qRY gux nwcy; ijn lwgI hir ilv qumwrI] jIA jMq sBy hI nwcy; nwcih<br />

KwxI cwrI]) hm cwkr.goibMd ky; Twkuru myrw Bwrw] krn krwvn.sgl ibiD; so<br />

siqgurU hmwrw] (pRB) Awpy; krn krwvn jogu] Anq klwvwn ivsmwd vwihgurU<br />

jI nUM jo, (BwvY) BwauNdw hY, soeI(Puin) iPr(hogu) huMdw hY, hovygw, ijvyN cwhux, cwhy<br />

rcnw nUM Awpxy ’c, lYA kr lYx, cwhy rc lYx[ XQw:- jo ikCu krqu hY.soeI koeI<br />

hY ry; qYsy jwie smwhI]<br />

www.Gursevak.com<br />

381<br />

q`qkrw


2.koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] vwihgurU sRI gurU nwnk<br />

dyv swihb jI, Awpy hI, gurU pdvI dI b^iSS krn dy, (jogu) lwiek hn[ Awp hI<br />

mh`ly dUjy jI qoN, mh`ly qIjy jI nUM b^iSS(krwvn) krwaux jogu hn[ ijs gurmuiK<br />

ipAwry jI nUM(pRB) vwihgurU mh`lw pihlw jI(BwvY) BwauNdy hn, auh gurU jI nUM (BwvY)<br />

BwauNdy hn, (Puin) iPr(soeI) EhI ault ky, gurU jI srUp(hogu) ho jWdy hn, ijvyN<br />

ShId ipAwry dieAwisMG swihb jI, ShId BweI mnIisMG swihb jI[ XQw:- gurU<br />

isKu.isKu gurU hY; eyko gur aupdysu clwey]) mY aus kw cyrw]) hir guru goibMd<br />

iDAweIAY; sic AMimRq vylw] vwhu vwhu gur goibMd isMG; Awpy guru cylw[) pIvhu<br />

pwhul KMfyDwr; huie jnm suhylw[ gur sMgiq kInI ^wlsw; mnmuKI duhylw[ vwhu vwhu<br />

gur goibMd isMG; Awpy guru cylw[) ) rihxI rhY; soeI isK myrw[ Ehu Twkuru; mY aus<br />

kw cyrw[)<br />

psirE Awip; hoie Anq qrMg] lKy n jwih; pwrbRhm ky rMg] 1.smuMdR rUp<br />

Ajpw jwp vwihgurU bRhm jI(Anq) AnykW bRhmMf rUp(qrMg) lihrW hoie ky, Awip<br />

hI(psirE) PYly hoey hn[ XQw:- Aink BWiq hoie psirAw; nwnk eykMkwru]<br />

(pwrbRhm) Anq klwvwn ivsmwd Ajpw jwp pUrn inrMkwr jI ky(rMg) kOqk, (lKy)<br />

jwxy(n) nhIN(jwih) jWdy, ijvyN Aks mwqR, AnMq bRhmMf dI rcnw rcdy hn, Aks<br />

mwqR hI Awpxy’c lIx kr lYNdy hn[ XQw:- Epiq prlau; iKn mih krqw] Awip<br />

Alypw; inrgunu rhqw]) iKn mih Qwip auQwpnhwry; kudriq.kIm n phI])<br />

lKy n jwih; pwrbRhm ky rMg] ijvyN vwihgurU jI ny Awpxy ’coN, AnMq sUrj cMd<br />

qwry mMfl ipRQvIAW, AnMq bRhmMf pRgt kIqy hn[ hux AwpxI Anqklw nwl AnykW<br />

sUrjW cMdRimAW qwry mMflW AgnIAW nUM pRkwS qy Bjw rhy hn[ Awpxy AnykW sMqW<br />

BgqW dy AMdr Ajpw jwp, Awp hI kr krvw rhy hn[ koit bRhmMf dI rcnw qoN jwp<br />

krvw rhy hn[ XQw:- ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd sUrj guxqwsw]<br />

inrMkwr jI ky kOqk, jwxy nhIN jWdy[<br />

2.smuMdR srUp vwihgurU ivsmwd inrgun pwrbRhm jI, siqgurU swihbwn jI Aqy<br />

AsMK bRhmigAwnI sMq Bgq, jIvn mukiq gurmuiK ShIdW rUp, (Anq) AnykW(qrMg)<br />

lihrW hoie ky, Awip hI(psirE) &Yly hoey hn, AYsy ivsmwd pwrbRhm jI(ky) dy,<br />

(rMg) kOqk (lKy) jwxy (n) nhIN(jwih) jWdy, ijvyN ShIdW dy isrqwj kljuig.jhwju<br />

Arjunu gurU; sgl isRis† lig. ibqrhu] mh`ly pMjvyN jI nUM, Awpxy AMdr bwhr inrgun<br />

bRhm jI dy AsMK pRkwS, AnMq bRhmMf dI auqpqI lYAqw Aqy siqgurU swihbwn jI<br />

www.Gursevak.com<br />

382<br />

q`qkrw


Aqy AsMK sMqW BgqW ShIdW gurmuKW gurU pRymIAW dy drSn ho rhy hn[ nwnk<br />

Acrju.Acrj isau imilAw; khxw kCU n jwey]) khu kbIr.gUMgY guVu KwieAw; pUCy<br />

qy.ikAw khIAY]) ibsmn ibsm; rhy ibsmwd] nwnk ApnI giq; jwnhu Awip]<br />

5]) bysumwr AQwh Agnq AqolY] ijau bulwvhu; iqau nwnk dws bolY] Anuswr<br />

sRb ivAwpI mhW ivsmwd AvsQw’c lIx bol rhy hn[<br />

jYsI miq dyie; qYsw prgws] pwrbRhmu krqw Aibnws] (Aibnws) nws qoN<br />

rihq(pwrbRhmu) vwihgurU krqw purKu jI, dwsn dws gRIb nUM, jYsI(miq) gurmiq<br />

bu`DI(dyie) b^Sdy hn, qYsw hI AsMK gursbd ArQ inrgun bRhm jI dw AMdr<br />

bwhr Aibnws prgws ho irhw hY[ ijs pRkwS’c, DMn sRI gurU rwmdws swihb jI<br />

dy, AnMq srgun srUp, AMdr bwhr AnMq bRhmMf’c drSn b^S rhy hn[ aun@W<br />

prm pwk suMdr srUpW dy rom 2’qy, mnohr suMdr cyhry hn, ijn@W duAwrw vwihgurU 3<br />

jp rhy hn[ ies Agm Apwr Anq klwvwn mhW ivsmwd gurmuiK; roim roim hir<br />

iDAwvY] AvsQw’c, dwsndws dy AMdr bwhr, Anhd Junkwr jwp hI jwp, Awp<br />

kr rhy hn[ q`q BI jwp krdy sux rhy hn[ XQw:- ismrY; DrqI Aru Awkwsw]<br />

ismrih; cMd sUrj guxqwsw]<br />

sdw sdw; sdw dieAwl] ismir ismir; nwnk Bey inhwl] 8] 9] siqgurU<br />

sRI gurU nwnk dyv Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin<br />

mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI<br />

&urmwauNdy hn:- siqgurU swihbwn jI mn krky sdw dieAwl hn, bwxI krky sdw<br />

dieAwl hn, rom 2 krky sdw dieAwl hn[ vw ip`Cy sdw dieAwl sn, hux sdw<br />

dieAwl hn, A`gy nUM BI sdw dieAwl hoxgy[ XQw:- imhrvwnu.swihbu imhrvwnu]<br />

swihbu myrw.imhrvwnu] jIA sgl kau; dyie dwnu]) siqguru myrw sdw dieAwlw<br />

imhrvwnu.swihbu imhrvwnu] swihbu myrw.imhrvwnu] jIA sgl kau; dyie dwnu])<br />

siqguru myrw sdw dieAwlw; moih dIn kau rwiK lIAw]) qUM dieAwlu ik®pwlu ik®pw<br />

iniD; mnsw pUrxhwrw]) qum@ dieAwl ikrpwl ikRpw iniD; piqq pwvn gosweI]<br />

AYsy ivsmwd pUrn dieAwl myhrvwn Anq klwvwn, guru myry pRwx; siqguru myrI<br />

rwis] 1] siqgurU swihbwn jI nUM, mn krky(ismir) Xwd krky, rom 2 duAwrw<br />

(ismir) Xwd krky, dwsndws dy rom ieMdyR, syvk pyRmI AwqmnMd suK pw ky,<br />

(inhwl) pRsMn 3 DMn 3(Bey) ho gey hn] 8] 9] XQw:- ismir ismir.ismir suKu<br />

www.Gursevak.com<br />

383<br />

q`qkrw


pwieAw; crn kml rKu mn mwhI] qw kI srin pirE nwnk dws; jw qy aUpir ko<br />

nwhI]) jw ko Bwgu.iqin lIE rI suhwgu; hir hir hry hry, gun gwvY gurmiq; hau<br />

bil bly.hau bil bly; jn nwnk hir jip; BeI inhwl inhwl inhwl]<br />

gauVI suKmnI mÚ5] sloku]) AstpdI jI dsvyN, Awid 275.<br />

sloku] ausqiq krih.Anyk jn; AMqu n pwrwvwr] nwnk.rcnw pRiB rcI; bhu<br />

ibiD Aink pRkwr] 1] ausqiq krih Anyk jn; AMqu n pwrwvwr] nwnk.rcnw pRiB<br />

rcI; bhu ibiD Aink pRkwr] 1] prmpUjnIk gurqw ibrwjmwn s`cy siqgurU nwnk<br />

gurU gur sRI gurU gRMQ swihb jI &urmwauNdy hn:- keI koit; Bey bYrwgI] rwm nwm<br />

sMig; iqin ilv lwgI] keI koit; pRB kau KojMqy] Awqm mih; pwrbRhmu lhMqy] keI<br />

koit; drsn pRB ipAws] iqn kau imilE; pRBu Aibnws] Anuswr Anyk hI(jn)<br />

gurmuiK ipAwry Bgq swihbwn, DMn 2 sRI gurU rwmdws swihb jI dI, sRb ivAwpI<br />

ivsmwd Anq klwvwn(ausqiq) mihmw, (krih) kr rhy hn, mihmw krn vwilAW<br />

dw, KMf pqwl AsMK; mY gxq n hoeI] qU krqw goivMdu; quDu isrjI quDY goeI])<br />

pwqwlw pwqwl lK; Awgwsw Awgws]) Anuswr rcnw dw, mihmw dw koeI BI(AMqu<br />

pwrwvwr) h`d bMnw(n) nhIN hY[ ijvyN 2 mihmw krdy hn, iqvyN 2 vDI hI jWdI hY[<br />

XQw:- qau kwrix swihbw; rMig rqy] qyry nwm Anykw, rUp Anµqw; khxu n jwhI, qyry<br />

gux kyqy] 1]) AMqu n pwvq, dyv sbY muin; ieMdR mhw isv jog krI]) dYÍ shMs;<br />

rsnwh suhweI] rtq Ab lgy; nwm Apwrw] qumro; qaU n pwvq pwrw] 6]) eyk<br />

jIh; gux kvn bKwnY] shs PnI syK; AMqu n jwnY] nvqn nwm jpY idnu rwqI; ieku<br />

guxu nwhI pRB kih sMgw]) khw lgY; iehu kIt bKwnY] mihmw qoir; quhI pRB jwnY]<br />

ipqw jnm; ijm pUq n pwvY] khw qvn kw; Byd bqwvY] 4] qumrI pRBw; qumY bin<br />

AweI] Aaurn qy; nhI jwq bqweI] AMq ikvyN Awvy?Anq klwvwn vwihgurU pRIqm<br />

jI ie`k iKn ’c AnMq bRhmMf nUM rcidAW, lY kridAW inrlyp hn[ XQw:- koit<br />

ibsn; kIny Avqwr] koit bRhmMf; jw ky DRmswl] koit mhys; aupwie smwey] koit<br />

bRhmy; jgu swjx lwey] 1] AYso DxI; goivMdu hmwrw] brin n swkau; gux<br />

ibsQwrw]) Epiq prlau; iKn mih krqw] Awip Alypw; inrgunu rhqw] sB dy<br />

AMdr bwhr Awpxw jwp Awp hr smyN kr rhy, hr smyN AnMq DrqIAW sUrjW<br />

cMdRimAW ibjlIAW qwry mMflW AgnIAW titAwixAW nUM pRkwS krky, Bjw ky ApxI<br />

sRb ivAwpI ivsmwd Anqklw nwl kMtrol ’c r`K rhy hn[ XQw:- BY ivic; pvxu<br />

www.Gursevak.com<br />

384<br />

q`qkrw


vhY sdvwau] BY ivic; clih lK drIAwau] BY ivic; Agin kFY vygwir] BY ivic;<br />

DrqI dbI Bwir] BY ivic; ieMdu iPrY isr Bwir] BY ivic; rwjwDrmu duAwru] BY<br />

ivic sUrju; BY ivic cMdu] koh kroVI clq; n AMqu] BY ivic; isD buD sur nwQ]<br />

BY ivic; Awfwxy Awkws] BY ivic; joD mhwbl sUr] BY ivic; Awvih jwvih pUr]<br />

sgilAw Bau; iliKAw isir lyKu] nwnk; inrBau inrMkwru scu eyku] 1] sB jIAW<br />

dI pwlxw kr rhy, hrkq krw rhy, sBu jgjIvnu jig Awip hY; nwnk.jlu jlih<br />

smwie] Anuswr sB j`g jIvn rUp, Ajpw jwp siq sMqoK AnMq SuB guxW dy Anq<br />

klwvwn, AsMK pRkwS srUp, pUrn myhrvwn vwihgurU jI, AsMK bRhmMf dw pswrw jo<br />

ids irhw hY, ies dy krqw purKu pRkwSk pyRrk, AwpxI Anq klw nwl, AnykW<br />

DrqIAW sUrjW cMdRimAW qwirAW mMflW, v`fy qoN v`fy idsdy, sUKm qoN sUKm Axidsdy<br />

sB AkwrW nUM, ie`k s`cy Ajpwjwp srUp vwihgurU jI, Awpxy hukm ’c dOVw rhy<br />

hn[ ieh swry hr smyN hukm’c b`Dy inXm b`D dOVI jw rhy hn[ AsMK jIAW nUM hr<br />

smyN ieauN hrkq krw rhy hn, ijvyN ibjlI nwl qsvIrW n`cdIAW hn, AYfw v`fw<br />

Kyl AYfy v`fy pswry dI sMBwl, jIAW dI auqpqI pwlxw lYAqw kridAW inrlyp,<br />

ie`ko ie`k Ajpwjwp srUp, sdw ieko ie`k ie`k hI hn[ pUrw inAwau; kry krqwru]<br />

Anuswr ie`k Ajpw jwp vwihgurU jI s`c Drm pUrw inAW BI kr rhy hn[<br />

nmskwr}<br />

(pRiB) DMnu DMnu rwmdws guru; ijin isirAw.iqnY svwirAw] pUrI hoeI<br />

krwmwiq; Awip isrjxhwrY DwirAw] Anuswr.DMn sRI gurU rwmdws swihb jI ny,<br />

Awpxy inrgun pRkwS duAwrw, AMfz zyrj syqj auqBuj Awid AnykW KwxIAW dI<br />

rwjsI qwmsI sWqkI, nwm jpx vwilAW dI, (bhu) bhuq(ibiD) qr@W(Aink) Anyk<br />

pRkwr dI rcnw rcI hY] 1]<br />

XQw:- swrg mhlw 5 AstpdI Gru 6. siqgur pRswid] Agm AgwiD;<br />

sunhu jn kQw] pwrbRhm kI; Acrj sBw] 1] rhwau] sdw sdw; siqgur<br />

nmskwr] gur ikrpw qy; gun gwie Apwr] mn Biqir; hovY prgwsu] igAwn<br />

AMjnu; AigAwn ibnwsu] 1] imiq nwhI; jw kw ibsQwru] soBw qw kI; Apr<br />

Apwr] Aink rMg jw ky; gny n jwih] sog hrK duhhU mih nwih] 2] Aink<br />

bRhmy jw ky; byd Duin krih] Aink mhys; bYis iDAwnu Drih] Aink purK; AMsw<br />

Avqwr] Aink ieMdR; aUBy drbwr] 3] Aink pvn; pwvk Aru nIr] Aink<br />

www.Gursevak.com<br />

385<br />

q`qkrw


qn swgr; diD KIr] Aink sUr ssIAr niKAwiq] Aink dyvI dyvw; bhu<br />

BWiq] 4] Aink bsuDw; Aink kwmDyn] Aink pwrjwq; Aink muiK byn] Aink<br />

Akws; Aink pwqwl] Aink muKI; jpIAY gopwl] 5] Aink swsqR isimRiq<br />

purwn] Aink jugiq; hovq biKAwn] Aink sroqy; sunih inDwn] srb jIA;<br />

pUrn Bgvwn] 6] Aink Drm; Aink kumyr] Aink brn; Aink kink sumyr]<br />

Aink syK; nvqn nwmu lyih] pwrbRhm kw; AMqu n qyih] 7] Aink purIAw;<br />

Aink qh KMf] Aink rUp rMg bRhmMf] Aink bnw; Aink Pl mUl] Awpih<br />

sUKm; Awpih AsQUl] 8] Aink jugwid; idns Aru rwiq] Aink prlau; Aink<br />

auqpwiq] Aink jIA; jw ky igRh mwih] rmq rwm; pUrn sRb TWie] 9] Aink<br />

mwieAw jw kI; lKI n jwie] Aink klw KylY; hir rwie] Aink Duinq lilq<br />

sMgIq] Aink gupq pRgty qh cIq] 10] sB qy aUc Bgq; jw kY sMig] AwT<br />

phr; gun gwvih rMig] Aink Anwhd; Awnµd Junkwr] auAw rs kw; kCu AMqu n<br />

pwr] 11] siq purKu; siq AsQwnu] aUc qy aUc; inrml inrbwnu] Apunw kIAw;<br />

jwnih Awip] Awpy Git Git rihE ibAwip] ik®pw inDwn; nwnk dieAwl] ijin<br />

jipAw nwnk; qy Bey inhwl]) keI koit; KwxI Aru KMf] keI koit; Akws<br />

bRhmMf] keI koit; hoey Avqwr] keI jugiq; kIno ibsQwr] keI bwr; psirE<br />

pwswr] sdw sdw; ieku eykMkwr] keI koit; kIny bhu Bwiq] pRB qy hoey; pRB mwih<br />

smwiq] qw kw; AMqu n jwnY koie] Awpy Awip; nwnk pRBu soie] 7]<br />

(s`sy pYr ibMdI n lwau) (AstpdI]) prmpUjnIk ds qukI A`T pauVIAW dy<br />

AstpdI jI.dsvyN[ (koit.tYNky.ishwrI.lwau) keI koit; hoey pUjwrI] siqgurU<br />

swihbwn jI nUM, qn mn sIs Dn sRvMs Arp, AMg 2 ktw, Awry nwl qn icrvw,<br />

cr^VIAW’qy cV@, du`K Bu`K mwrW shwr, b`icAW nUM nyizAW ’qy tMgvw, gLW’c hwr<br />

puAw, pUrn pRIq pRqIq nwl, nwm jpx jpwaux syvw pUjw kurbwnI krn.krwaux<br />

vwly, AwigAwkwrI(keI koit) Axigxq hI, pUrn gurU jI dy pUjwrI hoey hn[ ijvyN<br />

prmpUjnIk nmskwr Xog pMj ipAwry, cwr swihbzwdy swihbwn jI[ XQw:- Twkur<br />

kw syvku; AwigAwkwrI] Twkur kw syvku; sdw pUjwrI]) Aink Bgq; jw ky crn<br />

pUjwrI] sgl mnorQ pUrnhwrI]) qnu mnu Arpau; pUj crwvau] gurprswid;<br />

inrMjnu pwvau]) pUjw kIcY, nwmu iDAweIAY; ibnu nwvY, pUj n hoie]<br />

www.Gursevak.com<br />

386<br />

q`qkrw


keI koit; Awcwr ibauhwrI] (keI.koit) Axigxq hI kQw kIrqn<br />

isKwaux, bRhm-ividAw pV@waux, Awpxy sIs Arpx dy SuB(Awcwr) krq`b dw<br />

ivhwr krn vwly ibauhwrI hn[ XQw:- qU cau sjx mYifAw; fyeI issu auqwir]<br />

nYx mihMjy qrsdy; kid psI dIdwru]) sYÍXw] dyh isvw.br moih iehY; suB krmn<br />

qy.kbhUM n tro] n fro Air so.jb jwie lro; inscY kr.AwpnI jIq kro] Aru isK<br />

hO.Awpny hI mn ko; ieh lwlc.hau gun qau aucro] jb Awv kI AauD.indwn bnY;<br />

Aq hI rn mY.qb jUJ mro]<br />

keI koit; Bey qIrQ vwsI] (keI.koit) Axigxq gurU pRymI syvk, jau qum<br />

qIrQ; qau hm jwqI] Anuswr gurU jI dy(qIrQ) gurduAwry.vw qIriQ nwvx jwau;<br />

qIrQu nwmu hY] qIrQu sbd bIcwru; AMqir igAwnu hY] Anuswr SuB s`cy nwm rUpI<br />

qIrQ. vw Anq klwvwn AsMK pRkwS hI pRkwS srb ivAwpI bRhm rUpI qIrQ<br />

dy(vwsI) vsx vwly(Bey) hoey hn[ XQw:- bRhm mih jnu; jn mih pwrbRhmu]<br />

eykih Awip; nhI kCu Brmu]) AMimRqu nIru.igAwin mn mjnu; ATsiT qIrQ.sMig<br />

ghy] gur aupdyis.jvwhr mwxk; syvy isKu.suo Koij lhY] 1] gur smwin; qIrQu nhI<br />

koie] sru sMqoKu; qwsu guru hoie] 1] rhwau] guru drIAwau.sdw jlu inrmlu;<br />

imilAw.durmiq mYlu hrY] siqguir pwieAY.pUrw nwvxu; psU pryqhu.dyv krY]<br />

keI koit; bn BRmih audwsI]) isD swiDk igrhI jogI; qij gey Gr bwr]<br />

Anuswr rwj mwieAw qoN audwsI Dwr ky, (bn) jMgLW ’c(keI koit) Axigxq hI,<br />

nwm r`qy drvyS vYrwgI(BRmih) BRmdy iPrdy hn[ XQw:- dr Gr mhlw.hsqI GoVy;<br />

Coif ivlwieiq dys gey] pIr pykWbr swilk swidk; CofI dunIAw Qwie pey] 2]<br />

swd shj suK.rs ks qjIAly; kwpV Cofy cmV lIey] duKIey drdvMd dir qyrY;<br />

nwim rqy drvys Bey]) gurmuiK; Kojq Bey audwsI] drsn kY qweI; ByK invwsI]<br />

swc vKr ky; hm vxjwry] nwnk gurmuiK auqris pwry] 18]<br />

keI koit; byd ky sRoqy] keI koit; qpIsur hoqy] keI koit vwihgurU jI dI<br />

pRwpqI dy(byd) igAwn ky(sRoqy) sunx vwly AQvw(byd) vydW(ky) dy sRoqy hn[ gur<br />

syvw; qpW isir qpu swru] hir jIau min vsY; sB dUK ivswrxhwru] dir swcY;<br />

dIsY sicAwru] Anuswr gur syvw rUpI qp swD ky, gur syvw rUpI bRhmigAwn dy<br />

sUrj ’c, mn dI iekwgRqw’c qp rhy(qpIsur) (qpI+eIsur) qpIAW dy(eIsur)<br />

rwjy bRhmigAwnI(keI koit) Axigxq hI(hoqy) ho rhy hn[ XQw:- ijsu nwmu irdY;<br />

www.Gursevak.com<br />

387<br />

q`qkrw


soeI vf rwjw] ijvyN hir hir myil myil.jn swDU; hm.swD jnw kw kIVw] Anuswr<br />

swihb sRI gurU qygbhwdr swihb jI dy s`cy crnkmlW dy kIVy, BweI swihb BweI<br />

mqIdws jI ny, swrI izMdgI gurU Gr dy, gurmuiK dIvwn dI syvw inBweI, aupRMq<br />

Awpxy Awp nUM Awry nwl icrvw ky, jau qnu cIrih; AMig n morau] ipMfu prY;<br />

qau.pRIiq n qorau] ieh prm au~cI su`cI AvsQw inBweI[<br />

keI koit; Awqm iDAwnu Dwrih] (keI koit) Axigxq hI, kMcnu qnu hoie<br />

pris pwrs kau; joiq srUpI D´wnu DrM] Anuswr(Awqm) Awpxw Awp srUp inrml<br />

inrvYr sRb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp Agm Apwr pUrn bRhm jI dw<br />

iDAwnu(Dwrih) Dwrdy hn, Bwv gur pRymw-BgqI sihq, inrgun srgun dI eykqw<br />

’c lIx ho ky, sB bRhm hI bRhm dyKdy hn[ XQw:- rsnw rmq.sunq suKu sRvnw;<br />

icq cyqy.suKu hoeI] khu BIKn.duie nYn sMqoKy; jh dyKW qh soeI]) icq ismrnu<br />

krau, nYn Aivlokno; sRvn bwnI.sujsu pUir rwKau] mnu su mDukru krau, crn<br />

ihrdy Drau; rsn AMimRq rwm nwm BwKau] 1]<br />

keI koit kib; kwib bIcwrih] prmpUjnIk Akwl purKu siqgurU swihbwn<br />

jI, prmvIrW ShIdW sUrbIrW sMqW BgqW dy js BrI, pRym rs BrI kivqw aucwrn<br />

vwly, (keI koit) Axigxq hI(kib) kvI jn, (kwib) kivqw(bIcwrih) vIcwrdy<br />

hn[<br />

keI koit; nvqn nwm iDAwvih] nwnk krqy kw; AMqu n pwvih] 1]<br />

prmpUjnIk koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dw dwqw ry] siqgurU sRI<br />

gurU nwnk dyv siqgurU gRMQ swihb jI &urmwauNdy hn:- (keI.koit) Axigxq gurU<br />

pRymI, vwihgurU siqgurU swihbwn jI dy in`q(nvqn) nvyN nwm, gurmuiK; roim roim<br />

hir iDAwvY] Anuswr rom 2 krky (iDAwvih) iDAwauNdy hn, iPr BI Awpxy<br />

inrgun srUp duAwrw, AnMq bRhmMf nUM(krqy) krn vwly, vwihgurU siqgurU swihbwn<br />

jI dy Agm Apwr js, nwvW(kw) dw AMqu(n) nhIN (pwvih) pw skdy] 1] XQw:-<br />

qau kwrix swihbw; rMig rqy] qyry nwm Anykw rUp Anµqw; khxu n jwhI.qyry gux<br />

kyqy] 1]) AMqu n pwvq.dyv sbY muin; ieMdR mhw isv jog krI]) dYÍ shMs; rsnwh<br />

suhweI] rtq Ab lgy; nwm Apwrw] qumro; qaU n pwvq pwrw] 6]) eyk jIh;<br />

gux kvn bKwnY] shs PnI syK; AMqu n jwnY] nvqn nwm jpY idnu rwqI; ieku<br />

guxu nwhI pRB kih sMgw]) khw lgY; iehu kIt bKwnY] mihmw qoir; quhI pRB jwnY]<br />

www.Gursevak.com<br />

388<br />

q`qkrw


ipqw jnm; ijm pUq n pwvY] khw qvn kw; Byd bqwvY] 4] qumrI pRBw; qumY bin<br />

AweI] Aaurn qy; nhI jwq bqweI]<br />

keI koit; Bey AiBmwnI] dwsn dws jYsy(keI koit) Axigxq hI,<br />

(AiBmwnI) hMkwrI(Bey) hoey hn, ho rhy hn, inrdoS dunIAW nUM bMbW nwl aufw ky ,<br />

Dwrimk AsQwn Fwh ky, m`sy rMgV vWg hMkwr krky gL rhy hn[ XQw:- bfy bfy<br />

AhMkwrIAw; nwnk.grib gly]) haumY jilAw; mnhu ivswry] jmpuir vjih; KVg<br />

krwry]) (j`gn) gauVI mhlw 1] bRhmY grbu kIAw; nhI jwinAw] byd kI ibpiq<br />

pVI; pCuqwinAw] jh pRB ismry; qhI mnu mwinAw] 1] AYsw grbu burw sMswrY]<br />

ijsu guru imlY; iqsu grbu invwrY] 1] rhwau] bil rwjw; mwieAw AhMkwrI] jgn<br />

krY; bhu Bwr APwrI] ibnu gur pUCy; jwie pieAwrI] 2] hrIcMdu dwnu krY; jsu<br />

lyvY] ibnu gur; AMqu n pwie.AByvY] Awip Bulwie; Awpy miq dyvY] 3] durmiq<br />

hrxwKsu; durwcwrI] pRBu nwrwiexu; grb pRhwrI] pRhlwd auDwry; ikrpw DwrI]<br />

4] BUlo rwvxu; mugDu Acyiq] lUtI lµkw; sIs smyiq] grib gieAw; ibnu siqgur<br />

hyiq] 5] shsbwhu; mDu kIt mihKwsw] hrxwKsu ly; nKhu ibDwsw] dYq sMGwry;<br />

ibnu Bgiq AiBAwsw] 6] jrwsMiD; kwljmun sMGwry] rkqbIju kwlunymu ibdwry]<br />

dYq sMGwir; sMq insqwry] 7] Awpy siqguru; sbdu bIcwry] dUjY Bwie; dYq sMGwry]<br />

gurmuiK; swic Bgiq insqwry] 8] bUfw durjoDnu; piq KoeI] rwmu n jwinAw;<br />

krqw soeI] jn kau dUiK pcY; duKu hoeI] 9] jnmyjY; gur sbdu n jwinAw] ikau<br />

suKu pwvY; Brim BulwinAw] ieku iqlu BUly; bhuir pCuqwinAw] 10] kMsu kysu;<br />

cWfUru n koeI] rwmu n cIinAw; ApnI piq KoeI] ibnu jgdIs; n rwKY koeI]<br />

11] ibnu gur; grbu n myitAw jwie] gurmiq Drmu DIrju; hir nwie] nwnk nwmu<br />

imlY; gux gwie] 12] 9]<br />

keI koit; AMD AigAwnI]) igAwn hIxM, AigAwn pUjw] AMD vrqwvw, Bwau<br />

dUjw]) hm AMDuly AMD. ibKY ibKu rwqy; ikau cwlh gur cwlI] Anuswr dwsn dws<br />

jYsy(keI koit) Axigxq hI, AigAwnI vwihgurU jI nUM B`ul ky, ivkwrW pwpW AOguxW<br />

&YSn gMdIAW mUvIAW gMdIAW vYbsweItW dyK ky, dunIAW nMU bMbW nwl &Uk ky, AMn@y<br />

kMm kr ky(AMD) AMn@y ho rhy hn[ XQw:- AsMK mUrK; AMD Gor] AsMK cor;<br />

hrwmKor] AsMK Amr; kir jwih jor] AsMK gl vF; hiqAw kmwih] AsMK<br />

pwpI; pwpu kir jwih] AsMK kUiVAwr; kUVy iPrwih] AsMK mlyC; mlu BiK Kwih]<br />

www.Gursevak.com<br />

389<br />

q`qkrw


AsMK inMdk; isir krih Bwru] nwnku nIcu khY vIcwru] vwirAw n jwvw; eyk<br />

vwr] jo quDu BwvY; sweI BlI kwr] qU sdw slwmiq; inrMkwr]<br />

keI koit; ikrpn kTor] dwsn dws jYsy(keI koit) Axigxq, ikrpn qn<br />

mn iklivK Bry] Anuswr(kTor) p`Qr idl byrihm pwpI, eykih supnY dwmu n Cf<br />

hY] (ikrpn) sUm hn[ Aiq AhMkwrI vzIdy vWg Gor iBAwnk AiqAwcwr zor<br />

zulm mhW pwp krky, Dn jm@W krky, Awpxy isr ’qy jm fMfy KWdy hn[ XQw:-<br />

sUmih Dnu rwKn kau dIAw; mugDu khY Dnu myrw] jm kw fMfu.mUMf mih lwgY; iKn<br />

mih krY inbyrw]<br />

keI koit; AiBg Awqm inkor] dwsn dws jYsy(keI koit) Axigxq<br />

swkq(Awqm) mn krky, nwmu rMg qoN (inkor) (in+kor) (in) ivSyS krky(kor)<br />

kory, gurU jI dy pRym rMg’c, p`Qr vWg(AiBg) iB`jx qoN rihq hn[ XQw:- pwQr<br />

kau; bhu nIru pvwieAw] nh BIgY; AiDk sUkwieAw]<br />

keI koit; pr drb kau ihrih]) AsMK cor hrwmKor] Anuswr dwsn dws<br />

jYsy (keI.koit) Axigxq hI, (pr) prwey(drb) Dn(kau) nUM(ihrih) curwauNdy<br />

hn[ XQw:- imiQAw hsq; pr drb kau ihrih]) ihrih pr drbu; audr kY<br />

qweI] Agin n invrY; iqRsnw n buJweI] hir syvw ibnu; eyh Pl lwgy] nwnk pRB<br />

ibsrq; mir jmih ABwgy]) ht ptx ibj mMdr BMnY; kir corI Gir AwvY] Aghu<br />

dyKY ipChu dyKY; quJ qy khw CpwvY]) pr drb ihrxM, bhu ivGn krxM; aucrxM<br />

srb jIA kh] lau leI iqRsnw.Aiqpiq mn mwey; krm krq.is sUkrh] 6]<br />

keI koit; pr dUKnw krih]) prwieAw iCdRü Atk lY; Awpxw AhMkwru<br />

vDwvY] Anuswr dwsn dws jYsy(keI koit) Axigxq hI, (pr) prwey(dUKnw) doS<br />

Aropxw(krih) krdy hn, Bwv inMdw krdy hn[ XQw:- inMdw icMdw krih prweI;<br />

JUTI lwieqbwrI] vw dwsn dws jYsy Axigxq hiqAwry, (pr) ivSyS krky jIAW<br />

nUM, (dUKnw) duKwauxw(krih) krdy hn[ XQw:- AsMK gl vF; hiqAw kmwih])<br />

kbIr.jIA ju mwrih joru kir; khqy hih ju hlwlu] dPqru deI jb kwiF hY;<br />

hoiegw kaunu hvwlu]) pauVI 5] lY Pwhy rwqI qurih; pRBu jwxY pRwxI] qkih nwir<br />

prweIAw; luik AMdir TwxI] sMn@I dyin ivKMm Qwie; imTw mdu mwxI] krmI Awpo<br />

AwpxI; Awpy pCuqwxI] AjrweIlu Prysqw; iql pIVy GwxI]<br />

www.Gursevak.com<br />

390<br />

q`qkrw


keI koit; mwieAw sRm mwih] sRm pUrw bol ky mwih kho, CyqI bolx nwl,<br />

ie`k mMmw rih jWdw hY, pihly pd dI sMpUrnqw, Agly pd dy ArMB dy A`Kr, ie`ko<br />

hox ie`k A`Kr C`fxw nhIN[ {A`KW nwl pr iesqRI mrd dy rUp nUM ivkwr idRStI<br />

nwl dyKxw, ivkwrI gwxy suxny gwauxy, zor zulm krky mwieAw iek`qR krnI, qyz<br />

imrc lUx mswly qLy pdwrQ rsnw dy suAwd, ivSy dy Anyk Bog Bogxy, su`qy hI<br />

rihxw, PYSn lwauxy, kursI leI mrnw mwrnw, AwpxI vifAweI Awp krnI<br />

krwauxI, AwpxI vifAweI sux ky, KuS ho ky hMkwr krnw myry jYsw c`kRvrqI<br />

bwdSwh BI nhIN, ivkwrI g`l kr sux ky h`sxw, sog krnw, b`cy b`cIAW smyq<br />

tYlIvIzn dy BYVy idRS dyKxy , cwh kO&I qMbwkU nsvwr pwn BYVy nSy qwS jUAw pr<br />

inMdw kusMgq krnI, prwieAw h`k Kwxw, dUjIAW zwqW qoN n&rq krky kql krny,<br />

corI XwrI mMd krm Awid sB nwgxI mwieAw hY[ gurU jI dI pRymw-BgqI syvw qoN<br />

ibnw, nwgxI mwieAw idmwZ roim 2’qy AsvwrI krky qVPwauNdI mcwauNdI<br />

ncwauNdI KWdI mwrdI hY, siqgurU sUrmyN r`iKAw krdy hn[ gurU jI dw gihr gMBIr<br />

s`cw su`cw au~cw AwSw hY[ pMjW ipAwirAW duAwrw AMimRq Ck ky, praupkwr ismrn<br />

gurbwxI pV@idAW suxidAW cwh kO&I bIAr bIVw gwLW corI XwrI smUh AOgux<br />

iqAwg ky, Drm-ikRq krn dw SuB s`cw aupdyS hY[ ijvyN sUrj v`l nUM ip`T krky<br />

qurn nwl, AwpxI CW dI fwh nhIN leI jw skdI, sUrj v`l cyhrw krky qurn qoN,<br />

CW mgr 2 AwauNdI hY[ ieauN gurU jI dy snmuK dsvMD dyx vwly pRymI, Drm-ikRq<br />

krky mwieAw dI Qkwvt qoN bc jWdy hn[ hwQ pwau kir kwmu sBu; cIqu inrMjn<br />

nwil] srIr Drm kwr kry, rom 2 nmskwr kry[ A`KW nwl suMdr s`cy dIdwr<br />

kry[ AMdr bwhr vs rhy s`cy hry[ gurpRswid j`g qwry Awp qry[ }mwieAw.mnhu<br />

n vIsrY; mWgY dMmw dMm] so pRBu.iciq n AwveI; nwnk.nhI krMim]) ilµau ilµau<br />

krq; iPrY sBu logu] qw kwrix; ibAwpY bhu sogu] Anuswr dwsn dws jYsy (keI<br />

koit) Axigxq Aiq duKI jIv, (mwieAw) zihr fr`g qmwkU pUjw dw Dwn Dn,<br />

ivkwr suAwd iek`qR krn dy(sRm) au~dm krdy 2, (sRm) Qkwvt(mwih) ’c Psy,<br />

AqI duKI rihMdy hn[ Qkwvt nwl FUhI AMg 2 tu`t ky rogI ho ky mr rhy hn[<br />

XQw:- koit krm krY; hau Dwry] sRmu pwvY; sgly ibrQwry]) shs Kty; lK kau<br />

auiT DwvY] iqRpiq n AwvY; mwieAw pwCY pwvY] Aink Bog; ibiKAw ky krY] nh<br />

iqRpqwvY; Kip Kip mrY] ibnw sMqoK; nhI koaU rwjY] supn mnorQ; ibRQy sB kwjY]<br />

www.Gursevak.com<br />

391<br />

q`qkrw


nwm rMig; srb suKu hoie] bfBwgI; iksY prwpiq hoie] krn krwvn; Awpy<br />

Awip] sdw sdw; nwnk hir jwip] 5]) mwieAw moh prIiq iDRgu; suKI n dIsY<br />

koie]) Qwky bhu ibiD Gwlqy; iqRpiq n iqRsnw lwQ] sMic sMic swkq mUey;<br />

nwnk.mwieAw n swQ]) plic plic sglI mueI; JUTY DMDY mohu] iek su hir ky<br />

nwm ibnu; AgY leIAih Koih]) mwieAw moih; kVy kiV picAw] ibnu nwvY; BRim<br />

BRim BRim KipAw] 1])<br />

keI koit; prdys BRmwih] 1.ZulwmI lwlc ibpqw Bu`K dy mwry(keI koit)<br />

Axigxq ivcwry Aiq duKI jIv, Awpxy dyS nUM C`f ky, prdys ’c, (BRmwih) Brm<br />

Btk rhy hn[ lwlcI eyjYNt DoKw krky bhuqy b`icAW dIAW jwnw brbwd kr rhy<br />

hn[ ivcwry rwh ’c hI mr jWdy hn, do nMbr ’c Awaux vwly AwpxI izMdgI dw<br />

i^Awl zrUr br zrUr hI rn[ 2.(keI koit) Axigxq ivcwry duKI jIv, dysu<br />

Coif; prdysih DwieAw] pMc cMfwl; nwly lY AwieAw] Anuswr inrgun bRhm rUpI<br />

dyS nUM C`f ky, AOguxW ivkwrW rUpI prdys’c, (BRmwih) Brm Btk rhy hn[ XQw:-<br />

Brmy; suir nr dyvI dyvw] Brmy; isD swiDk bRhmyvw] Brim Brim; mwnuK<br />

fhkwey] duqr mhw ibKm; ieh mwey] gurmuiK; BRm BY moh imtwieAw] nwnk; qyh<br />

prm suK pwieAw]<br />

ijqu ijqu lwvhu; iqqu iqqu lgnw] nwnk krqy kI; jwnY krqw rcnw] 2]<br />

prmpUjnIk sRI gurU nwnk dyv swihb Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE<br />

Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW<br />

swihb jI, vwihgurU jI dy snmuK &urmw rhy hn:- aupRokq krqy kI rcnw nUM krqw<br />

purK jI hI(jwnY) jwxdy hn[ hy vwihgurU jI!(ijqu) ijs(ijqu) ijs pwsy, jIAW<br />

nUM(lwvhu) lwauNdy hoN, (iqqu) iqs(iqqu) iqs qr& lgnw krdy hn[ XQw:- ijqu<br />

ijqu lwvhu; iqqu iqqu lgnw] nwnk Twkur; sdw Ailpnw] 11]) ijqu ijqu<br />

lwvhu; iqqu lgih hir nwQ] nwnk ien kY; kCU n hwQ] 8] 6]) vw jyqI pRBU<br />

jnweI; rsnw qyq BnI] Anuswr ijqnI vwihgurU jI ny dwsndws nUM, AwpxI rcnw<br />

Ajpw jwp krdI jxweI hY, iqqnI hI khI hY[ nwnk.rcnw pRiB rcI; bhu ibiD<br />

Aink pRkwr] Anuswr bhuq qrW@ dI byAMq hox dw kwrn, swrI khI nhIN jw<br />

skdI, ikauN jo ie`k jIv ’c AnykW jIA hn, aunW AMdr hor bRIk jIA hn[ byAMq<br />

jIv ^urdbIn nwl idsdy hn[ ^urdbIn dy dyKx qoN BI jIA bRIk hn[ ies leI<br />

www.Gursevak.com<br />

392<br />

q`qkrw


koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] krqy purKu jI (kI) dI<br />

ivsmwd rcnw nUM svwrnw, krqw purKu jI hI(jwnY) jwxdy hn[ hy vwihgurU<br />

jI!aupRokq rcnw, Awpo AwpxI vwSnw Anuswr l`gI hoeI hY[ dwsndws’qy Awp jI<br />

ny ikRpw kIqI hY, ies leI dwsndws kUkr nUM(ijqu) ijs(ijqu) ijs pwsy, gurU syvw<br />

ismrn pRymw-BgqI krn krwaux, nwm jpx jpwaux’c(lwvhu) lwauNdy hoN, (iqqu)<br />

iqs(iqqu) iqs qr&, lgnw krdw hY] 2] XQw:- kbIr kUkru.rwm ko; muqIAw<br />

myro nwau] gly hmwry jyvrI; jh iKMcY qh jwau]) hukim rjweI clxw; nwnk<br />

iliKAw nwil]) so pwiqswhu.swhw pwiqswihbu; nwnk rhxu rjweI]) jh bYswlih<br />

qh bYsw suAwmI; jh Byjih qh jwvw]<br />

keI koit; isD jqI jogI] 1.prmpUjnIk krqw purK vwihgurU jI ny, (keI<br />

koit) Axigxq hI, 1 isD 2 jqI 3 jogI rcy hn[ 1 isD:- is`DIAW ir`DIAW nUM pRwpq,<br />

jog mwrg dy AcwrIAw[ 2 jqI:- ieMidRAW nUM kwbU r`K ky, bRhmcrj r`Kx vwly<br />

bRhmcwrI[ 3 jogI:- Xm nym Awsx pRwxwXwm pRiqhwr Dwrnw iDAwn smwD, jog dy<br />

A`T AMg is`K ky, lY jog mMqR jog hT jog igAwn jog, rwj jog Bgq jog AgrBq<br />

jog sgrBq jog Awid jog miq Anuswr Anyk pRkwr dw jog kmwaux vwlw jogI<br />

hY[ 2.prmpUjnIk krqw purK vwihgurU jI ny, (keI koit) Axigxq hI, vwihgurU<br />

jI nUM(isD) pRwpq jIvn mukiq, 10 (jqI) sB qr@W dy iviSAW nUM ij`qx vwly,<br />

vwihgurU jI’c juVy hoey gurmuiK jogI hn[ XQ:- AYsw jogu kmwvhu jogI] jp qp<br />

sMjmu; gurmuiK BogI]) gurisK jogI jwgdy; mwieAw AMdir krin audwsI] 10 ivSw<br />

nON pRkwr:- 1 pr iqRA rUp n dyKdy; gurmuiK sMq mhMq[ 2 sRvx 3 ismrn 4 kIrqI,<br />

5 icqvn 6 bwq iekMq] 7 idRV sMklp 8 prXqn qn; 9 pRwpq nON khMq[ 1 prwieAw<br />

rUp q`kxw[ 2 ivkwr dIAW g`lW sunxIAW, 3 prwey srUp nUM Xwd krnw, 4 srUp dI<br />

mihmw krnI, 5 srUp nUM icqvxw, 6 iekWq ho ky ivkwrI g`lW krnIAW, 7 pRwpqI<br />

leI p`kw sMklp kr lYxw, 8 pRwpqI leI(pr+Xqn) (pr) ivSyS krky Xqn<br />

krnw, 9 pRwpqI kr lYxI[ so iCA jqI mwieAw ky bMdw] ikhw hY, ies leI<br />

gurmiq Anuswr nON pRkwr dy ivSy, smUh mMd sMklpW nUM ij`qx vwlw jqI hY[<br />

keI koit; rwjy rs BogI] 1.ieMdR vWg keI koit hI rwjy, Awpxy lIlw Bvn<br />

bxw ky, mwieAw nwc gwxy ivSy ivkwr pdwrQW dy rs Bogx vwly BogI hoey hn[<br />

XQw:- rwj lIlw.rwjn kI rcnw; kirAw hukmu APwrw] syj sohnI.cMdnu coAw;<br />

www.Gursevak.com<br />

393<br />

q`qkrw


nrk Gor kw duAwrw] 2.(rs) mhW ivsmwd bRhmwnMd rs nUM(BogI) Bogx vwly,<br />

Awpxy irdy ’c, prmpUjnIk nwm vswaux vwly, rwjy Bgq bRhmigAwnI, keI koit<br />

hI hoey hn, hux hn[ ijvyN Bgq sRI sYx swihb jI[ XQ:- ijsu nwmu irdY; soeI<br />

vf rwjw]) ijs no bKsy; isPiq swlwh] nwnk; pwiqswhI pwiqswhu]) pwiqswhI<br />

Bgq jnw kau idqIAnu; isir Cqu scw hir bxwie]<br />

keI koit; pMKI srp aupwey] keI koit; pwQr ibrK inpjwey] vwihgurU jI ny<br />

iBMn 2 zwqW dy, (keI.koit) Axigxq hI pMKI(srp) s`p(aupwey) pYdw kIqy hn[<br />

keI jnm; sYl igir kirAw]) keI jnm; swK kir aupwieAw] lK caurwsIh<br />

join BRmwieAw] 2] Anuswr p`Qr ibrK jUn hY[ Axigxq iksmW dy(keI koit)<br />

Axigxq hI pwQr (ibrK) dr`Kq(inpjwey) pYdw kIqy hn[ XQw:- Aink<br />

pwrjwq; Aink muiK byn]<br />

keI koit; pvx pwxI bYsMqr] ie`k bRhmMf ’c 49 kRoV qr@W dI pOx d`sdy<br />

hn[ kwLw ic`tw nIlw ^wrw kOVw ksYLw qylIAw koRVW qr@W dy pwxI hn[ smuMdR’c<br />

ArbW mxW pwxI nUM swVn vwlI bVvwnl AgnI hY[ Kwxw hzm krn vwlI<br />

jTrwgin AgnI hY, jMgLW nUM swVn vwlI fO AgnI hY[ smwn AgnI sB QweIN hY,<br />

so qolx imnx ignx qoN rihq, (keI koit) Axigxq hI(bYsMqr) AgnIAW(pvx)<br />

hvwvW pwxI hn[ XQw:- Aink pvn pwvk Aru nIr]<br />

keI koit; dys BU mMfl] vwihgurU jI ny.keI koit hI(BU) DrqIAW dys(mMfl)<br />

AsQwn bxwey hn[<br />

keI koit; ssIAr sUr nK´qR] (keI koit) byAMq hI, (sUr) sUrj(ssIAr)<br />

cMd(nK´qR) qwry mMfl rcy hn[ XQw:- kyqy ieMd cMd.sUr kyqy ; kyqy mMfl dys])<br />

Aink sUr ssIAr niKAwiq]) koit sUr jw kY prgws]<br />

keI koit dyv dwnv; ieMdR isir CqR]) gwvin quDno, ieMdR ieMdRwsix bYTy;<br />

dyviqAw dir nwly]) kyqy dyv dwnv.muin kyqy; kyqy rqn smuMd] Anuswr vwihgurU<br />

jI ny(keI koit) Axigxq hI, dyv) dyvqy(dwnv) dYNq, ieMdR Awid Awpxy isir ’qy<br />

CqR Drn vwly pYdw kIqy hn[ XQw:- keI kot ieMdR ijh pwnhwr]) Aink dyvI<br />

dyvw bhu BWiq] 4] koit ieMdR ieMdRwix; swih swhwix gix`jY]<br />

sgl smgRI; ApnY sUiq DwrY] vwihgurU siqgurU swihb jI ny, (sgl) swrI<br />

(smgRI) rcnw, ApnY, Anq klwvwn inrgun pRkwS srUp(sUiq) Dwgy nwl, (sUiq)<br />

www.Gursevak.com<br />

394<br />

q`qkrw


mrXwdw ’c (DwrY) itkweI hoeI hY[ XQw:- sgl smgRI; qumrY sUiqR DwrI] qum qy<br />

hoie; su AwigAwkwrI]) Awpy jlu Awpy Qlu QMm@nu; Awpy kIAw Git Git bwsw] Awpy<br />

nru Awpy Puin nwrI; Awpy swir Awp hI pwsw] gurmuiK sMgiq sBY ibcwrhu; vwhu vwhu<br />

kw bfw qmwsw] 2]) sB proeI; iekqu DwgY] ijsu lwie ley; so crxI lwgY]) sgl<br />

smgRI; jw kY sUiq proeI] Gt Gt AMqir; rivAw soeI] 2]<br />

nwnk ijsu ijsu BwvY; iqsu iqsu insqwrY] 3] gur nwnk dyv goivMd rUp]<br />

siqgurU nwnk dyv vwihgurU mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy hn:- siqgurU swihbwn jI ny<br />

Awpxy inrgun srUp jI’coN, Axigxq isD jqI jogI, rwjy pMKI s`p p`Qr ibRK, pOx<br />

pwxI bYsMqr, dyS BU mMfl, sUrj cMd qwry mMfl, dyv dwnv ieMdR pYdw kIqy hn[ ien@W<br />

nUM Awpxy hukm ’c sMBwl ky r`Kdy hn[ AYsy Anq klwvwn siqgurU swihbwn jI dy<br />

ivsmwd praupkwr kOqk, kurbwnI gurbwxI jI, ijsu ijsu pRymI syvk jI nUM, qyrw<br />

kIAw mITw lwgY]) gurmuiK qyrw Bwxw BwvY] Anuswr(BwvY) BwauNdy hn, iqsu iqsu nUM,<br />

ivSy rUpI jl dy smuMdR’c f`uby nUM(insqwrY) qwr lYNdy hn] 3] XQw:- pMkj<br />

moh.inGrqu hY pRwnI; guru.inGrq kwiF kFwvYgo] qRwih qRwih srin jn Awey; guru<br />

hwQI dy inklwvYgo]) guru boihQu; vfBwgI imilAw] nwnk dws sMig; pwQr qirAw])<br />

keI koit; rwjs qwms swqk] keI koit byd purwn; isimRiq Aru swsq]) rj<br />

gux qm gux sq gux khIAY; eyh qyrI sB mwieAw] Anuswr(keI koit) Axigxq hI,<br />

(rwjs) rjo guxI(qwms) qmo guxI(swqk) sqo guxI ho rhy hn[ 4 vyd 6 SwSqR 27<br />

isMmRqIAW dI ikhVI g`l hY?(keI koit) Axigxq hI, byd purwn(isimRiq) isMimRqIAW<br />

Aru(swsq) SwsqR hn[<br />

keI koit; kIey rqn smud] keI koit; nwnw pRkwr jMq] Akwl purKu jI ny,<br />

(keI.koit) Axigxq hI(smud) smuMdR, aun@W ’c (keI.koit) Axigxq hI hIry<br />

jvwhrwq rqn pYdw(kIey) kIqy hn[ (keI koit) Axigxq hI(nwnw) Anyk(pRkwr)<br />

BWq 2 dy hwQI ikRm(jMq) jIv rcy hn[ ieqny sUKm hn jo ^urdbIn nwl BI nhIN<br />

idsdy[<br />

keI koit; kIey icr jIvy] vwihgurU jI ny(keI.koit) Axigxq hI, pUrw swcu<br />

ipAwlw shjy; iqsih pIAwey.jw kau ndir kry] Anuswr nwm jp 2 ky AMimRq pI 2<br />

ky, gurU jI qoN ShId ho ky, (icr) lMmW smW Bwv sdw hI(jIvy) ijaux vwly, ieik<br />

inrMkwrI; nwm AwDwir] mhWpurS, (kIey) pYdw kIqy hn[ XQw:- pWc brK ko.AnwQu<br />

DR¨ bwirku; hir ismrq.Amr Atwry]) bRhmigAwnI sd jIvY; nhI mrqw]) keI<br />

www.Gursevak.com<br />

395<br />

q`qkrw


koit; nwm rsu pIvih] Amr Bey; sd sd hI jIvih]) jrw mrw.nh ivAwpeI;<br />

iPir.dUKu n pwieAw] pI AMimRqu AwGwinAw; guir.Amr krwieAw]) Amr Bey,<br />

Amrwpdu pwieAw] swDsMig; nwnk hir iDAwieAw]) inhclu scu Kudwie eyku;<br />

Kudwie bMdw AibnwsI]) sMq qumwry qumry pRIqm; iqn kau.kwl n Kwqy] rMig qumwrY<br />

lwl Bey hY; rwm nwm ris mwqy]) hir ky syvk.jo hir Bwey; iqn@ kI kQw inrwrI<br />

ry] Awvih n jwih.n kbhU mrqy; pwrbRhm sMgwrI ry]) AibnwsI suK; Awpn<br />

Awsn] qh jnm mrn; khu khw ibnwsn] AvsQw nUM pRwpq ho jWdy hn, dwqw qy<br />

Bgq sUrmw iqMny j`g ijauNdy Aw[<br />

keI koit; igrI myr suvrn QIvy]) Aink brn; Aink kink sumyr] Anuswr<br />

(keI.koit) Axigxq hI, (suvrn) sony dy(myr) sumyr(igrI) prbq, vwihgurU jI dy<br />

pYdw(QIvy) kIqy hn[<br />

keI koit; jK´ ikMnr ipswc] keI koit; BUq pRyq sUkr imRgwc] (keI.koit)<br />

Axigxq hI (jK´) kubyr dyvqy dy swQI dyvqy , (ikMnr) dyviqAW dy gveIey,<br />

(ipswc) mws Kwx vwly dYNq hn[ (keI.koit) Axigxq hI 1 (BUq) iBAwnk ijMn<br />

2 pRyq 3 (sUkr) sUr(imRgwc) Syr hn[ 1 kukrm krn vwly, nwm hIn BUq hn[ XQw:-<br />

hir ky nwm hIn; byqwl]) 2 kil mih pRyq, ijn@I rwmu n pCwqw; sqjuig prm hMs<br />

bIcwrI]) AMiq kwil jo mMdr ismrY; AYsI icMqw mih jy mrY] pRyq join; vil vil<br />

AauqrY] Anuswr rwm vwihgurU jI nUM n pCwnx vwlw, mrn smyN Awpxy mMdr nUM<br />

Xwd krn vwlw pRyq bxdw hY[ 3 AMiq kwil jo liVky ismrY; AYsI icMqw mih jy<br />

mrY] sUkr join; vil vil AauqrY]<br />

sB qy nyrY; sBhU qy dUir] nwnk.Awip Ailpqu; rihAw BrpUir] 4]<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv vwihgurU mh`lw 5 jI &urmwauNdy hn:-<br />

jK´ ikMnr ipswc BUq pRyq sUkr imRgwc Awid aupRokq jo khy hn, vwihgurU jI sB dy<br />

AMdr bwhr BrpUr, nyVy(qy) qoN(nyrY) nyVy hn, (sBhU) swirAW(qy) qoN dUir BI hn[<br />

nyVy ies leI hn, sBnI QWeI; rivAw Awip] Awid jugwid; jw kw vf prqwpu]<br />

Anuswr BrpUir ivAwpk ho (rihAw) rhy hn[ BrpUr ivAwpk huMidAW, Awip jI<br />

ien@W dy pwp puMn qoN(Ailpqu) inrlyp BI hn, Bwv jy auh gurW duAwrw pRwpqI<br />

krnw cwhux, qW nyVy qoN nyVy BrpUr hn[ jy pwp krdy hn, qW aun@W qoN inrlyp dUr<br />

www.Gursevak.com<br />

396<br />

q`qkrw


qoN dUr hn] 4] XQw:- pwp puMn kw; iesu.lypu n lwgY] Gt Gt AMqir; sd hI<br />

jwgY]) nhI lypu iqsu; puMin n pwip] nwnk kw pRBu; Awpy Awip]<br />

keI koit; pwqwl ky vwsI]) KMf pqwl AsMK; mY gxq n hoeI] qU krqw<br />

goivMdu; quDu isrjI quDY goeI]) pwqwlw pwqwl lK; Awgwsw Awgws] Anuswr keI<br />

koit pwqwl hn, keI koit aun@W(ky) dy iv`c(vwsI) vsx vwly hn[ XQw:- gux gwvY<br />

bil rwau; spq pwqwil bsMqO]<br />

keI koit; nrk surg invwsI] (keI koit) Axigxq hI nrk surg hn[<br />

keI koit pwpI nrk, keI koit puMnI surg dy(invwsI) vsx vwly hn[<br />

keI koit; jnmih jIvih mrih] (keI koit) Axigxq, cOrwsI l`K jUnW dy<br />

AnykW jIA, (jIvih) ijauNdy hn, keI koit hr smyN(jnmih) jMmdy, (mrih) mrdy<br />

rihMdy hn[ XQw:- keI koit; kIny bhu Bwiq] pRB qy hoey; pRB mwih smwiq]) jim<br />

jim mrY; mrY iPir jMmY] bhuqu sjwie; pieAw dyis lMmY]<br />

keI koit; bhu jonI iPrih]) AsMK pwpI; pwpu kir jwih]<br />

Anuswr(keI.koit) Axigxq vwihgurU jI qoN ivCuVy pwpI, (bhu) bhuq(jonI)<br />

jUnW’c(iPrih) iPrdy kSt Bog rhy hn[ XQw:- keI jnm; Bey kIt pqMgw] keI<br />

jnm; gj mIn kurMgw] keI jnm; pMKI srp hoieE] keI jnm; hYvr ibRK<br />

joieE]) Aink sjWeI.gxq n AwvY; grBY griB BRmwih]<br />

keI koit, bYTq hI Kwih]) keI koit Bey bYrwgI] rwm nwm sMig iqin ilv<br />

lwgI] Anuswr keI koit hI vwihgurU jI ’c ilv lw ky, A&ur smwDI ’c(bYTq)<br />

bYTy, AMimRq bRhmwnMd rs(Kwih) Ckdy hn[<br />

2.keI koit(bYTq) bYTy hI, jIA jMq PV ky(Kwih) KweI jWdy hn[ vw im`tI<br />

Kwx vwly, keI koit(bYTq) bYTy hI im`tI(Kwih) KweI jWdy hn[ XQw:- ieik<br />

imtIAw mih; imtIAw Kwih] ijvyN p`Qr jwV@ Awid Anyk pRkwr dy kIVy bYTy hI<br />

KweI jWdy hn[ Anyk jIA Anyk jIAW AMdr bYTy hI, AnykW jIAW nMU KweI jWdy<br />

hn[ XQw:- jIAw kw Awhwru jIA; Kwxw eyhu kryie]<br />

3.Bwry BueI AikrqGx; mMdI hU mMdy] Anuswr keI koit AikRqGx mK`tU<br />

bhwny bxw ky, JU`T bol ky vYl&yAr lY , ky (bYTq) bYiTAW hI murdw(Kwih) KWdy hn[<br />

XQw:- kUVu boil; murdwru Kwie]<br />

www.Gursevak.com<br />

397<br />

q`qkrw


keI koit; Gwlih Qik pwih] (keI koit) Axigxq hI(Gwlih) ms`kq krdy<br />

2 Qik(pwih) pYNdy hn[ XQw:- keI koit; mwieAw sRm mwih]) ieAw fyrw kau; sRmu<br />

kir GwlY] jw kw qsU nhI sMig cwlY]<br />

keI koit; kIey DnvMq] keI koit hI, hir hir nwmu kmwvnw; nwnk.iehu Dnu<br />

swru] Anuswr s`cy Su`D nwm Dn vwly DnvMq, (kIey) pYdw kIqy hn[ XQw:- hm<br />

DnvMq BwgT; sc nwie]) nwm Dnu ijsu jn kY pwlY; soeI pUrw swhw] nwmu ibauhwrw<br />

nwnk AwDwrw; nwmu prwpiq lwhw] vw (keI koit) Axigxq hI, (DnvMq) Dn vwly<br />

DnI pYdw(kIey) kIqy hn[<br />

keI koit; mwieAw mih icMq] (keI koit) Axigxq hI, Dn iek`Tw krn,<br />

jIAW nUM swVn, mMd krm krn i&lmW dyKx, gMdy gIq sunx nSy vrqx Awid<br />

mwieAw (mih) ’c(icMq) icMiqq hn[ XQw:- rwj lIlw.rwjn kI rcnw; kirAw<br />

hukmu APwrw] syj sohnI.cMdnu coAw; nrk Gor kw duAwrw]) suMdr syj Anyk suK ; rs<br />

Bogx pUry] igRh soien cMdn sugMD; lwie moqI hIry] mn ieCy suK mwxdw; ikCu nwih<br />

ivsUry] so pRBu.iciq n AwveI; ivstw ky kIry] ibnu hir nwm.n sWiq hoie; ikqu<br />

ibiD mnu DIry]<br />

jh jh Bwxw; qh qh rwKy] nwnk sBu ikCu; pRB kY hwQy] 5] kwrx krx.<br />

krIm] ikrpw Dwir.rhIm] DMn sRI gurU nwnk dyv swihb mh`lw 5 jI &urmwauNdy<br />

hn:- sBu(ikCu) ku`J(pRB) DMn vwihgurU sRI gurU gRMQ swihb jI(kY) dy, (hwQy) h`Q v`s<br />

hY, gurmuiK; qyrw Bwxw BwvY]) qyrw kIAw; mITw lwgY] hir nwmu pdwrQu; nwnku mWgY]<br />

Anuswr (jh) ij`Qy(jh) ij`Qy gurmuiK jn, Bwxw mMndy hn, (qh) iq`Qy(qh) iq`Qy srb<br />

klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] gurqw ibrwjmwn gurU jI, aupRokq pauVI ’c Awey<br />

kStW jmW jUnW qoN aunW@ nUM(rwKy) r`Kdy hn] 5] XQw:- qyrw Bwxw mMny; su imlY quDu<br />

Awey] ijsu Bwxw BwvY; so quJih smwey]) khu nwnk; ijin hukmu pCwqw] pRB swihb<br />

kw; iqin Bydu jwqw]<br />

keI koit; Bey bYrwgI] rwm nwm sMig; iqin ilv lwgI]) kqMc cpl mohnI<br />

rUpM pyKMqy; iqAwgM kroiq] rhMq sMg Bgvwn ismrx; nwnk.lbD´M Acuq qnh]) pRB<br />

myry Eie bYrwgI iqAwgI] Anuswr pr iqRA rUp dyKxw, suAwd ivkwr mwieAw<br />

iqAwgx vwly (bYrwgI) vYrwgvwn, (keI koit) Axigxq(Bey) hoey hn, hux BI hn[<br />

(iqin) iqn@W dI(rwm) vwihgurU gurbwxI nwm jI sMig, crn kml sMig; lwgI forI]<br />

Anuswr(ilv) ibRqI (lwgI) l`gI hoeI hY[ ijvyN gurmuiK rwjy rwjw rwm jI ny,<br />

www.Gursevak.com<br />

398<br />

q`qkrw


prmpUjnIk mh`ly s`qvyN jI dI bldI icKw ’c, CwL mwr ky, crn-kmlW nwl ilv<br />

lweI[ XQw:- hir ibnu jo rhxw.nrku so shxw; crn kml mnu byiDAw] hir risk<br />

bYrwgI, nwim ilv lwgI; kqhu n jwie inKyiDAw]) ijn scu jwqw; sy sic smwxy]<br />

hir gux gwvih; scu vKwxy] nwnk nwim rqy bYrwgI; inj Gir qwVI lwvixAw])<br />

ijih ibiKAw sglI qjI; lIE ByK bYrwg] khu nwnk sun ry mnw; iqh nr mwQY<br />

Bwg]) min bYrwgu BieAw; drsnu dyKxY kw cwau]) hmrw mnu bYrwg ibrkqu BieE;<br />

hir drsn mIq kY qweI]) mY nIry.Aink Bojn bhu ibMjn; iqn isau.idRsit n krY<br />

rucWgY]) jy DrqI sB kMcnu kir dIjY; ibnu nwvY.Avru n BwieAw rwm]) hau.rih n<br />

skw, ibnu dyKy pRIqmw; mY nIru vhy vih clY jIau]) myrw mnu locY; gur drsn qweI]<br />

iblp kry; cwiqRk kI inAweI]<br />

keI koit; pRB kau KojMqy] Awqm mih; pwrbRhmu lhMqy] Bgq DR¨ jI vWg(keI<br />

koit) Axigxq hI nwmu r`qy s`cy vYrwgI, (pRB) vwihgurU jI(kau) nUM(KojMqy) Kojdy hn[<br />

(Awqm) mn(mih) ’c, (pwrbRhmu) srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] AMdr<br />

bwhr nUro nUr pUrn AibnwsI Ajpw jwp vwihgurU jI nUM(lhMqy) pRwpq krdy hn[<br />

XQw:- sMq sBw Et gur pUry; Duir msqik lyKu ilKwey] jn nwnk kMqu rMgIlw<br />

pwieAw; iPir.dUKu n lwgY Awey]) jw ko Bwgu.iqin lIE rI suhwgu; hir hir hry hry,<br />

gun gwvY gurmiq; hau bil bly.hau bil bly; jn nwnk hir jip; BeI inhwl<br />

inhwl inhwl]) khu nwnk.mY pUrw pwieAw; kir ikrpw Apuny pih AwieAw] 4]<br />

keI koit; drsn pRB ipAws] iqn kau imilE; pRBu Aibnws] ijvyN vwihgurU<br />

mh`ly dUjy jI ny, mh`ly pihly jI dy sMudr drSnW dI ipAws l`gx qoN sRI krqwrpur<br />

swihb jI ivKy Aw ky sMudr drSn kIqy[ iqvyN(keI koit) Axigxq pyRmIAW nUM, (pRB)<br />

koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] vwihgurU jI dy prmpiv`qR suMdr<br />

s`cy drsn dI (ipAws) qyh l`gI[ XQw:- mweI; myry mn kI ipAws] ieku iKnu, rih<br />

n skau.ibnu pRIqm; drsn dyKn kau DwrI min Aws]) iek GVI n imlqy; qw<br />

kiljugu hoqw] huix kid imlIAY; ipRA quDu BgvMqw] moih rYix n ivhwvY, nId n<br />

AwvY; ibnu dyKy gur drbwry jIau] 3] hau GolI jIau Goil GumweI; iqsu scy gur<br />

drbwry jIau] 1] ijn@W nUM drSnW dI ipAws l`gI, (iqn) iqn@W(kau) nUM, AibnwsI<br />

suK Awpn Awsn] (Aibnws) nws qoN rihq, Amr prmpUjnIk s`cy pRBu jI(imilE)<br />

iml gey[ Bgq sMig; pRBu gosit krq] Anuswr vwihgurU jI srgun srUp Dwr ky,<br />

www.Gursevak.com<br />

399<br />

q`qkrw


hyq crcw krdy hn[ XQw:- nwnk pRBu pwieAw mY swcw; nw kdy mrY, n jweI])<br />

Akwl mUriq.vru pwieAw AibnwsI; nw kdy mrY.n jwieAw]<br />

keI koit; mwgih sqsMgu] pwrbRhm; iqn lwgw rMgu] gurmuiK siqsMgq jI<br />

kIrqn kridAW, goibMdvwlu.goibMd purI sm; jl´n.qIir ibpws bnwXau]<br />

goibMdpurI sRI goivMdvwl swihb jI nUM Aw rhy sn, prmpUjnIk vwihgurU mh`lw cOQw<br />

jI, sMudr kumwr AvsQw ’c, swDsMig nwnk jsu gwieE; jo pRB kI Aiq ipAwrI]<br />

Anuswr vwihgurU jI dI AiqAMq ipAwrI siqsMgqjI nwl, sRI goibMdvwl Aw gey[<br />

vwihgurU pwrbRhm mh`ly qIjy jI dy s`cy crn-kmlW dw gUVw mjITI rMg l`g<br />

igAw[ vwihgurU mh`ly cOQy jI vWg, (keI.koit) Axigxq hI siqgurU siqgurU;<br />

siqguru guibMd jIau] siqgurU gRMQ swihb jI dI prmpiv`qR sqsMgu jI(mwgih)<br />

mMgdy hn[ XQw:- swDsMig; pRB dyhu invws] srb sUK; nwnk prgws]) kwit<br />

islk.ijsu mwrig pwey; so ivic sMgiq vwsw pwiedw]) kbhU swD sMgiq; iehu<br />

pwvY] ausu AsQwn qy; bhuir n AwvY]) hir isau jwie imlxw, swD sMig rhxw; so<br />

suKu, AMik n mwvY] Anuswr siqsMgqjI ’c vsxy krky, (iqn) iqn@W nUM(pwrbRhm)<br />

inrMkwr srUp gurSbd jI dw(rMgu) pRym, (rMgu) AnMd, lwl rMgu(lwgw) l`gw hY[<br />

XQw:- lwl rMgu iqs kau lgw; ijs ky vfBwgw] mYlw.kdy n hoveI; nh lwgY<br />

dwgw] 1]<br />

ijn kau hoey; Awip su pRsMn] nwnk qy jn; sdw Din DMin] 6] imhrvwnu<br />

swihbu imhrvwnu] swihbu myrw imhrvwnu] jIA sgl kau; dyie dwnu] siqgurU<br />

nwnk dyv mh`lw 5 jI &urmw rhy hn:- (ijn) ijn@W(kau) nUM Awip vwihgurU jI,<br />

(su) BlI pRkwr(pRsMn) KuS hoey, (qy) auh(jn) ipAwry gurmuiK rwm nwm ilv vwly<br />

bYrwgI, pRB AibnwsI dI pRwpqI vwly, pwrbRhm jI dy rMg vwly, inmK inmK;<br />

Twkur nmskwrY]) bRhmigAwnI; sgl kI rInw]) bRhmigAwnI kY; grIbI smwhw]<br />

bRhmigAwnI; praupkwr aumwhw] bwby bu`Fy swihb jI jYsy siqsMgI sdw Din DMin<br />

hn, ikauN jo ien@W dwqW nUM pRwpq hn:- guru ijn@ kau.su pRsMnu ; nwmu hir irdY<br />

invwsY] ijn@ kau guru.su pRsMnu ; durqu dUrMqir nwsY] guru ijn@ kau.su pRsMnu ; mwnu<br />

AiBmwnu invwrY] ijn@ kau guru.su pRsMnu ; sbid lig.Bvjlu qwrY] 6]<br />

keI koit; KwxI Aru KMf] DrqI ’qy AMfj jyrj syqj auqBuj 4 KwxIAW dI<br />

auqpqI Aqy ieh nON KMf hn:- kurU ihrnmX ielwbRq kyqmwl hrIvrK rMmXk<br />

www.Gursevak.com<br />

400<br />

q`qkrw


ikMpurS B`Dr Bwrq[ AnMq bRhmMf AMdr vwihgurU jI ny (keI koit) Axigxq<br />

hI(KwxI) KwxIAW Aru Axigxq hI KMf rcy hn, kyqy qyry rUp rMg; kyqy jwiq<br />

Ajwiq] 3] Anuswr Axigxq hI ien@W ’c jIv rcy hn[ XQw:- kyqIAw<br />

KwxI.kyqIAw bwxI; kyqy pwq nirMd]<br />

keI koit; Akws bRhmMf]) keI bwr; psirE pwswr] sdw sdw; ieku<br />

eykMkwr] Anuswr koit bRhmMf dy rcnhwr, prmpUjnIk ivsmwd srb ivAwpI<br />

Anqklwvwn vwihgurU jI nUM byAMq 3 Purmw rhy hn:- ies DrqI’qy eySIAw XUrp<br />

A&rIkw AwstRylIAw AYNtwritkw au~qRI-AmYirkw d`KxI-AmYirkw, ieh s`q dIp hn[<br />

BUr mYhr Buv zn qp go bRhmlok, ieh s`q AkwS hn[ Aql ibql suql qlwql<br />

rswql mhwql pqwl, ieh s`q pqwL hn[ ieh ie`k bRhmMf hY[ krqw purK jI ny,<br />

(keI koit) Axigxq hI Akws, bRhmMf rcy hn[ XQw:- pwqwlw pwqwl lK;<br />

Awgwsw Awgws]) koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] pRiqpwlY<br />

inq swir smwlY; ieku gunu nhI mUriK jwqw ry]) pauVI] KMf pqwl AsMK; mY.gxq n<br />

hoeI] qU krqw goivMdu; quDu isrjI quDY goeI] lK caurwsIh mydnI; quJ hI qy hoeI]<br />

keI koit; hoey Avqwr] Cy qrW@ dy Avqwr hI nhIN blik(keI.koit) Axigxq<br />

hI (Avqwr) Avqw r`iKAqI Avqwrw(Avqw) ibpqw qoN r`K ky qwrn vwly Avqwr<br />

hoey hn[ XQw:- eyk isv Bey.eyk gey, eyk Pyr Bey; rwmcMdR ikRsn ky Avqwr BI<br />

Anyk hY]) jb jb hoq; Airsit Apwrw] qb qb; dyh Drq Avqwrw]) Bgq sMig;<br />

pRBu gosit krq]) Aink rUp iKn mwih; kudriq Dwrdw]) koit ibsn; kIny<br />

Avqwr] koit bRhmMf; jw ky DRmswl] koit mhys; aupwie smwey] koit bRhmy; jgu<br />

swjx lwey] 1] AYso DxI; goivMdu hmwrw] brin n swkau; gux ibsQwrw]<br />

keI jugiq; kIno ibsQwr] prmpUjnIk prm ipAwry vwihgurU jI ny, AnMq<br />

bRhmMf KwxIAW sUrj cMd, AnMq Bgq, rwjsI qwmsI sWqkI keI(jugiq) ibD, qr@W<br />

dw(ibsQwr) PYlwA(kIno) kIqw hY[ XQw:- nwnw ibiD kir; bnq bnweI] ApnI<br />

kImiq; Awpy pweI]) ausqiq krih Anyk jn; AMqu n pwrwvwr] nwnk.rcnw pRiB<br />

rcI; bhu ibiD Aink pRkwr] 1]<br />

keI bwr; psirE pwswr] sdw sdw; ieku eykMkwr] snmuK &urmwauNdy hn:- hy<br />

Akwl purKu jI!Awp jI duAwrw, AnMq bRhmMf KwxI bwxI dw(pwswr) pswrw, keI<br />

www.Gursevak.com<br />

401<br />

q`qkrw


wr(psirE) PYilAw hY, Bwv ivsmwd v`fI rcnw bwr 2 rcdy Aqy Awpxy ’c lIx<br />

krdy rihMdy hoN jI[ Awp jI rcnw dy huMidAW Aqy rcnw dI lYAqw mgroN sdw sdw<br />

ieku AdÍYq rUp(eykMkwr) srb ivAwpI srb pRkwSk Ajpw jwp srUp hoN jI[<br />

XQw:- jil Qil mhIAil pUirAw; suAwmI isrjnhwru] Aink BWiq hoie<br />

psirAw; nwnk eykMkwru]<br />

keI koit; kIny bhu Bwiq] pRB qy hoey; pRB mwih smwiq] 1.vwihgurU jI<br />

ny(keI koit) Axigxq KwxI bwxI bRhmMf mor qoqy hMs rMg ibrMgy pMCI, jrwsIm<br />

hwQI dyvqy dYNq(bhu) bhuq(Bwiq) qr@W dy, (kIny) pYdw kIqy hn[ XQw:- nwnw ibiD<br />

kir; bnq bnweI]<br />

prmpUjnIk ipAwry(pRB) vwihgurU inrgun bRhm jI (qy) qoN pYdw hoey, (pRB)<br />

inrgun bRhm jI(mwih) ’c hI(smwiq) smwauNdy rhy[ XQw:- keI bwr; psirE<br />

pwswr] sdw sdw; ieku eykMkwr]) Anyk hYN] iPr eyk hYN]) Kyl Kyl AKyl Kyln;<br />

AMq ko iPr eyk] 81]) jb AwkrK; krq ho kbhUM] qum mYN imlq; dyh Dr<br />

sBhUM]) iqsu BwvY; qw kry ibsQwru] iqsu BwvY; qw eykMkwru] prm pUjnIk pRIqm<br />

vwihgurU jI hux BI auqpiq lYAqw kridAW, ivsmwd ivAwpk BrpUr inrlyp ho<br />

rhy hn[ XQw:- Epiq prlau; iKn mih krqw] Awip Alypw; inrgunu rhqw])<br />

iKn mih Qwip auQwpnhwry; kudriq.kIm n phI]<br />

qw kw; AMqu n jwnY koie] Awpy Awip; nwnk pRBu soie] 7] qKiq bYTw<br />

Arjn gurU; siqgur kw.iKvY cMdoAw] swihb sRI gurU nwnk dyv mh`lw pMjvW jI<br />

&urmwauNdy hn:- ijvyN lUx dI flI smuMdR ’c su`tx qoN lIx ho jWdI hY, smuMdR dw AMq<br />

nhIN pw skdI, iqvyN gurmuiK ipAwry gur syvw ismrn kurbwnI krky, vwihgurU jI<br />

’c lIx ho jWdy hn, pr(qw) iqn@W vwihgurU jI(kw) dw(koie) koeI BI AMqu(n)<br />

nhIN(jwnY) jwxdy, ikauN jo(pRBu) vwihgurU jI AnMq bRhmMfW nUM ie`k iKn ’c hI<br />

rcdy, lY krdy rihMdy hn[ AnMq bRhmMf dI rcnw ’c ivAwpk inrgun srUp jI<br />

Awip, Awpxy srgun srUp jI dy smUh AkwrW sihq, hr smyN AwpxI(soie) soBw<br />

Awpy kr rhy hn, Bwv inrgun srgun jI, Ajpw jp hYN]) jl Ql mwhy; Awpih<br />

Awp] AwpY jphu; Awpnw jwpu] Anuswr Awpxw jwp Awp hr smyN krdy rihMdy<br />

hn, ieh ivsmwd drSn Awpxy pRymI jI nUM b^S ky, aus dy AMdr bwhr lUM 2’c,<br />

Awpxw jwp Awp hI krdy hn[ Awpw Bwv mytdy hn[ XQw:- kbIr.qUM qMU krqw, qU<br />

www.Gursevak.com<br />

402<br />

q`qkrw


hUAw; muJ mih.rhw n hUM] jb Awpw pr kw, imit gieAw; jq dyKau.qq qU] v`fI<br />

ivsmwdqweI huMdI hY, jo jwpk nUM, inrgun srUp jI Awpxy srgun srUp dy swry<br />

AkwrW smyq, Awpxw jwp Awp krdy drSn b^Sdy hn[ AnykW srgun srUp Dwr<br />

ky, aun@W dy rom 2 ’qy nUrI suMdr muKW qoN jwp kridAW, sRb ivAwpI ivsmwd drSn<br />

b^Sdy hn[ Awpxy pyRmI jI dy lUM 2 AMdr, pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu<br />

pRB ismrn kw; AMqu n pwr] jwp dw pRvwh ivsmwdqweI Awp hI bxdy hn[<br />

gurmuiK pRymI jI aupRokq ivsmwd nzwry jwp AMdr bwhr dy nyqRW nwl, sMqn kI;<br />

suix swcI swKI] so bolih; jo pyKih AwKI] Anuswr q`k ky pUrn ivsmwdqweI’c<br />

gwauNdy hn, qw kw; AMqu n jwnY koie] Awpy Awip; nwnk pRBu soie] ] 7]) srgun<br />

inrgun inrMkwr; suMn smwDI Awip] Awpn kIAw nwnkw Awpy hI iPir jwip] 1]<br />

keI.koit; pwrbRhm ky dws] iqn hovq; Awqm prgws] (pwrbRhm) gurdyv<br />

siqguru pwrbRhmu prmysru; gurdyv nwnk hir nmskrw] 1] DMn vwihgurU sRI gurU<br />

rwmdws swihb jI(ky) dy, BweI gurdws swihb jI jYsy, inmK inmK; Twkur<br />

nmskwrY] Anuswr inmK 2 nmskwrW hI nmskwrW krn vwly(keI.koit)<br />

Axigxq hI dwsn dws hn[ (iqn) iqn@W nUM(Awqm) Awpxw Awp srUp inrml<br />

inrvYr bRhm jI dw, SuB guxW dIAW Anq klW sihq, ivsmwd(prgws) cwnx hI<br />

cwnx(hovq) ho irhw hY[ XQw:- byxI kau; guir kIE pRgwsu]) bRhmigAwnI; sgl<br />

kI rInw]) bRhmigAwnI kY; grIbI smwhw] bRhmigAwnI; praupkwr aumwhw])<br />

ijs kY min; pwrbRhm kw invwsu] iqs kw nwmu; siq rwm dwsu] Awqm rwmu; iqsu<br />

ndrI AwieAw] dws dsMqx Bwie; iqin pwieAw] sdw inkit; inkit hir jwnu]<br />

so dwsu; drgh prvwnu]) hm inrgunIAwr; nIc Ajwn] nwnk qumrI srin; purK<br />

Bgvwn] 7]) CCw.Cohry dws qumwry] dws dwsn ky pwnIhwry] CCw.Cwru hoq qyry<br />

sMqw] ApnI ik®pw krhu BgvMqw]) hm dwsn ky dws ipAwry]<br />

keI koit; qq ky byqy] sdw inhwrih; eyko nyqRy]) eykY rMg; qq ky byqy]<br />

Anuswr(qq) s`c srUp AibnwsI bRhm jI ky(byqy) jwxU, gursyvk bRhmbyqy(keI<br />

koit) Axigxq hI hn, jo eyko Akwl purKu jI nUM, AwpxIAW(nyqRy) A`KW nwl,<br />

vw:- vYrwg ibbyk rUpI A`KW nwl, sB zwqW duSmx im`qR jIAW AMdr, sdw<br />

hI(inhwrih) dyKdy hn[ XQw:- duie duie locn pyKw] hau hir ibnu; Aauru n<br />

dyKw] nYn rhy rMgu lweI] Ab bygl; khnu n jweI] 1]) sB mih riv rihAw.pRBu<br />

www.Gursevak.com<br />

403<br />

q`qkrw


eykY; pyiK pyiK nwnk ibgsweI] ijvyN prm pUjnIk DMn bwbw GneIAw swihb jI[<br />

vw keI koit; qq ky byqy] gursyvk, eyko ie`k vwihgurU jI nUM, AnMq bRhmMf ibsnMU<br />

bRhmw nUM rcidAW, lYA kridAW, inrlyp, srb ivAwpI mhW ivsmwd (nyqRy) A`KW<br />

nwl, sdw(inhwrih) dyKdy hn[ XQw:- koit ibsn; kIny Avqwr] koit bRhmMf;<br />

jw ky DRmswl] koit mhys; aupwie smwey] koit bRhmy; jgu swjx lwey] 1] AYso<br />

DxI; goivMdu hmwrw] brin n swkau; gux ibsQwrw]) Epiq prlau; iKn mih<br />

krqw] Awip Alypw; inrgunu rhqw]<br />

keI koit; nwm rsu pIvih] Amr Bey; sd sd hI jIvih] (keI koit)<br />

Axigxq hI, srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] siqgurU nwnk dyv swihb<br />

jI dy prmpiv`qR SuB s`cy(nwm) vwihgurU inrMkwr Dur ky bwxI jI dw, bRhmwnMd<br />

AMimRq rsu(pIvih) pINdy hn, gurqw ibrwjmwn gurU jI ndr krky, nwm AiBAws<br />

krw ky, aun@W dy ihrdy ’coN muK ’c Byj ky ipAwauNdy hn[ XQw:- pUrw swcu ipAwlw<br />

shjy; iqsih pIAwey.jw kau ndir kry] AMimRq bRhmwnMd nwm rs pI ky, ieik<br />

inrMkwrI; nwm AwDwir] Anuswr nwm dy ADwr, (Amr) (A+mr) mOq qoN(A)<br />

rihq(Bey) ho gey hn, sd sd hI(jIvih) ijauNdy hn[ gursyvk jI ivsmwd<br />

AibnwsI pd nUM pRwpq hn[ XQw:- jrw mrw.nh ivAwpeI; iPir.dUKu n pwieAw]<br />

pI AMimRqu AwGwinAw; guir.Amr krwieAw]) inhclu scu Kudwie eyku; Kudwie bMdw<br />

AibnwsI]) Amr Bey, Amrwpdu pwieAw] swDsMig; nwnk hir iDAwieAw]) keI<br />

koit; kIey icr jIvy]) mY n mrau; mirbo sMswrw] Ab moih; imilE hY<br />

jIAwvnhwrw]) iQru pwrbRhmu prmysro; syvku iQru hosI]) hir ky syvk.jo hir<br />

Bwey; iqn@ kI kQw inrwrI ry] Awvih n jwih.n kbhU mrqy; pwrbRhm sMgwrI ry]<br />

dwqw qy Bgq sUrmw iqMny j`g ijauNdy Aw[<br />

keI koit; nwm gun gwvih] Awqm ris; suiK shij smwvih] (keI koit)<br />

Axigxq (nwm) vwhu vwhu bwxI inrMkwr hY; iqsu jyvfu, Avru n koie] Anuswr<br />

inrMkwr srUp gurbwxI jI dy s`cy im`Ty (gun) guxW nUM kQw kIrqn duAwrw(gwvih)<br />

gwauNdy hn, gw ky(Awqm) Awpxw Awp srUp inrml inrvYr bRhm jI dy, bRhmwnMd<br />

ris qy(shij) DIrj, SWqI, bRhmigAwn ’c, suiK sihq(smwvih) smw jWdy hn[<br />

XQw:- jw kY AMqir; bsY pRBu Awip] nwnk qy jn; shij smwiq] 5]) shij<br />

smwnw BIqry; CoifAw nh jwie]<br />

www.Gursevak.com<br />

404<br />

q`qkrw


Apuny jn kau; swis swis smwry] nwnk Eie; prmysur ky ipAwry] 8] 10]<br />

DMnu DMnu; DMnu jnu AwieAw] ijsu pRswid; sBu jgqu qrwieAw] prmpUjnIk vwihgurU<br />

siqgurU nwnk dyv siqgurU gRMQ swihb jI &urmwauNdy hn:- inmK inmK; Twkur<br />

nmskwrY]) nwnk.syvku soeI AwKIAY; jo isru Dry auqwir]) keI koit; nwm gun<br />

gwvih] Awqm ris; suiK shij smwvih]) Apuny Twkur kI; hau cyrI] crn<br />

ghy.jgjIvn pRB ky; haumY mwir inbyrI] Anuswr Awpxy prmpUjnIk Twkur jI dI<br />

cyrI bx ky, inmK 2 nmskwrn, isr Arpx, suAws 2 nwm jpx jpwaux, shj<br />

smwvx vwly, Apuny Kry(jn) ipAwry Bgq syvk dwsn dws gRIb bRhmigAwnI sgl<br />

kI rInw] (kau) nUM siqgurU swihbwn jI(swis) suAws(swis) suAws rom 2 dy ipAwr<br />

nwl(smwry) Xwd krdy hn, Bwv aus dI hr smyN pwpW ivkwrW qoN r`iKAw krdy hn,<br />

kwrj svwrdy hn[ aus dy idl idmwZ ’c hr smyN gurbwxI Byjdy rihMdy hn, lUM 2<br />

’c vs jWdy hn, AMdr bwhr AsMK AnMq pRkwS hI pRkwS sihq, inrgun srgun jI<br />

dI eykqw b^S ky, ihrdy ’coN AMimRq rs, muK ’c Byj ky, iqRpqI b^Sdy rihMdy hn[<br />

ijs ipAwry jI nUM, siqgurU swihbwn jI rom 2 dy ipAwr nwl cyqy krdy hn, (Eie)<br />

Ehu gursyvk jn(prmysur) Akwl purKu vwihgurU jI dy srgun srUp, siqgurU swihb<br />

jI dy(ky) dy Kry ipAwry hn, Bwv ijs pRymI jI nUM, siqgurU swihb jI inmK 2 suAws<br />

2, pUrn ipAwr siqkwr nwl Xwd krky nmskwrdy hn, auh hI Asl pUrn s`cy pRymI<br />

jn jI hn] 8] 10] XQw:- ^wlsw myro; rUp hY ^ws] ^wlsy mih; hO krO invws]<br />

^wlsw myro; muK hY AMgw] ^wlsy ky hON; sd sd sMgw] ^wlsw myro; ieS† suihrd]<br />

^wlsw myro; khIAq ibrd] ^wlsw myro; pC Ar pwqw] ^wlsw myro; suK Aihlwdw]<br />

^wlsw myro; im`qr sKweI] ^wlsw mwq ipqw; suKdweI] ^wlsw myrI; soBw sIlw]<br />

^wlsw bMD sKw; sd fIlw] ^wlsw myrI; jwq Ar pq] ^wlsw so; mw ko auqpq]<br />

^wlsw myro; Bvn BMfwrw] ^wlsy kr; myro siqkwrw] ^wlsw myro; sÍjn pRvwrw]<br />

^wlsw myro; krq auDwrw] ^wlsw myro; ipMf prwn] ^wlsw myrI; jwn kI jwn] mwn<br />

mhq myrI; ^wlsw shI] ^wlsw myro; sÍwrQ shI] ^wlsw myro; kry inrbwh] ^wlsw<br />

myro; dyh Ar swh] ^wlsw myro; Drm Ar krm] ^wlsw myro; Byd inj mrm] ^wlsw<br />

myro; siqgur pUrw] ^wlsw myro; s`jn sUrw] ^wlsw myro; buD Ar igAwn] ^wlsy kw;<br />

hau Dro iDAwn] aupmw ^wlsy; jwq n khI] ijhvw eyk; pwr nih lhI] sys rsn;<br />

swrd sI bu`D] qdp; n aupmw brnq suD] Xw mY; rMc n imiQAw BwKI] pwrbRhm<br />

gur nwnk swKI] rom rom; jy rsnw pWaUN] qdp ^wlsw js; qih gwaUN] hO ^wlsy<br />

www.Gursevak.com<br />

405<br />

q`qkrw


kw; ^wlsw myro] Eq poq; swgr bUMdyro] ^wlsw; Akwl purK kI &Oj] pRgitE<br />

^wlsw; pRmwqm kI mOj] jb lg ^wlsw; rhy inAwrw] qb lg; qyj dIau mYN<br />

swrw] jb ieh ghY; ibprn kI rIq] mYN n kroN; ien kI pRqIq] ^wlsy ky pRswd<br />

kr; suq ibq koS BMfwr] rwj mwl swdn skl; puqR kilqR ibvhwr] lSkr nyb<br />

KÍws iBRq; Anucr dwsI dws] imqR kutMb Dn Bvn mm simRiD; ikrpw kr qws]<br />

igrM bwrI Aru swihbI; qn mn ipMf pRwn] pRswid ^wlsy kr imilE; dwn mwn<br />

snmwn] ikRpwvMq ^wls sgl; qh pRswid BXo gOr] moih sy rMk AnwQ jg;<br />

Btkq iPrq kror] Awn syv nih sPl kCu; eIq aUq prlok] inhPl syvw iqs<br />

ibnw; kbI hrK kib sog] jjn Bjn mm ^wlsw; ^wlsw pUjb jog] dws goibMd<br />

&qh ^wlsw; drs prs imty sog] myro ieSt Ar nySTw; ^wlsw pUjn iDAwn]<br />

drsn prsn ^wlsw; mukq rUp sq jwn] Awqm rs ijh jwnhI; so hY ^wls<br />

dyv] pRB mih.mo mih.qws mih; rMck nwhn Byv]) sUhI mhlw 5] hir kw sMqu<br />

prwn Dn; iqs kw pinhwrw] BweI mIq suq sgl qy; jIA hUM qy ipAwrw] 1]<br />

rhwau] kysw kw kir bIjnw; sMq cMauru Fulwvau] sIsu inhwrau; crx qil DUir<br />

muiK lwvau] 1] imst bcn bynqI krau; dIn kI inAweI] qij AiBmwnu srxI<br />

prau; hir gux iniD pweI] 2] Avlokn punh punh krau; jn kw drswru]<br />

AMimRq bcn mn mih isMcau; bMdau bwr bwr] 3] icqvau min Awsw krau; jn<br />

kw sMgu mwgau] nwnk kau pRB dieAw kir; dws crxI lwgau] 4] 2] 42])<br />

sgl isRsit ko DxI khIjY; jn ko AMgu inrwro]<br />

Apuny jn kau; swis swis smwry] nwnk Eie; prmysur ky ipAwry] 8] 10]<br />

2.prmpUjnIk gur nwnk dyv goivMd rUp] vwihgurU siqgurU nwnk dyv siqgurU gRMQ<br />

swihb jI &urmwauNdy hn:- jo jwnY; iqsu sdw suKu hoie] Awip imlwie; ley pRBu<br />

soie] Ehu DnvMqu kulvMqu piqvMqu] jIvn mukiq ijsu irdY BgvMqu] DMnu DMnu; DMnu<br />

jnu AwieAw] ijsu pRswid; sBu jgqu qrwieAw] jn Awvn kw; iehY suAwau] jn<br />

kY sMig; iciq AwvY nwau] Awip mukqu; mukqu krY sMswru] nwnk iqsu jn kau; sdw<br />

nmskwru]) rwm sMq mih.Bydu ikCu nwhI; eyku jnu. keI mih lwK krorI]) hir<br />

hirjn dueI.eyk hY; ibb ibcwr kCu nwih] jl qy aupj qrMg ijau; jl hI ibKY<br />

smwih]) hir ky jn siqgur sq purKw; hau ibnau krau gur pwis] Anuswr<br />

siqgurU swihb jI hrI dy jn hn, (Eie) siqgurU swihb jI, prmysur jI ky<br />

www.Gursevak.com<br />

406<br />

q`qkrw


ipAwry hn[ Akwl purK jI Apuny ihrdy rom 2 dy(jn) ipAwry siqgurU swihb<br />

jI(kau) nUM, swis swis(smwry) Xwd krdy hn[<br />

gauVI suKmnI mÚ5] sloku]) AstpdI jI igAwrvyN Awid 276.<br />

sloku] krx kwrx pRBu eyku hY; dUsr nwhI koie] nwnk.iqsu bilhwrxY; jil<br />

Qil mhIAil soie] 1]<br />

52.{krx dw inrnw:- isRStI dI auqpqI dy krx vwly vwihgurU jI nUM Bu`l<br />

ky, iksy ny pRmwxUM, iksy ny kwL, iksy ny pMj q`q, iksy ny pRikrqI, iksy ny suBUMmun<br />

sqrUpW, iksy ny bwbw Awdm AMmw hvw Awid isRStI dI auqpqI dy krx mMny hn[<br />

ien@W nUM iks ny ricAw?vwihgurU jI ny sm`gRI nwl rcnw rcxI, ADUrI g`l hY[<br />

AsIN sm`gRI nwl A`gy hor cIz bxwauNdy hW, pr inrgun bRhm jI ny Awpxy<br />

srUp’coN, AnMq bRhmMf dI rcnw shjy AksmwqR hI pRgt kIqI hY, ijvyN supnwvI<br />

jIv supny ’c, bhuq v`fy 2 phwV smuMdR rc lYNdw hY, koeI sm`gRI lY ky nhIN rcdw,<br />

sm`gRI lY ky rcxw, ADUirAW dw kMm hY[ sm`gRI lY ky rcn vwlw, bhuq lMmy smyN ’c<br />

rcygw[ so Awp jI Epiq prlau; iKn mih krqw] Awip Alypw; inrgunu rhqw]<br />

Anuswr iKn ’c auqpqI lYAqw kridAW inrlyp BI hn[ qumrw; lKw n jwie<br />

pswrw] ikh ibiD sjw; pRQm sMswrw]) jw krqw.isrTI kau swjy; Awpy jwxY<br />

soeI] Anuswr aupRokq krx auqpqI dw kwrx nhIN hn, vwihgurU jI Awp hI krx<br />

kwrx hn, ijvyN rcI hY, iqvyN Awp hI jwxdy hn[ }<br />

krx kwrx pRBu eyku hY; dUsr nwhI koie] prmpUjnIk vwihgurU jI, siqgurU<br />

swihbwn jI dy SuB s`cy ds Avqwr Dwr ky, ijvyyN ie`k hn, iqvyN AnMq bRhmMf rc<br />

ky BI ie~k hn[ jdoN cwhux AnMq bRhmMf rcx, lYA krn, iPr BI ie`k hI hn,<br />

AYsy ivsmwd eyku(pRBu) inrgun bRhm jI, swrI rcnw dy(kwrx) mUl mu`F, Awpxy<br />

inrgun srUp’coN, srgun srUp AnMq bRhmMf dw pswrw pRgt krx vwly(hY) hn[<br />

XQw:- inrgunu Awip; srgunu BI EhI] klw Dwir ijin sglI mohI] Awp jI qoN<br />

ibnw hor koie(dUsr) dUjw, krn vwlw nwhI hY, Bwv suMBUmun Awdm iqMn gux Awid<br />

krx, rcnw rcx dw kwrn nhIN hn[ XQw:- krn kwrn; so pRBu smrQu] idRVu<br />

kir ghhu; nwmu hir vQu]) myry mn; nwm kI kir tyk] iqsih bUJu.ijin qU kIAw;<br />

pRBu krx kwrx eyk] 1]) min cwau BieAw; pRB Awgmu suixAw] hir mMglu gwau<br />

sKI; igRhu mMdru bixAw] hir gwau mMglu inq sKIey; sogu dUKu n ivAwpey] gur<br />

www.Gursevak.com<br />

407<br />

q`qkrw


crn lwgy idn sBwgy; Awpxw ipru jwpey] Anhq bwxI.gur sbid jwxI; hir nwmu<br />

hir rsu Bogo] khY nwnku.pRBu Awip imilAw; krx kwrx jogo]<br />

nwnk.iqsu bilhwrxY; jil Qil mhIAil soie] 1] 1.hir Awpy mwqw Awpy<br />

ipqw; ijin jIau aupwie.jgqu idKwieAw] siqgurU nwnk dyv sRI gurU gRMQ swihb jI<br />

&urmwauNdy hn:- dwsndws nwnk pRB kY; sd kurbwn] Anuswr iqsu vwihgurU jI<br />

qoN(bilhwrxY) kurbwn jWdw hY, (soie) auh krx kwrx ie`k.vwihgurU jI,<br />

jil(mhIAil) (mhI+Ail) (mhI) DrqI (Ail) AkwS, sB(Qil) QW(soie) soBw<br />

sihq, ivAwpk ho rhy hn] 1] XQw:- jil Qil mhIAil pUirAw; suAwmI<br />

isrjnhwru] Aink BWiq hoie psirAw; nwnk eykMkwru]<br />

2.prmpUjnIk siqgurU nwnk dyv vwihgurU mh`lw 5 jI &urmw rhy hn:- AwpxI<br />

soBw krx dy kwrx eyku(pRBu) vwihgurU siqgurU swihb jI Awp hI(hY) hn[ quDu ibnu;<br />

dUjw nwhI koie] qU krqwru krih; so hoie] Anuswr aun@W qoN ibnw hor koie(dUsr)<br />

dUjw nwhI hY[<br />

gur kau; kurbwnu jwau hW]) Aink bwr; gur kau bil jwau]) gur Apuny aUpir;<br />

bil jweIAY] Anuswr dwsndws(iqsu) iqn@W qoN(bilhwrxY) kurbwn jWdw hY, ikauN jo<br />

siqgurU swihb jI, Awpxy inrgun srUp duAwrw jil(mhIAil) (mhI+Ail) (mhI)<br />

DrqI(Ail) AkwS sB(Qil) QW vs ky, AwpxI(soie) soBw Awp hI hr smyN kr rhy<br />

hn[ XQw:- ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd sUrj guxqwsw] paux pwxI<br />

bYsMqr ismrih; ismrY sgl aupwrjnw] 1] ismrih; KMf dIp siB loAw] ismrih;<br />

pwqwl purIAw scu soAw] ismrih KwxI.ismrih bwxI; ismrih sgly hir jnw] 2]<br />

ismrih; bRhmy ibsn mhysw] ismrih; dyvqy koiV qyqIsw] ismrih jiK´.dYq siB<br />

ismrih; Agnqu.n jweI jsu gnw] 3] ismrih; psu pMKI siB BUqw] ismrih; bn<br />

prbq AauDUqw] lqw blI.swK sB ismrih; riv rihAw suAwmI sB mnw] 4]<br />

ismrih; QUl sUKm siB jMqw] ismrih, isD swiDk hir mMqw] gupq pRgt ismrih<br />

pRB myry; sgl Bvn kw pRB Dnw] 5] ismrih; nr nwrI Awsrmw] ismrih; jwiq<br />

joiq siB vrnw] ismrih guxI cqur siB byqy; ismrih rYxI Aru idnw] 6] ismrih;<br />

GVI mUrq pl inmKw] ismrY kwlu; Akwlu suic socw] ismrih saux swsqR sMjogw;<br />

AlKu.n lKIAY ieku iKnw] 7]) jl Ql mwhy; Awpih Awp] AwpY jphu; Awpnw<br />

jwpu]) sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY] rwm ibnw; ko bolY ry]<br />

www.Gursevak.com<br />

408<br />

q`qkrw


“siqgurU swihb jI Awpxy AMdr bwhr AnMq sUrjW cMdRimAW qwry mMflW,<br />

zmInW AsmwnW AsMK bRhmMf dy pswry sihq, inrgun bRhm jI nUM, jwp kridAW<br />

sux Aqy AMdrlIAW bwhrlIAW AnMq A`KW nwl dyK ky, Awp Ajpw jwp ’c lIx<br />

ivsmwd ho ky kurbwn ho rhy hn[ XQw:- hau vM\w kurbwxu; sweI Awpxy] hovY<br />

Andu Gxw; min qin jwpxy] vwihgurU mh`ly pMjvyN jI ny, siqgur sbid; aujwro<br />

dIpw] Anuswr AsMK cwnxW vwly ipAwry gursbd jI rUpI dIpk ’qy moihq ho ky,<br />

jgdy dIvy ’qy pqMgy dy sVn vWg, au~bldI dyZ ’c bYT ky, q`qy ryqy ’qy bYT ky ,<br />

q`qw ryqw Awpxy prmpiv`qR SuB s`cy su`cy au~cy mhwn praupkwrI DIrjDwrI<br />

inrMkwrI sIs ’qy puAw ky, sVdI bldI m`cdI loh ’qy KV@ ky, pUrn inrBYqw<br />

vyprvwhI sihj smwD Agm ivsmwd AvsQw ’c, byAMq kSt sihMidAW kurbwn ho<br />

ky, nwnk.iqsu bilhwrxY; jil Qil mhIAil soie] bcn &urmwey kmwey hn”<br />

(s`sy pYr ibMdI nw lw) (AstpdI]) prmpUjnIk ds qukIAW A`T<br />

pauVIAW dy AstpdI jI igAwrvyN[<br />

krn krwvn; krnY jogu] jo iqsu BwvY; soeI hogu] 1.prmpUjnIk<br />

vwihgurU siqgurU swihbwn jI, Awpxy Anqklwvwn inrgux srUp jI duAwrw, AsMK<br />

bRhmMf nUM(krn) rcx Aqy AwpxI joiq nwl, sB jIAW AnMq sUrjW cMdRimAW<br />

qwirAW DrqIAW dI hrkq dy(krnY) krq`b kOqk, (krwvn) krwaux dy(jogu)<br />

lwiek hn, Bwv ivAwpk ivsmwd Anq klwvwn hn[ ijvyN ibjlI nwl qsvIrW<br />

n`cdIAW hn, iqvyN gurU pRmysr jI AwpxI joiq nwl, bRIk qoN bRIk ikRmW, sUrj cMd<br />

DrqI v`fy qoN v`fy AkwrW nUM ncw rhy hn[ XQw:- KMf bRhmMf qRY gux nwcy ; ijn<br />

lwgI hir ilv qumwrI] jIA jMq sBy hI nwcy; nwcih KwxI cwrI]) hm cwkr<br />

goibMd ky; Twkuru myrw Bwrw] krn krwvn sgl ibiD; so siqgurU hmwrw] iqsu<br />

ivsmwd vwihgurU siqgurU swihb jI nUM, jo(BwvY) BwauNdw hY, soeI(hogu) huMdw hY,<br />

hovygw, Bwv ijvyN cwhux, cwhy AwpxI rcnw nUM AksmwqR, Awpxy ’c lYA kr lYx,<br />

iPr rc lYx[ ies leI, Ab hm clI; Twkur pih hwir] jb hm srix pRBU kI<br />

AweI; rwKu pRBU BwvY mwir] Anuswr hMgqw iqAwg ky , AiqAMq ZRIbI Dwr ky , srxI<br />

pY ky, eyfz Awid rogW pwpW ivkwrW kqlW cOrwsI dy gyVy qoN bcxw cwhIdw hY[<br />

iKn mih; Qwip auQwpnhwrw] AMqu nhI ikCu; pwrwvwrw] prmpUjnIk s`cy<br />

siqgurU swihbwn jI, Awpxy inrgun srUp duAwrw, (iKn) G`t qoN G`t smyN(mih)<br />

www.Gursevak.com<br />

409<br />

q`qkrw


’c, AnMq bRhmMf dI rcnw nUM(Qwip) iesiQq krdy hn[ iKn’c(auQwpnhwrw)<br />

pu`tx vwly hn, Bwv AwpxI Anqklwvwn AwkrKx SkqI nwl, Awpxy inrgun<br />

srUp ’c, imlw lYNdy hn[ Anq klwvwn vwihgurU siqgurU swihbwn jI dI, Anq<br />

klwvwn AQwh SkqI Aqy AnMq bRhmMf dI rcI rcnw dw, ikCu BI AMqu pwrwvwrw<br />

nhI hY[ ikauN jo Awpxy inrgun srUp jI duAwrw, ie`k iKn’c AnMq bRhmMf nUM<br />

rcidAW, Awpxy’c lYA kridAW inrlyp BI hn[ XQw:- Epiq prlau; iKn mih<br />

krqw] Awip Alypw; inrgunu rhqw]) nwnw rUp; nwnw jw ky rMg] nwnw ByK krih;<br />

iek rMg] nwnw ibiD; kIno ibsQwru] pRBu AibnwsI eykMkwru] nwnw cilq kry;<br />

iKn mwih] pUir rihE; pUrnu sB Twie] nwnw ibiD kir; bnq bnweI] ApnI<br />

kImiq; Awpy pweI] sB Gt iqs ky; sB iqs ky Twau] jip jip jIvY; nwnk hir<br />

nwau] 4]) iKn mih Qwip auQwpnhwry; kudriq.kIm n phI]<br />

(A-Dr bol) hukmy Dwir; ADr rhwvY] prmpUjnIk siqgurU swihb jI AnMq<br />

bRhmMf Awpxy (hukmy) hukm ’c, (ADr) ibnw Awsry dy, AwpxI s`qw joiq nwl,<br />

Awpxy inrgun srUp ’c, (Dwir) itkwA ky(rhwvY) r`Kdy hn[ XQw:- Awpy<br />

jlu.Awpy Qlu QMm@nu; Awpy kIAw.Git Git bwsw]) isMD prbq mydnI; ibnu QMm@w<br />

ggin rhwieAw]<br />

hukmy aupjY; hukim smwvY] prmpUjnIk vwihgurU siqgurU swihbwn jI dy<br />

inrgun srUp ’coN, hukmI hovin Awkwr; hukmu.n kihAw jweI] Anuswr(hukmy)<br />

hukm duAwrw AnMq bRhmMf dI rcnw, (aupjY) pRgt huMdI hY, hukim duAwrw hI,<br />

inrgun bRhm jI ’c, (smwvY) smwauNdI hY[ XQw:- ijs qy aupjY.iqs qy ibnsY;<br />

Git Git scu BrpUir]) Bxiq nwnku.jb Kyl auJwrY; qb eykY eykMkwrw]) keI<br />

bwr; psirE pwswr] sdw sdw; ieku eykMkwr] keI koit; kIny bhu Bwiq] pRB qy<br />

hoey; pRB mwih smwiq]<br />

hukmy; aUc nIc ibauhwr] (aUc) au~cw hMkwr, (nIc) inmRqw dw ibauhwr,<br />

(hukmy) hukm’c hI ho irhw hY[ vw hukmI auqmu nIcu; Anuswr sq Drm nwm jpx<br />

jpwaux, gurU syvw krn krwaux rUp aUc, jor zulm dw nIc ibauhwr, (hukmy)<br />

hukm’c hI ho irhw hY[ XQw:- hukmY AMdir sBu ko; bwhir hukm n koie]<br />

nwnk.hukmY jy buJY; q haumY khY n koie] vw siqgurU swihb jI Awpxy(hukmy) hukm<br />

www.Gursevak.com<br />

410<br />

q`qkrw


duAwrw, AOguixAwry nIc jIv nUM, Bjn ismrn praupkwr dw, (aUc) au~cw ibauhwr<br />

b^Sdy hn[ XQw:- nIch aUc krY myrw goibMdu; kwhU qy n frY]<br />

hukmy; Aink rMg prkwr] 1.(hukmy) hukm’c hI auqpqI pwlxw lYAqw,<br />

Aink (prkwr) qr@W dy(rMg) kOqk vrq rhy hn[ XQw:- hukmy AwieAw; hukim<br />

smwieAw] hukmy dIsY; jgqu aupwieAw] hukmy surgu mCu pieAwlw; hukmy klw<br />

rhwiedw] 10] hukmy; DrqI Daul isir BwrM] hukmy; paux pwxI gYxwrM]<br />

hukmy.isv skqI Gir vwsw; hukmy Kyl Kylwiedw] 11] hukmy; Awfwxy AwgwsI]<br />

hukmy; jl Ql iqRBvx vwsI] hukmy sws igrws sdw; Puin hukmy dyiK idKwiedw]<br />

12] hukim; aupwey ds Aauqwrw] dyv dwnv; Agxq Apwrw] mwnY hukmu.su drgh<br />

pYJY; swic imlwie smwiedw] 13] hukmy; jug CqIh gudwry] hukmy; isD swiDk<br />

vIcwry] Awip nwQu.nQˆØI sB jw kI; bKsy.mukiq krwiedw] 14] kwieAw kotu; gVY<br />

mih rwjw] nyb Kvws; Blw drvwjw] imiQAw loBu.nwhI Gir vwsw; lib pwip<br />

pCuqwiedw] 15] squ sMqoKu; ngr mih kwrI] jqu squ sMjmu; srix murwrI]<br />

nwnk.shij imlY jgjIvnu; gur sbdI piq pwiedw] 16]) hukmI hovin Awkwr;<br />

hukmu.n kihAw jweI] hukmI hovin jIA; hukim imlY vifAweI] hukmI auqmu<br />

nIcu; hukim iliK.duK suK pweIAih] ieknw hukmI bKsIs; ieik.hukmI sdw<br />

BvweIAih] hukmY AMdir sBu ko; bwhir hukm n koie] nwnk.hukmY jy buJY; q haumY<br />

khY n koie] 2]<br />

kir kir dyKY; ApnI vifAweI] nwnk sB mih; rihAw smweI] 1] jugu<br />

jugu swcw; hY BI hosI] DMn gurU gur siqgurU nwnk dyv sRI gurU gRMQ swihb jI<br />

&urmwauNdy hn:- prmpUjnIk siqgurU swihbwn jI Awpxy inrgun srUp duAwrw,<br />

AmIr gRIb sB bRhmMf(mih) ’c, (smweI) lIx ho(rihAw) rhy hn, swirAW ’c<br />

vs ky, ApnI vifAweI Awp hI kir kir ky(dyKY) dyKdy hn, Bwv Anqklwvwn<br />

inrgun bRhm jI, Awpxy AnMq bRhmMf dy smUh AkwrW sihq, Ajpw jwp hr smyN<br />

Awp kr rhy hn[ srb ivAwpI srb pRkwSk, jwnnhwr pRBU prbIn]) jh srb<br />

klw; Awpih prbIn] hoxy krky, Awpxy Ajpw jwp vifAweI nUM Awp hI dyK rhy<br />

hn] 1] Awip idKwvY Awpy dyKY]) sd suxdw sd vyKdw; sbid rihAw BrpUir]<br />

pRB BwvY; mwnuK giq pwvY] vwihgurU gurqw ibrwjmwn siqgurU swihb jI<br />

&urmw rhy hn:- koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] jI ny,<br />

www.Gursevak.com<br />

411<br />

q`qkrw


vwihgurU mh`ly 1 jI dw prmpiv`qR SuB s`cw Avqwr Dwr ky, cOhW ju`gW dy sRwpy klMkI<br />

jIvW ’qy ndr myhr krky qwry hn[ nwnk idRstI; Avru n AwvY] Anuswr vwihgurU<br />

mh`ly 5MjvyN jI dI Agm ivsmwd idRStI’c, vwihgurU mh`ly 1 jI qoN ibnw, klj`ug nUM<br />

qwrn vwlw hor koeI BI nhIN hY, prmpUjnIk dsW srUpW AMdr, mhwn kurbwnI hI<br />

kurbwnI dy ky, gurbwxI gurU mrXwdw b^S ky, gurmuiK koit auDwrdw BweI; dy nwvY eyk<br />

kxI]) gurmuiK; koit AsMK auDwry] Anuswr byAMq jIv sdw leI qwry hn[<br />

kiljugu.bwby qwirAw; siqnwmu piV mMqRü suxwieAw[) kiljugu.auDwirAw gurdyv] ml<br />

mUq mUV.ij muGd hoqy; siB lgy qyrI syv] sRb`q dw Blw krn vwly, (pRB)<br />

prmpUjnIk vwihgurU mh`ly pihly jI nUM, (BwvY) BwauNdw hY, ik(mwnuK) mwx dw KwDw<br />

bMdw, vwihgurU jI dI(giq) mukqI, pRwpqI(pwvY) pw lvy[ vw ijs mwnuK nUM(pRB)<br />

vwihgurU s`cy siqgurU swihbwn jI(BwvY) BwauNdy hn, auh vwihgurU jI dI(giq) pRwpqI<br />

(pwvY) pwauNdw hY[<br />

pRB BwvY; qw pwQr qrwvY] (pwQr) p`Qr idl jIv nUM, (pRB) prmpUjnIk s`cy<br />

siqgurU swihbwn jI dw js drSn Bwxw jW(BwvY) Bwvy, qw aus nUM s`cy pwiqSwhjI,<br />

Agn swgr sMswr qoN(qrwvY) qrwauNdy hn[ vw pRB jI nUM(BwvY) BwauNdw hY, qw hI<br />

prmpiv`qR sRI pMjw swihb jI lw ky, pwQr nUM(qrwvY) qrwauNdy hn, sRI pMjw swihb jI<br />

bxwauNdy hn[<br />

XQw:- psU pryq mugD kau qwry; pwhn pwir auqwrY] nwnk dws.qyrI srxweI;<br />

sdw sdw bilhwrY]) Agin swgr; bUfq sMswrw] nwnk.bwh pkir; siqguir<br />

insqwrw]) gaUqm sqI; islw insqrI]) gurmuiK; swieir pwhx qwry]) gurmiq;<br />

swieir pwhx qwry]) gurmiq; ik®sin govrDn Dwry] vw mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy<br />

hn:- (pRB) prmpUjnIk vwihgurU; sRI rwmdwsu qwrx qrxM] jI nUM, jykr<br />

qrwauxw(BwvY) BwauNdw hY, qw hI dwsndws pwQr nUM, AwpxI pRymw-BgqI sihq, nwm<br />

jpw ky(qrwvY) qrw rhy hn[ XQw:- guru boihQu.vfBwgI imilAw] nwnk dws sMig;<br />

pwQr qirAw]<br />

pRB BwvY; ibnu sws qy rwKY]) Aiq sMudr kulIn cqur; muiK i|AwnI DnvMq]<br />

imrqk khIAih.nwnkw; ijh pRIiq nhI BgvMq]) iehu imrqku mVw srIru hY sBu<br />

jgu; ijqu rwm nwmu nhI visAw] rwm nwmu guir audku cuAwieAw; iPir hirAw hoAw<br />

risAw] Anuswr ismrn rUpI(sws) suAwsW(qy) qoN ibnu, imRqk jIv nUM(pRB) Akwl<br />

purKu jI nUM, r`Kxw(BwvY) BwauNdw hY, qW hI siqgurU swihbwn jI Avqwr’c pRgt ho<br />

www.Gursevak.com<br />

412<br />

q`qkrw


ky, Bwau-BgqI gurbwxI b^S ky, ies nUM ivkwrW AOguxW ibmwrIAW dy byAMq<br />

ktwxUAW qoN(rwKY) r`Kdy hn, jo ies nUM hr smyN KWdy rihMdy hn[ XQw:- imrqk<br />

kau; jIvwlnhwr] BUKy kau; dyvq ADwr] vw suAwsW dI izMdgI, izMdgI nhIN hY[<br />

ijs idn pRymI gurU jI dy snmuK ShId ho jWdw hY, ibnw suAws dy Amr izMdgI<br />

AwrMB huMdI hY[ so gurU pRmysr jI dI bMdgI krn jW gurU jI dy snmuK ShId hox<br />

qoN, (pRB) siqgurU swihb jI nUM r`Kxw(BwvY) BwauNdw hY, ies nUM Awpxy Amr<br />

Aibnws srUp’c lIx krky, ibnu sws(qy) qoN, Bwv Amr pd’c(rwKY) r`Kdy hn[<br />

pRB BwvY; ibnu sws qy rwKY] pRB BwvY; qw hir gux BwKY] jykr hir gux(BwKY)<br />

aucwrdw hY, qw hI pRB jI nUM(BwvY) BwauNdw hY[ vw pRB jI nUM(BwvY) BwauNdw hY, qw hI<br />

hir gux(BwKY) aucwrdw hY[ vw jykr pRymI jI nUM(pRB) siqgurU swihb jI(BwvY)<br />

BwauNdy hn, qw AwigAwkwrI AnuswrI ho ky, (hir) dsy pwiqswhW dy gux (BwKY)<br />

aucwrdw hY[ hrI jI dy guxW nUM aucwridAW 2, AOguxW ivkwrW vloN ibnu(sws)<br />

suAwsW(qy) qoN murdw ho jWdw hY[ XQw:- murdw hoie murId; n glI hovxw[ swbru<br />

isdik shIdu; Brm Bau Kovxw[ Awpxw murdw mrId jwx ky, (pRB) siqgurU swihb<br />

jI nUM, jmW AOguxW pwpW qy(rwKY) r`Kxw(BwvY) BwauNdw hY, Bwv ies dI r`iKAw krdy<br />

hn[ XQw:- imrqk kau.pwieE qin swsw; ibCurq Awin imlwieAw]<br />

pRB BwvY; qw piqq auDwrY]) hm BUlh.qum sdw ABUlw; hm piqq, qum.piqq<br />

auDrIAw] Anuswr(pRB) vwihgurU jI nUM Apiv`qR nUM auDwrnw jy(BwvY) BwauNdw hY, qw<br />

hI siqgurU swihbwn jI dy pUrn Avqwr Dwr ky, (piqq) Apiv`qR jIv nUM, mhW<br />

pwpW AOguxW ivkwrW kukrmW jUnW qoN(auDwrY) qwrdy hn, ies leI piqq pwvn<br />

hn[ XQw:- gurdyv krqw.siB pwp hrqw; gurdyv, piqq pivq krw]) jau pY.hm<br />

n pwp krMqw; Ahy Anµqw] piqq pwvn; nwmu kYsy huMqw]) Ajwml gj ginkw;<br />

piqq krm kIny] qyaU auqir pwir pry; rwm nwm lIny]<br />

Awip krY; Awpn bIcwrY] AYsy ivsmwd vwihgurU jI, siqgurU swihbwn jI dy<br />

mhwn praupkwrI DIrjDwrI srb`q dy Bly ihq, ijMd jwn kurbwn krn vwly pUrn<br />

gurU jI srUp ’c pRgt ho ky, p`Qr imRqk piqq pSU pRyq nUM qwrn dI, (Awpn)<br />

AwpxI bRhm vIcwr, Awip hI(bIcwrY) vIcwrnw(krY) krdy hn[ vw siqgurU<br />

swihbwn jI dwsndws gRIb dy ihrdy ’c vs ky, sRI hirmMdr swihb jI rcx,<br />

siqgurU gRMQ swihb jI rcx Awid Anyk pRkwr dy praupkwr dI(Awpn) AwpxI<br />

www.Gursevak.com<br />

413<br />

q`qkrw


vIcwr, Awip hI(bIcwrY) vIcwrnw(krY) krdy hn[ vw rcnw nUM rcx pwlx lYA<br />

krn dI vIcwr nUM, (Awpn) Awpxy Awip hI(bIcwrY) vIcwrnw(krY) krdy hn, Bwv<br />

iksy dI rwie nhIN lYNdy[ XQw:- byvjIr bfy DIr.Drm AMg.AlK Agm; Kylu kIAw<br />

AwpxY auCwih jIau] AkQ kQw.kQI n jwie, qIin lok rihAw smwie; suqh isD<br />

rUpu DirE, swhn kY swih jIau]<br />

duhw isirAw kw; Awip suAwmI] Awpxy inrgun srUp qoN, AsMK bRhmMf rUp<br />

Awpxy srgun srUp nUM, AksmwqR hI pRgt krdy hn[ ies nUM AksmwqR hI, Awpxy<br />

inrgun srUp’c lIx kr lNYdy hn, inrgun srgun(duhw) dohW isirAw(kw) dy<br />

(suAwmI) mwlk Awip hI hn, Bwv Awpxy srgun srUp ’c, l`bw-l`b BrpUr ivAwpk<br />

pRkwSk inrlyp rihMdy hn[ inrgun srUp ’c, jh inrml purKu; purK piq hoqw]<br />

hn[ ies leI ien@W dohW isirAW dy mwlk hn[<br />

KylY ibgsY AMqrjwmI]) ijmI jmwn ky ibKY; sm`sq eyk joq hY] n Gwt hY.n<br />

bwF hY; n Gwt bwF hoq hY]) sBnI QWeI; rivAw Awip] Awid jugwid; jw kw vf<br />

prqwpu]) jil Qil mhIAil pUirAw; suAwmI isrjnhwru] Aink BWiq hoie<br />

psirAw; nwnk eykMkwru] Anuswr Anq klwvwn pUrn myhrvwn AsMK nUr pRkwS,<br />

sUCm qoN sUCm, v`fy qoN v`fy jIAW dy AMdr bwhr, sBnI QWeI l`bw-l`b BrpUr<br />

ivAwpk pRkwSk hoxy krky, sB dy(AMqrjwmI) AMdr dI jwnx vwly, myrw; AMqrjwmI<br />

hir rwieAw] inrgun qoN srgun, srgun qoN inrgun srUp Dwrn dI Kyl nUM Awp<br />

hI(KylY) Kyldy hn[ ieqnI v`fI ivsmwd Kyl nUM Kyl ky(ibgsY) iKVdy hn[ XQw:-<br />

hukmI hukmu; clwey rwhu] nwnk; ivgsY vyprvwhu]<br />

jo BwvY; so kwr krwvY] cwhy inrgun srUp jI ’coN, AsMK jIA jMq pRgt krn,<br />

cwhy AsMK jIA jMqW nUM, inrgun srUp ’c, lIx kr lYx, jo kwr krnI BwvY, (so)<br />

auh jIAW qoN(krwvY) krwauNdy hn, Bwv jdoN rcnw nUM Awpxy’c lIx krnI cwhux,<br />

koeI BI jIA jMq phwV sUrj cMd nhIN rih skdy[ aupRokq; krx kwrx smrQu]<br />

vwihgurU jI nUM, jo(BwvY) BwauNdw hY, dwsndws qoN(so) auh gurbwxI aucwrn, kQw<br />

kIrqn krn krwaux, gur qIrQ rcn rcwaux Awid Anyk pRkwr dI SuB s`cI(kwr)<br />

gur syvw(krwvY) krwauNdy hn[ DMn vwihgurU pRmysr jI, Bwxy ilv ’c lIx pRsMn ho ky,<br />

AwigAw’c rih rhy hn[ XQw:- kbIr kUkru.rwm ko; muqIAw myro nwau] gly hmwry<br />

jyvrI; jh iKMcY qh jwau]) so pwiqswhu swhw piq swihbu; nwnk rhxu rjweI]) jh<br />

bYswlih.qh bYsw suAwmI; jh Byjih.qh jwvw]<br />

www.Gursevak.com<br />

414<br />

q`qkrw


nwnk.idRstI; Avru n AwvY] 2]) imhrvwnu swihbu imhrvwnu] swihbu myrw<br />

imhrvwnu] jIA sgl kau; dyie dwnu] siqgurU nwnk dyv, Drin ggn nv KMf<br />

mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir]<br />

prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI &urmwauNdy hn:- gusweˆØI; prqwpu quhwro<br />

fITw] krn krwvn aupwie smwvn; sgl CqRpiq bITw] Anuswr dwsn dws<br />

dI(idRstI) nzr’c, vwihgurU siqgurU swihbwn jI qoN ibnw, (Avru) hor koeI,<br />

p`QrW imRqkW nUM qwrn qrwaux, auqpqI pwlxw lYAqw kridAW, inrlyp rihxy<br />

vwlw(n) nhIN(AwvY) AwauNdw] 2] XQw:- pwrbRhmu pRBu idRstI AwieAw; pUrn<br />

Agm ibsmwd]<br />

khu mwnuK qy; ikAw hoie AwvY] jo iqsu BwvY; soeI krwvY] hMkwrI dI hMgqw<br />

mytx leI, vwihgurU jI nwl mylx leI, AikRqGxqw dw doS mytx leI, prjw nUM<br />

du`K dyx qoN htw ky, ies dI syvw leI sRb ivAwpI ivsmwd aupdyS b^S rhy hn:-<br />

bYr ibroD; kwm koRD moh] JUT ibkwr; mhw loB DoRh] ieAwhU jugiq; ibhwny keI<br />

jnm] nwnk.rwiK lyhu; Awpn kir krm] Anuswr AOguxW ivkwrW dy vsIkwr, hir<br />

ky nwm hIn, byqwl] gurU pRmysr jI qoN vymuK, gurU pRymw-BgqI rihq, ingury<br />

mwnuK(qy) qoN, (khu) d`so(ikAw) kI cMgw kMm hoie AwvY?gurU jI qoN vymuK, iqsu jIv<br />

nUM, jo(BwvY) BwauNdw hY, (soeI) EhI, Awpxy ieMidRAW qoN ivkwr krm, sRIr qoN zor<br />

zulm pu`Ty krm(krwvY) krwauNdw hY[ XQw:- sMig shweI; su AwvY n cIiq] jo<br />

bYrweI; qw isau pRIiq]) rwmu sMgI; iqsu giq nhI jwnih] pMc btvwry; sy mIq<br />

kir mwnih] 1]) rwgu gauVI guAwryrI.mhlw 5 caupdy dupdy , siqgur<br />

pRswid] jo prwieE; soeI Apnw] jo qij Cofn; iqsu isau mnu rcnw] 1] khhu<br />

gusweI; imlIAY kyh] jo ibbrjq; iqs isau nyh] 1] rhwau] JUTu bwq; sw scu<br />

kir jwqI] siq hovnu; min lgY n rwqI] 2] bwvY mwrgu; tyFw clnw] sIDw Coif;<br />

ApUTw bunnw] 3] duhw isirAw kw; Ksmu pRBu soeI] ijsu myly nwnk; so mukqw<br />

hoeI]) kbIr.dInu gvwieAw dunI isau; dunI.n cwlI swiQ] pwie kuhwVw mwirAw;<br />

gwPil ApunY hwQ] 13] Anuswr Awpxy pYrW’qy Awp kuhwVw mwrdw hY[ swry pu`Ty<br />

kMm krdw hY, ijvyN suAwd hMkwr suK ivkwr nINd ies dy vYrI hn, ienW@ dy vsIkwr<br />

ho ky, rogI sogI ho ky, duK Bog irhw hY[ A`KW nwl prwieAw rUp, ivkwr idRStI<br />

nwl dyKdw hY, kMnW nwl ivSy ivkwr dIAW g`lW suxdw hY, pYrW nwl pr Gr jWdw<br />

www.Gursevak.com<br />

415<br />

q`qkrw


sRIr krky(Brmy) Brm irhw (dh) siVAw, (dh) dsy(idis) idSW ’c(DwvY) dOVdw<br />

hY, (inmK) A`K mIcx dy smyN(mwih) ’c, au~qR d`Kx pUrb p`Cm cwir(kuMt) idSW<br />

’c iPir(AwvY) AwauNdw hY[ XQw:- Ainq´ ivqM.Ainq´ icqM; Ainq´ Awsw bhu ibiD<br />

pRkwrM] Ainq´ hyqM.AhM bMDM; Brm mwieAw mlnµ ibkwrM] iPrMq join Anyk<br />

jTrwgin; nh ismrMq mlIx buD´M] hy goibMd krq mieAw; nwnk, piqq auDwrx<br />

swD sMgmh] 16]) kbhU jIAVw.aUiB cVqu hY; kbhU jwie pieAwly] loBI jIAVw.<br />

iQru n rhqu hY; cwry kuMfw Bwly] 2]<br />

kir ikrpw; ijsu ApnI Bgiq dyie] nwnk.qy jn; nwim imlyie] 3]<br />

vwihgurU siqgurU nwnk dyv swihb jI pMjvyN jwmy’c &urmwauNdy hn:- ibnu siqgur<br />

syvy.bhuqw duKu lwgw; jug cwry BrmweI] hm dIn. qum jugu jugu dwqy; sbdy dyih<br />

buJweI]) iPrq iPrq pRB AwieAw; pirAw qau srnwie] nwnk kI pRB bynqI;<br />

ApnI BgqI lwie] 1] Anuswr gur syvw ismrn pRymw-BgqI mMgx vwly, ijsu<br />

pRymI’qy, ApnI sRb ivAwpI Anqklwvwn ivsmwd ikrpw(kir) krky, siqgurU<br />

swihbwn jI(Bgiq) ivsmwd pRymw-BgqI vwihgurU Ajpw jwp(dyie) b^Sdy hn,<br />

(qy) Ehu(jn) ipAwry Bgq jI nMU, (nwim) Ajpw jwp siq sMqoK AnMq SuB guxW dy<br />

Anq klwvwn, AsMK pRkwS srUp, pUrn myhrvwn vwihgurU jI’c, (imlyie) imlw<br />

lYNdy hn, auh A`gy imlwauNdy hn[] 3]<br />

iKn mih; nIc kIt kau rwj] pwrbRhm; grIb invwj] (pwrbRhm) gurdyv<br />

siqguru pwrbRhmu prmysru; gurdyv nwnk hir nmskrw]) qum ho sB rwjn ky<br />

rwjw] Awpy Awpu; grIb invwjw] ivsmwd ivAwpk bRhm jI dy, pUrn gurU Avqwr<br />

siqgurU swihbwn jI, grIb syvk nMU rwj vifAweI b^S ky invwjx vwly, grIb<br />

invwj hn[ hm grIb mskIn pRB qyry; hir rwKu rwKu vf vfw hy]) ; hm swD<br />

jnw kw kIVw] Anuswr grIb nIc kIt jIvq imRqk, Awpxy pRymI gursyvk<br />

jI(kau) nUM iKn(mih) ’c Bwv AksmwqR hI, duinAwvI rwj, vw Awpxy mn ieMdRy,<br />

sB dy mnW ’qy rwj krn rUpI At`l rwj, vw (rwj) pRkwS srUp bRhm jI rUpI rwj<br />

b^S idMdy hn[ XQw:- ijs no bKsy; isPiq swlwh] nwnk; pwiqswhI pwiqswhu])<br />

nwnk.hoir piqswhIAw kUVIAw; nwim rqy pwqswh]) ijsu nwmu irdY; soeI vf<br />

rwjw]) AYsI lwl; quJ ibnu kaunu krY ] grIb invwju guseIAw myrw; mwQY CqRü DrY]<br />

1] rhwau] jw kI Coiq jgq kau lwgY; qw pr quhˆØI FrY] nIch aUc krY myrw<br />

www.Gursevak.com<br />

417<br />

q`qkrw


goibMdu; kwhU qy n frY] 1] nwmdyv kbIru iqlocnu; sDnw sYnu qrY] kih<br />

rivdwsu.sunhu ry sMqhu; hir jIau qy sBY srY]) pwiqswhI Bgq jnw kau idqIAnu;<br />

isir Cqu scw hir bxwie]) sulqwn Kwn kry iKn kIry] grIb invwj; kry pRBu<br />

mIry]) kIVw Qwip dyie pwiqswhI; lskr kry suAwh]<br />

jw kw; idRsit kCU n AwvY] iqsu qqkwl; dh ids pRgtwvY] (jw) ijs nIc<br />

kIt gRIb gursyvk jI kw, nw QW pRqwp gux(kCU) ku`J BI, (idRsit) ingHw ’c,<br />

n(AwvY) Awvy, Bwv sB dI ingHw’c igirAw hovy, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;<br />

srb jIAw kw dwqw ry] s`cy siqgurU swihbwn jI iqsu nUM(qqkwl) AksmwqR(dh)<br />

ds ids’c, (pRgtwvY) pRgtw idMdy hn[ XQw:- mhlw 5] goibMd goibMd goibMd<br />

sMig; nwmdyau mnu lIxw] AwF dwm ko CIpro; hoieE lwKIxw] 1] rhwau] bunnw<br />

qnnw iqAwig kY; pRIiq crn kbIrw] nIc kulw jolwhrw; BieE gunIX ghIrw]<br />

1] rivdwsu FuvMqw For nIiq; iqin@ iqAwgI mwieAw] prgtu hoAw swDsMig; hir<br />

drsnu pwieAw] 2] sYnu nweI buqkwrIAw; Ehu Gir Gir suinAw] ihrdy visAw<br />

pwrbRhmu; Bgqw mih ginAw] 3] ieh ibiD suin kY jwtro; auiT BgqI lwgw]<br />

imly pRqiK gusweIAw; DMnw vfBwgw] 4] 2]) hir ky nwm, kbIr aujwgr] jnm<br />

jnm ky; kwty kwgr] 1]<br />

(j`gdIs) jw kau; ApunI krY bKsIs] qw kw lyKw; n gnY jgdIs] vwihgurU<br />

s`cy siqgurU swihbwn jI(jw) ijs nIc kIt Awpxy gursyvk jI(kau) nUM, ApunI<br />

pRymw-BgqI inSkwm syvw praupkwr Ajpw jwp dI, sRb ivAwpI mhW ivsmwd<br />

Anqklwvwn (bKsIs) b^iSS(krY) krdy hn, (qw) iqs(kw) dw (lyKw) ihswb,<br />

(jgdIs) vwihgurU krqw purKu siqgurU swihbwn jI (n) nhIN(gnY) igxdy, Bwv<br />

mhW pwpW nUM b^S lYNdy hn[ XQw:- qyrw.AMqu n jweI liKAw; AkQu.n jweI hir<br />

kiQAw] nwnk.ijn@ kau siqguru imilAw; iqn@ kw lyKw inbiVAw]<br />

jIau ipMfu; sB iqs kI rwis] Git Git; pUrn bRhm pRgws]) pwrbRhm grIb<br />

invwj] vwihgurU s`cy siqgurU swihbwn jI, ijs nIc kIt Awpxy gursyvk jI nUM,<br />

Ajpw jwp nwm rwj b^S ky, iqs dw js dsy idSW ’c pRgt kr idMdy hn, iqs<br />

gurmuiK ipAwry.jI (kI) dI(jIau) ijMd(ipMfu) sRIr.sB(rwis) pUMjI, (Git)<br />

ikxky(Git) ikxky ’c, pUrn bRhm jI dw(pRgws) AnMq ivsmwd cwnx hI cwnx<br />

hY, Bwv jb iehu hUAw; sgl kI rInw] qw qy rmeIAw; Git Git cInw] Anuswr<br />

www.Gursevak.com<br />

418<br />

q`qkrw


swirAW dI crn-DUV bx ky, ivAwpk bRhm jI ’c lIx ho ky, pUrn bRhm hI bx<br />

gey[ vwihgurU siqgurU swihbwn jI dI ivsmwd b^SIS mhW ivsmwd hY, jo<br />

AikRqGx mhW pwpI p`Qr nIc kIt nUM pUrn bRhm hI bxw lYNdI hY[ XQw:-<br />

dyiKAw; iqhUM lok kw 1 pIau] Acrju BieAw; jIv qy 2 sIau] 1 pqI pRmwqmw jI[<br />

2 kilAwx srUp bRhm[<br />

ApnI bxq; Awip bnweI] nwnk jIvY; dyiK bfweI] 4] siqgurU swihb sRI<br />

gurU nwnk dyv mh`lw 5 jI &urmwauNdy hn:- prmpUjnIk siqgurU swihbwn jI ny,<br />

Awpxy inrgun srUp jI duAwrw, AnMq bRhmMf dI ApnI(bxq) bnwaut, Awip hI<br />

bnweI hY[ vw nIc kIt p`Qr AikRqGx jIv ’qy, AwpxI b^SIS krky, aus nUM<br />

bRhm bxw lYx dI ApnI bxq, Awip hI bnweI hY[ dwsn dws, bRhm jI, inrgun<br />

bRhm jI dy srgun srUp, siqgurU swihbwn jI dI, sRb ivAwpI mhW Ascrj<br />

ivsmwd hI ivsmwd Anq klwvwn bfweI, dyiK dyK ky(jIvY) ijauNdw hY, ikauN jo<br />

iKn’c, AnMq bRhmMf rcdy, Awpxy’c lIx kr lYNdy hn, iKn’c hI, nIc kIt<br />

jIv’qy ndr b^SIS krky, pUrn bRhm srUp hI bxw lYNdy hn] 4] XQw:-<br />

AikrqGxw kw, kry auDwru] pRBu myrw hY, sdw dieAwru]) AikrqGxw no pwldw;<br />

pRB nwnk sd bKisMdu]) siqguru myrw sdw dieAwlw; moih dIn kau rwiK lIAw]<br />

nIc kIt gRIb gursyvk bnx leI SuB is`iKAw:- vwhu vwhu scy pwiqswh; qU<br />

scI nweI] vwihgurU gurU jI Awpxy nIc kIt syvk qoN sB ku`J kurbwn krdy hn[<br />

Awpxy inrgun srUp’c myl lYNdy hn, AwpxI vifAweI nhIN krdy, Awpxy syvk jI<br />

dI byh`d vifAweI krdy hn[ jo iksy Avqwr pYgMbr ny Awpxy syvk dI nhIN<br />

kIqI[ XQw:- ivic snwqˆØI; syvku hoie] nwnk; pxHIAw pihrY soie]) hir kw<br />

sMqu; prwn Dn iqs kw pinhwrw] BweI mIq suq sgl qy; jIA hUM qy ipAwrw])<br />

rihxI rhY soeI isK myrw[ Ehu Twkuru; mY aus kw cyrw[ so nIc kIt gRIb gursyvk<br />

bnx dy AsMK lwhy hn[ ivhlw bYT ky, AwpxI dyh dI syvw krwaux vwlw ibmwr,<br />

syvw krn vwlw qMdrusq rihMdw hY, ies leI AwpxI syvw krwaux dI bjwey, gurU<br />

jI, gurmuKW dI ^rI syvw krn dI dwiq, gurU pRIqmjI qoN sdw mMgIey[ XQw:- ivxu<br />

syvw.iDRg hQ pYr; hor inhPl krxI[<br />

ies kw blu; nwhI iesu hwQ] krn krwvn; srb ko nwQ] prmpUjnIk<br />

vwihgurU siqgurU swihbwn jI, Awpxy inrgux srUp duAwrw, AsMK bRhmMf nUM(krn)<br />

www.Gursevak.com<br />

419<br />

q`qkrw


cx, AwpxI sRb ivAwpI mhW ivsmwd Anq klwvwn AKMf joiq nwl, sB jIAW<br />

AnMq sUrjW cMdRimAW qwirAW DrqIAW dI hrkq (krwvn) krwaux vwly, (srb)<br />

swirAW(ko) dy(nwQ) mwlk, rwjn ky rwjw mhwrwjn ky mhwrwjw; siqgurU swihb<br />

jI hn[ ies leI ies jIv nUM siqgurU swihb jI dw b^iSAw bl pRwpq hY[ ies<br />

jIv(kw) dw(blu) jor iesu dy(hwQ) h`Q v`s nwhI hY, jo Awpxy bl nwl AOguxW ZmI<br />

kwL inMdw ivkwrW nUM ij`q sky[<br />

AwigAwkwrI; bpurw jIau] jo iqsu BwvY; soeI Puin QIau] siqgurU swihbwn jI<br />

dI SuB s`cI syvw pRymw-BgqI ibnw, (bpurw) ivcwrw ingurw(jIau) jIv, Awpxy mn<br />

ieMidRAW dy iviSAW dw(AwigAwkwrI) AwigAw mMnx vwlw ho irhw hY[ jo iqsu qu`C<br />

jIv nUM(BwvY) BwauNdw hY, vwSnw Anuswr(Puin) Pyr (soeI) EhI srUp(QIau) ho irhw<br />

hY, jo A`gy &urmw rhy hn:- kbhU; aUc nIc mih bsY] ivCuiVAw ingurw(kbhU) kdy,<br />

(aUc) au~cw hMkwrI bx ky, nIc krm krky(nIc) nrk(mih) ’c(bsY) vsdw hY[<br />

XQw:- aUcw cVY; su pvY pieAwlw] Drin pVY; iqsu.lgY n kwlw]) kbhu; ByKwrI<br />

nIc kw swjw]<br />

(h`sY) kbhU; sog hrK rMig hsY] (kbhU) kdy, ivkwr nwc gwxy mwieAw<br />

pdwrQ dI pRwpqI krky, (hrK) ^uSI 2 iviSAW mwieAw dy(rMig) AnMd’c, (hsY)<br />

h`sdw hY[ kdy vwihgurU jI dy ivjog AQvw mwieAw pdwrQ sbMDI dy ivjog krky,<br />

sog nwl roNdw 2 mr jWdw hY[ XQw:- jb kCu pwvY; qb grbu krqu hY] mwieAw<br />

geI; qb rovnu lgqu hY]) rovnhwrY.JUTu kmwnw] his his.sogu krq bygwnw]<br />

kbhU; inMd icMd ibauhwr] ivCuiVAw jIv(kbhU) kdy, inrml inrvYr nyk<br />

purKW dy guxW nUM AOgux kihx rUp(inMd) inMdw, kdy dUijAW dI ^uSwmd kridAW,<br />

aun@W dy mUMh’qy, aun@W dI(icMd) ausqq dw ibauhwr krdw hY[ XQw:- inMdw<br />

icMdw.krih prweI; JUTI lwieqbwrI] vyil prweI.johih jIAVy; krih corI<br />

buirAwrI] hMsu cilAw.qUM ipCY rhIeyih; CutiV hoeIAih nwrI] 2]) gMDx vYx<br />

suxih aurJwvih; nwmu lYq AlkwieAw] inMd icMd kau bhuqu aumwihE; bUJI<br />

aultwieAw] 2]<br />

kbhU; aUB Akws pieAwl] ivCuiVAw jIv(kbhU) kdy, sRIr krky jW sMklp<br />

krky jW jUnW Bogx leI, puMnW krky, (aUB) au~cy (Akws) surg, kdy mhW pwpW<br />

krky(pieAwl) pqwL nrk ’c if`gdw hY[ XQw:- kbhU jIAVw.aUiB cVqu hY;<br />

www.Gursevak.com<br />

420<br />

q`qkrw


kbhU jwie pieAwly] loBI jIAVw.iQru n rhqu hY; cwry kuMfw Bwly] 2]) mnmuK<br />

qy.AB Bgiq n hovis; haumY pcih idvwny] iehu mnUAw.iKnu aUiB pieAwlI; jb<br />

lig.sbd n jwny] 3] jdoN ieMdR ny Ah`ilAw nwl kusMg kIqw , qW goqm irKI jI ny<br />

srwp idqw, koV@ hox qoN, niVAW ’c luk ky bYT igAw[ dyviqAW ny iek`Ty ho ky,<br />

nOK rwjy nUM ieMdR pdvI ’qy bYTw idqw[ ies ny ikhw, “ieMdR dI rwxI scI jI, myry<br />

mihlW’c Awaux[ ”jy ipru bhu Gru hMFxw; squ rKy nwry] Anuswr scI jI ny<br />

AwpxI iezq bcwaux leI, suAwmI bRhspq jI pws pRym bynqI kIqI, “hy suAwmI<br />

jI!myrI piq r`Ko[ ”qW ikhw, “Awp jI kho, ik nOK, irKIAW dI cu`kI pwlkI ’c<br />

cV@ ky, myry kol Awvy[ ”mMdBwgI ny AwpxI pwlkI irKIAW nUM cukw leI[ imiQAw<br />

crn; pr ibkwr kau Dwvih] Anuswr ies hMkwrI ny, ie`k irKI jI dy Awr mwr<br />

ky ikhw, “srp 2[ ” Awr Ku`Bx qoN irKI ny ikhw, “Eie kwmIAW! qUMhI s`p bx[<br />

” s`p bx ky pqwL’c if`igAw[ kbhU; aUB Akws pieAwl] Anuswr puMnW krky<br />

ieMdR pdvI imlI[ kwm krky pIVq pr igRh ivkwrI qy r`b jI dy ipAwry irKI jI<br />

nUM, Awr mwrn qoN pqwL ’c if`igAw[ XQw:- sMq kw doKI; rwj qy twil]<br />

kbhU; byqw bRhm bIcwr] nwnk; Awip imlwvxhwr] 5] prmpUjnIk sRI gurU<br />

nwnk dyv swihb sRI gurU gRMQ swihb jI &urmwauNdy hn:- siqgurU swihbwn jI, aUc<br />

nIc hrK sog’c vsx vwly, inMd icMd dw ibauhwr krn vwly, AkwS pqwL dIAW<br />

jUnW Bogx vwly qu`C ingury jIv ’qy , sRb ivAwpI ivsmwd ikRpw krky, vwihgurU jI<br />

nwl, Awip hI(imlwvxhwr) imlwaux vwly hn[ gurU pRmysr jI dy imlwaux<br />

qoN(kbhU) kdy, vwihgurU jI dI s`cI su`cI au~cI bRhm bIcwr dw(byqw) jwxU, bRhmbyqw<br />

bx jWdw hY] 5] XQw:- iehu bRhm ibcwru su jwnY] ijsu dieAwlu hoie BgvwnY])<br />

keI koit; qq ky byqy] sdw inhwrih; eyko nyqRy]<br />

kbhU; inriq krY bhu Bwiq]) vwihgurU vwihgurU vwihgurU vwih jIau] siqgurU<br />

swihbwn jI dI AwigAw n mMnxy krky, kusMg’c jw ky(kbhU) kdy(bhu) bhuq(Bwiq)<br />

qr@W 2 dy(inriq) nwc(krY) krdw hY[ XQw:- inriq krI iehu mnu ncweI]<br />

vw (kbhU) kdy (bhu) bhuq(Bwiq) qr@W 2 dIAW jUnW ’c Brmx rUp, (inriq)<br />

nwc (krY) krdw hY[ vw (kbhU) kdy ies dw mn(bhu) bhuq(Bwiq) qr@W krky,<br />

(inriq) nwc(krY) krdw hY[ XQw:- kbhU jIAVw.aUiB cVqu hY; kbhU jwie<br />

pieAwly] loBI jIAVw.iQru n rhqu hY; cwry kuMfw Bwly] 2]<br />

www.Gursevak.com<br />

421<br />

q`qkrw


kbhU; soie rhY idnu rwiq] ivCuiVAw jIv f`Rg nSy vrq ky, AwLs dw<br />

mwirAw mMd BwgI, (kbhU) kdy rwiq idnu(soie) su`qw hI(rhY) rihMdw hY[ XQw:-<br />

myrw shu jwgY; hau inis Bir sovw] 1] ieau ikau kMq ipAwrI hovw] shu jwgY; hau<br />

ins Bir sovw] 1] vw (kbhU) kdy Aiv`idAw moh, prwieAw rUp dyKx inMdw krn,<br />

rsnw dy im`Ty suAwd mwieAw dI ivsmwdqweI ’c, rwiq idnu(soie) su`qw(rhY)<br />

rihMdw hY[ XQw:- nYnhu nId; pr idRsit ivkwr] sRvx soey; suix inMd vIcwr]<br />

rsnw soeI; loiB mITY swid] mnu soieAw; mwieAw ibsmwid]<br />

kbhU; mhw k®oD ibkrwl] kbhUM; srb kI hoq rvwl] prmpUjnIk ipAwry<br />

vwihgurU jI qoN ivCuiVAw jIv(kbhU) kdy, mhw(ibkrwl) frwauxy(k®oD) gu`sy qmoN gux<br />

’c m`c 2 ky, (ibkrwl) iBAwnk AMn@w ho irhw hY[ XQw:- PrIdw.iqnw muK<br />

frwvxy; ijnw ivswirEnu nwau] AYQY duK GxyirAw; AgY.Taur n Twau]) hy kil<br />

mUl k®oDM; kdMc.kruxw n auprjqy] ibKXMq jIvM.vs´M kroiq; inrq´M kroiq jQw<br />

mrkth] Aink swsn qwVMiq jmdUqh; qv sMgy ADmM nrh] dIn duK BMjn,<br />

dXwl pRBu nwnk; srb jIA rK´w kroiq] 47] AMD krauN idRgvMqn kau,<br />

sRvnvMqn kau bdrau kr fwrau[ gu`sy dw swiVAw inrdoSW nUM kql krky, mwr ku`t<br />

niSAW iviSAW dw BMinAw, kMgwl mMgqw pIVW dw pIiVAw, (kbhUM) kdy(srb)<br />

swirAW kI(rvwl) DUV(hoq) ho irhw hY[ Bwv ie`k rs nhIN rihMdw[<br />

kbhU; hoie bhY bf rwjw] rwj dI pRwpqI leI, inrdoS mwsUmW nUM mwr swV<br />

ky, cONhW c`kW nUM ij`q ky(kbhU) kdy(bf) v`fw rwjw hoie ky, hMkwr nwl<br />

isMGwsx’qy(bhY) bYT jWdw hY[ vw ijs kY AMqir; rwj AiBmwnu] Anuswr AMdr<br />

hMkwr dw rwj hoxy krky, (kbhU) kdy hMkwr ’c Aw&irAw P`uilAw AMn@w, gur<br />

ibnu.ikin smJweIAY; mnu rwjw sulqwnu] Anuswr Awpxy mn ’c, bf rwjw hoie ky,<br />

(bhY) bYT jWdw hY, ies leI AslI Koqw hY[ XQw:- nwnk.sy nr Asil Kr; ij<br />

ibnu gux.grbu krMiq]<br />

kbhu; ByKwrI nIc kw swjw] hMkwr krky ivCuiVAw hMkwrI(ByKwrI) mMgqw bx<br />

ky, (kbhu) kdy, Pty bsqR pihx ky, isr ’c suAwh pw ky, nIc mMgqy(kw)<br />

dw(swjw) sWg bx jWdw hY, rwq idny ro 2 ky mMgI hI jWdw hY[ XQw:- AhMkwrIAw<br />

no duK BuK hY; hQu qfih.Gir Gir mMgwie] AiqAMq duKI rogI.Apwhj mMgx dw<br />

AiDkwrI hY[ loBI pKMfI mK`tU nUM mMgxw kOVI zihr hY[ XQw:- inrMkwir; jo rhY<br />

www.Gursevak.com<br />

422<br />

q`qkrw


smwie] kwhy; BIiKAw mMgix jwie] 7]) jogI hovw jig Bvw; Gir Gir BIiKAw<br />

lyau] drgh lyKw mMgIAY; iksu iksu auqru dyau]) duAwrih duAwir.suAwn ijau<br />

folq; nh suD.rwm Bjn kI]) Gir Gir KwieAw.ipMfu bDwieAw; iKMQw muMdw<br />

mwieAw] BUim mswx kI Bsm lgweI; gur ibnu.qqu n pwieAw] 2] sbr sMqoK<br />

nwl Ck ky, rwq idny r`jvIN bMdgI krn vwlw, iB`iKAw mMg ky Ck skdw hY[<br />

XQw:- kbIr.BlI mDUkrI; nwnw ibiD ko nwju] dwvw.kwhU ko nhI; bfw dysu bf<br />

rwju]<br />

kbhU; ApkIriq mih AwvY] hMkwr ivkwr CL corI mMd krm kql fwky bMb<br />

su`t ky, inrdoS jIAW nUM &Uk ky, hMkwrI(kbhU) kdy, (ApkIriq) bdnwmI(mih)<br />

’c( AwvY) AwauNdw hY[ XQw:- ibprIq buD´M.mwrq lokh; nwnk.icrMkwl duK<br />

Bogqy]) pauVI 5] lY Pwhy.rwqI qurih; pRBu jwxY pRwxI] qkih nwir prweIAw;<br />

luik AMdir TwxI] sMn@I dyin.ivKMm Qwie; imTw mdu mwxI] krmI Awpo AwpxI;<br />

Awpy pCuqwxI] AjrweIlu Prysqw; iql pIVy GwxI]) AsMK gl vF; hiqAw<br />

kmwih] AsMK pwpI; pwpu kir jwih]<br />

kbhU; Blw Blw khwvY] fwkU pKMfI bnwautI gurU, rMgW 2 dy CL, idKwvy dy<br />

puMn dwn, AwpxI mihmw dy ieSiqhwr kFvw ky, (kbhU) kdy Awpxy Awp nUM Blw<br />

Blw(khwvY) khwauNdw hY, pr BlweI qoN byAMq hI dUr hY[ XQw:- Awps kau; jo<br />

Blw khwvY] iqsih BlweI; inkit n AwvY]) hm bf kib kulIn, hm pMifq; hm<br />

jogI sMinAwsI] igAwnI gunI.sUr hm dwqy; ieh buiD.kbih n nwsI]<br />

ijau pRBu rwKY; iqv hI rhY] gur pRswid; nwnk scu khY] 6] 1.prmpUjnIk<br />

vwihgurU s`cy siqgurU nwnk dyv Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir]<br />

Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW<br />

swihb jI &urmwauNdy hn:- dwsn dws gRIb, (gur) pRkwS srUp bRhm jI dI, AsMK<br />

pRkwS srUp Agm ivsmwd srb ivAwpI(pRswid) ikRpw hI ikRpw nwl, scu(khY)<br />

kih irhw hY, ik jUnW ’c n`c, Aiv`idAw’c sON rhy mhW kRoD ibkrwl, hMkwr’c<br />

rwjy bxy nIc mMgqy jIv nUM, (ijau) ijvyN(pRBu) vwihgurU jI(rwKY) r`Kdy hn, (iqv)<br />

iqvyN hI(rhY) rihMdw hY, ikauNik ieh suqMqR nhIN, vwihgurU jI dI s`qw nwl ijauNdw<br />

hY[ vwihgurU jI pwp puMn qoN inrlyp hn[ ieh siqgurU swihb jI dI prm au~cI<br />

su`cI AvsQw hY, jo vwihgurU jI nUM swirAW rUpW rMgW AMdr, swirAW jIAW dI<br />

www.Gursevak.com<br />

423<br />

q`qkrw


hrkq krvwauNdy sB dy jIvx rUp q`k rhy hn] 6] XQw:- (j`gjIvnu, j`ig) sBu<br />

jgjIvnu jig Awip hY; nwnk.jlu jlih smwie]<br />

2.{DMn gurU pRmysr jI Awpxy pRymIAW nUM, rjw ’c rihx dw AnMd b^Sx leI,<br />

Awp rjw’c pRsMn rih ky, zwlmW dy zulm krn qoN, hux au~bldI dyZ’c bYT rhy<br />

hn[ ;gur krxI prDwnu] Anuswr Awp jI dI (krxI) pRymw-BgqI bhuq<br />

hI(prDwnu) muKI au~cI s`cI su`cI hY[ ies qoN dwsW nUM is`iKAw imldI hY, ik<br />

dwsndws siqgurU swihbwn jI dI rjw ’c pRsMn rihx, ijs krky mhW kRoD<br />

ibkrwl cOrwsI dy gyVy ’c BRmx rUpI inRqkwrI bdnwmI qoN mukq ho ky, siqgurU<br />

swihbwn jI dy im`Ty s`cy crnkmlW ’c lIx ho jwx[ }(nwnk) Drin ggn nv KMf<br />

mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir]<br />

prmpUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI, vwihgurU jI dy Bwxy ’c, pRsMn rihMidAW Awp<br />

kmw ky &urmwauNdy hn:- dwsn dws gRIb, gur jI dI ivsmwd Agm Apwr(pRswid)<br />

ikRpw hI ikRpw nwl, scu 3(khY) kih irhw hY, ik(ijau) ijvyN dwsn dws nUM, (pRBu)<br />

kwrx krx.krIm] ikrpw Dwir.rhIm] Akwl purKu jI (rwKY) r`Kdy hn, iqv hI<br />

rzw ’c rwjI pRsMn(rhY) rihMdw hY] 6] XQw:- qyrw kIAw.mITw lwgY] hir nwmu<br />

pdwrQu. nwnku mWgY]) so pwiqswhu swhw pwiqswihbu; nwnk rhxu rjweI]) ijau qU<br />

rwKih iqau rhw; pRB Agm Apwry]<br />

kbhU hoie pMifq; kry bK´wnu]) jugu jugu jogI.KwxI BogI; piVAw pMifqu.Awip<br />

QIAw] Anuswr vwihgurU siqgurU swihb jI dy srUp ’c, bRhm iv`idAw bRhmigAwn<br />

dy dwqy(pMifq) iv`dvwn hoie ky, (kbhU) kdy, DurW dI bwxI gur ieiqhws rMgW 2 dI<br />

gurmiq is`iKAw dw(bK´wnu) kQn(kry) krdy hn[ XQw:- khu kbIr; jo bRhmu<br />

bIcwrY] so bRwhmxu; khIAqu hY hmwrY]) bMDn qoVY; hovY mukqu] soeI bRhmxu; pUjx<br />

jugqu]<br />

kbhU moinDwrI; lwvY iDAwnu] gursyvk jI kdy kIrqn, kdy Drm pRcwr kdy<br />

in`qnym krdy hn[ (kbhU) kdy mn dy sMklp ivklp nUM rokx vwly(moinDwrI) mon<br />

Dwrn vwly monI bx ky, siqgurU pRmysr jI dy crnkmlW ’c iDAwnu(lwvY) lwauNdy<br />

hn[ XQw:- gur kI mUriq; mn mih iDAwnu] gur kY sbid mMqRü mnu mwn]) mn<br />

mih; siqgur iDAwnu Drw]) goivMd gux gweIAY jIau; lwie siqgurU nwil iDAwnu]<br />

www.Gursevak.com<br />

424<br />

q`qkrw


(qt polw) kbhU; qt qIrQ iesnwn] gursyvk jI, sMswr qoN(qt) iknwry ho<br />

ky, (kbhU) kdy, nwm rUpI qIrQ ’qy, pRym rUpI jl’c, gurbwxI sunx mMnx AMdr<br />

vswaux rUpI iesnwn krdy hn[ XQw:- qIriQ nwvx jwau; qIrQu nwmu hY] qIrQu<br />

sbd bIcwru; AMqir igAwnu hY] vw gursyvk jI, sMswr qoN(qt) iknwry ho ky,<br />

(kbhU) kdy, gurU rUpI qIrQ ’qy, pRym rUpI jl ’c, gurbwxI sunx mMnx AMdr<br />

vswaux rUpI iesnwn krdy hn[ XQw:- nwnk gur smwin.qIrQu nhI koeI; swcy<br />

gur gopwlw]) gur smwin; qIrQu nhI koie] sru sMqoKu; qwsu guru hoie] 1] rhwau]<br />

guru drIAwau. sdw jlu inrmlu; imilAw durmiq mYlu hrY] siqguir pwieAY pUrw<br />

nwvxu; psU pryqhu.dyv krY]) guru qIrQu guru pwrjwqu; guru mnsw pUrxhwru]<br />

kbhU isD swiDk; muiK igAwn] (kbhU) kdy, kTn swDnW nUM swDn vwly<br />

swiDk bx ky, (isD) is`DIAW dI pRwpqI vwly isD ho ky, Awpxy muiK’coN igAwn<br />

dIAW g`lW krdy hn, Bwv ir`DIAW is`DIAW dI pRwpqI dI hMgqw nhIN krdy,<br />

vwihgurU jI dI dwq smJdy hn[ vw (kbhU) kdy(swiDk) kTn swDnW nUM swDn vwly<br />

swDk bx ky, vwihgurU jI nUM (isD) pRwpq jIvn mukiq purK bx ky , Awpxy muiK’coN,<br />

vwihgurU jI dI pRwpqI dy igAwn dIAW g`lW krdy hn[<br />

kbhU kIt hsiq; pqMg hoie jIAw] Aink join; BrmY BrmIAw] ingury jIv<br />

dI BYVI hwlq d`sdy hn[ (kbhU) kdy.Anyk pRkwr dw(kIt) kIVw, s`p(hsiq)<br />

hwQI (pqMg) pqMgw(hoie) ho ky, ieh ingurw(jIAw) jIv(Aink) Anyk(join) jUnW<br />

’c, (BrmIAw) BRimAw (BrmY) BRmdw iPrdw hY, Bwv prwey sRIr ’c kIVw bx ky,<br />

aus nUM k`tdw qVPwauNdw hY[ s`p bx ky zihr ’c sVdw, dUijAW nUM fMgdw hY[ hwQI<br />

bx ky kwm dy vsIkwr ho ky, kuMfy shwrdw hY[ XQw:- Aink jnm.bhu jonI<br />

BRimAw; bhuir bhuir duKu pwieAw] qumrI ik®pw qy.mwnuK dyh pweI hY; dyhu drsu<br />

hir rwieAw] 1] hy mn!qUM ieh swrIAW jUnW BogIAW hn, ien@W qoN bcx leI, ry<br />

mn; qU BI hoih dwsu] Anuswr gurU jI dw dwsn dws bx ky, ien@W mhwn kStW qoN<br />

bc[<br />

nwnw rUp; ijau sÍwgI idKwvY] ijau pRB BwvY; iqvY ncwvY]) bwjIgir; jYsy<br />

bwjI pweI] nwnw rUp; ByK idKlweI] Anuswr(ijau) ijvyN(sÍwgI) bhu rUpIAw rwjy<br />

vzIr ispwhI Awid dy, (nwnw) bhuq rUp(idKwvY) idKwauNdw hY[ ingurw jIv,<br />

sÍwgI(ijau) vWg, kbhU kIt hsiq; pqMg hoie jIAw] Aink join; BrmY BrmIAw]<br />

www.Gursevak.com<br />

425<br />

q`qkrw


Anuswr AnykW jUnW’c Brmdw(nwnw) bhuq rUp(idKwvY) idKwauNdw n`cdw hY[ (ijau)<br />

ijvyN(pRB) vwihgurU jI nUM (BwvY) cMgw l`gdw hY, (iqvY) iqvyN hI ingury, AnMq bRhmMf<br />

dI swrI rcnw nUM AwpxI Anq klw sihq pUrn myhrvwn joiq nwl(ncwvY)<br />

ncwauNdy hn, ijvyN ibjlI nwl qsvIrW n`cdIAW hn[ XQw:- KMf bRhmMf qRY gux<br />

nwcy; ijn lwgI hir ilv qumwrI] jIA jMq sBy hI nwcy; nwcih KwxI cwrI]<br />

jo iqsu BwvY; soeI hoie] nwnk; dUjw Avru n koie] 7] DMn 3 prmpUjnIk<br />

vwihgurU siqgurU nwnk dyv siqgurU mh`lw 5 jI vwihgurU jI dI swiKAwqqw dy<br />

ivsmwd rMg’c &urmwauNdy hn:- ijau pRB BwvY; iqvY ncwvY] Anuswr jo iqsu<br />

vwihgurU nUM(BwvY) BwauNdw hY, (soeI) EhI hoie irhw hY, hovygw, Bwv Awpxy inrgux<br />

srUp’coN, pRgt kIqy AnMq sUrjW cMdRimAW qwry mMflW jIA jMqW nUM, hux, Ajpw<br />

jwp jpw ky, Awpxy BY kMtrol’c r`K rhy hn[ Aink prlau Aink auqpwiq]<br />

kridAW, hux inrlyp ho rhy hn[ XQw:- Epiq prlau; iKn mih krqw] Awip<br />

Alypw; inrgunu rhqw]) krn kwrn; so pRBu smrQu] Anq klwvwn pUrn myhrvwn<br />

vwihgurU jI qoN ibnw, koit bRhmMf dI rcnw rcx pwlx sMBwlx vwlw, dUjw(Avru)<br />

hor koie BI(n) nhIN hY] 7] XQw:- jo iqsu Bwxw; soeI hUAw] Avru n krxY vwlw<br />

dUAw]) jo quDu BwvY; sweI BlI kwr] qU sdw slwmiq; inrMkwr]<br />

kbhU; swDsMgiq iehu pwvY] ausu AsQwn qy; bhuir. n AwvY] swD sMgiq<br />

AsQwn; jgmg nUr hY[ lK lK ssIAr Bwnu; ikrn TrUr hY[) sMgiq kw<br />

gunu.bhuqu AiDkweI; piV sUAw gnk auDwry]) khu kbIr.ieh khIAY kwih]<br />

swDsMgiq.bYkuMTY Awih]) hir jn ky.vf Bwg vfyry; ijn hir hir srDw.hir<br />

ipAws] hir hir nwmu imlY.iqRpqwsih; imil sMgiq. gux prgwis] 2] ijn hir<br />

hir, hir rsu nwmu n pwieAw; qy BwghIx jm pwis] jo siqgur srix sMgiq, nhI<br />

Awey; iDRgu jIvy iDRgu jIvwis] 3] ijn hir jn.siqgur sMgiq pweI; iqn Duir<br />

msqik.iliKAw ilKwis] Dnu DMnu sqsMgiq.ijqu hir rsu pwieAw; imil jn nwnk<br />

nwmu prgwis]) myry mwDau jI; sqsMgiq imly.su qirAw] gur prswid prm pdu<br />

pwieAw; sUky kwst hirAw] Anuswr swD sMgq jI dI Agm Apwr ivsmwd hI<br />

ivsmwd mihmw &urmw rhy hn jI:- kbhU kIt hsiq; pqMg hoie jIAw] Aink<br />

join; BrmY BrmIAw]) bYr ibroD; kwm koRD moh] JUT ibkwr; mhw loB DRoh]<br />

ieAwhU jugiq; ibhwny keI jnm] nwnk rwiK lyhu; Awpn kir krm] Anuswr<br />

www.Gursevak.com<br />

426<br />

q`qkrw


Anyk jUnW dy kSt Bogx vwlw ingurw jo jIv nIc ikRm hY, iehu(kbhU) kdy,<br />

vwihgurU jI dI Agm Apwr pRkwS srUp srb ivAwpI ivsmwd AnMq klwvwn<br />

ndir hox qoN, nUro nUr swDsMgiq jI nMU(pwvY) pwauNdw hY[ XQw:- jw kY msqik;<br />

krm pRiB pwey] swD srix; nwnk qy Awey] 7] ausu swDsMgq jI AsQwn(qy) qoN,<br />

(bhuir) iPr muV ky, mwiekI jMjwl sMswrI Gry, (n) nhIN (AwvY) AwauNdw[ XQw:-<br />

Gr GuMmxvwxI BweI] pwp pQr.qrxu n jweI]) Awl jwl; mwieAw jMjwl] haumY<br />

moh; Brm BY Bwr]) kwit islk. ijsu mwrig pwey; so ivic sMgiq.vwsw pwiedw]<br />

12]) hir isau jwie imlxw, swD sMig rhxw; so suKu, AMik n mwvY]<br />

AMqir hoie; igAwn prgwsu] ausu AsQwn kw; nhI ibnwsu] gursMgq jI ’c<br />

vsxy krky, ies nIc kIt dy mn rom 2(AMqir) AMdr, bRhmigAwnI kY grIbI<br />

smwhw] bRhmigAwnI praupkwr aumwhw] rUp, pUrn bRhm igAwn dw(prgwsu)<br />

AnMq klwvwn AsMK pRkwS hI pRkwS hoie jWdw hY[ bRhmigAwnI sgl kI rInw]<br />

srUp ausu bRhmigAwn rUpI, Aivnws AsQwn(kw) dw(ibnwsu) nws nhI huMdw[<br />

XQw:- AibnwsI suK; Awpn Awsn] qh jnm mrn; khu khw ibnwsn]<br />

(r`qy) mn qn nwim rqy; iek rMig] sdw bsih; pwrbRhm kY sMig] gurU rUp<br />

swDsMgqjI ’c, pUrn ZRIbI sihnSIlqw syvk Bwv nwl, sdw leI qn mn krky<br />

vsx vwly, Aivnws bRhm jI nUM pRwpq gursyvk bRhmigAwnI jI, (nwim) ivAwpk<br />

pRkwSk ivsmwd AKMf joqI srUp, b`JvyN pRkwS hI pRkwS, inrml au~jl iek<br />

vwihgurU jI dy, (rMig) AnMd(rMig) pRym rMig’c, mn(qn) sRIr rom 2 krky, (rqy)<br />

rMgy(rqy) lwlo lwl, sdw hI(pwrbRhm) vwihgurU jI(kY) dy(sMig) nwl(bsih) vsdy<br />

hn[ XQw:- hir ky sMg; bsy hir lok] qnu mnu Arip. srbsu sBu AripE; And<br />

shj Duin Jok]<br />

ijau jl mih; jlu Awie Ktwnw] iqau joqI sMig; joiq smwnw] (ijau) ijvyN<br />

smuMdR dy jl (mih) ’c, bUMd dw jlu(Awie) Aw ky(Ktwnw) imilAw qW smuMdR rUp hI<br />

ho igAw, (iqau) iqvyN rkqu ibMdu kw iehu qno; Anuswr rkq ikmR dI bUMd rUp, ies<br />

nIc kIt jIv dI joiq, (joqI) pRkwS srUp bRhm jI sMig(smwnw) smw geI[ ijvyN<br />

hvw, hvw’c[ du`D, du`D’c[ sonw, sony’c iml jWdw hY[ XQw:- Ab qau jwie cFy<br />

isMGwsin; imly hY swirMg pwnI] rwm kbIrw.eyk Bey hY; koie n skY pCwnI])<br />

nwnk swD pRB; Bydu n BweI]) bRhm mih jnu; jn mih pwrbRhmu] eykih Awip;<br />

www.Gursevak.com<br />

427<br />

q`qkrw


nhI kCu Brmu]) sUrj ikrix imly; jl kw jlu hUAw rwm] joqI joiq rlI; sMpUrnu<br />

QIAw rwm]) jl qrMgu ijau jlih smwieAw] iqau joqI sMig; joiq imlwieAw])<br />

bsqu mwih; ly bsqu gfweI] qw kau; iBMn n khnw jweI]<br />

imit gey gvn; pwey ibsRwm] nwnk pRB kY; sd kurbwn] 8] 11]<br />

prmpUjnIk joiq rUip hir Awip; gurU nwnku khwXau] DMn 3 siqgurU nwnk dyv<br />

siqgurU gRMQ swihb jI &urmwauNdy hn:- gurU pRmysr jI dI siqsMgq ’c vsx vwly,<br />

pwrbRhm jI ’c lIx pRymI gursyvk jI dy, cOrwsI l`K jUn, mn dy ivSy vwSnw ’c<br />

BRmx rUp, (gvn) gyVy imit gey, aun@W ny AibnwsI bRhm jI ’c, (ibsRwm) itkwA<br />

pwey ilAw[ AYsy ivsmwd (pRB) vwihgurU siqgurU swihbwn jI(kY) qoN, dwsn dws<br />

gRIb sd sdw hI, (kurbwn) bilhwr jWdw hY, ikauN jo aun@W dI ndr b^SIS<br />

siqsMgq jI duAwrw, duKI jIv bRhm hI bx jWdw hY] 8] 11] XQw:- gur kau;<br />

kurbwnu jwau hW]) nwrwien nrpiq; nmskwrY] AYsy gur kau.bil bil jweIAY;<br />

Awip mukqu.moih qwrY]) nwnk dws; sdw kurbwnI]) gur Apuny aUpir; bil<br />

jweIAY]<br />

gauVI suKmnI mÚ5] sloku]) AstpdI jI bwrvyN, Awid 278.<br />

sloku] suKI bsY mskInIAw; Awpu invwir qly] bfy bfy AhMkwrIAw;<br />

nwnk.grib gly] 1]<br />

suKI bsY mskInIAw; Awpu invwir qly] prmpUjnIk vwihgurU siqgurU nwnk<br />

dyv siqgurU mh`lw 5 jI srb`q dy Bly leI, hMkwr dy iqAwg dw SuB s`cw aupdyS<br />

b^Sdy hn:- hy gurU ipAwrI swDsMgqjI!gurqw ibrwjmwn siqgurU jI duAwrw,<br />

AiqAMq mskIn ZRIb hI ZRIb AvsQw nUM kmwaux vwly, (mskInIAw) ZRIb hI ZRIb<br />

gursyvk jI, gur pRswid; jw kw imtY AiBmwnu] Anuswr gurU jI dI ikRpw<br />

nwl(Awpu) hMkwr(invwir) inivrq krky, sB dy crnW dy(qly) Q`ly pY ky, pUrn<br />

ZRIbI kmw ky, gurU jI dy prmpiv`qR s`cy crn-kmlW gurSbdW inrgun bRhm ’c<br />

lIx, srgun dy drSnW sihq, sdw suKI(bsY) vsdy hn[ prmpUjnIk vwihgurU<br />

siqgurU mh`lw 5MjvW jI srb`q dy Bly leI, au`bldI dyZ ’c bYT ky, mskInIAw<br />

AvsQw Awp kmw ky, mskInIAw AvsQw A`gy sdw leI b^S rhy hn[ XQw:-<br />

pvhu crxw qil.aUpir Awvhu; AYsI syv kmwvhu] Awps qy aUpir sB jwxhu; qau<br />

drgh.suKu pwvhu] 1]) inhclu scu Kudwie eyku; Kudwie bMdw AibnwsI]) sMqh<br />

www.Gursevak.com<br />

428<br />

q`qkrw


crn; mwQw myro pauq] Aink bwr; sMqh fMfauq] 1]) sMqh crx; Doie Doie<br />

pIvw] sMqh drsu; pyiK pyiK jIvw]) qyry dws kI hovw DUir] nwnk kI pRB srDw<br />

pUir]) srb kI ryx hovIjY] Awpu imtwie; imlIjY]) hm AprwDI; inrgunIAwry]<br />

nw ikCu syvw; nw krmwry]) siqgur ky crn; Doie Doie pIvw] gur nwnk; jip<br />

jip sd jIvw]) pRB jI; moih kvnu AnwQu ibcwrw] kvn mUl qy.mwnuKu kirAw;<br />

iehu prqwpu quhwrw]) kih nwnk.sB Aaugn mo mY; rwiK lyhu srnwieE] 2])<br />

jwiq kulInu; syvku jy hoie] qw kw khxw; khhu n koie] ivic snwqˆØI; syvku<br />

hoie] nwnk; px@IAw pihrY soie] 4] 1] 6]) khu nwnk; Awpu imtwieAw] sBu<br />

pwrbRhmu; ndrI AwieAw]) swD kI soBw; Aiq mskInI]) grIbI; gdw hmwrI]<br />

KMnw; sgl rynu CwrI]<br />

bfy bfy AhMkwrIAw; nwnk.grib gly] 1] hMkwrI durXoDn kMs rwvx nOrMgy<br />

vzIdy jYsy bfy bfy(AhMkwrIAw) hMkwrI, hMkwr krky(grib) hMkwr’c hI, gly hn]<br />

1] XQw:- krY gumwnu.cuBih iqsu sUlw; ko kwFn kau nwhI] AjY su coB kau.ibll<br />

iblwqy; nrky Gor pcwhI]) i|Awnu gvwieAw.dUjw BwieAw; grib gly.ibKu<br />

KwieAw] gur rsu gIq bwd.nhI BwvY suxIAY; gihr gMBIru gvwieAw]) jo grbY so<br />

pcsI ipAwry; jip nwnk Bgiq smwhw]<br />

(s`sy pYr ibMdI n lwau) (AstpdI]) prmpUjnIk ds qukIAW, A`T pauVIAW<br />

dy AstpdI jI bwrvyN[<br />

ijs kY AMqir; rwj AiBmwnu] so nrk pwqI; hovq suAwnu] 1.vwihgurU jI dI<br />

b^iSS nUM Bu`l ky, ijs hMkwrI(kY) dy irdy(AMqir) AMdr, Awpxy rwj dw(AiBmwnu)<br />

hMkwr hY, inAW krn dI bjwey, hMkwr krky inrdoSW nUM bMbW nwl &Ukdw hY[ XQw:-<br />

hau bMDau; hau swDau bYru] hmrI BUim; kauxu GwlY pYru]) hau sUrw.prDwnu hau; ko<br />

nwhI muJih smwnI] (so) auh(suAwnu) ku`qw, nrk ’c(pwqI) nSt(hovq) huMdw hY,<br />

ijauNdw hI hMkwr ivkwr zor zulm, AsMK gl vF; hiqAw kmwih] AsMK pwpI;<br />

pwpu kir jwih] nrk ’c if`igAw rihMdw hY[ myrI myrI kYrau krqy; durjoDn sy<br />

BweI] bwrh jojn CqRü clY Qw; dyhI.igrJ n KweI] 2] vw ijs hMkwrI(kY) dy<br />

irdy(AMqir) AMdr, (AiBmwnu) hMkwr dw rwj hY, Bwv hr smyN hMkwr mZz’c<br />

ciV@Aw rihMdw hY[ hr smyN hMkwr krky zor zulm krdw inrdoS jIAW nUM v`Fdw<br />

rihMdw hY, (so) auh hMkwrI(suAwnu) ku`qw, ijauNdw hI, nrk ’c (pwqI)nSt (hovq)<br />

www.Gursevak.com<br />

429<br />

q`qkrw


ho irhw hY, mr ky BI nrk ’c(pwqI) nSt huMdw hY[ vw (so) aus dw(suAwnu) ku`qy jnm<br />

rUpI nrk ’c(pwqI) pYxw(hovq) huMdw hY[ XQw:- bfy bfy AhMkwrIAw; nwnk.grib<br />

gly]) aUcw cVY; su pvY pieAwlw] Drin pVY; iqsu.lgY n kwlw]) AhMkwir muey.sy<br />

ivgqI gey; mir jnmih iPir Awvih] 9]) AhMkwrIAw no duK BuK hY; hQu<br />

qfih.Gir Gir mMgwie]) jo grbY so pcsI ipAwry; jip nwnk Bgiq smwhw]<br />

jo jwnY; mY jobnvMqu] so hovq; ibstw kw jMqu] vwihgurU jI dy b^Sy husn dw<br />

hMkwr krky, jo ieh (jwnY) jwxy, ik mY(jobnvMqu) juAwnI husn vwlw, AiqAMq hI<br />

suMdr hW, myry jYsw j`g ’qy sohxw n jMimAw hY qy n hI jMmygw[ XQw:- rUpvMqu hoie;<br />

nwhI mohY]) hau sUrw.prDwnu hau; ko nwhI muJih smwnI] 2] jobnvMq Acwr kulInw;<br />

mn mih hoie gumwnI] (so) auh gurU jI qoN bymuK, (ibstw) gMdgI (kw) dw(jMqu) kIVw,<br />

(hovq) ho jWdw hY, Bwv suMdrqw dw gumwn krny krky, suMdrqw nst iBRst ho jWdI<br />

hY[ pUry gurU jI dI ikRpw qoN ibnw pqw nhIN ik dwsn dws nUM suMMdr srUp ipAwry<br />

vwihgurU jI ny b^iSAw hY[ hMkwr krky jL bL irhw hY[ pr Gr ivkwrI ho ky eyfz<br />

Awid rogW dy vsIkwr ho ky, qVP 2 ky mrdw hY[ XQw:- Aiq sMudr.kulIn cqur;<br />

muiK i|AwnI DnvMq] imrqk khIAih nwnkw; ijh pRIiq nhI.BgvMq]<br />

Awps kau; krmvMqu khwvY] jnim mrY; bhu join BRmwvY] vwihgurU jI dy<br />

praupkwrW nUM Bu`lx vwlw ingurw AikRqGx hMkwrI.hMkwr krky, jy (Awps) Awpxy<br />

Awp(kau) nUM, (krmvMqu) BwgW vwlw khwvY, ik mYN Awpxy BwgW dw &L ivSy mOz Bog<br />

irhw hW, gurU syvw ismrn bMdgI praupkwr n kry, qy Awpxy sbMDIAW nUM khy, “qusIN<br />

myry Bwg Kw rhy hoN[ ”qW bwr 2(jnim) jMm ky(mrY) mrdw hY, (bhu) bhuq join ’c,<br />

(BRmwvY) BRmdw iPrdw hY[ XQw:- jim jim mrY; mrY iPir jMmY] bhuqu sjwie; pieAw<br />

dyis lMmY]<br />

Dn BUim kw; jo krY gumwnu] so mUrKu; AMDw AigAwnu]) koeI khY; mY Dnih<br />

pswrw] Anuswr vwihgurU jI dy b^Sy Dn(BUim) DrqI(kw) dw, jo AikRqGx (gumwnu)<br />

hMkwr(krY) krdw hY[ (so) auh mUrKu, ismrn praupkwr gursyvw gursbd vwihgurU jI<br />

dI pRwpqI dy(AigAwnu) (A+igAwnu) igAwnu qoN(A) rihq, AMDw hY[ XQw:-<br />

mwieAwDwrI; Aiq AMn@w bolw] sbdu n suxeI; bhu rol Gcolw]) igAwn hIxM,<br />

AigAwn pUjw] AMD vrqwvw, Bwau dUjw]) mn qn Dn BUim kw Twkuru; hau ies kw<br />

iehu myrw] Brm moh kCu sUJis nwhI; ieh pYKr pey pYrw] 2]) (buJY.polw) BUmIAw;<br />

www.Gursevak.com<br />

430<br />

q`qkrw


BUim aUpir inq luJY] Coif clY iqRsnw nhI buJY] 2]) myrI myrI kYrau krqy;<br />

durjoDn sy BweI] bwrh jojn.CqRü clY Qw; dyhI.igrJ n KweI] 2]<br />

kir ikrpw; ijs kY ihrdY grIbI bswvY] nwnk eIhw mukqu; AwgY suKu pwvY]<br />

1] DMn 2 sRI gurU nwnk dyv gursbd rUp siqgurU gRMQ swihb jI &urmwauNdy hn:-<br />

rwj husn Dn BUm dw hMkwr myt ky, siqgurU swihb jI ikrpw(kir) krky, ijs<br />

Awpxy ipAwry gursyvk jI(kY) dy ihrdY’c, grIbI; gdw hmwrI] KMnw; sgl rynu<br />

CwrI] Anuswr sRb ivAwpI mhW ivsmwd Anq klwvwn grIbI(bswvY) vsw idMdy<br />

hn, auh (eIhw) ies lok’c, mhW pwpW AOguxW ivkwrW qoN(mukqu) Cu`tkwr, vwihgurU<br />

jI dy(AwgY) snmuK, AMimRq bRhmwnMd rs dw sdw suKu(pwvY) pwauNdw hY[] 1] DMn<br />

vwihgurU Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu<br />

nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk swihb mh`ly pMMjvyN jI dI, ies<br />

prmpiv`qR prmpUjnIk au~cI hM U au~cI AvsQw’c ivsmwd lIxqw hY:- pRB kY<br />

ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr]) gurmuiK; roim roim<br />

hir iDAwvY]) ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd sUrj guxqwsw] paux<br />

pwxI bYsMqr ismrih; ismrY sgl aupwrjnw] Awp AiqAMq hI grIbI kmw ky,<br />

sMswr nUM gurbwxI b^S ky, sB nUM sdw leI grIbI b^SI hY[ XQw:- hm grIb<br />

mskIn.pRB qyry; hir rwKu rwKu vf vfw hy]) bRhmigAwnI.sgl kI rInw] Awqm<br />

rsu; bRhmigAwnI cInw]) swD kI soBw; Aiq mskInI] sMq vfweI; hir jsu<br />

cInI]) bRhmigAwnI kY; grIbI smwhw] bRhmigAwnI. praupkwr aumwhw]) imit<br />

gey bYr; Bey sB ryn] AMimRq nwmu; swDsMig lYn]) moih grIb kau; lyhu rlwie]<br />

nwnk; Awie pey srxwie]) Apuny Twkur kI; hau cyrI] crn ghy.jgjIvn pRB<br />

ky; haumY mwir inbyrI]<br />

DnvMqw hoie kir; grbwvY] iqRx smwin; kCu sMig n jwvY] siqgurU swihbwn<br />

jI dy b^Sy Dn nUM pRwpq krky, (DnvMqw) Dn vwlw hoie kir ky, AikRqGx ho<br />

ky(grbwvY) hMkwr kry[ ie`k(iqRx) k`K dy(smwin) brwbr, mrn qoN(kCu) ku`J BI,<br />

sMig (n) nhIN(jwvY) jwvygw, pr Dn leI kIqy zor zulm mhW pwp sB nwl jWdy<br />

hn[ XQw:- kbIr.kaufI kaufI joir kY; jory lwK kroir] clqI bwr.n kCu<br />

imilE; leI lMgotI qoir]) sMig n cwlis; qyrY Dnw] qUM ikAw lptwvih; mUrK<br />

mnw]) pRwn gey; khu kW kI mwieAw]) nWgy Awvnu.nWgy jwnw] koie n rih hY;<br />

www.Gursevak.com<br />

431<br />

q`qkrw


wjw rwnw]) kbIr iehu qnu jwiegw; skhu q.lyhu bhoir] nWgy pwvhu qy gey; ijn<br />

ky lwK kroir] 27]) mwieAw sMic.rwjy AhMkwrI] mwieAw.swiQ n clY; ipAwrI]<br />

mwieAw mmqw hY; bhu rMgI] ibnu nwvY; ko swiQ n sMgI] 2]) mÚ 5] mwieAw.<br />

swiQ n cleI; ikAw lptwvih AMD] gur ky crx iDAwie qU; qUtih mwieAw bMD]<br />

2]<br />

bhu lskr mwnuK aUpir; kry Aws] pl BIqir; qw kw hoie ibnws]) iknhI<br />

kihAw bwh bhu BweI] Anuswr siqgurU swihbwn jI dIAW b^SIAW (bhu)<br />

bhuqIAW(lskr) &OjW aUpir, mwnuK JU`TI Aws kry, Bwv &OjW dw gumwn krky zor<br />

zulm kry, (qw) iqs hMkwrI(kw) dw, pl(BIqir) iv`c Bwv Aks mwqR(ibnws)<br />

nws hoie jWdw hY[ XQw:- myrI myrI kYrau krqy; durjoDn sy BweI] bwrh jojn<br />

CqRü clY Qw; dyhI. igrJ n KweI] 2] srb suoien kI lµkw hoqI; rwvn sy<br />

AiDkweI] khw BieE dir bWDy hwQI; iKn mih BeI prweI]) mwqy mqMg.jry jr<br />

sMg; AnUp auqMg.surMg svwry] kot qurMg.kurMg sy kUdq; paun ky gaun kau.jwq<br />

invwry] BwrI Bujwn ky BUp BlI ibiD; inAwvq sIs.n jwq ibcwry] eyqy Bey.qo<br />

khw Bey BUpq; AMq kO.nWgy hI pwie pDwry]<br />

sB qy; Awp jwnY blvMqu] iKn mih; hoie jwie BsmMqu] siqgurU swihbwn jI<br />

qoN bl pRwpq krky, hau sUrw.prDwnu hau; ko nwhI muJih smwnI] Anuswr jy Awpxy<br />

Awp nUM sB qy(blvMqu) bl vwlw, blI(jwnY) jwxy, Bwv Awpxy bl dw gumwn krky,<br />

inrdoS jIAW nUM du`K dyvy , khy jly hrnwKS Qly hrnwKS mYN r`b hW myrw hI jwp<br />

kro, qW iKn(mih) ’c hI, (BsmMqu) suAwh hoie(jwie) jWdw hY[ XQw:- kInI<br />

riKAw.Bgq pRihlwdY; hrnwKs nKih ibdwry]) jy ko; bhuqu kry AhMkwru] Ehu iKn<br />

mih rulqw; KwkU nwil] 3]) bfy bfy AhMkwrIAw; nwnk.grib gly]<br />

iksY n bdY; Awip AhMkwrI] Drmrwie; iqsu kry KuAwrI] ijhVw ingurw<br />

swkq bdmwS bMdw Awip AhMkwrI ho ky, pulIs bzurg pUrn siqgurU.swDU sMq iksY<br />

nUM BI n(bdY) igxy, Bwv iksy dI BI pRvwh n kry, hMkwr ’c AMn@w ho ky, fwky zor<br />

zulm kql kry, hMkwr ’c pUry gurU dw hukm n mMny, Drmrwie s^q szw dy ky,<br />

iqsu dI(KuAwrI) im`tI plIq(kry) krdw hY[ XQw:- kir AhMkwru; hoie vrqih<br />

AMD] jm kI jyvVI; qU AwgY bMD] 1]<br />

www.Gursevak.com<br />

432<br />

q`qkrw


gur pRswid; jw kw imtY AiBmwnu] so jnu nwnk; drgh prvwnu] 2]<br />

gursbd Akwl srUp siqgurU nwnk dyv swihb jI &urmwauNdy hn:- ijsu gur<br />

pRswid; qUtY hau rogu] Anuswr(gur) prmpUjnIk siqgurU swihbwn jI dI, (gur)<br />

pRkwS hI pRkwS hI pRkwS ivAwpk BrpUr(pRswid) ikRpw hI ikRpw nwl, (jw) ijs<br />

gursyvk jI(kw) dw, qn mn jobn iv`idAw Dn bl &OjW Awid sB qr@W<br />

dw(AiBmwnu) hMkwr(imtY) imt jWdw hY, (so) auh (jnu) ipAwry gurmuiK Bgq jI,<br />

(drgh) koit bRhmMf dI rcnw, siqsMgqjI, s`cKMf’c, (prvwnu) kbUl mnzUr<br />

hn] 2] XQw:- drgh mwxu pwvih, piq isau jwvih; AwgY.dUKu n lwgY]) pey<br />

kbUlu.KsMm nwil; jW Gwl mrdI GwlI]) ijQY Ehu jwie.iqQY Ehu surKrU; Es kY<br />

muih ifTY.sB pwpI qirAw]<br />

koit krm krY; hau Dwry] sRmu pwvY; sgly ibrQwry] b`cy pwlx, praupkwr<br />

dy(koit) Axigxq(krm) kMm krY, aun@W dI(hau) hMgqw(Dwry) kry[ hau krny<br />

krky(sRmu) Qkwvt (pwvY) pwauNdw hY, (sgly) swry hI(ibrQwry) ibrQy jWdy hn[<br />

ijvyN Awpxy kIqy krmW dI hMgqw krky bwr 2 suxwauNdw hY, aus dw &L hMgqw dw<br />

AiBAws, Qkwvt imldw hY, ijs krky mMjy’qy pY jWdw hY[ Awpxy kMmW nUM jnwauxy<br />

krky klyS BI ho jWdw hY[ hryk pRymI ien@W do qukW dw Su`D aucwrn pkwvy , ArQ<br />

cyqy krky, G`t qoN G`t l`K vwrI AiBAws kry[ siqgurU swihb jI dI ikRpw<br />

duAwrw, hMgqw Qkwvt rog qoN bcy[<br />

Aink qpisAw; kry AhMkwr] nrk surg; iPir iPir Avqwr]) inmK<br />

inmK kir; srIru ktwvY] qau BI; haumY mYlu.n jwvY]) srIru ktwie; homY kir<br />

rwqI] vrq nym krY.bhu BwqI] Anuswr (Aink) Anyk pRkwr dI, kTn qoN kTn<br />

qpisAw krky, jy aus dw AhMkwr kry, ik mYN bVI hI kTn qp`isAw kIqI hY[ SuB<br />

bcn bolx dI bjwey, srwp dy ky swVdw rhy[ qW auh nrk surg ’c, (iPir)<br />

muV(iPir) muV, (Avqwr) jnm Dwrygw, Bwv haumY kriqAw; nh suKu hoie]) haumY<br />

dIrG rogu hY;) vwid AhMkwir; nwhI pRB mylw]) AhM AhM AhY Avr; mUV mUV mUV<br />

bvreI] Anuswr ingurw AhMkwr krky, mnmuiK kmlw; rgVY luJY]) mJ Bir; duK<br />

bduK] jUnW vYr ivkwr ’c, du`K hI du`K Bogdw hY[ srIr ’c hMkwr dy Anyk<br />

jrwsIm, ibmwrIAW kRoD ivkwr, vwihgurU jI dy ivCoVy dw kwrx bxdy hn[ ijs kI<br />

bsqu; iqsu AwgY rwKY] pRB kI AwigAw; mwnY mwQY] aus qy caugun; krY inhwlu]<br />

www.Gursevak.com<br />

433<br />

q`qkrw


nwnk swihbu; sdw dieAwlu] 2] Anuswr sB ku`J gurU jI nUM Arp ky, gurU jI dI<br />

ikRpw dw pwqr bxy[ gurpRswid haumY iqAwgy, myhrvwn dieAwl ikRpwl, mY kwmix;<br />

myrw kMqu krqwru] ipAwry kMq vwihgurU jI nUM pwvy[ XQw:- haumY Koie; kry sIgwru]<br />

qau kwmix; syjY rvY Bqwru]<br />

Aink jqn kir; Awqm nhI dRvY] hir drgh; khu kYsy gvY] sRIr nUM r`qI 2<br />

k`t ky hvn krn, vrq r`Kx, kTn qp`isAw krn, sRIr dI Doqw mWjI krn<br />

dy(Aink) Anyk jqn krny(kir) krky, (Awqm) mn, nhI(dRvY) FLdw Bwv iKmw<br />

sihj inmRqw gRIbI sMqoK inrivkwrqw inrvYr pRym guxW sihq, muslmwxu mom idil<br />

hovY] vWg mom nhIN huMdw[ (hir) vwihgurU jI dI(drgh) koit bRhmMf dI rcnw,<br />

s`cKMf siqsMgqjI, inrgun bRhm jI ’c, (khu) d`so(kYsy) ikvyN(gvY) phuMcxw<br />

hovygw?Bwv AMdr bwhr AnMq pRkwS hI pRkwS srUp pUrn bRhm jI ’c, mn bwxI<br />

sRIr krky lIxqw ikvyN hovygI?<br />

Awps kau; jo Blw khwvY] iqsih BlweI; inkit n AwvY] (jo) ijhVw<br />

BgqhIx ^udgrz vifAweI dw Bu`Kw, AwpxI vifAweI Awp krky, hornW qoN krw<br />

ky(Awps) Awpxy Awp(kau) nUM(Blw) nyk swaU (khwvY) khwauNdw hY, (iqsih) iqs<br />

dy(BlweI) nykI (inkit) nyVy(n) nhIN(AwvY) AwauNdI, ikauN jo, AwpxI vifAweI<br />

krn nwl, nykI krn dI ie`Cw ^qm ho jWdI hY[ v`fw khwaux vwly nUM vifAweI hI<br />

Kw jWdI hY[ XQw:- jy ko vfw khwie; vfweI KwvY]) motw nwau DrweIAY; gil<br />

Aaugx Bwrw] ies doS dI inivrqI leI gurU mrXwdw Anuswr Awpxy Awp nUM, dwsn<br />

dws ZRIb kUkr ie`k bcn bolxw, jy ko jIau khY En@w kau; jm kI qlb n hoeI])<br />

koml bwxI; sB kau sMqoKY] Anuswr dUjy nUM siqkwr nwl jI bhu vcn ^Ub im`Tw<br />

ipAwrw jI jI bolxw, ipAwry pRIqm vwihgurU jI dI pRwpqI hY[ XQw:- shij sMqoiK<br />

sIgwrIAw; imTw bolxI] ipru rIswlU qw imlY; jw gur kw sbdu suxI]) bilhwrI<br />

iqnHW guris`KW; gurmiq bol boldy imTw]) gurmuiK sdw sohwgxI; ipru rwiKAw aur<br />

Dwir] imTw bolih iniv clih; syjY rvY Bqwru] soBwvMqI sohwgxI; ijn gur kw hyqu<br />

Apwru]<br />

pRym ibnY:- ingurw corI mwVy krm krky, Awpxy AOgux lukox leI AwpxI is&q<br />

Awp krdw hY[ ieh bhuq v`fw doS hY[ ies doS dI inivrqI leI, gurU vwlw bx ky,<br />

hyTlIAW qukW dw G`t qoN G`t l`K vwrI AiBAws krky, AwpxI vifAweI krn dI<br />

bjwey, gurU pRmysr jI dI vifAweI krny krky AsMK puMn suK &L hn[ XQw:- quDu<br />

www.Gursevak.com<br />

434<br />

q`qkrw


AwgY Ardwis hmwrI; jIau ipMfu sBu qyrw] khu nwnk.sB qyrI vifAweI; koeI.nwau n<br />

jwxY myrw]) nwnk.dunIAw kIAW vifAweIAW; AgI syqI jwil] eynI jlIeIN. nwmu<br />

ivswirAw; iek.n clIAw nwil]) dunIAw kIAw vifAweIAw; kvnY Awvih kwim]<br />

mwieAw kw rMgu sBu iPkw; jwqo ibnis indwin] jw kY ihrdY hir vsY; so pUrw<br />

prDwnu]) lokn kIAw vifAweIAw; bYsMqir pwgau] ijau imlY ipAwrw Awpnw; qy<br />

bol krwgau]<br />

srb kI ryn; jw kw mnu hoie] khu nwnk; qw kI inrml soie] 3]) Anq klw<br />

hoie; Twkuru ciVAw] siqgurU nwnk dyv, Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE<br />

Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW<br />

swihb jI gRIbI dw aupdyS (khu) &umwaNudy hn:- AnMq SuB kwrj krky, AwpxI<br />

vifAweI hMgqw dy iqAwgI, gurU pRym ’c FLy mn vwly , (jw) ijs pRymI gursyvk jI kw<br />

mnu, gur pRswid(srb) swirAW(kI) dI(ryn) crn-DUV hoie jWdw hY, (qw) iqs(kI)<br />

dI(soie) soBw, (inrml) au~jl sy au~jl AiqAMq hI au~jl ho jWdI hY] 3] XQw:-<br />

jb iehu; hUAw sgl kI rInw] qw qy rmeIAw; Git Git cInw]) jw kw mnu; hoie<br />

sgl kI rInw] hir hir nwmu; iqin Git Git cInw]) srb kI ryx; hovIjY] Awpu<br />

imtwie; imlIjY]<br />

jb lgu jwnY; muJ qy kCu hoie] qb ies kau; suKu nwhI koie] ingurw hMkwrI<br />

jIv hMgqw krky, (jb) jdoN(lgu) q`k, ieh(jwnY) jwxdw hY, ik jo kCu BI hoie irhw<br />

hY, Ehu muJ qy hI ho irhw hY, Bwv vwihgurU jI nUM Bu`l ky, Awpxy Awp nUM krqw Qwpdw<br />

hY, (qb) qdoN q`k ies(kau) nUM koie BI suKu nwhI hY, ikauN jo, hrnwKS vWg Awpxy<br />

Awp nUM Qwp ky kihMdw hY, “jly hrxwKS Qly hrxwKS, mYN r`b hW myrw hI jwp<br />

iDAwn kro[ ”XQw:- myro eI DÎwn.Dro ins bwsur; BUl kY.Aaur ko nwmu n lIjY]<br />

dIny ko nwmu sunY.Bij rwqih; lIny ibnw.nih nYku pRsIjY] hMkwr nwl bkdw hY, “mYN<br />

jwno mwr idAWgw!”Awid[ XQw:- mhw bicqR suMdr AwKwVy; rx mih ijqy pvwVy]<br />

hau mwrau.hau bMDau Cofau; muK qy eyv bbwVy]) hau bMDau; hau swDau bYru] hmrI<br />

BUim; kauxu GwlY pYru]<br />

jb ieh jwnY; mY ikCu krqw] qb lgu; grB join mih iPrqw] krqw hoie<br />

jnwvY] Anuswr Awpxy Awp nUM r`b jxwauNidAW, (jb) jdoN ieh(jwnY) jwxdw hY, ik<br />

mY (krqw) r`b sB ikCu hW, Bwv jo ku`J BI krdw hY, Awpxy Awp nUM r`b mMn ky,<br />

hMgqw sihq hI krdw hY[ (qb) qdoN(lgu) q`k, ieh mwqw jI dy(grB) pyt ’c, muKu<br />

www.Gursevak.com<br />

435<br />

q`qkrw


qlY pYr aupry; vsMdo kuhQVY Qwie] Anuswr pu`Tw lmkidAW(join) jUnW(mih) ’c<br />

(iPrqw) iPrdw, mJ Bir duK bduK] Anuswr du`K hI duK Bogdw hY[ XQw:- kbhU<br />

kIt hsiq; pqMg hoie jIAw] Aink join; BrmY BrmIAw]) keI jnm; Bey kIt<br />

pqMgw] keI jnm; gj mIn kurMgw] keI jnm; pMKI srp hoieE] keI jnm;<br />

hYvr ibRK joieE]) jim jim mrY; mrY iPir jMmY] bhuqu sjwie; pieAw dyis lMmY]<br />

jb DwrY; koaU bYrI mIqu] qb lgu; inhclu nwhI cIqu]) AhM AhM AhY Avr;<br />

mUV mUV mUV bvreI] Anuswr mUrK kmLw hMkwrI(jb) jdoN Awpxy idl ’c, (koaU)<br />

iksy nUM bYrI, iksy nUM(mIqu) im`qR (DwrY) Dwrdw hY, jy im`qR zulm kql kry qW BI<br />

aus dw p`K krdw hY[ vYrI nwl vYr icqv ky, aus nUM burw kihMdw hY[ Awpxy<br />

idl’c, aus nUM mwrn dI icqvxI krdw hY, sRIr krky BI mwrdw mrwauNdw hY,<br />

(qb) qdoN(lgu) q`k, ies dw cIqu(inhclu) Ac`l nwhI hY[ vw(inhclu) Ac`l<br />

bRhm jI dy cIqu ’c, nwhI vsdw[ vw qb lgu inhclu bRhm jI, ies dy cIqu ’c,<br />

nwhI hn[ XQw:- AMdru KwlI.pRym ibnu; Fih FyrI.qnu Cwru]<br />

pRym’c lIx singD SuB is`iKAw:- inrvYr siqgurU swihbwn jI dI ShIdI<br />

jp 2 ky, iDAwn DwridAW inmK 2 nmskwridAW, bYrI im`qR suBwA iqAwg ky,<br />

gurqw ibrwjmwn gurU pRmysr jI nwl juVnw joVnw hY[ gurbwxI pV@y vIcwry,<br />

pRYktIkl rUp dyvy[ ies leI ien@W qukW dw G`t qoN G`t, l`K vwrI AiBAws kry[<br />

DMn bwby GneIey jI ny, vYrI im`qR suBwA iqAwg ky, siqgurU swihb jI dIAW l`KW<br />

^uSIAW pRwpq kIqIAW[<br />

jb lgu; moh mgn sMig mwie] qb lgu; Drmrwie dyie sjwie]) moh mgn<br />

mih; rihAw ibAwpy] Aiq iqRsnw; kbhU nhI DRwpy]) plic plic sglI mueI;<br />

JUTY DMDY mohu] iek su hir ky nwm ibnu; AgY leIAih Koih]) mwieAw moih; kVy<br />

kiV picAw] ibnu nwvY; BRim BRim BRim KipAw] 1]) Anuswr iqRSnw moh suAwd<br />

krky (jb) jdoN(lgu) q`k, ieh ingurw jIv, mwieAw mmqw hY bhu rMgI] Anuswr<br />

bhu rMgI(mwie) mwieAw moh sMig (mgn) msq, lIx ho irhw hY, (qb) qdoN(lgu)<br />

q`k, Drmrwie jI s^q sjwie(dyie) idMdy hn[ XQw:- pwpI krm kmwvdy; krdy<br />

hwey hwie] nwnk.ijau mQin mwDwxIAw; iqau mQy DRmrwie] 9]) pauVI 5] lY<br />

Pwhy.rwqI qurih; pRBu jwxY pRwxI] qkih nwir prweIAw; luik AMdir TwxI] sMn@I<br />

dyin.ivKMm Qwie; imTw mdu mwxI] krmI Awpo AwpxI; Awpy pCuqwxI] AjrweIlu<br />

www.Gursevak.com<br />

436<br />

q`qkrw


Prysqw; iql pIVy GwxI]) mwieAw rMg ibrMg.krq BRm; moh kY kUip.gubwir pirE<br />

hY] eyqw gbu, Akwis n mwvq; ibstw Asœ ik®im audru BirE hY]<br />

pRB ikrpw qy; bMDn qUtY] gur pRswid; nwnk.hau CUtY] 4] prmpUjnIk<br />

vwihgurU siqgurU nwnk dyv siqgurU mh`lw 5 jI &urmw rhy hn:- (gur) siqgurU<br />

vwihgurU swihb jI dI, (gur) pRkwS hI pRkwS ivAwpk BrpUr Anq klwvwn SuB<br />

s`cI ivsmwd(pRswid) ikRpw hI ikRpw nwl, (hau) hMgqw(CUtY) Cu`t jWdI hY[ hMgqw<br />

Cu`txy krky(pRB) vwihgurU siqgurU swihb jI dI ikrpw(qy) qoN, Awpxy Awp nUM krqw<br />

mMnx, jUnW’c pYx, idl’c vYrI im`qR Dwrn, mwieAw’c msq hox, Drmrwie dI<br />

szw dy bMDn(qUtY) qu`t jWdy hn] 4] XQw:- pRBu ikrpw qy; bMDn CutY] qau ikrpw<br />

qy; haumY qutY]<br />

shs Kty; lK kau auiT DwvY] iqRpiq n AwvY; mwieAw pwCY pwvY] Aink<br />

Bog; ibiKAw ky krY] nh iqRpqwvY; Kip Kip mrY] ibnw sMqoK; nhI koaU rwjY]<br />

supn mnorQ; ibRQy sB kwjY] nwm rMig; srb suKu hoie] bfBwgI; iksY prwpiq<br />

hoie] krn krwvn; Awpy Awip] sdw sdw; nwnk hir jwip] 5] shs Kty; lK<br />

kau auiT DwvY] iqRpiq n AwvY; mwieAw pwCY pwvY]) BUilE mnu; mwieAw<br />

aurJwieE] jo jo krm kIE lwlc lig; iqh iqh Awpu bMDwieE]) mwieAw<br />

ibAwpq; bhu prkwrI]) so sMcY; jo hoCI bwq] mwieAw moihAw; tyFau jwq]<br />

Anuswr mwieAw moihAw lwlcI swkq, (shs) hzwrW l`KW rupey lwl pdwrQ(Kty)<br />

K`tdw hY[ (lK) l`KW hzwrW(kau) nUM pRwpq krn leI, auiT ky(DwvY) dOVdw hY[<br />

fwky kql krdw hY, dUijAW dySW’qy hmly krdw hY[ byAMq jIAW nUM mwrdw d`uK<br />

idMdw hY, smuMdRW phwVW AkwS pqwl dySW pRdySW ’c mwieAw Kojdw hY[ pwpw bwJhu<br />

hovY nwhI; muieAw.swiQ n jweI] Anuswr jIAW dy gL v`F ky, mwieAw hoeI<br />

nwgnI; jgiq rhI lptwie] Anuswr BwvyN mwieAw nwgxI nUM, (pwCY) ip`Cy(pwvY)<br />

pwauNdw Bwv jm@W krdw hY, iPr BI(iqRpiq) r`j(n) nhIN(AwvY) AwauNdw, ikauN jo<br />

ku`qy dy hLkx vWg, loB dI lihr’c hLikAw hY[ XQw:- loB lhir sBu suAwnu<br />

hlku hY; hlikE sBih ibgwry]) ilµau ilµau krq; iPrY sBu logu] qw kwrix;<br />

ibAwpY bhu sogu]) mwieAw.mnhu n vIsrY; mWgY dMmw dMm] so pRBu.iciq n AwveI;<br />

nwnk.nhI krMim]) koit jory lwK k®ory; mnu n hory] prY prY hI kau; luJI hy])<br />

BuiKAw.BuK n auqrI; jy bMnw purIAw Bwr]<br />

www.Gursevak.com<br />

437<br />

q`qkrw


Aink Bog; ibiKAw ky krY] nh iqRpqwvY; Kip Kip mrY] mwieAw joV ky, AMn@w<br />

ho ky (ibiKAw) iviSAW(ky) dy(Aink) AnykW Bog(krY) krdw hY, (iqRpqwvY)<br />

rj`dw(nh) nhIN ivkwrW ’c, Kip Kip ky AMn@w ho ky, (mrY) mr jWdw hY[ XQw:- vfy<br />

vfy rwjn Aru BUmn; qw kI. iqRsn n bUJI] lpit rhy mwieAw rMg mwqy; locn.kCU n<br />

sUJI] 1] ibiKAw mih; iknhI. iqRpiq n pweI] ijau pwvku eIDin nhI DRwpY; ibnu<br />

hir.khw AGweI] rhwau] idnu idnu krq Bojn bhu ibMjn; qw kI.imtY n BUKw] audmu<br />

krY suAwn kI inAweI; cwry kuMtw GoKw] 2] kwmvMq kwmI bhu nwrI; pr igRh.joh n<br />

cUkY] idn pRiq krY.krY pCuqwpY; sog loB mih sUkY] 3] hir hir nwmu.Apwr Amolw;<br />

AMimRqu eyku inDwnw] sUKu shju Awnµdu sMqn kY; nwnk gur qy jwnw]) kyqy; Kip qutih<br />

vykwr]<br />

ibnw sMqoK; nhI koaU rwjY] supn mnorQ; ibRQy sB kwjY]) jo qU dyih.qhI iehu<br />

iqRpqY; Awn n kqhU Dwvau]) mY.bhuiV n iqRsnw BuKVI; hau rjw.iqRpiq AGwie<br />

jIau] Anuswr ijs nUM siqgurU swihb jI sMqoK b^Sx, auh gurmuiK ipAwry jI hI<br />

r`jdy hn[ sq sMqoKI; siqguru pUrw] siqgurU swihb jI dy b^Sy srb ivAwpI<br />

ivsmwd pUrn sMqoK qoN ibnw, ieMidRAW dy BogW, mwieAw pdwrQ vifAweI krky.ijauN<br />

ky(koaU) koeI BI, (rwjY) r`jdw nhI[ XQw:- rij n koeI jIivAw; phuic n cilAw<br />

koie] igAwnI jIvY sdw sdw; surqI hI piq hoie] srPY srPY sdw sdw; eyvY geI<br />

ivhwie] nwnk iks no AwKIAY; ivxu puiCAw hI lY jwie] 31]) AKI.vyiK n rjIAw;<br />

bhu rMg qmwsy[ ausqiq inµdw kMin suix; rovix qY hwsy[ swdI.jIB n rjIAw; kir<br />

Bog iblwsy[ nk n rjw.vwsu lY; durgMD suvwsy[ rij.n koeI jIivAw; kUVy Brvwsy[<br />

pIr murIdW iprhVI; scI rhrwsy] ijvyN supn AvsQw dy(kwjY) kMm(mnorQ) kwmnwvW<br />

sMklp ivklp sB, (ibRQy) inkMmy huMdy hn[ XQw:- ijau supnY; hoie bYsq rwjw] nyqR<br />

pswrY; qw inrwrQ kwjw]) ibiKAw kY Din; sdw duKu hoie] nw swiQ jwie; n<br />

prwpiq hoie] Anuswr rwj Bwg ieMidRAW dy suK pRwpq nhIN huMdy, nw hI nwl jWdy<br />

hn, supny vWg hn[ sRIr nUM rogI sogI duKI krky mwr ky, jmW jUnW dy v`s pwauNdy<br />

hn[ gur syvw pRymw-BgqI nwm ismrn praupkwr kIqy ibnw, rwj Bwg ivSy rsnw dy<br />

suAwd sB ibArQ hn[ XQw:- rwjy ieMdR smsir.igRh Awsn; ibnu hir Bgiq.khhu<br />

ikh lyKY]) goibd Bjn ibnu; ibRQy sB kwm] ijau ikrpn ky; inrwrQ dwm]<br />

ijvyN 2 ien@W’c l`gdw hY, iqvyN 2 Bu`K vDdI hI vDdI jWdI hY, kyqy; Kip qutih<br />

vykwr] Anuswr Kp 2 ky tu`t jWdw hY[<br />

www.Gursevak.com<br />

438<br />

q`qkrw


53. {ibnw sMqoK; nhI koaU rwjY] swKI:- rwjn ky rwjw mhwrwjn ky<br />

mhwrwjw; vwihgurU mh`ly dsvyN jI dy pws, sRI AnMdpur swihb jI ivKy, ie`k<br />

plwlI pKMfI phuMicAw[ cwA nwl n`cy qy khy, “mYnUM ipAwry Alwh pwk ^udwjI dy<br />

suMdr jlwl pRkwS dy drSn huMdy hn, ies leI mYnUM jlwlI pIr kho[ ”vwihgurU<br />

gurU pRmysr jI suMdr dIvwn’c drSn b^S rhy hn[ siqsMgqjI pMj ipAwry cwr<br />

swihbzwdy jI, bwbw AwlmisMG bwbw audyisMG swihb jI v`fy XoDy mhwn blkwrI<br />

praupkwrI DIrjDwrI, prmpUjnIk mwqw gujr kOr jI Awid bRhmigAwn nMU pRwpq<br />

mweIAW drSn krky inhwl ho rhy hn[ bwby AwlmisMG swihb jI ny cojI pRIqm<br />

jI nUM pu`iCAw, “hy myrw.AMqrjwmI hir rwieAw] jI !kI ieh shI jlwlI pIr<br />

hY?”“nhIN BweI!ieh plwlI hY[ sloqR nwl ies dw v`fw Bwrw p`gV lwh idau[<br />

”p`gV nUM sloqr lwauNidAW hI Cnx 2 krdIAW mohrW if`gIAW[ J`t p`t rox l`g<br />

igAw[ vwihgurU jI ny pu`iCAw, “BweI s`c bol, jlwlI pIr qW roNdy nhIN[<br />

”“mhwrwj jI!myrI ie`Cw sI ik iekwnvyN qoN sO mohr ho jwvy[ ”ieh kOqk dyK ky,<br />

swry h`sx l`gy[ imhrvwnu swihbu imhrvwnu] swihbu myrw imhrvwnu] jIA sgl<br />

kau; dyie dwnu] pUrn myhrvwn swihb jI ny nON mohrW b^S idqIAW[ s`cy swihb<br />

jI ny &urmwieAw, “mwieAw hoeI nwgnI; jgiq rhI lptwie] ies kI syvw jo<br />

kry; iqs hI kau iPir Kwie]) pwpw bwJhu.hovY nwhI; muieAw.swiQ n jweI] ieh<br />

&kIr bx ky BI, mwieAw leI ro irhw hY[ sB qy vf smrQ gurdyv] jI shI s`cy<br />

ieh Amolk bcn &urmw rhy hn:- ibnw sMqoK; nhI koaU rwjY] supn mnorQ; ibRQy<br />

sB kwjY]”}<br />

nwm rMig; srb suKu hoie] bfBwgI; iksY prwpiq hoie] AiBmwn krky nrk<br />

dw d`uK, Awpxy Awp nUM jobnvMq mMnx qoN ibstw dw ikRm bnx dw d`uK, BwgW vwlw<br />

mMnx qoN jUnW ’c Brmx dw d`uK, Apxy Awp nU M blvMq mMnx qoN iKn ’c Bsm hox<br />

dw d`uK, hMkwr krky gurU jI qoN bymuK hoxy krky , Drmrwjw jI dy kStW dy du`K, kIqy<br />

krmW dI hMgqw krn qoN Qkwvt, mn n FLx qoN du`K vwihgurU jI dI drgh dI<br />

pRwpqI n hox dw du`K, Awpxy Awp nUM krqw mMnx dw du`K, duSmx im`qR dI idRVqw qoN<br />

ic`q clwiemwn rihx dw du`K, mwieAw iviSAW dI pRwpqI qoN AiqRpqI qy iviSAW<br />

’c Kp 2 ky mrn dy du`K Aqy hMkwr krky gLx Awid smUh doSW du`KW dI inivrqI<br />

leI &urmw rhy hn:- prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn jI dy b^Sy gurbwxI<br />

www.Gursevak.com<br />

439<br />

q`qkrw


inrMkwr Ajpw jwp vwihgurU nwm jI dy(rMig) pRym, AnMd dw rMig cV@n qoN, pRB kY<br />

ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr] dy(srb) swry suKu<br />

pRwpq(hoie) huMdy hn[ suKI bsY mskInIAw; Awpu invwir qly]) lwl rMgu iqs kau<br />

lgw; ijs ky vfBwgw] mYlw.kdy n hoveI; nh lwgY dwgw] Anuswr nwm rMig.srb<br />

suKu hoie] dI bfBwgI AvsQw, iksY ivrly 2 bfBwgI gurmuiK snmuK gursyvk jI<br />

nUM hI, prwpiq(hoie) huMdI hY, ijn@W duAwrw, bfy bfy AhMkwrIAw; nwnk.grib gly]<br />

doS dI inivrqI hox qoN koit jIA qrdy hn[ XQw:- gurmuiK koit auDwrdw BweI;<br />

dy nwvY eyk kxI]) cIiq AwvY; qW mhw Anµd] cIiq AwvY; qW siB duK BMj]<br />

krn krwvn; Awpy Awip] sdw sdw; nwnk hir jwip] 5] koit bRhmMf ko<br />

Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] pMjvyN gurU nwnk dyv jI, Awpxy mn nUM<br />

aupdySdy hn:- hy mn!suKI bsY mskInIAw; Awpu invwir qly] Anuswr mskInIAw<br />

suKI jIvn b^Sx vwly, (hir) vwihgurU jI dw mn bwxI sRIr krky, sdw sdw jwip<br />

kr[ ijhVy ik, puiC n swjy, puiC n Fwhy; puiC n dyvY lyie] AwpxI kudriq.Awpy<br />

jwxY; Awpy krxu kryie]) byvjIr bfy DIr, Drm AMg.AlK Agm; Kylu<br />

kIAw.AwpxY auCwih jIau] Anuswr Awpxy inrgun pRkwS srUp duAwrw, AsMK<br />

bRhmMfW nUM(krn) rcx Aqy ien@W’c vs ky, AwpxI joiq nwl, sB jIAW AnMq<br />

sUrjW cMdRimAW qwry mMflW DrqIAW dI hrkq(krwvn) krwaux vwly Awpy Awip<br />

hI, srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] vwihgurU jI hn[<br />

vw siqgurU(nwnk) mhlw pMjvW jI, sdw sdw; nwnk hir jwip] Anuswr<br />

vwihgurU jI nMU Awpxy AMdr bwhr jwp kridAW q`k ky &urmw rhy hn ik prm<br />

pUjnIk ipAwry hir jI, sdw sdw Ajpw jwip srUp hn, Bwv rcnw dy rcnhwr<br />

inrgun bRhm jI rcnw rcn qoN pihlW, Ajpw jp hYN]) AwpY jphu; Awpnw jwpu]<br />

Anuswr Awpxw jwp lgwqwr Awp kr rhy sn[ ivsmwd vwihgurU jI ny jwp<br />

duAwrw, rcnw pRgt kIqI hY, ies KMf bRhmMf dI rcnw’c, hux BrpUr ivAwpk ho<br />

ky, Awpxy srgun srUp AsMK bRhmMf dI rcnw smyq, sdw Ajpw jwp kr rhy hn,<br />

Bwv Anqklwvwn Ajpw jwp vwihgurU jI, hr smyN sB dy AMdr bwhr sdw jwp<br />

krdy rihMdy hn Bwv hux BI kr rhy hn] 5] XQw:- jo bolq hY.imRg mIn pMKyrU ; su<br />

ibnu hir.jwpq hY nhI hor]) sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY] rwm ibnw; ko bolY ry])<br />

ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd sUrj guxqwsw] paux pwxI bYsMqr<br />

www.Gursevak.com<br />

440<br />

q`qkrw


ismrih; ismrY sgl aupwrjnw]) srgun inrgun inrMkwr; suMn smwDI Awip]<br />

Awpn kIAw nwnkw; Awpy hI iPir jwip] 1]<br />

krn krwvn; krnYhwru] ies kY hwiQ; khw bIcwru]) krn kwrn; so pRBu<br />

smrQu] sRb ivAwpI Anq klwvwn mhW ivsmwd krqw purKu smrQ Ajpw jwp<br />

vwihgurU inrgun bRhm jI, Awpxy inrgun srUp ’coN, swry jIAW AnMq sUrjW<br />

cMdRimAW qwry mMflW DrqIAW AnMq bRhmMfW dw pswrw, Awpxw srgun srUp<br />

pRgt(krnYhwru) krn vwly, ies ’c BrpUr Ajpw jwp vs ky, swrI rcnw jIAW<br />

jMqW dI hrkq hux Awp hI krn krwvn vwly hn[ vw AYsy ivsmwd dwqy vwihgurU<br />

siqgurU swihb jI Awpxy syvk ’qy b^iSS krn, syvk qoN AgWh b^iSS(krwvn)<br />

krwaux vwly krnYhwru hn[ XQw:- khu nwnk.krxhwru hY Awpy; siqguir Brmu<br />

cukwieAw] (bIcwru) inrnw krky dyK lvo, ies qu`C syvk(kY) dy hwiQ v`s, (khw)<br />

kI hY?jo Awpxy Xqn nwl, AnMq bRhmMf dy mwlk jI nUM Awpxy v`s kr sky[<br />

jYsI idRsit kry; qYsw hoie] Awpy Awip; Awip pRBu soie]) inrguxu srguxu;<br />

Awpy soeI] Anuswr (pRBu) inrgun vwihgurU jI, Awpxy AnMq bRhmMf dy pswry<br />

srgun srUp ’c vs ky, srgun smyq, hr smyN Awip hI AwpxI Ajpw jwp(soie)<br />

soBw Awpy Awip kr rhy hn[ Bwv Anqklwvwn pUrn myhrvwn Ajpw jwp inrgun<br />

srgun vwihgurU jI, sRb ivAwpI mhW ivsmwd Anqklwvwn Ajpw jwp srUp hn,<br />

inrgunu Awip; srgunu BI EhI] klw Dwir ijin sglI mohI] dovyN iek`Ty hr smyN<br />

Ajpw jwp kr rhy hn[ XQw:- jl Ql mwhy; Awpih Awp] AwpY jphu; Awpnw<br />

jwpu]) myry lwln kI soBw] sd nvqn; mn rMgI soBw]) srgun inrgun inrMkwr;<br />

suMn smwDI Awip] Awpn kIAw nwnkw; Awpy hI iPir jwip] 1]) Birpuir Dwir<br />

rhI; soB jw kI]) sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY] rwm ibnw; ko bolY ry]) ismrY;<br />

DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd sUrj guxqwsw] paux pwxI bYsMqr ismrih;<br />

ismrY sgl aupwrjnw] ismrih; KMf dIp siB loAw] ismrih; pwqwl purIAw scu<br />

soAw] ismrih KwxI.ismrih bwxI; ismrih sgly hir jnw] 2]) cwiqRk mor<br />

bolq idnu rwqI; suin Ginhr kI Gor] 2] jo bolq hY.imRg mIn pMKyrU ; su ibnu<br />

hir.jwpq hY nhI hor]) Awpy Awip; Awip pRBu soie] bRhm srUp siqgurU swihb<br />

jI, Ajpw jwp soBw vwlI, AwpxI jYsI pUrn Agm mhW ivsmwd pUrn<br />

bRhm(idRsit) idRStI, Awpxy prm ipAwry syvk jI ’qy(kry) krdy hn[ pUrn<br />

www.Gursevak.com<br />

441<br />

q`qkrw


Agm ivsmwd bRhmidRStI nUM pRwpq ho ky, gursyvk jI, qYsw pUrn bRhm srUp hI<br />

hoie jWdy hn[ inrgun srgun dy jwp nUM q`k ky, Ajpw jwp’c lIx gursyvk jI<br />

pUrn ivsmwdqweI’c lIx rihMdy hn, ijvyN vwihgurU mh`ly pihly jI ny, mh`ly dUjy<br />

jI ’qy pUrn ivsmwd bRhm-idRStI pweI, ault ky EhI Anq klwvwn mhW ivsmwd<br />

bRhm mh`lw pihlw jI srUp hI bx gey[ XQw:- idRsit qyrI suKu pweIAY; mn mwih<br />

inDwnw] jw kau qum ikrpwl Bey; syvk sy prvwnw]) srb inDwn; jw kI idRstI<br />

mwih]<br />

jo ikCu kIno; su ApnY rMig] sB qy dUir; sBhU kY sMig] prmpUjnIk prm<br />

ipAwry pRIqm Ajpw jwp Anq klwvwn vwihgurU jI ny, AnMq bRhmMf dw pswrw, jo<br />

ikCu BI(kIno) kIqw hY, su ApnY sRb ivAwpI Anq klwvwn mhW ivsmwd(rMig)<br />

AnMd ’c kIqw hY[ sBnI QWeI; rivAw Awip] Awid jugwid; jw kw vf prqwpu]<br />

Anuswr sBnI QWeI lbw lb BrpUr ivAwpk hox kwrn, (sBhU) swirAW<br />

jIAW(kY) dy(sMig) nwl hn[ hMgqw mhW pwpW ivkwrW ’c K`cq sB jIAW(qy) qoN<br />

dUir hn, ikauN jo pwp puMn ivkwr qoN inrlyp hn[ XQw:- sB qy nyrY; sBhU qy<br />

dUir] nwnk.Awip Ailpqu; rihAw BrpUir]) pwp puMn kw; iesu. lypu n lwgY] Gt<br />

Gt AMqir; sd hI jwgY]) nhI lypu iqsu; puMin pwip] nwnk kw pRBu; Awpy Awip]<br />

bUJY dyKY; krY ibbyk]) AMqu n vyKix; suxix n AMqu]) srb nYn; Awip<br />

pyKnhwrw]) sd suxdw sd vyKdw; sbid rihAw BrpUir]) Aghu dyKY ipChu dyKY;<br />

quJ qy khw CpwvY] Anuswr AnMq bRhmMf ’c ivAwpk vwihgurU jI sB nUM(dyKY) dyK<br />

rhy hn[ ivAwpk AMqrjwmI sB dy idl dI(bUJY) bu`Jdy hn[ gurU Avqwr’c pRgt<br />

ho ky, Awp hI bRhm jI dI(ibbyk) vIcwr(krY) krdy hn[<br />

Awpih eyk; Awpih Anyk] {eyk, dy ArQ:- prmpUjnIk ie`k AdÍYq Ajpw<br />

jwp srUp inrgun bRhm jI dy, prmpiv`qR SuB s`cy su`cy au~cy mhwn praupkwrI<br />

DIrjDwrI pUrn inrMkwrI siqgurU swihbwn jI dy ds Avqwr ie`k joiq hn[ Awp<br />

hI AsMK bRhmMf dw pswrw, Awpxy ie`k Ajpw jwp inrgun srUp ’coN pswirAw hY[<br />

AsMK cMd qwry mMfl, AsMK DrqIAW dw pswrw pswrn qoN pihlW BI ie`k hn, ies<br />

pswry ’c sB sRIrW AkwrW dy AMdr, AsMK pRkwS nUro nUr joqI srUp, AKMf pRcMf<br />

Ajpw jwp srUp hux pUrn bRhm jI ie`k hI hn[ AwpxI rcI rcnw nUM Awpxy ’c<br />

lIn krn qoN BI, inrgun s`cy srb klw BrpUr BMnx GVn smR`Q ie`k Ajpw jwp<br />

www.Gursevak.com<br />

442<br />

q`qkrw


srUp rihMdy hn[ sRb ivAwpI mhW ivsmwd v`fI vifAweI hY, Awpxy srUp ’coN<br />

AnykW bRhmMf dI rcnw pRgt krky, Pyr BI ie`k dy ie`k hI Ajpw jwp srUp hn[<br />

AsMK bRhmMf dw pswrw ijqnw ids irhw hY, ies dy krqw purKu pRkwSk pyRrk,<br />

AwpxI Anq klw dy nwl, AnykW DrqIAW sUrjW cMdRimAW qwirAW mMflW, idsdy<br />

Axidsdy v`fy qoN v`fy sUKm qoN sUKm sB AkwrW sRIrW nUM, ie`k s`cy Ajpw jwp srUp<br />

vwihgurU jI, ApxI ivAwpk Anq klw nwl, Awpxy hukm ’c dOVw rhy hn[ ieh<br />

swry hr smyN, hukm ’c b`Dy inXm b`D dOVI jw rhy hn[ AsMK jIAW nUM hr smyN<br />

ieauN hrkq krw rhy hn, ijvyN ibjlI nwl qsvIrW n`cdIAW hn, AYfw v`fw Kyl<br />

AYfy v`fy pswry dI sMBwl, jIAW dI auqpqI pwlxw lYAqw kridAW inrlyp, ie`ko<br />

ie`k Ajpw jwp srUp sdw ieko ie`k ie`k hI hn[ pUrw inAwau; kry krqwru]<br />

Anuswr ie`k Ajpw jwp vwihgurU jI s`c Drm pUrw inAW BI kr rhy hn[<br />

nmskwr}Awp jI(Awpih) Awp hI srgun srUp Anyk bRhmMf dw pswrw ho rhy<br />

hn[ ies pswry ’c (Awpih) Awp hI eyk inrgun pRkwS srUp Ajpw jwp bRhm<br />

jI, BrpUr ivAwpk pRkwSk inrlyp ho rhy hn, Bwv Anyk rUp Dwr ky, aun@W ’c<br />

ivAwpk ie`k hI hn[ rcnw rcx qoN pihlW, rcnw dy huMidAW, rcnw nUM Awpxy ’c<br />

lIx krn qoN, hr hwlq ’c ie`ko ie`k ie`k hI hn[ XQw:- eyko jip; eyko<br />

swlwih] eyku ismir; eyko mn Awih] eyks ky; gun gwau Anµq] min qin jwip;<br />

eyk BgvMq] eyko eyku; eyku hir Awip] pUrn pUir rihE pRBu ibAwip] Aink<br />

ibsQwr; eyk qy Bey] eyku ArwiD; prwCq gey] mn qn AMqir; eyku pRBu rwqw]<br />

gur pRswid; nwnk ieku jwqw] 8] 19]<br />

mrY n ibnsY; AwvY n jwie] nwnk; sd hI rihAw smwie] 6] vwihgurU<br />

siqgurU nwnk dyv mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy hn:- Akwl mUriq.vru pwieAw<br />

AibnwsI; nw kdy mrY.n jwieAw] Anuswr vwihgurU jI(mrY) mrdy n hI(ibnsY)<br />

nws huMdy hn, (AwvY) AwauNdy n hI (jwie) jWdy hn, ikauN jo sd hI, (smwie)<br />

ivAwpk.ho(rihAw) rhy hn] 6] XQw:- sBnI QWeI; rivAw Awip] Awid jugwid;<br />

jw kw vf prqwpu]) AibnwsI pRiB Kylu rcwieAw; gurmuiK soJI hoeI] nwnk siB<br />

jug Awpy vrqY; dUjw.Avru n koeI]) nwnk pRBu pwieAw mY swcw; nw kdy mrY.n<br />

jweI]) AibnwsI suK; Awpn Awsn] qh jnm mrn; khu khw ibnwsn]) nw ikCu<br />

www.Gursevak.com<br />

443<br />

q`qkrw


Awvq.nw ikCu jwvq; sBu Kylu kIE hir rwieE]) nw kCu Awiebo. nw kCu jwiebo;<br />

rwm kI duhweI]<br />

Awip aupdysY; smJY Awip] Awpy ricAw; sB kY swiQ] singD pRymIAW ny,<br />

gurdyv mwqw gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw]) mh`ly pMjvyN jI dy, sRb<br />

ivAwpI Anq klwvwn mhW ivsmwd drSn krky pu`iCAw, “hy pwrbRhm; grIb<br />

invwj] jI!jYsI Awp jI nUM bRhm jI dI pUrn ivsmwd swiKAwqqw hY, kI dwsn<br />

dwsW nUM BI ho skdI hY?”“hW BweI!AsMK AnMq pRkwS nUr, srb klw BrpUr pRB;<br />

ibrQw jwnnhwr] Ajpw jwp vwihgurU jI, sB(kY) dy swiQ, Awpy hI(ricAw) rcy<br />

hoey, Ajpw jwp kr rhy hn[ XQw:- pyKY bolY suxY sBu Awip] sdw sMig; qw kau<br />

mn jwip] sMq pRswid BieE prgwsu] pUir rhy eykY guxqwsu]) jil Qil mhIAil<br />

pUirAw suAwmI isrjnhwru] Aink BWiq hoie psirAw; nwnk eykMkwru]) mrY n<br />

ibnsY; AwvY n jwie] nwnk; sd hI rihAw smwie] 6] vwihgurU jI Awip hI,<br />

SuB s`cw(aupdysY) aupdySdy hn[ sBnI QWeI; rivAw Awip] Anuswr pRymI is`K jI<br />

dy ihrdy ’c vs ky, vwihgurU jI Awip hI, s`cy gurmuiK aupdyS nUM(smJY) smJdy<br />

hn[ cqurweI isAwnp ihkmq h`ujq hukm CL &ryb krky, gurU aupdyS dw sunxw<br />

smJxw mMnxw kmwauxw vswauxw nhIN ho skdw jI[<br />

Awip kIno; Awpn ibsQwru] sBu kCu aus kw; Ehu krnYhwru] hy pRymI jno!gurU<br />

jI dI prmpiv`qR s`cI s`ucI rsnw ’qy bYT ky aupdySn vwly, is`K jI dy ihrdy ’c<br />

bYT ky smJx vwly, sBnw ’c ivAwpk vwihgurU jI ny, Awpxy inrgun srUp<br />

duAwrw, (Awpn) Awpxw AnMq bRhmMf dw(ibsQwru) pswr, PYlwA, Awip hI(kIno)<br />

kIqw hY[ ieh AnMq bRhmMf dw ivsQwr, Awp jI dy srgun srUp hn, ies leI<br />

sBu kCu(aus) vwihgurU jI(kw) dw hI hY[ Ehu Awp hI ies ivsQwr dy(krnYhwru)<br />

krn vwly krqw purKu jI hn[ XQw:- khu nwnk krxhwru hY Awpy; siqguir Brmu<br />

cukwieAw]) krn krwvn; krnYhwru] nwnk krqy kw; nwih sumwru]<br />

aus qy iBMn; khhu ikCu hoie] Qwn Qnµqir; eykY soie] hy pRymIE!Brpuir Dwir<br />

rihAw inhkyvlu; gupqu pRgtu sB TweI hy] Anuswr vwihgurU jI sB QweIN BrpUr<br />

hn, ies leI(aus) aun@W qy (iBMn) v`Krw, khhu ikCu hoie irhw hY?Bwv nhIN, ikauN<br />

jo(eykY) inrguxu srguxu; Awpy soeI] ie`k vwihgurU jI, Qwn Qnµqir.riv rihAw;<br />

pRBu myrw BrpUir] Anuswr hr(Qwn) QW(Qnµqir) QW ’c, Aiq suMdr; Apwr AnUp]<br />

www.Gursevak.com<br />

444<br />

q`qkrw


Ajpw jwp(soie) soBw sihq, ivAwpk pRkwSk inrlyp hn[ jl Ql mwhy; Awpih<br />

Awp] AwpY jphu; Awpnw jwpu] Anuswr AwpxI soBw Awp kr rhy, dwsndws nUM<br />

drsn b^S rhy hn[ “hy pRymI jno!gurU pRymw-BgqI sihq, inrgun srgun jI dI<br />

eykqw dI swiKAwqqw dI AvsQw ’c, inmK inmK; Twkur nmskwrY] Anuswr<br />

nmskwrW hI nmskwrW hr smyN &urdIAW hn[ AMdr bwhr gursbdW ArQW dy<br />

suMdr drSn huMdy rihMdy hn[ siqgurU swihbwn jI dy srgun Avqwr, AnykW srUp<br />

AMdr bwhr drSn b^Sdy rihMdy hn[ myry lwln kI soBw] sd nvqn; mn rMgI<br />

soBw] Anuswr AnMq AsMK pRkwS srUp inrgun bRhm jI, Awpxy srgun srUp AsMK<br />

bRhmMf sUrj cMd sB AkwrW smyq, Ajpw jwp soBw krdy idsdy hn[ ”XQw:-<br />

srgun inrgun inrMkwr; suMn smwDI Awip] Awpn kIAw nwnkw; Awpy hI iPir<br />

jwip] 1]) Birpuir Dwir rhI; soB jw kI]) sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY] rwm<br />

ibnw; ko bolY ry]) ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd sUrj guxqwsw] paux<br />

pwxI bYsMqr ismrih; ismrY sgl aupwrjnw] ismrih; KMf dIp siB loAw]<br />

ismrih; pwqwl purIAw scu soAw] ismrih KwxI.ismrih bwxI; ismrih sgly<br />

hir jnw] 2]) cwiqRk mor bolq idnu rwqI; suin Ginhr kI Gor] 2] jo bolq<br />

hY.imRg mIn pMKyrU; su ibnu hir.jwpq hY nhI hor]<br />

Apuny cilq; Awip krxYhwr] kauqk krY; rMg Awpwr]) Awpn cilqu; Awp<br />

hI krY] Anuswr vwihgurU jI AnMq bRhmMf nUM rcx pRiqpwlx, lYA krn inrlyp<br />

rihx dy, Apuny sRb ivAwpI mhW ivsmwd(cilq) kOqk, Awip hI(krxYhwr) krn<br />

vwly hn[ auqpqI pwlxw lYAqw inrlypqw dy ivsmwd rMg dy, (Awpwr) pwrwvwr<br />

qoN rihq, ivsmwd kauqk hux(krY) kr rhy hn[ ijvyN hux ikDry vrKw ho rhI hY,<br />

ikDry A`g l`g ky Gr bwr jMgL sV@ rhy hn, ikDry Anyk jIA auqpq, mr rhy<br />

hn, ieauN AsMK bRhmMf dI rcnw ’c, pwrwvwr qoN rihq ivsmwd rMg dy kOqk kr<br />

rhy hn[ XQw:- nwnw rUp; nwnw jw ky rMg] nwnw ByK krih; iek rMg] nwnw<br />

ibiD; kIno ibsQwru] pRBu AibnwsI eykMkwru] nwnw cilq kry; iKn mwih] pUir<br />

rihE; pUrnu sB Twie] nwnw ibiD kir; bnq bnweI] ApnI kImiq; Awpy pweI]<br />

sB Gt iqs ky; sB iqs ky Twau] jip jip jIvY; nwnk hir nwau] 4]) Epiq<br />

prlau; iKn mih krqw] Awip Alypw; inrgunu rhqw]) iKn mih; Qwip<br />

auQwpnhwrw] AMqu nhI ikCu; pwrwvwrw]) iKn mih Qwip auQwpnhwry; kudriq.<br />

www.Gursevak.com<br />

445<br />

q`qkrw


kIm n phI] vw hux gurqw ibrwjmwn gurU pRmysr jI &urmw rhy hn:- hy pRymI<br />

jno!aupRokq auqpqI pwlxw lYAqw dy kOqk krnhwr vwihgurU jI, siqgurU swihb jI<br />

dy srUp ’c pRgt ho ky, zwlmW dy Gor iBAwnk AiqAwcwr zulm krn qoN, au~bldI<br />

dyZ ’c bYTx, gurbwxI b^Sx, sRI hirmMdr swihb jI rcx, lohy dy qMg ipMjry ’c,<br />

iq`Ky ik`lW ivckwr bYTx, sIs kurbwn krn, pMj ipAwry swjx, aun@W qoN Awp AMimRq<br />

Ckx, jIAW nUM qwrn srb`q dy Bly dy hMgqw rihq, Apuny(cilq) kOqk Awip<br />

hI(krxYhwr) krn vwly hn[ bRhmigAwnI kY grIbI smwhw] bRhmigAwnI<br />

praupkwr aumwhw] Anuswr prm pUjnIk dsW srUpW ’c, jIAW nUM qwrn, sRb<br />

ivAwpI mhW ivsmwd r`bI rMg dy, (Awpwr) pwrwvwr qoN rihq, kauqk(krY) kr rhy<br />

hn[ XQw:- KMf bRhmMf byAMq; auDwrxhwirAw] qyrI soBw quDu; scy myry ipAwirAw])<br />

bwby qwry cwir cik; nau KMif ipRQmI scw FoAw]) kiljugu.bwby qwirAw, siqnwmu<br />

piV mMqRü suxwieAw[ kil qwrix, guru nwnk AwieAw]) qKiq bYTw Arjn gurU;<br />

siqgur kw iKvY cMdoAw] augvxhu qY AwQvxhu; chu ckI kIAnu loAw]) kiljugu,<br />

auDwirAw gurdyv] ml mUq mUV.ij muGd hoqy; siB lgy qyrI syv]<br />

mn mih Awip; mn Apuny mwih] nwnk kImiq; khnu n jwie] 7] siqgurU<br />

nwnk dyv gurU grMQ jI mwinE prgt gurW kI dyh[ &urmwauNdy hn:- hy pRymI<br />

jno!Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru<br />

Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI dy pwk mn AMdr, bwhr<br />

AnMq bRhmMf dy pswry (mih) ’c, inrguxu srguxu Awpy soeI] BrpUr Ajpw jwp bRhm<br />

jI, Awip vsdy hn[ vwihgurU jI dy Apuny inrgun srUp(mwih) ’c, pMjvyN pwiqSwhjI<br />

dw mn vs irhw hY[ ijvyN pwxI ’qy, pwxI dw bulbulw huMdw hY, pwxI qoN hI pYdw huMdw<br />

hY, pwxI dy Awsry hY, aus ’c BI pwxI hY[ iqvyN gurU pRmysr jI inrgun rUpI jl qoN<br />

pRgt hoey hn, inrgun rUpI jl Awp jI ’c hn, inrgun rUpI jl dy Awsry hn[<br />

ies Ascrj mhW pUrn Agm ivsmwd AvsQw dI pRwpqI dI ivsmwd kImiq<br />

dwsndws qoN(khnu) khI(n) nhIN(jwie) jWdI, ikauN jo Awp jI dw mn, imit gey<br />

bYr; Bey sB ryn] Anuswr sB dI crn-DUV bx ky, vYr iqAwg cu`kw hY[ Awp jI nUM,<br />

inrgun bRhm jI, Awpxy AnMq bRhmMf dy pswry smyq, AMdr bwhr jwp krdy ids rhy<br />

hn[ mn hr smyN vwihgurU jI nUM rom 2 krky nmskwr kr irhw hY, inrXqn Ajpw<br />

jwp ho irhw hY, hr smyN siqgurU swihbwn jI dy AsMK srgun srUp, AMdr bwhr<br />

drSn dy rhy hn, inrgun srUp jI dw ivsmwd pRkwS, pRkwS hI pRkwS hr smyN<br />

www.Gursevak.com<br />

446<br />

q`qkrw


RhmwnMd rs b^S irhw hY, inrXqn inrMkwr srUp gurbwxI jI s&urn ho rhy hn[<br />

AYsw dwqw; siqguru khIAY]) gurdyv siqguru pwrbRhmu prmysru ; gurdyv nwnk hir<br />

nmskrw] 1]) Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu<br />

Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prmpUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI hux gurmuiK<br />

shj smwD A&ur Acrj ivsmwd Ajpw jwp bRhm jI ’c lIx, au~bldI dyZ ’c<br />

bYT rhy hn[ Awp jI dy AMdr bwhr AsMK pRkwS nUr hI nUr hn jI[ XQw:- jh;<br />

iJilimilkwru idsMqw] qh; Anhd sbd bjMqw]) AMqir suMnM.bwhir suMnM ; iqRBvx<br />

suMn msuMnM] cauQy sMunY.jo nru jwxY; qw kau.pwpu n puMnM]) suMn smwiD; Anhq qh<br />

nwd] khnu n jweI; Acrj ibsmwd]) rihdy guru drIAwau ivic; mIn kulIn hyqu<br />

inrbwxI[ drsnu dyiK pqMg ijau; joqI AMdir joiq smwxI[ sbdu suriq ilv<br />

imrg ijau; BIV peI.iciq Avru n AwxI[ crx kvl imil Bvr ijau; suK sMpt<br />

ivic rYix ivhwxI[ gur aupdys n ivsrY; bwbIhy ijau AwK vKwxI[ gurmuiK suK<br />

Plu iprm rsu; shj smwiD swDsMig jwxI[ gur Arjn ivthu; kurbwxI] Awp jI<br />

dy AMdr Anhd sbd v`j rhy hn[ Anhd sbdu; vjY idnu rwqI] Aivgq kI<br />

giq; gurmuiK jwqI]) pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n<br />

pwr] Awp jI nUM hr smyN q`qW ’coN jwp sux irhw hY[ XQw:- ismrY; DrqI Aru<br />

Awkwsw] ismrih; cMd sUrj guxqwsw] paux pwxI bYsMqr ismrih; ismrY sgl<br />

aupwrjnw] Awp jI nUM vwihgurU mh`lw pihlw jI mh`lw dUjw jI mh`lw qIjw jI<br />

mh`lw cOQw jI Awpxy AnykW srUp Dwr ky, suMdr srb ivAwpI ivsmwd drSn b^S<br />

rhy hn[ Awp jI dI pUrn ivsmwd s`cI aujl joiq, joqI srUp Ajpw jwp pUrn<br />

bRhm jI ’c smwA rhI hY[ Awp jI Ajpw jwp gurU Akwl purK jI nUM rom 2<br />

krky inmK inmK Twkur nmskwrY] Anuswr nmskwrW hI nmskwrW kr rhy hn[<br />

XQw:- nmskwr; qw kau lK bwr] iehu mnu dIjY; qw kau vwir]) gurdyv siqguru<br />

pwrbRhmu prmysru; gurdyv nwnk hir nmskrw] 1]) Awid gur ey; nmh] jugwid<br />

gur ey; nmh] siqgur ey; nmh] sRI gurdyv ey; nmh]) guru syvau, kir nmskwr]<br />

Awju hmwrY, mMglcwr]) siqguru dieAw iniD.mihmw AgwiD boiD; nmo nmo nmo<br />

nmo.nyiq nyiq nyiq hY]) sdw sdw, siqgur nmskwr] gur ikrpw qy; gun gwie<br />

Apwr]) guru pUrw; nmskwry] pRiB; sBy kwj svwry]) Awdysu iqsY Awdysu] Awid<br />

AnIlu Anwid Anwhiq; jugu jugu eyko vysu] AYsI sRb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw<br />

www.Gursevak.com<br />

447<br />

q`qkrw


jwp inrivkwr inrMkwr AvsQw ’c, Awp jI nMU nmskwr krwaux dI ie`Cw hI<br />

nhIN[ so Awp jI nUM vwihgurU jI dI Anq klwvwn mhW ivsmwd jo swiKAwqqw hY,<br />

aus bwry kih rhy hn:- nwnk kImiq; khnu n jwie] 7]<br />

siq siq; siq pRBu suAwmI] gur prswid; iknY viKAwnI] (pRBu) srb klw<br />

BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] (suAwmI) mwlk, DMn sRI gurU rwmdws swihb jI,<br />

rom 2 krky(siq) inscy krk, s`cy(siq) s`cy siq siq siq hn[ ikauN jo Awp<br />

jI hr smyN rom 2 krky gurmuiK Ajpw jwp krdy krwaNudy rihMdy hn[ XQw:-<br />

Ajpw jwpu n vIsrY; Awid jugwid smwie]) Ajpw jp hYN] AQpw Qp hYN]) iek<br />

dU jIBO.lK hoih; lK hovih.lK vIs]) ijhvw eyk.hoie lK kotI; lK kotI koit<br />

iDAwvYgo]) gurmuiK; roim roim hir iDAwvY] pRBu suAwmI DMn sRI gurU rwmdws<br />

swihb jI, mn krky(siq) s`cy siq hn, ikauN jo Awp jI dy mn ’c, rqn lwl;<br />

jw kw kCU n molu] Bry BMfwr; AKUt Aqol] Anuswr s`c srUp bRhm gurbwxI<br />

BMfwr, gurbwxI ArQ, sRb ivAwpI Anq klwvwn ivsmwd vwihgurU jI vsy hoey<br />

hn[ bwxI krky (siq) s`cy hn, ikauN jo Awp jI dI hir nwm suhwvI Amolk<br />

rsnw ’qy, pUrn bRhm jI vsdy hn[ XQw:- pRB jI bsih; swD kI rsnw] nwnk<br />

jn kw; dwsin dsnw] 4]) gur rsnw.AMimRqu boldI; hir nwim suhwvI] ijn suix<br />

isKw.guru mMinAw; iqnw BuK sB jwvI]) hau vwrI jIau vwrI; siqgur kY<br />

bilhwrixAw] Anuswr mh`lw pMjvW jI, Akwl siqgurU ipqw jI nUM im`T bolVy jwx<br />

ky jpdy, nmskwrdy bilhwr jWdy hn[ XQw:- imT bolVw jI; hir sjxu suAwmI<br />

morw] hau sMmil QkI jI; Ehu.kdy n bolY kaurw] kauVw.boil n jwnY, pUrn<br />

BgvwnY; Aaugxu.ko n icqwry] piqq pwvnu hir ibrdu sdwey; ieku iqlu.nhI BMnY<br />

Gwly] Gt Gt vwsI, srb invwsI; nyrY hI qy nyrw] nwnk dwsu.sdw srxwgiq;<br />

hir AMimRq sjxu myrw] vw rcnw qoN pihlW Awpxy inrgun srUp jI ’c siq hn,<br />

rcnw dy huMidAW hux BrpUr ivAwpk pRkwSk inrlyp siq hn, rcnw nUM Awpxy ’c<br />

lIx kr lYx qoN mgroN BI siq hoxgy[ XQw:- jugu jugu swcw; hY BI hosI]) Awid<br />

scu; jugwid scu] hY BI scu; nwnk hosI BI scu] pRB suAwmI siqgurU rwmdws<br />

swihb mhwrwj jI dy ismrn js nwmu nUM, (gur) siqgurU swihb jI dI(gur)<br />

ivsmwd Anq klwvwn Agm Apwr srb ivAwpI pRkwS srUp s`cI(prswid) ikRpw<br />

hI ikRpw nwl, (iknY) ikMny Bwv ibAMq pRymIAW ny(viKAwnI) viKAwn kIqw hY[<br />

www.Gursevak.com<br />

448<br />

q`qkrw


XQw:- nwmu jpq; Agnq AnykY]) keI koit; nvqn nwm iDAwvih] nwnk krqy<br />

kw; AMqu n pwvih] 1]) sysnwg.isr shs bnweI] dÍY shMs; rsnwh suhweI] rtq<br />

Ab lgy; nwm Apwrw] qumro; qaU n pwvq pwrw] 6]) gwvih quhno.pauxu pwxI<br />

bYsMqru; gwvY rwjw Drmu duAwry]) ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd sUrj<br />

guxqwsw] paux pwxI bYsMqr ismrih; ismrY sgl aupwrjnw]) bRhmy quDu<br />

iDAwiein@; ieMdR ieMdRwsxw] sMkr ibsn Avqwr; hir jsu muiK Bxw]) (lqw polw,<br />

b`lI) lqw blI swK sB ismrih; riv rihAw suAwmI sB mnw]) sBY Gt rwmu<br />

bolY; rwmw bolY] rwm ibnw; ko bolY ry]<br />

scu scu; scu sBu kInw] koit mDy; iknY ibrlY cInw] siqgurU ipqw jI scu<br />

scu scu s`cy bRhm srUp jI hn, Awp jI ny Awpxy inrgun srUp ’coN, AsMK bRhmMf<br />

dw sBu(scu) s`cw pswrw rcnw(kInw) kIqw hY[ ieh s`cw pswrw Awp jI dy srgun<br />

srUp hn, ies ’c Awpxy inrgun srUp duAwrw, Awp ivAwpk BrpUr pRkwSk<br />

inrlyp ho rhy hn, ies ’c BrpUr ivAwpk hoxy krky ieh sB pswrw s`cw s`cw<br />

s`cw hY[ XQw:- scy qyry KMf; scy bRhmMf] scy qyry loA; scy Awkwr] scy qyry<br />

krxy; srb bIcwr] scw qyrw Amru; scw dIbwxu] scw qyrw hukmu; scw Purmwxu]<br />

scw qyrw krmu; scw nIswxu] scy quDu AwKih; lK kroiV] scY siB qwix; scY<br />

siB joir] scI qyrI isPiq; scI swlwh] scI qyrI kudriq; scy pwiqswh]<br />

nwnk scu; iDAwiein scu] jo mir jMmy; su kcuin kcu] 1] siqgurU mh`ly cOQy jI<br />

nUM(koit) kRoVW(mDy) iv`coN, (iknY) iksy(ibrlY) ibrly 2 gurmuiK ipAwry jI ny, rwm;<br />

hm, siqgur pwrbRhm kir mwny] Anuswr pwrbRhm krky(cInw) pCwixAW hY[<br />

Blw Blw; Blw qyrw rUp] Aiq suMdr; Apwr AnUp] hy gurdyv mwqw gurdyv<br />

ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw] jI!Awp jI dw(Apwr) pwrwvwr qoN rihq, (Aiq)<br />

AiqAMq suMdr srUp, (AnUp) aupmw rihq sMudr hY, Bwv ieqnw suMdr srUp hY, ik<br />

aupmw ho hI nhIN skdI, BwvyN swry bRhmMf jIA.pUrn sMq hr smyN aupmw kr rhy<br />

hn, sgoN aupmw hor vDdI 3 hI jWdI hY[ AYsy ivsmwd AnUp vwihgurU prmpUjnIk<br />

prm ipqw jI(qyrw) Awp jI dw ivsmwd nUrwnI rUp, mn krky sRb`q dw Blw,<br />

gurbwxI aucwr ky sRb`q dw Blw, rom 2 krky sdw sRb`q dw Blw krn vwlw hY[<br />

XQw:- hau ibsmu BeI jI; hir drsnu dyiK Apwrw] myrw suMdru suAwmI jI; hau<br />

crn kml pg Cwrw] pRB pyKq jIvw TMFI QIvw; iqsu jyvfu, Avru n koeI] Awid<br />

www.Gursevak.com<br />

449<br />

q`qkrw


AMiq miD pRBu rivAw; jil Qil mhIAil soeI]) qum krhu Blw, hm.Blo n jwnh;<br />

qum sdw sdw dieAwlw] qum suKdweI purK ibDwqy; qum rwKhu Apuny bwlw]) nwnk<br />

nwm cVdI klw[ qyry Bwxy srb`q dw Blw[) bury nwl sB krn buirAweI, muAw&<br />

krn keI isAwxy[ bury nwl iPr nykI krnI, DMn gurU nwnk jwxy[) siqguru sBnw<br />

dw Blw mnwiedw; iqs dw burw ikau hoie]<br />

inrml inrml; inrml qyrI bwxI] Git Git sunI sRvn; bK´wxI] hy gurdyv<br />

mwqw gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw] jI!(qyrI) Awp jI dy pivqR pivqR;<br />

pivqR punIq]) KUbu KUbu KUbu KUbu ; KUbu qyro nwmu] Anuswr prmpiv`qR ^Ub im`Ty s`cy<br />

gur bwxI jI, vwhu vwhu bwxI inrMkwr hY; iqsu jyvfu, Avru n koie]<br />

Anuswr(inrml) au~jl hn(inrml) au~jl hn(inrml) au~jl inrMkwr srUp hn,<br />

vw ip`Cy inrml sn, hux inrml hn qy A`gy nUM BI inrml hoxgy[ vw mn qn Aqy<br />

swfy bolx dI bwxI nUM inrml inrml inrml krdy hn, AnMq hvwvW pwxIAW<br />

AgnIAW q`qW nUM inrml krdy hn, sB jIA jMqW nUM BI inrml krdy hn, Bwv<br />

gurbwxI pV@n sunx vIcwrn vwly AMimRq dw smuMdR inrml bRhm srUp bx jWdy<br />

hn[ vw sur pivqR.nr dyv pivqRw; iKnu bolhu.gurmuiK bwxI] Anuswr bwxI jI,<br />

dyviqAW nUM inrml krdy hn, dYNqW nUM inrml krdy hn, AnMq bRhmMf dy pswry nUM<br />

BI, inrml krdy hn[ sB ju`gW ’c sB dI mYL lwh ky, inrml inrml inrml<br />

rihMdy hn[ gursyvk jI dy lUM 2’c vs ky, inrml bRhm ’c lIx kr idMdy hn[<br />

XQw:- inrml igAwnu iDAwnu Aiq inrmlu; inrml bwxI mMin vswvixAw] Awp<br />

jI dy prmpiv`qR gurbwxI jI, sB(Git) sRIr(Git) sRIr’c, (sRvn) kMnW<br />

nwl(sunI) suxy, rsnw krky(bK´wxI) kQn kIqy jw rhy hn, Bwv sB pRwxI gurbwxI<br />

jI suxdy, A`gy viKAwn krdy hn[ XQw:- bwxI pRB kI; sBu ko bolY]) nwmw CIbw<br />

kbIru juolwhw; pUry gur qy giq pweI] bRhm ky byqy.sbdu pCwxih; haumY jwiq<br />

gvweI] suir nr.iqn kI bwxI gwvih; koie n mytY BweI]<br />

pivqR pivqR; pivqR punIq] nwmu jpY; nwnk min pRIiq] 8] 12] siqgurU<br />

nwnk dyv Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu<br />

nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI &urmwauNdy<br />

hn:- siqgurU ipqw jI dy b^Sy vwihgurU nwmu gurbwxI jI, pivqR punIq hn, pivqR<br />

www.Gursevak.com<br />

450<br />

q`qkrw


punIq hn, pivqR punIq hn[ vw pivqR qoN pivqR hn, pivqR qoN(punIq) piv`qR 3<br />

hn[ dwsndws min dI pRIiq nwl, inrml inrml; inrml qyrI bwxI]) pivqR<br />

pivqR; pivqR punIq] vwihgurU nwmu gurbwxI jI dy A`Kr 2 nUM, vwihgurU inrMkwr<br />

mMn ky(jpY) jp irhw hY] 8] 12]<br />

gauVI suKmnI mÚ5] sloku]) AstpdI jI qyrvyN, Awid 279.<br />

sloku] sMq srin jo jnu prY; so jn auDrnhwr] sMq kI inMdw.nwnkw; bhuir<br />

bhuir Avqwr] 1]<br />

{pUrn pRym nmskwr sihq, imst bcn bynqI krau; dIn kI inAweI]<br />

Anuswr pyRm bynqI:- jdoN sMq doKI inMdk bwry pV@nw sunxw, qdoN smUh pUrn DrmI<br />

ShIdW nUM icqvnw iDAwauNxw nmskwrnw, ijvyN aun@W nUM sMq doKI kSt dy ky ShId<br />

kr rhy hn[ auh idRS Awpxy idmwZ’c ilAwauNxy, ijvyN siqgurU nOvyN pwiqSwhjI,<br />

zwlmW dy Gor iBAwnk AiqAwcwr zulm krn qoN, Bu`K qRyh auNnIdRw kubol<br />

shwridAW, lohy dy qMg ipMjry’c.iq`Ky ik`lW ivckwr, inrlyp swvDwn eykwgr<br />

cIq] bYTy, vwihgurU 2 jp rhy hn[ ijs krky ieh AstpdI, bwr 2 pV@n sunx<br />

nUM ic`q kry, mn siqgurU swihbwn jI dy prmpivqR prmpUjnIk SuB s`cy crnkmlW<br />

’c, sdw leI lIx ho jwvy[ AnMq bRhmMf dy rcnhwr siqgurU jI, sMq<br />

doKIAW dI mMd krnI, sMqW nUM imly kSt, Awpxy AMdr q`k ky, sMq doKI nUM AnMq<br />

kSt hI kSt ilK rhy hn[ imhrvwnu swihbu imhrvwnu] swihbu myrw imhrvwnu]<br />

jIA sgl kau; dyie dwnu] Anuswr myhrvwn pUrn dwqy hoxy krky, sMq doKI nUM<br />

iKmw krky, bKS ky sMq bxw lYNdy hn[ XQw:- ssiqR qIKix.kwit fwirE; min.n<br />

kIno rosu] kwj auAw ko.ly svwirE; iqlu n dIno dosu]) sMq ikRpwl; ikRpw jy krY]<br />

nwnk sMq sMig; inMdku BI qrY] 1] }(sMq) jp´au ijn@ Arjun dyv gurU ; iPir sMkt<br />

join grB n AwXau]) Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin<br />

mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] Anuswr prm pUjnIk v`fy qoN v`fy sMq<br />

mh`ly pMjvyN swihb jI ny, Awpxy inrgun srUp’coN, koRVW bRhmMf pRgt kIqy hn,<br />

ien@W nUM auDwrn svwrn leI koRVW hI sMq mhWpurS Byjy hn[ gurU Avqwr ’c,<br />

AnMq swkqW nUM sMq bxwaux leI, gurbwxI jI b^Sy hn[ gurbwxI jI duAwrw, ju`go<br />

ju`g sMq bxdy rihxgy[ hux byAMq hI pRymI gurbwxI suxidAW Ajpw jwp’c lIx ho<br />

ky, ivsmwd ivAwpk AMimRq bRhmwnMd rs pI rhy hn[ AYsw dwqw siqguru khIAY]<br />

www.Gursevak.com<br />

451<br />

q`qkrw


1]) pRB dwqau dwqwr; Anuswr siqgurU swihb jI AnMq bRhmMf’c, swkqW nUM sMq<br />

bxwaux vwly pUrn gurU sMq hn[ swfy leI aubLdI dyZ’c bYT rhy hn[ pUrn gurU<br />

jI dw prmpiv`qR AsqoqR js zrUr hI hr smyN pVHdy rho jI[ AsqoqR duAwrw pUrn<br />

gurU sMqjI dy ArQ smJ ky inhwl hovo[ {DMn hn DMn hn DMn hn, prmpUjnIk<br />

vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU Arjndyv swihb jI DMn hn, zwlmW dy Gor iBAwnk<br />

AiqAwcwr zulm krn qoN, hux au~bldI dyZ’c bYT rhy hn[ hux m`cdy 2 ryqy ’qy<br />

bYT ky, m`cdw 2 ryqw Awpxy mhwn praupkwrI DIrjDwrI, SuB s`cy su`cy au~cy<br />

sIs’qy puAw rhy hn[ hux sVdI bldI m`cdI loh’qy KV@ rhy hn[ }hy ipAwry<br />

mn!pUrn pyRm SrDw nmskwr sihq, s`cy gurU mh`ly pMjvyN jI dy s`cy crn-kmlW<br />

dw pUrn im`Tw ipAwrw s`icAwrw iDAwn Dwr ky, rom 2 krky hr smyN Ainkbwr<br />

fMfauq bMdn nmskwr krdw rhu!<br />

hy gurU ipAwry s`icAwry pRymI guris`Ko!Awp jI dy sohxy crn c`t ky , pRym bynqI<br />

hY jI, dohW kMnW ’qy h`Q r`K ky, gurU pRmysr jI dI ShIdI gwauxI jpxI iDAwauxI<br />

pUjxI nmskwrnI[ gurU pRmysr jI dI kurbwnI cyqy krn nwl, isr aUpir; TwFw<br />

guru sUrw] Anuswr prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU , sRI gurU gRMQ swihb s`cy<br />

pwiqSwh jI mhwrwj gurqwg`dI ibrwjmwn, Awpxy pyRmI jI dy rom 2 idl idmwZ,<br />

iDAwn AMdr, gurbwxI, gurbwxI jI dy prmpiv`qR ArQ, hr smyN b^S ky, mwlw<br />

mwl inhwl krdy rihMdy hn[ s`cy pwiqswh DMn sRI gurU nwnk dyv swihb jI, Awp<br />

jI Awpxy prmpiv`qR pMjvyN jwmy ’c kurbwnI idMidAW, DIrj Dwr rhy hn[ Ajr<br />

jr rhy hn, sbr sMqoK pRym siq Drm nwm Bwxw mMnx, bRhmwnMd rs dy ipAwly pI<br />

rhy hn[ hux gurqwg`dI ibrwjmwn prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU<br />

gRMQ swihb s`cy pwiqswh pUrn sMq pd, prmpUjnIk dsW hI pwiqswhW leI vrq<br />

rhy hn[ hy gurmuiK ipAwirE!pUrn sMq dI pdvI bhuq hI au~cI hY[ gurU pRmysr<br />

jI, AsMK AnMq ivsmwd pRkwS hI pRkwS Aibnws Ajpw jwp inrgun inrlyp<br />

inrMkwr inRivkwr pUrn bRhm jI ’c lIn, zwlmW dy Gor iBAwnk AiqAwcwr zulm<br />

krn qoN, jyT dI s^q grmI’c au~bldI dyZ’c bYT rhy hn[ q`qy ryqy ’qy bYT rhy<br />

hn, q`qw ryqw Awpxy prmpiv`qR SuB s`cy su`cy au~cy mhwn praupkwrI DIrjDwrI<br />

sIs’qy puAw rhy hn, m`cdI 2 loh’qy KVH rhy hn[ AwpxI AduqI kurbwnI,<br />

gurbwxI jI duAwrw, pUrn sMq jI dy ArQ swiKAwq krvw rhy hn[<br />

www.Gursevak.com<br />

452<br />

q`qkrw


swD kI soBw; Aiq mskInI] sMq vfweI; hir jsu cInI] SuB bcn &urmwey<br />

qy kmwey, hy gurU ipAwry jIE!inrgun srgun dI eykqw iekwgRqw SWqI dI pRwpqI<br />

leI, vwihgurU siqgurU inrMkwr goivMd DMn s`cy siqgurU sRI gurU pMjvyN pwiqSwh jI<br />

dI AduqI ShIdI dw iDAwn bhuq hI zrUrI hY, {AduqI ijs jYsI hor ShIdI n<br />

hovy[ }ijvyN hux AsMK bRhmMfW ’c, AsMK sUrj cV@y hoey hn, prmpUjnIk srb klw<br />

BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] Ajpw jwp inrgun bRhm jI, Awpxy ’coN pRgt<br />

kIqy, ien@W AnMq sUrjW smyq, Awpxy srgun Avqwr vwihgurU mh`ly pMjvyN jI nUM ,<br />

sdw leI jp rhy hn[ prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU Arjndyv<br />

swihb mhwrwj jI DMn hn[ inrgun bRhm jI Awpxy’coN pRgt kIqy, AsMK bRhmMfW<br />

smyq, hux jp rhy hn, prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU Arjndyv<br />

swihb mhwrwj jI DMn hn[ AibnwsI; nwhI ikCu KMf]) mrY n ibnsY; AwvY n<br />

jwie] nwnk; sd hI rihAw smwie]) AibnwsI suK; Awpn Awsn] Anuuswr,<br />

prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU Arjndyv swihb mhwrwj jI DMn<br />

hn[ hux AsMK cMd cV@y hoey hn, inrgun bRhm jI Awpxy ’coN pRgt kIqy, AsMK<br />

cMdRimAW smyq hux jp rhy hn, prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU<br />

Arjndyv swihb mhwrwj s`cy pwiqSwhjI DMn hn[ inrgun bRhm jI Awpxy ’coN<br />

pRgt kIqy AsMK pqwLW smyq, hux jp rhy hn, prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy<br />

siqgurU sRI gurU Arjndyv swihb mhwrwj s`cy pwiqSwhjI DMn hn[ inrgun bRhm<br />

jI Awpxy ’coN pRgt kIqy AsMK smuMdWR smyq, Awpxy hI Avqwr jI nUM.Awps kau;<br />

Awpih Awdysu] Anuswr hux jp rhy hn, prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI<br />

gurU Arjndyv swihb mhwrwj s`cy pwiqSwhjI DMn hn[ inrgun bRhm jI, Awpxy<br />

’coN pRgt kIqIAW AnMq KwxIAW bwxIAW AsMK DrqIAW dy ikxky 2 smyq, hux<br />

jp rhy hn, prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU Arjndyv swihb<br />

mhwrwj s`cy pwiqSwhjI DMn hn[ AsMK hvwvW hux jp rhIAW hn, prmpUjnIk<br />

DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU Arjndyv swihb mhwrwj s`cy pwiqSwhjI DMn<br />

hn[ vwihgurU inrgun bRhm jI Awpxy rcy AsMK jIAW jMqW smyq, hux jp rhy<br />

hn, prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU Arjndyv swihb mhwrwj s`cy<br />

pwiqSwhjI DMn hn[ inrgun bRhm jI ny Awpxy’coN AsMK vYrwgI iqAwgI gurmiuK<br />

mhWpurS pRgt kIqy hn, ijn@W dI hux gurU jI dy crn-kmlW nwl ilv l`gI hY,<br />

www.Gursevak.com<br />

453<br />

q`qkrw


ienW smyq, inrgun bRhm jI hux jp rhy hn[ prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy<br />

siqgurU sRI gurU Arjndyv swihb mhwrwj s`cy pwiqswhjI DMn hn[ inrgun bRhm<br />

jI, Awpxy’coN pRgt kIqy, AsMK gurduAwirAW gurU soRvrW, sRI inSwn swihbW smyq,<br />

hux jp rhy hn, prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU Arjndyv swihb<br />

mhwrwj s`cy pwiqSwhjI DMn hn[ prmpUjnIk inrgun bRhm jI, Awpxy srgun<br />

Avqwr s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihbwn jI, gurbwxI sRI gutky poQIAW swihb jI<br />

smyq, sdw leI jp rhy hn[ Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir]<br />

Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy<br />

siqgurU sRI gurU Arjndyv swihb s`cy pwiqSwhjI DMn hn[ inrgun bRhm jI,<br />

Awpxy’coN pRgt kIqIAW AsMK ibjlIAW dy qyz pRkwS sihq, sdw leI jp rhy<br />

hn, prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU Arjndyv mhwrwj swihb s`cy<br />

pwiqSwhjI DMn hn[ ivsmwd inrgun pRkwS hI pRkwS srUp jb Awpn Awp; Awip<br />

pwrbRhm] inrgun bRhm jI, Awpxy ’coN pRgt kIqy AnMq bRhmMfW vxW iqRxW k`KW<br />

&LW &u`lW smyq, Awpxy Avqwr siqgurW nUM sdw leI jp rhy hn, prmpUjnIk DMn<br />

vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU Arjndyv swihb mhwrwj s`cy pwiqSwhjI DMn hn[<br />

54.sMq jI dy 11 ArQ:- 1.pSUAW pRyqW mugDW nUM nwm Bwau-BgqI praupkwr<br />

pRym b^S ky, pUrn sMq bnwaux vwlI prm au~cI krnI kmweI, AwpxI ShIdI dyxy<br />

krky, AMdr bwhr sRb ivAwpI AsMK ivsmwd pRkwS hI pRkwS pUrn bRhm jI ’c<br />

lIx, prmpUjnIk siqgurU swihbwn jI Awp hI pUrn sMq hn[ XQw:- sB<br />

mohI.dyiK drsnu gur sMq; iknY.AwFu n dwmu lieAw]) Bwgu hoAw; guir sMqu<br />

imlwieAw] pRBu AibnwsI; Gr mih pwieAw] syv krI, plu csw n ivCuVw; jn<br />

nwnk dws qumwry jIau] 4] hau GolI jIau Goil GumweI; jn nwnk dws qumwry<br />

jIau] rhwau])<br />

2.(sMq) ieMdRI ijq; pMc doK qy rhq]) shx sIl sMqM; sm imqRs´ durjnh]<br />

Anuswr SWq Awqmw SihnSIl DIrjDwrI mhwn praupkwrI inRivkwrI, gurU jI qoN<br />

sIs kurbwn krn vwly, Awpxy mn ieMdRy ivkwrW nUM ij`qx vwly pUrn sMqjI hn[<br />

ijn@W dy idl idmwZ rom 2’c, siqgurU gRMQ swihb jI hr smyN gurbwxI Byjdy rihMdy<br />

hn[ ijn@W dy irdy ’coN AMimRq hr smyN muK ’c Byjdy rihMdy hn[ ijn@W nUM gurbwxI<br />

dy A`Kr 2 dw, vwihgurU srUp inscw b^Sdy hn[ ijn@W dy lUM 2 ’c AMdr bwhr<br />

www.Gursevak.com<br />

454<br />

q`qkrw


ijmI jmwn ky ibKY; sm`sq eyk joq hY] n Gwt hY.n bwF hY; n Gwt bwF hoq hY]<br />

Anuswr ivsmwd pRkwS hI pRkwS nUr hI nUr srUp vwihgurU jI Awp vs ky, Bwv<br />

swiKAwq ho ky, dupYhr dy AnMq sUrjW vWg jgmgwauNdy hn[ ijn@W dy AMdr bwhr<br />

vs ky, AnMq gursbdW, aun@W dy ArQW dy drSn Awp hI kr rhy hn[ ijn@W dy<br />

AMdr vs ky suAws 2 Awpxw jwp Awp krdy hn[ XQw:- ijn@w swis igrwis.n<br />

ivsrY; hir nwmW.min mMqu] DMnu is syeI nwnkw; pUrnu soeI sMqu]) qumrI<br />

srix.qumwrI Awsw; qum hI sjn suhyly] rwKhu rwKnhwr dieAwlw; nwnk Gr ky<br />

goly] Anuswr gurU jI dy lwly goly Zulwm bx ky, jIAW nUM pRym b^S ky, vwihgurU jI<br />

nwl imlwauNdy hn[ sMq shweI pRym ky; hau iqn kY lwgw pwie]) sMq shweI jIA<br />

ky; Bvjl qwrxhwr]) sMq shweI rwm ky; kir ikrpw dIAw imlwie])<br />

3.vwihgurU jI Awp hI pUrn sMq jI hn:- hmro Brqw bfo ibbykI; Awpy sMqu<br />

khwvY] SRomxI Bgq bRhm srUp sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- (hmro) dwsn<br />

dws gRIb dy prm pUjnIk(Brqw) pqI Akwl purKu jI, bRhmigAwnI kY; grIbI<br />

smwhw] bRhmigAwnI; praupkwr aumwhw] Anuswr gurU pRymw-BgqI sihq<br />

bRhmigAwn dI vIcwr vwly(bfo) v`fy(ibbykI) vIcwrvwn bRhmigAwnI Awpy hI<br />

sMqu(khwvY) khwauNdy hn[ XQw:- Awpy Bgqw Awip suAwmI; Awpn sMig rqw])<br />

rwm sMq mih.Bydu ikCu nwhI; eyku jnu.keI mih lwK krorI]<br />

4.sMqw kau.miq koeI inMdhu; sMq rwmu hY eykou]) nwnk swD pRB; Bydu n BweI]<br />

sMq qy rwm ie`k hn, swD qy pRB ie`k hn, ies leI sMq qy swD jI dw ArQ ie`k<br />

hY[<br />

5.hir hirjn dueI.eyk hY; ibb ibcwr.kCu nwih] hir hirjn dovyN ie`k hn[<br />

sMq, rwm ie`k hn[ ies leI sMq jI dw ArQ jn jI hn[<br />

6.nwnk bRhmigAwnI; Awip prmysur] pRmysr jI bRhmigAwnI hn, sMq rwm<br />

ie`k hn, ies leI sMq dw ArQ bRhm-igAwnI hY[<br />

7.ijn@w swis igrwis.n ivsrY; hir nwmW.min mMqu] DMnu is syeI nwnkw;<br />

pUrnu soeI sMqu]) jo swis igrwis.iDAwey myrw hir hir; so gurisKu.gurU min BwvY]<br />

ijs ipAwry nMU suAws 2 vwihgurU jI nhIN B`uldy, so SWq Awqmw sMq hY[ suAws 2<br />

vwihgurU jI nUM iDAwaux vwlw guris`K hY , ies leI sMq qy guris`K dw ArQ ie`k<br />

hY[<br />

www.Gursevak.com<br />

455<br />

q`qkrw


8.qU Bgqw kY vis; Bgqw qwxu qyrw] hy vwihgurU jI!Awp jI BgqW dy pRym dy<br />

v`s hoN[ vwihgurU jI nUM v`s krnw bhuq v`fI krnI [ hY ies leI sMq Bgq prvwxu;<br />

jo pRiB BwieAw] Anuswr sMq qy Bgq dw ArQ ie`k hY[<br />

9.Git Git gupqu aupwey vyKY; prgtu gurmuiK sMq jnw] hir hir krih.su<br />

hir rMig BIny; hir jlu AMimRq nwmu mnw] 3] ijn kau qKiq imlY vifAweI;<br />

gurmuiK sy prDwn kIey] pwrsu Byit.Bey sy pwrs; nwnk.hir gur sMig QIey]<br />

Anuswr sMq qy gurmuiK dw ArQ ie`k hY[<br />

10.so syvku; ijsu ikrpw krI] inmK inmK; jip nwnk hrI]) nwnk.syvku<br />

soeI AwKIAY; jo isru Dry auqwir] ijs ipAwry syvk jI’qy Akwl purKu jI ikRpw<br />

krdy hn[ Eh inmK 2 vwihgurU jI nUM jpdy hn[ Awpxy gurU jI nUM, Awpxw sIs<br />

auqwr ky idMdy hn[ AYsy gursyvk jI dw sB ku`J hI ho jWdw hY[ XQw:- jo ikCu<br />

Twkur kw, so syvk kw; syvku.Twkur hI sMig jwhru jIau]) Awpu svwrih mY imlih;<br />

mY imilAw suKu hoie] PrIdw.jy qU myrw hoie rhih; sBu jgu qyrw hoie] AYsy Awpxy<br />

gursyvk sMq jI dy pyRm dy vsIkwr ho ky aus nUM inmK 2 jpdy hn[ XQw:- Apuny<br />

jn kau; swis swis smwry] nwnk Eie; prmysur ky ipAwry] so sMq qy gursyvk jI<br />

dw ArQ ie`k hY[<br />

11.^wlsw myro; siqguru pUrw] ^wlsw myro; sÍjn sUrw] 7]) khu kbIr.jn<br />

Bey Kwlsy; pyRm Bgiq ijh jwnI] aupoRkq pRmwxW Anuswr ^wlsy jI dI mihmw BI<br />

bhuq hI khI hY[ ies leI sMq qy ^wlsw ArQ ie`k hY[ so pUrn sMq jI dy<br />

ArQ:- gurU pRmysr, sMq, vwihgurU, swD, jn, bRhmigAwnI, guris`K, Bgq,<br />

gurmuiK, gursyvk, ^wlsw jI Awid hn[ sBnw dw ArQ ie`k hY[ gurU pRmysr jI nUM<br />

ie`ko ijhy ipAwry hn[ dwsn dws sBnw gurU ipAwirAW s`icAwirAW dy sohxy s`cy<br />

crn-kml c`tdw hY jI[ AsMK nmskwr[<br />

sMq srin jo jnu prY; so jn auDrnhwr] AnMq bRhmMf dy krqy gurU jI, AnMq<br />

bRhmMf AMdr, AnMq sMq doKIAW nUM hr smyN nIc krm krdy dyK ky, iKmw kridAW<br />

aun@W dy auDwr leI, Awpxy ipAwry izMd jwn swjy invwjy sMq jI nUM, sRb ivAwpI<br />

ivsmwd Anqklwvwn ivsmwd iKmw DIrj SWqI Awid SuB gux b^Sdy hn[ (jo)<br />

ijhVw(jnu) ipAwrw Bgq, (jnu) AOguxW dw gRisAw kohVI klMkI.inMdk jn,<br />

inmwxw inqwxw gRIb bx ky, (sMq) Akwl purKu jI, SWq Awqmw swD gursyvk,<br />

www.Gursevak.com<br />

456<br />

q`qkrw


^wlsw jI, gurmuiK pUrn praupkrI DIrjDwrI, prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy<br />

siqgurU nwnk dyv siqgurU gRMQ swihb jI dI, im`TI ipAwrI suKdwiek srb<br />

ivAwpI ivsmwd pRkwS srUp s`cI srin, (prY) pYNdw hY, (so) auh(jn) Bgq<br />

ipAwrw, (jn) inMdk jn, AOgux ivkwr mwieAw, Agn swgr sMswr, pRlok ’c<br />

jm mwrg lhU pwk dI ndI qoN (auDrnhwr) qrn vwlw hY[ ijvyN dyvlUq kOfwrwKS<br />

lwjvrd AnykW pSU pryq muGD, p`QrW nwloN BI Bwry mhW pwpI jIv, Srn pY ky<br />

qry hn[ Xw:- jo jo srix pirE gur nwnk; ABY dwnu suK pwey]) srb suKw kw<br />

dwqw siqguru; qw kI srnI pweIAY] drsnu Bytq.hoq AnMdw; dUKu gieAw.hir<br />

gweIAY]) srin AwvY pwrbRhm kI; qW iPir kwhy JUry]) jo srix AwvY.iqsu kMiT<br />

lwvY; iehu ibrdu.suAwmI sMdw]) srix pry kI rwKqw; nwhI shswieAw]) jy swDU<br />

srnI pry; iqn ky kvx ibcwr] dMq jIB ijm rwiK hY; dust Airst sMGwr]<br />

25]<br />

{prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI dI s`cI<br />

Srn pYx vwly ny qW inscy krky qrnw hI hY[ ijhVw jn, prmpUjnIk DMn<br />

vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI dy swjy invwjy mhWpurSW<br />

ipAwirAW s`icAwrAW, vw gurU pRmysr jI dy s`cy dwsn dwsW kUkrW dI, s`cI Srn<br />

pYNdw hY, auh BI auDr jWdw hY[ ijn@W ’c swry gux hI gux hox, AOgux koeI BI n<br />

hovy, AYsy gurU ipAwry mhWpurSW dy drSn in`q 2 hI hox[ XQw:- sgl gux.Avguxu<br />

n koeI; hoih nIqw nIqw] }{gurU jI dy inMdk doKI nUM , swrI AstpdI’c du`KW isr<br />

du`K, imRqk iliKAw hY[ AYsy zihr qoN BI kOVy kStW qoN bcwA, prmpUjnIk DMn<br />

vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnkdyv swihb jI s`cy pwiqSwhjI dI s`cI Srn hY[<br />

ies leI &urmw rhy hn:- rwKhu ApnI srix pRB; moih ikrpw Dwry] syvw kCU n<br />

jwnaU; nIcu mUrKwry] 1] }<br />

sMq kI inMdw.nwnkw; bhuir bhuir Avqwr] 1] prmpUjnIk s`cy<br />

siqgurU(nwnkw) Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu<br />

Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI Awpxy mn<br />

nMU aupdySdy hn:- hy mn!prmpUjnIk(sMq) s`cy siqgurU swihbwn jI qoN vroswey<br />

SWq Awqmw gursyvk, bRhmigAwnI, s`cy Akwl purKu, prmpUjnIk dsW siqgurU<br />

swihbwn jI dI jwgdI joiq, s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb mhwrwj jI(kI) dI,<br />

www.Gursevak.com<br />

457<br />

q`qkrw


AxhoeI inMdw Bwv SuB guxW nUM AOgux kihxy krky , inMdk (bhuir) muV(bhuir) muV<br />

ky, cOrwsI l`K jUn ’c(Avqwr) jnm Dwrdw hY[ XQw:- jim jim mrY; mrY iPir<br />

jMmY] bhuqu sjwie; pieAw dyis lMmY]) bYr ibroD; kwm koRD moh] JUT ibkwr; mhw<br />

loB DoRh] ieAwhU jugiq; ibhwny keI jnm] nwnk.rwiK lyhu; Awpn kir krm])<br />

keI jnm; Bey kIt pqMgw] keI jnm; gj mIn kurMgw] keI jnm; pMKI srp<br />

hoieE] keI jnm; hYvr ibRK joieE]) kbhU kIt hsiq; pqMg hoie jIAw] Aink<br />

join; BrmY BrmIAw] {iksy dy guxW nUM AOgux kihxw inMdw hY[ sMq ilbws ’c AOgux<br />

krn vwly nUM, AYbI kihxw inMdw nhIN hY[ (gj polw, inb`g bolo) gj swFy qY qY<br />

DoqIAw; iqhry pwiein qg] glI ijn@w jpmwlIAw; loty hiQ inbg] Eie hir ky<br />

sMq.n AwKIAih; bwnwris ky Tg]) ihrdY ijn@ kY kptu vsY; bwhrhu sMq khwih]<br />

iqRsnw.mUil n cukeI; AMiq gey pCuqwih] }<br />

(s`sy pYr ibMdI n lwau) (AstpdI]) prmpUjnIk ds qukIAW, A`T pauVIAW<br />

dy AstpdI jI qyrvyN[ ies ’c sMq doKI nUM, byAMq hI ieh kSt ilKy hn:- ;<br />

Awrjw GtY] ; jm qy nhI CutY] ; suKu sBu jwie] ; nrk mih pwie] ; miq hoie<br />

mlIn] ; soBw qy hIn] ; rKY n koie] ; Qwn BRstu hoie] ; muKu BvY] ; kwg ijau<br />

lvY] ; srp join pwie] ; iqRgd join ikrmwie] ; iqRsnw mih jlY] ; sBu ko<br />

ClY] ; qyju sBu jwie] ; nIcu nIcwie] ; Qwau ko nwih] ; mhw AqqweI] ; iKnu<br />

itknu n pweI] ; mhw hiqAwrw] ; prmysuir mwrw] ; rwj qy hInu] ; duKIAw Aru<br />

dInu] ; srb rog] ; sdw ibjog] ; doK mih doKu] ; sdw Apivqu] ; iksY kw nhI<br />

imqu] ; fwnu lwgY] ; sB iqAwgY] ; mhw AhMkwrI] ; sdw ibkwrI] ; jnmY mrY]<br />

; suK qy trY] ; nwhI Twau] ; ADbIc qy tUtY] ; ikqY kwij n phUcY] ; auidAwn<br />

BRmweIAY] ; auJiV pweIAY] ; AMqr qy QoQw] ; imrqk kI loQw] ; jV ikCu<br />

nwih] Awpn bIij; Awpy hI Kwih] sMq kw doKI; ieau ibllwie] ijau jl ibhUn;<br />

mCulI qVPVwie] ; nhI rwjY] ; CutY iekylw] ; Drm qy rhq] ; sd imiQAw<br />

khq] ; ibgVrUpu hoie jwie] ; drgh imlY sjwie] ; sdw shkweIAY] ; n<br />

mrY.n jIvweIAY] ; pujY n Awsw] ; auiT clY inrwsw] ; n iqRstY koie] pieAw<br />

ikrqu; n mytY koie] sMq doKI nUM ieqny kSt ikauN ilKy hn?Drin ggn nv KMf<br />

mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir])<br />

koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] vwihgurU mh`lw pMjvW jI,<br />

www.Gursevak.com<br />

458<br />

q`qkrw


Anq bRhmMf dy rcnhwr hn[ sMq doKI Awp jI dI rcnw nUM hr smyN brbwd krdy<br />

rihMdy hn[ koit bRhmMf’c, hr smyN ibAMq sMqW jIAW nUM, ibAMq hI kSt idMdy rihMdy<br />

hn[ ijvyN prmpUjnIk gurU jI dy izMdw swihbzwidAW nUM, kMD’c icnxw, BweI<br />

mnIisMG swihb jI dy bMd 2 k`txy, BweI mqI dws swihb jI nUM Awry nwl cIrnw[<br />

b`icAW dy toty 2 krky, aun@@W toitAW dy hwr, aun@W dIAW mwvW dy gLW’c pwauNxy[ b`cy<br />

nUM auqWh clw ky, hyTW brCw krky pro dyxw[ bIbIAW dy AsQn v`Fxy, ijauNdy<br />

crKVIAW’qy cwV@ny[ Kopry lwhuxy, au`bldIAW dyZw’c ibTwauNxy, hwiefro bMb mwrU<br />

hiQAwrW nwl, Anq jIA swVny Awid byAMq hI doS kmwauNx vwly dust, (sMq) r`b<br />

jI dy doKI hn[ Awpxy lwfly sMqW dI r`iKAw, Drm nUM ju`go ju`g At`l r`Kx leI,<br />

srb`q dy Bly leI, srb`q dy ihq ipAwr ’c, ieqny BwrI kSt ilKy hn[ ijn@W nUM<br />

pV@ ky jMqw jQybMd ho ky, (sMq) r`b jI dy doKI nUM pkV ky ipCwV dyvy[ XQw:- jhW<br />

qhW; qum Drm ibQwro] dust doKIXin; pkir pCwro] ijvyN mh`ly s`qvyN jI dy cOrdwr<br />

is`K BweI j`sy jI nUM, gOry ny ShId kr idqw, qW Awp jI ny 101 srwp idqy[ ieauN<br />

sMqn duK pwey qy duKI] Anuswr sMqW nUM du`K dyx qoN mhwrwj jI duKI huMdy hn[<br />

ies AstpdI Aqy siqgurU gRMQ swihb jI mhwrwj ’c sMq doKI nUM, BwvyN aupRokq<br />

ibAMq AOgux kSt hI kSt ilKy hn, pr Pyr BI inrgunIAwry p`QrW qoN BI Bwry, Aiq<br />

nIc sMq doKI nUM b^Sx leI, prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU nwnk dyv swihb<br />

jI ny, prmpiv`qR SuB s`cw Avqwr DwirAw hY[ ie`k joiq vwihgurU vwihgurU mh`ly<br />

pihly jI srUp mh`lw pMjvW jI, gursyvk sMq jI dI dieAwlqw ikRpwlqw bwry ieauN<br />

&urmw rhy hn:- ssiqR qIKix.kwit fwirE; min n kIno rosu] kwj auAw ko.ly<br />

svwirE; iqlu n dIno dosu]) sMq ikRpwl; ikRpw jy krY] nwnk sMq sMig; inMdku BI<br />

qrY] 1]) sMq doKI kw; Qwau ko nwih] nwnk sMq BwvY; qw Eie BI giq pwih] 2])<br />

sMq kI inMdw; doK mih doKu] nwnk sMq BwvY; qw aus kw BI hoie moKu] 3]) sMq ky<br />

doKI kau; nwhI Twau] nwnk sMq BwvY; qw ley imlwie] 4]) sMq ky doKI kau; Avru<br />

n rwKnhwru] nwnk sMq BwvY; qw ley aubwir] 5] so vwihgurU pRmysr jI, gursyvk<br />

sMq jI dy roim 2’c, sRb ivAwpI ivsmwd s`cI Agm Apwr Anq klwvwn sdw iKmw<br />

hI iKmw hY[ jo swnUM AikRqGxW inMdkW sMq doKIAW nUM, iKmw hI iKmw krky b^S rhy<br />

hn[<br />

55.sMq doKI.Akwl purK jI dw doKI hY:- prmpUjnIk gurU Akwl purKu jI<br />

AsMK bRhmMfW dy, rwjn ky rwjw mhwrwjn ky mhwrwjw;) rwjwn rwj] Bwnwn Bwn]<br />

www.Gursevak.com<br />

459<br />

q`qkrw


hn[ ijhVw mhW pwpI, Akwl purKu jI dI suMdr kudrq nUM ivgwVdw hY, pRjw nUM d`uK<br />

idMdw hY, Akwl purKu jI bIr-rs Dwr ky aus nUM pCwVdy hn[ XQw:- Klk.Kwlk<br />

kI jwn kY; Klk duKwvY nwih] Klk duKwvY lwl jI; Kwlk kopy qwih] prmpUjnIk<br />

vwihgurU mh`lw dsvW jI, gurmuiK ipAwry BweI nMd lwlisMG swihb jI prQwie<br />

&urmwauNdy hn:- (Kwlk) Akwl purKu jI (kI) dI, AqI ipAwrI(Klk) pRjw jwn ky,<br />

Klk nUM kdy Bu`l ky BI nwih duKwvY[ hy (lwl) ipAwry jI!ijhVw hMkwrI jIv, Klk<br />

nUM (duKwvY) duKwauNdw hY, (Kwlk) vwihgurU jI(qwih) iqs mhW pwpI nUM, (kopy) bIr-rs<br />

Dwr ky fMf idMdy hn[ Drm dI AwV hyT, Akwl purKu jI dy doSIAW ny, byAMq<br />

inrdoS jIAW bwlkW nUM bhuq kSt dy ky mwirAw[ A`KW k`FIAW, Borw 2 krky v`Fy,<br />

bIbIAW dy AsQn v`Fy, inrdoS grBvqI mwvW dy pyt’qy Bwry p`Qr r`Ky, Gor pwp<br />

zulm krky, aun@W dy pyt dy b`cy mwry[ b`icAW nUM nyizAW’qy tMigAw, kwljy k`F ky, muK<br />

’c idqy, gLW ’c twier pw ky A`g lweI, AxmnuKI qS`dd kIqy, mwrU hiQAwrW nwl<br />

pRmwqmw jI dy jIAW nUM mwirAw, pRmwqmw jI dI rcnw, AnMq jIAW nUM swiVAw[<br />

aupRokq doSW vwlw, Gor pwpI hiqAwrw, sMq Akwl purK jI dw doKI hY[ ijvyN bwbr<br />

jwbr ny eymnwbwd lhOr, ihMd dI piq lu`tI, A`g lw ky qbwhI kIqI[ Xqw:- ieku<br />

lKu lhin@.bihTIAw; lKu lhin@ KVIAw] grI Cuhwry KwdIAw; mwxin@ syjVIAw] iqn@<br />

gil islkw pweIAw; qutin@ moqsrIAw] 3]<br />

vwihgurU] ihMdU is`K eIsweI muslmwn koeI BI zwqI hovy[ ijs zwqI dw sMq<br />

doKI, mMd krm krdw hY[ aus dI swrI zwqI’qy, zulm krn vwlw BI sMq doKI hY[<br />

iksy ie`k dI ZlqI ’qy swrI zwqI nUM mwrnw, du`K dyxw mhW cMfwl rwKS Aiq nIc<br />

krm hY[ cwh kO&I qwVI Srwb mws AWfw fr`g bIAr qMbwkU dy DUMeyN nwl, SihrW dy<br />

Sihr rogI ho rhy hn[ ij`Qy bhu igxqI’c qMbwkU pINdy hn, swrw vwqwvrx iBRSt<br />

jWdw hY[ qMbwkU dw gMdw DMUAW, bMdy dy p`KI, AnykW hI sUKm jIAW nUM, jwno mwr idMdw<br />

hY[ ieh DUMAW nyk swaU gurmuKW dy n`k ’c dm ilAw idMdw hY[ ien@W niSAW ny swrI<br />

dunIAW ’qy corI XwrI T`gI v`FI kql jMg iBRStwcwr, AnykW hI Gor iBAwnk rog<br />

pYdw kIqy hn[ ijn@W nwl AnykW hI jIv hr smyN mr rhy hn[ kwmI kRoDI loBI,<br />

inMdk JUTy cor Xwr mMd krmI, prwieAw rUp ivkwr idRStI nwl dyKx vwly durmqIey,<br />

swry hI sMq doKI dI igxqI’c hn[ ij`Qy qMbwkU DUMAW hovy, rUM ’qy sugMDI lw ky, prny<br />

’qy r`K ky, Awpxy mUMh ’qy bMn@ lvo nmskwr[<br />

www.Gursevak.com<br />

460<br />

q`qkrw


vwihgurU] sMq doKI dy kSt pVH ky, jIv Awpxy kMnW nUM PV ky, gunwhW v`loN<br />

qobw kry[ jMg kwrn j`g ’c in`q nvyN sUrj, mwrU hiQAwrW nwl swV PUk huMdI<br />

rihMdI hY[ ieq Awid hr pRkwr dy doSW nUM rokx leI, koV@IAW klMkIAW sRwipAW nUM<br />

b^Sx leI, gurU pRmysr jI gurbwxI duAwrw, KMf bRhmMf’c suK SWqI vrqw ky, KMf<br />

bRhmMf nUM Amn hlymI rwj s`cKMf bxw rhy hn[ prmpUjnIk s`cy siqgurW dw<br />

AwSw bhuq hI gihr gMBIr hY jI nmskwr[<br />

(GtY.polw) sMq kY dUKin; Awrjw GtY]) gur pRswid; nwnk scu khY] Anuswr<br />

prm pUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU pMjvyN pwiqSwhjI &urmwauNdy hn:- (sMq) Akwl<br />

purKu jI, sRI gurU gRMQ swihb mhwrwj jI, SWq Awqmw sMq, gurmuiK, swD, hirjn,<br />

gursyvk, gurBgq, guris`K, bRhmigAwnI, ^wlsyjI (kY) dy iv`c J`UTy(dUKin) doS<br />

lwaux qy sRIr nUM du`K dy ky(dUKin) duKwaux krky, sMq doKI dI(Awrjw) aumr(GtY)<br />

GtdI hY[ XQw:- inMdk mwry qqkwil; iKnu.itkx n idqy]) Bgq kI inMdw; kMDu<br />

CydwvY] so hy gurU ipAwry jIE!pUry gurU jI dy At`l ACyd hukm Anuswr sMq doKI dI<br />

aumr dw Gtxw inscy hY[ ijvyN Bgq jYdyv jI dy h`Q v`Fx vwly sMq doKI fwkUAW<br />

ny, Bgq jI dI inMdw kIqI, DrqI pwtI, Zrk gey[<br />

(Cu`tY) sMq kY dUKin; jm qy nhI CutY] (sMq) sRI gurU gRMQ swihb jI, mhWpurS<br />

jI(kY) dy iv`c, JU`Ty(dUKin) doS lwaux, sMqW nUM idqy(dUKin) d`uKW krky, sMq doKI<br />

jm(qy) qoN nhI (CutY) Cu`tdw[ XQw:- (dYq, d`dy ibMdI n lwau) fwnu dYq; inMdk kau<br />

jwm]) inMdku.jmdUqI Awie sMGwirE; dyvih mUMf aUpir mtwk]) iliKAw AwieAw<br />

goivMd kw, vxjwirAw imqRw; auiT cly kmwxw swiQ] iek rqI iblm n dyvnI,<br />

vxjwirAw imqRw; EnI qkVy pwey hwQ] iliKAw AwieAw.pkiV clwieAw; mnmuK<br />

sdw duhyly] ijnI pUrw siqguru syivAw; sy drgh sdw suhyly] krm DrqI<br />

srIru.jug AMqir; jo bovY so Kwiq] khu nwnk.Bgq sohih drvwry; mnmuK sdw<br />

Bvwiq]) (rcw Kcw pcw polw, n`cw, k`cw, m`cw) pauVI] inrBau nwmu ivswirAw;<br />

nwil mwieAw rcw] AwvY jwie BvweIAY; bhu jonI ncw] bcnu kry.qY iKsik jwie;<br />

boly sBu kcw] AMdrhu QoQw kUiVAwru; kUVI sB Kcw] vYru kry.inrvYr nwil; JUTy<br />

lwlcw] mwirAw scY pwiqswih; vyiK Duir 1 krmcw] jmdUqI hY hyirAw; duK hI<br />

mih pcw] hoAw qpwvsu.Drm kw; nwnk dir scw] ( 1 mMdy krmW dw lyKw)<br />

www.Gursevak.com<br />

461<br />

q`qkrw


sMq kY dUKin; suKu sBu jwie] (sMq) Akwl purKu jI, pUrn praupkwrI<br />

DIrjDwrI sMqW mhW purKW(kY) dy iv`c, JU`Ty(dUKin) doS Aropx, sMqW nUM<br />

idqy(dUKin) d`uKW krky, sMq doKI dy sBu suKu(jwie) cly jWdy hn[ XQw:- supnY.suKu<br />

n dyKnI; bhu icMqw prjwly]) slok mhlw 1] duK ivic jMmxu, duiK mrxu; duiK<br />

vrqxu sMswir] duKu duKu AgY AwKIAY;<br />

piV@ piV@ krih pukwr] duK kIAw pMfw KulIAw; suKu.n inkilE koie] duK ivic<br />

jIau jlwieAw; duKIAw cilAw roie]<br />

sMq kY dUKin; nrk mih pwie] (sMq) gursyvk jI, DMn vwihgurU s`cy siqgurU<br />

sRI gurU nwnk dyv swihb jI dy lwfly spUq sMqjI, (kY) dy iv`c JU`Ty(dUKin) doS<br />

Aropx, sMqW nUM idqy(dUKin) du`KW krky, sMq doKI qMbwkU nSy inMdw ibBcwr rogW<br />

rUpI nrk, mr ky BI nrk(mih) ’c, Awpxy Awp nUM(pwie) pwauNdw hY[ XQw:-<br />

inMdw kir kir nrk invwsI; AMqir Awqs jwpY]) Bgq kI inMdw; nrku BuMcwvY])<br />

gur qy.muhu Pyry jy koeI; gur kw kihAw.n iciq DrY] kir Awcwr bhu sMpau sMcY; jo<br />

ikCu krY.su nrik prY] 4]<br />

sMq kY dUKin; miq hoie mlIn] inrdoS(sMq) SWq Awqmw sMqW mhWpurSW(kY)<br />

dy iv`c, JU`Ty (dUKin) doS Aropx krky, sMqW nUM idqy(dUKin) du`KW krky, sMq doKI<br />

dI miq (mlIn) mYLI(hoie) ho jWdI hY[ XQw:- ibprIq buD´M.mwrq lokh;<br />

nwnk.icrMkwl duK Bogqy]<br />

sMq kY dUKin; soBw qy hIn] (sMq) siqgurU m`hly pihly jI nUM suAws 2 jpx<br />

jpwaux vwly praupkwrI DIrjDwrI inrivkwrI inrhMkwrI sMqW mhWpurSW(kY) dy<br />

iv`c JU`Ty(dUKin) doS Aropx krky, sMqW nUM idqy (dUKin) d`uKW krky, sMq doKI<br />

soBw(qy) qoN (hIn) rihq ho jWdw hY[ XQw:- hliq n soBw.pliq n FoeI; ibrQw<br />

jnmu gvwvixAw]<br />

(hqy polw) sMq ky hqy kau; rKY n koie] (sMq) gurmuiK ipAwry jI, (sMq) sMqW<br />

mhWpurKW(ky) dy (hqy) mwry iPtkwry(kau) nUM(koie) koeI BI(n) nhIN(rKY) r`Kdw[<br />

XQw:- pauVI mÚ 5] nwnk vIcwrih.sMq muin jnW; cwir vyd khMdy] Bgq muKY qy<br />

boldy; sy vcn hovMdy] pRgt pwhwrY jwpdy; siB lok suxMdy] suKu n pwiein@.mugD<br />

nr; sMq nwil KhMdy] Eie locin Enw guxY no; Eie AhMkwir sVMdy] Eie ivcwry<br />

ikAw krih; jw Bwg Duir mMdy] jo mwry iqin pwrbRhim; sy iksY n sMdy] vYru krin<br />

www.Gursevak.com<br />

462<br />

q`qkrw


inrvYr nwil; Drm inAwie pcMdy] jo jo sMiq srwipAw; sy iPrih BvMdy] pyfu<br />

muMFwhU kitAw; iqsu fwl sukMdy] 31]<br />

sMq kY dUKin; Qwn BRstu hoie] (sMq) s`cy siqgurU swihb jI, s`cy siqgurU gRMQ<br />

swihb jI dy lwfly sMqW mhWpurSW(kY) dy iv`c J`UTy(dUKin) doS k`Fx krky, sMqW nUM<br />

idqy(dUKin) duKW krky, sMq doKI dw(Qwn) irdw(Qwn) Gr vw ijs(Qwn) QW jWdw<br />

hY, auh(BRstu) Apiv`qR(hoie) ho jWdw hY[ XQw:- swkq; Qwn Birst iPrwhI]<br />

sMq ikRpwl; ikRpw jy krY] (sMq) s`cy siqgurU mh`lw 1 jI, jy pUrn ikRpwl<br />

sMq hn, qW hI sRb ivAwpI ivsmwd Anqklwvwn Agm Apwr pUrn ikRpw(krY)<br />

krdy hn, Bwv s`cy siqgurW dw suBwA hr smyN ie`k rs pRkwS srUp ikRpwl hY[<br />

XQw:- qUM dieAwlu ikRpwlu ikRpw iniD; mnsw pUrxhwrw] (gosweIN ibMdI.lwau) qum@<br />

dieAwl ikrpwl ikRpw iniD; piqq pwvn gosweI]<br />

56.nwnk sMq sMig; inMdku BI qrY] 1] (nweI ibMdI n lwau) vwhu vwhu scy<br />

pwiqswh; qU scI nweI] AsMK bRhmMf dy Twkur sRI gurU nwnk dyv swihb pMjvyN<br />

pwiqSwhjI inmRqw gRIbI dI h`d jxwauNidAW, gur pRswid; nwnk scu khY] Anuswr<br />

s`c 3 &urmwauNdy hn:- dieAwl ikRpwl ikRpwinD, DMn s`cy(sMq) siqgurU sRI gurU<br />

nwnk dyv swihb jI dy s`cy crn-kmlW sMig l`gxy krky, inMdku BI(qrY) qr jWdw<br />

hY] 1] XQw:- kir ikrpw; AMqir aur DwrY] psu pRyq muGd; pwQr kau qwrY])<br />

guru boihQu; vfBwgI imilAw] nwnk dws sMig; pwQr qirAw]) psU pryq mugD<br />

kau qwry; pwhn pwir auqwrY] nwnk dws qyrI srxweI; sdw sdw bilhwrY])<br />

pRym bynqI:- ikRpwl sMq jI jy ikRpw krn, ArQ krn nwl, sMsy vwlI g`l<br />

hY, sMq srin jo jnu prY; so jnu auDrnhwr] Anuswr DMn gurU pRmysr jI inscy<br />

krky sdw dieAwl ikRpwl myhrvwn hn[ XQw:- sdw sdw; sdw dieAwl]) sd<br />

bKisMdu.sdw imhrvwnw; sBnw dyie ADwrI] so ikRpwl sMq jI jy ikRpw krn kih<br />

ky, ArQ nhIN krnw[ SuB is`iKAw:- dieAwl ikRpwl gurU qwry ipAwryy siqkwry<br />

inAwry sMqW mhWpurSW dI inMdw qW kI krnI hY?kdy Bu`l ky iksy dI BI inMdw nhIN<br />

krnI[ XQw:- inMdw BlI.iksY kI nwhI; mnmuK mugD krMin]<br />

56.swKI:- ikRpwl sMqW ny pwpx ginkw auDwrnI:- vrKw nwl iB`jy, pUrn<br />

dieAwl ikRpwl inSkpt mhwqmwjI ny pMfrpur ’c Aw ky pu`iCAw, “iksy gurU<br />

www.Gursevak.com<br />

463<br />

q`qkrw


ipAwry Bgq jI dw Gr d`so?”mnmuKW ny mskrI nwl gnkw dy Gr v`l ieSwrw<br />

kr id`qw[<br />

ginkw pwpix hoie kY; pwpW dw gil hwru proqw[ ie`k(ginkw) vysvw ny<br />

pwpx ho ky, AYny izAwdw pwp kIqy, mwno pwpW dw hwr pro ky, Awpxy gL’c pw ky<br />

r`KdI sI[<br />

mhWpurKu Acwxck; ginkw vwVy Awie Kloqw[ pUrn mhWpurK BoLy Bwv’c,<br />

Acncyq vysvw dy ivhVy ’c Aw ky KV@ gey[ drSn krky vysvw dy ivkwr hI imt<br />

gey[ mhWpurS vwips muVn l`gy B`j ky crn-kmlW ’qy pY geI[ XQw:- (piVAw<br />

VwVy crn’c hwhw n lwau) sMqn kI; srxweI piVAw] jIau pRwx; Dnu AwgY<br />

DirAw]<br />

pRym bynqI kIqI, “hy dieAwl ikRpwl mhWpurSo!ie`Qy mhWpurK kdy BI nhIN<br />

Awey[ A`j myry v`fy Bwg jwgy hn, jo Awp jI ny mhwn ikRpw krky, drSn b^Sy<br />

hn[ dwsn dwsI mhwn pwpx nUM b^S lvo[ ”XQw:- hir ikrpw kir kY.bKis<br />

lYhu; hau pwpI vf gunhgwru])<br />

durmiq dyiK, dieAwl hoie; hQhuM.aus no idqonu qoqw[ aus dI(durmiq) KotI<br />

miq dyK ky, idAwl mhWpurSW ny, gu`sy hox dI QW Bgq qyry dieAwl; En@w imhr<br />

pwie] Anuswr dieAwl hoie ky, nwmu AiBAwsI vwihgurU 3 jpx jpwaux vwlw,<br />

isKwieAw qoqw, aus nUM Awpxy h`QoN b^S idqw[<br />

rwm nwmu aupdysu kir; Kyil gieAw.dy vxju sEqw[ vysvw ny pUrn pyRm sihq<br />

pRym bynqI kIqI, “hy ikRpwl sMqjIE!Awp jI rwq ie`Qy hI rho[ bwhr vrKw ho<br />

rhI hY[ ”mhWpurSW ny pRym vYrwg’c FL ky ikhw, “hy b`cI!dwsn dws ie`Qy rwq<br />

nhIN rih skdw[ prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnkdyv swihb jI<br />

dI gurbwxI.pRym Bwvnw sihq pV@nI vIcwrnI gwauxI[ gurU sMgq jI ’c jw ky , jwp<br />

kridAW syvw krnI krwauxI, iml ky jwp krnw krwauxw mwVy krm C`fxy, AMimRq<br />

vyly au~T ky ieSnwn krky suAws 2 Awp jwp krdy rihxw[ im`Tw 2 nwm jpx<br />

vwly qoqy dy mgr 2 jwp bol ky, sdw inhwl hovxw jI[ ”prmpUjnIk dieAwl<br />

ikRpwl mhwqmw jI ny lUM 2 krky, ivsmwd iekwgR ho ky vwihgurU 2 jI jpwey, nyqRW<br />

nwl bRhmigAwnI mhWpurSW dy ivsmwd drSn kridAW jwp krky inhwl 3 ho<br />

www.Gursevak.com<br />

464<br />

q`qkrw


geI[ rwm nwmu aupdysu dy (kir) krky (sEqw) sO guxW n&y vwlw vxju d`s ky,<br />

ikRpwl mhwqmw praupkwr dw Kyil krky(gieAw) cly gey[<br />

gurmuiK koit auDwrdw BweI; dy nwvY eyk kxI]) Anuswr ilv lwgI.iqsu<br />

qoiqAhu; inq pVHwey.krY Asoqw[ dieAwl mhWpurKW ny vwihgurU 2 jpw ky qoqy nUM<br />

svwirAw sI, jo hr smyN suBwvk hI, ^Ub im`Tw 2 vwihgurU 2 boldw rihMdw sI, ieh<br />

bhuq nyk auq`m sRySt AiqAMq Blw gurmuiK suBwA hY[ iqsu gurmuiK qoqy qoN vwihgurU 2<br />

im`TI Avwz sux ky, moihq ivsmwd ho ky mgr 2 bol ky ilv l`g geI[ qoqw in`q<br />

vwihgurU 2 pV@wvy, ieh rom 2 dy kMnW qoN SrDw pRym isdk Brosy nwl suxidAW,<br />

swvDwn ho ky(Asoqw) jwgdI rihMdI[ vw AOguxW v`loN jwgdI rihMdI[ XQw:- mweI;<br />

sMq sMig jwgI] ipRA rMg dyKY; jpqI nwmu inDwnI]) gurmuiK jwig rhy; cUkI<br />

AiBmwnI rwm])<br />

piqq auDwrxu rwm nwm; durmiq pwp.klyvru Doqw[ nwm ismrn ny mn<br />

bwxI(klyvru) sRIr dy pwp, bu`DI dI (durmiq) KotI miq nUM Do idqw, ikauNik vwihgurU<br />

pRmysr jI dw nwm(piqq) pwpIAW dw auDwr krn vwlw hY[ XQw:- piqq pwvn; pRB<br />

nwm qumwry]) koit piqq auDwry iKn mih; krqy.bwr n lwgY ry] dIn drd duK BMjn<br />

suAwmI; ijsu BwvY iqsih invwjY ry] 2] sB ko mwq ipqw pRiqpwlk; jIA pRwn suK<br />

swgru ry] dyNdy qoit nwhI.iqsu krqy; pUir rihE rqnwgru ry] 3] jwicku jwcY.nwmuu<br />

qyrw suAwmI; Gt Gt AMqir soeI ry] nwnku dws qw kI srxweI; jw qy.ibRQw n koeI<br />

ry]<br />

AMqkwlu jm jwlu qoiV; nrkY ivic.n KwDusu goqw[ AMq smyN nwm jpidAW 2<br />

ivsmwd iekwgR ho ky cVHweI kIqI[ jm dw jwl qoV idqw, nrkW’c goqw n KwDw[<br />

XQw:- AMiq kwil nwrwiexu ismrY; AYsI icMqw mih jy mrY] bdiq iqlocnu.qy nr<br />

mukqw; pIqMbru.vw ky irdY bsY])<br />

geI bYkuMiT.ibbwix ciVH; nwau nrwiexu.Coiq ACoqw[ ibbwx’qy bYT ky vwihgurU<br />

jI dy s`cy crnkmlW’c jw pu`jI[ XQw:- ginkw auDrI; hir khY qoq] (Ajwm`l, gj<br />

polw) Ajwml gj ginkw; piqq krm kIny] qyaU.auqir pwir pry; rwm nwm lIny]<br />

vwihgurU jI dy nwm jI (Coiq) pwpW qoN(ACoqw) rihq kr idMdy hn[ XQw:- (p`lY) scu<br />

sBnw hoie dwrU; pwp kFY Doie] nwnku.vKwxY bynqI; ijn scu plY hoie])<br />

Qwau inQwvy; mwxu mxoqw] s`cy nwm jI hI inQwivAW dy QW, inmwixAW dy mwx<br />

hn[ XQw:- inQwvy kau; nwau qyrw.Qwau] inmwny kau; pRB qyro mwnu] so prmpUjnIk<br />

www.Gursevak.com<br />

465<br />

q`qkrw


dieAwl ikRpwl myhrvwn Anqklwvwn iCmW inDwn siqgurU nwnk dyv jI ny,<br />

mhwn ikRpw krky inMdkW duStW nUM qwirAw hY[ XQw:- guru cauQI pIVI itikAw;<br />

iqin.inMdk dust siB qwry] so nwnk sMq sMig; inMdku BI qrY] 1]<br />

sMq kY dUKn qy; muKu BvY] (sMq) gurU ^wlsyjI(sMq) sMqW mhWpurSW(kY) dy iv`c<br />

J``UTy doS k`Fx Aqy sRIr nUM idqy (dUKn) d`uKW(qy) qoN, mUMh’qy s`tW v`jx qoN, jW ibmwr<br />

ho ky muKu (BvY) ivMgw ho jWdw hY[ ijvyN pwpI cMdU dy mUMh’qy iC`qR v`jx qoN ivMgw<br />

hoieAw[ vw siqgur qy.jo muh Pyry; qy vymuiK bury idsMin] Anuswr(muKu) mUMh vwihgurU<br />

gurU pRmysr jI v`loN(BvY) bymuK burw ho jWdw hY[<br />

sMqn kY dUKin; kwg ijau lvY] (sMqn) swDW Bly purSW(kY) dy iv`c<br />

J`UTy(dUKin) doS k`Fxy.sRIr nUM idqy(dUKin) du`KW krky, sMq doKI(kwg) kW (ijau)<br />

vWg, kOVw(lvY) boldw hY[ XQw:- (g`l) Ehu gl ProsI.kry bhuqyrI; Es dw<br />

boilAw, iksY n BwieAw] kW vWg, AMdroN bwhroN mhW pwpW krky kwLw hY[ kW vWg<br />

inMdw rUpI ivStw KWdw hY[ XQw:- pr inMdw pr mlu.muK suDI; Agin koRDu cMfwlu])<br />

ijhvw rMig nhI hir rwqI; jb bolY qb PIky] sMq jnw kI inMdw ivAwpis; psU<br />

Bey.kdy hoih n nIky]) ijsu AMdir.qwiq prweI hovY; iqs dw.kdy n hovI Blw] Es<br />

dY AwiKAY.koeI n lgY; inq EjwVI pUkwry Klw]) kwgW kI Dn T`igAw, koielW kI<br />

Dn dyie?zbW Awpo AwpxI, vYrI BI im`q kr lyie[<br />

sMqn kY dUKin; srp join pwie] (sMqn) prmpUjnIk DMn s`cy siqgurU sRI gurU<br />

gRMQ swihb jI dy, SWq Awqmw BgqW(kY) dy iv`c JU`Ty(dUKin) doS Aropxy, sRIr nUM<br />

idqy(dUKin) du`KW krky, sMq doKI Awpxy Awp nUM bwr 2, (srp) s`p dI(join)<br />

jUn’c (pwie) pwauNdw hY[ XQw:- ijvyN surg dw rwjw nOK, auidAwlk munI dy Awr<br />

mwrn qoN, surgoN s`p bx ky pqwl’c if`gw sI[ BwvyN mn`uKw jnm hY, pr ismrn<br />

hIx sMq inMdk s`p hY[ XQw:- ibnu ismrn.jo jIvnu blnw; srp jYsy ArjwrI]<br />

nv KMfn ko rwju kmwvY; AMiq clYgo hwrI]<br />

sMq kY dUKin; iqRgd join ikrmwie] Akwl purKu s`cy siqgurU swihbwn jI dy<br />

ipAwry(sMq) jn jI (kY) dy iv`c, J`UTy(dUKin) doS k`Fx, sRIr nUM kSt dy ky(dUKin)<br />

duKwaux krky, sMq doKI(ikrmwie) ikrm, (iqRgd) tyFIAW(join) jUnW Bogdw hY[<br />

XQw:- sMq kI inMdw; jonI Bvnw]<br />

www.Gursevak.com<br />

466<br />

q`qkrw


sMqn kY dUKin; iqRsnw mih jlY] vwihgurU s`cy siqgurU swihbwn jI dy(sMqn)<br />

hrI rUp bRhmigAwnIAW(kY) dy iv`c, J`UTy(dUKin) doS lwauxy, sRIr nUM kSt dy<br />

ky(dUKin) duKwaux krky, sMq doKI rs ks ivSy Bogx dI iqRsnw rUpI A`g(mih)<br />

’c(jlY) jldw hY[ XQw:- cwir ndIAw; AgnI qin cwry] iqRsnw jlq; jly<br />

AhMkwry] guir rwKy; vfBwgI qwry] jn nwnk; auir hir AMimRqu Dwry]<br />

sMq kY dUKin; sBu ko ClY] vwihgurU s`cy siqgurU swihb jI dy lwfly<br />

spUq(sMq) SWq Awqmw sMq mhWpurS(kY) dy iv`c, JU`Ty(dUKin) doS k`Fx, sRIr nUM<br />

kSt dy ky(dUKin) duKwaux krky, sMq doKI sBu iksy(ko) nUM (ClY) Cldw hY[ XQw:-<br />

loBI kw.vyswhu n kIjY; jy kw pwir vswie] AMiq kwil iqQY DuhY; ijQY.hQu n pwie]<br />

sMq kY dUKin; qyju sBu jwie] (sMq) s`cy siqgurU swihb jI(kY) dy iv`c, JU`Ty<br />

(dUKin) doS k`Fxy, dyh nUM kSt dy ky(dUKin) duKwaux krky, sMq doKI dw ijsmwnI<br />

rUhwnI (qyju) prqwp, sBu(jwie) cilAw jWdw hY[ XQw:- ijsu AMdir cuglI cuglo<br />

vjY; kIqw kriqAw, Es dw sBu gieAw] inq cuglI kry, AxhodI prweI; muhu<br />

kiF n skY, Es dw kwlw BieAw]<br />

sMq kY dUKin; nIcu nIcwie] (sMq) s`cy siqgurU swihb jI, sMqW mhWpurSW(kY)<br />

dy iv`c JU`Ty(dUKin) doS k`Fx Aqy sRIr nUM kSt dy ky(dUKin) duKwaux krky, sMq<br />

doKI AiqAMq nIcu qoN BI(nIcwie) nIc hY[<br />

56.sMq doKI kw; Qwau ko nwih] sMq gursyvk jI ’c JU`Ty doS k`Fx, sRIr nUM<br />

duKwaux krkyy, sMq doKI(kw) dw lok pRlok’c, (ko) koeI BI(Qwau) QW(nwih) nhIN<br />

hY, Bwv aus nUM koeI BI QW itkwxw nhIN idMdw[ XQw:- hliq n soBw, pliq n<br />

FoeI; ibrQw jnmu gvwvixAw]<br />

nwnk sMq BwvY; qw Eie BI giq pwih] 2] vwihgurU mh`lw p jI &urmwauNdy<br />

hn:- BwvyN sMq doKI bymuK ho jWdw hY[ ikRm jUnW Bogdw hY, iqRSnw’c sVdw hY, sB<br />

nUM CLdw hY, qyz cilAw jWdw hY, nIc qoN nIc krm krdw hY, qw BI, DMn DMn<br />

siqgurU nwnk nwm, cVHdI klw[ qyry Bwxy, srb`q dw Blw[ Anuswr s`cy siqgurU<br />

pUrn(sMq) vwihgurU prmpUjnIk sRI gurU nwnk dyv swihb jI nUM(BwvY) BwauNdw hY,<br />

ik(Eie) auh sMq doKI BI(giq) kilAwx(pwih) pw lvy] 2] bury nwl sB krn<br />

buirAweI, muAw& krn keI isAwxy[ bury nwl iPr nykI krnI, DMn gurU nwnk<br />

jwxy[) DMn gurU pRmysr jI AYfy v`fy gunwhgwr nUM BI b^Sx nUM smR`Q hn[ siqguru<br />

www.Gursevak.com<br />

467<br />

q`qkrw


sBnw dw Blw mnwiedw; iqs dw burw ikau hoie] Anuswr smR`Q gurU pRmysr jI nUM, sB<br />

smyN sRb`q dw Blw krnw hI BwauNdw hY, ies leI jpo pRgt BeI.sgly jug AMqir; gur<br />

nwnk kI vifAweI]<br />

57.swKI:- gurmuiK nyk swaU Bgq AMbrIk jI[ qyRqy’c kSp irKI jI dy spu`qR<br />

rwjy sUrj jI qoN sUrj vMs c`lI, (AkwsI sUrj nhIN) duAwpr ’c rwjy ie^vwk jI dI<br />

ATweIvIN pIV@I’c, sUrj vMsI rwjy pRsuSk jI dy ipAwry spu`qR, Bgq AMbrIk jI<br />

AXu`iDAwpiq pRis`D Drmwqmw iCmwvwn hoey hn[ c`kRvrqI pwiqSwh huMidAW, Awp<br />

iqAwg ky srb dI crn-DUV bx ky, Bgvwn jI dI bMdgI krdy[ AwpxI pRjw nUM<br />

bMdgI’c lwauxy krky, cOhW c`kW ’c bhuq 2 mihmw hoeI[ ien@W dI aupmw sux ky<br />

durbwsw irKI jI nUM hMgqw eIrKw PurI, “mYN ikRSn Bgvwn jI dw gurU hW[ ieh rwjw<br />

igRsqI hY, ies dw qyz pRqwp myry nwloN v`D ikauN hY?”gurU ipAwry Bgq jI dw pRqwp<br />

nSt krn leI, irKI jI ien@W dy mihlW’c Awey[ Bgq jI ny inauNdw vrijAw[<br />

AMbrIk muih vrqu hY; rwiq peI durbwsw AwieAw[ nyk swaU gurmuiK rwjy<br />

AMbrIk jI dw(muih) mUMh iekwdsI dy vrqu vwlw hY sI[ Bgq jI dw pRqwp nws<br />

krn leI, rwiq peI qoN durbwsw irKI jI Awey[<br />

BIVw Esu aupwrxw; Ehu auiT nHwvix.ndI isDwieAw[ rwjy ny duAwdsI’c(BIVw)<br />

bRq(aupwrxw) Kol@xw sI, ikauN jo qROdsI’c Kol@x nwl ihMdU miq’c doS igxdy hn[<br />

durbwsw irKI jI au~T ky ndI nUM nhwaux cly gey[<br />

crxodku lY poiKAw; Ehu srwpu dyvx no DwieAw[ ikauNik aun@W nUM Ckwey qoN<br />

ibnw, Bgq jI ku`J Ck nhIN skdy sn, A`DI GVI ip`CoN qrOdsI l`gx vwlI sI[<br />

irKIjI dy AiV`kw bxn qoN, gurmuiK Bgq rwjy jI ny srb ivAwpI rwmjI nUM, pUrn<br />

pyRm Bwvnw nwl ArwiDAw[ myhr krky BgvwnjI ny prmpiv`qR SuB s`cy drSn b^Sy,<br />

rwjy jI ny prmpiv`qR crn-kml Do ky, AMimRq pI ky vrq Koil@Aw[ BgvwnjI ny<br />

hukm kIqw, “hy ipAwry jI!bRq r`Kx dI koeI mhwnqw nhIN[ pyRmw-BgqI syvw kro,<br />

suAws 2 nwm jpo ApxI pRjw nUM jpwau[ ”jd durbwsw jI ny suixAW, ik Bgq jI<br />

ny mYnUM Ckwey qoN ibnw, Awp Ck ilAw hY, qW srwp dyx nUM q`qw ho ky, Dw ky ndI qoN<br />

vwips AwieAw[<br />

c`kR sudrsnu kwl rUp; hoie BIhwvlu.grbu gvwieAw[) Bgq qyry siB pRwxpiq<br />

pRIqm; qUM Bgqn kw ipAwrw] Anuswr Bgqn jI dy AiqAMq ipAwry BgvwnjI ny<br />

www.Gursevak.com<br />

468<br />

q`qkrw


sudrSn c`kR nUM AwigAw idqI, “kRoDI nUM mwr[ ”sudrSn c`kR ny kwl<br />

vWg(BIhwvlu) iBAwnk rUp ho ky, irKIjI nUM mwrn leI ip`Cw krky aus dw hMkwr<br />

guAw idqw[<br />

bwm@x BMnw jIau lY; riK n hMGin.dyv sbwieAw[ jd kwl rUp c`kR nUM isr’qy<br />

dyiKAw, qW bRwhmx AwpxI jwn lY(BMnw) B`ijAw, sudrSn c`kR ip`Cy 2 gey[ c`kR qoN<br />

frdy(sbwieAw) swry dyvqy BI irKIjI nUM Awpxy kol r`K nw(hMGin) sky[<br />

ieMdR loku isv loku qij; bRhm loku bYkuMT qjwieAw[ pihlW ieMdRpurI’c rwjy<br />

ieMdR jI pws gey, qW aun@W ny qwV ky ikhw, “ie`QoN CyqI B`j jw, nhIN qW ie`Qy A`g<br />

l`g jwvygI[ ”ie`QoN B`j ky kYlwS prbq’qy iSvpurI’c iSv jI pws gey[ qW au~QoN<br />

BI Bjw idqy[ A`gy B`j ky bRhm lok’c bRhmwjI pws gey[ bRhmwjI ny BI qwV ky<br />

Bjw idqy[ ie`QoN qyzI nwl B`j ky bYkuMT’c ivSnUMjI pws gey [ ivSnUMjI ny qwV ky<br />

Bjw idqy bYkuMT nUM C`f ky BI B`j Awey[ sMq ky hqy kau; rKY n koie] Anuswr iksy<br />

ny BI n r`Ky, bhuq hI iqRskwr hoieAw[<br />

dyviqAw Bgvwnu sxu; isiK dyie sBnw smJwieAw[ sBnw dyviqAW ny ivSnUM<br />

BgvwnjI smyq, SuB is`iKAw dy ky smJwey, “qUM sMq doKI hYN, Bgq AMbrIkjI qoN<br />

ibnw qYnUM koeI BI bcwA nhIN skygw[ ies leI mwx C`f ky, aun@W mhWpurKW dy<br />

crn PV ky muAw&I mMg[ ”<br />

Awie pieAw srxwgqI; mwrIdw AMbrIk CufwieAw[ jdoN durbwsw jI, sMq<br />

ibnw.mY Qwau n koeI; Avr n sUJY jwvnw] Anuswr gurmuiK sMq ikRpwl mhWpurS<br />

Bgq AMbIrkjI dy srnI pey, qW aun@W ny mhwn ikRpw krky mwrIdy Cufw ley[<br />

XQw:- sMq srin jo jnu prY; so jn auDrnhwr]<br />

Bgiq vClu jig ibrd sdwieAw] 4] Awpxy ipAwry Bgq jI dI r`iKAw<br />

krky, j`g’qy vwihgurU jI ny Awpxw(ibrd) Drm, BgqW dy(vClu)<br />

ipAwry(sdwieAw) sdwie[ XQw:- Bgq vClu qyrw ibrdu; rKwieAw jIau]) Bgiq<br />

vClu hir ibrdu; Awip bnwieAw])<br />

58.pyRmw-BgqI dy SuB gux:- Bgq purS kRoDI n hovy, ivSy ADIn n rhy, Bu`l<br />

kry qW muAw&I mMgy, muAw&I dyx leI hr vyly iqAwr rhy, ijvyN Bgq AMbrIkjI<br />

idqI[ jykr koeI sqwvy qW aus nwl klyS n kry, sgoN vwihgurU jI’qy pRp`k Afol<br />

Brosw r`Ky[ swvDwn ho ky, s`cy siqgurU DMn vwihgurU sRI gurU gRMQ swihb jI qoN,<br />

www.Gursevak.com<br />

469<br />

q`qkrw


Awpxy idl idmwZ’c AMimRq gurbwxI pRwpq kridAW vwihgurU 3 jpdw rhy Aqy,<br />

syvk hoie sMjIdu; n hsx rovxw] Anuswr gurU pRmysr jI dw lwlw golw gMBIrqw<br />

sihnSIlqw vwlw ipAwrw gursyvk bxy[<br />

sMq kw inMdku; mhw AqqweI] (sMq) s`cy siqgurU swihb jI dy SuB guxW nUM<br />

AOgux kihx vwlw, sMqjI(kw) dw inMdku, (mhw) bhuq v`fw(AqqweI) nIc pwpI qoN<br />

BI mhW pwpI hY[ XQw:- inMdk kw; mYlw Awcwru])<br />

sMq inMdk AqqweI dy ArQ:- 1 Agn lwey, 2 ibK dyveI; 3 inrdoS jn ko<br />

mwr[ 4 Dn 5 dwrw 6 BUmI hrY; AqqweI doie cwr[ 1 iksy dy Gr nUM A`g lwauxI,<br />

2 zihr dy ky mwrnw, 3 inrdoS nUM DoKy nwl mwrnw[ 4 Dn Kohxw, 5 pr iesqRI KohxI,<br />

6 zmIn KohxI Awid[ AYtm bMb su`tx vwlw AqqweI hY[<br />

sMq kw inMdku; iKnu.itknu n pweI] gurU jI dy sMq syvk jI(kw) dw inMdku,<br />

(iKnu) G`t qoN G`t smW, sqsMgq jI, iksy BI sBw ’c, (itknu) itkxw(n)<br />

nhIN(pweI) pwauNdw[ vw sB dy irdy ’c, prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU mh`lw<br />

pihlw jI mhwrwj bYTy hn[ XQw:- mhl mih bYTy; Agm Apwr] aun@W dy s`cy s`ucy<br />

au~cy im`Ty ipAwry s`icAwry inrml inRivkwr s`cy crn-kmlW ’c, AMqr iDAwn ho<br />

ky, mn krky G`t qoN G`t smW iKnu mwqR BI, sMq kw inMdku (itknu) itkxw(n)<br />

nhIN(pweI) pwauNdw[ XQw:- kbhU jIAVw aUiB cVqu hY; kbhU jwie pieAwly]<br />

loBI jIAVw.iQru n rhqu hY; cwry kuMfw Bwly]) inMdk mwry qqkwil; iKnu itkx n<br />

idqy]) psu pMKI BUq Aru pRyqw] bhu ibiD jonI iPrq Anyqw] jh jwno qh rhnu n<br />

pwvY] Qwn ibhUn auiT auiT iPir DwvY] min qin bwsnw bhuqu ibsQwrw] AhMmyv<br />

mUTo bycwrw] Aink doK Aru bhuqu sjweI] qw kI kImiq khxu n jweI] pRB<br />

ibsrq nrk mih pwieAw] qh mwq n bMDu n mIq n jwieAw] ijs kau hoq<br />

ik®pwl suAwmI] so jnu nwnk pwrgrwmI] 3]<br />

sMq kw inMdku ; mhw hiqAwrw] (sMq) Akwl purKu jI, s`cy siqgurU swihb jI,<br />

sgl gux.Avguxu n koeI; hoih nIqw nIqw] Anuswr sgl guxW spMn sihq,<br />

pUrn(sMq) sMqW mhWpurSW dy SuB guxW nUM AOgux kihx vwlw, sMqW mhWpurSW(kw) dw<br />

inMdku, jIv h`iqAw krn vwlw(mhw) v`fw(hiqAwrw) pwpI hY[ ijvyN mhW hiqAwry<br />

zwlm nIc sy Aiq nIc, jhWgIr, mhW pwpI cMdU ny, prmpUjnIk s`cy siqgurU<br />

vwihgurU mh`ly pMjvyN jI nUM ShId kIqw[ XQw:- pauVI 5] lY Pwhy.rwqI qurih; pRBu<br />

www.Gursevak.com<br />

470<br />

q`qkrw


jwxY pRwxI] qkih nwir prweIAw; luik AMdir TwxI] sMn@I dyin.ivKMm Qwie; imTw<br />

mdu mwxI] krmI Awpo AwpxI; Awpy pCuqwxI] AjrweIlu Prysqw; iql pIVy GwxI]<br />

59.sMq kw inMdku; prmysuir mwrw] (sMq) Akwl purKu jI, (sMq) SWq Awqmw<br />

mhWpurK jI, (sMq) prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI(kw)<br />

dw inMdku, gurU prmysuir jI dw(mwrw) mwirAw hoieAw hY[ ijvyN prmpUjnIk vwihgurU<br />

s`cy siqgurUU sRI gurU hirgoivMd swihb jI ny, sRI hirgoivMdpur swihb jI dy DrmXu`D<br />

’c, cVH ky Awey zwlm mhW pwpI inMdk cMdU dy kpu`qR krmcMd, rqncMd Abdul KW<br />

iqMnW nUM iek`Ty ie`ko vwrI swhmxy jMg lVidAW mwirAw sI[ XQw:- jhW qhW; qum<br />

Drm ibQwro] dust doKIXin; pkir pCwro]) BYrau mhlw 5] inMdk kau; iPtky<br />

sMswru] inMdk kw; JUTw ibauhwru] inMdk kw; mYlw Awcwru] dws Apuny kau;<br />

rwKnhwru] 1] inMdku muAw; inMdk kY nwil] pwrbRhm prmysir jn rwKy; inMdk kY<br />

isir.kVikE kwlu] 1] rhwau] inMdk kw kihAw; koie n mwnY] inMdk JUT boil;<br />

pCuqwny] hwQ pCorih; isru Drin lgwih] inMdk kau; deI CofY nwih] 2] hir kw<br />

dwsu; ikCu burw n mwgY] inMdk kau; lwgY duK sWgY] bguly ijau; rihAw pMK pswir]<br />

muK qy boilAw; qW kiFAw bIcwir] 3] AMqrjwmI; krqw soie] hir jnu krY; su<br />

inhclu hoie] hir kw dwsu; swcw drbwir] jn nwnk kihAw; qqu bIcwir]<br />

swKI:- DMn prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU dsvyN pwiqSwhjI AsMK<br />

bRhmMf dy rcnhwr srb ivAwpI, nwnk inrBau inrMkwru; Ajpw jwp jI dy s`cy<br />

Avqwr, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; jI hux AsMK sUrjW nUM pRkwS rhy hn[ Awp<br />

jI ny sRI cmkOr swihb jI dI gVHI dy DrmjMg ’c, svw lwK sy eyk lVwaUN; qbY gurU<br />

goibMd isMG nwm khwaUN] Awpxy SuB bcn pUry kIqy[ gurU pRmysr jI ny, rwq nUM<br />

gurduAwrw sRI qwVI swihb jI vwly prmpiv`qR SuB s`cy AsQwn’qy Aw ky, qwVI mwr<br />

ky, ieh SuB bcn &urmwey:- “pIry ihMd, my-rv`id; pIry ihMd, my-rv`id[<br />

”{Anqklwvwn inrBau inrml inrvYru Akwl ^udw dy pUrn s`cy Avqwr ihMd<br />

dy(pIry) pIrwn pIr gurU jI(my-rv`id) suqMqR jw rhy hn[ }aus qoN A`gy mhwrwj s`cy<br />

pwiqswhjI svw l`K hI, JwVIAW kwhW iv`cdI, prmpUjnIk gurduAwry sRI jMf swihb<br />

jI ivKy phuMcy[ ipAwry dieAwisMG swihb jI, ipAwry DrmisMG swihb jI, ipAwry<br />

mwnisMG swihb jI, jo gurU pRmysr jI nwl Awey sn, ivCuV gey[ sRI jMf swihb jI<br />

hyTW, mhwrwj swihb jI SSoBq nUro nUr ivsmwd jgmgw rhy sn[ jh;<br />

www.Gursevak.com<br />

471<br />

q`qkrw


iJilimilkwru idsMqw] qh; Anhd sbd bjMqw] Anuswr mhwrwj swihb jI dy AMdr<br />

bwhr, Awpxy inrgun inrMkwr AKMf joiq vwihgurU jI dw b`JvW pRkwS hI pRkwS ho<br />

irhw sI, ijs pRkwS nwl swrw vwqwvrx hI jgmgw irhw sI[ gurU pRmysr jI,<br />

Ajpw jwpu n vIsrY; Awid jugwid smwie]) Ajpw jp hYN] AQpw Qp hYN]) iek dU<br />

jIBO, lK hoih; lK hovih lK vIs]) ijhvw eyk.hoie lK kotI; lK kotI koit<br />

iDAwvYgo]) gurmuiK; roim roim hir iDAwvY] Anuswr vwihgurU 3 jp rhy sn[<br />

vwihgurU] vzIdy dy &OjI, gurU pRmysr jI nUM ShId krn leI Koj kr rhy sn[ do<br />

sMq doKIAW ny, prmpUjnIk s`cy siqgurU mhwrwj swihb jI nUM, sRI jMf swihb jI dy<br />

hyTW bYTy q`ikAw qy ikhw, “jy AwpW, gurU pRmysr jI nUM, J`t p`t ShId kr dyeIey qW<br />

swnUM vzIdw mur`by qy mohrW dw v`fw ienwm dyvygw, nwly swfI pRis`DI hovygI[ ijn@W<br />

siqgurW nUM muZlIAw hkUmq qy phwVI rwjy iml ky, swFy s`q mhIny dw jkVbMd Gyrw<br />

pw ky BI ShId nhIN kr sky, hux AwpW aun@W nUM ShId krIey[ ”hzUr s`cy<br />

pwiqSwhjI’qy vwr krn dI BYVI ie`Cw lY ky, nyVy ho ky dohW ny vwr kIqw[ siqgurU<br />

s`cy pwiqSwhjI ny, dovyN hI Jtkw idqy[ XQw:- swkq inMdk dust; iKn mwih<br />

ibdwirAnu]) rhdy Kuhdy inMdk mwirAnu; kir Awpy Awhru] sMq shweI nwnkw; vrqY<br />

sB jwhru]) inrvYrY sMig vYru rcwey; phuic n skY.gvwrY]) sMqw nwil vYru kmwvdy;<br />

dustw nwil mohu ipAwru] AgY ipCY suKu nhI; mir jMmih vwro vwr]) durbwsw isau<br />

krq TgaurI; jwdv ey Pl pwey] ikRpw krI jn Apuny aUpr; nwmdyau hir gun gwey]<br />

sRI ikRSn Bgvwn jI dy b`icAW ny, durbwsy irKI jI nUM mSkrI kIqI, irKI jI<br />

dy srwp dyx qoN, 56 koRV Xwdv Srwb pI ky, Awpo ’c lV ky, FweI pihrW ’c mr<br />

gey jI[ XQw:- sMqn syqI mskrI; kul fobn kI rIq[ Bwgvwn syvw krn; hu`jqW<br />

krn plIq[<br />

sMq kw inMdku; rwj qy hInu] (sMq) Akwl purKu jI, s`cy siqgurU swihb jI,<br />

sMqW mhWpurSW(kw) dw inMdku, duinAwvI rwj(qy) qoN(hInu) rihq ho jWdw hY[ XQw:-<br />

sMq kw doKI; rwj qy twil]) Bgq kI inMdw; rwj qy tlY] vw Awpxy mn ieMidRAW’qy,<br />

rwj krn(qy) qoN(hInu) rihq ho jWdw hY, Bwv ieh ies nUM AOgxW ivkwrW kukrmW ’c<br />

lw ky, nwmu qoN ivCoV ky byqwl bxw idMdy hn[ XQw:- hir ky nwm hIn; byqwl] vw<br />

sB dy AMdr bwhr jwgq joiq srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] vwihgurU jI<br />

dy(rwj) pRkwS hI pRkwS qy (hInu) rihq ho jWdw hY[<br />

www.Gursevak.com<br />

472<br />

q`qkrw


sMq kw inMdku; duKIAw Aru dInu] (sMq) Akwl purKu jI (kw) dw inMdku, nSy<br />

ivSy AOguxW Gxy du`KW krky duKIAw Aru ien@W dy(dInu) ADIn ho ky, ien@W dw<br />

mwirAw(dInu) kMgwl sB dy A`gy dInu bx ky, illkVIAW k`Fdw rihMdw hY[ XQw:-<br />

sMq kI inMdw; dUK shwm]) sgl klys; inMdk BieAw Kydu]<br />

sMq ky inMdk kau; srb rog] (sMq) Akwl purKu jI, s`cy siqgurU swihb jI,<br />

bRhmigAwnI sMq jI(ky) dy, inMdk(kau) nUM, (srb) swry rog l`g jWdy hn[ XQw:-<br />

sMq kI inMdw; rogI krnw]) prmysr qy BuilAW; ivAwpin@ sBy rog]) indk kY<br />

muiK; kIno@ rogu]) AswD rog aupijE qn BIqir; trq n kwhU twirE]) AswD rogu<br />

aupijAw sMq dUKin; dyh ibnwsI mhw KieAw]<br />

cwr pRkwr dy rog:- 1 AwDI mn krky kwm koRD Purny, 2 ibAwDI:- (vwie)<br />

vweI, (ipq) grmI, (kP) blZm, (ruDR) ^Un dy ivgwV krky sRIr dI iKlq<br />

ivgVn qoN rog ho jwxw, 3 aupwDI hMkwr nwl kql kukrm krny[ kOVw bolxw bwxI<br />

dw rog hY[<br />

sMq ky inMdk kau; sdw ibjog] (sMq) siqgurU nwnk dyv swihb jI(ky) dy<br />

inMdk(kau) nUM, vwihgurU jI, sqsMgq jI Aqy SuB guxW qoN sdw hI(ibjog) ivCoVw<br />

rihMdw hY[<br />

sMq kI inMdw; doK mih doKu] ijvyN kMn ’c KMjKjUrw vVn qoN, Awpxw isr kMD<br />

nwl ptk 2 ky mr jWdw hY[ KMjKjUrw vVnw d`uK hY, kMD nwl isr ptkxw, p`ky<br />

PoVy’qy s`t v`jx vWg du`K ’c du`K hY , ies qr@W ie`k rog qoN dUjw, Pyr qIjw roog l`g<br />

jwxw, vwrI 2 swry snyhI mr jwxy, ieh du`K ’c du`K hY[ ies qr@W(sMq) ^wlsy<br />

jI(kI) dI kIqI inMdw, (doK) du`K(mih) ’c(doKu) du`K hY[ XQw:- duKu ivCoVw; ieku<br />

duKu BUK] ieku duKu; skqvwr jmdUq] ieku duKu; rogu lgY qin Dwie]) slok mhlw<br />

1] duK ivic jMmxu duiK mrxu duiK vrqxu sMswir] duKu duKu AgY AwKIAY piV@ piV@<br />

krih pukwr] duK kIAw pMfw KulIAw; suKu.n inkilE koie] duK ivic jIau<br />

jlwieAw; duKIAw cilAw roie]) inMdkW pwshu.hir lyKw mMgsI; bhu dyie sjweI]<br />

jyhw inMdk.ApxY jIie kmwvdy; qyho Plu pweI]) inMdk kau; lwgY duK 1 sWgY]<br />

1 brCI[<br />

nwnk sMq BwvY; qw aus kw BI.hoie moKu] 3] prmpUjnIk s`cy siqgurU nwnk<br />

dyv Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI;<br />

www.Gursevak.com<br />

473<br />

q`qkrw


guru Arjunu prqK´ hir] prmpUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI, prmpUjnIk s`cy sMq<br />

siqgurU gRMQ swihb jI mhwrwj, sMq gursyvk jI dw bhuq v`fw sRb ivAwpI mhW<br />

ivsmwd AiDk qoN AiDk pRqwp jxw rhy hn[ AvKD sBy kIiqAnu; inMdk kw dwrU<br />

nwih] Anuswr BwvyN loQ inMdk dw dwrU nhIN hY, ikauNik bhuqy doS hI doS hn, qw<br />

BI(sMq) SWq Awqmw gursyvk jI, siqgurU gRMQ swihbwn s`cy pwiqSwh jI nUM(BwvY)<br />

BwauNdw hY, ik aus inMdk(kw) dw BI, cOrwsI dy gyVy AOguxW qoN(moKu) Cutkwr hoie<br />

jwvy] 3] AYsy mhwn praupkwrI DIrjDwrI inRibkwrI inrMkwrI, dIn dieAwl<br />

ikRpwl ikRpwinD, gurU pRmysr jI dI mhW inrml prmpiv`qR SuB s`cI crn-DUV’c,<br />

dwsn dws gRIb hr smyN ieSnwn krdw hY, jo jnm 2 dI haumY mYL nUM nws krdI<br />

hY[ XQw:- (m`jnu, in`q) gur kI ryxu; inq mjnu krau] jnm jnm kI; haumY mlu<br />

hrau]<br />

sMq kw doKI; sdw Apivqu] (sMq) guris`K hirjn swD’c JU`Ty doS k`Fx.du`K<br />

dyx vwlw, sMq jI(kw) dw doKI, kwm kRoD inMdw AOguxW krky sdw(Apivqu) mYLw,<br />

ijau sws ibnw; imrqk kI loQw] hY, aus qoN BYVy niSAW kqlW inMdw mMd krmW dI<br />

AiqAMq BYVI bdbo AwauNdI hY[ XQw:- inMdk kw mwQw; eIhW aUhw kwlw]<br />

sMq kw doKI; iksY kw nhI imqu] (sMq) s`cy siqgurU swihb jI, gurmuiK<br />

mhWpurSW nUM du`K dyx vwlw sMq jI(kw) dw doKI, s`p vWg(iksY) iksy(kw) dw<br />

BI(imqu) im`qR nhI hY[ XQw:- spY duDu pIAwlIAY; ivhu muKhu stY] ijvyN loBI inmk<br />

hrwmI mhW pwpI gMgU ny p`cI swl gurU Gr dw lUx KwDw[<br />

sMq ky doKI kau; fwnu lwgY] (sMq) SWq Awqmw gursyvk jI, s`cy siqgurU sRI<br />

gurU nwnk dyv swihb jI nUM kSt dy ky duKwaux vwly, gurU sMq jI(ky) dy doKI(kau)<br />

nUM, lok fMf, jm fMf, ip`qr fMf, dyv fMf, rwj fMf Aqy mwr ku`t Awid Anyk<br />

pRkwr dw(fwnu) fMn(lwgY) l`gdw hY[ XQw:- (dYq.ibMdI.n.lw) fwnu dYq; inMdk kau<br />

jwm]<br />

sMq ky doKI kau; sB iqAwgY] (sMq) s`cy siqgurU swihb jI, Bgq<br />

bRhmigAwnI jI nMU, duKwaux vwly sMq jI(ky) dy, doKI(kau) nUM, dyvqy pIr pYgMbr<br />

Avqwr sbMDI sB(iqAwgY) iqAwg idMdy hn[ aus au~pr koeI BI nhIN Qu`kdw[<br />

XQw:- inMdk kw kihAw; koie n mwnY] inMdk JUT boil pCuqwny]<br />

www.Gursevak.com<br />

474<br />

q`qkrw


sMq kw doKI; mhw AhMkwrI] (sMq) Akwl purKu jI, s`cy siqgurU swihb jI nUM<br />

duKwaux vwlw, sMq jI(kw) dw doKI, (mhw) v`fw AhMkwrI hY[ XQw:- rwmcMid;<br />

mwirE Aih rwvxu]<br />

sMq kw doKI; sdw ibkwrI] (sMq) siqgurU swihbwn jI, SWq Awqmw gursyvk<br />

jI nMU duKwaux vwlw, sMq jI(kw) dw doKI, sdw ibkwrI hY, Bwv hr smyN ivkwrW’c<br />

K`cq rihMdw hY[ ijvyN doRpqI jI nMU ngn krn dI ie`Cw krky, hMkwr<br />

ivkwr’c(bUfw) fu`b igAw[ XQw:- bUfw durjoDnu; piq KoeI]<br />

sMq kw doKI; jnmY mrY] (sMq) s`cy siqgurU swihb jI, sMqW mhWpurSW nMU du`K<br />

dyx vwlw, sMq jI (kw) dw doKI, hmySw(jnmY) jMmdw(mrY) mrdw rihMdw hY[ XQw:-<br />

jim jim mrY; mrY iPir jMmY] bhuqu sjwie; pieAw dyis lµmY]) kbhU kIt hsiq;<br />

pqMg hoie jIAw] Aink join; BrmY BrmIAw]<br />

sMq kI dUKnw; suK qy trY] sMq doKI(kI) dI, (sMq) s`cy siqgurU swihb jI nUM,<br />

idqI (dUKnw) pIVw krky, Bwv sMq nMU duKwauxy krky, ivkrwl BUqnw sMq doKI<br />

suK(qy) qoN(trY) tl jWdw hY[ XQw:- sqgur qy.jo muh Pyrih; mQy iqn kwly]<br />

Anidnu duK kmwvdy; inq johy jm jwly] supnY.suKu n dyKnI; bhu icMqw prjwly]<br />

sMq ky doKI kau; nwhI Twau] (sMq) s`cy siqgurU swihb jI, sMqW mhWpurSW nUM,<br />

duKwaux vwly, sMq jI(ky) dy doKI(kau) nMU, lok pRlok, sqsMgq, s`c srUp bRhm jI<br />

’c, (Twau) jgHw nwhI imldI, ikauNik sMq jI nUM duKwauxy krky , vwihgurU jI duKI ho<br />

jWdy hn[ XQw:- sMqn duK pwey qy duKI] suK pwey swDn ky suKI]<br />

nwnk sMq BwvY; qw ley imlwie] 4] vwihgurU s`cy siqgurU nwnk dyv suAwmI<br />

isrjnhwr mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy hn:- BwvyN sMq doKI iksy dw BI im`q nhIN<br />

hY, sdw Apiv`qR mhW hMkwrI sdw ivkwrI hY, qw BI pUrn iKmw srUp(sMq) Akwl<br />

purKu jI, gurmuiK swDU jI, siqgurU pRmysr jI nMU, Awpxy nwl imlwie(ley) lYxw<br />

hI(BwvY) BwauNdw hY] 4] {qUM dieAwlu ikRpwlu ikRpwiniD; mnsw pUrxhwrw] Anuswr<br />

vwhu!vwhu!idAwl ikRpwl ikRpwiniD DMn gurU pRmysr jI, gurisK pRIiq; guru imlY<br />

glwty] jn nwnk pRIiq; swD pg cwty] Anuswr Awp jI dy s`cy crn, sdw 2<br />

c`tIey lwhw K`tIey[ }<br />

sMq kw doKI; AD bIc qy tUtY] (sMq) s`cy siqgurU gRMQ swihb jI ’qy, JU`Ty doS<br />

lwaux vwlw, vw sMq jI nUM kSt dy ky duKwaux vwlw, sMq jI(kw) dw(doKI) doSI,<br />

www.Gursevak.com<br />

475<br />

q`qkrw


AD(bIc) ivcwly(qy) qoN(tUtY) tu`t jWdw hY, Bwv pUrI aumr nhIN Bogdw[ vw ijs<br />

kMm nUM h`Q pwauNdw hY, auh kMm A`D ivcwly qoN tu`t jWdw hY, Bwv isry nhIN cV@dw[<br />

vw jy koeI aus nwl pRIqI kry, qW Ehu AD(bIc) ivcwly(qy) qoN hI(tUtY) tu`t jWdw<br />

hY[ XQw:- swkq isau muiK joirAY; AD vIchu tUtY] hir jn kI syvw jo kry, ieq<br />

aUqih CUtY] 4]) tUtI inMdk kI; AD bIc] jn kw rwKw Awip suAwmI; bymuK<br />

kau.Awie phUcI mIc] 1]<br />

sMq kw doKI; ikqY kwij n phUcY] pUrn vwihgurU srUp s`cy sMq siqgurU<br />

swihbwn jI nUM duKwaux vwlw, sMq siqgurW(kw) dw doKI, Awpxy(ikqY) iksy<br />

BI(kwij) kMm dI sMpUrnqw q`k(n) nhIN(phUcY) phuMcdw, vw (ikqY) iksy dUjy dy<br />

kwij dI shwieqw leI nhIN phuMcdw, Bwv iksy ’qy BI praupkwr nhIN krdw[<br />

sMq ky doKI kau; auidAwn BRmweIAY] (sMq) Akwl purKu jI(sMq) siqgurU<br />

swihb jI dw doKI Awpxy Awp(kau) nUM, (auidAwn) aujwV(ky) dy iv`c, (BRmweIAY)<br />

Brmwauxw Btkwauxw krdw hY, sMq jI nUM du`K dyxy krky, pwZl ho ky, aujwV ’c hI<br />

Bu`Kw iqhwieAw qVPdw 2 mr jWdw hY[<br />

sMq kw doKI; auJiV pweIAY] (sMq) s`cy siqgurU swihb jI(kw) dw doKI,<br />

Awpxy Awp nMU kwm kRoD jIv h`iqAw AOgux kusMgq tyFIAW jUnW rUpI(auJiV)<br />

kur`sqy(pweIAY) pwauNdw hY[<br />

sMq kw doKI; AMqr qy QoQw] ijau sws ibnw; imrqk kI loQw] (sMq) s`cy<br />

siqgurW nMU kSt dy ky duKwaux vwlw, sMq jI(kw) dw doKI, (AMqr) AMdr(qy) qoN,<br />

ieauN SuB guxW qoN(QoQw) KwlI hY, (ijau) ijvyN(imrqk) murdy(kI) dI(loQw) loQ,<br />

sws qoN ibnw KwlI huMdI hY[ XQw:- imrqk dyh; swD sMg ibhUnw]) AMdru KwlI pRym<br />

ibnu; Fih FyrI qnu Cwru]) sws ibnw ijau dyhurI; kq soBw pwvY]<br />

sMq ky doKI kI; jV ikCu nwih] (sMq) s`cy siqgurU swihb jI nUM duKwaux vwly,<br />

sMq jI(ky) dy doKI(kI) dI sMswr ’c, sMqwn rUpI jV(ikCu) ku`J(nwih) nhIN<br />

rihMdI[ vw vwihgurU jI’qy srDw rUpI jV, ihrdy’c(ikCu) ku`J BI(nwih) nhIN hY[<br />

XQw:- (dul`B) dulB dyh KoeI.AigAwnI; jV ApxI Awip aupwVI jIau]) kuqw<br />

rwij bhwlIAY; iPir ckI ctY] spY duDu pIAwlIAY; ivhu muKhu stY] pQru pwxI<br />

rKIAY; min hTu n GtY] coAw cMdnu prhrY; Kru Kyh pltY] iqau inµdk pr<br />

inMdhUM; hiT.mUil n htY] Awpx hQIN AwpxI; jV Awip auptY] 1]<br />

www.Gursevak.com<br />

476<br />

q`qkrw


Awpn bIij; Awpy hI Kwih] inMdw dw bIij, jo(Awpn) Awpxw bIijAw hY,<br />

aus dw &L, kSt Awpy hI(Kwih) KWdw Bwv Bogdw hY[ vw spnI dy Awpxy b`cy Kwx<br />

vWg, pyt tYst krw ky, Apxw b`cw mrvw ky, Awpn(bIij) sMqwn, Awpy hI(Kwih)<br />

KWdw hY[ vw ipAwry Akwl jI, ies nUM suAws pdwrQ sbMDI Anyk dwqW rUp bIj,<br />

gurU syvw bMdgI praupkwr krn rUp bIjx leI, b^Sdy hn, pr ieh iviSAW<br />

niSAW’c brbwd krn rUp, Awpn bIij Awpy hI(Kwih) KWdw hY, A`gy leI cMgw<br />

kMm krn rUp, cMgw bIj nhIN bIjdw[ XQw:- ijnI AYsw hir nwmu.ncyiqE; sy kwhy<br />

jig Awey.rwm rwjy] iehu mwxs jnmu dulµBu hY; nwm ibnw ibrQw sBu jwey] huix<br />

vqY.hir nwmu n bIijE; AgY BuKw ikAw Kwey] mnmuKw no iPir jnmu hY; nwnk hir<br />

Bwey]<br />

sMq ky doKI kau; Avru n rwKnhwru] (sMq) s`cy siqgurU swihb jI nUM du`K dyx<br />

vwly, sMq jI(ky) dy doKI(kau) nUM, lok pRlok ’c pUry gurU nwnk dyv swihb jI qoN<br />

ibnw, (Avru) hor koeI BI(rwKnhwru) r`Kx vwlw(n) nhIN hY[ pauVI] isir isir<br />

hoie inbyVu; hukim clwieAw] qyrY hiQ inbyVu; qUhY min BwieAw] kwlu clwey bMin;<br />

koie n rKsI] jru jrvwxw kMin@; ciVAw ncsI] siqguru boihQu byVu; scw rKsI]<br />

Agin BKY BV hwVu; Anidnu BKsI] PwQw cugY cog; hukmI CutsI] krqw kry su<br />

hogu; kUVu inKutsI]) inMdk kau; iPtky sMswru] inMdk kw; JUTw ibauhwru]<br />

nwnk sMq BwvY; qw ley aubwir] 5] s`cy siqgurU nwnk dyv swihb pMjvyN<br />

pwiqswh jI &urmwauNdy hn:- AvKD sBy kIiqAnu; inMdk kw dwrU nwih] Anuswr<br />

BwvyN sMq doKI inMdk dI koeI BI dvw nhIN, aus nUM koeI BI r`Kx vwlw nhIN, qw BI<br />

dieAwl ikRpwl(sMq) siqgurU pRmysr jI nUM, inMdk nUM du`KW qoN bcwA lYxw hI(BwvY)<br />

BwauNdw hY, ies leI du`KW qoN (aubwir) bcwA(ley) lYNdy hn] 5] XQw:- siqguru<br />

myrw sdw dieAwlw; moih dIn kau rwiK lIAw]) AikrqGxw kw; kry auDwru] pRBu<br />

myrw hY; sdw dieAwru]) AikrqGxw no pwldw; pRB nwnk sd bKisMdu]<br />

SuB is`iKAw:- hy ipAwry mn!AYsy dIn dieAwl ikRpwl s`cy siqgurU swihbwn<br />

jI nUM, qn mn Dn isr Arp ky hukm mMn[ XQw:- qnu mnu Dnu sBu sauip gur<br />

kau; hukim mMinAY pweIAY]<br />

sMq kw doKI; ieau ibllwie] ijau jl ibhUn; mCulI qVPVwie]) siqguru<br />

myrw sdw dieAwlw; s`cy siqgurU jI dy ipAwry inrdoS sMq jI nMU, JU`Ty doS lwaux,<br />

www.Gursevak.com<br />

477<br />

q`qkrw


kSt dy ky duKwaux vwlw sMq kw doKI, du`KW dw mwirAw, ieau(ibllwie) ivrlwp<br />

hI ivrlwp krdw hY, ijau jl qoN(ibhUn) ibnw, mCulI(qVPVwie) qVPdI hY[<br />

XQw:- jY qin; bwxI ivsir jwie] ijau; pkw rogI ivllwie]) nrk kUp mih goqy<br />

KwvY; ijau.jl qy bwhir mInw hy]<br />

sMq kw doKI BUKw; nhI rwjY] ijau pwvku; eIDin nhI DRwpY]) qUM inrvYru; sMq<br />

qyry inrml] ijn dyKy; sB auqrih klml] Awp jI inrml inrvYr hoN jI, Awp<br />

jI dy ipAwry sMq jI BI inrml inrvYr hn[ jo Bgq jYdyv jI vWg, iksy nwl BI<br />

vYr nhIN krdy[ XQw:- sMq krY n vYr.iksU sMg; vrqY sB kY ihq mY Aq hI[ sMq<br />

mhWpurSjI Awpxy nwl, vYr krn vwilAW nwl BI, pyRm snyh nwl hI vrqdy hn[<br />

aupoRkq guxW vwly(sMq) s`cy siqgurU swihb jI nUM du`K dy ky duKwaux vwlw, inrml<br />

inrvYr sMq jI(kw) dw doKI, Dn ivSy pdwrQ, rs ks Bogx dI iqRsnw krky BUKw,<br />

(rwjY) r`jdw nhI, (ijau) ijvyN (pwvku) A`g(eIDin) l`kVW nwl nhI(DRwpY)<br />

r`jdI[ XQw:- BuiKAw.BuK n auqrI; jy bMnw purIAw Bwr]) ibiKAw mih iknhI;<br />

iqRpiq n pweI] ijau pwvku eIDin nhI DRwpY; ibnu hir khw AGweI]) iqn kI<br />

BuK.kdy n auqrY; inq BuKw BuK kUkwhI] Enw dw AwiKAw.ko nw suxY; inq hauly<br />

hauil mrwhI]) shs Kty; lK kau auiT DwvY] iqRpiq n AwvY; mwieAw pwCY pwvY]<br />

Aink Bog; ibiKAw ky krY] nh iqRpqwvY; Kip Kip mrY] ibnw sMqoK; nhI koaU<br />

rwjY] supn mnorQ; ibRQy sB kwjY]<br />

(Cu`tY) sMq kw doKI; CutY iekylw] ijau bUAwVu iqlu; Kyq mwih duhylw] (sMq)<br />

s`cy siqgurU swihb jI ’qy JU`Ty doS Aropx, sRIr nUM du`K dyx vwlw, ipAwry sMq<br />

jI(kw) dw doKI, aujwV ’c iekylw (CutY) Cu`t jWdw hY, (ijau) ijvyN(bUAwVu iqlu)<br />

fofIAW ’c suAwh vwlw iql, Kyq(mwih) ’c iek`lw (duhylw) duKI huMdw hY[ XQw:-<br />

(Pu`lIAih) nwnk.gurU n cyqn@I; min AwpxY sucyq] Cuty iql bUAwV ijau; sMu\y<br />

AMdir Kyq] KyqY AMdir CuitAw; khu nwnk.sau nwh] PlIAih PulIAih bpuVy; BI<br />

qn ivic suAwh]<br />

sMq kw doKI; Drm qy rhq] (sMq) gurmuiK jI ’qy JU`Ty doS lwaux, dyh nUM du`K<br />

dyx vwlw, sMq jI kw doKI, hrI nwmu jpx inrml krm krn rUpI Drm qy rhq<br />

hY[ XQw:- srmu Drmu duie.Cip Kloey; kUVu iPrY prDwnu.vy lwlo] kwjIAw bwmxw<br />

kI gl QkI; Agdu pVY sYqwnu.vy lwlo]<br />

www.Gursevak.com<br />

478<br />

q`qkrw


Drm dy icMn@ inSwn:- 1 iKmw 2 AihMsw 3 dieAw 4 imRd; 5 sqbcn 6 qp dwn[<br />

7 sIl sMqoK iqRsnw ibnw; Drm icMn@ ds jwn[ 1 iksy dI ZlqI nUM idloN muAw& krnw<br />

iKmw hY[ 2 jIv h`iqAw dw iqAwg 3 jIAW’qy qrs krky aun@W nUM suK dyxw dieAw hY[<br />

4 koml nrm vrqxw, 5 sdw s`cy bcn bolxy[ 6 guru syvw qpW dw SRomxI syRSt qp hY[<br />

7 swaU gurmuiK[<br />

sMq kw doKI; sd imiQAw khq] (sMq) prmpUjnIk hrI rUp sMq swD gurmuiK<br />

nUM duKwaux vwlw, sMq jI(kw) dw doKI, sd(imiQAw) JUT(imiQAw) Axhoey kOVy bcn<br />

(khq) kihMdw hY[ XQw:- bolY kauVw; ijhbw kI PUiV] sdw BUKI; ipru jwnY dUir])<br />

inMdk kw kihAw; koie n mwnY] inMdk.JUT boil pCuqwny]<br />

ikrqu inMdk kw; Duir hI pieAw] {ikrqu, vwihgurU jI v`loN nhIN kihxw,<br />

vwihgurU jI sdw inrlyp hn[ }inMdk hux jo inMdw krn dw ikrq kr irhw hY[<br />

inMdk(kw) dw ieh inMdw krn dw mMdw ikrqu, aus nMU Duir Bwv jnm 2 qoN hI, pRp`k<br />

pieAw hY, Bwv ipCly jnm 2 qoN inMdw hI inMdw dw ikrqu krdw Aw irhw hYY[ XQ:-<br />

jnm jnm kI.mlu DovY prweI; Awpxw kIqw pwvY] eIhw suKu nhI drgh FoeI;<br />

jmpuir jwie pcwvY]<br />

nwnk.jo iqsu BwvY; soeI iQAw] 6] prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU<br />

nwnk dyv swihb mhwrwj jI pMjvyN jwmyN AMdr &urmwauNdy hn:- iqsu inMdk nMU jo inMdw<br />

krnI hI(BwvY) BwauNdI hY, (soeI) EhI aus dw PL inMdw kSt, aus nUM(iQAw) hoieAw<br />

hY, Bwv inMdw krn qoN kSt imldw hY, pr inMdw hI v`fw fMn kSt hY[ XQw:- lbu<br />

kuqw.kUVu cUhVw; Tig KwDw murdwru]) pr inMdw pr mlu.muK suDI; Agin koRDu cMfwlu]<br />

vw hy mn!BwvyN inMdk jnmW 2 qoN inMdw krdw Aw irhw hY, (iqsu) prmpUjnIk<br />

DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb mhwrwj jI nUM, jo inMdk hY, iqsu nMU<br />

b^S lYxw hI(BwvY) BwauNdw hY, (soeI) EhI(iQAw) hoieAw hY, Bwv gurU pRmysr jI ny<br />

inMdk nMU b^S ilAw hY] 6] XQw:- guxu Avguxu myrw, ikCu n bIcwirAw; bKis lIAw<br />

iKn mwhI]) koeI inMdku hovY.siqgurU kw; iPir srix gur AwvY] ipCly gunh.siqguru<br />

bKis ley; sqsMgiq nwil rlwvY]) guir qIjI pIVI vIcwirAw; ikAw hiQ eynw<br />

vycwry] guru cauQI pIVI itikAw; iqin.inMdk dust siB qwry]<br />

SuB is`iKAw:- hy vwihgurU s`cy siqgurU swihb jIE!suAws 2 Awpxw nwm<br />

jpwau, crx DUiV.qyry jn kI hovw; qyry drsn kau bil jweI] Anuswr AwpixAW<br />

sMqW mhWpurKW dI crn-DUV bxwau jI[<br />

www.Gursevak.com<br />

479<br />

q`qkrw


sMq kw doKI; ibgVrUpu hoie jwie] (sMq) inrml nwm rsIey s`cy siqgurU<br />

swihbwn jI dy sMq jI nMU kSt dyx vwlw, sMq jI(kw) dw doKI, (ibgVrUpu) idl dI<br />

s&weI rihq, AQvw(ibgVrUpu) kohVI kurUp iBAwnk frwauxw hoie(jwie) jWdw<br />

hY[ ijvyN rwgI s`qy qy blvMf jI nUM , prm pUjnIk so pwiqswhu.swhw pwiqswihbu;<br />

s`cy siqgurU swihbwn jI dI inMdw krn qoN kohV ho igAw sI[ XQw:- PrIdw.iqnw<br />

muK frwvxy; ijnw ivswirEnu nwau] AYQY duK GxyirAw; AgY.Taur n Twau]) Eie<br />

AgY kustI.gur ky iPtky; ij Esu imlY.iqsu kustu auTwhI] hir iqn kw drsnu.nw<br />

krhu; jo dUjY Bwie icqu lwhI] Duir krqY Awip iliK pwieAw; iqsu nwil.ikhu<br />

cwrw nwhI]) inMdk kY muih; lwgY Cwru]) inMdk kw muKu kwlw hoAw; dIn dunIAw kY<br />

drbwir]<br />

sMq ky doKI kau; drgh imlY sjwie] (sMq) sMqW mhWpurKW nUM kSt dyx vwly,<br />

sMq jI(ky) dy doKI(kau) nMU, vwihgurU jI dI(drgh) inAwie sBw’c, pUrw inAwau;<br />

kry krqwru] Anuswr sjwie(imlY) imldI hY[ vw kswbKwny ’c mwry kohy jwx<br />

vWg, AYsI s^q szw(imlY) imldI hY, sjwie dI drgh szw hI szw hY, Cutkwrw<br />

hY hI nhIN[ XQw:- inMdw qyrI jo kry; so vM\Y cUru] nyVY idsY mwq lok; quDu suJY<br />

dUru] vw vwihgurU jI dI(drgh) AnMq bRhmMf dI rcnw’c, ijs jUn’c jWdw hY,<br />

Esy jUn’c sjwie(imlY) imldI hY, bwr 2 sRIr v`iFAw swiVAw jWdw hY[<br />

sMq kw doKI; sdw shkweIAY] (sMq) mhWpurKW nUM kSt dy ky duKwaux krky,<br />

sMq jI(kw) dw doKI, kStW krky pIVq hoieAw, Anyk jUnW’c bwr 2,<br />

sdw(shkweIAY) qV&dw rihMdw hY[<br />

sMq kw doKI; n mrY n jIvweIAY] sMqW mhWpurSW nUM J`UTy doS lwaux, sRIrk<br />

kSt dy ky duKwaux vwlw, (sMq) guris`K jI(kw) dw doKI, n(mrY) mrdw hY, n<br />

hI(jIvweIAY) ijauNdw hY, Bwv ivcwly lmkdw hY, jwn nhIN inkldI, ies qr@W<br />

Anyk jUnW’c Asih kSt Bogdw hY[<br />

(pu`jY) sMq ky doKI kI; pujY n Awsw] (sMq) s`cy siqgurU nwnk dyv swihb jI<br />

Aqy gurU pRmysr jI dy sMqW BgqW nUM JU`Ty doS lwaux vwly, du`K dy ky duKwaux vwly,<br />

mhWpurK sMq jI(ky) dy, doKI(kI) dI koeI BI Awsw, (pujY) pUrI(n) nhIN huMdI[<br />

XQw:- kweI Aws.n puMnIAw; inq pr mlu ihrqy] kIAw.n jwxY AikrqGx; ivic<br />

jonI iPrqy] sBy iDrW inKutIAsu; ihir leIAsu Dr qy] ivJx klh.n dyvdw; qW<br />

www.Gursevak.com<br />

480<br />

q`qkrw


lieAw krqy] jo jo krqy AhMmyau; JiV DrqI pVqy] inMdw krn rUpI prweI<br />

mYL(ihrqy) KWdy hn[<br />

sMq kw doKI; auiT clY inrwsw] (sMq) s`cy siqgurU swihb jI nUM JU`Ty doS<br />

lwaux, du`K dy ky duKwaux vwlw, sMq mhWpurK jI(kw) dw doKI, mhW pwpW dw Bwr<br />

bMn@ ky, j`g qoN(inrwsw) Awsw dI pUrqI rihq hI, auiT ky(clY) cilAw jWdw hY[<br />

XQw:- dysu kmwvn.Dn jorn kI mnsw; bIcy inksy sws] lskr nyb Kvws sB<br />

iqAwgy; jmpuir aUiT isDws] 2]) kbIr.ibkwrh icqvqy; JUTy krqy Aws]<br />

mnorQu.koie n pUirE; cwly aUiT inrws]<br />

sMq kY doiK; n iqRstY koie] jYsw BwvY; qYsw koeI hoie] BwvyN(jYsw) ijs qr@W,<br />

sMq doKI nUM hoxw (BwvY) Bwvy, qYsw koeI AwpxI ie`Cw Anuswr v`fy qoN v`fw c`kRvrqI<br />

pwiqswh hoie jwvy[ XQw:- goNf] jy Ehu; ATsiT qIrQ n@wvY] jy Ehu; duAwds<br />

islw pUjwvY] jy Ehu; kUp qtw dyvwvY] krY inMd; sB ibrQw jwvY] 1] swD kw<br />

inMdku; kYsy qrY] srpr jwnhu; nrk hI prY] 1] rhwau] jy Ehu; gRhn krY<br />

kulKyiq] ArpY nwir; sIgwr smyiq] sglI isMimRiq; sRvnI sunY] krY inMd; kvnY<br />

nhI gunY] 2] jy Ehu; Aink pRswd krwvY] BUim dwn; soBw mMfip pwvY] Apnw<br />

ibgwir; ibrwnw sWFY] krY inMd; bhu jonI hWFY] 3] inMdw; khw krhu sMswrw]<br />

inMdk kw; prgit pwhwrw] inMdku; soiD swiD bIcwirAw] khu rivdws; pwpI<br />

nrik isDwirAw] (sMq) Akwl purKu jI(sMq) s`cy siqgurU nwnk dyv swihb jI dy<br />

sMqW mhWpurKW nUM JU`Ty doS lwaux, kSt dy ky duKwaux vwlw, sMq jI nUM duKwaux(kY)<br />

dy(doiK) doS krky, koie BI doSI, prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv<br />

swihb jI mhwrwj jI dy, s`cy crn-kmlW iv`c(iqRstY) iesiQ`q(n) nhIN ho<br />

skdw[ vw mwr pYNx qoN A`gy B`jdw hY, A`gy ij`Qy BI jWdw hY, E~Qy hI mwr pYNdI hY[<br />

ies qr@W ikqy BI(iqRstY) itkdw(n) nhIN[ vw bwr 2 jUnW ’c BRmdw, (iqRstY)<br />

itkdw(n) nhIN[ XQw:- siqguru AMdrhu inrvYru hY; sBu dyKY bRhmu ieku soie]<br />

inrvYrw nwil.ij vYru clwiedy; iqn ivchu.iqsitAw n koie]<br />

pieAw ikrqu; n mytY koie] nwnk jwnY; scw soie] 7] siqgurU nwnk dyv<br />

Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru<br />

Arjunu prqK´ hir] prmpUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI inscy Brosy nwl<br />

&urmwauNdy hn:- dwsn dws, prmpUjnIk(scw) s`cy siqgurU nwnk dyv swihb jI<br />

www.Gursevak.com<br />

481<br />

q`qkrw


dI s`cI(soie) soBw nMU Awpxy AMdr bwhr srb klw BrpUr pRB; (jwnY) jwxdw hY,<br />

Bwv AMdr bwhr s`cy siqgurU swihb jI dy inrgun srUp dI swiKAwqqw hY[ ies<br />

cwnx ’c dwsn dws pyRm bynqI krdw hY ik inMdk ’qy fMn Bogx dw, jo ikrqu<br />

pieAw hY, aus nUM mh`ly pihly jI qoN ibnw, koie BI(mytY) myt(n) nhIN skdw, pr<br />

s`cy siqgurU nwnk dyv swihb jI, ijn@W dI(soie) mihmw js scw hY, auh inMdk dy<br />

fMf Bogx dI ikrqu nMU, mytxw(jwnY) jwxdy hn, ikauNik, koit bRhmMf ko Twkuru<br />

suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] jI hn] 7]<br />

sB Gt iqs ky; Ehu krnYhwru] sdw sdw; iqs kau nmskwru]<br />

hy gurU pRmysr jIE!dwsn dws sMq inMdk hY[ sMq inMdk dy fMn sux ky, bhuq<br />

hI fr l`gdw hY ik dwsn dws nMU ieh fMn Bogxy pYxgy?gurU jI au~qR:- hy ipAwry<br />

guris`K jIE!AMfz jyrz syqj auqBuj cwr KwxIAW dy sB(Gt) sRIr, AsMK bRhmMf<br />

rUp (Gt) GVy, (iqs) s`cy siqgurU nwnk dyv swihb jI(ky) dy hI rcy hn[ Ehu<br />

AsMK bRhmMf dI rcnw nMU Apny inrgun srUp duAwrw(krnYhwru) krnvwly, krqw<br />

purKu jI hn[ hy pyRmIAW!qUM BI(iqs) DMn s`cy siqgurU nwnk dyv swihb jI (kau) nUM,<br />

rom 2 krky, sdw sdw nmskwru kr, ijs krky inMdw Awid qyry ipCly gunwh b^Sy<br />

jwx[ vw dwsn dws gRIb rom 2 krky, (iqs) prmpiv`qR bRhm vwihgurU DMn<br />

siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI(kau) nUM, sdw sdw nmskwru krdw hY[ XQw:-<br />

guru pUrw; nmskwry] pRiB; sBy kwj svwry]) nmskwr; qw kau lK bwr] iehu mnu<br />

dIjY; qw kau vwir]) gurdyv siqguru pwrbRhmu prmysru ; gurdyv nwnk hir<br />

nmskrw] 1]<br />

SuB is`iKAw:- hy b^iSMd s`cy ipqw DMn vwihgurU mh`lw pihlw jIE!AYsI<br />

ikRpw kro, ik Awp jI dy lwfly spUq, sMqW mhWpurKW dy s`cy crn-kmlW’qy m`Qw<br />

r`KIey qy nyqRW nwl drSn BI krIey, aun@W dI s`cI crn-DUV sRIr ’qy pvy[ XQw:-<br />

AYsI ikrpw; moih krhu] sMqih crx.hmwro mwQw; nYn drsu.qin DUUir prhu]<br />

pRB kI ausqiq; krhu idnu rwiq] hy pRymI jI! Awpxy gunwhW nUM b^Swaux<br />

leI, s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dI, pRkwS srUp ivAwpk SuB s`cI Srn pY<br />

ky, (pRB) vwihgurU jI(kI) dI, (ausqiq) mihmw, rwiq idnu krnw(krhu) kro[<br />

XQw:- idnu rwqI AwrwDhu ipAwro; inmK.n kIjY FIlw] sMq syvw kir.BwvnI<br />

lweIAY; iqAwig mwnu hwTIlw]<br />

www.Gursevak.com<br />

482<br />

q`qkrw


iqsih iDAwvhu; swis igrwis] hy pRymI jI!(iqsih) iqn@W pRBU gurU pRmysr jI<br />

nMU, (swis) swh bwhr k`FidAW, swh nUM AMdr(igrwis) gRsidAW,<br />

iK`cidAW(igrwis) Ahwr CkidAW, rom 2 nwl(iDAwvhu) iDAwauxw kr[ vw hy<br />

pRymI jI!ijvyN swh nUM AMdr iK`cIdw hY , iqvyN(iqsih) vwihgurU jI dy iDAwn nUM,<br />

AMdr(igrwis) iK`c ky, iDAwqw iDAwn Dy dI iqRkutI myt ky, (swis) suAws<br />

2(iDAwvhu) iDAwauxw kro[ {(iDAwqw) myrw AMqhkrn hY, (iDAwn) myrw iDAwn<br />

l`gw hY, (Dy) bRhm jI, ijn@W ’c iDAwn l`gw hY[ ieh iDAwqw iDAwn Dy dI iqRkutI<br />

hY}XQw:- myry mn.guru guru krq; sdw suKu pweIAY] gur aupdyis.hir ihrdY visE;<br />

swis igrwis Apxw Ksmu iDAweIAY] 1]<br />

sBu kCu vrqY; iqs kw kIAw] hy pRymI jI!(iqs) s`cy siqgurU nwnk dyv<br />

swihb jI kw kIAw pwk kOqk, sBu(kCu) ku`J(vrqY) vrq irhw hY[ XQw:- sBu<br />

ikCu.kIqw qyrw vrqY; ikAw hm.bwl gupwlw] rwiK lyhu.nwnku jnu qumrw; ijau<br />

ipqw pUq ikrpwlw] 4] 1] hy ipAwry jI!AYsy vwihgurU srUp s`cy siqgurU swihb<br />

jI dI pRkwS srUp ivAwpk SuB s`cI Srn pY ky, inrBau ho[<br />

jYsw kry; qYsw ko QIAw] AwpxI rcI AsMK bRhmMf dI rcnw’qy, vwihgurU jI<br />

jYsw hukm(kry) krn, qYsw(ko) koeI hukm(QIAw) hoieAw hY[ XQw:- Awip nwQu.sB<br />

nQIAnu; sB hukim clweI] nwnk.hir BwvY so kry; sB clY rjweI] 36] 1]<br />

suDu]) hukmY AMdir sBu ko; bwhir hukm n koie] nwnk.hukmY jy buJY; q haumY khY<br />

n koie]<br />

Apnw Kylu; Awip krnYhwru] dUsr kaunu; khY bIcwru] 1.hy pRymI jI!DMn<br />

vwihgurU mh`lw 1 jI, Awpxy inrgun srUp jI duAwrw, AnMq bRhmMf dI rcnw rcn<br />

dw.Apnw ivsmwd(Kylu) kOqk, Awip (krnYhwru) krn vwly hn[ XQw:-<br />

nwnk.rcnw pRiB rcI; bhu ibiD Aink pRkwr]) keI koit; KwxI Aru KMf] keI<br />

koit; Akws bRhmMf] keI koit; hoey Avqwr] keI jugiq; kIno ibsQwr] keI<br />

bwr; psirE pwswr] sdw sdw; ieku eykMkwr] keI koit; kIny bhu Bwiq] pRB qy<br />

hoey; pRB mwih smwiq] qw kw; AMqu n jwnY koie] Awpy Awip; nwnk pRBu soie]<br />

7]) (dUsr) dUjw hor kaunu hY?jo ieh bIcwru(khY) khy ik ieh rcnw ies qr@W<br />

rcI hY[ XQw:- hir kI giq; nih koaU jwnY] jogI jqI qpI pic hwry; Aru bhu<br />

log isAwny] 1]) kvxu su vylw.vKqu kvxu; kvx iQiq.kvxu vwru] kvix is<br />

www.Gursevak.com<br />

483<br />

q`qkrw


uqI.mwhu kvxu; ijqu hoAw Awkwru vyl.n pweIAw pMfqI; ij hovY lyKu purwxu]<br />

vKqu.n pwieE kwdIAw; ij ilKin lyKu kurwxu] iQiq vwru.nw jogI jwxY; ruiq mwhu<br />

nw koeI] jw krqw. isrTI kau swjy; Awpy jwxY soeI]<br />

vw DMn s`cy siqgurU sRI gurU mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy hn:- hy pRymI jIE!sMq<br />

srin jo jnu prY; so jnu auDrnhwr] Anuswr ijn@W siqgurU swihbwn jI dI<br />

ivAwpk ivsmwd pRkwS srUp SuB s`cI Srn pYx leI, Awp jI nMU ikhw hY, auh<br />

Anq klwvwn AsMK bRhmMf dI rcnw dy krnhwr hn[ Awpxy pRymI dy mn nMU,<br />

Awpxy s`cy crn-kmlW ’qy Awp hI moihq krn vwly hn[ Awpxy pRymI jI qoN Awpy<br />

hI isr mMgx vwly hn[ Awpxy pyRmI dy lUM 2’c vs ky, isr dyx vwly duhw isirAw<br />

kw; Awip suAwmI] KylY ibgsY; AMqrjwmI] Awp hI hn[ so Awpxy pRymI qoN isr<br />

mMgx, isr dyx dw pRym rUpI Apnw Kylu, Awip hI(krnYhwru) krn vwly hn[] vw<br />

DMn s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI srUp Dwr ky, Awpxy pRymI dy idl idmwZ<br />

rom 2’c gurbwxI Byjx dw, Awpxy is`K dw mn AwpxI mu`TI ’c lYx dw, Awpxy<br />

nIc kIt is`K nMU, inrgun bRhm jI dw AsMK pRkwS rUp bRhmigAwn, prmpiv`qR<br />

gurSbdW ArQW dy iDAwn dI b^SIS dw Apnw pyRm rUpI Kylu, Awip hI(krnYhwru)<br />

krn vwly hn[ srb`q dy Bly leI gurbwxI gur mrXwdw dy prmpiv`qR SuB s`cy<br />

bIcwru nUM, gurU pRmysr jI qoN ibnw, (dUsr) dUjw kaunu hY, jo(khY) khy?Bwv nhIN<br />

hY[ XQw:- siqgur kI rIsY.hoir kcu ipcu boldy ; sy kUiVAwr kUVy.JiV pVIAY]<br />

ijs no ikRpw krY ; iqsu Awpn nwmu dyie] bfBwgI nwnk; jn syie] 8] 13]<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv gurU Arjndyv swihb jI &urmwauNdy<br />

hn:- Anq klwvwn s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI dI Srn ipAw jwx<br />

ky, ijs sMq doKI inMdk(no) nMU, AwpxI ikRpw(krY) krdy hn, iqsu nUM Awpn(nwmu)<br />

vwihgurU 2 nwm Ajpw jwp AMdr bwhr b`JvyN ivsmwd suMdr pRkwS hI pRkwS<br />

sihq, (dyie) b^S idMdy hn[ pUry gurU jI dy nwm rqn cwnx b^Sxy krky, (syie)<br />

auh inMdk jn BI, (bfBwgI) v`ifAW BwgW vwly ho jWdy hn[ DMn gurU pRmysr jI dI<br />

s`cI Srn pYxy krky, byAMq inMdk v`fBwgy bxy hn, hux bx rhy hn, A`gy nUM BI<br />

bnxgy[ msUmW gRIbW dw gL v`F ky, DnI bnx vwly v`fBwgy nhIN hn] 8] 13]<br />

{nwmu dyie dw Bwv bVw hI ivsmwd fUMGw hY jI[ jl Ql mwhy; Awpih Awp] AwpY<br />

jphu; Awpnw jwpu]) gurmuiK; roim roim hir iDAwvY]) iek dU jIBO, lK hoih; lK<br />

www.Gursevak.com<br />

484<br />

q`qkrw


hovih.lK vIs]) ijhvw eyyk.hoie lK kotI; lK kotI koit iDAwvYgo] Anuswr<br />

Awpxy ipAwry syvk dy AMdr, ibnw zbwn ihlwaux qoN Ajpw jwp b^S idMdy hn,<br />

aus nMU q`qW swrIAW AvwzW’coN hr vyly nwm suxwauNdy rihMdy hn[ prmpUjnIk s`cy<br />

siqgurU gRMQ swihb mhwrwj jI duAwrw, ivsmwd rMgW 2 dy AnMdI gurbwxI Sbd<br />

pd ArQ, Awpxy pRymI inSkpt syvk jI dy idl’c, hr smyN Byjdy rihMdy hn, lUM<br />

2’c vs jWdy hn[ AYsy gurU pRmysr jI nMU Aink bwr nmskwr, bilhwr[<br />

nmskwr; qw kau lK bwr] iehu mnu dIjY; qw kau vwir] gurdyv siqguru pwrbRhmu<br />

prmysru; gurdyv nwnk hir nmskrw] 1] gurpRswid] }<br />

gauVI suKmnI mÚ 5] sloku]) AstpdI jI cODvyN, Awid 281.<br />

sloku] qjhu isAwnp suirjnhu; ismrhu.hir hir rwie] eyk Aws hir.min<br />

rKhu; nwnk.dUKu Brmu Bau jwie] 1]<br />

qjhu isAwnp suirjnhu; ismrhu.hir hir rwie] Awp jI, s`cy Akwl purK<br />

jI nUM ismrn dw SuB s`cw aupdyS &urmw rhy hn:- sBnw jIAw kw, ieku dwqw; so,<br />

mY ivsir n jweI]) hir hir rwie] ju`go ju`g At`l prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy<br />

siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI dy ipAwry, hy(suirjnhu) suihrd!nyk swaU<br />

gurmuiK jno!s`cy gurU jI nUM sIs dyx qoN mu`krn, lUxhrwmI hMkwrI pYNfy vWg, s`cy gurU<br />

jI nwl jMg krn vwlI, hMgqw sihq vymuK ho ky mrn vwlI, hukm n mMnx vwlI,<br />

s`cy ismrn’c ivGn pwaux vwlI, inrdoS mwsUm jIAW nUM kql krn vwlI, mhW<br />

pwp zulm krky v`FI lY ky mwieAw iek`qR krn vwlI, sdw leI siqsMgqjI’c<br />

rihx, gurU jI dI s`cI syvw qoN vrjx vwlI, gurU jI dy s`cy crn-kmlW qoN ivCoVn<br />

vwlI, AwpxI isAwnp (qjhu) d&w krojI[ XQw:- iehu mnu suMdir Awpxw; hir<br />

nwim mjITY rMig rI] iqAwig isAwxp cwqurI; qUM jwxu. gupwlih sMig rI]) ssw;<br />

isAwnp Cwfu ieAwnw] ihkmiq hukim; n pRBu pqIAwnw] shs Bwiq; krih<br />

cqurweI] sMig quhwrY; eyk n jweI] jo mukq nhIN hox idMdI[ XQw:- hau ivic<br />

mUrKu; hau ivic isAwxw] moK mukiq kI; swr n jwxw] ijs krky jmW dw fr<br />

l`gdw hY[ XQw:- bhuqu isAwxp; jm kw Bau ibAwpY]) ijs(shs) hzwr isAwxp<br />

krky vwihgurUjI nhIN imldy[ shs isAwnp; lieAw n jweIAY] nwnk.AYsw guru;<br />

bfBwgI pweIAY]) shs isAwxp.nh imlY, myrI ijMduVIey; jn nwnk.gurmuiK jwqw<br />

www.Gursevak.com<br />

485<br />

q`qkrw


wm]) shs isAwxpw lK hoih; q iek n clY nwil]) Amru vyprvwhu hY; iqsu<br />

nwil.isAwxp n cleI; n hujiq krxI jwie]<br />

; ismrhu hir hir rwie] 1.(hir) sB dy AMdr bwhr hr smyN AsMK pRkwS hI<br />

pRkwS, nUr hI nUr.srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] sB dy(hir)<br />

pRkwSk(rwie) rwjwn rwj]) rwjn ky rwjw mhwrwjn ky mhwrwjw; vwihgurU siqgurU<br />

swihbwn jI nUM pUrn pyRm SrDw nmskwr sihq, hr smyN bwr 2 rom 2 krky<br />

jpidAW, kUMj vWg(ismrhu) Xwd kro[ XQw:- aUfy.aUif AwvY sY kosw; iqsu pwCY bcry<br />

CirAw] iqn kvxu KlwvY.kvxu cugwvY; mn mih ismrnu kirAw] {vwihgurU siqgurU<br />

swihbwn jI, gurbwxI sMQw pVHn pVHwaux sunx sunwaux, Awpxyy rom 2’c vswaux<br />

kmwaux gurU syvw ismrn krn krwaux, gurbwxI kQw kIrqn is`Kx isKwaux vwly,<br />

siqgurU swihbwn jI dy sB ipAwirAW s`icAwirAW nUM, rom 2 krky sdw 2 nmskwr[<br />

}<br />

eyk Aws hir min rKhu; nwnk.dUKu Brmu Bau jwie] 1] prmpUjnIk DMn<br />

vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb mh`lw pMjvW jI, AnMq ivsmwd pRkwS<br />

nUr qyz hI qyz dy Agm Apwr BMfwr, s`cy isrjnhwr srb ky dwqwr, pwrbRhm gur<br />

krqwr, inrBau inrMkwr, inrvYr inrwhwr, Ac`l At`l inrCl inRibkwr, KMf<br />

bRhmMf auDwrnhwr jI &urmwauNdy hn:- hy BweI!(eyk) ie`k(hir) prmpUjnIk DMn<br />

vwihgurU sRI gurU nwnk dyv, s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI’qy, Awpxy min AMdr,<br />

idRV pRp`k Aws (rKhu) r`Kxw kro[ XQw:- qumrI srix qumwrI Awsw; qum hI sjn<br />

suhyly] rwKhu rwKnhwr dieAwlw; nwnk Gr ky goly]) kih rivdws.Aws lig<br />

jIvau; icr BieE drsnu dyKy]) Avrn kI Awsw; ikCu nwhI] eykY Aws; Dro mn<br />

mwhI] Awn Aws; aupjq ikCu nwhI] 1 vw kI Aws; Dro mn mwhI] 1 Akwl purKu jI)<br />

eyk Aws; rwKhu mn mwih]) eyk Aws hir min ’c r`Kxy krky jMmx mrn, vwihgurU<br />

jI dy ivCoVy Awid, Anyk pRkwr dw dUKu, pUUry gurU jI dw hukm n mMnx rUp Brmu,<br />

Anyk pRkwr Aqy s`cy gurU jI nUM sIs dyx dw Bau(jwie) cilAw jwvygw, sIs dyx dw<br />

cwA ho jwvygw[ XQw:- kbIr.muih mrny kw cwau hY; mrau q hir kY duAwr] mq.hir<br />

pUCY kaunu hY; prw hmwrY bwr]) kbIr.ijsu mrny qy jgu frY; myry mn Awnµdu] mrny<br />

hI qy pweIAY; pUrnu prmwnµdu]<br />

(s`sy pYr ibMdI n lwau) (AstpdI]) prmpUjnIk ds qukIAW, A`T pauVIAW dy<br />

AstpdI jI cODvyN[<br />

www.Gursevak.com<br />

486<br />

q`qkrw


60.mwnuK kI tyk; ibRQI sB jwnu] 1.hy pRymIEN!(mwnuK) mwx dy KwDy, dMBI<br />

mnu`K dI AQvw ivkwr pwp mwieAw (kI) dI(tyk) Et, sB(ibRQI) inkMmI(jwnu)<br />

jwnxw kro, ijs ’c praupkwr Bjn ismrn, siqgurU, sMqW dI syvw, srb`q dy<br />

Bly dw koeI BI SuB s`cw kwrj nhIN[ XQw:- imiQAw qn; nhI praupkwrw]<br />

imiQAw; bwsu lyq ibkwrw] {mn`uK dI tyk, ^udI eIrKw vYr inMdw mhW pwp ivkwr<br />

mwieAw’qy hY, ijs krky ies ny mwrU hiQAwrW nwl, byAMq mwrUQl jMgl smuMdR<br />

jIA &Uky hn[ hMkwrI ny ikhw, “jly hrnwKS Qly hrnwKS, mYN r`b hW, mYnUM hI<br />

jpoo[ ”ies socxI Anuswr dMBI mnu`K r`b bx ky, AwpxI pUjw krwauNdy, pu`Tw BONkdy<br />

hn, “qusIN r`b srUp prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI<br />

nUM ikauN mMndy hoN?”mnu`K dI dMB hMkwr dI tyk, Awpxy Awp leI zihr nwloN BI<br />

kOVI hY[ ijs krky vwihgurU jI cyqy nhIN AwauNdy[ XQw:- (qMumI qMumw bolo, ivsu<br />

polw A`ku inMmu) 1 qumI 2 qumw 3 ivsu; Aku DqUrw inmu Plu] min muiK vsih iqsu; ijsu<br />

qUM.iciq n AwvhI] 1 kOVquMmI 2 kOVquMmw 3 zihr, ien@W dw(Plu) kauV`qx hY[ }2.hy<br />

pRymIEN!mwnuK(kI) dI mn`uK nUM(tyk) Et, sB (ibRQI) inkMmI(jwnu) jwnxw kro[<br />

{pUrn gurU jI dI tyk C`f ky, mnu`K dI tyk au~qy, moh mmqw ivkwr &urdy hn, mnu`K<br />

dI kusMgq krky AOgux ivSy nSy gRihx krky brbwd ho jWdw hY[ ie`k jIv dUjy dI<br />

tyk lYNdw hY[ moh krky ie`k dUjy dy mgz’c cV@ jWdy hn[ moh krky, ivcwry duKI<br />

jIAW dw DMUAW inkiLAw ipAw hY, rogW dy v`s ho ky, jl hIx m`CI vWg qV& rhy<br />

hn[ mjnUM vWg ibAMq jIv pwZl ho ky, du`K Bog 2 ky, hr vyly mr jW ivCoVy’c<br />

sV@ rhyy hn[ ie`k dy mrn qoN dUjw BI mr jWdw hY[ ijvyN Bgq sRvx jI dy AiqAMq<br />

ibRD mwqw ipqw jI, Awpxy ipAwry lwiek spu`qR dy mrn qoN, ivjog’c hI qV& 2<br />

ky mr gey[ mnu`K dI tyk’c pqI sqI ie`k dUjy nMU C`f jW kql kr idMdy hn, jW<br />

ivkwrW’c Kp ky suAwh ho jWdy hn[ (bI-bI ArQ bhU, polw bol) XQw:- kUVu<br />

mIAw kUVu bIbI; Kip hoey 1 Kwru] kUiV kUVY nyhu lgw; ivsirAw krqwru] ( 1 suAwh)<br />

pqI sqI ivkwr iqAwg ky, gurdyv mwqw gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw]<br />

sRI gurU gRMQ swihb jI dI tyk lY ky, ie`k joiq hox jI[<br />

mnu`K mwqR qoN n&rq nhIN krnI[ s`cy siqgurU gRMQ swihb jI, mn`uK zwqI dI<br />

qn mn Dn, pRym pRcwr krky s`cI syvw krnI hY[ XQw:- ivic dunIAw; syv<br />

kmweIAY] qw drgh; bYsxu pweIAY] Apxy ieMidRAW, suAwdW, mnu`K dI tyk jy nhIN<br />

www.Gursevak.com<br />

487<br />

q`qkrw


C`fdw, qW BI ijauNdy nMU hI C`f idMdy hn[ XQw:- jIvq; Cwif jwih dyvwny]<br />

muieAw; aun qy ko vrsWny] sB qoN v`fy dwqy, DMn vwihgurU s`cy siqgurU gRMQ swihb<br />

jI, jIvW nUM AwpxI tyk b^S ky, mn`uK vw dMBI mnu`K dI tyk Cufw rhy hn[ so AYsy<br />

dwqy gurU pRmysr jI dI tyk lY ky, Awp iqRpq ho ky, hornW nUM gurU pRmysr jI dy<br />

prmpiv`qR s`cy crnIN pwauxw hY, ijs krky gurU pRmysr jI En@W nUM BI, ABY dwn dy<br />

ky, iqRpq krn[ XQw:- jo jo srix pirE.gur nwnk; ABY dwnu suK pwey]<br />

swKI:- nyk swaU gurmuiK ipAwry bwlk jI:- pu`qR hIx mUrK rwjy nUM, mUrK<br />

AMD Gor pwpI lwlcI Drm hIx koV@I bMdy ny KotI rwie idqI, “hy rwjn!koeI b`cw<br />

mu`l lY ky, dyvI dI Bytw cwVH[ ”mUrKu hovY so suxY ; mUrK kw khxw] Anuswr spu`qR<br />

vwSnw ADIn rwjy ny, iksy lwlcI nwsqk qoN aus dw sqsMgI b`cw mu`l lY ilAw[<br />

jo gurU pRmysr jI dI s`cI sMgq dI ipAwrI s`icAwrI syvw krdw sI[ kql krn<br />

qoN pihlW siqsMgI b`cy nUM ikhw, “hux qyrI blI dyxI hY, ies leI qUM jo Bjn pwT<br />

krnw hY kr lY[ ”rwjy qy pRjw dy dyKidAW, gurmuiK b`cy ny pihlW cwr FyrIAW<br />

bxweIAW, iPr iqMn Fwh ky, cOQI FyrI dy swhmxy KV@ ky, ivsmwd iekwgR ho ky ieh<br />

Ardws kIqI:- Avr Et mY sglI dyKI; iek qyrI Et rhweIAY]) hor sBy<br />

FwhIAW FyrIAW; ie`k q``ikAw Awsrw qyrw[ cyhrw lwlo lwl ho igAw[ rwjy ny<br />

hYrwn ho ky pu`iCAw, “hy bwlk!FyrIAW bnwaux qy Fwhux dw kI kwrn hY?mrn qoN<br />

swry frdy hn[ qyrw cyhrw lwl ikauN hY?”XQw:- kvn bnI rI qyrI lwlI] kvn<br />

rMig; qUM BeI gulwlI]<br />

au~qR:- “hy rwjn jI!pihlI FyrI lwlcI mwqw ipqw dI, dUjI Awp jI dI,<br />

Awp jI ny dwsn dws dI r`iKAw krn dI bjwey, dws nUM kql krnw hY[ qIjI,<br />

dyvI dI ijs dy A`gy dwsn dws dI blI dyxI hY[ cOQI DMn vwihgurU gurqw<br />

ibrwjmwn Anqklwvwn sdw 2 myhrvwn, s`cy siqgurU gRMQ swihb jI dI r`KI hY[<br />

jo hux dwsn dws dy idl idmwZ’c gurbwxI Byj ky, iekwgRqw Bwxw mMnx dw bl<br />

b^S rhy hn[ DMn vwihgurU mh`ly pMjvyN jI ny au~bldI dyZ’c bYT ky , qyrw kIAw;<br />

mITw lwgY] hir nwmu pdwrQu nwnku mWgY] Anuswr Bwxw mMn ky, kurbwnI dy ky,<br />

kurbwnI dyx, Bwxw mMnx dw sbk isKwieAw hY[ dwsn dws nMU hux gurU pRmysr jI<br />

dI s`cI Et hY, jo sdIv rihx vwlI hY[” XQw:- iqs hI kI; Et sdIv] jw ky;<br />

www.Gursevak.com<br />

488<br />

q`qkrw


kIny hY jIv]) Avr Et mY sglI dyKI; iek qyrI Et rhweIAY]) sMg sKw sB<br />

qij gey; koaU.n inbihE swQ] khu nwnk.ieh ibpq mY; tyk eyk rGnwQ]<br />

“hy ipAwry bwlk jI!pRmwqmw jI ik`Qy hn?”“hy rwjn!koit bRhmMf ko Twkuru<br />

suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] siqgurU nwnk dyv swihb jI swrIAW GtW’c<br />

vsdy hn[ ”XQw:- Git Git mY, hir jU bsY; sMqn kihE pukwir] “Awpxy<br />

ipAwry jI dI shwieqw r`iKAw krn ikqy dUroN nhIN AwauNdy, AksmwqR pRgt ho ky<br />

shwieqw krdy hn[ ”jn nwnk.AYsw hir syivAw; AMiq ley CfwieAw] Anuswr<br />

s`cy gurU jI dy gurmuiK swaU siqsMgI b`cy dI iekwgRqw DIrj Afol inrBYqw s`cI<br />

ilv dyK ky, gurU pRmysr jI dw nwm sux ky, rwjy dw p`Qr mn FL igAw[ rwjy ny<br />

aus gurmuiK ipAwry nyk swaU b`cy nUM Awpxw b`cw bxw ky , juAwn hox qoN Awpxw rwj<br />

sMBwl idqw[ XQw:- iKn mih; nIc kIt kau rwj] pwrbRhm; grIb invwj])<br />

kwj hmwry; pUry sqgur] bwjy Anhd qUry; sqgur] so hy ipAwry! prmpUjnIk j`ugo<br />

ju`g At`l s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dI Et, lok pRlok’c sdw suhylI hY[<br />

XQw:- qyrI tyk; rhw kil mwih] qyrI tyk; qyry gux gwih]<br />

dyvn kau; eykY Bgvwnu] (eykY) ie`k AdÍYq srUp(Bgvwnu) vwihgurU gurU pRmysr<br />

jI, siqsMgq bMdgI nwm pRym AsMK gux, iekwgRqw C`qI AMimRq Bojn, hvw pwxI<br />

AgnI AkwS DrqI nyk sbMDI, hr qrHW dw dwn (dyvn) dyx(kau) nUM sm`RQ hn[<br />

Awpxy ipAwry s`icAwry Apwry inrwry syvk dy idl idmwZ’c, hr vyly gurbwxI<br />

Byjdy rihMdy hn[ XQw:- (v`QU) siqguru dwqw.sBnw vQU kw; pUrY Bwig<br />

imlwvixAw]) ddw.dwqw eyku hY; sB kau dyvnhwr] dyNdy.qoit n AwveI; Agnq<br />

Bry BMfwr]) qum bf dwqy; dy rhy] jIA pRwx mih; riv rhy]) dydw dy; lYdy Qik<br />

pwih]) qU BMnx GVx smrQu dwqwru hih; quDu AgY mMgx no.hQ joiV KlI sB<br />

hoeI] quDu jyvfu dwqwru, mY koeI ndir n AwveI; quDu sBsY no dwnu idqw; KMfI<br />

vrBMfI pwqwlI pureI sB loeI]<br />

ijs kY dIAY; rhY AGwie] (ijs) ijn@W vwihgurU gurU pRmysr jI(kY) dy(dIAY)<br />

b^Sy s`cy nwm, Aqot dwqW nwl, jnm 2 dw B`uKw jIv, Awqm iqRpqI<br />

krky(AGwie) r`ijAw (rhY) rihMdw hY[ XQw:- iqRpiq BeI; scu Bojnu KwieAw]<br />

min qin rsnw; nwmu iDAwieAw]) Kwvnw.ijqu BUK n lwgY; sMqoiK sdw<br />

iqRpqIvnw]<br />

www.Gursevak.com<br />

489<br />

q`qkrw


huir n iqRsnw lwgY Awie]) ; srb klw smrQ] s`cI gurbwxI jI nwl, pyRmI<br />

AYsw iqRpq huMdw hY, ik rsW ksW dy Bogx dI iqRsnw rUpI A`g, (bhuir) muV(Awie)<br />

Aw ky, (n) nhIN(lwgY) l`gdI[ XQw:- ey rsnw.qU An ris rwic rhI; qyrI ipAws<br />

n jwie] ipAws n jwie.horqu ikqY; ijcru hir rsu.plY n pwie] hir rsu pwie<br />

plY.pIAY hir rsu; bhuiV n iqRsnw lwgY Awie] eyhu hir rsu krmI pweIAY; siqguru<br />

imlY ijsu Awie] khY nwnku.hoir An rs siB vIsry; jw hir vsY min Awie] 32]<br />

(buJY polw) iqRsnw buJY; hir kY nwim] mhw sMqoKu hovY gur bcnI; pRB isau lwgY pUrn<br />

iDAwnu] 1] pRB kY ismrin; iqRsnw buJY] (Bu`KVI, r`jW) mY.bhuiV n iqRsnw BuKVI;<br />

hau rjw.iqRpiq AGwie jIau] jo gur dIsY isKVw; iqsu iniv iniv lwgau pwie jIau]<br />

mwrY; rwKY eyko Awip] 1.lK caurwsIh mydnI; iqsnw jlqI kry pukwr]<br />

Anuswr hr jIv nUM jnm 2’c, iqRSnw ivkwr AOgux(mwrY) mwrdy hn[ hr jIA ’qy<br />

ien@W doSW dw rwq idny hmlw hMudw rihMdw hY[ iqRpqI dwqy s`cy inrMkwr jI dy pUrn<br />

s`cy gurU Avqwr, DMn s`cy siqgurU gRMQ swihb jI, Awpxy pRymI dy idl idmwZ’c s`cI<br />

gurbwxI jI b^S ky, ies nUM rog sog vYrI mwieAw ivkwr kusMg AOguxW cOrwsI dy gyVy<br />

qoN eyko Awip hI(rwKY) r`Kdy hn[ (pt.polw) XQw:- rogn qy Ar sogn qy; jl jogn<br />

qy.bhu BWq bcwvY] s`qR Anyk clwvq Gwv; qaU qn.eyk n lwgn pwvY] rwKq<br />

hY.Apno kr dY kr; pwp sbUh.n Bytn pwvY] AOr kI bwq.khw kh qo sO; su pyt hI<br />

ky.pt bIc bcwvY]) ijsno swjn rwKsI; dusmn kvn ibcwr] CYͨ n skY, iqh Cwih<br />

kO; inhPl jwie gvwr] {pyRm pRcwr:- jIAw kw Awhwru jIA; Kwxw eyhu kryie]<br />

Anuswr jIA jIAW nUM KWdy hn[ swfy sRIr’c qy bwhr AsMK bRhmMf dy pswry’c, hukmY<br />

AMdir sBu ko; bwhir hukm n koie] nwnk.hukmY jy buJY; q haumY khY n koie] 2]<br />

Anuswr hukm’c hr smyN AsMK jIA jMmdy mrdy rihMdy hn[ XQw:- keI koit;<br />

jnmih jIvih mrih] keI koit; bhu jonI iPrih] mrno bcx dw mslw, cOrwsI l`K<br />

jUn’c hr jIA leI, hr smyN bixAW hI rihMdw hY[ jIA ny jUnW’c qury iPrnw hY[<br />

ie`k jnm’c ie`k jIA dI r`iKAw dw mslw nhIN hY[ vwihgurU gurU pRmysr jI Awpxy<br />

s`cy srUp’c eykqw krky, jMmx mrn myt ky, r`iKAw krdy hn[ }<br />

mwnuK kY; ikCu nwhI hwiQ] 1, sdw sdw iehu BUlnhwru] mwnuK(kY) dy ikCu BI<br />

hwiQ nwhI, ik mYN iqRSnw haumY ivkwrW qoN Awpxw bcwA krW[ XQw:- Anjwnq;<br />

ibiKAw mih rcY] jy jwnq; Awpn Awp bcY] Awpxy gL’c mOq dI &whI Awp<br />

www.Gursevak.com<br />

490<br />

q`qkrw


pwauNdw hY[ XQw:- iPir iPir; PwhI PwsY kaUAw] iPir pCuqwnw; Ab ikAw<br />

hUAw]) nwnk.dunIAw cwir idhwVy; suiK kIqY duKu hoeI] glw vwly hYin Gxyry; Cif<br />

n skY koeI]) ris ris cog cugih.inq Pwsih; CUtis mUVy kvn guxI]) Pwsn kI<br />

ibiD.sBu koaU jwnY; CUtn kI ieku koeI]<br />

mwrY; rwKY eyko Awip] 2.swfy AMdr byAMq ivroDI ikRm qy mMd vwSnw ivkwr<br />

hn[ gurU pRmysr jI s`cI gurbwxI suxw ky , Awip ien@W nUM(mwrY) mwr ky, ien@W<br />

qoN(eyko) ie`k Awip hI(rwKY) r`Kdy hn[ {rog dI inivrqI leI dvweI BI vrqo[<br />

ivroDI ikRm AOguxW rog dI inivrqI leI, s`cI gurbwxI kQw kIrqn FwfI vwrW<br />

suxo suxwau[ swdw ^urwk pRhyz ^Ub mwlS ksrq sYr dwn, gurU syvw ismrn pRymw-<br />

BgqI praupkwr kro[ swry bRhmMf ’c, s`cI gurbwxI kQw kIrqn au~cI Avwz ’c<br />

sunwaux qoN, byAMq ivroDI jUnW mrdIAW hn[ jIv dy p`K vwlIAW jUnW auqpq<br />

huMdIAW hn, ies leI swry j`g nUM au~cI 2 s`cI gurbwxI suxw ky, rog klyS jMg<br />

zulm qoN mukq krw ky, pwk piv`qR s`cKMf bxwieAw jwvy[ }<br />

3.{ijvyN hIry jvwhrwq lwl mxIAW jVwaU jVq, suMdr sony dw GVw AMimRq<br />

nwl BirAw, AMimRq’c is`Dw r`Kx qoN, aus dy AMdr bwhr AMimRq hI AMimRq hY[<br />

iqvyN vwihgurU gurU joqI srUp mh`lw pMjvW jI hr smyN , ivsmwd bRhm jI ’c lIx<br />

hn[ au~bldI dyZ’c bYTx smyN BI, pRym rUpI lwl, vYrwg rUpI rqn, bRhmigAwn<br />

rUpI hIry, pRymw-BgqI inmRqw gRIbI SWqI iKmw kruxw mudqw mYqRI aupyiKAw rUpI<br />

mxIAW sihq, Awpxy AMdr bwhr pUrn bRhm jI dy AsMK AnMq s`cy nUr pRkwS hI<br />

pRkwS, srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] rwm rwm jI ’c lIx rhy[ rovih;<br />

syK mswiek pIr] AMiq kwil; mqu lwgY BIV] Anuswr mrn dy kSt qoN v`fy 2<br />

roNdy kurlWdy hn, pr gurU pRmysr jI ny A`g smwn q`qIAW szwvW shwrIAW[<br />

au~bldI dyZ’c bYT ky, Amr Afol Ac`l At`l s`cy AibnwsI bRhm jI ’c lIn<br />

rhy, Akih Asih kSt Awaux qoN, qyrw kIAw; mITw lwgY] hir nwmu pdwrQu;<br />

nwnku mWgY] Anuswr pUrn inrBYqw sihq Bwxw mMn ky, bhuq hI au~cI AvsQw kmw<br />

ky idKweI hY[ ies Anuswr &urmw rhy hn:- }3.(eyko) ie`k s`cy vwihgurU jI Awip<br />

hI(rwKY) r`Kdy, Awip hI(mwrY) mwrdy hn[ XQw:- hir ibnu.koeI mwir jIvwil n<br />

skY; mn hoie inicMd, inslu hoie rhIAY]) mwir Awpy jIvwldw; AMqir bwhir<br />

swiQ]) hukmy jMmxu; hukmy mrxw] {gurU pRmysr jI Awp kmw ky d`sdy hn, ik ijn@W<br />

www.Gursevak.com<br />

491<br />

q`qkrw


ny ieh sRIr idqw hY, aun@W dw hI smJ ky, aun@W dy s`cy crnIN l`g ky , Bwxw mMn ky<br />

mrx dy kSt qoN bco[ kSt Gwty mrn vyly, jy Bwxw n mMny, Pyr ikhVw tl<br />

jwxgy?ijsu Twkur isau; nwhI cwrw] qw kau; kIjY sd nmskwrw] Anuswr Bwxw<br />

mMn ky KuSI lYxI cwhIdI hY[ XQw:- qyrw Bwxw mMny; su imlY quDu Awey] hy gurU<br />

pRmysr jI!Awp jI nUM rom 2 krky sdw 2 Aink bwr fMfauq bMdnw nmskwr,<br />

Bwxw mnwau jI!}<br />

mwnuK kY; ikCu nwhI hwiQ] 2.mwnuK(kY) dy(ikCu) ku`J BI, hwiQ(nwhI) nhIN,<br />

jo Awpxy Xqn nwl Awp mrnoN bc sky[ XQw:- joru n jIvix; mrix nh joru]<br />

joru n rwij mwil min soru] joru n surqI; igAwin vIcwir] joru n jugqI; CutY<br />

sMswru] ijsu hiQ joru; kir vyKY soie] nwnk; auqmu nIcu n koie] 33]) khu mwnuK<br />

qy; ikAw hoie AwvY] jo iqsu BwvY; soeI krwvY] ies kY hwiQ hoie; qw sBu ikCu<br />

lyie] jo iqsu BwvY; soeI kryie] Anjwnq; ibiKAw mih rcY] jy jwnq; Awpn<br />

Awp bcY] Brmy BUlw; dh idis DwvY] inmK mwih; cwir kuMt iPir AwvY] kir<br />

ikrpw; ijsu ApnI Bgiq dyie] nwnk qy jn; nwim imlyie] 3] {Awpxy doSW<br />

niSAW kukrmW krky, jW swaU jIv, pwpIAW dw duKwieAw AwqmGwq kry, qW aus<br />

nUM duKwaux vwly doSI s^q szw dy h`kdwr hn[ s`cy r`b jI dw doS nhIN, jIv dy<br />

gunwhW qoN vwihgurU jI sdw inrlyp hn[ Awpxy jW iksy dy BI mrn qoN, s``cy<br />

vwihgurU jI nUM doS nhIN dyxw cwhIdw[ }<br />

iqs kw hukmu bUiJ; suKu hoie] (iqs) iqn@W prm pUjnIk s`cy siqgurU gRMQ<br />

swihb jI (kw) dy(hukmu) &urmwn, prmpiv`qR prmpUjnIk A`Kr 2 nUM, gur pRswid<br />

pUrn bRhm(bUiJ) b`uJxy, mMnxy pCwnxy kmwauxy krky sRb ivAwpI Anq klwvwn<br />

mhW ivdmwd Awqm suKu pRwpq hoie hY[ XQw:- hukmu bUiJ; rMg rs mwxy] siqgur<br />

syvw; mhw inrbwxy]) hukmu bUiJ.jn Bey inhwlw; ieh Bgqw kI Gwlxw]) khu<br />

nwnk; ijin hukmu pCwqw] pRB swihb kw; iqin Bydu jwqw]) prvdgwr Apwr;<br />

Agm byAMq qU] ijnw pCwqw scu; cuMmw pYr mUM] {SuB s`cw hukm:- sB dI crn-DUV<br />

bx, pr inMdw iqAwg, prwieAw rUp n dyK, ivkwrW ivkwrIAW kusMgIAW nUM<br />

iqAwg, suAws 2 vwihgurU 2 jp, qn mn Dn isr s`cy gurU jI nMU Arp,<br />

praupkwr leI sB ku`J kurbwn kr, s`cy gurU jI dw lwlw golw Zulm Zulwm bx<br />

Awid[ }<br />

www.Gursevak.com<br />

492<br />

q`qkrw


(r`Ku.bol) iqs kw nwmu; rKu kMiT proie] {v`fy dwqy prmpUjnIk siqgurU gRMQ<br />

swihb jI, ijn@W dy id`iqAW jIv r`ijAw rihMdw hY, iPr muV ky iqRSnw nhIN l`gdI[<br />

gurU pRmysr jI iqRSnw nMU mwr ky, kwm kRoD ivkwrW qoN Awp hI r`Kdy hn[ ijn@W dw<br />

hukm bu`Jx nwl sdw suK huMdw hY[ }(iqs) iqn@W gurU pRmysr jI kw(nwmu) pRkwS srUp<br />

nUro nUr Ajpw jwp vwihgurU nwm jI nUM, AwpxI (kMiT) Xwd’c(proie) proeI rKu, vw<br />

(kMiT) gLy ’c(proie) proeI rKu, Bwv zbwn nwl hr smyN jwp kro[ XQw:- kMTy<br />

mwlw ijhvw rwmu] shMs nwmu lY lY; krau slwmu]) ry ijhbw; krau sq KMf] jwim n<br />

aucris; sRI goibMd] ipAwry!A`Ty pihr vwihgurU jI dw s`cw ismrn kro, ivsrn nUM<br />

mrnw smJo[ XQw:- AwKw jIvw; ivsrY mir jwau]) mrxM; ibsrxM goibMdh] jIvxM;<br />

hir nwm D´wvxh]<br />

ismir ismir; ismir pRBu soie] 1.prmpUjnIk(pRBu) dsW pwiqswhW dI<br />

s`cI(soie) soBw, jwgq joiq DMn s`cy siqgurU gRMQ swihb jI dy prmpiv`qR bRhm srUp<br />

A`Kr 2 nUM, s`cy vwihgurU pUrn guuurU inscy krky, pUrn pyRm Bwvnw sihq, Awp iqAwg<br />

ky sB dI crn-DUV bx ky, mn krky sdw(ismir) Xwd kr, rom 2 krky<br />

sdw(ismir) cyqy kr, bwxI krky sdw(ismir) ismrnw kr[ ismir ismir ismir<br />

iqMn vwr kihx dw Bwv hY ik inscy krky ismir[ XQw:- ismir ismir nwmu<br />

bwrMbwr] nwnk jIA kw; iehY ADwr]) ismir ismir.guru siqguru Apnw; sglw dUKu<br />

imtwieAw] qwp rog gey gur bcnI; mn ieCy Pl pwieAw] 1] {jI ismrn ikvyN<br />

krIey?ijvyN, imhrvwnu swihbu imhrvwnu] swihbu myrw imhrvwnu] jIA sgl kau;<br />

dyie dwnu] s`cy vwihgurU jI dy pUrn s`cy Avqwr mh`ly pMjvyN jI ny ivkwr mwieAw<br />

hMkwr dy iqAwg dw iqAwg krky, pUrn pRym iekwgRqw SrDw isdk Brosy nwl,<br />

gurmuiK; roim roim hir iDAwvY] Anuswr rom 3 krky Awp ismrn kIqw, Awpxy<br />

pRymIAW qoN krvwieAw, ijs krky AnMq bRhmMf sdw leI jY jYkwr nmskwr kr rhy<br />

hn[ XQw:- hir min qin; visAw soeI] jY jYkwru; kry sBu koeI]) gurdyv siqguru<br />

pwrbRhmu prmysru; gurdyv nwnk hir nmskrw] }<br />

nwnk; ibGnu n lwgY koie] 1] ju`go ju`g At`l DMn siqgurU nwnk dyv swihb<br />

gurU gRMQ swihb jI aupdyS b^Sdy hn:- hy pRymI jI!srb klw BrpUr pRB; ibrQw<br />

jwnnhwr] dsW pwiqswhW dw ielwhI nUrI s`cw hukm bu`Jxyy, nwm Xwd’c proxy krky,<br />

mn bwxI sRIr krky vwihgurU jI dw ismrn krny krky, Awp jI dy SuB kMmW ’c,<br />

AQvw pUrn s`cy vwihgurU jI dy imlx’c(koie) koeI BI ibGnu(n) nhIN(lwgY) l`gygw]<br />

www.Gursevak.com<br />

493<br />

q`qkrw


1] XQw:- pRB ismrq; kCu ibGnu n lwgY]) ibGnu n koaU lwgqw; gur pih<br />

Ardwis] rKvwlw goibMd rwie; Bgqn kI rwis]<br />

ausqiq mn mih; kir inrMkwr] {DMn s`cy inrMkwr jI dy SuB s`cy ArQ:-<br />

prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, DMn Akwl purKu vwihgurU s`cy inrMkwr jI dy<br />

srgun Avqwr mh`ly pihly jI ny, Awpxy pwk inrgun srUp’coN, AsMK bRhmMf sUrj<br />

cMd qwry AgnIAW DrqIAW pqwl Anyk sumyr pRbq smuMdR dirAw bhuq v`fI rcnw,<br />

hukmI.shjy isRsit aupweI] Anuswr shjy hI Aks mwqR pRgt kIqI hY, hux Awpxy<br />

srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr]) sBnI QweI, rivAw Awip] Awid jugwid;<br />

jw kw vf prqwpu] inrgun srUp ’c, itkweI hoeI hY[ ieh swrI rcnw,<br />

prmpUjnIk s`cy inrMkwr jI dy prmpiv`qR suMdr srgun srUp hn[ sgl smgRI; jw<br />

kw 1 qnw] 1 srUp) ieh swrI rcnw vwihgurU jI dI suMdr joiq nwl ijauNdI jwgdI<br />

pR&ulq ho rhI hY[ (maulI mauilAw ks ky bolo) XQw:- maulI DrqI; mauilAw<br />

Akwsu] Git Git mauilAw; Awqm pRgwsu] 1] rwjw rwmu mauilAw; Anq Bwie]<br />

jh dyKau; qh rihAw smwie]) sBnw jIAw kw, ieku dwqw; so, mY ivsir n jweI]<br />

s`cy inrMkwr jI jdoN cwhux, AwpxI rcI rcnw nUM, Awpxy’c lIn kr lYNdy hn[<br />

XQw:- jb AwkrK; krq ho kbhUM] qum mYN imlq; dyh Dr sBhUM] AwpxI rcI swrI<br />

rcnw nUM Awpxy ’c lIx krky, sony dy gihxy Fwlx qoN sonw bnx vWg, Aiq Su`D<br />

pRkwS srUp inrml prmpiv`qR punIq s`cy inrMkwr jI AibnwsI A`cl rih jWdy hn[<br />

rcnw rc ky ies’c BrpUr Anqklwvwn swrI rcnw nUM Awpxy hukm’c clw rhy<br />

hn[ XQw:- hukmy AwieAw; hukim smwieAw] hukmy dIsY; jgqu aupwieAw]<br />

hukmy.surgu mCu pieAwlw; hukmy klw rhwiedw] 10] hukmy; DrqI Daul isir BwrM]<br />

hukmy; paux pwxI gYxwrM] hukmy.isv skqI Gir vwsw; hukmy Kyl Kylwiedw] 11]<br />

hukmy; Awfwxy AwgwsI] hukmy; jl Ql iqRBvx vwsI] hukmy sws igrws sdw; Puin<br />

hukmy dyiK idKwiedw] 12] hukim; aupwey ds Aauqwrw] dyv dwnv; Agxq Apwrw]<br />

mwnY hukmu.su drgh pYJY; swic imlwie smwiedw] 13] hukmy; jug CqIh gudwry]<br />

hukmy; isD swiDk vIcwry] Awip nwQu.nQˆØI sB jw kI; bKsy mukiq krwiedw] 14]<br />

kwieAw kotu; gVY mih rwjw] nyb Kvws; Blw drvwjw] imiQAw loBu.nwhI Gir vwsw;<br />

lib pwip pCuqwiedw] 15] squ sMqoKu; ngr mih kwrI] jqu squ sMjmu; srix<br />

murwrI] nwnk. shij imlY jgjIvnu; gur sbdI piq pwiedw] 16] 4] 16])<br />

www.Gursevak.com<br />

494<br />

q`qkrw


slok mÚ1] BY ivic; pvxu vhY sdvwau] BY ivic; clih lK drIAwau] BY<br />

ivic; Agin kFY vygwir] BY ivic; DrqI dbI Bwir] BY ivic; ieMdu iPrY isr<br />

Bwir] BY ivic; rwjwDrmu duAwru] BY ivic sUrju; BY ivic cMdu] koh kroVI clq;<br />

n AMqu] BY ivic; isD buD sur nwQ] BY ivic; Awfwxy Awkws] BY ivic; joD<br />

mhwbl sUr] BY ivic; Awvih jwvih pUr] sgilAw Bau; iliKAw isir lyKu]<br />

nwnk; inrBau inrMkwru scu eyku] 1]) sBu ko qyrY vis; Agm Agocrw] qU Bgqw<br />

kY vis; Bgqw qwxu qyrw] 10]) hukmY AMdir.sBu ko; bwhir hukm n koie]<br />

nwnk.hukmY jy buJY; q haumY khY n koie] 2]) Awip nwQu.sB nQIAnu; sB hukim<br />

clweI] nwnk hir BwvY so kry; sB clY rjweI] 36] 1] suDu]) quDu ibnu dUjw;<br />

nwhI koie] qU krqwru; krih so hoie]) DrqI aupir kot gV; kyqI geI vjwie]<br />

jo.Asmwin n mwvnI; iqn nik nQw pwie]) sUhI mhlw 4] kIqw krxw srb<br />

rjweI; ikCu kIcY.jy kir skIAY] Awpxw kIqw.ikCU n hovY; ijau hir BwvY.iqau<br />

rKIAY] 1] myry hir jIau, sBu ko qyrY vis] Asw joru nwhI.jy ikCu kir hm swkh;<br />

ijau BwvY iqvY bKis] 1] rhwau] sBu jIau ipMfu.dIAw quDu Awpy ; quDu Awpy kwrY<br />

lwieAw] jyhw qUM hukmu krih, qyhy ko krm kmwvY; jyhw quDu.Duir iliK pwieAw]<br />

2] pMc qqu kir.quDu isRsit sB swjI; koeI Cyvw kirau.jy ikCu kIqw hovY] ieknw<br />

siqguru myil.qUM buJwvih; ieik mnmuiK krih is rovY] 3] hir kI vifAweI, hau<br />

AwiK n swkw; hau mUrKu mugDu nIcwxu] jn nwnk kau.hir bKis lY myry suAwmI;<br />

srxwgiq pieAw Ajwxu]<br />

DMn s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI, AnMq klwvwn pUrn myhrvwn gurqw<br />

ibrwjmwn siqgurU Bgvwn, s`cy inrMkwr inrgun bRhm jI dy srgun srUp, pUrn<br />

gurU Avqwr jI hn[ s`cy siqgurU swihbwn jI dy s`cy gurbwxI jI, pUrn s`cy<br />

inrMkwr jI hn[ XQw:- vwhu vwhu.bwxI inrMkwr hY; iqsu jyvfu, Avru n koie])<br />

inrguxu srguxu; Awpy soeI]) inrgunu Awip; srgunu BI EhI] klw Dwir ijin<br />

sglI mohI] DMn srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] BMnx GVn sm`RQ,<br />

Akwl purKu vwihgurU s`cy inrMkwr jI, ijn@W ny AsMK bRhmMf dI rcnw rcI hY,<br />

iqn@W ny DMn s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI dw SuB s`cw su`cw au~cw,<br />

prmpiv`qR mhwn praupkwrI srgun Avqwr Dwr ky, inrml s`cy gurbwxI jI<br />

b^Sy, hux gurqw ibrwjmwn hn, Awpxy pRymIAW dy idl idmwZ’c hr smyN gurbwxI<br />

www.Gursevak.com<br />

495<br />

q`qkrw


Byjdy rihMdy hn, lUM 2’c vs ky inrMkwr jI nwl joVdy rihMdy hn[ AsMK bRhmMf<br />

sUrj cMd qwry, AgnIAW DrqIAW pqwl sumyr pRbq smuMdR dirAw phwV, bhuq v`fI<br />

rcnw, srb ivAwpI ivsmwd DMn Akwl purKu vwihgurU s`cy inrMkwr jI ny<br />

Awpxy’c.hux itkweI hoeI hY[ ieh swrI rcnw, prmpUjnIk s`cy inrMkwr jI dy<br />

prmpiv`qR suMdr srgun srUp jI hn[ XQw:- sgl smgRI; jw kw 1 qnw] 1 srUp)<br />

prm pUjnIk s`cy inrMkwr jI, swfy AMdr bwhr, siq sMqoK dieAw Drm vIcwr,<br />

inmRqw sihnSIlqw gRIbI pRym ivrwg, iqAwg dw iqAwg, inrAiBmwnqw iKmw<br />

DIrj inrvYrqw inrlypqw Awid AnMq SuB guxW dIAW AnMq klW sihq, ie`k rs<br />

b`JvyN AsMK pRkwS hI pRkwS, ivsmwd nUr hI nUr nUro nUr, ivAwpk BrpUr, Apxy<br />

koit bRhmMf dy pswry srgun srUp smyq hr smyN Ajpw jwp kr rhy hn[ XQw:-<br />

srgun inrgun inrMkwr; suMn smwDI Awip] Awpn kIAw nwnkw; Awpy hI iPir<br />

jwip] 1]) sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY] rwm ibnw; ko bolY ry]) jo bolq hY.imRg<br />

mIn pMKyrU; su ibnu hir.jwpq hY nhI hor]) ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih;<br />

cMd sUrj guxqwsw] paux pwxI bYsMqr ismrih; ismrY sgl aupwrjnw] vwihgurU<br />

s`cy inrMkwr jI Awpxw js hr smyN Awp krdy qy Awp hI suxdy hn[ XQw:-<br />

Awpn jsu; Awp hI sunw] ieh swrI rcnw vwihgurU s`cy inrMkwr jI dI suMdr joiq<br />

nwl ijauNdI jwgdI pR&ulq ho rhI hY[ XQw:- maulI DrqI.mauilAw Akwsu] Git<br />

Git mauilAw; Awqm pRgwsu] 1] rwjw rwmu mauilAw; Anq Bwie] jh dyKau; qh<br />

rihAw smwie] s`cy inrMkwr jI jdoN cwhux, AwpxI rcI rcnw nUM Awpxy’c lIn<br />

kr lYNdy hn[ XQw:- jb AwkrK; krq ho kbhUM] qum mYN imlq; dyh Dr sBhUM]<br />

AwpxI rcI swrI rcnw nUM Awpxy’c lIx krky, sony dy gihxy FwLx qoN sonw bnx<br />

vWg, Aiq Su`D pRkwS srUp inrml prmpiv`qR punIq s`cy mwqw ipqw inrMkwr jI,<br />

s`cy inrMkwr jI hI hn[ XQw:- scy qyry KMf; scy bRhmMf] scy qyry loA; scy<br />

Awkwr] scy qyry krxy; srb bIcwr] scw qyrw Amru; scw dIbwxu] scw qyrw<br />

hukmu; scw Purmwxu] scw qyrw krmu; scw nIswxu] scy quDu AwKih; lK kroiV]<br />

scY siB qwix; scY siB joir] scI qyrI isPiq; scI swlwh] scI qyrI kudriq;<br />

scy pwiqswh] nwnk scu; iDAwiein scu] jo mir jMmy; su kcuin kcu] 1] s`c<br />

srUp s`cy inrMkwr jI, AwpxI rcI rcnw’c lbw lb BrpUr ivAwpk hn, swrI<br />

rcnw s`cy inrMkwr jI’c lIn hY[ }<br />

www.Gursevak.com<br />

496<br />

q`qkrw


ausqiq mn mih; kir inrMkwr] hy mn!pRkwS srUp s`cy inrMkwr vwihgurU jI<br />

ny qyrI bxq bxweI hY[ XQw:- ijin qyrI mn; bnq bnweI] aUTq bYTq; sd<br />

iqsih iDAweI] soeI s`cy inrMkwr jI qyry’c vs rhy hn[ XQw:- mhl mih bYTy;<br />

Agm Apwr] ijn@W dI prmpiv`qR pRkwS srUp Su`D s`qw nwl, mn sMklp auTwauNdw<br />

hY[ hy mn!swrI rcnw hI s`cy inrMkwr jI dI ausqq kr rhI hY, prmpUjnIk DMn<br />

vwihgurU gurU pRmysr jI, pMjvyN jwmyN AMdr, Awpxy mn nUM aupdySdy hn:- ry mn; qU<br />

BI hoih dwsu] Anuswr hy mn!s`cy inrMkwr jI dw, gRIb murId bxky, qUM<br />

Awpxy(mih) ’c, AwpxI mihmw Awp krnI krwauxI iqAwg ky, (inrMkwr) s`cy<br />

vwihgurU jI dI ivsmwd im`TI(ausqiq) mihmw vifAweI kir[ s`cy siqgurU<br />

swihbwn jI dw AwSw bhuq hI gihr gMBIr dIrG hY, ik ipAwry syvk jI dy mn<br />

’coN idRstmwn Akwr ivkwr imt jwx, inrMkwr jI ’c lIn ho jwx[ mnu`K AwpxI<br />

ausqq Awp krdw krwauNdw hY[ AkwrW dI ausqq krdw hY, ik bVy hI sohxy hn,<br />

ijs krky ivkwr aupjdy hn[ mUMh ’qy ausqq krky, ^uSwmd krdw hY, ip`T ip`Cy<br />

inMdw krdw hY[ s`cy inrMkwr jI dI ausqq krn nwl ivsmwdqweI AwauNdI hY[<br />

idRStmwn Akwr idl ’coN inkl jWdy hn[ XQw:- qqu igAwnu.lwie iDAwnu;<br />

idRsit smyitAw] pUry gurU jI dw s`cw lwlw golw Zulwm murId bx jWdw hY[ XQw:-<br />

mul KrIdI lwlw golw; myrw nwau sBwgw] gur kI bcnI.hwit ibkwnw; ijqu<br />

lwieAw.iqqu lwgw]) jn nwnku.hwit ivhwiJAw; hir.gulm gulwmI]) murdw hoie<br />

murId; n glI hovxw[ swbru isdik shIdu, Brm Bau Kovxw[ golw mul KrIdu,<br />

kwry jovxw[ nw iqsu BuK.n nId; n Kwxw sovxw[ pIhix hoie jdId; pwxI Fovxw[<br />

pKy dI qwgId, pg mil Dovxw[ syvk hoie sMjIdu, n hsx rovxw[ dr drvys<br />

rsId; iprm rs Bovxw[ cMd mumwrK eId; pug Klovxw] 18]<br />

kir mn myry; siq ibauhwr] DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU Arjndyv<br />

swihb jI Awpxy mn nUM SuB aupdyS dy rhy hn:- hy myry mn!gurU pRmysr jI dw dIn<br />

murId bx ky, Awpxy AMdr bwhr ivAwpk s`cy inrMkwr jI dI ausqq krn qy<br />

pRymIAW qoN krwaux rUp(siq) s`cw ibauhwr kir, ijvyN s`cy inrMkwr jI dy pUrn gur<br />

Avqwr, prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn jI qy aun@W qoN vroswey ShIdW sMqW<br />

pyRmIAW ny nwm jpx jpwaux, gurU syvw krn krwaux, AsMK AwdmKor jIAW nUM<br />

qwrn, Awpxw sRvMs kurbwn krn, sRb`q dw Blw krn krwaux rUp s`cw ibauhwr<br />

www.Gursevak.com<br />

497<br />

q`qkrw


kIqw hY[ DMn vwihgurU koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] s`cy<br />

pwiqswh sRI gurU gRMQ swihb jI, hux srb`q dw Blw krn rUp, s`cw ibauhwr sdw<br />

leI kr krvw rhy hn[<br />

inrml rsnw; AMimRqu pIau] s`cy siqgurU jI dI ikRpw nwl, bhuqu isAwxp;<br />

haumY myrI] C`f ky, prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn jI ’qy Aws r`K ky, aun@W dy<br />

^ry s`cy ipAwry s`icAwry hukm ’qy c`l ky, s`cy inrMkwr jI dI AqI im`TI ipAwrI<br />

ausqq krn rUpI s`cw ibauhwr krky, prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn jI dw<br />

b^iSAw ivsmwd (inrml) au~jl AMimRqu, rsnw krky(pIau) pIxw kr hy mn!hr<br />

irdy’c ivsmwd inrml kudrqI, gurU pyRmw-BgqI nwm AMimRq BrpUr hY, siqgurU<br />

swihbwn jI, Awpxy pyRmI qoN krqwr jI dI pyRmw -BgqI krvwauNdy hn[ hr smyN<br />

aus dy idl idmwZ’c gurbwxI Byjdy rihMdy hn[ bRhmwnMd AMimRq rs pyRmI dy ihrdy<br />

’coN muK ’c hr smyN Byjdy rihMdy hn[ XQw:- AMimRqu pIAw; siqguir dIAw] Avru<br />

n jwxw; dUAw qIAw]) suir nr muin jn.AMimRqu Kojdy ; su AMimRqu.gur qy pwieAw]<br />

pwieAw AMimRqu.guir ik®pw kInI; scw min vswieAw]) AMimRqu rsnw; pIau<br />

ipAwrI] ieh rs rwqI; hoie iqRpqwrI]) swcI bwxI; mITI AMimRq Dwr] ijin<br />

pIqI; iqsu moK duAwr]) AMimRqu pIvY; Amru so hoie]) ibKY bnu PIkw, iqAwig rI<br />

sKIey; nwmu mhw rsu pIE]) ey rsnw.qU An ris rwic rhI; qyrI ipAws n jwie]<br />

ipAws n jwie.horqu ikqY; ijcru hir rsu.plY n pwie] hir rsu pwie plY.pIAY<br />

hir rsu; bhuiV n iqRsnw lwgY Awie] eyhu hir rsu krmI pweIAY; siqguru imlY<br />

ijsu Awie] khY nwnku.hoir An rs siB vIsry; jw hir vsY min Awie] 32]<br />

sdw suhylw; kir lyih jIau] hy, mn ipAwirAw jIau imqRw!gurU pRmysr jI dy<br />

AqI sohxy AqI ipAwry im`Ty s`cy crn-kmlW’c lIn ho ky, prm ipAwry s`cy<br />

inrMkwr jI dI ausqq krky, nwm AMimRq pI ky, Awpxy(jIau) jIA nUM sdw leI,<br />

shj suhylw; Plu mskInI] (suhylw) suKI kir(lyih) lY[ XQw:- ijnI pUrw siqguru<br />

syivAw; sy drgh sdw suhyly]) Anhdu vwjY; shij suhylw] sbid Anµd kry sd<br />

kylw] shj guPw mih.qwVI lweI; Awsxu aUc svwirAw jIau]<br />

nYnhu pyKu; Twkur kw rMgu] hy mn!(Twkur) mwlk vwihgurU jI(kw) dw<br />

ivsmwd(rMgu) bRhmwnMd rs, bYrwg ibbyk rUpI(nYnhu) A`KW nwl(pyKu) dyKxw kr,<br />

Bwv pRwpq kr[ vw hy mn!s`cy(Twkur) mwlk vwihgurU Akwl purKu jI(kw) dw,<br />

www.Gursevak.com<br />

498<br />

q`qkrw


auqpqI pwlxw lYAqw dw(rMgu) kOqk, gursbd vIcwr rUpI(nYnhu) nyqRW nwl(pyKu)<br />

dyKxw kr, jo iKn ’c auqpqI pwlxw lYAqw kridAW inrlyp BI hn[ XQw:- Epiq<br />

prlau; iKn mih krqw] Awip Alypw; inrgunu rhqw] vw hy mn!j`ugo ju`g At`l ie`k<br />

joiq s`cy(Twkuur) mwlk suAwmI sm`RQ ds gurU AvqwrW(kw) dy praupkwrI(rMgu) kOqk,<br />

hux pRq`K vrqdy, (nYnhu) vYrwg ibbyk rUpI nyqRW nwl(pyKu) dyK[ {bIqy smyN dw i^Awl<br />

idloN C`f ky, hux ivsmwd vrqdy q`k ky, ivAwpk ivsmwd bRhm jI ’c lIx hovxw<br />

hY[ }vw prmpUjnIk s`cy vwihgurU mh`lw nOvW jI, zwlmW dy Gor iBAwnk AiqAwcwr<br />

zulm krn qoN, Bu`K qyRh aunINdRw shwridAW, lohy dy qMg ipMjry’c iq`Ky ik`lW ivckwr,<br />

swvDwn eykwgr cIq] bYTy, vYrwgmeI Bog dy slok ilK rhy hn, hux Awpxy sIs<br />

swihb jI kurbwn kr rhy hn[ vwhu vwhu(Twkur) mwlk jI(kw) dy ShIdI swky<br />

dw(rMgu) kOqk, gurU pyRmw-BgqI’qy pRIqI rUpI(nYnhu) A`KW nwl, (pyKu) dyKxw kr hy<br />

mn!rom 2 krky sdw 2 nmskwr kr[ XQw:- sdw sdw; siqgur nmskwr] gur<br />

ikrpw qy; gun gwie Apwr]<br />

swD sMig; ibnsY sB sMgu] 1, hy mn!swD rUp; Apnw qnu DwirAw] Anuswr<br />

vwihgurU(swD) s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy gursbdW ArQW (sMig) swQ, rom<br />

2 krky rcxy krky, qyry(sMgu) nwl jo mMd sMklp mhW pwp hn, ieh sB(ibnsY) nws<br />

ho jwxgy[<br />

2.swDsMgiq AsQwn; jgmg nUr hY[ lK lK ssIAr Bwnu; ikrn TrUr hY[)<br />

Amr Bey, Amrwpdu pwieAw] swDsMig; nwnk hir iDAwieAw]) ivic sMgiq.hir<br />

pRBu vrqdw; buJhu.sbd vIcwir] Anuswr hy mn!(swD) s`cy siqgurU swihb jI<br />

dy(sMig) swDsMgiq jI nwl iml ky, gurU syvw pyRmw-BgqI krn nwl, ieMidRAW dy<br />

iviSAW, kwmIAW kRoDIAW corW T`gW jUeybwzW sB dy(sMgu) swQ qoN(ibnsY) 1 jIvqBwv qoN<br />

1 mr jWdw hY[ (bu`JY bol) jIvq mrY; buJY pRB soie] vw aupRokq doS qyry v`loN, sB mr<br />

jwxgy[<br />

jIauNdy mrn dy ArQ:- 1 sMqW mhWpurKW dI susMgq sRySt sMgq krky, Srwb<br />

iqAwgx qoN aus dy swQI kihx, “swfy nwl pI[ ”A`goN khy, “nhIN[ ”Eh kihx,<br />

“swfy v``loN mr igAw AsIN qyry v`loN mr gey, qyry f`ky qoV dyeIey?”“hW BweI[ ”so<br />

AOgux kusMg sbMDIAW dy moh, vifAweI dI ie`Cw klyS, ieMidRAW dy suAwdW, mMdy<br />

sMklpW v`loN mr ky, suAws 2 vwihgurU 3 jI rom 2 krky pUrn pRym SrDw sihq<br />

jpxw jIvq Bwv qoN mrnw hY[<br />

www.Gursevak.com<br />

499<br />

q`qkrw


crn clau; mwrig goibMd] hy mn!s`cy vwihgurU inrMkwr dI im`TI ipAwrI<br />

s`icAwrI ApwrI inrwrI krqwrI ausqq krn rUp, s`cw ibauhwr krky, rsnw<br />

duAwrw inrml AMimRq pI ky, jIA nUM suhylw krky, nyqRW nwl Twkur mwlk dy<br />

ivsmwd rMg vyK ky, swD sMgq’c rih ky, doSW v`loN ijauNdw mr ky, isr Arpx<br />

rUpI, (goibMd) vwihgurU jI dy s`cy crn–-kmlW dyy (mwrig) rsqy (clau) c`lxw<br />

kr[ XQw:- jau qau; pyRm Kylx kw cwau] isru Dir qlI; glI myrI Awau] iequ<br />

mwrig; pYru DrIjY] isru dIjY; kwix n kIjY]) pihlw mrxu kbUil; jIvx kI Cif<br />

Aws] hohu sBnw kI ryxukw; qau Awau hmwrY pwis]) nwnk, nmesyvku soeI<br />

AwKIAY; jo isru Dry auqwir]) siqgur AwgY.sIsu Byt dyau; jy siqgur swcy BwvY])<br />

qnu mnu kwit kwit sBu ArpI; ivic AgnI.Awpu jlweI] 4]<br />

imtih pwp; jpIAY hir ibMd] {bRhmu ibMdu qy; sB Epiq hoeI]) bRhm ibMdu<br />

qy; sB auqpwqI] bRhm jI dy ivsmwd(ibMd) nUr qoN sB auqpqI hoeI hY[ XQw:-<br />

eyk nUr qy.sBu jgu aupijAw; kaun Bly.ko mMdy] so ibMd dw ArQ nUr hY[ gurdyv<br />

mwqw gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw] vwihgurU mh`lw pihlw jI, swrI<br />

rcnw dy prmpUjnIk mwqw ipqw jI hn[ swry aun@W dy n@Mny@ bwlk hn[ myry rwm.hm<br />

bwirk; hir pRB ky hY ieAwxy] }hy mn! mwqw ipqw(ibMd) nUro nUr ivsmwd pRkwS<br />

hI pRkwS srUp, iqs dY cwnix; sB mih cwnxu hoie] Anuswr swirAW mhW cwnxW<br />

nUM, mhW cwnx dyx vwly, mhW cwnxw dy mhW cwnx, (hir) DMn vwihgurU mh`ly pihly<br />

jI nUM, hr smyN(jpIAY) jpxw kr, ijs krky mhW pwp(imtih) imtdy hn,<br />

imtxgy[ XQw:- AsMK Kqy; iKn bKsnhwrw] nwnk swihb; sdw dieAwrw]) Gor<br />

duK´M, Aink hq´M; jnm dwirdMR mhw ibK´wdM] imtMq sgl; ismrMq hir nwm nwnk<br />

jYsy pwvk, kwst BsmM kroiq]) koit AGw.siB nws hoih; ismrq hir nwau] mn<br />

icMdy Pl pweIAih; hir ky gux gwau] jnm mrx BY ktIAih; inhcl scu Qwau]<br />

pUrib hovY iliKAw; hir crx smwau] kir ikrpw pRB rwiK lyhu; nwnk bil jwau]<br />

5]<br />

kr hir krm; sRvin hir kQw] 1.hir jIau; ikRpw krhu qum ipAwry]<br />

Anuswr hy(hir) gurqw ibrwjmwn s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jIE!AwpxI<br />

(krm) ndr ikRpw(kr) kro jI, ijs krky dwsn dws, koit krn.dIjih pRB<br />

pRIqm; hir gux suxIAih AibnwsI rwm] Anuswr Awp jI dy b^Sy, krm-b^SI<br />

www.Gursevak.com<br />

500<br />

q`qkrw


UpI, koRVW(sRvin) kMnW’c, swirAW GtW’coN, sB qy aUqm; hir kI kQw] nwmu<br />

sunq; drd duK lQw] Anuswr sB kQwvW nwloN au~qm, (hir) s`cy vwihgurU jI dI<br />

AMimRq au~qm kQw suxy[ XQw:- jo bolq hY.imRg mIn pMKyrU; su ibnu hir. jwpq hY<br />

nhI hor]) Git Git kQw.rwjn kI cwlY; Gir Gir quJih aumwhw]) sBY Gt rwmu<br />

bolY; rwmw bolY] rwm ibnw; ko bolY ry]) inrgux kQw; kQw hY hir kI] Bju imil;<br />

swDU sMgiq jn kI]) hir kI kQw; Anwhd bwnI] hMsu huie; hIrw lyie pCwnI]<br />

1]) vw dyh isvw.br moih iehY; suB krmn qy, kbhUM n tro] Anuswr hy mn!(hir)<br />

pRkwS srUp s`cy ivsmwd hrI jI dI pRwpqI vwly, hwQ pwau kir kwmu sBu; cIqu<br />

inrMjn nwil] Anuswr praupkwr dy inSkwm Dwrimk SuB(krm) kMm kr[ XQw:-<br />

kroiV hsq. qyrI thl kmwvih; crx clih.pRB mwrig rwm]) koit krn.dIjih<br />

pRB pRIqm; hir gux suxIAih AibnwsI rwm] Anuswr Awpxy(sRvin) kMnW<br />

nwl(hir) inrMkwr gurbwxI kQw gur ieiqhws dI ivsmwd kQw sunxw kr[<br />

XQw:- (l`Qw) sB qy aUqm; hir kI kQw] nwmu sunq; drd duK lQw]) suix hir<br />

kQw; auqwrI mYlu] mhw punIq; Bey suK sYlu]<br />

(m`Qw) hir drgh; nwnk aUjl mQw] 2] DMn koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;<br />

srb jIAw kw dwqw ry] s`cy gurU nwnk dyv swihb mh`lw pMjvW jI Awpxy mn nUM<br />

aupdySdy hn:- hy ipAwry mn!s`cy inrMkwr jI dI im`TI ipAwrI s`icAwrI ApwrI<br />

inrwrI shjwrI krqwrI ausqq krny krky, nwm jpx jpwaux rUp s`cw ibauhwr<br />

krny krky, rsnw duAwrw s`cw inrml AMimRq pIxy krky, s`cy inSkwm Drm krm<br />

krny krky, s`cy hrI jI dI kQw gurbwxI sunxy krky, sB dy AMdr bwhr hr<br />

smyN(hir) ie`k rs b`JvyN pRkwS hI pRkwS srUp vwihgurU jI dI s`cI(drgh)<br />

sqsMgq, AsMK bRhmMf dI rcnw, s`cKMf ivKy qyrw mQw(aUjl) sur^rU Bwv gurU<br />

pRymw-BgqI dI lwlI sihq, lwlo lwl ho jweygw, Bwv Awp jI dw mQw hI(hir)<br />

pRkwS srUp s`cy hrI jI dI s`cI au~jl drgh hI bx jweygw] 2] XQw:- pRgty<br />

gupwl; mhWq kY mwQy] nwnk auDry; iqn kY swQy] 3]) mYN vwirAw gurW dI p`gVI<br />

qoN, p`gVI swcy l`gVI qoN[ mYN vwirAw gurW dy m`Qy qoN, m`Qy nUr Jm`ky qoN[<br />

bfBwgI; qy jn jg mwih] sdw sdw; hir ky gun gwih] ijhVy v`fBwgI jn<br />

ipAwry mhWpurS Awpxy mn AMdr s`cy inrMkwr ’c, rom 2 krky lIn ho jWdy hn,<br />

auh nwm jpx jpwaux rUp s`cw ivauhwr krdy hn, rsnw nwl inrml AMimRq pINdy<br />

www.Gursevak.com<br />

501<br />

q`qkrw


hn, nyqRW nwl mhwrwj swihb jI dy ivsmwd rMg vyKdy hn, swDsMgq jI ’c, jIvq<br />

Bwv qoN mr ky, vwihgurU jI nUM qn mn Dn isr dyx rUpI, bwzI Kyl ky, (qy) auh gurU<br />

ipAwry(jn) Bgq gursyvk jI, jg(mwih) ’c bfBwgI hn, ikauN jo sB nUM(hir) hrw<br />

Brw krn vwly, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; s`cy siqgurU nwnk dyv swihb jI(ky)<br />

dy(gun) praupkwr, sdw sdw(gwih) gwauNdy hn[ XQw:- (h`isAw) hir jnu; gun<br />

gwvq hisAw]) gurmuiK inrml; hir gux gwvY]<br />

rwm nwm; jo krih bIcwr] sy DnvMq; gnI sMswr] gurU pRmysr jI dy(jo) ijhVy<br />

pyRmI(rwm) siqgurU gRMQ swihb jI dy prmpiv`qR A`Kr 2 nUM, (nwm) pRkwS srUp bRhm<br />

vwihgurU gurU mMn ky, SuB s`cy A`Kr 2 dy ArQ dI, pUrn pyRm Bwvnw sihq, pUrn<br />

bIcwr(krih) krdy hn[ hm DnvMq BwgT; sc nwie] Anuswr(sy) auh gurU ipAwry<br />

s`icAwry jI, sMswr ’c, (DnvMq) nwm Dn vwly DnI(gnI) igxIdy hn[ XQw:- bwxI<br />

ibrlau bIcwrsI; jy ko gurmuiK hoie] ieh bwxI mhw purK kI; inj Gir vwsw hoie]<br />

40]<br />

min qin muiK; bolih hir muKI] ijhVy gurU ipAwry gurmuiK jn, (muKI) SoRmxI<br />

(hir) AsMK pRkwS hI pRkwS ivsmwd srUp, sB dy AMdr bwhr hr smyN Ajpw jwp<br />

jp rhy, sRb ivAwpI Anq klwvwn mhW ivsmwd sRb pRkwSk inrml inrvYr<br />

inrlyp sdw idAwl vwihgurU jI nUM, (min) sMklp.ivklp(qin) rom 2 krky, rom 2<br />

dI pRIqI nwl, muiK krky BI pUrn pyRm nmskwr sihq, (bolih) boldy hn Bwv<br />

vwihgurU 2 boldy hn[ XQw:- hir jn bolq.sRI rwm nwmw; imil swD sMgiq.hir<br />

qor] rhwau] hir Dnu bnjhu.hir Dnu sMchu; ijsu lwgq hY nhI cor] 1]<br />

sdw sdw; jwnhu qy suKI] (qy) aun@W praupkwrI gurU ipAwirAW s`icAwirAW nUM,<br />

bRhmwnMd Awqm suK dI pRwpqI vwly, sdw sdw suKI(jwnhuu) jwnxw kro[ XQw:- suKw<br />

kI imiq.ikAw gxI; jw ismrI goivMdu] ijn cwiKAw sy iqRpqwisAw; auh rsu jwxY<br />

ijMdu] sMqw sMgiq min vsY; pRBu pRIqmu bKisMdu] ijin syivAw pRBu Awpxw; soeI rwj<br />

nirMdu] 2]) frpY Driq Akwsu nK´qRw; isr aUpir Amru krwrw] pauxu pwxI bYsMqru<br />

frpY; frpY ieMdRü ibcwrw] 1] eykw inrBau; bwq sunI] so suKIAw.so sdw suhylw; jo<br />

gur imil gwie gunI]<br />

eyko eyku; eyku pCwnY] 1.vwihgurU mh`lw pihlw jI, vwihgurU dy pUrn s`cy gurU<br />

Avqwr hn[ cwhy A&ur smwDI ’c bYTdy hn, cwhy suMdr mnohr rs iBMnw AMimRq<br />

www.Gursevak.com<br />

502<br />

q`qkrw


kIrqn s`cI gurbwxI sbd vIcwr suxwauNdy hn, cwhy hl vwhuMdy hn, cwhy pYdl qurky<br />

pyRmIAW nUM qwrn jWdy hn, cwhy qyrw 2 kih ky qoldy hn, hr hwlq’c, dYÍq<br />

rihq(eyko) ie`k Ajpw jwp bRhm jI nUM Awpxy mn AMdr, (eyku) ie`k vwihgurU jI<br />

nUM Awpxy rom 2 AMdr, (eyku) ie`k bRhm jI nUM Dur kI bwxI ’c(pCwnY) pCwxdy<br />

hn[ vw.gurU pRmysr mh`lw pMjvW jI, (eyko) ie`k bRhm jI nUM AwpxI AqI ipAwrI<br />

s`icAwrI sqsMgq jI’c, keI koit; KwxI Aru KMf] keI koit; Akws bRhmMf]<br />

’c, (eyku) ie`ko(eyku) ie`k s`cy bRhm jI nUM(pCwnY) pCwxdy hn[<br />

ieq auq kI; Ehu soJI jwnY] 1.Ehu Bwv aupRokq guxW vwly gurU pRmysr mh`lw<br />

pMjvW jI, ivAwpk bRhm jI dy s`cy srgun Avqwr hn, Awpxy ipAwry is`K jI<br />

dy(ieq) ies lok, (auq) pRlok nUM svwrn(kI) dI (soJI) smJ(jwnY) jwxdy hn[<br />

eyko eyku; eyku pCwnY] 3. sRI nwnk; AMgid kir mwnw] Amrdws; AMgd<br />

pihcwnw] Amrdws; rwmdws khwXo] swDin lKw; mUV nih pwXo] 9] iBMn iBMn;<br />

sBhUM kir jwnw] eyk rUp; iknhUM pihcwnw] ijn jwnw; iqn hI isD pweI] ibn<br />

smJy; isD hwQ n AweI] 10]) eyk rUp; iknhUM pihcwnw] Anuswr pUrn pRym<br />

nmskwr SrDw sihq, s`cy siqgurU gRMQ swihb jI dI ie`k 2 lg A`Kr 2’c(eyku)<br />

ie`k bRhm jI nUM, sRI gutky swihb jI’c (eyko) ie`k bRhm jI nUM, ihMdU qurk<br />

eIsweI, cOrwsI l`K jUn dy hr jIA’c(eyku) ie`k bRhm jI nUM(pCwnY) pCwxy[<br />

XQw:- koaU BieE muMfIAw sMinAwsI.koaU jogI BieE; koaU bRhmcwrI. koaU jqI<br />

Anmwnbo] ihMdU qurk koaU rwPjI iemwmswPI; mwns kI jwq sBY.eykY phcwnbo]<br />

krqw krIm soeI.rwzk rhIm EeI; dUsro n Byd koeI.BUl BRm mwnbo] eyk hI kI<br />

syv.sB hI ko gurdyv eyk; eyk hI srUp sBY.eykY joq jwnbo]) Avil Alh nUru<br />

aupwieAw; kudriq ky sB bMdy] eyk nUr qy.sBu jgu aupijAw; kaun Bly.ko mMdy]<br />

logw.Brim n BUlhu BweI] Kwilku Klk. Klk mih Kwilku; pUir rihE sRb TWeI]<br />

1] rhwau] mwtI eyk.Anyk BWiq kir; swjI swjnhwrY] nw kCu poc. mwtI ky Bwfy;<br />

nw kCu poc kuMBwrY] 2] sB mih.scw eyko soeI; iqs kw kIAw.sBu kCu hoeI] hukmu<br />

pCwnY.su eyko jwnY; bMdw khIAY soeI] 3] Alhu AlKu.n jweI liKAw; guir.guVu<br />

dInw mITw] kih kbIr.myrI sMkw nwsI; srb inrMjnu fITw] 4] 3]<br />

www.Gursevak.com<br />

503<br />

q`qkrw


koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] vwihgurU mh`ly pihly<br />

jI ny, Awpxy SuB AnMd kwrj smyN, prmpUjnIk prmpiv`qR gurSbd jI dIAW<br />

pRkrmW krky, pUrn pRym nmskwr sihq m`Qw tyikAw[ sRI hirmMdr swihb jI ’c,<br />

bhuq lMbw smW prmpUjnIk sRI poQI swihb jI pRkwS huMdy rhy hn[ vwihgurU mh`lw<br />

pMjvW jI, sRI goieMdvwl swihb qoN poQIAW ilAwaux smyN, prmpUjnIk prmpiv`qR<br />

s`cy im`Ty nMgy crnIN cOr krdy Awey[ vwihgurU] BweI gopwly jI qoN Su`D bwxI sunx<br />

smyN, dl BMjn guru sUrmw, vf joDw bhu praupkwrI[ vwihgurU mh`ly CyvyN jI ny,<br />

Awpxy ^ws pRymI is`K nUM au~cy QW ibTwieAw[ kihx qoN pUrn pyRm SrDw sihq<br />

Awp m`Qw tyikAw[ {qwV dy ibR`C dy p`qy’qy, s`cI bwxI jI dy inrMkwr srUp ilKy<br />

ie`k A`Kr dw BI, prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI nwl qulnw<br />

krky, s`cI bwxI dy ie`k A`Kr lg nUM BI G`t nhIN smJxw, ie`k joiq smJxw[<br />

XQw:- qr qwir.ApivqR kir mwnIAY ry; jYsy kwgrw.krq bIcwrM] Bgiq<br />

Bwgauqu.ilKIAY iqh aUpry; pUjIAY kir nmskwrM] (ry) hy pUrn pRymI gursyvk<br />

jI!(jYsy) ijvyN(qwir) qwV dy(qr) ibR`C nUM, ApivqR kir ky(mwnIAY) mMnIdw hY,<br />

ikauN jo aus ’coN, qwVI Srwb inkldI hY[ iqvyN(kwgrw) kZz dI(bIcwrM)<br />

vIcwr(krq) krdy hn, ik kwZz BI Apiv`qR hY, ikauN jo mswly pw ky prwLI<br />

f`kr p`qR lIrW Awid ZwL ky bxwieAw jWdw hY[ (iqh) iqs Apiv`qR qwV dy p`qy<br />

Aqy Apiv`qR kZz(aUpry) au~qy(Bwgauqu) Akwl purK jI dI pRymw Bgiq gurbwxI<br />

jI(ilKIAY) ilKxw krIey, pUrn pRym Adb siqkwr sihq(nmskwrM) nmskwr kir<br />

ky, Akwl gurU jI mMn ky(pUjIAY) pUjy jWdy hn [ }so hr Gr’c, prmpUjnIk<br />

gurbwxI poQIAW’qy cMdoAw lwau qy cOr BI krdy rho, rMgW 2 dy pRym ipAwr siqkwr<br />

nmskwr sihq, fMfauq pRkrmW krky pUjn kro, krwau[ gurU pRmysr jI dIAW<br />

b^SIAW ipAwrIAW l`KW KuSIAW dIAW pwiqSwhIAW pwau[<br />

eyko eyku; eyku pCwnY] 4.prmpUjnIk dsy siqgurU swihbwn jI nUM(eyko) ie`k<br />

joiq pCwxy[ prmpUjnIk dsy siqgurU swihbwn jI dy nwm jpx jpwaux dy aupdyS<br />

’c, (eyku) ie`k bRhm jI nUM pCwxy[ prmpUjnIk dsy siqgurU swihbwn jI ny, is`KW<br />

leI isr vwrn q`k kurbwnI krnI, Drm-Xu`D ’c sB qoN A`gy ho ky, pUrn bIrqw<br />

sihq lV ky ij`q pRwpq krn, is`KW dy isr lYx Awid smUh praupkwrI DIrjDwrI<br />

kOqkW’c, (eyku) ie`k bRhm jI nUM(pCwnY) pCwxY[<br />

www.Gursevak.com<br />

504<br />

q`qkrw


5.prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU qygbhwdr swihb jI, zwlmW<br />

dy Gor iBAwnk AiqAwcwr zulm krn qoN, Awpxw prmpiv`qR SuB s`cw su`cw au~cw<br />

DIrjDwrI mhwn praupkwrI inrMkwrI sIs hux kurbwn kr rhy hn[ DMn vwihgurU<br />

pUrn myhrvwn s`cy siqgurU sRI gurU qygbhwdr swihb jI dI AiqAMq vYrwgmeI<br />

ShIdI dw, pUrn ipAwrw s`icAwrw inrml Apwrw iDAwn Dwr ky, sRI gurU<br />

qygbhwdr swihb jI dI AMimRq iBMnI dyhurI’c, (eyko) ie`k vwihgurU jI nUM pCwxy[<br />

XQw:- rwm; hm, siqgur pwrbRhm kir mwny] lohy dy qMg ipMjry ’c, iq`Ky ik`lW<br />

ivckwr Ac`l Afol inrBY bYTy, vYrwgmeI gurbwxI aucwr rhy hn, aus prm au~cI<br />

gurmuiK AvsQw’c, (eyku) ie`k bRhm jI nUM pCwnY[ prmpUjnIk s`cy siqgurU<br />

swihbwn jI dy kurbwnI dyx dy idRV pRp`k ierwdy ’c BI, (eyku) ie`k bRhm nUM<br />

pCwnY[<br />

ieq auq kI; Ehu soJI jwnY] 2.ijhVy gurmuiK ipAwry jI, vwihgurU mh`lw nOvyN<br />

jI nUM mn bwxI sRIr krky, ie`k bRhm srUp pCwxdy hn, Ehu gurU pRmysr jI<br />

dI(ieq) ies lok(auq) prlok ’c, ivsmwd ivAwpk s`cI joiq’c lInqw eykqw<br />

ABydqw pwaux(kI) dI, (soJI) smJ(jwnY) jwxdy hn[ XQw:- siqgur qygbhwdr;<br />

siq srUpnw] so gurU goibMd isMG; hir kw rUpnw] sB eyko eyko eyknw] nhI Byd<br />

kCU BI pyKnw]<br />

nwm sMig; ijs kw mnu mwinAw] nwnk; iqnih inrMjnu jwinAw] 3] siqgurU<br />

nwnk dyv Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu<br />

nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI &urmwauNdy<br />

hn:- (ijs) ijn@W s`cy siqgurU swihbwn jI(kw) dw, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;<br />

srb jIAw kw dwqw ry] Akwl purKu s`cy vwihgurU jI dy prmpiv`qR SuB s`cy nwm<br />

jI sMig, pUrn pRym sihq mnu(mwinAw) mMinAw, pqIijAw, risAw hY, (iqnih)<br />

iqn@W ny(inrMjnu) Su`D srUp bRhm jI (jwinAw) jwx ley hn[ vw (nwnk) mh`lw<br />

pMjvW dwsn dws gRIb ny(iqnih) iqn@W siqgurW nUM inrMjnu krky jwinAw hY] 3]<br />

XQw:- bilE crwgu AMD´wr mih; sB kil auDrI.iek nwm Drm] pRgtu sgl hir<br />

Bvn mih; jnu nwnku gur pwrbRhm]) hm cwkr.goibMd ky; Twkuru myrw Bwrw] krn<br />

krwvn sgl ibiD; so siqgurU hmwrw]<br />

www.Gursevak.com<br />

505<br />

q`qkrw


(buJY.polw) gurpRswid; Awpn Awpu suJY] iqs kI jwnhu; iqRsnw buJY]<br />

prmpUjnIk koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] s`cy siqgurU sRI<br />

gurU gRMQ swihb jI dI (gurpRswid) (gur+pRswid) (gur) nUro nUr pRkwS srUp srb<br />

ivAwpI Anq klwvwn mhW ivsmwd Agm Apwr(pRswid) ikRpw hI ikRpw nwl, ijs<br />

gurmuiK ipAwry jI nUM, prmpUjnIk s`cy siqgurU dsy pwiqSwh jI, inrml inrvYr<br />

Awpn Awpu srUp Bwv Awpxw Awqmw(suJY) idsdy hn[ vw ieh Awpnw Awpu(suJY)<br />

idsdw hY ik dwsn dws, rkqu ibMdu kw iehu qno; AgnI pwis iprwxu] Anuswr rkq<br />

ibMd qoN pYdw hoieAw ikRm hY[ hm kIry ikrm.siqgur srxweI; kir dieAw nwmu<br />

prgwis] vw (gurpRswid) j`ugo j`ug At`l pUrn myhrvwn s`cy siqgurU jI dI nUro nUr<br />

pRkwS srUp srb ivAwpI(pRswid) ikRpw hI ikRpw nwl, bwby GneIey jI vWg(Awpn)<br />

Awpxw Awpu inrml inrvYr srUp Su`D bRhm jI, sB dy AMdr(suJY) idsdy hn[<br />

(jwnhu) jwxo prmpUjnIk s`cy siqgurU jI dy nwm AMimRq pwauxy krky, iqs gurmuiK<br />

ipAwry kI rs ks Bogx dI, iqRsnw rUpI A`g(buJY) buJ jWdI hY[ XQw:- iqK bUiJ<br />

geI; geI imil swD jnw] (Bu`KVI, r`jW) mY.bhuiV n iqRsnw BuKVI; hau rjw.iqRpiq<br />

AGwie jIau]) iqRpiq BeI; scu Bojnu KwieAw] min qin rsnw; nwmu iDAwieAw]<br />

swDsMig; hir hir jsu khq] srb rog qy; Ehu hir jnu rhq]) swDsMig<br />

nwnk jsu gwieE; jo pRB kI Aiq ipAwrI] Anuswr ijhVy gurmuiK jn, gurU pRmysr<br />

jI dI AiqAMq ipAwrI swDsMig jI ’c iml ky, vw swD rUp; Apnw qnu DwirAw]<br />

Anuswr(swD) sRI gurU gRMQ swihb jI dy prmpiv`qRR A`Kr 2 nUM s`cy gurU vwihgurU jI mMn<br />

ky, A`Kr 2 sMig AByd ho ky, (hir) srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] jI dy<br />

SuB s`cy Avqwr, (hir) pRkwS srUp siqgurU nwnk dyv swihb jI dw jsu, pUrn pRIq<br />

sihq rom 2 dI zbwn nwl (khq) kihMdy hn[ XQw:- lwK ijhvw, dyhu myry ipAwry;<br />

muKu.hir AwrwDy myrw rwm]) iek dU jIBO.lK hoih; lK hovih.lK vIs] lKu lKu<br />

gyVw.AwKIAih; eyku nwmu jgdIs]) ijhvw eyk.hoie lK kotI; lK kotI koit<br />

iDAwvYgo]) hir hirjn dueI.eyk hY; ibb ibcwr kCu nwih] Anuswr Ehu(hir)<br />

vwihgurU jI dy(jnu) ipAwry Bgq jI, (srb) swirAW (rog) rogW(qy) qoN rhq ho jWdy<br />

hn[ XQw:- myry rwm; hir jn Awrog Bey] gur bcnI.ijn@w jipAw myrw hir hir;<br />

iqn ky haumY rog gey]) siqguru myrw.vf smrQw] jIie smwlI.qw sBu duKu lQw]<br />

icMqw rogu.geI hau pIVw; Awip kry pRiqpwlw jIau] 2]<br />

www.Gursevak.com<br />

506<br />

q`qkrw


Anidnu kIrqnu; kyvl bK´wnu] igRhsq mih; soeI inrbwnu] jo gurmuiK jI<br />

(Anidnu) (An+idnu) (An) rwq(idnu) idny, nwnku khY suin ry mnw; kir kIrqnu<br />

hoie auDwru]) gurmuiK nwdM, gurmuiK vydM; gurmuiK rihAw smweI] Anuswr(kyvl)<br />

inrol gurbwxI kIrqnu, gurbwxI gurU kQw dw prmpiv`qR(bK´wnu) kQn krdy hn[<br />

(soeI) EhI gurU ipAwry s`icAwry mhWpurK igRhsq(mih) ’c rihMidAW, (inrbwnu)<br />

(inr+bwnu) (bwnu) du`K qoN (inr) rihq(inrbwnu) inrlyp hn[ XQw:- igrhI mih,<br />

sdw hir jn audwsI; igAwn qq bIcwrI] vw Twkuru eyku sbweI nwir]) mY kwmix;<br />

myrw kMqu krqwru] jyhw krwey qyhw krI sIgwru] 1] jW iqsu BwvY qW kry Bogu] qnu<br />

mnu swcy swihb jogu] 1]) kih kbIr moih ibAwih cly hY; purK eyk Bgvwnw]<br />

Anuswr kMq vwihgurU jI dI kwmix bx ky, ijhVy gurmuiK ipAwry(Anidnu) rwq<br />

idny, (kyvl) inrol gurbwxI kIrqnu, gurbwxI gurU kQw dw prmpiv`qR(bK´wnu)<br />

kQn krdy hn[ (soeI) EhI vwihgurU pqI jI nwl, eykqw ABydqw lIxqw rUpI<br />

igRhsq(mih) ’c lIx, sdw (inrbwnu) du`K qoN rihq hn[ XQw:- igAwn rwau jb<br />

syjY AwvY; q nwnk Bogu kryeI]<br />

eyk aUpir; ijsu jn kI Awsw] iqs kI ktIAY; jm kI Pwsw] ijsu(jn)<br />

gurmuiK ipAwry gursyvk jI(kI) dI, lok pRlok’c jmW jUnW ivkwrW qoN r`iKAw<br />

krn nUM sm`RQ(eyk) ie`k vwihgurU inrgun ivAwpk ivsmwd, (eyk) ie`k vwihgurU<br />

jI dy srgun srUp, gurU grMQ jI mwinE; prgt gurW kI dyh[ aUpir, Awsw hY[<br />

XQw:- qyrw.mwxu qwxu ird AMqir; hor dUjI Aws cukweI]) Aws Et; pRB qorI]<br />

qUhI mwn.qUMhI Dwn; qUhI piq.qUhI pRwn] guir, qUtI lY jorI] 2]) iqs kI jm<br />

kI(Pwsw) PwhI(ktIAY) k`tI jWdI hY[ XQw:- soriT mhlw 5] BieE ikrpwlu.dIn<br />

duK BMjnu; Awpy.sB ibiD QwtI] iKn mih.rwiK lIE jnu Apunw; gur pUrY.byVI<br />

kwtI] 1]) kwtI jm PwsI, pRiB AibnwsI; hir hir nwmu iDAwey]<br />

pwrbRhm kI; ijsu min BUK] nwnk.iqsih; n lwgih dUK] 4] sB qy vfw<br />

siqguru nwnku; siqgurU nwnk dyv swihb jI &urmwauNdy hn:- swcy nwm kI lwgY<br />

BUK] Anuswr ijsu, gurmuiK ipAwry jI dy min ’c, prmpUjnIk DMn vwihgurU jI dy<br />

srgun srUUp, s`cy pUrn gur Avqwr, (pwrbRhm) siqgurU nwnk dyv swihb jI,<br />

(pwrbRhm) inrgun bRhm jI kI pRwpqI dI BUK hY[ XQw:- mweI; myry mn kI<br />

ipAws] ieku iKnu, rih n skau ibnu pRIqm; drsn dyKn kau, DwrI min Aws]<br />

www.Gursevak.com<br />

507<br />

q`qkrw


(iqsih) iqs nUM ivkwrW jmW rogW AOguxW, vwihgurU jI dy ivCooVy dw dUK, (n)<br />

nhIN(lwgih) l`gdw] 4] XQw:- swcy nwm kI; lwgY BUK] auqu BUKY; Kwie clIAih<br />

dUK]<br />

ijs kau hir pRBu; min iciq AwvY] so sMqu suhylw; nhI fulwvY] ijs gurmuiK<br />

ipAwry jI(kau) nUM, (pRBu) Anq klwvwn sm`RQ inrgun bRhm jI, inrgun bRhm jI<br />

dy srgun Avqwr(hir) srb pRkwSk siqgurU nwnk dyv swihb jI min ’c, pUrn<br />

pyRm iekwgRqw DIrj sihq(iciq) cyqy(AwvY) AwauNdy hn, (so) auh Awqm suK<br />

sihq(suhylw) suKI, (sMqu) SWq Awqmw gurmuiK ipAwry jI, Awry nwl cIrn Koprw<br />

lwhux dy kSt, pdwrQ ivkwr, ivkwrI, ivSy vwSnw dy fulwey nhI(fulwvY) foldy[<br />

XQw:- foln qy cUkw; ThrwieAw] siq mwih; ly siq smwieAw]) bwxI pRB kI;<br />

sBu ko bolY] Awip Afolu; n kbhU folY]) pUrnu.kbhu n folqw; pUrw kIAw pRB<br />

Awip] idnu idnu cVY svwieAw; nwnk.hoq n Gwit]) qUM myro.myru prbqu suAwmI;<br />

Et ghI mY qyrI] nw qum folhu.nw hm igrqy; riK lInI hir myrI] 1]<br />

ijsu pRBu Apunw; ikrpw krY] so syvku; khu iks qy frY]) so syvku; ijsu<br />

ikrpw krI] inmK inmK jip; nwnk hrI]) nwnk.syvku soeI AwKIAY; ij sic<br />

rhY ilv lwie]) mwn AiBmwn mMDy; so syvku nwhI] qq smdrsI sMqhu; koeI koit<br />

mMDwhI]) nwnk.syvku soeI AwKIAY; jo isru Dry auqwir] Anuswr ien@W aupRokq<br />

Amolk guxW vwly, ijsu gurU syvk jI ’qy, 1 (Apunw) Awpxy(pRBu) Anqklwvwn<br />

nwnk inrBau inrMkwru; gurU pRmysr s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI<br />

ikrpw (krY) krdy hn, (so) auh ipAwry gur syvku jI, khu qW BweI, bMd 2 k`tx<br />

vwly, Awry nwl cIrn vwly, ijauNidAW nUM kMD ’c icnx vwly, q`qI qvI ’qy KV@w<br />

krn vwly, sIs auqwrn vwly, plwsW jmUrW nwl mws iK`cx vwly, iks zwlm nIc<br />

cMfwl hiqAwry sMq doKI(qy) qoN(frY) frdy hn?Bwv nhIN frdy[ XQw:- siq<br />

kry.ijin gurU pCwqw; so kwhy kau frdw jIau]) tofI mhlw 5 Gru 1 dupdy <br />

siqgur pRswid] sMqn; Avr n kwhU jwnI] byprvwh sdw rMig hir kY; jw ko pwKu<br />

suAwmI] rhwau] aUc smwnw Twkur qyro; Avr n kwhU qwnI] AYso Amru.imilE<br />

Bgqn kau; rwic rhy rMig igAwnI] 1] rog sog duK jrw mrw; hir jnih.nhI<br />

inktwnI] inrBau hoie rhy.ilv eykY; nwnk.hir mnu mwnI] 2] 1]) BY kwhU<br />

kau.dyq nih; nih BY mwnq Awin] khu nwnk.suin ry mnw; igAwnI qwih bKwin]<br />

www.Gursevak.com<br />

508<br />

q`qkrw


16]) ffw.fr aupjy; fru jweI] qw fr mih; fru rihAw smweI] jau fr frY; q<br />

iPir fru lwgY] infru hUAw; fru aur hoie BwgY] 19]) jau qnu cIrih; AMig n<br />

morau] ipMfu prY; qau.pRIiq n qorau]) rwgu goNf bwxI kbIr jIau kI Gru 2 <br />

siqgur pRswid] Bujw bWiD; iBlw kir fwirE] hsqI k®oip; mUMf mih mwirE] hsiq<br />

Bwig kY; cIsw mwrY] ieAw mUriq kY; hau bilhwrY] 1] Awih myry Twkur; qumrw joru]<br />

kwjI bikbo; hsqI qoru] 1] rhwau] ry mhwvq; quJu fwrau kwit] iesih qurwvhu;<br />

Gwlhu swit] hsiq n qorY; DrY iDAwnu] vw kY irdY; bsY Bgvwnu] 2] ikAw AprwDu;<br />

sMq hY kIn@w] bWiD pot; kuMcr kau dIn@w] kuMcru; pot lY lY nmskwrY] bUJI nhI; kwjI<br />

AMiDAwrY] 3] qIin bwr; pqIAw Bir lInw] mn kToru; AjhU n pqInw] kih<br />

kbIr; hmrw goibMdu] cauQy pd mih; jn kI ijMdu] 4] 1] 4] {nwsvMq sRIr BI<br />

Awpxw nhIN[ ies nUM suAwd ivkwr rog ivroDI jIA, kwL Kw jWdy hn[ A`g swVdI,<br />

pwxI fuboNdw.hY[ rwj.sbMDI Dn zmIn mMdr ku`J BI Awpxw nhIN, lok pRlok dy rwKy,<br />

bRhm srUp kyvl prmpUjnIk s`cy siqgurU pRmysr jI hI Awpxy hn[ ijn@W ny Agm<br />

Apwr ikRpw krky, s`cI gurbwxI gurU mrXwdw b^SI hY, Awpxy sIs, srvMs sB ku`J<br />

srb`q dy Bly ihq kurbwn kIqy hn, jo hux gurqw ibrwjmwn ho ky, Awpxy pRymIAW dy<br />

idl idmwZ ’c s`cI gurbwxI Byj ky, inhwl 3 iqRpq kr rhy hn[ pUrn pRym sihq<br />

nmskwr!}<br />

jYsw sw; qYsw idRstwieAw] 1.inrBau inrMkwr Acl mUriq AnBau pRkws; ie`k<br />

rs b`JvyN pRkwS hI pRkwS nUr hI nUr, sB dy AMdr bwhr Ajpw jwp jp rhy, BrpUr<br />

inrgun bRhm jI dy, srgun srUp gurU pRmysr jI, jh; iJilimilkwru idsMqw] qh;<br />

Anhd sbd bjMqw] Anuswr(jYsw) jYsy, Ajpw jwp pRkwS srUp bRhm (sw) srIKy<br />

hn, gurU pRmysr jI nUM isr Arpx vwlyy, suAws 2 vwihgurU 2 jpx vwly gursyvk jI<br />

BI, (qYsw) qYsy hI (idRstwieAw) dyKx ’c Awey hn[ XQw:- swihbu syvku ieku; ieku<br />

idRstwieAw]) jo ikCu Twkur kw, so syvk kw; syvku. Twkur hI sMig, jwhru jIau]<br />

{gurU pRmysr jI, zwlmW dy Gor iBAwnk AiqAwcwr zulm krn qoN, au~bldI dyZ ’c<br />

bYTy hn, qW gursyvk jI BI au~bldI dyZ ’c bYTy, gurU syvkW ny AMg 2 ktwey Kopry<br />

luhwey, sIs qlI ’qy r`Ky, Awpxy sRIr Awry nwl icrwey Awid gursyvkW ny byAMq hI<br />

kurbwnIAW idqIAW, hwey sI nhIN khI, AYsy prm-ShIdW nUM roim 2 krky sdw sdw<br />

nmskwr!gursyvk jI nMU ieqnI aucI pdvI b^Sx vwly BI pUrn gurU jI Awp hI<br />

hn[ }<br />

www.Gursevak.com<br />

509<br />

q`qkrw


jYsw sw; qYsw idRstwieAw] 2.DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU Arjn dyv<br />

swihb jI, vwihgurU mh`lw 4 jI dy prmpiv`qR suMdr drSnW’qy moihq ho ky,<br />

ivsmwd iekwgR rihMdy[ gurU ipqwjI dI crn cwpI p`Kw ismrn kridAW, nUro nUr<br />

mhwn nUrwnI suMdr cyhry dy, prmpiv`qR SuB s`cy ivsmwd ielwhI drSn kridAW,<br />

swrI rwq lMG jWdI[ DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU rwmdws swihb jI mhwrwj,<br />

vwihgurU mh`ly pMjvyN jI nUM hr vyly idRV pRp`k cyqy rihMdy , kdy BI n Bu`ldy, ivsmwd<br />

drSnW ’c lIn rihMdy[ idRV syvk-Bwv ’c, suMdr s`cy drSn kridAW 2, DMn<br />

siqgurU rwmdws swihb jI dy prmpiv`qR srUp’c lIn ho gey[ siqgurU rwmdws<br />

swihb jI ny, gurU nwnk SwhI sMmq 112, ibkRmI 1638 k`qk SudI dUj nUM, Awpxy<br />

Kry ipAwry sicAwry swihbzwdy jI nUM, gurqwg`dI’qy ibTw ky, do cOrdwr cOr krn<br />

lwey, iqMn pRkrmW krky, pMj pYsy nwrIAl swhmxy r`K ky, m`Qw tyk id`qw[ qKiq<br />

bYTw Arjn gurU; siqgur kw iKvY cMdoAw] augvxhu qY AwQvxhu; chu ckI kIAnu<br />

loAw] prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurUrwmdws swihb jI mhwrwj<br />

dy, (jYsw) jYsy ivsmwd suMdr drSn(sw) hn, (qYsw) qYsy srUp s`cy vwihgurU mh`lw<br />

pMjvW jI, siqsMgqjI dy(idRstwieAw) dyKx’c Awey[ XQw:- joiq Ehw.jugiq<br />

swie; sih kwieAw.Pyir pltIAY] JulY su Cqu inrMjnI; mil qKqu bYTw.gur<br />

htIAY]) gurU isKu.isKu gurU hY; eyko gur aupdysu clwey]<br />

3.vwihgurU gurU pRmysr mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy hn:- scu prmysru inq<br />

nvw] ivsmwd vwihgurU jI swirAW dy ADwr, Awp inrADwr hn[ rcnw dy<br />

rcnhwr inrgun bRhm jI rcnw rcn qoN pihlW, Ajpw jp hYN]) AwpY jphu;<br />

Awpnw jwpu] Anuswr Awpxw jwp lgwqwr Awp kr rhy sn[ ivsmwd vwihgurU<br />

jwp duAwrw, rcnw pRgt kIqI hY, ies KMf bRhmMf dI rcnw’c BrpUr ivAwpk ho<br />

ky, Awpxy AsMK bRhmMf dI rcnw smyq, sdw jwp kr rhy hn[ XQw:- sBY Gt<br />

rwmu bolY; rwmw bolY] rwm ibnw; ko bolY ry]) ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih;<br />

cMd sUrj guxqwsw]) srgun inrgun inrMkwr; suMn smwDI Awip] Awpn kIAw<br />

nwnkw; Awpy hI iPir jwip] 1] Anuswr Anq klwvwn Ajpw jwp vwihgurU jI,<br />

hr smyN sB dy AMdr bwhr jwp krdy hn Bwv hux BI kr rhy hn[ Anq klwvwn<br />

mhW ivsmwd Ajpw jwp soBw vwly, srb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp bRhm<br />

jI, swirAW dy pRkwSk, Awp suqy pRkwS srUp, prmpUjnIk inrgun bRhm jI jh;<br />

www.Gursevak.com<br />

510<br />

q`qkrw


iJilimilkwru idsMqw] qh; Anhd sbd bjMqw] Anuswr AsMK pRkwS sihq<br />

Ajpw jwp srUp(jYsw) jYsy(sw) hn[ gurU ikRpw nwl(qYsw) qYsy hI, jb Awpn<br />

Awp; Awip pwrbRhm]) jh joiq srUpI; joiq sMig smwvY] dws gRIb<br />

dy(idRstwieAw) dyKx’c Awey hn[<br />

Apuny kwrj mih; Awip smwieAw] 1.vwihgurU mh`ly pMjvyN jI nUM , guru pRymw-<br />

BgqI sihq inrgun srgun dI eykqw dI ivsmwd swiKAwqqw hY[ srgun dy<br />

pswry’c, inrgun nUM swiKAwq krky &urmw rhy hn:- ivsmwd krqw vwihgurU jI,<br />

Apuny kwrj AsMK bRhmMf dI rcnw(mih) ’c, sony’c cmk dmk suMdrqw vWg, jl<br />

dIAW lihrW’c jl vWg, s`cyy pUrn bRhm jI Awip hI(smwieAw) smwey, lIn ho<br />

rhy hn[ XQw:- qum pUrn.pUir rhy sMpUrn; hm BI.sMig AGwey]) kaun aupmw<br />

dyau.kvn bfweI; pUrn pUir rihE.sRb TweI]<br />

2.AnMq bRhmMf dI rcnw rc ky, ies nUM s`cKMf bnwaux, srb`q dw Blw krn<br />

rUp, (Apuny) Awpxy SuB s`cy su`cy au~cy kwrj(mih) ’c, prmpUjnIk DMn vwihgurU<br />

s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI hux, Awip(smwieAw) smwey hoey hn[ siqgurU<br />

swihb jI dw srb`q dy Bly dw Awpxw kwrj hY, vwihgurU mh`ly pihly jI dI<br />

gurqwg`dI ju`go ju`g At`l r`KxI, Awpxy ipAwry is`K syvkW dy lUM 2’c vs ky, aunW@<br />

nUM KMfW bRhmMfW’c pRgt krnw, SuB sMqwn s`cI gurbwxI nwm pyRm iekwgRqw kQw<br />

kIrqn b^S ky, pUrn pyRm sihq pwlxw krnI Awid[ XQw:- Awsw mhlw 5]<br />

Apuny syvk kI Awpy rwKY; Awpy nwmu jpwvY] jh jh kwj ikriq.syvk kI; qhw<br />

qhw auiT DwvY] 1] syvk kau; inktI hoie idKwvY] jo jo khY.Twkur pih syvku;<br />

qqkwl hoie AwvY] 1] rhwau] iqsu syvk kY hau bilhwrI; jo Apny pRB BwvY]<br />

iqs kI soie suxI mnu hirAw; iqsu.nwnk prsix AwvY]) siqguru isK kI; krY<br />

pRiqpwl] syvk kau; guru sdw dieAwl] isK kI guru; durmiq mlu ihrY]<br />

gurbcnI; hir nwmu aucrY] siqguru; isK ky bMDn kwtY] gur kw isKu; ibkwr qy<br />

hwtY] siqguru isK kau; nwm Dnu dyie] gur kw isKu; vfBwgI hy] siqguru isK<br />

kw; hlqu plqu svwrY] nwnk siqguru isK kau; jIA nwil smwrY] 1]<br />

prmpUjnIk gurqw ibrwjmwn s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI mhwrwj,<br />

Awpxy pRymI jI dy lUM 2’c gurbwxI jI Byj ky, irdy’coN muK’c hr smyN AMimRq rs<br />

b^Sdy rihMdy hn[ irdy’c Ajpw jwp gurmuiK; roim roim hir iDAwvY]) pRB kY<br />

www.Gursevak.com<br />

511<br />

q`qkrw


ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr] Anhd Junkwr<br />

gurmuiK shj AvsQw b^S ky, rUp rMg qoN inrlyp inrgun inrMkwr vwihgurU jI’qy<br />

inscw Brosw b^S ky, inrgun srgun dI eykqw b^Sdy hn, hr pRkwr dI shwieqw<br />

r`iKAw krdy hn[ rUp rMg ryK qoN rihq inrgun bRhm jI , Awpxy ipAwirAW dI<br />

shwieqw leI, srgun srUp Dwr ky r`iKAw krdy hn[ pRymIAW nUM SuB s`cy drSn<br />

krky nwnk Bgqw sdw ivgwsu] Anuswr srb ivAwpI Anq klwvwn mhW ivsmwd<br />

KuSI KyVw cwA auqSwh aumwh inscw Brosw huMdw hY[ ikauN jo SuB s`cy drSn<br />

r`iKAw, sdw leI eykqw ABydqw ho jWdI hY[ XQw:- hir jugu jugu, Bgq<br />

aupwieAw; pYj rKdw AwieAw.rwm rwjy] hrxwKsu dustu.hir mwirAw; pRhlwdu<br />

qrwieAw] AhMkwrIAw inMdkw ipiT dyie; nwmdyau muiK lwieAw] jn nwnk.AYsw<br />

hir syivAw; AMiq ley CfwieAw]) Apnw ismrnu dy.pRiqpwilAw; Ehu sgl Gtw<br />

kw mwlkw]) pRiqpwlY.bwirk kI inAweI; jYsy mwq ipqweI]) mlwr mhlw 5]<br />

KIr ADwir.bwirku jb hoqw; ibnu KIrY.rhnu n jweI] swir sm@wil.mwqw muiK nIrY;<br />

qb Ehu iqRpiq AGweI] 1] hm bwirk; ipqw pRBu dwqw] BUlih bwirk.Aink lK<br />

brIAw; An Taur nwhI.jh jwqw] 1] rhwau] cMcl miq.bwirk bpury kI; srp<br />

Agin kr mylY] mwqw ipqw kMiT lwie rwKY; And shij qb KylY] 2] ijs kw<br />

ipqw.qU hY myry suAwmI; iqsu bwirk.BUK kYsI] nv iniD nwmu inDwnu.igRih qyrY; min<br />

bWCY so lYsI] 3] ipqw ik®pwil.AwigAw ieh dInI; bwirku.muiK mWgY so dynw]<br />

nwnk bwirku.drsu pRB cwhY; moih ihRdY bsih inq crnw] 4] 2]<br />

soDq soDq; soDq sIiJAw] gurpRswid; qqu sBu bUiJAw] prmpUjnIk DMn DMn<br />

DMn vwihgurU mh`ly pMjvyN jI dI s`cI kurbwnI, s`cI gurbwxI jI nUM, gursyvk jI<br />

Awpxy mn AMdr(soDq) ivcwridAW, rom 2 krky(soDq) ivcwridAW, gurU crnkmlW’c<br />

iDAwn itkwA ky, iDAwn’c (soDq) ivcwridAW, vwihgurU jI dI<br />

swiKAwqqw pRwpq krky, caurwsI dy gyVy qoN(sIiJAw) mukq ho gey[ vw<br />

prmpUjnIk s`cy gursbd jI dy ArQ (soDq) ivcwridAW(soDq) ivcwridAW,<br />

gursbd nwl Awpxy Awp nUM(soDq) soDidAW, gursyvk jI(sIiJAw) mukq ho gey[<br />

ijvyN pUrn bRhmigAwnI BweI gurdws swihb jI Awid[ inrBau gurU syvk jI ny,<br />

(gurpRswid) (gur+pRswid) (gur) pUry gurU jI dI(gur) nUro nUr Ac`l AKMf pRkwS<br />

srb ivAwpI s`cI ivsmwd(pRswid) ikRpw hI ikRpw nUM, sBu(qqu) swr pRkwS srUp<br />

www.Gursevak.com<br />

512<br />

q`qkrw


Rhm jI krky bUiJAw hY, Bwv gursyvk jI Awpxy Awp nUM ku`J BI nhIN mMndy[<br />

vwihgurU jI dI swiKAwqqw dw kwrn, gurpRswid smJdy hn[<br />

(jbH ArQ klyS, b`bw Bwrw n bol) jb dyKau; qb sBu ikCu mUlu] 1.vwihgurU<br />

pUrn bRhm srUp mh`lw pMjvW jI grIbI; gdw hmwrI] KMnw; sgl rynu CwrI]<br />

Anuswr &urmwauNdy hn:- dwsn dws(jb) jd, ivcwr dI ingHw nwl(dyKau) dyKdw<br />

hY, (qb) qdoN, prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU mh`lw 4 jI, Awpxy dwsn<br />

dws syvk nUM, Awpy lwieE; Apnw ipAwru] Anuswr Awpxw ipAwr lwaux dw,<br />

Awpxy’c eykqw ABydqw krn dw(mUlu) kwrx, sBu(ikCu) ku`J, Awp jI Awp hI<br />

hn, Bwv gurU pRmysr jI ny mhwn ikRpw krky, Awp Dur kI s`cI bwxI jI dI AMimRq<br />

kQw kIrqn suxw ky, Awpxy drSn, SuB s`cy vr AsIsW b^S ky, dwsn dws nUM<br />

Ajpw jwp dI AiqAMq au~cI su`cI ivsmwd AvsQw b^SI hY[<br />

nwnk so sUKmu; soeI AsQUlu] 5] 1.gurdyv siqguru pwrbRhmu prmysru ;<br />

gurdyv nwnk hir nmskrw] siqgurU nwnk Arjn dyv swihb jI &urmwauNdy hn:-<br />

dwsn dws(so) auh jo(sUKmu) bRIk ikRm sI, (soeI) EhI, siqgurU swihb dI Agm<br />

Apwr ivsmwd ivAwpk ikRpw duAwrw iKn mih; nIc kIt kau rwj] pwrbRhm;<br />

grIb invwj] Anuswr(AsQUlu) pUrn bRhmigAwnI rwm hI bx gey[ XQw:- nwnk<br />

bRhmigAwnI; Awip prmysur]) dyiKAw; iqhUM lok kw 1 pIau] Acrju BieAw; jIv<br />

qy 2 sIau] 1 pqI rwm, kilAwx srUp rwm] 5]<br />

jb dyKau; qb sBu ikCu mUlu] 2.vwihgurU gurU mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy<br />

hn:- hy ipAwirE! (jb) jdoN dwsn dws ivcwr dIAW A`KW nwl(dyKau) dyKdw hY,<br />

(qb) qdoN sBu(ikCu) ku`J Bwv AnMq bRhmMf dI rcnw rcn dw(mUlu) kwrx, Awpxy<br />

inrgun srUp duAwrw, vwihgurU mh`lw pihlw jI hI hn[ XQw:- koit bRhmMf ko<br />

Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry]) bilE crwgu, AMD´wr mih; sB kl auDrI,<br />

iek nwm Drm] pRgtu sgl hir Bvn mih; jnu nwnku gur pwrbRhm]<br />

nwnk so sUKmu; soeI AsQUlu] 5] 2.DMn siqgurU(nwnk) Drin ggn nv KMf<br />

mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir]<br />

prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI &urmw rhy hn:- (so) auh jo(sUKmu) inrgun<br />

bRhm jI hn, (soeI) aun@W ny Awp hI DMn vwihgurU mh`ly pihly jI dw prm piv`qR<br />

www.Gursevak.com<br />

513<br />

q`qkrw


SuB s`cw su`cw au~cw(AsQUlu) srgun Avqwr DwirAw hY] 5] XQw:- rom rom koit<br />

bRhmWf ko invws jwsu; mwns AOqwr Dwir, drsu idKwey hY] vw so(sUKmu) inrgun<br />

bRhm jI hn, soeI (AsQUlu) AsMK bRhmMf dw pswrw srgun srUp jI hn[ XQw:-<br />

Awpih sUKm; Awpih AsQUlw] lKI n jweI; nwnk lIlw]) sUKm AsQUl; sgl<br />

Bgvwn]<br />

61.(cilqu.imlvW.polw) nh ikCu jnmY; nh ikCu mrY] Awpn cilqu; Awp hI<br />

krY] {prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU mh`lw pMjvW jI AibnwsI pd nUM<br />

pRwpq, AibnwsI kOqk vrqwA ky, AibnwsI dy ArQ &urmw rhy hn[ Awp jI<br />

AwpxI AibnwsI ShIdI qoN pihlW, Awpxy ipAwry AibnwsI swihbzwdy mh`ly CyvyN<br />

jI nUM, AibnwsI gurqw isMGwsx ’qy ibTw ky, iqMn pRkrmW kr, m`Qw tyk rhy hn[<br />

Awpxy AibnwsI srUp ’coN, Awpxy AqI ipAwry AibnwsI swihbzwdy jI nUM pRgt<br />

kIqw[ Awpxw AibnwsI srUp, s`cI gurbwxI DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ<br />

swihb jI BI rcy[ AibnwsI siqgurU swihb jI dI AibnwsI bRhm-idRstI hY[<br />

ien@W AibnwsI bcnW nUM kmwauNidAW, au~bldI dyZ’c bYTy, q`qy ryqy’qy bYTy , Awp jI<br />

AibnwsI bRhm jI dy pUrn gurU Avqwr hn[ ijvyN Awp jI Awpxy AibnwsI<br />

inrgun’coN AsMK bRhmMf dw pswrw rc ky, jdoN cwhux Awpxy’c imlw lYNdy hn, Pyr<br />

BI AibnwsI inrlyp srUp hn[ ieauN AibnwsI’coN pRgt ho ky, AibnwsI gurU<br />

Avqwr’c, lUM 2 krky AibnwsI bRhm jI ’c lIx rhy[ AwpxI AibnwsI kurbwnI<br />

dy ky, AibnwsI bRhm’c lInqw pweI hY[ ieho hI pUry gurU jI dI byAMq vfweI<br />

kmweI hY[ XQw:- pUry gur kI; dyKu vfweI] qw kI kImiq; khxu n jweI] }<br />

nh ikCu jnmY; nh ikCu mrY] Awpn cilqu; Awp hI krY] 1.prmpUjnIk<br />

AibnwsI s`cy siqgurU swihb jI, AibnwsI bRhm jI dy pUrn s`cy gurU Avqwr hn,<br />

AibnwsI bRhm jI dI swiKAwqqw hY, A`gy krvw rhy hn[ Awpxy sRIr nwl moh<br />

nhIN hY, Awpxy pRymI jI nUM mOq dy fr qoN rihq krky, inrBau AibnwsI bRhm jI<br />

’c lIxqw b^Sx leI, hzUr s`cy pwiqSwh jI &urmwauNdy hn:- hy BweI!(nh) nw<br />

hI ikCu(jnmY) jMmdw hY, (nh) nw hI ikCu(mrY) mrdw hY[ keI koit; jnmih<br />

jIvih mrih] keI koit; bhu jonI iPrih] Anuswr BwvyN hr inmK ’c AnMq jIA<br />

jMmdy mrdy hn, pr gurU jI nUM pUrn AibnwsI bRhm jI dI swiKAwqqw hY[<br />

AibnwsI bRhm idRstI duAwrw, khu nwnk; guir bRhmu idKwieAw] mrqw jwqw;<br />

www.Gursevak.com<br />

514<br />

q`qkrw


ndir n AwieAw]) nh ikCu jnmY; nh ikCu mrY] Anuswr kih rhy hn[ vwihgurU<br />

jI AwpxI rcnw nUM rcx qy lYA krn dw(Awpn) Awpxw(cilqu) kOqk, Awp<br />

hI(krY) kr rhy hn[ jdoN cwhux rc lYNdy hn qy jdoN cwhux Awpxy’c lIx kr lYNdy<br />

hn[ ieh qW vwihgurU jI dw ivsmwd AibnwsI Kyl hY[ XQw:- AibnwsI suK;<br />

Awpn Awsn] qh jnm mrn; khu khw ibnwsn]) nw ikCu Awvq.nw ikCu jwvq;<br />

sBu Kylu kIE hir rwieE]) nw kCu Awiebo. nw kCu jwiebo; rwm kI duhweI])<br />

AibnwsI; nwhI ikCu KMf] Dwrx Dwir rihE; bRhmMf]<br />

Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI;<br />

guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI, Awpxy inrgun<br />

sUrp duAwrw hux AnMq bRhmMfW nUM rcidAW, lY kridAW inrlyp BI hn[ XQw:-<br />

Epiq prlau; iKn mih krqw] Awip Alypw; inrgunu rhqw]) koit ibsn; kIny<br />

Avqwr] koit bRhmMf; jw ky DRmswl] koit mhys; aupwie smwey] koit bRhmy; jgu<br />

swjx lwey] 1] AYso DxI; goivMdu hmwrw] brin n swkau; gux ibsQwrw] so gurU<br />

jI Awp vwihgurU jI hn[ bRhmMf rcidAW lYA kridAW inrlyp rihMidAW ies<br />

mhW ivsmwd ivAwpk nzwry nUM q`k ky, AlK AByv; purK prqwp] AvsQw ’c<br />

lIx &urmw rhy hn[ nh ikCu jnmY; nh ikCu mrY] Awpn cilqu; Awp hI krY]<br />

Awvnu jwvnu; idRsit AnidRsit] AwigAwkwrI; DwrI sB isRsit]<br />

prmpUjnIk DMn vwihgurU jI AnMq bRhmMf dI rcnw’c ivAwpk hn[ (Awvnu)<br />

Awaux, jMmx, (idRsit) idsx qy(jwvnu) jwx, mrn, (AnidRsit) nw idsx vwlI<br />

sUCm, AnMq bRhmMf dI sB(isRsit) rcnw, srb ivAwpI pRkwSk AibnwsI gurU jI<br />

dI(AwigAwkwrI) AwigAw mMnx vwlI hY, jo hukmu qyrw.Krw Bwrw; Anuswr prm<br />

pUjnIk vwihgurU jI ny, Apny Kry Bwry AmoV hukm, BY, nwm rUpI, (sUiqR) Dwgy<br />

AQvw, Awpy jlu.Awpy Qlu QMm@nu; Awpy kIAw.Git Git bwsw] Anuswr mhW ivsmwd<br />

ivAwpk pRkwSk Anq klwvwn Ajpw jwp inrgun bRhm rUpI (sUiqR) Dwgy nwl pRo<br />

ky, Awpxy Awsry(DwrI) itkweI hY[ XQw:- sgl smgRI; jw kY sUiq proeI] Gt<br />

Gt AMqir; rivAw soeI] 2]) sB proeI; iekqu DwgY] ijsu lwie ley; so crxI<br />

lwgY]) jw kY sUiq.proey jMqw; iqsu pRB kw jsu gwvhu]) BY ivic; pvxu vhY<br />

sdvwau] BY ivic; clih lK drIAwau] BY ivic; Agin kFY vygwir] BY ivic;<br />

DrqI dbI Bwir] BY ivic; ieMdu iPrY isr Bwir] BY ivic; rwjwDrmu duAwru] BY<br />

www.Gursevak.com<br />

515<br />

q`qkrw


ivic sUrju; BY ivic cMdu] koh kroVI clq; n AMqu] BY ivic; isD buD sur nwQ]<br />

BY ivic; Awfwxy Awkws] BY ivic; joD mhwbl sUr] BY ivic; Awvih jwvih pUr]<br />

sgilAw Bau; iliKAw isir lyKu] nwnk; inrBau inrMkwru scu eyku] 1]) siB<br />

Awey hukim Ksmwhu; hukim sB vrqnI] scu swihbu swcw Kylu; sBu hir DnI] 1])<br />

hukmI hovin Awkwr; hukmu.n kihAw jweI] hukmI hovin jIA; hukim imlY<br />

vifAweI] hukmI auqmu nIcu; hukim iliK.duK suK pweIAih] ieknw hukmI<br />

bKsIs; ieik. hukmI sdw BvweIAih] hukmY AMdir.sBu ko; bwhir hukm n koie]<br />

nwnk.hukmY jy buJY; q haumY khY n koie] 2]) sgl smgRI; qumrY sUiqR DwrI] qum<br />

qy hoie; su AwigAwkwrI]) nwm ky Dwry; sgly jMq] nwm ky Dwry; KMf bRhmMf] nwm<br />

ky Dwry; isimRiq byd purwn] nwm ky Dwry; sunn igAwn iDAwn] nwm ky Dwry;<br />

Awgws pwqwl] nwm ky Dwry; sgl Awkwr] nwm ky Dwry; purIAw sB Bvn] nwm<br />

kY sMig auDry; suin sRvn] kir ikrpw ijsu; AwpnY nwim lwey] nwnk cauQy pd<br />

mih; so jnu giq pwey] 5]) hukmy AwieAw; hukim smwieAw] hukmy dIsY; jgqu<br />

aupwieAw] hukmy surgu mCu pieAwlw; hukmy klw rhwiedw] 10] hukmy; DrqI<br />

Daul isir BwrM] hukmy; paux pwxI gYxwrM] hukmy isv skqI Gir vwsw; hukmy Kyl<br />

Kylwiedw] 11] hukmy; Awfwxy AwgwsI] hukmy; jl Ql iqRBvx vwsI] hukmy sws<br />

igrws sdw; Puin hukmy dyiK idKwiedw] 12] hukim; aupwey ds Aauqwrw] dyv<br />

dwnv; Agxq Apwrw] mwnY hukmu.su drgh pYJY; swic imlwie smwiedw] 13]<br />

hukmy; jug CqIh gudwry] hukmy; isD swiDk vIcwry] Awip nwQu.nQˆØI sB jw kI;<br />

bKsy mukiq krwiedw] 14] kwieAw kotu; gVY mih rwjw] nyb Kvws; Blw<br />

drvwjw] imiQAw loBu; nwhI Gir vwsw; lib pwip pCuqwiedw] 15] squ sMqoKu;<br />

ngr mih kwrI] jqu squ sMjmu; srix murwrI] nwnk.shij imlY jgjIvnu; gur<br />

sbdI piq pwiedw] 16] hukm ibnw nw JUlY pwqw[ hovY so jo krY ibDwqw[)<br />

Awpy Awip; sgl mih Awip] Aink jugiq ric; Qwip auQwip]) nwnw ibiD<br />

kir; bnq bnweI]) nwnk.rcnw pRiB rcI; bhu ibiD Aink pRkwr]) kyqIAw<br />

KwxI.kyqIAw bwxI; kyqy pwq nirMd] Anuswr bRhmMf KwxIAW bwxIAW(Aink)<br />

Anyk(jugiq) qr@W dI rcnw ric ky, Awpxy inrgun srUp’c(Qwip) itkwA ky r`Kdy<br />

hn[ jdoN cwhux(auQwip) pu`t ky Awpxy’c lIx kr lYNdy hn[ Awpy Awip, Awip hI<br />

inrgun srUp jI Awpxy srgun srUp dy(sgl) swry pswry(mih) ’c, vs rhy hn,<br />

www.Gursevak.com<br />

516<br />

q`qkrw


Bwv inrgun bRhm jI Awpxy’coN AnMq bRhmMf dw pswrw srgun srUp pRgt krky,<br />

ies’c Awp ivAwpk hn[ jdoN cwhux Awpxy srgun srUp dy swry pswry nUM sMkoc<br />

ky, Awpxy’c lIx kr lYNdy hn[ ieh mhW ivsmwd.Acrj Kyl hY, BwvyN Awpxy<br />

srgun pswry nUM Awpxy’c lIx krky inrgun srUp hox, qW BI srgun pswrw Awp<br />

jI’c gupq huMdw hY, ikauN jo jdoN cwhux Aks mwqR srgun pswrw Awpxy’coN pRgt<br />

kr lYNdy hn[ iksy cIz dI hoNd nUM ^qm kIqw jwvy Pyr nhIN bx skdI, pr<br />

vwihgurU jI swrI rcnw nUM Awpxy’c lIx krn qoN mgroN Pyr pRgt kr lYNdy hn[<br />

AYsy myhrvwn Anqklwvwn pRB dwqau dwqwr; pir´au jwcku.ieku srnw] hn[ so<br />

iqsu BwvY; qw kry ibsQwru] iqsu BwvY; qw eykMkwru] Anuswr BwvyN srgun pswrw<br />

rc lYx, BwvyN rcy pswry nUM Awpxy’c lIx kr lYx, hr hwlq’c Awpy Awip; sgl<br />

mih Awip] huMidAW inrlyp BI hn[ XQw:- Epiq prlau; iKn mih krqw] Awip<br />

Alypw; inrgunu rhqw]<br />

AibnwsI; nwhI ikCu KMf] Dwrx Dwir rihE; bRhmMf] DMn vwihgurU srb<br />

klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr]) AibnwsI suK; Awpn Awsn] (AibnwsI)<br />

nws qoN rihq hn, Awp jI dy AibnwsI srUp ’coN(ikCu) ku`J Bwv QoVy mwqR BI (KMf)<br />

nws nwhI huMdw[ AibnwsI bRhm jI, AnMq bRhmMf nUM Awpxy’c(Dwrx) sMBwl ky<br />

mrXwdw’c(Dwir) itkwA(rihE) rhy hn[ XQw:- nwm ky Dwry; sgly jMq] nwm ky<br />

Dwry; KMf bRhmMf]<br />

AlK AByv; purK prqwp] Awip jpwey; q nwnk jwp] 6] {AlK AByv;<br />

purK prqwp] dy ArQ smJx leI srb ivAwpI ivsmwd pRymmeI SuB ivcwr<br />

nmskwr:- DMn vwihgurU mh`ly pMjvyN jI nUM, AibnwsI vwihgurU jI dI AMdr bwhr<br />

AlK AByv swiKAwqqw ivsmwdqweI hY, s`cy AibnwsI bRhm jI dy srUp ’c n hI<br />

ku`J jMmdw hY, n hI ku`J mrdw hY[ vwihgurU jI auqpqI pwlxw lYAqw dy Awpxy<br />

ivsmwd kOqk nUM Awp hI krdy hn[ AnMq bRhmMf sUrj cMd qwry mMfl ipRQvIAW,<br />

AsMK jIA jMq pOx pwxI AgnIAW Awid sB pRIqm vwihgurU jI dy AwigAwkwrI<br />

AnuswrI hn[ vwihgurU jI AnykW jugqIAW vwlI AnMq bRhmMf dI rcnw, AksmwqR<br />

Awpxy ’coN pRgt krky, Awpxy ’c lIx kr lYNdy hn[ inrgun bRhm jI ny swrI<br />

rcnw Awpxy ivAwpk pRkwSk srUp ’c, Awpxy Awsry itkweI hoeI hY[ AnMq sUrj<br />

cMd qwry mMfl DrqIAW dy Akwr, hr vyly qyzI nwl hukm ’c B`jy iPrdy hn, ie`k<br />

www.Gursevak.com<br />

517<br />

q`qkrw


dUjy nwl tkrwauNdy nhIN[ ieqny v`fy koit bRhmMf dy pswry nUM Awpxy hukm ’c clw rhy<br />

hn[ hr smyN AnMq sUrj cMdRmyN ibjlIAW AgnIAW titAwxy pRkwSxy, Awpxy Awsry<br />

ibnw QMm@W dy AKMf pRkwS ’c itkwA ky r`Kxy, auqpqI pwlxw lYAqw krnI qy inrlyp<br />

rihxw, bhuq v`fw ivsmwd AlK AByv purK prqwp] hY[ ivAwpk pRkwSk inrgun<br />

vwihgurU bRhm jI dy s`cy pUrn ivsmwd pRkwS dw ivsQwr, bhuq v`fw hY[ ijs ’c<br />

AnMq bRhmMf sMBwly hn[ Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin<br />

mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI,<br />

ivsmwd Ajpw jwp dI Anhd Junkwr ’c ivsmwd AlK AByv purK prqwp] s`cy<br />

bRhm’c lIx hn[ gurU Avqwr’c pRgt ho ky, gurbwxI gurU mrXwdw pRymw-BgqI<br />

sihq bRhmigAwn AMimRq dI SuB dwq b^S ky, pMjW ipAwirAW dy snmuK h`Q joV isr<br />

JukwA ky KVnw, vwh vwh gur goibMd isMG; Awpy guru cylw] Anuswr v`fy dwqy jI<br />

huMidAW, mMgqy bx ky AMimRq dI dwq mMg ky Awp Ckxw[ Awpxw sRvMs kurbwn krnw,<br />

svw 2 l`K nwl ie`k 2 isMG nUM Drm-X`uD lVwauxw ij`qwauxw Awid AnykW praupkwr<br />

krny, gurisKW kI, hir DUiV dyih; hm pwpI BI.giq pWih]) jnu nwnku DUiV mMgY.iqsu<br />

gurisK kI; jo Awip jpY.Avrh nwmu jpwvY] 2] Anuswr Awp gurU pRmysr jI<br />

huMidAW, Awpxy is`KW dI crn-DUV mMgxI, gurU Akwl purKu jI dy sRb ivAwpI Anq<br />

klwvwn mhW ivsmwd AlK AByv; purK prqwp] nUM jxw rhy hn[ nmskwr<br />

fMfauq[ }<br />

AlK AByv; purK prqwp] Awip jpwey; q nwnk jwp] 6] siqgurU nwnk<br />

Arjn dyv swihb jI, AibnwsI vwihgurU jI dI AMdr bwhr swiKAwqqw ivsmwdqweI<br />

&urmw rhy hn:- ivsmwd vwihgurU jI dw(prqwp) qyz bl pRkwS, ivsmwd(purK)<br />

pUrn pRcMf(AlK) (A+lK) (lK) lKx jwnx qoN(A) rihq Aqy (AByv) (A+Byv)<br />

(Byv) Byd pwaux qoN(A) rihq, Anq klwvwn Acrj ivsmwd hI ivsmwd hY, Bwv<br />

ieqnw pUrn ivsmwd pRqwp hY, ik AsMK bRhmMf dI rcnw rc ky, ivsmwd Kyl kr<br />

rhy hn[ AibnwsI inrlyp BI hn[ XQw:- Epiq prlau; iKn mih krqw] Awip<br />

Alypw; inrgunu rhqw] s`cy siqgurU sRI gurU rwmdws swihb jI, Awpxy AlK AByv<br />

qyz ivsmwd pRqwp pRkwS nUM jxw ky, AlK AByv pRqwp vwlI ivsmwdqweI hI<br />

ivsmwdqweI b^S ky, Awpxw jwp Awip(jpwey) jpwauNdy hn, (q) qW hI dwsn dws<br />

gRIb jwp jp irhw hY] 6] XQw:- Awip jpwey; jpY so nwau] Awip gwvwey; su hir<br />

gun gwau])<br />

www.Gursevak.com<br />

518<br />

q`qkrw


ijn pRBu jwqw; su soBwvMq] sgl sMswru; auDrY iqn mMq] prm pUjnIk<br />

vwihgurU pUrn gurU jI, vwihgurU vwihgurU jpx vwly gursyvkW dw, vwihgurU jI nwl<br />

myl iqn@w dI BwrI mihmw, iqnw dI SuB s`cI syvw krn vwilAW nUM vfBwgy Purmw<br />

rhy hn[ Awp hI gursyvkW nUM, sRb ivAwpI Anq klwvwn mhW ivsmwd Ajpw<br />

jwp bRhmigAwn’c lIxqw b^Sdy hn[ ivic snwqˆØI; syvku hoie] nwnk; pxHIAw<br />

pihrY soie] Anuswr Agm Apwr sRb ivAwpI Anq klwvwn mhW ivsmwd byh`d<br />

gRIbI nwl Awp jI &urmw rhy hn:- (ijn) ijn@W ipAwry s`icAwry inrml Apwry<br />

inrwry gurU syvkW ny, DMn vwihgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI, Anq klwvwn<br />

pUrn myhrvwn gurU Bgvwn(pRBu) sm`RQ vwihgurU jI(jwqw) jwxy hn, (su) auh<br />

(soBwvMq) (soBw+vMq) soBw(vMq) vwly hn[ (iqn) iqn@W dy b^Sy (mMq) gurmMqR<br />

vwihgurU, gurbwxI s`cy Drm duAwrw(sgl) swrw sMswru(auDrY) auDirAw, auDr irhw<br />

hY, auDrygw[ XQw:- Ehu DnvMqu; kulvMqu piqvMqu] jIvn mukiq; ijsu irdY BgvMqu]<br />

DMnu DMnu; DMnu jnu AwieAw] ijsu pRswid; sBu jgqu qrwieAw] jn Awvn kw; iehY<br />

suAwau] jn kY sMig; iciq AwvY nwau] Awip mukqu; mukqu krY sMswru] nwnk iqsu<br />

jn kau; sdw nmskwru] 8] 23]) bilE crwgu, AMD´wr mih; sB kl auDrI,<br />

iek nwm Drm] pRgtu sgl hir Bvn mih; jnu nwnku gur pwrbRhm]<br />

pRB ky syvk; sgl auDwrn] (pRB) sm`RQ vwihgurU jI(ky) dy, nwnk.syvku<br />

soeI AwKIAY; jo isru Dry auqwir] isr Arpx vwly ipAwry gur syvk jI, vw pRB ky<br />

syvk siqgurU swihb jI, (sgl) sBnw nUM (auDwrn) qwrn vwly hn[ XQw:- DMnu<br />

DMnu; DMnu jnu AwieAw] ijsu pRswid; sBu jgqu qrwieAw]) hir jn; sgl auDwry<br />

sMg ky]) kiljugu; auDwirAw gurdyv] ml mUq mUV.ij muGd hoqy; siB lgy qyrI<br />

syv]<br />

pRB ky syvk; dUK ibswrn] srb suKw kw dwqw siqguru; qw kI srnI<br />

pweIAY] Anuswr siqgurU swihb jI BwvyN, gur nwnk dyv goivMd rUp] Akwl purK<br />

jI srUp hn, pr Pyr BI, mY ho; prm purK ko dwsw] dyKin AwXo; jgq qmwsw]<br />

AiqAMq grIbI nwl Akwl purK dy syvk dws bx ky, gurU Akwl jI dy syvk bxn<br />

dI SuB is`iKAw b^SI hY[ (pRB) sm`RQ vwihgurU pRmysr jI(ky) dy, syvk siqgurU<br />

swihb jI, so syvku; ijsu ikrpw krI] inmK inmK; jip nwnk hrI] Anuswr<br />

inmK 2 nwl jpx vwly ipAwry gur syvk jn jI, Awpxy Aqy sB dy dUK<br />

www.Gursevak.com<br />

519<br />

q`qkrw


nUM(ibswrn) Bulwaux vwly hn[ XQw:- jo nru.duK mY; duKu nhI mwnY] suK snyhu Aru<br />

BY nhI jw kY; kMcn mwtI mwnY]) sUK dUK; jn sm idRstyqw] nwnk; pwp puMn nhI<br />

lypw]) AwigAw mih BUK.soeI kir sUKw; sog hrK.nhI jwinE] jo jo hukmu BieE<br />

swihb kw; so mwQY ly mwinE]) duK suK auAw kY; smq bIcwrw]) mnu n ifgY; qnu<br />

kwhy kau frwie] crn kml; icqu rihE smwie]) jau qnu cIrih; AMig n<br />

morau] ipMfu prY; qau.pRIiq n qorau]<br />

Awpy myil ley; ikrpwl] sRb ivAwpI ivsmwd pUrn(ikrpwl) ikRpw dy Gr<br />

imhrvwnu.swihbu imhrvwnu] swihbu myrw.imhrvwnu] jIA sgl kau; dyie dwnu]<br />

prm pUjnIk mh`ly pihly jI ny, sgl auDwrn, sB dy dUK ibswrn vwly<br />

praupkwrI ipAwry gursyvk jI, Awpxy srUp’c Awpy hI myil ley hn[ XQw:-<br />

pihir isrpwau, syvk jn myly; nwnk pRgt phwry]) Awpy myil ley suKdwqw; Awip<br />

imilAw Gir Awey] nwnk.kwmix sdw suhwgix; nw ipru mrY.n jwey] 4] 2]) jo<br />

jn.hir pRB hir hir srxw; iqn.drgh hir hir dy vifAweI] DMnu DMnu swbwis<br />

khY.pRBu jn kau; jn nwnk myil ley.gil lweI] ] 4]<br />

gur kw sbdu jip; Bey inhwl] gurU ipAwry syvk jI, gur jI(kw) dw(sbdu)<br />

vwihgurU mMqR gurbwxI jip ky, (inhwl) (in+hwl) (hwl) du`K qoN(in) rihq ho ky,<br />

ivsmwd (inhwl) pRsMn(Bey) ho gey[ XQw:- pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu<br />

pRB ismrn kw; AMqu n pwr]) jh; iJilimilkwru idsMqw] qh; Anhd sbd<br />

bjMqw]) jw ko Bwgu.iqin lIE rI suhwgu; hir hir hry hry, gun gwvY gurmiq; hau<br />

bil bly.hau bil bly; jn nwnk hir jip; BeI inhwl inhwl inhwl] gursyvk<br />

jI gursbd jp jp ky inhwl inhwl inhwl hoey hn[ ies qoN SuB s`cI ivsmwd<br />

is`iKAw imldI hY, gurpRswid sB dI crn-DUV bx ky, hr suAws 2 vwihgurU<br />

vwihgurU vwihgurU jp ky, gurqw ibrwjmwn gurU jI qoN Ajpw jwp pRwpq krky,<br />

inhwl 3 hoeIey[ rMc smwn.dyh kir cInw[ sIs dIAw, pru isrru n dInw[<br />

Anuswr DMn vwihgurU mh`ly nOvyN jI ny srb`q dy Bly zulm dy nwS Drm dy pRkwS<br />

leI, Awpxy sIs swihb jI ktwey[ vwihgurU vwihgurU vwihgurU jpidAW pUrn<br />

ipAwr Adb siqkwr sihq iDAwn itkwauxw ik siqgurU swihb jI dy ShId hoey<br />

prmpivqR prmpUjnIk sIs swihb jI dwsn dwsI dy sIs’qy sj rhy hn[ gurU jI<br />

dI prmpivqR crn-DUV’c ieSnwn krnw, prm pUjnIk pUrn praupkwrI s`cy<br />

www.Gursevak.com<br />

520<br />

q`qkrw


crn-kvlW nUM Do ky pIxw, iKn 2 kwl’c rom 2 krky, nmskwr krdy rihxw[<br />

siqgurU qyg bhwdr swihb jI dy sIs swihb jI nUM pUrn vYrwg pRym nwl cyqy krky,<br />

nmskwr krn nwl, gurqw ibrwjmwn gurU jI, idl idmwZ’c gurbwxI, ihrdy’coN<br />

AMimRq, muK’c A`Ty phr Byjdy rihMdy hn[<br />

aun kI syvw; soeI lwgY] ijs no ikRpw krih; bfBwgY] sMswrI Dn krky koeI<br />

BI v`fBwgw nhIN hY[ ijs bfBwgY gurU ipAwry jI(no) nUM gurU pRmysr jI AwpxI<br />

ikRpw(krih) krdy hn, lUM 2 krky gurU ikRpw’c lIn, (soeI) EhI v`fBwgy gurmuiK<br />

ipAwry jI, (aun) aun@W gursyvkW(kI) dI &urmweI hoeI, vw (aun) aun@W(kI) dI ^Ub<br />

im`TI ipAwrI s`cI su`cI sRIrk syvw’c cwA auqSwh pyRm nwl(lwgY) l`gdy hn[<br />

XQw:- jw kY msqik Bwg; is syvw lwieAw] qw kI pUrn Aws; ijn@ swDsMgu<br />

pwieAw]<br />

nwmu jpq; pwvih ibsRwmu] nwnk.iqn purK kau; aUqm kir mwnu] 7]<br />

prmpUjnIk sB ko mwq ipqw pRiqpwlk; jIA pRwn suK swgru ry] dyNdy qoit<br />

nwhI.iqsu krqy; pUir rihE rqnwgru ry] 3] vwihgurU AsMK bRhmMf dy krqy, pUrn<br />

bRhm siqgurU nwnk dyv mh`lw pMjvW jI, Awpxy mn nUM kih rhy hn:- hy<br />

mn!ijhVy gurmuiK ipAwry gursyvk jI, nwmu(jpq) jpidAW 2(nwmu) pRkwS srUp<br />

bRhm gurbwxI jI’c, (ibsRwmu) itkwA (pwvih) pwauNdy hn, (iqn) iqn@W<br />

gursyvkW(purK) gurmuiK mhWpurSW(kau) nUM, sB qoN(aUqm) syRSt r`b(kir) krky<br />

(mwnu) mMnxw kr] 7] XQw:- Ehu sB qy aUcw.sB qy sUcw; jw kY ihrdY visAw<br />

Bgvwnu]) pwiqswhI Bgq jnw kau idqIAnu; isir Cqu scw hir bxwie]) pMifq<br />

sUr.CqRpiq rwjw; Bgq brwbir Aauru n koie]) ijn hir ihrdY pRIiq lgwnI;<br />

iqnw msqik aUjl tIk] hir jn soBw sB jg aUpir; ijau ivic aufvw.sis<br />

kIk] 2]) bRhmigAwnI; aUc qy aUcw] min ApnY hY; sB qy nIcw]) cwir<br />

pdwrQ.Ast dsw isiD; sB aUpir swD Bly] nwnk dws.DUir jn bWCY;<br />

auDrih.lwig ply] 2]<br />

jo ikCu krY; su pRB kY rMig] jo(ikCu) ku`J(pRB) vwihgurU jI(krY) krdy hn,<br />

gursyvk jI(su) aus nUM (su) syRSt mMn ky, (pRB) vwihgurU jI(kY) dy ivsmwd rMig,<br />

(rMig) pyRm(rMig) AnMd ’c, Bwxy’c prm-pRsMn rihMdy hn[ XQw:- mIqu krY; soeI<br />

hm mwnw] mIq ky krqb; kusl smwnw] vw gurU ipAwry gursyvk jI, jo(ikCu) ku`J<br />

www.Gursevak.com<br />

521<br />

q`qkrw


BI(krY) krdy hn, (su) syRSt(pRB) vwihgurU jI(kY) dy(rMig) AnMd(rMig) pyRm’c hI<br />

krdy hn[ BwvyN sRIr cIirAw jwvy, iPr BI pyRm nhIN C`fdy[ XQw:- jau qnu cIrih;<br />

AMig n morau] ipMfu prY; qau. pRIiq n qorau]) khw BieE; jau qnu BieE iCnu<br />

iCnu] pyRmu jwie; qau frpY qyro jnu]<br />

sdw sdw; bsY hir sMig] gursyvk jI hr smyN, Awpxy AMdr bwhr(hir) pRkwS<br />

hI pRkwS, nUr hI nUr Anq klw BrpUr s`cy vwihgurU jI dy sdw sdw sMig(bsY) vsdy<br />

hn[ vw(hir) vwihgurU jI sdw sdw gursyvk jI dy sMig(bsY) vsdy hn[ XQw:-<br />

nwmdyv; hir jIau bsih sMig]) kbIr.mnu inrmlu BieAw; jYsw gMgw nIru] pwCY<br />

lwgo.hir iPrY; khq kbIr kbIr]) hir hirjn dueI.eyk hY; ibb ibcwr kCu nwih]<br />

jl qy aupj qrMg ijau; jl hI ibKY smwih]) rwm sMq mih.Bydu ikCu nwhI; eyku<br />

jnu.keI mih lwK krorI]) hir ky sMg; bsy hir lok] qnu mnu Arip.srbsu sBu<br />

AripE; And shj Duin Jok] 1]) bRhm mih jnu; jn mih pwrbRhmu] eykih Awip;<br />

nhI kCu Brmu]<br />

shj suBwie; hovY so hoie] gursyvk jI qn mn Dn isr gurU jI nUM Arp ky,<br />

Awp iqAwg ky, Bwxy’c idRV pRp`k sumyr prbq vWg, Ac`l Afol rih ky, prm<br />

ShId BweI mqIdws swihb jI vWg, sRIr cIry jwx q`k BwvyN jo(hovY) hovy so(hoie)<br />

hovy, qW BI(shj) DIrj (shj) SWqI (shj) bRhmigAwn ’c(suBwie) suBwvk hI<br />

idRV vyprvwh Afol rihMdy hn[ XQw:- sMqn; Avr n kwhU jwnI] byprvwh sdw<br />

rMig hir kY; jw ko pwKu suAwmI]) jw kY AMqir; bsY pRBu Awip] nwnk qy jn; shij<br />

smwiq] 5]) shjy jwgxu; shjy soie] shjy; hoqw jwie su hoie] shij bYrwgu; shjy<br />

hI hsnw] shjy cUp; shjy hI jpnw] 3]<br />

krxYhwru; pCwxY soie] hr pRkwr dI SuB s`cI gurU syvw kurbwnI kridAW, jo<br />

gursyvk jI Awp ku`J BI nhIN bxdy, (soie) auh ipAwry vwihgurU pRmysr jI nUM sB<br />

ku`J(krxYhwru) (krxY+hwru) (krxY) krn(hwru) vwly(pCwxY) pCwxdy hn[ XQw:-<br />

krn krwvn; krnYhwru] nwnk krqy kw; nwih sumwru] 4]) Awpn Kylu; Awip<br />

vrqIjw] nwnk; krnYhwru n dUjw] 1] vw syvw kurbwnI vwly AYsy gursyvk jI,<br />

vwihgurU jI dI(soie) soBw isPq slwh(krxYhwru) krn vwly(pCwxY) pCwxy jWdy hn[<br />

vw (soie) auh gurU ipAwry syvk jI(soie) soBw sihq, sB ku`J(krxYhwru) krn vwly<br />

vwihgurU jI dw srUp hI(pCwxY) pCwxy jWdy hn[ XQw:- ijin jwqw; so iqs hI jyhw]<br />

Aiq inrmwielu; sIJis dyhw]) hir hirjn dueI.eyk hY; ibb ibcwr kCu nwih] jl<br />

www.Gursevak.com<br />

522<br />

q`qkrw


qy aupj qrMg ijau; jl hI ibKY smwih]) rwm sMq mih.Bydu ikCu nwhI; eyku<br />

jnu.keI mih lwK krorI]) hir ky sMg; bsy hir lok] qnu mnu Arip.srbsu sBu<br />

AripE; And shj Duin Jok] 1]<br />

pRB kw kIAw; jn mIT lgwnw] (pRB) vwihgurU jI (kw) dw(kIAw) kIqw,<br />

vwihgurU jI dy(jn) ipAwry gursyvk Bgq jI nUM(mIT) im`Tw(lgwnw) l`gdw hY[<br />

XQw:- gurmuiK; qyrw Bwxw BwvY]) qyrw kIAw; mITw lwgY] hir nwmu pdwrQu; nwnku<br />

mWgY]) mIqu krY; soeI hm mwnw] mIq ky krqb; kusl smwnw]) vw Bgq jn jI<br />

kw kIAw, pRB jI nUM(mIT) im`Tw (lgwnw) l`gdw hY[ XQw:- jo ikCu krY, soeI pRB<br />

mwnih; Eie rwm nwm, rMig rwqy] iqn@ kI soBw, sBnI QweI; ijn@ pRB ky crx<br />

prwqy]<br />

jYsw sw; qYsw idRstwnw] 1.vwihgurU jI dy kIqy nUM im`Tw mMnx vwly pyRmI<br />

gursyvk jI nUM, (jYsw) jYsy s`c srUp srb ivAwpI srb pRkwSk inrivkwr<br />

ivsmwd vwihgurU siqgurU swihb jI(sw) sn, hux hn, (qYsw) qYsy hI(idRstwnw)<br />

ids pey[ XQw:- jYsw siqguru suxIdw; qYso hI mY fITu] ivCuiVAw myly pRBU; hir<br />

drgh kw bsITu]) siqgur pRswid] gauVI bwvn AKrI mhlw 5] sloku]<br />

gurdyv mwqw gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw] gurdyv sKw.AigAwn BMjnu;<br />

gurdyv bMiDp shodrw] gurdyv dwqw.hir nwmu aupdysY; gurdyv mMqu.inroDrw] gurdyv<br />

sWiq siq buiD mUriq; gurdyv pwrs prs prw] gurdyv qIrQu AMimRq srovru ; gur<br />

igAwn mjnu AprMprw] gurdyv krqw.siB pwp hrqw; gurdyv, piqq pivq krw]<br />

gurdyv Awid jugwid jugu jugu ; gurdyv mMqu.hir jip auDrw] gurdyv sMgiq.pRB myil<br />

kir ikrpw; hm mUV pwpI.ijqu lig qrw] gurdyv siqguru pwrbRhmu prmysru;<br />

gurdyv nwnk hir nmskrw] 1]<br />

2.(jYsw) jYsy gurU pRmysr jI(sw) sn, hux hn, (qYsw) qYsy hI gurU syvk jI,<br />

(idRstwnw) idsx ’c Awey hn[ ijvyN vwihgurU mh`lw 2 jI jYsy hn, qYsy vwihgurU<br />

s`cy siqgurU qIjy pwiqSwh jI idsx ’c Awey hn[ XQw:- so itkw.so bYhxw; soeI<br />

dIbwxu] ipXU dwdy jyivhw; poqw prvwxu] ijin bwsku.nyqRY GiqAw; kir nyhI qwxu]<br />

ijin smuMdu ivroilAw; kir myru mDwxu] caudh rqn inkwilAnu; kIqonu cwnwxu]<br />

GoVw kIqo shj dw; jqu kIE plwxu] DxKu cVwieE sq dw; js hMdw bwxu] kil<br />

ivic.DU AMDwru sw; ciVAw rY Bwxu] sqhu.Kyqu jmwieE; sqhu Cwvwxu] inq rsoeI<br />

www.Gursevak.com<br />

523<br />

q`qkrw


qyrIAY; iGau mYdw Kwxu] cwry kuMfW suJIEsu; mn mih.sbdu prvwxu] Awvw gauxu<br />

invwirE; kir ndir nIswxu] AauqirAw. Aauqwru lY; so purKu sujwxu] JKiV vwau n<br />

foleI; prbqu myrwxu] jwxY ibrQw.jIA kI; jwxI hU jwxu] ikAw swlwhI scy<br />

pwiqswh; jW qU suGVu sujwxu] dwnu ij siqgur BwvsI; so sqy dwxu] nwnk.hMdw CqRü<br />

isir; aumiq hYrwxu] so itkw.so bYhxw; soeI dIbwxu] ipXU dwdy jyivhw; poqRw prvwxu]<br />

6]<br />

ijs qy aupjy; iqsu mwih smwey] 1.jl qoN aupjI lihr vWg, ijs bRhm jI (qy)<br />

qoN gursyvk jI (aupjy) pYdw hoey hn, (iqsu) iqn@W(mwih) ’c(smwey) lIx ho gey[<br />

XQw:- ijau jl mih; jlu Awie Ktwnw] iqau joqI sMig; joiq smwnw] imit gey<br />

gvn; pwey ibsRwm] nwnk pRB kY; sd kurbwn]) hir ky sMg; bsy hir lok] qnu mnu<br />

Arip.srbsu sBu AripE; And shj Duin Jok]) Ab qau jwie cFy isMGwsin; imly<br />

hY swirMg pwnI] rwm kbIrw.eyk Bey hY; koie n skY pCwnI]) bRhm mih jnu; jn<br />

mih pwrbRhmu] eykih Awip; nhI kCu Brmu]) sUrj ikrix imly; jl kw jlu hUAw<br />

rwm] joqI joiq rlI; sMpUrnu QIAw rwm]) jl qrMgu ijau jlih smwieAw] iqau joqI<br />

sMig; joiq imlwieAw]<br />

Eie suK inDwn; aunhU bin Awey] (Eie) auh gurU syvk gurmuiK ipAwry jI,<br />

suK dy(inDwn) ^zwny vwihgurU jI dy srUp hI hn[ gurU jI dy b^Sy, suKW dy(inDwn)<br />

^zwny nwmu pRwpq hoxy(aunhU) aun@W nUM hI bin Awey hn[ XQw:- syvk kY BrpUr.jugu<br />

jugu; vwhgurU.qyrw sBu sdkw]) nwm Kjwnw BgqI pwieAw; mn qn iqRpiq AGwey])<br />

pRwpiq poqw; krmu pswau] qU dyvih; mMgq jn cwau]) iqcru.mUil n QuVˆØIdo; ijcru<br />

Awip ik®pwlu] sbdu AKutu.bwbw nwnkw; Kwih Kric Dnu mwlu]<br />

Awps kau; Awip dIno mwnu] nwnk pRB jnu; eyko jwnu] 8] 14] 2.srb klw<br />

BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] s`cy siqgurU nwnk dyv pMjvyN pwiqSwh jI &urmwauNdy<br />

hn:- hy mn!pRkwS srUp(pRB) sm`RQ vwihgurU jI qy aun@W dy (jnu) ipAwry syvk jI nUM<br />

eyko srUp(jwnu) jwnxw kr, vw pRB qy jnu eyko(jwnu) ijMd hn[ vwihgurU jI Awpxy<br />

ipAwry jI dy lUM 2.c vs ky, Awps kau; Awpih Awdysu] Anuswr(Awps) Awpxy<br />

Awp(kau) nUMUM(Awpih) Awp hI hr smyN(Awdysu) nmskwr hI nmskwr krdy hn[<br />

vwihgurU jI ny, Awpxy ipAwry jI nMU, (Awps) Awpxy Awp(kau) nUM Awip hI hr smyN<br />

nmskwr hI nmskwr krn rUp(mwnu) siqkwr(dIno) idqw hY, sMswrI JUTy mwx dI<br />

ie`Cw hI nhIN rhI[ nwmu jpq. koit sUr aujwrw; ibnsY Brmu AMDyrw] Anuswr AMdr<br />

www.Gursevak.com<br />

524<br />

q`qkrw


whr Ajpw jwp ivsmwd bRhm jI dI swiKAwqqw, srgun srUp dy ivsmwd<br />

drSn, ihrdy’coN AMimRq au`T ky hr vyly muK’c AwauNdw rihxw, inmK inmK;<br />

Twkur nmskwrY]) bRhmigAwnI; sgl kI rInw]) bRhmigAwnI kY; grIbI smwhw]<br />

bRhmigAwnI; praupkwr aumwhw] AYsw sRb ivAwpI Anq klwvwn mhW ivsmwd<br />

BrpUr mwx b^iSAw hY[ XQw:- Ab qb jb kb; quhI quhI] hm quA prswid;<br />

suKI sd hI] 1]) ] 8] 14] ^wlsw myro ipMf prwn] ^wlsw myrI jwn kI jwn])<br />

hir hirjn dueI.eyk hY; ibb ibcwr kCu nwih] jl qy aupj qrMg ijau; jl hI<br />

ibKY smwih]) rwm sMq mih.Bydu ikCu nwhI; eyku jnu.keI mih lwK krorI]) hir ky<br />

sMg; bsy hir lok] qnu mnu Arip.srbsu sBu AripE; And shj Duin Jok] 1]<br />

gauVI suKmnI mÚ5] sloku]) AstpdI jI pMdRvyN, Awid 282.<br />

sloku] srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] jw kY ismrin auDrIAY;<br />

nwnk.iqsu bilhwr] 1]<br />

srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] {prmpUjnIk srb klw BrpUr pRB;<br />

ibrQw jwnnhwr] Ajpw jwp bRhm jI dy srgun srUp, pUrn s`cy gurU Avqwr,<br />

pRIqm; pyRm Bgiq ky dwqyÒAnq klwvwn pUrn myhrvwn koit bRhmMf ko Twkuru<br />

suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU<br />

Arjndyv swihb jI dy pivqR pivqR; pivqR punIq] gihr gMBIr ihrdy rom 2’c,<br />

pUrn pyRm pRqIq sihq Ajpw jwp hr smyN ho irhw hY[ XQw:- nwmu jpY; nwnk<br />

min pRIiq]) jl Ql mwhy; Awpih Awp] AwpY jphu; Awpnw jwpu] AwpjI dy dsy<br />

idSW’c bhuq au~cI s`cI su`cI gurmuiK; roim roim hir iDAwvY] prm au~cI su`cI<br />

gurmuiK AvsQw’c, koit sUrjW dy pRkwSk Ajpw jwp pUrn bRhm jI dw inrml<br />

au~jl b`JvW Ajpw jwp pRkwS hI pRkwS ho irhw hY[ XQw:- jh; iJilimilkwru<br />

idsMqw] qh; Anhd sbd bjMqw]) Anq klw hoie; Twkuru ciVAw] prmpUjnIk<br />

vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI dy pMjvyN Avqwr, vwihgurU mh`lw<br />

pMjvW jI, pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr]<br />

Anuswr ivsmwd ismrn dy sRb ivAwpI Anq klwvwn mhW ivsmwd suK’c, KMf<br />

bRhmMf dy AMdr pUrn s`cy Ajpw jwp vwihgurU jI dI pUrn swiKAwqqw sihq, jo<br />

ivsmwd kOqk dyK rhy hn, so bol rhy hn[ XQw:- sMqn kI; suix swcI swKI] so<br />

www.Gursevak.com<br />

525<br />

q`qkrw


olih; jo pyKih AwKI] so gurU pRmysr jI ivsmwd ho ky, Akwl purKu jI dy<br />

ivsmwd kOqkW qoN kurbwn ho rhy hn[}<br />

srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] jw kY ismrin auDrIAY; nwnk.iqsu<br />

bilhwr] 1] koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] DMn siqguurU<br />

nwnk dyv mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy hn:- hy mnw!Anq klw hoie; Twkuru<br />

ciVAw] Anuswr(srb) swrIAW (klw) SkqIAW sihq, l`bw l`b(BrpUr)<br />

ivAwpk(pRB) srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] sB dy AMdr bwhr, hr<br />

smyN Ajpw jwp kr rhy, nUro nUr ie`k rs b`JvyN ivsmwd pRkwS hI pRkwS pUrn<br />

Ajpw jwp inrMkwr jI dy pUrn s`cy gurU Avqwr, DMn vwihgurU mh`lw pihlw jI,<br />

Awpxy pyRmI dI haumY rogu; kiTn qin pIrw]) kwim kroiD; jlY sBu koeI] jmW<br />

jUnW vwihgurU jI dy ivCoVy Awid hr qrW@ dI(ibrQw) pIVw nUM mytxw (jwnnhwr)<br />

(jwnn+hwr) (jwnn) jwnx(hwr) vwly hn[ (jw) ijn@W(kY) dy(ismrin) Xwd<br />

AiBAws duAwrw, AOguxW ivkwrW jmW jUnW, vwihgurU jI dy ivCoVy dI pIVw<br />

qoN(auDrIAY) auDr, Bwv mukq ho jweIdw hY[ (iqsu) iqn@W qoN dwsn dws<br />

gRIb(bilhwr) kurbwn jWdw hY] 1] XQw:- gur kau; kurbwnu jwau hW]) Aink<br />

bwr; gur kau bil jwau]) gur Apuny aUpir; bil jweIAY] {vwihgurU mh`ly pMjvyNjI<br />

ny, siqgur sbid; aujwro dIpw] Anuswr AsMK cwnxW vwly ipAwry gursbd rUpI<br />

dIpk’qy moihq ho ky, jgdy dIvy’qy pqMgy dy sVn vWg, zwlmW dy Gor iBAwnk<br />

AiqAwcwr zulm krn qoN, au~bldI dyZ’c bYT ky, q`qy ryqy’qy bYT ky , q`qw ryqw<br />

Awpxy prmpiv`qR SuB s`cy su`cy au~cy mhwn praupkwrI DIrjDwrI inrMkwrI sIs<br />

jI’qy puAw ky, sVdI bldI m`cdI loh’qy KV@ ky, pUrn inrBYqw vyprvwhI, shj<br />

smwD Agm ivsmwd AvsQw’c, byAMq kSt shwridAW kurbwn hMuidAW, kurbwnI<br />

dyx bwry jo bcn &urmwey, so hI kmwey hn[ srb ivAwpI ivsmwd pRym inmRqw<br />

nmskwr sihq, Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu<br />

Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI nUM ismrnw<br />

hY jI[ DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU mh`lw pMjvW jI DMn hn hux sVdI bldI<br />

m`cdI loh ’qy KVH rhy hn[}<br />

(s`sy pYr.ibMdI n lwau) (AstpdI]) prmpUjnIk ds qukIAW A`T pauVIAW<br />

dy AstpdI jI pMdRvyN[<br />

www.Gursevak.com<br />

526<br />

q`qkrw


(tU`tI) tUtI; gwFnhwr goupwl]) kyqy; Kip qutih vykwr] Anuswr ivkwrW AOguxW<br />

rogW ’c(tUtI) tu`tI dyh, vw corI XwrI inMdw kql Awid mMd krmW krky vwihgurU jI<br />

nwloN, jo jIv dy idl dI qwr pRIqI ilv surqI ibRqI(tUtI) tu`tI hoeI hY, ies<br />

nUM(goupwl) koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] prmpUjnIk gurqw<br />

ibrwjmwn s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI mhwrwj, AwpxI sqsMgq jI ’c myl<br />

ky, Awpxy pRymI jI dy lUM 2’c gurbwxI jI Byj ky, irdy ’coN muK ’c AMimRq rs hr<br />

smyN b^Sdy rihMdy hn[ irdy ’c Ajpw jwp gurmuiK; roim roim hir iDAwvY]) pRB kY<br />

ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr] Anhd Junkwr gurmuiK<br />

shj AvsQw b^S ky, Akwl purKu jI nwl (gwFnhwr) (gwFn+hwr) (gwFn)<br />

gMFx(hwr) vwly hn[ XQw:- guir; qUtI lY jorI]) qum smrQ.kwrn krnw; qUtI.qum<br />

hI jorI] 1]<br />

62.swKI:- qU siqguru.chu jugI; Awip Awpy prmysru]) cojI myry goivMdw.cojI<br />

myry ipAwirAw; hir pRBu myrw cojI jIau] siqgurU mh`lw dsvW jI Awpy hI tUtI;<br />

gwFnhwr guopwl] srb jIAw; Awpy pRiqpwl] hn[ Awp jI dy prmpiv`qR SuB s`cy<br />

gurduAwry sRI tu`tI gMFI swihb jI, jgmgwauNdy nUro nUr AsQwn hn[ ij`Qybwby mhW<br />

isMG swihb qy gurU ipAwirAW ny ShIdI pweI, tu`tI gMFweI[ rwjn ky rwjw mhwrwjn<br />

ky mhwrwjw; siqgurU dsvyN pwiqSwhjI’qy, zwlm AOrMgy dy Byjy mhW pwpI hMkwrI<br />

vjIdw qy lhOrI sUbw zbrdsq cVH ky Awey[ sRI mukqsr swihb jI ivKy mhwn Drm-<br />

X`uD hoieAw[ mhwn praupkwrI j`Qydwr sUrbIr bhwdr bwby mhW isMG swihb jI XoDy<br />

dy sRIr’qy l`gy hoey fUMGy j^m, B`k 2 kr rhy sn, ijn@W’coN prmpiv`qR Su`D pwk ^Un<br />

vih irhw sI[ syvk kI; EVik inbhI pRIiq] jIvq.swihbu syivE Apnw; clqy<br />

rwiKE cIiq]) nwnk, syvku soeI AwKIAY; jo isru Dry auqwir] Anuswr qn mn Dn<br />

isr siqgurU swihb jI nUM Arpx vwly, m`ul KrIdI lwly goly syvk jI dI, AwKrI smyN<br />

q`k gurU pRmysr jI dy prmpiv`qR s`cy crn-kmlW nwl pUrI sUrI pRIqI inB geI[<br />

jIvq.swihbu syivE Apnw; (jIvq) ijauNidAW (Apnw) Awpxy (swihbu) mwlk gurU<br />

pRmysr jI nUM ieauN(syivE) cyqy kIqw:- “hy prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI dy<br />

ipAwry sUrbIr bhwdr XoiDE Syro dlyro!ie`Qy aujwV ’c siqgurU rwmdws swihb jI dw<br />

iPtkwirAw, ipAwry swihbzwidAW dw kwql hMkwrI vjIdw, prmpUjnIk s`cy siqgurU<br />

swihb jI ’qy cVH ky AwieAw hY[ Awau!AwpW; srb klw smrQ] siqgurU swihb jI<br />

qoN kurbwn ho ky Amr pdvIAW pweIey[ vYrIAW nuUM k`t 2 ky f`kry kr dyeIey[ XQw:-<br />

www.Gursevak.com<br />

527<br />

q`qkrw


hm qo; gur 1 ihq dY hYN pRwn] iv`c 2 sMgRwm; krYN 3 Air 4 hwn[ qurk hzwrhuM; gur ky<br />

5 igrd[ ko ies smYN qjY; huie mrd[ 6 eyqI 7 BIr; gurU pr prI[ hY sd 8 hYP;<br />

qjihN ies GrI[ jIvn pwie; krihNgy khW[ jO pRBu kwj; n AY hYN iehW[ ”( 1 leI<br />

2 Drm-Xu`D ’c 3 Drm dy vYrIAW nUM 4 nws 5 cOigrd cV@ ky Awey hn, 6 ieqnI Bwv<br />

bhuqI 7 ibpqw 8 lwhnq) clqy rwiKE cIiq] s`cKMf nUM(clqy) jwx smyN, vwihgurU<br />

gurU jI cIiq ’c vsw ky(rwiKE) r`Ky[ mrxu muxsw sUirAw.hku hY; (muxsw)<br />

mrdW(sUirAw) sUurimAW dw(mrxu) mrnw(hku) s`cw hY, Anuswr bwby jI dw Drm<br />

leI s`cw mrnw BwvyN nyVy hI sI, pr gurU swihb jI dy s`cy crn-kmlW ’c ic`q<br />

juiVAw hoieAw sI[ AsMK pyRm nmskwr sihq ieh Ardws kIqI:- “Acl<br />

mUriq.AnBau pRkws; Aimqoj kih`jY]) Anq klw hoie; Twkuru ciVAw]) Awip<br />

nrwiexu; klw Dwir.jg mih prvirXau] pUrn bRhm jI dy, prmpUjnIk pUrn s`cy<br />

Avqwr hy gurU jI!dwsn dws gRIb dy suAws kwhly pY rhy hn[ ies leI AMqm<br />

AwKrI drSn b^So jI[ ”XQw:- drsnu mwgau; dyih ipAwry]) sgl Bvn ky<br />

nwiekw; ieku iCnu.drsu idKwie jI]<br />

inmwxy inqwxy gRIb bx ky kIqI Ardws dI AYnI izAwdw iK`c peI,<br />

Anqklwvwn AMqrjwmI gurU pRmysr jI ny jwixAw ik ipAwry mhWisMG swihb jI dy<br />

suAws QoVy hI bwkI hn[ dwsn dws leI, Awpxy blvwn sRIr’qy byAMq P`t shwr<br />

ky BI pRIqI nhIN C`fI[ XQw:- jau qnu cIrih; AMig n morau] ipMfu prY; qau.pRIiq<br />

n qorau] sRI hzUr s`cy pwiqSwhjI ny bhuq hI &urqI qyzI nwl rkwb ’c<br />

prmpiv`qR s`cw crn-kml pwieAw, qW sRI rkwb swihb jI tu`t gey[ ie`Qy hux<br />

prmpUjnIk gurduAwry sRI rkwbsr swihb jI ivKy, sRI rkwb swihb jI hwzr<br />

hn[<br />

vwihgurU dwqwr siqgurU swihb jI GoVy ’qy Asvwr ho ky, Awpxy ipAwirAW dI<br />

sMBwl leI AiqMAq hI qyzI nwl jMg AsQwn’qy phuMcy, sUrw so pihcwnIAY; ju<br />

lrY.dIn ky hyq] purjw purjw kit mrY; kbhU n CwfY Kyqu] ien@W Amolk bcnW nUM<br />

kmwaux vwly, Awpxy ipAwry ijMd jwn pRwx pRymIAW dI kurbwnI dyK ky, Awpxy<br />

ipAwry ShIdW nUM ieh SuB s`cy vr b^Sy[ “ieh myrw ipAwrw pMj hzwrI” Bwv pMj<br />

hzwr vYrI dy Gyry’c iGr ky BI zwlmW dw purjw 2 k`t ky inrBYqw nwl ShId<br />

hoieAw[ “ieh myrw ds hzwrI, ieh myrw pMdrW hzwrI ieh myrw vIh hzwrI[”<br />

www.Gursevak.com<br />

528<br />

q`qkrw


pUrn pyRm ’c FL ky &urmwieAw:- “iKdrwxw kir mukqsr; mukiq mukiq sB<br />

kIn[ swbq hoie jUiJE jbY; v`fo mrqbw lIn[ ” aupRMq Awpxy ipAwry ShId BweI<br />

mhWisMG swihb jI dy pws phuMcy[ Awpxy ipAwry jI dw sIs cu`k ky Awpxy mhwn<br />

blvwn prmpiv`qR p`t’qy r`iKAw[ Awpxy coLy dy p`ly nwl cyhrw pUMiJAw, Awpxy<br />

lwfly ipAwry isMG swihb jI dy P`t dyK ky, sRI hzUr s`cy pwiqSwhjI dy nyqRW’coN,<br />

su`cy moqIAW qoN BI AiqAMq s`ucy Amolk prmpiv`qR hMJU if`gy [ XQw:- nwnk.ruMnw<br />

bwbw jwxIAY; jy rovY lwie ipAwro] vwihgurU mh`lw dsvW jI lUM 2 krky, ShId<br />

isMG swihb jI dy pUrn ipAwr Adb siqkwr’c im`TI ipAwrI gMBIr DIr Dun’c,<br />

^wlsw.myro ipMf prwn] ^wlsw.myrI jwn kI jwn] Anuswr pRym’c FL ky boly, “hy<br />

myrI ijMd jwn gurmuiK ipAwry BweI mhWisMG swihb jI!jip ijhvw; hir eyk mMgo]<br />

Anuswr vr mMgo[ ”pyRm vYrwg jl nwl Bry nyqRW nwl q`k ky, drSn kridAW<br />

AwKrI lMmy suAws lYNidAW, bhuq hOLI 2 pyRm bynqI sihq ikhw, “vwhu vwhu s`cy<br />

pwiqSwhjIE!jYsw bwlku Bwie suBweI; lK AprwD kmwvY] kir aupdysu.iJVky bhu<br />

BwqI; bhuiV ipqw gil lwvY] Anuswr b`cy bwlk suBwA ’c l`K AprwD krdy hn,<br />

pr Pyr BI prmpUjnIk s`cy DrmI pUrn ikRpwl myhrvwn idAwl Bgvwn, AnMq<br />

klwvwn iKmw inDwn ipqw jI b^S hI lYNdy hn[ Awp jI qoN bymuK ho ky, dyS tu`t<br />

cu`kw hY jI[ hy gRIb invwj s`cy pwiqswh myhrW dy sweIN jIE!ikRpw krky bydwvw<br />

pwV idau[ ”hzUr s`cy pwiqSwh jI ny ikhw, “ijhVy DoKw kpt CL &ryb krn<br />

vwly lUx Kw ky hrwmKorI kr gey, qusIN aun@W dw i^Awl C`fo, Awpxy leI mn<br />

BwauNdI murwd hwsl kro!”<br />

ies qr@W gurU pRmysr jI dy qIjI vwr kihx qoN, Amr ShId pUrn praupkwrI<br />

DIrjDwrI mhwn blvwn mhWpurS ny ibdwvw pVvwaux dI hI mMg mMgI[ XQw:-<br />

mhW isMG qb khI.ikRpwiniD, bwq n koeI bwkI hY[ AMq smyN pRB drSn pwXo, Xm<br />

qy BeI 1 ibbwkI hY[ bydwvy 2 vwro pRBu kwgz 3 Pwro, kro inhwlw hY[ Bly bury pRB<br />

nwQ iqhwry; 4 tUtI mylo mwlw hY[ 1 inrBYqw, 2 vwlw, 3 pwVo, 4 mwlw’coN tu`ty mxikAW<br />

nUM myl lvo[ hzUr s`cy pwiqSwhjI AiqAMq hI pRsMn hoey , “vwhu myry ipAwry jI<br />

vwhu!qusIN A`j ^wlsw AwdrS pRgt kmwieAw hY, tu`tw dyS gMFwA ilAw hY[<br />

gurmuiK koit auDwrdw BweI; dy nwvY eyk kxI] Anuswr hy gurmuiK ipAwry<br />

jIE!Awp jI dy ip`Cy bhuq jIA b^Sy gey[ DMn is`KI!DMn ipAwr!DMn<br />

www.Gursevak.com<br />

529<br />

q`qkrw


praupkwr!Awpxw AMg 2 ktvw ilAw hY[ KudI imtI.qb suK Bey; mn qn Bey<br />

Arog] nwnk.idRstI AwieAw; ausqiq krnY jogu] Anuswr ^udI imt cu`kI hY[ sdw<br />

leI s`cy pwiqswh prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb<br />

jI dy s`cy dyS’c vs cu`ky hoN[ XQw:- dy kr pRwn; kIn aupkwr[ iqs ko Pl; quh<br />

BieE 1 Apwr[ ”(gu:p:sU) { 1 pwrwvwr qoN rihq Aqot &l[ }ibdwvy dw kwZz<br />

pwVidAW ieh gwieAw, tUtI; gwFnhwr goupwl] srb jIAw; Awpy pRiqpwl]<br />

gurmuiK ipAwry jI nUM AsMK mxW ipAwr idqw[ Amr ShId pUrn praupkwrI<br />

DIrjDwrI mhwn blvwn mhWpurS ny ibdwvw pwVx qoN ieh piV@Aw:- qum<br />

smrQ.kwrn krnw; qUtI.qum hI jorI]) guir.qUtI lY jorI]<br />

BweI swihb jI gurU pRmysr jI dy ivsmwd suMdr nUro nUr drSn kridAW, gurU<br />

pRmysr jI dy s`cy crnkmlW ’c lIx, pUrn Agm ivsmwd iekwgRqw sihq ShId<br />

ho gey[ XQw:- ijau jl mih; jlu Awie Ktwnw] iqau joqI sMig; joiq smwnw]<br />

imit gey gvn; pwey ibsRwm] nwnk pRB kY; sd kurbwn]<br />

srb jIAw; Awpy pRiqpwl]) srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr]<br />

vwihgurU mh`lw pihlw jI, rozI hvw pwxI DrqI AgnI, sbMDI Awid dwqW b^S ky,<br />

hr smyN sUKm qoN sUKm, AsQUl qoN AsQUl, (srb) swirAW jIAw nMU Awpy hI<br />

(pRiqpwl) pwL sMBwL rhy hn[ XQw:- sYl pQr mih.jMq aupwey; qw kw<br />

irjku.AwgY kir DirAw]) pwKix kItu.gupqu hoie rhqw; qw co.mwrgu nwhI] khY<br />

DMnw.pUrn qwhU ko; mq ry.jIA frWhI]) (l`gin) pRiqpwil mwqw audir rwKY; lgin<br />

dyq n syk] soeI suAwmI.eIhw rwKY; bUJu buiD ibbyk]<br />

vw Akwl purKu mh`lw pihlw jI, AwpxI inrgun joiq nwl(srb) swirAW<br />

jIAw nUM, suAws jIvn b^S ky, hr smyN Awpy hI pRiqpwl rhy hn[ vw prmpUjnIk<br />

Akwl purKu pUrn gurU Avqwr s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb , jI siqguru.isK kI;<br />

krY pRiqpwl]) Apnw ismrnu dy.pRiqpwilAw; Ehu sgl Gtw kw mwlkw] Anuswr<br />

Awpxy(srb) swirAW (jIAw) ipAwry, is`KW nUM hr smyN Awpy hI pRiqpwl rhy hn[<br />

du`D dMdIAW vwly b`cy dI pRiqpwlxw qoN BI v`D pRym nwl, Awpxw nwm ismrn rUpI<br />

du`D b^S ky, pRiqpwlxw krdy rihMdy hn[ gurdyv mwqw gurdyv ipqw; gurdyv<br />

suAwmI prmysurw] pUrn bRhm s`cy gurU pRmysr jI, Awpxy pyRmI is`KW dy idl idmwZ<br />

rom 2’qy, gursbd dI swc nwm kI AMimRq vrKw] hr smyN krdy rihMdy hn[<br />

www.Gursevak.com<br />

530<br />

q`qkrw


gursyvk is`K mn rom 2 krky SWq ho jWdy hn[ gurU jI dw ByijAw im`Tw AMimRq,<br />

aun@W dy irdy’coN au~T ky , muKW’c, hr smyN AwauNdw rihMdw hY[ so ivsmwd AMimRq<br />

bRhmwnMd ismrn gurbwxI jI, irzk hvw pwxI dUD pdwrQ lwf ipAwr b^S ky,<br />

Awpxy AqI ipAwry is`K b`icAW dI pRiqpwlxw hr smyN krdy rihMdy hn[ XQw:-<br />

pRiqpwlY.bwirk kI inAweI; jYsy mwq ipqweI]) mlwr mhlw 5] KIr<br />

ADwir.bwirku jb hoqw; ibnu KIrY.rhnu n jweI] swir sm@wil.mwqw muiK nIrY; qb<br />

Ehu iqRpiq AGweI] 1] hm bwirk; ipqw pRBu dwqw] BUlih bwirk.Aink lK<br />

brIAw; An Taur nwhI.jh jwqw] 1] rhwau] cMcl miq.bwirk bpury kI; srp<br />

Agin kr mylY] mwqw ipqw kMiT lwie rwKY; And shij qb KylY] 2] ijs kw<br />

ipqw.qU hY myry suAwmI; iqsu bwirk.BUK kYsI] nv iniD nwmu inDwnu.igRih qyrY; min<br />

bWCY so lYsI] 3] ipqw ik®pwil.AwigAw ieh dInI; bwirku muiK mWgY.so dynw]<br />

nwnk bwirku.drsu pRB cwhY ; moih ihRdY bsih. inq crnw] 4] 2]) qum dwqy Twkur<br />

pRiqpwlk; nwiek Ksm hmwry] inmK inmK.qum hI pRiqpwlhu; hm bwirk.qumry<br />

Dwry] 1]<br />

sgl kI icMqw; ijsu mn mwih] iqs qy; ibrQw koeI nwih] 1.(ijsu) ijn@W<br />

Bwv vwihgurU gurU pRmysr jI dy mn(mwih) AMdr, (sgl) swirAW jIAW(kI) dI,<br />

tu`tI ilv pRIqI ibrqI gMFx, pRiqpwlxw r`iKAw kilAwx krn dI icMqw hY, (iqs)<br />

iqn@W(qy) qoN koeI BI(ibrQw) KwlI(nwih) nhIN hY, Bwv srb klw BrpUr pRB;<br />

ibrQw jwnnhwr] rwm jI, hux swirAW’c lbw lb BrpUr, nUro nUr ivAwpk<br />

pRkwSk ho rhy hn[ AwpxI joiq hvw pwxI Dn pdwrQ irzk sB nUM dy rhy hn[<br />

XQw:- so krqw.icMqw kry; ijin aupwieAw jgu] iqsu johwrI. suAsiq iqsu; iqsu<br />

dIbwxu ABgu] nwnk.scy nwm ibnu; ikAw itkw ikAw qgu] 1]) sYl pQr mih.jMq<br />

aupwey; qw kw irjku.AwgY kir DirAw]) pwKix kItu.gupqu hoie rhqw; qw co.mwrgu<br />

nwhI] khY DMnw.pUrn qwhU ko; mq ry.jIA frWhI]) (l`gin) pRiqpwil mwqw audir<br />

rwKY; lgin dyq n syk] soeI suAwmI.eIhw rwKY; bUJu buiD ibbyk]) slok mÚ2]<br />

nwnk.icMqw miq krhu; icMqw iqs hI hyie] jl mih.jMq aupwieAnu; iqnw iB.rojI<br />

dyie] EQY.htu n cleI; nw ko ikrs kryie] saudw.mUil n hoveI; nw ko ley.n<br />

dyie] jIAw kw Awhwru jIA; Kwxw eyhu kryie] ivic aupwey swierw; iqnw iB swr<br />

kryie] nwnk.icMqw mq krhu; icMqw iqs hI hyie] 1]<br />

www.Gursevak.com<br />

531<br />

q`qkrw


2.ijhVw pyRmI syvw BgqI krdw hY, iqs vwihgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dI<br />

b^SIS(qy) qoN koeI BI(ibrQw) KwlI(nwih) nhIN hY, sB dwqW b^Sdy hn[ XQw:-<br />

sB ko.qum hI qy vrswvY; Aausru.krhu hmwrw pUrw jIau]<br />

ry mn myry; sdw hir jwip]) koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; gurU jI Awpxy mn<br />

nUM aupdySdy hn:- (ry) hy myry mn!tUtI; gwFnhwr goupwl] srb jIAw; Awpy<br />

pRiqpwl] (hir) srb ivAwpI srb pRkwSk srb dy ADwr sBnw jIAw kw, ieku<br />

dwqw; so, mY ivsir n jweI]) srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] vwihgurU<br />

siqgurU gRMQ swihb jI dy A`Kr 2 vwihgurU 2 jI dw sdw sdw Ajpw jwip kr[<br />

XQw:- jip mn siqnwmu; sdw siqnwmu]) eyks ky; gun gwau Anµq] min qin jwip;<br />

eyk BgvMq]<br />

AibnwsI pRBu; Awpy Awip]) AibnwsI suK; Awpn Awsn] qh jnm mrn; khu<br />

khw ibnwsn] (AibnwsI) nws qoN rihq(pRBu) sm`RQ mwlk DMn Ajpw jwp vwihgurU<br />

prm pUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI, Awip hI inrgun<br />

srUp hn, Awpy hI srgun srUp hn[ XQw:- siqguru myrw sdw sdw; nw AwvY.nw<br />

jwie] Ehu AibnwsI purKu hY; sB mih rihAw smwie] AnMq bRhmMf dI rcnw rcn<br />

qoN pihlW BI AibnwsI sn, keI koit; jnmih jIvih mrih] Anuswr BwvyN hux AnMq<br />

jIA hr vyly mr rhy hn, pr Pyr BI AibnwsI hn[ swrI rcnw nUM Awpxy ’c lIx<br />

krn qoN mgroN BI AibnwsI hoxgy[ vwihgurU pUrn gurU jI AibnwsI pRBu; Awpy Awip]<br />

hn[ jl Ql mwhy; Awpih Awp] AwpY jphu; Awpnw jwpu] Anuswr Awpxw jwp hr<br />

smyN Awp hI krdy rihMdy hn[ ry mn myry; sdw hir jwip] pVHidAW suxidAW J`t p`t<br />

hI vwihgurU vwihgurU vwihgurU jpxw hY[ vwihgurU jI dw ArQ srb ivAwpI ivsmwd<br />

vwihgurU jI dy Avqwr Awp pUrn gurU jI hux au~bldI dyZ ’c bYT rhy hn[ vwh<br />

Acrj gurU vwh Acrj gurbwxI vwh Acrj gurU mrXwdw, Awp jI dI kurbwnI[<br />

prmpUjnIk vwh Acrj gurU mh`lw cOQw jI, iqnW@ dy mihl BwnI jI[<br />

Awpn kIAw; kCU n hoie] jy sau; pRwnI locY koie]) AMD guMg ipMgul miq hInw;<br />

Awpxy Awp nUM Qwpx vwlyy, pUrn gurU jI qoN vymuK hMkwrI ivkwrI inMdk cor Xwr<br />

qoN(Awpn) Awpxw(kIAw) kIqw(kCU) QoVw BI SuB kMm(n) nhIN(hoie) ho skdw, ik mYN<br />

pRmwqmw jI nwloN tu`tI ilv pRIqI joV lvW, jy(koie) koeI pRwnI(sau) sO(locY) ie`Cw<br />

Xqn pRXqn kr lvy[ hMkwr krky corI fwky kql mMd krm hI krygw[ vw sBu ikCu<br />

Apnw; ieku rwmu prwieAw] Anuswr ies jIv ny BwvyN sB ku`J(Awpn) Awpxw<br />

www.Gursevak.com<br />

532<br />

q`qkrw


smJxw(kIAw) kIqw hY, pr ies dw, pRwnI; ikAw myrw ikAw qyrw] jYsy; qrvr<br />

pMiK bsyrw] 1]) nWgy Awvnu; nWgy jwnw] koie n rih hY; rwjw rwnw]<br />

Anuswr(kCU) ku`J BI(n) nhIN(hoie) hovygw[ jy(koie) koeI pRwnI(sau) sO(locY) ie`Cw<br />

cwh Xqn pRXqn krky myr kr lvy[ ijqnI myr hY, auqnw hI kSt hY[ XQw:-<br />

myrI myrI DwrI] Ehw, pYir lohwrI] jo myrI 2 DwrI hoeI hY, EhI pYrW nUM (lohwrI)<br />

lohy dI byVI l`gI hoeI hY[ XQw:- jb lgu; myrI myrI krY] qb lgu; kwju eyku nhI<br />

srY] jb myrI myrI; imit jwie] qb pRB; kwju svwrih Awie]) myrI myrI kYrau<br />

krqy; durjoDn sy BweI] bwrh jojn.CqRü clY Qw; dyhI.igrJ n KweI] 2] srb<br />

suoien kI lµkw hoqI; rwvn sy AiDkweI] khw BieE.dir bWDy hwQI; iKn mih BeI<br />

prweI]) mwqy mqMg. jry jr sMg; AnUp auqMg.surMg svwry] kot qurMg.kurMg sy<br />

kUdq; paun ky gaun kau.jwq invwry] BwrI Bujwn ky BUp.BlI ibiD; inAwvq<br />

sIs.n jwq ibcwry] eyqy Bey.qo khw Bey BUpq; AMq kO.nWgy hI pwie pDwry] jy<br />

Awpxy sRIr dI myr krdw hY qW ieh ivkwr icMqw rog kwL jmW dy v`s pYNdw hY[<br />

ieh sRIr; srb klw smrQ] siqgurU nwnk dyv swihb jI dw hI hY[ gurU pRmysr<br />

jI nUM Arpxy krky, byAMq du`K kSt hn[ pMjW ipAwirAW, gurU pyRmIAW ny Awpxy<br />

sIs Arp ky, ^uSIAW pRwpq kIqIAW[<br />

vw prmpUjnIk s`cy siqgurU jI dI bRhm idRStI, AwKxu vyKxu sBu; swihb qy<br />

hoie] Anuswr ijvyN ibjlI nwl qsvIrW n`cdIAW hn, iqvyN s`cy vwihgurU jI dI<br />

prmpiv`qR au~jl s`cI joiq nwl, KMf bRhmMf dy swry jIv, sUrj cMd qwry hrkq<br />

kr rhy hn[ ijqnw icr joiq hY, auqnw icr hI ku`J kr skdw hY, joiq qoN ibnw<br />

murdw hY[ XQw:- jb ApunI joiq. iKMcih qU suAwmI; qb koeI krau idKw<br />

viKAwnw] Anuswr vwihgurU jI dI joiq qoN ibnw, jIv qoN Awpn kIAw, (kCU) ku`J<br />

BI(n) nhIN(hoie) ho skdw[ jy(koie) koeI pRwnI BwvyN sau(locY) ie`Cw Xqn.pRXqn<br />

kr lvy[ pyRm pRcwr SuB vIcwr:- Awpn kIAw kCU; n hoie] jy sau; pRwnI locY<br />

koie] pVH ky au~dm prwkRm bl nhIN hwrnw, dUjy dw mn BI nhIN fygxw[ Ardws<br />

sRI muKvwk lY ky, bIr-rsI sbd pVH ky, gurU AwigAw’c rih ky, bl prwkRm Dwr<br />

ky, bwbw l`Dw jI qy pMjW ipAwirAW vWg, kurbwnI krnI hY, Awp ku`J nhIN bxnw[<br />

iqsu ibnu; nwhI qyrY ikCu kwm] hy mhW pwpI k`uqy!(iqsu) vwihgurU 3 jI jpy<br />

www.Gursevak.com<br />

533<br />

q`qkrw


qoN ibnu, vw (iqsu) vwihgurU jI dI pRwpqI qoN ibnu, hyT ilKy zulm qyrY ikCu BI<br />

kwm nwhI hn[ XQw:- kbIr.joru kIAw so julmu hY; lyie jbwbu Kudwie] dPqr<br />

lyKw nIksY; mwr muhY muih Kwie]) pauVI 5] lY Pwhy rwqI qurih; pRBu jwxY pRwxI]<br />

qkih nwir prweIAw; luik AMdir TwxI] sMn@I dyin ivKMm Qwie; imTw mdu mwxI]<br />

krmI Awpo AwpxI; Awpy pCuqwxI] AjrweIlu Prysqw; iql pIVy GwxI] {AwpxI<br />

jIvn XwqRw’c jo qUM ivkwr idRStI nwl dyK irhw hYN[ corI XwrI kql nSy kr<br />

irhw hYN[ jMg krky mwrU hiQAwrW nwl jIAW nMU swV irhw hYN[ zwlm nIc sMq doKI<br />

AOrMgw bx ky , vwihgurU mh`ly nOvyN jI nUM ShId kr irhw [ hYNieMdR rUp’c hzwrW nyqRW<br />

nwl Ap`CrW dy nwc dyK irhw hYN[ Awpxy Awp nUM r`b kih ky, pKMf duAwrw AwpxI<br />

pUjw krw irhw hYN[ ieh Gor pwp qyryy iksy BI kMm nhIN hn[ }<br />

giq nwnk; jip eyk hir nwm] 1] prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI<br />

gurU nwnk dyv swihb jI, sMq doKI Aqy sB dy Bly ihq, prmpiv`qR SuB s`cw<br />

aupdyS &urmwauNdy hn:- hy BweI!eyk(hir) vwihgurU jI dw SuB s`cw su`cw inrml<br />

au~cw prmpiv`qR nwm jip ky, (giq) mukqI, vw vwihgurU jI nUM(giq) pw lvyNgw]<br />

1]<br />

pRym meI SuB isiKAw:- prmpUjnIk vwihgurU pUry gurU jI, Acyq mn nUM sRb<br />

ivAwpI mhW ivsmwd pRym sihq, pRym rUpI qIr mwrdy hn, jo gursyvk jI, iqsu<br />

ibnu; nwhI qyrY ikCu kwm] giq nwnk; jip eyk hir nwm] 1] pV@ sux ky,<br />

lgwqwr vwihgurU vwihgurU vwihgurU jpidAW Ajpw jwp’c lIx ho jwx[ ies leI<br />

pUrn pRym ’c lIx BweI gurdws swihb jI Purmw rhy hn, nmskwr gurdyv ko;<br />

siqnwm ijs mMqR suxwieAw[ Bvjl iv`coN kiF ky; mukiq pdwrQ mwih smwieAw]<br />

rUpvMqu hoie; nwhI mohY] pRB kI joiq; sgl Gt sohY] prmpUjnIk krqw<br />

purK vwihgurU gurU Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin<br />

mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb<br />

jI, sB qr@W dI hMgqw myt ky, snmuK gurmuiK Arog bxw rhy hn[ 1.jy koeI<br />

ingurw jIv, qYQo hI.blu rwmu lY; nwl bwxw.dhisru GwieAw] qYQo hI.blu ikRsn lY;<br />

kMsu kysI pkiV igrwieAw] Anuswr vwihgurU jI qoN husn pRwpq krky , PYSn ADIn<br />

AMn@w ho ky, pwaUfr sugMDI lw ky, hIry gihxy pw ky, p`t pSmIny dy bsqR pihn ky,<br />

rMgW 2 dy Anyk iSMgwr lw ky, (rUpvMqu) suMdr srUp vwlw hoie ky, hMkwr’c AMn@w ho<br />

www.Gursevak.com<br />

534<br />

q`qkrw


ky, hMkwr kry, ik(mohY) myry ijhw sohxw j`g’qy nwhI hY[ hy BweI!(pRB) srb klw<br />

BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] s`cy siqgurU nwnk dyv swihb jI kI prmpiv`qR<br />

inrml s`cI joiq, (sgl) swry(Gt) sRIrW’c, (sohY) SoBnIk ho rhI hY[ XQw:-<br />

sB mih joiq; joiq hY soie] iqs dY cwnix; sB mih cwnxu hoie] gur swKI; joiq<br />

prgtu hoie] jo iqsu BwvY; su AwrqI hoie] 3] im`TI ipAwrI ivsmwd hwridk SuB<br />

s`cI is`iKAw:- hy gurU ipAwry jI!Awp jI nUM Aiq pRIqm mn mohnw, Gt sohnw;<br />

pRwn ADwrw rwm] suMdr soBw, lwl gopwl dieAwl kI; Apr Apwrw rwm] gurU<br />

pRmysr jI, AwpxI ivsmwd suMdr BrpUr joiq duAwrw, ijh pRswid; qyrw suMdr rUpu]<br />

Anuswr suMdr srUp b^S rhy hn[ ies leI suMdrqw dw mwx nhIN krnw cwhIdw,<br />

ieh ivkwr rUp Pu`lI im`tI hY[ XQw:- mwtI PUlI; rUpu ibkwru] AwpxI suMdrqw dw<br />

hMkwr krn nwl, suMdrqw sV jWdI hY[ ivstw dw ikRm bx jWdw hY[ XQw:- jo<br />

jwnY; mY jobnvMqu] so hovq; ibstw kw jMqu] Awpxy Awp nMU Aiq suMdr mMnx vwlw<br />

imRqk hY[ XQw:- Aiq suMdr.kulIn cqur; muiK i|AwnI DnvMq] imrqk<br />

khIAih.nwnkw; ijh pRIiq nhI.BgvMq] hy(gvwrw) bysmJ!AwpxI sohxI Skl<br />

dyK ky n Bu`l[ XQw:- sUriq dyiK; n BUlu gvwrw] imQn mohwrw; JUTu pswrw]) hMsu<br />

hyqu loBu kopu; cwry ndIAw Aig] pvih dJih.nwnkw; qrIAY krmI lig]<br />

Anuswr.PYSn A`g hY[ idl dI s&weI sihq PYSn rihq, kudrqI suMdrqw dy q`ul,<br />

PYSn dI suMdrqw qu`C hY[ ibnu jgdIs Bjy.inq KuAwrI] 3]) goibd Bjn ibnu;<br />

ibRQy sB kwm] ijau ikrpn ky; inrwrQ dwm] vwihgurU gurU jI gurSbd pRym,<br />

ismrn gurU syvw BgqI sihq, shij sMqoiK sIgwrIAw; imTw bolxI] ipru rIswlU<br />

qw imlY; jw gur kw sbdu suxI]) invxu su AKru.Kvxu guxu; ijhbw.mxIAw mMqu] ey<br />

qRY BYxy vys kir; qW vis AwvI kMqu] Anuswr AnMq SuB guxW dw sIgwr b^Sdy<br />

hn[ PYSnybl krn iSMgwr[ ivSy’c ho rhy in`q KuAwr[ jmW dI pY rhI k`ut mwr[<br />

Cufw rhy gurU krqwr[ PYSn C`fx muK au~jl drbwr[ vwihgurU gurU jI nUM sdw<br />

nmskwr[ 2.gurU pRmysr jI pRBjI dy pUrn s`cy gur Avqwr hn[ ies leI<br />

ivkwrI(rUpvMqu) suMdr srUp vwlw(hoie) ho ky, gurU pRmysr jI dy mn nUM(mohY) moh<br />

nwhI skdw, ikauNik, (pRB) gurU pRBu jI(kI) dI joiq(sgl) swrIAW(Gt) sRIrW<br />

’c(sohY) SoBnIk ho rhI hY[<br />

www.Gursevak.com<br />

535<br />

q`qkrw


3.ijs gurmuiK ipAwry gurU svwry mhW purS dw, gurU pRmysr jI dI ikRpw nwl,<br />

hMkwr rog tu`t jWdw hY[ lwl rMgu iqs kau lgw; ijs ky vfBwgw] mYlw.kdy n hoveI;<br />

nh lwgY dwgw] 1]) ijh pRswid; Awrog kMcn dyhI] Anuswr auh gurmuiK<br />

sRIrk(rUpvMqu) suMdr srUp vwly, AMdroN idl dI s&weI rUp suMdr srUp vwly hoie jWdy<br />

hn[ aus gurmuiK ipAwry jI nUM, Awpxy suMdr srUp nwl(mohY) moh nwhI, ik mYN sohxw<br />

hW[<br />

vw gursyvk jI nUM, BwvyN ikqnw(rUpvMqu) suMdr srUp(hoie) hovy, nwhI(mohY)<br />

moNhdw, ivkwrI nhIN bxwauNdw[ gurU ikRpw nwl hMgqw imtxy krky, aus gurmuiK<br />

ipAwry jI nUM, pRB kI joiq(sgl) swry (Gt) sRIrW’c (sohY) SoBnIk, swiKAwq ho<br />

jWdI hY[ XQw:- sBu goibMdu hY; sBu goibMdu hY] goibMd ibnu; nhI koeI]) sBnI QWeI;<br />

rivAw Awip] Awid jugwid; jw kw vf prqwpu]<br />

DnvMqw hoie; ikAw ko grbY] jw sBu ikCu; iqs kw dIAw drbY]) DnvMqw hoie<br />

ky, ikAw(ko) koeI (grbY) hMkwr kry?(jw) jdoN(drbY) Dn, pdwrQ sBu ikCu iqs<br />

vwihgurU jI kw hI dIAw hY[ so ikau ibsrY; ijin sBu ikCu dIAw]) pRB dwqau<br />

dwqwr; pir´au jwcku.ieku srnw] Anuswr dwqy dwqwr vwihgurU jI nUM Bu`l ky, Zumwn<br />

krn vwlw AMn@w hY[ XQw:- Dn BUim kw; jo krY gumwnu] so mUrKu; AMDw AigAwnu]<br />

Aiq sUrw; jy koaU khwvY] pRB kI klw ibnw; kh DwvY] jy(koaU) koeI vwihgurU<br />

jI qoN bl pRwpq krky, bl dw AhMkwr kry, Awpxy Awp nUM, (Aiq) AiqAMq(sUrw)<br />

sUrmw bhwdr khwvY, ik mYN bVw hI sUrmw hW[ XQw:- hau sUrw.prDwnu hau; ko nwhI<br />

muJih smwnI]) bIr Apwr.bfy birAwr; Aibcwrih.swr kI Dwr BC`Xw] qorq<br />

dys.milMd mvwsn; mwqy gjwn ky mwn ml`Xw] gwVHy gVHwn ky qoVnhwr; su bwqn<br />

hI.ck cwr lv`Xw] swihbu sRI sB ko isrnwiek; jwck Anyk.su eyk idv`Xw] (pRB)<br />

vwihgurU jI(kI) dI(klw) SkqI qoN ibnw, qyzI nwl(DwvY) Dw ky(kh) ik`Qy jw skdw<br />

hY?vw (kh) ik`Qy(DwvY) hmlw krygw?jdoN ik vwihgurU jI dI klw nwl hI sB AwKx<br />

vyKx ho irhw hY[ XQw:- AwKxu vyKxu sBu; swihb qy hoie]<br />

jy ko hoie bhY; dwqwru] iqsu dynhwru; jwnY gwvwru] jy(ko) koeI hMkwrI dMBI<br />

mMgqw pUrn vwihgurU jI qoN dwqW pRwpq krky, du`D pu`q dwqW dyx vwlw dwqwru r`b<br />

hoie(bhY) bYTy, qW iqsu nUM(dynhwru) dwqW dyx vwly dwqwr vwihgurU jI(gwvwru)<br />

bysmJ(jwnY) jwxdy hn[<br />

www.Gursevak.com<br />

536<br />

q`qkrw


ijsu gur pRswid; qUtY hau rogu] nwnk.so jnu; sdw Arogu] 2] gur.nwnk.dyv<br />

swihb jI &urmwauNdy hn:- (gur) prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dI<br />

ivsmwd inrol Su`D srb ivAwpI Agm Apwr pRkwS hI pRkwS srUp SuB s`cI Ajpw<br />

jwp(pRswid) ikRpw hI ikRpw nwl, ijsu gurmuiK mhWpurS dw Awpxy suMdr srUp, Dn<br />

sUrmypuxy dwqy hox sB qrW@ dw, gurpRswid; jw kw imtY AiBmwnu] Anuswr(hau) hMkwr<br />

rogu(qUtY) tu`t jWdw hY[ (so) auh(jnu) Bgq mhWpurS gurU ipAwry jI, AwD ivAwD<br />

aupwD dIrG haumY sB rogW qoN sdw Arogu ho jWdy hn] 2] XQw:- dUKu gieAw; sBu<br />

rogu gieAw] pRB kI AwigAw.mn mih mwnI; mhwpurK kw sMgu BieAw] myry rwm; hir<br />

jn Awrog Bey] gur bcnI.ijn@w jipAw myrw hir hir; iqn ky haumY rog gey])<br />

siqguru myrw.vf smrQw] jIie smwlI.qw sBu duKu lQw] icMqw rogu.geI hau pIVw;<br />

Awip kry pRiqpwlw jIau] 2]<br />

ijau mMdr kau; QwmY QMm@nu] iqau gur kw sbdu; mnih AsQMmnu] (ijau) ijvyN<br />

mMdr dI C`q(kau) nUM(QMm@nu) QMm, if`gx qoN(QwmY) rok ky r`Kdy hn, (iqau) iqvyN(gur)<br />

DMn sRI gurU gRMQ swihb jI kw prmpiv`qR sbdu gur pIrw.gihr gMBIrw; (sbdu)<br />

aupdyS, gur sbdu (mnih) mn nUM ivSy AOguxW’c if`gx qoN(AsQMmnu) QMm@ ky r`Kdw hY[<br />

ies leI Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI;<br />

guru Arjunu prqK´ hir] prmpUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI, kiljugu.bwby qwirAw<br />

siqnwmu pVH mMqRü suxwieAw]) bilE crwgu, AMD´wr mih; sB kl auDrI, iek nwm<br />

Drm] pRgtu sgl hir Bvn mih; jnu nwnku gur pwrbRhm] Anuswr gursbd b^Sx<br />

vwly prmpUjnIk siqgurU swihbwn jI dI prm pwk crn-DUV mMgdy hn[ XQw:-<br />

iqn sMqn kI; bwCau DUir] nwnk kI; hir locw pUir] 3]) hm.sMqn kI rynu ipAwry;<br />

hm.sMqn kI srxw]) gur kI ryxu; inq mjnu krau] jnm jnm kI; haumY mlu hrau]<br />

ijau pwKwxu; nwv ciV qrY] pRwxI.gur crx lgqu; insqrY] ijau(pwKwxu)<br />

p`Qr(nwv) byVI ’qy ciV ky, pwxI qoN(qrY) qrdw hY, iqvyN p`Qr vWg pwpW krky Bwrw,<br />

pRym qoN rihq AxiB`j p`Qr zwlm pRwxI, gur jI dy prmpiv`qR(crx) gurSbd rUpI<br />

byVI’qy(lgqu) l`g ky, cV@ ky, pwp AOgux ivkwr rUpI jl’c fu`bx qoN, (insqrY) qr<br />

jWdw hY[ XQw:- guru boihQu; vfBwgI imilAw] nwnk dws sMig; pwQr qirAw]<br />

prmpUjnIk s`cy gur crnI l`gxy krky, Ajpw jwp Anhd vwjy iek rs v`jx l`g<br />

jWdy hn[ XQw:- ibnvMiq nwnku.gur crx lwgy; vwjy Anhd qUry]<br />

www.Gursevak.com<br />

537<br />

q`qkrw


63.ijau AMDkwr; dIpk prgwsu] gur drsnu dyiK; min hoie ibgwsu] ijau<br />

(AMDkwr) hn@yry ’c (dIpk) dIvw(prgwsu) cwnx krdw hY, iqvyN hI(gur) siqgurU<br />

swihb jI dy srgun srUp, (gur) gurU rUp swDsMgqjI, sbdu gur pIrw.gihr<br />

gMBIrw; (gur) gursbd gurU jI dy drsnu dyiK ky, Bwv ArQW sihq gursbdW dI<br />

AMdr bwhr swiKAwqqw krky, gurU pyRmIjI dy min’c koit sUrjW dy pRkwSk inrgun<br />

bRhm jI dy pRkwS sihq(ibgwsu) KyVw hoie jWdw hY[ XQw:- nwmu jpq.koit sUr<br />

aujwrw; ibnsY Brmu AMDyrw]<br />

swKI:- prmpUjnIk pUrn sMq bwbw gurbcnisMG swihb ^wlsw jI nUM, pyRm<br />

pRkwS ivgws sihq ismrn kridAW, sMudr s`cy ivsmwd drSn hovxy-ie`k idn<br />

Awp jI ny prmpiv`qR kQw’c ikhw, “hy gurU ipAwrI swDsMgqjIE!gur drsnu<br />

dyiK; min hoie ibgwsu] Anuswr gurU pRmysr jI dy AYsy ivsmwd suMdr drSn hn,<br />

ijs nUM ie`k bwr ho jwx, Pyr auh prwey suMdr srUp nUM ivkwr idRStI nwl dyKx<br />

jogw nhIN rihMdw[ eyk bwr, drsn hoie jw ko[ dyKx Xog, rhy pun nw ko[)<br />

gusweˆØI; prqwpu quhwro fITw] krn krwvn.aupwie smwvn; sgl CqRpiq bITw]<br />

1] Anuswr vwihgurU gurU pRmysr jI dy drSnW dw AYsw ivsmwd pRkwS hY[ ”<br />

Awp jI nUM ismrn kridAW, AwpxI dyh AMdr kRoVW bRhmMf sUrj cMd, sRI<br />

rwmcMdR sRI ikRSn sRI ivSnUM jI dy Avqwr, pYgMbr qwry mMfl idsy, vyd SwsqR<br />

sunihrI A`KrW’c jgdy idsy[ pUrn mhWpurSW nUM ies ivsmwd AvsQw dI pRwpqI<br />

hox qoN, bRhm iv`idAw dy dwqy, pUrn dieAwl ikRpwl sMq bwbw suMdrisMG swihb<br />

^wlsw jI pws aupRokq pyRm bynqI kIqI, qW, nwnk bRhmigAwnI; Awip prmysur]<br />

srUp pUrn sMqW mhWpurSW ny h`s ky ikhw, “hy ipAwry jI!hux surq’c kI idsdw<br />

hY?”“jI hux, bRhm hvI bRhm Arpx sRI gIqw jI’coN sunihrI A`Kr ids rhy hn[<br />

”mhWpurSW ny &urmwieAw, “ieh pihlW iv`idAw pV@I hovygI, ieh is`DIAW dw<br />

KyVw hY, ies nwl vwihgurU jI dw ismrn B`ul jWdw hY[ BwvyN kRoVW sohxy qwry mMfl<br />

cMd sUrj AMdr idsx, pr ijmI jmwn ky ibKY; sm`sq eyk joq hY] n Gwt hY.n<br />

bwF hY; n Gwt bwF hoq hY] gurU jI dy AKMf pRkwS jYsw pRkwS nhIN hY[ jy sau<br />

cMdw augvih; sUrj cVih hjwr] eyqy cwnx hoidAW; gur ibnu.Gor AMDwr] ies<br />

leI hux Awp jI DMn s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI dy ivsmwd nUrI SuB<br />

s`cy s`ucy au~cy mhwn praupkwrI DIrjDwrI inrMkwrI inRivkwrI prmpiv`qR crn-<br />

www.Gursevak.com<br />

538<br />

q`qkrw


kmlW dw AiqAMq ipAwrw iDAwn drSn hI kro[ ”ieh sux ky dovyN h`Q joV isr<br />

Jukw ky, pUrn pRym Adb siqkwr ipAwr nwl rom 2 krky nmskwr kIqI, gurU<br />

pRymw-BgqI duAwrw inrgun srgun dI eykqw sihq, ivsmwd pRym sihq ismrn’c<br />

lIx ho gey[ {Awp jI ny kQw kridAW Awpxw nwm nhIN d`isAw[ ieh BI pUrn<br />

mhWpurSW dy pUrn ivsmwdI gux hn[ }<br />

ijau mhw auidAwn mih; mwrgu pwvY] iqau swDU sMig imil; joiq pRgtwvY]<br />

(ijau) ijvyN koeI (mhw) v`fI(auidAwn) aujwV(mih) ’c, Bu`ilAw pRwxI iksy swaU dy<br />

d`sx qoN(mwrgu) rsqw(pwvY) pw lYNdw hY, (iqau) iqvyN(swDU) Ajpw jwp dy pUrn s`cy<br />

Avqwr vwihgurU gurU jI sMig(imil) imlx qoN, sB dy AMdr bwhr hr smyN Ajpw<br />

jwp kr rhy, sRb ivAwpI Anq klwvwn mhW ivsmwd pUrn myhrvwn Ajpw jwp<br />

vwihgurU jI dI s`cI joiq(pRgtwvY) pRgt ho AwauNdI hY, Bwv vwihgurU jI dy srgun<br />

Avqwr vwihgurU gurU pRmysr jI dI, gur AMimRq iBMnI dyhurI; ’coN, siq sMqoK dieAw<br />

Drm vIcwr, iKmw DIrj SWqI inmRqw bRhmigAwn bIr-rs, inmRqw sihnSIlqw<br />

gRIbI pRym ivrwg, iqAwg dw iqAwg, inrAiBmwnqw inrvYrqw inrlypqw pRIq rs<br />

cwA Awid, sRb ivAwpI ivsmwd smUh SuB gux, ie`k rs b`JvyN AsMK pRkwS hI<br />

pRkwS, ivsmwd nUr hI nUr nUro nUr, ivAwpk BrpUr Anq klW sihq, hr smyN<br />

inrXqn hI pRkwS rhy hn[ ijvyN ie`k cMd dw Aks, pwxI dy AnykW GiVAW’c<br />

pYNdw hY, iqvyN gurU pRmysr jI, Awpxy ^ry ipAwry Anyk BgqW dy AMdr bwhr, AQvw<br />

iridAW rUpI GiVAW’c, Awpxy koit pRkwS nUr AnMq SuB guxW dw Aks hr smyN<br />

pwauNdy rihMdy hn[ gurU ipAwry Bgq jI, Awpxy gurU pRIqmjI dy nUrwnI ichry v`l,<br />

cMd ckor prIq hY; lwie qwr inhwly[ Anuswr ing@w itkwA ky hr smyN dyKdy<br />

rihMdy hn[ XQw:- AMdir scw nyhu; lwieAw pRIqm AwpxY] qnu mnu hoie inhwlu;<br />

jw guru dyKw swm@xy] drSn krn vwly pRymIAW dy AMdr, vwihgurU jI dI s`cI joiq<br />

AksmwqR inrXqn hI pRgt ho AwauNdI hY[ BwvyN gurU pRmysr jI Awpxy muKwribMd<br />

’coN ku`J BI n bolx, qW BI nwnk ndrI; ndir inhwl] pUrn ikRpw BrI ingHw pw<br />

ky inhwl kr idMdy hn[ XQw:- AimA idRsit.suB krY; hrY AG pwp.skl ml]<br />

kwm k®oD Aru loB moh; vis krY sBY bl] sdw suKu min vsY; duKu sMswrh KovY] guru<br />

nv iniD drIAwau; jnm hm.kwlK DovY] su khu tl.guru syvIAY; Aihinis shij<br />

suBwie] drsin prisAY gurU kY; jnm mrx duKu jwie] 10]<br />

www.Gursevak.com<br />

539<br />

q`qkrw


iqn sMqn kI; bwCau DUir] nwnk kI; hir locw pUir] 3] siqgurU nwnk<br />

dyv, Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI;<br />

guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI, grIbI gdw<br />

hmwrI] KMnw sgl rynu CwrI] Anuswr gRIbI dI h`d jxwauNidAW &urmw rhy hn:-<br />

hy(hir) vwihgurU jI!dwsn dws gRIb(kI) ieh(locw) ie`Cw(pUir) pUrI kro jI[<br />

dwsn dws gRIb(iqn) iqn@W (sMqn) sMqW mhWpurSW, gurU pRmysr jI(kI) dI<br />

prmpiv`qR s`cI crn DUir(bwCau) cwhuMdw hY, ijn@W dI siqsMgq jI ’c iml ky,<br />

vwihgurU jI dI joiq pRgt ho jWdI hY[ ijn@W dy prmpiv`qR suMdr drSn krky<br />

ivgws huMdw hY[ ijn@W dy s`cy crnIN l`g ky Anh`d vwjy v`jdy hn, qrnw huMdw hY[<br />

ijn@W dw prmpiv`qR SuB s`cw aupdyS mn nUM QMm@x vwlw hY ] 3] XQw:- ibnvMiq<br />

nwnku.gur crx lwgy; vwjy Anhd qUry]) AMqrjwmI purK ibDwqy; srDw mn kI<br />

pUry] nwnk dwsu.iehY suKu mwgY; mokau.kir sMqn kI DUry]) sgl sMqn pih; vsqu<br />

iek mWgau] krau ibnMqI; mwnu iqAwgau] vwir vwir.jweI lK vrIAw; dyhu sMqn<br />

kI DUrw jIau]) iqsu jn ky pg.inq pUjIAih, myrI ijMduVIey; jo mwrig Drm<br />

clysih rwm]) jo gurmuiK nwmu iDAwiedy; iqn drsnu dIjY] hm iqn ky crx<br />

pKwldy; DUiV Goil Goil pIjY]) myry rwm.hir jn kY; hau bil jweI] kysw kw kir<br />

cvru Fulwvw; crx DUiV muiK lweI]) kysw kw kir bIjnw; sMq cMauru Fulwvau]<br />

sIsu inhwrau; crx qil DUir muiK lwvau]<br />

mn mUrK; kwhy ibllweIAY] purb ilKy kw; iliKAw pweIAY] hy mUrK<br />

mn!kSt Awaux qoN (kwhy) ikauN(ibllweIAY) ivrlwp krdw hYN? XQw:- bwbIhw<br />

nw ibllwie, nw qrswie; eyhu mnu.Ksm kw hukmu mMin] nwnk.hukim mMinAY.iqK<br />

auqrY; cVY cvgil vMnu] 1]) PrIdw.jy qU Akil lqIPu; kwly ilKu n lyKu]<br />

Anuswr qUM jo(purb) pihly, hMgqw nwl fwky kql mhW pwp kIqy hn, ieh Awpxy<br />

Awp ilKy kwLy lyKW(kw) dw iliKAw kSt (pweIAY) pw irhw hYN[ XQw:- ddY.dosu<br />

n dyaU iksY; dosu.krMmw AwpixAw] jo mY kIAw.so mY pwieAw; dosu n dIjY.Avr<br />

jnw] 21]<br />

SuB is`iKAw:- mn nUM SuB aupdyS hY, hy mn!mwVy krm krky, Awpxy kwLy lyK<br />

n ilK[ ipCly lyKW dw &L kSt Bog irhw hYN kihx qoN, jIv inrwsw ho jWdw hY[<br />

www.Gursevak.com<br />

540<br />

q`qkrw


gurU pRmysr jI dI byAMq kmweI vifAweI b^iSS dw sdkw, duKI jIv gurU syvw<br />

BgqI krky inhwl hovy, prm gurU crnIN lwgy[ inrwsqw iqAwgy[<br />

dUK sUK; pRB dyvnhwru] Avr iqAwig; qU iqsih icqwru] prmpUjnIk sm`RQ<br />

DMn pRB vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb s`cy pwiqSwhjI, dUK sUK hr<br />

hwlq ’c, Awp jI dy idl idmwZ ’c gurbwxI (dyvnhwru) b^Sx vwly hn[ vw<br />

pRB gurU pRmysr jI gurbwxI b^S ky, Awp jI dy dUK myt ky, AwqmnMd<br />

sUK(dyvnhwru) dyx vwly hn[ (Avr) hor duinAwvI suK ivSy mMd krm iqAwig ky,<br />

qU(iqsih) iqn@W ipAwry pRB jI nUM(icqwru) cyqy kr[ XQw:- ijh pRswid; qU Awcwr<br />

ibauhwrI] iqsu pRB kau; swis swis icqwrI] vw hy mn!pRB jI dUK sUK(dyvnhwru)<br />

dyx vwly hn, (Avr) hor mMdy i^Awl kukrm kusMgq iqAwig ky, sUK dUK; jn sm<br />

idRstyqw] Anuswr du`K suK qoN au~cI ibRqI krky, qU(iqsih) iqn@W prmpUjnIk sm`RQ<br />

DMn vwihgurU sRI gurU gRMQ swihb s`cy pwiqSwhjI nUM, pUrn pRym sihq(icqwru) cyqy<br />

kr[ XQw:- rmeIAw ky gun; cyiq prwnI] kvn mUl qy; kvn idRstwnI]) mq<br />

Bulih ry mn; cyiq hrI] ibnu gur.mukiq nwhI qRY loeI; gurmuiK pweIAY.nwmu hrI]<br />

1]<br />

jo kCu krY; soeI suKu mwnu] hy mn!vwihgurU jI jo(kCu) ku`J BI(krY) krdy hn,<br />

(soeI) EhI suKu krky (mwnu) mMn, Bwxw mMn ky inhwl ho[ XQw:- qyrw kIAw; mITw<br />

lwgY] hir nwmu pdwrQu; nwnku mWgY]) mIqu krY; soeI hm mwnw] mIq ky krqb;<br />

kusl smwnw]) jo ikCu krY.soeI pRB mwnih; Eie rwm nwm rMig rwqy] iqn@ kI soBw<br />

sBnI QweI; ijn@ pRB ky crx prwqy] 1]) AwigAw mih BUK.soeI kir sUKw; sog<br />

hrK.nhI jwinE] jo jo hukmu.BieE swihb kw; so mwQY ly mwinE] 3]) AwT<br />

phr; inkit kir jwnY] pRB kw kIAw; mITw mwnY] eyku nwmu; sMqn AwDwru] hoie<br />

rhy; sB kI pg Cwru] 1] sMq rhq; sunhu myry BweI] auAw kI mihmw; kQnu n<br />

jweI] 1] Bwxw mMny ibnw, jIv cOrwsI BogidAW qV& 2 ky, bwr 2 jMmdw mrdw<br />

rihMdw hY[ XQw:- jim jim mrY; mrY iPir jMmY] bhuqu sjwie; pieAw dyis lMmY]<br />

BUlw kwhy iPrih Ajwn]) sUriq dyiK; n BUlu gvwrw] imQn mohwrw; JUTu<br />

pswrw] Anuswr hy (Ajwn) bysmJ mn!hMkwr loB ivkwr krky, AOguxW ivkwrW<br />

AkwS pqwl’c? (kwhy) iks leI vwihgurU jI nUM BUlw(iPrih) iPrdw hYN[ XQw:-<br />

kbhU jIAVw.aUiB cVqu hY; kbhU jwie pieAwly] loBI jIAVw.iQru n rhqu hY; cwry<br />

www.Gursevak.com<br />

541<br />

q`qkrw


kuMfw Bwly]) AMqir loBu; iPrih hlkwey] inMdw krih; isir Bwru auTwey] mwieAw<br />

mUTw; cyqY nwhI] Brmy Bulw; bhuqI rwhI] 2]<br />

vw hy Ajwn mn!Dn pdwrQ suMdr srUp dyK ky, ien@W’c kwhy BUlw(iPrih)<br />

iPrdw hYN?ieh s`cy nhIN hn jI[ XQw:- jb jrIAY.qb hoie Bsm qnu; rhY ikrm<br />

dl KweI] kwcI gwgir.nIru prqu hY; ieAw qn kI.iehY bfweI] 1] kwhy BeIAw;<br />

iPrqO PUilAw PUilAw] jb ds mws.aurD muK rhqw; so idnu kYsy BUilAw] 1]<br />

kaun bsqu; AweI qyrY sMg] lpit rihE ris; loBI pqMg] jdoN qMU AwieAw<br />

sI, nWgy Awvnu nWgy jwnw] koie n rih hY rwjw rwnw] Anuswr(kaun)<br />

ikhVI(bsqu) cIz, qyrY sMg AweI sI?mwieAw pdwrQ iviSAW dy loBI hy(pqMg)<br />

kIVy!ien@W dy(ris) suAwd’c ikauN(lpit) Ps aurJ(rihE) irhw hYN? vw hy jIv<br />

rUpI pqMg! prwey suMdr cyhirAW rUpI lwt dw(ris) pyRm krky, ien@W nUM q`kx dw<br />

loBI ho ky Bwv q`k ky, ien@W’c(lpit) Ps ky, pqMgy dy lwt’qy sVn vWg<br />

sV(rihE) irhw hYN[ XQw:- idRsit roig; pic muey pqMgw]) imRg mIn iBRMg.pqMg<br />

kuMcr; eyk doK ibnws] pMc doK AswD jw mih; qw kI kyqk Aws]<br />

rwm nwm; jip ihrdy mwih] nwnk; piq syqI Gir jwih] 4] s`cy siqgurU<br />

nwnk dyv Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu<br />

nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI &urmwauNdy<br />

hn:- hy loBI pqMgy jIv!Awpxy ihrdy(mwih) ’c(rwm) sRI gurU rwmdws swihb jI<br />

dw vwihgurU 2 nwm(jip) jpxw kr, ijs krky(piq) ie`zq(piq) pqI vwihgurU<br />

jI(syqI) nwl, (Gir) s`cKMf, inrgun bRhm jI, siqsMgq jI ’c(jwih) jwvyNgw]<br />

4] XQw:- drgh mwxu pwvih, piq isau jwvih; AwgY.dUKu n lwgY]) Awip<br />

qrY.sgly kul qwry; hir drgh.piq isau jwiedw]) ijqny DnvMq kulvMq<br />

imlKvMq, dIsih mn myry; siB ibnis jwih, ijau rMgu ksuMB kcwxu] hir siq<br />

inrMjnu.sdw syiv mn myry; ijqu hir drgh.pwvih qU mwxu] 2]<br />

ijsu vKr kau; lYin qU AwieAw] rwm nwmu; sMqn Gir pwieAw]) AwieE<br />

sunn pVn kau bwxI] Anuswr.ijsu(vKr) nwmu gurbwxI ismrn gurU syvw<br />

lwBdwiek sOdy, (kau) nUM lYin qU j`g’qy AwieAw hYN[ Eh Amolk lwhyvMd<br />

sOdw(rwm) srb pRkwSk srb ivAwpI vwihgurU jI dy prmpiv`qR SuB s`cy(nwmu)<br />

vwihgurU gurbwxI jI, (sMqn) sMqW mhWpurSW, prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI<br />

www.Gursevak.com<br />

542<br />

q`qkrw


dy(Gir) swDsMgq, DMn vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb s`cy<br />

pwiqSwhjI qoN in`kI kIVI ny(pwieAw) pwey hn[ XQw:- (bu`JweI) hir hY KWfu.ryqu<br />

mih ibKrI; hwQI.cunI n jwie] kih kbIr.guir BlI buJweI; kItI hoie kY<br />

Kwie]) iKn mih; nIc kIt kau rwj] pwrbRhm; grIb invwj]) nIkI kIrI mih;<br />

kl rwKY] Bsm krY; lskr koit lwKY]<br />

qij AiBmwnu; lyhu mn moil] rwm nwmu; ihrdy mih qoil] qn mn Dn hr<br />

qrW@ dw AiBmwnu(qij) C`f ky, Awpxw mn gurU jI nUM Bytw krn rUpI(moil) mu`l dy<br />

ky, rwm nwm(lyhu) lY lvo[ XQw:- kMcn isau; pweIAY nhI qoil] mnu dy; rwmuu<br />

lIAw hY moil] hy BweI!(nwmu) pRis`D srb pRkwSk, nmo sUrj sUrjy; nmo cMdR cMdRy]<br />

nmo rwj rwjy; nmo ieMdR ieMdRy] nmo AMDkwry; nmo qyj qyjy] (rwm) ivAwpk suMdr<br />

vwihgurU jI nUM, Awpxy ihrdy (mih) ’c (qoil) ivcwrnw kro[ vw hMkwr C`fx rUpI<br />

v`ty duAwrw, sRb ivAwpI mhW ivsmwd gRIbI rUpI q`kVI ’qy, Awpxy ihrdy mih,<br />

rwm nwmu nUM vIcwrn rUpI(qoil) qolxw kro[<br />

lwid Kyp; sMqh sMig cwlu] Avr iqAwig; ibiKAw jMjwl] hy BweI!siqgurU<br />

swihb jI dI siqsMgq C`f ky, muV Gry n Awaux dI idRVqw krky, siqgurU swihb<br />

jI nUM Arpx leI, Gr zmIn sB ku`J vyc ky, (Kyp) kImqI sOdw mwl, (lwid)<br />

l`dxw kr[ l`d ky sMqh sMig(cwlu) c`l, bhuqy pRymI sB ku`J vyc ky, gurU jI nUM<br />

Arp ky sdw crn-kvlW ’c Aw ky rhy hn[ vw (sMqh) prmpUjnIk s`cy siqgurU<br />

swihbwn jI dy sMig(cwlu) c`l, s`cy siqgurU swihb jI dI b^SI, bRhmwkwr ibRqI<br />

rUpI AwpxI gUx ’c, (Kyp) kImqI sOdw mwl, (lwid) l`dxw kr[ siq sMqoK<br />

dieAw Drm vIcwr, Ajpw jwp inmRqw sihnSIlqw gRIbI pRym ivrwg, iqAwg dw<br />

iqAwg, inrAiBmwnqw iKmw DIrj inrvYrqw inrlypqw shij bMdgI praupkwr<br />

nwmu ismrn gurbwxI gurU syvw Awid AnMq SuB guxW dIAW srb ivAwpI mhW<br />

ivsmwd AnMq klW sihq, ie`k rs b`JvyN AsMK pRkwS hI pRkwS, ivsmwd nUr hI<br />

nUr nUro nUr, sB dy AMdr bwhr, hr smyN ivAwpk BrpUr ho rhy Ajpw jwp<br />

vwihgurU jI rUpI, (Kyp) kImqI sOdw mwl hY[ (Avr) hor(ibiKAw) ivSy, hMgqw<br />

sihq kql kukrmW dy(ibiKAw) zihr rUp (jMjwl) bMDn iqAwig[ Bwv sdw leI<br />

s`cy siqgurU swihb jI dy crn-kmlW siqsMgqjI ’c rihMidAW, gurU jI nUMU isr<br />

Arpx rUpI rsqy c`lxw kr[ XQw:- pihlw mrxu kbUil; jIvx kI Cif Aws]<br />

www.Gursevak.com<br />

543<br />

q`qkrw


hohu sBnw kI ryxukw; qau Awau hmwrY pwis]) jau qau; pRym Kylx kw cwau] isru<br />

Dir qlI; glI myrI Awau] iequ mwrig; pYru DrIjY] isru dIjY; kwix n kIjY])<br />

nwnk, syvku soeI AwKIAY; jo isru Dry auqwir]) siqgur AwgY.sIsu Byt dyau; jy<br />

siqgur swcy BwvY]) qnu mnu kwit kwit sBu ArpI; ivic AgnI.Awpu jlweI] 4]<br />

DMin DMin; khY sBu koie] muK aUjl; hir drgh soie]) scY mwrig clidAw;<br />

ausqiq kry jhwnu]) DMnu DMnu; DMnu jnu AwieAw] ijsu pRswid; sBu jgqu qrwieAw]<br />

Anuswr sBu(koie) koeI Awp jI nUM(DMin) SwbwS!(DMin) SwbwS!(khY) khygw[ Awp<br />

jI dw muK, (hir) pRkwS srUp hrI jI dI(aUujl) pRkwS srUp(soie) soBw vwlI,<br />

drgh bx jwvygw[ XQw:- pRgty gupwl; mhWq kY mwQy] nwnk auDry; iqn kY<br />

swQy]) guJVw lDmu lwlu; mQY hI prgtu iQAw] vw hir jI dI(drgh) gurbwxI<br />

jI dI(soie) soBw sihq, Awp jI dw muK pRymw-BgqI dI gwV@I lwlI sihq, (aUjl)<br />

sur^rU au~jlw ho jwvygw[ XQw:- ijQY Ehu jwie, iqQY Ehu surKrU; Es kY muih<br />

ifTY.sB pwpI qirAw]) ijnI ifTw.myrw siqguru Bwau kir; iqn ky.siB pwp<br />

gvweI] hir drgh.qy muK aujly; bhu soBw pweI] jnu nwnku.mMgY DUiV iqn; jo gur<br />

ky isK.myry BweI] 2]) nwmy; drgh muK aujly] nwmy; sgly kul auDry] nwim<br />

hmwry; kwrj sID] nwm sMig; iehu mnUAw gID] 3]<br />

iehu vwpwru; ivrlw vwpwrY] nwnk qw kY; sd bilhwrY] 5]) jil Qil<br />

mhIAil pUirAw; suAwmI isrjnhwru] Aink BWiq hoie psirAw; nwnk eykMkwru]<br />

prmpUjnIk inrgun vwihgurU jI dy srgun srUp, s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv<br />

swihb jI &urmwauNdy hn:- qn mn Dn isr, pUrn gurU pRmysr jI nUM Arpx rUp,<br />

nwm jpx jpwaux rUp, sB dI crn-DUV bnx rUp, iehu jo s`cw vwpwru hY, ies nUM<br />

koit mDy.ko ivrlw syvku; hoir sgly ibauhwrI] Anuswr ivrlw gurmuiK jn<br />

hI(vwpwrY) vxjdw hY[ (qw) iqs gurmuiK jI(kY) qoN, dwsn dws gRIb (sd) sYNkVy<br />

vwrIN sd(bilhwrY) kurbwn jWdw hY] 5] XQw:- hMau kurbwnY jwau.iqnw kY; lYin jo<br />

qyrw nwau] lYin jo qyrw nwau; iqnw kY.hMau sd kurbwnY jwau]<br />

crn swD ky; Doie Doie pIau] inrwhwr inrvYr suKdweI]) sq sMqoKI siqguru<br />

pUrw]) imrqk kau; jIvwlnhwr] BUKy kau; dyvq ADwr]) AlK AByv purK<br />

prqwp] Awid AnMq SuB guxW dy dwqy siqgurU swihb mh`lw cOQw jI, Drin ggn<br />

www.Gursevak.com<br />

544<br />

q`qkrw


nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´<br />

hir] prm pUjnIk mh`ly pMjvyN swihb jI nUM, AMdr bwhr srb ivAwpI ivsmwd<br />

Anq klwvwn mhW ivsmwdqweI b^S rhy hn[ pwrbRhmu pRBu idRstI AwieAw;<br />

pUrn Agm ibsmwd] Anuswr pUrn Agm ivsmwd bRhmwnMd rs, Anhd Junkwr<br />

’c lIn, pUrn Agm ivsmwd bRhm jI nUM q`k ky Purmw rhy hn:- nwnk.ruMnw bwbw<br />

jwxIAY; jy rovY lwie ipAwro]) hau.rih n skw, ibnu dyKy pRIqmw; mY nIru vhy vih<br />

clY jIau] Anuswr gurU jI dy s`cy crn-kmlW ’qy m`Qw r`K ky, s`cy crn-kmlW<br />

nwl ipAwr lw ky roNidAW 2, jo jl s`utxw hY, ies vYrwg rUpI jl nwl(swD) koit<br />

bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] siqgurU nwnk dyv swihb jI(ky)<br />

dy prmpiv`qR s`cy crn-kmlW nMU, dwsn dws gRIb Doie Doie ky, bRhmwnMd rs(pIau)<br />

pINdw hY, ijs ivsmwd rs nUM, pUrn gurU jI ikRpw krky dwsndws dy irdy’coN muK<br />

’c hr smyN Byjdy rihMdy hn[ XQw:- crx kml qyry.Doie Doie pIvw; myry<br />

siqgur.dIn dieAwlw]) siqgur ky crn; Doie Doie pIvw] gur nwnk; jip jip<br />

sd jIvw] {gurpRswid pyRm bynMqI:- vwihgurU syvw ismrn gurU ieiqhws dy AiBAws<br />

duAwrw, siqgurW dw b^iSAw AMimRq irdy ’coN au~T ky hr smyN muK ’c Awauxw Aqy<br />

KMfy bwty dw AMimRq Ckxw, s`cy siqgurU swihbwn dsW pwiqswhW dy SuB s`cy crn -<br />

kml Do 2 ky pIxy hn[ prmpUjnIk s`cy siqgurU mh`ly dsvyN jI smyN, 1756<br />

ibkRmI cyq dI sMpUrnqw q`k, prmpiv`qR s`cy crn-kml Do ky iplwaux dI mrXwdw<br />

sI[ rIs krky dMBI pKMfI Awpxy pYr Do ky ipAwauNdy sn[ ies kurIqI nUM htwaux<br />

leI, vwihgurU mh`ly dsvyN jI ny prmpiv`qR KMfy bwty dy AMimRq dI SuB s`cI Amolk<br />

dwiq b^SI hY[ Pyr Awp pMjW ipAwirAW qoN AMimRq Ck ky, sRI gurU goibMd rwie<br />

swihb jI qoN, sRI gurU goibMdisMG swihb ^wlsw jI, gurU ^wlsw pMQ jI dy<br />

prmpUjnIk DrmI s`cy ipqw rwjn ky rwjw mhwrwjn ky mhwrwjw; swihb jI bxy[<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn jI dw hukm mMn ky, iksy imRqk sRIr dy ieSnwn<br />

dw Apiv`qR jl Awpxy muK ’c nhIN pwauxw, ieh mhW ivkrwl BYVI bImwrI Awdq<br />

hY[ jgq dI Byfw cwl Anuswr rIs krky, ieh ZlqI nhIN krnI, ijn@W mhWpurSW<br />

dy imRqk ieSnwn dw jl qusIN pIqw hY, Ehu BI nhIN b^Sxgy[ pUrn gurU jI dw<br />

hukm mMno, bMdy dy gMdy pYr Do ky n pIvo n ipAwvo[ ies nrk qoN bco bcwvo}<br />

www.Gursevak.com<br />

545<br />

q`qkrw


crn swD ky; Doie Doie pIau] Arip swD kau; Apnw jIau] 2.prmpUjnIk<br />

s`cy siqgurU swihb jI dy s`cy crn-kml gursbd jI hn[ XQw:- ihrdY.crx<br />

sbdu siqgur ko; nwnk.bWiDE pwl] (swD) s`cy siqgurU swihb jI(ky) dy<br />

s`cy(crn) gursbdW dy ArQW nUM pRymIAW nwl iml ky vIcwrn, kQw kIrqn krn<br />

sunx sunwaux bwr 2 AiBAws iDAwn krn rUp, Doie Doie ky, Awpxy irdy’coN<br />

muK’c, s`cy siqgurU swihb jI dw b^iSAw AMimRq pRwpq krky pIau[ XQw:- AMimRqu<br />

pIAw; siqguir dIAw] Avru n jwxw; dUAw qIAw] (swD) prmpUjnIk s`cy<br />

siqgurU pRmysr jI(kau) nUM, Apnw (jIau) mn, jIvn, isr(Arip) Bytw kro[ jIau<br />

Arpx vwly gurU pRymIAW nUM rom rom krky sdw nmskwr:- 1761 ibkRmI nUM sMq<br />

doKI mhW pwpI AOrMgy ny, prmpUjnIk vwihgurU mh`ly dsvyN jI’qy, AwpxI PæOj qy<br />

phwVI rwijAW dI POæj duAwrw, sRI AnMdpur swihb jI nUM Gyrw puAw id`qw[ rsd qy<br />

is`K sMgqW dw gurU drSnW nUM jwxw bMd kr idqw[ swFy s`q mhIny jMg jwrI irhw[<br />

muZl srkwrI krmcwrI, nOjuAwn b`cIAW nUM D`ky nwl cu`k ky lY jWdy , zor zulm<br />

bhuq hI vD igAw[ prjw nwl huMdIAW vDIkIAW AinAwie D`kw pyRmI isMG suxdy[<br />

iml 2 ky mqy krdy, “c`lo AwpW gurUpRmysr jI dy prmpiv`qR sMudr s`cy ipAwry<br />

drSn krIey, gurU jI qoN kurbwn hoeIey[ ”gurU jI qoN kurbwn hox vwly pyRmI,<br />

gurUpRmysr jI nUM isr Arpx dIAW ArdwsW krky GrW qoN qurdy[ rsqy’c dirAwvW<br />

dy GwtW’qy QW 2 pulIs cONkIAW bYTIAW sn[ gurmuiK ipAwry dirAwvW nUM qr ky<br />

lMG jWdy[ A`gy sRI AnMdpur swihb jI duAwly, zwlm &OjW dw Gyrw sI[ rwq nUM<br />

AwpxI jwn qlI’qy r`K ky, ikly’c jw pRvyS huMdy[ gurUpRmysr jI Awpxy ipAwirAW<br />

nUM dyK ky, gd 2 pRsMn ho jWdy[ gurU ipAwry isMG swihbwn jI, gurU pRmysr jI dy<br />

s`cy crn-kmlW’qy m`Qw r`K ky, fMfauq krky inhwl huMdy[ XQw:- nYnI dyKau.gur<br />

drsno; gur crxI mQw] pYrI.mwrig gur cldw; pKw PyrI hQw] Akwl mUriq.irdY<br />

iDAwiedw; idnu rYin jpMQw]) kir ikrpw pRB; irdY bsyro] crn sMqn kY; mwQw<br />

myro] 1]) sMqh crn; mwQw myro pauq] Aink bwr; sMqh fMfauq] 1]<br />

gurU ipAwry svwry nwnk Bgqw; sdw ivgwsu] Anuswr rom 2 krky iKV ky<br />

iKVy iKVy m`Qy dovyN h`Q joV ky, Arip swD kau; Apnw jIau] Anuswr pyRm bynqI<br />

krdy, “hy s`cy pwiqSwhjI!dwsn dwsW gRIbW dy isr hwzr hn[ isr kurbwn krn<br />

dI Ardws kr dyvo jI, ”vwhu vwhu DMn pRym[ XQw:- qU cau sjx mYifAw; fyeI<br />

www.Gursevak.com<br />

546<br />

q`qkrw


issu auqwir] nYx mihMjy qrsdy; kid psI dIdwru]) kbIr.muih mrny kw cwau hY;<br />

mrau q hir kY duAwr] mq.hir pUCY kaunu hY; prw hmwrY bwr]) siqgur AwgY.sIsu<br />

Byt dyau; jy siqgur swcy BwvY] Awpy dieAw krhu pRB dwqy; nwnk.AMik smwvY])<br />

hau mnu ArpI.sBu qnu ArpI; ArpI siB dysw] hau isru ArpI.iqsu mIq ipAwry;<br />

jo pRB dyie sdysw]) qY swihb kI bwq ij AwKY; khu nwnk.ikAw dIjY] sIsu vFy<br />

kir.bYsxu dIjY; ivxu isr.syv krIjY] ikau n mrIjY, jIAVw n dIjY; jw shu<br />

BieAw ivfwxw]<br />

swD kI DUir; krhu iesnwnu]) DUVI mjnu.swD Ky; sweI QIey ik®pwl] lDy hBy<br />

QokVy; nwnk.hir Dnu mwl] 1] ies leI(swD) ; srb klw smrQ] siqgurU<br />

nwnk dyv swihb jI kI, prm piv`qR DUir vw srb ivAwpI ivsmwd pRkwS srUp<br />

prmpiv`qR s`cI gRIbI SrDw rUpI, s`cI crn(DUir) DUV’c, suixAw mMinAw; min<br />

kIqw Bwau] AMqr giq; qIriQ mil nwau] Anuswr gurbwxI sunx mMnx vswaux<br />

rUp iesnwnu, dwsn dws gRIb rom 2 krky hr smyN(krhu) krdw hY, Awp jI BI<br />

kro[ XQw:- mwiG.mjnu sMig swDUAw; DUVI kir iesnwnu] hir kw nwmu.iDAwie<br />

suix; sBnw no kir dwnu]) gur kI ryxu; inq mjnu krau] jnm jnm kI; haumY<br />

mlu hrau]<br />

swD aUpir; jweIAY kurbwnu] (swD) gurU pRmysr jI aUpir, kurbwnu(jweIAY)<br />

jwxw krIey[ XQw:- gur kau; kurbwnu jwau hW]) gur Apuny aUpir; bil jweIAY])<br />

nwnk dws; sdw kurbwnI]<br />

kurbwn dw ArQ:- prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn dsW pwiqswhW, pRymI<br />

is`K is`KxIAW ny srb`q dy Bly ihq, Akwl purKu jI qoN Awpxw, qn mn Dn sIs<br />

AMg 2 mwqw ipqw sMqwn isMG isMGxIAW &OjW ^zwny sB ku`J kurbwn kIqw hY[ ijvyN<br />

prmpUjnIk sdw jIvdy rwie bulwr, bwbw bu`Fw swihb BweI gurdws jI, BweI mqI<br />

dws pMj ipAwry, pIr buDUSwh nbIKW gnIKW Awid, byAMq pRymI kOx gxy[ ShId hoey<br />

Awp nhIN ku`J bxy[ Dn kurbwn krn dw Bwv hY, Awpxw swrw Dn Gr bwr<br />

jwiedwd gurU pRmysr jI nUM pRym Bytw kr dyxw[ qn kurbwn krn dw Bwv hY, Awpxy<br />

ieMidRAW dy ivSy iqAwg ky, sRIr inSkwm syvw ’c lw dyxw, snmuK rih ky, rom 2<br />

krky hr smyN vwihgurU 3 jpxw, loV pYx qoN kurbwn kr dyxw, mn kurbwn krn dw<br />

Bwv hY ik mn gurU pRmysr jI dw smJ ky, koeI BI mMdw sMklp nhIN krnw[<br />

www.Gursevak.com<br />

547<br />

q`qkrw


XQw:- mMdw.mUil n aupijE; qry scI kwrY lwig jIau] 6]) mn Apuny qy; burw<br />

imtwnw] pyKY sgl isRsit; swjnw]<br />

swD syvw; vfBwgI pweIAY] dsW pwiqswhW dI prmpiv`qR s`cI joiq, s`cy<br />

siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy, inrMkwr srUp suMdr A`Kr 2 nUM, gurU pRmysr bRhm<br />

mMnx vwly, ijs gurU ipAwry sicAwry jI nUM, siqgurU gRMQ swihb jI hr smyN<br />

surq’c, s`cy gurbwxI jI Byj ky, rom 2 ’c vs ky iqRpq krdy rihMdy hn[ jo gurU<br />

pRmysr jI dy b^Sy, Agm Apwr AnMq ivsmwd ie`k rs b`JvyN pRkwS ’c, rom 2<br />

krky lIx, hr smyN Ajpw jwp rom 2 krky krdy rihMdy hn, AYsy gurU ipAwry<br />

vfBwgI swD purKu jI hn[ bRhmigAwnI kY; grIbI smwhw] bRhmigAwnI;<br />

praupkwr aumwhw]) suAY kwrj isD´qI, praupkwr DwieqI[ Anuswr praupkwr<br />

leI Awpxw sB ku`J, jIA pRwx sIs q`k, gurU pRmysr jI qoN kurbwn krn vwly,<br />

hm DnvMq BwgT; sc nwie] Anuswr nwm Dn nMU pRwpq, nwm Dn nMU A`gy b^Sx<br />

vwly, vfBwgI swD sMq gurmuiK gursyvk guris`K mhWpurS Aqy vfBwgI (swD) gurU<br />

jI dI SuB s`cI ^Ub im`TI ipAwrI vfBwgI syvw, gurpRswid vfBwgI(pweIAY)<br />

pwauxw krIey, syvw pRwpq krky vfBwgI bx jweIey[ ijvyN pMj ipAwry pIr bu`DUSwh<br />

jI nbI KW gnI KW jI Awid[ XQw:- thl mhl.qw kau imlY; jw kau swD<br />

ik®pwl] swDU sMgiq.qau bsY; jau Awpn hoih dieAwl]) jw kY msqik Bwg; is<br />

syvw lwieAw]) gur syvw qy nwmy lwgw] iqs kau imilAw; ijsu msqik Bwgw]<br />

swD sMig; hir kIrqnu gweIAY] gurU pRmysr jI dI AqI ipAwrI (sMig)<br />

siqsMgq jI ’c, hir rUp(swD) sMqW mhWpurSW duAwrw, hr smyN (hir) vwihgurU<br />

gurbwxI jI dw kIrqnu(gweIAY) gwieAw jWdw hY[ XQw:- nIkI; swD sMgwnI]<br />

rhwau] phr mUrq pl.gwvq gwvq; goivMd goivMd vKwnI] ijs nUM sux ky, koit<br />

ApRwD; swDsMig imtY] Anuswr koRVW AprwD imtdy hn[ sMqW qoN kIrqn sux ky,<br />

mn qn ieMdRy, bRhmwnMd rs’c rs ky auDr jWdy hn[ XQw:- nwnk auDrY; swD<br />

suin rsY] 6] vw (swD) gurU pRmysr jI dI AqI ipAwrI (sMig) siqsMgq jI<br />

’c, mn bwxI sRIr krky, sdw leI rihMidAW, (hir) vwihgurU jI dI prmpiv`qR<br />

prmpUjnIk AMimRRq s`cI im`TI Dur ky bwxI jI dw, inSkwm inrbwn kIrqnu,<br />

inrmolk hIrw] Awnµd, guxI ghIrw] SuB s`cw kIrqnu, pUrn ivsmwd pRym ’c<br />

lIx ho ky, rom 2 krky jh nhI Awpu; qhw hoie gwvau] Anuswr Awp iqAwg<br />

www.Gursevak.com<br />

548<br />

q`qkrw


ky(gweIAY) gwauxw krIey[ XQw:- nwnku khY.suin ry mnw; kir kIrqnu hoie auDwru]<br />

4] 1] 158] ijs kIrqn duAwrw vwihgurU mh`ly pihly jI ny, kiljugu; auDwirAw<br />

gurdyv] Anuswr klju`gI jIAW dw auDwr kIqw, kOVy rITy imTy kIqy, izlw nYnIqwl<br />

ivKy gurduAwrw sRI rITw swihb jI sj rhy hn[ swihb jI dy im`Ty rITy dw pRSwd Ck<br />

ky, pRymI bVy hI KuS ivsmwd ho ky, DMn vwihgurU siqgurU nwnk swihb jI, pUrn pRym<br />

nmskwr sihq jpdy jpwauNdy hn[ BweI mrdwny swihb jI ny mh`ly pihly jI dI<br />

hzUrI ’c, swrI izMdgI inSkwm kIrqn gwieAw[<br />

prmpUjnIk v`fy vwihgurU bwby Swm isMG jI ny s`qr swl sRI hirmMdr swihb jI<br />

ivKy, svw do vjy qVky pRym cONkI lw ky, inSkwm kIrqn kIqw[ ieqny lMmy smyN ’c<br />

nwgw nhIN pwieAw[ Aju PrIdY kUjVw; sY kohW QIEim] Anuswr pwk sRIr AiqAMq<br />

ibRD kmzor hox qoN, v`fBwgy gursyvk jI, Awpxy moiFAW’qy cu`k ky ilAwauNdy[ JKVu<br />

JwgI mIhu vrsY; BI guru dyKx jweI] Amolk bcn kmwey[ Awp jI qoN bwbw gurmuiK<br />

isMG swDU isMG Anyk pRymI vroswey, pUrn bRhmigAwnI bxy[ ijn@W byAMq gurduAwry<br />

bxwey[ gurU Bgq gur syvw sUrj khwey[ hux q`k byAMq j`Qy syvw rhy krwey[ DMn gur<br />

syvk j`g’qy Awey[ gurU jI dy mn nUM Bwey[<br />

64.Aink ibGn qy; swDU rwKY] hir gun gwie; AMimRq rsu cwKY] siqgurU<br />

swihbwn jI dy s`cy crn -kml Do ky pIxy krky, Awpxw mn Arpxy krky, crn-<br />

DUVI’c ieSnwn krny krky, kurbwn jwxy krky, v`fBwgI s`cI syvw krny krky,<br />

inSkwm kIrqn duAwrw, (hir) vwihgurU jI dy(gun) guxW nUM(gwie) gw 2 ky, vwihgurU<br />

jI dy bRhmwnMd AMimRq rsu nUM(cwKY) Ckdy hn, gurU jI irdy’coN muK’c Byjdy hn[ AYsI<br />

ivsmwd Amolk dwq b^S ky, (swDU) gurU pRmysr jI, eyfz Awid ibmwrIAW, SuB<br />

kwrjW dI sMpUrnqw’c Awaux vwly(Aink) AnykW(ibGn) ibGnW(qy) qoN(rwKY) r`Kdy<br />

hn[ XQw:- ibGn ibnwsn.siB duK nwsn; gur crxI mnu lwgw]<br />

swKI, gurmuiK ipAwry BweI jogwisMG swihb jI:- pySwvr qoN BweI gurmuiK<br />

isMGjI Awpxy AqI ipAwry spu`qR nUM nwl lY ky, drs qyry kI; ipAws min lwgI]<br />

Anuswr prmpUjnIk s`cy siqgurU vwihgurU mh`ly dsvyN jI dy prmpiv`qR SuB s`cy<br />

ivsmwdI drSnW nUM, sRI AnMdpur swihb jI ivKy Awey[ AnMq bRhmMf dy auDwrxhwr<br />

gurU pRmysr jI dI, qrsu pieAw.imhrwmiq hoeI; siqguru sjxu imilAw]<br />

Anuswr(imhrwmiq) imxqI qoN rihq ivsmwd myhr hoeI, hzUr s`cy pwiqSwhjI ny<br />

pu`iCAw, “ies nyk gurmuiK b`cy dw nwm kI hY?” “Awp jI dy b`cy dw nwm jogw hY<br />

www.Gursevak.com<br />

549<br />

q`qkrw


jI[” gurU pRmysr jI sihj suBwey ivsmwd ivgws sihq, pyRm’c FL ky suMdr im`TI<br />

ipAwrI Dun’c boly, “cMgw BweI!ieh gurU jogw, gurU ies jogw[ ”SuB vr<br />

b^iSAw[ BweI swihb jI rom 2 krky, bhuq hI AnMd sihq pRsMn hoey[ gurU jI<br />

dI b^iSS jwx ky, Awpxw ipAwrw b`cw gurU jI dy s`cy crn-kmlW ’c pRym Bytw<br />

kr idqw[ gurU pRmysr jI ny AMimRq Ckw ky, Awpxw lwflw spu`qR bxwieAw[ ien@W<br />

nUM hmySw hI AwpxI prmpiv`qR hzUrI ’c r`Kdy, aucycw ipAwr siqkwr krdy[<br />

g`BrU hox qoN ien@W dy ipqwjI ny , ien@W dI SwdI leI Cu`tI lY leI[ isMG swihb jI<br />

SwdI krwaux leI ipSwvr cly gey[<br />

prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU swihb jI ny ien@W dI pRIqI prKx leI,<br />

ie`k pyRmI nUM Awpxw hukmnwmw dy ky ByijAw qy hukm kIqw, “cwr lwvW qoN mgroN<br />

ieh hukmnwmw dyvxw jI, ” is`K ny iesy qr@W hI kIqw[ BweI swihb jI ny, sRI<br />

hukmnwmw Awpxy sIs’qy r`iKAw[ au~QoN hI sRI AnMdpur swihb jI nUM qur pey[<br />

rwh’c AwauNidAW, BweI swihb jI nMU mwx &uirAw, “jogwisMGw!gurU pRmysr jI dw<br />

hukm mMnx vwlw, qyry ijhw j`g’qyy hor koeI BI nhIN hY[ ”mwx sB nUM gwlx vwlw<br />

hY[ XQw:- kbIr.mwieAw qjI.q ikAw BieAw; jau mwnu qijAw nhI jwie] mwn<br />

munI muinvr gly; mwnu sBY kau Kwie] BweI swihb jI huiSAwrpur phuMcy[ vysvw nUM<br />

dyK ky, is`K Drm ivru`D, kukrm krn leI vysvw dy mkwn pws pu`jy, qW kI<br />

vyiKAw?jmwl jlwl jlvy nUr pRkwS sihq, jgmgwauNdy ichry vwly qyz pRqwpI<br />

pUrn mhWpurS pihry’qy KVHy q`ky , l`jw AweI qW vwips muVy[ cOQI vwr jwx qoN,<br />

vwihgurU gurU pRmysr jI b`dl dI grj vWg gMBIrqw vwlI ^Ub im`TI 2 Avwz’c<br />

g`j ky boly, “jogwisMGw!qYnUM mwr pu`TI kI vgI hoeI ey? m`Qy qyry’qy , mohr gurU dI<br />

l`gI hoeI ey[ ”suMdr mnohr id`b drSnW, Avwz’c vwihgurU jI vsdy jwx ky,<br />

Awpxy mn nUM iDRkwrW pwauNdy, gurU pRmysr jI dy suMdr drbwr’c, sRI AnMdpur swihb<br />

jI Awey phuMcy[<br />

s`cy pwiqSwhjI, ipAwr lwf BrI AgMmI iK`c nwl grj ky boly, “hy BweI!qUM<br />

cMgw vYrwgI iqAwgI hukm mMnx vwlw isMG hYN[ jo dwsn dws nUM swrI rwq vysvw dy<br />

bUhy’qy KV@w kIqw, SwbwS!vwh 2 BweI jogw isMGjI vwh!”kbIr.siqgur sUrmy;<br />

bwihAw bwnu ju eyku] lwgq hI.Buie igir pirAw; prw kryjy Cyku] Anuswr gurU<br />

pRmysr jI nMU AMqrjwmI jwx ky, s`cy crn-kmlW’qy Fih pey[ XQw:- jogwisMG;<br />

www.Gursevak.com<br />

550<br />

q`qkrw


lKI giq soie[ mm ihq; cobdwr gur hoey[ smJ vwrqw; crnI prXo[ DMn pRBU;<br />

dy hwQ aubrXo[ Awp smwn; n Apr ikRpwlw[ sdw dws ko; bn rKvwlw[ qjhu<br />

ijTweI; is`K ky kwrn[ jXoN kXoN; krhu dws auDwrn[ (gu:pR:sU) is`K nUM A`g qoN<br />

bcwaux(kwrn) leI, gurqw ibrwjmwn sB qoN AiqAMq au~cy ru`qby dI(ijTweI)<br />

vifAweI C`f ky, Aiq FIT krm] Anuswr vysvw dy bUhy ’qy jw ky Awp cONkIdwr<br />

bxy[ nwnk.ruMnw bwbw jwxIAY; jy rovY lwie ipAwro] Anuswr lUM 2 krky ro 2 ky<br />

muAw&I mMgI[ “hm AprwD.pwp bhu kIny; kir dustI cor curwieAw] Ab nwnk.<br />

srxwgiq Awey; hir rwKhu lwj.hir BwieAw] Anuswr hy prmpUjnIk ipqw<br />

jI!dwsn dws ieAwxy bwirk nUM ikRpw krky b^S lvo jI[ XQw:- cMcl<br />

miq.bwirk bpury kI; srp Agin kr mylY]) srin pry kI; rwKu dieAwlw]<br />

nwnk; qumry bwl gupwlw]) (BWqI) jYsw bwlku Bwie suBweI; lK AprwD kmwvY]<br />

kir aupdysu.iJVky bhu BwqI; bhuiV ipqw gil lwvY]) pauVI] myil lYhu dieAwl;<br />

Fih pey duAwirAw] riK lyvhu dIn dieAwl; BRmq bhu hwirAw] Bgiq 1 vClu<br />

qyrw 2 ibrdu; hir, 3 piqq 4 auDwirAw] quJ ibnu nwhI koie; ibnau moih 5 swirAw]<br />

6 kru 7 gih lyhu dieAwl; swgr sMswirAw] 1 ipAwr krnw 2 Drm 3 Apiv`qR<br />

4 auDwrn, qwrn vwly 5 krdw hY 6 h`Q 7 pkV ky[ ”srix pry kI rwKqw; nwhI<br />

shswieAw]) guxu Avguxu myrw.ikCu n bIcwirAw; bKis lIAw iKn mwhI])<br />

siqguru myrw sdw dieAwlw; moih dIn kau rwiK lIAw]) Awpxy bwlk Awip<br />

riKAnu; pwrbRhm gurdyv] Anuswr Awpxy ipAwry bwlk sdw sdw iehu BUlnhwru]<br />

jwx ky, nwnk rwKnhwru Apwru] gurU pRmysrjI ny b^S ley[<br />

b^Sx bwry Kws gurU pyRmI jI dyy pyRm AnMd rs Bry suMdr mnohr bcn:- gurU<br />

dI jy loV hovy; gurU BI Ajyhy hox; jYsy gurU dSmyS, sq purK Akwl jI[ vwr pRvwr<br />

cwry b`icAW kuhwey dyx, dyS kOm pMQ qoN kurbwn vwL 2 jI[ koit bRhmMf dy Twkur<br />

hox, qpidAW nUM Twr dyx, sMqW dy shweI qy ipAwirAW dI FwL jI[ swrI rwq<br />

pihrw dyx cONkIdwr bxky, pwp A`g iv`coN, lYx ipAwry nUM inkwl jI[<br />

SuB isiKAw:- srb kI ryx; hovIjY] Awpu imtwie; imlIjY] Anuswr guris`K<br />

Awp k`uJ n bxy, hm cwkr.goibMd ky; Twkuru myrw Bwrw] krn krwvn sgl ibiD;<br />

so siqgurU hmwrw] Anuswr sB ku`J gurU pRmysr jI nMU mMny[ rwm; hm, siqgur<br />

pwrbRhm kir mwny]) jw kY min; gur kI prqIiq] Anuswr gurU pRmysr jI ’qy<br />

www.Gursevak.com<br />

551<br />

q`qkrw


pUrn pRqIq r`Ky, sdw 2 gurU pRmysr jI dy prmpUjnIk s`cy crn-kml c`tdw rhy[<br />

XQw:- jn nwnk pRIiq; swD pg cwty] hy gurqw ibrwjmwn sdw 2 myhrvwn,<br />

Anq klwvwn pUrn Bgvwn, prmpUjnIk s`cy siqgurU DMn vwihgurU sRI gurU gRMQ<br />

swihb jI!Awpxy inmwxy pRdysI guxhIn AprwDI sdw Bu`lxhwr b`icAW dy, idl<br />

idmwZ surqI ibRqI ’c, gurbwxI Byj ky, rom 2 ’c vs ky iqRpqI krdy rho jI[<br />

Et ghI; sMqh dir AwieAw] srb sUK; nwnk iqh pwieAw] 6] s`cy<br />

siqgurU nwnk dyv swihb Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin<br />

mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI<br />

&urmwauNdy hn:- (sMqh) s`cy siqgurU swihb jI dy, sB qy aUc; jw kw drbwru]<br />

sgl Bgq; jw kw nwmu ADwru] Anuswr srb ivAwpI AsMK pRkwS srUp prm au~cy<br />

su`cy s`cy dir ’qy, ijhVw pyRmI gursyvk AwieAw, inmwxw inqwxw ho ky Et(ghI)<br />

gRihx kIqI, (iqh) iqs ny gurU pRmysr jI qoN, sRb ivAwpI Anq klwvwn mhW<br />

ivsmwd (srb) swirAW(sUK) suKW nUM pwieAw hY] 6]<br />

imrqk kau; jIvwlnhwr] prmpUjnIk vwihgurU siqgurU swihbwn jI, srb<br />

ivAwpI mhW ivsmwd qyz pRqwp pRkwS praupkwr imhrvwngI krky, imrqk nUM<br />

jIvwl ky, nwm b^S ky inrml krn vwly hn[ {iBRMgI hry cwry qoN, ijauNdI suMfI,<br />

Awpxy im`tI dy Gr’c ilAwauNdI hY[ auh mr jWdI hY, iBRMgI aus nUM Awpxw rwg<br />

suxwauNdI hY[ mrI suMfI rwg sux ky, iPr ijauNdI ho jWdI hY[ hy vwihgurU jI!Awp<br />

jI dy ivsmwd kOqk hn, iBRMgI Awpxy rwg duAwrw, suMfI nUM ijauNdI kr lYNdI hY[ }<br />

sloku] Aiq suMdr kulIn cqur; muiK i|AwnI DnvMq] imrqk khIAih nwnkw;<br />

ijh pRIiq nhI.BgvMq]) AwKw jIvw; ivsrY mir jwau]) mrxM; ibsrxM goibMdh]<br />

jIvxM; hir nwm D´wvxh] Anuswr vwihgurU jI v`loN mry nwm hIn; kwlK muiK<br />

mwieAw] jIv dy AMdr, AnMq kItwxU hn, jo rwmjI v`loN mry hoey hn[ rwmjI qoN<br />

Bu`ly imrqk jIv dy, mry AnMq iktwxUAW(kau) nUM, s`cy siqgurU gRMQ swihb, AwpxI<br />

AqI ipAwrI s`icAwrI sqsMgq jI’c, iBRMgI vWg, prmpiv`qR kQw kIrqn<br />

gurbwxI suxw ky, vwihgurU jI v`l (jIvwlnhwr) (jIvwln+hwr) ijauNdw<br />

krn(hwr) vwly hn[ XQw:- Amr Bey; Amrwpdu pwieAw] swDsMig; nwnk hir<br />

iDAwieAw]) eyk bUMd.guir AMimRqu dIno ; qw Atlu Amru.n muAw]) pI AMimRqu<br />

AwGwinAw; guir.Amr krwieAw]<br />

www.Gursevak.com<br />

552<br />

q`qkrw


65.imrqk kau; jIvwlnhwr] swKI:- prmpUjnIk v`fy r`b DMn vwihgurU<br />

Akwl purKu mh`ly pihly jI dI, prmpiv`qR dsvIN joiq, s`cy siqgurU sRI gurU<br />

goibMdisMG swihb Kwlsw jI, sRI ptnw swihb jI ivKy, Awpxy hwxI b`icAW nwl<br />

Kyf rhy sn[ kMnW’c rox dI Avwz peI, kruxwlX hYN] ikRpwisMD pRB jI krxw<br />

rs ’c FL gey[ vwihgurU gurU jI ny jw ky pu`iCAw, “mwqwjI!ikauN roNdy hoN?”“hy<br />

bwlw pRIqm jI!myrw ie`ko ie`k ipAwrw b`cw mr igAw hY[ ”bwlw pRIqm jI ny<br />

Awpxy AwigAwkwrI AnuswrI hwxI bwlkW smyq, prmpUjnIk prmpiv`qR vwihgurU<br />

mMqR jI dw jwp kIqw, b`cw ijauNdw ho igAw[ ieh ivsmwd kOqk dyK ky, swr<br />

sqsMgI DMn bwlw pRIqmjI, DMn bwlw pRIqmjI kih ky, s`cy crn-kmlW’qy Fih<br />

pey[ is`KW ny Awpo iv`cIN ikhw, “iesy qr@W, prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU<br />

sRI gurU Amrdws swihb jI ny ikRpw rs’c FL ky, sRI goieMdvwl swihb jI ivKy,<br />

ie`k imRqk b`cw ijauNdw krky, aus dy mwqw jI nUM roxo htwieAw sI[ bwlw<br />

pRIqmjI’c BI DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU Amrdws swihb jI vwlI joiq<br />

pRgt pRq`K hI ivrwj rhI hY[ ies leI, kruxw-rs’c FL ky, b`cy nUM ijauNdw<br />

krky, imrqk kau; jIvwlnhwr] gurU jI ny mhwn praupkwr kIqw[ ”<br />

BUKy kau; dyvq ADwr] 1.gurU jI(BUKy) Bu`Ky(kau) nUM, lMgr b^S ky(ADwr)<br />

iqRpqI(dyvq) b^Sdy hn[ XQw:- ijQY jwie bhY myrw siqgurU; so Qwnu suhwvw.rwm<br />

rwjy] Anuswr siqgurU nwnk dyv swihb jI qoN lY ky hux q`k, siqgurU gRMQ swihb<br />

jI, Aqu``t lMgr duAwrw Bu`iKAW dI iqRpqI krdy hn[ XQw:- inmwny kau jo dyqo<br />

mwnu] sgl BUKy kau krqw dwnu] vw Aink Bog; ibiKAw ky krY] nh iqRpqwvY;<br />

Kip Kip mrY] ibnw sMqoK; nhI koaU rwjY] supn mnorQ; ibRQy sB kwjY]) ibiKAw<br />

mih; iknhI iqRpiq n pweI] ijau pwvku eIDin nhI DRwpY; ibnu hir khw AGweI]<br />

Anuswr ivSy pdwrQW dI jnm 2 dI Bu`K krky, BUKy jIv(kau) nUM, Awpxw nwm jpw<br />

ky, sMqoK bRhmwnMd rs nwm dw ADwr(dyvq) bKSdy hn[ XQw:- ieik inrMkwrI;<br />

nwm AwDwir]<br />

srb inDwn; jw kI idRstI mwih] purb ilKy kw; lhxw pwih] imRqk nUM<br />

jIvwlx vwly, Bu`Ky nUM nwm ADwr b^Sx vwly, nrwiex inrMkwrjI dy pUrn s`cy<br />

Avqwr, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] siqgurU gRMQ swihb<br />

jI dy Apwr ikRpw vwly AnykwN h`Q, hux swfy isrW’qy hn[ (jw) ijn@W(kI) dI<br />

www.Gursevak.com<br />

553<br />

q`qkrw


ikRpw- idRstI(mwih) ’c, srb ivAwpI vwihgurU jI dy gursbd rUp, vw ir`DI is`DI<br />

inDI rUp(srb) sB(inDwn) ^zwny hn[ XQw:- idRsit qyrI suKu pweIAY; mn mwih<br />

inDwnw] jw kau qum ikrpwl Bey; syvk sy prvwnw]) srb inDwn; pRB qyrI<br />

mieAw] Awphu; kCU n iknhU lieAw]) srb inDwn; rwKy jn mwih] qw kY sMig;<br />

iklivK duK jwih] 2] gurU pRmysr jI Awpxy ijs pyRmI is`K syvk jI’qy, srb<br />

inDwn ikRpw-idRStI pw ky, ikRpw-idRStI dw mhwqm, lUM 2 ’qy ilK dyx, qW auh gurU<br />

pRmysr jI dy, srb inDwn ikRpw-idRStI dy ilKy(kw) dw(purb) mhwqm, &L, gursbd<br />

rUp sB ^zwny, (lhxw) lYxw(pwih) pwauNdy hn[<br />

sBu ikCu iqs kw; Ehu krnY jogu] KMf bRhmMf dw sBu ikCu pswrw, iqs vwihgurU<br />

jI kw hI hY[ Ehu sB’qy AwpxI ikRpw-idRStI(krnY) krn dy(jogu) lwiek hn[ jo<br />

AwpxI ikRpw-idRstI nwl imRqk nUM jIvwldy hn, Bu`Ky nUM nwm ADwr b^Sdy hn,<br />

Awpxy ipAwry syvk jI nUM swry nwm ^zwny b^Sdy hn[ vw srb inDwn idRStI dy<br />

mwlk gurU pRmysr jI, ijs Awpxy ipAwry syvk jI’qy ikRpw-idRStI pw ky, gursbd<br />

^zwny b^S idMdy hn[ KMfW bRhmMfW dw rwj pswrw sBu ikCu, iqs gursyvk jI kw hI<br />

ho jWdw hY[ XQw:- jo ikCu Twkur kw, so syvk kw; syvku.Twkur hI sMig jwhru jIau]<br />

ApunY Twkuir; jo pihrwieAw] bhuir n lyKw puiC bulwieAw] iqsu syvk kY nwnk<br />

kurbwxI; so gihr gBIrw gauhru jIau]) Ehu ipAwry gursyvk jI, A`gy ikRpwidRStI(krnY)<br />

krn dy(jogu) lwiek ho jWdy hn[ ijvyN gurpRswid vwihgurU mh`lw 2<br />

jI, vwihgurU mh`ly pihly jI dy ipAwry syvk jI bx ky, bRhmMfW dy rwjy bxy, j`g’qy<br />

ipAwrI is`KI, gurbwxI r`K leI, sdw leI sB’qy ikRpw-idRStI krdy hn[<br />

iqsu ibnu dUsr; hoAw n hogu] ikRpw-idRStI nUM pRwpq, iqsu gurU ipAwry gursyvk<br />

jI qoN ibnu, A`gy b^iSS krn vwlw(dUsr) dUjw, n ip`Cy hoAw, nw hI A`gy nUM(hogu)<br />

hovygw[ XQw:- hir kw syvku; so hir jyhw] Bydu n jwxhu; mwxs dyhw] vw(iqsu) iqn@W<br />

gurdyv siqguru pwrbRhmu prmysru; gurdyv nwnk hir nmskrw] vwihgurU gurU jI qoN<br />

ibnu, nwm dwqy b^iSMd ipqw ikRpw-idRStI krn vwlw, hor(dUsr) dUjw, n ip`Cy hoAw,<br />

n hI A`gy nUM (hogu) hovygw[ XQw:- qyrw srIku.ko nwhI; ijs no lvY lwie suxwieAw])<br />

jYsw qU.qYsw quhI; ikAw aupmw dIjY]) gur nwil quil.n lgeI; Koij ifTw bRhmMfu]<br />

nwmu inDwnu.siqguir dIAw; suKu nwnk.mn mih mMfu]<br />

www.Gursevak.com<br />

554<br />

q`qkrw


jip jn; sdw sdw idnu rYxI] hy gurU ipAwry Bgq jn!imRqk nUM jIvwlx<br />

vwly, inrMkwr myhrvwn gurU jI nUM sdw sdw(rYxI) rwq idnu jip[ XQw:- syvI<br />

siqguru Awpxw; hir ismrI.idn siB rYx] Awpu iqAwig srxI pvW; muiK bolI<br />

imTVy vYx]) idnu rwqI AwrwDhu ipAwro; inmK.n kIjY FIlw] sMq syvw kir.BwvnI<br />

lweIAY; iqAwig mwnu hwTIlw]) kbIr.kyso kyso kUkIAY; n soeIAY Aswr] rwiq<br />

idvs ky kUkny; kbhU ky sunY pukwr]<br />

sB qy aUc; inrml ieh krxI] hy gurU ipAwry jIE!gurdyv mwqw gurdyv<br />

ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw] nwm bwxI dy dwqy siqgurU gRMQ swihb jI nUM, rwq<br />

idny mn bwxI sRIr krky, pUrn pRym sihq jo sdw jpxw hY, ieh sB kmweIAW(qy)<br />

qoN(aUc) au~cI(inrml) au~jl ivsmwd s`cI im`TI srb`q dy Bly dI, (krxI)<br />

BgqI, kmweI hY[ XQw:- AYQY DMDu iptweIAY; scu ilKqu prvwnu] hir sjxu guru<br />

syvdw; gur krxI prDwnu] nwnk nwmu n vIsrY; krim scY nIswxu] 4] 19])<br />

kir ikrpw; ijs kau nwmu dIAw] nwnk so jnu; inrmlu QIAw] 7] s`cy<br />

siqgurU (nwnk) Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu<br />

Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prmpUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI &urmwauNdy<br />

hn:- vwihgurU gurU pRmysr jI ny ikrpw(kir) krky, Awpxy ijs lwly goly (kau)<br />

nUM, vwihgurU nwmu jI(dIAw) b^Sy hn[ XQw:- kir ikrpw; ijsu AwpnY nwim lwey]<br />

nwnk cauQy pd mih; so jnu giq pwey] 5]) vwihgurU nwmu jhwz hY; cVY@ so au~qrY<br />

pwr[ jo srDw kir syNvdy; gur pwir auqwrnhwr[) hir nwmu dIAw.guir<br />

praupkwrI; Dnu DMnu gurU kw ipqw mwqw] hMau siqgur Apuxy kMau sdw nmskwrI;<br />

ijqu imilAY.hir nwmu mY jwqw] ivsmwd ikRpw krky gurU jI dy nwm b^Sx qoN, (so)<br />

auh gurmuiK ipAwry(jnu) Bgq(inrmlu) pRkwS srUp au~jl bRhm hI(QIAw) ho gey]<br />

7] XQw:- nwnk sMq inrml Bey; ijn min visAw soie]) khu kbIr.jn Bey<br />

Kwlsy; pyRm Bgiq ijh jwnI]) ijnI nwmu iDAwieAw; gey mskiq Gwil] nwnk.qy<br />

muK aujly; kyqI CutI nwil]<br />

jw kY min; gur kI prqIiq] iqsu jn AwvY; hir pRBu cIiq]) nwnk, syvku<br />

soeI AwKIAY; jo isru Dry auqwir] Anuswr gurU pRmysr jI qoN kurbwn hox vwly,<br />

BweI mqIdws swihb jI vWg, (jw) ijs gurU ipAwry gursyvk jI(kY) dy min ’c,<br />

www.Gursevak.com<br />

555<br />

q`qkrw


wm; hm, siqgur pwrbRhm kir mwny]) bilE crwgu, AMD´wr mih; sB kl auDrI,<br />

iek nwm Drm] pRgtu sgl hir Bvn mih; jnu nwnku gur pwrbRhm] Anuswr gur<br />

pRmysr jI kI sRb ivAwpI ivsmwd idRV pRp`k prqIiq hY, ik siqgurU swihb jI<br />

gur nwnk dyv goivMd rUp] hn[ iqsu gurU(jn) ipAwry (jn) Bgq jI nUM, (pRBu)<br />

Anq klwvwn sm`RQ(hir) prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU swihbwn jI, cIiq’c<br />

pRgt ho(AwvY) AwauNdy hn[ XQw:- ijs no prqIiq hovY.iqs kw gwivAw Qwie pvY;<br />

so pwvY drgh mwnu] jo ibnu prqIqI. kptI kUVI kUVI AKI mItdy; aun kw.auqir<br />

jwiegw JUTu gumwnu] 3] jyqw jIau ipMfu sBu qyrw; qUM AMqrjwmI purKu Bgvwnu]<br />

dwsin dwsu khY jnu nwnku; jyhw qUM krwieih.qyhw hau krI viKAwnu]) CMqu] sgl<br />

ieC myrI puMnIAw; imilAw inrMjn rwie jIau] Andu BieAw vfBwgIho; igRih pRgty<br />

pRB Awie jIau] igRih lwl Awey.purib kmwey; qw kI aupmw.ikAw gxw] byAMq<br />

pUrn suK shj dwqw; kvn rsnw gux Bxw] Awpy imlwey.gih kMiT lwey; iqsu<br />

ibnw.nhI jwie jIau] bil jwie nwnku sdw krqy; sB mih rihAw smwie jIau]<br />

4] 4] ijvyN gurmuiK ipAwry prm ShId BweI mqIdws swihb jI dy sIs’qy Awrw<br />

r`Kx smyN, sMq doKIAW ny BweI swihb jI nUM ikhw, “qUM vwihgurU sRI gurU qygbhwdr<br />

swihb jI dI is`KI qoN kI K`itAw hYY?Awpxy’ qy qrs ikauN nhIN krdw?prmpUjnIk<br />

s`cy siqgurU sRI gurU qygbhwdr swihb jI dw AMg p`K C`f ky, mn BwauNdy au~cy<br />

srkwrI Ahudy, bygmW dy suK ikauN nhIN mwxdw?”BweI swihb jI ny au~qR idqw,<br />

“dwsn dws’qy gurU pRmysr jI dI Aimq ndr myhr ho c`ukI hY, rom 2’c pRIqm;<br />

pRym Bgiq ky dwqy] vwihgurU mh`lw nOvW jI vs cu`ky hn[ siqgurU swihb jI dy<br />

ivsmwd AnMq srgun srUp AMdr bwhr drSn b^S rhy hn[ Anqklwvwn pUrn<br />

myhrvwn rwjn ky rwjw mhwrwjn ky mhwrwjw; AnMq pRkwS srUp ivsmwd inrgun<br />

bRhm jI, Awpxy srgun srUp dy AnMq bRhmMf dy swry AkwrW, Awpxy ipAwry BgqW<br />

ShIdW pRymIAW smyq, hr smyN gurU swihb jI dw nwm jp 2 ky nmskwrW hI<br />

nmskwrW krdy rihMdy hn[ gurU pRmysr jI dwsn dws dy idl idmwZ’c, AMdr<br />

bwhr AsMK pRkwS nUr inrMkwr gurbwxI jI Byjdy rihMdy hn, lUM 2’c vs ky, dwsn<br />

dws dy AMg 2 nUM suK dy ky iqRpq r`Kdy hn[ ”XQw:- AMg AMg suKdweI.pUrn<br />

bRhmweI; Qwn QwnMqr dysw]) ikqY pRkwir; n qUtau pRIiq] dws qyry kI; inrml<br />

rIiq] Anuswr pUrn pRym pRIq pRqIq DIrj sihq, BweI swihb jI ieauN boly:-<br />

www.Gursevak.com<br />

556<br />

q`qkrw


(krv`qu) Awsw] krvqu Blw; n krvt qyrI] lwgu gly; sunu ibnqI myrI] 1] hau<br />

vwrI; muKu Pyir ipAwry] krvtu dy; mokau kwhy kau mwry] 1] rhwau] jau qnu<br />

cIrih; AMig n morau] ipMfu prY; qau.pRIiq n qorau] 2] hm qum bIcu; BieE nhI<br />

koeI] qumih su kMq; nwir hm soeI] 3] khqu kbIru; sunhu ry loeI] Ab qumrI;<br />

prqIiq n hoeI]) “rom rom iv`c mYNkVy, visAw pRIqm Awp[ Awrw mYnUM BwauNdw,<br />

Drm C`fxw pwp[ tukVy ies srIr dy, kro jy l`K koRV[ qW BI Drm nw C`f sW,<br />

dIn qyrw nhIN loV[ Awrw ipAwrw lgq hY, kwrw krau bnwie[ isr jwie q<br />

jwie, myrw is`KI isdk n jwie[ ”ies qr@W byAMq gurmuiK gurU ipAwirAW nMU, gurU<br />

pRmysr jI’qy pUrn pRIq sihq pRqIq sI, ijs krky kurbwn hoey[<br />

Bgqu Bgqu; sunIAY iqhu loie] jw kY ihrdY; eyko hoie] gurU pRIqm jI ’qy<br />

pRqIq krky, gurU jI qoN kurbwn hox vwly, gurU crn-kmlW’c lIn, (jw) ijs<br />

gurmuiK ipAwry Bgq jI (kY) dy ihrdY ’c, eyko vwihgurU jI vsy hoie hn, Bwv<br />

swiKAwq ho rhy hn[ auh(iqhu) iqMn(loie) lokW Bwv KMf bRhmMf AMdr, DMn<br />

vwihgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy, pUrn pRymI isdkvwn, pUrn Bgqu Bgqu jI,<br />

(sunIAY) suxIdy hn[ XQw:- mhlw 5] goibMd goibMd goibMd sMig; nwmdyau mnu<br />

lIxw] AwF dwm ko CIpro; hoieE lwKIxw] 1] rhwau] bunnw qnnw iqAwig kY;<br />

pRIiq crn kbIrw] nIc kulw jolwhrw; BieE gunIX ghIrw] 1] rivdwsu FuvMqw<br />

For nIiq; iqin@ iqAwgI mwieAw] prgtu hoAw swDsMig; hir drsnu pwieAw] 2]<br />

sYnu nweI buqkwrIAw; Ehu Gir Gir suinAw] ihrdy visAw pwrbRhmu; Bgqw mih<br />

ginAw] 3] ieh ibiD suin kY jwtro; auiT BgqI lwgw] imly pRqiK gusweIAw;<br />

DMnw vfBwgw] 4]<br />

scu krxI; scu qw kI rhq] scu ihrdY; siq muiK khq] BweI mqIdws<br />

swihb jI jYsy, Amr ShId gurU Bgq ipAwry svwry pUrn bRhmigAwnIAW dI,<br />

bRhmigAwnI; praupkwr aumwhw] vwlI(krxI) kmweI(krxI) gurU BgqI(scu)<br />

s`cI hY, (qw) iqn@W(kI) dI(rhq) rihxI BI(scu) s`cI hY[ iqn@W dy ihrdY ’c BI<br />

scu hY, muiK qoN BI(siq) s`c hI(khq) kihMdy hn[ XQw:- Bgqw kI cwl<br />

scI.Aiq inrml; nwmu scw min BwieAw] nwnk Bgq.sohih dir swcY; ijnI sco<br />

scu kmwieAw] 1]) scu vylw mUrqu scu; ijqu scy nwil ipAwru] scu vyKxw scu<br />

bolxw; scw sBu Awkwru]<br />

www.Gursevak.com<br />

557<br />

q`qkrw


swcI idRsit; swcw Awkwru] scu vrqY; swcw pwswru] gursyvk bRhmigAwnIAW<br />

dI(idRsit) ingHw BI(swcI) s`cI hY[ aun@W dy mhwN pwk sRIrW dw Awkwru BI(swcw) s`cw<br />

bRhm srUp hI hY[ XQw:- bRhm mih jnu; jn mih pwrbRhmu] eykih Awip; nhI kCu<br />

Brmu] auh gurmuiK ipAwry pUrn bRhmigAwnI jI, rom 2 krky scu ’c(vrqY) vrqdy<br />

hn, aun@W dw nwm jpx jpwaux, gur syvw krn krwaux, sMQw krn krwaux, gurbwxI<br />

kQw kIrqn isKwaux, Awp kQw kIrqn krn krwaux, (pwswru) ivsqwr(swcw) s`cw<br />

hY[ XQw:- scy Bgq sohih drvwry; sco scu vKwxy rwm] Gt AMqry swcI bwxI; swco<br />

Awip pCwxy rwm] Awpu pCwxih.qw scu jwxih; swcy soJI hoeI] scw sbdu scI hY<br />

soBw; swcy hI suKu hoeI] swic rqy Bgq iek rMgI; dUjw rMgu n koeI] nwnk ijs kau<br />

msqik iliKAw; iqsu scu prwpiq hoeI]<br />

pwrbRhmu; ijin scu kir jwqw] nwnk so jnu; sic smwqw] 8] 15]<br />

prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv Drin ggn nv KMf mih;<br />

joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir]<br />

prmpUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI &urmwauNdy hn:- {vwhu vwhu bwxI inrMkwr hY; iqsu<br />

jyvfu, Avru n koie] gurSbd gurbwxI jI inrMkwr srUp hn[ siqgurU gRMQ swihb jI<br />

mhwrwj srgun srUp hn[ inrguxu srguxu Awpy soeI] }(ijin) ijn@W gursyvkW ny<br />

prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb mhwrwj jI, (pwrbRhmu)<br />

inrgun inrMkwr srgun scu srUp(kir) krky, (jwqw) jwxy hn, Bwv gurU jI ijqnw<br />

aupdyS krdy hn, aus nUM kmw ky, iKn 2 ’c gurU jI nUM nmskwr krdy rihMdy hn[<br />

(so) auh(jnu) ipAwry gurBgq gursyvk jI(sic) s`cy bRhm’c(smwqw) smw gey hn]<br />

8] 15] XQw:- vfhMsu mhlw 3 AstpdIAw siqgur pRswid] scI bwxI scu<br />

Duin; scu sbdu vIcwrw] Anidnu scu slwhxw; Dnu Dnu vfBwg hmwrw] 1] mn myry;<br />

swcy nwm ivthu bil jwau] dwsin dwsw hoie rhih; qw pwvih scw nwau] 1]<br />

rhwau] ijhvw scI.sic rqI; qnu mnu scw hoie] ibnu swcy.horu swlwhxw; jwsih<br />

jnmu sBu Koie] 2] scu KyqI.scu bIjxw; swcw vwpwrw] Anidnu lwhw scu nwmu Dnu;<br />

Bgiq Bry BMfwrw] 3] scu Kwxw scu pYnxw; scu tyk hir nwau] ijs no bKsy.iqsu<br />

imlY; mhlI pwey Qwau] 4] Awvih scy.jwvih scy; iPir jUnI.mUil n pwih] gurmuiK<br />

dir swcY.sicAwr hih; swcy mwih smwih] 5] AMqru scw.mnu scw; scI isPiq<br />

snwie] scY Qwin.scu swlwhxw; siqgur bilhwrY jwau]6] scu vylw.mUrqu scu; ijqu<br />

scy nwil ipAwru] scu vyKxw.scu bolxw; scw sBu Awkwru] 7] nwnk scY myly qw<br />

www.Gursevak.com<br />

558<br />

q`qkrw


imly; Awpy ley imlwie] ijau BwvY iqau rKsI; Awpy kry rjwie] 8] 1]) sloku]<br />

min swcw; muiK swcw soie] Avru n pyKY; eyksu ibnu koie] nwnk ieh lCx;<br />

bRhmigAwnI hoie] 1]) ijn scu jwqw; sy sic smwxy] hir gux gwvih; scu<br />

vKwxy] nwnk nwim rqy bYrwgI; inj Gir qwVI lwvixAw]) Bgqw kI; cwl<br />

inrwlI] cwlw inrwlI.Bgqwh kyrI; ibKm mwrig clxw] lbu loBu AhMkwru.qij<br />

iqRsnw; bhuqu nwhI bolxw] KMinAhu iqKI.vwlhu inkI; eyqu mwrig jwxw] gur<br />

prswdI.ijnI Awpu qijAw; hir vwsnw smwxI] khY nwnku.cwl Bgqw; jughu jugu<br />

inrwlI] gurpRswid.<br />

gauVI suKmnI mÚ5] sloku]) AstpdI jI soLvyN, Awid 283.<br />

sloku] rUpu n ryK.n rMgu ikCu; iqRhu gux qy pRB iBMn] iqsih buJwey nwnkw;<br />

ijsu hovY su pRsMn] 1]<br />

66.rUpu n ryK, n rMgu ikCu; iqRhu gux qy, pRB iBMn] iqsih buJwey nwnkw; ijsu<br />

hovY su pRsMn] 1]<br />

{pyRm pRcwr:- (rUpu) Akwr sB nwsvMq hn[ Akwr, Akwr dy nwl moh vYr<br />

eIrKw dÍYS Koh iK`c krdy hn[ Akwr, Akwr nUM kql BI krdy hn[ sRIrk Akwr<br />

’qy pMj ivkwr hr smyN hmlw krdy rihMdy hn[ Akwr Gtdy vDdy imldy ivCuVdy,<br />

jMmdy mrdy rihMdy hn[ Akwr kwL v`s huMdy hn[ ie`k Akwr dUjy Akwr dy moh’c,<br />

K`cq ho ky, plc 2 ky mr jWdw hY[ ie`k Akwr dUjy Akwr’qy moihq ho ky, ivkwrI<br />

ho jWdw hY[ Akwr, Akwr nUM Kw irhw hY[ prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI<br />

gurU mh`lw pMjvW jI, Awpxy prmpUjnIk s`cy ipqw, pUrn pRmwqmw mihmw AnUp,<br />

BUpn ky BUp, DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU rwmdws swihb jI nUM, A&ur smwDI<br />

Ajpw jwp ’c lIn bYiTAW q`k ky, ivsmwd vwihgurU jI ’c lIn ho jWdy[ s`cy<br />

ipqwjI dy pUrn pRp`k iDAwn pyRm’c, lUM 2 krky ivsmwd rihMdy[ gurdyv mwqw<br />

gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw] jI dy prm piv`qR au~jl drSn qoN , inrml<br />

inrMkwrjI dI lKqw pRwpq krky &urmwauNdy hn:- srb klw BrpUr pRB; ibrQw<br />

jwnnhwr] prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU rwmdws swihb jI,<br />

(Ac`l bolo) Acl mUriq.AnBau pRkws; Aimqoj kih`jY] Anuswr AsMK pRkwS hI<br />

pRkwS inrml hI inrml, s`c hI s`c, pUrn bRhm inrgun inrMkwrjI dy srgun<br />

srUp hn}<br />

www.Gursevak.com<br />

559<br />

q`qkrw


Upu n ryK, n rMgu ikCu; iqRhu gux qy, pRB iBMn] Awp jI dy inrgun inrMkwr<br />

srUp’c, rjo qmo sqo mwiekI nwsvMq(rUpu) Akwr Aqy ivkwr vYr Awid dI(ryK)<br />

lkIr BI(n) nhIN hY Aqy(ikCu) QoVy mwqR ivSy(rMgu) AnMd BI(n) nhIN hY jI[<br />

XQw:- jyqy mwieAw rMg; qyq pCwivAw]) mwieAw kw rMgu.sBu iPkw; jwqo ibnis<br />

indwin]) Dnu jobnu duie vYrI hoey ; ijn@I rKy rMgu lwie] dUqw no PurmwieAw; lY cly<br />

piq gvwie] (pRB) prmpUjnIk DMn s`cy vwihgurU, inrgun inrMkwr Anqklwvwn<br />

pUrn myhrvwn jI, rjo qmo sqo(iqRhu) iqMnW (gux) guxW(qy) qoN, (iBMn) rihq<br />

inrlyp hn, Bwv pUrn myhrvwn s`cy siqgurU swihbwn jI ny qRY gux rhq.rhY<br />

inrwrI; swiDk isD n jwnY] inrml inrlyp inRivkwr pUrn DrmI ivsmwd<br />

AvsQw kmw ky idKweI hY[<br />

{iqMn gux, rjo gux:- mwieAw leI rwq idn B`jy iPrnw, BwvyN sRIr ivhlw<br />

hovy, hr vyly mwieAw dI icqvxI Aqy pRwpqI dI g`l krdy rihxw[ hzwrW K`txy<br />

l`KW nUM au~T ky B`jxw, Pyr BI iqRpqI n hoxI[ XQw:- shs Kty; lK kau auiT<br />

DwvY] iqRpiq n AwvY; mwieAw pwCY pwvY]) koit jory lwK kRory; mnu n hory] prY prY<br />

hI kau; luJI hy] 1]) kbhU jIAVw aUiB cVqu hY; kbhU jwie pieAwly] loBI<br />

jIAVw.iQru n rhqu hY; cwry kuMfw Bwly] 2] Anuswr loB dy hLk krky, mn bwxI<br />

sRIr krky AkwS pqwl’c B`jy iPrnw rjo gux hY[ qmo gux:- qyz im`Tw kauVw,<br />

Srwb qMbwkU fr`g BYVy nSy vrqxy, fwky mwrny, inrdoS jIAW dy gL v`Fxy[ XQw:-<br />

AsMK gl vF; hiqAw kmwih] AsMK pwpI; pwpu kir jwih] inMdw vYr-Bwv idRV<br />

hoxw, byhw Kwxw, jW sOxw nw, jW su`qy hI rihxw, kOVw bolxw kusMgq krnI, bMb s`ut<br />

ky inrdoS jIAW nMU PUkxw Awid dYNq kukrm qmo gux hY , ies dw rMg kwLw hY[ sqo<br />

gux:- hlImI gRIbI inmRqw sihq s`cw im`Tw bolxw, G`t qoN G`t bolxw, klyS<br />

iqAwgxw, sw& piv`qR bsqR pihnxy, iksy nUM du`K n dyxw jUTw n Kwxw, vwqwvrn<br />

Gr dI s&weI r`KxI, Ahwr sMjm dw Ckxw, rwq nUM sMdyhw sOxw qVky au~Txw,<br />

s`jrw 2 Ckxw, sYr krnI, jIAW’qy dieAw krnI Awid SuB gux Dwrny sqo gux , hY<br />

ies dw rMg ic`tw hY[ ibnY:- gurU jI dI ikRpw duAwrw pUrn hMgqw iqAwg ky,<br />

iqRgux AqIq rihq inrlyp au~cI AvsQw’c lIxqw vwihgurU jI dI pRwpqI hY[ }<br />

67.ie`k pwsy, rUpu n ryK, n rMgu ikCu; iqRhu gux qy, pRB iBMn] dUjy pwsy srbI<br />

rMgI rUpI qUM hY; ikhw hY? au~qR:- pUrn myhrvwn DMn vwihgurU mh`lw pMjvW jI pUrn<br />

www.Gursevak.com<br />

560<br />

q`qkrw


Rhm inRivkwr srUp, ivkwr idRStI nwl nhIN dyKdy, ijhVw ivkwr idRStI nwl<br />

dyKdw hY, aus dy idl’c rUp AwauNdw hY, ijs nUM dyK ky moihq ho jWdw hY[ ijvyN<br />

pqMgw lweIt’qy sVdw hY, iqvyN jIv ivkwr idRStI nwl rUp dyK ky, sVdw rihMdw<br />

hY[ DMn gurU pRmysr jI, krn n sunY; kwhU kI inMdw] sB qy jwnY; Awps kau mMdw]<br />

Anuswr mMdy bcn Awpxy kMnW ’c nhIN pYx idMdy, ies leI mMdy bcn krn vwly nUM<br />

vrj idMdy hn[ XQw:- hau iqsu.Goil GumwieAw; pr inMdw suix.Awpu htwvY[) myry<br />

mohn; sRvnI ieh n sunwey] swkq gIq nwd Duin gwvq; bolq bol Ajwey]<br />

Anuswr Awpxy kMnW nwl ivkwrI gwxy nhIN suxdy, n hI ivkwr dI g`l krdy hn[<br />

ijhVw bMdw ivkwr dI g`l krdw suxdw hY, aus dy idl idmwZ ’c rUp AwauNdw hY,<br />

rUp nwsvMq hY[ ijhVw vYrI im`qR Bwv r`Kdw hY, aus dy idl’c vYrI im`qR dw srUp<br />

AwauNdw hY[ ij`Qy vYr ivkwr dI(ryK) lkIr hY, au~Qy BI rUp idl’c AwauNdw hY[<br />

ij`Qy rsnw Awid ieMidRAW dy suAwd dw(rMgu) AnMd hY, au~Qy rog kSt qy ipAwry<br />

vwihgurU jI dw ivjog hY jI[ ieh suAwd klMk rUp hn[ XQw:- (s`Bw) jyqw; mohu<br />

prIiq suAwd] sBw; kwlK dwgw dwg] ies leI gurU pRmysr jI ny &urmwieAw hY,<br />

vwihgurU jI dy srUp ’c ivkwrI rUp, suAwdI rMg, vYr corI AOguxW dI ryK BI nhIN<br />

hY[ smJx leI gurU pRmysr jI dy s`cy crn-kmlW dw iDAwn Dwrnw, vwihgurU<br />

mh`lw pMjvW jI hux au~bldI dyZ’c bYT rhy hn[ dwsn dws gRIb Ainkbwr<br />

fMfauq bMdn nmskwr krdw hY jI, Awp jI BI kro jI[ gurU pRmysr jI dI<br />

kurbwnI jpxy iDAwauxy pUjxy krky prmpUjnIk s`cy siqgurU vwihgurU sRI gurU gRMQ<br />

swihb jI mhwrwj, idl idmwZ surqI ibRqI ’c, prmpiv`qR gurbwxI jI Byj ky<br />

vYrI im`qR dw rUp, vYr ivkwr AOguxW dI ryK, ivSy ivkwr dy rMg idl’coN k`F ky,<br />

jil Qil mhIAil pUirAw; suAwmI isrjnhwru] Aink BWiq hoie psirAw; nwnk<br />

eykMkwru] pUrn bRhm jI dI, AMdr bwhr pUrn swiKAwqqw b^Sdy hn[ so rUpu n<br />

ryK, n rMgu ikCu; inrgun srUp Aqy vwihgurU jI dy srgun srUp koit bRhmMf dy<br />

pswry nUM, jwp kridAW q`k ky, srbI rMgI rUpI qUM hY; &urmw rhy hn[ XQw:-<br />

srgun inrgun inrMkwr; suMn smwDI Awip] Awpn kIAw nwnkw; Awpy hI iPir<br />

jwip] 1]) sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY] rwm ibnw; ko bolY ry]<br />

{pRSn:- ijn@W dw rUp rMg ryK ByK nhIN hY, aun@W’qy inscw Brosw ikvyN<br />

b`Jy?auh shwieqw ikvyN krdy hn?au~qR:- prmpUjnIk gurqw ibrwjmwn s`cy<br />

www.Gursevak.com<br />

561<br />

q`qkrw


siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI mhwrwj, Awpxy pRymI jI dy lUM 2’c gurbwxI jI Byj<br />

ky, irdy’coN muK’c AMimRq rs b^Sdy hn[ irdy’c Ajpw jwp, gurmuiK; roim roim<br />

hir iDAwvY]) pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr]<br />

Anhd Junkwr gurmuiK shj AvsQw b^S ky, rUp rMg qoN inrlyp inrgun inrMkwr<br />

vwihgurU jI’qy inscw Brosw b^Sdy hn Aqy hr pRkwr dI shwieqw r`iKAw krdy<br />

hn[ rUp rMg ryK qoN rihq inrgun bRhm jI, Awpxy ipAwirAW dI shwieqw leI,<br />

srgun srUp Dwr ky r`iKAw krdy hn[ pRymIAW nUM SuB s`cy drSn krky nwnk<br />

Bgqw; sdw ivgwsu] Anuswr srb ivAwpI ivsmwd KuSI KyVw cwA auqSwh aumwh<br />

inscw Brosw huMdw hY[ ikauN jo iek qW SuB s`cy drSn hoey dUjw r`iKAw hoeI[<br />

XQw:- hir jugu jugu.Bgq aupwieAw; pYj rKdw AwieAw.rwm rwjy] hrxwKsu<br />

dustu.hir mwirAw; pRhlwdu qrwieAw] AhMkwrIAw inMdkw.ipiT dyie; nwmdyau muiK<br />

lwieAw] jn nwnk.AYsw hir syivAw; AMiq ley CfwieAw] }<br />

iqsih buJwey nwnkw; ijsu hovY su pRsMn] 1] prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy<br />

siqgurU(nwnkw) mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy hn:- ijsu gurmuiK ipAwry jI’qy, (su)<br />

syRSt prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU swihbwn jI, (su) BlI pRkwr(pRsMn)<br />

KuS(hovY) hox, (iqsih) iqs nUM rUp rMg ryK, iqMnW guxW qoN inrlyp s`cy bRhm nUM<br />

(buJwey) bu`Jw idMdy hn] 1] XQw:- (bu`Jwey, bu`JsI) ijsu Awip buJwey, so buJsI;<br />

inrml jn soeI]<br />

68.iqsih buJwey nwnkw; ’qy swKI:- prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU<br />

goibMdisMG swihb mhwrwj jI dy gurduAwry sRI l`KI jMgl swihb jI ipMf mihmw<br />

srjw nyVy hn[ ies ipMf dy gurU ipAwry bwbw dwn isMG swihb ^wlsw jI, mwlvy<br />

dI tu`tI gMFwaux vwly mhwn sUrbIr bhwdr XoDy hoey hn[ ien@W dy Brwqw bIr<br />

bhwdr BweI cV@qisMG swihb jI, prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU mh`ly dsvyN<br />

jI dy s`cy crn-kmlW’c, sRI AnMdpur swihb jI ivKy syvw’c rhy sn[ ijs smyN<br />

prmpUjnIk s`cy siqguurU swihb jI ny mwlvy’c s`cy crnkml pwey, pUrn XoDy bwby<br />

dwn isMG swihb jI Awpxy ipAwry nOjuAwn b`cy qy ibrwdrI smyq sd bKisMdu sdw<br />

imhrvwnw; sBnw dyie ADwrI] sRI gurU jI dI prmpiv`qR s`cI syvw’c hwzr hoey[<br />

BweI swihb jI dw mn bVw inSkpt inrCl, gurU pRmysr jI dy s`cy crnkmlW dw<br />

AQwh pyRmI sI[ ien@W ny swcw nwvxu; gur kI syvw] Anuswr qn mn Dn isr<br />

www.Gursevak.com<br />

562<br />

q`qkrw


krky, pUrn pyRm ipAwr Adb siqkwr nmskwr sihq, gurU pRmysr jI dI s`cI<br />

syvw isr qoV inBweI[ gurU pRmysr jI dI pRsMnqw lYx leI, hr pRkwr dy au~dm<br />

pRwkrm kIqy[ sRI mukqsr swihb jI dy Drm jMg’c bVI hI bhwdrI kIqI[ gurU<br />

pRmysr jI ien@W’qy BwrI pRsMn ho ky, pRym dy vsIkwr ho gey[ XQw:- myrI<br />

bWDI.Bgqu CfwvY; bWDY Bgqu.n CUtY moih] eyk smY.mokau gih bWDY; qau Puin mo pY,<br />

jbwbu n hoie]<br />

vwihgurU.gurduAwrw sRI gupqsr swihb jI C`iqAwxy ipMf ivKy,<br />

(mukqsr.swihb) KMf bRhmMf byAMq; auDwrxhwirAw] qyrI soBw quDu; scy myry<br />

ipAwirAw] vwihgurU bRhm jI dy pUrn s`cy Avqwr siqgurU nwnk dyv swihb jI,<br />

Awpxy prmpiv`qR dsvyN jwmy’c pUrn bIr-rs sihq, sjIly PbIly au~cI DOx vwly<br />

blvwn GoVy ’qy Asvwr hn[ pRgty gupwl; mhWq kY mwQy] Anuswr pUrnmwSI dy<br />

AnMq cMdRimAW qoN sohxw, dZ 2 krdw jgmgwauNdw nUro nUr srb klw BrpUr pRB;<br />

ibrQw jwnnhwr] srUp, Awp jI dw suMdr sohxw msqk, Anyk bRhmMfW ’c nUr vMf<br />

irhw hY[ JiV JiV pvdy.kcy ibrhI; ijn@w kwir n AweI] Anuswr k`icAW ny GoVy<br />

dIAW vwgW PV ky ikhw, “ie`Qy swfI jUh m`uk geI hY[ hy s`cy swihb jIE!qn^whW<br />

dyvo[” hzUr s`cy pwiqSwh jI ny pUrn pRym DIrj’c FL ky ikhw, “hy ipAwry<br />

^wlsw jI!DIrj kro, dwsn dws ny AwpjI qoN ku`J BI Cupw ky nhIN r`iKAw, jo BI<br />

Dn pdwrQ AwauNdw hY, sB ku`J AwpjI nUM hI idMdw hW[ prmpUjnIk mwqw ipqw<br />

cwry swihbzwdy ^wlsw &Oj, sB ku`J kurbwn kr cu`kw hW[ BeI jIq myrI] ikRpw<br />

kwl kyrI] Anuswr huxy hI sRI mukqsr swihb jI dw DrmXu`D ij`q ky Awey hW[<br />

KuSk it`ibAW’c ivcr rhy hW, gurU sMgqW AwauxgIAW suMdr dIvwn sjxgy[ DIrj<br />

kro, prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI myhrW<br />

krngy[ ”bYrwVW ikhw, “hux DIrj nhIN krnw, A`gy BweI f`l isMG jI dI h`d hY,<br />

A`gy bhuq vwrI pu`iCAw hY, Awp jI hmySW DIrj krn nUM hI kihMdy hoN[ ”prm<br />

ipAwry gurU pRmysr jI ny ikhw, “XQw:- ipAwry mhWisMG swihb jI qy aus dy<br />

ipAwry swQIAW qoN is`iKAw lvo, pqMgy dy dIvy’qy sVn vWg, ijmI jmwn ky ibKY;<br />

sm`sq eyk joq hY] n Gwt hY.n bwF hY; n Gwt bwF hoq hY] Anuswr joqI srUp<br />

gurU pRmysr jI qoN Awpxw AMg 2 ktvw ky ShId ho ky, Amr pdvI nUM pRwpq hoey<br />

hn[ ieh mwieAw kI soBw.cwir idhwVy; jwdI iblmu n hoie] Anuswr mwieAw<br />

www.Gursevak.com<br />

563<br />

q`qkrw


nwgxI dw ipAwr n kro[” A`goN ikhw, “mhwrwj!AsIN bwl b`cydwr hW, jdoN AsIN<br />

qn^wh mMgdy hW, qdoN Awp jI dyvWgy kih idMdy hoN[ AsIN qW AwpxI h`d dy AMdr<br />

2 hI qn^wh lYxI hY[ ”<br />

vwihgurU gurU pRymsr jI ny ie`k qIr Asmwn v`l clwieAw[ fwFI vrKw hoeI,<br />

bYrwV ibRCW hyT jw Kloqy[ ipAwry dieAwisMG swihb jI Awid pyRmIAW ny gurU<br />

pRmysr jI au~pr kMblI qwx idqI[ mwieAw.mnhu n vIsrY; mWgY dMmw dMm] so<br />

pRBu.iciq n AwveI; nwnk.nhI krMim] Anuswr Pyr qn^wh mMgI, gurU pRmysr jI ny<br />

ikhw“is`KI jW rupey?”qW A`goN ikhw, “slwh kr leIey[ ”iek`Ty ho ky slwh<br />

krn l`gy[ BweI dwn isMG swihb jI ny ikhw, “Bwry BueI AikRqGn; mMdI hU mMdy]<br />

Anuswr folo n!ipAwrI is`KI n iqAwgo[ AikRqGxqw dw doS l`gygw[ mwieAw<br />

nwgxI dy fMg qoN bco, gurU pRmysr jI qoN bymuK n hovo[ hmrY msqik dwgu dgwnw;<br />

hm krj gurU bhu swFy] Anuswr Awpxy isr’qy gurU swihb jI dw bhuq v`fw krzw<br />

hY[ vwihgurU mh`lw pMjvW jI, mh`lw nOvW qy dsvyN pwiqSwhjI ny byh`d kurbwnIAW<br />

idqIAW hn[ ey~Qy aujwV ’c s^q n hovo, snmuK rho sdw mwlw-mwl inhwl<br />

hovoNgy, is`KI r`K lvo, is`KI iml geI qW sB ku`J iml igAw[ ”kauVw Jwk ky<br />

ikhw, “j`Qydwrw, iehI qUM kihMdw AwauNdw hYN, kI swnUM B`uKy hI mwrnw hY?jy qUM swfy<br />

kMm’c rukwvt bixAW qW smJ leIN, ij`Qy Dn dI loV hY, au~Qy gurU pRym SrDw syvw<br />

bRhmigAwn dIAW g`lW suxw ky twl idMdw hYN[ ”Awpo iv`cIN kihMdy, “is`K qW AwpW<br />

hW hI, qn^whW dUxIAW lY leIey[ ”gurU pRmysr jI dy pws Aw ky ikhw, “AsIN<br />

GrW’c ie`k 2 nOkr r`K ky Awey sW[ b`icAW dIAW SwdIAW BI krnIAW hn[ ies<br />

leI dUhrIAW qn^whW b^So[ ”s`cy siqgurW ny ikhw, “is`KI jW mwieAw?”A`goN<br />

ikhw, “jI mwieAw hI dyvo[” XQw:- (j`gdIs) iein mwieAw.jgdIs gusweI;<br />

qumry crn ibswry]<br />

ieqny nUM kIrqn krdI 2, gurU jI dI AiqAMq ipAwrI siqsMgq Aw geI[<br />

ie`k pyRmI ny Dn dI K`cr pyRm Bytw kIqI[ s`cy pwiqSwhjI BwrI pRsMn hoey[ vr<br />

b^Sy, “is`Kw! inhwl!inhwl!inhwl!pRvwn hoeI qyrI Gwl! ”gun gn audwr]<br />

mihmw Apwr]) pwrbRhm prmysur siqgur; sBnw krq auDwrw] vwihgurU gurU<br />

pRmysr jI ivsmwd rMg’c bolyy:- “ddw.dwqw eyku hY; sB kau dyvnhwr] dyNdy.qoit<br />

n AwveI; Agnq Bry BMfwr] dYnhwru; sd jIvnhwrw] mn mUrK; ikau qwih<br />

www.Gursevak.com<br />

564<br />

q`qkrw


ibswrw] dosu nhI; kwhU kau mIqw] mwieAw moh; bMDu pRiB kIqw] drd invwrih; jw<br />

ky Awpy] nwnk; qy qy gurmuiK DRwpy] ”pV@idAW dUxIAW qn^whW vMfIAW[ bYrwVW dy<br />

is`KI iqAwgx qoN gurU pRmysr jI audws hoey, ijvyN b`icAW dI nlwiekI’qy mwpy nUM<br />

audwsI huMdI hY[ BweI dwnisMG swihb jI nUM ikhw, “lY beI j`Qydwrw, qYnUM Fwly Br 2<br />

dyeIey, ”“hy gRIb invwj s`cy pwiqSwh jI!Awp jI dw b^iSAw dUD pUq jwiedwd Gr<br />

bwr pRwpq hY jI[ AsMK bRhmMf Awp jI dw idqw Kw rhy hn[ Anyk jUnW’c Awp jI<br />

dw idqw KWdy Awey hWjI[ Awp jI dI prmpiv`qR joiq nwl swh Aw irhw hY, dyK rhy<br />

hW jI[ Awp jI ny prmpUjnIk pMjvyN jwmy AMdr au~bldI dyZ’c bYTxw kIqw hY,<br />

prmpiv`qR nOvyN jwmy AMdr sIs kurbwn kIqw hY[ hux srvMs kurbwn kr cu`ky hoN jI[<br />

iqsih buJwey nwnkw; ijsu hovY su pRsMn] Anuswr dwsn dws gRIb’qy prmpRsMn ho ky,<br />

Awpxy s`cy crnIN lwau, mohxhwrI mwieAw qoN bcwau jI[ ”<br />

“ipAwry dwn isMG swihb jIE!qyry Brw is`KI iqAwg ky, Dn lY gey hn[ qUM BI<br />

AwpxI ibrwdrI nwl iml[ ”“hy mhwrwj s`cy pwiqSwhjIE!sdw sdw iehu<br />

BUlnhwru] Anuswr b`cy sdw Bu`lxhwr hn, au~jiVAw dyS hY, pwxI dI bhuq hI Gwt<br />

hY[ ien@W ivcwirAW nUM in`kI aumr qoN sqsMgq jI dI pRwpqI nhIN hoeI[ lMmy smyN qoN<br />

ZulwmI AnpV@qw Bu`K dy kwrx, Dn dy ipAwr’c Awp jI nUM pUrn bRhm srUp nhIN<br />

pCwx sky[ (BWqI) jYsw bwlku.Bwie suBweI; lK AprwD kmwvY] kir aupdysu.iJVky<br />

bhu BwqI; bhuiV ipqw gil lwvY] Anuswr Awpxy b`icAW nUM b^S lvo jI, dyS tu`t<br />

cu`kw hY[ Awp jI, tUtI; gwFnhwr goupwl] srb jIAw; Awpy pRiqpwl] hoN jI[<br />

(c`lI) Ab hm clI; Twkur pih hwir] jb hm.srix pRBU kI AweI; rwKu<br />

pRBU.BwvY mwir] Anuswr b^S lvo! b^S lvo[ b^S lvo jI[ ”ieh suxky s`cy<br />

siqgurU dwqwr jI muskrwey, “vwhu vwhu ipAwry dwnisMG swihb jIE!pUrn hoeI syvk<br />

kI syv] Anuswr Awp jI dI Gwl kmweI prvwn hoeI[ dwsn dws gRIb dy mn nUM,<br />

pyRm TgaurI pw ky pRsMn kr ilAw hY[ Awp jI dy BoLy inSkpt s`c bolx vwly<br />

suBwau’qy, dwsn dws pihlW BI pRsMn sI, hux pRsMnqw dI h`d nhIN rhI[ bhuq pyRmI<br />

is`K au~Gy mhWpurS pYdw hoxgy[ ipAwry mhWisMG swihb jI vWg, Awp jI ny mwlvy dI<br />

ipAwrI is`KI r`K leI hY[ ”XQw:- ijm sB mwJy kI vifAweI[ mhW isMG ny rwiK<br />

idKweI[ dys mwlvy kI qUM rwKI[ aupjihN is`KI ky AiBlwKI[ so gurU pRmysr jI, ijs<br />

Awpxy ipAwry ’qy prm pRsMn hox, iqs nUM bu`JwauNdy hn, ik gurU pRmysr jI rUp rMg<br />

www.Gursevak.com<br />

565<br />

q`qkrw


yK iqMnW guxW qoN AqIq, inrgun bRhm jI dy srgun Avqwr pUrn purKu Akwl<br />

srUp hn[ XQw:- gurdyv siqguru pwrbRhmu prmysru ; gurdyv nwnk hir nmskrw]<br />

(s`sy pYr ibMdI n lwau) (AstpdI]) prmpUjnIk ds qukIAW, A`T pauVIAW<br />

dy AstpdI jI solvyN[<br />

AibnwsI pRBu; mn mih rwKu]) mn ipAwirAw jIau imqRw; goibMd nwmu smwly]<br />

Anuswr vwihgurU mh`lw pMjvW jI Awpxy mn nUM pRboDdy hn:- hy mn!(AibnwsI)<br />

nws qoN rihq(pRBu) smR`Q sB qy vfw siqguru nwnku; prmpUjnIk siqgurU nwnk dyv<br />

swihb jI nUM, Awpxy(mih) AMdr vsweI(rwKu) r`K[<br />

mwnuK kI; qU pRIiq iqAwgu] {mnu`KI pRIq moh mmqw ivkwrW ’c K`cq ho ky sV<br />

bL jWdw hY[ mn`uKI pRIq krky, prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ<br />

swihb jI qoN, Awpxy idl idmwZ’c gurbwxI jI pRwpq nhIN kr skdw[ mnu`KI<br />

pRIq’c, Awpxy DVy dw p`K lY ky kql krdw hY[ mnu`KI pRIq’c, ie^lwk if`g pYNdw<br />

hY[ XQw:- iesqrI purK.kwim ivAwpy jIau; rwm nwm kI ibiD nhI jwxI] mnu`KI<br />

pRIq krky, sRIrW dy ivCuVny qoN ie`k dUjy nUM cyqy krky roNdy 2 mr jWdy hn[ mnu`KI<br />

pRIq krky, j`g’qy byAMq jIv hr smyN Awqm-Gwq krky mrdy rihMdy hn[ mnu`KI<br />

pRIqI Cu`tidAW dyrI nhIN l`gdI[ XQw:- iesu prIqI qutdI. 1 ivlmu n hoveI; iequ<br />

dosqI, clin ivkwr] ( 1 dyrI) }<br />

mwnuK kI; qU pRIiq iqAwgu] (nweI ibMdI n lwau) vwhu vwhu scy pwiqswh; qU<br />

scI nweI] vwihgurU mh`lw pMjvW jI Awpxy mn nUM aupdySdy hn:- hy ipAwry mn!qU<br />

mwnuK(kI) dI pRIiq(iqAwgu) C`fxw kr[ mnu`K dI pRIq krky, jIv mwnvqw dI<br />

inSkwm syvw nhIN kr skdw, ies leI, pRIiq pRIiq gurIAw; mohn lwlnw]<br />

Anuswr gurU pRmysr jI nwl pUrn pRIq krky , mnu`K qoN n&rq krn dI bjwey, mnu`K<br />

mwqR dI s`cI syvw krn dw, SuB s`cw ipAwrw s`icAwrw aupdyS b^S rhy hn[<br />

iqs qy prY; nwhI ikCu koie] 1.{AibnwsI srb klw BrpUr Ajpw jwp<br />

vwihgurU jI, iqMnW guxW dy rUp rMg ryK ByK qoN(iBMn) inrlyp hn[ inrguxu srguxu;<br />

Awpy soeI] rUp rMg ryK ByK qoN inAwry inrMkwr Anq klwvwn Ajpw jwp pUrn<br />

bRhm jI ny, kIqw pswau; eyko kvwau] Anuswr Awpxy Anq klwvwn ie`k vwk<br />

nwl, Awpxy srUp ’coN, AnMq bRhmMf pRgt kIqy hn, hux ien@W ’c ivAwpk hn[<br />

www.Gursevak.com<br />

566<br />

q`qkrw


ien@W nUM rcidAW dyr nhIN lweI[ XQw:- eyhu Awkwru; qyrw hY Dwrw] iKn mih<br />

ibnsY; krq n lwgY bwrw] 2]) iKn mih Qwip auQwpnhwry; kudriq.kIm n phI]<br />

auqpqI pwlxw lYAqw kridAW inrlyp BI hn[ XQw:- Epiq prlau; iKn mih<br />

krqw] Awip Alypw; inrgunu rhqw]) jh dyKw; qh dIn dieAwlw] Awie n<br />

jweI; pRBu ikrpwlw] jIAw AMdir jugiq smweI; rihE inrwlmu rwieAw] 1]<br />

AnMq sUrj cMd qwry mMfl, phwV smuMdR KwxIAW bwxIAW, AnMq bRhmMf, DrqIAW,<br />

phwV smuMdR AkwS pqwl, pRkwS srUp srb klw BrpUr ivAwpk Ajpw jwp<br />

inrgun inrMkwrjI ny swrI rcnw, AwpxI Anq klw dy Awsry, ibnw QMm@W dyy,<br />

mrXwdw’c itkwA ky hux r`KI hoeI hY[ XQw:- isMD prbq mydnI; ibnu QMm@w ggin<br />

rhwieAw]) Awpy jlu Awpy Qlu QMm@nu; Awpy kIAw Git Git bwsw] Awpy nru Awpy<br />

Puin nwrI; Awpy swir Awp hI pwsw] gurmuiK sMgiq sBY ibcwrhu; vwhu vwhu kw<br />

bfw qmwsw] 2] 12]) kyqy ieMd cMd.sUr kyqy ; ieh swry Akwr hr smyN B`jy iPrdy<br />

hn[ ien@W nUM Awpxy hukm’c n`Q ky r`Kdy hn[ XQw:- BY ivic sUrju; BY ivic<br />

cMdu] koh kroVI clq; n AMqu]) Awip nwQu.nwQI sB jw kI; iriD isiD.Avrw<br />

swd] (n`ik, n`QW) DrqI aupir kot gV; kyqI geI vjwie] jo.Asmwin n mwvnI;<br />

iqn nik nQw pwie] AibnwsI joqI srUp srb ivAwpI AnMq qyz hI qyz, pRkwS<br />

hI pRkwS srUp s`cy vwihgurU jI ny ieqnI v`fI rcnw, Awpxy Awsry Awpxy ’c<br />

itkweI hoeI hY[ ijs ’c auqpqI pwlxw lYAqw ho rhI hY[ }<br />

iqs qy prY; nwhI ikCu koie] srb inrMqir; eyko soie] prmpUjnIk DMn<br />

vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI, Awpxy inrgun srUp duAwrw,<br />

AnMq cMdRimAW AgnIAW ibjlIAW titAwixAW sUrjW DrqIAW qwry mMflW<br />

bRhmMfW(srb) sBnw dy AMdr, (eyko) ie`k AdÍYq srUp pUrn bRhm jI, s`cI(soie)<br />

soBw sihq, (inrMqir) ie`k rs pUrn sMpUrn ho rhy hn[ XQw:- qum pUrn.pUir rhy<br />

sMpUrn; hm BI sMig AGwey] (iqs) iqn@W dI joiq pRkwS(qy) qoN(prY) dUr, (koie)<br />

koeI(ikCu) ku`J BI nwhI hY, Bwv swrI rcnw dy krqy, ies’c ivAwpk pRkwSk ho<br />

rhy hn[ aun@W dI joiq dy Awsry, swry jIv ijauNdy jwgdy hn[ XQw:- (j`gjIvnu,<br />

j`ig) sBu jgjIvnu jig Awip hY; nwnk.jlu jlih smwie] vw iqs vwihgurU jI<br />

dy(prY) pry hox qoN, Bwv AwpxI joiq iK`c lYx(qy) qoN, (koie) koeI(ikCu) ku`J BI<br />

nwhI hY, Bwv sB murdy hn[ XQw:- jb ApunI joiq.iKMcih qU suAwmI; qb koeI<br />

www.Gursevak.com<br />

567<br />

q`qkrw


krau idKw viKAwnw]) hau.quDu AwKw myrI kwieAw; qUM suix isK hmwrI] inMdw<br />

icMdw krih prweI; JUTI lwieqbwrI] vyil prweI. johih jIAVy; krih corI<br />

buirAwrI] hMsu cilAw.qUM ipCY rhIeyih; CutiV hoeIAih nwrI] 2]) isrIrwgu<br />

mhlw 5] iqcru vsih suhylVI; ijcru swQI nwil] jw swQI auTI cilAw; qw Dn<br />

KwkU rwil] 1] min bYrwgu BieAw; drsnu dyKxY kw cwau] DMnu su qyrw Qwnu] 1]<br />

rhwau] ijcru visAw kMqu Gir; jIau jIau siB khwiq] jw auTI clsI kMqVw; qw<br />

koie n puCY qyrI bwq] 2] pyeIAVY shu syiv qUM; swhurVY suiK vsu] gur imil cju<br />

Acwru isKu; quDu kdy n lgY duKu] 3] sBnw swhurY vM\xw; siB muklwvxhwr]<br />

nwnk.DMnu sohwgxI; ijn sh nwil ipAwru]<br />

Awpy bInw; Awpy dwnw] gihr gMBIru; ghIru sujwnw] hy DMn vwihgurU inrgun<br />

bRhm jI!Awp jI ny Awpxy srUp ’coN, shjy hI AnMq bRhmMf sUrj cMd pRgt kIqy<br />

hn, ien@W ’c Awp hux pUrn hn[ inrgun bRhm jI hux AnMq sUrjW cMdRimAW<br />

qwirAW mMflW AgnIAW ibjlIAW titAwixAW nUM pRkwS rhy hn[ ien@W dw Awsrw<br />

BI hux Awp jI Awp hI hn[ AnMq DrqIAW sUrj cMd qwry mMfl smuMdR phwV,<br />

swrI rcnw ibnw QMm@W dy, inrgun bRhm jI ny Awp hI hux Awpxy ’c itkweI hoeI<br />

hY[ sB dy AMdr bwhr hr smyN, mhW 3 ivsmwd Awpxw jwp Awp kr rhy, Awpy<br />

swirAW nUM, (bInw) dyKx vwly hoN jI[ Awpy hI sB mnW dI jwnx vwly(dwnw)<br />

igAwqy hoN jI[ XQw:- ht ptx ibj mMdr BMnY; kir corI Gir AwvY] Aghu dyKY<br />

ipChu dyKY; quJ qy khw CpwvY]) sd suxdw sd vyKdw; sbid rihAw BrpUir]) AMqu<br />

n vyKix; suxix n AMqu]) qUM dwnW qUM bInW; mY bIcwru ikAw krI] nwmy cy suAwmI;<br />

bKsMd qUM hrI]) (sWeI) slok mÚ5] pRym ptolw.qY sih idqw; Fkx kU piq myrI]<br />

dwnw bInw sweI mYfw; nwnk.swr n jwxw qyrI] vw prmpUjnIk inrgun pRkwS hI<br />

pRkwS srUp(gihr) inrh`l, AsMK pqwlW ’c ivAwpk qy ien@W qoN BI(gMBIru) fUMGy,<br />

(sujwnw) sRySt jwxI jwx, AYsy (ghIru) ^zwny hoN, ik Awp jI ’c AsMK bRhmMf dI<br />

rcnw itkI hoeI hY[ ies rcnw dy Bwr nUM shwridAW(gihr) inrh`l qoN BI(gMBIru)<br />

inrh`l hoN[ AnMq bRhmMf dI rcnw nUM mrXwdw ’c clwaux vwly, srb-ivAwpI<br />

mhW-ivsmwd Ajpw jwp inrgun srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] pUrn<br />

bRhm jI, AMqir bsy; bwhir BI EhI] Anuswr sB dy AMdr bwhr hr smyN Awpxw<br />

jwp Awp kr rhy, ivsmwd(sujwnw) swvDwn cqur purK hoN jI[ XQw:- srgun<br />

www.Gursevak.com<br />

568<br />

q`qkrw


inrgun inrMkwr; suMn smwDI Awip] Awpn kIAw nwnkw; Awpy hI iPir jwip]<br />

1]) so gihr gBIrw gauhru jIau]) pauVI] Awpy dwnW bIinAw; Awpy prDwnW]<br />

Awpy rUp idKwldw; Awpy lwie iDAwnW] Awpy monI vrqdw; Awpy kQY igAwnW]<br />

kauVw iksY n lgeI; sBnw hI Bwnw] ausqiq.brin n skIAY; sd sd kurbwnw])<br />

Gr BIqir Gru.gurU idKwieAw; shij rqy mn BweI] qU Awpy dwnw Awpy bInw; qU<br />

dyvih miq sweI] 1] hy mn!vwihgurU jI hr vyly dyKdy hn[ ies leI mMd krm<br />

iqAwg ky, SuB krm krky, prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn jI dIAW b^SIAW,<br />

lK KusIAw pwiqswhIAw; jy siqguru ndir kryie] Anuswr ^uSIAW dIAW l`KW<br />

pwiqSwhIAW pRwpq krky inhwl ho[<br />

pwrbRhm; prmysur goibMd] ikRpw inDwn; dieAwl bKsMd] prmpUjnIk DMn<br />

Ajpw-jwp vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI!(pwrbRhm)<br />

(pwr+bRhm) pwpW puMnW qoN pwr inrlyp, (bRhm) ivAwpk vwihgurU(prmysur) Akwl<br />

purKu, (goibMd) inrgun inrMkwr (go+ibMd) (go) ieMdRIAW dy(ibMd) pRkwSk, pUrn qyz<br />

hI qyz pRcMf bRhm jI dy Anq klwvwn pUrn myhrvwn pUrn gurU Avqwr hn jI[<br />

vwihgurU mh`lw pihlw jI ikRpw dy(inDwn) ^zwny hn, Bwv Awp jI ’c, Amu`k<br />

ikRpw hI ikRpw hY[ (dieAwl) dieAw dy Gr Bwv Awp jI ’c Amu`k dieAw hI<br />

dieAw hY[ sB dy AOguxW nUM b^S ky, sB nUM rozI ijMd jwn joiq, nwm pRym gurbwxI<br />

ismrn gurU BgqI AnykW Amolk mhW ivsmwd b^iSSW nUM(bKsMd) b^Sx vwly,<br />

b^SMd prmpUjnIk DrmI s`cy ipqw jI hn[ XQw:- siqguru myrw sdw dieAwlw;<br />

moih dIn kau rwiK lIAw]) qUM dieAwlu ikRpwlu ikRpw iniD; mnsw pUrxhwrw]<br />

(gosWeI ibMdI lwau) qum@ dieAwl ikrpwl ikRpw iniD; piqq pwvn gosweI]) Aiq<br />

pRIqm mn mohnw.Gt sohnw; pRwn ADwrw rwm] suMdr soBw lwl gopwl dieAwl kI;<br />

Apr Apwrw rwm] vw syvk kau; guru sdw dieAwl]) nmsqÍM ikRpwly]) sdw<br />

sdw; sdw dieAwl] siqgurU swihb jI, sdw dieAwl hoxy krky, Awpxy pyRmI<br />

syvk jI dy idl idmwZ rom 2 surqI ibRqI socxI icqvnI jwgRq supn(suKpiq)<br />

gwV@I nINd’c, hr smyN gurbwxI(bKsMd) b^Sx vwly, pRymIAW dy AMdr bwhr hr<br />

smyN Ajpw jwp kridAW, swc nwm kI AMimRq vrKw] krky, lMU 2’c vsx vwly,<br />

pwrbRhm prmysur goibMd] ikRpw inDwn; dieAwl bKsMd] prmpUjnIk s`cy DrmI<br />

ipqw jI hn[<br />

www.Gursevak.com<br />

569<br />

q`qkrw


swD qyry kI; crnI pwau] nwnk kY min; iehu Anrwau] 1] 1.gurqw<br />

ibrwjmwn s`cy siqgurU (nwnk) vwihgurU siqgurU gRMQ swihb jI &urmwauNdy hn:- hy<br />

prmpUjnIk AibnwsI pRBu;) srb inrMqir; eyko soie]) Awpy bInw; Awpy dwnw]<br />

gihr gMBIru; ghIru sujwnw] pwrbRhm; prmysur goibMd] ikRpw inDwn; dieAwl<br />

bKsMd]) srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr]) sBnw jIAw kw, ieku dwqw;<br />

so, mY ivsir n jweI] inrgun inrMkwr Anqklwvwn sd sdw myhrvwn vwihgurU<br />

jI!dwsn dws gRIb kUkr(kY) dy min AMdr, iehu(Anrwau) pyRm hY, ik dwsndws<br />

Awpxy Awp nUM, (qyry) Awp jI dy(swD) siqgurU swihb jI 1 (swD) gurmuiK ipAwry<br />

snmuK gursyvk jI(kI) dy prmpiv`qR s`cy mhwn praupkwrI(crnI) crnkmlW’qy(pwau)<br />

pwauxw krdw hY] 1] 1 (swD) ijhVw gurU ipAwrw prmpUjnIk dsW<br />

pwiqswhW nUM ie`k joiq mMny, prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI<br />

mhwrwj, ijs dy rom 2’c vs ky, A`Ty pihr Ajpw jwp krn, ijhVw pRymI<br />

gursyvk, vwihgurU nwm nUM mwqw ipqw sKweI im`qR Aiq ipAwrI sMgiq sB ku`J mMn<br />

ky, mhwrwj jI dy nwm’c idRV ilv lw ky, prm pUjnIk prm ipAwry nwm jI dw<br />

mMnx pUjx krn[ XQw:- pauVI] ijn kY hir nwmu visAw sd ihrdY; hir<br />

nwmo.iqn kMau rKxhwrw] hir nwmu ipqw.hir nwmo mwqw; hir nwmu sKweI imqRü<br />

hmwrw] hir nwvY nwil glw.hir nwvY nwil msliq; hir nwmu hmwrI krdw inq<br />

swrw] hir nwmu hmwrI sMgiq Aiq ipAwrI; hir nwmu kulu.hir nwmu prvwrw] jn<br />

nwnk kMau.hir nwmu hir guir dIAw; hir hliq pliq sdw kry insqwrw] 15])<br />

ATy phr iekqY ilvY; mMnyin hukmu Apwru] ijhVw hr vyly Ajpw jwp’c lIn rhy,<br />

ijs dy lUM 2 nUM, prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI mhwrwj Awp, hr<br />

vyly gurbwxI jI nwl pRgwsdy rihx, so gurdyv mwqw gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI<br />

prmysurw] Anuswr prm pUjnIk pUrn DrmI gurU ipqwjI dw spUq, swD kI soBw;<br />

swD bin AweI] nwnk swD pRB; Bydu n BweI] Anuswr pUrn bRhm srUp swD, hY[<br />

sYÍ kwrj isDqI, pr kwrj DwieqI sw swDw] vwihgurU jI dI pRwpqI rUpI sYÍ<br />

Awpxw kwrj is`D kIqw hY, praupkwr leI Dw ky jWdy hn[<br />

mnsw pUrn; srnw jog] jo kir pwieAw; soeI hogu] jo Bgq jn hn, aun@W ny<br />

Awpxy Awp nUM vwihgurU jI dI(srnw) SrnI pwieAw, SrnI pw(kir) krky,<br />

(mnsw) bu`DI krky pUrn bRhm jI ’c, (jog) juV Bwv lIx ho ky, (soeI) EhI, hrn<br />

www.Gursevak.com<br />

570<br />

q`qkrw


Brn; jw kw nyqR Poru] bRhm srUp(hogu) ho gey[ XQw:- bRhm mih jnu; jn mih<br />

pwrbRhmu] eykih Awip; nhI kCu Brmu] vw srix pry kI rwKqw; nwhI<br />

shswieAw] Anuswr vwihgurU mh`lw pMjvW jI, mh`ly pihly jI dw AiDk qoN AiDk<br />

ivsmwd prqwp &urmw rhy hn:- ijhVw pyRmI gurU pRmysr jI dI im`TI ipAwrI s`cI<br />

su`cI au~cI(srnw) Srn pYNdw hY, mn kI ieC.pujwvxhwrw] Anuswr gurU pRmysr jI<br />

aus dI SuB (mnsw) ie`Cw pUrn krn dy(jog) lwiek hn[ jo gurU pRmysr jI<br />

ny(kir) krnw pwieAw, (soeI) EhI(hogu) huMdw hY, huMdw sI, hovygw, ies leI dwsn<br />

dws gRIb gurU pRmysr jI dI(srnw) SrnI pYNdw hY[ XQw:- Apuny Twkur kI; hau<br />

cyrI] crn ghy. jgjIvn pRB ky; haumY mwir inbyrI]) Fwkn Fwik.goibd gur myry;<br />

moih AprwDI, srn crn]<br />

hrn Brn; jw kw nyqR Poru] iqs kw mMqRü; n jwnY horu] 1.kIqw pswau; eyko<br />

kvwau] Anuswr ie`k vwk nwl, AnMq bRhmMf dI rcnw nUM, nyqR Purkx ’c ikvyN<br />

rcdy hn?qy Aks mwqR ’c ikvyN lY krdy hn? Awp jI, byvjIr bfy DIr, Drm<br />

AMg AlK Agm; Kylu kIAw AwpxY auCwih jIau] hn[ ies leI(iqs) iqn@W (kw)<br />

dy(mMqRü) bl nUM, horu jIv(jwnY) jwx(n) nhIN skdw[ (jw) ijhVy vwihgurU jI (nyqR)<br />

A`K (kw) dy(Poru) Purkx’c, AnMq bRhmMf nUM(hrn) nws krn qy(Brn) rcn nUM<br />

smR`Q hn[ XQw:- Epiq prlau; iKn mih krqw] Awip Alypw; inrgunu rhqw])<br />

iKn mih; Qwip auQwpnhwrw] AMqu nhI ikCu; pwrwvwrw]) iKn mih Qwip<br />

auQwpnhwry; kudriq. kIm n phI]) puiC n swjy, puiC n Fwhy; puiC n dyvY lyie]<br />

AwpxI kudriq, Awpy jwxY; Awpy krxu kryie]) jl qy Ql kir, Ql qy kUAw; kUp<br />

qy.myru krwvY] DrqI qy.Awkws cFwvY; cFy Akws igrwvY]<br />

purwxW’c hrn Brn bwry ieauN iliKAw hY:- sqj`ug qyRqw duAwpr klj`ug,<br />

cONhW ju`gW dI ie`k cONkVI hY[ cONhW ju`gW dI do hzwr cONkVI bRhmwjI dw ie`k idn<br />

rwq hY[ 360idn dw ie`k swl hY[ kul aumr sO swl hY[ 288000000 Xu`g Bog<br />

ky bRhmw jI dI aumr pUrI ho jWdI hY[ bRhmwjI dw ie`k swl qy ivSnUM jI dI ie`k<br />

rwq idn hY, ku`l aumr sO swl hY[ ivSnUM jI dw ie`k swl, iSvjI dI aumr dw<br />

ie`k idn qy rwq hY[ ku`l aumr sO swl hY[ iqMnw dyviqAW dI ku`l aumr dw smW,<br />

isrjnhwr jI dw A`K Kolx mIcx dw smW hY[ A`K mIcx Kol@x dw smW ieqnw<br />

lMmw hY, A`K AYnI holI qoN holI mIcdy Koldy hn ieh BI inaUxqweI hY[ igxqI’c<br />

www.Gursevak.com<br />

571<br />

q`qkrw


Aw gey[ bysumwr AQwh; Agnq AqolY] ijau bulwvhu; iqau nwnk dws bolY]<br />

Anuswr ivsmwd vwihgurU jI bysumwr Agnq AQwh Aqol hn[ Epiq prlau; iKn<br />

mih krqw] Awip Alypw; inrgunu rhqw] Anuswr ie`k iKn’c auqpq prlO krdy,<br />

inrlyp BI hn[ so aupRokq igxqI gurmiq kusautI’qy nhIN itkdI[<br />

69.hrn Brn; jw kw nyqR Poru] iqs kw mMqRü; n jwnY horu] 2. prmpUjnIk<br />

s`cy siqgurU dsy pwiqSwhjI, Anqklwvwn vwihgurU bRhm jI dy pUrn s`cy Avqwr<br />

hn[ (jw) ijn@W (kw) dw, ie`k vwr nyqR(Poru) Prkx, jIv dy smUh pwpW nUM(hrn)<br />

nws krn vwlw hY[ smUh pwpW nUM nws krky, cV@ ky Awey duSmx nUM BI SuB gux<br />

bRhmwnMd rs sihq, Awpxy SuB s`cy nUrI ielwhI drSnW nwl Brn vwlw hY[<br />

(iqs) Anqklwvwn vwihgurU gurU pRmysr jI(kw) dy Anqklwvwn vwihgurU mMqRü<br />

gurbwxI nUM, aucwrxw A`gy b^Sxw horu koeI BI dMBI(n) nhIN(jwnY) jwxdw[ XQw:-<br />

siqguru dwqw.rwm nwm kw; horu dwqw.koeI nwhI] jIA dwnu dyie.iqRpqwsy; scY nwim<br />

smwhI] Bwv gurU jI dy ihrdy roim 2’c vwihgurU mMqR jI dw jwp inrXqn ho irhw<br />

hY[ ieh dMBI nUM prwpiq nhIN jI ipAwry[<br />

swKI sYdKW jI:- “hy prm snmwn Xog pIr bu`DU Swh jIE!Awp jI nUM bhuq<br />

dunIAW pIr mMndI hY[ Awp jI pws jgIr suMdr mihl Dn dOlq, do lwiek b`cy<br />

hn, Awdr mwx siqkwr iksy g`l dI Gwt nhIN[ srkwry drbwry BI bhuq siqkwr<br />

hY[ lokW’c bdnwmI huMdI hY, jo Awp jI siqgurU goibMdisMG swihb jI nUM Awpxw<br />

zwhr pIr gurU muriSd mMn ky fMfauqW krdy hoN[ ie`k myrw BweI, do Bwxjy, ie`k<br />

Awpxw Brw qy Awpxy murId BMgwxI dy Xu`D’c ShId krw cu`ky hoN[ bhuq swrI dOlq<br />

BI ^rcI[ srkwr nwl vYr shyV ilAw, iksy n iksy idn swry pRvwr nUM mwr ky,<br />

Gr &Uk dyxgy[ sB ku`J brbwd krnw bdnwmI krwauxI, koeI isAwxp nhIN hY[ ”<br />

pIr bwbw buDU SwhjI:- “hy AzIz ipAwry ijMd jwn jIE!kbIr.myrw muJ mih<br />

ikCu nhI; jo ikCu hY so qyrw] qyrw quJ kau saupqy; ikAw lwgY myrw] Anuswr sB<br />

ku`J prmpUjnIk vwihgurU s`cy pwiqSwh sRI gurU goibMdisMG swihb mhwrwj jI dw hI<br />

hY[ qusIN hmdrdI ipAwr nwl is`iKAw dy rhy hoN, pr ieh ijauNdy jwgdy sUrbIr<br />

mrd bhwdr nUM, murdw bxw dyx vwlI g`l hY[ KMf bRhmMf dy auDwrxhwr koit<br />

bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] A`lw pwk sRI gurU nwnk dyv<br />

swihb jI dy dsvyN jwmy AMdr, mwq lok’c ivsmwd rMgW 2 dI lIlw qy sB qoN A`gy<br />

www.Gursevak.com<br />

572<br />

q`qkrw


ho ky Drm ju`D ij`qidAW, bRhmigAwn dI b^SS vwly, mhwn praupkwrI bIr-rsI<br />

DrmI kOqk kr rhy hn[ BwvyN mYN bhuq myhnq joDVI ms`kq kIqI sI[ ^udw dI<br />

pRwpqI dI bjwey, dwsn dws nUM aus dI Qkwvt hMgqw hI vDdI rhI[ pUj lgY.pIru<br />

AwKIAY; sBu imlY sMswru] Anuswr pUjw BI hox l`g geI, murId BI bxw ley pr<br />

mn nUM SWqI iekwgRqw ^udw dI pRwpqI n hoeI[ pr jdoN dwsn dws ny pihlI vwr<br />

AsMK bRhmMf dy krqy, inrw nUro nUr jlvw pRkwS inrgun inrMkwr srb klw<br />

BrpUr, hIey ko pRIqmu; mh`ly dsvyN jI dy suMdr mnohr ipAwry ivsmwd drSn kIqy,<br />

kwm koRD haumY sB A`g nivrq ho geI[ ”XQw:- siqgur drsin; Agin invwrI]<br />

siqgur Bytq; haumY mwrI]) jw kI idRsit.AMimRq Dwr, kwluK Kin auqwr; iqmr<br />

Aig´wn jwih, drs duAwr]<br />

sYdKW jI:- “s`cy ^udwjI dy pUrn snyhI pIr swihb jIE!qusIN sRI gurU<br />

goibMdisMG swihb jI mhwrwj dI, bysumwr AQwh Agnq AqolY] is&q kr rhy hoN[<br />

loBI kwmI kRoDI hMkwrI jMg krdy hn[ pr A`lw pwk dy pRq`K nUr nUM jMg dI kI loV<br />

hY?”<br />

A`lw qwry pIr jI:- “hy ipAwry jIE!pRgt ^udw A`lw zwhr zhUr, gurU<br />

pRmysr jI dy Avqwr ’c pRgt ho ky, ies SuB ie`Cw AwSy nUM lY ky, Drm-X`uD ij`q<br />

rhy hn[ ijvyN gweIAW dy v`g’qy jrvwxw Syr hmlw kry, qW mwlk dw r`iKAw leI<br />

au~dm krnw sUrmqweI bhwdrI hY[ ”XQw:- (v`gY) skqw sIhu.mwry pY vgY; KsmY<br />

sw pursweI] sMq doKI AOrMgw ihMd dy bweI sUibAW dw mwlk hY[ auh rwj dy hMkwr<br />

krky AMn@w ho ky, AMn@y zulm krdw hY[ ijvyN bhu igxqI ’c ivcwry bynvw &kIrW,<br />

Srm`d mhWpurS nUM ShId krnw, ihMdUAW dy mMdr Fwhuxy, jjIAw tYks lwauxw,<br />

mulK ’c QW 2 pulIs cONkIAW ibTwauxIAW, inrdoS bhU bytIAW cu`kxIAW, Gor<br />

iBAwnk zor zulm krky, ihMdosqwn dI DrqI ^Un nwl rMgxI Awid[ prmpUjnIk<br />

s`cy siqgurU sRI gurU qygbhwdr swihb jI, gurU pRmysr jI dy iqMnW murIdW nUM<br />

id`lI’c, hokw dy ky cWdnI cONk ’c prjw nUM idKw ky ShId krnw, ijs dw sB qoN<br />

v`fw sbUq hY[ ijvyN vwihgurU mh`ly pMjvyN jI nUM zwlm jhWgIr ny ShId kIqw sI[<br />

vwihgurU.dl BMjn guru sUrmw, vf joDw bhu praupkwrI] prmpUjnIk s`cy siqgurU<br />

sRI gurU hirgoivMd swihb jI ny, BwrI bIr-rs Dwr ky DrmXu`D ij`qy[ iqvyN vwihgurU<br />

mh`lw nOvyN jI dI ShIdI qoN mgroN, vwihgurU mh`ly dsvyN jI ny bIr-rs DwirAw hY[<br />

www.Gursevak.com<br />

573<br />

q`qkrw


mh`ly nOvyN jI dI ShIdI sbr dw ipAwlw sI[ sbr dw ipAwlw au~Cl ky bIr-rs<br />

Dwr lYNdw hY[ g`lW krnIAW Fyr su`KlIAW hn[ ijvyN jhWgIr dw AwSw,<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU CyvyN pwiqSwhjI nUM ShId krn dw sI, iqvyN hI<br />

zwlm AOrMgzyb dw iBRSitAw ierwdw sI, ik siqgurU nOvyN pwiqSwhjI nUM ShId<br />

krky, siqgurU dsvyN pwiqSwhjI nUM BI ShId krW[ zwlm AOrMgy dI kuitl nIqI nUM<br />

dyK ky, Awpxy prmpUjnIk gurU ipqwjI dI ShIdI qoN mgroN, vwihgurU mh`ly dsvyN<br />

jI ny BwrI bIr-rs Dwr ilAw[ gurU pRmysr jI duinAwvI rwj lwlc ihrs vYr<br />

ivroD hMkwr kRoD dy vsIkwr ho ky jMg nhIN kr rhy[ koeI Awpxw rwj nhIN kwiem<br />

kr rhy, Awpxw is`kw nhIN clw rhy[ ihMdU muslmwn sB nUM iek`qR krky, eykqw dw<br />

aupdyS dy ky, zulm nUM nws krn leI, DrmXu`D ij`qx dw bl b^S rhy hn[”<br />

XQw:- ihMdU qurk koaU, rwPjI iemwmswPI; mwns kI jwq sBY.eykY phcwnbo] AYsy<br />

pUrn dwqy gurU pRmysr jI dy praupkwrI SuB s`cy crn-kmlW dw iDAwn Dwr ky<br />

Ardws kro, rom 2 krky Ainkbwr nmskwr fMfauq kro bilhwr jwau[<br />

sYdKW jI:- “mYN jdoN kwbl sW suixAW, sRI AnMdpur swihb jI bYTy, ie`k<br />

PkIr sweIN jI kih rhy hn, ik mYN Awpxy ie`k 2 murId nUM, svw 2 l`K nwl<br />

lVwvWgw[ ieh sux ky mYN h`isAw sW[ ”<br />

pIrjI:- “hy ipAwry jIE!gurU pRmysr jI ny muridAW nUM ijauNdy krky, ^udw<br />

dw ismrn b^S ky, inrml inrvYr inrBY bRhm ’c AYsI lInqw b^SI hY, sRIr dy<br />

mr jwx nwl Awqmw nhIN mrdI[ AibnwsI suK; Awpn Awsn] qh jnm mrn;<br />

khu khw ibnwsn] Anuswr gurU pRmysr jI dI ikRpw-idRStI ’c, ibsmy ibsm<br />

ibsmwd AlOikk b^SSW hn[ ijn@W nUM pRwpq ho ky, in`kI kIVI hwQI nUM ij`q skdI<br />

hY[ XQw:- AYsI Bgiq goivMd kI; kIit hsqI jIqw] qYnUM pqw hY BweI bic`qRisMG<br />

swihb jI ny GoVy’qy Asvwr ho ky, jsvwrIAW dy hwQI dIAW qvIAW ivMn@IAW,<br />

ipAwry BweI mohkmisMG swihb jI ny suMf v`iFAw[ hwQI aun@W dI hI &Oj nUM<br />

ilqwVdw ip`Cy B`ijAw[ hux q`k lok khwvq hY, jsvwrIAW dw hwQI pu`Tw pY igAw[<br />

dunIAW Br’c AYsI audwhrn nhIN imldI, ik Awpxw sB ku`J kurbwn krky rwj<br />

Bwg dI ie`Cw dy iqAwgI hox[ zwlm vYrI BwvyN l`KW dI igxqI ’c hox, gurU pRmysr<br />

jI dy isMG svw l`K nwl lVky ShId huMdy hn[ dUjw ieauN smJo ik gurU pRmysr jI<br />

Awpxy pRymI isMG jI nUM gurU ismrn bl DIrj sMqoK grIbI nwm pRym Awid SuB gux<br />

www.Gursevak.com<br />

574<br />

q`qkrw


^S ky, AOguxW rUpI l`KW vYrIAW nUM mwrn dw bl b^Sdy hn[ zwlm l`KW zulm<br />

Xqn krky is`K jI dy ipAwr nUM, gurU pRmysr jI nwlo qoV nhIN sky[ ijvyN vwihgurU<br />

mh`ly nOvyN jI nwloN qoVn leI BweI mqIdws swihb jI, BweI sqIrwm swihb jI,<br />

BweI dieAwlw swihb jI nUM, bVy lwlc fr Akih Asih kSt dy ky cIr aubwL<br />

swV idqw, pr tu`ty nhIN[” XQw:- ikqY pRkwir; n qUtau pRIiq] dws qyry kI;<br />

inrml rIiq]<br />

sYdKWjI:- “hy pIr swihb jIE!mYnUM bVI hI hYrwnI huMdI hY, jo qusIN gurU<br />

goibMdisMG swihb jI qoN Awpxw AMg 2 ktwaux nUM iqAwr hoN[ gurU pRmysr jI leI<br />

myry do Bwxjy ShId krvw c`uky hoN[ hux jo do Bwxjy bwkI hn, aun@W nUM ShId n<br />

krwauxw, ijs krky Awp jI dI kul vDy P`ulygI[ myry BYx jI pihly b`icAW dy<br />

ivjog ’c, pwxI qoN ivCuVI m`CI vWg qV& rhy hn[ ”<br />

pIrjI:- “hy ipAwry!gurU pRmysr jI dy s`cy crn-kmlW dy prmpiv`qR iDAwn<br />

dw jo AnMd hY, auh ibAwn nhIN ho skdw[ XQw:- kbIr.crn kml kI mauj ko;<br />

kih kYsy aunmwn] kihby kau soBw nhI; dyKw hI prvwnu] suAwsW vwlI izMdgI,<br />

izMdgI hI nhIN[ ipAwry ^udwjI dy ivCoVy’c jIv hr vyly qV&dw hY[ ivSyy suK, suK<br />

nhIN[ ijvyN 2 jIv ien@W nUM suK mMn ky ien@W ’c K`cq huMdw hY, iqvyN 2 idl mYLw<br />

hox qoN ^udw nwloN iv`Q vDdI jWdI hY[ v`fy 2 mhwrwjy ien@W iviSAW BogW ’c d`uK<br />

Bog ky mry hn[ nUro nUr inry nUr, s``co s`c inry s`c, inRivkwr inrhMkwr<br />

prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU goibMdisMG swihb jI, sRI gurU nwnk<br />

dyv swihb jI dy s`cy su`cy mhwn au~cy, DIrjDwrI praupkwrI srb sDwrI s`cy su`cy<br />

au~cy srb`q dy Bly dy Drm nUM, dunIAW’qy ju`go ju`g At`l Amr r`Kx leI, hr qrW@<br />

dI kurbwnI dy rhy hn[ Awaux vwlI isRStI nUM gurbwxI dy Gxy lwB hoxgy[ rwjy<br />

sIh; mukdm kuqy] jwie jgwiein; bYTy suqy] cwkr nhdw; pwiein@ Gwau] rqu<br />

ipqu; kuiqho cit jwhu] Anuswr hux dy smyN dy zwlm rwjy AmIr Gor iBAwnk zulm<br />

kr rhy hn, gRIb duKI prjw dw ^Un pI, h`f cMm Kw rhy hn[ gurU pRmysr jI jykr<br />

^udw dy nwm’qy Awpxw sB ku`J kurbwn kr rhy hn, qW dwsn dws grIb Zulwm dw<br />

BI Prz bxdw hY, ik sB ku`J kurbwn kry[ qusIN jo Awpxy BwxijAW bwry bwr 2<br />

kih rhy hoN[ gurU leI kurbwn hoxw Amr izMdgI Amr ShIdI nUM pRwpq hoxw hY[ jo<br />

jogIAW qpIsrW joDVIAW krn vwilAW nUM pRwpq hoxI bhuq kTn hY[ prm ipAwry<br />

www.Gursevak.com<br />

575<br />

q`qkrw


s`cy ^udwjI dy ivCoVy’c, jIv bRIk qoN bRIk, ikrm jUnW’c kSt Bogdw Aw irhw hY qy<br />

kSt Bogdw rhygw[ (mu`lW) mrxw; mulw mrxw] BI; krqwrhu frxw] Anuswr<br />

mrnw swirAW ny hY[ iekn@W ny gurU jI leI qy Drm Aqy srb`q dy Bly ihq mrnw<br />

hY[ iekn@W ny s`p dy fMg jW Anyk pRkwr dy kSt Bog 2 ky, jW sRIr dy v`Fy t`uky<br />

jwx qoN mrnw hY[ ijs dw koeI gux aupkwr nhIN[ hy AzIz ipAwry!^udw dw<br />

iDAwn Dro[ j`g ’qy koeI ijauN ky r`ijAw nhIN[ XQw:- rij.n koeI jIivAw; kUVy<br />

Brvwsy[ swfI socxI imRqk hY[ ies Anuswr AsIN j`g’qy ijauNx nUM suK mMndy hW[<br />

ijhVy pyRmIN gurU jI dy AwigAwkwrI murId goly bx ky , gurU leI AMg 2 ktwauNdy<br />

hn[ Awm bMdy nUM idsdw hY, beI ien@W nuUM du`K hovygw, pr bhuq fUMGI rmz smJo,<br />

gurbwxI srUp gurU pRmysr jI Awpxy ipAwirAW’c pRvyS ho ky, swry kSt Awpxy’qy<br />

shwr lYNdy hn[ bwkI hwhwkwr kridAW mr ky, jmW jUnW dy kSt shwrdy hn[<br />

pyRmIN gurbwxI’c lIx ivsmwd iekwgR ho ky, gurU crn-kmlW’c vsdy hn[ ijhVw<br />

qusIN dws nUM b`cy kurbwn krn qoN vrjdy hoN, ieh Bu`l hY[ gurU pRmysr jI dw mhwn<br />

gihr gMBIr AwSw, zulm nUM nws, Drm nUM pRkwS krky, sdw leI sMswr’qy gurbwxI<br />

At`l r`Kx dw hY[ jo kurbwnI ibnw s&l nhIN ho skdw[ Xwd rhy, jdoN Awpy<br />

lwieE; Apnw ipAwru] Anuswr Awpxw ipAwr Awp lw dyx, qW guru pyRmI Awpxy<br />

ipAwry prmpUjnIk gurU jI dy pRym dy vsIkwr ho ky golw Zulwm AwigAwkwrI<br />

cwkr murdw murId ho jWdw hY[ XQw:- murdw hoie murId; n glI hovxw[ swbru<br />

isdik shIdu, Brm Bau Kovxw[ golw mul KrIdu, kwry jovxw[ nw iqsu BuK.n nId;<br />

n Kwxw sovxw[ pIhix hoie jdId; pwxI Fovxw[ pKy dI qwgId, pg mil Dovxw[<br />

syvk hoie sMjIdu, n hsx rovxw[ dr drvys rsId; iprm rs Bovxw[ cMd mumwrK<br />

eId, pug Klovxw] 18] hukm mMnx vwlw bMdw gurU jI dw dwsn dws huMdw hY[ ies<br />

au~cI AvsQw’c kurbwnI dw cwA auqSwh aumwh pRgt ho jWdw hY[ ies pyRm ipAwr<br />

dy vsIkwr ho ky, r`b rUp Bgq sRI kbIr swihb jI kurbwnI krn bwry ieauN<br />

&urmwauNdy hn:- (krv`qu) Awsw] krvqu Blw; n krvt qyrI] lwgu gly; sunu<br />

ibnqI myrI] 1] hau vwrI; muKu Pyir ipAwry] krvtu dy; mokau kwhy kau mwry] 1]<br />

rhwau] jau qnu cIrih; AMig n morau] ipMfu prY; qau.pRIiq n qorau] 2] hm qum<br />

bIcu; BieE nhI koeI] qumih su kMq; nwir hm soeI] 3] khqu kbIru; sunhu ry<br />

loeI] Ab qumrI; prqIiq n hoeI]<br />

www.Gursevak.com<br />

576<br />

q`qkrw


hy ipAwry sYdKW jIE!gurU pRmysr jI hIry jVq c`krI Aqy au~cI klgI, moqIAW<br />

dy gu`iCAW sihq sjw ky, sn`D b`D ho ky ijvyN pUrn bIrqw nwl DrmXu`D lVdy hn,<br />

iqvyN gurU pRmysr jI qoN ibnw, hor koeI BI Awpxy murIdW leI, Awp sB qoN A`gy ho ky,<br />

Drm jMg nhIN liVAw[ sqj`ug qoN lY ky swrI dunIAW dy ieiqhws’c, gurW dI<br />

gurbwxI Aqy kurbwnI praupkwrW dy q`ul hor koeI BI idsx’c nhIN AwieAw[ g`lW<br />

kihx suxn dI bjwey jo suMdr pwk nUrI ivsmwd s`cy drSn krny hn, ies dI l`KW<br />

mxW mhwnqw hY[ jwhr pIr jgqu guru bwbw] 3] prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU<br />

sRI gurU goibMdisMG jI mhwrwj dy jdoN drSn kryNgw, Aks mwqR hI guMgw bwvrw<br />

ipMglw baurw ho jwvyNgw[ XQw:- kbIr.gUMgw hUAw bwvrw; bhrw hUAw kwn] pwvhu qy<br />

ipMgul BieAw; mwirAw siqgur bwn] 193] kbIr.siqgur sUrmy; bwihAw bwnu ju<br />

eyku] lwgq hI Buie igir pirAw; prw kryjy Cyku] 194] dwsn dws gRIb rom 2<br />

krky, AYsy gurU pRmysr jI qoN bilhwr jWdw hY[ lwK ijhvw duAwrw s`cy crn-kmlW<br />

nUM c`tdw hY jI[ ”<br />

sYdKW zwlm AOrMgzyb pws svw l`K dw jrnYl sI[ Awpxy jIjy pUrn<br />

bRhmigAwnI jI duAwrw, gurU jI dy prmpUjnIk s`cy crn-kmlW dw pyRm qW l`g<br />

igAw, pr srkwrI AOhudy’qy hoxy krky, prmpUjnIk s`cy siqgurU jI pws jwxo<br />

sMkocdw sI[ mhW pwpI AOrMgzyb nUM pqw sI, ik mYN vwihgurUsRI gurU qygbhwdr swihb<br />

jI nUM inh`k ShId kIqw hY[ Awpxy prmpUjnIk ipqwjI dI ShIdI qoN mgroN, sRI gurU<br />

goibMdisMG swihb ^wlsw jI dbx dI bjwey, pUrn bIr-rs sihq inrBau<br />

AvsQw’c, dupihr dy sUrj vWg pRkwS rhy hn[ nmo sUrj sUrjy; nmo cMdR cMdRy]<br />

ijhVw juAwn jw ky ie`k vwr drSn krdw hY qy bIr-rsI pRcwr suxdw hY, muV ky Gr<br />

nhIN AwauNdw[ gurU pRmysr jI dw murId bx jWdw hY, Awpxw sIs gurU swihb qoN<br />

kurbwn kr idMdw hY[ AOrMgzyb dw jrnYl sYdbyg gurU jI’qy cVH ky igAw[ ault ky<br />

gurU jI dw murId bx ky, gurU jI dy p`K’c liVAw[ gurU pRmysr jI muridAW’c nvIN<br />

ijMdgI Br rhy hn[ AwpxI bIr-rsI bwxI ilK rhy hn[ ijs nUM pV@ ky l`KW<br />

frpok, inrBau kyhrI Syr bx cu`ky hn[ ”mhW pwpI AOrMgy ny ijs qr@W Awpxy hor<br />

jrnYl qy phwVI rwjy bwr 2 gurU pRmysr jI’qy cwV@ ky Byjy, ies qr@W sYdKW jI nUM BI<br />

ByijAw sI[<br />

sYdKW dy idl’c, cojI myry goivMdw, cojI myry ipAwirAw; hir pRBu myrw cojI<br />

jIau] dy Aivsmwd nUrI s`cy su`cy au~cy suMdr drSnW dI aumMg sI[ 17 P`gx 1759<br />

www.Gursevak.com<br />

577<br />

q`qkrw


ibkRmI, sRI AnMdpur swihb cVH ky AwieAw[ dohW qrPW qoN jMg musw&y DONsy v`jy[<br />

XQw:- jMg muswPw b`ijAw; rx Gury ngwry cwvly]) rxu dyiK; sUry icq aulws]<br />

XoiDAW nUM bIr -rsI auqSwh sihq lwlIAW cV@IAW[ Awhmo swhmxy mukwbly<br />

jMg’c XoDy g`jx l`gy[ qIr goLI goLy c`lx l`gy[ iBAwnk jMg m`c au~iTAw[ gurU<br />

swihb jI’qy pihlW cV@ ky Awey BweI sYdbyg jI, gurU swihb jI dy murId bx cu`ky<br />

sn[ ies XoDy ny phwVI rwjy hrIcMd nUM mwirAw sI[ vYrI dInbyg ny, gurU jI dy<br />

murId sYdbyg nUM ShId kr idqw sI[ DrqI ^Un nwl rMgI geI[ gurU mhwrwj jI<br />

dw joDw mYmUKwn pTwn, m`cdy jMg’c bVI hI bhwdrI nwl, XoiDAW nUM llkwr ky<br />

su`tI jWdw sI[ pyRmI sYdKW ny idl’c gurU pRmysr jI dy suMdr drSnW dI SuB ie`Cw<br />

kIqI[ myrw; AMqrjwmI hir rwieAw] “jykr A`lw pwk hn? qW Aks mwqR<br />

nIly’qy Asvwr ho ky drSn b^Sx?”gurU pRmysr jI ny Awpxy pyRmI dy idl dI jwx<br />

ky s`cy drSn b^Sy[ ijn@W bwry ikhw hY:- rom rom.koit bRhmWf ko invws jwsu;<br />

mwns Aauqwr Dwir.drsu idKwey hY]) rwjn ky rwjw mhwrwjn ky mhwrwjw;) so<br />

pwiqswhu swhw pwiqswihbu;) sjxu scw pwiqswhu; isir sWhW dY swhu]) rwjwn<br />

rwj] Bwnwn Bwn]) gun gn audwr] mihmw Apwr]) Acl mUriq AnBau pRkws;<br />

pUrn gurU jI nIly ’qy Asvwr jMgI pYNqVw k`FidAW, drSn dy rhy hn[ koit sUrjW<br />

dy pRkwSk, jobn ky jwl ho.ik kwl hUM ky kwl ho; ik sqRn ky sUl ho.ik imqRn ky<br />

pRwn ho] 9]) Aiq pRIqm, mn mohnw.Gt sohnw; pRwn ADwrw rwm] suMdr soBw.lwl<br />

gopwl dieAwl kI; Apr Apwrw rwm] pwrbRhm s`c inrw nUro nUr, bIr-rs<br />

BgqI rs SWq rs, A`lw pwk dy drSn krky, qn mn inhwl ho igAw[ XQw:-<br />

AMdir scw nyhu; lwieAw pRIqm AwpxY] qnu mnu hoie inhwlu; jw guru dyKw swm@xy])<br />

siqgur drsin; Agin invwrI] siqgur Bytq; haumY mwrI]) (n`sy) drsnu dyKq;<br />

doK nsy]) drsn dyKq hI.suiD kI.n suiD rhI; buiD kI.n buiD rhI, miq mY.n<br />

miq hY[ gurU pRmysr jI ny pyRm Bwvnw jwx ky g`j ky ikhw, “bhwdr sYdKW swvDwn<br />

ho!SsqR sMBwl Awpxy mwlk dw lUx hlwl kr[ ”XQw:- KwDy lUx.gulwm hoie;<br />

pIih pwxI FovY[ lUx Kwie.kir cwkrI; rix tuk tuk hovY[ lUx Kwie.DI puqu hoie;<br />

sB ljw DovY] lUxu vxotw.Kwie kY; hQ joiV KVovY] vwt vtwaU lUxu Kwie; guxu kMiT<br />

provY] lUx hrwmI gunhgwr; mir jnmu ivgovY] ieh sux ky, mY dyvwnw, BieAw<br />

AqIqu] Anuswr idvwnw msqwnw ho ky slwm kIqI[ hrn Brn; jw kw nyqR Poru])<br />

www.Gursevak.com<br />

578<br />

q`qkrw


nwnk ndrI; ndir inhwl]) ikRpw ktwK´.Avloknu kIno; dws kw dUKu ibdwirE])<br />

dIdny dIdwr swihb; kCu nhI ies kw molu] Anuswr Awp jI dy prm mnohr suMdr<br />

rsIly nyqRW dw vwr ho cu`kw hY[ Juk ky slwm kridAW, pRym jl nwl nyqR Br Awey,<br />

byv`s ho ky boly, “^udw Awied!^udw Awied!Bwv ^udw jI Awey hn, ^udw jI Awey<br />

hn!dwsn dws murdy nUM ijvw rhy hn[ ”dOV ky, rkwb’c pwey s`cy crn-kmlW<br />

nwl Awpxw msqk lwieAw[ siqgurU s`cy pwiqswh jI ny Awpxy pyRmI dy isr’qy<br />

Awpxw hsq kml r`K idqw[ XQw:- qwih khw prvwh kwhU kI; jw kY bsIis<br />

DirE guir hQu]) ikRpw idRsit qy, Dir isr hwQw[ qqiCn syvk, kIin snwQw[)<br />

qrsu pieAw imhrwmiq hoeI; siqguru sjxu imilAw] Anuswr gurU pRmysr jI<br />

dI Aimq myhr hoeI, lUM 2’c s`cw nwm pRvyS ho igAw[ pUrn vYrwg ho igAw[<br />

vwihgurU s`cy pwiqSwhjI dy drSnW ny lUM 2 TMFw kr idqw AMdr jwp hox l`gw[<br />

mhW ivsmwd Ascrj rMg’c jrnYlI iqAwg ky siqgurU swihb jI dy dl’c cly<br />

gey[ siqgurU mhwrwj jI bVI &urqI nwl Awpxy dl ’c Aw gey[ cV@ ky Awey<br />

qurk srdwr hYrwn rih gey, beI siqgurU swihb jI ny ieh kI kOqk vrqwieAw<br />

hY? swfw jrnYl hI murId bx igAw hY, jMg jwrI irhw[<br />

siqgurU swihb jI dI AwigAw pw ky kWgVy dy auprvwr phwVW’c jw ky rwq<br />

idn bMdgI krn l`gw[ ieh ^br siqkwr Xog pIr bwbw bu`DU swh jI qy aun@W dy<br />

GroN snmwn Xog nsIrW jI nUM phuMcI[ sux ky gd 2 inhwlo inhwl bhuq hI pRsMn<br />

hoey[ ku`J smyN mgroN sYdKW jI ny sRI dmdmy swihb jI Aw ky drSn kIqy qy pRsMnqw<br />

leI[ so gurU pRmysr jI ikRpw Bry rsIly nyqR nwl q`k ky, ie`k inmK’c cV@ ky<br />

Awey duSmx nUM inhwl 3 kr idMdy hn[ cojI pRIqm jI AYsy dwqy hn, (jw) ijn@W kw<br />

ie`k vwr nyqR (Poru) Prkx, jIv dy smUh pwpW nUM (hrn) nws krn vwlw hY[ smUh<br />

pwpW nUM nws krky, cV@ ky Awey duSmx nUM BI SuB gux bRhmwnMd rs sihq, Awpxy<br />

SuB s`cy nUrI ielwhI drSnW nwl Brn vwlw hY[<br />

And rUp; mMgl sd jw kY] srb Qok; sunIAih Gir qw kY] (jw) ijn@W<br />

siqgurU swihbwn jI(kY) dy(rUp) srUp’c, (sd) sdw And(mMgl) ^uSIAW hI<br />

^uSIAW hn[ XQw:- hrK AnMq; sog nhI bIAw] so Gru; guir nwnk kau dIAw])<br />

bygmpurw; shr ko nwau] dUKu AMdohu nhI; iqih Twau] nW qsvIs.iKrwju n mwlu]<br />

www.Gursevak.com<br />

579<br />

q`qkrw


KauPu n Kqw; n qrsu jvwlu] 1] Ab moih; KUb vqn gh pweI] aUhW KYir sdw;<br />

myry BweI] 1] rhwau] kwiemu dwiemu; sdw pwiqswhI] dom n sym; eyk so AwhI]<br />

Awbwdwnu.sdw mshUr] aUhW gnI bsih; mwmUr] 2] iqau iqau sYl krih; ijau<br />

BwvY] mhrm mhl; n ko AtkwvY] kih rivdws; Klws cmwrw] jo hm shrI; su<br />

mIqu hmwrw] 3] 2] (qw) iqn@W(kY) dy(Gir) siqsMgqjI, (Gir) koit bRhmMf dy<br />

pswry, inrgun bRhm’c, Drm ArQ kwm moK, pyRm pdwrQ, nwm pdwrQ, igAwn<br />

pdwrQ, mukq pdwrQ Awid(srb) swry(Qok) pdwrQ(sunIAih) suxINdy hn[<br />

XQw:- jw kY Gir; srb inDwn]) srb inDwn; jw kI idRstI mwih]) siqgur<br />

ivic nwmu inDwnu hY; krim prwpiq hoie]) rqn lwl; jw kw kCU n molu] Bry<br />

BMfwr; AKUt Aqol]<br />

rwj mih rwju; jog mih jogI] 1.rwjw, rwjy nUM mwr ky, rwj Koh lYNdw hY[<br />

duinAwvI rwj, kursI dy lwlc krky byAMq hI jIv mry hn, hux BI mr rhy hn[<br />

rwj ivSy pdwrQ Dn krky iqRpqI nhIN, sgoN Bu`K vDdI hY[ XQw:- rwjw.rwij n<br />

iqRpiqAw; swier Bry iksuk] hy vwihgurU mh`lw 4 jI!jh joiq srUpI; joiq sMig<br />

smwvY] Anuswr Awp jI dy(rwj) sRb ivAwpI mhW ivsmwd pRkwS Ajpw jwp<br />

inrgun pRkwS(mih) ’c, (rwju) inrgun pRkwS hI, Awp jI dw rwju hY[ ijs’c pRym<br />

sMqoK iKmw hlymI Awid sRb ivAwpI ivsmwd Anq klwvwn Anq SuB gux hn[<br />

XQw:- sB suKwlI vuTIAw; iehu hoAw hlymI rwju jIau] ivsmwd inrgun bRhm jI<br />

Awpxy pRkwS hI pRkwS (mih) ’c, Awp (jog) juVy hoey jogI hn[ XQw:- jb<br />

Awpn Awp; Awip pwrbRhm]) jb inrgun pRB; shj suBwie]<br />

rwj mih rwju; 2.hmrw rwjnu.sdw slwmiq; qw ko.sgl Gtw jsu gwieE])<br />

koaU; hir smwin nhI rwjw]) rwjn ky rwjw mhwrwjn ky mhwrwjw; Anuswr<br />

prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU Arjndyv swihb s`cy pwiqSwh jI<br />

dw, guris`KW dy mnW ieMidRAW’qy rwj ho irhw hY[ ijvyN rwjw isMGwsn’qy bYTdw hY,<br />

iqvyN prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI, gurqw isMGwsn AQvw Awpxy pyRmI dy<br />

ihrdy rUpI isMGwsx’qy bYTdy hn[ ijvyN DrmI rwjw prjw nUM Dn pdwrQ dy ky,<br />

zwlmW qoN r`iKAw krky suK idMdw hY[ iqvyN gurU pRmysr jI Awpxy ipAwry is`KW nMU ,<br />

dUD pUq sB pdwrQ b^Sdy hn[ siqguru isK kau; nwm Dnu dyie] Anuswr nwm<br />

gursbd kQw kIrqn dy ky iqRpq krky, kwm kRoD jmW vYrIAW, ivroDI jIAwN qoN<br />

www.Gursevak.com<br />

580<br />

q`qkrw


`iKAw krdy hn[ gurU pRmyysr jI dw AYsw ivsmwd bRhmwnMd suK dyx vwlw,<br />

rwj(mih) ’c, SoRmxI rwju hY[ ijs rwju ’c rwxw rMk dI brwbrI hY[ XQw:- qYsw<br />

rMku; qYsw rwjwnu]) gur pRswid; nwnk smidRstw] Anuswr gurU pRmysr, gursyvk jI<br />

dI pUrn Agm ivsmwd bRhmidRStI’c, qYsw kMgwl, qYsw hI rwjwn rwj hY, Bwv rMk<br />

dI inMdw krky, n&rq nhIN krdy, rwijAW dy rwjy dI KuSwmd is&q nhIN krdy, dohW<br />

nUM gurbwxI swihb jI b^S ky, inhwl krdy hn[ XQw:- kbIr.dwvY dwJnu hoqu hY;<br />

inrdwvY rhY insMk] jo jnu inrdwvY rhY; so gnY ieMdR.so rMk]) rwxw rMk brwbrI; pYrI<br />

pvxw jig vrqwieAw]<br />

jog mih jogI2.au~bldI dyZ’c bYT ky.pUrn ivAwpk bRhm(mih) ’c(jog) juVy<br />

hoey jogI hn[<br />

qp mih qpIsru; igRhsq mih BogI] 1.ic`q dI iekwgRqw rUpI qp qw ky, (qp)<br />

ic`q dI iekwgRqw (mih) ’c, (qpIsru) qpIAW dy rwjy hn[ vw zwlmW dy Gor<br />

iBAwnk AiqAwcwr zulm krn qoN, au~bldI dyZ’c bYTx q`qy ryqy ’qy bYTx rUpI qp<br />

qw ky, q`qI qvI’qy KV@n rUpI qp(mih) ’c, qpIsru hn[ igRhsq(mih) ’c inrlyp<br />

rihMidAW, bRhmwnMd rs Bogx vwly BogI hn, BwvyN Awp jI dy swihbzwdy mh`lw CyvW<br />

jI hn, pr Awp jI sgl sMig; Awqm audwsu] AvsQw kmwauNidAW, igRhsq’c<br />

kvl vWg inrlyp hn[ XQw:- bRhmigAwnI; sdw inrlyp] jYsy jl mih; kml<br />

Alyp]<br />

qp mih qpIsru; 2.rwj mih rwju; jog mih jogI] (rwj) pRkwS(rwju) pRkwS<br />

hI pRkwS(mih) ’c, Awpxy(mih) AMdr(jog) juVy hoey jogI ho ky, ivsmwd inrgun<br />

pRkwS(mih) ’c qp krky, (qpIsru) qpIAW dy eIsr bx rhy, qpIsru hoN jI[ {auh<br />

qpIsr A`g nwl qpdy hn, pr Awp jI ivsmwd pRkwS srUp Ajpw jwp mhW<br />

ivsmwd bRhm jI ’c dZdy lwl lohy vWg qpy hoey, Ajpw jwp ismrn Anhd Junkwr<br />

’c lIx qpIsru hoN jI[ }<br />

igRhsq mih BogI] 2.Twkuru eyku; sbweI nwir]) shIAw qaU AsMK; mM\hu hiB<br />

vDwxIAw] Anuswr hy prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU rwmdws swihb<br />

jIE!Awp jI dIAW AsMK shIAW hn[ igAwn rwau.jb syjY AwvY; q nwnk.Bogu<br />

kryeI] Anuswr AwpxIAW mhwqmW rUpI sKIAW dI, SrDw rUpI syjw’qy jw ky,<br />

Awpxy’c lIx krn rUpI igRhsq(mih) ’c, bRhmwnMd rs Bogx rUpI BogI ho rhy hoN<br />

jI[<br />

www.Gursevak.com<br />

581<br />

q`qkrw


iDAwie iDAwie; Bgqh suKu pwieAw] nwnk.iqsu purK kw; iknY AMqu n<br />

pwieAw] 2] prmpUjnIk DMn gurU gur siqgurU , sRI gurU nwnk dyv swihb s`cy<br />

siqgurU vwihgurU mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy hn:- prm ipAwry Bgqh mhW purKW<br />

jI ny, iDAwqw iDAwn DyA dI iqRkutI myt ky, vwihgurU jI nUM(iDAwie)<br />

iDAw(iDAwie) iDAw ky, Awqm suKu(pwieAw) pwauxw kIqw hY[ XQw:- kbIr.qUM qMU<br />

krqw, qU hUAw; muJ mih.rhw n hUM] jb Awpw pr kw, imit gieAw; jq dyKau.qq<br />

qU]) hir ky dws.hir iDAwiedy; kir pRIqm isau nyhu] iDAw 2 ky AwqmnMd suK<br />

pw ky, bRhm’c lIx qW ho gey, pr iqsu(purK) pUrn vwihgurU jI(kw) dw (iknY)<br />

iksy ny BI AMqu(n) nhIN pwieAw] 2] XQw:- pauVI] KMfw.ipRQmY swij kY; ijn sB<br />

sYswru aupwieAw] bRhmw ibsn mhys swij; kudrqI dw Kylu rcwie bxwieAw] isMD<br />

prbq mydnI; ibnu QMm@w ggin rhwieAw] isrjy dwno dyvqy; iqn AMdir bwdu<br />

rcwieAw] qY hI.durgw swij kY; dYqw dw nwsu krwieAw] qYQo hI.blu rwmu lY; nwl<br />

bwxw dhisru GwieAw] qYQo hI.blu ikRsn lY; kMsu kysI pkiV igrwieAw] bfy bfy<br />

muin dyvqy; keI jug iqnI qnu qwieAw] iknI qyrw; AMqu n pwieAw]) keI koit;<br />

KwxI Aru KMf] keI koit; Akws bRhmMf] keI koit; hoey Avqwr] keI jugiq;<br />

kIno ibsQwr] keI bwr; psirE pwswr] sdw sdw; ieku eykMkwr] keI koit;<br />

kIny bhu Bwiq] pRB qy hoey; pRB mwih smwiq] qw kw; AMqu n jwnY koie] Awpy<br />

Awip; nwnk pRBu soie] 7]) iqs ikAw guxw kw.AMqu n pwieAw; hau gwvw sbid<br />

vIcwrI]) AMqu n isPqI; khix n AMqu] AMqu n krxY; dyix n AMqu] AMqu n vyKix;<br />

suxix n AMqu] AMqu n jwpY; ikAw min mMqu] AMqu n jwpY; kIqw Awkwru] AMqu n<br />

jwpY; pwrwvwru] AMq kwrix; kyqy ibllwih] qw ky AMq; n pwey jwih] eyhu AMqu; n<br />

jwxY koie] bhuqw khIAY; bhuqw hoie] vfw swihbu; aUcw Qwau] aUcy aupir; aUcw<br />

nwau] eyvfu aUcw; hovY koie] iqsu aUcy kau; jwxY soie] jyvfu Awip; jwxY Awip<br />

Awip] nwnk ndrI; krmI dwiq]<br />

jw kI lIlw kI; imiq nwih] {prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ<br />

swihb jI &urmw rhy hn:- DMn vwihgurU mh`ly pMjvyN jI dy AMdr bwhr sRb ivAwpI<br />

Anqklwvwn mhW ivsmwd Ajpw jwp bRhm sdw Ajpw jwp kr rhy hn[ AMdr<br />

ivsmwd s`c, bwhr ivsmwd s`c, AnMq bRhmMf dy AMdr Ac`l AKMf joqI srUp<br />

www.Gursevak.com<br />

582<br />

q`qkrw


vwihgurU jI dw, ivsmwd qyz pRkwS swiKAwq ho irhw hY[ Drin ggn nv KMf<br />

mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir]<br />

prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI, Awpxy inrgun srUp duAwrw, AnMq bRhmMf<br />

dI rcnw’c joqI srUp ivAwpk ho ky, rcnw smyq hr smyN Ajpw jwp jp rhy<br />

hn[ AnMq sUrjW cMdRimAW AgnIAW ititAwixAW nUM hr smyN pRkwSdy rihMdy hn[<br />

AnMq qwry mMfl sUrj cMd DrqIAW v`fy 2 Akwr, ivsmwd vwihgurU mh`ly pMjvyN jI<br />

ny, Awpxy inrgun srUp dy Awsry, ibn QMm@W dy hux itkwey hoey hn[ ieh swry<br />

Akwr rwq idn, Awp jI dy hukm’c, B`jy iPrdy hn[ inXm nwl sUrj cV@dy<br />

iCpdy hn[ ieh swry Akwr Awpo iv`cIN tkrwauNdy nhIN[ XQw:- BY ivic sUrju; BY<br />

ivic cMdu] koh kroVI clq; n AMqu] Anq klwvwn vwihgurU mh`ly pMjvyN jI dI<br />

ivsmwd lIlw hr vyly vrq rhI hY[ Awp jI hr inmK 2’c, AsMK qyz hvwvW<br />

vgw rhy hn[ AnMq auqpqI pwlxw lYAqw kridAW inrlypqw dI ivsmwd lIlw<br />

kr rhy hn[ } (jw) ijn@W Bwv vwihgurU mh`ly pMjvyN jI(kI) dI, AnMq bRhmMf dI<br />

suMdr(lIlw) rcnw(kI) dI igxqI(imiq) imxqI nwih hY[ AnMq bRhmMf nUM ikvyN<br />

koeI imxygw? vw ieqnI v`fI rcI(lIlw) rcnw nUM, (imiq) mrXwdw’c r`Kx(kI)<br />

dI, (jw) ijn@W(kI) dI igxqI(imiq) imxqI nwih hY, ikvyN mrXwdw’c r`Kdy hn?<br />

sgl dyv; hwry Avgwih] prmpUjnIk pRkwS srUp Akwl purKu jI nUM ,<br />

(sgl) swry (dyv) dyvqy(Avgwih) Kojdy 2(hwry) Q`k gey, pUry gurU pRmysr jI qoN<br />

ibnw pRwpq nhIN kr sky[ XQw:- ibnu gur.n pwvYgo; hir jI ko duAwr]) sMkrw;<br />

nhI jwnih Byv] Kojq hwry dyv] dyvIAw; nhI jwnY mrm] sB aUpir; AlK<br />

pwrbRhm]<br />

ipqw kw jnmu; ik jwnY pUqu]) nw iqsu bwpu.n mwie; ikin qU jwieAw])<br />

Ajnm hYN] Abrn hYN] Anuswr Ajnmy(ipqw) Akwl purKu jI kw jnmu, aus dw<br />

pYdw kIqw(pUqu) jgq(ik) ikvyN(jwnY) jwx skdw hY?jdoN prmpUjnIk ipqw<br />

vwihgurU jI dw jnm hI nhIN hoieAw, qdoN jnm ikvyN jwxy?<br />

sgl proeI; ApunY sUiq]) srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr]) ipqw<br />

myro; bfo DnI Agmw] sRb ivAwpI sRb pRkwSk, swfy AMdr bwhr hux Ajpw jwp<br />

kr rhy, AsMK nUro nUr AnMq pRkwS hI pRkwS, joqI srUp pUrn sMpUrn BrpUr<br />

jwgq joiq, gurdyv mwqw gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw] prm pUjnIk<br />

www.Gursevak.com<br />

583<br />

q`qkrw


gihr gMBIr ghIr s`cy s`ucy au~cy Ajnmy ipqw jI ny, koit ibsn; kIny Avqwr]<br />

koit bRhmMf; jw ky DRmswl] (sgl) swrI AnMq bRhmMf dI rcnw, (ApunY) Awpxy<br />

sRb ivAwpI s`c, nwm, pRym, hukmu qyrw Krw Bwrw; Anuswr Kry Bwry AmoV hukm, BY<br />

rUpI(sUiq) Dwgy nwl, (sUiq) mrXwdw’c proeI hoeI hY[ vw Awpy jlu.Awpy Qlu<br />

QMm@nu; Awpy kIAw.Git Git bwsw] Anuswr mhW ivsmwd ivAwpk pRkwSk Anq<br />

klwvwn pRkwS hI pRkwS Ajpw jwp inrgun bRhm rUpI (sUiq) Dwgy nwl, (sUiq)<br />

mrXwdw’c proeI hoeI hY[ XQw:- jw kY sUiq.proey jMqw; iqsu pRB kw jsu gwvhu])<br />

sgl smgRI; qumrY sUiqR DwrI] qum qy hoie; su AwigAwkwrI]) sgl smgRI; ApnY<br />

sUiq DwrY] nwnk.ijsu ijsu BwvY; iqsu iqsu insqwrY] 3]) nwm ky Dwry; sgly jMq]<br />

nwm ky Dwry; KMf bRhmMf] nwm ky Dwry; isimRiq byd purwn] nwm ky Dwry; sunn<br />

igAwn iDAwn] nwm ky Dwry; Awgws pwqwl] nwm ky Dwry; sgl Awkwr] nwm ky<br />

Dwry; purIAw sB Bvn] nwm kY sMig auDry; suin sRvn] kir ikrpw ijsu; AwpnY<br />

nwim lwey] nwnk cauQy pd mih; so jnu giq pwey] 5]) hukmI hovin Awkwr;<br />

hukmu.n kihAw jweI] hukmI hovin jIA; hukim imlY vifAweI] hukmI auqmu<br />

nIcu; hukim iliK.duK suK pweIAih] ieknw hukmI bKsIs; ieik.hukmI sdw<br />

BvweIAih] hukmY AMdir.sBu ko; bwhir hukm n koie] nwnk.hukmY jy buJY; q haumY<br />

khY n koie] 2]) hukm ibnw nw JUlY pwqw[ hovY so jo krY ibDwqw[) sgl smgRI;<br />

jw kY sUiq proeI] Gt Gt AMqir; rivAw soeI] 2]) BY ivic sUrju; BY ivic cMdu]<br />

koh kroVI clq; n AMqu]) sB proeI; iekqu DwgY] ijsu lwie ley; so crxI<br />

lwgY]) jw kY sUiq.proey jMqw; iqsu pRB kw jsu gwvhu]<br />

sumiq igAwnu iDAwnu; ijn dyie] jn dws; nwmu iDAwvih syie] prmpUjnIk<br />

Akwl purKu s`c srUp pUrn gurU ipqwjI, (ijn) ijn@W ipAwirAW nUM, jw kau rwiK<br />

lyie.myrw suAwmI; qw kau sumiq dyie pY kwnY] Anuswr(sumiq) syRSt miq, gurU<br />

pRymw-BgqI sihq inrgun srgun dI eykqw dw igAwnu iDAwnu vw gurqw ibrwjmwn<br />

vwihgurU DMn s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI mhwrwj, gursbd jI dy pUrn Su`D<br />

aucwrx ArQW gur ieqhws, gursyvw dw igAwnu iDAwnu(dyie) b^Sdy hn[ (syie)<br />

auh gurU(jn) ipAwry Bgq jn dwsn dws, (nwmu) vwihgurU srUp prmpUjnIk s`cy<br />

siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy A`Kr 2 nUM, vwihgurU gurU srUp smJ ky(iDAwvih)<br />

iDAwauNdy hn[ XQw:- hir ky dws.hir iDAwiedy; kir pRIqm isau nyhu]) kbIr.qUM<br />

www.Gursevak.com<br />

584<br />

q`qkrw


qMU krqw, qU hUAw; muJ mih.rhw n hUM] jb Awpw pr kw, imit gieAw; jq dyKau.qq<br />

qU]<br />

iqhu gux mih; jw kau Brmwey] jnim mrY; iPir AwvY jwey] (jw) ijs dy qn<br />

mn ieMidRAW(kau) nUM, rjo qmo sqo(iqhu) iqMn gux, Awpxy(mih) ’c(Brmwey) Brmw<br />

lYNdy hn[ (jnim) jMmdw(mrY) mrdw, (iPir) muV 2, kIVy ikRm du`Kdwiek Anyk jUnW,<br />

cOrwsI dy gyVy’c, (AwvY) AwauNdw(jwey) jWdw hY[ XQw:- jim jim mrY; mrY iPir<br />

jMmY] bhuqu sjwie; pieAw dyis lMmY]) keI jnm; Bey kIt pqMgw] keI jnm; gj<br />

mIn kurMgw] keI jnm; pMKI srp hoieE] keI jnm; hYvr ibRK joieE]) kbhU kIt<br />

hsiq; pqMg hoie jIAw] Aink join; BrmY BrmIAw]<br />

aUc nIc; iqs ky AsQwn] jYsw jnwvY; qYsw nwnk jwn] 3] prmpUjnIk DMn<br />

vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI &urmw rhy hn:- dwsn dws nUM gur<br />

ikrpw qy jwixAw; ijQY.quDu Awpu buJwieAw] Anuswr prmpUjnIk vwihgurU jI<br />

Awpxw, jYsw ivsmwd Ajpw jwp inrml AKMf AfMf b`JvW auj`l inrBau inrlyp<br />

inRivkwr, srb ivAwpk srb pRkwSk srUp(jnwvY) jxwauNdy hn, qYsw(jwn) jwxdw<br />

hY] 3] XQw:- qU jwxwieih; qw koeI jwxY] qyrw dIAw; nwmu vKwxY] 1] vw AnMq<br />

AkwS bRhmMf; Awgwsw Awgws (aUc) au~cy, pwqwlw pwqwl lK; (nIc) nIvyN,<br />

sB(iqs) iqn@W vwihgurU bRhm jI kyy vsx dy AsQwn hn[ XQw:- KMf bRhmMf pwqwl<br />

dIp; rivAw sB loeI]) sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY] vw (iqs) iqn@W(ky)<br />

dy(AsQwn) sqsMgq jI ’c, nIc jIv, (aUc) au~cy ho jWdy hn[ XQw:- nIch aUc<br />

krY.myrw goibMdu; kwhU qy n frY]) ijsu nIc kau; koeI n jwnY] nwmu jpq; auhu chu<br />

kuMt mwnY] vw (aUc) au~cy surg(nIc) nIvyN nrk, (aUc) au~cy pUrn sMq, (nIc) nIvyN<br />

jIv, sB(iqs) iqn@W vwihgurU jI kyy vsx dy AsQwn hn[<br />

nwnw rUp; nwnw jw ky rMg] prmpUjnIk s`cy siqgurU DMn vwihgurU mh`lw pMjvW<br />

jI, Akwl purKu jI dy ivsmwd rUp rMgW ByKW ivsQwrW cilqW nUM q`kidAW &urmw rhy<br />

hn:- hy pyRmI jno!AYsy hrI jI dy nwm nUM jp 2 ky, dwsn dws ijauNdw hY[ (jw) ijn@W<br />

ky AnMq bRhmMfW, sUrjW cMdRimAW qwry mMflW ipRQvIAW AgnIAW pwxIAW Awid<br />

dy(nwnw) bhuq(rUp) Akwr hn Aqy kwLw ictw pILw nIlw hrw lwl Awid(nwnw)<br />

bhuq rMg hn[ vw vwihgurU jI dy prmpiv`qR prmpUjnIk srgun Avqwr jI dy,<br />

(nwnw) bhuq(rUp) srUp hn, (jw) ijn@W (ky) dy(nwnw) qr@W 2 dy praupkwrI(rMg)<br />

kOqk hn[ ijn@W duAwrw Awpxy ipAwry s`icAwry BgqW nUM, Aink rUp iKn mwih<br />

www.Gursevak.com<br />

585<br />

q`qkrw


kudriq Dwrdw] Anuswr hr smyN drSn b^Sdy rihMdy hn Aqy AwpxI rcI rcnw<br />

nUM svwrdy hn[ vw keI koit; nwnw pRkwr jMq] Anuswr krqw purKu jI dy rcy<br />

jIvW dy(nwnw) bRIk qoN(nwnw) bRIk(rUp) Akwr hn, (jw) ijn@W (ky) dy (nwnw) qr@W<br />

2 dy rMg hn[ ijvyN hwQI dy Akwr’c jrwsIm bRIk hn, A`gy aun@W’c hor bRIk<br />

jrwsIm hn, ieauN A`gy qoN A`gy bRIk qoN bRIk jrwsIm hn[ ijn@W nUM KurdbInW BI<br />

nhIN dyK skdIAW[<br />

nwnw ByK krih; iek rMg]) nwnw rUpu Dry bhu rMgI; sB qy rhy inAwrw]<br />

Anuswr AnMq bRhmMf rUp, (nwnw) bhuq ByK(krih) krky, Pyr BI Awp jI iek rMg<br />

Ajpw jwp prm pwk inrgun swrI rcnw’c ivAwpk ho rhy hn[ vw AnMq bRhmMf<br />

rUp, nwnw ByK nUM(krih) krdy hn, jdoN cwhux ienW nUM Awpxy Ajpw jwp prm<br />

pwk inrgun srUp’c lIx krky iek rMg ho jWdy hn[ XQw:- Awpy hir iek rMgu<br />

hY; Awpy bhu rMgI] jo iqsu BwvY nwnkw; sweI gl cMgI]<br />

nwnw ibiD; kIno ibsQwru] pRBu AibnwsI; eykMkwru] AwpxI rcnw dw<br />

ibsQwru, (nwnw) bhuq (ibiD) qr@W dw(kIno) kIqw hY[ XQw:- ausqiq krih.Anyk<br />

jn; AMqu n pwrwvwr] nwnk.rcnw pRiB rcI; bhu ibiD Aink pRkwr] n@wn@w<br />

ivsQwr vwly(pRBu) smR`Q Anq klwvwn(AibnwsI) nws qoN rihq(eykMkwru) ie`k<br />

pRkwS hI pRkwS srUp bRhm jI hn, rcnw qoN pihlW, rcnw dy huMidAW, rcnw nUM<br />

lYA krn qoN mgroN BI pRBu AibnwsI eykMkwru jI ivAwpk pRkwSk inrlyp ie`k rs<br />

hn[ XQw:- Awid pUrn.miD pUrn; AMiq pUrn prmysurh]<br />

nwnw cilq kry; iKn mwih] pUir rihE; pUrnu sB Twie] AsMK bRhmMf dI<br />

rcnw dI sB (Twie) jg´w’c, pUrnu vwihgurU jI(pUir) pUrn(rihE) ho rhy hn[<br />

XQw:- qum pUrn.pUir rhy sMpUrn; hm BI sMig AGwey]) sBnI QWeI; rivAw<br />

Awip] Awid jugwid; jw kw vf prqwpu] sB QW BrpUr(iKn) AksmwqR(mwih) ’c<br />

hI, AnMq bRhmMf nUM rcx, lYA krn dy nwnw(cilq) kOqk hux(kry) kr rhy hn[<br />

XQw:- Epiq prlau; iKn mih krqw] Awip Alypw; inrgunu rhqw]) iKn mih<br />

Qwip auQwpnhwry; kudriq.kIm n phI]) iKn mih; Qwip auQwpnhwrw] AMqu nhI<br />

ikCu; pwrwvwrw]<br />

nwnw ibiD kir; bnq bnweI] ApnI kImiq; Awpy pweI]) nwnk.rcnw pRiB<br />

rcI; bhu ibiD Aink pRkwr] Anuswr prmpUjnIk prm ipAwry vwihgurU jI ny,<br />

www.Gursevak.com<br />

586<br />

q`qkrw


AnMq bRhmMf, KwxIAW sUrjW cMdRimAW, AnMq BgqW, rwjsI qwmsI sWqkI rcnw<br />

rc(kir) krky, (nwnw) Anyk(ibiD) qr@W dI, (bnq) bnwvt bnweI hY[ inrguxu<br />

srguxu; Awpy soeI] rUp rMg ryK ByK qoN inAwry inrMkwr Anqklwvwn pUrn bRhm<br />

jI ny, kIqw pswau; eyko kvwau] Anuswr Awpxy Anq klwvwn ie`k vwk nwl,<br />

AnMq bRhmMf rcy hn, ijn@W nUM rcidAW dyr nhIN lweI[ XQw:- eyhu Awkwru; qyrw<br />

hY Dwrw] iKn mih ibnsY; krq n lwgY bwrw] 2]) iKn mih Qwip auQwpnhwry;<br />

kudriq.kIm n phI]) Epiq prlau; iKn mih krqw] Awip Alypw; inrgunu<br />

rhqw] AnMq sUrj cMd qwry mMfl, phwV smuMdR KwxIAW bwxIAW, AnMq bRhmMf,<br />

pRkwS srUp srb klw BrpUr ivAwpk inrgun inrMkwrjI ny, AwpxI sRb ivAwpI<br />

mhW ivsmwd Anq klwvwn AKMf joiq nwl, mrXwdw’c itkwA ky r`Ky hoey hn[<br />

sBu jgjIvnu jig Awip hY; nwnk.jlu jlih smwie] Anuswr swrI rcnw dy jIvn<br />

rUp Awp hn[ auqpqI pwlxw lYAqw kridAW inrlyp BI hn[<br />

so, Awpy jlu Awpy Qlu QMm@nu; Awpy kIAw.Git Git bwsw] Awpy nru Awpy Puin<br />

nwrI; Awpy swir.Awp hI pwsw] gurmuiK sMgiq.sBY ibcwrhu; vwhu vwhu kw bfw<br />

qmwsw] Anuswr swrI rcnw AwpxI Anq klw dy Awsry QMm@I hoeI hY[ inrgun<br />

bRhm jI ny ieh ApnI Amolk kImiq Awpy pweI hY[ vw gurU Avqwr’c pRgt ho<br />

ky, ieh ApnI Amolk kImiq Awpy pweI] hY:- prmpUjnIk prmpiv`qR vwihgurU<br />

s`cy siqgurU swihbwn jI ny gurbwxI b^SI[ zwlmW dy Gor iBAwnk AiqAwcwr<br />

zulm krn qoN, au~bldI dyZ’c bYTy, q`qy ryqy ’qy bYTy , q`qw ryqw Awpxy prmpiv`qR<br />

SuB s`cy s`ucy au~cy mhwn praupkwrI sIs’qy puAwieAw[ prmpiv`qR nOvyN jwmy AMdr<br />

lohy dy qMg ipMjry’c, iq`Ky ik`lW ivckwr bYT ky, d`uK Bu`K kSt kubol shwr ky ,<br />

vYrwgmeI bwxI aucwrI[ sRI hymkuMt swihb jI ivKy Akwl purKu jI ny, mY Apnw<br />

suq; qoih invwjw] pMQu pRcur; krby khu swjw] Awid vr b^Sy[ prmpiv`qR<br />

prmpUjnIk dsvyN jwmy AMdr, pMjW ipAwirAW dy isr lY ky, AMimRq Ckw ky, Pyr<br />

Awp Ckxw, ieh aucwrnw, rhxI rhY, soeI is`K myrw] auh Twkur, mY aus kw cyrw]<br />

^wlsw pMQ swj ky Drm-X`uD ij`qxy, Awpxy nyqRW dy swhmxy ipAwry swihbzwdy,<br />

isMG isMGxIAW &OjW ^zwny sB ku`J Drm ihq kurbwn krnw, ieh Amolk slok<br />

kmw ky pVHnw:- kbIr.myrw muJ mih ikCu nhI; jo ikCu hY so qyrw] qyrw quJ kau<br />

saupqy; ikAw lwgY myrw] sRI dmdmy swihb jI ivKy siqgurU gRMQ swihb jI kMToN<br />

www.Gursevak.com<br />

587<br />

q`qkrw


aucwrny, Awpxy idl jwn ipAwirAW s`icAwirAW nUM ArQ pV@wauxy, s`cKMf sRI<br />

hzUr swihb jI ivKy siqgurU gRMQ swihb sbd gurU jI nUMju`go ju`g At`l gurqw b^S<br />

ky, Awp iqMn pRkrmW krky m`Qw tykxw Awid[ prmpUjnIk nyk swaU sIl ^wlsw<br />

pMQ swj ky, Akwl purKu jI qoN imly vrW nUM kmw ky, jYsy praupkwr gurU jI ny<br />

kIqy hn, hor koeI BI nhIN kr skdw, ieh ApnI mhW ivsmwd Amolk kImiq;<br />

Awpy hI pweI hY] XQw:- qyrw srIku.ko nwhI; ijs no lvY lwie suxwieAw]) jYsw<br />

qU.qYsw quhI; ikAw aupmw dIjY]) gur nwil quil.n lgeI; Koij ifTw bRhmMfu] nwmu<br />

inDwnu.siqguir dIAw; suKu nwnk.mn mih mMfu]<br />

sB Gt iqs ky; sB iqs ky Twau] jip jip jIvY; nwnk hir nwau] 4]<br />

prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb pUrn bRhm srUp<br />

mh`lw pMjvW jI, Awpxy AMdr bwhr Ajpw jwp kr rhy ivsmwd nUr pRkwS s`cy<br />

pUrn bRhm jI nuM q`k ky &urmw rhy hn:- cwr KwxIAW dy sB(Gt) sRIr, iqs<br />

vwihgurU jI ky hn[ iqs vwihgurU jI ky vsx dy sB(Twau) AsQwn AnMq bRhmMf<br />

hn[ XQw:- Git Git mY.hir jU bsY; sMqn kihE pukwir] AYsy ivsmwd(hir)<br />

srb pRkwSk bRhm jI dy prmpiv`qR Amolk(nwau) nwm gurbwxI jI nUM, dwsn dws<br />

jip jip ky(jIvY) ijauNdw hY] 4] XQw:- siqgur ky crn; Doie Doie pIvw] gur<br />

nwnk; jip jip sd jIvw]<br />

nwm ky Dwry; sgly jMq] {(nwm) pRis`D pRkwS srUp s`cy vwihgurU jI, AnMq<br />

bRhmMfW dy krqy qy ien@W ’c hr smyN ivAwpk pRkwSk pRiqpwlk hn[ (nwm) s`cy<br />

pRkwS srUp pUrn bRhm jI, jo swfy AMdr bwhr AsMK AnMq pRkwS hI pRkwS s`c<br />

srUp Ajpw jwp kr rhy hn, prmpUjnIk ipAwry vwihgurU Akwl purKu jI, DMn<br />

gurU nwnk dyv swihb jI dy muKwribMd qoN pRgt hoeI gurbwxI jI dy sB A`Kr<br />

vwihgurU nwm inrMkwr jI hn[ nwim rMg, nwim coj qmwsy; nwau nwnk.kIny Bogw<br />

jIau] Anuswr ivsmwd bRhm srUp prm pUjnIk DMn s`cy siqgurU , vwihgurU sRI gurU<br />

Arjndyv swihb mhwrwj jI nUM, ivsmwd bRhm jI dy ivsmwd kOqk ids rhy hn[<br />

ies leI vwihgurU nwm, nwmI vwihgurU jI dI eykqw ABydqw &urmw rhy hn[<br />

prmpUjnIk Anqklwvwn pUrn s`cy siqgurU swihbwn jI dw b^iSAw nwm hI,<br />

Akwl purKu jI ’c eykqw ABydqw b^Sdw hY[ so nwm dw AiDk qoN AiDk mhW 3<br />

ivsmwd pRqwp jxw rhy hn jI[ }<br />

www.Gursevak.com<br />

588<br />

q`qkrw


nwm ky Dwry; sgly jMq] (nwm) ivAwpk pRkwSk ivsmwd joqI srUp, AKMf<br />

cyqn b`JvyN pRkwS hI pRkwS, inrml au~jl Ajpw jwp vwihgurU jI, jo sB dy AMdr<br />

bwhr hr smyN jwp kr rhy hn, iqn@W(ky) dy (Dwry) Awsry, AsMK bRhmMf dy(sgly)<br />

swry(jMq) jIv hn[ ijvyN nwm dy Awsry, mwqw jI dy audr’c, rkq ibMd qoN pYdw<br />

hoieAw bRIk qoN bRIk ikRm, nr nrwiexI dyh bx jWdw hY[ iesy qr@W hr smyN im`tI’c<br />

AnMq jIv pYdw huMdy hn[ AnMq hI pwxI’c pYdw huMdy hn, KuSk p`QrW’c kIVy pYdw<br />

huMdy hn[ jIAW dy pYdw hox, pwlxw dIAW rMgW 2 dIAW AnykW hI jugqIAW hn[<br />

XQw:- 1 AMfj 2 jyrj 3 syqj 4 auqBuj; bhu prkwrI pwlkw] 1 AWfy 2 jyr 3 muVkw<br />

4 bnwspqI[ ie`k 2 jUn’c ikqny 2 jIv hn, pYdw ho ky ikvyN vDdy Pu`ldy hn, ieh<br />

swrw kMtRol vwihgurU jI Awpxyy Awsry krdy hn[ swry jIA nwm inrgun qoN auqpq<br />

huMdy hn, nwm inrgun dy Awsry vDdy Pu`ldy hn, swry hI nwm jpdy hn[ XQw:- sBY<br />

Gt rwmu bolY; rwmw bolY] rwm ibnw; ko bolY ry]) cwiqRk mor bolq idnu rwqI; suin<br />

Ginhr kI Gor] 2] jo bolq hY.imRg mIn pMKyrU; su ibnu hir.jwpq hY nhI hor]<br />

nwm ky Dwry; KMf bRhmMf]) hIey ko pRIqmu; prmpUjnIk s`cy vwihgurU inrgun<br />

bRhm jI ny hir ismrin; kIE sgl Akwrw] Anuswr vwihgurU vwihgurU jp ky,<br />

Awpxy’coN koit bRhmMf dw pswrw Aks mwqR hI pRgt kIqw hY[ ieh Awp jI dy<br />

srgun srUp jI hn[ inrgun bRhm jI Awpxy srgun srUp smyq, AwpY jphu; Awpnw<br />

jwpu] Anuswr hr smyN vwihgurU vwihgurU jp rhy hn[ XQw:- sBY Gt rwmu bolY; rwmw<br />

bolY] rwm ibnw; ko bolY ry]) jo jo ricE; su iqsih iDAwiq]) ismrY; DrqI Aru<br />

Awkwsw] ismrih; cMd sUrj guxqwsw] so hr jIv Akwr dy AMdr bwhr, srb klw<br />

BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr]) qum pUrn.pUir rhy sMpUrn; hm BI sMig AGwey] siq<br />

sMqoK iKmw inmRqw grIbI pRym shj AsMK guxwN dy Anq klwvwn, pRkwS hI pRkwS<br />

siq srUp ivsmwd nwm inrgun vwihgurU jI BrpUr, Awpxy srgun srUp smyq, hr<br />

smyN Ajpw jwp kr rhy hn[ prmpUjnIk KMf vWg ^Ub im`Ty s`cy ivsmwd Ajpw jwp<br />

vwihgurU(nwm) inrgun bRhm jI (ky) dy(Dwry) Awsry, bRhmMf(Dwry) itkwey hoey jwp<br />

kr rhy hn[ XQw:- gwvin quDno.KMf mMfl bRhmMfw; kir kir.rKy qyry Dwry]<br />

nwm ky Dwry; isimRiq byd purwn]) nwmY hI qy sBu prgtu hovY; Anuswr AsMK<br />

bRhmMf dI auqpqI, vwihgurU siqgurU nwnk dyv swihb jI dy prmpiv`qR s`cy Amolk<br />

nwm qoN hoeI hY[ isimRiq byd purwn dy krqy qy aun@W dy gurU BI nwm jI qoN pYdw hoey<br />

www.Gursevak.com<br />

589<br />

q`qkrw


hn[ ien@W dy kriqAW ny Awpxy gurUAW qoN nwm lY ky jipAw[ nwm dy prqwp krky<br />

ieh gRMQ pRgt hoey[ XQw:- hir ismrin lig; byd aupwey] gurU pRmysr jI sRb<br />

ivAwpI ivsmwd s`cy rMg ’c lIx ho ky &urmwauNdy hn:- ijvyN AnMq bRhmMf dI swrI<br />

rcnw Ajpw jwp inrgun nwm dy Awsry hY, iqvyN keI koit; byd purwn isimRiq Aru<br />

swsq] Anuswr 4 vyd 6 SwSqR 27 isMmRqIAW dI ikhVI g`l hY?(keI koit)<br />

Axigxq, byd purwn(isimRiq) isMimRqIAW purwn(nwm) ivAwpk bRhm jI (ky)<br />

dy(Dwry) Awsry hn, vwihgurU jI nUM jp rhy hn[ XQw:- quDu iDAwiein@; byd kqybw<br />

sxu KVy] gxqI.gxI n jwie; qyrY dir pVy] bRhmy quDu iDAwiein@; ieMdR ieMdRwsxw]<br />

sMkr ibsn Avqwr; hir jsu muiK Bxw]) isimRiq byd purwx; pukwrin poQIAw]<br />

nwm ibnw siB kUVu; gwl@I hoCIAw]<br />

nwm ky Dwry; sunn igAwn iDAwn] prmpUjnIk inrgun bRhm jI dy pUrn<br />

gur Avqwr s`cy siqgurU swihbwn jI dy, prmpiv`qR au~cy su`cy SuB ivsmwd ivAwpk<br />

Ajpw jwp(nwm) inrgun bRhm gurbwxI ky (Dwry) Awsry, pRymI vwihgurU jI dI<br />

pRwpqI dy gursbdW dw ArQ igAwn vIcwr krdy hn, srb ivAwpI vwihgurU jI dw<br />

iDAwn lwauNdy hn[ nwm dy Awsry koit krn.dIjih pRB pRIqm; hir gux suxIAih<br />

AibnwsI rwm] Anuswr kRoVW kMnW duAwrw swrIAW GtW’coN, vwihgurU js pUrn pyRm<br />

SrDw nwl(sunn) suxdy hn[ XQw:- sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY] rwm ibnw; ko<br />

bolY ry]) ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd sUrj guxqwsw] paux pwxI<br />

bYsMqr ismrih; ismrY sgl aupwrjnw] ismrih; KMf dIp siB loAw] ismrih;<br />

pwqwl purIAw scu soAw] ismrih KwxI.ismrih bwxI; ismrih sgly hir jnw])<br />

cwiqRk mor bolq idnu rwqI; suin Ginhr kI Gor] jo bolq hY.imRg mIn pMKyrU ; su<br />

ibnu hir.jwpq hY nhI hor]<br />

nwm ky Dwry; Awgws pwqwl] prmpUjnIk vwihgurU jI ny pwqwlw pwqwl lK;<br />

Awgwsw Awgws] Anuswr AnMq Awgws AkwS pwqwl, Awpxy prmpiv`qR SuB s`cy<br />

s`ucy au~cy nwm jI ky(Dwry) Awsry itkwey hoey hn[ BU Buv sÍ mh jn qp sqX[ ieh<br />

s`q AkwS hn[ Aql suql ivql qlwql mhwql rswql pqwl[ ieh s`q<br />

pqwL hn, pr gurU swihb jI AnMq AkwS pqwL bwry &urmw rhy hn[<br />

nwm ky Dwry; sgl Awkwr] prmpUjnIk s`cy ivsmwd pRkwS srUp, srb<br />

ivAwpI mwqw ipqw srUp, prmpiv`qR s`cy nwm jI dy dwqy, myhrvwn Anq klwvwn<br />

www.Gursevak.com<br />

590<br />

q`qkrw


vwihgurU jI ny, hukmI hovin Awkwr; Anuswr Awpxy hukm’c swry Akwr Awp rcy<br />

hn[ ieh(sgl) swry Awkwr Awp jI ny Awpxy nwm ky(Dwry) Awsry itkwey hoey<br />

hn[ Awp jI ien@W’c ivAwpk ho rhy hn[ ieh swry hr smyN Ajpw jwp vwihgurU<br />

jI dw nwm jpdy hn[ XQw:- ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd sUrj<br />

guxqwsw]<br />

nwm ky Dwry; purIAw sB Bvn]) {vwhu vwhu kw; bfw qmwsw] Awpy hsY.Awip<br />

hI icqvY; Awpy cMdu sUru prgwsw] Awpy jlu.Awpy Qlu QMm@nu ; Awpy kIAw Git Git<br />

bwsw] Awpy nru Awpy Puin nwrI; Awpy swir.Awp hI pwsw] gurmuiK sMgiq sBY<br />

ibcwrhu; vwhu vwhu kw bfw qmwsw] 2] 12] Anuswr prm pUjnIk vwihgurU jI<br />

sRb ivAwpI Anqklwvwn ivsmwd bhuq v`fw qmwsw hY, jo Anq bRhmMfW nUM Awpxy<br />

prm pwk nwm dy Awsry itkwA ky r`Kdy hn[ ivsmwd Ajpw jwp srUp inrgun<br />

inrMkwr vwihgurU jI, srgun srUp dy pswry’c, sBnI QWeI; rivAw Awip] Awid<br />

jugwid; jw kw vf prqwpu] Anuswr sBnI QWeI ivAwpk ho ky, A&ur smwDI’c<br />

lgwqwr jwip kr rhy hn, Bwv inrgunu Awip; srgunu BI EhI] klw Dwir ijin<br />

sglI mohI] Anuswr inrgun srgun ie`k sMg hr smyN Ajpw jwp jp rhy hn]<br />

1] XQw:- sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY] rwm ibnw; ko bolY ry]) ismrY; DrqI Aru<br />

Awkwsw] ismrih; cMd sUrj guxqwsw] paux pwxI bYsMqr ismrih; ismrY sgl<br />

aupwrjnw] ismrih; KMf dIp siB loAw] ismrih; pwqwl purIAw scu soAw]<br />

ismrih KwxI.ismrih bwxI; ismrih sgly hir jnw] 2]) cwiqRk mor bolq idnu<br />

rwqI; suin Ginhr kI Gor] 2] jo bolq hY.imRg mIn pMKyrU ; su ibnu hir.jwpq hY<br />

nhI hor]) }<br />

nwm ky Dwry; purIAw sB Bvn]) Aink purIAw; Aink qh KMf] Aink rUp<br />

rMg; bRhmMf] Anuswr ivSnpurI bRhmpurI iSvpurI, kumyrpurI ieMdRpurI, jmpurI<br />

kWsIpurI AvMqkwpurI Awid AnMq purIAw qy Awpxy AnMq bRhmMf rUpI sB(Bvn)<br />

Gr, Akwl purKu vwihgurUjI ny, Awpxy prmpiv`qR SuB s`cy Ajpw jwp vwihgurU<br />

nwm jI(ky) dy(Dwry) Awsry, itkwey hoey hn[ XQw:- rwmklI mhlw 5] jIA jMq<br />

siB pyKIAih; pRB sgl qumwrI Dwrnw] 1] iehu mnu; hir kY nwim auDwrnw]<br />

nwm kY sMig auDry; suin sRvn] koit krn.dIjih pRB pRIqm; hir gux<br />

suxIAih AibnwsI rwm] Anuswr rom 2 dy(sRvn) kMnW nwl, SrDw qy ivSvwS<br />

www.Gursevak.com<br />

591<br />

q`qkrw


sihq, nwm nUM suin 2 ky, nwm(kY) dy (sMig) nwl, mhW pwpW rUpI smuMdR qoN byAMq<br />

jIv(auDry) qry hn, vw cOrwsI dy gyVy qoN qry hn[<br />

kir ikrpw ijsu; AwpnY nwim lwey] nwnk.cauQy pd mih; so jnu giq pwey]<br />

5]) imhrvwnu swihbu imhrvwnu] swihbu myrw imhrvwnu] jIA sgl kau; dyie<br />

dwnu] siqgurU nwnk siqgurU Arjndyv swihb jI &urmwauNdy hn:- vwihgurU jI<br />

ikrpw(kir) krky, ijsu pRymI nUM AwpnY prm piv`qR Ac`l AibnwsI inrml ACl<br />

nwim jpx jpwaux’c(lwey) lwauNdy hn, (so) auh(jnu) ipAwry rom 2 krky, (cauQy<br />

pd) srb pRkwSk srb ivAwpI bRhm jI(mih) ’c lIx ho ky, (giq) kilAwx<br />

kYvl moK pwey lYNdy hn] 5] XQw:- ijau jl mih; jlu Awie Ktwnw] iqau joqI<br />

sMig; joiq smwnw] imit gey gvn; pwey ibsRwm] nwnk pRB kY; sd kurbwn]) hir<br />

ky sMg; bsy hir lok] qnu mnu Arip.srbsu sBu AripE; And shj Duin Jok])<br />

Ab qau jwie cFy isMGwsin; imly hY swirMg pwnI] rwm kbIrw.eyk Bey hY; koie n<br />

skY pCwnI]<br />

rUpu siq; jw kw siq AsQwnu] siq dy ipAwry siq srUp vwihgurU mh`ly pMjvyN<br />

jI ny, Awpxy prmpUjnIk pUrn purK Acuq AivnwsI pUrn DrmI s`cy ipqw, DMn<br />

vwihgurU mh`ly cOQy jI nUM , A&ur smwDI ’c, AwpY jphu; Awpnw jwpu] Anuswr<br />

Ajpw jwp kridAW q`k ky, siq srUp pRkwSk ivsmwd Ajpw jwp pUrn bRhm jI<br />

’c, pUrn ivsmwd lIxqw pw ky, suKdwiek siqnwmu dw Brosw pRwpqI, pUrn gurW<br />

duAwrw &urmwauNdy hn:- prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU rwmdws<br />

swihb jI(siq) nws qoN rihq, s`cy bRhm rUpu hn[ (jw) ijn@W kw prm<br />

pwk(AsQwnu) swDsMgq, pyRmIAW dw rom 2, BI(siq) s`cw hY, ikauN jo pRymIAW dy<br />

roim roim’c Awp jI vsdy hn[ XQw:- swD sMgiq AsQwn; jgmg nUr hY[ lK<br />

lK ssIAr Bwnu; ikrn TrUr hY[<br />

purKu siq; kyvl prDwnu] DMn vwihgurU jI, (purKu) pUrn ivsmwd pRkwS<br />

srUp, (siq) s`cy Su`D srUp, (kyvl) ieko ie`k Awpy Awp, (prDwnu) muKI mMny pRmMny<br />

hn, AYsy pUrn bRhm jI dy pUrn s`cy Avqwr, DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU<br />

rwmdws swihb jI DMn DMn DMn hn[<br />

krqUiq siq; siq jw kI bwxI] Anyk jIAW nUM gurmuiK jIvn b^S ky qwrn<br />

dI, (jw) ijn@W vwihgurU mh`ly cOQy jI kI au~cI(krqUiq) krnI(siq) s`cI hY, Dur ky<br />

www.Gursevak.com<br />

592<br />

q`qkrw


wxI BI(siq) s`cy hn[ XQw:- swcI bwxI; mITI AMimRq Dwr] ijin pIqI; iqsu moK<br />

duAwr] jdoN Awp jI s`cy gurbwxI jI aucwrdy, qdoN nyqRW’coN nIr vihx l`g jWdw[<br />

XQw:- hau.rih n skw, ibnu dyKy pRIqmw; mY nIru vhy vih clY jIau]<br />

siq purK; sB mwih smwxI] prmpUjnIk(siq) s`cy(purK) pUrn vwihgurU mh`ly<br />

cOQy jI dI inrgun joiq, sB(mwih) ’c(smwxI) smweI hY[ XQw:- sB mih joiq;<br />

joiq hY soie] iqs kY cwnix; sB mih cwnxu hoie]<br />

siq krmu; jw kI rcnw siq] (jw) ijn@W dI AnMq bRhmMf(kI) dI rcnw,<br />

(siq) s`cI hY[ XQw:- scy qyry KMf; scy bRhmMf] scy qyry loA; scy Awkwr] AwpxI<br />

rcnw’qy(krmu) b^iSS myhr(siq) s`cI hY[ scw qyrw krmu; scw nIswxu] Anuswr<br />

gurU Avqwr’c, hr (krmu) krq`v kOqk(siq) s`cw praupkwrI hY[<br />

mUlu siq; siq auqpiq] swrI rcnw dy(mUlu) kwrx rUp bRhm jI (siq) s`cy<br />

hn[ aun@W qoN auqpiq hoeI rcnw BI(siq) s`cI hY[ SMkw:- Awp qW s`cy hI hn, pr<br />

nwsvMq rcnw s`cI ikvyN hoeI?ijs dw mn, nwsvMq rcnw ivkwr lwlc hMkwr’c hY,<br />

XQw idRstI qQw isRstI Anuswr aus leI rcnw mwiekI hY, pr siqgurU swihb jI<br />

ivAwpk’c ivsmwd lIx hn[ siqgurW dI sRb ivAwpI ivsmwd bRhm idRStI’c,<br />

swrI rcnw ieauN s`cI hY[ ijvyN sony qoN bxy gihxy, sonw hI huMdy hn[ pwxI qoN auqpiq<br />

hoeIAW lihrW bulbly J`g, pwxI hI huMdw hY[ ies qr@W swrI rcnw s`cy qoN auqpq<br />

hoeI BI s`cI hY[ s`cy vwihgurU jI ies’c ivAwpk qy pRkwSk hn[ s`cy dy Awsry<br />

swrI rcnw pR&ulq ho rhI hY[ XQw:- maulI DrqI; mauilAw Akwsu] Git Git<br />

mauilAw; Awqm pRgwsu] 1] rwjw rwmu mauilAw; Anq Bwie] jh dyKau; qh rihAw<br />

smwie]<br />

siq krxI; inrml inrmlI] 1.prmpUjnIk Akwl purKu srUp s`cy siqgurU<br />

swihb jI, dI(siq) s`cI(krxI) pyRmw-BgqI, (inrml) au~jl qoN BI(inrmlI)<br />

au~jlI hY[ XQw:- siqguir nwnik.Bgiq krI iek min; qnu mnu Dnu.goibMd dIAau])<br />

jh Aibgqu; Bgqu qh Awip] vw gurU pRmysr jI dI(krxI) kmweI Dur ky bwxI jI<br />

(siq) s`cy, (inrml) au~jl qoN BI(inrmlI) au~jly hn[ XQw:- inrml inrml;<br />

inrml qyrI bwxI] Git Git sunI sRvn; bK´wxI] vw prmpUjnIk s`cy siqgurU gurU<br />

pRmysr jI ny, jo prmpiv`qR SuB s`cw aupdyS Dur kI bwxI’c &urmwieAw hY, aus nUM<br />

Awp BI kmwieAw hY[ ip`Cy jIAW nUM qwirAw hY, hux qwr rhy hn, A`gy nUM BI qwrngy,<br />

ieh (siq) s`cI inrml qoN BI inrmlI s``cI krxI hY[<br />

www.Gursevak.com<br />

593<br />

q`qkrw


ijsih buJwey; iqsih sB BlI] (ijsih) ijs Awpxy ipAwry nUM, gurU pRmysr<br />

jI AwpxI inrml inrmlI inrml s`cI BgqI(buJwey) bu`Jw idMdy hn[ (iqsih)<br />

iqs ipAwry jI dI, sRb ivAwpI ivsmwd bRhm idRStI’c, sB isRStI BlI hY[<br />

XQw:- kbIr, sB qy hm bury ; hm qij.Blo sBu koie] ijin.AYsw kir bUiJAw; mIqu<br />

hmwrw soie]) hm nhI cMgy; burw nhI koie] pRxviq nwnku; qwry soie]) qau<br />

dyvwnw jwxIAY; jw swihb Dry ipAwru] mMdw jwxY Awp kau; Avru Blw sMswru])<br />

sBu ko mIqu.hm Awpn kInw; hm sBnw ky swjn] dUir prwieE.mn kw ibrhw; qw<br />

mylu kIE.myrY rwjn]<br />

siqnwmu pRB kw; suKdweI] ibsÍwsu siq; nwnk gur qy pweI] 6] siqgurU<br />

nwnk dyv swihb jI pMjvyN jwmy’c, Amolk bcn &urmw rhy hn:- (pRB) srb klw<br />

BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] siqgurU gRMQ swihb jI(kw) dy sRb ivAwpI ivsmwd<br />

Anq klwvwn SuuB(siqnwmu) s`cy nwm jI, hir ko nwmu; sdw suKdweI] Anuswr<br />

sdw suKdweI hn[ gur pRmysr jI qy, (ibsÍwsu) isdk Brosw krky, siqnwmu<br />

jI(siq) inscy krky (pweI) pweIdy hn, Bwv murdw hoie murId; Anuswr pRymI,<br />

jIvq Bwv qoN mr ky, siqgurU gRMQ swihb jI qoN Awpxy idl’c hr smyN gurbwxI<br />

pRwpq krky, inhwl huMdy rihMdy hn[ siqgurU swihb jI hI siqnwmu dy dwqy hn[<br />

hor koeI nwm dI dwiq nhIN dy skdw[] 6] XQw:- siqguru dwqw.rwm nwm kw; horu<br />

dwqw koeI nwhI] jIA dwnu dyie iqRpqwsy; scY nwim smwhI] Anidnu hir rivAw<br />

ird AMqir shij smwiD lgwhI] 2]<br />

siq bcn; swDU aupdys] siq qy jn; jw kY irdY pRvys] (swDU) sMq mhWpurS,<br />

(swDU) s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy prmpiv`qR SuB aupdys, SuB Amolk<br />

bcn(siq) s`cy bRhm srUp hn[ XQw:- AMimRq bcn; swD kI bwxI] jo jo jpY.iqs<br />

kI giq hovY; hir hir nwmu inq rsn bKwnI] 1]) siq bcn; swDU aupdys],<br />

(jw) ijn@W(kY) dy irdY ’c, (pRvys) vsdy hn, (qy) auh gurmuiK ipAwry(jn) Bgq<br />

jI BI(siq) s`cy bRhm srUp hI hn, ijvyN mwlI trV bUty nUM k`t ky, ipauNd idMdw<br />

hY[ iqvyN mwlI rUp siqgurU swihb jI, swfy mhW pwpI mn rUpI trV bU`ty nUM, pRym<br />

rUpI Cury nwl, pwpW v`loN k`t ky, sMqoK rUpI bMd pw ky, gurU crn-kmlW’c ilv<br />

joVn rUpI joV lw ky, swnUM jMmx mrn vwly trV bUitAW nUM, AwpxI pyRmw-BgqI<br />

rUpI ipauNd cV@w idMdy hn[<br />

www.Gursevak.com<br />

594<br />

q`qkrw


siq inriq; bUJY jy koie] 1.jy (koie) koeI gurmuiK ipAwrw, (siq) s`c<br />

(inriq) JU`T dw(inriq) inrnw, prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI duAwrw, (bUJY)<br />

bu`J lvy, ik ijauxw JU`T, mrnw s`c, bRhm jI siq hn, swrI rcnw JU`T nwsvMq hY[<br />

vw prmpUjnIk s`cy gurU pRmysr jI, prmpiv`qR SuB s`cw ipAwrw jo aupdyS b^Sdy<br />

hn, so sB(siq) s`c hY[ jo iqAwgx nUM kihMdy hn, ieh sB(inriq) JU`T hY[ vw<br />

(siq) s`cy(inriq) AibnwS, byAYb bRhm jI nUM pUry gurW duAwrw jy koie (bUJY) bu`J<br />

lvy[<br />

4.isD swiDk.ilv lwgI nwcy; ijn gurmuiK buiD vIcwrI] 4] KMf bRhmMf qRY<br />

gux nwcy; ijn lwgI hir ilv qumwrI] Anuswr jy(koie) koeI gurmuiK ipAwrw, (siq)<br />

s`c srUp bRhm jI dy (inriq) nwc nUM, prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI duAwrw,<br />

(bUJY) bu`J lvy ik dwsn dws dy AMdr byAMq kItwxU, bwhr byAMq KwxIAW dy jIv,<br />

byAMq sUrj cMdRmy DrqIAW qwry mMfl bVI hI qyzI nwl, jo ieh B`j rhy hn, ieh<br />

Ajpw jwp pUrn bRhm jI Awp hI(inriq) n`c rhy hn[ ieauN hr smyN hr<br />

Akwr’c, pUrn bRhm jI hrkq krdy idsx[ XQw:- sBu goibMdu hY; sBu goibMdu hY]<br />

goibMd ibnu; nhI koeI]<br />

nwmu jpq; qw kI giq hoie] pihlW KMfy bwty dw AMimRq pMjW ipAwirAW qoN<br />

Cky[ gurqw ibrwjmwn sdw 2 myhrvwn, Anqklwvwn pUrn dieAwvwn gurU ipqw<br />

Bgvwn, sRI gurU gRMQ swihb jI mhwrwj Awpxy is`K dy idl idmwZ rom 2’c, hr smyN<br />

gurbwxI Byjdy rihMdy hn[ hr smyN gurbwxI b^S ky, Awpxy gRIb dwsn dws qoN<br />

vwihgurU 3 rom 2 krky jpwauNdy hn[ Awip jpwey; jpY so nwau] Anuswr pyRmI<br />

inrXqn aumwh nwl nwm jpdw hY, s`cy siqgurW dw b^iSAw AMimRq ihrdy’coN au~T ky<br />

muK’c AwauNdw hY[ nwnk Bgqw; sdw ivgwsu] Anuswr sdw ivgws iKVwvt nUM pw ky,<br />

nwmu jpq; qw kI giq hoie] prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU, sRI gurU gRMQ<br />

swihb jI dy b^Sy jpwey prmpiv`qR prmpUjnIk, SuB s`cy su`cy au~cy inry nUr pRkwS,<br />

ivsmwd s`cy vwihgurU nwmu(jpq) jpxy jpwauxy krky, (qw) iqs gurmuK jI kI(giq)<br />

kilAwx(hoie) huMdI hY[<br />

Awip siq; kIAw sBu siq] Awpy jwnY; ApnI imiq giq] 1.prmpUjnIk s`cy<br />

siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI Awip(siq) s`cy bRhm srUp hn, Awpxy inrgun<br />

srUp’coN AnMq bRhmMf dw(kIAw) kIqw sBu pswrw BI(siq) s`cw hY[ ApnI rcI AsMK<br />

bRhmMf dI rcnw nUM, (imiq) mrXwdw’c r`Kx dI(giq) ivvsQw nUM, Awpy hI(jwnY)<br />

www.Gursevak.com<br />

595<br />

q`qkrw


jwxdy hn[ ijvyN AnMq sUrj cMd DrqIAW qwry mMfl AkwS Awpxy inrgun Ajpw<br />

jwp pRkwS srUp’c itkwA ky r`Ky hoey hn[ XQw:- scy qyry KMf; scy bRhmMf] scy<br />

qyry loA; scy Awkwr] scy qyry krxy; srb bIcwr] scw qyrw Amru; scw dIbwxu]<br />

scw qyrw hukmu; scw Purmwxu] scw qyrw krmu; scw nIswxu] scy quDu AwKih; lK<br />

kroiV] scY siB qwix; scY siB joir] scI qyrI isPiq; scI swlwh] scI qyrI<br />

kudriq; scy pwiqswh] nwnk scu; iDAwiein scu] jo mir jMmy; su kcuin kcu]<br />

1]<br />

Awip siq; kIAw sBu siq] Awpy jwnY; ApnI imiq giq] 2.siqgurU nwnk<br />

dyv, gurU grMQ jI mwinE; prgt gurW kI dyh[ jI &urmwauNdy hn:- prmpUjnIk<br />

s`cy siqgurU mhlw 1 swihb jI Awip(siq) s`cy bRhm srUp hn, Awp jI ny Awpxy<br />

prm pwk dsW hI srUpW’c, hMgqw rihq, jo 2 BI pr- aupkwrI ivsmwd<br />

kOqk(kIAw) kIqw hY, so sBu siq hY[ ijvyN zwlmW dy Gor iBAwnk AiqAwcwr<br />

zulm krn qoN, pMjvyN pwk jwmy ’c, au~bldI dyZ’c bYTxw, siqgurU sRI gurU gRMQ<br />

swihb jI rcxy, sRI hirmMdr swihb jI rcx smyN, siqgurU swihb jI ny Awp im`tI<br />

dy tokry Foxy, siqsMgqjI dI Awp syvw krnI, lohy dy qMg ipMjry’c bYTxw, sIs q`k<br />

sB ku`J kurbwn krnw, pMj ipAwry swjxy, aun@W qoN Awp AMimRq Ckxw Awid, Awp<br />

jI dw kIqw sB ku`J s`cw bRhm srUp hI hY[ Awpy lwieE; Apnw ipAwru] Anuswr<br />

Awpxy nwl Awpxw ipAwr Awp lw ky, s`cy pwiqSwhjI Awpxy is`K dI(giq)<br />

kilAwx krn dI ApnI jo(imiq) mrXwdw hY, ies nUM Awpy hI(jwnY) jwxdy hn[<br />

ijs kI isRsit; su krxYhwru] Avr n bUiJ; krq bIcwru]) iehu jgu.scY kI<br />

hY koTVI; scy kw ivic vwsu] vwhu vwhu ieh j`g ieqnw v`fw hY[ ieh s`cy dI in`kI<br />

ijhI koTVI hY[ ies leI s`cy dI isRsit KMf bRhmMf dI rcnw hY[ (ijs) ijn@W<br />

Bwv krqw purKu jI kI ieh(isRsit) KMf bRhmMf dI swrI rcnw hY, (su) auh Awp<br />

hI ies nUM pYdw (krxYhwru) krn vwly hn[ AwpxI rcI rcnw nUM svwrn leI,<br />

siqgurU swihb jI dy Avqwr’c, SuB s`cw aupdyS(krxYhwru) krn vwly hn[<br />

XQw:- khu nwnk.krxhwru hY Awpy; siqguir.Brmu cukwieAw]) krn krwvn;<br />

krnYhwru] nwnk krqy kw; nwih sumwru] bIcwru(krq) kridAW(Avr) hor<br />

koeI(bUiJ) smJ(n) nhIN skdw, beI ieh rcnw ikvyN rcI hY?XQw:- hir kI<br />

giq; nih koaU jwnY] jogI jqI qpI pichwry; Aru bhu log isAwny] 1]) kvxu su<br />

www.Gursevak.com<br />

596<br />

q`qkrw


vylw.vKqu kvxu; kvx iQiq.kvxu vwru] kvix is ruqI.mwhu kvxu; ijqu hoAw<br />

Awkwru] vyl.n pweIAw pMfqI; ij hovY lyKu purwxu] vKqu.n pwieE kwdIAw; ij<br />

ilKin lyKu kurwxu] iQiq vwru.nw jogI jwxY; ruiq mwhu.nw koeI] jw krqw.isrTI kau<br />

swjy; Awpy jwxY soeI] ikv kir AwKw.ikv swlwhI; ikau vrnI.ikv jwxw]<br />

nwnk.AwKix sBu ko AwKY; iek dU ieku isAwxw] vfw swihbu.vfI nweI; kIqw jw kw<br />

hovY] nwnk.jy ko AwpO jwxY; AgY gieAw n sohY] 21] 2.gurU jI Awpxy in`kI kIVI<br />

is`K’qy b^iSS krn l`igAW AQvw auqpqI pwlxw lYAqw krn l`igAW, (Avr) hor<br />

iksy nUM(bUiJ) p`uC ky, bIcwru(n) nhIN(krq) krdy, ikauNik gurU pRmysr jI suqMqR<br />

byvzIr vfy DIr hn[ XQw:- byvjIr bfy DIr, Drm AMg AlK Agm; Kylu kIAw<br />

AwpxY auCwih jIau]) puiC n swjy, puiC n Fwhy; puiC n dyvY lyie] AwpxI<br />

kudriq.Awpy jwxY; Awpy krxu kryie]<br />

krqy kI imiq; n jwnY kIAw] {prmpUjnIk pUrn ivsmwd ivAwpk AsMK<br />

pRkwS srUp srb pRkwSk Ajpw jwp vwihgurU jI, AsMK bRhmMf dy krqy hn, AsMK<br />

bRhmMf’c, hr jIv hr Akwr dy AMdr bwhr, hr smyN Ajpw jwp kr rhy hn, Bwv<br />

inrgun bRhm jI Awpxy srgun srUp smyq, hr smyN vwihgurU vwihgurU lgwqwr jp<br />

rhy hn[ AnMq sUrj cMd DrqIAW qwry mMfl KwxIAW bwxIAW kIqw pswau eyko<br />

kvwau] Anuswr ie`k vwk vwihgurU aucwr ky, Aks mwqR hI rcIAW hn[ eyhu Awkwru;<br />

qyrw hY Dwrw] iKn mih ibnsY; krq n lwgY bwrw] 2] Anuswr pYdw(krq)<br />

kridAW(vwr) dyrI nhIN l`gI[ jdoN cwhux ien@W nUM Awpxy’c, lIn kr lYNdy hn[ jdoN<br />

cwhux rc lYNdy hn[ hux AsMK sUrjW cMdRimAW AgnIAW titAwixAW ibjlIAW nUM<br />

pRkwS rhy inrlyp hn[ } (krqy) vwihgurU jI (kI) dI (imiq) mrXwdw SkqI<br />

bzurgI nUM, ipqw kw jnmu; ik jwnY pUqu] Anuswr (kIAw) kIqw jIv(n) nhIN (jwnY)<br />

jwx skdw[ ijvyN AnMq bRhmMfW nUM swj ky, AwpxI Anqklw dy Awsry, ibnw QMm@W dy<br />

Awpxy inrgun srUp’c, itkwA ky r`Kdy hn[ BwvyN A`g pwxI dw ivroD hY[ A`g<br />

l`kVI dw ivroD hY[ pMjW q`qW nUM ie`k sQUl sRIr, brIk qoN brIk ikRm’c, ikvyN<br />

itkwA ky r`iKAw hY?AYfI v`fI rcnw, AnMq DrqIAW sUrj cMd jhwz g`fIAW jIv<br />

hr smyN B`jy iPrdy hn[ AsMK bRhmMf dI rcnw, pRkwS srUp s`cy bRhm jI ’c itkI<br />

hoeI hY[ ies leI &urmw rhy hn:- krqy dI mrXwdw nUM kIqw jIv nhIN jwx skdw,<br />

pr Xwd rhy, gurU sUrmyN jI jwxdy hn[ XQw:- krqy kI imiq.krqw jwxY; kY jwxY.guru<br />

sUrw]<br />

www.Gursevak.com<br />

597<br />

q`qkrw


nwnk jo iqsu BwvY; so vrqIAw] 7] prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU<br />

sRI gurU nwnk dyv Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin<br />

mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb<br />

jI, Awpxy mn nUM aupdySdy hn:- hy mn!jo(iqsu) pRkwS srUp srb ivAwpI srb ky<br />

ADwr Awp inrADwr, Awp suqy pRkwS s`cy bRhm jI nUM , jo krnw(BwvY) BwauNdw hY,<br />

(so) auh hI (vrqIAw) vrq irhw hY] 7] XQw:- jo iqsu Bwxw; soeI hUAw] Avru<br />

n krxY vwlw dUAw] 1] SuB is`iKAw:- hy mn!prm ipAwry s`cy Akwl jI, krqw<br />

kr hYN] hrqw hr hYN] hn, ies leI Awp n ku`J bx, gurU pRmysr jI dw lwlw<br />

golw murId bx ky, rzw mMn, inhwl ho[ XQw:- murdw hoie murId; n glI hovxw[<br />

swbru isdik shIdu, Brm Bau Kovxw[<br />

ibsmn ibsm; Bey ibsmwd] ijin bUiJAw; iqsu AwieAw sÍwd]) Drin ggn<br />

nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´<br />

hir] jI pUry gurU jI dy snmuK syvk jnw nUM, pUry gurW duAwrw jo sRb ivAwpI mhW<br />

ivsmwdqweI praupkwr pRwpq hY, so Purmw rhy hn:- prm pUjnIk DMn vwihgurU<br />

s`cy siqgurU swihb jI dy prmpiv`qR SuB s`cy aupdyS duAwrw, nwm jp ky, AMdr<br />

bwhr pRkwS srUp Ajpw-jwp pUrn bRhm jI, (ijin) ijn@W gurmuiK ipAwirAW ny,<br />

gurpRswid(bUiJAw) bu`J ley hn[ (iqsu) iqn@W gurmuiK jnW nUM, gurU jI dw b^iSAw<br />

bRhmwnMd AMimRq rs(sÍwd) suAwd rs, ihrdy’coN au~T ky, muK’c AwieAw hY[ AMimRq<br />

rs dy suAwd’c lIx ho ky, (ibsmwd) Ascrj qoN(ibsm) Ascrj ho ky, (ibsmn)<br />

Ascrj(Bey) ho gey[ XQw:- nwnk Acrju.Acrj isau imilAw; khxw kCU n<br />

jwey]) khu kbIr.gUMgY guVu KwieAw; pUCy qy.ikAw khIAY]) ibsmn ibsm; rhy<br />

ibsmwd] nwnk ApnI giq; jwnhu Awip] 5]<br />

bRhmwnMd rs AMimRq suAwd dI pRwpqI leI idRstWq:- ie`k kIVI kIVIAW nUM<br />

imSrI dy pws lY geI qy ikhw, “hy BYxoN!ieh bhuq hI suAwd hY[ ”aun@W ny mUMh<br />

lwey qy ikhw, “hy BYxy!swnUM suAwd ikauN nhIN AwauNdw, ”ies ikhw, “Awpxy<br />

mUMhW’coN il`d dy f`ky k`Fo[ ”k`F ky imSrI dw AnMd mwixAW[ ies qr@W, swcI<br />

bwxI; mITI AMimRq Dwr] Anuswr sRb ivAwpI ivsmwd im`Ty imSrI gurbwxI jI<br />

hn[ guris`K rUpI kIVI, ivSy vwSnw rUpI il`d dy f`ky, Awpxy AMqhkrn muK ’coN<br />

k`F ky, gurbwxI rUpI imSrI nUM pRIq rUpI rsnw nwl KWdI hY[ XQw:- hir hY<br />

www.Gursevak.com<br />

598<br />

q`qkrw


KWfu.ryqu mih ibKrI; hwQI.cunI n jwie] kih kbIr.guir BlI buJweI; kItI hoie kY<br />

Kwie]<br />

pRB kY rMig; rwic jn rhy] gurU pRmysr jI dy(jn) ipAwry Bgq snmuK syvk<br />

gurmuiK(pRB) vwihgurU jI(kY) dy(rMig) AnMd(rMig) pyRm, rMig’c rwic rhy hn[ XQw:-<br />

mn qn rMig; rqy rMg eykY] nwnk jn kY; ibriq ibbykY] 5]) mn qn nwim rqy;<br />

iek rMig] sdw bsih; pwrbRhm kY sMig]) AMimRq rsu; hir gur qy pIAw] hir pYnxu<br />

nwmu Bojnu QIAw] nwim rMg.nwim coj qmwsy; nwau nwnk kIny Bogw jIau] 4]<br />

gur kY bcin; pdwrQ lhy] gurU jI dy ipAwry syvk BgqW ny, Awpxy pUry guur<br />

jI(kY) dy(bcin) Amolk sRI muKvwk mMn ky, pyRm pdwrQ, nwm pdwrQ, igAwn<br />

pdwrQ, mukq pdwrQ(lhy) pRwpq kIqy hn[ XQw:- gauVI mhlw 5] gur kY bcin;<br />

moih prm giq pweI] guir pUrY; myrI pYj rKweI] 1] gur kY bcin; iDAwieE moih<br />

nwau] gur prswid; moih imilAw Qwau] 1] rhwau] gur kY bcin; suix rsin<br />

vKwxI] gur ikrpw qy; AMimRq myrI bwxI] 2] gur kY bcin; imitAw myrw Awpu] gur<br />

kI dieAw qy; myrw vf prqwpu] 3] gur kY bcin; imitAw myrw Brmu] gur kY bcin;<br />

pyiKE sBu bRhmu] 4] gur kY bcin; kIno rwju jogu] gur kY sMig; qirAw sBu logu]<br />

5] gur kY bcin; myry kwrj isiD] gur kY bcin; pwieAw nwau iniD] 6] ijin<br />

ijin kInI; myry gur kI Awsw] iqs kI ktIAY; jm kI Pwsw] 7] gur kY bcin;<br />

jwigAw myrw krmu] nwnk; guru ByitAw pwrbRhmu] 8] 8]<br />

Eie dwqy; duK kwtnhwr] (Eie) auh gurU pRmysr jI dy pyRmI Bgq jn, jIAW dy<br />

mn bwxI sRIr ivkwrW AOguxwN mhW pwpW jMmx mrn kusMg, vwihgurU jI dy ivCoVy dy<br />

duK, (kwtnhwr) k`tx vwly, smUh pdwrQ, vwihgurU jI dI pRwpqI dw dwn dyx vwly<br />

dwqy hn[ XQw:- jIA dwnu dy BgqI lwiein; hir isau lYin imlwey]<br />

jw kY sMig; qrY sMswr] (jw) ijn@W gurmuiK jnw jI(kY) dw sMig krky vw crnkmlW(kY)<br />

dy sMig l`gxy krky sMswr(qrY) qrdw hY[ XQw:- jo jwnY; iqsu sdw suKu<br />

hoie] Awip imlwie; ley pRBu soie] Ehu DnvMqu; kulvMqu piqvMqu] jIvn mukiq; ijsu<br />

irdY BgvMqu] DMnu DMnu; DMnu jnu AwieAw] ijsu pRswid; sBu jgqu qrwieAw] jn<br />

Awvn kw; iehY suAwau] jn kY sMig; iciq AwvY nwau] Awip mukqu; mukqu krY sMswru]<br />

nwnk iqsu jn kau; sdw nmskwru] 8]<br />

www.Gursevak.com<br />

599<br />

q`qkrw


jn kw syvku; so vfBwgI] (jn) gurU pRmysr jI dy swjy invwjy ipAwry siqkwry<br />

v`fBwgy Bgq jnjI(kw) dw, nwnk, syvku soeI AwKIAY; jo isru Dry auqwir] mwn<br />

Apmwn qoN rihq, jo syvku jI hn, (so) auh vfBwgI hn[ XQw:- gurmuiK syv lgy.sy<br />

auDry; vfBwgI syv krMdy] ijn hir jipAw.iqn Plu pwieAw; siB qUty mwieAw PMdy]<br />

jn kY sMig; eyk ilv lwgI]) bRhm mih jnu; jn mih pwrbRhmu] eykih Awip;<br />

nhI kCu Brmu]) hir hirjn dueI.eyk hY; ibb ibcwr kCu nwih] jl qy aupj qrMg<br />

ijau; jl hI ibKY smwih]) so syvku; ijsu ikrpw krI] inmK inmK jip; nwnk<br />

hrI] Anuswr gurU pRmysr jI nUM, qn mn Dn isr srvMs Arpx vwly bRhm srUp,<br />

ijn@W nUM hrI jI inmK 2 jpdy hn[ AYsy gurU pyRmI(jn) gursyvk Bgq jI (kY) dy<br />

sMig, syvw krn vwly v`fBwgy Bgq jn jI dI(eyk) ie`k vwihgurU jI dy prmpUjnIk<br />

s`cy crn-kmlW’c ilv lwgI rihMdI hY[<br />

gun goibdu; kIrqnu jnu gwvY]) gur pRswid; nwnk Plu pwvY] 8] 16] DMn<br />

vwihgurU gurU gur s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv mÚ5 ShIdW dy isrqwj jI &urmwauNdy<br />

hn:- gurU pRmsyr jI dw, ijhVw(jnu) ipAwrw s`icAwrw Apwrw inrwrw Bgq,<br />

(goibdu) Akwl purKu vwihgurU srb pRkwSk, srb ivAwpk ivsmwd Ajpw jwp srUp<br />

s`cy bRhm jI dy(gun) guxW nUM gurbwxI pV@ ky AQvw kQw kIrqnu kvISrI<br />

duAwrw(gwvY) gwauNdw hY[ XQw:- gurmuiK inrml; hir gux gwvY] (gur) gurU pRmysr<br />

jI dI ivsmwd srb ivAwpI pRkwS srUp s`cI Agm AgwD Agm Apwr(pRswid)<br />

ikRpw hI ikRpw duAwrw, (Plu) bRhmigAwn rUpI vw rom 2 krky ismrn kridAW AMdr<br />

bwhr AibnwsI bRhm’c lIn ho ky, irdy’coN AMimRq au~T ky muK’c Awaux rUpI Amr<br />

Plu(pwvY) pwauNdw hY jI] 8] 16] XQw:- shj suhylw; Plu mskInI] siqgur ApunY;<br />

moih dwnu dInI]<br />

gauVI suKmnI mÚ5] sloku]) AstpdI jI sqwrvyN, Awid 285.<br />

sloku] Awid scu; jugwid scu] hY iB scu; nwnk hosI iB scu] 1]<br />

70.AstpdI jI sqwrvyN, sRIcMd jI ny aucwry n kho?pUrn gurU jI dI inMdw n<br />

kro[ {inMdw BlI.iksY kI nwhI; mnmuK mugD krMin]) guru pUrw nmskwry] Anuswr<br />

prmpUjnIk nmskwr jog s`cy pUrn siqgurU swihbwn jI dy, jqI sqI inrmly lwfly<br />

AqIrQ XoDy isMGW dy isrW dy mu`l pey, byAMq isMG swihbwn jI ShId hoey[ AYsy zor<br />

zulm dy iBAwnk smyN, prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn jI dy ipAwry lwfly, Bu`Ky<br />

iqhwey jMgLW’c rihx l`gy[ qdoN gurU ieiqhws’c imlwvt kIqI geI[ gurU<br />

www.Gursevak.com<br />

600<br />

q`qkrw


ieiqhws’c, ijhVy bcn DMn 2 gurbwxI gurU jI dI ksOtI’qy nhIN itkdy, ipAwry<br />

gurU sMgq jI aun@W nUM ivcwr ky k`F dyx[ kUVu boil; murdwru Kwie] Anuswr gurU<br />

swihb jI dy inMdkW ny AxhoeI inMdw ilKI hY, ijvyN au~lU kihMdw hY, “dunIAW sUrj<br />

2 kihMdI hY, pr myry dwdy pVdwdyy ny sUrj nhIN dyiKAw[ ”srb`q dy Bly ihq gurU<br />

pRmysr jI au~bldI dyZ’c bYTy hn[ swnUM klj`ugI jIAW nUM gurbwxI jI b^S ky<br />

inhwl kIqw hY[ inMdk ny ikhw, “gurU jI nUM soLvIN AstpdI qoN mgroN gurbwxI jI<br />

hI n Purn, qW A`gy 8 AstpdIAW sRI cMd jI ny aucwrIAW[ ”inrgun bRhm jI dy<br />

srgun pUrn gur Avqwr, vwihgurU mh`ly pMjvyN jI, sRI gurU gRMQ swihb jI srUp<br />

duAwrw, Awpxy dwsW dy idl idmwZ ’c hr smyN gurbwxI jI Byjdy rihMdy hn[ swc<br />

nwm kI AMimRq vrKw] krdy rihMdy hn[ pUrn pRym Bwau-BgqI Ajpw jwp sihq,<br />

inrgun srgun swihb jI dI eykqw b^S ky, lUM 2’c vs ky, dwsW dy irdy’coN<br />

muK’c AMimRq b^s ky inhwl krdy rihMdy hn[ zwlmW dy Gor iBAwnk zulm krn<br />

qoN, Awp jI au~bldI dyZ’c bYT ky, qyrw kIAw mITw lwgY] hir nwmu pdwrQu nwnku<br />

mWgY] Anuswr Bwxw mMn ky, Awpxw Awp kurbwn krky AwigAwkwrI AnuswrI bxy[<br />

jo SuB Amolk bcn Purmweyy, so ShIdI dy ky kmwey[ nwrwien nrpiq; nmskwrY]<br />

AYsy gur kau.bil bil jweIAY; Awip mukqu.moih qwrY] Anuswr AYsy gurU pRmysr jI<br />

qoN, rom 2 krky inmK 2 bwr 2 ju`go ju`g, nmskwr kridAW, bilhwr kurbwn<br />

jweIey jI[ XQw:- gurdyv siqguru pwrbRhmu prmysru; gurdyv nwnk hir<br />

nmskrw]<br />

hmro krqw; rwmu snyhI] DMn hn DMn hn DMn hn, vwihgurU prmpUjnIk s`cy<br />

siqgurU sRI gurU Arjndyv swihb jI DMn hn, hux au~bldI dyZ’c cONkVw lw rhy<br />

hn[ ShIdW dy isrqwj, hmrw rwjnu.sdw slwmiq; qw ko.sgl Gtw jsu gwieE])<br />

qum ho; sB rwjn ky rwjw] Awpy Awpu; grIb invwjw] sB pIrW dy pIr, gurUAW dy<br />

gurU, gRIb invwj, pwrbRhm prmysur siqgur; sBnw krq auDwrw] Anuswr sBnw<br />

jIAW dw auDwr krn vwly, prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU Arjndyv swihb jI<br />

mhwrwj s`cy pwiqswh jI, qU sdw slwmiq; inrMkwr] ivAwpk s`cy bRhm jI dy<br />

AnMq klwvwn pUrn gurU s`cy Avqwr pUrn bRhm srUp hn[ XQw:- siqguru myrw;<br />

sBs kw dwqw] siqguru myrw; purKu ibDwqw] Awp jI ny Awpxy inrgun srUp<br />

www.Gursevak.com<br />

601<br />

q`qkrw


duAwrw, hir ismrin; kIE sgl Akwrw]) kIqw pswau; eyko kvwau] Anuswr<br />

Ajpw jwp vwihgurU vwihgurU ie`k(kvwau) vwk nwl kotwn koit bRhmMfW dw pswrw<br />

ricAw hY[ ies nUM rcidAW dyrI nhIN lweI[ XQw:- iKn mih; Qwip auQwpnhwrw]<br />

AMqu nhI ikCu; pwrwvwrw] Awpxy rcy ies pswry’c AwpjI Awp hI vs rhy hn[<br />

XQw:- kudriq kir kY; visAw soie]<br />

nwnk; soDy isMimRiq byd] pwrbRhm gur; nwhI Byd] Anuswr pwrbRhm gurdyv<br />

jI!Awpxy inrgun srUp duAwrw Awp jI dy Awpxy rcy, kotwn koit bRhmMfW’c kotwn<br />

koit sUrj, hukmu qyrw.Krw Bwrw; gurmuiK iksY buJwey] Anuswr Awp jI dy ivsmwd<br />

inrgun srUp jI dy ^ry Bwry ielwhI hukm nwl hux kRoVW sUrj, koRVW kohW c`ldy<br />

Awp jI dy pwk inrgun srUp jI qoN pRkwS pw rhy hn[ ien@W sUrjW nUM swjx, ien@W<br />

dw Awsrw nmo rwj rwjy; Anuswr ien@W dy pRkwSk BI Awp jI dy Kry inrml<br />

inrgun srUp jI hI hn[ hy sB qy vf smrQ gurdyv]) krn krwvn sgl ibiD;<br />

so siqgurU hmwrw]) Anuswr krn krwvn smR`Q gurdyv jI!Awp jI jdoN cwhoN ien@W<br />

sUrjW KMf bRhmMf dy pswry nUM Awpxy siqnwmu inrgun srUp’c lIx kr lYNdy hoN jI[<br />

XQw:- jb AwkrK; krq ho kbhUM] qum mYN imlq; dyh Dr sBhUM]<br />

aupRokq srUjW qy ien@W dIAW byAMq ikrnW Du`pW smyq, kRoVW bRhmMfW dy pswry<br />

Awpxy srgun srUp jI ’c vs ky, ies nUM Awpxy Awsry itkwA ky, ies srgun<br />

srUp jI smyq, ; pUrn pUir rihE srb TweI] inrgun bRhm jI, iqsu gur kau;<br />

sd krI nmskwr] iqsu gur kau; sd jwau bilhwr] Anuswr hr smyN<br />

nmskwridAW pUrn pRym sihq jpdy hn, DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU swhwn<br />

swhu] DMn s`cy siqgurU sRI gurU Arjndyv swihb jI DMn hn[ hux au~bldI dyZ’c<br />

hrK sog qoN inrwlI AvsQw’c cONkVw lw rhy hn[ XQw:- hrK sog duhu mwih<br />

inrwlw; krxYhwru pCwqw]) hrK sog.jw kY nhI; bYrI mIq smwn] khu nwnk.suin<br />

ry mnw; mukiq qwih qY jwn]) hrK AnMq; sog nhI bIAw] so Gru; guir nwnk kau<br />

dIAw]<br />

siqguru dieAw iniD.mihmw AgwiD boiD; nmo nmo nmo nmo.nyiq nyiq nyiq hY]<br />

Anuswr prmpUjnIk hrI rUp s`cy siqgurU swihb jI dI mihmw AgwD boD hY[ qY<br />

jnmq; gurmiq bRhmu pCwixE] Anuswr prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU<br />

www.Gursevak.com<br />

602<br />

q`qkrw


Arjndyv swihb mhwrwj jI ny, gurqw imlx qoN pihlW hI ieh gurbwxI jI<br />

aucwry:- myrw mnu locY; gur drsn qweI] ijvyN brVwaux vwlw inrXqn boldw hY,<br />

iqvyN prmpUjnIk bRhm srUp s`cy siqgurU swihb jI ny, klju`gI jIAW’qy Apwr<br />

AQwh ikRpw krky, shj suBwie inrXqn hI gurbwxI jI aucwry hn[ XQw:- jYsI<br />

mY AwvY.Ksm kI bwxI; qYsVw krI igAwnu.vy lwlo]) hau Awphu.boil n jwxdw; mY<br />

kihAw sBu hukmwau jIau]) Dur kI bwxI AweI] iqin sglI icMq imtweI]<br />

dieAwl purK imhrvwnw] hir nwnk.swcu vKwnw]) bysumwr AQwh.Agnq AqolY]<br />

ijau bulwvhu; iqau nwnk dws bolY]) shij suBwie; bolY hir bwxI])<br />

kljuig.jhwju Arjunu gurU; sgl isRis† lig.ibqrhu]) prqiC irdY.gur Arjun kY;<br />

hir pUrn bRhim.invwsu lIAau]) Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE<br />

Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir]) jp´au ijn@ Arjun dyv<br />

gurU; iPir sMkt join grB n AwXau] prmpUjnIk Ascrj gurU s`cy siqgurU pMjvyN<br />

pwiqswh jI nUM, prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU qIjy pwiqswh jI qoN ieh<br />

SuB s`cy vr imly:- “pihlW gurqw Awp jI dy prmpUjnIk ipqw jI nUM imlygI, Pyr<br />

Awp jI nUM imlygI[ ”Aqy, “doihqw bwxI kw boihQw] ”so gurU pRmysr jI ny Awpxy<br />

inrgun srUp’coN, KMfW bRhmMfW, Anyk pRkwr dI rcnw, byAMq KwxIAW byAMq bwxIAW<br />

rcIAW hn[ XQw:- hm cwkr.goibMd ky; Twkuru myrw Bwrw] krn krwvn sgl<br />

ibiD; so siqgurU hmwrw] rwgI s`qy blvMf jI nUM Awp jI ny b^SidAW ikhw“ijs<br />

zbwn nwl inMdw kIqI hY, ausy nwl hI gurU pRmysr jI dI ausqq kro[ aun@W’qy<br />

ikRpw’c FL ky, aun@W nUM sRI gurU swihb jI ny gurbwxI jI aucwrn dw bl b^S<br />

idqw[ prmpUjnIk inrMkwr gurbwxI jI dy Avqwr, kljuig.jhwju Arjunu gurU;<br />

sgl isRis† lig.ibqrhu] swihb jI DMn hn, ijn@W ny koV@IAW dy koV@ myt ky , aun@W<br />

qoN gurbwxI aucrvw idqI[ so inmRqw hlImI gRIbI inRivkwrqw, DIrj siq sMqoK<br />

dieAw Drm vIcwr, invx Kvx Awid AsMK guxW dIAW AnMq klW dy mwlk, dwqy<br />

dwqwr gurU pRmysr jI dy inMdkW qoN dUr hI rho jI[ gurdyv siqguru pwrbRhmu<br />

prmysru; gurdyv nwnk hir nmskrw] 1] Anuswr hy gRIb invwj prmpUjnIk s`cy<br />

siqgurU DMn sRI gurU Arjndyv swihb jI!Awp jI nUM rom 2 krky inmK 2 nmskwr<br />

pRvwn hovy jI[ Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu<br />

Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI dy, sRb<br />

www.Gursevak.com<br />

603<br />

q`qkrw


ivAwpI mhW ivsmwid sMudr drSn krky kohV krky gLy sVy sqy, blvMf jI nUM<br />

gurbwxI sPurn hoeI[ gurU jI dy pRymI jdoN drSn krdy ivsmwd iekwgR Ajpw jwp<br />

bRhm’c lIx ho jWdy[ siqgurU swihb jI ny Awpxy inrgun srUp’coN koRVW bRhmMf<br />

pRgt kIqy hn[ bRhmigAwnI; sgl kI rInw] Anuswr AnykW hI sB dI crn-DUV<br />

pUrn bRhmigAwnI pYdw kIqy hn[ Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE<br />

Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW<br />

swihb jI dI Amolk gurbwxI nwl pRymIAW dI sMqustI huMdI hY[ gurU pRIqmjI nUM rom<br />

2 krky inmK 2 nmskwrW hI nmskwrW krdy rihMdy hn[ so hy gurU ipAwrI<br />

s`icAwrI svwrI siqkwrI gurU ^wlsw swDsMgqjIE!vwihgurU gurU pRmysr jI ny ie`ky<br />

cONkVy sMpUrn sRI suKmnI swihb jI aucwry hn jI[ hux srgun srUp gurqw<br />

ibrwjmwn ho rhy hn, hux inrgun inrMkwr srUp, sB dy AMdr bwhr AnMq AsMK<br />

ivsmwd pRkwS, nUro nUr nUro nUr, nUr hI nUr ivAwpk pRkwSk ho ky Ajpw jwp kr<br />

rhy hn[ XQw:- qum pUrn.pUir rhy sMpUrn; hm BI sMig AGwey] hy mn!qum dwqy<br />

Twkur pRiqpwlk; nwiek Ksm hmwry] Anuswr gurU pRmysr jI nUM , Awpxy pRIqm<br />

ipAwry Ksm krqy rwm Bgvwn vwihgurU jI mMn ky, inMdw iqAwg ky inmK 2<br />

nmskwr krky inhwl ho[ {pyRm pRcwr:- s`c dw ArQ smJx, s`c srUp bRhm jI<br />

dI pRwpqI pRsMnqw leI, prmpUjnIk dsW pwiqswhWjI dy mhwn praupkwrI<br />

inrMkwrI DIrjDwrI Ascrj ivsmwd kOqk cyqy krky A`gy suxwau jI[ mhW pwp<br />

Dox rog mytx nUM smR`Q, prmpUjnIk ^ry s`icAwry ^ry ipAwry sBnw dy ^sm dsy<br />

pwiqswhjI, Anqklwvwn pUrn myhrvwn vwihgurU jI dy pUrn s`cy gurU Avqwr jI<br />

hn, ijn@W nUM s`cy Akwl purKu jI v`loN, Dur kI bwxI AweI] Anuswr gurbwxI jI<br />

DuroN au~qry hn, so sB s`c s`c s`c hn[ prmpUjnIk DMn s`cy siqgurU sRI gurU<br />

Arjndyv swihb jI, hux au~bldI dyZ’c bYT rhy hn[ hux m`cdy 2 ryqy ’qy bYT<br />

ky, m`cdw 2 ryqw Awpxy prmpUjnIk SuB s`cy su`cy au~cy mhwn praupkwrI<br />

DIrjDwrI inrMkwrI sIs’qy puAw rhy hn[ hux sVdI bldI m`cdI loh’qy KV@ rhy<br />

hn[ Akih Asih kStW nUM shwridAW, s`c nUM rom 2 krky jp, iDAw kmw rhy<br />

hn[ s`c nUM iDAwaux kmwaux dw sbk isKwA rhy hn[ prmpUjnIk DMn vwihgurU<br />

mh`lw pMjvW jI srUp, gurqw ibrwjmwn siqgurU gRMQ swihb jI Awpxy pyRmIAW dy<br />

idl idmwZ rom 2’c, hr smyN gurbwxI jI Byj rhy hn[ Awpxy dwsW gulwmW<br />

www.Gursevak.com<br />

604<br />

q`qkrw


syvkW dy idl idmwZ’c mhwn ikRpw krky, jo gurbwxI jI Byjdy hn, so sB s`c<br />

s`c s`c hn[ prmpUjnIk gur pwrbRhm s`cy pwiqswhjI nUM s`c ^rw ipAwrw hY lUM<br />

2 krky ivsmwd s`c’c lIx, vyprvwh gurU pRmysr jI au~bldI dyZ’c bYT ky, ieh<br />

drsw rhy hn[ s`c Drm-ihq kurbwnI dyx vwly, inrBau ho ky, s`c dI Smw’qy<br />

pqMgy vWg sVidAW pRvwh nhIN krdy, s`c leI kurbwn hox dw byh`d cwA auqSwh<br />

krdy hn[ s`c ieqnw ^rw im`Tw hY, jo Bu`K aunINdyR qyRh qy A`g vrgy q`qy<br />

qsIihAW’c, sumyr prbq vWg Afol inrBY hY[ so s`c ihq kurbwn hox vwly pyRmI,<br />

AMg 2 ktwauNdy, Kopry luhwauNdy, crKVIAW’qy cV@dy, cMdU dy n`k’c nkyl pwauNdy,<br />

srhMd dI ie`t nwl ie`t KVkwauNdy, JU`Ty nMd nUM G`grI pw ky n`cwauNdy , hMkwrI vzIdy<br />

dIAW botIAW aufwauNdy, gurU crn-kmlW’c lIx, ShIdIAW pwauNdy hn[ so swcy<br />

s`icAwr prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn jI dy b^Sy s`cy nwm Dur dy bwxI jI,<br />

sB s`co s`c s`co s`c hn[ s`c dI pRwpqI leI, prmpUjnIk DMn vwihgurU gurqw<br />

ibrwjmwn s`cy siqgurU, sRI gurU gRMQ swihb jI nwl juVo qy A`gy pyRmIAW nUM joVo jI[}<br />

(ju`gwid) Awid scu; jugwid scu] 1.nwnk juig juig; gur gopwlw]<br />

prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI ny, Apxy<br />

inrgun srUp jI duAwrw AnMq bRhmMf dI, s`cI rcnw rcI hY[ ies dy(Awid)<br />

pihlW BI(scu) s`cy inrgun inrMkwr Ajpw jwp jI hn[ XQw:- swcw scu soeI;<br />

Avru n koeI] ijin isrjI; iqn hI Puin goeI] ijau BwvY.iqau rwKhu rhxw; qum<br />

isau.ikAw mukrweI hy] 1] AnMq bRhmMf dI rcnw rc ky, sqj`ug qyRqw duAwpr<br />

klju`g rcy[ ien@W(jugwid) (jug+Awid) (jug) ju`gW (Awid) AwidkW’c BI scu<br />

srUp hn[ XQw:- sB jug mih; swcw eyko soeI]) juig juig swcw; eyko dwqw])<br />

juig juig eyko scw soeI; bUJY gur bIcwry] vw vwihgurU jI(Awid jugwid) sdw sdw<br />

scu scu hn[<br />

hY iB scu; nwnk hosI iB scu] 1] prmpUjnIk DMn vwihgurU nwnk siqgurU<br />

Arjndyv swihb jI &urmwauNdy hn:- s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI ju`go ju`g<br />

At`l gurqw ibrwjmwn, vrqmwn smyN’c hux(iB) BI scu srUp(hY) hn[ Awaux<br />

vwly smyN nUM(iB) BI, scu srUp (hosI) hoxgy[ XQw:- jugu jugu swcw; hY BI hosI]<br />

kauxu n mUAw; kauxu n mrsI] nwnku nIcu.khY bynµqI; dir dyKhu ilv lweI hy]<br />

16] 2]) Akul inrMjn purKu; Agm ApwrIAY] sco scw scu; scu inhwrIAY] AYsy<br />

www.Gursevak.com<br />

605<br />

q`qkrw


ivsmwd s`c srUp hn, KMfW bRhmMfW nUM s`cKMf bnwaux, srb`q dy Bly leI sB nUM<br />

s`cw nwm b^Sx vwly, s`cy nwm dy dwqy hn[ XQw:- siqguru dwqw.rwm nwm kw;<br />

horu dwqw.koeI nwhI] jIA dwnu dyie.iqRpqwsy; scY nwim smwhI]) swcy siqgurU;<br />

dwqwrw] jI gurqw ibrwjmwn ho ky hr smyN swc nwm kI AMimRq vrKw] krdy<br />

rihMdy hn] 1]<br />

(s`sy pYr ibMdI n lwau) (AstpdI]) prmpUjnIk ds qukIAW A`T pauVIAW<br />

dy AstpdI jI sqwrvyN[<br />

crn siq; siq prsnhwr] 1{ijn@W ipAwry im`Ty crn-kmlW nwl sVdI<br />

bldI loh’qy KV@ rhy hn, so s`cy hn[ ijn@W s`cy ipAwry crn-kmlW nwl m`cdy 2<br />

ryqy ’qy KV@ rhy hn, so s`cy hn[ au~bldI dyZ’c bYTx ip`CoN, rwvI’c ieSnwn<br />

krn nUM qurn smyN, Awpxy ipAwry AwigAwkwrI syvk BweI iprwxy jI dy moFy’qy h`Q<br />

r`K ky, ijn@W s`cy ipAwry crn-kmlW nwl qur rhy hn, so s`cy hn[ ijn@W s`cy<br />

crnkmlW nwl AwpxI au~mq is`KI leI, prm pUjnIk mh`lw CyvyN qy mh`ly dsvyN<br />

jI, sB qoN A`gy ho ky DrmXu`D lV ky ij`q rhy hn, so s`cy hn[ siqju`g qoN lY ky,<br />

Awpxy ipAwry BgqW dy pRym dy vsIkwr ho ky drSn b^Sdy hn, Bgq jn s`cy<br />

crnkmlW’qy m`Qw r`Kdy hn, so s`cy crn-kml BI s`cy hn[ ijQY bwbw pYr Dir;<br />

pUjw Awsxu Qwpix soAw] Anuswr ij`Qy 2 kml vWg Aiq sohxy, mhW pwpW ivkwrW<br />

pdwrQW qoN inrlyp, prmpUjnIk s`cy crn-kml r`Ky hn, iq`Qy 2 gurU Gr bxy<br />

hn[ mweI; crn gur mITy] Anuswr gurU mhwrwj swihb jI dy im`Ty s`cy crnkml,<br />

AMimRq bRhmwnMd rs b^Sx vwly hn[ XQw:- crx crx.crx gur syvy;<br />

AGVu GiVE.rsu pwieAw Qw]) nw myytIAW imtxgIAW.guru crnn dIAW pYVW[ }<br />

crn siq; siq prsnhwr] srb ivAwpI srb pRkwSk, inry cwnx hI<br />

cwnx, mhW cwnxW dy mhW cwnx, vwihgurU Akwl purKu jI dy srgun Avqwr,<br />

prmpUjnIk dsW pwiqSwhW dy suMdr im`Ty crn-kml, inrlyp(siq) s`cy AibnwsI<br />

hn[ (siq) s`cy AibnwsI suMdr im`Ty inrlyp crn-kmlW nUM(prsnhwr)<br />

(prsn+hwr) (prsn) Cohx(hwr) vwly, gurmuiK ipAwry s`icAwry gurU jI dy qwry<br />

BI(siq) s`cy bRhm AibnwsI srUp hn[ XQw:- inhclu scu Kudwie eyku; Kudwie<br />

bMdw AibnwsI]) pwiqswhI Bgq jnw kau idqIAnu; isir Cqu scw hir bxwie])<br />

www.Gursevak.com<br />

606<br />

q`qkrw


pWc brK ko.AnwQu DR¨ bwirku; hir ismrq.Amr Atwry] s`cy crn-kmlW nUM<br />

prsx dw Bwv hY, mhW pwpW AOguxW v`loN mr ky , gur aupdyS nUM sunxw mMnxw lUM 2’c<br />

vswauxw, AwigAwkwrI gursyvk bx ky, hr smyN crn-kmlW dw iDAwn Dwrnw<br />

ismrny pUjxy, crn-DUV’c, ieSnwn krnw, c`txy nyqRW’c vswauxy, Awpxy kysW<br />

nwl JwV@ny, Do 2 ky pIxy, ien@W qoN isr sB ku`J kurbwn krnw, ien@W nUM suAws 2<br />

jpxw, pwv mlovau.sMig nYn BqIrI] Anuswr Awpxy nyqRW dIAW DIrIAW nwl<br />

plosxy, Awpxy m`Qy’qy r`Kxy, AMdr bwhr swiKAwq krky lInqw pRwpq krnI[<br />

2. ;iqRhu gux qy.pRB iBMn]) srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr]) jil<br />

Qil mhIAil pUirAw; suAwmI isrjnhwru] s`c srUp siqgurU s`cy pwiqswhjI,<br />

joqI srUp pRkwS srUp AsMK nUrW pRkwSW dy pRkwSk, AsMK nUrW dy nUr inry nUro nUr<br />

lbw lb BrpUr, eykMkwr s`c srUp, Ajpw jwp inrgun inrMkwr s`cy bRhm jI dy<br />

s`cy crn-kml BI inry nUr pRkwS hI pRkwS srUp hn[ ies leI mhwrwj swihb<br />

inrgun srUp jI dy s`cy crn-kml jI KMfW bRhmMfW’c ivAwpk, AsMK qwry mMflW<br />

AgnIAW ibjlIAW nUM hr smyN pRkwSdy rihMdy hn[ Akwl srUp mhwrwj swihb jI<br />

dy s`cy crn-kmlW dy Awsry, swfy nyqR Kul@dy imcdy hn[ swfw au~Txw bYTxw Kwxw<br />

pIxw nhwauxw sOxw pihnxw, swrw jIvn hI s`cy crn-kmlW dy Awsry hY[ ies<br />

leI AsMK bRhmMf dy ADwr BI, inrgun inrMkwr s`cy crnkml jI hI hn[<br />

}(siq) s`cy srb ivAwpk srb pRkwSk ivsmwd inrgun bRhm jI dy s`cy crnkml<br />

BI inrgun inrMkwr pRkwS hI pRkwS srUp (siq) s`cy hn[ ien@W nUM hr smyN<br />

AMdr bwhr swiKAwq krky, lIx hox rUp(prsnhwr) Cohx vwly gursyvk jI<br />

BI(siq) s`cy bRhm srUp hI hn[ ijvyN ihMd mhWswgr’c 999 ndIAW iml ky<br />

smuMdR rUp hI ho jWdIAW hn[ ijvyN sony dy gihxy Fwlx qoN, sonw ho jWdy hn[ ijvyN<br />

bUMd smuMdR’c iml ky smuMdR rUp hI ho jWdI hY [ XQw:- ijau jl mih; jlu Awie<br />

Ktwnw] iqau joqI sMig; joiq smwnw] imit gey gvn; pwey ibsRwm] nwnk pRB kY;<br />

sd kurbwn]) hir ky sMg; bsy hir lok] qnu mnu Arip.srbsu sBu AripE;<br />

And shj Duin Jok]) Ab qau jwie cFy isMGwsin; imly hY swirMg pwnI] rwm<br />

kbIrw.eyk Bey hY; koie n skY pCwnI]) nwnk swD pRB; Bydu n BweI]<br />

3.prmpUjnIk prmpiv`qR s`cI gurbwxI jI’c, s`cy gursbd jI nUM s`cy<br />

crnkml ikhw hY[ XQw:- ihrdY.crx sbdu siqgur ko; nwnk.bWiDE pwl] so<br />

www.Gursevak.com<br />

607<br />

q`qkrw


prmpUjnIk dsW pwiqswhW jI dy s`cy crn gursbd jI BI(siq) s`cy Aibnws<br />

bRhm hn[ gursbd rUpI s`cy crn-kmlW dy ArQ vIcwr 2 ky, kQw kIrqn krky<br />

Awpxy AMdr bwhr ArQW sihq q`k ky, Awpxy AMdr vswaux rUp(prsnhwr) Cohx<br />

vwly gursyvk jI BI(siq) s`cy hn[ vwhu!vwhu!gurU pRmysr jI, s`cy crnkmlW<br />

gursbdW jI dI pRymw-BgqI idRV krvw rhy hn[<br />

pUjw siq; siq syvdwr]) hir rwm rwm; rwm rwmw] pUrn s`cy bRhm srUp,<br />

prmpUjnIk vwihgurU gurU pRmysr jI dy s`cy pRkwS AnMd srUp, mhwn praupkwrI<br />

DIrjDwrI inRibkwrI inrhMkwrI suMdr s`cy crn-kmlW ’c, Awpxw qn mn Dn<br />

isr Arpx, A`Ty pihr Ajpw jwp nwm jpx iDAwaux rUp, s`cy crn-kmlW dI<br />

pUjw(siq) s`cI s`cI s`cI hY[ XQw:- qnu mnu Arpau; pUj crwvau] gurprswid;<br />

inrMjnu pwvau]) pUjw kIcY.nwmu iDAweIAY; ibnu nwvY.pUj n hoie]) siqguru pUjau;<br />

sdw sdw mnwvau] AYsI syv; drgh suKu pwvau])<br />

nwnk, syvku soeI AwKIAY; jo isru Dry auqwir] Anuswr s`cy crn-kmlW ’c<br />

Awpxw isr Arpx vwly, s`cy crn-kmlW dy gurU ipAwry syvdwr jI, (siq) s`cy<br />

AibnwsI bRhm srUp hn[ XQw:- inhclu scu.Kudwie eyku; Kudwie bMdw AibnwsI])<br />

mwrU mhlw 5] mwn moh Aru loB ivkwrw; bIE.cIiq n GwilE] nwm rqnu guxw<br />

hir bxjy; lwid vKru lY cwilE] 1] syvk kI; EVik inbhI pRIiq] jIvq swihbu<br />

syivE Apnw; clqy rwiKE cIiq] 1] rhwau] jYsI AwigAw kInI Twkuir; iqs qy<br />

muKu nhI moirE] shju Anµdu riKE igRh BIqir; auiT auAwhU kau dauirE] 2]<br />

AwigAw mih BUK.soeI kir sUKw; sog hrK.nhI jwinE] jo jo hukmu BieE swihb<br />

kw; so mwQY ly mwinE] 3] BieE ik®pwlu Twkuru.syvk kau; svry hlq plwqw] DMnu<br />

syvku.sPlu Ehu AwieAw; ijin nwnk.Ksmu pCwqw]) so syvku; jo lwieAw syv]<br />

iqn hI pwey; inrMjn dyv]) ijQY Ehu jwie.iqQY Ehu surKrU; Es kY muih ifTY.sB<br />

pwpI qirAw]) jo ikCu Twkur kw.so syvk kw; syvku.Twkur hI sMig jwhru jIau]<br />

drsnu siq; siq pyKnhwr] gurU pRmysr jI dy suMdr s`cy crn-kmlW jI dy<br />

drsnu(siq) s`cy ipAwry hn[ suMdr s`cy crn-kmlW dy s`cy drSnW nUM(pyKnhwr)<br />

dyKx vwly gursyvk jI BI(siq) s`cy hn[ XQw:- drsn prsn.srsn hrsn;<br />

rMig rMgI.krqwrI ry] 1] iKnu rm gur gm.hir dm nh jm; hir kMiT nwnk.auir<br />

hwrI ry]) ijnI ifTw.myrw siqguru Bwau kir; iqn ky.siB pwp gvweI] hir<br />

www.Gursevak.com<br />

608<br />

q`qkrw


drgh.qy muK aujly; bhu soBw pweI] jnu nwnku mMgY DUiV iqn; jo gur ky isK myry<br />

BweI] 2]) mgnu BieE.ipRA pRym isau; sUD n ismrq AMg] pRgit BieE.sB loA<br />

mih; nwnk.ADm pqMg]) hir ky sMg; bsy hir lok] qnu mnu Arip.srbsu sBu<br />

AripE; And shj Duin Jok]<br />

nwmu siq; siq iDAwvnhwr] (nwmu) prmpUjnIk prmpiv`qR pUrn ivsmwd<br />

bRhm Ajpw jwp krqwr jI, hr smyN swfy AMdr bwhr jwp kr rhy, SuB s`cy AsMK<br />

AnMq pRkwS hI pRkwS srUp(siq) s`cy AibnwsI hn[ aun@W nUM(iDAwvnhwr)<br />

iDAwaux vwly pRymI syvwdwr jI BI(siq) s`cy AibnwsI bRhm srUp hn[ XQw:-<br />

bRhmigAwnI sd jIvY; nhI mrqw]) inhclu scu Kudwie eyku; Kudwie bMdw<br />

AibnwsI]<br />

Awip siq; siq sB DwrI] pRgtu sgl hir Bvn mih; jnu nwnku gur<br />

pwrbRhm] Anuswr prmpUjnIk prmpiv`qR gurU pRmysr jI, Awip ivsmwd(siq)<br />

s`cy AibnwsI bRhm srUp hn, ijn@W ny Awpxy Awsry AnMq bRhmMf dI sB<br />

rcnw(DwrI) itkweI hoeI hY, so(siq) s`cI hY[ XQw:- scy qyry KMf; scy bRhmMf]<br />

scy qyry loA; scy Awkwr] scy qyry krxy; srb bIcwr] scw qyrw Amru; scw<br />

dIbwxu] scw qyrw hukmu; scw Purmwxu] scw qyrw krmu; scw nIswxu] scy quDu<br />

AwKih; lK kroiV] scY siB qwix; scY siB joir] scI qyrI isPiq; scI<br />

swlwh] scI qyrI kudriq; scy pwiqswh] nwnk scu; iDAwiein scu] jo mir jMmy;<br />

su kcuin kcu] 1]<br />

Awpy gux; Awpy guxkwrI] prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI Awpy hI(gux)<br />

bRhmigAwn sq sMqoK dieAw Drm vIcwr inmRqw hlImI Awid sRb ivAwpI<br />

ivsmwd Anqklwvwn SuB gux srUp hn[ pSU pRyqW p`QrW inrguxW ’qy Awpy(gux)<br />

prauupkwr krky, qwrn vwly(guxkwrI) prauupkwrI Awpy hn[ XQw:-<br />

nwnk.inrguix guxu kry; guxvMiqAw.guxu dy]) Awpy gux.Awpy kQY; Awpy suix<br />

vIcwru]) mn ry.ikau CUtis; duKu BwrI] ikAw ly Awvis.ikAw ly jwvis; rwm<br />

jphu guxkwrI] 1]<br />

sbdu siq; siq pRBu bkqw] (sbdu) bRhm srUp gurqw ibrwjmwn gurU pRmysr<br />

jI dw, srb`q dy Bly ihq(sbdu) gurSbd aupdyS(siq) s`cw hY[ gurSbd jI<br />

nUM(bkqw) aucwrn vwly(pRBu) smR`Q pRkwS srUp nUro nUr, srb klw BrpUr pRB;<br />

www.Gursevak.com<br />

609<br />

q`qkrw


ibrQw jwnnhwr] gurU pRmysr vwihgurU mh`lw pMjvW jI BI(siq) s`cy hn, ijn@W ny<br />

mhwn ikRpw krky, prmpUjnIk Dur kI bwxI, s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI<br />

Awpxy kMTo aucwryy, Awpxy ipAwry gurmuiK mwmy BweI gurdws swihb jI qoN ilKvwey<br />

nmskwr[<br />

suriq siq; siq jsu sunqw] ijhVy pyRmI jI, gurU pRmysr jI dw(siq) s`cw jsu,<br />

(siq) s`cI(suriq) pRIq, igAwq, suriq nwl, koit krn.dIjih pRB pRIqm; hir gux<br />

suxIAih AibnwsI rwm] Anuswr Awpxy rom 2 dy kMnW nwl pUrn SrDw ivSvwS<br />

sihq(sunqw) suxdy hn, auh(siq) s`cy hn[ XQw:- haumY Coif.BeI bYrwgin; qb<br />

swcI suriq smwnI]<br />

(bu`Jnhwr) buJnhwr kau; siq sB hoie] nwnk siq; siq pRBu soie] 1]<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU nwnk sRI gurU gRMQ swihb jI &urmwauNdy hn:- Awid scu;<br />

jugwid scu] hY BI scu; nwnk hosI BI scu] 1]) jugu jugu swcw; hY BI hosI] gurU<br />

pRmysr jI nUM pwrbRhm krqwr s`c srUp(buJnhwr) bu`Jx mMnx vwly AwigAwkwrI<br />

snmuK gurmuiK ipAwry jI(kau) nUM, sB(siq) s`c s`c s`c hoie jWdw hY, Bwv ivsmwd<br />

ivAwpk s`cy dI swiKAwqqw ho jWdI hY[ XQw:- sBu jgu swcw; jw sc mih rwqy]<br />

sIql swiq; gur qy.pRB jwqy] 1]) min swcw; muiK swcw soie] Avru n pyKY; eyksu<br />

ibnu koie] nwnk ieh lCx; bRhmigAwnI hoie] 1]) pwrbRhmu ijin; scu kir<br />

jwqw] nwnk so jnu; sic smwqw])<br />

nwnk siq; siq pRBu soie] 1]) imhrvwnu swihbu imhrvwnu] swihbu myrw<br />

imhrvwnu] jIA sgl kau; dyie dwnu] s`cy siqgurU DMn vwihgurU sRI gurU nwnk dyv<br />

swihb jI, (siq) inscy krky(siq) s`cy ivsmwd bRhm(pRBu) koit bRhmMf ko Twkuru<br />

suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] vwihgurU sRI Akwl purKu jI(siq) s`cI(soie) soBw<br />

vwly hn, Bwv s`cy inrgun vwihgurU jI Awpxy koit bRhmMf sUrj cMd DrqIAW AkwsW<br />

srgun dy pswry smyq, hr smyN mh`ly pihly jI nMU hr smyN jp rhy hn[ XQw:- jl<br />

Ql mwhy; Awpih Awp] AwpY jphu; Awpnw jwpu]) sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY] rwm<br />

ibnw; ko bolY ry]) ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd sUrj guxqwsw]<br />

siq srUpu; irdY ijin mwinAw] (ijin) ijn@W gurmuKW ny Awpxy irdY AMdr,<br />

sBnw jIAw kw, ieku dwqw; so, mY ivsir n jweI] gurU pRmysr jI(siq) s`cy inscy<br />

krky(siq) nws rihq(siq) s`cy bRhm srUpu(mwinAw) mMny hn[ XQw:- rwm; hm,<br />

siqgur pwrbRhm kir mwny]<br />

www.Gursevak.com<br />

610<br />

q`qkrw


krn krwvn; iqin mUlu pCwinAw] (iqin) iqn@W gurmuKW ny, Awpxy inrgux<br />

srUp duAwrw AsMK bRhmMfW nUM(krn) rcn, AwpxI sRb ivAwpI mhW ivsmwd Anq<br />

klwvwn AKMf joiq nwl, sB jIAW AnMq sUrjW cMdRimAW qwirAW DrqIAW dI<br />

hrkq(krwvn) krwaux vwly(mUlu) kwrx rUp gurU pRmysr jI(pCwinAw) pCwxy hn[<br />

ijvyN ibjlI nwl qsvIrW n`cdIAW hn, iqvyN gurU pRmysr jI AwpxI inrgux joiq nwl<br />

bRIk qoN bRIk ikRmW, sUrjW cMdRimAW DrqIAW v`fy qoN v`fy AkwrW nUM ncw rhy hn[<br />

XQw:- KMf bRhmMf qRY gux nwcy; ijn lwgI hir ilv qumwrI] jIA jMq sBy hI nwcy;<br />

nwcih KwxI cwrI]) hm cwkr.goibMd ky; Twkuru myrw Bwrw] krn krwvn. sgl<br />

ibiD; so siqgurU hmwrw]<br />

jw kY irdY; ibsÍwsu pRB AwieAw] qqu igAwnu; iqsu min pRgtwieAw] (jw) ijs<br />

gurmuiK ipAwry jI(kY) dy irdY AMdr, (pRB) prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI<br />

gurU gRMQ swihb jI’qy pUrn ibsÍwsu AwieAw hY, ik rwm; hm, siqgur pwrbRhm kir<br />

mwny] Anuswr pUrn bRhm srUp jI hn[ iqsu gurmuiK ipAwry jI dy min’c, siqgurU<br />

swihbwn jI ny pUrn(qqu) bRhm igAwnu cwnxW dy mhW cwnx(pRgtwieAw) pRgt kr<br />

idqy hn[ XQw:- AigAwnu AMDyrw kitAw; gur igAwnu pRcMfu blwieAw] bilAw gur<br />

igAwnu AMDyrw ibnisAw; hir rqnu pdwrQu lwDw]<br />

BY qy; inrBau hoie bswnw] ijs qy aupijAw; iqsu mwih smwnw] gurU ipAwry jI<br />

sB qr@W dy BY (qy) qoN inrBau hoie ky, gurU pRmysr jI dy s`cy crn-kmlW’c (bswnw)<br />

vsdy hn[ XQw:- gur kI srix pey.BY nwsy; swcI drgh mwny]) jw kI bKs; n mytY<br />

koie] ismir ismir pRBu; inrBau hoie] 2]) rog sog duK jrw mrw; hir jnih.nhI<br />

inktwnI] inrBau hoie rhy ilv eykY; nwnk hir mnu mwnI] (ijs) ijn@W inrgun<br />

bRhm jI(qy) qoN (aupijAw) pYdw hoey sn, vw (ijs) ijn@W s`cy siqgurU swihbwn jI(qy)<br />

qoN s`cw aupdyS lY ky, siqgur kY jnmy; gvnu imtwieAw] Anuswr guris`K gurU Gr’c<br />

(aupijAw) pRgty sn, (iqsu) iqn@W siqgurU swihbwn jI dy s`cy ivAwpk inrgun<br />

srUp(mwih) ’c (smwnw) smw gey[ XQw:- mgnu BieE.ipRA pRym isau; sUD n ismrq<br />

AMg] pRgit BieE.sB loA mih; nwnk.ADm pqMg]) hir ky sMg; bsy hir lok]<br />

qnu mnu Arip.srbsu sBu AripE; And shj Duin Jok]<br />

bsqu mwih; ly bsqu gfweI] qw kau; iBMn n khnw jweI] hvw dy hvw c[ du`D,<br />

www.Gursevak.com<br />

611<br />

q`qkrw


du`D c[ sonw, sony c[ pwxI, pwxI’c imlwaux vWg, ijvyN ie`k(bsqu) vsqU(ly) lY ky,<br />

dUjI(bsqu) vsqU(mwih) ’c (gfweI) imlweI jwvy, iqvyN s`cy bRhm jI’c lIx ho gey[<br />

(qw) iqs gurmuiK ipAwry s`icAwry Apwry inrwry(kau) nUM, vwihgurU jI qoN (iBMn)<br />

v`Krw(khnw) ikhw(n) nhIN(jweI) jWdw[ ijvyN ihMd mhWswgr’c 999 ndIAW iml<br />

ky, smuMdR rUp hI ho jWdIAW hn[ ijvyN sony dy gihxy Fwlx qoN, sonw ho jWdy hn[ ijvyN<br />

bUMd smuMdR’c iml ky smuMdR rUp hI ho jWdI hY[ iqvyN s`cy bRhm jI’c lIx ho gey[<br />

XQw:- ijau jl mih; jlu Awie Ktwnw] iqau joqI sMig; joiq smwnw] imit gey<br />

gvn; pwey ibsRwm] nwnk pRB kY; sd kurbwn]) hir ky sMg; bsy hir lok] qnu mnu<br />

Arip.srbsu sBu AripE; And shj Duin Jok]) Ab qau jwie cFy isMGwsin; imly<br />

hY swirMg pwnI] rwm kbIrw.eyk Bey hY; koie n skY pCwnI]) nwnk swD pRB; Bydu n<br />

BweI]) bRhm mih jnu; jn mih pwrbRhmu] eykih Awip; nhI kCu Brmu]) sUrj<br />

ikrix imly; jl kw jlu hUAw rwm] joqI joiq rlI; sMpUrnu QIAw rwm]<br />

bUJY bUJnhwru.ibbyk] nwrwien imly.nwnk eyk] 2] prmpUjnIk DMn vwihgurU<br />

s`cy siqgurU mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy hn:- Awip nrwiexu.klw Dwir; jg<br />

mih.prvirXau] Anuswr nwrwien, vwihgurU(eyk) ie`k AdÍYq srUp pUrn bRhm, sB qy<br />

vfw siqguru nwnku; siqgurU nwnk dyv swihb jI, dwsn dws nUM pUry gurU pRmysr jI<br />

imly hn[ (bUJnhwru) b`uJx vwly guris`K jI, ies bRhm(ibbyk) vIcwr nUM(bUJY) bu`Jx,<br />

ik vwihgurU mh`lw pihlw jI pUrn bRhm jI srUp hn, bu`J ky inhwl hox] 2] XQw:-<br />

gurdyv siqguru pwrbRhmu prmysru; gurdyv nwnk hir nmskrw] vw aupRokq pauVI’c<br />

Awey(ibbyk) siq srUp bRhm bIcwr nUM, bUJnhwru pRymI gursyvk jI, pUry gurW duAwrw<br />

siq bRhm srUp krky(bUJY) bu`Jx[ b`uJx vwly eyk nwrwien jI nwl imly hn[<br />

Twkur kw syvku; AwigAwkwrI] {pyRm pRcwr:- prmpUjnIk pwrbRhm Ascrj<br />

gurdyv gurU swihb jI, ipAwry gurU syvk jI dy AiqAMq au~cy gux Aqy, pwrbRhm<br />

prmysur goibMd] ikRpw inDwn dieAwl bKsMd]) pUrn Twkur jI dI b^iSS &urmw rhy<br />

hn:- s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dw gRIb inmwxw iBKwrI dIn syvk bnx dy<br />

AsMK lwhy hn[ inmwxw gursyvk bx ky, gurU pRmysr jI qoN gurbwxI dYvI gux pRwpq<br />

krky, gursyvk jI sdw leI inhwl inhwl inhwl huMdy hn[ gurbwxI jI ’c,<br />

gursyvk jI dI byAMq hI mihmw ilKI hY[ XQw:- mwn AiBmwn mMDy; so syvku nwhI]<br />

www.Gursevak.com<br />

612<br />

q`qkrw


qq smdrsI sMqhu; koeI koit mMDwhI]) syvk kI; EVik inbhI pRIiq] jIvq<br />

swihbu syivE Apnw; clqy rwiKE cIiq]) syvk drgh surKrU; vymuKu muh kwlw])<br />

syvk kY BrpUr jugu jugu ; vwhgurU qyrw sBu sdkw] }(Twkur) prmpUjnIk DMn<br />

vwihgurU, gurqw ibrwjmwn s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI(kw) dy, nwnk, syvku<br />

soeI AwKIAY; jo isru Dry auqwir] Anuswr isr Arpx vwly gurmuiK ipAwry pyRmI<br />

kIVI syvku jI, pUrn gurU jI dI(AwigAwkwrI) AwigAw mMnx vwly hn[ XQw:-<br />

mITI AwigAw; ipr kI lwgI] bVI hI ivsmwd pRIqI hY[ gurqw ibrwjmwn gurU<br />

pRmysr jI, Awpxy ipAwry syvku jI dy idl idmwZ’c, hr smyN inrml s`cy gurbwxI<br />

jI Byjdy rihMdy hn[ gurU ipAwry s`icAwry gursyvk jI, gurU pRmysr jI nUM pUrn<br />

ivsmwdqweI sihq, inmK 2 nmskwr krky, AwigAwkwrI AnuswrI ho ky iKVy m`Qy<br />

hukm mMndy hn[ XQw:- AwigAw mih BUK.soeI kir sUKw; sog hrK.nhI jwinE]<br />

jo jo hukmu BieE swihb kw; so mwQY ly mwinE] ij`Qy AigAwn hMkwr dw AMDyrw hY,<br />

au~Qy hI jIv Twkur bx ky hMkwr krky mrdw hY[ gursyvk jI s`cI gurbwxI jI dy<br />

pRkwS ’c lIn ivsmwd rihMdy hn[ ijvyN du`D dMdIAW vwlw b`cw mW dy du`D dy Awsry<br />

huMdw hY[ ijvyN m`CI dw jIvn pwxI hY[ gursyvk jI prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI<br />

gurU gRMQ swihb mhwrwj jI qoN s`cy gurbwxI jI pRwpq krky, hr smyN ivsmwd rMg<br />

mwxdy rihMdy hn[ pUry gurU jI dw gRIb syvku bnx dw hI sRb ivAwpI mhW ivsmwd<br />

AnMd hI AnMd hY[ gursyvk bnxy krky hI gurU pRmysr jI gurbwxI b^Sdy hn[<br />

ikRm jMq, Twkur bx ky bhuqIAW szwvW Bogdw hY[<br />

71.swKI:- Twkur kw syvku; AwigAwkwrI] Twkur kw syvku; sdw pUjwrI]<br />

vwihgurU gurU pRmysr jI dy AwigAwkwrI AnuswrI, gurmuiK snmuK isMG swihbwn<br />

BweI vIr isMG BweI DIr isMG jI:- rwjn ky rwjw mhwrwjn ky mhwrwjw;<br />

prmpUjnIk mh`ly dsvyN jI ny 1762.ibkRmI nUM, sRI dmdmy swihb jI ivKy Awpxy<br />

prmpiv`qR SuB s`cy crn-kml pwey[ koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw<br />

dwqw ry] jI gurqw isMGwsx ’qy sj ky, sjy dIvwn’c drSn b^S rhy hn[ BweI<br />

f`l isMG jI ny AwpxI ibrwdrI dy cwr sO SsqRDwrI nOjuAwnW smyq Aw ky, pUrn<br />

Adb siqkwr nwl s`cy crn-kmlW’qy m`Qw tyk ky ikhw, “hy ZRIb invwj mhwrwj<br />

s`cy pwiqswhjIE!zwlm qurkW ny Awp jI’qy hmlw krky, bVw hI zulm kIqw hY,<br />

ijs’c byAMq hI isMG isMGxIAW cwry swihbzwdy ShId ho cu`ky hn[ hy mhwrwj<br />

www.Gursevak.com<br />

613<br />

q`qkrw


swihb jIE!jykr Awp jI dwsn dws nUM prmpiv`qR hukmnwmw Byjdy, qW dws bVw<br />

BwrI bl Dwr ky Xu`D mcwauNdw[ ”{ies ivcwry ny sqsMgq nhIN kIqI sI, ijs<br />

krky Awpxy bl qy ibrwdrI dy lokW’qy mwx kr irhw hY[ }<br />

gurpRmysr jI pUrn ipAwr siqkwr nwl boly, “hW BweI!muZl AOrMgw<br />

c`kRvrqI rwj dy hMkwr’c AMn@w boLw ho ky, ihMdU muslmwn ZRIb jnqw &kIr sMqW’qy<br />

bVy BwrI zulm kr irhw hY[ ies zwlm hiqAwry sMq doKI ny BweI mqIdws swihb<br />

jI, BweI sqIrwm swihb jI, BweI idAwl dws swihb jI Aqy prmpUjnIk DrmI<br />

ipqw s`cy siqgurU sRI gurU qygbhwdr swihb jI, mhWpurS Srm`d jI Aqy hor ^ry<br />

s`cy bynvy &kIrW swDUAW nUM bVy BwrI kSt qsIhy dy ky ShId kIqw hY[ dwsn dws<br />

dy pVdwdy DMn s`cy siqgurU sRI gurU Arjndyv swihb jI, prmpUjnIk mwqw ipqw<br />

jI Aqy msUm swihbzwidAW Aqy is`K is`KxIAW jI dI ShIdI rMg ilAwvygI, zwlm<br />

rwj dIAW jVW pu`tIAW jwxgIAW[ gurU jI ihq kurbwnI dyx vwilAW pyRmIAW ny<br />

kurbwnI dyx dI kmwl kr idqI hY, ijs dI imswl j`g’c imlxI bVI hI kTn<br />

hY[ ”<br />

BweI swihb jI Pyr boly, “hW mhwrwj jI!AsIN Awp jI dy is`K hW, jykr<br />

Awp jI hukmnwmw Byjdy, qW dws bhuq lVwky sUrbIr nwl lY ky, Awp jI dy SuB<br />

s`cy s`ucy au~cy mhwn praupkwrI DIrjDwrI inrMkwrI im`Ty crn-kmlW’c hwzr<br />

huMdw, mwr 2 ky zwlmW dy isr BMn idMdy[ prmpUjnIk cwry swihbzwdy siqkwr Xog<br />

bzurg mwqw jI Aqy hor BI isMG isMGxIAW ShId n huMdy, nw hI Awp jI nUM ieqnI<br />

Kycl huMdI[ ”{glI.hau sohwgix BYxy; kMqu.n kbhUM mYN imilAw] Anuswr BweI<br />

swihb jI ibnw lVy mry qoN, g`lW bwqW nwl Awpxy Awp gumwn krI jw rhy hn[<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn jI, mhWpurKW dy pws jw ky, ies qr@W hMgqw dy<br />

bcn nhIN krny cwhIdy[ syvw kurbwnI krky BI Awpw nhIN jnwauxw cwhIdw[<br />

XQw:- murdw hoie murId; n glI hovxw[ swbru isdik shIdu, Brm Bau Kovxw[<br />

golw mul KrIdu, kwry jovxw[ nw iqsu BuK.n nId; n Kwxw sovxw[ pIhix hoie<br />

jdId; pwxI Fovxw[ pKy dI qwgId, pg mil Dovxw[ syvk hoie sMjIdu, n hsx<br />

rovxw[ dr drvys rsId; iprm rs Bovxw[ cMd mumwrK eId, pug Klovxw] 18]<br />

kbIr.cot suhylI syl kI; lwgq lyie ausws] cot shwrY sbd kI; qwsu<br />

www.Gursevak.com<br />

614<br />

q`qkrw


gurU.mY dws]) Awpu gvwie.syvw kry; qw ikCu pwey mwnu, Anuswr sRIr’c brCw g`fy<br />

jwx qoN BI hwhukw ilAw jw skdw hY, pr gursbd jI dI cot, ijauNdy mr ky hI<br />

shwr skdw hY, Bwv kurbwnI dyx l`igAW, hwey sI nhIN aucwrnI[] isr dy ky Awp<br />

gvwvy, qW hI vwihgurU jI dy mn nUM Bwvy}<br />

gurpRmysr jI ny bVy hI DIrj sihq au~qR idqw, “BweI!prm pUjnIk s`cy<br />

siqgurU vwihgurU, DMn sRI gurU nwnk dyv swihb jI dy prmpiv`qR hukm Anuswr<br />

ijqny BI isMG isMGxIAW ShId hoey hn, auh sdw Amr hn[ aun@W ny Awpxy jnm<br />

s&l kr ley hn[ ies leI Ardws’c En@W dy nwm ley jWdy hn[ aun@W DrmI<br />

pRvwinAW dw js, FwfI kvISr kQwkwr kIrqnIey sdw leI krdy rihxgy[ ”<br />

ieqny nUM lhOr dy pRymI is`K ny bVI hI kImqI rweI&l pyRm Bytw kIqI[ gurU jI<br />

ny rweI&l nUM ghu nwl q`ikAw, BwrI bIr-rs sihq g`j ky boly, “BweI f`l isMG<br />

jI!Awpxy do bhwdr swhmxy KVHy kro, prKIey, ikMnI ku mwr krdI hY?”gurU jI dy<br />

ies hukm suxky, sB nUM kMbxI iCV geI, nIvIAW pw leIAW[ Pyr g`j ky boly,<br />

“ilAw BweI, rweI&l prKIey[ ”siqgur Agm AgwiD purKu; kyhVw Jly gurU dI<br />

Jwlw]<br />

ien@W dI ibrwdrI dy do sO nOjuAwn A`K bcwA ky iKsk gey[ Awpo iv`cIN<br />

kihMdy, “mhwrwj swihb jI dw bVw hI isrV hY, rweI&l prKx vwsqy bMdy mwrn<br />

l`gy hn[ ”AwpxI ibrwdrI bhwdrI dw dwAvw krn vwly BweI f`l isMG jI nIvIN<br />

pw ky bYT gey[ gurpRmysr jI rweI&l nUM dyKx dy i^Awl’c prcy rhy[ goLI pw ky<br />

rweI&l iqAwr kr leI[ qIjI vwr kihx qoN BweI f`l isMG jI cu`p hI rhy[<br />

gurpRmysr jI ny Awpxy gVveI isMG jI nUM ikhw, “Eh swhmxy do rMgryty isMG ibRC<br />

hyTW KVy@ hn[ aun@W nUM khu, quhwfy sRIr’qy goLI mwr ky rweI&l prKxI hY[ dohW’coN<br />

ie`k isMG dOV ky swhmxy Awvy, iksy dw nwm nhIN lYxw jI[ ” pyRmI gVveI isMG ny<br />

iesy qr@W hI ikhw, dovyN isMG dsqwrW sjwauNdy 2 ausy qr@W hI B`jy 2 Awey[ jo qum<br />

krhu.soeI Bl hmrY; pyiK nwnk.suK crnwrY] Anuswr ie`k khy, “jI dwsn dws<br />

dw inSwnw bxwau[ ”dUjw khy, “jI dwsn dws dw inSwnw bxwau[ ”gurpRmysr jI<br />

ny ikhw, “BweI ie`k isMG dI loV hY, qusIN dovyN ikauN Awey hoN?”aun@W ipAwirAW ny<br />

au~qR id`qw, “hy gurdyv mwqw gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw] jIE!swfw<br />

ie`k dw nwm nhIN ilAw[ ies leI dovyN B`jy 2 Awey hW jI[ ”AwigAwkwrI pRymI<br />

www.Gursevak.com<br />

615<br />

q`qkrw


syvkW dy au`pr dI goLI lMGw idqI[ rwjn ky rwjw mhwrwjn ky mhwrwjw; Awpxy<br />

ipAwirAW’qy lUM 2 krky AiqAMq hI pRsMn hoey[ nwnk ndrI; ndir inhwl]<br />

Anuswr pUrn ndr myhr krky vwhu vwhu SwbwS ikhw[ XQw:- DMnu syvw; syvku<br />

prvwnu] AMqrjwmI; purKu pRDwnu]<br />

BweI f`l isMG jI nUM sMboDn krky ikhw, “hy BweI!dyK lY, dwsn dws dy nwl<br />

AYsy isrl`Q sUrbIr bhwdr XoDy, dwsn dws dy ie`k 2 ieSwry’qy DrmXu`D lVn<br />

leI hr smyN mrn nUM iqAwr rihMdy hn[ swFy s`q mhIny dy Gyry’c, aunINdRw Bu`K qyRh<br />

shwridAW, ibnw iksy qn^wh dy h`s 2 ky kurbwn hoey[ ie`k 2 isMG, svw 2 l`K<br />

vYrI nwl mhwn bhwdrI nwl jUiJAw hY[ sRI cmkOr swihb jI dy sUrbIr bhwdr<br />

AqIrQ XoiDAW dI bhwdrI kurbwnI v`l ingHw mwr[ sUrw so pihcwnIAY; ju<br />

lrY.dIn ky hyq] purjw purjw.kit mrY; kbhU n CwfY Kyqu] Anuswr l`KW zwlmW dw<br />

purjw 2 k`t 2 ky ShId hoey[ dyK BweI!qyry bhwdr sB tL gey hn[ dwsn dws<br />

dy ihq’c pyRmI isMG sdw 2 ijMd jwn kurbwn krdy hn[ ies leI AYsy sUrvIr<br />

bhwdrW dI byh`d mihmw, prmpUjnIk gurUpRmysr DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU<br />

nwnk dyv mhwrwj swihb jI ny dwsn dws qoN ieauN krvweI hY:- ^wlsw myro; rUp<br />

hY ^ws] ^wlsy mih; hO krO invws] ^wlsw myro; muK hY AMgw] ^wlsy ky hON ; sd sd<br />

sMgw] ^wlsw myro; ieS† suihrd] ^wlsw myro; khIAq ibrd] ^wlsw myro; pC Ar<br />

pwqw] ^wlsw myro; suK Aihlwdw] ^wlsw myro; im`qr sKweI] ^wlsw mwq ipqw;<br />

suKdweI] ”ndr myhr krky BweI f`l isMG jI dw mwx myitAw[ qmwm gurU sMgq<br />

jI ny rom 2 krky ivsmwd ho ky, DMn gurUpRmysr jI!DMn gurUpRmysr jI!kih ky m`Qw<br />

tyikAw[ BweI f`l isMG jI dy AYsy Bwg jwgy, mwnu iqAwig.hir crnI lwgau; iqsu<br />

pRB AMclu ghIAY]) idVu kir.crx ghy pRB qum@ry; shjy.ibiKAw BeI KIE]<br />

Anuswr mwx iqAwg ky, hIey ko pRIqmu; gurU pRmysr jI dy prmpiv`qR suKdweI im`Ty<br />

s`cy crn-kmlW nwl l`g ky muAw&I mMgI, ibnvMiq nwnku.gur crx lwgy; vwjy<br />

Anhd qUry] Anuswr gur crnkmlW nwl l`gx dw mhW AnMd mwixAW, syvk<br />

kau.guru sdw dieAwl] Anuswr gurU pRmysr jI dI ivsmwd dieAwlqw hoeI, ijs<br />

krky inhwl inhwl inhwl hoey jI[ so, Twkur kw syvku; AwigAwkwrI] Twkur kw<br />

syvku; sdw pUjwrI] Anuswr gurUpRmysr jI dy ipAwry AwigAw- kwrI AnuswrI<br />

www.Gursevak.com<br />

616<br />

q`qkrw


pUjwrI AYsy ivsmwd pRymI AMg 2 ktwauNx vwly byAMq sUrbIr bhwdr isMG isMGxIAW<br />

hoey hn[<br />

Twkur kw syvku; sdw pUjwrI] (Twkur) prmpUjnIk gurqw ibrwjmwn<br />

Anqklwvwn pUrn myhrvwn s`cy Bgvwn sRI gurU gRMQ swihb mhwrwj jI(kw) dy<br />

pyRmI kIVI gur syvku jI, Awpxy mwlk jI nUM inmK inmK, Twkur nmskwrY]<br />

Anuswr inmK 2 sdw 2 nmskwr krky, qn mn Dn isr Arp ky pUjw krn vwly<br />

pUjwrI hn[ XQw:- qnu mnu Arpau; pUj crwvau] gurprswid; inrMjnu pwvau])<br />

bwhir FUFn qy.CUit pry; guir.Gr hI mwih idKwieAw Qw] Anuswr gursyvk jI<br />

AMqrmuK ho ky, Twkur gurU pRmysr jI nUM AwpxI AMqhkrn rUpI syjw ’qy ibTw ky,<br />

s`cy crn-kmlW nUM pRIq rUpI rsnw nwl pUrn pRym SrDw sihq c`tdy hn[ XQw:-<br />

gurisK pRIiq; guru imlY glwty] jn nwnk pRIiq; swD pg cwty]) mweI; crn gur<br />

mITy] Anuswr s`cy im`Ty crn-kmlW nUM Apxy kysW nwl JwV@dy hn[ XQw:- nYnhu<br />

sMig.sMqn kI syvw; crn JwrI kyswieE] prmpUjnIk s`cy crn-kmlW nUM Do 2 ky<br />

pINdy hn[ XQw:- crx kml qyry.Doie Doie pIvw; myry siqgur dIn dieAwlw]<br />

pUrn gurU jI dy swhmxy fMfauq bMdnw krdy hn[ XQw:- fMfauiq bMdn Ainkbwr;<br />

srb klw smrQ] foln qy.rwKhu pRBU; nwnk.dy kir hQ] pUrn gurU jI nMU l`K vwr<br />

nmskwr krdy hn[ XQw:- nmskwr.qw kau lK bwr] iehu mnu dIjY; qw kau<br />

vwir] so ies qr@W, sB qy vf smrQ gurdyv] Twkur jI(kw) dy syvku jI sdw<br />

AwigAwkwrI, rMgW 2 dy pRym nwl pUjw krn vwly pUjwrI hn[<br />

72.Twkur ky syvk kY; min prqIiq] (Twkur) prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy<br />

siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI(ky ) dy ^ry ipAwry siqkwry pyRmI gur syvk jI(kY) dy<br />

min ’c, Awpxy krqy Ksm gurU jI dI(prqIiq) swiKAwqqw, isdk Brosw s`cI<br />

AwSkI hY[ XQw:- gurmuiK scI AwskI; ijqu pRIqmu scw pweIAY]) gurmuiK<br />

prqIiq BeI.mnu mwinAw; Anidnu syvw krq smwie] AMqir siqguru.gurU sB pUjy ;<br />

siqgur kw drsu dyKY sB Awie] mMnIAY siqgur prm bIcwrI; ijqu imilAY iqsnw<br />

BuK sB jwie] hau sdw sdw bilhwrI gur Apuny; jo pRBu scw dyie imlwie] nwnk<br />

krmu pwieAw iqn scw; jo gur crxI lgy Awie]<br />

swKI gurmuiK scI AwskI; ijqu pRIqmu scw pweIAY] Anuswr srdwr<br />

muhMmdb^S jI ny AQwh SrDw syvw kurbwnI krky, prm pUjnIk mh`ly nOvyN jI dI<br />

www.Gursevak.com<br />

617<br />

q`qkrw


mhW ivsmwd pRsMnqw lYxI:- prmpUjnIk qygbhwdr ismirAY; Gr nauiniD AwvY<br />

Dwie]) koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] DMn vwihgurU s`cy<br />

siqgurU sRI gurU qygbhwdr swihb jI ny, Awpxw prmpiv`qR SuB s`cw sIs kurbwn<br />

krn leI, id`lI nUM jwx smyN smwxy Sihr fyrw kIqw[ sIs kurbwn krn leI,<br />

zwlm hiqAwry sMq doKI duSt hMkwrI AOrMgzyb pws c`l ky jwxw bhuq v`fI au~c<br />

krnI kmweI hY[ ies leI pRymI Swier ny ieh BwrI aupmw khI hY:- Xh qo hUAw<br />

hY.ik kwql.mkqUl ky pws jwey[ pr Xh nhIN hUAw.ik mkqUl.kwql pws jwey[<br />

gurU pRmysr jI dw SuB s`cw prmpiv`qR BwgW BirAw Awgmn sux ky , gurU pRymI<br />

v`fBwgy muhMmdb^S jI ny Awpxy im`qRW smyq Aw ky m`Qw tyk ky, pUrn pRym sihq pRym<br />

bynqI kIqI, “Awp jI A`lhpwk jI dy zwhr nUr BrpUr s``c srUp hoN jI[ Awp jI<br />

dy suMdr ielwhI drSn krky, sB Bu`KW lih geIAW hn[ ijvyN Awp jI mhwn ikRpw<br />

krky, ipAwry im`qR sY&dIn jI dy Gr, sY&wbwd cwr mhIny rhy hoN, iqvyN dwsn dws<br />

gRIb nUM.Awp jI ny Gr b^iSAw hY, aus’c Awpxy prmpiv`qR s`cy crn-kml pwau<br />

sdw hI rho jI[ ”s`cy siqgurU swihb jI ny &urmwieAw, “hy ^wn bhwdr! ^udw jI<br />

Awp jI nUM bhuq 2 hI pRym b^Sx[ dwsn dws dw Awgmn sux ky, cwA pRym nwl<br />

drSn dyx Awey hoN[ Awpxy Gry iljwx dw AiDk &L, lok pRlok’c sdw Awdr<br />

siqkwr pwvoNgy[ ie`QoN CyqI A`gy jwxw hY[ ”ies pRymI ny vIcwirAw, GroN loVINdIAW<br />

vsqUAW ilAwvW, s`cI syv kmwvW ^uSIAW pwvW, bil bil jwvW, crn iDAwvW,<br />

s`cKMf nUM jwvW[ suMdr s`cy drSn krky, Amolk bcn sux ky, Gr nUM vwips<br />

AwauNidAW ispwhI imly, aunHW qoN pqw l`gw, jo s`cy siqgurU swihb jI nUM igR&qwr<br />

krnw cwhuMdy hn[ pUrn pRym Adb siqkwr ’c, lUM kMfy KV@y ho gey, qn mn fr<br />

igAw[ ies ny vwips Aw ky s`cy siqgurU swihb jI dy GoVy ’qy kwTI pw ky, pRym<br />

bynqI kIqI, “hy gRIb invwj jI!CyqI qoN CyqI c`lo jI[ ”ies pRymI dw pRym dyK ky,<br />

ies dI gVHI’c s`cy crn-kml pwey[ ies pRymI ny Awpxy pihrydwr nUM smJwieAw,<br />

“jy koeI pu`Cy qW siqgurU swihb jI bwry n d`sIN qy n hI frIN, dwsn dws nUM bulw<br />

lvIN[ AwpW rL imL ky A`lhpwk srUp siqgurU swihb jI dIAW ^uSIAW pRwpq<br />

krnIAW hn[ ”<br />

Agly idn ispwhIAW gVHI Gyr ky, ikhw, “qUM siqgurW nUM CupweI bYTW hYN[<br />

”ies ny gu`sy nwl Syr vWg g`j ky au~qR id`qw, “qusIN myry’qy J`UTI quhmq lwauNdy hoN ,<br />

www.Gursevak.com<br />

618<br />

q`qkrw


myrI ibrwdrI’c myrI byiezqI krdy hoN, AsIN pTwx pu`qR hW, jnwnIAW nUM pVdy’c<br />

r`Kdy hW[ jy Pyr AYsI JU`TI g`l khI qW isr v`Fy jwxgy[ ”srkwrI lok sux ky fr<br />

gey, beI ieh s`cw hY, qW hI inrBY bol irhw hY[ sRkwrI lokW nUM vwips krky,<br />

ies Syr dlyr bhwdr ny, prm pUjnIk s`cy siqgurU swihb jI nU M nmskwr krky,<br />

pRym bynqI kIqI, “grIb invwju.guseIAw myrw; mwQY CqRüü DrY] Anuswr hy gRIb<br />

invwj s`cy pwiqswh jIE!jo ku`J BI kIqw hY, so Awp jI ny Awp hI kIqw hY, jykr<br />

ie`Qy Awp jI dI igR&qwrI huMdI qW swnUM klMk l`gxw sI, A`gy ijvyN Awp jI nUM<br />

Bwvy[” lK KusIAw pwiqswhIAw; jy siqguru ndir kryie] Anuswr SRI gurU s`cy<br />

pwiqswh jI h`sy qy bwr 2 SwbwS 2 ikhw, “swrI izMdgI bMdgI dw suK BogoNgy, qy;<br />

jmu n pyKh nYn] Anuswr jm nhIN dyKoNgy, ^udw jI dI drgwh’c Awdr siqkwr<br />

pwvoNgy[” ieq Awid bhuq ipAwrIAW AsIsW idqIAW, s`cy siqgurU swihb jI dI<br />

Apwr ^uSI pw ky, gurU pRymI ^wn jI inhwl ho gey[ gurmuiK scI AwskI; ijqu<br />

pRIqmu scw pweIAY] Anuswr srdwr muhMmdb^S jI dI gurU jI’qy AQwh SrDw<br />

pRqIq hY[ AYsy pRymIAW dI au~c krnI, gurU pRymI is`K dy mn nUM hlUx idMdI hY[ ijn@W<br />

ny dUjI zwqI’coN, prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI nUM ^udw A`lhpwk srUp smJ<br />

ky mMinAw pUijAw pujwieAw, SuB s`cI syvw krky prm pRsMnqw leI[ AYsy pRymIAW<br />

nUM rom 2 krky fMfauq bMdn nmskwr hY jI[<br />

Twkur ky syvk kI; inrml rIiq] (Twkur) prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy<br />

siqgurU, sRI gurU gRMQ swihb jI mhwrwj(ky) dy ^ry ipAwry pRymI AinMn gur syvk<br />

jI(kI) dI(rIiq) mrXwdw, vYr eIrKw ivkwrW mhW pwpW AOguxW mwn AiBmwn dI<br />

mYL qoN(inrml) au~jl hY[ XQw:- ikqY pRkwir; n qUtau pRIiq] dws qyry kI;<br />

inrml rIiq]<br />

Twkur kau; syvku jwnY sMig] gurU jI dy ^ry ipAwry s`icAwry AinMn pyRmI gur<br />

syvku jI, (Twkur) gurU pRmysr jI(kau) nUM Awpxy sMig(jwnY) jwxdy hn[ XQw:- guru<br />

myrY sMig; sdw hY nwly] ismir ismir; iqsu sdw sm@wly]) nwmdyv; hir jIau bsih<br />

sMig]) srby eyku.AnykY suAwmI; sB Gt BuogvY soeI] kih rivdws.hwQ pY nyrY;<br />

shjy hoie su hoeI]) AwT phr; inkit kir jwnY] pRB kw kIAw; mITw mwnY] eyku<br />

nwmu sMqn AwDwru] hoie rhy; sB kI pg Cwru] sMg jwnxw ^Ub im`Tw ipAwrw gux<br />

hY[ ijvyN AsIN Awpxy bzurgW dy dyKidAW, burw kMm krn qoN l`ijAw mMndy hW, iqvyN<br />

www.Gursevak.com<br />

619<br />

q`qkrw


gurU syvku jI, prmpUjnIk gurU jI nUM, sBu ikCu suxdw vyKdw; ikau mukir pieAw<br />

jwie] Anuswr Awpxy sMg smJ ky, burw kMm krn qoN l`ijAw krdy hn[ XQw:-<br />

inkit buJY; so burw ikau krY]<br />

pRB kw syvku; nwm kY rMig] (pRB) imhrvwnu.swihbu imhrvwnu] swihbu<br />

myrw.imhrvwnu] jIA sgl kau; dyie dwnu] vwihgurU jI(kw) dy ipAwry s`icAwry gur<br />

syvku jI, nwm bwxI jI(kY) dy rMig’c rMgy rihMdy hn[ XQw:- nwmu Dnu; nwmo rUpu<br />

rMgu] nwmo suKu; hir nwm kw sMgu] nwm ris; jo jn iqRpqwny] mn qn; nwmih nwim<br />

smwny] aUTq bYTq; sovq nwm] khu nwnk; jn kY sd kwm] vw nwm dy(rMig)<br />

pRym(rMig) AnMd’c lIx rihMdy hn[<br />

syvk kau; pRB pwlnhwrw] (pRB) prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU<br />

gRMQ swihb jI Awpxy ipAwry syvk jI(kau) nUM, pUrn Awdr siqkwr cwr pdwrQ<br />

ismrn kQw kIrqn s`cy gurbwxI jI duAwrw, du`D dMdIAW vwly b`cy dI pwlxw qoN BI<br />

v`D pRym nwl(pwlnhwrw) pwlx vwly hn, AYsy ivAwpk ivsmwd rMgW 2 dy FMg nwl<br />

pwldy hn, Awpxy syvk dy idl idmwZ’c gurbwxI jI Byjdy rihMdy hn[ ihrdy’coN<br />

muK’c AMimRq Byjdy hn[ lUM 2’c vs ky Awpxy AnykW srgun srUp dy drSn, inrgun<br />

’c lIxqw, pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr]<br />

sihq, q`qW ’coN jwp suxwauNdy hn[ inrgun srgun jI, Awp jwp kridAW drSn<br />

b^Sdy hn[ XQw:- Apnw ismrnu dy pRiqpwilAw; Ehu sgl Gtw kw mwlkw])<br />

swrg mhlw 5] pRBu myro; ieq auq sdw shweI] mn mohnu myry jIA ko ipAwro; kvn<br />

khw gun gweI] 1] rhwau] Kyil iKlwie lwf lwfwvY; sdw sdw AndweI] pRiqpwlY<br />

bwirk kI inAweI; jYsy mwq ipqweI] 1] iqsu ibnu.inmK nhI rih skIAY; ibsir n<br />

kbhU jweI] khu nwnk.imil sMqsMgiq qy; mgn Bey ilv lweI]<br />

syvk kI; rwKY inrMkwrw] AnMq bRhmMf dy rcnhwr, AnMq bRhmMf’c lbw lb<br />

BrpUr, AnMq sUrjW cMdRimAW dy pRkwSk, AnMq DrqIAW qwirAW mMflW dy Awsry,<br />

srb jIAW nUM AwpxI sRb ivAwpI mhW ivsmwd Anq klwvwn AKMf joiq dy Awsry,<br />

hrkq hrkq krwaux vwly, AnMq sUrjW cMdRimAW qwirAW hvwvW pwxIAW nUM, AwpxI<br />

SkqI nwl hr smyN ^Ub qyz Bjwaux vwly, swirAW’c BrpUr, ie`k iKn’c Anyk<br />

auqpqI lYAqw kridAW inrlyp, sB dy AMdr bwhr hr smyN jwp kr rhy Ajpw jwp<br />

vwihgurU inrMkwrw jI, Awpxy ipAwry idl jwn gur syvk jI(kI) dI hr pRkwr dI<br />

www.Gursevak.com<br />

620<br />

q`qkrw


lwj piq, Awp(rwKY) r`Kdy hn[ XQw:- Awsw mhlw 5] Apuny syvk kI.Awpy rwKY;<br />

Awpy nwmu jpwvY] jh jh kwj ikriq.syvk kI; qhw qhw auiT DwvY]<br />

so syvku; ijsu dieAw pRBu DwrY] nwnk so syvku; swis swis smwrY] 3]<br />

prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU nwnk mh`lw pMjvW jI &urmw rhy hn:-<br />

vwihgurU jI dy snyhI gursyvk jI dw ru`qbw bhuq hI au~cw hY[ gurU syvk jI vwly gux<br />

bhuq hI Amolk hn[ ies leI &urmw rhy hn:- ijsu Awpxy ipAwry gursyvk jI ’qy,<br />

(pRBu) Anqklwvwn smR`Q inrw pRkwS hI pRkwS srUp, prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI<br />

gurU gRMQ swihb jI mhwrwj dieAw(DwrY) Dwrdy hn, (so) auh hI pyRmI gurU pRmysr jI<br />

nUM isr Arpx vwly ^ry ipAwry s`icAwry Apwry inrwry kIVI gurU syvku jI hn[ (so)<br />

auh gur syvku jI(swis) suAws swis gurU pRmysr jI nUM (smwrY) Xwd krdy hn[<br />

XQw:- so syvku; ijsu ikrpw krI] inmK inmK; jip nwnk hrI]) hwQI kI pukwr,<br />

pl pwCY phucq qwih; cItI kI icMGwr.pihly hI sunIAqu hYN]<br />

Apuny jn kw; prdw FwkY] pRmysr jI Apuny ipAwry(jn) Bgq jI kw(prdw)<br />

pVdw (FwkY) Fkdy hn, Bwv AOgux ivkwr bypVd krdy hn, ien@W nUM inivrq krky,<br />

kIqy gunwhW nUM muAw& krky pVdw Fkdy hn, Bwv iksy nUM d`sdy nhIN[ jy koeI hMkwrI<br />

bypVd krnw cwhy, qW BI pVdw Fkdy hn, ijvyN doRpqIjI dw FikAw[ XQw:-<br />

siqguir Fwik lIAw; moih pwpI pVdw]) Fwkn Fwik.goibd gur myry; moih<br />

AprwDI.srn crn]) ijh pRswid; qyry sgl iCdR Fwky] mn srnI pru; Twkur pRB<br />

qw kY]<br />

Apny syvk kI; srpr rwKY] Twkur gurU pRmysr jI Apny ^ry ipAwry s`icAwry<br />

syvk jI(kI) dI ie`zq, pMjW ivkwrW jmW AOguxW qoN(srpr) zrUr br zrUr(rwKY)<br />

r`Kdy hn[ XQw:- Apuny syvk kI.Awpy rwKY; Awpy nwmu jpwvY] jh jh kwj<br />

ikriq.syvk kI; qhw qhw auiT DwvY]<br />

Apny dws kau; dyie vfweI] Apny ^ry ipAwry s`icAwry(dws) gursyvk jI<br />

(kau) nUM, (vfweI) vifAweI(dyie) b^Sdy hn[ XQw:- nwnk bRhmigAwnI Awip<br />

prmysur]) pwiqswhI.Bgq jnw kau idqIAnu; isir Cqu scw hir bxwie])<br />

bRhmigAwnI kY; grIbI smwhw] bRhmigAwnI. praupkwr aumwhw]<br />

Apny syvk kau; nwmu jpweI] gurqw ibrwjmwn pUrn myhrvwn prmpUjnIk s`cy<br />

siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI, Apny ipAwry s`icAwry inrwry syvk jI dy lUM 2 ’c<br />

www.Gursevak.com<br />

621<br />

q`qkrw


gurbwxI jI Byj ky, lUM 2’c vs ky, Apny ipAwry syvk jI(kau) nUM rom 2 krky,<br />

vwihgurU 3 s`cw nwmu inrXqn (jpweI) jpwauNdy hn[ XQw:- Apuny syvk kI.Awpy<br />

rwKY; Awpy nwmu jpwvY] pRym meI SuB isiKAw:- hy vwihgurU pRIqm gurU jI!AYsI<br />

ikrpw; moih krhu] sMqh crx.hmwro mwQw; nYn drsu.qin DUir prhu] 1] Anuswr<br />

AYsI sRb ivAwpI ivsmwd ikRpw kro jI, dwsW dw m`Qw Awp jI dy crn-kmlW’qy<br />

hr smyN itikAw rhy[ Awp jI dI crn-DUV’c iesnwn krdy rhIey[ gursyvk<br />

bxwau, hr smyN rom 2 krky, vwihgurU vwihgurU vwihgurU jpwau jI[<br />

Apny syvk kI; Awip piq rwKY] gurU pRmysr jI Apny ipAwry s`icAwry syvk<br />

jI kI, ivkwrW hMkwrIAW jmW qoN(piq) iezq Awip(rwKY) r`Kdy hn[ XQw:- jo<br />

srix prY.iqs kI piq rwKY; jwie pUChu.vyd purwxI hy]) swrg mhlw 5] hir hir<br />

dIE; syvk kau nwm] mwnsu kw ko bpuro BweI; jw ko rwKw rwm] 1] rhwau] Awip<br />

mhw jnu.Awpy pMcw; Awip syvk kY kwm] Awpy sgly dUq ibdwry; Twkur AMqrjwm]<br />

1] Awpy piq rwKI.syvk kI; Awip kIE bMDwn] Awid jugwid.syvk kI rwKY; nwnk<br />

ko pRBu jwn] 2]<br />

qw kI giq imiq; koie n lwKY] (qw) iqn@W Bwv vwihgurU jI kI(giq) pRwpqI<br />

dI(imiq) mrXwdw, prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI qoN ibnw,<br />

(koie) koeI BI(n) nhIN (lwKY) jwxdw[ XQw:- qumrI giq imiq; qum hI jwnI]<br />

nwnk dws; sdw kurbwnI]<br />

vw gurU pRmysr jI nUM Awpxw isr Arpx vwly, (qw) iqs Agm Apwry ipAwry<br />

inrwry s`icAwry gursyvk jI kI(giq) ivvsQw, gurmuiK cwl, gurU (imiq)<br />

mrXwdw, ijs nUM auh kmwauNdy hn, (koie) koeI BI(n) nhIN(lwKY) jwxdw[ XQw:-<br />

bRhmigAwnI kI imiq; kaunu bKwnY] bRhmigAwnI kI giq; bRhmigAwnI jwnY]<br />

pRB ky syvk kau; ko n phUcY] (pRB) prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI<br />

gurU gRMQ swihb jI mhwrwj(ky) dy, mwn AiBmwn mMDy; so syvku nwhI]) nwnk. syvku<br />

soeI AwKIAY; jo isru Dry auqwir] mwn AiBmwn qoN rihq, Awpxy ^ry ipAwry gurU<br />

jI nUM isr Arpx vwly pyRmI syvk jI dy AiqAMq au~cy r`uqby(kau) nUM, (ko) koeI BI<br />

hMkwrI(phUcY) phuMc(n) nhIN skdw[ XQw:- pMifq sUr.CqRpiq rwjw; Bgq brwbir<br />

Aauru n koie] vw du`K dyx dI (ko) koeI BI(phUcY) phuMc(n) nhIN r`Kdw[ XQw:-<br />

Aink dUK; dyvih Avrw kau] phuic.n swkih; jn qyry kau] 2]<br />

www.Gursevak.com<br />

622<br />

q`qkrw


pRB ky syvk; aUc qy aUcy] (pRB) prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI<br />

gurU gRMQ swihb jI(ky) dy ipAwry s`icAwry Apwry inrwry syvk jI, (aUc)<br />

au~icAW(qy) qoN BI aUcy hn[ XQw:- ijs no bKsy; isPiq swlwh] nwnk; pwiqswhI<br />

pwiqswhu]) ijsu nwmu irdY; soeI vf rwjw]) nwnk.hoir piqswhIAw kUVIAw; nwim<br />

rqy pwqswh] 11] Ehu sB qy aUcw.sB qy sUcw; jw kY ihrdY visAw Bgvwnu]<br />

jo pRiB; ApnI syvw lwieAw] nwnk.so syvku; dh idis pRgtwieAw] 4]<br />

prmpUjnIk gurU gur s`cy siqgurU nwnk siqgurU Arjndyv swihb jI &urmwauNdy<br />

hn:- (pRiB) gurqw ibrwjmwn s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI ny(jo) ijhVy<br />

ipAwry s`icAwry gursyvk jI ApnI s`cI su`cI au~cI ivsmwd syvw ’c(lwieAw) lwey<br />

hn, (so) auh gur syvku jI, gurU jI ny au~qR d`Kx pUrb p`Cm, au~qR pUrb ivcwly<br />

eIswn kox, pUrb d`Kx dy ivcwly Agin kox, d`Kx p`Cm ivcwly nYirqI kox, p`Cm<br />

au~qR ivcwly vwievI kox[ DrqI qy Asmwn(dh) ds(idis) idSW, koit<br />

bRhmMf’c(pRgtwieAw) pRgt kr idqy hn] 4] XQw:- mhlw 5] goibMd goibMd<br />

goibMd sMig; nwmdyau mnu lIxw] AwF dwm ko CIpro; hoieE lwKIxw] 1] rhwau]<br />

bunnw qnnw iqAwig kY; pRIiq crn kbIrw] nIc kulw jolwhrw; BieE gunIX<br />

ghIrw] 1] rivdwsu FuvMqw For nIiq; iqin@ iqAwgI mwieAw] prgtu hoAw<br />

swDsMig; hir drsnu pwieAw] 2] sYnu nweI buqkwrIAw; Ehu Gir Gir suinAw]<br />

ihrdy visAw pwrbRhmu; Bgqw mih ginAw] 3] ieh ibiD suin kY jwtro; auiT<br />

BgqI lwgw] imly pRqiK gusweIAw; DMnw vfBwgw] 4] 2]<br />

nIkI kIrI mih; kl rwKY] Bsm krY; lskr koit lwKY] prmpUjnIk DMn<br />

vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU mh`lw pMjvW jI, zwlmW dy Gor iBAwnk zulm krn<br />

qoN, hux au~bldI dyZ’c bYT rhy hn, prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU<br />

nwnk dyv swihb jI nUM, rom 2 krky jpidAW iDAwauNidAW ivsmwd rMg ’c, s`cy<br />

siqgurU swihb jI dw sRb ivAwpI Anq klwvwn mhW ivsmwd AiDk pRgt pRqwp<br />

&urmw rhy hn jI:- DMn gurU nwnk dyv swihb jI, hm kIry ikrm.siqgur<br />

srxweI;) CCw; Cohry dws qumwry] dws dwsn ky; pwnIhwry] Anuswr(nIkI)<br />

in`kI(kIrI) kIVI Awpxy pyRmI syvk(mih) ’c, AwpxI(kl) AnMqklw (kl) SWqI<br />

joiq pRkwS jdoN(rwKY) r`Kdy hn, qdoN in`kI kIVI gursyvk jI Awpxy AMdr bwhr<br />

vwqwvrx ’coN, (lwKY) l`KW(koit) kRoVW pwpW AOguxW ibmwrIAW dy ikRmW dI (lskr)<br />

www.Gursevak.com<br />

623<br />

q`qkrw


&Oj nUM, (Bsm) suAwh(krY) kr idMdy hn[ vw in`kI kIVI gurU syvk jI, gurU pRmysr<br />

jI dI klw nUM pRwpq ho ky, (lwKY) l`KW(koit) kRoVW jIAW dy mhW pwpW ivkwrW<br />

AOguxW bImwrIAW dy ijrmW, vwqwvrx dy ijrmW rUpI(lskr) &Oj nUM Bsm(krY) kr<br />

idMdy hn[ XQw:- ndIAw ivic.itby dyKwly; QlI kry Asgwh] kIVw Qwip dyie<br />

pwiqswhI; lskr kry suAwh] ijvyN vwihgurU mh`ly pihly jI ny Awpxy ipAwry<br />

s`icAwry Apwry inrwry prm pUry sUry s`cy in`kI kIVI bxy syvk mh`ly 2 jI dy<br />

AMdr, AwpxI sRb ivAwpI Anq klwvwn mhW ivsmwd pRymw-BgqI rUpI(kl)<br />

SkqI r`KI, in`kI kIVI gursyvk jI dy l`KW kRoVW doSW ivkwrW dy ijrmW dy lskr<br />

Bsm kr idqy[ Awpxy in`kI kIVI syvk jI qoN Awp gurbwxI au~crvw ky, l`KW koRVW<br />

jIAW dy l`KW koRVW mhW pwpW, bImwrIAW dy izrmW rUpI &Oj nUM Bsm krw idqw[<br />

hux gurqw ibrwjmwn ho ky sdw leI kr rhy hn[ Awpxy ijMd jwn Kry ipAwry<br />

syvk jI qoN sMswr’qy guris`KI gurbwxI gurqw sdw leI rKvw ley[ XQw:- gurmuiK<br />

koit auDwrdw BweI; dy nwvY eyk kxI] {qn ’c ibmwrIAW, ivkwrW corI, vYr inMdw<br />

mMd krmW dy nIl pdm Axigxq ijrm pYdw ho jWdy hn[ ijs krky ingurw jIv,<br />

zor zulm nIc qoN nIc Koty krm krdw hY, gurU syvw pRymw-BgqI vwihgurU nwm jpy<br />

ibnw, ieh ijrm nhIN mrdy jI ipAwry s`icAwryy gurU qwry, gurU nwm ismrn ibnw,<br />

jIv nUM imRqk iDRgu iDRgu ikhw hY jI[ XQw:- Aiq sMudr.kulIn cqur; muiK i|AwnI<br />

DnvMq] imrqk khIAih.nwnkw; ijh pRIiq nhI. BgvMq] }gauVI mhlw 5] ibnu<br />

ismrn; jYsy srp AwrjwrI] iqau jIvih swkq; nwmu ibswrI] 1] eyk inmK; jo<br />

ismrn mih jIAw] koit idns lwK; sdw iQru QIAw] 1] rhwau] ibnu ismrn;<br />

iDRgu krm krws] kwg bqn; ibstw mih vws] 2] ibnu ismrn; Bey kUkr kwm]<br />

swkq. bysuAw pUq; innwm] 3] ibnu ismrn; jYsy sI| Cqwrw] bolih kUru; swkq<br />

muKu kwrw] 4] ibnu ismrn; grDB kI inAweI] swkq; Qwn Birst iPrwhI] 5]<br />

ibnu ismrn; kUkr hrkwieAw] swkq loBI; bMDu n pwieAw] 6] ibnu ismrn hY<br />

Awqm GwqI] swkq nIc; iqsu kulu nhI jwqI] 7] ijsu BieAw ik®pwlu; iqsu<br />

sqsMig imlwieAw] khu nwnk; guir jgqu qrwieAw] 8] 7]) gauVI mhlw 5]<br />

imlu myry goibMd; Apnw nwmu dyhu] nwm ibnw; iDRgu iDRgu Asnyhu] 1] rhwau] nwm<br />

ibnw; jo pihrY Kwie] ijau kUkru; jUTn mih pwie] 1] nwm ibnw; jyqw ibauhwru]<br />

ijau imrqk; imiQAw sIgwru] 2] nwmu ibswir; kry rs Bog] suKu supnY nhI; qn<br />

www.Gursevak.com<br />

624<br />

q`qkrw


mih rog] 3] nwmu iqAwig; kry An kwj] ibnis jwie; JUTy siB pwj] 4] nwm<br />

sMig; min. pRIiq n lwvY] koit krm krqo; nrik jwvY] 5] hir kw nwmu; ijin<br />

min n AwrwDw] cor kI inAweI; jmpuir bwDw] 6] lwK AfMbr; bhuqu ibsQwrw]<br />

nwm ibnw; JUTy pwswrw] 7] hir kw nwmu; soeI jnu lyie] kir ikrpw; nwnk ijsu<br />

dyie] 8]<br />

ijs kw swsu; n kwFq Awip] qw kau rwKq; dy kir hwQ] ijs ^ry ipAwry<br />

in`kI kIVI gursyvk jI(kw) dw(swsu) suAws Awip(n) nhIN(kwFq) k`Fdy, (qw)<br />

iqs(kau) nUM Awpxw jwx ky, mrn dy kSt jmW jUnW ivkwrW duSmxW qoN, pR`qK hwQ<br />

jW ikRpw rUpI hwQ dy kir(rwKq) r`Kdy hn[ XQw:- hwQ dyie.rwKY Apny kau;<br />

swis swis pRiqpwly]) rogn qy Ar sogn qy; jl jogn qy.bhu BWq bcwvY] s`qR<br />

Anyk clwvq Gwv; qaU qn, eyk n lwgn pwvY] rwKq hY.Apno kr dY kr; pwp<br />

sbUh.n Bytn pwvY] AOr kI bwq.khw kh qo sO; su pyt hI ky.pt bIc bcwvY]<br />

swKI sMq bwbw idvwn isMG jI, sMq bwbw Kjwn isMG jI:- Bucwl krky koiety<br />

Sihr’c Awp jI dy mwqw ipqwjI cV@weI kr gey[ dovyN BweI mkwn dy KUMjy bYTy bc<br />

gey[ mlvw cu`k ky k`F ley[ pUrn bRhmigAwnI gurU syvw dy sUrj pUrn sMq<br />

prmpUjnIk bwbw gurmuiK isMG swihb jI pitAwly vwilAW jI dy ipAwry crnkmlW’c<br />

ilAWdy gey[ dohW ny swrI izMdgI gurduAwirAW dI auswrI dI SuB s`cI<br />

im`TI ipAwrI Amolk syvw bMdgI kIqI[ ies qr@W hryk izMdgI nUM Akwl purKu jI<br />

ibGnW qoN r`Kdy hn[ gurU pRmysr jI dw nwm jpx sunx nwl, sRIr dI r`iKAw huMdI<br />

hY[ jykr gursyvk jI Awpxy hIey ko pRIqmu; gurU pRmysr jI leI ShId ho jwvy, qW<br />

gurU pRmysr jI aus nUM, Akwl mUriq.vru pwieAw AibnwsI; nw kdy mrY.n jwieAw]<br />

Anuswr Ac`l AKMf ivAwpk AnMq pRkwS hI pRkwS, AivnwsI ivsmwd bRhm’c<br />

imlw lYNdy hn[ Awp aun@W dy lUM 2’c lIx ho jWdy hn[ sRIr dy ShId hox qoN, aun@W<br />

dI izMdgI ^qm nhIN huMdI[ ShIdI lY ky, aun@W nUM Amr izMdgI b^Sdy hn[ ShIdI<br />

vwly idn qoN, aun@W dI Amr izMdgI dw AwrMB huMdw hY, gurU pRmysr jI dy snmuK, bMd<br />

2 ktvw ky Drm ihq ShId hox vwly, nmskwr Xog sd sdw Amr hn[ gurU<br />

pRmysr jI dy FwFI qy lok, aun@W dw js gwauNdy hn, ijn@W nUM sux ky idl ^Un sw& ho<br />

jWdy hn, bIr-rs jwgdw hY, murdy BI Amr ho jWdy hn[ }<br />

www.Gursevak.com<br />

625<br />

q`qkrw


pRym ibnY SuB isiKAw:- kwhy soc krih; ry pRwxI] jip nwnk; pRB AlK<br />

ivfwxI] 5] Anuswr mrn dw fr Anyk pRkwr dI soc C`f ky, suAws 2 vwihgurU<br />

vwihgurU jpx dw SuB s`cw aupdyS b^S rhy hn[ {AibnwsI bRhm vwihgurU mh`lw<br />

pihlw jI, nIkI kIVI gursyvk jI’c, AwpxI srb ivAwpI Anqklw r`K idMdy hn[<br />

aus dy l`KW kRoVW pwp, ivroDI Bwv ivkwrW vYrIAW ibmwrI dy iktwxUAW nUM nws kr<br />

idMdy hn[ AibnwsI koit bRhmMf dy mwlk, Awpxy ipAwry in`kI kIrI syvk jI dy lUM 2<br />

’c vs jWdy hn[ aus nUM Awpxy srUp ’c lIx kr lYNdy hn[ mY dyvwnw; BieAw<br />

AqIqu]) BieAw idvwnw swh kw; nwnku baurwnw] Anuswr nIkI kIVI syvk jI,<br />

vwihgurU jI ’c lIx ho ky, idvwny msqwny ho jWdy hn, ijvyN byhoSI dw tIkw lwaux qoN<br />

dyh dw cyqw nhIN rihMdw, ies qr@W gursyvk jI nUM AwpxI dyh dw cyqw hI nhIN<br />

rihMdw, hMgqw imt jWdI hY[ sMswr’qy ijaux dI ie`Cw, mrx dI icMqw nhIN rihMdI[<br />

XQw:- mrxY kI icMqw nhI; jIvx kI nhI Aws] in`kI kIVI gursyvk jI dy lUM 2’c,<br />

koit sUrjW dy pRkwSk, AivnwsI krqw purKu jI vsxy, bhuq hI v`fI g`l hY[ ijvyN<br />

BweI mqIdws swihb jI dy sRIr’qy Awrw vg irhw hY, sRI jpu jI swihb jI dw<br />

prmpiv`qR AMimRq rUp pwT krI jw rhy hn[ AKMf joqI srUp srb ivAwpI ivsmwd<br />

Ajpw jwp bRhm jI dy pUrn gurU Avqwr, vwihgurU mh`ly nOvyN jI ny Awpxy inrml<br />

s`cy su`cy au~cy, nIkI kIVI syvk jI dy sIs au~qy ikRpw BirAw h`Q r`iKAw[ Awpxy ^ws<br />

pRymI snmuK is`K syvk jI dy lUM 2’c vs ky, kSt Awp shwr ley[<br />

(BWiq) mwns jqn krq; bhu Bwiq] iqs ky krqb; ibrQy jwiq]<br />

1.prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU hirikRSn swihb s`cy pwiqswh jI qoN<br />

vroswie, DMn vwihgurU s`cy siqgurU mh`lw nOvyN jI dI mihmw vifAweI qyz pRqwp dyK<br />

ky, dMBI (mwns) mn`uK(bhu) bhuq(Bwiq) qr@W 2 dy jqn(krq) krdw hY, ik mYN BI<br />

pRmysr jI bx jwvW, pr iqs(ky) dy kIqy (krqb) kMm, jqn pRXqn swry<br />

ibrQy(jwiq) jWdy hn, ikauNik auh hMkwr ivkwr AOgux doS nhIN C`f skdw[ ijvyN<br />

hMkwrI DIrm`l ny, prm-pUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU qygbhwdr swihb jI<br />

’qy do vwr goLI clweI[ XQw:- siqgur kI rIsY.hoir kcu ipcu boldy; sy kUiVAwr<br />

kUVy JiV pVIAY]<br />

vw (mwns) mwx sihq mnu`K, nwgxI mwieAw dI pRwpqI leI, jIAW nUM mwrn<br />

Kohx jor zulm, (bhu) bhuq(Bwiq) qr@W dy jqn(krq) krdw hY[ pr mwieAw nwl<br />

www.Gursevak.com<br />

626<br />

q`qkrw


nhIN jWdI[ kql mhW pwp nwl jWdy hn[ iqs lwlcI(ky) dy jor zulm dy(krqb)<br />

kMm, ibrQy(jwiq) jWdy hn[ nMgw hI jWdw hY[ XQw:- kbIr.iehu qnu jwiegw;<br />

skhu q lyhu bhoir] nWgy pwvhu qy gey; ijn ky lwK kroir] 27]) nMgw dojik<br />

cwilAw; qw idsY Krw frwvxw] kir Aaugx; pCoqwvxw] 14]) goibd Bjn ibnu;<br />

ibRQy sB kwm] ijau ikrpn ky; inrwrQ dwm]<br />

vw Swh iskMdr dy vzIr A&lwqU jI, mrn qoN fridAW, bhuqI isAwxp nwl,<br />

Awpxy vrgy kwgz dy bu`q bxw ky, ie`k’c luk ky bYT gey[ mOq ny ikhw, “SwbwS<br />

bu`q bnwaux vwly dy[ ”ieauN kihMdI 2 qurI geI[ A`gy jw ky ikhw, “ies dw kMn<br />

ivMgw hY[ ”A&lwqU ny ikhw, “qUM kOx hYN, nuks k`F rhI hYN?”jdoN boilAw, mOq ny<br />

J`t hI grdx mRoV leI[ (mwns) mnu`K mOq qoN bcx dy(bhu) bhuq(Bwiq) qr@W 2 dy<br />

jqn pRXqn(krq) krdw hY, pr iqs(ky) dy kIqy(krqb) Xqn ibrQy(jwiq) jWdy<br />

hn, bc nhIN skdw[ jo jMimAw hY, iqs ny ie`k idn qW mrnw hI hY[ XQw:- jo<br />

jnmY; so jwnhu mUAw] goivMd Bgqu; AsiQru hY QIAw] 1]) rwxw rwau.n ko rhY;<br />

rMgu n quMgu PkIru] vwrI Awpo AwpxI; koie n bMDY DIr] so gurU jI sRb ivAwpI<br />

ivsmwd pUrn ikRpw krky nwm ismrn, pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] swDsMgq<br />

b^S ky Awpxy’c sdw leI lIx krky AibnwsI pd b^S idMdy hn[ XQw:-<br />

bRhmigAwnI sd jIvY; nhI mrqw]) inhclu scu Kudwie eyku; Kudwie bMdw<br />

AibnwsI]<br />

mwrY n rwKY; Avru n koie] srb jIAw kw; rwKw soie] 1.vwihgurU mh`lw<br />

pMjvW jI, mOq dw fr dUr krn leI, prmpUjnIk SuB s`cw su`cw au~cw ^rw ipAwrw<br />

s`icAwrw aupdyS b^Sdy hn:- hy pRwxI!gurU Akwl purKu jI qoN ibnw, (Avru) hor<br />

koie n(mwrY) mwrdw hY, n hI(rwKY) r`Kdw hY[ (soie) auh vwihgurU jI(srb)<br />

swry(jIA) jIAW(kw) dy(rwKw) rwKy hn[ XQw:- ibnu BgvMq; nwhI An koie] mwrY<br />

rwKY; eyko soie]) hir ibnu.koeI mwir jIvwil n skY; mn hoie inicMd.inslu hoie<br />

rhIAY] Akwl purKu inrBau gurU pRmysr jI’qy inscw kro, Awp hI mwrdy, Awp hI<br />

r`Kdy hn[ smR`Q inrBau mMn ky jpo, mrn dw fr imtygw[ XQw:- inrBau jpY;<br />

sgl Bau imtY] pRB ikrpw qy; pRwxI CutY]<br />

2.mOq kwm AOgux sMswrI duSmx suAwd rog nSy hr vyly(mwrY) mwrdy hn[<br />

rwq idn hmlw huMdw rihMdw hY[ gurqw ibrwjmwn prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy<br />

www.Gursevak.com<br />

627<br />

q`qkrw


siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI qoN ibnw, (Avru) hor(koie) koeI BI(n) nhIN (n)<br />

nhIN(rwKY) r`Kdw[ pRwxIAW dy idl idmwZ’c, Akwl purKu jI dI soBw gurbwxI<br />

b^S ky, (soie) gurU pRmysr jI(srb) swry jIAw(kw) dy, jmW ivkwrW qoN, lok<br />

pRlok dy(rwKw) rwKy hn[ XQw:- aun qy rwKY; bwpu n mweI] aun qy rwKY; mIqu n<br />

BweI] drib isAwxp; nw Eie rhqy] swDsMig; Eie dust vis hoqy]) guir pUrY;<br />

myrI rwiK leI] AMimRq nwmu.irdy mih dIno; jnm jnm kI mYlu geI]) Dnu mwlu<br />

jobnu jugiq gopwl] jIA pRwx inq suK pRiqpwl] Apny dws kau; dy rwKY hwQ]<br />

inmK n CofY; sd hI swQ] 2] srix pry kI rwKqw; nwhI shswieAw]) guxu<br />

Avguxu myrw, ikCu n bIcwirAw; bKis lIAw iKn mwhI]) siqguru myrw sdw<br />

dieAwlw; moih dIn kau rwiK lIAw]) Awpxy bwlk.Awip riKAnu; pwrbRhm<br />

gurdyv]<br />

kwhy soc krih; ry pRwxI] jip nwnk; pRB AlK ivfwxI] 5] prmpUjnIk<br />

vwihgurU siqgurU nwnk dyv Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin<br />

mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI<br />

&urmw rhy hn:- (ry) hy pRwxI!mrn jmW jUnW mwieAw Anyk pRkwr dI(soc) icMqw,<br />

(kwhy) ikauN(krih) krdw hYN?icMqw iqAwg ky, (AlK) (A+lK) (lK) jwnx<br />

qoN(A) rihq, (ivfwxI) ivsmwdI, Bwv ieqnI ivsmwdqweI hY jo jwxI nhIN jWdI[<br />

vw sB dy AMdr bwhr hr smyN Ajpw jwp jip rhy, (A+lK) (A) ivSyS krky<br />

sB dy AMdr bwhr dI(lK) jwx rhy(ivfwxI) ivsmwdI (pRB) ie`k rs b`JvyN pRkwS<br />

hI pRkwS nUro nUr Anq klwvwn pUrn myhrvwn bRhm smR`Q inRivkwr Ajpw jwp<br />

inrMkwr jI nUM mn bwxI sRIr krky, hr smyN rom 2 krky, pUrn pRIq sihq jip, jo<br />

sB dy AMdr bwhr hr smyN Ajpw jwp kr rhy hn] 5] XQ:- ikau n jpo; qw ko<br />

qum BweI] AMMiq kwl; jo hoie shweI]) fKxy mÚ5] prBwqy pRB nwmu jip; gur ky<br />

crx iDAwie] jnm mrx mlu auqrY; scy ky gux gwie]<br />

bwrMbwr bwr; pRBu jpIAY] pI AMimRqu; iehu mnu qnu DRpIAY] 1.vwihgurU jI<br />

Purmw rhy hn, aUTq bYTq; sovq nwm] khu nwnk; jn kY sd kwm] 6] Anuswr<br />

snmuK gurmuiK gursyvk jI hr smyN vwihgurU vwihgurU jpdy hn[ vwihgurU vwihgurU<br />

jp ky iqRpq rihMdy hn[ hy gurmuiK jn jIE! (bwrMbwr) (bwrM+bwr) (bwrM)<br />

muV(bwr) muV (bwr) kurbwn ho ky, vw bwrMbwr(bwrM) rom(bwr) rom krky, Awpxw<br />

www.Gursevak.com<br />

628<br />

q`qkrw


Awp gurU jI qoN(bwr) kurbwn krky, vw hryk(bwrM) idn(bwr) idn’c, gurU jI qoN<br />

(bwr) kurbwn ho ky, ijhVy pyRmI gurU jI qoN(bwrM) kurbwn jWdy hn, aun@W qoN Awpxy<br />

Awp nUM, bwr 2(bwr) kurbwn krky, gurU jI dy(bwrM) dr’qy(pRBu) jwgq joiq<br />

vwihgurU jI nUM, siqsMgqjI’c, Aivlokau; rwm ko muKwribMd] Anuswr gurqw<br />

ibrwjmwn gurU jI dy suMdr ivsmwd drSn kridAW, gurmuiK; roim roim hir<br />

iDAwvY] Anuswr mn bwxI rom 2 krky bwrMbwr (jpIAY) jpIey[ bwr 2 gurW<br />

duAwrw jpxy krky, pI AMimRqu; sMqn prswid] Anuswr gurU pRmysr jI dy b^Sy<br />

irdy’coN muK’c Awey, Amr krn vwly AMimRqu jI nUM pI ky, AQvw pMjW ipAwirAW<br />

duAwrw KMfy bwty dw prmpiv`qR AMimRqu pI ky, iehu mnu qnu krky(DRpIAY) r`jIey[<br />

XQ:- iehu hir rsu; pwvY jnu koie] AMimRqu pIvY; Amru so hoie]) hir rsu pwie<br />

plY, pIAY hir rsu; bhuiV.n iqRsnw lwgY Awie]) pI AMimRqu. AwGwinAw;<br />

guir.Amr krwieAw]<br />

nwm rqnu; ijin gurmuiK pwieAw] iqsu ikCu Avru; nwhI idRstwieAw]<br />

prmpUjnIk s`cy vwihgurU siqgurU gMRQ swihb jI dI SuB s`cI im`TI ipAwrI syvw<br />

krky, (ijin) ijn@W gurmuiK ipAwirAW ny, rqn lwl; jw kw.kCU n molu] Bry<br />

BMfwr; AKUt Aqol] Anuswr (rqnu) pRkwS srUp Amolk vwihgurU nwm Ajpw jwp,<br />

nwmu Amolku rqnu hY; pUry siqgur pwis] siqgur syvY ligAw; kiF rqnu dyvY<br />

prgwis] Anuswr pUrn gurU jI qoN(pwieAw) pRwpq kIqy hn[ iqn@W gurmuKW dI iqsu<br />

gurmuiK inrvYr bRhm idRStI ’c, vwihgurU jI qoN ibnw(Avru) hor ikCu<br />

nwhI(idRstwieAw) idisAw[ XQw:- bRhmu dIsY.bRhmu suxIAY ; eyku eyku vKwxIAY]<br />

Awqm pswrw krxhwrw; pRB ibnw.nhI jwxIAY]) mÚ5] pwrbRhmu pRBu idRstI<br />

AwieAw; pUrn Agm ibsmwd] nwnk.rwm nwmu Dnu kIqw; pUry gur prswid] 2])<br />

ibnisE FITw.AMimRqu vUTw; sbdu lgo gur mITw] jil Qil mhIAil.srb invwsI;<br />

nwnk rmeIAw fITw] 4] 3]) sB mih.riv rihAw pRBu eykY; pyiK pyiK nwnk<br />

ibgsweI] 3] 8]<br />

nwmu Dnu; nwmo rUpu rMgu] aun@W gurmuKW dy pws Amolk(nwmu) pRkwS srUp bRhm<br />

jI hI prmpiv`qR prmpUjnIk s`cw Dnu hn[ XQw:- hir hir nwmu kmwvnw;<br />

nwnk.iehu Dnu swru]) mweI.mY Dnu pwieE; hir nwmu] mnu myro.Dwvn qy CUitE;<br />

kir bYTo ibsrwmu]) iehu Dnu myry; hir ko nwau] gWiT n bwDau; byic n Kwau] 1])<br />

www.Gursevak.com<br />

629<br />

q`qkrw


hmrw Dnu.mwDau goibMdu DrxIDru; iehY swr Dnu khIAY] jo suKu.pRB goibMd kI syvw;<br />

so suKu.rwij n lhIAY] 1]) nwmu Bgq kY; pRwn ADwru] nwmo Dnu; nwmo ibauhwru]<br />

1]) (nwmo) pRkwS srUp bRhm jI hI gurmuKW dw(rMgu) pRym(rMgu) AnMd qy rMgu rUpu<br />

hY[ vw idl dI s&weI rUp suMdr rMgu rUpu hY[ XQ:- nwim rMg, nwim coj qmwsy;<br />

nwau nwnk.kIny Bogw jIau]) hir kw nwmu; jn kw rUp rMgu]<br />

nwmo suKu; hir nwm kw sMgu] gurmuiK ipAwirAW s`icAwirAW gurU jI dy<br />

qwirAW nUM, AMdr bwhr (nwmo) prmpiv`qR SuB s`cy pRkwS srUp bRhm jI dy, AsMK<br />

pRkwS hI pRkwS dw hr smyN srb ivAwpI ivsmwd Anq klwvwn Awqm suKu hY[<br />

aun@W nUM(hir) sB nUMM hrw Brw krn vwly, vwihgurU jI dy prmpiv`qR SuB s`cy Ajpw<br />

jwp vwihgurU nwm jI kw hI sMgu hY[ XQ:- ijh pYfY; mhw AMD gubwrw] hir kw<br />

nwmu; sMig aujIAwrw]<br />

nwm ris; jo jn iqRpqwny] mn qn; nwmih nwim smwny]) hir hirjn<br />

dueI.eyk hY; ibb ibcwr kCu nwih] jl qy aupj qrMg ijau; jl hI ibKY smwih])<br />

DMnu DMnu; DMnu jnu AwieAw] ijsu pRswid; sBu jgqu qrwieAw] Anuswr jo DMnqw<br />

Xog v`fBwgy gurmuiK jn, s`cy siqgurU swihbwn jI dy b^Sy, prmpiv``qR nwm jI dw<br />

^Ub AiBAws krky, (ris) bRhmwnMd rs pI ky(iqRpqwny) r`jy hn[ XQw:- iqRpiq<br />

BeI; scu Bojnu KwieAw] min qin rsnw; nwmu iDAwieAw]) hir kY nwim; jn kau<br />

iqRpiq Bugiq]) mY.bhuiV n iqRsnw BuKVI; hau rjw.iqRpiq AGwie jIau] jo gur<br />

dIsY isKVw; iqsu.iniv iniv lwgau pwie jIau]) iqRpiq AwGwey; sMqw] gur jwny;<br />

ijn mMqw] Ehu ipAwry mn krky, (nwmih) prmpiv`qR SuB s`cy pRkwS srUp bRhm<br />

jI dy, AsMK pRkwS hI pRkwS ’c(qn) rom 2 krky, (nwim) vwihgurU bRhm<br />

ivAwpk srb pRkwSk’c(smwny) smw gey[ XQw:- hir ky sMg; bsy hir lok] qnu<br />

mnu Arip.srbsu sBu AripE; And shj Duin Jok]) Ab qau jwie cFy<br />

isMGwsin; imly hY swirMg pwnI] rwm kbIrw.eyk Bey hY; koie n skY pCwnI]<br />

aUTq bYTq sovq nwm] khu nwnk; jn kY sd kwm] 6] prmpUjnIk DMn<br />

vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE<br />

Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW<br />

swihb jI(khu) &urmwauNdy hn:- gurqw ibrwjmwn gurU pRmysr jI, ijs Awpxy<br />

ipAwry jI dy AMdr bwhr hr smyN, AsMK ivsmwd pRkwS hI pRkwS pRkwSdy hn, so<br />

www.Gursevak.com<br />

630<br />

q`qkrw


Ehu gurU jI dy jn jI (kY) dw (sd) sdw leI, sgl audm mih; audmu Blw] hir<br />

kw nwmu; jphu jIA sdw] Anuswr ieh SuB s`cw(kwm) kMm hY, jo(aUTq) au~TidAW<br />

(bYTq) bYTidAW(sovq) su`iqAW(nwm) krqwr pRkwS srUp, ivsmwd vwihgurU 3 jI<br />

hI jpdy rihMdy hn[ XQ:- suiqAw.guru swlwhIAY; auTidAw BI.guru Awlwau] koeI<br />

AYsw gurmuiK.jy imlY; hau qw ky.Dovw pwau]) hir hir; sMq jnw kI jIvin] ibKY<br />

rs Bog.AMimRq suK swgr; rwm nwm rsu pIvin] 1]<br />

vw syvk jn(kY) dw(sd) sdw leI ieho SuB(kwm) kMm hY, jo sMswr<br />

v`loN(aUTq) au~TidAW Bwv vYrwg DwridAW, smwDI ’c(bYTq) bYTidAW, inrivklp<br />

AvsQw’c(sovq) sOOOONidAW (nwm) vwihgurU 3 jpdy hn] 6] XQw:- goNf mhlw 5]<br />

nwm sMig; kIno ibauhwru] nwmuo hI; iesu mn kw ADwru] nwmo hI; iciq kInI Et]<br />

nwmu jpq; imtih pwp koit] 1] rwis dIeI; hir eyko nwmu] mn kw iestu; gur<br />

sMig iDAwnu] 1] rhwau] nwmu; hmwry jIA kI rwis] nwmo sMgI; jq kq jwq]<br />

nwmo hI; min lwgw mITw] jil Qil sB mih; nwmo fITw] 2] nwmy; drgh muK<br />

aujly] nwmy; sgly kul auDry] nwim; hmwry kwrj sID] nwm sMig; iehu mnUAw<br />

gID] 3] nwmy hI; hm inrBau Bey] nwmy; Awvn jwvn rhy] guir pUrY; myly<br />

guxqws] khu nwnk; suiK shij invwsu] 4] 2] 4]<br />

bolhu jsu ijhbw; idnu rwiq] prmpUjnIk gurqw ibrwjmwn DMn vwihgurU s`cy<br />

siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI, mhwn ikRpw krky s`cy siqgurU swihbwn jI dI<br />

pyRmw-BgqI idRV krvw rhy hn[ hy gurU ipAwry sMq jno!lwK ijhvw.dyhu myry<br />

ipAwry; muKu.hir AwrwDy myrw rwm] Anuswr AwpxI(ijhbw) zbwn nwl, idnu rwiq<br />

prmpUjnIk dsW pwiqswhW jI dw jsu, gur ieiqhws gurbwxI kQw kIrqn<br />

praupkwr(bolhu) bolxw kro[ XQw:- gurisK; hir bolhu.myry BweI] hir bolq;<br />

sB pwp lih jweI]) idnu rwqI AwrwDhu ipAwro; inmK.n kIjY FIlw] sMq syvw<br />

kir, BwvnI lweIAY; iqAwig mwnu hwTIlw]) kbIr.kyso kyso kUkIAY; n soeIAY<br />

Aswr] rwiq idvs ky kUkny; kbhU ky sunY pukwr]<br />

pRiB ApnY jn; kInI dwiq] prmpUjnIk(pRiB) smR`Q Anq klwvwn pUrn<br />

myhrvwn, srb ivAwpI inrw nUro nUr AsMK cwnxW dy mhW cwnx, iqs dY cwnix;<br />

sB mih.cwnxu hoie] Anuswr srb pRkwSk krqw kwrx krx.krIm] ikrpw<br />

Dwir.rhIm] Akwl purKu, pRB dwqau dwqwr; mh`ly cOQy jI ny v`fI kmweI v`fI<br />

www.Gursevak.com<br />

631<br />

q`qkrw


kurbwnI krky, ApnY AqI(jn) ipAwry DMn vwihgurU mh`ly pMjvyN jI nUM , ielwhI<br />

gurbwxI gurqw dI mhwn Amolk dwiq b^Sxw(kInI) kIqI hY[ XQ:- guJI CMnI;<br />

nwhI bwq] guru nwnku quTw; kInI dwiq] vw (pRiB) gurU pRmysr jI ny, ApnY (jn)<br />

Bgq guris`K jI nUM, s`cI gurbwxI jI dI Amolk ielwhI dwiq b^Sxw(kInI) kIqI<br />

hY[<br />

krih Bgiq; Awqm kY cwie] pRB Apny isau; rhih smwie]) hir hir<br />

Bgiq idRVI.min BweI; hir hir nwmu Eumwhw rwm] (h`isAw) hir jnu; gun gwvq<br />

hisAw] Anuswr ipAwry Bgq jn jI(Awqm) mn(kY) dy cwie nwl, koit bRhmMf ko<br />

Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] Ascrj pwiqswh s`cy siqgurU sRI gurU<br />

hirrwie Akwl purKu swihb jI dI pyRmw(Bgiq) BgqI, AwpY jphu; Awpnw jwpu]<br />

AvsQw’c lIx ho ky(krih) krdy hn[ XQ:- gurisK pRIiq; guru imlY glwty] jn<br />

nwnk pRIiq; swD pg cwty]) Apny(pRB) Anq klwvwn pUrn myhrvwn vwihgurU<br />

mh`ly pihly jI dy, inrgun inrMkwr srb ivAwpI nUro nUr pRkwS srUp(isau) nwl,<br />

pqwsy dy pwxI’c Gulx vWg, rom 2 krky(smwie) lIx, msq (rhih) rihMdy hn[<br />

XQ:- hir ky sMg; bsy hir lok] qnu mnu Arip.srbsu sBu AripE; And shj<br />

Duin Jok]<br />

jo hoAw; hovq so jwnY] pRB Apny kw; hukmu pCwnY]) jo hir kw ipAwrw, so<br />

sBnw kw ipAwrw; Anuswr gurU jI dy ipAwry syvk jI, ipCly smyN jo(hoAw) hoieAw,<br />

vrqmwn smyN(hovq) ho irhw hY, Awaux vwly smyN nUM hovygw, (so) auh hukm(jwnY)<br />

jwxdy hn[ hr hwlq’c Apny(pRB) smR`Q pRkwS srUp mwlk vwihgurU jI kw hukmu,<br />

im`Tw krky (pCwnY) pCwxdy Bwv mMndy hn[ XQw:- jO rwju dyih; q kvn bfweI]<br />

jO BIK mMgwvih; q ikAw Git jweI]) AwigAw mih BUK.soeI kir sUKw; sog<br />

hrK.nhI jwinE] jo jo hukmu BieE swihb kw; so mwQY ly mwinE]) AwT phr;<br />

inkit kir jwnY] pRB kw kIAw; mITw mwnY] eyku nwmu; sMqn AwDwru] hoie rhy;<br />

sB kI pg Cwru]) qyrw kIAw; mITw lwgY] hir nwmu pdwrQu; nwnku mWgY]) ie`k<br />

idn bwjW vwly pwsoN, pRym surwhI pIqI[ ipClI aumr gunwhI bIqI, hir kI Bgiq<br />

n kIqI[ AwgY smJ clhu nMd lwlw, jo bIqI so bIqI[<br />

iqs kI mihmw; kaun bKwnau] iqs kw gunu kih; eyk n jwnau] hux gurqw<br />

ibrwjmwn &urmw rhy hn:- iqs snmuK gursyvk jI(kI) dI(mihmw) vifAweI,<br />

www.Gursevak.com<br />

632<br />

q`qkrw


ijhbw eyk; ausqiq Anyk] hY jI, ies leI dwsn dws ie`k zbwn nwl(kaun)<br />

ikhVI mihmw(bKwnau) d`sy?vw (kaun) ikhVw hY jo mihmw(bKwnau) kQn kry? Bwv<br />

nhIN kr skdw[ XQ:- jn kI mihmw.kyqk brnau; jo pRB Apny Bwxy] khu<br />

nwnk.ijn siqguru ByitAw; sy sB qy Bey inkwxy] iqs gurmuiK ipAwry jI(kw) dw,<br />

dwsn dws eyk gunu BI(kih) kihxw, (n) nhIN (jwnau) jwxdw, Bwv iks au~cI<br />

su`cI, sUK dUK; jn sm idRstyqw] nwnk; pwp puMn nhI lypw] gurmuiK AvsQw ’c bMd<br />

2 ktwauNdy hn, Kopry luhwauNdy hn, cr^VIAW’qy cV@dy hn, au~bLdIAW dyZW’c bYTdy<br />

hn?nmskwr[<br />

AwT phr; pRB bsih hjUry] khu nwnk; syeI jn pUry] 7] prmpUjnIk DMn<br />

vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb siqgurU gRMQ swihb jI(khu) &urmwauNdy<br />

hn:- jo gurmuiK jn, bRhm mih jnu; jn mih pwrbRhmu] Anuswr(AwT) A`Ty phr,<br />

(pRB) vwihgurU gurU pRmysr jI dy(hjUry) pws (bsih) vsdy hn[ XQw:- hir ky sMg;<br />

bsy hir lok] qnu mnu Arip.srbsu sBu AripE; And shj Duin Jok]) AwT phr;<br />

inkit kir jwnY] pRB kw kIAw; mITw mwnY] eyku nwmu; sMqn AwDwru] hoie rhy; sB<br />

kI pg Cwru] vw ijn@W dy pRB vwihgurUjI, pwCY lwgo hir iPrY; khq kbIr kbIr]<br />

Anuswr AwT phr(hjUry) pws(bsih) vsdy hn[ XQ:- nwmdyv; hir jIau bsih<br />

sMig] (syeI) Ehu(jn) Bgq ipAwry gurU jI dy qwry, pMjW ivkwrW nUM mwr ky, mn nUM<br />

ij`qx vwly pUry sUrmyN bhwdr hn] 7] XQw:- ijin imil.mwry pMc sUrbIr; AYso<br />

kaunu.blI ry] ijin pMc mwir.ibdwr gudwry; so pUrw.ieh klI ry]) ijnw swis<br />

igrwis.n ivsrY; sy hir jn pUry shI jwix]<br />

mn myry; iqn kI Et lyih] DMn gurU pRmysr jI inmRqw dI kmwl kr rhy hn:-<br />

hy myry mn!(iqn) iqn@W A`Ty phr prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn jI dI hzUrI’c<br />

vsx vwilAW, gurU jI qoN AMg 2 ktwaux vwilAW gurmuiK ipAwirAW jI(kI) dI<br />

Et(lyih) lYxw kr[ XQw:- hm Avguix Bry.eyku guxu nwhI; AMimRqu Cwif.ibKY ibKu<br />

KweI] mwXw moh Brm pY BUly; suq dwrw isau pRIiq lgweI] ieku auqm pMQu.suinE gur<br />

sMgiq; iqh imlµq.jm qRws imtweI] iek Ardwis.Bwt kIriq kI; gur<br />

rwmdws.rwKhu srxweI]<br />

mnu qnu Apnw; iqn jn dyih]) hau mnu ArpI.sBu qnu ArpI; ArpI siB<br />

dysw] hau isru ArpI.iqsu mIq ipAwry; jo pRB dyie sdysw]) mnu qnu ArpI.isru<br />

dyeI; iqn kY lwgw pwie] ijnI ieku pCwixAw; dUjw Bwau cukwie] gurmuiK nwmu<br />

www.Gursevak.com<br />

633<br />

q`qkrw


pCwxIAY; nwnk sic smwie] Anuswr hy mn! (iqn) iqn@W gurmuiK(jn) BgqW<br />

mhWpurSW nUM, Apnw mnu qnu (dyih) Arpxw kr[ XQw:- qY swihb kI bwq ij<br />

AwKY; khu nwnk.ikAw dIjY] sIsu vFy kir.bYsxu dIjY; ivxu isr.syv krIjY] ikau<br />

n mrIjY.jIAVw n dIjY; jw shu BieAw ivfwxw]) qnu mnu kwit kwit.sBu ArpI;<br />

ivic AgnI.Awpu jlweI]) iqsu ikAw dIjY; ij sbdu suxwey] kir ikrpw; nwmu<br />

mMin vswey] iehu isru dIjY; Awpu gvwey] hukmY bUJY; sdw suKu pwey]<br />

ijin jin; Apnw pRBU pCwqw] siqkwr nwl ijin bhu bcn ikhw hY[ (ijin)<br />

ijn@W(jin) ipAwry BgqW sMqW jI ny, prmpUjnIk mhW sUrvIr, rwjn ky<br />

rwjw.mhwrwjn ky mhwrwjw; s`cy pwiqswh sRI gurU goibMd isMG swihb ^wlsw<br />

jI(Apnw) Awpxy(pRBU) smR`Q, inrw nUro nUr AsMK cMdRimAW sUrjW qwry mMflW<br />

AgnIAW titAwixAW dy pRkwSk, pwrbRhm krky(pCwqw) pCwxy hn[ XQ:- rwm;<br />

hm, siqgur pwrbRhm kir mwny]) hm cwkr.goibMd ky; Twkuru myrw Bwrw] krn<br />

krwvn sgl ibiD; so siqgurU hmwrw]<br />

so jnu; srb Qok kw dwqw]) gurmuiK; roim roim hir iDAwvY] Anuswr rom 2<br />

krky iDAwaux vwly(so) auh(jnu) gurmuiK ipAwry, pyRm pdwrQ, bRhmigAwn<br />

pdwrQ, nwm pdwrQ, mukq pdwrQ, dUD pUq Awid(srb) swry(Qok) pdwrQW(kw)<br />

dy(dwqw) dwqy hn[ XQw:- jnm mrx duhhU mih nwhI; jn praupkwrI Awey]<br />

jIA dwnu dy BgqI lwiein; hir isau lYin imlwey]) Eie dwqy; duK kwtnhwr] jw<br />

kY sMig; qrY sMswr]<br />

iqs kI srin; srb suK pwvih] hy ipAwry mn!srb kI ryx hovIjY] Anuswr<br />

swirAW dI crn-DUV bx ky, iqs gurU ipAwry svwry siqkwry jn jI(kI) dI,<br />

prmpiv`qR SuB s`cI s`ucI au~cI srin pY ky, (srb) swry suK(pwvih) pw lvyNgw[<br />

XQw:- sUhI mhlw 5] jo ikCu krY.soeI pRB mwnih; Eie rwm nwm rMig rwqy] iqn@<br />

kI soBw.sBnI QweI; ijn@.pRB ky crx prwqy] 1] myry rwm; hir sMqw jyvfu.n<br />

koeI] Bgqw bix AweI.pRB Apny isau; jil Qil mhIAil soeI] 1] rhwau] koit<br />

ApRwDI.sMq sMig auDrY; jmu qw kY nyiV n AwvY] jnm jnm kw; ibCuiVAw hovY; iqn@<br />

hir isau Awix imlwvY] 2] mwieAw moh.Brmu Bau kwtY; sMq srix jo AwvY] jyhw<br />

mnorQu kir AwrwDy; so sMqn qy pwvY] 3] jn kI mihmw.kyqk brnau; jo pRB Apny<br />

Bwxy] khu nwnk.ijn siqguru ByitAw; sy sB qy Bey inkwxy]<br />

www.Gursevak.com<br />

634<br />

q`qkrw


iqs kY dris; sB pwp imtwvih]) jn kI mihmw.kyqk brnau; jo pRB Apny<br />

Bwxy] khu nwnk.ijn siqguru ByitAw; sy sB qy Bey inkwxy] Anuswr hy ipAwry<br />

mn!vwihgurU jI dy ipAwry iqs jn jI AQvw gurU jI(kY) dy prmpiv`qR SuB s`cy<br />

mhwn suMdr(dris) drSn krky, qUM Awpxy sB pwp(imtwvih) imtw lvyNgw[<br />

XQw:- qw kw drsu; pweIAY vfBwgI] jw kI; rwm nwim ilv lwgI]) siqgur<br />

drsin; Agin invwrI] siqgur Bytq; haumY mwrI] siqgur sMig; nwhI mnu folY]<br />

AMimRq bwxI; gurmuiK bolY] 1]) jw kY dris; pwp koit auqwry] Bytq sMig; iehu<br />

Bvjlu qwry] 1]<br />

Avr isAwnp; sglI Cwfu] iqsu jn kI; qU syvw lwgu]) Cwif isAwnp;<br />

sglI mnw] Anuswr hy mn!AwpxI(Avr) hor(sglI) swrI isAwnp(Cwfu) C`fxw<br />

kr[ qU iqsu(jn) DMnu DMnu; DMnu jnu AwieAw] ijsu pRswid; sBu jgqu qrwieAw]<br />

jn Awvn kw; iehY suAwau] jn kY sMig; iciq AwvY nwau] gurmuiK ipAwry siqkwry<br />

s`icAwry Bgq jI(kI) dI SuB s`cI su`cI au~cI, swD kI syvw; sdw suhylI] Anuswr<br />

suKdwiek syvw ’c(lwgu) l`gxw kr[ XQw:- Awau sKI.sMq pwis; syvw lwgIAY]<br />

pIsau.crx pKwir; Awpu iqAwgIAY]) pwxI pKw pIsu.dws kY; qb hoih inhwlu]<br />

rwj imlK iskdwrIAw; AgnI mih jwlu] 1]<br />

73.Awvnu jwnu; n hovI qyrw] nwnk.iqsu jn ky; pUjhu sd pYrw] 8] 17]<br />

prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv Drin ggn nv KMf mih;<br />

joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm<br />

pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI &urmwauNdy hn:- ijhVy s`cy siqgurU jI, vw jn A`Ty<br />

pihr mhwrwj swihb jI’c lIx rihMdy hn, vwihgurU jI dy hukm nUM pCwxdy hn,<br />

aun@W dI Et lYxy krky, aun@W nUM qn mn dyxy krky, aun@W dI syvw’c l`gxy krky hy<br />

ipAwry mn!qyrw vwSnw krky jMm ky(Awvnu) Awauxw qy mr ky(jwnu) jwxw(n)<br />

nhIN(hovI) hovygw[ XQ:- khu nwnk guru pUrw ByitE Awvn jwn rhy]) vw hy<br />

ipAwry mn! qyrw ivSy ivkwrW mwiekI pdwrQW kusMgq mMd vwSnw’c (Awvnu)<br />

Awauxw(jwnu) jwxw(n) nhIN(hovI) hovygw[ XQ:- Awvx jwx rhy; imly swDw] ijs<br />

jn dI syvw krky Awauxw jwxw imtdw hY, hy ipAwry mn!iqsu (jn) Bgq swD jI<br />

ky(pYrw) s`cy crn-kmlW nUM sd(pUjhu) pUjxw kr] 8] ] 17] XQw:- iqsu jn ky<br />

pg.inq pUjIAih, myrI ijMduVIey; jo mwrig Drm clysih rwm]) jo gurmuiK nwmu<br />

www.Gursevak.com<br />

635<br />

q`qkrw


iDAwiedy; iqn drsnu dIjY] hm iqn ky crx pKwldy; DUiV Goil Goil pIjY]) myry<br />

rwm.hir jn kY; hau bil jweI] kysw kw kir cvru Fulwvw; crx DuiV.muiK<br />

lweI]) kysw kw kir bIjnw; sMq cMauru Fulwvau] sIsu inhwrau; crx qil DUir<br />

muiK lwvau]<br />

vwihgurU pyRm pRcwr inmRqw sihq bRhm vIcwr:- DMn gurU pRmysr jI, sRI<br />

hirmMdr swihb jI, sRI gurU gRMQ swihb jI kQw kIrqn gurU mrXwdw sMswr nUM b^S<br />

ky, Awp au~bldI dyZ’c bYT rhy hn[ AiqAMq GxI inmRqw hI inmRqw gRIbI hI<br />

gRIbI kmwauNidAW &urmw rhy hn:- hy ipAwry mn!ijn@W ipAwirAW nUM, prmpUjnIk<br />

vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnkdyv swihb jI dI swiKAwqqw hY, aun@W nUM Awpxw<br />

qn mn Dn isr rom 2 sB ku`J Arpxw kr[ AYsy mhWpurS swirAW pdwrQW dy<br />

dwqy hn[ iqn@W dy drSnW nwl swry mhW pwp myt lY[ hor sB isAwxp C`f ky,<br />

aun@W ipAwirAW dI s`cI syvw’c l`gxw kr[ sdw hI aun@W dy crn-kml rom 2 dy<br />

ipAwr siqkwr nwl pUjxy krky qyrw Awvx jwx imt jwvy[ klju`gI jIAW nUM<br />

bRhmigAwn dI dwq b^SidAW, pwrbRhm prmysur siqgur; sBnw krq auDwrw]<br />

Anuswr sB dw auDwr krn leI, vwihgurU mh`ly pihlyy jI dI Aiq Agm Aiq<br />

ivsmwd pyRmw-BgqI idRV krvw rhy hn[ AYsy dwqy pwrbRhm pRmysr s`cy siqgurU<br />

swihb jI nUM, AnMq bwr fMfauq bMdnw nmskwr pRvwn hovy jI[ XQw:- nmskwr;<br />

qw kau lK bwr] iehu mnu dIjY; qw kau vwir]) sMqh crn; mwQw myro pauq]<br />

Aink bwr; sMqh fMfauq] 1]<br />

gurU ihq kurbwn hox vwly s`icAwry ipAwry gursyvkW pRymIAW’coN , bIbI Srn<br />

kOr jI dI mhwn kurbwnI nUM pUrn bRhmigAwnI pdm BUSn BweI swihb BweI vIr<br />

isMG swihb jI ieauN ilKdy hn:- jdoN jMg cmkOr dw mu`k cu`kw, qurkW smiJAw<br />

gurU jI ShId hoey, rhy dyhuN swrw d`bdy muridAW nUM, nYxW nwl hI idly dy du`K roey[<br />

qurk Q`k ky A`k ky jwie su`qy , su`qy Bwsdy ijvyN hn huxy moey , gVHI bwhr cmkOr dy<br />

Fyr l`gy, loQW iKlrIAW it`bIAW iv`c toey[ A`DI rwq dy bwd ie`k nwir AweI,<br />

dIvw h`Q qy Bys qurkwn vwlw, iPrdI mlkVy gVHI dy bwhr AMdr, loQW iv`c JukdI<br />

krdI FUMf Bwlw[ mUMh dyKdI isry’qy kys q`ky , is`K sÎwxdI cu`kdI Awp bwlw, lY ky<br />

mlkVy jWvdI ie`k pwsy, r`KdI hyT au~pr Aqy nwl nwlw[ ie`kur BwldI toldI<br />

l`BdI ny, qIhoN v`D nUM AWdVw Es pwsy[ rwq bIq c`lI v`D A`D koloN Ajy ijMd dy<br />

www.Gursevak.com<br />

636<br />

q`qkrw


KyfdI nwir pwsy[ nzr geI BOql, hwr geI ihMmq, duKx l`g pey AMg qy sB pwsy[<br />

syvw krn dw SONk nw mUl F`Tw, PVI geI jy jwxdI imlU PWsy[ Fyr l`igAW dyhIAW<br />

suhxIAW dw, dIvy Drm’qy ho pqMg moeIAW, ijnHW vwirAw gurU qoN Awp qweIN, dyK dyS<br />

dy du`K nUM Aiq roeIAW, Kyf ijMd’qy geIAW sMswr au~qoN, G`ty rul@dIAW sdw dI nINd<br />

soeIAW[ eys BYx ny Aw hux swr lIqI, kihMdI “vwrny qusW qoN A`j hoeIAW, qusW<br />

pwiLAw isdk inbwh id`qw, Drm r`iKAw, Drm dI lwj BwrI[ jdoN hornW hwirAw<br />

Drm qweIN, qusW isdk dI foldI nwau qwrI[ rx q`iqAW snmuKI hoey vIro!dyih<br />

qMUibAW vW| hY qusW vwrI[ syvw krW sRIrW piv`qrW dI, ijMd syv quhwfI ivc jwie<br />

vwrI[ eyho locdI AweI hW eys QW’qy, lwvW h`Q piv`qrW dyhIAW nUM, jwvW hoie piv`qR<br />

mYN syv krdI, krdw Twr hY Drm snyhIAW nUM, sskwr ieh AMq dw krW h`QIN, idAW<br />

dwh mYN qusW ivdyhIAW nUM[ ”kry vIrW dy BYx sskwr loko!dyKo hoxIAW At`l AsyhIAW<br />

nUM[ loQW au~pry CwipAW Fyr krdI, Fk id`qVw pwisAW swirAW qoN[ moV@y bIVdI SyrnI<br />

Fyr swry, vIr k`jdI r`b dy mwirAW qoN[ mlyC h`Q nw lwx ipAwirAW nUM, loQW sWBdI<br />

Drm h`qXwirAW qoN, ijhVy moieAW dw krn Apmwn BwrI, Drm bIrqw vwlVw<br />

hwirAW qoN, soD ilAw ArdwsVw SyrnI ny, gl p`lVw G`iqAw nYx roNdy[ dsW gurW dw<br />

nwm iDAWvdI hY, nwl nYxW qoN hMJU r`q coNdy[ “vIrW ipAwirAW r`bjI vws dyvo,<br />

crnIN AwpdI l`g ey lwl soNhdy[ iQr Awp hY jgq dy rcnhwrw, iQr dws qyry pw ky<br />

Srn hoNdy[ iQr krIN, dy crn Sr`n sweIAW, BwrQ BUMim dy lwl ey qusW jwey[ hukm<br />

Awpdw mMinAW ienHW swrw, r`K ku`CVy jgq dI r`b mwey!Kyfn god ey qorVI ipqw<br />

ipXwry, bMDp qUhIN hY qyrI ey Srn Awey[ bKS AsW sumiq ien@Wh vwlI, snmuK<br />

jUJIey BaujloN pwr pwey[ ”eyh AwKky cMif pRcMf kIqI, swry lWiBEN A`g BVkw<br />

idqI[ BVk au~iTAw jdoN pRcMf Bwrw, qurkW suiqAW bI knsoA il`qI[ Gwbr dyKdy<br />

A`g kI BVk au~Ty, l`g geI sI idlW nUM Brm ic`qI[ Dwie Aw igAw dsqVw ie`k<br />

qurkI, dyKI nwr hY bYTVI BrI ip`qI[ kVk pu`Cdy d`s dyh A`g kyhI, iks ArQ qweIN<br />

bly BWbVw ey?nwir boldI nhIN, ey jwxdI hY, mqW d`isAW buJU AlWbVw ey[ JUT<br />

bolxw Drm nW is`K dw hY, mOq c`KxoN sUl nw kWbVw ey[ iKJy qurk c`up Es dI v`l<br />

q`kdy, BK au~Ty ijauN A`g qy qWbVw ey[ AMq kVk ky DRIikAw pkV bwhoN, DUh iK`c ky<br />

pry s`t pwieAw ny[ ib`lI cUhy nUM ijvyN DrIkdI ey, iqvyN iK`c ky sRIr KtkwieAw ny[<br />

jdoN mUl nw bolVI Drm bIrw, ivMnH nyzVy nwl ptkwieAw ny[ id`qw iv`c pRcMf dy su`t<br />

aus nUM, ijs dw isdk nW mUl stkwieAw ny[ ijauNdI BYx ShId ho geI loko!moey<br />

www.Gursevak.com<br />

637<br />

q`qkrw


vIrW dI dyh sMBwldI sI[ ie`k ku`K dI BYx nw jwxnI ey, ie`k gurW dy Drm nUM<br />

pwldI sI[ AMimRq pwieky vIr ey jwxdI sI, ip`Cy ijnHW dy ijMd nUM GwldI sI[<br />

Drm vIr qy Drm dI BYx suhxI, ip`Cy rhI n geI ey nwl hI sI[ Srn kOr sI<br />

bIrw dw nwm suMdr, suMdr pRBU dI Srn sMBwl lIqI[ kIqI Gwl.jo mrd nw skx<br />

krnI, Drm Awpxy dI pUrI pwl kIqI[ syvw, isdk qy ipAwr dy mihl au~qoN, hoeI<br />

vwrny, dyyhuVI jwl lIqI[ bIqI isry’qy kStxI A`iq BwrI, AYpr J`l lIqI,<br />

‘sI’nhIN kIqI[<br />

gauVI suKmnI mÚ5] sloku]) AstpdI jI ATwrvyN, Awid 286.<br />

sloku] siq purKu.ijin jwinAw; siqguru.iqs kw nwau] iqs kY sMig.isKu<br />

auDrY; nwnk. hir gun gwau] 1]<br />

siq purKu.ijin jwinAw; siqguru.iqs kw nwau]) KMf bRhmMf byAMq;<br />

auDwrxhwirAw] prm pUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU Arjndyv swihb<br />

jI mhwrwj, Awpxy prmpUjnIk pUrn DrmI s`cy ipqw, s`cy siqgurU mh`ly cOQy jI<br />

dI ivsmwd mihmw &urmw rhy hn:- hy ipAwry mn!(ijin) ijn@W A`lwpwk srUp,<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb pUrn DrmI ipqw jI ny, (siq) inscy krky(siq)<br />

s`cy(purKu) pUrn ivAwpk srb pRkwSk nUro nUr srb klw BrpUr ivsmwd Ajpw<br />

jwp vwihgurU inrgun s`cy bRhm jI, Awpxy AMdr bwhr(jwinAw) jwx ley hn[<br />

pUrn pRkwS srUp s`cy bRhm jI nUM jwnxy jnwauxy krky, (iqs) iqn@W(kw) dw<br />

prmpUjnIk SuB s`cw prm ipAwrw(nwau) nwm, klju`g dy qwrnhwr vwihgurU jI dy<br />

srgun Avqwr pUrn siqguru pRmysr jI hY[ XQw:- gurdyv siqguru pwrbRhmu<br />

prmysru; gurdyv nwnk hir nmskrw]) ijsu imilAY.min hoie AnMdu; so siqguru<br />

khIAY] mn kI duibDw.ibnis jwie; hir prmpdu lhIAY]) hm cwkr.goibMd ky;<br />

Twkuru myrw Bwrw] krn krwvn sgl ibiD; so siqgurU hmwrw]) bilE crwgu,<br />

AMD´wr mih; sB kl auDrI, iek nwm Drm] pRgtu sgl hir Bvn mih; jnu<br />

nwnku gur pwrbRhm]) rwm; hm, siqgur pwrbRhm kir mwny]) gur nwnk dyv<br />

goivMd rUp]) gosweI. imhMfw ieTVw] AMm Aby Qwvhu.imTVw] BYx BweI siB sjxw;<br />

quDu jyhw nwhI koie jIau] 1]) pRgtu sgl hir Bvn mih; jnu nwnku gur<br />

pwrbRhm]) koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] so bRhm jI nUM<br />

jwnxw jnwauxw, Anq klwvwn sd sdw myhrvwn pUrn Bgvwn, DMn vwihgurU s`cy<br />

www.Gursevak.com<br />

638<br />

q`qkrw


siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb s`cy pwiqswhjI dw bhuq v`fw praupkwr hY, jo<br />

Awp jI prmpUjnIk Awpxy pMjvyN srUp’c, au~bldI dyZ’c bYT rhy hn, sVdI<br />

bldI m`cdI loh qyy KVH rhy hn[ nOvyN srUp’c, lohy dy qMg ipMjry’c, iq`Ky ik`lW<br />

ivckwr bYT ky, rom 2 krky vwihgurU vwihgurU jp rhy hn[ dsvyN jwmyN’c,<br />

prmpUjnIk mwqw ipqw cwry swihbzwdy isMG isMGxIAW &OzW Kzwny, Awpxw Awp<br />

sB ku`J kurbwn krky swnUM, AikRqGxw nUM gurbwxI jI b^S rhy hn[ XQw:-<br />

pauVI] Dnu Dnu sq purKu, siqgurU hmwrw; ijqu imilAY, hm kau sWiq AweI] Dnu<br />

Dnu sq purKu, siqgurU hmwrw; ijqu imilAY, hm hir Bgiq pweI] Dnu Dnu hir<br />

Bgqu. siqgurU hmwrw; ijs kI syvw qy.hm hir nwim ilv lweI] Dnu Dnu hir<br />

igAwnI, siqgurU hmwrw; ijin vYrI imqüR, hm kau sB sm idRsit idKweI] Dnu Dnu<br />

siqgurU, imqRü hmwrw; ijin hir nwm isau; hmwrI pRIiq bxweI] 19]) hir nwmu<br />

dIAw guir praupkwrI; Dnu DMnu gurU kw ipqw mwqw] hMau siqgur Apuxy kMau , sdw<br />

nmskwrI; ijqu imilAY, hir nwmu mY jwqw] 16]<br />

iqs kY sMig.isKu auDrY; nwnk.hir gun gwau] 1] siqgurU nwnk dyv swihb<br />

mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy hn:- (iqs) iqn@W siq purKu pUrn bRhm Anq klwvwn<br />

gurU pRmysr jI dy s`cy crn-kmlW(kY) dy (sMig) nwl l`g ky, iqn@W dI AqI ipAwrI<br />

(sMig) siqsMgqjI duAwrw, gurU ipAwry isKu jI(auDrY) qr jWdy hn, ikauNik gurU<br />

pRmysr jI bwhoN PV ky, Agn swgr sMswr qoN k`F lYNdy hn[ XQw:- Agin swgr;<br />

bUfq sMswrw] nwnk.bwh pkir; siqguir insqwrw]) bwh pkiV.guir kwiFAw;<br />

soeI auqirAw pwir]) nwrwien nrpiq; nmskwrY] AYsy gur kau.bil bil jweIAY;<br />

Awip mukqu.moih qwrY] ivsmwd inrgun pUrn bRhm jI dy srgun srUp gurU pRmysr<br />

jI nUM, (hir) srb pRkwSk inrml bRhm srUp jwx ky, dwsn dws gurU pRmysr jI<br />

dy bysumwr AQwh Agnq gun(gwau) gwauNdw hY gurpRswid] 1] XQw:- gauVI mhlw<br />

5] iqsu gur kau; ismrau swis swis] guru myry pRwx; siqguru myrI rwis] 1]<br />

rhwau] gur kw drsnu; dyiK dyiK jIvw] gur ky crx; Doie Doie pIvw] 1] gur kI<br />

ryxu; inq mjnu krau] jnm jnm kI; haumY mlu hrau] 2] iqsu gur kau; JUlwvau<br />

pwKw] mhw Agin qy; hwQu dy rwKw] 3] iqsu gur kY igRih; Fovau pwxI] ijsu gur<br />

qy; Akl giq jwxI] 4] iqsu gur kY igRih; pIsau nIq] ijs pRswid; vYrI sB<br />

mIq] 5] ijin guir; mo kau dInw jIau] Awpunw dwsrw; Awpy muil lIau] 6] Awpy<br />

www.Gursevak.com<br />

639<br />

q`qkrw


lwieE; Apnw ipAwru] sdw sdw; iqsu gur kau krI nmskwru ] 7] kil klys; BY<br />

BRm duK lwQw] khu nwnk; myrw guru smrwQw] 8] 9]) ivsru nwhI dwqwr; Awpxw<br />

nwmu dyhu] gux gwvw idnu rwiq; nwnk cwau eyhu]) AMqir guru AwrwDxw; ijhvw<br />

jip gur nwau] nyqRI siqguru pyKxw; sRvxI sunxw gur nwau] siqgur syqI riqAw;<br />

drgh pweIAY Twau] khu nwnk ikrpw kry; ijs no eyh vQu dyie] jg mih auqm<br />

kwFIAih; ivrly kyeI kyie] 1]) suiqAw.guru swlwhIAY; auTidAw BI.guru Awlwau]<br />

koeI AYsw gurmuiK jy imlY; hau qw ky Dovw pwau]<br />

(s`sy pYr ibMdI n lwau) (AstpdI]) prmpUjnIk ds qukIAW, A`T pauVIAW<br />

dy AstpdI jI ATwrvyN[<br />

siqguru isK kI; krY pRiqpwl]) Apnw ismrnu dy.pRiqpwilAw; Ehu sgl<br />

Gtw kw mwlkw] Anuswr AnMq bRhmMf dy pRiqpwlk (siqguru) (siq+guru) (siq)<br />

s`cy bRhm srUp guru pRmysr jI, Awpxy ipAwry isK jI (kI) dI, du`D dMdIAW vwly<br />

b`cy dI pRiqpwlxw qoN BI v`D pRym nwl, Awpxw nwm ismrn rUpI du`D b^S ky<br />

(pRiqpwl) pRiqpwlxw (krY) krdy rihMdy hn[ XQw:- Awsw mhlw 5] bMDn<br />

kwit.ibswry Aaugn; Apnw ibrdu sm@wirAw] hoey ik®pwl.mwq ipq inAweI;<br />

bwirk ijau pRiqpwirAw] 1] gurisK rwKy; gur gopwil] kwiF lIey mhw Bvjl qy;<br />

ApnI ndir inhwil] 1]) gurdyv mwqw gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw]<br />

pUrn bRhm s`cy gurU pRmysr jI, Awpxy pyRmI is`K jI dy roim roim, AMdr bwhr hr<br />

smyN vwihgurU 3 Ajpw jwp Awp krdy rihMdy hn[ Awpxy pRymI jI dy idl idmwZ<br />

rom 2’qy, gursbd jI dI s`cI AMimRq vrKw hr smyN krdy rihMdy hn[ gursyvk jI<br />

mn rom 2 krky SWq ivsmwd ho jWdy hn[ gurUpRmysr jI ikRpw krky, Awpy lwieE;<br />

Apnw ipAwru] Anuswr Awpxw ipAwr Awp hI lwauNdy hn[ Awp jI Awp hI<br />

Awpxy pyRmI dy idl idmwZ rom 2’c, hr smyN gurbwxI Byjdy rihMdy hn, bRhmwnMd<br />

rs pRymI dy irdy’coN, muK’c hr smyN Byjdy rihMdy hn[ gurU jI dy Byjy im`Ty AMimRq,<br />

aun@W dy irdy’coN au~T ky muK’c, hr smyN AwauNdy rihMdy hn[ ivsmwd AMimRq<br />

bRhmwnMd ismrn gurbwxI, irzk hvw pwxI dUD pdwrQ lwf ipAwr b^S ky,<br />

Awpxy AqI ipAwry is`K b`cy jI dI pRiqpwlxw hr smyN krdy rihMdy hn[ XQw:-<br />

pRiqpwlY.bwirk kI inAweI; jYsy mwq ipqweI]) mlwr mhlw 5] KIr<br />

ADwir.bwirku jb hoqw; ibnu KIrY, rhnu n jweI] swir sm@wil.mwqw muiK nIrY; qb<br />

www.Gursevak.com<br />

640<br />

q`qkrw


Ehu iqRpiq AGweI] 1] hm bwirk; ipqw pRBu dwqw] BUlih bwirk.Aink lK<br />

brIAw; An Taur nwhI.jh jwqw] 1] rhwau] cMcl miq.bwirk bpury kI; srp<br />

Agin kr mylY] mwqw ipqw kMiT lwie rwKY; And shij qb KylY] 2] ijs kw<br />

ipqw.qU hY myry suAwmI; iqsu bwirk.BUK kYsI] nv iniD nwmu inDwnu.igRih qyrY; min<br />

bWCY so lYsI] 3] ipqw ik®pwil. AwigAw ieh dInI; bwirku muiK mWgY.so dynw]<br />

nwnk bwirku.drsu pRB cwhY; moih ihRdY bsih.inq crnw] 4] 2]<br />

pUrn pRym rsmeI ihqomeI pRym ibnY:- in`kI.aumr qoN hr is`K b`icAW nUM<br />

muhwrnI dw AiBAws krw ky, gurbwxI sMQw kQw kIrqn isKw ky, inpuMn kIqw<br />

jwvy[ hr Gr’c siqgurU gRMQ swihb jI dw prmpiv`qR pRkwS hovy[ inqwpRqI do vyly<br />

kQw vIcwr kIrqn hovy[ sRI stIk swihb jI qoN kQw krnI bhuq hI sOKI lwhyvMd<br />

hY[ in`kI aumr qoN sRI gurU gRMQ swihb jI mhwrwj nwl joiVAw jwvy, ijs krky<br />

mhwrwj jI idl idmwg surq’c gurbwxI Byjdy rihx, ihrdy ’coN muK’c AMimRq<br />

bRhmwnMd Byjx, lUM 2’c vsx, l`K KuSIAW pwiqSwhIAW b^Sx[ mhwrwj jI dy<br />

crn-kmlW dw lwl rMg l`gy, jIvn s&l sUrw bxy[ XQw:- jw kau hir rMgu<br />

lwgo, iesu jug mih; so khIAq hY sUrw] Awqm ijxY.sgl vis qw kY; jw kw<br />

siqguru pUrw]) sPl jIvnu; sPlu qw kw sMgu] jw kY min; lwgw hir rMgu]<br />

syvk kau; guru sdw dieAwl] gurqw ibrwjmwn vwihgurU guru pRmysr jI,<br />

Awpxy ipAwry syvk jI (kau) nUM b^SSW b^Sx leI, nmsqÍM ikRpwly]) sdw sdw;<br />

sdw dieAwl] Anuswr sdw dieAwl hn[ sdw dieAwl hoxy krky, Awpxy pyRmI<br />

syvk jI dy idl idmwZ’c hr smyN gurbwxI Byjdy rihMdy hn[ XQw:- qUM dieAwlu<br />

ikRpwlu ikRpw iniD; mnsw pUrxhwrw] (gosweI ibMdI lw ky bolo) qum@ dieAwl<br />

ikrpwl ikRpw iniD; piqq pwvn gosweI]) Awsw mhlw 5] AwgY hI qy sBu ikCu<br />

hUAw; Avru ik jwxY igAwnw] BUl cUk.Apnw bwirku bKisAw; pwrbRhm Bgvwnw]<br />

1] siqguru myrw sdw dieAwlw; moih dIn kau rwiK lIAw] kwitAw rogu.mhw suKu<br />

pwieAw; hir AMimRqu muiK nwmu dIAw] 1] rhwau] Aink pwp myry prhirAw; bMDn<br />

kwty mukq Bey] AMD kUp mhw Gor qy; bwh pkir.guir kwiF lIey] 2] inrBau<br />

Bey.sgl Bau imitAw; rwKy rwKnhwry] AYsI dwiq qyrI.pRB myry; kwrj sgl<br />

svwry] 3] gux inDwn swihb min mylw] srix pieAw; nwnk suohylw] 4] 9]<br />

www.Gursevak.com<br />

641<br />

q`qkrw


isK kI guru; durmiq mlu ihrY] gurbcnI; hir nwmu aucrY] prmpUjnIk<br />

Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru<br />

Arjunu prqK´ hir] vwihgurU mh`lw pMjvW jI, hux aubldI dyZ’c bYT rhy hn,<br />

hux m`cdy 2 ryqy ’qy bYT ky m`cdw 2 ryqw Awpxy prmpivqR SuB s`cy mhwn<br />

praupkwrI sIs’qy puAw rhy hn, hux sVdI bldI m`cdI loh’qy KV@ rhy hn[ sB<br />

ko mwq ipqw pRiqpwlk; jIA pRwn suK swgru ry] dyNdy qoit nwhI.iqsu krqy; pUir<br />

rihE rqnwgru ry] 3]) KMf bRhmMf byAMq; auDwrxhwirAw] qyrI soBw quDu; scy<br />

myry ipAwirAw] Anuswr prmpUjnIk vwihgurU AsMK bRhmMf dy krqy, bRhm srUp<br />

DMn vwihgurU s`cy siqgurU , sRI gurU Arjndyv swihb mhwrwj jI, Awpxy AsMK<br />

pRkwS nUr hI nUr, cwnx hI cwnx, cwnxW dy mhW cwnx, ivsmwd Anq klwvwn<br />

mhW ivsmwd pUrn myhrvwn, Ajpw jwp inrgun srUp jI duAwrw, AsMK sUrjW<br />

cMdRimAW qwirAW mMflW ibjlIAW titAwixAW AgnIAW, sB dyhW ieMidRAW, AnMq<br />

bRhmMfW nUM hux pRkwS rhy hn[ Awpxy inrgun Aqy AnMq bRhmMf dy pswry srgun<br />

srUp jI dy sB AkwrW smyq, sB AkwrW dy AMdr bwhr, hr smyN Ajpw jwp kr<br />

rhy hn[ s`cyy siqgurU mh`lw pMjvW jI sRI gurU gRMQ swihb jI hux, pRgt pRq`K gurqw<br />

ibrwjmwn hn[ AYsy ivsmwd Afol ACyd AByd pwrbRhm purK dwqwrh; pUrn gurU<br />

jI dy(gurbcnI) (gur+bcnI) (gur) prmpUjnIk Amolk(bcnI) bcnW gurSbdW<br />

duAwrw, ijhVy pRymI is`K jI, (hir) srb pRkwSk vwihgurU jI dy prmpiv`qR SuB<br />

s`cy nwmu jI nUM, aucrhu; rwm nwmu lK bwrI] Anuswr rom 2 dy ipAwr nwl rom 2<br />

krky(aucrY) aucwrdy hn[ AYsy ipAwry isK jI(kI) dI, pr igRh ivkwrI qMbwkU<br />

su`Kw zrdw fr`g Srwb mIt bIAr cwh kO&I Awid nSy vrqx dI(mlu) mYL<br />

vwlI(durmiq) KotI miq nUM, guru pRmysr jI(ihrY) curw lYNdy hn[ ijvyN b`cy pws AYsI<br />

cIz hovy, ijs nUM Kw ky ibmwr jW mrdw hovy, iqAwgxw BI n cwhy[ s`icAwry mwpy<br />

FMg nwl aus dI cIz corI kr lYNdy hn[ ieauN AsIN durmiq C`fxI nhIN cwhuMdy<br />

siqgur kIno praupkwru] Anuswr qum gMBIr DIr aupkwrI; gurU pRmysr jI, Awpxy<br />

is`K dI durmiq mYL nUM curw ky, sMswr qoN BI(ihrY) curw Cupw ky r`Kdy hn[ pRgt<br />

nhIN krdy ik AsIN is`K dI durmiq mYL curweI hY [ sMswr qoN Cupwaux dw Bwv hY ik<br />

is`K nUM <strong>Sri</strong>mMdgI n hovy, Awpxy is`K dw pVdw Fkdy hn[ ijh pRswid; qyry sgl<br />

iCdR Fwky] Anuswr qyry(sgl) swry(iCdR) nuks, gunwh (Fwky) Fky hn, Bwv gunwh<br />

www.Gursevak.com<br />

642<br />

q`qkrw


dyK ky iksy nUM d`sy nhIN, n&rq krky iqAwigAw nhIN, gunwh myt ky svwr ilAw,<br />

ijvyN prmpUjnIk mwqw jI, gMdgI ’c il`bVy Awpxy bwlk nUM auu~jl krky, aus nMU<br />

hswauNdI h`sdI hY[ XQw:- mwtI qy ijin swijAw; kir durlB dyh] Aink iCdR<br />

mn mih Fky; inrml idRstyh]) Apuny jn kw; prdw FwkY] Apny syvk kI;<br />

srpr rwKY]) Fwkn Fwik.goibd gur myry; moih AprwDI. srn crn] 1]) inrguxu<br />

rwiK lIAw; sMqn kw sdkw] siqguir.Fwik lIAw; moih pwpI pVdw]<br />

74.siqguru; isK ky bMDn kwtY] gur kw isKu; ibkwr qy hwtY]) pRB jI; qU<br />

myro suK dwqw] bMDn kwit. kry mnu inrmlu; pUrn purKu ibDwqw] Anuswr siqguru<br />

pRmysr jI Awpxy ipAwry isK jI(ky) dy, haumY kwm Awid AOguxW dy bMDn, (kwtY)<br />

k`t idMdy hn[ gurU pRmysr jI dI ikRpw dw sdkw, gur jI(kw) dy pyRmI isKu jI,<br />

(ibkwr) KotI kwr, kwm koRD loB moh hMkwr(qy) qoN(hwtY) ht jWdy hn[ is`K kI qy<br />

ivkwr kI?so jykr ibkwr qoN hwtY qW gur kw isKu hY[ hy bysmJ mn!kI qUM ibkwr<br />

qoN ht igAw hYN?<br />

swKI:- gur kw isKu; ibkwr qy hwtY] prmpUjnIk prm ShId BweI sMq rwm<br />

swihb jI[ (jIvn cirqR pMifq hrI isMG jI mulqwn) shx sIl sMqM; sm imqRs´<br />

durjnh] Anuswr SihnSIl swD kI soBw; Aiq mskInI] Anuswr nyk swaU Aiq<br />

mskIn gurU pRmysr jI dy AinMn Bgq gurmuuiK ipAwry BweI sMqrwm swihb jI ny,<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU pMjvyN pwiqswh jI qoN, pUrn pyRm sihq inrml is`KI<br />

pRwpq kIqI[ ieh gurmuiK ipAwry jI hr smyN sRI suKmnI swihb jI dy AMimRqmeI<br />

Su`D pwT kirAw krdy, bVy hI suDrmI AiqAMq hI idl dI sPweI sihq, suMdr<br />

swaU pyRmI gurmuiK sn[ prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn jI dI ikRpw dw sdkw,<br />

rom 2 krky hzUr s`cy pwiqswhjI dy prmpiv`qR s`cy s`ucy au~cy mhwn praupkwrI<br />

DIrjDwrI crn-kmlW’c rMgy gey[ lwl rMgu iqs kau lgw; ijs ky vfBwgw]<br />

mYlw.kdy n hoveI; nh lwgY dwgw] Anuswr Awp jI is`KI’c pRp`k idRV ho gey[<br />

prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU rwmdws swihb jI dy iPtkwry zwlm<br />

dYNq cMfwl mkwr DoKybwz jhWgIr bwdSwh dI ifauVI’qy pihrydwrI krdy sn[<br />

gurmuiK ipAwry s`icAwry jI pihry’qy KVy@ sn[ zwlm jhWgIr dI bytI ny, Awp jI<br />

dy ivsmwdI suMdr srUp nUM vyiKAw, ic`q fol igAw, moihq ho geI[ ies ny AwpxI<br />

mwqw nUM ikhw, “mYN qW aun@W nwl hI inkwh krwauxw hY, nhIN qW krwauxw hI nhIN[<br />

www.Gursevak.com<br />

643<br />

q`qkrw


”mwqw ny ikhw, “bytI hT n kr, hor suMdr sohxy rwjy nwl qyrw inkwh krw<br />

idAWgy[ ”ikhw, “nhIN, mYN qW ien@W nwl hI SwdI krwauxI hY[” ie`k idn zwlm<br />

jhWgIr dy koL byZm ny d`isAw[ bwdSwh ikhw, “AwpW ies kw&r nUM muslmwn<br />

bxw ky, inkwh krky sUby dw mwlk bxw dyvWgy[ ”<br />

byZm dI golI ny, ieh swrI vwrqw sux ky, Awpxy pqI nUM d`sI[ jo BweI<br />

swihb jI dw SrDwlU pyRmI sI, ieh BI pihrydwrI krdw sI[ ies ny ^uSI 2 ikhw,<br />

“BweI swihb jI, Awp jI nUM mubwrkW hox, ijhVy siqkwr nUM v`fy 2 rwjy cwhuMdy<br />

hn, aun@W nUM nhIN imldw, Awp jI nUM pRwpq hoxw hY jI[ k`lH nUM Awp jI dw jhWgIr<br />

dI bytI nwl inkwh pVHwieAw jwxw hY[ ”Awp jI sux ky hYrwn ho gey[ ikhw,<br />

“ieh g`l ikvyN ho skdI hY?”qW swrI g`l aus ny inscy nwl d`sI[ ieh sux ky<br />

ikhw, “siqgurU s`cy pwiqswhjI ny dwsn dws nUM is`KI Drm b^iSAw hY, ijs nUM,<br />

jau qnu cIrih; AMig n morau] ipMfu prY; qau.pRIiq n qorau] Anuswr dwsn dws<br />

kdy BI nhIN C`f skdw[ isr jwey qW jwey myrw is`KI isdk nw jwey[ ”Awp jI<br />

idny itkdy, rwq nUM A`gy c`ldy, ieauN pSOr phuMc gey[ bwdSwh ny ien@W dw hulIAw<br />

swry dyS’c Byj idqw, nwl pRvwny BI Byjy, “jy is`K myrI lVkI dI SwdI pRvwn kry<br />

qW aus nUM pwlkI’c cV@w ky, SwhI TwT bwT nwl lhOr ilAwau, jy n mMny qW isr<br />

kql krky myry pws phuMcwau!”<br />

ispwhIAW ny hulIAw pCwx ky, pSOr Drmswlw’c pRvyS huMdy pkV ley[<br />

pSOrIey sUby ny ikhw, “hy is`Kw!jyhVI g`l v`fy 2 sUibAW nUM nsIb nhIN hY, auh qYnUM<br />

bwdSwh dI pu`qRI imlx l`gI hY , qUM Awpxy DMn Bwg smJ[ aus nwl inkwh krvw ky<br />

sUbydwr bx ky eyQy hI surg Bogxw kr[ jy pRvwn kryNgw qW qYnUM pwlkI’c ibTw ky<br />

ByijAw jwvygw, pRvwn nhIN kryNgw, qW qyrw isr k`t ky bwdSwh pws lhOr ByijAw<br />

jwvygw[ ”BweI swihb jI ny ikhw, khw BieE; jau qnu BieE iCnu iCnu] pRymu<br />

jwie; qau frpY qyro jnu] “dwsn dws ny prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI dI<br />

b^Sy hoey is`KI Drm’c idRV pRp`k rihxw hY jI, dwsn dws dw isr hwzr hY BwvyN<br />

k`t lvo[ ” dirAw iknwry lY gey, ieSnwn qoN, mgroN sRI jpu jI swihb jI dw<br />

AMimRq rUp pwT kIqw[ ijnI nwmu iDAwieAw; gey mskiq Gwil] nwnk.qy muK<br />

aujly; kyqI CutI nwil] 1] isr Jukwaux qoN, qlvwr nwl zwlm ny sIs k`t<br />

idqw[ pUrn DrmI BweI swihb jI ShIdI pw gey, pr prmpUjnIk s`cy siqgurU<br />

www.Gursevak.com<br />

644<br />

q`qkrw


swihbwn jI dw b^iSAw Drm nhIN C`ifAw[ DMn siqgurU swihbwn jI qy DMn gurU<br />

jI dy is`K, ijn@W ny isr dyx q`k, kurbwnIAW kIqIAW pr muKoN sI nhIN aucwrI, DMn<br />

kmweI[ nwnk, syvku soeI AwKIAY; jo isru Dry auqwir]) sIs ktwauxw Drm hY;<br />

Drm C`fxw pwp[ pweI ShIdI sUrmy; pUry gur prqwp[ (dwsn dws) Awp jI dw<br />

prmpiv`qR prmpUjnIk sRIr dirAw’c rohV idqw, sIs nUM Qwl’c r`K ky, mhW<br />

pwpI jhWgIr pws lY gey[ aus AwpxI bytI nUM ikhw, “ieh AYfy kw&r hn, ies<br />

is`K ny dIn kbUl nhIN kIqw[ ”bytI BY BIq hoeI, isr nUM h`Q pwaux l`gI, qW sIs<br />

Qwl’coN svw ig`T au~cw au~iTAw[ XQw:- svw gilst isr aUiTE; qaU.n kbUlI<br />

nwr[ bwdSwh ny ikhw, “Xw ^udw!ienHW is`KW’c ikMnI qwkq hY?”bytI ny ikhw,<br />

“hy ipqw jI!ies is`K dw isr mhwn piv`qR hY, myry h`Q mhwn Apiv`qR hn[ ^udw<br />

jI ies ShId is`K dw BI Drm r`K rhy hn, ies leI myry Apiv`qR h`Q ies nUM<br />

nhIN l`gx idqy[ ”ShId BweI sMqrwm jI jYsw bRq r`Kxw cwhIdw hY jI[ ho, pr<br />

Dn pwhn quil; iqRXw pr, mwq hmwrY] prmpUjnIk s`cy siqgurU dsvyN pwiqswhjI<br />

&urmwauNdy hn:- hy BweI !prwieAw Dn mYnUM p`Qr vWg hY, pr iesqRI mwqw jI vWg<br />

hY[ XQw:- CMd] suiD jb qy hm DrI; bcn gur dey hmwry] pUq iehY pRn qoih;<br />

pRwn jb lg Gt Qwry] inj nwrI ky swQ; nyhu qum in`q bFYXhu] pr nwrI kI syj;<br />

BUil supny hUM n jYXhu] 51] pr nwrI ky Bjy; shs bwsv Bg pwey] pr nwrI ky<br />

Bjy; cMdR kwlMk lgwey] pr nwrI ky hyq; sIs ds sIs gvwXo] ho, pr nwrI ky<br />

hyq; ktk kvrn kO GwXo] 52] pr nwrI sO nyhu; CurI pYnI kir jwnhu] pr nwrI<br />

ky Bjy; kwl bÎwpÎo qn mwnhu] AiDk hrIPI jwin; Bog pr iqRX jo krhI] ho,<br />

AMq sÍwn kI imRqu; hwQ lyNfI ky mrhI] 53] bwl hmwry pws; dys dysn iqRX<br />

Awvih] mn bWCq br mWig; jwin gur.sIs Jukwvih] is`KÎ pu`qR iqRX.suqw jwin;<br />

Apny icq DirXY] ho, khu suMdir iqh swQ; gvn kYsy kr kirXY] 54]<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU jI ny, pr iesqRI dy iqAwg dw SuB aupdyS idqw hY, jo<br />

nhIN mMndy:- Gr kI nwir iqAwgY AMDw] pr nwrI isau GwlY DMDw] jYsy isMblu dyiK<br />

sUAw ibgswnw] AMq kI bwr mUAw lptwnw]<br />

siqguru isK kau; nwm Dnu dyie]) sbdu AKutu.bwbw nwnkw; Kwih Kric.Dnu<br />

mwlu]) quis idqw pUrY siqgurU; hir Dnu scu AKutu] siB AMdysy imt gey; jm kw<br />

Bau Cutu] Anuswr(siqguru) prmpUjnIk s`cy siqgurU pRkwS srUp sRI gurU gRMQ<br />

www.Gursevak.com<br />

645<br />

q`qkrw


swihb jI, Awpxy ^ry ipAwry gRIb isK(kau) nUM, prmpUjnIk SuB s`cy nUro nUr pRkwS<br />

srUp Ajpw jwp nwm Dnu, duinAwvI Dn BI(dyie) b^Sdy hn, Bwv, siqguru isK kI;<br />

krY pRiqpwl]) Apnw ismrnu dy.pRiqpwilAw; Ehu sgl Gtw kw mwlkw] Anuswr<br />

AnMq bRhmMf dy pRiqpwlk, s`cy bRhm srUp guru pRmysr jI, Awpxy ipAwry isK jI dI,<br />

du`D dMdIAW vwly b`cy dI pRiqpwlxw qoN BI v`D pRym nwl, Awpxw nwm ismrn rUpI du`D<br />

sdw leI b^S ky, pRiqpwlxw krdy rihMdy hn[ gurdyv mwqw gurdyv ipqw; gurdyv<br />

suAwmI prmysurw] pUrn bRhm s`cy gurU pRmysr jI, Awpxy pyRmI is`K jI dy idl idmwZ<br />

rom 2’qy, gur sbdjI dI s`cI AMimRq vrKw hr smyN krn qoN, gursyvk jI mn rom 2<br />

krky SWq ho jWdy hn[ gurU jI dy Byjy im`Ty AMimRq, aun@W dy irdy’coN au~T ky muK’c, hr<br />

smyN AwauNdy rihMdy hn[ ivsmwd AMimRq bRhmwnMd ismrn gurbwxI, irzk hvw pwxI<br />

dUD pdwrQ lwf ipAwr b^S ky, Awpxy AqI ipAwry is`K b`cy jI dI pRiqpwlxw hr<br />

smyN krdy rihMdy hn[ XQw:- pRiqpwlY.bwirk kI inAweI; jYsy mwq ipqweI]) mlwr<br />

mhlw 5] KIr ADwir.bwirku jb hoqw; ibnu KIrY. rhnu n jweI] swir sm@wil.mwqw<br />

muiK nIrY; qb Ehu iqRpiq AGweI] 1] hm bwirk; ipqw pRBu dwqw] BUlih<br />

bwirk.Aink lK brIAw; An Taur nwhI.jh jwqw] 1] rhwau] cMcl miq.bwirk<br />

bpury kI; srp Agin kr mylY] mwqw ipqw kMiT lwie rwKY; And shij qb KylY]<br />

2] ijs kw ipqw.qU hY myry suAwmI; iqsu bwirk BUK kYsI] nv iniD nwmu<br />

inDwnu.igRih qyrY; min bWCY so lYsI] 3] ipqw ik®pwil.AwigAw ieh dInI; bwirku<br />

muiK mWgY so dynw] nwnk bwirku.drsu pRB cwhY; moih ihRdY bsih.inq crnw] 4]<br />

gur kw isKu; vfBwgI hy] gur pRmysr jI(kw) dy gRIb isKu jI, gurU pRmysr jI qoN<br />

nwm Dn pRwpq krky, (vfBwgI) v`ifAW BwgW vwly(hy) hn[ v`fBwgy bwry pyRm<br />

bynqI:- DnI v`fBwgw nhIN, gurU pRmysr jI, ijs dy lok pRlok nUM svwrn, ijs nUM<br />

Awpxy jIA’c ipAwr nwl cyqy krn, jo jIvq Bwv qoN mr ky, gurU Gr gurU sMgq<br />

inrgun bRhm’c lIx rihx, gurU jI dI AwigAw mn’c shwrn, Awpxy Awp nUM k`uJ n<br />

jxwaux, hir hir nwm iDAwaux, Awpxw qn mn Dn s`cy siqgurU swihbwn jI pws<br />

vycx, guru pRmysr jI ijs’qy ikRpw krky, gurmiq rom 2’c vswaux, AYsy ivsmwd<br />

guxW nUM Dwrn kmwaux vwly nUM, gur kw isKu vfBwgI hy] &urmw rhy hn[ XQw:- nwm<br />

Dnu ijsu jn kY pwlY; soeI pUrw swhw] nwmu ibauhwrw nwnk AwDwrw; nwmu prwpiq<br />

lwhw] 2]<br />

www.Gursevak.com<br />

646<br />

q`qkrw


siqguru isK kw; hlqu plqu svwrY] (siqguru) prmpUjnIk vwihgurU s`cy<br />

siqgurU pRmysr jI, Awpxy ^ry ipAwry s`icAwry Apwry inrwry pyRmI gRIb isK<br />

jI(kw) dw, (hlqu) ieh lok(plqu) pRlok(svwrY) svwrdy hn jI[ XQw:- BieE<br />

ik®pwlu Twkuru.syvk kau; svry hlq plwqw] DMnu syvku.sPlu Ehu AwieAw; ijin<br />

nwnk.Ksmu pCwqw]) hlqu plqu.pRB dovY svwry; hmrw guxu Avguxu n bIcwirAw]<br />

nwnk.siqguru isK kau; jIA nwil smwrY] 1] prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy<br />

siqguru sRI gurU nwnk dyv mh`lw pMjvW siqgurU grMQ swihb jI &urmwauNdy hn:-<br />

pwrbRhm prmysur siqgur; sBnw krq auDwrw] Anuswr pwrbRhm siqguru gurU<br />

pRmysr jI, Awpxy ipAwry s`icAwry pyRmI in`kI kIVI bxy gRIb isK jI(kau) nUM,<br />

Awpxy(jIA) irdy dy AQwh Apwr pyRm nwil, hr smyN(smwrY) Xwd krdy rihMdy<br />

hn[ ijvyN kUMjW Awpxy ipAwry b`icAW nUM cyqy krdIAW hn] 1] XQw:- aUfy.aUif<br />

AwvY sY kosw; iqsu pwCY bcry CirAw] iqn kvxu KlwvY.kvxu cugwvY; mn<br />

mih.ismrnu kirAw]) jYsI ggin iPrMqI aUfqI; kpry bwgy vwlI] Eh rwKY cIqu<br />

pICY.ibic bcry; inq ihrdY swir smwlI]) khq nwmdyau.sunhu iqlocn; bwlku<br />

pwln pauFIAly] AMqir bwhir kwj ibrUDI; cIqu su bwirk rwKIAly]<br />

75.nwnk.siqguru isK kau; jIA nwil smwrY] 1] Amolk idRStWq mh`lw<br />

dsvW jI; -jh iJilimilkwru idsMqw] qh; Anhd sbd bjMqw]) iek dU jIBO,<br />

lK hoih; lK hovih, lK vIs] lKu lKu gyVw, AwKIAih; eyku nwmu jgdIs]<br />

Anuswr rom 2 krky ivsmwd Anhd Junkwr ismrn srb ivAwpI ivsmwd pRym<br />

prmsuK ’c lIx, inrgun srgun jI nUM, Ajpw jwp kridAW q`k ky, prmpUjnIk<br />

Anqklwvwn sd sdw myhrvwn s`cy siqgurU sRI gurU dsvyN pwiqswhjI, ie`k idn<br />

ielwhI rMg’c, Awpxy suMdr sohxy ivsmwd poitAW ’qy igxidAW ismrn kr rhy<br />

hn[ pUrn Agm ivsmwd kOqk dyK ky, gurmuiK ipAwry BweI dieAw isMG swihb<br />

jI ny, imst bcn bynqI krau; dIn kI inAweI] Anuswr dovyN h`Q joV ky, isr<br />

Jukw ky, nmskwr; qw kau lK bwr] Anuswr rom 2 krky nmskwr krky pu`iCAw,<br />

“hy rwjn ky rwjw.mhwrwjn ky mhwrwjw; dIn dieAwl s`cy myry swihb jIE!pUrn<br />

Agm ivsmwd Ajpw jwp Anqklwvwn pRkwS srUp inrgun bRhm jI, Awpxy<br />

srgun srUp koit bRhmMfW vxW iqRxW q`qW, sUrjW cMdRimAW BgqW sMqW KwxIAW<br />

bwxIAW AvqwrW pYgMbrW DrqIAW AkwSW pqwLW dyviqAW dYNqW jIA jMqW sihq,<br />

www.Gursevak.com<br />

647<br />

q`qkrw


Awp jI dw iDAwn DwridAW, nmskwridAW, pUrn Adb siqkwr pyRm nwl, Awp<br />

jI dw ismrn krdy hn jI[ Awp jI poitAW ’qy kI igx rhy hoN jI? ”pwrbRhm<br />

purK dwqwrh;) gur goivMdu.gouivMdu gurU hY ; nwnk.Bydu n BweI] gurU pRmysr jI boly,<br />

“hy idl jwn qoN BI ipAwry jIE!ijhVy pyRmI dwsn dws nUM pUrn pRym nwl cyqy krdy<br />

hn, dwsn dws aun@W nUM pUrn pRym nwl cyqy kr irhw hY[ ”eyk bwr.siqgur mMqR<br />

ismrn mwqR; ismrn qwih, bwrMbwr gur hyq hY] so ies pRkwr vwihgurU gurU pRmysr<br />

jI, ^wlsw myro ipMf prwn] ^wlsw myrI jwn kI jwn] Anuswr idl jwn spu`qRW qoN<br />

BI ipAwry is`KW nUM, hr smyN Awpxy jIA pRym nwl Xwd krdy hn[ kyvl Xwd hI<br />

nhIN krdy, blik Awpxy AqI ipAwry bwlk jI dI, sRb ivAwpI Anq klwvwn<br />

mhW ivsmwd mihmw kr rhy hn:XQw:- ^wlsw myro; rUp hY ^ws] ^wlsy mih; hO<br />

krO invws] ^wlsw myro; muK hY AMgw] ^wlsy ky hON; sd sd sMgw] ^wlsw myro;<br />

ieS† suihrd] ^wlsw myro; khIAq ibrd] ^wlsw myro; pC Ar pwqw] ^wlsw myro;<br />

suK Aihlwdw] ^wlsw myro; im`qr sKweI] ^wlsw mwq ipqw; suKdweI] ^wlsw<br />

myrI; soBw sIlw] ^wlsw bMD sKw; sd fIlw] ^wlsw myrI; jwq Ar pq] ^wlsw<br />

so; mw ko auqpq] ^wlsw myro; Bvn BMfwrw] ^wlsy kr; myro siqkwrw] ^wlsw<br />

myro; sÍjn pRvwrw] ^wlsw myro; krq auDwrw] ^wlsw myro; ipMf prwn] ^wlsw<br />

myrI; jwn kI jwn] mwn mhq myrI; ^wlsw shI] ^wlsw myro; sÍwrQ shI] ^wlsw<br />

myro; kry inrbwh] ^wlsw myro; dyh Ar swh] ^wlsw myro; Drm Ar krm] ^wlsw<br />

myro; Byd inj mrm] ^wlsw myro; siqgur pUrw] ^wlsw myro; s`jn sUrw] ^wlsw<br />

myro; buD Ar igAwn] ^wlsy kw; hau Dro iDAwn] aupmw ^wlsy; jwq n khI]<br />

ijhvw eyk; pwr nih lhI] sys rsn; swrd sI bu`D] qdp; n aupmw brnq suD]<br />

Xw mY; rMc n imiQAw BwKI] pwrbRhm gur nwnk swKI] rom rom; jy rsnw pWaUN]<br />

qdp ^wlsw js; qih gwaUN] hO ^wlsy kw; ^wlsw myro] Eq poq; swgr bUMdyro]<br />

^wlsw; Akwl purK kI &Oj] pRgitE ^wlsw; pRmwqm kI mOj] jb lg ^wlsw;<br />

rhy inAwrw] qb lg; qyj dIau mYN swrw] jb ieh ghY; ibprn kI rIq] mYN n<br />

kroN; ien kI pRqIq] ^wlsy ky pRswd kr; suq ibq koS BMfwr] rwj mwl swdn<br />

skl; puqR kilqR ibvhwr] lSkr nyb KÍws iBRq; Anucr dwsI dws] imqR kutMb<br />

Dn Bvn mm simRiD; ikrpw kr qws] igrM bwrI Aru swihbI; qn mn ipMf pRwn]<br />

www.Gursevak.com<br />

648<br />

q`qkrw


pRswid ^wlsy kr imilE; dwn mwn snmwn] ikRpwvMq ^wls sgl; qh pRswid BXo<br />

gOr] moih sy rMk AnwQ jg; Btkq iPrq kror] Awn syv nih sPl kCu; eIq<br />

aUq prlok] inhPl syvw iqs ibnw; kbI hrK kib sog] jjn Bjn mm ^wlsw;<br />

^wlsw pUjb jog] dws goibMd &qh ^wlsw; drs prs imty sog] myro ieSt Ar<br />

nySTw; ^wlsw pUjn iDAwn] drsn prsn ^wlsw; mukq rUp sq jwn] Awqm rs<br />

ijh jwnhI; so hY ^wls dyv] pRB mih.mo mih.qws mih; rMck nwhn Byv]) rihxI<br />

rhY; soeI isK myrw[ Ehu Twkuru; mY aus kw cyrw[ (ij`qy.bol) sÍYXw] ju`D ijqy.ien<br />

hI ky pRswid; ien hI ky pRswid.su dwn kry] AG AauG trY, ien hI ky pRswid;<br />

ien hI kI ikRpw.Pun Dwm Bry] ien hI ky pRswid.su ibidAw leI; ien hI kI<br />

ikRpw sB sqR mry] ien hI kI ikRpw ky.sjy hm hY; nhI mo sy grIb.kror pry] 2]<br />

pUrn gurU jI ny Awpxw sRbMs, Awpxw Awp kurbwn krky, AYsw sRb ivAwpI mhW<br />

ivsmwd Awdr mwx siqkwr, Awpxy swjy invwjy Kwlsy jI nUM b^iSAw hY jo BMg n<br />

ho sky[ cONh ju`gW ’c, hor iksy ny BI Awpxy syvkW nMU nhIN b^iSAw jI[ XQw:-<br />

hir jIau; inmwixAw qU mwxu] incIijAw.cIj kry myrw goivMdu; qyrI kudriq kau<br />

kurbwxu]<br />

gur kY igRih; syvku jo rhY] gur kI AwigAw; mn mih shY] (gur) vwihgurU<br />

gurqw ibrwjmwn gurU pRmysr jI(kY) dy(igRih) Gr sqsMgq jI ’c, (jo) ijhVy pyRmI<br />

syvku jI, (rhY) rih rhy hn[ gur pRmysr jI kI nUrI, sRb ivAwpI mhW ivsmwd<br />

s`cI s`ucI au~cI AwigAw nUM, AiqAMq ipAwrI mITI mMn ky, Awpxy mn(mih)<br />

’c(shY) shwrnw krn, Bwv isr m`Qy ’qy siq im`TI krky mMnx[ XQw:- mITI<br />

AwigAw; ipr kI lwgI] pUrn gurU jI jy isr mMgx qW h`s ky Arpx[ ijvyN pMjW<br />

ipAwirAW gurmuiK ShIdW mhWpurSW ny h`s 2 ky Arpy[ gursyvk jI gurU jI dI<br />

AwigAw Anuswr prwieAw rUp n dyKx, ivkwrI qsvIrW n dyKx, ivkwrI gwxy<br />

inMdw hMkwr kusMgq ivkwr iqAwgx[ Awp ku`J n bnx, gurU Gr dy lwly goly kUkr<br />

bnx, KIrW pUVy qVky qLy pdwrQ mwieAw iqAwgx, siqsMgq jI ’c rihMidAW<br />

A`f qVkw lw ky n Ckx, swvDwn hox, rog qoN inscy bcx[ Awpxy Awp nUM m`Qw<br />

itkwaux dI bjwey, gurbwxI siqgurU gRMQ swihb jI, sRI gutky poQIAW swihb jI nUM<br />

m`Qw tykx itkwaux[ XQw:- mul KrIdI.lwlw golw; myrw nwau sBwgw] gur kI<br />

bcnI.hwit ibkwnw; ijqu lwieAw.iqqu lwgw]) jn nwnku.hwit ivhwiJAw;<br />

www.Gursevak.com<br />

649<br />

q`qkrw


hir.gulm gulwmI]) nwnk, syvku soeI AwKIAY; jo isru Dry auqwir]) murdw hoie<br />

murId; n glI hovxw[ swbru isdik shIdu, Brm Bau Kovxw[ golw mul KrIdu,<br />

kwry jovxw[ nw iqsu BuK.n nId; n Kwxw sovxw[ pIhix hoie jdId; pwxI Fovxw[<br />

pKy dI qwgId, pg mil Dovxw[ syvk hoie sMjIdu, n hsx rovxw[ dr drvys<br />

rsId; iprm rs Bovxw[ cMd mumwrK eId, pug Klovxw] 18]) kbIr kUkru.rwm<br />

ko; muqIAw myro nwau] gly hmwry jyvrI; jh iKMcY qh jwau]) hm kUkr; qyry<br />

drbwir] Baukih AwgY; bdnu pswir]) mn quAwnw; qU kudrqI AwieAw] sg<br />

nwnk.dIbwn msqwnw; inq cVY svwieAw]) mwgau dwnu.ik®pwl ik®pw iniD; myrw<br />

muKu, swkq sMig.n jutsI ry] jn nwnk.dws dws ko krIAhu; myrw mUMfu.swD pgw<br />

hyiT rulsI ry]) hm AMDuly AMD.ibKY ibKu rwqy ; ikau cwlh. gur cwlI] sqguru<br />

dieAw kry suK dwqw; hm lwvY Awpn pwlI] 1]<br />

Awps kau; kir kCu n jnwvY] lwly goly gursyvk jI nUM , j`g bRhmigAwnI<br />

kih ky mMnx pUjx l`g jwvy, l`K 2 bMdy mUMh’qy l`K 2 vifAweIAW krn[ AwpxI<br />

mMnqw pUjw is&q sux ky BI(Awps) Awpxy Awp(kau) nUM, kCu(kir) krkyy BI<br />

n(jnwvY) jxwaux[ XQw:- miq hodI; hoie ieAwxw] qwx hody; hoie inqwxw]<br />

Axhody; Awpu vMfwey] ko AYsw Bgqu; sdwey] 128] ieku iPkw.n gwlwie; sBnw mY<br />

scw DxI] ihAwau.n kYhI Twih; mwxk sB Amolvy] 129] sBnw mn mwixk;<br />

Twhxu mUil mcWgvw] jy qau.iprIAw dI isk; ihAwau.n Twhy khI dw] 130] sgoN<br />

gRIbI nwl ieh kihx:- bY KrIdu; hau dwsro qyrw] qUM Bwro Twkuru; guxI ghyrw])<br />

kih kbIr gulwmu Gr kw; jIAwie BwvY mwir]) pRB jI; moih kvnu AnwQu ibcwrw]<br />

kvn mUl qy.mwnuKu kirAw; iehu prqwpu quhwrw]) rUp hIn.buiD bl hInI; moih<br />

prdysin.dUr qy AweI] nwihn drbu.n jobn mwqI; moih AnwQ kI.krhu smweI])<br />

hm nIc sy.aUqm Bey; hir kI srxweI] pwQru fubdw.kwiF lIAw; swcI vifAweI]<br />

4] ibKu sy.AMimRq Bey; gurmiq buiD pweI] Akhu.prml Bey; AMqir vwsnw<br />

vsweI]) jo hmrI ibiD hoqI.myry siqgurw; sw ibiD.qum hir jwxhu Awpy] hm rulqy<br />

iPrqy.koeI bwq n pUCqw; gur siqgur sMig.kIry hm Qwpy] DMnu DMnu gurU nwnk.jn<br />

kyrw; ijqu imilAY.cUky siB sog sMqwpy]<br />

hir hir nwmu; irdY sd iDAwvY] in`kI kIVI gur syvk jI, (hir hir) srb<br />

pRkwSk AsMK bRhmMf’c ivAwpk, soeI maulw.ijin jgu mauilAw; hirAw kIAw<br />

www.Gursevak.com<br />

650<br />

q`qkrw


sMswro] Anuswr sB nUM(hir) hrw Brw krn vwly, sB dy AMdr bwhr hr smyN<br />

Ajpw jwp kr rhy(hir) Akwl purKu(hir) vwihgurU jI dy prmpiv`qR SuB s`cy<br />

inrml au~cy Aiq su`cy nwmu nUM, pUrn pyRm sihq murdw murId sMjId bx ky, Awpxy<br />

irdY AMdr gurW duAwrw, (sd) sdw pUrn pRp`k iDAwn idRVqw nwl(iDAwvY)<br />

iDAwauxw krn[ ijvyN gurU ipAwry snmuK gurmuiK ShIdW ny hir hir nwmu; jI<br />

iDAwauxw kIqy[ ijvyN DMn bwbw mqIdws swihb jI! cWdnI cONk id`lI ivKy, sMq<br />

doKI zwlm, Awp jI nUM hux iq`Ky Awry nwl cIr rhy hn[ ipAwrI is`KI qy s`cy<br />

siqgurW leI, Awpxw qn hux icrvw rhy hn[ iqvyN DMn bwbw idAwlw swihb jI!<br />

cWdnI cONk id`lI ivKy, sMq doKI zwlm, Awp jI nUM hux, dyZ’c aubwL rhy hn[<br />

iqvyN DMn bwbw sqIrwm swihb jI!cWdnI cONk id`lI ivKy, sMq doKI zwlm, Awp jI<br />

nUM hux, rUM ’c lpyt ky swV rhy hn[ Awp jI ny pUrn pRym sihq roim 2 krky<br />

iDAwauxw kIqy[ XQw:- kbIr.qUM qMU krqw, qU hUAw; muJ mih.rhw n hUM] jb Awpw<br />

pr kw, imit gieAw; jq dyKau.qq qU]<br />

mnu bycY; siqgur kY pwis] iqsu syvk ky; kwrj rwis] {hy gurU ipAwrI<br />

svwrI siqkwrI swD sMgq jI!mn Arpx dw bVw hI fUMGw Bwv hY [ mn gurU pRmysr<br />

jI nUM Arp ky, hMgqw ivkwr dw sMklp nhIN auTw skdy[ vwihgurU mh`lw nOvW jI,<br />

hux sIs swihb jI kurbwn kr rhy hn, Awp jI dy ShId hoey prmpiv`qR<br />

prmpUjnIk SuB s`cy sRI sIs swihb jI hux dwsndwsI dy isr’qy sj rhy hn[<br />

XQw:- isr aUpir; TwFw guru sUrw] nwnk; qw ky kwrj pUrw] 7] }pyRmI gRIb in`kI<br />

kIVI is`K syvk jI Awpxw mnu, pUry siqgur swihb jI (kY) dy pwis, (bycY) vycxw<br />

krn[ XQw:- hau mnu ArpI.sBu qnu ArpI; ArpI siB dysw] hau isru<br />

ArpI.iqsu mIq ipAwry; jo pRB dyie sdysw] jo siqgurW nUM Awpxw mn Arpx vwlw<br />

hY, iqsu gurU ipAwry s`icAwry lwly goly gihr gMBIr DIr gur syvk jI(ky) dy<br />

pRmwrQk qy ivvhwrk swry kwrj(rwis) sMpUrn ho jWdy hn[ XQw:- kwj hmwry;<br />

pUry sqgur] bwjy Anhd qUry; sqgur]) iQru Gir bYshu; hir jn ipAwry]<br />

siqguir; qumry kwj svwry] 1]) sBy kwj.suhylVy QIey; guru nwnku siqguru quTw]<br />

80.syvw krq; hoie inhkwmI]) pUjhu rwmu; eyku hI dyvw] swcw nwvxu; gur<br />

kI syvw]) gur syvw; qpW isir qpu swru]) gur syvw krau; iPir kwlu n Kwie])<br />

nwnk, syvku soeI AwKIAY; jo isru Dry auqwir] Anuswr mu`l ^rIdI lwly goly<br />

www.Gursevak.com<br />

651<br />

q`qkrw


inmwxy inqwxy kIt kUkr gursyvk jI, srb kI ryx hovIjY] Anuswr swirAW dI<br />

crn-DUV bx ky, siqgur kI syvw sPl hY; jy ko kry icqu lwie] Anuswr dul`B<br />

nIkI s`cI ivsmwd gurU syvw, pRym Bwvnw nwl ic`q lw ky(krq) kridAW,<br />

(inhkwmI) kwmnw qoN rihq(hoie) hox[ XQw:- krm krq; hovY inhkrm] iqsu<br />

bYsno kw; inrml Drm]) kwhU Pl kI; ieCw nhI bwCY] kyvl Bgiq; kIrqn sMig<br />

rwcY]) brqI brq rhY inhkwm] Ajpw jwpu; jpY muiK nwm] vw gurU syvw(krq)<br />

kridAW 2 inhkwmI hoie jwx, Bwv syvw dw &L hI inhkwm hoxw, sRb ivAwpI<br />

ivsmwd Amr PL, Ajpw jwp pUrn vwihgurU jI dI pRwpqI hY, kwmnw mYL ivCoVw<br />

du`K hY[<br />

iqs kau; hoq prwpiq suAwmI] jIvq mry mu`l ^rIdI lwly Zoly Zulm ZulwmI<br />

inhkwmI iqs gursyvk jI(kauu) nUM, (suAwmI) mwlk siqpurKu Anq klwvwn pUrn<br />

myhrvwn krqw purKu jI prwpiq(hoq) huMdy hn[ XQw:- nwnk.suAwmI gir imly;<br />

hau.gur mnwvaugI]) hir jn kau hir imilAw, hir srDw qy imilAw; gurmuiK<br />

hir imilAw] myrY min qin Awnµd Bey; mY dyiKAw hir rwEu]<br />

76. syvw krq; hoie inhkwmI] iqs kau; hoq prwpiq suAwmI] ’qy swKI<br />

prmpUjnIk prmvIr prm ShId BweI mohn qy gopwlw swihb jI:- prmpUjnIk<br />

s`cy siqgurU vwihgurU mh`ly CyvyN jI dy sRI AMimRqsr swihb jI ivKy, pihly DrmXu`D<br />

smyN, s`cy crnkmlW dy ^ws pRymI inSkwmI, iklw lohgVH swihb jI dy Amr ShId<br />

gurmuiK ipAwry BweI mohn jI, gopwlw jI dy praupkwrI DIrjDwrI prmpiv`qR<br />

sRIrW ’qy P`t l`gy hoey sn, sRIr ^Un nwl l`Q p`Q hoey sihk rhy sn, pRymI is`K cu`k<br />

ky s`cy siqgurU swihb jI pws ilAwey, s`cy siqgurU swihb jI ny imhr dI ingHw pw<br />

ky, inhwl 3 kr idqy[ XQw:- nwnk ndrI; ndir inhwl]) ikRpw ktwK´.Avloknu<br />

kIno; dws kw dUKu ibdwirE] prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI ny Awpxy rumwl<br />

nwl, ien@W dy suMdr sohxy snmuK s`cy cyhry pUMJy, pUrn Agm ivsmwd ipAwr dy ky,<br />

pUrn pRym ’c FL ky ikhw, “inhwl inhwl inhwl!BweI is`Ko!vr mMgo[ ”pyRmIAW<br />

ikhw, “Awp jI dy dws Awpo iv`cIN bcn krdy huMdy sW, gurU pRmysr jI leI ShId<br />

hoeIey qy AMqm smyN s`cy siqgurU swihb jI drSn b^Sx[ Awp jI AMqrjwmI hoN,<br />

Awp jI ny mhwn ikRpw krky dwsW dI ieh SuB ie`Cw pUrI kr idqI hY[ jdoN 2 BI<br />

Awp jI Awpxy SuB s`cy pUrn Avqwr DwroN, qdoN 2 dwsW gRIbW nUM BI Awpxy nwl<br />

www.Gursevak.com<br />

652<br />

q`qkrw


ilAwieAw kro jI[ bwr 2 Awp jI qoN Awpxy isr vwrdy rhIey jI[ ijqny is`K m`cdy<br />

Drm jMg ’c ShId hoey hn, smUh ipAwirAW nUM Awpxy s`cy crn-kmlW ’c r`Kxw<br />

jI[ ” ieh pRym ibnMqI sux ky, gurU ipqw jI rom 2 krky BwrI pRsMn hoey,<br />

&urmwieAw, “cMgw BweI!Akwl purKu jI ieh SuB kwmnw pUrI krn[ ”so AYsy<br />

ivsmwd inSkwmI, gurU pRmysr jI dy s`cy crnkmlW dy ^ws pRymI jIvn mukq<br />

mhWpurSW ny syvw krq; hoie inhkwmI] iqs kau; hoq prwpiq suAwmI] ieh SuB<br />

Amolk bcn kmwey[<br />

ApnI ikRpw; ijsu Awip kryie] nwnk.so syvku; gur kI miq lyie] 2]<br />

prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb mh`lw pMjvW jI<br />

&urmwauNdy hn:- hMgqw dy iqAwgI pUrn vYrwgI inrloB inRivkwr, Awpxy ijsu snyhI<br />

pRymI gursyvk jI, ’qy Awip ApnI Agm Apwr Anq klwvwn SuB s`cI su`cI au~cI<br />

ipAwrI inrwrI ApwrI pRkwS srUp ivsmwd ivAwpk ikRpw(kryie) krdy hn, (so)<br />

auh ivsmwdI gur syvku jI, pUry gur jI(kI) dI, rom 2 krky nwm jpx jpwaux<br />

vwlI, inrml Bwau-BgqI pyRm gRIbI vwlI ielwhI(miq) gurmiq(lyie) lYNdy hn] 2]<br />

XQw:- Bwau Bgiq kir; nIcu sdwey] qau nwnk; moKMqru pwey]) Awps kau.jo jwxY<br />

nIcw] soaU gnIAY; sB qy aUcw]) Awpu iqAwig.hoeIAY sB ryxw; jIviqAw ieau<br />

mrIAY]) sBu idnsu rYix.dyKau guru Apunw; ivic AKI.gur pYr DrweI]) nYnhu<br />

sMig.sMqn kI syvw; crn JwrI kyswieE]) gur syvau. kir nmskwr] Awju hmwrY<br />

mMglcwr]) qnu mnu Dnu sBu.sauip gur kau; hukim mMinAY pweIAY]<br />

bIs ibsvy; gur kw mnu mwnY] so syvku; prmysur kI giq jwnY] {vIh ibsvy<br />

muhwvry dw ArQ pUrn pRp`k inscy Brosy idRVqw nwl ieh g`l p`kI hY[ }Awpy<br />

lwieE; Apnw ipAwru] Anuswr gurU jI dy lwey ipAwr vwly, mwn Apmwn qoN rihq,<br />

hMkwr ivkwr dy iqAwgI, Awpxy myhrvwn gurU jI qoN Awpxw srvMs kurbwn krn<br />

vwly, sB dI crn-DUV bxy, jIvq Bwv qoN mry, ijs gurU ipAwry s`icAwry murId is`K<br />

gursyvk jI ’qy, prmpUjnIk gur pRmysr jI(kw) dw mnu(bIs ibsvy) pUrn pRp`k<br />

inscy Brosy idRVqw nwl p`kI qr@W(mwnY) mMn Bwv pRsMn ho jWdw hY[ (so) auh pyRmI gur<br />

syvku gurmuiK ipAwry jI, (prmysur) s`cy vwihgurU Anq klwvwn pUrn myhrvwn<br />

jI(kI) dI(giq) pRwpqI(jwnY) jwxdy hn, Bwv Awp pRwpq hn, A`gy pRwpqI krwauNdy<br />

hn[ vw vwihgurU jI dI(giq) ivvsQw jwx lYNdy hn, ik srb klw BrpUr pUrn<br />

myhrvwn, zmIn Asmwn ’c inrw pRkwS hI pRkwS, sB dy AMdr bwhr l`bw l`b<br />

www.Gursevak.com<br />

653<br />

q`qkrw


BrpUr pUrn ho ky, hr smyN Ajpw jwp kr rhy hn[ XQw:- ijmI jmwn ky ibKY;<br />

sm`sq eyk joq hY] n Gwt hY.n bwF hY; n Gwt bwF hoq hY]) jil Qil mhIAil<br />

pUirAw; suAwmI isrjnhwru] Aink BWiq hoie psirAw; nwnk eykMkwru]) sB mih<br />

riv rihAw pRBu eykY; pyiK pyiK nwnk ibgsweI]) sBnI QWeI; rivAw Awip]<br />

Awid jugwid; jw kw vf prqwpu]<br />

so siqguru; ijsu irdY hir nwau] (so) Eh(siqguru) (siq+guru) (siq)<br />

s`cy(guru) gurdyv siqguru pwrbRhmu prmysru ; gurdyv nwnk hir nmskrw] pwrbRhm<br />

gurdyv jI hn[ (ijsu) ijn@W dy(irdY) irdy’c(hir) sB nUM hrw Brw krn vwly srb<br />

ivAwpk srb pRkwSk, Anqklwvwn sd sdw myhrvwn vwihgurU jI dy prmpiv`qR<br />

AMimRq(nwau) pRkwS hI pRkwS s`c hI s`c, pUrn ivsmwd nwm jI hn[ XQw:-<br />

nwnk kY Gir; kyvl nwmu]<br />

Aink bwr; gur kau bil jwau] dwsn dws, (gur) prmpUjnIk DMn vwihgurU<br />

pUrn DrmI ipqw, s`cy siqgurU sRI gurU rwmdws swihb mhwrwj jI(kau) qoN, Aink<br />

bwr(bil) bilhwr kurbwn(jwau) jWdw hY jI[ XQw:- gur kau; kurbwnu jwau hW])<br />

nwrwien nrpiq; nmskwrY] AYsy gur kau.bil bil jweIAY; Awip mukqu, moih<br />

qwrY]) nwnk dws; sdw kurbwnI]) gur Apuny aUpir; bil jweIAY] {prmpUjnIk<br />

vwihgurU s`cy siqgurU mh`lw pMjvW jI, gurU pRmysr jI qoN bwr 2 kurbwn hox bwry<br />

ieauN SrDw r`Kdy hn jI:- hy gurU pRmysr jI!dwsn dws dy sRIr dy ijqny rom hn,<br />

auqny sRIr Dwr lvy[ dwsn dws dy romW ijqny sRIrW dy, ijqny rom hox, iqqny hor<br />

sRIr Dwr lvy[ ies qrHW bwr 2 hor sRIr DwrI jwvy[ gurU pRmysr jI nUM Awpxy isr<br />

ArpI jwvy, sRIr vDidAW 2 AnMq bRhmMfW’c sRIr hI sRIr ho jwx, sB sRIrW dy<br />

isr vwrI jwvy, isrW dI igxqI hI n rhy, qW BI Awp jI dw krzw nhIN lih<br />

skdw[ XQw:- hmrY msqik dwgu dgwnw; hm krj gurU bhu swFy] }<br />

srb inDwn; jIA kw dwqw] sdw 2 gurqw ibrwjmwn gurU jI, C`qI pRkwr<br />

Bojn dUD pUq hvw pwxI Awid, sq sMqoK dieAw Drm vIcwr inmRqw Bwau-BgqI<br />

sihnSIlqw, iKmw DIrj jq bRhm iv`idAw, inrgun srgun jI dI eykqw sihq<br />

pUrn bRhmigAwn Awid, sRb ivAwpk ivsmwd AnMq SuB guxW gurSbdW dy(srb)<br />

swry(inDwn) ^zwny, (jIA) jIvn mukqI(kw) dy(dwqw) dwqy hn[ XQw:- srb<br />

inDwn; jw kI idRstI mwih]) idRsit qyrI.suKu pweIAY; mn mwih inDwnw] jw kau<br />

www.Gursevak.com<br />

654<br />

q`qkrw


qum ikrpwl Bey; syvk sy prvwnw]) srb inDwn; pRB qyrI mieAw] Awphu kCU;<br />

n iknhU lieAw]) srb inDwn; rwKy jn mwih] qw kY sMig;iklivK duK jwih]2]<br />

AwT phr; pwrbRhm rMig rwqw]) lwl rMg; pUrn purKu ibDwqw] 1] vwihgurU<br />

gurU pRmysr jI(AwT) A`Ty phr, (pwrbRhm) sB ko kwl; sBn ko krqw] rog sog;<br />

doKn ko hrqw] Akwl purKu vwihgurU jI dy rMig, (rMig) pyRm(rMig) AnMd ’c(rwqw)<br />

rMgy hn[ XQw:- drsn prsn.srsn hrsn; rMig rMgI krqwrI ry]<br />

bRhm mih jnu; jn mih pwrbRhmu] eykih Awip; nhI kCu Brmu] (bRhm)<br />

srb pRkwSk inrw nUr hI nUr, inrMkwr inRivkwr ivsmwd Ajpw jwp bRhm<br />

jI(mih) ’c, (jnu) gurpRmysr jI, rom 2 krky lIx hn[ (pwrbRhmu) sBnw jIAw<br />

kw, ieku dwqw; so, mY ivsir n jweI] KMf bRhmMf dy krqy, srb ivAwpI vwihguurU<br />

jI, Awpxy srUp(jn) gurU pRmysr jI dy rom 2(mih) ’c vsdy hn[ gurU pRmysr jI,<br />

Awip hI(eykih) ie`k dYÍq rihq bRhm srUp hn[ ies’c kCu BI(Brmu) SMkw, sMsw<br />

nhI hY[ XQw:- gurdyv siqguru pwrbRhmu prmysru; gurdyv nwnk hir nmskrw]<br />

1]) guru prmysru eyku hY ; sB mih rihAw smwie]) gur mih.Awpu smoie; sbdu<br />

vrqwieAw] Anuswr vwihgurU jI AYsy rom 2’c vsy hn, ijs krky sVdI m`cdI<br />

bldI loh’qy Afol KV@y, Bwxw mMnx kurbwnI dyx dw sbk isKwA rhy hn[ ies<br />

ivsmwd lIxqw’c, q`qy ryqy ’qy bYT ky, q`qw ryqw Awpxy prmpiv`qR SuB s`cy su`cy<br />

au~cy mhwn praupkwrI DIrjDwrI sIs’qy puAw rhy hn[<br />

shs isAwnp; lieAw n jweIAY] nwnk.AYsw guru; bfBwgI pweIAY] 3])<br />

pwrbRhm prmysur siqgur; sBnw krq auDwrw] Anuswr Akwl purKu gurU pRmysr<br />

jI, (shs) hzwr isAwnp nwl, (lieAw) pRwpq (n) nhIN kIqy(jweIAY) jw<br />

skdy[ XQw:- hau ivic mUrKu; hau ivic isAwxw] moK mukiq kI; swr n jwxw])<br />

shs isAwxp.nh imlY, myrI ijMduVIey; jn nwnk.gurmuiK jwqw rwm]) shs<br />

isAwxpw lK hoih; q iek n clY nwil]) Amru vyprvwhu hY, iqsu nwil<br />

isAwxp.n cleI; n hujiq krxI jwie] prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI<br />

gurU nwnk dyv swihb mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy hn:- hy mn!Akwl purKujI dI<br />

ikRpw duAwrw, jykr(AYsw) AYsy ivsmwd koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw<br />

kw dwqw ry] bfBwgI guru pRmysr jI pweIAY, qW(bfBwgI) v`ifAW BwgW vwly bx<br />

jweIey[ prmpUjnIk guru pRmysr jI hI bfBwgI hn, ijn@W dy prm piv`qR SuB s`cy<br />

www.Gursevak.com<br />

655<br />

q`qkrw


crnIN pY ky, mMdBwgI BI v`fBwgy bxdy hn, Ajpw jwp Anhd vwjy v`jdy hn[<br />

XQw:- Andu suxhu vfBwgIho; sgl mnorQ pUry] pwrbRhmu pRBu pwieAw; auqry<br />

sgl ivsUry] dUK rog sMqwp auqry; suxI scI bwxI] sMq swjn Bey srsy; pUry gur<br />

qy jwxI] suxqy punIq khqy pivqu; siqguru rihAw BrpUry] ibnvMiq nwnku.gur<br />

crx lwgy; vwjy Anhd qUry] 40] 1]) vw AYsw guru; (bfBwgI) v`ifAW BwgW<br />

krky (pweIAY) pweIdy hn] 3] XQw:- BUly mwrgu; ijnih bqwieAw] AYsw guru;<br />

vfBwgI pwieAw]) guru pUrw; pweIAY vfBwgI] gur kI syvw; dUKu n lwgI]<br />

sPl drsnu; pyKq punIq]) pivqR pivqR; pivqR punIq] vwihgurU gurU pRmysr<br />

jI dy bRhmigAwn rUpI &L sihq sPl, suMdr prmpiv`qR drsnu(pyKq) dyKidAW,<br />

dyKx vwly pyRmI gursyvk jI mn bwxI rom 2 krky (punIq) piv`qR piv`qR hI piv`qR<br />

ho jWdy hn[ XQw:- siqgur drsin; Agin invwrI] siqgur Bytq; haumY mwrI]<br />

siqgur sMig; nwhI mnu folY] AMimRq bwxI; gurmuiK bolY] 1]) drsin qyrY; Bvn<br />

punIqw] Awqm gVu ibKmu; iqnw hI jIqw] qum dwqy.qum purK ibDwqy; quDu jyvfu,<br />

Avru n sUrw jIau] 3]) drsnu pyKq; Bey punIqw] sgl auDwry; BweI mIqw]<br />

Agm Agocru suAwmI Apunw; gur ikrpw qy scu iDAweI jIau] 2]) drsnu dyKq;<br />

doK nsy] kbhu n hovhu; idRsit Agocr.jIA kY sMig bsy] 1]) AMdir scw nyhu;<br />

lwieAw pRIqm AwpxY] qnu mnu hoie inhwlu; jw guru dyKw swm@xy]) sPl drsu qyrw<br />

pwrbRhm; gux iniD qyrI bwxI] pwvau DUir.qyry dws kI; nwnk kurbwxI]) drsn<br />

dyKq hI, suiD kI.n suiD rhI; buiD kI.n buiD rhI, miq mY.n miq hY[<br />

prsq crn giq; inrml rIiq] gurU jI dy s`cy crn-kmlW nUM(prsq)<br />

prsidAW hI, gursyvk jI nUM(inrml) au~jl gur(rIiq) mrXwdw dI(giq) pRwpqI<br />

hox qoN, (giq) kilAwx huMdI hY[ XQw:- ikqY pRkwir; n qUtau pRIiq] dws qyry kI;<br />

inrml rIiq]) Twkur ky syvk kY; min prqIiq] Twkur ky syvk kI; inrml<br />

rIiq]<br />

Bytq sMig; rwm gun rvy] vwihgurU srUp prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI<br />

dy (sMig) nwl(Bytq) imlidAW hI, pyRmI gursyvk jI(rwm) srb ivAwpI krqw<br />

purKujI dy(gun) guxW nUM vwhu!vwhu! krky, (rvy) aucwrn l`g jWdy hn, vwihgurU<br />

vwihgurU vwihgurU ismrn’c lIn ho jWdy hn[ XQw:- soriT mhlw 5] srb suKw<br />

kw dwqw siqguru; qw kI srnI pweIAY] drsnu Bytq hoq Anµdw; dUKu gieAw hir<br />

www.Gursevak.com<br />

656<br />

q`qkrw


gweIAY] 1) sB ikCu qum@ hI qy hoAw; Awip bxq bxweI] drsnu Bytq swD kw;<br />

nwnk gux gweI]<br />

pwrbRhm kI; drgh gvy] pyRmI gursyvk jI dI, (pwrbRhm) srb ivAwpk<br />

srb pRkwSk, sB dy AMdr bwhr hr smyN jwp kr rhy, Ajpw jwp vwihgurU<br />

jI(kI) dI (drgh) jwgq joiq nUro nUr cwnxW dy mhW cwnx inrgun inrMkwr,<br />

Acl mUriq AnBau pRkws; c, (gvy) phuMc lInqw eykqw ABydqw ho jWdI hY[<br />

XQw:- hir ky sMg; bsy hir lok] qnu mnu Arip.srbsu sBu AripE; And shj<br />

Duin Jok]<br />

suin kir bcn; krn AwGwny]) pRgtu sgl hir Bvn mih; jnu nwnku gur<br />

pwrbRhm] gurU pRmysr jI dy suMdr drSn krky , prmpiv`qR mnohr(bcn) gurbwxI<br />

kQw kIrqn jI, koit krn dIjih.pRB pRIqm; hir gux suxIAih AibnwsI rwm]<br />

Anuswr rom 2 dy kMnW nwl suin(kir) krky, pyRmI gursyvk jI dy(krn) kMn,<br />

(AwGwny) r`j jWdy hn[ XQw:- sRvx soRq rjy.gurbwxI; joqI joiq imlweI hy]<br />

min sMqoKu; Awqm pqIAwny] s`cy gurbwxI jI sux ky, gursyvk jI min Aqy<br />

(Awqm) rUh krky, pUrn sMqoKu sihq(pqIAwny) pRsMn ho gey[<br />

pUrw guru; AK´au jw kw mMqR]) ijin pMc mwir.ibdwr gudwry; so pUrw ieh klI<br />

ry] Anuswr pMjW ivkwrW nUM ij`qx vwly gurU pRmysr jI(pUrw) pUry guru jI hn[ (jw)<br />

ijn@W kw(mMqR) aupdyS, vwihgurU mMqR, gurbwxI jI, (AK´au) nws qoN rihq, Aibnws<br />

inrMkwr srUp hn[ XQw:- bwxI mMqR.mhw purKn kI; mnih auqwrn mwn kau])<br />

vwhu vwhu bwxI inrMkwr hY; iqsu jyvfu, Avru n koie]) vwihgurU gurU mMqR hY ; jp<br />

haumYN KoeI]<br />

AMimRq idRsit pyKY; hoie sMq] Anq klwvwn sd sdw myhrvwn pUry gurU jI,<br />

bRhmigAwnI kI idRsit; AMimRqu brsI]) nwnk ndrI; ndir inhwl] Anuswr ijs<br />

’qy pUrn ikRpw sihq, AMimRq(idRsit) ing@w nwl(pyKY) q`kdy hn, auh rwKS fwkU<br />

BI, (sMq) shx sIl sMqM; sm imqRs´ durjnh] Anuswr suAws 2 nwm jpx vwly<br />

SihnSIl SWq Awqmw, gurU jI dy pUrn sMq jI hoie jWdy hn, aus dy AMdr<br />

Aibnws vwihgurU Ajpw jwp clw idMdy hn[ ikauN jo Awp jI dI idRstI’c swry<br />

^zwny hn[ XQw:- srb inDwn; jw kI idRstI mwih]) AimA idRsit suB krY; hrY<br />

AG pwp skl ml]<br />

www.Gursevak.com<br />

657<br />

q`qkrw


gux ibAMq; kImiq nhI pwie]) nwnk.inrguix guxu kry; guxvMiqAw.guxu dy]<br />

Anuswr sB qy vfw siqguru nwnku; jI dy, iKmw DIrj sihnSIlqw inmRqw gRIbI,<br />

inRivkwrqw inrvYrqw inrlypqw Awid AnMq SuB guxW dIAW Anq klW sihq<br />

ivsmwd gux ibAMq hn[ Awp jI dy Amolk guxW dI kImiq nhI(pwie) pweI jw<br />

skdI jI[ XQw:- qyry gux bhuqy, mY eyku n jwixAw; mY mUrK ikCu dIjY] pRxviq<br />

nwnk.suix myry swihbw; fubdw pQru lIjY] 4] 4]) iqs ikAw guxw kw, AMqu n<br />

pwieAw; hau gwvw sbid vIcwrI] hir jIau jpI.hir jIau swlwhI; ivchu Awpu<br />

invwrI] 10]) qU gux swgru; Avgux mohI]) hir ky gun.bhuq bhuq bhu soBw; hm<br />

quC kir kir brnQy] hmrI miq.vsgiq pRB qumrY; jn nwnk ky pRB smrQy])<br />

hmrI ijhbw eyk pRB; hir ky gux Agm AQwh] hm ikau kir jph ieAwixAw;<br />

hir qum vf Agm Agwh] hir dyhu pRBU miq aUqmw; gur siqgur kY pig pwh]<br />

sqsMgiq hir myil pRB; hm pwpI sMig qrwh] jn nwnk kau.hir bKis lYhu; hir<br />

quTY myil imlwh] hir ikrpw kir.suix bynqI; hm pwpI ikrm qrwh] 1]<br />

nwnk ijsu BwvY; iqsu ley imlwie] 4] prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU<br />

sRI gurU nwnk dyv swihb mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy hn:- ijsu ipAwry gursyvk jI<br />

nUM, pUry gurU jI dy drSn, s`cy crn-kml, pUry gurU jI dw mMqR, pUry gurU jI dy byAMq<br />

gux(BwvY) BwauNdy hn, iqsu nUM Akwl purKu jI, Awpxy nwl.imlwie(ley) lYNdy hn[<br />

vw gurU pRmysr jI nUM, ijsu Awpxy ipAwry syvk jI nUM imlwauxw(BwvY) BwauNdw hY,<br />

iqsu nUM Awpxy nwl.imlwie (ley) lYNdy hn] 4] XQw:- Aink klw; lKI nh<br />

jwie] ijsu BwvY; iqsu ley imlwie]<br />

ijhbw eyk; ausqiq Anyk]) bilhwrI gur Awpxy; idauhwVI sd vwr]<br />

Anuswr dwsn dws gurU pRmysr jI qoN hmySw hI kurbwn jWdw hY[ dwsn dws dI<br />

ijhbw eyk hY, pRgtu sgl hir Bvn mih; jnu nwnku gur pwrbRhm] Anuswr<br />

pwrbRhm s`c srUp Anq klwvwn pUrn myhrvwn, gurU pRmysr jI dI(ausqiq)<br />

mihmw Anyk hY jI[ XQw:- ijhvw eyk; kvn gun khIAY] bysumwr byAMq suAwmI;<br />

qyro.AMqu n iknhI lhIAY]) hmrI ijhbw eyk pRB; hir ky gux Agm AQwh hm<br />

ikau kir jph ieAwixAw; hir qum vf Agm Agwh]) hir ky gun.bhuq bhuq bhu<br />

soBw; hm quC kir kir brnQy] hmrI miq.vsgiq pRB qumrY; jn nwnk ky pRB<br />

smrQy]<br />

www.Gursevak.com<br />

658<br />

q`qkrw


siq purK; pUrn ibbyk] prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gMRQ swihb pUrn<br />

bRhm(siq) s`cy Akwl purK(ibbyk) bRhmigAwn sihq hn[ XQw:- gurmuiK.buFy<br />

kdy nwhI; ijn@w AMqir.suriq igAwnu] sdw sdw hir gux rvih; AMqir shj<br />

iDAwnu] Eie sdw Anµid ibbyk rhih; duiK suiK eyk smwin] iqnw ndrI ieko<br />

AwieAw; sBu Awqm rwmu pCwnu] 44]) gurdyv sWiq siq buiD mUriq; gurdyv<br />

pwrs prs prw]<br />

kwhU bol; n phucq pRwnI] Agm Agocr; pRB inrbwnI] 1.prmpUjnIk<br />

siqgurU swihb jI, siq purK srb ivAwpI srb pRkwSk vwihgurU jI, srUp hn[<br />

Awpxy inrgun srUp duAwrw, AsMK bRhmMfW nUM rcn, AnMq sUrjW cMdRimAW Aqy<br />

jIAW dy ieMidRAW nUM pRkwSx vwly, jIAW dI ijMd jwn hn[ pRwxI’c Awpxw koeI<br />

bl nhIN, vwihgurU siqgurU swihb jI dy bl nwl cldw hY[ ies qr@W gurU pRmysr<br />

jI dy SuB bol hn, kwm kRoD AOgux ivkwrW nUM iqAwgx dy, (kwhU) iksy BI durl`B<br />

Amolk bol nUM, Awpxy ijsmwnI Aqy ieMidRAW dy bl krky, isAwnp cqurweI<br />

ihkmq hu`jq krky, pRwnI(n) nhIN(phucq) phuMc skdw, Bwv kmw nhIN skdw[<br />

mMd sMklp izAwdw sOxW izAwdw Kwxw, inMdw cuglI kOVw bolxw Awid doSW dw<br />

iqAwgxw ies nUM AOKw hY[ gurU pRmysr jI dI ikRpw nwl hI pRwpqI hY[ XQw:-<br />

ieksu.n pujih bol; jy pUry pUrw kir imlY] 2.(pRB) DMn vwihgurU mh`lw pMjvW jI,<br />

smR`Q Anq klwvwn inrgun inrMkwr pUrn bRhm jI dy srgun srUp, s`cy su`cy au~cy<br />

pUrn gurU Avqwr jI, (Agocr) suqMqR(Agm) (A+gm) (gm) sog qoN(A) rihq,<br />

(inrbwnI) bMDn qoN rihq, (inr+bwnI) (bwnI) d`uKW qoN(inr) rihq hn[ pRwnI<br />

hMgqw sihq dwvy dy (kwhU) iksy BI bol krky, Agm Agocr; pRB inrbwnI] gurU<br />

pRmysr jI dI AiqAMq au~cI su`cI bRhm AvsQw q`k (n) nhIN(phucq) phuMc skdw,<br />

Bwv gurU jI vWg Dur kI bwxI nhIN aucwr skdw[ ijvyN ipRQIcMd, gurU pRmysr jI<br />

nwl r`jvIN eIrKw vYr krky phuMc nhIN sikAw[ XQw:- glI.jogu n hoeI] eyk<br />

idRsit kir smsir jwxY; jogI khIAY soeI] 1]) siqgur kI rIsY, hoir kcu ipcu<br />

boldy; sy kUiVAwr kUVy JiV pVIAY]<br />

inrwhwr inrvYr suKdweI]) jIAw kw Awhwru jIA; Kwxw eyhu kryie] ivic<br />

aupwey swierw; iqnw iB swr kryie] nwnk.icMqw mq krhu; icMqw iqs hI hyie]<br />

1] Anuswr Ahwr Kwx vwly jIA, jIAW nUM hr smyN KweI hI jWdy hn, pr ivsmwd<br />

www.Gursevak.com<br />

659<br />

q`qkrw


srb ivAwpI Ajpw jwp vwihgurU jI (inrwhwr) (inrw+hwr) (hwr) Ahwr<br />

qoN(inrw) rihq inrwhwr hn, Bwv jIAW nUUM KWdy nhIN, sgoN.srb jIAw; Awpy<br />

pRiqpwl] hn[ (inrvYr) vYr qoN(inr) rihq, sdw sdw; qUM hY suKdweI]<br />

Anuswr(suKdweI) suK dwqy inrml inrBau hn[ vw vwihgurU inrMkwr Ajpw jwp<br />

inrgun bRhm jI, (inrwhwr) (inrw+hwr) vYr rUpI(hwr) Ahwr qoN(inrw) rihq,<br />

inrvYr suKdweI hn[ swfy kilju`gI jIAW dy rom 2 AMdr vYr idRV hY, ies leI<br />

jb DwrY; koaU bYrI mIqu] qb lgu; inhclu nwhI cIqu] Anuswr mn Ac`l nhIN<br />

huMdw, AMdr vYr hoxy krky, inrwhwr inrvYr suKdweI] vwihgurU jI dy drSn nhIN<br />

huMdy, vYr Bwv’c v`fy 2 ie`k dUjy nUM mwridAW mridAW jnmW 2’c, kSt Bogdy<br />

rihMdy hn, pr DMn gurU pRmysr jI vYr krn vwilAW nwl BI vYr nhIN krdy[<br />

XQw:- inrhwrI kysv inrvYrw] koit jnw; jw ky pUjih pYrw]) inrwhwrI inrvYru<br />

smwieAw] Dwir Kylu; cqurBuju khwieAw] inrvYr purK; siqgur pRB dwqy] hm<br />

AprwDI; qum@ bKswqy]) sMq gurU.vYr krY n.iksU sMg, vrqY sB kY ihq mY.Aiq hI<br />

Aiq hI[ (dwsn dws) {pyRm pRcwr:- Ahwr Kwx vwly jIA, jIAW nUM hr smyN KweI<br />

hI jWdy hn, ies leI AsIN BI hr vyly jIA KWdy hW[ ie`k swh lYNdy hW, qW byAMq<br />

jIA mr jWdy hn[ Kwx bwry swnMU kI hukm hY?nwm jp 2 jpw 2 ky, sMqoK sihq<br />

Ckxw, piv`qR AMimRq hY[ XQw:- Kwxw pIxw pivqRü hY; idqonu irjku sMbwih]<br />

nwnk.ijn@I gurmuiK buiJAw; iqn@w sUqku nwih] 3] zor zulm qoN mnwhI krdy hn[<br />

fwkU kwql prwieAw h`k lu`t ky, murdwr KWdy hn[ XQw:- hku prwieAw nwnkw;<br />

ausu sUAr.ausu gwie] guru pIru.hwmw qw Bry; jw murdwru n Kwie]) kUVu boil;<br />

murdwru Kwie] AvrI no; smJwvix jwie] muTw Awip; muhwey swQY] nwnk.AYsw<br />

AwgU jwpY]) AsMK gl vF; hiqAw kmwih] AsMK pwpI; pwpu kir jwih] dMBI nUM<br />

mMg Kwx qoN mn@whI hY[ XQw:- inrMkwir; jo rhY smwie] kwhy; BIiKAw mMgix<br />

jwie]) jogI hovw jig Bvw; Gir Gir BIiKAw lyau] drgh.lyKw mMgIAY; iksu iksu<br />

auqru dyau]) ieik Bgvw vysu kir iPrih; jogI sMinAwsw] AMdir iqRsnw bhuqu;<br />

Cwdn Bojn kI Awsw] ibrQw jnmu gvwie; n igrhI.n audwsw] jmkwlu isrhu n<br />

auqrY; iqRibiD mnsw] so inrwhwr vwhigurU jI nMU jp 2 ky, sMqoK pRwpq krky,<br />

zulm iqAwg ky, hir crxI ic`q lwaux dw SuB s`cw aupdyS hY[ XQw:- so<br />

sMinAwsI.jo siqgur syvY; ivchu Awpu gvwey] Cwdn Bojn kI.Aws n kreI; AicMqu<br />

www.Gursevak.com<br />

660<br />

q`qkrw


imlY so pwey] bkY n bolY.iKmw Dnu sMgRhY ; qwmsu nwim jlwey] Dnu igrhI sMinAwsI<br />

jogI; ij hir crxI icqu lwey] 7]<br />

qw kI kImiq; iknY n pweI] 1.Epiq prlau; iKn mih krqw] Awip<br />

Alypw; inrgunu rhqw]) iKn mih; Qwip auQwpnhwrw] AMqu nhI ikCu; pwrwvwrw])<br />

iKn mih Qwip auQwpnhwry; kudriq.kIm n phI] Anuswr ie`k iKn’c AsMK<br />

bRhmMf nMU rcx, lYA krn nUM smR`Q hn, ies leI(qw) iqn@W Bwv inrwhwr inrvYr<br />

suKdweI] bRhm jI kI kImiq, (iknY) iksy ny(n) nhIN pweI[ XQw:- kImiq<br />

pwie; n kihAw jwie] khxY vwly; qyry rhy smwie] 1] vfy myry swihbw; gihr<br />

gMBIrw guxI ghIrw] koie n jwxY; qyrw kyqw kyvfu cIrw] 1]) isrIrwgu mhlw 1]<br />

koit kotI myrI Awrjw; pvxu pIAxu AipAwau] cMdu sUrju duie.guPY n dyKw;<br />

supnY.saux n Qwau] BI qyrI kImiq nw pvY; hau.kyvfu AwKw nwau] 1] swcw<br />

inrMkwru; inj Qwie] suix suix AwKxu AwKxw; jy BwvY kry qmwie] 1] rhwau]<br />

kusw ktIAw vwr vwr; pIsix pIsw pwie] AgI syqI jwlIAw; Bsm syqI ril<br />

jwau] BI qyrI kImiq nw pvY; hau.kyvfu AwKw nwau] 2] pMKI hoie kY.jy Bvw; sY<br />

AsmwnI jwau] ndrI iksY n AwvaU; nw ikCu pIAw.n Kwau] BI qyrI kImiq nw<br />

pvY; hau.kyvfu AwKw nwau] 3] nwnk. kwgd lK mxw; piV piV kIcY Bwau]<br />

msU.qoit n AwveI; lyKix pauxu clwau] BI qyrI kImiq nw pvY; hau.kyvfu AwKw<br />

nwau]<br />

2.inrwhwr inrvYr suKdweI] qw kI kImiq; iknY n pweI] vwihgurU jI ny,<br />

gurU Avqwr’c pRgt ho ky, vwihgurU jI dI ^Ub bMdgI kIqI krweI, klju`gI jIAW<br />

nUM gurU mrXwdw gurU ieiqhws gurbwxI jI b^Sy[ Awp vwihgurU jI au~bldI dyZ’c<br />

bYTy, r`b jI qoN kurbwn hoey, byAMq is`K is`KxIAW kurbwn kIqy[ prmpiv`qR CyvyN<br />

jwmyN AMdr, sB qoN A`gy ho ky DrmXu`D ij`qy hn[ prmpiv`qR prmpUjnIk nOvyN<br />

jwmy’c Awpxy, SuB s`cy mhwn praupkwrI sIs swihb jI kurbwn kIqy hn[<br />

prmpiv`qR prmpUjnIk dsvyN jwmy AMdr, srvMs isMG isMGxIAW kurbwn kr idqy[<br />

(qw) gurdyv siqguru pwrbRhmu prmysru ; gurdyv nwnk hir nmskrw] siqgurU<br />

swihbwn jI dI krnI kmweI sRb ivAwpI ivsmwd Anqklwvwn ndr b^SIS<br />

ikRpw praupkwrW(kI) dI kImiq iknY n pweI[<br />

www.Gursevak.com<br />

661<br />

q`qkrw


Aink Bgq; bMdn inq krih] DMn ivsmwd gurU siqgurU nwnk dyv swihb<br />

jI nUM, AsMK Bgq; gux igAwn vIcwr]) qyrI Bgiq.qyrI Bgiq BMfwr jI; Bry<br />

byAMq byAMqw] qyry Bgq.qyry Bgq slwhin quDu jI; hir Aink Anyk Anµqw] qyrI<br />

Aink.qyrI Aink, krih hir pUjw jI; qpu qwpih jpih byAMqw] Anuswr AsMK<br />

bRhmMf ’c(Aink) AnykW Bgq jn, hr smyN inq 2 hI, mn bwxI rom 2 krky,<br />

fMfauiq bMdn Ainkbwr Anuswr fMfy vWg lMmy pY ky, fMfauq nmskwr Ainkbwr<br />

kridAW, (bMdn) h`Q joV ky m`Qw tykxw(krih) krdy rihMdy hn[ XQw:- muin mn<br />

pRnwm]) myrw siqguru ipAwrw; ikqu ibiD imlY] hau.iKnu iKnu krI nmskwru; myrw<br />

guru pUrw ikau imlY] 1]) Awid gur ey; nmh] ugwid gur ey; nmh] siqgur ey;<br />

nmh] sRI gurdyv ey; nmh]<br />

crn kml; ihrdY ismrih] 1.ijvyN kml sohxw huMdw hY, iqvyN gurU pRmysr jI<br />

dy s`cy crn-kml AiqAMq hI suMdr sohxy hn[ ijvyN kml sRovr qy mINh dy pwxI<br />

qoN inrlyp huMdw hY, iqvyN gurU pRmysr jI dy s`cy crn-kml, mINh dy pwxI vWg,<br />

surg dy BogW dI ie`Cw qy hyTly pwxI vWg, ies lok dy pdwrQW ivkwrW qoN, inrlyp<br />

hn[ XQw:- mY nIry.Aink Bojn bhu ibMjn; iqn isau.idRsit n krY rucWgY]) hir<br />

risk bYrwgI.nwim ilv lwgI; kqhu.n jwie inKyiDAw]) jy DrqI sB kMcnu kir<br />

dIjY; ibnu nwvY, Avru n BwieAw rwm] siqgurU swihb jI dy mweI; crn gur mITy]<br />

im`Ty sohxy inrlyp s`cy crn (kml) kmlW nUM, Anyk Bgq jn(ihrdY) irdy ’c,<br />

pUrn pRym nmskwr sihq (ismrih) Xwd krdy hn[ vw ihrdY.crx sbdu siqgur<br />

ko; nwnk.bWiDE pwl] Anuswr gursbd jI hI crn-kml hn[ gursbd rUpI s`cy<br />

suMdr sohxy inrlyp im`Ty crn(kml) kmlW nUM, pRymI Bgq jn Awpxy ihrdY ’c<br />

pUrn pRym nwl(ismrih) Xwd krdy hn[<br />

sd bilhwrI; siqgur Apny] nwnk ijsu pRswid; AYsw pRBu jpny] 5]<br />

siqgurU nwnk dyv Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin<br />

mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI<br />

ivsmwd rMg ’c lIn ho ky &urmwauNdy hn:- dwsn dws Apny prmpUjnIk s`cy<br />

siqgur.jI qoN, sd(bilhwrI) kurbwn jWdw hY[ XQw:- nwrwien nrpiq;<br />

nmskwrY] AYsy gur kau.bil bil jweIAY; Awip mukqu, moih qwrY]) gur Apuny<br />

aUpir; bil jweIAY]) Apuny siqgur kY bilhwrY] (ijsu) ijn@W dI, pRkwS srUp sRb<br />

www.Gursevak.com<br />

662<br />

q`qkrw


ivAwpI ivsmwd Anq klwvwn s`cI(pRswid) ikRpw hI ikRpw nwl, (AYsw) AYsy<br />

ivsmwd Anyk ausqq dy mwlk, (pRBu) srb klw sm`RQ Akwl purKu jI , rom 2 krky<br />

ivsmwdI rMg’c dwsn dws jpny kIqy hn] 5]<br />

iehu hir rsu; pwvY jnu koie] vwihgurU jI Awpxy syvk qy jo, Ehu DnvMqu;<br />

kulvMqu piqvMqu] jIvn mukiq; ijsu irdY BgvMqu] mhwn au~cI gurmuiK AvsQw vwlI<br />

b^iSS krdy hn, so &urmw rhy hn:- prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU swihb jI,<br />

ismrn pRymw-BgqI krn vwly, gursbd kQw kIrqn in`qnym gurbwxI jI dw ^Ub<br />

AiBAws krn vwly, Awpxy ipAwry gursyvk jI dy irdy’coN AMimRq muK’c Byjdy rihMdy<br />

hn[ gurpRswid irdy ’coN AMimRq rs au~T ky, muK’c inrXqn Awaux vwly, iehu(hir)<br />

vwihgurU jI dy bRhmwnMd rsu nUM, (koie) koeI ivrly gurmuiK(jnu) Bgq jI hI(pwvY)<br />

pwauNdy hn[ XQw:- hir rsu pIvY; Almsqu mqvwrw]<br />

AMimRqu pIvY; Amru so hoie] pMjW ipAwirAW duAwrw, KMfy bwty dw AMimRq Ck ky,<br />

gurbwxI ismrn AiBAws duAwrw, gurW dw b^iSAw AMimRq irdy’coN au~T ky muK’c<br />

Awaux qoN, ijhVy gurmuiK jn sdw AMimRqu (pIvY) pINdy hn[ (so) auh gurU ipAwry<br />

s`icAwry inrwry(Amru) mrn qoN rihq hoie jWdy hn[ XQw:- pI AMimRqu AwGwinAw;<br />

guir.Amr krwieAw]<br />

ausu purK kw; nwhI kdy ibnws] jw kY min; pRgty gunqws] (jw) ijs gurmuiK<br />

ipAwry s`icAwry gurU jI dy qwry(kY) dy min ’c, sB gux.iks hI nwih; hir pUr<br />

BMfwrIAw] Anuswr(gunqws) siq sMqoK dieAw Drm inmRqw sihnSIlqw gRIbI pRym<br />

ivrwg, iqAwg, inrAiBmwnqw iKmw DIrj inrvYrqw inrlypqw Awid, sRb ivAwpI<br />

mhW ivsmwd, AnMq SuB guxW dy pUrn BMfwry vwihgurU jI Awp pRgty hn[ XQw:-<br />

Andu BieAw vfBwgIho; igRih pRgty pRB Awie jIau] ausu pUrn gurmuiK purK jI(kw)<br />

dw, kwL krky kdy(ibnws) nws nwhI huMdw[ XQw:- inhclu scu Kudwie eyku; Kudwie<br />

bMdw AibnwsI]) iQru pwrbRhmu prmysro; syvku iQru hosI]) hir ky syvk.jo hir Bwey;<br />

iqn@ kI kQw inrwrI ry] Awvih n jwih.n kbhU mrqy; pwrbRhm sMgwrI ry]) vw.Aiq<br />

sMudr.kulIn cqur; muiK i|AwnI DnvMq] imrqk khIAih.nwnkw; ijh pRIiq<br />

nhI.BgvMq] Anuswr kukrm krny krky, ausu purK kw; vwihgurU jI v`loN kdy ibnws<br />

nwhI huMdw[<br />

AwT phr; hir kw nwmu lyie] nwm rsIey gurmuiK ipAwry jI AwT phr,<br />

prmpUjnIk (hir) DMn vwihgurU gurqw ibrwjmwn siqgurU gRMQ swihb jI(kw) dy<br />

www.Gursevak.com<br />

663<br />

q`qkrw


^Sy, prmpiv`qR SuB s`cy(nwmu) gurSbd, Awpxy idl idmwZ’c(lyie) lYNdy hn,<br />

(lyie) aucwrdy hn[ XQw:- AwT phr; ijsu ivsrih nwhI] giq hovY nwnk; iqsu<br />

lig pweI]<br />

scu aupdysu; syvk kau dyie] ju`go ju`g sd sdw gurqw ibrwjmwn gurU pRmysr<br />

jI nwl juVy hoey nwm rsIey, A`Ty phr AMimRq pIx vwly gurmuiK mhWpurS, gurU<br />

swihb jI dy ipAwry gur syvk jI(kau) nUM, Awpxw ipAwrw gur BweI jwx ky, gurU<br />

jI dy s`cy crn-kmlW nwl juVn joVn leI gur sbd dw prmpiv`qR SuB(scu) s`cw<br />

aupdysu, pUrn ipAwr siqkwr nwl, Juk 2 ky nmskwrW kridAW(dyie) idMdy hn[<br />

XQw:- gurU isKu.isKu gurU hY ; eyko gur aupdysu clwey] kMnW bwtI ku`rrrU, qUM myrw<br />

cylw, mYN qyrw g`urrrU[ Apxw mn GVq aupdyS nhIN idMdy[<br />

moh mwieAw kY sMig; n lypu] mn mih rwKY; hir hir eyku]) jnm mrx duhhU<br />

mih nwhI; jn praupkwrI Awey] jIA dwnu dy BgqI lwiein; hir isau lYin<br />

imlwey] Anuswr praupkwrI gurU ipAwry svwry siqkwry gurmuiK jI, (eyku) ie`k<br />

AdYÍq rUp(hir) inrgun bRhm jI, aun@W dy prm pUjnIk srgun srUp(hir)<br />

prmpUjnIk DMn s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb inrguxu srguxu; Awpy soeI]<br />

pUrn bRhm srUp jI nUM, Awpxy mn(mih) ’c vsw ky(rwKY) r`Kdy hn[ sRIrW dy moh,<br />

rjo qmo sqo iqRguxI mwieAw(kY) dy sMig(lypu) ilpwiemwn, K`cq(n) nhIN huMdy[<br />

XQw:- bRhmigAwnI; sdw inrlyp] jYsy jl mih; kml Alyp]) srbqR<br />

rmxM.goibMdh; nwnk.lyp Cyp n ilp´qy]<br />

AMDkwr; dIpk prgwsy] nwnk.Brm moh duK; qh qy nwsy] 6] prmpUjnIk<br />

DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb Drin ggn nv KMf mih; joiq<br />

sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk<br />

mh`lw pMjvW swihb jI &urmwauNdy hn:- hir rs pIx vwly Amr purK, A`Ty pihr<br />

nwm jpx jpwaux vwly, Awpxy mn’c vwihgurU jI nUM vswaux vwly pRymI, nwm rsIey<br />

mhwn praupkwrI gurmuiK ipAwry s`icAwry mhWpurS gursyvk dy irdy’c, AigAwn<br />

dy(AMDkwr) hn@yry’c, pUry gurU jI duAwrw gurSbd vw igAwn rUpI dIvw vw bRhm<br />

rUpI(dIpk) dIvw (prgwsy) jgy hn, (qh) iq`Qy gursyvk jI dy irdy (qy) qoN, Brm<br />

Anyk qr@W dw moh qy Anyk qr@W dy duK(nwsy) n`s jWdy hn] 6]<br />

www.Gursevak.com<br />

664<br />

q`qkrw


77.qpiq mwih; TwiF vrqweI] Andu BieAw; duK nwTy BweI] prmpUjnIk<br />

vwihgurU mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy hn:- dwsn dws ny gurU jI dI swDsMgq’c,<br />

Ajpw jwp vwihgurU jI jpy jpwey[ DMn gurU pRmysr jI ny, swc nwm kI AMimRq<br />

vrKw] krky, iqRSnw PYSn loB hyq rog ivkwr eIrKw vYr kRoD dI(qpiq)<br />

qpS(mwih) ’c, dwsn dws dy irdy ’c, kljuig.rQu Agin kw; kUVu AgY rQvwhu])<br />

Agin swgr; bUfq sMswrw] Anuswr A`g dy smuMdR sMswr’c, swry doSW ivkwrW dI<br />

inivrqI rUp(TwiF) TMF(vrqweI) vrqw idqI[ Gwl isAwxp aukiq n myrI; pUrY<br />

gurU kmweI] Anuswr pUry gurU jI dI ibAMq kmweI ikRpw duAwrw, hy BweI!dwsndws<br />

dy, duKu ivCoVw; ieku duKu BUK] ieku duKu; skqvwr jmdUq]) ivDx KUhI; muMD<br />

iekylI] nw koo swQI; nw ko bylI]) sMsw iehu sMswru hY; jnm mrx ivic duK<br />

sbwieAw] Anuswr jnm mrn rog klyS ivkwr AOguxW qy vwihgurU jI dy ivCoVy dy<br />

duK(nwTy) n`T gey, Ando Andu Gxw; mY so pRBu fITw rwm] Anuswr(Andu) AnMd<br />

srUp bRhm jI pRwpq(BieAw) ho gey hn[ XQw:- TwiF pweI; krqwry] qwpu; Coif<br />

gieAw prvwry]) sWiq pweI; guir siqguir pUry] suK aupjy; bwjy Anhd qUry])<br />

blqo jlqo qauikAw; gur cMdnu sIqlwieE] 1] AigAwn AMDyrw imit gieAw;<br />

gur igAwnu dIpwieE] 2]) mwJ mhlw 5] hukmI; vrsx lwgy myhw] swjn sMq<br />

imil; nwmu jpyhw] sIql sWiq shj suKu pwieAw; TwiF pweI.pRiB Awpy jIau] 1]<br />

sBu ikCu; bhuqo bhuqu aupwieAw] kir ikrpw pRiB; sgl rjwieAw] dwiq<br />

krhu.myry dwqwrw; jIA jMq siB DRwpy jIau] 2] scw swihbu; scI nweI] gur<br />

prswid iqsu sdw iDAweI] jnm mrx BY kwty mohw; ibnsy sog sMqwpy jIau] 3]<br />

swis swis nwnku swlwhy] ismrq nwmu; kwty siB Pwhy] pUrn Aws krI iKn<br />

Biqir; hir hir hir gux jwpy jIau] 4] 27] 34]<br />

swKI:- DMn hn DMn hn DMn hn, vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU goibMd isMG<br />

swihb mhwrwj jI DMn hn, Awpxy inrgun srUp jI duAwrw AnMq sUrjW cMdRimAW<br />

ibjlIAW AgnIAW titAwixAW nUM hux pRkwS rhy hn[ jw kI idRsit AMimRqDwr,<br />

kwluK Kin auqwr; iqmr Aig´wn jwih.drs duAwr] BwrI bIr-rs, AMimRq dy dwqy,<br />

gur nwnk dyv goivMd rUp] s`cy pwiqswhjI ny, 1761 sMmq 6 poh dI TMFI Twr<br />

vYrwg iqAwg vwlI kwlI rwq nUM, iklw sRI AnMdgV@ swihb jI qoN qury[ mnu qnu<br />

kwit dyau.gur AwgY; ijin.hir pRB mwrgu pMQu idKeIAw] Anuswr gurU ipAwry svwry<br />

www.Gursevak.com<br />

665<br />

q`qkrw


siqkwry gurU lwfly isMG swihbwn jI, bVI hI sUrmgqI bhwdrI nwl zwlmW nwl<br />

lVidAW, ShIdIAW pwauNidAW qury Awey[ sRI gurU swihb jI ny srsw ndI iknwry, sRI<br />

pRvwr ivCoVw swihb jI ivKy, suMdr dIvwn sjwey, sRI Awsw jI dI vwr dw rs iBMnw<br />

kIrqn kIqw[ s`cy gurU jI dy AqIrQ bhwdrW sUrbIrW dlyrW SyrW ny, sRI AnMdpur<br />

swihb jI qoN ropV q`k ie`k l`K zwlm k`t v`F ky s`Qr ivCw idqy, jmpur phuMcw<br />

idqy[ ropV ivKy gurU pyRmI Bgq AiqAMq SrDwlU, gurU jI dy b^Sy hoey inhMgKW jI dw<br />

B`Tw sI[ gurmuiK inhMgKW jI dy mzdUrW nUM gurU pRmysr jI ny puiCAw, “BweI!sRI<br />

rhrwis swihb jI pV@n leI QW d`so?” byvkU&W ny qrk nwl ikhw, “Awh roVW dw<br />

m`cdw B`Tw hY[ ”gurU jI dy AiqAMq ipAwry nIly GoVy ny pOV r`Ky qW B`Tw TMFw ho<br />

igAw[ XQw:- blqo jlqo qauikAw; gur cMdnu sIqlwieE] nIly dy pOVW dy inSwn<br />

gurduAwrw sRI B`Tw swihb jI’c hux hwzr hn[ pRymI SrDwlU hr smyN drSn krky<br />

nmskwrW krdy rihMdy hn[ gurmuiK ipAwry v`fBwgy sBwgy BweI dieAw isMG swihb<br />

jI ny duSwlw ivCw idqw, s`cy pwiqswhjI sj gey[ kMGw krky, sRI rhrwis swihb jI<br />

dw prmpiv`qR AMimRq pwT kIqw[ sRI B`Ty swihb jI dy mwlk, gurmuiK ipAwry<br />

inhMgKW jI dw n`gr kotlw inhMgKW pws hI hY[ ijauN hI ien@W nUM pqw l`gw ik gurU<br />

pRmysr jI Awp Awey hn, bVy hI ipAwr auqSwh aumwh nwl, pyRm BytwvW lY ky cyrI<br />

dwsI bx ky B`jy 2 Awey[ gurU pRmysr jI dy prmpiv`qR SuB s`cy crn -kmlW’qy Awpxw<br />

m`Qw r`iKAw[ sIsu inhwrau; crx qil DUir muiK lwvau] 1]) imst bcn bynqI<br />

krau; dIn kI inAweI] Anuswr bVI hI dInqw gRIbI nwl pyRm bynqI kIqI, “hy gRIb<br />

invwz s`cy pwiqswhjIE!nOkr mhW mUrK hn, ien@W dI ZlqI dI muAw&I b^So jI[<br />

dwsn dws nUM Awp jI ny jo gRIb^wnw b^iSAw hY, ies’c prmpiv`qR suMdr sohxy s`cy<br />

im`Ty ipAwry crn-kml pwau jI[ ”AsMK jp; AsMK Bwau] Anuswr AsMK pyRm sihq<br />

pUrn ivsmwd iekwgRqw nwl, SuB s`cI pyRm bynqI kIqI[ l`K KuSIAW pweIAW[ gurU<br />

pRmysr jI ny FwL pySkbz sRI swihb jI dI mhwn b^SS kIqI, SuB Amolk vr<br />

b^Sy, “hy ipAwry jI!pUrn pyRm sihq ien@W dw pUjn krnw, inhwl hovoNgy[ inhwl!<br />

inhwl!inhwl!”so gurU pRmysr jI dy suMdr nIly GoVy dy pOVW, gurU jI dy prmpiv`qR<br />

prmpUjnIk SuB s`cy crn-kml pwauNxy krky, m`cdw B`Tw TMFw ho igAw, gurduAwrw<br />

sRI B`Tw swihb jI bx gey hn, ie`Qy nIly dy pOV hn, ieh qpq’c TMF vrqw idqI[<br />

ie`QyI ilKw hY:- qpiq mwih; TwiF vrqweI] Andu BieAw; duK nwTy BweI]<br />

www.Gursevak.com<br />

666<br />

q`qkrw


jnm mrn ky; imty AMdysy] swDU ky; pUrn aupdysy] pUrn myhrvwn<br />

Anqklwvwn (swDU) gurU pRmysr mh`lw 4 jI(ky) dy pUrn(aupdysy) aupdyS nMU pRwpq<br />

krky, dwsn dws dy jnm mrn ky kSt dy(AMdysy) sMsy imty hn[ XQw:- hau mnu<br />

ArpI.sBu qnu ArpI; ArpI siB dysw] hau isru ArpI.iqsu mIq ipAwry; jo pRB<br />

dyie sdysw] AripAw q sIsu.suQwin gur pih; sMig pRBU idKwieAw] iKn mwih<br />

sglw dUKu imitAw; mnhu icMidAw pwieAw] idnu rYix rlIAw.krY kwmix; imty<br />

sgl AMdysw] ibnvMiq nwnku.kMqu imilAw; loVqy hm jYsw] 3]<br />

jMmx mrn kSt bwry srb ivAwpI ivsmwd pRymmeI gurpRswid SuB ivcwr:-<br />

ijvyN suinAwrw qwr nUM pqlI krn leI, jMqRI dy bRIk Cyk iv`cdI iK`cdw hY, iqvyN<br />

b`cy nUM jMmx vyly bhuq kSt huMdw hY, ijs krky rox dI Avwz AwauNdI hY, keI b`cy<br />

jMmdy hI mr jWdy hn[ keI b`cy pu`Ty jMmdy hn[ ib`CU dI Ku`f swhmxy p`Qr r`Kx<br />

qoN, p`Qr’qy fMg mwrn qoN sMKIAw zihr bxdI hY[ SwsqRW ’c s`qR hzwr ib`CU dy fMg<br />

ijqnw mrn dw kSt d`isAw hY[ mOq smyN kSt AwauNx qoN mlmUqR inkl jWdw hY[<br />

gurqw ibrwjmwn gurU pRmysr jI Awpxy ^ry ipAwry s`icAwry is`K syvk ijauNdy 2 nUM<br />

hI Awpxy ivAwpk srUp’c lIn kr lYNdy hn[ Awpxy pRymI dy lUM 2’c vs ky<br />

ivsmwd iekwgRqw b^Sdy hn[ aus dy kSt Awpxy’qy shwr lYNdy hn[<br />

Bau cUkw; inrBau hoie bsy] vwihgurU mh`lw pMjvW jI, gurpRswid nwnk scu<br />

khY] Anuswr s`c kih rhy hn:- pUry gurU swihbwn jI dy pUry aupdyS, srb<br />

ivAwpI Agm Apwr pRkwS srUp ivsmwd s`cI ikRpw duAwrw, dwsn dws dw aupoRkq<br />

s`q pRkwr Aqy hr qr@W dw Bau(cUkw) cu`ikAw igAw hY, hux(inrBau) BY qoN rihq<br />

hoie ky, gur crn-kmlW’c(bsy) vs irhw hY[ XQw:- inrBau jpY; sgl Bau<br />

imtY]) sB BY imtih; qumwrY nwie]) inrBau hoie rhy ilv eykY; nwnk hir mnu<br />

mwnI]<br />

(n`sy) sgl ibAwiD; mn qy KY nsy] dwsn dws gRIb dy, (KY) nws krn vwly<br />

kwm koRDwid, (sgl) swry(ibAwiD) rog, mn(qy) qoN(nsy) n`s gey[ XQw:- srb<br />

isiD kwrj siB svry AhM rog sgl hI KieAw] koit prwD iKn mih Kau BeI<br />

hY gur imil hir hir kihAw] 1]<br />

www.Gursevak.com<br />

667<br />

q`qkrw


ijs kw sw; iqin ikrpw DwrI] swDsMig; jip nwmu murwrI] (ijs) ijn@W gurU<br />

pRmysr jI kw dw, qumrI srix.qumwrI Awsw; qum hI sjn suhyly] rwKhu rwKnhwr<br />

dieAwlw; nwnk Gr ky goly] Anuswr dwsn dws golw murId Zulwm syvk(sw) hY[<br />

(iqin) iqn@W ny Awp hI ikrpw(DwrI) Dwrnw kIqI hY, ikRpw dy sdky, (swDsMig)<br />

(swD+sMig) (swD) vwihgurU mh`ly 4 jI dy prmpiv`qR s`cy crn-kmlW sMig l`g<br />

ky, vw (swDsMig) siqsMgq jI nwl iml ky, (murwrI) vwihgurU Akwl purKu jI dy<br />

prmpiv`qR SuB s`cy nwmu nUM, dwsn dws gRIb (jip) jpdw jpwauNdw hY[ XQw:- swD<br />

sMig, jpY inrMkwru]<br />

iQiq pweI; cUky BRm gvn] suin nwnk; hir hir jsu sRvn] 7] prmpUjnIk<br />

DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy hn:-<br />

(hir) srb ivAwpI srb dy ADwr huMidAW Awp inrwDwr, srb pRkwSk huMidAW<br />

Awp suqy pRkwS srUp, Anq klwvwn sd sdw myhrvwn inrgun bRhm jI, jugu jugu<br />

swcw; hY BI hosI] Aqy(hir) srgun srUp vwihgurU gurU pRmysr jI dy prmpiv`qR SuB<br />

s`cy jsu gursbd nUM, koit krn dIjih.pRB pRIqm; hir gux suxIAih AibnwsI<br />

rwm] Anuswr kotwn koit(sRvn) kMnW duAwrw, dwsn dws pUrn SrDw qy ivSvwS<br />

sihq(suin) suxdw hY[ suxny krky, dwsn dws ny pUrn bRhm jI ’c(iQiq)<br />

iesiQqI pweI hY, ijs krky cOrwsI l`K jUn’c(gvn) jwx dy(BRm) BRmx, Btkx<br />

cUky gey hn] 7] XQw:- imit gey gvn; pwey ibsRwm] nwnk pRB kY; sd<br />

kurbwn]<br />

inrgunu Awip; srgunu BI EhI] klw Dwir ijin sglI mohI] 1.prm pUjnIk<br />

vwihgurU mh`ly pMjvyN jI nUM , Awpxy AMdr bwhr AsMK pRkwS hI pRkwS Ajpw jwp<br />

inrgun srUp pUrn Agm ivsmwd srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr]<br />

vwihgurU jI, Awpxy srgun srUp dy AsMK sUrjW cMdRimAW qwry mMflW AgnIAW dy<br />

pRkwSk pRyrk, ien@W’c ivAwpk Ajpw jwp kridAW swiKAwq ho rhy hn ik<br />

vwihgurU jI AnMq DrqIAW sUrjW qwry mMflW cMdRimAW jIAW jMqW nUM Bjw rhy hn[<br />

AnMq jIAW jMqW nUM pYdw pwlxw krky mwr rhy hn[ AnMq BgqW nUM nwm jpw ky,<br />

Awpxy drSn b^S rhy hn[ inrgun bRhm jI Awpxy AnMq srUp Dwr ky, gurU jI<br />

nUM drSn b^s rhy hn[ so pUrn gurU jI, gurU pR ymw-BgqI sihq inrgun srgun jI<br />

dI eykqw dI mhW ivsmwdqweI’c lIx &urmw rhy hn:- hy BweI!vwihgurU jI AnMq<br />

www.Gursevak.com<br />

668<br />

q`qkrw


pRkwS hI pRkwS srUup, Awip hI inrgunu srUp hn, Aqy Awpxy’coN pRgt kIqy<br />

srgunu srUp BI EhI hn, Bwv inrgun pRkwS srUp’c, srgun dw pswrw hY Aqy<br />

Awpxy srgun srUp’c, inrgun jI ivAwpk pRkwSk ho rhy hn[ inrgun srgunu<br />

iek`Ty vsdy hn[ (ijin) ijn@W Bwv inrgun bRhm jI ny dwsndws dy AMdr bwhr,<br />

AwpxI Anq klw(Dwir) itkwA ky, dwsndws dI(sglI) swrI surqI mohI hY[<br />

ikauN jo imhrvwnu swihbu imhrvwnu] swihbu myrw imhrvwnu] jIA sgl kau; dyie<br />

dwnu] inrgun bRhm jI, Awpxy AsMK bRhmMf dy pswry srgun srUp dy swry AkwrW<br />

smyq, Awpxw jwp Awp krdy drSn b^S rhy hn[ XQw:- jl Ql mwhy; Awpih<br />

Awp] AwpY jphu; Awpnw jwpu] AYsy Agm ivsmwd Ajpw jwp vwihgurU jI dy<br />

drSnW ’qy moihq ho ky ivsmwd ho rhy hn[<br />

inrgunu srgunu jI dI eykqw dy ArQ smJx leI pyRm vIcwr, nmskwr:-<br />

(inrgunu) inRivkwr inrhMkwr, srb klw BrpUr Anq klwvwn pUrn myhrvwn<br />

vwihgurU jI, hux sB dy AwDwr huMidAW Awp inrwDwr hn[ hux srb dy pRkwSk<br />

huMidAW Awp suqy pRkwS srUp, ivsmwd inrgun bRhm Awpy Awp inrMjn srUp hn[<br />

inrMkwr bRhm jI ny Awpxy srUp’coN, shjy hI AnMq bRhmMf sUrj cMd pRgt kIqy<br />

hn, ien@W’c Awp hux pUrn hn[ inrgun bRhm jI hux AnMq sUrjW cMdRimAW<br />

qwirAW mMflW AgnIAW ibjlIAW titAwixAW nUM pRkwS rhy hn[ ien@W dw Awsrw<br />

BI hux Awp jI Awp hI hn[ AnMq DrqIAW sUrj cMd qwry mMfl smuMdR phwV,<br />

swrI rcnw ibnw QMm@W dy, inrgun bRhm jI ny Awp hI hux Awpxy’c itkweI hoeI<br />

hY[ A`g pwxI nUM swVdI hY[ pwxI A`g buJwauNdw hY[ BwvyN q`q ie`k dUjy dy ivroDI<br />

hn, pr inry nUr pRkwS srUp s`cy bRhm Anq klwvwn jI ny AwpxI Anq klw dyy<br />

Awsry QMm@ ky mrXwdw’c r`Ky hoey hn[ XQw:- Awpy jlu.Awpy Qlu QMm@nu ; Awpy<br />

kIAw.Git Git bwsw]) sgl smgRI; jw kY sUiq proeI] Gt Gt AMqir rivAw<br />

soeI] 2] Anq klwvwn Anq guxW dy mwlk, inrgun bRhm jI ny Awpxy<br />

srUp’coN, shjy inrXqn hI AsMK bRhmMf dI rcnw rcI hY[ ies nUM rc ky, ies’c<br />

pUrn ho rhy hn, Bwv ies qoN v`Kry nhIN hn[ XQw:- qum pUrn.pUir rhy sMpUrn;<br />

hm BI sMig AGwey] swry jIAW dy jIvn rUp hn[ XQw:- sBu jgjIvnu jig Awip<br />

hY; nwnk.jlu jlih smwie] AsMK bRhmMf dy idRStmwn pswry, inrgun bRhm jI ’c<br />

itky hoey, hux srgun srUp vwihgurU jI hn[ XQw:- sgl smgRI; jw kw qnw] jdoN<br />

www.Gursevak.com<br />

669<br />

q`qkrw


cwhux, srgun srUp jI nUM Awpxy’c lIx kr lYxgy[ XQw:- keI bwr; psirE<br />

pwswr] sdw sdw ieku eykMkwr] rcnw qoN pihlW BI inrgun hn, rcnw dy huMidAW,<br />

ies’c ivAwpk pRkwSk, ies dw ADwr hux inrgun bRhm jI ho rhy hn[ AwpxI<br />

ipAwrI rcnw nUM, Awpxy’c lIx krn ip`CoN BI inrgun bRhm jI inry pRkwS hI<br />

pRkwS srUp rihMdy hn[ inrgun bRhm jI hux swfy AMdr bwhr ie`k rs b`JvyN nUr<br />

pRkwS cwnxW dy mhW cwnx s`c s`c s`c Ajpw jwp srUp hnjI[ XQw:- hY BI scu;<br />

nwnk hosI BI scu] 1]<br />

klw Dwir ijin sglI mohI] 2.inrgun vwihgurU jI ny, AwpxI prmpiv`qR sRb<br />

ivAwpI ivsmwd AQwh klw Dwir ky SkqI nwl, Aks mwqR AnMq bRhmMf rcy hn[<br />

rcn nwl prmpiv`qR klw GtI nhIN, sgoN AwpxI prmpiv`qR Anq klw dy Awsry,<br />

AnMq DrqIAW sUrj cMd qwry mMfl smuMdR sumyr prbq Dwr ky, r`Ky hn[ DMn vwihgurU<br />

jI, (ijin) ijn@W ny AQwh klw Dwir ky, AYYfI v`fI rcnw rc ky, ies nUM AwpxI<br />

prmpiv`qR SkqI dy Awsry itkwA ky, mrXwdw ’c r`iKAw hY, Awsrw pRwpq krn<br />

vwlI, (sglI) swrI rcnw Awp jI ny (mohI) moh leI, ikauNik Awsrw dyxw bhuq<br />

v`fI mihmw klw hY, jo hor iksy ’c nhIN hY[<br />

3.prmpiv`qR prmpUjnIk gurU Avqwr’c pRgt ho ky, gurbwxI jI rcx, kQw<br />

kIrqn sunwaux, au~bldI dyZ’c bYTx, m`cdI 2 loh’qy KVHn, cWdnI cONk’c sIs<br />

kurbwn krn, srvMs kurbwn krn, ie`k 2 isMG nUM svw 2 l`K nwl DrmXu`D<br />

lVwaux, srb`q dw Blw krn, Awpxy srUp’coN A`gy gurU Aqy byAMq Amr ShId,<br />

bRhmigAwnI swDU sMq mhMq, dwsn dws Zulwm syvk AMg 2 ktwauNx vwly pRgt krn<br />

rUp(klw) SkqI Dwir ky, (ijin) ijn@W Bwv siqgurU swihbwn jI ny, quJ ibnu; kvnu<br />

rIJwvY qohI] qyro rUpu sgl dyiK mohI] 1] Anuswr(sglI) swrI rcnw, Awpxy<br />

ivsmwdI praupkwrI kOqkW’qy mohI hY[ ijvyN DMn gurU pRmysr mh`ly dsvyN jI ny, nwhr<br />

KW hMkwrI dy m`Qy’c qIr mwirAw, qW swry bRhmMf nmskwr krky, vwhu vwhu kihx<br />

l`gy[ XQw:- vwhu vwhu scy pwiqswh; qU scI nweI]) sB mohI.dyiK drsnu gur sMq;<br />

iknY.AwFu n dwmu lieAw]<br />

Apny cirq; pRiB Awip bnwey] (pRiB) s`cy vwihgurU jI ny, Awpxy srgun srUp<br />

gurU Avqwr pRgt krky, Apny mhwn praupkwrI DIrjDwrI inRivkwrI inrhMkwrI,<br />

srb`q dy Bly dy ivsmwd(cirq) kOqk, Awip (bnwey) bxwey hn, ijn@W duAwrw Awpxy<br />

pRymI nIc kIt syvk’qy AMimRq idRStI pw ky, aus nUM pUrn sMq r`b hI bxw idqw[<br />

www.Gursevak.com<br />

670<br />

q`qkrw


XQw:- AMimRq idRsit pyKY; hoie sMq]) iKn mih; nIc kIt kau rwj] pwrbRhm;<br />

grIb invwj]) pwiqswhI.Bgq jnw kau idqIAnu; isir Cqu scw hir bxwie] vw<br />

Epiq prlau; iKn mih krqw] Awip Alypw; inrgunu rhqw]) iKn mih; Qwip<br />

auQwpnhwrw] AMqu nhI ikCu; pwrwvwrw]) iKn mih Qwip auQwpnhwry; kudriq.kIm n<br />

phI] inry qyz pRkwS srUp inrgun bRhm jI ny, AnMq bRhmMf dI rcnw, shjy hI<br />

Awpxy srUp’coN pRgt krky, ies’c pUrn rihxw, ies nUM Awpxy AsMK AnMq pRkwS<br />

nUro nUr qyz’c itkwauxw, ies dy pRkwSk pRryk bnxw, ies nUM Awpxy Awsry<br />

mrXwdw’c clwauxw, ies dI pwlxw krnI, Pyr ies nUM Awpxy’c lIn kr lYxw[<br />

ies ivsmwd auqpqI pwlxw lYAqw inrlypqw dy Apny (cirq) kOqk, (pRiB) AsMK<br />

pRkwS hI pRkwS srUp, srb klw smR`Q Anqklwvwn pUrn myhrvwn krqw purKu<br />

vwihgurU jI ny, Awip hI bnwey hn[<br />

ApunI kImiq; Awpy pwey]) 1.inrguxu srguxu; Awpy soeI] rUp rMg ryK ByK qoN<br />

inAwry inrMkwr Anq klwvwn pUrn bRhm jI ny, kIqw pswau; eyko kvwau] Anuswr<br />

Awpxy Anq klwvwn ie`k vwk nwl AnMq bRhmMf rcy hn, ijn@W nUM rcidAW dyr nhIN<br />

lweI[ XQw:- eyhu Awkwru; qyrw hY Dwrw] iKn mih ibnsY; krq.n lwgY bwrw] 2])<br />

Epiq prlau; iKn mih krqw] Awip Alypw; inrgunu rhqw]) iKn mih; Qwip<br />

auQwpnhwrw] AMqu nhI ikCu; pwrwvwrw]) iKn mih Qwip auQwpnhwry; kudriq.kIm n<br />

phI] AnMq sUrj cMd qwry mMfl, phwV smuMdR KwxIAW bwxIAW, AnMq bRhmMf, pRkwS<br />

srUp srb klw BrpUr ivAwpk inrgun inrMkwrjI ny, AwpxI sRb ivAwpI mhW<br />

ivsmwd Anq klwvwn AKMf joiq nwl, mrXwdw’c itkwA ky r`Ky hoey hn[ sBu<br />

jgjIvnu jig Awip hY; nwnk.jlu jlih smwie] Anuswr swrI rcnw dy jIvn rUp<br />

Awp hn[ auqpqI pwlxw lYAqw kridAW inrlyp BI hn[ so, Awpy jlu Awpy Qlu<br />

QMm@nu; Awpy kIAw Git Git bwsw] Anuswr swrI rcnw AwpxI Anq klw dy Awsry<br />

QMm@I hoeI hY[ inrgun bRhm jI ny auqpqI pwlxw lYAqw inrlypqw dy jo kOqk bxwey<br />

hn, ieh ApunI Amolk sRb ivAwpI ivsmwd Anqklwvwn kImiq Awpy hI pwey rhy<br />

hn, ikauNik hor dUjw AYfI v`fI rcnw nUM rcidAW pwlidAW sMBwlidAW lYA kridAW<br />

inrlyp nhIN rih skdw[ XQw:- kImiq pwie; rihAw BrpUir]<br />

2.prmpUjnIk prmpiv`qR vwihgurU s`cy siqgurU swihbwn jI ny gurbwxI b^SI[<br />

au~bldI dyZ’c, q`qy ryqy ’qy bYTy, q`qw ryqw Awpxy prmpiv`qR SuB s`cy s`ucy au~cy mhwn<br />

www.Gursevak.com<br />

671<br />

q`qkrw


sIs’qy puAwieAw[ prmpiv`qR nOvyN jwmy’c lohy dy qMg ipMjry’c, iq`Ky ik`lW<br />

ivckwr bYT ky, d`uK Bu`K kSt kubol shwr ky , vYrwgmeI bwxI aucwrI[ sRI hymkuMt<br />

swihb jI ivKy Akwl purKu jI ny, mY Apnw suq; qoih invwjw] pMQu pRcur; krby<br />

khu swjw] Awid vr b^Sy[ prmpiv`qR prmpUjnIk dsvyN jwmy AMdr, pMjW<br />

ipAwirAW dy isr lY ky, AMimRq Ckw ky, Pyr Awp Ckxw, ieh aucwrnw, rhxI rhY<br />

soeI is`K myrw] auh Twkur, mY aus kw cyrw] ^wlsw pMQ swj ky Drm-X`uD ij`qxy,<br />

Awpxy nyqRW dy swhmxy ipAwry swihbzwdy, isMG isMGxIAW &OjW ^zwny sB ku`J Drm<br />

ihq kurbwn krky, ieh Amolk sloku kmw ky pVHnw:- kbIr.myrw muJ mih ikCu<br />

nhI; jo ikCu hY so qyrw] qyrw quJ kau saupqy; ikAw lwgY myrw] sRI dmdmy swihb<br />

jI ivKy siqgurU gRMQ swihb jI kMToN aucwrny, Awpxy idl jwn ipAwirAW<br />

s`icAwirAW nUM ArQ pV@wauxy, s`cKMf sRI hzUr swihb jI ivKy siqgurU gRMQ swihb<br />

sbd gurU jI nUM gurqw b^S ky, Awp iqMn pRkrmW krky m`Qw tykxw Awid[<br />

prmpUjnIk nyk swaU sIl ^wlsw pMQ swj ky, Akwl purKu jI qoN imly vrW nUM<br />

kmw ky, jYsy praupkwr gurU pRmysr jI ny kIqy hn, hor koeI BI nhIN kr skdw<br />

jI[ XQw:- qyrw srIku ko nwhI; ijs no lvY lwie suxwieAw]) jYsw qU.qYsw quhI;<br />

ikAw aupmw dIjY]) gur nwil quil.n lgeI; Koij ifTw bRhmMfu] nwmu inDwnu<br />

.siqguir dIAw; suKu nwnk.mn mih mMfu] so prm pUjnIk vwihgurU jI siqgurU<br />

swihbwn jI dy srUp’c pRgt ho ky, ApunI Amolk kImiq Awpy hI pwey rhy hn[<br />

hir ibnu dUjw; nwhI koie] srb inrMqir; eyko soie] Anq klwvwn Anq<br />

SuB guxW dy mwlk, Ajpw jwp inrgun bRhm jI ny Awpxy srUp’coN, shjy inrXqn<br />

hI AsMK bRhmMf dI rcnw rcI hY[ ies nUM rc ky ies’c pUrn ho rhy hn, Bwv<br />

ies qoN v`Kry nhIN hn[ AsMK bRhmMf dy idRstmwn pswry, Kry ipAwry inrgun bRhm<br />

jI ’c itky hoey, hux srgun srUp vwihgurU jI hn[ ies leI(hir) srb pRkwSk<br />

prmpUjnIk hrI jI, Awp hI inrgun, Awp jI Awp hI srgun srUp hn[ ies<br />

leI hir jI qoN ibnu dUjw koie BI nwhI hY jI[ XQw:- quDu ibnu dUjw; nwhI koie]<br />

AnMq bRhmMfW sRIrW smuMdRW prbqW(srb) swrI rcnw(inrMqir) ’c ivAwpk<br />

pRkwSk, (inrMqir) AMqry qoN rihq ie`k rs (eyko) ie`k dYÍq rihq(soie) soBw<br />

sihq, Acl mUriq AnBau pRkws; inrMkwrjI hn[ vw(eyko) ie`k inrgun bRhm<br />

Ajpw jwp vwihgurU jI, Awpxy srgun srUp koit bRhmMf dy(srb) swry pswry<br />

www.Gursevak.com<br />

672<br />

q`qkrw


(inrMqir) iv`c vs ky, AwpxI(soie) soBw Ajpw jwp, (inrMqir) iek rs, inrgun<br />

srgun Awpxw jwp Awp kr rhy hn[ XQw:- jl Ql mwhy; Awpih Awp] AwpY<br />

jphu; Awpnw jwpu] qum@rI ausqiq; qum qy hoie] nwnk.Avru; n jwnis koie])<br />

gwvih quhno.pauxu pwxI bYsMqru ; gwvY rwjw Drmu duAwry]) ismrY; DrqI Aru<br />

Awkwsw] ismrih; cMd sUrj guxqwsw]) sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY] rwm ibnw;<br />

ko bolY ry] pRym ibnY nmskwr:- vwihgurU Akwl purK inrgun bRhm jI, Awpxy<br />

srgun srUp dy pswry smyq, hr smyN Awpx jwp Awp kr rhy hn, Awp hI<br />

siqgurU Avqwr Dwr ky, A`Ty pihr lgwqwr rom 2 krky jwp kridAW<br />

krwaNuidAwN, AMdr bwhr swiKAwq krky, Ajpw jwp vwihgurU jI dy ivsmwd<br />

drSn Awp krdy, Awpxy ipAwry is`KW nUM krwauNdy hn[ siqgurW dw jIvn hY,<br />

AwKw jIvw; ivsrY mir jwau] so, inrguxu srguxu; Awpy soeI] Ajpw jwp vwihgurU<br />

bRhm jI dI swiKAwqqw, gurqw ibrwjmwn siqgurU swihb jI, Ajpw jwp vwihgurU<br />

vwihgurU vwihgurU suAws 2 jpw ky krwauNdy hn[<br />

Eiq poiq; rivAw rUp rMg] Bey pRgws; swD kY sMg] sqrMgIAW pINGW qwry<br />

mMflW sohxy cMdRimAW, aun@W dIAW suMdr cwnxIAW, cV@dy sUrjW, suMdr cSimAW<br />

smMudRW mwn soRvrW suMdR rwjhMsW, sohxy morW qoiqAW kbUqrW SyrW ic`iqRAW bwjW<br />

hIirAW lwlW, suMdr Pu`lW bnwspqIAW AwpxI rcI swrI kudrq dy, hr suMdr(rUp)<br />

Akwr rMg’c, (Eiq poiq) lbw lb BrpUr(rivAw) imly hoey hn[ XQw:- Aiq<br />

pRIqm mn mohnw, Gt sohnw; pRwn ADwrw rwm] suMdr soBw, lwl gopwl dieAwl<br />

kI; Apr Apwrw rwm]) srbI rMgI rUpI qUM hY;) ijau psrI.sUrj ikrix joiq]<br />

iqau Git Git rmeIAw; Eiq poiq] vw vwihgurU mh`lw pMjvW jI &urmw rhy hn:-<br />

dwsn dws nUM, (swD) vwihgurU mh`ly cOQy pUrn pRkwS srUp s`cy bRhm jI (kY) dy<br />

prmpiv`qR SuB s`cy crnkmlW(sMg) nwl, kotwn koit pRkwS nUr mhW cwnx s`cy<br />

vwihgurUu jI AMdr bwhr(pRgws) pRkwS pRgt(Bey) ho gey hn[ XQw:- ijau mhw<br />

auidAwn mih; mwrgu pwvY] iqau swDU sMig imil; joiq pRgtwvY]<br />

ric rcnw; ApnI kl DwrI] prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU<br />

nwnk dyv swihb jI ny, Awpxy inrgun srUp’coN, Aink KwxIAW bRhmMfW sUrjW<br />

cMdRimAW DrqIAW pwxIAW AgnIAW ibjlIAW hvwvW qwirAW mMflW dI rcnw,<br />

hukmI, shjy isRsit aupweI] Anuswr shjy hI ric ky, ieh swrI rcnw, ApnI<br />

www.Gursevak.com<br />

673<br />

q`qkrw


ysumwr AQwh Agnq sRb ivAwpI ivsmwd Anq klwvwn (kl) SkqI dy Awsry,<br />

inrDwr(DwrI) itkweI hoeI hY[ XQw:- nwm ky Dwry; sgly jMq] nwm ky Dwry; KMf<br />

bRhmMf] nwm ky Dwry; isimRiq byd purwn] nwm ky Dwry; sunn igAwn iDAwn] nwm<br />

ky Dwry; Awgws pwqwl] nwm ky Dwry; sgl Awkwr] nwm ky Dwry; purIAw sB<br />

Bvn] nwm kY sMig auDry; suin sRvn] kir ikrpw ijsu; AwpnY nwim lwey] nwnk<br />

cauQy pd mih; so jnu giq pwey] 5] AYsI prm piv`qR Anq klw hY, jo rcnw rc<br />

ky GtI nhIN, rcnw nUM ibnw QMm@W dy, Awpxy Awsry QMm ky r`iKAw hY[ XQw:- Awpy<br />

jlu Awpy Qlu QMm@nu; Awpy kIAw Git Git bwsw] Awpy nru.Awpy Puin nwrI; Awpy<br />

swir.Awp hI pwsw] gurmuiK sMgiq sBY ibcwrhu; vwhu vwhu kw bfw qmwsw] 2]<br />

12]) isMD prbq mydnI; ibnu QMm@w ggin rhwieAw] hr smyN AsMK sUrjW<br />

cMdRimAW BUmIAW qwry mMflW, swry AkwrW nUM pRkwSdy, AqI qyj BjwauNdy, Awpxy<br />

kMtRol’c BI r`Kdy hn[ BwvyN rcnw nUM rcdy hn, qW BI SkqI GtdI nhIN[ BwvyN<br />

swrI rcnw dI hr smyN hrkq krwauNdy hn, qW BI SkqI nhIN GtdI[ BwvyN rcnw<br />

nUM Awpxy’c lIx kr lYx, Pyr BI SkqI nhIN GtdI[ hr smyN hr hwlq’c, Anq<br />

klwvwn pUrn myhrvwn ie`k rs hn[ AYsy Ascrj dwqy ivsmwd kOqkI, DMn<br />

vwihgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI, AibnwsI suK; Awpn Awsn] pUrn bRhm<br />

srUp hn[<br />

Aink bwr; nwnk bilhwrI] 8] 18] prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU<br />

nwnk dyv Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu<br />

nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI &urmw rhy<br />

hn:- aupRokq AnMq guxW dy mwlk, ivsmwd Ajpw jwp krqw purKu vwihgurU bRhm<br />

jI dy Anq klwvwn pUrn s`cy gur Avqwr, prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU<br />

sRI gurU nwnk dyv swihb jI qoN, dwsn dws(Aink) AnykW bwr(bilhwrI) kurbwn<br />

jWdw hY] 8] 18] XQw:- nwrwien nrpiq; nmskwrY] AYsy gur kau.bil bil<br />

jweIAY; Awip mukqu, moih qwrY]) gur Apuny aUpir; bil jweIAY]) Apuny siqgur<br />

kY bilhwrY]) gur kau; kurbwnu jwau hW]) Aink bwr; gur kau bil jwau]) nwnk<br />

dws sdw kurbwnI]) DMn DMn DMn gurdyv jU; krqw purK idAwl Akwl[ hoxw<br />

kurbwn pihly ilKw; dy kurbwnI.GwlI mrdI Gwl[ (dwsn dws) XQw:- pey<br />

kbUlu.KsMm nwil; jW Gwl mrdI GwlI]<br />

www.Gursevak.com<br />

674<br />

q`qkrw


gauVI suKmnI mÚ5] sloku]) AstpdI jI au~nIvyN, Awid 288.<br />

sloku] swiQ n cwlY, ibnu Bjn; ibiKAw sglI Cwru] hir hir nwmu kmwvnw;<br />

nwnk.iehu Dnu swru] 1]<br />

78.swiQ n cwlY, ibnu Bjn; ibiKAw sglI Cwru] {Bjn ArQ smJx leI pyRm<br />

vIcwr:- khu nwnk; Awpu imtwieAw] Anuswr Awpw Bwv myt ky, Awpxw isr srvMs<br />

gurU pRmysr jI nUM sm`rpx krnw[ hr smyN gurqw ibrwjmwn gurU BgvwnjI dy lwly<br />

goly dws bxy rihxw[ swD kI syvw; sdw suhylI] Anuswr sRIr krky, gurU pRmysr jI<br />

dI suhylI syvw krnI[ ijvyN ckor cMd nwl pRIqI krdw hY, m`CI pwxI nwl pRIqI<br />

krdI hY, iqvyN prmpUjnIk gurqw ibrwjmwn DMn s`cy siqgurU gMRQ swihb jI dy AQwh<br />

pyRm’c lIx rihxw[ BwvyN c`kRvrqI rwj pRwpq hovy, sB k`uJ gurU pRmysr jI nUM pyRm<br />

Bytw kr dyxw[ ijvyN rwey bulwr jI ny AwpxI 7500 eykV zmIn, DMn vwihgurU mh`ly<br />

pihly jI dy prmpiv`qR SuB s`cy nwm luAw idqI, jo A`j q`k prmpUjnIk gurU pRmysr<br />

jI dy nwm hY[ gurqw ibrwjmwn gurU Bgvwn myhrvwn siqgurU gRMQ swihb jI nMU,<br />

inmK inmK; Twkur nmskwrY] Anuswr suAws 2 hr smyN mn bwxI rom 2 krky,<br />

Agm Apwr pyRm’c lIx ho ky inmK 2 nmskwrW hI nmskwrW krnIAW, Ajpw<br />

jwp’c lIxqw pRwpq krky, gurmuiK; roim roim hir iDAwvY] gurmuiK AvsQw nUM<br />

pRwpq ho ky, ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd sUrj guxqwsw] Anuswr pUrn<br />

SrDw ivSvwS Brosy sihq, koRVW kMnW duAwrw q`qW’coN BI hr smyN ivsmwd jwp<br />

suxidAW, Ajpw jwp’c ivsmwd lIx rihxw, Bjn hY[}<br />

swiQ n cwlY, ibnu Bjn; ibiKAw sglI Cwru 1.prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy<br />

siqgurU sRI gurU Arjndyv swihb jI, AnykW au~qm bkiqAW, bRhmMfW nUM pYdw krn<br />

vwly, Awpxy mn nUM SuB s`cw su`cw au~cw ^rw vYrwgmeI aupdyS idMdy hn:- hy<br />

mn!vwihgurU Akwl purKu DMn sRI gurU nwnk dyv swihb jI dy(Bjn) pyRmw-BgqI qoN<br />

ibnu, ies lok’c, mn ieMidRAW nUM rokx, smJwaux iqRpq krn, dyh Arogqw ivkwrW<br />

qoN bcwaux leI, jIvn XwqRw dy Anyk pRkwr dy kStW ibGnW bMDnW qoN bcwaux leI,<br />

hor ku`J BI swiQ(n) nhIN(cwlY) c`ldw, ikauNik Bjn rom 2’c vs ky, mn nUM ivsmwd<br />

vwihgurU jI’c ivsmwd lIx r`Kdw hY[ XQw:- gur kw bcnu; bsY jIA nwly] jil<br />

nhI fUbY, qskru nhI lyvY; Bwih.n swkY jwly]<br />

2.jIv dy pRlok nUM jwx smyN, pRlok dy rsqy’c shwieqw krn leI, Drm rwjy dy<br />

kStW qoN bcwaux leI, (Bjn) pUrn pyRmw-BgqI qoN ibnu, hor ku`J BI swiQ(n) nhIN<br />

www.Gursevak.com<br />

675<br />

q`qkrw


(cwlY) jWdw, kyvl nwm Bjn hI nwl jWdy hn[ XQw:- jh mhw BieAwn; dUq jm<br />

dlY] qh kyvl nwmu; sMig qyrY clY])<br />

; ibiKAw sglI Cwru] mwieAw dI pRwpqI leI, jIv byAMq kql krdy hn[<br />

ie`k mulK dUjy mulK nUM swVdw hY[ zwlm jIv ny mwieAw leI, inrdoS jIv pUrW dy<br />

pUr mwry hn[ mwx moh Dn loB qy ieMidRAW dy suAwdW dy vsIkwr ho ky, pdwrQ<br />

suAwd Dn hor 2 mMgxw, kMnW nwl ivkwrI gIq sunxy, ivkwr idRStI nwl<br />

prwieAw rUp dyKxw, izAwdw sOxw kOVw bolxw, AwpxI vifAweI Awp krnI,<br />

lwlc hMgqw nwl kukrm inMdw Awid mMd krnI(sglI) swrI kOVI(ibiKAw)<br />

mwieAw, zihr(Cwru) suAwh rUp hY[ XQw:- ibKY kauVqix sgl mwih; jgiq rhI<br />

lptwie]) ibiKAw rMg kUVwivAw; idsin sBy Cwru]) ibiKAw mih iknhI; iqRpiq<br />

n pweI] ijau pwvku eIDin nhI DRwpY; ibnu hir.khw AGweI]) Aink Bog;<br />

ibiKAw ky krY] nh iqRpqwvY; Kip Kip mrY]) mwieAw hoeI nwgnI; jgiq rhI<br />

lptwie]<br />

hir hir nwmu kmwvnw; nwnk.iehu Dnu swru] 1] prmpUjnIk DMn vwihgurU<br />

s`cy siqgurU nwnk dyv Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin<br />

mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir]) prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb<br />

jI &urmw rhy hn:- hy mn !(maulw polw) mauilAw ks ky bolo) soeI maulw.ijin<br />

jgu mauilAw; hirAw kIAw sMswro] Anuswr sB nUM(hir) hrw Brw krn vwly<br />

vwihgurU jI(hir) iqs dY cwnix; sB mih cwnxu hoie] Anuswr sB dy AMdr pyRm<br />

igAwn nwm dw cwnx krn vwly, cwnxW dy mhW cwnx vwihgurU jI dy nwmu nUM,<br />

jo(kmwvnw) kmwauNxw mMnxw mMnwauxw K`txw jpxw jpwauxw hY , iehu hI(swru) syRSt<br />

^rw s`cw pRkwS srUp Dnu hY[ XQw:- hmrw Dnu.mwDau goibMdu DrxI Dru; iehY swr<br />

Dnu khIAY] prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI, smUh sMqW<br />

BgqW gurmuKW mhWpurKW nUM, ipAwry Akwl purKu jI v`loN pRwpq hoey , Dur ky bwxI<br />

jI swru nwmu Dnu hn] 1]<br />

(s`sy.pYr.ibMdI.n.lwau) (AstpdI]) prmpUjnIk ds qukIAW, A`T pauVIAW<br />

dy AstpdI jI au~nIvyN[<br />

sMq jnw imil; krhu bIcwru] eyku ismir; nwm AwDwru] hy BweI!hm sMqn kI<br />

rynu ipAwry; hm sMqn kI srxw] Anuswr sMq siqgurW dI crn-DUV bxy,<br />

www.Gursevak.com<br />

676<br />

q`qkrw


prmpUjnIk sMq jnw nwl, vw(jnw) ipAwry(sMq) s`cy siqgurU swihbwn jI nwl<br />

imil ky, bRhm bIcwru(krhu) krnw kro[ XQw:- imlu imlu sKI.gux khu myry pRB<br />

ky; ly siqgur kI miq DIr]) sMqu imlY; ikCu sunIAY khIAY] imlY AsMqu; msit<br />

kir rhIAY] 1] bwbw; bolnw ikAw khIAY] jYsy rwm nwm; riv rhIAY] 1] hy sMq<br />

jno!(eyku) ie`k AdÍYq bRhm vwihgurU nwm jI nUM, rom 2 dy pRym krky, (ismir) Xwd<br />

kr 2 ky, Awpxy mn bwxI sRIr lok pRlok dw(AwDwru) Awsrw bxwau[ XQw:-<br />

ieik; inrMkwrI nwm AwDwir] inMdw vYr corI XwrI ivkwr Dn, KIr pUVy cwh kOPI<br />

nSy pdwrQ nUM Awpxw ADwr nhIN bnwauxw cwhIdw[<br />

Avir aupwv siB; mIq ibswrhu] crn kml; ird mih auir Dwrhu]) rwjn<br />

ky rwjw mhwrwjn ky mhwrwjw; im`T bolVy gurU pRmysr jI, sBu ko mIqu.hm Awpn<br />

kInw; hm sBnw ky swjn] Anuswr im`qR kih ky aupdySdy hn:- hy mIq sjn sMq<br />

jno!ie`k nwm ismrn gurU syvw AiBAws krn krwaux qoN ibnw, (Avir) hor, lok<br />

idKwvy pKMf, tUxy Dwgy qvIq fwky kql nSy BUq pUjw, Dn pdwrQ vifAweI dI<br />

pRwpqI.kukrm krn dy siB(aupwv) Xqn, (ibswrhu) Bulw dyvo jI[ prmpUjnIk<br />

s`cy siqgurU sRI gurU pRmysr jI dy kml vWg sohxy, kml vWg pdwrQW ivkwrW qoN<br />

inrlyp, s`cy im`Ty mhwn praupkwrI prmpiv`qR s`cy Kryy ipAwry pUrn DrmI<br />

crn(kml) kmlW nUM, Awpxy(ird) irdy(mih) b`uDI(auir) AMdr(Dwrhu) vswauxw<br />

kro[ vw ihrdY.crx sbdu siqgur ko; nwnk.bWiDE pwl] Anuswr gursbd rUpI<br />

crn-kml, vw srb ivAwpI Anq klwvwn lbw lb BrpUr, AMg AMg suKdweI,<br />

pUrn bRhmweI; pRkwS srUp vwihgurU jI dy s`cy crn kml BI, pRkwS srUp sB dy<br />

AMdr bwhr hr smyN ivAwpk hn[ AYsy sRb ivAwpI mhW ivsmwd pRkwS srUp s`cy<br />

su`cy au~cy crn kml, Awpxy(ird) irdy (mih) b`uDI(auir) AMdr(Dwrhu) vswauxw<br />

kro[ XQw:- crn kml; rwKhu mn mwih] jnm jnm ky; iklibK jwih]<br />

krn kwrn; so pRBu smrQu]) sB gux iks hI nwih; hir pUr BMfwrIAw]<br />

Anuswr srb guxW spMn sihq, (pRBu) krqw purKu Anq klwvwn smrQu vwihgurU<br />

jI, Awp hI inrgun bRhm jI, swrI rcnw dy(kwrn) mUl mu`F rUp hn, (so) EhI<br />

inrgun bRhm jI Awpxy, inrgun srUp’coN, srgun srUp AnMq bRhmMf dw pswrw<br />

pRgt krn vwly BI Awp jI Awp hI hn[ XQw:- inrgunu Awip; srgunu BI EhI]<br />

www.Gursevak.com<br />

677<br />

q`qkrw


klw Dwir ijin sglI mohI]) krx kwrx.pRBu eyku hY; dUsr nwhI koie] nwnk.iqsu<br />

bilhwrxY; jil Qil mhIAil soie] 1]<br />

idRVu kir ghhu; nwmu hir vQu]) (hir) hir Awpy mwqw Awpy ipqw; ijin jIau<br />

aupwie.jgqu idKwieAw] AMdr bwhr inrw nUr pRkwS srUp srb klw BrpUr,<br />

inrgun inrMkwr Ajpw jwp vwihgurU, krn kwrn; so pRBu smrQu] rwm jI dy<br />

Amolk nwmu rUpI(vQu) vsqU nUM, (idRVu) pRp`k, inscy(kir) krky(ghhu) gRihx<br />

kro[ XQw:- AauKD mMqR mUlu mn eykY ; jy kir idRVu icqu kIjY ry] jnm jnm ky<br />

pwp krm ky; kwtnhwrw lIjY ry] 1]<br />

iehu Dnu sMchu; hovhu BgvMq]) sbdu AKutu.bwbw nwnkw; Kwih Kric Dnu<br />

mwlu]) swcw Dnu; gurmqI pwey] Anuswr gurdyv mwqw ipqw jI dw iehu gursbd<br />

rUpI s`cw nwm Dnu, Awpxy irdy iDAwn rom 2’c, (sMchu) iek`qR kro[ XQw:- hir<br />

Dnu sMcIAY BweI]) sMic hir Dnu.pUij siqguru; Coif sgl ivkwr] iek`qR krky<br />

Awp jI(BgvMq) KMf bRhmMf dy krqy vwihgurU bRhm srUp bRhmigAwnI sgl kI<br />

rInw] (hovhu) hoxw kro[ XQw:- ijin jwqw; so iqs hI jyhw] Aiq inrmwielu;<br />

sIJis dyhw]) ijn hir jipAw.sy hir hoey; hir imilAw.kyl kylwlI]<br />

sMq jnw kw; inrml mMq] 1.(sMq) SWq Awqmw prmpUjnIk pUry inrml<br />

gurUAW(jnw) ipAwirAW kw b^iSAw, inrml(mMq) aupdyS, (mMq) vwihgurU mMqR,<br />

gurbwxI jI, bhuq hI (inrml) inrw au~jl hI au~jl, pRkwS srUp nUro nUr hY[<br />

XQw:- inrml inrml.sUcw sUco; sUcw sUco sUcw] AMq n AMqw.sdw byAMqw; khu<br />

nwnk.aUco aUcw]) vwhu vwhu bwxI inrMkwr hY; iqsu jyvfu, Avru n koie]) inrml<br />

inrml; inrml qyrI bwxI] Git Git sunI sRvn; bK´wxI]<br />

eyk Aws; rwKhu mn mwih] srb rog; nwnk.imit jwih] 1] prmpUjnIk<br />

DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy hn:-<br />

sMq jnw nwl iml ky bRhm vIcwr krky, nwm ismrn ADwr bxw ky, krn kwrn<br />

smR`Q gur crn-kml.irdy’c Dwr ky, hir nwm Awqm vsqU nUM idRVqw nwl gRihx<br />

krky, sMq jnw siqgurU swihb jI dy inrml vwihgurU mMqR jI nUM mMn kmw ky, Awsw<br />

sBy lwih kY; iekw Aws kmwau] Anuswr hor swrIAW AwsW iqAwg ky, eyk kI;<br />

kir Aws BIqir]) Avrn kI Awsw; ikCu nwhI] eykY Aws; Dro mn mwhI] Awn<br />

Aws; aupjq ikCu nwhI] 1 vw kI Aws; Dro mn mwhI] ( 1 AkwlpurKu jI)<br />

www.Gursevak.com<br />

678<br />

q`qkrw


Anuswr(eyk) ie`k Akwl purKu srUp siqgurU gRMQ swihb jI’qy pUrn idRV Aws<br />

Awpxy mn(mwih) ’c(rwKhu) r`Kxw kro[ ijs krky kwm koRD hMkwr mn dy rog,<br />

kOVw bolxw bwxI dw rog, sRIrk(srb) swry rog imit(jwih) jwxgy] 1] XQw:-<br />

Aink aupwvI; rogu n jwie] rogu imtY; hir AvKDu lwie]) srb rog kw; AauKdu<br />

nwmu] kilAwx rUp; mMgl gux gwm]<br />

ijsu Dn kau; cwir kuMt auiT Dwvih] hy im`qR ipAwry jI!ijsu k`cy Dn(kau) nUM<br />

auiT ky, au~qR d`Kx pUrb p`Cm(cwir) cONh(kuMt) idSW nUM(Dwvih) dOVdw hYN, (Dwvih)<br />

Dwvy h`ly boldw hYN, jIAW nUM v`Fdw mwrdw swVdw pCwVdw A`gW lwauNdw bMb su`tdw<br />

hYN[ iBAwnk jor zulm fwky mwrdw hYN[ XQw:- pauVI 5] lY Pwhy.rwqI qurih; pRBu<br />

jwxY pRwxI] qkih nwir prweIAw; luik AMdir TwxI] sMn@I dyin.ivKMm Qwie; imTw<br />

mdu mwxI] krmI Awpo AwpxI; Awpy pCuqwxI] AjrweIlu Prysqw; iql pIVy<br />

GwxI] Dn leI kIqy mhW pwp zulm qW nwl jWdy hn, pr mwieAw nwgxI nwl<br />

nhIN jWdI[ XQw:- pwpw bwJhu.hovY nwhI; muieAw swiQ n jweI]<br />

so Dnu; hir syvw qy pwvih] {hir syvw dw inrnw:- (hir) inrgun inrMkwr<br />

srb ivAwpI jI dI SuB s`cI su`cI au~cI syvw ieh hY, jo hrI jI dy pUrn sMqW<br />

mhWpurKW dI SuB s`cI syvw krky, aun@W dI crn-DUV bnxw hY[ XQw:- syvw<br />

sw.iqsu BwvsI; sMqw kI hoie Cwru] sMqW mhWpurKW dI crn-DUV bx ky, Awpxw<br />

sB ku`J hrI jI qoN kurbwn krky , inrgun bRhm jI ’c eykqw ABydqw lIxqw pRwpq<br />

krnI hY[ ijvyN vwihgurU mh`ly dsvyN jI ny , Awpxy cwry swihbzwdy suKdwiek mwqw<br />

ipqw jI, sUrvIr jqI sqI inrml AqIrQ joDy bhwdr isMG, &Oj ^zwny drb mwl<br />

sB ku`J srb`q dy Bly ihq kurbwn kIqw[ prmpUjnIk dsW pwiqSwhW jI ny,<br />

srb`q dy Bly leI gurU mrXwdw gurbwxI inrMkwr jI, pUrn bRhmigAwnI siqsMgq<br />

b^S ky, vwihgurU jI dI SuB s`cI su`cI au~cI dul`B inrml syvw kIqI[ hir syvw<br />

mih; prm inDwnu] hir syvw; muiK AMimRq nwmu] Anuswr hrI jI dI im`TI ipAwrI<br />

s`cI su`cI au~cI mn bwxI sRIr krky syvw kridAW, muK krky nwm jpidAW, muK<br />

’c bRhmwnMd AMimRq rs pRwpq huMdw hY[ }<br />

ijvyN sUrj v`l nUM mUMh krky qurIey qW Awpxw pRCwvW ip`Cy 2 AwauNdw hY , pr<br />

jy kMf krky qurIey qW A`gy 2 B`jdw hY[ ieauN s`c dy AnMq sUrj srUp gurqw<br />

ibrwjmwn gurU pRmysr jI dy snmuK rih ky, (hir) hrI gurU pRmysr jI dI SuB s`cI<br />

www.Gursevak.com<br />

679<br />

q`qkrw


syvw krny qy, pRymI gursyvk jI(so) auh duinAwvI Dnu vw s`cy nwm Dnu jI, pUrn<br />

gurU jI qoN(pwvih) pwauNdy hn[ ijs dI pRwpqI leI jIv chuM kuMtW nUM au~T ky B`jdw<br />

hY[ XQw:- gur syvw qy; hir nwmu Dnu pwvY] AMqir prgwsu; hir nwmu iDAwvY])<br />

pRBu hoie ik®pwlu; q iehu mnu lweI] siqguru syiv; sBY Pl pweI] {pUrn hrI gurU<br />

jI dI s`cI syvw nwl, mn ieMdRy iekwgR iqRpq ho jWdy hn[ duinAwvI Dn BI imldw<br />

hY, iPr ies Dn nUM Zlq pwsy lw ky brbwd nhIN krnw cwhIdw, blik gurU syvw’c<br />

lw ky, srb`q dw Blw krnw cwhIdw hY[ ijvyN rweybulwr jI ny AwpxI swrI<br />

jwiedwd, gurU gur siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI dy prmpiv`qR SuB s`cy nwm<br />

luAw idqI, ijs krky Amr ho gey, swrI jwiedwd Awpxy nwl hI lY gey[ }<br />

ijsu suK kau; inq bwCih mIq] so suKu; swDU sMig prIiq] hy mIq ipAwry<br />

jI!in`q rihx vwly, ijsu Awqm suK(kau) nUM, (inq) hmySw(bwCih) cwhuMdy hoN[ swD<br />

kI thl; sMq sMig hyq] Anuswr (swDU) gurmuiK ipAwry sMq jn vw (swDU) gurqw<br />

ibrwjmwn gurU pRmysr jI sMig rom 2 krky prIiq krn nwl, (so) auh sRb ivAwpI<br />

mhW ivsmwd Awqm suKu pRwpq huMdw hY, jo sdw rihMdw hY[ ijvyN Awp jI nMU AYsw<br />

Awqm suK pRwpq hoieAw, jo au~bldI dyZ’c bYT ky q`qI loh’qy KV@n qoN BI BMg<br />

nhIN hoieAw[<br />

ijsu soBw kau; krih BlI krnI] sw soBw; Bju hir kI srnI] hy ipAwry<br />

im`q jIE!scY mwrig clidAw; ausqiq kry jhwnu] Anuswr soBw vwlI ijsu BlI<br />

krnI(kau) nUM Awp jI(krih) kroN, (sw) auh soBw vwlI BlI krnI ieh hY, hir<br />

jI (kI) dI srnI pY ky, vwihgurU 2(Bju) jpo[ vw kusMgq AOguxW ivkwrW v`loN Bju<br />

ky, hir jI(kI) dI srnI pY jwau[ XQw:- (B`ij) siqgur kI srxweI.Bij pau myry<br />

mnw; gur siqgur pICY CutIAY]<br />

79.Aink aupwvI; rogu n jwie] rogu imtY; hir AvKDu lwie]) inmK inmK<br />

kir; srIru ktwvY] qau BI; haumY mYlu.n jwvY] Anuswr(Aink) AnykW(aupwvI)<br />

aupwvW XqnW krky, mn bwxI sRIrk rog qy haumY dIrG rogu(n) nhIN(jwie) jWdy[<br />

(hir) vwihgurU jI dy prmpiv`qR SuB s`cy nwm jI nUM gurpRswid suAws 2 jpx<br />

rUpI(AvKDu) duAweI(lwie) lwaux nwl, haumY Aqy sRIrk swry rogu(imtY) imt jWdy<br />

hn[ XQw:- srb rog kw; AauKdu nwmu] kilAwx rUp; mMgl gux gwm]) hir hir<br />

nwmu; dIE dwrU] iqin; sglw rogu ibdwrU]<br />

www.Gursevak.com<br />

680<br />

q`qkrw


swKI.ipMf KweI(lhOr) dy BweI pyRmw jI:- Awp jI nUM koV@ hox qoN mhW kSt<br />

hoieAw[ ijau pkw rogI ivllwie] Anuswr rwq idny ivrlwp krn l`gy[ jIvq<br />

Cwif jwih dyvwny] Anuswr du`K’c sVdy qV&dy ivrlwp krdy nUM sB ny iqAwg<br />

idqw[ ies duK`lI hwlq’c, ien@W ny prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU<br />

Amrdws swihb jI dI bVI BwrI mihmw suxI[ XQw:- Bly Amrdws gux qyry;<br />

qyrI aupmw.qoih bin AwvY]) goibMdvwlu.goibMd purI sm; jl´n.qIir ibpws<br />

bnwXau] Anuswr gurU pRmysr jI dy vswey n`gr, is`KI dy Dury s`cKMf sRI goivMdvwl<br />

swihb jI ivKy, prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU Amrdws swihb jI dy prmpiv`qR<br />

SuB s`cy crn-kmlW dI Srn’c phuMc gey[ gur Amrdws qwrx qrx; jnm jnm<br />

pw srix quA] lwg dI ibmwrI kwrn, gurU drbwr swihb jI’c jwx qoN mnwhI<br />

sI[ gurU pRmysr jI dy drSnW dI bhuqI izAwdw ie`Cw sI[ XQw:- myrw mnu locY;<br />

gur drsn qweI] iblp kry; cwiqRk kI inAweI] sMswr qoN inrws ho ky,<br />

kbIr.muih mrny kw cwau hY; mrau q hir kY duAwr] mq.hir pUCY kaunu hY; prw<br />

hmwrY bwr] Anuswr gurU pRmysr jI dy prmpiv`qR prmpUjnIk SuB s`cy duAwry’qy<br />

bYT gey[ XQw:- sgl duAwr kau Cwif kY; ghÎo quhwro duAwr] bWih ghy kI lwj<br />

As; goibMd dws quhwr]) pauVI] myil lYhu dieAwl; Fih pey duAwirAw] riK<br />

lyvhu dIn dieAwl; BRmq bhu hwirAw] Bgiq 1 vClu qyrw 2 ibrdu; hir, 3 piqq<br />

4 auDwirAw] quJ ibnu nwhI koie; ibnau moih 5 swirAw] 6 kru 7 gih lyhu dieAwl;<br />

swgr sMswirAw] 1 ipAwr krnw 2 Drm 3 Apiv`qR 4 auDwrn, qwrn vwly 5 krdw hY<br />

6 h`Q 7 pkV ky[) Awp jI dI hr qr@W dI loV, gurU Gr’coN pUrI huMdI sI[ gurU jI dy<br />

pyRmI is`K BI qrs krky dwn idMdy rihMdy[ ijvyN 2 sRIr nUM du`K pIVdw ^Un sVdw,<br />

AMdroN jRwsIm k`tdy, qW prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU Amrdws swihb jI nUM<br />

AsMK Bwau] Anuswr rom 2 dy pyRm nwl cyqy krdy[ XQw:- hau.rih n skw, ibnu<br />

dyKy pRIqmw; mY nIru vhy vih clY jIau] {inQwivAW dy QW, inmwixAW dy mwx,<br />

inqwixAW dy qwx, inauitAW dI Et, iniDirAW dI iDr, inpiqAW dI piq,<br />

ingiqAW dI giq, inAwsirAW dy Awsry, ADIrjW nUM DIrj dyx vwly, pIr<br />

SkqIAW vwilAW dy v`fy gur pIr, nrk’c geI rUh nUM iviSAW mhW pwpW ’c K`cq<br />

izMdgI ibRqI nUM, Pyr moV ky Akwl purKu jI dy s`cy crn–kmlW ’c lwaux vwly,<br />

haumY bMDnW’c b`Jy jIv nUM Cufwaux vwly auqpqI pwlxw lYAqw kridAW sdw<br />

www.Gursevak.com<br />

681<br />

q`qkrw


inrlyp, Anq klwvwn sd sdw myhrvwn, sBnw jIAw kw, ieku dwqw; so, mY<br />

ivsir n jweI] Anuswr sBnw jIAW nUM Amolk dwqW dyx vwly v`fy dwqy jI[<br />

}prmpUjnIk mh`ly dUjy jI qoN mh`ly qIjy jI nUM imly aupRokq vrW nUM BweI swihb jI<br />

bwr 2 kih ky, pUrn vYrwg kridAW nyqRW’coN jl su`tidAW, nwnk, ruMnw bwbw<br />

jwxIAY; jy rovY lwie ipAwro] Anuswr ro 2 ky pRym bynqIAW krdy , “hy gRIb invwj<br />

s`cy pwiqswh jIE!dwsn dws gRIb inmwxy inqwxy koV@I nUM sB ny iqAwg idqw hY<br />

jI[ hy v`fy dwqy gRIb invwj s`cy siqguro!Awp jI dy duAwry’qy Fih ipAw jwx ky,<br />

krmw dy mwry sMswr dy iPtkwry’qy myhr kr dyvo jI[ ”XQw:- hir ikrpw kir kY,<br />

bKis lYhu; hau pwpI.vf gunhgwru] AQwh pyRm’c lIx ho ky, gurU pRmysr jI A`gy<br />

pyRm bynqIAW jodVIAW krdy rihMdy[ hr vyly hI gurU pRmysr jI dw js, pyRm<br />

vYrwg’c lIn ho ky gwauNdy rihMdy , gurU pRmysr jI dw pUrn Adb siqkwr vDdw 2<br />

vD igAw[ isPqI; gMFu pvY drbwir] Anuswr gurU jI dy ipAwr siqkwr’c, mn<br />

ieMdyR ivsmwd iekwgR ho gey[ ijvyN idl’c gurU pyRm vYrwg js AwauNdw, Awpy hI pd<br />

joV 2 ky im`Tw 2 gwauNdy rihMdy[ myrw gieAw kCotw l`Dw, myrw gieAw kCotw l`Dw[<br />

qury jWdy pyRmI is`K KV@ ky suxdy[ vwihgurU gurU pRmysr jI pws pyRmI is`KW ny is&wrS<br />

kIqI, “hy dIn dieAwl, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry]<br />

gurU pRmysr jIE!rogI kw; pRB KMfhu rogu] duKIey kw; imtwvhu pRB sogu] Anuswr<br />

ies krmW dy mwry’qy ikRpw krky rog cu`k idau jI[ ik®pw krhu pRBu krxYhwry; qyrI<br />

bKs inrwlI] Anuswr Awp jI dI b^SS inrwlI hI hY jI[ Awp jI nUM qW p`Qr<br />

sMq doKI nUM BI qwrnw BwauNdw hY[ ”XQw:- nwnk BwvY pwrbRhm; 1 pwhn 2 nIir<br />

qry] ( 1 p`Qr. 2 pwxI) sMq doKI kw; Qwau ko nwih] nwnk sMq BwvY; qw Eie BI giq<br />

pwih] 2]<br />

pyRmI is`KW ny gurU pRmysr jI qoN pu`iCAw, “hy ikRpwl idAwl s`cy<br />

pwiqswhjIE!myrw gieAw kCotw l`Dw[ kI ArQ hY jI?”siqgurU swihb jI ny h`s<br />

ky ikhw, “prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI dy<br />

pyRmIE!ieh pUrn ipAwr siqkwr’c msq ho ky gw rhy hn[ myrw igAw(kCotw)<br />

prnw Awsrw, gurU pRmysr s`cy siqgurU sB qy vfw siqguru nwnku; jI l`B gey hn[<br />

”ivic Awsw; hoie inrwsI] so jnu imilAw; hir pwsI] Anuswr Awpxy sRIr,<br />

sMswr v`loN inrws ho ky, rwq idny lgwqwr jwp kridAW, gurU pRmysr jI dy AQwh<br />

www.Gursevak.com<br />

682<br />

q`qkrw


pyRm siqkwr ismrn’c lIn ho gey[ duKu dwrU, suKu rogu BieAw;) srb rog kw;<br />

AauKdu nwmu] Anuswr rom 2 krky pRym’c lIx ho ky, hr smyN gurU 2 jpxy krky,<br />

idl idmwZ sRIr qMdrusq hox l`gw[ pyRmI is`KW ny pyRm bynqI kIqI, “hy gRIb invwj<br />

s`cy pwiqswh jIE!duKIey’qy ikRpw krky, ies nUM BI Awpxy suMdr drSn b^So jI[<br />

hzUr s`cy pwiqswhjI ny ikhw, “BweI qusIN bwr 2 is&wrS krdy hoN[ ivcwry duKIey<br />

dw ieSnwn krvw ky, nvyN bsqR pihnw ky, muK’qy cwdrw pw idau[ ”pyRmIAW ny bcn<br />

mMinAw[ myhrvwn swihb jI ny Awp jw ky muK qoN cwdrw lwihAw[ ^Ub h`s ky ikhw,<br />

“ieh qW lwVy vWg, bhuq hI sohxy l`gdy hn[ ”AQwh pyRm’c lIn ho ky, ien@W nUM<br />

jwp krwieAw[ 1 AimA idRsit, suB krY; 2 hrY AG pwp, skl ml] ( 1 AMimRq. 2 nws.<br />

krnw) nwnk ndrI, ndir inhwl] vwlI ndr nwl ivsmwd iekwgR ho ky gurU jI ny<br />

q`ikAw[ jy iqsu BwvY nwnkw; kwghu.hMsu kry] Anuswr kW qoN hMs bnx vWg, koV@I qoN<br />

prmhMs q`q byqy bx gey[ gurU pRmysr jI ny swry rog myt idqy[ XQw:- (r`Kw) sB<br />

rog imtwvy; nvw inroAw] nwnk; rKw Awpy hoAw] ivsmwd rMg’c, Ajpw jwp’c<br />

ivsmwd ho ky gurmuiK pd nUM pRwpq ho gey[ KMf bRhmMf dy krqy gurU pRmysr jI dw<br />

AiDk pRqwp hY[ Anq klwvwn pUrn ivsmwd myhrvwn srb suKW dy dwqy gurU pRmysr<br />

jI, ien@W nUM AMdr bwhr hr smyN iDAwn’c drSn b^Sx l`gy[ gurU pRmysr jI ny<br />

mhwn ikRpw krky, sINhy au~pl K`qRI dI ipAwrI sp`uqRI ien@W nwl ivAwhI[ pyRmI is`K<br />

BweI sINhy jI dy Gr vwlI ny ikhw, “hy mhwrwj s`cy pwiqswhjI!myrI ipAwrI b`cI<br />

koV@I nwl ikauN ivAwhI hY?”gurU pRmysr jI ny h`s ky ikhw, “ieh dovyN dwsn dws dy<br />

spu`qR spu`qRI hn[ gurmiq Anuswr ien@W dw nwm mQo murwrI r`Kdw hW[ ijhVw mQo<br />

murwrI jpygw, auh jm nhIN dyKygw[ ien@W gurmuKW dy ip`Cy bhuq dunIAW qrygI[<br />

”gurmuiK koit auDwrdw BweI; dy nwvY eyk kxI] Anuswr gurU pRmysr jI dy ieh prm<br />

mnohr Amolk bcn s&ly hoey[ Awpxy prm ipAwry syvkW nUM bKSIAW.22.<br />

mMjIAW’coN, Drm pRcwrk gurmuiKqweI dI ie`k mMjI ien@W nUM BI b^SI[ ien@W gurU<br />

ipAwirAW ny, AQwh pyRm’c lIn, Awp Bjn ismrn bMdgI kIqI qy AnykW jIAW nUM<br />

gurU bMdgI s`cI syvw’c lw ky, AOguxW jmW jUnW qoN CufwieAw[ XQw:- ijnI nwmu<br />

iDAwieAw; gey mskiq Gwil] nwnk.qy muK aujly; kyqI CutI nwil]<br />

srb inDwn mih; hir nwmu inDwnu] jip nwnk; drgih prvwnu] 2]<br />

prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv mh`lw pMjvW jI, Ajpw jwp<br />

www.Gursevak.com<br />

683<br />

q`qkrw


’c lIx swvDwn, Ajpw jwp krn dw SuB s`cw aupdyS kr rhy hn:- loBI ny Dn<br />

hIirAW lwlW sony cWdI Awid dy ^zwny mMny hn, pr ieh Cl rUp, du`KW dy Kzwny<br />

hn[ ien@W(srb) swirAW(inDwn) ^zwinAW(mih) ’c, (hir) srb klw BrpUr<br />

pRB; ibrQw jwnnhwr] AnMq klwvwn gurqw ibrwjmwn prmpUjnIk DMn vwihgurU<br />

s`cy siqgurU gurU gur sRI gurU gRMQ swihb suK inDwn; pRIqm pRB myry] jI dy, nwnk<br />

kY Gir; kyvl nwmu] Anuswr(nwmu) siqnwmu gursbd(inDwnu) ^zwny hn, jo<br />

ivsmwd suK inDwn srUp hn[ XQw:- imit geI Bwl; mnu shij smwnw] nwnk<br />

pwieAw; nwm Kjwnw]) nwm Kjwnw BgqI pwieAw; mn qn iqRpiq AGwey] nwnk<br />

hir jIau qw kauu dyvY; jw kau hukmu mnwey]) Ast isiD; nv iniD eyh] krim<br />

prwpiq; ijsu nwmu dyh] dwsn dws ien@W gursbd rUp ^zwinAW nMU rom 2 krky<br />

jip ky, vwihgurU jI dI(drgih) s`cI siqsMgq, s`cKMf inrgun bRhm<br />

jI’c(prvwnu) kbUl hoieAw hY] 2] XQw:- drgh mwxu pwvih, piq isau jwvih;<br />

AwgY.dUKu n lwgY]) pey kbUlu.KsMm nwil; jW Gwl mrdI GwlI]) rwrw rMghu; ieAw<br />

mnu Apnw] hir hir nwmu; jphu jpu rsnw] ry ry drgh; khY n koaU] Awau bYTu;<br />

Awdru suB dyaU] auAw mhlI; pwvih qU bwsw] jnm mrn; nh hoie ibnwsw]<br />

msqik krmu iliKE; Duir jw kY] hir sMpY nwnk; Gir qw kY] 10]<br />

mnu prboDhu; hir kY nwie] dh idis Dwvq; AwvY Twie] vwihgurU mh`lw<br />

pMjvW jI Awpxy prmpUjnIk gurU ipqw jI dy snmuK pUrn pRym sihq Ardws krdy<br />

hn:- hy gurU pRmysr jI!dwsn dws dy mnu nUM(hir) sBnI QWeI; rivAw Awip]<br />

Awid jugwid; jw kw vf prqwpu] srb ivAwpI srb pRkwSk ivsmwd Ajpw<br />

jwp, inrgunu Awip; srgunu BI EhI] klw Dwir ijin sglI mohI] vwihgurU jI(kY)<br />

dy prmpiv`qR SuB s`cy(nwie) nwm nwl, (prboDhu) (pr+boDhu) (pr) ivSyS<br />

krky(boDhu) igAwn dyvo jI[ ijs krky 1 (dh) ds idis’c, mMd vwSnw’c(Dwvq)<br />

dOVdw mn, ivAwpk bRhm jI ’c lIx hox rUp(Twie) itkwxy (AwvY) Aw jwvy jI[<br />

1 {au~qR d`Kx pUrb p`Cm, au~qR pUrb ivcwly eIswn kox, pUrb d`Kx mD Agin kox,<br />

d`Kx p`Cm mD nYirqI kox, p`Cm au~qR mD vwievI kox, zmIn qy Asmwn ds idSW<br />

hn[ }<br />

qw kau ibGnu; n lwgY koie] jw kY irdY; bsY hir soie] hy pyRmI jIE!(hir)<br />

sB nUM hrw Brw krn vwly, hir gur mUriq, eykw vrqY; nwnk.hir gur BwieAw]<br />

www.Gursevak.com<br />

684<br />

q`qkrw


Anuswr inrMkwr srUp gurbwxI gurSbd jI, pUrn pRkwS Anq klw dI(soie) soBw<br />

Ajpw jwp sihq, (jw) ijs(kY) dy irdY AMdr (bsY) vsdy hn, Awpxw jwp Awp<br />

kr rhy hn[ XQw:- jl Ql mwhy; Awpih Awp] AwpY jphu; Awpnw jwpu] (qw)<br />

iqs gurmuiK ipAwry jI (kau) nUM, vwihgurU jI dy imlx’c, AOguxW doSW ivkwrW dw<br />

koie BI ibGnu(n) nhIN (lwgY) l`gdw[ vw sMswrk ivvhwr dI is`DI’c, koeI BI<br />

ivGn nhIN l`gdw[ XQw:- ibGn ibnwsn.siB duK nwsn; gur crxI mnu lwgw]<br />

kil qwqI; TWFw hir nwau] ismir ismir; sdw suK pwau]) kljuig.rQu<br />

Agin kw; kUVu AgY rQvwhu]) kil kwqI.rwjy kwsweI; Drmu.pMK kir aufirAw]<br />

kUVu Amwvs.scu cMdRmw; dIsY nwhI.kh ciVAw] hau Bwil.ivkuMnI hoeI; AwDyrY.rwhu<br />

n koeI]) klih burI sMswir; vwdy KpIAY] Anuswr hy pRymI is`K jI!(kil) klju`gI<br />

isRStI vYr koRD kwm AOguxW krky(qwqI) q`qI A`g smwn hY, ies nUM(TWFw) TMFw<br />

krn vwly, gurU pRmysr jI dy b^Sy(hir) vwihgurU(nwau) nwm jI hn[ XQw:- Awqs<br />

dunIAw; Kunk nwmu KudwieAw] vwihgurU nwm jI nUM mn bwxI rom 2 krky(ismir)<br />

Xwd(ismir) Xwd krky, Bwv bwr 2 AiBAws krky, sdw Awqm suK(pwau) pwauxw<br />

kro[ XQw:- ismrau.ismir ismir; suKu pwvau] kil klys; qn mwih imtwvau])<br />

ismrau.ismir ismir suK pwvau; swis swis sm@wly] ieh loik prloik sMig<br />

shweI; jq kq moih rKvwly]) pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn<br />

kw; AMqu n pwr]<br />

Bau ibnsY; pUrn hoie Aws] Bgiq Bwie; Awqm prgws] hy pRymI!nwnk<br />

inrBau inrMkwru; DMn vwihgurU mh`ly pihlyy gurU pRmysr jI dI(Bwie) pyRmw(Bgiq)<br />

BgqI krny krky, Awp jI dy AMdr bwhr inrml inrvYr, Awpxy Awp srUp<br />

inrgun inrMkwr Ajpw jwp(Awqm) bRhm jI dw srb ivAwpI ivsmwd prm au~cw<br />

su`cw s`cw(prgws) cwnx hI cwnx ho jwvygw[ inrBau jpY; sgl Bau imtY]<br />

Anuswr Bau(ibnsY) nws ho jwvygw Aqy pUrI Awsw jI; mnsw myry rwm] Anuswr<br />

gurmiq Anuswr SuB kwmnw dI pUrqI dI Aws, vw vwihgurU jI dy prmpiv`qR suMdr<br />

drSnW dI Aws, pUrn hoie jwvygI[ vw Anyk kwmnw pUrqI dI Aws(pUrn) mr mu`k<br />

jwvygI[<br />

iqqu Gir jwie; bsY AibnwsI] khu nwnk; kwtI jm PwsI] 3] prmpUjnIk<br />

DMn vwihgurU gurU gur s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv mh`lw pMjvW jI(khu) &urmwauNdy<br />

www.Gursevak.com<br />

685<br />

q`qkrw


hn:- (iqqu) iqs(AibnwsI) nws qoN rihq, (Gir) inrgun bRhm(jwie) jgHw ’c,<br />

pyRmI jI, Bgiq Bwie; Awqm prgws] sihq, (bsY) vsdy hn[ vw(iqqu) iqs pRymI<br />

jI dy(Gir) irdy(jwie) jgHw’c, AibnwsI vwihgurU jI(bsY) vsdy hn[ vwihgurU jI<br />

dy vsxy krky, pUry gurU jI ny jm dI(PwsI) PwhI(kwtI) k`t idqI[ XQw:- kwtI<br />

jm PwsI, pRiB AibnwsI; hir hir nwmu iDAwey]) AibnwsI suK; Awpn Awsn]<br />

qh jnm mrn; khu khw ibnwsn] dI prm su`cI au~cI AvsQw b^S idqI] 3]<br />

qqu bIcwru; khY jnu swcw] jnim mrY; so kwco kwcw]) DMnu DMnu; DMnu jnu<br />

AwieAw] ijsu pRswid; sBu jgqu qrwieAw] Anuswr(swcw) s`cy(jnu) gurU pRmysr<br />

mh`lw 4 jI, Bwau-BgqI sihq, inrgun srgun jI dI eykqw dw(qqu) isDWq bRhm<br />

bIcwru, sRb`q dy Bly ihq(khY) &urmwauNdy hn:- hy pRymIEN!ijhVw(jnim)<br />

jMmdw(mrY) mrdw hY, (so) auh(kwco) k`cy qoN BI(kwcw) k`cw hY, ikauN jo, vwihgurU<br />

jI dy ivCoVy’c, hr jnm’c ieMidRAW dy iviSAW dy ADIn ho ky, jMmx mrn rogW<br />

kLySW dy kSt hI kSt Bogdw hY[ moh mmqw corIAW niSAW jUey Gor pwpW’c l`g<br />

jWdw hY[ XQw:- AwiD ibAwiD aupwiD rs; kbhu.n qUtY qwp] pwrbRhm pUrn DnI;<br />

nh bUJY prqwp]) jim jim mrY; mrY iPir jMmY] bhuqu sjwie; pieAw dyis lMmY]<br />

80.hux dy smyN gurqw ibrwjmwn, hy gurU pRmysr jI!Awp jI dy prmpiv`qR SuB<br />

s`cy im`Ty mhwn praupkwrI DIrjDwrI inrMkwrI inRibkwrI crn-kmlW ’qy m`Qw r`K<br />

ky, gRIb kUkr dws dI pyRm bynqI hY, dwsn dws dw jMmx mrn ikvyN imty jI? gur<br />

au~qR:-<br />

Awvw gvnu; imtY pRB syv] Awpu iqAwig; srin gurdyv]) nwnk.srix<br />

smrQ suAwmI; pYj rwKhu morI]) srnI AwieE; nwQ inDwn]) Awpu<br />

iqAwig.hoeIAY sB ryxw; jIviqAw ieau mrIAY]) iqAwgIAY gumwnu mwnu, pyKqw<br />

dieAwl lwl; hW hW.mn crn ryn] Anuswr(Awpu) hMkwr iqAwig ky, (gurdyv)<br />

gurdyv mwqw gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw] jI dI s`cI im`TI ipAwrI<br />

srin pYxw kr[ gurdyv jI dI Srn pY ky, (pRB) smR`Q mwlk AnMq bRhmMf dy krqy<br />

s`cy gurU pRmysr jI dI, prmpiv`qR SuB s`cI (syv) syvw gurbwxI dI inSkwm Su`D<br />

sMQw krwauxI kIrqn isKwauxw, gRIb dy muK nUM gurU jI dI golk smJ ky dwn dyxw,<br />

DrmXu`D krky bhU bytIAW dI r`iKAw krnI Awid gurU syvw krn nwl, vwSnw dy<br />

www.Gursevak.com<br />

686<br />

q`qkrw


ADIn ho ky jMm ky(Awvw) Awauxw, mOq dy mwirAW mr ky(gvnu) jwxw(imtY) imt<br />

jWdw hY[ XQw:- gur syvw qy.suKu aUpjY ; iPir.duKu n lgY Awie] jMmxu mrxw imit<br />

gieAw; kwlY kw.ikCu n bswie] hir syqI.mnu riv rihAw; scy rihAw smwie]<br />

nwnk.hau bilhwrI iqn kau; jo clin.siqgur Bwie]) gur syvw krau; iPir.kwlu<br />

n Kwie])<br />

ieau rqn jnm kw; hoie auDwru] hir hir ismir; pRwn AwDwru] Awp iqAwg<br />

ky pUrn gurdyv jI dI s`cI Srn pY ky, (hir) ivsmwd Ajpw jwp inrgun bRhm jI<br />

dy pUrn s`cy srgun gurU Avqwr, (hir) koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw<br />

kw dwqw ry] DMn vwihgurU mh`ly pihly jI nUM Awpxy(pRwn) pRwxW dw(AwDwru) Awsrw<br />

mMn ky, hr smyN rom 2 krky(ismir) Xwd kr, ivsrnw mrnw smJ[ XQw:- AwKw<br />

jIvw; ivsrY mir jwau]) mrxM; ibsrxM goibMdh] jIvxM; hir nwm D´wvxh]) lK<br />

caurwsIh BRmqy BRmqy; dulB jnmu Ab pwieE] 1] Anuswr ieau rqn vWg Amolk<br />

hIry durl`B jnm kw, jmW jUnW AOguxW qoN(auDwru) Cutkwr.hoie jwvygw[<br />

Aink aupwv; n CUtnhwry] isMimRiq swsq; byd bIcwry] ijn@W ny keI koit;<br />

byd purwn isimRiq Aru swsq] Anuswr Axigxq(isMimRiq) isMimRqIAW(swsq)<br />

swsqR byd bIcwry, jl Dwrw, pMj DUxIAW qwauNxIAW, B`uKy rihx dy, Aink<br />

hT(aupwv) Xqn kIqy, gurU pRmysr jI dI pRymw-BgqI s`cI syvw qoN ibnw, auh jmW<br />

jUnW kStW klySW ivkwrW qoN(CUtnhwry) Cu`tx vwly(n) nhIN hn[ XQw:- (AsÍ,<br />

Asv bolo) nau KMf ipRQmI iPrY; icru jIvY] mhw audwsu; qpIsru QIvY] Agin<br />

mwih; homq prwn] kink AsÍ; hYvr BUim dwn] inaulI krm; krY bhu Awsn]<br />

jYn mwrg; sMjm Aiq swDn] inmK inmK kir; srIru ktwvY] qau BI; haumY<br />

mYlu.n jwvY] hir ky nwm smsir; kCu nwih] nwnk.gurmuiK nwmu jpq; giq pwih]<br />

2]) jyqy jqn krq, qy fUby; Bv swgru.nhI qwirE ry]) byd kqyb ibKY; hir<br />

nwhI] jwn lyhu hirjn; mn mwhI]<br />

hir kI Bgiq; krhu mnu lwie] min bMCq; nwnk.Pl pwie] 4]<br />

prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy<br />

hn:- vyd purwx SwsqR Aink aupwv hT swDn krky vwihgurU jI dI pRwpqI nhIN<br />

hY[ ies leI dwsn dws(hir) DMn vwihgurU mh`ly pihly jI(kI) dI(Bgiq) pyRmw-<br />

BgqI mnu lwie ky(krhu) krdw hY jI, ijs krky, min (bMCq) ie`Cq, mn BwauNdy<br />

www.Gursevak.com<br />

687<br />

q`qkrw


praupkwr srb`q dy Bly dy kwrj krn rUpI, sMswr nUM DMn prmpUjnIk s`cy<br />

siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI b^Sx rUp Pl pwie ley hn, ies leI hy pRymI<br />

jno!Awp jI BI hrI gurU jI dI s`cI syvw pyRmw-BgqI kro]<br />

sMig n cwlis; qyrY Dnw] qUM ikAw lptwvih; mUrK mnw] corI mMd krm jor<br />

zulm kql bMb su`t ky ijhVw Dn qUM iek`qR kIqw hY, ieh qyry nwl nhIN jwxw, mhW<br />

pwp kIqy nwl jwxgy[ ies leI mUrK loBI jIv nUM SuB aupdyS b^S rhy hn:- hy<br />

loBI mUrK(mnw) jIv!qUM Dn dI pRwpqI leI, AsMK gl vF; hiqAw kmwih] AsMK<br />

pwpI; pwpu kir jwih] Anuswr bMb su`tx jIAW nUM PUkx, zihr dyx kql krn’c<br />

iPr 2(ikAw) ikauN (lptwvih) cuMbVdw hYN[ ies(Dnw) Dn ny qyrY sMig(n)<br />

nhIN(cwlis) c`lxw[ XQw:- kbIr.kaufI kaufI joir kY; jory lwK kroir] clqI<br />

bwr.n kCu imilE; leI lMgotI qoir]) kbIr.iehu qnu jwiegw; skhu q lyhu<br />

bhoir] nWgy pwvhu qy gey; ijn@ ky lwK kroir]<br />

suq mIq; kutMb Aru binqw] ien qy khhu; qum kvn snwQw] {pyRm vIcwr SuB<br />

is`iKAw:- prmpUjnIk gRIb invwj s`cy pwiqswhjI dw, srb`q dy Bly dw gihr<br />

gMBIr AwSw hY[ Awp jI cwhuMdy hn, gRIb is`K dw mn hr hwlq’c hr smyN<br />

ivsmwd ho ky, prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jIdy<br />

inrMkwrI gurSbdW s`cy crn-kmlW’c ivsmwd lIn rhy[ dIn dieAwl; Brosy<br />

qyry] sBu prvwru; cVwieAw byVy]) mMnY; prvwrY swDwru] Anuswr Awp gurU syvw’c<br />

l`g ky Aqy ien@W sbMDIAW, hornW pRymIAW nUM gurU syvw pyRmw-BgqI’c lw ky, svwrnw<br />

suDwrnw auBwrnw hY[ pIr bu`DUSwh jI vWg, Awp qy Awpxw pRvwr Dn pdwrQ murId<br />

syvk sRvMs sB ku`J gurU pRmysr jI qoN kurbwn krnw hY[ ien@W qoN n&rq nhIN<br />

krnI, rom 2 krky ien@W dw Blw hI Blw krnw hY[ bhu prpMc kir; pr Dnu<br />

ilAwvY] suq dwrw pih; Awin lutwvY] Anuswr ien@W dy moh’c fwky kql nhIN<br />

krny, ien@W dy moh’c rwj g`dI au~cy AOhudy nUM pRwpq ho ky, jIv inAW nhIN krdy[<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn jI dw AwSw hY, ik myry is`K dw mn ien@W’c<br />

K`cq n rhy[ Bjn ismrn bMdgI gurU syvw kurbwnI krky, inhwl 2 hovy[ sMswrI<br />

moh krky byAMq sRIr ivSy ivkwr’c tu`t rhy hn, plc 2 ky mr rhy hn[ XQw:-<br />

kyqy; Kip qutih vykwr]) plic plic sglI mueI; JUTY DMDY mohu] iek su hir ky<br />

nwm ibnu; AgY leIAih Koih] jy koeI mrn smyN iesqRI nUM cyqy kry qW vysvw jUn<br />

www.Gursevak.com<br />

688<br />

q`qkrw


imldI hY[ AMiq kwil jo iesqRI ismrY; AYsI icMqw mih jy mrY] bysvw join; vil<br />

vil AauqrY] so pqI sqI sbMDI iml ky, inrMkwr gurbwxI jI vIcwrn, in`qnym<br />

gurU syvw krn krwaux, kQw kIrqn is`Kx is`Kwaux gurbwxI jI dI S`uD sMQw krn<br />

krwaux[ XQw:- gurdyv siqguru pwrbRhmu prmysru; gurdyv nwnk hir nmskrw]<br />

gurU pRmysr jI sMswr nUM s`cKMf bxwauNdy hn jI, nmskwr[ }<br />

suq mIq; kutMb Aru binqw] ien qy khhu; qum kvn snwQw] (suq) pu`qR<br />

mIq(kutMb) prvwr Aru(binqw) iesqRI, (qum) qUM hI(khhu) d`s, ien qy(kvn)<br />

kOx(snwQw) ikRqwrQ, sur`iKAq, suKI, kilAwx nUM pRwpq hoieAw hY, Bwv ieh qyrI<br />

kilAwx nhIN kr skdy[ XQw:- puqR klqR; lCmI mwieAw] ien qy khu; kvnY<br />

suKu pwieAw]) Dnu dwrw sMpiq sgl; ijin ApunI kir mwin] ien mY kCu sMgI<br />

nhI; nwnk swcI jwin]) Gr kI nwir.bhuqu ihqu jw isau; sdw rhq sMg lwgI]<br />

jb hI hMs.qjI ieh kWieAw; pRyq pRyq kir BwgI] 2]) sUhI] aUcy mMdr, swl<br />

rsoeI] eyk GrI; Puin rhnu n hoeI] 1] iehu qnu AYsw.jYsy Gws kI twtI] jil<br />

gieE Gwsu; ril gieE mwtI] 1] rhwau] BweI bMD; kutMb shyrw] Eie BI lwgy;<br />

kwFu svyrw] 2] Gr kI nwir; aurih qn lwgI] auh qau; BUqu BUqu kir BwgI] 3]<br />

kih rivdws; sBY jgu lUitAw] hm qau; eyk rwmu kih CUitAw]<br />

rwj rMg; mwieAw ibsQwr] ien qy khhu; kvn Cutkwr]) lK lskr lK<br />

vwjy nyjy; lK auiT krih slwmu] lKw aupir Purmwieis qyrI; lK auiT rwKih<br />

mwnu] jW piq lyKY nw pvY; qW siB inrwPl kwm] 1]) rwj lIlw.rwjn kI rcnw;<br />

kirAw hukmu APwrw] syj sohnI.cMdnu coAw; nrk Gor kw duAwrw] Anuswr<br />

sohxIAW syjW iSMgwrnIAW mMd kMm krny, i&lmW dyKxIAW gMdy gIq sunxy, nSy<br />

vrqxy Awid mwieAw, JUTy rwj dy ibsQwr sihq, (rMg) AnMd mwnxy, ien<br />

qy(khhu) d`so(kvn) iks dw Cutkwr huMdw hY? XQw:- rMg qmwsy bhu ibDI; cwie<br />

lig rihAw] iciq.n AwieE pwrbRhmu; qw srp kI jUin gieAw]) myrI myrI<br />

DwrI] Ehw pYir lohwrI]) hau hau krq.bMDn mih pirAw; nh imlIAY.ieh<br />

jugqw] vfy vfy rwjn Aru BUmn; qw kI.iqRsn n bUJI] lpit rhy mwieAw rMg<br />

mwqy; locn.kCU n sUJI] 1] ibiKAw mih; iknhI.iqRpiq n pweI] ijau pwvku<br />

eIDin nhI DRwpY; ibnu hir.khw AGweI] rhwau] idnu idnu krq Bojn bhu ibMjn;<br />

qw kI.imtY n BUKw] audmu krY suAwn kI inAweI; cwry kuMtw GoKw] 2] kwmvMq<br />

www.Gursevak.com<br />

689<br />

q`qkrw


kwmI bhu nwrI; pr igRh.joh n cUkY] idn pRiq krY.krY pCuqwpY; sog loB mih<br />

sUkY] 3] hir hir nwmu.Apwr Amolw; AMimRqu eyku inDwnw] sUKu shju Awnµdu sMqn<br />

kY; nwnk gur qy jwnw]<br />

Asu hsqI; rQ AsvwrI] JUTw fMPu; JUTu pwswrI] (Asu) GoVy(hsqI) hwQI<br />

rQ, jhwz Awid sB qr@W dI jo AsvwrI hY, bwbw.horu cVxw; KusI KuAwru] ijqu<br />

ciVAY.qnu pIVIAY; mn mih.clih ivkwr] Anuswr ieh(fMPu) pKMf idKwvw JUTu<br />

hY[ ies JU`Ty pKMf dy idKwvy nUM pswrn vwlw pwswrI BI JUTw hMkwrI hY, ikauN jo<br />

rwj &Oj ^zwny Asu hsqI; rQ AsvwrI] dwqW nUM pRwpq krky koeI praupkwr n<br />

kIqw[ dwiq ipAwrI; ivsirAw dwqwrw] Anuswr dwqy jI nUM Bu`l ky rwj rMg;<br />

mwieAw ibsQwr] ivkwr kLyS zor zulm’c K`cq ho igAw[ gurU pRmysr jI dw<br />

AwSw bhuq hI gihr inrh`l gMBIr fUMGw hY, pRymI is`K dI bMdgI’c ivGn n pvy,<br />

rwj dy suKW’qyy moihq n hovy[ pRIiq lgI.hir nwm isau; ey hsqI GoVy] Anuswr<br />

hir nwm nwl pRIq hwQI GoVy smJy[ XQw:- swcI pRIiq hm; qum isau jorI] qum<br />

isau joir; Avr sMig qorI]) jgq mY; JUTI dyKI pRIiq]) mn hir ky nwm kI; pRIiq<br />

suKdweI] Anuswr jgq dI JU`TI pRIq iqAwg ky, Akwl purKu jI nwl s`cI<br />

suKdwiek pRIqI joV ky, gurU syvw bMdgI kry, rwj nUM pRwpq ho ky rwj dw hMkwr<br />

iqAwgy inAW kry, swrI prjw qoN bMdgI krwvy, gurU jI dIAW KuSIAW dIAW l`KW<br />

pwiqSwhIAW pwvy[<br />

(bu`JY) ijin dIey; iqsu buJY n.ibgwnw] (ijin) vwihgurU gurU pRmysr jI ny rwj<br />

pdwrQ sbMDI sB ku`J(dIey) b^Sy hn[ (ibgwnw) bysmJ mnu`K(iqsu) iqn@W vwihgurU<br />

gurU pRmysr jI nUM dwqwr(n) nhIN (buJY) bu`Jdw[ XQw:- (AMimRq rsu; Kwvih Kwn<br />

pwn] ijin dIey; iqsih n jwnih. 1 suAwn] ( 1 ku`qw) dwiq ipAwrI; ivsirAw<br />

dwqwrw] jwxY nwhI mrxu; ivcwrw] 2] ies leI(ibgwnw) ivSy ivkwrW dw Zulwm,<br />

(ibgwnw) jmdUqW dw ho irhw hY[ sBu ikCu Apnw; ieku rwmu prwieAw] Anuswr<br />

dyvnhwr dwqwr dw DMnvwdI nhIN bxdw[ Bwry BueI AikrqGx; mMdI hU mMdy]<br />

Anuswr AikRqGx ho irhw hY[<br />

nwmu ibswir; nwnk.pCuqwnw] 5] prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI<br />

gurU nwnk dyv swihb mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy hn:- BUilE mnu; mwieAw<br />

aurJwieE] jo jo krm kIE lwlc lig; iqh iqh Awpu bMDwieE] Anuswr mUrK,<br />

www.Gursevak.com<br />

690<br />

q`qkrw


Dn im`qR iesqRI pu`qR sbMDIAW rwj rMg mwieAw, hwQI GoVy jhwzW AsvwrIAW’c l`g<br />

ky, (nwmu) pRkwS srUp Dur ky bwxI jI nUM ibswir ky(pCuqwnw) pCuqwauNdw hY jI] 5]<br />

XQw:- nwmu ibswir; kry rs Bog] suKu supnY nhI; qn mih rog]) Ksmu ivswir; kIey<br />

rs Bog] qW qin; auiT Kloey rog]<br />

gur kI miq; qUM lyih ieAwny] Bgiq ibnw; bhu fUby isAwny] hy(ieAwny) Anjwx<br />

ibsmJ!qUM(gur) bilE crwgu, AMD´wr mih; sB kl auDrI, iek nwm Drm] pRgtu<br />

sgl hir Bvn mih; jnu nwnku gur pwrbRhm] s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb<br />

jI(kI) dI hMkwr ivkwr dy iqAwg, Bwau-BgqI inmRqw gRIbI sihn-SIlqw<br />

bRhmigAwn b^Sx vwlI(miq) gurmiq(lyih) lYxw kr[ sRI gurU gRMQ swihb jI<br />

dI(Bgiq) pyRm-BgqI qoN ibnw, (bhu) bhuqy isAwny, qwgy qvIq tUxy krn BUq k`Fx<br />

vwly, sMswr rUpI smuMdR dy ivSy rUpI jl’c(fUby) fu`b gey hn[ XQw:- jyqy.jqn krq<br />

qy fUby; Bv swgru.nhI qwirE ry] krm Drm krqy bhu sMjm; AhMbuiD mnu jwirE ry]<br />

1] sws gRws ko dwqo Twkuru; so ikau mnhu ibswirE ry] hIrw lwlu Amolu jnmu hY;<br />

kaufI bdlY hwirE ry]<br />

hir kI Bgiq; krhu mn mIq] inrml hoie; qumwro cIq] ivsmwd ivAwpk<br />

pRym Bwvnw dy ArQ:- prmpUjnIk Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir]<br />

Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW<br />

swihb(hir) vwihgurU jI, hux aubldI dyZ’c bYT rhy hn, hux m`cdy 2 ryqy ’qy bYT ky<br />

m`cdw 2 ryqw Awpxy prmpivqR SuB s`cy mhwn praupkwrI sIs’qy puAw rhy hn, hux<br />

sVdI bldI m`cdI loh’qy KV@ rhy hn[ vwihgurU AsMK bRhmMf dy krqy, sB ko mwq<br />

ipqw pRiqpwlk; jIA pRwn suK swgru ry] vwihgurU mh`lw pMjvW jI, Awpxy inrgun<br />

srUp jI duAwrw, hux AsMK auqpqIAW pwlxw lYAqw kridAW inrlyp ho rhy hn[<br />

AsMK sUrjW cMdRimAW DrqIAW qwry mMflW nMU, AwpxI ivsmwd ivAwpk Anqklw<br />

nwl, bVI hI qyzI nwl Bjw ky kMtrol’c r`K rhy hn[ XQw:- slok mÚ1] BY ivic;<br />

pvxu vhY sdvwau] BY ivic; clih lK drIAwau] BY ivic; Agin kFY vygwir] BY<br />

ivic; DrqI dbI Bwir] BY ivic; ieMdu iPrY isr Bwir] BY ivic; rwjwDrmu duAwru]<br />

BY ivic sUrju; BY ivic cMdu] koh kroVI clq; n AMqu] BY ivic; isD buD sur nwQ]<br />

BY ivic; Awfwxy Awkws] BY ivic; joD mhwbl sUr] BY ivic; Awvih jwvih pUr]<br />

sgilAw Bau; iliKAw isir lyKu] nwnk; inrBau inrMkwru scu eyku] 1]) siB Awey<br />

hukim Ksmwhu; hukim sB vrqnI]) hukmY AMdir sBu ko; bwhir hukm n koie] hux<br />

www.Gursevak.com<br />

691<br />

q`qkrw


AnMq AgnIAW ibjlIAW qwry mMflW sUrjW cMdRimAW titAwixAW KwxIAW bwxIAW<br />

nUM pRkwS rhy hn[ Awp jI dI prmpivqR Aiq inrml au~jl joiq nwl hux swfw<br />

AwKx vyKx bolx c`lx ho irhw hY, AsIN ijauN rhy hW[ hux AwpxI mOz nwl ikqy<br />

vrKw ikqy J`KV ikqy Du`p ikqy TMF snoA pw rhy hn[ hux AnykW srgun srUp Dwr<br />

ky AnykW BgqW nUM drsn b^s ky inhwl kr rhy hn[ Awpxy Kws srUp gurqw<br />

ibrwjmwn siqgurU gRMQ swihb jI duAwrw pRymIAW dy ihrdy rom 2 qoN Ajpw jwp<br />

krvw rhy hn[ aunw dy ihrdy’coN muK’c AMimRq Byj rhy hn aunW’qy swc nwm kI<br />

AMimRq vrKw] kr rhy hn[ aunW nUM AMdr bwhr Awpxy inrgun srUp jI, Awpxy<br />

srgun srUp koit bRhmMf dy pswry smyq, jwp kridAW drSn b^S ky inhwl kr<br />

rhy hn[ hy myry mn dy mIq ipAwry guris`Ko! AYsy ivsmwd hir vwihgurU mh`ly pMjvyN<br />

jI(kI) dI, swjn myry pRIqmhu; qum.sh kI Bgiq kryho] Anuswr pyRmw(Bgiq)<br />

BgqI mn lw ky(krhu) krnw kro[ hy myry mn dy mIq ipAwry guris`Ko! (qumwro)<br />

Awp jI dw cIq, hMkwr vYr eIr^w inMdw corI mMd krm AOguxW dI mYL qoN rihq ho<br />

ky, (inrml) au~jl pRkwS srUp bRhm jI dw srUp hI hoie jwvygw[ XQw:-<br />

kbIr.mnu inrmlu BieAw; jYsw gMgw nIru] pwCY lwgo hir iPrY; khq kbIr<br />

kbIr]<br />

crn kml; rwKhu mn mwih] jnm jnm ky; iklibK jwih]) ihrdY.crx<br />

sbdu siqgur ko; nwnk.bWiDE pwl] Anuswr gurU pRmysr jI dy gursbd rUpI s`cy<br />

im`Ty crn-kml, Awpxy mn(mwih) ’c hr smyN Xwd(rwKhu) r`Ko[ XQw:- ijs<br />

krky bYr ibroD; kwm koRD moh] JUT ibkwr; mhw loB DRoh] ieAwhU jugiq; ibhwny<br />

keI jnm] nwnk.rwiK lyhu; Awpn kir krm] Anuswr jnm jnm ky(iklibK)<br />

pwp(jwih) cly jwxgy[ XQw:- iklivK sBy auqrin; nIq nIq gux gwau]) crn<br />

kml kI; Aws ipAwry] jmkMkr; nis gey ivcwry] 1]<br />

Awip jphu; Avrw nwmu jpwvhu] sunq khq; rhq giq pwvhu] {Awip jphu;<br />

Avrw nwmu jpwvhu] prmpUjnIk siqgurU swihbwn jI dI bhuq hI au~cI qoN au~cI<br />

su`cI qoN su`cI s`cI qoN s`cI gurmuiK AvsQw hY [ vwihgurU jI ny, Awp nwm jpx<br />

jpwaux leI siqgurU swihbwn jI dy Avqwr Dwry hn[ Awp au~bldI dyZ’c bYT<br />

ky, srb`q dy Bly leI DrmXu`D ij`q ky, Awpxy sIs sB ku`J kurbwn krky, swnUM<br />

kilju`gI jIAW nUM guurmiq gurbwxI gurU ieqhws jI b^Sy hn[ hux gurqw<br />

www.Gursevak.com<br />

692<br />

q`qkrw


ibrwjmwn ho ky Awpxy pRymI is`K dy idl idmwZ’c gurbwxI jI Byj ky nwm jpvw<br />

rhy hn[ jnu nwnku.DUiV mMgY iqsu gurisK kI; jo Awip jpY.Avrh nwmu jpwvY]<br />

Anuswr AYsy mhwn praupkwrI gurU jI, nwm jpx jpwaux vwly pRymI jI dI crn-<br />

DUV mMgdy hn, nwm jpx jpwaux dI bhuq hI v`fI mhwnqw jxw rhy hn[ vwihgurU<br />

gurU jI, gurU jI dy sMq bRhmigAwnI; sgl kI rInw] syvk bRhmigAwnI jI, Ajpw<br />

jwp’c lIx kQw kIrqn krky gurbwxI suxw ky, AQvw Awpxy nwl pRymIAW nUM<br />

jwp’c lw ky vwihgurU vwihgurU jpdy hn[ ieauN pRymIAW dy AMdr jwp clw idMdy<br />

hn[ Awpxy bRhm srUp drSn b^S ky bRhmigAwnI kI idRsit; AMimRqu brsI]<br />

Anuswr AMimRq idRstI pw ky pRymIAW nUM Ajpw jwp’c lIx kr idMdy hn, Bwv BwvyN<br />

AwpxI mOj Anuswr n BI bolx drSnW, ing@w ’c, srb inDwn jw kI idRstI<br />

mwih] Anuswr smUh nwm ^zwny hn[ }<br />

Awip jphu; Avrw nwmu jpwvhu] sunq khq; rhq giq pwvhu] hy im`qR<br />

ipAwry jI!Ajpw jwp vwihgurU nwmu jI, rom 2 dy pRym nwl Awip jphu, (Avrw)<br />

hornW pyRmIAW qoN(jpwvhu) jpwauxw kro[ lwK ijhvw. dyhu myry ipAwry; muKu.hir<br />

AwrwDy myrw rwm] Anuswr rom 2 dI zbwn nwl pUrn pyRm pRIq pRqIq sihq<br />

vwihgurU 2(khq) kihMidAW, koit krn.dIjih pRB pRIqm; hir gux suxIAih<br />

AibnwsI rwm] Anuswr rom 2 dy kMnW duAwrw pUrn SrDw pyRm sihq(sunq)<br />

suxidAW, nwm kihx sunx vwlI aupoRkq AiqAMq s`cI su`cI au~cI ivsmwd rhq’c<br />

rihMidAW, vw AMimRq dI pUrn rhq’c rihMidAW, vwihgurU jI dI(giq)<br />

pRwpqI(giq) kilAwx (pwvhu) pwauxw kro jI[ XQw:- koeI gwvY ko suxY ; hir nwmw<br />

icqu lwie] khu kbIr.sMsw nhI; AMiq prm giq pwie] srb ivAwpI ivsmwd pRym<br />

ibnY:- pRymI Awpxy GrW’c iek`Ty bYT ky inqw pRqI v`D qoN v`D smW vwihgurU<br />

vwihgurU jpx[ vwihgurU gurU pRIqmjI jpx jpwaux vwilAW dI crn-DUV mMgdy<br />

hn[ jpx jpwaux dI srb ivAwpI ivsmwd mhwnqw hY[ pUry gurU jI dw hukm mMny<br />

qoN ibnw Gr, smswn BUmI, rihx vwly BUq hn[ XQw:- kbIr.jw Gr swD, n<br />

syvIAih; hir kI syvw nwih] qy Gr.mrht swrKy; BUq bsih.iqn mwih] 192]<br />

swr BUq siq; hir ko nwau] shij suBwie; nwnk gun gwau] 6] siqgurU<br />

nwnk dyv kljuig.jhwju Arjunu gurU; sgl isRis† lig.ibqrhu] jI &urmwauNdy<br />

hn:- hy pyRmI jI!(hir) ivsmwd AibnwsI inrml inrMkwr inrMjn, inrvYr<br />

www.Gursevak.com<br />

693<br />

q`qkrw


inRivkwr AKMf au~jl sRb ivAwpI sRb pRkwSk sRb dy ADwr Ajpw jwp vwihgurU<br />

jI(ko) dy SuB s`cy(nwau) nwm, iqMnW simAW ’c (siq) nws rihq(siq) s`cy(swr)<br />

sRySt AslI Su`D (BUq) srUp hn[ XQw:- Awid scu; jugwid scu] hY BI scu;<br />

nwnk hosI BI scu] 1]) swr BUq siq; hir ko nwau] vwihgurU jI dy gun, (shij)<br />

SWqI, Drm, DIrj, igAwn sihq, shij AvsQw’c(suBwie) (su+Bwie) (su)<br />

syRSt(Bwie) Bwvnw shiq, (suBwie) suBwvk inrXqn hI gwau jI[ shjy cUp;<br />

shjy hI jpnw]) hir kw iblovnw; iblovhu myry BweI] shij iblovhu; jYsy.qqu n<br />

jweI]jog qp j`g jlDwrw Awid iksy BI kTn swDn krn dI loV nhIN hY jI]6]<br />

gun gwvq; qyrI auqris mYlu] ibnis jwie; haumY ibKu PYlu] hy mn!gurqw<br />

ibrwjmwn gurU pRmysr jI dy gurbwxI kQw kIrqn jI duAwrw, jW swjW qoN ibnw BI<br />

gun(gwvq) gwauNidAW 2, mhW pwpW ivkwrW inMdw coorI XwrI Awid Anyk pRkwr dy<br />

mMd krmW dI qyrI mYlu(auqris) au~qr jwvygI[ XQw:- aUc Apwr byAMq suAwmI;<br />

kauxu jwxY.gux qyry] gwvqy auDrih.suxqy auDrih; ibnsih pwp Gnyry] psU pryq<br />

mugD kau qwry; pwhn pwir auqwrY] nwnk dws.qyrI srxweI; sdw sdw bilhwrY]<br />

4] 1] 4] gux gwauxy krky, (haumY) hMgqw dI, ; nIcI hU Aiq nIcu] BYVI(ibKu)<br />

zihr, jo qyry’c(PYlu) pR&ulq ho rhI hY, ieh (ibnis) nws ho(jwie) jwvygI[ vw<br />

haumY dI(ibKu) zihr sihq, qyrI BYVI(PYlu) krqUq (ibnis) nws ho(jwie)<br />

jwvygI[<br />

hoih AicMqu; bsY suK nwil] swis gRwis; hir nwmu smwil] (swis) swh<br />

(gRwis) pkV ky Bwv swh ismrn qoN KwlI n jwvy jI, vw (swis) swh lYNidAW<br />

(gRwis) gRwhI CkidAW vw ijvyN swis inrXqn AMdr (gRwis) iK`cIdw hY, ieauN hir<br />

nwmu nUM AMdr iK`c ky, vw ijvyN swis nUM AMdr(gRwis) gRsxw jIvx hY, suAws qoN ibnw<br />

ijMd kwhlI pYNdI hY[ AwKw jIvw; ivsrY mir jwau] Anuswr ie`k suAws ivsrn nUM<br />

Awpxw mrnw smJ ky, (hir) srb pRkwSk Akwl purKu jI dy prmpiv`qR SuB s`cy<br />

nwmu jI nUM, gurqw ibrwjmwn gurU pRmysr jI duAwrw, rom 2 dy ipAwr.siqkwr<br />

nwl, pUrn pyRm nmskwr sihq, hy mn!(smwil) Xwd kr[ icMqw jwie; imtY<br />

AhMkwru] Anuswr ivkwrW AOguxW duSmxW jmW cOrwsI dy gyVy qoN AicMqu(hoih) ho ky,<br />

pUrn.inRibkwr.inrMkwr inrMjn gurU pRmysr jI dy s`cy crn-kmlW’c Awqm suK<br />

nwil(bsY) vsyNgw[ XQw:- icMqw Cif.AicMqu rhu; nwnk lig pweI]<br />

www.Gursevak.com<br />

694<br />

q`qkrw


Cwif isAwnp; sglI mnw] swDsMig; pwvih scu Dnw] hy mnw!AwpxI AOgux<br />

zulm ivkwr kusMgq v`FI hMgqw dI pkV, swDsMgq qoN dUr r`Kx vwlI(sglI) swrI<br />

isAwnp Cwif dy[ XQw:- Cwif isAwnp.bhu cqurweI; gur pUry kI tyk itkweI])<br />

ssw; isAwnp Cwfu ieAwnw] ihkmiq hukim; n pRBu pqIAwnw] qurMq isAwxp C`f<br />

ky, qurMq hI swDsMgiq kr[ gurqw ibrwjmwn gurU Bgvwn jI dI, swDsMig nwnk<br />

jsu gwieE; jo pRB kI Aiq ipAwrI] Anuswr AiqAMq ipAwrI.swDsMig krky vw<br />

(swD) pRkwS srUp bRhm jI ’c lIx syRSt mhWpurS dy sMig, gurU syvw bMdgI krky,<br />

gursbd scu nwm(Dnw) Dn(pwvih) pw lvyNgw[ XQw:- swDU kY sMig; so Dnu pwvY]<br />

ijsu Dn qy; sBu ko vrswvY]<br />

hir pUMjI sMic; krhu ibauhwru] eIhw suKu; drgh jYkwru] hy mnw!Ajpw jwp<br />

hir nwm rUpI (pUMjI) dOlq, vw hir jI dI siq sMqoK iKmw inmRqw gRIbI SrDw<br />

Awid SuB guxW rUpI pUMjI, Awpxy rom 2 dy iDAwn AMdr(sMic) iek`qR kr[ hir<br />

nwm, SuB guxW rUpI pUMjI iek`qR krky nwm jpx jpwaux inSkwm inrml krm<br />

Drm krn krwaux rUp s`cw ibauhwru(krhu) kr[ XQw:- kyvl krm Brm sy<br />

cInhu; Drm krm Anurwgo] sMgRhu kro.sdw ismrn ko; prm pwp qij, Bwgo])<br />

sMic hir Dnu.pUij siqguru; Coif sgl ivkwr] ijin qUM.swij svwirAw; hir<br />

ismir hoie auDwru] 1]) hir Dnu bnjhu, hir Dnu sMchu; ijsu lwgq hY nhI cor]<br />

1] (eIhw) ies lok’c, eyk inmK; jo ismrn mih jIAw] koit idns lwK; sdw<br />

iQru QIAw] Anuswr vwihgurU jI’c sdw Ac`l hox rUp Awqm iqRpqI sihq sdw<br />

suKu pRwpq hovygw[ vwihgurU jI dI(drgh) AsMK bRhmMf dI rcnw, sqsMgq<br />

jI’c(jYkwru) jY 2 kwr hovygI[ XQw:- hir min qin; visAw soeI] jY jYkwru kry;<br />

sBu koeI]<br />

srb inrMqir; eyko dyKu] khu nwnk; jw kY msqik lyKu] 7] prmpUjnIk DMn<br />

vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv srUp gurU gRMQ swihb jI(khu) &urmwauNdy<br />

hn:- (jw) ijn@W prmpUjnIk dsy s`cy siqgurU swihbwn jI(kY) dy gursbd dy<br />

lyKu(msqik) SoRmxI hn[ AYsy gurU swihbwn jI, duSmx im`qR spu`qR pRvwr(srb)<br />

swirAW dy AMdr(inrMqir) ie`k rs inrvYr inrml joqI srUp, AKMf qyz<br />

pRcMf(eyko) ie`k srb ivAwpI ivsmwd hr smyN jwp kr rhy AsMK pRkws<br />

iJilimilkwru nUr hI nUr Anqklwvwn Ajpw jwp bRhm jI nUM(dyKu) dyKdy hn,<br />

www.Gursevak.com<br />

695<br />

q`qkrw


Bwv jy aunW nwl koeI vYr kry srIr nUM kSt dyvy qW BI aus’c bRhm jI nUM dyKdy<br />

hn[ ijvyN siqgurU qIjy pwiqswh jI gurqw dI pRwpqI krky, sRI goieMdvwl swihb<br />

jI ivKy gurqw isMGwsx ’qy sj rhy sn[ hMkwrI dwqU ny jw ky v`KI’qy l`q mwrI,<br />

isMGwsx qoN if`gy, siqsMgq jI ny cu`k ky Pyr isMGwsx’qy ibTwey[ Pyr BI gurU jI ny<br />

auT ky dwqU dy crn-kmlW nUM h`Q lw ky muAwPI mMgI, AiqAMq GxI inmRqw nwl<br />

ikhw, dwsn dws dy h`f sKq hn, Awp jI dI koml l`q’c pIV qW nhIN ho geI[<br />

dwsn dws dI glqI hY jo Awp jI dy Awaux qoN isMGwsn qoN auT ky KV@w nhIN<br />

hoieAw[ swirAW AMdr vwihgurU jI nUM dyKxw sB dy nwl AiqAMq grIbI koml im`Ty<br />

bcn kihxy, dUjy dy kOVy bcn sihxy, grIbI DwrnI sB dI crn-DUV bnxw]<br />

XQw:- grIbI.gdw hmwrI] KMnw.sgl rynu CwrI]<br />

eyko jip; eyko swlwih] {eyko dy ArQ:- prmpUjnIk ie`k AdÍYq Ajpw jwp<br />

srUp inrgun bRhm jI dy, prmpiv`qR SuB s`cy su`cy au~cy mhwn praupkwrI<br />

DIrjDwrI pUrn inrMkwrI siqgurU swihbwn jI dy ds Avqwr ie`k joiq hn[ Awp<br />

hI AsMK bRhmMf dw pswrw, Awpxy ie`k Ajpw jwp inrgun srUp’coN pswirAw hY[<br />

AsMK cMd qwry mMfl, AsMK DrqIAW dw pswrw pswrn qoN pihlW BI ie`k hn, hux<br />

ies pswry’c sB sRIrW AkwrW dy AMdr, AsMK pRkwS nUro nUr joqI srUp, AKMf<br />

pRcMf Ajpw jwp srUp pUrn bRhm jI ie`k hI hn[ AwpxI rcI rcnw nUM Awpxy’c<br />

lIn krn qoN BI, inrMkwr inrgun s`cy srb klw BrpUr BMnx GVn smR`Q ie`k<br />

Ajpw jwp srUp rihMdy hn[ v`fI ivsmwd vifAweI hY, Awpxy srUp’coN AnykW<br />

bRhmMf dI rcnw pRgt krky Pyr BI ie`k dy ie`k hI Ajpw jwp srUp hn[ AsMK<br />

bRhmMf dw pswrw ijqnw ids irhw hY, ies dy krqw purKu pRkwSk pyRrk, AwpxI<br />

Anq klw dy nwl, AnykW DrqIAW sUrjW cMdRimAW qwirAW mMflW, idsdy qy<br />

Axidsdy v`fy qoN v`fy sUKm qoN sUKm sB AkwrW sRIrW nUM, ie`k s`cy Ajpw jwp srUp<br />

vwihgurU jI Awpxy hukm’c dOVw rhy hn[ ieh swry hr smyN hukm’c b`Dy inXm b`D<br />

dOVI jw rhy hn[ AsMK jIAW nUM hr smyN ieauN hrkq krw rhy hn, ijvyN ibjlI<br />

nwl qsvIrW n`cdIAW hn, AYfw v`fw Kyl AYfy v`fy pswry dI sMBwl, jIAW dI<br />

auqpqI pwlxw lYAqw kridAW inrlyp ie`ko ie`k Ajpw jwp srUp hn[ pUrw<br />

inAwau; kry krqwru] Anuswr ie`k Ajpw jwp vwihgurU jI s`c Drm pUrw inAW BI<br />

kr rhy hn[ nmskwr}<br />

www.Gursevak.com<br />

696<br />

q`qkrw


eyko jip; eyko swlwih] hy pRymIAW!vwihgurU jI dy srgun srUp, gurqw<br />

ibrwjmwn sRI gurU gRMQ swihb jI dI ikRpw nwl, (eyko) ie`k AdÍYq inrml inrvYr<br />

auqpqI pwlxw lYAqw kridAW inrlyp vwihgurU jI nUM, rom 2 dy ipAwr krky hr<br />

smyN fMfauq bMdn nmskwr kridAW rom 2 krky jip, (eyko) ie`k vwihgurU jI nUM,<br />

aun@W dw gulm gulwm dwsn dws nIc kUkr mrwsI bx ky, (swlwih) slwhuxw kr<br />

Bwv AsqoqR kr, vw gurmuKW dy sMgm’c iml ky(swlwih) kIrqn kQw is&q slwh<br />

kr ijvyN siqgurU swihbwn jI, gurmuiK ipAwry Bgq jnW, gurmuiK B`tW ny kIqw[<br />

XQw:- pauVI mÚ5] scu Kwxw scu pYnxw; scu nwmu ADwru] guir pUrY mylwieAw;<br />

pRBu dyvxhwru] Bwgu pUrw iqn jwigAw; jipAw inrMkwru] swDU sMgiq ligAw;<br />

qirAw sMswru] nwnk.isPiq slwh kir; pRB kw jYkwru]<br />

eyku ismir; eyko mn Awih]) inrguxu srguxu; Awpy soeI] Anuswr eyku Ajpw<br />

jwp vwihgurU jI AsMK bRhmMf dy AMdr srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr]<br />

Awp hI inrgun pRkwS srUp hn, eyko Awp hI AsMK bRhmMf dw pswrw srgun<br />

Ajpw jwp srUp hn, Bwv inrgun srgun hr smyN vwihgurU vwihgurU jp rhy hn[<br />

Awpxy mn AMdr(Awih) cwh ky, rom 2 dy pUrn pyRm siqkwr ipAwr nwl, hr smyN<br />

nmskwrW hI nmskwrW kridAW eyko eyk inrgun srgun jI nMU (ismir) Xwd kr,<br />

Bwv ieauN cwh ky Xwd kr, ik AnMq bRhmMf sUrj cMd, hr jIA dy AMdr bwhr<br />

AsMK AnMq ivsmwd pRkwS hI pRkwS ivAwpk, qum pUrn.pUir rhy sMpUrn; ho ky,<br />

Awpxy AnMq bRhmMf dw pswr srgun srUp jI smyq, ivsmwd Ajpw jwp kr rhy<br />

hn[ XQw:- jl Ql mwhy; Awpih Awp] AwpY jphu; Awpnw jwpu]<br />

eyks ky; gun gwau Anµq]) Bgiq vCl.AnwQ nwQy; srix nwnk.purK<br />

Acuqh]) imhrvwnu swihbu imhrvwnu] swihbu myrw imhrvwnu] jIA sgl kau;<br />

dyie dwnu]) sB ko kwl; sBn ko krqw] rog sog; doKn ko hrqw]) Epiq prlau;<br />

iKn mih krqw] Awip Alypw; inrgunu rhqw]) koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;<br />

srb jIAw kw dwqw ry] pRiqpwlY inq swir smwlY; ieku gunu nhI mUriK jwqw ry])<br />

KMf bRhmMf byAMq; auDwrxhwirAw] qyrI soBw quDu; scy myry ipAwirAw]) rwjn ky<br />

rwjw mhwrwjn ky mhwrwjw; srb ivAwpI Ajpw jwp srUp srb pRkwSk<br />

inRivkwr, inrhMkwr inrlyp, inrvYr inrwhwr Agm Agocr Bgq vCl piqq<br />

pwvn, srb suKW dy dwqy Awid aupRokq ilKy guxW Anuswr (eyks) ie`k vwihgurU<br />

www.Gursevak.com<br />

697<br />

q`qkrw


jI(ky) dy(AnMq) byAMq (gun) guxW nUM rom 2 dI zbwn nwl, pUry siqgurU swihbwn<br />

jI duAwrw, jh nhI Awpu; qhw hoie gwvau] 2] Anuswr Awp iqAwg ky(gwau)<br />

gwauxw kro[ XQw:- hir gux gwau mnw; siqguru syiv ipAwir]) min cwau BieAw;<br />

pRB Awgmu suixAw] hir mMglu gwau sKI; igRhu mMdru bixAw] hir gwau mMglu,<br />

inq sKIey; sogu dUKu n ivAwpey] gur crn lwgy.idn sBwgy; Awpxw ipru jwpey]<br />

Anhq bwxI.gur sbid jwxI; hir nwmu hir rsu Bogo] khY nwnku.pRBu Awip<br />

imilAw; krx kwrx jogo] 34]<br />

min qin jwip; eyk BgvMq] hy BweI!Awpxy rom 2 ’coN, vYr ivkwr l`b loB<br />

AhMkwr inMdw, jIAW nUM kohxw bMb su`txy Awid kukrm iqAwg ky , gurqw ibrwjmwn<br />

gurU pRmysr jI nUM Awpxw isr sRvMs Arp ky, idl jwn pUrn pRym ipAwr siqkwr<br />

nwl, (eyk) ie`k (BgvMq) pRkwS srUp s`cy srb klw BrpUr myhrvwn Ajpw jwp<br />

vwihgurU ipAwry pRIqmjI dw ipAwrw jwip min, (qin) rom 2 krky kr[ XQw:-<br />

min qin jwpIAY; Bgvwn] gur pUry supRsMn Bey ; sdw sUK kilAwn] 1]) krx<br />

kwrx smrQ so pRBu; jIA dwqw Awip] iqAwig sgl isAwxpw; AwT phr pRBu<br />

jwip] 2]<br />

eyko eyku; eyku hir Awip] pUrn pUir; rihE pRBu ibAwip] (eyko) ie`k s`cy<br />

vwihgurU jI siqju`g ’c sn, (eyku) s`cy vwihgurU jI qyRqy’c sn, (eyku) ie`k s``cy<br />

vwihgurU jI duAwpr’c BI sn[ hux klju`g’c BI ie`k s`cy(hir) Ajpw jwp srUp<br />

vwihgurU jI Awip hn[ vw eyku s`cy hir jI Awip AnMq bRhmMf dw pswr srgun<br />

srUp hn[ Awpxy srgun srUp AnMq bRhmMf dy pswr’c, eyko eyku inrgun pRBu<br />

Ajpw jwp vwihgurU jI, iKmw DIrj sihnSIlqw inmRqw gRIbI, inRivkwrqw<br />

inrvYrqw inrlypqw Awid AnMq SuB guxW dIAW Anq klW sihq ivsmwd(ibAwip)<br />

ivAwpk(pUir) BrpUr pUrn ho(rihE) rhy hn[<br />

Aink ibsQwr; eyk qy Bey]) koit ibsn; kIny Avqwr] koit bRhmMf; jw ky<br />

DRmswl] koit mhys; aupwie smwey] koit bRhmy; jgu swjx lwey] 1] AYso DxI;<br />

goivMdu hmwrw] brin n swkau; gux ibsQwrw]) Epiq prlau; iKn mih krqw]<br />

Awip Alypw; inrgunu rhqw]) kyqy ieMd cMd, sUr kyqy; kyqy mMfl dys] kyqy isD<br />

buD.nwQ kyqy; kyqy dyvI vys] kyqy dyv dwnv.muin kyqy; kyqy rqn smuMd] kyqIAw<br />

KwxI.kyqIAw bwxI; kyqy pwq nirMd] kyqIAw surqI.syvk kyqy; nwnk AMqu n AMqu])<br />

www.Gursevak.com<br />

698<br />

q`qkrw


nwnk.rcnw pRiB rcI; bhu ibiD Aink pRkwr] Anuswr Aink bRhmMf dy<br />

(ibsQwr) PYlwA, (eyk) ie`k Ajpw jwp inrgun vwihgurU jI qy hI(Bey) hoey hn[<br />

XQw:- keI bwr; psirE pwswr] sdw sdw; ieku eykMkwr]<br />

eyku ArwiD; prwCq gey]) inrgunu Awip; srgunu BI EhI] klw Dwir ijin<br />

sglI mohI]) srgun inrgun inrMkwr; suMn smwDI Awip] Awpn kIAw nwnkw;<br />

Awpy hI iPir jwip] 1]) inrguxu srguxu; Awpy soeI] Anuswr Awpy inrgun Awpy<br />

srgun, nwnku.khY shylIho; shu Krw ipAwrw] hm sh kyrIAw dwsIAw; swcw Ksmu<br />

hmwrw] 5] 2] 4] Anuswr ^ry ipAwry Apwry inAwry Ksm(eyku) ie`k vwihgurU jI<br />

nUM, pUrn pRym SrDw Bwvnw nwl iDAwn Dwr ky(ArwiD) cyqy krn nwl, cyqy krn<br />

vwilAW dy(prwCq) pwp cly gey[ XQw:- kaun ko klµku rihE; rwm nwmu lyq hI]<br />

piqq pivq Bey; rwmu khq hI]) jw kY ismrin.srb inDwnw; mwnu mhqu piq<br />

pUrI] nwmu lYq.koit AG nwsy; Bgq bwCih siB DUrI] 2]) BYrau mhlw 5] nwmu<br />

lYq; mnu prgtu BieAw] nwmu lYq; pwpu qn qy gieAw] nwmu lYq; sgl<br />

purbwieAw] nwmu lYq; ATsiT mjnwieAw] 1] qIrQu hmrw; hir ko nwmu] guir<br />

aupdyisAw; qqu igAwn] 1] rhwau] nwmu lYq; duKu dUir prwnw] nwmu lYq; Aiq<br />

mUV suigAwnw] nwmu lYq; prgit aujIAwrw] nwmu lYq; Cuty jMjwrw] 2] nwmu lYq;<br />

jmu nyiV n AwvY] nwmu lYq; drgh suKu pwvY] nwmu lYq; pRBu khY swbwis] nwmu<br />

hmwrI; swcI rwis] 3] guir aupdysu kihE; iehu swru] hir kIriq; mn nwmu<br />

ADwru] nwnk auDry; nwm punhcwr] Avir krm; lokh pqIAwr] 4]<br />

mn qn AMqir; eyku pRBu rwqw] gur pRswid; nwnk ieku jwqw] 8] 19]<br />

prmpUjnIk inrgunu Awip; srgunu BI EhI] DMn 2 swihb sRI gurU nwnk dyv mh`lw<br />

pMjvW jI ivsmwd AvsQw’c lIx &urmwauNdy hn:- ijs pRymI ny, gurU pRmysr jI,<br />

(gur) imhrvwnu.swihbu imhrvwnu] swihbu myrw.imhrvwnu] jIA sgl kau; dyie<br />

dwnu] srb ivAwpI pRkwS ivsmwd s`cy(pRswid) ikRpw hI ikRpw ieku Ajpw jwp<br />

bRhm srUp jI(jwqw) jwxy hn[ iqs gurmuiK ipAwry jI dw mn(qn) rom 2, (eyku)<br />

ie`k sRb ivAwpk joqI srUp s`cy(pRBu) vwihgurU jI (AMqir) AMdr(rwqw) rMigAw<br />

igAw] 8] 19] XQw:- lwl rMgu iqs kau lgw; ijs ky vfBwgw] mYlw.kdy n<br />

hoveI; nh lwgY dwgw]) jn rivdws; rwm rMig rwqw] ieau gur prswid; nrk<br />

nhI jwqw]<br />

www.Gursevak.com<br />

699<br />

q`qkrw


gauVI suKmnI mÚ5] sloku]) AstpdI jI vIhvyN, Awid 289.<br />

sloku] iPrq iPrq pRB AwieAw; pirAw qau srnwie] nwnk.kI pRB bynqI;<br />

ApnI BgqI lwie] 1]<br />

iPrq iPrq pRB AwieAw; pirAw qau srnwie] {ivsmwd pyRm vIcwr<br />

nmskwr:- pRIqm; pyRm Bgiq ky dwqy]) koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw<br />

kw dwqw ry] prmpUujnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurUU mh`lw pMjvW jI, pyRmw-BgqI dI<br />

jwc isKwaux leI, pUrn pyRmw-BgqI sihq sRI Akwl purKu srUp mh`ly 4 jI dy<br />

snmuK, imst bcn bynqI krau; dIn kI inAweI] pyRm bynqI kr rhy hn[ Awpxy<br />

pyRmIAW nUM Bwau-BgqI duAwrw, koit AnMd rwj suK b^S rhy hn[ hir nwm pRym<br />

iKmw Bwau-BgqI qoN ibnw, jIv jl bL ky suAwh ho jWdw hY[ XQw:- hir ibnu;<br />

jIau jil bil jwau] mY Awpxw guru pUiC dyiKAw; Avru nwhI Qwau] 1] }<br />

bYr ibroD; kwm koRD moh] JUT ibkwr; mhw loB DoRh] ieAwhU jugiq; ibhwny<br />

keI jnm] nwnk.rwiK lyhu; Awpn kir krm]) keI jnm; Bey kIt pqMgw] keI<br />

jnm; gj mIn kurMgw] keI jnm; pMKI srp hoieE] keI jnm; hYvr ibRK<br />

joieE]) kbhU kIt hsiq; pqMg hoie jIAw] Aink join; BrmY BrmIAw]) jim<br />

jim mrY; mrY iPir jMmY] bhuqu sjwie; pieAw dyis lMmY]) kUkrh sUkrh.grDBh<br />

kwkh; srpnh quil Klh] Anuswr dwsn dws nIc kIVy ikRm du`Kdwiek Anyk<br />

jUnW’c(iPrq) iPrdw (iPrq) iPrdw, byh`d kSt Bog ky, kStW dw mwirAw,<br />

hy(pRB) nUro nUr pRkwS srUp smR``Q Ajpw jwp vwihgurU mh`lw 4 jI!Awp jI dy<br />

prm pUjnIk prmpiv`qR SuB s`cy inrMkwrI ivsmwd crn-kmlW pws AwieAw hY<br />

jI, (qau) Awp jI dI prmpiv`qR s`cI(srnwie) Srn(pirAw) ipAw hY jI, smUh<br />

AOgux iqAwgxy, Awp jI dI Srn pYxw hY[ XQw:- pauVI] myil lYhu dieAwl; Fih<br />

pey duAwirAw] riK lyvhu dIn dieAwl; BRmq bhu hwirAw] Bgiq 1 vClu qyrw<br />

2 ibrdu; hir, 3 piqq 4 auDwirAw] quJ ibnu nwhI koie; ibnau moih 5 swirAw] 6 kru<br />

7 gih lyhu dieAwl; swgr sMswirAw] 1 ipAwr krnw 2 Drm 3 Apiv`qR 4 auDwrn,<br />

qwrn vwly 5 krdw hY 6 h`Q 7 pkV ky[ ”Fwkn Fwik.goibd gur myry; moih<br />

AprwDI.srn crn]) dInu duAwrY AwieE.Twkur; srin pirE sMq.hwry]) Ab hm<br />

clI; Twkur pih hwir] jb hm.srix pRBU kI AweI; rwKu pRBU.BwvY mwir]) srnI<br />

AwieE; nwQ inDwn] nwm pRIiq.lwgI mn Biqir; mwgn kau hir dwn] 1]) hir<br />

www.Gursevak.com<br />

700<br />

q`qkrw


crn srn, goibMd duK BMjnw; dws Apuny kau nwmu dyvhu] idRsit pRB Dwrhu. ik®pw<br />

kir qwrhu; Bujw gih.kUp qy kwiF lyvhu]) rwKhu ApnI srix pRB; moih ikrpw Dwry]<br />

syvw.kCU n jwnaU; nIcu mUrKwry] 1]) srin pry kI; rwKu dieAwlw] nwnk; qumry<br />

bwl gupwlw]<br />

nwnk kI pRB bynqI; ApnI BgqI lwie] 1] prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy<br />

siqgurU sRI gurU nwnk dyv srUp mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy hn:- hy(pRB) nUro nUr<br />

srb ivAwpk srb pRkwSk, jIA pRwx; suKdwqw nyrw] Anq klwvwn sd sdw<br />

myhrvwn, DMn prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU rwmdws swihb jIE!dwsn dws(kI)<br />

dI ieh pyRm bynqI hY jI[ ApnI ikRpw-idRStI krky, ApnI pyRmw BgqI’c(lwie)<br />

lwauxw kro jI] 1] XQw:- inQwvy kau; qum@ Qwin bYTwvhu] dws Apny kau; BgqI<br />

lwvhu]) syvIly gopwl rwie Akul inrMjn] Bgiq dwnu dIjY; jwcih sMq jn] 1])<br />

Awie pieAw qyrI srxweI ijau BwvY iqau lYih imlweI kir ikrpw pRBu BgqI lwvhu<br />

scu nwnk AMimRqu pIey jIau] kir ikrpw ApnI BgqI lwie jn nwnk pRBu sdw<br />

iDAwie] 4] 2]<br />

vwihgurU pyRmw-BgqI dy ArQ:- prmpUjnIk s`cy Akwl purKu jI ny vwihgurU<br />

mh`ly pihlyy jI dy prmpiv`qR SuB s`cy ds AvqwrW’c pRgt ho ky, prmpUjnIk Akwl<br />

purKu jI dI Awp pyRmw-BgqI kIqI, Awpxy pyRmIAW nUM b^SI[ nwnk.sy AKVIAw<br />

ibAMin; ijnI ifsMdo.mw iprI] Anuswr prmpUjnIk gurU pRmysr jI dy AMdrly bwhrly<br />

nyqR, sB rUpW rMgW AMdr bRhm hI bRhm dyKdy hn[ vwihgurU mh`lw pMjvW jI, pUrn<br />

SrDw ivSvwS idRVqw sihq, kotwn koit kMnW duAwrw hr smyN gurU 2 hI suxdy hn[<br />

XQw:- koit krn.dIjih pRB pRIqm; hir gux suxIAih AibnwsI rwm]) nyqRI siqguru<br />

pyKxw; sRvxI sunxw gur nwau] gurU pRmysr jI q`qW’coN BI ismrn suxdy hn[ XQw:-<br />

ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd sUrj guxqwsw]<br />

81. {prmpUjnIk pUrn bRhmigAwnI mhwn praupkwrI DIrjDwrI pUrn sMq<br />

bwbw gurbcn isMG swihb ^wlsw jI sRI gurmuiK pRkwS gMRQ AMg720’qy gurmiq<br />

Anuswr nON pRkwr dI pRymw-BgqI bhuq hI vDIAw ilKdy hn:- 1.siq sMgiq kI; syvw<br />

krnI[) imil sqsMgiq.Koju dsweI; ivic sMgiq.hir pRBu vsY jIau] 2] Anuswr gurU<br />

pRmysr jI dI AqI ipAwrI siqsMgq jI nUM, vwihgurU gurU srUp jI jwx ky, pyRm Bwvnw<br />

pUrn Adb siqkwr nwl, Awls iqAwg ky SuB s`cI s`ucI au~cI syvw krnI[ XQw:-<br />

Awau sKI; sMq pwis syvw lwgIAY] pIsau crx pKwir; Awpu iqAwgIAY]) pwxI pKw<br />

www.Gursevak.com<br />

701<br />

q`qkrw


pIsu dws kY; qb hoih inhwlu] rwj imlK iskdwrIAw; AgnI mih jwlu]) idnu<br />

rwqI AwrwDhu ipAwro; inmK.n kIjY FIlw] sMq syvw kir, BwvnI lweIAY; iqAwig<br />

mwnu hwTIlw]<br />

iml sMgiq myN; aumr gujrnI[) swDsMig nwnk jsu gwieE; jo pRB kI Aiq<br />

ipAwrI] Anuswr vwihgurU jI dI AiqAMq ipAwrI swDsMgq jI’c sdw leI rih<br />

ky, gurU syvw bMdgI kurbwnI krnI[ XQw:- kwit islk.ijsu mwrig pwey; so ivic<br />

sMgiq vwsw pwiedw]) bhuq jnm ibCury Qy mwDau; iehu jnmu qum@wry lyKy] hy ipAwry<br />

jI!swDsMgq’c rihMidAW mwl pUVy KIr kVwh jlybIAW Kw 2 ky glxw nhIN ipAwry<br />

jI[<br />

2.dUjI ieqhws; hir gur suxIey[) siqgurU siqgurU; siqguru guibMd jIau]<br />

vwihgurU gurU pRmysr jI dw prmpiv`qR ivsmwd ieqhws, koit krn.dIjih pRB<br />

pRIqm; hir gux suxIAih AibnwsI rwm] Anuswr rom 2 dy kMnW nwl, pUrn SrDw<br />

isdk Brosy sihq sunxw[ mn eykwgr rwKo gunIey[ pUrn pyRm sihq gur ieqhws<br />

gurbwxI jI dy ArQ bwr 2(gunIey) vIcwrny, ArQ ivcwr 2 ky, swvDwn eykwgr<br />

cIq] Anuswr hr smyN mn iekwgR r`Kxw, ieh ivsmwd pRymw-BgqI dUjI hY[<br />

3.siqgur iDAwn; irdy myN DwrY[ pd AribMd; mn BOr ivcwrY[) mweI; crn<br />

gur mITy] Anuswr prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU swihb jI dy s`cy im`Ty crnkmlW<br />

dw, gur kI mUriq; mn mih iDAwnu] Anuswr prmpiv`qR pUrn s`cw pRp`k<br />

iDAwn.irdy’c Dwrnw[ hir crx kvl mkrMd, loiBq mno; Anidnou.moih AwhI<br />

ipAwsw] Anuswr Awpxy mn nUM hr smyN s`cy crn-kmlW dw BOrw ivcwrnw, Bwv<br />

pUrn pRp`k iDAwn Dwrnw, ieh ivsmwd pRymw-BgqI qIjI hY[ XQw:- sMmn jau<br />

ies pRym kI; dm ik´hu hoqI swt] rwvn huqy.su rMk nih; ijin isr dIny kwit] 1]<br />

pRIiq pRym qnu Kic rihAw; bIcu.n rweI hoq] crn kml mnu byiDE; bUJnu suriq<br />

sMjog] 2]) jw ko pRym suAwau hY; crn icqv mn mwih] nwnk.ibrhI bRhm ky;<br />

Awn n kqhU jwih] 8]<br />

cOQI prym sihq; gun gwvn[ gwvq; pulkwvl qn Awvn[) rsik rsik;<br />

hir ky gux gwau] Anuswr pUrn pyRm SrDw inscy Brosy nwl gurU jI dy gursbd<br />

praupkwr gwauxy, gwauNidAW 2 pulkwvl romwvlI KV@I ho jwxI, ihrdy’coN AMimRq<br />

au~T ky gLw rs nwl Br jwxw, ieh ivsmwd pRymw-BgqI cOQI hY[<br />

www.Gursevak.com<br />

702<br />

q`qkrw


5.mn sm kr, dm ieMdyR kIny[ surg cwh ky, krm qjIny[ mn dIAW<br />

vwSnw(sm) rok ky, ieMidRAW nUM iviSAW v`loN(dm) rokxw, surg dI ie`Cw nUM lY ky,<br />

AsmyD j`g Awid sB 1 skwm krm(qjIny) iqAwgxy[ surg Awid hor iksy &L dI<br />

ie`Cw nhIN r`KxI[ XQw:- kwhU Pl kI; ieCw nhI bwCY] kyvl Bgiq; kIrqn sMig<br />

rwcY] ieh ivsmwd pRymw-BgqI pMjvIN hY[ 1 kwmnw vwly<br />

6.pr ky doK; n mn myN DwrY[ hwx lwB j`g; smqw vwrY[ prwey(doK) iC`dR<br />

mn’c nhIN Dwrny ilAwauxy[ Awpxy Awp nUM sB qoN mMdw smJy, XQw:- qau dyvwnw<br />

jwxIAY; jw swihb Dry ipAwru] mMdw jwxY Awp kau; Avru Blw sMswru]) kbIr.sB<br />

qy hm bury; hm qij.Blo sBu koie] ijin AYsw kir bUiJAw; mIqu hmwrw soie])<br />

krn n sunY; kwhU kI inMdw] sB qy jwnY; Awps kau mMdw] j`g nUM hwx lwB jwxy,<br />

Bwv ie`k rs nhIN hY[ duSmx im`qR, ^uSI ZmI, du`K suK, sony im`tI jIvn mrn’c<br />

smqw idRStI Dwrnw kry[ XQw:- hrK sog.jw kY nhI; bYrI mIq smwn] khu<br />

nwnk.suin ry mnw; mukiq qwih qY jwn]) ausqiq inMidAw.nwih ijih; kMcn loh<br />

smwin] khu nwnk.suin ry mnw; mukiq qwih qY jwin] 14]) sUK dUK; jn sm<br />

idRstyqw] nwnk; pwp puMn nhI lypw]) mrxY kI icMqw nhI; jIvx kI nhI Aws]<br />

qU srb jIAw pRiqpwlhI; lyKY sws igrws]<br />

7.Cl ibn rhY; hrK qj sokw[ s`qvIN ibD BgqI hir lokw[) hrK sog duhu<br />

mwih inrwlw; krxYhwru pCwqw]) nh inMidAw.nh ausqiq jw kY; loBu mohu<br />

AiBmwnw] hrK sog qy.rhY inAwrau; nwih mwn Apmwnw] 1] Anuswr(hrK)<br />

^uSI(sokw) sog(qj) iqAwg ky, inrCl ho ky, vwihgurU jI’c rom 2 krky lIx<br />

rhy[ vwihgurU jI dy ipAwry(lokw) BgqW dI ieh s`qvIN BgqI hY[ XQw:- khu<br />

kbIr; Bgiq kir pwieAw] Boly Bwie; imly rGurwieAw]<br />

8.inhcw p`kw rwKY sdhI[ sRI krqwr v`loN, fol n.kdhI[ krqwr rUp gurU<br />

pRmysr jI’qy hmySw, ikqY pRkwir; n qUtau pRIiq] dws qyry kI; inrml rIiq])<br />

jau qnu cIrih; AMig n morau] ipMfu prY; qau.pRIiq n qorau] Anuswr p`kw inscw<br />

Brosw r`Ky[ (sRI) soBw sihq SRomxI krqwr vwihgurU jI v`loN kdy BI ic`q n foly[<br />

ijvyN sRI AnMdpur swihb jI ivKy, gurU ipAwry isMG swihbwn jI swFy s`q mhIny<br />

Bu`K, Awpxy sRIr qy P`t shwridAW DrmXu`D’c ShIdI pwauNidAW, vwihgurU vwihgurU<br />

jpidAW sumyr pRbq vWg A`cl Afol rhy[ XQw:- pihlw mrxu kbUil; jIvx kI<br />

www.Gursevak.com<br />

703<br />

q`qkrw


Cif Aws] hohu sBnw kI ryxukw; qau Awau hmwrY pwis]) jau qau; pRym Kylx kw<br />

cwau] isru Dir qlI; glI myrI Awau] iequ mwrig; pYru DrIjY] isru dIjY; kwix<br />

n kIjY]) nwnk, syvku soeI AwKIAY; jo isru Dry auqwir]) siqgur AwgY sIsu Byt<br />

dyau; jy siqgur swcy BwvY]) qnu mnu kwit kwit.sBu ArpI; ivic AgnI.Awpu<br />

jlweI] 4] Awpxy pRIqm vwihgurU gurU jI dy Amolk SuB bcn kmwey[<br />

9.vwihgurU rUp, sBY ko jwnY[ ibAwpk; sB ky bIc pCwnY[) sBu goibMdu hY;<br />

sBu goibMdu hY] goibMd ibnu; nhI koeI] Anuswr sB nUM prmpUjnIk s`cy vwihgurU jI<br />

dw srUp jwnxw kry, vwihgurU jI nUM sB’c ivAwpk pCwxy[ XQw:- kIt hsiq<br />

mih; pUr smwny] pRgt purK; sB TwaU jwny]<br />

Bgiq krq, mwXw nih mohY[ hir ky rMig, ricXo mn sohY[ prmpUjnIk s`cy<br />

siqgurU vwihgurU mh`ly pihly jI dI pyRmw-BgqI kridAW, mwieAw moh nhIN<br />

skdI[ mn srb ivAwpI vwihgurU jI dy rMg’c ricAw (sohY) soBnIk ho jWdw hY[<br />

ieh nv ibD kI; Bgiq bKwnI[ ie`k Dwry; auDrY so pRwnI[ kulW sihq; Bv<br />

swgr qrY[ gursMgq; smUh pyRmI auDrY] }vwihgurU siqgurU swihbwn jI dI b^SI<br />

aupRokq nON pRkwr dI BgqI bhuq hI ivsmwd AlOikk Amolk gurpRswid pRwpq huMdI<br />

hY[ kwit islk.ijsu mwrig pwey; so ivic sMgiq.vwsw pwiedw]) jh Aibgqu;<br />

Bgqu qh Awip] Anuswr KrI aucI pRymw-BgqI Awp hI idRV krwauNdy hn[ XQw:-<br />

sco scu kmwvY sd hI; scI Bgiq idRVwiedw] 4]<br />

82.hor nON pRkwr BgqI:- 1 sRvx 2 ismrn 3 kIrqn; 4 pwdsyv 5 Arcwn[<br />

6 dwsw 7 sKpn 8 bMdnw; 9 srb invydn jwn[ 1.Bgq kwk BsMuf jI ny bVy hI pRym<br />

nwl nwm sRvx kIqw, ieh sRvx BgqI hY[ 2.SySnwg jI hr roz do hzwr jIB<br />

nwl, vwihgurU jI dy in`q nvyN nwm lYNdy hn, ieh ismrn BgqI hY[ 3.nwrd munI<br />

jI kIrqn krdy hn, ieh kIrqn BgqI hY[ 4.sRI l`CmI jI ivSnUM Bgvwn jI dI<br />

crn cwpI krdy hn ieh pwd syvn BgqI hY[ 5.mwqw kuibjW jI inqw pRqI kMs dy<br />

gL’c &`ulW dw hwr pwauNdy sn[ ie`k idn hwr pwauNx jw rhI sI, rsqy’c sRI<br />

ikRSn Bgvwn jI dy drSn dyK ky pRym’c msqwnI ho geI[ kMs dw fr iqAwg ky,<br />

auhI hwr Bgvwn jI dy suMdr gL’c pw idqw[ ies dw nwm Arcwn pUjw hY[<br />

Bgvwn jI AYny izAwdw ^uS hoey, Awpxy ie`k crn nwl ies dw ie`k pYr n`p ky,<br />

fOiLAW qoN PV ky auqWh nUM iK`c idqI, qW ku`b inkl igAw[ XQw:- kuibjw auDrI;<br />

www.Gursevak.com<br />

704<br />

q`qkrw


AMgust Dwr] Bgq sudwmy jI ny BI Arcwn pUjw kIqI hY[ 6.praupkwrI hnMUmwn<br />

jI ny dwsw Bwv Dwr ky, Awpxy iest dyv sRI rwmcMdR jI dy bVy hI bcn kmwey[<br />

sIqw mwqw jI dI ^br ilAwauxI, lMkw nUM swVnw, ASok bn pu`txw, sMjIvnI bUtI<br />

ilAw ky sRI lCmx jI nUM mrnoN bcwauxw, rwvx nwl Xu`D smyN AwpxI &Oj smyq sRI<br />

rwmcMdR jI dy p`K’c lVnw, Awpxy irdy’c rwm 2 ilK lYxw, dwsw Bwv’c pUrn<br />

idRV rihxw, ieh dwsw BgqI hY[ dwDIly lµkw gVu.aupwVIly rwvx bxu; sil<br />

ibsil Awix, qoKIly hrI] 7.sRI ikRSn Bgvwn jI ny mhWBwrq dy Xu`D’c, Awpxy<br />

ipAwry Bgq blvwn sRI Arjn jI nwl(sKw) im`qRpuxw inbHwieAw, ies leI sRI<br />

Arjn jI im`qR Bwv nwl AwigAw mMndy, ieh sKpn BgqI hY[ 8.sRI ikRSn jI dy<br />

cwcy AkR¨r jI, DrmwqmW rwjy ipRQU jI ny, Bgvwn jI dI BgqI kridAW bMdnW hI<br />

bMdnW kIqIAW, ieh bMdn BgqI hY[ 9.bl rwjy jI ny, sRI bwvn Avqwr jI nUM<br />

FweI krmW DrqI dwn idqI, Bgvwn jI ny do krmW’c iqMn lok imx ley, A`DI<br />

krm lYx bdly ien@W dI kMf’qy crn r`K ky pqwL’c D`k idqy, ieauN bl rwjy ny<br />

sB k`uJ AripAw hY, ieh srb invydn BgqI hY[ aupRokq mhWpurS ie`k 2 BgqI<br />

krky inhwl hoey[ }<br />

(s`sy pYr ibMdI n lwau) (AstpdI]) prmpUjnIk ds qukIAW, A`T pauVIAW<br />

dy AstpdI jI vIhvyN[<br />

jwck jnu jwcY; pRB dwnu] {dwn mMgxw gRIbI dI h`d hY, ikauNik l`ijAw<br />

iqAwg ky, gRIbI dInqw AwzzI ADIngI nwl hI mMgIdw hY[ jy koeI cIz mu`l<br />

leIey qW Aihswn nhIN mMnIdw, pr jy iksy qoN dwn leIey qW bhuq Aihswn mMn<br />

ky, js krIdw hY[ gurU pRmysr jI AnMq bRhmMf dy mwlk, sBnw jIAw kw, ieku<br />

dwqw; so, mY ivsir n jweI]) vfw dwqw; iqlu n qmwie] Anuswr v`fy dwqy huMidAW<br />

mMgqy bx ky, dwn mMg rhy hn[ prm pUjnIk pUry gurU pRmysr jI dI, grIbI gdw<br />

hmwrI] KMnw; sgl rynu CwrI] AnuswrI GxI ZRIbI inmRqw sihnSIlqw gux dyK<br />

ky, is`K gurU jI dw dwsn dws crn-kmlW dw kIVw bx ky, gur pUry jI nUM inmK<br />

2, rom 2 krky lgwqwr nmskwr hI nmskwr krdw rihMdw hY[ XQw:- inmK<br />

inmK; Twkur nmskwrY] nwnk Ehu Aprsu; sgl insqwrY] 1]) gurdyv siqguru<br />

pwrbRhmu prmysru; gurdyv nwnk hir nmskrw] 1] } gurU pRmysr jI snmuK, sRb<br />

ivAwpI mhW ivsmwd pyRm bynqI krky, swD jnw kI; mwgau DUir]) sdw sdw; pRB<br />

www.Gursevak.com<br />

705<br />

q`qkrw


ky gun gwvau] swis swis; pRB qumih iDAwvau] crn kml isau; lwgY pRIiq]<br />

Bgiq krau; pRB kI inq nIiq] eyk Et; eyko AwDwru] nwnku mwgY; nwmu pRB swru]<br />

1] Anuswr nwm, crn-DUV, sdw gux gwaux, suAws 2 iDAwaux, crn kmln<br />

pRIqI, pRymw-BgqI, ie`k dI Et, ie`k dw ADwr, sRb ivAwpI Anqklwvwn mhW<br />

ivsmwd A`T qrW@ dw, mhW dwn mMgdy hn:- jwck jnu jwcY; pRB dwnu] hy(pRB)<br />

pRkwS srUp srb suKW dy dwqy, smR`Q myhrvwn dieAwl ikRpwl s`cy im`T bolVy<br />

vwihgurU mh`lw 4 jIE!nwnku grIbu; bMdw jnu qyrw] rwiK lyie; swihbu pRBu myrw]<br />

Anuswr dwsn dws Awp jI dy dr dw gRIb(jwck) mMgqw(jnu) dwsndws Aink<br />

BWq Awp jI dw inhorw Aihswn mMn ky, Awp jI qoN dwnu(jwcY) mMgdw hY[ XQw:-<br />

jwcku mMgY dwnu; dyih ipAwirAw] dyvxhwru dwqwru; mY inq icqwirAw]) qau<br />

jyvfu.dwqwru n koeI; jwcku sdw jwcovY]<br />

kir ikrpw; dyvhu hir nwmu] ikrpw(kir) krky, AYso hIrw; inrml nwm]<br />

jwsu jpq; pUrn siB kwm] 1] (hir) vwihgurU nwmu(dyvhu) b^Sxw kro jI[<br />

XQw:- qyrw kIAw mITw lwgY] hir nwmu pdwrQu nwnku mWgY]) jwicku.nwmu jwcY<br />

jwcY]) mwgau dwnu.Twkur nwm] Avru kCU myrY sMig n cwlY; imlY ik®pw gux gwm]<br />

1]) krqw.qU myrw jjmwnu] iek diKxw.hau qY pih mwgau; dyih Awpxw nwmu])<br />

jwicku mMgY inq nwmu; swihbu kry kbUlu] nwnk prmysru jjmwnu; iqsih.BuK n<br />

mUil]<br />

swD jnw kI; mwgau DUir] hy myhrvwn gurU gur s`cy siqgurU sRI gurU rwmdws<br />

swihb jIE!Awp jI dy(jnw) ipAwry(swD) pRkwS srUp vwihgurU gurbwxI<br />

inrMkwrjI’c lIx mhWpurSW jI(kI) dI, jn kI DUir; mn mIT KtwnI] Anuswr<br />

prmpiv`qR crn DUir dw dwn, dwsn dws(mwgau) mMgdw hY jI[ XQw:- gurisKI<br />

Bwxw mMinAw; guru pUrw. pwir lµGwie] gurisKW kI hir.DUiV dyih; hm pwpI BI<br />

giq pWih]) vwir vwir jweI lK vrIAw; dyhu sMqn kI DUrw jIau]) dws qumwry<br />

kI.pwvau DUrw; msqik ly ly lwvau] mhw piqq qy.hoq punIqw; hir kIrqn gun<br />

gwvau]) ismrn qy lwgy; ijn Awip dieAwlw] nwnk jn kI; mMgY rvwlw] 5])<br />

swD jnw kI; mwgau DUir] pwrbRhm; myrI srDw pUir]<br />

pwrbRhm; myrI srDw pUir] hy(pwrbRhm) vwihgurU gurU pRmysr s`cy siqgurU sRI<br />

gurU rwmdws swihb jI!dwsn dws Awp jI dy swD jnw dI crn-DUV mMgdw hY,<br />

www.Gursevak.com<br />

706<br />

q`qkrw


^S ky(myrI) dwsn dws gRIb inmwxy inqwxy pRdysI Zulm Zulwm dI srDw(pUir)<br />

pUrI kro jI[ XQw:- qyry dws kI; hovw DUir] nwnk kI pRB srDw pUir])<br />

AMqrjwmI purK ibDwqy; srDw mn kI pUry] nwnk dwsu, iehY suKu mwgY; mokau.kir<br />

sMqn kI DUry]) iqn sMqn kI; bwCau DUir] nwnk kI; hir locw pUir] 3]<br />

sdw sdw; pRB ky gun gwvau] dwsn dws gRIb inmwxy nUM ieh dwn BI b^So<br />

jI, jo sdw sdw(pRB) smR`Q DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb<br />

jI(ky) dy(gun) gux, rom 2 krky kQw kIrqn duAwrw hr smyN(gwvau) gwauNxw<br />

krW[ XQw:- Awsw mhlw 5] AMqir gwvau, bwhir gwvau; gwvau jwig svwrI]<br />

sMig cln kau qosw dIn@w; goibMd nwm ky ibauhwrI] 1] Avr ibswrI ibswrI]<br />

nwm dwnu guir pUrY dIE; mY eyho AwDwrI] 1] rhwau] dUKin gwvau.suiK BI gwvau;<br />

mwrig pMiQ sm@wrI] nwm idRVu guir, mn mih dIAw; morI iqsw buJwrI] 2] idnu<br />

BI gwvau.rYnI gwvau; gwvau swis swis rsnwrI] sqsMgiq mih ibswsu hoie; hir<br />

jIvq mrq sMgwrI] 3] jn nwnk kau, iehu dwnu dyhu pRB; pwvau sMq ryn auir<br />

DwrI] sRvnI kQw.nYn drsu pyKau; msqku.gur crnwrI]) ivsru nwhI. dwqwr;<br />

Awpxw nwmu dyhu] gux gwvw idnu rwiq; nwnk cwau eyhu]) jh nhI Awpu; qhw hoie<br />

gwvau] 2]) gux gwvw idnu rYix; eyqY kMim lwie]<br />

swis swis; pRB qumih iDAwvau] hy(pRB) srb klw BrpUr joqI srUp ie`k<br />

rs bJ`vyN pRkwS hI pRkwS, AnMq sUrjW cMdRimAW dy pRkwSk Ajpw jwp inrgun<br />

inrMkwr jI dy srgun srUp, prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU rwmdws<br />

swihb jIE!dwsn dws nUM ieh dwn b^So jI, jo(swis) suAws(swis) suAws(qumih)<br />

Awp jI nUM rom 2 krky, AwT phr; kr joiV iDAwvau] Anuswr A`Ty pihr h`Q<br />

joV ky AQvw surq joV ky(iDAwvau) iDAwauNdw rhy jI[ XQw:- aUqm miq; myrY<br />

irdY qUM Awau] iDAwvau gwvau gux goivMdw; Aiq pRIqm.moih lwgY nwau] iblwvlu<br />

mhlw 5] sRvnI sunau hir hir hry; Twkur jsu gwvau] sMq crx kr sIsu Dir;<br />

hir nwmu iDAwvau] 1]<br />

crn kml isau; lwgY pRIiq] hy myhrvwn dIn dieAwl ikRpwl DMn sRI gurU<br />

rwmdws swihb jIE!dwsn dws jwck mhW pwpI nUM ieh dwn b^So, ik kvl vWg<br />

pdwrQW rUpI jl qoN inrlyp Awp jI dy s```cy crn(kml) kmlW vw gursbd rUpI<br />

crn kml(isau) nwl dwsn dws dI s`cI pRIiq(lwgY) l`g jwvy jI[ AYsI sRb<br />

www.Gursevak.com<br />

707<br />

q`qkrw


ivAwpI ivsmwd pRIiq s`cI hovy jI XQw:- swcI pRIiq hm; qum isau jorI] qum<br />

isau joir; Avr sMig qorI]) rwju n cwhau.mukiq n cwhau; min pRIiq crn<br />

kmlwry]) swcI pRIiq.n quteI; swcy myil imlwau]) ikqY pRkwir; n qUtau pRIiq]<br />

dws qyry kI; inrml rIiq]) swcI pRIiq.n quteI ipAwry; jugu jugu rhI smwie]<br />

Bgiq krau; pRB kI inq nIiq] hy(pRB) sB dy pRiqpwlk srb klw BrpUr<br />

pRB; ibrQw jwnnhwr] ie`k rs b`JvyN pRkwS hI pRkwS, DMn Ajpw jwp vwihgurU<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU rwmdws swihb jI!dwsn dws gRIb mMgqy nUM ieh<br />

dwn b^So jI, jo dwsn dws Awp jI(kI) dI inq(nIiq) in`q, nwnk pUrY Bwig;<br />

Bgiq inrwlI] Anuswr(Bgiq) pyRmw-BgqI(krau) kry jI[ XQw:- iPrq iPrq<br />

pRB AwieAw; pirAw qau srnwie] nwnk kI pRB bynqI; ApnI BgqI lwie] 1])<br />

Bgiq krauu; hir ky gun gwvau] AwT phr; Apnw Ksmu iDAwvau]) Kojq Kojq.mY<br />

pwhun imilE; Bgiq krau.iniv pwey]<br />

eyk Et; eyko AwDwru] hy vwihgurU mh`lw 4 jIE!dwsn dws AMn@y kUkr gRIb<br />

mMgqy nUM ieh dwn b^So jI, jo dwsn dws Awp jI nUM lok pRlok AMdr sBnIN QweIN,<br />

(eyk) ie`k Awp jI dy nwm dI sdw rihx vwlI s`cI Et(eyko) ie`k Awp jI dy nwm<br />

dw hI(AwDwru) Awsrw pRwpiq hovy jI[ ieh dwn pRwpq krky pV@Iey XQw:- pRB<br />

jI; qyrI Et gusweI]) Avr Et mY koie n sUJY; iek hir kI Et.mY Aws]) Avr<br />

Et.mY sglI dyKI; iek qyrI Et rhweIAY]) Aws Et; pRB qorI]) hir hir nwmu;<br />

myrw AwDwru]) nwmu vrqix nwmo vwlyvw; nwmu nwnk pRwn ADwrw]) pRB jI; qU myry<br />

pRwn ADwrY] nmskwr fMfauiq bMdnw; Aink bwr jwau bwrY]<br />

nwnku mwgY; nwmu pRB swru] 1] Swih SwhnSwh; gRIb invwj siqgurU nwnku<br />

dyv Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI;<br />

guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI ipAwr’c lIx<br />

&urmw rhy hn:- hy prmpUjnIk s`cy ipqw mh`lw cOQw jIE!dwsn dws Awp jI dw<br />

jwick b`cw, Awp jI qoN(swru) syRSt AslI Su`D pRkwS srUp, (pRB) Ajpw jwp<br />

Aibnws inrgun inrMkwr jI dw prmpiv`qR SuB s`cw nwmu(mwgY) mMgdw hY jI] 1]<br />

XQw:- krqw.qU myrw jjmwnu] iek diKxw.hau qY pih mwgau; dyih Awpxw nwmu])<br />

hir nwmu pdwrQu; nwnku mWgY]<br />

pRB kI idRsit; mhw suKu hoie] hir rsu; pwvY ibrlw koie] vwihgurU mh`lw<br />

www.Gursevak.com<br />

708<br />

q`qkrw


pMjvW jI &urmwauNdy hn:- hy pyRmI jno!imRqk nUM jIvwlx vwly , Bu`Ky nUM nwm ADwr<br />

b^Sx vwly, nrwiex inrMkwr jI dy pUrn s`cy Avqwr, koit bRhmMf ko Twkuru<br />

suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] siqgurU mh`ly cOQy swihb jI dy Apwr ikRpw vwly<br />

AnykwN h`Q, hux swfy isrW’qy hn[ srb inDwn; pRB qyrI mieAw]) srb inDwn;<br />

jw kI idRstI mwih] Anuswr gurU ipqw jI dI ikRpw-idRstI’c, srb ivAwpI<br />

vwihgurU jI dy gursbd rUp, AQv ir`DI is`DI inDI rUp sB ^zwny hn, ies<br />

leI(pRB) vwihgurU siqgurU rwmdws swihb gurU gRMQ swihb s`cy pwiqswh jI dy,<br />

hir AMimRq iBMny loiexw; (kI) dI, nwnk ndrI; ndir inhwl] vwlI<br />

ikRpw(idRsit) idRStI nwl q`kxy krky, dwsn dws nUM(mhw) v`fw BwrI sdw suKu<br />

pRwpq hoie irhw hY[ XQw:- idRsit qyrI suKu pweIAY; mn mwih inDwnw]) AimA<br />

idRsit suB krY; hrY AG pwp skl ml] BwvyN siqgurU gRMQ swihb jI hr vyly<br />

Awpxy pyRmI jI dy idl idmwZ’c SuB s`cy ivsmwd gurbwxI jI Byj ky, muK’c<br />

AMimRq Byjdy rihMdy hn, pr(hir) vwihgurU jI dy AMimRq bRhmwnMd nwm rsu nUM(koie)<br />

koeI ibrlw 2 gurmuiK jn hI(pwvY) pwauNdw hY[ XQw:- AMimRq rsu hir kIrqno; ko<br />

ivrlw pIvY] vjhu nwnk imlY eyku nwmu; ird jip jip jIvY]) AMimRq kw rsu<br />

ivrlI pwieAw; siqgur myil imlwey] jb lgu.sbd Bydu nhI AwieAw; qb lgu<br />

kwlu sMqwey]<br />

ijn cwiKAw; sy jn iqRpqwny] (ijn) ijn@W nmskwr Xog gurmuiK ipAwirAW<br />

ny, bRhmwnMd rs (cwiKAw) CikAw hY, (sy) auh(jn) ipAwry Bgq jI(iqRpqwny)<br />

Awqm iqRpqI krky r`j gey[ XQw:- jrw mrw.nh ivAwpeI; iPir.dUKu n<br />

pwieAw] pI AMimRqu AwGwinAw; guir.Amr krwieAw]) iqRpiq AGwvnu; swcY<br />

nwie] ATsiT mjnu; sMq DUrwie] 2]) iqRpiq BeI; scu Bojnu KwieAw] min qin<br />

rsnw; nwmu iDAwieAw]) hir Bgiq Kjwnw bKisAw; guir nwnik.kIAw pswau<br />

jIau] mY.bhuiV n iqRsnw BuKVI; hau rjw.iqRpiq AGwie jIau] jo gur dIsY isKVw;<br />

iqsu iniv iniv lwgau pwie jIau]) hir gux gwie.sdw iqRpqwsI; iPir.BUK n lwgY<br />

Awey] dh idis pUj hovY, hir jn kI; jo hir hir nwmu iDAwey]) iqRpiq<br />

AGwey.pyiK pRB drsnu; AMimRq hir rsu.Bojnu Kwq] crn srn nwnk pRB qyrI;<br />

kir ikrpw sMq sMig imlwq] {pMjW ipAwirAW duAwrw, s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ<br />

swihb jI dy prm piv`qR s`cy crn-kmlW’c, sMpUrn pMj bwxIAW pVHky, iqAwr<br />

www.Gursevak.com<br />

709<br />

q`qkrw


kIqw KMfy bwty dw AMimRq Ckxw bhuq hI zrUrI hY[ AMimRq Ckx mgroN gurU jI dI<br />

sqsMgq jI’c gurbwxI sMQw Su`DI krnI krwauxI, kIrqn is`Kxw isKwauxw, kQw<br />

is`KxI isKwauxI, swrI izMdgI gurU syvw pyRmw-BgqI’c lwauxI, iksy BI &L dI<br />

ie`Cw nhIN r`KxI[ gursbd srUp gurqw ibrwjmwn gurU pRmysr jI Awpxy ipAwry jI<br />

dy lUM 2’c vsdy hn[ gursyvk jI gurU pRmysr jI nUM , inmK 2 nmskwrW hI<br />

nmskwrW krdy rihMdy hn[ gurU pRmysr jI Awpxy ipAwry jI dy idl idmwZ’c, hr<br />

vyly gurbwxI Byjdy rihMdy hn[ gursyvk jI, gurU pRmysr jI dI ikRpw-idRStI nUM<br />

pRwpq ho ky, ivsmwd pyRm rMg’c lIx hr vyly vwihgurU 2 aucwrdy rihMdy hn[ gurU<br />

pRmysr jI Awpxy pyRmI jI dIAW nmskwrW ibnY bynqIAW pRvwn krdy hn[ gurU<br />

pRmysr jI pyRmI dy irdy’coN AMimRq muK’c hr smyN Byjdy rihMdy hn[ ies ivsmwd<br />

AMimRq, KMfy bwty dy AMimRq bwry bwr 2 &urmw rhy hn[ XQw:- AMimRqu pIAw;<br />

siqguir dIAw] Avru n jwxw; dUAw qIAw]) pI AMimRqu iqRpqwisAw; qw kw Acrj<br />

suAwdu] sovq hir jip jwigAw; pyiKAw ibsmwdu]) bwxI gurU.gurU hY bwxI; ivic<br />

bwxI.AMimRqu swry] gurubwxI khY.syvku jnu mwnY ; prqiK gurU insqwry] }<br />

pUrn purK; nhI folwny] AMimRq bRhmwnMd nwm mhW rs nUM pI ky iqRpq, pMjW<br />

ivkwrW nUM ij`qx vwly pUrn(purK) mhWpurS ivSy vwSnw mwieAw pdwrQW’c kdy<br />

BI(folwny) foldy nhI[ XQw:- foln qy cUkw; ThrwieAw] siq mwih; ly siq<br />

smwieAw]) bwxI pRB kI; sBu ko bolY] Awip Afolu; n kbhU folY]) pUrnu.kbhu n<br />

folqw; pUrw kIAw pRB Awip] idnu idnu cVY svwieAw; nwnk.hoq n Gwit]<br />

suBr Bry; pyRm rs rMig] gurU pRmysr jI dI ikRpw-idRStI nUM pRwpq krky,<br />

gurmuiK ipAwry jI, gurU pRmysr jI dy pyRm bRhmwnMd rs(rMig) AnMd nwl, (suBr)<br />

lbw lb sMpUrn Bry hoey hn[ XQw:- suBr Bry.n hovih aUxy; jo rwqy rMgu lweI ry]<br />

iqn kI pMk hovY jy nwnku; qau mUVw.ikCu pweI ry]) ABrq isMic.Bey suBr sr;<br />

gurmiq swcu inhwlw] mn riq.nwim rqy inhkyvl; Awid jugwid dieAwlw]<br />

aupjY cwau; swD kY sMig] gurU pRmysr jI dI ikRpw-idRStI pYx qooN, AMimRq<br />

bRhmwnMd rs nwl iqRpq Afol pUrn mhWpurSW nUM , (swD) gurU pRmysr jI(kY) dy<br />

siqsMgq jI sMig rih ky vwihgurU jI dy drSn dyKx dw cwau(aupjY) pYdw huMdw hY[<br />

XQw:- min bYrwgu BieAw; drsnu dyKxY kw cwau]) ijnI myrw ipAwrw rwivAw;<br />

www.Gursevak.com<br />

710<br />

q`qkrw


iqn pICY lwig iPrwau] kir imMniq kir jodVI; mY pRBu imlxY kw cwau]) myrw mnu<br />

locY; gur drsn qweI] iblp kry; cwiqRk kI inAweI] iqRKw n auqrY, sWiq n<br />

AwvY; ibnu drsn sMq ipAwry jIau] 1] hau GolI.jIau Goil GumweI; gur drsn<br />

sMq ipAwry jIau] 1] rhwau] vw mn bwxI rom 2 krky, (swD) gurU pRmysr jI(kY)<br />

dy crn sMig AByd rihx vwilAW pUrn pyRmIAW nUM, gurU pRmysr jI leI mrn<br />

dw.cwau(aupjY) pYdw huMdw hY[ XQw:- kbIr.muih mrny kw cwau hY; mrau q hir kY<br />

duAwr] mq.hir pUCY kaunu hY; prw hmwrY bwr]<br />

pry srin; Awn sB iqAwig] gurU pRmysr jI dI ikRpw-idRStI nUM pRwpq hir<br />

rs bRhmwnMd Ck ky, pUrn iqRpq Afol pUrn mhWpurS, pUrn pd cwA auqSwh pyRm<br />

rs rMg nUM pRwpq, Awps kau; kir kCu n jnwvY] Anuswr(Awn) dÍYq, hor AOgux<br />

kusMg mwiekI jMjwl suAwd ivkwr sB iqAwig ky, gurdyv mwqw ipqw srUp s`cy<br />

siqgurU swihbwn jI dI im`TI ipAwrI s`cI ivAwpk srin, mn bwxI sRIr<br />

krky(pry) pey hn[ XQw:- sgl aukiq aupwvw] iqAwgI srin pwvw] nwnku.gur<br />

crix prwqw] (c`lI) Ab hm clI; Twkur pih hwir] jb hm.srix pRBU kI<br />

AweI; rwKu pRBU.BwvY mwir]) srix pirE; Twkur vjIrw] iqnw dyiK; myrw mnu<br />

DIrw]) qumrI srix.qumwrI Awsw; qum hI sjn suhyly] rwKhu rwKnhwr dieAwlw;<br />

nwnk Gr ky goly]<br />

AMqir pRgws; Anidnu ilv lwig] s`cy pwrbRhm gurdyv jI dI ikRpw-idRStI<br />

pYx qoN, gurU pRmysr jI dI Srn pYxy krky, pUrn mhWpurSW dy(AMqir) AMdr, nwmu<br />

jpq koit sUr aujwrw; ibnsY Brmu AMDyrw]) jh; iJilimilkwru idsMqw] qh;<br />

Anhd sbd bjMqw] Anuswr Ajpw jwp s`cy bRhm jI dw ivsmwd ie`k rs<br />

b`JvW(pRgws) cwnx hI cwnx hox qoN, (Anidnu) rwq idny ie`k rs AKMf(ilv)<br />

ibRqI lwig geI[ XQw:- mgnu BieE.ipRA pRym isau; sUD n ismrq AMg] pRgit<br />

BieE.sB loA mih; nwnk.ADm pqMg]) hir ky sMg; bsy hir lok] qnu mnu<br />

Arip.srbsu sBu AripE; And shj Duin Jok]<br />

bfBwgI; jipAw pRBu soie] nwnk nwim rqy; suKu hoie] 2] koit bRhmMf ko<br />

Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] DMn Akwl purKu siqgurU nwnk dyv swihb<br />

mh`lw pMjvW jI, au~bldI dyZ’c cONkVw lw ky hIirAW qoN BI mihMgy bcn &urmw rhy<br />

hn:- gurU pRmysr jI dy ikRpw-idRStI nwl q`kx qoN, mhWrs mhWsuK nUM pRwpq ho ky,<br />

www.Gursevak.com<br />

711<br />

q`qkrw


hir bRhmwnMd rs nUM Ckx vwly pUrn iqRpq, ivSy vwSnw qoN Afol, pyRm rs’c rMgy,<br />

gurU jI qoN AMg 2 ktwaux dy cwau sihq pUrn purK, (pRBu) AnMq bRhmMf’c BrpUr,<br />

AnMq bRhmMf nUM Awpxy Ac`l AKMf Anq klwvwn pUrn myhrvwn Ajpw jwp<br />

pRkwS’c itkwaux vwly, vwihgurU jI dI(soie) soBw vwly bfBwgI mhWpurSW ny,<br />

vwihgurU jI(jipAw) jpy hn[ gurU pRmysr jI dI ikRpw-idRStI pYx qoN, Awqm<br />

iqRpqI krky iqRpq, gurU jI qoN Awpxw sRvMs kurbwn krn vwly, sB AOgux iqAwg<br />

ky, gurU ipqw jI dI ivAwpk s`cI Srn pYx vwly, vwihgurU bRhm koit sUrjW dy<br />

pRkwSk jI dy s`cy Ajpw jwp pRkwS nUM pRwpq, gurU crn-kmlW jI dI ilv’c<br />

idRV, vwihgurU jI dI soBw nUM jpx vwly pUrn Afol mhWpurS, (nwim) ivAwpk<br />

vwihgurU jI’c(rqy) rMgy suKu srUp bRhm jI hI hoie gey] 2]<br />

syvk kI; mnsw pUrI BeI] siqgur qy; inrml miq leI] prmpUjnIk<br />

vwihgurU siqgurU swihb jI AwpxI ivsmwd srb ivAwpI Anq klwvwn ikRpw<br />

krky, iKn mih; nIc kIt kau rwj] pwrbRhm; grIb invwj] Anuswr ijvyN<br />

Awpxy AwigAwkwrI nIc kIt syvk nUM bRhm srUp bxw idMdy hn, so Purmw rhy<br />

hn:- gurU ipAwry s`icAwry gursyvk jI ny , Awpxy(siqgur) (siq+gur) (siq) s`cy<br />

(gur) pRkwS srUp pwrbRhm pUrn bRhm DMn siqgurU rwmdws swihb jI qy(inrml)<br />

au~jl(miq) gurmiq leI hY, Bwv smUh AOguxW dw iqAwg krky, jIvq Bwv qoN mr<br />

ky, A`T pihr gurU syvw kridAW suAws 2 vwihgurU vwihgurU jI jpx jpwauxy, sB<br />

ku`J gurU jI qoN kurbwn krnw Awid, ies inrml miq nUM pRwpq krky, gur syvk jI<br />

kI, ivSy pdwrQW ijaux AwpxI vifAweI mwieAw Awid smUh(mnsw) vwSnw<br />

pUrI(BeI) ho geI Bwv mr geI[ vw pUrn s`cy siqgurU swihbwn jI qoN inrml miq<br />

leI, gurU syvw krky, gur syvk jI kI(mnsw) b`uDI pUrI(BeI) ho geI Bwv bu`DI<br />

aUxI nhIN rhI[ XQw:- suBr Bry.n hovih aUxy; jo rwqy rMgu lweI ry] vw pUry gurU<br />

pRmysr jI dI prmpiv`qR SuB s`cI syvw krky, gur syvk jI(kI) dI gurmiq Anuswr<br />

dUD pUq dI SuB(mnsw) ie`Cw pUrI(BeI) ho geI[ XQw:- sBy ieCw pUrIAw; jw<br />

pwieAw Agm Apwrw] guru nwnku imilAw pwrbRhmu; qyirAw crxw kau bilhwrw])<br />

vw nwnk, syvku soeI AwKIAY; jo isru Dry auqwir] Anuswr qn mn Dn isr Arp<br />

ky, s`cI syvw krn vwly, gurU pRmysr jI dy SuB s`cy s`ucy au~cy mhwn praupkwrI<br />

DIrjDwrI inrMkwrI im`Ty crn-kmlW dy pyRmI gur syvk jI dI, prmpUjnIk Akwl<br />

www.Gursevak.com<br />

712<br />

q`qkrw


purKu jI dy SuB s`cy drSnW(kI) dI s`cI(mnsw) ie`Cw pUrI(BeI) ho geI, Bwv<br />

drSn ho gey[ XQw:- pUrI Awsw jI; mnsw myry rwm] moih inrgux jIau; siB gux<br />

qyry rwm] siB gux qyry.Twkur myry; ikqu muiK.quDu swlwhI] guxu Avguxu myrw, ikCu n<br />

bIcwirAw; bKis lIAw iKn mwhI] nau iniD pweI, vjI vwDweI; vwjy Anhd qUry]<br />

khu nwnk.mY vru Gir pwieAw; myry lwQy jI sgl ivsUry] 4] 1]<br />

jn kau; pRBu hoieE dieAwlu] syvku kIno; sdw inhwlu] (pRBu) ivsmwd<br />

ivAwpk dieAwlqw dIAW Anq klW sihq, Anq klwvwn inrgun inrMkwr jI dy<br />

srgun Avqwr vwihgurU mh`lw 4 jI, Awpxy ipAwry(jn) Bgq jI (kau) nUM dieAwlu<br />

(hoieE) hoey, dieAwl ho ky, so syvku; ijsu ikrpw krI] inmK inmK; jip nwnk<br />

hrI] Anuswr inmK 2 hrI jpx vwly Awpxy pyRmI is`K syvku jI(inhwlu) (in+hwlu)<br />

(hwlu) du`K qoN(in) rihq krky sdw leI (inhwlu) pRsMn(kIno) kr idqy[ XQw:-<br />

idRsit qyrI.suKu pweIAY; mn mwih inDwnw] jw kau.qum ikrpwl Bey; syvk sy<br />

prvwnw]) pwrbRhm pRB; Bey ik®pwl] kwrj sgl svwry siqgur; jip jip swDU Bey<br />

inhwl]<br />

bMDn kwit; mukiq jnu BieAw] iKmw dieAw DIrj inRivkwrqw, siq sMqoKu<br />

Drm Awid AsMK SuB guxW dIAW ivsmwd srb ivAwpI Anq klW sihq, AsMK SuB<br />

guxW dy pRkwSk myhrvwn gurU pRmysr jI ny Awpxy(jnu) ipAwry syvk jI dy, siqguru<br />

isK ky; bMDn kwtY] Anuswr mhW pwpW ivkwrW AOguxW cOrwsI l`K jUn Bogx rUp bMDn<br />

kwit idqy[ ijs krky jMmx mrn moh mmqw AOguxW qoN mukiq(BieAw) ho gey, Bwv<br />

C`ut gey[ XQw:- pRB jI; qU myro suKdwqw] bMDn kwit.kry mnu inrmlu; pUrn purKu<br />

ibDwqw]) sMqn ky bMDn; kwty hir rwie] qw kau; khw ibAwpY mwie]) pwrbRhm qyrI<br />

srxwie] bMDn kwit; qrY hir nwie]) bMDn qoir; Bey inrvYr] Anidnu pUjih; gur<br />

ky pYr]) kir ikrpw; Apny jn rwKy] jnm jnm ky; iklibK lwQy]<br />

jnm mrn; dUKu BRmu gieAw] gurU pRmysr jI ny Awpxy syvk jI’qy dieAwlqw<br />

krky bMDn k`t idqy, ijs krky gurU ipAwry jI dw, duKu ivCoVw; ieku duKu BUK] ieku<br />

duKu; skqvwr jmdUq] ieku duKu; rogu lgY qin Dwie] vYd n Boly dwrU lwie] Anuswr<br />

vwihgurU jI dy ivCoVy Bu`K jm rog jnm mrn caurwsI dy gyVy mwieAw dw (dUKu) du`K<br />

qy(BRmu) BRmx, BRmu BI cilAw gieAw[ XQw:- dUKu gieAw; sBu rogu gieAw] pRB kI<br />

AwigAw.mn mih mwnI; mhw purK kw sMgu BieAw]<br />

www.Gursevak.com<br />

713<br />

q`qkrw


ieC punI; srDw sB pUrI] riv rihAw; sd sMig hjUrI] ivsmwd srb<br />

ivAwpI dieAwlqw dI Anq klw dy Anq pRkwS sihq, Ajpw jwp srUp inrgun<br />

inrMkwr jI Awpxy pyRmI dy(sd) sdw sMig(hjUrI) inktvrqI(riv) ivAwpk<br />

ho(rihAw) rhy hn, Bwv inrgun srgun dI eykqw swiKAwqqw ho rhI hY, aus pRymI<br />

dI sB(ieC) ie`Cw(puMnI) pUrI kr idqI, ie`Cw pUrI krky srDw BI pUrI kr idqI,<br />

Bwv SuB kwmnw dI pUrqI sihq drSn krn dI SrDw krdy sn, b^S idqy[<br />

XQw:- sgl ieC myrI puMnIAw; imilAw inrMjn rwie jIau] Andu BieAw<br />

vfBwgIho; igRih pRgty pRB Awie jIau]<br />

ijs kw sw; iqin lIAw imlwie] nwnk BgqI; nwim smwie] 3] siqgurU<br />

nwnk dyv swihb mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy hn:- (ijs) ijn@W Bwv Ajpw jwp<br />

vwihgurU jI(kw) dy AwigAwkwrI pyRmI syvk Awp gvw ky sB dI crn-DUV bxy,<br />

jIvq Bwv qoN mry Zulwm dwsry syvk SrDwlU (sw) sn, (iqin) iqn@W ny mhwn<br />

ikRpw krky, Awpxy srUp’c imlwie(lIAw) ley[ pUry gurU jI nUM suAws 2 jpx rUp<br />

pyRmw BgqI krky, (nwim) bRhm’c(smwie) smw ky(smwie) msq ho gey] 3]<br />

XQw:- mgnu BieE.ipRA pRym isau; sUD n ismrq AMg] pRgit BieE.sB loA<br />

mih; nwnk.ADm pqMg]) hir ky sMg; bsy hir lok] qnu mnu Arip.srbsu sBu<br />

AripE; And shj Duin Jok] so vwihgurU gurU jI dy inmwxy inqwxy nIc kIt syvk<br />

Zulwm bx ky, syvw siqsMgq pyRmw-BgqI ismrn krky, koit Anµd rwj suKu BugvY;<br />

hir ismrq.ibnsY sB duKu] Anuswr koit AnMd rwj suK pUrn vwihgurU jI dI<br />

pRwpqI huMdI hY[ hy prmpUjnIk vwihgurU gurU jI!dwsn dwsW nUM Awpxy nIc kIt<br />

kUkr Zulwm dwsn dws Cohry ikRm syvk bxwau jI[<br />

so ikau ibsrY; ij.Gwl n BwnY]) prmysr qy BuilAW; ivAwpin@ sBy rog])<br />

jwnI ivCMunVy.myrw mrxu BieAw; iDRgu jIvxu sMswry]) AwKw jIvw; ivsrY mir jwau]<br />

Anuswr Ajpw jwp vwihgurU jI nUM Bu`l ky, swry rog cuMbVdy hn, jIv dw mrnw huMdw<br />

hY[ cOrwsI l`K jUn, mn bwxI sRIr dy kSt, jMmx mrn dy kSt, Drmrwjy dy fMf,<br />

hryk jUn’c jw ky ieMidRAW dy iviSAW dI Bu`K qy sVWd, sRIr Dwrn’c, kwbl dy<br />

jMimAW nUM pYNdIAW in`q muihMmw[ Anuswr Anyk kStW dI Gwl ies nUM BMndI hY,<br />

jIv’qy hr vyly ivkwrW AOguxW dy hmly huMdy rihMdy hn[ Awp duAwrw ien@W qoN bcx<br />

dw aupwA dsdy hn[ hy mnw! (so) auh pRIqm vwihgurU jI ikau(ibsrY) Bu`ldy hn?<br />

www.Gursevak.com<br />

714<br />

q`qkrw


(ij) ijhVy snmuK kIqI hooeI(Gwl) kmweI nUM(BwnY) BMndy(n) nhIN, pUrw &L<br />

b^Sdy hn[ XQw:- hir jwxY sBu ikCu.jo jIie vrqY; pRBu GwilAw iksY kw; ieku<br />

iqlu.n gvweI] ies leI idRV ipAwr nmskwr siqkwr hONsly nwl, gurU syvw<br />

ismrn pyRmw-BgqI krky, inhwl hoxw cwhIdw hY[<br />

so ikau ibsrY; ij kIAw jwnY] hy mnw!(so) auh vwihgurU jI ikau(ibsrY)<br />

Bu`ldy hn?ijin qyrI mn; bnq bnweI] Anuswr(ij) ijn@W dw pYdw(kIAw) kIqw,<br />

Awpxy Awp nUM(jwnY) jwxdw hYN[ XQw:- iqsu qU syiv; ijin qU kIAw] iqsu ArwiD;<br />

ijin jIau dIAw] vw hy mnw!so prmpUjnIk, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb<br />

jIAw kw dwqw ry] s`cy vwihgurU jI ikau(ibsrY) B`uldy hn?(ij) ijn@W dw(kIAw)<br />

kIqw AsMK bRhmMf dw pswrw(jwnY) jwxdw hYN[ XQw:- ausqiq krih.Anyk jn;<br />

AMqu n pwrwvwr] nwnk.rcnw pRiB rcI; bhu ibiD Aink pRkwr] 1] vw hy mnw!<br />

(so) auh prmpUjnIk s`cy vwihgurU jI ikau(ibsrY) Bu`ldy hn?(ij) ijhVy qyry<br />

jnmW 2 dw(kIAw) kIqw mhW pwp hI pwp(jwnY) jwxdy hn[ iKmw gRIbI<br />

sihnSIlqw gurU pRymw-BgqI Awid sRb ivAwpI ivsmwd AsMK SuB guxW dy, AnMq<br />

klwvwn AsMK pRkwS srUp, sB dy AMdr bwhr hr smyN Ajpw jwp kr rhy hn[<br />

XQw:- sd suxdw sd vyKdw; sbid rihAw BrpUir]) jwnnhwr; pRBU prbIn]<br />

bwhir ByK; n kwhU BIn]) srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr]) hm mUrK qum<br />

cqur isAwxy; qU srb klw kw igAwqw]) jh srb klw; Awpy prbIn]) Gt Gt<br />

ky; AMqr kI jwnq] Bly bury kI; pIr pCwnq]) srb BUq; Awip vrqwrw] srb<br />

nYn; Awip pyKnhwrw]) sBu ikCu suxdw vyKdw; ikau mukir pieAw jwie] pwpo pwpu<br />

kmwvdy; pwpy pcih pcwie] so pRBu.ndir n AwveI; mnmuiK.bUJ n pwie] ijsu<br />

vyKwly soeI vyKY; nwnk. gurmuiK pwie] hy pwpI mn!AOguxW dI muAw&I leI, gurU jI<br />

dy snmuK Ardws kr, A`gy nUM AOgux iqAwg!<br />

so ikau ibsrY; ijin sBu ikCu dIAw] hy mnw!(so) auh prmpUjnIk vwihgurU<br />

prm ipAwry s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI, AnMq cwnxW dy mhW cwnx,<br />

AnMq iKmw DIrj inRivkwrqw sihj SWqI dIAW ivsmwd ivAwpk Anq klW dy<br />

mwlk, ikau (ibsrY) B`uldy hn?(ijin) ijn@W ny Awp jI nUM, prmpUjnIk nwny s`cy<br />

siqgurU sRI gurU Amrdws swihb jI, pyRmw-BgqI gurU syvw dy Avqwr prmpUjnIk<br />

mwqw BwnI jI prmpUjnIk ipqw DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU rwmdws swihb<br />

www.Gursevak.com<br />

715<br />

q`qkrw


jI, DurW dI gurbwxI kIrqn kQw gurqw- g`dI, AiqAMq ipAwrI swDsMgq, Kwxw<br />

pIxw pYn@xw, swihbzwdy sRI gurU hirgoivMd swihb jI, mihl sRI gMgw jI, syvw<br />

siqkwr leI is`K syvk, KMf bRhmMf dw rwj, Ajpw jwp sihq AMdr bwhr<br />

vwihgurU jI dy b`JvyN ivsmwd pRkwS hI pRkwS, inrgux srgux jI dI eykqw sihq<br />

sBu ikCu(dIAw) b^iSAw hY[<br />

so ikau ibsrY; ij jIvn jIAw] 1.hy mn!(so) auh(jIAw) ipAwry, hIey ko<br />

pRIqmu; gurU pRmysr jI qYnUM ikau(ibsrY) Bu`ldy hn?(ij) ijhVy swry jIAw dy jIvn<br />

rUp hn[ XQw:- (j`gjIvnu, j`ig) sBu jgjIvnu jig Awip hY; nwnk.jlu jlih<br />

smwie]) iKn mih; Qwip auQwpnhwrw] Awip iekMqI; Awip pswrw] lypu<br />

nhI.jgjIvn dwqy; drsn ifTy.lhin ivjogw jIau] ijn@W dI s`qw dy nwl swry jIv<br />

ijauNdy jwgdy h`sdy hswauNdy n`cdy t`pdy hrkq kr rhy hn[ vw hy mn!(so) auh<br />

vwihgurU jI ikau(ibsrY) Bu`ldy hn?(ij) ijhVy jIAw nUM, jIvn pdvI gurmuiK<br />

jIvn b^Sx vwly hn[ XQw:- Ab moih; jIvn pdvI pweI] cIiq AwieE<br />

min.purKu ibDwqw; sMqn kI srxweI]<br />

so ikau ibsrY; ij Agin mih rwKY] gurpRswid; ko ibrlw lwKY] hy mn!(so)<br />

auh s`cy vwihgurU jI qYnUM ikau(ibsrY) Bu`ldy hn?(ij) ijhVy, keI koit; pvx pwxI<br />

bYsMqr] Anuswr kwm kRoD loB moh hMkwr eIrKw iqRSnw, mwqw dy grB koRVW qr@W dI<br />

Agin (mih) ’c(rwKY) r`Kdy hn[ XQw:- Agin swgr; bUfq sMswrw] nwnk.bwh<br />

pkir; siqguir insqwrw]) aukiq joiq lY suriq prIiKAw] mwq grB mih; ijin<br />

qU rwiKAw]) mwq grB mih.Awpn ismrnu dy; qh qum rwKnhwry] pwvk<br />

swgr.AQwh lhir mih; qwrhu qwrnhwry] 1]) jyn klw.mwq grB pRiqpwlµ; nh<br />

CydMq jTr rogxh])<br />

sB qy vfw siqguru nwnku; ijin kl rwKI myrI] Anuswr(gur) v`fy (gur)<br />

prmpUjnIk (gur) inry pRkwS hI pRkwS hI pRkwS(pRswid) AnMd srUp, srb<br />

ivAwpI ivsmwd(pRswid) ikRpw hI ikRpw inry ikRpw srUp, sB dy AMdr bwhr hr<br />

smyN jwp kr rhy gurU jI nUM (ko) koeI ibrlw gurmuiK hI(lwKY) jwxdw hY, ik jIv<br />

dI Gwl nhIN BMndy[ BwvyN kIqy gunwhW nUM jwxdy hn, pr Pyr BI iKmw hI kr idMdy<br />

hn[ gurU Avqwr’c jIAW nUM jIvn b^Sx vwly, A`g’c r`Kx vwly, srb ivAwpI<br />

ivsmwd ikRpw hI ikRpw srUp hn[ XQw:- imhrvwnu swihbu imhrvwnu] swihbu myrw<br />

www.Gursevak.com<br />

716<br />

q`qkrw


imhrvwnu] jIA sgl kau; dyie dwnu]) isrI gurU swihbu.sB aUpir krI ik®pw;<br />

sqjuig ijin DR¨ pir]) qUM dieAwlu ikRpwlu ikRpw iniD; mnsw pUrxhwrw]) qum@<br />

dieAwl ikrpwl ikRpw iniD; piqq pwvn gosweI]<br />

so ikau ibsrY; ij ibKu qy kwFY] jnm jnm kw; tUtw gwFY] hy mn!(so) auh<br />

gurU pRmysr jI qYnUM ikau(ibsrY) Bu`ldy hn?(ij) ijhVy qYnUM kwm kRoD loB moh hMkwr<br />

inMdw Awid AOguxW dI(ibKu) zihr qy (kwFY) k`Fdy hn[ XQw:- pMkj moh.inGrqu hY<br />

pRwnI; guru.inGrq kwiF kFwvYgo] qRwih qRwih.srin jn Awey; guru.hwQI dy<br />

inklwvYgo] hy mn!Eh gurU jI qYnUM ikauN Bu`ldy hn?XQw:- keI jnm; Bey kIt<br />

pqMgw] keI jnm; gj mIn kurMgw] keI jnm; pMKI srp hoieE] keI jnm;<br />

hYvr ibRK joieE]) jim jim mrY; mrY iPir jMmY] bhuqu sjwie; pieAw dyis lMmY]<br />

Anuswr.qYnUM jnm jnm(kw) dy BwrI kStW AOguxW ivkwrW niSAW’c, (tUtw) tu`ty nUM,<br />

vw vwihgurU jI nwloN(tUtw) tu`ty nUM, vwihgurU jI nwl(gwFY) gMFdy, joVdy hn[ guir;<br />

qUtI lY jorI]) tUtI; gwFnhwr goupwl] srb jIAw; Awpy pRiqpwl]) hY koaU AYsw<br />

mIqu; ij qorY ibKm gWiT] nwnk.ieku sRI Dr nwQu; ij tUty lyie sWiT]<br />

guir pUrY; qqu iehY buJwieAw] pRBu Apnw; nwnk jn iDAwieAw] 4]<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU nwnk vwihgurU mh`lw pMjvW jI Amolk bcn &urmw rhy<br />

hn:- ijin.pMc mwir ibdwr gudwry; so pUrw.ieh klI ry] Anuswr pMj ivkwrW nUM<br />

ij`qx vwly pUrY guir siqgurU nwnk dyv mhwrwj swihb jI ny, dwsn dws gRIb nUM<br />

(iehY) ieh bRhmigAwnI sgl kI rInw] (qqu) isDWq, bRhmigAwn(buJwieAw)<br />

smJwieAw hY, ik vwihgurU jI Gwl nhIN BMndy, sd suxdw sd vyKdw; sbid rihAw<br />

BrpUir] Anuswr dwsn dws dy kIqy nUM jwxdy hn[ dwsn dws nUM sB dwqW dy<br />

dyvxhwr dwqwr, sB j`g dy jIvn rUp, A`g’c r`Kx vwly, ibK qoN k`Fx vwly,<br />

jnm 2 dw tu`tw gMFx vwly hn[ prmpUjnIk srb ivAwpI mhW ivsmwd gMBIr<br />

DIr, AYsy mhwn praupkwrI(Apnw) Awpxy(pRBu) Ajpw jwp vwihgurU jI, dwsn<br />

dws(jn) gursyvk ny, rom 2 krky pUrn pyRm Bwvnw sihq(iDAwieAw) iDAwey<br />

hn] 4] XQw:- moih dIn; hir hir hir iDAwieAw] 5]) Apxw Ksmu; jin<br />

Awip iDAwieAw]<br />

swjn sMq; krhu iehu kwmu] Awn iqAwig; jphu hir nwmu] hy vwihgurU gurU<br />

jI dy(sMq) SihnSIl SWq Awqmw mhWpurSo(swjn) ipAwry im`qRo!Awpxy Aqy srb`q<br />

www.Gursevak.com<br />

717<br />

q`qkrw


dy Bly dw iehu prm au~cw su`cw Drm dw SuB(kwmu) kMm, zrUr br zrUr inscy krky<br />

krnw krhu jI[ BwvyN iGau dy GVy muD jwx, pRvwh n kro, (Awn) dÍYq(Awn) hor<br />

kusMg PYSn smwijk kurIqIAW hMkwr ivkwr JU`T smUh AOgux iqAwig ky, (hir) koit<br />

bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry]) imhrvwnu.swihbu imhrvwnu]<br />

swihbu myrw.imhrvwnu] jIA sgl kau; dyie dwnu] Ajpw jwp vwihgurU nwmu jI,<br />

pUrn ipAwr Adb siqkwr nwl rom 2 dI zbwn nwl(jphu) jpxw kro jI[ ijvyN<br />

Awp jI jpx AwrwDx leI, ieh SuB mMg, mMg rhy hn:- lwK ijhvw, dyhu myry<br />

ipAwry; muKu.hir AwrwDy myrw rwm] {Drm-ikrq kridAW, nwm jpxw bhuq hI zrUrI<br />

hY[ XQw:- hwQ pwau kir.kwmu sBu; cIqu inrMjn nwil] kMm dw bhwnw lw ky, nwm<br />

jpx qoN munkr nhIN hoxw cwhIdw[ jy iksy pyRmI nUM, ijih ibiKAw sglI qjI; lIE<br />

ByK bYrwg] shI s`cw gurU crn-kmlW dw pyRm vYrwg hovy, qW auh mwiekI DMdy C`f ky,<br />

nwm jpy jpwvy[ ieh Amolk dwiq bhuq hI v`fI ikRpw nwl pRwpq huMdI hY jI[ vYrwgI<br />

purS in`ky 2 kMmW dy Klwry’c n pvy[ XQw:- bYrwgI.bMDnu krY; qw ko bfo ABwgu]<br />

hzUr vYrwg idRV krvw ky, jwp krwauNdy hn[ XQw:- jo aupijE.so ibnis hY; pro<br />

Awju ky kwl] nwnk.hir gun gwie ly; Cwif sgl jMjwl] }<br />

ismir ismir; ismir suK pwvhu] gurqw ibrwjmwn gurU pRmysr jI dy A`Kr 2 nUM<br />

vwihgurU inrMkwrjI mMn ky, mn krky(ismir) Xwd krky, bwxI krky(ismir) Xwd<br />

krky, rom 2 krky(ismir) Xwd krky, sdw Awqm suK(pwvhu) pwauxw kro[ XQw:-<br />

suKw kI imiq, ikAw gxI; jw ismrI goivMdu]) ismrau, ismir ismir; suKu pwvau]<br />

kil klys; qn mwih imtwvau]) ismrau.ismir ismir, suK pwvau; swis swis<br />

sm@wly] ieh loik prloik sMig shweI; jq kq moih rKvwly] iqMn vwr ismir dw<br />

Bwv ismrn krn dI qwkId pRp`kqw, idRVqw hY jI[ zrUr br zrUr ismrn AiBAws<br />

krojI[<br />

Awip jphu; Avrh nwmu jpwvhu] hy swjn sMq jno!pUrn pyRm SrDw sihq, lwK<br />

ijhvw dyhu myry ipAwry; muKu.hir AwrwDy myrw rwm] Anuswr l`KW zbwnW duAwrw, Awip<br />

jphu, (Avrh) hornW pyRmIAW nUM vwihgurU nwmu(jpwvhu) jpwauxw kro jI[ hornW nUM<br />

nwm jpwaux dI bhuq hI v`fI qoN v`fI mhwnqw hY[ XQw:- ijs no dieAwlu hovY myrw<br />

suAwmI; iqsu gurisK.gurU aupdysu suxwvY] jnu nwnku.DUiV mMgY.iqsu gurisK kI; jo<br />

Awip jpY, Avrh nwmu jpwvY]<br />

www.Gursevak.com<br />

718<br />

q`qkrw


nwm jpx jpwaux bwry ivsmwd pRym bynqI:- vwihgurU gurU jI dy sMq mhWpurS,<br />

rwmu ju dwqw mukiq ko; sMqu jpwvY nwmu] 164] Anuswr Awp nwm jpdy qy hornW nUM<br />

jpwauNdy hn[ vwihgurU jI ny, Awp nwm jpx jpwaux leI prmpUjnIk siqgurU<br />

swihbwn jI dy ds Avqwr Dwry hn[ siqgurU swihb jI Awp, gurmuiK; roim roim<br />

hir iDAwvY] Anuswr rom 2 krky nwm jpdy, drSn krn vwly pRymI Akwl gurU jI<br />

dy suMdr mnohr drSn krky, mhW ivsmwdqweI’c lIx ho ky, vwihgurU vwihgurU jpx<br />

l`g jWdy[ nyqRW nwl gurU jI dy prq`K drSn krky jwp kridAW inhwl ho jWdy[<br />

XQw:- AMdir scw nyhu; lwieAw pRIqm AwpxY] qnu mnu hoie inhwlu; jw guru dyKw<br />

swm@xy]<br />

Bgiq Bwie; qrIAY sMswru] hy BweI!mn dy mylI ho ky, sqsMgq jI’c rihMidAW,<br />

kbIr.muih mrny kw cwau hY; mrau q hir kY duAwr] mq.hir pUCY kaunu hY; prw<br />

hmwrY bwr] Anuswr ijauNdy mr ky, Bwau Bgiq kir; nIcu sdwey] Anuswr (Bwie)<br />

pyRmw(Bgiq) BgqI krky, sMswru rUpI Agn smuMdR dy ivSy AOguxW rUpI jl qoN<br />

gurpRswid gur crnI l`g ky (qrIAY) qrnw krIey[ XQw:- nwnk.sMq crn sMig auDry;<br />

hoir mwieAw mgn.cly siB fwrI] 6]) gux sMjim jwvY, cot n KwvY; nw iqsu jMmxu<br />

mrxw] kwlu jwlu jmu.joih n swkY; Bwie Bgiq BY qrxw] piq syqI jwvY.shij<br />

smwvY; sgly dUK imtwvY] khu nwnk.pRwxI gurmuiK CUtY; swcy qy piq pwvY]<br />

83.pRymw-BgqI krn bwry m`KIAW dy idRstWq duAwrw SuB is`iKAw:- m`KIAW<br />

imlq krky, kOVy A`k dIAW fofIAW, zihr vrgy kOVy DqUry dy Pu`lW qy Zulwb dy P`ulW<br />

Awid qoN Sihd ilAwauNdIAW hn[ Awpo iv`cIN lVdIAW nhIN[ bhuq imTws pYdw kr<br />

lYNdIAW hn[ sqsMgiq imil rhIAY mwDau; jYsy mDup mKIrw] Anuswr Sihd dIAW<br />

m`KIAW vWg, sqsMgq jI ’c iml ky, swJ krIjY.guxh kyrI; Coif Avgx clIAY]<br />

Anuswr AOgux iqAwg ky, Awpo iv`cIN guxW dI sWJ krnI, imxqI qoN rihq suK pRwpq<br />

krnw[ hir isau jwie imlxw, swD sMig rhxw; so suKu, AMik n mwvY] AMimRq kQw<br />

kIrqn, pUrn pyRm SrDw Brosy XkIn nwl, inSkwm Bwv sihq krnw sunxw, A`k<br />

DqUry qoN m`KIAW dy Sihd gRihx krn vWg, nIcW qoN nIcW dy AOgux dyKx dI ibjwey,<br />

pUrn idRVqw sihq, aun@W qoN BI gux hI gux gRihx krny[ iksy dw BI AOgux nhIN<br />

dyKxw, AwpxI pIVI hyTW sotw Pyrdy rihxw Bwv Awpxy hI AOgux dyKxy, pUry gurU jI nUM<br />

nmskwr krky iqAwgxy[ Awpxy Awp nUM nIcw AMdir.nIc jwiq; nIcI hU.Aiq nIcu]<br />

smJ ky, Awpo iv`cIN iml ky pyRmw-BgqI idRV krky, crn kml c`tidAW<br />

www.Gursevak.com<br />

719<br />

q`qkrw


nmskwridAW siqkwridAW, pUrn gurU jI qoN AMimRq rs Awpxy irdy’coN muK’c<br />

pRwpq krn rUp, au~cw su`cw im`Tw pyRm rUpI Sihd pYdw krnw hY[ AMimRqu pIAw;<br />

siqguir dIAw] Avru n jwxw; dUAw qIAw]<br />

ibnu BgqI; qnu hosI Cwru] gurU pRmysr jI dI pyRmw BgqI qoN ibnu kusMgIAW<br />

jUAw PYSn nSy cwh ivkwrW’c K`cq ho ky, qn(Cwru) suAwh(hosI) ho jwvygw[<br />

XQw:- Dnu Dnu khw pukwrqy; mwieAw moh sB kUr] nwm ibhUny nwnkw; hoq jwq<br />

sBu DUr]) khu nwnk; Bgiq pRB swru] ibnu BgqI; sB hoie KuAwru]) ibnu<br />

BgqI.ibstw ivic vwsw; ivstw ivic.iPir pwiedw]<br />

srb kilAwx; sUK iniD nwmu] bUfq jwq; pwey ibsRwmu] vwihgurU gurqw<br />

ibrwjmwn gurU pRmysr jI dy b^Sy nwmu hI AYsy ivsmwd(iniD) ^zwny hn, srb sUK<br />

Awnµd nwnk; jip rwm nwmu kilAwxu] Anuswr ijn@W’coN(srb) swry sUK qy<br />

swrIAW(kilAwx) b^iSSW, brkqW, mukqIAW pRwpq huMdIAW hn[ sMswr rUpI smuMdR<br />

dy ivSy rUpI jl’c(bUfq) fu`bdw(jwq) jWdw jIv(ibsRwmu) itkwA pwey lYNdw hY, Bwv<br />

fu`bx qoN bc jWdw hY[ XQw:- bUfq jwq; pUrY guir kwFy] jnm jnm ky; tUty gwFy]<br />

3]) Agin swgr; bUfq sMswrw] nwnk.bwh pkir; siqguir insqwrw]) aUpir<br />

Bujw kir, mY gur pih pukwirAw; iqin.hau lIAw aubwrI] 1]<br />

sgl dUK kw; hovq nwsu] nwnk nwmu; jphu gunqwsu] 5] prmpUjnIk DMn<br />

vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy hn:- hy<br />

s``jn sMq jno!siq sMqoK dieAw Drm vIcwr, inmRqw gRIbI iKmw DIrj Awid sRb<br />

ivAwpI ivsmwd Anqklwvwn(gunqwsu) SuB guxW dy ^zwny vwihgurU nwmu jI nUM,<br />

gurqw ibrwjmwn gurU pRmysr jI duAwrw(jphu) jpxw kro[ jpxy krky sgl(dUK)<br />

d`uKW kw nwsu (hovq) huMdw hY, ho jwvygw] 5] XQw:- suixAY; dUK pwp kw nwsu])<br />

siqguir pUrY syivAY; dUKw kw hoie nwsu] nwnk nwim ArwiDAY; kwrju AwvY rwis])<br />

hir kw nwmu jpq; duKu jwie] nwnk bolY; shij suBwie]) ijsu ismrq; duK fyrw<br />

FhY] ijsu ismrq; jmu.ikCU n khY]) (n`sY) pRB kY ismrin; dUKu jmu nsY]<br />

aupjI pRIiq; pRym rsu cwau] {ivsmwd srb ivAwpI pyRm vIcwr:- inrgun<br />

inrMkwrjI dy srgun Avqwr, prmpUjnIk DMn vwihgurU mh`ly 4 jI dy pyRmIN Bgq<br />

jn, gurU pRmysr jI nUM gur myry pRwx; siqguru myrI rwis] smJ ky, pyRmw-BgqI<br />

www.Gursevak.com<br />

720<br />

q`qkrw


krky, ijvyN inhwl ho rhy hn, so &urmw rhy hn:- vwihgurU mh`lw 4 jI gurqwg`dI<br />

ibrwjmwn, Awpxy ipAwirAW BgqW nUM drSn b^S ky, inhwl kr rhy hn[<br />

vwihgurU jI dy srgun Avqwr gur AMimRq iBMnI dyhurI; ’coN, sq sMqoK dieAw Drm<br />

vIcwr, inmRqw hlImI ZRIbI pyRm pRIq rs cwA Awid, sRb ivAwpI ivsmwd smUh<br />

SuB gux, Anq klW sihq pRkwS rhy hn[ ijvyN ie`k cMd dw Aks, pwxI dy AnykW<br />

GiVAW’c pYNdw hY, iqvyN Anyk gurU BgqW dy iridAW rUpI GiVAW’c, gurU pRmysr jI<br />

Awpxy koit pRkwS nUr dw Aks pw rhy hn[ gurU ipAwry Bgq, Awpxy gurU pRIqm<br />

jI dy nUrwnI ichry v`l, cMd ckor prIq hY; lwie qwr inhwly[ Anuswr ing@w<br />

itkwA ky dyK rhy hn[ XQw:- AMdir scw nyhu; lwieAw pRIqm AwpxY] qnu mnu<br />

hoie inhwlu; jw guru dyKw swm@xy] gurU ipAwry Bgq jnw dI ieh BlI rIq hY, jo<br />

suKdwqy gurU pRmysr jI nUM , rom 2 krky nmskwr krky jpdy rihMdy hn[ XQw:-<br />

nwnk Bgqw; BlI rIiq] suKdwqw jpdy; nIq nIiq] irdy dy ipAwry s`cy pRIqm<br />

vwihgurU jI dy srgun Avqwr gurU pRIqm jI dy suMdr sohxy muKwribMd qoN , Dur kI<br />

bwxI jI dy rs iBMny mhW ivsmwd kIrqn kQw suxy[ nyqRW nwl suMdr s`cy ipAwry<br />

drSn kIqy, vwihgurU mh`ly pMjvyN jI nUM, gurU pRmysr jI dy prmpiv`qR s`cy crnkmlW<br />

dw, jo pUrn Agm Apwr sRb ivAwpI mhW ivsmwd pyRm pRIq cwau rs<br />

aupijAw hY, so &urmw rhy hn:- }<br />

aupjI pRIiq; pRym rsu cwau] gurU pRIqmjI dy prmpiv`qR s`cy su`cy au~cy prm<br />

mnohr sMudr drSn krky, gurU jI dy BgqW dy mn’c, gurU pRmysr jI dy prmpiv`qR<br />

s`cy praupkwrI DIrjDwrI inRibkwrI s`cy crn-kmlW dy srb ivAwpI ivsmwd<br />

pyRm hI(rsu) pRym(cwau) auqSwh sihq, sRb ivAwpI mhW ivsmwd s`cI pRIiq(aupjI)<br />

pYdw hoeI[ XQw:- crn kml sMig; lwgI pRIiq] ibsir geI; sB durmiq rIiq]<br />

mn qn AMqir iehI suAwau] aun@W dy mn qy(qn) rom 2(AMqir) ’c, (iehI)<br />

eyho hI(suAwau) pRXojn suAwd hY[ ies leI aun@W ny duinAwvI moh ieMidRAW dy suAwd<br />

iqAwgy hn[ XQw:- gurmuiK; rwg suAwd An iqAwgy] gurmuiK; iehu mnu BgqI<br />

jwgy]<br />

nyqRhu pyiK drsu; suKu hoie] (nyqRhu) nyqRW nwl, Awpxy irdy dy ipAwry gurU<br />

pRIqm jI dy sMudr ivsmwd s`cy (drsu) drSn (pyiK) dyK ky, ipAwry gurU BgqW dy<br />

www.Gursevak.com<br />

721<br />

q`qkrw


lUM 2’c ismrn hoxy’qy, sRb ivAwpI mhW ivsmwd Awqm suKu pRwpq(hoie) huMdw hY[<br />

XQw:- pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr]) dIdny<br />

dIdwr swihb; kCu nhI ies kw molu]) pRwn ky bc`Xw, dUD pUq ky idv`Xw; rog sog<br />

ky imt`Xw, ikDO mwnI mhw mwn ho] Anuswr prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU DMn<br />

sRI gurU hirgoibMd swihb jI ny, BweI gurdws swihb jI nUM BwvyN muSkW bMn@vw ky<br />

kWSI qoN mMgvwieAw sI, qW BI gurmuiK ipAwry jI ny jdoN suMdr ivsmwd s`cy drSn<br />

kIqy, inhwl ho ky ivsmwd rMg’c lIx ieh ivsmwd SuB bcn &urmwey:- drsn<br />

dyKq hI.suiD kI, n suiD rhI; buiD kI.n buiD rhI; miq mY.n miq hY[ (kibq 9)<br />

inRivkwr inrhMkwr inrMkwr gurU pRIqm jI dy suMdr drSn jYsw, hor koeI suMdr<br />

srUp dunIAW’c nhIN hY[ jYsw qU.qYsw quhI; ikAw aupmw dIjY]) lwl rMgIly pRIqm<br />

mn mohn; qyry drsn kau hm bwry]) Aink rUp iKn mwih; kudriq Dwrdw]<br />

Anuswr Akwl purKu jI Awpxy ipAwry BgqW’qy ikRpw krky, AwpxI SkqI nwl<br />

AnykW bRhmMfW’c, AnykW hI rUp Dwr ky, pRym dy vsIkwr ho ky hmySw hI drSn<br />

b^Sdy rihMdy hn[ XQw:- swcu khO.sun lyhu sBY; ijn pRymu kIE.iqn hI pRBu<br />

pwieE]) srDw lwgI.sMig pRIqmY; ieku iqlu.rhxu n jwie] Anuswr Awpxy<br />

ipAwirAW dy srb ivAwpI ivsmwd pRym SrDw pRIq dy vsIkwr ho ky pRgt huMdy<br />

hn[ XQw:- isrIrwgu mhlw 1] ry mn.AYsI hir isau pRIiq kir; jYsI jl<br />

kmlyih] lhrI nwil pCwVIAY; BI ivgsY Asnyih] jl mih.jIA aupwie kY; ibnu<br />

jl.mrxu iqnyih] 1] mn ry; ikau CUtih ibnu ipAwr] gurmuiK AMqir riv<br />

rihAw; bKsy Bgiq BMfwr] 1] rhwau] ry mn.AYsI hir isau pRIiq kir; jYsI<br />

mCulI nIr] ijau AiDkau.iqau suKu Gxo; min qin sWiq srIr] ibnu jl, GVI n<br />

jIveI; pRBu jwxY AB pIr] 2] ry mn.AYsI hir isau pRIiq kir; jYsI cwiqRk myh]<br />

sr Bir Ql hrIAwvly; iek bUMd n pveI kyh] krim imlY so pweIAY; ikrqu<br />

pieAw isir dyh] 3] ry mn.AYsI hir isau pRIiq kir; jYsI jl duD hoie]<br />

Awvtxu Awpy KvY; duD kau.Kpix n dyie] Awpy myil ivCuMinAw; sic vifAweI<br />

dyie] 4] ry mn.AYsI hir isau pRIiq kir; jYsI ckvI sUr] iKnu plu.nId n<br />

soveI; jwxY dUir hjUir] mnmuiK.soJI nw pvY; gurmuiK sdw hjUir] 5] mnmuiK<br />

gxq gxwvxI; krqw kry su hoie] qw kI.kImiq nw pvY; jy locY sBu koie] gurmiq<br />

hoie.q pweIAY; sic imlY suKu hoie] 6] scw nyhu.n quteI; jy siqguru BytY soie]<br />

www.Gursevak.com<br />

722<br />

q`qkrw


igAwn pdwrQu pweIAY; iqRBvx soJI hoie] inrmlu nwmu.n vIsrY; jy gux kw gwhku<br />

hoie] 7] Kyil gey sy pMKxUM; jo cugdy sr qil] GVI ik.muhiq ik.clxw; Kylxu Aju<br />

ik kil] ijsu qUM mylih.so imlY; jwie scw ipVu mil] 8] ibnu gur.pRIiq n aUpjY;<br />

haumY.mYlu n jwie] so hM Awpu pCwxIAY; sbid Byid pqIAwie] gurmuiK Awpu<br />

pCwxIAY; Avr ik kry krwie] 9] imilAw kw ikAw mylIAY; sbid imly<br />

pqIAwie] mnmuiK.soJI nw pvY; vICuiV cotw Kwie] nwnk.dru Gru eyku hY; Avru n<br />

dUjI jwie] 10] 11]) mY gun bMD.sgl kI jIvin; myrI jIvin myry dws]<br />

nwmdyv.jw ky jIA AYsI; qYso qw kY pRym pRgws] 2] 3]) hir myro ipru; hau hir kI<br />

bhurIAw] rwm bfy; mY qnk lhurIAw] 1]) kih kbIr.moih ibAwih cly hY; purK<br />

eyk Bgvwnw] (krv`qu) Awsw] krvqu Blw; n krvt qyrI] lwgu gly; sunu ibnqI<br />

myrI] 1] hau vwrI; muKu Pyir ipAwry] krvtu dy; mokau kwhy kau mwry] 1] rhwau]<br />

jau qnu cIrih; AMig n morau] ipMfu prY; qau.pRIiq n qorau] 2] hm qum bIcu;<br />

BieE nhI koeI] qumih su kMq; nwir hm soeI] 3] khqu kbIru; sunhu ry loeI] Ab<br />

qumrI; prqIiq n hoeI]) jau qum igirvr; qau hm morw] jau qum cMd; qau hm Bey<br />

hY ckorw] 1]) swcI pRIiq.n quteI ipAwry; jugu jugu rhI smwie]<br />

mnu ibgsY; swD crn Doie] (swD) mhWpurKW dy, swD kI soBw; Aiq mskInI])<br />

koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] siqgurU nwnk dyv swihb jI<br />

ky prmpiv`qR SuB s`cy crn-kml, inrml jl nwl AQvw nwnk.ruMnw bwbw jwxIAY;<br />

jy rovY lwie ipAwro]) hau.rih n skw, ibnu dyKy pRIqmw; mY nIru vhy vih clY jIau]<br />

Anuswr gurU jI dy s`cy crnkmlW nwl ipAwr lw ky roNidAW 2, jo jl sut`xw hY, ies<br />

vYrwg rUpI jl nwl, Doie ky, gurU ipAwry gursyvk BgqW dw mnu, pUrn ^uSI KyVy<br />

sihq(ibgsY) iKVdw hY[ XQw:- crx kml qyry.Doie Doie pIvw; myry siqgur.dIn<br />

dieAwlw]) myry mn; hir hir gun khu ry] siqgurU ky crn, Doie Doie pUjhu; ien<br />

ibiD.myrw hir pRBu lhu ry]) sMqh crx; Doie Doie pIvw] sMqh drsu; pyiK pyiK<br />

jIvw]) siqgur ky crn; Doie Doie pIvw] gur nwnk; jip jip sd jIvw]<br />

Bgq jnw kY; min qin rMgu] ibrlw koaU; pwvY sMgu] gurU ipAwry(Bgq)<br />

BgqW(jnw) ipAwirAW(kY) dy min (qin) rom 2’c, nwmu dw rMgu ciV@Aw hY, nwmu<br />

dw(rMgu) pRym, AnMd pRwpq hY[ XQw:- lwl rMgu iqs kau lgw; ijs ky vfBwgw]<br />

mYlw.kdy n hoveI; nh lwgY dwgw]1]) siqgurU rwmdws swihb jI dy SuB s`cy su`cy<br />

www.Gursevak.com<br />

723<br />

q`qkrw


im`Ty ivsmwd crn-kmlW ’c rMgy, gurU ipAwry Bgq jnw dw sMgu krnw, (koaU)<br />

koeI ibrlw 2 pyRmI hI(pwvY) pwauNdw hY Bwv golw bx syvw krky, inhwl huMdw hY[<br />

XQw:- sMqn kI; srxweI piVAw] jIau pRwx; Dnu AwgY DirAw] syvw suriq.n<br />

jwxw kweI; qum krhu dieAw ikrmwiexw] 12]<br />

eyk bsqu; dIjY kir mieAw] gur pRswid; nwmu jip lieAw] Bgq mhWpurS,<br />

jwick bx ky, Ardws pyRm bynqI krky ieh dwn mMgdy hn:- hy pwrbRhm pUrn<br />

bRhm gurU jI! Amol(mieAw) ikRpw(kir) krky, srb ivAwpI mhW ivsmwd Amolk<br />

eyk vwihgurU nwm rUpI(bsqu) vsqU(dIjY) b^Sxw kro jI[ ijs krky A`g dy smuMdR<br />

klju`g’c, (gur) gurU jI dI(pRswid) ikRpw nwl, prmpiv`qR SuB s`cw nwmu jip<br />

lieAw jwvy, ikauN jo ikRpw ibnw nwm nhIN jipAw jw skdw[<br />

qw kI aupmw; khI n jwie] nwnk rihAw; srb smwie] 6] siqgurU nwnk<br />

dyv swihb mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy hn:- gRIb invwj DMn sRI gurU rwmdws swihb<br />

jI dy prmpiv`qR SuB s`cy crn-kml Dox vwly, crn syvk ipAwry, jo Bgq jn<br />

hn, (qw) iqn@W kI(aupmw) mihmw khI (n) nhIN (jwie) jWdI jI, ikauN jo(srb)<br />

swirAW Bgq jnw dy AMdr Ajpw jwp vwihgurU jI, (smwie) BrpUr ivAwpk<br />

ho(rihAw) rhy hn jI[ vw ipAwry gur Bgq jnw dw(srb) swrw jIvn (srb)<br />

swrw sRIr rom 2 vwihgurU jI’c (smwie) iml rihAw hY(smwie) msq ho irhw hY]<br />

6] vw (qw) iqn@W vwihgurU jI(kI) dI srb ivAwpI ivsmwd aupmw khI(n)<br />

nhIN(jwie) jWdI, ikauN jo(srb) swirAW AMdr Ajpw jwp vwihgurU jI(smwie)<br />

BrpUr ivAwpk ho(rihAw) rhy hn[ XQw:- sB mih.riv rihAw pRBu eykY; pyiK<br />

pyiK nwnk ibgsweI]) sBnI QWeI; rivAw Awip] Awid jugwid; jw kw vf<br />

prqwpu]<br />

pRB bKsMd; dIn dieAwl] Bgiq vCl; sdw ikrpwl] (pRB) Anq klwvwn<br />

pUrn myhrvwn pRkwS srUp srb suKW dy dwqy Ajpw jwp vwihgurU jI, (dIn)<br />

ZRIb’qy(dieAwl) myhrvwn ho ky, aus dy mhW pwpW AOguxW nUM(bKsMd) b^Sx vwly<br />

hn[ XQw:- dIn dieAwl sdw ikrpwl]) sdw sdw; sdw dieAwl] ismir<br />

ismir; nwnk Bey inhwl] 8] 9]) Bgq qyry siB pRwxpiq pRIqm; qUM Bgqn kw<br />

ipAwrw] Anuswr (Bgiq) BgqW nUM(vCl) ipAwr krn vwly, sdw sRb ivAwpI<br />

ivsmwd(ikrpwl) ikRpw hI ikRpw dy Gr, inrgun bRhm jI hn[ ijvyN s`jr gW v`Cy<br />

www.Gursevak.com<br />

724<br />

q`qkrw


ip`Cy 2 qurI iPrdI hY, iqvyN Awp jI Awpxy ipAwry BgqW dy pRym dy vsIkwr ho ky,<br />

ip`Cy 2 qury iPrdy hn[ XQw:- kbIr.mnu inrmlu BieAw; jYsw gMgw nIru] pwCY<br />

lwgo hir iPrY; khq kbIr kbIr]) Bgqw kw shweI; juig juig jwixAw]) Bgiq<br />

vClu hir ibrdu; Awip bnwieAw] jh jh sMq ArwDih; qh qh pRgtwieAw]<br />

AnwQ nwQ; goibMd gupwl] srb Gtw; krq pRiqpwl] vwihgurU jI(AnwQ)<br />

XqIm dy nwQ, Awp(AnwQ) (A+nwQ) mwlk qoN(A) rihq, Bwv aun@W dw koeI nwQ<br />

nhIN, koit bRhmMf dy pswry dy(nwQ) mwlk, (goibMd) srb pRkwSk vwihgurU(gupwl)<br />

Anq klwvwn vwihgurU srb jIAW dy krqy, (srb) sB(Gtw) sRIrW dI pRiqpwl<br />

(krq) kr rhy hn[ XQw:- sB ko mwq ipqw pRiqpwlk; jIA pRwn suK swgru ry]<br />

dyNdy qoit nwhI.iqsu krqy; pUir rihE rqnwgru ry] hux AnMq sUrjW cMdRimAW<br />

qwirAW DrqIAW, smUh sUCm qoN sUCm jIAW nUM, AwpxI s`qw nwl dOVw rhy hn[<br />

ikDry vrKw ikDry hnyrI ikDry snoA-&wl ikDry A`g lgw rhy hn[ ieh sB ku`J<br />

Awp jI dy hukm’c ho irhw hY[ hux AnMq bRhmMfW nUM rc qy lYA kridAW inrlyp<br />

hn[ XQw:- Epiq prlau; iKn mih krqw] Awip Alypw; inrgunu rhqw]<br />

Awid purK; kwrx krqwr] AsMK bRhmMf dI rcnw dy krqy (krqwr) Ajpw<br />

jwp vwihgurU Akwl purK jI, swrI rcnw dy (Awid) pihlW (purK) pUrn inrgux<br />

srUp hn[ Awpxy srUp’coN AsMK bRhmMf dI rcnw rcx dw kwrx BI Awp jI Awp<br />

hI hn[ XQw:- krx kwrx pRBu eyku hY; dUsr nwhI koie] nwnk.iqsu bilhwrxY;<br />

jil Qil mhIAil soie] 1]) krn kwrn; so pRBu smrQu] idRVu kir ghhu; nwmu<br />

hir vQu]) myry mn; nwm kI kir tyk] iqsih bUJu.ijin qU kIAw; pRBu krx kwrx<br />

eyk] 1]<br />

Bgq jnw ky; pRwn ADwr]) Bgq qyry siB pRwxpiq pRIqm; qUM Bgqn kw<br />

ipAwrw] Anuswr Awpxy(jnw) ipAwry Bgq jnw (ky) dy (pRwn) pRwxW dw (ADwr)<br />

Awsrw hn, Bwv jdoN Awp jI dy Bgq jI Awp jI nUM Bu`ldy hn qW, AwKw jIvw;<br />

ivsrY mir jwau] Anuswr mrnw smJdy hn[ XQw:- mrxM; ibsrxM goibMdh]<br />

jIvxM; hir nwm D´wvxh]) jwnI ivCMunVy.myrw mrxu BieAw; iDRgu jIvxu sMswry])<br />

pRB jI; qU myry pRwn ADwrY] nmskwr fMfauiq bMdnw; Aink bwr jwau bwrY] 1]<br />

Anuswr Bgq jn hr smyN rom 2 krky jwp kridAW fMfauqW nmskwrW hI<br />

www.Gursevak.com<br />

725<br />

q`qkrw


nmskwrW krdy rihMdy hn[ XQw:- inmK inmK; Twkur nmskwrY] nwnk Ehu<br />

Aprsu; sgl insqwrY]1]<br />

jo jo jpY; su hoie punIq] Bgiq Bwie; lwvY mn hIq] vwihgurU mh`ly cOQy jI<br />

dy s`cy crn-kmlW ’c mn dw (hIq) ihq(lwvY) lwvy, (Bwie) pyRmw(Bgiq) BgqI<br />

sihq, jo jo Bgq jn, Awp jI nUM DMn vwihgurU siqgurU sRI gurU rwmdws swihb jI<br />

kih ky, sBu idnsu rYix.dyKau guru Apunw; ivic AKI.gur pYr DrweI] Anuswr rom<br />

2 dy pyRm ipAwr pRIq nwl(jpY) jpdy hn, (su) auh mn bwxI sRIr krky(punIq)<br />

piv`qR hoie jWdy hn[ XQw:- pivqR pivqR; pivqR punIq] nwmu jpY; nwnk min<br />

pRIiq]<br />

hm inrgunIAwr; nIc Ajwn] (hm) dwsn dws inmwxw inqwxw,<br />

inrgunIAwry.gunu nhI koeI; qum dwnu dyhu imhrvwnw] 2] Anuswr(inrgunIAwr)<br />

sq sMqoK dieAw Drm vIcwr Awid srb ivAwpI ivsmwd SuB guxW qoN rihq nIc,<br />

Awp jI dI isPq bMdgI pyRmw-BgqI, srb`q dy Bly dy SuB krm krn v`loN (Ajwn)<br />

Axjwx hY jI[ XQw:- kMcn nwrI mih.jIau luBqu hY; mohu mITw mwieAw] Gr mMdr<br />

GoVy KusI; mnu An ris lwieAw]) inrgun nIc AnwQ AprwDI; Et sMqn kI<br />

AwhI] bUfq moh igRh.AMD kUp mih; nwnk.lyhu inbwhI]) nIcu AnwQu Ajwnu mY;<br />

inrgunu guxhInu] nwnk.kau ikrpw BeI; dwsu Apnw kInu]<br />

nwnk.qumrI srin; purK Bgvwn] 7] prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU<br />

nwnk dyv Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu<br />

nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI &urmwauNdy<br />

hn:- (Bgvwn) Akwl purKu(purK) pUrn ivAwpk bRhm jI dy pUrn s`cy su`cy au~cy,<br />

DIrjDwrI mhwn praupkwrI BMnx GVn smR`Q srgun Avqwr, hy DMn siqgurU<br />

rwmdws swihb jI!dwsn dws(qumrI) Awp jI dI srb ivAwpI pRkwS srUp s`cI<br />

srin hY jI[ XQw:- moih inrgux AnwQu; srxI AwieAw]) siqgur.AwieE srix<br />

quhwrI] imlY sUKu.nwmu hir soBw; icMqw lwih hmwrI]) khu nwnk; hm nIc krMmw]<br />

srix pry kI; rwKhu srmw]) Ab hm clI; Twkur pih hwir] jb hm.srix pRBU<br />

kI AweI; rwKu pRBU.BwvY mwir]) Apuny Twkur kI; hau cyrI] crn ghy jgjIvn pRB<br />

ky; haumY mwir inbyrI] AnMq bRhmMf dy krqy vwihgurU mh`lw pMjvW jI, gurU<br />

Avqwr’c pRgt ho ky, prmpUjnIk DMn s`cy siqgurU rwmdws swihb jI dI pyRmw-<br />

www.Gursevak.com<br />

726<br />

q`qkrw


BgqI kridAW, vwihgurU jI dy snmuK GxI qoN GxI, AiqAMq GxI inmRqw dy sbd<br />

kih rhy hn[ ien@W’c bVw BwrI mhW suK AMimRq bRhmwnMd iekwgRqw itkwA SWqI,<br />

vihgurU jI dy srUp dI swiKAwqqw hY[ ieqnI GxI inmRqw dy bcn hor iksy BI<br />

Avqwr pYgMbr jI ny nhIN khy jI, nmskwr] 7]<br />

84. hm inrgunIAwr; nIc Ajwn] nwnk.qumrI srin; purK Bgvwn] 7]<br />

ien@W Amolk bcnW nUM kmwaux bwry, gurU pRmysr jI dI ivsmwd Amolk swKI, s`cI<br />

krxI kmweI:- siqsMgq gurU nwnk kI jwx kY; syvyN bhu pRkwr[ DMn gurU Arjn<br />

dyv jI, pMjvyN gurU nwnk inrMkwr[ (dwsn dws) vwihgurU mh`lw pMjvW jI gurqw<br />

ibrwjmwn ho ky, sRI AMimRqsr swihb jI ivKy, DMn siqgurU nwnk dyv swihb jI dI<br />

AqI ipAwrI siq sMgq jI nUM, lMgr ieSnwn gurbwxI kQw kIrqn duAwrw inhwl<br />

kr rhy sn[ ijvyN 999 ndI, rwq idny B`jI AwauNdI ihMd mhWswgr’c pYNdI hY[<br />

iqvyN sMinAwsI bYrwgI iqAwgI qy cOhW c`kW qoN sqsMgq jI, vwihgurU gurU pRmysr jI<br />

dy prmpiv`qR suMdr SuB s`cy su`cy au~cy nUrI ivsmwd drSnW nUM , AMimRq kIrqn krdy<br />

AwauNdy[ iesy qr@W kwbl pSOr qoN siq sMgq jI, hIey ko pRIqmu;) pRIqm; pyRm Bgiq<br />

ky dwqy]) qKiq bYTw Arjn gurU; siqgur kw iKvY cMdoAw] augvxhu qY AwQvxhu;<br />

chu ckI kIAnu loAw] Anuswr Awpxy irdy dy ipAwry gurU pRmysr jI dy prmpiv`qR<br />

ivsmwd s`cy drSnW nUM Aw rhy sn[ bhuq hI qyz grmI sI[ myrw.AMqrjwmI hir<br />

rwieAw] gurU pRmysr jI ny, Awpxy mihl vzIr, prmpUjnIk jgq mwqw sRI gMgw<br />

jI nUM, hukmu kir.kIny@ inhwl] Anuswr hukm kIqw[ “pyRm Bwvnw nwl gurU sMgq<br />

jI leI lMgr iqAwr kro[ ”hukim mMinAY hovY prvwxu;) mMny kI giq; khI n<br />

jwie] Anuswr prmpUjnIk mwqwjI ny jwp kridAW krwauNidAW, qurMq lMgr<br />

iqAwr kIqw[ ivsmwd AnMdI scy dIn dieAwl myry swihbw; jI, sqsMgq jI<br />

smyq gurduAwrw sRI ip`plI swihb jI.Aw gey[ is`KW AMdr sqsMgq jI dI syvw dw<br />

auqSwh Brn<br />

leI, pyRmIAW nUM pyRm pRcwr SuB is`iKAw idqI, “hy pRymI jno!dwsn dws Bys<br />

bdl ky sqsMgq jI dI syvw krygw, qusIN iksy nUM d`sxw nhIN, sB pyRmI nvyN hn<br />

jI[ ”ieqny nUM sqsMgq jI BI kIrqn krdy Aw gey[ And ibnodI; Ksmu hmwrw]<br />

Anuswr ivsmwd AnMd ibnodI kOqkI swihb jI ny Bys bdilAw hoieAw sI, ikauN jo<br />

hzUr s`cy pwiqswh jI nUM, prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv<br />

www.Gursevak.com<br />

727<br />

q`qkrw


swihb jI dI AqI ipAwrI sqsMgq jI jwx ky, pUrn pyRm sihq s`cI syvw krn dw<br />

bhuq BwrI cwA auqSwh sI[ dIn dieAwl ikRpwl jI ny Awp nwl lMgr<br />

vrqwieAw, pyRm sihq p`Kw BI kIqw[ sqsMgq jI nUM dovyN h`Q joV ky isr Jukw ky<br />

pyRm bynqI kIqI, “hy gurU ipAwrI siqkwrI svwrI s`icAwrI sqsMgq jIE!Awp<br />

sB Arwm kro, idn FLy qoN, prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU rwmdws<br />

swihb jI dy suMdr s`cy su`cy au~cy s`cKMf, sRI drbwr swihb jI dy AlOikk ivsmwd<br />

drSn krny jI[ ”<br />

vwhu vwhu scy pwiqswh; qU scI nweI] cojI pRIqm jI Bwau-BgqI idRV krvw<br />

rhy hn[ ies leI Awp jI ny bzurgW dI mu`TI cwpI qy p`Ky dI SuB syvw BI kIqI[<br />

idn FLy qoN jwp kridAW, ifTy sBy Qwv; nhI quDu jyihAw] bDohu puriK ibDwqY; qW<br />

qU soihAw]) hir jpy.hir mMdru swijAw; sMq Bgq.gux gwvih rwm] Anuswr hrI<br />

srUp sRI drbwr swihb jI dy prmpiv`qR SuB s`cy suMdr drSnW nUM Awey[ pyRmIAW nUM<br />

drSnW dw Gxw cwA aumwh sI[ Awpo iv`cIN ikhw, “BweI Awpxy joiVAW dI rwKI<br />

kOx krygw?”ikRpw inDwn.dieAwl bKsMd]) pRB bKsMd.dIn dieAwl] gurU pRIqm<br />

jI ny &urmwieAw, “BweI!sMsw n kro, joiVAW dI rwKI dwsn dws krygw[ ”ieh<br />

&urmw ky, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] siqgurU nwnk dyv<br />

swihb jI dI AqI ipAwrI s`icAwrI BolI sqsMgiq jI dy joVy BI JwVn l`g gey[<br />

XQw:- gurisKW kI hir.DUiV dyih; hm pwpI BI giq pWih] Anuswr gurU pRmysr jI<br />

dy GxI qoN GxI inmRqw dy ivsmwd kOqk nUM, jy gur Brmwey.sWgu kir; ikAw isKu<br />

ivcwrw] Anuswr smJ n sky, BoLy Bwv nwl swry hI vwihgurU mh`ly pMjvyN jI dy<br />

suMdr mnohr drSnW nUM cwA auqSwh nwl Awey[ ie`k pyRmI is`K nUM p`uiCAw, “hy<br />

BweI swihb jI!Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu<br />

Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI dy suMdr<br />

mnohr drSn kdoN hoxgy jI?”pyRmI is`K nUM ies ivsmwd kOqk dw pqw sI[ AweI<br />

sqsMgq jI dy pu`Cx qoN, pyRmI is`K jI dy lUM kMFy KV@y ho gey [ gL rs nwl Br<br />

igAw[ nyqRW’c vYrwg jl Aw igAw[ ikhw, “BoiLE!ijn@W dy drSnW leI, lMmw<br />

pYNfw qury Awey hoN, aun@W nUM qusIN joiVAW dI rwKI KVy@ kr Awey hoN[ ”ieh sux ky<br />

is`KW dy irdy FL ky mom bx gey, nyqRW’c vYrwg Aw igAw, pYrW dI im`tI inkl<br />

geI, bVy hI roey[ J`tp`t En@IN pYrIN vwips muVy, vwihgurU jI dy prmpiv`qR SuB s`cy<br />

www.Gursevak.com<br />

728<br />

q`qkrw


crn-kmlW’qy Fih pey[ pauVI] myil lYhu dieAwl; Fih pey duAwirAw] riK<br />

lyvhu dIn dieAwl; BRmq bhu hwirAw] Bgiq 1 vClu qyrw 2 ibrdu; hir, 3 piqq<br />

4 auDwirAw] quJ ibnu nwhI koie; ibnau moih 5 swirAw] 6 kru 7 gih lyhu dieAwl;<br />

swgr sMswirAw] 1 ipAwr krnw 2 Drm 3 Apiv`qR 4 auDwrn, qwrn vwly 5 krdw hY<br />

6 h`Q 7 pkV ky[ ”) Anuswr vYrwg kridAW 2 muAw&I mMgI, hy cojI pRIqm,<br />

kljuig.jhwju Arjunu gurU; sgl isRis† lig.ibqrhu] s`cy pwiqswh jI!Awp jI dy<br />

Axjwx b`icAW qoN bhuq v`fI Bu`l Av`igAw ibAdbI hoeI hY jI ieh sux ky<br />

pwrbRhm ZRIb invwj s`cy piqswh jI ny h`s ky &urmwieAw, “hy gurU ipAwrI svwrI<br />

siqkwrI sqsMgq jIE!ieqnIN dUroN prmpUjnIk s`cy siqgurU DMn sRI gurU rwmdws<br />

swihb jI dy suMdr drbwr swihb jI dy prmpiv`qR SuB s`cy drSn krn Awey hoN<br />

jI[ pRB jI; moih kvnu AnwQu ibcwrw] Anuswr dwsn dws kOx bKSx vwlw<br />

hY?psU pryq mugD kau qwry; pwhn pwir auqwrY]) psu pRyq muGd; pwQr kau qwrY]<br />

Anuswr prmpUjnIk vwihgurU mh`lw cOQw jI b^Sx nUM smR`Q hn[ DMn gurU pRmysr<br />

jI DMn gurU jI kI ipAwrI siqsMgq jI, sdw inhwl 3. nmskwr[ ”vwhu vwhu scy<br />

pwiqswh; qU scI nweI]) Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin<br />

mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir]) koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb<br />

jIAw kw dwqw ry] DMn vwihgurU Akwl purKu jI, gurU pRmysr jI dy prmpiv`qR SuB<br />

s`cy su`cy au~cy DIrjDwrI inRivkwrI Avqwr’c pRgt ho ky, Awp siqsMgq jI dI SuB<br />

s`cI syvw krky Bwau-BgqI idRV krvw rhy hn[ jo SuB s`cy s`ucy au~cy mhwn<br />

praupkwrI DIrjDwrI inrMkwrI im`Ty bcn &urmwey hn, so kmwey BI hn, ku`J<br />

pRmwx ieh hn] XQw:- pwnI pKw krau; qij AiBmwnu] Aink bwr; jweIAY<br />

kurbwnu]) pwnI pKw pIsau.sMq AwgY; gux goivMd jsu gweI] swis swis mnu nwmu<br />

sm@wrY; iehu ibsRwm iniD pweI]) pwxI pKw pIsu.dws kY; qb hoih inhwlu] rwj<br />

imlK iskdwrIAw; AgnI mih jwlu]) rwm.mokau; hir jn kwrY lweIAY] hau<br />

pwxI pKw pIsau.sMq AwgY; pg mil mil.DUir muiK lweIAY]<br />

srb bYkuMT; mukiq moK pwey] eyk inmK; hir ky gun gwey] {pRSwdw Ckx<br />

ip`CoN, ieh A`TvIN pOVI pV@ ky Ardws kIqI jWdI hY[ pyRm vIcwr nmskwr:-<br />

prmpUjnIk vwihgurU mh`lw 4 jI gurqw ibrwjmwn, sjy dIvwn’c drSn b^S rhy<br />

hn, vwihgurU mh`lw pMjvW jI, gurU sMgq jI, prmpUjnIk gurU ipqw jI dy drSn<br />

www.Gursevak.com<br />

729<br />

q`qkrw


krky ivsmwd ho rhy hn[ prmpUjnIk s`cy siqgurU DMn sRI gurU rwmdws swihb jI<br />

ny, sqsMgq jI nUM rs iBMnw ivsmwd mnohr rMglw AnMdI kIrqn, gurbwxI kQw<br />

suxweI[ sB dy mn AwpxI m`uTI’c lY ley[ KMf bRhmMf, sqsMgq jI dw lUM 2, DMn<br />

SRI gurU rwmdws swihb jI, DMn SRI gurU rwmdws swihb jI gw au~iTAw[ pUrn Agm<br />

Apwr mhW ivsmwdqweI ’c, vwihgurU mh`ly 4 jI ny Awp kIrqn kQw krn ip`CoN,<br />

Awpxy lwfly swihbzwdy vwihgurU mh`ly pMjvyN jI nUM AMimRq kIrqn krn dw hukm<br />

kIqw, prmpUjnIk s`cy ipqw jI dw hukm mMn ky, imT bolVw jI; hir sjxu suAwmI<br />

morw] Anuswr im`T bolVy s`jx suAwmI jI ny Akwl purKu jI ’c AByd ho ky, sur<br />

qwr’c vsw ky, AYsw ivsmwd rs iBMnw suMdr mnohr kIrqn kIqw, bwxI<br />

aucrih.swD jn; Aimau clih Jrxy] Anuswr swrI sqsMgq jI dy irdy’coN AMimRq<br />

dy Jrxy au~T ky muK’c Awaux l`gy, swc nwm kI AMimRq vrKw] ho geI[ pRymI jn,<br />

prmpUjnIk DrmI ipqw DMn siqgurU rwmdws swihb jI, rs’c JUmx l`g gey[<br />

swrw bRhmMf pRymw-BgqI dI srb ivAwpI ivsmwd sugMDI nwl sugMDq ho igAw[<br />

vwihgurU mh`ly pMjvyN jI ny ivsmwd kIrqn kridAW, prmpUjnIk s`cy ipqw jI,<br />

gurU jI dI siqsMgq jI dy suMdr ielwhI ivsmwdI drSn kridAW, jo ivsmwdI rMg<br />

mwixAW, aus nUM gurqw ibrwjmwn ho ky &urmw rhy hn:- }<br />

srb bYkuMT; mukiq moK pwey] eyk inmK; hir ky gun gwey] hy pyRmI<br />

jno!prmpUjnIk ipqw DMn siqgurU rwmdws swihb mhwrwj jI, sqsMgq jI dy<br />

drSn kridAW, dwsn dws ny Dur kI bwxI dy AMimRq kIrqn duAwrw, (eyk) ie`k<br />

inmK Bwv ie`k bwr A`K Prkx ijqnw smW BI hir jI ky jo gun gwey hn, ien@W<br />

duAwrw 1 bYkuMT dIAW(srb) swrIAW (mukiq) mukqIAW qoN(moK) Cutkwr pwey ilAw<br />

hY, Bwv mukqIAW dI ie`Cw nhIN rhI[ ibsmn ibsm; rhy ibsmwd] Anuswr rMgW 2<br />

dw AYsw ivsmwd AnMd AwieAw, ijs dy swhmxy bYkuMT mukqIAW dw AnMd qu`C hY[<br />

vw jW(mukiq) mukqIAW qoN(moK) Cutkwr pwey, qW sBu jgu swcw; jw sc mih rwqy]<br />

sIql swiq; gur qy.pRB jwqy] 1]) sBu goibMdu hY; sBu goibMdu hY] goibMd ibnu; nhI<br />

koeI] Anuswr(srb) swrw pswrw(bYkMuT) s`cKMf srb ivAwpI ie`k rs b`JvyN<br />

pRkwS hI pRkwS pUrn bRhm jI pweyy[ XQw:- eyk plk suK swD smwgm; koit<br />

bYkuMTh pWey]) khu kbIr; ieh khIAY kwih] swDsMgiq; bYkuMTY Awih] srb<br />

ivAwpI ivsmwd pRym meI SuB ivcwr:- jb lgu; min bYkuMT kI Aws] qb lgu;<br />

www.Gursevak.com<br />

730<br />

q`qkrw


hoie nhI.crn invwsu]) surg bwsu.n bwCIAY; frIAY n nrik invwsu] honw hY so<br />

hoeI hY; mnih.n kIjY Aws] 1]) keI bYkuMT; nwhI lvY lwgy] mukiq bpuVI BI;<br />

igAwnI iqAwgy]) rwju n cwhau.mukiq n cwhau; min pRIiq crn kmlwry] Anuswr<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn jI.bYkuMT dIAW mukqIAW dy iqAwg dw,<br />

prmpiv`qR SuB s`cw su`cw prm au~cw aupdyS b^Sdy hn[ ien@W krky iqRpqI nhIN<br />

huMdI, eIrKw dÍYS vifAweI dI ie`Cw sMqwp du`K bxy hI rihMdy hn[ ien@W dI ie`Cw<br />

imtxy krky, mn inrml ivsmwd ho jWdw hY[ srb ivAwpI vwihgurU jI dI pRwpqI<br />

ho jWdI hY[ 1 bYkuMT dIAW mukqIAW:- 1.sulok mukqI:- (su+lok) (su) Ehu lok Bwv<br />

bYkuMT Dwm, ivSnUM Bgvwn jI dy lok’c phuMc jwxw[<br />

2.smIp mukqI:- ijvyN sRI hirmMdr swihb jI’c pRymI hzUrI syvwdwr syvw<br />

krdy hn, iqvyN bYkuMT’c Bgvwn jI dy (smIp) pws phuMc jwxw[<br />

3.swjuj mukqI:- ie`k vwr hzwr dyhW Dwr ky, v`K 2 hzwr kMm krny, pr<br />

auqpqI pwlxw lYAqw n kr skxI, ieh gurU pRmysr jI ny Awpxy h`Q r`KI hY[<br />

ijvyN lUx vwlw pwxI mUMh’c pwaux qoN, pqw lgdw hY ik ies pwxI’c lUx hY, BwvyN<br />

lUx’c GuiLAw huMdw hY pr idsdw nhIN, suAwd lUx nUM v`Krw jxwauNdw hY , ies qr@W<br />

lUx dy suAwd vWg, auqpqI pwlxw lYAqw n kr skxI, swjuj mukqI vwly dw<br />

pRmysr nwloN v`Krw-puxw bixAW rihMdw hY[ 4.srUp mukqI:- ivSnUM Bgvwn jI dy<br />

srUp’c lIx ho jwxw, eykqw ABydqw ho jwxI[<br />

Aink rwj; Bog bifAweI] hir ky nwm kI kQw; min BweI] vwihgurU mh`lw<br />

pMjvW jI Awp kmw ky &urmw rhy hn:- hy BweI!prmpUjnIk ipqw jI, sqsMgq jI<br />

dy drSn kridAW, prmpUjnIk gurU ipqw jI qoN(hir) mh`ly pihly, mh`ly 2. mh`ly<br />

3 jI ky praupkwrW sihq, gurbwxI inrMkwr nwm jI(kI) dI ivsmwd kQw rom 2<br />

dy kMnW duAwrw sux ky, dwsn dws gRIb dy min’c bhuq hI(BweI) cMgI l`gI hY<br />

AQvw hir kI kQw; Anwhd bwnI] hMsu huie; hIrw lyie pCwnI] 1]) cwiqRk mor<br />

bolq idnu rwqI; suin Ginhr kI Gor] 2] jo bolq hY.imRg mIn pMKyrU ; su ibnu<br />

hir.jwpq hY nhI hor]) Git Git kQw.rwjn kI cwlY; Gir Gir.quJih aumwhw])<br />

sBY Gt rwmu bolY ; rwmw bolY] rwm ibnw; ko bolY ry ] Anuswr swirAW q`qW jIA jMqW<br />

dI Avwz, hir ky nwm kI kQw hY[<br />

hir ky nwm kI kQw AYsI ivsmwd min BweI hY, mwno Aink rwj Aink Bog<br />

www.Gursevak.com<br />

731<br />

q`qkrw


Aink bifAweI dI pRwpqI ho geI hY BwvyN ien@W dI ie`Cw nhIN pr sRb ivAwpI mhW<br />

2 ivsmwd inrivkwr Apwr Awqm suK pRqIq ho irhw hY[ XQ:- Awsw mhlw 5]<br />

nIkI jIA kI.hir kQw aUqm; Awn sgl rs PIkI ry] rhwau] bhu guin Duin muin<br />

jn Ktu byqy; Avru n ikCu lweIkI ry] 1] ibKwrI inrwrI ApwrI shjwrI;<br />

swDsMig nwnk pIkI ry]) suix hir kQw; auqwrI mYlu] mhw punIq; Bey suK sYlu]<br />

vw Aink rwj Bog bifAweI]) hir ky nwm kI kQw AYsI ivsmwd min<br />

BweI] hY, ijs krky vwihgurU jI dy, sRb ivAwpI mhW 2 ivsmwd inrivkwr Apwr<br />

Ajpw jwp inrgun(rwj) pRkwS hI pRkwS sihq, (Bog) bRhmwnMd rs, bRhmigAwnI<br />

sgl kI rInw] dI Aink bifAweI pRwpq hoeI hY[ vw dwsn dws Aink Bog,<br />

Aink bifAweI’qy gurpRswid rwj krdw hY, Bwv ienW@ dI ie`Cw hI nhIN rhI[<br />

XQw:- ijsu nwmu irdY; soeI vf rwjw]) ijs no bKsy; isPiq swlwh]<br />

nwnk.pwiqswhI pwiqswhu]) pwiqswhI.Bgq jnw kau idqIAnu; isir Cqu scw hir<br />

bxwie]<br />

bhu Bojn; kwpr sMgIq] rsnw jpqI; hir hir nIq] jIv ny bhuqy Bojn<br />

Ckx bhuqy kpVy pYn@x bhuqy sMgIq sunx dy rs nUM mhwn mMinAw hY, pr Awp jI<br />

rsnw krky in`q hir hir jpx nUM mhwn mMnidAW &urmw rhy hn:- prmpUjnIk<br />

DMn vwihgurU s`cy ipqw siqgurU rwmdws swihb jI, sqsMgq jI dy drSn kridAW,<br />

lwK ijhvw.dyhu myry ipAwry; muKu.hir AwrwDy myrw rwm] Anuswr dwsn dws dI<br />

rsnw(hir) vwihgurU (hir) vwihgurU 2(nIq) in`q(jpqI) jpdI hY[ jpxy krky<br />

dwsn dws ny mwno(bhu) bhuq suAwdly Bojn Ck ley, bhuqy suMdr(kwpr) bsqR<br />

pihn ley, bhuqy (sMgIq) rwg sux ley, Bwv ienW@ dy v`loN iqRpqI ho geI, ien@W dI<br />

loV hI nhIN rhI[ vw jpxy krky dwsn dws ny, iqRpiq BeI; scu Bojnu KwieAw]<br />

min qin rsnw; nwmu iDAwieAw]) bRhmigAwnI; sgl kI rInw]) bRhmigAwnI<br />

kw; Bojnu igAwn] nwnk bRhmigAwnI kw; bRhm iDAwnu] 3] Anuswr bRhmigAwn<br />

rUpI(bhu) bhuq Bojn Ck ley, pYnxw.rKu piq prmysur; iPir.nwgy nhI QIvnw]<br />

Anuswr bhuq swry piq rUpI(kwpr) bsqR pihn ley Aqy koit krn.dIjih pRB<br />

pRIqm; hir gux suxIAih AibnwsI rwm] Anuswr dwsn dws gRIb dy kMnW’c hvw<br />

pwxI q`qW dy KVky, pSU pMCI dI jo BI Avwz AwauNdI hY, so sB vwihgurU jI dw jwp<br />

sMgIq hI sux irhw hY[ XQw:- sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY] rwm ibnw; ko bolY<br />

www.Gursevak.com<br />

732<br />

q`qkrw


y]) jo bolq hY.imRg mIn pMKyrU ; su ibnu hir.jwpq hY nhI hor]) ismrY; DrqI Aru<br />

Awkwsw] ismrih; cMd sUrj guxqwsw] paux pwxI bYsMqr ismrih; ismrY sgl<br />

aupwrjnw]<br />

BlI sukrnI; soBw DnvMq] ihrdY bsy; pUrn gur mMq] DMn vwihgurU siqgurU<br />

rwmdws swihb jI mhwrwj jI dI ikRpw duAwrw, prmpUjnIk gurU ipqw jI dy b^Sy<br />

hoey pUrn gur(mMq) aupdyS, (gur) vwihgurU(mMq) mMqR gursbd jI, dwsn dws gRIb<br />

dy ihrdY’c bsy hn[ dwsn dws leI ieho hI(DnvMq) nwm Dn vwlI BlI qoN BlI,<br />

gurmuiK soBw vwlI(sukrnI) syRSt krnI hY[ vw gurU jI dI siqsMgq jI’coN dwsn<br />

dws nUM BlI DnvMq soBw vwlI(sukrnI) sRyst krnI pRwpq hoeI hY[ XQw:- hm<br />

DnvMq BwgT; sc nwie] hir gux gwvh; shij suBwie] 1]<br />

swDsMig; pRB dyhu invws] srb sUK; nwnk prgws] 8] 20] prmpUjnIk<br />

koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] s`cy siqgurU sRI gurU nwnk<br />

dyv swihb Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu<br />

nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI &urmwauNdy<br />

hn:- hy(pRB) prmpUjnIk vwihgurU mh`lw cOQw jI!hm inrgunIAwr; nIc Ajwn]<br />

Anuswr dwsn dws gRIb Awpxy b`cy nUM, sdIv kwl AwpxI AqI ipAwrI(swDsMig)<br />

swDsMgq jI ’c(invws) itkwxw(dyhu) b^So jI[ ij`Qy visAW, srb ivAwpI mhW<br />

3 ivsmwd(srb) swry sUK(prgws) pRgt ho Awey hn] 8] 20] XQw:- jh;<br />

iJilimilkwru idsMqw] qh; Anhd sbd bjMqw]) pRB kY ismrin; Anhd<br />

Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr] vwihgurU jI!dyKo jykr luhwr dI dukwn<br />

pr bYToo qW syk Ar A`g dw BY huMdw hY, Ar jy Aqr dI dukwn pr bYTo qW suBwvk<br />

hI sugMDI Aw jWdI hY[ ies qr@W swDU sMg krky, Anyk 2 lwB pRwpq huMdy hn[<br />

ies leI gurU jI AwpW nUM isKwauNdy hn, hy pRwxIE!Akwl purK jI A`gy pRwrQnw<br />

kro, jo s`cy swDUAW dw sMg pRwpq hovy[ so prmpUjnIk gurU ipqw jI ny ijvyN aupRokq<br />

pauVI’c, swDsMgqjI dI bhuq hI bhuq srb ivAwpI ivsmwd mihmw hI mihmw<br />

khI hY, iqvyN Purmw rhy hn] XQw:- swD sMgiq AsQwn; jgmg nUr hY[ lK lK<br />

ssIAr Bwnu; ikrn TrUr hY[) sMgiq kw gunu.bhuqu AiDkweI; piV sUAw gnk<br />

auDwry]) khu kbIr.ieh khIAY kwih] swDsMgiq.bYkuMTY Awih]) hir jn ky.vf<br />

Bwg vfyry; ijn hir hir srDw.hir ipAws] hir hir nwmu imlY iqRpqwsih; imil<br />

www.Gursevak.com<br />

733<br />

q`qkrw


sMgiq gux prgwis] 2] ijn hir hir.hir rsu nwmu.n pwieAw; qy BwghIx jm<br />

pwis] jo siqgur srix sMgiq.nhI Awey; iDRgu jIvy.iDRgu jIvwis] 3] ijn hir<br />

jn siqgur sMgiq pweI; iqn Duir msqik iliKAw ilKwis] Dnu DMnu<br />

sqsMgiq.ijqu hir rsu pwieAw; imil jn nwnk nwmu prgwis]) myry mwDau jI;<br />

sqsMgiq imly su qirAw] gur prswid prm pdu pwieAw; sUky kwst hirAw])<br />

ijin iknY pwieAw swDsMgqI; pUrY Bwig bYrwig]) jy ko; ApunI soBw lorY] swD<br />

sMig; ieh haumY CorY]) Kojq Kojq; sunI ieh soie] swDsMgiq ibnu; qirE n<br />

koie]) iqqu jwie bhhu sqsMgqI; ijQY.hir kw hir nwmu ibloeIAY] shjy hI hir<br />

nwmu lyhu; hir qqu.n KoeIAY]) mihmw swDU sMg kI; sunhu myry mIqw] mYlu KoeI.koit<br />

AG hry; inrml Bey cIqw]) nIkI; swD sMgwnI] rhwau] phr mUrq pl.gwvq<br />

gwvq; goivMd goivMd vKwnI]) sqsMgiq.kYsI jwxIAY] ijQY.eyko nwmu vKwxIAY]) jo<br />

jo jpY; iqs kI giq hoie] swD sMig; pwvY jnu koie]) imil sqsMgiq.Koju dsweI;<br />

ivic sMgiq.hir pRBu vsY jIau] 2]) jw kY msqik; krm pRiB pwey] swD srix;<br />

nwnk qy Awey] 7]) ibnu sMgqI.siB AYsy rhih; jYsy psu For] ijin@ kIqy, iqsY n<br />

jwxn@I; ibnu nwvY siB cor] 6]) Amr Bey, Amrwpdu pwieAw] swDsMig; nwnk<br />

hir iDAwieAw]) imrqk dyh; swDsMg ibhUnw] Awvq jwq; jonI duK KInw] 1])<br />

hir isau jwie imlxw, swD sMig rhxw; so suKu, AMik n mwvY]) swDsMgiq Awip<br />

hoAw; Awip jgqu qrwieAw]) Awpu Coif; bynqI krhu] swD sMig; Agin swgru<br />

qrhu]) khu nwnk.imil sMqsMgiq qy; mgn Bey ilv lweI] 2]) hir gux jpq;<br />

kmlu prgwsY] hir ismrq; qRws sB nwsY] 1] sw miq pUrI; ijqu hir gux gwvY]<br />

vfY Bwig; swDU sMgu pwvY] 1]) mwiG.mjnu sMig swDUAw; DUVI kir iesnwnu]) Coif<br />

mwnu.qij gumwnu; imil swDUAw kY sMig]) sqsMgiq imil rhIAY mwDau; jYsy mDup<br />

mKIrw]) swDsMg kY; nwhI nyir] lK caurwsIh; BRmqw Pyir] 3]) kbhU;<br />

swDsMgiq iehu pwvY] ausu AsQwn qy; bhuir n AwvY] AMqir hoie; igAwn prgwsu]<br />

ausu AsQwn kw; nhI ibnwsu] mn qn nwim rqy; iek rMig] sdw bsih; pwrbRhm<br />

kY sMig] ijau jl mih; jlu Awie Ktwnw] iqau joqI sMig; joiq smwnw] imit gey<br />

gvn; pwey ibsRwm] nwnk pRB kY; sd kurbwn]) jh siqguru; qh sqsMgiq<br />

bxweI] jh siqguru; shjy hir gux gweI] jh siqguru; qhw haumY sbid jlweI]<br />

2]) swDsMgiq kau vwirAw BweI; ijn eykMkwr ADwr] 1]) qIriQ ATsiT; mjnu<br />

www.Gursevak.com<br />

734<br />

q`qkrw


nweI] sqsMgiq kI DUir.prI auif nyqRI; sB durmiq mYlu gvweI] 1]) lwid Kyp;<br />

sMqh sMig cwlu] Avr iqAwig; ibiKAw jMjwl] DMin DMin; khY sBu koie] muK aUjl;<br />

hir drgh soie] iehu vwpwru; ivrlw vwpwrY] nwnk.qw kY; sd bilhwrY] 5]) swD<br />

sMig; pwpw mlu KovY] iqsu BgauqI kI; miq aUqm hovY]) isD sBw kir Awsix bYTy;<br />

sMq sBw jYkwro] iqsu AwgY.rhrwis hmwrI; swcw Apr Apwro]) jo jo jpY; iqs kI<br />

giq hoie] swDsMig; pwvY jnu koie]) swDsMig.jau qumih imlwieE; qau sunI qumwrI<br />

bwxI] Andu BieAw.pyKq hI nwnk; pRqwp purK inrbwxI]) cMdn kY sMig; qrvru<br />

ibgirE] so qrvru; cMdnu hoie inbirE] 2] pwrs ky sMg; qWbw ibgirE] so qWbw;<br />

kMcnu hoie inbirE] 3] sMqn sMig; kbIrw ibgirE] so kbIru; rwmY hoie inbirE]<br />

4] 5]) kbIr.mnu pMKI BieE; auif auif dh ids jwie] jo jYsI sMgiq imlY; so qYso<br />

Plu Kwie]) swDsMig; mn sovq jwgy] qb pRB nwnk; mITy lwgy]) sqsMgiq mih<br />

nwmu hir aupjY; jw siqguru imlY suBwey] mnu qnu ArpI.Awpu gvweI; clw siqgur<br />

Bwey] sd bilhwrI.gur Apuny ivthu; ij hir syqI icqu lwey]) bRwhmxu KqRI sUd vYs,<br />

cwir vrn.cwir AwsRm hih; jo hir iDAwvY, so prDwnu] ijau cMdn inkit.vsY ihrfu<br />

bpuVw; iqau sqsMgiq imil.piqq prvwxu] 3]) Atl bcn swDU jnw; sB mih<br />

pRgtwieAw] ijsu jn hoAw swDsMgu; iqsu BytY hir rwieAw] 1] 8] 20]<br />

gauVI suKmnI mÚ5] sloku]) AstpdI jI ie`kIvyN, Awid.290.<br />

sloku] srgun inrgun inrMkwr; suMn smwDI Awip] Awpn kIAw nwnkw; Awpy<br />

hI iPir jwip] 1] {vwihgurU] ^ws pRym bynqI:- mhWpurSW dy s`cKMf jwx smyN,<br />

sMpUrn sRI suKmnI swihb jW ieh AstpdI au~cI bol ky, pRymI suxwvy[ jy s`cKMf cly<br />

jwx, qW BI suKmnI swihb jI sMpUrn kr lYxy[ pV@n sunx vwly pRymIAW nUM DIrj<br />

SWqI Bwxw mMnx dw bl koit &L pRwpq huMdy hn[ }<br />

85.{prmpUjnIk ipAwry pRIqm vwihgurU inrgunu srgunu jI dI eykqw dy ArQ<br />

smJx leI pyRm vIcwr nmskwr:- DMn hn DMn hn DMn hn prmpUjnIk vwihgurU s`cy<br />

siqgurU Arjndyv swihb jI DMn hn, hux au~bldI dyZ’c cONkVw lw rhy hn, hux q`qy<br />

ryqy ’qy bYT ky q`qw ryqw Awpxy prmpiv`qR SuB s`cy sIs’qy puAw rhy hn, hux sVdI<br />

bldI m`cdI loh‘qy KV@ rhy hn[ inrgun srgun dI swiKAwqqw ArQ smJx leI,<br />

gurU pRIqm jI dI kurbwnI dy jwp nUM, Awpxy iDAwn’c itkwA ky, hr vyly jpxw<br />

jpwauxw, gurU pRIqm jI nUM rom 2 krky nmskwrW hI nmskwrW krdy rihxw jI[<br />

inrgun inRivkwr inrhMkwr, srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] Anq klwvwn<br />

www.Gursevak.com<br />

735<br />

q`qkrw


pUrn myhrvwn vwihgurU jI dy srgun srUp mh`lw pMjvW jI, Awpxy inrgun srUp<br />

duAwrw hux sB dy AwDwr huMidAW Awp inrwDwr hn[ hux srb dy pRkwSk huMidAW<br />

Awp suqy pRkwS srUp hn[ siqgurU swihb jI ny Awpxy inrgun pRkwS’coN , sihjy hI<br />

AnMq bRhmMf sUrj cMd pRgt kIqy hn, pRgt krn leI ikqoN koeI sm`gRI nhIN<br />

ilAWdI[ ijvyN supnwvI supny’c, Aks mwqR hI bhuq v`fI rcnw rc lYNdw hY, ikqoN<br />

koeI sm`gRI nhIN ilAwauNdw[ ijvyN rwj imsqRI mkwn bxwauNdw hY, mkwn qoN v`Krw<br />

huMdw hY, pr inrgun inRivkwr inrhMkwr, Anq klwvwn pUrn myhrvwn vwihgurU jI<br />

AnMq bRhmMf dI rcnw rc ky, ies qoN v`Kry nhIN, ies’c BrpUr ivAwpk pRkwSk<br />

inrlyp pRiqpwlk nwiek Ksm, ies dw Awsrw hn[ XQw:- qum dwqy Twkur<br />

pRiqpwlk; nwiek Ksm hmwry] inmK inmK.qum hI pRiqpwlhu; hm bwirk.qumry<br />

Dwry] 1] swrI rcnw Awp jI dy Awsry hY, ies nUM rc ky, qbdIl nhIN huMdy, ijvyN<br />

du`D dhIN bx ky qbdIl ho jWdw hY[<br />

vwihgurU mh`lw pMjvW jI, Awpxy inrgun pRkwS srUp duAwrw hux AnMq sUrjW<br />

cMdRimAW qwirAW mMflW AgnIAW ibjlIAW ititAwixAW nUM pRkwS rhy hn, ien@W<br />

dw Awsrw BI hux Awp jI Awp hI hn[ siqgurU swihb jI ny AnMq DrqIAW sUrjW<br />

cMdRimAW qwry mMflW smuMdRW phwVW, AnMq bRhmMfW dI rcnw ibnw QMm@W dy Awpxy<br />

inrgun srUp’c, hux Awp itkweI hoeI hY[ A`g pwxI nUM swVdI hY, pwxI A`g<br />

buJwauNdw hY, BwvyN q`q ie`k dUjy dy ivroDI hn, pr siqgurU swihb jI ny AwpxI<br />

pRkwS srUp Anq klw dy Awsry QMm@ ky mrXwdw’c r`Ky hoey hn[ XQw:- Awpy<br />

jlu.Awpy Qlu QMm@nu; Awpy kIAw Git Git bwsw] Awpy nru.Awpy Puin nwrI; Awpy<br />

swir.Awp hI pwsw] gurmuiK sMgiq sBY ibcwrhu; vwhu vwhu kw bfw qmwsw] 2]<br />

12]) sgl smgRI; jw kY sUiq proeI] Gt Gt AMqir; rivAw soeI] Anq<br />

klwvwn Anq guxW dy mwlk siqgurU swihb jI ny Awpxy inrgun srUp’coN, hukmI;<br />

shjy isRsit aupweI] Anuswr sihjy inrXqn hI AsMK bRhmMf dI rcnw rcI hY[<br />

ies nUM rc ky, Awpxy inrgun srUp duAwrw, ies’c pUrn ho rhy hn, Bwv ies qoN<br />

v`Kry nhIN[ XQw:- qum pUrn.pUir rhy sMpUrn; hm BI sMig AGwey] imlq imlq<br />

imlq imil rihAw; nwnk.khxu n jwey] Awp jI swry jIAW dy jIvn rUp hn[<br />

(j`gjIvnu, j`ig) Awip dieAw kir mylsI; gur siqgur pICY pwie] sBu jgjIvnu<br />

jig Awip hY; nwnk.jlu jlih smwie] siqgurU swihb jI ny AsMK bRhmMf dy<br />

www.Gursevak.com<br />

736<br />

q`qkrw


idRStmwn pswry, Awpxy inrgun srUp’c itkwey hoey jo hn, so auh hux srgun<br />

srUp jI hn[ XQw:- sgl smgRI; jw kw qnw] Awpn jsu; Awp hI sunw])<br />

inrgunu Awip; srgunu BI EhI] klw Dwir ijin sglI mohI] Anuswr inrgun<br />

srgun Awpo iv`cIN AByd hr smyN Awpxw jwp Awp krdy rihMdy hn[ XQw:- jl<br />

Ql mwhy; Awpih Awp] AwpY jphu; Awpnw jwpu] siqgurU swihb jI jdoN cwhux,<br />

AsMK bRhmMf dy pswry, Awpxy srgun srUp jI nUM, Awpxy inrgun srUp jI’c lIx<br />

kr lYNdy hn[ XQw:- keI bwr; psirE pwswr] sdw sdw; ieku eykMkwr] Awp jI<br />

rcnw rcx qoN pihlW, inrgun srUp hn[ rcnw dy huMidAW, ies’c ivAwpk<br />

pRkwSk inrlyp, ies dw AwDwr inrgun jI hux ho rhy hn[ siqgurU swihb jI<br />

AwpxI ipAwrI rcnw nUM Awpxy’c lIx krn ip`CoN BI, Ajpw jwp inrgun bRhm<br />

inry pRkwS hI pRkwS srUp rihMdy hn[ siqgurU swihb jI Awpxy inrgun srUp jI<br />

duAwrw, hux swfy AMdr bwhr ie`k rs b`JvyN nUr pRkwS hI pRkwS, cwnxW dy mhW<br />

cwnx s`c 3 srUp Ajpw jwp kr rhy hn jI[ XQw:- Awid scu; jugwid scu] hY<br />

BI scu; nwnk hosI BI scu] 1]) srgun inrgun inrMkwr; suMn smwDI Awip]<br />

Awpn kIAw nwnkw; Awpy hI iPir jwip] 1]) mwrU mhlw 1] Arbd nrbd<br />

DuMDUkwrw] Drix n ggnw; hukmu Apwrw] nw idnu rYin n cMdu n sUrju; suMn smwiD<br />

lgwiedw] 1] KwxI n bwxI; paux n pwxI] Epiq Kpiq n Awvx jwxI] KMf<br />

pqwl spq nhI swgr; ndI n nIru vhwiedw] 2] nw qid surgu mCu pieAwlw]<br />

dojku iBsqu nhI KY kwlw] nrku surgu nhI jMmxu mrxw; nw ko Awie n jwiedw]<br />

3] bRhmw ibsnu mhysu n koeI] Avru n dIsY; eyko soeI] nwir purKu nhI.jwiq n<br />

jnmw; nw ko duKu suKu pwiedw] 4] nw qid jqI sqI bn vwsI] nw qid isD<br />

swiDk suKvwsI] jogI jMgm ByKu n koeI; nw ko nwQu khwiedw] 5] jp qp sMjm<br />

nw bRq pUjw] nw ko AwiK vKwxY dUjw] Awpy Awip aupwie ivgsY; Awpy kImiq<br />

pwiedw] 6] nw suic sMjmu qulsI mwlw] gopI kwnu n gaU guoAwlw] qMqu mMqu pwKMfu<br />

n koeI; nw ko vMsu vjwiedw] 7] krm Drm nhI mwieAw mwKI] jwiq jnmu nhI<br />

dIsY AwKI] mmqw jwlu kwlu nhI mwQY; nw ko iksY iDAwiedw] 8] inMdu ibMdu nhI;<br />

jIau n ijMdo] nw qid gorKu; nw mwiCMdo] nw qid igAwnu iDAwnu kul Epiq; nw ko<br />

gxq gxwiedw] 9] vrn ByK nhI bRhmx KqRI] dyau n dyhurw gaU gwieqRI] hom<br />

jg nhI qIriQ nwvxu; nw ko pUjw lwiedw] 10] nw ko mulw; nw ko kwjI] nw ko<br />

www.Gursevak.com<br />

737<br />

q`qkrw


syKu mswieku hwjI] reIAiq rwau n haumY dunIAw; nw ko khxu khwiedw] 11]<br />

Bwau n BgqI; nw isv skqI] swjnu mIqu ibMdu nhI rkqI] Awpy swhu Awpy<br />

vxjwrw; swcy eyho Bwiedw] 12] byd kqyb n isMimRiq swsq] pwT purwx audY nhI<br />

Awsq] khqw bkqw Awip Agocru; Awpy AlKu lKwiedw] 13] jw iqsu Bwxw; qw<br />

jgqu aupwieAw] bwJu klw; Awfwxu rhwieAw] bRhmw ibsnu mhysu aupwey; mwieAw<br />

mohu vDwiedw] 14] ivrly kau; guir sbdu suxwieAw] kir kir dyKY; hukmu<br />

sbwieAw] KMf bRhmMf pwqwl ArMBy; gupqhu prgtIAwiedw] 15] qw kw; AMqu n<br />

jwxY koeI] pUry gur qy; soJI hoeI] nwnk swic rqy ibsmwdI; ibsm Bey gux<br />

gwiedw] 16] 3] 15]) mwrU mhlw 1] suMn klw AprMpir DwrI] Awip inrwlmu<br />

Apr ApwrI] Awpy kudriq kir kir dyKY; suMnhu suMnu aupwiedw] 1] pauxu pwxI;<br />

suMnY qy swjy] isRsit aupwie; kwieAw gV rwjy] Agin pwxI jIau joiq qumwrI; suMny<br />

klw rhwiedw] 2] suMnhu; bRhmw ibsnu mhysu aupwey] suMny vrqy; jug sbwey] iesu<br />

pd vIcwry so jnu pUrw; iqsu imlIAY Brmu cukwiedw] 3] suMnhu; spq srovr Qwpy]<br />

ijin swjy; vIcwry Awpy] iqqu sq sir.mnUAw gurmuiK nwvY; iPir bwhuiV.join n<br />

pwiedw] 4] suMnhu; cMdu sUrju gYxwry] iqs kI joiq; iqRBvx swry] suMny AlK<br />

Apwr inrwlmu; suMny qwVI lwiedw] 5] suMnhu; Driq Akwsu aupwey] ibnu QMmw;<br />

rwKy scu kl pwey] iqRBvx swij myKulI mwieAw; Awip aupwie Kpwiedw] 6] suMnhu<br />

KwxI; suMnhu bwxI] suMnhu aupjI; suMin smwxI] auqBuju clqu kIAw isir krqY;<br />

ibsmwdu sbid dyKwiedw] 7] suMnhu; rwiq idnsu duie kIey] Epiq Kpiq; suKw<br />

duK dIey] suK duK hI qy Amru AqIqw; gurmuiK inj Gru pwiedw] 8] swm vydu;<br />

rugu jujru AQrbxu] bRhmy muiK mwieAw hY qRY gux] qw kI kImiq.kih n skY ko;<br />

iqau boly ijau bolwiedw] 9] suMnhu; spq pwqwl aupwey] suMnhu; Bvx rKy ilv<br />

lwey] Awpy kwrxu kIAw AprMpir; sBu qyro kIAw kmwiedw] 10] rj qm sq<br />

kl; qyrI CwieAw] jnm mrx; haumY duKu pwieAw] ijs no ik®pw kry hir gurmuiK;<br />

guix cauQY mukiq krwiedw] 11] suMnhu aupjy; ds Avqwrw] isRsit aupwie; kIAw<br />

pwswrw] dyv dwnv gx gMDrb swjy; siB iliKAw krm kmwiedw] 12] gurmuiK<br />

smJY; rogu n hoeI] ieh gur kI pauVI; jwxY jnu koeI] jugh jugMqir mukiq<br />

prwiex; so mukiq BieAw piq pwiedw] 13] pMc qqu; suMnhu prgwsw] dyh sMjogI;<br />

krm AiBAwsw] burw Blw duie msqik lIKy; pwpu puMnu bIjwiedw]14] aUqm<br />

www.Gursevak.com<br />

738<br />

q`qkrw


siqgur purK inrwly] sbid rqy; hir ris mqvwly] iriD buiD isiD igAwnu.gurU qy<br />

pweIAY; pUrY Bwig imlwiedw] 15] iesu mn mwieAw kau; nyhu Gnyrw] koeI bUJhu<br />

igAwnI; krhu inbyrw] Awsw mnsw haumY shsw; nru loBI kUVu kmwiedw] 16]<br />

siqgur qy pwey vIcwrw] suMn smwiD scy Gr bwrw] nwnk inrml nwdu sbd Duin;<br />

scu rwmY nwim smwiedw] 17] 5] 17]) kyqy jug; vrqy gubwrY] qwVI lweI;<br />

Apr ApwrY] DuMDUkwir inrwlmu bYTw; nw qid DMDu pswrw hy] 1]<br />

srgun inrgun inrMkwr; suMn smwDI Awip] Awpn kIAw nwnkw; Awpy hI<br />

iPir jwip] 1]) Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu<br />

Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prmpUjnIk vwihgurU(nwnkw) siqgurU<br />

Arjndyv siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI ny Awpxy pihly srUp ’c, ijvyN aupRokq<br />

gur sbdW’c, A&ur bRhm jI bwry &urmwieAw hY, iqvyN &urmw rhy hn] XQw:- jb<br />

Akwru iehu; kCu n idRstyqw] pwp puMn; qb kh qy hoqw]) jb hovq; pRB kyvl<br />

DnI] qb bMD mukiq; khu iks kau gnI]) AibnwsI suK; Awpn Awsn] qh jnm<br />

mrn; khu khw ibnwsn]) jh inrml purKu; purK piq hoqw] qh ibnu mYlu; khhu<br />

ikAw Doqw]) jb ApnI soBw; Awpn sMig bnweI] qb kvn mwie bwp; imqR suq<br />

BweI]) jh ACl ACyd; AByd smwieAw] aUhw; iksih ibAwpq mwieAw]) rUpu n<br />

ryK.n rMgu ikCu; iqRhu gux qy.pRB iBMn] Anuswr(inrgun) rjo qmo sqo iqMnW guxW qoN<br />

rihq, Twkur Agm Apwr(inrMkwr) sB AkwrW dy krqy, bysumwr AQwh; Agnq<br />

AqolY] sBnw AkwrW’c ivAwpk[ XQw:- ijmI jmwn ky ibKY; sm`sq eyk joq hY]<br />

n Gwt hY bwF hY; n Gwt bwF hoq hY] pRymw-BgqI inmRqw gRIbI sihnSIlqw iKmw,<br />

siq sMqoK bRhmigAwn Awid srb ivAwpI ivsmwd AsMK SuB guxW dy dwqy,<br />

Anqklwvwn pUrn myhrvwn AsMK AnMq pRkwS hI pRkwS vwihgurU jI ny, Avil<br />

Alh nUru aupwieAw; kudriq ky sB bMdy] eyk nUr qy.sBu jgu aupijAw; kaun Bly<br />

ko mMdy] Anuswr Awpxy nUr qoN Awip hI AnMq sUrjW DrqIAW qwry mMflW AgnIAW<br />

bRhmMfW KwxIAW bwxIAW(Awpn) Awpxw srgun srUp pRgt(kIAw) kIqw hY[<br />

ivsmwd Ajpw jwp srUp, inrgun inrMkwr vwihgurU jI, hr smyN Ajpw jwp<br />

kridAW, Awpxy srgun srUp dy pswry’c, sBnI QWeI; rivAw Awip] Awid<br />

jugwid; jw kw vf prqwpu] Anuswr sBnI QWeI ivAwpk ho ky(suMn) A&ur<br />

www.Gursevak.com<br />

739<br />

q`qkrw


smwDI’c, Awpy hI(iPir) muV 2 Bwv lgwqwr jwip kr rhy hn, Bwv inrgunu<br />

Awip; srgunu BI EhI] klw Dwir ijin sglI mohI] Anuswr inrgun srgun ie`k<br />

sMg, hr smyN Ajpw jwp jp rhy hn] 1] XQw:- sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY]<br />

rwm ibnw; ko bolY ry]) ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd sUrj guxqwsw]<br />

paux pwxI bYsMqr ismrih; ismrY sgl aupwrjnw] ismrih; KMf dIp siB loAw]<br />

ismrih; pwqwl purIAw scu soAw] ismrih KwxI.ismrih bwxI; ismrih sgly<br />

hir jnw] 2]) cwiqRk mor bolq idnu rwqI; suin Ginhr kI Gor] 2] jo bolq<br />

hY.imRg mIn pMKyrU; su ibnu hir.jwpq hY nhI hor] 1763 ibkRmI jyT dI bhuq hI<br />

qyz grmI A`g vrs rhI hY, zmIn Asmwn hvw pwxI DrqI qp rhy hn, q`qIAW<br />

2 qyz loAW vg rhIAW hn, C`pVW dw pwxI su`k cu`kw hY, byAMq jl jMqU mr cu`ky<br />

hn, byAMq hI ipAwsy qV& 2 ky mr rhy hn, v`fy cu`l@y’qy v`fI dyZ pwxI nwl Br<br />

ky r`KI hY, hyTW l`kVW bL rhIAW hn, pwxI qyzI nwl au~bL irhw hY, dyZy’coN qyzI<br />

nwl Bw& inkl rhI hY, pwpu burw; pwpI kau ipAwrw] pwip ldy; pwpy pwswrw]<br />

Anuswr sMq doKI jhWgIr, murqzw KW dy ieSwry nwl, mhW pwpI cMdU ny jlwdW nUM<br />

ikhw, “ien@W nUM pkV ky dyZ’c bYTwau[ ”jy BuK dyih.q ieq hI rwjw; duK ivic<br />

sUK mnweI] 3]) AwigAw mih BUK, soeI kir sUKw; sog hrK.nhI jwinE] jo jo<br />

hukmu BieE swihb kw; so mwQY ly mwinE] 3] Anuswr siqgurU swihb jI BwvyN Bu`Ky<br />

iqhwey aunINdRy sn, pr iPr BI Ajpw jwp’c lIx, swrI rwq gurbwxI pV@dy rhy[<br />

XQw:- gur aupdys.n ivsrY; bwbIhy ijau AwK vKwxI]) shj suBwey; Awpn Awey]<br />

Anuswr Awpy Aw ky au~bldI dyZ’c bYT gey[ q`qy 2 ryqy ’qy BI bYTy, q`qw 2 ryqw<br />

Awpxy prmpiv`qR SuB s`cy su`cy au~cy mhwn praupkwrI DIrjDwrI sIs’qy<br />

puAwieAw, m`cdI 2 loh’qy KV@y[ AwpxI AduqI kurbwnI dy ky sMswr nUM siqgurU sRI<br />

gurU gRMQ swihb jI b^Sy hn, jo mhwn ikRpw krky Awpxy pRymIAW dy idl idmwZ’c<br />

hr smyN gurbwxI hI gurbwxI b^Sdy rihMdy hn, lUM 2’c vs ky, gurU pRymBgqI<br />

sihq, Ajpw jwp inrgun srgun jI dI eykqw b^Sdy hn[ AnMq bRhmMf dI rcnw<br />

dy krqy gurU pRmysr jI, AnMq bRhmMf dI rcnw rcx qoN pihlW ies ivsmwd<br />

AvsQw’c sn, hux BI hn[ XQw:- qum pUrn.pUir rhy sMpUrn; hm BI sMig<br />

AGwey] prmpUjnIk DMn DMn DMn vwihgurU siqgurU goivMd jI srgun inrgun<br />

inrMkwr; suMn smwDI Awip] Awpn kIAw nwnkw; Awpy hI iPir jwip] 1] prm<br />

www.Gursevak.com<br />

740<br />

q`qkrw


au~cI su`cI AvsQw nUM kmw rhy hn[ Ksmu qUhY; sBnw ky rwieAw] prmpUjnIk s`cy<br />

siqgurU mh`lw pMjvW jI, inrgun bRhm jI dy srgun Avqwr hn[ rom 2 krky,<br />

vwihgurU Ajpw jwp’c lIx hn[ AMdr bwhr AsMK pRkwS nUr gurSbdW ArQW<br />

sihq, ivsmwd bRhm jI dy drSn kr rhy hn[ pRB kY ismrin; Anhd Junkwr]<br />

suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr] -Anuswr Anhd Junkwr ivsmwd ivAwpk<br />

suK’c lIx, gurU pRmysr jI nUM, q`qW dIAW swrIAW AvwzW’coN jwp sux irhw hY[<br />

XQw:- sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY] rwm ibnw; ko bolY ry]) jo bolq hY.imRg mIn<br />

pMKyrU; su ibnu hir.jwpq hY nhI hor]) ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd<br />

sUrj guxqwsw] paux pwxI bYsMqr ismrih; ismrY sgl aupwrjnw] q`qW dIAW<br />

AvwzW ’coN jwp suxidAW, AsMK nmskwrW hI nmskwrW kridAW, AiqAMq hI<br />

gRIbI nwl Akwl purKu jI dy snmuK byAMq ausqq kr rhy hn[ XQw:- grIbI;<br />

gdw hmwrI] KMnw; sgl rynu CwrI]<br />

Ajpw jwp vwihgurU jI, m`hly pMjvyN jI dI BwrI mihmw ieauN kr rhy hn:-<br />

imhrvwnu swihbu imhrvwnu] swihbu myrw imhrvwnu] jIA sgl kau; dyie dwnu]<br />

AnMq ivsmwd hI ivsmwd pRkwS srUp Ajpw jwp vwihgurU jI, Awpxy srgun srUp<br />

dy smUh bRhmMfW KwxIAW bwxIAW AkwSW pqwLW sUrjW cMdRimAW qwry mMflW sMqW<br />

BgqW mhWpurSW smyq, hr smyN Awpxy srUp vwihgurU mh`ly pMjvyN jI nUM jpidAW<br />

nmskwrW hI nmskwrW krdy rihMdy hn[ ies leI Drin ggn nv KMf mih; joiq<br />

sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] pMjvyN<br />

pwiqswh jI dw prmpiv`qR SuB s`cw nwm AwpW BI jpIey, jpx jpwaux nwl gurqw<br />

ibrwjmwn siqgurU gRMQ swihb jI, idl idmwg rom 2’c gurbwxI hI gurbwxI Byjdy<br />

hn, Ajpw jwp b^Sdy hn, gurbwxI ByjidAW 2 lUM 2’c vs jWdy hn[ srgun<br />

inrgun inrMkwr; suMn smwDI Awip] dI mhW Agm ivsmwd AvsQw b^Sdy hn[ so<br />

siqgurU Arjndyv swihb jI dw prmpiv`qR SuB s`cw nwm jpx dy AsMK hI lwhy<br />

hn[ so prmpUjnIk pRB dwqau dwqwr; pir´au jwcku ieku srnw] siqgurU swihb<br />

jI, Awpxy ipAwry syvkW nUM, srgun inrgun inrMkwr; suMn smwDI Awip] Awpn<br />

kIAw nwnkw; Awpy hI iPir jwip] 1] srb ivAwpI mhW ivsmwd hI ivsmwd<br />

Acrj hI Acrj AvsQw b^Sdy hn[<br />

www.Gursevak.com<br />

741<br />

q`qkrw


(s`sy pYr ibMdI n lwau) (AstpdI]) prmpUjnIk ds qukIAW, A`T pauVIAW dy<br />

AstpdI jI ie`kIvyN[<br />

(jb.b`bw.Bwrw.n.bolo) jb Akwru iehu; kCu n idRstyqw] pwp puMn; qb kh qy<br />

hoqw] 1.ingury Akwr Awpo iv`cIN lVdy mwrdy mrdy mhW pwpW ’c K`cq hn[ ijs<br />

Akwr nwl moh krn aus nUM Dn pdwrQ mhW pwp dI K`tI krky idMdy hn[ XQw:-<br />

bhu prpMc kir; pr Dnu ilAwvY] suq dwrw pih; Awin lutwvY] sohxy Akwr’qy moihq<br />

ho ky, aus nUM cu`k ky lY jWdy hn[ byAMq jIA jIAW nUM hr vyly KweI jWdy hn, so ij`Qy<br />

Akwr hY, EQy pwp puMn hn[ AnMq bRhmMf dI rcnw rcx qoN pihlW, idRsitmwn; hY<br />

sgl imQynw] Anuswr nwsvMq Akwru(jb) jdoN iehu kCu BI (idRstyqw) idsx’c (n)<br />

nhIN sI AwauNdw, nw hI dyKx vwlw sI[ ivsmwd srb klw BrpUr pRB; ibrQw<br />

jwnnhwr] inrgun pRkwS srUp inrMjn jI, qum pUrn.pUir rhy sMpUrn; ho rhy sn,<br />

hux BI hn[ (qb) qdoN, AsMK gl vF; hiqAw kmwih] Anuswr jIAW nUM mwrn dw<br />

mhW pwp, pwlx sMBwlx syvw krn dw puMn(kh) iks qy(hoqw) huMdw sI? XQw:- pwp<br />

puMn kw; iesu.lypu n lwgY] Gt Gt AMqir; sd hI jwgY] siqgurU swihbwn jI inrgun<br />

bRhm jI dy srgun Avqwr hoxy krky, Awpxy ivsmwd inrml inrvYr inrgun pRkwS<br />

srUp bwry &urmw rhy hn[ srgun srUp jI ’c, Anyk jIAW nUM qwrn dy mhW 2<br />

ivsmwd kOqk praupkwr krky, jdoN cwhux Awpxy inrgun srUp ’c lIx ho jWdy<br />

hn[ pUry gurU jI AwpxI kurbwnI dy ky, gurbwxI b^S ky, Awpxy pRymI is`K nUM AYsI<br />

pUrn Agm mhW ivsmwd inrlyp inrMkwrjI’c lIxqw vwlI inrlyp gurmuiK kurbwnI<br />

dyx vwlI AvsQw b^Sdy hn[ AYsy ivsmwd gurU pRIqmjI nUM rom 2 dy ipAwr siqkwr<br />

nwl, inmK 2 rom 2 krky nmskwr krky, vwihgurU inrMkwr jI dy im`Ty crnkmlW<br />

’c lIx ho ky inhwl hoeIey jI[<br />

2.srgun inrgun inrMkwr; suMn smwDI Awip] vwihgurU mh`lw pMjvW jI inrgun<br />

inrMkwrjI dy srgun srUp.pUrn gur Avqwr jI hn[ ies leI inrgun bRhm jI<br />

Awp hI, gurU Avqwr’c hr smyN A&ur smwDI’c lIx hn[ prmpUjnIk siqgurU<br />

swihbwn jI dy dsW hI AvqwrW’c, cwhy kIrqn krn, cwhy gurbwxI kQw sunwaux,<br />

cwhy gurqw isMGwsx’qy sjx, cwhy sB qoN A`gy ho ky DrmXu`D lVidAW, ij`qx, cwhy<br />

au~bldI dyZ’c bYTx, swrw jIvn hI ivsmwd Agm Apwr srb ivAwpI bhuq hI<br />

au~cI s`cI su`cI A&ur bRhm jI ’c lIx inrlyp gurmuiK AvsQw hY[ ies pUrn Agm<br />

ivsmwd AvsQw nUM gurU Avqwr’c, jW Awpxy swjy invwjy guris`KW ShIdW dy rUp’c<br />

www.Gursevak.com<br />

742<br />

q`qkrw


kmwauxw bVI hI v`fI krnI kmweI kurbwnI hY jI[ Drin ggn nv KMf mih; joiq<br />

sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk<br />

mh`lw pMjvW swihb jI dy prm pwk au~jl s`cy su`cy au~cy praupkwrI DIrjDwrI<br />

pUrn inrMkwrI idl’coN idRStmwn dw ABwv hY[ XQw:- AMqir suMnM.bwhir suMnM ;<br />

iqRBvx suMn msuMnM] cauQy sMunY.jo nru jwxY; qw kau.pwpu n puMnM] pUrn gurU swihb jI<br />

dy idl’c(jb) jdoN iehu idRStmwn imQynw Akwru(kCu) ku`J BI(n) nhIN(idRstyqw)<br />

idsdw, (qb) qdoN pwp, puMn (kh) iks qy(hoqw) huMdw hY?Bwv siqgurU swihb jI ny,<br />

inrgun qy; srgun idRstwrM] Anuswr Awpxy inrgun srUp duAwrw, AnMq bRhmMf dI<br />

rcnw rcI hY, AwpxI rcI rcnw nUM pUrn bRhmidRStI nwl bRhm srUp hI dyKdy<br />

hn[ XQw:- scy qyry KMf; scy bRhmMf] scy qyry loA; scy Awkwr] ijvyN sMswrI<br />

A`K ivkwr idRStI nwl dyKdI hY, qdoN mhW pwp l`g jWdw hY[ mwieAw dI pkV<br />

vwlw jIv, mwieAw pRwpqI leI mhW pwp krdw hY[ ies nUM AwpxI mMn ky, ies dI<br />

pUjw krdw hY[ ies dI pRwpqI leI Gor pwp krdw hY[ lok idKwvy leI puMn krdw<br />

hY, ies AvsQw’c pwp puMn dovyN Aw gey[ bRhm srUp siqgurU jI BwvyN rwq idny<br />

nwm lMgr bRhmiv`idAw dUD pUq Anyk dwqW b^Sdy hn, ies’c Awpxy Awp nUM<br />

Qwpdy nhIN, sB ku`J krqwr jI dw hI mMndy hn[ Blw jy koeI Awpxw mMn ky puMn<br />

krdw hY, iPr BI AwpxI Apx`q myr dI mYL l`gdI hY[ ies mYL qoN bcwaux leI<br />

ieh &urmwx hn:- kbIr.myrw muJ mih ikCu nhI; jo ikCu hY so qyrw] qyrw quJ kau<br />

saupqy; ikAw lwgY myrw]<br />

3.vfy myry swihbw; vfI qyrI vifAweI] Anuswr siqgurU swihb jI dI v`fI<br />

vifAweI khI nhIN jw skdI, ikauN jo siqgurU swihbwn jI qoN vroswey pUrn<br />

gursyvk bRhmigAwnI mhWpurS ShId, jb Akwru iehu; kCu n idRstyqw] pwp puMn;<br />

qb kh qy hoqw] prm au~cI su`cI AvsQw nUM pRwpq hoey hn, ijvyN bwby mqIdws<br />

swihb jI dy prmpiv`qR SuB s`cy sIs’qy Awrw vg irhw hY, pwp puMn qoN inrlyp<br />

siqgurU sRI gurU qygbhwdr swihb jI dy prmpUjnIk im`Ty s`cy crnkmlW’c lIx,<br />

sumyr prbq vWg Ac`l kSt sih rhy hn[ XQw:- (krv`qu) Awsw] krvqu Blw;<br />

n krvt qyrI] lwgu gly; sunu ibnqI myrI] 1] hau vwrI; muKu Pyir ipAwry]<br />

krvtu dy; mokau kwhy kau mwry] 1] rhwau] jau qnu cIrih; AMig n morau] ipMfu<br />

prY; qau.pRIiq n qorau] 2] hm qum bIcu; BieE nhI koeI] qumih su kMq; nwir<br />

www.Gursevak.com<br />

743<br />

q`qkrw


hm soeI] 3] khqu kbIru; sunhu ry loeI] Ab qumrI; prqIiq n hoeI])<br />

bRhmigAwnI sgl kI rInw] bwbw mqIdws swihb jI v`loN gurU ipAwr siqkwr’c<br />

lIx bcn:- rom rom iv`c mYNkVy, vsy pRIqm Awp[ Awrw mYnUM BwauNdw; Drm C`fxw<br />

pwp[ tukVy ies sRIr dy, kro jy l`K kRoV[ qW BI Drm n C`f sW; dIn qyrw nhIN<br />

loV[ Awrw ipAwrw lgq hY; kwrw kro bnwie[ isr jwie qW jwie; myrw is`KI<br />

isdk n jwie[<br />

jb DwrI; Awpn suMn smwiD] qb bYr ibroD; iksu sMig kmwiq] 1.hy<br />

BweI!bysumwr AQwh Agnq AqolY]) srgun inrgun inrMkwr; suMn smwDI Awip]<br />

inrgun inrMjn Ajpw jwp bRhm jI ny rcnw rcx qoN pihlW, (jb) jdoN jh;<br />

iJilimilkwru idsMqw] qh; Anhd sbd bjMqw] AvsQw’c (Awpn) AwpxI(suMn)<br />

A&ur smwiD DwrI hoeI sI[ {hux swrIAW GtW’c DwrI hY[ }aUhW, sUrj nwhI cMd]<br />

Awid inrMjnu, krY Anµd] Anuswr idRStmwn Akwr nhIN sI, (qb) qdoN<br />

bYr(ibroD) JgVw iksu sMig(kmwiq) kmwauNdw sI?ikauN jo aus smyN koeI Akwr hI<br />

nhIN sI[ XQw:- nw iesu ausnu; nhI iesu sIqu] nw iesu dusmnu; nw iesu mIqu]<br />

2:- A&ur bRhm jI dy srgun srUp huMidAW, rihxI rhY, soeI isK myrw[ Ehu<br />

Twkuru; mY aus kw cyrw[ Anuswr Awpxy is`K nUM Twkur, Awpxy Awp nUM aus dw cylw<br />

mMnx vwly, vwihgurU mh`ly dsvyN jI ny, (jb) jdoN(Awpn) AwpxI(suMn) A&ur<br />

smwiD ’c Awpxy Ajpw jwp inrgun srUp’c lIxqw eykqw ABydqw DwrI hY,<br />

(qb) qdoN bYr(ibroD) JgVw iksu sMig(kmwiq) kmwauxw krn?Bwv nhIN kmwauNdy[<br />

inrgun bRhm jI ny srgun gurU Avqwr Dwr ky, imqR sqRü; jw kY eyk smwnY]<br />

Anuswr vYr ivroD dy iqAwg dI AvsQw idKweI hY, jo bhuq hI v`fI prm au~cI<br />

su`cI hY[ ijvyN prm vIr pIr bu`DUSwh jI ShId dy swLy sYdKW jI, vwihgurU gurU<br />

dsvyN pwiqswh jI nwl mYdwny jMg’c jMg krdy, siqgurU swihb jI dy murId bx<br />

gey[ AYsy hn, inrwhwr inrvYr suKdweI] qw kI kImiq; iknY n pweI] DurW qoN<br />

vwihgurU jI, AhMkwrIAW nwl Drm-Xu`D krky, aun@W dw hMkwr mytdy hn[ so Awp<br />

jI cV@ ky Awey hMkwrI zwlmW nwl jMg krdy BI inrml inrvYr, jb DwrI; Awpn<br />

suMn smwiD] qb bYr ibroD; iksu sMig kmwiq] AvsQw nUM sdIvkwl pRwpq hn[<br />

Awp jI nUM idRStmwn swry Akwr KMf bRhmMf’c BrpUr pUrn bRhm jI Awpxy<br />

srgun srUp smUh AkwrW smyq, suMn smwD jwp krdy idsdy hn[ ibnvMiq<br />

www.Gursevak.com<br />

744<br />

q`qkrw


nwnku.gur crx lwgy; vwjy Anhd qUry] Anuswr Awp jI dy mweI.crn gur mITy]<br />

im`Ty crn-kmlW nwl l`gxy krky BwvyN Anhd vwjy v`jdy hn, BwvyN Awp jI nUM jb<br />

DwrI; Awpn suMn smwiD] AwpxI inrgun A&ur AvsQw swirAW rUpW rMgW’c jwp<br />

krdI ids rhI hY, pr Pyr BI gRIbI dI h`d jxwauNidAW, Awpxy Awp nUM kIt ilK<br />

rhy hn[ XQw:- Akwl purK bwc; ies kIt pRiq]<br />

3.inrgun inrMkwr siqgurU swihb jI qoN vroswey bwby GneIey jI dI BI<br />

gurpRswid jb DwrI; Awpn suMn smwiD] qb bYr ibroD; iksu sMig kmwiq] inrml<br />

inrvYr A&ur Ajpw jwp’c lIxqw vwlI AvsQw hY[ Awp jI siqgurU swihb jI<br />

dw hukm mMn ky, cV@ ky Awey duSmxW nUM pwxI ipAwauNdy, mlm p`tI BI krdy[<br />

siqgurU swihbwn jI dI AiDk qoN AiDk vifAweI hY, ikauN jo AYsy r`b rUp inrvYr<br />

mhWpurS Awpxy srUp’coN pRgt kIqy hn[<br />

jb ies kw; brnu ichnu n jwpq] qb hrK sog; khu iksih ibAwpq]<br />

1.siqgurU swihbwn jI dI swrI rcnw dy Awid’c, (jb) jdoN ies rcnw(kw) dw<br />

(brnu) rMg(ichnu) inSwn Akwr(n) nhIN (jwpq) jwpdw sI, Bwv swk sbMD<br />

pdwrQ rcnw dI hoNd hI nhIN sI, qdoN Awpy Awip inrMjnu soie] sn, {hux BI<br />

swrIAW GtW’c ivAwpk pUrn hn[ }(qb) qdoN pdwrQ sbMDI AOlwd rwj Bwg<br />

imlx qoN, (khu) d`so(iksih) iks nUM(hrK) ^uSI, ien@W dy ivjog krky(sog) Zm<br />

(ibAwpq) ivAwpdw sI?Bwv jIv mwieAw dI pkV krdw hY, imlx qoN ^uSI<br />

ivCuVn qoN ZmI mMndw hY[ inrgun bRhm jI ^uSI ZmI rihq hn[ nw iesu hrKu;<br />

nhI iesu sogu] sBu ikCu ies kw; iehu krnY jogu] 2])<br />

2.srgun inrgun inrMkwr; suMn smwDI Awip] Anuswr vwihgurU bRhm jI<br />

Awp hI siqgurU swihbwn jI dy srUp’c hr smyN A&ur smwDI ’c lIx hn[ (jb)<br />

jdoN ies nwsvMq rcnw (kw) dw(brnu) rMg, (ichnu) inSwn Akwr, siqgurU<br />

swihbwn jI dI A&ur smwDI sd jIvx ’c, (n) nhIN(jwpq) jwpdw, (qb) qdoN<br />

pdwrQ sbMDI AOlwd rwj imlx qoN, (khu) d`so (iksih) iks nUM(hrK) ^uSI, ien@W<br />

dy ivjog krky(sog) Zm(ibAwpq) ivAwpdw hY?Bwv siqgurU swihbwn jI ^uSI<br />

ZmI qoN inrlyp inrwly hir rs mqvwly AvsQw’c hr smyN lIx bRhm srUp hn[<br />

XQw:- aUqm siqgur purK inrwly] sbid rqy hir ris mqvwly]) hrK sog jw kY<br />

nhI; bYrI mIq smwn] khu nwnk.suin ry mnw; mukiq qwih qY jwn]) hrK AnMq;<br />

www.Gursevak.com<br />

745<br />

q`qkrw


sog nhI bIAw] so Gru; guir nwnk kau dIAw]) hrK sog duhu mwih inrwlw;<br />

krxYhwru pCwqw]) qYsw hrKu; qYsw ausu sogu] sdw Anµdu; qh nhI ibEgu]) qh mrxu<br />

n jIvxu; sogu n hrKw] swc nwm kI AMimRq vrKw] 3]) Awvq hrK.n jwvq dUKw;<br />

nh ibAwpY mn rognI] siqgurU swihb jI Awpxy nyqRW dy swhmxy swihbzwdy isMG<br />

isMGxIAW ShId huMdy dyK ky pV@ kmw rhy hn:- kbIr.myrw muJ mih ikCu nhI; jo ikCu<br />

hY so qyrw] qyrw quJ kau saupqy; ikAw lwgY myrw]) sB ku`J kurbwn krky dIny qoN<br />

zPrnwmw ilK rhy hn, Awp jI dI kurbwnI bwry pyRmI ieauN &urmw rhy hn:- b`s eyk<br />

ihMd myN qIrQ hY; Xwqrw ky lIey[ ktwey bwp ny b`cy jhW; ^udw ky lIey[<br />

3.inrgun inrMkwr vwihgurU mh`ly nwvyN jI qoN vroswey mhW purS, mhWvIr<br />

mhWDIr mhwn praupkwrI BweI dieAwlw swihb jI A&ur smwDI’c lIx, jb ies<br />

kw; brnu ichnu n jwpq] qb hrK sog; khu iksih ibAwpq] AvsQw nUM pRwpq,<br />

Awpxy siqgurU swihb jI dy prmpiv`qR iDAwn’c, au~bldI dyZ’c bYT rhy hn[<br />

XQw:- pRB kI AwigAw; Awqm ihqwvY] jIvn mukiq; soaU khwvY] qYsw hrKu; qYsw<br />

ausu sogu] sdw Anµdu; qh nhI ibEgu] qYsw suvrnu; qYsI ausu mwtI] qYsw AMimRqu;<br />

qYsI ibKu KwtI] qYsw mwnu; qYsw AiBmwnu] qYsw rMku; qYsw rwjwnu] jo vrqwey; sweI<br />

jugiq] nwnk Ehu purKu; khIAY jIvn mukiq] 7]<br />

jb Awpn Awp; Awip pwrbRhm] qb moh khw; iksu hovq Brm] 1.nwnk.<br />

rcnw pRiB rcI; bhu ibiD Aink pRkwr] Anuswr Anyk pRkwr dI rcnw rcx qoN<br />

pihlW, jb Akwru iehu; kCu n idRstyqw] Anuswr(jb) jdoN(pwrbRhm) inrgun<br />

inrMkwr jI.Awpn Awp, Awip hI, jl Ql mwhy; Awpih Awp] AwpY jphu; Awpnw<br />

jwpu] Anuswr Awpxw siqnwmu pRB kw; suKdweI] jwp Awp kr rhy sn, Bwv<br />

idRStmwn Akwr nhIN sn, (qb) qdoN idRStmwn suMdr srUp dy moh, hor Anyk pRkwr<br />

dw Brm iksu nUM(khw) ik`Qy(hovq) huMdw sI?<br />

2.jb Awpn Awp; Awip pwrbRhm] vwihgurU swihb jI, siqgurU swihbwn jI dy<br />

srUp’c pRgt ho ky, (jb) jdoN(pwrbRhm) inrgun inrMkwrjI Awpn Awp, Awip hI<br />

hr smyN Awpxw jwp Awp krdy hn, (qb) qdoN idRStmwn suMdr srUp, Awpxy sRIr<br />

Aqy hornW dw moh, hor Anyk pRkwr dw Brm iksu nUM(khw) ik`Qy (hovq) huMdw hY?Bwv<br />

siqgurU swihbwn jI hr smyN jb Awpn Awp; Awip pwrbRhm] inrmoh AvsQw’c<br />

lIx hn[ Akwl purKu jI, siqgurU swihbwn jI dy srUp’c pRgt ho ky, ies AvsQw<br />

nUM kmw ky, (nweI ibMdI n lwau) vwhu vwhu scy pwiqswh; qU scI nweI] bx rhy hn[<br />

www.Gursevak.com<br />

746<br />

q`qkrw


XQw:- kbIrw.hmrw ko nhI; hm iks hU ky nwih] ijin iehu rcnu rcwieAw; iqs<br />

hI mwih smwih] 2]) swrMg mhlw 5 sUrdws siqgur pRswid] hir ky sMg;<br />

bsy hir lok] qnu mnu Arip.srbsu sBu AripE; And shj Duin Jok] 1]<br />

rhwau] drsnu pyiK.Bey inribKeI; pwey hY sgly Qok] Awn bsqu isau, kwju n<br />

kCUAY; suMdr bdn Alok] 1] isAwm suMdr qij.Awn ju cwhq; ijau kustI qin<br />

jok] sUrdws mnu pRiB hiQ lIno; dIno iehu prlok] 2] 1] 8]) AMDkwr; dIpk<br />

prgwsy] nwnk.Brm moh duK; qh qy nwsy] 6]<br />

swKI:- ACl ACyd AByd dieAwl] dIn dieAwl sdw ikrpwl] vwihgurU<br />

siqgurU jI inrmoh rwjn ky rwjw.mhwrwjn ky mhwrwjw; hn[ Drm-Xu`D ky<br />

ipAwry, pwrbRhm gur krqwry, vwihgurU mh`ly dsvyN jI ny Awpxy cwry swihbzwdy<br />

mwqw ipqw isMG isMGxIAW &Oj ^zwny srbMs, ipAwry vwihgurU jI qoN kurbwn krky,<br />

mwlvy’c mweI.crn gur mITy] Anuswr s`cy ipAwry im`Ty crn-kml pwey[ Awp jI<br />

dy prmpUjnIk prmipAwry dwdy vwihgurU mh`ly CyvyN jI dy vr nwl pRgty, sUrbIr<br />

bhwdr BweI rUpy jI dy ipAwry poqRy BweI prmisMG DrmisMG swihb jI ny dIny<br />

n`gr Aw ky, Awp jI nUM fMfauq krky, gur &qyh g`jweI[ pRymw-BgqI bIrrsI dI<br />

sugMDI sihq, vwihgurU jI pRsMn ic`q iKVy jgmgw rhy hn[ gurU mwrI srhMd sRI<br />

AnMdpur cmkOr swihb jI dy DrmXu`D’c, isMG isMGxIAW swihbzwidAW dI AduqI<br />

kurbwnI dy pRsMg sux ky, ieh pRymI rox l`g gey, lUM 2 krky roNidAW, siqgurU<br />

swihb jI nUM h`Q joV ky pRym bynqI kIqI[ “hy dIn dieAwl dmodr rwieAw jIau]<br />

!dwsndwsW nUM swihbzwidAW isMG isMGxIAW dw bhuq 2 hI pRym vYrwg hY[ ikqnw<br />

cMgw huMdw, swihbzwdy bc jWdy, Awp jI dI SuB vMs ju`go ju`g cldI[ gurqw dI<br />

sMBwL krdy[ ”hukmI; hukmu clwey rwhu] nwnk; ivgsY vyprvwhu]) byprvwh sdw<br />

rMig hir kY; jw ko pwKu suAwmI] pUrn gurU jI ny ikhw, “BweI!DrqI’qy lkIrW<br />

k`Fo qy myto[ ”k`FIAW mytIAW[ siqgurU swihb jI ny p`uiCAw, “BweI!lkIrW k`Fx<br />

nwl Awp jIAW nUM ^uSI, mytx nwl ZmI hoeI?”dovyN h`Q joV ky ikhw, “jI nhIN[<br />

”vwihgurU jI ny &urmwieAw, “hy gurmuiK ipAwry jIE!iqvyN hI gurpRswid dwsndws<br />

dy idl’c koeI sog nhIN hY, ieh sB vwihgurU jI dw ivsmwd Kyl hY[ sB nUM Bwxw<br />

mMnxw cwhIdw hY, ijvyN qusIN dwsndws dw hukm mMn ky, ijMd jwn kurbwn krdy hoN,<br />

iqvyN dwsndws gRIb Akwl purKu jI dw hukm iKVy m`Qy mMndw hY[ qyrw Bwxw mMny;<br />

www.Gursevak.com<br />

747<br />

q`qkrw


su imlY quDu Awey] Anuswr Bwxw mMny su gurmuiK hY, nw mMny su mnmuK hY[ ijhVy<br />

gurmuiK ipAwry vwihgurU jI dy hukm nUM iKVy m`Qy mMnidAW, zulm dy nws Drm dy<br />

pRkwS leI ShId hoey hn, auh sdw Amr hn[ XQw:- inhclu scu Kudwie eyku;<br />

Kudwie bMdw AibnwsI]) sBnw mrxw AwieAw; vyCoVw sBnwh] Anuswr ivCuVy jIAW<br />

ny bwr 2 jUnW’c jw ky jMmxw mrnw hI hY, gurU ArQ ShId hox vwly pRymI, siqgurU<br />

swihbwn jI dy dyS inrMkwrjI ’c sdw hI vsdy hn[ XQw:- nh isv skqI.jlu<br />

nhI pvnw; qh.Akwru nhI mydnI] siqgur jog kw qhw invwsw; jh Aivgq nwQu<br />

Agm DnI]) hrK AnMq; sog nhI bIAw] so Gru; guir nwnk kau dIAw] ”so gurU<br />

swihb jI dy ihrdy’c r`qI mwqR BI moh nhIN hY[ jb Awpn Awp; Awip pwrbRhm]<br />

qb moh khw; iksu hovq Brm] pUrn Agm ivsmwd inrmoh AvsQw siqgurU<br />

swihbwn jI ny.byAMq pRymIAW nUM b^SI, pRymIAW A`gy qoN A`gy hor pRymIAW nUM b^SI[<br />

Awpn Kylu; Awip vrqIjw] nwnk.krnYhwru; n dUjw] 1] 1 .siqgurU nwnk<br />

dyv gurU grMQ jI mwinE; prgt gurW kI dyh[ jI &urmwauNdy hn:- DMn vwihgurU jI<br />

ny, keI koit; KwxI Aru KMf] keI koit; Akws bRhmMf] Anuswr AsMK bRhmMf dI<br />

rcnw rcn pwlx sMBwlx, ies’c ivAwpk pRkwSk ho ky, sBY Gt rwmu bolY; rwmw<br />

bolY] dw Awpn(Kylu) kOqk Awip(vrqIjw) vrqwauxw kIqw hY, hux BI kr rhy hn,<br />

Bwv AnMq bRhmMf dy swry Akwr, ien@W’c pRkwS srUp bRhm jI hr smyN Ajpw<br />

jwp kr rhy hn[ XQw:- kIAw Kylu.bf mylu qmwsw; vwihgurU qyrI sB rcnw] ies<br />

Kyl n(krnYhwru) (krnY+hwru) krnY(hwru) vwlw hor dUjw(n) nhIN hY] 1] XQw:-<br />

krn krwvn; krnYhwru] nwnk krqy kw; nwih sumwru] 4])<br />

2.siqgurU nwnk dyv gurU grMQ jI mwinE; prgt gurW kI dyh] jI &urmwauNdy<br />

hn:- siqgurU swihbwn jI ny Awpxy sIs kurbwn krn, Awpxy pRymI jI qoN sIs<br />

lYx dw pRym rUpI Awpn mhW Agm ivsmwd(Kylu) kOqk, Awip hI(vrqIjw)<br />

vrqwauxw kIqw hY jI[ XQw:- jau qau; pRym Kylx kw cwau] isru Dir qlI; glI<br />

myrI Awau] iequ mwrig; pYru DrIjY] isru dIjY; kwix n kIjY]) pihlw mrxu<br />

kbUil; jIvx kI Cif Aws] hohu sBnw kI ryxukw; qau Awau hmwrY pwis]) ggn<br />

dmwmw bwijE; pirE nIswnY Gwau] Kyqu ju mWifE sUrmw; Ab jUJn ko dwau] 1]<br />

sUrw so pihcwnIAY; ju lrY dIn ky hyq] purjw purjw kit mrY; kbhU n CwfY Kyqu]<br />

www.Gursevak.com<br />

748<br />

q`qkrw


ies KMf bRhmMf nUM auDwrx dy Awpxy pRym rUpI Kyl nUM (krnYhwr) (krnY+hwru)<br />

krnY(hwru) vwlw hor dUjw(n) nhIN hY, Bwv Awp Awpxw sB ku`J kurbwn krky<br />

siqgurU swihb jI qoN ibnw hor iksy ny BI sIs mMgx sB kuJ kurbwn krn dw<br />

ivsmwd pRym dw Kyl nhIN vrqwieAw] 1]<br />

3:- siqgurU nwnk dyv Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir]<br />

Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW<br />

swihb jI &urmwauNdy hn[ XQw:- gurU grMQ jI mwinE; prgt gurW kI dyh] jI<br />

Awpxy pRymI dy idl idmwZ rom 2’c hr smyN ivsmwd vwihgurU gurbwxI hI gurbwxI<br />

Byjx, Awpxy is`K dw mn AwpxI mu`TI ’c lYx, Awpxy nIc kIt is`K nMU gurU pRymw-<br />

BgqI sihq, AsMK sUrjW dy pRkwSk Ajpw jwp bRhm jI dw pUrn pRkwS pUrn<br />

bRhmigAwn, Awpxy smUh prmpiv`qR SbdW ArQW dy iDAwn dI b^SIS dw Awpn<br />

ivsmwd(Kylu) kOqk Awip(vrqIjw) vrqwauxw kIqw hY[ KMf bRhmMf nUM auDwrx,<br />

Awpxy pRymI’qy b^iSS krn rUpI pRym dy Kyl nUM (krnYhwr) (krnY+hwru) krnY(hwru)<br />

vwlw hor dUjw koeI BI(n) nhIN hY] 1]<br />

4.swihb sRI gurU nwnk dyv siqgurU gRMQ swihb jI &urmwauNdy hn:- kyqy jug;<br />

vrqy gubwrY] qwVI lweI; Apr ApwrY] DuMDUkwir inrwlmu bYTw; nw qid DMDu pswrw<br />

hy] 1] Anuswr inrgun bRhm jI ny Awpxy A&ur srUp’c smwDI lw ky, Awpxw<br />

jwp Awp krn, Awpxy srUp’coN AnMq bRhmMf pRgt krky , aun@W qoN jwp krwaux dw<br />

Awpn pRym rUpI(Kylu) kOqk Awip hI(vrqIjw) vrqwauxw kIqw hY[ pRym rUpI Kyl<br />

nUM(krnYhwr) (krnY+hwru) krnY(hwru) vwlw, vwihgurU jI qoN ibnw hor dUjw koeI<br />

BI(n) nhIN hY] 1]<br />

jb hovq; pRB kyvl DnI] qb bMD mukiq; khu iks kau gnI] 1.AwpxI<br />

rcnw rcx qoN pihlW, (jb) jdoN(pRB) koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw<br />

kw dwqw ry] (kyvl) ie`ko ie`k Ajpw jwp vwihgurU inrgun bRhm jI(DnI)<br />

mwlk(hovq) ho rhy sn, sBnI QWeI; rivAw Awip] Awid jugwid; jw kw vf<br />

prqwpu] Anuswr hux BI BrpUr sMpUrn hn[ (qb) qdoN(khu) d`so iks(kau) nUM<br />

AOguxW ivkwrW hMgqw mmqw’c(bMD) b`Jw qy ien@W qoN(mukiq) Cu`itAw(gnI) igxIey?<br />

2.prmpUjnIk Ajpw jwp vwihgurU bRhm srUp siqgurU swihbwn jI, jwgRq<br />

supn suKpiq’c, hr smyN A&ur bRhm’c lIx hn[ (jb) jdoN siqgurU swihbwn jI,<br />

www.Gursevak.com<br />

749<br />

q`qkrw


(pRB) koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] (DnI) mwlk(kyvl)<br />

ie`ko ie`k bRhm mih jnu; jn mih pwrbRhmu] eykih Awip; nhI kCu Brmu] Anuswr<br />

inrgun bRhm jI ’c lIx, pUrn bRhm srUp hI(hovq) ho rhy hn, (qb) qdoN khu<br />

siqgurU swihbwn jI(kau) nUM, iks qr@W(bMD) b`Jy qy mukiq(gnI) igxIey?Bwv ij`Qy<br />

b`Jw hovy au~Qy mukq hoxw Awvygw, ie`Qy n b`Jw hY n mukq hY[ XQw:- bMDn kwtnhwru<br />

suAwmI]) pRB jI; qU myro suK dwqw] bMDn kwit.kry mnu inrmlu; pUrn purKu<br />

ibDwqw] siqgurU swihb jI vwihgurU jI dy rMg’c bypRvwh suqMqR hn[ XQw:- sMqn;<br />

Avr n kwhU jwnI] byprvwh sdw rMig hir kY; jw ko pwKu suAwmI] Awp jI AnMq<br />

bRhmMf dy mwlk hn, Awp jI dy AMdr bwhr BrpUr sB goibMd hI goibMdjI hn[<br />

sBu goibMdu hY; sBu goibMdu hY] goibMd ibnu; nhI koeI]<br />

3.siqgurU swihbwn jI ny jb hovq; pRB kyvl DnI] qb bMD mukiq; khu iks<br />

kau gnI] aupRokq mhW Agm ivsmwd prm au~cI s`ucI jIvn mukq AvsQw Awp<br />

kmweI, Awpxy byAMq pRymIAW nUM b^SI, ijvyN gurU isKu.isKu gurU hY ; eyko gur aupdysu<br />

clwey] AvsQw nMU pRwpq pMj ipAwry swihbwn jI[ hux gurqw ibrwjmwn ho ky,<br />

mhW Agm ivsmwd prm au~cI s`ucI jIvn mukiq AvsQw b^S rhy hn[ ies<br />

AvsQw nUM pRwpq pRymI, siqgurW dI b^SIS jwx ky, hMgqw nhIN krdy ik mYN<br />

bRhmigAwnI hW[ gurU jI dy sdw dwsn dws hI bxdy hn[ XQw:- CCw.Cohry dws<br />

qumwry] dws dwsn ky.pwnIhwry] CCw.Cwru hoq qyry sMqw] ApnI ik®pw krhu;<br />

BgvMqw]<br />

jb eykih; hir Agm Apwr] qb nrk surg; khu kaun Aauqwr]<br />

1.AwpxI AnMq bRhmMf dI rcnw qoN pihlW, (jb) jdoN(eykih) ie`k srb klw<br />

BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] (hir) vwihgurU jI.nmo sUrj sUrjy; nmo cMdR cMdRy]<br />

nmo rwj rwjy; nmo ieMdR ieMdRy] nmo AMDkwry; nmo qyj qyjy] Anuswr(Apwr) pwrwvwr<br />

rihq(Agm) gMmqw rihq, pRkwS sihq BrpUr hn, Bwv ieqnw pRkwS hY ik ijs<br />

dI gMmqw, pwrvwr hI nhIN sI[ (qb) qdoN pwpW krky, khu kaun nrk qy puMnW<br />

krky surg ’c(Aauqwr) jMmdw sI?ikauN jo idRStmwn pswrw hI nhIN sI[ inrgun<br />

bRhm jI sihj suBwv, Awpy Awp inhcl ivsmwd pRkwS hI pRkwS jwp’c lIx<br />

sn, hux BI Agm Apwr pRkwS srUp Ajwp vwihgurU jI BrpUr ho rhy hn[<br />

www.Gursevak.com<br />

750<br />

q`qkrw


2.bRhm srUp siqgurU swihbwn jI dy AMdr bwhr, (jb) jdoN srb klw<br />

BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] (hir) vwihgurU jI(Apwr) pwrwvwr rihq pRkwS<br />

sihq(Agm) sog rihq hir smyN(eykih) ie`k, ie`k rs, eykY eykY qU rwieAw]<br />

vwihgurU jI BrpUr hn[ gurdyv siqguru pwrbRhmu prmysru; gurdyv nwnk hir<br />

nmskrw] jI dy AibnwsI suK; Awpn Awsn] Agm Apwr inrMkwr dyS’c, (qb)<br />

qdoN pwpW krky khu kaun nrk qy puMnW krky surg’c(Aauqwr) jMmdw hY?ikauN jo<br />

siqgurW dy AMdr, jb Akwru iehu; kCu n idRstyqw] Anuswr idRStmwn pswrw hI<br />

nhIN hY[ jb inrgun pRB; shj suBwie] Anuswr kyvl inrgun bRhm jI Awpxy<br />

AnMq bRhmMf dy srgun srUp sihq, sihj suBwie, Awpy Awp inhcl ivsmwd<br />

pRkwS hI pRkwS sihq jwp krdy swiKAwq ho rhy hn[ aupRokq prm au~cI su`cI<br />

mhW Agm ivsmwd AvsQw kmwauNidAW, ies’c lIx hn[ XQw:- khu nwnk;<br />

guir.bRhmu idKwieAw] mrqw jwqw; ndir n AwieAw]) nw kCu Awiebo.nw kCu<br />

jwiebo; rwm kI duhweI]) nh ikCu jnmY; nh ikCu mrY] Awpn cilqu; Awp hI<br />

krY]<br />

3.prmpUjnIk vwihgurU siqgurU swihbwn jI ny aupRokq Agm Apwr mhW<br />

ivsmwd AvsQw Awpxy Anyk ipAwry pRymI syvkW BgqW nUM BI b^SI hY[ ijvyN r`b<br />

srUp Bgq sRI kbIr swihb jI kih rhy hn[ XQw:- Ab qau jwie cFy isMGwsin;<br />

imly hY swirMg pwnI] rwm kbIrw.eyk Bey hY; koie n skY pCwnI]) mY n mrau;<br />

mirbo sMswrw] Ab moih; imilE hY jIAwvnhwrw]<br />

jb inrgun pRB; shj suBwie] qb isv skiq; khhu ikqu Twie] AwpxI<br />

rcnw rcx qoN pihlW, rUpu n ryK.n rMgu ikCu; iqRhu gux qy.pRB iBMn] (inrgun)<br />

pUrn ivsmwd Agm Apwr pRkwS hI pRkwS srUp(pRB) vwihgurU jI, (jb)<br />

jdoN(shj) SWq(shj) DIrj shj AvsQw’c (suBwie) suBwvk inrXqn hI<br />

inrMkwr srUp hn[ hux BI hr Git dy AMdr bwhr ivAwpk pRkwSk ho rhy hn[<br />

(qb) qdoN(isv) iSvjI(skiq) pwrbqI jI(khhu) d`so(ikqu) iks(Twie) jg@w<br />

sn?nw hI ien@W dI koeI aupwSnw krn vwlw sI[<br />

vw (isv) sqo gux(skiq) qmo gux khhu(ikqu) iks(Twie) jg@w sn?Bwv rjo<br />

qmo sqo qRYgux mwieAw nhIN sI[ jb eykih; hir Agm Apwr] srUp vwihgurU<br />

mh`ly pMjvyN jI ny au~bLdI dyZ’c bYT ky, qRY gux rhq.rhY inrwrI; swiDk isD.n<br />

www.Gursevak.com<br />

751<br />

q`qkrw


jwnY] rqn koTVI AMimRq sMpUrn; siqgur kY KjwnY] aupRokq AvsQw Awp kmweI<br />

hY, Bwv mhwrwj jI dy srUp’c isv jI, (skiq) mwieAw nhIN hY[ vw siqgurU<br />

swihbwn jI, Awpxy pRymI syvkW nUM, bRhmigAwnI kY; grIbI smwhw] bRhmigAwnI;<br />

praupkwr aumwhw] prm au~cI su`cI jIvn mukiq AvsQw b^Sdy hn[ DMn bwbw<br />

b`uFw swihb jI Awid nUM b^SI[<br />

SuB is`iKAw:- nwn@w aupwSnw, rjo qmo sqo gux iqAwg ky, vwihgurU srUp<br />

siqgurU swihbwn jI dI pUjw syvw krky, inhwl hoxw hY[ XQw:- pRB pUjho; nwmu<br />

ArwiD] gur siqgur; crnI lwig]) siqguru pUjau; sdw sdw mnwvau] AYsI syv;<br />

drgh suKu pwvau]<br />

jb Awpih Awip; ApnI joiq DrY] qb kvn infru; kvn kq frY]<br />

prmpUjnIk; so gihr gBIrw gauhru jIau] vwihgurU jI AwpxI rcnw rcx qoN<br />

pihlW, siq sMqoK dieAw Drm vIcwr iKmw inmRqw hlImI gRIbI sihnSIlqw,<br />

AnMq bRhmMf nUM rcn, lYA krn dIAW AwpxIAW AnMq klW sihq, (jb) jdoN<br />

Ajpw jwp srUp inrgun bRhm jI (Awpih) Awp hI ApnI ivsmwd(joiq) cwnxI<br />

nUM Awip hI(DrY) Dr rhy sn, hux hn[ jl Ql mwhy; Awpih Awp] AwpY jphu;<br />

Awpnw jwpu] Anuswr Awpxw jwp Awp kr rhy sn, {hux BI sB dy AMdr bwhr<br />

ivAwpk ho ky sB nUM cwnx dy rhy hn[ XQw:- sB mih joiq; joiq hY soie] iqs dY<br />

cwnix; sB mih cwnxu hoie] }(qb) qdoN(kvn) kOx (infru) inrBau, (kvn) kOx<br />

(kq) ik`Qy(frY) frdw sI?vwihgurU inrMkwr jI dy ivsmwd suMdr srUp’c fr,<br />

in`frpuxw dovyN hI nhIN hn[ kyvl Su`D srUp Awpxy Awp pRkwSmwn Ajpw jwp kr<br />

rhy hn[ XQw:- jh; iJilimilkwru idsMqw] qh; Anhd sbd bjMqw]<br />

dUjw ArQ:- jb Awpn Awp; Awip pwrbRhm] qb moh khw; iksu hovq<br />

Brm] inrgun bRhm jI gurU Avqwr Dwr ky, au~bldI dyZ’c bYT ky rom 2 krky<br />

Ajpw jwp AnMq pRkwS’c lIx, aupRokq AvsQw kmw ky idKw rhy hn[ siqgurU<br />

swihb jI inrBau hoie rhy ilv eykY; nwnk.hir mnu mwnI] Anuswr ie`k vwihgurU<br />

jI dI ilv’c Bwry kSt shwridAW inrBau hn[ sgl smgRI.frih ibAwpI; ibnu<br />

fr krxYhwrw] Anuswr swrI rcnw fr’c hY, Awpxy pyRmIAW nUM gurSbd b^S ky,<br />

AwpxI kurbwnI dy ky, Anyk pRkwr dy fr qoN mukq kIqw, hux kr rhy hn[ ies<br />

leI Ab hm clI; Twkur pih hwir] jb hm.srix pRBU kI AweI; rwKu pRBU.BwvY<br />

www.Gursevak.com<br />

752<br />

q`qkrw


mwir] Anuswr AOguxW v`loN hwr ky pUrn ZRIbI Dwr ky, gurU jI dI Srn pY ky inrBau<br />

ho ky inhwl hovo jI[ vw Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin<br />

mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI ny<br />

aupRokq Agm Apwr mhW ivsmwd AvsQw swrI izMdgI Awp kmweI hY, Awpxy pRymIAW<br />

bwby ibDIcMd jI, BweI jyTy jI, BweI gurdws swihb jI Awid pRymIAW nUM BI b^SI hY[<br />

pyRm meI SuB s`cI is`iKAw:- siqgurU swihb jI dI ShIdI jpx iDAwaux nmskwrny<br />

krky, gurqw ibrwjmwn siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI ieh AvsQw hux Awpxy pRymI<br />

syvkW nUM b^S rhy hn[ jo sB ku`J gurUpRmysr jI nUM Arp ky, BY kwhU kau.dyq nih;<br />

nih BY mwnq Awin] Anuswr inrBY hox dI hMgqw iqAwg ky, inrBY pd’c lIx rihMdy<br />

hn[ ijvyN prmpUjnIk bRhm srUp bwbw dIpisMG mnIisMG swihbwn jI Awid[<br />

Awpn cilq; Awip krnYhwr] nwnk; Twkur Agm Apwr] 2] 1.prmpUjnIk<br />

s`cy siqgurU nwnk dyv swihb jI &urmwauNdy hn:- AnMq bRhmMf, hr jIv dy AMdr<br />

bwhr, srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] (Agm) sog rihq(Twkur) vwihgurU<br />

jI nmo sUrj sUrjy; nmo cMdR cMdRy] nmo rwj rwjy; nmo ieMdR ieMdRy] nmo AMDkwry; nmo qyj<br />

qyjy] Anuswr (Agm) gMmqw rihq(Apwr) pwrwvwr rihq pRkwS sihq BrpUr hn,<br />

Bwv ieqnw pRkwS hI pRkwS hY ik ijs dI gMmqw, pwrvwr hI nhIN hY[ Agm Apwr<br />

ivsmwd vwihgurU jI auqpqI pwlxw lYAqw dy(Awpn) Awpxy praupkwrI, hMgqw<br />

rihq ivsmwd(cilq) kOqk Awip hI(krnYhwr) (krnY+hwr) krnY(hwr) vwly hn]<br />

2] XQw:- nh ikCu jnmY; nh ikCu mrY] Awpn cilqu; Awp hI krY]<br />

2.jb hovq; pRB kyvl DnI]) jb eykih; hir Agm Apwr]) jb inrgun pRB;<br />

shj suBwie]) jb Awpih Awip; ApnI joiq DrY] vwihgurU jI, siqgurU swihbwn jI<br />

dy srUp ’c pRgt ho ky, aupRokq AvsQw nUM kmwauNidAW au~bldI dyZ ’c bYTx,<br />

siqgurU gurU gRMQ swihb jI, sRI hirmMdr swihb jI rcx, lohy dy qMg ipMjry ’c bYTx,<br />

sIs kurbwn krn, pMj ipAwry swjx, aun@W qoN Awp AMimRq Ckx, dunIAW nUM qwrn<br />

Awid dy(Awpn) Awpxy praupkwrI hMgqw rihq (cilq) kOqk Awip hI (krnYhwr)<br />

(krnY+hwr) (krnY) krn (hwr) vwly hn[<br />

vw prmpUjnIk nwnk; Twkur Agm Apwr] 2] siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI,<br />

KMf bRhmMf byAMq; auDwrxhwirAw] qyrI soBw quDu; scy myry ipAwirAw] Anuswr AsMK<br />

bRhmMf nUM auDwrn dw Awpn cilq; Awip krnYhwr] Anuswr Awpxw kOqk Awp hI<br />

www.Gursevak.com<br />

753<br />

q`qkrw


krn vwly hn, ikauN jo Awpxy is`KW dy isrW’qy ikRpw rUp Awpxy AnMq hsq kml<br />

r`Kdy hn[ hr smyN Awpxy ipAwirAW dy idl idmwZ’c gurbwxI Byjdy rihMdy hn[<br />

hr smyN s`cy nwmu dI AMimRq vrKw krky Awpxy ipAwirAW nUM AMimRq ipAwauNdy,<br />

AMimRq’c nuhwauNdy rihMdy hn] 2]<br />

AibnwsI suK; Awpn Awsn] qh jnm mrn; khu khw ibnwsn] AibnwsI<br />

pd b^Sx vwly prmpUjnIk s`cy siqgurU mh`lw pMjvW jI, sVdI bldI m`cdI<br />

loh’qy KV@ rhy hn, hor Anyk AibnwsI kOqk vrqwA ky AibnwsI dy ArQ kmw ky<br />

&urmw rhy hn:- siqgurU swihbwn jI AwpxI rcnw qoN pihlW, ij`Qy suK<br />

srUp(AibnwsI) nws qoN rihq, AsMK nUr BrpUr Anqklwvwn myhrvwn pRkwS<br />

srUp ivAwpk ivsmwd bRhm jI (Awpn) Awpxy suK srUp AibnwsI(Awsn)<br />

itkwxy, qum pUrn.pUir rhy sMpUrn; Anuswr BrpUr ho rhy sn, (qh) iq`Qy AibnwsI<br />

suK; Awpn Awsn] ivsmwd bRhm jI ’c jnm mrn, nwsvwn idRStmwn pswry<br />

dw(ibnwsn) nwspuxw khu(khw) ik`Qy sI?Bwv nhIN sI, ikauN jo inrol Ajpw jwp<br />

ivsmwd pRkwS hI pRkwS srUp bRhm jI BrpUr ho rhy sn, hux BI v`fy Coty hr<br />

ikRm dy AMdr bwhr ivsmwd BrpUr ho ky, Ajpw jwp kr rhy hn[ vw.ivsmwd<br />

pUrn bRhm jI, gurU Avqwr’c pRgt ho ky, AibnwsI suK; Awpn Awsn] dy koit<br />

pRkwS dI swiKAwqqw’c hr vyly lIx rihMdy hn[<br />

vw siqgurU swihbwn jI AibnwsI suK; Awpn Awsn]) gurmuiK; roim roim<br />

hir iDAwvY]) jh; iJilimilkwru idsMqw] qh; Anhd sbd bjMqw]) pRB kY<br />

ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr] Anuswr Anhd<br />

Junkwr Ajpw jwp’c lIx mhW ivsmwd AvsQw, Awpxy syvk nUM b^Sdy hn[ ies<br />

gurU crn-kmlW’c lIx AvsQw’c, Awpxy ipAwry guris`K nUM, siqgurU Arjndyv<br />

swihb jI, Anµq rUp qyry; nwrwiexw] Anuswr Awpxy AnMq pwk srUpW dy drSn<br />

b^Sdy hn[ siqgurU swihbwn jI dy smUh prm pwk sRIrW dy ijqny rom hn, iqqny<br />

hI muKwribMd hn, aun@W qoN vwihgurU mMqR dw jwp ho irhw hY[ Awpxy syvk nUM,<br />

inrgun srUp bRhm jI Awpxy koit bRhmMf dy pswry srgun srUp smyq vwihgurU 3<br />

jpidAW dy, sdw leI prm pwk drsn krvw idMdy hn[ gursyvk jI nUM, gurU<br />

pRymw-BgqI sihq, inrgun srgun jI dI ivsmwd eykqw krvw idMdy hn[ gursyvk<br />

nUM AYsI ivsmwd AvsQw’c goivMd jI g`jdy suxw idMdy hn[ (qh) iq`Qy gursyvk jI<br />

www.Gursevak.com<br />

754<br />

q`qkrw


dy srUp’c jnm mrn(ibnwsn) nwspuxw khu(khw) ik`Qy hY?ikauN jo gursyvk jI ny<br />

Awpxy pRIqm gurdyv jI nUM, kbIr.myrw muJ mih ikCu nhI; jo ikCu hY so qyrw] qyrw<br />

quJ kau saupqy; ikAw lwgY myrw] Anuswr Awpxw sIs sRvMs sB ku`J Arp ky, qqu<br />

igAwnu.lwie iDAwnu; idRsit smyitAw] Anuswr Awpxy idl ’coN idRStmwn dw<br />

ABwv kr idqw hY, Bwv idRStmwn nUM bRhm hI bRhm smJ ky ies’coN kyvl bRhm<br />

hI bRhm gRihx krdy hn, ies nwl moh vYr nhIN krdy, ies dI myr krky pkVdy<br />

nhIN, nw hI n&rq krdy hn[ gursyvk jI AYsy ivsmwd AibnwsI pd nUM pRwpq<br />

hn[ XQw:- mY n mrau; mirbo sMswrw] Ab moih; imilE hY jIAwvnhwrw]) iQru<br />

pwrbRhmu prmysro; syvku iQru hosI]) Ab qau jwie cFy isMGwsin; imly hY swirMg<br />

pwnI] rwm kbIrw.eyk Bey hY; koie n skY pCwnI]) hir ky syvk.jo hir Bwey; iqn@<br />

kI kQw inrwrI ry] Awvih n jwih.n kbhU mrqy; pwrbRhm sMgwrI ry]) inhclu<br />

scu Kudwie eyku; Kudwie bMdw AibnwsI]) nh ikCu jnmY; nh ikCu mrY] Awpn<br />

cilqu; Awp hI krY]<br />

jb pUrn krqw; pRBu soie] qb jm kI qRws; khhu iksu hoie] siqgurU<br />

swihbwn jI AwpxI rcnw rcx qoN pihlW, (jb) jdoN(pRBu) inrgun; srb klw<br />

smrQ]) pUrn pRkwS srUp AwpxI(soie) soBw Ajpw jwp(krqw) krn vwly Awp<br />

hI ho rhy sn, hux ho rhy hn, Bwv AsMK qyz pRkwS srUp inrgun bRhm jI Awpxy<br />

Awp nUM Awp jp rhy sn, hux jp rhy hn[<br />

vw jb pUrn krqw; pRBu soie] ivsmwd vwihgurU jI, siqgurU swihbwn jI dy<br />

Avqwr’c pRgt ho ky, Awpxy AMdr bwhr AsMK qyz pRkwS Ajpw jwp ’c lIxqw<br />

vwlI AvsQw kmw rhy hn[<br />

vw ieh ivsmwd AvsQw Awpxy pRymIAW nUM b^Sdy hn qy pRymI jn A`gy b^Sdy<br />

hn, (qb) qdoN jm(kI) dw(qRws) fr kSt(khhu) d`so iksu nUM hoie hY, Bwv huMdw<br />

hY?XQw:- Drmrwie hY.hir kw kIAw; hir jn syvk, nyiV n AwvY] jo hir kw<br />

ipAwrw, so sBnw kw ipAwrw; hor kyqI.JiK JiK AwvY jwvY] 17]) APirE jmu;<br />

mwirAw n jweI] gur kY sbdy; nyiV n AweI] sbdu suxy.qw dUrhu BwgY; mqu<br />

mwry.hir jIau vyprvwhw hy] 7]) AiDAwqmI hir gux qwsu min; jpih eyku<br />

murwir] iqn kI syvw, Drmrwie krY; DMnu svwrxhwru]<br />

jb Aibgq Agocr; pRB eykw] qb icqR gupq; iksu pUCq lyKw] siqgurU<br />

www.Gursevak.com<br />

755<br />

q`qkrw


swihbwn jI AwpxI rcnw rcx qoN pihlW, (jb) jdoN(eykw) ie`k Ajwiq hYN]<br />

Ajwid hYN] 141] (Agocr) suqMqR(Aibgq) inrgun(pRB) srb klw BrpUr pRB;<br />

ibrQw jwnnhwr] AsMK pRkwS srUp sn, (qb) qdoN; icqR gupqu lyKIAw] Anuswr<br />

jIv dy s`jy ^`by moFy’qy bYT ky , SuB ASuB krmW nUM ilKx vwly icqR gupq, lyKw iksu<br />

nUM(pUCq) pu`Cdy sn? vw.vwihgurU jI, siqgurU swihbwn jI dy srUp’c, inRivkwr<br />

hMgqw rihq inrml au~jl aupRokq jb Aibgq Agocr; pRB eykw] AvsQw’c lIx<br />

hn[ vw siqgurU swihbwn jI Awpxy pRymI jI dy lUM 2’c vs ky, aus nUM ieh AvsQw<br />

b^Sdy hn[ vw ijvyN dIvy qoN dIvw jgdw hY, iqvyN gursyvk pRymI jI Awpxy qoN A`gy<br />

hor pRymI nUM ieh AvsQw b^Sdy hn[<br />

jb nwQ inrMjn; Agocr AgwDy] qb kaun Cuty; kaun bMDn bwDy] siqgurU<br />

swihbwn jI AwpxI rcnw rcx qoN pihlW, (jb) jdoN vwihgurU jI(AgwDy) gMBIr<br />

fUMGy byhwQ (inrMjn) Su`D inrml pRkwS srUp, (Agocr) suqMqR ho`Cypuxy qoN rihq,<br />

Bwv Agm Apwr ivsmwd byhwQ suqMqR Su`D pRkwS hI pRkwS srUp(nwQ) mwlk sn,<br />

(qb) qdoN kaun hMgqw jmW AOguxW qoN Cuty qy kaun ien@W(bMDn) bMDnW’c(bwDy) b`Jy<br />

sn?ikauN jo inry nUr pRkwS srUp Awpxw jwp Awp kr rhy sn, {hux BI Ajpw<br />

jwp rUp srb ivAwpI hn[ }nwsvMq rcnw E~Qy hY hI nhIN[ vw siqgurU<br />

Arjndyv jI au~bldI dyZ’c bYTy ies AvsQw’c lIx hn[ Awpxy pRymI syvk jI<br />

nUM ieh AvsQw b^Sdy hn[ pRymI gursyvk jI A`gy ieh ivsmwd prm au~cI su`cI<br />

AvsQw b^Sdy hn[<br />

Awpn Awp; Awp hI Acrjw] nwnk Awpn rUp; Awp hI auprjw] 3]<br />

siqgurU nwnk dyv Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin<br />

mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI<br />

vwihgurU jI nUM ivsmwd hI ivsmwd &urmw rhy hn:- AibnwsI suK; Awpn Awsn])<br />

jb pUrn krqw; pRBu soie]) jb Aibgq Agocr; pRB eykw]) jb nwQ inrMjn;<br />

Agocr AgwDy] inrgun inrMkwr Ajpw jwp vwihgurU jI AwpxI rcnw qoN pihlW,<br />

AibnwsI pUrn Aibgq inrMjn sn[ rcnw rc ky BI inrgun inrMkwr S`uD srUp<br />

sBnI QWeI CUCm qoN CUCm ikRmW, v`fy qoN v`fy AkwrW dy AMdr bwhr, hr smyN lbw<br />

lb BrpUr ivAwpk pRkwSk inrlyp ho rhy hn[ ivsmwd vwihgurU jI ny(Awpn)<br />

Awpxw rUp, AnMq sUrj cMd qwry mMfl DrqIAW, AnMq bRhmMf dw pswrw Awp hI<br />

www.Gursevak.com<br />

756<br />

q`qkrw


Awpxy ivsmwd Anq klwvwn pUrn myhrvwn inrgun srUp’coN (auprjw) pYdw kIqw<br />

hY[ ies’c ivAwpk pRkwSk inrlyp BI ho rhy hn[ ieh Awp jI dy hI(Awpn)<br />

Awpxy Awp(Acrjw) ivsmwd srgun srUp jI hn] 3] XQw:- jo dIsY; so qyrw rUpu]<br />

gux inDwn; goivMd AnUp]) jo dIsY; so eyko qU hY] bwxI qyrI; sRvix suxIAY] dUjI<br />

Avr.n jwpis kweI; sgl qumwrI Dwrxw]) quDu ibnu dUjw; nwhI koie] qU krqwru;<br />

krih so hoie]) Aivgqo inrmwielu aupjy; inrgux qy srguxu QIAw]) inrgunu Awip;<br />

srgunu BI EhI] klw Dwir ijin sglI mohI]<br />

jh inrml purKu; purK piq hoqw] qh ibnu mYlu; khhu ikAw Doqw] vwihgurU<br />

siqgurU swihbwn jI AwpxI rcnw rcn qoN pihlW, (jh) ij`Qy(inrml) au~jl pRkwS<br />

srUp(purKu) pUrn hI(purK) pUrn, Bwv pUrn 3 inrml 3 hI inrml inrMkwr pRkwS<br />

hI pRkwS Ajpw jwp srUp(piq) pqI jI, iezq sihq, ivsmwd inrml<br />

inrMkwrjI(hoqw) ho rhy sn[ inrml inrml.sUcw sUco; sUcw sUco sUcw] AMq n<br />

AMqw.sdw byAMqw; khu nwnk.aUco aUcw] (qh) iq`Qy Anq klwvwn Su`D hI Su`D ivAwpk<br />

lbw lb BrpUr, ivkwr vYr inMdw AOguxW hMgqw dI mYlu ibnu sn, (khhu) d`so jI<br />

iq`Qy(ikAw) kI Doqw sI?ikauN jo mYL qy Dox vwlw hI nhIN sI[ vw pRIqm vwihgurU jI<br />

ny siqgurU swihbwn jI dy Avqwr’c pRgt ho ky, sIs dyx q`k aupoRkq AvsQw kmweI<br />

hY[ vw Awpxy ipAwry pRymI syvkW nUM ieh Agm ivsmwd AvsQw b^SI hY[ pyRmIAW ny<br />

Bu`Ky iqhwey kubol shwridAW, AMg 2 ktwauNidAW, DrmXu`D lVidAW, fUMGy qoN fUMGy P`t<br />

shwridAW, b`icAW nUM toty krwauNidAW AwpxI JoLIAW’c puAwauNidAW, nyizAW’qy<br />

tMgwauNidAW, sbr Sukr kmwauNidAW Bwxy’c pRsMn rihMidAW suAws 2 nwm jpidAW<br />

ivsmwd inrgun inrMkwr AvsQw kmweI hY qy A`gy BI b^SI hY[<br />

pyRm meI SuB s`cI is`iKAw[ Twkur kw syvku; AwigAwkwrI] Twkur kw syvku;<br />

sdw pUjwrI] pyRmI guris`K jI.gur kau; kurbwnu jwau hW] Anuswr Awpxw sIs pRvwr<br />

sB ku`J gurU jI qoN kurbwn krky gurU pyRm-BgqI krn, hMgqw iqAwgx, gurU jI dI<br />

ikRpw dy pwqr bx ky, aupRokq inrml inrMkwr Agm ivsmwd AvsQw ’c gurpRswid<br />

lIx hox[<br />

jh inrMjn; inrMkwr inrbwn] qh kaun kau mwn; kaun AiBmwn]<br />

prmpUjnIk vwihgurU siqgurU swihbwn jI AwpxI rcnw rcx qoN pihlW, (jh) ij`Qy<br />

mwn AiBmwn moh Brm mhW pwp puMn dy(inrbwn) (inr+bwn) (bwn) du`K qoN(inr)<br />

rihq, (inrMjn) Su`D inrgun pRkwS hI(inrMkwr) pRkwS srUp Ajpw jwp bRhm jI,<br />

www.Gursevak.com<br />

757<br />

q`qkrw


Awpxy Awp pRkwSmwn hI pRkwSmwn sn, (qh) iq`Qy(kaun) iks(kau) nUM<br />

Awpxy(mwn) siqkwr dI ie`Cw qy mwn &urnw sI?qy(kaun) iks nUM(AiBmwn) hMkwr<br />

&urnw sI? vw jh inrMjn; inrMkwr inrbwn] pUrn bRhm jI ny, siqgurU<br />

swihbwn jI dy Avqwr’c sIs sRvMs vwrn q`k du`K kSt shwridAW, Bwxy ilv’c<br />

rom 2 krky lIx rihMidAW, aupRokq AvsQw kmw ky drsweI hY[ vw A`gy Awpxy<br />

pRymI guris`KW nUM b^SI hY[ vw pRymIAW ny A`gy hor pyRmIAW nUM b^SI hY[ SuB<br />

is`iKAw:- hy mn!siqgurU swihbwn jI dy s`cy crnkmlW dw iDAwn Dwr ky,<br />

siqkwr mwx dI ie`Cw qy hMkwr iqAwg[<br />

jh srUp; kyvl jgdIs] qh Cl iCdR; lgq khu kIs] siqgurU swihbwn jI<br />

AwpxI rcnw rcx qoN pihlW, (jh) ij`Qy(kyvl) ie`ko ie`k ivsmwd(jgdIs)<br />

inrgun inrMkwr AsMK nUr qyz pRkwS, Arbd nrbd DuMDUkwrw] Drix n ggnw;<br />

hukmu Apwrw] nw idnu rYin, n cMdu.n sUrju; suMn smwiD lgwiedw] 1] Ajpw jwp<br />

srUp sn, khu(qh) iq`Qy vwihgurU jI Awp(kIs) iks(Cl) kpt(iCdR)<br />

doS’c(lgq) l`gdy.sn? vw(kIs) iksnUM(Cl) kpt (iCdR) doS(lgq) l`gdy sn?<br />

vw AYsy ivsmwd vwihgurU jI, siqgurU swihbwn jI dy srUp’c pRgt ho ky, aupRokq<br />

mhW Acrj ivsmwd AvsQw, pUrn bRhm’c lIx hn[<br />

vw pUry gurU jI Awpxy pRymI is`K nUM, jh ACl ACyd; AByd smwieAw] aUhw;<br />

iksih ibAwpq mwieAw] Awpxy s`cy crnkmlW’c lIxqw rUpI aupRokq AvsQw<br />

b^Sdy hn[<br />

vw pRymIAW ny A`gy hor pyRmIAW nUM b^SI hY [<br />

jh joiq srUpI; joiq sMig smwvY] qh iksih BUK; kvnu iqRpqwvY] vwihgurU<br />

siqgurU swihbwn jI AwpxI rcnw rcx qoN pihlW, (jh) ij`Qy(joiq) pRkwS srUpI<br />

Ajpwjwp bRhm, (joiq) pRkwS srUp Ajpwjwp bRhm sMig(smwvY) smw rhy sn,<br />

Bwv pRkwS srUp Ajpwjwp bRhm jI Awpxy pRkwS’c Awp hI lIx ho rhy sn[<br />

(qh) iq`Qy(iksih) iks nUM Kwx dI Bu`K qy pdwrQ Bogx dI iqRSnw dI BUK sI?<br />

qy(kvnu) kOx(iqRpqwvY) rjwauxw krdw sI?ikauN jo E~Qy n sRIr sn, n hI Bu`K sI,<br />

Ajpw jwp pUrn bRhm jI pUrn bRhm jI ’c lIx ho rhy sn[ vw siqgurU<br />

swihbwn jI Avqwr Dwr ky, ies AvsQw nUM Awp kmw rhy hn[ vw ieh prm<br />

au~cI su`cI AvsQw Awpxy pRymI syvkW nUM BI b^Sdy hn[ ijQY nIc smwlIAin;<br />

www.Gursevak.com<br />

758<br />

q`qkrw


iqQY.ndir qyrI bKsIs] Anuswr(jh) ij`Qy (joiq) pRkwS srUpI Ajpw jwp bRhm,<br />

gurU jI dI ndr b^SIS nUM pRwpq gursyvk jI dI joiq sMig(smwvY) smw rhy hn[<br />

XQw:- bRhm mih jnu; jn mih pwrbRhmu] eykih Awip; nhI kCu Brmu] (qh)<br />

iq`Qy(iksih) iks syvk nUM Kwx dI Bu`K, pdwrQ Bogx dI iqRSnw dI BUK<br />

hY?qy(kvnu) kOx(iqRpqwvY) rjwauxw krdw hY?ikauN jo E~Qy gursyvk jI jIvq Bwv<br />

qoN mr ky gurU crn-kmlW’c lIx ho cu`ky hn[ gurU jI gursyvk dy lUM 2’c vs ky<br />

Ajpw jwp kr rhy hn, ^udI imtw idqI hY, AMdr bwhr Ajpwjwp bRhm jI idKw<br />

idqyy hn[ XQw:- KudI imtI qb suK Bey; mn qn Bey Arog] nwnk.idRstI<br />

AwieAw; ausqiq krnY jogu]) mY.bhuiV n iqRsnw BuKVI; hau rjw.iqRpiq AGwie<br />

jIau]) bRhm mih jnu; jn mih pwrbRhmu] eykih Awip; nhI kCu Brmu] vw<br />

gursyvk jI A`gy BI hor pyRmIAW nUM BI ieh AvsQw b^Sdy hn[<br />

krn krwvn; krnYhwru] nwnk krqy kw; nwih sumwru] 4] 1.vwihgurU<br />

siqgurU nwnk dyv Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin<br />

mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prmpUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI<br />

&urmwauNdy hn:- inrgun srUp vwihgurU jI, Awpxy srgun srUp, AsMK bRhmMf nUM<br />

Awpxy ’coN(krn) rcx qy ies’c ivAwpk pRkwSk ho ky, ies qoN Ajpw jwp Aqy<br />

ies dI hrkq Aqy sB ku`J (krnYhwru) krn vwly, (krwvn) krwaux vwly Awp hI<br />

hn[ AYsy ivsmwd krqy purKu jI(kw) dw(sumwru) AMq nwih hY] 4] 2.vwihgurU<br />

siqgurU nwnk siqgurU gRMQ swihb jI &urmwauNdy hn:- krqy Akwl purK vwihgurU<br />

jI kw(sumwru) AMq nwih hY, ikauN jo gurU Avqwr’c pRgt ho ky, jh inrMjn;<br />

inrMkwr inrbwn] qh kaun kau mwn; kaun AiBmwn]) jh srUp; kyvl jgdIs]<br />

qh Cl iCdR; lgq khu kIs]) jh joiq srUpI; joiq sMig smwvY] qh iksih BUK;<br />

kvnu iqRpqwvY] mhW Agm ivsmwd A&ur AvsQw nUM Awp kmw ky, Awpxy pRymI jI<br />

nUM ies AvsQw dI b^iSS krn qy aus qoN A`gy hor pyRmIAW nUM (krwvn) krwaux<br />

vwly hn[ pyRmI Awpxy qoN A`gy hor pyRmIAW’qy ieh b^SIS (krnYhwru) krn vwly<br />

hn, ies qr@W dIvy qoN dIvw A`gy jgdw hI rihMdw hY] 4] XQw:- gur isKhu.gur<br />

isKu hY; pIr.pIrhu koeI[<br />

jb ApnI soBw; Awpn sMig bnweI] qb kvn mwie bwp; imqR suq BweI])<br />

aUhW sUrj nwhI cMd] Awid inrMjnu krY Anµd] Anuswr vwihgurU siqgurU swihbwn<br />

www.Gursevak.com<br />

759<br />

q`qkrw


jI ny AwpxI AnMq bRhmMf dI rcnw rcx qoN pihlW, (jb) jdoN ApnI srb<br />

ivAwpI pRkwS srUp Ajpw jwp s`cI soBw(Awpn) Awpxy ivsmwd srb ivAwpI<br />

pRkwS inrgun inrMkwr sMig nwl bnweI sI, Bwv AsMK AnMq ivsmwd pRkwS srUp<br />

inrMkwr hI inrMkwr jI Ajpw jwp rUp AwpxI soBw Awp hI bx rhy sn[ XQw:-<br />

qyrI soBw quDu; scy myry ipAwirAw] (qb) qdoN (kvn) ikhVy mwie bwp imqR(suq)<br />

spu`qR BweI sn?Bwv nhIN sn[<br />

vw mhW ivsmwd inrMkwr jI ny siqgurU swihbwn jI dy srUp’c pRgt ho ky,<br />

joiq srUp sdw suKdwqw scy soBw pwiedw] 3] Anuswr ApnI srb ivAwpI pRkwS<br />

srUp mhW ivsmwd s`cI soBw, (jb) jdoN (Awpn) Awpxy sMig bnweI hY, Bwv<br />

inrMkwr jI siqgurU swihbwn jI dy ihrdy rom 2’c Anhdu vwjY; shij suhylw]<br />

sbid Anµd kry sd kylw] Anuswr Ajpw jwp g`j rhy hn, AMdr bwhr AsMK nUr<br />

srUp Ajpw jwp vwihgurU jI ivAwpk pRkwSk ho ky, jwp sihq pRkwS dy, Awpxy<br />

suMdr s`cy ivsmwd drSn b^S rhy hn[ Awpxy srgun srUp AnMq sUrj cMd<br />

DrqIAW, kRoVW bRhmMfW dy smUh jIA jMq jwp krdy AMdr drsw rhy hn[ vwihgurU<br />

jI Awpxy srUp siqgurU swihbwn jI dy AMdr bwhr, gursbd ArQ ivsmwd pRkwS<br />

sihq drSn b^Sx rUp AwpxI soBw Awp bxw rhy hn[ XQw:- AYsI qyry drsn<br />

kI soB, Aiq Apwr ipRA AmoG; qYsy hI sMig sMq bny]) Birpuir Dwir rhI; soB<br />

jw kI] pUr smgRI; pUry Twkur kI]) myry lwln kI soBw] sd nvqn; mn rMgI<br />

soBw] siqgurU kI soBw inrMkwr bnI[ siqgurU inrMkwr srb ky DnI[ siqgurU<br />

swihbwn jI dI jdoN Acrj mhW ivsmwd aupRokq AvsQw hY[<br />

qb kvn mwie bwp; imqR suq BweI (qb) qdoN(kvn) ikhVy mwie bwp<br />

imqR(suq) spu`qR BweI hn?sB bRhm hI bRhm jI hn[ XQw:- jil Qil mhIAil<br />

pUirAw; suAwmI isrjnhwru] Aink BWiq hoie psirAw; nwnk eykMkwru])<br />

qum.pUrn pUir rhy sMpUrn; hm BI.sMig AGwey] imlq imlq.imlq imil rihAw;<br />

nwnk.khxu n jwey] 4] 6]) sBnI QWeI; rivAw Awip] Awid jugwid; jw kw vf<br />

prqwpu]) vw inrMkwr srUp siqgurU swihbwn jI ny jdoN Awpxy ipAwirAW nUM jb<br />

ApnI soBw; Awpn sMig bnweI]) kbIr.qUM qMU krqw, qU hUAw; muJ mih.rhw n hUM]<br />

jb Awpw pr kw, imit gieAw; jq dyKau.qq qU] AwpxI prm au~cI su`cI mhW<br />

ivsmwd aupRokq AvsQw b^SI hY[ (qb) qdoN (kvn) ikhVy mwie bwp imqR (suq)<br />

www.Gursevak.com<br />

760<br />

q`qkrw


spu`qR BweI hn? Bwv nhIN hn, ikauN jo vwihgurU gurU jI lUM 2’c vs cu`ky hn[ ies<br />

mhW ivsmwd inrmoh inRivkwr inrhMkwr prm au~cI su`cI inrMkwr AvsQw’c lIx,<br />

gurmuiK gurU ipAwry DrmXu`D lVidAW sMq doKIAW nUM mwridAW, fUMGy P`t shwridAW<br />

AMg 2 ktwauNidAW, h`s 2 ky iKVy m`Qy jYkwry g`jw ky Amr ShIdIAW pw rhy hn[<br />

A`gy pRymIAW nUM ieh ivsmwd AvsQw sdw leI b^S rhy hn[<br />

jh srb klw; Awpih prbIn] qh byd kqyb; khw koaU cIn]<br />

1.prmpUjnIk siqgurU swihbwn jI, koit bRhmMf dI rcnw rcx qoN pihlW, (jh)<br />

ij`Qy AibnwsI suK; Awpn Awsn] Anuswr koit bRhmMf AnMq bRhmigAwnIAW sMqW<br />

BgqW siq sMqoK SuB guxW nUM AksmwqR Awpxy’coN pRgt krn dIAW (srb) swrIAW<br />

sMpUrn(klw) SkqIAW sihq, (Awpih) Awp hI(prbIn) pRkwSmwn Ajpw jwp<br />

pwrbRhm jI sn[ (qh) iq`Qy byd kqyb (khw) ik`Qy(koaU) koeI(cIn) vIcwrdw<br />

sI?keI koit; byd purwn isimRiq Aru swsq] qy idRStmwn Akwr hI nhIN sn[<br />

vw vwihgurU jI siqgurU swihbwn jI dy srUp’c pRgt ho ky, inRivkwr Ajpw jwp<br />

’c lIx, bRhmigAwnI; sgl kI rInw] aupRokq jh srb klw; Awpih prbIn]<br />

mhW ivsmwd AvsQw nUM kmw rhy hn[ Awpxy pRymI syvkW nUM b^S rhy hn[ pRymI<br />

gursyvk jI ieh ivsmwd AvsQw A`gy b^Sdy hn[ ijvyN Bgq sUrdws swihb jI<br />

AwpxIAW AMdrlIAW A`KW nwl, siqgurU Arjndyv swihb jI dy drSn krky qy sRI<br />

muKvwk sux ky, rom 2 krky vwihgurU jI dy ismrn’c lIx ho ky, Cwif mn; hir<br />

ibmuKn ko sMgu] kyvl ie`k quk aucwr ky ivsmwd ho gey[ dyh dI su`D bu`D hI n<br />

rhI[ pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr]<br />

AvsQw’c inmK inmK; Twkur nmskwrY] Anuswr siqgurU Arjndyv swihb jI nUM<br />

nmskwrW hI nmskwrW krn l`gy[ XQw:- Awps kau; Awpih Awdysu] iqhu gux<br />

kw; nwhI prvysu] aupRokq mhW ivsmwd AvsQw’c lIx dyK ky, pwrbRhm grIb<br />

invwj]) grIb invwju.guseIAw myrw; mwQY CqRü DrY] siqgurU pRmysr jI ny ipAwry<br />

Bgq jI nUM, ies gursbd dw isropw b^iSAw, Awpxy ipAwry Bgq jI Awpxy<br />

sIs’qy ibTwey, ijs’c aun@W dI pUrn Agm ivsmwd mihmw dw kQn hY[ XQw:-<br />

swrMg mhlw 5 sUrdws siqgur pRswid] hir ky sMg; bsy hir lok] qnu mnu<br />

Arip.srbsu sBu AripE; And shj Duin Jok] 1] rhwau] drsnu pyiK.Bey<br />

inribKeI; pwey hY sgly Qok] Awn bsqu isau, kwju n kCUAY; suMdr bdn<br />

www.Gursevak.com<br />

761<br />

q`qkrw


Alok]1] isAwm suMdr qij.Awn ju cwhq; ijau kustI qin jok] sUrdws mnu pRiB<br />

hiQ lIno; dIno iehu prlok]<br />

2.(qh) iq`Qy Bgq sUrdws jI dI vwihgurU jI’c lIxqw vwlI pUrn Agm<br />

ivsmwd AvsQw’c byd kqyb(khw) ik`Qy(koaU) koeI(cIn) vIcwrdw hY?ikauN jo<br />

Bgq mhWpurS dy rom 2 AMdr, jh srb klw; Awpih prbIn] vwihgurU jI vs<br />

ky, Awpxw jwp Awp kr rhy hn[ gursyvk nUM sRIr dI su`D bu`D hI nhIN[ Awpxy<br />

ipAwry Bgq jI nUM vwihgurU mh`lw pihlw jI Awpxy AnykW srgun srUp Dwr ky<br />

drSn b^S rhy hn[ ieauN siqgurU dsy pwiqswh jI Awpxy AnykW srUp Dwr ky,<br />

Awpxy ipAwry BgqW nMU drSn b^Sdy rihMdy hn[ ies leI byd kqyb nUM iqAwg ky,<br />

bydu bfw; ik jhW qy AwieAw] Anuswr ijn@W’coN byd kqyb pRgty hn, aun@W’c lIx<br />

hox leI &urmw rhy hn:- byd kqyb ibKY; hir nwhI] jwn lyhu hir jn; mn<br />

mwhI]) ijn mq; byd kqybn iqAwgI] pwrbRhm ky; Bey AnurwgI]<br />

jb Awpn Awpu; Awip auir DwrY] qau sgn Apsgn; khw bIcwrY]<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn jI AwpxI AnMq bRhmMf dI rcnw rcx qoN<br />

pihlW, jh joiq srUpI; joiq sMig smwvY] Anuswr(jb) jdoN Anq klwvwn<br />

ivAwpk nwnk; Twkur Agm Apwr] pRkwS srUp inrgun bRhm jI Awpxy(auir)<br />

AMdr (Awpn) Awpxy Awpu nUM Awip hI(DwrY) Dwr rhy sn[ (qau) qdoN<br />

sgn(Apsgn) kusgn dw vIcwr(khw) ik`Qy koeI(bIcwrY) vIcwrdw sI? ikauN jo<br />

idRStmwn Akwr hI nhIN sI[<br />

vw AYsy ivsmwd inrMkwr jI, siqgurU swihbwn jI dy AMdr bwhr rom 2<br />

ihrdy’c, Ajpw jwp rUp koit pRkwS srUp swiKAwq ho rhy hn[ ies leI gurU<br />

pRmysr jI sgn Apsgn dI vIcwr nhIN krdy, Bwv inrgun bRhm jI, gurU<br />

Avqwr’c pRgt ho ky aupRokq AvsQw nUM kmw rhy hn[ vw siqgurU swihbwn jI<br />

nwnk, syvku soeI AwKIAY; jo isru Dry auqwir] Anuswr isr Arpx vwly Awpxy<br />

pRymI gursyvk jI dy ihrdy’c vs ky , ieh ivsmwd prm au~cI AvsQw b^Sdy hn[<br />

pRymI gursyvk jI A`gy b^Sdy hn[ pRymI syvk jI sIs kurbwn krn l`igAW , AMg 2<br />

ktwaux l`igAW, (qau) qdoN sgn(Apsgn) kusgn dw vIcwr(khw) ik`Qy(bIcwrY)<br />

vIcwrdy hn? EQy idRStmwn Akwr hI nhIN hn?so AsMK nUr qyz pRkwS Anq<br />

klwvwn ivsmwd ivAwpk ikRpw srUp gurU jI dy crn-kmlW’c lIx ho ky, fr<br />

www.Gursevak.com<br />

762<br />

q`qkrw


Brm vihm sgn kusgn joiqS vIcwr iqAwgxw[ jdoN mn kusgn klpy, qdoN<br />

prmpUjnIk vwihgurU vwihgurU dsW pwiqswhW jI dy nwm, gurU jI dI ShIdI<br />

kurbwnI jpxI, inhwl hovxw jI[<br />

jh Awpn aUc; Awpn Awip nyrw] qh kaun Twkuru; kaunu khIAY cyrw]<br />

inrgun bRhm jI kyvl Awpy Awp hn[ siqgurU swihbwn jI AwpxI rcnw rcx qoN<br />

pihlW, (jh) ij`Qy iqMnW guxW AOguxW ivkwrW qoN(aUc) au~cy, (Awpn) Awpxy inrgun<br />

srUp’c(Awpn) Awpxy Awip’c Awp hI lIx, (nyrw) nyVy qoN nyVy AnMq pRkwS<br />

Anqklw sihq inrgun hI inrgun sn, idRStmwn Akwr hY hI nhIN sn[ (qh)<br />

iq`Qy kaun(Twkuru) mwlk qy kaunu(cyrw) cylw (khIAY) khIey? vw vwihgurU jI<br />

siqgurU swihbwn jI dy srUp’c ies prm au~cI su`cI mhW Agm ivsmwd AvsQw nUM<br />

kmw ky, drsw rhy hn[ ijvyN prm pUjnIk mh`lw dsvW jI, gurbwxI gurU mrXwdw<br />

bRhmigAwn AMimRq dI SuB dwq b^S ky, pMjW ipAwirAW dy snmuK h`Q joV isr<br />

JukwA ky, v`fy dwqy jI huMidAW mMgqy bx ky , AMimRq dI dwq mMg ky, Ck rhy hn[<br />

Awp jI ieh ivsmwd AvsQw Awpxy syvk nUM A`gy b^Sdy hn[ gurU jI dI AiDk<br />

qoN AiDk v`fI vifAweI hY, jo gurU jI dy syvk BI A`gy ieh AvsQw b^Sdy hn[<br />

(qh) iq`Qy kaun(Twkuru) mwlk qy kaunu(cyrw) cylw(khIAY) khIey?sBu goibMdu hY;<br />

sBu goibMdu hY] goibMd ibnu; nhI koeI] Anuswr gurU pRmysr jI Awp gurU huMidAW,<br />

Awpxy hI cyilAW dy cyly bx ky, gurU jI dy murId bxn nUM bhuq v`fI vifAweI dy<br />

rhy hn[ XQw:- vh pRgitE.mrd AgMmVw; vrIAwm iekylw[ vwhu vwhu gur goibMd<br />

isMG; Awpy guru cylw]) qh; swc inAwie inbyrw] aUhw sm Twkuru; sm cyrw]) Awpy<br />

hI rwjn.Awpy hI rwieAw; kh kh Twkuru.kh kh cyrw] pwpI, Twkur bx ky,<br />

AwpxI vifAweI Awp krn krwaux’c suK mMndw hY, v`fypuxy hMgqw dw AiBAws<br />

krky Kpdw hY[ vifAweI nUM hI Awpxw AwDwr mMndw hY, pr gurU pRmysr jI nUM,<br />

ieik inrMkwrI; nwm AwDwir] Anuswr nwm gurbwxI dw hI AwDwr hY[ duinAwvI<br />

vifAweI nUM JU`TI mMn ky, gurU jI dy cyry ZRIb Zulwm dwsn dws bnx dw aupdyS<br />

b^Sdy hn[ ijs krky vwihgurU jI’c lIxqw hovy[ XQw:- srb kI ryx; hovIjY]<br />

Awpu imtwie; imlIjY]) qau dyvwnw jwxIAY; jw swihb Dry ipAwru] mMdw jwxY Awp<br />

kau; Avru Blw sMswru]) sgl sMqn pih; vsqu iek mWgau] krau ibnMqI; mwnu<br />

iqAwgau] vwir vwir.jweI lK vrIAw; dyhu sMqn kI DUrw jIau] so vwihgurU gurU<br />

www.Gursevak.com<br />

763<br />

q`qkrw


jI ny Awpxy syvk dI, Twkur bnx dI ie`Cw hI myt idqI hY[ mhwn b^iSS krky<br />

gurU jI dy dwsn dws bx ky, inhwl 3 hox dI idRVqw pRp`kqw b^SI hY[ XQw:-<br />

CCw; Cohry dws qumwry] dws dwsn ky; pwnIhwry] CCw; Cwru hoq qyry sMqw] ApnI<br />

ik®pw krhu; BgvMqw]) pihlw mrxu kbUil; jIvx kI Cif Aws] hohu sBnw kI<br />

ryxukw; qau Awau hmwrY pwis]) jau qau; pyRm Kylx kw cwau] isru Dir qlI; glI<br />

myrI Awau] iequ mwrig; pYru DrIjY] isru dIjY; kwix n kIjY]<br />

ibsmn ibsm; rhy ibsmwd] nwnk.ApnI giq; jwnhu Awip] 5]<br />

prmpUjnIk pRkwS srUp vwihgurU siqgurU nwnk dyv Drin ggn nv KMf mih; joiq<br />

sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prmpUjnIk<br />

mh`lw pMjvW swihb jI &urmwauNdy hn:- pRIqm; pRym Bgiq ky dwqy]) srgun<br />

inrgun inrMkwr; suMn smwDI Awip] Awpn kIAw nwnkw; Awpy hI iPir jwip] 1]<br />

Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr DMn siqgurU rwmdws swihb jI, qumrI giq<br />

imiq; qum hI jwnI]) ApnI giq imiq; jwnhu Awpy] Anuswr Awp jI ApnI srb<br />

ivAwpI Ascrj Agm Apwr mhW ivsmwd, gurmuiK; roim roim hir iDAwvY]<br />

gurmuiK(giq) AvsQw nUM Awip hI(jwnhu) jwxdy hoN jI, ikauN jo, jb ApnI soBw;<br />

Awpn sMig bnweI] qb kvn mwie bwp; imqR suq BweI]) jh srb klw; Awpih<br />

prbIn] qh byd kqyb; khw koaU cIn]) jb Awpn Awpu; Awip auir DwrY] qau<br />

sgn Apsgn; khw bIcwrY]) jh Awpn aUc; Awpn Awip nyrw] qh kaun Twkuru;<br />

kaunu khIAY cyrw] ies srb ivAwpI mhW Agm Apwr ivsmwd AvsQw’c hr<br />

smyN, (ibsmwd) Ascrj qoN (ibsm) Ascrj, (ibsmn) Ascrj ho rhy hoN jI[<br />

XQw:- sKI shylI rwm rMig rwqI; mn qn ieC pujwey] nwnk Acrju.Acrj isau<br />

imilAw; khxw kCU n jwey]) khu kbIr.gUMgY guVu KwieAw; pUCy qy.ikAw khIAY])<br />

ibsmn ibsm; Bey ibsmwd] ijin bUiJAw; iqsu AwieAw sÍwd]) vwhu vwhu scy<br />

pwiqswh; qU scI nweI] siqgurU swihbwn jI ny ies AvsQw dI dwiq Awpxy pRymI<br />

nUM, pRymI ny A`gy qoN A`gy b^SI hY] 5]<br />

jh ACl ACyd; AByd smwieAw] aUhw; iksih ibAwpq mwieAw] Akwr<br />

Akwr nUM k`tdw ivMn@dw CLdw hY, sB AkwrW dy krqy, Ajpw jwp inrMkwr Akwl<br />

purK ujI, AkwrW nUM rc ky, Awpxy hukm BY’c clwauNdy hn[ XQw:- BY ivic; joD<br />

mhwbl sUr] BY ivic; Awvih jwvih pUr] sgilAw Bau; iliKAw isir lyKu]<br />

www.Gursevak.com<br />

764<br />

q`qkrw


nwnk; inrBau inrMkwru scu eyku] 1]) hukmY AMdir.sBu ko; bwhir hukm n koie]<br />

nwnk.hukmY jy buJY; q haumY khY n koie] 2]) DrqI aupir kot gV; kyqI geI<br />

vjwie] jo.Asmwin n mwvnI; iqn nik nQw pwie]) siqgurU swihbwn jI AwpxI<br />

rcnw rcx qoN pihlW, Awpxy ivAwpk Ajpw jwp inrgun srUp’c(jh) ij`Qy<br />

(ACl) CL qoN rihq ivAwpk sn, hn, Bwv ivAwpk pRkwSk Acwh AmMg dwqy<br />

inrml krqy hoxy krky, Awp jI’c koeI CL nhIN, ies leI Awp iksy nwl CL<br />

nhIN krdy, nw hI Awp jI nUM koeI CL skdw hY, (ACyd) k`tx qoN rihq ivAwpk<br />

hn, Bwv ivAwpk hoxy krky, Awp jI nUM koeI k`t nhIN skdw, Awp iksy nUM nhIN<br />

k`tdy, (AByd) ivMn@x qoN rihq ivAwpk hn, Bwv ivAwpk hoxy krky Awp jI nUM<br />

koeI ivMn@ nhIN skdw, Awp BI iksy nUM nhIN ivMn@dy, jh joiq srUpI; joiq sMig<br />

smwvY] Anuswr Awpxy inrgun srUp’c Awpxy Awp’c Awp hI(AByd) (A+Byd)<br />

(Byd) Prk qoN(A) rihq (smwieAw) smw rhy sn[ ijvyN mMdr’c dIvw pRkwSdw hY,<br />

iqvyN inAwiek, vwihgurU jI nUM ie`k dysI mMndy hn, pr vwihgurU jI ie`k dysI nhIN<br />

hn[ dIvy dy cwnx A`gy El@w ho skdw hY, k`itAw ivMin@AW jw skdw hY, pr<br />

vwihgurU jI ik srbqR dysY] Anuswr Anq klwvwn srb ivAwpk inry pRkwS hI<br />

pRkwS jh ACl ACyd AByd smwieAw] srUp sn[ (aUhw) au~Qy mwieAw(iksih)<br />

iks nUM(ibAwpq) ivAwpdI cuMbVdI sI?<br />

vw AYsy ACl ACyd AByd Agm Apwr mhW ivsmwd srb ivAwpI Ajpw<br />

jwp inrMkwr jI siqgurU swihbwn jI dy srUp’c pRgt ho ky, aupRokq mhW ivsmwd<br />

AvsQw nUM kmw ky, mwieAw qoN inrlyp rhy hn[ Awpxy pRymIAW nUM ies AvsQw dI<br />

b^iSS kr rhy hn[ jau qnu cIrih; AMig n morau] ipMfu prY; qau.pRIiq n qorau]<br />

Anuswr gurU ipAwry AMg 2 ktwauNidAW jh ACl ACyd AByd smwieAw] AvsQw<br />

kmw ky idKw rhy hn[ gursyvk jI ieh AvsQw A`gy b^S rhy hn[ (aUhw) au~Qy,<br />

jh; iJilimilkwru idsMqw] qh; Anhd sbd bjMqw] AvsQw’c(iksih) iks<br />

pRymI gursyvk dy syvk nUM mwieAw(ibAwpq) ivAwpdI cuMbVdI hY, ikauN jo gurU pRymI<br />

jI, hir ky sMg; bsy hir lok] qnu mnu Arip.srbsu sBu AripE; And shj<br />

Duin Jok] AvsQw’c lIx Awpxy gurU pRIqm jI dy snmuK iKVy m`Qy , pUrn<br />

bRhmigAwnI bwbw mnI isMG swihb jI bMd 2 ktvw rhy hn[ k`ty bMd 2’coN sRI<br />

suKmnI swihb jI dw pUrIAW lgW lw ky SuD aucwrn ho irhw hY[ mInu pkir.PWikE<br />

www.Gursevak.com<br />

765<br />

q`qkrw


Aru kwitE; rWiD kIE bhu bwnI] KMf KMf kir Bojnu kIno; qaU.n ibsirE pwnI]<br />

(krv`qu) Awsw] krvqu Blw; n krvt qyrI] lwgu gly; sunu ibnqI myrI] 1] hau<br />

vwrI; muKu Pyir ipAwry] krvtu dy; mokau kwhy kau mwry] 1] rhwau] jau qnu<br />

cIrih; AMig n morau] ipMfu prY; qau.pRIiq n qorau] 2] hm qum bIcu; BieE nhI<br />

koeI] qumih su kMq; nwir hm soeI] 3] khqu kbIru; sunhu ry loeI] Ab qumrI;<br />

prqIiq n hoeI]<br />

Awps kau; Awpih Awdysu] iqhu gux kw; nwhI prvysu] 1.vwihgurU jI AwpxI<br />

AnMq bRhmMf dI rcnw rcx qoN pihlW, AibnwsI suK; Awpn Awsn] AsMK AnMq<br />

pRkwS srUp Ajpw jwp inrMkwr jI jl Ql mwhy; Awpih Awp] AwpY jphu;<br />

Awpnw jwpu] Anuswr Awpxw jwp Awp kridAW, ij`Qy(Awps) Awpxy Awp(kau)<br />

nUM(Awpih) Awp hI(Awdysu) nmskwr hI nmskwr kr rhy sn, iq`Qy(iqhu) iqMnW<br />

(gux) guxW(kw) dw(prvysu) dwKlw nwhI sI[ vw AsMK AnMq srb klw BrpUr<br />

pRB; ibrQw jwnnhwr] mhW ivsmwd nUro nUr nUr hI nUr, jb Awpn Awp Awip<br />

pwrbRhm] Ajpw jwp vwihgurU jI siqgurU swihbwn jI dy Avqwr’c, ieh mhW<br />

Agm ivsmwd AvsQw kmw ky idKw rhy hn[ vwihgurU mh`lw nOvW jI lohy dy qMg<br />

ipMjry’c iq`Ky ik`lW ivckwr bYTy , Awps kau; Awpih Awdysu] kr rhy hn[ Awpxy<br />

ipAwry is`KW nUM ieh AvsQw b^SI hY[ gur kI mUriq; mn mih iDAwnu] Anuswr<br />

BweI dieAwlw jI, vwihgurU mh`ly nOvyN jI dy idRV pRp`k iDAwn’c Afol au~bldI<br />

dyZ’c bYT rhy hn[ so prmvIr ShId jI dy mhW ivsmwd Acrj srUp’c (iqhu)<br />

iqMnW(gux) guxW kw(prvysu) dwKlw nwhI hY, Bwv rwjsI qwmsI sWqkI suAwd<br />

ivkwr vYr inMdw AOguxW rUpI mwieAw nhIN hY[ XQw:- rUpu n ryK.n rMgu ikCu; iqRhu<br />

gux qy.pRB iBMn] iqsih buJwey nwnkw; ijsu hovY su pRsMn] 1]<br />

2.srb ivAwpI mhW 3 ivsmwd Anq klwvwn pRym Bwvnw dy ArQ:-<br />

prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU Arjndyv mhwrwj swihb jI, srb<br />

ivAwpI ivsmwd Ajpw jwp inrgun inrMkwr s`cy joqI srUp pwrbRhm pUUrn bRhm<br />

jI dy srgun srUp, pUrn gurU Avqwr jI hn[ Awp jI Awpxy inrgun inrMkwr<br />

Aibnws Ajpw jwp Twkur AsMK qyz pRkwS duAwrw, AsMK sUrjW cMdRimAW qwirAW<br />

ibjlIAW AgnIAW titAwixAW, AnMq bRhmMf dI AwpxI rcI rcnw nUM, hr smyN<br />

pRkwS rhy hn[ ieh swry Akwr Awp jI dI prmpiv`qR joiq nwl hr smyN Awp jI<br />

www.Gursevak.com<br />

766<br />

q`qkrw


dy BY’c, bVI hI qyzI nwl mrXwdw’c koRVW kohW cldy hn[ XQw:- BY ivic sUrju;<br />

BY ivic cMdu] koh kroVI clq; n AMqu]) iKn mih; Qwip auQwpnhwrw] AMqu nhI<br />

ikCu; pwrwvwrw] Anuswr Awp jI ny Awpxy inrgun srUp’coN, AnMq bRhmMf dI<br />

rcnw Aks mwqR rcidAW, dyr nhIN lweI[ XQw:- koit ibsn; kIny Avqwr]<br />

koit bRhmMf; jw ky DRmswl] koit mhys; aupwie smwey] koit bRhmy; jgu swjx<br />

lwey] 1] AYso DxI; goivMdu hmwrw] brin n swkau; gux ibsQwrw]) pwqwlw<br />

pwqwl lK; Awgwsw Awgws] dI rcnw dw bhuq v`fw ivsQwr hY[ Awp jI ny<br />

inrml inrml.sUcw sUco; sUcw sUco sUcw] AMq n AMqw.sdw byAMqw; khu nwnk.aUco<br />

aUcw] Ajpw jwp gihr gMBIr dieAwl ikRpwl joqI srUp, ivAwpk ivsmwd<br />

inrml su`cy s`cy pRkwS’c, AnMq bRhmMf dI rcnw itkwA ky r`KI hoeI hY[ Awp jI<br />

Awpxy inrgun srUp duAwrw Epiq prlau; iKn mih krqw] Awip Alypw; inrgunu<br />

rhqw]) bhu byAMq; aUc qy aUcw] nwnk Awps kau; Awpih phUcw] 6] Awp jI<br />

srb ivAwpI ivsmwd mskIn AvsQw’c lIx, hux au~bldI dyZ’c bYT rhy hn[<br />

ieh jo A`gy srb ivAwpI ivsmwd inmRqw hlImI grIbI dy prmwx hn, ieh Awp<br />

jI ny Awp kmwey hn:- kWKI; eykY drs quhwro] nwnk aun sMig; moih auDwro] 1])<br />

sy ismrih; ijn Awip ismrwey] nwnk qw kY; lwgau pwey] 3]) pRB jI bsih;<br />

swD kI rsnw] nwnk jn kw; dwsin dsnw] 4]) ismrn qy lwgy; ijn Awip<br />

dieAwlw] nwnk jn kI; mMgY rvwlw] 5]) ismrih sy jn; ijn kau pRB<br />

mieAw] nwnk iqn jn; srnI pieAw] 7]) gur kI mihmw.Agm hY; ikAw kQY.<br />

kQnhwru] 3] Anuswr Awp jI dI mihmw Awp jI nUM hI bx AwauNdI hY[ XQw:-<br />

swD kI soBw; swD bin AweI] nwnk swD pRB; Bydu n BweI]) bRhmigAwnI kI<br />

soBw; bRhmigAwnI bnI] nwnk bRhmigAwnI; srb kw DnI] 8] 8]<br />

mh`lw pMjvW jI hux sVdI bldI m`cdI loh’qy KV@ rhy hn[ Awp jI nUM<br />

mh`lw pihlw mh`lw 2 mh`lw 3 mh`lw 4 Awpxy AnykW srb ivAwpI ivsmwd<br />

srgun srUp dy suMdr s`cy drSn b^S rhy hn[ Awp jI AnMq bRhmMf dI rcnw’c<br />

Awpxy ipAwry BgqW nUM srgun srUp Dwr ky, drSn b^S rhy hn[ AMdr bwhr<br />

srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] inrgun bRhm jI dI pUrn swiKAwqqw<br />

b^S rhy hn[ ihrdy’c Ajpw jwp b^S ky ipAwry BgqW dy irdy’coN muK’c AMimRq<br />

bRhmwnMd rs Byj rhy hn[ byAMq ipAwirAW dI APur smwDI l`g rhI hY[ ijvyN<br />

www.Gursevak.com<br />

767<br />

q`qkrw


Awp jI dy SuB s`cy drSn krky Bgq sUrdws jI dI l`gI[ Awp jI dy srb<br />

ivAwpI ivsmwd suMdr mnohr drSn krky AnMq ipAwirAW nUM gurbwxI Awp jI dy<br />

AsqoqR Pur rhy hn[ srb ivAwpI ivsmwd ivsmwdqweI hY, jo Awp jI dy Akwl<br />

drSn krky, kohVI sqy blvMf sqwrW B`tW nUM gurbwxI PurI[<br />

Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI;<br />

guru Arjunu prqK´ hir] prmpUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI hux gurmuiK shj<br />

smwD A&ur Acrj ivsmwd Ajpw jwp bRhm jI ’c lIx, au~bldI dyZ’c bYT rhy<br />

hn[ Awp jI dy AMdr bwhr AsMK pRkwS nUr hI nUr hn jI[ XQw:- jh;<br />

iJilimilkwru idsMqw] qh; Anhd sbd bjMqw]) AMqir suMnM.bwhir suMnM ; iqRBvx<br />

suMn msuMnM] cauQy sMunY jo nru jwxY; qw kau.pwpu n puMnM]) suMn smwiD; Anhq qh<br />

nwd] khnu n jweI; Acrj ibsmwd]) rihdy guru drIAwau ivic; mIn kulIn hyqu<br />

inrbwxI[ drsnu dyiK pqMg ijau; joqI AMdir joiq smwxI[ sbdu suriq ilv<br />

imrg ijau; BIV peI.iciq Avru n AwxI[ crx kvl imil Bvr ijau; suK sMpt<br />

ivic rYix ivhwxI[ gur aupdys n ivsrY; bwbIhy ijau AwK vKwxI[ gurmuiK suK<br />

Plu iprm rsu; shj smwiD swDsMig jwxI[ gur Arjn ivthu; kurbwxI] Awp jI<br />

dy AMdr Anhd sbd v`j rhy hn[ XQw:- Anhd sbdu; vjY idnu rwqI] Aivgq<br />

kI giq; gurmuiK jwqI]) pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw;<br />

AMqu n pwr] Awp jI nUM hr smyN q`qW’coN jwp sux irhw hY[ XQw:- ismrY; DrqI<br />

Aru Awkwsw] ismrih; cMd sUrj guxqwsw] paux pwxI bYsMqr ismrih; ismrY<br />

sgl aupwrjnw] Awp jI nUM vwihgurU mh`lw pihlw jI mh`lw dUjw jI mh`lw qIjw<br />

jI mh`lw cOQw jI Awpxy AnykW srUp Dwr ky, suMdr srb ivAwpI ivsmwd drSn<br />

b^S rhy hn[ Awp jI dI pUrn ivsmwd s`cI aujl joiq, joqI srUp Ajpw jwp<br />

pUrn bRhm jI’c smwA rhI hY[ XQw:- drsnu dyiK.pqMg ijau; joqI AMdir joiq<br />

smwxI[) nmskwr; qw kau lK bwr] iehu mnu dIjY; qw kau vwir]) bRhmigAwnI<br />

kau; sdw Adysu]) gurdyv siqguru pwrbRhmu prmysru; gurdyv nwnk hir nmskrw]<br />

1]) Awid gur ey; nmh] jugwid gur ey; nmh] siqgur ey; nmh] sRI gurdyv ey;<br />

nmh]) guru syvau, kir nmskwr] Awju hmwrY, mMglcwr]) siqguru dieAw<br />

iniD.mihmw AgwiD boiD; nmo nmo nmo nmo.nyiq nyiq nyiq hY]) sdw sdw, siqgur<br />

nmskwr] gur ikrpw qy; gun gwie Apwr]) guru pUrw; nmskwry] pRiB; sBy kwj<br />

www.Gursevak.com<br />

768<br />

q`qkrw


svwry]) Awdysu iqsY Awdysu] Awid AnIlu Anwid Anwhiq; jugu jugu eyko vysu]<br />

Anuswr Awp jI Ajpw jwp gurU Akwl purK jI nUM rom 2 krky inmK inmK,<br />

Twkur nmskwrY] Anuswr nmskwrW hI nmskwrW kr rhy hn[ AYsI srb ivAwpI<br />

ivsmwd Ajpw jwp inrivkwr inrMkwr AvsQw’c nmskwr krwaux dI ie`Cw<br />

nhIN[<br />

hn@yry’c, Eie ju dIsih; AMbir qwry] AkwS’c sMGxy Axigxq qwry idsdy<br />

hn, Awp jI ny Awpxy prmpUjnIk s`cy inrml inrvYr inrgun bRhm srUp’coN,<br />

kotwn koit AsMK AnMq suMdr sohxy AMbr, qwry mMfl sUrj cMd AgnIAW titAwxy<br />

ibjlIAW pRgt kIqIAW hn[ ien@W dy Aks, AnMq smuMdRW dirAwvW cSimAW<br />

s`qrMgIAW pINGW hIry jvwhrwqW, sISy, qRyl vrKw dIAW bUMdW’qy pY rhy hn, Awp<br />

jI Awpxy prm-pwk inrgun Ajpw jwp srUp jI’coN, ien@W nUM hr smyN pRkwS rhy<br />

hn[ smUh suMdr sohxy qwry mMflW AMbrW sUrj cMd AgnIAW titAwxy ibjlIAW<br />

Aqy ijn@W’qy Aks pY rhy hn, aun@W qy AksW qy Awpxy srgun srUp AnMq bRhmMf dy<br />

pswry smyq, vwihgurU inrgun bRhm jI nmskwr kridAW hr smyN jp rhy hn,<br />

DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurU , kuil soFI gur rwmdws<br />

qnu; Drm Dujw.Arjunu hir Bgqw] swihb jI DMn hn!kilXug nUM gurU mrXwdw<br />

gurbwxI ipAwrI is`KI b^Sx leI Awp jI au~bldI dyZ’c bYT rhy hn, hux m`cdy<br />

2 ryqy’qy bYT ky m`cdw 2 ryqw Awpxy prmpivqR SuB s`cy mhwn praupkwrI sIs’qy<br />

puAw rhy hn, hux sVdI bldI m`cdI loh’qy KV@ rhy hn[<br />

jh eykih eyk; eyk BgvMqw] qh kaunu AicMqu; iksu lwgY icMqw] siqgurU<br />

swihbwn jI AwpxI rcnw rcx qoN pihlW, (jh) ij`Qy Ajpw jwp srUp(eyk<br />

BgvMqw) ie`k vwihgurU(eyk BgvMqw) kyvl ie`k vwihgurU(eykih.BgvMqw) ie`k<br />

vwihgurU jI, iKmw DIrj sihnSIlqw inmRqw gRIbI, inRivkwrqw inrvYrqw auqpqI<br />

pwlxw lYAqw inrlypqw Awid AnMq SuB guxW dIAW srb ivAwpI ivsmwd Anq<br />

klW sihq, Awps kau; Awpih Awdysu]) jh joiq srUpI; joiq sMig smwvY]) pUrn<br />

pUir; rihE pRBu ibAwip]) qum pUrn.pUir rhy sMpUrn; Anuswr lbw lb BrpUr<br />

ivAwpk ho rhy sn[ (qh) iq`Qy kaunu(AicMqu) icMqw qoN rihq sI qy iksu nUM icMqw<br />

(lwgY) l`gdI sI? Awp hI gurU Avqwr’c lohy dy qMg ipMjry’c iq`Ky ik`lW ivckwr ,<br />

Ajpw jwp’c lIx jh eykih eyk; eyk BgvMqw] Agm mhW Agm ivsmwd AvsQw<br />

www.Gursevak.com<br />

769<br />

q`qkrw


Awp kmw ky, Awpxy pRymI is`KW nUM b^S rhy hn[ BweI sqIrwm jI ies ivsmwd<br />

AvsQw’c lIx, rUM’c lpyty sV rhy ShIdI pw rhy hn, (qh) iq`Qy kaunu(AicMqu)<br />

icMqw qoN rihq hY qy iksu nUM icMqw(lwgY) l`gdI hY?Bwv nhIN l`gdI[ XQw:- icMq<br />

AicMqw; sglI geI] pRB nwnk nwnk nwnk meI] gurU pRymI is`K A`gy ieh<br />

AvsQw b^Sdy hn[<br />

jh Awpn Awpu; Awip pqIAwrw] qh kaunu kQY; kaunu sunnYhwrw] siqgurU<br />

swihbwn jI AwpxI rcnw rcx qoN pihlW, (jh) ij`Qy iKmw sihnSIlqw gRIbI<br />

Awid srb ivAwpI ivsmwd SuB guxW dIAW Anq klW sihq, Ajpw jwp srUp,<br />

jh inrml purKu; purK piq hoqw]) inrml inrml.sUcw sUco; sUcw sUco sUcw] AMq<br />

n AMqw, sdw byAMqw; khu nwnk.aUco aUcw] inry nUr pRkwS srUp inrgun bRhm<br />

jI(Awpn) Awpxy jwp pRkwS’c Awpu lIx, Awip hI(pqIAwrw) pRsMn mhW Agm<br />

ivsmwd ie`k rs pRkwS srUp inrgun hI inrgun sn[ (qh) iq`Qy kaunu(kQY) kQn<br />

krdw sI?qy kaunu(sunnYhwrw) sunx vwlw sI?vwihgurU jI’c lIxqw qoN ibnw hMgqw<br />

sihq kihx sunx kMm krn’c qwkq ibArQ jWdI hY[ XQw:- jb ieh jwnY; mY<br />

ikCu krqw] qb lgu; grB join mih iPrqw]) vwhu vwhu scy pwiqswh; qU scI<br />

nweI] prmpUjnIk gurU ipqw jI Awpxy ipAwry syvk jI dI pUrn hMgqw myt ky,<br />

pUrn vwihgurUu jI’c sdw lIxqw srb ivAwpI ivsmwdqweI b^Sdy hn[ vw<br />

siqgurU swihb jI au~bldI dyZ’c bYT ky, jh Awpn Awpu; Awip pqIAwrw] qh<br />

kaunu kQY; kaunu sunnYhwrw] mhW Agm srb ivAwpI mhW ivsmwd AvsQw’c<br />

lIx, jl Ql mwhy; Awpih Awp] AwpY jphu; Awpnw jwpu] Anuswr Ajpw jwp<br />

jpdy hn, AMdr bwhr AsMK AnMq pRkwS srUp ivsmwd Ajpw jwp bRhm hI bRhm<br />

jI’c lIx hn[ Awip kQY; Awip sunnYhwru] dI AvsQw’c lIx sMswr dy Bly leI<br />

gurbwxI gurU mrXwdw gurmiq is`iKAw aucwrdy hn[ BwvyN KMf bRhmMf byAMq;<br />

auDwrxhwirAw] srb`q dw Blw krdy hn, iPr BI hMgqw dI bjwey srb ivAwpI<br />

ivsmwd GxI qoN GxI gRIbI dy bcn hI aucwrdy hn[ XQw:- kbIr kUkru.rwm ko;<br />

muqIAw myro nwau] gly hmwry jyvrI; jh iKMcY qh jwau]) hm kUkr; qyry drbwir]<br />

Baukih AwgY; bdnu pswir]) mn quAwnw; qU kudrqI AwieAw] sg nwnk.dIbwn<br />

msqwnw; inq cVY svwieAw]) jyqw smuMdu swgru nIir BirAw; qyqy Aaugx hmwry]<br />

dieAw krhu.ikCu imhr aupwvhu; fubdy pQr qwry]) mwgau dwnu.ik®pwl ik®pw iniD;<br />

www.Gursevak.com<br />

770<br />

q`qkrw


myrw muKu, swkq sMig.n jutsI ry] jn nwnk.dws dws ko krIAhu; myrw mUMfu.swD<br />

pgw hyiT rulsI ry]) hm AMDuly AMD.ibKY ibKu rwqy ; ikau cwlh.gur cwlI] sqguru<br />

dieAw kry suKdwqw; hm lwvY Awpn pwlI] 1] Anuswr aupRokq AvsQw nUM gurU jI<br />

ny kmwauxw bhuq v`fI kmweI hY[ Awpxy is`K’qy ies AvsQw dI b^iSS krnI hor<br />

BI v`fI vifAweI hY[ pRymI is`K jI ny A`gy b^iSS krnI hor BI mhW Agm<br />

ivsmwd v`fI qoN v`fI kmweI hY[ XQw:- isiD bolin suB bcn; Dnu nwnk qyrI vfI<br />

kmweI[<br />

bhu byAMq; aUc qy aUcw] nwnk Awps kau; Awpih phUcw] 6] vwihgurU<br />

siqgurU nwnk dyv jI &urmwauNdy hn:- vwihgurU jI, n kwmM.n kRoDM; n loBM.n mohM])<br />

rUpu n ryK.n rMgu ikCu; iqRhu gux qy.pRB iBMn] iqsih buJwey nwnkw; ijsu hovY su<br />

pRsMn] Anuswr ivkwrW AOguxW qoN(bhu) bhuq byAMq (aUc) au~icAW qy(aUcw) au~cy<br />

hn[ XQw:- inrml inrml.sUcw sUco; sUcw sUco sUcw] AMq n AMqw.sdw byAMqw;<br />

khu nwnk.aUco aUcw]) Aiq aUcw; qw kw drbwrw] AMqu nwhI ikCu; pwrwvwrw])<br />

kih kbIr.rwjw rwm n Cofau; sgl aUc qy aUcw] vw jh ACl ACyd; AByd<br />

smwieAw]) Awps kau; Awpih Awdysu]) jh eykih eyk; eyk BgvMqw]) jh Awpn<br />

Awpu; Awip pqIAwrw] mhW Agm ivsmwd ikRpw inDwn vwihgurU jI ny Awpxy<br />

Ajpw jwp inrgun srUp jI’coN, AnMq bRhmMf dw pswrw pRgt krky, ies nUM<br />

Awpxy’c itkwA ky r`iKAw hY[ AnMq AkwSW dI aucweI dw koeI BI AMq nhIN,<br />

ien@W nUM Awpxy’c itkwA ky r`Kx vwly, AOguxW ivkwrW dyviqAW AvqwrW pYgMbrW<br />

c`kRvrqI bwdSwhW bRhmw ivSnUM iSv jI qoN, (bhu) bhuq byAMq(aUc) au~icAW qy<br />

BI(aUcw) au~cy hn[ pUrn gurU Avqwr ’c pRgt ho ky, srb kI ryx; hovIjY] Awpu<br />

imtwie; imlIjY] Anuswr swirAW dI crn-DUV bx ky, (Awps) Awpxy Agm<br />

Apwr pUrn ivsmwd Ajpw jwp inrMkwr srUp(kau) nUM (Awpih) Awp hI(phUcw)<br />

phuMc rhy hn] 6] XQw:- hrK AnMq; sog nhI bIAw] so Gru; guir nwnk kau<br />

dIAw]<br />

jh Awip ricE; prpMcu Akwru] iqhu gux mih; kIno ibsQwru] {jb Akwru<br />

iehu; kCu n idRstyqw]) jb ies kw; brnu ichnu n jwpq]) jb DwrI; Awpn suMn<br />

smwiD]) jb Awpn Awp; Awip pwrbRhm]) jb hovq; pRB kyvl DnI]) jb<br />

eykih; hir Agm Apwr]) jb inrgun pRB; shj suBwie]) jb Awpih Awip;<br />

www.Gursevak.com<br />

771<br />

q`qkrw


ApnI joiq DrY]) AibnwsI suK; Awpn Awsn]) jb pUrn krqw; pRBu soie]) jb<br />

Aibgq Agocr; pRB eykw]) jb nwQ inrMjn; Agocr AgwDy]) Awpn Awp; Awp hI<br />

Acrjw]) jh inrml purKu; purK piq hoqw]) jh inrMjn; inrMkwr inrbwn]) jh<br />

srUp; kyvl jgdIs]) jh joiq srUpI; joiq sMig smwvY]) krn krwvn; krnYhwru])<br />

jb ApnI soBw; Awpn sMig bnweI]) jh srb klw; Awpih prbIn]) jb Awpn<br />

Awpu; Awip auir DwrY]) jh Awpn aUc; Awpn Awip nyrw]) ibsmn ibsm; rhy<br />

ibsmwd]) jh ACl ACyd; AByd smwieAw]) Awps kau; Awpih Awdysu]) jh<br />

eykih eyk; eyk BgvMqw]) jh Awpn Awpu; Awip pqIAwrw]) bhu byAMq; aUc qy<br />

aUcw]) jh Aibgqu; Bgqu qh Awip]) bysumwr AQwh; Agnq AqolY] srUp,<br />

vwihgurU siqgurU swihbwn jI dy s`cy crn-kmlW ’c rcxy krky, gur cyry syvk jI,<br />

mhW pwp puMn, vYr ivroD, hrK sog, moh Brm, bMDn mukq, nrk surg, jnm mrn,<br />

jm dw fr, mwn Apmwn, Twkur cyrw Awid sB qoN inrlyp bRhm srUp hI hn[<br />

XQw:- bRhm mih jnu; jn mih pwrbRhmu] eykih Awip; nhI kCu Brmu] A`gy siqgurU<br />

swihbwn jI dy s`cy crnkmlW qoN ivCuV ky jIv dI mMdI hwlq dsdy hn[ }<br />

jh Awip ricE; prpMcu Akwru] iqhu gux mih; kIno ibsQwru]) hmro krqw;<br />

rwmu snyhI] prmpUjnIk siqgurU swihbwn jI dy praupkwrW nUM Bulw ky, AikRqGx<br />

jIv hMgqw sihq(prpMcu) CL rUp Akwru’c, (jh) ij`Qy Awip(ricE) ricAw hY, Bwv<br />

AkwrW ivkwrW dy vsIkwr ho ky, nyqRW nwl prwey nMgyz nwc dyKdw hY, sRIr nwl<br />

kusMgq krdw hY, inMdw cuglI AOguxW ivkwrW b`jr pwpW ’c K`cq hY[ iq`Qy ies ny, qYR<br />

gux mwieAw; ibnis ibqwlw] Anuswr nSmwn iBAwnk BUqny(iqhu) rjo qmo sqo iqMn<br />

gux(mih) ’c ibsQwru (kIno) kIqw hY[ ijs krky jMmdw mrdw AwauNdw jWdw kSt<br />

Bogdw hY[ XQw:- jim jim mrY; mrY iPir jMmY] bhuqu sjwie; pieAw dyis lMmY]<br />

pwpu puMnu; qh BeI khwvq] koaU nrk; koaU surg bMCwvq] jb eykih; hir<br />

Agm Apwr] qb nrk surg; khu kaun Aauqwr] ies AiqAMq prm au~cI su`cI<br />

AvsQw dy dwqy gurU jI qoN bymuK ho ky, siqsMgq jI dI s`cI syvw iqAwg ky, (koaU)<br />

koeI zihrI s`p hMgqw sihq, rwq idn lgwqwr gMdw qmwkU fr`g Srwb mws vrq<br />

ky, bysvwZwmI ho ky, Awpxw Drm Dn pdwrQ qbwh krky, bwr 2 ies nrk<br />

dI(bMCwvq) ie`Cw krdw hY, Bwv ien@W qoN vrjx vwly nUM kql kr idMdw hY, ijauNdw<br />

BI nrk, mr ky BI nrk Bogdw hY[ vwihgurU jI dI rcnw nUM nrk bxwauNdw hY[<br />

www.Gursevak.com<br />

772<br />

q`qkrw


Awpxy pYr’qy Awp hI kuhwVw mwrdw hY[ XQw:- kbIr.dInu gvwieAw dunI isau;<br />

dunI n cwlI swiQ] pwie kuhwVw mwirAw; gwPil ApunY hwQ] 13] (koaU) koeI<br />

puMn dwn krky surg dI(bMCwvq) ie`Cw krdw hY[ ij`Qy aupRokq pwp puMn hn, (qh)<br />

iq`Qy pwpu puMnu dI khwvq(BeI) ho geI, ikauN jo v`fy pwp krky jb Akwru iehu;<br />

kCu n idRstyqw] pwp puMn; qb kh qy hoqw] prm au~cI su`cI AvsQw dy dwqy gurU<br />

pRmysr jI qoN bymuK ho igAw[<br />

Awl jwl; mwieAw jMjwl] haumY moh; Brm BY Bwr]) kih kbIr.ijsu audru;<br />

iqsu mwieAw] Anuswr(Awl) sRIr dy ieMidRAW dy Bog, Gr, qRY gux, AOguxW rUpI<br />

mwieAw dy jwl(jMjwl) bMDn pY gey[ bMDnW’c b`Jy jIv’qy(haumY) hMgqw moh Brm<br />

BY Bwr hY[ XQw:- ijhvw suAwd.loB mid mwqo; aupjy Aink ibkwrw] bhuqu join<br />

Brmq.duKu pwieAw; haumY bMDn ky Bwrw]) hm Avguix Bry.eyku guxu nwhI; AMimRqu<br />

Cwif.ibKY ibKu KweI] mwXw moh Brm pY BUly; suq dwrw isau pRIiq lgweI] ieku<br />

auqm pMQu.suinE gur sMgiq; iqh imlµq jm qRws imtweI] iek Ardwis Bwt<br />

kIriq kI; gur rwmdws rwKhu srxweI] 4] 58]) haumY bMDn; bMiD BvwvY]<br />

nwnk.rwm Bgiq; suKu pwvY] 8] 13]<br />

dUK sUK; mwn Apmwn] Aink pRkwr; kIE bK´wn] gurU jI qoN bymuK, haumY<br />

moh Brm BY Bwr] ’c K`cq, hMkwrI jIv ny Awpxy Awp nUM Qwp ky, dUK sUK(mwn)<br />

hMkwr krky, dUjy dw(Apmwn) inrwdr, krnw Awid(Aink) Anyk(pRkwr) qr@W dy<br />

AOgux krn dw(bK´wn) kQn (kIE) kIqw hY[ Bwv dUK hox qoN hwhwkwr krdw hY,<br />

“mYnUM bVw hI du`K hY[ ”ieik.Gir Awvih AwpxY; ieik.imil imil puCih suK]<br />

ieknw eyho iliKAw; bih bih rovih duK] sUK hox qoN Srwb pI ky koTy cV@ ky<br />

BONkdw hY[ kbhU; hoie bhY bf rwjw] Anuswr Awpxy Awp nUM rwjw Qwp ky bVy<br />

hI(mwn) hMkwr dw kQn krdw hY[ XQw:- hau bMDau; hau swDau bYru] hmrI BUim;<br />

kauxu GwlY pYru] hau pMifqu; hau cquru isAwxw] krxYhwru; n buJY ibgwnw] 3]<br />

dUijAW dy(Apmwn) inrwdr dw kQn krdw hY[ ijvyN hMkwrI vzIdy ny FMforw<br />

idvwieAw, “Su`krvwr dI Swm q`k, jy gurU goibMdisMG swihb jI myry swhmxy pyS n<br />

hoey qW aun@W dy swihbzwidAW nUM ijMdw kMD’c icxvw idqw jwvygw[ ”<br />

Awpn Kylu; Awip kir dyKY] Kylu sMkocY; qau nwnk eykY] 7] siqgurU nwnk<br />

dyv Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI;<br />

www.Gursevak.com<br />

773<br />

q`qkrw


guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI &urmwauNdy hn:- gurU<br />

jI qoN ivCuiVAw jIv, Awl jwl; mwieAw jMjwl] haumY moh; Brm BY Bwr]) rwj<br />

lIlw.rwjn kI rcnw; kirAw hukmu APwrw] syj sohnI.cMdnu coAw; nrk Gor kw<br />

duAwrw] Anuswr(Awpn) AwpxI mn pisMdI Anuswr pwpW AOguxW ivkwrW dw Kylu<br />

kir ky Awip hI(dyKY) dyKdw hY[ ies mwiekI Kylu nUM, haumY dIrG rogu hY; dwrU BI<br />

iesu mwih] ikrpw kry jy AwpxI; qw gur kw sbdu kmwih] Anuswr s`cy siqgurW<br />

dw murId bx ky, Sbd AiBAws duAwrw gurpRswid gurU jI dI Srn pY ky(sMkocY)<br />

sMkoc lvy, Bwv iqAwg dyvy, (qau) qW ieh(eykY) ie`k bRhm srUp hI hY] 7]<br />

2.siqgurU nwnk dyv Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin<br />

mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI<br />

&urmwauNdy hn:- vwihgurU jI, keI koit; KwxI Aru KMf] keI koit; Akws bRhmMf]<br />

AsMK bRhmMfW dI rcnw rcx dw Awpn(Kylu) kOqk, Awip kir ky(dyKY) dyK, sMBwl<br />

ky Apxy BY ’c r`K rhy hn[ XQw:- BY ivic sUrju; BY ivic cMdu] koh kroVI clq;<br />

n AMqu] AnMq bRhmMf dI rcnw dy Kylu nUM jdoN Awpxy’c(sMkocY) lIx kr lYNdy hn,<br />

(qau) qW(eykY) ie`k Ajpw jwp vwihgurU Agm Apwr inrgun hI inrgun prm pwk<br />

srUp hn] 7] XQw:- Anyk hYN] iPr eyk hYN]) Kyl Kyl AKyl Kyln; AMq ko iPr<br />

eyk] 81]) jb AwkrK; krq ho kbhUM] qum mYN imlq; dyh Dr sBhUM]) iqsu BwvY;<br />

qw kry ibsQwru] iqsu BwvY; qw eykMkwru]<br />

3:- siqgurU nwnk dyv Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir]<br />

Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW<br />

swihb jI &urmwauNdy hn:- prmpUjnIk vwihgurU mh`lw pihlw jI Awpxy pRymI jI<br />

qoN isr mMgx, isr dyx dw pRym rUpI Awpn Kylu, Awip kir ky(dyKY) dyKdy hn[<br />

XQw:- jau qau; pRym Kylx kw cwau] isru Dir qlI; glI myrI Awau] iequ mwrig;<br />

pYru DrIjY] isru dIjY; kwix n kIjY]) pihlw mrxu kbUil; jIvx kI Cif Aws]<br />

hohu sBnw kI ryxukw; qau Awau hmwrY pwis] isr Arpx vwly Awpxy pRymI syvk jI<br />

dy ihrdy’coN mwiekI Kylu nUM jdoN(sMkocY) sMkocdy hn, (qau) qW gursyvk jI(eykY) ie`k<br />

bRhm srUp hI ho jWdy hn] 7] XQw:- hir hirjn dueI.eyk hY; ibb ibcwr kCu<br />

nwih] jl qy aupj qrMg ijau; jl hI ibKY smwih]) dyiKAw; iqhUM lok kw pIau]<br />

Acrju BieAw; jIv qy sIau]<br />

www.Gursevak.com<br />

774<br />

q`qkrw


jh Aibgqu; Bgqu qh Awip] DMn hn DMn hn DMn hn Drin ggn nv KMf<br />

mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir]<br />

prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI, mhW Agm ivsmwd inrgun bRhm’coN pRgt ho<br />

ky, hr smyN Ajpw jwp inrgun bRhm’c lIx, ibsmn ibsm; rhy ibsmwd]<br />

Anuswr.ivsmwd ho ky, inrgun bRhm jI bwry &urmw rhy hn:- AwpxI rcI AnMq<br />

bRhmMf dI rcnw dy Awid’c, (jh) ij`Qy(Aibgqu) inrgun bRhm jI AwpxI BgqI<br />

Awp kr rhy sn, hn, (qh) iq`Qy, Awpy Bgqw.Awip suAwmI; Awpn sMig rqw]<br />

Awip hI Bgqu sn, hn, Bwv Bwau-BgqI pRym iKmw DIrj sihnSIlqw Awid srb<br />

ivAwpI ivsmwd AnMq SuB guxW dIAW AnMq klW dy pRkwSk, jh; iJilimilkwru<br />

idsMqw] qh; Anhd sbd bjMqw] Anuswr. Awpxw jwp Awp kr rhy sn, hn[<br />

XQw:- srgun inrgun inrMkwr; suMn smwDI Awip] Awpn kIAw nwnkw; Awpy hI<br />

iPir jwip] 1]) Ajpw jp hYN] AQpw Qp hYN]) jl Ql mwhy; Awpih Awp] AwpY<br />

jphu; Awpnw jwpu]<br />

jh psrY pwswru; sMq prqwip] AwpxI rcnw rcx qoN pihlW, hmro<br />

Brqw.bfo ibbykI; Awpy sMqu khwvY] Anuswr(sMq) inrgun bRhm jI, (jh) ij`Qy jb<br />

Awpn Awp; Awip pwrbRhm] Awpxy Ajpw jwp srb ivAwpI mhW 3 ivsmwd<br />

Anqklwvwn.prqwip.AsMK pRkwS dw pwswru(psrY) &Yl rhy sn hn, iq`Qy Awpn<br />

Awp; Awp hI Acrjw] rUp hn, Bwv Awpxy inrgun Agm Apwr ivsmwd srUp’c<br />

Awp hI lIx ho rhy hn[ XQw:- iJlimil iJlkY; cMdu n qwrw] sUrj ikrix; n<br />

ibjuil gYxwrw] AkQI kQau, ichnu nhI koeI; pUir rihAw min Bwiedw]<br />

duhU pwK kw; Awpih DnI] aun kI soBw; aunhU bnI] Awpxy inrgun srUp’coN,<br />

AsMK bRhmMf rUp Awpxy srgun srUp nUM pRgt krdy hn[ Awpxy rcy pswry’c<br />

BrpUr ivAwpk pRkwSk inrlyp rihMdy hn[ jdoN cwhux, AwpxI ie`Cw Anuswr ies<br />

nUM Aks mwqR Awpxy’c lIx kr lYNdy hn, ies leI inrguxu srguxu; Awpy soeI]<br />

Anuswr inrgun srgun(duhU) dohW(pwK) p`KW (kw) dy (DnI) mwlk (Awpih) Awp<br />

hI, jh inrml purKu; purK piq hoqw] vwihgurU jI hn[ inrgunu Awip; srgunu BI<br />

EhI] Anuswr(aun) aun@W(kI) dI inrml au~jl Agm Apwr pRkwS srUp BrpUr<br />

ivAwpk pRkwSk inrlyp s`cI soBw (aunhU) aun@W nUM hI bnI hY, ikauN jo jdoN cwhux<br />

Awpxy’coN Anq bRhmMf dI rcnw pRgt krdy hn, jdoN cwhux AwpxI mOj nwl<br />

www.Gursevak.com<br />

775<br />

q`qkrw


Awpxy’c lIx kr lYNdy hn[ hux AsMK bRhmMf dy pswry’c ivAwpk pRkwSk<br />

pRiqpwlk inrlyp ho rhy hn[ ies leI aun@W dI soBw aun@W nUM hI bx AwauNdI hY[<br />

aun@W qoN ibnw, aun@W jYsw dwqw hor koeI BI nhIN hY[ XQw:- jIAn kw dwqw eyku hY;<br />

bIAw nhI horu] nwnk kI bynµqIAw; mY qyrw joru]<br />

Awpih kauqk krY; And coj] 1:- And srUp vwihgurU jI AnMq bRhmMf nUM<br />

rcx pRiqpwlx, lYA krn dy ivsmwd(And) AnMddwiek coj kauqk(Awpih)<br />

Awp hI(krY) kr rhy hn[ ijvyN hux ikDry vrKw kr rhy hn, ikDry Anq sUrjW<br />

qwirAW mMflW AgnIAW ibjlIAW ititAwixAW nUM pRkwS rhy hn[ hr smyN ien@W<br />

dI hrkq BI krw rhy hn[ ieauN inrlypqw sihq AsMK bRhmMf dI rcnw dI<br />

auqpqI lYAqw dy pwrwvwr qoN rihq ivsmwd rMg dy kOqk kr rhy hn[ XQw:-<br />

Awpn cilqu; Awp hI krY]) nwnw cilq kry; iKn mwih]) Epiq prlau; iKn<br />

mih krqw] Awip Alypw; inrgunu rhqw]) iKn mih Qwip auQwpnhwry;<br />

kudriq.kIm n phI]<br />

Awpih rs Bogn; inrjog] 1.(Awpih) Awp hI auqpqI pwlxw lYAqw dy<br />

kOqk dw rs Bogn vwly, hMgqw rihq hoxy krky(inrjog) inrlyp hn[<br />

Awpih kauqk krY; And coj] 2.hy pRymI jno!aupRokq auqpqI pwlxw lYAqw<br />

dy kOqk krnhwr vwihgurU jI, And srUp siqgurU swihbwn jI dy srUp’c pRgt ho<br />

ky, au~bldI dyZ’c bYTx, siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI sRI hirmMdr swihb jI<br />

rcx, lohy dy qMg ipMjry’c bYTx, sIs kurbwn krn, pMj ipAwry swjx, aun@W qoN<br />

Awp AMimRq Ckx Awid dy praupkwrI hMgqw rihq(And) AnMddwiek coj<br />

kauqk(Awpih) Awp hI(krY) kry hn[ XQw:- KMf bRhmMf byAMq; auDwrxhwirAw]<br />

qyrI soBw quDu; scy myry ipAwirAw]) cojI myry goivMdw.cojI myry ipAwirAw; hir pRBu<br />

myrw cojI jIau]<br />

Awpih rs Bogn; inrjog] 2.siqgurU swihb jI ivsmwd rMgW 2 dy<br />

praupkwrI kOqk kridAW, Ajpw jwp’c lIx, Awpxy ihrdy’coN bRhmwnMd<br />

rs(Awpih) Awp hI Bogn vwly, ivSy rsW qoN(inrjog) inrlyp hn[ XQw:- hir<br />

Awpy sB Gt Bogdw, myry goivMdw; Awpy rsIAw BogI jIau] hir sujwx.n BuleI, myry<br />

goivMdw; Awpy siqguru jogI jIau]<br />

ijsu BwvY; iqsu Awpn nwie lwvY] hy; srb klw smrQ] vwihgurU jI!Awpxy<br />

www.Gursevak.com<br />

776<br />

q`qkrw


ijsu pRymI nUM ijsu hiQ joru; kir vyKY soie] nwnk; auqmu nIcu n koie] Anuswr nwm’c<br />

lwauxw (BwvY) BwauNdw hY, iqsu nUM gurU pRymw-BgqI sihq inrgun srgun jI dI eykqw<br />

b^Sx vwly(Awpn) Awpxy; nwnk nwm Amol] SuB s`cy(nwie) vwihgurU nwm’c(lwvY)<br />

lwauNdy hoN jI[<br />

ijsu BwvY; iqsu Kyl iKlwvY] hy krn kwrn; so pRBu smrQu] vwihgurU jI!Awpxy<br />

ijsu pRymI nMU pyRm dI Kyl iKlwauxI(BwvY) BwauNdI hY, iqsu nUM, jau qau; pRym Kylx kw<br />

cwau] isru Dir qlI; glI myrI Awau] iequ mwrig; pYru DrIjY] isru dIjY; kwix n<br />

kIjY] Anuswr isr mMgx, Arpx rUpI pRym dI Kyl(iKlwvY) iKlwauNdy hoN jI[ ijvyN<br />

bwby dIp isMG swihb jI ny Awpxw prmpiv`qR SuB s`cw sIs AwpxI qlI’qy r`K ky,<br />

Awp jI nUM pRym Bytw kIqw[<br />

bysumwr AQwh; Agnq AqolY] ijau bulwvhu; iqau nwnk dws bolY] 8] 21]<br />

siqguru dieAw iniD.mihmw AgwiD boiD; nmo nmo nmo nmo.nyiq nyiq nyiq hY] Anuswr<br />

prm pUjnIk dieAw iniD Agm Apwr vwihgurU siqgurU mh`ly pMjvyN jI nUM jh;<br />

iJilimilkwru idsMqw] qh; Anhd sbd bjMqw] Su`D inrml prmpiv`qR AnMq pRkwS<br />

srUp bysumwr AQwh; Agnq AqolY] ivsmwd Ajpw jwp vwihgurU jI dI Awpxy AMdr<br />

bwhr swiKAwqqw hY[ ibsmn ibsm; rhy ibsmwd] AvsQw’c, siqgurU nwnk dyv<br />

Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru<br />

Arjunu prqK´ hir] prmpUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI &urmwauNdy hn:- hy vwihgurU<br />

jI!bolwieAw bolI qyrw] qU swihbu guxI ghyrw]) ijau bolwvih.iqau bolih suAwmI;<br />

kudriq kvn hmwrI] Anuswr (ijau) ijvyN dwsn dws gRIb nUM Awp jI(bulwvhu)<br />

bulwauNdy hoN, (iqau) iqvyN dwsn dws(bolY) boldw hY, Awp jI dw js praupkwr jh<br />

inrml purKu; purK piq hoqw]) jh inrMjn; inrMkwr inrbwn] Anuswr(AQwh) Qwh<br />

qoN rihq byhwQ(bysumwr) Axigxq hI(Agnq) Axigxq(AqolY) qolx qoN rihq hoN<br />

jI, Bwv Awp jI dw js praupkwr pRkwS byhwQ Agnq hI Agnq Aqol ivsmwd<br />

hI ivsmwd ivAwpk pRkwSk inrml inrlyp hY, ikauN jo, Epiq prlau; iKn mih<br />

krqw] Awip Alypw; inrgunu rhqw]) iKn mih; Qwip auQwpnhwrw] AMqu nhI ikCu;<br />

pwrwvwrw]) iKn mih Qwip auQwpnhwry; kudriq.kIm n phI] Anuswr AnMq bRhmMf<br />

dI rcnw Aks mwqR rcidAW, lYA kridAW inrlyp hn[ hux AnMq bRhmMf jIA jMq<br />

Awp jI dy inrgun srUp’c rih rhy hn[ ien@W dy mwqw ipqw pRkwSk pRyrk pRiqpwlk<br />

Awp jI hoN jI[ XQw:- DnwsrI mhlw 5] qum dwqy Twkur pRiqpwlk; nwiek Ksm<br />

www.Gursevak.com<br />

777<br />

q`qkrw


hmwry] inmK inmK.qum hI pRiqpwlhu; hm bwirk.qumry Dwry] 1] ijhvw eyk.kvn<br />

gun khIAY] bysumwr byAMq suAwmI; qyro.AMqu n iknhI lhIAY] 1] rhwau] koit<br />

prwD hmwry KMfhu; Aink ibDI smJwvhu] hm AigAwn.Alp miq QorI; qum<br />

Awpn ibrdu rKwvhu] 2] qumrI srix.qumwrI Awsw; qum hI sjn suhyly] rwKhu<br />

rwKnhwr dieAwlw; nwnk Gr ky goly]) nwnk.kwgd lK mxw; piV piV kIcY<br />

Bwau] msU.qoit n AwveI; lyKix pauxu clwau] BI qyrI kImiq.nw pvY; hau.kyvfu<br />

AwKw nwau]) kbIr.swq smuMdih msu krau; klm krau bnrwie] bsuDw kwgdu jau<br />

krau; hir jsu.ilKnu n jwie] 81]) kwgd dIp sBY kir kY; Aru swq smuMdRn kI<br />

msu kYho] kwt bnwspqI sgrI; ilKby hU ky lyKn kwj bnYho] swrsuqI bkqw kir<br />

kY; juig koit gnyis kY hwQ ilKYho] kwl ikRpwn ibnw ibnqI; n qaU qum ko pRB,<br />

nYk irJYhO] 101]) khw lgY; iehu kIt bKwnY] mihmw qoir; quhI pRB jwnY] ipqw<br />

jnm; ijm pUq n pwvY] khw qvn kw; Byd bqwvY] 4]<br />

gauVI suKmnI mÚ5] sloku]) AstpdI jI bweIvyN, Awid AMg 292.<br />

sloku] jIA jMq ky Twkurw; Awpy vrqxhwr] nwnk.eyko psirAw; dUjw kh<br />

idRstwr] 1]<br />

86.{prmpUjnIk gurqw ibrwjmwn s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI AnMq<br />

nmskwr sihq hux jIA jMq ky Twkurw; vwihgurU mh`ly pMjvyN jI dI Agm Apwr<br />

mihmw &urmw rhy hn:- prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU Arjndyv<br />

mhwrwj swihb jI, hux A&ur bRhm jI’c lIx, au~bldI dyZ’c bYT rhy hn[<br />

XQw:- AMqir suMnM.bwhir suMnM ; iqRBvx suMn msuMnM] cauQy sMunY.jo nru jwxY; qw<br />

kau.pwpu n puMnM] Awp jI inrgun inrMkwr s`cy joqI srUp pwrbRhm pUUrn bRhm jI<br />

dy srgun srUp, pUrn gurU Avqwr hn[ Awp jI dy AMdr Anhd sbd v`j rhy<br />

hn[ XQw:- Anhd sbdu; vjY idnu rwqI] Aivgq kI giq; gurmuiK jwqI] Awp<br />

jI dy AMdr bwhr AsMK pRkwS nUr hI nUr hn[ XQw:- jh; iJilimilkwru<br />

idsMqw] qh; Anhd sbd bjMqw] Awp jI nUM hr smyN q`qW’coN jwp sux irhw hY[<br />

XQw:- ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd sUrj guxqwsw] paux pwxI<br />

bYsMqr ismrih; ismrY sgl aupwrjnw] Awp jI AsMK cMdRimAW qwirAW ibjlIAW<br />

AgnIAW titAwixAW, sUrjW AnMq bRhmMf dI AwpxI rcI rcnw nUM, Awpxy Ajpw<br />

jwp ivsmwd ivAwpk inrgun inrMkwr Aibnws Twkur AsMK qyz pRkwS duAwrw,<br />

www.Gursevak.com<br />

778<br />

q`qkrw


hr smyN pRkwS rhy hn[ ieh swry Akwr Awp jI dI prmpiv`qR joiq nwl hr smyN<br />

Awp jI dy BY’c, bVI hI qyzI nwl mrXwdw’c koRVW kohW cldy hn[ XQw:- BY<br />

ivic sUrju; BY ivic cMdu] koh kroVI clq; n AMqu]) iKn mih; Qwip<br />

auQwpnhwrw] AMqu nhI ikCu; pwrwvwrw] Anuswr Awp jI ny Awpxy inrgun<br />

srUp’coN, Aks mwqR AnMq bRhmMf dI rcnw rcidAW, dyr nhIN lweI[ XQw:- koit<br />

ibsn; kIny Avqwr] koit bRhmMf; jw ky DRmswl] koit mhys; aupwie smwey] koit<br />

bRhmy; jgu swjx lwey] 1] AYso DxI; goivMdu hmwrw] brin n swkau; gux<br />

ibsQwrw]) pwqwlw pwqwl lK; Awgwsw Awgws] dI rcnw dy bhuq v`fy ivsQwr<br />

dw AMq nhIN[ Awp jI ny Awpxy gihr gMBIr dieAwl ikRpwl inrgun Ajpw jwp<br />

joqI srUp, ivAwpk ivsmwd inrml su`cy s`cy inrml inrml.sUcw sUco; sUcw sUco<br />

sUcw] AMq n AMqw.sdw byAMqw; khu nwnk.aUco aUcw] pRkwS’c, AYfI v`fI AnMq<br />

bRhmMf dI rcnw itkwA ky r`KI hY[<br />

sMswrI Twkur mr jWdw hY jW rwj Bwg jwx qoN Twkurpuxw ^qm ho jWdw hY, pr<br />

vwihgurU jI sdw leI AivnwsI Twkur jI hn[ swrI rcnw Awpxy’coN pRgt krky,<br />

Pyr Awpxy’c lIn kr lYNdy hn[ swrI rcnw nUM lYA krn mgroN BI Twkur jI hI<br />

hn[ jdoN cwhux Pyr rc lYNdy hn[ duinAwvI Twkur dy cyly AwKy nhIN l`gdy, pr<br />

sUKm AsQUl sB jUnW, sUrj cMd sB Akwr Awp jI dy hukm BY’c hn jI[ XQw:-<br />

BY ivic; pvxu vhY sdvwau] BY ivic; clih lK drIAwau] BY ivic; Agin kFY<br />

vygwir] BY ivic; DrqI dbI Bwir] BY ivic; ieMdu iPrY isr Bwir] BY ivic;<br />

rwjwDrmu duAwru] BY ivic sUrju; BY ivic cMdu] koh kroVI clq; n AMqu] BY ivic;<br />

isD buD sur nwQ] BY ivic; Awfwxy Awkws] BY ivic; joD mhwbl sUr] BY ivic;<br />

Awvih jwvih pUr] sgilAw Bau; iliKAw isir lyKu] nwnk; inrBau inrMkwru scu<br />

eyku] 1]) siB Awey hukim Ksmwhu; hukim sB vrqnI]) hukmY AMdir sBu ko;<br />

bwhir hukm n koie] ijhVI jUn’c jIv nUM Byjx, ies nUM jwxw hI pYNdw hY[ ies<br />

leI Twkur jI dw Bwxw mMn ky, l`KW ^uSIAW dIAW pwiqSwhIAW lYxIAW cwhIdIAW<br />

hn[ XQw:- lK KusIAw pwiqswhIAw; jy siqguru ndir kryie] inmK eyk.hir<br />

nwmu dyie; myrw mnu qnu sIqlu hoie]) qyrw Bwxw mMny; su imlY quDu Awey] ijsu Bwxw<br />

BwvY; so quJih smwey] Bwxy ivic vfI vifAweI; Bwxw iksih krwiedw] 3] AnMq<br />

www.Gursevak.com<br />

779<br />

q`qkrw


RhmMf dw pRbMD clwauNidAW Twkur jI inrlyp BI hn[ XQw:- quDu Qwpy cwry jug;<br />

qU krqw sgl Drx] quDu Awvx jwxw kIAw; quDu.lypu n lgY iqRx]) Anjwnq jo<br />

syvY; qyqI.nh jwie gnI] Anuswr ^urdbIn nwl idsx qoN BI jo sUCm qoN sUCm ikRm<br />

hn qy v`fIAW qoN BI v`fIAW jUnW hn, ien@W ’c Twkur jI hI jwp bol qy vs rhy<br />

hn[ XQw:- sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY] rwm ibnw; ko bolY ry]) Twkuru hmrw;<br />

sd bolMqw] srb jIAw kau; pRBu dwnu dyqw] 1]) bwxI pRB kI; sBu ko bolY] Awip<br />

Afolu; n kbhU folY]) cwiqRk mor bolq idnu rwqI; suin Ginhr kI Gor] 2] jo<br />

bolq hY.imRg mIn pMKyrU; su ibnu hir.jwpq hY nhI hor] }<br />

jIA jMq ky Twkurw; Awpy vrqxhwr] nwnk.eyko psirAw; dUjw kh idRstwr]<br />

1] 1.prm pUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurUnwnk dyv siqgurU gRMQ swihb<br />

jI &urmwauNdy hn:- {(Twkurw) vwihgurU siqgurU Arjn dyv swihb jI ny Awpxy<br />

inrgun srUp’coN AnMq bRhmMfW qy aun@W’c rihx vwly jIA jMq ikRmW nUM pRgt kIqw<br />

hY[ ie`k jIA’c(jMq) Coty ikRm hn, aun@W ikRmW’c A`gy hor Coty ikRm hn[ ies qr@W<br />

A`gy qoN A`gy bRIk qoN bRIk ikRm hn, ijn@W nUM ^urdbIn BI nhIN dyK skdI[<br />

}hy(Twkurw) siqgurU Arjn dyv swihb jI!Awp jI Awpxy rUpu n ryK.n pMc qq;<br />

Twkur Aibnws] pRkwS hI pRkwS nUro nUr nUr hI nUr srb ivAwpI ivsmwd Ajpw<br />

jwp inrgun srUp duAwrw, (jIA) v`fy jIAW(jMq) sUKm qoN sUKm bRIk ikRmW(ky) dy<br />

jIvn rUp ho ky, ien@W dy pRkwSk pRyrk pRiqpwlk ho ky, ien@W’c vs ky, ien@W’c<br />

Awpy hI(vrqxhwr) vrqx vwly ho ky, (eyko) ie`k AdÍYq srUp, AsMK bRhmMf jIA<br />

jMqW AMdr, jnim n mrY; n AwvY.n jwie] nwnk kw pRBu; rihE smwie] 4] 1]<br />

Anuswr srb ivAwpI srb pRkwSk ho ky(psirAw) PYl rhy hoN, dUjw koeI(kh)<br />

ik`Qy(idRstwr) idsx’c AwauNdw hY?] 1] XQw:- Awip dieAw kir mylsI; gur<br />

siqgur pICY pwie] sBu jgjIvnu jig Awip hY; nwnk.jlu jlih smwie]) hir<br />

jgjIvnu inrBau dwqw; gurmiq shij smwvixAw]) quJ ibnu dUjw; koie nwih]<br />

sBu qyro Kylu; quJ mih smwih] ijau BwvY.iqau rwiK ly] suKu nwnk; pUrw guru imly]<br />

4] 4]) ibnu hir; hY ko khw.bqwvhu] suK smUh kruxwmY krqw; iqsu pRB sdw<br />

iDAwvhu] 1]) pRB quDu ibnu.dUjw ko nhI; nwnk kI Ardwis] ieh vwihgurU gurU<br />

pRmysr jI dI pUrn Agm Apwr ivsmwd bRhmidRStI hY[<br />

2.hux gurqw ibrwjmwn prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU nwnk siqgurU gMRQ<br />

www.Gursevak.com<br />

780<br />

q`qkrw


swihb jI, gur prswid.khY jnu nwnku; hir scy ky gux gwey] Anuswr gur pRswid<br />

&urmw rhy hn:- jIA jMq (ky) dy, hy(Twkurw) AsMK pRkwS srUp mwlk Akwl purKu<br />

srb ivAwpI jI!Awp jI prmpUjnIk dsy siqgurU swihbwn jI’c ie`k joiq ho ky,<br />

Awpy hI (vrqxhwr) vrqx vwly hoN, EhI(eyko) ie`k inrgun srUp AnMq bRhmMf<br />

AMdr(psirAw) PYly hoey hoN jI[ dUjw koeI(kh) ik`Qy(idRstwr) idsx’c AwauNdw<br />

hY?] 1] XQw:- jil Qil mhIAil pUirAw; suAwmI isrjnhwru] Aink BWiq hoie<br />

psirAw; nwnk eykMkwru]) sRI nwnk; AMgid kir mwnw] Amrdws; AMgd<br />

pihcwnw] Amrdws; rwmdws khwXo] swDin lKw; mUV nih pwXo] 9] iBMn iBMn;<br />

sBhUM kir jwnw] eyk rUp; iknhUM pihcwnw] ijn jwnw; iqn hI isD pweI] ibn<br />

smJy; isD hwQ n AweI]<br />

(s`sy pYr ibMdI n lwau) (AstpdI]) prmpUjnIk ds qukIAW A`T pauVIAW<br />

dy AstpdI jI bweIvyN[<br />

Awip kQY; Awip sunnYhwru] 1.prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn jI dI Agm<br />

Apwr AiqAMq hI ivsmwd prmpiv`qR au~cI su`cI AvsQw, hMgqw rihq hY[ pRB jI<br />

bsih; swD kI rsnw] nwnk jn kw; dwsin dsnw] Anuswr Akwl purKu jI,<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn jI dI prmpiv`qR SuB s`cI su`cI Amolk rsnw’qy<br />

vs ky, ivsmwd iekwgRqw’c lIx, Awip hI gurbwxI jI(kQY) kQn krdy hn,<br />

Awip hI lUM 2’c vs ky, koit krn dIjih.pRB pRIqm; hir gux suxIAih AibnwsI<br />

rwm] Anuswr lUM 2 dy kMnW duAwrw(sunnYhwru) sunx vwly hn[ XQw:- pyKY bolY; suxY<br />

sBu Awip] sdw sMig; qw kau mn jwip] 2.gurU pRmysr jI pyRm’c lIx, Awpxy<br />

pyRmI is`K jI dy idl idmwZ rom 2 dy kMnW’c vs ky, Awip hI(sunnYhwru) sunx vwly<br />

hn[ vw prmpUjnIk s`cy vwihgurU jI, AwpxI sRb ivAwpI mhW ivsmwd Anq<br />

klwvwn AKMf joiq duAwrw, Git Git kQw.rwjn kI cwlY; Gir Gir.quJih<br />

aumwhw]) sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY] rwm ibnw; ko bolY ry] Anuswr q`qW dIAW<br />

AvwzW, mSInrI dy KVky, jIAW dy bol’c Awip(kQY) kQn krdy hn[ ies kQn<br />

nUM ivsmwd rMg’c lIx ho ky, Awip hI(sunnYhwru) sunx vwly hn[ XQw:- AwKxu<br />

vyKxu sBu; swihb qy hoie]<br />

3.keI bwr; psirE pwswr] sdw sdw; ieku eykMkwr] Anuswr EAMkwr<br />

aucwr ky AnMq bRhmMf dI rcnw rcdy hn[ XQw:- EAMkwir; bRhmw auqpiq]<br />

www.Gursevak.com<br />

781<br />

q`qkrw


EAMkwru; kIAw ijin iciq] EAMkwir; sYl jug Bey] EAMkwir; byd inrmey]) rcnw<br />

rcx leI EAMkwr jI nUM Awip hI(kQY) kQdy hn qy Awip hI(sunnYhwru) sunx vwly<br />

hn[<br />

Awpih eyku; Awip ibsQwru]) gur nwnk dyv goivMd rUp] Anuswr prmpUjnIk<br />

DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb mhwrwj jI, (Awpih) Awp jI<br />

hI(eyku) ie`k AdÍYq srUp inrgun bRhm jI hn[ Awpxy ie`k inrgun srUp jI’coN,<br />

AnMq bRhmMf dw ivsQwr krky, Awip jI Awp hI AnMq bRhmMf dy ibsQwru rUp srgun<br />

srUp jI hn[ XQw:- koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry]) Anyk<br />

hYN] iPr eyk hYN] vw Awip jI Awp hI gurSbdW dw ibsQwru srgun srUp jI hn[<br />

XQw:- sbdu gur pIrw.gihr gMBIrw; ibnu sbdY.jgu baurwnµ] pUrw bYrwgI.shij<br />

suBwgI; scu nwnk mnu mwnµ] 8] 1]) sbd sUr blvMq; kwm Aru k®oD ibnwsn] loB<br />

moh vis krx; srx jwick pRiqpwlx]) sbid sUr.jug cwry AauDU; bwxI Bgiq<br />

vIcwrI] 23] eyhu mnu mwieAw moihAw AauDU; inksY sbid vIcwrI] 24] Awpy<br />

bKsy.myil imlwey; nwnk srix qumwrI]<br />

jw iqsu BwvY; qw isRsit aupwey] {gurU pRmysr jI AYsy smR`Q Anq klwvwn<br />

vwihgurU jI dy pUrn gurU Avqwr jI hn[ iehu jgu.scY kI hY koTVI; scy kw ivic<br />

vwsu] Anuswr ieqnI v`fI j`g rcnw vwihgurU jI dI ie`k in`kI sI koTVI hY[ ies<br />

leI AnMq bRhmMf dI ivsmwd rcnw vwihgurU jI dI ivsmwd isRStI hY jI[ }(jw)<br />

jdoN(iqsu) vwihgurU srUp gurU pRmysr jI nUM (BwvY) BwauNdw hY, (qw) qdoN AwpxI(isRsit)<br />

AsMK bRhmMf dI rcnw nUM, AwpxI Anq klw nwl, hukmI; shjy isRsit aupweI]<br />

Anuswr inrXqn Aks mwqR hI(aupwey) pYdw kr lYNdy hn[ XQw:- iqsu BwvY; qw kry<br />

ibsQwru]) kyqy ieMd cMd.sUr kyqy; kyqy mMfl dys] kyqy isD buD.nwQ kyqy; kyqy dyvI<br />

vys] kyqy dyv dwnv.muin kyqy; kyqy rqn smuMd] kyqIAw KwxI.kyqIAw bwxI; kyqy pwq<br />

nirMd] kyqIAw surqI.syvk kyqy; nwnk.AMqu n AMqu]) Aink purIAw; Aink qh KMf]<br />

Aink rUp rMg; bRhmMf] Aink bnw; Aink Pl mUl] Awpih sUKm; Awpih AsQUl]<br />

8] Aink jugwid; idns Aru rwiq] Aink prlau; Aink auqpwiq] Aink jIA;<br />

jw ky igRh mwih] rmq rwm; pUrn srb TWie]<br />

AwpnY BwxY; ley smwey] AwpxI rcI, AsMK bRhmMf dI rcnw nUM, AwpnY (BwxY)<br />

hukm rjw Anuswr, gurU pRmysr s`cy siqgurU sRI gurU rwmdws swihb jI, Awpxy<br />

inrgun srUp jI’c(smwey) lIx kr(ley) lYNdy hn[ XQw:- jb AwkrK; krq ho<br />

www.Gursevak.com<br />

782<br />

q`qkrw


kbhUM] qum mYN imlq; dyh Dr sBhUM]) iqsu BwvY; qw eykMkwru]) Anyk hYN] iPr eyk<br />

hYN]) Bxiq nwnku.jb Kyl auJwrY; qb eykY eykMkwrw]) keI koit; KwxI Aru KMf] keI<br />

koit; Akws bRhmMf] keI koit; hoey Avqwr] keI jugiq; kIno ibsQwr] keI bwr;<br />

psirE pwswr] sdw sdw; ieku eykMkwr] keI koit; kIny bhu Bwiq] pRB qy hoey; pRB<br />

mwih smwiq] qw kw; AMqu n jwnY koie] Awpy Awip; nwnk pRBu soie] 7])<br />

qum qy iBMn; nhI ikCu hoie] 1.hy gurU pRmysr jI!(qum) Awp jI qy(iBMn) v`Krw<br />

hor iksy qoN auqpqI pwlxw lYAqw ikCu BI nhI hoie skdw, Bwv sB k`uJ Awp jI qoN<br />

hI ho irhw hY[ Awp jI hI swrI rcnw dy krnhwr hoN jI[ XQw:- quDu ibnu dUjw;<br />

nwhI koie] qU krqwru; krih so hoie]) khu nwnk.krxhwru hY Awpy; siqguir.Brmu<br />

cukwieAw]<br />

2.hy gurU pRmysr jI!(qum) Awp jI qy(iBMn) v`Krw ho ky, jIv qoN Bjn ismrn,<br />

ivkwr AOguxW dw iqAwg, ikCu BI nhI hoie skdw, Bwv Awp jI qoN ibnw ieh jIv<br />

A`DI dmVI dw BI nhIN hY[ XQw:- qau sjx kI, mY kIm n paudI; hau quDu ibnu,<br />

AFu n lhdI]<br />

qum qy iBMn; nhI ikCu hoie] 3.nmsqM su eykY] nmsqM AnykY]) ijmI jmwn ky<br />

ibKY; sm`sq eyk joq hY] n Gwt hY.n bwF hY; n Gwt bwF hoq hY] Anuswr hy<br />

vwihgurU inrMkwr Anq klwvwn, lbw lb BrpUr nUro nUr jmwl srUp jI!Awp jI<br />

srb ivAwpk ho rhy hoN jI, ies leI AwksIzn kwrbn fweIAOksweIf dy v`K 2<br />

krn vWg, (qum) Awp jI qy(iBMn) v`Krw ikCu Bwv koeI Akwr nhI hoie skdw, Bwv<br />

Awp jI, inrgunu Awip; srgunu BI EhI] srUp ho ky, Awp swrI rcnw’c lIx hoN qy<br />

swrI rcnw Awp jI’c lIx hY[ swieMs Awid dy iksy BI FMg nwl v`Kry nhIN ho<br />

skdy[ sBnI QWeI lbw lb BrpUr nUr hI nUr zwhrw zhUr, hr pRwxI dy AMdr bwhr<br />

hr smyN hr socxI’c ivAwpk, inrlyp Ajpw jwp kr rhy hoN jI[ XQw:- jil Qil<br />

mhIAil pUirAw; suAwmI isrjnhwru] Aink BWiq hoie psirAw; nwnk eykMkwru])<br />

qum.pUrn pUir rhy sMpUrn; hm BI.sMig AGwey] imlq imlq.imlq imil rihAw;<br />

nwnk.khxu n jwey] 4] 6]) sBnI QWeI; rivAw Awip] Awid jugwid; jw kw vf<br />

prqwpu])<br />

qum qy iBMn; nhI ikCu hoie] Awpn sUiq; sBu jgqu proie] 4.hy prmpUjnIk<br />

koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] siqgurU rwmdws swihb jI!<br />

www.Gursevak.com<br />

783<br />

q`qkrw


sB ku`J Awp jI dI prmpiv`qR SuB s`cI joiq nwl ho irhw hY jI[ ies leI(qum)<br />

Awp jI dI joiq qy(iBMn) v`Krw ho ky, jIv qoN ikCu BI nhI hoie skdw[ XQw:- jb<br />

ApunI joiq, iKMcih qU suAwmI; qb koeI krau idKw viKAwnw] ikauNik Awp jI<br />

ny(Awpn) Awpxy hukm rUpI, pyRm rUpI, inrgun pRkwS rUpI, SuB guxW dy<br />

Anqklwvwn bl rUpI(sUiq) Dwgy nwl, sBu(jgqu) AnMq bRhmMf dI rcnw nUM proie<br />

ky, n`Q ky r`iKAw hY jI[ XQw:- Awip nwQu.nwQI sB jw kI; iriD isiD Avrw<br />

swd] (n`QW) DrqI aupir kot gV; kyqI geI vjwie] jo.Asmwin n mwvnI; iqn<br />

nik nQw pwie]) Awip nwQu.sB nQIAnu; sB hukim clweI] nwnk.hir BwvY so<br />

kry; sB clY rjweI] 36] 1] suDu]<br />

(bu`Jwey) jw kau pRB jIau; Awip buJwey] scu nwmu; soeI jnu pwey] (jw) ijs<br />

pyRmI gurmuiK jI (kau) nUM, (pRB) Anqklwvwn koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; inrw<br />

pRkwS hI pRkwS nUr hI nUr, Ajpw jwp inrgun inrMkwr jI dy pUrn s`cy gursbd<br />

Avqwr, gurqw ibrwjmwn DMn siqgurU gMRQ swihb jIau, Awpxw s`cw nwm<br />

Awip(buJwey) bu`Jw idMdy hn, (soeI) EhI gurmuiK nyk swaU inSkpt(jnu) Bgq<br />

ipAwry jI, gurqw ibrwjmwn vwihgurU jI dy b^Sy SuB(scu) s`cy Amolk(nwmu) srb<br />

pRkwSk ivsmwd Ajpw jwp vwihgurU 3 ivAwpk AibnwsI bRhm jI nUM pwey lYNdy<br />

hn[ XQw:- ijsu Awip buJwey so buJsI; Awpy nwie lweIAnu]) ijsu Awip buJwey so<br />

buJsI; inrml jn soeI]) ijsih buJwey soeI bUJY; ijs no Awpy ley imlwie]<br />

so smdrsI; qq kw byqw] nwnk; sgl isRsit kw jyqw] 1] swihb sRI gurU<br />

nwnk dyv mh`lw pMjvW jI, pUrn pRym’c lIx, igir bsuDw jl pvn jwiego; ieik<br />

swD bcn AtlwDw] (At`l) Atl bcn swDU jnw; sB mih pRgtwieAw] Anuswr<br />

At`l bcn &urmwauNdy hn:- prmpUjnIk dsy pwiqswh jI, Awip kQY; Awip<br />

sunnYhwru] dI AwpxI prm au~cI su`cI ivsmwd AvsQw’c, vwihgurU mMqR gurbwxI<br />

kQw kIrqn suxwauNidAW, prmpiv`qR suMdr drSn idKwauNidAW, ijs Awpxy ipAwry<br />

nUM s`cw nwmu, bu`Jw idMdy hn, so.gurmuiK ipAwry jI, (qq) s`c srUp AivnwsI bRhm<br />

jI kw(byqw) jwxU, duSmx im`qR AmIr gRIb, du`K suK mwn Apmwn, ^uSI ZmI hr<br />

hwlq’c(smdrsI) smidRStI nwl dyKx vwly, (sgl) swrI(isRsit) koit bRhmMf<br />

dI rcnw(kw) dy(jyqw) ij`qx vwly hn] 1] XQw:- swjnu dustu jw kY; eyk smwnY]<br />

jyqw bolxu; qyqw igAwnY] jyqw sunxw; qyqw nwmu] jyqw pyKnu; qyqw iDAwnu] 2]<br />

www.Gursevak.com<br />

784<br />

q`qkrw


wgu goNf mhlw 5 caupdy Gru 1 siqgur pRswid] sBu krqw; sBu Bugqw] 1]<br />

rhwau] sunqo krqw; pyKq krqw] AidRsto krqw; idRsto krqw] Epiq krqw;<br />

prlau krqw] ibAwpq krqw; Ailpqo krqw] 1] bkqo krqw; bUJq krqw]<br />

Awvqu krqw; jwqu BI krqw] inrgun krqw; srgun krqw] gurpRswid; nwnk<br />

smidRstw] 2] 1]) siqguru syvih; sy jn inrml pivqw] mn isau mnu imlwie;<br />

sBu jgu jIqw]) AweI pMQI sgl jmwqI; min jIqY jgu jIqu]) hwir cly; gurmuiK<br />

jg jIqw]) BeI jIq myrI] ikRpw kwl kyrI]<br />

jIA jMqR; sB qw kY hwQ] gurqw ibrwjmwn gurU pRmysr jI &urmwauNdy hn:- hy<br />

ipAwirE!prm pUjnIk dsy siqgurU swihbwn jI, inrMkwr jI dy srgun Avqwr<br />

jI hn[ (jIA) v`fy jIA(jMqR) Coty qoN Coty ikRm, aun@W ikRmW’c A`gy hor bRIk ikRm,<br />

sB(qw) iqn@W gurU swihbwn jI (kY) dy(hwQ) v`s, ADIn hn, Bwv jIAW dI auqpqI<br />

pwlxw sMBwl gqI kilAwx krnI, sB mhwrwj swihb jI dy v`s hY[ XQw:- sBu<br />

ko qyrY vis; Agm Agocrw] qU Bgqw kY vis; Bgqw qwxu qyrw]) hukmY AMdir.sBu<br />

ko; bwhir hukm n koie] nwnk.hukmY jy buJY; q haumY khY n koie]) DrqI aupir<br />

kot gV; kyqI geI vjwie] jo.Asmwin n mwvnI; iqn nik nQw pwie]) Awip<br />

nwQu.sB nQIAnu; sB hukim clweI] nwnk.hir BwvY so kry; sB clY rjweI]<br />

36] 1] suDu]<br />

dIn dieAwl; AnwQ ko nwQu] dieAwl ikRpwl siqgurU swihbwn jI,<br />

(AnwQ) XqIm (dIn) gRIb(ko) dy(nwQu) mwlk shwiek r`iKAk pRiqpwlk hn[<br />

XQw:- hir ibnu; koie n cwlis swQ] dInw nwQ.kruxwpiq suAwmI; AnwQw ky<br />

nwQ]) AnwQh nwQ ik®pwl dIn; sMimRQ sMq EtwieE] 6] inrgunIAwry kI bynqI;<br />

dyhu drsu hir rwieE] 7] nwnk. srin quhwrI Twkur; syvku duAwrY AwieE]<br />

pRym is`iKAw:- jIA jMq sB vwihgurU jI dy h`Q hn[ dIn AnwQ inmwxw bx<br />

ky jykr bMdgI nhIN krdw, qW kSt hI kSt hn[ ies leI gurU pRmysr jI dy A`gy<br />

dIn AnwQ bx ky, AnuswrI ho ky, gurU BgqI krky inhwl hovy[<br />

ijsu rwKY; iqsu koie n mwrY] ijsu gRIb dwsn dws inmwxy inqwxy nUM, siqgurU<br />

swihbwn jI AOguxW ivkwrW rog sog mOq qoN h`Q dy ky(rwKY) r`Kdy hn, iqsu nUM(koie)<br />

koeI BI AOgux ivkwr duSmx(n) nhIN(mwrY) mwr skdw[ XQw:- hir jugu jugu.Bgq<br />

www.Gursevak.com<br />

785<br />

q`qkrw


aupwieAw; pYj rKdw AwieAw.rwm rwjy] hrxwKsu dustu.hir mwirAw; pRhlwdu<br />

qrwieAw] AhMkwrIAw inMdkw ipiT dyie; nwmdyau muiK lwieAw] jn nwnk.AYsw<br />

hir syivAw; AMiq ley CfwieAw]) ijs dw swihbu; fwFw hoie] iqs no; mwir n<br />

swkY koie]) ijsu qUM rKih.hQ dy; iqsu.mwir n skY koie]) pauVI] ijs no qU<br />

rKvwlw; mwry iqsu kauxu] ijs no.qU rKvwlw; ijqw iqnY BYxu] ijs no qyrw AMgu;<br />

iqsu muKu aujlw] ijs no qyrw AMgu; su inrmlI hUM inrmlw] ijs no qyrI ndir; n<br />

lyKw puCIAY] ijs no qyrI KusI; iqin nau iniD BuMcIAY] ijs no qU pRB vil; iqsu<br />

ikAw muhCMdgI] ijs no qyrI imhr; su qyrI bMidgI] 8]<br />

87.so mUAw; ijsu mnhu ibswrY] Awpxy ijsu(mnhu) mno, siqgurU swihbwn jI<br />

nMU(ibswrY) BulwauNdw hY[ (so) auh mn, siqgurU swihbwn jI v`loN(mUAw) mirAw<br />

hoieAw hY[ XQw:- Aiq sMudr.kulIn cqur; muiK i|AwnI DnvMq] imrqk<br />

khIAih.nwnkw; ijh pRIiq nhI.BgvMq]) hir ibsrq; so mUAw] 1] rhwau] nwmu<br />

iDAwvY.srb Pl pwvY; so jnu suKIAw hUAw] 1]) mrxM; ibsrxM goibMdh] jIvxM;<br />

hir nwm D´wvxh]) AwKw jIvw; ivsrY mir jwau] so vwihgurU jI Apxy ipAwry<br />

bwlk jI nMU nhIN ivswrdy, jo, sdw sdw iehu BUlnhwru] hY[<br />

iqsu qij; Avr khw ko jwie] sB isir; eyku inrMjn rwie] sB dy isir’qy,<br />

pwlxw r`iKAw krn vwly, sB nUM jIA dwn dyx vwly, sB nUM AwpxI sRb ivAwpI<br />

mhW ivsmwd Anq klwvwn AKMf joiq nwl jIvwlx vwly, inrguxu srguxu; Awpy<br />

soeI]) eyku(inrMjn) Su`D srUp, (rwie) rwjn ky rwjw.mhwrwjn ky mhwrwjw;)<br />

sBnw jIAw kw, ieku dwqw; so, mY ivsir n jweI] pUurn s`cy vwihgurU siqgurU<br />

swihbwn jI hn, (iqsu) iqn@W nUM (qij) C`if ky, Bwv nwsqk bx ky, (ko)<br />

koeI(Avr) hor(khw) ik`Qy dMBI pws(jwie) jwvygw jI?jy koeI hor iksy pws<br />

jwvygw, aus nUM jmW ivkwrW doSW cOrwsI l`K jUn dy kStW qoN nhIN bcwA skygw[<br />

vw (iqsu) iqn@W Bwv Ajpw jwp vwihgurU jI nUM C`f ky koeI jIv hor ik`Qy<br />

jwvygw?Bwv nhIN jw skygw[ AwKx vyKx mhwrwj swihb jI dI joiq nwl ho irhw<br />

hY[ XQw:- AwKxu vyKxu sBu; swihb qy hoie]) Aiq sUrw; jy koaU khwvY] pRB kI<br />

klw ibnw; kh DwvY] sB jIA jMq vwihgurU jI dy n`Qy hoey hn[ XQw:- Awip<br />

nwQu.sB nQIAnu; sB hukim clweI] SuB is`iKAw:- hrnwKS rwvx kMs mihKwsur<br />

vzIdw AOrMgw Awid byAMq hMkwrI jor zulm krky Gxy Pu`lx vwly hoey , pr bymuK ho<br />

www.Gursevak.com<br />

786<br />

q`qkrw


ky, du`K Bog 2 ky AMq muey[ hux q`k kIVy ikRm jUnW Bog rhy hn[ rkq ibMd qoN<br />

bixAW kItwxUAW dw sMgRh, nwsvMq srIr cOrwsI l`K jUn’c jMmx mrn jmW dy<br />

kSt hI kSt Bog irhw hY[ ies leI siqgurU swihbwn jI dy AnuswrI ho ky, Awp<br />

C`f ky, Agn swgr qoN qrnw cwhIdw hY jI[<br />

jIA kI jugiq; jw kY sB hwiQ] AMqir bwhir; jwnhu swiQ] sB(jIA)<br />

jIAW kI auqpqI pwlxw sMBwl r`iKAw kilAwx krn dI sB(jugiq) jugqI, vw<br />

jIA nUM Bwau-BgqI b^S ky, Awpxy nwl joVn(kI) dI sB(jugiq) jugqI, (jw)<br />

ijn@W Bwv Akwl purKu siqgurU swihbwn jI (kY) dy(hwiQ) h`Q v`s hY[ XQw:-<br />

ijsih idKwlw 1 vwtVI; iqsih BulwvY kauxu] ijsih BulweI pMD isir; iqsih<br />

idKwvY kauxu] 1 mMzl.ipAwry syvk nUM vwihgurU nwl joV ky, dwiq b^Sdy hn ik<br />

hornw nUM joVy[ ieauN A`gy qoN A`gy dIvw jgdw rihMdw hY[ AYsy ivsmwd sdw sdw;<br />

sdw dieAwl] vwihgurU siqgurU swihbwn jI nUM, Awpxy (AMqir) AMdr<br />

bwhir(swiQ) nwl, guru myrY sMig; sdw hY nwly] (jwnhu) jwnxw kro[ XQw:- sd<br />

hjUir.hwjru hY nwjru; kqih n BieE dUrweI]) sd hI inkit.jwnau pRB suAwmI;<br />

sgl ryx hoie rhIAY] swDU sMgiq.hoie prwpiq; qw pRBu Apunw lhIAY]) isr<br />

aUpir; TwFw guru sUrw]<br />

gun inDwn; byAMq Apwr] nwnk dws; sdw bilhwr] 2] {(bilhwr)<br />

(bil+hwr) Awpxw sRIrk bil hwr dyxw, Bwv Awpxy bl dw gumwn iqAwg dyxw[<br />

BrwvW dw bl, iv`idAw, bu`DI, Dn Awpxy husn dI hMgqw iqAwgxI[ Awpxy gurU jI<br />

qoN Awpxw Awp, spu`qR jwiedwd rwj Bwg sB k`uJ kurbwn kr dyxw, gurU pRmysr jI<br />

qoN bilhwr jwxw hY[ mn dy sMklp ivklp krky, gurU jI dy im`Ty crn-kmlW nUM<br />

C`f ky, bwhr nhIN jwxw[ inrgun srgun jI dI eykqw pRwpq krky, inmK 2<br />

suAws 2 AnMq AsMK nmskwrW hI nmskwrW rom 2 krky krdy rihxw, Awp k`uJ<br />

nhIN bnxw bilhwr jwxw hY[ }<br />

siqgurU nwnk dyv, gurSbd srUp SRI gurU gRMQ swihb mhwrwj jI &urmwauNdy<br />

hn:- prmpUjnIk dsy siqgurU swihbwn jI, inRivkwrqw Bwau-BgqI Bwxw mMnx<br />

gurU syvw DIrj s`c nwm pRym ikRpwlqw Awid(Apwr) pwrwvwr qoN rihq, byAMq srb<br />

ivAwpI ivsmwd SuB(gun) guxW dy Anq klwvwn pRkwS sihq, pUrn(inDwn) ^zwny<br />

hn[ dwsn dws iqn@W qoN sdw (bilhwr) kurbwn jWdw hY] 2] XQw:- gur Apuny<br />

www.Gursevak.com<br />

787<br />

q`qkrw


aUpir; bil jweIAY]) bil bil jwau.isAwm suMdr kau; AkQ kQw.jw kI bwq<br />

sunI]) nwrwien nrpiq; nmskwrY] AYsy gur kau.bil bil jweIAY; Awip<br />

mukqu.moih qwrY]<br />

pUrn pUir rhy; dieAwl]) pRgtu sgl hir Bvn mih; jnu nwnku gur<br />

pwrbRhm] Anuswr prmpUjnIk s`cy siqgurU dsy gurU swihbwn jI dy Anq klwvwn<br />

srb ivAwpI ivsmwd gursbd dieAw dy srb ivAwpI ivsmwd pRkwS’coN, hr smyN<br />

srb ivAwpI ivsmwd dieAw hI dieAw pRkwS rhI hY[ Awp jI ny Awpxy<br />

Anqklwvwn srb ivAwpI ivsmwd dieAw dy qyz pRkwS’coN, AnMq bRhmMf sUrj<br />

cMd qwry mMfl AgnIAW ibjlIAW jIA jMq pYdw krky, Awpxy dieAw dy<br />

Anqklwvwn qyz pRkwS’c hux itkwA ky r`Ky hoey hn[ (dieAwl) (dieAw+Awl)<br />

dieAw dy(Awl) Gr, dieAwl bRhm jI AnMq bRhmMf sUrj cMd qwry mMfl AgnIAW<br />

ibjlIAW jIAW jMqW c pUrn(pUir) BrpUr ivAwpk ho rhy hn[ XQw:- sB mih<br />

joiq; joiq hY soie] iqs kY cwnix; sB mih cwnxu hoie] gur swKI; joiq prgtu<br />

hoie])<br />

sB aUpir; hovq ikrpwl]) sB jIAW aUpir hr smyN(ikrpwl)<br />

imhrvwn(hovq) ho rhy hn[ XQw:- bRhmigAwnI kI; sB aUpir mieAw]<br />

bRhmigAwnI qy; kCu burw n BieAw]) isrI gurU swihbu.sB aUpir krI ik®pw;<br />

sqjuig ijin DR¨ pir]) qUM dieAwlu ikRpwlu ikRpw iniD; mnsw pUrxhwrw]) qum@<br />

dieAwl ikrpwl ikRpw iniD; piqq pwvn gosweI]) imhrvwnu swihbu imhrvwnu]<br />

swihbu myrw imhrvwnu] jIA sgl kau; dyie dwnu]<br />

{gur pRmysr s`cy siqgurU swihbwn jI, sB jIAW dy prm pUjnIk mwqw ipqw<br />

jI srUp hn[ mwpy iksy vyly A`k ky, gu`sy nwl ku`tdy gwLW k`Fdy hn, kql BI kr<br />

idMdy hn, pr, qum pUrn.pUir rhy sMpUrn; hm BI sMig AGwey]) ikrpwl dieAwl<br />

bRhm srb klw BrpUr s`cy siqgurU swihbwn jI AwpxI Anqklwvwn dieAw<br />

sihq, AikRqGxW mMd krmIAW’qy gu`sy ho ky rozI nhIN twldy[ XQw:- AikrqGxw<br />

no pwldw; pRB nwnk, sd bKisMdu]) rojI hI rwj iblokq rwjk; roK.rUhwn kI<br />

rojI n twrY] }<br />

Apny krqb; jwnY Awip] prmpUjnIk DMn vwihgurU siqgurU swihbwn jI,<br />

Anyk bwr auqpqI pwlxw lYAqw qy kOfyrwKS dyvlUq lwjvrd Awid mhW pwpIAW<br />

www.Gursevak.com<br />

788<br />

q`qkrw


nUM b^Sx dy pUrn dieAwl ikRpwl ivsmwd Apny(krqb) kOqkW nUM, Awip hI(jwnY)<br />

jwxdy hn[ XQw:- keI bwr; psirE pwswr] sdw sdw; ieku eykMkwr]<br />

88.AMqrjwmI; rihE ibAwip] {Aink nmskwr sihq srb ivAwpI<br />

ivsmwd pyRmmeI SuB vIcwr:- hMgqw sihq AMqrjwmI khwaux vwlw, jy dUjy dy mMdy<br />

sMklp d`sygw, qW mMdy sMklp Es dy idl’c Aw jwxgy[ pr gurqw ibrwjmwn<br />

prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gMRQ swihb jI AYsy AMqrjwmI hn, Awpxy ipAwry<br />

is`K b`cy nUM Awpy lwieE; Apnw ipAwru] Anuswr Awpxw ipAwr Awp hI lwauNdy<br />

hn[ gursyvk jI inmK 2 gurU pRIqm jI nUM jpdy hn[ ipAwr nUM AMqrjwmqw nwl<br />

bu`J ky, ipAwr dy vsIkwr ho ky gursyvk nUM inmK 2 jpdy hn[ XQw:- so syvku;<br />

ijsu ikrpw krI] inmK inmK jip; nwnk hrI]) Apuny jn kau; swis swis<br />

smwry] nwnk Eie; prmysur ky ipAwry] 8] 10]) myrI bWDI.Bgqu CfwvY; bWDY<br />

Bgqu.n CUtY moih] eyk smY.mokau gih bWDY; qau Puin mo pY, jbwbu n hoie] gursyvk<br />

dy iDAwn rom 2’c, rMgW 2 dy gursbd Byj ky, iekwgRqw b^S ky ivkwrW qoN ij`q<br />

krwauNdy hn[ jy guris`K AMqly suAwsW’qy hY, qW BI AMqrjwmqw nwl, Awpxy<br />

ipAwry jI dy kSt nUM bu`JidAW, aus dy rom 2’c vs ky, aus dy kSt Awp shwrdy<br />

hn[ pRymI jI, myrw; AMqrjwmI hir rwieAw] Anuswr AMqrjwmI 3 kih 2 ky, hr<br />

smyN jpdy rihMdy hn[ jdoN ieh AiBAws krdy hn, ik AMqrjwmI jI hux myry idl<br />

dI jwxdy hn, qW AsMK pwp inivrq huMdy hn, rom 2 suK SWqI’c vsdw hY[ sRIr<br />

krky mwVw krm qW kI krnw hY?mn krky BI mwVw sMklp nhIN auTwauNdy[ koit<br />

nmskwr[}<br />

AMqrjwmI; rihE ibAwip] ivsmwd ivAwpk pRkwSk pUrn AMqrjwmI<br />

vwihgurU jI dy pUrn s`cy srgun Avqwr, prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU Arjn<br />

dyv swihb jI hux au~bldI dyZ’c bYT rhy hn, Awpxy prmpiv`qR SuB s`cy su`cy au~cy<br />

mhwn praupkwrI DIrjDwrI sIs’qy hux m`cdw 2 ryqw puAw rhy hn, hux sVdI<br />

bldI m`cdI loh’qy KV@ rhy hn, AYsy Akih, Asih kStW smyN, (AMqrjwmI)<br />

(AMqr+jwmI) AMdr dI jwnx vwly, sB dy(AMqr) AMdr dy(jwmI) pRyrk AnMq<br />

pRkwS hI pRkwS, myhr hI myhr srUp myhrvwn srb ivAwpI ivsmwd Ajpw jwp<br />

vwihgurU jI, Awp jI dy lUM 2’c, AMdr bwhr KMfW bRhmMfW’c, (ibAwip) ivAwpk<br />

ho(rihE) rhy hn[ Awp jI AMqrjwmI vwihgurU jI dy prmpiv`qR SuB s`cy ivsmwd<br />

www.Gursevak.com<br />

789<br />

q`qkrw


ivAwpk srUp’c, rom 2 krky lIx ho rhy hn[ ijvyN cV@dw sUrj AiqAMq suMdr<br />

sohxw cmkdw dmkdw pRkwS idMdw hY, iqvyN ivsmwd AMqrjwmI ivAwpk Ajpw<br />

jwp bRhm jI, gurU pRmysr jI dy lUM 2’coN, ivsmwd AMqrjwmI nUr hI nUr pRkwS rhy<br />

hn[ XQw:- AMqrjwmI; so pRBu pUrw] dwnu dyie; swDU kI DUrw]) qU vf dwqw;<br />

AMqrjwmI] sB mih rivAw; pUrn pRB suAwmI]<br />

(BWiq) pRiqpwlY; jIAn bhu Bwiq] dieAwl ikRpwl AMqrjwmI, srb<br />

ivAwpk srb pRkwSk sBnw jIAw kw, ieku dwqw; so, mY ivsir n jweI] Ajpw<br />

jwp vwihgurU siqgurU swihbwn jI ny Awpxy inrgun srUp’coN rcy, AsMK bRhmMf<br />

dy(jIAn) jIAW nUM, (bhu) bhuq (Bwiq) qr@W 2, rMgW 2 dy FMg nwl(pRiqpwlY)<br />

pRiqpwl dy hn[ ijvyN mwqw jI dy audr’c nwVUey duAwrw ^urwk Byjdy, prw bwxI<br />

duAwrw ismrn krwauNdy hn[ XQw:- mwqw ky audr mih, pRiqpwl kry; so.ikau<br />

mnhu ivswrIAY] mnhu ikau ivswrIAY.eyvfu dwqw; ij Agin mih.Awhwru phucwvey]<br />

Es no.ikhu poih n skI; ijs nau AwpxI ilv lwvey] AwpxI ilv Awpy lwey;<br />

gurmuiK sdw smwlIAY] khY nwnku.eyvfu dwqw; so ikau mnhu ivswrIAY] 28]) mwq<br />

grB mih.Awpn ismrnu dy; qh qum rwKnhwry]) ieik mwshwrI; ieik iqRxu Kwih]<br />

ieknw; CqIh AMimRq pwih] ieik.imtIAw mih; imtIAw Kwih] ieik paux<br />

sumwrI; paux sumwir] ieik inrMkwrI; nwm AwDwir]<br />

89.{pRiqpwlY; jIAn bhu Bwiq] bwry srb ivAwpI ivsmwd pRymmeI SuB<br />

ivcwr:- rkqu ibMdu kw iehu qno; AgnI pwis iprwxu] Anuswr sRIr mwqw jI dI<br />

rkq ipqw jI dI ibMd qoN bixAW, Anyk ikRmW dw iek`T hY[ ijs dI AsIN hMgqw<br />

krdy hW[ hr ie`k sRIr’c sU^m qoN sU^m ikRm hn[ aun@W ikRmW’c A`gy hor ikRm<br />

hn[ sRIr’c v`K 2 Kwny hn, ijvyN ^urwk, ipSwb, ibStw Awid[ vwL nwloN BI sO<br />

guxW sU^m qoN sU^m nwVIAW hn[ ien@W’c v`K 2 jIAW nUM, AnoKy rMg FMg nwl pwL<br />

rhy hn[ p`QrW’c S`krKor kIVy pYdw krky, aun@W nUM BI au~Qy S`kr b^Sdy hn, ij`Qy<br />

Awaux jwx dw koeI BI rsqw nhIN hY[ XQw:- pwKix kItu.gupqu hoie rhqw; qw<br />

co.mwrgu nwhI] khY DMnw.pUrn qwhU ko; mq ry jIA frWhI]) bieAwlIs lK jI,<br />

jl mih hoqy; Anuswr smuMdR’c ibAwLI l`K jUn hY[ ie`k jUn’c Axigxq jIA<br />

hn[ vwihgurU jI, jIAW dw Ahwr jIA bxw ky, ivsmwd FMg nwl pwlxw kr rhy<br />

hn[ jIA dy mrn qoN, aus nUM Kwx vwly ikRmW dI pRiqpwlxw, vwqwvrn dI s&weI<br />

www.Gursevak.com<br />

790<br />

q`qkrw


huMdI hY[ nmskwr bilhwr[ XQw:- so krqw.icMqw kry; ijin aupwieAw jgu] iqsu<br />

johwrI.suAsiq iqsu; iqsu dIbwxu ABgu] nwnk.scy nwm ibnu; ikAw itkw ikAw<br />

qgu] 1]) sYl pQr mih.jMq aupwey; qw kw irjku.AwgY kir DirAw]) pwKix<br />

kItu.gupqu hoie rhqw; qw co.mwrgu nwhI] khY DMnw.pUrn qwhU ko; mq ry.jIA<br />

frWhI] (l`gin) pRiqpwil mwqw audir rwKY; lgin dyq n syk] soeI suAwmI.eIhw<br />

rwKY; bUJu buiD ibbyk]) slok mÚ2] nwnk.icMqw miq krhu; icMqw iqs hI hyie]<br />

jl mih.jMq aupwieAnu; iqnw iB rojI dyie] EQY.htu n cleI; nw ko ikrs<br />

kryie] saudw.mUil n hoveI; nw ko ley.n dyie] jIAw kw Awhwru jIA; Kwxw eyhu<br />

kryie] ivic aupwey swierw; iqnw iB swr kryie] nwnk.icMqw mq krhu; icMqw<br />

iqs hI hyie] 1] }{srb suKw kw dwqw siqguru; qw kI srnI pweIAY]<br />

gur pRmysr jI dy srb ivAwpI ivsmwd ivSyS praupkwr:- prmpUjnIk s`cy<br />

mwqw ipqw gurqw ibrwjmwn siqgurU swihb jI, Ajpw jwp inrgun inrMkwr jI dy<br />

srgun srUp, pUrn gurU Avqwr gursbd srUp hoxy’qy , Awp hI sRb ivAwpI mhW<br />

ivsmwd pUrn s`cy Ajpw jwp inrMkwr srUp hn[ XQw:- vwhu vwhu bwxI inrMkwr<br />

hY; iqsu jyvfu, Avru n koie] Awp jI’coN, siq sMqoK dieAw Drm vIcwr, inmRqw<br />

ZRIbI sihnSIlqw, ivsmwdqweI DIrj iKmw Ajpw jwp inRivkwrqw Awid sRb<br />

ivAwpI ivsmwd SuB guxW dIAW Anq klW dw b`JvW pRkwS hI pRkwS, swfy AMdr<br />

bwhr hr smyN pRkwS irhw hY, Bwv hr smyN hr v`fy jIv, ikRm dy AMdr bwhr,<br />

Awpxw Ajpw jwp Awp kr rhy hn[ Awpxy pRymI syvk is`K jI dy rom 2’c vs<br />

ky, Awp Ajpw jwp krky, pRymI jI dy AMg 2 nUM, pUrn suKdwiek hn[ XQw:- AMg<br />

AMg suKdweI.pUrn bRhmweI; Qwn QwnMqr dysw] Awp jI hr smyN ij`Qy Anq sUrjW<br />

cMdRimAW qwirAW ibjlIAW AgnIAW titAwixAW mnW ieMidRAW nUM pRkwSdy hn,<br />

E~Qy Awpxy pyRmIAW dy idl idmwZ rom 2’c, gurbwxI nwm pyRm iekwgRqw ivsmwdqweI<br />

Byjdy rihMdy hn[ Awp jI qoN ivCuiVAw jIv Anyk jUnW dy Anyk kSt hr<br />

smyN Bog irhw hY, pr Awpxy is`K b`cy nUM hr smyN gurbwxI suxwauNdy hn[ koit krn<br />

dIjih.pRB pRIqm; hir gux suxIAih AibnwsI rwm] Anuswr pRymI is`K rom 2 dy<br />

kMnW nwl, pUrn pRym inscy sihq gurbwxI suxdy hn[ XQw:- gurmuiK; roim roim<br />

hir iDAwvY]) iek dU jIBO, lK hoih; lK hovih, lK vIs] lKu lKu gyVw,<br />

AwKIAih; eyku nwmu jgdIs]) ijhvw eyk.hoie lK kotI; lK kotI koit iDAwvYgo])<br />

www.Gursevak.com<br />

791<br />

q`qkrw


lwK ijhvw, dyhu myry ipAwry; muKu.hir AwrwDy myrw rwm] Anuswr rom 2 dI zbwn<br />

duAwrw gurU 2 jpdy hn[ Awp jI dy pRymI syvk jI, pUrn sMqoK sihq, Anhd<br />

Junkwr Awqm suK Bogdy hn[ XQw:- pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB<br />

ismrn kw; AMqu n pwr]) rsnw rmq.sunq suKu sRvnw; icq cyqy.suKu hoeI] khu<br />

BIKn.duie nYn sMqoKy; jh dyKW qh soeI] }<br />

jo jo ricE; su iqsih iDAwiq] ijvyN s`icAwry mwpy, Awpxy ipAwry b`cy nUM,<br />

prm ipAwr snyh siqkwr nwl cyqy krdy hn, iqvyN gurdyv mwqw gurdyv ipqw;<br />

gurdyv suAwmI prmysurw] Akwl purKu inrgun srUp jI ny, Awpxy’coN, keI koit;<br />

kIny bhu Bwiq] Anuswr AsMK bRhmMf DrqIAW vx iqRx sB jIA jMq bRhm byqy<br />

nwm rsIey, jo jo BI(ricE) rcy hn, (su) BlI pRkwr(iqsih) iqs AwpxI swrI<br />

rcnw nUM, pUrn pRym nwl Awpxy iDAwn’c, pRp`kqw nwl(iDAwiq) iDAwauNdy hn[<br />

ies leI, swnUM BI mhwrwj swihb jI iDAwauxy cwhIdy hn, ikauNik gurU pRmysr jI<br />

swfy vwsqy au~bldI dyZ’c bYTy hn[ AsIN sB eyk ipqw Akwl purKu gurU jI dy<br />

b`cy hW[ XQw:- eyku ipqw.eyks ky hm bwirk; qU myrw gur hweI]) vw jo jo<br />

vwihgurU swihb jI ny(ricE) rcy hn, (su) auh (iqsih) iqn@W vwihgurU jI nUM hI<br />

hr smyN pUrn pRym nwl, Awpxy pRp`k iDAwn’c(iDAwiq) iDAwauNdy rihMdy hn[<br />

ijsu BwvY; iqsu ley imlwie] Bgiq krih; hir ky gux gwie]) pUrn pUir<br />

rhy; dieAwl] sB aUpir; hovq ikrpwl] Apny krqb; jwnY Awip] AMqrjwmI;<br />

rihE ibAwip] pRiqpwlY jIAn; bhu Bwiq] jo jo ricE; su iqsih iDAwiq]<br />

Anuswr vwihgurU jI ny jo 2 jIA Akwr q`q rcy hn, aun@W swirAW’qy ikRpwl ho ky,<br />

aun@W nUM hr smyN Awp iDAwauNdy hn[ AYsy ivsmwd(hir) sRb pRkwSk dieAwl<br />

ikRpwl koit bRhmMf dy mwlk, Ajpw jwp pUrn bRhm jI(ky) dy(gux) guxW nUM(gwie)<br />

gwvy, gw 2 ky qn mn Dn isr Arp ky AYsI(Bgiq) pyRmw-BgqI(krih) kry, ijsu<br />

krky, jwp qwp Bgiq sw pUrI; jo pRB kY min BweI] Anuswr vwihgurU jI nUM(BwvY)<br />

Bw jwvy, iqsu ivsmwd pRymw-BgqI’qy pRsMn ho ky, Awpxy nwl imlwie(ley) lYNdy<br />

hn, Bwv gurU pRymw-BgqI hI imlx dw kwrn hY, Awpxy jor jqn isAwxp nwl<br />

jIv nhIN iml skdw, ies leI inrgunIAwr nIc bx ky Srx pYxw hY[ XQw:- hm<br />

inrgunIAwr; nIc Ajwn] nwnk.qumrI srin purK Bgvwn]) {gurU jI dI pRymw-<br />

BgqI bwry sRb ivAwpI Agm Apwr mhW ivsmwd pRymmeI SuB vIcwr:- gurU<br />

www.Gursevak.com<br />

792<br />

q`qkrw


ipAwry jI nUM BwvyN Awpxy nwl imlw lYNdy hn, pr Pyr BI auh ipAwry Bgq jI<br />

pRymw-BgqI krdy rihMdy hn, ikauN jo aun@W nUM pRymw-BgqI dw ivsmwd AnMd AMimRq<br />

rs, irdy’coN muK’c AwauNdw rihMdw hY[ XQw:- jy guxvMqI QI rhY; qw BI.shu rwvx<br />

jwie] ijvyN ie`k s`icAwry rwjy ny Awpxy mihlW dI s&weI krn vwly, swaU<br />

nOkr’qy prm pRsMn ho ky, kImqI hIirAW dw hwr, aus dy gL ’c pw idqw[ auh<br />

iPr BI Agly idn, ausy qr@W hI s&weI krn AwieAw, qW rwjy ny p`uiCAw, “hy<br />

sweIN ipAwry jI!A`j qusIN syvw krn ikauN Awey hoN?”h`Q joV ky ikhw, “hy<br />

siqkwr jog rwjn jI!ijs syvw ny dws nUM hIirAW dw hwr b^iSAw hY, auh syvw<br />

dwsn dws ikauN C`fy?mhwrwj jI ikRpw krky dwsn dws qoN syvw s&weI krwauNidAW<br />

jwp BI krwauNdy hn[ ijhVy bMdy Drm ikrq kridAW jwp krdy hn, auh sdw<br />

pRsMn qMdrusq rihMdy hn[ ^udw jI dI ^uSI, Dn mwl sB pRwpq krdy hn[ ijhVy<br />

kMmtwlU Drm ikrq jwp nhIN krdy, auh Gry bImwr, hom is`k rihMdy hn[ ”rwjy<br />

ny prm-pRsMn ho ky hor Dn idqw[ ieauN ijhVy pRymw-BgqI krdy rihMdy hn, aun@W nUM<br />

sdw idAwl vwihgurU jI, cOguxW inhwl kr idMdy hn[ XQw:- ijs kI bsqu; iqsu<br />

AwgY rwKY] pRB kI AwigAw; mwnY mwQY] aus qy caugun; krY inhwlu] nwnk swihbu;<br />

sdw dieAwlu] 2] }<br />

mn AMqir; ibsÍwsu kir mwinAw] krnhwru; nwnk ieku jwinAw] 3]<br />

prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv siqgurU gRMQ swihbjI<br />

&urmwauNdy hn:- pyRmw-BgqI krn vwly pyRmI Bgq jI ny, Awpxy mn(AMqir) AMdr,<br />

AYsw pUrn(ibsÍwsu) Brosw isdk inscw(kir) krky, Ajpw jwp bRhm srUp siqgurU<br />

swihb jI(mwinAw) mMny, A`gy mMnwey pUjy pUjwey , jpy jpweyy iDAwey hn, ijs<br />

krky(ieku) ie`k AdÍYq srUp Ajpw jwp pUrn Agm mhW ivsmwd pUrn bRhm jI,<br />

Anyk bRhmMf dy(krnhwru) krn vwly(jwinAw) jwx ley hn] 3]<br />

jnu lwgw; hir eykY nwie] iqs kI Aws; n ibrQI jwie] vwihgurU mh`lw<br />

pMjvW jI, Awpxy ipAwry syvk jI’qy ndr b^SIS krky, syvw ismrn praupkwr<br />

Akwl purK jI dy crn-kmlW dw pUjx krw ky, s`cy Ajpw jwp inrMkwr inrml<br />

inrvYr inrlyp bRhm jI’c, pUrn mhW ivsmwd lIxqw b^Sdy hn, so Purmw rhy<br />

hn[ vwihgurU vwihgurU vwihgurU vwih jIau] s`cy siqgurU sRI guruU gMRQ swihb<br />

mhwrwj jI dy gurSbd rUpI, SuB s`cy sRb ivAwpI mhW ivsmwd crn-kmln jI<br />

www.Gursevak.com<br />

793<br />

q`qkrw


nUM, rwq idn pUjx vwly, ijhVy (jnu) ipAwry gursyvk Bgq jI, (hir) sRb pRkwSk<br />

Anqklwvwn, (eykY) ie`k AdÍYq srUp pUrn ivsmwd Ajpw jwp bRhm jI dy<br />

prmpiv`qR SuB s`cy(nwie) nwm’c(lwgw) l`gy hn[ iqs gurmuiK ipAwry jI(kI) dI<br />

gurmiq Anuswr Dn pdwrQ spu`qR Awid, vwihgurU jI nUM imlx dI SuB s`cI<br />

Aws(ibrQI) KwlI(n) nhIN(jwie) jWdI[ ijvyN prmpUjnIk prm ipAwry DR¨ Bgq<br />

jI ny, pMj vr@y dI in`kI aumr’c, mwDo bn’c jw ky, Apny loB kau; kIno mIqu]<br />

sgl mnorQ; mukiq pdu dIqu] Anuswr rwj pRwpqI dI Aws r`K ky, pRymw-BgqI<br />

kIqI[ C`qIh hzwr vr@y dw rwj, At`l pdvI, drSnW dI pRwpqI krky inhwl<br />

hoey[ XQw:- sBy ieCw pUrIAw; jw pwieAw Agm Apwrw]<br />

syvk kau; syvw bin AweI] hukmu bUiJ; prmpdu pweI] Awpxy prmpUjnIk<br />

mwqw ipqw srUp, pwrbRhm Ascrj gurdyv jI dI, sRb ivAwpI Agm Apwr mhW<br />

ivsmwd Anqklwvwn pUrn ikRpw hI ikRpw nUM pRwpq, Awpxy gurU jI nUM isr Arpx<br />

vwly, suAws 2 gurU 2 jpx jpwaux vwly, gur syvk jI(kau) nUM, Awpxy irdy dy<br />

ipAwry prmpUjnIk mwqw ipqw srUp gurdyv jI dI, SuB s`cI su`cI au~cI syvw krnI<br />

hI bin AweI hY, Bwv mwx iqAwg ky, isr Arp ky, nIc kIt kUkr gulwm dwsn<br />

dws grIb bx ky, pUrn pRym sihq, pUrn gurU jI dI s`cI syvw krdy hn[ mwqw<br />

ipqw jI srUp, Awpxy hIey irdy dy ipAwry pRIqm gurU pRmysr jI dI im`TI ipAwrI<br />

gurU syvw krn vwly gur syvk jI nUM, isr dyx nwm jpx jpwaux, gurqw ibrwjmwn<br />

gur pRmysr jI dy A`Kr 2 nUM, pwrbRhm krky mMnx mnwaux, pUjx pUjwaux dw jo<br />

hukmu sI, ies nUM(bUiJ) bu`J, mMn, kmw ky, (prmpdu) (prm+pdu) (prm) v`fI<br />

au~cI s`cI su`cI(pdu) pdvI(pweI) pw leI[ XQw:- bRhmigAwnI; sgl kI rInw]<br />

Awqm rsu; bRhmigAwnI cInw]) hukmu bUiJ; rMg rs mwxy] siqgur syvw; mhw<br />

inrbwxy] hukmu bUiJ.jn Bey inhwlw; ieh Bgqw kI Gwlxw] hr irdy dy ipAwry<br />

prm pUjnIk mwqw ipqw srUp gurdyv mh`lw pihlw siqgurU grMQ swihb jI sRb<br />

ivAwpI ivsmwd Anq klwvwn gRIbI nwl AYsy gursyvk jI bwry &urmw rhy hn[<br />

XQw:- jwiq kulInu; syvku jy hoie] qw kw khxw; khhu n koie] ivic snwqˆØI;<br />

syvku hoie] nwnk; pxHIAw pihrY soie]) syvk kw hoie syvku vrqw; kir kir<br />

ibnau bulweI] 17] nwnk kI bynµqI hir pih; gur imil.gur suKu pweI] 18])<br />

koit mDy ko ivrlw syvku; hoir sgly ibauhwrI]) so syvku; ijsu ikrpw krI] inmK<br />

www.Gursevak.com<br />

794<br />

q`qkrw


inmK; jip nwnk hrI]) so syvku; ijsu dieAw pRBu DwrY] nwnk so syvku; swis<br />

swis smwrY] 3]) nwnk, syvku soeI AwKIAY; jo isru Dry auqwir]) mwrU mhlw 5]<br />

mwn moh Aru loB ivkwrw; bIE.cIiq n GwilE] nwm rqnu guxw hir bxjy; lwid<br />

vKru lY cwilE] 1] syvk kI; EVik inbhI pRIiq] jIvq swihbu syivE Apnw;<br />

clqy rwiKE cIiq] 1] rhwau] jYsI AwigAw kInI Twkuir; iqs qy muKu nhI<br />

moirE] shju Anµdu riKE igRh BIqir; auiT auAwhU kau dauirE] 2] AwigAw<br />

mih BUK.soeI kir sUKw; sog hrK.nhI jwinE] jo jo hukmu BieE swihb kw; so<br />

mwQY ly mwinE] 3] BieE ik®pwlu Twkuru.syvk kau; svry hlq plwqw] DMnu<br />

syvku.sPlu Ehu AwieAw; ijin nwnk.Ksmu pCwqw]) so syvku; jo lwieAw syv]<br />

iqn hI pwey; inrMjn dyv]) ijQY Ehu jwie, iqQY Ehu surKrU; Es kY muih ifTY, sB<br />

pwpI qirAw]) jo ikCu Twkur kw.so syvk kw; syvku.Twkur hI sMig jwhru jIau])<br />

mul KrIdI lwlw golw; myrw nwau sBwgw] gur kI bcnI.hwit ibkwnw; ijqu<br />

lwieAw.iqqu lwgw]) jn nwnku.hwit ivhwiJAw; hir.gulm gulwmI]) murdw hoie<br />

murId; n glI hovxw[ swbru isdik shIdu, Brm Bau Kovxw[ golw mul KrIdu,<br />

kwry jovxw[ nw iqsu BuK.n nId; n Kwxw sovxw[ pIhix hoie jdId; pwxI Fovxw[<br />

pKy dI qwgId, pg mil Dovxw[ syvk hoie sMjIdu, n hsx rovxw[ dr drvys<br />

rsId; iprm rs Bovxw[ cMd mumwrK eId, pug Klovxw] 18]) KwDy lUx.gulwm<br />

hoie; pIih pwxI FovY[ lUx Kwie.kir cwkrI; rix tuk tuk hovY[ lUx Kwie.DI puqu<br />

hoie; sB ljw DovY] lUxu vxotw.Kwie kY; hQ joiV KVovY] vwt vtwaU lUxu Kwie; guxu<br />

kMiT provY] lUx hrwmI gunhgwr; mir jnmu ivgovY]) bY KrIdu; hau dwsro qyrw] qUM<br />

Bwro Twkuru; guxI ghyrw]) hm kUkr; qyry drbwir] Baukih AwgY; bdnu pswir])<br />

kih kbIr.gulwmu Gr kw; jIAwie BwvY mwir]) gur kY igRih; syvku jo rhY] gur kI<br />

AwigAw; mn mih shY] Awps kau; kir kCu n jnwvY] hir hir nwmu; irdY sd<br />

iDAwvY] mnu bycY; siqgur kY pwis] iqsu syvk ky; kwrj rwis] syvw krq; hoie<br />

inhkwmI] iqs kau hoq; prwpiq suAwmI] ApnI ik®pw; ijsu Awip kryie] nwnk<br />

so syvku; gur kI miq lyie] 2]) mwn AiBmwn mMDy; so syvku nwhI] Anuswr jo<br />

mwx qy hMkwr’c hY, so gursyvk nhIN hY[<br />

ies qy aUpir; nhI bIcwru] jw kY min; bisAw inrMkwru] qn mn Dn ijMd<br />

Awpxy gurdyv jI nUM Arp ky, syvw krn vwly, hukm bu`J prmpdvI pwaux vwly(jw)<br />

www.Gursevak.com<br />

795<br />

q`qkrw


ijs gursyvk jI(kY) dy min’c, (inrMkwru) Su`D srUp koit bRhmMf dy krqy ivAwpk<br />

ivsmwd Ajpw jwp s`cy bRhm jI, gurpRswid Awp(bisAw) vsy hn, ies qy aUpir,<br />

au~cw hor koeI BI SuB s`cw sRb`q dy Bly dw mhW ivsmwd sMudr bRhm bIcwru nhI hY[<br />

XQw:- so suKIAw; sB qy aUqmu soie] jw kY ihRdY visAw; pRBu soie]) Ehu sB qy aUcw,<br />

sB qy sUcw; jw kY ihrdY visAw Bgvwnu]) ijs kY AMqir; bsY inrMkwru] iqs kI<br />

sIK; qrY sMswru]<br />

bMDn qoir; Bey inrvYr] Anidnu; pUjih gur ky pYr] (gur) ivsmwd nUro nUr,<br />

ie`k rs b`JvyN pRkwS hI pRkwS, prmpUjnIk sB qy vfw siqguru nwnku; jI(ky) dy<br />

prmpiv`qR s`cy mhwn praupkwrI(pYr) crn-kml vw gurSbd rUp, mweI crn gur<br />

mITy] Anuswr s`cy im`T imTy s`cy crn-kmlW nUM, gursyvk jI(Anidnu) rwq<br />

idn(pUjih) pUjdy hn[ XQw:- sBu idnsu rYix.dyKau guru Apunw; ivic AKI.gur pYr<br />

DrweI] gur pRmysr jI dy s`cy crn-kml pUjxy krky, En@I dunIAw qoVy bMDnw; AMnu<br />

pwxI QoVw KwieAw] Anuswr kwm koRD cwh kw&I Srwb mws hMkwr Awid AOguxW<br />

ivkwrW mhW pwpW dy bMDn(qoir) qoV ky, (inrvYr) vYr qoN rihq, inrvYr bRhm srUp<br />

sMq mhWpurK (Bey) ho gey hn[ XQw:- imit gey bYr; Bey sB ryn] AMimRq nwmu;<br />

swDsMig lYn]) nw ko myrw dusmnu rihAw; nw hm iks ky bYrweI] bRhmu pswru<br />

pswirE BIqir; siqgur qy soJI pweI]) ibsir geI; sB qwiq prweI] jb qy<br />

swDsMgiq; moih pweI] 1] rhwau] nw ko bYrI.nhI ibgwnw; sgl sMig.hm kau bin<br />

AweI] 1]) mMqRM rwm rwm nwmM; D´wnµ srbqR pUrnh] g´wnµ sm duK suKM; jugiq inrml<br />

inrvYrxh] dXwlµ srbqR jIAw; pMc doK ibvrijqh] Bojnµ gopwl kIrqnµ; Alp<br />

mwXw.jl kml rhqh] aupdysM sm imqR sqRh; BgvMq Bgiq BwvnI] pr inMdw nh<br />

sRoiq sRvxM; Awpu iq´wig sgl ryxukh] Kt lK´x pUrnµ purKh; nwnk.nwm swD<br />

sÍjnh] 40]<br />

ieh lok suKIey; prlok suhyly] nwnk hir pRiB; Awpih myly] 4] prmpUjnIk<br />

DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy hn:- inrml<br />

inrvYr gursyvk jn jI, ieh lok’c AwqmnMd krky(suKIey) suKI, prlok’c BI, jh<br />

jweIAY; qhw suhyly] Anuswr(suhyly) suKI hn[ (hir) koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;<br />

srb jIAw kw dwqw ry] sRb pRkwSk(pRiB) srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr]<br />

gurU jI ny ikRpw krky, gurmuiK ipAwry(Awpih) Awp hI, Awpxy nwl myly hn] 4]<br />

XQw:- Awpih; myil ley]<br />

www.Gursevak.com<br />

796<br />

q`qkrw


swD sMig imil; krhu Anµd]) swD rUp; Apnw qnu DwirAw] Anuswr(swD)<br />

vwihgurU mh`lw pihlw gurqw ibrwjmwn DMn sRI gurU gRMQ swihb jI dy s`cy crn-kmlW<br />

gursbdW sMig, mn bwxI rom 2 krky, pqwsy dy pwxI’c Gulx vWg(imil) lIx ho ky,<br />

{KMf bRhmMf, Awpxy AMdr bwhr surqI ibRqI socxI’c, ArQW sihq gurbwxI q`k ky }<br />

(AnMd) bRhmwnMd rs pRwpq(krhu) krnw kro[ XQw:- ijsu imilAY.min hoie AnMdu;<br />

so siqguru khIAY] mn kI duibDw.ibnis jwie; hir prmpdu lhIAY]<br />

vw nIkI; swD sMgwnI] rhwau] phr mUrq pl.gwvq gwvq; goivMd goivMd<br />

vKwnI] Anuswr A`Ty pihr vwihgurU Bjn kQw kIrqn gurbwxI jpx jpwaux vwly<br />

swD sMgq jI hn, ijn@W bwry ieh bhuq au~cy su`cy Amolk SuB bcn khy hn, ik<br />

vwihgurU jI Awp hI swD sMgq jI rUp hn[ XQw:- swDsMgiq Awip hoAw; Awip<br />

jgqu qrwieAw] AYsy ivsmwd swD sMig jI, (swD) syRSt mhWpurK sMq Bgq jI,<br />

Ajpw jwp inrgun bRhm jI sMig imil ky, (AnMd) bRhmwnMd rs pRwpq krnw krhu[<br />

XQw:- swDsMig jau qumih imlwieE; qau sunI qumwrI bwxI] Andu BieAw.pyKq hI<br />

nwnk; pRqwp purK inrbwxI]) Dnu DMnu sqsMgiq.ijqu hir rsu pwieAw; imil jn<br />

nwnk nwmu prgwis]) sMgiq kw gunu.bhuqu AiDkweI; piV sUAw gnk auDwry])<br />

CqRDwr bwidswhIAw; ivic shsy prIAw] 1] BweI ry; suKu swDsMig pwieAw])<br />

swDsMgiq AsQwn; jgmg nUr hY[ lK lK ssIAr Bwnu; ikrn TrUr hY[<br />

gun gwvhu; pRB prmwnµd] (prmwnMd) v`fy AnMd srUp(pRB) smR`Q prmpUjnIk<br />

DMn vwihgurU dsy siqgurU swihbwn jI dy(gun) praupkwr prmpiv`qR(gun) js, kivqw<br />

kvISrI FwfI vwrW qy Dur dy gurbwxI jI dy AMimRq kIrqn kQw, Awpxy hr bol<br />

duAwrw, hr smyN(gwvhu) gwauxw kro jI[ XQw:- gurbwxI gwvh BweI] Eh sPl;<br />

sdw suKdweI]) Awvhu isK.siqgurU ky ipAwirho; gwvhu scI bwxI] bwxI q<br />

gwvhu.gurU kyrI; bwxIAw isir bwxI] ijn kau ndir krmu hovY; ihrdY iqnw smwxI]<br />

pIvhu AMimRqu. sdw rhhu hir rMig; jiphu swirgpwxI] khY nwnku.sdw gwvhu; eyh<br />

scI bwxI] 23]) Awvhu mIq ipAwry] mMgl gwvhu nwry] scu mMglu gwvhu, qw pRB<br />

Bwvhu; soihlVw jug cwry] ApnY Gir AwieAw, Qwin suhwieAw; kwrj sbid svwry]<br />

igAwn mhw rsu nyqRI AMjnu; iqRBvx rUpu idKwieAw] sKI imlhu.ris mMglu gwvhu;<br />

hm Gir swjnu AwieAw] 2]<br />

www.Gursevak.com<br />

797<br />

q`qkrw


wm nwm qqu; krhu bIcwru] (rwm) vwihgurU vwihgurU vwihgurU vwih jIau] jI<br />

dy srgun srUp, pUrn gurU Avqwr s`cy siqgurU sRI gurU gMRQ swihb jI dy<br />

prmpUjnIk prmpiv`qR(nwm) Amolk gurbwxI inrMkwr(qqu) swr AslI srb<br />

ivAwpI ivsmwd Su`D bRhm inrgun srgun jI dI eykqw dw, SuB s`cw bIcwru krhu[<br />

XQw:- eyko sbdu vIcwrIAY; Avr iqAwgY Aws] nwnk dyiK idKweIAY; hau sd<br />

bilhwrY jwsu]<br />

dRülB dyh kw; krhu auDwru] {keI jnm; Bey kIt pqMgw] keI jnm; gj<br />

mIn kurMgw] keI jnm; pMKI srp hoieE] keI jnm; hYvr ibRK joieE] 1] imlu<br />

jgdIs; imln kI brIAw] icrMkwl; ieh dyh sMjrIAw]) kbIr.mwns jnmu dulµBu<br />

hY; hoie n bwrY bwr] ijau bn Pl pwky.Buie igrih; bhuir.n lwgih fwr] aupoRkq<br />

&urmwxW Anuswr pSU pRyq p`Qr ibRC kIt pqMg Awid cOrwsI l`K jUn qy keI jUnW<br />

bwr 2 Bogx qoN mgroN, XQw:- BeI prwpiq; mwnuK dyhurIAw] goibMd imlx kI;<br />

ieh qyrI brIAw]) lK caurwsIh jUin ivic; auqmu jUin su mwxs dyhI[ Anuswr<br />

durl`B mn`uKw dyhI goivMd jI nUM imlx leI imlI hY[ }hy pRymI jI!Awpxy ipAwry<br />

vwihgurU gurU pRmysr jI dy prmpiv`qR s`cy su`cy au~cy crn-kmlW’c rom 2 krky<br />

lIx ho ky, cOrwsI l`K jUn Bog ky(dRülB) kTn l`Bx vwlI, Amolk hIrw dyh(kw)<br />

dw ivkwrW AOguxW cwh kO&I nSy kukrmW jnm mrn, jmW dy kStW qoN(auDwru)<br />

Cutkwr(krhu) krnw kro[ XQw:- crx kml; Twkur auir Dwir] dulB dyh; nwnk<br />

insqwir]<br />

AMimRq bcn; hir ky gun gwau] pRwn qrn kw; iehY suAwau]) AMimRq bcn;<br />

swD kI bwxI] Anuswr prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb mhwrwj jI(ky)<br />

dy AMimRq bcn, (hir) inrgunu Awip; srgunu BI EhI] sRb ivAwpI Ajpw jwp<br />

Akwl purKu vwihgurU jI dy gun rom 2 krky, kQw kIrqn, Awpxy hr qr@W dy bolW<br />

duAwrw, sdw hr jg@w gwau[ hy(pRwn) ipAwry ijMd jwn jI!(pRwn) pRwxW dy, sMswr<br />

Agn swgr dy ivSy rUpI jl qoN qrn kw(iehY) ieho hI(suAwau) pRXojn, suAwd,<br />

swDn hY[<br />

AwT phr; pRB pyKhu nyrw] imtY AigAwnu; ibnsY AMDyrw] hy ipAwry<br />

jIE!Awp jI dy nyqRW’c vs ky , hux Awp pV@n vwly, Awp jI dy kMnW’c vs ky , hux<br />

Awp sunx vwly(pRB) srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] siqgurU nwnk dyv<br />

www.Gursevak.com<br />

798<br />

q`qkrw


swihb jI dy inrgun pRkwS nUM, AwT phr Awpxy (nyrw) nyVy, AMdr bwhr (pyKhu)<br />

dyKxw kro[ XQw:- AYsI pRIiq krhu mn myry] AwT phr; pRB jwnhu nyry] ijs<br />

krky, suAwd moh rs byiDE; AigAwin ricE sMswru] Anuswr suAwd moh Brm<br />

ivkwr mhW pwp krm rUp AigAwnu dw AMDyrw imtY(ibnsY) nws ho jwvygw[ XQw:-<br />

AigAwnu AMDyrw imit gieAw; gur cwnxu igAwnu crwgu]) AigAwn Brmu ibnsY<br />

duK fyrw] jw kY ihRdY bsih gur pYrw] 3])<br />

suin aupdysu; ihrdY bswvhu] mn ieCy; nwnk Pl pwvhu] 5] prmpUjnIk<br />

DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb, Drin ggn nv KMf mih; joiq<br />

sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk<br />

mh`lw pMjvW swihb jI &urmwauNdy hn:- hy swjn mIq ipAwry jI! pUry gur kw; suin<br />

aupdysu] Anuswr pUry gurU pRmysr jI dy prmpiv`qR SuB s`cw(aupdysu) sbdu gur pIrw<br />

gihr gMBIrw; ibnu sbdY.jgu baurwnµ]) sbd sUr blvMq; kwm Aru k®oD ibnwsn]<br />

loB moh vis krx; srx jwick pRiqpwlx]) sbid sUr jug cwry AauDU; bwxI<br />

Bgiq vIcwrI] Anuswr gursbd gur ieiqhws praupkwr gurmiq is`iKAwvW nUM ,<br />

koit krn.dIjih pRB pRIqm; hir gux suxIAih AibnwsI rwm] Anuswr Awpxy rom<br />

2 dy kMnW duAwrw, pUrn pyRm SrDw Brosy idRVqw sihq suin ky, Awpxy ihrdY<br />

’c(bswvhu) vswau[ XQw:- nwmu iDAwvhu.irdY bswvhu; iqsu ibnu ko nwhI] gurmiq<br />

Anuswr mn(ieCy) cwhy Pl(pwvhu) pw lvo jI] 5] XQw:- siqgur ivic vfI<br />

vifAweI; jo Anidnu hir hir nwmu iDAwvY] hir hir nwmu rmq, suc sMjmu; hir<br />

nwmy hI iqRpqwvY] hir nwmu qwxu.hir nwmu dIbwxu; hir nwmo rK krwvY] jo icqu<br />

lwie.pUjy gur mUriq; so mn ieCy Pl pwvY]<br />

hlqu plqu duie; lyhu svwir] rwm nwmu; AMqir auir Dwir] (rwm)<br />

prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU gMRQ swihb jI dy prmpiv`qR SuB s`cy<br />

Amolk nwmu A`Kr 2 nUM, Awpxy(auir) irdy(AMqir) AMdr(Dwir) vsw ky, (hlqu)<br />

ieh lok(plqu) pRlok(duie) dovyN (svwir) suDwr(lyhu) lvo jI[ XQw:- hliq<br />

suKu.pliq suKu, iniq suKu ismrno; nwmu goibMd kw sdw lIjY] imtih kmwxy pwp<br />

icrwxy; swDsMgiq imil.muAw jIjY] 1]<br />

pUry gur kI; pUrI dIiKAw] ijsu min bsY; iqsu swcu prIiKAw]) ijin pMc<br />

mwir ibdwir gudwry; so pUrw ieh klI ry] Anuswr sB ivkwrW AOguxW nUM ij`qx<br />

www.Gursevak.com<br />

799<br />

q`qkrw


vwly, prm pUjnIk pUry(gur) gurU pRmysr jI kI(dIiKAw) is`iKAw Dur ky bwxI jI,<br />

swirAW p`KW qoN(pUrI) pUry sUry hn, ijn@W’c ivkwrW inMdw cuglI vYr eIrKw mn qn nUM<br />

ij`qx dw prm piv`qR SuB s`cw aupdyS hY[ XQw:- gur pUry kI bwxI] pwrbRhm min<br />

BwxI] ijsu v`fBwgy gurmuiK ipAwry s`icAwry Apwry inrwry gurU pRymI jI dy<br />

min’c(bsY) vsdy hn, iqsu gurmuiK ipAwry jI ny, (swcu) s`c srUp pUrn ivsmwd<br />

Ajpw jwp bRhm jI, srb klw BrpUr ivAwpk pRkwSk(prIiKAw) prK ley hn[<br />

vw iqsu nUM swcu bRhm srUp (prIiKAw) prKxw, smJxw kro[ vw pUrn gurU jI<br />

jd(prIiKAw) iemiqhwn lYNdy hn qW iqsu dI(prIiKAw) iemiqhwn (swcu) s`c srUp<br />

hY Bwv pUry gurU jI dy sIs mMgx qoN Aks mwqR dy idMdy hn[ guru jI dy snmuK ShId<br />

hoxy krky AQvw ijauNdy mr ky, gurU jI dy snmuK ismrn kridAW A`Ty pihr guru syvw<br />

krdy hn[ sMswrk, Awpxy sRIrk suKW nUM iqAwg idMdy hn[<br />

min qin; nwmu jphu ilv lwie] gurqw ibrwjmwn gur pRmysr jI &urmwauNdy<br />

hn:- hy BweI!min dy smUh sMklpW ivklpW(qin) rom 2 krky, ivAwpk bRhm<br />

jI’c gUV@I(ilv) pRIqI, ibRqI lwie ky, (nwmu) Ajpw jwp vwihgurU vwihgurU, inrgun<br />

srgun jI dI eykqw sihq, gurU pRymw-BgqI’c lIx ho ky, (jphu) jpxw kro[ ijvyN<br />

prmpUjnIk mh`ly pMjvyN jI ny m`cdI 2 q`qI loh’qy KV@ ky, ivAwpk bRhm jI’c ilv<br />

lw ky jpy[ XQw:- siqguir nwnik.Bgiq krI iek min; qnu mnu Dnu.goibMd<br />

dIAau]) khu kbIr.ilv lwig rhI hY; jhw bsy idn rwqI] auAw kw mrmu.EhI pru<br />

jwnY; Ehu qau sdw AibnwsI]<br />

dUKu drdu; mn qy Bau jwie]) duKu ivCoVw; ieku duKu BUK] ieku duKu; skqvwr<br />

jmdUq] ieku duKu; rogu lgY qin Dwie]) duK kIAw pMfw KulIAw; suKu.n inkilE<br />

koie] duK ivic jIau jlwieAw; duKIAw cilAw roie]) ieik Gir.Awvih AwpxY;<br />

ieik.imil imil puCih suK] ieknw eyho iliKAw; bih bih rovih duK]) sMsw iehu<br />

sMswru hY; jnm mrx ivic duK sbwieAw] Anuswr jMmx mrn dy byAMq hI du`K hn[<br />

jIv ijs 2 jUn ’c jWdw hY, du`K hI du`K hn[ mn bwxI sRIr krky ilv lw ky, nwm<br />

jpx nwl, jnm mrn dy bhuqy dUKu, gurU pRmysr jI dy ivCoVy dy drdu, mn qy sB qr@W<br />

dy Bau(jwie) cly jWdy hn[ XQw:- dUKu gieAw; sBu rogu gieAw] pRB kI<br />

AwigAw.mn mih mwnI; mhw purK kw sMgu BieAw]<br />

scu vwpwru; krhu vwpwrI]) hir ky; nwm ky ibAwpwrI] hIrw hwiQ ciVAw<br />

inrmolku; CUit geI sMswrI]) hir ky nwm ky vwpwrI, hir Bgq hih; jmu jwgwqI,<br />

www.Gursevak.com<br />

800<br />

q`qkrw


iqnw nyiV n jwhu] Anuswr gur pRmysr jI nUM qn mn Dn isr Arp ky, Awp s`cy<br />

nwm jI nMU jp ky, hornW nUM jpw ky, s`cy nwm jI dI pRwpqI vwly, nIky; swcy ky<br />

vwpwrI] Anuswr hy suMdr vwpwrI jno!s`cy nwm jI nUM Awp jp, A`gy jpw ky, Ajpw<br />

jwp inrgun srgun jI dI eykqw krn krwaux rUp scu vwpwr krhu jI[<br />

drgh inbhY; Kyp qumwrI] ijhVw sOdw AsvwrIAW’qy l`d ky, dUjI jgHw vycx<br />

leI iljWdy hn, aus nUM Kyp kihMdy hn[ s`cy nwm jI nUM jpx jpwaux vwly, nIky;<br />

swcy ky vwpwrI] hy pRymI jno!(qumwrI) Awp jI dI, siq sMqoK dieAw Drm vIcwr,<br />

inmRqw gRIbI iKmw SWqI DIrj, inRivkwrqw pyRmw-BgqI, praupkwr inSkwm nwm<br />

ismrn jpx jpwaux, gurU syvw krn krwaux, gurbwxI sMQw kQw kIrqn is`Kx<br />

isKwaux rUp Awid Anyk sRb ivAwpI ivsmwd SuB guxW dw(Kyp) Amolk mwl, ies<br />

lok, prmpUjnIk vwihgurU s`cy siqgurU swihbwn jI dI s`cI(drgh) s`cKMf,<br />

siqsMgq jI’c(inbhY) inB jwvygw[ XQw:- ivic dunIAw syv kmweIAY] qw drgh<br />

bYsxu pweIAY] khu nwnk bwh lufweIAY] (l`dy, sv`lI, m`lI) mn ipAwirAw jIau<br />

imqRw; hir ldy Kyp svlI] mn ipAwirAw jIau imqRw; hir dru inhclu mlI]<br />

eykw tyk; rKhu mn mwih] nwnk; bhuir n Awvih jwih] 6] prmpUjnIk<br />

DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv srUp mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy hn:-<br />

hy BweI!AMdr bwhr KMf bRhmMf pOx pwxI bYsMqr’c ivAwpk, (eykw) ie`k sRb<br />

ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp vwihgurU inrMkwr AsMK pRkwS srUp jI dI, qyrI<br />

tyk; rhw kil mwih] qyrI tyk; qyry gux gwih]) iqs kI tyk; mnY mih rwKu]<br />

Anuswr(tyk) Et, Awpxy mn (mwih) ’c(rKhu) r`Kxw kro[ (bhuir) Pyr vwSnw dy<br />

b`Jy, cOrwsI l`K jUn’c(Awvih) Awauxw, mOq dy mwirAW mr ky (jwih) jwxw(n)<br />

nhIN hovygw] 6] XQw:- qUM hir Bju mn myry; pdu inrbwnu] bhuir n hoie; qyrw<br />

Awvn jwnu]<br />

iqs qy dUir; khw ko jwie] (iqs) koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw<br />

kw dwqw ry] sRb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp gur pRmysr jI qy dUir, Bwv s`cy<br />

crn-kmlW dI s`cI syvw pyRmw-BgqI pRIqI ilv, siqsMgq jI C`f ky bymuK ho ky,<br />

(ko) koeI (khw) ik`Qy(jwie) jwvygw? XQw:- (n`is.B`ij) mwxsw ikAhu dIbwxhu,<br />

koeI nis Bij inklY; hir dIbwxhu.koeI ikQY jwieAw] ijvyN mh`ly nOvyN jI nUM C`f<br />

ky BweI mqI dws BweI sqI rwm jI BweI dieAwlw jI nhIN gey[ ikauN jo s`cy<br />

www.Gursevak.com<br />

801<br />

q`qkrw


crn-kmlW dI syvw mOj mhW AnMd hY[ kbIr.crn kml kI mauj ko; kih kYsy<br />

aunmwn] kihby kau soBw nhI; dyKw hI prvwnu]) hir risk bYrwgI.nwim ilv<br />

lwgI; kqhu.n jwie inKyiDAw]) crx n Cwfau; srIr kl jweI]) nwnk.ijs no<br />

iehu mnu dIAw; mrxu jIvxu pRB nwly] 8]) kbIr.muih mrny kw cwau hY; mrau q<br />

hir kY duAwr] mq.hir pUCY kaunu hY; prw hmwrY bwr]<br />

aubrY; rwKnhwru iDAwie] vwihgurU jI qoN ivCu`Vy jIv’qy, AOguxW ivkwrW jmW<br />

jUnW kStW dy hmly hr vyly huMdy rihMdy hn, jnmW 2’c du`K’qy du`K Bogdw rihMdw<br />

hY[ ien@W qoN bcx dw aupwA d`sdy hn:- hy BweI!ivkwrW AOguxW jMmx mrn cOrwsI<br />

dy c`kR qoN(rwKnhwru) r`Kxvwly gur pRmysr jI nUM(iDAwie) iDAw ky, gur syvk jI<br />

AOguxW ivkwrW jmW jUnW dy kStW qoN(aubrY) bcy hn sdw leI[ XQw:-<br />

rwKnhwru.sm@wir jnw] sgly Coif.bIcwr mnw]<br />

inrBau jpY; sgl Bau imtY]) rwjw rwm.qUM AYsw inrBau; qrn qwrn.rwm<br />

rwieAw]) nwnk inrBau inrMkwru; Anuswr(inrBau) BY qoN rihq, sRb ivAwpI<br />

ivsmwd Ajpw jwp gur pRmysr jI nUM, ijhVy pRymI mn bwxI sRIr rom 2 krky(jpY)<br />

jpdy hn, aun@W dy jMmx mrn jmW cOrwsI dy gyVy dy(sgl) swry Bau(imtY) imt jWdy<br />

hn[ XQw:- sB BY imtih; qumwrY nwie] Bytq sMig; hir hir gun gwie] (n`sY)<br />

sgl BieAwn kw; Bau nsY] jn Apny kY; hir min bsY] 3]<br />

pRB ikrpw qy; pRwxI CutY] (pRB) srb ivAwpI ivsmwd Ajpw jwp<br />

Anqklwvwn sd sdw myhrvwn pUrn Bgvwn gur pRmysr jI dI ikrpw hox qy, ieh<br />

pRwxI jmW bMDnW AOguxW ivkwrW klySW mhW pwpW du`KW cOrwsI dy c`kR qoN (CutY) Cu`t<br />

jWdw hY[ XQw:- qau CUtY; jw Ksmu Cfwey] gurmiq myly; Bgiq idRVwey]) pRBu<br />

ikrpw qy; bMDn CutY] qau ikrpw qy; haumY qutY] 1]<br />

ijsu pRBu rwKY; iqsu nwhI dUK] (pRBu) prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU<br />

sRI gurU gRMQ swihb jI, ijsu gurmuiK ipAwry jI nUM, kusMgq ivkwrW AOguxW bMDnW<br />

du`KW mOq jmW qoN(rwKY) r`Kdy hn, iqsu gurmuiK ipAwry jI nUM koeI BI dUK nwhI hY[<br />

XQw:- ijsu qUM rKih hQ dy; iqsu.mwir n skY koie]) ijsu rwKY; iqsu.koie n<br />

mwrY]) ijs no qU rKvwlw; mwry iqsu kauxu]<br />

nwmu jpq; min hovq sUK] iqs gurmuiK ipAwry jI nUM, (nwmu) prmpiv`qR<br />

prmpUjnIk Amolk s`cy su`cy sRb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp gurbwxI<br />

www.Gursevak.com<br />

802<br />

q`qkrw


inrMkwr jI(jpq) jpxy krky, min’c Awqm AnMd sUK pRwpq hovq hY[ XQw:-<br />

pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr]) nwmu<br />

jpq.mhw suKu pwieE; icMqw rogu ibdwirE]) pRB jI ko nwmu jpq; mn cYn]) siB<br />

jwick.pRB qum@ dieAwl] nwmu jpq; hovq inhwl]<br />

icMqw jwie; imtY AhMkwru] gurU pRmysr jI dI ikRpw nwl, iqs gurmuiK ipAwry<br />

jI dw, ijsu gurpRswid; qUtY hau rogu] nwnk so jnu; sdw Arogu]) gur pRswid; jw<br />

kw imtY AiBmwnu] so jnu nwnk; drgh prvwnu] 2] Anuswr gurpRswid<br />

AhMkwru(imtY) imt jWdw hY, icMqw BI(jwie) clI jWdI hY[ XQw:- icMq<br />

AicMqw.sglI geI] pRB nwnk nwnk.nwnk meI]) icMqw rogu.geI hau pIVw; Awip<br />

kry pRiqpwlw jIau]<br />

iqsu jn kau; koie n phucnhwru] 1.iqsu gurmuiK(jn) ipAwry Bgq dy au~cy<br />

r`uqby(kau nUM, koie BI(phucnhwru) phMucx vwlw(n) nhIN hY[ XQw:- pMifq<br />

sUr.CqRpiq rwjw; Bgq brwbir, Aauru n koie]) Ehu sB qy aUcw.sB qy sUcw; jw<br />

kY ihrdY visAw Bgvwnu]) ijn hir ihrdY pRIiq lgwnI; iqnw msqik aUjl<br />

tIk] hir jn soBw.sB jg aUpir; ijau ivic aufvw.sis kIk] 2])<br />

bRhmigAwnI; aUc qy aUcw] min ApnY hY; sB qy nIcw] (Bly polw, p`ly) cwir<br />

pdwrQ.Ast dsw isiD; sB aUpir.swD Bly] nwnk dws.DUir jn bWCY; auDrih<br />

lwig ply] vw iqsu(jn) gurmuiK ipAwry BgqjI(kau) nUM, koie BI(phucnhwru)<br />

phMucx vwlw(n) nhIN hY, Bwv aun@W nUM koeI BI du`K nhIN dy skdw[ XQw:- Aink<br />

dUK dyvih; Avrw kau] phuic n swkih; jn qyry kau]) swrg mhlw 5] Ab jn<br />

aUpir; ko n pukwrY] pUkwrn kau.jo audmu krqw; guru prmysru qw kau mwrY] 1]<br />

rhwau] inrvYrY sMig.vYru rcwvY; hir drgh Ehu hwrY] Awid jugwid pRB kI<br />

vifAweI; jn kI pYj svwrY] 1] inrBau Bey.sgl Bau imitAw; crn kml<br />

AwDwrY] gur kY bcin.jipE nwau nwnk; pRgt BieE sMswrY]<br />

90.isr aUpir; TwFw guru sUrw] nwnk; qw ky kwrj pUrw] 7] prmpUjnIk<br />

DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb mh`lw pMjvW jI Amolk bcn<br />

&urmwauNdy hn:- aupRokq guxW vwly, gurU jI dy snmuK gurmuiK ipAwry ijs Bgq jn<br />

jI dy, isr aUpir; Awip gurU rKvwrw]) gur ky crx; aUpir myry mwQy] qw qy; duK<br />

myry sgly lwQy] 1] Anuswr isr aUpir(sUrw) sUrbIr bhwdr, Awpxy mn ieMdRy<br />

www.Gursevak.com<br />

803<br />

q`qkrw


ivkwrW nUM ij`qx vwly, guru pRmysr jI r`iKAw leI, swvDwn eykwgr cIq] (TwFw)<br />

KV@y hn[ XQw:- ijs ky isr aUpir.qUM suAwmI; so duKu kYsw pwvY] ijvyN gurmuiK<br />

ipAwry BweI jogw isMG jI dI r`iKAw kIqI[ (qw) iqs gurmuiK ipAwry jI ky,<br />

ivvhwrk, nwm jpx jpwaux, SuB praupkwr syvw krn krwaux rUp pRmwrQk,<br />

sRb ivAwpI mhW ivsmwd Drm kwrj(pUrw) pUry ho jWdy hn] 7] XQw:- sBy<br />

kwj.suhylVy QIey; guru nwnku siqguru quTw]) kwj hmwry pUry; sqgur] bwjy Anhd<br />

qUry; sqgur]<br />

sRb ivAwpI mhW ivsmwd pRym vIcwr:- ie``k msqwny gurU pRymI jI ieh kihMdy,<br />

“vwihgurU siqgurU dsvyN pwiqswh jI hr smyN dwsn dws’qy Asvwr hn[ dws ij`Qy<br />

2 jWdw hY, siqgurU jI dwsn dws’qy Asvwr rihMdy hn[ hmySW hI ieh AiBAws<br />

krdy, ik dwsn dws, gurU goivMd isMG swihb jI dw GoVw hY, mhwrwj dw GoVw bx<br />

ky, cwlW k`Fdy, ijqnI jgwH K`ulI huMdI, auqnw hI K`ul@w gyVw bxw ky, k`cI DrqI’c<br />

A`fIAW KuBo ky qurdy, vwihgurU 2 boldy 2 mhW ivsmwd ho jWdy[ cwlW k`Fdy 2 mhW<br />

ivsmwd ho ky, pUrn KuS huMdy[ GoVy vWg ihxkdy bVy hI KuS ho ky, cwlW k`Fdy Q`kdy<br />

hI nw[ ij`Dr jWdy pRymI ^uS ho ky kihMdy , vwhu vwhu gurU jI dw GoVw Aw igAw hY[<br />

pRymIAW dy kihx qoN msqwnIAW cwlW k`Fx l`g jWdy[ bhuq hI sohxw FMg hY, mn<br />

itkwaux dw, AYsy pRymIAW qoN bilhwr jweIey[ siqgurU goivMd isMG jI mhwrwj ny<br />

ikRpw krky drSn b^S ky inhwl kr idqy[<br />

{vwihgurU mh`lw pMjvW jI hux au~bldI dyZ’c bYT rhy hn[ hy mn!<br />

prmpiv`qR prmpUjnIk Amolk crn-kmlW dw iDAwn Dwr ky, dwsn dws grIb<br />

nIc kIt jwck bx ky, inmK 2 rom 2 krky nmskwrW hI nmskwrW kridAW,<br />

jIvq Bwv qoN mr ky, qn mn Dn isr gurU jI nUM Arp ky, Awp iqAwg ky gurU syvw<br />

ismrn krky, vwihgurU gurU jI qoN l`K ^uSIAW pwiqSwhIAW idl idmwg rom 2’c<br />

ismrn gurbwxI ArQ pRwpq krky, gurbwxI kQw kIrqn sMQw suDweI kr, A`gy<br />

krw mwx iqAwg ky, gurU jI dy s`cy crn-kmlW dw kIt dwsn dws kUkr bixAW<br />

rhu[ XQw:- mn qUM.mq mwxu krih; ij hau ikCu jwxdw; gurmuiK inmwxw hohu]<br />

AMqir AigAwnu hau buiD hY; sic sbid.mlu Kohu] hohu inmwxw.siqgurU AgY; mq<br />

ikCu Awpu lKwvhy] AwpxY AhMkwir.jgqu jilAw; mq qUM.Awpxw Awpu gvwvhy]<br />

siqgur kY BwxY.krih kwr; siqgur kY BwxY.lwig rhu] ieau khY nwnku, Awpu Cif;<br />

www.Gursevak.com<br />

804<br />

q`qkrw


suK pwvih.mn inmwxw hoie rhu] 7] hy rwjn ky rwjw mhwrwjn ky mhwrwjw;)<br />

Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru<br />

Arjunu prqK´ hir] prmpUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI!hm inrgunIAwr; nIc<br />

Ajwn] kIry ikrm’qy ndir krky, aupRokq gursyvk sdw cyry dwsn dws bxwau<br />

jI[ AsMK jnmW’c AsMK dyhW Dwr ky, Awp jI nUM isr ArpIey, syvw ismrn Drm<br />

pRcwr krIey krvweIey jI[ }<br />

miq pUrI; AMimRqu jw kI idRsit] {Dnu DMnu sqsMgiq.ijqu hir rsu pwieAw;<br />

imil jn nwnk nwmu prgwis] Anuswr srb ivAwpI ivsmwd s`cy pUrn bRhm pUrn<br />

gurU jI, siqsMgq jI dI srb ivAwpI mhW ivsmwd bhuq BwrI mihmw &urmw rhy<br />

hn[ ijs duAwrw, nIc kIt ikRm, bRhmigAwnI.sgl kI rInw]) nwnk<br />

bRhmigAwnI; Awip prmysur] bx ky, Anyk jIAW nMU qwrn dw kwrn bxdy hn[<br />

bRhmigAwnI kY; grIbI smwhw] bRhmigAwnI; praupkwr aumwhw] Agm Apwr<br />

srb ivAwpI mhW ivsmwd mihmw nMU pRwpq huMdy hn[ }Akwl rUp, (jw) ijn@W s`cy<br />

siqgurU swihbwn jI kI(miq) gurmiq mrXwdw, miq gurbwxI, bRhmwkwr bu`DI,<br />

Ajpw jwp inrgun bRhm jI’c sdw lIx, pUrI miq hY[ vw swDsMg jI’c sdw<br />

rihx vwlI pUrI miq hY[ hir AMimRq iBMny 1 loiexw;) 1 A`KW dI, nwnk ndrI; ndir<br />

inhwl] pUrn Agm mhW ivsmwid(idRsit) ikRpw-idRStI BI AMimRqu rUp hY[ pRymI<br />

syvk jI’qy hr smyN AMimRq idRStI pw ky inhwl krdy rihMdy hn[ XQw:-<br />

bRhmigAwnI kI idRsit; AMimRqu brsI]) jw kI idRsit.AMimRq Dwr; kwluK Kin<br />

auqwr; iqmr Ag´wn jwih, drs duAwr]) ik®pw ktwK´ Avloknu kIno; dws kw dUKu<br />

ibdwirE]<br />

drsnu pyKq; auDrq isRsit] sdw swDsMg’c rihx vwly, prmpUjnIk pUrI<br />

miq AMimRq idRStI vwly Akwl rUp, Ajpw jwp pUrn bRhm jI dy pUrn gur<br />

Avqwr, s`cy siqgurU swihbwn jI AQvw gurU isKu.isKu gurU hY ; eyko gur aupdysu<br />

clwey] Anuswr gursyvk jI dy prmpiv`qR SuB s`cy suMdr nUrI drsnu(pyKq)<br />

dyKidAW hI, (isRsit) AnMq bRhmMf dI rcnw, AOguxW ivkwrW jmW jUnW qoN(auDrq)<br />

qrdI hY[ XQw:- mohn qUM suPlu PilAw; sxu prvwry] mohn puqR mIq BweI kutMb<br />

siB qwry] qwirAw jhwnu lihAw AiBmwnu; ijnI drsnu pwieAw] ijnI quDno DMnu<br />

www.Gursevak.com<br />

805<br />

q`qkrw


kihAw; iqn jmu nyiV n AwieAw] byAMq gux qyry.kQy n jwhI; siqgur purK murwry]<br />

ibnvMiq nwnk tyk rwKI; ijqu lig qirAw sMswry]<br />

crn kml; jw ky AnUp] (jw) ijn@W prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn jI<br />

AQvw gurU isKu.isKu gurU hY; eyko gur aupdysu clwey ] Anuswr gursyvk jI ky dy,<br />

prmpiv`q SuB s`cy mhwn praupkwrI crn kml(AnUp) suMdr qoN BI AiqAMq hI<br />

suMdr sohxy praupkwrI hn, Bwv ijqnI aupmw krIey auqnI vDdI jWdI hY[ ijvyN<br />

kml hyTly jl qoN inrlyp rihMdw hY, iqvyN gurU pRmysr jI AQvw gursyvk jI dy s`cy<br />

crn-kml, ies lok dy pdwrQW qoN inrlyp hn[ ijvyN kml au~prly vrKw dy jl qoN<br />

inrlyp rihMdw hY, iqvyN surg dy pdwrQW qoN BI inrlyp hn, ijn@W dI mOj dw Anumwn<br />

nhIN, ijn@W nwl l`gxy krky, h`d qoN rihq Ajpw jwp vwjy v`jdy hn[ XQw:-<br />

kbIr.crn kml kI mauj ko; kih kYsy aunmwn] kihby kau soBw nhI; dyKw hI<br />

prvwnu]) ibnvMiq nwnku. gur crx lwgy; vwjy Anhd qUry]) crx crx.crx gur<br />

syvy; AGVu GiVE.rsu pwieAw Qw] vw (jw) ijn@W prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU<br />

gMRQ swihb jI kyy srb ivAwpI Agm Apwr mhW ivsmwd Ajpw jwp gursbd rUpI,<br />

mweI crn gur mITy] Anuswr s`cy im`Ty crn kml, (AnUp) sRb ivAwpI ivsmwid<br />

suMdr hI suMdr sohxy inrlyp hn[ XQw:- ihrdY.crx sbdu siqgur ko; nwnk.bWiDE<br />

pwl]<br />

sPl drsnu; suMdr hir rUp] (hir) srb pRkwSk pUrn myhrvwn, srb klw<br />

BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] srb ivAwpI ivsmwd Ajpw jwp vwihgurU rUp, prm<br />

pUjnIk gur pRmysr jI dy suMdr s`cy crn-kmlW dy prmpiv`qR suMdr s`cy drsnu,<br />

(sPl) (s+Pl) bRhmigAwn rUpI Amr Pl dy(s) sihq sPl, hir rUp hn[<br />

XQw:- dIdny dIdwr swihb; kCu nhI ies kw molu]) siqgur drsin; Agin<br />

invwrI] siqgur Bytq; haumY mwrI]<br />

DMnu syvw; syvku prvwnu]) nwnk, syvku soeI AwKIAY; jo isru Dry auqwir]) Drm<br />

hyq; swkw ijin kIAw] sIsu dIAw; pru.isrru n dIAw] Anuswr gurU pRmysr jI nUM<br />

isr Arpx vwly, mwn Apmwn hrK sog qoN rihq AvsQw kmwauNidAW, mh`ly pihly<br />

jI nUM Drm hyq Awpxw sIs Arp ky, gursyvk AvsQw nUM kmwaux vwly, mh`lw nOvW<br />

dsy siqgurU swihbwn jI, BweI mqIdws swihb jI DMn bwbw dIp isMG swihb jI, DMn<br />

bwbw mnI isMG swihb jI, DMn bwbw qwrU isMG swihb jI Anyk pRymIN gurU syvku jI,<br />

lok pRlok’c ij`Qy BI jwx, jh jweIAY; qhw suhyly]) pMc prvwx; pMc prDwnu]<br />

www.Gursevak.com<br />

806<br />

q`qkrw


Anuswr (prvwnu) kbUl hn, aun@W dI SuB syvw kurbwnI BI DMnu DMn DMn hY[ DMn<br />

gurU.DMn gurU jI dy syvk DMn kmweI[ AwpxI ijMd jwn gurU jI qoN Gol GumweI[<br />

XQw:- mwrU mhlw 5] mwn moh Aru loB ivkwrw; bIE.cIiq n GwilE] nwm rqnu<br />

guxw hir bxjy; lwid vKru lY cwilE] 1] syvk kI; EVik inbhI pRIiq] jIvq<br />

swihbu syivE Apnw; clqy rwiKE cIiq] 1] rhwau] jYsI AwigAw kInI Twkuir;<br />

iqs qy muKu nhI moirE] shju Anµdu riKE igRh BIqir; auiT auAwhU kau dauirE]<br />

2] AwigAw mih BUK.soeI kir sUKw; sog hrK.nhI jwinE] jo jo hukmu BieE<br />

swihb kw; so mwQY ly mwinE] 3] BieE ik®pwlu Twkuru.syvk kau; svry hlq<br />

plwqw] DMnu syvku.sPlu Ehu AwieAw; ijin nwnk.Ksmu pCwqw]) so syvku; jo<br />

lwieAw syv] iqn hI pwey; inrMjn dyv]) ijQY Ehu jwie.iqQY Ehu surKrU; Es kY<br />

muih ifTY.sB pwpI qirAw]) jo ikCu Twkur kw.so syvk kw; syvku.Twkur hI sMig<br />

jwhru jIau]<br />

AMqrjwmI; purKu pRDwnu] nmskwr Xog prmpUjnIk ShIdW dy isrqwj<br />

gursyvk Awp siqgurU swihbwn jI, Awp jI dy gursyvk isK ShId, Awpxw sRvMs<br />

kurbwn krky, BwvyN pRvwn ho jWdy hn, pr Pyr BI, hm ikCu nwhI; eykY EhI]<br />

Anuswr Awp ku`J BI nhIN bxdy, sdw prmpUjnIk swDsMgq jI’c rihMdy hn[<br />

Awpxy gurU pRmysr jI nUM, (AMqrjwmI) AMdr dI jwnx vwly(purKu) pUrn (pRDwnu)<br />

muKI smJdy hn, Bwv aun@W dy lUM lUM’c vs ky Awp jwp krdy hn[ AMdr bwhr<br />

srb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp inrgun inrMkwr AMqrjwmI jI, Awpxy koit<br />

bRhmMf dy pswry srgun jI smyq, jwp krdy drsn bKsdy hn[ AYsI pRDwnqw hY,<br />

hr smyN gurU jI dw hr hukm isr m`Qy’qy h`s ky mMndy hn[ isr dyx l`igAW dyrI<br />

nhIN krdy[ hr smyN snmuK Ardws pRym bynqI nmskwr krdy rihMdy hn[ XQw:-<br />

quDu AwgY.Ardwis hmwrI; jIau ipMfu sBu qyrw] khu nwnk.sB qyrI vifAweI; koeI<br />

nwau n jwxY myrw]<br />

ijsu min bsY; su hoq inhwlu]) jil Qil mhIAil pUirAw; suAwmI<br />

isrjnhwru] vwihgurU pwrbRhm pUrn bRhm, Ajpw jwp jI dy Avqwr, AsMK pRkwS<br />

ielwhI ivsmwd nUro nUr gurU pRmysr jI, sdw swDsMg jI’c rihx vwly, ijsu<br />

Awpxy ipAwry syvk jI dy, inSkpt au~jl s`icAwry inRivkwr min’c(bsY) vsdy<br />

hn, (su) auh (inhwlu) ivsmwd pRsMn(hoq) ho jWdy hn[ XQw:- ijsu min vsY<br />

www.Gursevak.com<br />

807<br />

q`qkrw


nrwiexo; so khIAY BgvMqu] jIA kI locw pUrIAY; imlY suAwmI kMqu] nwnku.jIvY<br />

jip hrI; doK sBy hI hMqu]) ijsu min vsY; qrY jnu soie] jw kY; krim prwpiq<br />

hoie]<br />

qw kY inkit; n Awvq kwlu] swDsMg jI’c sdw rihx vwly(qw) iqs gurU<br />

ipAwry svwry Apwry inrwry s`icAwry gursyvk jI(kY) dy(inkit) nyVy, kwlu(n) nhIN<br />

(Awvq) AwauNdw[ vw(qw) iqs gursyvk jI kY inkit rihx vwly syvk jI nUM BI,<br />

kwlu (n) nhIN(Awvq) AwauNdw[ XQw:- sMq qumwry.qumry pRIqm; iqn kau.kwl n<br />

Kwqy]) gurmuiK mrY n, kwlu n Kwey; gurmuiK sic smwvixAw]) hir ky syvk.jo<br />

hir Bwey; iqn@ kI kQw inrwrI ry] Awvih n jwih.n kbhU mrqy; pwrbRhm sMgwrI<br />

ry]) mY n mrau; mirbo sMswrw] Ab moih; imilE hY jIAwvnhwrw]<br />

91.Amr Bey; Amrwpdu pwieAw] swDsMig; nwnk hir iDAwieAw] 8]<br />

22] prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI AMimRq<br />

bcn &urmwauNdy hn:- ijs s`icAwry gursyvk jI ny, swDsMig nwnk.jsu gwieE; jo<br />

pRB kI Aiq ipAwrI] Anuswr Awpxy ipAwry gurU pRmysr jI dI, AiqAMq ipAwrI<br />

swDsMig jI’c iml ky, (hir) koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw.dwqw<br />

ry] prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU gMRQ swihb s`cy pwiqswh jI dy<br />

smUh A`Kr ArQ rom 2 krky(iDAwieAw) iDAwey kmwey hn, auh s`cy su`cy AiqAMq<br />

au~cy gursyvk jI, (Amr) mrn qoN rihq(Bey) ho gey, aun@W ny(Amrwpdu) Amr<br />

Ac`l pd nUM pwieAw hY] 8] 22] XQw:- inhclu scu Kudwie eyku; Kudwie bMdw<br />

AibnwsI]) nau iniD Twkuir deI sudwmY; DR¨ Atlu.AjhU n tirE]<br />

swKI:- pWc brK ko.AnwQu DR¨ bwirku; hir ismrq.Amr Atwry]) D¨R hsdw<br />

Gir AwieAw; kir ipAwru ipau kuCiV lIqw] rwjy sMuBUmun qy sqrUpW dy spu`qR<br />

auqwnpwd rwjy dIAW rwxIAW sunIq qy surucI sn[ sunIq, gurmuiK nyk swaU suSIl<br />

pqIbRqw sI[ AsMq AnwVI koRDx cMcl surucI dw p`uq au~qm sI[ gurmuiK honhwr<br />

bwlk DR¨ Bgq jI pMjvyN vrHy dI aumr’c bwhroN Kyf ky h`sdy 2 Gir Awey[ ipqw jI<br />

ny msqk cuMimAW, ipAwru krky AwpxI(kuCiV) god’c ibTw(lIqw) ley[<br />

bwhhu pkiV auTwilAw; mn ivic rosu mqyReI kIqw[ mqRyeI surucI ny gu`sy nwl<br />

sV ky, bwhoN pkiV ky god coN(auTwilAw) auTwl idqy[ Awpxy mn ivic bhuq(rosu)<br />

gu`sw kIqw, cMfW mwrIAW gwLW k`FIAW, ikhw, “qyrI mW myrI golI hY, jy qUM myry<br />

www.Gursevak.com<br />

808<br />

q`qkrw


iF`foN jMmdw qW godI’c bYTdw, rwj g`dI dw mwlk bxdw[ ”AnwQ gRIb inmwxy<br />

gurmuiK bwlk jI dIAW g`l@W’qy nIl pY gey[ nyqRW’coN AWsU iqRp 2 krky if`gy ,<br />

nrm aumr koml ic`q gurmuiK swaU isAwxy bwlk jI dy ij`Qy g`l@W’qy cpyVW v`jx<br />

qoN nIl pY gey, E~Qy mn krky BI z^mI ho gey[<br />

fufhuilkw mW puCY; qUM swvwxI hY ik srIqw?cpyVW qy gwLW dy P`tV kIqy,<br />

koml ic`q gurmuiK bwlk jI ny, (fufhuilkw) fuskwry hauky BridAW, Awpxy<br />

ipAwry s`icAwry gurmuiK mwqw jI nUM pu`iCAw, “hy mwqw jI!(qUM) Awp jI(swvwxI)<br />

ptrwxI hoN ik(srIqw) golI?”<br />

swvwxI hW jnm dI; nwmu n BgqI krim idRVHIqw[) sgly dUK.AMimRqu kir<br />

pIvY; bwhuiV.dUKu n pwiedw] Anuswr Awpxy ipAwry bwlk jI dy cpyVW v`jdIAW<br />

dyK ky, gwLW sux ky, rjw’c rwjI, s`icAwrI nyk swaU gurmuiK mwqw jI ny pUrn<br />

pRym vYrwg inmRqw gRIbI sihq au~qR id`qw[ “hy ipAwry lwl jI!jnm dI mYN<br />

(swvwxI) ptrwxI hW, pr pRymw BgqI inSkwm krim Drm sihq mn bwxI sRIr<br />

krky nwmu(idRVIqw) idRV nhIN kIqw, ies leI mwVy krm krny krky golI hW[ ’’<br />

iksu audm qy rwju imlY; sqR¨ qy sB hovin mIqw[ “hy prmpUjnIk ipAwry<br />

mwqw jI!iks audm(qy) nwl rwj imly(sqR¨) duSmx qy sB(mIqw) im`qR(hovin) ho<br />

jwx[ ’’isrP cwr vrHy s`q mhIny dI koml aumr’c, nyk swaU gurmuiK bwlk jI<br />

dI kYsI ivsmwd s`cI su`cI au~cI socxI hY, nmskwr!<br />

prmysru AwrwDIAY; ijdU hoeIAY, piqq punIqw[ {sB qoN pihly is`iKAw dwqy<br />

prmpUjnIk mwqw jI huMdy hn[ ieiqhws’c, ieh mwvW pUrIAW mMnIAW hn[ 1.DR¨<br />

Bgq jI dy mwqw jI[ 2.bwby &rId swihb jI dy mwqw jI[ 3.sRI lCmx jI dy<br />

mwqw suimqRw jI, ijn@W ny prmpiv`qR aupdyS b^iSAw, “hy spu`qR!sRI sIqw jI nUM myry<br />

smwn smJxw, ichry v`l nhIN q`kxw[ 4.sRI gopIcMd jI dy mwqw jI ny pihlW<br />

vYrwgmeI aupdyS idqw, isD swiDk igrhI jogI; qij gey Gr bwr] Anuswr jdoN<br />

Gr bwr C`f ky, qurn l`gy qW ro pey[ ies leI ieh A`Dy mwqw jI mMny gey hn[<br />

gurU pRmysr jI dIAW byAMq hI is`KxIAW, pUrIAW mwqwvW hoeIAW hn[ }mwqw jI ny<br />

ipAwry hoxhwr gurmuiK Coty b`cy nUM prmpiv`qR SuB s`cw s`ucw au~cw aupdyS idqw [<br />

“hy ipAwry lwl jI!ivSy ivkwr AOgux pUrn hMgqw iqAwg ky, romy roim roim romy;<br />

mY gurmuiK rwmu iDAwey rwm] Anuswr (prmysru) DMn vwihgurU jI nUM pyRm Bwvnw<br />

www.Gursevak.com<br />

809<br />

q`qkrw


nwl, rom 2 dy pRym krky (AwrwDIAY) jpIey iDAweIey, (ijdU) ijs krky(piqq)<br />

Apiv`qR, mn bwxI sRIr krky (punIqw) piv`qR 3(hoeIAY) hoeIdw hY[ ”<br />

bwhir cilAw.krix qpu; mn bYrwgI.hoie AqIqw[ BoLI ieAwxI aumr’c,<br />

AwpxI ipAwrI s`icAwrI mwqw jI qoN vYrwgmeI SuB s`cw AMimRq aupdyS sux ky ,<br />

mqyReI mW dIAW cpyVW gwLW qoN duKI ho ky, (AqIqw) moh rihq ivr`kq, moh mmqw<br />

rwjBwg dy suK iqAwg ky, mn krky(bYrwgI) vYrwgvwn hoie ky, bwhir qp krix<br />

leI mwDobn nUM qur pey[ {mwieAw ny ien@W dy ipAwry mwqw jI dw srUp Dwr ky,<br />

ien@W pws jw ky ro 2 ky ikhw, “hy myry ipAwry lwl jI!Awp jI dy ivCoVy’c mYnUM<br />

qwp ciV@Aw rihMdw hY, nINd nhIN AwauNdI, Bu`K nhIN l`gdI, Awp jI ibnw myrw<br />

ijauNxw bVw hI AOKw hY[ mYN ivjog’c rog kSt Bog ky, ro 2 ky mr jwvWgI[ ies<br />

leI, Gr c`l[ ”ipAwry Bgq jI ny, jau qnu cIrih; AMig n morau] ipMfu prY;<br />

qau.pRIiq n qorau] Anuswr h`Q joV ky ikhw, “hy prmpUjnIk ipAwry mwqw<br />

jI!dwsn dws inmwxw inqwxw AMn@w nIc jwq pRdysI hux vwps nhIN jwvygw, BwvyN<br />

swrw j`g ruV@ jwvy[ ”}<br />

nwrdmuin aupdyisAw; nwm inDwnu.AimE rs pIqw[ nwrdmunI jI Bgq jI<br />

pws gey, qW h`Q joV ky nmskwr kIqI, A`goN ikhw, “hy BoLy bwlk!qUM vwips Gr<br />

nUM muV jw, Ajy qyry Kyfx dy idn hn, jMgL’c Syr s`p Kw jwxgy, Bu`Kw mr<br />

jwvyNgw[ ”ieh sux ky ipAwry Bgq jI ny ikhw, “hy prm siqkwr Xog munI<br />

jI!dwsn dws inAwxw indwn b`cw hY, Awp jI myrw mn fulw rhy hoN, mhwn ikRpw<br />

krky SuB aupdyS b^So jI[ ”ieh sux ky, nwrd khq.sunq D¨RA bwirk; Bjn<br />

mwih lptwno] Anuswr nwrdmuin jI ny, Einmo Bwgvqy vwsudyvwie[ SuB<br />

(aupdyisAw) aupdyS b^iSAw[ gurU ipAwry Apwry inrwry sicAwry gurmuiK bwlk<br />

BoLy s`cy Bgq jI ny, ijsno qyrI imhr; su qyrI bMidgI] Anuswr (inDwnu) ^zwny<br />

rUp, s`cy nwm vwihgurU 3 jI rom 2 dy pRym krky jp 2 ky, (AimE) AMimRq rUp<br />

bRhmwnMd rs pIqw[ XQw:- hir rsu pIvY; Almsqu mqvwrw]) ijn@ pIAw.sy msq<br />

Bey hY; tUty bMDn Pwhy] gurmuiK mhWpurS Bgq jI ny pihly mhIny &L, dUjy qIjy<br />

mhIny hry p``qy, cOQy mhIny su`ky p`qy Cky[ ieik inrMkwrI; nwm AwDwir] Anuswr<br />

pMjvyN mhIny inrml nwm jpidAW 2, kyvl nwm dy ADwr inrwhwrI ho gey[<br />

XQw:- nwmu jpq.iqRsnw sB buJI hY; nwnk iqRpiq AGweI]) gurmuiK jwig rhy;<br />

www.Gursevak.com<br />

810<br />

q`qkrw


idn rwqI] swcy kI ilv; gurmiq jwqI]) gurmuiK jwig rhy; cUkI AiBmwnI rwm]<br />

Anidnu Boru BieAw; swic smwnI rwm] swic smwnI.gurmuiK min BwnI; gurmuiK<br />

swbqu jwgy] swcu nwmu AMimRqu.guir dIAw; hir crnI ilv lwgy] pRgtI joiq.joiq<br />

mih jwqw; mnmuiK Brim BulwxI] nwnk.Boru BieAw.mnu mwinAw; jwgq rYix<br />

ivhwxI] Anuswr rwq idny jwg ky ^Ub 3 nwm AiBAws bMdgI krn l`gy[ XQw:-<br />

rwm jpau jIA AYsy AYsy] DR¨ pRihlwd jipE; hir jYsy])<br />

Acl Amr inrBY pdu pwieE; jgq jwih hYrwno] irKIAW munIAW dyviqAW nUM<br />

hYrwnI sihq kWbw iCV igAw, ik AYnw Gor qp ikauN krdy hn?nwm bMdgI dy<br />

pRqwp krky, hIry moqI vWg Su`D ic`q ho ky, rom 2 krky lwl rMg’c rMgy gey[<br />

XQw:- lwl rMgu.iqs kau lgw; ijs ky vfBwgw] mYlw.kdy n hoveI; nh lwgY<br />

dwgw] 1] pRBu pwieAw suKdweIAw; imilAw suK Bwie] shij smwnw BIqry;<br />

CoifAw nh jwie] vwihgurU jI AiqAMq hI pRsMn hoey , SuB s`cy Amolk drSn<br />

b^Sy[ prmpUjnIk pUrn Bgq jI ny snmuK AsqoqR kIqw, AsqoqR sux ky vwihgurU<br />

jI ny C`qIh hzwr vryH dw rwj, Awpxy’c sdw lIxqw rUp Ac`l pdvI b^SI[<br />

XQw:- nau iniD Twkuir deI sudwmY; DR¨ Atlu.AjhU n tirE]<br />

ipChu rwjy sidAw; Aibcl rwj krhu inq nIqw[ gurmuiK ipAwry Bgq jI nUM<br />

du`K’c pwauNx qoN, Akwl purKu jI, sMqn duK pwey qy duKI] duKI hoey, ijs krky<br />

Bgq jI dI m`qRyeI mW dw kpu`q iSkwr Kyfx igAw j`CW nwl jMg krdw mwirAw<br />

igAw[ aus dI mW mgr geI, jMgL nUM fO AgnI l`gx qoN sV geI[ XQw:- jo jo<br />

qyry Bgq duKwey; Ehu qqkwl qum mwrw]) AhMkwir muey.sy ivgqI gey; mir<br />

jnmih.iPir Awvih] kRoDx surucI.pu`qR au~qm cV@weI krn qoN, rwjw jI audws ho<br />

gey[ ip`CoN rwjy ny gurmuiK ipAwry Bgq jI nUM pUrn Adb siqkwr nwl s`idAw,<br />

rwjg`dI b^S ky ikhw, “(Aibcl) Ac`l rwj inq(nIqw) in`q hI krhu jI[ ”<br />

hwir cly.gurmuiK jg jIqw[) Ein.Cfy lwlc dunI ky; AMqir ilv lweI]<br />

Anuswr gurmuiK ipAwry DR¨ Bgq jI, rwj Bwg sB doSW nUM iqAwg ky, sMswr v`loN<br />

hwir ky, Bjn bMdgI gurmuiK cwl c`ly[ vwihgurU jI pRwpq kIqy[ mn ieMdRy ij`q ky,<br />

jg(jIqw) ij`q ilAw[ XQw:- AweI pMQI.sgl jmwqI; min jIqY jgu jIqu]) Pwhy<br />

kwty.imty gvn; Piqh BeI.min jIq]<br />

www.Gursevak.com<br />

811<br />

q`qkrw


gauVI suKmnI mÚ 5] sloku]) AstpdI jI qyeIvyN, Awid 293.<br />

sloku] igAwn AMjnu.guir dIAw; AigAwn AMDyr ibnwsu] hir ikrpw qy.sMq<br />

ByitAw; nwnk min prgwsu] 1]<br />

92.{guru Arjunu.Gir gur rwmdws; Bgq auqir AwXau] prmpUjnIk mh`ly<br />

pMjvyN jI ny, vwihgurU mh`ly cOQy jI dy SuB s`cy Gr, SuB s`cw Avqwr DwirAw[ Drin<br />

ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu<br />

prqK´ hir] Anuswr prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU Arjndyv swihb<br />

mhwrwj jI, pwrbRhm ky gur Avqwr, pRq`K hir jI huMidAW, gurU pRmysr jI dI pyRmw-<br />

BgqI, pUrn pRp`kqw sihq idRV@ krky, Awp kmweI krky, A`gy pyRmw-BgqI krn dw<br />

ipAwrw s`icAwrw prmpiv`qR SuB s`cw aupdyS b^S rhy hn[ Awp jI, gurU pRIqm<br />

DrmI ipqw jI dy prm au~jl suMdr ivsmwd nUro nUr muK kvl nUM, pUrn s`cy pyRm<br />

SrDw nwl q`k ky, ivsmwd gurU pyRmw-BgqI dy gwV@y pRym rMg’c, kMD’qy au~krI qsvIr<br />

vWg KV@y rihMdy[ XQw:- AMdir scw nyhu; lwieAw pRIqm AwpxY] qnu mnu hoie<br />

inhwlu; jw guru dyKw swm@xy] ) Avlokn punh punh krau; jn kw drswru] AMimRq<br />

bcn.mn mih isMcau; bMdau bwr bwr] 3]) gurdyv mwqw gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI<br />

prmysurw] prmpUjnIk vwihgurU mh`lw cOQw jI, jl Ckx nUM hukm krdy, pIAih<br />

q.pwxI AwxI mIrw; Kwih q pIsx jwau] Anuswr B`j ky jl ilAwauNdy, prmpiv`qR<br />

suMdr plMG AiqAMq hI pyRm nwl ivCwauNdy[ prmpUjnIk gurU pRIqm jI dy ivrwjx qoN<br />

suMdr cOr BI krdy[ XQw:- idvs rYin.qyry pwau plosau; kys cvr kir PyrI]) kysw<br />

kw kir bIjnw; sMq cMauru Fulwvau] sIsu inhwrau; crx qil DUir muiK lwvau] 1])<br />

swDU DUir; muiK msqik lweI] nwnk auDry; hir gur srxweI] gurU pRIqm jI dy SuB<br />

s`cy s`ucy au~cy mhwn praupkwrI DIrj-DwrI inrMkwrI im`Ty crn-kmlW dI cwpI BI,<br />

ismrn kridAW bVy hI pyRm cwA auqSwh aumwh nwl krdy, nw Q`kdy n hI Akdy[<br />

pwnI pKw pIsau.sMq AwgY; gux goivMd jsu gweI] Anuswr grmI’c rom 2 krky<br />

ivsmwd ismrn kridAW, bVy hI pyRm nwl p`Kw krdy, syvw krau.dws dwsn kI;<br />

Aink Bwiq.iqsu krau inhorw] Anuswr gurU pRIqm jI dw AiqAMq hI(inhorw)<br />

Aihswn mMn ky, AiqAMq hI pyRm sihq SuB s`cI su`cI au~cI mhwn syvw krdy[ BwvyN<br />

Awp jI prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU rwmdws swihb jI dy AiqAMq<br />

ipAwry siqkwry Apwry inrwry lwfly swihbzwdy hn, Pyr BI Awpu gvwie.syvw kry; qw<br />

ikCu pwey mwnu] Anuswr CotI aumr qoN hI, gurU sMgq jI dI prm au~cI s`ucI syvw bVy<br />

www.Gursevak.com<br />

812<br />

q`qkrw


hI pyRm aumwh nwl krdy[ crx kml qyry.Doie Doie pIvw; myry siqgur dIn<br />

dieAwlw]) siqgur ky crn; Doie Doie pIvw] Anuswr AiqAMq hI pyRm nwl, gurU<br />

pRmysr jI dy s`cy s`ucy au~cy mhwn praupkwrI DIrjDwrI inrMkwrI crnkml jI Do<br />

2 ky pINdy[ myry rwm; hir jn kY hau bil jweI] kysw kw kir cvru Fulwvw; crx<br />

DuiV.muiK lweI] Anuswr bwr 2 crn-DUV muK msqk nUM lwauNdy[ inmK inmK;<br />

Twkur nmskwrY] Anuswr prmpUjnIk s`cy ipqw jI nUM inmK 2 nmskwrW hI<br />

nmskwrW krdy 2, SuB s`cy gurbwxI inrMkwr jhwz bRhm srUp hI bx gey[<br />

(isRis†, s mukqw A`Dy rwry nUM ishwrI, s.mukqw A`Dy tYNky nUM ishwrI, tYNkw zor dI<br />

nhIN bolxw, A`Dw hI bolxw, ib-qrhu.iek`Tw, ib bol ky qrhu bol) kljuig.jhwju<br />

Arjunu gurU; sgl isRis† lig.ibqrhu] }<br />

igAwn AMjnu.guir dIAw; AigAwn AMDyr ibnwsu] hir ikrpw qy.sMq ByitAw;<br />

nwnk min prgwsu] 1] prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv<br />

Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru<br />

Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI &urmwauNdy hn:- (hir)<br />

ivsmwd srb ivAwpI srb pRkwSk ivsmwd Ajpw jwp vwihgurU mh`ly pihly jI<br />

dI sRb ivAwpI Agm Apwr Anq klwvwn mhW ivsmwd ikrpw(qy) nwl,<br />

pUrn(sMq) prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU rwmdws swihb s`cy<br />

pwiqswh jI, dwsn dws nUM(ByitAw) imly, ijs krky dwsn dws dy min ’c, koit<br />

sUrjW dy pRkwSk srb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp inrgun bRhm jI dw AsMK<br />

Bwau] (prgwsu) cwnx hI cwnx ho igAw[ XQw:- nwmu jpq.koit sUr aujwrw;<br />

ibnsY Brmu AMDyrw]) jh; iJilimilkwru idsMqw] qh; Anhd sbd bjMqw] (guir)<br />

DMn sRI gurU rwmdws swihb s`cy pwiqswh jI ny mhwn ikRpw krky, gurU pRymw-BgqI<br />

sihq srb ivAwpI ivsmwd Ajpw jwp inrgun srgun swihb jI dI eykqw dy<br />

(igAwn) bRhmigAwnI; sgl kI rInw] bRhmigAwn rUpI(AMjnu) surmw, dwsn dws<br />

gRIb dy s`jy K`by nyqRW, mn bu`D rUpI nyqRW, srb ivAwpI ivsmwd inrMkwr Dur kI<br />

bwxI jI rUpI s`cI AibnwsI surmyNdwxI’coN, AwpxI srb ivAwpI ivsmwd SuB s`cI<br />

is`iKAw rUpI slweI nwl(dIAw) pw idqw[ inMdw AhMkwr ivkwr nSy cwh kO&I<br />

AOgux mhW pwp kql PYSn Awid kukrm rUpI AigAwn dw AMDyr(ibnwsu) ivSyS<br />

krky nwsu ho igAw]1] XQw:- gur igAwn AMjnu.siqgurU pwieAw; AigAwn AMDyr<br />

www.Gursevak.com<br />

813<br />

q`qkrw


ibnwsy] siqgur syiv prm pdu pwieAw; hir jipAw sws igrwsy]<br />

vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU Arjndyv swihb jI, KMf bRhmMf dy auDwr,<br />

srb`q dy Bly ihq, Awp au~bldI dyZ’c bYTy, q`qy ryqy’qy bYTy q`qw ryqw sIs’qy<br />

puAwieAw, sVdI bldI m`cdI loh’qy KV@y, swnUM klju`gI jIAW nUM, pRymw-BgqI<br />

sihq inrgun srgun swihb jI dI eykqw, gurU mrXwdw idRV krwaux vwly, pUrn<br />

Akwl siqgurU gRMQ swihb mhwrwj jI b^Sy hn, ieh hI pUrn pRymw-BgqI sihq,<br />

pUrn bRhmigAwn rUpI surmw hY[ ijs krky hmySw hI AigAwn dw hn@yrw ibnws ho<br />

irhw hY[ AYsy ivsmwd vwihgurU purK ibDwqy siqgurU Arjndyv mhwrwj swihb s`cy<br />

pwiqswh jI, dwsn dwsW gRIbW nUM imly hn[ ijn@W dI mhwn ivsmwd AlOikk<br />

b^iSS duAwrw, Anyk pRymI guris`KW dy rom 2 AMdr, gurSbdW dw AsMK pRkwS hI<br />

pRkwS hr smyN huMdw rihMdw hY[ mh`lw pMjvW jI Awpxy gurU ipqw jI qoN srb<br />

ivAwpI mhW ivsmwd pUrn bRhmigAwn rUpI AMjn pRwpq krky, sdIv kwl sMswr<br />

nUM b^S rhy hn[ gurU ipqw jI dy srb ivAwpI ivsmwd guxW nUM, lUM 2 dy ipAwr<br />

siqkwr nwl cyqy kr rhy hn[ siqgur; kIno praupkwru] Anuswr gurU ipqw jI<br />

ny, Awp jI nMU, srb ivAwpI mhW ivsmwd praupkwr ikRpw krky, bRhmigAwn<br />

rUpI AMjn b^S ky, srb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp’c lIxqw, inrXqn<br />

gurbwxI sPurn hox vwlI, ieh. gurmuiK AvsQw b^S idqI:- BYrau mhlw 5]<br />

siqguir; mokau kIno dwnu] Amol rqnu; hir dIno nwmu] shj ibnod coj Awnµqw]<br />

nwnk kau; pRBu imilE AicMqw] 1] khu nwnk; kIriq hir swcI] bhuir bhuir;<br />

iqsu sMig mnu rwcI] 1] rhwau] AicMq hmwrY; Bojn Bwau] AicMq hmwrY; lIcY<br />

nwau] AicMq hmwrY; sbid auDwr] AicMq hmwrY; Bry BMfwr] 2] AicMq hmwrY;<br />

kwrj pUry] AicMq hmwrY; lQy ivsUry] AicMq hmwrY; bYrI mIqw] AicMqo hI; iehu<br />

mnu vis kIqw] 3] AicMq pRBU; hm kIAw idlwsw] AicMq hmwrI; pUrn Awsw]<br />

AicMq hm@w kau; sgl isDWqu] AicMqu hm kau; guir dIno mMqu] 4] AicMq hmwry;<br />

ibnsy bYr] AicMq hmwry; imty AMDyr] AicMqo hI; min kIrqnu mITw] AicMqo hI;<br />

pRBu Git Git fITw] 5] AicMq imitE hY; sglo Brmw] AicMq visE; min suK<br />

ibsRwmw] AicMq hmwrY; Anhq vwjY] AicMq hmwrY; goibMdu gwjY] 6] AicMq hmwrY;<br />

mnu pqIAwnw] inhcl DnI; AicMqu pCwnw] AicMqo aupijE; sgl ibbykw] AicMq<br />

crI hiQ; hir hir tykw] 7] AicMq pRBU; Duir iliKAw lyKu] AicMq imilE; pRBu<br />

www.Gursevak.com<br />

814<br />

q`qkrw


Twkuru eyku] icMq AicMqw; sglI geI] pRB nwnk nwnk; nwnk meI] 8] 3]<br />

6]) pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr]<br />

prmpUujnIk vwihgurU mh`lw pMjvW jI, gurdyv mwqw gurdyv ipqw; gurdyv<br />

suAwmI prmysurw] mh`ly cOQy jI dw sRb ivAwpI Agm Apwr Anqklwvwn mhW<br />

ivsmwd js &urmw rhy hn:- vwihgurU ipqw siqgurU swihb jI dI b^SI, sRb<br />

ivAwpI mhW ivsmwid gurmuiK AvsQw’c, dwsn dws gurU jI dw pRgt AlK AByv<br />

Agm Apwr qyz pRqwp q`k irhw hY[ swrg mhlw 5 AstpdIAw Gru 1 <br />

siqgur pRswid] gusweˆØI; prqwpu quhwro fITw] krn krwvn.aupwie smwvn; sgl<br />

CqRpiq bITw] 1] rhwau] rwxw rwau rwj Bey rMkw; auin JUTy khxu khwieE]<br />

hmrw rwjnu.sdw slwmiq; qw ko.sgl Gtw jsu gwieE] 1] aupmw sunhu rwjn kI<br />

sMqhu; khq jyq pwhUcw] bysumwr vf swh dwqwrw; aUcy hI qy aUcw] 2] pvin<br />

proieE.sgl Akwrw; pwvk kwst sMgy] nIru Drix.kir rwKy eykq; koie n iks<br />

hI sMgy] 3] Git Git kQw rwjn kI cwlY; Gir Gir quJih aumwhw] jIA jMq<br />

siB pwCY kirAw; pRQmy irjku smwhw] 4] jo ikCu krxw.su Awpy krxw; msliq<br />

kwhU dIn@I] Aink jqn kir krh idKwey; swcI swKI cIn@I] 5] hir Bgqw.kir<br />

rwKy Apny; dInI nwmu vfweI] ijin ijin krI AvigAw jn kI; qy.qYN dIey<br />

ruV@weI] 6] mukiq Bey swDsMgiq kir; iqn ky Avgn siB prhirAw] iqn kau<br />

dyiK.Bey ikrpwlw; iqn Bv swgru qirAw] 7] hm nwn@y nIc.qumy@ bf swihb;<br />

kudriq kaux bIcwrw] mnu qnu sIqlu.gur drs dyKy; nwnk nwmu ADwrw] 8] 1]<br />

prmpUjnIk pRIqm gurU pRmysr jI, srb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp inrgun<br />

bRhm jI dy srgun srUp, DMnu DMnu rwmdws guru; ijin isirAw iqnY svwirAw]<br />

siqgurU rwmdws swihb jI dy srb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp inrgun qyz<br />

pRqwp pRkwS nUr nUM, dwsn dws Awpxy AMdr bwhr AnMq bRhmMf AMdr q`k irhw<br />

hY[ gurU ipqw jI, Awpxy inrgun inrMkwr Aibnws Ajpw jwp Twkur AsMK qyz<br />

pRkwS duAwrw, AsMK sUrjW cMdRimAW qwirAW ibjlIAW AgnIAW titAwixAW,<br />

AnMq bRhmMf dI AwpxI rcI rcnw nUM, hr smyN pRkwS rhy hn[ ieh swry Akwr<br />

Awp jI dI prmpiv`qR joiq nwl hr smyN Awp jI dy BY’c, bVI hI qyzI nwl<br />

mrXwdw’c, koRVW kohW cldy hn[ XQw:- BY ivic sUrju; BY ivic cMdu] koh kroVI<br />

clq; n AMqu]) iKn mih; Qwip auQwpnhwrw AMqu nhI ikCu; pwrwvwrw] Anuswr<br />

www.Gursevak.com<br />

815<br />

q`qkrw


Awp jI ny Awpxy inrgun srUp ’coN, AnMq bRhmMf dI rcnw, Aks mwqR rcidAW,<br />

dyr nhIN lweI[ XQw:- koit ibsn; kIny Avqwr] koit bRhmMf; jw ky DRmswl]<br />

koit mhys; aupwie smwey] koit bRhmy; jgu swjx lwey] 1] AYso DxI; goivMdu<br />

hmwrw] brin n swkau; gux ibsQwrw]) pwqwlw pwqwl lK; Awgwsw Awgws] dI<br />

rcnw dw bhuq v`fw ivsQwr hY[ Awp jI ny, inrml inrml. sUcw sUco; sUcw sUco<br />

sUcw] AMq n AMqw.sdw byAMqw; khu nwnk.aUco aUcw] Ajpw jwp gihr gMBIr<br />

dieAwl ikRpwl joqI srUp, ivAwpk ivsmwd inrml su`cy s`cy pRkwS’c, AnMq<br />

bRhmMf dI rcnw, itkwA ky r`KI hoeI hY[ Awp jI Awpxy inrgun srUp duAwrw,<br />

iKn’c koit bRhmMf nUM rcidAW, lY kridAW inrlyp BI hn[ XQ:- Epiq prlau;<br />

iKn mih krqw] Awip Alypw; inrgunu rhqw]) bhu byAMq; aUc qy aUcw]<br />

nwnk.Awps kau; Awpih phUcw] 6] Awp jI ies srb ivAwpI ivsmwd mskIn<br />

inmRqw hlImI grIbI AvsQw nUM kmw ky, hr smyN ies ’c lIx hn:- swD kI<br />

soBw; swD bin AweI] nwnk swD pRB; Bydu n BweI]) bRhmigAwnI kI soBw;<br />

bRhmigAwnI bnI] nwnk bRhmigAwnI; srb kw DnI] 8] 8]) Awid gur ey;<br />

nmh] jugwid gur ey; nmh] siqgur ey; nmh] sRI gurdyv ey; nmh] 1]) kWKI;<br />

eykY drs quhwro] nwnk.aun sMig; moih auDwro]) sy ismrih; ijn Awip ismrwey]<br />

nwnk.qw kY; lwgau pwey] 3]) pRB jI bsih; swD kI rsnw] nwnk jn kw;<br />

dwsin dsnw] 4]) ismrn qy lwgy; ijn Awip dieAwlw] nwnk jn kI; mMgY<br />

rvwlw] 5]) ismrih sy jn; ijn kau pRB mieAw] nwnk iqn jn; srnI<br />

pieAw] 7]) dIn drd duK BMjnw; Git Git nwQ AnwQ] srix qum@wrI AwieE;<br />

nwnk ky pRB swQ] 1]) ijsu jn kau; pRB drs ipAwsw] nwnk qw kY; bil bil<br />

jwsw] 5]) qumrI giq imiq; qum hI jwnI] nwnk dws; sdw kurbwnI] 8] 4])<br />

AsiQru Bgiq; swD kI srn] nwnk jip jip jIvY; hir ky crn] 4]) DMin DMin<br />

qy jn; ijh Git bisE hir nwau] nwnk qw kY; bil bil jwau] 6]) jo qum Bwny;<br />

iqn pRBu jwqw] nwnk aun jn; crn prwqw] 7]) kwm k®oD Aru loB moh; ibnis<br />

jwie AhMmyv] nwnk pRB srxwgqI; kir pRswdu gurdyv] 1]) bRhmigAwnI kw;<br />

AMqu n pwru] nwnk bRhmigAwnI kau; sdw nmskwru] 7]) chu vrnw kau; dy<br />

aupdysu] nwnk.ausu pMifq kau; sdw Adysu] 4]) imit gey gvn; pwey ibsRwm]<br />

nwnk pRB kY; sd kurbwn] 8] 11]) iqn sMqn kI; bwCau DUir] nwnk kI; hir<br />

www.Gursevak.com<br />

816<br />

q`qkrw


locw pUir] 3]) swD qyry kI; crnI pwau] nwnk kY min; iehu Anrwau] 1]) iPrq<br />

iPrq pRB AwieAw; pirAw qau srnwie] nwnk kI pRB bynqI; ApnI BgqI lwie]<br />

1]) swD jnw kI; mwgau DUir] pwrbRhm; myrI srDw pUir]) hm inrgunIAwr; nIc<br />

Ajwn] nwnk.qumrI srin; purK Bgvwn] 7]) bysumwr AQwh Agnq AqolY] ijau<br />

bulwvhu; iqau nwnk dws bolY]) Awip mukqu; mukqu krY sMswru] nwnk iqsu jn kau;<br />

sdw nmskwru] 8] 23] }gurbwxI jI’c Awey, pUrn grIbI pUrn bRhmigAwn dy<br />

Sbd Awp jI ny kmwey hn[ gur kI mihmw Agm hY; ikAw kQY kQnhwru] 3]<br />

Anuswr Awp jI dI mihmw Awp jI nUM hI bx AwauNdI hY[ Awp jI nUM mh`lw pihlw,<br />

mh`lw 2, mh`lw 3 jI, Awpxy srb ivAwpI mhW ivsmwd, AnykW srgun srUp dy<br />

suMdr s`cy drSn b^Sdy rihMdy hn[ Awp jI AnMq bRhmMf dI rcnw’c, Awpxy ipAwry<br />

BgqW nUM srgun srUp Dwr ky, drSn b^Sdy rihMdy hn[ aun@W nUM AMdr bwhr srb<br />

klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] Ajpw jwp inrgun bRhm jI dI pUrn swiKAwqqw<br />

b^S rhy hn[ ihrdy’c Ajpw jwp b^S ky ipAwry BgqW dy irdy ’coN, muK’c AMimRq<br />

bRhmwnMd rs Byj rhy hn[ byAMq ipAwirAW dI A&ur smwDI l`g rhI hY[ Awp jI dy<br />

srb ivAwpI mhW ivsmwd suMdr mnohr drSn krky AnMq ipAwirAW nUM, gurbwxI<br />

Awp jI dy AsqoqR &ur rhy hn[ ieh srb ivAwpI mhW ivsmwd ivsmwdqweI hY, jo<br />

Awp jI dy Akwl drSn krky, kohVI klMkI qr rhy hn[ Awp jI gurmuiK shj<br />

smwD A&ur Acrj mhW ivsmwd Ajpw jwp bRhm jI’c, hr smyN lIx rihMdy hn[<br />

Awp jI dy AMdr bwhr AsMK pRkwS nUr hI nUr srb ivAwpI ivsmwd Ajpw jwp<br />

bRhm jI jwp kr rhy hn jI[ XQw:- jl Ql mwhy; Awpih Awp] AwpY jphu;<br />

Awpnw jwpu]) srgun inrgun inrMkwr; suMn smwDI Awip] Awpn kIAw nwnkw; Awpy<br />

hI iPir jwip] 1]) jh; iJilimilkwru idsMqw] qh; Anhd sbd bjMqw]) AMqir<br />

suMnM.bwhir suMnM; iqRBvx suMn msuMnM] cauQy sMunY.jo nru jwxY; qw kau.pwpu n puMnM]) suMn<br />

smwiD; Anhq qh nwd] khnu n jweI; Acrj ibsmwd] Anuswr Awp jI dy AMdr<br />

Anhd sbd v`j rhy hn[ XQw:- Anhd sbdu; vjY idnu rwqI] Aivgq kI giq;<br />

gurmuiK jwqI]) pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr]<br />

Awp jI nUM hr smyN q`qW’coN jwp sux irhw hY[ XQw:- ismrY; DrqI Aru Awkwsw]<br />

ismrih; cMd sUrj guxqwsw] paux pwxI bYsMqr ismrih; ismrY sgl aupwrjnw])<br />

www.Gursevak.com<br />

817<br />

q`qkrw


nmskwr; qw kau lK bwr] iehu mnu dIjY; qw kau vwir]) gurdyv siqguru<br />

pwrbRhmu prmysru; gurdyv nwnk hir nmskrw] 1]) Awid gur ey; nmh] jugwid<br />

gur ey; nmh] siqgur ey; nmh] sRI gurdyv ey; nmh]) guru syvau, kir nmskwr]<br />

Awju hmwrY, mMglcwr]) siqguru dieAw iniD.mihmw AgwiD boiD; nmo nmo nmo<br />

nmo.nyiq nyiq nyiq hY]) sdw sdw, siqgur nmskwr] gur ikrpw qy; gun gwie<br />

Apwr]) guru pUrw; nmskwry] pRiB; sBy kwj svwry]) inmK inmK, Twkur<br />

nmskwrY] Anuswr Awp jI Ajpw jwp gurU Akwl purK jI nUM rom 2 krky, hr<br />

smyN nmskwrW hI nmskwrW kr rhy hn[ AYsI srb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw<br />

jwp inrivkwr inrMkwr AvsQw’c, Awpxy Awp nUM nmskwr krwaux dI ie`Cw hI<br />

nhIN rihMdI[<br />

vwihgurU] hn@yry’c, Eie ju dIsih; AMbir qwry] AkwS’c sMGxy Axigxq<br />

qwry idsdy hn, Awp jI ny Awpxy prmpUjnIk s`cy inrml inrvYr inrgun<br />

bRhm’coN, kotwn koit AsMK AnMq suMdr sohxy AMbr, qwry mMfl sUrj cMd AgnIAW<br />

titAwxy ibjlIAW pRgt kIqIAW hn[ ien@W dy Aks, AnMq smuMdRW dirAwvW<br />

cSimAW s`qrMgIAW pINGW hIry jvwhrwqW, sISy, qRyl vrKw dIAW bUMdW’qy pY rhy<br />

hn, Awp jI Awpxy prm pwk inrgun Ajpw jwp srUp jI’coN, ien@W nUM hr smyN<br />

pRkwS rhy hn[ smUh suMdr sohxy qwry mMflW AMbrW sUrj cMd AgnIAW titAwxy<br />

ibjlIAW Aqy ijn@W’qy Aks pY rhy hn, aun@W Aqy AksW qy Awpxy srgun srUp<br />

AnMq bRhmMf dy pswry smyq, vwihgurU inrgun bRhm jI nmskwr kridAW hr smyN<br />

jp rhy hn, DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurU, DMnu DMnu<br />

rwmdws guru; s`cy swihb jI DMn hn!kilX`ug nUM, gurU mrXwdw gurbwxI ipAwrI<br />

is`KI b^SI[<br />

(s`sy.pYr.ibMdI.n.lwau) (AstpdI]) prmpUjnIk ds qukIAW, A`T pauVIAW<br />

dy AstpdI jI qyeIvyN[<br />

sMq sMig; AMqir pRBu fITw] nwmu pRBU kw; lwgw mITw]) koit bRhmMf ko Twkuru<br />

suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] suAws 2 gurbwxI inrMkwr jpx jpwaux vwly,<br />

srb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp vwihgurU jI dy prmpiv`qR srgun srUp,<br />

Ajpw jwp Anhd ismrn Junkwr dy dwqy, pUrn SWq Awqmw mhwn pr- aupkwrI,<br />

AMdr bwhr AsMK qyz pRkwS’c lIx, s`cy siqgurU rwmdws swihb jI ny mhwn<br />

www.Gursevak.com<br />

818<br />

q`qkrw


ikRpw krky, dwsn dws dy mn bu`D rUpI nyqRW’c bRhmigAnI; sgl kI rInw]<br />

bRhmigAwn rUpI surmW b^S idqw, qW (sMq) siqgurU rwmdws swihb jI dy<br />

prmpiv`qR SuB s`cy su`cy ipAwry crn-kmlW sMig l`g ky, dwsn dws ny<br />

Awpxy(AMqir) AMdr, (pRBu) Anq klwvwn inry nUr hI nUr, ivsmwd ivAwpk<br />

srb klw BrpUr pRB; vwihgurU mh`lw cOQw jI, rwm.hm; siqgur pwrbRhm kir<br />

mwny] Anuswr bRhm srUp(fITw) dyK ley, jo hux Awpxy inrgun srUp duAwrw,<br />

AnMq bRhmMf dy jIA jMqW sUrjW cMdRimAW qwirAW mMflW dI hrkq krw rhy hn[<br />

ijn@W dI prm piv`qR au~jl joiq nwl, swry jIA swh lY rhy hn, dyK bol sux rhy<br />

hn[ jo hux swirAW jIAW nUM rozI dy rhy hn[ AnMq bRhmMf dy pswry’c Anyk jg@w<br />

vrKw kr rhy hn, Anyk jg@w qyz AgnI mcw rhy hn, Anyk auqpqIAW prlau<br />

kridAW inrlyp ho rhy hn[ Awpxy AsMK ipAwry BgqW nUM, Awpxy Anyk srgun<br />

srUp Dwr ky, suMdr drSn b^S rhy hn[ AYsy scy dIn dieAwl myry swihbw; scy<br />

mnu pqIAwvixAw] (pRBU) ipAwry vwihgurU mh`ly cOQy jI(kw) dy b^Sy, gurbwxI<br />

Ajpw jwp vwihgurU nwmu jI, ivsmwd(mITw) im`Ty(lwgw) l`gy hn[ XQw:- swcI<br />

bwxI; mITI AMimRq Dwr] ijin pIqI; iqsu moK duAwr]) swDsMig; mn sovq jwgy]<br />

qb pRB nwnkmITy lwgy]) BieE AnugRhu.pRswid sMqn kY; hir nwmw hY mITw] jn<br />

nwnk kau.guir ikrpw DwrI; sBu Akul inrMjnu fITw]<br />

sgl simgRI; eyksu Gt mwih] Aink rMg; nwnw idRstwih] vwihgurU jI dw<br />

nwm im`Tw l`gx qoN, iqin dyiKAw; ijsu Awip idKwey] Anuswr prmpUjnIk DrmI<br />

ipqw gurU pRmysr jI, dwsn dws gRIb nUM ieh ivsmwd nzwry Awp hI idKw rhy<br />

hn[ pwqwlw pwqwl lK; Awgwsw Awgws]) kyqy ieMd cMd.sUr kyqy ; kyqy mMfl<br />

dys]) nwnk.rcnw pRiB rcI; bhu ibiD Aink pRkwr]) keI koit; KwxI Aru KMf]<br />

keI koit; Akws bRhmMf] Anuswr AnMq bRhmMf dI(Aink) Anyk(rMg) rMgW 2<br />

dI(sgl) swrI (simgRI) sm`gRI, rcnw, (nwnw) qr@W 2 dI jo (idRstwih) idsx’c<br />

Aw rhI hY, ieh(eyksu) ie`k AdÍYq srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] srb<br />

ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp pUrn bRhm jI dy Awpxy hI(Gt) irdy, Bwv<br />

ivsmwd hI ivsmwd Ajpw jwp inrgun ivAwpk AsMK pRkwS srUp bRhm jI(mwih)<br />

’c sMBwlI hoeI hY, Bwv Awpxy inrgun srUp’coN, AnMq bRhmMf rc ky, ien@W nUM<br />

Awpxy inrgun srUp’c hI, itkwA ky r`Kdy hn[ ien@W’c BrpUr rihMdy hn[ iqsu<br />

www.Gursevak.com<br />

819<br />

q`qkrw


BwvY; qw kry ibsQwru] iqsu BwvY; qw eykMkwru] Anuswr jdoN cwhux rcnw nUM pRgt kr<br />

lYNdy hn[ jdoN cwhux Awpxy’c lIx kr lYNdy hn[ ies leI hr hwlq’c, swrI<br />

smgRI Awp jI dI, Awp jI dy Gt’c hI hY[ ivAwpk vwihgurU jI Awp inrwDwr ies<br />

swrI rcnw dy AwDwr hn[ Awp suqy pRkwS swrI rcnw dy pRkwSk hn[<br />

93.nau iniD; AMimRqu pRB kw nwmu] gurU pRmysr mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy hn:-<br />

prmpUjnIk DMn vwihgurU jI dy srgun srUp, pUrn gurU Avqwr jI dI sRySt sqsMgq<br />

krky, dwsn dws ny ivsmwd ivAwpk pRkwSk, pUrn s`c srUp Ajpw jwp bRhm jI,<br />

Awpxy AMdr bwhr dyK ley hn[ vwihgurU nwm SuB s`cy gurbwxI inrMkwr jI, ^Ub im`Ty<br />

l`gy hn[<br />

nau iniD; AMimRqu pRB kw nwmu] ijvyN bsqR mwieAw rwj q^q &Oj Kzwny dws<br />

dwsIAW pRwpq hox, Aqot Dn pdwrQ vrqidAW vrqwauNidAW qotw n Awvy nOinDI hY,<br />

iqvyN(pRB) srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] rwm jI(kw) dy prmpiv`qR SuB<br />

s`cy nwmu gurbwxI inrMkwr jI, AMimRqu dy nau(iniD) inDI srUp hn, Bwv Ajpw jwp<br />

kridAW, prmpiv`qR ^Ub im`Ty AMimRq jI, ihrdy’coN au~T ky muK’c AwauNdy hI rihMdy<br />

hn, qotw nhIN AwauNdw[ Ajpw jwp AMimRq dI Aqotqw rUp nOinDI vrq rhI hY, Bwv<br />

hr smyN inrXqn s`cy siqgurU swihbwn jI dI b^iSS, swc nwm kI AMimRq vrKw]<br />

pRwpq ho rhI hY[ qoty dI bjwey AnMd vD rihAw hY[ XQw:- Kwvih Krcih; ril<br />

imil BweI] qoit n AwvY; vDdo jweI]<br />

dyhI mih; ies kw ibsRwmu] hy pyRmI jno!hryk dyhI(mih) ’c hI, ies nauinD<br />

AMimRq pRB jI dy prm piv`qR prmpUjnIk SuB s`cy gurbwxI inrMkwr nwm jI(kw)<br />

dw(ibsRwmu) itkwA hY jI[ XQw:- sB mih riv rihAw pRBu eykY; pyiK pyiK nwnk<br />

ibgsweI]) sB mih scw eyko soeI; iqs kw kIAw sBu kCu hoeI]) Gr hI mih AMimRqu<br />

BrpUru hY; mnmuKw.swdu n pwieAw]) bwhir FUFn qy.CUit pry; guir.Gr hI mwih<br />

idKwieAw Qw]<br />

hr dyhI’c srb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp bwry pyRm vIcwr SuB s`cI<br />

nmskwr:- hr irdy ’c, DMn vwihgurU jI dy Ajpw jwp jI, A`Ty pihr huMdy rihMdy<br />

hn[ ijvyN DrqI dI fuMiGAweI’c pwxI dy vyg vgdy hn[ DrqI’c fUMGw bor krn qoN,<br />

A`Ty pihr pwxI Awpy hI inkldw rihMdw hY, iqvyN hI gurU swihb jI dI ikRpw duAwrw,<br />

pyRmI jI jwp kridAW 2, AMqrmuK itk ky jdoN prw bwxI Bwv irdy dI fuMiGAweI’c<br />

jwp krdy hn, qW gurpRswid Ajpw jwp jI AMdroN hI pRgt ho jWdy hn[ XQw:-<br />

www.Gursevak.com<br />

820<br />

q`qkrw


Ajpw jwpu n vIsrY; Awid jugwid smwie] cwr Amolk idRStWq:- 1.ie`k<br />

mhWpurKW dy prmpiv`qR s`cy crn-kmlW’c rihx vwly loBI dy idl’c, sO rupY dw<br />

not curwaux dI mMd vwSnw PurI[ mhWpurKW ny idl dI jwx ky ikhw, “BweI!pihlI<br />

rwq Awp jI sON jwau[ ”loBI sON igAw[ mhWpurSW ny loBI dy KIsy’c not pw idqw[<br />

A`DI rwqoN au~iTAw[ sMq mhWpurS ibrwj ky ismrn’c lIn jwgdy rhy[ loBI ny<br />

qlwSI kIqI pr not n imilAw[ sMqW mhWpurKW ny ikhw, “BweI!not Awp jI dy<br />

KIsy’c hI hY[ hy BweI!gurU pRmysr jI corI qoN s^q mnwhI krdy hn[ XQw:- cor<br />

kI hwmw; Bry n koie] coru kIAw; cMgw ikau hoie] 1] ”Bwg jwgy, aupdyS sux ky,<br />

bhuq hI <strong>Sri</strong>mMdw hoieAw, not crn-kmlW’qy r`K ky muAw&I mMgI[ sMqW mhWpurKW<br />

ny AMimRq idRStI pw ky ikhw, “BweI!ijvyN not KIsy’c huMidAW bwhr Bwldw irhw<br />

hYN, iqvyN, mhl mih bYTy; Agm Apwr]) qU ihrdY gupqu vsih idnu rwqI; qyrw.Bwau<br />

n buJih.gvwrI] Anuswr DMn vwihgurU swihb jI dyhI AMdr hI vsdy hn[ hy<br />

ipAwry jI!gurU pRymw-BgqI sihq hr smyN syvw kridAW ismrn kr[ gurpRswid<br />

rom 2 inmK 2 nmskwr ismrn krny krky, nau iniD; AMimRqu pRB kw nwmu] dyhI<br />

mih; ies kw ibsRwmu] bRhmwnMd rs, AMdroN gurpRswid au~T ky, muK’c Awauxgy[<br />

gur pRswid Ajpw jwp pRgt ho jwvygw, aupdyS mMn ky SuB syvw krky syvk jI<br />

inhwl ho gey[<br />

94.dUjw idRstWq:- Aink rUp iKn mwih; kudriq Dwrdw] Anuswr ie`k vwr<br />

ivsmwd vwihgurU jI ny srgun Avqwr Dwr ky, Awpxy ipAwry sMqW BgqW mhWpurSW<br />

nUM prm ipAwry drSn b^Sy[ Bgq sMig; pRBu gosit krq] Anuswr BgqW<br />

mhWpurSW nwl ipAwrI crcw kridAW ikhw, “ieh bMdw dwsn dws nUM bhuq duKI<br />

krdw hY[ Srwb qmwkU BYVy qoN BYVy nSy vrqdw hY , bMbW nwl rcnw nUM swV &Uk irhw<br />

hY[ corI XwrI mMd krm kr irhw hY, praupkwr ismrn krn dI QW, bygunwh gaU<br />

gRIb mwsUmW dy kql kr irhw hY, gMdy gwxy sux irhw hY[ gRIbW dw lhU pI irhw hY,<br />

sMqW nUM du`K dy irhw hY[ sMqn duK pwey qy duKI] Anuswr ies qoN duKI ho ky, dwsn<br />

dws ies dy m`Qy nhIN l`gxw cwhuMdw[ XQw:- jo n BjMqy; nwrwiexw] iqn kw; mY n<br />

krau drsnw] 1] ”ie`k pUrn Bgq mhWpurS ny ikhw, “hy vwihgurU jI! Awp jI<br />

smr`Q hoN[ ies dw Blw ikvyN ho skdw hY?”“hW ipAwirE!Awp jI ies nUM<br />

dwsndws dy srUp sdw gurqw ibrwjmwn siqgurU gRMQ swihb jI dy s`cy crnkmlW<br />

www.Gursevak.com<br />

821<br />

q`qkrw


nwl joVo, siqgurU swihb jI ies dy idl idmwZ’c gurbwxI Byj ky, ies dy<br />

ihrdy’coN hI, dwsndws dy ivAwpk srUp dI swiKAwqqw krvw dyxgy[ nau iniD;<br />

AMimRqu pRB kw nwmu] dyhI mih; ies kw ibsRwmu] Anuswr ies dy idl’coN hI AMimRq<br />

ies dy muK’c sdw Byjdy rihxgy[ XQw:- AMimRqu pIAw; siqguir dIAw] Avru n<br />

jwxw; dUAw qIAw]) 3.ijau ksqUrI.imrgu n jwxY; BRmdw Brim BulwieAw]<br />

Anuswr ijvyN hIrw hrn AwpxI nwBI’c, ksqUrI dw nwpw huMidAW JwV@IAW suMGdw 2<br />

kMfy KWdw hY, iqvyN jIv vwihgurU jI dy AMdr huMidAW, pr iesqRIAW nwl kukrm<br />

krn, fwky kql Anyk pRkwr dy mMd krm krn rUpI JwVIAW suMGdw hY[ AOguxW<br />

eyfz pulIs jm fMfy, iksy dy jwno mwrn rUp kMfy shwrdw hY[ ksqUrI vWg hr<br />

irdy’c AMimRq rs bRhmwnMd vwihgurU jI vsdy hn[ siqgurU gRMQ swihb jI ikRpw<br />

krky ihrdy’coN muK’c AMimRq Byjdy hn[ ihrdy’c vwihgurU jI nMU idKw idMdy hn[<br />

bilhwrI gur Awpxy; ijin ihrdY idqw idKwie] 4) nLky’c au~proN pwxI pw ky,<br />

gyVn nwl iv`coN, pwxI pRgt ho jWdw hY, ieauN DMn vwihgurU jI AMdr hI vsdy hn[<br />

au~proN pwxI pOx vWg, gurbwxI vwihgurU 3 jI dw AiBAws krn nwl, AMdroN hI<br />

swiKAwq ho jWdy hn[ ijvyN &u`l’c sugMDI, SISy’c dyKx vwly dw Aks vsdw hY,<br />

iqvyN srb ivAwpI ivsmwd Ajpw jwp vwihgurU jI AMdr bwhr vsdy hn[ XQw:-<br />

AMqir bsy; bwhir BI EhI] nwnk drsnu dyiK; sB mohI] 4] (mukr.polw) puhp<br />

miD.ijau bwsu bsqu hY; mukr mwih.jYsy CweI] qYsy hI.hir bsy inrMqir; Gt hI<br />

Kojhu BweI]) bMdy Koju idl hr roj; nw iPru pryswnI mwih]) idl mih Koij, idlY<br />

idil Kojhu; eyhI Taur mukwmw]) suMn smwiD; Anhq qh nwd] khnu n jweI;<br />

Acrj ibsmwd]<br />

{srb ivAwpI mhW ivsmwd pRymmeI SuB ivcwr:- Drin ggn nv KMf mih;<br />

joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir]<br />

prmpUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI nUM, pwrbRhmu pRBu idRstI AwieAw; pUrn Agm<br />

ibsmwd] Anuswr sB bRhm hI bRhm pRgt ho rhy hn[ XQw:- eyk joiq.eyko min<br />

visAw; sB bRhm idRsit ieku kIjY] pUrn pRymw-BgqI sihq, prmpUjnIk inrgun<br />

srgun swihb jI dI eykqw pRwpq hY[ myhrvwn hzUr s`cy pwiqswh jI &urmwauNdy<br />

hn:- “prmpUjnIk pUrn s`cy DrmI ipqw, DMn vwihgurU mh`ly cOQy jI dI mhwn<br />

ikRpw duAwrw, vwihgurU jI dy prmpiv`qR SuB s`cy gurbwxI inrMkwr jI, dwsn dws<br />

www.Gursevak.com<br />

822<br />

q`qkrw


nUM AiqAMq hI im`Ty l`gy hn[ ibsmn ibsm; rhy ibsmwd] Anuswr dwsn dws<br />

ies mhW ivsmwd AvsQw’c lIx hY, ik DMn vwihgurU sRI gurU rwmdws swihb jI<br />

mhwrwj dy AnMq srUp AMdr bwhr, inrXqn hI SuB s`cy suu`cy au~cy im`Ty ipAwry<br />

sicAwry Apwry inrwry durlB Amolk AiqAMq suMdr drSn b^S rhy hn[ aun@W<br />

prmpUjnIk prmpiv`qR srUpW dy ijqny rom hn, aun@W’qy iqqny hI ivsmwd suMdr<br />

AlOikk nUrI cyhry, vwihgurU 3 jpdy ids rhy hn[ inrgun bRhm jI, AnMq bRhmMf<br />

sUrj cMd qwry mMfl DrqIAW Awid Awpxy srgun pswry’c BrpUr, Awpxy swry<br />

AkwrW sihq vwihgurU 3 jpdy drSn b^S rhy hn[ XQw:- jl Ql mwhy; Awpih<br />

Awp] AwpY jphu; Awpnw jwpu]) srgun inrgun inrMkwr; suMn smwDI Awip]<br />

Awpn kIAw nwnkw; Awpy hI iPir jwip] ies pUrn Agm mhW ivsmwd gurmuiK<br />

AvsQw’c dwsndws nUM, inrXqn hI gursbd s&urn ho rhy hn[ ij`Qy<br />

ivsmwdqweI hI ivsmwdqweI hY[ ”gurdyv pwrbRhm pRmysr jI ny, jo AvsQw<br />

&urmweI hY, so vwihgurU sRI hirmMdr swihb jI, gurqw ibrwjmwn sRI gurU gRMQ<br />

swihb jI rc ky, siqgurU hirgoibMd swihb mhwrwj jI nUM Awpxy inrml srUp bxw<br />

ky, AnykW pUrn bRhmigAwnI pYdw krky, gurU mrXwdw b^S ky, au~bldI dyZ’c bYT<br />

ky, q`qw ryqw Awpxy SuB s`cy sIs’qy puAw ky , q`qy ryqy’qy bYT ky , sVdI bldI m`cdI<br />

loh’qy KV@@ ky Awp kmweI hY[ }<br />

suMn smwiD; Anhq qh nwd] hy pyRmIE!(qh) iq`Qy gur jI dy prmpiv`qR SuB<br />

s`cy su`cy im`Ty ipAwry crn-kmlW’c lIx hoxy qyy, suMn smwiD; pRBU ikrpwl] jI’c,<br />

(suMn) A&ur &urny qoN rihq smwiD l`g jWdI hY[ XQw:- AMqir suMnM.bwhir suMnM ;<br />

iqRBvx suMn msuMnM] cauQy sMunY.jo nru jwxY; qw kau.pwpu n puMnM] (qh) iq`Qy(Anhq)<br />

nws qoN rihq, vwihgurU 3 Ajpw jwp jI dy ivsmwd(nwd) vwjy v`jdy hn[ XQw:-<br />

vwjY Anhdu; myrw mnu lIxw] gur bcnI; sic nwim pqIxw] 1]) ibnvMiq<br />

nwnku.gur crx lwgy; vwjy Anhd qUry]) Anhdu vwjY; shij suhylw] sbid Anµd<br />

kry sd kylw] Duin vwjy; Anhd Gorw] mnu mwinAw; hir ris morw])<br />

khnu n jweI; Acrj ibsmwd] gurU pRmysr jI A&ur bRhm jI’c lIx ho ky,<br />

srb ivAwpI ivsmwd hI ivsmwdqweI’c lIx ho ky &urmw rhy hn:- prmpUjnIk<br />

DMn vwihgurU mh`ly cOQy jI ny , dwsn dws gRIb dy irdy surqI socxI icqvxI’c hr<br />

www.Gursevak.com<br />

823<br />

q`qkrw


smyN, ivsmwd AMimRq dIAW nauinDIAW b^Sx vwly, ^Ub im`Ty ipAwry nwm jI b^Sy<br />

hn[ inrgun bRhm jI, Awpxy AnMq bRhmMf dI rcnw dy swry AkwrW sihq, dwsn<br />

dws gRIb nUM, AMdr bwhr hr smyN jwp krdy ids rhy hn[ gurU pRmysr jI ny mhwn<br />

ikRpw krky, AsMK pRkwS srUp suMn smwiD; pRBU ikrpwl] bRhm jI’c, dwsn dws<br />

gRIb dI ilv lweI hY[ pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu<br />

n pwr] Anuswr dwsndws nUM mhW ivsmwd ismrn Anhd Junkwr dw jo ivsmwd<br />

suK AnMd hY, so(khnu) ikhw (n) nhIN (jweI) jWdw, Acrj ibsmwd hY, swrI<br />

vwSnw imt cu`kI hY[ XQw:- ibsmn ibsm; rhy ibsmwd] nwnk ApnI giq;<br />

jwnhu Awip] 5]) nwnk Acrju. Acrj isau imilAw; khxw kCU n jwey]) khu<br />

kbIr.gUMgY guVu KwieAw; pUCy qy.ikAw khIAY]) pRB kI; Agm AgwiD kQw] sunIAY<br />

Avr.Avr ibiD buJIAY; bkn kQn rhqw] 1]<br />

iqin dyiKAw; ijsu Awip idKwey]) Anhq suMin rqy; sy kYsy] ijs qy aupjy;<br />

iqs hI jYsy]) ijn@w.n ivsrY nwmu; sy iknyihAw] Bydu.n jwxhu mUil; sWeI jyihAw]<br />

Anuswr ijsu Anhd Junkwr ismrn bRhmwnMd rs dy srb ivAwpI Ajpw jwp mhW<br />

ivsmwd suK dw aupRokq kQn hY, ies nUM (iqin) iqn@W gurmuiK ipAirAW ny<br />

gurpRswid(dyiKAw) dyKy hn, ijn@W nUM s`cy siqgurU swihbwn jI ny Awip idKweyy hn[<br />

nwnk iqsu jn; soJI pwey] 1]) prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy<br />

siqgurU(nwnk) mh`lw pMjvW jI AiqAMq hI gRIbI nwl kih rhy hn:- (jn) dwsn<br />

dws gRIb, iqsu aupRokq Anhd Junkwr ivsmwd AvsQw dI iqn@W gurmuKW qoN<br />

soJI(pwey) pwvy] 1] XQw:- koeI AwvY sMqo.hir kw jnu sMqo; myrw pRIqm jnu<br />

sMqo.moih mwrgu idKlwvY] (bu`Jwey, bu`JsI) ijsu Awip buJwey.so buJsI; inrml jn<br />

soeI] (c`lI) hir ky sMq.bqwvhu mwrgu; hm pICY lwig clI]<br />

so AMqir; so bwhir Anµq] ijn@W dw aupRokq pOVI’c kQn hY, (so) auh nau<br />

iniD; AMimRqu pRB kw nwmu] (AnMq) byAMq ivsmwd, inrguxu srguxu; Awpy soeI]<br />

bRhm jI, dwsn dws gRIb dy(AMqir) AMdr hn qy(so) Ehu hI bwhir ivsmwd drSn<br />

b^S rhy hn[ XQw:- AMqir bsy; bwhir BI EhI] nwnk drsnu dyiK; sB mohI]<br />

4]) mwir Awpy jIvwldw; AMqir bwhir swiQ] pRym inmRqw sihq srb ivAwpI<br />

mhW ivsmwd pRymmeI SuB ivcwr nmskwr:- hr jgHw hr smyN AMdr bwhr srb<br />

ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp inrgun srgun jI iek`Ty vs rhy hn, v`Kry nhIN<br />

www.Gursevak.com<br />

824<br />

q`qkrw


ho skdy[ idRStmwn swrw pswrw srgun srUp jI hn[ ies dw Awsrw, pRkwSk<br />

inrgun bRhm jI hn[ sUCm qoN sUCm ikRm dy AMdr bwhr, inrgun jI ivAwpk<br />

pRkwSk ho ky, Ajpw jwp kr rhy hn[ bRIk ikRm AMdr hor bRIk ikRm hn, bRIk<br />

ikRmW’c, bRIk qoN bRIk ikRm hn[ ien@W’c inrgun jI auqny hI sUCm qoN sUCm hn[<br />

koeI BI jgHw aun@W qoN KwlI qy v`KrI nhIN hY[ XQw:- sB mih joiq; joiq hY soie]<br />

iqs dY cwnix; sB mih cwnxu hoie]<br />

Git Git; ibAwip rihAw BgvMq] gurU pRmysr jI imxqI qoN rihq, myhr<br />

sihq, s`cy nwm jI dI prmpiv`qR AMimRq vrKw kr rhy hn[ hy ipAwry jI!gur<br />

pRswid; nwnk suKu pwau] Anuswr dwsn dws aupRokq pUrn bRhm jI dI ivsmwd<br />

swiKAwqqw dw, gurpRswid srb ivAwpI mhW ivsmwd suK pw irhw hY[ dwsndws<br />

nUM sBnw jIAw kw, ieku dwqw; so, mY ivsir n jweI] (BgvMq) ivsmwd srb<br />

ivAwpI Ajpw jwp inrgun inrMkwr bRhm jI, Awpxy rcy hr sUKm qoN sUKm v`fy qoN<br />

v`fy(Git) sRIr(Git) Akwr’c(ibAwip) lIx ho rhy, swiKAwq ho(rihAw) rhy<br />

hn[ XQw:- Git Git mY hir jU bsY; sMqn kihE pukwir] khu nwnk.iqh Bju<br />

mnw; Bau iniD.auqrih pwir]) Awpy Git Git; rihAw ibAwip]<br />

Drin mwih; Awkws pieAwl] srb lok; pUrn pRiqpwl] hy vwihgurU<br />

jI!Awp jI (Drin) DrqI Awkws(pieAwl) pqwL(srb) sB lok(mwih) ’c, qum<br />

pUrn.pUir rhy sMpUrn; hm BI sMig AGwey] Anuswr(pUrn) ivAwpk ho ky, ien@W nMU<br />

pRiqpwl rhy hoN jI[ Awp jI nUM AYsI ivsmwd swiKAwqqw hY[ XQw:- pRiqpwlY.inq<br />

swir smwlY; ieku gunu nhI mUriK jwqw ry]) swir smwlY.iniq pRiqpwlY; pRym sihq<br />

gil lwvY]<br />

vw pRym Bwvnw dy ArQ:- hy vwihgurU jI!bRhmigAwnI kY; DIrju eyk] ijau<br />

bsuDw koaU KodY; koaU cMdn lyp] Anuswr(Drin) DrqI vWg iKmw DIrj vwly<br />

bRhmigAwnI, bRhmigAwnI kY; min hoie pRgwsu] jYsy; Dr aUpir Awkwsu] Anuswr<br />

Awkws vWg inrKoB gu`sy qoN rihq rihx vwly bRhmigAwnI, bRhmigAwnI; sgl kI<br />

rInw] Anuswr (pieAwl) pqwL vWg inmRqw ZRIbI vwly, srb dI crnDUV bxy,<br />

(srb) swry sMq(lok) lokW(mwih) ’c, Awp jI pUrn ivAwpk ho ky, ien@W nUM rozI<br />

hvw pwxI pRym ismrn pRkwS bRhmigAwn b^S ky pRiqpwl rhy hoN jI[<br />

www.Gursevak.com<br />

825<br />

q`qkrw


in iqin; prbiq hY pwrbRhmu] prmpUjnIk DMn vwihgurU mh`ly pMjvyN jI nUM<br />

ivsmwd AnMd sihq, srb ivAwpI mhW ivsmwd pUrn s`cy vwihgurU jI ieauN<br />

swiKAwq ho rhy hn:- hy BweI!(bin) jMgLW(iqin) k`KW(prbiq) phwVW’c,<br />

(pwrbRhmu) vwihgurU jI ivAwpk ho rhy(hY) hn[ ieh sB Awpxy AsMK nUr<br />

pRkwS’c, itkwA ky r`Ky hn[ XQw:- jo dIsY; so qyrw rUpu] gux inDwn; goivMd<br />

AnUp]) quDu ibnu dUjw; nwhI koie] qU krqwru; krih so hoie]) sgl smgRI; jw<br />

kw 1 qnw] Awpn jsu; Awp hI sunw] ( 1 srUp)<br />

jYsI AwigAw; qYsw krmu]) keI koit; KwxI Aru KMf] keI koit;<br />

Akws bRhmMf] Aqy aun@W dy smUh jIvW nUM, prm pUjnIk vwihgurU jI dI jYsI<br />

AwigAw huMdI hY, qYsw hI(krmu) kMm krdy hn[ XQw:- keI koit; pwqwl ky vwsI]<br />

keI koit; nrk surg invwsI] keI koit; jnmih jIvih mrih] keI koit; bhu<br />

jonI iPrih] keI koit; bYTq hI Kwih] keI koit; Gwlih Qik pwih] keI koit;<br />

kIey DnvMq] keI koit; mwieAw mih icMq] jh jh Bwxw; qh qh rwKy] nwnk<br />

sBu ikCu; pRB kY hwQy] 5]<br />

srb ivAwpI mhW ivsmwd pRymmeI SuB ivcwr:- vx iqRx phwV koit bRhmMf<br />

swrI rcnw, srb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp bRhm jI ny, Awpxy srUp’coN<br />

pRgt kIqI hY, swrI rcnw dy pRkwSk pRyrk Awp jI, Awp hI hn, Awpxy’c<br />

itkwA ky r`KI hY[ Aink jugwid; idns Aru rwiq] Aink prlau; Aink<br />

auqpwiq] Aink jIA; jw ky igRh mwih] rmq rwm; pUrn sRb TWie] 9] Anuswr<br />

ijvyN ikDry hukm mMn ky, qyz hn@yrI ibR`CW nUM pu`tdI hY , l`gI A`g nUM BVkwauNdI hY,<br />

smuMdRW’c au~cIAW 2 lihrW auTwauNdI hY[ ikDry A`g jMgLW dy jMgL swVdI hY[<br />

ikDry pwxI dy hV@ sB k`uJ roV@I jWdy hn[ XQw:- jl qy.Ql kir, Ql qy. 1 kUAw;<br />

1 kUp qy.myru krwvY ] DrqI qy, Awkws cFwvY; cFy Akws igrwvY] ( 1^Uh) swrI rcnw<br />

hukm’c vrq rhI hY[ iKn’c auqpqI lYAqw kridAW, vwihgurU jI inrlyp BI<br />

hn[ XQw:- Epiq prlau; iKn mih krqw] Awip Alypw; inrgunu rhqw]) iKn<br />

mih; Qwip auQwpnhwrw] AMqu nhI ikCu; pwrwvwrw]) iKn mih Qwip auQwpnhwry;<br />

kudriq.kIm n phI]<br />

paux pwxI; bYsMqr mwih] {c`lx vwlI hvw nUM spMD pOx qy KVI hvw nUM<br />

inspMD pOx kihMdy hn[ ies qr@W keI koit; pvx pwxI bYsMqr] Anuswr AnMq<br />

www.Gursevak.com<br />

826<br />

q`qkrw


pRkwr dI pOx hY[ kwLw ic`tw nIlw ^wrw kOVw ksYLw qylIAw koRVW qr@W dy pwxI<br />

hn[ smuMdR’c ArbW mxW pwxI nUM swVn vwlI bVvwnl AgnI hY [ Kwxw hzm krn<br />

vwlI, jTrwgin AgnI hY, jMgLW nUM swVn vwlI fO AgnI hY[ smwn AgnI sB<br />

QweIN hY, ies qr@W dIAW koRVW hI AgnIAW hn[ }hzUr s`cy pwiqswh jI srb mhW<br />

ivAwpI ivsmwd Ajpw jwp ivsmwd AvsQw’c lIx &urmw rhy hn:- hy<br />

BweI!Anyk pRkwr dI(paux) hvw, Anyk qr@W dy pwxI, Anyk qr@W dI(bYsMqr)<br />

A`g(mwih) ’c vwihgurU jI Awp vsdy hn[ ien@W nUM Awpxy inrgun ivAwpk srUp<br />

jI’coN pRgt krky, hux ien@W dy pRkwSk pRyrk Awsrw BI Awp jI Awp hI ho rhy<br />

hn[ BwvyN ieh q`q ie`k dUjy dy ivroDI hn, pr Pyr BI Awp jI ny, Awpxy hukm’c<br />

bMn@ ky r`Ky hoey hn[ XQw:- bkrI isMGu.iekqY Qwie rwKy; mn hir jip.BRmu Bau<br />

dUir kIjY]<br />

cwir kuMt; dh idsy smwih] s`cy pwiqswh jI &urmw rhy hn:- gurpRswid<br />

dwsndws ieh Awqm suK pw irhw hY, ik dwsn dws gRIb dy AMqhkrn AMdr<br />

cwir(kuMt) qr&, bwhr au~qR d`Kx pUrb p`Cm qy au~qR pUrb ivcwly eIswn kox,<br />

pUrb d`Kx ivcwly Agin kox, d`Kx p`Cm ivcwly nYirqI kox, p`Cm au~qR ivcwly<br />

vwievI kox[ zmIn.Asmwn ieh(dh) ds(idsy) idSW’c, srb ivAwpI mhW<br />

ivsmwd Ajpw jwp vwihgurU jI(smwih) smw rhy hn[ XQw:- dsy idsw; rivAw<br />

pRBu eyku] Drin Akws; sB mih pRB pyKu]<br />

iqs qy iBMn; nhI ko Twau] {siqgurU siqgurU; siqguru guibMd jIau]<br />

ivsmwd pUrn bRhm srUp, gurU pRmysr jI AwpxI Agm Apwr mhW ivsmwd<br />

bRhmidRStI Anuswr &urmw rhy hn:- prmpUjnIk vwihgurU jI AMdr bwhr, Gt 2<br />

DrqI AkwS pqwL, vx iqRx pRbq pOx pwxI AgnI, AnMq bRhmMf dI rcnw rc<br />

ky, ies ’c lbw lb BrpUr pUrn sMpUrn ivAwpk, ies dy pRkwSk pRiqpwlk<br />

Awsrw hn[ XQw:- ijmI jmwn ky ibKY; sm`sq eyk joq hY] n Gwt hY.n bwF hY;<br />

n Gwt bwF hoq hY] } (iqs) iqn@W(qy) qoN(iBMn) v`KrI, (ko) koeI BI(Twau) jgHw<br />

nhI hY[ XQw:- sgl smgRI; jw kY sUiq proeI] Gt Gt AMqir; rivAw soeI] 2]<br />

AnMq bRhmMf swry AsQwn ivAwpk pRkwSk bRhm jI’c smwey hoey hn[ ivsmwd<br />

bRhm jI, swirAW bRhmMfW’c smw rhy hn[<br />

www.Gursevak.com<br />

827<br />

q`qkrw


gur pRswid.nwnk suKu pwau]2] siqgurU nwnk dyv swihb mh`lw pMjvW jI<br />

&urmwauNdy hn:- hy myry mn! guru krqw; guru krxY jogu] guru prmysru; hY BI hogu]<br />

Anuswr.gur pRmysr jI dI, Agm Apwr inrw nUr, nUUr hI nUr pRkwS hI pRkwS<br />

srUp, srb ivAwpI mhW ivsmwd s`cI pUrn mhwn(pRswid) ikRpw nwl, pwrbRhm<br />

pUrn bRhm gurU jI nUM, AMdr bwhr hr smyN, AsMK pRkwS nUr hI nUr, nUro nUr, srb<br />

ivAwpk sRb pRkwSk swiKAwq krky, inrgun srgun dI eykqw sihq, bRhmwnMd<br />

Awqm suKu(pwau) pw] 2] XQw:- AMg AMg suKdweI.pUrn bRhmweI; Qwn QwnMqr<br />

dysw]) sdw sdw; qUM hY suKdweI] iniv iniv lwgw; qyrI pweI]<br />

95.byd purwn; isMimRiq mih dyKu] ssIAr sUr; nK´qR mih eyku] {ivkwrI<br />

jIv, cMdRmW dI cwnxI qwirAW dy AMbr’c kudrqI ikRSimAW nUM q`k ky, ivkwr nwl<br />

pIVq huMdy hn[ DMn gurU pRmysr jI inRivkwrqw dw prmpiv`qR SuB s`cw aupdyS b^S<br />

rhy hn[ beI ien@W’c bRhm jI nUM q`ko[ DMn vwihgurU jI, ien@W nUM Awpxy srUp ’coN<br />

pRgt krky, ien@W’c Awp hI ivAwpk ho rhy hn[ ieh Awp jI dy rcy kudrqI<br />

suMdr sohxy ikRSmyN hn[ }hy mn!ivkwr iqAwg ky, AsMK(ssIAr) cMdRimAW(sUr)<br />

sUrjW (nK´qR) qwry mMflW(mih) ’c, eyku Ajpw jwp inrgun inrMkwr, srb<br />

ivAwpI mhW ivsmwd pRkwS nUr hI nUr vwihgurU jI nUM gurpRswid dyKu[ jo hr smyN<br />

ien@W nUM Awpxw qyz pRkwS b^S rhy hn[ Awpxy’coN pRgt kIqy hn[ Awpxy qyj<br />

pRkwS nwl ien@W nUM Bjw rhy hn, Awpxy BY’c r`Ky hoey hn[ XQw:- BY ivic sUrju;<br />

BY ivic cMdu] koh kroVI clq; n AMqu] AYsy mhW ivsmwd AnMq sUrjW cMdRimAW<br />

qwry mMflW dy pRkwSk, prmpUjnIk srb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp inrgun<br />

inrMkwr jI nUM, hy mn!keI koit; byd purwn isimRiq Aru swsq] Anuswr(byd) Swm<br />

irg jujr AQ`rvx Awid AnMq vydW(purwn) ATwrW purwx Awid AnMq<br />

purwxW(isMimRiq) sqweI isMmRqIAW Awid AnykW isMmRqIAW(mih) ’c, gurbwxI dI<br />

ksOtI lw ky dyKu, Bwv gurU AwSy dy ault dw iqAwg kr[ ijvyN gurU AwSy dy ault,<br />

bydW’c iqMnW guxW dw kQn hY[ ien@W ’c A`sI hzwr surqI krm kWf krn bwry<br />

kihMdI hY[ gomyD, rwjmyD qwmsI j`g krn nUMM ikhw hY[ isMmRqIAW’c iliKAw hY,<br />

iesqRI jwqI nUM vyd mMqR gwieqRI mMqR pV@n dw AiDkwr nhIN, jykr SUdR aupdyS sux<br />

lvy qW aus dy kMnW’c is`kw FwL ky pw dyvo, byd kI puqRI; isMimRiq BweI] sWkl<br />

jyvrI; lY hY AweI] hy BweI!(byd) bydW(kI) dIAW(puqRI) pu`qRIAW(isMimRiq) isMmRqIAW<br />

www.Gursevak.com<br />

828<br />

q`qkrw


niK`D pu`Ty krmW rUpI (sWkl) sMgL, AKypk Zlq swKIAW rUp (jyvrI) r`sI lY ky<br />

(AweI) AweIAW (hY) hn[ ien@W’coN Zlq pRsMg sux ky, jIv iniK`D krmW rUpI<br />

sMgL’c b`J ky, Gxy pwpW ’c pRivrq ho jWdw hY[ siqgur kIno praupkwru] Anuswr<br />

vwihgurU bRhm gurU pRmysr jI, gurbwxI jI, gurU mrXwdw b^S ky, AwpxI AduqI<br />

kurbwnI dy ky, bydW kqybW dy mMnx pUjx qoN Cufw rhy hn[ XQw:- byd kqyb ibKY; hir<br />

nwhI] jwn lyhu hir jn; mn mwhI]) ijn mq; byd kqybn iqAwgI] pwrbRhm ky;<br />

Bey AnurwgI]) sÍYXw] pWie ghy.jb qy qumry; qb qy.koaU AWK qry nhI AwnÎo] rwm<br />

rhIm.purwn kurwn; Anyk khYN mq.eyk n mwnÎo] isMimRiq swsqR byd sBY; bhu Byd<br />

khY.hm eyk n jwnÎo] sRI Aispwn.ikRpw qumrI kir; mY n khÎo.sB qoih bKwnÎo])<br />

byd kqyb iePqrw BweI; idl kw iPkru n jwie] byd purwn isMmRqIAW’c, ipAwry<br />

bRhm jI nUM dyKx dw Bwv ieh hY ik gurbwxI jI dI ksOtI duAwrw, ien@W’coN n@wn@w<br />

aupwSnw qwmsI j`g niK`D kwmW nUM iqAwgxw, ien@W dI mMnqw pUjw nhIN krnI, sB<br />

bwd ivvwd C`f ky, kyvl gurbwxI jI dw ismrn mMnx pUjx krky hrI rs pIxw[<br />

XQw:- bwdu ibbwdu; kwhU isau n kIjY] rsnw; rwm rswienu pIjY]<br />

2.pRym Bwvnw ArQ:- (ssIAr) cMdRimAW dy cV@n vWg, ijn@W gurmuiK<br />

ipAwirAW dy AMdr, gursbdW rUpI cMdRmyN pRkwS rhy hn, (sUr) sUrjW dy cV@n vWg,<br />

bRhmigAwn dw pRkwS krn vwly gursbdW rUpI sUrj AMdr cV@y hn, suMdr(nK´qR) qwry<br />

mMflW vWg, irdy rUpI AkwS’c, AnMq SuB guxW rUpI vw gurbwxI jI dy SuB s`cy sohxy<br />

suMdr A`KrW rUpI, qwry mMfl itmitmw cmk rhy hn[ ien@W SuB guxW vwly<br />

gurmuKW(mih) ’c, (eyku) ie`k vwihgurU jI hn[<br />

96.bwxI pRB kI; sBu ko bolY] 1.(pRB) DMn sRb ivAwpI ivsmwd Ajpw jwp<br />

vwihgurU Akwl purK jI (kI) dI prmpiv`qR Dur kI AkwlI bwxI nUM, sBu(ko) koeI<br />

mnu`K dyvqy dYNq rwKS (bolY) boldy hn[ XQw:- nwmw CIbw.kbIru juolwhw; pUry gur qy<br />

giq pweI] bRhm ky byqy.sbdu pCwxih; haumY jwiq gvweI] suir nr.iqn kI bwxI<br />

gwvih; koie n mytY BweI]<br />

2.gurU pRmysr jI rMgW 2 dI ivsmwdqweI’ c, ivsmwd rMg’c lIx &urmw rhy<br />

hn:- hy mn!sBu(ko) koeI, q`q dyvqy joD mhWbl sUr swry jIv, Awpo AwpxI bolI<br />

Anuswr (pRB) srb ivAwpI Akwl purK jI(kI) dI bwxI(bolY) bol rhy hn[ XQw:-<br />

sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY] rwm ibnw; ko bolY ry]) ismrY; DrqI Aru Awkwsw]<br />

ismrih; cMd sUrj guxqwsw] SuB Amolk idRStWq:- prm pUjnIk bRhmigAwnI sMq<br />

www.Gursevak.com<br />

829<br />

q`qkrw


wbw Aqr isMG swihb jI nUM pyRmx mwqw jI ny pu`iCAw, “hy prmpUjnIk bwbw jI!<br />

b`icAW dy rOLw pwaux qoN, dwsn dwsI dy c`kI pIhx qoN, Awp jI dy iDAwn smwDI<br />

itkwA’c &rk pYNdw hovygw?”h`s ky ikhw, “mwqw jI!AnMq KwxIAW bolIAW<br />

DrqIAW bRhmMf pSU pMCI, bwxI pRB kI; sBu ko bolY] Anuswr sB vwihgurU 2 boldy<br />

gurpRswid pRqIq ho rhy hn[ XQw:- jo bolq hY.imRg mIn pMKyrU ; su ibnu hir.jwpq<br />

hY nhI hor]<br />

3. bwxI pRB kI; sBu ko bolY] Awip Afolu; n kbhU folY]) ijmI jmwn ky<br />

ibKY; sm`sq eyk joq hY] n Gwt hY.n bwF hY; n Gwt bwF hoq hY] pRkwS srUp<br />

ie`k joiq siqgurU swihbwn jI, KqRI bRwhmx sUd vYs; aupdysu chu vrnw kau swJw]<br />

Anuswr sBu(ko) nUM qwrn leI(pRB) prmpiv`qR SuB s`cy inrMkwr jI(kI) dI AkwlI<br />

bwxI(bolY) boldy hn, Awip ivSy AOguxW mwieAw pdwrQW ’c(Afolu) folx qoN rihq<br />

hn, (kbhU) kdy BI(folY) foldy (n) nhIN[ XQw:- foln qy cUkw; ThrwieAw] siq<br />

mwih; ly siq smwieAw]) pUrnu.kbhu n folqw; pUrw kIAw pRB Awip] idnu idnu<br />

cVY svwieAw; nwnk.hoq n Gwit])<br />

srb klw kir; KylY Kyl] moil n pweIAY; guxh Amol] 1.prsrwmu do klW,<br />

sRI rwmcMdR jI cOdW klW, sRI ikRSn jI solW klW sihq sn, pr ie`Qy gurU pRmysr<br />

jI dy SuB guxW dIAW Anq klW &urmw rhy hn[ Anq klw hoie; Twkuru ciVAw])<br />

srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] DMn vwihgurU Akwl purK jI, jo ssIAr<br />

sUr nK´qR’c Awp vsdy hn[ ijn@W dI s`qw nwl jIv bol rhy hn, AsMK sUrj qwry<br />

mMfl DrqIAW B`jy iPrdy hn, AsMK qyz J`KV Ju`l rhy hn[ AsMK auqpqIAW<br />

pwlxW lYAqW ho rhIAW hn[ XQw:- Epiq prlau.iKn mih krqw] Awip<br />

Alypw.inrgunu rhqw] Anuswr(srb) swrIAW(klw) SkqIAW (kir) krky, AsMK<br />

bRhmMf dI auqpqI pwlxw lYAqw inrlypqw dw Kyl(KylY) Kyl rhy hn[ DMn sRb<br />

ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp vwihgurU jI dy, auqpqI pwlxw lYAqw inrlypqw,<br />

siq sMqoK dieAw Drm vIcwr, iKmw gRIbI gur Bwau-BgqI inRivkwrqw Awid<br />

AnMq(Amol) Amolk, srb ivAwpI mhW ivsmwd Anqklwvwn (guxh) guxW dw,<br />

moil(n) nhIN(pweIAY) pwieAw jWdw[ XQw:- iqs ikAw guxw kw.AMqu n pwieAw;<br />

hau gwvw sbid vIcwrI]) AMqu n isPqI; khix n AMqu] AMqu n krxY; dyix n<br />

AMqu] AMqu n vyKix; suxix n AMqu] AMqu n jwpY; ikAw min mMqu] AMqu n jwpY;<br />

www.Gursevak.com<br />

830<br />

q`qkrw


kIqw Awkwru] AMqu n jwpY; pwrwvwru] AMq kwrix; kyqy ibllwih] qw ky AMq; n<br />

pwey jwih] eyhu AMqu; n jwxY koie] bhuqw khIAY; bhuqw hoie] vfw swihbu; aUcw<br />

Qwau] aUcy aupir; aUcw nwau] eyvfu aUcw; hovY koie] iqsu aUcy kau; jwxY soie]<br />

jyvfu Awip; jwxY Awip Awip] nwnk ndrI; krmI dwiq]<br />

2.sRb ivAwpI mhW ivsmwd inmRqw gRIbI iKmw sMqoK DIrj audwrqweI<br />

auqpqI pwlxw lYAqw inrlypqw Awid AsMK(Amol) Amolk(guxh) guxW dy mwlk,<br />

DMn vwihgurU jI (moil) mu`l dy ky(n) nhIN(pweIAY) pwey jWdy[ XQw:- kMcn isau;<br />

pweIAY nhI qoil] mnu dy; rwmu lIAw hY moil])<br />

srb joiq mih; jw kI joiq] Dwir rihE suAwmI; Eiq poiq]) sB mih joiq;<br />

joiq hY soie] iqs dY cwnix; sB mih cwnxu hoie]) srb joiq qyrI; psir rhI]<br />

jh jh dyKw; qh nrhrI] 1]) jwiq mih joiq.joiq mih jwqw; Akl klw BrpUir<br />

rihAw] Anuswr AnMq sUrjW cMdRimAW qwirAW AgnIAW titAwixAW ibjlIAW<br />

dyhW dIAW(srb) swrIAW (joiq) joqW (mih) ’c, (jw) ijn@W srb ivAwpI mhW<br />

ivsmwd Ajpw jwp suAwmI vwihgurU jI(kI) dI hI, AnqklW sihq(joiq) cwnxI<br />

hY[ AnMq bRhmMf dy krqy, sRb sRIrW dy pRkwSk (suAwmI) mwlk, sRb ivAwpI mhW<br />

ivsmwd vwihgurU jI ny, swrI rcnw nUM Awpxy’c itkwA ky r`iKAw hY[ Eiq poiq<br />

Bwv ien@W dy AMdr bwhr hyTW au~qy dso idSW’c, ie`k rs b`JvyN pRkwS hI pRkwS,<br />

lbw lb BrpUr ho ky, ien@W nUM Awpxy Awsry Dwir(rihE) rhy hn, Bwv swrI rcnw<br />

inrgun bRhm jI’c vsdI hY[ inrgun bRhm jI, &`ul ’c ^uSbo vWg AsMK pRkwS<br />

srUp ho ky, swrI rcnw’c mhW ivsmwd ivAwpk pRkwSk inrlyp ho rhy hn[<br />

XQw:- (mukr.polw) puhp miD.ijau bwsu bsqu hY; mukr mwih.jYsy CweI] qYsy<br />

hI.hir bsy inrMqir; Gt hI Kojhu BweI])<br />

gur prswid; Brm kw nwsu] nwnk iqn mih; eyhu ibswsu] 3] prmpUjnIk<br />

siqgurU nwnk dyv mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy hn:- ijn@W gurmuKW dw(gur) pUry gurU<br />

jI dI(gur) nUro nUr Ac`l AKMf pRkwS sRb ivAwpI s`cI mhW ivsmwd Anq<br />

klwvwn Ajpw jwp (prswid) ikRpw hI ikRpw nwl, gurU jI dw hukm n mMnx rUp<br />

Brm vw niSAW AOguxw ivkwrW mMd krmW’c Brm Brm ky sVn rUp Brm(kw) dw,<br />

nwsu ho jWdw hY[ (iqn) iqn@W gurmuKW ipAwirAW dy mn (mih) ’c, eyhu idRV pUrn<br />

(ibswsu) inscw Brosw ho jWdw hY, ik AnMq sUrjW cMdRimAW qwry mMflW swrI hI<br />

www.Gursevak.com<br />

831<br />

q`qkrw


cnw’c, srb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp inrgun bRhm jI ivAwpk hn[<br />

swrI rcnw bRhm jI’c, itkI hoeI, bRhm jI dw jwp kr rhI hY[ joqI srUp bRhm<br />

jI dI joiq, joiq’c smweI hoeI hY] 3] XQw:- jh joiq srUpI; joiq sMig smwvY])<br />

sMq jnw kw; pyKnu sBu bRhm] (sMq) siqgurU siqgurU; siqguru guibMd jIau]<br />

bRhm srUp(jnw) ipAwry gurU pRmysr jI, SWq Awqmw suAws 2 gurbwxI inrMkwr jI<br />

jpx jpwaux vwly sMq jI(kw) dw, s`jy K`by nyqR nwl, AQvw surqI ibrqI socxI<br />

krky, AQvw ij`Qy 2 mn jWdw hY mn krky(pyKnu) dyKxw sBu ivAwpk bRhm jI hI<br />

hn, Bwv ^uSI ZmI, du`K suK, duSmx im`qR, AmIr gRIb’c ie`k bRhm jI nUM hI dyKdy<br />

hn[ iksy qoN BI n&rq nhIN krdy[ XQw:- vwhu vwhu siqguru purKu hY; ijin scu<br />

jwqw soie] ijqu imilAY.iqK auqrY; qnu mnu sIqlu hoie] vwhu vwhu siqguru.siq<br />

purKu hY; ijs no smqu sB koie] vwhu vwhu siqguru inrvYru hY; ijsu inMdw ausqiq<br />

1 quil hoie] vwhu vwhu siqguru sujwxu hY ; ijsu AMqir bRhmu vIcwru] vwhu vwhu<br />

siqguru inrMkwru hY; ijsu.AMqu n pwrwvwru] vwhu vwhu siqgurU hY; ij scu idRVwey<br />

soie] nwnk siqgur vwhu vwhu; ijs qy nwmu prwpiq hoie] 2] ( 1 brwbr)<br />

sMq jnw kY; ihrdY siB Drm] (jnw) ipAwry(sMq) vwihgurU gurU pRmysr jI,<br />

gurU pRmysr jI dy lwfly SWq srUp sMqW mhWpurKW(kY) dy ihrdY’c, siB(Drm) bRhm<br />

hI bRhm hn[ XQw:- DDY Drmu Dry.Drmwpuir; guxkwrI mnu DIrw] DDY.DUil pVY<br />

muiK msqik; kMcn Bey mnUrw] {srb Drm mih; sRyst Drmu] hir ko nwmu jip;<br />

inrml krmu] swirAW DrmW’coN syRSt Drm ieho hY, jo vwihgurU gurbwxI inrMkwr<br />

jI jpxy jpwauxy, au~jl krm krny[ nh iblµb DrmM iblµb pwpM] Anuswr Drm<br />

krn l`igAW(iblµb) dyrI nhIN krnI cwhIdI, Drm krn l`igAW dyrI krnI hI<br />

mhW pwp hY[ gurU pRmysr jI, sMq jI, Awp gurbwxI inrMkwr jI jpdy qy hornW nUM<br />

jpwauNdy hn[ ieh bhuq v`fI mhwnqw hY, gurbwxI inrMkwr jI jpx jpwaux vwly<br />

ipAwirAW dI, gurU pRmysr jI Awp prmpiv`qR crn-DUV mMgdy hn[ XQw:- jnu<br />

nwnku.DUiV mMgY iqsu gurisK kI; jo Awip jpY.Avrh nwmu jpwvY]) swD kY sMig;<br />

idRVY siB Drm] (swD) gurU jI(kY) dy s`cy im`Ty crn kmlW sMig l`g ky, siB Drm<br />

hI Drm(idRVY) idRV pRp`k krIdw hY[ vwihgurU mh`lw pMjvW jI, mh`ly pihly jI dy<br />

prmpiv`qR SuB s`cy nwm Drm jI dI au~jl mihmw ieauN krdy hn:- bilE crwgu,<br />

AMD´wr mih; sB kl auDrI, iek nwm Drm] pRgtu sgl hir Bvn mih; jnu<br />

www.Gursevak.com<br />

832<br />

q`qkrw


nwnku gur pwrbRhm]) cwry pYr Drm dy; cwir vrn.iek vrnu krwieAw[ Anuswr<br />

Drm dy cwr pYr:- siq qp sOc su`cm dwn, ien@W dy kmzor, nSt hox, pwpW dy<br />

vDx, Drm dy iBRSt hox qoN, DrqI fwvW fol ho jWdI hY[ ies nUM QMm@x leI,<br />

vwihgurU jI ivSyS Avqwr Dwrdy hn[ ijvyN s`cy siqgurU vwihgurU mh`ly pihly jI dy<br />

prmpiv`qR SuB s`cy Avqwr Dwrn qoN pihlW Drm qy DrqI fwvW fol sn[ XQw:-<br />

vriqAw pwpu jgqR qy, Daul aufIxw ins idn roAw[ bwJu dieAw bl hIx hoie,<br />

inGr cly rswqil toAw[ KVw iekqy pYr qy, pwp sMig bhu Bwrw hoAw[ QMmy koie<br />

n.swDu ibnu; swDu.n idsY jig ivic koAw[ Drm Daul pukwry; qlY KVoAw] 2]<br />

hzUr ny prmpUjnIk prmpiv`qR SuB s`cw Avqwr Dwr ky , kiljugu.bwby qwirAw,<br />

siqnwmu piV mMqRü suxwieAw[ kil qwrix; guru nwnk AwieAw] Anuswr prmpiv`qR<br />

SuB s`cw Amolk ipAwrw is`KI Drm kwiem krky, klju`g dw sdw leI auDwr<br />

kIqw[ vwihgurU prmpUjnIk mh`ly dsvyN jI ny, kuil soFI gur rwmdws qnu; Drm<br />

Dujw.Arjunu hir Bgqw] 6] Anuswr siqgurU swihbwn jI dy prm au~cy su`cy inrml<br />

au~jl s`cy ielwhI ivsmwd Drm dI s`cI mihmw ieauN &urmweI hY:- iqn.ieh kl<br />

mo; Drmu clwXo] sB swDn ko; rwhu bqwXo] jo qw ky; mwrig mih Awey] qy; kbhUM<br />

nhI pwp sMqwey] 5] jy jy pMQ; qvn ky pry] pwp qwp; iqn ky pRB hry] dUK BUK;<br />

kbhUM n sMqwey] jwl kwl ky; bIc n Awey] 6] prmpUjnIk Akwl purKu jI ny,<br />

vwihgurU mh`ly dsvyN jI nUM Drm clwaux, AMdrly AoguxW ivkwrW, bwhrly duSt<br />

doKIAW nUM pCwVn, sMqW dI r`iKAw leI ijvyN mwq lok’c ByijAw, so Awp jI &urmw<br />

rhy hn:- hm ieh kwj; jgq mo Awey] Drm hyq; gurdyv pTwey] jhW qhW; qum<br />

Drm ibQwro] dust doKIXin; pkir pCwro] 42] XwhI kwj; Drw hm jnmM] smJ<br />

lyhu; swDU sB mnmM] Drm clwvn; sMq aubwrn] dust sBn ko; mUl aupwrin]<br />

43] so vwihgurU Drm Dujw. Arjunu hir Bgqw] mh`ly pMjvyN jI ny, sVdI bldI<br />

m`cdI loh’qy KV@ ky, ihrdy rom 2 krky vwihgurU 3 jI jpy[ siqgurU gRMQ swihb jI<br />

hirmMdr swihb jI Anyk gurU qIrQ rcy[ cOhW c`kW nUM nwm jpw ky qwirAw[<br />

XQw:- qKiq bYTw Arjn gurU; siqgur kw iKvY cMdoAw] augvxhu qY AwQvxhu; chu<br />

ckI kIAnu loAw]) kiljugu; auDwirAw gurdyv] ml mUq mUV ij muGd hoqy; siB<br />

lgy qyrI syv]<br />

Awpxy swihbzwdy siqgurU CyvyN pwiqSwh jI nUM, DrmXu`D ij`q ky, sMswr’qy s`c<br />

www.Gursevak.com<br />

833<br />

q`qkrw


At`l nwm Drm Ac`l krn, Akwl qKq &OjW rcx dw hukm kIqw[ rom 2 krky<br />

nmskwr krky hukm mMinAw[ so Drm auh hY jo siqgurU swihbwn jI, BweI mnI isMG<br />

jI Awid gurU pRymIAW ShIdW syvkW ny, mhwn kurbwnIAW kSt J`l ky, sMswr nUM<br />

b^iSAw[ vwihgurU jI nwl joVn leI, gurU ieqhws gurbwxI jI b^Sy[ vwihgurU<br />

gurbwxI ’c shx sIl sMqM; sm imqRs´ durjnh]) jYdyv; iqAwigE AhMmyv]) ssiqR<br />

qIKix.kwit fwirE; min.n kIno rosu] kwj auAw ko.ly svwirE; iqlu.n dIno dosu]<br />

Anuswr gurU jI qoN vroswey sMq jI dy byAMq gux Purmwey, so Awp pRymIAW smyq kmwey[<br />

gurqw ibrwjmwn ho ky, byAMq bRhmMfW’c sdw hI sRb ivAwpI mhW ivsmwd s`c At`l<br />

inscl Ac`l nwm Drm jI nUM pRkwS rhy hn[ Drm dy icMn@ inSwn:- 1 iKmw 2 AihMsw<br />

3 dieAw 4 imRd 5 sqbcn 6 qp dwn[ 7 sIl sMqoK iqRsnw ibnw; Drm icMn@ ds jwn[<br />

(swrkuqwvlI) 1 iksy dI ZlqI nUM idloN muAw& krnw iKmw hY[ 2 jIv h`iqAw dw<br />

iqAwg 3 jIAW’qy qrs krky, aun@W nUM suK dyxw dieAw hY[ 4 koml nrm vrqxw,<br />

5 hmySw s`cy bcn bolxy[ 6 guru syvw qpW dw SRomxI syRSt qp hY jI[ 7 swaU gurmuiK[<br />

Drm icMn@ ieh BI hn:- DIrj iKmw, corI iqAwgxI, mn nUM iviSAW kukrmW vloN<br />

piv`qR r`K ky vs krnw[ inrml bu`D, bRhmiv`idAw pV@wauxI, inrml inSkwm gurU<br />

syvw krnI, suAws 2 nwm jpxw, hr smyN gurU nUM nmskwr krnI, Awpxw sRvMs gurU<br />

nUM Arpxw, ieMidRAW nUM kukrmW qoN rokxw, s`c inscy krnw krwauxw, kRoD iqAwgxw,<br />

inAW krnw[ }<br />

sMq jnw; sunih suB bcn] 1.(sMq) gurU pRmysr jI dy (jnw) ipAwry SWq Awqmw<br />

sMq mhWpurS, auqm slok; swD ky bcn] AmulIk lwl; eyih rqn]) rqn lwl; jw<br />

kw.kCU n molu] Bry BMfwr; AKUt Aqol]) igir bsuDw jl pvn jwiego; ieik swD<br />

bcn AtlwDw]) vwhu vwhu bwxI inrMkwr hY; iqsu jyvfu, Avru n koie] Anuswr(suB)<br />

syRSt (bcn) AMimRq bcn; swD kI bwxI] gurU ieiqhws, koit krn.dIjih pRB<br />

pRIqm; hir gux suxIAih AibnwsI rwm] Anuswr rom 2 dy kMnW duAwrw, pUrn SrDw<br />

ivSvwS sihq, hr smyN(sunih) suxdy rihMdy hn[<br />

2.sMq jnw DrqI AkwS sUrj cMd swrIAW AvwzW’coN, suB bcn vwihgurU jI dy<br />

ismrn nUM hI hr smyN rom 2 krky(sunih) suxdy hn[ XQw:- sBY Gt rwmu bolY; rwmw<br />

bolY] rwm ibnw; ko bolY ry]) ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd sUrj<br />

guxqwsw]) jo bolq hY.imRg mIn pMKyrU; su ibnu hir.jwpq hY nhI hor]<br />

www.Gursevak.com<br />

834<br />

q`qkrw


3.sMq jnw jI kyvl suB sRySt bcn hI(sunih) suxdy hn[ jy koeI inMdw<br />

ivkwr mMdy bcn kry, auh ipAwry suxdy hI nhIN[ XQw:- myry mohn; sRvnI.ieh n<br />

sunwey] swkq gIq nwd Duin gwvq; bolq bol Ajwey]) krn n sunY; kwhU kI<br />

inMdw] sB qy jwnY; Awps kau mMdw] Anuswr mMdy bcn Awpxy kMnW’c nhIN pYx<br />

idMdy, ies leI mMdy bcn krn vwly nUM vrj idMdy hn[ XQw:- hau iqsu Goil<br />

GumwieAw; pr inMdw suix Awpu htwvY[<br />

4.jwgih sMq jnw; myry rwm ipAwry]) gurmuiK jwig rhy; cUkI AiBmwnI<br />

rwm] Anuswr hMkwr ivkwr AOgux iqAwg ky, bRhmigAwn sihq jwgx vwly<br />

swvDwn eykwgr cIq] (jnw) ipAwry sMq mhWpurS, suB bcn hI(sunih) suxdy hn,<br />

Bwv jy aun@W nUM koeI kOVw boly qW BI SuB bcn hI mMndy hn[ ijvyN Bgq kbIr<br />

swihb jI inMdw hox qoN Gbrwaux dI ibjwey aucwr rhy hn:- inMdau inMdau; mokau<br />

logu inMdau] inMdw jn kau; KrI ipAwrI] inMdkW dy julwhw kihx qoN, Bgq jI ny<br />

mhwn audwrqweI sihnSIlqw nwl Awpxy Awp nUM julwhw iliKAw hY[ XQw:- qUM<br />

bRhmnu.mY kwsIk julhw; muih qoih brwbrI, kYsy kY bnih] hmry rwm nwm kih<br />

aubry; bydu Brosy.pWfy fUib mrih]) qUM bwm@nu.mY kwsIk julhw; bUJhu mor igAwnw]<br />

qum@ qau jwcy BUpiq rwjy; hir sau mor iDAwnw]<br />

5.prmpUjnIk (jnw) ipAwry(sMq) s`cy siqgurU vwihgurU mh`lw pihlw jI,<br />

Akwl purK jI qoN suB bcn Dur ky bwxI jI rom 2 dy ipAwr nwl (sunih) suxdy,<br />

suxky hukm krdy, hy prm ipAwry mrdwny jI rbwb vjwau gurbwxI jI Aw rhy hn!<br />

XQw:- jYsI mY AwvY Ksm kI bwxI; qYsVw krI igAwnu.vy lwlo ]) hau Awphu.boil n<br />

jwxdw; mY kihAw.sBu hukmwau jIau]) Dur kI bwxI AweI] iqin; sglI icMq<br />

imtweI] dieAwl purK imhrvwnw] hir nwnk; swcu vKwnw] 2]) bysumwr AQwh<br />

Agnq AqolY] ijau bulwvhu; iqau nwnk dws bolY]) ijau bolwvih.iqau bolih<br />

suAwmI; kudriq kvn hmwrI]<br />

swDsMig.nwnk jsu gwieE; jo pRB kI Aiq ipAwrI] Anuswr srb ivAwpI<br />

mhW ivsmwd AkwlI bwxI jI, Akwl purK jI suxw rhy hn[ gursyvk jI, qurMq<br />

rbwb vjwaux l`g jWdy[ pUry gurU jI aumwh auqSwh hulws cwA, nwnk Bgqw; sdw<br />

ivgwsu] sihq, gurbwxI gwaux l`g jWdy[ mIhu pieAw; prmysir pwieAw] jIA<br />

jMq siB; suKI vswieAw] gieAw klysu.BieAw suKu swcw; hir hir nwmu smwlI<br />

www.Gursevak.com<br />

835<br />

q`qkrw


jIau] 1] Anuswr swc nwm kI AMimRq vrKw] hox qoN, vxu iqRxu iqRBvxu; kIqonu<br />

hirAw] Anuswr s`uky sVy jMgl bwZ hry ho jWdy[ ijvyN kOVy rITy, kIrqn sux ky<br />

KUb im`Ty ho gey, hux q`k im`Ty hn, dwsW ny ^Ub im`Tw rITw pRSwid CikAw hY[ so<br />

pUrn siqgurU swihbwn, Bgq swihbwn jI SuB bcn Akwl bwxI Akwl purK jI<br />

qoN suxdy hn[ Awp gwauNdy hn, pRymI syvk gw ky inhwl huMdy hn[ gurbwxI jI<br />

gwaux dy byAMq hI lwhy gurU jI ny gurbwxI’c ilKy hn[ XQw:- keI koitk jg<br />

Plw; suix gwvnhwry rwm] hir hir nwmu jpq; kul sgly qwry rwm]) Awvhu<br />

isK.siqgurU ky ipAwirho; gwvhu scI bwxI] bwxI q gwvhu.gurU kyrI; bwxIAw isir<br />

bwxI] ijn kau ndir krmu hovY; ihrdY iqnw smwxI] pIvhu AMimRqu.sdw rhhu hir<br />

rMig; jiphu swirgpwxI] khY nwnku.sdw gwvhu; eyh scI bwxI]) gurbwxI gwvh<br />

BweI] Eh sPl sdw suKdweI]) jw iqsu Bwvw; qd hI gwvw] qw gwvy kw Plu<br />

pwvw] gwvy kw Plu hoeI] jw Awpy dyvY soeI] 1]) nwmw CIbw kbIru juolwhw; pUry<br />

gur qy giq pweI] bRhm ky byqy sbdu pCwxih; haumY jwiq gvweI] suir nr.iqn<br />

kI bwxI gwvih; koie n mytY BweI]) gun goibdu; kIrqnu jnu gwvY] gurpRswid;<br />

nwnk Plu pwvY]) jYso.guir aupdyisAw; mY qYso kihAw pukwir] nwnku khY.suin ry<br />

mnw; kir kIrqnu hoie auDwru]<br />

srb ibAwpI; rwm sMig rcn] gurU pRmysr jI, aun@W dy ipAwry sMq jn jI,<br />

gurU pRymw-BgqI sihq, srb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp inrgun srgun jI<br />

dI eykqw krky, srb ibAwpI(rwm) vwihgurU inrgun inrMkwr jI sMig(rcn) rcxw<br />

krdy hn[ XQw:- hir ky sMg; bsy hir lok] qnu mnu Arip.srbsu sBu AripE;<br />

And shj Duin Jok]) Ab qau jwie cFy isMGwsin; imly hY swirMg pwnI] rwm<br />

kbIrw.eyk Bey hY; koie n skY pCwnI]) nwnk swD pRB; Bydu n BweI]) bRhm mih<br />

jnu; jn mih pwrbRhmu] eykih Awip; nhI kCu Brmu]) sUrj ikrix imly; jl kw<br />

jlu hUAw rwm] joqI joiq rlI; sMpUrnu QIAw rwm]<br />

97.ijin jwqw; iqs kI ieh rhq] siq bcn; swDU siB khq] (ijin)<br />

ijn@W prmpUjnIk sMqW mhWpurSW ny, DMn SRI gurU gRMQ swihb jI duAwrw, inrgunu<br />

Awip; srgunu BI EhI] vwihgurU jI(jwqw) jwxy hn, (iqs) iqn@W(kI) dI<br />

ieh(rhq) rihxI hY jo aupRokq khI hY, jYsw ik auh sB’c bRhm hI bRhm dyKdy<br />

hn, aun@W dy irdy’c sB Drm hI Drm hY, auh hr smyN s`cy gurbwxI jI suxdy hn,<br />

www.Gursevak.com<br />

836<br />

q`qkrw


hr smyN srb ivAwpI rwm’c, rcy rMgy rihMdy hn[ (swDU) siqgurU mhwrwj jI,<br />

syRSt mhWpurS siB nUM, sB(siq) s`cy Bly SuB Amolk bcn(khq) kihMdy hn[<br />

XQw:- Atl bcn swDU jnw; sB mih pRgtwieAw] ijsu jn hoAw swDsMgu; iqsu<br />

BytY hir rwieAw] 1]) AMimRq gux sMq bolqy; suix mnih pIlwvau] auAw rs mih<br />

sWiq iqRpiq hoie; ibKY jlin buJwvau] 2] BoLy lokW nUM Awpxy cyly bnwaux leI<br />

JUT nhIN boldy[ swKI:- prmpUjnIk gurbwxI rsIey mhwn kIrqnIey pUrn<br />

mhWpurK BweI rxDIr isMG swihb jI pws dMBI ny ikhw, “mYnUM ^zUr nUM l`gIAW<br />

^zUrW vWg, AMdr bhuqy sUrj idsdy hn[ ”ieh kih ky Awpxy Awsx qoN cly gey[<br />

kmweI vwly gurmuiK mhWpurSW ny, aus dI GVI aus dy plMGy dI nvwr’c lukw<br />

idqI[ GVI n l`Bx qoN kwhLw pY igAw[ ieh kOqk vrqwA ky, mhWpurS muskrw<br />

ky boly, “huxy hI qUM kihMdw sI ik mYnUM AMdr sUrj idsdy hn, ieqny sUrjW dy<br />

cwnx’c, kI GVI nhIN idsdI?jo mMjy’qy hI peI hY[ ies pwp pKMf bwry ieh<br />

hukm hY:- ”AWt syqI nwku pkVih; sUJqy iqin loA] mgr pwCY, kCu n sUJY; eyhu<br />

pdmu AloA] “qUM lokW nUM T`gx qy Awpxy cyly bnwaux leI JUT boldw hYN [ s`cy<br />

siqgurU swihbwn jI dy pUrn swDU mhWpurS, kdy B`ul ky BI JUT nhIN boldy , ikauN jo<br />

JUT bolxw murdwr Kwxw hY[ ”XQw:- kUVu boil; murdwru Kwie] AvrI no; smJwvix<br />

jwie] muTw Awip; muhwey swQY] nwnk; AYsw AwgU jwpY]<br />

jo jo hoie; soeI suKu mwnY] krn krwvnhwru; pRBu jwnY] Bwxw mMn ky, du`K<br />

suK’c pRsMn rihx vwly pUrn mhWpurS, AnMq bRhmMf dy krn vwly, sB jIAW dy<br />

pyRrk pRkwSk ho ky, ien@W qoN(krwvnhwru) krwaux vwly, (pRBu) srb ivAwpI<br />

ivsmwd Ajpw jwp vwihgurU jI nUM hI(jwnY) jwxdy hn[ jo jo(hoie) hovy, Bwv mhW<br />

prloN Awaux qoN BwvyN swrI rcnw ie`ko vwrIN smwpq ho jwvy , BwvyN Awpxy’qy kSt<br />

dw J`KV Ju`l jwvy, rzw mMn ky, (soeI) EhI suKu krky(mwnY) mMndy hn[ ijvyN ku`qy dy<br />

sotI mwrn qoN sotI nUM mUMh pwauNdw hY , Syr SSqR mwrn vwly’qy vwr krdw hY[ iqvyN<br />

Bwxw n mMnxw kUkr idRStI hY, Bwxw mMnxw Syr idRStI hY[ gurmuiK, DMn vwihgurU<br />

swihb jI dy Bwxy’c pRsMn rihMdy hn[ ijvyN prmpUjnIk vwihgurU mh`ly pMjvyN jI<br />

ny, Awp au~bldI dyZ’c bYT ky, Bu`K AnINdRw qyRh shwr ky, Bwxy’c pRsMn rihxw<br />

kIqw[ XQw:- qyrw kIAw; mITw lwgY] hir nwmu pdwrQu; nwnku mWgY]) mIqu krY;<br />

soeI hm mwnw] mIq ky krqb; kusl smwnw]) jo ikCu krY.soeI pRB mwnih;<br />

www.Gursevak.com<br />

837<br />

q`qkrw


Eie.rwm nwm rMig rwqy]) AwigAw mih BUK.soeI kir sUKw; sog hrK.nhI jwinE]<br />

jo jo hukmu BieE swihb kw; so.mwQY ly mwinE] 3]) AwT phr; inkit kir jwnY]<br />

pRB kw kIAw; mITw mwnY] eyku nwmu; sMqn AwDwru] hoie rhy; sB kI pg Cwru] 1]<br />

sMq rhq; sunhu myry BweI] auAw kI mihmw; kQnu n jweI] 1]) jo ikCu AhY; sB<br />

qyrI rjwie]<br />

AMqir bsy; bwhir BI EhI] nwnk.drsnu dyiK; sB mohI] 4] prmpUjnIk<br />

gurU gur sRI gurU nwnk dyv mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy hn:- DMn vwihgurU jI nUM,<br />

ibnu goibMd; n dIsY koeI] krn krwvn.krqw soeI] jwx ky, du`K suK’c pRsMn<br />

rihx vwly smidRSty gur UjI dy syvk mhWpurKW dy(AMqir) AMdr, bwhir BI EhI,<br />

AsMK pRkwS nUr srb klw BrpUr ivAwpk pRkwSk vwihgurU jI hI(bsy) vsdy<br />

hn[ hY qau shI; lKY jau koeI] Anuswr jy koeI gurmuiK gurpRswid jwxy qW zwhr<br />

pRgt hn[ so swirAW dy AMdr bwhr BrpUr, hr smyN ie`k rs Ajpw jwp kr rhy<br />

hn[ gurpRswid swiKAwq huMdy hn[ jo jo hoie; soeI suKu mwnY] Anuswr Bwxw mMnx<br />

vwly sB mhWpurKW dI ibRqI, AnMq pRkwS srUp vwihgurU bRhm jI dy prmpiv`qR<br />

suMdr drsnu sB AMdr dyiK ky mohI geI[ ijs krky aun@W dI mwiekI rUp rMg<br />

dyKx, ivkwrI gwxy sunx Awid dI ie`Cw hI nhIN rhI] 4] XQw:- mohin moih<br />

lIAw; mnu moih] gur kY sbid; pCwnw qoih]) quJ ibnu; kvnu rIJwvY qohI] qyro<br />

rUpu; sgl dyiK mohI]) drsn dyKq hI.suiD kI.n suiD rhI; buiD kI.n buiD rhI;<br />

miq mY.n miq hY[) sB mohI.dyiK drsnu gur sMq; iknY.AwFu n dwmu lieAw]<br />

Awip siq; kIAw sBu siq] prmpUjnIk srb ivAwp Agm Apwr Anw<br />

klwvwn mhW ivsmwd Ajpw jwp inrgun inrMkwr vwihgurU bRhm jI Awip(siq)<br />

s`cy AibnwsI hn[ XQw:- Awid scu; jugwid scu] hY BI scu; nwnk hosI BI scu]<br />

1]) jugu jugu swcw; hY BI hosI] kauxu n mUAw; kauxu n mrsI]) iehu scu.sBnw kw<br />

Ksmu hY; ijsu bKsy.so jnu pwvhy] Awpxy inrgun srUp jI’coN, AnMq bRhmMf dw<br />

pswrw, byvjIr bfy DIr, Drm AMg. AlK Agm; Kylu kIAw AwpxY auCwih jIau]<br />

Anuswr Awpxy s`cy auqSwh nwl kIAw hY, so.sBu(siq) s`cw hY, ikauNik DMn s`cy<br />

vwihgurU jI, ies nUM Awp hI rc ky, ies’c lbw lb BrpUr hn[ Awp hI ies dy<br />

pRkwSk pyRrk pRiqpwlk Awsrw bx ky, soeI maulw.ijin jgu mauilAw; hirAw<br />

kIAw sMswro] Anuswr ies nUM hux hrw Brw kr rhy hn[ ijvyN sony dy gihxy sonw<br />

www.Gursevak.com<br />

838<br />

q`qkrw


hI huMdy hn[ pwxI dI lihr pwxI hI hMudI hY[ Dwgy bsqR bx ky BI Dwgy hI rihMdy<br />

hn[ ijvyN im`tI brqn bx ky BI, im`tI hI rihMdI hY[ so prm ipAwry vwihgurU jI<br />

dw kIAw sB s`cw hY[ XQw:- scy qyry KMf; scy bRhmMf] scy qyry loA; scy<br />

Awkwr] scy qyry krxy; srb bIcwr] scw qyrw Amru; scw dIbwxu] scw qyrw<br />

hukmu; scw Purmwxu] scw qyrw krmu; scw nIswxu] scy quDu AwKih; lK kroiV]<br />

scY siB qwix; scY siB joir] scI qyrI isPiq; scI swlwh] scI qyrI kudriq;<br />

scy pwiqswh] nwnk scu; iDAwiein scu] jo mir jMmy; su kcuin kcu] 1]<br />

iqsu pRB qy; sglI auqpiq]) pwqwlw pwqwl lK; Awgwsw Awgws]) keI<br />

koit; KwxI Aru KMf] keI koit; Akws bRhmMf] Anuswr(iqsu) iqn@W, Awip siq;<br />

s`cy(pRB) smR`Q Anq klwvwn pUrn myhrvwn srb ivAwpI ivsmwd Ajpw jwp<br />

vwihgurU inrw nUro nUr nUr hI nUr AsMK cwnxW dy mhW cwnx, iqs dY cwnix; sB<br />

mih cwnxu hoie] Anuswr srb pRkwSk, kwrx krx.krIm] ikrpw Dwir.rhIm]<br />

Akwl purKu jI qy, AnMq bRhmMf dI (sglI) swrI rcnw(auqpiq) pYdw hoeI hY jI[<br />

XQw:- ausqiq krih.Anyk jn; AMqu n pwrwvwr] nwnk.rcnw pRiB rcI; bhu<br />

ibiD Aink pRkwr]) rwgu goNf mhlw 5 caupdy Gru 1 siqgur pRswid] sBu<br />

krqw; sBu Bugqw] 1] rhwau] sunqo krqw; pyKq krqw] AidRsto krqw; idRsto<br />

krqw] Epiq krqw; prlau krqw] ibAwpq krqw; Ailpqo krqw] 1] bkqo<br />

krqw; bUJq krqw] Awvqu krqw; jwqu BI krqw] inrgun krqw; srgun krqw]<br />

gurpRswid; nwnk smidRstw] 2] 1])<br />

iqsu BwvY; qw kry ibsQwru] prmpUjnIk(iqsu) ipAwry s`cy srb ivAwpI mhW<br />

ivsmwd Ajpw jwp Anqklwvwn vwihgurU jI nUM jW(BwvY) BwauNdw hY, qw, AnMq<br />

DrqIAW KwxIAW bwxIAW q`qW bRhmMfW dw(ibsQwru) PYlwA(kry) krdy hn[ XQw:-<br />

kyqy ieMd cMd.sUr kyqy ; kyqy mMfl dys]) keI koit; KwxI Aru KMf] keI koit;<br />

Akws bRhmMf] keI koit; hoey Avqwr] keI jugiq; kIno ibsQwr] keI bwr;<br />

psirE pwswr] sdw sdw; ieku eykMkwr] keI koit; kIny bhu Bwiq] pRB qy hoey;<br />

pRB mwih smwiq] qw kw; AMqu n jwnY koie] Awpy Awip; nwnk pRBu soie] 7])<br />

iqsu BwvY; qw eykMkwru] jW(iqsu) DMn s`cy vwihgurU jI nUM(BwvY) BwauNdw hY, qw<br />

iPr koit bRhmMf dy pswry nUM Awpxy’c imlw ky , (eykMkwru) ie`k pRkwS srUp<br />

www.Gursevak.com<br />

839<br />

q`qkrw


inrMkwr jI hI rih jWdy hn[ XQw:- Anyk hYN] iPr eyk hYN]) Bxiq nwnku.jb<br />

Kyl auJwrY; qb eykY eykMkwrw])<br />

Aink klw; lKI nh jwie] prmpUjnIk vwihgurU gurU pRmysr jI, AnMq<br />

bRhmMf’c vrq rhy vrqwry nUM, Awpxy AMdr q`k ky &urmw rhy hn:- iKn mih Qwip<br />

auQwpnhwry; kudriq.kIm n phI] Anuswr DMn vwihgurUjI dI(Aink) byAMq(klw)<br />

SkqI, dwsn dws gRIb qoN(lKI) jwxI(nh) nhIN(jwie) jWdI[ XQw:- Aink<br />

mwieAw jw kI; lKI n jwie] Aink klw; KylY hir rwie]) Epiq prlau; iKn<br />

mih krqw] Awip Alypw; inrgunu rhqw] ijvyN koit bRhmMf’c, keI QweIN hux qyz<br />

J`KV Ju`lw rhy hn[ keI QweIN hux vrKw kr rhy hn[ keI QweIN AnMq smuMdRW’c<br />

hux jvwr Bwty ilAw rhy hn[ AnMq bRhmMfW’c AnykW sUrjW cMdRimAW qwry mMflW<br />

qy jIA jMqW nUM, AiqAMq hI qyzI nwl hux dOVw rhy hn[ AnykW DrqIAW nMU hux<br />

B`jw rhy hn, swfy AMdr bwhr byAMq jIA jMqW nUM hux dOVw rhy hn, AnykW bRhmMf<br />

dI auqpqI pwlxw lYAqw hux kr rhy hn[ XQw:- koit klw; KylY gopwl] srb<br />

ivAwpI Agm Apwr Anq klwvwn mhW ivsmwd Ajpw jwp inrgun vwihgurU jI,<br />

Awpxy srgun srUp koit bRhmMf dy pswry’c vs ky , ies pswry smyq, hr smyN<br />

Ajpw jwp Awp kr rhy hn[ Awpxy Anq klwvwn srb ivAwpI mhW ivsmwd<br />

Ajpw jwp duAwrw, ieqnI v`fI rcnw dI sMBwl kr rhy hn[ rcnw nUM rcidAW<br />

sMBwlidAW, Awpxy’c lIx kridAW, Aink klw GtdI nhIN[ AYsy pUrn Agm<br />

ivsmwd, AnMq klwvwn pUrn myhrvwn srb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp<br />

vwihgurU jI ny, prmpUjnIk ds gurU Avqwr Dwry hn[ sq sMqoK dieAw Drm<br />

vIcwr, inmRqw iKmw DIrj inRivkwrqw shj inrlypqw inrvYrqw, Awpxy’c<br />

imlwaux Awid AsMK SuB guxW dIAW AnqklW vrqwA ky, byAMq sRwpy koV@I klMkI<br />

jIAW nUM Awpxy srUp’c imlw ky, mhwn praupkwrI bxw ky, aun@W qoN mhwn<br />

praupkwr krwey hn[ dsW siqgurW dI ie`ko ie`k jwgdI joiq siqgurU grMQ<br />

swihb jI Awp, hux gurqw ibrwjmwn ho ky, AnMq jIAW nMU sdw leI qwr hn[ hor<br />

AnykW praupkwr sdw leI kr rhy hn[<br />

ijsu BwvY; iqsu ley imlwie]) jim jim mrY; mrY iPir jMmY] bhuqu sjwie;<br />

pieAw dyis lMmY] Anuswr AsMK bRhmMf dI rcnw’c, AsMK jUnW’c AsMK kSt Bog<br />

rhy ijsu jIv nUM, Awpxy Anq klwvwn srUp ’c imlw ky, Anqklwvwn Awpxw<br />

www.Gursevak.com<br />

840<br />

q`qkrw


srUp bnwauxw(BwvY) Bwvy, iqsu nUM AwpxI AsMK siq sMqoK dieAw Drm iKmw Awid<br />

SuB guxW dI, Anq klw nwl, sihjy Aks mwqR hI Awpxy nwl imlwie(ley) lYNdy<br />

hn, Bwv imlwaux leI Anq klw hY, dyrI nhIN, ies leI ikhw hY crn srin<br />

gur.eyk pYNfw jwie cl; siqgur.koit pYNfw Awgy hoie lyq hY]) Awip kry; ikCu<br />

krxu n jwie] Awpy BwvY; ley imlwie] hy prmpUjnIk pUrn dieAwl ikRpwl<br />

myhrvwn Anqklwvwn pUrn gurU jI ikRpw krky, dwsn dws hMkwrI ivkwrI imRqk<br />

nwmhIn pRymhIn sUkr kUkr jUnW BRmx vwly nUM, Awpxw dwsn dws nIc kIt kUkr<br />

Zulwm syvk bxw ky, jug 2 syvw lvo jI[<br />

kvn inkit; kvn khIAY dUir] Awpy Awip; Awp BrpUir]) ijmI jmwn ky<br />

ibKY; sm`sq eyk joq hY] n Gwt hY.n bwF hY; n Gwt bwF hoq hY] Anuswr srb<br />

ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp Anqklwvwn pUrn myhrvwn vwihgurU jI, swfy<br />

AMdr bwhr sBnI QweIN lbw lb BrpUr hn[ ivsmwd lIxqw dy dwqy vwihgurU<br />

mh`lw pMjvW jI, ivsmwd bRhm’c lIx ho ky &urmw rhy hn:- hy BweI!AnMq bRhmMf<br />

dw pswrw srgun vwihgurU jI Awp hn, ies ’c inrgun bRhm jI Awpy<br />

Awip(BrpUir) ivAwpk pRkwSk ho rhy hn[ vw jh joiq srUpI; joiq sMig smwvY]<br />

qh iksih BUK; kvnu iqRpqwvY] Anuswr DMn ivAwpk srb pRkwSk joqI srUp<br />

vwihgurU jI, Awpy Awip Awpxy AnMq pRkwS’c, Awp hI BrpUir ho rhy hn, Bwv<br />

Anqklwvwn Awpxy Awp pRkwS srUp hn, iksy qoN koeI klw SkqI pRkwS nhIN<br />

lYNdy[ vw Awpy ipCly smyN’c BrpUir sn, Awip hux BrpUir ho rhy hn[ Awp jI<br />

Awaux vwly smyN’c BI BrpUr hoxgy[ vw sB dy(Awpy) Awpxy Awip inrml inrvYr<br />

srUp, Awp lbw lb BrpUir ho rhy hn[ vw Awpy siqgurU swihbwn jI’c qy Awip<br />

sihnSIlqw gRIbI inmRqw, vYrwg iqAwg iekwgRqw SWqI iKmw DIrj inRivkwrqw<br />

Awid sRb ivAwpI ivsmwd Anqklwvwn guxW vwly praupkwrI DIrjDwrI, ipAwry<br />

s`icAwry sMqW BgqW ShIdW, guris`KW ^wlisAW pMjW ipAwirAW ’c qy AnMq<br />

bRhmMf’c inrgun lbw lb Awp BrpUir ho rhy hn[ XQw:- sBnI QWeI; rivAw<br />

Awip] Awid jugwid; jw kw vf prqwpu] ies leI En@W nUM(kvn) iks dy(inkit)<br />

nyVy, (kvn) iks qoN dUir(khIAY) khIey? vw (kvn) ikhVw En@W dy<br />

inkit?qy(kvn) ikhVw aun@W qoN dUir (khIAY) khIey? Bwv gurdyv siqguru<br />

pwrbRhmu prmysru; gurdyv nwnk hir nmskrw] pwrbRhm pRmysr pUrn gurdyv jI<br />

www.Gursevak.com<br />

841<br />

q`qkrw


nUM, Akwl purKu jI dI pUrn pRymw-BgqI duAwrw, inrgun srgun dI eykqw sihq,<br />

AnMq bRhmMf dy krqy, AsMK sUrjW cMdRimAW dy pRkwSk joqI srUp bRhm jI dI<br />

AMdr bwhr swiKAwqqw hY[ XQw:- ihMdU qurk koaU.rwPjI iemwmswPI; mwns kI<br />

jwq sBY.eykY phcwnbo]) Avil Alh nUru aupwieAw; kudriq ky sB bMdy] eyk nUr<br />

qy.sBu jgu aupijAw; kaun Bly.ko mMdy])<br />

98.hY nwnk nyr nyrI]) hY inkty Aru Bydu n pwieAw]) nyVy &urmw rhy hn[<br />

ie`Qy kvn inkit; kvn khIAY dUir] &urmw rhy hn?au~qR:- ie`Qy kyvl inrgun<br />

bRhm jI bwry &urmw rhy hn[ jb Akwru iehu; kCu n idRstyqw]) jb hovq; pRB<br />

kyvl DnI]) AibnwsI suK; Awpn Awsn]) jh joiq srUpI; joiq sMig smwvY] qh<br />

iksih BUK; kvnu iqRpqwvY] Anuswr joqI srUp inrgun vwihgurU jI’c, idRstmwn<br />

Akwr nhIN hn[ ij`Qy Akwr hn, E~Qy hI nyVy dUir hY[ inrgun bRhm jI, Awpy<br />

Awip; Awp BrpUir] hn[ pUrn gurU jI, is`K nUM nyVy dUir sB AkwrW’c swiKAwq<br />

krvw ky, BrpUr bRhm jI’c lIxqw b^Sdy hn[ so ie`Qy kyvl inrgun bRhm jI nUM ,<br />

kvn inkit; kvn khIAY dUir] Awpy Awip; Awp BrpUir] &urmw rhy hn[<br />

(bu`Jwey) AMqr giq; ijsu Awip jnwey] nwnk.iqsu jn; Awip buJwey 5]<br />

prmpUjnIk rwjn ky rwjw.mhwrwjn ky mhwrwjw;) fMfauiq bMdn Ainkbwr; srb<br />

klw smrQ] DMn 2 siqgurU nwnk dyv mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy hn:- pUrn gurU<br />

jI ijsu Awpxy ipAwry dw Awpxy nwloN(AMqr) Prk, (giq) nws krdy hn, aus<br />

nMU(AMqr) AMdr hI(giq) pRwpq rUp, BrpUr bRhm jI Awip hI(jnwey) jxwauNdy<br />

hn[ XQw:- ijs no qU jwxwieih; soeI jnu jwxY] hir gux; sd hI AwiK vKwxY]<br />

iqsu Awpxy(jn) ipAwry Bgq jI nUM, prmpUjnIk gurU pRmysr jI Awip, inrgun<br />

srgun dI eykqw sihq, AMdr bwhr AnMq pRkwS hI pRkwS, mhW cwnxW dy mhW<br />

cwnx, Awpy Awip; Awp BrpUir] srUp nUM(buJwey) bu`Jw, smJw idMdy hn] 5]<br />

XQw:- Awpxw Awpu.pCwxih Awpy; gurmqI.Awip buJwiedw]<br />

srb BUq; Awip vrqwrw] 1.hy srb nYn; Awip pyKnhwrw]) isr aUpir;<br />

TwFw qguru sUrw] vwihgurU Akwl swihb jI!Awip jI dw(srb) swirAW(BUq)<br />

AkwrW sRIrW, AnMq sUrjW cMdRimAW ibjlIAW AgnIAW’qy hukm rUpI vrqwrw vrq<br />

irhw hY jI[ {hukmu qyrw.Krw Bwrw; gurmuiK iksY buJwey] Anuswr Awp jI dy ^ry<br />

Bwry hukm qoN bwhr koeI BI nhIN, ikauN jo Awp jI sBnIN QweIN inry nUr, nUr hI<br />

www.Gursevak.com<br />

842<br />

q`qkrw


nUr srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] ivAwpk ho rhy hoN jI[ XQw:- siB<br />

Awey hukim Ksmwhu; hukim sB vrqnI] scu swihbu swcw Kyl; sBu hir DnI] 1])<br />

hukmY AMdir sBu ko; bwhir hukm n koie] nwnk.hukmY jy buJY; q haumY khY n<br />

koie] 2] (n`QW) DrqI aupir kot gV; kyqI geI vjwie] jo.Asmwin n mwvnI;<br />

iqn nik nQw pwie]) Awip nwQu.sB nQIAnu; sB hukim clweI]) qU BrpUir;<br />

jwinAw mY dUir] Anuswr so jy koeI Awp jI nUM dUr smJ ky mMd krm krdw , hY aus<br />

nUM, pUrw inAwau; kry krqwru] Anuswr fMn idMdy hoN jI[ DrmIAW dw jY jYkwr krdy<br />

hoN[ XQw:- jYkwru kIE DrmIAw kw; pwpI kau fMfu dIEie] }<br />

2.gurU pRmysr jI ivsmwd rMg’c lIx, ivsmwd bRhm jI nUM, srbI rMgI rUpI<br />

qUM hY; jwx ky &urmw rhy hn:- “hy srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] Ajpw<br />

jwp vwihgurU jI!(srb) swirAW(BUq) sRIrW nUM ijMd, C`qIh pRkwr dy Bojn inrgun<br />

joiq dw vrqwrw Awip hI b^S rhy hoN jI, Bwv Awp jI dw b^iSAw pdwrQ Ck<br />

rhy hW, swh lY rhy hW, ijauNdy jwgdy hW jI[ ”<br />

srb nYn; Awip pyKnhwrw] 1.prmpUjnIk vwihgurU inrgun bRhm jI ny,<br />

AsMK bRhmMf KwxIAW bwxIAW jIA jMq, Awpxy srUp’coN pRgt kIqy hn[ AsMK<br />

bRhmMf dy ivsQwr dw AMq nhIN, ies swry pswry nUM Awpxy pRkwS, srb klw BrpUr<br />

pRB; ibrQw jwnnhwr] myhrvwn srUp’c, QMm@ ky r`iKAw hY[ sB dy pRyrk pRkwSk<br />

AwDwr ho rhy hn[ sBnI QWeI; rivAw Awip] Awid jugwid; jw kw vf prqwpu]<br />

Anuswr AnMq bRhmMf’c pUrn ivAwpk ho rhy hn[ rweI nwloN BI kRoVW guxW sUCm<br />

qy v`fy qoN v`fy AkwrW’c, Awp vs rhy hn[ sBnIN QweIN vsxy krky, AnMq sUrjW<br />

cMdRimAW ibjlIAW dy pRkwSk, cwnxW dy mhW cwnx, inry nUr hI nUr AsMK pRkwS<br />

srUp Ajpw jwp bRhm jI dw(srb) swrw pRkwS hI pRkwS(nYn) nyqR hY[ jo hr smyN<br />

sB dy AMdr bwhr Awip(pyKnhwrw) dyKx vwlw hY[ XQw:- sBu ikCu suxdw vyKdw;<br />

ikau mukir pieAw jwie]) khu nwnk.gur ibnu, nwhI sUJY; hir swjnu.sB kY<br />

inkit KVw]) hukim rjweI clxw; nwnk iliKAw nwil]) guru myrY sMig; sdw hY<br />

nwly] ismir ismir; iqsu sdw sm@wly] 1]) AMqu n vyKix; suxix n AMqu] AMqu n<br />

jwpY; ikAw min mMqu]) ht ptx ibj mMdr BMnY; kir corI.Gir AwvY] Aghu dyKY<br />

ipChu dyKY; quJ qy khw CpwvY]<br />

srb BUq; Awip vrqwrw] srb nYn; Awip pyKnhwrw] 2.hy Anq klwvwn<br />

www.Gursevak.com<br />

843<br />

q`qkrw


pUrn imhrvwnu swihbu imhrvwnu] swihbu myrw imhrvwnu] jIA sgl kau; dyie<br />

dwnu] vwihgurU swihb jI! Awip AwpxI sRb ivAwpI mhW ivsmwd Anq klwvwn<br />

AKMf joiq dy pRkwS dw vrqwrw(srb) swirAW(BUq) sRIrW nyqRW ’c pw ky, (srb)<br />

swry(nYn) nyqRW’c, Awip hI(pyKnhwrw) dyKx vwly hoN jI[<br />

sgl smgRI; jw kw qnw]) pwqwlw pwqwl lK; Awgwsw Awgws]) keI koit;<br />

KwxI Aru KMf] keI koit; Akws bRhmMf] keI koit; hoey Avqwr] keI jugiq;<br />

kIno ibsQwr] keI bwr; psirE pwswr] sdw sdw; ieku eykMkwr] keI koit;<br />

kIny bhu Bwiq] pRB qy hoey; pRB mwih smwiq] qw kw; AMqu n jwnY koie] Awpy<br />

Awip; nwnk pRBu soie] AnMq bRhmMf DrqIAW hvwvW AgnIAW Awid dI rcnw<br />

rUp, (sgl) swrI(smgRI) rcnw, (jw) ijs inrgun bRhm jI(kw) dw(qnw) sRIr,<br />

srgun srUp jI hn[ XQw:- pauVI] EAM; gurmuiK kIE Akwrw] eykih sUiq<br />

provnhwrw] iBMn iBMn; qRY gux ibsQwrM] inrgun qy srgun idRstwrM] sgl Bwiq<br />

kir; krih aupwieE] jnm mrn; mn mohu bFwieE] duhU Bwiq qy; Awip inrwrw]<br />

nwnk; AMqu n pwrwvwrw] 2]) jw kw; AMqu n jwnis koie] Awpy Awip; inrMjnu<br />

soie] Awip Akwru; Awip inrMkwru] Gt Gt Git; sB Gt AwDwru] 3]<br />

Awpn jsu; Awp hI sunw]) sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY] rwm ibnw; ko bolY<br />

ry]) jo bolq hY.imRg mIn pMKyrU ; su ibnu hir.jwpq hY nhI hor]) ismrY; DrqI Aru<br />

Awkwsw] ismrih; cMd sUrj guxqwsw] Anuswr koit bRhmMf dI rcnw, AnMq<br />

KwxIAW bwxIAW q`qW’c vs ky, inrgun bRhm jI hr smyN Ajpw jwp kr rhy hn[<br />

(Awpn) Awpxy jsu nUM hr smyN Awp hI(sunw) sunxw kIqw hY, hux BI sux rhy hn[<br />

vw (Awpn) Awpxw Ajpw jwp jsu Awpxy Awp nUM Awp hI sunw rhy hn[<br />

Awvn jwnu; ieku Kylu bnwieAw] AwigAwkwrI; kInI mwieAw] 1.inrml<br />

inrlyp gurU pRmysr jI swrI rcnw dy krqy hn, Awpxy ipAwry is`K nUM mwieAw CL<br />

qoN bcwaux leI &urmwauNdy hn:- koit mwieAw; jw kY syvkwie] Anuswr inrml<br />

inrlyp DMn ipAwry vwihgurU jI ny, ieh mwieAw AwpxI(AwigAwkwrI) AwigAw<br />

mMnx vwlI(kInI) kIqI hY[ vwihgurU swihb jI ny, jIAW dw j`g’qy (Awvn) Awaux<br />

qy mr ky(jwnu) jwx, ieku(Kylu) qmwSw(bnwieAw) bnwauxw kIqw hY[ XQw:- BBw;<br />

Brmu imtwvhu Apnw] ieAw sMswru; sgl hY supnw]) iehu jgu; DUey kw phwr] qY<br />

www.Gursevak.com<br />

844<br />

q`qkrw


swcw mwinAw; ikh ibcwir] 1] Dnu dwrw; sMpiq gRyh] kCu sMig n cwlY; smJ<br />

lyh] {ijvyN qmwSy’c rwjy vzIr Awid v`K 2 n@wn@w sWg Asl dI nkl bxdy hn[<br />

iqvyN gurU pRmysr jI dI AwigAwkwrI mwieAw, gurU pRmysr jI dI, sRb ivAwpI mhW<br />

ivsmwd Anq klwvwn AKMf joiq lY ky, n@wn@w rUp DwrdI hY[ ijvyN qmwSy’c<br />

ibjlI nwl qsvIrW n`cdIAW hn, iqvyN gurU pRmysr jI dI s`qw nwl, AnMq sUrj<br />

cMd qwry mMfl DrqIAW, AnMq KwxIAW dy jIv hrkq krdy hn[ XQw:- KMf<br />

bRhmMf.qRY gux nwcy; ijn lwgI hir ilv qumwrI] jIA jMq sBy hI nwcy; nwcih<br />

KwxI cwrI] gurU pRmysr jI Awpxy pyRmI nUM , hrkq krwaux vwly pRkwS srUp bRhm<br />

jI nwl joVdy hn[ XQw:- so siqguru vwhu vwhu; ijin hir isau joiVAw] Awpxy<br />

ipAwry pyRmI is`K nUM AOgux ivkwr mwieAw qoN bcwaux leI, ieauN ikRpw kr rhy<br />

hn:- rwjw bnx vwly nUM pqw huMdw hY, ik mYN rwjw nhIN hW[ dyKx vwly nUM BI pqw<br />

huMdw hY, ik dwsn dws J`UTw qmwSw dyK irhw hY[ bwjIgr fMk bjweI] sB Klk<br />

qmwsy AweI] Anuswr pUry gurU pRmysr jI dw hukm hY , ik ieh sMswr qmwSw rUp hY,<br />

s`cw nhIN hY[ ies’c aulJxw nhIN hY[ XQw:- ijau supnw Aru pyKnw; AYsy jgu kau<br />

jwin] ien mY kCu swco nhI; nwnk.ibnu Bgvwn]) iKnu plu bwjI dyKIAY; auJrq<br />

nhI bwrw]) kUVu rwjw kUVu prjw; kUVu sBu sMswru] Anuswr au~cy qoN au~cy ru`qby<br />

vwlw, Awpxy Awp nUM qmwSy dy rwjy vWg smJy, zor zulm n kry[ s`cy siqgurU sRI<br />

gurU pMjvyN pwiqswh jI ny, ies sMswr nUM qmwSw rUp smiJAw, sMswr nUM prmpUjnIk<br />

vwihgurU mh`ly CyvyN jI, prmpUjnIk siqgurU gRMQ swihb jI qy prmpiv`qR sRI<br />

hirmMdr swihb jI b^Sy[ sMqn; Avr n kwhU jwnI] byprvwh sdw rMig hir kY;<br />

jw ko pwKu suAwmI] Anuswr vyprvwhI nwl DMn vwihgurU jI dI s`cI ilv’c,<br />

aubLdI dyZ’c bYTy, hwey sI nhIN aucwrI[ qyrw kIAw; mITw lwgY] hir nwmu<br />

pdwrQu; nwnku mWgY] Anuswr pUrn idRVqw pRp`kqw nwl, Bwxy’c pRsMn rih ky,<br />

AwpxI Ad`uqI kurbwnI idqI[ mY ho; prm purK ko dwsw] dyKin AwXo; jgq<br />

qmwsw] Anuswr vwihgurU mh`ly dsvyN jI ny Awpxy prmpUjnIk mwqw ipqw, ipAwry<br />

swihbzwdy, isMG isMGxIAW &Oj ^zwny sRvMs kurbwn krky , jo bcn &urmwey so<br />

kmwey[ Awpxy nyqRW dy swhmxy v`fy swihbzwdy, ipAwry isMGW nUM ShId huMidAW dyK ky<br />

ieh gwieAw:- kbIr.myrw muJ mih ikCu nhI; jo ikCu hY so qyrw] qyrw quJ kau<br />

saupqy; ikAw lwgY myrw] AiqAMq hI Amolk pyRm bynqI hY, mwieAw dw T`igAw<br />

www.Gursevak.com<br />

845<br />

q`qkrw


jIv kihMdw hY ik mwieAw bVI hI pRbl hY, sunx vwlw BI mwieAw dy A`gy gofy tyk<br />

idMdw hY[ hW BweI, mwieAw bhuq pRbl hY, jIv nUM Cl ky moh lYNdI hY, ijs krky<br />

jIv mwieAw dw Zulwm bx jWdw hY[ gurU pRmysr jI AnMq bRhmMf dy mwlk hn[<br />

kRoVW mwieAw syvkxIAW hn[ XQw:- koit mwieAw; jw kY syvkwie] ies leIy<br />

mwieAw dy jwL’coN k`F ky, koRVW sUrjW dy pRkwSk bRhm’c lIxqw b^Sdy hn[<br />

XQw:- nwmu jpq.koit sUr aujwrw; ibnsY Brmu AMDyrw] ies leI gurqw ibrwjmwn<br />

DMn s`cy siqgurU sRI gurU gMRQ swihb jI b^S ky , prmpiv`qR SuB s`cy su`cy im`Ty<br />

crn-kmlW nwl lw ky, mwieAw nwgxI qoN, bwh pkiV guir kwiFAw; soeI<br />

auqirAw pwir] Anuswr Awpxy ipAwry is`K nUM, ibRqI rUpI bwhoN PV ky k`Fdy hn[<br />

pRSn:- bRhm dI AwigAwkwrI mwieAw CLdI hY[ kI bRhm jI nUM BI doS<br />

l`gdw hY?au~qR:- nhIN jI!bRhm jI sdw inrlyp hn[<br />

sB kY miD; Ailpqo rhY] inrml inrlyp gurU jI, AnMq bRhmMfW sUrjW<br />

cMdRimAW dI AwpxI rcI sB rcnw(kY) dy(miD) ’c, hr smyN ivAwpk pRkwSk ho<br />

ky sB qoN(Ailpqo) inrlyp BI(rhY) rihMdy hn[ XQw:- pwp puMn kw; iesu.lypu n<br />

lwgY] Gt Gt AMqir; sd hI jwgY] 3]) Epiq prlau; iKn mih krqw] Awip<br />

Alypw; inrgunu rhqw]) srb invwsI sdw Alypw; sB mih rihAw smwieE]) so<br />

hy mn!AYsy inrml inrlyp dwqy gurU pRmysr jI dI srb ivAwpI s`cI ivsmwd<br />

crn Srn pY ky, pRymw-BgqI krky inhwl ho, ikauN jo bwh pkiV guir kwiFAw;<br />

soeI auqirAw pwir] Anuswr bWh PV ky mwieAw nwgxI qoN bcwauNdy hn[<br />

jo ikCu khxw; su Awpy khY] 1:- ie`k rs b`JvyN pRkwS, pRkwS hI pRkwS<br />

srUp, srb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp ivsmwd vwihgurU inrMkwr jI Awpxy<br />

rcy, AnMq bRhmMfW jIAW jMqW’c vs ky, inrlyp rihMidAW, jo ikCu auqpqI pwlxw<br />

lYAqw dw hukm khxw huMdw hY, (su) auh Awpy hI(khY) &urmwauNdy hn[ XQw:-<br />

AwKxu vyKxu sBu; swihb qy hoie]<br />

2:- ie`k rs b`JvyN pRkwS, pRkwS hI pRkwS srUp, srb ivAwpI mhW ivsmwd<br />

Ajpw jwp ivsmwd vwihgurU inrMkwr jI, siqgurU swihbwn jI dy srUp’c, ijs<br />

smyN gurbwxI kQw kIrqn krdy, jW gurbwxI DuroN auqrn qoN aucwrdy , pRymI Bgq<br />

jn sux ky, AsMK nUr pRkwS ivAwpk bRhm’c lIx ho jWdy[ ivsmwd lIxqw’c<br />

www.Gursevak.com<br />

846<br />

q`qkrw


lIx, sdw sdw; siqgur nmskwr] gur ikrpw qy; gun gwie Apwr] Anuswr rom<br />

2 krky gurU pRmysr jI dy snmuK, AsMK nmskwrW hI nmskwrW kridAW, im`Ty<br />

bcnW’c DMnvwd krdy[ “hy s`cy pwiqswh jI!A`j qW Awp jI ny, swc nwm kI<br />

AMimRq vrKw] kIqI hY[ ”vwihgurU jI au~qR b^Sdy, “pRB jI; moih kvnu AnwQu<br />

ibcwrw] Anuswr dwsn dws AnwQ syvk lwlw golw Zulwm hY[ jo ikCu khxw<br />

hY(su) so auh, sB qy vfw siqguru nwnku; vwihgurU siqgurU nwnk dyv swihb jI<br />

Awpy hI(khY) kihMdy hn[ XQw:- bysumwr AQwh Agnq AqolY] ijau bulwvhu; iqau<br />

nwnk dws bolY]) ijau bolwvih; iqau bolih suAwmI; kudriq kvn hmwrI]<br />

swDsMig nwnk jsu gwieE; jo pRB kI Aiq ipAwrI] ”<br />

AwigAw AwvY; AwigAw jwie] nwnk jw BwvY; qw ley smwie] 6]<br />

1.prmpUjnIk gurU gur siqgurU vwihgurU nwnk dyv swihb mh`lw pMjvW jI<br />

&urmwauNdy hn:- sBnI QWeI; rivAw Awip] Awid jugwid; jw kw vf prqwpu]<br />

prmpUjnIk srb ivAwpI ivsmwd Ajpw jwp bRhm jI dI SuB s`cI prmpiv`qR<br />

AwigAw Anuswr AnMq bRhmMf sUrj cMd dy pswry, aun@W’coN pRgt ho(AwvY) AwauNdy<br />

hn[ XQw:- hukmI hovin Awkwr]) Aink BWiq hoie psirAw; nwnk eykMkwru]<br />

DMn vwihgurU cojI pRIqm jI dy ivsmwd inrgun inrMkwr, inrml au~jl pRkwS<br />

srUp’coN pRgt hoey, AnMq bRhmMf dy pswry, iqn@W dI AwigAw Anuswr hI, iqn@W’c<br />

(jwie)cly Bwv lIx ho jWdy hn[ DMn vwihgurU jI nUM (jw) jdo N(BwvY) BwauNdw hY,<br />

(qw)qdoN AnMq bRhmMf dy pswry nUM , Awpxy’c (smwie)lIx kr (ley)lYNdy hn]6]<br />

XQw:- jb AwkrK; krq ho kbhUM] qum mYN imlq; dyh Dr sBhUM]) iqsu BwvY;<br />

qw kry ibsQwru] iqsu BwvY; qw eykMkwru]<br />

99.AwigAw AwvY; AwigAw jwie] nwnk jw BwvY; qw ley smwie] 6]<br />

swKIAW pV@ ky dUjw ArQ pV@o:- Amr ShId gurmuiK ipAwry BweI swihb BweI<br />

bic`qRisMG swihb ^wlsw jI, aun@W dy Brw sUrbIr blvwn jqI sqI inrmly, gurU<br />

jI dy AnMin Bgq ipAwry BweI audy isMG swihb jI[ gurU ^wlsy jI dy prmpUjnIk<br />

bwlwn bwl] ipqw, DMn vwihgurU siqgurU goibMd isMG swihb jI nUM, mulqwn dy ipMf<br />

AlIpur qoN SuB krmI BweI mweIdws jI dy gurmuiK spu`qR BweI mnIrwm jI ny,<br />

Awpxy ieh pMj Amolk rqn hIry lwl jvwhrwq moqI pyRm Bytw kIqy, jo hux pRkwS<br />

www.Gursevak.com<br />

847<br />

q`qkrw


srUp bRhm jI’c lIx ho ky , AsMK sUrjW nUM pRkwS rhy hn[ BweI bic`qR isMG, BweI<br />

audy isMG, BweI Aink isMG, BweI Ajb isMG qy BweI AjYb isMG ^wlsw jI[ gurU<br />

pRmysr jI ny, 1 ivswK 1756 ib:nUM Awpxy h`QIN AMimRq dI Amolk Amr dwiq<br />

b^S ky ^wlsy sjwey[ ien@W ipAwirAW dI sUrbIrqw bhwdrI inSkwm syvw gurU<br />

BgqI, pMjW pWfvW nwloN ikqy vDyry sI, ijs krky gurU pRmysr jI ien@W dy pyRm dy<br />

vsIkwr ho gey[ XQw:- qU Bgqw kY vis; Bgqw qwxu qyrw]) myrI bWDI.Bgqu<br />

CfwvY; bWDY Bgqu.n CUtY moih] eyk smY.mokau gih bWDY; qau Puin mo pY, jbwbu n<br />

hoie]<br />

1758 ib:sMmq nUM, sMq doKI bweI DwrIey phwVI rwijAW ny, prmpiv`qR sRI<br />

AnMdpur swihb jI’qy hmlw krky Gyrw pw ilAw[ swry rwjy iek`Ty hoey[ hMkwrI<br />

BImcMd ny swirAW nUM gwL k`F ky ikhw, “A`j Gyrw G`iqAW 42 idn ho gey hn[<br />

AwpW jwn mwl dw bhuq nukswn krvw cu`ky hW, cMgI g`l sI piq nwl Gry hI bYTy<br />

rihMdy, AwpxI hux p`g lih geI, r`j ky byie`zqI ho geI hY[ ”murdw bolU K`Px<br />

pwVU, Anuswr hMkwrI kysrI cMd ny AiVMg ky dwvy nwl ikhw, “jy mYN k`l nUM sUrj<br />

iCpx qoN pihlW 2, sRI lohgV@ swihb jI dw iklw nw qoVW, qW mYN ku`qI dw pu`q<br />

hovW[ ”msq hwQI nUM Srwb ipAw ky, aus dy m`Qy’qy swr lohy dIAW qvIAW, FwL<br />

vWg bMn@ idqIAW[ sRI lohgV@ swihb ikly nUM qoVn leI ftvIN iqAwrI kIqI[<br />

ie`DroN gurU pRmysr jI ny suMdr sjy dIvwn’c suixAW, ik kwier dunIcMd lUx<br />

Kw ky, hrwmKorI krky hrn ho igAw hY[ XQw:- lUxu Kwie.krih hrwmKorI; pyKq<br />

nYn ibdwirE] AnMq sUrjW dy pRkwSk gurU pRmysr jI ny BwrI bIr-rs sihq,<br />

sYÍXw] dyh isvw.br moih iehY; suB krmn qy.kbhUM n tro] n fro.Air so jb jwie<br />

lro; inscY kr AwpnI jIq kro] Aru isK hO.Awpny hI mn ko; ieh lwlc.hau gun<br />

qau aucro] jb Awv kI AauD.indwn bnY; Aq hI rn mY.qb jUJ mro]) ggn<br />

dmwmw bwijE; pirE nIswnY Gwau] Kyqu ju mWifE sUrmw; Ab jUJn ko dwau] 1]<br />

sUrw so pihcwnIAY; ju lrY dIn ky hyq] purjw purjw kit mrY; kbhU n CwfY Kyqu])<br />

jau qau; pRym Kylx kw cwau] isru Dir qlI; glI myrI Awau] iequ mwrig; pYru<br />

DrIjY] isru dIjY; kwix n kIjY]) pihlw mrxu kbUil; jIvx kI Cif Aws] hohu<br />

sBnw kI ryxukw; qau Awau hmwrY pwis] Awid bIr-rsI sbd gw ky ArQ suxwey[<br />

www.Gursevak.com<br />

848<br />

q`qkrw


isr Dr ky qlI’qy Aw jw, lMG jw pyRm dI glI[ smUh gurmuiK ipAwry bIr-rs’c<br />

m`c au~Ty[ ijhVy dIvwn’c mgr dUr 2 q`k KV@y sn, cwA auqSwh nwl pUrn bIrrs<br />

sihq, jMgI pYNqVy k`FidAW Anyk pRkwr dIAW msqwnIAW klolW krn l`gy[<br />

ijn@W gurU ipAwirAW dw, gur kau; kurbwnu jwau hW] Anuswr gurU swihb jI qoN<br />

kurbwn hox dw BwrI bIr-rsI gMBIr pUrn s`cw AwSw sI, aun@W nUM AMdr bwhr gurU<br />

pRIqm jI dI pUrn pRkwS inrml au~jl s`cI jwgq joiq swiKAwq ho rhI sI[<br />

XQw:- ijmI jmwn ky ibKY; sm`sq eyk joq hY] n Gwt hY.n bwF hY; n Gwt bwF<br />

hoq hY] aun@W nUM j`g’qy ijaux suK Bogx dI r`qI Br BI Aws nhIN sI[ mrn dI<br />

icMqw imt cu`kI sI[ XQw:- mrxY kI icMqw nhI; jIvx kI nhI Aws]<br />

“hy gurU ipAwry ^wlsw jI!A`j ^wlsy jI dI bVI BwrI ij`q hovygI, dwsn<br />

dws dy swrdUl Syr mhwn blvwn DIrjvwn sUrvIr bhwdr AxKI sUrmy, ieMdRI<br />

ijq; pMc doK qy rhq]) swvDwn eykwgr cIq] BweI bic`qR isMG swihb jI,<br />

jsvwrIAW dy msq hwQI dIAW qvIAW ivMn@xgy[ sUrvIr bhwdr BweI audy isMG<br />

swihb jI, hMkwrI kysrI cMd dw isr v`F ky ilAwauxgy[ gurU pRmysr jI dw SuB<br />

s`cw ielwhI &urmwn sux ky, mhwn DIrjDwrI joDy blkwrI isMG swihbwn qmwm<br />

sqsMgq jI AiqAMq au~cI bIr-rsI gMBIrqw vwlI Duin’c, jYkwru kIE DrmIAw<br />

kw; pwpI kau fMfu dIEie] Anuswr jYkwry g`jwaux l`gy[ swrw Asmwn hI<br />

jYkwirAW dI gUMj nwl gUMj au~iTAw[ duSt phwVIAW nUM kMbxI iCV geI[ kwier<br />

kMb ky B`j gey[ joiDAW nUM lwlIAW cV@ geIAW[ gurU pRmysr jI dw ieSwrw pw ky,<br />

jYkwry g`jwauxoN ruky , sRI hzUr s`cy swihb jI dw ielwhI &urmwn mMnx dI SuB ie`Cw<br />

sihq sunx leI swvDwn hoey[ XQw:- Purmwnu qyrw isrY aUpir; iPir.n krq<br />

bIcwr]) jhW qhW; qum Drm ibQwro] dust doKIXin; pkir pCwro] 42]<br />

pUry gurU jI dw &urmwn:- “hy prm ipAwry bIr bhwdr gurU ^wlsw jI!vYrI<br />

hMkwr ’c AMn@y ho ky hmlw krn Aw rhy hn[ Awp jI ny sRI lohgV@ swihb jI ivKy<br />

swvDwn rihxw, jdoN zwlm nyVy Fu`kx, qW sIGr goLy qIr goLIAW clw ky qrQ`lI<br />

mcw dyxI[ aun@W dI jwn mwl GoVy SsqR dw bhuq BwrI nukswn hovygw, pYr ih`l<br />

jwxgy, hPVw d&VI m`c jwvygI, mwvW ny pu`q nhIN isAwnxy[ mYdwny jMg XoiDAW dy<br />

^Un, P`tVW, DUeyN nwl Br jwvygw[ ies h&Vw d&VI smyN, BweI bic`qR isMG swihb<br />

jI bhwdrI kwrnwmw krn[ mgroN gurU ipAwry ^wlsy bwhr inkl ky zbrdsq<br />

www.Gursevak.com<br />

849<br />

q`qkrw


h`lw bolx[ ie`DroN ikly qoN goLy goLIAW qIr clwauNdy rihxw[ zwlmW dw i^Awl<br />

ikly’coN Aw rhy goLy goLIAW dy bcwA v`l hovygw[ sB duSmx fr sihq BY BIq ho<br />

jwxgy[ vKqu vIcwry; su bMdw hoie] Anuswr BweI audy isMG jI ikly’coN inkl ky,<br />

AiqAMq au~cw su`cw kwrnwmw krn[ ”pRymI gursyvk ny, A`T &`ut nON ieMc suMdr<br />

Amolk nwgxI brCI qy A`Dw ieMc G`t A`T &`ut lMbw suMdr brCw ijs dw PL do Pu`t<br />

nON ieMc hY, gurU pRmysr jI dy mhwn praupkwrI prmpiv`qR hsq kmlW’c PVwey[<br />

{aus smyN dohW dI kImq 17 hzwr sI, q^q sRI kysgV@ swihb jI ivKy hux drSn<br />

b^S rhy hn[ }gurU pRmysr jI ny bVy hI ipAwr siqkwr nwl BweI bic`qR isMG<br />

sihb jI nUM bulwieAw[ jo sMjoA sRI swihb FwL Awid SsqR sjw ky swvDwn iekwgR<br />

sn[<br />

Purmwnu qyrw.isrY aUpir; iPir.n krq bIcwr] quhI drIAw.quhI krIAw; quJY<br />

qy insqwr] Anuswr BweI swihb jI ny pUrn ipAwr siqkwr nwl, BwrI bIrqw<br />

sihq jMgI pYNqVy k`FidAW, hau iPrau idvwnI Awvl bwvl; iqsu kwrix hir<br />

FolIAY]) hau Awkl ibkl BeI gur dyKy; hau lot pot.hoie peIAw] Anuswr<br />

idvwnI msqwnI ivsmwd AvsQw’c, gurU pRmysr jI dy s`cy crn-kmlW’c Aw ky<br />

h`Q joV ky fMfauq kIqI[ XQw:- fMfauiq bMdn Ainkbwr; srb klw smrQ]<br />

foln qy.rwKhu pRBU; nwnk.dy kir hQ]) kir swDU AMjulI; punu vfw hy] kir<br />

fMfauq; punu vfw hy] prmpUjnIk siqgurU s`cy pwiqswh jI ny BwrI bIr-rsI<br />

ielwhI ivsmwd hir rMg’c QwpVw dy ky, isr’qy myhr BirAw h`Q r`K ky ivsmwd<br />

hir rMg sihq bIr-rs lUM 2’c Br idqw[ prm pRsMn ho ky, Amolk nwgxI<br />

b^SI[ ijqy ssqR nwmM] nmskwr qwmM] Anuswr nmskwr krky PV leI[ gurU<br />

pRmysr jI ny, rwiK lyhu nwnku jnu qumrw; ijau ipqw pUq ikrpwlw] 4] 1]<br />

Anuswr ABY dwn idMidAW, vwr krn dw FMg d`isAw, “ies qr@W GoVy dIAW vwgW<br />

iK`cxIAW, GoVw sIKBwr KV@w ho jwvygw, dohW rkwbW’qy KV@ ky, dohW h`QW nwl pUrw<br />

bl Dwr ky qvy ivMn@ dyxy[ ”nmskwr.qw kau lK bwr] Anuswr gurU pRIqm jI nUM<br />

rom 2 krky nmskwr krky, imst bcn bynqI krau; dIn kI inAweI] Anuswr<br />

BweI swihb jI ny ^Ub im`Ty bcnW’c pyRm bynqI kIqI, “hir hir myil myil jn<br />

swDU; hm swD jnw kw kIVw] Anuswr dwsn dws gRIb Awp jI dy prmpUjnIk<br />

prmpiv`qR s`cy crn-kmlW dw kIVw hY, Awp jI jo cwhoN krvw skdy hoN, jy cwhoN<br />

www.Gursevak.com<br />

850<br />

q`qkrw


sUrj dy tukVy kr, krvw dyvoN, KMfW bRhmMfW’qy Awp jI dw hukm c`l irhw hY , Awp<br />

jI ny Awpxy dwsn dws dI lwj piq r`KxI jI[ Awpxy Axjwx b`cy nUM hMkwr qoN BI<br />

bcw ky r`Kxw jI[ XQw:- jn nwnk kI lj pwiq gurU hY; isru byicE siqgur<br />

Awgy] ”pUrn b^iSS pRwpq krky, bVy cwA auqSwh nwl grj ky ikhw, “[<br />

pauVI] KMfw ipRQmY swij kY; ijn sB sYswru aupwieAw] bRhmw ibsn mhys swij;<br />

kudrqI dw Kylu rcwie bxwieAw] isMD prbq mydnI; ibnu QMm@w ggin rhwieAw]<br />

isrjy dwno dyvqy; iqn AMdir.bwdu rcwieAw] qY hI.durgw swij kY; dYqw dw nwsu<br />

krwieAw] qYQo hI.blu rwmu lY; nwl bwxw dhisru GwieAw] qYQo hI.blu ikRsn lY;<br />

kMsu kysI pkiV igrwieAw] bfy bfy muin dyvqy; keI jug iqnI qnu qwieAw] iknI<br />

qyrw.AMqu n pwieAw] Awp jI dy b^Sy ivsmwd Aqot bl mhwn ikRpw, ikRpw hI<br />

ikRpw duAwrw, dwsn dws gRIb msq hwQI nUM mwr ky Bjw dyvygw jI[ ”prmpUjnIk<br />

s`cy crn-kmlW’qy m`Qw tyikAw, GoVy’qy Asvwr hox smyN, gurU pRmysr jI qy smUh<br />

isMG swihbwn jI ny jYkwry g`jwey[ AwigAw AwvY; AwigAw jwie] Anuswr msq<br />

hwQI dIAW qvIAW ivnM@x, mwr ky B`jwaux leI, swrdUl Syr vWg jYkwry<br />

g`jwauNidAW, sRI lohgV@ swihb ikly’c jwie pRvySy[ ien@W qoN mgroN mhwn sUrbIr<br />

AqIrQ joDy bwby audy isMG sihb jI nUM aupRokq Amolk brCw b^iSAw qy<br />

&urmwieAw:- “msq hwQI dIAW s^q lohy dIAW qvIAW ivMn@ ky ip`Cy moVn qoN<br />

mgroN, gurU Gr’qy cV@ ky Awey doSIAW dI bhuq brbwdI hovygI[ sB dy DIrj ih`l<br />

jwxgy[ mYdwny jMg bVw hI iBAwnk ho jwvygw , zwlmW nUM AwpxI hwr qy brbwdI dI<br />

bhuq hI nmoSI hovygI[ ieDroN gurU ipAwry ^wlsy ikly’coN goLy qIrW dI vrKw krdy<br />

hoxgy, nwl hI bwhr inkl ky bVI hI sUrmgqI nwl Drm jMg krdy hoxgy[ Awp<br />

jI ny ies smyN bwhr inkl ky kysrIcMd nUM vMgwrnw, aus dw vwr KwlI jwvygw[<br />

J`t p`t isr klm krky, ikly’c vwips Aw jwxw[ ”ieh sux ky, gur kau;<br />

kurbwnu jwau hW]) gur Apuny aUpir; bil jweIAY] Anuswr gurU pRIqm jI nUM sIs<br />

Arp ky pRsMn krn vwly isrl`Q XoDy ny mn bwxI rom 2 krky Aink bwr nmskwr<br />

kIqI[ hir jnu aUqmu Bgqu sdwvY; AwigAw min suKu pweI] Anuswr AwigAw<br />

mMnidAW sB dy dyKidAW, rom 2 dy iDAwn pRym nwl gurU 2 jpidAW sRI lohgV@<br />

swihb jI ivKy jw ky gurU rUp gurU ^wlsy jI nUM gur &qyh g`jweI[<br />

gurU pRmysr jI au~cI phwVI’qy bwbw Awlm isMG mdn isMG koTw isMG sMgq<br />

www.Gursevak.com<br />

851<br />

q`qkrw


isMG sMq isMG swihb jI Awid Awpxy muKI muswihb v`fy AOhdydwr isMG swihbwn jI<br />

smyq, DrmXu`D ij`qx leI mYdwny jMg nUM q`k rhy hn[ XQw:- mY ho; prm purK ko<br />

dwsw] dyKin AwXo; jgq qmwsw]<br />

ie`DroN phwVIAW ny msq hwQI nUM Srwb nwl AMn@w krky, lohy dI<br />

sMjoA pw ky Fk idqw, suMf nwl is`DI qlvwr bMn@ idqI[ hMkwrI kysrIcMd ny ie`k l`K<br />

sqivMjw hzwr &Oj nwl zbrdsq h`lw kIqw, joiDAW ’c bIrrs Brn leI DONsy Fol<br />

vwjy bMsrIAW vjwey, mwr lO mwr lO krdy rOLw pwauNdy Aw rhy sn, SsqR pkV ky,<br />

ku`ddy pYNqVy k`Fdy, GoVy’qy cV@ ky nwc krdy, goLIAW clwauNdy gwLw sOhW Kw ky ieh<br />

prn krdy, “Gyrw G`iqAW 42 idn ho gey hn, A`j sRI lohgV@ swihb jI qoV ky m`l<br />

lYxy hn[ ”dohW qr&W qoN goLIAW c`lx l`gIAW, ktw v`FI SurU ho geI[ hwQI dy dohW<br />

pwisAW qoN cobW mwr rhy sn[ ijs krky is`Dw jw ky, sRI lohgV@ swihb jI dw s^q<br />

drvwjw BMn dyvy[ “AsIN ikly’c pRvyS ho ky sur`iKAq ho ky jMg krIey[ mwno ieh<br />

ij`q dI sweI vDweI hovygI[ hux gurU pRmysr jI nUM hr hwlq’c AnMdpur swihb jI<br />

qoN k`F ky hI dm lvWgy[ ”mwno sUrj nUM pkVnw cwhuMdy hn[ Awpxy kwL nUM au~cI 2<br />

AvwzW mwr rhy hn[<br />

sRI lohgV@ swihb jI dy ikly’c, j`Qydwr bIr bhwdr BweI nwhr<br />

isMG BweI Syr isMG swihb jI hn[ vwihgurU gurU pRmysr jI ny qopW jMgI smwn Awpxy<br />

sUrbIr blkwrI XoDy ikly’c iqAwr br iqAwr swvDwn kr idqy[ gurU swihb jI dy<br />

hukm Anuswr zwlm nyVy Fuky qW gurU swihb jI dy XoiDAW ny qopW goLIAW qIr clw ky<br />

sB dy pYr ihlw idqy[ AMdroN bYiTAW AYsI mwr m`cweI, hOLy kr idqy, aupRMq au~ml<br />

l`Qy joDy mwrU b`ijAw] Anuswr gurU swihb jI dy lwl, ikly’coN inkl ky mYdwny jMg<br />

AMdr, sIhW vWgU g`jn; sBy sUrmy] Anuswr swrdUl SyrW vWgUM g`jy[ XQw:- h`QI qygW<br />

pkiV kY; rx iBVy krwry] kdy.n n`Ty ju`D qy; joDy juJwry] idl iv`c roh bFwie kY;<br />

mwir mwir pukwry] zwlm Qr 2 kMbdy hrnW vWgUM B`jy[ BweI bic`qRisMG swihb jI<br />

pihlW qW ikly’c sur`iKAq KV@y rhy, jdoN hwQI nyVy AwieAw, rx q`qw dyK ky bVw<br />

BwrI hulws hoieAw[ rxu dyiK; sUry icq aulws] ikly AMdr jMgI pYNqVy k`FidAW,<br />

Anyk pRkwr dI kTn ksrq krky, sRIr nUM ^Ub grm kIqw[ Brv`ty cV@ gey, m`uCW nUM<br />

qwA dy ky kuMFIAW kr leIAW[ blvwn GoVy’qy cV@ ky, GoVy nUM ikly AMdr Bjw ky ^Ub<br />

grm krky bwhr inkly, BwrI bIr-rs nwl mor vWg ncwieAw, GoVw BI l`gw<br />

kMifAwlw c`bx, mwno zwlm nUM c`bxw cwhuMdw hY[ mwno mhWkwl jI ny BweI swihb jI<br />

www.Gursevak.com<br />

852<br />

q`qkrw


dw srUp DwirAw hY[ jMgI pYNqVy k`FidAW mhW jyqUAW vwly FMg nwl, AiqAMq hI<br />

&urqI nwl Aks mwqR hwQI dy A`gy cly gey[ hwQI nUM mhwn iBAwnk mhWkwl rUp<br />

ids rhy hn, vwh BweI vwh, gurU swihb jI dy ipAwry lwl jI!Awp jI dIAW rIsW<br />

nhIN ho skdIAW, nw mytIAW imtxgIAW; pYVW krgy gurU dulwry[) dwgy hoih su rn<br />

mih jUJih; ibnu dwgy Big jweI] Anuswr hwQI dy vwr qoN bcwA ky, ijauN hI GoVy<br />

dIAW vwgW iK`cIAW, ^Ub &urqIlw GoVw ipCly pYrW’qy KV@w ho igAw, Aks mwqR hI<br />

rkwbW’qy KV@ ky, msq hwQI dy m`Qy’c nwgxI g`f ky iK`c leI[ ju`g 2 jIvy vIr[<br />

geI qvy nUM cIr[ vwhu 2 gurU ky vIr[ qyrI mihmw gihr gMBIr[ ju`g 2 jIvy<br />

vIr[ msq hwQI dIAW cMiGAwV@W inkl geIAW, Srwb msqI sB lih geI[ du`K<br />

nwl pIVq hwQI ny ip`Cy nUM mUMh moV ilAw[ BweI swihb jI ny ip`iCEN nwgxI KuBo<br />

idqI, phwVI &Oj nUM ilqwVdw ip`Cy nUM B`ijAw, ies leI A`j q`k khwvq hY,<br />

jsvwrIAW dw hwQI pu`Tw pY igAw[) AYsI Bgiq goivMd kI; kIit hsqI jIqw]<br />

Anuswr ies AduqI bIrW bhwdrW vwly kwrnwmy qoN ip`CoN, BweI swihb jI ikly<br />

AMdr Aw gey[ ikauN jo gurU pRmysr jI dw hukm sI“qusIN ieh Drm kwrj krky<br />

ikly AMdr Aw jwxw, ikauN jo Awp jI dw bhuq bl l`g jwvygw[ ”<br />

AYsI kmwl jmwl BrI bhwdrI mgroN, BweI bic`qR isMG swihb jI ny gurdyv<br />

mwqw gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw] gurU pRmysr jI nUM pUrn pyRm Adb<br />

siqkwr nwl m`Qw tyikAw, gurU pRmysr jI ny AiqAMq hI ^uSI kIqI, ipAwr nwl<br />

QwpVw dy ky G`ut ky CwqI nwl lw ley[ ; hir imilE lwie 1 JpIVw] ( 1 j`PI)<br />

AwpxI s`cI joiq’c imlw ley[ XQw:- gurU isKu.isKu gurU hY ; eyko gur aupdysu<br />

clwey]) ijau jl mih; jlu Awie Ktwnw] iqau joqI sMig; joiq smwnw] imit gey<br />

gvn; pwey ibsRwm] nwnk pRB kY; sd kurbwn]) hir ky sMg; bsy hir lok] qnu<br />

mnu Arip.srbsu sBu AripE; And shj Duin Jok]) ^wlsw gurU; gurU ^wlsw[)<br />

^wlsw myro; rUp hY ^ws] ^wlsy mih; hO krO invws]) ^wlsw myro; siqgur pUrw]<br />

^wlsw myro; s`jn sUrw]) hO ^wlsy kw; ^wlsw myro] Eq poq; swgr bUMdyro] BwvyN<br />

srUp do hn pr joiq ie`k hY, AduqI kurbwnI bwry A`gy pV@o<br />

mhwn DIrjDwrI sUrbIr blkwrI bwby audy isMG swihb jI ny kysrIcMd dw<br />

isr v`Fxw:- v`fy Brwqw jI dy hwQI dIAW qvIAW ivMn@x qoN mgroN, srb`q ^wlsy jI<br />

ny ^Ub jYkwry g`jwey[ rxM jIiq Awey] jXM gIq gwey] gurU pRmysr jI dy ielwhI<br />

www.Gursevak.com<br />

853<br />

q`qkrw


hukm Anuswr bwby aud yisMG swihb jI ny Awpxy sRIr nUM SsqR AiBAws krky ^Ub<br />

grm kIqw[ muV@kw incuVn l`g igAw[ blvwn GoVy’qy Asvwr ho ky, rx-q`qy’c<br />

Awey[ jMgI pYNqVy Anuswr &urqIly GoVy nUM mor vWg ncw ky grm kIqw[ GoVy nUM qyz<br />

dOVw ky Aks mwqR hMkwrI kysrI cMd dy swhmxy jw ky vMgwirAw[ inrwhwr inrvYr<br />

suKdweI]) siqguru purKu inrvYru hY; Awpy ley ijsu lwie] Anuswr qUM Akwrx,<br />

inrvYr purK BgvMq rUp siqgurU swihb jI’qy cV@ ky AwieAw hYN[ inrdoS drvyS<br />

isMGW nUM qIrW nwl ShId jW zKmI kr irhw hYN[ qkVw ho ky vwr kr[ ”ijvyN s`p<br />

dI pUC n`px qoN g`usy nwl auult ky fMg mwrdw hY, iqvyN hMkwrI ny bwby jI dy qIr<br />

mwirAw, GoVy dy qwhrU’c v`ijAw[ bwby jI dw vwL BI ivMgw n hoieAw[ XQw:-<br />

ivic; krqw purKu KloAw] vwlu; n ivMgw hoAw] ijvyN AkwSI ibjlI qyzI nwl<br />

if`gdI hY, iqvyN bwby jI ny AiqAMq hI qyzI nwl iq`KI qlvwr dy ie`ko vwr nwl,<br />

hMkwrI dw isr v`F idqw[ XQw:- dust doKIXin; pkir pCwro] Aks mwqR qurMq<br />

hI brCy’c pro ky, ikly’c vwips Aw gey[ ies mhwn sUrbIrqw bhwdrI dy kOqk<br />

nUM q`k ky, gurU pRmysr jI qy srb`q ^wlsy jI ny jYkwry hI jYkwry g`jwey[ BweI<br />

mohkm isMG swihb jI ny hwQI dw suMf v`F idqw[ Gwiel pwZl ho ky ipCWh nUM B`j<br />

igAw[ phwVIAW dI hwr hox qoN, gurU pRmysr jI au~cI phwVI qoN au~qR ky , suMdr<br />

mMdr’c, suMdr plMG’qy, s`cy crn DrqI’qy Dr ky bYTy hn[ ivsmwd rMg’c pV@<br />

rhy hn[ BeI jIq myrI] ikRpw kwl kyrI] gurU pRmysr jI dy prmpiv`qR drSnW dy<br />

^ws pRymI, swrw idn bhwdrI nwl jMg krky prmpiv`qR SuB s`cy drSnW nUM Awey[<br />

ieqny nUM bwby audy isMG swihb jI ny Aw ky jYkwrw gur &qyh g`jweI[ hMkwrI dw<br />

sIs gurU pRmysr jI dy swhmxy su`t idqw[ gurU pRmysr jI BwrI bIr-rs sihq<br />

plMG qoN au~Ty, isr nUM Tyfy mwry qy &urmwieAw, “nr cwhq kCu Aaur; AaurY kI<br />

AaurY BeI] icqvq rihE Tgaur; nwnk.PwsI gil prI]) hir jIau, AhMkwru n<br />

BwveI; vyd kUik suxwvih]) (n`ik, n`QW) jo.Asmwin n mwvnI; iqn nik nQw<br />

pwie]) bfy bfy AhMkwrIAw; nwnk.grib gly] Anuswr hy ipAwry ^wlsw jI!ieh<br />

Aiq hMkwrI sI[ hMkwrIAW nUM mwr ky A`j Awp jI ny ^wlsw AwdrS pRgt kr<br />

idKlwieAw hY[ ipAwry ^wlsy jI dI Amr khwxI ju`go ju`g At`l rhygI[” myrY<br />

min qin pRIiq lgweI siqguir; hir imilE lwie JpIVw] Anuswr Awpxy ^ws<br />

srUp ipAwry audy isMG swihb jI nUM, AwpxI CwqI nwl lw ky Gu`t ky ipAwr idqw<br />

www.Gursevak.com<br />

854<br />

q`qkrw


qy ikhw, “inhwl!inhwl!inhwl!BweI audy isMG jI dI krnI au~cI hY AMbrW qoN,<br />

mhwn 2 hY pIrW pYgMbrW qoN[ ien@W dw nw ko hwxI, ju`go ju`g c`lUgI khwxI[ ”<br />

vwihgurU s`cy siqgurU swihb jI dy prm ipAwry siqkwry swjy invwjy DMn BweI<br />

bic`qR isMG swihb jI dI gurW ihq Amr su`cI au~cI ShIdI:- prmpUjnIk s`cy<br />

siqgurU dsvyN pwiqswh jI ny, pMj poh nUM sRI AnMdgV@ swihb jI iqAwgy[ Awp jI<br />

ny mhwn blvwn BweI bic`qRisMG swihb jI, sO isMGW dy j`Qydwr Qwp ky, Awpxy qoN<br />

pihlW bwhr Byjy[ ieauN hor BI j`Qy Byjy, ijs dw Bwv ieh sI ik ijhVy vYrI<br />

swhmxy Awaux, aun@W nwl Gmswn dw Xu`D krky, mwr ky rwh sw& kIqw jwvy[<br />

duSmx, gurU jI nUM igRPqwr jW ShId krnw cwhuMdy sn[ s`cy siqgurU swihbwn jI dy<br />

dulwry, duSmxW nUM mwr 2 ky ipCwV rhy sn[ s`cy siqgurU swihb jI dy hukm<br />

Anuswr BweI swihb jI ropV dI qr& Aw rhy sn[ ipMf mlkpur rMGVW dI<br />

jUh’c, ropVIey mlyrIey pTwxW, mlkpurIeyy rMGVW nwl twkrw hoieAw[ ijs’c s`cy<br />

siqgurU swihb jI dy sUrbIr blkwrI ihqkwrI ipAwry lwlW ny gurU jI dw bl pw<br />

ky, purjw purjw kit mrY; kbhU n CwfY Kyqu] Anuswr vYrIAW dy f`kry 2 kr idqy[<br />

mrn mwrn qoN ibnw hor koeI cwrw nhIN sI, ikauNik gurU pRmysr jI, gurU sMgq jI<br />

iesy rsqy ip`Cy Aw rhy sn[ rwh sw& krnw AiqAMq hI zrUrI sI[ ies Drm<br />

jMg’c zwlmW duSmxW dw Gxw nukswn hoieAw[ ijhVy B`j gey auh hI bcy, bwkI<br />

pUrn bhwdr isMGW ny, k`t 2 ky rsqw sw& kr idqw[ swFy s`q mhIny dy Bu`Ky<br />

sUrbIr bhwdr isMGW dI pUrn bhwdrI bwry kI khIey?sRI AnMdpur swihb jI qoN<br />

ropV q`k sUrbIrW ny ie`k l`K vYrI iltw idqy[ ies DrmXu`D’c, DrmvIr gurU<br />

ipAwry BweI bic`qR isMG swihb jI gMBIr z^mI ho gey[<br />

ip`Cy Aw rhy j`Qy dy j`Qydwr, swihbzwdw bwbw AjIq isMG swihb jI, bwbw<br />

bu`Fw isMG swihb jI bwbw mdn isMG swihb jI ny Gwiel BweI bic`qR isMG swihb<br />

jI nUM, kotlw inhMgKW jI dy ikly’c lY AWdw[ dlyr mrd inhMgKW jI ny ivcwirAw<br />

ik BweI swihb jI dI syvw bVI hI durl`B hY, jy nOkrW nUM syvw’c lgwieAw qW Byd<br />

Ku`l@ jwvygw, ies leI Gr vwlI, AqI ipAwrI nyk swaU spu`qRI bIbI mumqwj jI nUM,<br />

BweI swihb jI dI SuB s`cI syvw’c lwieAw[ isMG swihb jI ny jsvwrIAW dy<br />

hwQI dIAW qvIAW ivMn@IAW sn, ies leI ien@W dI bhuq pRis`DI sI[ hux drSn qy<br />

www.Gursevak.com<br />

855<br />

q`qkrw


syvw krky, bIbI jI dy ivkwr hI imt gey, ivsmwd AvsQw’c lIx ho gey, ijvyN<br />

lohw pwrs nUM CUh ky sonw bx jWdw hY, ies qr@W pUrn pd nUM pRwpq, BweI swihb<br />

jI dy sRIr’qy P`t bhuq izAwdw sn, sRIr’qy ieqny kStW smyN hwie sI kihx dI<br />

bjwey, BweI swihb jI rom 2 krky ismrn sbr Sukr ivsmwd rMg’c lIx sn[<br />

s`cy siqgurU swihb jI dy Apwr pRym’c lIx AYsI pUrn Agm ivsmwd inribkwr<br />

inrhMkwr AvsQw dyK ky, bIbI mumqwj jI dy AMdr vwihgurU mMqR dw jwp AMdr<br />

Awpy hox l`gw, ivsmwd inhwl idvwny msqwny ho gey[ XQw:- BieAw idvwnw swh<br />

kw; nwnku baurwnw]<br />

Anq klwvwn sd sdw myhrvwn siqgurU s`cy pwiqswh jI ip`Cy 2<br />

Aw rhy sn[ pqw l`gx qoN, 7 poh nUM ikly’c phuMc ky BweI swihb jI nUM drSn<br />

b^Sy, sIs’qy h`Q PyirAw, l`KW ^uSIAW dIAW pwiqSwhIAW b^SIAW[ XQw:- lK<br />

KusIAw pwiqswhIAw; jy siqguru ndir kryie] 7 poh swrw idn s`cy siqgurU swihb<br />

jI, pRymI inhMgKW sUrbIr bhwdr Syr dlyr dy ikly’c rhy[ bIbI mumqwj jI ny,<br />

s`cy siqgurU swihb jI dy s`cy crn- kmlW’qy m`Qw r`iKAw, ibnvMiq nwnku.gur<br />

crx lwgy; vwjy Anhd qUry] vwlI AvsQw ho geI[ bIbI jI ny ikhw, “hy A`bw<br />

jwn!mYN SwdI nhIN krwauxI, myrI SwdI dw Krc mYnUM dy idau, mYN, koit bRhmMf ko<br />

Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] A`lwqwlw gurU pRmysr jI nUM m`Qw tykxw hY[<br />

”ipqw jI dy Dn dyx qoN, nyk swaU bIbI jI ny pUrn pRym sihq, dyvwn dyv] s`cy<br />

siqgurU swihb jI dy s`cy crn-kmlW’c Dn r`K ky m`Qw tyikAw[ XQw:- hau mnu<br />

ArpI.sBu qnu ArpI; ArpI siB dysw] hau isru ArpI.iqsu mIq ipAwry; jo pRB<br />

dyie sdysw] prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI ny bhuq 3 ^uSI kIqI qy ikhw,<br />

“inhwl!inhwl!inhwl!”sRI swihb Fwl ktwr b^SI[ AMqrjwmI s`cy siqgurU<br />

swihb jI ny ivcwirAw, pRymI KW jI ny mYnUM bwhr nhIN jwx dyxw[ ie`Qy rihx’c<br />

ies dw nukswn hY[ 8 poh nUM qVky fyF vjy isMGW smyq ikly’coN bwhr Aw gey[<br />

ropVIey Qwxydwr jwPrAlI KW ny svyry pMj vjy Gyrw pw ilAw[ qlwSI hoeI, ijs<br />

kmry’c BweI bic`qRisMG swihb jI sn[ gurU ipAwry inhMgKW jI ny ikhw, “ies<br />

kmry’c myrI DI qy jvweI hn[ ”ieh sux ky Qwxydwr ny ies kmry dI qlwSI n<br />

leI[ gurU pRymI KW, Qwxydwr nwl bwhr Aw igAw[<br />

www.Gursevak.com<br />

856<br />

q`qkrw


IbI mumqwj jI ny, sUrbIr bhwdr BweI bic`qR isMG swihb jI dy s`cy crnkmlW’qy<br />

m`Qw r`K ky, dIvwnI msqwnI ivsmwd inrivkwr AvsQw’c ikhw, “myry<br />

prmpUjnIk pqI BweI bic`qR isMG swihb jI hn[ ”mwqw jI ny bhuq vrijAw,<br />

hkUmq dw fr BI idqw qy ikhw, “qyrw ipqw qYnUM mwrygw[ ”pr gurmuiK bIbI jI<br />

ny, byprvwh sdw rMig hir kY; jw ko pwKu suAwmI] Anuswr bypRvwhI nwl ikhw,<br />

“myry ipqw jI ny Awp Qwxydwr nUM ikhw, mYN ipqw jI dy khy Anuswr hI BweI swihb<br />

jI nUM Awpxy pqI pRmysr jI krky mMn ilAw hY[ ” AYsw ikauN hoieAw?BweI bic`qR<br />

isMG swihb jI, ^udw A`lw pwk zwhr pIr gurU leI jUJ ky mrxwaU syj’qy pey,<br />

mIqu krY; soeI hm mwnw] Anuswr rjw’c rwjI, rom 2 krky ismrn’c lIx,<br />

inrBau inrvYru inrwly dgdy AMigAwr vWg pUrn bRhmigAwn’c lIx sn[ pUrn<br />

pRymw-BgqI sihq, gurU goibMd isMG swihb jI dy AsMK srUp AMdr bwhr ids rhy<br />

sn[ srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] inrgun bRhm jI dy AsMK pRkwS,<br />

pRkwS hI pRkwS, pUrn ivsmwdqweI b^S rhy sn[ BweI swihb jI dy ibsmwd nUr<br />

dw ibsmwd pRkwS hI AYsw sI, ik gurmuiK idl vwly BoLy inSkpt suMdr bIbI jI<br />

syvw krky, ivSy vwSnw myt ky inhwl hoey[ jo kIn@I krqwir; sweI BlI gl]<br />

Anuswr sUrbIr bhwdr BweI swihb jI SnIvwr, 9 poh 1761 ib:nUM s`cy siqgurU<br />

swihb jI dy iDAwn ismrn’c lIx, s`cy siqgurU swihb jI ihq s`cI ShIdI pw<br />

ky, AwigAw AwvY; AwigAw jwie] nwnk jw BwvY; qw ley smwie] 6] Anuswr gurU<br />

crn-kmlW ’c lIx ho gey[<br />

bhwdr Syr dlyr sUrvIr pRymI cODrI inhMgKW mrd jI ny , BweI gursw isMG<br />

jI gUhxIAW, BweI b`gw isMG jI qrKwx nUM bulw ky, d`Kx qr& ikly’c ^UhI pws,<br />

BweI swihb jI dw pUrn ipAwr siqkwr sihq sskwr kr idqw[ gurmuiK bIbI<br />

mumqwj jI rwq idn bMdgI krdy, sRI B`Ty swihb jI qy BweI bic`qR isMG swihb jI<br />

dy sskwr sQwn dI syvw pUjw inqw pRqI krdy rihMdy[ gurU pRmysr jI dy b^Sy<br />

SsqRW dw pUjx hr smyN krdy rihMdy, byAMq is`K sMgqW prmpUjnIk SsqRW dy<br />

prmpiv`qR suMdr drSnW nUM AwauNdIAW[ Awp jI bhuq hI Gt boldy[ hr smyN Awp<br />

jI, Bwxy ky KwivMd gurU goibMd isMG swihb jI[ krqy hrqy gurU goibMdisMG<br />

swihbjI[ vwhu vwhu gurU goibMdisMG swihbjI[ au~cI 2 bwr 2 gw 2 ky mhW ivsmY<br />

ivsmwd ho ky boldy rihMdy[ ien@W nUM muslmwn Brw ‘Pu`PI mumqwj jI’kih ky pUrn<br />

www.Gursevak.com<br />

857<br />

q`qkrw


Awdr sihq bulwauNdy[ ien@W dI SuB syvw’c bhuq pyRmIN mweI BweI hwzr rihMdy[<br />

ieh sO swl koitlw inhMgKW ivKy bMdgI krdy rhy, ie@nW ny 31 swl ipMf nurMg purw<br />

JWfIAW’c bMdgI krky iqRpqI kIqI, 131 swl jIvn mukqI dw pUrn AnMd<br />

mwixAW[ hor byAMq pRymIAW nUM gurU syvw gurU bMdgI’c lwieAw, bMdgI ibnw ivSy hoS<br />

mwr idMdy hn[ P`uPI jI poh dy cwnx p`K dI cOQ nUM , pUrn bRhm jI ’c lIn ho gey [<br />

iesy idn nurMgpurw JWfIAW ivKy, ien@W dI Xwd’c joVmylw sjdw hY[<br />

AYsy sUrvIr bhwdr XoDy audwr BweI swihb jI pUrn bRhmigAwnI mhWpurS<br />

khIdy hn, ijn@W dy mrxwaU syj’qy ipAW dy s`cy crnIN l`gx vwlI rUh dy ivkwr hI<br />

imt gey, AMdroN Ajpw jwp hox l`gw[ dunIAW dy ieiqhws’c AYsw koeI BI<br />

idRStWq nhIN imldw, ik GoV Asvwr, hwQI dy m`Qy’qy l`gIAW qvIAW ivMn@y, hwQI<br />

nUM A`gy lw ky vYrI dI &oj ilqwV dyvy , mrxwaU syj’qy pey nUM, nOjuAwn bIbI jI<br />

Awpxy pqI pRmysr jI mMnx, Awp SwdI hI n krwaux[ AYsy prmpUjnIk siqgurU<br />

swihbwn jI, sMqW BgqW gurmuKW ShIdW dy Awsry DrqI Afol KV@I hY, AYsy<br />

mhWpurSW dw nwm lYx nwl murdy mn ijauNdy ho jWdy hn[ Aink bwr nmskwr<br />

bilhwr[<br />

AwigAw AwvY; AwigAw jwie] nwnk jw BwvY; qw ley smwie] 6] 2.siqgurU<br />

nwnk dyv swihb jI, gurqw ibrwjmwn gurU pRmysr jI hux &urmwauNdy hn:- gurU<br />

pRmysr jI dI prmpiv`qR SuB s`cI AwigAw pw ky, ijs SuB kwrj leI gurU pRmysr<br />

jI Byjx, pRymI gursyvk BweI bic`qRisMG audy isMG jI vWg cwA nwl (jwie) jwx,<br />

SuB kwrj krky hMkwr n krn, Awp n ku`J bnx, gurU pRmysr jI dI AwigAw<br />

Anuswr Srn’c (AwvY) Awaux, rom 2 krky nmskwrW fMfauqW krn[ (jw) jdoN<br />

pRymI is`K nUM gurU pRmysr jI dI krxI kmweI kurbwnI.BwvY, gurU swihb jI nUM Awpxy<br />

ipAwry is`K dI pRymw-BgqI sihq kIqI syvw kurbwnI(BwvY) Bw jwvy, qw Awpxy<br />

inrgun srUp’c(smwie) lIx kr(ley) lYNdy hn[ mhwn bIr-rsI au~cy kwrnwmy<br />

krn vwly, byAMq SuB guxW dy mwlk mhWpurS isMG isMGxIAW AwigAw mMn ky, pUrn<br />

pRymw-BgqI sihq ismrn krky, Amr ShIdIAW pw ky, gur pRIqm jI dy s`cy<br />

crn-kmlW’c lIx hoey hn, ho rhy hn, sdw huMdy rihxgy] 6] XQw:- nwnk jlu<br />

jlih smwieAw; joqI joiq mIky rwm]<br />

www.Gursevak.com<br />

858<br />

q`qkrw


ies qy hoie; su nwhI burw]) Awip siq; kIAw sBu siq]) Awip Blw;<br />

krqUiq Aiq nIkI]) Blw Blw; Blw qyrw rUp] Aiq suMdr; Apwr AnUp] Anuswr<br />

vwihgurU siqgurU swihb jI AiqAMq Apwr suMdr Bly s`cy hn[ ies leI siqgurU<br />

swihbwn jI qy jo(hoie) hoieAw hY, ho irhw hY, hovygw, (su) auh burw nwhI hY, sB<br />

Blw hI Blw hY[ XQw:- gurU nwnk nwm cV@dI klw] qyry Bwxy; srb`q dw Blw[)<br />

burw nhI sBu Blw hI hY ry; hwr nhI sB jyqY]) bRhmigAwnI kI; sB aUpir<br />

mieAw] bRhmigAwnI qy; kCu burw n BieAw]<br />

ErY khhu; iknY kCu krw] gurU pRmysr jI vWg kurbwnIAW krn, siq sMqoK<br />

dieAw Drm vIcwr inmRqw gRIbI iKmw sihnSIlqw Awid SuB guxW dIAW AnMq<br />

klW dy AnMq AsMK pRkwS b^Sx vwly, inrMkwr srUp Amolk gurbwxI jI aucwrny,<br />

gurU mrXwdw b^S ky, sRb`q dw Blw krn rUp, sRb`q dy Bly dy Drm krm SuB<br />

kwrj, (ErY) ie`Qy(khhu) d`so(iknY) iks ny, Awpxy bl nwl(kCu) ku`J(krw) kIqw<br />

hY? vw (ErY) ie`Qy gurU pRmysr jI dI rjw hukm mMny qoN ibnw, vw gurU pRmysr jI dI<br />

sRb ivAwpI mhW ivsmwd Anq klwvwn AKMf joiq, ikRpw qoN ibnw, (khhu)<br />

d`so(iknY) iks ny kCu praupkwr(krw) kIqw hY?<br />

Awip Blw; krqUiq Aiq nIkI] 1.Blw Blw; Blw qyrw rUp] Aiq suMdr;<br />

Apwr AnUp]) inrgunu Awip; srgunu BI EhI] prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn<br />

jI dw srUp AiqAMq hI Blw hY[ Awip jI dI prmpiv`qR SuB s`cI(krqUiq) krnI,<br />

(Aiq) bhuqI hI(nIkI) suMdr hY[ {kYsI suMdr hY jo Awp au~bldI dyZ’c bYTy, lohy<br />

dy qMg ipMjry’c iq`Ky ik`lW ivckwr bYTy , Awpxy prmpiv`qR SuB s`cy su`cy au~cy , mhwn<br />

praupkwrI DIrjDwrI inrMkwrI inRivkwrI sIs kurbwn kridAW, qyrw kIAw; mITw<br />

lwgY] hir nwmu pdwrQu; nwnku mWgY] kmwauNidAW pVH rhy hn[ prmpUjnIk pMjW<br />

ipAwirAW dy prmpiv`qR SuB s`cy su`cy sIs lY ky , aun@W nUM AMimRq Ckw ky , vwhu vwhu<br />

gur goibMd isMG; Awpy guru cylw[ Anuswr aun@W qoN Awp Ck ky, prmpUjnIk s`cy<br />

siqgurU DMn vwihgurU sRI gurU goibMd isMG swihb ^wlsw jI, gurU ^wlsy pMQ jI dy<br />

gurU ipqw jI bx rhy hn[ sB qoN A`gy ho ky DrmXu`D lV ky, ij`q pRwpq kr rhy<br />

hn[ Awpxy ipAwry s`icAwry isMG swihbwn jI nUM, Anq klwvwn sd sdw<br />

imhrvwnu swihbu imhrvwnu] swihbu myrw imhrvwnu] jIA sgl kau; dyie dwnu]<br />

siqgurU gRMQ swihb jI b^S rhy hn[ so Awip Blw; krqUiq Aiq nIkI] Anuswr<br />

www.Gursevak.com<br />

859<br />

q`qkrw


prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn jI dI sRb`q dy Bly dI au~c krnI, AiqAMq hI<br />

BlI qy suMdr hY jI[ XQw:- nmskwr; qw kau lK bwr] iehu mnu dIjY; qw kau<br />

vwir]}<br />

Awpy jwnY; Apny jI kI] 1.Apny(jI) auqSwh, ihMmq, bl(kI) dI krnI<br />

kmweI, Awp jI Awpy hI (jwnY) jwxdy hn, ijs ihMmq nwl ie`k vwk duAwrw, AnMq<br />

bRhmMf dI rcnw rcdy hn[ jdoN cwhux Awpx’c lIx kr lYNdy hn[<br />

2.Apny (jI) ipAwry Bgq jI dy(jI) jIA(kI) dI hwlq nUM, Awpy hI, (jwnY)<br />

jwxdy hn[ XQw:- ibnu bkny.ibnu khn khwvn; AMqrjwmI jwnY]) jwnxhwru rihAw<br />

pRBu jwin] ies leI Awpxy ipAwry Bgq, hryk jIA dI r`iKAw shwieqw srb`q dy<br />

Bly dI(Aiq) bhuqI hI(nIkI) suMdr(krqUiq) krnI krdy hn[ sRb`q dw Blw krny<br />

krky Awip(Blw) Bly hn[<br />

Awip swcu; DwrI sB swcu] prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn jI Awip(swcu)<br />

s`cy hn[ Awp jI ny Awpxy prmpiv`qR SuB s`cy sIs, is`K is`KxIAW sB k`uJ sRb`q dy<br />

Bly ihq kurbwn krn, sB nUM gurbwxI gurU mrXwdw b^Sx dI jo SuB s`cI ie`Cw DwrI<br />

hY, so sB(swcu) s`cI hY[ vw Awp jI Awip hI(swcu) s`c srUp hn, AnMq bRhmMf dI<br />

rcnw jo Awpxy Awsry DwrI hoeI hY, so sB(swcu) s`cI hY[ XQw:- scy qyry KMf; scy<br />

bRhmMf] scy qyry loA; scy Awkwr] scy qyry krxy; srb bIcwr] scw qyrw Amru;<br />

scw dIbwxu] scw qyrw hukmu; scw Purmwxu] scw qyrw krmu; scw nIswxu] scy quDu<br />

AwKih; lK kroiV] scY siB qwix; scY siB joir] scI qyrI isPiq; scI swlwh]<br />

scI qyrI kudriq; scy pwiqswh] nwnk scu; iDAwiein scu] jo mir jMmy; su kcuin<br />

kcu] 1]<br />

Eiq poiq; Awpn sMig rwcu] vwihgurU jI ny Awpxy’coN AnMq bRhmMf dI rcnw<br />

pRgt krky, Awpn rcy AnMq bRhmMf.sMig(Eiq poiq) lbw lb BrpUr, ie`k rs b`JvyN<br />

pRkwS hI pRkwS, ies dy AMdr bwhr dso idSW’c(rwcu) rc rhy hn[ XQw:- sBnI<br />

QWeI; rivAw Awip] Awid jugwid; jw kw vf prqwpu] vw Eiq poiq; Bgqn sMig<br />

rwcw] Anuswr vwihgurU jI(Awpn) Awpxy ipAwry s`icAwry Apwry inrwry Bgq<br />

swihbwn jI sMig(Eiq poiq) pwxI’c pwxI imlx vWg(rwcu) rcy hoey hn[ XQw:-<br />

ijau jl mih; jlu Awie Ktwnw] iqau joqI sMig; joiq smwnw]) hir ky sMg; bsy<br />

hir lok] qnu mnu Arip.srbsu sBu AripE; And shj Duin Jok]) Ab qau jwie<br />

cFy isMGwsin; imly hY swirMg pwnI] rwm kbIrw.eyk Bey hY; koie n skY pCwnI]<br />

www.Gursevak.com<br />

860<br />

q`qkrw


qw kI giq imiq; khI n jwie] (qw) iqs DMn vwihgurU srgun srUp jI qy<br />

ien@W’c ivAwpk bRhm inrgun jI(kI) dI, (giq) AvsQw dI(imiq) mrXwdw<br />

khI(n) nhIN (jwie) jWdI[ ijvyN Awpxy srb ivAwpI Ajpw jwp Agm Apwr<br />

Anq klwvwn mhW ivsmwd imhrvwnu swihbu imhrvwnu] swihbu myrw imhrvwnu]<br />

jIA sgl kau; dyie dwnu] inrgun inrMkwr inrMjn pRkwS hI pRkwS, mhW cwnxW<br />

dy mhW cwnx srUp’coN, Aks mwqR AnMq bRhmMf KwxIAW sUrj cMd hvwvW AgnIAW<br />

DrqIAW, cOrwsI l`K jUn rc ky, ien@W’c BrpUr ho rhy hn[ ijvyN ien@W nUM BjwauNdy<br />

qy kMtRol’c r`Kdy hn[ XQw:- BY ivic sUrju; BY ivic cMdu] koh kroVI clq; n<br />

AMqu] ijvyN inrgun inrMkwr ivAwpk pRkwSk inrlyp bRhm jI, Awpxy srgun srUp<br />

dy AsMK bRhmMf dy AiqAMq v`fy ivsmwd ivsQwr smyq, hr smyN jwp krdy, Awp<br />

hI suxdy hn[ XQw:- sgl smgRI; jw kw qnw] Awpn jsu; Awp hI sunw] vwhu<br />

vwhuu inrgun bRhm jI AwpxI ieqnI v`fI rcnw smyq, hr smyN vwihgurU 3 jpdy<br />

rihMdy hn[ AYfI v`fI rcnw nUM rc ky, Pyr BI Amr Afol inRivkwr AibnwsI<br />

Anqklwvwn pUrn myhrvwn sRb ivAwpI mhW ivsmwd Ac`l sdw siq swrIAW<br />

GtW’c vsdy hn[ Epiq prlau; iKn mih krqw] Awip Alypw; inrgunu rhqw]<br />

Anuswr hr smyN Aink prlau auqpqIAW kridAW, inrlyp BI hn[ hr pRwxI dy<br />

AMdr bwhr, ie`k rs b`JvyN pRkwS hI pRkwS srUp hn[ nmo sUrj sUrjy; nmo cMdR<br />

cMdRy] nmo rwj rwjy; nmo ieMdR ieMdRy] nmo AMDkwry; nmo qyj qyjy] Anuswr AYny qyz<br />

pRkwS srUp hn, ijn@W qoN AnMq sUrj cMd, AnMq AgnIAW qwry mMfl, AnMq<br />

ibjlIAW ititAwxy hr vyly pRkwS pRwpq krky pRkwS rhy hn[ AnMq bRhmMf dy<br />

jIA jMq, pRkwS pRwpq krky, hux hrkq kr rhy hn[ so Awp jI dI AYsI<br />

ivsmwd inRibkwr giq imiq khI nhIN jWdI[<br />

dUsr hoie; q soJI pwie] prmpUjnIk vwihgurU gurU jI, qw kI giq imiq;<br />

khI n jwie] Amol bcn, vwihgurU jI nUM koRVW bRhmMfW dI auqpqI pwlxw kridAW<br />

inrlyp dyK ky, srb ivAwpI Anqklwvwn mhW ivsmwd lIxqw’c lIx ho ky,<br />

Purmw rhy hn:- hy BweI!Epiq prlau; iKn mih krqw] Awip Alypw; inrgunu<br />

rhqw] Anuswr vwihgurU jI ie`k iKn’c auqpqI prlO kridAW inrlyp hn[ jy<br />

iksy dy i^Awl’c (dUsr) dUjw hoie(q) qW dwsn dws nUM(soJI) smJ cwnxw(pwie)<br />

pwvy Bwv, iqsu BwvY; q kry ibsQwr] iqs BwvY; q eykMkwr] Anqklwvwn srb<br />

www.Gursevak.com<br />

861<br />

q`qkrw


ivAwpI ivsmwd kOqk krn vwlw, vwihgurU jI qoN ibnw hor koeI BI nhIN hY[<br />

XQw:- Epiq prlau; iKn mih krqw] Awip Alypw; inrgunu rhqw]) iKn mih;<br />

Qwip auQwpnhwrw] AMqu nhI ikCu; pwrwvwrw]) iKn mih Qwip auQwpnhwry;<br />

kudriq.kIm n phI] ibnu hir; hY ko khw.bqwvhu] suK smUh kruxwmY krqw; iqsu<br />

pRB sdw iDAwvhu] 1]) quDu ibnu dUjw; nwhI koie] qU krqwru; krih so hoie])<br />

krqw sBu ko qyrY joir] eyku sbdu bIcwrIAY; jw qU.qw ikAw hoir] 1]<br />

dUsr hoie; q soJI pwie] 2.vwihgurU ivsmwd krqw purKu, krn kwrn<br />

smrQu suAwmI; jI, siqgurU swihb jI nUM srb ivAwpI ivsmwd Ajpw jwp<br />

Anqklwvwn qyz pRkwS bl sihq, auqpqI pwlxw lYAqw inrlypqw dw gux, srb<br />

ivAwpI ivsmwd Anqklwvwn siq sMqoK dieAw Drm ivcwr Awid AnMq SuB gux<br />

dyx vwly hn[ ies qoN ibnw koeI hor(dUsr) dUjw(hoie) hovy, (q) qW(soJI) smJ<br />

cwnxw(pwie) pwvy, Bwv ieqnI v`fI srb ivAwpI ivsmwd ikrpw krky dwiq dyx<br />

vwly, vwihgurU jI qoN ibnw hor koeI nhIN hn[ XQw:- dyvxhwru dwqwru; ikqu muiK<br />

swlwhIAY]) ddw.dwqw eyku hY; sB kau dyvnhwr] dyNdy.qoit n AwveI; Agnq Bry<br />

BMfwr]) qum bf dwqy; dy rhy] jIA pRwx mih; riv rhy]) qU BMnx GVx smrQu<br />

dwqwru hih; quDu AgY mMgx no hQ joiV KlI sB hoeI] quDu jyvfu dwqwru, mY koeI<br />

ndir n AwveI; quDu sBsY no dwnu idqw; KMfI vrBMfI pwqwlI pureI sB loeI] gurU<br />

jI ieh aupRokq gux gursyvk nUM qy gursyvk jI A`gy hor pRymI syvk nUM dyx vwly<br />

smr`Q hn[ Bwv s`cy gurU jI s`cy gursyvk jI qoN ibnw hor dMBI pKMfI qoN bco jI[<br />

{hMkwrI ivkwrI dyhDwrI dMBI bMdy, BoLy purK nUM kihMdy hn, dUsr hoie; q soJI<br />

pwie] ie`k qUM, dUjw mYN pKMfI hW, qW hI qUM mYQoN r`b dI soJI pwvyNgw[ AnrQ krky<br />

BoLy bMdy nUM BrmwauNdy hn[ so shI ArQ pV@ ky nmskwr kro jI[ }<br />

iqs kw kIAw; sBu prvwnu] gur pRswid; nwnk iehu jwnu] 7] prmpUjnIk<br />

srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] swihb siqgurU nwnk dyv gurU gRMQ swihb<br />

jI &urmwauNdy hn:- hy mn!gurU pRmysr jI dI (gur) srb ivAwpI pRkwS srUp mhW<br />

ivsmwd s`cI Anqklwvwn(pRswid) ikRpw hI ikRpw nwl, iehu(jwnu) jwnxw kr[<br />

(iqs) gurU pRmysr jI(kw) dw(kIAw) kIqw sBu, (prvwnu) kbUl, shI s`cw hY[<br />

XQw:- jo qum krhu.soeI Bl hmrY; pyiK nwnk suK crnwrY]) jo hoAw; hovq so<br />

jwnY] pRB Apny kw; hukmu pCwnY]) qyrw kIAw; mITw lwgY] hir nwmu; pdwrQu<br />

www.Gursevak.com<br />

862<br />

q`qkrw


nwnku mWgY]) mIqu krY; soeI hm mwnw] mIq ky krqb; kusl smwnw] gurU pRmysr<br />

jI dw kIqw, ies leI shI s`cw hY, ikauN jo gurU jI ny, Awpxy inrgun srUp<br />

jI’coN, AnMq bRhmMf rc ky, Awpxy nwmu Awsry Dwry hoey hn[ XQw:- nwm ky Dwry;<br />

sgly jMq] nwm ky Dwry; KMf bRhmMf] nwm ky Dwry; isimRiq byd purwn] nwm ky<br />

Dwry; sunn igAwn iDAwn] nwm ky Dwry; Awgws pwqwl] nwm ky Dwry; sgl<br />

Awkwr] nwm ky Dwry; purIAw sB Bvn] nwm kY sMig auDry; suin sRvn] kir<br />

ikrpw ijsu; AwpnY nwim lwey] nwnk cauQy pd mih; so jnu giq pwey] 5] gurU<br />

pRmysr jI, hr jIv dy AMdr bwhr, srb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp AnMq<br />

Anqklwvwn pRkwS hI pRkwS srUp ho ky, pRkwSk pyRrk ivAwpk ho rhy hn jI[<br />

XQw:- AMqir bsy; bwhir BI EhI] nwnk drsnu dyiK; sB mohI] 4]) mwir Awpy<br />

jIvwldw; AMqir bwhir swiQ]) siqguru jwgqw hY dyau] gurU jI ny Awp kurbwnIAW<br />

hI kurbwnIAW dy ky, srb`q dy Bly ihq, gurbwxI kQw kIrqn, gurU mrXwdw jI<br />

b^Sy hn[ isr aUpir; TwFw guru sUrw] ] 7] siqgurU dUjy pwiqswh jI dy pRq`K<br />

srUp, s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI ju`go ju`g At`l hn, jo hux Awpxy pRymIAW<br />

dy idl idmwZ’c, gurbwxI Byj ky, rom 2’c vs ky, Awp nwm jp qy pRymIAW qoN<br />

jpw rhy hn[ pUrn SWqI iekwgRqw bKS ky, vwihgurU jI dy drSn krvw rhy hn[<br />

vw(iqs) siqgurU swihbwn jI, gursyvk dy syvk kw(kIAw) kIqw sBu, vwihgurU jI<br />

dI s`cI drgwh’c (prvwnu) kbUl hY[ XQw:- jw kw kihAw; drgh clY] so iks<br />

kau; ndir lY AwvY qlY] 3]) pauVI] jo boly pUrw siqgurU; so prmysir suixAw]<br />

soeI vriqAw.jgq mih; Git Git muiK BixAw] bhuqu vifAweIAw swihbY; nh<br />

jwhI gxIAw] scu shju Andu siqgurU pwis; scI gur mxIAw] nwnk.sMq svwry<br />

pwrbRhim; scy ijau bixAw]<br />

jo jwnY; iqsu sdw suKu hoie] prmpUjnIk s`cy siqgurU Ajpw jwp vwihgurU<br />

Anqklwvwn pUrn myhrvwn siqgurU gurU gRMQ swihb mhwrwj jI jo &urmw rhy hn,<br />

so sB Awid scu; jugwid scu] hY BI scu; nwnk hosI BI scu] 1] s`c s`c s`c hY[<br />

Awpxy inrgun bRhm jI dy Awsry DwrI hoeI KMf bRhmMf dI rcnw BI sB s`cI s`cI<br />

s`cI hY[ Awp jI dI krnI AiqAMq hI suMdr hY[ Awp jI Awpxy ipAwirAW dy lUM<br />

2’c rcy rihMdy hn[ Awp jI dI KMf bRhmMf dI auqpqI pwlxw r`iKAw lYAqw<br />

inrlypqw dI mrXwdw khI nhIN jWdI[ jo gurmuiK ipAwry vwihgurU jI dI aupoRkq<br />

www.Gursevak.com<br />

863<br />

q`qkrw


mihmw gurpRswid(jwnY) jwxdy hn, iqsu jIvn mukq purK jI nUM, srb ivAwpI mhW<br />

ivsmwd bRhmwnMd rs Ajpw jwp ismrn dw sdw suKu pRwpq(hoie) huMdw hY[ XQw:-<br />

pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr] ismrih sy<br />

jn; ijn kau pRB mieAw] nwnk iqn jn; srnI pieAw] 7]) sdw sdw hir<br />

iDAweIAY; gurmuiK suKu pwvih] inj Gir vwsw pweIAY; sic isPiq smwvih]<br />

Awip imlwie; ley pRBu soie] ijn@W nUM pRBu jI Awpxy srUp’c, Awip imlwie<br />

lYNdy hn, auh pRBu jI dI(soie) soBw pw(ley) lYNdy hn, Bwv pRBU srUp hI ho jWdy<br />

hn[ vw (soie) auh aupRokq gursyvk, prmpUjnIk pRBu jI ny(soie) soBw sihq,<br />

Awpxy srUp’c Awip hI imlwie ley hn[ XQw:- pihir isrpwau, syvk jn myly;<br />

nwnk pRgt phwry]) Awpy myil ley suKdwqw; Awip imilAw Gir Awey]<br />

nwnk.kwmix sdw suhwgix; nw ipru mrY.n jwey] 4] 2]) jo jn.hir pRB hir hir<br />

srxw; iqn.drgh hir hir dy vifAweI] DMnu DMnu swbwis khY.pRBu jn kau ; jn<br />

nwnk myil ley.gil lweI] 4] 4])<br />

gur ky crn; ihrdY vswey] kir ikrpw; pRiB Awip imlwey]) hir gurmuiK<br />

ikrpw DwrIAnu; jn ivCuVy Awip imlwie]) myrw pRBu Aiq aUco aUcw; kir ikrpw<br />

Awip imlwvixAw]) Awpy kry krwey krqw; gurmiq Awip imlwvixAw]<br />

Awip imlwie; ley pRBu soie] 2.rcnw dy rcnhwr inrgun bRhm jI rcnw<br />

rcn qoN pihlW, Ajpw jp hYN]) jl Ql mwhy; Awpih Awp] AwpY jphu; Awpnw<br />

jwpu] Anuswr Awpxw jwp lgwqwr Awp kr rhy sn[ ivsmwd vwihgurU jwp<br />

duAwrw, rcnw pRgt kIqI hY, ies KMf bRhmMf dI rcnw’c BrpUr ivAwpk ho ky,<br />

Awpxy AsMK bRhmMf dI rcnw smyq, sdw jwp kr rhy hn[ XQw:- sBY Gt rwmu<br />

bolY; rwmw bolY] rwm ibnw; ko bolY ry]) ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd<br />

sUrj guxqwsw]) srgun inrgun inrMkwr; suMn smwDI Awip] Awpn kIAw nwnkw;<br />

Awpy hI iPir jwip] 1] Anuswr Anqklwvwn Ajpw jwp vwihgurU jI, hr smyN<br />

sB dy AMdr bwhr jwp krdy hn Bwv hux BI kr rhy hn[ Ajpw jwp(soie) soBw<br />

vwly(pRB) srb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp bRhm jI ny ndr krky, Awpxy<br />

syvk Awpxy nwl Awip imlwie ley hn[<br />

Ehu DnvMqu; kulvMqu piqvMqu] jIvn mukiq; ijsu irdY BgvMqu] (BgvMqu) Drin<br />

ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu<br />

www.Gursevak.com<br />

864<br />

q`qkrw


prqK´ hir] prmpUjnIk DMn Ajpw jwp vwihgurU s`cy siqgurU Arjndyv siqgurU<br />

gRMQ swihb jI, hux Awpxy srb ivAwpI ivsmwd Ajpw jwp inrgun bRhm jI<br />

duAwrw, AnMq dyhW ikRm jMqW sUrjW cMdRimAW qwirAW AgnIAW ititAwixAW<br />

ibjlIAW nUM pRkwS rhy hn, hr smyN swfy AMdr bwhr, siq sMqoK dieAw Drm<br />

vIcwr, inmRqw sihnSIlqw gRIbI pRym ivrwg iqAwg, inrAiBmwnqw iKmw DIrj<br />

inrvYrqw inrlypqw Awid AnMq SuB guxW dIAW AnMq klW sihq, ie`k rs b`JvyN<br />

AsMK pRkwS hI pRkwS, nUr hI nUr nUro nUr, ijsu gurmuiK ipAwry jI dy, AMqir bsy;<br />

bwhir BI EhI] Anuswr irdY AMdr bwhr ivAwpk BgvMqu jI BrpUr ho rhy hn[<br />

Eh, AwKxu vyKxu sBu; swihb qy hoie] vwlI AiqAMq au~cI AvsQw nUM pRwpq jIvn<br />

mukiq purK hn[ XQw:- pRB kI AwigAw; Awqm ihqwvY] jIvn mukiq; soaU<br />

khwvY] qYsw hrKu; qYsw ausu sogu] sdw Anµdu; qh nhI ibEgu] qYsw suvrnu; qYsI<br />

ausu mwtI] qYsw AMimRqu; qYsI ibKu KwtI] qYsw mwnu; qYsw AiBmwnu] qYsw rMku; qYsw<br />

rwjwnu] jo vrqwey; sweI jugiq] nwnk Ehu purKu; khIAY jIvn mukiq]) hir pRym<br />

bwxI mnu mwirAw; AxIAwly AxIAw rwm rwjy] ijsu lwgI.pIr iprMm kI; so jwxY<br />

jrIAw] jIvn mukiq so AwKIAY; mir jIvY mrIAw] jn nwnk.siqguru myil hir;<br />

jgu duqru qrIAw] 2]) mwn moh dono kau prhir; goibMd ky gun gwvY] khu<br />

nwnk.ieh ibiD ko pRwnI; jIvn mukiq khwvY] 2] 2]<br />

Ehu DnvMqu; kulvMqu piqvMqu] prmpUjnIk jo jIvn mukq purK hn, Ehu<br />

(DnvMqu) (Dn+vMqu) duinAwvI Dn, Ajpw jwp vwihgurU nwm Dn(vMqu) vwly DnvMqu<br />

hn[ XQw:- hm DnvMq BwgT; sc nwie] hir gux gwvh; shij suBwie] 1])<br />

gurU Gr’c jMmxy krky, gurU pRmysr jI dy spu`qR bx ky , jwiq vrn qy Bey AqIqw;<br />

Anuswr zwq pwq qoN rihq, prmpUjnIk gurU pRmysr jI dI AiqAMq au~cI Aivnws<br />

bRhm rUpI kul(vMqu) vwly kulvMqu ^wlsy, (piqvMqu) (piq) iezq(vMqu) vwly hn[<br />

XQw:- so DnvMqw; ijsu buiD ibbyk] so kulvMqw; ij ismrY suAwmI] so piqvMqw; ij<br />

Awpu pCwnI]) sy DnvMqy sy piqvMqy; hir kI srix smwih] gur pRswid nwnk jgu<br />

jIiqE; bhuir n Awvih jWih]) so piqvMqw; so DnvMqw] ijsu min visAw; hir<br />

BgvMqw]<br />

DMnu DMnu; DMnu jnu AwieAw]) 1. hir ky jn siqgur sqpurKw; Anuswr(jnu)<br />

DMn vwihgurU siqgurU nwnk dyv swihb jI DMnu DMnu DMnu hn, Awp jI dy prmpUjnIk<br />

www.Gursevak.com<br />

865<br />

q`qkrw


ipqw bwbw kilAwx cMd jI, mwqw iqRpqw jI, BYx bIbI nwnkI jI BI DMnu DMnu DMnu<br />

hn jI[ XQw:- Dnu DMnu ipqw.Dnu DMnu kulu ; Dnu Dnu su jnnI.ijin gurUjIxAw<br />

mwie] Dnu DMnu gurU.ijin nwmu ArwiDAw; Awip qirAw ijnI ifTw iqnw ley<br />

Cfwie] Awp jI dy AiqAMq ipAwry s`cy su`cy au~cy gurbwxI inrMkwr jI BI DMnu DMnu<br />

DMnu hn[ Awp jI dw j`g’qy AwieAw BI DMnu DMnu DMnu hY jI[ XQw:- sloku] Awqm<br />

rsu ijh jwinAw; hir rMg shjy mwxu]nwnk.Din Din DMin jn; Awey qy<br />

prvwxu]1]<br />

2.siqgurU swihb jI dy b^Sy, prmpUjnIk siqsMgq jI, Awp jI qoN sIs<br />

kurbwn krn vwly, nwm jpx jpwaux vwly, sRI gurduAwry swihb jI bnwaux<br />

bxvwaux vwly, gurbwxI sMQw krn krwaux vwly, kIrqn kQw krn isKwaux vwly,<br />

Bwxw mMnx mMnwaux vwly, gurU jI dy s`cy crn-kvlW’qy pYx vwly gurU isKu.isKu gurU<br />

hY; eyko gur aupdysu clwey] Anuswr inSkwm gursyvk jnu qy aun@W dy syvk dw syvk<br />

dwsn dws BI DMnu DMnu DMnu hY, aus dw gur crxI(AwieAw) Awauxw BI DMn DMn DMn<br />

hY[ XQw:- pauVI] DMnu DMnu so gurisKu khIAY ; jo siqgur crxI jwie pieAw] DMnu<br />

DMnu so gurisKu khIAY; ijin hir nwmw.muiK rwmu kihAw] DMnu DMnu so gurisKu<br />

khIAY; ijsu hir nwim suixAY, min Andu BieAw] DMnu DMnu so gurisKu khIAY ;<br />

ijin siqgur syvw kir, hir nwmu lieAw] iqsu gurisK kMau.hMau sdw nmskwrI;<br />

jo gur kY BwxY gurisKu cilAw] 18]<br />

ijsu pRswid; sBu jgqu qrwieAw] DMnu DMnu DMnu hn gurU jI(ijsu) ijn@W dI<br />

(pRswid) ikRpw ny dwsn dws nMU sBu jgqu qoN qrwieAw hY[ vw (ijsu) ijn@W<br />

dI(pRswid) ikRpw ny sdw leI sBu jgqu nUM qrwieAw hY, ikauN jo Awp jI ny mhwn<br />

ikRpw krky, prmpUjnIk gurbwxI kQw kIrqn gurmiq mrXwdw gurU ieiqhws,<br />

siqsMgq Ajpw jwp kVwh pRSwid lMgr sRovr gurU AsQwn b^Sy hn[ XQw:-<br />

imitAw Awpu.pey srxweI; gurmuiK nwnk jgqu qrwieAw]) ijin jin gurmuiK<br />

syivAw; iqin siB suK pweI] Ehu Awip qirAw kutMb isau; sBu jgqu qrweI]) so<br />

vfBwgI; ijsu nwim ipAwru] iqs kY sMig; qrY.sMswru]<br />

jn Awvn kw; iehY suAwau] jn kY sMig; iciq AwvY nwau]) AwvY swihbu<br />

iciq; qyirAw Bgqw ifiTAw] mn kI ktIAY mYlu; swDsMig vuiTAw] Anuswr(jn)<br />

gurU pRmysr jI(jn) gurU pRmysr jI dy kUkr(kY) dy sMig, inrgun srgun swihb jI<br />

www.Gursevak.com<br />

866<br />

q`qkrw


dI eykqw b^Sx vwly, srb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp Anqklwvwn pUrn<br />

myhrvwn krqw purKu vwihgurU(nwau) nwm jI iciq’c(AwvY) AwauNdy hn, Bwv vs<br />

jWdy hn[ (jn) koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] gurU pRmysr<br />

jI, gursyvk dy syvk jI dw, j`g’qy suqMqR(Awvn) Awaux(kw) dw, (iehY) ieho<br />

hI(suAwau) pRXojn, lwB, suAwd hY, jo Awip nwmu jpdy jpwauNdy hn[<br />

Awip mukqu; mukqu krY sMswru] ivkwrW AOguxW hMgqw jmW cOrwsI l`K jUn,<br />

cwh kOPI niSAW qoN, prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI, Awp jI dy AnykW dwsW<br />

dy dwsn dws bwbw Aqr isMG jI jYsy Awip(mukqu) Cu`ty hoey hn qy sMswru nUM(mukqu)<br />

Cufwauxw (krY) krdy hn[ XQw:- Awip mukqu; Avrw mukqu krwvY] hir nwmu jpY;<br />

hir qy suKu pwvY]) ijsu BieAw ik®pwlu; iqsu sqsMig imlwieAw] khu nwnk; guir<br />

jgqu qrwieAw]) kiljugu. bwby qwirAw; siqnwmu piV mMqRü suxwieAw[ kil<br />

qwrix; guru nwnk AwieAw[) kiljugu; auDwirAw gurdyv] ml mUq mUV ij muGd<br />

hoqy; siB lgy qyrI syv]) KMf bRhmMf byAMq; auDwrxhwirAw] qyrI soBw quDu; scy<br />

myry ipAwirAw] vw gurU pRmysr jI Awip mukqu hn, A`g dy smuMdR sMswru’c fu`b sV<br />

rhy dwsn dws nUM, (mukqu) Cufwauxw(krY) krdy hn[ XQw:- siqgur kIno<br />

praupkwru] kwiF lIn; swgr sMswr]) Agin swgr; bUfq sMswrw] nwnk.bwh<br />

pkir; siqguir insqwrw]) jn nwnk nwmu ArwiDAw; Awip qirAw.sBu jgqu<br />

qrwieAw]<br />

nwnk iqsu jn kau; sdw nmskwru] 8] 23] KMf bRhmMf byAMq;<br />

auDwrxhwirAw] qyrI soBw quDu; scy myry ipAwirAw] DMn 3 nwrwiex srUp siqgurU<br />

nwnk dyv mh`lw pMjvW jI gRIbI nwl &urmwauNdy hn:- Ajpw jwp vwihgurU siqgurU<br />

swihbwn jI dy inskwm syvkW dy dwsn dws jn DMn 3, (jn) mh`lw pihlw jI DMn<br />

3 hn, ijn@W dI Agm Apwr srb ivAwpI ivsmwd Anqklwvwn Ajpw jwp nUr<br />

hI nUr srb klw BrpUr pRB; ikRpw hI ikRpw nwl, KMf bRhmMf dw sdw leI auDwr<br />

ho irhw hY[ (iqsu) iqn@W(jn) s`cy siqgurU mh`ly pihly jI(kau) nUM, dwsn dws roim<br />

2 krky sdw nmskwru hI nmskwr krdw hY jI] 8] 23] XQw:- nmskwr; qw<br />

kau lK bwr] iehu mnu dIjY; qw kau vwir]) bRhmigAwnI kau; sdw Adysu])<br />

gurdyv siqguru pwrbRhmu prmysru; gurdyv nwnk hir nmskrw] 1]) Awid gur ey;<br />

nmh] jugwid gur ey; nmh] siqgur ey; nmh] sRI gurdyv ey; nmh]) guru syvau,<br />

www.Gursevak.com<br />

867<br />

q`qkrw


kir nmskwr] Awju hmwrY, mMglcwr]) siqguru dieAw iniD, mihmw AgwiD<br />

boiD; nmo nmo nmo nmo, nyiq nyiq nyiq hY]) sdw sdw, siqgur nmskwr] gur<br />

ikrpw qy; gun gwie Apwr]) guru pUrw; nmskwry] pRiB; sBy kwj svwry]<br />

gauVI suKmnI mÚ5] slooku]) AstpdI jI cOvIvyN, Awid 295.<br />

sloku] pUrw pRBu AwrwiDAw; pUrw jw kw nwau] nwnk pUrw pwieAw; pUry ky<br />

gun gwau] 1]<br />

pUrw pRBu AwrwiDAw; pUrw jw kw nwau] DMn Ajpw jwp vwihgurU mh`ly pihly<br />

jI dy srUp siqgurU gRMQ swihb jI hux &urmwauNdy hn:- Ajpw jwp pUrn vwihgurU<br />

jI, AnMq bRhmMf dI rcnw rcn qoN pihlW BI pUrn sn, BwvyN hux AnMq jIA hr<br />

vyly mr rhy hn, pr Pyr BI pUrn hn[ swrI rcnw nUM Awpxy’c lIx krn qoN<br />

mgroN BI pUrn hoxgy[ jIAW nUM hvw pwxI irzk, nwm pRym Bwau-BgqI b^SidAW<br />

Gtdy nhIN, pUrn hI rihMdy hn[ AYsy srb ivAwpI ivsmwd pUrn Ajpw jwp<br />

vwihgurU jI dy srgun srUp, DMn hn DMn hn DMn hn, prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI<br />

gurU Arjndyv swihb jI, DMn hn[ BwvyN Awp jI au~bldI dyZ’c bYT rhy hn,<br />

BwvyN q`qy 2 ryqy’qy bYT ky , q`qw 2 ryqw Awpxy prmpiv`qR SuB s`cy mhwn praupkwrI<br />

DIrjDwrI sIs’qy puAw rhy hn, BwvyN sVdI bldI m`cdI loh’qy KVH rhy hn[ BwvyN<br />

Bu`K aunINdRw qyRh kubol shwr rhy hn, Awp jI ny hr hwlq’c, inmK 2 suAws 2<br />

rom 2 krky, (pUrw) pUry gurU(pRBu) siqgurU rwmdws swihb jI, pUrn pyRm SrDw<br />

idRVqw Bwau isdk Brosy nwl, srb ivAwpI ivsmwd Ajpw jwp inrgun srgun dI<br />

eykqw sihq(AwrwiDAw) jpy iDAwey pUjy nmskwry[ (jw) ijn@W(kw) dy b^Sy(nwau)<br />

Ajpw jwp vwihgurU nwm gurbwxI inrMkwr jI(pUrw) pUry hn[ XQw:- gur pUry kI<br />

bwxI] pwrbRhm min BwxI]) vwhu vwhu bwxI inrMkwr hY; iqsu jyvfu, Avru n<br />

koie]<br />

nwnk.pUrw pwieAw; pUry ky gun gwau] 1] gurqw ibrwjmwn siqgurU nwnk dyv<br />

swihb gurU gRMQ jI &urmwauNdy hn:- hy pRymIEN!vwihgurU mh`ly pMjvyN jI ny, DMn<br />

Ajpw jwp vwihgurU siqgurU mh`ly cOQy jI duAwrw, hr smyN Ajpw jwp kridAW,<br />

(pUrw) pUrn Ajpw jwp vwihgurU jI(pwieAw) pRwpq kIqy[ AYsy ivsmwd pUry<br />

siqgur, Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu<br />

nhI; guru Arjunu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI(ky) dy, pUrn<br />

www.Gursevak.com<br />

868<br />

q`qkrw


Agm ivsmwd sihnSIlqw inrivkwrqw DIrj iKmw Awid Anq klW sihq, srb<br />

ivAwpI mhW ivsmwd hI ivsmwid AnMq SuB s`cy gun, rom 2 dIAW zbwnW krky,<br />

siqsMgq jI’c kQw kIrqn krky, hr qr@W dy bolW duAwrw(gwau) gwauxw kro jI]<br />

1] XQw:- lwK ijhvw.dyhu myry ipAwry; muKu.hir AwrwDy myrw rwm]) ijhvw<br />

eyk.hoie lK kotI; lK kotI koit iDAwvYgo]) iek dU jIBO, lK hoih; lK hovih,<br />

lK vIs] lKu lKu gyVw, AwKIAih; eyku nwmu jgdIs]<br />

siqgur myry kI vifAweI] pRgtu BeI hY; sBnI QweI] Anuswr prmpUjnIk<br />

vwihgurU pUrn gurU pRmysr jI dI srb ivAwpI ivsmwd Amolk pUrn mihmw:- ijvyN<br />

hIry jvwhrwq lwl mxIAW jVwaU jVq, suMdr sony dw GVw AMimRq nwl BirAw,<br />

AMimRq’c is`Dw r`Kx qoN, aus dy AMdr bwhr AMimRq hI AMimRq huMdw hY[ iqvyN, srb<br />

ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp vwihgurU gurU joqI srUp mh`ly pMjvyN jI dy AMdr<br />

bwhr, ivsmwd srb ivAwpI Anqklwvwn pRym rUpI lwl, ivrwg rUpI rqn,<br />

bRhmigAwn rUpI hIry, pRymw-BgqI Awid SuB guxW rUpI mxIAW hn[ pUrn bRhmwnMd<br />

AMimRq bRhm rs nwl qum pUrn.pUir rhy sMpUrn; Anuswr Bry hn[ AsMK AnMq s`cy<br />

nUr pRkwS hI pRkwS srb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp bRhm srUp hn[ rovih;<br />

syK mswiek pIr] AMiq kwil; mqu lwgY BIV] Anuswr mrn dy kSt qoN v`fy 2<br />

roNdy kurlWdy hn, pr gurU pRmysr jI ny A`g smwn q`qIAW szwvW shwrIAW[<br />

au~bldI dyZ’c bYT ky, Amr Afol Ac`l At`l s`cy AibnwsI bRhm jI’c lIn<br />

rhy, Akih Asih kSt Awaux qoN, qyrw kIAw; mITw lwgY] Anuswr pUrn inrBYqw<br />

sihq, Bwxw mMn ky, bhuq hI au~cI su`cI AvsQw kmw ky idKweI hY[ AwpxI prm<br />

au~cI su`cI kurbwnI duAwrw, AwpxI ipAwrI aumq is`KI syvkI jI dw, mOq Awid<br />

sB qr@W dw fr dUr kIqw hY[ AYsy ivsmwd pUrn bRhm srUp, pUrn gurU pRmysr jI<br />

qoN inmK 2 bilhwr jweIey[ XQw:- nwrwien nrpiq; nmskwrY] AYsy gur kau,<br />

bil bil jweIAY; Awip mukqu.moih qwrY] }<br />

{pyRm vIcwr SuB nmskwr:- prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn jI pUrn pRBu<br />

jI dy pUrn gurU Avqwr hn[ Awp jI nUM jo Dur kI bwxI jI, DuroN pRwpq hoey hn, so<br />

BI sMpUrn gurU jI hn[ so prmpUjnIk vwihgurU smR`Q pUrn gurU jI dy srb ivAwpI<br />

mhW ivsmwd hI ivsmwid Anqklwvwn pUrn SuB s`cy gux BI sMpUrn hn[ XQw:-<br />

sB gux iks hI nwih; hir pUr BMfwrIAw] gurU jI dy bKSy vwihgurU nwmu jI BI<br />

www.Gursevak.com<br />

869<br />

q`qkrw


sMpUrn hn[ ijn@W pyRmIAW ny prmpUjnIk pUrn gurU jI nUM pwieAw hY, so BI pUrn<br />

hn, aun@W pRymIAW dy dwsndws BI pUrn hn[ gurU siqsMgq jI BI pUrn hn[ }<br />

(s`sy.pYr.ibMdI.n.lw) (AstpdI]) prmpUjnIk ds qukIAW, A`T pauVIAW dy<br />

AstpdI jI cOvIvyN[<br />

100. pUry gur kw; suin aupdysu] { srb ivAwpI ivsmwd pRymmeI SuB ivcwr<br />

nmskwr swKI:- bwlwn bwl]) dl BMjn guru sUrmw, vf joDw bhu praupkwrI[<br />

prmpUjnIk vwihgurU mIrIpIrI dy mwlk, siqgurU hirgoibMd swihb mhwrwj jI ny,<br />

ipMf lDweIky (mogy) ivKy, prmpiv`qR SuB s`cy ipAwry crnkml pwey[ BwrI Px<br />

vwlw ie`k s`p AwieAw[ BweI ibDIcMd swihb jI ny ikhw, “hy s`cy pwiqswh<br />

jI!pwsy kr dyeIey[ ”gur nwnk dyv goivMd rUp] siqgurU swihb jI ny &urmwieAw,<br />

“Srn Aw irhw hY[ ”nyVy Awaux qoN siqgurU swihb jI ny aus dI kilAwx leI<br />

prmpiv`qR inrMkwr srUp gurbwxI aucwrI[ sux ky sRIr Pu`tx qoN cV@weI kr igAw,<br />

swry sRIr’c kIVy pey hoey sn[ aus’coN pKMfI rUh inklI, BweI ibDIcMd swihb jI<br />

ny p`uiCAw, “hy mhwrwj swihb jI!ieh kI hY?”mhwrwj jI ny aus pKMfI rUh nUM<br />

ikhw, “qUM hI AwpxI hwlq d`s?”aus ny ikhw, “hy koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;<br />

srb jIAw kw dwqw ry] s`cy siqgurU swihb jI!mYN Awpxy Awp nUM r`b khwauNdw [ sW<br />

myry AMdroN mwieAw dw moh n C`uitAw[ mYN hMkwrI ivkwrI pUjw dw Dwn Kw 2 ky gL<br />

igAw, Bjn ismrn n kIqw, BoLy lokW nUM mgr lw ky T`gdw irhw, ik mYN quhwfI<br />

kilAwx krWgw[” AMiq kwil jo lCmI ismrY ; AYsI icMqw mih jy mrY] srp join;<br />

vil vil AauqrY] Anuswr“mYN mr ky s`p bixAw[ myry cyly kIVy bx ky, myrw mws<br />

Kwx l`gy, ikauNik mYN ien@W nwl CL krky ien@W dy pdwrQ Cky sn[ hy siqgurU<br />

siqgurU; siqguru guibMd jIau] !hux AwpjI ny AiqAMq hI ikRpw krky, swcw<br />

swihbu, sd imhrvwx] bMDu pwieAw myrY siqguir pUrY ; hoeI srb kilAwx]<br />

Anuswr prmpiv`qR gurbwxI suxw ky, dwsn dws gRIb dI kilAwx kIqI hY[ Awp<br />

jI, dl BMjn guru sUrmw; vf joDw bhu praupkwrI[ hoN jI[ ”vwihgurU gurU pRmysr<br />

jI ny AnMq kIiVAW dI BI kilAwx kIqI[ XQw:- gurmuiK koit auDwrdw BweI; dy<br />

nwvY eyk kxI] ijMd jwn qoN ipAwry pRymI is`KW nUM SuB s`cI su`cI au~cI is`iKAw<br />

b^SI, ik jo Bjn ismrn krky, jIvx au~cw mn nIvW nhIN krdy, sgoN v`fypuxy dw<br />

mwn krdy hn, aun@W dI ieho ijhI hI mMdI hwlq huMdI hY[ hux ie`Qy prmpUjnIk<br />

www.Gursevak.com<br />

870<br />

q`qkrw


prmpiv`qR AsQwn, gurduAwrw sRI kilAwxsr swihb jI suMdr drSn b^S rhy hn[<br />

prmpUjnIk DMn pUrn siqgurU mh`ly pihly jI dI iknkw mwqR SuB s`cI mihmw<br />

inRivkwrqw’qy swKI:- AwpjI ny gurmuKI il`pI rcI, gurmuKI’c AkwlI gurbwxI jI<br />

aucwry, klj`ug’c AMimRq kQw kIrqn krky sqju`g vrqw idqw[ Awp jI ny Awpxy<br />

ipAwirAW nUM ivsmwd Amolk suMdr mnohr drSn b^Sy[ pUrn pyRm ikRpw sihq FL<br />

ky, nwnk ndrI; ndir inhwl] dI prmpiv`qR ingHw nwl q`k ky, ivkwr myt ky pUrn<br />

bRhmigAwn b^iSAw, cOhW ju`gW dy ivCuVy srwpy klMkI jIAW nUM b^Sx l`igAW dyrI<br />

nhIN lweI, Awp jI ny AMimRq rUp kIrqn krky, kauVy rITy im`Ty kIqy[ swc nwm kI<br />

AMimRq vrKw] krky kOfw rw^S s`jx T`g dyvlUq lwjvrd Awid jo DrqI’qy jIAW dI<br />

r`q lhU pIxy zwlm rw^S sn, pUrn sMq bxw idqy, klju`g’c inrml is`KI Drm<br />

clwieAw[ XQw:- mwirAw iskw jgiqR ivic; nwnk inrml pMQ clwieAw[ cOhW<br />

c`kW dw auDwr kIqw[ XQw:- bwby qwry cwir cik; nau KMif ipRQmI scw FoAw])<br />

kiljugu.bwby qwirAw, siqnwmu piV mMqRü suxwieAw[ kil qwrix; guru nwnk<br />

AwieAw]<br />

101.dUjI swKI inrivkwr vwihgurU mh`ly pihly jI kI:- twpU sMglwdIp dy rwjy<br />

iSvnwB jI dI rwjDwnI sqwv`d Sihr sI[ DMn vwihgurU mh`ly pihly jI dy Gxy<br />

ipAwry crn-kmlW dy kIVy, gurmuiK snmuK syvk BweI mnsuK jI vpwr krn leI<br />

ie`Qy phuMcy, rwjy nUM gurU pRmysr jI dy s`cy im`Ty crn-kmlW dw pyRm lw idqw, rwjy jI<br />

ny ien@W nMU ikhw, “dwsn dws gurU pRmysr jI dI Koj krky, drsn ipAwsI idnsu<br />

rwiq; icqvau Anidnu nIq] Anuswr suMdr s`cy drSn krny cwhuMdw hY[ vfY Bwig;<br />

Byty gurdyvw] koit prwD imty; hir syvw] Anuswr drSn hox, SuB s`cI syvw krky<br />

Awpxy gunwh b^Sw ky ^uSIAW pRwpq krW[ ”gurmuiK snmuK mnsuK SwhUkwr jI ny<br />

ikhw, “hy rwjn jI!DMn vwihgurU mh`lw pihlw jI inrgun bRhm jI dy srgun srUp<br />

pUrn gurU Avqwr inRivkwr inrhMkwr hn[ Awpxy inrgun srUp’c swrIAW GtW hr<br />

pRwxI dy AMdr bwhr AsMK nUr pRkwS hI pRkwS, ivAwpk pRkwSk ho rhy hn[ XQw:-<br />

jil Qil mhIAil pUirAw; suAwmI isrjnhwru] Aink BWiq hoie psirAw; nwnk<br />

eykMkwru]) sBnI QWeI; rivAw Awip] Awid jugwid; jw kw vf prqwpu])<br />

nwnk; dunIAw kYsI hoeI] swlku imqu; n rihE koeI] Anuswr klju`g’c<br />

igAwnvwn im`qR koeI BI nhIN irhw, kl.ivkwrW dI A`g dw smuMdR hY[ XQw:- Agin<br />

www.Gursevak.com<br />

871<br />

q`qkrw


swgr; bUfq sMswrw] nwnk.bwh pkir; siqguir insqwrw] ies’c vwihgurU<br />

siqgurU swihb jI pUrn gurU hn, jo mhwn ikRpw krky ivkwr myt ky, AMimRq dI<br />

Amolk s`cI vrKw krky, gurU pRymw-BgqI sihq inrgun srgun dI eykqw b^Sdy<br />

hn[ hy rwjn!Awp jI inAWkwrI rwj krky, AwpxI pRjw nUM suK dyvo, Awp<br />

vwihgurU 3 jpo, pRjw nUM jpwau[ lK KusIAw pwiqswhIAw; jy siqguru ndir kryie]<br />

Anuswr gurU pRmysr jI qoN ^uSIAW dIAW l`KW pwiqSwhIAW pwau[ myrw; AMqrjwmI<br />

hir rwieAw] gurU pRmysr jI, Awp jI dy idl dI jwx ky, pyRmw-BgqI gRIbI srb`q<br />

dy Bly dI syvw’qy pRsMn ho ky , Aink rUp iKn mwih; kudriq Dwrdw] Anuswr Awp<br />

jI nUM Aks mwqR pRgt ho ky, ie`Qy hI nUrwnI drSn b^S ky inhwl krngy[ ”<br />

dMBIAW pKMfIAW nUM pqw l`g igAw ik rwjw BoLy Bwv’c, DMn siqgurU swihb<br />

jI’qy Amol Aqol bysumwr AQwh SrDw krdw hY[ ies leI siqgurU swihb jI dw<br />

nwm rKw ky, rwjy jI pws jwx l`gy[ rwjw bhuqy pRym nwl Dn pdwrQ krky syvw<br />

krdw krwauNdw, pr SWqI n Awaux qoN ien@W dI prK krn l`g igAw[ pdwrQ<br />

ivSy ivkwr’c sB fol jWdy[ lgI lwig; sMq sMgwrw] Anuswr gurmuiK rwjy jI nUM<br />

AYsI pRym lgn l`gI, Awp jwp krdy, pRjw qoN krwauNdy[ pRIq vDdI 3 vD geI, mY<br />

nIry.Aink Bojn bhu ibMjn; iqn isau.idRsit n krY rucWgY] Anuswr bhuq hI G`t<br />

Ckdy, G`t sONdy qy bhuq hI G`t boldy, hMkwr ivkwr vifAweI iqAwg ky hr smyN<br />

drSnW dI qIbr ie`Cw krky vYrwg krdy rihMdy[ XQw:- sgl Bvn ky nwiekw;<br />

ieku iCnu drsu idKwie jI]) hau.rih n skw, ibnu dyKy pRIqmw; mY nIru vhy vih<br />

clY jIau]) myrY min bYrwgu BieAw jIau; ikau dyKw pRB dwqy]) iek GVI idnsu<br />

mokau; bhuqu idhwry] mnu n rhY; kYsy imlau ipAwry]) iek GVI n imlqy; qw<br />

kiljugu hoqw] huix kid imlIAY; ipRA quDu BgvMqw] rom 2 dy ipAwr’c lIn hr<br />

vyly gurU 2 jpdy[ iDAwn itkwA ky ismrn kridAW iDAwn’c gurU pRmysr jI dy<br />

drSn cwhuMdy[ ien@W dy s`cy pRym ny, Ajpw jwp siq sMqoK Bwau-BgqI Awid SuB<br />

guxW dIAW AnqklW b^Sx vwly, gurU pRmysr jI dy mn nUM iK`c ilAw[ XQw:- qU<br />

Bgqw kY vis; Bgqw qwxu qyrw])<br />

KMf bRhmMf byAMq; auDwrxhwirAw] qyrI soBw quDu; scy myry ipAwirAw]<br />

Anuswr AnMq bRhmMf dy auDwrnhwr krqy vwihgurU pUrn inrMkwr, pRIqm; pyRm<br />

Bgiq ky dwqyÒ Awpxy ipAwry syvk BweI bwly, mrdwny swihb jI smyq, sqwv`d<br />

www.Gursevak.com<br />

872<br />

q`qkrw


Sihr ivKy phuMcy[ s`uky bwZ’c ijauN hI s`cy im`Ty ipAwry crnkml pwey, bwZ hrw<br />

Brw ho igAw[ XQw:- sUky; hry kIey iKn mwhy]) sUky kwst; hry clUl]) iKn<br />

mih; sUky kIny hirAw]) gur prswid prm pdu pwieAw; sUky kwst hirAw] bwZ<br />

dy hrw hox qoN, swrI rwjDwnI’c ^uSI dI lihr &Yl geI[ sB dy mn Acrj<br />

ivsmwd ho gey[ sB nUM bhuq hI ivsmwdqweI hoeI, ik swfy mnW nUM ieqnw suK<br />

ikauN ho irhw hY?mwlI ny cweIN 2 Aw ky, gurU pRmysr jI nUM rom 2 krky bwr 2<br />

nmskwr kIqI[ mwlI ny rwjy pws jw ky ieh ^uSI pRgt kIqI[ “sunhu<br />

1 BUpiq!bwq mm swcI] 16] au~qm sMq.eyk c`il AwXo[ sUky 2 aupbn. 3 pg jb<br />

pwXo[ hirAw hoiq.BXo 4 qqkwlw[ ijh ko drSn.kriq inhwlw[ dYÍ cyly hYN, qW ky<br />

sMgw[ clhu inkt.qihN Dwir 5 aumMgw[ ” 1 rwjw 2 bwZ 3 crn 4 CyqI 5 auqSwh[<br />

rwjy ny pRsMn ho ky vzIr prSurwm nUM ikhw, “prK kro!”vzIr ny jw ky,<br />

pdwrQ cmkIly bsqR sonw prmpiv`qR s`cy crn-kmlW’c r`K ky m`Qw tyikAw[ gurU<br />

pRmysr jI ny ivsmwd rMg’c AMimRq rUp kIrqn krky, swc nwm kI AMimRq vrKw]<br />

kIqI[ sB dy mn sRIr krqwr jI dy pRym’c FL gey[ vzIr nUM aupdyiSAw, “qwjI<br />

qurkI suienw rupw; kpV kyry Bwrw] iks hI nwil.n cly nwnk; JiV JiV pey<br />

gvwrw] kUjw myvw.mY sB ikCu cwiKAw; ieku AMimRqu nwmu qumwrw] Anuswr AYsy suMdr<br />

gihxy, ctkIly BtkIly bsqR, qLy pdwrQ Awid ivkwr rUp hn[ XQw:- bwbw;<br />

horu pYnxu KusI KuAwru] ijqu pYDY qnu pIVIAY; mn mih clih ivkwr]) bwbw; horu<br />

Kwxw KusI KuAwru] ijqu KwDY.qnu pIVIAY; mn mih clih ivkwr] ien@W nUM AMgIkwr<br />

krn vwly qpIAW dy qp, jqIAW dy jq tu`t jWdy hn[ XQw:- mwieAw hoeI<br />

nwgnI; jgiq rhI lptwie] ies kI syvw jo kry; iqs hI kau iPir Kwie] Dn nUM<br />

pkVn vwly koeI BI cMgw kMm nhIN krdy[ ies nUM pkV ky, iek`TI krI jWdy hn,<br />

ault ky mwieAw ien@W nUM PV lYNdI hY[ ies dy iDAwn krky jIv nUM s`p bxnw pYNdw<br />

hY[ XQw:- AMiq kwil jo lCmI ismrY; AYsI icMqw mih jy mrY] srp join; vil<br />

vil AauqrY] swaU bMdw kI qy sonw pYn@xw kI? ijhVy bnwautI sMq bx ky sonw<br />

pihndy hn, mwno zihrI s`p nUM h`Q pwauNdy hn[ Awpxy sRIr nUM ivSy A`g’c su`tdy<br />

hn qy siqsMgq jI dI nyk kmweI dI pRym Bytw nUM gurU syvw’c lw ky AMimRq bnwaux<br />

dI bjwey, lhU bxw ky pINdy qy lhU’c ieSnwn krdy hn[ sony cWdI nwl sRIr nUM<br />

www.Gursevak.com<br />

873<br />

q`qkrw


iSMgwrnw kUV hY[ XQw:- kUVu suienw kUVu rupw; kUVu pYn@xhwru] hy vzIr jI!ieh jo<br />

Awp jI pyRm Bytw lY ky Awey hoN, vwihgurU jI dy nwm’qy gRIbW nUM vMf dyvo[”<br />

s`icAwry vzIr ny rwjy pws jw ky ikhw, “hy ipAwry rwjn jI!dws smJdw<br />

hY, Awpxy swirAW dy bhuq hI au~qm Bwg hn[ pUrn ivAwpk ivsmwd krqwr jI<br />

gurU pRmysr jI dy srUp’c, Awp pRq`K drSn b^S ky inhwl kr rhy hn[<br />

prmpiv`qR gurbwxI kQw kIrqn sux ky sB dy mn ivsmwd iekwgR ho gey[ pRB myry<br />

Eie; bYrwgI iqAwgI] Anuswr gurUpRmysr jI ny Bytw nUM pRvwn nhIN kIqw[ AYsy<br />

Kwx pIx pYn@x qoN s^q mn@w kIqw hY[ XQw:- ‘au~qm sMq suSIl audwrw[ kCU n<br />

lyviq; pTÎo qumwrw[ ”<br />

Bulx AMdir sBu ko; ABulu gurU krqwru] jI nUM prKx leI, rwjy ny suMdrIAW<br />

ByjIAW[ pws Aw ky hwv Bwv krn l`gIAW, imT bolVw jI; hir sjxu suAwmI<br />

morw] hau sMmil QkI jI; Ehu.kdy n bolY kaurw] kauVw. boil n jwnY, pUrn<br />

BgvwnY; Aaugxu.ko n icqwry] piqq pwvnu hir ibrdu sdwey; ieku iqlu.nhI BMnY<br />

Gwly] Gt Gt vwsI, srb invwsI; nyrY hI qy nyrw] nwnk dwsu.sdw srxwgiq;<br />

hir AMimRq sjxu myrw] Anuswr ivsmwd im`T bolVy vwihgurU ivsmwd bRhm hir<br />

sjn suAwmI jI ny, swvDwn eykwgr cIq] inrgun srgun jI dI eykqw’c lIx,<br />

pUrn ivsmwdqweI sihq ies gursbd dw kIrqn kIqw[ ijs’c vwihgurU jI dI<br />

pRwpqI dy ivsmwd SuB guxW dw kQn hY:- siqgur pRswid] Awsw Gru 6 mhlw<br />

1] mnu moqI jy ghxw hovY; pauxu hovY sUq DwrI] iKmw sIgwru.kwmix qin pihrY;<br />

rwvY lwl ipAwrI] 1] lwl bhu guix; kwmix mohI] qyry gux; hoih n AvrI] 1]<br />

rhwau] hir hir hwru.kMiT ly pihrY; dwmodru dMqu lyeI] kr kir krqw.kMgn<br />

pihrY; ien ibiD icqu DryeI] 2] mDusUdnu kr muMdrI pihrY; prmysru ptu lyeI]<br />

DIrju DVI bMDwvY kwmix; sRI rMgu surmw dyeI] 3] mn mMdir jy dIpku jwly;<br />

kwieAw syj kryeI] igAwn rwau jb syjY AwvY; q nwnk Bogu kryeI] 4]<br />

ivsmwd pRym meI Bwv ArQ:- hy(lwl) ipAwry vwihgurU jI!dwsn dwsI Awp<br />

jI dI kwmx, Awp jI dy AnMq AsMK iKmw DIrj sihnSIlqw gRIbI Awid AnMq<br />

AsMK SuB guxW’qy mohI geI hY[ ieh gux hor iksy’c nhIN ho skdy[ pRwpqI leI<br />

SuB guxW dy SuB sIgwr &urmw rhy hn[ ijvyN iesqRI moqI pihndI hY[ iqvyN (moqI)<br />

pRkwS srUp hr smyN Ajpw jwp kr rhy srb ivAwpI ivsmwd Ajpw jwp vwihgurU<br />

www.Gursevak.com<br />

874<br />

q`qkrw


jI Awpxy mn AMdr A`Ty pihr iDAwn’c(ghxw) gRihx krny hI moqIcUr gihxw<br />

hovy[ ijvyN pqI dI pRsMnqw leI hvw nUM sugMDq krdI hY[ iqvyN mhwqmw rUpI sKI,<br />

pqI pRmwqmw jI dI prm pRsMnqw leI, Bwxw mMnx, srb kI ryx bxn, qn mn<br />

isr gurU jI nUM Awp Arpx qy hornW nUM Arpx dI pRyrnw dyx Awid Anyk SuB guxW<br />

dI jo(sUq) mrXwdw DwrnI hY, ieh pOx nUM sugMDq kry qy iKmw rUpI sIgwr pihry qW<br />

ipAwry pqI dy AnMd nUM mwxdI hY [ hir 2 jpx rUpI hwr(kMiT) gL’c pYn@xw kry[<br />

(dwmodru) vwihgurU 3 jI jpx rUp(dMqu) dMdwsw mLy[ krqw 3 jpx rUp kM|x<br />

pihry[ (mDusUdnu) vwihgurU 3 jpx rUp suMdr muMdrI pihny[ pRmysr 3 jpx<br />

rUp(ptu) rySm pihry[ DIrj rUpI(DVI) mIfIAW guMdwauxw kry[ (sRI) SRomxI<br />

vwihgurU jI dw(rMgu) pRym rUpI surmW Awpxy bYrwg ibbyk rUpI nyqRW’c pwvy [ mn<br />

rUpI mMdr’c gursbd rUpI dIpk jgwvy, pUrn SrDw pRym sihq AwpxI bu`DI nUM syjw<br />

bxwvy qW AsMK pRkwS srUp rwijAW dy rwjy vwihgurU jI Aw ky, inrgun srgun dI<br />

eykqw b^S ky, Awpxy’c AByd krn rUpI AnMd b^Sdy hn[ ies qoN A`gy koit<br />

bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] jI ny ieh AstpdI vwihgurU<br />

jI’c lIx ho ky snmuK gweI:- bsMqu mhlw 1 AstpdIAw Gru 1 duqukIAw;<br />

siqgur pRswid] jgu kaUAw; nwmu nhI cIiq] nwmu ibswir; igrY dyKu BIiq]<br />

mnUAw folY; cIiq AnIiq] jg isau qUtI; JUT prIiq] 1] kwmu k®oDu; ibKu bjru<br />

Bwru] nwm ibnw; kYsy gun cwru] 1] rhwau] Gru bwlU kw; GUmn Gyir] brKis<br />

bwxI; budbudw hyir] mwqR bUMd qy; Dir cku Pyir] srb joiq; nwmY kI cyir] 2]<br />

srb aupwie; gurU isir moru] Bgiq krau; pg lwgau qor] nwim rqo; cwhau quJ<br />

Eru] nwmu durwie clY; so coru] 3] piq KoeI; ibKu AMcil pwie] swc nwim rqo;<br />

piq isau Gir jwie] jo ikCu kIn@is; pRBu rjwie] BY mwnY; inrBau myrI mwie]<br />

4] kwmin cwhY; suMdir Bogu] pwn PUl; mITy rs rog] KIlY ibgsY; qyqo sog] pRB<br />

srxwgiq; kIn@is hog] 5] kwpVu pihris; AiDku sIgwru] mwtI PUlI; rUpu<br />

ibkwru] Awsw mnsw; bWDo bwru] nwm ibnw; sUnw Gru bwru] 6] gwChu puqRI; rwj<br />

kuAwir] nwmu Bxhu; scu doqu svwir] ipRau syvhu; pRB pRym ADwir] gursbdI; ibKu<br />

iqAws invwir] 7] mohin moih lIAw; mnu moih] gur kY sbid; pCwnw qoih]<br />

nwnk.TwFy cwhih; pRBU duAwir] qyry nwim sMqoKy; ikrpw Dwir] 8] AMimRq rUp<br />

kIrqn duAwrw, mnW nUM FwL ky, ies AstpdI dy ArQ suxwey[ “hy myrIE<br />

www.Gursevak.com<br />

875<br />

q`qkrw


sp`uqRIE!jykr jIv nwm nhIN jpdw, kW vWg AMdroN bwhroN mhW pwpW krky kwLw<br />

hY[ prweI inMdw rUp ibstw KWdw hY[ vwihgurU jI nUM Bulw ky ivSy rUpI ibstw dy<br />

cogy’qy if`g pYNdw hY[ hr vyly kwm kRoD dI zihr dw isr’qy b`jr v`jdw hY[ Awpxy<br />

p`ly’c iviSAW nUM iekqR krky, iezq gvw lYNdw hY[ ijqnw BI ivSy ivkwrW’c<br />

h`sdw Kyldw hY, iqqnw hI rog sog jMmx mrn jmW, cOrwsI dy gyVy dy kSt hI<br />

kSt Bogdw hY[ ien@W kStW qoN bcx leI gurU pRmysr jI dI Srn pY ky, bMdgI syvw<br />

praupkwr krky inhwl hovo[ s`cw nwm jpx jpwaux rUp SuB(doqu) iSMgwr<br />

(svwir) svwrnw kro[ pwiqSwhW dy pwiqSwh Akwl purKu vwihgurU jI dy s`cy nwm<br />

nUM jp jpw ky, rwjwn rwj] vwihgurU jI dIAW sp`uqRIAW bxo[ siq sMqoK dieAw<br />

Drm vIcwr, inmrqw sihnSIlqw iekwgRqw Awid SuB guxW sihq, ivAwpk bRhm<br />

jI’c lInqw pw ky inhwl hovo[ ”ieh sux ky AYsIAW ivsmwd inhwl 3 hoeIAW,<br />

ijvyN jnmW 2 dy Bu`Ky kMgwl mMgqy nUM l`KW ^uSIAW dIAW pwiqSwhIAW pRwpq ho jwx[<br />

XQw:- lK KusIAw pwiqswhIAw; jy siqguru ndir kryie] inmK eyk.hir nwmu<br />

dyie; myrw mnu qnu sIqlu hoie] sB suMdrIAW ny rom 2 krky fMfauq kIqI[ gurU<br />

pRmysr jI dI pRymw-BgqI is`KI kmwaux dw prn kIqw[<br />

pRDwn suMdrI ny rwjy nUM ikhw, “hy rwjn!jo pihlW DMn siqgurU swihb jI dw<br />

prmpiv`qR SuB s`cw nwm rKvw ky Awey sn, auh k`cy sn[ pr ien@W dy pws jw ky,<br />

ivsmwd drSn krky, AMimRq rUp kIrqn, SuB is`iKAw SuB ivcwr sux ky, mn nUM<br />

pUrn SWqI AweI hY[ ijau mhw auidAwn mih; mwrgu pwvY] iqau swDU sMig imil;<br />

joiq pRgtwvY] Anuswr swnUM pqw l`igAw ik swfy jIvn kukrmW rogW krky gLy<br />

hn[ gurU ipqw jI dy suMdr inRivkwr drSn, ipqw smwn jwpx l`gy[ ivSy ibstw<br />

vWg, pRqIq hox l`gy[ prmpUjnIk gurU ipqw jI ny swnUM spu`qRIAW kih ky, mMd<br />

krm ibBcwr hMkwr iqAwgx dw SuB s`cw aupdyS b^iSAw[ hux qoN pihlW n qW<br />

AYsy krqw Akwl purK jI rUp sMq dyKy sn, nw hI ieqny ivsmwd im`Ty bol suxy<br />

sn[ ”ieh sux ky rwjy dw mn qn SWq ivsmwd iekwgR pRsMn gd 2 ho igAw[<br />

idl’c ivcwirAw TIk, prmpUjnIk pUrn Akwl siqgurU swihb jI sB qoN v`fy<br />

pUrn inrMkwr hI hn[ XQw:- igAwnu iDAwnu ikCu krmu n jwxw; swr n jwxw<br />

qyrI] sB qy vfw siqguru nwnku; ijin.kl rwKI myrI] so pUry siqgurU swihb jI<br />

dw inRivkwr ivsmwd iqAwg vYrwg js sux ky, rwjw ivsmwd ho igAw[ DMn<br />

www.Gursevak.com<br />

876<br />

q`qkrw


vwihgurU siqgurU swihb dsy pwiqswh jI, sRI gurU gRMQ swihb jI mhwrwj pUry gurU<br />

jI hn[<br />

k`cy dMBIAW qoN bcx leI is`iKAw:- ijmINdwr bYlW dIAW pUCW mroV ky,<br />

^Uh’coN bokw bwhr Awaux qoN, “Aw igAw bylI rwm!”kihMdy suxy, qW BjnwnMdI<br />

mhWpurS gurmuiK ipAwry dwdU jI ny ikhw, “dwdU dunIAW bwvrI; khy cwm ko rwm[<br />

pUC mroVyN bYl kI; kwFyN Apxw kwm[ ”hy BweI!dunIAW (bwvrI) kmLI hY, Awpxy<br />

h`f(cwm) cMm nUM rwm kihMdy hn[ sx topI sx k`pVIN; ju`qy sxy ^udw[ Awpxy h`f<br />

cMm nUM rwm ^udw kihx vwly, bYl dI pUC mroVn vWg, BoLy bMidAW dI ibRqI rUp<br />

pUC, Akwl srUp siqgurU gMRQ swihb mhwrwj jI qoN qoVn rUp (mroVyN) mroV ky,<br />

aun@W dw Dn pdwrQ lu`t ky, Awpxw kMm k`Fdy hn[ AYsy pKMfI nIc CL krn vwlyy,<br />

Awpxy Awp nUM gurU khwaux vwly n Awp mukq huMdy hn, n hI aun@W nwl kusMg krn<br />

vwly mukq huMdy hn[ XQw:- kwcy gur qy; mukiq n hUAw]) kbIr.mwie mUMfau iqh<br />

gurU kI; jw qy.Brmu n jwie] Awp fuby.chu byd mih; cyly dIey bhwie] 104]) gurU<br />

ijnw kw AMDulw; isK BI AMDy krm kryin] }pRym ibnY:- BwvyN mhWpurS dwdU jI ny<br />

rwm sux ky, pKMfIAW qoN bcx bwry, bcn &urmwey[ suB is`iKAw lY ky dMBIAW qoN<br />

bco hornW nUM bcwau[ gurmiq Anuswr pRymI jn hr g`l’c hr smyN Avwz mwridAW<br />

BI, vwihgurU kih ky mwrdy hn[ sB qoN cMgI Awdq hY jI[<br />

pUry gur kw; suin aupdysu] DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU prmpUjnIk,<br />

koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] pRiqpwlY inq swir smwlY;<br />

ieku gunu nhI mUriK jwqw ry] ShIdW dy isrqwj, s`cy siqgurU sRI gurU Arjn dyv<br />

swihb jI hux au~bldI dyZ’c bYT rhy hn, hux q`qw 2 ryqw Awpxy prmpiv`qR SuB<br />

s`cy sIs’qy puAw rhy hn, hux sVdI bldI m`cdI loh’qy KV@ rhy hn[ bwxI<br />

gurU.gurU hY bwxI; ivic bwxI AMimRqu swry] gurubwxI khY.syvku jnu mwnY ; prqiK gurU<br />

insqwry] Anuswr Awp jI swry sMswr nUM gurbwxI bKS ky, Awpxy Awp nUM m`Qw<br />

tykx bwry nhIN kih rhy, blik prmpiv`qR prmpUjnIk inrMkwr srUp gurbwxI gurU<br />

jI nUM m`Qw tykx, pUjx iDAwaux leI &urmw rhy hn, dunIAW’qy hor iksy BI<br />

mhWpurS ny, AYsI ivsmwd Amolk dwq nhIN b^SI[<br />

kuil soFI gur rwmdws qnu; Drm Dujw.Arjunu hir Bgqw] 6]) pRIqm; pyRm<br />

Bgiq ky dwqyÒ) hmro krqw; rwmu snyhI]) Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI<br />

www.Gursevak.com<br />

877<br />

q`qkrw


ihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir]) ijin pMc<br />

mwir.ibdwr gudwry; so pUrw.ieh klI ry] Anuswr pMjW ivkwrW nUM ij`qx vwly,<br />

Awpxy pyRmIAW dy ivkwr mytx nUM smR`Q, ijn@W dy prmpiv`qR s`cy inrml gurbwxI<br />

duAwrw, pyRmI ivsmwd ivAwpk Ajpw jwp bRhm jI’c lIx, hr smyN AMimRq<br />

bRhmwnMd rs Ckdy qy A`gy pRymIAW nUM CkwauNdy rihMdy hn[ AYsw dwqw; siqguru<br />

khIAY] Anuswr ivsmwd dwqy; srb klw smrQ] vwihgurU mh`lw pMjvW siqgurU<br />

gRMQ swihb jI Awip kmwau; Avrw aupdys] rwm nwm ihrdY prvys] 3] Anuswr<br />

Awp kmw ky, pyRmw-BgqI dI jwc isKwaux leI Awpxy mn nUM, SuB s`cw aupdys<br />

&urmw rhy hn:- pUry gur kw; suin aupdysu]) mn ipAwirAw jIau imqRw;) Acl<br />

mUriq AnBau pRkws; Aimqoj kih`jY] vwihgurU srUp Ajpw jwp dy dwqy inrivkwr<br />

inrMkwr srb ivAwpI ivsmwd AsMK pRkwS srUp hr smyN Awpxw jwp Awp kr<br />

rhy Ajpw jwp pUrn bRhm jI’c lIx, pMjW ivkwrW nUM ij`q ky Awpxy sIs srbMs<br />

sB ku`J srb`q dy Bly leI kuurbwn krn vwly pUry gur jI(kw) dw prmpiv`qR SuB<br />

s`cw(aupdysu) gurbwxI gurmiq rihq mrXwdw koit krn.dIjih pRB pRIqm; hir<br />

gux suxIAih AibnwsI rwm] Anuswr koRVW kMnW duAwrw, pUrn pyRm SrDw ivSvwS<br />

idRVqw sihq hr smyN(suin) sunxw kr[<br />

pwrbRhmu; inkit kir pyKu]) mn ipAwirAw jIau imqRw; !(pwrbRhmu)<br />

prmpUjnIk srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] AsMK nUr hI nUr, pUrn<br />

AnMd srUp hr smyN Awpxw jwp kr rhy srb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp<br />

vwihgurU jI dy srgun srUp, gurdyv mwqw gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw]<br />

DMn siqgurU swihbwn jI, inrgun pRkwS srUp bRhm jI nUM.nwnk; gur pUry<br />

nmskwr] 1]) inmK inmK; Twkur nmskwrY] Anuswr inmK 2 rom 2 krky<br />

nmskwr krky, (inkit) nyVy(kir) krky(pyKu) dyKxw kr!XQw:- sdw inkit;<br />

inkit hir jwnu] so dwsu; drgh prvwnu]) sd hI inkit. jwnau pRB suAwmI;<br />

sgl ryx hoie rhIAY] swDU sMgiq hoie prwpiq; qw pRBu Apunw lhIAY]<br />

swis swis; ismrhu goibMd]) mn ipAwirAw jIau imqRw!(goibMd) prmpUjnIk<br />

srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] AsMK nUr hI nUr pUrn AnMd srUp hr<br />

smyN Awpxw jwp kr rhy srb ivAwpI ivsmwd Ajpw jwp vwihgurU gurdyv mwqw<br />

gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw] jI dy srgun srUp, prm pUjnIk s`cy<br />

www.Gursevak.com<br />

878<br />

q`qkrw


siqgurU swihbwn jI dy mhwn ivsmwd kOqk, (goibMd) vwhu vwhu bwxI inrMkwr hY;<br />

iqsu jyvfu, Avru n koie] Anuswr gurbwxI dy SuB s`cy prmpiv`qR A`Kr 2 nUM, gurU<br />

Akwl purKu srUp inscy krky, (swis) suAws (swis) suAws Bwv hr smyN rom 2<br />

krky, nwnk; gur pUry nmskwr] 1]) inmK inmK; Twkur nmskwrY] Anuswr inmK<br />

2 rom 2 krky pUrn pyRm SrDw sihq, AnMq nmskwrW kridAW(ismrhu) Xwd<br />

kr!XQw:- ijh pRswid; quJu.ko n phUcY] mn swis swis; ismrhu pRB aUcy]) pRBu<br />

Apunw; swis swis smwrau] ieh miq; gur pRswid min Dwrau]) swis swis; pRBu<br />

mnih smwly] so Dnu sMchu; jo cwlY nwly]<br />

mn AMqr kI; auqrY icMd]) mn ipAwirAw jIau imqRw; !prmpiv`qR Amolk<br />

gurbwxI jI suAws 2 ismrny sunxy krky, pwrbRhm srUp gurU pRmysr jI nUM nyVy dyKxy<br />

krky, hy mn!(AMqr) AMdr(kI) dI(icMd) icMqw, (auqrY) au~qR, lih, imt jwvygI[<br />

XQw:- gurmuiK hir pRBu min vsY; qW sdw sdw suKu hoie] shsw.mUil n hoveI; sB<br />

icMqw ivchu jwie]) icMqw jwie; imtY AhMkwru] iqsu jn kau; koie n phucnhwru]<br />

Aws Ainq; iqAwghu qrMg]) mn ipAwirAw jIau imqRw; !nwsvMq sMswr’qy<br />

ijaux dI, J`UTI vifAweI rwj g`dI ivSy pdwrQ Awid dI(Ainq) nwsvMq Aws<br />

dI(qrMg) lihr, nwnk; gur pUry nmskwr] 1]) inmK inmK; Twkur nmskwrY]<br />

Anuswr inmK 2 rom 2 krky pUrn pyRm SrDw sihq, AnMq nmskwrW<br />

kridAW(iqAwghu) C`fxw kr[ XQw:- eyko sbdu vIcwrIAY; Avr iqAwgY Aws]<br />

nwnk.dyiK idKweIAY; hau sd bilhwrY jwsu] 4]) Avrn kI Awsw; ikCu nwhI] eykY<br />

Aws; Dro mn mwhI] Awn Aws; aupjq ikCu nwhI] 1 vw kI Aws; Dro mn mwhI]<br />

1 Akwl purKu jI)<br />

sMq jnw kI; DUir mn mMg] vwihgurU mh`lw pMjvW siqgurU gRMQ swihb jI, Awpxy<br />

mn nUM inmRqw gRIbI crn-DUV dI pRwpqI dw SuB s`cw aupdyS b^Sdy hn:- hy<br />

mn!ijn@W sMqW dy prmpiv`qR ivsmwd suMdr drSn krky, gurU pRymw-BgqI sihq,<br />

srb ivAwpI ivsmwd Ajpw jwp inrgun srgun jI dI eykqw dw ivgws huMdw hY,<br />

ijn@W dy SuB s`cy im`Ty ipAwry crnkmlW duAwrw qrnw huMdw hY, ijn@W dw prmpiv`qR<br />

SuB s`cw aupdyS mn nUM QMm@x vwlw hY, iqn@W (jnw) ipAwry (sMq) siqgurU swihbwn<br />

jI(sMq) bRhmigAwnI kY; grIbI smwhw] bRhmigAwnI; praupkwr aumwhw])<br />

bRhmigAwnI; sgl kI rInw] Anuswr sB dI crn-DUV bxy, praupkwr dy auqSwh<br />

sihq, rom 2 krky gRIbI’c lIx, pUrn mhWpurS bwbw bu`Fw swihb Awid SWq Awqmw<br />

www.Gursevak.com<br />

879<br />

q`qkrw


sMqW jI(kI) dI prmpiv`qR s`cI ielwhI nUrI crn (DUir) DUiV, nwnk; gur pUry<br />

nmskwr] 1]) inmK inmK; Twkur nmskwrY] Anuswr inmK 2 rom 2 krky,<br />

pUrn pyRm SrDw sihq, AnMq nmskwrW kridAW (mMg) mMgxw kr[ {jo Ajpw jwp<br />

pUrn bRhm jI dy pUrn pRkwS gur BgqI sihq, inrgun srgun swihb jI dI eykqw<br />

sihq, srb ivAwpI mhW ivsmwd AsMK gux bKSdI hY[ } XQw:- AMqrjwmI<br />

purK ibDwqy; srDw mn kI pUry] nwnk dwsu.iehY suKu mwgY; mokau.kir sMqn kI<br />

DUry]) sgl sMqn pih; vsqu iek mWgau] krau ibnMqI; mwnu iqAwgau] vwir<br />

vwir.jweI lK vrIAw; dyhu sMqn kI DUrw jIau]) dws qumwry kI.pwvau DUrw;<br />

msqik ly ly lwvau] mhw piqq qy.hoq punIqw; hir kIrqn gun gwvau]) jn<br />

nwnk kau.hir dieAwl hohu suAwmI; hir sMqn kI DUir kir hry]<br />

Awpu Coif; bynqI krhu] swD sMig; Agin swgru qrhu]) qij Awpu.ibnsI<br />

qwpu; ryx swDU QIau] Anuswr hy mn!(Awpu) hMkwr Coif ky, Agn swgr qrn leI,<br />

ieh bynMqI; suix pRB myry]) imst bcn bynqI krau; dIn kI inAweI] Anuswr<br />

pyRm bynqI(krhu) kr!pRym bynqI krky, (swD) sMqW dy sMig, vw phr mUrq pl.<br />

gwvq gwvq; goivMd goivMd vKwnI] Anuswr A`Ty pihr vwihgurU Bjn gwaux vwlI,<br />

suMdr s`cI swD sMig ’c iml ky, Awp ku`J n bx, hMsu hyqu loBu kopu ; cwry ndIAw<br />

Aig] pvih dJih.nwnkw; qrIAY krmI lig] Anuswr PYSn lw ky hMs vrgy sohxy<br />

bnx, kwm kRoD loB moh hMkwr eIrKw iqRSnw dYÍS ivkwr nrk dI Agin dy(swgru)<br />

smuMdR qoN gurpRswdI (qrhu) qrnw kr[ XQw:- Agin swgr; bUfq sMswrw]<br />

nwnk.bwh pkir; siqguir insqwrw]<br />

hir Dn ky; Bir lyhu BMfwr] nwnk; gur pUry nmskwr] 1] s`cy siqgurU sRI<br />

gurU nwnk dyv swihb gurqw ibrwjmwn siqgurU gRMQ swihb jI srb ivAwpI mhW<br />

ivsmwd Awpxy mn nUM, prmpiv`qR SuB s`cw aupdyS &urmwauNdy hn:- hy mn!klju`gI<br />

jIAW nUM prmpiv`qR gurbwxI jI b^Sx, Awp au~bldI dyZ’c bYT ky, qyrw kIAw<br />

mITw lwgY] hir nwmu pdwrQu; nwnku mWgY] pV@n, Bwxw mMnx kmwaux vwly,<br />

prmpUjnIk(pUry) pUrn gur pRmysr jI nUM, guru pUrw; nmskwry] pRiB; sBy kwj<br />

svwry]) nmskwr.qw kau lK bwr] Anuswr rom 2 krky nmskwr krky, (hir)<br />

prmpUjnIk srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] AsMK nUr hI nUr, pUrn<br />

AnMd srUp, hr smyN Awpxw jwp kr rhy, srb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp<br />

www.Gursevak.com<br />

880<br />

q`qkrw


vwihgurU gurdyv mwqw gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw] jI dy SuB s`cy nwm<br />

Dn(ky) dy BMfwr, Awpxy mn Aqyy rom 2’c Bir(lyhu) lYxw kr!] 1] XQw:- hir<br />

Dnu sMcIAY, BweI] ij hliq pliq; hir hoie sKweI] 1]) Agin n dhY; pvnu<br />

nhI mgnY; qskru. nyir n AwvY] rwm nwm Dnu.kir sMcaunI; so Dnu.kqhI n<br />

jwvY]) sMic hir Dnu.pUij siqguru; Coif sgl ivkwr] ijin.qUM swij svwirAw;<br />

hir ismir hoie auDwru] 1]<br />

Kym kusl; shj AwnMd] swD sMig; Bju prmwnMd] {hy, mn ipAwirAw jIau<br />

imqRw; !aupRokq jo Awp jI nUM prmpUjnIk pUry gurU pRmysr jI dI pyRmw-BgqI dw<br />

SuB s`cw AMimRq aupdyS, pUrn SrDw pyRm idRVqw sihq, rom 2 dy kMnwN nwl sunx,<br />

ivAwpk bRhm jI nUM nyVy qoN nyVy dyKx, suAws 2 ivsmwd prm ipAwry vwihgurU jI<br />

dw ismrn krn, nwsvMq ivkwrW pdwrQW dI Aws iqAwgx, prmpUjnIk sMq s`cy<br />

siqgurU swihbwn jI dI mhwn prmpiv`qR SuB s`cI crn-DUV bnx, hMkwr C`f ky<br />

im`Ty bcnW duAwrw, pyRm bynqI krky, swD sMgq jI duAwrw, sMswr Agin swgr<br />

ivSy AOguxW qoN qrn, hrI Dn dy BMfwry Brn, pUrn Akwl srUp pUry gurU jI nUM bwr<br />

bwr nmskwr krn nUM ikhw hY , aupRokq khy aupdyS nUM kmw ky , Awp jI nUM ieh srb<br />

ivAwpI mhW ivsmwd Amr &l imlygw, ies nUM hr smyN Kw ky, sdw ijauxw kr[<br />

XQw:- naumI, nvY duAwr kau swiD] bhqI mnsw; rwKhu bWiD] loB moh sB;<br />

bIsir jwhu] jugu jugu jIvhu; Amr Pl Kwhu] 10] }hy mn ipAwirAw jIau<br />

imqRw!prmpUjnIk(swD) syRSt siqgurU swihbwn jI, swDsMig jI, gurmuiK gursyvk<br />

jI, Ajpw-jwp inrgun bRhm jI sMig iml ky, (prmwnMd) (prm+AnMd) (prm)<br />

v`fy AnMd srUp, inrguxu srguxu Awpy soeI] siqgurU gurU pRmysr jI nUM, rom 2 krky<br />

nmskwrW krky(Bju) jpxw ismrnw iDAwauxw kr, ijs krky srb ivAwpI mhW<br />

ivsmwd (shj) bRhmigAwn, DIrj, SWqI, sMqoK, hrK sog qoN inrlyp shj<br />

AvsQw, prmpd (AwnMd) bRhmwnMd rs qy gurU pRymw-BgqI duAwrw, inrgun srgun<br />

dI eykqw sihq AibnwsI ivAwpk bRhm jI’c lInqw dy, srb ivAwpI mhW<br />

ivsmwd Anqklwvwn (kusl) Awqm suK dI pRwpqI, pRwpq hoey suK dI vwihgurU jI<br />

v`loN(Kym) r`iKAw hovygI[ ijvyN Ajpw jwp pUrn vwihgurU mh`ly pMjvyN jI dy au~bldI<br />

dyZ’c bYTx qoN, srb ivAwpI ivsmwd suK pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] dI<br />

r`iKAw hoeI[<br />

www.Gursevak.com<br />

881<br />

q`qkrw


{r`iKAw bwry nmskwr sihq, srb ivAwpI ivsmwd pRymmeI SuB ivcwr:-<br />

mweIkroskop nwl idsx vwly AiqAMq sUCm qoN sUCm ikRm hn[ swfy AMdr byAMq<br />

ivroDI ikRm qy mMd vwSnwvW hn[ vwSnw Anuswr jIAW nUM jMmxw mrnw bixAW hI<br />

rihMdw hY[ BwvyN sur`iKAq pRbMD krny bhuq hI zrUrI hn, AwKr sRIr dw AMq ho hI<br />

jWdw hY[ sUKm ikRm Aks-mwqR hI mrdy jMmdy rihMdy hn[ gurU pRmysr jI dI<br />

r`iKAw qoN ibnw sRIr dI r`iKAw nhIN huMdI, ikauN jo sRIr nUM AOgux ivkwr rogW dy<br />

ikRm hr smyN AMdroN hI KWdy rihMdy hn[ gurU pRmysr jI ikRpw krky, Awpy lwieE;<br />

Apnw ipAwru] Anuswr Awpxw ipAwr Awp hI lwauNdy hn[ Awp jI Awp hI<br />

Awpxy pyRmI dy idl idmwZ rom 2’c, hr smyN gurbwxI Byjdy rihMdy hn, bRhmwnMd<br />

rs pRymI dy irdy’coN, muK’c hr smyN Byjdy rihMdy hn[ gurU pRmysr jI dy crn c`t<br />

ky, pRymI jI mhW ivsmwd AMimRq bRhmwnMd rs pINdy 2, swDsMgq jI duAwrw Amr<br />

ho jWdy hn[ XQw:- Amr Bey; Amrwpdu pwieAw] swDsMig; nwnk hir<br />

iDAwieAw] Awpxy pRymI jI dy rom rom’c vs ky , pRymI’qy Awey kStW nUM, Awpxy’qy<br />

Awp shwr lYNdy hn[ Awp hI Awpxy pRymI jI nUM, Awpxy srUp’c AYsI lIxqw<br />

b^Sdy hn, iPr aus nUM jUn’c nhIN Byjdy[ AYsI ivsmwd eykqw ABydqw rUp, (Kym)<br />

r`iKAw krdy hn[ XQw:- qqu bIcwru; khY jnu swcw] jnim mrY; so kwco kwcw])<br />

jim jim mrY; mrY iPir jMmY] bhuqu sjwie; pieAw dyis lMmY] Anuswr Anykw<br />

jUnW’c jIv nUM kSt hI kSt hn[ jykr keI vwrI r`iKAw BI ho jwvy qW BI,<br />

kStW dw AMq nhIN[ hr jUn’c kSt hI kSt hn[ so pUrn gurU jI, Awpxy ipAwry<br />

gursyvk jI nUM pUrn bRhm jI’c, sdw lIxqw b^S ky r`iKAw krdy hn[ XQw:-<br />

hir ky sMg; bsy hir lok] qnu mnu Arip.srbsu sBu AripE; And shj Duin<br />

Jok] gurdyv mwqw gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw] vwihgurU mh`lw pMjvW jI<br />

au~bldI dyZ’c bYTx, q`qy ryqy’qy bYTx, q`qw ryqw Awpxy prmpiv`qR SuB s`cy<br />

sIs’qy puAwaux, sVdI bldI m`cdI loh’qy KV@n smyN, Awp Kym kusl shj<br />

AwnMd] nUM pRwpq hn[ hux gurqw ibrwjmwn ho ky, Awpxy AnMq sMqW is`KW nUM, ieh<br />

prm au~cI su`cI AvsQw b^S rhy hn, nmskwr jI[ }<br />

nrk invwir; auDwrhu jIau] gun goibMd; AMimRq rsu pIau] hy myry ipAwry im`qR<br />

mn!pr igRh ivkwrI rwjy ieMdR jI nUM kohV ho igAw[ bRhmw jI ny pMj muK lw ley[<br />

ivSnUM jI gMfkw ndI dy p`Qr bxy, ies leI pr igRh ivkwrI, JUT vYr inMdw cwh<br />

www.Gursevak.com<br />

882<br />

q`qkrw


kO&I Srwb mws PYSn, ieMidRAW dy sB suAwd nrk hY[ goibMd gun gw ky, (AMimRq)<br />

bRhmwnMd rsu pIau, pI ky, AYsI inriq.nrk invwrY; nwnk gurmuiK jwgY] Anuswr<br />

aupRokq nrk(invwir) inivrq krky, Awpxy(jIau) jIA nUM, cOrwsI dy gyVy, jMmx<br />

mrn dy kSt, ivkwrW AOguxW Drmrwj dy fMf qoN(auDwrhu) bcwA lY[ pMjW<br />

ipAwirAW duAwrw, sMpUrn pMj bwxIAW pV@ ky iqAwr kIqw , KMfy bwty dw AMimRq Ck<br />

ky, gurU jI, siqsMgq jI dI crn-DUV bx ky, gursMgq jI’c sdw rihMidAW, cwA<br />

nwl syvw kridAW(goibMd) koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry])<br />

pRgtu sgl hir Bvn mih; jnu nwnku gur pwrbRhm] Anuswr Akwl srUp gurU<br />

pRmysr jI dy, srb ivAwpI mhW ivsmwd Anqklwvwn nUr hI nUr, iKmw DIrj<br />

inrvYrqw sMqoK Drm sihnSIlqw pRym gRIbI Awid AnMq gun, gursbd kQw kIrqn<br />

duAwrw, jW imlq’c ibnw joVI vwjy dy gwau, gw 2 ky, gurqw ibrwjmwn gurU pRmysr<br />

jI dy b^Sy, bRhmwnMd AMimRq rsu(pIau) pIxw kro, gurU jI, Awp jI dy irdy’coN, muK<br />

’c sdw Byjxgy[ XQw:- AMqir KUhtw.AMimRiq BirAw; sbdy.kwiF pIAY pinhwrI])<br />

ibKY bnu PIkw, iqAwig rI sKIey; nwmu mhw rsu pIE] ibnu rs cwKy.buif geI<br />

sglI; suKI n hovq jIE] mwnu mhqu.n skiq hI kweI; swDw dwsI QIE]) keI<br />

koit; nwm rsu pIvih] Amr Bey; sd sd hI jIvih]) pI AMimRqu.AwGwinAw;<br />

guir.Amr krwieAw] 2] so jwnY ijin cwiKAw; hir nwmu Amolw] kImiq.khI n<br />

jweIAY; ikAw kih muiK bolw]) AMimRqu pIvhu sdw icru jIvhu; hir ismrq And<br />

AnMqw] rMg qmwsw pUrn Awsw; kbih n ibAwpY icMqw]<br />

iciq icqvhu; nwrwiex eyk] eyk rUp; jw ky rMg Anyk]) hMau siqgur Apuxy<br />

kMau.sdw nmskwrI; Anuswr vwihgurU mh`lw pMjvW jI, vwihgurU mh`ly pihly jI nUM,<br />

rom 2 inmK 2 nmskwrW kridAW, gurU pRymw-BgqI sihq, Ajpw jwp inrgun<br />

srgun jI dI eykqw &urmw rhy hn:- hy mn ipAwirAw jIau imqRw!(eyk) ie`k<br />

AdÍYq rUp srb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp inrgun srb klw BrpUr pRB;<br />

ibrQw jwnnhwr] pUrn bRhm jI, jo hux AMqir bsy; bwhir BI EhI] Anuswr sB<br />

dy AMdr bwhr Awpxw jwp Awp kr rhy hn[ XQw:- srgun inrgun inrMkwr; suMn<br />

smwDI Awip] Awpn kIAw nwnkw; Awpy hI iPir jwip] 1] (jw) ijn@W(ky) dy hr<br />

smyN auqpqI pwlxw lYAqw kridAW, inrlypqw dy Anyk rMg hn[ XQw:- Aink<br />

rMg jw ky; gny n jwih] sog hrK duhhU mih nwih] 2]) Epiq prlau; iKn mih<br />

www.Gursevak.com<br />

883<br />

q`qkrw


krqw] Awip Alypw; inrgunu rhqw]) AYsy(eyk) ie`k AdÍYq bRhm jI dy srgun<br />

srUp(nwrwiex) vwihgurU mh`ly pihly jI nUM, Awpxy iciq AMdr(icqvhu) icqvxw<br />

kr[<br />

gopwl dwmodr; dIn dieAwl] duK BMjn; pUrn ikrpwl] (dwmodr) inrguxu<br />

srguxu; Awpy soeI] prmpUjnIk srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] AsMK<br />

nUr hI nUr, pUrn AnMd srUp, sB dy AMdr bwhr hr smyN Awpxw jwp kr rhy,<br />

srb ivAwpI mhW ivsmwd, Ajpw jwp vwihgurU gurdyv mwqw gurdyv ipqw; gurdyv<br />

suAwmI prmysurw] (gopwl) srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] Awpxy(dIn)<br />

gRIb syvk’qy imhrvwnu swihbu imhrvwnu] swihbu myrw imhrvwnu] jIA sgl kau;<br />

dyie dwnu]) sB aUpir; hovq ikrpwl] Anuswr(dieAwl) myhrvwn pUrn ikrpwl<br />

ho ky, aus dy jMmx mrn AOguxW ivkwrW niSAW cwh kOPI jmW jUnW dy swry<br />

duK(BMjn) BMnx vwly hn[ XQw:- iklivK kwtx.BY hrx; suK swgr hir rwie]<br />

dIn dieAwl duK BMjno; nwnk nIq iDAwie]) suK dwqw, duK BMjnhwrw] Awpy<br />

bKis.kry jIA swrw] Apny kIqy no Awip pRiqpwly; pie pYrI. iqsih mnweI<br />

jIau] 2]) dIn dieAwl pUrn duK BMjn; qum ibnu.Et n kweI] kwiF lyhu sMswr<br />

swgr mih; nwnk pRB srxweI])<br />

ismir ismir nwmu; bwrM bwr] nwnk jIA kw; iehY ADwr] 2]) koit bRhmMf<br />

ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] s`cy siqgurU nwnk dyv swihb mh`lw<br />

pMjvW jI au~bldI dyZ’c bYT ky &urmw rhy hn:- hy mn ipAwirAw jIau<br />

imqRw!(bwrM) iPr(bwr) iPr vw Awpxw Awp gurU jI qoN bwr 2(bwrM) kurbwn<br />

krky[ vw hryk (bwrM) idn(bwr) idn’c, vw ijhVy pyRmIN gurU jI qoN(bwrM) kurbwn<br />

jWdy hn, aun@W qoN Awpxy Awp nUM(bwr) kurbwn krky, vw (bwrM) ieMdRIAW nUM iviSAW<br />

v`loN(bwr) vrj ky, DMn siqgurU gRMQ swihb jI dy(bwrM) dr’qy(bwr) jl Fo 2 ky,<br />

vw (bwrM) rom(bwr) rom krky, gopwl dwmodr; dIn dieAwl] duK BMjn pUrn<br />

ikrpwl] jI dy prm pivqR SuB s`cy(nwmu) Ajpw jwp vwihgurU inrguxu srguxu;<br />

Awpy soeI] s`cy siqgurU gRMQ swihb jI dy A`Kr 2 nUM, vwihgurU gurU inscw krky,<br />

mn bwxI rom 2 duAwrw swvDwn eykwgr cIq] ho ky(ismir) Xwd kr, zrUr br<br />

zrUr hI(ismir) Xwd kr, Bwv kdy BI n Bu`l[ ivsrn nUM mrnw smJ[ XQw:-<br />

AwKw jIvw; ivsrY mir jwau] AwKix AauKw; swcw nwau]) mrxM; ibsrxM goibMdh]<br />

www.Gursevak.com<br />

884<br />

q`qkrw


jIvxM; hir nwm D´wvxh] hy mn ipAwirAw jIau imqRw!(iehY) ieho hI Awp jI dy<br />

jIA(kw) dw(ADwr) Awsrw, iqRpqI hY[ vw ismir ismir nwmu; bwrM bwr] bwrM bwr<br />

vwihgurU ismrn jI, ivSy ivkwrW AOguxW lok pRlok dy kStW qoN jIA kw(ADwr)<br />

Cutkwr krwaux vwly hn] 2] XQw:- ijh mwrg ky; gny jwih n kosw] hir kw<br />

nwmu; aUhw sMig qosw] ijh pYfY; mhw AMD gubwrw] hir kw nwmu; sMig aujIAwrw]<br />

auqm slok; swD ky bcn] AmulIk lwl; eyih rqn] {dy ArQW dI spStqw<br />

bwry srb ivAwpI ivsmwd pyRmmeI Amolk idRStWq:- prmpUjnIk vwihgurU gurU<br />

pRmysr jI dy au~qm bcn gurbwxIjI, slok CMq Awid suMdr kivqw’c hoxy krky, gurU<br />

pRmysr jI ny Awp AMimRq kIrqn krky, kauVy rITy im`Ty kIqy[ swc nwm kI AMimRq<br />

vrKw] krky, kOfy rw^S s`jx T`g dyvlUq lwjvrd Awid DrqI’qy jIAW dI r`q lhU<br />

pIxy zwlm rw^S sn, pUrn sMq bxw idqy[ prmpUjnIk ds siqgurU swihbwn jI ny<br />

gurbwxI, gurbwxI ArQ AQvw gurU mrXwdw is`iKAw rUp jo 2 BI bcn &urmwey, so<br />

sB srb ivAwpI ivsmwd Ajpw jwp rUp auqm slok; swD ky bcn] AmulIk lwl;<br />

eyih rqn] hn[ ijn@W duAwrw jIAW dw sdw vwsqy Blw hoieAw, ho irhw hY, hovygw[<br />

ijvyN vwihgurU mh`ly pihly jI ny, prmpUjnIk s`cy siqgurU dUjy pwiqswh jI dy<br />

prmpUjnIk mwqw ipqw jI nUM srb ivsmwd SuB s`cy vr b^Sy, “Awp jI dy Gr<br />

Akwl purK jI dI gurqw dy mwlk, Akwl srUp gurmuiK suMdr sMq mhMq lwl jI<br />

pRgt hoxgy[ ” iqvyN prmpUjnIk s`cy siqgurU qIjy pwiqswh jI ny, Awpxy ipAwry<br />

doihqy mh`ly pMjvyN jI nUM, ieh Amolk lwl rqn SuB vr b^Sy, “pihlW gurqw Awp<br />

jI dy ipqw jI nUM imlygI, Pyr Awp jI nUM imlygI[ doihqw; bwxI kw boihQw[ ”iqvyN<br />

prmpUjnIk vwihgurU mh`ly pihly jI ny gurqwg`dI b^Sx smyN, iqMn pRkrmW krky<br />

m`Qw tyk ky SuB bcn &urmwey:- XQw:- AwigAw BeI Akwl kI; qbI clwXo pMQ]<br />

sB is`Kin ko hukm hY; gurU mwinE gRMQ]) ^wlsw myro; siqguru pUrw] ^wlsw myro;<br />

sÍjn sUrw] 7]) rihxI rhY soeI isK myrw[ Ehu Twkuru; mY aus kw cyrw[ hy pV@n<br />

vwly pRymI jI! Awp jI dy crn c`t ky AsMK bwr hr smyN rom 2 krky nmskwr[ ieh<br />

ArQ pV@Iey bwr bwr, A`gy pV@n dw krIey pRym pRcwr[ vwihgurU nwnk pwrbRhm gur<br />

krqwr] }<br />

auqm slok; swD ky bcn] (swD) prmpUjnIk s`cy siqgurU vwihgurU swihbwn<br />

jI(ky) dy (auqm) syRSt AtlwDw Amolk bcn, sB nUM vwihgurU jI dw(slok) js<br />

www.Gursevak.com<br />

885<br />

q`qkrw


^Sx vwly hn[ XQw:- doihqw; bwxI kw boihQw[ vw(swD) siqgurU gRMQ swihb jI<br />

kyy Amolk hIry rqn AtlwDy(bcn) gursbd, (auqm) syRSt slok dohry vwihgurU jI<br />

dw (slok) js hn[ ijn@W duAwrw prmpiv`qR kQw kIrqn gw 2 sux 2 ky AnMd<br />

mwxIdw hY[<br />

AmulIk lwl; eyih rqn] ieh jo auqm slok; swD ky bcn] hn, eyih hI<br />

(AmulIk) Amolk lwl rqn hn[ XQw:- rqn lwl; jw kw kCU n molu] Bry<br />

BMfwr; AKUt Aqol] ien@W’c gurU pRmysr jI dy s`cy crn-kmlW nwl, rMgW 2 dy<br />

ivsmwd pyRm sihq, jo gursbd hn, ieh pyRm rUpI lwl hn[ XQw:- AMdir scw<br />

nyhu; lwieAw pRIqm AwpxY] qnu mnu hoie inhwlu; jw guru dyKw swm@xy]) sBu idnsu<br />

rYix.dyKau guru Apunw; ivic AKI.gur pYr DrweI]) qU cau sjx mYifAw; fyeI issu<br />

auqwir] nYx mihMjy qrsdy; kid psI dIdwru] ien@W’c prmpUjnIk gurU pRmysr jI<br />

dy s`cy su`cy au~cy crn-kmlW dw pUrn vYrwg pYdw krn vwly rMgW 2 dy, jo gursbd<br />

jI hn, ieh vYrwg rUpI rqn hn[ XQw:- mY nIry.Aink Bojn bhu ibMjn; iqn<br />

isau.idRsit n krY rucWgY]) ijn srDw.rwm nwim lgI; iqn@ dUjY.icqu n lwieAw<br />

rwm] jy DrqI sB kMcnu kir dIjY; ibnu nwvY, Avru n BwieAw rwm]) ijih<br />

ibiKAw sglI qjI; lIE ByK bYrwg] khu nwnk sun ry mnw; iqh nr mwQY Bwg])<br />

hau.rih n skw, ibnu dyKy pRIqmw; mY nIru vhy vih clY jIau]<br />

sunq kmwvq; hoq auDwr] siqgurU swihbwn jI dy auqm slok; swD ky bcn]<br />

AmulIk lwl; eyih rqn] hIry jvwhrwq lwl au~qm Amolk SuB s`cy suMdr mnohr<br />

bcnW nUM, koit krn.dIjih pRB pRIqm; hir gux suxIAih AibnwsI rwm] Anuswr<br />

rom 2 dy kMnW nwl pUrn SrDw isdk Brosy sihq, (sunq) suxidAW (kmwvq)<br />

kmwauNidAW, jmW jUnW AOguxW Srwb qMbwkU cwh kOPI bIAr qoN(auDwr)<br />

Cutkwrw(hoq) huMdw hY[ XQw:- Bgiq BMfwr; gurbwxI lwl] gwvq sunq; kmwvq<br />

inhwl]<br />

Awip qrY; lokh insqwr] prmpUjnIk gurbwxI.sunx kmwaux vwly, Awip<br />

(qrY) qrdy hn, lokh nUM(insqwr) qwrdy hn[ XQw:- mMnY; qrY qwry guru isK])<br />

gurmuiK; koit AsMK auDwry]) gurmuiK koit auDwrdw BweI; dy nwvY eyk kxI])<br />

bilhwrI iqnW gurisKwN; Awip qry.qwryin sirTw]<br />

www.Gursevak.com<br />

886<br />

q`qkrw


sPl jIvnu; sPlu qw kw sMgu] jw kY min; lwgw hir rMgu]) jw kau.hir rMgu<br />

lwgo iesu jug mih; so khIAq hY sUrw] Anuswr(jw) ijs gurmuiK mhWpurS(kY) dy<br />

min’c, (hir) vwihgurU jI dw rMgu, (rMgu) AnMd (rMgu) pRym lwgw hY, (qw) iqs<br />

gurmuiK ipAwry jI dw jIvnu, (sPlu) (s+Plu) bRhmigAwn rUpI Plu(s) sihq<br />

sPlu hY[ (qw) iqs gurmuiK sjn mIq ipAwry jI kw sMgu kIqw BI sPlu hY[<br />

XQw:- swD sMig; dusmn siB mIq] swDU kY sMig; mhw punIq]) koit ApRwD;<br />

swDsMig imtY] sMq ik®pw qy; jm qy CutY]<br />

jY jY sbdu; Anwhdu vwjY] suin suin And kry; pRBu gwjY] 1.gurqw ibrwjmwn<br />

siqgurU gRMQ swihb jI qoN gurbwxI gur pRymw-BgqI sihq inrgun srgun swihb jI<br />

dI eykqw, AMimRq rs bRhmwnMd Ajpw jwp, pRB kY ismrin; Anhd Junkwr])<br />

auqm slok; swD ky bcn] AmulIk lwl; eyih rqn] pRwpq krky, Awpxy mn bu`D<br />

ic`q ieMidRAW nUM (jY) &qyh krky, ivSy ivkwrW nUM jY krky, KMf bRhmMf nUM jY krky,<br />

Awpxy Awp nUM jxwauNdy nhIN, sgoN sB dI crn-DUV bx ky, ies ivsmwd<br />

AvsQw’c lIn rihMdy hn:- aun@W dy AMdr (Anwhdu) (Anw+hdu) hdu qoN (Anw)<br />

rihq, ie`k rs(sbdu) bRhm vwihgurU Ajpw jwp rUp, jY jY jYkwr vwjy (vwjY) v`jdy<br />

hn[ XQw:- Anhdu vwjY; shij suhylw] sbid Anµd kry sd kylw] shj guPw<br />

mih.qwVI lweI; Awsxu aUc svwirAw jIau]) EQY Anhd sbd.vjih idnu rwqI;<br />

gurmqI sbdu suxwvixAw] gurU pRmysr jI, aun@W dy mn ieMdRy, swry bRhmMf hI, aun@W<br />

dw jY jYkwr krdy hn[ XQw:- hir min qin; visAw soeI] jY jYkwru; kry sBu<br />

koeI] auh gurmuiK ipAwry Anhd sbd vwihgurU Ajpw jwp nUM, Awpxy AMdroN, pUrn<br />

SrDw ivSvwS pRym sihq, rom 2 dy kMnW duAwrw, suin suin ky, bRhmwnMd rs dw<br />

And mwnxw (kry) krdy hn[ ivsmwd bRhmwnMd rs AMimRq pINidAW 2 (pRBu)<br />

vwihgurU jI AMdroN hI, (gwjY) pRgt ho AwauNdy hn[ XQw:- goibdu gwjY; sbdu bwjY]<br />

Awnd rUpI; myro rwmeIAw] 1]<br />

vw gurmuiK; roim roim hir iDAwvY] Anuswr gurU ipAwry gurmuKW dy rom 2’coN,<br />

jY jY sbdu vwihgurU 3(Anwhdu) h`d qoN rihq Anhd Junkwr(vwjY) v`jdy hn[ aun@W<br />

dy AMdroN (pRBu) vwihgurU jI(gwjY) pRgt ho ky, aun@W qoN rom 2 dy pRym nwl, Ajpw<br />

jwp suin suin ky, And mwnxw(kry) krdy hn[ XQw:- dir vwjih; Anhq vwjy<br />

rwm] Git Git hir goibMdu gwjy rwm] goivd gwjy sdw ibrwjy; Agm Agocru<br />

www.Gursevak.com<br />

887<br />

q`qkrw


aUcw] gux byAMq ikCu khxu n jweI; koie n skY phUcw] Awip aupwey Awip pRiqpwly;<br />

jIA jMq siB swjy] ibnvMiq nwnk suKu nwim BgqI; dir vjih Anhd vwjy]<br />

pRgty gupwl; mhWq kY mwQy] (mhWq) bRhmigAwnI; sgl kI rInw] (mhWq)<br />

siqgurU swihbwn jI(kY) dy BwgW Bry nUro nUr jgmgwauNdy, prmpiv`qR SuB s`cy(mwQy)<br />

AMqhkrn, mwQy’qy, (gupwl) ivsmwd srb ivAwpI srb pRkwSk Akwl purK jI<br />

pRgty hn[ XQw:- guJVw lDmu lwlu; mQY hI prgtu iQAw] {BweI swDU jI ny Awpxy<br />

sOhry swihb, prmpUjnIk s`cy siqgurU mh`ly CyvyN jI dy nUro nUr m`Qy dI ieau N mihmw<br />

kIqI hY:- mYN vwirAw gurW dI p`gVI qoN, p`gVI swcy l`gVI qoN[ mYN vwirAw gurW dy<br />

m`Qy qoN, m`Qy nUr Jm`ky qoN[ vwihgurU siqgurU swihbwn jI DurW dI AMimRq bwxI dw rs<br />

iBMnw kIrqn, gurSbd vIcwr gur ieiqhws suxwauNdy, pyRmIN siqgurU swihbwn jI dy<br />

nUro nUr jmwl jlwl pRkwS srUp, suMdr AiqAMq suMdr m`Qy dy, ivsmwd drSn krky,<br />

ivsmwd iekwgR ho jWdy[ aun@W dy idlW idmwZW’c ArQW sihq, gursbdW dy<br />

prmpiv`qR suMdr ivsmwd drSn huMdy, aun@W dy ihrdy, AMimRq rs bRhmwnMd, aun@W dy<br />

muKW’c su`tdy, muK Br 2 ky, rwq idn AMimRq pINdy 2, pUrn ivsmwd pyRm gur<br />

BgqI’c lIx, inrgun srgun dI eykqw nUM pRwpq huMdy[ }<br />

prmpUjnIk pUrn bRhmigAwnI sMq bwbw gurbcn isMG swihb ^wlsy jI dw nUro<br />

nUr m`Qw, bhuq au~cw au~BirAw hoieAw, bVw hI suMdr sohxw jgmgwauNdw sI[ hr smyN<br />

vwihgurU A`gy inauNdw sI[ ismrn dy pRqwp nUM jxwauNdw sI[ hr koeI sIs invwauNdw<br />

sI[ mMd BwgIAW nUM Bwgvwn bxwauNdw sI[ gurU pRmysr jI nUM BwauNdw sI[ drSk<br />

vwihgurU vwihgurU AlwauNdw sI}<br />

nwnk auDry; iqn kY swQy] 3] DMn vwihgurU vwihgurU vwihgurU vwih jIau]<br />

(nwnk) siqgurU gRMQ swihb jI &urmwauNdy hn:- (iqn) prmpUjnIk ds siqgurU<br />

swihbwn jI(kY) dy prmpiv`qR SuB s`cy im`Ty crn- kmlW(swQy) swQ, byAMq pyRmIN<br />

ivkwrW AOguxW cwh kOPI nSy kukrmW jnm mrn, jmW dy kStW qoN(auDry) qry hn,<br />

hux rhy hn, AgWh nUM BI qrngy] 3] XQw:- KMf bRhmMf byAMq; auDwrxhwirAw]<br />

qyrI soBw quDu; scy myry ipAwirAw]) Dnu DMnu gurU.ijin nwmu ArwiDAw; Awip qirAw,<br />

ijnI ifTw.iqnw ley Cfwie]<br />

srin jogu suin srnI Awey] hy DMn vwihgurU siqgurU rwmdws swihb jI!srix<br />

pry kI rwKqw; nwhI shswieAw] Anuswr Awp jI srn pey dI lwj r`Kdy hoN jI,<br />

www.Gursevak.com<br />

888<br />

q`qkrw


ieh mihmw suin ky, dwsn dws syvk smUh is`K, Awp jI dI prmpiv`qR SuB s`cI<br />

su`cI AiqAMq au~cI pRkwS srUp ivAwpk srnI Awey hW, srin’c Aw ky, siqsMgq<br />

jI nwl(jogu) juVy hW jI[ XQw:- srnI AwieE; nwQ inDwn] nwm pRIiq lwgI mn<br />

Biqir; mwgn kau hir dwn] 1] Srn pey dI l`ijAw r`K lvo jI[ XQw:- pRB jU;<br />

qo kh lwj hmwrI] nIl kMT nrhir nwrwiex; nIl bsn bnvwrI] 1]) hir<br />

sjx.dwvix ligAw; iksY n dyeI bMin]) hBy swk kUVwvy ifTy; qau plY qYfY lwgI]<br />

kir ikrpw; pRB Awp imlwey] srnI Awey jwx ky, (pRB) DMn vwihgurU srUp<br />

srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] sRI gurU rwmdws swihb jI ny, Awp<br />

ikrpw (kir) krky, dwsn dws dy ieMdRy mn bu`D ic`q qy smUh is`K, Awpxy inrgun<br />

srUp s`cy crn-kmlW’c imlwey hn[<br />

imit gey bYr; Bey sB ryn] AMimRq nwmu; swDsMig lYn] swDsMig jI’c iml<br />

ky, (swD) vwihgurU mh`ly 4 jI dy prmpiv`qR s`cy im`Ty ipAwry crn-kmlW sMig<br />

l`g ky, (swD) inrgun bRhm jI sMig iml ky, vwihgurU jI dy prmpiv`qR SuB s`cy<br />

AMimRq nwmu nUM dwsn dws gRIb qy smMUh is`K(lYn) lYxw krdy hW[ XQw:-<br />

swDsMig.nwnk jsu gwieE; jo pRB kI Aiq ipAwrI]) swD sMig, jpY inrMkwru] hux<br />

sB dI(ryn) crn-DUV(Bey) ho gey hW jI[ XQw:- sgl ryn iehu mnu BieAw;<br />

ibnsI Ap DwrI] sRIr ieMdRy mn bu`D, Awpo Awpxy ivkwr v`l B`jx rUp, jo vYr<br />

krdy sn, ieh Awpo Awpxy iviSAW v`loN ht gey[ ies leI ien@W ieMidRAW dy jo<br />

dwsW nwl bYr sn, ieh BI imit gey[ vw dwsn dwsW dy mn’c, dUijAN nwl jo bYr<br />

sn, ieh BI imit gey[ XQw:- swD jnw ky; pUjy pYr] imty aupdRh; mn qy bYr]<br />

dwsn dwsW nwl jo bYr krn vwly sn, auh BI imit gey[ XQw:- nw ko myrw<br />

dusmnu rihAw; nw hm iks ky bYrweI] bRhmu pswru pswirE BIqir; siqgur qy<br />

soJI pweI]) nw ko bYrI.nhI ibgwnw; sgl sMig.hm kau bin AweI]) bMDn qoir;<br />

Bey inrvYr] Anidnu; pUjih gur ky pYr]<br />

su pRsMn; Bey gurdyv] pUrn hoeI; syvk kI syv] pRB jI dI AiqAMq ipAwrI<br />

swDsMgq’c AMimRq nwm lYxy krky, sB dI crn-DUV bnxy krky, vYr imtx qoN,<br />

guru nwnku quTw.Bwierhu; hir vsdw nyVw] Anuswr prmpUjnIk(gurdyv) gurdyv<br />

mwqw gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw]) jI(su) BlI pRkwr AiqAMq hI pRsMn<br />

(Bey) ho gey[ XQw:- pRB kI srix ghI; sB iqAwig] gur su pRsMn Bey;<br />

www.Gursevak.com<br />

889<br />

q`qkrw


vfBwig]) guru ijn@ kau su pRsMnu ; nwmu hir irdY invwsY] ijn@ kau guru su pRsMnu;<br />

durqu dUrMqir nwsY] guru ijn@ kau su pRsMnu ; mwnu AiBmwnu invwrY] ijn@ kau guru su<br />

pRsMnu; sbid lig.Bvjlu qwrY] prcau pRmwxu.gur pwieAau; iqn skXQau jnmu<br />

jig] sRI gurU srix Bju kl´ kib; Bugiq mukiq sB gurU lig] 11] gurU pRmysrjI<br />

dI prm pRsMnqw hox qoN, nwnk.syvku soeI AwKIAY; jo isru Dry auqwir] Anuswr<br />

isr Arpx vwly, mwn AiBmwn qoN rihq, DMnu syvw; syvku prvwnu] AMqrjwmI;<br />

purKu pRDwnu] dwsn dws gur syvk(kI) dI, isr Arpx rUp, SuB s`cI<br />

prmpiv`qR(syv) syvw, pUrn hoeI[ XQw:- sBy kwj.suhylVy QIey; guru nwnku siqguru<br />

quTw]<br />

Awl jMjwl; ibkwr qy rhqy] rwm nwm; suin rsnw khqy] vwihgurU s`cy<br />

siqgurU swihbwn jI dI ivsmwd AvsQw bhuq hI ivsmwd au~cI su`cI hMgqw rihq<br />

hY[ pRB jI bsih; swD kI rsnw] Anuswr Akwl purKu jI, gurU pRmysr qy BgqW<br />

dI prmpiv`qR SuB s`cI su`cI Amolk rsnw’qy vs ky, ivsmwd iekwgRqw ’c lIx,<br />

Awp hI(rwm) inrMkwr (nwm) prmpiv`qR gurbwxI (khqy) kihMdy hn qy koit krn<br />

dIjih.pRB pRIqm; hir gux suxIAih AibnwsI rwm] Anuswr lUM 2 dy kMnW duAwrw,<br />

pUrn SrDw ivSvwS sihq Awp hI(suin) suxdy hn[ XQw:- pyKY bolY; suxY sBu<br />

Awip]) Awip kQY; Awip sunnYhwru]) Git Git kQw.rwjn kI cwlY; Gir Gir<br />

quJih aumwhw]) sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY] rwm ibnw; ko bolY ry]) jo bolq<br />

hY.imRg mIn pMKyrU; su ibnu hir.jwpq hY nhI hor] pwrbRhm pUrn gurdyv qy Bgq<br />

mhWpurS Awp hI(Awl) sRIr (Awl) sMswr (Awl) Gr dy(jMjwl) bMDn, byKyVy<br />

Jmyly, ibkwr(qy) qoN(rhqy) rihq ho gey hn[<br />

kir pRswdu; dieAw pRiB DwrI] nwnk inbhI; Kyp hmwrI] 4] prmpUjnIk<br />

DMn vwihgurU siqgurU nwnk dyv srUp mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy hn:- (pRiB)<br />

imhrvwnu. swihbu imhrvwnu] swihbu myrw.imhrvwnu] jIA sgl kau; dyie dwnu]<br />

s`cy siqgurU mh`ly cOQy jI ny, srb ivAwpI ivsmwd Anq klwvwn Agm Apwr<br />

pRkwS srUp s`cI Ajpw jwp(pRswdu) ikRpw hI ikRpw(kir) krky, dieAw DwrI,<br />

qW(hmwrI) dwsn dws gRIb dI, SuB guxW dy mwl dI(Kyp) BrqI(inbhI) inB geI,<br />

inB rhI hY sdw leI[ SuB gux ieh hn:- siq sMqoK dieAw Drm vIcwr, inmRqw<br />

gRIbI iKmw SWqI DIrj, inRivkwrqw pyRmw-BgqI, praupkwr inSkwm nwm ismrn<br />

www.Gursevak.com<br />

890<br />

q`qkrw


jpx jpwaux, gurU syvw krn krwaux, gurbwxI sMQw kQw kIrqn isKwaux, sRI<br />

hirmMdr swihb jI rc ky, siqgurU gRMQ swihb jI pRkwSx, gurduAwry sRovr Drm<br />

AsQwn rcx, mh`ly CyvyN jI nUM gursbd vifAweI BwrI bIr rs sihq gurqwg`dI<br />

b^Sx, s`qy blvMf kohVIAW nUM b^S ky, gurbwxI aucwrn dI s`qw b^Sx, Awpxy<br />

pRymI guris`KW dy idl idmwZ’c gurbwxI Byjx, rom 2 krky ismrn bRhmigAwn<br />

b^Sx, srb`q dw Blw krn rUp Awid] 4] XQw:- mnu kir bYlu.suriq kir pYfw;<br />

igAwn goin Bir fwrI] khqu kbIru.sunhu ry sMqhu; inbhI Kyp hmwrI]) inbhI;<br />

nwm kI scu Kyp] lwBu hir gux gwie iniD Dnu; ibKY mwih Alyp]) iKmw ghI.scu<br />

sMicE; KwieE AMimRqu nwm] KrI ik®pw Twkur BeI; And sUK ibsRwm] Kyp inbwhI<br />

bhuqu lwB; Gir Awey piqvMq] Krw idlwsw guir dIAw; Awie imly BgvMq]<br />

102.pRB kI ausqiq; krhu sMq mIq] swvDwn eykwgr cIq] Akwl purKu<br />

Ajpw jwp vwihgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy A`Kr 2 nUM, vwihgurU gurU mMnx pUjx<br />

nmskwrn vwly, gurU pRymw-BgqI, inrgun srgun swihb jI dI eykqw sihq, AMdr<br />

bwhr AsMK nUr srb klw BrpUr eykMkwr’c lIn, gurU jI nUM isr Arpx vwly, hy<br />

ipAwry(sMq) SWq Awqmw mIq jIE!ieMdRIAW nUM iviSAW v`loN rok ky, gurU crnkmlW’c<br />

lIx ho ky, eyk ic`q ijh; iek iCn iDAwieE]) hohu swvDwn; Apuny gur<br />

isau] Anuswr(eykwgr) (eyk+Awgr) (eyk) ie`k gurU gRMQ swihb jI dy(Awgr)<br />

snmuK, ie`k cIq, swvDwn eykwgr cIq] ho ky, (pRB) inrguxu srguxu; Awpy<br />

soeI]) srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr]) kooit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;<br />

srb jIAw kw dwqw ry] vwihgurU s`cy siqgurU swihbwn jI(kI) dI (ausqiq)<br />

mihmw, kQw kIrqn gurU ieiqhws, rom 2 dy ipAwr nwl hr smyN, mn dy mylI ho<br />

ky, iek`qRqw ’c(krhu) kro[ ijvyN prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI ny, siqgurU<br />

gRMQ swihb jI sRI rwmsr swihb jI ivKy ilKvwaux smyN qy au~bldI dyZ’c bYTx<br />

smyN, Awp swvDwn eykwgr cIq] ho ky mihmw kIqI[ kStW qoN ip`CoN, mhwrwj jI<br />

au~bldI dyZ’coN au~Ty, B`uK aunINdRw qRyh shwridAW, swrI rwq ie`ky cONkVy ivsmwd<br />

rMg’c bYTy, Amolk s`cI gurbwxI pV@dy rhy[ sgly dUK.AMimRqu kir pIvY;<br />

bwhuiV.dUKu n pwiedw] Anuswr swirAW d`uKW nUM AMimRq krky pIqw[ ic`q dI AYsI<br />

ivsmwd iekwgRqw sihq ausqq kridAW, Awp kurbwnI dy ky, gurbwxI b^S ky,<br />

ausqq krn leI kih rhy hn[ {pMj ibRqIAW ieh hn:- 1.mUV ibRqI vwly ibKeI<br />

www.Gursevak.com<br />

891<br />

q`qkrw


huMdy hn[ aun@W nUM Kwx pIx ivSy pdwrQ mwieAw duinAwvI vifAweI dI qIbr ie`Cw<br />

bxI hI rihMdI hY[ 2.pwmr ibRqI:- pwmr purK dI ibRqI gwV@y AigAwn Gor<br />

iBAwnk pwpW ’c K`cq rihMdI hY, prweIAW DIAW BYxw c`ukxIAW, Gr PUkxy fwky<br />

mwrny nSy vrqxy mws Kwxw, inrdoS mwsUmW nUM kql krnw, bMb s`utxy Awid[<br />

XQw:- Awpu gey; Aaurn hU Kovih] Awig lgwie; mMdr mY sovih] 5] Avrn<br />

hsq, Awp hih kWny] iqn kau dyiK; kbIr ljwny] ijvyN m`isAw dI An@yrI rwq<br />

nUM, BwvyN cMd AkwS’c huMdw hY, pr idsdw nhIN[ iqvyN pwmr ibRqI vwly dy AMdr,<br />

BwvyN vwihgurU jI vs rhy hn, pr bysmJ pRym krnw nhIN bu`Jdw[ XQw:- qU ihrdY<br />

gupqu vsih idnu rwqI; qyrw.Bwau n buJih.gvwrI] 3.ivKiCpq ibRqI:- jigAwsU<br />

dI ibRqI ivKyp sihq ivKiCpq huMdI hY, Bwv kdy 2 ic`q itkdw hY, kdy au~kw hI<br />

nhIN itkdw[ Awm hwlq’c n@yrw hI Bwsdw hY[ 4.AnuruD ibRqI:- gurU syvk Bgq<br />

sMq jI dI huMdI hY[ (Anu+ruD) (AnU) inrMqr, ie`k rs, AMdr bwhr gursbdW<br />

ArQW dI swiKAwqqw’c lIx, ibRqI nUM gursbdW’c(ruD) rok lYNdy hn[ XQw:-<br />

ijau jl mih; jlu Awie Ktwnw] iqau joqI sMig; joiq smwnw]) hir ky sMg; bsy<br />

hir lok] qnu mnu Arip.srbsu sBu AripE; And shj Duin Jok]) sUrj ikrix<br />

imly; jl kw jlu hUAw rwm] joqI joiq rlI; sMpUrnu QIAw rwm]) jl qrMgu ijau<br />

jlih smwieAw] iqau joqI sMig; joiq imlwieAw] so gursyvk sMq Bgq jI ibRqI<br />

nUM gurU crn-kmlW’c rok ky sdw leI lIx jWdy hn[<br />

5.swvDwn eykwgr cIq] ibRqI:- prmpUjnIk gurU pRmysr jI, BwvyN au~bldI<br />

dyZ’c bYTdy hn, BwvyN sB qoN A`gy ho ky DrmXu`D lV ky ij`qdy hn, BwvyN gurqw<br />

isMGwsx’qy sjdy hn, hr hwlq’c, Ac`l sumyr pRbq vWg hr smyN Ac`l bRhm jI<br />

dy snmuK, swvDwn eykwgr cIq] Ac`l Afol bRhm’c lIn rihMdy hn[ so,<br />

pwrbRhm grIb invwj] gurU pRmysrjI sdw swvDwn eykwgr cIq] hn[ }<br />

suKmnI shj; goibMd gun nwm] (suKmnI) sprs dy suK, sprs mwqR hn,<br />

sprs krky ijvyN rwjy ieMdR jI nUM koV@ ho igAw sI, iqvyN hux BI byAMq jIA eyfz<br />

Awid Anyk bImwrIAW dy iSkwr ho ky qV& 2 ky pRwx iqAwg rhy hn[ sprs dy<br />

suK qoN sRIr dIAW iKlqW ivgVdIAW hn, srb rog kw; AauKdu nwmu] Anuswr gurU<br />

pRmysr jI ny ieh jo prmpUjnIk sRI suKmnI swihb jI b^Sy hn[ ien@W dw<br />

www.Gursevak.com<br />

892<br />

q`qkrw


AiBAws krn nwl, mn bwxI sRIr dy swry rog sog dUr huMdy hn[ AYsy ivsmwd<br />

vwihgurU AsMK suKW dy BrpUr pRkwS, pRkwS hI pRkwS srUp suKmnI suK AMimRq pRB<br />

nwmu] sRI suKmnI swihb jI, siq dieAw ZRIbI hlImI vIcwr, inmRqw sihnSIlqw<br />

iekwgRqw inRivkwrqw (shj) SWqI, sMqoK, igAwn, DIrj, shj AvsQw Awid<br />

ivsmwd SuB(gun) guxW sihq, (goibMd) vwihgurU jI dy nwm nwl BrpUr, Ajpw jwp<br />

inrMkwr srUp hn[ XQw:- vwhu vwhu bwxI inrMkwr hY; iqsu jyvfu, Avru n koie]<br />

siqgurU gRMQ swihb jI dy b^Sy, ivsmwd inrMkwr ivAwpk pRkwSk pRyrk srb dy<br />

ADwr auDwrnhwr sRI suKmnI swihb jI, Awpxy inrgun srUp duAwrw, hr smyN<br />

AnMq sUrjW cMdRimAW qwirAW mMflW, AnMq AgnIAW ititAwixAW qy koit bRhmMf<br />

dIAW swrIAW dyhW nUM pRkwS rhy hn[ AYsw ivsmwd suKmeI pRkwS hY, jo hux koRVW<br />

bRhmMfW’c sihjy hI ho irhw hY[ ijs pRym pRkwS duAwrw, pyRmw-BgqI sihq,<br />

ivsmwd Ajpw jwp inrgun srgun dI eykqw pRwpq huMdI hY[ AYsy ivsmwd suK’c<br />

lIx, pUrn qyz hI qyz pRcMf bRhmjI dy Anq klwvwn pUrn gurU Avqwr mhwrwj<br />

swihb jI ny, au~bldI dyZ’c bYT ky BI kStW dI pRvwh nhIN kIqI[ suKmnI shj,<br />

goibMd gun nwm] jI dI prm au~cI AvsQw nUM kmwieAw hY[<br />

ijsu min bsY; su hoq inDwn] ijsuu gurmuiK ipAwry s`icAwry jI dy, nwmu<br />

inDwnu Apwru; Bgqw min vsY] Anuswr min AMdr suKmnI shj, goibMd gun<br />

nwm]) suKmnI; suK AMimRq pRB nwmu] jI(bsY) vsdy hn, (su) auh(su)<br />

sRyst(inDwn) ^zwny Bwv vwihgurU srUp bRhmigAwnI; sgl kI rInw] (hoq) ho<br />

jWdy hn[ XQw:- iniD inDwn; hir AMimRq pUry] qh bwjy nwnk; Anhd qUry]<br />

srb ieCw; qw kI pUrn hoie] pRDwn purKu; pRgtu sB loie]) suKmnI shj;<br />

goibMd gun nwm]) suKmnI; suK AMimRq pRB nwmu] Anuswr prmpUjnIk inrMkwr<br />

srUp sRI suKmnI swihb jI, ijs pRymI Bgq dy mn ’c vsdy hn, (qw) iqs(kI) dI<br />

nwm jpx jpwaux, srb`q dw Blw krn krwaux rUp, gurmiq Anuswr(srb) swrI<br />

ieCw pUrn hoie jWdI hY, Bwv r`j ky praupkwr ismrn krdy krwauNdy hn[ XQw:-<br />

ieC puMnI; srDw sB pUrI]) sgl ieC myrI puMnIAw; imilAw inrMjn rwie jIau])<br />

siB ieCw min qin pUrIAw; sBu cUkw fru jm ky]) sBy ieCw pUrIAw; jw pwieAw<br />

Agm Apwrw] vw mrn qoN kihMdy hn ik pUrw ho igAw, (srb) swrI ieCw<br />

(pUrn) mr, ^qm hoie jWdI hY, Bwv mn’c koeI BI ie`Cw nhIN rihMdI[ {ie`Cw<br />

www.Gursevak.com<br />

893<br />

q`qkrw


hn@yrw hY, ij`Qy gurbwxI inrMkwr jI dy AsMK pRkwS nUr cwnx hI cwnx hn, E~Qy<br />

ie`Cw dw hny@rw nhIN rihMdw[ BwvyN mwiekI ie`Cw pUrn BI ho jwvy, qW BI AigAwn<br />

Brm jMmx mrn jmW jUnW dy kSt nhIN imtdy[ }gurU jI qoN Awp kurbwn hox qy<br />

hornW dI kurbwnI krwaux vwly Bgq ShId, sB(loie) lokW Bwv KMfW<br />

bRhmMfW’c(pRDwn) muKI mhW purKu pRgtu ho jWdy hn[ ijvyN BweI mnI isMG swihb jI<br />

dy bMd 2 k`t ky tokry’c su`tx qoN, bMd 2’coN sRI suKmnI swihb jI dw AMimRq pwT<br />

huMdw irhw[ XQw:- mhlw 5] goibMd goibMd goibMd sMig; nwmdyau mnu lIxw] AwF<br />

dwm ko CIpro; hoieE lwKIxw] 1] rhwau] bunnw qnnw iqAwig kY; pRIiq crn<br />

kbIrw] nIc kulw jolwhrw; BieE gunIX ghIrw] 1] rivdwsu FuvMqw For nIiq;<br />

iqin@ iqAwgI mwieAw] prgtu hoAw swDsMig; hir drsnu pwieAw] 2] sYnu nweI<br />

buqkwrIAw; Ehu Gir Gir suinAw] ihrdy visAw pwrbRhmu; Bgqw mih ginAw]<br />

3] ieh ibiD suin kY jwtro; auiT BgqI lwgw] imly pRqiK gusweIAw; DMnw<br />

vfBwgw] 4] 2]) hir ky nwm, kbIr aujwgr] jnm jnm ky; kwty kwgr] 1])<br />

jo pRiB; ApnI syvw lwieAw] nwnk.so syvku; dh idis pRgtwieAw] 4]<br />

sB qy aUc; pwey AsQwnu] sB lokW’c pRDwn pRgt purKu gurmuiK mhWpurS,<br />

gurU pRymw-BgqI’c lIn, inrgun srgun swihb jI dI eykqw sihq, sB(qy)<br />

qoN(aUc) au~cw gurmuiK AsQwnu, pwey lYNdy hn[ XQw:- Aiq aUcw; qw kw drbwrw]<br />

AMqu nwhI ikCu; pwrwvwrw]) Anhdu vwjY; shij suhylw] sbid Anµd kry sd<br />

kylw] shj guPw mih qwVI lweI; Awsxu aUc svwirAw jIau]) sUK mhl; jw ky<br />

aUc duAwry] qw mih vwsih; Bgq ipAwry]) Ab qau jwie cFy isMGwsin; imly<br />

hY.swirMg pwnI] rwm kbIrw.eyk Bey hY; koie n skY pCwnI]) ijau jl mih; jlu<br />

Awie Ktwnw] iqau joqI sMig; joiq smwnw]) Ehu sB qy aUcw.sB qy sUcw; jw kY<br />

ihrdY visAw Bgvwnu]) pwiqswhI Bgq jnw kau idqIAnu; isir Cqu scw hir<br />

bxwie] aun@W dy idl’c BwvyN au~cy sQwn dI ie`Cw nhIN huMdI, pr gurqw ibrwjmwn<br />

sRI gurU gRMQ swihb jI mhwrwj mhwn bKiSS krky, aun@W dy idl idmwZ ’c hr<br />

vyly s`cy gurbwxI Byjdy rihMdy hn[ aun@W dy AMdr bwhr, swc nwm kI AMimRq<br />

vrKw] hr smyN krdy rihMdy hn[ gurU pRmysr jI aun@W dy lUM 2’c vs jWdy hn[<br />

gurbwxI jI dy vsxy krky, ivsmwd iekwgR ho ky, mhwrwj swihb jI dy koit pRkwS<br />

srUp inrgun inrMkwr s`cy im`Ty crn-kmlW’c lIn hox rUp au~cw AsQwn pwauNdy<br />

www.Gursevak.com<br />

894<br />

q`qkrw


hn[ jykr aufwrIAW mwr ky AsMK bRhmMf dy pswry’c au~pr nUM jweIey qy pwqwlw<br />

pwqwl lK; Awgwsw Awgws] hyTW nUM cly jweIey, qW BI pswry dw koeI BI AMq<br />

nhIN[ vwihgurU inrgun inrMkwr jI AsMK bRhmMf’c, qum pUrn.pUir rhy sMpUrn; ho<br />

rhy hn, Awp jI dy inrgun srUp jI dw ivsQwr AiqAMq au~cI hU au~cw, v`fy qoN<br />

v`fw hY[ AYsy ivsmwd ivAwpk pRkwSk nUro nUr srb klw BrpUr Anq klwvwn,<br />

imhrvwnu. swihbu imhrvwnu] swihbu myrw.imhrvwnu] jI’c pRymw-BgqI sihq<br />

lIxqw rUp au~cw AsQwn pwauNdy hn[ XQw:- ijn hir ihrdY pRIiq lgwnI; iqnw<br />

msqik aUjl tIk] hir jn soBw.sB jg aUpir; ijau ivic aufvw.sis kIk]<br />

bhuir n hovY; Awvn jwnu] Awpxy AMdr bwhr hI, gurU pRmysr jI AsMK AnMq<br />

pRkwS sihq, hr smyN Ajpw jwp kridAW vs rhy hn[ ieMidRAW dy ivSy iqAwg<br />

ky, mn AMqrmuK ho ky, crnkmlW’c lIn, ivsmwd iekwgR ho ky AMdr hI itk<br />

jwvygw[ XQw:- kbIr.crn kml kI mauj ko; kih kYsy aunmwn] kihby kau soBw<br />

nhI; dyKw hI prvwnu] Anuswr prmpiv`qR s`cy crn-kmlW srb ivAwpI mhW<br />

ivsmwd Ajpw jwp inrgun bRhm jI ’c, AYsI lInqw hovygI, (bhuir) Pyr nyqRW dw<br />

rUp q`kx vl, kMnW dw inMdw ivkwrI gwxy sunx v`l, rsnw dw suAwdW v`l, mn<br />

ieMidRAW sRIr dw ivSy ivkwrW kusMgq’c (jwnu) jwxw, (Awvn) Awauxw(n)<br />

nhIN(hovY) hovygw[ vw srb ivAwpI ivsmwd Ajpw jwp Anqklwvwn myhrvwn<br />

pUrn bRhm jI’c lIx, aupRokq gursyvk ShId jI dw(bhuir) Pyr vwSnw dy<br />

b`Dy(Awvn) Awauuxw, mOq dy mwirAW mr ky(jwnu) jwxw(n) nhIN(hovY) hovygw[<br />

XQw:- mrY nwhI; sd sd hI jIvY] Amru BieAw AibnwsI QIvY] nw ko AwvY nw ko<br />

jwvY; guir dUir kIAw BrmIjw hy]<br />

hir Dnu Kwit; clY jnu soie] nwnk; ijsih prwpiq hoie] 5] vwihgurU<br />

siqgurU nwnk dyv ShIdW dy isrqwj mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy hn:- hy<br />

BweI!swvDwn eykwgr cIq] ho ky, vwihgurU jI dI ausqq krky, pRkwS srUp<br />

prmpiv`qR srb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp, suKmnI shj; goibMd gun<br />

nwm]) hir hir nwmu kmwvnw; nwnk.iehu Dnu swru] nwm Dn jI(ijsih) ijs<br />

gurmuiK gursyvk jI nUM s`cy siqgurU swihbwn jI duAwrw, prwpiq(hoie) huMdy hn,<br />

(soie) Ehu(jnu) ipAwry Bgq jI, hir Dnu(Kwit) K`t ky, hir Dnu’c lIx ho<br />

ky(clY) c`ldy hn, Bwv gurU pRymw-BgqI’c lIn, inRivkwr inrhMkwr vwihgurU<br />

www.Gursevak.com<br />

895<br />

q`qkrw


Akwl bRhm jI’c lIx ho jWdy hn] 5] XQw:- mweI.Kwit AwieE; Gir pUqw]<br />

hir Dnu clqy.hir Dnu bYsy; hir Dnu jwgq sUqw]<br />

103.Kym sWiq; iriD nv iniD] {srb ivAwpI ivsmwd pRymmeI SuB<br />

ivcwr:- ieh Pl; iqsu jn kY muiK Bny] gur nwnk nwm; bcn min suny] 6]<br />

Anuswr gurU pRmysr jI, inrml inrml; inrml qyrI bwxI] AkwlI bwxI jI dI,<br />

v`fI qoN v`fI hor v`fI mhwnqw ieauN &urmw rhy hn:- ijs gurmuiK ipAwry jI ny<br />

Akwl purKu siqgurU mh`ly pihly jI dy, AmulIk lwl; eyih rqn] SuB bcn<br />

iekwgR mn ho ky suxy hn[ aus nUM hyT ilKy srb ivAwpI ivsmwd Anqklwvwn<br />

Agm Apwr Amolk gux pRwpq hn qy aun@W dy muKoN, A`gy b^Sy vr, syvkW nMU AMimRq<br />

&L imldy hn[ }<br />

sB vwSnw dI inivrqI hox qoN srb ivAwpI mhW ivsmwd Anq klwvwn<br />

(sWiq) SWqI, (iriD) QoVw ijhw pdwrQ lY ky vrqweI jwxw, m`ukxw hI nw, ieh<br />

irDI, (nv) nON(iniD) inDIAW dI pRwpqI qy aun@W dI(Kym) r`iKAw, AkwlI bwxI<br />

sunx vwly gurU ipAwry nUM huMdI hY[ Awpxy leI nhIN vrqdy, praupkwr leI vrq<br />

ky, gurU pRmysr jI dIAW l`KW ^uSIAW pRwpq krdy hn, A`gy BI ^uSIAW b^Sdy hn[<br />

vw mhW ivsmwd gurbwxI sunx vwly pRymI jI nUM(sWiq) SWqI dI Aqotqw rUp<br />

iriD, SWqI dI Aqotqw rUp(nv) nON(iniD) inDI pRwpq huMdI hY, Bwv SWqI hI SWqI<br />

Aqot SWqI AsMK bRhmMf AMdr ivAwpk pRkwS srUp Ajpw jwp Anqklwvwn<br />

SWqI pRwpq huMdI hY[ pRwpq hoeI SWqI dI, gurU pRmysr swihb jI(Kym) r`iKAw krdy<br />

hn[ gurU pRmysr jI au~bldI dyZ’c bYTx, q`qy ryqy’qy bYT ky , q`qw ryqw Awpxy<br />

prmpiv`qR SuB s`cy au~cy mhwn inrMkwrI sIs’qy puAwaux, sVdI bldI m`cdI<br />

loh’qy KV@n smyN, ies AKMf ABMg srb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp Anq<br />

klwvwn pUrn SWqI’c lIx rhy[<br />

buiD igAwnu; srb qh isiD] Kym sWiq; iriD nv iniD] dI pRwpqI vwly<br />

pRymI nUM(qh) iq`Qy AwpxI buiD AMdr, pyRmw-BgqI sihq, srb ivAwpI mhW<br />

ivsmwd Anq klwvwn pUrn myhrvwn inrgun srgun dI eykqw, bRhmigAwnI;<br />

sgl kI rInw] dw, (srb) swrw srb ivAwpI mhW ivsmwd(igAwnu) cwnx<br />

pRkwS(isiD) pRwpq huMdw hY[<br />

vw (isiD) ATwrW is`DIAW BI pRwpq huMdIAW hn[ mhWpurS Awp nhIN ku`J<br />

www.Gursevak.com<br />

896<br />

q`qkrw


xdy, praupkwr ’c lw idMdy hn[ XQw:- iriD isiD buiD igAwnu.gurU qy pwieAw;<br />

mukiq pdwrQu srix pieAw]<br />

ibidAw qpu jogu; pRB iDAwnu] gurU jI dy bcn sunx vwly pRymI nUM, pRB<br />

vwihgurU jI dy iDAwnu’c (jogu) juV ky, ic`q dI iekwgRqw rUp qpu qy bRhm ibidAw<br />

pRwpq huMdI hY[ vw DMn pRB siqgurU gRMQ swihb jI dy Ajpw jwp srb ivAwpI mhW<br />

ivsmwd bRhm srUp A`Kr 2 dw iDAwnu hI ibidAw qpu jogu hY[<br />

vw Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu<br />

nhI; guru Arjunu prqK´ hir] vwihgurU mh`ly pMjvyN jI ny inmRqw hlImI Bwau-<br />

BgqI gRIbI iKmw Bwxw mMnx Awid SuB guxW dIAW Anq klW sihq, Awp au~bldI<br />

dyZ’c bYT ky, (pRB) vwihgurU AnMq pRkwS nUr hI nUr inrgun inrMkwr pRkwSvwn<br />

pUrn bRhm jI dy inrgun srgun jI dI eykqw dI(ibidAw) bRhmiv`idAw nUM(ibidAw)<br />

jwixAw, iDAwqw iDAwn Dy dI iqRkutI myt ky, AYsy pUrn idRV pRp`k iDAwnu’c(jogu)<br />

juVy, koit sUrjW dy qpx vWg, pUrn bRhmigAwn’c qpx rUpI qpu kIqw[ XQw:-<br />

qyrw kIAw; mITw lwgY] hir nwmu pdwrQu; nwnku mWgY] Anuswr iKVy m`Qy Bwxw<br />

mMinAw[<br />

igAwnu sRyst; aUqm iesnwnu] prmpUjnIk myhrvwn Anqklwvwn Ajpw<br />

jwp inrMkwr jI dy pUrn s`cy gurU Avqwr jI, sRyst(igAwnu) bRhmigAwn’c lIn,<br />

AsMK pRkwS Bwau-BgqI sihq au~bldI dyZ’c bYTy hn, ieho hI bRhmigAwn’c<br />

lIxqw rUp(aUqm) sRySt iesnwnu hY[ XQw:- rihdy guru drIAwau ivic; mIn kulIn<br />

hyqu inrbwxI[ drsnu dyiK pqMg ijau; joqI AMdir joiq s mwxI[ sbdu suriq ilv<br />

imrg ijau; BIV peI.iciq Avru n AwxI[ crx kvl imil Bvr ijau; suK sMpt<br />

ivic rYix ivhwxI[ gur aupdys n ivsrY; bwbIhy ijau AwK vKwxI[ gurmuiK suK<br />

Plu iprm rsu; shj smwiD swDsMig jwxI[ gur Arjn ivthu; kurbwxI]) hir<br />

Dnu iesnwnu hir Dnu igAwnu; hir sMig lwie iDAwnw] inmK.n ibsrau mn qy<br />

hir hir; swDsMgiq mih pwieAw] 1]) nwmo igAwnu nwmu iesnwnw; hir nwmu<br />

hmwry kwrj svwrY] hir nwmo soBw.nwmu bfweI; Baujlu ibKmu.nwmu hir qwrY] 1]<br />

cwir pdwrQ; kml pRgws] gurU jI dy bcn sunx vwlw, AYsI ivsmwd prm<br />

au~cI su`cI s`cI AvsQw nUM pRwpq mhWpurS dw, Drm ArQ kwm moK cwir pdwrQ,<br />

vw (cwir) suMdr ivAwpk vwihgurU bRhm jI dy(pdwrQ) nwm pdwrQ, pRym pdwrQ,<br />

www.Gursevak.com<br />

897<br />

q`qkrw


RhmwnMd pdwrQ, mukq pdwrQ, bRhmigAwn pdwrQ pRwpq krky, ihrdw kml<br />

pRymw-BgqI inmRqw gRIbI SWqI iKmw, kruxw mYqRI mu`dqw aupyiKAw Awid SuB guxW<br />

dIAW AnqklW sihq, nwnk Bgqw sdw ivgwsu] rUp(pRgws) iKV jWdw hY[<br />

gurmuiK; roim roim hir iDAwvY] Anuswr srb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp’c<br />

lIxqw sihq, ies prm au~cy su`cy gurmuiK pd nUM pRwpq ho jWdw hY[ XQw:- slok<br />

mÚ1] Gr mih Gru.dyKwie dyie; so siqguru purKu sujwxu] pMc sbd Duinkwr Duin;<br />

qh bwjY sbdu nIswxu] dIp loA pwqwl qh; KMf mMfl hYrwnu] qwr Gor bwijMqR<br />

qh; swic qKiq sulqwnu] suKmn kY Gir.rwgu suin; suMin mMfil ilv lwie] AkQ<br />

kQw bIcwrIAY; mnsw mnih smwie] aulit kmlu AMimRiq BirAw; iehu mnu.kqhu n<br />

jwie] Ajpw jwpu n vIsrY; Awid jugwid smwie] siB sKIAw pMcy imly; gurmuiK<br />

inj Gir vwsu] sbdu Koij.iehu Gru lhY; nwnku qw kw dwsu] 1]<br />

sB kY miD; sgl qy audws] sB(kY) dy(miD) ’c rihMidAW, (sgl) swirAW<br />

sbMDIAW, ieMidRAW dy iviSAW, sMswrI ivauhwrW mwieAw qy audws Bwv inrlyp<br />

rihMdy hn[ XQw:- gurisK jogI jwgdy; mwieAw AMdir krin audwsI] kMnIN muMdrW<br />

mMqR gur; sMqW DUiV ibBUq sulwsI[ iKMQw iKmw hMFwvxI; pRym pqR Bwau Bugiq<br />

iblwsI[ sbd suriq isM|I vjY; fMfw igAwnu iDAwnu gur dwsI[ swDsMgiq gur guPY<br />

bih; shij smwiD AgwiD invwsI[ haumY rog.Arog hoie; kir sMjogu ivjog<br />

KlwsI[ swDsMgiq gurmiq swbwsI] 15]) jYsy jl mih.kmlu inrwlmu; murgweI<br />

nY swxy] suriq sbid.Bv swgru qrIAY; nwnk nwmu vKwxy]) ijs kY min; pwrbRhm<br />

kw invwsu] iqs kw nwmu; siq rwm dwsu] Awqm rwmu; iqsu ndrI AwieAw] dws<br />

dsMqx Bwie; iqin pwieAw] sdw inkit; inkit hir jwnu] so dwsu; drgh<br />

prvwnu] Apuny dws kau; Awip ikrpw krY] iqsu dws kau; sB soJI prY] sgl<br />

sMig; Awqm audwsu] AYsI jugiq; nwnk rwmdwsu]) kbIr.hwf jry ijau lwkrI;<br />

kys jry ijau Gwsu] iehu jgu jrqw dyiK kY; BieE kbIru audwsu] 36]) ijih<br />

mwieAw mmqw qjI; sB qy BieE audws] khu nwnk sun ry mnw; iqh Git bRhm<br />

invwsu] 18]<br />

suMdru cquru; qq kw byqw]) rqn jvyhr nwm] squ sMqoKu igAwn]) AmulIk<br />

lwl; eyih rqn] srb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp inrMkwr, igir bsuDw jl<br />

pvn jwiego; ieik swD bcn AtlwDw] prmpUjnIk vwihgurU gurU jI dy bcnW nUM,<br />

www.Gursevak.com<br />

898<br />

q`qkrw


koit krn.dIjih pRB pRIqm; hir gux suxIAih AibnwsI rwm] Anuswr rom 2 sy<br />

kMnw nwl srb ivAwpI mhW ivsmwd SrDw idRVqw Brosy pUrn pRym nwl sunx vwly,<br />

khu kbIr; Bgiq kir pwieAw] Boly Bwie; imly rGurwieAw]) Bolw Bwau goibMdu<br />

imlwvY] Anuswr BoLy Bwv idl dI s&weI vwly, (suMdru) Kry sohxy DrmI, rUpvMqu so<br />

cquru isAwxw] ijin jin mwinAw; pRB kw Bwxw] Anuswr Bwxw mMnx vwly swvDwn<br />

eykwgr cIq]) cquru, sRb ivAwpI srb pRkwSk mhW ivsmwd Ajpw jwp(qq)<br />

bRhm(kw) dy (byqw) jwxU hn[ bRhmu dIsY.bRhmu suxIAY ; eyku eyku vKwxIAY] vwlI<br />

mhW ivsmwd prm au~cI su`cI s`cI AvsQw hY[ XQw:- nwmw CIbw kbIru juolwhw;<br />

pUry gur qy giq pweI] bRhm ky byqy.sbdu pCwxih; haumY jwiq gvweI] suir nr<br />

iqn kI bwxI gwvih; koie n mytY BweI]<br />

smdrsI; eyk idRstyqw] prmpUjnIk AsMK inrml inrBau inrvYru pRkwS hI<br />

pRkwS, s`c srUp pUrn ivAwpk ie`k gurU goibMd isMG swihb jI dy su`cy s`cy crnkmlW’c,<br />

sdw ivsmwd lIx, DMn sRI bwby GneIey jI vWg, duSmx im`qR swirAW<br />

’c (smdrsI) (sm+drsI) (sm) brwbr, ie`k A`K nwl(drsI) dyKx vwly,<br />

sB’c, srb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp, srgun inrgun inrMkwr; suMn<br />

smwDI Awip] Awpn kIAw nwnkw; Awpy hI iPir jwip] 1] (eyk) ie`k bRhm jI<br />

nUM(idRstyqw) dyKdy hn[ XQw:- keI koit; qq ky byqy] sdw inhwrih; eyko nyqRy]<br />

vYr AhM Bwv smUh AOgux AMdroN ^qm ho cu`ky hn[ XQw:- jo pRB kIno.so Bl<br />

mwinE; eyh sumiq.swDU qy pweI] 2] sB mih riv rihAw pRBu eykY; pyiK pyiK<br />

nwnk ibgsweI] 3] 8]) rwgu goNf mhlw 5 caupdy Gru 1 siqgur pRswid]<br />

sBu krqw; sBu Bugqw] 1] rhwau] sunqo krqw; pyKq krqw] AidRsto krqw;<br />

idRsto krqw] Epiq krqw; prlau krqw] ibAwpq krqw; Ailpqo krqw] 1]<br />

bkqo krqw; bUJq krqw] Awvqu krqw; jwqu BI krqw] inrgun krqw; srgun<br />

krqw] gurpRswid; nwnk smidRstw] 2] 1]<br />

ieh Pl; iqsu jn kY muiK Bny] gur nwnk nwm bcn; min suny] 6] vwihgurU<br />

mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy hn:- prmpUjnIk s`cy siqgurU gur nwnk dyv swihb jI<br />

dw SuB s`cw srb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp vwihgurU nwm gurbwxI, gurmiq<br />

bcn, ijs pRymI jI ny min Aqy koit krn.dIjih pRB pRIqm; hir gux suxIAih<br />

AibnwsI rwm] Anuswr rom 2 dy kMnW nwl, pUrn SrDw idRVqw pRp`kqw ivSvwS<br />

www.Gursevak.com<br />

899<br />

q`qkrw


sihq suny hn, ieh jo Pl aupRokq pauVI’c &urmwey hn, iqsu(jn) ipAwry ^wlsy<br />

jI(kY) dy muiK qoN(Bny) aucwry vr A`gy pRwpq huMdy hn[ ijvyN prmpUjnIk bwby bu`Fy<br />

swihb jI ny jgq mwqw gMgw jI nUM, prmpUjnIk s`cy siqgurU mh`ly CyvyN jI dy<br />

Avqwr Dwrn bwry SuB s`cy vr b^Sy jI] 6]<br />

iehu inDwnu; jpY min koie] gurU sMgq jI’c sdw leI rihMidAW, jwp syvw<br />

krny krwauxy krky, koit AprwD dI nivrqI d`s ky, gursMgq jI’c rihx dI<br />

mhwn mhwnqw Puurmw rhy hn:- Awp guAw ky syvw kridAW, srb ivAwpI mhW<br />

ivsmwd Anq klwvwn sq sMqoK dieAw Drm vIcwr, inmRqw Bwau-BgqI DIrj<br />

sihnSIlqw, iKmw jq bRhmiv`idAw, inrgun srgun dI eykqw sihq pUrn<br />

bRhmigAwn Awid AnMq SuB s`cy guxW dy iehu(inDwnu) ^zwny, AkwlI bwxI jI<br />

nUM(koie) koeI pRymI, gursMgq jI’c rih ky, Awp guAw ky hr smyN gur syvw kridAW<br />

krwauNidAW, min rom 2 krky hr smyN(jpY) jpy jpwvy, (min) mMnx kry[<br />

sB jug mih; qw kI giq hoie] {siqju`g’c jog kmwauNdy sn, qRyqy’c j`g<br />

krdy sn, duAwpr’c dyviqAW dw pUjx krdy sn[ vwihgurU sRI gurU gur nwnk dyv<br />

swihb jI ny, cOhW ju`gW dy srwpy klMkI jIAW nUM bKS ky, nwm Kzwnw bKSx dw<br />

mhwn praupkwr kIqw hY[ XQw:- siqgur kIno praupkwru] kwiF lIn; swgr<br />

sMswr] } ijhVw pRymI ies nwmu Kzwny nUM jpy jpwvygw, sB jug(mih) ’c(qw) iqs<br />

gurmuiK ipAwry jI kI(giq) kilAwx hoie hY[ vw ies nwm Kzwny duAwrw sB<br />

jug(mih) ’c(qw) iqs srb ivAwpI ivsmwd Ajpw jwp Anqklwvwn pRkwS<br />

srUp bRhm jI kI(giq) pRwpqI (hoie) hovygI[ vw sB jug(mih) ’c(qw) iqs nwm<br />

Kzwny(kI) dI(giq) pRwpqI hoie hY[ XQw:- sB jug mih; nwmu aUqmu hoeI]<br />

gurmuiK ivrlw; bUJY koeI]) scu.purwxw nw QIAY; nwmu.n mYlw hoie] gur kY Bwxy jy<br />

clY; bhuiV n Awvxu hoie] nwnk nwim ivswirAY; Awvx jwxw doie] 2]) hir<br />

jugh jugo.jug jugh jugo ; sd pIVI gurU clµdI] juig juig pIVI clY.siqgur kI;<br />

ijnI gurmuiK nwmu iDAwieAw]) nwnk.juig juig; gur gopwlw]) AibnwsI pRiB Kylu<br />

rcwieAw; gurmuiK soJI hoeI] nwnk.siB jug Awpy vrqY; dUjw Avru n koeI]<br />

gux goibMd; nwm Duin bwxI] isimRiq swsqR; byd bKwxI] prmpUjnIk pUry<br />

siqgurU swihbwn jI dy b^Sy, ies srb ivAwpI ivsmwd s`cy nwmu Kzwny’c,<br />

(goibMd) srb ivAwpI ivsmwd Anqklwvwn pRkwS Ajpw jwp inrMkwr jI dy,<br />

www.Gursevak.com<br />

900<br />

q`qkrw


srb ivAwpI ivsmwd Anqklwvwn sq sMqoK dieAw Drm vIcwr, inmRqw Bwau-<br />

BgqI sihnSIlqw, iKmw DIrj jq bRhmiv`idAw, srb ivAwpI ivsmwd Ajpw<br />

jwp inrgun srgun dI eykqw pUrn bRhmigAwn Awid AnMq SuB s`cy (gux) guxW<br />

sihq, prmpiv`qR SuB s`cy nwm AkwlI gurU bwxI jI dI mihmw dI(Duin) gUMj, keI<br />

koit; byd purwn isimRiq Aru swsq] Anuswr Axigxq(isimRiq) isMimRqIAW,<br />

(swsqR) swsqRW(byd) bydW ny BI(bKwxI) khI hY[ XQw:- isimRiq byd purwx;<br />

pukwrin poQIAw] nwm ibnw siB kUVu; gwl@I hoCIAw])<br />

vw dwsn dws ny jo goibMd jI dy AnMq SuB s`cy(gux) guxW sihq, prmpiv`qR<br />

SuB s`cy nwm AkwlI gurU bwxI jI dI mihmw dI(Duin) gUMj, (bKwxI) khI hY, ieho<br />

hI isimRiq swsqR; byd pV@ny vIcwrny hn[ soeI swsqu sauxu soie; ijqu jpIAY hir<br />

nwau] Anuswr SwsqRW joiqS gRMQW dw pV@nw eyhI hY, jo A`Ty phr lgwqwr vwihgurU<br />

2 jI jpxy hn[ siqgurU swihbwn jI, Anqklwvwn ivsmwd AduqI gurU pRymw-<br />

BgqI sihq, vwihgurU 2 jpx jpwaux dI mhwn mhwnqw jxw rhy hn[ vwihgurU<br />

ismrn duAwrw, Ajpw jwp ivAwpk bRhm ’c, AYsI ivsmwd lInqw hY, sunIAY<br />

Avr.Avr ibiD buJIAY; bkn kQn rhqw] Anuswr byd swsqR pV@n dI loV nhIN[<br />

XQw:- jh srb klw; Awpih prbIn] qh byd kqyb; khw koaU cIn]) hir myrw<br />

isimRiq.hir myrw swsqR; hir myrw bMDpu.hir myrw BweI] hir kI mY BUK lwgY, hir<br />

nwim myrw mnu iqRpqY; hir myrw swku.AMiq hoie sKweI]) bhu swsqR bhu isimRqI;<br />

pyKy srb FFoil] pUjis nwhI.hir hry; nwnk nwm Amol]) jwp qwp koit lK<br />

pUjw; hir ismrx quil.n lwiex])<br />

sgl mqWq; kyvl hir nwm] goibMd Bgq kY; min ibsRwm] (sgl) swry<br />

(mqWq) m`qW dw isDWq BI(kyvl) inrol, (hir) srb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw<br />

jwp vwihgurU gurU pRmysr jI dw SuB s`cw nwm jpxw jpwauxw, idl rom 2’c<br />

vswauxw nmskwrnw hY[ hir nwm jI dw(ibsRwm) itkwA, (goibMd) vwihgurU siqgurU<br />

swihbwn jI dy pRymI gursyvk Bgq jI(kY) dy min ’c huMdw hY, Bwv hir nwm dI<br />

AMdr bwhr swiKAwqqw huMdI hY[ XQw:- suKmnI; suK AMimRq pRB nwmu] Bgq jnw<br />

kY; min ibsRwm]) nwmu inDwnu Apwru; Bgqw min vsY] {in`kI ijhI cIz f`bI’c<br />

pwaux vWg, nwm jI ie`k dysI nhIN[ nwm ky Dwry; sgly jMq] nwm ky Dwry; KMf<br />

bRhmMf] nwm ky Dwry; isimRiq byd purwn] nwm ky Dwry; sunn igAwn iDAwn] nwm<br />

www.Gursevak.com<br />

901<br />

q`qkrw


ky Dwry; Awgws pwqwl] nwm ky Dwry; sgl Awkwr] nwm ky Dwry; purIAw sB<br />

Bvn] nwm kY sMig auDry; suin sRvn] kir ikrpw ijsu; AwpnY nwim lwey] nwnk<br />

cauQy pd mih; so jnu giq pwey] 5] Anuswr AnMq bRhmMf dy pswry, nwm jI’c<br />

itky hoey hn, AnMq bRhmMf’c, nwm jI ivAwpk hn, ies leI Bgq jI dy AMdr,<br />

bwhr AnMq bRhmMf dy pswry AMdr, nwm jI swiKAwq ho rhy hn[ so nwm jI dw<br />

AMdr vsxw bhuq v`fI g`l hY[ }vw goibMd jI(kY) dy min’c, Bgq(ibsRwm) vsdy<br />

hn[ vw goibMd jI(kY) dy Bgq jI dy min dw(ibsRwm) itkwA, hir nwm Kzwny jI<br />

hI hn[<br />

koit ApRwD; swD sMig imtY]) swD rUp; Apnw qnu DwirAw] Anuswr(swD)<br />

vwihgurU mh`lw pihlw jI, (swD) AsMK nUr pRkwS Anq klwvwn vwihgurU jI’c<br />

lIx syRSt gur Bgq jI, (swD) inrgun bRhm jI sMig iml ky, vw (swDsMig)<br />

siqsMgq jI ’c (koit) kRoVW(ApRwD) mhW pwp ivkwr AOgux(imtY) imtdy hn[<br />

sMq ik®pw qy; jm qy CutY]) sB mohI.dyiK drsnu gur sMq; iknY.AwFu n dwmu<br />

lieAw]) Bwgu hoAw; guir sMqu imlwieAw] Anuswr(sMq) gurU jI, Bgq mhWpurS<br />

dI ikRpw hox.qy.jIv jm qy(CutY) Cu`tdw hY[<br />

jw kY msqik; krm pRiB pwey] swD srix; nwnk.qy Awey] 7] {koit bRhmMf<br />

ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] siqgurU Arjn dyv swihb jI au~bldI<br />

dyZ’c bYT ky Awp gurbwxI kmw rhy hn[ Awp jI nUM DMn sRI gurU nwnk dyv swihb<br />

jI dI s`cI srb ivAwpI crn Srx rihx dw rs AwieAw hY[ gurU jI Akih<br />

Asih kStW’coN lMGidAW, mn rom 2 krky, DMn siqgurU nwnk dyv swihb jI dy<br />

s`cy crx kmlW dI srb ivAwpI mhW ivsmwd s`cI Srn’c rhy[ Srn ie`k dysI<br />

nhIN, srb ivAwpI jI dI prmpiv`qR srb ivAwpI s`cI Srn’c rihx nwl, mhW<br />

pwpW ivkwrW jmW smUh AOguxW qoN r`iKAw huMdI hY[ }prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy<br />

siqgurU sRI gurU nwnk dyv srUp mh`lw pMjvW jI &urmwauNdy hn:- (pRiB) vwihgurU<br />

gurU pRmysr jI ny(jw) ijs ipAwry syvk(kY) dy msqik ’qy(msqik) SRomxI(krm)<br />

Bwg pwey hn, (qy) auh ipAwry nwm Kzwny dI pRwpqI leI(swD) vwihgurU mh`ly<br />

pihly jI dI prmpiv`qR s`cI su`cI au~cI srb ivAwpI mhW ivsmwd srix Awey<br />

hn] 7] XQw:- srix pey pRB Awpxy; guru hoAw ikrpwlu]<br />

ijsu min bsY; sunY lwie pRIiq] iqsu jn AwvY; hir pRBu cIiq] gur crn-<br />

www.Gursevak.com<br />

902<br />

q`qkrw


kvlW dI srb ivAwpI s`cI Srn rihx vwly, ijsu gurmuiK ipAwry jI dw min,<br />

siqgurU mh`ly pihly jI dy srb ivAwpI crn kmlW’c(bsY) vsdw hY[ vw ijsu<br />

gurmuiK ipAwry jI dy min’c, hir nwm Kzwnw jI(bsY) vsdy hn[ auh gurU jI qoN<br />

AMimRq rUp gurU ieiqhws kQw kIrqn gurbwxI, siq Drm dw srb ivAwpI ivsmwd<br />

SuB s`cw aupdyS, pRIiq lwie ky, koit krn.dIjih pRB pRIqm; hir gux suxIAih<br />

AibnwsI rwm] Anuswr lUM 2 dy kMnW duAwrw, pUrn SrDw ivSvwS sihq(sunY) suxdy<br />

hn[ iqsu gurU(jn) ipAwry Bgq gursyvk jI nUM, (hir) sB nUM hrw Brw krn<br />

vwly(pRBu) srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] qoN; ATwrh ds bIs] q`k,<br />

siqgurU gRMQ swihb jI, prmpiv`qR gurU ieiqhws jI (cIiq) cyqy(AwvY) AwauNdy hn[<br />

vw iqsu jn jI dy drSn krky, hir pRBu jI cIiq ’c(AwvY) AwauNdy hn[ XQw:- AwvY<br />

swihbu iciq; qyirAw Bgqw ifiTAw] mn kI ktIAY mYlu; swDsMig vuiTAw]<br />

jnm mrn; qw kw dUKu invwrY] sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB s`cI gurSrx<br />

Awaux dw ieh Aqot &L huMdw hY, ik gurU jI nwm Kzwnw b^Sdy hn[ smrQ gurU;<br />

isir hQu DirAau] Anuswr s`cy pwiqswh jI isr ’qy myhr BirAw hQ r`K ky ndr<br />

krky, (qw) iqs, gurU swihb jI dI srb ivAwpI SuB s`cI Srn Awaux vwly gurmuiK<br />

ipAwry jI dy jnm mrn(kw) dw dUKu, (invwrY) inivrq kr idMdy hn[ XQw:- jnm<br />

jnm ky dUK invwrY; sUkw mnu swDwrY] drsnu Bytq hoq inhwlw; hir kw nwmu bIcwrY]<br />

1] myrw bYdu; gurU goivMdw] hir hir nwmu.AauKDu muiK dyvY; kwtY jm kI PMDw]<br />

{qÍpRswid gurpRswid, jMmx mrn dy kSt bwry srb ivAwpI ivsmwd pRymmeI SuB<br />

ivcwr:- mwqw jI dy pyt’c 10 mhIny pu`Tw lmkx dw bVw BwrI kSt hY[ ijvyN<br />

suinAwrw qwr nUM pqlI krn leI, jMqRI dy bRIk Cyk iv`c dI iK`cdw hY, iqvyN b`cy nUM<br />

jMmx vyly, bhuq hI BwrI kSt huMdw hY, ijs krky rox dI Avwz AwauNdI hY, keI b`cy<br />

jMmdy hI mr jWdy hn[ keI b`cy pu`Ty jMmdy hn[ keI mWvW jxypy vyly mr jWdIAW<br />

hn[ mrn dy kSt:- ib`CU dI Ku`f swhmxy p`Qr r`Kx qoN, p`Qr’qy fMg mwrn qoN p`Qr<br />

sMKIAw zihr bx jWdw hY[ s`qr hzwr ib`CU dy fMg ijqnw mrn dw kSt purwxW’c<br />

iliKAw hY[ mOq smyN kSt Awaux qoN mlmUqR inkl jWdw hY[ gurU pRmysr jI Awpxy<br />

^ry ipAwry s`icAwry is`K syvk jI nUM, ijauNdy 2 hI Awpxy ivAwpk srUp’c lIn kr<br />

lYNdy hn[ Awpxy pRymI nUM hr vyly bRhmwnMd AMimRq rs b^Sdy rihMdy hn, jo aus dy<br />

irdy’coN au~T ky muK’c AwauNdw rihMdw hY[ Awpxy pRymI dy lUM 2’c vs ky, aus dy kSt<br />

www.Gursevak.com<br />

903<br />

q`qkrw


Awpxy’qy shwr lYNdy hn, Awpxy’c lIx krky, aus nUM jUnW’c nhIN Byjdy[ XQw:-<br />

siqguru myrw sdw dieAwlw; moih dIn kau rwiK lIAw] }<br />

dulB dyh; qqkwl auDwrY]) keI jnm; Bey kIt pqMgw] keI jnm; gj mIn<br />

kurMgw] keI jnm; pMKI srp hoieE] keI jnm; hYvr ibRK joieE] 1] imlu<br />

jgdIs; imln kI brIAw] icrMkwl; ieh dyh sMjrIAw]) kbIr.mwns jnmu dulµBu<br />

hY; hoie n bwrY bwr] ijau bn Pl pwky.Buie igrih; bhuir.n lwgih fwr]<br />

Anuswr pSU pRyq p`Qr ibRC kIt pqMg Awid cOrwsI l`K jUn qy Anyk jUnW bwr 2<br />

Bogx qoN mgroN, BeI prwpiq; mwnuK dyhurIAw] goibMd imlx kI; ieh qyrI<br />

brIAw] durl`B dyhI imlI hY[ AwpxI Srn ipAw jwx ky, gurU pRmysr jI, Awpxy<br />

syvk jI dI(dulB) kTn l`Bx vwlI Amolk hIrw dyh nUM, (qqkwl) CyqI qoN CyqI<br />

cOrwsI dI kYd, pRq`K jyl, ivkwrW AOguxW niSAW kukrmW, mrn dy kStW, jmW<br />

qoN(auDwrY) Cufw lYNdy hn[ ijvyN prmpUjnIk vwihgurU bMdI-CoV dwqy siqgurU CyvyN<br />

pwiqswh jI ny bvMjw aumr kYdI rwijAW nUM AOguxW ivkwrW jUnW, muZl jyloN<br />

CufwieAw[ XQw:- crx kml; Twkur auir Dwir] dulB dyh; nwnk insqwir]<br />

inrml soBw; AMimRq qw kI bwnI] eyku nwmu; mn mwih smwnI] s`cy siqgurU<br />

swihbwn jI dI ivAwpk pRkwS srUp SuB s`cI Srn pYx vwly, Bwau-BgqI sihq<br />

inrgun srgun dI eykqw nUM pRwpq, AsMK pRkwS hI pRkwS srUp, ivAwpk inrlyp<br />

mhW ivsmwd Ajpw jwp inrgun inrMkwr jI’c rom 2 krky lIx, inmK 2<br />

nmskwrW hI nmskwrW krn vwly, swD gurmuiK snmuK ipAwry Bgq jI dy<br />

mn(mwih) ’c, (eyku) ie`k AdÍYq AsMK pRkwS srUp, sweI nwmu Amolu;) nwmu<br />

gurbwxI(smwnI) smw geI[ gurbwxI jI dy smwauxy krky(qw) iqs swD gurmuiK<br />

ipAwry jI(kI) dI, (inrml) au~jl pRkwS bRhm srUp(soBw) mihmw qy(bwnI)<br />

gurbwxI, AMimRq bRhmwnMd srUp hY[ XQw:- nwmw CIbw.kbIru juolwhw; pUry gur<br />

qy.giq pweI] bRhm ky byqy.sbdu pCwxih; haumY jwiq gvweI] suir nr.iqn kI<br />

bwxI gwvih; koie n mytY BweI] 3]<br />

104.dUK rog; ibnsy BY Brm] swD nwm; inrml qw ky krm] prmpUjnIk<br />

siqgurU swihbwn jI dy prmpiv`qR s`cy s`ucy im`Ty crn kmlW nUM c`tx vwly(qw) iqs<br />

gursyvk gurmuiK swD jI(ky) dy, Drm dy(swD) sRySt inSkwm krm Drm qy(nwm)<br />

gurbwxI jI (inrml) au~jl(nwm) pRis`D bRhm srUp hn[ XQw:- syvw krq; hoie<br />

www.Gursevak.com<br />

904<br />

q`qkrw


inhkwmI] iqs kau; hoq prwpiq suAwmI]) krm krq; hovY inhkrm] iqsu bYsno<br />

kw; inrml Drm] aupRokq inrml nwmI inSkwmI SuB krmI DrmI gurU ^wlsy<br />

gursyvk Bgq rivdws swihb jI Awid dy jMmx mrn Awid hr qr@W dy dUK qy<br />

1 AwDI 2 ibAwDI 3 aupwDI hr qr@W dy rog.qy sB qr@W dy 8 BY 9 Brm(ibnsy) nws ho<br />

gey[ { 1 AwDI mn krky kwm koRD &urny, 2 ibAwDI vwie vweI, ipq grmI, k&<br />

blZm, ruDR ^Un dy ivgwV krky sRIr dI iKlq ivgVn qoN rog ho jwxw, 3 aupwDI<br />

hMkwr nwl kql kuk`rm krny[ kOVw bolxw bwxI dw rog hY[<br />

pMj pRkwr dw 9 Brm:- 1 Byd BRm:- sB dy AMdr bwhr, AsMK nUr srb klw<br />

BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] vwihgurU jI, hr smyN Ajpw jwp kr rhy hn[ aunW@<br />

nUM jwp kridAW, swiKAwq krn dI bjwey, Awpxy nwloN Anyk Byd Prk klpxy,<br />

ik vwihgurU jI mYQoN dUr hn, pu`Ty krm krky pu`Ty kMn PVny[ 2 kriqRqÍ BRm:- krqy<br />

r`b jI nUM krqy jI n mMnxw, BRm hMgqw krky, Awpxy Awp nUM krqw mMnxw[<br />

3 sMgBRm:- srb ivAwpI qoN BRm ky, Awpxy Awp nUM jMmx mrn vwlI dyh smJxw[<br />

4 ivkwr BRm:- ivkwr ivgwV BRm krky, jgq nUM bRhm jI srUp n smJxw, bRhm<br />

jI qoN v`Kry smJxw[ 5 s`qÎqÍ BRm:- siq srUp bRhm jI qoN BRm ky, j`g dy rwg<br />

rMg’c BRm ky, ien@W’c K`cq ho jwxw[ }<br />

sB qy aUc; qw kI soBw bnI] vwihgurU mh`ly pihly jI dy im`Ty crn-kmlW nUM<br />

c`tx vwly, ivAwpk s`cI crn Srn rihx vwly, jo Bgq gursyvk dwsndws hn,<br />

(qw) iqn@W(kI) dI soBw, c`kRvrqI rwjy dyvqy Avqwr mnu`K pYgMbr sB qy(aUc)<br />

au~cI bnI hY[ XQw:- pMifq sUr.CqRpiq rwjw; Bgq brwbir, Aauru n koie]) Ehu<br />

sB qy aUcw.sB qy sUcw; jw kY ihrdY visAw Bgvwnu]) pwiqswhI Bgq jnw kau<br />

idqIAnu; isir Cqu scw hir bxwie] gurU syvw ismrn pRymw-BgqI vwly gursyvk<br />

jI, gurU jI dy snmuK Drm ihq ShId hoxy krky, sB qoN au~cI soBw bx geI, qW<br />

gurU jI dI soBw hor BI au~cI qoN au~cI, s`cI su`cI au~cI hY, jo kQn nhIN ho skdI,<br />

ikauN jo gurU jI qoN pRymw-BgqI bRhmigAwn inrgun srgun jI dI eykqw nwm Kzwny<br />

Bgq BMfwr pRwpq krky, gursyvk jI nIc kIt qoN, bRhmigAwnI sgl kI rInw]<br />

pUrn bRhmigAwnI vwihgurU jI srUp bx ky ShId hoey[ dIvy qoN dIvw jgx vWg,<br />

gurBgq ShId qoN hor byAMq pRymI gurmuiK gursyvk ShId koit sUrjW vWg pRkwSy [<br />

www.Gursevak.com<br />

905<br />

q`qkrw


nwnk.ieh guix; nwmu suKmnI] 8] 24] prmpUjnIk gur nwnk dyv goivMd<br />

rUp] DMn vwihgurU s`cy siqgurU nwnk dyv gurU grMQ jI mwinE; prgt gurW kI<br />

dyh[ jI &urmwauNdy hn:- ieh sRI suKmnI swihb jI, srb ivAwpI mhW ivsmwd<br />

Anqklwvwn sq sMqoK dieAw Drm vIcwr, inmRqw Bwau-BgqI sihnSIlqw, iKmw<br />

DIrj jq bRhm- iv`idAw, Ajpw jwp inrgun srgun dI eykqw sihq pUrn<br />

bRhmigAwn, siqsMgq nwm gurU gursyvk swD sMq bRhmigAwnI jI dI mihmw, Awp<br />

guAw ky syvw krnI Awid AnMq SuB s`cy(guix) guxW sihq, (nwmu) srb ivAwpI<br />

ivsmwd Ajpw jwp vwihgurU krqwr srUp hn] 8] 24] XQw:- vwhu vwhu bwxI<br />

inrMkwr hY; iqsu jyvfu, Avru n koie] Awpxy srb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw<br />

jwp inrgun srUp jI duAwrw, hr smyN AnMq sUrjW cMdRimAW qwirAW mMflW, AnMq<br />

AgnIAW ititAwixAW qy koit bRhmMf dIAW swrIAW dyhW nUM pRkwS rhy hn[ AYsw<br />

ivsmwd suKmeI pRkwS hY, jo hux koRVW bRhmMfW AMdr, sihjy hI ho irhw hY[ ijs<br />

pRym pRkwS duAwrw, pyRmw-BgqI sihq, ivsmwd inrgun srgun swihb jI dI eykqw<br />

pRwpq huMdI hY[ AYsy mhW ivsmwd suK’c lIx, mhwrwj swihb jI ny au~bldI<br />

dyZ’c bYT ky BI kStW dI pRvwh nhIN kIqI[ suKmnI shj; goibMd gun nwm] jI<br />

dI AvsQw nUM kmwieAw hY[<br />

ijhVw pRymI suKmnI swihb, gurU gRMQ swihb jI dI bwxI ie`k Bwvnw nwl<br />

pV@dw hY[ aus nUM, gurmuiK; roim roim hir iDAwvY]) pRB kY ismrin; Anhd<br />

Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr] prm au~cI su`cI AvsQw pRwpq huMdI<br />

hY[ siqgurU gRMQ swihb jI dy b^Sy sRI suKmnI swihb jI’coN, iKmw DIrj grIbI<br />

Drm pUrn bRhmigAwn Awid kRoVW SuB gux hr vyly pRkwSdy rihMdy hn[<br />

bRhmigAwnI; sgl kI rInw] pUrn bRhmigAwnI sMq bwbw suMdr isMG swihb nwm<br />

rsIey mhWpurS, prmpUjnIk s`cy siqgurU DMn 2 sRI gurU gRMQ swihb jI qoN sRI<br />

muKvwk swihb jI lYx l`gdy, qW aun@W dy suMdr nUrwnI cyhry’qy koit nUr ielwhI<br />

pRkwS pYNdy, q`kx vwilAW nUM , nwmu jpq.koit sUr aujwrw; ibnsY Brmu AMDyrw] vwlI<br />

ivsmwdqweI AwauNdI[<br />

siqgur pRswid] gauVI bwvn AKrI mhlw 5] sloku] gurdyv mwqw<br />

gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw] gurdyv sKw.AigAwn BMjnu; gurdyv bMiDp<br />

shodrw] gurdyv dwqw.hir nwmu aupdysY; gurdyv mMqu. inroDrw] gurdyv.sWiq siq<br />

www.Gursevak.com<br />

906<br />

q`qkrw


uiD mUriq; gurdyv.pwrs prs prw] gurdyv qIrQu AMimRq srovru; gu r igAwn mjnu<br />

AprMprw] gurdyv krqw.siB pwp hrqw; gurdyv, piqq pivq krw] gurdyv Awid<br />

jugwid jugu jugu; gurdyv mMqu hir jip auDrw] gurdyv sMgiq pRB myil.kir ikrpw;<br />

hm mUV pwpI.ijqu lig qrw] gurdyv siqguru pwrbRhmu prmysru; gurdyv nwnk hir<br />

nmskrw] 1] pRym ibnY:- ieQoN q`k AKMf jwp r`K ky rOLW lwau[<br />

{gurpRswid vwihgurU hr pRvwr gurduAwry jW Awpxy Gry, ies piv`qR poQI qoN<br />

ArQ ivcwro, Gr 2 ArQW sihq AKMf jwp r`K ky rOLW lwau jI[ hr Gr ArQ pV@o<br />

pV@wau A`gy pRymIAW nUM d`so[ hr Gr’c ArQ ivcwrn dI pRpwtI pvy jI[ pqI sqI<br />

iml ky poQI ArQ vIcwr ky ie`k joiq ho jwx, ipAwry b`icAW nUM BI vIcwrn lwaux<br />

jI[ jy iml ky bMdgI nhIN krdy qW hukm hY:- (bI-bI ArQ bhU, polw bol) kUVu<br />

mIAw.kUVu bIbI; Kip hoey 1 Kwru] kUiV kUVY nyhu lgw; ivsirAw krqwru] ( 1 suAwh)<br />

pqI sqI ivkwr iqAwg ky, gurdyv mwqw gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw] sRI<br />

gurU gRMQ swihb jI dI tyk lY ky, ie`k joiq hox jI[ gurbwxI dI sMQw krnI AqI hI<br />

zrUrI hY[ }<br />

105.pUrn gurU jI dy crn kml c`t ky, mUMh ’c Gwh lY ky, gL’c p`lw pw ky,<br />

isr Jukw ky muAw&I:- hy prmpUjnIk rwjn ky rwjw.mhwrwjn ky mhwrwjw; gurqw<br />

ibrwjmwn Ajpw jwp vwihgurU siqgurU gRMQ swihb dsy pwiqswh jIE!hmrY msqik<br />

dwgu dgwnw; hm krj gurU bhu swFy] Anuswr dwsn dwsW dy isrW’qy Awp jI dw<br />

bhuq v`fw krzw hY!ieqnw v`fw krzw hY, BwvyN AsIN Awp jI dy b^Sy ies sRIr dy<br />

ijqny rom hn, iqqny sRIr DwrIey, aun@W sRIrW dy ijqny rom hn, iqqny hor Dwr<br />

leIey, ies qr@W A`gy qoN A`gy sRIr Dwrdy 2 Dwrdy hI jweIey[ smUh DrqIAW dy<br />

ikxikAW, smUh smuMdRW dIAW bUMdW, AnMq snoAW dw ikxkw 2, AnMq bnwspqIAW dy<br />

Pu`lW p`iqAW k`KW dI igxqI nwloN v`D sRIr Dwr ky, BwvyN Awp jI nUM sIs ArpIey,<br />

sIs Arpx qoN ^Un dI bUMd 2’coN hor AnMq sIr sIs pYdw hoeI jwx, ArpI jweIey,<br />

v`Ddy jwx, ArpI hI jweIey, iPr BI Awp jI dw krzw nhIN moV skdy jI!Awp jI<br />

dy kIqy praupkwrW, b^Sy srb ivAwpI ivsmwd Ajpw jwp vwihgurU nwm rqn dI<br />

kImq nhIN pw skdy, Bwv Awp jI dy kIqy praupkwrW dw mu`l nhIN moV skdy jI[<br />

qo so n nwQ, AnwQ n mo sr; qo so n dwin, n mo so iBKwrI] mo so n dIn,<br />

dXwl n qo sr; mo so AgXwin, n qo so ivcwrI] mo so piqq, n pwvn qo sr; mo so<br />

www.Gursevak.com<br />

907<br />

q`qkrw


ivkwr, n qo so pkwrI] mory hY AOgun, qU gun swgr; jwq rswql, Et iqhwrI]<br />

528] (Bw:gu:) hau AprwDI gunhgwru; hau bymuK mMdw] coru Xwru jUAwir hau; pr<br />

Gir johMdw] inµdku dustu hrwmKoru; Tgu dys TgMdw] kwm kRoDu mdu loBu mohu; AhMkwr<br />

krMdw] ibswsGwqI AikrqGn; mY ko n rKMdw] ismir murIdw FwFIAw; siqguru<br />

bKsMdw] 21] 36] (Bw:gu:)<br />

so hy pUrn gurU jI!dwsndws Awp jI dw, bhuqw 2 krzw nhIN moV skdy, ies<br />

leI Awp jI dy b^Sy kysW nwl, Awp jI dy crn kml, Awp jI dI b^SI s`qw<br />

nwl JwV ky, Awp jI dI b^SI zbwn nwl, Awp jI dy crn kml c`t ky, mUMh ’c<br />

Gwh lY ky, gL’c p`lw pw ky, isr Jukw ky muAw&I mMgdy hW jI[ hy imhrvwnu<br />

swihbu imhrvwnu] swihbu myrw imhrvwnu] jIA sgl kau; dyie dwnu]) rwjn ky<br />

rwjw.mhwrwjn ky mhwrwjw;) nwnk rwKnhwru Apwru] gurqw ibrwjmwn pUrn<br />

myhrvwn siqgurU gRMQ swihb jI!hy prmpUjnIk vwihgurU siqgurU swihbwn jI!hy<br />

gurU siqsMgq ShId gurmuiK swihbwn jIE!dwsndws gRIb indwn ieAwxy, sdw<br />

sdw iehu BUlnhwru] Awpxy b`icAW ’qy AwpxI Anq klwvwn srb klw BrpUr<br />

pRB; ibrQw jwnnhwr] srb ivAwpI mhW ivsmwid, pUrn pRkwS srUp ikRpw hI<br />

ikRpw krky, kIqy AsMK mhW pwpW AOguxW, gurbwxI dI SuDweI, ArQW’c hoeI byAMq<br />

Bu`l dI muAw&I b^SxI jI!muAw&I b^S ky AYsI srb ivAwpI ivsmwd<br />

Anqklwvwn AsMK pRkwS srUp ikRpw duAwrw, dwsW dy AMdr bwhr ArQW sihq<br />

gurbwxI dI vrKw hr smyN krdy rihxw jI!ijs srb ivAwpI ivsmwd vrKw ’c,<br />

dws hr smyN ieSnwn krdy rihx!Awpxy b`icAW nUM Awpxy im`Ty ipAwry s`cy crn<br />

kmlW nwl joV ky idl idmwZ’c hr smyN gurbwxI ArQ b^Sdy rihxw jI, s`cy<br />

crn-kmlW’c lIxqw eykqw ABydqw b^SxI jI!isr’qy imhr BirAw h`Q r`K ky,<br />

hr smyN Awpxy ivsmwd suMdr drSn b^Sxy jI!<br />

106.prmpUjnIk gurU pRymI gursyvkW dy SuB s`cy nwm:- gurU sMgiq jI.<br />

gursyvkW nUM Aink bwr nmskwr bilhwr[ gurU jI b^Sx crn-kmlW dw<br />

ipAwr[ prmpUjnIk inrMkwr gursbd srUp gurqw ibrwjmwn siqgurU gRMQ swihb<br />

jI, smMUh syvk pRymIAW dy idl idmwg’c hr smyN gurbwxI Byj ky , sRb`q syvkW dw<br />

Blw krn[ Awpy Awp hI gurbwxI Byj ky aun@W dy idl’coN AMimRq muK’c hr smyN<br />

Byj ky, AMimRq nwl iqRpq krky pwLdy rihx, gurU syvw BgqI b^Sx jI[ pUry gurU<br />

www.Gursevak.com<br />

908<br />

q`qkrw


jI inrgun bRhm jI’c lIxqw b^Sx[ prmpUjnIk q^q sRI ptnw swihb jI’qy<br />

prmpUjnIk sMq bwbw gurbcn isMG swihb ^wlsy jI ny sMn 1967’c, dwsn dws<br />

nUM ieh SuB vr b^iSAw, “Bgqw!qUM ilKweI dw sMsw n kr, qYnUM koeI gurmuiK<br />

imlygw, iPr ilKweI sMpUrn hovygI[ ”igir bsuDw.jl pvn jwiego; ieik swD<br />

bcn AtlwDw] Anuswr.Amolk bcn pUry hoey, jo prmpUjnIk Bw:jvwhr isMG jI<br />

ipMf cimMfy qoN, sRI stIk swihb jI dI SuB s`cI syvw gurpRswid kr rhy hn, A`gy<br />

nMU v`fI gurU syvw krn leI auqSwhq hn[ gurU pRymI Bw:kuldIp isMG jI dy GroN<br />

bIbI kuldIp kOr jI, AMimRq Ckwaux dI syvw, mMndy hn myvw[ Bw:qRlok isMG jI[<br />

Bw:sMqoK isMG jI dy GroN jspwl kOr jI dw b`cw Bw:sipMdR isMG jI dy GroN bIbI<br />

sumnjIq kOr jI[ Bw:kyhr isMG jI dy GroN rySm kOr jI dI b`cI plivMdr kOr jI<br />

dy BweI bMq isMG jI, soFI AvinMdr isMG jI[ Bw:nvqyj.isMG golfI jI[ bIbI<br />

nirMdr kOr jI suKIAw[ BuJMgI rndIp isMG jI[ Bw:Bgvwn isMG rxjIq isMG<br />

jI[ Bw:gurjIq isMG hrdIp isMGjI[ Bw:sqivMdr isMG jI, Bw:Avqwr isMG<br />

gurmuiK isMG jI[ prmpUjnIk pUrn bRhmigAwnI sMq bwbw rxjIq isMG swihb jI<br />

dy, prm ipAwry syvk Bw:j`gpwl isMG jI, Bw:blkwr isMG jI[<br />

{mONtrIAl.Bw:gurjMt isMG jI.v`fI gurU syvw.leI.auqswhq hn[ Bw:hrjIq isMG<br />

jI Bw:m`Kx isMG jI, Bw:mnjIq isMG jI, Bw:ikrnpwl isMG jI, Bw:surjIq isMG<br />

jI[} hy vwihgurU pUry gurU jI!Awp jI dy Gr’c rihMidAW, lUx Ck ky hlwl krIey<br />

jI[ XQw:- KwDy lUx.gulwm hoie; pIih pwxI FovY[ lUx Kwie.kir cwkrI; rix tuk<br />

tuk hovY[ lUx Kwie.DI puqu hoie; sB ljw DovY] lUxu vxotw.Kwie kY; hQ joiV<br />

KVovY] vwt vtwaU lUxu Kwie; guxu kMiT provY] lUx hrwmI gunhgwr; mir jnmu<br />

ivgovY]<br />

107.boly so inhwl] siq sRI Akwl] vwihgurU jI kw ^wlsw vwihgurU jI kI<br />

&qyh] vwhu vwhu bwxI inrMkwr hY; iqsu jyvfu, Avru n koie] Anuswr vwihgurU jI<br />

sRI suKmnI swihb srUp hn, sRI suKmnI swihb jI vwihgurU srUp hn[ sRI suKmnI<br />

swihb jI kw ^wlsw, sRI suKmnI swihb jI dI &qyh dw ArQ ie`k hY[ ies leI<br />

vwihgurU sRI suKmnI swihb jI dI AiqAMq ipAwrI gur&qyh sdw 2 hI prvwn<br />

krnI jI[<br />

stIk sRI suKmnI swihb jI gurpRswid sMpUrnM jI[<br />

www.Gursevak.com<br />

909<br />

q`qkrw

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!