Projektowanie urządzeń elektronicznych – przegląd biur ... - Elektronik
31.03.2014 • Views
Share Embed Flag

Projektowanie urządzeń elektronicznych – przegląd biur ... - Elektronik

Projektowanie urządzeń elektronicznych – przegląd biur ... - Elektronik

Projektowanie urządzeń elektronicznych – przegląd biur ... - Elektronik

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
elektronikab2b.pl

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

START NOW

ELEKTRONIKA ■ AUTOMATYKA PRZEMYSŁ OWA ■ POMIARY ■ TECHNOLOGIE<br />

3/2013<br />

www.elektronikaB2B.pl<br />

marzec<br />

Wywiad miesiąca: rozmowa ze Stanisławem Żochowskim<br />

<strong>Elektronik</strong><br />

10,00zł (w tym 5%VAT)<br />

z firmy Labem – str. 36<br />

ISSN -1248-4030<br />

INDEKS 340 731<br />

MAGAZYN ELEKTRONIKI PROFESJONALNEJ<br />

Pobór prądu<br />

przez<br />

wzmacniacz<br />

operacyjny<br />

Maksymalne dopuszczalne<br />

natężenie prądu pobieranego<br />

przez wzmacniacz<br />

operacyjny. Parametry<br />

wzmacniaczy operacyjnych<br />

są zwykle podawane<br />

w katalogach. Ale często<br />

zapomina się o pomiarowych<br />

uwarunkowaniach<br />

tych paramentów. Wzmacniacze<br />

operacyjne o wyjściu<br />

rail-to-rail mogą w niektórych<br />

przypadkach pobierać<br />

prąd o natężeniu od dwudo<br />

dziesięciokrotnie wyższym<br />

od specyfi kowanego<br />

maksimum. Patrz str. 96<br />

W numerze:<br />

Renesas stawia na aplikacje<br />

inteligentne ........................ 28<br />

ARM nadal jedynym liczącym<br />

się konkurentem Intela ...... 18<br />

Płytki drukowane do układów w.cz.<br />

– czy FR-4 zawsze wystarcza?<br />

Jaki materiał powinien być stosowany na płytki<br />

drukowane do układów wielkiej częstotliwości?<br />

Czy tradycyjny FR-4, ze wzmocnionej<br />

tkaniną szklaną żywicy epoksydowej, nadaje<br />

się do wszystkiego? Odpowiedź na te pytania<br />

jest podstawą odwiecznego inżynierskiego<br />

kompromisu pomiędzy jakością i kosztami.<br />

Dla FR-4 ograniczeniem są przede wszystkim<br />

stratność oraz zależność przenikalności elektrycznej<br />

ɛ od częstotliwości, a często i od partii<br />

materiału. Istotna jest też wytrzymałość termiczna<br />

na temperaturę lutowania, zwłaszcza<br />

w przypadku lutowania bezołowiowego, a także<br />

przewodność termiczna, gdyż nawet aktywne<br />

układy w.cz. małej mocy mogą wydzielać<br />

<strong>Projektowanie</strong> urządzeń <strong>elektronicznych</strong><br />

– przegląd <strong>biur</strong> inżynierskich<br />

Biura usługowe zajmujące się projektowaniem<br />

urządzeń <strong>elektronicznych</strong> to odpowiedź rynku<br />

na wiele problemów, jakie obecnie trapią producentów<br />

elektroniki, czyli konieczność posiadania<br />

zaawansowanej aparatury pomiarowej,<br />

narzędzi i oprogramowania. Projektantom potrzebna<br />

jest orientacja w nowościach technologicznych,<br />

znajomość najnowszych rozwiązań<br />

wykorzystywanych przez konkurencję oraz<br />

wiedza na temat niezbędnych badań i procedur<br />

prawnych. Producenci elektroniki zmagają<br />

się z czasem, gdyż oczekuje się, aby projekt<br />

powstał jak najszybciej, a jego funkcjonalność<br />

była jak największa i jak najdalej wybiegająca<br />

w przyszłość. Problemy pogłębiają się też na<br />

sporo ciepła, gdy są silnie polaryzowane do<br />

osiągnięcia wysokiej liniowości. Często właściwości<br />

materiałów FR-4 nie są specyfi kowane<br />

z punktu widzenia zastosowań w.cz., a ich<br />

stała dielektryczna nie jest znana. Patrz str. 99<br />

skutek zmian na rynku pracy inżynierów. Na<br />

całym świecie brakuje specjalistów zajmujących<br />

się układami analogowymi, ale i w wielu innych<br />

dziedzinach elektroniki dobry i doświadczony<br />

inżynier jest poszukiwany.<br />

Patrz str. 70<br />

Nakład 10600 egz.<br />

Automaticon 2013 – przewodnik targowy i mapa – str. 40<br />

Rynek EDA rozwija się bez przeszkód – str. 24

Profesjonalne prototypowanie PCB<br />

na frezarkach firmy LPKF Odpowiednie urzdzenie do aplikacji mikrofalowych oraz RF<br />

SE Spezial Electronic Sp. z o.o. Tel. 0 22 840 9110<br />

ul. Stpiska 22/30 Lokal 209 Fax: 0 22 841 2010<br />

00-739 Warszawa Email: info@spezial.pl

Od redakcji<br />

Prenumerata?<br />

Naprawdę warto!<br />

Wydajne akumulatory<br />

największym problemem<br />

elektroniki przenośnej<br />

Jeśli zacznie się porównywać<br />

tempo wchodzenia na rynek<br />

innowacji w zakresie chemicznych<br />

źródeł energii, a więc baterii<br />

i akumulatorów, z tempem rozwoju<br />

technologii w elektronice, można dojść<br />

do mało optymistycznych wniosków. Bez<br />

względu na to, jak skuteczne są technologie<br />

oszczędzania energii w nowoczesnych<br />

układach, w praktyce energii zawsze<br />

brakuje. Najlepszym przykładem<br />

takich zależności są smartfony i tablety,<br />

w których akumulator zajmuje przeważającą<br />

część miejsca w obudowie,<br />

a mimo to w najbardziej wydajnych jednostkach<br />

nie jest w stanie zapewnić działania<br />

dłuższego niż jedna doba.<br />

W akumulatorach nie działa prawo<br />

Moore’a, a wykresy opisujące przyrost<br />

masowej lub objętościowej gęstości<br />

energii na przestrzeni lat są prawie płaskie.<br />

Chemiczne źródła prądu znane są<br />

od 1871 roku, gdy Alessandro Volta zbudował<br />

pierwsze ogniwo galwaniczne, ale<br />

wiele znanych źródeł też jest już wiekowych<br />

– akumulator kwasowo-ołowiowy<br />

znany jest od 1860 roku, a źródła alkaliczne,<br />

czyli baterie i akumulatory NiCd,<br />

już od 1900 roku. Co więcej, producenci<br />

ogniw nie są w stanie podać żadnych<br />

konkretnych informacji na temat tego,<br />

jak będzie wyglądała przyszłość tych produktów,<br />

na co mogą liczyć konstruktorzy,<br />

a przede wszystkim kiedy pojawią<br />

się nowe technologie chemiczne zdolne<br />

zaspokoić apetyty konstruktorów elektroniki.<br />

Warto zauważyć, że ogniowo litowo-jonowe,<br />

które zostało wynalezione<br />

przez firmę Sony w 1991 roku, czyli<br />

22 lata temu, było ostatnim i jedynym<br />

w wieku przełomem technologicznym<br />

w zakresie źródeł chemicznych. Odmiany<br />

polimerowe, czyli ze stałym elektrolitem,<br />

to tylko jedna z wersji tej technologii.<br />

Poza elektroniką przenośną akumulatory<br />

są poważnym problemem sektora<br />

motoryzacyjnego. Samochody o napędzie<br />

elektrycznym jak Nissan Leaf to<br />

drogie i mało użyteczne pojazdy, bo koszt<br />

akumulatora litowo-jonowego w ich<br />

przypadku stanowi ponad jedną trzecią<br />

ceny. Z tego powodu w autach hybrydowych<br />

dalej korzysta się z ogniw NiMH,<br />

bo mimo gorszych parametrów w zakresie<br />

pojemności i masy są one tańsze.<br />

Zniknęły też już z mediów zapowiedzi<br />

i zdjęcia prototypowych ogniw paliwowych.<br />

Jeszcze 5 lat temu ogniwa te miały<br />

być podstawą zasilania laptopów i telefonów.<br />

Wizja baterii dużej pojemności,<br />

którą można było dodatkowo uzupełniać<br />

podczas pracy za pomocą strzykawki ze<br />

spirytusem, była niezwykle kusząca i dawała<br />

nadzieję, że problemy z zasilaniem<br />

niedługo się skończą. Możliwość wymiany<br />

pojemnika z paliwem była też atrakcyjna<br />

do producentów samochodów, bo<br />

niestety ładowanie akumulatora w pojeździe<br />

elektrycznym trwa wielokrotnie<br />

dłużej od tankowania na stacji benzynowej,<br />

zmniejszając wyraźnie użyteczność<br />

tych pojazdów. Niestety mimo wielkiego<br />

wysiłku i drobnych sukcesów ogniwa<br />

paliwowe nie trafiły do sprzętu konsumenckiego<br />

i chyba jeszcze długo pozostaną<br />

wyłączną domeną dużych aplikacji<br />

przemysłowych i profesjonalnych.<br />

Ich miniaturyzacja stwarza wiele problemów,<br />

w tym z bezpieczeństwem eksploatacji.<br />

Do działania ogniwa te wymagają<br />

tlenu i wodoru, tlen może pochodzić<br />

z powietrza, ale wodór trzeba wydobyć<br />

z alkoholu, metanu lub innego węglowodoru.<br />

Wszystkie te substraty są niebezpieczne,<br />

reakcje generują wiele ciepła,<br />

przez co bateria nie ma dostatecznej<br />

stabilności pracy i w niekorzystnych warunkach<br />

może eksplodować.<br />

Niestabilne są także ogniwa litowojonowe,<br />

co doskonale pokazują ostatnie<br />

kłopoty Boeinga. Kilka lat temu wybuchające<br />

obudowy przysporzyły kłopotów<br />

także producentom laptopów.<br />

Mimo obudowania akumulatorów czujnikami,<br />

balanserami, bezpiecznikami<br />

zabezpieczającymi przed niekontrolowanym<br />

wzrostem temperatury, sytuacja<br />

Ogniowo litowo-jonowe, które zostało<br />

wynalezione przez firmę Sony w 1991 roku,<br />

czyli 22 lata temu, było ostatnim i jedynym<br />

w dwudziestym wieku przełomem technologicznym<br />

w zakresie źródeł chemicznych<br />

nadal potrafi się wymknąć spod kontroli,<br />

przez co żadna z firm nie wypuści na<br />

rynek ogniw paliwowych do urządzeń<br />

powszechnego użytku, póki nie będzie<br />

pewna, że ta innowacja nie wróci do niej<br />

w postaci wielkich kłopotów.<br />

Stąd od 1991 roku zmiany technologiczne<br />

w chemicznych źródłach energii<br />

elektrycznej są pasmem niewielkich,<br />

drobnych i mozolnych usprawnień. Na<br />

horyzoncie nie widać nic nowego w sensie<br />

przełomu. To samo dotyczy obudów,<br />

rynku i listy największych producentów.<br />

Jedyna nadzieja znowu tkwi w elektronice,<br />

która już dzisiaj potrafi wykorzystać<br />

maksimum dostępnej energii, jaką<br />

przykładowo jest typowa 1 Wh zapewniana<br />

przez ogniwo CR2032, a jutro sięgnie<br />

po kolejne rekordy. W międzyczasie<br />

nie wolno zapominać o noszeniu ze sobą<br />

ładowarki, bo mimo ogromnego postępu<br />

w zakresie niskiego poboru mocy, będzie<br />

ona niestety coraz bardziej potrzebna.<br />

Robert Magdziak<br />

4<br />

Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong><br />

Automaticon<br />

F-2, hala 3

W numerze<br />

70 34<br />

<strong>Projektowanie</strong> urządzeń <strong>elektronicznych</strong><br />

– <strong>biur</strong>a inżynierskie<br />

Biura usługowe zajmujące się projektowaniem urządzeń <strong>elektronicznych</strong><br />

to odpowiedź rynku na wiele problemów, jakie obecnie<br />

trapią producentów elektroniki, a więc konieczność posiadania<br />

zaawansowanej aparatury pomiarowej, specjalistycznych narzędzi<br />

i oprogramowania.<br />

Systemy kodów kreskowych<br />

– kod QR<br />

Dwuwymiarowy system kodowania QR jest przykładem standardu<br />

kodu kreskowego opracowanego dla alfabetów azjatyckich, który<br />

staje się ogólnoświatowym standardem. Aktualnie jest najlepszym<br />

systemem przeznaczonym do odczytu przez urządzenia przenośne<br />

mające kamerę oraz dostęp do Internetu.<br />

OD REDAKCJI:<br />

4 Wydajne akumulatory największym<br />

problemem elektroniki przenośnej<br />

6<br />

40<br />

Automaticon 2013<br />

Tegoroczny Automaticon powinien być imprezą jak zawsze interesującą,<br />

ale pozbawioną fajerwerków i sensacji. Niemniej być na<br />

Automaticonie po prostu trzeba i warto dostępny czas wykorzystać jak<br />

najlepiej. Dlatego zapraszamy do zapoznania się z naszą zapowiedzią<br />

tego wydarzenia i do skorzystania z załączonej do wydania mapy stoisk.<br />

14<br />

Rynek MEMS-ów do zastosowań<br />

specjalnych będzie rósł<br />

Układy mikroelektromechaniczne są niezbędnym komponentem<br />

urządzeń elektroniki użytkowej. Dzięki niesłabnącemu zapotrzebowaniu<br />

na te ostatnie rynek MEMS-ów odnotowuje kolejne rekordy<br />

sprzedaży. Przykładem są miniaturowe mikrofony wykonane w tej<br />

technologii, na które popyt w 2012 roku przekroczył 2 mld sztuk.<br />

Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong><br />

GOSPODARKA<br />

8 Aktualności<br />

14 Rynek MEMS-ów do zastosowań<br />

specjalnych będzie rósł<br />

18 ARM nadal jedynym liczącym się<br />

konkurentem Intela<br />

24 Rynek EDA rozwija się bez przeszkód<br />

28 Renesas stawia na aplikacje inteligentne<br />

32 Koncentrujemy się na potrzebach<br />

klienta, mówi Robert Rospędzichowski<br />

z Farnell element14<br />

34 Systemy kodów kreskowych – kod QR<br />

WYWIAD MIESIĄCA<br />

36 Szeroka i kompleksowa oferta<br />

produktów dla producentów elektroniki<br />

jest podstawą naszego biznesu<br />

– rozmowa ze Stanisławem Żochowskim,<br />

właścicielem firmy Labem<br />

ELEKTRONIK NA TARGI<br />

40 Automaticon 2013<br />

RAPORT<br />

70 <strong>Projektowanie</strong> urządzeń <strong>elektronicznych</strong><br />

– <strong>biur</strong>a inżynierskie<br />

DODAJ DO ULUBIONYCH<br />

84 Biblioteka Acoustic Echo Cancellation

96<br />

Maksymalne dopuszczalne natężenie prądu<br />

pobieranego przez wzmacniacz operacyjny<br />

może być wysokie<br />

Parametry analogowych wzmacniaczy operacyjnych są zwykle<br />

podawane przez producenta w danych technicznych układu.<br />

Wzmacniacze operacyjne o wyjściu rail-to-rail mogą pobierać prąd<br />

o natężeniu dużo wyższym od specyfi kowanego maksimum.<br />

TECHNIKA<br />

81 Szybsze tworzenie projektów PCB dzięki<br />

nowym funkcjom CadSoft Eagle<br />

86 Wentylatory Maxair – wysoka jakość<br />

po niskich kosztach<br />

87 Materiały UV w produkcji elektroniki<br />

90 Tranzystory MOSFET kontra IGBT<br />

– świadomy wybór<br />

92 Debugowanie procesorów<br />

wielordzeniowych<br />

90 Procesory wielordzeniowe w systemach<br />

pomiarowych<br />

96 Maksymalne dopuszczalne natężenie<br />

prądu pobieranego przez wzmacniacz<br />

operacyjny może być wysokie<br />

99 Płytki drukowane do układów w.cz.<br />

101 Najnowsza oferta laminatów<br />

podłożowych Rogers do układów<br />

cyfrowych i analogowych<br />

102 Wykorzystanie technologii Bluetooth<br />

w surowych warunkach środowiskowych<br />

105 STM32F3 – garść porad od strony<br />

sprzętowej<br />

NOWE PODZESPOŁY<br />

108 Podzespoły czynne, 114 – Sprzęt<br />

i narzędzia, 115 – Moduły i komputery<br />

117 – Układy zasilania<br />

121 – Optoelektronika, 122 – Elementy<br />

elektromechaniczne, 123 – Aparatura<br />

pomiarowa, 128 – Mikrokontrolery<br />

130 – Przetworniki i sensory<br />

134 – Podzespoły pasywne<br />

136 – Komunikacja<br />

Automaticon, F-6, hala 3

Aktualności<br />

Globalfoundries zbuduje centrum B+R<br />

w Nowym Jorku<br />

Globalfoundries, dostawca półprzewodników typu pure-play,<br />

ogłosił plany zbudowania ośrodka badań i rozwoju w swoim<br />

oddziale Campus Fab 8 w Nowym Jorku. Pomieszczenia z atmosferą<br />

bezpyłową (cleanroom) i inne laboratoria w Centrum<br />

Rozwoju Technologii (Technology Development Center) zajmą<br />

powierzchnię około 50 tys. m kw. Budowa centrum ma się<br />

rozpocząć na początku 2013 r., a jej zakończenie jest planowane<br />

na końcówkę 2014 r. Koszt budowy to 2 mld dol. Nowa inwestycja<br />

oznacza podwyższenie całkowitych nakładów kapitałowych<br />

na Campus Fab 8 do ponad 8 mld dol., poinformowało<br />

Globalfoundries. W Fab 8 firma już zatrudnia 2 tysiące osób,<br />

a do końca przyszłego roku łączna liczba zatrudnionych wzrośnie<br />

o kolejny tysiąc pracowników.<br />

TDC ma się zajmować przejściem w procesie produkcyjnym<br />

na nowe wymiary charakterystyczne oraz zapewni<br />

wsparcie dla innych technologii poza miniaturyzacją. Wśród<br />

nich najprawdopodobniej znajdą się rozwiązania w zakresie<br />

łączenia i montowania w obudowach układów w technologii<br />

spiętrzania, zaawansowane wytwarzanie masek i litografi a<br />

w skrajnym ultrafiolecie. W oświadczeniu Globalfoundries<br />

nie wspomniało o przejściu na płytki o średnicy 450mm, ale<br />

jest prawdopodobne, że prace nad tym nowym standardem<br />

będą w TDC również prowadzone.<br />

KE nałożyła rekordową karę 1,47 mld euro<br />

na producentów telewizorów<br />

Rekordową w historii karę wymierzyła Komisja Europejska<br />

kilku producentom telewizorów oraz monitorów komputerowych,<br />

którzy byli w zmowie i sztucznie kontrolowali przez<br />

wiele lat ceny. Największe kary dotknęły Philipsa – 313 mln<br />

euro i LG Electronics – 295 mln euro. Trzecie miejsce w tym<br />

niechlubnym zestawieniu przypadło Samsungowi – 150 mln<br />

euro. Grzywną kilkudziesięciu mln euro KE ukarała też fi rmy<br />

Panasonic, Toshiba i Technicolor. Rekordowa kara została wymierzona<br />

przez Komisję Europejską po kilkuletnim śledztwie.<br />

Z ustaleń KE wynika, że wspomniani producenci byli w zmowie<br />

i sztucznie windowali ceny telewizorów oraz monitorów<br />

pomiędzy 1998, a 2006 rokiem. W latach tych przedstawiciele<br />

firm ustalali zmiany cen, jak i również udziały na rynku.<br />

8 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong><br />

„Producenci komputerów osobistych<br />

wprowadzają innowacje tak<br />

jak i my w sytuacji radykalnej zmiany<br />

w podejściu do komputerów,<br />

kiedy zacierają się tradycyjne kategorie<br />

tych urządzeń oraz stosowane<br />

są nowe interfejsy użytkownika.<br />

Obecnie nie trzeba już dłużej wybierać<br />

pomiędzy komputerem PC<br />

a tabletem”, powiedział Paul Otellini,<br />

komentując technologie zaprezentowane<br />

podczas tegorocznych<br />

targów CES w Las Vegas.<br />

Intel z lekkim spadkiem w ostatnim kwartale<br />

Przedstawiciele Intela zapowiedzieli na 2013 r. niewielką poprawę<br />

sprzedaży wskutek zacierania się granicy pomiędzy laptopami<br />

a tabletami, a także dzięki tworzeniu kolejnych projektów<br />

urządzeń konsumenckich<br />

przez klientów<br />

na bazie układów fi rmy.<br />

Sprzedaż Intela w ostatnim<br />

kw. 2012 r. była zgodna<br />

z prognozami analityków,<br />

choć zysk wypadł poniżej<br />

oczekiwań. Według<br />

prognoz Intela na I kw. br.,<br />

sprzedaż będzie mniejsza<br />

o 7 do 9%, co ma być zgodne<br />

z ogólną tendencją dla<br />

tego okresu.<br />

Prezes Intela Paul Otellini<br />

stwierdził, że w 2012 r. dostawy<br />

procesorów do komputerów<br />

ucierpiały, gdy<br />

znacznie zmalała sprzedaż<br />

pecetów, ponieważ klienci<br />

częściej decydowali się<br />

na zakup tabletów. Intel ma<br />

jednak nadzieję w większym<br />

stopniu wejść na rynek tabletów<br />

w roku obecnym.<br />

Firma stale promuje również<br />

swoją koncepcję ultrabooków,<br />

czyli bardzo cienkich laptopów o niskim poborze prądu.<br />

W IV kw. 2012 r. Intel uzyskał sprzedaż za 13,5 mld dol., bez<br />

zmian w ujęciu kwartalnym oraz o 1% mniejszą w skali roku.<br />

Zysk firmy w tym okresie wyniósł 2,5 mld dol., o 22% mniej<br />

kwartalnie i o 14% mniej w skali roku. W całym roku 2012 r.<br />

Intel sprzedał produkty za 53,3 mld dol. z zyskiem 11 mld dol.,<br />

mniej odpowiednio o 1% i 15% w porównaniu do roku 2011.<br />

Wabco zainwestuje pod Wrocławiem 70 mln zł<br />

Wabco, globalny dostawca <strong>elektronicznych</strong> układów hamulcowych,<br />

stabilizacji jazdy, zawieszenia, sterowania i automatycznych<br />

skrzyń biegów do samochodów użytkowych, zamierza<br />

rozwinąć działalność w Specjalnej Strefie Ekonomicznej<br />

pod Wrocławiem. Firma chce wydać około 70 mln zł na nowe<br />

zaplecze produkcyjne, działalność badawczo-rozwojową<br />

i usługi. Nowe inwestycje mają zostać zakończone w 2017 r.<br />

i dzięki nim powstanie 50 dodatkowych<br />

miejsc pracy. Dostawca układów<br />

bezpieczeństwa i sterowania<br />

do samochodów na całym świecie<br />

zatrudnia około 10 tysięcy osób.<br />

Firma prowadzi działalność produkcyjną<br />

we Wrocławiu od 1999 r.<br />

Automaticon<br />

C-15, hala 1

Aktualności<br />

Orbit One rozwija działalność w Prabutach<br />

Dostawca usług EMS kupił ostatnio halę tuż obok swojej<br />

istniejącej lokalizacji w Prabutach, na południe od Gdańska.<br />

Dzięki temu fi rma powiększy<br />

całkowitą powierzchnię produkcyjną<br />

o kolejne 1000 m kw.<br />

Obecnie trwa remont i adaptacja<br />

nabytych pomieszczeń do<br />

potrzeb działalności produkcyjnej. Cały proces integracji nowej<br />

powierzchni z obecnym zapleczem fabrycznym potrwa do<br />

wiosny br. Łączna powierzchnia produkcyjna wyniesie wówczas<br />

około 2000 m kw. Orbit One intensywnie rozwija ostatnio<br />

produkcję kontraktową w Prabutach – poprzednia rozbudowa<br />

zakładów miała miejsce w jesieni ubiegłego roku.<br />

Polska wyda na zbrojenia 130 mld zł<br />

Polska w ciągu dziesięciu lat wyda 130 mld zł na śmigłowce,<br />

systemy dowodzenia, drony, system obrony przeciwrakietowej<br />

i przeciwlotniczej, a nawet rakiety typu Cruise dla<br />

samolotów F-16. Jednym z ważniejszych programów strategicznych<br />

ma być system obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej.<br />

Armia będzie też od przyszłego roku kupować<br />

komputerowe systemy dowodzenia i łączności pola walki<br />

(w tym stanowiska dowodzenia<br />

w kontenerach).<br />

Najbardziej rozbudowany<br />

wydaje się program wyposażenia<br />

polskiej armii<br />

w samoloty bezpilotowe.<br />

Wojsko chce kupić cztery<br />

grupy dronów, od tzw.<br />

BSP mini – mikrodronów<br />

służących do bliskiego zwiadu – do BSP klasy operacyjnej<br />

– być może wyposażone w zmodernizowane rakiety Spike<br />

niszczące cele na odległość do 24 km. Właśnie konstrukcja<br />

bezpilotowców ma być najszerszym obszarem współpracy<br />

polskich uczonych i zachodnich koncernów.<br />

Nowy sprzęt wojskowy w większości ma być produkowany<br />

w polskich zakładach i z udziałem polskich naukowców, którzy<br />

zostaną dopuszczeni do badań rozwojowych. Warunkiem<br />

zakupu większości rodzajów uzbrojenia jest dostęp do kodów<br />

źródłowych, czyli pełne prawa do wykorzystania technologii.<br />

Maszczyk obchodzi 30 lat obecności<br />

na rynku<br />

Firma Maszczyk – krajowy<br />

producent obudów dla elektroniki<br />

z tworzyw sztucznych<br />

obchodzi w tym roku<br />

swoje 30-lecie działalności.<br />

Założona przez Krzysztofa<br />

Maszczyka w 1983 roku firma<br />

zaczęła rynkową obecność<br />

od projektu uniwersalnej obudowy KM50 sprzedawanej<br />

na Wolumenie, która natychmiast stała się hitem, a najbardziej<br />

przypadła do gustu konstruktorom zegarów cyfrowych.<br />

Dzisiaj oferuje blisko 200 modeli gotowych obudów i wciąż<br />

rozszerza ofertę o kolejne ciekawe projekty. Aktualnie firmę<br />

prowadzą Krzysztof i Michał Maszczykowie, ojciec i syn.<br />

400 mln zł ekodotacji na współpracę biznesu<br />

i nauki z programu Gekon<br />

23 stycznia został ogłoszony nabór do pierwszej edycji<br />

Gekonu – branżowego programu fi nansującego nowe rozwiązania<br />

technologiczne z pogranicza ekologii i m.in. elektroniki.<br />

Generator Koncepcji Ekologicznych (Gekon) ma pobudzić<br />

współpracę między światem biznesu i nauki, poinformował<br />

„Puls Biznesu”. Nagrodą za kooperację będą dotacje,<br />

a do podziału jest niebagatelna kwota<br />

400 mln zł. Złożyły się na nią po<br />

połowie Narodowe Centrum Badań<br />

i Rozwoju oraz Narodowy Fundusz<br />

Ochrony Środowiska i Gospodarki<br />

Wodnej. Budżet pierwszego konkursu<br />

w ramach programu to 280 mln zł. Pieniądze czekają na<br />

przedsięwzięcia dotyczące m.in. efektywności energetycznej<br />

i magazynowania energii oraz pozyskiwania jej z czystych źródeł,<br />

a także nowatorskich metod otrzymywania paliw, energii<br />

i materiałów z odpadów i recyklingu. Na jeden projekt można<br />

dostać od 500 tys. zł do nawet 10 mln zł.<br />

Agencja IDC zapowiada poprawę sytuacji<br />

na rynku półprzewodników<br />

Na rok bieżący prognozowane są duże dostawy na rynkach<br />

urządzeń przenośnych oraz małe w sektorze komputerów osobistych.<br />

Trendy te wpłyną na wzrost globalnego rynku półprzewodników<br />

w tym roku po stagnacji w roku ubiegłym, poinformowała<br />

firma badania rynku International Data Corp.<br />

(IDC). Według niej w 2013 r. rynek globalny półprzewodników<br />

zwiększy się o 4,9%, do 319 mld dol. W 2012 r. obroty<br />

firm wzrosły o niecały 1% i wyniosły 304 mld dol. W perspektywie<br />

długookresowej, w latach<br />

2011–2016 rynek półprzewodników<br />

na świecie<br />

będzie rósł w średnim tempie<br />

rocznym o 4,1%, do osiągnięcia<br />

wartości 368 mld<br />

dol. w 2016 r., wynika z prognoz<br />

agencji.<br />

Słaby wzrost w 2012 r. także<br />

wynikał z niewielkiego popytu na komputery PC, co przekładało<br />

się m.in. na nie najlepszą sytuację w sektorze pamięci<br />

DRAM. Niekorzystny wpływ na branżę miała też ogólna niepewność<br />

makroekonomiczna w skali gospodarki globalnej,<br />

oceniła agencja IDC. Jasne punkty sprzedaży półprzewodników<br />

uwidoczniły się w sektorach smartfonów, tabletów, dekoderów<br />

telewizyjnych oraz elektroniki motoryzacyjnej. IDC<br />

zapowiedział również, że podobne tendencje wystąpią w roku<br />

2013 r. i w latach kolejnych. Tymczasem według organizacji<br />

Semiconductor Industry Association (SIA) globalną sprzedaż<br />

półprzewodników<br />

ostatnio winduje rynek<br />

amerykański. Światowa<br />

sprzedaż półprzewodników<br />

w listopadzie 2012 r.<br />

wzrosła o 2% w skali miesięcznej<br />

i rocznej, natomiast w regionie obu Ameryk sprzedaż<br />

w listopadzie zwiększyła się o 5,1% w ujęciu miesięcznym,<br />

a w skali roku o 9,7%. Dobre wyniki w obu Amerykach i Azji<br />

kompensowały w ten sposób spadki w Europie i Japonii.<br />

10 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong>

Aktualności<br />

Sonel organizuje konferencję<br />

Firma Sonel zaprasza w dniach 8-10 maja 2013 roku<br />

w Karpaczu na płatną konferencję pt. „Pomiary ochronne oraz<br />

diagnostyka instalacji i urządzeń elektrycznych”. Wydarzenie<br />

to organizowane jest już po raz dziesiąty i jego atutem<br />

jest to, że łączy fachową wiedzę wykładowców z Instytutu<br />

Energoelektryki Politechniki Wrocławskiej oraz Akademii<br />

Górniczo-Hutniczej z wieloletnim doświadczeniem czołowego<br />

producenta przyrządów pomiarowych. Tematyka obejmuje<br />

m.in. aspekty prawne związane z pomiarami i oceną ochrony<br />

przed porażeniem w sieciach niskiego i średniego napięcia,<br />

analizę jakości zasilania, zagadnienia dotyczące pomiarów izolacji<br />

kabli, transformatorów i silników, a także wykorzystanie<br />

termowizji do monitorowania obiektów i urządzeń.<br />

SOS electronic centralizuje logistykę<br />

dystrybucji i rozbudowuje magazyn<br />

SOS electronic – katalogowy dystrybutor elektroniki ze<br />

Słowacji działający także w Polsce, zmienił swój model dystrybucyjny,<br />

centralizując swoją logistykę do<br />

jednego dużego magazynu zlokalizowanego<br />

w Koszycach. Zamiast kilku mniejszych<br />

lokalnych magazynów rozbudowano<br />

centrum logistyczne SOS i wyposażono<br />

je w automatyczne systemy transportowe.<br />

Po zmianach składa się<br />

ono z pięciu działów zajmujących<br />

się przyjmowaniem<br />

towarów, ekspedycją,<br />

kontrolą. Jednocześnie firma<br />

rozpoczęła rozbudowę<br />

dotychczasowego magazynu<br />

o kolejną halę, tak aby możliwe było przyjmowanie towaru<br />

o dużych gabarytach na paletach i dalsze poszerzenie oferty.<br />

Renex ma nową stronę internetową<br />

Firma Renex przebudowała swój serwis internetowy – www.<br />

renex.com.pl. Nowa wersja w porównaniu z poprzednią charakteryzuje<br />

się lepszym rozplanowaniem i czytelnością oraz<br />

prostszą nawigacją, co przy szerokiej ofercie firmy jest bardzo<br />

ważnym czynnikiem dla odwiedzających. Przebudowano też<br />

wyszukiwarkę, zapewniając możliwość dokładnego ustalenia<br />

zakresu wyszukiwania produktów.<br />

Aaxeon Technologies ma nową nazwę<br />

Aaxeon, producent i dystrybutor produktów z zakresu komunikacji<br />

przemysłowej, zmienił nazwę i od początku bieżącego<br />

roku funkcjonuje jako Antaira Technologies. Nowa nazwa<br />

jest, zdaniem jego przedstawicieli, odzwierciedleniem poszerzenia<br />

działalności biznesowej fi rmy oraz gamy oferowanych<br />

produktów. Zmiana ta nie wpływa na strukturę przedsiębiorstwa<br />

i relacje z klientami. Adres internetowy nowej strony firmy<br />

to www.antaira.pl.<br />

<br />

Seminarium Acte<br />

17 stycznia firma Acte zorganizowała w Warszawie seminarium<br />

poświęcone prezentacji gotowych rozwiązań układowych<br />

RFID i GSM firm Geneko i Idesco. Produkty tych firm (m.in.<br />

routery/gatewaye do sieci GSM, czytniki wielosystemowe) przeznaczone<br />

są do zastosowań w przemyśle, stąd zaproszeni goście<br />

(około 30 osób) związani byli z tym obszarem rynku.<br />

12 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong><br />

Seen Distribution wyróżniony Diamentem<br />

Forbesa 2013<br />

Firma Seen Distribution<br />

po raz kolejny została<br />

wyróżniona w rankingu<br />

Diamenty Forbesa<br />

2013. Tytuł ten przyznawany<br />

jest przez magazyn<br />

Forbes firmom, które<br />

w ostatnich latach dynamicznie<br />

zwiększyły swoją<br />

wartość.<br />

Automaticon<br />

F-3, hala 3

Gospodarka<br />

Rynek MEMS-ów<br />

do zastosowań<br />

specjalnych będzie rósł<br />

Układy mikroelektromechaniczne są niezbędnym komponentem urządzeń elektroniki<br />

użytkowej. Dzięki niesłabnącemu zapotrzebowaniu na te ostatnie rynek<br />

MEMS-ów odnotowuje kolejne rekordy sprzedaży. Przykładem są miniaturowe<br />

mikrofony wykonane w tej technologii, na które popyt w 2012 roku według IHS<br />

iSuppli przekroczył 2 mld sztuk. Dla porównania w latach 2009, 2010 oraz 2011<br />

było to odpowiednio „zaledwie” 433 mln, 696 mln oraz 1,3 mld sztuk.<br />

Oddzielną grupę stanowią<br />

układy mikroelektromechaniczne<br />

używane w zastosowaniach<br />

specjalnych. Zalicza<br />

się do niej MEMS-y instalowane w sprzęcie<br />

wojskowym, samolotach, urządzeniach<br />

medycznych, jak również maszynach przemysłowych.<br />

Ich sprzedaż liczy się w milionach<br />

sztuk, ale ze względu na specyfikę<br />

wykonania są one wielokrotnie droższe<br />

niż ich odpowiedniki używane w telefonach<br />

komórkowych, smartfonach<br />

czy tabletach. Dzięki temu w 2012 roku<br />

łączna wartość tego rynku przekroczyła<br />

283 mln dol. W najbliższej przyszłości<br />

prognozowany jest jego dalszy<br />

wzrost, podobnie jak w przypadku<br />

rynku MEMS-ów instalowanych<br />

w samochodach. Tempo wzrostu oraz<br />

czynniki wpływające na popyt w każdej<br />

z tych aplikacji będą jednak inne.<br />

MEMS-y w samochodach<br />

W 2012 roku układy MEMS w przemyśle<br />

motoryzacyjnym najczęściej stosowano<br />

w systemach ESC (Electronic<br />

Stability Control), jako czujniki MAP<br />

(Manifold Absolute Pressure), w systemach<br />

TMPS (tire-pressure monitoring<br />

system), detekcji przewrotu oraz w poduszkach<br />

powietrznych; 99% rynku stanowiły<br />

cztery komponenty: czujniki ciśnienia,<br />

akcelerometry, żyroskopy oraz<br />

sensory przepływu. W ciągu kilku kolejnych<br />

lat zwiększy się zapotrzebowanie<br />

na nie wszystkie, a wzrost ten będzie się<br />

mieścił w przedziale od 3 do 12%. Zanim<br />

Rys. 1. Wartość i prognoza rynku układów MEMS<br />

używanych w przemyśle motoryzacyjnym w latach<br />

2011–2016<br />

to jednak nastąpi, spodziewać się można<br />

przejściowego zmniejszenia sprzedaży.<br />

Według IHS iSuppli wartość rynku układów<br />

MEMS zamontowanych w samochodach,<br />

która w latach 2011–2012 wzrosła<br />

o 6,6%, z 2,25 mld dol. do 2,40 mld dol.,<br />

w tym roku zwiększy się tylko o 5,8%,<br />

do 2,54 mld dol. Będzie to spowodowane<br />

głównie spadkiem sprzedaży nowych samochodów.<br />

W 2014 roku prognozowany<br />

jest z kolei wzrost o 13,4%, do 2,88 mld<br />

dol. Później, aż do 2016 roku, w którym<br />

wartość ta przekroczy 3 mld dol.,<br />

stale rosnąć będzie zapotrzebowanie<br />

na systemy bezpieczeństwa montowane<br />

w pojazdach. Wpłyną na to m.in.<br />

uregulowania prawne, które nakładają<br />

obowiązek zainstalowania w autach<br />

ESC lub TMPS.<br />

Przepisy, a potem<br />

stabilizacja<br />

Przykładowo w Chinach ostateczny<br />

termin obowiązkowego zamontowania<br />

systemów, które monitorują<br />

ciśnienie w oponach, wyznaczono<br />

na połowę 2015 roku. Z kolei w USA<br />

14 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong><br />

Automaticon<br />

F-14, hala 3

Gospodarka<br />

Rys. 2. Wartość i prognoza rynku czujników ciśnienia<br />

MEMS używanych w lotnictwie wojskowym oraz<br />

cywilnym w latach 2011–2016<br />

obowiązują już przepisy regulujące stosowanie<br />

systemów kontrolujących położenie<br />

pojazdu. Przykładem wykorzystania<br />

tych ostatnich są blokady, które zapobiegają<br />

wyrzuceniu pasażerów z auta<br />

na skutek jego przewrócenia się w czasie<br />

wypadku.<br />

W Europie natomiast na 2015 rok zaplanowano<br />

wprowadzenie przepisów<br />

odnośnie do automatycznego powiadamiania<br />

służb ratunkowych przez system<br />

telematyki pokładowej na podstawie<br />

sygnału z systemu detekcji przewrotu<br />

auta. W rezultacie znacznie<br />

wzrośnie popyt na akcelerometry oraz<br />

żyroskopy MEMS.<br />

Po 2016 roku na rynku układów mikroelektromechanicznych<br />

w pojazdach przewidywana<br />

jest stabilizacja. Wyjątkiem<br />

mogą okazać się detektory bolometryczne<br />

MEMS. Popyt na nie może się wówczas<br />

nieco zwiększyć, o ile w samochodach<br />

spopularyzują się systemy termowizyjne.<br />

Dzięki nim kierowca będzie ostrzegany<br />

w trakcie jazdy nocą o pojawieniu się na<br />

drodze obiektu o temperaturze wyższej<br />

niż temperatura otoczenia, na przykład<br />

człowieka lub zwierzęcia.<br />

MEMS-y w lotnictwie<br />

wojskowym i cywilnym<br />

Lista zastosowań czujników MEMS<br />

w lotnictwie wojskowym oraz cywilnym<br />

jest długa. Są one używane m.in.<br />

do kontroli różnych wielkości w pokładowych<br />

systemach sterowania i diagnostyki<br />

samolotów, systemach ich zasilania<br />

i napędu oraz do monitorowania<br />

warunków na pokładzie i w kabinie<br />

pilotów. Szczególnie popularne w tym<br />

zastosowaniu są czujniki ciśnienia.<br />

Łącznie liczba sensorów tego typu w samolotach<br />

w zależności od ich rodzaju<br />

może przekroczyć kilkaset sztuk w jednej<br />

maszynie. Przykładowo w systemie<br />

16 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong><br />

monitorowania samego silnika<br />

w samolocie pasażerskim dobrej<br />

klasy zainstalowanych może być<br />

nawet kilkanaście czujników tej<br />

wielkości. W mniejszym samolocie<br />

jest to typowo powyżej pięciu<br />

sensorów.<br />

Czujniki MEMS w tych zastosowaniach<br />

powinny charakteryzować<br />

się większą wytrzymałością<br />

niż ich odpowiedniki przeznaczone<br />

na przykład do zastosowania<br />

w elektronice użytkowej;<br />

m.in. wymaga się, by<br />

w określonym przedziale temperatur<br />

(zwykle sięgającym bardzo<br />

wysokich wartości) pracowały one<br />

niezawodnie nawet przez co najmniej 25<br />

lat. Dla porównania w przypadku samochodów<br />

okres ten zwykle wynosi przynajmniej<br />

10 lat. Powinny one również<br />

charakteryzować się dużą odpornością<br />

na wibracje oraz przeciążenia, przy jednocześnie<br />

dużej dokładności oraz stabilności<br />

długoterminowej. Wpływa to<br />

na cenę specjalizowanych MEMS-ów,<br />

która jest nieporównywalnie większa<br />

niż tych „zwykłych”. Mimo to z powodu<br />

zalet, przede wszystkim małych rozmiarów<br />

oraz małej wagi, MEMS-y są w samolotach<br />

niezastąpione.<br />

Oszczędności przez<br />

innowacje<br />

Z powodu trwającego kryzysu gospodarczego<br />

w wielu krajach, na przykład<br />

w USA, wydatki na obronność zostały<br />

ograniczone. Zdaniem analityków nie<br />

wpłynie to jednak na rynek układów<br />

MEMS dla tego sektora. Mimo konieczności<br />

oszczędzania inwestycje w rozwój<br />

uzbrojenia specjalistycznego, na<br />

przykład samolotów typu dron, systemów<br />

obserwacji i rozpoznania oraz inteligentnej<br />

broni, która jest „nasycona”<br />

Rys. 3. Wartość i prognoza rynku czujników ciśnienia<br />

MEMS używanych w sprzęcie medycznym w latach<br />

2011–2016<br />

elektroniką, będą bowiem kontynuowane.<br />

Dzięki postępowi w tym zakresie<br />

koszty utrzymania armii zostaną ograniczone<br />

poprzez zmniejszenie w przyszłości<br />

liczebności oddziałów bojowych<br />

oraz personelu pomocniczego.<br />

W przypadku lotnictwa cywilnego<br />

największe nadzieje są z kolei wiązane<br />

z dużymi zamówieniami, łącznie na ponad<br />

2 tys. samolotów, jakie otrzymali<br />

w ubiegłym roku potentaci w tej branży,<br />

m.in. europejski EADS oraz amerykański<br />

Boeing. W rezultacie na przykład<br />

wartość rynku czujników ciśnienia<br />

MEMS używanych w lotnictwie wojskowym<br />

oraz cywilnym, która wzrosła<br />

w latach 2011–2012 o 20%, z 29,7 mln<br />

dol. do 35,7 mln dol., w 2016 roku wyniesie<br />

już ponad 45 mln dol. Jak oszacowało<br />

IHS iSuppli, będzie to oznaczało<br />

średni roczny wzrost rzędu 9%.<br />

MEMS-y w medycynie<br />

Czujniki ciśnienia są również najpopularniejszym<br />

typem sensorów MEMS<br />

montowanych w sprzęcie medycznym.<br />

Przykładem ich zastosowania są cewniki<br />

mierzące ciśnienie krwi oraz pompy<br />

infuzyjne, za pośrednictwem których<br />

do układu krążenia pacjentów wprowadzane<br />

są lekarstwa.<br />

Wymienione urządzenia są inwazyjne,<br />

dlatego nadają się tylko do jednorazowego<br />

użytku. Czujniki ciśnienia<br />

w nich montowane są przez to tańsze<br />

w porównaniu do tych instalowanych<br />

w urządzeniach wielokrotnego użytku.<br />

Przykładem tych drugich są systemy<br />

monitorujące pracę układu oddechowego<br />

pacjentów lub innych czynności<br />

życiowych. Jak prognozuje IHS iSuppli<br />

wartość rynku czujników ciśnienia<br />

MEMS używanych w sprzęcie medycznym<br />

wzrosła w latach 2011–2012 o 6%, ze<br />

137,6 mln dol. do 129,2 mln dol. W kolejnych<br />

latach przewidywany<br />

jest stały wzrost, aż do 186,7<br />

mln dol. w 2016 roku. W przyszłości<br />

ważnym zastosowaniem<br />

dla sensorów MEMS<br />

mogą okazać się m.in. urządzenia<br />

do zdalnego monitorowania<br />

różnych parametrów<br />

zdrowotnych. Byłyby to czujniki<br />

wszczepiane pacjentom.<br />

Dzięki nim w wypadku osób<br />

wymagających stałego nadzoru<br />

lekarskiego wizyty kontrolne<br />

nie musiałyby odbywać się<br />

tak często, jak obecnie.<br />

Monika Jaworowska

Rewolucyjne rozwiązanie pomiaru<br />

pola elektromagnetycznego (EM)<br />

zasilane laserem<br />

Pomiary modulowanego i CW pola elektromagnetycznego są<br />

szybsze, mniej skomplikowane i bardziej dokładne<br />

Nowa seria zasilanych laserem analizatorów pola elektrycznego produkcji AR posiada ekstremalnie wysoką częstość próbkowania i może<br />

precyzyjnie mierzyć impulsy pola elektrycznego w zakresie mikrosekund.<br />

Nie znaczy to, że urządzenia są tylko szybkie: to znaczy, że pomiary są dużo bardziej dokładne w porównaniu z pomiarami wykonanymi<br />

innymi miernikami pola elektromagnetycznego.<br />

Seria analizatorów pola FA7000 bazuje na innowacyjnym podejściu gdzie wykorzystuje się izotropowe czujniki pola EM do pomiarów<br />

składowych tego pola i przesyłania ich amplitud cyfrowo za pomocą światłowodu do procesora.<br />

Reprezentują one całkowicie nową drogę do bardziej dokładnych pomiarów elektrycznego pola modulowanego i pola CW<br />

w konwencjonalnych i rewerberacyjnych komorach oraz pozwalają użytkownikowi zobaczyć ewolucję modulacji.<br />

Uzyskano dokładność i szybkość jeszcze niedawno niemożliwą do wyobrażenia.<br />

Przedstawiciel AR w Polsce UEI Urządzenia Elektroniczne Import<br />

tel. +48 22 313 17 35<br />

uei_war@uei.com.pl, www.uei.com.pl<br />

Więcej informacji: www.ar-europe.ie

Gospodarka<br />

ARM nadal<br />

jedynym liczącym się<br />

konkurentem Intela<br />

Rentowność ARM Holdings w 2012 r. wyniosła<br />

36%, a kapitalizacja rynkowa firmy 17 mld dol. Tak<br />

świetne wyniki firma zawdzięcza niewielkim potrzebom inwestycji w środki<br />

trwałe i zbudowaniu biznesu wokół tworzenia własności intelektualnej, poinformował<br />

serwis MSN Money. Technologia projektowana przez ARM Holdings<br />

stanowi centralną część zaawansowanych produktów cyfrowych, od urządzeń<br />

bezprzewodowych, sieciowych i elektroniki konsumenckiej, po cyfrowe<br />

obrazowanie, sektor motoryzacyjny, urządzenia do magazynowania danych<br />

i zapewniające bezpieczeństwo.<br />

Z<br />

pewnością od decyzji podejmowanych<br />

w ARM-ie oraz<br />

z drugiej strony w Intelu zależy<br />

obecny i przyszły kształt<br />

rynku elektroniki i komputerów, o który<br />

obie fi rmy nieustannie rywalizują.<br />

W roku ubiegłym ARM wszedł na obszary<br />

zajmowane przez Intela, oferując<br />

licencje na 64-bitowe układy CPU do<br />

serwerów, Intel natomiast coraz śmielej<br />

buduje przyczółki w obszarze urządzeń<br />

mobilnych. Amerykański koncern dostarcza<br />

układy do tabletów oraz rozpoczął<br />

dostawy procesorów aplikacyjnych<br />

dla chińskich telekomów. Intel jednak to<br />

w największej części producent procesorów<br />

do pecetów. Według analityków<br />

18 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong><br />

Rys. 1. Wzrost obrotów i zysku ARM Holdings wraz z prognozami na lata 2013 i 2014,<br />

w mln GBP (źródło – Thomson Reuters)<br />

z Canaccord Genuity 90% obrotów fi rma<br />

wciąż uzyskuje z rynku komputerów PC.<br />

Zmagania obu firm to także rywalizacja<br />

architektur procesorów. Poza ARM--em<br />

i Intelem architektury tworzą i inni gracze,<br />

jednak to licencjobiorcy często decydują<br />

o ich popularności. W erze układów<br />

typu SoC, kiedy procesor jest jedynie<br />

częścią większego, wyspecjalizowanego<br />

pod określonym kątem układu<br />

scalonego, ważnym elementem biznesu<br />

jest szybkie wprowadzanie udanych projektów<br />

na rynek. Stopniowo coraz więcej<br />

firm zyskuje na czasie jak również na<br />

kosztach w porównaniu do konkurencji<br />

dzięki licencjonowaniu wstępnie wytworzonego<br />

i dopracowanego rdzenia procesora<br />

od takich dostawców jak MIPS,<br />

Imagination Technologies, ARM czy<br />

ARC. Najważniejszą z powyższych firm<br />

jest oczywiście ARM.<br />

Kto ma „ARM Inside”<br />

Przy największej części tego rynku przypadającej<br />

w udziale ARM wiele firm w rozmaity<br />

sposób nadal próbuje odróżnić się<br />

od innych oraz skrócić czas wprowadzania<br />

projektów podzespołów na rynek. Jednym<br />

z pomysłów na wyróżnienie się jest sposób<br />

złożenia układu typu SoC w jedną całość.<br />

Przykładem może być Nvidia, która<br />

wytworzyła czterordzeniowy układ SoC<br />

o nazwie Tegra 4 na bazie Corteksów-A15<br />

do zastosowań w urządzeniach mobilnych,<br />

złożony dodatkowo z piątego procesora,<br />

przeznaczonego do pracy w trybie<br />

niskiego poboru prądu. Samsung również<br />

ma układ SoC z czterema rdzeniami<br />

Cortex-A15 oraz kolejnymi czterema rdzeniami<br />

Cortex-A7 – do kompleksowej obsługi<br />

trybów o niskim poborze prądu.<br />

Jednak przy korzystaniu w opracowaniu<br />

własnych układów SoC z licencji<br />

na rdzenie ARM i pakiety optymalizacji<br />

procesora ARM firmy mają bardzo<br />

zbliżony czas wprowadzenia produktów<br />

na rynek. Spośród wielu wyróżniają się<br />

przede wszystkim te, które ściśle współpracują<br />

z ARM przy opracowaniu rdzenia.<br />

Znając rdzeń typu Cortex-Axx od<br />

Automaticon<br />

B-28, hala 1

Gospodarka | Aktualności<br />

podstaw firmy te mają szanse lepiej dopracować go w ramach<br />

licencji na architekturę we własnym produkcie. Jedną z takich<br />

właśnie firm jest Apple. Inną jest Qualcomm – zaprojektował<br />

on kompatybilną z ARM architekturę procesorów o nazwie<br />

Krait. Jest ona zbliżona do architektury Corteksa-A15, a procesory<br />

Krait napędzają układy SoC Snapdragon S4. Broadcom<br />

ostatnio wykupił licencje zarówno na ARMv7, jak i na przystosowaną<br />

do systemów 64-bitowych architekturę kompletu<br />

instrukcji ARMv8. Od momentu poszerzenia oferty ARM na<br />

układy 64-bitowe zyskało ono kolejnych licencjobiorców, m.in.<br />

firmy Applied Micro i Cavium, które przyczynią się do dalszego<br />

różnicowania architektury brytyjskiej firmy zarówno<br />

na poziomie rdzeni, jak i całych układów SoC. Wśród innych<br />

licencjobiorców ARM są takie firmy jak Texas Instruments,<br />

Freescale, ST-Ericsson, MediaTek, Rockchip czy ZiiLabs.<br />

Warto pamiętać, że opracowanie własnego rdzenia procesora<br />

kompatybilnego z architekturą ARM wymaga znacznie więcej<br />

zasobów – czasu i ludzi – niż wbudowanie tego rdzenia<br />

w układ SoC, który odniesie sukces na rynku.<br />

Inne rozwiązania<br />

Biznes ARM cały czas zyskuje na znaczeniu. Coraz więcej<br />

firm porzuca architektury 8- i 16-bitowe, przechodząc na 32-bitowe<br />

Corteksy, nawet firmy analogowe. Dostawcy półprzewodników<br />

licencjonują układy ARM, zapewniając sobie dostęp do<br />

najnowszej, wydajnej architektury, ale zarazem pozwalają, aby<br />

to inna firma była częścią gwarancji ich sukcesu. Najwięksi z dostawców<br />

nie muszą, ale mają możliwości, aby poszukać innych<br />

rozwiązań – całkowicie własnych – lub postawić na dalszy rozwój<br />

istniejących już architektur, w rodzaju MIPS czy PowerVR.<br />

Na razie, najchętniej jednak korzystają z rozwiązań brytyjskich.<br />

Tymczasem ARM Technologies stara się rozwijać wraz z rynkiem.<br />

Kolejne obszary, gdzie układy ARM mogłyby zyskać na<br />

znaczeniu, to inteligentne telewizory oraz wciąż kształtujący się<br />

Internet of Things. Zdaniem prezesa ARM Holdings Warrena<br />

Easta coraz więcej rdzeni ARM trafia obecnie do inteligentnych<br />

telewizorów. Dzięki temu odbiorniki telewizyjne i ich nowe<br />

funkcje stają się bardziej użyteczne i prostsze w obsłudze, zapewniając<br />

m.in. szybki i swobodny dostęp do Internetu. Według<br />

szefa brytyjskiego dostawcy bloków IP odbiorniki obecnie stopniowo<br />

zmieniają się w „takie 56-calowe smartfony”.<br />

Kolejnym potencjalnym rynkiem możliwego wzrostu ARM<br />

jest Internet of Things (IoT). Jest to nazwa architektury sieciowej,<br />

w ramach której urządzenia mogłyby generować i przesyłać<br />

informacje bez pośrednictwa człowieka. Do jej rozwoju niezbędne<br />

są technologie umożliwiające komunikację M2M, np.<br />

podczerwień czy fale radiowe. Przykładowe zastosowanie produktów<br />

IoT to choćby inteligentny dom, gdzie współpracujące<br />

ze sobą sprzęty automatyki domowej – systemy bezpieczeństwa,<br />

urządzenia opieki zdrowotnej, inteligentne liczniki – przesyłają<br />

dane na smartfony, tablety i przeglądarki internetowe. ARM jest<br />

gotowy do tworzenia nowych standardów urządzeń do bezpośredniej<br />

komunikacji między nimi, spełniających surowe kryteria<br />

niskiego poboru mocy. Zdaniem przedstawicieli ARM im<br />

więcej jest propozycji konkretnych rozwiązań na rynku, tym łatwiej<br />

będzie firmom budować z nich finalne produkty. W swojej<br />

ofercie ARM ma z jednej strony przeznaczony do sterowania<br />

mikrokontroler M0+ o niskim poborze prądu, z drugiej jest gotowy<br />

do tworzenia kompletnych bloków IP układów w.cz., jakie<br />

zapewniłyby nowy standard komunikacji M2M.<br />

Marcin Tronowicz<br />

20 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong><br />

HARTING otrzymał nagrodę Manufacturing<br />

Excellence<br />

Niemiecki HARTING Electronics otrzymał tytułową nagrodę<br />

w kategorii „technologie informatyczne”. Została ona przyznana<br />

za wykorzystywane w firmie rozwiązania IT, w tym służące<br />

do zarządzania produkcją, łańcuchem zaopatrzeniowym<br />

oraz kontaktami z klientami. Firma uruchomiła standaryzowany,<br />

międzynarodowy system informatyczny 10 lat temu, korzysta<br />

ona w obrębie swoich struktur również z narzędzi służących<br />

do rozwoju i zarządzania wiedzą oraz dokumentacją.<br />

Zelmer trafi do grupy Bosch Siemens<br />

Po kilku latach poszukiwań inwestora strategicznego rzeszowską<br />

firmę przejmie potentat na rynku AGD – niemiecki<br />

koncern Bosch und Siemens<br />

Hausgerate. Niemiecka fi rma<br />

zamierza utrzymać markę<br />

i zatrudnienie w Zelmerze, a<br />

stawką jest walka o utrzymanie rynku AGD w ręku europejskich<br />

firm w obliczu narastającej konkurencji z Azji. BSH zapłaci<br />

za akcje Zelmera 40 zł, czyli o jedną trzecią więcej, niż<br />

wynosił średni kurs z ostatnich trzech miesięcy poprzedzających<br />

wezwanie. To zapewne dlatego, że Zelmer jest liderem<br />

na rynku AGD w Polsce z 22% udziałem, a w całym regionie<br />

Europy Środkowo-Wschodniej ma 7% rynku.<br />

CSI zmieniło formę działalności<br />

Od początku tego roku krakowski dostawca<br />

komputerów przemysłowych CSI<br />

Beata Marzec (nazwa skrócona Computer<br />

Systems for Industry) zmieniła formę prowadzenia<br />

działalności gospodarczej i nazwę<br />

na CSI Beata Marzec, Bogdan Marzec, Andrzej<br />

Zasucha spółka cywilna. Jest to zmiana formalna, która nie<br />

ma wpływu na dotychczasowe umowy i zobowiązania firmy.<br />

TME dystrybutorem firmy APEC<br />

TME – łódzki dystrybutor katalogowy, podpisał umowę<br />

o współpracy w zakresie dystrybucji komponentów <strong>elektronicznych</strong><br />

z firmą APEC – Advanced Power Electronics Corp – producentem<br />

tranzystorów MOSFET i IGBT, stabilizatorów i przetwornic<br />

scalonych.<br />

Automaticon<br />

F-12, hala 3

Aktualności<br />

styl zarządzania i kultura organizacyjna oraz innowacyjność.<br />

Ostatnią z cech pracownicy oceniali w przypadku przedsiębiorstw<br />

branżowych w Polsce jako bardzo dużą (41%) lub dużą<br />

(36%). Osoby szukające pracy na stanowiskach menedżerskich<br />

są również bardziej skłonne wybierać przedsiębiorstwa, które<br />

mają dobrą opinię oraz są partnerami znanych i cenionych<br />

firm branżowych. Projekty wykonywane dla liderów rynkowych<br />

stanowią dla nich dodatkowy atut.<br />

Warto dodać, że zmieniają się źródła wiedzy o potencjalnych<br />

miejscach zatrudnienia. W porównaniu do drugiej edycji<br />

badania, która przeprowadzona została w sierpniu 2011<br />

Najbardziej pożądani pracodawcy w branży przemysłowej (wykres niebieski) oraz w sektorze motoryzacyjnym (wykres zielony) – opinia<br />

specjalistów i menedżerów, źródło: Antal International<br />

Gdzie warto pracować w przemyśle?<br />

Zajmująca się rekrutowaniem kadry menedżerskiej firma<br />

Antal International zaprezentowała wyniki trzeciej edycji badania<br />

„Najbardziej pożądani pracodawcy 2012 w opinii specjalistów<br />

i menedżerów”. Przeprowadzone zostało ono we<br />

wrześniu zeszłego roku, miało charakter anonimowy i wzięło<br />

w nim udział 1557 respondentów z Polski. Na wykresach<br />

przedstawiono wyniki badania zawężone do pierwszych dziesięciu<br />

miejsc listy – osobno dla przemysłu ogólnie, osobno dla<br />

sektora motoryzacyjnego. Należy zaznaczyć, że w wypełnianym<br />

przez respondentów kwestionariuszu nie było gotowej listy<br />

firm, przez co mogli oni wskazać również przedsiębiorstwa<br />

mniejsze i firmy lokalne. W pełnej wersji raportu, który<br />

dostępny jest w firmie Antal International, znaleźć można<br />

również wiele innych informacji dotyczących preferencji osób<br />

związanych z wyborem pracodawców oraz komentarze dotyczące<br />

cech firm działających na rynku. Do najbardziej cenionych<br />

warunków zatrudnienia oferowanych przez firmy należą<br />

roku, można było odnotować znaczący wzrost znaczenia mediów<br />

i Internetu (do 42%) jako źródła pozyskiwania informacji,<br />

a jednocześnie duży spadek popularności targów pracy (do<br />

kilku procent). Około 1/3 respondentów czerpie informacje<br />

o firmie od znajomych w niej pracujących, zaś 10% z materiałów<br />

dystrybuowanych przez przedsiębiorstwa i tyle samo od<br />

osób niepracujących w danej firmie.<br />

Konkurs grafenowy rozstrzygnięty<br />

28 stycznia br. Komisja Europejska ogłosiła wyniki konkursu<br />

w ramach europejskiego programu „Nowe Technologie<br />

i Technologie Przyszłości” (FET). Projekt grafenowy został<br />

wybrany jako jeden z dwóch projektów flagowych. Na oba<br />

projekty, których realizacja ma potrwać 10 lat, przeznaczono<br />

budżet wynoszący ok. jednego miliarda euro. Celem przedsięwzięcia<br />

jest rozwój badań naukowych nad wykorzystaniem<br />

grafenu i innych materiałów dwuwymiarowych. Jedynym<br />

uczestnikiem grafenowego projektu flagowego z Polski, wśród<br />

74 zespołów z 17 państw Unii Europejskiej, jest Instytut<br />

Technologii Materiałów Elektronicznych w Warszawie.<br />

2013 rokiem prof. J. Czochralskiego<br />

W sześćdziesiątą rocznicę śmierci Jana Czochralskiego<br />

Sejm postanowił oddać hołd jednemu z najwybitniejszych<br />

naukowców współczesnej techniki, ustanawiając 2013 rok<br />

Rokiem Jana Czochralskiego, którego przełomowe odkrycia<br />

przyczyniły się do światowego rozwoju nauki, a w szczególności<br />

elektroniki. Odkryta przez niego metoda otrzymywania<br />

monokryształów, nazwana od jego nazwiska metodą<br />

Czochralskiego, wyprzedziła o kilkadziesiąt lat swoją epokę<br />

i umożliwiła rozwój elektroniki.<br />

22 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong><br />

Promocja na oscyloskopy Hamega<br />

Hameg Instruments informuje o specjalnej promocji na<br />

oscyloskopy serii HMO dla edukacji. Uczelnie oraz szkoły<br />

średnie mogą nabyć oscyloskopy wraz z dodatkowymi opcjami<br />

w specjalnej cenie. Firma podwyższa również częstotliwość<br />

pracy analizatorów widma serii HMS1000 z 1 GHz do 1,6 GHz.<br />

Dotyczy to zarówno nowych analizatorów, jak i wersji kupionych<br />

już przez klientów. Podwyższenie częstotliwości jest bezpłatne<br />

zarówno dla nowych, jak i obecnych użytkowników.<br />

Radiotechnika – nowy adres<br />

Warszawski oddział Radiotechniki zmienił swoją siedzibę.<br />

Od 1 lutego 2013 roku firma mieści się przy ul. Łuckiej 15 w lok. 8.<br />

Automaticon<br />

J-18, hala 3

Analizatory obwodów<br />

nowej generacji<br />

Wektorowe analizatory obwodów R&S @ ZNC / R&S @ ZNB<br />

R&S @ ZNC: dwa porty pomiarowe, pasmo od 9kHz do 3GHz<br />

R&S @ ZNB: dwa lub cztery porty, pasmo od 9kHz do 4,5GHz lub do 8,5GHz<br />

Intuicyjna obsługa<br />

❙ Duży ekran dotykowy o wysokiej rozdzielczości<br />

❙ Pasek narzędzi i przyciski ekranowe - obsługa myszką lub przez dotyk<br />

❙ Wynik pomiaru w trzech krokach obsługi<br />

Wysoka jakość<br />

❙ Duża wydajność w zastosowaniach produkcyjnych dzięki wysokiej szybkości<br />

pomiarowej<br />

❙ Zakres dynamiki do 140 dB – pomiary filtrów zaporowych o dużym tłumieniu<br />

❙ Praca z sygnałami o wysokich poziomach - pomiary wzmacniaczy RF<br />

Praktyczne zalety<br />

❙ Długie okresy kalibracyjne jako wynik wysokiej stabilności długoterminowej<br />

❙ Niewielkie wymiary, cicha praca, niski pobór mocy zasilania<br />

❙ Możliwość rozbudowy o dodatkowe funkcje dzięki modułowej budowie<br />

sprzętu i oprogramowania<br />

Więcej szczegółów na:<br />

www.rohde-schwarz.com/ad/znb<br />

Rohde & Schwarz, Al. Jerozolimskie 92, 00-807 Warszawa, tel. +48 22 337 64 90, rs-poland@rohde-schwarz.com, www.rohde-schwarz.pl

Gospodarka<br />

Rynek EDA<br />

rozwija się bez przeszkód<br />

Duży popyt na oprogramowanie do projektowania elektroniki (EDA) i usługi<br />

w regionach Azji i Pacyfiku oraz obu Ameryk wpłynął na poprawę rocznej stopy<br />

wzrostu na światowym rynku EDA w III kw. 2012 r. Dzięki dobrym wynikom firm<br />

w obu obszarach gospodarczych rynek nie ucierpiał z powodu słabej sprzedaży<br />

w Japonii, poinformowało stowarzyszenie branżowe EDAC.<br />

Obroty w sektorze oprogramowania<br />

i usług EDA na (w mln dol., źródło: EDAC)<br />

świecie w III kw. wzrosły<br />

o 4,9% do 1,62 mld<br />

dol., wynika z danych stowarzyszenia.<br />

Tempo wzrostu zmalało z dwucyfrowego<br />

w okresie wcześniejszych dwóch lat,<br />

natomiast rynek zwiększył się o 1,7%<br />

w skali kwartalnej. Średnia wzrostu<br />

z ostatnich analizowanych czterech<br />

kwartałów dla sektora EDA wyniosła<br />

8,8% w porównaniu do analogicznych<br />

czterech kwartałów rok wcześniej, co<br />

także oznacza spowolnienie w stosunku<br />

do 12% tempa wzrostu notowanego<br />

w okresie poprzednim. Tym samym na rynku EDA zanotowano<br />

jedenasty z rzędu kwartalny wzrost obrotów w skali<br />

roku, poinformował EDAC. Największy, dwucyfrowy wzrost<br />

obrotów firm przypał na obszar Azji i Pacyfi ku, podczas gdy<br />

Tabela 1. Obroty w poszczególnych segmentach EDA w różnych obszarach geograficznych<br />

Ameryki<br />

Europa<br />

Azja Razem Razem<br />

Japonia<br />

(EMEA)<br />

i Pacyfik 3 kw. 2012 3 kw. 2011 Wzrost<br />

Obroty dla EDA łącznie 521,7 201,9 174,8 2013,7 1 112,2 1 045,2 6,4%<br />

CAE 320,0 113,1 92,0 107,4 632,5 566,7 11,6%<br />

PCB i moduły MCM 49,0 41,0 31,6 30,6 153,0 140,3 9,0%<br />

IC PD&V 152,0 47,8 51,3 75,8 326,7 338,3 –3,4<br />

Obroty w obszarze własności<br />

intelekt. 159,7 43,2 55,3 164,7 423,0 410,0 3,2%<br />

Firmy IP ujawniające dane 63,9 13,6 17,7 58,4 153,6 128,1 19,9%<br />

Firmy IP nieujawniające danych* 95,8 29,6 37,7 106,3 269,4 281,9 –4,4%<br />

Obroty dla usług 34,2 22,4 13,7 14,3 84,7 88,7 –4,6%<br />

Razem produkty i usługi 715,7 267,5 243,9 392,8 1 619,9 1 543,9 4,9%<br />

* Dostawcy własności intelektualnej (IP) nieujawniający danych obejmują ARM Holdings, CEVA i Rambus<br />

wszystkie inne regiony poza Japonią miały bilans dodatni.<br />

W sektorze EDA na świecie regularnie wzrasta także zatrudnienie.<br />

Firmy monitorowane przez stowarzyszenie EDAC<br />

łącznie zatrudniały w III kw. prawie 28 900 pracowników, tj.<br />

o 6,3% więcej w ujęciu rocznym.<br />

Na największą kategorię sektora EDA, komputerowe wspomaganie<br />

prac inżynierskich (CAE), przypadł w III kw. także<br />

największy wzrost. Obroty w segmencie tym wyniosły 633<br />

mln dol. i były większe w ujęciu rocznym o 11,6%. Wzrost odnotowany<br />

dla okresu czterech ostatnich kwartałów dla CAE<br />

wyniósł 11%. Obroty w segmencie projektowania topografii<br />

układu scalonego i weryfi kacji (IC PD&V) zmalały w III kw.<br />

o 3,4%, do 327 mln dol. w skali roku. Średnia za cztery ostatnie<br />

kwartały jednak poprawiła się o 12%.<br />

W podziale geograficznym region obu Ameryk pozostał największym<br />

pod względem zakupów produktów i usług EDA<br />

i przy obrotach 716 mln dol. wzrósł w skali roku o 1,3%. Na<br />

drugim miejscu znalazł się region Azji i Oceanii z obrotami<br />

393 mln dol. i wzrostem 22-procentowym. W obszarze Europy,<br />

Bliskiego Wschodu i Afryki obroty branży EDA wyniosły 268<br />

mln dol., o 3,8% więcej w III kw. w ujęciu rocznym. W Japonii<br />

rynek ten skurczył się o 5,1%, do 244 mln dol. (MT)<br />

24 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong><br />

Automaticon<br />

A-3, hala 1

Aktualności<br />

20 lat praktyki i zaufania klientów<br />

– jubileusz firmy EAE <strong>Elektronik</strong><br />

EAE <strong>Elektronik</strong>, specjalizujący się w projektowaniu<br />

i produkcji urządzeń <strong>elektronicznych</strong>, obchodzi<br />

w tym roku 20-lecie działalności. Firma<br />

powstała w 1993 roku, kiedy napłynęły do niej<br />

pierwsze zamówienia od wiodącego producenta<br />

branży AGD, który poszukiwał nowych, lepszych<br />

metod sterowania urządzeniami i produkowanym<br />

sprzętem. Współpraca do dziś układa<br />

się pomyślnie, bo strategia działalności fi r-<br />

my zbudowana jest na szczególnej dbałości o potrzeby<br />

i zadowolenie klienta.<br />

EAE zajmuje się kompleksowym doradztwem,<br />

realizacją pojedynczych oraz złożonych systemów<br />

dostarczanych zgodnie z najwyższymi standardami<br />

jakości. Podstawą skutecznego funkcjonowania<br />

są stałe inwestycje w rozwój parku maszynowego,<br />

procesów i wiedzy specjalistycznej<br />

w zakresie technologii montażu. Aktualnie specjalizuje<br />

się w realizacji skomplikowanych projektów<br />

– od rozwoju i zarządzania łańcuchem<br />

dostaw po produkcję i obsługę posprzedażową<br />

– dla różnych gałęzi przemysłu i instytucji badawczo-naukowych.<br />

EAE <strong>Elektronik</strong> świadczy<br />

usługi montażu SMT, THT z wykorzystaniem<br />

Jak podkreśla prezes fi rmy<br />

Paweł Patała, bez zaangażowania<br />

i determinacji pracowników<br />

sukces nie byłby możliwy:<br />

„Doświadczenie tych starszych,<br />

ambicja młodych i zaplecze<br />

techniczne – to się opłaca.<br />

Dzięki dzisiejszym możliwościom<br />

produkcyjnym i kompetentnym<br />

ekspertom EAE <strong>Elektronik</strong><br />

ma ogromny potencjał,<br />

który trzeba wykorzystać”.<br />

najnowszych technologii, zg odnych z normą<br />

IPC-A-610E. Gwarantuje fachowe doradztwo<br />

techniczne, kompletację elementów, produkcję<br />

prototypów oraz małych i średnich serii<br />

wyspecjalizowanych układów <strong>elektronicznych</strong>.<br />

W profesjonalnym laboratorium wykonywane<br />

są badania EMC: ESD, Burst, Surge.<br />

W dziale projektowym powstają koncepcje<br />

obwodów drukowanych, schematy i modele<br />

urządzeń <strong>elektronicznych</strong>. EAE <strong>Elektronik</strong><br />

proponuje ponadto gotowe wyroby produkowane<br />

w systemie OEM.<br />

Uzyskane certyfikaty ISO 9001:2009,<br />

IQNet i CEI-IEC 61340-5-1:2009 świadczą<br />

o wysokiej jakości produkcji oraz stanowią<br />

potwierdzenie rzetelnie wykonywanych<br />

usług. Firma dysponuje nowoczesną linią<br />

do montażu kontraktowego, wyposażoną<br />

w maszynę Fuji NXT o wydajności 100 tys.<br />

komponentów na godzinę, siedmiostrefowy<br />

piec do lutowania rozpływowego marki Ersa<br />

Hot Flow 3/14, falę laminarną oraz selektywną<br />

Ecoselect 1, urządzenie do selektywnego<br />

nakładania powłok konforemnych Asymtek<br />

C-341 oraz sprzęt do automatycznej inspekcji<br />

optycznej Mirtec MV-3L.<br />

Relpol został „Mistrzem GPW”<br />

Czytelnicy „Pulsu Biznesu” w głosowaniu przeprowadzonym<br />

na stronie pb.pl przyznali Relpolowi tytuł Mistrza GPW<br />

za 2012 r. To dlatego, że producent przekaźników z Żar w zeszłym<br />

roku dał zarobić inwestorom 81% (po uwzględnieniu<br />

wypłaconej dywidendy). Jest to wynik trzy razy lepszy od stopy<br />

zwrotu WIG i wynik dający miejsce w ścisłej giełdowej czołówce.<br />

Kurs jest już najwyższy od 5 lat, a silny trend wzrostowy<br />

obowiązuje od 15 miesięcy. Zdaniem prezesa firmy Rafała<br />

Gulki, dobre wyniki Relpolu to skutek głównie przeprowadzonej<br />

w 2010 roku restrukturyzacji firmy, która ujawniła się właśnie<br />

w wynikach za 2012 rok.<br />

Renex dystrybutorem myjni<br />

przemysłowych KED<br />

KED to producent automatów czyszczących przeznaczonych<br />

głównie do branży elektronicznej i motoryzacyjnej, o wysokiej<br />

wydajności i skuteczności mycia, a także niskim zużyciem<br />

energii, środków myjących oraz małą emisją dwutlenku węgla.<br />

Podstawowa oferta automatów obejmuje maszyny do mycia<br />

szablonów, PCB, PCBA, części i elementów maszyn lutowniczych<br />

takich jak łańcuchy fal lutowniczych. Automaty można<br />

instalować w linii produkcyjnej (model Aquas-Tech 7000).<br />

Dystrybutorem KED w Polsce została firma Renex, który prowadzi<br />

serwis i oferuje pełne wsparcie techniczne i handlowe.<br />

26 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong><br />

No wa drukarka szablonowa Desen<br />

w demoroom firmy Renex<br />

W hali demonstracyjnej we włocławskiej<br />

siedzibie firmy Renex potencjalni<br />

klienci mogą zapoznać<br />

się z nową drukarką automatyczną<br />

Desen DSP-1008. Jest ona wyposażona<br />

w system automatycznego czyszczenia<br />

szablonów z wykorzystaniem<br />

ciśnienia oraz za pomocą rolek<br />

czyszczących. Urządzenie wyposażono<br />

w moduł odczytujący szerokość<br />

płytki i autoregulację transportera.<br />

Opcjonalnie dostępna jest inspekcja<br />

pasty lutowniczej w rzucie 2D. DSP-1008 jest drukarką<br />

do małych i średnich linii produkcyjnych o cenie dostosowanej<br />

do wymagań polskiego odbiorcy.<br />

Bumar w 2012 r. zanotował wzrost<br />

przychodów o 12%<br />

Przy cho dy Grupy Bumar wzro sły o 12% w 2012 r. wobec<br />

2011 r., a zysk ze sprze da ży wzrósł 3,5 razy – po in for mo wali<br />

przed sta wi cie le za rzą du spół ki Bumar. W oce nie pre ze sa<br />

Krzysz to fa Kry stow skie go sy tu acja firmy jest naj lep sza od pięciu<br />

lat, a wy ni ki po ka zu ją duży po ten cjał Bu ma ru. Na kła dy na<br />

ba da nia i roz wój w 2012 r. wy nio sły 236 mln zł, a w pla nie na<br />

2013 r. jest 336 mln zł, z których 100 mln trafi do Bumar Elektro<br />

ni ka na prace nad róż ny mi ele men ta mi obro ny po wietrznej.<br />

Grupa Bumar zrze sza 20 spół ek pro duk cyj nych z pol skiego<br />

sek to ra prze my słu obron ne go, dwie spół ki han dlo we oraz<br />

sześć spół ek za gra nicz nych. Łącz nie w ra mach Grupy dzia ła 50<br />

spół ek. Kon cern za trud nia pra wie 9,5 tys. pra cow ni ków.<br />

Automaticon<br />

E-15, hol

Gospodarka | Aktualności<br />

Renesas<br />

stawia na aplikacje<br />

inteligentne<br />

W<br />

ramach walki o udziały w rynku i pozycję lidera<br />

wśród producentów półprzewodników oraz aby<br />

poprawić nie najlepsze finanse, firma Renesas<br />

zamierza w kolejnych latach skoncentrować się<br />

na tworzeniu podzespołów do inteligentnych oraz efektywnych<br />

energetycznie aplikacji. Firma chce wykorzystać swoją<br />

czołową pozycję i kompetencje w branży mikrokontrolerów do<br />

stworzenia inteligentnych domowych czujników parametrów<br />

środowiskowych, sterowników silników o wysokiej sprawności<br />

w instalacjach ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji w budynkach<br />

usługowych oraz chce skupić się na technologiach równoważenia<br />

obciążenia w inteligentnych sieciach elektrycznych.<br />

W związku z tym Renesas planuje inwestycje w wydajniejsze,<br />

bezpieczniejsze i efektywniejsze energetycznie technologie<br />

w branży układów scalonych, w czujniki oraz technologie<br />

przetwarzania sygnałów. Od wielu miesięcy stabilność finansowa<br />

tego czołowego dostawcy mikrokontrolerów wydawała się<br />

niejasna, zwłaszcza po zniszczeniu części fabryk i infrastruktury<br />

w wyniku trzęsienia ziemi i tsunami mających miejsce rok<br />

temu w Japonii. Niemniej w ostatnim okresie Renesasowi udało<br />

się doprowadzić do zamiany części swoich zobowiązań krótkoterminowych<br />

na długoterminowe i uzyskać środki na inwestycje<br />

od trzech głównych akcjonariuszy: Hitachi, Mitsubishi<br />

i NEC, a także otrzymać spory kredyt od czterech japońskich<br />

banków. Wcześniej spekulowano, że Renesas może zostać wykupiony<br />

przez spółkę Kohlberg Kravis Roberts lub przez japoński<br />

państwowy fundusz inwestycyjny, ale ostatecznie okazało się,<br />

że firma pozostanie w dotychczasowej formie. Pozyskane przez<br />

Renesas środki pozwolą na przeprowadzenie zapowiedzianych<br />

zmian strukturalnych. W planach jest obniżenie kosztów stałych<br />

o 25% do roku 2015. W tym celu firmę czekają redukcje tysięcy<br />

etatów, przy czym część pracowników przejdzie na wcześniejsze<br />

emerytury, a sam Renesas zmieni model biznesowy na<br />

fablite, sprzedając lub przekazując innym firmom prawa własności<br />

do fabryk i innych obiektów. Wcześniej w 2012 roku Renesas<br />

przekazał Fuji Electric jedną z fabryk w Japonii i spekulowano,<br />

że prowadzi także negocjacje w sprawie sprzedaży innych fabryk<br />

firmom foundry, takim jak TSMC czy Globalfoundries. Takie<br />

zmiany mogą pojawiać się w najbliższej przyszłości. Koncepcja<br />

inteligentnych aplikacji Renesasa wpisuje się w widoczny wyraźny<br />

trend przemysłu półprzewodnikowego w stronę wbudowywania<br />

inteligentnych funkcjonalności w infrastrukturę, jak sieci<br />

elektryczne, instalacje domowe czy wyposażenie przemysłowe<br />

w celu zwiększenia sprawności energetycznej. Według analityków<br />

z International Data Corp., całkowity rynek takich układów<br />

przekroczy wartość 25 mld dol. przed rokiem 2020.<br />

Grzegorz Michałowski<br />

28 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong><br />

Nowy Altium Designer 2013<br />

W lutym ukazała się nowa wersja „2013” programu Altium<br />

Designer, znanego narzędzia do projektowana układów <strong>elektronicznych</strong>.<br />

Wersja 2013 została oparta na nowej platformie<br />

DXP 2.0, która ułatwi integrowanie z programem dodatkowych<br />

modułów, tworzonych przez użytkowników oraz firmy<br />

trzecie. Udostępnienie pakietu SDK oraz otwarcie platformy<br />

DXP, zdaniem firmy Altium, spowoduje wzrost zainteresowania<br />

firm trzecich, tworzeniem dodatków do programu oferujących<br />

nowe funkcje lub integrację z innymi systemami. Altium<br />

Designer 2013 zawiera wszystkie narzędzia, znane z wcześniejszych<br />

wersji AD10/12 oraz wiele nowych cech, głównie w obszarze<br />

projektowania PCB. Wprowadzono m.in. obsługę sensorów<br />

dotykowych firmy Microchip, nowe reguły projektowe,<br />

rozbudowane ustawienia przezroczystości<br />

i warstw PCB, lepszą<br />

kontrolę nad kształtem<br />

wypełnień wielobocznych<br />

czy też parametry komponentów<br />

w plikach PDF,<br />

eksportowanych z programu.<br />

Jest to pierwsza odsłona<br />

AD13, która będzie rozwijana<br />

poprzez regularne aktualizacje,<br />

publikowane przez Altium co kilka tygodni. Podobnie<br />

jak dotychczas, wszystkie aktualizacje i nowe wersje będą dostępne<br />

automatycznie dla użytkowników z ważną subskrypcją.<br />

Semicon dystrybutorem Brighteka<br />

Firma Semicon podpisała<br />

umowę dystrybucyjną<br />

z producentem diod LED<br />

– tajwańską firmą Brightek<br />

Optoelectronics. Firma Brightek jest obecna na rynku od 2001<br />

roku i ma w swojej ofercie szeroką gamę diod: LED, SMD, diody<br />

LED dużej mocy, diody RGB, matryce LED.<br />

30 lat działalności Elmarku<br />

Elmark Automatyka obchodzi w 2013 roku jubileusz 30-lecia<br />

działalności rynkowej. Początkowo firma zajmowała się projektowaniem<br />

i produkcją modułowych<br />

sterowników mikroprocesorowych<br />

„Mikroster” opartych na układach<br />

rodziny Intel 8080 i Z-80. W 1989<br />

roku Elmark rozpoczął dystrybucję sprzętu firmy Advantech<br />

i innych marek z zakresu automatyki przemysłowej. Aktualnie<br />

firma zajmujemy się dystrybucją sprzętu i oprogramowania<br />

takich firm jak m.in. Acme Portable Machines, Advantech,<br />

Getac, HI-LO Systems, Iconics, MeanWell, MeasX (DasyLab),<br />

Moxa, Rockwell-Automation, Unitronics. Od kilkunastu lat<br />

prowadzi ponadto szkolenia w zakresie<br />

sprzętu i oprogramowania Rockwell<br />

Automation, a także szkolenia dotyczące<br />

sprzętu Moxa i Unitronics.<br />

Elmark Automatyka zatrudnia 40<br />

osób, wartość sprzedaży produktów<br />

i usług w roku 2012 wyniosła<br />

ponad 35 milionów zł. Firma zrealizowała<br />

ponad 10 tys. zamówień.<br />

Automaticon<br />

E-11, hol

LICZY SIĘ NIE TYLKO<br />

SZYBKOŚĆ?<br />

9010Fast ZAPEWNIA PEŁNĄ<br />

ZGODNOŚĆ Z NORMĄ CISPR, MIL-STD<br />

OFERUJĄC POMIARY OPARTE NA FFT Z ZA-<br />

DZIWIAJĄCĄ SZYBKOŚCIĄ SKANOWANIA<br />

DO 18GHz.<br />

PROWADŹ POMIARY EMISJI SZYBKO<br />

I PEWNIE Z PMM9010Fast<br />

Dystrybucja w Polsce: Helmar Jacek A.Dobrowiecki<br />

ul. Powstańców Śląskich 108 C/2, 01-466 Warszawa<br />

tel. 22 436 31 06-09, www.helmar.com.pl<br />

dobrowiecki @helmar.com.pl<br />

Odwiedź stoisko E-11 na targach Automaticon<br />

w Warszawie (19-22 marca 2013 r.)

Aktualności<br />

RS Components obchodzi drugą rocznicę<br />

działalności na polskim rynku<br />

RS Components – katalogowy dystrybutor podzespołów<br />

dla elektroniki i automatyki, zakończył drugi rok działalności<br />

w Europie Wschodniej.<br />

Firma zdobyła w tym<br />

okresie ponad 11 000<br />

klientów, dla których<br />

średnia wartość zamówienia<br />

(AOV) wyniosła<br />

podobnie jak na innych<br />

rynkach około<br />

200 euro. Jest to bardzo<br />

dobry wynik dla rynku,<br />

na którym RS działalność<br />

rozpoczęła niedawno<br />

i stanowi dowód<br />

na to, że RS spełnia<br />

potrzeby klientów<br />

w Europie Wschodniej.<br />

Polscy klienci w szczególności<br />

cenią sobie<br />

dostępność magazynową<br />

produktów z zakresu<br />

elektroniki i automatyki<br />

na stronie internetowej<br />

RS oraz doskonałe<br />

zaopatrzenie.<br />

W ten sposób RS<br />

umożliwia klientom<br />

zamówienie produktów<br />

online i otrzymanie ich<br />

nawet już następnego<br />

dnia. Dystrybutor<br />

Eltronika i Elproma zaangażowały się<br />

w realizację międzynarodowych projektów<br />

badawczych<br />

Eltronika realizuje międzynarodowy projekt „Dokładność<br />

sub-nanosekund w synchronizacji urządzeń oraz transferu<br />

danych w systemach czasu rzeczywistego oparta na sieci<br />

Ethernet oraz protokole IEEE1588 (akronim Run Rabbit)”.<br />

Z kolei Elproma <strong>Elektronik</strong>a zaangażowała się w międzynarodowy<br />

projekt „Technologie telemetryczne i metodologie statystyczne<br />

dla poznania zachowań konsumenckich (Telemetric<br />

technology and statistic methodology for customer behaviour<br />

exploration) – TASTE”. Oba te projekty są częściowo finansowane<br />

ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju<br />

w ramach konkursu polsko-izraelskiego na projekty badawczo-rozwojowe<br />

inicjatywy Eureka. Prace nad nimi będą trwały<br />

do końca 2014 roku.<br />

30 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong><br />

„Bardzo się cieszę z postępu naszej<br />

pracy w ostatnich dwóch latach. Ten<br />

debiut na nowym rynku pozostaje nadal<br />

najbardziej skutecznym w historii<br />

RS i pokazuje, że spełniamy potrzeby<br />

naszych klientów. Dzięki wysokim<br />

wynikom i usługom o znakomitej jakości<br />

będziemy nadal intensywnie się rozwijać<br />

w tym regionie” – komentuje Zeb<br />

Shahin, szef sprzedaży RS na Europę<br />

Wschodnią<br />

wspiera potrzeby klienta w zakresie zamówień mniejszych<br />

ilości produktów, jak również w zakresie ilości do produkcji<br />

poniżej standardowych zamówień producentów. W ramach<br />

sprzedaży produktów <strong>elektronicznych</strong> odnotowano proporcjonalnie<br />

lepsze rezultaty niż na większości rynków RS – ponad<br />

50% całkowitych wyników sprzedaży. Dodatkowo RS<br />

udostępnia zasoby internetowe jak narzędzie DesignSpark<br />

PCB, które umożliwia inżynierom uproszczenie i przyspieszenie<br />

procesu projektowania.<br />

Farnell element14 wprowadza program<br />

lojalnościowy<br />

Katalogowy dystrybutor podzespołów <strong>elektronicznych</strong><br />

Farnell element14 rozszerzył pulę nagród w prowadzonym programie<br />

lojalnościowym „The Power Circuit”. Od momentu jego<br />

uruchomienia w połowie 2012 roku stali klienci fi rmy uzyskali<br />

korzyści szacowane na 500 tys. funtów. Aktualnie maksymalne<br />

kwoty nagród powiększone zostały nawet 20-krotnie, do 10<br />

tys. funtów i rozszerzone o inne bonusy, np. serwisowe. Firmy<br />

mogą przeznaczyć uzyskane premie na zakupy z oferty firmy<br />

lub przekazać je na cele dobroczynne.<br />

Jedna z prezentacji na ubiegłorocznej KKE<br />

12. Krajowa Konferencja <strong>Elektronik</strong>i<br />

W dniach 10–13 czerwca 2013 roku w Darłówku<br />

Wschodnim odbędzie się dwunasta edycja Krajowej<br />

Konferencji <strong>Elektronik</strong>i – dużego spotkania naukowców i inżynierów<br />

związanych z elektroniką. Tak jak w poprzednich<br />

latach, na konferencji odbędą się sesje specjalne, będzie prezentacja<br />

kilka referatów plenarnych prezentowanych przez<br />

znanych naukowców, a referaty zwykłe przewidziane do prezentacji<br />

w formie ustnej lub plakatowej będą podzielone na<br />

grupy tematyczne. Konferencja może być dobrą okazją do poznania<br />

najnowszych trendów i technologii oraz zacieśnienia<br />

kontaktów ze środowiskiem naukowym.<br />

Zmiany kadrowe w zarządzie Zamelu<br />

Na początku 2013 roku nastąpiła ważna zmiana kadrowa<br />

w zarządzie firmy Zamel – znanego producenta elektroniki<br />

(m.in. automatyki budynkowej i osprzętu instalacyjnego,<br />

oświetlenia LED). Dotychczasowa wiceprezes Katarzyna<br />

Łodzińska wystąpiła ze spółki, a jej mąż Tomasz Łodziński<br />

zrezygnował z funkcji dyrektora<br />

ds. eksportu. Aktualnie<br />

Zamel reprezentują prezes<br />

Józef Dzida i wiceprezes<br />

Wojciech<br />

Dzida. Państwo<br />

Łodzińscy związani<br />

byli z Zamelem<br />

przez 16 lat.<br />

Siedziba Zamel CET w Pszczynie<br />

Automaticon<br />

C-9, hala 1

Wywiad<br />

Robert<br />

Rospędzichowski<br />

dyrektor<br />

Farnell element14<br />

na Europę<br />

Wschodnią<br />

❚ W ciągu ostatnich kilku lat Farnell element14 stał się jednym<br />

z najbardziej rozpoznawalnych dystrybutorów działających<br />

w Polsce. Jakie zmiany rynkowe obserwujecie obecnie<br />

i jak wpływają one na wasz sposób prowadzenia biznesu?<br />

Aktualnie w Polsce obserwujemy znaczny przyrost liczby<br />

mniejszych firm i <strong>biur</strong> projektowych, ale jako duża fi rma staramy<br />

się analizować nie tylko rynek elektroniczny, ale także trend<br />

demograficzny pod kątem potrzeb przyszłych inżynierów. We<br />

współczesnym świecie, czas oraz jego efektywne wykorzystanie<br />

są czynnikami decydującymi, dlatego internetowy model naszej<br />

działalności dostosowany jest do tych potrzeb. Stąd u nas<br />

klienci mogą samodzielnie sprawdzić aktualny stan magazynowy,<br />

ceny i czas realizacji zamówień, co jest standardem w branży,<br />

ale także skorzystać z czatu technicznego na żywo, internetowych<br />

ofert cenowych, możliwości sprawdzenia swoich faktur<br />

i innych usług. W dotarciu do klientów pomagają nam również<br />

portal element14, organizowane seminaria i programy testów.<br />

Jesteśmy aktywni we wszystkich szybko rozwijających się<br />

sektorach rynku, oferując naszym klientom nowe technologie<br />

bezpośrednio od producentów dla komunikacji bezprzewodowej,<br />

z najnowszymi modułami komunikacyjnymi M2M,<br />

Ethernet, USB, produkty do RFID, czujników, alternatywnych<br />

źródeł energii, rozwiązań pomiarowych i aparatury, medycyny,<br />

robotyki i podobnych grup.<br />

❚ Polski sektor dystrybucji katalogowej to branża coraz bardziej<br />

konkurencyjna – pojawiają się tutaj nie tylko nowi do-<br />

stawcy, ale też ci już działający rozszerzają swoją działalność<br />

na obsługę B2B. Jakie działania podejmujecie jako reakcję<br />

na te zmiany?<br />

Rynek B2B jest zupełnie innym rynkiem niż B2C, a dystrybucja<br />

elektroniki jest jednym z najbardziej dynamicznych<br />

sektorów rynku, dzięki czemu polscy producenci i firmy kontraktowe<br />

mają już dzisiaj możliwość korzystania z wszelkich<br />

usług i produktów jakie już od dłuższego czasu były dostępne<br />

w USA, Wielkiej Brytanii, czy Francji. Oprócz wymienionych<br />

standardowych form wsparcia klientów, oferujemy również naszym<br />

klientom produkty na pełnych szpulach dla ponad 10000<br />

elementów do montażu powierzchniowego, elastyczne formy<br />

pakowania produktów, śledzenie produktów według kodu daty<br />

i partii, bezpłatną usługę recyklingu, które odróżniają nas od<br />

innych firm i pozwalają na obsługę klientów B2C. To samo dotyczy<br />

dostępu do narzędzi deweloperskich, oprogramowania<br />

i informacji technicznych w których też wyróżniamy się na korzyść<br />

w porównaniu do innych konkurencyjnych firm.<br />

❚ Jak można ocenić działalność centrum w Krakowie z perspektywy<br />

mijających kilku miesięcy? Co się udało zrobić?<br />

Jak wpłynęło to również na obsługę naszego rynku?<br />

Europejskie Centrum Sprzedaży w Krakowie umożliwia<br />

nam szybką i systematyczną realizację naszej wieloletniej strategii<br />

rozwoju, na prowadzenie kampanii sprzedażowych, jak<br />

również na nieustanne usprawnianie procesów biznesowych.<br />

Przyczynia się to do lepszego zrozumienia i obsługi naszych<br />

klientów. Zauważamy to głownie w poprawie jakości, efektywności<br />

i czasu reakcji na pytania naszych klientów. Dzięki scentralizowanej<br />

strukturze centrum ułatwia również rozwój techniczny<br />

naszej kadry.<br />

Polski rynek, pośród innych krajów Europy Wschodniej ciągle<br />

postrzegany jest jako bardzo ciekawy i obiecujący. Jego cechą<br />

jest bardzo szybki wzrost transakcji przeprowadzanych<br />

przez stronę internetową, przy jednoczesnym utrzymaniu kontaktów<br />

osobistych, niezbędnych do zapewnienia pomocy technicznej<br />

i handlowej. Centrum w Krakowie stanowi doskonale<br />

uzupełnienie naszej platformy internetowej, będącej głównym<br />

źródłem interakcji z naszymi klientami. W moim przekonaniu<br />

najlepszą oceną sukcesu <strong>biur</strong>a w Krakowie są pozytywne<br />

reakcje i komentarze które regularnie otrzymujemy od<br />

naszych klientów.<br />

❚ Jaki jest kierunek waszego rozwoju?<br />

Wraz z czołowymi producentami intensywnie pracujemy<br />

nad poszerzaniem oferty o produkty wchodzące na rynek, takie<br />

innowacyjne które znacznie wpływają na prace rozwojowe.<br />

Przykładem mogą tu być nasze nowe umowy dystrybucyjne<br />

z firmami Coilcaft oraz Lattice, dzięki którym polscy klienci<br />

mogą teraz swobodnie zamawiać komponenty, które były<br />

wcześniej trudno dostępne w Europie.<br />

Do naszej oferty wprowadziliśmy również wiele nowych zestawów<br />

deweloperskich dla systemów embedded, automatyki<br />

przemysłowej i sterowania procesami, jak również aplikacji<br />

multimedialnych i systemów rozrywki domowej.<br />

Naszym największym priorytetem jest klient, stąd nie tylko<br />

dbamy o potrzeby produktowe firm, ale również o inne korzyści<br />

wynikające z bezpośredniej współpracy z nami. Przykładem<br />

może być nasz program lojalnościowy dla fi rm. Jest to jedyna<br />

znana mi forma tego typu dla firm, dzięki której można zyskać<br />

nawet do 40 tys. zł premii na zakupy w Farnell element14.<br />

32 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong>

Nowy Raspberry Pi<br />

RS Components i Farnell element14, wiodący dystrybutorzy<br />

produktów z zakresu elektroniki, automatyki i utrzymania<br />

ruchu, wprowadzają do sprzedaży nową wersję komputera<br />

jednopłytkowego Raspberry Pi – Model A. Nowa wersja<br />

kosztuje około 80 zł, zawiera 256 MB pamięci RAM, ma pojedynczy<br />

port USB oraz, w przeciwieństwie do istniejącej wersji<br />

– Modelu B, nie<br />

zawiera złącza<br />

Ethernet. Dzięki<br />

temu, poza niską<br />

ceną, Model<br />

A ma niższą wysokość<br />

i pobiera<br />

znacznie mniej<br />

prądu niż Model<br />

B, co umożliwia<br />

zastosowanie go<br />

w zdalnych urządzeniach<br />

zasilanych<br />

baterią, np. w robotyce lub rejestracji danych lub w celu<br />

stworzenia domowego, niskobudżetowego centrum multimedialnego.<br />

Komputer ten jest również przydatny w zastosowaniach<br />

z zakresu automatyki przemysłowej, co zwykle wymaga<br />

mniej wbudowanych funkcji.<br />

Semicon nawiązał współpracę z Omnetics<br />

Connector<br />

Firma Semicon nawiązała współpracę z amerykańskim producentem<br />

miniaturowych złączy dla elektroniki Omnetics<br />

Connector. Omnetics jest światowym producentem specjalizowanych<br />

złączy miniaturowych o dużej gęstości połączeń (bardzo<br />

mały raster) i małej masy, projektowanych przede wszystkim<br />

pod kątem potrzeb przemysłu kosmicznego, obronnego,<br />

lotniczego i medycznego. Ze względu na unikalne parametry<br />

(m. in. zoptymalizowana rozszerzalność termiczna, wysoki<br />

poziom ekranowania, minimalne przesłuchy pomiędzy<br />

przewodami) złącza fi rmy Omnetics<br />

zostały użyte w konstrukcji miniaturowych<br />

jednostek pomiaru<br />

przeciążenia łazika „Curiosity”<br />

– zautomatyzowanego i autonomicznego<br />

laboratorium<br />

naukowo-badawczego<br />

wysłanego na Marsa<br />

w ramach programu Mars<br />

Science Laboratory. Omnetics<br />

oferuje przede wszystkim miniaturowe<br />

złącza okrągłe oraz złącza typu D-SUB<br />

o dużej gęstości. Ze względu na wymagania montażowe i niezawodność<br />

złącza mogą być zaciskane na przewodach zalecanych<br />

przez producenta lub wskazanych przez klienta.<br />

Dostępne są alternatywne wersje z możliwością lutowania elementów<br />

kontaktowych. Złącza specjalistyczne po procesie<br />

montażu mogą być wypełniane zalewą epoksydową dodatkowo<br />

poprawiającą stabilność i niezawodność w bardzo trudnych<br />

warunkach pracy. Złącza Omnetics posiadają często elementy<br />

mechaniczne zabezpieczające złącze przed przypadkowym<br />

rozłączeniem w trakcie pracy. Wiele specjalizowanych złącz<br />

spełnia wymagania amerykańskiej normy wojskowej MIL.<br />

Automaticon, C-24, hala 1

Technologie<br />

Systemy kodów<br />

kreskowych –<br />

kod QR<br />

Znane nam z życia codziennego etykiety z opisami<br />

produktów są mało wydajne w automatycznym procesie<br />

produkcji. Informacje przeznaczone dla ludzi i opisane<br />

jednym z wielu alfabetów upraszcza się i kompresuje<br />

za pomocą kodów kreskowych. Aktualnie<br />

wyróżnić można około 250 takich standardowych systemów<br />

kodowania. Dwuwymiarowy system kodowania<br />

QR jest przykładem opracowanego dla alfabetów<br />

azjatyckich, który staje się ogólnoświatowym standardem.<br />

Aktualnie jest najlepszym systemem przeznaczonym<br />

do odczytu przez urządzenia przenośne<br />

mające kamerę oraz dostęp do Internetu.<br />

Pierwszy i nadal powszechnie<br />

stosowany standard UPC<br />

(Universal Product Code) powstał<br />

już w latach 70. ubiegłego<br />

wieku. Przeznaczony był do usprawnienia<br />

sprzedaży oraz gromadzenia informacji<br />

magazynowych. Całość kodu<br />

składa się z 48 lub 95 bitów i pozwala na<br />

zapisanie 6 lub 12 cyfr. Każda cyfra kodowana<br />

jest za pomocą 7 bitów, kod zawiera<br />

dodatkowo pola początku, środka<br />

i końca. Na ostatnim miejscu znajduje<br />

się suma kontrolna, która pozwala na<br />

sprawdzenie poprawności odczytu. Kod<br />

może być skanowany przy użyciu skanerów<br />

ręcznych i może być drukowany na<br />

miejscu w sklepie.<br />

Rozszerzenie standardu UPC stanowi<br />

kod 128. Pozwala on na zapisanie 128<br />

znaków – cyfr, liter oraz kilkunastu symboli.<br />

Obejmuje 128 znaków oznaczonych<br />

w kodzie ASCII numerami 32–126 oraz<br />

200–211. Najbardziej rozpowszechnioną<br />

wersją kodu 128 jest standard GS128 używany<br />

głównie przez firmy transportowe<br />

oraz pakujące. Cechą wyróżniającą kod<br />

GS128 jest zastosowanie identyfikatorów<br />

zastosowań. Są to dodatkowe pola opisujące<br />

rodzaj przenoszonej informacji (np.<br />

IZ15 – data trwałości, IZ11 – data produkcji<br />

czy IZ412 – producent).<br />

W miarę poszerzania obszarów zastosowań<br />

kodów kreskowych pojawiły się<br />

nowe wymagania co do ilości informacji,<br />

rozmiarów kodu oraz bezbłędności<br />

odczytu danych. Już w latach 80. ubiegłego<br />

wieku pojawiły się pierwsze kody dwuwymiarowe,<br />

które oferowały możliwość<br />

zapisu dużo większej ilości informacji na<br />

małej powierzchni.<br />

Standardy takie jak Kod 16K czy<br />

PDF417, określane często jako kody piętrowe,<br />

można opisać jako złożenie kilku<br />

warstw kodu jednowymiarowego. Kod<br />

PDF417 na powierzchni porównywalnej<br />

z powierzchnią kodu UPC mieści ponad<br />

1000 znaków. W latach 90. rozpoczął<br />

się intensywny rozwój kodów, za pomocą<br />

których można zapisać alfabety spoza<br />

standardu ASCII, takie jak arabski, grecki,<br />

czy chińskich znaków logograficznych.<br />

Kod Aztec czy QR to zaawansowane<br />

obrazy zawierające matryce punktów.<br />

Umożliwiają zapisanie dużej ilości informacji<br />

zapewniając równocześnie szybki<br />

odczyt danych oraz korektę błędów.<br />

Cechy kodu QR<br />

Kod QR ma postać kwadratu, w którym<br />

dane zapisywane są za pomocą białych<br />

i czarnych punktów (zwanych modułami).<br />

Oprócz informacji użytecznej<br />

w polu kodu zapisane są także dodatkowe<br />

dane pozwalające na poprawny<br />

i szybki odczyt, a także na korektę<br />

błędów. Standard określa 40 wersji kodu<br />

QR. Najmniejszy z nich (wersja 1) ma<br />

rozmiar 21×21 modułów. Każda kolejna<br />

wersja ma o 4 moduły więcej w pionie<br />

i poziomie. Najwięcej informacji zawiera<br />

wersja 40 o rozmiarze 177×177 modułów.<br />

Można w nim zapisać ponad 7000<br />

cyfr (w porównaniu z 12 w kodzie UPC)<br />

lub ponad 4000 znaków. Cztery pozio-<br />

Rys. 1. Kod QR Mikro zawierający link<br />

do wydawnictwa AVT<br />

34 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong>

Technologie<br />

Rys. 2. Punkty charakterystyczne kodu<br />

QR: A – punkty detekcji, B – wzorzec czasu,<br />

C – punkty kalibracji, D – obszar danych,<br />

E – ramka<br />

my korekcji błędów pozwalają na odczyt<br />

danych nawet z kodu uszkodzonego<br />

w 30 %. Przy zastosowaniu wyższego<br />

poziomu korekcji znacznie zmniejsza<br />

się ilość przechowywanych informacji.<br />

Przykładowe dane dla wybranych 5 wersji<br />

przedstawiono w tabeli 2.<br />

Kod QR można odczytać za pomocą<br />

większości urządzeń przenośnych wyposażonych<br />

w kamerę. Specyfikacja kodu<br />

QR jest darmowa, a w sieci można znaleźć<br />

otwarte algorytmy odczytu tego<br />

kodu. Odczytane dane można w bardzo<br />

prosty sposób połączyć z dostępnymi<br />

w telefonie aplikacjami, wyświetlając<br />

automatycznie odczytaną stronę www,<br />

przesyłając maila na podany adres, zapisując<br />

wizytówkę w kontaktach, czy dodając<br />

wydarzenie do kalendarza. Dla przekazywania<br />

bardzo małych ilości danych<br />

(np. samego adresu www lub email) powstała<br />

specjalna wersja Mikro QR. Na rysunku<br />

1 przedstawiono mikrokod zawierający<br />

link do strony wydawnictwa AVT.<br />

W obszarze kodu QR wyróżnić można<br />

5 charakterystycznych punktów które<br />

przedstawione zostały na rysunku 2.<br />

W trzech rogach pola kodu znajdziemy<br />

punkty detekcji (fi nding pattern) otoczone<br />

przez białą ramkę. Pozwalają one<br />

na określenie płaszczyzny, wielkości<br />

oraz położenia kodu względem kamery.<br />

Niezależnie od położenia punkt detekcji<br />

odczytywany w różnych kierunkach<br />

daje zawsze informację 1:1:3:1:1 (rys. 3).<br />

Odnalezienie takich trzech wzorców pozwala<br />

na pozycjonowanie obrazu i przyspieszenie<br />

kolejnych etapów odczytu<br />

Rys. 3. Odczyt punktu detekcji niezależnie<br />

od położenia daje informację 1:1:3:1:1,<br />

a przesunięcie środka w punkcie detekcji<br />

pozwala na zmniejszenie przesunięcia<br />

płaszczyzn<br />

Tabela 2. Przykładowe wersje kodu QR<br />

Wersja<br />

Liczba Poziom korekcji Liczba bitów<br />

Znaki<br />

Cyfry<br />

bitów błędów informacji<br />

alfanumeryczne<br />

Binary Kanji<br />

L 152 41 25 17 10<br />

1 21×21<br />

M 128 34 20 14 8<br />

Q 104 27 16 11 7<br />

H 72 17 10 7 4<br />

L 2190 652 395 271 167<br />

10 57×57<br />

M 1730 513 311 213 131<br />

Q 1230 364 221 151 93<br />

H 976 288 174 119 74<br />

L 6888 2061 1249 858 528<br />

20 97×97<br />

M 5352 1600 970 666 410<br />

Q 3880 1159 702 482 297<br />

H 3080 919 557 382 235<br />

L 13880 4158 2520 1732 1066<br />

30 137×137<br />

M 10984 3289 1994 1370 843<br />

Q 7880 2358 1429 982 604<br />

H 5960 1782 1080 742 457<br />

L 23648 7089 4296 2953 1817<br />

40 177×177<br />

M 18672 5596 3391 2331 1435<br />

Q 13328 3993 2420 1663 1024<br />

H 10208 3057 1852 1273 784<br />

Tabela 1. Główne cechy kodu QR<br />

Rozmiar kodu 21 x 21 ... 177 x 177<br />

Cyfry<br />

Do 7089 znaków<br />

Rodzaj i ilość danych<br />

Znaki alfanumeryczne<br />

Do 4296 znaków<br />

Dane 8-bitowe<br />

Do 2953 znaków<br />

Kanji<br />

Do 1817 znaków<br />

Poziom L<br />

Odtworzenie do 7% uszkodzeń<br />

Poziom korekcji błędów<br />

Poziom M<br />

Odtworzenie do 15% uszkodzeń<br />

Poziom Q<br />

Odtworzenie do 25% uszkodzeń<br />

Poziom H<br />

Odtworzenie do 30% uszkodzeń<br />

Rys. 4. Możliwe deformacje odczytywanych<br />

kodów QR<br />

kodu (rys. 4a). Elementami podobnymi<br />

do punktu detekcji są mniejsze punkty<br />

kalibracji (aligment pattern). Ich symetryczne<br />

rozmieszczenie i większa ilość<br />

pozwalają na eliminację odchyleń płaszczyzny<br />

kodu względem płaszczyzny kamery<br />

– rysunku 4c i 4d. Liczba punktów<br />

detekcji zależna jest od wersji kodu QR,<br />

a dokładniej od jego wielkości i poziomu<br />

zabezpieczenia.<br />

Zniekształcenia płaszczyzny eliminowane<br />

za pomocą punktów kalibracji powstają<br />

w szczególności, gdy kod przyklejony<br />

jest do „niepłaskich” powierzchni<br />

– butelek, torebek foliowych itp. Punkty<br />

kalibracji umieszczone są w równych<br />

odstępach, a informację o odkształceniu<br />

można uzyskać, porównując położenie<br />

zarejestrowanego punktu centralnego do<br />

centrum obliczonego na podstawie otaczającej<br />

ramki.<br />

Ilość informacji, jaką można umieścić<br />

wewnątrz kodu QR, zależna jest od<br />

obszaru oraz rozdzielczości. Wielkość<br />

pojedynczego pola danych oraz odstęp<br />

możemy skalibrować za pomocą wzorca<br />

czasu (timing pattern). W standardzie<br />

zarezerwowano na ten cel po jednej linii<br />

i kolumnie, które wypełnione są naprzemiennie<br />

modułami jasnymi i ciemnymi.<br />

Odczyt wzorca czasu pozwala też<br />

na wykrywanie odchyleń obrazu względem<br />

płaszczyzny kamery (rys. 4c i 4d).<br />

Wokół całego kodu umieszcza się ramkę<br />

(quite zone) która pozwala wyodrębnić<br />

obszar kodu z całego zdjęcia.<br />

Głównym nośnikiem informacji w kodzie<br />

są komórki danych (data area) czarne<br />

i białe punkty oznaczające odpowiednio<br />

0 i 1 logiczną. Informacje zapisane są<br />

za pomocą kodu Reed-Solomon.<br />

Bartłomiej Grześkowiak<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013<br />

35

Wywiad<br />

Szeroka i kompleksowa<br />

oferta produktów<br />

dla producentów<br />

elektroniki jest podstawą<br />

naszego biznesu<br />

Rozmowa ze Stanisławem Żochowskim,<br />

właścicielem fi rmy Labem<br />

36 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong>

❚ Skąd i kiedy wziął się pomysł, aby<br />

w działalności zawodowej zajmować<br />

się sprzedażą urządzeń do produkcji<br />

elektroniki?<br />

Labem to fi rma, której korzenie sięgają<br />

roku 1946, czyli innymi słowy ma<br />

już 67 lat. Przez wiele lat pod nazwą<br />

„Laboratorium elektromiernicze” prowadził<br />

ją mój ojciec i zajmował się aparaturą<br />

pomiarową, a dokładniej produkcją<br />

i serwisem mierników elektrycznych.<br />

Tuż po wojnie w kraju brakowało<br />

wszystkiego, więc mimo że fi rma ojca<br />

działała trochę metodami, które dzisiaj<br />

nazwalibyśmy chałupniczymi, miała<br />

swoje stabilne miejsce na rynku i w niezmienionej<br />

formie dotrwała aż do 1983<br />

roku. Po śmierci ojca zdecydowaliśmy<br />

się z bratem przejąć fi rmę i prowadzić<br />

ją dalej pod skróconą pierwotną nazwą,<br />

czyli właśnie Labem. Dzisiaj prowadzę<br />

ją z bratem i synem, zatem bezsprzecznie<br />

można traktować ją jako wielopokoleniową<br />

firmę rodzinną.<br />

❚ Jak wyglądały początki działalności<br />

w nowych warunkach?<br />

Na początku kontynuowaliśmy z bratem<br />

działalność prowadzoną wcześniej<br />

przez ojca, ale lata 80. ubiegłego wieku<br />

były okresem, kiedy na rynek aparatury<br />

pomiarowej wchodziły nowe technologie<br />

i tradycyjne mierniki analogowe woltomierze,<br />

amperomierze zaczęły szybko<br />

być obudowywane elektroniką. W kraju<br />

pojawiły się też przyrządy importowane,<br />

które w porównaniu do tych wytwarzanych<br />

w kraju były tańsze. Po około 6 latach<br />

pracy w kształcie firmy wypracowanej<br />

przez ojca odczuliśmy, że profi l firmy<br />

musi się zmienić, bo inaczej wypadniemy<br />

z rynku.<br />

Wydarzenia na rynku wraz z przemianami<br />

gospodarczymi też zaczęły nabierać<br />

tempa. Niemniej dość szybko udało<br />

nam się nawiązać w 1990 roku kontakt<br />

z firmą Weller w Niemczech i stać<br />

się jej lokalnym partnerem handlowym.<br />

W praktyce wyglądało to tak, że równolegle<br />

do produkcji i serwisu aparatury,<br />

zaczęliśmy handlować najprostszymi lutownicami<br />

Wellera, jeżdżąc po nie cyklicznie<br />

samochodem do Niemiec.<br />

❚ Jak rozwijaliście biznes w tamtych<br />

latach?<br />

Z czasem do importu prostych lutownic<br />

doszły złożone stacje lutownicze oraz<br />

akcesoria i narzędzia do lutowania. Cały<br />

czas rozwój handlu równolegle trwał<br />

ze stopniowym wygaszaniem produkcji<br />

własnej, przez co w niedługim czasie<br />

Labem stała się firmą w pełni handlową.<br />

Był to płynny proces, ale w skali naszej<br />

firmy i tak był dość szybki. Najtrwalszy<br />

jeśli chodzi o zmiany okazał się serwis,<br />

który przerodził się w zakład naprawy<br />

aparatury pomiarowej, bez względu<br />

na to, kto ją wyprodukował i kiedy,<br />

i świadczył usługi dla wielu fi rm przez<br />

lata. Można też powiedzieć, że Wellera<br />

znaliśmy właśnie stąd, że prowadziliśmy<br />

serwis i mieliśmy w nim lutownice tego<br />

producenta od dawna.<br />

Po pewnym czasie, gdy już nabraliśmy<br />

doświadczenia w imporcie i handlu, do<br />

tych prostych narzędzi ręcznych do lutowania<br />

zaczęliśmy dołączać większe urządzenia,<br />

w tym profesjonalny sprzęt do<br />

produkcji elektroniki. Poza Wellerem<br />

pojawiły się też inne marki produktów,<br />

które reprezentowaliśmy w kraju i kolejne<br />

samochody dostawcze.<br />

Niemniej bez względu na to, jak bardzo<br />

rozwinęła się fi rma oraz w skład<br />

jakiego koncernu wchodzi dzisiaj marka<br />

Weller, która na przestrzeni ostatnich<br />

dwudziestu lat dość często przechodziła<br />

od jednych do drugich właścicieli,<br />

sprzęt do lutowania jest dla nas<br />

ciągle najważniejszą grupą produktów.<br />

To dlatego, że Labem jest fi rmą zorientowaną<br />

na dostawy do przemysłu elektronicznego,<br />

zaopatrzenia i wyposażenia<br />

produkcji.<br />

❚ Czy takie zmiany były łatwe w przeprowadzeniu?<br />

Z perspektywy czasu te zmiany wyglądają<br />

na proste i szybkie, ale w rzeczywistości<br />

rozwój handlu był żmudną pracą<br />

w rytm kolejnych wyjazdów po towar,<br />

do klientów i zdobywania kolejnych zleceń.<br />

Labem na początku nie miał pozycji<br />

na rynku jako fi rma handlowa,<br />

a Weller też nie był wówczas znaną marką.<br />

Musieliśmy więc wpierw poznać rynek,<br />

zbudować sobie bazę stałych klientów,<br />

a także z czasem dorobić się grona<br />

współpracujących z nami partnerów.<br />

Rozwój Labemu zawsze bazował na organicznym<br />

wzroście, bez wspomagania<br />

się kapitałem z kredytów. W dzisiejszych<br />

czasach jest to już trochę anachroniczne,<br />

ale u nas to rodzinna tradycja.<br />

❚ Dlaczego postawiliście na ogólny<br />

i szeroki profil, a nie specjalizację i bycie<br />

dostawcą np. sprzętu do lutowania<br />

ręcznego?<br />

Handel sprzętem do lutowania szybko<br />

rozszerzył się na kolejne grupy to-

Wywiad<br />

warów, bowiem zaopatrzenie produkcji<br />

wymaga dzisiaj od dostawców posiadania<br />

kompletnego spektrum produktów.<br />

Proces rozbudowy oferty nierzadko<br />

mieliśmy ułatwiony tym, że niemieccy<br />

producenci zaczęli polecać sobie<br />

nas jako partnera wartego uwagi<br />

w Polsce. W ostatniej dekadzie wielu<br />

tamtejszych wytwórców rozszerzało<br />

obszar działania o Polskę i fi rma,<br />

która została sprawdzona przez znaną<br />

im firmę, zyskiwała automatycznie ich<br />

uwagę. Oczywiście szły za tym wyniki:<br />

coraz lepsza i większa sprzedaż, rzetelność<br />

w rozliczeniach i płatnościach<br />

i podobne czynniki, na które w tamtym<br />

kraju bardzo zwraca się uwagę.<br />

Nie znaczy to, że podejmowaliśmy się<br />

dystrybucji wszystkiego jak leci i nawiązywaliśmy<br />

kontakt z każdym, kto się do<br />

nas zgłosił. Wybieraliśmy tylko takie linie,<br />

gdzie byliśmy pewni, że reprezentują<br />

one najwyższą jakość i nie przysporzą<br />

nam kłopotów. Przy sprzedaży automatów,<br />

drukarek, pieców lutowniczych, fal,<br />

sprzętu do lutowania selektywnego jest<br />

to bardzo istotne, bo dobry sprzęt buduje<br />

zaufanie wśród klientów. Labem reprezentuje<br />

dzisiaj kilkunastu producentów,<br />

jak m.in. Seho, Autotronik, Finetech,<br />

Fritsch, i zapanowanie nad skuteczną<br />

sprzedażą jest moim zdaniem możliwe<br />

tylko wówczas, gdy z jakością nie ma<br />

najmniejszych problemów.<br />

38 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong><br />

❚ Czy szeroka oferta to jedynie wynik<br />

potrzeb płynących ze strony klientów?<br />

Szeroka i kompleksowa oferta produktów<br />

to też skuteczny sposób na ciągłe<br />

zmiany. Prowadząc fi rmę handlową,<br />

trzeba nauczyć się żyć z nieustannymi<br />

zmianami, bo to, kto kogo reprezentuje,<br />

czyli siatka dystrybucji, nie jest<br />

dane raz na zawsze. Dystrybutorzy konkurują<br />

ze sobą o poszczególne marki,<br />

zwłaszcza o te najbardziej renomowane<br />

i od czasu do czasu następują mniejsze<br />

lub większe zawirowania. Stąd trzeba<br />

stawiać na różnorodność i posiadanie<br />

najlepiej wszystkiego, co może się<br />

przydać w produkcji: od prostej pęsety<br />

po kompletną linię do montażu.<br />

Asortyment sprzętu potrzebnego dzisiaj<br />

do produkcji elektroniki jest bardzo<br />

szeroki. Główne elementy linii produkcyjnej,<br />

a więc automat montażowy, drukarka,<br />

piec, to oczywiście najbardziej widoczna<br />

z uwagi na wielkość podstawa, ale<br />

w praktyce to tylko część wyposażenia.<br />

Mikromanipulator do BGA, generator<br />

azotu, sprzęt do odzyskiwania stopu<br />

lutowniczego z nagaru, automat do<br />

cięcia płytek, szafa do przechowywania<br />

elementów, urządzenia do ochrony<br />

przed wyładowaniami elektrostatycznymi<br />

to przykłady takich uzupełnień,<br />

niekoniecznie najważniejszych, niepotrzebnych<br />

każdemu i zawsze, sprzedających<br />

się w małych ilościach i rzadko,<br />

ale bezsprzecznie ważnych. Oferta<br />

Labemu w pewnej części wynika też<br />

z uwarunkowań pomiędzy naszymi<br />

partnerami; z uwagi na to, że Weller<br />

należał do koncernu CooperTools, zajęliśmy<br />

się sprzedażą narzędzi ręcznych<br />

o przeznaczeniu przemysłowym.<br />

Z tych samych względów sprzedajemy<br />

narzędzia pneumatyczne, które słabo<br />

pasują do naszego profi lu, ale na<br />

pewnym etapie zgodziłem się zrobić<br />

uprzejmość i tak zostało.<br />

❚ Jaką część dochodów Labem uzyskuje<br />

ze sprzedaży produktów Wellera?<br />

Oceniam, że około 60% dochodów<br />

uzyskujemy z marki Weller, czyli ze<br />

sprzedaży sprzętu lutowniczego ręcznego.<br />

Ale wartość ta waha się w zależności<br />

od poszczególnych lat, bo na przykład<br />

w 2011 roku sprzedaliśmy wiele maszyn<br />

i udział ten spadł poniżej połowy.<br />

❚ Jakich zmian w profilu firmy można<br />

oczekiwać w najbliższych latach? Jakie<br />

ma Pan plany rozwojowe?<br />

Uważam, że ofertę mamy już na<br />

tyle kompleksową i wyczerpującą, że<br />

w przyszłości większych zmian w niej<br />

nie będzie. No chyba, że będą wynikały<br />

z jakichś zawirowań własnościowych<br />

na rynku. Dlatego chciałbym<br />

skupić się na rozwoju sprzedaży zagranicznej,<br />

a na początek celem stanie<br />

się Ukraina. Mamy tam już kontakty<br />

i pierwsze doświadczenia, które<br />

wskazują, że kierunek ten wydaje się<br />

optymalny dla naszej fi rmy. Uważam,<br />

że dla polskich przedsiębiorstw związanych<br />

z elektroniką pieniądze leżą<br />

na Wschodzie i będę się starał w kolejnych<br />

miesiącach udowodnić, że tak<br />

jest. Konkurencja na rynkach Europy<br />

Zachodniej jest ogromna i według<br />

mnie korzystniejsze do ekspansji poza<br />

wymienioną Ukrainą są kraje takie jak<br />

Bułgaria, Rumunia i inne kraje dawniej<br />

określane jako „KDL”.<br />

❚ Na jakich grupach produktów dobrze<br />

się zarabia w Waszym przypadku?<br />

Z uwagi na wiele lat doświadczeń,<br />

pozycję, jaką wypracowaliśmy sobie<br />

na rynku przez lata, oraz szeroką siatkę<br />

sprzedaży, najkorzystniejsze są dla<br />

nas produkty Wellera. Ogólnie zaróbki<br />

na markowym sprzęcie wysokiej jakości<br />

dla produkcji można ocenić jako<br />

dobre, bo fi rmy krajowe nauczyły się,<br />

że nie warto na tym oszczędzać. Nawet<br />

jak na rynku pojawi się nowa firma, to<br />

nierzadko kupuje od razu markowe narzędzia,<br />

może nie najdroższe i najlepsze,<br />

ale na pewno nie byle jakie, tylko<br />

tanie. Przykładów na takie zachowania<br />

w ostatnich latach można podać naprawdę<br />

wiele.<br />

❚ Jakie są przyczyny tego, że nagle stawia<br />

się na jakość? Przecież przez wiele<br />

lat był z tym ciągle problem.<br />

We wzroście zainteresowania jakością<br />

duży udział mają fi rmy kontraktowe,<br />

które po kilku latach obecności i nabierania<br />

doświadczeń na rynku krajowym,<br />

dochodzą do wniosku, że warto otworzyć<br />

się na zlecenia zagraniczne. A z kolei<br />

klienci z zagranicy mają olbrzymie<br />

wymagania jakościowe, nie tylko co<br />

do głównych urządzeń procesowych,<br />

ale całej reszty narzędzi i do materiałów<br />

także, bo wiadomo, że one też się<br />

liczą. Nikt w tym zakresie nie pozostaje<br />

przy ustnych zapewnieniach, regularne<br />

audyty są rzeczą normalną i praktykowaną.<br />

Proces ten widać też po szybkim<br />

wzroście zainteresowania sprzętem<br />

do kontroli jakości montażu, jaki notuję<br />

od kilku ostatnich lat. Przekonuje mnie<br />

to, że zainteresowanie jakością technologii<br />

jest autentyczne, bo idzie za nim<br />

troska o biznes.<br />

❚ Jakie grupy odbiorców leżą w centrum<br />

Waszego zainteresowania?<br />

Z punktu widzenia fi rm takich jak<br />

Labem najbardziej wartościowy jest<br />

tzw. rynek średnich odbiorców, a więc<br />

głównie dużych i średnich fi rm krajowych.<br />

Duże fi rmy zagraniczne mają<br />

bardzo scentralizowany system zakupów<br />

i albo kupują dużo, albo potem<br />

przez długi czas wcale. Spore korzyści<br />

odnosimy też z tego, że posiadamy sporo<br />

dalszych odsprzedawców. Jest to pośredni<br />

efekt tego, że narzędzia i sprzęt<br />

lutowniczy zalicza się do drobiazgów<br />

i dodatków uzupełniających sprzedaż.<br />

Wiele dużych fi rm dystrybucyjnych<br />

chce mieć takie produkty w ofercie, ale<br />

niekoniecznie jest zainteresowanych reprezentacją<br />

formalną producenta.<br />

Rozmawiał Robert Magdziak<br />

Automaticon<br />

F-12, hala 3

Automaticon<br />

<strong>Elektronik</strong> na targi<br />

Automaticon 2013<br />

Targi branżowe są nie tylko szansą do zobaczenia się na żywo oraz<br />

okazją do umocnienia dwustronnych relacji z klientami. Dla wielu<br />

branżowych firm jest to ważne narządzie marketingowe, wyznacznik<br />

zjawisk oraz miejsce do przeprowadzenia rozmów biznesowych.<br />

W tym roku nie zmieni się formuła imprezy. Automaticon<br />

nadal swoim zakresem obejmuje profesjonalną elektronikę.

Automaticon<br />

Targi zapowiadają się interesująco, ofertę zaprezentuje<br />

ponad trzystu wystawców, liczymy na dobrą<br />

pogodę i wysoką frekwencję. Być na Automaticonie<br />

po prostu trzeba i warto dostępny czas wykorzystać jak<br />

najlepiej. Dlatego zapraszamy do zapoznania się z naszą zapowiedzią<br />

tego wydarzenia i do skorzystania z załączonej<br />

do wydania mapy stoisk.<br />

Jakie będą tegoroczne targi?<br />

Na pewno takie pytanie pojawia się w wielu fi rmach<br />

i u osób, które planują wizytę na Automaticonie w tym roku.<br />

Nie najlepsza kondycja gospodarki i kłopoty wielu imprez<br />

wystawienniczych w Polsce skłaniają do zastanowienia się,<br />

czy wydarzenia gospodarcze odcisną piętno na tej imprezie.<br />

Wszelkie nasze obserwacje mówią, że mimo nie najlepszej<br />

sytuacji w kraju branża przemysłowa trzyma się mocno.<br />

W czasach dobrej koniunktury wzrosty w elektronice<br />

profesjonalnej i automatyce przekraczają znacznie rynkową<br />

średnią, w czasach dekoniunktury zwykle oscylują lekko<br />

powyżej zera. Dla branży przemysłowej ciężkie czasy na<br />

rynku to zazwyczaj brak wzrostu, a to nie jest wystarczający<br />

czynnik, aby nie jechać na Automaticon.<br />

Tegoroczny Automaticon będzie już czwarty raz organizowany<br />

w trzech halach wystawienniczych. Patrząc na<br />

mapę tegorocznej imprezy i na listę wystawców, nietrudno<br />

dojść do wniosku, że w porównaniu z rokiem 2012 niewiele<br />

się zmieniło. Zdecydowana większość firm, która była<br />

MS ELEKTRONIK<br />

Dystrybutor Elementów Elektronicznych<br />

tel. 58 629 24 69, faks 58 629 24 10<br />

info@mselektronik.pl<br />

Bogaty asortyment<br />

Szybka dostawa<br />

Konkurencyjne ceny<br />

Oferta czynnych i biernych elementów<br />

<strong>elektronicznych</strong> renomowanych producentów<br />

a www.mselektronik.pl<br />

a a<br />

rok temu i dawniej, pojawi się także w tym roku i to nierzadko<br />

w tych samych miejscach hal. Jakieś zmiany oczywiście<br />

są, bo kilka firm zrezygnowało w tym roku z wystawiania<br />

się, ale na ich miejsce weszły inne. Hale będą zapełnione<br />

tak jak w ubiegłym roku i wizyta na targach raczej<br />

powinna przynieść uspokojenie niż pogłębienie niepokoju.<br />

Kilka ekspozycji zostało podzielonych na mniejsze<br />

fragmenty, inni wystawcy odrobinę ograniczyli powierzchnię,<br />

ale nadal nie da się wysnuć z tego wniosku, że sprawy<br />

<strong>Elektronik</strong> na targi<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013<br />

41

<strong>Elektronik</strong> na targi<br />

Automaticon, F-11, hala 3<br />

Automaticon 2013 – kalendarium<br />

Termin 19–22 marca 2013<br />

(od wtorku do piątku)<br />

Godziny<br />

otwarcia<br />

Miejsce<br />

9.00–17.00 w piątek<br />

do godziny 15 00<br />

Warszawskie Centrum Expo XXI<br />

ul. Prądzyńskiego 12/14<br />

(dojazd ulicą Bema)<br />

idą w złym kierunku. Taki powiew optymizmu wiosną<br />

wart jest podkreślenia.<br />

Co więcej, niewielkie zmiany na liście wystawców dla<br />

samej imprezy można uznać za korzystne, bowiem zdejmują<br />

one z niej wrażenie stagnacji. Niestety kształt Automaticonu<br />

jest w dużej mierze zdeterminowany przez<br />

miejsce, gdzie targi się odbywają, a więc Centrum Expo<br />

XXI. Trzy hale plus hol są zajęte i ponownie, jak kilka lat<br />

temu, impreza lada moment zacznie być ograniczana powierzchnią<br />

tego obiektu.<br />

Na razie problemu nie ma, zwłaszcza w gorszych czasach,<br />

ale gdy na rynek wróci dobra koniunktura, nowo<br />

powstające firmy mogą mieć sporo kłopotów, aby dostać<br />

miejsce. Standardowo po zakończeniu imprezy wie-<br />

NIE PRZEOCZ<br />

Nowa generacja modułów GPS firmy u-blox<br />

Automaticon, F-3, hala 3<br />

Szwajcarska firma u-blox od lat przyzwyczaiła<br />

klientów do oferowania w swoich produktach<br />

najnowszych technologii.<br />

Regularnie odświeża rodziny<br />

modułów GPS, zachowując<br />

kompatybilność wstecz, co<br />

widać w najnowszej odsłonie<br />

odbiorników opartych na<br />

chipsecie ublox7. Produkty obsługują<br />

już nie tylko system GPS, ale<br />

także rosyjski Glonass, japoński QZSS,<br />

są gotowe do pracy z europejskim Galileo<br />

i chińskim Compass. Określenie „moduł GPS”<br />

stało się więc nieaktualne, jest zastępowane<br />

przez „moduł GNSS”.<br />

Moduły ublox7 występują w znanych obudowach MAX,<br />

NEO oraz LEA, co na pewno ucieszy szeroką rzeszę klientów<br />

używających dotychczasowych generacji.<br />

Nowe moduły wyróżnia bardzo małe zużycie energii (5 mA<br />

/ 3 V, pozycja co sekundę), małe wymiary (obudowa MAX<br />

9,7×10,1 mm) oraz kolejna implementacja Assisted GPS.<br />

Trzy tryby Assisted (Online, Offline i Autonomous) wydatnie<br />

wspomagają uzyskanie położenia w trudnych warunkach,<br />

pomagają też w oszczędzaniu energii. Wersja Autonomous<br />

nie wymaga żadnych dodatkowych elementów ani połą-<br />

czenia z serwerem. Interesująca jest także funkcja<br />

raportowania obecności sygnału zakłócającego<br />

GPS (jammer).<br />

Odbiorniki potrafią ściśle współpracować<br />

z modułami GSM (SARA, LEON) oraz<br />

3G (LISA).<br />

Produkty firmy u-blox są projektowane<br />

i kwalifikowane zgodnie<br />

z normami dla urządzeń używanych<br />

w pojazdach, uzyskana w ten sposób<br />

niezawodność ma krytyczne znaczenie<br />

w wielu typowych aplikacjach GPS.<br />

u-blox oferuje szerokie portfolio modułów GNSS, zarówno<br />

do popularnych, jak i niszowych aplikacji, a bogate<br />

możliwości konfiguracji pozwalają na optymalne dostosowanie<br />

modułów.<br />

Producentowi udało się pogodzić wysokie walory techniczne<br />

z korzystną ceną.<br />

Szczegółowe informacje:<br />

Microdis Electronics, tel. 71 301 04 00<br />

www.microdis.net, marketing@microdis.net<br />

42 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong>

Trzecia hala<br />

Trzecia hala w Expo XXI z pewnością<br />

straciła już atrybut nowości, ale<br />

nietrudno zauważyć, że wystawcy stale<br />

traktują ją jako miejsce o słabszym potencjale.<br />

Gdy tylko pojawi się okazja,<br />

przenoszą się do hal 1 lub 2. W efekcie<br />

w trzeciej hali (lub czwartej: licząc wefischer<br />

UltiMate TM<br />

Marek Juchimiuk<br />

HARTING Polska<br />

le firm rezerwuje sobie powierzchnię<br />

na przyszłe targi po to, aby mieć gwarancję<br />

dobrej i niezmiennej lokalizacji,<br />

co naturalnie cieszy też wielu stałych<br />

uczestników. Trudno nie dać takich<br />

gwarancji tym, którzy na targach<br />

są od wielu lat, stąd niewielkie i niewymuszone<br />

ruchy na liście wystawców<br />

wydają się korzystne dla wizerunku<br />

imprezy.<br />

❚ Czy bycie na Automaticonie jako<br />

wystawca się opłaca? Pod jakim<br />

względem?<br />

Wydarzenia targowe takie jak<br />

Automaticon są imprezami o wielopłaszczyznowym<br />

przekazie: wizerunkowym,<br />

promocyjnym oraz biznesowym.<br />

Decyzja o uczestnictwie w tego<br />

typu imprezach to zawsze indywidualna<br />

kalkulacja każdej firmy, określenie<br />

relacji zysków do kosztów. Należy<br />

mieć jednak na względzie to, że nie<br />

wszystkie korzyści z uczestnictwa są<br />

mierzalne, niekiedy nie da się dokładnie<br />

określić, jak obecność na targach<br />

przełożyła się bezpośrednio na wyniki<br />

finansowe. Stawiamy na partnerstwo<br />

ze swoimi klientami, traktujemy<br />

imprezy targowe jako miejsce, w którym<br />

możemy spotkać się z obecnymi<br />

i nowymi klientami, a także zaprezentować<br />

najnowsze rozwiązania i produkty.<br />

Przy obecnym tempie rozwoju<br />

techniki, dużej liczbie firm na rynku<br />

targi są miejscem, w którym odwiedzający<br />

mogą bezpośrednio zobaczyć<br />

produkty i rozwiązania oraz uzyskać<br />

pomoc od specjalistów, co niejednokrotnie<br />

przekłada się na późniejsze,<br />

wspólne realizacje i projekty.<br />

Seminaria<br />

Nieodłączną częścią targów były zawsze<br />

seminaria i wykłady, odbywające<br />

się równolegle do wystawy. Zainteresowanie<br />

seminariami na przestrzeni<br />

ostatnich lat nie zawsze bywało<br />

satysfakcjonujące. Czasem liczbę<br />

uczestników można było policzyć<br />

na palcach jednej ręki, chyba tylko dla<br />

firmy Contrans TI stały się one stałym<br />

elementem wystawy. Zmienne zainteresowanie<br />

seminariami ma dwie<br />

przyczyny. Pierwsza jest taka, że wykłady<br />

te chowają się w cieniu targów.<br />

Duża ciekawa impreza, na której spotykają<br />

się znajome osoby z branży, naturalnie<br />

ściąga zainteresowanie i absorbuje<br />

czas gości. Wiele osób w działalności<br />

zawodowej widzi się obecnie<br />

tylko przy okazji targów, stąd czasu<br />

na rozmowy i spotkania nie ma wiele.<br />

Dlatego seminaria sprawdzają się<br />

tylko wówczas, gdy firma przygotuje<br />

się do nich, wcześniej zaprosi gości<br />

i upewni się, że przyjdą. W innym<br />

przypadku frekwencja może negatywnie<br />

zaskoczyć, bo na piętro nad holem<br />

nie trafia się przypadkiem.<br />

UltiMate Connections for<br />

Harsh Environment<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Nowo<br />

Original Series<br />

Solidna konstrukcja dla ekstremalnych<br />

warunków rodowiskowych i pracy<br />

Znakomita szczelno IP68/69K<br />

nawet po rozczeniu<br />

Bardzo wytrzymae poczenie mechaniczne<br />

Miniaturowa i bardzo lekka konstrukcja<br />

Pena ochrona elektromagnetyczna<br />

Odporna na wstrzsy i wibracj<br />

Temperatura pracy od -55°C do +135°C<br />

Mechanizm samoryglujcy Push-Pull<br />

Proste rozwizania<br />

konfekcji kabli<br />

www.fischerconnectors.de<br />

Automaticon, K-13, hala 3<br />

Deutschland und Osteuropa<br />

Fischer Connectors GmbH<br />

Georg-Wimmer-Ring 10 – 85604 Zorneding<br />

Telefon (+49) 8106 377-22-0<br />

Fax (+49) 8106 377-22-199<br />

mail@fischerconnectors.de<br />

Dostawca na rynku polskim :<br />

P.T.H. neopta electronics sp. z o.o.<br />

ul. Wodkowica 14 - 60-334 Pozna<br />

tel.: (0)61-6624851 – www.neopta.pl – info@neopta.pl

Automaticon<br />

<strong>Elektronik</strong> na targi<br />

Jacek Jastrzębski<br />

Qwerty<br />

❚ Ostatnie dwie edycje targów przypadły<br />

na okres niezłej koniunktury<br />

w branży, która nastąpiła po czasie<br />

dekoniunktury w 2009 i na początku<br />

2010 roku. Jak przełożyło się to<br />

na targi?<br />

Niestety 2012 rok okazał się gorszy<br />

od poprzedniego. Pomimo to, a może<br />

właśnie dlatego intensywność kontaktów<br />

na imprezach targowych bardzo<br />

się zwiększyła.<br />

Przykładowo, targi Electronica,<br />

które odbywają się w listopadzie<br />

w Monachium, przyniosły wiele bardzo<br />

obiecujących kontaktów i umożliwiały<br />

przeprowadzenie szczegółowych<br />

ustaleń technicznych i handlowych.<br />

Spodziewam się takiej samej<br />

atmosfery na Automaticonie, pomimo<br />

że nie będziemy na nich obecni jako<br />

wystawca.<br />

❚ Czy Automaticon to miejsce, gdzie<br />

się robi biznes, czy może spełniają<br />

one obecnie głównie funkcję wizerunkową?<br />

Wszelkiego rodzaju targi wpływają<br />

na wizerunek firmy i najczęściej<br />

ich rola na tym się kończy. Niemniej<br />

są to jedyne targi o profilu elektronicznym<br />

w naszym kraju, które<br />

z konieczności zastępują takie imprezy,<br />

jak Electronica i Productronica<br />

w Niemczech.<br />

Zakres i rotacja wystawców sprawiają<br />

wrażenie, że są obecni na niej wszyscy<br />

zainteresowani z branży automatyki<br />

i elektroniki. Ponadto z powodów<br />

dydaktycznych ważne jest, że są<br />

to targi ogólnodostępne. Szczególnie<br />

cieszy obecność, wśród odwiedzających,<br />

młodych ludzi zainteresowanych<br />

techniką i nowoczesnymi technologiami.<br />

Tabela 2. Wybrane seminaria Automaticonu<br />

Sala A, 21 marca – czwartek<br />

12.00–13.45<br />

14.00–14.45<br />

Systemy komunikacji bezprzewodowej. Low PowerRF, Bluetooth, WIFI, 6LoWPAN i WMBUS<br />

– Mariusz Kaczor, Krzysztof Kardach – Contrans TI<br />

Nanokrystaliczne materiały magnetyczne w rozwiązaniach dla zielonej energii<br />

– Mariusz Kaczor, Krzysztof Kardach – Contrans TI<br />

Sala B1, 20 marca – środa<br />

10.00–10.45<br />

11.00–11.45<br />

12.00–12.45<br />

14.00–14.45<br />

Szeroka gama modułów i platform integracyjnych Novatel Wireless. Nowe urządzenia telemetryczne i produkty OBDII<br />

– Christian Galle, Novatel Wireless<br />

Najnowsze moduły Bluetooth Low Energy i adaptery zastępujące połączenie kablowe ConnectBlue<br />

– Leo Nieminen – Area Sales Manager CE, connectBlue<br />

Jaka jest odpowiedzialność za produkt wprowadzany na rynek oraz do użytkownika<br />

– Stefan Kosztowski – PIAP<br />

Nowe procedury badania odporności i EMC na zaburzenia różnicowe w zakresie 2–50 kHz, dla linii zasilania AC, pochodzących<br />

od falowników i zasilaczy – Grzegorz Modrykamień – EM Test<br />

Automaticon, E-16, hol<br />

44 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong>

dług podziału organizatorów) jest najwięcej zmian. Gdyby<br />

jeszcze udało się w tym roku zorganizować komunikację<br />

i system oznaczeń tak, aby wejście było widoczne z wielu<br />

miejsc, byłaby szansa, że przestanie ona być uznawana<br />

za miejsce drugiej kategorii.<br />

Zmiany na liście wystawców<br />

Patrząc pod kątem fi rm <strong>elektronicznych</strong> w tym roku zabraknie<br />

kilku stałych uczestników tej imprezy znanych<br />

z dystrybucji podzespołów <strong>elektronicznych</strong>, fi rm Gamma,<br />

JM <strong>Elektronik</strong>, WG Electronics, SE Spezial, które wystawiały<br />

się od kilku lat, a w tym roku postanowiły zrobić sobie<br />

przerwę. Podobnie zrobił też UEI – dostawca aparatury<br />

pomiarowej i RS Components. Pojawią się natomiast PAKT<br />

Electronics z Włocławka, Qwerty, Artronic, Amtest i Scanditron,<br />

a więc kolejni dostawcy sprzętu do produkcji elektroniki,<br />

którzy postanowili przetestować możliwości, jakie<br />

daje Automaticon. Po stronie fi rm dystrybucyjnych pojawiły<br />

się Neopta Electronics, Conec Polska, Wurth <strong>Elektronik</strong>,<br />

wrócił też NDN. Na udział zdecydował się też AM<br />

Technologies, zapewne przekonany przez Rohde & Schwarz<br />

i Tespol. Ogólnie w zakresie elektroniki bilans jest neutralny,<br />

a zmiany mają charakter kosmetyczny. W 2012 roku<br />

firm związanych z elektroniką było 70, w tym jest około 65.<br />

Coraz szerszy udział dostawców sprzętu do produkcji<br />

elektroniki na targach to wynik tego, że jest to okazja, aby<br />

pokazać na żywo nowości z oferty lub sprzęt, który jest ko-<br />

<strong>Elektronik</strong> na targi<br />

Nowy sensor obrazu do precyzyjnych pomiarów<br />

odległości w czasie rzeczywistym<br />

NIE PRZEOCZ<br />

Hamamatsu Photonics wprowadził<br />

ostatnio do swojej oferty<br />

trzy nowe sensory, które<br />

mają zaimplementowany bardzo<br />

szybki transfer ładunku<br />

z każdego piksela. Pozwala<br />

to na precyzyjne pomiary dystansu metodą czasu przelotu<br />

(TOF tj. Time-Of-Flight).<br />

Typ S11961-01CR jest pierwszym przemysłowym sensorem<br />

liniowym do pomiarów TOF, natomiast sensory S11962-<br />

-01CR i S11963-01CR są sensorami dwuwymiarowymi do<br />

pomiarów dystansu w kamerach 3D.<br />

Typ<br />

Liczba aktywnych<br />

pikseli<br />

Rozmiar piksela Zegar Zakres spektralny Gabaryty [mm]<br />

S11961-01CR 256×1 20×50 μm 5 MHz 400÷1100 nm 5,80×10,60<br />

S11962-01CR 64×64 40×40 μm 10 MHz 400÷1100 nm 9,26×8,18<br />

S11963-01CR 160×120 30×30 μm 10 MHz 400÷1100 nm 9,50×11,85<br />

Podstawowe parametry techniczne podano w tabeli.<br />

Oprócz konwencjonalnej detekcji obecności osób czy<br />

przeszkód, w sensorach zaimplementowano różnego<br />

typu dodatkowe funkcje, jak pomiar odległości i detekcję<br />

kształtu. Sensory powstały z myślą o zastosowaniu w różnorodnych<br />

aplikacjach: samochodowe systemy detekcji<br />

pieszych i przeszkód, detekcja obiektów w przemyśle<br />

półprzewodnikowym, detekcja kształtu w robotach przemysłowych,<br />

detekcja intruza w systemach zabezpieczeń<br />

pomieszczeń i obiektów. Próbki są dostępne od lutego<br />

2013 roku. Po dalsze informacje zapraszamy na nasze<br />

strony www.hamamatsu.eu, tel. 22 646 00 16.<br />

Szczegółowe informacje:<br />

Hamamatsu Photonics, tel. 22 646 00 16<br />

www.hamamatsu.eu<br />

Automaticon, M-8, hala 4<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013<br />

45

łem napędowym sprzedaży. Urządzenia<br />

takie są duże, wymagają odpowiedniego<br />

traktowania i ustawienia, aby działały,<br />

dlatego instalacja na Automaticonie<br />

wydaje się dobrym pomysłem.<br />

A pozytywne opinie płynące od tych,<br />

którzy zdecydowali się na taki krok,<br />

przyciągają kolejne fi rmy.<br />

Przez targi przewinęło się wielu wystawców<br />

związanych z branżą elektroniki,<br />

ale fi rmy te nie są związane z tą<br />

imprezą tak silnie jak dostawcy automatyki.<br />

Wycofanie się JM <strong>Elektronik</strong>a<br />

i Gammy dowodzi, że nie ma w tym<br />

przypadku mowy o żadnych sentymentach,<br />

znaczeniu wizerunkowym<br />

związanym z koniecznością pokazania<br />

się z obawy przed odebraniem fi r-<br />

my jako schodzącej z rynku. Targi dla<br />

elektroników mają charakter utylitarny,<br />

obliczony na bardziej wymierne<br />

korzyści niż pokazanie swojego<br />

potencjału. Stąd formuła integracyjno-<br />

-wizerunkowa dla nich szybko się wyczerpuje<br />

i rotacja na liście wystawców<br />

w tym zakresie jest duża. Warto też zauważyć,<br />

że firmy elektroniczne wnikliwie<br />

obserwują swoją najbliższą konkurencję,<br />

dlatego gdy zauważą, że wystawia<br />

się ona na targach, jest to znak, aby<br />

przynajmniej raz pojechać i też spróbować.<br />

Dla elektroników Automaticon nie<br />

ma monopolu ani też doskonałej oferty<br />

i to z pewnością widać, gdy spojrzymy<br />

trochę dalej wstecz na listy wystawców.<br />

Firmy elektroniczne chętnie pojawiają<br />

się także na imprezach o wąskim<br />

profi lu. W minionym roku wśród nasilił<br />

się też trend bezpośredniego dotarcia<br />

do klienta poprzez organizowanie<br />

tematycznych szkoleń i seminariów,<br />

co wzmaga rotację na liście wystawców.<br />

Automaticon jest dla uczestników<br />

wystawą kosztowną, a w obliczu<br />

rosnącej dostępności różnych innych<br />

sposobów promocji fi rm, przedstawiciele<br />

tych ostatnich coraz częściej<br />

otwarcie przyznają, że coraz trudniej<br />

jest im podejmować decyzje o wystawianiu<br />

się w marcu w Expo XXI. Czy<br />

wystawcy będę zadowoleni z udziału w<br />

tegorocznej imprezie przekonamy się<br />

już wkrótce. Odzwierciedleniem skuteczności<br />

zapewne będzie przyszłoroczna<br />

lista uczestników.<br />

Już po raz dziewiętnasty<br />

Zgodnie z przedstawioną analizą<br />

tegoroczny Automaticon powinien<br />

być interesujący i wart odwiedzin. Od<br />

wielu lat jest to najważniejsze wyda-<br />

Tabela. Wybrani wystawcy Automaticonu 2013<br />

Nazwa fi rmy<br />

Stoisko<br />

ABC <strong>Elektronik</strong> J-6<br />

AM Technologies K-20<br />

AMB Technic J-22<br />

Ambex Sony H-9<br />

Amtest Poland<br />

M-2/N-3<br />

Apar D-12<br />

Artronic L-3<br />

Astat C-3<br />

Balluff<br />

C-22/D-17<br />

Biall G-18<br />

C.H. Erbslöh K-17<br />

Conec Polska<br />

M-10/N-7<br />

Conrad Electronic L-14<br />

Contrans TI M-14<br />

CSI F-10<br />

Dacpol B-8; B-5<br />

EAE <strong>Elektronik</strong> E-15<br />

<strong>Elektronik</strong> E-6<br />

Elfa Distrelec C-15<br />

Elhurt F-6<br />

Elmark Automatyka C-26<br />

Eltron C-24<br />

Elza Europe H-24<br />

EM Test J-9<br />

Essemtec Poland B-28<br />

Ex-Con G-2<br />

Farnell element14 H-14/J-11<br />

Feryster D-22<br />

Fibox K-21<br />

Hamamatsu Photonics M-8<br />

HARTING Polska F-9<br />

Helmar E-11<br />

Jabel J-10<br />

JP International M-20<br />

Kontron K-6<br />

Labem F-15<br />

Labimed Electronics K-15<br />

LC <strong>Elektronik</strong> F-11<br />

Lucas Nülle<br />

N-14/P-15<br />

Lumel A-1<br />

Maritex D-29<br />

Maus Electronics E-16<br />

Merazet F-8<br />

Microdis Electronics F-3<br />

Micros F-2<br />

MPL Group F-19<br />

National Instruments F-7<br />

NDN M-6<br />

Neopta Electronics K-13<br />

Neotech M-17<br />

Pakt Electronics<br />

N-6/P-7<br />

PB Technik F-12<br />

Pentair - Schroff H-22/J-21<br />

Phoenix Contact C-28/D-25<br />

Relpol D-4<br />

Renex C-9<br />

Rohde & Schwarz J-18<br />

Scanditron<br />

N-16/P-17<br />

Semicon F-14<br />

SOS electronic K-10<br />

Tespol K-23<br />

TME A-3<br />

Unisystem H-8<br />

Vigo System F-22<br />

Wago Elwag<br />

A-26/B-25<br />

Weidmüller<br />

A-16/B-15<br />

Wobit L-7<br />

Wűrth <strong>Elektronik</strong> H-3

Leszek Czabak<br />

LC <strong>Elektronik</strong><br />

❚ Jaką rolę odgrywają targi Automaticon w branży<br />

elektroniki?<br />

Formuła targów organizowanych w klasycznej formule<br />

wielodniowego, prestiżowego wydarzenia coraz mniej<br />

odpowiada wielu firmom, a uczestnictwo postrzegane<br />

jest jako strata pieniędzy i czasu. Przypadkowi odwiedzający,<br />

kolekcjonerzy gadżetów, rozmowy sprowadzające<br />

się do grzecznościowej wymiany zdań tylko ugruntowują<br />

takie opinie. Odpowiedzią może być skrócenie czasu<br />

targów, zawężanie i koncentracja tematyki, ograniczenie<br />

kosztów poprzez zaproponowanie formuły standardowych<br />

i uproszczonych stoisk. Dla wielu firm wyłączenie sporej<br />

grupy pracowników odpowiedzialnych za codzienną pracę<br />

z klientami na wiele dni w trakcie przygotowań i trwania<br />

targów zbyt istotnie zakłóca codzienną pracę. Myślę, że<br />

Automaticon ciągle się jeszcze broni przed takim statusem.<br />

Być może wynika to z braku alternatywnych imprez,<br />

prestiżu, tradycji. Wydaje się także, że Polska w wielu przypadkach<br />

wzoruje się na rozwiązaniach niemieckich, a tam<br />

bardzo ważne wizerunkowo było uczestnictwo w dużej<br />

liczbie imprez targowych. Takie podejście się jednak zmienia.<br />

Z dyskusji sprzed paru miesięcy z moimi niemieckimi<br />

partnerami wynikało, że i oni zaczynają inaczej postrzegać<br />

swoje uczestnictwo w imprezach targowych i lada chwila<br />

mogą podążyć śladem innych krajów europejskich czy<br />

USA, gdzie firmy zorientowały się na krótkie, niskobudżetowe,<br />

regionalne imprezy, które odwiedzają klienci z odległości<br />

1–2 godzin jazdy samochodem.<br />

rzenie targowe roku i kamień milowy działań promocyjnych<br />

dla firm zaopatrujących rynek przemysłowy. Również<br />

nasza redakcja co roku publikuje specjalny przewodnik<br />

targowy zawierający podstawowe informacje o targach,<br />

listę wystawców i seminariów, które mogą zainteresować<br />

firmy elektroniczne. Uzupełnieniem tekstu redakcyjnego<br />

są prezentacje firmowe, w których zapowiadamy<br />

to, co będzie pokazywane na Automaticonie, na co<br />

warto zwrócić uwagę w czasie tych czterech bardzo zabieganych<br />

dni.<br />

Weź naszą mapę na targi<br />

Dodatkiem do aktualnego wydania „<strong>Elektronik</strong>a” jest<br />

mapa rozmieszczenia stoisk, która przydaje się odwiedzającym<br />

targi w szybkim dotarciu. Została ona dołączona jako<br />

wrzutka do tego numeru „<strong>Elektronik</strong>a”. Zapraszamy także<br />

do odwiedzin i kontaktu z pracownikami magazynów<br />

„<strong>Elektronik</strong>” i „APA” na stoisku wydawnictwa E-6, jak zawsze<br />

w holu razem z innymi wydawnictwami branżowymi.<br />

Robert Magdziak<br />

Automaticon, C-28/D-25, hala 1

Automaticon | Stoisko B-38, hala 1<br />

<strong>Elektronik</strong> na targi<br />

Essemtec Poland zaprezentuje<br />

na targach Automaticon automat<br />

SMD Paraquda<br />

Podczas tegorocznych targów Automaticon, które odbędą się w Warszawie<br />

w dniach 19–22 marca, firma Essemtec zaprezentuje na swoim stoisku odwiedzającym<br />

automat montażowy Paraquda – pierwszy dostępny system montażu<br />

elementów <strong>elektronicznych</strong> z oprogramowaniem ePlace oraz półautomatyczną<br />

sitodrukarkę Fino.<br />

Automaticon to najważniejsze w Polsce targi<br />

z dziedziny automatyki, sterowania, pomiarów<br />

oraz robotyki. Misją imprezy jest<br />

promowanie nowych technologii i rozwiązań dla<br />

przemysłu. Duża frekwencja odwiedzających z różnych<br />

sektorów powoduje, że jest to znakomita okazja<br />

do zaprezentowania na żywo technologii i rozwiązań,<br />

których nie da się przesłać pocztą do testów<br />

lub obejrzeć w wystarczającym stopniu w Internecie.<br />

Dlatego po raz pierwszy na tych targach,<br />

fi rma Essemtec zaprezentuje jeden z najnowocześniejszych<br />

systemów pick&place, automat Paraquda.<br />

Dodatkowo na stoisku firmy można będzie również<br />

zobaczyć półautomatyczną sitodrukarkę Fino.<br />

Nowość warta zainteresowania<br />

Automat Paraquda jest zaawansowaną elastyczną<br />

i szybką maszyną SMD o bardzo dużej liczbie inteligentnych<br />

podajników (do 240). Szybkie programowanie<br />

oraz przezbrajanie maszyny jest możliwe<br />

bez konieczności jej zatrzymywania w połączeniu<br />

z szerokim zakresem obsługiwanych komponentów<br />

(od 01005 do 80×70 mm, włączając w to BGA, CSP oraz Flip<br />

chips) sprawia, że automat idealnie nadaje się do każdego<br />

typu produkcji. Głowica układająca wyposażona jest w cztery<br />

niezależnie kontrolowane i napędzane ssawki. Wszystkie<br />

komponenty układane są szybko i powtarzalnie dzięki zastosowaniu<br />

najnowocześniejszych rozwiązań technologicznych.<br />

Automat Paraquda wyposażony jest w stworzone przez<br />

firmę Essemtec, intuicyjne, w pełni graficzne oprogramowanie<br />

sterujące ePlace. Dodatkowo nowo zaprojektowane i szybkie<br />

podajniki 8 mm, 12 mm oraz 12–16 mm umożliwiają jednoczesne<br />

pobieranie przez głowicę 4 elementów. Możliwość<br />

ta w połączeniu z szybkim czasem indeksowania podajników<br />

(około 60 ms) podnosi wydajność automatu o 25%. Podajniki<br />

mogą być również opcjonalnie wyposażone w nóż obcinający<br />

resztki taśmy.<br />

Firma Essemtec wprowadziła również opcjonalną<br />

możliwość dozowania pasty i kleju na automacie Paraquda.<br />

Ta nowa funkcjonalność pozwala rozszerzyć zakres<br />

zastosowań maszyny – oprócz układania do 15 000 elementów<br />

na godzinę, Paraquda może również nanosić do<br />

20 000 punktów pasty lub kleju na godzinę. Nowa opcja<br />

sprawiła, że Paraquda stała się pełnoprawnym urządzeniem<br />

dozującym, z funkcjami takimi jak automatyczny pomiar<br />

odległości igła – PCB czy też stacją czyszczenia igieł.<br />

Na targach Automaticon firma Essemtec zaprezentuje<br />

również na żywo półautomatyczną sitodrukarkę Fino,<br />

dedykowaną do małej i średniej skali produkcji. Urządzenie<br />

wyposażone jest w inteligentny system sterowania, z dotykowym<br />

ekranem oraz dwie kamery wizyjne służące do łatwego<br />

pozycjonowania płytki. Fino obsługuje wszystkie rodzaje ram<br />

mocujących szablony do rozmiaru 23×23” (584×584 mm).<br />

Szybkie przezbrajanie w połączeniu z małymi gabarytami<br />

i dużym obszarem roboczym, 17,7×19,7” (450×500 mm),<br />

sprawiają że sitodrukarka FINO jest idealnym narzędziem<br />

dla wszystkich producentów elektroniki.<br />

W celu uzyskania pełniejszej informacji o urządzeniach<br />

firmy Essemtec zapraszamy na nasze stoisko targowe numer<br />

B-28 w hali 1. Na miejscu dostępna będzie indywidualna prezentacja<br />

możliwości naszych urządzeń.<br />

Dane kontaktowe<br />

Essemtec Poland, ul. Kubickiego 9/6, 02-954 Warszawa<br />

tel. 661 922 962, sales-poland@essemtec.com<br />

48 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong>

Podzespoły elektroniczne<br />

dla automatyki<br />

Stoisko M-14, hala 4 | Automaticon<br />

Contrans TI zaprasza na seminaria prezentujące nowości w naszej ofercie.<br />

Poinformujemy o najnowszych rozwiązaniach z dziedziny komunikacji bezprzewodowej<br />

krótkiego zasięgu, nanokrystalicznych materiałach magnetycznych<br />

i aplikacjach przetwarzania energii. Zapraszamy także do odwiedzenia<br />

naszego stoiska, gdzie prezentujemy podzespoły półprzewodnikowe i pasywne<br />

do komunikacji bezprzewodowej, oświetlenia LED i przetwarzania energii.<br />

Blok seminariów rozpocznie się 21 marca o godz. 12.00.<br />

<strong>Elektronik</strong> na targi<br />

Komunikacja<br />

bezprzewodowa<br />

12.00–13.45 Systemy komunikacji<br />

bezprzewodowej: Low Power RF, BT,<br />

WiFi, 6LowPAN, WMBus – Mariusz<br />

Kaczor, Krzysztof Kardach – Contrans<br />

TI. Popularność komunikacji<br />

bezprzewodowej stale rośnie. Również<br />

w automatyce, gdzie bezprzewodowa<br />

komunikacja z czujnikami w paśmie<br />

ISM znakomicie upraszcza budowę<br />

systemu. Przyczynia się do tego<br />

bogactwo standardów i stosowanie<br />

sprawdzonych technologii o rosnącej<br />

niezawodności.<br />

Seminarium będzie przeglądem<br />

tradycyjnych i nowo opracowanych<br />

standardów i protokołów komunikacyjnych<br />

do zastosowań w przemyśle,<br />

medycynie i automatyce budynków:<br />

od WMBUS, przez Wi-Fi i 6Low-<br />

PAN do użytkowanych w telefonach<br />

komórkowych NFC i Bluetooth Low<br />

Energy. Omówione zostaną podzespoły<br />

półprzewodnikowe produkowane<br />

przez Texas Instruments, oprogramowanie<br />

narzędziowe, stosy oprogramowania<br />

oraz gotowe moduły komunikacyjne<br />

oferowane przez współpracujących<br />

z TI producentów: LS<br />

Research, Murata, Panasonic.<br />

Materiały magnetyczne<br />

14.00–14.45 Nanokrystaliczne materiały<br />

magnetyczne w rozwiązaniach<br />

dla zielonej energii – Krzysztof<br />

Kardach, Mariusz Kaczor –<br />

Contrans TI<br />

Rozwój technik pozyskiwania<br />

energii ze źródeł odnawialnych<br />

oraz rozpowszechnianie się takich<br />

rozwiązań w zróżnicowanych aplikacjach<br />

prowadzi do znacznego wzrostu<br />

wymagań na parametry układów<br />

sprzęgających, separujących i pomiarowych.<br />

Istotną rolę wśród tych wymagań<br />

zaczynają odgrywać nie tylko<br />

parametry metrologiczne, ale również<br />

rozmiary elementów.<br />

Na seminarium przedstawione zostaną<br />

nanokrystaliczne materiały magnetyczne<br />

dla takich aplikacji. W pierwszej<br />

części na tle krótkiej dyskusji źródeł<br />

energii odnawialnej zilustrowane<br />

zostaną wymagania dla urządzeń<br />

<strong>elektronicznych</strong> i metody<br />

ich spełnienia. Prezentacja<br />

wprowadza<br />

pojęcie nanomateriałów<br />

i przedstawia możliwości,<br />

jakie otwiera ich użycie w wybranych<br />

obszarach. Omówiony zostanie<br />

Vitroperm – materiał wykonany z nanokryształów<br />

żelaza, produkowany<br />

przez fi rmę Vacuumschmelze.<br />

Omówimy<br />

technologię jego wykonania,<br />

a jego właściwości zostaną<br />

porównane z tradycyjnymi<br />

materiałami ferrytowymi<br />

w szerokim zakresie<br />

wykonań, obejmującym<br />

rdzenie do transformatorów<br />

i fi ltrów, dławiki,<br />

przekładniki prądowe.<br />

Seminarium będzie też<br />

okazją do przedstawienia<br />

oferty półprzewodników<br />

i elementów pasywnych do układów<br />

przetwarzania energii.<br />

Dane kontaktowe<br />

Contrans TI Sp. z o.o.<br />

51-180 Wrocław, ul. Polanowicka 66<br />

tel. 71 325-26-21, www.contrans.pl<br />

contrans@contrans.pl<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013<br />

49

Automaticon | Stoisko N-6/P-7, hala 4<br />

<strong>Elektronik</strong> na targi<br />

Oczyszczamy zawodowo<br />

Wielu procesom technologicznym w przemyśle elektronicznym towarzyszy<br />

efekt uboczny w postaci emisji pyłów, par i gazów. Głównym źródłem tego<br />

typu zanieczyszczeń jest lutowanie. Powstające w tym procesie opary zawierają<br />

m.in. cząsteczki metali, kalafonię, cząsteczki kwasów, tlenek węgla.<br />

Stanowiące bazę większości<br />

współczesnych lutowi metale:<br />

cyna, miedź i srebro, klasyfi -<br />

kowane są jako substancje szkodliwe<br />

dla zdrowia, jeśli przekroczone zostanie<br />

ich określone normą najwyższe dopuszczalne<br />

stężenie (NDS). Dla cyny to<br />

zaledwie 2 mg/m 3 powietrza, dla srebra<br />

jedynie 0,05 mg/m 3 . Ponadto srebro<br />

jest uważane za metal bardziej szkodliwy<br />

dla środowiska niż ołów. Gorsza<br />

zwilżalność stopów bezołowiowych<br />

wymusza stosowanie w topnikach silniejszych<br />

aktywatorów, które jeszcze<br />

bardziej niż kalafonia czy żywice syntetyczne<br />

podejrzewane są o działanie<br />

rakotwórcze. Konieczność stosowania<br />

wyższych temperatur lutowania intensyfikuje<br />

emisję oparów, które mogą być<br />

przyczyną astmy, alergii oraz podrażnień<br />

skóry i oczu.<br />

Proces lutowniczy, zwłaszcza lutowanie<br />

ręczne, powoduje więc realne zagrożenie<br />

dla zdrowia pracownika. Ponieważ<br />

nie można ograniczyć emisji<br />

substancji niebezpiecznych bez wprowadzenia<br />

istotnych zmian w składzie<br />

materiałów do lutowania, jedynym<br />

środkiem zaradczym pozostaje odsysanie<br />

i neutralizacja oparów w miejscu<br />

ich powstawania.<br />

Stosowane na stanowiskach montażu<br />

ręcznego „pochłaniacze” nastołowe<br />

nie oczyszczają powietrza, a jedynie<br />

zmieniają kierunek rozpraszania<br />

szkodliwych oparów – często wprost<br />

w kierunku współpracownika. Odpowiedzialny<br />

pracodawca powinien<br />

sięgnąć po rozwiązania bardziej zaawansowane.<br />

Rozwiązania dla produkcji<br />

Niemal 100% skuteczności w filtracji<br />

oparów lutowniczych uzyskują<br />

urządzenia niemieckiej fi rmy ULT AG,<br />

z którą PAKT Electronics współpracuje<br />

od kilku lat. Na program produkcyjny<br />

ULT składają się jednostki różnej wydajności,<br />

podzielone na grupy według<br />

zastosowań:<br />

Grupa<br />

ACD<br />

AMS<br />

AOD<br />

ASD<br />

LAS<br />

LRA<br />

SRA<br />

Przeznaczenie<br />

gazy, odory, opary<br />

opiłki, zrębki, wióry suche<br />

mgła olejowa, emulsje<br />

pyły i dymy<br />

dymy laserowe<br />

dymy lutownicze<br />

dymy spawalnicze<br />

Grupa produktów LRA, czyli pochłaniacze<br />

oparów lutowniczych to<br />

nowoczesne, wydajne, a przy tym niezwykle<br />

ciche urządzenia. Już najmniejszy<br />

z grupy – model LRA160 na dwa<br />

stanowiska lutowania ręcznego, ma<br />

wydajność sięgającą 190 m 3 /h i zdolny<br />

jest wytworzyć podciśnienie przekraczające<br />

3 kPa. Tak wysokie parametry<br />

osiągnięto przy zachowaniu bardzo<br />

niskiej emisji hałasu i niewielkim<br />

zużyciu energii elektrycznej. Turbina<br />

jest sterowana elektronicznie i można<br />

płynnie zmieniać jej wydajność w zakresie<br />

40–100%. Standardowo pochłaniacz<br />

wyposażono w różnicowy czujnik<br />

podciśnienia, sygnalizujący konieczność<br />

wymiany fi ltra. W celu zminimalizowania<br />

rezonansów obudowa<br />

wykonana jest z blachy stalowej grubości<br />

aż 2 mm. LRA160 charakteryzuje<br />

się wysoką skutecznością oczyszczania<br />

50 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong>

Stoisko N-6/P-7, hala 4 | Automaticon<br />

powietrza, dzięki zastosowaniu trzech<br />

poziomów filtracji. Za filtrem wstępnym<br />

klasy F5/F7 zainstalowana jest kaseta<br />

HEPA klasy H13, po której następuje<br />

fi ltr chemiczny z węgla aktywowanego.<br />

Oczyszczone w ponad 99,95% powietrze<br />

wraca do pomieszczenia.<br />

Ciekawym produktem jest także pochłaniacz<br />

Jumbo Filtertrolley. Już sam<br />

wygląd wiele mówi o jego przeznaczeniu<br />

– gotowości do natychmiastowego<br />

działania w dowolnym miejscu. Funkcje<br />

i parametry Jumbo są zbliżone do<br />

LRA160.<br />

LRA200, LRA300, LRA1200 to nowe<br />

opracowania firmy ULT. Pochłaniacze<br />

te charakteryzuje modułowa konstrukcja.<br />

Dzięki temu możliwe stało<br />

się precyzyjne dostosowanie urządzenia<br />

do potrzeb użytkownika. Dostępne<br />

są moduły turbin o różnej wydajności,<br />

umożliwiające budowę małych,<br />

lokalnych systemów jak i rozbudowanych,<br />

wielostanowiskowych instalacji<br />

centralnych.<br />

W przemyśle elektronicznym coraz<br />

częściej wykorzystywane są lasery –<br />

jako depanelizatory, znakowarki czy<br />

elementy robotów lutujących. Energia<br />

promienia laserowego wytwarza w obrabianych<br />

materiałach bardzo wysokie<br />

temperatury. Powstające przy tym produkty<br />

spalania należy traktować jako<br />

niebezpieczne dla zdrowia. Skuteczną<br />

ochroną może być zastosowanie pochłaniaczy<br />

z grupy LAS.<br />

Wychwytywanie zanieczyszczeń<br />

bezpośrednio w miejscu ich powstawania,<br />

oprócz ochrony zdrowia, przynosi<br />

też inne wymierne korzyści.<br />

Dym generowany przy cięciu, znakowaniu<br />

czy lutowaniu składa się<br />

głównie z cząstek stałych o mikroskopijnych<br />

rozmiarach.<br />

Cząsteczki te, osiadając na<br />

częściach maszyn, obiektywach<br />

kamer, soczewkach laserów<br />

itp., wydatnie skracają<br />

przebiegi międzyobsługowe<br />

i żywotność maszyn. Eliminacja<br />

zanieczyszczeń wprost<br />

u źródła ich powstawania to<br />

opłacalna inwestycja.<br />

Wybrane modele pochłaniaczy ULT<br />

będą prezentowane w czasie targów<br />

Automaticon na naszym stoisku N6/P7<br />

w hali A4. Zapraszamy.<br />

Dane kontaktowe<br />

PAKT Electronics<br />

tel. 662 236 663, faks 54 237 12 50<br />

info@paktel.pl www.paktel.pl<br />

<strong>Elektronik</strong> na targi

Automaticon<br />

<strong>Elektronik</strong> na targi<br />

Maszczyk – przegląd nowości<br />

ostatnich miesięcy<br />

Firma Maszczyk jest wiodącym polskim dostawcą obudów i systemów dla elektroniki.<br />

Od 30 lat oferuje swoje produkty krajowym i zagranicznym kontrahentom.<br />

Aktualnie firma oferuje blisko 500 modeli gotowych obudów i wciąż rozszerza<br />

naszą ofertę o kolejne ciekawe projekty.<br />

W<br />

szerokiej gamie firmy znajdują<br />

się gotowe produkty takie<br />

jak obudowy dla elektroniki,<br />

klawiatury membranowe i fronty foliowe<br />

jak i cieszące się dużym zainteresowaniem<br />

usługi frezowania, malowania,<br />

sitodruku, czy tworzenia płytek dla<br />

elektroniki. Produkujemy także obudowy<br />

według specyfi kacji technicznej<br />

klienta. Na życzenie klienta, nasze obudowy<br />

mogą być poddane odpowiednim<br />

modyfi kacjom. Jeżeli chcecie dodatkowy<br />

otwór lub pragniecie zmienić wewnętrzną<br />

część obudowy (np. skrócić<br />

kołki mocujące płytkę PCB).<br />

Kontrolujemy cały cykl wykonawstwa<br />

– począwszy od tworzenia formy<br />

wtryskowej poprzez obrabianie, na malowaniu<br />

lub nadruku skończywszy –<br />

oferujemy pewność, że obudowa zostanie<br />

wykonana solidnie i na czas. Wybór<br />

koloru i materiału pozostawiamy<br />

klientom. W porozumieniu z klientem<br />

szukamy oszczędnych, ale i najlepszych<br />

rozwiązań technicznych.<br />

Doskonale zdajemy sobie sprawę, że<br />

obudowa powinna spełniać odpowiednie<br />

normy, a do tego musi być estetyczna.<br />

Jesteśmy jedynym dostawcą obudów<br />

w kraju któremu w unikalny sposób<br />

udało się połączyć w całość konkurencyjne<br />

ceny, z szeroką ofertą i błyskawiczną<br />

dostępnością przy nowoczesnym<br />

wzornictwie i wysokiej jakości.<br />

Oferta<br />

Firma Maszczyk jest znana na rynku<br />

przede wszystkim z produkcji obudów<br />

takich jak:<br />

• obudowy standardowe prostopadłościenne,<br />

także wersje z mocowaniem<br />

do ściany/chassis<br />

• obudowy z prostopadłościenne<br />

w przednią ścianką w formie wymiennego<br />

panelu<br />

• obudowy hermetyczne<br />

• obudowy na szynę DIN<br />

• obudowy tablicowe<br />

• obudowy do urządzeń przenośnych<br />

• obudowy do zasilaczy i alarmów<br />

• niewielkie obudowy do pilotów i do<br />

wybranych typów aplikacji przenośnych<br />

• obudowy transparentne, także o obłych<br />

kształtach<br />

• akcesoria, filtry itp.<br />

Nasza oferta stale się poszerza. Jesteśmy<br />

producentem klawiatur membranowych,<br />

frontów foliowych do obudów,<br />

a także od niedawna urządzeń <strong>elektronicznych</strong>.<br />

Nowości<br />

Nowością w ofercie firmy Maszczyk<br />

jest seria obudów hermetycznych KM-<br />

-500. Są one wykonane z najwyższej<br />

klasy materiałów i z największą dokładnością<br />

i przeznaczone do montażu<br />

na zewnątrz pomieszczeń i charakteryzują<br />

się wysoką odpornością na<br />

czynniki środowiskowe.<br />

Oferta obudów własnych fi rmy rozszerzyła<br />

się także o obudowy metalowe<br />

brytyjskiej fi rmy Hammond, które<br />

oferujemy w konkurencyjnych cenach<br />

oraz o dwie obudowy z serii urządzeń<br />

przenośnych KM-130 (foto) również<br />

w wersji z obniżeniem pod klawiaturę<br />

membranową.<br />

Oferta produkcji klawiatur membranowych<br />

poszerzona została o wersje<br />

podświetlane, świetnie sprawdzające się<br />

w szerokim zastosowaniu, a w szczególności<br />

w elektronice. Podświetlanie<br />

realizowane jest za pomocą folii elektroluminescencyjnej<br />

o różnym kolorze<br />

świecenia.<br />

Dzięki posiadaniu wieloletniego doświadczenia<br />

we współpracy z szerokim<br />

gronem najwyższej klasy specjalistów<br />

współtworzących rynek produktów<br />

<strong>elektronicznych</strong> w Polsce, fi rma Maszczyk<br />

oferuje od niedawna usługi projektowania<br />

i produkcji gotowych urządzeń<br />

<strong>elektronicznych</strong>. Oferujemy realizację<br />

od podstaw, do gotowego produktu,<br />

w której skład wchodzą: projekt graficzny,<br />

projekt 3D, prototyp (wydruk<br />

3D) płytka PCB, klawiatura membranowa,<br />

malowanie i frezowanie, fronty<br />

foliowe, obudowa łącznie z formą wtryskową<br />

i wykonaniem naddruków i płyt<br />

czołowych.<br />

Zapraszamy do zapoznania się z naszymi<br />

realizacjami na naszej stronie<br />

internetowej.<br />

Dane kontaktowe<br />

MASZCZYK s.c.<br />

05-071 Sulejówek, ul. Mickiewicza 10<br />

tel. 22 783 45 20, faks 22 783 90 85<br />

www.maszczyk.pl<br />

maszczyk@maszczyk.pl<br />

52 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong>

Stoisko F-6, hala 3 | Automaticon<br />

Elhurt – dystrybucja części<br />

<strong>elektronicznych</strong>, produkcja na zlecenie<br />

Elhurt Sp. z o.o. działa na rynku elektronicznym od 22 lat. Firma zajmuje się hurtową<br />

dystrybucją podzespołów i komponentów z zakresu elektroniki i automatyki<br />

oraz produkcją kontraktową w zakresie montażu modułów <strong>elektronicznych</strong>.<br />

Elhurt należy do czołówki polskich<br />

dystrybutorów na rynku<br />

elektronicznym. Długoletnia<br />

współpraca z ponad 300 dostawcami<br />

pozwoliła na stworzenie szerokiej oferty<br />

dystrybucji, nieustannie poszerzanej<br />

o nowych dostawców i produkty. Dodatkowo<br />

Elhurt zapewnia profesjonalne<br />

wsparcie techniczne ze strony inżynierów<br />

aplikacyjnych, będących specjalistami<br />

w swoich grupach produktów.<br />

<strong>Elektronik</strong> na targi<br />

Dystrybucja elementów<br />

<strong>elektronicznych</strong><br />

Nasze atuty w zakresie dystrybucji to<br />

miedzy innymi:<br />

• pełen asortyment elementów <strong>elektronicznych</strong>:<br />

półprzewodniki, układy scalone,<br />

elementy bierne i indukcyjne,<br />

wyświetlacze, komunikacja bezprzewodowa,<br />

kwarce, złącza, przekaźniki, przełączniki,<br />

radiatory, obudowy, zasilacze<br />

oraz z zakresu automatyki: czujniki,<br />

komputery przemysłowe i wiele innych,<br />

• ponad 11 000 pozycji w ofercie magazynowej,<br />

• współpraca z ponad 300 dostawcami,<br />

m.in. Aaeon, Adda, Alutronic, Axiohm,<br />

Canal, Citizen, Diptronics, Dominant,<br />

Fujikura (DDK), Gemalto (dawniej<br />

Cinterion), Honeywell, Itw Switches,<br />

JST, Laird Technologies, Neltron,<br />

Phoenix Contact, Powertip, PTR,<br />

Samsung Electro-Mechanics, Skytraq,<br />

TDK (wcześniej Epcos), Wima, Zemic,<br />

• wysokiej klasy obwody drukowane<br />

z certyfikatami UL,<br />

• pomoc w nabyciu komponentów wycofanych<br />

z użytku, nieprodukowanych<br />

oraz elementów trudnych do zdobycia<br />

na rynku,<br />

• kompetentne doradztwo inżynierów<br />

aplikacyjnych,<br />

• bezpłatne próbki i katalogi producentów,<br />

udział w szkoleniach, seminariach<br />

i konferencjach.<br />

Produkcja kontaktowa<br />

Po stronie produkcji na zlecenie<br />

(CEM) Elhurt zapewnia:<br />

• współpracę technologiczną na etapie<br />

wdrażania projektów,<br />

• pełną kompletację elementów <strong>elektronicznych</strong><br />

i mechanicznych,<br />

• przeprojektowywanie istniejących projektów,<br />

• kontrolę i uruchamianie modułów,<br />

testowanie strukturalne, funkcjonalne<br />

i AOI,<br />

• montaż SMT i THT zgodny z normą<br />

IPC-A-610E,<br />

• przygotowanie wiązek kablowych, montaż<br />

końcowy urządzeń,<br />

• wykonywanie nadruku i naklejanie etykiet,<br />

pakowanie i logistykę.<br />

Naszym klientom gwarantujemy najwyższą<br />

jakość usług, w tym:<br />

• przestrzeganie procedur ESD,<br />

• montaż modułów <strong>elektronicznych</strong><br />

zgodny z IPC-A-610E,<br />

• ISO 9001:2008 w zakresie: dystrybucji<br />

części i modułów <strong>elektronicznych</strong><br />

i montażu modułów <strong>elektronicznych</strong>,<br />

• moduły i komponenty elektroniczne<br />

zgodne z normą RoHS,<br />

• przechowywanie elementów MSD<br />

zgodnie z normą IPC/JEDEC J-JSD-033,<br />

• wdrażamy ISO 14001:2004.<br />

Nowoczesny park maszynowy<br />

• automaty do montażu SMT Juki<br />

KE-2070L, Juki KE-2080L,<br />

• urządzenie do testów AOI Aleader<br />

ALD620,<br />

• fala lutownicza Ersa Powerflow, Ersa<br />

ETS-330,<br />

• piec do lutowania rozpływowego Ersa<br />

Hotflow 2/14,<br />

• urządzenia do transportu płytek Asys,<br />

• komora klimatyczna EMT Electronics<br />

XTC510S2,<br />

• komora lakiernicza do modułów.<br />

Dane kontaktowe<br />

Elhurt sp. z o.o., 80-299 Gdańsk<br />

ul. Galaktyczna 35a, www.elhurt.com.pl<br />

marketing@elhurt.com.pl<br />

tel. 58 554 08 88, faks 58 554 08 06<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013 53

Automaticon<br />

<strong>Elektronik</strong> na targi<br />

Produkty Power Over Ethernet<br />

firmy Antaira<br />

Sieć Ethernet po raz pierwszy została zastosowana w rozwiązaniach komercyjnych<br />

w roku 1980, a 20 lat później pojawiły się pierwsze próby wprowadzenia<br />

tego standardu do sieci przemysłowych. O ile na początku było wielu sceptyków<br />

takiej koncepcji o tyle od kliku lat Ethernet bezdyskusyjnie jest najpopularniejszym<br />

standardem w automatyce przemysłowej.<br />

Śledząc ciągły rozwój sieci<br />

Ethernet, wyraźnie widzimy,<br />

że wszelkie nowinki techniczne<br />

wprowadzane są do automatyki<br />

z opóźnieniem. Wynika to z faktu,<br />

że w przemyśle rację bytu mają tylko<br />

sprawdzone i niezawodne rozwiązania.<br />

Podobnie rzecz miała się z technologią<br />

Power over Ethernet. Standard<br />

802.3af został wprowadzony już<br />

w 2003 roku, ale w automatyce przemysłowej<br />

dopiero od niedawna obserwujemy<br />

boom na rozwiązania Power<br />

over Ethernet. Rynek na urządzenia<br />

POE napędzany jest głównie powszechnym<br />

stosowaniem kamer do<br />

monitoringu oraz punktów dostępowych<br />

Wi-Fi. W obu przypadkach jest<br />

to bardzo wygodne rozwiązanie, które<br />

pozwala na zdalne i scentralizowane<br />

zarządzanie urządzeniami peryferyjnymi.<br />

W przypadku switchy zarządzalnych<br />

możliwy jest np. zdalny reset<br />

urządzenia PD. Sceptycy technologii<br />

POE twierdzą, że zasilanie napięciem<br />

stałym przy długich i cienkich przewodach<br />

Ethernet jest bardzo nieefektywne,<br />

ale jeśli weźmiemy pod uwagę<br />

brak zasilacza przy każdym urządzeniu<br />

oraz odpowiedniej instalacji AC,<br />

wtedy straty mocy wydają się uzasadnione.<br />

Ponadto w przypadku kamer<br />

54 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong><br />

i punktów dostępowych Wi-Fi często<br />

mamy do czynienia z instalacjami na<br />

masztach, dachach, wzdłuż ogrodzeń<br />

lub rurociągów. Doprowadzenie zasilania<br />

w takich lokalizacjach może być<br />

bardzo kłopotliwe. Trzeba również pamiętać,<br />

że zasilacze często ulegają awarii<br />

i nie ma nad nimi zdalnej kontroli.<br />

Technologia Power over Ethernet w automatyce<br />

przemysłowej została początkowo<br />

wprowadzona do specjalistycznych<br />

switchy zasilanych napięciem<br />

48 V DC . Przełączniki takie miały zwykle<br />

maksymalnie 4 porty 802.3af. Teraz<br />

firma Antaira oferuje cały typoszereg<br />

switchy z 4, 8 lub nawet 24 portami<br />

POE. Technologia Power over Ethernet<br />

została zaimplementowana zarówno<br />

w prostych 5-portowych przełącznikach,<br />

jak i w dużych zarządzalnych<br />

jednostkach. Praktycznie każdy<br />

przemysłowy switch firmy Antaira<br />

ma swój odpowiednik z portami<br />

POE. Przełączniki Antaira zgodne<br />

z 802.3at dostarczają do 30 W na<br />

każdym porcie, mogą więc zasilić kamerę<br />

z wbudowaną grzałką. Kolejną<br />

bardzo użyteczną funkcjonalnością switchy<br />

Antaira jest możliwość zasilania<br />

switcha napięciem z przedziału od 24<br />

do 48 V DC . Jeśli w szafie mamy tylko<br />

napięcie 24 V, nie trzeba stosować dodatkowych<br />

zasilaczy lub przetwornic.<br />

Podobnie jak w przypadku przełączników<br />

sieciowych fi rma Antaira oferuje<br />

większość swoich media konwerterów<br />

zarówno w wersji standardowej<br />

jak i POE. Media konwertery eliminują<br />

ograniczenie do 100 m w przesyłaniu<br />

danych i zasilania. Transmisję danych<br />

po światłowodzie można zrealizować<br />

praktycznie na dowolną odległość,<br />

a w lokalizacji docelowej należy<br />

zastosować media konwerter zgodny<br />

z POE PSE. Uzupełnieniem oferty<br />

switchy i media konwerterów jest<br />

gigabitowy injector i splitter. Zasilacz<br />

LNP-201AG-T może przesyłać zarówno<br />

dane, jak i zasilanie do urządzeń<br />

zgodnych z IEEE 802.3at. Splitter<br />

LNP-101AG-T umożliwia rozszycie<br />

zasilania i danych przesyłanych jednym<br />

kablem. Oprócz typowych urządzeń<br />

PSE Antaira oferuje wiele urządzeń<br />

POE PD. W ofercie znajdziemy<br />

m.in. punkty dostępowe, routery Wi-Fi<br />

oraz serwery porów szeregowych. We<br />

wszystkich urządzeniach port Ethernet<br />

zgodny z POE PD może być głównym<br />

lub rezerwowym źródłem zasilania.<br />

Popularność standardu Power Over<br />

Ethernet podyktowana jest względami<br />

praktycznymi. Jeśli mamy do czynienia<br />

z aplikacją, w której urządzenia<br />

peryferyjne znajdują się w trudno<br />

dostępnych lokalizacjach, POE wydaje<br />

się idealnym sposobem na dostarczenie<br />

zasilania.<br />

Cezary Kalista<br />

Dane kontaktowe<br />

Antaira Technologies Sp. z o.o.<br />

tel. 22 862 88 81, www.antaira.pl

Stoisko N-16/P-17, hala 4 | Automaticon<br />

Scorpion SRS<br />

System Scorpion SRS to urządzenie do wymiany układów BGA, CSP i uSMD.<br />

Oferuje najdokładniejsze układanie komponentów oraz w pełni ustawialny proces<br />

reflow – wszystko w jednym prostym w obsłudze urządzeniu. Urządzenie<br />

wyróżnia się dzięki funkcji dwustrefowego nagrzewania wstępnego zintegrowanego<br />

w jednym urządzeniu do napraw BGA. Cały proces rozpływu jest unikalną<br />

technologią nagrzewania konwekcyjnego opracowaną przez firmę Metcal.<br />

Grzałki dolne posiadają moc 2800 W a grzałka górna 550 W.<br />

<strong>Elektronik</strong> na targi<br />

Wyróżnikiem jest także możliwość<br />

jednoczesnego obserwowania<br />

padów na płycie<br />

PCB jak i wyprowadzeń komponentu.<br />

Obraz z obu płaszczyzn nakładany<br />

jest na siebie, co umożliwia układanie<br />

komponentów tak dokładnie jak nigdy<br />

wcześniej. Kamera ma wbudowane<br />

oświetlenie górne i dolne minimalizujące<br />

efekt cienia.<br />

Kolejną użyteczną częścią systemu jest<br />

uchwyt do PCB, który umożliwia podparcie<br />

dla nawet bardzo szerokich płyt<br />

a dzięki dodatkowym uchwytom umożliwia<br />

podtrzymanie również płyt o nietypowych<br />

kształtach. Zaletą ruchomego<br />

uchwytu jest to, że grzałka górna i dolna<br />

są cały czas w jednej osi.<br />

Dzięki funkcji autoprofi lowania<br />

i zewnętrznym termoparom każdy<br />

operator jest w stanie stworzyć odpowiedni<br />

profil temperaturowy anastępnie<br />

zachować go w pamięci zintegrowanego<br />

komputera. Temperatury<br />

i czas mogą być zmieniane w trakcie<br />

trwania procesu – by poprawić<br />

profil nie trzeba czekać na zakończenie<br />

cyklu. Temperatury połączeń<br />

lutowniczych są mierzone<br />

i wyświetlane na ekranie za pomocą<br />

wykresów temperatury od<br />

czasu. Pomaga to w zoptymalizowaniu<br />

profi lu reflow.<br />

Scorpion ma modularna budowę –<br />

składa się z trzech elementów głównych<br />

– głowicy reflow, głowicy do precyzyjnego<br />

układania komponentów oraz kamery<br />

HD. Dokładność procesu układania<br />

dla dodatkowej głowicy to nawet<br />

0,038 mm.<br />

System Scorpion będzie można zobaczyć<br />

na targach Automaticon 2013<br />

w hali 4 stanowisko N16/P17.<br />

Dane kontaktowe<br />

Scanditron Sp. z o.o.<br />

ul. Obywatelska 115 , 94-104 Łódź<br />

www.scanditron.pl<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013<br />

55

<strong>Elektronik</strong> na targi<br />

Automaticon | Stoisko H-8, hala 3<br />

Unisystem – kompleksowe<br />

rozwiązania w dziedzinie<br />

wyświetlaczy<br />

Unisystem jest obecnie jednym z wiodących europejskich dystrybutorów firmy<br />

Winstar – producenta wyświetlaczy znajdującego się w ścisłej światowej czołówce.<br />

Firma specjalizuje się w wysokiej jakości wyświetlaczach LCD, TFT oraz<br />

OLED (alfanumerycznych, graficznych, kolorowych).<br />

Atutem firmy Unisystem jest bardzo staranny dobór<br />

producentów pod kątem najlepszego stosunku jakości<br />

oferowanych produktów do ceny oraz terminowości<br />

dostaw. Firma udziela pełnego wsparcia na etapie<br />

projektowania i uruchamiania urządzeń wykorzystujących<br />

sprzedawane komponenty. Na tegorocznym Automaticonie<br />

Unisystem będzie prezentować wyświetlacze OLED<br />

firmy Winstar, panele dotykowe ze szkłem dekoracyjnym<br />

od AMT, przezroczyste wyświetlacze LCD Transpixel, wyświetlacze<br />

i monitory firmy Litemax do używania nawet<br />

w najbardziej nasłonecznionych miejscach, a także komputery<br />

przemysłowe. Należy przy okazji wspomnieć, że<br />

na stoisku Unisystemu będzie można porozmawiać z tajwańskimi<br />

przedstawicielami firmy Winstar.<br />

Pojemnościowe panele dotykowe<br />

Dotychczas zmontowanie panelu dotykowego wymagało<br />

zastosowania ramki zabezpieczającej i uszczelniającej.<br />

Niestety taka ramka (najczęściej metalowa lub plastikowa)<br />

zwiększa grubość urządzenia, a także utrudnia jego<br />

czyszczenie. Rozwiązaniem tego problemu może być zastosowanie<br />

paneli typu „True Flat”, które mają dodrukowane<br />

dekoracyjne ramki. Wszystko jest jednym szklanym<br />

elementem. Dzięki temu grubość panelu pozostaje niezmieniona,<br />

czyszczenie jest ułatwione, a sam panel zyskuje<br />

nowoczesny, elegancki wygląd, zgodny z obecnymi<br />

trendami. Ich cechy główne to:<br />

• pojemnościowe panele dotykowe ze szkłem dekoracyjnym,<br />

• innowacyjne wzornictwo przemysłowe,<br />

• grubość już od 1,1 mm,<br />

• praca przez szkło o grubości nawet do 6 mm,<br />

• całkowita przezroczystość,<br />

• możliwa praca w rękawiczkach,<br />

• multitouch (do 10 punktów śledzonych jednocześnie),<br />

• przygotowywanie szkła dekoracyjnego panelu według projektu<br />

klienta już od małych serii,<br />

56 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong>

Stoisko | Automaticon<br />

• sterowniki do Linuksa, Androida, Windowsa (od XP w górę),<br />

• certyfikaty pełnej zgodności również z najnowszym<br />

Windows 8.<br />

Monitory i wyświetlacze o bardzo<br />

wysokiej jasności<br />

Czytelne w słońcu wyświetlacze i monitory mają jasność<br />

dochodzącą do 2000 cd/m 2 . Przykładowo model 60” ma<br />

512-strefowe lokalne przyciemnienie podświetlenia, które<br />

jest głównym czynnikiem obniżającym średni pobór mocy.<br />

Ponadto pozwala na uzyskanie znacznie lepszego kontrastu,<br />

co w połączeniu w wysoką jasnością gwarantuje czytelność<br />

nawet w warunkach bardzo silnego oświetlenia zewnętrznego<br />

(np. światło słoneczne). Wyświetlacze te charakteryzują<br />

się:<br />

• jasnością do 2000 cd/m 2 ,<br />

• czytelnością nawet w pełnym słońcu,<br />

• rozmiarem od 3,5” do 82”,<br />

• powłokami antyrefleksyjne oraz matowymi rozpraszającymi,<br />

• opcjonalnymi panelami dotykowymi,<br />

• bondingiem optycznym,<br />

• szerokim zakresem temperatur pracy.<br />

<strong>Elektronik</strong> na targi<br />

Wyświetlacze OLED<br />

Nowoczesna technologia OLED jest już na tyle dojrzała,<br />

że może z powodzeniem w większości przypadków zastąpić<br />

wysłużoną technologię LCD. OLED góruje nad LCD praktycznie<br />

wszystkimi parametrami: kontrastem, jasnością, skalą<br />

barw, kątami widzenia, temperaturami pracy, energooszczędnością,<br />

niewielką grubością, krótszym czasem reakcji.<br />

Oferta tych produktów zapewnia:<br />

• czas pracy ~100 tys. godzin,<br />

• rozmiary od 0,9” do 5,5”,<br />

• różne kolory (zielony, żółty, biały, niebieski, czerwony),<br />

• zobrazowanie graficzne oraz alfanumeryczne,<br />

• bezpośrednie zamienniki popularnych wyświetlaczy LCD.<br />

Przezroczyste wyświetlacze LCD<br />

Umożliwiają one wyświetlenie informacji na przezroczystym<br />

LCD, jednocześnie eksponując realny produkt za taflą<br />

wyświetlacza. Ich podstawowe cech to:<br />

• zastosowanie w Digital Signage,<br />

• ultraszerokie formaty,<br />

• podświetlenie LED,<br />

• nieskomplikowany w instalacji, zarządzaniu i użytkowaniu,<br />

• łatwy w uaktualnianiu zawartości multimedialnej poprzez<br />

interfejs USB,<br />

• standard Plug & Play.<br />

Wszystkie powyżej opisane technologie będzie można zobaczyć<br />

na stoisku fi rmy na targach Automaticon 2013. Unisystem,<br />

hala 3, stoisko H8.<br />

Dane kontaktowe<br />

Unisystem, ul. Grunwaldzka 212, 80-266 Gdańsk<br />

tel. 58 761 54 20, 58 553 29 68<br />

<strong>biur</strong>o@unisystem.pl, www.unisystem.pl<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013<br />

57

Automaticon<br />

<strong>Elektronik</strong> na targi<br />

Laboratorium Badań Urządzeń<br />

Telekomunikacyjnych Instytutu<br />

Łączności – kompetencje, oferta<br />

badań oraz oceny zgodności<br />

W Instytucie Łączności – Państwowym Instytucie Badawczym w Warszawie<br />

działa Laboratorium Badań Urządzeń Telekomunikacyjnych (LBUT).<br />

Laboratorium posiada certyfikat akredytacji nr AB 121 wydany przez Polskie<br />

Centrum Akredytacji potwierdzający spełnienie wymagań normy PN-EN ISO/<br />

IEC 17025:2005 i zajmuje się zwłaszcza przeprowadzaniem kompleksowych<br />

badań urządzeń pod względem spełniania norm dotyczących parametrów<br />

radiowych i kompatybilności elektromagnetycznej. LBUT ma nowoczesną aparaturę<br />

badawczą i kompetentny zespół zapewniający wysoką jakość usług dla<br />

firm zainteresowanych wykonaniem badań i oceny zgodności urządzeń <strong>elektronicznych</strong><br />

i elektrycznych wymagających oznakowania CE.<br />

58 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong><br />

Szerokie kompetencje LBUT<br />

obejmują wykonywanie badań:<br />

parametrów urządzeń<br />

i sys temów radiowych, kompatybilności<br />

elektromagnetycznej (EMC),<br />

urządzeń odbiorczych STB systemów<br />

DVB-T i DVB-S, urządzeń oraz elementów<br />

biernych (osprzętu) dla sieci<br />

telewizji kablowej, kabli współosiowych<br />

o im pedancji 50 Ω i 75 Ω, kabli<br />

teleinfor matycznych STP i UTP oraz<br />

kabli świa tłowodowych, bezpieczeństwa<br />

użytko wania urządzeń<br />

radiowych oraz badań środowiskowych<br />

w komorach<br />

klima tycznych.<br />

Badania i ocena<br />

zgodności urządzeń<br />

radiowych<br />

Laboratorium oferuje wykonanie<br />

badań i oceny zgod ności z wymaganiami<br />

za sadniczymi urządzeń wyposażonych<br />

w nadajniki lub odbiorniki<br />

radiowe pracują ce w zakresach<br />

częstotliwo ści do 40 GHz.<br />

Takich jak na przykład: urządzenia<br />

bliskiego zasięgu zaprojektowane<br />

dla potrzeb zdalnego<br />

ste rowania, telemetrii, alarmowania<br />

lub identyfi kacji (RFID);<br />

szerokopasmo we urządzenia do<br />

transmisji danych, WLAN (Wi-<br />

Fi), Blu etooth, ZigBee; terminale sieci<br />

GSM/GPRS/EDGE i UMTS; radiotelefony<br />

systemów cyfro wych, analogowych<br />

oraz CB radio a także radary.<br />

Należy wyjaśnić, że różnego rodzaju<br />

urządzenia radiowe, które mogą<br />

być używane bez pozwolenia radiowego<br />

(tzw. „licencji”), przed wprowadzeniem<br />

do obrotu i użytko wania podlegają<br />

obowiązkowi oceny zgodności z wymaganiami<br />

zasadni czymi na podstawie<br />

rozporządzenia wydanego przez Ministra<br />

Transportu w związku z art. 144<br />

ustawy Prawo Telekomunikacyjne.<br />

Kompatybilność<br />

elektromagnetyczna (EMC)<br />

LBUT wykonuje badania kompatybilności<br />

elektromagnetycznej urzą dzeń<br />

i systemów radiowych, urzą dzeń telekomunikacyjnych,<br />

urządzeń powszechnego<br />

użytku (w tym RTV) i innych<br />

urządzeń elektrycznych i <strong>elektronicznych</strong>.<br />

Oferta badań EMC obejmuje:

Automaticon<br />

• pomiary emisji przewodzonych i promieniowanych,<br />

w tym: napięcia zaburzeń<br />

przewodzonych w zakresie częstotliwości<br />

9 kHz – 30 MHz, natężenia<br />

pola zaburzeń promieniowanych<br />

w zakresie częstotliwości 30 MHz –<br />

1 GHz (pomiary w komorze GTEM),<br />

emisji prądów harmonicznych,<br />

• badanie odporności na zaburzenia<br />

elektromagnetyczne, w tym: na promieniowane<br />

pola elektromagnetyczne<br />

o częstotliwościach radiowych<br />

w zakresie 27 MHz – 4 GHz i natężenia<br />

pola do 15 V/m (badanie w komorze<br />

GTEM), na zaburzenia przewodzone,<br />

indukowa ne przez pola o częstotliwości<br />

radio wej, na wyładowania<br />

elektrostatyczne, na serie szybkich<br />

elektrycznych sta nów przejściowych,<br />

na udary, na zapa dy napięcia, krótkie<br />

przerwy i zmia ny napięcia zasilania,<br />

na pole magne tyczne o częstotliwości<br />

sieci elektro energetycznej oraz na<br />

impulsowe pole magnetyczne.<br />

Ocena zgodności<br />

Działalność Laboratorium jest ściśle<br />

związana ze statusem Instytutu Łączności<br />

jako jednostki notyfikowanej o nr<br />

1471 w Komisji Europejskiej w zakresie<br />

dyrektywy 1999/5/WE, tzw. dyrektywy<br />

R&TTE. Notyfi kacja uprawnia<br />

Instytut do uczestnictwa w procedurach<br />

oceny zgodności urządzeń radiowych<br />

i koń cowych urządzeń telekomunikacyjnych<br />

z wymaganiami zasadniczymi<br />

w zakre sie bezpieczeństwa<br />

użytkowania urzą dzeń, kompatybilności<br />

elektromagne tycznej oraz efektywnego<br />

wykorzysty wania widma częstotliwości<br />

radiowych.<br />

Jako jednostka notyfikowana, Instytut<br />

Łączności oferuje udział w procesie<br />

oceny zgodności urządzeń i systemów<br />

polegający na: opracowaniu programu<br />

badań zgodności z wymaganiami<br />

za sadniczymi; wskazaniu norm,<br />

które powinny być zastosowane do<br />

wykaza nia zgodności z wymaganiami<br />

zasad niczymi; wykonaniu wymaganych<br />

ba dań w akredytowanych laboratoriach<br />

w zakresie:<br />

• ochrony zdrowia i bezpieczeństwa<br />

użytkownika,<br />

• kompatybilności elektromagnetycznej,<br />

• efektywnego wykorzystania widma<br />

częstotliwości radiowych;<br />

oraz przeprowadzeniu oceny zgodności<br />

na podstawie przedło żonej dokumentacji<br />

technicznej, w tym sprawozdań<br />

z badań, kończonej wyda niem przez<br />

jednostkę notyfi kowaną dokumentu<br />

potwierdzającego<br />

zgodność z wymaganiami<br />

zasadniczymi.<br />

Przeprowadzenie oceny<br />

zgodności jest warunkiem<br />

koniecznym do spo rządzenia<br />

przez producenta lub jego<br />

przedstawiciela deklaracji<br />

zgod ności i oznakowania urządze<br />

nia znakiem CE. Badania<br />

urzą dzeń radiowych,<br />

których wyko nanie oferuje<br />

LBUT, mogą sta nowić<br />

podstawę do składania deklaracji<br />

zgodności z postanowieniami<br />

dyrektywy<br />

1999/5/WE. Natomiast badania<br />

EMC i bezpieczeństwa<br />

użytkowa nia urządzeń<br />

telekomunikacyj nych, informatycznych<br />

i innych do<br />

składania deklaracji zgodności<br />

z postanowieniami dyrekty wy<br />

2004/108/WE zwanej dyrek tywą EMC<br />

i odpowiednio dyrek tywy 2006/95/WE<br />

zwanej dyrek tywą LVD.<br />

Zamawianie i wykonanie<br />

badań<br />

Laboratorium przepro wadza badania<br />

i pomiary zgodnie normami, których<br />

wykaz określa zakres akredytacji<br />

LBUT, może także wykonać inne<br />

pomiary w laboratoriach lub miejscu<br />

wskazanym przez klienta. W tym<br />

przypadku program i warunki wykonania<br />

pomiarów są uzgadniane indywidualnie.<br />

Szczegółowy zakres wykonania badań,<br />

wymagania dotyczące dokumentacji<br />

badanego urządzenia lub systemu,<br />

termin rozpoczęcia, zakończenia oraz<br />

miejsce badań, forma przekazania wyników<br />

badań (sprawozdanie i/lub opinia<br />

techniczna), koszt i forma płatności<br />

za wykonane prace, tryb postępowania<br />

w przypadku uzyskania wyników<br />

ne gatywnych, są określane w umowie<br />

za wieranej pomiędzy zamawiającym<br />

a In stytutem Łączności.<br />

Warunki współpracy mogą być określane<br />

w umowie ramowej. Ta forma<br />

umowy uprasz cza zwłaszcza zamawianie<br />

i wykonanie tzw. „badań inżynierskich”<br />

na potrzeby prac rozwojowych<br />

i eksperymentów prowa dzonych przez<br />

zamawiającego.<br />

Badania inżynierskie w LBUT umożliwiają<br />

zamawiającemu szybkie sprawdzenie<br />

wybranych parametrów urządzenia<br />

lub podzespołu, ocenę skutków<br />

zmian konstrukcji, dobieranie lub dostrajanie<br />

elementów urządzenia.<br />

Poufność<br />

Zgodnie z wymaganiami normy<br />

PN-EN ISO/IEC 17025:2005 Instytut<br />

Łącz ności zapewnia ochronę informacji<br />

po ufnych uzyskanych w związku<br />

z dostę pem do dokumentacji badanych<br />

urzą dzeń i systemów, a także<br />

poufność wyników badań. Sprawozdania<br />

i inne dokumenty wytworzone<br />

w związku z przeprowadzonymi badaniami<br />

po zostają w wyłącznej dyspozycji<br />

zama wiającego. W indywidualnych<br />

przypad kach jest możliwe podpisanie<br />

osobnej umowy regulującej kwestie<br />

dostępu do informacji dotyczących<br />

przedmio tu badań i zleceniodawcy.<br />

Bliższe informacje na temat kompetencji<br />

i oferty LBUT oraz kontakty do<br />

specjalistów wykonujących badania są<br />

dostępne w Internecie pod adresem<br />

http://www.itl.waw.pl/lbut.<br />

Aleksander Orłowski,<br />

Elżbieta Tomaszuk<br />

Dane kontaktowe<br />

Instytut Łączności<br />

– Państwowy Instytut Badawczy<br />

ul. Szachowa 1, 04-894 Warszawa<br />

tel. 22 512 81 00, faks 22 512 86 25<br />

info@itl.waw.pl<br />

<strong>Elektronik</strong> na targi<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013 59

<strong>Elektronik</strong> na targi<br />

Automaticon<br />

Elproma <strong>Elektronik</strong>a – dystrybutor<br />

i producent<br />

Elproma <strong>Elektronik</strong>a istnieje od 1992 roku i jest głównym dostawcą przełączników<br />

i złączy na rynku polskim, a od 10 lat jest producentem urządzeń<br />

do bezprzewodo wej transmisji danych GPRS/GSM. Elproma dysponuje ofertą<br />

pozwalającą swobodnie dopasować wybrane elementy do potrzeb projektu,<br />

oszczędzając tym samym licznych kłopotów z adaptowaniem rozwiązań do<br />

tego, co oferuje powszechnie rynek azjatyckich podzespołów w Polsce.<br />

W<br />

zakresie komponentów mamy<br />

szeroką i ciekawą ofertę<br />

zarówno przycisków i przełączników<br />

jak również złączy, buzerów<br />

i modułów do bezprzewodowej transmisji<br />

danych.<br />

Podzespoły elektroniczne<br />

Szczególnie ważną dla polskich producentów<br />

grupą przełączników są elementy<br />

fi rmy Carling. Idealnie sprawują<br />

się w każdych warunkach. Doskonale<br />

znana na rynku polskim seria Contura<br />

V z powodzeniem znajduje zastosowanie<br />

na łodziach motorowych, w pojazdach<br />

specjalistycznych oraz w autobusach.<br />

Różnorodność funkcji, podświetlenia<br />

i kolorów kapturków, odporność<br />

na czynniki zewnętrzne sprawiają,<br />

że przełączniki Carling sprawdzają<br />

się tam gdzie liczy się niezawodność<br />

oraz skuteczność.<br />

Na szczególną uwagę zasługuje również<br />

grupa miniaturowych przycisków<br />

duńskiej firmy Mec. Są one niezwykle<br />

trwałe, mające klasę szczelności IP67,<br />

a ich żywot ność wynosi aż 10 mln cykli<br />

przełączeń! Dostępność wielu wersji<br />

z różnymi kształ tami przycisków daje<br />

konstruktorom i projektantom możliwość<br />

wykonania niezwykle estetycznego<br />

interfejsu użyt kownika oraz obudowy,<br />

co zresztą co raz częściej staje się kluczowe<br />

w projek cie. Jedynym ograniczeniem<br />

jest tu tyl ko wyobraźnia projektanta.<br />

Obecnie przyciski dostępne są w wielu<br />

opcjach podświetlenia LED, a dzięki<br />

dwukolorowej diodzie LED, inżynierowie<br />

będą mieli jeszcze większe możliwości,<br />

aby stworzyć przyjazne i wysoce<br />

zintegrowane panele przednie urządzeń.<br />

Ciekawymi pod względem funkcjonalności<br />

rozwiązaniami w rodzinie<br />

przycisków MEC mogą być także gotowe<br />

moduły Navimec oraz Controlmec,<br />

60 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong>

Automaticon<br />

służące do sterowania urządzeniem za<br />

omocą funkcji kierunku. Moduł Navimec<br />

składa się z 5 przełączników i klawiszy<br />

dostępnych w dowolnej konfi guracji<br />

kolorystycznej, jak również w wersji<br />

podświetlanej co tworzy wysoce estetyczny<br />

wygląd. Dla projektantów i konstruktorów<br />

otwiera to nowe i wcześniej<br />

niewyobrażalne możliwości.<br />

Controlmec to z kolei nowa wersja<br />

modułu będącego rozszerzeniem systemu<br />

Navimec, przeznaczona do zastosowań<br />

zewnętrznych. Atutem tego modułu<br />

jest jego wodo- i pyłoszczelność, co<br />

tworzy go bardzo atrakcyjnym w szerokiej<br />

gamie zastosowań. Zaawansowana<br />

technika uszczelnienia wykorzystywana<br />

jest w celu zapewnienia maksymalnej<br />

niezawodności, nawet w najbardziej<br />

wymagających aplikacjach. Firma MEC<br />

wprowadziła również przycisk zoptymalizowany<br />

do pracy pod folią z możliwością<br />

podświetlenia aż czterema diodami<br />

LED montowanymi bezpośrednio<br />

na płytce PCB. Ze względu na dużą powierzchnię<br />

kapsułki, a co za tym idzie<br />

dużą powierzchnię nacisku, idealnie<br />

nadaje się do urządzeń, w których klawiatura<br />

foliowa jest bardzo często używana.<br />

FoilMec stanowi świetną alternatywę<br />

dla klawiatur membranowych.<br />

Produkty fi rmy MEC dzięki swojej jakości<br />

i różnorodności zapewniają nieograniczone<br />

pole manewru dla inżynierów.<br />

Wszystkie przełączniki mają<br />

budowę modułową i zostały zaprojektowane<br />

tak aby móc je dopasować do<br />

różnego rodzaju aplikacji.<br />

nieodpłatny dostęp do usług, które do<br />

tej pory często były przeszkodą w podjęciu<br />

decyzji o przeprojektowaniu własnych<br />

urządzeń i systemów.<br />

Elproma zatrudnia wykwalifikowanych<br />

pracowników i inżynierów<br />

wspierających obsługę klienta. Prowadzi<br />

własną pomoc techniczną dla<br />

oferowanych komponentów. Handlowcy<br />

i inżynierowie aplikacyjni spotykają<br />

się ze swoimi klientami i są do<br />

ich ciągłej dyspozycji. Tworzymy zgrany<br />

zespół młodych i ambitnych ludzi.<br />

W naszych dążeniach staramy się być<br />

najlepszym zespołem specjalistów zorientowanym<br />

na nowe wyzwania.<br />

Dzięki tym wszystkim działaniom<br />

wyznaczyliśmy nowe standardy obsługi<br />

klienta, które stawiają naszą fi rmę<br />

w światowej czołówce firm dostarczających<br />

rozwiązania M2M.<br />

Dane kontaktowe<br />

Elproma, 05-092 Łomianki<br />

ul. Szymanowskiego 13<br />

tel. 22 751-76-80,<br />

office@elproma.com.pl<br />

www.elproma.com.pl<br />

<strong>Elektronik</strong> na targi<br />

Moduły do bezprzewodowej<br />

transmisji danych<br />

W dziale M2M zajmujemy się dystrybucją<br />

modułów GSM/GPRS następujących<br />

fi rm: Telit (moduły GSM, GPRS,<br />

Edge, 3G, LTE, CDMA, GPS, Glonass,<br />

ZigBee, M_BUS, Short Range) Septentrio<br />

oraz OriginGPS, Bluegiga (moduły<br />

Bluetooth oraz WiFi).<br />

Wraz ze zdobywaną na tym polu wiedzą<br />

i doświadczeniem udostępniliśmy<br />

naszym klientom możliwość skorzystania<br />

z naszych usług w dziedzinie projektowania<br />

HW/SW oraz możliwości<br />

wykonania prototypów. W znacznym<br />

stopniu zwiększyło to atrakcyjność naszej<br />

oferty oraz zdecydowanie ułatwiło<br />

naszym klientom proces wdrożenia.<br />

Zainwestowaliśmy w nowoczesny<br />

sprzęt do prototypowania m.in. ploter<br />

LPKF, nowej generacji stację lutowniczą<br />

oraz drukarkę 3D. Nasi klienci uzyskali

Automaticon<br />

<strong>Elektronik</strong> na targi<br />

Meratronik S.A. oferuje najszerszy<br />

zakres zasilaczy i obciążeń<br />

AC i DC na rynku<br />

Zakład Elektronicznej Aparatury Pomiarowej Meratronik S.A. to firma z tradycjami<br />

od 1954 roku. Dawniej znany producent aparatury pomiarowej, takiej jak<br />

multimetry, kalibratory czy testery radiostacji. Obecnie firma jest dystrybutorem<br />

światowych liderów w branży przyrządów pomiarowych.<br />

Jako dystrybutor firm Kikusui<br />

i Ametek obecnie światowych<br />

liderów w produkcji zasilaczy<br />

AC/DC, jak również wielu innych, podobnych<br />

urządzeń w tym: symulatorów<br />

fotoogniw słonecznych, a także zintegrowanych<br />

systemów zasilania. Zaawansowane<br />

rozwiązania pozwalają wykorzystywać<br />

zasilacze i obciążenie w wymagających<br />

aplikacjach, m.in. w automatyce,<br />

awionice, badaniach kosmicznych,<br />

nauce, medycynie, telekomunikacji oraz<br />

przemyśle półprzewodnikowym<br />

Jesteśmy autoryzowanym<br />

przedstawicielem firm:<br />

Aeroflex<br />

www.aerofl ex.com<br />

Ametek<br />

www.programmablepower.com<br />

Anritsu<br />

www.anritsu.com<br />

Guildline<br />

www.guildline.com<br />

IET Labs<br />

www.ietlabs.com<br />

Kikusui<br />

www.kikusui.co.jp<br />

Leader<br />

www.leader.co.jp<br />

Transmille<br />

www.transmille.com<br />

62 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong><br />

Meratronik ma Certyfi kat Systemu<br />

Jakości ISO 9001:2001 w zakresie dystrybucji<br />

i serwisu elektronicznej aparatury<br />

kontrolno-pomiarowej z zachowaniem<br />

kryteriów Wewnętrznego Systemu<br />

Kontroli (WSK). Posiadamy również<br />

koncesję na wykonywanie działalności<br />

gospodarczej w zakresie obrotu<br />

wyrobami i technologią o przeznaczeniu<br />

wojskowym lub policyjnym.<br />

Oferta<br />

Naszym klientom oferujemy doradztwo<br />

techniczne, szkolenia i konsultacje.<br />

Prowadzimy serwis gwarancyjny<br />

i pogwarancyjny. Zapewniamy<br />

także okresową<br />

kalibrację przyrządów pomiarowych.<br />

Stałym klientom<br />

oferujemy rabaty i możliwość<br />

rozłożenia płatności na raty.<br />

Dla wielu przyrządów istnieje możliwość<br />

wykupienia opcjonalnej przedłużonej<br />

gwarancji do 3 lub 5 lat.<br />

Oferowane przyrządy pomiarowe<br />

Kalibratory: pomiar i generowanie:<br />

niskich i wysokich napięć DCV, niskich<br />

prądów DCI, pomiar i symulacja<br />

niskiej i wysokiej rezystancji, pomiar<br />

i generowanie częstotliwości<br />

Zasilacze DC i AC: zasilacze dużej<br />

mocy, typu „rack”, zasilacze laboratoryjne,<br />

obciążenia elektroniczne<br />

Testery bezpieczeństwa elektrycznego:<br />

testery wytrzymałości napięciowej,<br />

testery rezystancji izolacji, testery<br />

ciągłości uziemienia i prądów upływu,<br />

Testery mogą wykonywać pomiary<br />

zgodnie z wieloma standardami bezpieczeństwa<br />

elektrycznego, takimi jak<br />

IEC, EN, VDE, BS, UL, CSA, JIS, etc.<br />

Dekady rezystancyjne: precyzyjne<br />

kondensatory wzorcowe<br />

Dekady rezystancyjne o wysokiej dokładności,<br />

teraomomierze cyfrowe<br />

Multimetry: wzorce temperatury,<br />

pomiar temperatury<br />

Analizatory i symulatory:<br />

– mierniki mocy i częstotliwości<br />

– testery mikrofalowe<br />

– akcesoria pomiarowe<br />

– przenośne analizatory b.w.cz.<br />

– analizatory obwodów<br />

– optymalizacja sieci bezprzewodowych<br />

– rozwiązania Drive Test<br />

– testery telefonów komórkowych/<br />

Bluetooth<br />

– pomiary natężenia pola EM<br />

Dane kontaktowe<br />

Meratronik S.A.<br />

ul. Barska 28/30, 02-315 Warszawa<br />

tel. 22 855 34 32, faks 22 644 25 56<br />

sales@meratronik.pl, www.meratronik.pl

Nowe złącza HARTING<br />

D-Sub SMT<br />

Firma HARTING sukcesywnie rozwija i poszerza<br />

portfolio złączy typu D-Sub. Najnowszymi produktami<br />

z tej linii produktowej są wersje proste złącza<br />

D-Sub przeznaczone do montażu SMT. Oczywiście<br />

wersje kątowe tych złączy w dalszym ciągu są<br />

dostępne w ofercie.<br />

Kształt elementu w nowej wersji<br />

został zoptymalizowany<br />

pod kątem łatwego montażu<br />

automatycznego, możliwości kontroli<br />

optycznej połączenia po lutowaniu<br />

oraz możliwości ciasnego upakowania<br />

wraz z innymi elementami na płytce<br />

drukowanej.<br />

lepszeniu wytrzymałości mocowania.<br />

Czarny kolor złącza pozwala na dobre<br />

rozpoznawanie pozycji przez kamerę,<br />

dwa piny naprowadzające zabezpieczają<br />

złącze przed przesunięciem przed zakończeniem<br />

procesu montażu. Dodatkowo<br />

dostępny jest również uchwyt do<br />

10-milimetrowych ssawek.<br />

Nowe wersje D-Sub SMT są kompatybilne<br />

z innymi komponentami montowanymi<br />

powierzchniowo, dzięki czemu<br />

możliwe jest uproszczenie kształtu<br />

płytki PCB, przekłada się to na nowe<br />

możliwości projektowe.<br />

Złącze zapewnia stuprocentową koplanarność<br />

kontaktów (położenie<br />

w jednej płaszczyźnie), co zostało osiągnięte<br />

poprzez kombinację wysokiej jakości<br />

styków ze specjalnie zaprojektowanym<br />

złączem. Wersje proste złączy<br />

D-Sub SMT są dostępne w dwóch wykonaniach<br />

montażowych: z płaskimi<br />

pinami podstawy oraz z dwoma dodatkowymi<br />

pinami PIHIR, które służą po-<br />

Złącza D-Sub SMT w wersji prostej<br />

dostępne są z kontaktami z zakresu<br />

od 9 do 37, ze śrubami lub wkładkami<br />

gwintowymi M3 lub 4-40 UNC.<br />

Złącza klasy 2 oraz 3 (performance level)<br />

dostępne są standardowo, możliwe<br />

jest również dostarczenie złączy klasy<br />

1. Złącza dostarczane są na rolkach<br />

(140 szt.), inne możliwości pakowania<br />

dostępne są na zapytanie.<br />

Dane kontaktowe<br />

HARTING Polska<br />

ul. Duńska 9, 54-427 Wrocław<br />

tel. 71 352 81 71, faks 71 350 42 13<br />

pl@harting.com, www.harting.pl<br />

Automaticon, F-9, hala 3<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013<br />

63

Automaticon | Stoisko H-14/J-11, hala 3<br />

<strong>Elektronik</strong> na targi<br />

Szybsze tworzenie projektów PCB<br />

dzięki nowym funkcjom CadSoft Eagle<br />

Trudne warunki rynkowe i silna konkurencja sprawiają, że priorytetem dla<br />

wszystkich inżynierów staje się poszukiwanie sposobów skrócenia czasu cyklu<br />

produkcyjnego. Głównym problemem jest to, że nowoczesne urządzenia elektroniczne<br />

wymagają stosowania coraz bardziej złożonych płytek drukowanych.<br />

W związku z tym inżynierowie potrzebują coraz lepszych narzędzi, które nie<br />

tylko ograniczą czas projektowania, ale także nie będą zbyt drogie. Właśnie<br />

dlatego Farnell element14 włożył dużo starań w przygotowanie i dostarczenie<br />

praktycznych narzędzi przyspieszających prace projektowe.<br />

Czas związany z poszczególnymi<br />

etapami cyklu projektowania<br />

odgrywa główną rolę w określaniu<br />

harmonogramu wprowadzania produktu<br />

do sprzedaży. Ze względu na kolejność<br />

czynności koniecznych do przygotowania<br />

projektu, etap opracowywania<br />

płytek drukowanych to najlepszy<br />

moment, by nadrobić opóźnienia powstałe<br />

w pierwszej fazie projektowania.<br />

Trzeba też mieć na uwadze fakt, że<br />

fi rmy zajmujące się elektroniką nierzadko<br />

mają <strong>biur</strong>a rozproszone po całym<br />

świecie, z których każde dysponuje<br />

własnymi zasobami sprzętowymi<br />

i ludzkimi. Osiągnięcie sukcesu wymaga<br />

umiejętnego korzystania z tych<br />

zasobów, synchronizowania ich prac.<br />

Idealne narzędzia dla projektantów powinny<br />

ułatwiać zarządzanie dostępnymi<br />

środkami, wspierać współpracę pomiędzy<br />

poszczególnymi oddziałami firmy,<br />

upraszczać przechodzenie do kolejnych<br />

etapów produkcji, a ich obsługa<br />

nie powinna być zbyt trudna.<br />

64 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong><br />

Zaawansowane funkcje<br />

przyspieszają prace<br />

Powyższe wymagania skłoniły fi r-<br />

mę Farnell element14 do zainwestowania<br />

wielu środków w utworzenie nowych<br />

narzędzi, które ułatwiają inżynierom<br />

znajdywanie informacji, zdobywanie<br />

podzespołów, projektowanie<br />

płytek drukowanych, prototypowanie<br />

i tworzenie kompletnych list komponentów<br />

potrzebnych do produkcji tworzonych<br />

urządzeń oraz dostęp do profesjonalnej<br />

pomocy technicznej. W wyniku<br />

tych starań stworzono kompletną<br />

infrastrukturę, której główne elementy<br />

to licząca 140 tysięcy inżynierów<br />

społeczność portalu element14 i oprogramowanie<br />

CadSoft Eagle – cenione<br />

przez elektroników za przyjazny interfejs<br />

użytkownika oraz zaawansowane<br />

funkcje projektowania PCB z edytorem<br />

schematów i autorouterem, przy zachowaniu<br />

niedużej ceny.<br />

Dzięki zaawansowanym możliwościom<br />

dostosowania programu Cad-<br />

Soft Eagle do stylu pracy projektantów<br />

oraz funkcjom, takim jak: zoptymalizowane<br />

routowanie ścieżek dla układów<br />

BGA, prowadzenie różnicowych<br />

linii sygnałowych, automatyczne tworzenie<br />

zakrętów i przechowywanie list<br />

operacji, które łatwo można cofnąć lub<br />

powtórzyć, można zaoszczędzić dużo<br />

czasu. Najnowsza wersja oprogramowania<br />

umożliwia automatyczne dobieranie<br />

wymiarów projektu PCB, tworzenie<br />

różnych wariantów urządzenia,<br />

kreślenie linii cięć płytki drukowanej<br />

oraz łatwe ponowne wykorzystywanie<br />

schematów i grafi k PCB dzięki funkcji<br />

kopiowania, przy zachowaniu pełnej<br />

spójności projektu.<br />

Rys. 1. Widok edytora schematów<br />

Rys. 2. Widok edytora PCB<br />

Wymagania inżynierów<br />

Nowa wersja CadSoft Eagle została<br />

opracowana na podstawie wniosków<br />

wyciągniętych z opinii inżynierów<br />

elektroników na temat oprogramowania<br />

do projektowania płytek drukowanych.<br />

Najczęściej deklarowane oczekiwania<br />

to łatwy sposób nauki programu<br />

poprzez stopniowe poznawanie coraz<br />

bardziej zaawansowanych funkcji aplikacji,<br />

możliwość współpracy pomiędzy<br />

wieloma inżynierami nad projektem<br />

PCB w oparciu o wspólny projekt, bez<br />

obniżania wydajności narzędzia, łatwy<br />

sposób łączenia ze sobą różnych zadań<br />

związanych z projektowaniem,<br />

możliwość współpracy w czasie rzeczywistym<br />

pomiędzy wieloma inżynierami<br />

pracującymi w różnych miejscach<br />

świata oraz możliwość wykorzystania<br />

wiedzy specjalistów z różnych<br />

dziedzin na poszczególnych etapach<br />

tworzenia projektu, bez poświęcania<br />

zbyt dużej ilości czasu.<br />

Eagle spełnia powyższe wymagania.<br />

Użytkownicy omawianego oprogramowania<br />

często podkreślają, że<br />

o ile Eagle jest przyjazny w obsłudze

Stoisko H-14/J-11, hala 3 | Automaticon<br />

dla początkujących projektantów, o tyle<br />

zawiera także wiele zaawansowanych<br />

funkcji potrzebnych doświadczonym<br />

elektronikom i upraszczających proces<br />

testowania projektu.<br />

Skrypty ULP<br />

Eagle można uruchomić zarówno<br />

w środowisku Windows, Linux, jak<br />

i Mac OS, ale znacznie ważniejsze jest<br />

to, że jego funkcje można samodzielnie<br />

rozbudować o takie elementy jak symulacja,<br />

mechanizmy importowania i eksportowania<br />

danych i inne polecenia za<br />

pomocą skryptów ULP (User Language<br />

Programs), z czego niektóre zostały<br />

już wprowadzone do podstawowej wersji<br />

aplikacji. Użytkownicy Eagle sami<br />

wciąż powiększają jego możliwości poprzez<br />

wspólne tworzenie i udostępnianie<br />

setek skryptów ULP. Najlepszym<br />

przykładem jest niedawno powstały<br />

konwerter projektów 3D EagleUp, który<br />

pozwala eksportować dwuwymiarowe<br />

projekty płytek z oprogramowania<br />

Eagle do Google SketchUp, umożliwiając<br />

tworzenie dokładnych, trójwymiarowych<br />

symulacji prototypów.<br />

Dzięki temu projektanci mogą w ramach<br />

jednego modelu połączyć ze sobą<br />

wiele płytek, sprawdzić, czy poszczególne<br />

złącza znajdują się w odpowiednich<br />

miejscach względem siebie i czy<br />

żadne z wysokich elementów nie przeszkadzają<br />

w montażu całości. Model<br />

3D umożliwia też ocenę przepływu<br />

powietrza wokół nagrzewających się<br />

komponentów i dostępności poszczególnych<br />

punktów testowych i montażowych.<br />

Struktura skryptów ULP pozwala<br />

użytkownikom na dalsze, samodzielne<br />

modyfi kowanie takich programów<br />

i tworzenie własnych, zmodyfikowanych<br />

skryptów, dopasowanych do<br />

potrzeb konkretnych projektów.<br />

Rys. 3. Widok modułu autoroutera<br />

Rys. 4. Wynik wyszukiwania za pomocą funkcji DesignLink<br />

Symulacje SPICE<br />

CadSoft Eagle w najnowszej wersji<br />

6.4 pozwala inżynierom na korzystanie<br />

z LTSpice – wydajnego symulatora SPI-<br />

CE, edytora schematów i narzędzia do<br />

analiz fi rmy Linear Technology. Użytkownicy<br />

mogą teraz uruchamiać symulacje<br />

w LTSpice dla projektów stworzonych<br />

w Eagle. Konwersja elementów następuje<br />

automatycznie – importowane<br />

są symbole z biblioteki LTSpice, pliki<br />

w formacie PADS i listy połączeń.<br />

Obszerna biblioteka<br />

komponentów<br />

Kolejną zaletą oprogramowania Eagle<br />

jest biblioteka komponentów. Inżynierowie<br />

nieraz podkreślają, że program<br />

ten zawiera więcej podzespołów w bibliotekach<br />

niż inne, podobne aplikacje.<br />

Warto zauważyć, że o ile Eagle dostarczany<br />

jest z pokaźną biblioteką komponentów,<br />

o tyle na stronach serwisu<br />

element14 można znaleźć wiele innych<br />

bibliotek z podzespołami od producentów<br />

albo użytkowników. Korzyści<br />

bardzo łatwo przeliczyć na czas. Samodzielne<br />

stworzenie symbolu pojedynczego<br />

podzespołu (od zera) może zająć<br />

nawet ponad 20 minut,<br />

co przy większych projektach<br />

może zsumować się<br />

do wielu godzin pracy.<br />

Błyskawiczne<br />

wyceny<br />

i zamówienia<br />

Dalszym usprawnieniem<br />

jest funkcja Design-<br />

Link, która umożliwia wyszukiwanie<br />

odpowiednich<br />

komponentów w Internecie<br />

w oparciu o zdefi niowane<br />

parametry. Podczas<br />

wyszukiwania otrzymuje<br />

się nie tylko listę podzespołów,<br />

ale też informacje<br />

techniczne, linki do<br />

przykładowych projektów<br />

i zastosowań w konkretnych<br />

aplikacjach,<br />

dane o cenach oraz dostępności.<br />

Wszystko to<br />

w ramach zintegrowanego<br />

środowiska, bez konieczności<br />

samodzielnego<br />

przeszukiwania i porównywania<br />

wielu stron<br />

internetowych.<br />

W momencie, gdy projekt<br />

jest już praktycznie<br />

przygotowany do produkcji, a lista<br />

komponentów zamknięta, bardzo często<br />

konieczne jest jej wysłanie do producentów<br />

płytek drukowanych i oczekiwanie<br />

na odpowiedź. W przypadku<br />

osób korzystających z Eagle, wycena<br />

płytek prototypowych przygotowywana<br />

jest natychmiastowo w oparciu<br />

o wysokiej jakości usługi znanych<br />

producentów PCB – oczywiście wycena<br />

prezentowana jest po pojedynczym<br />

kliknięciu w link „PCB quote”.<br />

Kompatybilność z innymi<br />

programami<br />

O ile na rynku istnieje mnóstwo komercyjnych<br />

pakietów do projektowania<br />

płytek drukowanych, z których większość<br />

jest bardzo droga, o tyle tych naprawdę<br />

tanich jest niewiele. Dla zespołów<br />

pracujących w oparciu o różne narzędzia<br />

niezwykle przydatna będzie<br />

nowa funkcja wprowadzona w Eagle 6.4,<br />

która pozwala na importowanie rysunków<br />

z oprogramowania P-CAD i Altium/Protel<br />

poprzez pośredni format<br />

Accel ASCII.<br />

Podsumowanie<br />

CadSoft Eagle oferuje dużą liczbę<br />

funkcji przy bardzo małym koszcie licencji.<br />

Nie ma żadnych dodatkowych<br />

kosztów związanych z obsługą i pomocą<br />

techniczną – ta jest darmowa.<br />

Prostota posługiwania się programem<br />

Eagle także rośnie na znaczeniu, szczególnie<br />

w sytuacji, gdy tworzone projekty<br />

są coraz bardziej złożone.<br />

Bee Thakore, Farnell element14<br />

Richard Hammerl, CadSoft Eagle<br />

Dane kontaktowe<br />

Farnell element 14<br />

info-pl@farnell.com, www.farnell.com/pl<br />

bezpłatna infolinia: 00800 121 29 67<br />

<strong>Elektronik</strong> na targi<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013 65

Automaticon<br />

<strong>Elektronik</strong> na targi<br />

Systemy uruchomieniowe<br />

embedded z Linuksem<br />

Firma Ka-Ro Electronics wspólnie ze swoim dystrybutorem<br />

– firmą Glyn, przygotowała nowy zestaw<br />

ewaluacyjny, wykorzystujący wyświetlacz ze zintegrowanym<br />

panelem dotykowym multitouch.<br />

Współpracuje on z całą rodziną komputerów jednopłytkowych<br />

firmy Ka-Ro oraz wyświetlaczami<br />

TFT serii GET firmy EDT.<br />

Rys. 1. Ka-Ro StarterKit<br />

W<br />

rozwiązaniach embedded bazujących<br />

na układach z rdzeniem<br />

ARM coraz bardziej<br />

popularnym systemem staje się Linux.<br />

Nowy zestaw startowy firmy Ka-Ro<br />

ułatwia pracę i tworzenie oprogramowania<br />

z tym systemem operacyjnym.<br />

Dzięki obszernemu pakietowi wsparcia<br />

(m.in. sterowniki) rozwój aplikacji<br />

od strony hardware oraz software został<br />

skrócony do minimum.<br />

W przeszłości w systemach embedded<br />

w ogóle nie stosowano systemów<br />

operacyjnych, tylko wykorzystywano<br />

własne oprogramowanie napisane w C<br />

lub asemblerze. W ostatnich latach na<br />

rynku pojawiły się wiele typów gotowych<br />

komputerów jednopłytkowych<br />

typu COM (Computer-on-Module)<br />

w bardzo przystępnych cenach i o dużej<br />

wydajności, która jeszcze niedawno<br />

była zbliżona do komputerów klasy<br />

PC. Przez to stosowanie przez mniejsze<br />

fi rmy jako bazy stworzonego przez<br />

siebie systemu operacyjnego przestało<br />

być opłacalne. Lepszym wyjściem okazał<br />

się Linux, którego implementację<br />

dawniej ograniczały zasoby sprzętowe<br />

i wydajność, w nowych konstrukcjach<br />

ograniczenie to stało się już nieistotne.<br />

Przykładem udanego połączenia w systemie<br />

embedded komputera jednopłytkowego<br />

z Linuksem jest nowy<br />

zestaw startowy fi rmy Ka-Ro<br />

Electronics (rys. 1) oraz seria<br />

komputerów jednopłytkowych.<br />

Przy dużej złożoności systemu<br />

zastosowanie gotowego systemu operacyjnego,<br />

jako bazy dla rozwijanego nowego<br />

produktu ma tę zaletę, że konstruktor-programista<br />

dostaje określone<br />

funkcjonalności w postaci gotowej. Często<br />

dla samodzielnego opracowania takich<br />

funkcji brakuje zarówno czasu i fachowej<br />

wiedzy. Oczywistą i często chwaloną<br />

zaletą Linuksa jako bazy dla systemów<br />

embedded jest też kwestia kosztów<br />

wdrożenia – zarówno jądro systemu,<br />

jak i wszystkie inne potrzebne moduły<br />

zewnętrzne są dostępne bezpłatnie<br />

w ramach licencji open source. Po dłuższej<br />

analizie nierzadko dochodzi się do<br />

wniosku, że wartość takiego oprogramowania<br />

może być liczona nawet w setkach<br />

tysięcy złotych. Powszechnie dostępne<br />

kody źródłowe umożliwiają dostosowanie<br />

oprogramowania do indywidualnych<br />

potrzeb oraz uniezależniają<br />

projektanta od konkretnego produktu.<br />

Jednak sam system operacyjny nie<br />

stanowi gotowego produktu – liczy się<br />

połączenie sprzętu i oprogramowana<br />

w całość. Z pomocą dla konstruktorów<br />

wyszła fi rmy Ka-Ro Electronics oraz<br />

Glyn. Dostarczają one kompletny zestaw<br />

ewaluacyjny, zawierający wybrany komputer<br />

jednopłytkowy, pakiet oprogramowania<br />

oraz np. wyświetlacz z panelem<br />

pojemnościowym. Poza tym firma<br />

Glyn prowadzi szereg cyklicznych szkoleń<br />

pomocnych w rozpoczęciu projektu<br />

z zestawem ewaluacyjnym firmy Ka-Ro.<br />

Do wyboru jest kilka różnych wersji<br />

w formie modułów: od TX28 (i.MX28<br />

Freescale, ARM9 454 MHz) do TX6Q<br />

(i.MX 6Quad, 4×ARM Cortex-A9<br />

1 GHz). Zestaw startowy obsługuje<br />

wszystkie rodzaje komputerów jednopłytkowych<br />

firmy Ka-Ro serii TX<br />

oraz wyświetlaczy EDT o przekątnych<br />

od 3,5” do 7”, w opcji bez panelu lub<br />

z dotykowym panelem rezystancyjnym/<br />

pojemnościowym. Zarówno komputery<br />

jednopłytkowe, jak i wyświetlacze<br />

EDT są zgodne pod względem wyprowadzeń<br />

dla różnych wersji. Pozwala to<br />

na szybkie wdrożenie do produkcji aplikacji<br />

o różnym stopniu zaawansowania,<br />

w zależności od aktualnych potrzeb.<br />

Szybki start<br />

W obiegowej nomenklaturze konstruktorzy<br />

posługują się pojęciem Linux<br />

– systemu operacyjnego jako całością.<br />

Niemniej w zastosowaniach embedded<br />

składa się on z trzech głównych części:<br />

bootloadera, kernela („jądra” systemu)<br />

oraz systemu plików wraz z aplikacjami<br />

użytkownika. Mówiąc ogólnie bootloader<br />

można porównać do BIOS-u<br />

w standardowych komputerach klasy<br />

PC. Jego zadaniem jest inicjalizacja<br />

procesora oraz niektórych peryferii.<br />

Kernel z kolei jest kodem, któ-<br />

Rys. 2. Moduł komputera jednopłytkowego<br />

fi rmy Ka-Ro<br />

66 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong>

y wywoływany jest przez bootloader i przyjmuje potem<br />

największy priorytet w systemie – to on ma bezpośredni<br />

dostęp do warstwy sprzętowej. Wszystkie aplikacje użytkownika<br />

pracują pod ścisłą kontrolą jądra systemu. System<br />

plików to wszystkie komponenty potrzebne do prawidłowego<br />

działania systemu: biblioteki, wykonywalne pliki binarne,<br />

pliki urządzeń itp.<br />

Każda dystrybucja systemu Linux musi zawierać te składowe.<br />

Samodzielne przygotowanie i konfiguracja wszystkich<br />

tych komponentów wymaga szerokiej i fachowej wiedzy. Ponadto<br />

każda platforma sprzętowa potrzebuje np. odpowiednich<br />

sterowników peryferii. Dlatego też fi rma Ka-Ro wprowadziła<br />

pojęcie Board Support Package – BSP. Obejmuje ono<br />

gotowy do użycia bootloader (U-Boot), kernel oraz drivery<br />

dla danej serii komputerów jednopłytkowych TX. Wszystkie<br />

te elementy są oferowane wraz z zestawem startowym<br />

firmy Ka-Ro Electronics.<br />

Aby dodatkowo ułatwić konstruktorom wejście w Linuksa<br />

i platformy embedded Glyn rozpoczął współpracę z fi r-<br />

mą Kernel Concepts. Od ponad 11 lat świadczy ona usługi<br />

wsparcia rozwojowego i technicznego dla Linux Embedded.<br />

Zestaw startowy z modułami TX28 oraz TX53 można<br />

dodatkowo wzbogacić o pakiet narzędzi wspomnianej fi r-<br />

my o nazwie „uCross”. Powstał on w celu zapewnienia maksymalnego<br />

skrócenia czasu wprowadzenia produktu na rynek,<br />

w szczególności aplikacji wykorzystujących wyświetlacz<br />

TFT oraz graficzny interfejs użytkownika. uCross jest<br />

więc uzupełnieniem BSP fi rmy Ka-Ro Electronics. BSP to<br />

części charakterystyczne dla hardware. Wszystko, co wykracza<br />

poza to zapewnia uCross, a więc dopasowane do siebie<br />

komponenty takie jak toolchain dla docelowej platformy<br />

(bazujący na narzędziach GNU, jak GCC), SDK dla środowiska<br />

GUI, wsparcie dla GTK+, Qt, Qt/Embedded, FLTK<br />

i DirectFB, Root-Filesystem, Packet-Feeds (źródła dla prefabrykowanych<br />

pakietów binarnych, ponad 6000 dostępnych<br />

pakietów) i inne. Oczywiście dla tego pakietu dostępne są<br />

cykliczne aktualizacje oraz wsparcie techniczne. Za pomocą<br />

znanego już środowiska programistycznego (IDE) i narzędziom<br />

do debugowania można w krótkim czasie opracować<br />

GUI dla urządzeń embedded. Kompilacja i linkowanie do<br />

systemu docelowego będzie znacznie uproszczone. uCross<br />

jako produkt jest podzielony na pakiety i tak też jest zarządzany<br />

w systemie docelowym. Szczególnie praktyczna jest<br />

możliwość późniejszej aktualizacji „w polu” na bazie pakietów,<br />

zamiast kompletnych obrazów systemu plików.<br />

Podsumowanie<br />

Dla konstruktorów systemów embedded gotowe komputery<br />

jednopłytkowe mają wiele zalet. Nie muszą się oni<br />

martwić o projekt wielowarstwowej płytki PCB, kompletację<br />

komponentów takich jak mikrokontroler, pamięci itp.,<br />

o późniejszą produkcję oraz długie terminy dostaw. Zarówno<br />

produkty firmy Ka-Ro, jak i wyświetlacze firmy EDT dostępne<br />

są w ilościach detalicznych. Otwiera to dostęp do wyrafi<br />

nowanych technologii hobbystom, jak i firmom, nastawionym<br />

na serie produkcyjne wymagające szybkiego wdrożenia.<br />

Dane kontaktowe<br />

Glyn GmbH & Co. KG oddział w Polsce, ul. Krupnicza 13<br />

50-075 Wrocław, www.glyn.pl, sales@glyn.pl

NIE PRZEOCZ<br />

<strong>Elektronik</strong> na targi<br />

Automaticon, L-3, hala 4<br />

Nowa seria wyświetlaczy kolorowych<br />

w pełni zintegrowanych z kontrolerem<br />

pamięci obrazu w technologii<br />

chip on glass<br />

Producent wyświetlaczy AV-Display wprowadził na rynek nową serię kolorowych wyświetlaczy<br />

wykorzystującą nowoczesne kontrolery firmy ILITEK. Poza pamięcią ekranu i rozkazami<br />

pozycjonowania znanymi z innych konstrukcji produkty oferują pracę parametryczną<br />

w ramach przestrzeni obrazu. Możliwe jest definiowanie dowolnych okienek<br />

w których obowiązują dowolnie ustalane zasady auto zwiększania pozycji przed kolejną<br />

daną. Daje to nowe możliwości dla procedur łatwego rysowania i skalowania treści.<br />

Format danych przewiduje kilka opcji dla maksimum 18 bitów na piksel. Domyślnym<br />

interfejsem jest 8-bitowa szyna w standardzie Intela (8080).<br />

Dzięki technologii COG cena wyświetlacza jest bardzo<br />

niska, a niezbędne kondensatory upakowano na tasiemce<br />

złącza. Pozwoliło to na udostępnienie użytkownikowi jedynie<br />

gotowego interfejsu do transmisji danych.<br />

Dzięki takiej konstrukcji wyświetlacze można używać nawet<br />

z prostymi mikrokontrolerami klasy AVR ATMega.<br />

Szczegółowe informacje:<br />

Artronic, tel. 58 668 57 83, www.artronic.pl

Stoisko C-37, hala 1 | Targi Światło<br />

Pierwszy mobilny spektrometr<br />

na bazie systemu Android<br />

do pomiaru temperatury barwowej,<br />

CRI oraz strumienia światła<br />

Nowy mobilny spektrometr GL Spectis 1.0 Touch firmy GL Optic wykorzystuje<br />

system Android oraz oferuje najnowsze możliwości komunikacyjne w postaci<br />

Wi-Fi i Bluetooth. To poręczne urządzenie przyciąga uwagę dzięki wielu nowym<br />

funkcjom i zaletom. Zdaniem producenta jest to „najinteligentniejszy spektrometr<br />

w historii”. Przyrząd nie wymaga łączności z komputerem w celu dokonywania<br />

pomiarów i niezwłocznie pokazuje najważniejsze wyniki na zintegrowanym<br />

ekranie dotykowym. Bateria wystarcza na 6 godzin, a wbudowany nośnik<br />

danych jest w stanie pomieścić wyniki 1000 pomiarów.<br />

<strong>Elektronik</strong> na targi<br />

GL Spectis 1.0 jest idealnie<br />

przystosowany do analizy<br />

widma źródeł światła.<br />

Może być wykorzystywany przez<br />

specjalistów z różnorodnych dziedzin<br />

– zarówno przy precyzyjnej<br />

analizie kompletnych instalacji<br />

oświetleniowych, takich jak LED-<br />

-owe systemy oświetlenia ulicznego,<br />

jak i przy standardowej kontroli<br />

jakości produkcji. Pomiary wykonywane<br />

są szybko i niezawodnie<br />

– zarówno w hali produkcyjnej,<br />

podczas serwisowania instalacji<br />

oświetleniowych, jak i przy certyfi<br />

kacji źródeł oświetlenia takich,<br />

jak komponenty LED do tradycyjnych<br />

lamp żarowych.<br />

Zaletami spektrometru są wysoka<br />

czułość oraz innowacyjna redukcja<br />

szumu. Pozwala to na dokonywanie<br />

Charakterystyka<br />

Zakres widma: 340–750 nm<br />

Detektor: czujnik obrazu CMOS<br />

z siatką dyfrakcyjną<br />

Rozdzielczość fizyczna: ~1,7 nm<br />

Niepewność pomiaru<br />

przy długości fali: ±0,5 nm<br />

Stosunek sygnału do szumu: 1000:1<br />

Dokładność<br />

spektroradiometryczna: ±4 %<br />

Niepewność pomiaru<br />

współrzędnych chromatycznych<br />

(x, y): ± 0,0015<br />

rzetelnych pomiarów nawet przy bardzo<br />

niskiej sile sygnału. Urządzenie jest<br />

dostarczane ze skorygowaną o kąt kosinus<br />

głowicą optyczną z dyfuzorem, co<br />

pozwala na wykonywanie analizy widmowej<br />

z dowolnego kąta. Przed doręczeniem<br />

klientowi przyrząd jest kalibrowany,<br />

co pozwala na pomiar w jednostkach<br />

bezwzględnych, takich jak<br />

luks, kandela i lumen. Proces kalibracji<br />

przebiega w zgodzie ze standardami<br />

czołowych instytutów norm i standardów<br />

oraz podlega pisemnemu potwierdzeniu<br />

ze strony producenta.<br />

Spektrometr ma szeroką gamę akcesoriów,<br />

włączając w to sondy pomiarowe<br />

oraz kule całkujące (kule Ulbrichta).<br />

Do pomiaru strumienia świetlnego<br />

wykorzystać można 48-milimetrową<br />

kulę całkującą GL Opti Sphere<br />

48, którą można zamontować bezpośrednio<br />

na głowicy spektrometru.<br />

Kule są dostępne w rozmiarach<br />

do 2000 mm. Inne urządzenie,<br />

GL Opti Probe 1.0, służy do<br />

pomiaru luminancji wyświetlaczy<br />

oraz modułów LED. Może ono zostać<br />

połączone ze spektrometrem<br />

za pośrednictwem falowodu.<br />

GL Spectis 1.0 Touch wykorzystuje<br />

indywidualne kodowanie<br />

w celu rozpoznania rodzaju głowicy<br />

optycznej i automatycznie<br />

dobiera odpowiednią kalibrację.<br />

Pozwala to konsekwentnie unikać<br />

błędów pomiarowych.<br />

Spektrometr może przesyłać<br />

dane przez slot kart SD, WLAN, Bluetooth<br />

oraz USB 2.0. Jego system operacyjny<br />

bazuje na Androidzie. Wymiary<br />

urządzenia to 74×146×24 mm przy wadze<br />

315 gramów.<br />

Odwiedź stoisko<br />

GL Optic na Targach<br />

Sprzętu Oświetleniowego<br />

Światło 2013<br />

w Warszawie, 11–13<br />

marca br. stoisko C-37<br />

w Hali I (Expo XXI)<br />

Dane kontaktowe<br />

GL Optic R&D Center, tel. 601 815 517<br />

ul. Poznańska 70, 62-040 Puszczykowo<br />

office@gloptic.com, www.gloptic.com<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013 69

Raport<br />

<strong>Projektowanie</strong><br />

urządzeń<br />

<strong>elektronicznych</strong> –<br />

<strong>biur</strong>a inżynierskie<br />

Raport techniczno-rynkowy<br />

70 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong>

Raport<br />

Biura usługowe zajmujące się projektowaniem urządzeń<br />

<strong>elektronicznych</strong> to odpowiedź rynku na wiele<br />

problemów, jakie obecnie trapią producentów elektroniki,<br />

a więc konieczność posiadania zaawansowanej<br />

aparatury pomiarowej, specjalistycznych<br />

narzędzi i oprogramowania. Projektantom potrzebna<br />

jest orientacja w nowościach technologicznych,<br />

znajomość najnowszych rozwiązań wykorzystywanych<br />

przez konkurencję czy wiedza na temat niezbędnych<br />

badań i procedur prawnych, dopuszczających<br />

urządzenie elektroniczne na rynek od strony<br />

formalnej. Producenci elektroniki zmagają się<br />

także z czasem, gdyż oczekiwania są zawsze takie,<br />

aby projekt powstał jak najszybciej, a jego funkcjonalność<br />

była jak największa i jak najdalej wybiegająca<br />

w przyszłość.<br />

Spis treści<br />

Modernizacje ....................................71<br />

Outsourcing znaczy tanio,<br />

najlepiej za darmo ............................72<br />

Dużo pytań a mało zleceń ................74<br />

Sektor przyszłościowy<br />

i powoli się rozwija ............................75<br />

Zjawiska na rynku usług<br />

projektowych ....................................75<br />

Konkurencja z kraju i zagranicy .......76<br />

Rynek usług projektowych...............76<br />

Koniunktura .......................................77<br />

Struktura usług .................................77<br />

Obawy i szanse .................................78<br />

Przegląd usługodawców ..................79<br />

Zestawienie w tabelach ....................79<br />

Problemy pogłębiają się też na<br />

skutek zmian na rynku pracy<br />

inżynierów. Na całym świecie<br />

brakuje specjalistów zajmujących<br />

się układami analogowymi,<br />

ale i w wielu innych dziedzinach elektroniki<br />

dobry i doświadczony inżynier<br />

jest na rynku poszukiwany. A przecież<br />

konstruktorzy to elita elektroniki.<br />

Oprócz zmian technicznych w rachunku<br />

zysków i strat dla usług projektowych<br />

muszą się znaleźć koszty zatrudnienia.<br />

O ile tania i niewykwalifikowana<br />

siła robocza nie jest jeszcze w Polsce<br />

droga w porównaniu do krajów Europy<br />

Zachodniej, o tyle nie da się tego powiedzieć<br />

o doświadczonych fachowcach.<br />

Wielu z nich zarabia porównywalne pieniądze,<br />

jak ich koledzy na Zachodzie<br />

i z pewnością są one wyższe od rynkowej<br />

średniej.<br />

Coraz rzadziej daje się też zachować<br />

ogólną specjalizację i znać dobrze<br />

na wszystkim. Nierzadko każdy większy<br />

i bardziej złożony projekt wymaga<br />

pogłębiania wiedzy przez wszystkich.<br />

W takiej sytuacji decyzja o poszukaniu<br />

możliwości konstrukcyjnych poza firmą<br />

wydaje się naturalnym dążeniem do minimalizacji<br />

czasu i kosztów.<br />

Modernizacje<br />

Z uwagi na to, że duża część krajowego<br />

przemysłu elektronicznego w skali<br />

małych i średnich przedsiębiorstw jest<br />

powiązana w znacznej mierze z przemysłem,<br />

czas życia na rynku wielu produktów<br />

wytwarzanych przez krajowych producentów<br />

jest stosunkowo długi. Wiele<br />

aplikacji ma uniwersalny charakter wykorzystywany<br />

bez większych zmian<br />

przez lata. Stąd nierzadko takie projekty<br />

trafiają do zewnętrznych <strong>biur</strong> konstruk-<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013<br />

71

Raport<br />

Rys. 1. Obroty <strong>biur</strong> związane z projektowaniem najczęściej nie przekraczają<br />

250 tys. zł rocznie<br />

cyjnych na tzw. modernizacje. Jest to często korzystne, bo zespół<br />

konstruktorów można skierować do nowych zadań, natomiast<br />

starsze urządzenia nie wymagają długotrwałych uzgodnień,<br />

przygotowywania prototypów, testowania i ich unowocześnienie<br />

przez zewnętrzne <strong>biur</strong>o projektowe wydaje się naturalnym<br />

działaniem.<br />

Modernizacja to zwykle przeprojektowanie płytki drukowanej<br />

pod elementy SMD zamiast przewlekanych, nierzadko<br />

zmiana wyświetlacza lub integracja nowocześniejszego zasilacza,<br />

lepszych złączy i podobne zmiany o ograniczonej głębokości.<br />

Przy okazji można dodać nowe funkcjonalności, nawet jeśli<br />

będą one tylko usunięciem znanych błędów konstrukcyjnych.<br />

Modernizacje pierwotnie były domeną dystrybutorów podzespołów<br />

<strong>elektronicznych</strong>, którzy jednocześnie mają własne<br />

zaplecze produkcyjne i wielu mniejszych producentów kontraktowych,<br />

dla których były one okazją nie tylko do produkcji,<br />

ale także do nawiązania bliższych relacji z klientami<br />

z branży oraz metodą na zdobywanie doświadczeń. Mając dostęp<br />

do podzespołów, można było znacząco obniżyć koszty<br />

wielu projektów przez dopasowanie ich do typowych i popularnych,<br />

a więc zwykle tańszych elementów. Niemniej z czasem<br />

widać, że unowocześnianie wykonują wszyscy, traktując to zlecenie<br />

jako normalną usługę.<br />

Outsourcing znaczy tanio, najlepiej za darmo<br />

Dużym zagrożeniem dla przedsiębiorstw działających w zakresie<br />

projektowania i programowania elektroniki są ponadto<br />

osoby prywatne nieprowadzące firmy i przeważnie działające<br />

na nielegalnym oprogramowaniu, na przykład w domu po godzinach<br />

normalnej pracy zawodowej. Ceny oferowane przez<br />

nich są bezkonkurencyjne – gdyż nie mają niemal żadnych<br />

kosztów. Oczywiście możliwości realizacji zleceń przez takie<br />

osoby zawsze były i zapewne będą, ale w sumie osoby te nie<br />

mogą przebić się poza drobne niszowe projekty dla mało wymagających<br />

klientów. Ich znaczenie na dojrzałym rynku było-<br />

Tabela 1. Przegląd ofert krajowych <strong>biur</strong> zajmujących się projektowaniem urządzeń <strong>elektronicznych</strong><br />

Nazwa firmy<br />

Algebar<br />

Bitstream<br />

Bogart<br />

Bornico<br />

Contrans TI<br />

Creotech<br />

Eleprojecct<br />

Elhurt<br />

Elpis<br />

Elproma<br />

Eprojects<br />

Expertronic<br />

Nasz profil:<br />

Biuro projektowe specjalizujące się w projektowaniu elektroniki<br />

Biuro projektowe bez ścisłej specjalizacji na elektronikę<br />

Usługi projektowe świadczone przez dystrybutora podzespołów<br />

Usługi projektowe świadczone przez producenta elektroniki<br />

72 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong><br />

●<br />

○<br />

○<br />

○<br />

○<br />

○<br />

○<br />

●<br />

○<br />

○<br />

○<br />

●<br />

Liczba zrealizowanych projektów kompleksowych: (na rok) 40 (15) 5 10 10 30 270 20 15 3<br />

Liczba zrealizowanych projektów cząstkowych: 60 40 25 5 30 10 110 70 4 5<br />

Liczba obsługiwanych klientów w ostatnim roku 6 30 12 2 7 10 15 100 8 3<br />

Główny obszar aktywności (branża): Przemysł, Motoryzacja,<br />

Systemy pomiarowe, meDycyna, Optoelektronika, Komunikacja,<br />

Automatyka, Zasilanie<br />

●<br />

○<br />

○<br />

●<br />

○<br />

○<br />

●<br />

○<br />

●<br />

○<br />

○<br />

○<br />

●<br />

○<br />

○<br />

○<br />

●<br />

○<br />

●<br />

○<br />

●<br />

○<br />

○<br />

○<br />

●<br />

○<br />

○<br />

○<br />

●<br />

○<br />

○<br />

○<br />

P, M P, S S K, S M, O K A, S<br />

Liczba zatrudnionych inżynierów: 7 10 6 3 12-20 1 1 7 4 2<br />

<strong>Projektowanie</strong>m zajmujemy się od lat: 15 28 20 10 5 7 15 4 2 6<br />

Mamy specjalistów z dziedzin: telekomunikacja / energetyka<br />

aparatura / kompatybilność elektromagnetyczna<br />

automatyka / optoelektronika<br />

software<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

●<br />

● / ●<br />

○ / ○<br />

● / ○<br />

○<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

○ / ●<br />

●<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

●<br />

○ / ○<br />

● / ○<br />

○ / ○<br />

●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

●<br />

● / ○<br />

● / ○<br />

● / ○<br />

●<br />

● / ●<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

○<br />

● / ○<br />

○ / ●<br />

● / ●<br />

●<br />

● / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

●<br />

● / ○<br />

○ / ●<br />

● / ○<br />

●<br />

● / ○<br />

● / ○<br />

● / ○<br />

●<br />

Dajemy gwarancję jakości projektu: (tak / nie) ● ● ● ● ○ ● ● ● ● ● ● ●<br />

Wykonujemy urządzenia: komunikacyjne / przemysłowe<br />

konsumenckie / energoelektroniczne<br />

wojskowe / automatyki<br />

pomiarowe<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

●<br />

● / ●<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

●<br />

○ / ●<br />

● / ○<br />

○ / ●<br />

●<br />

○ / ●<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

●<br />

● / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

●<br />

● / ●<br />

○ / ○<br />

○ / ●<br />

●<br />

○ / ○<br />

○ / ●<br />

○ / ●<br />

○<br />

○ / ●<br />

● / ●<br />

○ / ●<br />

○<br />

● / ●<br />

○ / ●<br />

○ / ●<br />

●<br />

○ / ●<br />

● / ○<br />

○ / ●<br />

● ○<br />

Usługi dodatkowe: zakup podzespołów / magazyn buforowy<br />

wykonanie PCB / montaż komponentów / wykonanie obudowy<br />

montaż mechaniczny / opakowanie<br />

Pracujemy z układami: Xilinx / Altera<br />

Programujemy w: Verilog / VHDL<br />

Piszemy software dla: ARM Cortex-M / 51<br />

AVR / PIC<br />

RX / STM<br />

MSP430 / DSP<br />

w języku C / w asemblerze<br />

Oferujemy także: programowanie układów / projektowanie ASIC<br />

<strong>Projektowanie</strong> PCB: prostych / wielowarstwowych<br />

dla potrzeb projektów: szybkich układów cyfrowych<br />

układów mikrofalowych / urządzeń radiowych<br />

Usługi: wykonanie PCB / proj. elementów mechanicznych<br />

wykonywanie detali mechanicznych<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

○ / ○<br />

● / ○<br />

● / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

●<br />

○ / ●<br />

● / ○<br />

○<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ●<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

● / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

●<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

○<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

○<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

●<br />

● / ●<br />

○ / ●<br />

● / ●<br />

○ / ○<br />

○ / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

○ / ●<br />

○ / ●<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

●<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

○<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

● / ○<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

○<br />

○ / ●<br />

○ / ○<br />

○<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

●<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

●<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

● / ○<br />

○ / ●<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

○ / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

●<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

●<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

○<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

○ / ●<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

●<br />

○ / ●<br />

○ / ●<br />

○<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

○ / ○<br />

○ / ●<br />

● / ○<br />

● / ○<br />

● / ○<br />

○<br />

○ / ○<br />

● / ○<br />

○<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

○ / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

○ / ●<br />

○ / ●<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

○ / ●<br />

●<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

●<br />

●<br />

○<br />

○<br />

○<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

○ / ●<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

○ / ●<br />

● / ●<br />

○ / ●<br />

○ / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

●<br />

○ / ○<br />

● / ○<br />

○

Raport<br />

Modernizacje pierwotnie były domeną<br />

dystrybutorów podzespołów<br />

<strong>elektronicznych</strong>, którzy jednocześnie<br />

mają własne zaplecze produkcyjne<br />

i wielu mniejszych producentów<br />

kontraktowych, dla których były<br />

one okazją nie tylko do produkcji, ale<br />

także do nawiązania bliższych relacji<br />

z klientami z branży oraz metodą na<br />

zdobywanie doświadczeń<br />

Rys. 2. Zestawienie spadków i wzrostów obrotów dla <strong>biur</strong> projektowych<br />

za lata 2010–2012<br />

by pomijalne, natomiast w sytuacji, gdy cena usługi jest często<br />

najważniejszym parametrem selekcji, a rynek jest jeszcze młody<br />

i brakuje na nim dużych dobrze opłacanych zleceń od największych<br />

firm, osoby te tworzą dolny cenowy pułap odniesienia<br />

dla rynku i punkt do porównań.<br />

Specjaliści uważają, że rynek usług projektowych w Polsce<br />

jest trudny w przypadku współpracy <strong>biur</strong>a z małymi i średnimi<br />

przedsiębiorstwami produkującymi elektronikę. Tej wielkości<br />

firmy często nie przekraczają masy krytycznej, rozumianej<br />

jako duża liczba sprzedawanych urządzeń tak, aby móc pokryć<br />

zwiększone koszty związane z przygotowaniem projektu<br />

lub jego fragmentu w profesjonalnym <strong>biur</strong>ze. Wiąże się to niestety<br />

ze znacznie dłuższym czasem pracy nad projektem oraz<br />

zazwyczaj gorszym produktem końcowym.<br />

Generalnie niska cena jest jednym z najważniejszych kryteriów<br />

przy wyborze firmy projektowej, bo skoro projekt ma<br />

Fellows<br />

FP<br />

Instruments<br />

Gekar<br />

Grinn<br />

IBiS<br />

Inveo<br />

Itens<br />

ITR<br />

Kompa<br />

Kwmatic<br />

Merawex<br />

Monitech<br />

Navica<br />

Neotech<br />

PI Project<br />

Propox<br />

Questpol<br />

Richardson<br />

RWW<br />

Semicon<br />

●<br />

○<br />

○<br />

○<br />

●<br />

○<br />

○<br />

○<br />

○<br />

○<br />

○<br />

●<br />

●<br />

○<br />

○<br />

○<br />

●<br />

○<br />

○<br />

●<br />

●<br />

○<br />

○<br />

○<br />

●<br />

○<br />

○<br />

○<br />

●<br />

○<br />

○<br />

○<br />

●<br />

○<br />

○<br />

○<br />

●<br />

○<br />

○<br />

○<br />

30 11 30 40 15 10 14 0 50 500 6 5 50 8 (45) 1 10<br />

23 13 4 90 0 4 2 100 3 1 2 6 (150) 4 7 15<br />

12 8 3 10 5 5 5 300 2 20 50 10 10 10 5 700 5 9 10<br />

○<br />

○<br />

○<br />

●<br />

P P S, A P P P A Z A P M, P Z, K A, P O, A<br />

8 5 1 10 2,5 3 2 40 3 1 17 8 5 20 6 4 2 3 20<br />

7 4 10 6 6 5 6 50 1 3 24 4 6 23 7 11 25 10 10<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

●<br />

○ / ○<br />

● / ○<br />

● / ○<br />

●<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

●<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

●<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

● / ○<br />

●<br />

● / ○<br />

○ / ●<br />

○ / ○<br />

●<br />

● / ○<br />

○ / ●<br />

● / ○<br />

●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

●<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

○ / ○<br />

●<br />

● / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

●<br />

○ / ○<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

●<br />

○ / ○<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

●<br />

● / ○<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

●<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

○<br />

○ / ●<br />

○ / ●<br />

○ / ○<br />

○<br />

● / ○<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

●<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

●<br />

● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ●<br />

● / ● ● / ● ● / ● ○ / ○ ● / ● ○ / ● ● / ● ● / ● ● / ● ● / ● ● / ○ ● / ● ○ / ● ○ / ● ● / ● ○ / ● ● / ● ● / ○<br />

● / ○ ○ / ● ● / ○ ● / ● ● / ○ ● / ○ ○ / ● ○ / ● ● / ○ ○ / ● ● / ○ ● / ○ ○ / ○ ○ / ● ● / ○ ○ / ○ ○ / ● ● / ○<br />

○ / ● ○ / ● ● / ● ○ / ● ○ / ● ○ / ● ● / ● ○ / ● ○ / ● ● / ● ○ / ○ ○ / ● ○ / ● ○ / ● ○ / ● ● / ● ● / ○ ○ / ●<br />

● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ○ ● ● ● ● ○ ○ ○ ●<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

○ / ●<br />

●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

○ / ●<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

○ / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

●<br />

○ / ●<br />

● / ○<br />

○<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

● / ○<br />

○ / ●<br />

● / ○<br />

● / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ●<br />

● / ○<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

●<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

●<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

○ / ●<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

○ / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

●<br />

○ / ●<br />

● / ●<br />

●<br />

● / ○<br />

○ / ○<br />

● / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

● / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

○ / ○<br />

● / ○<br />

○<br />

○ / ○<br />

● / ○<br />

○<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

● / ○<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

●<br />

○ / ○<br />

○ / ●<br />

○<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

●<br />

○ / ○<br />

● / ○<br />

●<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

○ / ●<br />

○ / ●<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ●<br />

● / ○<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

●<br />

○ / ○<br />

● / ○<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

○ / ●<br />

● / ●<br />

○ / ●<br />

○ / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

●<br />

○ / ○<br />

● / ○<br />

○<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

● / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

● / ○<br />

●<br />

○ / ○<br />

● / ○<br />

○<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

○ / ●<br />

○ / ●<br />

● / ●<br />

○ / ●<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

●<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

●<br />

○<br />

●<br />

○<br />

○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

● / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ●<br />

● / ○<br />

● / ○<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

○<br />

○ / ●<br />

○ / ○<br />

○<br />

●<br />

○<br />

○<br />

●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

○ / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

●<br />

○ / ●<br />

● / ●<br />

●<br />

○<br />

●<br />

○<br />

○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

● / ○<br />

○ / ●<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ●<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

○<br />

○ / ○<br />

○ / ●<br />

●<br />

●<br />

○<br />

○<br />

○<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

○ / ●<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

●<br />

○ / ○<br />

○ / ●<br />

●<br />

●<br />

○<br />

○<br />

○<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

○ / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

○ / ●<br />

● / ○<br />

● / ○<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

○<br />

○ / ○<br />

● / ○<br />

○<br />

●<br />

○<br />

○<br />

○<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

○<br />

○ / ○<br />

● / ○<br />

○<br />

○<br />

○<br />

●<br />

○<br />

● / ●<br />

○ / ●<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

○<br />

● / ●<br />

○ / ●<br />

●<br />

●<br />

○<br />

○<br />

○<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

● / ○<br />

● / ○<br />

○ / ●<br />

○ / ○<br />

● / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ●<br />

●<br />

○ / ●<br />

● / ●<br />

●<br />

○<br />

○<br />

●<br />

●<br />

○ / ●<br />

○ / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

○ / ●<br />

● / ●<br />

○ / ○<br />

○ / ●<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

●<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

●<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013<br />

73

Raport<br />

Rys. 3. Zestawienie obrazujące, jaką część obrotów fi rmy uzyskują z projektowania.<br />

Dla 24% fi rm jest to nie więcej niż 10% przychodów<br />

Tabela 2. Przegląd ofert krajowych <strong>biur</strong> zajmujących się projektowaniem urządzeń <strong>elektronicznych</strong><br />

Nazwa firmy<br />

Nasz profil:<br />

Biuro projektowe specjalizujące się w projektowaniu elektroniki<br />

Biuro projektowe bez ścisłej specjalizacji na elektronikę<br />

Usługi projektowe świadczone przez dystrybutora podzespołów<br />

Usługi projektowe świadczone przez producenta elektroniki<br />

Liczba zrealizowanych projektów kompleksowych: (na rok) (5) 8 4 9 0<br />

Liczba zrealizowanych projektów cząstkowych: 2 8 4 8<br />

Liczba obsługiwanych klientów w ostatnim roku 4 4 8 7 5<br />

Główny obszar aktywności (branża): Przemysł, Motoryzacja,<br />

Systemy pomiarowe, meDycyna, Optoelektronika, Komunikacja,<br />

Automatyka, Zasilanie<br />

Senga<br />

●<br />

●<br />

○<br />

○<br />

SiGarden<br />

●<br />

○<br />

○<br />

●<br />

Solitech<br />

○<br />

○<br />

○<br />

●<br />

Toan<br />

●<br />

○<br />

○<br />

○<br />

Unisystem<br />

○<br />

○<br />

●<br />

○<br />

M, D P A M, P O<br />

Liczba zatrudnionych inżynierów: 7 9 7 3 2<br />

<strong>Projektowanie</strong>m zajmujemy się od lat: 15 4 10 5 3<br />

Mamy specjalistów z dziedzin: telekomunikacja / energetyka<br />

aparatura / kompatybilność elektromagnetyczna<br />

automatyka / optoelektronika<br />

software<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

●<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

● / ○<br />

●<br />

● / ●<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

●<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ●<br />

●<br />

Dajemy gwarancję jakości projektu: (tak / nie) ● ● ● ● ●<br />

Wykonujemy urządzenia: komunikacyjne / przemysłowe<br />

konsumenckie / energoelektroniczne<br />

wojskowe / automatyki<br />

pomiarowe<br />

○ / ●<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

●<br />

● / ●<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

○<br />

● / ●<br />

○ / ●<br />

○ / ●<br />

●<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

○ / ●<br />

● ●<br />

Usługi dodatkowe: zakup podzespołów / magazyn buforowy<br />

wykonanie PCB / montaż komponentów / wykonanie obudowy<br />

montaż mechaniczny / opakowanie<br />

Pracujemy z układami: Xilinx / Altera<br />

Programujemy w: Verilog / VHDL<br />

Piszemy software dla: ARM Cortex-M / 51<br />

AVR / PIC<br />

RX / STM<br />

MSP430 / DSP<br />

w języku C / w asemblerze<br />

Oferujemy także: programowanie układów / projektowanie ASIC<br />

<strong>Projektowanie</strong> PCB: prostych / wielowarstwowych<br />

dla potrzeb projektów: szybkich układów cyfrowych<br />

układów mikrofalowych / urządzeń radiowych<br />

Usługi: wykonanie PCB / proj. elementów mechanicznych<br />

wykonywanie detali mechanicznych<br />

zrealizować firma zewnętrzna, czyli<br />

w ramach outsourcingu, to uważa<br />

się, że głównym zyskiem musi być obniżka<br />

kosztów. Niewiele firm jest w stanie<br />

wyliczyć, ile kosztuje ich całościowe<br />

przygotowanie projektu urządzenia<br />

wewnątrz firmy, bo proces ten trwa<br />

miesiącami i angażuje w różnym stopniu<br />

znaczną część kadry. W przypadku<br />

zlecenia zewnętrznego cena usługi pojawia<br />

się na fakturze i wielokrotnie silniej<br />

przebija się do świadomości jako<br />

duża cyfra niż koszty własne, nawet jeśli<br />

te są wyższe.<br />

Na rynku panuje ponadto duża nieświadomość<br />

klientów <strong>biur</strong> projektowych,<br />

zwłaszcza tych, dla których elektronika<br />

nie jest głównym profi lem fi rmy, którzy<br />

sądzą, że wykonanie projektu to temat<br />

prosty i szybki, a więc musi być tani.<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

○ / ●<br />

○ / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

●<br />

○ / ○<br />

● / ○<br />

○<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

● / ○<br />

● / ○<br />

● / ○<br />

● / ○<br />

● / ○<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

●<br />

○ / ●<br />

● / ●<br />

●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

○ / ●<br />

○ / ●<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

● / ○<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

○<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

●<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

○ / ●<br />

● / ○<br />

● / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ●<br />

● / ●<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

●<br />

○ / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

● / ●<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

● / ○<br />

● / ●<br />

○ / ●<br />

○ / ○<br />

● / ○<br />

○ / ○<br />

● / ●<br />

○<br />

○ / ○<br />

○ / ○<br />

○<br />

Pogląd taki wynika z niewiedzy na skutek<br />

słabej orientacji w elektronice, niejasnych<br />

konsultacji z fachowcami pracującymi<br />

na czarno, a nawet na porównaniu<br />

cen podobnych produktów innych producentów<br />

dostępnych w handlu z planowanym<br />

własnym potencjałem sprzedaży.<br />

Zbijaniu cen projektów do absurdalnie<br />

nierzadko niskich poziomów sprzyja<br />

polityka niektórych firm zajmujących<br />

się projektowaniem, dysponujących zapleczem<br />

produkcyjnym, którym zależy,<br />

aby maszyny pracowały i zarabiały,<br />

a projektowane urządzenia były później<br />

zamawiane do produkcji. W takiej sytuacji<br />

projekty wykonuje się bezpłatnie lub<br />

za symboliczną opłatą w zamian za późniejszą<br />

ich produkcję w firmie i wyższe<br />

ceny jednostkowe. Taki sposób sprawdzi<br />

się w przypadku prostych urządzeń,<br />

gdzie nakład pracy nie jest szczególnie<br />

wysoki, ale na młodym rynku na razie<br />

jest ich na tyle dużo, że z czasem mogą<br />

stworzyć zalążek branżowego standardu<br />

wycen, co już byłoby groźne dla rozwoju.<br />

Na koniec narzekania na niskie ceny<br />

warto jeszcze zwrócić uwagę na poruszany<br />

w rozmowach ze specjalistami<br />

pracującymi w <strong>biur</strong>ach projektowych<br />

problem z nierzetelnością klientów, niestety<br />

głównie z dużych firm, które wykorzystują<br />

swoją przewagę nad małym zespołem<br />

zewnętrznym, zlecają projektowanie<br />

po niskich kosztach w zamian za<br />

obietnicę produkcji i nie dotrzymują jej.<br />

Dużo pytań a mało zleceń<br />

Biura projektowe sygnalizują, że dostają<br />

wiele pytań na temat warunków<br />

projektów i tylko niewielka ich<br />

część zmienia się z czasem w zlecenia.<br />

Przygotowywanie ofert w przypadku<br />

projektów układów <strong>elektronicznych</strong><br />

może być pracochłonne i według<br />

ostrożnych szacunków stanowi do 10%<br />

czasu pracy. Dlatego <strong>biur</strong>a działające<br />

w Europie Zachodniej pobierają typowo<br />

za samo wstępne rozpoznanie projektu<br />

około 5% jego wartości. W Polsce<br />

nie jest to praktykowane.<br />

Dlatego bardzo często fi rmy elektroniczne<br />

wykorzystują <strong>biur</strong>a projektowe<br />

do przeprowadzenia analizy opłacalności<br />

danego rozwiązania, właśnie poprzez<br />

pytanie ofertowe. Niestety rzadko<br />

za nimi idą konkretne zlecenia, bo albo<br />

w ogóle nie było takich planów, albo dostanie<br />

je inny usługodawca, który będzie<br />

tańszy w „przetargu”.<br />

Problemem jest ponadto długie ustalanie<br />

zakresu prac z klientami, które cza-<br />

74 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong>

Raport<br />

Rys. 4. Aktualna sytuacja w branży projektowej oceniana jest<br />

jako dobra<br />

Rys. 5. Jaki jest aktualny popyt na usługi projektowania na początku<br />

2013 roku<br />

sem trwa ponad 6 miesięcy. Mało kto ma<br />

dobrze sprecyzowane oczekiwania, wie<br />

dokładnie, czego potrzebuje. Większość<br />

ma jedynie ogólną wizję, która w trakcie<br />

kolejnych pytań i analiz potrafi się znacząco<br />

zmienić. Oczywiście <strong>biur</strong>o projektowe<br />

jest od tego, aby przez proces analizy<br />

funkcjonalności i założeń technicznych<br />

przygotować szczegółową koncepcję<br />

projektu, ale wiele miesięcy jest niestety<br />

utrudnieniem.<br />

Sektor przyszłościowy<br />

i powoli się rozwija<br />

Rozwój rynku usług projektowych<br />

przebiega powoli, a tempo zmian wyznacza<br />

w dużej mierze to, co dzieje się<br />

w kraju w zakresie nowych inwestycji,<br />

współpracy zagranicznej i ogólnego potencjału<br />

rynku od strony technicznej.<br />

Kryzys, brak w wielu obszarach dojrzałych<br />

relacji biznesowych, presja na<br />

cenę, niewielka wiedza na temat, co można<br />

dostać i za ile, sprawiają, że sektor<br />

usług projektowych dla elektroniki uważany<br />

jest powszechnie za trudny. Ale za<br />

to jest na nim na razie mała konkurencja<br />

przy zwiększającej się liczbie zleceniodawców.<br />

Wielu klientów <strong>biur</strong> projektowych<br />

ma niewiele wspólnego z elektroniką,<br />

stąd oczekują kompleksowych rozwiązań.<br />

Branża jest z pewnością dla cierpliwych<br />

i trudno w niej planować rozwój,<br />

niemniej po przebrnięciu przez długie<br />

i żmudne negocjacje za pierwszym razem<br />

nierzadko zawiązuje się trwała współpraca<br />

i opisane zjawiska negatywne nie mają<br />

już takiego silnego wydźwięku. Z uwagi<br />

na długie czasy negocjacji handlowych<br />

i realizacji projektów, a także na skutek<br />

sporego ryzyka wiążącego się ze zmianami<br />

technologii, zakresu robót czy niemożliwością<br />

przewidzenia wszystkich<br />

problemów, jakie pojawią się podczas pracy,<br />

ważną sprawą jest zapewnianie sobie<br />

elastycznych umów gwarantujących zapewniających<br />

finansowanie. Nie jest to łatwe,<br />

stąd wiele <strong>biur</strong> projektowych jest dodatkiem<br />

do innego biznesu, dostarczającym<br />

niezbędnego przychodu.<br />

Pozytywne jest również to, że prawdziwi<br />

inwestorzy szukają firm, a nie osób<br />

świadczących usługi nielegalnie, w obawie<br />

o jakość produktu końcowego, który<br />

w przyszłości ma przynosić zleceniodawcy<br />

dochody. Oznacza to, że wiele negatywnych<br />

zjawisk opisanych powyżej<br />

z czasem będzie słabnąć.<br />

<strong>Projektowanie</strong> elektroniki na zlecenie<br />

jest sektorem przyszłościowym także<br />

z powodu ogólnie słabego przygotowania<br />

absolwentów politechnik do takiej pracy,<br />

braku na rynku inżynierów z kilkuletnim<br />

stażem, posiadających odpowiednie<br />

doświadczenie do odpowiedzialnego<br />

projektowania profesjonalnej elektroniki<br />

spełniającej normy. Dobrzy projektanci<br />

z doświadczeniem i wiedzą są poszukiwani<br />

na rynku pracy i wcale nie ma ich<br />

wielu. W efekcie płace tej grupy zawodowej<br />

są dość wysokie i stale rosną, co przekłada<br />

się na koszty projektów ponoszone<br />

przez producentów elektroniki. Wielu<br />

dobrych projektantów z czasem otwiera<br />

własne firmy, produkcyjne lub projektowe,<br />

co jeszcze bardziej będzie w przyszłości<br />

skłaniać producentów do tego, aby oddawali<br />

projekty na zewnątrz.<br />

Zjawiska na rynku usług<br />

projektowych<br />

Większość <strong>biur</strong> projektowych to małe<br />

przedsiębiorstwa zatrudniające kilka<br />

osób, czasem jest to nawet jednoosobowa<br />

działalność gospodarcza. Równie popularną<br />

formą działalności jest oferowanie<br />

usług przez firmy dystrybucyjne<br />

i kontraktowe, dla których są one elementem<br />

kompleksowości biznesu i metodą<br />

na przyciągnięcie klienta do produkcji<br />

w sytuacji, gdy nie ma on gotowego<br />

projektu. Niemniej małe wyspe-<br />

cjalizowane <strong>biur</strong>a cierpią na ograniczony<br />

dostęp do kapitału i rozwijają się dość<br />

wolno. Utrzymanie się na rynku wymaga<br />

wysokich kompetencji zatrudnianych<br />

inżynierów i biegłej znajomości wielu<br />

technologii, a to kosztuje. Potrzebne jest<br />

oprogramowanie EDA, narzędzia dla<br />

mikrokontrolerów, komputery, sprzęt<br />

deweloperski. W grupie takich fi rm,<br />

których kapitałem prawie wyłącznie są<br />

kompetencje kadry, niełatwo o dofinansowanie<br />

z UE na zakup sprzętu i rozwój,<br />

przez co branża żyje od zlecenia do zlecenia.<br />

Do środków unijnych <strong>biur</strong>a projektowe<br />

mają dostęp jedynie pośredni –<br />

często biorą udział w przedsięwzięciach,<br />

które są finansowane ze środków wspólnotowych<br />

po stronie zleceniodawcy.<br />

Działalności <strong>biur</strong> projektowych sprzyja<br />

obecne w branży od kilku lat zainteresowanie<br />

wysoką jakością. Wielu producentów<br />

pracuje nad poprawą zaawanso-<br />

Kryzys, brak w wielu<br />

obszarach dojrzałych<br />

relacji biznesowych,<br />

presja na cenę, niewielka<br />

wiedza na temat, co<br />

można dostać i za ile,<br />

sprawiają, że sektor<br />

usług projektowych dla<br />

elektroniki uważany jest<br />

powszechnie za trudny.<br />

Ale za to jest na nim na<br />

razie mała konkurencja<br />

przy zwiększającej się<br />

liczbie zleceniodawców<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013<br />

75

Raport<br />

Krzysztof Piasek<br />

Senga<br />

❚ Jakie zjawiska panujące na rynku<br />

<strong>biur</strong> projektowych warto wymienić?<br />

Jest to bardzo ciekawy sektor usług, niosący<br />

dużą potencjalną możliwość osiągania<br />

wysokich zysków. Na przestrzeni<br />

ostatnich lat można zaobserwować<br />

pozytywną zmianę w zakresie współpracy<br />

z takimi instytucjami, jak laboratoria<br />

sprawdzające i certyfikujące, co jest<br />

ogromnym plusem, szczególnie w przypadku<br />

świadczenia usług projektowych<br />

dla takich gałęzi przemysłu, jak farmacja<br />

czy motoryzacja. Systematycznej poprawie<br />

ulega również współpraca z dostawcami<br />

różnych komponentów elektroniki<br />

i automatyki w zakresie wsparcia<br />

technicznego i projektowego. Po stronie<br />

minusów warto wspomnieć o występujących<br />

problemach we współpracy<br />

ze zleceniodawcami, którzy nie zawsze<br />

są w stanie zapewnić po swojej stronie<br />

kadrę o odpowiednich kwalifikacjach, do<br />

koordynacji prac nad projektem. Rodzi<br />

to problemy już na etapie specyfikacji<br />

wymagań użytkownika. Taka sytuacja<br />

powoduje, że realizacja zlecenia staje<br />

się dużo trudniejsza i niekiedy owocuje<br />

nieoczekiwanymi problemami pod<br />

koniec ścieżki projektu.<br />

Obserwujemy również wzrost liczby zleceń,<br />

których tematem jest projekt produkcyjno-wdrożeniowy.<br />

Coraz więcej<br />

firm stara się poszerzać zakres swojej<br />

działalności. Dotyczy to szczególnie<br />

podmiotów, które rozpoczynały jako<br />

typowe firmy handlowe, dostarczające<br />

komponenty lub systemy automatyki,<br />

elektroniki itd. Z czasem rynek wymusił<br />

na nich otwarcie komórek zajmujących<br />

się serwisem i wsparciem technicznym.<br />

W tej chwili naturalnym, kolejnym<br />

krokiem jest wdrożenie własnej produkcji,<br />

co jest oczywiście zadaniem trudniejszym,<br />

ale dającym możliwość osiągania<br />

wyższych zysków.<br />

wania swoich produktów, często poprzez<br />

rozszerzenie oferty i inwestycje w projekt<br />

nowego urządzenia elektronicznego.<br />

To samo dotyczy nowych technologii<br />

interfejsu użytkownika, a więc kolorowych<br />

wyświetlaczy graficznych i paneli<br />

dotykowych.<br />

Konkurencja z kraju<br />

i zagranicy<br />

Pozycja na rynku firmy zajmującej się<br />

projektowaniem jest bezpośrednio związana<br />

z wysokimi kompetencjami pracujących<br />

w niej inżynierów. To dlatego, że<br />

firmy, decydujące się na outsourcing projektów<br />

urządzeń <strong>elektronicznych</strong>, często<br />

proste projekty realizują, wykorzystując<br />

własne zespoły inżynierów, te bardziej<br />

specjalizowane urządzenia przeważnie<br />

zlecają na zewnątrz. Zgodnie z danymi<br />

podanymi w ankietach, 68% projektów<br />

to właśnie złożone i trudne prace. Część<br />

ze skomplikowanych zamówień przejmują<br />

też firmy azjatyckie i <strong>biur</strong>a zagraniczne,<br />

bo one także są aktywne w tym<br />

obszarze i potrafią przekonać do siebie<br />

klientów, którzy wiedzą, czego chcą<br />

i mają pieniądze. Natomiast konkurencja<br />

pomiędzy krajowymi <strong>biur</strong>ami nie jest<br />

duża w porównaniu do innych branż, bo<br />

wiele z nich specjalizuje się w określonej<br />

tematyce, na przykład oświetlenie LED<br />

lub komunikację M2M.<br />

Rynek usług projektowych<br />

Obroty związane z projektowaniem<br />

wahają się w dość szerokim zakresie<br />

i raczej nie są imponująco duże,<br />

Rys. 6. Przegląd najważniejszych branż, które zlecają projekty do <strong>biur</strong><br />

ale warto zauważyć, że są one znacznie<br />

większe niż trzy lata temu, kiedy<br />

w „<strong>Elektronik</strong>u” pojawiło się pierwsze<br />

opracowanie na ten temat. Wówczas<br />

obroty co drugiej fi rmy wynosiły około<br />

100 tys. złotych, obecnie wzrosły<br />

dwukrotnie. Przybyło też fi rm których<br />

sprzedaż jest wyższa niż 500 tys. zł<br />

rocznie (14%), a trzy lata temu nie było<br />

ich wcale. Jest to niewątpliwie dowód,<br />

że rynek się rozwija. Procentowe wzrosty<br />

są duże, bo pułap, z jakiego startuje<br />

rynek, jest bardzo niski i z czasem<br />

wartości te będą zwiększać się znacznie<br />

wolniej.<br />

Na razie blisko trzy czwarte firm ma<br />

sprzedaż nieprzekraczającą 500 tys.<br />

rocznie, co pozwala utrzymać 1–2-osobową<br />

fi rmę (rys. 1). Z pewnością nie<br />

jest to imponująca wartość i patrząc<br />

na obroty, można powiedzieć, że tempo<br />

wzrostu sprzedaży nie jest duże,<br />

zwłaszcza jak na młody i nienasycony<br />

rynek. Niestety potrzeba kolejnych 3–5<br />

lat, aby usługi projektowe upowszechniły<br />

się na tyle, aby można było uznać,<br />

że stanowią one trwałe oparcie dla biznesu.<br />

Okres ten w sumie jest też uzależniony<br />

od tego, jak będzie wyglądała sytuacja<br />

w gospodarce i jak głębokie będą<br />

skutki kryzysu.<br />

W danych zawartych w ankietach<br />

widać było, że dla wielu fi rm zmiany<br />

sprzedaży liczone rok do roku nie były<br />

monotoniczne ani też nie układały się<br />

we wspólny dla branży trend. Nierzadko<br />

jednego roku był wzrost, innego spadek,<br />

bez większej korelacji. Można to odczytywać,<br />

że na razie wyniki z poszczegól-<br />

76 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong>

Raport<br />

Rys. 7. Jakie fi rmy zlecają projektowanie<br />

nych lat biorą się z pojedynczych zleceń.<br />

Biura projektowe są jeszcze w większości<br />

na tyle małe, że pojedynczy projekt<br />

ma znaczenie dla bilansu rocznego i jest<br />

w stanie przepchnąć wynik fi nansowy<br />

nad lub pod kreskę wyznaczaną przez<br />

poprzedni rok. Statystycznie opracowane<br />

dane na temat wzrostów i spadków<br />

za ostatnie trzy pełne lata zanotowanych<br />

dla wszystkich fi rm, które nadesłały<br />

do redakcji wypełnione ankiety,<br />

pokazane zostały na rysunku 2.<br />

Wyniki nie zachwycają, bo widać, że<br />

cały czas są fi rmy, które mają spadki<br />

sprzedaży, Na dodatek sytuacja wydaje<br />

się pogarszać. W 2012 roku już w co<br />

piątej fi rmie sprzedaż spadała, ale za to<br />

przybyło fi rm, dla których wzrosty są<br />

duże, przekraczające 35% w skali roku.<br />

Niemniej tę ostatnią grupę trzeba odczytywać<br />

bardzo ostrożnie, bo projektowaniem<br />

zajmują się poza <strong>biur</strong>ami także<br />

fi rmy dystrybucyjne i kontraktowe.<br />

W ostatnich trzech latach projektowanie<br />

było dobrym uzupełnieniem kompleksowych<br />

usług produkcyjnych, a dla<br />

nowych fi rm procenty wówczas mogą<br />

być bardzo duże, tyle że niewiele zmieniające<br />

ogólny obraz sytuacji.<br />

Kolejny rysunek 3 pokazuje, jaką<br />

część obrotów fi rmy uzyskują z projektowania<br />

elektroniki. Dla wyspecjalizowanych<br />

<strong>biur</strong> są to wartości powyżej<br />

75% i takich <strong>biur</strong> w całym zestawieniu<br />

mamy 12%, czyli cztery. Znacznie<br />

więcej jest firm, dla których projekty są<br />

dodatkiem do innego biznesu lub które<br />

nie zajmują się tylko elektroniką, ale<br />

również innymi branżami, jak chociażby<br />

oświetleniem. Co czwarta firma ma<br />

z takich usług co najwyżej 10% sprzedaży,<br />

kolejna co trzecia nie więcej niż<br />

jedną czwartą, co można odczytywać,<br />

że projektowanie elektroniki raczej nie<br />

przynosi stabilnych dochodów pozwalających<br />

utrzymać z nich oddzielną firmę.<br />

W porównaniu ze stanem sprzed<br />

trzech lat, kiedy dokonywaliśmy podobnego<br />

ankietowania, nie zaszły też<br />

zauważalne zmiany w tym zakresie.<br />

Koniunktura<br />

Aktualna sytuacja na rynku jest oceniana<br />

jako dobra – tak uważało 56%<br />

ankietowanych specjalistów, niemniej<br />

aż 33% było przeciwnego zdania, co<br />

może sugerować, że sytuacja na rynku<br />

jest niestabilna (rys. 4). Konkretne<br />

oceny powiązane są zapewne z tym, czy<br />

dane <strong>biur</strong>o ma aktualnie zlecenia projektowe<br />

lub jest zorientowane na mniej<br />

lub bardziej dotknięty przez spowolnienie<br />

gospodarcze sektor gospodarki.<br />

Wiele zleceń kierowanych jest do <strong>biur</strong><br />

ze strony przemysłu, a w warunkach<br />

krajowych jest to sektor najbardziej odporny<br />

na dekoniunkturę w gospodarce,<br />

gdzie wzrosty sprzedaży są relatywnie<br />

większe niż gdzie indziej. Stąd ponad<br />

połowa ocen dobrych co do koniunktury<br />

może być konsekwencją tego skierowania<br />

na przemysł. Większość specjalistów<br />

zgodnie ocenia, że popyt rynku<br />

na usługi projektowe powoli rośnie<br />

(rys. 5). Nawet jeśli zapotrzebowanie<br />

jest niewielkie, jak wskazało 14% pytanych,<br />

to raczej należy traktować to jako<br />

skutek początkowego stadium rozwoju<br />

rynku, a nie jakichś wadliwych relacji.<br />

Dane te nie zmieniły się w trzech<br />

ostatnich lat, co potwierdza informacje<br />

o wolnym rozwoju.<br />

Struktura usług<br />

Patrząc od strony branż, klienci zlecający<br />

usługi projektowe w największej<br />

części reprezentują przemysł,<br />

w tym automatykę (rys. 6). Na dalszych<br />

pozycjach znalazły się komunikacja<br />

bezprzewodowa i systemy pomiarowe.<br />

Niemniej w dużej mierze te kolejne<br />

branże też wiążą się z zastosowaniami<br />

przemysłowymi. Na drugim biegunie<br />

znalazły się AGD i medycyna, a<br />

więc obszary, w których producenci nie<br />

korzystają z outsourcingu z uwagi na<br />

specyficzne wymagania lub też dlatego,<br />

że skala działania pozwala im posiadać<br />

doświadczony zespół konstruktorów.<br />

Patrząc na klientów zlecających<br />

usługi, można zauważyć, że najwięcej<br />

z nich to średniej wielkości przedsiębiorstwa<br />

krajowe (38%) lub nawet fi r-<br />

my małe (25%). Zgodnie z wykresem<br />

na rysunku 7, fi rmy zagraniczne lub<br />

innowacyjne fi rmy krajowe stanowią<br />

razem zdecydowaną mniejszość, bo<br />

Rys. 8. Zestawienie czynników sprzyjających zlecaniu projektowania do fi rm zewnętrznych<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013<br />

77

Raport<br />

Tabela 3. Dane kontaktowe do firm wymienionych w tabeli 1 i 2<br />

Nazwa firmy Siedziba Telefon E-mail WWW<br />

Algebar – Pracownia Systemów<br />

Elektronicznych<br />

Kraków 693 073 987 pse@algebar.com.pl www.algebar.com.pl<br />

Bitstream Lublin 81 743 86 43 info@bitstream.com.pl www.bitstream.com.pl<br />

Bogart Dobre Miasto Dobre Miasto 89 616 15 75 bogart@bogart.pro www.bogart.pro<br />

Bornico – Zakład Elektroniczny Radom 48 365 58 22 bornico@bornico.com.pl www.bornico.pl<br />

Contrans TI Wrocław 71 325 26 21 support@contrans.pl www.contrans.pl<br />

Creotech Instruments Warszawa 22 233 10 27 kontakt@creotech.pl www.creotech.pl<br />

Eleproject Jadwigów 500 055 328 info@eleproject.pl www.eleproject.pl<br />

Elhurt Gdańsk 58 554 08 00 elhurt@elhurt.com.pl www.elhurt.com.pl<br />

Elpis Dołuje 888 737 708 elpis@elpis.com.pl www.elpis.com.pl<br />

Elproma <strong>Elektronik</strong>a Łomianki 22 751 76 80 info@elproma.com.pl www.elproma.com.pl<br />

Eprojects Sosnowiec 889 628 208 <strong>biur</strong>o@eprojects.pl www.eprojects.pl<br />

Expertronic Świętochłowice 32 700 04 35 expertronic@expertronic.com.pl www.expertronic.com.pl<br />

Fell ows Gdańs k 58 520 46 55 info@fe llows.pl www.fell ows.pl<br />

FP Instruments Gliwice 32 335 85 85 contact@fp-instruments.com www.fp-instruments.com<br />

Gekar – <strong>Elektronik</strong>a i Automatyka Luboń 668 478 325 <strong>biur</strong>o@gekar.pl www.gekar.pl<br />

Grinn Wrocław 71 716 40 99 office@grinn-global.com www.grinn-global.com<br />

IBIS – Biuro Inżynierii Sterowania Kraków 12 293 14 82 <strong>biur</strong>o@ibis.krakow.pl ibis.krakow.pl<br />

Inveo Kozy 33 444 65 87 info@inveo. com.pl inveo.com.pl<br />

Itens Wrocław 71 735 19 74 <strong>biur</strong>o@itens.pl www.itens.pl<br />

Instytut Tele- i Radiotechniczny Warszawa 22 619 22 41 market@itr.org.pl www.itr.org.pl<br />

Kompa Biała Podlaska 794 091 503 info@kompa.eu www.kompa.eu<br />

Kwmatik Łódź 721 061 678 kwmatik@gmail. com www.kwmatik.cba .pl<br />

Merawex Gliwice 32 239 94 00 merawex@merawex.com.pl www.merawex.com.pl<br />

Monitech Wrocław 71 707 34 33 <strong>biur</strong>o@monitech.pl www.monitech.pl<br />

Navica Lublin 81 532 76 36 info@navica.pl www.navica.pl<br />

Neotech Białystok 85 675 56 32 zapytania@neotech.pl www.neotech.pl<br />

PI Project Łódź 42 637 35 03 info@piproject.pl www.piproject.pl<br />

Propox Kielno 58 712 80 58 office@propox.com www.propox.com<br />

Questpol Wrocław 606 490 975 andrzej@questpol.com.pl questpol.com.pl<br />

Richardson RFPD Siesto Fiorentino (IT) 668 511 764 kewiak@richardsonrfpd.com richardsonrfpd.com<br />

RWW Gdańsk 58 733 51 23 rww@rww.com.pl www.rww.com.pl<br />

Semicon Warszawa 22 615 73 71 info@semicon.com.pl semicon.com.pl<br />

Senga Kraków 12 617 81 14 senga@senga.com.pl www.senga.com.pl<br />

SiGarden Gdańsk 58 739 64 88 info@sigarden.com www.sigarden.com<br />

Solitech Gdańsk 58 733 61 23 solitech@solitech.pl www.solitech.pl<br />

Toan Gdańsk 883 742 160 office@toan.pl www.toan.pl<br />

Unisystem Gdańsk 58 761 54 20 sprzedaz@unisystem.pl www.unisystem.pl<br />

tylko 37%. Z punktu widzenia potencjału<br />

branży najlepiej byłoby, aby jak<br />

najwięcej zleceń płynęło ze strony dużych<br />

fi rm i partnerów zagranicznych,<br />

gdyż takie fi rmy są w stanie zapewnić<br />

najszybszy wzrost i dać dobry zarobek.<br />

Jednak zlecenia na projektowanie elektroniki<br />

to w Polsce biznes w przeważającej<br />

mierze lokalny i nienastawiony<br />

na wielką skalę działania, duże serie,<br />

raczej na specjalistyczne wyroby, integrację<br />

systemów, w których trzeba coś<br />

doprojektować. Z pewnością wpływa<br />

to negatywnie na możliwe do osiągnięcia<br />

dochody, ale młody rynek na więcej<br />

poważnych zleceń musi jeszcze poczekać.<br />

Iskierka nadziei kryje się w nowych,<br />

innowacyjnych fi rmach, których<br />

na razie jest około 17%, niemniej one<br />

mogą najłatwiej odrzucić uprzedzenia<br />

i lęki związane z wprowadzeniem<br />

obcych osób w tajniki technologiczne<br />

własnego rozwiązania, ale co warto zauważyć,<br />

jest to tylko życzenie, bo trzy<br />

lata temu zleceń od innowacyjnych<br />

fi rm też było 17%.<br />

Rys. 9. Zestawienie negatywnych trendów utrudniających rozwój rynku usług projektowania<br />

Obawy i szanse<br />

Na rysunku 8 pokazano zestawienie<br />

czynników odpowiedzialnych za<br />

to, że producenci elektroniki decydują<br />

się na przekazanie projektu do fi rmy<br />

zewnętrznej. Za główny powód uznano<br />

brak na rynku dobrych fachowców<br />

i wiedzy, przez co fi rmy, aby się rozwijać,<br />

muszą szukać innych dróg realizacji<br />

projektów niż tylko we własnym zakresie.<br />

Kolejne dwa czynniki związane<br />

z dużymi kosztami pracy inżynierskiej<br />

i wzrostem znaczenia specjalizacji<br />

też wiążą się z pierwszym punktem<br />

i pokazują, że w pensjach fachowców<br />

szybko gonimy Zachód. Zgodnie z badaniami<br />

magazynu „EETimes”, inżynier<br />

„analogowy” zarabia średnio 110<br />

tys. dolarów rocznie, „cyfrowy” mniej,<br />

około 90 tys. brutto. To sporo więcej<br />

niż u nas, co skłania do emigracji najzdolniejszych<br />

lub pracy na zlecenie<br />

i podbija stawki krajowe.<br />

Kolejny rysunek 9 wartościuje czynniki<br />

negatywne. Pierwsze miejsce dla<br />

ochrony własności intelektualnej fi r-<br />

78 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong>

Raport<br />

my to znany strach od lat towarzyszący<br />

tej branży, którego znaczenie z czasem<br />

osłabnie, ale na pewno nie w najbliższej<br />

przyszłości, bo wiąże się to z charakterem<br />

osób decyzyjnych. Podobnie<br />

jest z trzecim kryterium, na którym<br />

znalazła się ogólna niechęć do kooperacji,<br />

która wynika z wielu negatywnych<br />

doświadczeń z terminowością i jakością<br />

rynku outsourcingu kilka lat temu,<br />

gdy moda na te usługi dopiero się zaczynała.<br />

Z kolei trudności w podziale<br />

pracy nad projektem można postrzegać<br />

jako czynnik przeszkadzający w wyjściu<br />

poza świat małych i średnich firm.<br />

Nie każdy producent potrafi dobrze podzielić<br />

pracę na etapy i części, nierzadko<br />

jest to irracjonalny lęk przed niesprecyzowanymi<br />

problemami.<br />

Ostatni rysunek 10 ilustruje, czego<br />

oczekują od <strong>biur</strong> projektowych ich klienci.<br />

Pierwsze trzy najważniejsze czynniki,<br />

do których zaliczono szybkość działania,<br />

kompetencje i wiedzę oraz niską cenę,<br />

tworzą wyraźną i najważniejszą oś selekcji,<br />

wskazując jednocześnie, na co należy<br />

postawić, planując rozwój.<br />

Inne materiały na temat<br />

projektowania elektroniki w ostatnich<br />

numerach „<strong>Elektronik</strong>a”<br />

Raporty<br />

● Urządzenia do produkcji<br />

elektroniki – EL 2/2013<br />

● Narzędzia deweloperskie<br />

– EL 07/2012<br />

● M2M – EL 01/2012<br />

● Systemy pomiarowe – EL 11/2011<br />

● Kompatybilność<br />

elektromagnetyczna – EL 4/2011<br />

Teksty<br />

● Ładowanie systemu<br />

operacyjnego w urządzeniach<br />

wbudowanych – EL 2/2013<br />

● <strong>Projektowanie</strong> PCB z układami<br />

typu high-speed – EL 2/2013<br />

● Sposoby ograniczania problemów<br />

z kompatybilnością<br />

elektromagnetyczną – EL 11/2012<br />

● Bezpieczeństwo oprogramowania<br />

urządzeń <strong>elektronicznych</strong><br />

– EL 10/2012<br />

● Analiza błędów oprogramowania<br />

w systemach wbudowanych<br />

– EL 3/2012<br />

● Analiza termiczna projektów<br />

PCB – EL 2/2012<br />

Wymienione teksty są dostępne na<br />

naszym portalu: www.elektronikab2b.pl<br />

Rys. 10. Czego oczekujemy od <strong>biur</strong> inżynierskich w zakresie projektowania<br />

Tabela 4. Plan raportów „<strong>Elektronik</strong>a”<br />

na najbliższe miesiące<br />

Miesiąc<br />

Temat raportu<br />

Aparatura pomiarowa<br />

Kwiecień 2013 laboratoryjna (oscyloskopy<br />

generatory, testery)<br />

Kontraktowa produkcja<br />

Maj 2013<br />

elektroniki<br />

Czerwiec 2013<br />

Moduły M2M<br />

Przegląd usługodawców<br />

Niniejsze opracowanie grupuje 37 firm<br />

zajmujących się projektowaniem. Trzy<br />

lata temu ankiety nadesłało 40 fi rm, co<br />

oznacza, że w tym kierunku rynek się<br />

raczej nie rozwija, bo zapewne nie ma<br />

tyle zleceń.<br />

Firmy te można podzielić na trzy wyraźne<br />

grupy o wspólnym profi lu rynkowym.<br />

Najważniejszą grupę z punktu<br />

widzenia tematyki tego opracowania<br />

tworzą firmy, dla których projektowanie<br />

jest podstawą biznesu. Czasem<br />

są to przedsiębiorstwa większe, czasem<br />

tylko jednosobowe – dane pozwalające<br />

ocenić wielkość i możliwości kadry<br />

poszczególnych firm podane zostały<br />

w pierwszych wierszach tabel 1 i 2.<br />

Takich przedsiębiorstw jest kilkanaście,<br />

jak m.in. FP Instruments, Grinn,<br />

SiGarden, Elpis, Creotech, PI Project,<br />

RWW. Pokaźna część <strong>biur</strong> związana jest<br />

z branżą automatyki, jak Itens, Kompa,<br />

KWMatik, Navica. Są takie, które nastawiają<br />

się na sieci M2M, zagadnienia<br />

związane z monitoringiem i bezpieczeństwem,<br />

jak Monitech. Wśród <strong>biur</strong> projektowych<br />

są też takie, które obsługują<br />

rynek domowy, użytkowy i serwisowy.<br />

Jest to Algebar.<br />

Drugą grupę mogą tworzyć firmy zajmujące<br />

się montażem kontraktowym<br />

i posiadające własne linie technologiczne,<br />

dla których usługi projektowania powiększają<br />

ofertę w stronę bardziej kompleksowej<br />

obsługi. W znakomitej większości<br />

projektowanie jest w tej grupie<br />

dodatkiem do usług produkcyjnych. Są<br />

to Bornico i Bogart oraz Solitech.<br />

Trzecia grupa firm to firmy zajmujące<br />

się produkcją, które dodatkowo szukają<br />

możliwości rynkowych w zakresie<br />

projektowania. Firmy takie mają zwykle<br />

wiele własnych produktów, gotowych<br />

lub w formie modułów i subkomponentów,<br />

a przykładem w tej grupie może być<br />

Propox, Inveo, Ibis, Bitstream, Fellows<br />

i Merawex.<br />

Ostatnia grupa przedsiębiorstw łączy<br />

firmy dystrybucyjne, które oprócz sprzedaży<br />

proponują klientom także usługi<br />

produkcji i projektowania. Z biegiem lat<br />

firmy wypracowują sobie kompetencje<br />

techniczne w obszarach, gdzie działalność<br />

handlowa jest najbardziej ukierunkowana<br />

i starają się rozwijać dalej, poza<br />

handlem. Takimi fi rmami są Masters,<br />

Semicon, Elhurt, Contrans TI, Elproma<br />

i Unisystem.<br />

Zestawienie w tabelach<br />

Zestawienie przeglądowe ofert poszczególnych<br />

firm zajmujących się projektowaniem<br />

oraz dane kontaktowe pokazane<br />

zostały w tabelach 1–3. Pytania<br />

do przeglądu ofert zostały tak dobrane,<br />

aby można było szybko ocenić potencjał<br />

fi rmy, jej doświadczenie, specjalizację<br />

oraz to, jaką częścią biznesu jest dla niej<br />

projektowanie elektroniki. Ten podstawowy<br />

zestaw danych powinien wystarczyć,<br />

jako wstęp, do dalszych poszukiwań<br />

i kontaktu bezpośredniego.<br />

Robert Magdziak<br />

Źródłem wszystkich danych przedstawionych<br />

w tabelach oraz na wykresach są wyniki<br />

uzyskane w badaniu ankietowym przeprowadzonym<br />

wśród <strong>biur</strong> zajmujących się projektowaniem<br />

urządzeń <strong>elektronicznych</strong> w Polsce.<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013<br />

79

FlowCAD<br />

– profesjonalne<br />

oprogramowanie<br />

do projektowania<br />

elektroniki<br />

Firma FlowCAD to istniejący na rynku od 10 lat dostawca<br />

oprogramowania do projektowania układów<br />

scalonych i obwodów drukowanych. Programy z naszej<br />

oferty są dobierane w sposób zapewniający wzajemną<br />

współpracę w tak różnych dziedzinach jak analizy integralności<br />

sygnałów, analizy termiczne,<br />

EMC, symulacje niezawodnościowe,<br />

układowe SPICE, a także<br />

projektowanie mechatroniczne<br />

pozwalające na współbieżne<br />

projektowanie w środowiskach<br />

eCAD i mCAD.<br />

Oferowane rozwiązania<br />

Od lat najważniejszą grupą produktów, którą dostarczamy<br />

są programy do projektowania obwodów drukowanych<br />

OrCAD i Allegro. Wysoka jakość tych programów oraz serwisu<br />

technicznego gwarantuje ciągły wzrost zainteresowania<br />

użytkowników.<br />

Dzisiejsze, bardzo skomplikowane obwody drukowane wymagają<br />

zdecydowanie bardziej świadomego projektowania<br />

oraz wyboru najlepszych narzędzi. Poza tradycyjnymi edytorami<br />

schematów i PCB coraz częściej konieczne jest przeprowadzanie<br />

zaawansowanych symulacji związanych z zaburzeniami<br />

elektromagnetycznymi.<br />

Redukcja rozmiarów projektowanych urządzeń oraz duże<br />

zagęszczenie elementów wymaga zastosowania nowoczesnej<br />

techniki HDI (High Density Interconnect). Pakiet Allegro<br />

wyposażono w szereg narzędzi upraszczających ten proces.<br />

Szkolenia i wsparcie techniczne<br />

FlowCAD zatrudnia wykwalifikowanych inżynierów<br />

wsparcia technicznego, dlatego nasi klienci zawsze mogą liczy<br />

na fachową pomoc w zakresie wszystkich oferowanych<br />

produktów. Jakość wsparcia technicznego od zawsze była dla<br />

nas najwyższym priorytetem.<br />

Oferujemy certyfi kowane szkolenia do wszystkich oferowanych<br />

przez nas produktów. Większość szkoleń proponujemy<br />

w języku polskim. Szkolenia odbywają się w naszych centrach<br />

szkoleniowych oraz na życzenie w siedzibie klienta.<br />

Dane kontaktowe<br />

FlowCAD Poland, 80-298 Gdańsk, Sąsiedzka 2A<br />

tel. 58 732 74 77, faks 58 732 72 37, www.flowcad.pl

FP Instruments – partner<br />

w projektowaniu urządzeń<br />

<strong>elektronicznych</strong><br />

Prezentacje | Raport<br />

Firma FP Instruments to zespół, który z zaangażowaniem i pasją projektuje urządzenia<br />

elektroniczne na zlecenie klientów wprowadzających swoje produkty na<br />

różne rynki. Budujemy partnerskie relacje przy jednoczesnym zapewnieniu pełnej<br />

kontroli nad projektem we wszystkich jego fazach. Dzięki sieci podwykonawców<br />

i dostawców oferujemy również usługi produkcji przy konkurencyjnych cenach.<br />

Zaangażowanie, pasja i poczucie<br />

odpowiedzialności to niewątpliwie<br />

cenne atrybuty naszego<br />

zespołu, ale zdajemy sobie sprawę<br />

z tego, że nasi klienci wdrażają<br />

produkty po to, aby przynosiły zyski.<br />

Każdym projektem zarządzamy,<br />

aby spełnione zostały założenia budżetowe,<br />

jakościowe, czasowe i techniczne<br />

z dostarczonej specyfi kacji. Time-to-<br />

-market jest często bardzo istotnym elementem<br />

wdrożenia produktu do sprzedaży<br />

i pod tym kątem dobieramy odpowiednie<br />

rozwiązania techniczne i zasoby,<br />

jakimi dysponujemy.<br />

Zespół i jego doświadczenie<br />

FP Instruments (FPI) dysponuje zespołem,<br />

który posiada kilkunastoletnie<br />

doświadczenie w projektowaniu i programowaniu<br />

urządzeń <strong>elektronicznych</strong>.<br />

Specjalizujemy się w dostarczaniu systemów<br />

wbudowanych, których elementem<br />

są również układy analogowe i ich pełna<br />

funkcjonalność. Nasza baza podwykonawców<br />

i dostawców pozwala nam być<br />

elastycznym i oferować również usługi<br />

produkcji w konkurencyjnych cenach.<br />

Ponieważ jesteśmy spółką powiązaną<br />

z firmą Future Processing, na początku<br />

naszej działalności prowadziliśmy projekty<br />

dla klientów zagranicznych, z którymi<br />

współpracowała<br />

firma<br />

FP. W roku 2010 FPI stało się odrębnym<br />

podmiotem, ale ciągle współpracuje<br />

głównie z klientami zagranicznymi,<br />

projektując urządzenia, które wdrażane<br />

są przez nas do produkcji.<br />

Zrealizowane i bieżące<br />

projekty<br />

Od kilku lat istnienia grupy FPI wykonaliśmy<br />

kilkanaście projektów kompleksowych<br />

i kilkanaście projektów cząstkowych.<br />

Współpracowaliśmy z kilkoma<br />

klientami krajowymi i kilkunastoma zagranicznymi.<br />

W roku 2013 wprowadzimy na rynek<br />

urządzenie zaprojektowane i oprogramowane<br />

w pełni przez nasz zespół dla<br />

klienta z Holandii. Zostało ono wyposażone<br />

w wyświetlacz 5” LCD z pojemnościowym<br />

panelem dotykowym i ma<br />

dwa procesory firmy Texas Instruments.<br />

Urządzenie wyposażone jest w system<br />

operacyjny Linux i interfejs użytkownika<br />

napisany w środowisku Qt. Na tle<br />

konkurencji wyróżnia się nowoczesnym<br />

wyglądem, bogatą funkcjonalnością,<br />

przejrzystym i nowoczesnym interfejsem<br />

użytkownika.<br />

W najbliższych miesiącach rozpoczniemy<br />

nowy projekt dla klienta z Wielkiej<br />

Brytanii, który wyróżnia się spośród konkurencji<br />

nowatorskimi rozwiązaniami<br />

technologicznymi. W ramach projektu<br />

powstanie system ochrony danych, którego<br />

głównym elementem będzie dysk<br />

SSD z unikatowym podejściem do ochrony<br />

danych. Produkt ten przeznaczony będzie<br />

na rynek międzynarodowy i będzie<br />

zaspokajał potrzeby klientów, dla których<br />

ochrona danych jest krytyczna.<br />

Opinie klientów<br />

O naszych umiejętnościach i zaangażowaniu<br />

świadczą wypowiedzi klientów,<br />

dla których wykonywaliśmy projekty,<br />

jak ta:<br />

„FP Instruments dostarczyła nam wysokiej<br />

jakości usługi badawczo-rozwojowe<br />

w ciągu dwóch ostatnich lat. Zespół<br />

FPI dokładnie rozumiał wymagania stawiane<br />

przed naszym produktem i naszą<br />

wizję. Firma przez cały czas była proaktywna<br />

i zdyscyplinowana. FPI jest istotnym<br />

elementem naszej działalności”<br />

– James Little, dyrektor zarządzający,<br />

Pangaea Media LTD, UK.<br />

Zapraszamy na naszą stronę internetową<br />

w celu zapoznania się z pełną informacją<br />

o firmie i naszej ofercie.<br />

Dane kontaktowe<br />

FP Instruments, tel. 32 335 85 85<br />

www.fp-instruments.com<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013<br />

81

Raport | Prezentacje<br />

Bornico – najbardziej kompleksowe<br />

usługi produkcyjne w kraju<br />

Pierwsza dekada XXI wieku to w praktyce zarządzania produkcją czasy zdominowane<br />

przez trend zwany offshoringiem, czyli przeniesieniem wybranych<br />

części biznesu przedsiębiorstwa poza granicę kraju przy zachowaniu tej samej<br />

grupy klientów. Wiele firm z branży elektronicznej z USA i Europy, w tym z Polski,<br />

przenosiło całość lub część swoich operacji głównie na Daleki Wschód.<br />

Poszukiwanie oszczędności<br />

oraz nowych rynków<br />

zbytu było podstawowym<br />

celem reorganizacji przedsiębiorstw.<br />

Niestety offshoring<br />

oprócz pozytywnych cech niesie<br />

ze sobą wiele zagrożeń oraz jest<br />

źródłem różnorakich problemów,<br />

jak utrata kontroli nad własnością<br />

intelektualną oraz jakością,<br />

inercja procesów decyzyjnych,<br />

w tym wdrażanie zmian, kontrola<br />

łańcucha dostaw, czasy i koszty<br />

logistyki itp.<br />

Przy rosnących kosztach pracy<br />

w gospodarkach Dalekiego<br />

Wschodu oraz na skutek nacisków<br />

politycznych w USA i Europie tendencja<br />

do przenoszenia produkcji i innych operacji<br />

coraz bardziej słabnie, a od pewnego<br />

czasu przeradza się w trend odwrotny,<br />

zwany inshoringiem. Inshoring (lub<br />

onshoring, backshoring) jest określany<br />

jako przeciwieństwo offshoringu. Polega<br />

na outsourcingu procesów biznesowych<br />

przedsiębiorstwa na obszarze kraju.<br />

Inshoring ma uzasadnienie ekonomiczne<br />

wtedy, gdy zagraniczni dostawcy procesów<br />

nie są konkurencyjni wobec dostawców<br />

krajowych, np. w wyniku wzrostu<br />

kosztów pracy na rynkach zewnętrznych<br />

lub spadku cen danej usługi w gospodarce<br />

wewnętrznej. Innymi cechami<br />

przemawiającymi na rzecz inshoringu,<br />

zamiast offshoringu, są też zapewnienie<br />

jakości i innowacji.<br />

Kompleksowość i jakość<br />

Patrząc na sytuację na rynku europejskim<br />

widzi się, że ta tendencja jest coraz<br />

wyraźniejsza i wiele firm, poszukując<br />

swojej recepty na przewagę konkurencyjną,<br />

koncentruje uwagę na znalezieniu<br />

optymalnych rozwiązań organizacyjnych,<br />

konstrukcyjnych, logistycznych<br />

tak w obrębie swoich organizacji,<br />

82 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong><br />

jak i przy współpracy z lokalnymi fi r-<br />

mami, w tym <strong>biur</strong>ami projektowymi<br />

i producentami. Dla branży elektronicznej<br />

(zresztą nie tylko w tej branży) bardzo<br />

istotną sprawą w przypadku produktu,<br />

który ma stać się sukcesem rynkowym<br />

tak pożądanym w dobie kryzysu,<br />

jest kompleksowe podejście do tematu<br />

i przemyślana całościowa koncepcja<br />

nie tylko marketingowa, ale również<br />

ta związana bezpośrednio z samym produktem–<br />

swoista mieszanka 4P – pomysł,<br />

projekt, przygotowanie do produkcji,<br />

produkcja, które można uzupełnić<br />

o programowanie, pakowanie i jeszcze<br />

kilka innych.<br />

Ta swoista układanka to realna potrzeba<br />

klientów zlecania fi rmom zewnętrznym<br />

opracowania rozwiązań całościowych,<br />

które maksymalizują szansę<br />

na przygotowanie optymalnego projektu-produktu.<br />

Przy tak sprecyzowanych<br />

wymaganiach widać, że idealnym<br />

połączeniem byłaby organizacja, która<br />

łączy w sobie <strong>biur</strong>o inżynierskie oraz<br />

zakład produkcyjny. Taki związek jest<br />

główną strategią działalności Zakładu<br />

Elektronicznego Bornico, a nasze hasło<br />

„Od pomysłu do gotowego wyrobu”<br />

na co dzień jest wdrażane w życie<br />

przy opracowywaniu i realizacji<br />

kolejnych projektów naszych klientów<br />

od przeszło dwudziestu lat.<br />

Ideę tę firma jest w stanie realizować<br />

dzięki doświadczeniu pracowników<br />

i posiadanemu parkowi<br />

maszynowemu. Ścisła współpraca<br />

konstruktorów i działu produkcyjnego<br />

na każdym etapie realizacji<br />

projektu pozwala uniknąć<br />

wielu błędów, popełnianych,<br />

gdy projekt wraz z dokumentacją<br />

powstaje w oderwaniu od realiów<br />

produkcyjnych. Dobór elementów,<br />

ich rozłożenie na płytkach<br />

czy chociażby kształt formatek,<br />

z zachowaniem wymogów technologicznych,<br />

umożliwia powstanie optymalnego<br />

pod kątem produkcyjnym<br />

wyrobu. To z kolei minimalizuje ryzyko<br />

wystąpienia niepożądanych defektów<br />

i co najważniejsze znacznie obniża<br />

koszty produkcji, dając w efekcie lepszy<br />

i tańszy produkt, który może z powodzeniem<br />

konkurować na rynku.<br />

Atuty Bornico<br />

Bezdyskusyjnie największym atutem<br />

fi rmy jest potencjał intelektualny.<br />

Doświadczony zespół konstruktorów,<br />

działający od początku istnienia fi rmy,<br />

jest w stanie zrealizować każdy projekt<br />

od zalążka pomysłu do uruchomienia<br />

produkcji. Lata doświadczeń dają możliwość<br />

podjęcia się wykonania różnego<br />

rodzaju zleceń, od prostych układów,<br />

aż po kompleksowe rozwiązania<br />

systemów na wielu płytkach PCB.<br />

Integralną częścią projektów jest również<br />

oprogramowanie. W tej dziedzinie<br />

inżynierowie Bornico mają również<br />

ogromne doświadczenie. W aplikacjach<br />

wdrożonych przez fi rmę zastosowanie<br />

znalazła szeroka gama procesorów od<br />

najprostszych 8- i 16-bitowych mikro-

Prezentacje | Raport<br />

kontrolerów, aż po procesory 32-bitowe<br />

oraz procesory specjalizowane i sygnałowe.<br />

W związku z ogólnym trendem<br />

– chęcią coraz lepszej prezentacji<br />

danych czy integracji z innymi systemami,<br />

aplikacja coraz częściej uruchamiana<br />

jest pod kontrolą systemu operacyjnego.<br />

W naszym przypadku zwykle<br />

do tego celu wykorzystywany jest<br />

Linux. Daje to ogromne możliwości zaimplementowania<br />

istniejącego oprogramowania<br />

– gotowych rozwiązań sieciowych,<br />

szyfrowania, serwerów grafi ki<br />

oraz wielu innych dostępnych modułów<br />

programowych. Dzięki temu złożony<br />

czasem projekt może być zrealizowany<br />

w dość krótkim czasie, a w związku<br />

z tym w konkurencyjnej cenie.<br />

<strong>Projektowanie</strong> w oparciu o założenia<br />

przedstawione przez klienta to nie tylko<br />

schematy, projekty płytek czy programy.<br />

To również, a czasem głównie przygotowanie<br />

wyrobu tak, aby spełniał wymagania<br />

prawne, w tym wymagania norm<br />

europejskich. Już na etapie projektu należy<br />

zadbać, aby konstrukcja zapewniała,<br />

że nie ma żadnych przeszkód, aby<br />

w końcowej fazie oceny zgodności z dyrektywami<br />

europejskimi można było<br />

wyrób oznaczyć znakiem CE i wystawić<br />

deklarację zgodności.<br />

Produkuj u nas<br />

Produkcja w zakładzie Bornico to<br />

oczywiście głównie montaż elementów<br />

<strong>elektronicznych</strong> we wszystkich<br />

powszechnie stosowanych technologiach<br />

zarówno w zakresie montażu powierzchniowego,<br />

jak i przewlekanego.<br />

Montaż odbywa się zgodnie z wymaganiami<br />

normy IPC-A-610D. Silną stroną<br />

fi rmy jest możliwość równoległej produkcji<br />

różnorodnych produktów na potrzeby<br />

projektów realizowanych w całości<br />

przez firmę oraz typowych usług<br />

montażowych CEM. Elementy do montażu<br />

mogą być elementami powierzonymi,<br />

ale firma prowadzi również kompletację<br />

elementów, uwalniając klienta od<br />

potrzeby utrzymywania własnych magazynów.<br />

Oprócz montażu na życzenie<br />

klienta mogą być przeprowadzane testy<br />

funkcjonalne, wgrywanie oprogramowania,<br />

uruchamianie, montaż mechaniczny<br />

oraz pakowanie. Należy zwrócić<br />

uwagę, że w Bornico powstają również<br />

gotowe produkty OEM, które zapakowane<br />

trafiają bezpośrednio do odbiorcy<br />

finalnego.<br />

Podsumowując: połączenie nowoczesnych<br />

technologii, ogromnego potencjału<br />

intelektualnego, wieloletniego doświadczenia<br />

oraz stosowanie systemu<br />

zarządzania jakością ISO 9001:2001 jest<br />

gwarantem oferowanych przez fi rmę<br />

usług na najwyższym światowym poziomie.<br />

O tym, że nie są to puste słowa,<br />

świadczy fakt, że moduły elektroniczne<br />

wyprodukowane w firmie Bornico, zainstalowane<br />

w różnych urządzeniach,<br />

pracują w kilkudziesięciu krajach na całym<br />

świecie, a usługi tak projektowe, jak<br />

i montażowe świadczone są dla klientów<br />

zza wschodniej i zachodniej granicy.<br />

Maciej Bornikowski<br />

Dane kontaktowe<br />

Zakład Elektroniczny Bornico<br />

ul. Małęczyńska 25, 26-604 Radom<br />

tel. 48 365 58 22, faks 48 365 58 21<br />

bornico@bornico.com.pl<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013 83

Dodaj do ulubionych<br />

Biblioteka<br />

Acoustic Echo<br />

Cancellation<br />

Ze strony internetowej www.microchip.com/SoftwareLib.aspx można bezpłatnie<br />

pobrać bibliotekę Acustic Echo Cancellation (AEC) dla mikrokontolerów dsPIC33F<br />

oraz dsPIC33E firmy Microchip. Zebrano w niej funkcje, które pozwalają uniknąć<br />

efektu echa akustycznego.<br />

Problem ten pojawia się, gdy na skutek sprzężenia<br />

zwrotnego mikrofon odbiera sygnał dźwiękowy<br />

z głośników i odsyła go z powrotem do nadawcy.<br />

Ten ostatni słyszy wówczas słowa wcześniej przez<br />

siebie wypowiedziane, wtedy gdy chce sam nadać kolejny komunikat.<br />

Zjawisko to najczęściej występuje, jeżeli mikrofon<br />

i głośnik są umieszczone bardzo blisko siebie. Inne przyczyny<br />

to m.in. ustawienie zbyt dużego poziomu głośności w głośnikach<br />

lub użycie zbyt czułego mikrofonu. Problem ten dotyczy<br />

m.in. takich urządzeń jak telefony komórkowe, interkomy oraz<br />

systemy telekonferencyjne. Echo akustyczne zmniejsza komfort<br />

rozmowy, a nawet może całkiem uniemożliwić jej prowadzenie.<br />

Instalacja<br />

Po uruchomieniu instalatora pobranego z witryny wymienionej<br />

we wstępie tworzony jest katalog główny, w którym znaleźć<br />

można cztery podfoldery. W katalogu demo umieszczone są pliki<br />

przykładowej aplikacji, które są przydatne w testowaniu działania<br />

funkcji AEC. Do tego potrzebne są jeszcze dwie płyty demonstracyjne<br />

dsPICDEM 1.1 Plus. Do jednej z nich trzeba podłączyć<br />

(blisko siebie) głośnik oraz mikrofon, a do drugiej słuchawki.<br />

Następnie należy przeprowadzić próbę głosową bez tłumienia<br />

echa oraz po uruchomieniu korekcji tego efektu.<br />

W folderze doc znajduje się instrukcja użytkownika biblioteki<br />

AEC w języku angielskim. W katalogu h umieszczono na-<br />

Rys. 1. Bibliotekę AEC można pobrać ze strony www.microchip.com/<br />

SoftwareLib.aspx<br />

tomiast plik nagłówkowy ec_api.h, który należy dołączyć do<br />

aplikacji korzystających z biblioteki AEC. Niezbędne są również<br />

pliki główne tej ostatniej, których szukać trzeba w katalogu<br />

lib. Są to dwa pliki: eclibv6_33F.a oraz eclibv6_33E.a.<br />

Pierwszy zawiera funkcje dla mikrokontolerów dsPIC33F,<br />

a drugi dla układów serii dsPIC33E.<br />

Algorytm AEC<br />

W bibliotece Acustic Echo Cancellation zaimplementowano<br />

specjalny algorytm do tłumienia echa akustycznego. Sygnał<br />

odebrany jest filtrowany z wykorzystaniem adaptacyjnego filtru<br />

o skończonej odpowiedzi impulsowej. Następnie jest on odejmowany<br />

od sygnału nadawanego. Współczynniki fi ltru są wyznaczane<br />

z wykorzystaniem algorytmu NLMS (Normalized<br />

Least Mean Square), którego celem jest zminimalizowanie średniokwadratowego<br />

błędu między sygnałami Swe i Rwe (rys. 2).<br />

Dzięki temu filtr ten dokładnie modeluje kanał transmisyjny<br />

między głośnikiem a mikrofonem, którym transmitowane jest<br />

echo. Do tłumienia tego ostatniego wykorzystywany jest algorytm<br />

NLP (nonlinear processor). W bibliotece dostępne są również<br />

funkcje, które pozwalają zredukować efekt tzw. gwizdów<br />

(howling). Jest to częsty problem w komunikacji w trybie full-<br />

-duplex. Można go zredukować poprzez wielokrotne przesunięcie<br />

częstotliwości takiego sygnału odebranego w mikrofonie<br />

(i jego kolejnych powtórzeń powstałych w wyniku odbić)<br />

o 10–20 Hz przed przesłaniem go do głośników. Stanie się on<br />

wówczas niesłyszalny dla człowieka. Kolejną użyteczną funkcją<br />

jest ograniczenie zakłóceń wywołanych równoczesnym rozpoczęciem<br />

nadawania przez dwóch użytkowników (double talk).<br />

Funkcje AEC<br />

W bibliotece dostępne są m.in. następujące funkcje oraz parametry:<br />

• EC_init – inicjowanie algorytmu AEC,<br />

• EC_relocateXScratchMem – zmiana bufora pamięci,<br />

• EC_apply – zastosowanie algorytmu tłumienia echa do bieżącej<br />

ramki danych,<br />

• EC_applyNLP – zastosowanie NLP do bieżącej ramki danych,<br />

• EC_setNLPLevel – ustawienie wymaganego poziomu NLP<br />

z zakresu 0–15 (0–90 dB),<br />

• EC_setDoubleTalkHangover – ustawienie korekcji efektu<br />

double talk,<br />

84<br />

Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong>

Dodaj do ulubionych<br />

Swe<br />

Kanał<br />

transmisyjny<br />

między<br />

głośnikiem,<br />

a mikrofonem<br />

Filtr<br />

adaptacyjny<br />

NLMS<br />

Algorytm<br />

NLP<br />

Korekcja<br />

gwizdów<br />

Korekcja<br />

jednoczesnego<br />

nadawania<br />

Swy<br />

.elfaelektronika.pl<br />

<br />

Rwy<br />

Rwe<br />

Rys. 2. Bloki funkcjonalne algorytmu AEC<br />

• EC_getNLPLevel – odczyt aktualnego poziomu NLP,<br />

• EC_getDoubleTalkHangover – odczyt ustawień korekcji<br />

double talk,<br />

• EC_setHowling Control – włączenie/wyłączenie korekcji<br />

gwizdów,<br />

• EC_getHowlingControl – aktualny stan korekcji gwizdów,<br />

• EC_estimateERLE – szacowanie współczynnika ERLE (echo<br />

return loss enhancement),<br />

• EC_True – wartość true,<br />

• EC_False – wartość false,<br />

• EC_Frame – rozmiar bufora wejściowego,<br />

• EC_EchoTail – rozmiar wymaganego echotail (do wyboru<br />

jedna z wartości: 8 ms, 16 ms, 32 ms, 64 ms, 128 ms),<br />

• EC_Order – ośmiokrotność EC_EchoTail.<br />

Masters Sp. z o.o.<br />

ul. Objazdowa 5b, 83-010 Straszyn k. Gdańska<br />

tel. +48 58 691 06 91, faks +48 58 691 06 92<br />

masters@masters.com.pl, www.masters.com.pl<br />

Jak korzystać z biblioteki?<br />

Algorytm zaimplementowano w bibliotece Acoustic Echo<br />

Cancellation w taki sposób, by można go było wykorzystać do<br />

redukcji echa w wielu oddzielnych kanałach audio. Każdy z nich<br />

może mieć ustawione niezależnie inne wartości parametrów<br />

korekcji. Najpierw należy w pliku ec_api.h określić wartość<br />

zmiennej EC_Echotail. Następnie trzeba przydzielić pamięć<br />

oraz zainicjować algorytm dla każdego kanału audio, korzystając<br />

odpowiednio z funkcji EC_Xstate_Mem_Size_Int oraz<br />

EC_init. Aby zastosować korekcję dla danej ramki audio, należy<br />

wywołać funkcję EC_apply. Jeżeli korekcja nie jest wymagana,<br />

funkcję tę trzeba wywołać z parametrem EC_false, co pozwoli<br />

przechwycić dane wymagane do dalszej obróbki sygnału, a jednocześnie<br />

ramka pozostanie nienaruszona. Kolejnym krokiem<br />

jest stłumienie echa z wykorzystaniem funkcji EC_applyNLP.<br />

Wskazówki praktyczne<br />

Działanie algorytmu korekcji echa można zoptymalizować<br />

poprzez właściwy wybór kluczowych parametrów.<br />

Przykładowo poziom NLP należy wybierać stosownie do potrzeb.<br />

Bardzo duża wartość tego parametru może bowiem nie<br />

tylko spowodować wytłumienie echa, ale również użytecznego<br />

sygnału mowy. Ponadto w wypadku, gdy w otoczeniu odbiornika<br />

sygnału mogą występować głośne zakłócenia (dotyczy<br />

to zwłaszcza telefonów komórkowych oraz zestawów głośnomówiących,<br />

na przykład samochodowych), samoistnie może<br />

się aktywować funkcja korekcji równoczesnego nadawania.<br />

Spowoduje to wyłączenie adaptacji. W takich wypadkach algorytm<br />

AEC powinien być aktywny przez cały czas. Adaptacji<br />

nie powinno się również nigdy wyłączać. Możliwość taką udostępniono<br />

wyłącznie w celach testowych.<br />

Monika Jaworowska<br />

<strong>Elektronik</strong>aB2B.pl<br />

Portal branżowy dla elektroników<br />

www.microchip.com/SoftwareLib.aspx<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013<br />

85

Technika<br />

Wentylatory Maxair<br />

– wysoka wydajność przy<br />

niskim poziomie hałasu<br />

Marka wentylatorów Maxair kojarzy się klientom<br />

jako synonim dobrych jakościowo, ale równocześnie<br />

niedrogich wentylatorów osiowych<br />

zasilanych prądem przemiennym. Wentylatory<br />

te są chętnie stosowane w urządzeniach, gdzie<br />

potrzeba wydajnej wentylacji urządzeń przy<br />

zachowaniu niskiego poziomu hałasu.<br />

Producent Maxairów przywiązuje<br />

wielką wagę do jakości<br />

swoich produktów.<br />

Wszystkie wentylatory<br />

spełniają wymagania dyrektywy<br />

RoHS, a fabryka posiada<br />

wdrożony system zarządzania<br />

jakością EN ISO 9001:2008.<br />

Każdy kierowany do sprzedaży<br />

wyrób jest automatycznie<br />

testowany – producent dysponuje<br />

profesjonalnymi stanowiskami<br />

testowymi i pomiarowymi,<br />

gwarantującymi, że wentylatory<br />

dostępne w handlu nie tylko<br />

w 100% spełniały specyfi kację techniczną,<br />

ale też były konkurencyjne cenowo<br />

na naszym rynku. Wentylatory<br />

Maxair są szeroko stosowane są m.in.<br />

w szafach telekomunikacyjnych, obudowach<br />

przemysłowych, spawarkach,<br />

zgrzewarkach i innych aplikacjach<br />

przemysłowych, co dowodzi, że zapewnienia<br />

producenta mają pokrycie w faktach.<br />

Poza typowo katalogowymi wyrobami<br />

Maxair oferuje wersje specjalne,<br />

o obniżonej masie, odporne na korozję<br />

środowiskową, o podwyższonej żywotności<br />

w wysokich lub niskich temperaturach,<br />

o odwróconym kierunku wirowania<br />

i podobne.<br />

Oferta firmy<br />

Dostępne wentylatory mają obudowy<br />

o kształcie prostokątnym lub cylindrycznym<br />

o wymiarach od 80×80<br />

mm średnicy i grubości od 25 mm.<br />

Największe jednostki mają 254 mm<br />

średnicy przy 89 mm grubości.<br />

Warto zauważyć, że przy dość dużych<br />

wydajnościach, wentylatory Maxair charakteryzują<br />

się stosunkowo cichą praca<br />

– poziom hałasu waha się pomiędzy 20<br />

dBa dla małych wykonań po 50 dBa dla<br />

na jwiększych wentylatorów. Te znakomite<br />

rezultaty to wynik dokładnej obróbki<br />

mechanicznej łopat wirnika i wyważenia<br />

całej konstrukcji ruchomej co<br />

pozwala na uniknięcie drgań.<br />

Wydajność wentylatorów jest powiązana<br />

z ich wymiarami i pośrednio<br />

z mocą silnika i po szczegółowe dane<br />

trzeba sięgać do kart katalogowych,<br />

niemniej z uwagi na specyfi kę zasilania<br />

napięciem przemiennym i wykorzystanie<br />

w takich konstrukcjach induk-<br />

cyjnego silnika klatkowego ze zwartą<br />

fazą rozruchową, obroty wentylatora są<br />

mniej więcej stałe, powiązane z częstotliwością<br />

napięcia zasilającego i na poziomie<br />

1500...3000 obr./min. w zależności<br />

od modelu. Niemniej warto zauważyć,<br />

że przy dość dużych wymiarach wentylatory<br />

Maxair charakteryzują się stosunkowo<br />

cichą pracą.<br />

Wersje na łożyskach kulkowych pracują<br />

w zakresie temperatur –30...+75°C,<br />

a wersje na łożyskach ślizgowych –<br />

10...+70°C.<br />

Dane kontaktowe<br />

Micros sp. j. W. Kędra i J. Lic<br />

ul. E. Godlewskiego 38, 30-198 Kraków<br />

tel. 12 636 95 66, faks 12 636 93 99<br />

<strong>biur</strong>o@micros.com.pl, www.micros.com.pl<br />

86 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong>

Technika<br />

Materiały UV<br />

w produkcji elektroniki<br />

Przeciętnemu człowiekowi termin UV kojarzy się jedynie z latem i szkodliwym<br />

promieniowaniem, kremami z filtrem i okularami. Niemniej w elektronice kleje<br />

i lakiery UV to pożyteczne produkty, w których utwardzenie odbywa się za<br />

pomocą promieniowania ultrafioletowego.<br />

Co ma światło UV do kleju?<br />

Krótko mówiąc, służy ono do utwardzania<br />

kleju. Jak wiemy, kleje mogą się<br />

utwardzać w różny sposób: pod wpływem<br />

wilgoci zawartej w powietrzu,<br />

przez odparowanie rozpuszczalników,<br />

przez dodanie katalizatora/aktywatora<br />

itp. Klej UV utwardza się natomiast pod<br />

wpływem naświetlania go światłem UV.<br />

Niezbędna dawka promieniowania waha<br />

się w zależności od preparatu i grubości<br />

warstwy i innych podobnych czynników.<br />

Mechanizm utwardzania klejów i lakierów<br />

UV może być oparty na wolnych<br />

rodnikach (akryle) lub na polimeryzacji<br />

kationowej (epoksydy). Wolne rodniki<br />

sieciują tak długo, jak długo poddane<br />

są działaniu światła UV. Gdy usuniemy<br />

źródło światła, polimeryzacja zostaje<br />

przerwana. Natomiast polimeryzacja kationowa<br />

odbywa się nadal po usunięciu<br />

źródła światła UV. Oczywiście do zapoczątkowania<br />

reakcji jest konieczna odpowiednia<br />

dawka tego światła. Ta metoda<br />

utwardzania pozwala na utwardzenie<br />

kleju w miejscach zacienionych, gdzie<br />

nie dotarło światło UV.<br />

Utwardzanie<br />

Sam mechanizm wygląda następująco:<br />

gdy dostarczymy odpowiednią<br />

dawkę (energię) światła UV, w kleju zajdzie<br />

reakcja chemiczna, która spowoduje<br />

jego utwardzenie poprzez sieciowanie.<br />

Proces utwardzania zapoczątkują fotoinicjatory,<br />

które są wrażliwe na określoną<br />

długość światła. Najczęściej jest to<br />

światło typu UVA. W lakierach UV do<br />

pokryć konformalnych stosuje się często<br />

fotoinicjatory wrażliwe na różne zakresy<br />

światła UV i tak np. na powierzchni<br />

lakier utwardza się za pomocą pasma<br />

UVC, a pod spodem za pomocą promieniowania<br />

z zakresu UVA. Jest to związane<br />

z głębokością wnikania danej długości<br />

fali pod powierzchnię materiału.<br />

Utwardzanie kleju bywa błyskawiczne<br />

i trwa kilka sekund, a nawet ułamki sekundy.<br />

Jest to więc idealne rozwiązanie<br />

w przypadku dużego wolumenu produkcji.<br />

Nie potrzeba wówczas tzw. pól odkładczych,<br />

klej jest utwardzony zaraz po<br />

naświetleniu. Podobne prędkości można<br />

uzyskać za pomocą klejów cyjanoakrylowych,<br />

ale dozowanie ich sprawia więcej<br />

trudności technologicznych. Kleje dwuskładnikowe<br />

wymagają z kolei bardziej<br />

skomplikowanych maszyn do dozowania.<br />

Klej UV ma praktycznie nieskończenie<br />

długi „czas życia”, można np. skorygować<br />

położenie elementów po nałożeniu<br />

i potem błyskawicznie go utwardzić.<br />

Poza szybkością utwardzania kleje<br />

UV eliminują z procesu rozpuszczalniki<br />

i nie wymagają specjalnych wyciągów.<br />

Stanowią mniejsze zagrożenie dla otoczenia<br />

i środowiska. Kleje UV mają również<br />

dużą odporność chemiczną i są odporne<br />

na wysokie temperatury. W łatwy<br />

sposób można zautomatyzować proces<br />

nakładania kleju UV, należy tylko pamiętać<br />

o użyciu węży i innych elementów<br />

blokujących promienie UV.<br />

Utwardzanie za pomocą światła UV<br />

wprowadza ograniczenia wynikające ze<br />

sposobu utwardzania. Dlatego niektóre<br />

lakiery i kleje UV mają drugi (wtórny)<br />

mechanizm utwardzania, tzw. secondary<br />

curing. Dzięki niemu lakier<br />

może utwardzić się pod komponentami,<br />

w rowkach itp. Mechanizm tego wtórnego<br />

utwardzania może być różny, np.<br />

termiczny lub poprzez wchłanianie wilgoci.<br />

Oczywiście taki materiał wymaga<br />

więcej czasu na utwardzenie, ale daje<br />

pewność, że nie pozostanie lepki w miejscach,<br />

gdzie nie dotarło światło UV.<br />

Chcąc uzyskać wysoką wydajność procesu<br />

trzeba pamiętać, że proces utwardzania<br />

nie zajmuje tyle czasu co proces<br />

dozowania. Aby uniknąć wąskiego gardła<br />

w produkcji należy upewnić się, że<br />

system dozowania ma wystarczającą wydajność<br />

i zapewnia bezpieczeństwo procesu,<br />

pomocą mogą być tu testy laboratoryjne,<br />

tak zwane studium przypadku.<br />

Zastosowanie materiałów UV<br />

w elektronice<br />

Jednym z zastosowań materiałów<br />

utwardzanych światłem UV w elektronice<br />

są pokrycia konformalne (conformal<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013<br />

87

Technika<br />

Rys. 1. Rodzina urządzeń Omnicure<br />

Rys. 2. Radiometr Omnicure R2000<br />

coating). Lakiery UV do tego zastosowania<br />

mają doskonałą odporność chemiczną<br />

i odporność na wilgoć. Ich odporność<br />

chemiczna jest lepsza niż poliuretanów<br />

i silikonów, podobnie jest z odpornością<br />

na wilgoć. Utrudnia to niestety naprawę<br />

płytek drukowanych. Lakiery UV<br />

są „zielone”, czyli bezpieczne dla środowiska,<br />

zawierają śladowe ilości rozpuszczalników.<br />

Jeśli rozważymy koszt lakieru<br />

na jedną płytkę, to okaże się, że lakiery<br />

UV są jednym z tańszych rozwiązań.<br />

Ponieważ nie zawierają rozpuszczalników,<br />

grubość mokrej powłoki równa się<br />

grubości powłoki po utwardzeniu.<br />

Poza pokryciami konformalnymi kleje<br />

UV są wykorzystywane przy produkcji<br />

wyświetlaczy LCD, do uszczelniania<br />

ich brzegów czy klejenia połączeń wyświetlacza<br />

z chipem. Wykorzystuje się<br />

je również do enkapsulacji (zalewania)<br />

komponentów.<br />

Kolejna aplikacja gdzie wykorzystywane<br />

są kleje UV, to tzw. corner bonding<br />

i edge bonding, czyli klejenie narożników<br />

i krawędzi komponentów jako alternatywa<br />

dla underfi llingu (wzmacniania poprzez<br />

sklejenie spodu elementu z płytką).<br />

Nie zawsze wymagany jest underfilling,<br />

nie zawsze jest uzasadniony ekonomicznie,<br />

a jego szybszą i prostszą odmianą<br />

jest właśnie edge (bądź corner) bonding.<br />

Wykorzystuje się tę metodę do mechanicznego<br />

wzmocnienia i zwiększenia niezawodności<br />

układów BGA i Chip-scale<br />

packages (CSP) oraz podobnych. Kleje<br />

UV wykorzystuje się również przy produkcji<br />

dysków twardych. Za ich pomocą<br />

klejone są głowice odczytująco/zapisujące.<br />

Ramię, na którym jest zawieszona<br />

głowica, również jest klejone klejem UV.<br />

Znajdują również zastosowanie przy<br />

produkcji kart chipowych, zestawów<br />

Bluetooth, mikrogłośników (np. w telefonach),<br />

mikrokamer i wielu innych<br />

urządzeń, gdzie konieczne jest precyzyjne<br />

ustawienie małych elementów podczas<br />

klejenia. Wykorzystuje się je również<br />

przy produkcji przewodów, taśm,<br />

cewek, światłowodów i wielu innych.<br />

Narzędzia do<br />

utwardzania klejów/<br />

lakierów UV<br />

Narzędzia do operacji z klejami<br />

dzieli się na dwie grupy:<br />

flood cure systems – nazywane<br />

piecami (tunelami) UV oraz<br />

spot cure systems, czyli punktowe<br />

źródła świata UV. Do pieca<br />

UV wkłada się bądź wsuwa<br />

na przenośniku cały element.<br />

Typowym przykładem<br />

są piece UV do utwardzania<br />

powłok konformalnych. Jest<br />

on ustawiany bezpośrednio za<br />

maszyną lakierującą. Warto<br />

pamiętać, że niektóre piece<br />

mają ograniczoną kontrolę<br />

emitowanego spektrum, co<br />

może powodować niechciane<br />

podgrzewanie komponentów. Dlatego<br />

też piece są wyposażone w wentylację<br />

schładzającą płytki i lampy emitujące<br />

promieniowanie.<br />

Punktowe źródła światła zazwyczaj<br />

są używane do precyzyjnego klejenia<br />

elementów. Zaletą jest tu wysoki poziom<br />

promieniowania, umożliwiający<br />

szybkie utwardzanie, skupiona wiązka,<br />

możliwość zmiany spektrum i świecenia<br />

w wielu punktach jednocześnie.<br />

Źródła punktowe mogą być używane<br />

w procesie produkcyjnym manualnym<br />

i automatycznym. Powierzchnia utwardzania<br />

nie przekracza zazwyczaj okręgu<br />

o średnicy 5–7 cm. Dostępne są też źródła,<br />

które dają prostokątny obszar świecenia.<br />

Źródłem promieniowania jest<br />

lampa łukowa lub dioda LED. Lampy<br />

łukowe mają większy poziom promieniowania<br />

i szersze spektrum widma,<br />

diody LED zużywają dużo mniej energii,<br />

mają natomiast mniejsze moce i wąskie<br />

spektrum emisji.<br />

Ciekawostką jest urządzenie<br />

Omnicure LX180,<br />

Rys. 3. Piec UV-9 fi rmy Nordson Asymtek<br />

88 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong>

Technika<br />

które nie ma panelu sterującego i jest<br />

kontrolowane przez sieć LAN, co pozwala<br />

inżynierom procesu i technologom<br />

na nadzorowanie procesu z komputera<br />

bądź tabletu. Urządzenie może pracować<br />

na linii automatycznej lub na stanowisku<br />

ręcznym, operator może włączyć,<br />

wyłączyć światło UV, ale nie ma dostępu<br />

do zmiany parametrów.<br />

Kontrola procesu<br />

Aby klej UV się utwardził, potrzebna<br />

jest określona dawka promieniowania<br />

(podawana w mJ/cm2). Promieniowanie<br />

o mocy podawanej w mW/cm2 pomnożone<br />

przez czas da nam właśnie tę dawkę.<br />

Moc promieniowania można zmierzyć<br />

radiometrem ręcznym, ale warto<br />

korzystać z rozwiązań pozwalających<br />

na ciągły pomiar podczas pracy.<br />

Przykładem może być sprzęt fi rmy<br />

Lumen Dynamics który wytwarzane<br />

punktowe źródła światła UV wyposażył<br />

w zamkniętą pętlę sprzężenia zwrotnego.<br />

Pozwala nam to uzyskać stałą wartość<br />

promieniowania tak długo, jak lampa<br />

ma wystarczającą moc, by generować<br />

Poza pokryciami konformalnymi<br />

kleje UV<br />

są wykorzystywane przy<br />

produkcji wyświetlaczy<br />

LCD, do uszczelniania<br />

ich brzegów czy klejenia<br />

połączeń wyświetlacza<br />

z chipem. Wykorzystuje<br />

się je również do<br />

enkapsulacji (zalewania)<br />

komponentów<br />

to promieniowanie, co przekłada się na<br />

większe bezpieczeństwo procesu.<br />

Podobne spostrzeżenia dotyczą pieców<br />

UV. Przy ich wyborze ważne jest,<br />

aby piec miał zamkniętą pętlę sprzężenia<br />

zwrotnego, kontrolującą intensywność<br />

promieniowania i zapewniającą<br />

jego stały poziom pomimo powolnej degradacji<br />

emisji lamp.<br />

Podsumowanie<br />

Udział klejów i lakierów UV na rynku<br />

elektroniki niewątpliwie będzie<br />

się zwiększał. Coraz większy nacisk<br />

na wyeliminowanie rozpuszczalników<br />

skłania producentów do używania materiałów<br />

UV, a normy dotyczące emisji<br />

rozpuszczalników będą się bezwzględnie<br />

zaostrzać. Szybkość działania klejów<br />

i lakierów UV sprawia, że można produkować<br />

więcej i szybciej, a co za tym<br />

idzie taniej. Dodatkowym bodźcem prorozwojowym<br />

jest też coraz większa dostępność<br />

diod UV LED, które są energooszczędne,<br />

mają wąskie pasmo emisji,<br />

przez co nie powodują nadmiernego<br />

przegrzewania detali. Mają też dłuższą<br />

żywotność w porównaniu z lampami<br />

łukowymi. Przyszłość należy do UV!<br />

Grzegorz Szypulski, AMB Technic<br />

Dane kontaktowe<br />

AMB Technic<br />

ul. Blizna 31, 62-600 Koło<br />

tel. 63 261 62 67, faks 63 261 62 75<br />

amb@amb.pl, www.amb.pl<br />

Automaticon, J-22, hala 3<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013<br />

89

Technika<br />

Tranzystory<br />

MOSFET<br />

kontra IGBT<br />

– świadomy wybór<br />

<strong>Elektronik</strong>a dużych mocy jest dzisiaj zdominowana przez tranzystory MOSFET<br />

i IGBT, które w porównaniu z bipolarnymi wymagają znacznie mniejszej mocy<br />

sterującej i są zdolne do przełączania prądów o wartości dziesiątek amperów<br />

przy napięciach setek woltów. Pomimo wielu podobieństw, tranzystory MOSFET<br />

i IGBT znacznie się różnią. Dodatkowo w przemyśle od pewnego czasu można<br />

zaobserwować tendencję do zastępowania MOSFET-ów tranzystorami IGBT.<br />

Porównanie technologii tranzystorów MOSFET i IGBT przeprowadzone w dalszej<br />

części tekstu wyjaśni przyczyny takiego stanu rzeczy.<br />

MOSFET<br />

MOSFETY można łączyć równolegle<br />

po to, aby zwiększyć obciążalność prądową,<br />

gdyż mają dodatni współczynnik<br />

temperaturowy. Rezystancja kanału<br />

w stanie włączenia jest bardzo niewielka,<br />

zwłaszcza dla wersji niskonapięciowych,<br />

co pozwala na wydatne zmniejszenie<br />

strat mocy podczas przewodzenia.<br />

MOSFETY są także szybkie, zwłaszcza<br />

jeśli chodzi o wyłączanie, co przekłada<br />

się na zmniejszenie przełączeniowych<br />

strat mocy. Tranzystory MOSFET mają<br />

wewnętrzną diodę włączoną równolegle<br />

do tranzystora. W bardzo wielu przypadkach<br />

istnienie tego pasożytniczego<br />

Rys. 1. Schemat ułatwiający wybór pomiędzy MOSFET-em a IGBT<br />

90 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong>

Technika<br />

Rys. 2. Schemat zastępczy tranzystora<br />

IGBT – w czasie załączenia tranzystora IGBT<br />

napięcie na tym elemencie jest większe od<br />

napięcia tranzystora MOSFET o spadek napięcia<br />

na diodzie. Mimo to, w porównaniu<br />

do tradycyjnych tranzystorów mocy MOS-<br />

FET o analogicznych rozmiarach i podobnym<br />

zakresie napięć, tranzystory IGBT mają<br />

znacząco niższe napięcie w stanie załączenia<br />

– co wynika z bipolarnego charakteru<br />

prądu w IGBT<br />

elementu jest korzystne, ponieważ może<br />

on współdziałać z dodatkową diodą antyrównoległą,<br />

odciążając ją, co umożliwia<br />

zmniejszenie elementu zewnętrznego.<br />

Warto jeszcze dodać, że przewodzący<br />

tranzystor tego typu ma charakter rezystancyjny,<br />

co oznacza, że spadek napięcia<br />

na nim jest proporcjonalny do przepływającego<br />

prądu, co jest w większości<br />

przypadków niekorzystne.<br />

IGBT<br />

Dzięki specjalnej konstrukcji bipolarne<br />

tranzystory mocy z izolowaną<br />

bramką (IGBT – Insulated Gate Bipolar<br />

Transistor) pod wieloma względami są<br />

korzystniejszym rozwiązaniem i w wielu<br />

aplikacjach stanowią tańszą alternatywę<br />

dla tranzystorów MOSFET. Tranzystory<br />

IGBT są połączeniem tranzystora<br />

MOSFET (wejście) i tranzystora bipolarnego<br />

(wyjście). W porównaniu do tradycyjnych<br />

tranzystorów mocy MOSFET<br />

o analogicznych rozmiarach i podobnym<br />

zakresie napięć, tranzystory IGBT<br />

mają znacząco niższe napięcie w stanie<br />

załączenia. Wynika to z innego charakteru<br />

prądu płynącego w MOSFET-ach<br />

i tranzystorach IGBT. W pierwszym<br />

przypadku prąd płynący w tranzystorze<br />

ma charakter unipolarny, ponieważ<br />

W przypadku tranzystorów<br />

IGBT problemem<br />

jest brak możliwości<br />

odprowadzenia mniejszościowych<br />

nośników<br />

dziurowych z obszaru<br />

złącza. Sposobem na<br />

przyspieszenie procesu<br />

usuwania zgromadzonego<br />

ładunku jest<br />

doprowadzenie<br />

napięcia o odwrotnej<br />

polaryzacji, co po wyłączeniu<br />

tranzystora jest<br />

niewykonalne<br />

jest wynikiem przepływu wyłącznie nośników<br />

większościowych – elektronów.<br />

W tranzystorach IGBT prąd ma charakter<br />

bipolarny i jest związany z przepływem<br />

zarówno elektronów, jak i dziur.<br />

Wstrzykiwanie nośników dziurowych<br />

z obszaru p+ do n– znacząco zmniejsza<br />

efektywną rezystancję w obszarze dryftu.<br />

Zwiększenie przewodności powoduje<br />

zmniejszenie wartości napięcia kolektor-emiter<br />

w stanie przewodzenia, co jest<br />

główną zaletą tranzystorów IGBT w porównaniu<br />

z tradycyjnymi MOSFET-ami.<br />

Niższe napięcia na tranzystorze IGBT<br />

w stanie załączenia uzyskano kosztem<br />

ograniczenia szybkości przełączania,<br />

a szczególnie wyłączania. Szybkie wyłączanie<br />

jest charakterystyczne dla tranzystorów<br />

MOSFET. W przypadku tych elementów<br />

przepływ strumienia elektronów<br />

można zatrzymać bez zwłoki, obniżając<br />

napięcie bramka-emiter poniżej<br />

wartości granicznej. W przypadku tranzystorów<br />

IGBT problemem jest natomiast<br />

brak możliwości odprowadzenia mniejszościowych<br />

nośników dziurowych z obszaru<br />

złącza. Sposobem na przyspieszenie<br />

procesu usuwania zgromadzonego ładunku<br />

jest doprowadzenie napięcia o odwrotnej<br />

polaryzacji, co po wyłączeniu tranzystora<br />

jest niewykonalne. Drugą możliwością<br />

jest samoistna rekombinacja nośników.<br />

Z tym jednak jest związane wydłużenie<br />

czasu wyłączania tranzystora<br />

i większa energia tracona w tranzystorze<br />

przy jego wyłączaniu. Dodatkowym<br />

efektem ubocznym z tym związanym<br />

jest tzw. ogon prądowy, który można obserwować<br />

w przebiegu prądu kolektora.<br />

Opisywane zjawisko od zawsze było uważane<br />

za główną wadę tranzystorów IGBT.<br />

Elementy IGBT dostępne w handlu<br />

typowo przeznaczone są do pracy przy<br />

większych napięciach i prądzie przewodzenia<br />

niż MOSFET-y, ale za to IGBT nie<br />

łączy się raczej równolegle.<br />

Jak wybrać optymalny<br />

element?<br />

Dokonanie wyboru ułatwia schemat<br />

pokazany na rysunku 1. W przypadku<br />

wysokich częstotliwości przełączania<br />

i stosunkowo niewielkich wartości prądu<br />

najlepszym rozwiązaniem jest zazwyczaj<br />

wykorzystanie MOSFET-ów. W wypadku<br />

większych prądów lub wysokich<br />

napięć zdecydowanie lepszym wyborem<br />

będzie zastosowanie tranzystorów IGBT.<br />

Biorąc pod uwagę najczęściej wykorzystywane<br />

zakresy częstotliwości przełączania<br />

i prądów, w większości rozwiązań<br />

można stosować tranzystory mocy obu<br />

typów. Mimo to tranzystory IGBT stanowią<br />

zazwyczaj najtańsze rozwiązanie.<br />

Jest to jedną z przyczyn pojawiającej się<br />

ostatnio tendencji do zastępowania nimi<br />

tranzystorów MOSFET.<br />

Firma Transfer Multisort <strong>Elektronik</strong><br />

oferuje bardzo szeroki wybór tranzystorów<br />

i modułów IGBT oraz MOSFET.<br />

Asortyment TME obejmuje elementy<br />

o dopuszczalnych napięciach mieszczących<br />

się w zakresie od 12 V do 1700 V<br />

i zdolnych łączyć prądy przekraczające 500<br />

A. Dostawcami elementów są znane i cenione<br />

na całym świecie firmy takie jak:<br />

International Rectifier, IXYS, Fairchild<br />

Semiconductor, ST, Semikron, Toshiba,<br />

ON Semiconductor oraz wiele innych.<br />

Jerzy Gołaszewski<br />

Dane kontaktowe<br />

TME, tel. 42 645 55 55<br />

www.tme.pl<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013<br />

91

Technika<br />

Debugowanie<br />

procesorów<br />

wielordzeniowych<br />

W procesorach wielordzeniowych przetwarzanie kodu programu rozdzielone<br />

jest pomiędzy kilka rdzeni. Jest to przyczyną komplikacji, które mogą<br />

wystąpić na etapie projektowania, programowania oraz debugowania urządzeń<br />

z procesorami tego typu. Aby uniknąć ewentualnych problemów, należy<br />

dobrze poznać specyfikę takich układów. W artykule przedstawiamy ich krótką<br />

charakterystykę oraz wyjaśniamy, co na etapie wyszukiwania błędów może<br />

sprawić najwięcej trudności.<br />

Wydajność przetwarzania procesora można poprawić,<br />

zwiększając częstotliwość jego zegara.<br />

Takie podejście, stosowane w elektronice od<br />

lat, z czasem zaczęło jednak przysparzać coraz<br />

więcej problemów na etapie produkcji układów <strong>elektronicznych</strong>.<br />

Największym z nich był wzrost poboru mocy, proporcjonalny<br />

do zmiany częstotliwości oraz związane z tym<br />

zwiększone wydzielanie ciepła.<br />

Tymczasem wraz z rozpowszechnieniem się urządzeń przenośnych<br />

uzyskanie długiego czasu pracy na zasilaniu bateryjnym<br />

stało się dla producentów równie ważne, jak zapewnienie<br />

dużej mocy obliczeniowej.<br />

By jednocześnie uzyskać oba te parametry, zaczęto wykorzystywać<br />

procesory wielordzeniowe. Ograniczanie poboru<br />

mocy jest w ich przypadku realizowane na kilka sposobów.<br />

Można m.in.: poszczególne segmenty układu zasilać różnymi<br />

napięciami, wyłączać te aktualnie nieużywane lub zmieniać<br />

częstotliwość pracy w zależności od aktualnego obciążenia<br />

procesora.<br />

Rys. 1. Każdy z rdzeni w procesorze wielordzeniowym może być<br />

obsługiwany przez jeden (SMP) lub wiele (AMP) systemów operacyjnych<br />

Procesory wielordzeniowe<br />

Procesory wielordzeniowe składają się z kilku rdzeni, które<br />

mogą równocześnie odczytywać oraz wykonywać instrukcje<br />

programu. Zwykle każdy z nich ma jeden lub dwa lokalne<br />

cache, z których może korzystać tylko dany rdzeń. Cache<br />

wyższego poziomu mogą być również używane przez wszystkie<br />

rdzenie. Razem z główną pamięcią RAM cache stanowi pamięć<br />

globalną (wspólną). Dane między rdzeniami mogą być<br />

wymieniane poprzez zapis oraz odczyt wspólnych zmiennych<br />

w tej pamięci. Jest to łatwy sposób komunikacji, jednak by<br />

zapewnić niezawodną wymianę danych, wymagana jest odpowiednia<br />

przepustowość sieci połączeń między rdzeniami.<br />

Dlatego zwykle pamięć globalna jest wykorzystywana w systemach<br />

tylko z kilkoma rdzeniami.<br />

Układy homo- i heterogeniczne<br />

Procesory wielordzeniowe budowane są jako układy homogeniczne<br />

lub heterogeniczne. W pierwszym przypadku składają<br />

się z wielu identycznych rdzeni, natomiast w drugim z wielu<br />

różnych, specjalizowanych rdzeni. Obie architektury mają<br />

wady i zalety.<br />

Przykładowo programowanie, a później również debugowanie<br />

układów homogenicznych jest łatwiejsze ze względu na<br />

ich jednorodną strukturę. Układy heterogeniczne z kolei lepiej<br />

sprawdzają się w aplikacjach wymagających wyspecjalizowanej<br />

funkcjonalności (przykładowo wydajnego przetwarzania<br />

określonego typu danych – dźwięku, głosu, wideo itp.). Z drugiej<br />

strony ich programowanie, a później debugowanie może<br />

być trudniejsze, zwłaszcza jeśli poszczególne rdzenie bardzo<br />

się różnią (na przykład zestawem instrukcji).<br />

92 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong>

Technika<br />

Przetwarzanie równoległe<br />

Systemy wielordzeniowe wymagają programów, w których<br />

zaimplementowane jest przetwarzanie równoległe. Pierwszym<br />

etapem projektowania takiej aplikacji jest jej podział na różne<br />

zadania, które mogą być realizowane równocześnie. Zadania te<br />

są przypisywane procesom lub wątkom, które z kolei przydziela<br />

się fizycznym jednostkom procesora. Za obsługę aplikacji<br />

z przetwarzaniem równoległym odpowiada system operacyjny.<br />

Może to być jeden system operacyjny w przypadku wszystkich<br />

rdzeni procesora (symmetric multiprocessing, SMP) lub<br />

różne OS dla każdego z nich (asymmetric multiprocessing,<br />

AMP) (rys. 1). To drugie rozwiązanie jest programowym odpowiednikiem<br />

sprzętowych platform wielordzeniowych heterogenicznych,<br />

w których zresztą jest ono najczęściej wdrażane.<br />

Przetwarzanie typu SMP można zaimplementować tylko<br />

w procesorach wielordzeniowych homogenicznych.<br />

Debugowanie systemów wielordzeniowych<br />

Rozwiązania zastosowane w procesorach wielordzeniowych,<br />

dzięki którym pod względem wydajności przetwarzania przewyższają<br />

one układy jednordzeniowe, są równocześnie przyczyną<br />

różnych problemów na etapie ich debugowania. Przede<br />

wszystkim ponieważ w obrębie jednego urządzania zintegrowanych<br />

jest wiele rdzeni, bezpośredni dostęp do nich (jak również<br />

do sieci połączeń między nimi oraz do pamięci) za pośrednictwem<br />

zacisków układu nie zawsze jest zapewniony. Tymczasem<br />

taka możliwość jest wymagana dla efektywnego debugowania,<br />

zwłaszcza procesorów heterogenicznych. Dodatkowym utrudnieniem<br />

w przypadku tych ostatnich mogą być także różne interfejsy<br />

diagnostyczne JTAG dla poszczególnych rdzeni.<br />

W debugowaniu aplikacji uruchamianych na procesorach<br />

wielordzeniowych nie sprawdzają się też standardowe metody,<br />

jak uzupełnianie kodu programu o instrukcje zwracające<br />

na przykład aktualny stan zmiennych. Trudno bowiem zagwarantować<br />

właściwą kolejność zapisu tych danych z równocześnie<br />

kilku procesorów. Z tego powodu mogą być one niewiarygodne<br />

lub trudne w interpretacji, a w efekcie nieprzydatne.<br />

Nagromadzenie takich dodatkowych informacji może ponadto<br />

stać się źródłem różnych niepożądanych zdarzeń, na przykład<br />

wpływać na stan pamięci, rejestrów, cache itp.<br />

Specyficzne błędy i ich naprawa<br />

W przypadku procesorów jednordzeniowych błędy mają<br />

zwykle charakter deterministyczny i powodowane są przez<br />

określony zestaw danych wejściowych. Takie błędy występują<br />

również w programach przetwarzanych równolegle w procesorach<br />

wielordzeniowych, ale oprócz nich w tym przypadku<br />

występują też nowe rodzaje błędów. Mogą być one przykładowo<br />

skutkiem problemów w interakcji między zadaniami, procesami,<br />

wątkami, rdzeniami. Te z kolei są zazwyczaj spowodowane<br />

brakiem synchronizacji oraz komunikacji między nimi.<br />

Przykładem jest sytuacja, w której w określonych warunkach<br />

dwa rdzenie niezależnie modyfikują zmienną globalną wykorzystywaną<br />

w danej pętli (na przykład for), w taki sposób, że<br />

nigdy prawdziwy nie będzie warunek jej zakończenia. Podobna<br />

sytuacja w przypadku współdzielenia zmiennych przez różne<br />

wątki została przedstawiona na rysunku 2.<br />

Znalezienie przyczyny, wywołanie oraz powtórzenie błędów<br />

tego typu w czasie testów jest trudne. Również rozwiązanie<br />

takich problemów nie jest proste. Można przykładowo zaimplementować<br />

mechanizm, który będzie decydował o tym,<br />

kiedy jaka jednostka będzie mogła skorzystać ze współdzielonych<br />

zasobów. Należy przy tym uważać, by nie doprowadzić<br />

do sytuacji, w której dostęp do danego zasobu zostanie<br />

całkowicie zablokowany.<br />

Zarządzanie breakpointami<br />

Synchronizacja oraz śledzenie powiązań między zadaniami,<br />

wątkami, procesami oraz rdzeniami są zatem koniecznością<br />

także podczas debugowania systemów wielordzeniowych<br />

z przetwarzaniem równoległym. Gdy nie jest to zapewnione,<br />

wtedy m.in. efektywność tego etapu projektu z wykorzystaniem<br />

tzw. breakpointów będzie bardzo niska.<br />

Przykładowo jeżeli w aplikacji wielowątkowej breakpoint<br />

zostanie ustawiony w kontekście wykonywania jednego wątku,<br />

istnieje ryzyko, że ten fragment kodu może zostać zrealizowany<br />

w innym wątku. Rozwiązaniem jest sprawdzanie<br />

identyfi katorów wątków. Jeśli identyfi kator aktywnego wątku<br />

nie będzie zgodny z tym zadanym, program będzie dalej<br />

wykonywany.<br />

Podobny problem występuje w procesorach wielordzeniowych.<br />

Jeżeli w punkcie kontrolnym wstrzymane zostanie wykonanie<br />

programu w jednym z rdzeni, pozostałe, które nie<br />

przerwą pracy, nadal będą przetwarzać dane. W rezultacie zrealizowanych<br />

zostanie wiele kolejnych instrukcji kodu, co znacząco<br />

zmniejszy dokładność oraz efektywność debugowania.<br />

By temu zapobiec, w systemach wielordzeniowych homogenicznych<br />

również wykorzystuje się identyfi katory, ale rdzeni.<br />

W momencie wstrzymania pracy jednego z nich dla pozostałych<br />

generowane są przerwania.<br />

Podsumowanie<br />

Procesory wielordzeniowe oraz przetwarzanie równoległe to<br />

wciąż stosunkowo nowe zagadnienia. Nie ma jednak wątpliwości,<br />

że w związku z rozwojem nowych technologii, zwłaszcza<br />

multimedialnych, układy tego typu ze względu na wydajność<br />

obliczeniową będą używane coraz powszechniej. Dlatego producenci<br />

elektroniki wciąż pracują nad narzędziami, które ułatwią<br />

konstruktorom używanie takich procesorów. Przykładem<br />

są rozwiązania na poziomie układu w postaci bloków logicznych,<br />

których głównym zadaniem jest wsparcie na etapie debugowania<br />

oraz monitoring pracy procesora. Celem projektantów<br />

powinno być natomiast doskonalenie się w zakresie ich<br />

efektywnego wykorzystywania.<br />

Monika Jaworowska<br />

Wątek 1<br />

t = x<br />

x = t + 1<br />

Wątek 2<br />

u = x<br />

x = u + 2<br />

Rys. 2. W zależności od tego, który wątek zostanie wykonany wcześniej,<br />

zmienna x może mieć wartość 1, 2 lub 3 (początkowo wartość<br />

wszystkich zmiennych to 0)<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013<br />

93

Technika<br />

Procesory<br />

wielordzeniowe<br />

w systemach pomiarowych<br />

Zapewnienie wysokiej wydajności<br />

aplikacji, w oparciu o programy<br />

działające równolegle na<br />

takich układach nie jest proste,<br />

gdyż pojawia się wiele problemów związanych<br />

z współbieżną pracą wątków, np.<br />

konkurowanie o zasoby. Możliwości procesorów<br />

wielordzeniowych wykorzystywane<br />

są m.in. w środowisku LabVIEW,<br />

które udostępnia API, pozwalające na<br />

tworzenie działających równolegle algorytmów<br />

dla aplikacji testujących.<br />

Rys. 1. W miarę jak ilość danych do obróbki FFT<br />

rośnie, różnica czasu pracy algorytmu sekwencyjnego<br />

i równoległego staje się coraz bardziej<br />

widoczna<br />

94 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong><br />

Wysoką wydajność, od strony<br />

sprzętowej, gwarantuje platforma<br />

PXI, bazująca na modułowych<br />

przyrządach pomiarowych,<br />

z magistralą komunikacyjną PCI<br />

Express, która zapewnia dużą<br />

przepustowość. Taka funkcjonalność<br />

jest najbardziej potrzebna<br />

przy wielokanałowej analizie sygnałów<br />

oraz w aplikacjach czasu<br />

rzeczywistego pracujących w trybie<br />

ciągłym.<br />

Do niedawna innowacje w zakresie procesorów<br />

dotyczyły w zasadzie tyko komputerów<br />

PC i polegały na taktowaniu ich<br />

z coraz większą częstotliwością. Potem,<br />

po osiągnięciu granicznych wartości taktowania<br />

dla technologii półprzewodnikowej,<br />

producenci zaczęli wypuszczać na rynek<br />

układy wielordzeniowe, zdolne do pracy<br />

równoległej. Znajdują one zastosowanie<br />

w wielu urządzeniach, w tym automatycznych<br />

aplikacjach testujących (ATE),<br />

gdzie zapewniają wysoką wydajność, przy<br />

wykorzystaniu oprogramowania działającego<br />

równolegle w kilku wątkach.<br />

Rys. 2. Dla akwizycji realizowanej w paczkach przekraczających<br />

1 mln próbek (rozdzielczość 100 Hz<br />

analizy), praca równoległa zapewnia wzrost wydajności<br />

powyżej 80%<br />

Implementacja<br />

algorytmów<br />

działających równolegle<br />

Jedną z najbardziej popularnych<br />

aplikacji, która wykorzystuje<br />

możliwości programowania<br />

równoległego, jest wielokanałowa<br />

analiza sygnałów, realizowana<br />

w domenie częstotliwości.<br />

Zadanie to jest złożone obliczeniowo,<br />

stąd rozdzielenie jej pomiędzy<br />

kilka rdzeni procesora zapewnia<br />

wyraźny wzrost wydajności<br />

działania. Z punktu widzenia programisty<br />

LabVIEW osiągnięcie tego<br />

celu wiąże się z niewielką zmianą algorytmu<br />

wykorzystywanego w testach.<br />

Efekty zastosowania takiego podejścia<br />

można ocenić przyglądając się działaniu<br />

dwóch algorytmów FFT, przetwarzających<br />

dane z szybkiego (100 MS/s), 14-bitowego,<br />

dwukanałowego oscyloskopu<br />

NI PXIe-5122. W pierwszym przypadku<br />

analiza FFT jest realizowana sekwencyjnie,<br />

w drugim równolegle, w oparciu

Rys. 3. Konfi guracja typowej aplikacji HIL<br />

o dwa rdzenie procesora. W pierwszym<br />

podejściu analiza danych trwa dłużej<br />

niż czas akwizycji z przetwornika pomiędzy<br />

próbkami, co prowadzi do opóźnień.<br />

W przypadku przetwarzania równoległego<br />

wydajność jest na tyle duża, że<br />

program jest w stanie wykonać FFT pomiędzy<br />

kolejnymi akwizycjami danych.<br />

Różnice są tym większe im szybciej działa<br />

przetwornik (rys. 1 i 2).<br />

LabVIEW pozwala na dynamiczne<br />

alokowanie wątków na poszczególne<br />

rdzenie procesora i uniknięcie modyfi<br />

kacji istniejącej aplikacji.<br />

W programie tworzona jest wewnętrzna<br />

kopia każdej procedury<br />

programu, dla której alokowana<br />

jest pamięć programu<br />

(reentrant execution).<br />

sprawdza się, gdy sygnały w badanym<br />

układzie zmieniają się stosunkowo<br />

wolno. W architekturze z wieloma<br />

pętlami do transferu danych<br />

wykorzystywane są kolejki FIFO,<br />

do których przetwornik wejściowy (wykonujący<br />

ciągłą akwizycję danych) zapisuje<br />

kolejne informacje. Zgromadzone<br />

w ten sposób dane są wysyłane kolejno<br />

do drugiej pętli. Podejście takie zapewnia<br />

większą wydajność, pełne wykorzystanie<br />

zasobów sprzętowych procesora<br />

i sprawdza się z szybkimi przetwornikami<br />

oraz magistralami komunikacyjnymi.<br />

Na rysunku 4, na przykładzie<br />

fi ltracji 16-bitowych próbek przy<br />

wykorzystaniu fi ltru Butterwortha, pokazano<br />

różnice w wydajności między<br />

Optymalizacja aplikacji<br />

ze sprzętową pętlą<br />

sterowania<br />

Drugim rodzajem aplikacji,<br />

które są w stanie czerpać korzyści<br />

z przetwarzania równoległego,<br />

są systemy wykorzystujące<br />

wiele przyrządów do<br />

równoległych zadań akwizycji i generacji.<br />

Najczęściej ta aplikacje nazywane<br />

są hardware-in-the-loop (HIL) lub in-line.<br />

Przykładowa aplikacja może polegać<br />

na akwizycji sygnału przy wykorzystaniu<br />

szybkiego oscyloskopu, analizie zebranych<br />

danych oraz generacji sygnału<br />

wynikowego przy pomocy innego urządzenia.<br />

(rys. 3). Przetwarzanie sygnałów<br />

zwykle obejmuje fi ltrację, interpolację,<br />

symulację sensorów i emulację różnych<br />

bloków sprzętowych.<br />

W aplikacjach HIL korzysta się<br />

z dwóch podstawowych technik programistycznych:<br />

pojedynczej pętli i struktury<br />

potokowej z wieloma pętlami, korzystającej<br />

z kolejek. Pierwsza technika<br />

zapewnia niskie opóźnienia dla niewielkich<br />

paczek danych, natomiast wersja<br />

z wieloma pętlami zapewnia większą<br />

przepustowość i pozwala czerpać korzyści<br />

z możliwości oferowanych przez<br />

procesory wielordzeniowe. W pojedynczej<br />

pętli akwizycja, obróbka i generacja<br />

danych wykonywane są sekwencyjnie,<br />

co jest źródłem wielu ograniczeń.<br />

Niemożliwe jest jednoczesne wykonanie<br />

tych zadań, przez co rozwiązanie to<br />

Rys. 4. Wydajność przetwarzania równoległych<br />

algorytmów wielopętlowych jest wyższa od rozwiązań<br />

z pojedynczą pętlą<br />

dwiema omawianymi architekturami.<br />

Oczywiście przy czterech pętlach<br />

wzrost wydajności mógłby być jeszcze<br />

większy, o ile przetwornik wejściowy<br />

i wyjściowy byłyby w stanie dostarczyć<br />

dostatecznie dużą ilość danych.<br />

Potokowe przetwarzanie danych<br />

w aplikacjach HIL wprowadza opóźnienie<br />

pomiędzy sygnałem wejściowym<br />

a wyjściowym, którego wartość zależy<br />

między innymi od szybkości próbkowania<br />

i rozmiaru przetwarzanych bloków<br />

danych.<br />

Podsumowanie<br />

Modułowy sprzęt pomiarowy, bazujący<br />

na standardzie PXI i PXI Express jest<br />

w stanie wykorzystać zalety stosowania<br />

procesorów wielordzeniowych. Możliwe<br />

staje się to tylko wtedy, gdy dysponujemy<br />

oprogramowaniem zdolnym w prosty<br />

sposób z nich skorzystać. LabVIEW<br />

dynamicznie rozdziela zadania między<br />

dostępne rdzenie procesora powodując<br />

znaczny wzrost wydajności.<br />

David Hall<br />

Signal Sources Product Engineer<br />

National Instruments<br />

Automaticon, F-7, hala 3

Technika<br />

przechodzenia przez obszar niepewności.<br />

Problem zaostrzył się, gdy pojawiły<br />

się wzmacniacze operacyjne rail-to-rail.<br />

Wraz z obniżeniem się napięć zasilających<br />

układy elektroniczne częstym<br />

sposobem utrzymania maksymalnego<br />

napięciowego zakresu sygnałów wyjściowych<br />

stała się zamiana klasycznego<br />

układu stopnia wyjściowego na układ<br />

rail-to-rail. Schemat klasycznego układu<br />

wyjściowego jest pokazany na rysunku<br />

1. Chwilowa wartość napięcia wyjściowego<br />

nie może się w takim układzie<br />

zbliżyć do napięcia zasilania o więcej<br />

niż o około 1 V. Ze zmianą konfiguracji<br />

stopnia wyjściowego na układ ze wspólnym<br />

emiterem, jak na rysunku 2, uzy-<br />

Maksymalne<br />

dopuszczalne natężenie prądu<br />

pobieranego przez wzmacniacz<br />

operacyjny może być wysokie<br />

Parametry analogowych wzmacniaczy operacyjnych są zwykle podawane przez<br />

producenta w danych technicznych układu. Ale często zapomina się o pomiarowych<br />

uwarunkowaniach tych paramentów. Wzmacniacze operacyjne o wyjściu<br />

rail-to-rail mogą w niektórych przypadkach pobierać prąd o natężeniu od<br />

dwu- do dziesięciokrotnie wyższym od specyfikowanego maksimum. Warto<br />

więc wiedzieć, kiedy maksymalny pobór prądu może sprawiać kłopoty, zarówno<br />

w układach wzmacniaczy bipolarnych, jak i CMOS.<br />

Przy obliczaniu parametrów zasilania<br />

dla najbardziej niekorzystnych<br />

warunków nie zawsze<br />

można polegać na podawanej<br />

w danych technicznych wartości<br />

maksymalnego prądu. Wiadomo, że prąd<br />

zasilania cyfrowych układów CMOS<br />

wzrasta wraz ze wzrostem częstotliwości<br />

zegarowej, ale jak to jest w układach<br />

analogowych, a zwłaszcza we wzmacniaczach<br />

operacyjnych? Czy za maksimum<br />

można przyjąć prąd zasilania plus prąd<br />

dostarczany do obciążenia? (jak zapewne<br />

można się domyśleć – nie zawsze…).<br />

Wzmacniacze są przystosowane do<br />

pracy w zamkniętej pętli, a komparatory<br />

w otwartej. Pomimo oczywistości<br />

96 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong><br />

tego stwierdzenia, w praktyce często się<br />

o tym zapomina. Problem ten pojawia<br />

się, gdy wzmacniacz operacyjny jest używany<br />

w roli komparatora. Jest to kuszące,<br />

ponieważ wiele wzmacniaczy operacyjnych<br />

ma bardzo mały offset i bardzo<br />

niskie szumy, co prowokuje do używania<br />

ich jako precyzyjnych komparatorów.<br />

Tym bardziej że za graficzny symbol obu<br />

układów przyjęto taki sam trójkąt z jednym<br />

wyjściem i dwoma wejściami.<br />

Gdy wzmacniacz operacyjny jest zasilany<br />

napięciami ±15 V, a sygnał wejściowy<br />

mieści się w granicach ±10 V, takie<br />

rozwiązanie jest dopuszczalne, zwłaszcza<br />

po dodaniu niewielkiej histerezy<br />

dla uniknięcia oscylacji i przyspieszenia

Technika<br />

Rys. 1. Klasyczny bipolarny stopień<br />

wyjściowy<br />

skuje się zakres napięcia wyjściowego rail-to-rail<br />

o marginesie tylko 50–100 mV,<br />

zależnym od tranzystorów wyjściowych<br />

i prądu obciążenia. Porównanie tych<br />

dwóch konfiguracji prowadzi do trzech<br />

ważnych obserwacji:<br />

• układ klasyczny charakteryzuje się<br />

wzmocnieniem prądowym, ale wzmocnieniem<br />

napięciowym mniejszym od<br />

jedności oraz bardzo niską impedancją<br />

wewnętrzną,<br />

• układ rail-to-rail jest stopniem o wspólnym<br />

emiterze, a zatem o wzmocnieniu<br />

napięciowym g m·R L, przy czym R L składa<br />

się z impedancji wewnętrznej tranzystora<br />

(R O) i impedancji obciążenia.<br />

R O jest bardzo duża, a zatem pomijalna,<br />

o ile napięcie wyjściowe różni się<br />

od napięcia zasilania o co najmniej kilkaset<br />

mV. W przeciwnym razie – nie.<br />

Stopień wyjściowy można uważać za<br />

klasyczne dwutranzystorowe lustro prądowe.<br />

I to jest istotą problemu.<br />

Przy działaniu normalnym węzeł baza-kolektor<br />

stopnia końcowego podąża<br />

w dół za stopniem pośrednim, zwiększając<br />

napływ prądu do obciążenia i podnosząc<br />

napięcie. Gdy działa ujemne sprzężenie<br />

zwrotne, wzrost napięcia wyjściowego<br />

pociąga za sobą zmniejszenie wysterowania,<br />

aż do zrównoważenia pętli.<br />

W konfiguracji komparatora stopień<br />

pośredni pociąga w dół węzeł baza-kolektor,<br />

ale bez przeciwdziałania sprzężenia<br />

zwrotnego działanie to jest dalej<br />

kontynuowane, wywołując dodatkowy<br />

wzrost prądu z zasilacza. Istnieje kilka<br />

różnych sposobów sterowania stopniem<br />

wyjściowym, a wraz ze zróżnicowaniem<br />

mobilności dziur i elektronów<br />

wzrost prądu zasilania zwykle nie jest<br />

symetryczny.<br />

Rys. 2. Stopień wyjściowy rail-to-rail<br />

Test bezpośredni<br />

Do ilościowego ujęcia tego zjawiska<br />

wzięto wzmacniacze operacyjne, bipolarny<br />

i CMOS, fi rmy Analog Devices<br />

oraz trzech głównych firm współzawodniczących.<br />

Do porównania włączono powszechnie<br />

znany podwójny wzmacniacz<br />

operacyjny LM358 (nie rail-to-rail) i podwójny<br />

komparator LM393. Prąd zasilania<br />

był mierzony przy różnych napięciach<br />

zasilania w trzech różnych połączeniach.<br />

Na rysunku 3 przedstawiono klasyczną<br />

metodę pomiaru prądu zasilania<br />

wzmacniacza operacyjnego, z pominięciem<br />

prądu dzielnika napięcia. W układzie<br />

użyto dwóch miliamperomierzy, co<br />

zapewnia dokładność pomiaru i upewnia<br />

o eliminacji niepożądanych ścieżek<br />

przez doprowadzenia wejściowe.<br />

Wielkości rezystorów nie są istotne, muszą<br />

one jedynie zapewnić zgodne z danymi<br />

technicznymi napięcie wejściowe.<br />

Pomiarów prądu w układach z otwartą<br />

pętlą, jak w komparatorze, dokonywano<br />

według schematów na rysunku 4<br />

i rysunku 5. W niektórych niskoszumowych<br />

bipolarnych wzmacniaczach operacyjnych<br />

wejścia różnicowe są chronione<br />

diodami, zatem maksymalne napięcie<br />

różnicowe jest wtedy w danych technicznych<br />

podawane ±0,7 V. Jeżeli obwody<br />

wejściowe zawierają rezystory szeregowe,<br />

ich rezystancja zawiera się w granicach<br />

od 500 Ω do 2 kΩ.<br />

Maksymalne napięcie różnicowe w tabeli<br />

wartości maksymalnych może być<br />

podane ± (napięcie zasilania), nie znaczy<br />

Rys. 3. Pomiar prądu zasilania wzmacniacza<br />

operacyjnego<br />

to jednak, że w takich warunkach układ<br />

działa. Trzeba to sprawdzić w uproszczonym<br />

schemacie wewnętrznym układu.<br />

W razie jego braku informacji można zasięgnąć<br />

telefonicznie u producenta.<br />

W dwóch konfiguracjach pomiaru komparatorów<br />

wybór wartości rezystora jest<br />

nieco ważniejszy. Powinna ona być na tyle<br />

niska, aby wejściowe napięcie różnicowe<br />

wynosiło co najmniej 0,5 V, co zapewni<br />

silne wysterowanie wyjścia do poziomu<br />

zasilania, ale też na tyle wysoka, aby wewnętrznym<br />

diodom nie groziło zniszczenie.<br />

Wybrano rezystancję ograniczającą<br />

prąd wejściowy do mniej niż 1 mA.<br />

Klasyczny wzmacniacz operacyjny<br />

i komparator: dane w tabeli wykazują,<br />

że klasyczne LM358 i LM393 zachowywały<br />

się zgodnie z oczekiwaniami.<br />

Bipolarne wzmacniacze operacyjne<br />

rail-to-rail: dane w tabeli wykazują, że<br />

wszystkie układy pobierały prąd wyższy<br />

od dopuszczalnego w jednej lub obu<br />

konfiguracjach. Stopień wyjściowy może<br />

być wysterowany na różne sposoby, które<br />

uzależniają wzrost natężenia od wysterowania<br />

do plusa lub minusa. Trudno<br />

to uzasadnić bez znajomości schematów<br />

wewnętrznych.<br />

Tabela 1. Natężenie prądu pobieranego z zasilacza<br />

Układ Rodzaj Napięcie [V] Maks. [mA] Wtórn. [mA] Nisk. [mA] Wys. [mA]<br />

LM358<br />

30 2,0 0,707 0,506 0,671<br />

LM393 36 2,5 0,548 0,565 0,567<br />

OP184 [A] 30 2,0 1,239 1,188 6,683<br />

Bipolarny<br />

OP184 [B] 24 0,45 0.361 3,442 0,708<br />

OP184 [C] 30 3,4 2,785 2,051 3,998<br />

OP184 [D] 30 4,5 4,063 5,336 3,786<br />

AD8605 [E]<br />

5 1,2 0,998 0,544 0,625<br />

AD8605 [F] 5 0,9 0,511 0,361 10,152<br />

CMOS<br />

AD8605 [G] 5 2,4 1,916 2,759 2,475<br />

AD8605 [H] 5 1,4 1,039 0,822 0,667<br />

Maks. – maksymalne dopuszczalne natężenie prądu zasilania (dane techniczne),<br />

Wtórn. – zmierzone natężenie prądu zasilania przy skonfigurowaniu układu jako wtórnika i napięciu wejściowym<br />

równym połowie napięcia zasilania,<br />

Nisk. – zmierzone natężenie prądu zasilania przy minimalnym napięciu wyjściowym (rys. 4),<br />

Wys. – zmierzone natężenie prądu zasilania przy maksymalnym napięciu wyjściowym (rys. 5).<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013<br />

97

Technika<br />

Uproszczony schemat pośredniego<br />

i końcowego stopnia układu OP284 jest<br />

pokazany na rysunku 6. Jeżeli U WYJ jest<br />

w stanie wysokim za pośrednictwem T4–<br />

T3–T5, to prąd zasilania będzie zależał<br />

od rezystancji R4 i R6. Są one dobrane<br />

do optymalizacji działania i minimalizacji<br />

obszaru martwego, a nie działania<br />

Stosowane w roli komparatorów<br />

wzmacniacze<br />

operacyjne rail-to-rail<br />

zachowują się w bardzo<br />

specyficzny sposób.<br />

Prąd zasilania,<br />

który pobierają, może<br />

znacznie przekraczać<br />

wartość dopuszczalną.<br />

Najlepszym sposobem<br />

poprawy działania<br />

i zaoszczędzenia baterii<br />

jest użycie tańszych<br />

komparatorów tam<br />

gdzie potrzeba<br />

komparacyjnego. Jeżeli U WYJ jest w stanie<br />

niskim za pośrednictwem T1–R1–T6,<br />

to prąd zasilania jest wyznaczony przez<br />

R1. A R1 i I1 są również dobrane do<br />

optymalizacji wzmacniacza operacyjnego,<br />

a nie komparatora.<br />

Wzmacniacze operacyjne<br />

CMOS<br />

Ciekawe jest zachowanie się wzmacniaczy<br />

operacyjnych CMOS. W niektórych<br />

przypadkach wysterowanie zbliżające<br />

napięcie wyjściowe do zasilającego<br />

wywoływało zmniejszenie poboru<br />

prądu. Stopień wyjściowy wzmacniacza<br />

Rys. 4. Pomiar prądu zasilania komparatora<br />

z wyjściem w stanie niskim<br />

operacyjnego CMOS składa się z tranzystorów<br />

PMOS i NMOS o wspólnym źródle,<br />

o wzmocnieniu g m·RL. Stopień sterujący<br />

ustala odpowiedni prąd spoczynkowy<br />

tranzystorów dla zapewnienia g m<br />

właściwej wartości.<br />

Gdy wysterowanie zbliża napięcie<br />

wyjściowe do zasilającego, maleje wysterowanie<br />

tranzystora komplementarnego,<br />

powodując zmniejszenie prądu w zależności<br />

od charakterystyki sprzężenia<br />

tranzystora górnego z dolnym. Spore<br />

różnice w działaniu czterech wzmacniaczy<br />

operacyjnych CMOS widoczne są<br />

w tabeli.<br />

Obwody polaryzujące wraz z obwodami<br />

rozruchowymi są w niektórych układach<br />

podwójnych wspólne, dla zaoszczędzenia<br />

rozmiarów i kosztu. Gdy jeden ze<br />

wzmacniaczy zostaje wytrącony z normalnego<br />

punktu pracy, wtedy wywołuje<br />

zakłócenie działania obwodu polaryzującego,<br />

które z kolei zakłóca także działanie<br />

i drugiego wzmacniacza.<br />

W systemach bateryjnych lub gdy stosuje<br />

się niskoprądowe stabilizatory zasilające,<br />

powinno się przewidzieć większy<br />

Rys. 6. Uproszczony schemat pośredniego i wyjściowego<br />

stopnia układu OP284<br />

Rys. 5. Pomiar prądu zasilania komparatora<br />

z wyjściem w stanie wysokim<br />

zapas prądu zasilania. Także czas działania<br />

baterii może się okazać mniejszy<br />

od przewidzianego lub w niektórych<br />

warunkach, zwłaszcza temperaturowych,<br />

może nie nastąpić rozruch stabilizatora.<br />

A zatem wskazówki mogą być<br />

następujące:<br />

• najprościej nie używać wzmacniaczy<br />

operacyjnych jako komparatorów,<br />

• poszukać w danych technicznych ewentualnych<br />

uwag o używaniu wzmacniacza<br />

w roli komparatora,<br />

• zwrócić się do producenta z pytaniem,<br />

• spróbować dokonać samemu pomiarów,<br />

podobnie do opisanych i dodać<br />

50% współczynnik bezpieczeństwa.<br />

Podsumowanie<br />

Stosowane w roli komparatorów<br />

wzmacniacze operacyjne rail-to-rail zachowują<br />

się w bardzo specyficzny sposób.<br />

Prąd zasilania, który pobierają,<br />

może znacznie przekraczać wartość dopuszczalną.<br />

Najlepszym sposobem poprawy<br />

działania i zaoszczędzenia baterii<br />

jest użycie tańszych komparatorów tam<br />

gdzie potrzeba, odłączając wolne sekcje<br />

wzmacniaczy operacyjnych<br />

i przyłączać<br />

je w postaci wtórników<br />

nieodwracającymi wejściami<br />

do stabilnych napięć<br />

w granicach zakresu<br />

działania. Warto używać<br />

pojedynczych lub podwójnych<br />

wzmacniaczy<br />

zamiast poczwórnych.<br />

W starannie sprawdzonych<br />

warunkach można<br />

stosować wzmacniacze<br />

operacyjne, ale najlepszym<br />

rozwiązaniem<br />

jest używanie wzmacniaczy<br />

i komparatorów we<br />

właściwy dla nich sposób.<br />

(KKP)<br />

98 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong>

Technika<br />

Płytki drukowane<br />

do układów w.cz.<br />

Jaki materiał powinien być stosowany na płytki drukowane do układów wielkiej<br />

częstotliwości? Nie każdy projektant zadaje sobie to ważne pytanie. Czy tradycyjny<br />

FR-4 ze wzmocnionej tkaniną szklaną żywicy epoksydowej nadaje się do<br />

wszystkiego? Odpowiedź na te pytania jest podstawą odwiecznego inżynierskiego<br />

kompromisu pomiędzy jakością i kosztami.<br />

Jakim ograniczeniom<br />

podlega FR-4?<br />

To przede wszystkim stratność oraz<br />

zależność przenikalności elektrycznej<br />

ɛ, znanej też pod nazwą stałej dielektrycznej,<br />

od częstotliwości, a często<br />

i od partii materiału. Istotna jest też<br />

wytrzymałość termiczna na temperaturę<br />

lutowania, zwłaszcza w przypadku<br />

lutowania bezołowiowego, a także<br />

przewodność termiczna, gdyż nawet<br />

aktywne układy w.cz. małej mocy<br />

mogą wydzielać sporą moc, gdy są silnie<br />

polaryzowane dla osiągnięcia wysokiej<br />

liniowości.<br />

Często właściwości materiałów FR-4<br />

nie są specyfi kowane z punktu widzenia<br />

zastosowań w.cz., a ich stała dielektryczna<br />

nie jest znana. Czy oznacza to,<br />

że FR-4 i podobne materiały szklanoepoksydowe<br />

do tych zastosowań się nie<br />

nadają? Jakie więc wybierać?<br />

Podstawowe kryteria wyboru to:<br />

• koszty produkcji,<br />

• powtarzalność impedancji w projektowanych<br />

układach,<br />

• tolerancja strat sygnału,<br />

• temperatura pracy (odporność i stabilność<br />

temperaturowa),<br />

• zdolność odprowadzania ciepła,<br />

• odporność na lutowanie (zwłaszcza<br />

bezołowiowe).<br />

Duży wpływ na impedancję falową linii<br />

paskowych, zwykle 50 Ω lub 75 Ω,<br />

mają grubość dielektryka i jego przenikalność<br />

elektryczna. W przypadku<br />

FR-4 trzeba się też liczyć ze zwiększoną<br />

stratnością i nieznajomością wartości ɛ.<br />

Zestawienie parametrów różnych wyrobów<br />

bardzo ułatwia wybór optymalnego<br />

materiału dla danego zakresu częstotliwości<br />

i dla danej aplikacji. Pozwala<br />

to uniknąć niepotrzebnego podnoszenia<br />

kosztów „na wszelki wypadek”. Wśród<br />

produkowanych urządzeń można wyróżnić<br />

dwie grupy: wielkoseryjne, o dużej<br />

wrażliwości na koszty: telefony komórkowe,<br />

odbiorniki GPS, układy zdalnego<br />

sterowania w.cz., transceivery<br />

WLAN, Bluetooth, ZigBee i inne niskoseryjne,<br />

wysokiej klasy jak na przykład<br />

urządzenia pomiarowe.<br />

W grupie urządzeń wysokoseryjnych<br />

nietypowe materiały spotyka się rzadko,<br />

dla częstotliwości nieprzekraczających<br />

6 GHz przeważa zwykły FR-4. Dla wyższych<br />

częstotliwości jakość płytek drukowanych<br />

musi być już wyższa.<br />

Rys. 1. Prosta i tania 2-calowa płytka prototypowa<br />

dla układów w.cz. Doskonale służy<br />

do konstruowania fi ltrów, wzmacniaczy i innych<br />

układów w.cz.<br />

W grupie urządzeń wysokiej klasy jakość<br />

i parametry stają się decydujące,<br />

a układy bardziej złożone. Tu można się<br />

spotkać z nazwą „epoksydowo-szklane”,<br />

są też jeszcze bardziej egzotyczne materiały<br />

dla w.cz. Stosowane są głównie ze<br />

względu na powtarzalność parametrów<br />

i małą stratność.<br />

Jakość FR-4 w praktyce<br />

Rysunek 1 przedstawia małą płytkę<br />

prototypową do układów w.cz., wykonaną<br />

z FR-4. Ten sam obwód wykonano<br />

też na innych laminatach, w tym<br />

RO4350B, co pozwala na porównywanie<br />

wpływu parametrów laminatu<br />

na działanie prototypowych obwodów.<br />

Porównanie tłumienności wtrąceniowej<br />

w dB/cal, wprowadzonej przez<br />

2 cale współpłaszczyznowego falowodu<br />

na płytkach z tych dwóch materiałów,<br />

w zakresie od 130 MHz do 7000 MHz,<br />

jest pokazane na rysunku 2. Straty<br />

w złączach nie zostały odjęte, ponieważ<br />

ich udział był bardzo mały, a tłumienność<br />

odbicia była mniejsza od 25 dB,<br />

więc ich wpływ na porównanie nie był<br />

znaczący.<br />

Przy konstruowaniu modułu 2,5 GHz<br />

Bluetooth na FR-4 ze ścieżkami w.cz.<br />

o około calowej długości sumarycznej<br />

straty sygnału rzędu 0,3 dB nie są istotne,<br />

gdy straty w układzie dopasowującym<br />

antenę są większe. Zastosowanie<br />

w tym układzie RO4350B pozwoliłoby<br />

zaoszczędzić jedynie 0,17 dB.<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013<br />

99

Technika<br />

Rys. 2. Zależność strat materiałowych od częstotliwości w zwykłych<br />

laminatach FR-4 i w wysokiej jakości RO4350B fi rmy Rogers<br />

Rys. 4. Zależność przenikalności elektrycznej ɛ zwykłego FR-4<br />

od częstotliwości (średnia dla różnych produktów)<br />

Wpływ parametrów<br />

fizycznych<br />

Wiadomo, że wartość ɛ w RF-4 różni<br />

się w zależności nie tylko od producenta,<br />

ale również od częstotliwości. A jak zależy<br />

ona od grubości płytki? Zależności<br />

te zestawiono w tabelach na rysunku 3,<br />

przedstawiających wpływ przenikalności<br />

elektrycznej ɛ i grubości płytki drukowanej<br />

na parametry wykonanej na<br />

niej mikrolinii paskowej.<br />

Z przedstawionych danych doświadczalnych<br />

wynika, że ɛ rzeczywiście<br />

wpływa na impedancję linii, a zależność<br />

ta jest proporcjonalna do pierwiastka<br />

kwadratowego z ɛ. Spora różnica<br />

w ɛ wywołuje zmianę impedancji tylko<br />

o 2,7 Ω. Ale w praktyce tak duże różnice<br />

zdarzają się tylko sporadycznie.<br />

Zwraca jednak uwagę<br />

spory wpływ grubości płytki,<br />

większy niż wpływ przenikalności<br />

elektrycznej. Jej 5-procentowe<br />

różnice wywołują<br />

zmiany impedancji o 3,5 Ω.<br />

Warto odnotować interesujący<br />

fakt, że o ile ɛ wpływa na<br />

przesunięcie fazowe w linii,<br />

to grubość takiego wpływu<br />

nie wykazuje. Znajomość tego<br />

faktu ma znaczenie przy projektowaniu<br />

fi ltrów lub układów<br />

dopasowujących z elementów<br />

o stałych rozłożonych<br />

100 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong><br />

Dla rozwiązań wielowarstwowych istnieją rozwiązania<br />

hybrydowe, z wysokiej jakości materiałem<br />

w warstwach zewnętrznych, które służą obwodom<br />

w.cz. i mikroliniom i tańszym materiałem epoksydowo-szklanym<br />

w warstwach wewnętrznych, przeznaczonych<br />

do obwodów zasilania i sterowania<br />

na płytce. Przenikalność elektryczna ɛ<br />

płytek FR-4 zależy również od częstotliwości,<br />

spada z jej wzrostem. Pokazuje<br />

to rysunek 4.<br />

Wpływ przenikalności elektrycznej na parametry<br />

Przenikalność<br />

elektryczna ɛ<br />

Impedancja falowa<br />

linii [Ω]<br />

Długość linii<br />

[mm]<br />

4,3 51,4 3,4<br />

4,6 50,0 3,3<br />

4,9 48,7 3,2<br />

Wpływ grubości płytki na parametry<br />

Grubość płytki [mm]<br />

Impedancja falowa Długość linii<br />

linii [Ω]<br />

[mm]<br />

1,4 48,2 3,3<br />

1,5 50,0 3,3<br />

1,6 51,7 3,3<br />

Rys. 3. Zależność parametrów mikrolinii paskowej na płytce<br />

drukowanej od przenikalności elektrycznej i od grubości płytki.<br />

Długość linii jest podana dla 45° przesunięcia fazowego<br />

przy 6 GHz. Według Steve Hageman – AnalogHome.com<br />

Stopniowa poprawa<br />

jakości FR-4<br />

Do wytwarzania obwodów drukowanych<br />

oferowane są również płytki<br />

o wyższej jakości niż FR-4, chociaż wykonywane<br />

na podstawie podobnej technologii,<br />

z włókien szklanych w żywicy<br />

epoksydowej. Są one niewiele tylko<br />

droższe. Znoszą dobrze podwyższoną<br />

temperaturę lutowania bezołowiowego.<br />

Ich przenikalność elektryczna jest bardziej<br />

powtarzalna, w granicach od 4,4 do<br />

3,9, a zależność od częstotliwości nieduża.<br />

Przewodność cieplna tych materiałów<br />

jest podobna do FR-4. Na tę przewodność<br />

w płytkach wielowarstwowych<br />

wpływ ma oczywiście używanie warstw<br />

z obszernymi płaszczyznami uziemień.<br />

Wysokiej jakości materiały<br />

na obwody drukowane<br />

Laminaty RO4350B firmy Rogers, jak<br />

już pokazano na rysunku 2, wykazują<br />

mniejsze straty, co jest ważne zwłaszcza<br />

przy wyższych częstotliwościach, powyżej<br />

6 GHz. Pracują one dobrze aż do 20<br />

GHz i charakteryzują się stabilną, powtarzalną<br />

i mało zależną od częstotliwości<br />

przenikalnością elektryczną ɛ, o niższej<br />

wartości, około 3,6. Materiały te zwykle<br />

nie zawierają włókien szklanych, tylko<br />

wypełniacz ceramiczny, który<br />

poprawia ich przewodność cieplną.<br />

Nadają się też do lutowania<br />

bezołowiowego. Jednak za te zalety<br />

trzeba zapłacić wyższą cenę.<br />

Dla rozwiązań wielowarstwowych<br />

istnieją rozwiązania hybrydowe,<br />

z wysokiej jakości materiałem<br />

w warstwach zewnętrznych, które<br />

służą obwodom w.cz. i mikroliniom<br />

i tańszym materiałem epoksydowo-szklanym<br />

w warstwach<br />

wewnętrznych, przeznaczonych<br />

do obwodów zasilania i sterowania.<br />

Rozwiązania takie działają doskonale<br />

i są tańsze. (KKP)

Technika<br />

Rogers – najnowsza oferta<br />

laminatów podłożowych dla układów<br />

cyfrowych i analogowych<br />

Projektantów zaawansowanych układów cyfrowych mogą zainteresować<br />

dostępne na rynku wolne od halogenu laminaty i prepregi Rogersa serii MCL-<br />

-HE-679G/Theta. Zgodne z normami RoHS materiały MCL-HE-679G/Theta łączą<br />

minimalne straty przewodzenia i dielektryczne, zapewniając wysoką integralność<br />

sygnału (SI) w takich aplikacjach.<br />

Laminat MCL-HE-679G/Theta<br />

ma względną stałą dielektryczną<br />

3,90 w osi Z przy 1 GHz, przy<br />

małym współczynniku rozproszenia<br />

0,009, przy 1 GHz. Laminaty te zostały<br />

zaprojektowane dla sprzętu o wysokiej<br />

niezawodności działania przy zmianach<br />

temperatury i mają współczynnik<br />

rozszerzalności termicznej (CTE) o wartości<br />

tylko 50 ppm/°C w osi Z, który jest<br />

około 30% niższy niż dla standardowych<br />

laminatów FR-4. Tak mała wartość<br />

współczynnika CTE ma bezpośredni<br />

związek ze zwiększoną niezawodnością<br />

metalizowanych otworów przelotowych<br />

PTH na płytce drukowanej, wypalonych<br />

ślepych otworów i zatkanych<br />

otworów przelotowych w strukturach<br />

wielowarstwowych. Laminaty MCL-HE-<br />

-679G/Theta cechują się wysoką temperaturą<br />

topnienia szkła (Tg) dla wysoko wydajnych<br />

procesów bezołowiowych.<br />

Materiały<br />

do radiokomunikacji<br />

Innym nowym opracowaniem firmy<br />

Rogers są laminaty RO4000 LoPro będące<br />

niskoprofilową wersją folii miedzianej dla<br />

serii RO4000, która pomaga projektantom<br />

zasadniczo zmniejszyć straty wtrąceniowe<br />

i podnieść integralność sygnału dla<br />

aplikacji ATE, bezprzewodowych i sieciowych.<br />

To tanie ulepszenie laminatów serii<br />

RO4000 jest w pełni kompatybilne z procesami<br />

obróbki laminatów FR-4 i temperaturami<br />

obróbki stosowanymi w procesach<br />

bezołowiowych.<br />

Materiały podłożowe serii RO4000 zawierają<br />

laminat RO4003C z tangensem<br />

straty dielektrycznej 0,0027 przy 10 GHz<br />

i laminat RO4350B z tangensem 0,0037<br />

przy 10 GHz. Laminaty serii RO4000<br />

cechują się niskim współczynnikiem<br />

rozszerzalności termicznej (CTE) w osi<br />

Z w szerokim zakresie temperatury dla<br />

niezawodnych metalizowanych otworów<br />

przelotowych w układach wielowarstwowych.<br />

Materiały RO4000 LoPro są idealne<br />

dla aplikacji wymagających charakterystyki<br />

o niskich stratach wtrąceniowych.<br />

Mając stabilny współczynnik temperaturowy<br />

stałej dielektrycznej, materiały<br />

RO4000 LoPro wykazują się stałą<br />

impedancją w szerokich zakresach częstotliwości<br />

i temperatury, dając przewidywalne<br />

i niezawodne szerokopasmowe<br />

osiągi, od cyfrowych przez radiowe i mikrofalowe<br />

częstotliwości.<br />

Oprogramowanie<br />

Inną nowością w ofercie Rogersa jest<br />

najnowsza wersja ROG Calculator App.<br />

Jest to bezpłatne, łatwe w użyciu narzędzie<br />

software'owe do komputerów osobistych<br />

z czterema różnymi kalkulatorami.<br />

Jest bardzo użyteczne dla ogólnych<br />

inżynierskich przeliczeń i konwersji jak<br />

np. VSWR i strat w wyniku konwersji dla<br />

kalkulacji grubości miedzi na płycie laminatu,<br />

dla szacowania współczynnika<br />

CTE dla różnych materiałów i analizowania<br />

termicznego współczynnika rozszerzalności<br />

materiałów dielektrycznych.<br />

Program ten można pobrać ze strony internetowej<br />

www.rogerscorp.com/rogcalc.<br />

Rogers Corporation jest globalnym liderem<br />

technologicznym w specjalizowanych<br />

materiałach i komponentach, które<br />

umożliwiają wysoką wydajność i niezawodność<br />

elektroniki użytkowej, elektroniki<br />

wysokich mocy, komunikacji<br />

masowej, czystych technologii i infrastruktury<br />

telekomunikacyjnej. Produkty<br />

Rogersa zawierają zaawansowane materiały<br />

do produkcji obwodów drukowanych<br />

dla infrastruktury bezprzewodowej,<br />

wzmacniaczy mocy, systemów radarowych,<br />

bardzo szybkich systemów cyfrowych,<br />

elektroniki mocy dla wysokonapięciowych<br />

trakcji szynowych, elektrycznych<br />

pojazdów hybrydowych, konwersji<br />

mocy dla elektrowni wiatrowych<br />

i solarnych, wysoko wydajne pianki do<br />

uszczelnień i gospodarki energetycznej<br />

w smartfonach, we wnętrzach samolotów<br />

i pojazdów szynowych, samochodach<br />

i odzieży oraz wiele innych zaawansowanych<br />

materiałów dla różnych branż<br />

łącznie z przemysłem obronnym i rynkiem<br />

produktów powszechnego użytku.<br />

Dane kontaktowe<br />

Micro-Activ Components<br />

tel. 22 659 61 74<br />

www.microactiv.com.pl<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013<br />

101

Technika<br />

Wykorzystanie<br />

technologii<br />

Bluetooth<br />

w surowych warunkach<br />

środowiskowych<br />

W aplikacjach komunikacji bezprzewodowej, pracujących w trudnych warunkach<br />

środowiskowych w przemyśle lub medycynie, niezawodność działania,<br />

pewność i zdolność do współdziałania takich urządzeń z innymi urządzeniami<br />

wchodzącymi w skład dużych systemów jest kluczowym czynnikiem przesądzającym<br />

o możliwości ich zastosowania.<br />

Przykładowo aplikacje, których<br />

działanie z punktu widzenia<br />

całego systemu nie jest<br />

postrzegane jako krytyczne,<br />

zawierają często interfejs Bluetooth, za<br />

pomocą którego można okresowo dokonywać<br />

zmian w konfiguracji lub realizować<br />

obsługę techniczną, np. odczytywać<br />

logi. Z kolei bardziej wymagające urządzenia<br />

za pomocą takiego łącza bezprzewodowego<br />

realizują ciągłą transmisję<br />

danych na temat bieżącej akcji i danych<br />

procesowych do systemu nadrzędnego.<br />

W takich przypadkach pewność<br />

działania interfejsu bezprzewodowego<br />

staje się jednym z najważniejszych parametrów<br />

dla utrzymania działania w czasie<br />

rzeczywistym.<br />

Jednym z czynników wpływających<br />

na niezawodność są możliwe interferencje<br />

łącza radiowego z innymi standardami.<br />

Dla Bluetooth zagrożenia kryją się<br />

w Wireless LAN (WLAN) IEEE 802.11<br />

b, g, n oraz innych urządzeń przemysłowych,<br />

np. suszarek mikrofalowych<br />

i innego sprzętu pracującego w paśmie<br />

2,4 GHz. Stąd w Bluetooth pojawiło się<br />

szereg rozwiązań wspomagających niezawodność<br />

transmisji.<br />

Architektura Bluetooth<br />

i niezawodność<br />

Klasyczna sieć komunikacyjna bazująca<br />

na Bluetooth (piconet) zawiera jeden<br />

układ typu master i szereg układów typu<br />

klient, niemniej urządzenia mogą zamieniać<br />

się tymi rolami. Pierwsza możliwość<br />

zakłócenia komunikacji może pojawić<br />

się, gdy urządzenie Bluetooth rozpocznie<br />

proces wykrywania dostępnych<br />

usług lub zestawiać połączenie, co może<br />

zaburzyć komunikację pomiędzy innymi<br />

węzłami sieci.<br />

Z kolei w Bluetooth Low Energy urządzenia<br />

typu klient (których notabene<br />

jest zwykle więcej niż w tradycyjnej wersji<br />

tego interfejsu) przez większą część<br />

czasu działania pozostają uśpione i jedynie<br />

sygnalizują swoją obecność. Stąd<br />

urządzenie master okresowo skanuje<br />

widmo, wyszukując uśpione elementy<br />

sieci i ewentualnie inicjuje połączenie.<br />

W odróżnieniu od tradycyjnego interfejsu<br />

Bluetooth skanowanie nie jest źródłem<br />

zakłóceń, ponieważ polega ono na<br />

„słuchaniu” tego, co dzieje się w eterze.<br />

LL<br />

37<br />

Wireless LAN<br />

Channel 1<br />

0<br />

1<br />

2<br />

3<br />

4<br />

5<br />

6<br />

7<br />

8<br />

Wireless LAN<br />

Channel 6<br />

Wireless LAN<br />

Channel 11<br />

9<br />

10<br />

38<br />

11<br />

12<br />

13<br />

14<br />

15<br />

16<br />

17<br />

18<br />

19<br />

20<br />

21<br />

22<br />

23<br />

24<br />

25<br />

26<br />

27<br />

28<br />

29<br />

30<br />

31<br />

32<br />

33<br />

34<br />

35<br />

36<br />

39<br />

Frequency<br />

2402 MHz<br />

2404 MHz<br />

2406 MHz<br />

2408 MHz<br />

2410 MHz<br />

2412 MHz<br />

2414 MHz<br />

2416 MHz<br />

2418 MHz<br />

2420 MHz<br />

2422 MHz<br />

2424 MHz<br />

2426 MHz<br />

2428 MHz<br />

2430 MHz<br />

2432 MHz<br />

2434 MHz<br />

2436 MHz<br />

2438 MHz<br />

2440 MHz<br />

2442 MHz<br />

2444 MHz<br />

2446 MHz<br />

2448 MHz<br />

2450 MHz<br />

2452 MHz<br />

2454 MHz<br />

2456 MHz<br />

2458 MHz<br />

2460 MHz<br />

2462 MHz<br />

2464 MHz<br />

2466 MHz<br />

2468 MHz<br />

2470 MHz<br />

2472 MHz<br />

2474 MHz<br />

2476 MHz<br />

2478 MHz<br />

2480 MHz<br />

Rys. 1. Zestawienie częstotliwości pracy Bluetooth Low Energy i Wireless LAN<br />

FH-CDMA i AFH<br />

W tradycyjnym interfejsie Bluetooth<br />

interfejs radiowy działający w paśmie<br />

2,4 GHz podzielony został na 79 kanałów<br />

po 1 MHz i co 625 μs urządzenie<br />

przełącza się na inny kanał zgodnie<br />

z techniką frequency-hopping.<br />

Bluetooth Low Energy korzysta z 40<br />

kanałów o szerokości 2 MHz z tą samą<br />

częstotliwością przeskoków. Każda para<br />

urządzeń korzysta z własnego schematu<br />

skoków ustalanego podczas inicjowania<br />

połączenia, tak aby zminimali-<br />

102 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong>

Technika<br />

zować liczbę konfl iktów w ramach systemu<br />

Bluetooth i z innymi systemami<br />

komunikacji radiowej. Duża liczba kanałów<br />

o niewielkiej szerokości pasma<br />

sprzyja niezawodnej komunikacji.<br />

W obu wersjach Bluetooth podczas<br />

zmiany kanałów wykorzystywana jest<br />

technika Adaptive Frequency Hopping<br />

(AFH), która wykrywa potencjalne interferencje<br />

w komunikacji na przykład<br />

z WLAN i automatycznie oznacza kanały,<br />

na których trwa komunikacja, jako<br />

zajęte i wyłącza je z katalogu dostępnych<br />

częstotliwości podczas przeskoków. Lista<br />

zajętych kanałów jest uaktualniana po<br />

to, aby elastycznie reagować na krótkotrwałe<br />

zakłócenia. Możliwe jest także zaprogramowanie<br />

kanałów, które nie powinny<br />

być używane, co wykorzystuje się<br />

w sytuacji, gdy Bluetooth musi współegzystować<br />

z innym znanym systemem komunikacji<br />

i źródła potencjalnych konfl<br />

iktów w kanałach radiowych można<br />

z góry przewidzieć. Najczęściej chodzi<br />

o bezproblemowe działanie Bluetooth<br />

z WLAN w standardach 802.11 b i g –<br />

na rysunku 1 pokazano rozkład kanałów<br />

wykorzystywanych przez oba te systemy;<br />

40 kanałów Bluetooth LE łączy się<br />

w jednym systemie z trzema kanałami<br />

WLAN. Dlatego kanały Bluetooth odpowiedzialne<br />

za inicjację połączenia (w kolorze<br />

pomarańczowym na rysunku) zostały<br />

tak ustalone, aby uniknąć kolizji.<br />

Frequency<br />

Channel No.<br />

master<br />

slave<br />

Rys. 3.<br />

2458 MHz 2424 MHz 2480 MHz 2407M Hz<br />

56 22 78<br />

625 μs<br />

Korekcja błędów, powtórki<br />

pakietów<br />

Tradycyjny Bluetooth wspiera technikę<br />

Forward Error Correction (FEC) i realizuje<br />

retransmisję pakietów. Stosowane<br />

są dwie techniki kodowania FEC – tzw.<br />

1/3 i 2/3. Pierwsza jest wykorzystywana<br />

do nagłówków pakietów, a druga do danych<br />

i realizowana na żądanie. Różnica<br />

pomiędzy nimi sprowadza się do możliwości<br />

korekcji błędów, 1/3 jest w stanie<br />

poprawić jeden błąd jednobitowy, 2/3<br />

– dwa takie błędy w transmisji.<br />

Gdy liczba błędów przekracza możliwości<br />

automatycznego ich poprawienia<br />

przez FEC, wymuszana jest retransmisja<br />

pakietów – Automatic Repeat<br />

Request (ARQ). Poprzez porównanie<br />

danych zawartych w pakiecie ze znajdującą<br />

się na końcu sumą kontrolna<br />

CRC określa się, czy pakiet zawiera<br />

błędy. Dodatkowo za pomocą bitów<br />

ACK/NAK (Acknowledged/ Not<br />

Acknowledged) sygnalizuje się status<br />

poprzednio odebranych pakietów, przez<br />

co retransmisji podlegają tylko utracone<br />

lub opisane jako NAK. Procedura ta<br />

zapewnia bezpieczeństwo i integralność<br />

przesyłanych danych.<br />

Tradycyjny Bluetooth wspiera zarówno<br />

pakiety z FEC, jak i bez tej techniki korekcji<br />

błędów. Możliwe jest skonfigurowanie<br />

łączności, aby wymusić korzystanie<br />

z FEC. Z kolei liczba retransmitowanych<br />

pakietów jest zwykle powiązana z ich długością,<br />

w środowiskach z silnymi zaburzeniami<br />

elektromagnetycznymi krótsze pakiety<br />

zapewniają mniej retransmisji.<br />

Wskaźnik siły sygnału RSSI<br />

i klasy mocy nadajnika<br />

Wskaźnik siły odbieranego sygnału<br />

RSSI (Received Signal Strength<br />

Indicator) jest podstawą działania układu<br />

regulacji mocy nadawania w kanale<br />

radiowym w klasycznej wersji interfejsu,<br />

gdzie moc wyjściowa sięga 20 dBm, czyli<br />

100 mW. W Bluetooth LE maksymalna<br />

moc nadawania wynosi 10 dBm (10 mW)<br />

i RSSI jest opcjonalny. Działanie układu<br />

regulacji mocy ma korzystny wpływ na<br />

niezawodność transmisji, gdyż nadajnik,<br />

który działa stale ze zbyt dużą mocą,<br />

może prowadzić w innym urządzeniu<br />

do wzrostu błędów na skutek przesterowania<br />

i intermodulacji.<br />

366 μs t<br />

Warto zauważyć, że tradycyjny Bluetooth<br />

występuje w kilku klasach mocy<br />

wyjściowej. Najwyższa „1” ma nadajnik<br />

100 mW (20 dBm), co zapewnia komunikację<br />

na dystansie do 1 kilometra.<br />

Gdy warunki w eterze są dobre, jest ona<br />

redukowana do minimalnego poziomu<br />

niepowodującego błędów. Niemniej połączenie<br />

nadajnika o dużej mocy z czułym<br />

odbiornikiem i dobrą anteną jest<br />

podstawą w warunkach przemysłowych.<br />

W wersji Low Energy maksymalna moc<br />

nadajnika jest dziesięciokrotnie niższa, ale<br />

nie przeszkadza to w zapewnieniu stabilnej<br />

łączności na dystansie do 75 metrów.<br />

Koegzystencja z innymi<br />

sieciami radiowymi<br />

Bluetooth pracuje w nielicencjonowanym<br />

paśmie ISM 2,4 GHz, z którego korzysta<br />

wiele innych sieci radiowych i nadajników.<br />

Najwięcej w eterze jest sieci<br />

WLAN, które wykorzystywane są do<br />

komunikacji pomiędzy komputerami.<br />

Istnieje wiele szczegółowych opracowań<br />

poruszających tę tematykę zarówno od<br />

strony wpływu WLAN na Bluetooth, jak<br />

i odwrotnej. Większość wniosków podkreśla<br />

znaczenie, jakie dla jakości komunikacji<br />

w Bluetooth przy istnieniu obok<br />

Rys. 2. Produkty ConnectBlue przeznaczone<br />

do pracy w trudnych warunkach przemysłowych:<br />

Bluetooth Access Point RBE221 i Low<br />

Energy Serial Port Modules OLS425/OLS426<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013 103

lej-<br />

Fabryka zatrudni 1300 osób i będzie jednym<br />

ną dla urządzenia elektronie<br />

Zelmer zapowiada zwiększenie udziału<br />

prowadzenia ścieżek, rozieszczenia<br />

komponentów<br />

ane należy<br />

kompleku<br />

lne<br />

Tech<br />

Technika<br />

sieci WLAN ma odległość pomiędzy poszczególnymi<br />

węzłami. Gdy odległość<br />

dla węzłów sieci Bluetooth wynosi 1,5<br />

metra, prawdopodobieństwo 10-procentowej<br />

redukcji przepustowości transmisji<br />

jest mniejsze niż 1,5%. W analogicznych<br />

warunkach na dystansie 10 metrów<br />

prawdopodobieństwo to wzrasta do 10%.<br />

Patrząc na wykorzystywane w transmisji<br />

częstotliwości, można stwierdzić,<br />

że jedynie 17 kanałów Bluetooth pokrywa<br />

się z WLAN 802.11 b, co oznacza, że<br />

maksymalna możliwa redukcja przepustowości<br />

wynosi 17/79, a więc 22%<br />

i prawdopodobieństwo zajścia takiego<br />

zdarzenia jest niewielkie. Co więcej, coraz<br />

liczniej sieci WLAN przenoszą się do<br />

pasma 5 GHz (standard 802.11 a), przez<br />

co scenariusz taki, że w przyszłości warunki<br />

komunikacji w paśmie 2,4 GHz<br />

będą się pogarszać, wydaje się też mało<br />

prawdopodobny.<br />

Inne potencjalne źródła<br />

interferencji<br />

Każdy nadajnik radiowy działający<br />

w paśmie 2,4 GHz może stać się przyczyną<br />

zakłóceń transmisji. Dotyczy to<br />

zwłaszcza źródeł dużej mocy i o niestabilizowanej<br />

częstotliwości pracy, np.<br />

kuchenki mikrofalowe. Zagadnienie to<br />

było badane i w dostępnych publikacjach<br />

stwierdza się, że zakłócenia mogą<br />

wystąpić tylko w niewielkiej odległości<br />

od takich źródeł.<br />

Moduły komunikacyjne<br />

o wysokiej niezawodności<br />

Do zastosowań o wysokiej niezawodności<br />

komunikacji fi rma ConnectBlue<br />

produkuje wiele modułów, w których<br />

zaimplementowano funkcje użytkowe<br />

umożliwiające optymalizację działania<br />

pod kątem niezawodności i interoperacyjności.<br />

Wprawdzie specyfikacja Bluetooth<br />

zawiera szereg mechanizmów ułatwiających<br />

współegzystencję z sieciami<br />

WLAN, niemniej w przemyśle oczekuje<br />

się, że także Bluetooth nie stanie się<br />

źródłem zakłóceń dla WLAN w czasie<br />

wyszukiwania odbiorników lub zestawiania<br />

połączenia, gdy nieaktywna<br />

jest funkcja AFH. Aby zapobiec ta-<br />

kim zjawiskom opracowano technologię<br />

ConnectBlue Low Emission Mode,<br />

która kontroluje proces i czas trwania<br />

wyszukiwania odbiorników i nawiązywania<br />

łączności, tak aby zminimalizować<br />

niekorzystny wpływ na inne sieci<br />

bezprzewodowe w tym czasie.<br />

Inną funkcją przydatną do takich<br />

zastosowań jest ConnectBlue<br />

Operating Modes, która pozwala użytkownikowi<br />

modułu ustawiać przygotowane<br />

przez producenta presety konfiguracyjne<br />

zorientowane np. na minimalizację<br />

opóźnień w transmisji lub<br />

dużą wydajność. W zależności od trybu<br />

wybierane są długości pakietów,<br />

korekcja błędów, regulacja mocy i inne<br />

ważne szczegóły.<br />

Mats Andersson, ConnectBlue<br />

Dane kontaktowe<br />

SE Spezial Electronic Sp. z o.o.<br />

ul. Stępińska 22/30 lok. 209<br />

00-739 Warszawa, tel. 22 840 91 10<br />

faks 22 841 20 10, info@spezial.pl<br />

2/2013<br />

luty<br />

10,00zł (w tym 5%VAT)<br />

<strong>Elektronik</strong> www.elektronikaB2B.pl numer 189 luty 2013 r. Krajowi dostawcy urzdze technologicznych do produkcji elektroniki<br />

Nakad 10600 egz.<br />

ISSN -1248-4030<br />

INDEKS 340 731<br />

<strong>Elektronik</strong><br />

ELEKTRONIKA AUTOMATYKA PRZEMYS OWA POMIARY TECHNOLOGIE<br />

www.elektronikaB2B.pl<br />

Wywiad miesiąca: rozmowa z Jackiem Tomaszewskim,<br />

prezesem firmy Semicon – str. 24<br />

MAGAZYN ELEKTRONIKI PROFESJONALNEJ<br />

2/2012<br />

<strong>Elektronik</strong> www.elektronikaB2B.pl numer 177 luty 2012 r. Zcza sygnaowe – raport techniczno-rynkowy<br />

STM32L:<br />

Ultra Low Power<br />

w 32-bitowym<br />

wydaniu<br />

Mikrokontrolery STM32 wykreowały<br />

sobie wizerunek<br />

najpopularniejszych układów<br />

W Europie mog powsta nowe, pilotaowe<br />

linie produkcyjne ukadów scalonych<br />

Podmioty zaangażowane w Europie w partnerstwo<br />

publiczno-prywatne zawiązane do<br />

32-bitowych. Nieco mniej<br />

znana jest druga twarz rodziny<br />

– energooszczędne mikrokontrolery<br />

STM32L przeznaczone<br />

do aplikacji mobilnych.<br />

Rosnące wymagania<br />

takich urządzeń tworzą<br />

koordynacji badań nad nanoelektroniką zaproponowały<br />

utworzenie trzech pilotażowych<br />

fabryk układów, w tym operujących na<br />

współcześnie szerokie obszary<br />

aplikacyjne dla energooszczędnych<br />

mikrokontrolerów<br />

płytkach o średnicy 450 mm. Stowarzyszenie<br />

o nazwie Europejska Rada ds. Inicjatyw<br />

o dużej wydajności, takich jak<br />

produkowane przez STMicroelectronics<br />

STM32L.<br />

Nakad 106 0 egz.<br />

w zakresie Nanoelektroniki (ENIAC) ustaliło<br />

na 2012 r. budżet ponad 800 mln euro przede<br />

W numerze:<br />

wszystkim na projekty pilotażowych linii produkcyjnych.<br />

ENIAC skupia fundatorów z poszczególnych<br />

krajów, przedstawicieli Komisji<br />

Europejskiej oraz główne europejskie fi r-<br />

my z branży aktywne na polu badań i rozwoju.<br />

Propozycje pilotażowych linii produkcyj-<br />

Patrz str. 60<br />

Popularne procesory<br />

sygnaowe .......................... 63<br />

Sony iToshiba przezna-p<br />

czaj wiksze nakady<br />

na póprzewodniki ..............16<br />

ISSN -1248-4030<br />

INDEKS 340 731<br />

<strong>Elektronik</strong><br />

luty<br />

10,00zł (w tym 5%VAT)<br />

ELEKTRONIKA AUTOMATYKA PRZEMYS OWA POMIARY TECHNOLOGIE<br />

www.elektronikaB2B.pl<br />

Wywiad: rozmowa z Andrzejem Torbickim, dyrektorem<br />

polskiego oddziału ST Microelectronics – str. 27<br />

MAGAZYN ELEKTRONIKI PROFESJONALNEJ<br />

Zmiany prawne<br />

ksztatuj rynek<br />

póprzewodnikowych<br />

przyrzdów mocy<br />

weszły w życie wytyczne dy-<br />

16 czerwca ubiegłego roku<br />

rektywy EuP w zakresie silników<br />

elektrycznych. Wprowadza<br />

ona ograniczenia w zakresie<br />

sprzedaży na rynku<br />

europejskim silników niespełniających<br />

określonych<br />

wymogów pod względem<br />

sprawności energetycznej.<br />

Wytyczne normy EuP wpłyną<br />

Mikrokontrolery wsterowaniu diodami<br />

LED duej mocy<br />

Diody LED dużej mocy wymuszają w ukła-<br />

W najprostszym przypadku są to źródł ana-<br />

się z użyciem przetwornic impulsowych. Jed-<br />

dzie zasilającym stosowanie źródeł prądowych.<br />

zarówno na działalność producentów<br />

silników, ich użyt-<br />

logowe, ale znacznie lepsze rezultaty uzyskuje<br />

ną z propozycji są też specjalizowane kontroleków,<br />

ale nie zawsze ich cena jest korzystna, więc<br />

warto rozważyć samodzielną budowę przetwor-<br />

ry oferowane przez producentów półprzewodni-<br />

W numerze:<br />

nicy opartej o tani mikrokontroler i elementy<br />

dyskretne. Wiąże się to z szeregiem trudności<br />

korzystać całą dostępną moc obliczeniową mi-<br />

krokontrolera. Otwiera to nowe możliwości im-<br />

odpowiedzialne za regulację prądu czy jasności<br />

plementacji zdalnego sterowania. Patrz str. 58<br />

do przewidzenia i wyeliminowania, ale takie podejście<br />

często jest bardziej opłacalne. Algorytmy<br />

i przemyśle. Dobre złącza towarem poszukiwa-<br />

Złącza to produkt uniwersalny, popularny i po-<br />

wszechnie stosowany w elektronice, automatyce<br />

tyce<br />

kowników, jak i producentów<br />

stywanych do sterowania. nym i uważanym przez producentów elektroniki<br />

za klucz do sukcesu na rynku, dlatego szeroki<br />

Patrz str. 12<br />

półprzewodników wykorzy-<br />

11/2011<br />

OWA POMIARY TECHNOLOGIE<br />

www.elektronikaB2B.pl<br />

<strong>Elektronik</strong> www.elektronikaB2B.pl numer 174 listopad 20 1 r. Systemy i urzą<br />

Nowe standardy przemysowe<br />

szans na zwikszenie<br />

sprawnoci energetycznej<br />

urzdze .. . . 21<br />

Zapotrzebowanie na póprzewodniki<br />

do inteligentnych<br />

sieci podwoi si .8<br />

Rynek infrastruktury bezprzewodowej<br />

czekaj lata<br />

stopniowego wzrostu . . 16<br />

Zcza sygnaowe – raport techniczno-<br />

-rynkowy<br />

i chłonny rynek tych elementów ściąga wiele firm<br />

dystrybucyjnych. W Polsce są obecne e lokalne<br />

przedstawicielstwa znanych producentów zagra-<br />

nicznych, a szereg wytwórców tych elementów<br />

realizuje też sprzedaż bezpośrednią na potrze-<br />

by największych firm OEM i EMS ora zakła-<br />

dów produkcyjnych związanych z motoryzacją<br />

lub AGD. Złącza kupują ponadto obecne w na-<br />

szym kraju firmy zajmujące się produkcją wiązek<br />

kablowych, przez co całość tworzy y dość skompli-<br />

Krajowi dostawcy urzdze technologicznych<br />

do produkcji elektroniki<br />

Urządzenia i sprzęt technologiczny do produkcji<br />

elektroniki łączą w branżę kilkudziesięciu<br />

konkurujących ze sobą dostawców sprzętu do<br />

montażu podzespołów oraz wielu uzupełniających<br />

i specjalistycznych produktów. Ich potencjał<br />

i znaczenie określają w dużej mierze popularność<br />

usług montażu kontraktowego, wzrost<br />

zainteresowania rynku jakością produkcji, coraz<br />

większe otwarcie na rynki zagraniczne,<br />

presja na minimalizację kosztów w produkcji<br />

i ogólny szybki wzrost złożoności urządzeń.<br />

Bycie konkurencyjnym na rynku elektroniki<br />

wiąże się obecnie ze stałymi inwestycjami<br />

w park maszynowy, dlatego zainteresowanie<br />

sprzętem technologicznym zawsze bę-<br />

Patrz str. 58<br />

nych są częścią politycznego planu wsparcia<br />

i utrzymania zaawansowanej produkcji układów<br />

scalonych w Europie, jako jednej z głównych<br />

technologii służącej do wytwarzania systemów<br />

i świadczenia usług. Patrz str. 12<br />

dzie duże. W naszym opracowaniu staramy się<br />

przybliżyć zjawiska panujące na rynku sprzętu<br />

produkcyjnego, przedstawiamy firmy zajmujące<br />

się taką działalnością oraz analizujemy<br />

wszystkie istotne trendy na rynku.<br />

Patrz str. 28<br />

adowanie systemu operacyjnego wurzdzeniach<br />

wbudowanych – str. 53<br />

Ronie popyt na czujniki ruchu typu combo – str. 22<br />

02 indd 1 1/23/13 11:09 PM<br />

ocess MagentaProcess Ye lowProcess Black<br />

świecenia nie są na tyle skomplikowane, kowane, aby wy-<br />

12/2010<br />

<strong>Elektronik</strong> www.elektronikaB2B.pl numer 163 grudzień 2010 r. Producenc i dystrybutorzy narzędzi ręcznych dla elektroniki – raport techniczno-rynkowy<br />

kowaną i niełatwą do analizowania strukturę za-<br />

leżności. Do tematyki złączy powracamy ponow-<br />

nie po trzech latach przerwy. Przyglądamy się<br />

nowym zjawiskom i trendom w technologi oraz<br />

relacjom między m firmami. Patrz str. 30<br />

Analiza termiczna projektów PCB – str. 52<br />

Bluetooth Low Energy wchodzi na<br />

rynek – str. 50<br />

kl 02.indd 1 1/27/12 1:59 A<br />

Proce s MagentaProce s Ye lowProce s Black<br />

I SN -1248-4030<br />

INDEKS 340 731<br />

<strong>Elektronik</strong><br />

listopad<br />

10, 0zł (w tym 5%VAT)<br />

MAGAZYN ELEKTRONIKI PROFESJONALNEJ<br />

<strong>Projektowanie</strong><br />

PCB pod ktem<br />

testowania<br />

inspekcji<br />

Projektując płytkę drukowa-<br />

nicznego należy przestrzegać<br />

określonych reguł w zakresie<br />

Wywiad: rozmowa z Maciejem Bornikowskim,<br />

dyrektorem firmy Bornico – str. 36<br />

Zelmer chce zwikszy udzia eksportu<br />

w przychodach<br />

Zelmer otworzył w specjalnej strefi ekono-<br />

od Rzeszowa nową fabrykę drobnego sprzętu<br />

micznej Euro-Park Mielec zlokalizowanej 1km<br />

AGD, w której produkować będzie zarówno pod<br />

zdolność produkcyjna sięga 2,6 mln sztuk sprzę-<br />

marką własną, jak i na zlecenie innych firm. Jej<br />

tu rocznie, a powierzchnia budynku wynosi aż<br />

westycją w SE sięgną 63 mln zł do 2020 roku.<br />

wschodnich (Rosja, Ukraina) i utrzymać pozycję<br />

lidera rynku AGD w Polsce.<br />

32,5 tys. m 2 . Wydatki Zelmera związane z in-<br />

z największych i najnowocześniejszych miejsc<br />

produkcji małego AGD w Europie. Jednocześ-<br />

rukcji PCB. Ponad-<br />

żą konkurencją wśród dostawców<br />

my pomiarowe to bardzo aktywny sektor<br />

Nowa fabryka zlokalizowana jest zaledwie 3 0m od przystanku<br />

kolejki miejskiej i znajduje się przy drodze krajowej<br />

nr 9, która prowadzi do centrum logistycznego Zelmera.<br />

Zaledwie 1 kilometr dalej ruszy wkrótce budowa węzła<br />

autostrady A4<br />

eksportu w swoich przychodach powyżej 50%.<br />

Firma chce umacniać swój potencjał na rynkach<br />

Systemy i urzdzenia pomiarowe –<br />

rapor techniczno-rynkowy<br />

ą ofertą modułów kontrolga<br />

dotyczy dużej<br />

Nakad 10600 0 egz. egz.<br />

I SN -1248-4030<br />

INDEKS 340 731<br />

<strong>Elektronik</strong><br />

grudzie<br />

9,50zł (w tym 0%VAT)<br />

ELEKTRONIKA AUTOMATYKA AUTOM<br />

PRZEMYS OWA POMIARY TECHNOLOGIE<br />

www.elektronikaB2B.pl<br />

Wywiad: rozmowa z Robertem Sacherem i Adrianem Antoszem,<br />

właścicielami MPL Power Elektro – str. 32<br />

MAGAZYN ELEKTRONIKI PROFESJONALNEJ<br />

Przegld róde<br />

taktowania<br />

Zegar taktujący generuje prze-<br />

nie działalności w krajach<br />

Europy Środkowej<br />

klientów całej Europy,<br />

na Bliskim Wschodzie<br />

wyroby firmy EMS lokują zakłady produkcyj-<br />

ści, będący sygnałem odnie-<br />

i stabilność zegara przekłada<br />

zadań. Dlatego wybór źródła<br />

częstotliwości taktowania nie<br />

kim Wschodzie, za regionem Europy Środko-<br />

Amerykańska korporacja<br />

Danaher, właściciel<br />

menedżerów, odpowiedzialność<br />

za środowis-<br />

Firmy EMS inwestuj w Europie rodkowej,<br />

wysokie mare w Europie Zachodniej<br />

dzeń w Chinach. Jedne<br />

bieg o określonej częstotliwo-<br />

i w Afryce. Przy rosnąsienia<br />

lub synchronizacji bloków<br />

urządzenia. Dokładność<br />

Jednym z celów strategicznych<br />

firm EMS<br />

podróży służbowych<br />

i ODM jest prowadzeko<br />

czy prawa pracowników,<br />

a ostatnio również<br />

wzrost wynagro-<br />

i Wschodniej, w celu<br />

usprawnienia obsługi<br />

z ostatnich inwestycji<br />

EMS w naszym regionie<br />

to przedsięwzięcie<br />

cym popycie na swoje<br />

malezyjsko-tajwańskiego<br />

BriVictory Display Technology, który<br />

ne we wschodniej części Un i Europejskiej,<br />

korzystając ze zdecydowanie niższych w porównaniu<br />

do starej Un i kosztów produkcji.<br />

się na jakość realizowanych<br />

Choć wciąż taniej jest produkować na Dale-<br />

jest sprawą błahą, tym barwej<br />

przemawiają koszty i czas logistyki oraz<br />

z pętlą fazową i czujnikami<br />

Według analityków plan<br />

wielu znanych marek<br />

ny krok Danahera w celu<br />

miarów, jak Tektronix, Hart Scientific,<br />

miotów w branży testów<br />

i pomiarów. Keit-<br />

pomiarowej, rozwiązań systemowych do produkcji<br />

wielkoseryjnej oraz jest czwartą co w górę o 9 dol., do 21.40 dol. Po dokonaniu<br />

do<br />

dziej, że możliwości jest wiele,<br />

od generatorów LRC i ceramicznych,<br />

przez rezonatory<br />

kwarcowe, w tym oscylatory<br />

temperatury, aż po generato-<br />

buduje w rejonie Gorzowa fabrykę matryc LCD<br />

za 58 mln zł. Samsung, po przejęciu w 2009 r.<br />

fabryki lodówek i pralek Amiki we Wronkach,<br />

inwestuje w nią kolejne 75 mln zł, aby do 2013 r.<br />

zwiększyć produkcję tych urządzeń do 2 mln<br />

sztuk rocznie. Patrz str. 24<br />

ry MEMS. Patrz str. 68<br />

zakupu Keithleya to kolej-<br />

w sektorze testów i po-<br />

mln dol. Keithley Instruments. Na wieść o tym hley jest producentem elektronicznej aparatury<br />

pod koniec września br. akcje Keithleya poszły<br />

transakcji firma stałaby się częścią Tektroniksa. wielkości firmą na rynku gromadzenia danych.<br />

W numerze:<br />

Technologia 450mm przy-<br />

blia si z kadym rokiem 16<br />

W jaki sposób dobra<br />

MOSFET do aplikacji 62<br />

Firmy EMS inwestuj<br />

w Europie rodkowej 24<br />

Raytek oraz Fluke, zamierza kupić za 340<br />

zgromadzenia szeregu pod-<br />

Korporacja Danaher oferuje 340 mln dolarów<br />

za Keithley Instruments<br />

Raport: narzdzia rczne dla elektroniki<br />

– przegld rynku – str. 36<br />

Rynek SSD wci bez przeomu – str. 20<br />

1 2010.in d 1 1/24/10 2:30:04 AM<br />

janPodstawowy magentaPodstawowy ótyPodstawowy czarny<br />

Prenumerata<br />

cyfrowa<br />

> Skorzystaj z nowych możliwości dostępu do informacji<br />

branżowej i zaprenumeruj cyfrową wersję magazynu „<strong>Elektronik</strong>”<br />

> Wydanie cyfrowe jest BEZPŁATNE, a prenumerata cyfrowa<br />

nie kończy wysyłania tradycyjnej wersji papierowej magazynu<br />

> Jest to też szansa na doprowadzenie do porządku swojego<br />

archiwum czasopism, gdyż na dysku zmieszczą się wszystkie<br />

wydania<br />

> Aby skorzystać z bezpłatnej prenumeraty, wystarczy wypełnić<br />

formularz na stronie www.elektronikaB2B.pl/prenumerata<br />

> Następnie raz w miesiącu będziesz otrzymywał e-mailem<br />

unikalny link do pliku PDF zawierającego kompletne i pełne<br />

wydanie, identyczne jak papierowe, ale z możliwością<br />

wyszukiwania informacji i zapisania pliku na dysku<br />

www.elektronikab2b.pl

STM32F3<br />

– garść porad od strony sprzętowej<br />

Technika<br />

Nowa seria mikrokontrolerów STM32F3 bazujących na rdzeniu ARM Cortex-M4F<br />

(z FPU) zawiera liczne peryferia analogowe i cyfrowe: 12-bitowy przetwornik<br />

A/C, 12-bitowy przetworniki C/A, szybkie komparatory analogowe, wzmacniacze<br />

PGA i 16-bitowy przetwornik A/C typu sigma-delta. Z kolei peryferie cyfrowe<br />

obejmują: timery, interfejsy komunikacyjne (USB, SPI, USART, I 2 C, CAN, HDMI),<br />

kontroler przycisków pojemnościowych, moduł do obliczania CRC, moduł DMA,<br />

jednostkę MPU, linie I/O i wiele innych.<br />

Od strony zastosowań układy STM32F3 charakteryzują<br />

się dużą uniwersalnością oraz ukierunkowaniem<br />

na wydajne aplikacje przemysłowe, które<br />

metodami cyfrowymi przetwarzają analogowe<br />

sygnały sterujące w systemach sterujących automatyki i przemysłu.<br />

Poniżej przestawiamy garść porad na temat aplikowania<br />

tego układu od strony sprzętowej.<br />

Rys. 1. Zasilanie układów STM32F3<br />

Zasilanie<br />

Mikrokontrolery z rodziny STM32F zasila się napięciem<br />

2... 3,6 V podawanym na końcówki V DD. Napięcie to jest stabilizowane<br />

wewnątrz układu do poziomu 1,8 V i dalej wykorzystywane<br />

do zasilania części cyfrowej mikrokontrolera<br />

oraz z pominięciem stabilizacji używane do zasilania driverów<br />

linii GPIO (rys. 1). Peryferyjne układy analogowe, takie<br />

jak przetworniki A/C i C/A, wzmacniacz operacyjny, komparator,<br />

układ resetu, PLL, zasilane są dodatkowym napięciem,<br />

podawanym na V DDA o wartości 2–3,6 V. Ważne jest, że napięcie<br />

to musi być wyższe od podawanego na V DD i ma być<br />

załączane wcześniej.<br />

Z kolei napięcie V BAT (1,65–3,6 V) zasila układ zegara RTC,<br />

logikę wybudzania układu, rejestry backupu. Zasilanie to jest<br />

załączane za pomocą wewnętrznego przełącznika zawartego<br />

w MCU, gdy V DD jest niedostępne. Typowo służy do podłączenia<br />

baterii podtrzymującej. Gdy wejście V BAT jest nieużywane,<br />

łączy się je z V DD.<br />

W wybranych wersjach układów (STM32F37x i STM32F38x)<br />

dostępne są jeszcze dwie dodatkowe końcówki zasilające: V DDSD12<br />

(2–3,6 V) dla przetworników sigma-delta SDADC1 oraz 2 i wybranych<br />

pinów I/O (PB, PE) oraz napięcie V DDSD3 dla przetwornika<br />

SDADC3 i wybranych pinów I/O, które są współdzielone<br />

z liniami przetworników. Oba te napięcia muszą być niższe<br />

lub równe V DDA, a jeśli nie są wykorzystywane, końcówki należy<br />

połączyć z V DDA. Przetworniki te mają ponadto własną końcówkę<br />

masy V SSSD. W sytuacji, gdy przetworniki 1 lub 2 są nieużywane<br />

a 3 tak, należy zapewnić warunek, aby napięcie zasilania<br />

dla tych nieużywanych było nie wyższe niż dla używanego.<br />

Aby zachować dużą dokładność konwersji A/C, napięcie zasilające<br />

dla układów analogowych powinno być filtrowane i separowane<br />

od zasilania części cyfrowej, zwłaszcza gdy wykorzystuje<br />

się jedno napięcie zasilające dla całości.<br />

Reset<br />

W mikrokontrolerze STM32F3 dostępne są trzy typy resetowania:<br />

systemowy, zasilania i backupu. Reset systemowy kasuje<br />

zawartość wszystkich rejestrów do wartości początkowych<br />

z wyjątkiem rejestru flag w kontrolerze sygnału zegarowego<br />

CSR i rejestru backupu. Jest wymuszany przez niski stan na<br />

końcówce NRST, działanie układu watchdog, działanie programowe<br />

(wymuszone instrukcją, działaniem układu zarządzania<br />

niskim poborem mocy, pracą loadera kodu) oraz pojawieniem<br />

się lub zanikiem napięcia zasilania (POR/PDR) lub wyjściem<br />

ze stanu standby.<br />

Reset backupu, kasujący rejestry zachowywane przy resecie<br />

systemowym, jest wymuszany programowo oraz przy pojawieniu<br />

się napięć V DD lub V BAT, o ile poprzednio były wyłączone.<br />

Reset zasilania jest powiązany z poprawną wartością napięć<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013<br />

105

Technika<br />

Bootowanie<br />

W mikrokontrolerach STM32F3xx dostępne są trzy tryby<br />

bootowania programu, które wybiera się, ustawiając właściwy<br />

stan na pinach BOOT 0 i 1. Jako źródło kodu można<br />

wskazać pamięć Flash, pamięć systemową lub SRAM.<br />

Podczas produkcji ST Microelectronics programuje w pamięci<br />

systemowej boot loader pozwalający na reprogramowanie<br />

pamięci Flash za pomocą interfejsu stworzonego<br />

przez USART 1 lub 2 lub USB z funkcją DFU (Device Firmware<br />

Upgrade). Dzięki temu możliwe jest uaktualnianie oprogramowania<br />

systemowego podczas pracy.<br />

Rys. 2. Standardowe gniazdo JTAG<br />

zasilających: POR monitoruje V DD PDR – V DD i V DDA, z tym że<br />

reakcja na V DDA jest możliwa do zablokowania programowego.<br />

Układ resetu ma wbudowaną histerezę.<br />

Dodatkowo dostępny jest układ monitorowania wartości napięcia<br />

zasilania PVD, który dostarcza informacji na temat V DD<br />

w odniesieniu do ustalonego progu w rejestrze PWR. W zależności<br />

od ustawień przekroczenie lub spadek napięcia zasilania<br />

względem wartości progowej generuje przerwanie. Jest<br />

to opcja użyteczna do wykonania tzw. awaryjnego wyłączenia<br />

systemu. Wczesne wykrycie obniżającego się napięcia zasilania<br />

pozwala zareagować, zanim napięcie spadnie poniżej wartości<br />

granicznej.<br />

Zegary<br />

Do taktowania mikrokontrolera można wykorzystać trzy<br />

źródła sygnału: wewnętrzny oscylator RC 8 MHz (HSI), oscylator<br />

zewnętrzny (z generatora lub kwarcu 4–32 MHz) i zegar<br />

z pętlą PLL. Prócz tego dostępny jest „wolny” zegar wewnętrzny<br />

o częstotliwości około 40 kHz taktujący watchdog<br />

i RTC w celu realizacji funkcji automatycznego wybudzania<br />

(LSI). Ostatni generator 32,768 kHz (LSE) stabilizowany zewnętrznym<br />

kwarcem służy jako podstawa czasu dla zegara<br />

RTC. Możliwe jest też podanie jako sygnał LSE sygnału z oscylatora<br />

zewnętrznego. Każdy oscylator może być programowo<br />

włączany i zatrzymywany. Sygnał zegar HSI bazujący na wewnętrznym<br />

oscylatorze RC 8 MHz może być wykorzystany do<br />

taktowania bezpośrednio, a po podzieleniu przez 2 służyć jako<br />

sygnał wzorcowy dla PLL. Wartość częstotliwości jest trymowana<br />

na etapie produkcji i waha się pomiędzy poszczególnymi<br />

układami maks. 1%. Dodatkowo możliwe jest przekierowanie<br />

wyjścia HSI do wejścia multipleksera MCO i dalej do 16-bitowego<br />

timera, co pozwala na precyzyjniejszą kalibrację.<br />

Rys. 3. Układ ścieżek do zasilania<br />

Debugowanie<br />

Mikrokontroler STM32F3xx ma zintegrowany standardowy<br />

port szeregowy ARM CoreSight do debugowania i JTAG (SW-<br />

DP). Zawiera on 5 pinów współdzielonych z liniami GPIO,<br />

które służą jako linie do testowania JTAG lub debugowania.<br />

Warto zwrócić uwagę na elastyczność zastosowanego rozwiązania<br />

– piny GPIO PA13-15 i PB3-4 po resecie są skonfigurowane<br />

do działania jako linie debuggera. Wyłączenie funkcji<br />

odbywa się programowo. Z uwagi na poprawną pracę wymienionych<br />

interfejsów linie te wyposażono w rezystory podciągające<br />

do masy lub zasilania, przez co spełnione są wymagania<br />

IEE w stosunku do portu JTAG, który wymaga tego,<br />

aby wyeliminować możliwość niekontrolowanego działania.<br />

Podłączenie pomiędzy mikrokontrolerem a standardowym<br />

złączem JTAG pokazane zostało na rysunku 2.<br />

Płytka drukowana – zalecenia<br />

O ile w wielu notach aplikacyjnych i projektach referencyjnych<br />

można znaleźć przykładowe schematy urządzeń z wykorzystaniem<br />

mikrokontrolerów STM32F, co ułatwia projektowanie<br />

od strony układowej, to jednak projekt płytki drukowanej<br />

z reguły jest całkowicie po stronie konstruktora.<br />

Wiele projektów układowych ma charakter open-source lub<br />

jest przygotowywana w ramach wsparcia technicznego przez<br />

producenta. Niemniej praktyka pokazuje, że mozaikę ścieżek<br />

nie udostępnia się z równą lekkością. Być może też dlatego,<br />

że niełatwo jest ją wykorzystać bez dużych zmian, przez<br />

co całość traci sens.<br />

Niemniej coraz wydajniejsze układy analogowe, w tym<br />

głównie przetworniki A/C o dużej rozdzielczości, wymagają<br />

bardzo starannego i przemyślanego projektu PCB. Inaczej<br />

pojawiają się zakłócenia od obwodów wykonawczych, losowe<br />

błędy w pracy programu i projekt staje się wielkim problemem<br />

dla projektanta. Stąd kluczem do dobrze i stabilnie<br />

działającego układu z nowoczesnym mikrokontrolerem<br />

jest staranny i przemyślany projekt PCB. Producent zaleca,<br />

aby płytka drukowana dla układów z mikrokontrolerami<br />

STM32F3 była najlepiej 4-warstwowa, z czego dwie warstwy<br />

należy poświęcić na masę i zasilanie V DD. Gdy jest to niemożliwe,<br />

zaleca się, aby projekt płytki zacząć od starannego rozmieszczenia<br />

ścieżek masy i zasilania dla wszystkich układów<br />

na PCB. Dotyczy to głównie separacji obwodów analogowych<br />

wysokoprądowych, niskonapięciowych, logiki cyfrowej i zapewnienia<br />

możliwie dużego dystansu między obwodami analogowymi<br />

niskonapięciowymi a układami cyfrowymi z uwagi<br />

na EMI. Każdy z takich bloków powinien być umasiany<br />

oddzielnie, a masy połączone tylko w jednym punkcie.<br />

Ścieżki doprowadzające zasilanie powinny być prowadzone<br />

blisko linii masowych, a wolna przestrzeń po obu stro-<br />

106 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong>

nach laminatu pomiędzy komponentami wypełniona masą.<br />

Wykorzystywanie dużej liczby przelotek (ponad 1) na głównych<br />

liniach zasilania jest błędem projektowym.<br />

Wszystkie ścieżki zasilające muszą być odsprzęgane parą<br />

kondensatorów: ceramicznym 10–100 nF i tantalowym ok.<br />

4,7 μF umieszczonym jak najbliżej końcówek STM32F3, po<br />

tej samej stronie laminatu co MCU, tak jak na rysunku 3.<br />

Aby zapewnić wysoką odporność projektu na zaburzenia<br />

elektromagnetyczne, konieczne jest spolaryzowanie każdej<br />

nieużywanej końcówki poprzez połączenie z masą, zasilaniem<br />

lub podciągnięcie rezystorem. Końcówki, które można konfigurować,<br />

należy ustawić programowo jako wyjścia.<br />

Producent zaleca, aby płytka drukowana<br />

dla układów z mikrokontrolerami<br />

STM32F3 była najlepiej 4-warstwowa,<br />

z czego dwie warstwy należy<br />

poświęcić na masę i zasilanie VDD.<br />

Gdy jest to niemożliwe, zaleca się,<br />

aby projekt płytki zacząć od starannego<br />

rozmieszczenia ścieżek masy<br />

i zasilania dla wszystkich układów<br />

na PCB. Dotyczy to głównie separacji<br />

obwodów analogowych wysokoprądowych,<br />

niskonapięciowych, logiki<br />

cyfrowej i zapewnienia możliwie<br />

dużego dystansu między obwodami<br />

analogowymi niskonapięciowymi<br />

a układami cyfrowymi z uwagi na EMI<br />

Wejścia przerwań, liczników i inne końcówki, na których<br />

zmiany stanu silnie wpływają na działanie programu, trzeba<br />

utrzymywać w możliwie niskiej impedancji, ekranować płaszczyzną<br />

masy i odsuwać od potencjalnych źródeł zaburzeń (sygnały<br />

zegarowe i stroby długie przewody wejściowe), gdyż<br />

działają one jak anteny i mogą poprzez efekt przesłuchu przy<br />

silnym polu EM zakłócić działanie kodu.<br />

Różnice w ramach rodziny<br />

Na koniec warto wspomnieć o głównych różnicach pomiędzy<br />

dwiema głównymi liniami układów wchodzącymi w skład<br />

rodziny STM32F3: STM32F31x i STM32F38x oraz STM32F30x<br />

i STM32F37x.<br />

STM32F31x i STM32F38x wymagają zasilania napięciem<br />

1,8 V±8% dla V DD oraz 1,65–3,6 V dla części analogowej V DDA.<br />

Wewnętrzny regulator napięcie jest wyłączony i V DD zasila bezpośrednio<br />

część cyfrową mikrokontrolera. W układach tych<br />

nie są dostępne funkcje związane z resetem jak POR, PDR<br />

i PVD, tryb standby i pośrednio także Stop, interfejs USB, obsługa<br />

baterii podtrzymującej V BAT.<br />

Robert Magdziak<br />

• Chciałbyś być na bieżąco ze wszystkim, co dzieje się<br />

w branży?<br />

• Potrzebujesz dobrego i kompetentnego źródła informacji<br />

dla Twojego biznesu?<br />

• Nie masz czasu stale śledzić wszystkich informacji,<br />

które trafiają do Twojej skrzynki pocztowej ani też nie<br />

dajesz rady czytać wszystkiego na wielu portalach?<br />

• Wolałbyś dostawać tylko to, co jest najważniejsze bez<br />

nieistotnych i bezwartościowych treści?<br />

• Chciałbyś mieć możliwość bycia częścią naszej<br />

społeczności inżynierskiej?<br />

Powinieneś<br />

zaprenumerować<br />

„<strong>Elektronik</strong>a”<br />

Jeśli zawodowo lub hobbystycznie zajmujesz się elektroniką,<br />

damy Ci prenumeratę za pół ceny<br />

– 12 miesięcy za jedyne 60 zł!<br />

Wymaganą kwotę 60 zł można zapłacić przelewem, kartą<br />

lub uiścić przy odbiorze pierwszego egzemplarza.<br />

Aby zaprenumerować „<strong>Elektronik</strong>a” w tej cenie, wypełnij<br />

formularz na stronie internetowej:<br />

www.elektronikaB2B.pl/prenumerata.<br />

Jeśli masz pytania, skontaktuj się z Działem Prenumeraty:<br />

tel. 22 257 84 22, mail prenumerata@avt.pl.<br />

POMIARY TECHNOLOGIE<br />

www.elektronikaB2B.pl<br />

<strong>Elektronik</strong> www.elektronikaB2B.pl numer 189 luty 2013 r. Krajowi d<br />

„<strong>Elektronik</strong>”<br />

– to głos inżyniera<br />

elektronika<br />

w Polsce!<br />

2/2013<br />

luty<br />

ISSN -1248-4030<br />

INDEKS 340 731<br />

<strong>Elektronik</strong><br />

10,00z (w tym 5%VAT)<br />

MAGAZYN ELEKTRONIKI PROFESJONALNEJ<br />

STM32L:<br />

Ultra Low Power<br />

w 32-bitowym<br />

wydaniu<br />

Mikrokontrolery STM32 wykreowały<br />

sobie wizerunek<br />

jszych układów<br />

Wywiad miesiąca: rozmowa z Jackiem Tomaszewskim,<br />

prezesem firmy Semicon – str. 24<br />

W Europie mogą powstać nowe, pilotażowe<br />

linie produkcyjne układów scalonych<br />

Podmioty zaangażowane w Europie w partnerstwo<br />

publiczno-prywatne zawiązane do<br />

koordynacji badań nad nanoelektroniką zaproponowały<br />

utworzenie trzech pilotażowych<br />

fabryk układów, w tym operujących na<br />

płytkach o średnicy 450 mm. Stowarzyszenie<br />

o nazwie Europejska Rada ds. Inicjatyw<br />

w zakresie Nanoelektroniki (ENIAC) ustaliło<br />

na 2012 r. budżet ponad 800 mln euro przede<br />

wszystkim na projekty pilotażowych linii produkcyjnych.<br />

ENIAC skupia fundatorów z poszczególnych<br />

krajów, przedstawicieli Komisji<br />

Europejskiej oraz główne europejskie fi r-<br />

my z branży aktywne na polu badań i rozwopozycje<br />

pilotażowych linii produkcyj-<br />

nych są częścią politycznego planu<br />

i utrzymania zaawansowanej produ<br />

dów scalonych w Europie, jako jedn<br />

nych technologii służącej do wytwa<br />

temów i świadczenia usług.<br />

ze technologic

<strong>Elektronik</strong> poleca<br />

Nowe produkty | Podzespoły czynne<br />

Tabela. Nowe MOSFET-y firmy Renesas<br />

Ozn.<br />

R DS(ON) [mΩ]<br />

V DSS V GSS I D<br />

C<br />

V ISS<br />

[V] [V] [A] GS = 10 V V GS = 4,5 V<br />

[pF]<br />

typ. maks. typ. maks.<br />

Obudowa<br />

μPA2766T1A 30 ±20 130 0,72 0,88 1,30 1,82 10850<br />

μPA2764T1A 30 ±20 130 0,90 1,10 1,60 2,45 7930 HVSON-8<br />

μPA2765T1A 30 ±20 100 1,05 1,30 1,85 2,90 6550<br />

MOSFET o wymiarach 6×5 mm<br />

i dopuszczalnym prądzie drenu 130 A<br />

W ofercie firmy Renesas pojawił się kolejny tranzystor n-MOS<br />

o rekordowo niskiej rezystancji R DS(ON), oznaczony symbolem<br />

μPA2766T1A. Jest to tranzystor o napięciu przebicia 30 V, zaprojektowany<br />

do wysokoprądowych systemów zasilania m.in.<br />

serwerów, zamykany w obudowie HVSON o powierzchni 6×5<br />

mm. W stosunku do poprzednich oferowanych przez Renesas<br />

tranzystorów do tego typu zastosowań zapewnia dwukrotnie<br />

mniejszą rezystancję kanału, wynoszącą typowo 0,72 mΩ przy<br />

V GS=10 V (maks. 0,88 mΩ). Dzięki małej rezystancji R DS(ON)<br />

i małej rezystancji termicznej złącze-obudowa może przewodzić<br />

prądy o natężeniu nawet do 130 A. Rozpoczęcie produkcji<br />

masowej μPA2766T1A przewidziano na luty 2013. W ofercie<br />

Renesas znajdują się też dwa tranzystory o zbliżonych parametrach<br />

elektrycznych, μPA2764T1A i μPA2765T1A.<br />

www.renesas.eu<br />

Oscylatory MEMS 7,3728…75 MHz do pracy<br />

w środowisku przemysłowym<br />

Firma SiTime powiększyła ofertę oscylatorów dużej niezawodności<br />

o kolejną serię SiT8920 produkowaną na zakres częstotliwości<br />

wyjściowych od 7,3728 MHz do 75 MHz. Są to oscylatory<br />

typu MEMS<br />

mogące pracować<br />

w zakresie temperatur<br />

otoczenia<br />

od –55 do +125°C.<br />

Pobierają połowę<br />

mocy oscylatorów<br />

kwarcowych, zapewniając<br />

równocześnie<br />

dwukrotnie<br />

większą stabilność,<br />

20-krotnie<br />

większą niezawodność<br />

i 30-krotnie<br />

większą odporność<br />

na udary<br />

i wibracje. Ponadto, oferują cechy niewystępujące w oscylatorach<br />

kwarcowych, m.in. możliwość regulacji szybkości narastania/opadania<br />

zboczy pozwalającą w szczególnie wrażliwych<br />

układach obniżyć poziom generowanych zaburzeń elektromagnetycznych,<br />

bez stosowania do tego celu dodatkowych elementów<br />

zewnętrznych, dodatkowego ekranowania czy specjalnego<br />

projektu płytki drukowanej. Opcjonalnie mogą być dostarczane<br />

wersje kompatybilne ze specyfikacją samochodową AEC-Q100.<br />

Oscylatory SiT8920 są produkowane w 5 typach obudów SMD<br />

o rozmiarach od 2,0×1,6×0,75 mm.<br />

Pozostałe dane techniczne:<br />

• stabilność: od ±25 ppm,<br />

• MTBF: 500 milionów godzin,<br />

• czułość na wibracje: 0,1 ppb/g,<br />

• odporność na udary i wibracje: odpowiednio 50 tys. g i 70 g,<br />

• pobór prądu: typ. 3,6 mA,<br />

• wyjście: LVCMOS/HCMOS.<br />

SE Spezial-Electronic, tel. 22 840 9121, www.spezial.pl<br />

Niskonapięciowe MOSFET-y w obudowach<br />

1,0×0,6 mm<br />

Alpha & Omega Semiconductor wprowadza na rynek serię<br />

5 miniaturowych niskonapięciowych tranzystorów MOSFET<br />

zamykanych w obudowach DFN o powierzchni wynoszącej<br />

1,0× 0,6 mm i 1,6×1,6 mm. Tranzystory te opracowano<br />

do zastosowań w urządzeniach przenośnych o dużej gęstości<br />

upakowania podzespołów, takich jak tablety, smartfony<br />

czy cyfrowe aparaty fotograficzne. W zależności od wersji<br />

mogą przewodzić prądy drenu o maksymalnym natężeniu<br />

Tabela. Niskonapięciowe MOSFET-y w obudowach 1,0×0,6 mm<br />

Rozmiar<br />

V<br />

Kanał DS V GS<br />

R DS(ON) maks. (mΩ)<br />

Qg (typ.) I D @ T A=25ºC<br />

(mm)<br />

(V) (V) @10 V @4,5 V @2,5 V @1,8 V @1,5 V (nC)<br />

(A)<br />

AON1605 1,0×0,6 P –20 ±8 – 710 930 1250 – 0,75 –0,7<br />

AON1606 1,0×0,6 N 20 ±8 – 275 335 390 – 0,85 0,7<br />

AON1611 1,6×1,6 P –20 ±8 – 58 76 98 120 7 –4<br />

AON1620 1,6×1,6 N 12 ±8 – 22 27 36 – 8 4<br />

AON1634 1,6×1,6 N 30 ±12 54 62 82 – – 2,6 4<br />

od 0,7 do 4,0 A @<br />

+25°C. Ceny hurtowe<br />

wynoszą od<br />

0,08 do 0,25 USD<br />

przy zamówieniach<br />

1000 sztuk.<br />

www.aosmd.com<br />

108 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong>

Podzespoły czynne | Nowe produkty<br />

Wielokanałowe dekodery sygnałów<br />

PAL/NTSC z interfejsem wyjściowym PCI<br />

Express<br />

Firma Pericom opracowała dwa monolityczne dekodery<br />

sygnałów wideo PAL/NTSC z interfejsem wyjściowym PCI<br />

Express, przeznaczone do zastosowań na kartach rozszerzeń<br />

stosowanych w systemach monitorowania. PI7C9X9204S<br />

i PI7C9X9208 zapewniają dekodowanie w czasie rzeczywistym<br />

Miniaturowe 100-woltowe MOSFET-y<br />

w obudowach o powierzchni od 1,6×1,6 mm<br />

Oferta fi rmy Vishay powiększyła się o dwa miniaturowe<br />

tranzystory MOSFET TrenchFET o oznaczeniach SiA416DJ<br />

i SiB456DK, zamykane w obudowach odpowiednio PowerPAK<br />

SC-70 (2×2 mm) i PowerPAK SC-75 (1,6×1,6 mm). Oba są tranzystorami<br />

n-kanałowymi o napięciu przebicia 100 V i małej<br />

rezystancji kanału, mogącymi przewodzić maksymalny prąd<br />

odpowiednio 4 i 8 sygnałów PAL/NTSC oraz sygnałów audio.<br />

Oba zawierają wbudowane bloki regeneracji słabych sygnałów<br />

i adaptacyjne filtry grzebieniowe 5H do optymalnej separacji<br />

sygnałów luminancji i chrominancji, umożliwiające odbiór<br />

słabych i zniekształconych sygnałów wizyjnych przesyłanych<br />

przez niskiej jakości kable współosiowe o długości nawet<br />

do 500–700 m. Dane są wyprowadzane przez interfejs PCI<br />

Express Gen. 1. Dodatkowy interfejs I 2 C służy do programowania<br />

parametrów konfiguracyjnych.<br />

PI7C9X9204S i PI7C9X9208 są produkowane w identycznych<br />

obudowach LQFP-128. Ich ceny hurtowe wynoszą odpowiednio<br />

10,21 i 8,10 USD.<br />

www.pericom.com<br />

ciągły drenu odpowiednio 11,3 A i 6,3 A przy idealnym chłodzeniu<br />

(T C = +25°C). Zostały zoptymalizowane do zastosowań<br />

w przetwornicach napięcia typu Boost, falownikach małej<br />

mocy i układach zasilania diod LED urządzeń przenośnych.<br />

SiA416DJ jest polecany do aplikacji, w których krytycznym<br />

parametrem jest jak najniższa rezystancja R DS(ON). Wynosi ona<br />

83 mΩ przy napięciu V GS równym 10 V i 130 mΩ przy 4,5 V.<br />

Współczynnik FOM (R DS(ON)×Q G), decydujący o stratach przy<br />

pracy impulsowej, wynosi 540 mΩ-nC przy V GS=10 V i 455<br />

mΩ-nC przy V GS=4,5 V.<br />

SiB456DK jest polecany do aplikacji, w których najważniejsza<br />

jest miniaturyzacja. Jego rezystancja R DS(ON) wynosi 185 mΩ @<br />

10 V i 310 mΩ @ 4,5 V, a współczynnik FOM 611 mΩ-nC @ 10 V<br />

i 558 mΩ-nC @ 4,5 V.<br />

www.vishay.com<br />

Wysokoczęstotliwościowe<br />

oscylatory OCXO do 1,2 GHz<br />

do taktowania<br />

przetworników A/C i C/A<br />

Firma IQD zapowiada wprowadzenie na rynek<br />

serii wysokoczęstotliwościowych oscylatorów<br />

OCXO o małych szumach fazowych,<br />

przeznaczonych do taktowania przetworników<br />

A/C i C/A. Oscylatory IQOV-150 zostaną<br />

po raz pierwszy zaprezentowane na targach<br />

Embedded World 2013. Występują w wersjach<br />

o zakresie częstotliwości wyjściowych do 1,2<br />

GHz. Zawierają kryształ, mnożnik częstotliwości<br />

i specjalny fi ltr pozwalający sprowadzić poziom harmonicznych<br />

do zaledwie –160 dBc/Hz @ 100 kHz. Są zamykane<br />

w standardowych obudowach 5-nóżkowych Euro IEC C008<br />

o powierzchni 36×27 mm i wysokości 16 lub 19 mm. Przy zasilaniu<br />

napięciem 12 V oscylatory IQOV-150 generują sygnał sinusoidalny<br />

0...13 dBm/50 Ω. Zapewniają stabilność częstotliwości<br />

±0,5 ppm w zakresie temperatur pracy od –20 do +60°C,<br />

a ich zakres przestrajania wynosi minimum ±3 ppm.<br />

www.iqdfrequencyproducts.com<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013<br />

109

Nowe produkty | Podzespoły czynne<br />

Tanie monolityczne wzmacniacze audio<br />

klasy D o mocy wyjściowej 35 W na kanał<br />

IR4311M i IR4312M to tanie monolityczne wzmacniacze audio<br />

klasy D o konfiguracji odpowiednio jedno- i dwukanałowej, stanowiące<br />

rozszerzenie linii układów PowIRaudio. Przy impedancji<br />

obciążenia wynoszącej 4 Ω ich maksymalna moc wyjściowa<br />

Tabela. 40-woltowe tranzystory MOSFET StrongIRFET<br />

Oznaczenie BV DSS I D @ 25°C<br />

RDS(ON) maks. Q G<br />

(V GS = 10 V) (V GS = 10 V)<br />

Obudowa<br />

IRFR7440TRPbF 40 V 90 A 2,5 mΩ 89 nC D-Pak<br />

IRFS7437TRL7PP 40 V 195 A 1,5 mΩ 150 nC D2-7pin<br />

IRFS7437TRLPbF 40 V 195 A 1,8 mΩ 150 nC D2-Pak<br />

IRFS7440TRLPbF 40 V 120 A 2,8 mΩ 90 nC D2-Pak<br />

IRFH7004TRPbF 40 V 100 A 1,4 mΩ 134 nC PQFN56<br />

IRFH7440TRPbF 40 V 85 A 2,4 mΩ 92 nC PQFN56<br />

IRFH7446TRPbF 40 V 85 A 3,3 mΩ 65 nC PQFN56<br />

IRF7946TRPbF 40 V 90 A 1,4 mΩ 141 nC<br />

DirectFET<br />

Medium Can<br />

IRFB7430PbF 40 V 195 A 1,3 mΩ 300 nC TO-220AB<br />

IRFB7434PbF 40 V 195 A 1,6 mΩ 216 nC TO-220AB<br />

IRFB7437PbF 40 V 195 A 2 mΩ 150 nC TO-220AB<br />

IRFB7440PbF 40 V 120 A 2,5 mΩ 90 nC TO-220AB<br />

IRFB7446PbF 40 V 118 A 3,3 mΩ 62 nC TO-220AB<br />

IRFP7430PbF 40 V 195 A 1,3 mΩ 300 nC TO-247<br />

wynosi 35 W rms na kanał (THD+N=10%), a poziom zniekształceń<br />

nieliniowych i szumów THD+N od 0,02% (1 kHz, 1 W).<br />

IR4311M i IR4312M są produkowane w obudowach odpowiednio<br />

PQFN-22 (6×5 mm) i PQFN-44 (7×7 mm). Zawierają tranzystory<br />

przełączające MOSFET i wymagają jedynie pasywnych elementów<br />

współpracujących. Dzięki dużej sprawności nie wymagają<br />

stosowania radiatorów. Mogą pracować z napięciem zasilania<br />

asymetrycznym 40 V lub różnicowym ±20 V. Zawierają zabezpieczenie<br />

nadprądowe, termiczne i podnapięciowe, układ eliminacji<br />

trzasków przy włączaniu/wyłączaniu zasilania oraz wyjścia<br />

Clip (sygnalizujące obcinanie sygnału wyjściowego) i Fault.<br />

Wejście może być skonfigurowane do pracy w układzie asymetrycznym<br />

lub różnicowym. Cena hurtowa wersji jednokanałowej<br />

IR4311M wynosi 1,61 USD przy zamówieniach 10 tys. sztuk.<br />

www.irf.com<br />

40-woltowe tranzystory MOSFET<br />

StrongIRFET o ultraniskiej rezystancji<br />

kanału<br />

International Rectifier wprowadza do sprzedaży serię tranzystorów<br />

MOSFET StrongIRFET charakteryzujących się ultraniską<br />

rezystancją kanału. Są to tranzystory zaprojektowane<br />

do zastosowań przemysłowych, np. w falownikach,<br />

wózkach widłowych, elektronarzędziach i zasilaczach UPS.<br />

Wszystkie charakteryzują się napięciem znamionowym 40 V.<br />

Umożliwiają przewodzenie maksymalnego prądu drenu o natężeniu<br />

w zależności od wersji od 85 do 195 A. Ich rezystancja<br />

R DS(ON) wynosi już od 1,3 mΩ przy napięciu V GS równym<br />

10 V. Ceny hurtowe wynoszą od 0,29 do 1,44 USD przy zamówieniach<br />

10 tys. sztuk.<br />

www.irf.com<br />

Zaprenumeruj codzienny newsletter<br />

z branżowymi informacjami<br />

AutomatykaB2B.pl/newsletter<br />

Ultraniskoszumowy oscylator VCSO<br />

o błędzie jitteru 12 fs rms<br />

Vectron International wprowadza do oferty ultraniskoszumowy<br />

oscylator VCSO (Voltage Controlled Saw Oscillator) produkowany<br />

w wersjach na standardowe częstotliwości wyjściowe<br />

z zakresu od 800 MHz do 2,5 GHz, którego błąd jitteru wynosi<br />

zaledwie 12 fs (12 kHz...20 MHz). Model VS-501 wytwarza wysokostabilny<br />

sygnał zegarowy wykorzystywany do taktowania<br />

m.in. szybkich przetworników C/A generujących bezpośrednio<br />

sygnał radiowy w.cz. bez współpracy z mieszaczem oraz szybkich<br />

przetworników A/C stosowanych w optycznych systemach<br />

komunikacyjnych. Może znaleźć zastosowania również w stacjach<br />

bazowych telefonii komórkowej, urządzeniach pomiarowych,<br />

wojskowych systemach łączności oraz wszędzie tam, gdzie<br />

wymogiem są bardzo małe szumy fazowe. Występuje w wersjach<br />

z wyjściem sinusoidalnym i LVPECL. Jest produkowany w obudowie<br />

SMT o powierzchni 14×9 mm.<br />

www.vectron.com<br />

110 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong>

Podzespoły czynne | Nowe produkty<br />

Generator VCO na pasmo 2850...3050 MHz<br />

SMV2950A-LF to jeden z najnowszych generatorów VCO<br />

w ofercie firmy Z-Communications przeznaczony do zastosowań<br />

w systemach radiokomunikacyjnych pracujących w paśmie<br />

S i aparaturze pomiarowej. Umożliwia regulację częstotliwości<br />

wyjściowej w zakresie 2850...3050 MHz sygnałem napięciowym<br />

MOSFET-y 40...100 V w obudowach<br />

DualCool o bardzo małej rezystancji<br />

termicznej<br />

Firma Fairchild opracowała serię nowych tranzystorów<br />

MOSFET na średni zakres napięć znamionowych, produkowanych<br />

w obudowach PQFN-8L DualCool (6×5 mm) o 4-krotnie<br />

0...2,5 V. Zapewnia mały poziom szumów fazowych (–85 dBc/Hz<br />

przy offsecie 10 kHz), moc wyjściową 3 ±3 dBm (50 Ω), liniowość<br />

strojenia lepszą niż 1,1:1 i poziom drugiej harmonicznej mniejszy<br />

od –15 dBc. Pracuje w przemysłowym zakresie temperatur. Jest<br />

produkowany w obudowie SUB-L o wymiarach 7,6×7,6×2,0 mm.<br />

Przy zasilaniu 3,0 V pobór prądu wynosi typowo 15 mA.<br />

www.zcomm.com<br />

mniejszej rezystancji termicznej złącze-obudowa od tranzystorów<br />

wcześniejszych serii w podobnych gabarytowo obudowach<br />

MLP. Nowa oferta obejmuje tranzystory różniące się napięciem<br />

przebicia: FDMS8320LDC (40 V), FDMS86500DC (60 V),<br />

FDMS86300DC (80 V) i FDMS86101DC (100 V). Ich rezystancja<br />

R θJC wynosi od 1,0 °C/W dla umieszczonej na spodzie elektrody<br />

drenu i od 2,3 °C/W dla umieszczonej na górze elektrody źródła.<br />

W zależności od wersji dopuszczalny prąd drenu wynosi od 14,5<br />

do 44 A, a rezystancja R DS(on) od 1,1 do 7,5 mΩ przy V GS=10 V.<br />

Ceny hurtowe wahają się od 1,06 do 1,16 USD.<br />

www.fairchildsemi.com

Nowe produkty | Podzespoły czynne<br />

Oscylatory 8...128 MHz o obniżonym<br />

poziomie zaburzeń EMI<br />

Firma Euroquartz wprowadziła do oferty serię oscylatorów<br />

HM572N wyróżniających się obniżonym poziomem generowanych<br />

zaburzeń elektromagnetycznych. Są one produkowane na<br />

zakres częstotliwości wyjściowych od 8 do 128 MHz. Dzięki zastosowanej<br />

technice rozpraszania widma zapewniają mniejszy<br />

o 8...15 dB poziom emisji elektromagnetycznej.<br />

W większości systemów <strong>elektronicznych</strong> głównym źródłem<br />

zaburzeń jest źródło sygnału zegarowego. Zastosowanie oscylatorów<br />

HM572N pozwala rozwiązać ten problem u źródła,<br />

możliwie najtańszym<br />

kosztem zamiast stosowania<br />

tłumików ferrytowych,<br />

ekranów czy<br />

wprowadzania dodatkowych<br />

warstw<br />

masy. Technologia<br />

spread spectrum<br />

zapewnia rozproszenie<br />

energii generowanych<br />

zaburzeń<br />

w szerszym paśmie częstotliwości<br />

(od 31,25 do 62,5 kHz w zależności do modelu), obniżając<br />

tym samym amplitudę największych harmonicznych<br />

w widmie. Oscylatory HM572N, produkowane w obudowach<br />

SMD o wymiarach 7×5×1,4 mm, mogą stanowić bezpośrednie<br />

zamienniki dla standardowych oscylatorów innych producentów.<br />

Charakteryzują się stabilnością od ±25 do ±100 ppm zarówno<br />

dla wersji na komercyjny (0...+70°C), jak i przemysłowy<br />

(–40...+85°C) zakres temperatur.<br />

www.euroquartz.co.uk<br />

Szerokopasmowy wzmacniacz<br />

niskoszumowy 0,3…20 GHz w plastikowej<br />

obudowie QFN<br />

HMC1049LP5E jest miniaturowym, szerokopasmowym<br />

wzmacniaczem niskoszumowym zaprojektowanym do zastosowań<br />

w systemach komunikacyjnych, telewizji satelitarnej<br />

i urządzeniach pomiarowych. Jest wykonywany na<br />

podłożu z arsenku galu i zamykany w plastikowej obudowie<br />

chipowej QFM o powierzchni 5×5 mm. Pracuje w paśmie<br />

0,3…20 GHz, zapewniając wzmocnienie sięgające 15 dB<br />

przy bardzo małym współczynniku szumów wynoszącym<br />

od 1,8 dB w dolnym zakresie częstotliwości. HMC1049LP5E<br />

pobiera 70mA prądu ze źródła zasilającego +7 V. Jego wyjściowy<br />

współczynnik IP3 wynosi +29 dBm, a punk 1-decybelowej<br />

kompresji wzmocnienia występuje przy mocy wyjściowej<br />

+14,5 dB. Wszystkie linie I/O są dopasowane wewnętrznie<br />

do impedancji 50 Ω.<br />

W ofercie Hittite Microwave dostępny jest też odpowiednik<br />

(HMC1049) dostarczany w formie struktury półprzewodnikowej<br />

o wymiarach 2,9×1,43×0,1 mm.<br />

www.hittite.com<br />

nowymi. W obu układach zastosowano złożony algorytm<br />

ModelGauge do wyznaczania pozostałej energii zgromadzonej<br />

w ogniwie (SOC – State of Charge). Pozwala on wyeliminować<br />

zewnętrzny rezystor szeregowy do pomiaru natężenia<br />

prądu i cykle analizowania parametrów ogniwa wymagane<br />

w tradycyjnych wskaźnikach naładowania. Oba układy<br />

automatycznie wykrywają przejście akumulatora w tryb<br />

niskoprądowy. Zostają wtedy przełączone w tryb hibernacji,<br />

cały czas zapewniając precyzyjny pomiar stopnia naładowania.<br />

Po powrocie systemu do stanu aktywnego, również<br />

automatycznie wychodzą z trybu hibernacji. Kolejne<br />

zalety to 4-krotnie mniejszy pobór prądu w stanie aktywnym<br />

od innych podobnych wskaźników, wynoszący zaledwie<br />

23 μA oraz 3-krotnie mniejsza powierzchnia płytki<br />

drukowanej potrzebna do zrealizowania kompletnego obwodu.<br />

Ceny hurtowe zaczynają się od 1,12 USD przy zamówieniach<br />

1000 sztuk.<br />

Miniaturowe wskaźniki stanu naładowania<br />

akumulatorów z interfejsem I 2 C<br />

MAX17048 i MAX17049 to miniaturowe wskaźniki stanu<br />

naładowania akumulatora zamykane w obudowach<br />

WLP-8 o wymiarach 1,7×0,9 mm i TDFN-8 (2×2 mm), wyposażone<br />

w interfejs I 2 C do komunikacji z mikroprocesorem.<br />

Zaprojektowano je do współpracy z odpowiednio jednym<br />

i dwoma połączonymi szeregowo ogniwami litowo-jowww.maxim-ic.com<br />

112 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong>

Podzespoły czynne | Nowe produkty<br />

Energooszczędny 3-wyjściowy kontroler<br />

DC-DC do elektroniki samochodowej<br />

Linear Technology wprowadza do oferty 3-wyjściowy kontroler<br />

DC-DC LTC3859AL zaprojektowany do zastosowań<br />

w elektronice samochodowej. Zawiera on dwa kontrolery<br />

przetwornic typu Buck i jeden kontroler przetwornicy typu<br />

Boost. Charakteryzuje się małym poborem prądu w stanie<br />

spoczynkowym (28 μA na kanał) i stabilnością napięć wyjściowych<br />

w momencie rozruchu silnika. Stabilność tę zapewnia<br />

kontroler Boost podbijający napięcie wejściowe zasilające<br />

przetwornice Buck w momencie obniżenia się napięcia na zaciskach<br />

akumulatora. Układ może też pracować w „standardowej”<br />

konfiguracji z trzema niezależnymi wyjściami.<br />

LTC3859AL pracuje w zakresie napięć wejściowych od 4,5<br />

do 38 V, przy czym po ustabilizowaniu pracy akceptuje napięcia<br />

wejściowe od 2,5 V. Przetwornica Boost generuje napięcia<br />

wyjściowe do 60 V i może pracować przy zerowym<br />

cyklu pracy (przełącznik synchroniczny włączony na stałe),<br />

co zwiększa sprawność energetyczną. Przetwornice Buck generują<br />

napięcia z zakresu od 0,8 do 24 V przy sprawności<br />

sięgającej 95%. Wbudowane sterowniki bramek tranzystorów<br />

MOSFET charakteryzują się rezystancją kanału 1,1 Ω<br />

i wydajnością prądową pozwalającą na realizację przetwornic<br />

o prądzie wyjściowym przekraczającym 10 A, ograniczonym<br />

jedynie parametrami elementów współpracujących.<br />

Każdy z kanałów umożliwia monitorowanie natężenia prądu<br />

wyjściowego zarówno poprzez pomiar spadku napięcia<br />

na rezystancji cewki, jak i za pomocą dodatkowego rezystora<br />

szeregowego.<br />

LTC3859AL jest zamykany w obudowach SSOP-38 i QFN-<br />

-38. Występuje w wersjach na 4 zakresy dopuszczalnych temperatur<br />

pracy, z których najszerszy rozciąga się od –55 do<br />

+150°C. Ceny hurtowe zaczynają się od 4,76 USD przy zamówieniach<br />

1000 sztuk.<br />

www.linear.com<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013<br />

113

Nowe produkty | Sprzęt i narzędzia<br />

Zestaw deweloperski z dwurdzeniowym<br />

mikrokontrolerem LPC4357<br />

Firma NXP przygotowała zestaw deweloperski dla dwurdzeniowego<br />

mikrokontrolera LPC4357 zawierającego rdzeń główny<br />

ARM Cortex-M4 i koprocesor ARM Cortex-M0. Jednostka<br />

Cortex-M4 łączy zalety typowego mikrokontrolera z funkcjami<br />

przetwarzania DSP (MAC, SIMD) wspomagającymi wykonywanie<br />

operacji stało- i zmiennoprzecinkowych. Z kolei<br />

koprocesor Cortex-M0 odciąża jednostkę główną w zakresie<br />

transferu danych i obsługi operacji I/O. LPC4357 zawiera ponadto<br />

1 MB pamięci Flash, 136 KB pamięci<br />

SRAM, 16 KB pamięci EEPROM,<br />

konfigurowalny timer SCT<br />

(State Configurable<br />

Timer), konfigurowalny<br />

interfejs<br />

szeregowy<br />

SGPIO<br />

(Serial General<br />

Purpose I/O interface),<br />

2 szybkie kontrolery<br />

USB 2.0 host/device/OTG,<br />

port Fast<br />

Ethernet, kontrolery wyświetlacza<br />

QVGA LCD i zewnętrznej pamięci oraz szeroką<br />

gamę peryferyjnych funkcji analogowych i cyfrowych.<br />

LPC4357-EVB jest tanią, a równocześnie wszechstronną platformą<br />

ułatwiającą projektowanie systemów mikroprocesorowych<br />

i DSP w obrębie pojedynczej architektury i środowiska<br />

programowego. Obok LPC4357 na płytce umieszczono 256 Mb<br />

szeregowej pamięci Flash z szybkim interfejsem QSPI umożliwiającym<br />

pobieranie przez rdzeń M4 lub M0 rozkazów oraz<br />

dostęp do dużych tablic danych lub elementów graficznych.<br />

Dostępne są tu także: 3-osiowy akcelerometr produkcji Analog<br />

Devices, joystick, zestaw przełączników wejściowych i diod<br />

LED, przełącznik trybu bootowania, gniazdo USB i 20-pinowe<br />

złącze debuggera. Zestaw jest dostępny w dwóch wariantach:<br />

podstawowym LPC4357-EVB oraz rozszerzonym LPC4357-<br />

K43WQA z dołączonym dodatkowo modułem LCD.<br />

www.nxp.com<br />

Listwy zasilające zarządzane przez TCP/IP<br />

Creotech Instruments produkuje rodzinę listew zasilających,<br />

jednofazowych 230 V, zarządzanych przez sieć TCP/IP.<br />

Zarządzane listwami odbywa się z wykorzystaniem wbudowanego<br />

serwera WWW oraz protokołów telnet i SNMP.<br />

Są one wyposażone w sześć niezależnie sterowanych<br />

wyjść 230 V. Solidne, metalowe obudowy dostępne są w wersjach<br />

<strong>biur</strong>owej (CTI-PS6, CTI-PS6-M) i do montażu w racku<br />

z gniazdami IEC 60320 C13. Listwy rackowe (CTI-PS6-R,<br />

CTI-PS6-MR) są przystosowane do mocowania w szafach<br />

montażowych 19”, w których zajmują moduł 1U.<br />

Listwy są urządzeniami umożliwiającymi zdalne sterowanie<br />

odbiornikami energii elektrycznej oraz pomiar energii<br />

elektrycznej w wybranych modelach (CTI-PS6-M, CTI-<br />

-PS6-MR). Wbudowany system zarządzania gniazdami pozwala<br />

na programowalne włączanie i wyłączanie odbiorników.<br />

Możliwe jest ustawienie domyślnego stanu gniazda po<br />

włączeniu listwy oraz sekwencyjne włączanie gniazd podczas<br />

rozruchu, co przeciwdziała przeciążeniom. Sterowanie<br />

listwą odbywa się zdalnie za pośrednictwem sieci Internet<br />

(wbudowany serwer www) bądź z wykorzystaniem protokołu<br />

telnet i SNMP.<br />

Oprogramowanie listew oferuje funkcję watchdog IP.<br />

Każdemu z sześciu gniazd można przypisać jeden adres IP,<br />

który jest na bieżąco monitorowany (ping). W sytuacji utraty<br />

łączności z urządzeniem następuję reset gniazda monitorowanego<br />

gniazda. Jeśli sytuacja powtarza się, gniazdo jest<br />

wyłączane.<br />

Oprogramowanie listew oferuje funkcje prostego kalendarza,<br />

który umożliwia zdefi niowanie dwóch akcji na każdy<br />

dzień tygodnia. Dostępne jest włączenie gniazda, wyłączenie<br />

lub przełączenie stanu.<br />

Listwy w wersjach rackowych (oznaczone literą R) mają dodatkowo<br />

czujnik temperatury oraz wyświetlacz klawiaturą<br />

sterującą. Zarówno listwy <strong>biur</strong>owe (CTI-PS6-M), jak i listwy<br />

przeznaczone do montażu w szafie 19” (CTI-PS6-MR) występują<br />

w wersji z pomiarem poboru energii elektrycznej, niezależnie<br />

dla wszystkich gniazd. Oprogramowanie tych modeli<br />

listwy oferuje dodatkowo wskazania wartości chwilowych<br />

poboru prądu, napięcia i mocy czynnej. Wartość mocy<br />

jest obliczana numerycznie, z definicji. Dostępne są również<br />

statystyki poboru energii elektrycznej dla poszczególnych<br />

gniazd za tydzień, miesiąc, kwartał i rok. Mierzone wartości<br />

przechowywane są w pamięci nieulotnej listwy i nie są usuwane<br />

po zaniku zasilania.<br />

Creotech Instruments, tel. 22 233 10 27, www.creotech.pl<br />

114 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong>

Sprzęt i narzędzia | Moduły i komunikacja | Nowe produkty<br />

Projekt referencyjny modułu sterującego<br />

dla małych i średnich ekranów LCD<br />

Firma Seiko Epson opracowała projekt referencyjny modułu<br />

sterującego dla małych i średnich ekranów LCD obejmujący<br />

płytkę ewaluacyjną S5U13781R00C100 z kontrolerem<br />

S1D13781 i przykładowe oprogramowanie sterujące. Zestaw<br />

ten ułatwia realizację paneli stosowanych w automatyce, aparaturze<br />

medycznej i urządzeniach pomiarowych. Eliminuje<br />

konieczność samodzielnego<br />

dobierania<br />

przez<br />

użytkownika mikrokontrolera,<br />

sterownika<br />

i wyświetlacza,<br />

wertowania<br />

kart katalogowych,<br />

optymalizacji<br />

konfi guracji<br />

i tworzenia oprogramowania,<br />

co<br />

skraca czas wprowadzania<br />

nowych<br />

produktów na rynek i ogranicza koszty. Płytka ewaluacyjna<br />

umożliwia sterowanie ekranami o maksymalnej rozdzielczości<br />

470×272 pikseli w trybie full color (24 bpp). Jej cena (około 40<br />

USD w Digi Key i Mouser) stanowi 20% ceny poprzednich projektów<br />

referencyjnych korzystających z kontrolera S1D13781.<br />

Na powierzchni 70×60 mm znajduje się poza wspomnianym<br />

kontrolerem także sterownik podświetlenia LED, generator sygnału<br />

zegarowego 24 MHz, interfejs SPI do współpracy z mikrokontrolerem<br />

systemowym, 55-pinowe złącze FPC do podłączenia<br />

ekranu i 16 Mb pamięci Flash.<br />

www.epson.com<br />

Energooszczędny komputer panelowy 10,4”<br />

Komputer panelowy PPC-3100 firmy Advantech wyposażony<br />

został w wyświetlacz SVGA (800×600 pikseli) i w rezystancyjny<br />

ekran dotykowy o przekątnej 10,4”. Front komputera<br />

charakteryzuje się stopniem odporności środowiskowej IP65.<br />

Dzięki wyposażeniu komputera w wyjście VGA (D-Sub) użytkownik<br />

ma możliwość podpięcia dowolnego<br />

zewnętrznego monitora<br />

wyposażonego w port analogowy.<br />

Sercem komputera jest energooszczędny<br />

dwurdzeniowy procesor<br />

Intel Atom D2550 1,86 GHz<br />

(TDP tylko 10 W), co pozwala na<br />

bezwentylatorową pracę w temperaturze<br />

od 0 do 50°C. Komputer<br />

zawiera wszystkie podstawowe<br />

interfejsy komunikacyjne:<br />

• 4×COM, w tym 3×RS-232, 1×RS-232/422/485 (konfiguracja<br />

przez BIOS),<br />

• 4×USB 2.0, 2×GbLAN,<br />

• osiem programowalnych we/wy cyfrowych (złącze DB9),<br />

• audio, wbudowane głośniki 2×1 W,<br />

• programowalny watchdog timer.<br />

Pasta lutownicza fine pitch „no clean”<br />

RoHS<br />

Bezołowiowa pasta lutownicza Alpha CVP-390 została<br />

opracowana z myślą o zmniejszeniu kosztów materiałów<br />

lutowniczych stosowanych w produkcji elektronicznej<br />

oraz o poszerzeniu okna technologicznego procesu. Stop<br />

SACX0307 zawarty w paście ma<br />

temperaturę topnienia<br />

zbliżoną do tradycyjnie<br />

stosowanych stopów<br />

SAC305, co pozwala<br />

lutować rozpływowo<br />

w przedziale 235°C–<br />

245°C. Pozostałości po<br />

lutowaniu są bezbarwne,<br />

elastyczne oraz charakteryzują<br />

się wysoką<br />

opornością elektryczną.<br />

Zalety pasty Alpha<br />

CVP-390 SACX0307 to<br />

m.in.:<br />

• mniej pustek (voiding)<br />

w spoinach (wg IPC<br />

7095 class III),<br />

• mniej defektów „head in<br />

pillow” w lutowaniu BGA,<br />

• możliwość druku w szerokim zakresie temperatur otoczenia<br />

(20°C – 32°C),<br />

• długi czas kleistości do elementów (tack life do 24 godz. po<br />

druku),<br />

• łatwość przeprowadzania testów funkcjonalnych (ICT pin testing,<br />

elastyczne pozostałości),<br />

• zero halogenów w układzie topnikującym, czyli wysoka pewność<br />

elektryczna pozostałości po lutowaniu (SIR, Bellcore,<br />

elektromigracja), no clean,<br />

• doskonała zwilżalność pól lutowniczych i koalescencja na<br />

padach pod BGA < 200 μm (wetting & fine feature coalescence),<br />

• wyraźnie niższa cena (w porównaniu z pastami opartymi na<br />

stopie SAC305).<br />

Lenz, tel. 32 227 28 06, www.lenz.com.pl<br />

płytki jednostronne i dwustronne<br />

płytki na podłożu aluminiowym<br />

testy elektryczne płytek<br />

pokrycia płytek: cyna lub cyna/ołów<br />

Q&R_337<br />

Elmark Automatyka, tel. 22 773 79 37, www.elmark.com.pl<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013<br />

115

Nowe produkty | Układy cyfrowe<br />

Nowe serie szybkich układów logicznych<br />

CMOS<br />

Firma Diodes wprowadza do sprzedaży 4 nowe serie szybkich<br />

układów logicznych CMOS charakteryzujących się szerokim<br />

zakresem napięć zasilania (2...5,5 V dla serii 74HC) i małą<br />

histerezą wejściową, ułatwiającą współpracę z wejściowymi sygnałami<br />

wolnozmiennymi. Nowa oferta obejmuje serie układów<br />

o następujących cechach:<br />

Sterownik małych paneli LCD<br />

z analogowym i cyfrowym wejściem wideo<br />

Firma ON Semiconductor opracowała dwa sterowniki dla<br />

małych paneli LCD: LC749000PT do zastosowań samochodowych,<br />

np. w kamerach cofania i LC749000AT do zastosowań<br />

w urządzeniach konsumenckich, np. domowych systemach<br />

monitorowania wideo. Są to układy akceptujące wejściowy sygnał<br />

wizyjny w postaci analogowej (4 kanały CVBS NTSC/<br />

PAL/SECAM z 10-bitowym przetwornikiem A/C) i cyfrowej<br />

(24-bit. RGB, 16-bit. YCbCr 4:2:2, 8-bit. YC BT.656), obsługujące<br />

rozdzielczość do WVGA. Zawierają skaler automatycznie<br />

dostrajający rozmiar dekodowanego obrazu do rozdzielczości<br />

podłączonego panelu LCD i funkcję dynamicznej korekcji<br />

gamma zapewniającej optymalną jasność i kontrast w różnych<br />

warunkach oświetlenia zewnętrznego. Funkcja OSD umożliwia<br />

nakładanie na wyświetlany obraz zarówno tekstu, jak też<br />

bardziej zaawansowanych nakładek graficznych generowanych<br />

przez zewnętrzne układy scalone. LC749000PT i LC749000AT<br />

są sterowane z zewnętrznego mikrokontrolera przez port I 2 C<br />

lub SPI. Są zamykane w obudowach TQFP-120. Ceny hurtowe<br />

zaczynają się od 8 USD przy zamówieniach 1000 sztuk.<br />

www.onsemi.com<br />

• 74HC – High speed CMOS (V DD=2,0...5,5 V, I O=4 mA, t P=9,0 ns),<br />

• 74HCT – High speed CMOS (V DD=4,5...5,5 V, I O=4 mA,<br />

t P=9,5 ns),<br />

• 74AHC – Advanced High speed CMOS (V DD=4,5...5,5 V,<br />

I O=8 mA, t P=3,5 ns),<br />

• 74AHCT – Advanced High speed CMOS (V DD=4,5...5,5 V,<br />

I O=8 mA, t P=4,0 ns).<br />

Nowe układy mogą stanowić bezpośrednie zamienniki dla<br />

układów produkowanych przez Texas Instruments, NXP, ON<br />

Semiconductor, Fairchild i innych producentów. W ramach serii<br />

74HCT, AHC i AHCT występują wersje kompatybilne z poziomami<br />

napięć TTL. Obecna oferta obejmuje w sumie kilkadziesiąt<br />

typów układów realizujących funkcje AND, NAND,<br />

OR, XOR, inwerterów i buforów 2- i 3-stanowych. Wszystkie<br />

są produkowane w dwóch typach obudów, SO-14 i TSSOP-14.<br />

W temperaturze +25°C pobierają prąd statyczny nieprzekraczający<br />

10 μA.<br />

www.diodes.com<br />

Przemysłowe konwertery DC-DC heavy-<br />

-duty o mocy wyjściowej do 1000 W<br />

Absopulse Electronics rozszerza ofertę przemysłowych konwerterów<br />

DC-DC do aplikacji heavy-duty. Nowa seria konwerterów<br />

BAP 65TF/65F o mocy do 1000 W stanowi uzupełnienie wcześniejszej<br />

serii przetwornic BAP 65F produkowanych na zakres<br />

500–700 W. Obejmuje modele o czterech znamionowych napięciach<br />

wejściowych: 48 V DC (42–60 V DC), 72 V DC (60–82 V DC), 110<br />

V DC (90–130 V DC) i 125 V DC (105–145 V DC) oraz o trzech napięciach<br />

wyjściowych: 24 V/40 A, 48 V/20 A i 125 V/8 A. Podobnie,<br />

jak w przypadku wcześniejszych wersji istnieje tu możliwość dodania<br />

diody redundancyjnej umożliwiającej równoległe łączenie<br />

wyjść. Konwertery BAP 65TF/65F występują w dwóch formatach<br />

mechanicznych. Unikalna konstrukcja F3TF jest chłodzona<br />

przez dwa wentylatory umieszczone na górze obudowy i nie wymaga<br />

montowania żadnych dodatkowych elementów chłodzenia.<br />

Alternatywna konstrukcja FF3 jest chłodzona przez dwa wentylatory<br />

umieszczone na jednym z boków obudowy oraz częściowo<br />

przez przewodzenie ciepła z podstawy montażowej do powierzchni<br />

rozpraszających. Oba modele są odporne na wibracje i udary<br />

zgodnie z wymogami normy EN61373/IEC61373. Mogą być pokryte<br />

powłoką zabezpieczającą przed kondensacją wilgoci.<br />

Pozostałe cechy:<br />

• sprawność: typ. 85% przy pełnym obciążeniu,<br />

• wyjściowe napięcie szumów:

Układy zasilania | Nowe produkty<br />

Sterownik przetwornicy DC-DC flyback<br />

do sterowania diod LED<br />

HV9973 jest sterownikiem przetwornicy DC-DC typu<br />

flyback sterującej zespołami połączonych szeregowo diod<br />

LED, generującej do obciążenia moc z zakresu od 6 do 50 W.<br />

Przetwornica zrealizowana na bazie HV9973 zawiera układ<br />

sterowania zrealizowany po stronie pierwotnej transformatora<br />

i zapewnia dokładność stabilizacji prądu wyjściowego<br />

na poziomie ±3%.<br />

Programowalne cyfrowo regulatory napięcia<br />

o wydajności prądowej 6A<br />

SMB206A i SMB210A to programowane cyfrowo regulatory<br />

napięcia zamykane w obudowach TSSOP-24 i QFN-20 o powierzchni<br />

3×3 mm. Akceptują napięcia wejściowe od 4,5 do<br />

16 V i umożliwiają stabilizację napięcia wyjściowego w zakresie<br />

od 0,8 V do V IN, zapewniając dokładność 2,5% w całym<br />

dopuszczalnym zakresie zmian napięć wejściowych, prądów<br />

Dzięki wyeliminowaniu układu kontroli prądu wyjściowego<br />

po stronie wtórnej transformatora, cały układ zasilania<br />

może być zrealizowany mniejszym kosztem niż w przypadku<br />

standardowych przetwornic i na mniejszej powierzchni<br />

płytki drukowanej.<br />

Opatentowana przez Supertex metoda sterowania pozwala<br />

też wyeliminować zależność natężenia prądu wyjściowego<br />

od rozrzutu parametrów podzespołów i ich parametrów<br />

pasożytniczych bez potrzeby stosowania obwodu sprzężenia<br />

zwrotnego ze sprzęgaczem optycznym.<br />

Przetwornica zrealizowana na bazie HV9973 pracuje z napięciem<br />

wejściowym 280...400 V DC. Umożliwia regulację jasności<br />

świecenia diod współczynnikiem wypełnienia wejściowego<br />

sygnału PWM.<br />

HV9973 jest zamykany w obudowie SOIC-8. Jego cena hurtowa<br />

wynosi 1,62 USD przy zamówieniach 1000 sztuk.<br />

www.supertex.com<br />

wyjściowych i temperatur. SMB206A jest regulatorem dwuwyjściowym<br />

o wydajności prądowej 2×3A, a SMB210A jednowyjściowym<br />

o wydajności 6A. Oba układy zawierają tranzystor<br />

przełączający MOSFET, rezystory pętli sprzężenia zwrotnego<br />

i układ kompensacji częstotliwości, co pozwala zrealizować<br />

kompletny obwód regulatora na małej powierzchni płytki<br />

drukowanej, nieprzekraczającej 120 mm 2 w przypadku przetwornicy<br />

dwuwyjściowej.<br />

Zintegrowany w obu układach interfejs I 2 C i wewnętrzna pamięć<br />

nieulotna umożliwiają wstępne zapisanie konfiguracji na<br />

etapie projektowania urządzenia i wprowadzanie ewentualnych<br />

zmian w trakcie eksploatacji. Programowane są m.in. parametry<br />

układu miękkiego startu, funkcja linii PGOOD/Reset,<br />

napięcia wyjściowe (ze skokiem co 10 mV) i kolejność załączania<br />

wyjść. Napięcia wyjściowe mogą być również programowane<br />

liniowo za pomocą zewnętrznych rezystorów. Częstotliwość<br />

pracy obu regulatorów może wynosić 500 kHz lub 1 MHz.<br />

www.summitmicro.com

Nowe produkty | Układy zasilania<br />

Najtańsze na rynku modułowe przetwornice<br />

DC-DC ze zintegrowanymi cewkami WLM<br />

Firma Enpirion opracowała serię tanich modułowych przetwornic<br />

DC-DC Buck małej mocy ze zintegrowanymi cewkami<br />

indukcyjnymi wykonywanymi w technologii WLM (Wafer<br />

Level Magnetics). Są one dostępne w cenie hurtowej od 0,57<br />

USD. Drugą zaletą tych przetwornic jest bardzo duża częstotliwość<br />

taktowania sięgająca 18 MHz, pozwalająca uzyskać<br />

Wysokonapięciowe zasilacze o napięciu<br />

do 300 kV i mocy do 15 kW<br />

UltraVolt, firma specjalizująca się w produkcji aparatury wysokonapięciowej,<br />

powiększyła ofertę o dwie nowe serie zasilaczy,<br />

MCP i HCP. Są to zasilacze laboratoryjne typu bench-<br />

-top, których konstrukcja umożliwia również montaż w szafie<br />

19”. Pracują w zakresach napięć wyjściowych od 125 do<br />

wyjściowe napięcie zaburzeń, wynoszące zaledwie 8 mV P-P.<br />

Przetwornice serii EL700 są obecnie dostępne w dwóch pierwszych<br />

wersjach o wydajności prądowej 1,0 A (EL711) i 1,5 A<br />

(EL712), produkowanych w identycznych obudowach DFN-16<br />

(4,5×3,0×0,9 mm) o identycznym rozkładzie wyprowadzeń.<br />

Zawierają tranzystory MOSFET, niskoprofilową cewkę, kontroler<br />

i układ kompensacji. Ze względu na małe wyjściowe napięcie<br />

zaburzeń i dużą sprawność stanowią ekonomiczną alternatywę<br />

dla regulatorów LDO. Dostępne są zestawy ewaluacyjne.<br />

Pozostałe cechy:<br />

• zakres napięciem zasilania: 2,65...5,5 V,<br />

• zakres programowania napięcia wyjściowego: od 0,6 V,<br />

• sprawność: 90%,<br />

• początkowa dokładność napięcia wyjściowego: 2%,<br />

• zakres temperatur pracy: –40...+85°C,<br />

• zabezpieczenie podnapięciowe, zwarciowe i termiczne.<br />

www.enpirion.com<br />

2000 V (seria MCP) i od 3,5 do 300 kV (HCP). Zapewniają<br />

maksymalną moc wyjściową 15 kW i sprawność sięgającą 90%.<br />

Programowanie parametrów może się odbywać zdalnie (RS--<br />

232/422, Ethernet, USB, LAN) lub za pomocą 10-obrotowych<br />

potencjometrów z blokadą mechaniczną. W zależności od modelu<br />

zasilacze MCP/HCP pracują z zasilaniem jedno- lub trójfazowym.<br />

Cechują się małym wyjściowym napięciem zaburzeń<br />

(100 ppm + 50 mV), dużą stabilnością napięcia wyjściowego<br />

w funkcji zmian prądu obciążenia i napięcia wejściowego<br />

(load regulation 100 ppm, line regulation 10 ppm) i małą gromadzoną<br />

energią. Zawierają „pływające” wyjście oraz opcjonalnie<br />

elektroniczny układ odwracania polaryzacji. Znajdują<br />

zastosowanie w fotopowielaczach, akceleratorach cząstek, systemach<br />

implantacji jonów i w systemach pomiarowych.<br />

www.ultravolt.com<br />

Miniaturowa przetwornica DC-DC Boost do<br />

urządzeń z interfejsem USB On-The-Go<br />

ISL9113 jest miniaturową przetwornicą DC-DC typu Boost<br />

umożliwiającą podniesienie napięcia wejściowego generowanego<br />

przez pojedyncze ogniwo litowo-jonowe z zakresu, przy<br />

sprawności sięgającej 95%.<br />

Układ został zaprojektowany do zastosowań w urządzeniach<br />

bateryjnych z interfejsem USB „on-the-go” (OTG)<br />

umożliwiającym zasilanie urządzeń zewnętrznych prądem<br />

do 500 mA/5 V. Występuje w wersji o napięciu wyjściowym<br />

ustalonym fabrycznie (+5 V) lub regulowanym przez użytkownika<br />

(+3,0...5,2 V).<br />

Mały pobór prądu w stanie spoczynkowym (20 μA) i przy<br />

małych prądach wyjściowych zapewnia dużą sprawność<br />

energetyczną w każdych warunkach pracy. ISL9113 jest zamykany<br />

w dwóch typach miniaturowych obudów, DFN-8<br />

(2×2 mm) i WLCSP-6 (1,36×0,8 mm). Cena hurtowa wynosi<br />

1,39 USD przy zamówieniach 6000 sztuk.<br />

ISL9113 stanowi zmodernizowaną wersję podobnych przetwornic<br />

Boost o oznaczeniach ISL9111 i ISL9111A, zapewniających<br />

wydajność prądową 100 mA przy współpracy z pojedynczą<br />

baterią alkaliczną. Ceny tych układów zaczynają się od 1,20<br />

USD przy zamówieniach 3000 sztuk.<br />

www.intersil.com<br />

118 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong>

Układy zasilania | Nowe produkty<br />

Przetwornica DC-DC małej mocy<br />

do systemów energy harvesting<br />

Specjalizowana przetwornica DC-DC małej mocy<br />

TPS62736 została zaprojektowana do zastosowań w systemach<br />

energy harvesting, w których do zasilania odbiornika<br />

wykorzystywana jest energia elektryczna dostarczana przez<br />

przetworniki energii fi zycznej, takie jak ogniwa fotowoltaiczne<br />

czy generatory termoelektryczne.<br />

Układ ten wyróżnia się przede wszystkim energooszczędną<br />

pracą: jego sprawność przekracza 90% w szerokim zakresie<br />

prądów wyjściowych od 15 μA do 50 mA, a pobór prądu<br />

w stanie aktywnym i standby wynosi odpowiednio 350<br />

i 50 nA. TPS62736 może stanowić źródło zasilania m.in.<br />

do detektorów dymu, przenośnych urządzeń medycznych<br />

i czujników z interfejsem bezprzewodowym, których cechą<br />

charakterystyczną jest długotrwałe przebywanie w trybie<br />

uśpienia i transmisja danych jedynie w krótkich przedziałach<br />

czasu. Jest konwerterem typu step-down obniżającym<br />

napięcie wejściowe z zakresu 2,0...5,5 V do 1,3...5,0 V.<br />

Zapewnia dokładność stabilizacji napięcia równą 2%. Jest<br />

produkowany w miniaturowej obudowie QFN o powierzchni<br />

3,5×3,5 mm i wymaga dołączenia jedynie 3 elementów zewnętrznych:<br />

cewki 10 μH oraz kondensatora wejściowego<br />

i wyjściowego. Cena hurtowa układu wynosi 2,00 USD przy<br />

zamówieniach 1000 sztuk.<br />

www.ti.com<br />

Liniowe regulatory prądu do systemów<br />

oświetleniowych z diodami LED<br />

Liniowe regulatory prądu CCR (Constant Current Regulator)<br />

nowej serii NSI-C20XX zapewniają ochronę diod LED stosowanych<br />

w systemach oświetleniowych. Są to układy 2-zaciskowe<br />

o maksymalnym<br />

napięciu pracy<br />

120 V, maksymalnej<br />

mocy rozpraszanej<br />

w strukturze<br />

równej 3 W i ujemnym<br />

współczynniku<br />

temperaturowym.<br />

Ponieważ nie wymagają<br />

współpracy<br />

z żadnymi elementami<br />

zewnętrznymi,<br />

mogą być stosowane<br />

w układach high-side lub low-side. W ramach serii NSIC-<br />

-20XX produkowane są obecnie regulatory o prądzie znamionowym<br />

20, 30 i 50 mA ±15%. Pracują one w szerokim zakresie<br />

temperatur złącza od –55 do +175°C. Wytrzymują wyładowania<br />

ESD do 4 kV HBM. Są zamykane w obudowach SMB o wymiarach<br />

4,3×3,6×2,2 mm. Ceny hurtowe zaczynają się od 0,14<br />

USD przy zamówieniach 10 tys. sztuk.<br />

www.onsemi.com<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013<br />

119

Nowe produkty | Układy zasilania<br />

Zasilacz z rozszerzonym zakresem<br />

napięcia wejściowego<br />

W bogatej ofercie zasilaczy na szynę DIN fi rmy Mean Well<br />

pojawiła się nowa seria WDR – zasilaczy z rozszerzonym zakresem<br />

napięcia wejściowego. Po udanym debiucie modelu<br />

WDR-120 i WDR-480 dostępny jest już model WDR-240 (240<br />

W). Występuje on w wersjach z napięciami wyjściowymi 24,<br />

48 V. Zakres napięcia wejściowego wynosi od 180 do 550 V AC,<br />

dzięki czemu model ten może być zasilany napięciem 230 V AC<br />

lub międzyfazowo z sieci trójfazowej. WDR-240 ma wysoką<br />

sprawność dochodzącą do 91% i może dostarczyć moc 240<br />

W w zakresie temperatur od –30 do +70°C przy swobodnej<br />

konwekcji powietrza. Wąska konstrukcja o szerokości 63 mm<br />

(63×125×123,5 mm) pozwala zaoszczędzić<br />

cenne miejsce<br />

na szynie DIN.<br />

WDR-240 jest o 43%<br />

mniejszy oraz ma o 2%<br />

większą sprawność w porównaniu<br />

do swojego poprzednika – modelu DRT-240. Produkt<br />

wyposażony jest w przekaźnikowe złącze sygnalizujące DC<br />

OK, sygnalizację pracy diodą LED, możliwość regulacji napięcia<br />

wyjściowego w niewielkim zakresie. Zasilacz jest odpowiedni<br />

do aplikacji automatyki przemysłowej, urządzeń produkcji,<br />

elektromechaniki, elektroniki, telekomunikacji i wszędzie tam,<br />

gdzie najważniejsza jest niezawodność i stabilność zasilania.<br />

Elmark Automatyka, tel. 22 773 79 37, www.elmark.com.pl<br />

Zintegrowany stabilizator napięcia ujemnego<br />

Texas Instruments wprowadził na rynek unikalny zintegrowany<br />

stabilizator napięcia TPS84259, który wyróżnia się tym,<br />

że odwraca napięcie (wytwarza ujemne i stabilizowane napięcie<br />

z wejściowego napięcia dodatniego).<br />

Wytwarzanie i stabilizacja impulsowa napięcia ujemnego<br />

to zadanie, generalnie, mocno kłopotliwe. Wygodniej wytarzać<br />

napięcie dodatnie z napięcia ujemnego. Obecność na rynku<br />

układu, który wykonuje dwa zadania, tj. odwraca napięcie<br />

i stabilizuje je, a przy tym nie wymaga zewnętrznych indukcyjności,<br />

oszczędza projektantom wielu kłopotów.<br />

TPS84259 umieszczony jest w obudowie QFN (LGA) o rozmiarze<br />

9×11×2,8 mm. Zasilany może być napięciem dodatnim<br />

Układy LMZ2 – o jeden kłopot mniej przy<br />

projektowaniu<br />

Projektując złożony system analogowo-cyfrowy, konstruktor<br />

nierzadko chciałby pozbyć się chociaż części czasochłonnych<br />

operacji projektowych. Wydaje się, że przynajmniej blok<br />

zasilania mógłby „zaprojektować się sam”. Receptą na taki<br />

kłopot są zintegrowane układy scalone – impulsowe stabilizatory<br />

napięcia, które oprócz niezbędnej struktury krzemowej<br />

zawierają ekranowane dławiki i solidne, termoprzewodzące<br />

chassis, jak układy serii LMZ2 produkcji Texas Instruments.<br />

Układy pochodzą z zasobów włączonej do TI firmy National<br />

Semiconductors i należą do dużej grupy zintegrowanych układów<br />

LMZ. Stosując układy LMZ, ma się pewność zachowania<br />

kompatybilności elektromagnetycznej, zintegrowane dławiki<br />

są niewielkie, a cała struktura zabezpieczona przed wpływem<br />

warunków atmosferycznych. Konstruktorowi pozostaje<br />

zapewnienie optymalnego chłodzenia i dołączenie kondensatorów,<br />

w zapanowaniu nad czym wydatnie pomaga środowisko<br />

do projektowania i symulacji Webench.<br />

Układy LMZ2 to układy średniej mocy, o prądzie wyjściowym<br />

do 5 A i napięciu wejściowym do 36 V. Dzięki możliwości<br />

łączenia równoległego, i precyzyjnemu układowi soft-<br />

-start i sterowaniu układy można stosować do zasilania<br />

układów FPGA.<br />

Contrans TI, tel. 71 325 26 21, www.contrans.com.pl<br />

AutomatykaB2B.pl<br />

Portal branżowy dla automatyków<br />

z zakresu 4,5–40 V i dostarcza napięcia ujemnego o wartości<br />

z zakresu od –3 do –17 V z mocą do 15 W (maks. 2 A).<br />

Contrans TI, tel. 71 325 26 21, www.contrans.com.pl<br />

120 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong>

Optoelektronika | Nowe produkty<br />

Zestaw do laserowego pomiaru zmian<br />

położenia obiektów o zasięgu 50 m<br />

i rozdzielczości 62,5 μm<br />

Laserowy zestaw pomiarowy LZP-3 służy do bezkontaktowego<br />

pomiaru zmiany położenia (przesunięcia wzajemnego)<br />

przedmiotów, w szczególności elementów konstrukcji budowlanych<br />

lub maszyn.<br />

Pomiar jest<br />

realizowany za<br />

pomocą strumienia<br />

światła laserowego<br />

padającego<br />

na fotodetektor.<br />

System zapewnia<br />

maksymalny<br />

zasięg 50<br />

m, zakres pomiarowy<br />

200 mm<br />

i rozdzielczość<br />

62,5 μm. Zawiera<br />

2 wyjścia przekaźnikowe, pętlę prądową 4...20 mA i interfejs<br />

szeregowy RS232/485. W skład zestawu wchodzi nadajnik laserowy<br />

z zasilaczem i fotodetektor z zasilaczem. Istnieje też opcja<br />

zasilania bateryjnego. Na życzenie użytkownika dostępne jest<br />

menu w języku polskim.<br />

Semicon, tel. 22 615 73 71, www.semicon.com.pl<br />

Hermetyczny generator zielonej linii<br />

laserowej<br />

Firma Semicon oferuje przemysłowy generator zielonej linii<br />

laserowej oznaczony symbolem SEM16-LL532-6CH, spełniający<br />

wymogi klasy bezpieczeństwa 2M wg normy PN-EN 60825-<br />

1:2005. Jest on zamykany w hermetycznej aluminiowej obudowie<br />

Ø16×125 mm o stopniu ochrony IP65 z kablem sygnałowym<br />

długości 1,8 m. Pracuje na długości fali 532 nm, zapewniając<br />

moc optyczną 6 mW i kąt emisji 100°. Optymalna grubość linii<br />

jest uzyskiwana w odległości 1,5 m. Model SEM16-LL532-6CH<br />

może być zasilany z dowolnego źródła napięcia stałego od 3 do<br />

12 V, z którego pobiera około 300 mA prądu.<br />

Semicon, tel. 22 615 73 71, www.semicon.com.pl<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013<br />

121

Nowe produkty | Elementy elektromechaniczne<br />

Gniazda i wtyki do szybkich połączeń<br />

kabel-kabel<br />

Firma Phoenix Contact wprowadziła do swojej oferty sprężynową<br />

wersję gniazd, które mogą być przykręcone bezpośrednio<br />

do płyty lub ścianki szafy. Dzięki temu w prosty sposób<br />

można zrealizować np. rozłączne połączenie elementów<br />

Przekaźniki w obudowach DIP-4 z izolacją<br />

optyczną 5000 V rms<br />

Toshiba wprowadza na rynek serię przekaźników 1-Form-A<br />

z optyczną barierą izolacyjną min. 5000 V rms (AC, 1 min).<br />

Stanowią alternatywne rozwiązanie dla przekaźników elektromechanicznych<br />

w systemach, w których poza izolacją funkcjonalną<br />

wymagane jest zagwarantowanie ochrony użytkownika<br />

(reinforced insulation). Są produkowane w obudowach DIP-4<br />

(7,6×4,6×3,7 mm) o drodze upływu i odstępie izolacyjnym wynoszącym<br />

standardowo 7 mm lub 8 mm w przypadku wariantu<br />

TLP220AF. Występują w wersjach o napięciu blokowania 60,<br />

200, 350, 400 i 600 V (ozn. odpowiednio TLP220A, TLP220D,<br />

TLP220G, TLP220GA i TLP220J). Maksymalne natężenie prądu<br />

w stanie ON wynosi dla nich odpowiednio 500, 250, 100,<br />

120 i 90 mA. Maksymalne natężenie prądu konieczne do wysterowania<br />

wewnętrznej diody LED to 2 mA.<br />

www.toshiba-components.com<br />

zainstalowanych na drzwiach szafy rozdzielczej, co jest bardzo<br />

przydatne w przypadku konieczności demontażu drzwi<br />

na potrzeby serwisowe. Gniazdo zawiera kołnierz, za pomocą<br />

którego można je pewnie zamocować na płaskiej powierzchni.<br />

Wtyk wyposażono w zatrzaski boczne zabezpieczające połączenie<br />

przed przypadkowym rozłączeniem. Złącza pracują<br />

przy napięciu do 320 V i prądzie 12 A i akceptują przewody do<br />

przekroju 2,5 mm². Poszczególne przewody przyłączane są bez<br />

użycia narzędzi, na zasadzie wciśnięcia końcówki w odpowiedni<br />

otwór gniazda lub wtyku. Elementy mają także gniazdo pomiarowe,<br />

w które można wsunąć styki pomiarowe o średnicy<br />

2–2,3 mm. Akcesoryjne klucze kodujące pozwalają zabezpieczyć<br />

połączenia przed przypadkowym wetknięciem wtyku do<br />

nieodpowiedniego gniazda.<br />

Phoenix Contact, tel. 71 398 04 10, www.phoenixcontact.pl<br />

Niskoprofilowe złącze SIM o grubości<br />

1,4 mm<br />

Yamaichi rozszerza ofertę złączy o niskoprofi lowe złącze do<br />

kart SIM oznaczone symbolem FMS006-5100-0. Jest to złącze<br />

do montażu SMT, którego grubość, wynosząca zaledwie<br />

1,4 mm, umożliwia montaż nawet w najbardziej ciasnych<br />

przestrzeniach. Karta po zamontowaniu wystaje na długości<br />

8,1 mm, co pozwala na jej łatwe usunięcie. Powierzchnia montażowa<br />

złącza wynosi 17,25×16,05 mm. Niezawodność styków<br />

producent określa na 5000 cykli.<br />

www.yamaichi.de<br />

Wielofunkcyjne manipulatory do elektroniki<br />

samochodowej<br />

Wielofunkcyjne manipulatory serii RKJXW2, zaprojektowane<br />

do zastosowań w elektronice samochodowej, mogą ułatwić<br />

obsługę systemów nawigacji, klimatyzacji i audio/wideo.<br />

Realizują równocześnie<br />

3 funkcje:<br />

przycisku, joysticka<br />

8-punktowego<br />

(trzpień wewnętrzny)<br />

i pokrętła<br />

regulacyjnego<br />

30-punktowego<br />

(trzpień zewnętrzny).<br />

Są elementami<br />

o dużej trwałości<br />

mechanicznej<br />

i dobrze wyczuwalnych punktach przełączania, wyposażonymi<br />

w podświetlenie LED. Mogą pracować w przemysłowym<br />

zakresie temperatur od –40 do +85°C. Zapewniają trwałość<br />

mechaniczną wynoszącą w zależności od funkcji od 30 do 100<br />

tys. cykli. Wymiary modułu wynoszą 67×61×53 mm.<br />

www.alps.com<br />

122 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong>

Aparatura pomiarowa | Nowe produkty<br />

Najszybsze na rynku termoparowe czujniki<br />

mocy z interfejsem USB<br />

Firma Agilent wprowadziła do oferty serię najszybszych na<br />

rynku termoparowych czujników mocy z interfejsem USB.<br />

Bazują one na głowicy analogowej znanej z wcześniejszych<br />

modeli 8480 i N8480, natomiast zapewniają 10-krotnie większą<br />

szybkość pomiaru wynoszącą 400 odczytów na sekundę.<br />

Nowa rodzina oscyloskopów<br />

high-definition o 12-bitowej rozdzielczości<br />

amplitudy<br />

W miarę pojawiania się na rynku coraz bardziej inteligentnych<br />

i rozbudowanych urządzeń bateryjnych i energooszczędnych<br />

w wersjach „green”, pomiar ich prądu zasilającego<br />

wymaga stosowania urządzeń o coraz większej czułości<br />

i dynamice. Do tego typu pomiarów fi rma Agilent zaprojektowała<br />

nowe oscyloskopy high-defi nition 9000 H-Series<br />

o 12-bitowej rozdzielczości amplitudy oraz czułe sondy prądowe<br />

N2820A i N2821A.<br />

Czujniki serii U8480 zapewniają największą dokładność pomiarową<br />

spośród wszystkich oferowanych przez Agilent mierników<br />

i czujników mocy. Ich nieliniowość pomiaru nie przekracza<br />

0,8%. Są pierwszymi w ofercie firmy czujnikami umożliwiającymi<br />

pomiar mocy już od zerowej częstotliwości, co poszerza<br />

ich zakres zastosowań m.in. na systemy kalibracja źródła<br />

i testy kompatybilności elektromagnetycznej.<br />

Pozostałe cechy:<br />

• wbudowany port USB umożliwiający współpracę bezpośrednio<br />

z komputerem lub z innym przyrządem pomiarowym<br />

wyposażonym w ten typ portu, bez konieczności podłączania<br />

zewnętrznego miernika mocy czy zasilacza,<br />

• funkcja wyzwalania umożliwiająca synchronizację pomiarów<br />

bez potrzeby korzystania z zewnętrznego modułu,<br />

• funkcja wewnętrznej kalibracji zmniejszająca stopień zużycia<br />

złączy.<br />

Obecnie w sprzedaży dostępne są wersje U8481A-100 na<br />

pasmo 10 MHz...18 GHz, U8485A-100 (10 MHz...33 GHz),<br />

U8481A-200 (DC...18 GHz) i U8485A-200 (DC...33 GHz).<br />

www.agilent.com<br />

Pirometr graficzny<br />

Pirometr graficzny Fluke VT02 to przyrząd diagnostyczny<br />

łączący możliwości kamery termowizyjnej, kamery cyfrowej<br />

i tradycyjnego pirometru, lokujący się, jeśli chodzi<br />

o możliwości, pomiędzy punktowymi<br />

termometrami IR a kamerami termowizyjnymi<br />

wysokiej rozdzielczości.<br />

Obrazy można wyświetlać i zapisywać<br />

w paśmie widzialnym, podczerwieni<br />

lub w trzech trybach mieszanych (25,<br />

50 i 75%). Ponadto, w przeciwieństwie<br />

do termometrów IR odczytujących tylko<br />

średnią temperaturę obszaru, VT02 wyświetla<br />

znaczniki punktów o najwyższej<br />

i najniższej temperaturze oraz podaje temperaturę<br />

punktu środkowego. Obrazy, zapisywane<br />

na karcie microSD, można importować<br />

w programie SmartView do późniejszej analizy<br />

lub wykonania raportu.<br />

www.fl uke.pl<br />

Oferta oscyloskopów Infi niium 9000 H-Series obejmuje<br />

cztery modele o paśmie 250 MHz, 500 MHz, 1 GHz i 2 GHz.<br />

Wszystkie charakteryzują się rozdzielczością amplitudy do<br />

12 bitów, dającą 16-krotnie więcej poziomów kwantyzacji<br />

od tradycyjnych oscyloskopów 8-bitowych. Zawierają ponadto<br />

pamięć o największej pojemności w tej klasie przyrządów,<br />

wynoszącej standardowo 100 M punktów na kanał<br />

z możliwością rozszerzenia nawet do 500 milionów punktów<br />

na kanał.<br />

Tabela. Nowa rodzina oscyloskopów Agilenta<br />

Model<br />

Pasmo<br />

Maks. szybkość Maks. pojemność<br />

próbkowania<br />

pamięci<br />

DSO9024H 250 MHz 1,25 GSa/s 500 M punktów<br />

DSO9054H 500 MHz 2,5 GSa/s 500 M punktów<br />

DSO9104H 1 GHz 5 GSa/s 500 M punktów<br />

DSO9204H 2 GHz 10 GSa/s 500 M punktów<br />

Drugim z czynników zakłócających pomiar słabych sygnałów<br />

jest szum wprowadzany przez sondy pomiarowe. Nowo<br />

opracowane sondy niskoszumowe N2820A (dwukanałowa)<br />

i N2821A (jednokanałowa), przystosowane specjalnie do analizy<br />

słabych sygnałów, charakteryzują się czułością wynoszącą<br />

już od 50 μA przy maksymalnym zakresie pomiarowym 5 A.<br />

Interfejs sondy N2820A zawiera przełącznik typu make-before-break<br />

zapewniający bezpieczne łączenie i rozłączanie styków<br />

bez przerywania testowanego obwodu. Sondy N2820A<br />

i N2821A są kompatybilne również z innymi seriami oscyloskopów,<br />

w tym Infiniium 9000A oraz InfiniiVision 3000<br />

X-Series i 4000 X-Series.<br />

www.agilent.com<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013<br />

123

Aparatura pomiarowa | Nowe produkty<br />

Darmowe aplikacje do oscyloskopów<br />

Tektronix na platformę Android<br />

Firma Tektronix opracowała trzy darmowe aplikacje do<br />

smartfonów i tabletów pracujących pod kontrolą systemu operacyjnego<br />

Android: Oscillo Connect, Oscillo Analyzer i Oscillo<br />

Triggevent. Umożliwiają one zdalne monitorowanie rejestrowanych<br />

przebiegów,<br />

ich analizę w trybie<br />

offl ine oraz raportowanie<br />

zdefiniowanych<br />

przez użytkownika<br />

zdarzeń.<br />

Są dostępne w serwisie<br />

Google Play.<br />

Oscillo Connect po<br />

połączeniu z oscyloskopem<br />

przez<br />

Internet umożliwia zdalne monitorowanie rejestrowanych<br />

przebiegów i wykonywanych pomiarów. Są tu dostępne opcje<br />

wyboru kanałów i rodzajów pomiarów oraz kontrolki Run/<br />

Stop i Single. Przebiegi mogą być przesuwane i skalowane lokalnie<br />

na ekranie urządzenia, niezależnie od ekranu oscyloskopu.<br />

Aplikacja jest dostępna pod adresem:<br />

https://play.google.com/store/apps/details?id=tektronix.oscillo.<br />

connect&feature=search_result.<br />

Oscillo Analyzer umożliwia ściągnięcie do pamięci urządzenia<br />

plików przebiegów .CSV obsługiwanych przez oscyloskopy<br />

Tektronix, ich podgląd i lokalne przeprowadzanie pomiarów.<br />

Dostępne są tu funkcje scroll i zoom. Obsługiwane są rekordy<br />

o maksymalnej długości 100 K punktów. Aplikacja jest<br />

dostępna pod adresem:<br />

https://play.google.com/store/apps/details?id=tek.Androidscope.UI&feature=search_result.<br />

Oscillo Triggevent to aplikacja mogąca znaleźć zastosowanie<br />

w przypadku długotrwałych pomiarów. Eliminuje konieczność<br />

oczekiwana lub ciągłego sprawdzania statusu oscyloskopu.<br />

Zamiast tego użytkownik jest powiadamiany bezpośrednio<br />

przez urządzenie o wystąpieniu zdefiniowanego zdarzenia, np.<br />

pojawieniu się błędu lub przekroczeniu zakresu pomiarowego.<br />

Wyprodukujemy<br />

Twoje idee<br />

Kontraktowa produkcja<br />

<br />

Biuro Handlowe: +48 22 715 66 06 w. 20 <strong>biur</strong>o.handlowe@komele.eu<br />

<br />

www.komele.eu<br />

Aplikacja jest dostępna pod adresem:<br />

https://play.google.com/store/apps/details?id=tek.trigger.<br />

app&feature=search_result#?t=W10.<br />

www.tektronix.com<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013<br />

125

Nowe produkty | Aparatura pomiarowa<br />

Piąta generacja cyfrowych mierników mocy<br />

firmy Yokogawa<br />

Yokogawa wprowadza na rynek nową, piątą już generację<br />

cyfrowych mierników mocy zapewniających dużą dokładność<br />

pomiaru w szerokim zakresie mocy wejściowych<br />

oraz elastyczną konfigurację. Mierniki serii W300 pełnią<br />

kluczową funkcję przy optymalizacji sprawności systemów<br />

i pomiarach poboru mocy przez urządzenia elektryczne,<br />

od drobnego sprzętu AGD po klimatyzatory czy systemy<br />

oświetleniowe. Ich podstawowa dokładność 0,1% odczytu<br />

jest gwarantowana w całym zakresie pomiarowym od 1% do<br />

130% wartości zakresowej. Szerokość zakresu pomiarowego<br />

od kilku mA do 40 A umożliwia zarówno pobór mocy urządzeń<br />

pracujących w trybie standby, jak i pobór mocy np. kuchenek<br />

indukcyjnych.<br />

Użytkownik ma do dyspozycji interfejsy USB, GPIB<br />

i RS232 (opcjonalnie Ethernet), co pozwala na integrowanie<br />

mierników W300 w zautomatyzowanych laboratoryjnych<br />

systemach pomiarowych. Połączenie dokładności i niezawodności<br />

z szerokim zakresem mocy wejściowych, łatwością<br />

obsługi i dostępnością różnych typów interfejsów pozwala<br />

projektantom i producentom urządzeń elektrycznych<br />

zapewnić zgodność swoich produktów z wymogami standardów<br />

IEC i EN. Obok pomiarów mocy seria W300 umożliwia<br />

także analizę zawartości harmonicznych (do 50. rzędu).<br />

Zakres częstotliwości pracy wynosi od DC lub 0,5 Hz<br />

do 100 kHz (do 20 kHz w przypadku zakresu 40 A modelu<br />

WT310HC).<br />

Gwarantowana dokładność mierników W300 wynika z faktu,<br />

że Yokogawa posiada w siedzibie w Holandii własne laboratorium<br />

certyfi kacyjne zgodne ze standardem m.in. ISO 9000.<br />

Producent dostarcza oprogramowanie pozwalające na testowanie<br />

urządzeń pod kątem kompatybilności ze standardami<br />

oszczędności energii, takimi jak IEC62301 Ed2.0 i IEC62018<br />

dla urządzeń przełączanych w tryb standby oraz zapewniające<br />

obsługę przebiegów o dużym współczynniku kształtu (>5).<br />

www.tmi.yokogawa.com<br />

Zaprenumeruj codzienny newsletter<br />

z branżowymi informacjami<br />

<strong>Elektronik</strong>aB2B.pl/newsletter<br />

Analizator stanów logicznych<br />

z oscyloskopem cyfrowym<br />

Firma RK-System wprowadziła do produkcji nowy przyrząd<br />

pomiarowy z rodziny DAQ – ScopeLogicDAQ 2.0. Jest to<br />

kompletny system do akwizycji danych, stanowiący połączenie<br />

2-kanałowego oscyloskopu cyfrowego oraz 16-kanałowego<br />

analizatora stanów logicznych. Zespolenie dwóch urządzeń<br />

w jednym daje możliwość jednoczesnej, synchronicznej obserwacji<br />

zarówno przebiegów analogowych,<br />

jak i cyfrowych, co pozwala<br />

na analizę nawet najbardziej<br />

złożonych układów<br />

analogowo-cyfrowych.<br />

W przypadku ScopeLogicDAQ<br />

2.0<br />

mamy do dyspozycji<br />

2 kanały<br />

analogowe i 16 kanałów<br />

cyfrowych.<br />

Maksymalna częstotliwość<br />

próbkowania<br />

części cyfrowej dochodzi<br />

do 400 MHz,<br />

natomiast dla sygnałów<br />

analogowych<br />

stanowi 200 MHz<br />

na kanał. Jeśli chodzi<br />

o zakres napięć<br />

wejściowych oscyloskopu,<br />

to zależy on<br />

od typu podłączonych<br />

sond pomiarowych (±20V dla sond<br />

1:1). Dla części cyfrowej zakres maksymalnych napięć wejściowych<br />

zawiera się w granicach od ±25V. ScopeLogicDAQ 2.0<br />

wyposażony jest w bufor wewnętrzny o pojemności od 256 k<br />

do 2 M próbek na kanał. W zależności od trybu pracy rozmiar<br />

bufora może być podwajany programowo, co pozwala na rejestrację<br />

dłuższej sekwencji danych. Bardzo użyteczną funkcją<br />

dostępną w ScopeLogicDAQ 2.0 jest funkcja generatora sygnałów<br />

cyfrowych. Generator sygnałów (Pattern Generator)<br />

pozwala na generowanie sygnałów na wyjściach cyfrowych<br />

z jednoczesnym ich zapisem do pamięci wewnętrznej. Takie<br />

rozwiązanie daje użytkownikowi możliwość analizy w czasie<br />

rzeczywistym zarówno sygnałów generowanych jak i sygnałów<br />

odbieranych przez urządzenie. Ponadto ScopeLogicDAQ<br />

2.0 ma dodatkowe wyprowadzenie AUX, które może pracować<br />

m.in. jako: wyjście generatora sygnału prostokątnego<br />

o regulowanych parametrach, we/wy sygnału wyzwalania,<br />

czy wejście zewnętrznego sygnału zegara próbkującego. Inną<br />

bardzo przydatną funkcją dostępną w ScopeLogicDAQ 2.0 jest<br />

funkcja rejestratora (loggera). Pozwala ona na ciągły zapis stanu<br />

wszystkich kanałów analogowych i cyfrowych bezpośrednio<br />

na dysku komputera z częstotliwością próbkowania dochodzącą<br />

nawet do 5 MHz.<br />

Oprócz wspomnianych wyżej funkcji, ScopeLogicDAQ 2.0<br />

ma wbudowany programowy moduł analizatora protokołów<br />

sygnałów cyfrowych (Interpreter), który powiązany z funkcją<br />

rejestratora umożliwia śledzenie rejestrowanych sekwencji sygnałów<br />

i wyświetlanie ich w określonym formacie transmisji.<br />

RK-System, tel. 22 724 30 39, www.rk-system.com.pl<br />

126<br />

Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong>

Aparatura pomiarowa | Nowe produkty<br />

Multimetr laboratoryjny o szybkości 190<br />

pomiarów na sekundę<br />

Nowy cyfrowy multimetr laboratoryjny 34450A firmy Agilent<br />

zapewnia największą szybkość pomiarów w tej klasie przyrządów,<br />

wynoszącą do 190 pomiarów na sekundę przy dokładności DCV<br />

równej 0,015%. Zawiera wewnętrzną pamięć o pojemności wystarczającej<br />

do zapisu 50 tys. wyników pomiarów, co pozwala nawet<br />

na 14-godzinną rejestrację danych przy wykonywaniu jednego<br />

pomiaru na sekundę. Pracę z urządzeniem ułatwiają dodatkowo<br />

wbudowane funkcje histogramu, wyznaczania parametrów<br />

statystycznych i podstawowej analizy danych. Wbudowane interfejsy<br />

USB 2.0, RS-232 i GPIB zapewniają użytkownikowi elastyczność<br />

w wyborze metody transmisji danych do komputera<br />

PC. Dodatkowe zalety modelu 34450A to ekran OLED o dużym<br />

kontraście, 11 funkcji pomiarowych i kompatybilność programowa<br />

z innymi przyrządami pozwalająca na korzystanie z wcześniej<br />

opracowanych procedur pomiarowych.<br />

www.agilent.com<br />

Aktywne sondy oscyloskopowe do pomiarów<br />

wysokonapięciowych i szerokopasmowych<br />

Rohde & Schwarz wprowadza do sprzedaży dwie nowe aktywne<br />

sondy oscyloskopowe do pomiarów wysokonapięciowych<br />

i szerokopasmowych. RT-ZS60 to sonda asymetryczna<br />

przeznaczona do analizy sygnałów o częstotliwości do 6<br />

GHz. Charakteryzuje się małymi szumami własnymi (2 mV<br />

rms), bardzo dobrą liniowością (THD=<br />

70 dB) i minimalnym obciążeniem<br />

badanego obwodu<br />

(1 MΩ / 0,3<br />

pF). Umożliwia<br />

pomiar sygnałów<br />

o maksymalnej<br />

amplitudzie ±8 V.<br />

Wraz z adapterem RT-ZA9<br />

może być stosowana również<br />

do współpracy z produkowanymi<br />

przez Rohde & Schwarz analizatorami widma.<br />

Druga z nowych sond, RT-ZD01, to aktywna, wysokonapięciowa<br />

sonda różnicowa przeznaczona do zastosowań w elektronice<br />

samochodowej, aparaturze medycznej i systemach zasilających.<br />

Umożliwia pomiar sygnałów o maksymalnym napięciu<br />

1 kV rms. Jej duży współczynnik CMRR (80 dB) zapewnia dokładne<br />

odwzorowanie sygnałów różnicowych.<br />

www.rohde-schwarz.com<br />

Automaticon, K-23, hala 3<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013<br />

127

Nowe produkty | Mikrokontrolery<br />

32-bitowe mikrokontrolery ARM Cortex-M0<br />

w cenie mikrokontrolerów 8-bitowych<br />

Firma Infi neon Technologies AG zaprezentowała nową<br />

rodzinę przemysłowych mikrokontrolerów 32-bitowych<br />

XMC1000 z rdzeniem ARM Cortex-M0 oferowanych w cenie<br />

typowej dla mikrokontrolerów 8-bitowych. Przy zamówieniach<br />

na poziomie kilku milionów sztuk, w zależności<br />

od konkretnego modelu i wyposażenia, ich ceny hurtowe<br />

wahają się od 0,25 do 1,25 euro. Mikrokontrolery XMC1000<br />

są produkowane w procesie 65 nm. Zawierają rdzeń ARM<br />

Cortex-M0 i zestaw funkcji peryferyjnych dostosowany do<br />

prostych aplikacji przemysłowych. Typowe zastosowania<br />

obejmują czujniki, siłowniki, systemy oświetleniowe LED,<br />

układy konwersji mocy (np. zasilacze UPS) oraz proste układy<br />

napędowe.<br />

Rodzina XMC1000 obejmuje 3 serie układów, XMC1100<br />

(Entry series), XMC1200 (Feature series) i XMC1300 (Control<br />

series) różniące się pojemnością pamięci Flash (od 8 do 200<br />

KB) i zestawem wbudowanych funkcji. Są one produkowane<br />

w obudowach TSSOP o 16, 28 i 38 wyprowadzeniach.<br />

Zapewniają zgodność z wymogami normy bezpieczeństwa<br />

IEC60730 Class B dla urządzeń domowych.<br />

Mikrokontrolery XMC1100 Entry series zawierają 6-kanałowy<br />

12-bitowy przetwornik A/C pracujący z maksymalną<br />

częstotliwością taktowania 1,88 MSps, źródło napięcia referencyjnego<br />

(1,8...5,5 V) i cztery 16-bitowe jednostki capture/compare.<br />

W układach XMC1200 Feature series dostępny<br />

jest dodatkowo sterownik ekranu dotykowego i jednostka<br />

BCCU do regulacji jasności i barwy diod LED. W ramach tej<br />

serii dostępne są również wykonania przeznaczone do pracy<br />

w rozszerzonym zakresie temperatur od –40 do +105°C.<br />

Mikrokontrolery XMC1300 Control series zostały zoptymalizowane<br />

do zastosowań w układach sterowania silnikami<br />

i systemach konwersji mocy. Zawierają 8-kanałową jednostkę<br />

capture/compare z asymetrycznym układem PWM i interfejsem<br />

POSIF (position interface) do precyzyjnej detekcji położenia<br />

wału silnika. Zostały ponadto wyposażone w koprocesor<br />

matematyczny umożliwiający realizację bezczujnikowych<br />

układów sterownia silnikiem elektrycznym FOC (field<br />

oriented control). Również w ramach tej serii produkowane<br />

są wersje o dopuszczalnej temperaturze pracy +105°C.<br />

www.infi neon.com<br />

32-bitowe mikrokontrolery czasu<br />

rzeczywistego z portem USB<br />

32-bitowe mikrokontrolery czasu rzeczywistego C2000<br />

Piccolo rodziny F2806xU nadają się do zastosowań w przemysłowych<br />

układach sterowania silnikami i zasilających, instalacjach<br />

telekomunikacyjnych i transmisji danych, instalacjach<br />

energii odnawial-<br />

nej (farmy wiatrowe,<br />

panele słoneczne) oraz<br />

wszędzie<br />

tam, gdzie niezbędna<br />

jest możliwość przeprowadzania<br />

bieżącej<br />

diagnostyki<br />

i wprowadzania<br />

zmian na bieżąco<br />

podczas pracy<br />

systemu. Układ<br />

został wykonany<br />

na bazie rdzenia<br />

C28x. Zawiera<br />

32-bitowy koprocesor<br />

zmiennoprzecinkowy<br />

CLA programowany w języku C, umożliwiający<br />

realizację zamkniętych pętli sterujących wieloma niezależnymi<br />

obiektami. CLA ma bezpośredni dostęp do wewnętrznych<br />

bloków peryferyjnych oraz zawiera własną szynę i strukturę<br />

pamięci ułatwiającą równoległe wykonywanie algorytmów<br />

sterujących. Kolejnym elementem wyposażenia jest jednostka<br />

Viterbi Complex Math Unit (VCU) wykonująca 75 specjalizowanych<br />

instrukcji matematycznych, przyspieszających<br />

działanie algorytmów komunikacyjnych.<br />

Pozostałe cechy:<br />

• interfejsy USB 2.0 i CAN,<br />

• 12-bitowy przetwornik A/C o szybkości próbkowania<br />

3 MSPS i z własnym źródłem referencyjnym,<br />

• 3 szybkie komparatory analogowe o czasie odpowiedzi 30 ns,<br />

• kompatybilność pod względem kodu z innymi mikrokontrolerami<br />

platformy C2000,<br />

• narzędzia uruchomieniowe: controlSTICK (TMDX-<br />

28069USB), controlCARD (TMDXCNCD28069), Experimenter’s<br />

Kit (TMDXDOCK28069).<br />

Ceny hurtowe mikrokontrolerów F2806xU Piccolo zaczynają<br />

się od 4,95 USD przy zamówieniach 1000 sztuk.<br />

www.ti.com<br />

128 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong>

Mikrokontrolery | Nowe produkty<br />

Mikrokontrolery PIC32 MX1/MX2 o mocy<br />

obliczeniowej zwiększonej do 83 DMIPS<br />

Mikrokontrolery rodziny PIC32 MX1/MX2 firmy Microchip<br />

są obecnie produkowane w wersjach o zwiększonej do 50 MHz<br />

częstotliwości taktowania i zwiększonej do 83 DMIPS mocy<br />

obliczeniowej. Ze względu na małe wymiary oraz zintegrowany<br />

interfejs I2S, sterownik interfejsu pojemnościowego i port<br />

USB OTG, układy te są polecane do zastosowań w przenośnym<br />

sprzęcie audio oraz innych urządzeniach wyposażonych w interfejs<br />

dotykowy i komunikujących się przez port USB pracujący<br />

w trybach host/device.<br />

Z ważniejszych elementów wyposażenia warto wymienić:<br />

• do 128 K pamięci Flash i 32 K pamięci RAM,<br />

• 8-bitowy port PMP (Parallel Master Port) dla grafiki lub zewnętrznej<br />

pamięci,<br />

• sprzętowy interfejs mTouch dla interfejsów pojemnościowych<br />

i czujników,<br />

• 10-bitowy 13-kanałowy przetwornik A/C o szybkości próbkowania<br />

1 MSps,<br />

• port USB OTG + zestaw interfejsów szeregowych.<br />

Serie PIC32MX1 i PIC32MX2 są produkowane w obudowach<br />

28-, 36- i 44-wyprowadzeniowych o wymiarach już od 5×5<br />

mm. Ich ceny hurtowe zaczynają się od 1,74 USD przy zamówieniach<br />

10 tys. sztuk. Dostępne narzędzia projektowe to darmowe<br />

środowisko MPLAB X IDE, kompilator MPLAB XC32<br />

(895 USD), debugger MPLAB ICD 3 (189,99 USD) i emulator<br />

MPLAB REAL ICE (499,98 USD).<br />

www.microchip.com<br />

Mikrokontrolery z rdzeniem Cortex-M4<br />

120 MHz i jednostką FPU<br />

Od lutego b.r. firma Atmel rozpoczyna sprzedaż nowej rodziny<br />

mikrokontrolerów z pamięcią Flash i rdzeniem ARM<br />

Cortex-M4 wyposażonych w rozszerzony zestaw interfejsów<br />

i jednostkę obliczeń zmiennoprzecinkowych.<br />

Mikrokontrolery rodziny SAM4E<br />

pracują z częstotliwością taktowania do 120<br />

MHz. Zawierają interfejsy Ethernet, USB 2.0<br />

i CAN, do 1 MB pamięci Flash, pamięć cache<br />

zapewniającą dostęp z pełną szybkością do<br />

pamięci Flash bez cykli oczekiwania oraz zestaw<br />

zaawansowanych funkcji analogowych.<br />

Zaprojektowano je z myślą o zastosowaniach<br />

w automatyce przemysłowej, automatyce budynków,<br />

systemach komunikacyjnych M2M i elektronice samochodowej.<br />

Najważniejszym elementem sekcji analogowej<br />

tych układów są 2 tory analogowe obejmujące dwa niezależne<br />

16-bitowe przetworniki A/C z układem próbkująco-pamiętającym,<br />

układem korekcji offsetu i wzmocnienia<br />

oraz wzmacniaczem programowalnym.<br />

Mikrokontrolery serii SAM4E występują<br />

w wersjach z 512 lub 1024 KB pamięci<br />

Flash. Są zamykane w obudowach<br />

BGA i QFP. Ich ceny hurtowe zaczynają<br />

się od 5,10 USD przy zamówieniach<br />

1000 sztuk. Producent oferuje zestaw<br />

ewaluacyjny ATSAM4E-EK oraz darmowe<br />

środowisko programowe Atmel<br />

Studio 6.<br />

www.atmel.com<br />

Standardowe i<br />

modyfikowane<br />

obudowy plastikowe i<br />

metalowe z aluminium<br />

oraz stali<br />

sales@hammondmfg.eu<br />

www.hammondmfg.com<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013<br />

129

Nowe produkty | Przetworniki i sensory<br />

Miniaturowy „elektroniczny<br />

kompas” o poborze prądu 190 μA<br />

Firma Bosch Sensortec oferuje miniaturowy<br />

„kompas elektroniczny” drugiej generacji<br />

o symbolu BMC150, którego pobór prądu ograniczono<br />

do zaledwie 190 μA. Jest to czujnik<br />

6-osiowy zawierający sensor geomagnetyczny<br />

i akcelerometr zamknięte wewnątrz obudowy<br />

SMD o powierzchni 2,2×2,2 mm. Dzięki dużej<br />

skali integracji wymaga minimum elementów<br />

zewnętrznych, co w połączeniu z jego małymi<br />

wymiarami pozwala na realizację kompletnego<br />

obwodu na bardzo małej powierzchni PCB.<br />

Oba wewnętrzne sensory tworzą jedną jednostkę<br />

logiczną i funkcjonalną, gdyż wektor g generowany<br />

przez akcelerometr jest wykorzystywany<br />

do kompensacji nachylenia podczas wyznaczania<br />

danych azymutu przez czujnik geomagnetyczny.<br />

Mogą też pracować jako dwa w pełni<br />

niezależne funkcjonalnie moduły.<br />

Obok dużej skali integracji BMC150 cechuje się też bardzo<br />

dużą dokładnością. Wyjątkowo szeroki zakres pomiarowy sensora<br />

geomagnetycznego, wynoszący ±1300 μT na oś, zwiększa<br />

tolerancję na zewnętrzne pola magnetyczne pochodzące<br />

np. z głośników i innych elementów magnetycznych. Z drugiej<br />

strony ekstremalnie mały szum na poziomie 0,3 μT zapewnia<br />

dużą dokładność pomiaru. Akcelerometr oferuje 4 zakresy<br />

pomiarowe od ±2 do ±16 g. Układ zawiera pamięć buforową<br />

FIFO przechowującą wyniki pomiarów do momentu, gdy<br />

będą one wymagane przez aplikację. Odciąża to mikroprocesor<br />

i zmniejsza pobór mocy.<br />

BMC150 zawiera jednostkę smart interrupt pozwalającą<br />

na automatyczną identyfikację wzorców ruchu i sytuacji, np.<br />

spadku swobodnego, położenia urządzenia na płaskim stole,<br />

stuknięcie palcem w ekran itp., co umożliwia samoczynne<br />

aktywowanie funkcji przez urządzenie, np. przełączanie do/z<br />

trybu uśpienia.<br />

www.bosch-sensortec.com<br />

Niskoprofilowy 3-osiowy akcelerometr<br />

o grubości obudowy 0,7 mm<br />

Firma Kionix opracowała niskoprofi lowy akcelerometr<br />

3-osiowy o symbolu KXCJA, którego grubość wynosi zaledwie<br />

0,7 mm. Jest on cieńszy o ponad 20% od wcześniejszych<br />

wersji, równocześnie zapewniając<br />

zbliżone parametry techniczne.<br />

Może znaleźć zastosowanie w miniaturowych<br />

urządzeniach przenośnych<br />

produkowanych w dużych<br />

seriach. Obok małych wymiarów<br />

(3,0×3,0×0,7 mm) charakteryzuje<br />

się też małym poborem<br />

prądu, wynoszącym 135 μA<br />

przy pracy z maksymalną, 14-bitową<br />

rozdzielczością, 10 μA przy<br />

pracy z normalną rozdzielczością<br />

(8 lub 12 bitów) i mniej niż<br />

1 μA w trybie standby. Udostępnia zakresy pomiarowe ±2, ±4<br />

i ±8 g. Komunikuje się z mikroprocesorem przez interfejs I 2 C.<br />

W celu obniżenia poboru mocy zaimplementowano w modelu<br />

KXCJA konfigurowalną przez użytkownika funkcję przełączania<br />

z trybu standby do stanu aktywnego po wykryciu ruchu.<br />

Układ jest kompatybilny pod względem rozkładu wyprowadzeń<br />

z poprzednimi akcelerometrami KXCJ9 i KXTI9.<br />

www.kionix.com<br />

130 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong>

Przetworniki i sensory | Nowe produkty<br />

Matrycowy czujnik temperatury Grid-EYE<br />

w ofercie Avnet Abacus<br />

Avnet Abacus wprowadził do oferty produkowany przez<br />

Panasonic pasywny czujnik matrycowy Grid-EYE do bezkontaktowego<br />

pomiaru temperatury. Jest to unikalny czujnik wykonany<br />

w technologii MEMS, zawierający matrycę 8×8 stosów<br />

termoelektrycznych zamkniętych w obudowie SMT o wymiarach<br />

11,6×8,0×4,3 mm. W odróżnieniu od tradycyjnych czujników<br />

mierzących temperaturę punktowo, Grid-EYE służy do<br />

bezkontaktowego pomiaru temperatury w określonym obszarze,<br />

co pozwala na zobrazowanie rozkładu temperatur oraz wykrywanie<br />

kierunku przemieszczania się ludzi lub przedmiotów.<br />

Wbudowana soczewka zapewnia kąt pomiaru 60°. Zakres pomiarowy<br />

wynosi od –20 do +100°C. Do komunikacji z układami<br />

zewnętrznymi służy interfejs I 2 C i linia przerwania. Czujnik<br />

rejestruje 1 lub 10 obrazów temperatury w ciągu sekundy.<br />

www.avnet-abacus.eu<br />

Czujnik ciśnienia o zakresie –50...+50 kPa<br />

do montażu SMT<br />

Najnowszy czujnik ciśnienia fi rmy Omron Electronic<br />

Components, 2SMPP-03 może znaleźć zastosowanie w detektorach<br />

wycieku, detektorach poziomu cieczy, detektorach ruchu<br />

i aparaturze medycznej do leczenia ran pod ciśnieniem<br />

(negative pressure<br />

wound therapy).<br />

Umożliwia<br />

pomiar zarówno<br />

ciśnienia, jak<br />

i podciśnienia<br />

w zakresie od<br />

–50 kPa do +50<br />

kPa. Jest to czujnik<br />

będący uzupełnieniem<br />

poprzedniego<br />

modelu<br />

2SMPP-02 pracującego w zakresie pomiarowym 0...37<br />

kPa, produkowany w identycznej obudowie SMD o wymiarach<br />

8,2×6,1×4,7 mm. Cechuje się bardzo małym rozrzutem<br />

offsetu i szerokości skali, odpowiednio ±4,0 mV i 3,1 mV, eliminującym<br />

konieczność trymowania, nieliniowością nieprzekraczającą<br />

0,8% FS i histerezą na poziomie 0,5% FS. Pobiera jedynie<br />

0,2 mW mocy.<br />

www.tstronic.eu<br />

www.omron.eu<br />

2-kanałowe digitizery na szynę PCI/PCIe<br />

o szybkości próbkowania do 2 GSps<br />

Karty digitizerów nowej rodziny Cobra CompuScope zawierają<br />

do 32 GB wbudowanej pamięci i umożliwiają próbkowanie<br />

sygnałów w jednym lub dwóch kanałach wejściowych<br />

z maksymalną szybkością 2 GSps na kanał, co oznacza szerokość<br />

pasma sięgającą 1 GHz. Zapewniają 8-bitową rozdzielczość<br />

amplitudy. Są to karty pełnej długości, przystosowane<br />

do instalacji w pojedynczym slocie PCI lub PCI Express<br />

x8. Mogą korzystać z generowanego<br />

wewnętrznie<br />

lub zewnętrznego<br />

sygnału zegarowego<br />

oraz zawierają wejście<br />

i wyjście wyzwalania,<br />

co pozwala na<br />

łączenie kart w systemach<br />

z maksymalnie 16 kanałami<br />

wejściowymi. Wszystkie ustawienia kondycjonowania sygnału<br />

odbywają się programowo. Karty Cobra CompuScope<br />

mogą znaleźć zastosowanie w systemach komunikacji bezprzewodowej,<br />

nieniszczących testach produkcyjnych, spektrometrach<br />

masy i elektrooptyce. Producent oferuje do nich oprogramowanie<br />

oscyloskopowe GageScope i zestawy SDK dla środowisk<br />

m.in. LabView, Matlab i C/C#.<br />

Egmont Instruments, tel. 22 850 62 05, www.egmont.com.pl<br />

CENTRUM EKOLOGICZNEGO MONTAŻU<br />

PODZESPOŁÓW ELEKTRONICZNYCH<br />

• Kontraktowy montaż<br />

układów<br />

<strong>elektronicznych</strong><br />

• Profesjonalne<br />

doradztwo<br />

• Najwyższa jakość<br />

realizowanej usługi<br />

• Pełna, kompleksowa<br />

obsługa logistyczna<br />

zamówień<br />

Sprawdź, jakie rozwiązania<br />

w zakresie kontraktowego<br />

montażu elektronicznego<br />

możemy Tobie zaoferować<br />

Zapraszamy do współpracy<br />

„TECHNO-SERVICE” S.A.<br />

Centrum Ekologicznego Montażu Podzespołów Elektronicznych TSTRONIC<br />

83-011 Gdańsk, ul. Benzynowa 19,<br />

tel.: +48 58 322 28 71, faks: +48 58 322 28 30, e-mail: office@tstronic.eu<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013<br />

131

Nowe produkty | Przetworniki i sensory<br />

24-bitowy przetwornik A/C o największej<br />

dokładności pomiarowej<br />

24-bitowy przetwornik A/C ISL26102/104 zapewnia największą<br />

dokładność pomiarową spośród dostępnych obecnie układów<br />

tego typu w szerokim zakresie szybkości konwersji od<br />

8 nV/√Hz (dla G=128 V/V). Szeroki zakres regulacji wzmocnienia<br />

pozwala na podłączanie bezpośrednio do wejścia przetwornika<br />

ogniw obciążnikowych, termopar i innych popularnych<br />

typów czujników o szerokim zakresie czułości, bez dodatkowych<br />

układów kondycjonowania sygnału.<br />

ISL26102 i ISL26104 zawierają odpowiednio 2- i 4-kanałowy<br />

wejściowy multiplekser. Pobierają w trakcie konwersji 50 mW<br />

mocy. W trybie shutdown pobór prądu zmniejsza się do około<br />

1 μA. Wyprowadzenia sygnałowe są zabezpieczone przed<br />

wyładowaniami ESD do 8 kV (HBM). Komunikacja z mikroprocesorem<br />

lub układem FPGA odbywa się za pośrednictwem<br />

dwukierunkowego interfejsu szeregowego kompatybilnego ze<br />

standardem SPI.<br />

Ceny hurtowe ISL26102 i ISL26104 wynoszą odpowiednio<br />

5,45 i 5,95 USD przy zamówieniach 1000 sztuk. Oba układy są<br />

zamykane w obudowach TSSOP-24.<br />

www.intersil.com<br />

2,5 Sps do 4 kSps. Wymaga minimum elementów współpracujących,<br />

a w szczególności pozwala wyeliminować zewnętrzny<br />

wzmacniacz dzięki bardzo małym szumom wewnętrznego<br />

wzmacniacza programowalnego, nieprzekraczającym<br />

Przemysłowe czujniki prądu IPC Modular<br />

w wersjach konfigurowanych na zamówienie<br />

Firma Isabellenhütte ogłosiła możliwość zamawiania przemysłowych<br />

czujników prądu linii IPC Modular w wersjach<br />

konfigurowanych na indywidualne zamówienia. Obecnie<br />

klient ma możliwość doboru konkretnych bloków wchodzących<br />

w skład modułu: izolacji zasilania, filtrującego i komunikacyjnego.<br />

W przypadku korzystania z fi ltru system mierzy<br />

natężenie prądu z maksymalną szybkością 75 kSps. Bez fi l-<br />

tru szybkość transmisji sięga 20 Mbit/s. Do komunikacji z mikrokontrolerem<br />

może być wykorzystany interfejs RS-485 lub<br />

optyczny UART. Opcjonalnie moduł może zostać wyposażony<br />

w detektor nadprądowy. W zależności od konstrukcji dopuszczalny<br />

najszerszy zakres temperatur pracy może wynosić<br />

od –40°C do maksymalnie +125°C.<br />

Automaticon, C-26, hala 1<br />

Moduły pomiarowe IPC Modular znajdują zastosowanie<br />

w turbinach wiatrowych, instalacjach paneli słonecznych<br />

oraz w pojazdach o napędzie elektrycznym i hybrydowym.<br />

Zapewniają 16-bitową rozdzielczość i szybkość komunikacji<br />

z mikrokontrolerem do 20 Mb/s. Są produkowane w obudowach<br />

o wymiarach 46×40,5×21 mm. W zależności od zastosowanego<br />

rezystora bocznikowego mogą mierzyć prąd ciągły<br />

o natężeniu od 150 A do kilkuset amperów. Charakteryzują się<br />

małym dryftem i offsetem oraz małymi szumami.<br />

www.isabellenhuette.de<br />

132 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong>

Przetworniki i sensory | Nowe produkty<br />

Tanie czujniki Halla do pomiaru natężenia<br />

prądu w zakresie do 50 Arms<br />

Firma LEM oferuje serię tanich czujników Halla przeznaczonych<br />

do pomiaru natężenia prądów stałych, zmiennych i impulsowych<br />

w zakresie do 50 Arms. Są to czujniki małogabarytowe,<br />

przystosowane do montażu na płytkach drukowanych,<br />

których grubość wynosi jedynie 12 mm, a powierzchnia montażowa<br />

niecałe 4 cm 2 . Dostępne są w wersjach do montażu<br />

SMT i THT. Mogą pracować w zakresie temperatur otoczenia<br />

od –40 do +105°C. Zapewniają krótki czas odpowiedzi oraz<br />

mały dryft temperaturowy offsetu i wzmocnienia. Mogą znaleźć<br />

szeroki zakres zastosowań do pomiaru natężenia prądu<br />

układów napędowych, zasilaczy impulsowych i UPS, klimatyzatorów,<br />

urządzeń AGD czy systemów energii odnawialnej.<br />

Zawierają wyjście analogowe o napięciu proporcjonalnym do<br />

natężenia mierzonego prądu.<br />

Ważniejsze parametry:<br />

• zakresy pomiarowe: 10, 20, 30, 40, 50 Arms,<br />

• napięcie wyjściowe: 0,8 V @ I PN,<br />

• czas odpowiedzi: 2,5 μs,<br />

• dokładność: ±1% I PN @ +25°C (±3,4% I PN @ +105°C),<br />

• napięcie zasilania: 3,3 lub 5,0 V,<br />

• izolacja: 4,3 kVrms (50 Hz, 1 min.),<br />

• wewnętrzne źródło napięcia referencyjnego 1,65 lub 2,5 V,<br />

• 5-letnia gwarancja.<br />

Najmniejszy na rynku czujnik prądowy 35 A<br />

dla motoryzacji<br />

Falowniki i ładowarki akumulatorów stosowane w pojazdach<br />

o napędzie elektrycznym i hybrydowym wymagają komponentów<br />

o małej powierzchni montażowej i dużej gęstości<br />

mocy. Zarządzanie pracą tych modułów wymaga próbkowania<br />

w czasie rzeczywistym z dużą częstotliwością prądów płynących<br />

przez uzwojenie pierwotne transformatora. Do tego typu<br />

zastosowań firma Premo poleca nowy miniaturowy czujnik<br />

prądowy CS-35A o zakresie pomiarowym 35 A i częstotliwości<br />

pracy do 200 kHz, charakteryzujący się też małymi stratami<br />

i dużą stabilnością termiczną. Może on pracować w przetwornicach<br />

o mocy 2–3 kW w zakresie temperatur otoczenia od –40<br />

do +155°C. Zapewnia izolację obwodu wysokoprądowego i pomiarowego<br />

na poziomie >3 kV DC. Jest kompatybilny ze specyfikacją<br />

samochodową AEC-Q200 oraz z systemami automatycznego<br />

rozmieszczania podzespołów i automatycznej inspekcji<br />

optycznej połączeń. Jego wymiary wynoszą 31×25,5×8,5 mm.<br />

Pozostałe parametry:<br />

• przekładnia: 1:100,<br />

• moc rozpraszana: 5 mH,<br />

• droga upływu: > 5 mm.<br />

www.grupopremo.com<br />

www.lem.com<br />

<strong>Elektronik</strong> Marzec 2013<br />

133

Nowe produkty | Elementy pasywne<br />

Pierwsze na rynku 50-woltowe kondensatory<br />

MLCC X7R w obudowach EIA 0201<br />

Firma TDK wprowadza do oferty kolejną serię kondensatorów<br />

MLCC zamykanych w miniaturowych obudowach 0603<br />

(EIA 0201) o wymiarach 0,6×0,3×0,3 mm. Są to pierwsze na<br />

Tantalowe kondensatory chipowe<br />

o grubości 0,8...1,0 mm<br />

Vishay wprowadza na rynek nową serię tantalowych kondensatorów<br />

chipowych Microtan TL8 produkowanych w płaskich<br />

obudowach o grubości 0,8...1,0 mm. Kondensatory te zaprojektowano<br />

do zastosowań w urządzeniach konsumenckich<br />

o małych gabarytach. Występują w wersjach o pojemności od<br />

3,3 μF/35 V do 220 μF/4 V (±10%). Są produkowane w trzech<br />

typach obudów: 0805 (2,0×1,25 mm), „A” (3,2×1,6 mm) i „B”<br />

(3,5×2,8 mm). Mogą pracować w zakresie temperatur od –55<br />

do +85°C (do +125°C przy obniżonym napięciu).<br />

www.vishay.com<br />

rynku tego typu kondensatory z dielektrykiem X7R produkowane<br />

na napięcia znamionowe sięgające 50 V. Uzyskały kwalifikację<br />

AEC-Q200 potwierdzającą odporność na warunki występujące<br />

w elektronice samochodowej. W ramach serii CGA1<br />

produkowane są wersje o pojemności od 0,1 do 10 μF i napięciu<br />

znamionowym od 6,3 do 50 V. Pracują w dopuszczalnym<br />

zakresie temperatur otoczenia od –55 do +125°C.<br />

www.tdk.com<br />

2-kanałowe digitizery na szynę PCI/PCIe<br />

o szybkości próbkowania do 2 GSps<br />

Karty digitizerów nowej rodziny Cobra CompuScope zawierają<br />

do 32 GB wbudowanej pamięci i umożliwiają próbkowanie<br />

sygnałów w jednym lub dwóch kanałach wejściowych z maksymalną<br />

szybkością 2 GSps na kanał, co oznacza szerokość pasma<br />

sięgającą 1 GHz. Zapewniają 8-bitową rozdzielczość amplitudy.<br />

Są to karty pełnej długości, przystosowane do instalacji<br />

w pojedynczym slocie PCI lub PCI Express x8. Mogą korzystać<br />

z generowanego wewnętrznie lub zewnętrznego sygnału<br />

zegarowego oraz zawierają wejście i wyjście wyzwalania, co<br />

pozwala na łączenie kart w systemach z maksymalnie 16 kanałami<br />

wejściowymi. Wszystkie ustawienia kondycjonowania<br />

sygnału odbywają się programowo.<br />

Karty Cobra CompuScope mogą znaleźć zastosowanie<br />

w systemach komunikacji bezprzewodowej, nieniszczących<br />

testach produkcyjnych, spektrometrach masy i elektrooptyce.<br />

Producent oferuje do nich oprogramowanie oscyloskopowe<br />

GageScope i zestawy SDK dla środowisk m.in. LabView,<br />

Matlab i C/C#.<br />

Egmont Instruments, tel. 22 850 62 05, www.egmont.com.pl<br />

Niskoomowy rezystor mocy 6 W<br />

z wyprowadzeniami pochłaniającymi<br />

naprężenia mechaniczne<br />

Firma KOA Speer wprowadziła do oferty niskoomowy rezystor<br />

mocy PSB produkowany w obudowie zapewniającej<br />

zwiększoną zdolność pochłaniania naprężeń mechanicznych<br />

przenoszonych z płytki drukowanej. Cechę tę uzyskano dzięki<br />

zastosowaniu terminali miedzianych o specjalnym kształcie<br />

i grubości 0,2 mm.<br />

PSB jest produkowany<br />

w wersjach o rezystancji<br />

0,75 i 1,00<br />

Ω. Charakteryzuje<br />

się tolerancją ±1%,<br />

mocą znamionową<br />

6 W i współczynnikiem<br />

TCR równym<br />

±75 ppm. Może być<br />

montowany z wykorzystaniem<br />

urządzeń<br />

do automatycznego<br />

rozmieszczania podzespołów. PSB nadaje się idealnie do<br />

pomiaru dużych prądów w podsystemach samochodowych<br />

i przemyśle. Przykłady zastosowań to pojazdy o napędzie elektrycznym<br />

i hybrydowym, przemysłowe zasilacze dużej mocy,<br />

aparatura używana w wysokich temperaturach otoczenia (np.<br />

w przemyśle wydobywczym), klimatyzatory, pompy itp. Ceny<br />

hurtowe zaczynają się od 3,50 USD.<br />

www.koaspeer.com<br />

134 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong>

Elementy pasywne | Nowe produkty<br />

Szybkie, miniaturowe bezpieczniki 250<br />

V AC /450 V DC o zdolności rozłączeniowej<br />

do 10 kA<br />

Littelfuse powiększa ofertę miniaturowych bezpieczników<br />

TE5 o nową serię 808. Są to szybkie bezpieczniki o napięciu<br />

znamionowym 250 V AC/450 V DC produkowane w wersjach<br />

Niskoprofilowe kondensatory EDLC<br />

o dużym prądzie szczytowym<br />

Murata wprowadza do oferty nową serię DMF dwuwarstwowych<br />

kondensatorów wysokoprądowych EDLC (electrical double-layer<br />

capacitor) o niskoprofi lowej konstrukcji (2,5 mm)<br />

i dużej gęstości mocy. Kondensatory te mogą stanowić pomocnicze<br />

źródło zasilania w układach zasilania lamp fotograficznych,<br />

telefonach komórkowych i innych urządzeniach wymagających<br />

szybkiego dostarczenia dużego impulsu energetycznego.<br />

Charakteryzują się dużym dopuszczalnym prądem szczytowym,<br />

małą rezystancją ESR na poziomie 40–60 mΩ i stabilnymi<br />

charakterystykami temperaturowymi, co pozwala na ich<br />

częste ładowanie/rozładowanie w szerokim zakresie temperatur<br />

pracy od –30 do +70°C. Obecnie w ramach serii DMF produkowane<br />

są kondensatory o pojemności 330 i 470 mF / 5,5 V.<br />

www.murata.eu<br />

o prądach znamionowych od 2 do 5 A. Poza małymi wymiarami<br />

charakteryzują się zdolnością rozłączeniową do 10 kA,<br />

gwarantującą bezpieczną pracę w przypadku wystąpienia dużych<br />

przetężeń. Cecha ta pozwala na ich zastosowania w zasilaczach<br />

dużej mocy oraz centrach danych i centralach telefonicznych.<br />

Bezpieczniki TE5 808 przewidziano do pracy<br />

w zakresie temperatur otoczenia od –65 do +125°C. Są zamykane<br />

w obudowach do montażu przewlekanego o wymiarach<br />

8,9×8,9×4,65 mm.<br />

www.littelfuse.com

Nowe produkty | Komunikacja<br />

Adapter TransferJet do instalacji w złączu<br />

microUSB<br />

Na targach CES 2013 firma Toshiba zaprezentuje pierwszy<br />

na rynku moduł TransferJet dla smartfonów i tabletów wyposażonych<br />

w złącze microUSB. TJM35420MU jest modułem<br />

wielkości pendrive’a zawierającym transceiver, sprzęgacz, filtr<br />

w.cz. i kontroler USB host. Ma umożliwić łączność w nowym<br />

standardzie wszystkim smartfonom i tabletom wyposażonym<br />

w złącze microUSB, pracującym pod kontrolą systemu operacyjnego<br />

Android w wersjach 3.x i 4.x.<br />

Technologia transmisji bezprzewodowej TransferJet, opracowana<br />

do szybkiej transmisji plików multimedialnych na małe<br />

odległości między urządzeniami przenośnymi jest obecnie<br />

wspierana przez konsorcjum 45 producentów urządzeń konsumenckich,<br />

w tym przez firmę Toshiba. Zapewnia transfer<br />

rzędu 40 MB/s. Obecnie trwają prace nad adaptacją modułu<br />

TJM35420MU także do innych systemów operacyjnych.<br />

www.toshiba-components.com<br />

Uniwersalna głowica nadawczo-odbiorcza<br />

na zakres częstotliwości pracy 405...475 MHz<br />

Najnowsza uniwersalna głowica nadawczo-odbiorcza<br />

RFFM6403 firmy RF Micro Devices może znaleźć zastosowanie<br />

w urządzeniach pracujących w paśmie ISM 433/470 MHz,<br />

m.in. we wszelkiego typu miernikach<br />

mediów z automatycznym<br />

odczytem. Struktura wewnętrzna<br />

tego układu obejmuje sekcję<br />

nadawczą ze wzmacniaczem i filtrem<br />

harmonicznych, sekcję odbiorczą<br />

ze wzmacniaczem niskoszumowym,<br />

przełącznik antenowy<br />

TX/RX, obwody dopasowujące<br />

do impedancji 50 Ω na liniach I/O<br />

oraz logiczny układ sterujący. Oba<br />

tory mogą też pracować w trybie<br />

bypass z pominięciem wzmacniaczy.<br />

Wewnętrzny przełącznik<br />

SP3T cechuje duża izolacja i małe<br />

straty wtrącone.<br />

Ważniejsze dane techniczne:<br />

• zakres częstotliwości pracy:<br />

405...475 MHz,<br />

• moc wyjściowa wzmacniacza: +30,5 dBm (P IN = +10 dBm),<br />

• wzmocnienie toru odbiorczego: 16 dB,<br />

• współczynnik szumów: 1,7 dB,<br />

• zakres częstotliwości pracy: 405...475 MHz,<br />

• wejściowe/wyjściowe straty wtrącone: 10 dB,<br />

• napięcie zasilania: 2,5...4,2 V,<br />

• pobór prądu: maks. 1500 mA (+30,5 dBm) w stanie<br />

aktywnym,<br />

• obudowa: LGA-28, 6,0×6,0×0,975 mm.<br />

www.rfmd.com<br />

Anteny zewnętrzne SLPT do aplikacji<br />

WLAN, 3G/4G i LTE<br />

Firma Pulse Electronics wprowadziła do oferty serię anten<br />

zewnętrznych SLPT (Shadow Low Profi le Transit) charakteryzujących<br />

się stopniem ochrony IP67 i aerodynamiczną<br />

konstrukcją umożliwiającą zastosowania na pojazdach.<br />

Tabela. Dostępne wersje anten<br />

Oznaczenie Pasmo Wzmocnienie<br />

SLPT698/960NMO 698...960 MHz 4,5 dBi<br />

SLPT2400NMOHF 2400...2500 MHz 4,3 dBi<br />

SLPT4900NMOHF 4900...5900 MHz 5,5 dBi<br />

SLPT698/2170NMOHF 698...960/1710...2170/2400...2700 MHz 4,5/5,6/4 dBi<br />

SLPT2400/5900NMOHF 2400...2485/4900...5900 MHz 4,3/5,5 dBi<br />

SLPT698/869DMN 698...869 MHz 4,5 dBi<br />

SLPT806DMN 806...960 MHz 4,5 dBi<br />

SLPT2400DMN 2400...2500 MHz 4,3 dBi<br />

SLPT4900DMN 4900...5900 MHz 5,5 dBi<br />

SLPT698/2170DMN 698...960/1710...2170/2400...2700 MHz 4,5/5,6/4 dBi<br />

SLPT2400/5900DMN 2400...2500/4900...5900 MHz 4,3/5,5 dBi<br />

Ich średnica u podstawy wynosi 38,1 mm, a wysokość od<br />

63,5 do 76,2 mm. Anteny SLPT są produkowane w wersjach<br />

na kilkanaście pasm częstotliwości z zakresu od 698 MHz<br />

do 5900 MHz przystosowanych do aplikacji m.in. WLAN,<br />

3G/4G i LTE. Zapewniają zysk kierunkowy wynoszący w zależności<br />

od modelu od 4 do 5,6 dBi. Dostępne są wersje dla<br />

dwóch typów montażu: bezpośredniego w otworach o średnicy<br />

3/4” oraz NMO.<br />

www.pulseelectronics.com<br />

136 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong>

Komunikacja | Nowe produkty<br />

(9 pA PP). Jest przeznaczony do zastosowań<br />

w profesjonalnych oksymetrach<br />

medycznych i aparaturze przemysłowej.<br />

Pracuje w zakresie temperatur<br />

otoczenia od –40 do +85°C. AFE4400,<br />

polecany do tanich oksymetrów charakteryzuje<br />

się szerokością zakresu<br />

dynamicznego 90 dB i może pracować<br />

w komercyjnym zakresie temperatur<br />

od 0 do +70°C.<br />

<strong>Elektronik</strong><br />

Magazyn <strong>Elektronik</strong>i Profesjonalnej<br />

Numer 3 (190) marzec 2013 r.<br />

Redakcja magazynu<br />

Redaktor naczelny<br />

Robert Magdziak<br />

tel. 22 257 84 96<br />

r.magdziak@elektronik.com.pl<br />

Zastępcy red. nacz.<br />

Zbigniew Piątek<br />

z.piatek@elektronik.com.pl<br />

Tomasz Daniluk<br />

t.daniluk@elektronik.com.pl<br />

Współpracownicy:<br />

Monika Jaworowska, Grzegorz Michałowski,<br />

Krzysztof Pochwalski, Jakub Borzdyński,<br />

Marcin Tronowicz, Agnieszka Grabowska<br />

Głowice analogowe<br />

dla medycyny i fotometrii<br />

Na targach CES 2013 fi rma Texas<br />

Instruments zaprezentowała dwie głowice<br />

analogowe przeznaczone do zastosowań<br />

m.in. w miernikach tlenu, miernikach<br />

glukozy bazujących na fotometrii<br />

i aparatach PPG do monitorowania<br />

pracy serca. Układy te, zawierające<br />

w pojedynczej obudowie programowalną<br />

sekcję nadawczą i odbiorczą, pozwalają<br />

zmniejszyć wymaganą powierzchnię<br />

płytki drukowanej i ułatwić implementację<br />

w porównaniu z odpowiednikami<br />

realizowanymi na bazie elementów<br />

dyskretnych. Dodatkowo, pobierają<br />

mniejszy prąd zasilania nieprzekraczający<br />

1 mA. Zapewniają optymalne właściwości<br />

pomiarowe również w obecności<br />

świata zewnętrznego. Sekcja odbiorcza<br />

obejmuje programowalny wzmacniacz<br />

transimpedancyjny, obwód eliminacji<br />

zakłóceń ze strony światła zewnętrznego<br />

i przetwornik A/C. Sekcja<br />

nadawcza obejmuje sterownik diod LED<br />

i programowalne źródło prądowe o wydajności<br />

150 mA, sterowane cyfrowo<br />

z 8-bitową rozdzielczością. Struktura<br />

obu układów obejmuje ponadto prosty<br />

obwód diagnostyczny wykrywający<br />

zwarcie i rozwarcie.<br />

AFE4490 i AFE4400 różnią się parametrami<br />

i zakresem zastosowań.<br />

Pierwszy z nich oferuje szerokość zakresu<br />

dynamicznego równą 110 dB<br />

i wejściowe napięcie szumu 1,4 pA RMS<br />

AFE4490 i AFE4400 są zamykane<br />

w obudowach QFN-40. Ich ceny hurtowe<br />

wynoszą odpowiednio 7,95 i 2,95<br />

USD przy zamówieniach 1000 sztuk.<br />

Producent oferuje moduły ewaluacyjne<br />

AFE4490EVM i AFE4400EVM.<br />

www.ti.com<br />

Redakcja techniczna<br />

Beata Głowacka-Woźniak<br />

Adres redakcji<br />

Redakcja magazynu <strong>Elektronik</strong>,<br />

ul. Leszczynowa 11, 03-197 Warszawa<br />

Dział marketingu i reklamy<br />

Menedżer magazynu<br />

Bożena Krzykawska<br />

tel. 22 257 84 42, faks 22 257 84 67<br />

tel. kom. 501 047 583<br />

b.krzykawska@elektronikaB2B.pl<br />

Zespół marketingu i reklamy<br />

Maja Gilewska<br />

tel. 22 257 84 71<br />

maja.gilewska@avt.pl<br />

Katarzyna Gugała<br />

tel. 22 257 84 64<br />

k.gugala@elektronikaB2B.pl<br />

Grzegorz Krzykawski<br />

tel. 22 257 84 60<br />

g.krzykawski@elektronikaB2B.pl<br />

Andrzej Tumański<br />

tel. 22 257 84 63<br />

a.tumanski@elektronikaB2B.pl<br />

Katarzyna Wiśniewska<br />

tel. 22 257 84 65<br />

k.wisniewska@elektronikaB2B.pl<br />

Serwis internetowy<br />

http://www.elektronikaB2B.pl<br />

Redaktor prowadzący<br />

Mateusz Woźniak<br />

mateusz.wozniak@avt.pl<br />

Koordynator pionu serwisów<br />

automatyki i elektroniki<br />

Katarzyna Wiśniewska<br />

k.wisniewska@elektronikaB2B.pl<br />

Wydawnictwo<br />

AVT-Korporacja spółka z o.o.<br />

ul. Leszczynowa 11, 03-197 Warszawa<br />

tel. 22 257 84 99, faks 22 257 84 00<br />

Dyrektor wydawnictwa<br />

prof. Wiesław Marciniak<br />

Dział prenumeraty<br />

ul. Leszczynowa 11, 03-197 Warszawa<br />

tel. 22 257 84 22, faks 22 257 84 67<br />

prenumerata@avt.pl<br />

Wszyst kie wy mie nio ne pro duk ty i na zwy po da je my wy łącznie<br />

w ce lach iden ty fi ka cyj nych i mo gą one być za strzeżo<br />

ny mi zna ka mi od po wied nich wła ści cie li. Re dak cja nie<br />

zwra ca ma te ria łów nie za mó wio nych oraz za strze ga so bie<br />

pra wo do ad iu sta cji, do bo ru ty tu łów i do ko ny wa nia skró tów<br />

w nad sy ła nych ma te ria łach. Re dak cja nie po no si od po wiedzial<br />

no ści za treść re klam.<br />

AVT-Korporacja<br />

jest członkiem<br />

Izby Wydawców Prasy

Indeks reklam<br />

EL 3/2013<br />

AET .................................................133<br />

AMB Technic ..............................87, 89<br />

Antaira Technologies ..................45, 54<br />

Artronic .............................................68<br />

Bornico .............................................82<br />

Conrad Electronic ......................1, 139<br />

Contrans TI .................................41, 49<br />

EAE <strong>Elektronik</strong> .................................27<br />

Egmont Instruments.......................125<br />

Elatec .............................................121<br />

Eldos ................................................85<br />

Elfa Distrelec ............................1, 9, 85<br />

Elhurt ............................................7, 53<br />

Elmark Automatyka ........................132<br />

Elmax..............................................116<br />

Elpin .................................................85<br />

Elproma <strong>Elektronik</strong>a .........................60<br />

Eltron ............................................1, 33<br />

Essemtec....................................19, 48<br />

Evatronix ........................................113<br />

Faldruk ...........................................115<br />

Farnell element14.....................65, 140<br />

Flow Cad ..........................................80<br />

FP Instruments .................................81<br />

GL-Optic ...........................................69<br />

Glyn ..................................................66<br />

Hamamatsu ......................................45<br />

Hammond Manufacturing ..............129<br />

HARTING Polska ..............................63<br />

Helmar ..............................................29<br />

Horizon Technologies ....................130<br />

Instytut Łączności ............................58<br />

KomaLaser SMT ...............................85<br />

Kompania Elektroniczna ................125<br />

Lastenic ..........................................137<br />

LC <strong>Elektronik</strong> ....................................42<br />

Masters .............................................46<br />

Maszczyk ..........................................52<br />

Maus Electronics ..............................44<br />

Meratronik ........................................62<br />

Micro-Active Components .............101<br />

Microdis ......................................13, 42<br />

Micros ...........................................5, 86<br />

MS <strong>Elektronik</strong> ...................................41<br />

National Instruments ........................94<br />

Neopta Electronics .....................43, 85<br />

PAKT Electronics ..............................50<br />

PB Technik .................................21, 39<br />

Pentair .........................................mapa<br />

Phoenix Contact ...............................47<br />

Printor .............................................114<br />

Qwerty ............................................133<br />

Rechelt .............................................24<br />

Renesas .............................................3<br />

Renex ...............................................31<br />

Rohde & Schwarz ............................23<br />

Ropla <strong>Elektronik</strong> .............................119<br />

Scanditron ........................................55<br />

SE Spezial-Electronic .................2, 102<br />

Semicon ...........................................15<br />

STMicroelectronics ................1, 11, 85<br />

Targi Expopower ..............................68<br />

Techno-Service.......................117, 131<br />

Tespol .............................................127<br />

TME ............................................25, 90<br />

UEI ....................................................17<br />

Uni System .......................................56<br />

WG Electronics ..............................111<br />

138 Marzec 2013 <strong>Elektronik</strong><br />

Nowe produkty | Komunikacja<br />

Transceiver do nadajników<br />

alarmowych pomocy<br />

socjalnej zgodnych ze specyfikacją<br />

EN300 220 Cat. 1<br />

SX1235 to transceiver zoptymalizowany<br />

do zastosowań w nadajnikach alarmowych<br />

pomocy socjalnej zgodnych<br />

ze specyfi kacją EN300 220 Category 1,<br />

pracujących w paśmie od 869,200 do<br />

869,250 MHz. Może też znaleźć zastosowanie<br />

w medycznych systemach zdalnego<br />

monitorowania pacjenta, systemach<br />

automatyki budynków, instalacjach alarmowych<br />

i przemysłowych systemach<br />

monitorowania/sterowania. Zapewnia<br />

6-decybelowy margines między sąsiednimi<br />

kanałami, zgodnie z wymogami<br />

specyfikacji Cat. 1.<br />

Poprzednie systemy kategorii 1, realizowane<br />

na bazie elementów dyskretnych,<br />

były trudne w projektowaniu i mało elastyczne.<br />

Czynniki te ograniczały ich zakres<br />

zastosowań jedynie do systemów<br />

powiadamiania dla osób starszych i pracowników<br />

przebywających w warunkach<br />

niebezpiecznych. Zintegrowane<br />

rozwiązanie w postaci nowego transceivera<br />

SX1235 znacznie rozszerza ich<br />

zakres zastosowań. SX1235 wymaga<br />

podłączenia zewnętrznego fi ltru SAW.<br />

Charakteryzuje się małym poborem prądu,<br />

wynoszącym tylko 9,3 mA w trybie<br />

odbioru.<br />

Dane techniczne SX1235:<br />

• moc wyjściowa: do +20 dBm programowana<br />

w krokach co 1 dB,<br />

Nadajniki do bezprzewodowego<br />

przesyłu energii<br />

dla konfiguracji WPC Tx-A5,<br />

Tx-A6 i Tx-A11<br />

Firma IDT powiększa ofertę nadajników<br />

do bezprzewodowego przesyłu<br />

energii zgodnych ze specyfi kacją WPC<br />

Qi o dwa nowe układy. IDTP9035 został<br />

zaprojektowany do systemów<br />

5-woltowych z pojedynczą cewką<br />

(WPC Tx-A5 i Tx-A11), a IDTP9036 do<br />

systemów 12-woltowych z trzema cewkami<br />

(WPC Tx-A6), m.in. w instalacjach<br />

samochodowych.<br />

Oba nadajniki charakteryzują się<br />

największym stopniem integracji<br />

wśród dostępnych obecnie układów tej<br />

klasy, pozwalającym ograniczyć do minimum<br />

wymaganą powierzchnię PCB<br />

• czułość: –123 dBm @ 1,2 kbps,<br />

• selektywność: typ. 60 dB ACR,<br />

• tłumienie częstotliwości lustrzanej:<br />

>45 dB,<br />

• pobór prądu toru RX: 9,3 mA (100 nA<br />

w trybie sleep),<br />

• pobór prądu toru TX: 28 mA @ +13<br />

dBm,<br />

• IIP3: 12 dBm,<br />

• modulacja FSK, GFSK, MSK, GMSK,<br />

OOK,<br />

• wskaźnik RSSI o zakresie dynamicznym<br />

>115 dB,<br />

• zasilanie: 1,8...3,7 V.<br />

Cena hurtowa SX1235 wynosi 1,95<br />

USD przy zamówieniach 10 tys. sztuk.<br />

www.semtech.com<br />

i liczbę elementów współpracujących.<br />

Współpracują ze wszystkimi odbiornikami<br />

kompatybilnymi ze standardem<br />

Qi. Dostarczają do obciążenia maksymalną<br />

moc 5 W. Są zamykane w obudowach<br />

VFQFPN-48 o powierzchni<br />

6×6 mm.<br />

www.wirelesspowerbyidt.com<br />

Automaticon<br />

L-14, hala 4

OBSERWUJ JAK ROSNĄ TWOJE NAGRODY<br />

PROGRAM LOJALNOSCIOWY<br />

W ZESZŁYM ROKU NASI KLIENCI ZYSKALI<br />

PONAD 500 000 GBP NA ZAKUPACH W<br />

RAMACH PROGRAMU LOJALNOŚCIOWEGO.<br />

W TYM ROKU CHCIELIBYŚMY<br />

ZAOFEROWAĆ IM JESZCZE WIECEJ.<br />

Dołącz do Power Circuit – programu<br />

lojalnościowego dla firm i zyskaj nawet<br />

40 000 PLN na zakupach dokonanych<br />

do 31 lipca 2013 roku.<br />

Zarejestruj się BEZPŁATNIE już dzisiaj na<br />

www.thepowercircuit.com/pl<br />

Odwiedź nasze stoisko<br />

na targach Automaticon, Hala III<br />

aby uzyskać więcej stoisko H14/J11<br />

informacji o Programie<br />

Lojalnościowym dla Firm oraz wziąć<br />

udział w prezentacjach produktowych firm<br />

Obowiązują standardowe warunki i postanowienia.

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!