Wycieczka po AWF'ie - Akademia Wychowania Fizycznego

Wycieczka po AWF’ie
Zbiór materiałów
Opracował Piotr Majdak

1. Trasa wycieczki, tematy, obiekty
Temat
1. Brama wjazdowa (krótka historia uczelni, data z kostki bazaltowej)
2. Przestrzenne zagospodarowanie uczelni (Edgar Nowerth)
3. Rzeźby Dziewczynka ze skakanką i Chłopiec z piłką
4. DS. Rotacyjny, przedszkole, domy profesorskie
5. AZS – dawne ambulatorium
6. WieŜa ciśnień
7. Gloria Optimus - koncepcja
8. Gloria Optimus – upamiętnione osoby
9. Rzeźba Piłsudskiego
10. Drzewo na środku okrągłego placu i inne pomniki przyrody na terenie uczelni
11. Skarpa + krótka informacja nt. Lasku Bielańskiego
12. Boiska treningowe (Stadion LA, boiska do piłki noŜnej)
13. Hala im. J. Kusocińskiego
14. Pomnik Janusza Kusocińskiego
15. Poligon rzutów, boisko do rugby (+ krzewy ozdobne, m.in. oliwki)
16. Sala gimnastyczna nr 5 i „dołek” do siatkówki przed hotelem Meksyk
17. Hotel Meksyk
18. Klub Olympus – dawny szalet miejski
19. Rzeźba Światowida
20. Kamień „Mens san In Corpore Sano”
2

2. Plan uczelni i obiekty
3

3. Materiały źródłowe
Strategia Rozwoju Akademii Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie do
roku 2020 (Załącznik do uchwały Senatu Akademii Wychowania Fizycznego Józefa
Piłsudskiego w Warszawie z dnia 24 kwietnia 2007 roku), s. 4-8.
Wprowadzenie
Od ponad 75 lat Akademia Wychowania Fizycznego wypełnia misję określoną przez
jej fundatora - marszałka Józefa Piłsudskiego, który celem jej działania uczynił rozwój
wychowania fizycznego jako jednego z waŜnych zadań narodowych, zaś fundamentem
realizacji tego zamysłu Uczelnię, kształcącą przyszłe dobrze przygotowane kadry nauczycieli
i instruktorów w tym zakresie.
Cele i zadania, jakie postawiono przed powołanym Centralnym Instytutem
Wychowania Fizycznego, zawarto w akcie erekcyjnym wmurowanym 2 grudnia 1928r., w
którym czytamy:
„Poczęta w trosce o dobro powszechne niech ta uczelnia będzie ostoją zdrowia i
tęŜyzny Narodu.
Niech wychodzące z niej wciąŜ nowe zastępy nauczycieli i instruktorów rozwijają w
młodych pokoleniach siły i hart, które dadzą przyszłości swobodę ducha, chęć i zapał do
podejmowania najcięŜszych prac, pokonywania przeciwności, zwycięŜania
współzawodników.
I niech myśl i wolę fundatorów potomność przechowa nieskaŜone w późne wieki.”
Obecnie AWF jest znaną Uczelnią akademicką nie tylko w Polsce, ale i w Europie.
Zmiany, jakie następują w szkolnictwie wyŜszym w naszym kraju jak i pozostałych
państwach Unii Europejskiej czy świata wymagają od uczelni nieustannej ewolucji, by
sprostać wymaganiom współczesnego społeczeństwa opartego na wiedzy. Zatem głównym
zadaniem Uczelni będzie wyposaŜenie studentów w taki zakres wiedzy i umiejętności, który
pozwoliłby na aktywne i twórcze wykorzystanie tego zasobu zarówno dla ich dobra własnego
jak i dobra społecznego.
Dynamika rozwoju Akademii, wzrost znaczenia pozycji w Polsce oraz poza
granicami, w głównej mierze zaleŜy od władz i organów Uczelni. Organem wytyczającym
główne kierunki programowe na kolejne kadencje jest senat. Wiele zadań trwa jednak dłuŜej
niŜ jedna czy dwie kadencje. Dlatego, kierunki rozwoju, priorytety a w dalszej kolejności
zadania programowe wybiegające znacznie w przyszłość, powinny podlegać konsultacjom i
akceptacji wszystkich grup interesów. Dzięki temu moŜliwe będzie rozplanowanie
4

posiadanych zasobów w optymalny sposób, zapewniający jednocześnie realizację celów
krótko- (bieŜących) jak równieŜ średnio- i długoterminowych niezaleŜnie od zmian
następujących we władzach Uczelni.
Rozwój Uczelni w latach 1929-2001
Początki powstania Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie sięgają 1928
roku, kiedy to z inicjatywy i woli Marszałka Józefa Piłsudskiego rozpoczęto budowę
Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego (CIWF). W tym miejscu naleŜy zaznaczyć, Ŝe
tradycja i historia warszawskiego szkolnictwa sportowo-zdrowotnego sięga roku 1906, w
którym to rozpoczęła działalność, załoŜona przez Helenę Kuczalską-Prawdzic pierwsza na
tym terenie, dwuletnia „Szkoła Gimnastyki Szwedzkiej i MasaŜu”.
CIWF powstał z połączenia Państwowego Instytutu Wychowania Fizycznego w
Warszawie z Centralną Wojskową Szkołą Gimnastyki i Sportów w Poznaniu, co oficjalnie
nastąpiło dopiero 1 stycznia 1930 roku. Pierwszy rok akademicki 1929/1930 zainaugurowano
uroczyście 29 listopada. Dyrektorem Uczelni został płk dr Władysław Osmolski. Jesienią
1931 roku na to stanowisko został mianowany płk dr med. Zygmunt Gilewicz. Po
przeniesieniu w 1932 roku redakcji miesięcznika „Wychowanie Fizyczne” (od 1951 roku
„Kultura Fizyczna”), z Poznania do budynków CIWF w Warszawie objął jej kierownictwo.
W 1938 roku dyrektorem Uczelni został ppłk dr med. Jerzy Nadolski, który pełnił tę funkcję
do 8 maja 1939 roku. 28 sierpnia 1938 roku na mocy Ustawy Sejmowej Centralny Instytut
Wychowania Fizycznego imienia Pierwszego Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego został
przekształcony w wojskową szkołę akademicką pod nazwą „Akademia Wychowania
Fizycznego Józefa Piłsudskiego”.
Po wojnie w 1946 roku Minister Obrony Narodowej wydał rozkaz wznowienia
działalności Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie. Pierwsza inauguracja miała
miejsce 9 grudnia 1946 roku tydzień po rozpoczęciu zajęć ze studentami rocznika 1946/47.
Na stanowisko dyrektora został powołany płk Stanisław Górny, który pełnił tę funkcję do
1950 roku. 22 listopada 1947 roku ukonstytuował się organ doradczy dyrektora „Rada
Studium Akademickiego”, a 27 listopada powołano „Komisję Egzaminów Magisterskich”. Na
mocy Dekretu Rady Ministrów 27 lipca 1949 roku Akademia została przekształcona w
cywilną szkołę akademicką. Ustanowiono nową strukturę Uczelni. Powołano Wydział
Wychowania Fizycznego z dziekanem i radą wydziału. Na czele Uczelni stanął rektor. Został
nim 1 października 1950 roku Edmund Kosman. W tym teŜ roku powołano w Konstancinie
5

Zakład Rehabilitacji Leczniczej AWF, który stał się zaląŜkiem powstałego 34 lata później
Wydziału Rehabilitacji.
Dalszy rozwój Uczelni to m.in.:
− w 1952 r. wprowadzono studia zaoczne,
− w 1953 r. na terenie AWF rozpoczął działalność Instytut Naukowy Kultury Fizycznej,
− w 1953 r. wprowadzono jednolite czteroletnie studia magisterskie,
− w 1953/1954 r. powołano specjalizacje trenerskie i tańców oraz z gimnastyki leczniczej
(zapoczątkowanej przez prof. M.Weissa, obecnie noszącej nazwę: rehabilitacji ruchowej),
− w 1957 rozpoczęto wydawanie kwartalnika „Wychowanie Fizyczne i Sport”.
Rozporządzeniem Rady Ministrów z 20 marca 1958 roku nauki o wychowaniu
fizycznym zaliczono w poczet nauk, w których moŜna było zdobywać stopnie naukowe
doktora wychowania fizycznego i habilitowanego docenta (uprawnienia do wszczynania
przewodów doktorskich uzyskała Rada Naukowa Instytutu Naukowego Kultury Fizycznej
ściśle związana z AWF w Warszawie). W 1959 roku Akademia jako pierwsza polska uczelnia
wychowania fizycznego uzyskała prawo nadawania stopnia doktora. 10 grudnia przed Radą
Naukową Instytutu Naukowego Kultury Fizycznej odbyła się pierwsza obrona pracy
doktorskiej mgr Romana Trześniowskiego (promotor: prof. dr Zygmunt Gilewicz).
Kolejne lata to dalszy rozwój Akademii:
─ w 1960 r. miała miejsce pierwsza obrona pracy doktorskiej w AWF mgra Zygmunta
Bielczyka (promotor: prof. dr Stefan Wołoszyn),
─ w 1962 r. rozpoczęto wydawanie „Roczników Naukowych AWF”,
─ w 1965 r. powołano Katedrę Rehabilitacji, kierownikiem został doc. A.Nauman,
─ w 1966 r. Akademia uzyskała prawo nadawania stopnia naukowego docenta. W tym teŜ
roku rozpoczęło działalność Studium Doktoranckie, które funkcjonowało do 1984 roku,
─ 18 kwietnia 1967 roku przeprowadzono pierwszy w AWF przewód habilitacyjny doktora
Andrzeja Wohla.
6 lipca 1970 roku na mocy Zarządzenia Nr 83 Przewodniczącego Głównego Komitetu
Kultury Fizycznej i Turystyki, wydanego w porozumieniu z Ministerstwem Obrony i Spraw
Wewnętrznych, podjęto decyzję o utworzeniu Filii Akademii Wychowania Fizycznego.
Wydane zarządzenie zawierało fragment następującej treści „Z dniem 1 sierpnia 1970 roku
istniejąca w Białej Podlaskiej Filia Uniwersytetu im. Marii Curie-Skłodowskiej wraz z
wchodzącym w jej skład WyŜszym Studium Nauczycielskim stają się jednostkami
6

organizacyjnymi Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie”. Zastępcą rektora ds.
Filii został doc. Erazm Wasilewski, dziekanem dr Władysław Romanowski, a dyrektorem
administracyjnym mgr Stanisław Szwaj. Pierwsza inauguracja w nowo powołanej Filii odbyła
się 2 października 1970 roku. Od tego czasu nastąpił znaczący jej rozwój. Świadczą o tym
głównie trzy czynniki: studenci, kadra naukowo-dydaktyczna oraz infrastruktura. W roku
akademickim 1970/71 rozpoczynało studia 213 studentów, a zatrudnionych było 38
nauczycieli akademickich. Baza w tamtym czasie ograniczała się do części gmachu
głównego, sali gier i sali gimnastycznej oraz domu studenta (blok B). W roku 2001 w
Zamiejscowym Wydziale Wychowania Fizycznego AWF w Warszawie (dawna Filia AWF)
studiowało ponad 2000 osób na dwóch kierunkach (wychowanie fizyczne, turystyka i
rekreacja), zatrudnionych było 117 nauczycieli akademickich (w tym: 17 profesorów; 44
adiunktów; 7 starszych wykładowców z doktoratem).
Rozbudowa Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie objęła m.in.:
− w 1972 r. wybudowano halę do gier sportowych, zmodernizowano halę sportową,
− w 1979 r. oddano do uŜytku studencki dom rotacyjny,
− w 1976 r. otwarto Muzeum AWF.
TakŜe baza Zamiejscowego Wydziału Wychowania Fizycznego w tym okresie
znacznie została rozbudowana, a od początku lat 90-tych proces ten następował szczególnie
dynamicznie:
─ w 1991 – ukończono budowę krytej pływalni oraz oddano do uŜytku nową siedzibę
biblioteki;
─ w 1996 – oddano do uŜytku rozbudowaną halę gier oraz rozpoczęto budowę hali
lekkoatletycznej;
─ w 1997 – oddano do uŜytku rozbudowaną i zmodernizowaną salę gimnastyczną;
─ w 1998 – ukończono budowę hali lekkoatletycznej, siłowni, sali sportów walki;
─ w 1999 – oddano do uŜytku stadion piłkarski i rozpoczęto budowę pawilonu
dydaktycznego, po generalnym remoncie otwarto stadion lekkoatletyczny;
─ w 2001 roku Instytut Wychowania Fizycznego i Sportu przekształcono w Zamiejscowy
Wydział Wychowania Fizycznego; ukończono budowę pawilonu dydaktycznego przy
stadionie piłkarskim.
W 1984 roku decyzją Przewodniczącego Głównego Komitetu Kultury Fizycznej i
Sportu utworzono Wydział Rehabilitacji Ruchowej, a od 1987 roku rozpoczęto wydawanie
kwartalnika „Postępy Rehabilitacji”. 10 listopada 1992 roku Uczelnia nadała pierwsze
7

doktoraty honoris causa: prof. dr Halinie Milicer, prof. dr. Romanowi Trześniowskiemu i
prof. dr. Stefanowi Wołoszynowi. Kolejnym osiągnięciem było otrzymanie przez Wydział
Rehabilitacji Ruchowej AWF w 1993 roku uprawnień do nadawania stopnia naukowego
doktora w dziedzinie nauk o kulturze fizycznej w zakresie rehabilitacji ruchowej. W tym teŜ
roku reaktywowano Studium Doktoranckie. W roku następnym odbyła się obrona pierwszej
pracy doktorskiej z rehabilitacji - mgr Hanny Tchórzowskiej (promotor: prof. dr hab. med..
Tadeusz Mika). W 1994 roku decyzją senatu został uruchomiony nowy kierunek studiów:
turystyka i rekreacja. Obecnie Uczelnia kształci studentów na trzech kierunkach: wychowanie
fizyczne, turystyka i rekreacja oraz fizjoterapia.
Tradycja, historia i rozwój Uczelni nierozerwalnie wiąŜą się z osobami, które
kierowały Akademią na przestrzeni lat, a byli to:
• 1929 – 1931 – płk dr Władysław Osmolski (Dyrektor)
• 1931 – 1938 – płk dr med. Zygmunt Gilewicz (Dyrektor)
• 1938 – 1939 – ppłk dr med. Jerzy Nadolski (Dyrektor)
• 1946 – 1950 – płk mgr Stanisław Górny (Dyrektor)
• 1950 – 1956 – mgr Edmund Kosman (Rektor)
• 1956 – 1959 – por. prof. dr hab. Stanisław Bilewicz (Rektor)
• 1959 – 1960 – gen. prof. dr Zygmunt Gilewicz (Rektor)
• 1960 – 1971 – prof. dr Stefan Wołoszyn (Rektor)
• 1971 – 1974 – doc. dr Tadeusz Ulatowski (Rektor)
• 1974 – 1977 – doc. dr Erazm Wasilewski (Rektor)
• 1977 – 1981 – prof. dr hab. Maciej Skład (Rektor)
• 1981 – 1987 – prof. dr Tadeusz Ulatowski (Rektor)
• 1987 – 1990 – prof. dr hab. Mieczysław Witkowski (Rektor)
• 1990 – 1996 – prof. dr hab. Zbigniew Krawczyk (Rektor)
• 1996 – 2002 – prof. dr hab. Henryk Sozański (Rektor)
• 2002 – 2005 – prof. dr hab. Andrzej Wit (Rektor)
• od 2005 – prof. dr hab. Henryk Sozański (Rektor)
8

Źródła
• Chodź ze mną na spacer [w:] gAWFa, 3/2005, s. 18-20.
• Gloria Optimis [w:] gAWFa, 3/2005, s. 2.
• Gloria Optimis [w:] Kultura Fizyczna, nr 9-12/2006s. 90-92.
• Strategia Rozwoju Akademii Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w
Warszawie do roku 2020 (Załącznik do uchwały Senatu Akademii Wychowania
Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie z dnia 24 kwietnia 2007 roku), s. 4-8.
• http://www.estetyka.org/staticpages/pobranie/AWF-mapa.PDF
16