"Aleje 3" nr 78 - Biblioteka Publiczna w Częstochowie

06
DWUMIESIĘCZNIK KULTURALNY CZĘSTOCHOWY
„Dom – droga istnienia”
VII Triennale Sztuki Sacrum
Marian Panek
Dom w sztuce młodych – wystawa
pokonkursowa.
VII pod przewodnictwem prof. Jacka Waltosia z Akademii Sztuk Pięknych
Triennale Sztuki Sacrum zaprezentowało interesującą ekspozycję prac
młodych artystów, zakwalifikowanych w ramach konkursu przez Jury
w Krakowie. Kluczowym problemem tak zatytułowanej wystawy było bez wątpienia,
poszukiwanie w zrealizowanych dziełach różnych istotnych i osobistych
doświadczeń twórców, związanych z pojęciem domu i jego utraty. Wiele realizacji
dotykało źródeł wyobraźni symbolicznej i ujawniło archetypiczną podstawową
funkcję domu, jego obecności lub braku zwłaszcza w życiu indywidualnym. Nagrodę
Główną przyznano Stanisławowi Młyńcowi za prace „Panorama” i „Lowe”,
inni laureaci to: Michał Pawałka, Łukasz Murzyn oraz Edyta Jaworska Kowalska.
Warto powiedzieć, że sama ekspozycja w swoim całościowym wyrazie nie
rzuca na kolana, ale jest starannie przygotowana w sensie zagospodarowania
przestrzeni i otwartości układu odniesień poszczególnych prac wobec siebie.
Młodzi artyści oprócz malarstwa, rzeźby, grafiki, video, czy videoinstalacji prezentowali
również wydruki cyfrowe. Sam werdykt jury konkursowego jednak
zastanawia. Według mnie przydałoby się kilka wyróżnień regulaminowych dla
Iwy Kruczkowskiej-Król, Łukasza Lepiorza, Sylwestra Stabryły, a także Magdaleny
Łazar-Massier.
Pomysł wystawy był bardzo trafiony i potrzebny. W przypadku wielu prac
widać jednak jak ich młodzi twórcy są jeszcze mało przekonujący w swych artystycznych
wypowiedziach. Egzystencjalnie gdzieś pomiędzy prawdą o „domności”
i bezdomności. Katalog, bardzo dobrze typograficznie przygotowany przez
Elżbietę Siwik i Janusza Pacudę, zwraca uwagę również swoją merytoryczną zawartością
z tekstem Joanny Matyji.
Druga odsłona.
Miejska Galeria Sztuki w Częstochowie ponownie podjęła się przygotowania
ważnej wystawy związanej programowo z hasłem-ideą całego triennale,
„Domem w sztuce współczesnej”. Także tym razem rada programowa
zaproponowała nam szeroki wybór dzieł znakomitości polskiej sztuki plastycznej,
a tematem był „Dom zredukowany, bezdomność”. Czterdziestu ośmiu autorów
przywołano, by zebrać świadectwo w postaci różnorodnych wypowiedzi artystycznych
o bezdomności. W większości wypadków w metaforycznym, znakowym, symbolicznym
czy mitycznym sensie. Ten świetny zestaw prac porusza kilka głównych
problemów związanych z traumatycznym doznaniem utraty domu.
Pierwsza grupa dzieł opowiada
o wygnańcach wojennych, ofiarach
czystek, ewakuacji, przesiedleń, obozów
koncentracyjnych. Mamy wśród
nich „Upokorzenie” Jonasza Sterna,
„Myszy i ludzi” Jerzego Krawczyka,
„W obozie” Janiny Kraupe, „Drogę na
wschód Magadan – Kołyma” Edwarda
Dwurnika, czy „Atlantydę” Janusza
Marciniaka.
Inny problem, ten psychologicznomityczny
związany z poczuciem presji,
odrzucenia, zagrożenia domu własnej
tożsamości, wcielają realizacje: Tadeusza
Kantora „Powrót Odysa” w Teatrze
Podziemnym, Leszka Sobockiego „Tramonto”
instalacja, Zbyluta Grzywacza
„Chlebek”, Jacka Waltosia „Nocna wizyta”,
Grzegorza Bednarskiego „Poruszenie
z postacią ekstatyczną VI – Człowiek
spod podłogi”, Macieja Bieniarza
„Dworzec”, Mieczysława Wejmana „Rowerzysta
VI a, Drugi zawał”.
Następny, to wybór miejsca własnej
egzystencji, poszukiwania go
wbrew wszystkiemu co nas ogranicza,
co skazuje nas na śmieszność i kpinę,
czy staje się udręką ponad nasze siły.
Tych zagadnień dotykają dzieła: Andrzeja
Pietscha „Podróżni III”, „Podróżowanie,
Wyjście”, Henryka Błachnio
„Szczyt”, „Przemytnik”, film dokumentalny
„Przyczepa” zespołu autorskiego
Wojtka Dudy, Włodzimierza Filipka, Rafała
Jakubowicza i Macieja Kuraka, czy
znakomite zdjęcie Jerzego Lewczyńskiego
„Szoferka”.
Sam artysta (czy nawet jego dzieło)
w poszukiwaniu nowych wartości,
zagubieniu, niepewności, w oderwaniu
od życia codziennego, staje się
obiektem tej cywilizacyjno-kulturowej
bezdomności (osobności). Prace
istotne dla tej konstatacji zrealizowali:
Wojciech Prażmowski w cyklu sześciu