You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
1
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
2<br />
FİLM FİCTİON<br />
<strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
<strong>№3</strong><br />
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong><br />
2011 / <strong>Noyabr</strong> <strong>№3</strong><br />
Üz qabığındakı sima: Kemal Sunal.<br />
REDAKTOR Şahin Xəlil<br />
DİZAYN Viodesign<br />
YAZARLAR Ferat, Şahin Xəlil<br />
Məcid Məcidov, Mətləb Muxtarov<br />
TƏRTİBAT Ferat<br />
e-mail: film.fiction@box.az<br />
facebook səhifəsi:<br />
facebook.com/fiction.magazine<br />
twitter hesabı:<br />
twitter.com/filmfiction<br />
informasiya dəstəyi:<br />
facebook.com/filmoqrafiya və<br />
Dangahead<br />
PRODUCTİON<br />
Hörmətli oxucular, bu da gözlədiyiniz<br />
jurnalın sayca 3-cü, <strong>Noyabr</strong> buraxılışı.<br />
Bu sayın ərsəyə gəlməsində<br />
çalışmalar bir aya yaxın idi sürürdü və<br />
nəhayət bu gün tam hazır etdik və<br />
yubandırmadan öhdənizə buraxırıq.<br />
Bu say digərlərinə nisbətən bir qədər<br />
də təkminləşmiş formatda hazırlanıb.<br />
Sizi yormamaq üçün bütün<br />
rubrikalarla çalışmışıq ki, zövqünüzü<br />
oxşaya bilək. Yeni “Bu ay doğulanlar”,<br />
“Montaj” adlı rubrikalar əlavə olundu.<br />
Elektron ünvanımıza gələn məktub<br />
müəlliflərinə, informasiya<br />
dəstəkçilərimizə və ümumiyyətlə<br />
dəstək olan, jurnalı oxuyan hər bir<br />
kəsə təşəkkür edirik. Bir daha qeyd<br />
etmək istəyirik ki, sizin yazılar da<br />
jurnalda yayımlana bilər. Sadəcə<br />
bizimlə əlaqə saxlamağınız kifayətdi.<br />
Artıq ikinci saydan bilirsiniz ki hər say<br />
bir kino adamına həsr olunur. Bu<br />
sayımızı böyük aktyor, türk<br />
kinomatoqrafiyasında öz dəstxəti ilə<br />
iz qoyan, milyonların sevimlisi Kamal<br />
Sunala həsr olunur.
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
3<br />
BU SAYIMIZDA<br />
Səhifə 4 / Rejissor Pier Paolo Pasolini<br />
İtalyan rejissorun həyatı, filmləri.<br />
Müəllif: Mətləb Muxtarov<br />
Səhifə 6/ Aktyor Al Pacino<br />
Tanınmış aktyorun həyatı, çəkildiyi filmlər.<br />
Müəllif: Şahin Xəlil<br />
Səhifə 9/ Aktrisa Nicole Kidman<br />
Tanınmış aktrisanın həyatı, çəkildiyi filmlər<br />
Müəllif: Şahin Xəlil<br />
Səhifə 11/ TOP 30<br />
Görüntüsü gözəl olan ən yaxşı 30 film.<br />
Müəllif: Şahin Xəlil<br />
Səhifə 15/ Maraqlı faktlar<br />
<strong>Film</strong> dünyasından ən maraqlı faktlar.<br />
Müəllif: Məcid Məcidov və Ferat<br />
Səhifə 17/ Sitatlar<br />
Forrest Qump filminin ən yadda qalan sitatları.<br />
Müəllif: Mətləb Muxtarov<br />
Səhifə 32/ Müsahibə<br />
Andrey Tarkovskinin müsahibəsi.<br />
Müəllif: Şahin Xəlil<br />
Səhifə 34/Antalya Altın Portakal <strong>Film</strong> Festivalı<br />
Türkiyədə keçirilən festival haqqında.<br />
Müəllif: Ferat<br />
Səhifə 36/Bu ay doğulanlar<br />
<strong>Noyabr</strong> ayında doğulan film adamları<br />
Müəllif: Şahin Xəlil<br />
Səhifə 37/<strong>Film</strong>: Melancholia<br />
Trierin son filmi haqqında.<br />
Müəllif: Mətləb Muxtarov<br />
Səhifə 39/<strong>Film</strong>: The Sea İnside<br />
“İçimdəki dəniz” filmi haqqında.<br />
Müəllif: Ferat<br />
Səhifə 40/<strong>Film</strong>: Freedom Writers<br />
“Azadlıq yazarları” filmi haqqında.<br />
Müəllif: Ferat<br />
Səhifə 19/ Kemal Sunal<br />
Türkiyənin məşhur aktyoru Kemal Sunal haqqında<br />
Müəllif: Şahin Xəlil<br />
Səhifə 22/ Ələkbər Əminin nağılı<br />
Azərbaycanlı aktyor Ələkbər Hüseynov haqqında.<br />
Müəllif: Ramilə Qurbanlı<br />
Səhifə 26/ Neoralism<br />
Neoralism film cərəyanı.<br />
Müəllif: Məcid Məcidov<br />
Səhifə 28/Errare Humanum est<br />
<strong>Film</strong> kadrlarındakı səhvlər.<br />
Müəllif: Orxan İsmayilov<br />
Səhifə 30/İkinciliyin iki ulduzu<br />
Epizodik rolların məşhur ifaçıları<br />
Müəllif: Şahin Xəlil<br />
Səhifə 41/<strong>Film</strong>: Eternal Sunshine of The Spottles<br />
Mind<br />
“Təmiz düşüncənin əbədi parlaqlığı” filmi haqqında<br />
Müəllif: Şahin Xəlil<br />
Səhifə 42/<strong>Film</strong>: Təhminə<br />
Azərbaycan filmi “Təhminə” haqqında.<br />
Müəllif: Şahin Xəlil<br />
Səhifə 43/<strong>Film</strong>: Yaşamın Kıyısında<br />
Fatih Akının Kann mükafatı almış filmi.<br />
Müəllif: Şahin Xəlil<br />
Səhifə 44/Afişa<br />
Seansda olan filmlər<br />
Müəllif: Ferat<br />
Səhifə 48/Viktorina<br />
Jurnalımızın viktorinası.
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
4<br />
Pier Paolo<br />
PASOLINI<br />
Edip"(Oedipus Rex), "Donuz axuru"(Pigsty) və<br />
s... Rejissorun filmləri kimi həyatı da maraqlı<br />
süjet xəttinə malikdir, amma biz onun<br />
həyatından yox, filmlərindən danışacağıq.<br />
İlk Öncə Pyero Paolonun filmlərinin siyahısını<br />
təqdim edək:<br />
1. Akkattone (Accattone) -debüt filmi<br />
2. Roma ana (Mamma Roma)<br />
3. Mattanın İncili (The Gospel According to<br />
Matthew)<br />
4. Böyük və balaca quşlar (The Hawks and the<br />
Sparrows)<br />
5. Çar Edip<br />
6. Teorem (Theorem)<br />
7. Donuz axuru<br />
8. Medeya<br />
9. Dekameron<br />
10. Kenterberi hekayələri<br />
11. Min bir gecə nağılları<br />
12. Salo və ya Sodomda 120 gün<br />
Pazolinin "Mattanın İncili" filmi İncilə aid<br />
çəkilmiş hadisələri ən realistik təsvir edən film<br />
hesab olunur. Qəribədir ki, İncilə aid çəkilən ən<br />
gözəl filmlərdən sayılan bu filmin rejissoru<br />
ateist Pazolinidir. Pazolinin daha bir dahiliyi isə<br />
odur ki, bu filmdə (elə digər bir çox filmlərində<br />
də) professional aktyorlarla deyil, həvəskarlarla<br />
çalışıb. <strong>Film</strong>də İsa rolunu oynayan aktyor<br />
İspaniyadan olan 19 yaşlı tələbədir.<br />
Pyero Paolo Pazolini - İtalyan<br />
kinorejissor, ssenarist, yazıçı, şair. Hətta bəzi<br />
filmlərində aktyor. 1922-ci ildə Boloniyada<br />
doğulub və 1975-ci ildə öldürülüb. Öldürülmə<br />
səbəbləri mövzusuna qayıdacağıq.<br />
Pyero Paolo Pazolini dünya kinosunda öz dəsti<br />
xətti, rəngarəngliyi və ən əsas da cəsarəti ilə<br />
seçilən rejissordur. Marksist-Leninist<br />
baxışlarıyla, cinsi orientasiyasıyla və dinə qarşı<br />
olan kəskin fikirləriylə Pazolini həmişə qınaq<br />
obyekti olub. Seksual orientasiyasını heç vaxt<br />
gizlətməyən Pazolini filmlərinin 90 % -ində<br />
dinə qarşı olub və seksual orientasiyasını hərhansı<br />
səhnə və ya dialoqla göstərib. O dünya<br />
kinosunda yeganə adamdır ki, demək olar ki,<br />
bütün filmləri böyük səs-küyə səbəb olub. "Salo<br />
və ya Sodomda 120 gün"( Salo, or the 120 Days<br />
of Sodom), "Kenterberi Hekayələri"( The<br />
Canterbury Tales), "Min bir gecə nağılları"( A<br />
Thousand and One Nights), "Dekameron"( The<br />
Decameron), "Medeya"(Medea), " Çar<br />
Pazolini yaradıcılığının ilk dövrlərində çəkdiyi<br />
"Roma ana", "Böyük və balaca quşlar" fimləri də<br />
düşündürücüdür. Amma bu dövrlər üçün ən<br />
maraqlı sənət əsəri "Teorem" filmidir. <strong>Film</strong><br />
maraqlıdır, fərqlidir və ən əsası da<br />
düşündürücüdür. <strong>Film</strong> başdan-başa sükutdur.<br />
Saat yarımlıq filmdə cəmi 923 sözdən istifadə<br />
olunub. Səhnələrdəki əşyaların yerləri,<br />
simmetrik düzgünlük, ilk və son səhnənin<br />
təkrarı və ən əsas da sükut gələcəkdə ayrı-ayrı
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
5<br />
rejissorların filmləri üçün dərs ləvazimatıdır.<br />
Amma bu hələ pik deyildi. Pazolini öz tərzini<br />
axtarırdı və bu axtarış "Həyat"(Trilogy of Life)<br />
trilogiyasında sonlanacaqdı.<br />
Pazolini yaradıcılığının sonrakı<br />
dövrlərində Qədim Yunan əsatirlərindən və<br />
dünya ədəbiyyatından bəhrələnərək filmlər<br />
çəkmişdir. Bu filmlərdə həmin ədəbiyyat<br />
nümunələrinə Pazolini barmağı toxunmuşdur<br />
və buna görə də filmlər fərqli ekran əsəri kimi<br />
yadda qalıb. Yunan əsatirləri əsasında çəkilmiş<br />
"Medeya" və Sofoklın faciəsi əsasında çəkilmiş<br />
"Çar Edip" filmlərində freydizmin ünsürlərini<br />
görmək mümkündür.<br />
70-ci illərdə çəkdiyi "Həyat"<br />
trilogiyasının hər üç filmi ayrı-ayrı festivallarda<br />
mükafatsız qalmadı və dünya kinosuna şedevr<br />
filmlər kimi daxil oldu. "Dekameron"dakı<br />
ironiya, rəngarənglik və orta əsr abu-havası çox<br />
gözəldir. Orta əsr insanlarının yaşayışı, həyata<br />
baxışı çox ironik və gülməli göstərilib. Erotik<br />
səhnələri də estetik yox həyatidir. "Kenterberi<br />
hekayələri" filmi də "Dekameron"un abuhavasında<br />
çəkilib, amma ən gözəli şübhəsiz<br />
"Min bir gecə nağılları" (bəzən "Ərəb gecələri"(<br />
Arabian Nights) də adlanır) filmidir. Pazolini bu<br />
trilogiyanı, ən əsas da sonuncu filmi çəkmək<br />
üçün İran, İraq və Yəmənə səfər edib.<br />
Trilogiyanın hər üç filmi çox rəngarəng<br />
səhnələrlə boldur. Və bu da "Həyat"<br />
trilogiyasının ən əsas "fırıldağı"dır. Trilogiyanın<br />
filmlərində Pazolini orta əsr Avropası və Ərəb<br />
dünyasında intim əlaqələrə öz baxış bucağından<br />
baxır. Məncə Pazolini məhz bu üç filmdə öz<br />
tərzini tapmışdır. Kinoya fərqli baxış<br />
gətirmişdir. "Dekameron" və "Kenterberi<br />
hekayələri" orta əsr Avropasını göz önündə<br />
canlandırır. Kostyum, qrim və dekorasiya isə öz<br />
yerində. "Min bir gecə nağılları"nda dialoqlu<br />
səhnələr çox azdır. Rejissor "Teorem"dən<br />
bəhrələnib, bəlkə də mənə elə gəlir. Amma<br />
filmin rejissor işi çox gözəldir. Ərəb dünyasının<br />
qızmar günəşi filmi həm canlı edir, həm də<br />
doğma. Qeyd edim ki, "Min bir gecə nağılları"<br />
filmindəki baş rolda oynayan oğlan Pazolininin<br />
sevgilisi olub.<br />
Və ən əsas hadisə. Dünya kinosuna meydan<br />
oxuyan film- "Salo və ya Sodomda 120 gün"<br />
Faşizm. Pazolini kommunist idi və seksual<br />
orientasiyasına görə İtalyan Kommunist<br />
partiyası sıralarından xaric edilmişdi. Amma<br />
buna baxmayaraq yenə də öz ideologiyasından<br />
əl çəkməmişdi və bu filmi ilə faşizmə zərbə<br />
vurdu. <strong>Film</strong>lə faşizmə zərbə vursa da faşizm<br />
onun həyatına son qoydu. <strong>Film</strong> rejissorun<br />
ölümündən sonra kinoteatrlarda göstərildi.<br />
Amma ətrafında böyük qalmaqal yarandı.<br />
Kinoteatrlardan yığışdırıldı, baxılması qadağan<br />
olundu. Prodüser Alberto Qrimaldini<br />
məhkəməyə verdilər. Və beləcə bir müddət film<br />
tamaşaçılara göstərilmədi. Amma 1978-ci ildə<br />
film kinoşünaslar tərəfindən "sənət əsəri" kimi<br />
qiymətləndirildi. Hələ də bəzi ölkələrdə<br />
baxılması qadağandır. <strong>Film</strong>də olan pornoqrafik,<br />
mazoxist səhnələr naturada çəkilib və normal<br />
tamaşaçı bu filmə baxmağa qadir deyil.<br />
Pornoqrafik səhnələr bu filmin heç də porno<br />
filmi olması anlamına gəlmir, bu səhnələrdəki<br />
vəhşilik, iyrənclik və mazoxistlik rejissorun "öz<br />
fəaliyyət" metodudur. Bir növ faşizmin<br />
mahiyyətini açıb göstərir. Məhz "Salo" filminin<br />
çəkilişləri zamanı Pazoliniyə təhdid dolu<br />
məktublar və zənglər gəlməyə başladı. Çəkiliş<br />
meydanlarında naməlum faşistlər görünməyə<br />
başladı. Amma buna baxmayaq Pazolini filmi<br />
çəkməkdə davam edirdi və bu onun son filmi<br />
oldu...<br />
1975-ci il noyabrın 2-də Pazolinin cəsədi<br />
tapıldı. Pazolinini vəhşicəsinə döydükdən sonra<br />
öldürmüşdülər. Şübhəsiz ki, bunu edən italyan<br />
faşistləri idi. Pazolinini öldürən 17 yaşlı Pino<br />
Pelozi idi, amma 2005-ci ildə Pino ona qarşı<br />
sürülən ittihamı rədd edərək, Pazolinini tək<br />
öldürmədiyini söylədi. "Oggi" jurnalının verdiyi<br />
məlumata görə Pazolininin ölümündə Pelozidən<br />
əlavə daha üç gənc iştirak etmişdi. Bu ölüm<br />
hadisəsi hələ də sirr olaraq qalır. Bəzi<br />
mənbələrdə göstərilir ki, Pelozi Pazolinini heç<br />
öldürmədiyini deyir. Pelozinin dediyinə görə<br />
Pazolinini cənub aksentli üç italyan öldürüb.<br />
Beləliklə Dünya Kinosunun ən qalmaqallı və ən<br />
yadda qalan maestrosu faşizmin qurbanı oldu,<br />
amma özündən sonra həqiqətən də insanı<br />
düşündürən sənət əsərləri buraxdı.
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
6<br />
Al Pacino<br />
“Mən aktyoram, ulduz yox. Ulduzlar Hollivudda<br />
yaşayanlardı.”<br />
Amerika kino və teatr aktyoru Alfredo<br />
Ceyms “Al” Paçino (25 aprel 1940) Nyu-Yorkda<br />
Manhettendə Roza və Salvador Paçinoların<br />
ailəsində doğulmuşdur. Valideynləri ayrılanda 2<br />
yaşı olan Paçino anası ilə birgə nənə və<br />
babasının yanına köçürlər. Paçino Nyu Yorkda<br />
məhşur İncəsənət İfaçılıq məktəbinə daxil olur.<br />
Dostlarının “Soni” deyə çağırdıqları bu gənc<br />
professional beyzbolçu olmaq istəyirdi. Eyni<br />
zamanda həmyaşıdları onu başqa adla da<br />
çağırırdılar - “Aktyor”. Alfredo dərslərinə heç<br />
cür həvəs göstərə bilmirdi. Bu səbəblə də 17<br />
yaşında məktəbdən qovulur. Buna görə anası ilə<br />
dalaşandan sonra o evi tərk edir. O çox az bir<br />
əmək haqqı ilə ofisiant, poçtalyon işləməyə<br />
başlayır. 10 yaşından artıq siqaret çəkən<br />
Alfredo 13 yaşında spitrli içkilər və marixuana<br />
qəbul etməyə başlayır. Ancaq heç vaxt yüksək<br />
dozalı narkotik vasitələrdən istifadə etmədi,<br />
baxmayaraq ki, onun dostlarının çoxu məhz<br />
yüksək dozadan dünyalarını dəyişmişdilər.<br />
“Nyu York Underground” teatrında<br />
çıxışlarından sonra o Hertbert Berqhofun “HB<br />
Studio”suna qoşuldu. Burada o gələcək müəllimi<br />
və dostu Çarli Lautonla tanış olur. Bu dövrdə<br />
Alfredo nə bir işə, nə də bir evə malik idi. Bəzən<br />
küçədə, ya teatrda, ya da dostlarının evində<br />
gecələməli olurdu.<br />
1966-ci ildə Al Paçino fasilələrlə davam<br />
edən uzun çalışmalardan sonra nəhayət ki,<br />
“Aktyor Studiyası”nın dinləmələrindən uğurla<br />
keçir. Bu, Manhettendə yerləşən professional<br />
aktyor, rejissor və dramaturqların toplandığı bir<br />
təşkilat idi. Uzun fəaliyyəti dövründə bu təşkilat<br />
incəsənətə bir çox məhşurlar bəxş etmişdir.<br />
“Aktyor Studiyası”nda Al Paçino daha sonra<br />
“Xaç Atası 2”(Godfather II) filmində tərəf<br />
müqabili olacaq Li Strasberqin kurslarına<br />
yazılır. Al Paçino bu studiyanın və Li<br />
Strasberqin öz aktyor həyatında rolunun çox<br />
böyük olduğunu demişdir. Hal hazırda Al Paçino<br />
Alan Börşteyn və Harvi Keytel ilə “Aktyor<br />
Studiyası”nın prezidentidir.<br />
İlk epizodik rolunu “Aktyor studiyası”na<br />
qəbul olunduqdan sonra aldı. İlk debütunu isə<br />
1969-cu ildə “Mən, Natali” (Me, Natalie)<br />
filmində, ilk böyük rolunu isə 1971-ci ildə Cerri<br />
Şatzberqin “Nidle parkda panika”(Panic In<br />
Needle Park) filmində narkoman rolunu<br />
oynamaqla almışdır. Bu oyunundan sonra<br />
Frensis Ford Koppola onu görüb kəşf etmişdi və<br />
özünün yeni filmi “Xaç atası”(Godfather)<br />
filmində Maykl Korleone roluna dəvət etmişdir.<br />
Koppola Robert De Niro, Martin Şin, Ceyms<br />
Kaan, Robert Redford və başqa namizədlər<br />
arasından Al Paçinonu seçmişdi. Nəticədə bu<br />
roluna görə Al Paçino ilk dəfə “Oskar”<br />
nominasiyasina namizəd olmuşdu, lakin o<br />
tədbiri boykot etmişdi. Buna səbəb isə Marlon<br />
Brandonun filmdə ifası az olsa da o ən yaxşı<br />
aktyor nominasiyasına, Al Paçino isə ikinci<br />
planda ən yaxşı aktyor nominasiyasina layiq<br />
görülməsi idi. Paçino mükafatı almadığına görə<br />
öz növbəsində Brando da fiquru götürməkdən
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
7<br />
boyun qaçırdı. 1974-cü ildə Al Paçino yenidən<br />
Maykl Korleone rolunda, “Xaç atası” filminin<br />
ikinci hissəsində rol aldı. Al Paçino üçüncü dəfə<br />
“Qızıl Qlobus”a namizəd göstərsə də o, Riçard<br />
Bartona məğlub oldu. Növbəti film “Qanun hər<br />
kəs üçün qanundu”(And Justice For All) dramı<br />
oldu. Aktyorun oyunu kino tənqidçiləri<br />
nominasiyaya namizəd oldu, lakin mükafat<br />
almadı.<br />
1977-ci ildə Sidni Pollakin “Bobbo<br />
Derfild” (Bobby Deerfield) filmi Al Paçinonu<br />
dəfə “Oskar” nominasiyasına Vorren Bittinin<br />
“Dik Treysi” (Dick Tracy) filmindəki roluna görə<br />
namizəd görülmüşdü. Bu film tamaşaçılar və<br />
tənqidçilər tərəfindən böyük rəğbətlə<br />
qarşılandı. Elə həmin il “Xaç atası” filminin<br />
üçüncü hissəsinə çəkilməklə öz həyatının<br />
personajına qayıtdı. İlk iki film kimi bu filmi də<br />
uğur gözləyirdi. Lakin çəkiliş zamanı<br />
aktyorların bəziləri çəkilişə qədər artıq layihəni<br />
tərk etdiklərindən bir çox çətinliklərlə üzləşdi<br />
bu film.<br />
tərəfindən tənqidlərə məruz qalsa da onun<br />
dördüncü dəfə “Oskar”a ən yaxşı aktyor<br />
nominasiyasında namizədliyi irəli sürüldü, lakin<br />
bu dəfə də tale onu Dastin Hoffmana məğlub<br />
etdi. Hansı ki, Dastin Hoffmanın rol aldığı bu<br />
film, “Kramer Kramerə qarşı” (Kramer vs.<br />
Kramer), vaxtilə Al Paçinoya təklif olunsa da o<br />
filmdə rol almaqdan imtina etmişdi. 80-cı illərin<br />
əvvəllərində aktyorun yaradıcılığında eniş<br />
dövrü oldu. Yalnız 1983-cü ildə o film<br />
kariyerasında böyük yer alan bir filmdə<br />
oynamağa dəvət aldı. Brayn de Palma onun<br />
özünün “Çapıqlı üz” (Scarface) filmində<br />
narkobaron Toni Montana rolunu təsdiqlədi. İlk<br />
öncələr film çox tənqidə məruz qalsa da,<br />
sonradan ABŞ kinoteatrlarından 45 milyon<br />
dollar qazandıra bilmişdi. Zaman keçdikcə Al<br />
Paçino bu filmin onun həyatında böyük rol<br />
oynadığını təsdiqlədi. <strong>Film</strong> “Qızıl Qlobus”<br />
nominasiyasına namizəd olmuşdu. Paçino bu<br />
dövrlərdə artıq teatra üz tutmuşdu və onun<br />
kinoya qayıdışı 1989-cu ildə “Sevgi dənizi” (Sea<br />
of Love) filmi ilə baş tutdu. 1990-cı ildə altıncı<br />
Nəhayət ki, Al Paçino 1992-ci ildə “Qadın ətri”<br />
(Scent of a Woman) filmində oynadığı Frenk<br />
Sleyd roluna görə ən yaxşı kişi aktyoru<br />
nominasiyasında “Oskar” mükafatını ala bildi.<br />
Elə həmin il “Amerikalılar” (Glengarry Glen<br />
Ross) filmindəki ikinci planda ən yaxşı kişi rolu<br />
nominasiyasına layiq görüldü və bununla da bir<br />
ildə iki nominasiyada oskara layiq görülüb<br />
onlardan birinin laureatı olan kişi aktyoru<br />
olmağı bacardı. 1995-ci ildə aktyor rejissor<br />
Maykl Mannın “Mübarizə” (Heat) filmində ilk<br />
dəfə Robert De Niro ilə tərəf müqabili oldular.<br />
Hər iki aktyor “Xaç atası” filmində müxtəlif<br />
epizodlarda ikinci dərəcəli rollarla yer<br />
almışdılar. “Qadın ətri” (Scent of a Woman)<br />
filmindəki roluna görə “Oskar” aldıqdan sonra<br />
aktyor bir daha bu mükafata layiq görülmədi.<br />
Buna baxmayaraq 2000-ci ildən başlayaraq 3<br />
dəfə “Qızıl Qlobus” mükafatına layiq görüldü.<br />
Aktyor həmçinin özünü “Təbii ləkə” ( The Local<br />
Stigmatic) , “Riçard üçün axtarış” ( Looking for<br />
Richard) filmlərində prodüser kimi sınadı.<br />
Növbəti layihə 2004-cü ildə aktyora dördüncü<br />
“Qızıl Qlobus”u qazandırdı. Bu, vəkil rolunu
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
8<br />
aldığı “Amerika mələkləri” (HBO: Angels in America) miniseriali idi.<br />
20 оktyabr 2006-cı ildə Al Paçino Amerika Kino İncəsənəti İnstitutunun 35-ci qalibi oldu. O həmçinin<br />
Stiven Soderberqin Corc Kluni, Bred Pitt, Mett Deymon, Endi Qarsia və bir çox məhşurların rol aldığı<br />
“Ouşenin 13 dostu” (Ocean's Thirteen) filminde rol aldı. <strong>Film</strong> müsbət fikirlər aldı. Növbəti layihə Al<br />
Paçinonu 13 ildən sonra yenidən Robert De Niro ilə bir yerə gətirdi. Bu dəfə onlar “Ölüm haqqı”<br />
(Righteous Kill) filmində seriyalı qatil axtarışına çıxan detektiv rolunu oynadılar. <strong>Film</strong>də həmçinin 50<br />
Cent də rol almışdı. Premyerası 2008-ci ildə baş tutan film tamaşaçılar tərəfindən müsbət rəy almadı.<br />
2010-cu ildə real hadisələrə əsaslanan “Sən Ceki tanımırsan” (You Don't Know Jack) filmində rol<br />
almağı aktyora ikinci “Emmi” və beşinci “ Qızıl Qlobus” mükafatını qazandırdı. 2011-ci ildə 70 yaşlı<br />
aktyor “Şedevr” filmində baş rolda, Fransız rəssam Anri Matissanın II Dünya Müharibəsi illərində<br />
həyatını canlandırması gözlənilir. Gözlənilən filmlərdən biri aktyorun Robert De Niro və Co Peşi ilə bir<br />
araya gələcək Martin Skorsezenin “İrlandiyalı” filmidi.<br />
5 sentyabr 2011-ci ildə Al Paçino 68-ci Venesiya Kino Festivalında kino xidmətlərinə görə xüsusi<br />
mükafata layiq görüldü. Üç övlad atası Al Paçino heç vaxt evli olmasa da bir çox aktrisalarla sevgi<br />
macərası yaşayıb. Onların sırasında “Xaç atası” filmində tərəf müqabili olan Dayan Kiton da var idi.<br />
Onların sevgi macərası trilogiyanın ikinci hissəsinin çəkiliş müddəti qədər davam etdi.<br />
“Vaxt var idi, mən köşklərə "Şou biznes" adlı qəzet paylayırdım. Mənə nə qədər maaş verdikləri heç<br />
vaxt yadımdan çıxmaz: 12 dollar. Onluq və iki kağız dollar. Mən də on iki dənə 1 dollarlıq olsun deyə<br />
onluğu dərhal xırdalayırdım. Barda hesab ödəyirsən, barmaqlarını tüpürcəkləyib dəstələnmiş dollarları<br />
sayırsan və hami elə fikirləşir ki, səndə pul tonladı.”
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
9<br />
NICOLE<br />
KIDMAN<br />
həyat yoldaşı olacaq Tom Kruzla tanış oldu.<br />
<strong>Film</strong>in çəkilişləri zamanı onlar arasında baş<br />
vermiş sevgi macəraları 1990-cı il 24 dekabrda<br />
baş tutan evliliyə qədər böyüdü. Nikola görə<br />
Tom Kruz öz arvadı olan aktrisa Mimi<br />
Rocersdən boşandı. 1992-ci ilə Ron Hovard<br />
məhşur cütlüyə “Uzaq-uzaq” (Far and away)<br />
filmində rol verdi. 1999-cu ildə isə Stenli Kubrik<br />
özünün sonuncu filmi olan “Geniş bağlanan<br />
gözlər ilə” (Eyes wide shut) filmində də məhz<br />
Nikol Kidman 20 iyun 1967-ci ildə ABŞın<br />
Havaya ştatında anadan olub. Onun<br />
valideynləri irlandiya-şotlandiya qarışığı olsalar<br />
da hər ikisi Avstraliyada anadan olmuşdular.<br />
Ona görə Nikol ABŞ-dan əlavə həm də<br />
Avstraliya vətəndaşı sayılır. Aktrisanın dörd<br />
yaşı olarkən onlar Avstraliyaya qayıdırlar. Onun<br />
atası Sidneyin Texniki Universitetində işə<br />
düzəlir. Nikolun kiçik bacısı da var. Antoniya<br />
Kidman (1970 təvəllüdlü) isə jurnalistliklə<br />
bərabər aparacıdı. Aktrisa dörd yaşından baletlə<br />
məşğul olmağa başlayır və bu həvəs onu teatra<br />
qədər gətirir. Teatrda o həm də öz vokal<br />
imkanlarını kəşf edir. Bununla bərabər anasının<br />
döş xərçəngi xəstəliyi aktrisaya təsir edir.<br />
Uşaqların tərbiyəsi ilə nənə məşğul olur. Amma<br />
faciə baş vermir. Aktrisanın anası xərçəngə<br />
qalib gəlməyi bacarır.<br />
İlk dəfə ekranlarda 1983-də ildə bir<br />
klipdə oynadığı rol ilə görünür. Onda aktrisanın<br />
15 yaşı var idi. Elə həmin ildən Nikolun kino və<br />
televiziya fəaliyyəti başlayır. 80-cı illərdə efirə<br />
gedən Avstraliya istehsalı məhşur “Banqkok<br />
Hilton” serialı aktrisanın ölkəsində tanınmasına<br />
təkan olur. 1989-cu ildə aktrisa ilk Hollivud<br />
istehsalı olan filmdə debüt edir. “Sakit ölü”<br />
(Dead calm) trilleri yaxşı gəlir gətirdi. Bu<br />
filmdən sonra aktrisa Hollivuda dəvət olundu və<br />
ona “İldırımlı günlər” (Days of thunder)<br />
filmində rol verildi. Burada aktrisa gələcək<br />
Nikol ilə Tomu əsas qəhrəmanlar qismində<br />
çəkdi. Məhz bu film bitər-bitməz Hollivudun ən<br />
məhşur cütlüyü ayrıldı. Ayrılığa heç bir<br />
açıqlama gətirməyən ulduzların boşanması<br />
haqda müxtəlif növ şayələr gəzməyə başladı.<br />
Doğru olan bir şey var idi ki, Tomun həyat<br />
yoldaşı olan zaman Nikolu heç vaxt yaxşı aktrisa<br />
kimi deyil, məhz Tom Kruzun arvadı olan Nikol<br />
Kidman kimi təqdim edirdilər və bu aktrisaya<br />
pis təsir edirdi. Baxmayaraq ki, o 1996-cı ildə<br />
Qas Van Sentin “Mənim üçün öl!” (To die for)<br />
filminə görə Qızıl qlobus qazanmışdı. Nikol heç<br />
kimin kölgəsində qalmaq istəmirdi. Bu onun əri<br />
olsa belə..<br />
90-cı illərdə aktrisa elə də populyar<br />
olmayan ikinci dərəcəli pop-korn filmlərində<br />
çəkilir. Hətta vəziyyət o yerə çatmışdı ki, onun<br />
istedadına şübhə edənlər də yaranırdı. Hesab<br />
olunurdu ki, Nikol həqiqətən Tomun hesabına<br />
tanınıb. Bu 2 il, yəni 2001-ci ilə kimi davam<br />
etdi. 2001-ci il Nikolla Tom arasında iki il<br />
davam edən boşanma prosesinin rəsmən başa<br />
çatması ilə də yadda qaldı. Elə həmin ildən<br />
aktrisanın yüksəlişi başladı.<br />
Əvvəlcə ekranlara 2001-ci ilin istehsalı<br />
“Mulen Ruj” (Moulin Rouge!) film-müziklı çıxdı.<br />
<strong>Film</strong> geniş rezonans doğurdu. Bu aktrisaya<br />
ikinci “Qızıl qlobus” qazandırdı. 2001-ci ildə<br />
Alexandro Amenabarın “Özgələr” (The Others)<br />
trillerindəki rol Nikola böyük şöhrət gətirdi.<br />
Aktrisa məhz bu rolundan sonra nəzərləri<br />
özündə cəmləyə bildi. Tomla boşanma aktrisanı
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
10<br />
depressiya vəziyyətinə salmışdı. Bu ərəfədə<br />
aktrisa çətin bir rola razı oldu. Stiven Doldrinin<br />
“Saatlar” (The hours) filmi aktrisaya Oskar<br />
qazandırdı. 2003-cü ildə danimarkalı rejissor<br />
Lars Von Trier “Amerika fürsətlər ölkəsi”<br />
trilogiyası üçün əsas qəhrəman Qreys obrazı<br />
üçün Nikolu seçir. Aktrisa trilogiyanın hər üç<br />
filmində əsas qəhrəman olmalı idi... İlk film<br />
Doqvil-dən (Dogville) sonra Nikol bir daha<br />
Trierle işləməyəcəyini bəyan etdi. <strong>Film</strong>ə<br />
gəldikdə isə, bu film böyük səs-küy saldı və bir<br />
daha Trierin dəliliyini sübut etdi. Artıq<br />
trilogiyanın ikinci Manderley (Manderlay) filmi<br />
üçün Nikola əvəzedici tapan rejissor Qreysdən<br />
razı qalmadı və küsgün halda üçüncü filmi<br />
qeyri-müəyyən vaxtadək təxirə saldığını elan<br />
etdi. Elə həmin il Nikol daha bir uğurlu film ilə<br />
yadda qaldı- “Soyuq dağ” (Cold mountain).<br />
Bundan sonrakı dörd il ərzində aktrisa yenə<br />
“pul gətirən filmlər”-də rollar oynadı. Onların<br />
arasında ən yadda qalanı “Doğuluş” (Birth) filmi<br />
oldu. <strong>Film</strong> Venetsiya festivalında mübahisəyə<br />
səbəb oldu. Sujetə görə aktrisa 10 yaşlı uşaq ilə<br />
cinsi əlaqəyə girirdi. Bunu isə mətbuat<br />
“pedofillik” kimi qələmə verib filmin bəzi<br />
ştatlarda nümayişinə qadağa qoyulmasına nail<br />
oldu. Amma aktrisa bu roluna görə “Qızıl<br />
qlobusa” nominant idi. 2006-cı ildə ekranlara<br />
məhşur fotoqraf Diana Arbyusun həyatından<br />
bəhs edən “Dəri” (Fur) filmi çıxdı. <strong>Film</strong><br />
tənqidçilər tərəfindən “fiasko” kimi<br />
dəyərləndirildi. Bəzi jurnallar isə artıq Nikol<br />
Kidmanın karyerasının qürub çağında<br />
olduğundan yazdı. Aktrisanın sonradan<br />
çəkildiyi yadda qalan filmlərdən “Doqquz”<br />
(Nine) müziklını, “Avstraliya” (Australia),<br />
“Dovşan yuvası” (Rabbit hale) misal göstərmək<br />
olar.<br />
Aktrisa “Manderley” (Manderlay),<br />
“Mister və Mises Smit” (Mr. And Mrs. Smith),<br />
“Aviator” (The Aviator), “Mənim qarağatlı<br />
gecələrim” (My blueberry nights), “Oxucu” (The<br />
Reader) filmlərində çəkilməkdən imtina edib.<br />
Aktrisa iki dəfə rəsmən evli olub. Birinci əri<br />
aktyor Tom Kruz, ikincisi müğənni Kit Urban.<br />
Nikolla Tom iki uşaq- İzabella Ceyni və Konora<br />
Entonini övladığa götürdülər. Aktrisanın<br />
aktyorlar Markus Qrem, Cudi Lou, Tobi<br />
Maquayer, müğənnilər Robi Uilyams, Lenni<br />
Kravitslə müxtəlif vaxtlarla münasibətləri olub.<br />
2005-ci ilin yanvarın 25-də O, avstraliyalı<br />
müğənni Kit Urbanla tanış olur. 2006-cı ilin 25<br />
iyununda onlar Sidneydə evlənirlər. Bu<br />
evlilikdən 2008-ci il iyunun 7-də onların bir qız<br />
övladları dünyaya gəlir. Onun adını Sendey<br />
Rouz qoyurlar. 2010-cu ilin 28 dekabrında isə<br />
cütlüyün ikinci qız övladları- Feyt Marqaret<br />
dünyaya gəlir. Bu uşağı surroqat ana dünyaya<br />
gətirsə də, uşaq bioloji cəhətdən Kitlə Nikola<br />
aiddi.<br />
Aktrisa uşaqların “döş xərçəngi”-nə qarşı<br />
mübarizədə Uniceff-ə yardım edir. Buna görə o<br />
2004-cü ildə BMT tərəfindən “Dünyanın sakini”<br />
fəxri adı ilə elan olunub. 2006-cı ildə<br />
Avstraliyanın ən ali fəxri adına layiq görülmüş<br />
Nikol həm də Avstraliyadan Oskar qazanmış ilk<br />
aktrisadı. Aktrisalıqla bərabər Nikol həm də<br />
peşəkar müğənniliklə məşğuldu.
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
11<br />
TOP 30<br />
rənglərin qamması filmin nə dərəcədə gözəl<br />
olduğunu təsdiq edir.<br />
5. Mel Gibson- Apokalipsis<br />
(Apocalypto)<br />
Bu dəfə “TOP 30”-da sizə dünya filmləri<br />
içərisində görüntüsü ilə ən yadda qalan filmləri<br />
təqdim edirik.<br />
1. Tarkovski- Stalker<br />
Disident rejissorun dünya kinosuna bəxş<br />
etdiyi sənət əsəri. <strong>Film</strong> ustalıqla və incəliklə<br />
lentə alınıb. Tarkovski öz ampulasında<br />
tamaşaçıları simvollarla çaş-baş salır. <strong>Film</strong><br />
yüksək səviyyədə yaradılıb.<br />
2. Nuri Bilge Ceylan- Uzak<br />
Nuri Bilge Ceylan Tarkovski üslubu<br />
davamçısıdır. Professional fotoqraf olması<br />
filmlərindən bilinir. <strong>Film</strong>ləri ilk baxışdan çox<br />
sıxıcı və sönük görünür, amma müasir kinonun<br />
ən yaxşılarından hesab olunur. Bu filmi<br />
rejissorun ən uğurlu filmlərindən biridi. <strong>Film</strong>in<br />
görüntüsü insanı heyran edir.<br />
3. Vonq Kar Vai- 2046<br />
Şərq kinosunun usta rejissorlarından<br />
olan Vonqun “Sevgi” trilogiyasına daxil olan hər<br />
üç filmi özlüyündə gözəldi. Amma məhz “2046”<br />
filmini seçdik. <strong>Film</strong>də yaşıl və sarı rənglər<br />
üstünlük təşkil edir. Rejissor bununla<br />
dramatizmi özünəməxsus yumşaqlığı ilə təqdim<br />
edib.<br />
4. Takeşi Kitano- Kuklalar (Dolls)<br />
Takeşidən gözlənilməyən film olsa da usta<br />
rejissor bu filmin öhdəsindən gözəl gəlib.<br />
Olduqca rəngli və mənalı bir film meydana<br />
gəlib. Fəsillər və fəsillərə uyğun geyimlər,<br />
Rejissor işinə görə bu filmi ayaq üstə<br />
alqışlamaq lazımdı. Mel Gibson qeyri-peşəkar<br />
aktyor heyəti ilə bu cür film yaradıb. Dialoqu az<br />
olan filmlərdə tamaşaçı darıxır adətən. Amma<br />
rejissor bu filmdəki sujeti və görüntünü elə<br />
ustalıqla qurub ki, heç bir an da olsa gözlərini<br />
yayındırmaq istəmirsən.<br />
6. Stenli Kubrik- Portağal mexanizmi<br />
(A Clockwork Orange)<br />
Kostyumlar, aktyorlar, avanqard üslub və<br />
möhtəşəm bir film. Kubrik hər şeyi mümkün<br />
olandan da daha gözəl etməyi bacarıb. <strong>Film</strong>in<br />
mahiyyəti ilə görüntü əla uyğunlaşdırıb.<br />
7. Kim Ki Duk- Yaz, yay, payız, qış və<br />
yenə yaz... (Spring, Summer, Fall, Winter...<br />
and Spring)<br />
Adından göründüyü kimi rejissor<br />
fəsillərin adı altında sujet qurub və buddizm<br />
dini, onun fəlsəfəsi haqda çox gözəl bir film<br />
çəkib. “Kuklalar” filmindəki kimi burda da<br />
rənglər heyranedicidi. Hadisələr isə bir qədər<br />
şərqə xas aqressiya və kobudluqla izah olunur.
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
12<br />
8. Vim Venders- Berlin üzərindəki<br />
səma (Wings of Desire)<br />
Mələklər və insanlar. <strong>Film</strong> olduqca parlaq<br />
və gözəl alınıb. Venders bütün detallara qədər<br />
filmi nəzarətdə saxlamağı bacarıb. Həm sepiya,<br />
həm rəngli lentə çəkilib film.<br />
Miller gözəl gediş və tapıntı etdi. <strong>Film</strong>i jurnal<br />
komiksi üzərində canlandırdı. Effekt deyərdim<br />
ki, super alındı. Tarantino və Rodriqes də bu<br />
kreativ işdə öz absurd ideyaları ilə Millerə<br />
dəstək oldular və ekranlara fərqli və çox<br />
professional bir film çıxdı.<br />
12. Jan Pyer Jene- Ameli (Amelie)<br />
Ameli filmi elə tip filmlərdəndir ki, bu<br />
filmə hamı baxmalıdı. Jene bu filmdə Fransanı,<br />
Parisi, mədəniyyəti, insanları, əşyaları, hətta<br />
hissləri belə yüksək həssaslıq və incəliklə təsvir<br />
edə bilib.<br />
9. Tarsem Sinqx- Düşüş (The Fall)<br />
Fentezi janrında ən uğurlu filmlərdən<br />
biri. Tarsem elə də tanınmış rejissor olmasa da,<br />
bu filmi ilə sözünü deyə bilib. Nağıllar və<br />
xəyallar aləminə olunan səyahətdə obrazlar,<br />
onların kostyumları və bütövlükdə filmin<br />
görüntüsü əla alınıb.<br />
10. Qilyermo Del Toro- Favnın<br />
labirinti (Pan’s Labyrinth)<br />
Fentezi üslubunda daha bir gözəl film.<br />
Rejissorun zövqü əladı. <strong>Film</strong>də istifadə olunan<br />
kostyumlar, effektlər, dekorasiyalar və rənglər<br />
bir-birini gözəl tamamlayıb. Görüntü<br />
heyranedicidi. <strong>Film</strong>in uğrunda başlıca<br />
səbəblərdən biri və elə birincisi budu.<br />
13. Lars Von Trier- Antixrist<br />
(Antichrist)<br />
Dəli rejissorun qalmaqallı filmi. Trier<br />
valeh edir bu filmi ilə. İlk dəfə xüsusi<br />
effektlərdən istifadə edən rejissor elə ilk<br />
dəfədən Amerika rejissorlarına örnək alınası<br />
gedişlər göstərdi. <strong>Film</strong>də olan ağır auranı bir<br />
qədər də rənglər və görüntü ağırlaşdırır.<br />
14. Cim Carmuş- Ölü adam (Dead<br />
Man)<br />
Carmuş sepiya effekti ilə çəkib bu filmi.<br />
Vestern janrının fentezi ilə qarışığı rejissorun<br />
təxəyyülüdür. Rejissor isə usta olduğundan<br />
işinin öhdəsindən tam gələrək həm özünün,<br />
həm də kino sənətinin ən fərqli filmlərindən<br />
birini yaradıb.<br />
11. Frenk Miller və Robert Rodriqes-<br />
Günahlar şəhəri (The Sin City)<br />
Komikslərdən ssenari baxımından<br />
istifadə etmə heç də həmişə uğurlu alınmır.<br />
“Günahlar şəhərini”-nin yaradıcısı və rejissoru
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
13<br />
15. Qas Van Sent- Fil (Elephant)<br />
Qas Van Sentin bu filmi kadr ixtisarı ilə<br />
20 dəqiqədir. Amma rejissor müxtəlif rakurs və<br />
kameralarla tammetrajlı və ela bir film çəkib.<br />
<strong>Film</strong>in vacibliyi və sujet xətti də öz yerində.<br />
16. Mixael Heneke- Ağ lent (The White<br />
Ribbon)<br />
Henekenin bu filmi şedevrdi. Buna<br />
baxmayaraq film elə də çox ajiotaj yaratmayıb.<br />
Bəlkə də rejissorun səhvi onda oldu ki, film<br />
üzərində vasvasılıqla işləyib, demək olar ki,<br />
səhvsiz bir iş ortaya qoyub. Bütövlükdə ağ-qara<br />
lentə çəkilən filmdə görüntü həqiqətən gözəldi.<br />
19. Vaçovski qardaşları- Matriks<br />
(Matrix)<br />
Matritsa haqda nə yazmaq olar ki?! 28<br />
mükafat və 4 oskar... Məncə bu kifayət edər.<br />
17. Yan Şvankmayer- Odun (Little<br />
Otik)<br />
Çexiyalı sehirbaz Yanın növbəti hoqqası<br />
“Odun” filmi oldu ki, tənqidçilər tərəfdən<br />
müsbət qarşılandı. Rejissor adət üzrə yenə<br />
sürreallığına sadiq qalıb növbəti absurd<br />
ideyasını çəkib. Düzdür, bu dəfə ona milli nağıl<br />
kömək edib, amma o nağılı da<br />
özününküləşdirməyi bacarıb.<br />
18. Vinsent Uord- Arzular hara gətirir<br />
(What Dreams May Come)<br />
Görüntüsünə görə Oskar da qazanmağı<br />
bacarıb. Robin Uilyamsın ən gözəl filmlərindən<br />
biri. <strong>Film</strong>dəki gedişlər və uyğunluq, bütövlükdə<br />
montaj və rejissor işi gözəl alınıb. Baxanlar bilir<br />
ki, bu filmdə qeyri adi bir sakitlik aurası var.<br />
İnsan baxdıqca rahatlaşır.<br />
20. Piter Uir- Truman şousu (The<br />
Truman Show)<br />
“Truman şousu” kimi filmi heç kim Uirdən<br />
gözləmirdi. Amma rejissorun bu filmini<br />
alqışlamağa dəyər. İlk növbədə büdcə elə də çox<br />
deyil. Sonra ssenari ilk baxışdan fövqəl istedadlı<br />
rejissura tələb edir və üstəgəl bir aktyor bu filmi<br />
çiynində daşımalıdı. Uir bütün bunları bacardı.<br />
Kastinqlərdən Cim Kerri əsas aktyor kimi<br />
seçiləndə çoxu filmin fiaskoyla üzləşəcəyini<br />
proqnoz verirdi. Amma məhz Cim Kerri<br />
sayəsində film daha da uğurlu alındı. Ed Xarris<br />
isə filmə şarm qatdı. Beləliklə, mümkünsüz<br />
dedikləri film mümkünə çevrildi.<br />
21. Stiven Spilberq- Şindlerin siyahısı<br />
(The Schindler’s List)<br />
-Niyə ağ-qara çəkmisiz filmi?<br />
-Səhvlərim görünməsin deyə.<br />
Bunu filmin rejissoru Spilberq etiraf<br />
edib. Buna baxmayaraq heç nə və heç kim bu<br />
filmə kölgə salmaq iqtidarında deyil.<br />
22. Devid Aranofski- Qaynaq (The<br />
Fountain)<br />
Aranofski olduqca darıxdırıcı və sönük<br />
bir film çəkib. Hətta filmə baxanda elə təəssürat<br />
yaranır ki, sanki rejissor filmi başlayıb və
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
14<br />
yarıdan sonra necə yekunlaşdırmaq haqqında<br />
düşünə-düşünə acı bağırsaq kimi uzadıb. Heç nə<br />
maraqlı deyil filmdə görüntüdən başqa. Devid<br />
bundan qat-qat güclü çəkə bilən rejissordu.<br />
23. Semih Kaplanoğlu- Bal<br />
Semihin “Yusuf” trilogiyasından olan filmi<br />
Berlin ayısını da qazana bilib. <strong>Film</strong> sakit başlayır<br />
və elə sakit də başa çatır. Baxa-baxa<br />
mürgüləmək adi haldı. Heç bir soundtrack<br />
yoxdu. Təbiət və onun səsi var. Bir də Yusuf və<br />
onun dünyası. Olduqca rəngli filmdi. Semihin<br />
fotoqraf olması qurulan kadrlardan bəlli olur.<br />
26. Kşiştof Keselevski- Qırmızı (Red)<br />
Polyak rejissor Keselevskinin “Rənglər”<br />
(Trilogy of Colours) trilogiyasının sonuncu<br />
“rəngi” olan “Qırmızı” filmi. <strong>Film</strong>də qırmızı rəng<br />
məzmun olaraq işlənilib. Rejissorun dahiliyi<br />
filmdə olan görüntünü möhtəşəm edib.<br />
27. Mişel Qondri- Təmiz düşüncənin<br />
əbədi parlaqlığı (Eternal Sunshine of the<br />
Spotless Mind)<br />
<strong>Film</strong>də komputer qrafikasından demək olar ki,<br />
istifadə olunmayıb. Necə? Bəli, bəli düz<br />
oxudunuz. <strong>Film</strong>də gördüyünüz effektlər və<br />
keçidlər rejissor Qondrinin biclikləridi. Qondri<br />
güzgü və montaj sayəsində sehrbazlıq edib.<br />
28. Culian Şnabel- Skafandr və<br />
kəpənək (The Diving Bell and the Butterfly)<br />
Məhşur “Elle” jurnalının redaktoru Jan<br />
Dominik Bobinin həyatına həsr olunan filmdə<br />
Culian hadisələri Bobinin baxışından göstərir.<br />
Bununla da tamaşaçı sanki filmin qəhrəmanı ilə<br />
birgə eyni rolu bölüşür. Məhz bu baxımdan<br />
filmin dəyəri çoxdu.<br />
24. Deyv Makkin- Güzgülü maska<br />
(Mirror Mask)<br />
Daha bir fentezi janrlı film. Bu dəfə<br />
rəssam, fotoqraf və rejissor Deyv Makkin-in<br />
təqdimatında. Sürrealizm çalarları və foto<br />
kadrlarla zəngin çox gözəl işlənmiş bir filmdi.<br />
Geniş tamaşaçı kütləsi üçün nəzərdə<br />
tutulmasına baxmayaraq filmdə olan<br />
illüstrasiyaları daha çox orta nəsil sevdi.<br />
25. Aleks De La İqlesia- Boru üçün<br />
qəmli ballada (Sad Trumped Ballad)<br />
<strong>Film</strong> 2010-cu il Venetsiya festivalında<br />
nümayiş olunanda münsiflər heyətində olan<br />
Tarantino filmi ayaq üstə alqışlamışdı. Həmin<br />
festivalda Aleks De La İqlesia “ən yaxşı ssenari”<br />
və “ən yaxşı film” nominasiyasında ikincilik<br />
qazandı. <strong>Film</strong> elə də tutarlı olmasa da,<br />
görüntüsünə söz ola bilməz. Fikrimizcə son<br />
illərin ən uğurlu rejissor işi olan filmdi.<br />
29. Kristofer Nolan- Başlanğıc<br />
(Inception)<br />
Nolanın “Başlanğıc” filmi bütün<br />
zamanların da ən yaxşısı olmağa layiq olardı,<br />
əgər rejissor döyüş səhnələrindən aşırı istifadə<br />
etməsəydi. <strong>Film</strong>də uzunçuluq var. Buna<br />
baxmayaraq ssenari və rejissor işi baxımından<br />
ən uğurlu filmlərdən biridi. <strong>Film</strong>ə baxanlar yuxu<br />
ilə reallığı da bəzən səhv salırlar.<br />
30. Devid Finçer- Benjamin Battonun<br />
sirli həyatı (The curious case of Benjamin<br />
Button)<br />
Finçer Benjamini xüsusi zövqlə və səliqə<br />
ilə çəkib. Hər şey öz qaydasındadı filmdə. Hətta<br />
ən xırda detallara da fikir verilib. Mükəmmələ<br />
yaxın olan rejissor işi görülüb. Çatmayan yeganə<br />
bir şey var, o da filmin sonunu əvvəldə görə<br />
bilməkdi. Bu bir az marağı azaldır.
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
15<br />
MaraqlI<br />
faktlar<br />
“Evdə tək 2” (Home Alone 2) filmində<br />
fraqmentlərdən birində göstərilən qanqster<br />
filmi “Pis qəlbli mələklər”( Angels with Dirty<br />
Souls) əslində mövcud olmayıb. <strong>Film</strong> xüsusilə<br />
“Evdə tək 2” filmi üçün hazırlanıb.<br />
“Kriminal Qiraət”(Pulp <strong>Fiction</strong>) filmindəki<br />
rolundan sonra tanınmağa başladı.<br />
Kevin Bakon 1982-ci ildən bəri çəkilmiş<br />
Amerikan filmlərinin ən azı 27 %-də ikinci<br />
dərəcəli aktyor kimi çıxış edib.<br />
Nikolas Keycin əsl adı Nikolas<br />
Koppoladır. O Koppola ailəsinə mənsubdur.<br />
Lakin Frensis Ford Koppola ilə mənfi<br />
münasibətdə olduğundan özünə oxuduğu<br />
komiksdən Keyc adını götürüb.<br />
“Titanik” filmindən sonra aktrisa Keyt<br />
Uinslet sətəlcəm olmuşdu.<br />
Bollivud dünyada ən çox film istehsal<br />
edilən yerdir. Burada bir ildə 800-dən çox film<br />
istehsal olunur. Hollivudda isə bu göstərici<br />
yarıya bərabərdir.<br />
1939-cu ildə çəkilmiş “Küləklə<br />
Sovrulanlar”(Gone With the Wind) filmindəki<br />
Skarlet O`Hara rolu üçün 1400 aktrisa sınaqdan<br />
keçirilmişdir.<br />
Cim Kerri Tupakın ən sevimli aktyoru idi.<br />
Tupak həbsdə olarkən Cim Kerri onu<br />
sevindirmək üçün tez-tez ona məktublaşırdı.<br />
"The Dark Knight" ilk betmen filmi idi ki,<br />
adında "Batman" kəlməsi istifadə edilməmişdi.<br />
"Cool Hand Luke" filmində çəkilən Pol<br />
Nyuman prezident Riçard Niksonun "qara<br />
siyahısı"-na daxil olan məşhurlardan idi.<br />
Semuel L. Ceksonun "Pulp <strong>Fiction</strong>"<br />
filmində canlandırdığı Cules Vinnfild obrazı<br />
"Empire" jurnalı tərəfindən 2-ci ən istiqanlı<br />
obraz seçilmişdi. 1-ci yerdə isə Bred Pitin "Fight<br />
Club"-da yaratdığı Tayler Durden idi.<br />
Şon Konneri 1962-ci ildən bəri çəkildiyi<br />
hər bir Ceyms Bond filmində parikdən istifadə<br />
edirdi.<br />
1994-cü ilə kimi Samuel L. Ceksonu heç<br />
kim tanımırdı. 1994-cü ildə, 46 yaşında<br />
Conni Depp rok ulduz olmaq məqsədilə<br />
15 yaşında məktəbi atmışdı.<br />
Federiko Fellini "8½" (1963) filmini<br />
çəkərkən özünə xatırlatmaq üçün kameranın
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
16<br />
obyektivinə belə bir qeyd yapışdırmışdı: "Yadda<br />
saxla, bu komediyadır".<br />
“Xaçatası"(Godfather) filmində Vito<br />
Karlione rolunda çəkilmək üçün ən real<br />
namizədlərdən biri Lourens Olivyer idi. Lakin<br />
rol Marlon Brandoya qismət oldu.<br />
Cek Nikolson müsahibə verməyi<br />
xoşlamır və 1971-ci ildən bəri tolk-şoularda<br />
iştirak etmir.<br />
Pəncərə”(Rear Window) (, Sam Loomis-i isə<br />
“Psix”(Psycho) filmindən götürmüşdü.<br />
Prezident Ronald Reyqan əvvəllər aktyor<br />
olmuşdu. O yeganə ABŞ prezidenti idi ki, nasist<br />
forması geyinmişdi, əlbəttə ki aktyor kimi.<br />
Cim Kerrinin çəkildiyi "Eys Ventura:<br />
Sevimli dedektiv”(Ace Ventura: Pet Detective)<br />
filmində metal rok qrupu "Cannibal Corpse" da<br />
iştirak etmişdi. Çünki bu Cim Kerrinin ən çox<br />
sevdiyi qruplardan idi.<br />
Tupak Şakur "Forrest Qamp”(Forrest<br />
Gump) filmində Bubba roluna görə sınaqdan<br />
keçirilmişdi.<br />
“Günahlar şəhəri” (Sin City) filmində bəzi<br />
fraqmentləri çəkdiyinə görə Robert Rodriqes<br />
dostu və həmkarı Tarantinoya 1(!) dollar verdi<br />
və söz verdi ki, filmin 2-ci hissəsində bu məbləği<br />
2(!) dollar edəcək. Öz növbəsində Tarantino da<br />
“Bili öldürməli” filminin soundtracklərindən<br />
birinin bəstəsinə görə Rodriqesə 1(!) dollar<br />
vermişdi.<br />
Əsl “Titanik” gəmisini düzəltməyə<br />
7,500,000 dollar lazım olmuşdu. Onun<br />
batmasına 20,000,000 tonluq aysberq səbəb<br />
olmuşdu. Bunun haqqında film çəkilməsinə isə<br />
200,000,000 dollar xərclənmişdi.<br />
Ues Kreyvn “Elm küçəsində Kabus" (A<br />
Nightmare on Elm Street) filminin ssenarisini<br />
bir çox şirkətlərə təqdim etsə də, heç biri filmi<br />
çəkməkdə maraqlı olmamışdı. Nəhayət "New<br />
Line Cinema" şirkəti filmi çəkməyi öz üzərinə<br />
götürdü. Bu şirkətin maliyyələşdirdiyi ilk film<br />
idi.<br />
Con Karpenter Alfred Hitçkokun fanatı<br />
idi. O, "Halloven”(Halloween) filmindəki<br />
Tommy Doyl obrazını Hitçkokun "Arxa<br />
“Doqvil”(Dogville) filmindəki şaxtaya<br />
giriş olan yerdə “Dictum ac factum” yəni “Söz<br />
verildi, əməl olundu” kəlməsi yazılıb.<br />
“Truman şousu”(The Truman Show)<br />
filmində rejissor Uir bütün çəkiliş heyətinə Cim<br />
Kerri ilə zarafat etməyi qadağan etmişdi. Səbəb<br />
filmin dramatik aurasını pozmamaq idi.<br />
Müharibə dövründə Oskar heykəlcikləri<br />
plastilindən hazırlanırdı.<br />
“Kirminal Qiraət” (Pulp <strong>Fiction</strong>) filminin<br />
çəkilişinə xərclənən 8 milyon dolların 5 milyonu<br />
aktyorların əmək haqqı idi.<br />
Mel Broksun çəkdiyi “Səssiz film” (Silent<br />
Movie) filmində Marsel Marseau yeganə<br />
danışan şəxs idi.<br />
Rəssəm Pablo Pikasso Jan Koktonun<br />
çəkdiyi “Orfeusun vəsiyyəti” (The Testament of<br />
Orpheus) filmindəki izdiham səhnəsində<br />
görünür.<br />
“Harri Poter” (Harry Potter) filmi üçün<br />
600-dən çox məktəbli forması hazırlanmışdır.
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
17<br />
Sitatlar<br />
Bu dəfə sizə fərqli filmlərdən yox bir filmdən sitatlar təqdim edirik. Bu film məşhur “Forrest<br />
Qamp” (Forrest Gump) filmidir.<br />
Hərdən düşünürəm ki, ətrafımda daşlar azdır. Fikirlər daş kimidir, nə qədər çoxdursa, o qədər<br />
ağır olur...<br />
Cenni: Heç qızla olmusan, Forrest?<br />
Forrest: Həmişə iqtisadiyyat dərsində qızlarla bir otururdum...<br />
- Qamp, siz niyə ordudasız?<br />
- Sizin əmrlərinizi yerinə yetirmək üçün, çavuş.<br />
- Lənətə gələsən Qamp. Sən dahisən. Bu mənim indiyədək eşitdiyim ən yaxşı cavab idi.<br />
Anam deyərdi ki, ölüm həyatın bir hissəsidir.<br />
Bizim ötənləri necə xatırlamağımız qəribədir. Mən xatırlamıram ki, necə doğulmuşam, ilk yeni<br />
ilimdə hansı hədiyyəni almışam və ilk dəfə piknikə necə getmişəm, amma dünyada ən gözəl səsi nə<br />
zaman eşitdiyimi xatırlayıram. (Ceynin səsi)<br />
- Qamp, sən İsanı tapmısan?<br />
- Axı mən bilmirdim ki, onu axtarmaq lazımdır...<br />
- Ana, tətil nə deməkdir?
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
18<br />
- Tətil?<br />
- Hə, hansında ki, atam gedib.<br />
- Haçansa harasa gedirsən və qayıtmırsan, bu tətildir.<br />
Bu gündən sonra mən gəzə bilmirdim, ancaq qaça bilirdim ...<br />
- Forrest, sən seçim eləmisən? Böyüyəndə kim olacaqsan?<br />
- Kim olacam?<br />
- Bəli.<br />
- Məgər böyüyəndə özüm ola bilmərəm?<br />
Qaç, Forrest, qaç!<br />
Mən ağıllı deyiləm, amma sevginin nə olduğunu bilirəm.<br />
Anam həmişə deyərdi ki, həyat şokolad qutusu kimidir, içindən nə çıxacağını bilmirsən.<br />
Mən fikirləşirdim ki, yenə də Vyetnama qayıdacam. Amma kimsə qərara aldı ki, mən pinq-ponq<br />
oynamaqla kommunizmə qarşı vuruşum.<br />
- Ey dəli, sən xəstəsən yoxsa özünü elə göstərirsən?<br />
- Mən Forrest Qampam.<br />
Məni Vyetnama göndərirlər, ora ayrı ölkədə yerləşir.<br />
Əgər sənə güllə atsalar, qəhrəmanlıq eləmə, sadəcə qaç.<br />
Cenni: Vyetnamda heç qorxdun?<br />
Forrest: Hə. Hm... Bilmrəm. Bəzən yağış ulduzların çıxmasına icazə verəcək qədər dayanırdı. O<br />
zaman gözəl olurdu. Göldə günün batmasının lap əvvəlinə bənzəyirdi. Həmişə suda milyonlarza<br />
parlayan fosforessensiyalar olurdu. Eyniylə dağ gölü kimi. Çox şəffaf idi, Cenni. Sanki üst-üstə iki səma<br />
varmış kimiydi. Sonra çöldə günəş doğduğu an göyün harda qurtarıb, yerin hardan başlandığını<br />
müəyyən edə bilmirdim.<br />
Cenni: Kaş orda olardım.<br />
Forrest: Ordaydın.
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
19<br />
KEMAL<br />
SUNAL<br />
aktyorun gələcək həyatına təsir edən<br />
məqamlardan biri olur.<br />
1964-cü ildə əsgərliyini orkestr tərkibində<br />
çəkib bitirdikdən sonra aktyor fəaliyyətinə<br />
başladı. Yenə “Vefa liseyi” ona bu şansı verdi.<br />
Həvəskar aktyor kimi ilk rolunu teatr<br />
səhnəsində aldı. Daha sonra Müşfiq Kəntər onu<br />
öz teatrına (Kəntərlər teatrı) dəvət etdi. Burada<br />
aktyor professionallaşdı və yüksəliş dövrünə<br />
qədəm qoydu. Buradan “Ülvi Uraz”, sonra “Ayfer<br />
feray” və son olaraq “Dəvəquşu kabare”<br />
teatrlarında işlədi. Amma aktyorun arzusu<br />
böyük kino idi. O özünü kino aktyoru kimi hiss<br />
edirdi. Bütün illər ərzində ancaq bu amal<br />
uğrunda çalışırdı. Nəhayət rejissorlardan<br />
birinin diqqətini cəlb etdi. “Dəvəquşu kabare”<br />
teatrında rol aldığı tamaşaların birində onu<br />
izləyənlər arasında o dövr Türkiyə kinosunun<br />
ən məhşur rejissoru var idi- Ərtəm Əyilməz.<br />
Kamalı bəyənən rejissor ona bir başa film təklif<br />
etdi və bununla da Kamalın arzusu çin oldu.<br />
1973-cü ildə aktyor Ərtəmin “Dadlı dilim”<br />
filmində ikinci dərəcəli rol aldı. Amma elə<br />
debütdaca nəzərləri özünə cəlb etdi. Heç kimin<br />
tanımadığı bir aktyor birdən birə Tarık Akın<br />
kimi sənətkarla eyni filmdə rol almışdı. Rolunun<br />
öhdəsindən isə sanki yüzlərlə filmə çəkilmiş<br />
aktyor kimi çox asan və rahat şəkildə gəlmişdi.<br />
Kamal olduqca səmimi görünürdü ekranlarda.<br />
Adət olunmayan dərəcədə kobud üz cizgilərinə<br />
malik, yekədiş bu aktyor sanki sıravi bir insan<br />
kimi birdən-birə Türkiyə kinosunun nazlıqəmzəli<br />
aurasına girmiş, ora rəng qatmışdı.<br />
11 noyabr 1944-cü ildə İstanbulun<br />
“Küçükpazar” ərazisində Mustafa və Saimənin<br />
övladları dünyaya gəlir. Kasıb həyat tərzi sürən<br />
və sıradan bir ailə olan Sunal ailəsindən heç<br />
kimin ağlına da gəlməzdi ki, soyuq noyabrda<br />
doğulmuş bu körpə illər sonra milyonların<br />
qəlbini fəth edəcək dünyaca məhşur bir aktyora<br />
çevriləcək. Körpəyə Kamal adı verildi. Kamalın<br />
Çingiz və Cəmil adlı iki qardaşı da var idi.<br />
Getdiyi ilk məktəb “Memar Sinan”,<br />
məzun olduğu təhsil ocağı isə “Vəfa liseyi” oldu.<br />
Ali təhsilini “Mərmərə Universitetinin”<br />
qəzetəçilik fakultəsində alan aktyor, tələbə ikən<br />
həm də fabrikdə işləyirdi. Hələ “Vəfa liseyi”ndə<br />
oxuyarkən aktyorun fəlsəfə müəllimi onu<br />
Türkiyə teatrının öndə gedən simalarından olan<br />
Müşfiq Kentər ilə tanış edir. Məhz bu tanışlıq<br />
Özü ilk rolunu, teatr rolunu belə xatırlayır: “İlk<br />
teatr rolum 3 dəqiqə idi. İndi yadıma gəlmir. Heç<br />
nə etdiyimi də tam xatırlamıram. Bir onu bilirəm<br />
ki, səhnənin bir başından girib, o biri başından<br />
çıxdım, vəssalam. Amma tamaşaçılar gülməkdən<br />
az qala ölür. Bu məni sevindirdi.” Bununla da
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
20<br />
qərara aldım. Nə olur olsun mən bu insanları<br />
güldürəcəyəm!”<br />
1974-cü ildə aktyor subaylıqla vidalaşır.<br />
Gül Sunalla bərabər onların bir oğlan (Əli Sunal)<br />
və bir qız (Ezo Sunal) övladları dünyaya gəlir.<br />
fenomenə çevirmişdi. Kamal olduqca intizamlı<br />
və prinsipli aktyor kimi tanınırdı. Heç vaxt<br />
oynayacağı rola görə hər hansı bir rejissor və ya<br />
film şirkəti ilə müqavilə bağlamazdı.<br />
Ümumiyyətlə müqavilələri heç sevməzdi. Öz<br />
dediyi kimi onun üçün “Kamal sözü” bütün<br />
müqavilələrdən üstün və keçərli idi. Ailəsinə<br />
Həm evlilik, həm də kino kariyerasının yüksəliş<br />
nöqtəsində olması aktyoru xöşbəxt edirdi. Elə<br />
evlilik ilində Kemal filmdə ilk baş rolunu<br />
(Salako filmi) ifa etdi. Ardınca isə məhşur<br />
“Hababam sınıfı” filmləri trilogiyası aktyora<br />
böyük şöhrətlə bərabər, ləqəb də gətirdi- Şaban.<br />
Şaban kimi sevilməsi aktyoru qətiyyən narahat<br />
etmirdi. Bundan rejissorlar istifadə edirdilər.<br />
Onlar məhz Kemal üçün nəzərdə tutulan<br />
obrazları Şaban adlandırırdılar. Şaban obrazı<br />
Türkiyənin qəhrəmanına çevrilmişdi. 1977-ci<br />
ildə Antalya film festivalında “ən yaxşı kişi rolu”<br />
nominasiyasında “Qapıçılar kralı” filmindəki<br />
sadiq və millətini sevən biri idi. Təsadüfü deyil<br />
ki, ilk və son bərbəri eyni insan olub. Zahiri<br />
görünüşünə görə Zeki Müren onun haqda<br />
“Fernandel və Belmandonun qarışığı sanki...”<br />
söyləmişdi. Fernandel Fransada 1930-60 cı illər<br />
arasında məhşur komediya ustası və müğənni<br />
kimi tanınırdı. Fernandelə bənzədilmə Kamalın<br />
özünün də xoşuna gəlirdi. Təvazökar aktyor<br />
müsahibələrində özünü tənqiddən heç vaxt<br />
çəkinmirdi: “Mən yaraşıqlıyam? Əlbətdə deyiləm.<br />
Mən atsifətəm...”<br />
Seyid obrazı ilə laureat oldu. On bir il sonra bu<br />
yenə təkrarlandı. Bu dəfə “Düttürlü dünya” filmi<br />
aktyora “qızıl portağal” qazandırdı. Həyatı<br />
boyunca 82 filmdə rol almışdı. <strong>Film</strong>lərinin bir<br />
çoxu Türkiyənin sosioloji vəziyyətini göstərir.<br />
Məhz bu cür rolları aktyoru xalqın gözündə<br />
Aktyor kariyerası ərzində Ərtəm<br />
Əyilməz, Zəki Ökten, Kartal Tibet kimi<br />
rejissorlarla işləmişdi. Rejissorların hər biri<br />
Kemalı möhtəşəm aktyor adlandırırdı. Emel<br />
Sayının aktyor haqqında dediyi bu cümlə isə<br />
Kamalı ən doğru izah edən fikirlərdən birincisi
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
21<br />
olaraq görülür: “Varlığı ilə yoxluğu bilinməzdi. Amma rejissor “motor” qışqıran kimi qarşımızda devləşən<br />
aktyoru görürdük!”<br />
1995-ci ildə yarımçıq buraxdığı “Mərmərə Universitetinin” məzunu oldu. 1993-97 illər<br />
aralığında dizi filmlərində rol aldı. O vaxt üçün rekord göstəriciyə çatdı dizilərin izlənmə sayı.<br />
3 iyul 2000-ci il. Aktyor “Balalayka” filminin çəkilişi üçün Trabzona uçmalı idi. Aktyorun<br />
biletində oturacaq yeri 1D göstərilsə də, o 4D-də əyləşir. Həyacanlı olması gözdən qaçmırdı. Çünki,<br />
aktyor o vaxta kimi heç vaxt təyyarəyə minməmişdi. Onun fobiyası idi bu.<br />
Təyyarə Trabzona enən vaxt aktyor başını ehmalca sağa əyib, elə o vəziyyətdə də qalır. Təcili yardım 21<br />
(!) dəqiqə sonra gəlir. Amma artıq aktyor dünyasını dəyişmişdi. Onun ölümü milyonlarla insanı yasa<br />
boğdu. Türkiyədə qeyri- rəsmi matəm günü keçirildi. Ölən zaman 55 yaşı var idi. Onunla bir çox<br />
filmlərdə tərəf müqabili olmuş Zəki Alasya Kamalı belə xatırlayır: “O olduqca kübar və ciddi insan idi.<br />
Həyatda tam başqa bir Kamal var idi. Həqiqətən dahi idi. Zahirən çox güclü görünsə də, uşaq kimi<br />
fobiyaları var idi. Sadəcə onları hamıdan gizlədərdi. Onun<br />
ölümünə səbəb elə qorxduğu təyyarə oldu. Bir də çox<br />
təəsüflənirəm ki, o Şaban kimi yadda qaldı. Rejissorlar<br />
sanki ondan<br />
sui-istifadə etdilər. Saf olduğundan o bunları duymadı. O<br />
daha ciddi və dərin rollarda dünyaya sözünü deməli idi.<br />
Ancaq buna görə təəsüflənirəm ki, tez getdi aramızdan.”<br />
Kamalın adını əbədiləşdirməkdən ötrü<br />
Vakıfbank Sənət Mərkəzinə onun adını verib. Bundan<br />
əlavə aktyorun məzun olduğu “Vəfa liseyi” hər il ən<br />
istedadlı tələbələrinə “Kemal Sunal mədəniyyət və<br />
sənət” diplomu təqdim edir.<br />
Ötən il İMDB-nin sorğusuna əsasən “Bütün<br />
zamanların ən yaxşı komediya filmi” sorğusunda məhz<br />
Kamal Sunalın baş rolu ifa etdiyi “Şaban oğlu Şaban”<br />
filmi birinci oldu. Aktyor Çarli Çaplin, Lyu de Fines kimi<br />
ünlü komediya ustalarını üstələmişdi.<br />
Aktyorun ölümünün doqquzuncu ildönümündə<br />
oğlu Əli Sunal əsgərlikdə olduğundan aktyorun xatirə<br />
tədbirinə qatıla bilmədi, amma onun göndərdiyi məktub<br />
tədbirdə iştirak edənləri kövrəltdi. Məktubun son<br />
hissəsi bu cür idi... ”... baxdıq ki, belə olmur, bir ümid işığı<br />
yoxdur və bizi səndən başqa anlayan yoxdur, məcbur<br />
qalıb sən varmışsan kimi yaşamağa davam etdik. Yaşamalıydıq. Sən getdin, biz burda qaldıq. Narahat<br />
olma, rahat uyu. Yeni doğulan və səni heç tanımayan bacı və qardaşlarımız da baxır, Hababam sinifinə,<br />
Tosun Paşaya, Salakoya... Buraxdığın əsərlər xöşbəxt edir. Həyata ümid işığı salır. Sənin adını sənin<br />
şərəfinə milyonlara qoyurlar. Sən getdin. Bizsə qaldıq. Bizmi? Hələ də bir yanı sınmış, amma dimdik<br />
ayaqlar üstə. Sənin açdığın cığırla, sən buyurduğun kimi yaşamağa davam edirik. Yalnız bu gün ayrıyıq.<br />
Biz indi burda, əldə silah vətənə xidmətdəyik. Bu məktubla anamın, mənim, Ezomun (aktyorun qızı),<br />
sevənlərinin qəlbi birləşmiş halda sənin qəbrin üstədi, ata. Bizə buraxdığın gözəlliklərə görə minnətdarıq.<br />
Çox darıxmışıq, amma ağlamayacağıq. Gözün arxada qalmasın, heç ayırmayıb səni özümüzlə daim<br />
yaşadacağıq. Yaxşı... Sən getdin. Bizsə burda qaldıq...”
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
22<br />
Ələkbər Əminin nağılı<br />
Öləcəyini biləndən sonra...<br />
Epiloq<br />
Balaca qızcığaz ağzını açıb yeməyini<br />
yemək istəmir. Anası deyir ki, yeməyini<br />
yeməsən, Ələkbər əmi bizə gəlməyəcək. Axı, o<br />
gün tamaşada sənə dedi ki, yeməyini ye, bir gün<br />
sizə gəlib anandan soruşacam, yemisən, ya yox.<br />
Qız dərhal ağzını açıb yeməyini həvəslə yeməyə<br />
başlayır.<br />
Yeganə bala<br />
Bakıda əslən Gəncədən olan Adıgözəl adlı<br />
bir kişi yaşayırdı. Xanımının adı Yaqut, kiçicik<br />
yeganə övladlarını adı Ələkbər idi. Adıgözəl kişi<br />
Bakı dəmir yolunda maşinist işləyirdi.<br />
Cavanlığında xanımı, ixtisasca həkim olan<br />
Yaqutun xəstəsi olmuşdu, soyuqdəymədən<br />
müalicəsini onun əllərindən alandan sonra isə<br />
Yaqutun xəstəsinə çevrilmişdi. Onun üçün<br />
oxuduğu “Həkim qız” mahnısının sehrinə düşən<br />
Yaqut ona necə vurulmuşdusa, bu məhəbbət<br />
evliliklə nəticələnmişdi.<br />
1983-cü ildə, onda artıq Ələkbər də<br />
böyük oğlan idi, Adıgözəl kişini Binəqədi<br />
şosesini keçəndə “Volqa” markalı avtomobil<br />
vurdu. Maşının sürücüsü hər gün onlara gəlir<br />
yalvar-yaxar edir, göz yaşları axıdırdı: “Mənim<br />
beş balaca uşağım var. İndi hər şey sizdən<br />
asılıdır. Onları yetim qoymaq istəmirsinizsə,<br />
şikayətçi olmayın”.<br />
O vaxt əsgərlikdən atasının başına gələni<br />
eşidib icazə ilə evə gələn Ələkbərin ürəyi<br />
dözməyib. “Ay ana, yazıqdır. Hər bir adamın<br />
başına gələ bilər. Onsuz da onu tutdurmaqla ata<br />
sağalan deyil” - deyə anasını razı salıb şikayət<br />
etməkdən çəkindirir.<br />
Ata isə yataq xəstəsinə çevrilir. On bir il<br />
yataqda qalır. 1994-cü ildə Adıgözəl kişi elə<br />
yataqda ikən, təkrar insult keçirib dünyasını<br />
dəyişir.<br />
Anası Yaqut Hüseynova: “Ələkbər 1961-ci<br />
ildə anadan olmuşdu. Sakit uşaq idi. Səkkizinci<br />
sinfə qədər o biri uşaqlardan heç nəylə<br />
fərqlənmirdi. Öz otağına çəkilər, özünə müxtəlif<br />
məşğuliyyətlər tapardı. Daha burada nələr<br />
düzəltmirdi: təyyarə, maşın, qatar. Onun üçün<br />
“Texnika-molodyoji” jurnalını alardıq. Ordan<br />
maraqlı konstruksiyalar seçib qurur, redaksiya<br />
ilə əlaqə saxlayır, gənc texniklər üçün keçirilən<br />
tədbirlərdə iştirak edirdi. Bir dəfə indiki Azadlıq<br />
meydanında keçirilən yarışda onun quraşdırdığı<br />
təyyarə modelini uçurtdular. Bu an mənə elə<br />
gəldi ki, bu, Ələkbərin fantaziyası, sakit, mülayim<br />
təbiətində gizlədib-saxladığı xəyallarıdır,<br />
genişliyə, ümmana doğru uçur. Ondan daim<br />
ehtiyat edirdim. Bir az zəif uşaq idi, tez-tez<br />
soyuqlayardı. Ona görə də çalışırdım onu bu<br />
işdən, açıq havada təyyarə uçurmaqdan<br />
uzaqlaşdırım.<br />
Amma hardasa 13-14 yaşlarından o özü<br />
texnikadan daha çox musiqiyə, rəqsə meyil<br />
göstərməyə başladı. Nəyə görəsə son vaxtlar<br />
xırda-xırda bizdən pul alır, özü üçün yığırdı.<br />
Günlərin bir günü gördük, budur, həmin pula<br />
nağara alıb gətirib evə. Azca keçəndən sonra<br />
qarmon, sonra maqnitofon aldı. Beləcə, otağını<br />
çevirib incəsənət guşəsi elədi. Bununla paralel<br />
məktəbdə də özfəaliyyət musiqi dərnəyinin solisti<br />
kimi çıxış edirdi. Səs ona atasından keçmişdi.
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
23<br />
Adıgözəlin də gözəl səsi, qeyri-adi ifa tərzi vardı.<br />
Ələkbərin səsi isə çox nadir rast gəlinən tembrə<br />
malik idi. Bir gün də eşitdik ki, rəqsə gedir.<br />
Hardasa bir il rəqsə gedəndən sonra<br />
müəllimi ona belə xarakteristika verdi: bu uşaq<br />
artıq peşəkar rəqqasdır. Sən demə, Ələkbərin<br />
axtarışları bununla da bitməyəcəkdi. Bir gün<br />
gəlib bizə xəbər verdi ki, Yuri Qaqarin adına<br />
Pionerlər Sarayında (indiki Tofiq İsmayılov adına<br />
Uşaq və Gənclər Sarayı – red.) dram dərnəyinə<br />
yazılıb. Bax özünü, nəhayət, orda tapdı. Ona baş<br />
rollar verirdilər. Bir gün Mark Tvenin əsəri<br />
əsasında səhnələşdirilən “Şahzadə və dilənçi”<br />
tamaşasına məni çağırdılar. Tamaşa anşlaq<br />
keçdi. Mən hətta unutmuşdum ki, baş rolda<br />
oynayan mənim uşağımdır. Tamaşaya baxdıqca<br />
gülür, ağlayırdım. Onuncu sinfə qədər Ələkbər<br />
bütün diqqətini, gününü, vaxtını dram dərnəyinə<br />
sərf etdi. Bir-birinin ardınca müxtəlif<br />
tamaşalarda çıxış etdi. Açığı, istəmirdim bu yolu<br />
tutsun. Onu fikrindən döndərmək, başqa sənət<br />
seçməyə yönəltməyə çalışırdım: “Alik, bax a…<br />
Birdən artistliyə meyil salarsan… Biz atanla səni<br />
tamam başqa sahənin adamı görmək istəyirik”.<br />
Bakıdan Şəkiyə və geri<br />
Taledən isə qaçmaq olmur. Ələkbər özü<br />
də bu taleyin ardınca məmnunluqla gedirdi. O,<br />
aktyor olmalıydı. Onuncu sinfi qurtaran kimi<br />
sənədlərini İncəsənət İnstitutunun aktyorluq<br />
fakültəsinə verir və daxil olur.<br />
”İnstituta imtahan verəndə mən də<br />
qarşıdakı bağda oturub nəticəni gözləyirdim.<br />
Mənimlə yanaşı dayanan, skamyada əyləşən<br />
valideynlər dilənçilərə pul verir, dua eləyirdilər<br />
ki, uşaqları yaxşı qiymət alsın. Mənsə ürəyimdə<br />
Allaha yalvarırdım ki, qoy, Ələkbər daxil olmasın.<br />
İstəmirdim o, aktyor olsun. İstəyirdim, texniki<br />
elmlərə yiyələnsin, alim olsun. Bu fikirlərlə<br />
institutun qarşısında məşhur aktyorların içəri<br />
girdiyini, içəridən çıxdığına baxır və onları ilk<br />
dəfə həyatda gördüyümə görə xoş təəccüb, maraq<br />
hissi keçirirdim. Rasim Balayev, Şəfiqə<br />
Məmmədova, Mikayıl Mirzə… Birdən görürəm,<br />
daha bir tanış institutdan çıxıb, sevincdən əllərini<br />
havada yellədə-yellədə mənə doğru gəlir. O anda<br />
başa düşdüm ki, Allah belə məsləhət görür, oğlum<br />
aktyor olacaq. Mənim yalvarışlarımın heç bir<br />
əhəmiyyəti yoxdur”.<br />
İxtisas fənnindən imtahan götürən<br />
müəllimlər, professorlar Mehdi Məmmədov, Rza<br />
Təhmasib, Ələmdar Quluzadə, Nəsir Sadıqzadə<br />
və digər hörmətli pedaqoq və sənətkarlar<br />
Ələkbərə şeir dedizdirdikdən, etüd oynadandan,<br />
mahnı oxutdurandan, rəqs etdirdikdən sonra<br />
onun aktyor olacağına tam əmin, arxayın olmuş,<br />
hamı ona “əla” qiymət yazmışdı. İnstitutda<br />
ixtisasdan ona Nəsir Sadıqzadə dərs deyirdi.<br />
Təhsilini başa vurandan sonra Ələkbər<br />
Hüseynov təyinatla Şəki teatrına yollanır. 1982-<br />
ci ildə Ələkbər bir il hərbi xidmətdə olandan<br />
sonra yenə öz işinə qayıtdı. 1987-də onlar<br />
Şəkidən Bakıya qayıtdılar. Ələkbər A.Şaiq adına<br />
Azərbaycan Dövlət Kukla Teatrında işləməyə<br />
başladı.<br />
O vaxtdan Ələkbər əminin sənət yolu<br />
başladı desək, qəbahət etmiş olmarıq, çünki<br />
oynadığı rollar, rejissor kimi hazırladığı<br />
tamaşalar hamısı bir yana Ələkbər balacaların<br />
Ələkbər əmisi böyüklərin də yaddaşinda məhz<br />
Kukla teatrından başladığı yolla qaldı.<br />
Lap ilk gəncliyindən, o vaxtlardan ki, özü<br />
uşaqlığa təzəcə əlvida deyib gəncliyinin ilk sevgi<br />
deyilən günlərini yaşayırdı.<br />
“Əmi”nin sevgi tarixçəsi<br />
Afaq Hüseynova (xanımı): “İlk baxışdan<br />
xoşuma gəlmədi. Analarımız bir yerdə işləyirdilər.<br />
Anası məni xoşlamışdı və anamla<br />
qərarlaşmışdılar ki, bizi görüşdürsünlər. Bir<br />
axşam Yaqut xala ilə bir qarayanız oğlan gəldi<br />
evimizə, boyu ortadan bir az hündür, qalın,<br />
qıvrım, qapqara saçlarını arxaya vermişdi. Nəyə<br />
görə birinci görüşdə xoşuma gəlmədi, bilmirəm.<br />
Amma ikinci görüşdə mən konservatoriyada<br />
(indiki Bakı Musiqi Akademiyası) oxuyurdum.<br />
Dərsdən çıxanda gördüm o gün anamın rəfiqəsi<br />
ilə bizə gələn oğlan dayanıb məni gözləyir.<br />
Üzündə elə xoş ifadə var ki, sanki biz bir-birimizlə<br />
bir dəfə yox, dəfələrlə, ömrüboyu görüşmüşük.<br />
Onun bu ovqatı beş dəqiqədən sonra mənə keçdi.<br />
Sən demə, evdə görüşəndə hər ikimiz sıxılırdıq.<br />
İndi isə Ələkbər sıxıntını aradan qaldırıb<br />
danışmağa başladı, özü də nə başladı… Heç<br />
özümdən xəbərim olmadan bir də gördüm, qəşş
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
24<br />
eləyib gülürəm. O qədər maraqlı, məzəli, mənim<br />
üçün yeni olan söhbətlər edirdi ki, bütün<br />
varlığımla ona diqqət kəsilmişdim. Bütün şəhəri<br />
gəzdik, elə bildik beş dəqiqə keçib. Xəbərimiz<br />
olmadı ki, artıq gün keçib, axşam olub. Mən o<br />
görüşü heç vaxt, heç vədə yadımdan<br />
çıxarmayacağam. O görüş bizi bir-birimizə əbədi<br />
bağladı. Əbədi. Bu gün Ələkbər dünyada yoxdur,<br />
amma o görüşün təəssüratı yaşayır. Özü də təkcə<br />
mənim daxilimdə yox, ikimizin arasında yaşayır.<br />
O günü, ona bənzər başqa günləri, eləcə də anları<br />
mən Ələkbərlə birlikdə xatırlayıram.<br />
Bir dəfə uroloji xəstəxanada əməliyyat<br />
keçirmişdi. “Qətl günü” tamaşasının televiziya<br />
variantı hazırlanırdı. Onu heç kimlə əvəz<br />
eləmədilər. Əsərin müəllifi Yusif Səmədoğlu özü<br />
imkan vermədi ki, onu kiminləsə əvəz etsinlər.<br />
Gözlədilər, Ələkbər azca sağalan kimi elə<br />
xəstəxanadan gəlib onu çəkilişlərə aparır, sonra<br />
yenə gətirib qaytarırdılar yatdığı palataya. Hətta<br />
çəkilişlərin birində qan azlığından huşunu itirdi.<br />
Təcili xəstəxanadan telestudiyaya həkim<br />
çağırdılar. Bir təhər onu özünə gətirəndən sonra<br />
yenə rolunu oynamağa qayıtdı.<br />
Ələkbər üçün nə kiçik rol var idi, nə də<br />
kiçik iş. Hər bir şeyə diqqət, qayğı, işgüzarlıqla<br />
yanaşırdı. Evdə adi su kranını düzəldəndə belə<br />
onu ən yaxşı ustanın əlindən çıxan iş səviyyəsinə<br />
qaldırardı. Amma bir şərtlə: gərək buna daxilən<br />
hazır olaydı. Həvəs demirəm, sadəcə, evdə nəsə<br />
xarab olanda hamımızı belə sakit edərdi:<br />
“Darıxmayın, düzəldəcəyəm, amma hələ yox, hələ<br />
məqamı gəlməyib”.<br />
İndi də bəzən nəyisə düzəltmək lazım<br />
gələndə, mənə elə gəlir, yenə onun səsini<br />
eşidirəm: “Darıxma, məqamı çatanda hər şey<br />
düzələcək”.<br />
2002-ci ildə Ələkbər Hüseynov UNİMA –<br />
Beynəlxalq Kukla Teatrları Birliyinin xətti ilə<br />
Parisdə keçirilən böyük tədbirlərdə iştirak<br />
etməliydi. Bu tədbirə ciddi hazırlaşırdı. Amma<br />
diş ağrısı ona əziyyət verirdi. Getməzdən əvvəl<br />
diş həkimi olan dostunun yanına gedib o ağrılı<br />
dişdən yaxasını qurtarır. Kaş elə diş ağrısı ilə<br />
Parisə gedəydi, görünür, bu da tale oyunudur.<br />
Fransaya getdi, orada elə uğurlu çıxış etdi ki,<br />
hamı bəyəndi, çoxlu dəvətlər aldı. Gələndən<br />
sonra kefi yaxşı idi. Ailəsini götürüb<br />
Yessentukiyə dincəlməyə getdi. Hər şey yaxşı<br />
idi, yaradıcılıqda da, həyatda da işləri əla<br />
gedirdi. Amma həmin ilin sonlarında…<br />
“Hepatit C” diaqnozu<br />
Günü-gündən üzünün rəngi saralırdı.<br />
Gözlərinin içində də sarılıq əmələ gəlmişdi.<br />
Xanımı onu məcbur şəkildə həkimə aparır. Ciddi<br />
yoxlamadan sonra məlum olur ki, onda “Hepatit<br />
C” adlı virus var. Nə özü, nə də yaxınları buna<br />
inanmadı. Buna kim inanmaq istəyərdi ki… Bir<br />
neçə fərqli yerlərdə təkrar analizlər eyni<br />
nəticəni diktə edir.<br />
2004-cü ildə Moskvada məşhur<br />
xəstəxanalardan birində yenə həmin diaqnoz<br />
təsdiqləndi. Bu virus yalnız qanla keçə bilərdi.<br />
Ələkbər özü üçün müəyyən edə bilmirdi ki,<br />
harda bu virusa yoluxa bilərdi? Ailədə hamı<br />
susqunluq keçirirdi. Moskva həkimi diş<br />
dibindən şübhələndiyini deyir. Onda Ələkbərin<br />
yadına düşür ki, 2002-ci ildə Paris səfərindən<br />
əvvəl dişini çıxartdırmışdı. İki il ərzində virus<br />
gizlicə bədəndə öz işini görübmüş. Artıq qara<br />
ciyəri şişməyə başlamışdı.<br />
“Ana, mən öləcəm…”<br />
Yaqut Hüseynova (anası): “Təzə ev<br />
almışdıq, beşinci mərtəbədə. Ələkbərin əl<br />
qabiliyyəti yaxşı olduğundan çardağı qəşəng<br />
düzəldib, yerə metlax döşəyib, oranı səliqəli iş<br />
otağına çevirmişdi. İndi də ora iş otağıdır. Amma
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
25<br />
çox zaman boş qalır. Ələkbər internetdə maraqlı<br />
nəsə oxuyanda oradan bizi çağırardı. İndi də bizə<br />
elə gəlir ki, hansısa hadisə ilə əlaqədar, yaxud<br />
maraqlı bir xəbər, ya da çox gülməli lətifə tapıb<br />
bizi yuxarı çağıracaq. Bu onun adəti idi. Evdə<br />
olanda internetə girər, maraqlı məlumatlarla<br />
tanış olardı. Bir gün eşitdim məni çağırır.<br />
Qalxdım onun yanına. İnternetdə “Hepatit C”<br />
səhifəsini açıb yavaşca mənə dedi:<br />
- Görürsən, ana? Burda yazılıb bu virusa<br />
tutulanlar üç ildən səkkiz ilə kimi yaşayırlar.<br />
Mənim üç ilim başa çatmaq üzrədir…<br />
- Niyə sən üç ili fikirləşirsən, səkkiz ili yox?<br />
– deyə ağlıma gələn birinci fikirlə ona etiraz edib<br />
qışqırdım. Sonra çalışdım onu sakit edim.<br />
Özümdən yalançı bir hadisə danışdım: - Bizim<br />
yaşlı bir xəstəmiz var, iyirmi ilə yaxındır bu<br />
diaqnozla yaşayır. Gəl sən də bədbin olma, Allah<br />
kömək edər, bir çarə tapılar bizim üçün də,<br />
mənim balam…<br />
Bir neçə gündən sonra onun özünə<br />
gəlmədiyini, fikirli olduğunu, daim gözlərinin yol<br />
çəkdiyini görüb daha bir yalan danışdım. Mənim<br />
Türkan kəndində bibim yaşayır. Onun adından<br />
dedim: “Bibi gedib Quran ağzı açdırıb, orda sənin<br />
üçün yazılıb ki, altmış yaşından az<br />
yaşamayacaqsan”.<br />
Hər gün mən onu belə söhbətlərlə qara<br />
fikirlərdən ayırmağa çalışırdım. Ona təlqin<br />
edirdim ki, xəstəlik keçəcək, yaxşı olacaqsan.<br />
Özüm isə dərdimi içimdə çəkirdim, hər səhər<br />
yastığım gecə tökdüyüm göz yaşlarından yamyaş<br />
olurdu. Gözüm get-gedə tutulurdu”.<br />
Artıq ömrünün sonuna az qaldığını<br />
duyan Ələkbər əmi işinə həmişəkindən çox<br />
ciddi yanaşmağa, bir-birinin ardınca yeni<br />
yaradıcı həyat yaşamalıdır. Teatrda,<br />
televiziyada maraqlı layihələr həyata keçirir, ən<br />
müxtəlif tədbirlərdə iştirak edir, hara<br />
çağırırdılar, hansı konsertə dəvət edirdilər,<br />
gedirdi. Allah elə bil onun gücünü artırmışdı.<br />
Səmərəli işləyirdi. Rejissor kimi tamaşalar<br />
hazırlayır, şou-proqramlar aparır, uşaqlar üçün<br />
yeni verilişlər yazdırırdı. Ölümünə bir neçə ay<br />
qalmış onu teatrın baş rejissoru vəzifəsinə təyin<br />
etdilər<br />
Teatrda uşaqlar üçün keçirilən böyük bir<br />
tədbirdə direktor Rəhman Quliyev valideynlərə<br />
müraciət etdi. Sonra televiziyalarda, onun<br />
iştirak etdiyi və etmədiyi proqramlarda,<br />
qəzetlərdə xəstəliyi və ciddi, böyük məbləğ<br />
tələb edən müalicəyə ehtiyacı olduğu barədə<br />
məlumat verildi. Onun üçün hesab nömrəsi<br />
açıldı. Heydər Əliyev Fondu yardım etdi. Onun<br />
bədəni antibiotikləri qəbul etmirdi. Bu<br />
xəstəliyin tələb etdiyi çoxsaylı və güclü<br />
antibiotiklərlə onu müalicə eləmək qeyrimümkün<br />
idi. Onu xarici xəstəxanalara<br />
göndərməyin də xeyri yox idi. Orada da<br />
antibiotiklə müalicə edəcəkdilər. Odur ki, bir yol<br />
qalırdı: yüngül vasitələrlə onu saxlamaq,<br />
xəstəlik hallarının gərginləşməsindən qorumaq.<br />
Ölümünə bir neçə ay qalmış ona Polşada<br />
1968-ci ildə təsis olunan “Təbəssüm” ordenini<br />
verdilər. Bu, dünyada yeganə orden-mükafatdır<br />
ki, onunla kimin təltif olunmasını yalnız uşaqlar<br />
müəyyən edir. Bu ordenə ən müxtəlif vaxtlarda<br />
Tereza ana, Bill Klinton, Marqaret Tetçer, Dalaylama,<br />
Sergey Obraztsov, II İoann Pavel, Çingiz<br />
Aytmatov və başqa məşhur şəxslər layiq<br />
görülüb. Kim özünü uşaqlara, onların dünyanı<br />
daha rəngarəng görməsinə həsr eləyibsə, bax o<br />
adamlara bu mükafat verilir. 2007-ci ildə<br />
Ələkbər aldı bu ordeni.<br />
layihələrin altından imza atmağa başladı. Qət<br />
etmişdi ki, getdikcə azalan bu müddət ərzində<br />
daha artıq işləmək lazımdır. Daha fəal, daha<br />
Proloq<br />
Elə həmin il 2 avqust aktyor taleyində<br />
yeganə həsrət çəkdiyi kinonun günündə uzun<br />
sürən xəstəlikdən sonra vəfat etdi. Balaca<br />
qızcığaz ağzını açıb yeməyini yemək istəmir.<br />
Anası deyir ki, yeməyini yeməsən Ələkbər əmi<br />
bizə gəlməyəcək. Axı, o gün tamaşada sənə dedi<br />
ki, yeməyini ye, bir gün sizə gəlib anandan<br />
soruşacam, yemək yemisən, ya yox. Qız dərhal<br />
ağzını açıb yeməyini həvəslə yeməyə başlayır.<br />
Mənbə: Kulis.az saytı.
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
26<br />
Neorealism<br />
İlk əhatəli neorealist film Luçino Viskontinin<br />
1943-cü ildə çəkdiyi "Ossessione" (Düşgünlük)<br />
filmi hesab edilir. <strong>Film</strong> Ceyms M. Keynin<br />
"Poçtalyon həmişə iki dəfə zəng çalır"<br />
İtalyan Neorealizmi<br />
20-ci əsrin əvvəllərindən etibarən digər<br />
incəsənət sahələrində olduğu kimi kinoda da<br />
yeni istiqamətlər formalaşırdı. Bu sahə yeni<br />
yaranmışdı və nisbətən böyük diqqət tələb<br />
edirdi. Kino sənəti nəinki Hollivudda, eləcə də<br />
Avropa ölkələrində, xüsusilə İspaniya və<br />
İtaliyada yüksək sürətlə inkişaf edirdi. Artıq 30-<br />
cu illərdən etibarən İspaniya və İtaliya<br />
kinosunda neorealizm cərəyanı üstünlük təşkil<br />
edirdi. Xüsusilə italyan neorealizmi xüsusi<br />
cəhətləri ilə seçilirdi. Bu istiqamətdə çəkilən<br />
filmlər ağır şəraitdə yaşayan fəhlə sinfinin<br />
gündəlik həyatını əks etdirir, çəkilişlər kasıb<br />
məhəllələrdə aparılır və adətən filmlərdə qeyripeşəkar<br />
aktyorlar iştirak edirdilər. Hadisələr<br />
daha çox ikinci dünya müharibəsindən sonra<br />
yaranan şəraitlə mübarizə aparan insanların<br />
ətrafında baş verirdi.<br />
Yaranış. İtaliyada bu cərəyan "Cinema"<br />
jurnalı ətrafında toplaşan tənqidçilər və kino<br />
xadimləri- Mikelancelo Antonioni, Luçino<br />
Viskonti, Cianni Puççini, Sezare Zavvatini,<br />
Cüzeppe De Santis və Pietro İnqrao tərəfindən<br />
inkişaf etdirilmişdi. Bu şəxslər həmin dövrdə<br />
italyan kinosunda mövcud olan siyasi eyhamları<br />
rədd edir və daha çox real həyat hadisələrinin<br />
təsvirini üstün tuturdular. Bir qədər sonra isə<br />
neorealist qısametrajlı sənədli filmlər də<br />
çəkilirdi. Alessandro Blasettinin filmlərində də<br />
bu cərəyanı hiss etmək olurdu. Xüsusilə onun<br />
1934-cü ildə çəkdiyi "1860" filmini qeyd etmək<br />
olar.<br />
Əsas Xarakteristikası: Neorealist<br />
filmləri fərqləndirən xüsusi əlamətlər var:<br />
- Müəyyən sosial mövzu;<br />
- Tarixi gerçəkliyin əks edilməsi;<br />
- Proqressiv sosial dəyişiklik qarşısında<br />
duran siyasi öhdəlik;<br />
- Xüsusi studiyalarda deyil, kasıb<br />
məhəllələrdə çəkiliş aparılması;<br />
- Hollivud aktyor stilinə etiraz, qeyriprofessional<br />
aktyorların çəkilməsi;<br />
- Operator çəkilişinin daha çox sənədli<br />
film səciyyəsi daşıması.<br />
əsəri əsasında çəkilib. Bu əsər sonradan bir<br />
neçə dəfə yenidən ekranlaşdırıldı, 1981-ci ildə<br />
çəkilən remeykdə isə Cek Nikolson və Cessika<br />
Lanj baş rolları ifa etmişdi. Lakin bu cərəyan<br />
Roberto Rosselininin 1946-cı ildə<br />
ekranlaşdırdığı "Roma, Açıq Şəhər” (Roma, citt{<br />
aperta) filmi Kann Kino Festivalında<br />
"müharibədən sonra ilk əsas italyan filmi" kimi
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
27<br />
Qran-Pri aldıqdan sonra dünya səviyyəsində tanındı. <strong>Film</strong> faşistlərin Romaya hücumu<br />
ərəfəsində normal əhalinin yaşamaq uğrunda mübarizəsini əks etdirirdi. Bu cərəyanın bəlkə də ən<br />
görkəmli nümayəndəsi Vittorio De Sika hesab edilir. De Sika 1948-ci ildə "Velosiped Oğrusu” (Ladri di<br />
biciclette) filmini çəkdi. Qeyri-professional aktyorların çəkildiyi film müharibədən sonra aşağı<br />
təbəqənin ağır həyatını əks etdirir. <strong>Film</strong>in çəkilişindən iki il sonra, 1950-ci ildə filmə "Şərəf Oskarı"<br />
verildi. Bu film bütün dövrlərin ən yaxşı filmlərindən hesab edilir. De Sika "Umberto D." (1952) filmində<br />
də neorealist düşüncələri əks etdirmişdi.<br />
İtalyan neorealizmi virtual olaraq 1952-ci ildə bitdi. Artıq insanların həyat tərzi yaxşılaşmağa<br />
başlamışdı. Əhalinin əksəriyyəti isə amerikan filmlərində təsvir edilən optimizm hisslərini qəbul<br />
etməyə başlayırdı.<br />
Neorealist düşüncələrdən insan faciəsinə keçidi isə Federiko Fellininin filmlərində görmək olar.<br />
“Fırıldaqçılar” (Il bidone) (1955) (Fırıldaqçılar) və “Yol” (La Strada) (1954) filmlərində bu keçidi<br />
müşahidə etmək olar. Ayrı-ayrı fərdlərin cəmiyyətdən təcrid olunması, insanlarla əlaqə qurma çətinliyi<br />
60-cı illər italyan filmində əsas mövzuya çevrildi. Antonioninin “Qırçızı Səhra” (Il deserto rosso) (1964)<br />
və “Şəkli Böyütmə” (Blow-up) (1966) filmləri müharibədən sonra italyan məişətində baş verən<br />
dəyişiklikləri əks etdirir.<br />
Neorealist film aktyorları arasında Lamberto Maqqiorani, Klara Kalamay, Massimo Cirotti, Aldo<br />
Fabrizi, Anna Maqnani, Entoni Kvin, Culyetta Masiana və başqaları var idi.<br />
Hər halda neorealizm yalnız italyan kinosuna təsir etmədi, eləcə də Fransa, Polşa və hind<br />
kinematoqrafiyasında da bu istiqamətli filmlər çəkilmişdir. Hind rejissor Bimal Roy Vittorio De Sikanın<br />
“Velosiped Oğrusu” filminə baxdıqdan sonra “Do Bigha Zameen” (1955) filmini ekranlaşdırmışdı.<br />
Hər halda italyan neorealizmi dünya kinosunun ayrılmaz tərkib hissəsidir. Bu filmlərin təsirini<br />
bütün dünya kinosunda hiss etmək mümkündür. Dünya müharibəsi bütün fəsadlarına baxmayaraq<br />
italyan kinosuna yeni nəfəs gətirmişdi.
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
28<br />
Errare Humanum est<br />
“Errare Humanum est” -“Səhv etmək insana məxsusdur”. Məqalənin adından da başa<br />
düşdüyünüz kimi sizlərə filmlərdə buraxılmış səhvlər haqqında bir neçə maraqlı məlumat verəcəyik.<br />
Dünya şöhrətli, professional rejissorlar belə bəzən xətalardan yayına bilmirlər. Ceyms Kameron, Stiven<br />
Spilberq, Roman Polanski, Miloş Forman kimi dünya şöhrətli rejissorlar belə səhvə yola verə bilər,<br />
çünki həqiqətən də səhv etmək insana məxsusdur.<br />
Fikrimcə siyahımıza Qor Verbinski başçılıq<br />
etməlidir. Rejissoru olduğu “Karib dənizinin<br />
quldurları” filmində “Sərçə Cek” rolunun ifaçısı,<br />
dünya şöhrətli aktyor Conni Deppin filmdə istifadə<br />
etdiyi sarğısından sallanan “adidas” etiketi<br />
siyahımıza başçılıq etməkdə tam haqqlıdır. Bəzi<br />
kino tənqidçilərin fikrincə bu “adidas” şirkətinin<br />
rekamı məqsədi ilə bilərəkdən buraxılmış bir<br />
səhvdir, bəzi kino tənqidçiləri isə bunu Qor<br />
Verbinskinin böyük səhvi adlandırırlar.<br />
Davam edək, siyahımızda ikinci yerə Bred<br />
Pittin timsalında<br />
məşhur almaniyalı<br />
rejissor Volfanq Peterseni layiq gördük, belə ki Troya müharibəsi öz<br />
şiddəti ilə davam etməkdədir, Axilles (Bred Pitt) qan-tər içindədir və bu<br />
zaman bir təyyara peyda olur, maraqlıdır görəsən təyyarə çətin vəziyyətə<br />
düşmüş Axillesi xilas etmək üçünmü göndərilmişdi?<br />
Zənnimcə siyahımızda üçüncülüyü Kamil Rüstəmbəyov və Şamil<br />
Mahmudbəyovun passivinə yazmaq olar. Belə ki, “Dərviş Parisi partladır”<br />
filmində buraxılmış böyük, ancaq bir o qədər də nəzərə çarpmayan və ya<br />
başqa cür desək, nəzərə çarpması demək olar ki, mümkünsüz olan bu xəta<br />
fikrimcə kifayət qədər maraqlıdır. Bildiyiniz kimi filmdə hadisələr 19-cu<br />
əsrdə daha dəqiq desək, 1848-ci il “Paris inqilabı”nın baş verdiyi ildə<br />
cərəyan edir və filmdə belə bir epizod var ki, Hatəmxan ağa Şahbaz bəyin<br />
Firəngistana getməsi münasibəti ilə bir məclis təşkil edir və məclisdə<br />
muğam oxunur, iş orasındadır ki, xanəndəni müşayiət edən tarzən tarı<br />
sinəsində çalır. Bir çoxlarımızın da bildiyi kimi tar ilk əvvələr dizdə çalınırdı, daha sonralar, təxminən<br />
1902-ci ildən etibarən Mirzə Sadıqcan tarı dizdən sinəyə qaldırmışdı. 1848-ci ildə isə Sadıqcanın hələ<br />
cəmi iki yaşı var idi. Belə bir cüzi məqamın rejissorun nəzərindən qaçması başa düşmək olar. Həqiqətən<br />
də çox cüzi ama bir o qədər də böyük səhvdir.<br />
Sıra dördüncü<br />
yerin sahibindədir,<br />
dördüncü yeri də milli<br />
rejissorumuz Hüseyn<br />
Seyidzadənin passivinə<br />
yazmalı olacağıq. Belə ki,<br />
bir çoxlarımızın sevəsevə,<br />
dəfələrlə<br />
izlədiyimiz “Qayınana”<br />
filminin rejissoru olan<br />
Hüseyn Seyidzadə<br />
qüsursuz bir film ortaya<br />
çıxarmasına rəğmən çox
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
29<br />
böyük bir məqamı gözdən qaçırmışdı, belə ki kino tənqidçilərdən biri bu filmə baxdıqdan sonra ciddi<br />
nöqsan aşkar edə bilməmiş lakin bir müddət sonra filmin təkrar göstərilməsini xahiş etmiş və elə filmin<br />
ilk dəqiqəsində o, bu günə kimi də görə bildiyimiz bir nöqsanı aşkar etmişdir. Belə ki, filmin adı səkkiz<br />
hərfdən ibarət olmalı olduğu təqdirdə, yeddi hərfdən ibarət idi. Yəni ki, orfoqrafik səhv buraxılmış,<br />
titırlarda filmin adı “Qayınana” yox “Qaynana” olaraq verilmişdir.<br />
Qeyd : “Dədə Qorqud”<br />
filmində elektrik dirəklərinin,<br />
“Yeddi Oğul İstərəm” filmində<br />
bir avtomobilin arxa hissəsinin<br />
kadra düşməsi yəqin ki, bir<br />
çoxlarımıza məlumdur.<br />
Sıra gəlib çatdı sonuncu,<br />
beşinci yerin sahibinə. Bu posta<br />
isə Ridli Skottun rejissoru<br />
olduğu Rassel Krounun baş<br />
rolunu oynadığı “Qladiator”<br />
filmini layiq gördük. Belə ki,<br />
qladiatorlar arasında amansız mübarizə gedir və birdən döyüş arabalarından biri aşır və arabanın arxa<br />
hissəsində arabanı hərəkətə gətirmək üçün quraşdırılmış “qaz balonu” görünür. Fikrimcə Ridli Skott<br />
kimi professional bir rejissor, arabanın aşma ssenarisini gözdən keçirərkən, bu məqama fikir veməli idi.<br />
Yuxarıda sadaladığımız bütün bu səhvlərə milli rejissorumuz Rza Təhmasibin məşhur sualı aydınlıq<br />
gətirər. “Onu bağışlamaq olarmı?!” .
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
30<br />
İkinciliyin iki ulduzu<br />
Sizcə filmləri yadda qalan edən aktyorlar<br />
həmişə əsas qəhrəmanlar olurlar? Haqqında<br />
söhbət açacağımız bu iki aktyor məhşurluğu<br />
məhz ikinci planda qazanıblar. İndi hər ikisinin<br />
kifəyət qədər yaşı olsa da yenə də ikinci planda,<br />
hətta epizodik rollarda belə çəkilməkdən imtina<br />
etmirlər. Bir sözlə bu iki aktyor ikinci planın ən<br />
məhşur iki simasıdı. Beləliklə, daha yaxından<br />
tanış olun.<br />
İlk aktyor Stiv Buşemidi.<br />
Stiv 13 dekabr 1957-ci ildə Bruklində (Nyu<br />
York) anadan olub. 1980-cı ilədək<br />
yanğınsöndürən işləyən aktyor, 1984-cü ildə<br />
Hollivudu fəth etməyə gedir. Amma hələ 1983-<br />
cü ildə o artıq aktyor kimi debüt etmişdi. Bu<br />
serial idi. 1985-ci ildən başlayaraq rejissorlar<br />
Stivi ikinci dərəcəli rollarda çəkməyə başladılar.<br />
İlə 3-4 filmdə epizodik, ikinci dərəcəli rollar<br />
alan aktyor “Quduz itlər” (Reservior Dogs),<br />
“Armageddon”, “Səma həbsxanası”, “Kriminal<br />
qiraət” (Pulp <strong>Fiction</strong>), “Farqo” (Fargo), “28 gün”<br />
(28 Days), “Paris, səni sevirəm” (Paris, İ love<br />
you) filmlərində yaratdığı ikinci dərəcəli və<br />
epizodik rolları ilə tamaşaçıların qəlbinə yol<br />
tapdı. Stivin sifət quruluşu və individual aktyor<br />
jestləri, danışığı onu digərlərindən seçirdi. Məhz<br />
bu amil onu yadda qalan edirdi. Beləliklə də<br />
əbədi ikincilik taleyi ilə barışıb məhz ikinciliyi<br />
ilə birincilikdə olanlara ibrət olunası rollar<br />
canlandırıb.<br />
Haqqında söz açacağımız ikinci aktyor<br />
isə Co Peşidi. Stivdən fərqli olaraq Co hələ beş<br />
yaşında ikən teatr səhnəsində çıxış etmişdi. Belə<br />
gedişlər proqnoz edirdilər ki, o gələcəyin ən<br />
məhşur aktyorlarından biri olacaq. Co çox<br />
istəkli görünürdü və bu istəklə özünü<br />
bütünlükdə aktyorluğa həsr etmək niyyətində<br />
idi. İlk filminə 1975-ci ildə çəkildi. 1980-cı ildə<br />
isə Skorseze aktyora “Vəhşi öküz”(Raging Bull)<br />
filmində rol verdi və bununla da aktyorun<br />
potensialı üzə çıxdı. Məhz bu filmə görə o ilk<br />
mükafatını “BAFTA”nı qazandı və Oskara “ikinci<br />
dərəcəli rol” nominasiyasında namizəd oldu.<br />
1990-cı ildə isə aktyor Skorsezenin “Yaxşı<br />
oğlanlar” (Godfellas) filmində “yaxşı<br />
oğlan”lardan biri olub, Oskarda “ən yaxşı ikinci<br />
dərəcəli aktyor” laureatı oldu. Aktyor “Bronks<br />
əhvalatı” (A Bronx Tale), “Kazino” (Casino),<br />
“Evdə tək 1-2” (Home Alone 1-2) filmlərində<br />
yadda qalan ikinci dərəcəli rollar oynadı. Stiv<br />
kimi o da ikinciliyi birincilikdən üstün tutub və<br />
heç vaxt ikincilikdən şikayətçi olmayıb.
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
31
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
32<br />
Müsahibə rubrikasında sizə dünyaca<br />
məşhur, film tarixində öz dəstxətdi ilə iz qoyan<br />
rus rejissor Andrey Tarkovskinin 1986-cı ildə<br />
fransız jurnallarından birinə verdiyi müsahibəni<br />
təqdim edirik.<br />
Mənim sonuncu iki filmim öz<br />
təəssüratlarımın əsasını təşkil edir. Bu filmlər<br />
nə uşaqlıqla, nə də keçmişdə olan nələrləsə<br />
əlaqəlidi, xeyr. <strong>Film</strong>lər daha çox bugünün<br />
təzahürüdü. Yəni bu filmlər mənim realizmimdi.<br />
“Təəssürat” sözünə diqqət etməyinizi istəyirəm.<br />
Uşaqlıq xatirələri heç vaxt insanı sənətkar<br />
etmir. Sizə Anna Axmetovanın uşaqlıq dövrünə<br />
aid olan hekayələrini oxumağı tövsiyyə<br />
edərdim. Uşaq vaxtı insanın baxış bucağı<br />
dəfələrlə dəyişir. Bu yaxında mənə psixoloqdan<br />
bir məktub gəldi. O mənim işlərimi mənə psixi<br />
metodlarla anlatmağa çalışırdı. Sənətə bu cür<br />
yanaşmaq mənim zənnimcə çox primitivdi. <strong>Film</strong><br />
incəsənət ola bilməz. Bu absurd səslənir.<br />
Hər sənətkar özündən sonra həyatda<br />
özünə aid nəsə bir həqiqət buraxır. Və bu hissə<br />
onu əbədiləşdirir. İdeya axtarışı kəliməsi isə<br />
sənətkar üçün bir növ təhqirdi. Bu meşədə<br />
göbələk yığmağa bənzəyir. Onları da bəzən<br />
tapmaq olur, bəzən yox. Hətta Pikasso da bu<br />
haqda demişdir ki, “Mən axtarmıram. Mən<br />
tapıram”! Mənim fikrimcə sənətkar axtarmaz.<br />
Sadəcə işə başlayar... Sənətkar həyatda öz<br />
həqiqətləri olan insandı. O əmin olmalıdı ki,<br />
onun sənəti, gördüyü iş həqiqətdir, reallığa<br />
uyğundur. Mən sənətdə “eksperiment”<br />
anlayışının əleyhinəyəm. Bu üslübda nə gəldi iş<br />
görənlər və işlərini “avanqard” üslubu kimi<br />
təqdim edənlər yalançı, işləri isə yalandı!<br />
Heç kim bilmir gözəllik nədir. Hər<br />
insanın bu haqda öz düşüncəsi var. Bu, zaman<br />
etibarı ilə, filosofların mübahisələri ilə hər dəfə<br />
öz tərifini dəyişir. Və bu məni düşünməyə vadar<br />
edir ki, deyəsən əsl gözəllik insanların onu<br />
gördüyü anlamlarda deyil, tamam başqa bir<br />
yerdə simvoldu, gizlənib və kəşfini gözləyir.<br />
Məncə gözəllik həqiqətin simvoludu.<br />
Mən bunu “Yalan və həqiqət” mənasında<br />
demirəm, yox. Həqiqət sadə bir məntiqə<br />
söykənir. Gözəllik bu baxımdan həqiqətdir.<br />
Çünki, heç bir tərif filan lazım olmadan sadəcə<br />
həqiqidir. İnsanların gördüyü gözəllik, misal<br />
olaraq Pikassonun bütün qadın rəsmləri. Onlar<br />
heç biri həqiqətə uyğun deyil. Bu mənada belə<br />
deyək ki, Pikasso özü gözəlliyi həqiqətdən<br />
ayıraraq onu məhv edib. Bu çox çətin bir<br />
mövzudu və sözlə başa salmaq çətindi. Gözəllik<br />
bir möcüzədir. Sadəcə insan bu möcüzəyə<br />
şahidlik etməyi bacarmır.<br />
Məncə insan yaşamaq üçün yaranıb. Və<br />
dediyim ki, həqiqətdi onun tutmalı olduğu yol.<br />
Məhz buna görə insan yaradır. Bəzən bunu<br />
həqiqət uğrunda edir. “Niyə yaradır, kim üçün<br />
yaradır?” kimi suallara cavab yoxdu.<br />
Əsl sənətkar təkcə hansısa bir obrazı<br />
deyil, bütün dünyanı yaratmağı bacarmalıdı. Bu<br />
dünyada o həqiqəti əks etməlidi. Sizdən bir<br />
balaca yuxarıda olan qəlbinizlə kontakt<br />
yaratmağı bacarmaq lazımdı. Orda bəlkə də<br />
möhtəşəm bir əsər yatır. Onu tapmaq lazımdı,<br />
üzə çıxartmaq lazımdı. Budur dahilik!<br />
Vaxt var idi məni öyrədənləri müəllim<br />
sayırdım özümə. Amma indi tamam ayrı<br />
fikirdəyəm. Məni öyrədənlər hamısı dəlilər<br />
olub. Onları hərə bir cür təqdim edir, təsvir edir.<br />
Amma mən onlara “Tanrının dəliləri” deyərdim.
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
33<br />
Həmin dəlilərdən misal olaraq Lev Tolstoy, Bax,<br />
Leonardo Da Vinçi, Robert Bressonu kimi<br />
sənətkarların adlarını çəkə bilərəm. Niyə dəli<br />
adlandırıram onları? Çünki, onlar öz başlarında<br />
heç vaxt heç nə axtarmırdılar. Onlar başları ilə<br />
yaratmırdılar. Onlar məni həm qorxudur, həm<br />
də ilham verirlər. Onların sənətini qətiyyən<br />
anlamaq olmaz. Minlərlə səhifələr yazılıb<br />
haqqlarında, amma yenə heç kim heç nə anlada<br />
bilməyib. Şükür Allaha ki, elə anlada<br />
bilməyiblər. Bu bir daha təsdiq edir ki,<br />
möcüzələr anlaşılmaz olur. Azadlıq, xüsusən<br />
sənət baxımından olan azadlıq anlaşılmazdı.<br />
Bəli müxtəlif dövlətlərdə, müxtəlif insanlar öz<br />
böyük və ya kiçik azadlıqlarında yaşayırlar.<br />
Amma gəlin bir şeyi unutmayaq ki, hətta ən<br />
iyrənc şəraitdə belə ifadəolunmaz azad ruhlu və<br />
böyük insanlar olublar. Məncə azadlıqda seçim<br />
olmur. Azadlıq- mənəvi haldı. Məsələn sosial və<br />
ya siyasi cəhətdən tam “azad” , amma qəlbən<br />
özünəqapanmış, qorxaq olmaq. O ki qaldı sənət<br />
azadlığına, bu haqda isə ümumiyyətlə mübahisə<br />
etməyə dəyməz. Heç bir sənət növü azadlıqsız<br />
mövcud ola bilməz.
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
34<br />
Antalya Altın Portakal<br />
<strong>Film</strong> Festivalı<br />
Beynəlxalq Antalya Altın Portakal <strong>Film</strong> Festivalı 1964-cü ildən bu yana<br />
Antalya da təşkil edilən Türkiyənin ən önəmli film festivallarından biridir. Festival<br />
Antalya Bələdiyyəsinə bağlı Antalya Mədəniyyət və Sənət Vəqfi tərəfindən hər ilin<br />
payız mövsümündə Antalya Mədəniyyət Mərkəzində keçirilir. Festivala 2005-ci<br />
ildən bəri Beynəlxalq Avrasiya <strong>Film</strong> Festivalı qoşulmuşdur.<br />
1950-ci illərin ortalarında tarixi Aspendos Teatrında təşkil edilməyə<br />
başlayan konsert və teatrlar Antalya Altın Portakal <strong>Film</strong> Festivalının<br />
yaradılmasının təməl daşı olmuşdur. Xalqın sıx maraq göstərdiyi və hər yay təşkil<br />
edilən nümayişlər artıq ənənə halını almağa başlayır və 60-cı illərin əvvəllərinə<br />
qədər davam edir. Ənənə halını alan bu şənlik<br />
1963-cü ildə Avni Tolunayın Bələdiyyə rəisi<br />
olmasından sonra artıq yavaş-yavaş dəyişərək<br />
“Antalya Altın Portakal <strong>Film</strong> Festivalı” kimi<br />
tanınmağa başlayır.<br />
1964-cü ildə keçirilən ilk festival<br />
gözlənildiyindən daha çox marağa səbəb olur.<br />
Festivalın ilk illərdə keçirilməsinin əsas<br />
məqsədləri türk kino sektoruna maddi və<br />
mənəvi dəstək olmaq, türk film sektorunda<br />
çalışanları daha yaxşı işlər göstərməyə təşviq etmək, türk<br />
kinosunun beynəlxalq miqyasda tanınmasına şərait yaratmaq idi.<br />
1964-1973-cü illər aralığında bu yöndə davam edən festival 1973-<br />
cü ildə Bələdiyyə rəisinin dəyişilməsindən sonra da davam<br />
etdirilir.<br />
1985-ci ilə qədər Antalya Bələdiyyəsinin rəhbərliyi altında həyata keçirilən festival həmin ildən<br />
artıq Antalya Mədəniyyət Sənət Vəqfi tərəfindən təşkil edilməyə başlayır. Bu vəqfə rəhbərlik edən<br />
Yener Ulusoy “Akdeniz” adlı Beynəlxalq Musiqi Yarışmasını da festivala əlavə edir. “Akdeniz” ölkələrini<br />
əhatə edən bu yarış 1985-1988-ci illər ərzində Altın Portajal <strong>Film</strong> Festivalı nəznində həyata keçirilir.<br />
Festival 1989-1994-cü illər<br />
aralığında Bələdiyyə Məclis Üzvləri,<br />
Turizm qurluşları və “Antalya Ticaret<br />
Odası” üzvlərindən ibarət platforma<br />
tərəfindən təşkil edilir. Festivalın<br />
təşkili 1995-ci ildən etibarən Antalya<br />
Bələdiyyəsi nəznində “Altın Portakal<br />
Mədəniyyət və Sənət Vəqfi” adıyla<br />
qurulan 2002-ci ilin Sentyabr<br />
ayından sonra “Antalya Mədəniyyət<br />
Sənət Vəqfi” adıyla xidmət göstərən<br />
vəqf tərəfindən həyata keçirilir.<br />
Vəqfin qurucuları Antalyanın iş,<br />
siyasət, medya və mədəniyyət<br />
sahəsində tanınan bir çox insanın
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
35<br />
aralarında olduğu 109 nəfərdən ibarətdir.<br />
Festival çərçivəsində milli və beynəlxalq yarışmalardan əlavə Milli Sənədli <strong>Film</strong> Yarışı və Milli Qısa <strong>Film</strong><br />
Yarışları da yer alır. Festivalda həmçinin Asya və Avropanın kinosunun ən önəmli adamlarının filmləri<br />
də nümayiş etdirilir.<br />
Festivalın münsiflər heyyəti 9 nəfərdən ibarətdir. Üç əsas kateqoriya üçün 7 professional şəxsin<br />
dəyərləndirməsindən sonra 9 nəfərlik münsiflər heyyətinə təqdim edilir və çıxan nəticə əsasında<br />
mükafat sahibləri müəyyən edilir.<br />
Altın Portakal Heykəlciyi 2005-ci ilə qədər festivalın mükafatı olaraq qaliblərə verilirdi. 2005-<br />
2008-ci illər ərzində mükafatın şəkli dəyişdirilir. 2009-cu ildəki festivaldan bu yana yenidən Altın<br />
Portakal Heykəlciyi və ya Venera Heykəli mükafat kimi qaliblərə təqdim edilir. Qızıl rəngində olan<br />
heykəlcik sol əlində portağal tutan bir qadın formasında dizayn edilmişdir.<br />
Festivalda uzun metrajlı filmlərə aşağıdakı nominasyalar üzrə mükafatlar verilir.<br />
Ən yaxşı film<br />
Ən yaxşı rejissor<br />
Ən yaxşı ssenari<br />
Ən yaxşı musiqi<br />
Ən yaxşı aktyor<br />
Ən yaxşı aktrisa<br />
Ən yaxşı kamera rejissoru<br />
Ən yaxşı ikinci dərəcəli aktrisa<br />
Ən yaxşı ikinci dərəcəli aktyor<br />
Ən yaxşı vizual effektlər<br />
Ən yaxşı qrim<br />
Ən yaxşı kostyum<br />
Ən yaxşı səslənmə<br />
Bundan əlavə “Ən yaxşı qısa film” və “Ən yaxşı sənədli film” nominasiyasında da mükafatlar<br />
təqdim olunur. Həmçinin münsiflərin xüsusi həvəsləndirici mükafatları da vardır: Avni Tolunay Münsif<br />
Mükafatı və Behlül Dal Dijitürk Cavan İstedadlar Xüsusi Münsif Mükafatı.<br />
Keçən ay- Oktyabrda 48-ci Altın Portakal Festivalı baş tutdu. Münsiflər Müjde Ar (münsif<br />
rəhbəri), Handan İpekçi, Bergüzar Korel, Ayşe Kulin, Yaşar Seyman, Annie Geelmuyden Pertan, Şevval<br />
Sam, Melis Behlil, Prof. Dr. Serpil Kırel, Çiğdem Anad kimi film adamları oldu.
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
36<br />
Bu ay doğulanlar<br />
Hindistanlı aktrisa Aişvaria Rai 1<br />
noyabr 1973-cü ildə Hindistanda<br />
dünyaya göz açmışdır.<br />
də Türkiyənin İstanbul şəhərində<br />
dünyaya göz açmışdır.<br />
Amerikalı aktrisa Uipi Qoldberq 13<br />
noyabr 1955-ci ildə Nyu-York şəhərində<br />
dünyaya göz açmışdır.<br />
Amerikalı rejissor, ssenarist Martin<br />
Skorseze 17 noyabr 1942-ci ildə Nyu-<br />
York şəhərində dünyaya göz açmışdır.<br />
Fransiz aktrisa Sofi Marso 17<br />
noyabr 1966-cı ildə Parisdə dünyaya göz<br />
açmışdır.<br />
Amerikalı aktrisa Meq Rayan 19<br />
noyabr 1961-ci ildə Amerikada dünyaya<br />
göz açmışdır.<br />
Luçino Viskonti – italyan rejissor<br />
1906-cı ildə İtalyanın Milan şəhərində<br />
dünyaya göz açmışdır.<br />
İsveç aktyor Dolf Lundqren 3<br />
noyabr 1957-ci ildə İsveçin paytaxtı Oslo<br />
şəhərində dünyaya göz açmışdır.<br />
Amerikalı aktrisa Skarlet Yohanson<br />
1984-cü il 22 noyabr tarixində Nyu-York<br />
şəhərində dünyaya göz açmışdır.<br />
Məşhur Çinli aktyor Brus Li 1940-<br />
cı il 27 noyabr tarixində San Fransiskoda<br />
dünyaya göz açmışdır.<br />
Amerikalı aktrisa Emma Ston 6<br />
noyabr 1988-ci ildə Amerikanın Arizona<br />
ştatında dünyaya göz açmışdır.<br />
Fransız aktyor Alen Delon 1935-ci<br />
il 8 noyabr tarixində Fransada dünyaya<br />
göz açmışdır.<br />
Türk komediyasının unudulmaz<br />
siması Kemal Sunal 11 noyabr 1944-ci il<br />
Amerikalı rejissor Adam Şankman<br />
1964-cü il 27 noyabr tarixində<br />
Kaliforniyada dünyaya göz açmışdır.<br />
Rejissor Ridli Skot 30 noyabr<br />
1937-ci ildə İngiltərədə dünyaya göz<br />
açmışdır.<br />
Amerikalı komedik aktyor Ben<br />
Stiller 30 noyabr 1965-ci ildə dünyaya<br />
Nyu York şəhərində göz açmışdır.
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
37<br />
Melancholia<br />
pərt edir. Və Kannın 60 illiyinə həsr olunmuş<br />
"Hər kəsin öz filmi" qısa metrajlı filmində Trier<br />
kinozalda məhz "Manderley"i izləyir. Sual<br />
yaranır: Niyə? Çünki "Manderley" "Doqvill" kimi<br />
maraq doğurmamışdı və bəlkə də tamaşaçı<br />
marağı üçün Trier bu yola əl atmışdı. Bunların<br />
nəticəsində Trier depressiyaya düşür, amma<br />
onu depressiyadan "Antixrist" çıxarır.<br />
"Antixrist" isə nəinki Kannda, hətta<br />
Triersevərlərdə də xoş təəssürat oyatmır.<br />
Antifeminist, təcavüzkar və s... Bəlkə də inadcıl<br />
təbiətinə görə Trier "Antixrist"in ardınca o<br />
tərzdə olan daha bir film "Melanxoliya"nı çəkdi.<br />
Amma, di gəl ki, dörd gözlə gözlədiyimiz film<br />
"faşizm"in qurbanı oldu. Kann festivalından<br />
öncə Trierin dediyi "Bəli, bəli... Mən nasistəm"<br />
sözləri filmin sonuna çıxdı. Keçək filmə...<br />
Trierin "Antixrist" filmi Andrey<br />
Tarkovskiyə həsr olunub. Məncə tək "Antixrist"<br />
deyil, "Melanxoliya" və "Cinayətin Elementi" (ilk<br />
filmi) filmləri də Tarkovskiyə həsr olunmalı idi.<br />
<strong>Film</strong>də Tarkovskinin təsiri hiss olunurdu.<br />
<strong>Film</strong>: Melanxoliya<br />
Rejissor: Lars Von Trier<br />
Janr: Dram / Fantastika<br />
Ölkə: Danimarka-İsveç-Fransa-Almaniya<br />
İl: 2011<br />
İMDB xalı: 7.6<br />
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> xalı: 8.0<br />
Lars Von Trier dedikdə gözümüzün<br />
önündə ilk növbədə "Doqvill" filmi canlanır. Boş<br />
səhnələr, dekorasiya, aktyor oyunundakı<br />
soyuqluq və gözlənilməz final. İlk çəkdiyi<br />
filmlərdən də görürük ki, Trier öz skandinaviya<br />
soyuqluğunu göstərir. Depressiya, ölüm,<br />
psixoloji gərginlik və s... Bütün bunların təsiri<br />
əvvəl "Qaranlıqda rəqs edən", sonra isə<br />
"Doqvill" filmində üzə çıxdı. "Manderley"lə<br />
bunu davam etdirmək istəsə də alınmadı. Elə<br />
buna görə də "Vaşinqton" (Washington)<br />
çəkilmədi, çəkilməyəcək də... Gözləməyə<br />
dəyməz. "Manderley"dən sonra çəkdiyi "Ən əsas<br />
boss" komediyası da Trieri "Manderley" kimi<br />
<strong>Film</strong>in sujeti haqqında qısaca onu deyim<br />
ki,proloq və iki hissədən ibarətdir. Proloqda<br />
dünyanın Melanxoliya planeti ilə toqquşması,<br />
dünyanın sonunu göstərir və onu da qeyd edim<br />
ki, bu səhnələr ayrı baxış açısından finalda da<br />
göstərilir. Birinci hissə "Castin" (Justin) adlanır.<br />
Castin adlı qızın toyu və o toy gedə gedə<br />
Castinin təbiətində soyuqluğun,<br />
biganəliyin yaranması göstərilir. İkinci hissə isə<br />
"Kler" (Claire) adlanır. Kler Castinin bacısıdır.<br />
Klerin əri Melanxoliya planetinin<br />
yaxınlaşmasını bilir, elə zənn edir ki,<br />
Melanxoliya yerdən yan keçəcək. İlk öncə Klerin<br />
ərinin fikirləşdiyi düz çıxır, amma sonradan<br />
Melanxoliya yerə tərəf istiqamət alır. Beləliklə<br />
son qaçılmaz olur. İkinci hissədə planetlə<br />
toqquşmadan öncəki Klerin psixoloji vəziyyəti,<br />
ərinin ölümü təsvir olunur. İkinci hissənin<br />
sonunda Castin, Kler və Klerin balaca oğlu
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
38<br />
planetlərin toqquşmasıyla öz ölümlərini<br />
qarşılayırlar.<br />
İlk öncə Trierin yazdığı ssenariyə baxaq.<br />
Əlbəttə ki, ssenaridəki boşluqları rejissor elə<br />
rejissor gedişləri ilə aradan qaldırıb. <strong>Film</strong>də<br />
həddən artıq melanxolik hava var. Castinin toy<br />
səhnəsində yaradılan çox ağır psixoloji vəziyyət<br />
"son"un necə olacağını göstərir. Ssenarinin daha<br />
bir boşluğu isə dialoqlarla bağlıdır, amma burda<br />
da sükut öz sözünü deyir. Hamı sonda dünyanın<br />
xilasını gözləyərəkən Trier yenə də öz işini<br />
görür. Bütün bunları o "Qaranlıqda rəqs edən",<br />
"Doqvill", "Manderley" lap elə "Antixrist"də də<br />
eləmişdi:Faciəvi sonluq. Bəlkə də bu aqressiv<br />
film tərzi Hollywooda qarşı düşmən<br />
Geniş planda az kadr var. Kompyuter<br />
effektlərindən isə Trier artıq ikinci dəfədir ki,<br />
istifadə edir. Amma nəzərə almalıyıq ki,<br />
"Melanxoliya" filmində effektsiz keçinmək<br />
qeyri-mümkündür.<br />
münasibətdən irəli gəlir, çünki həyatda baş<br />
verən bütün əhvalatlar heç də "Happy end"lə<br />
bitmir və Kino qazanc mənbəyindən daha çox<br />
insanlıq üçün istifadə olunmalıdır.<br />
Aktyor oyununda yuxarıda söylədiyim kimi<br />
skandinaviya soyuqluğu hiss olunur. Hiss və<br />
həyəcanlar estetik cəhətdən yerində idi,<br />
həddindən artıq pafos yox idi. Kristen Danstın<br />
oynadığı Castin rolu Devid Linçin "Mulholland<br />
Drive"ındakı Naomi Uatsın obrazını xatırlatdı.<br />
Məhz bu obraz Kristen Dansta Kannda "ən yaxşı<br />
aktrisa" mükafatını qazandırdı. <strong>Film</strong>dəki Kler<br />
obrazı isə tam Şarlotta Gensburqa görədir. İlk<br />
hissədə bir az ikinci planda qalsa da, ikinci<br />
hissədə Kler ön plana çıxır və Şarlotta bu<br />
hissədə "Antixirst"dəki qadına bənzəyir.<br />
<strong>Film</strong>in rejissor işi haqqında : "Antixrist"dən<br />
sonra Trier yenə öz tərzinə geri döndü. Əl<br />
kamerasıyla yatardığı panika effekti, çaşqınlıq<br />
və qarmaqarışıq səhnələr tam filmə görədir.<br />
<strong>Film</strong>də nə qədər çox əl kamerasından istifadə<br />
olunsa da montaj işi də bir o qədər çətin və<br />
gözəl alınıb. Əsasən də toy<br />
səhnələrində kameranın effekti çox maraqlı<br />
alınıb. Aktyorların üzlərindən kameranın<br />
qaçması çox geniş istifadə olunur ki, bu da<br />
Trierin tərzidir. Durğun səhnələr çox azdır.<br />
Və nəhayət onu qeyd edim ki, film alınıb.<br />
Düzdür film "Doqvill", "Qaranlıqda rəqs edən",<br />
"Antixrist" və "Dalğaları Yararkən" filmləri kimi<br />
alınmayıb, amma yenə də müasir kinoya<br />
baxdıqda Trierin düşündürücü filmləri<br />
alqışlanasıdır. Psixoloji filmlər Trierdə alınır və<br />
rejissor filmdə "üzdən xoş görünən gərgin abuhava"<br />
yarada bilir. Nəzərə alaq ki, filmin büdcəsi<br />
azdır.<br />
P.S Subyektiv fikrim: Bəlkə də Kann<br />
festivalında Trier qalmaqallı çıxış etməsəydi,<br />
"Melanxoliya"nın taleyi ayrı cür olardı. <strong>Film</strong>ə ən<br />
yaxşı aktrisa nominasiyasında deyil, ən yaxşı<br />
rejissor işinə görə mükafat verilə bilərdi. Amma<br />
yenə də Trier nəsə yaradıb və unutmayaq ki,<br />
Tarkovskinin də bütün filmləri mükafat<br />
qazanmayıb.
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
39<br />
The Sea Inside<br />
<strong>Film</strong>: İçimdəki Dəniz<br />
Rejissor: Alexandro Amenabar<br />
Janr: Bioqrafik, dram<br />
Ölkə: İspaniya, İtaliya, Fransa<br />
İl: 2004<br />
İMDB xalı: 8.1<br />
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> xalı: 8.5<br />
“İçimdəki Dəniz”(Mar Adentro) ispan<br />
rejissor Alexandro Amenabarın rejissorluğunu<br />
etdiyi 2004-cü il istehsalı olan bioqrafik filmdir.<br />
<strong>Film</strong> real hadisələrə əsaslanaraq<br />
ssenariləşdirilib. Baş rollarda Xavier Bardem,<br />
Belen Rueda, Lola Duenas kimi aktyorlar iştirak<br />
edirlər.<br />
<strong>Film</strong> vaxtı ilə gəmidə mexanik kimi<br />
işləyən Ramon Sampedro adlı ispan bir<br />
vətəndaşın həyatından bəhs edir. Bir gün<br />
dənizdə olarkən Ramon qəza ila üzləşir. Dənizə<br />
dalmaq istəyən Ramon, bilmədən dənizin dayaz<br />
hissəsinə baş vurur. Nəticədə başından ağır<br />
zərbə alır. Aldığı bu zərbə onun evtanaziya<br />
olmasına gətirib çıxarır. Bədəninin boğazdan<br />
aşağı hissəsini idarə edə bilmir. 30 il bu<br />
vəziyyətdə tək bir otaqda yaşayan Ramon,<br />
sonda ölmək qərarına gəlir. Lakin olduğu<br />
vəziyyət bunu özünün reallaşdırmasına mane<br />
olur. Çarəsiz qalan Ramon onu öldürməyi<br />
yaxınlarından istəmək məcburiyyətində olur.<br />
Lakin heç kim onun bu istəyini etməyə<br />
razılaşmır. Ramon onu öldürmələri üçün<br />
dövlətə müraciət edir. Onun bu qərarı<br />
məhkəmədə müzakirə edilir. Lakin məhkəmə də<br />
bu qərarın qəti əleyhinə çıxır. Hər kəs onu bu<br />
qərarından döndərməyə çalışır. Culia – onun<br />
hüquqlarını müdafiə edən vəkili və Rosa – onu<br />
həyatın gözəl olduğuna, yaşamağa dəydiyinə<br />
inandırmağa çalışan həyatına sonradan daxil<br />
olmuş biri – hər iki qadın onun daim yanında<br />
olurlar. Nə qədər insan Ramonu fikrindən<br />
daşınmağa sövq etsədə o, öz fikrində qalır.<br />
Onun yalnız bir istəyi var- ölmək!<br />
Sanki ölüm onunçün sonluq kimi gəlmir.<br />
Ölüm son yox, bəlkə də başqa bir həyatın<br />
başlanğıcıdı onunçün. Həmin başqa bir həyat<br />
onu özünə çəkir. Və o, həmin həyata<br />
başlamaqçün ürəkdən can atır. O həyatda<br />
içindəki 30 illik dəniz həsrəti bitəcək. Hər gün<br />
qoxusunu aldığı dənizə qovuşacaqdı. Bir insanın<br />
özünü öldürtmək istəməsi. Yox bu adi intihar<br />
istəyindən çox fərqlənən bir şeydi. <strong>Film</strong>ə<br />
baxarkən “Kaybedenler Klübü” filmindən bir<br />
sitat gəldi ağlıma- “Ölümün olduğu yerde daha<br />
ciddi ne ola bilir?”. Bu sualın cavabını<br />
axtarmağa çalışın filmdə. Ölümünü gözləyən və<br />
həmişə gülən adam... ...“Əgər qaça bilmirsənsə<br />
və başqalarından asılısansa gülümsəyərək<br />
ağlamağı öyrənirsən.”<br />
<strong>Film</strong>in sonluğunu adətə uyğun olaraq<br />
yazmaq istəmirəm. Yazmaq istəsəm də,<br />
inanmıram istədiyim kimi, cümlələrlə təsvir<br />
etməyi bacaram. Baxdığım bioqrafik filmlər<br />
içərisində ən yaxşı filmlərdən biridi bu film.<br />
Ramon obrazını Bardem çox gözəl oynayıb.<br />
Bardemi ən sevimli aktyorum edən filmdi<br />
“İçimdəki Dəniz” filmi. Elə filmdəki roluna görə<br />
Venesiya festivalında “ən yaxşı aktyor”<br />
nominasiyasında qalib seçilmişdi. Ümumiyyətlə<br />
filmin mükafatları çoxdur. <strong>Film</strong> 2004-cü ildə<br />
“Ən yaxşı xarici film” nominasiyasında Oskarı<br />
əldə edib. Həmçinin eyni ildə, elə eyni<br />
nominasiyada “Qızıl Qlobus” mükafatına da<br />
layiq görülüb. Bunlardan əlavə Venesiya<br />
festivalında ən yaxşı film seçilmiş, “Qızıl Şir”ə<br />
namizəd göstərilmişdir.
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
40<br />
Freedom Writers<br />
<strong>Film</strong>: Azadlıq yazarları<br />
Rejissor: Riçard Laqraveneze<br />
Janr: Bioqrafik, dram, kriminal<br />
Ölkə: ABŞ<br />
İl: 2007<br />
İMDB xalı: 7.5<br />
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> xalı: 8.0<br />
“Azadlıq yazarları” rejissorluğunu Riçard<br />
Laqravenezenin etdiyi 2007-ci il istehsalı olan<br />
ABŞ filmidir. Baş rollarda Hilari Svonq, Skot<br />
Qlen, Patrik Dempsey kimi aktyorlar iştirak<br />
edirlər. <strong>Film</strong> Erin Qruelin “Azadlıq yazarlarının<br />
gündəliyi” kitabı əsasında ekranlaşdırılıb. Kitab<br />
real hadisələrə əsaslanaraq yazılıb. <strong>Film</strong>in<br />
ideyası jurnalist Treysi Durninq tərəfindən<br />
verilib. O, ABŞ Nyus kanalındakı verilişlərdən<br />
birində Erin Qruel haqqında proqram<br />
hazırlayıb. Sonra bunu film şəklində etmək<br />
düşüncəsinə gəlib. <strong>Film</strong>də 1992-ci il Los Anceles<br />
üsyanından sonrakı 94-96-cı illərdəki Amerika...<br />
Erin Qruel müəllimlik ixtisası üzrə ali təhsilini<br />
başa<br />
vurduqdan sonra bölgə məktəblərindən birinə<br />
işə düzəlir. Məktəbin yerləşdiyi bölgə tez-tez<br />
silahlı atışmaların baş verdiyi bir yerdir. Bu<br />
atışmaların əsas səbəbi isə irqçilikdir. Ağlar,<br />
zəncilər, Asiyadan gəlmiş mühacirlər,<br />
meksikalılar ... qruplaşmalar şəklində müəyyən<br />
ərazilərdə yaşayırlar. Bir qruplaşmanın üzvü<br />
başqa bir qruplaşmanın ərazisinə keçərsə o<br />
təklənir, döyülür, təhqir olunurdu. Erin Qruelin<br />
işə başladığı məktəbdə də belə bir vəziyyət<br />
hökm sürürdü. Xüsusilə də, onun dərs dediyi<br />
sinifdə... Atası Erini müəllimlik fikrindən<br />
daşındırmağa çalışır. Lakin istəyinə nail ola<br />
bilmir. Erin uşaqlıq arzusu olan müəllimlik<br />
peşəsindən belə asan əl çəkə bilməzdi. Fərqli<br />
irqə məxsus şagirdlər, fərqli dramatik talelər,<br />
irqçiliyin ifrat dərəcəyə çatması, Amerika<br />
həqiqətləri... İlk günlər şagirdlərin Erinə qarşı<br />
münasibətləri o qədər də qənaətbəxş olmur.<br />
Dərslərə olan laqeydlikləri Erini həvəsdən<br />
salmır. Əksinə o öz şagirdlərinə qarşı daha da<br />
diqqətcil olur. Müəyyən bir vaxtdan sonra<br />
onların münasibətləri müəllim-şagird<br />
münasibətindən daha da irəli gedir. Onlar daha<br />
da yaxın olurlar. Şagirdlərdən bir neçəsi<br />
arasında olan silahlı atışmadan sonra onlardan<br />
biri ölür. Bundan sonra çox şey dəyişməyə<br />
başlayır. Şagirdlər bir-birilərinə irqlərinə görə<br />
dəyər verməsinin necə səhv olduğunu<br />
müəllimələri Erin vasitəsiylə anlamağa<br />
başlayırlar. Artıq onlar doğmalaşırlar.<br />
Aralarındakı irq sərhədi qırılır. Dərslərə qarşı<br />
laqeydlikləri artıq dəyişməyə başlayır. Onlar<br />
dəyişirlər. Və bir gün öz hekayələrini yazmağa<br />
başlayırlar. Və yazdıqları bu hekayə Erin Qruel<br />
tərəfindən kitab kimi çap olunur. Kitabın adı isə<br />
“Azadlıq Yazarlarının Gündəliyi” olur.<br />
<strong>Film</strong> irqçilikdən bəhs edən gördüyüm<br />
filmlər arasında demək olar ki, mövzusunu tam<br />
şəkildə çatdıra bilən ən yaxşı filmlərdəndi.<br />
Bəlkə də real hadisələrə əsaslanaraq yazılması<br />
və hadisələrin rejissora təsiri olub. Amma<br />
təsirləndirici humanist bir film alınıb. Hilari<br />
Svonq baş rolunun öhdəsindən çox gözəl gəlib.
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
41<br />
Eternal Sunshine<br />
of The Spotless Mind<br />
<strong>Film</strong>: Təmiz düşüncənin əbədi parlaqlığı<br />
Rejissor: Mişel Qondri<br />
Ölkə: ABŞ<br />
Janr: Dram , Fantastika<br />
İl: 2004<br />
İMDB balı: 8.5<br />
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> balı: 8.5<br />
Nikolas Keyc özü filmdə çəkilmək istəyini açıq<br />
şəkildə bəyan etmişdi. Rejissorun seçimi isə heç<br />
kimin gözləmədiyi halda komediya ustası Cim<br />
Kerri oldu. <strong>Film</strong>də əsas rol, yəni Coel obrazı<br />
məhz Cim Kerriyə həvalə olundu. Onun tərəf<br />
müqabili isə Keyt Uinslet oldu. Bundan əvvəl<br />
heç vaxt Keyt bu filmdəki kimi şıltaq obraz<br />
canlandırmamışdı. Bir sözlə Mişel<br />
eksperimentlərlə dolu bir film çəkirdi. <strong>Film</strong>də<br />
Elayci Vud, Kristen Danst və Mark Rufallo kimi<br />
məhşur aktyorlar da rol almışdılar. <strong>Film</strong>in<br />
büdcəsi 20 milyon dollar idi və bu da ilk<br />
baxışdan fantastika janrı və Mişelin sseanarisi<br />
üçün az məbləğ kimi görünürdü. Amma alınan<br />
nəticə bütün proqnozları alt-üst etdi.<br />
Cim Kerri və Keyt Uinslet hər biri ən yaxşı<br />
rollarından birini ifa etmişdilər. Keyt<br />
“Klementini” roluna görə Oskara da nominant<br />
oldu. Cim Kerri “Coel” roluna çox yaraşmışdı.<br />
<strong>Film</strong> 72 milyon gəlir gətirdi və bir çox<br />
mükafatlar qazandı, o cümlədən “Ən orijinal<br />
ssenari” nominasiyasında Oskarı.<br />
<strong>Film</strong> absurd bir ideyadan bəhs edir.<br />
İnsanlar bir-birini unutmaq üçün<br />
yaddaşlarından istədikləri insanları silə bilirlər.<br />
Klementini və Coel də bu əməliyyatı keçirib və<br />
bir-birlərini siliblər yaddaşlarından. Amma<br />
həyat onları yenidən qarşılaşdırır və bir<br />
zamanların sevgililəri yenidən, heç nə olmamış<br />
kimi bir-birilərini sevirlər.<br />
<strong>Film</strong> çox qarışıqdı və çox dinamikdi.<br />
Xüsusən Coelin yaddaşının pozulma prosesi və<br />
həmin prosesdə qəhrəmanların sevgilərini<br />
qorumaq üçün mübarizəsi həqiqətən gözəl<br />
çəkilib. Baxmayanlar əmin olsunlar ki, bu vaxta<br />
kimi belə bir filmə baxmayıblar. <strong>Film</strong>in<br />
soundtrackləri də əladı və zövqlə<br />
uyğunlaşdırılıb filmə.<br />
<strong>Film</strong>in ideyası fransalı rejissor və<br />
ssenarist Mişel Qondrinin aktyor Pyer Bosmot<br />
ilə söhbətindən sonra yarandı. Aktyor rejissora<br />
belə bir fikir söyləmişdi: “Səhər tezdən<br />
durursan və poçt qutunuza məktub gəlir. Açırsız<br />
və orda yazılıb- Siz tanıdığınız şəxs sizi<br />
yaddaşından pozdu.“<br />
Məhz bu ideya tammetrajlı bir filmin<br />
yaranmasına səbəb oldu. Baxmayaraq ki, Mişel<br />
bu filmə qədər elə də tanınmırdı və cəmi bir<br />
filmi var idi, filmin ssenarisi bir çox aktyor və<br />
aktrisalara maraqlı və cəlbedici görünürdü.
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
42<br />
Təhminə<br />
<strong>Film</strong>: Təhminə<br />
Rejissor: Rasim Ocaqov<br />
Ölkə: Azərbaycan<br />
Janr: Dram, Sevgi<br />
İl: 1993<br />
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> xalı: 7.8<br />
Təhminə filmi Rasim Ocaqovun<br />
rejissorluğu ilə Anarın “Beşmərtəbəli evin<br />
altıncı mərtəbəsi” romanı əsasında 1993-cü ildə<br />
ekranlaşdırılmış tammetrajlı bədii filmdi.<br />
Bəstəkarı Emin Sabitoğlu olan filmdə ölkənin ən<br />
tanınmış kino şəxsiyyətlərindən ibarət film<br />
komandası çalışıb. Baş rolları Həsən<br />
Məmmədov, Zərnişan Atakişiyeva, Fəxrəddin<br />
Manafov və Türkiyədən xüsusən film üçün<br />
dəvət olunmuş Meral Konrat ifa etmişdi. <strong>Film</strong><br />
“Ocaq” studiyasının təşəbbüsü ilə çəkilib və<br />
filmin operatoru Kənan Məmmədovdur. <strong>Film</strong> üç<br />
şəhərdə (Sankt Peterburq- İstanbul- Bakı)<br />
çəkilib. 1993-cü ildə Bakıda Azərbaycan<br />
filmlərinin 2-ci festivalında film “ən yaxşı<br />
rejissor” (Rasim Ocaqov) və “ən yaxşı aktrisa”<br />
(Zərnişan Atakişiyeva) nominasiyasında laureat<br />
olub. Zivər Atakişiyeva bu filmə görə ölkə<br />
daxilində və xaricində daha bir neçə mükafat<br />
qazanıb. İndi isə film barədə...<br />
<strong>Film</strong> Zaur (Fəxrəddin Manafov) və<br />
Təhminənin (Meral Konrat) uğursuz<br />
məhəbbətindən bəhs edir. Bir vaxtlar iş yoldaşı<br />
olanda Zaurun ağlına da gəlməzdi ki, o özündən<br />
yaşca böyük və standart “xanım” obrazından<br />
çox-çox uzaq olan Təhminəni sevə bilər və<br />
sevgisi uğrunda o öz ailəsinə, valideynlərinə<br />
qarşı çıxa bilər. Hər şeyi göz önünə alıb,<br />
Təhminəyə görə hər bir dəlilik etməyə hazır ola<br />
bilər. Məhəbbət onun gözlərini kor, qulaqlarını<br />
kar edə bilər. Zaman isə onların məhəbbətini<br />
ələkdən süzdükcə ortaya acı bir həqiqət çıxır.<br />
Zaur daxilən zəif insandı. Və təsir altına tez düşə<br />
bilir. Səbəbsiz qısqanclıqlar və münaqişələr<br />
başlayır. Məhəbbət bu dəfə onları həqiqətlə<br />
üzbəüz seçim qarşısında qoyur. Zaur bu dəfə<br />
həyatının ən böyük səhvini edir, Təhminəni tərk<br />
edir. Bu ayrılıq və qürur onu sonradan ömür<br />
boyu rahat buraxmayacaq. Bunu da gözəl bilir<br />
Zaur. Amma o göründüyü kimi güclü insan deyil<br />
və bu dərəcədə məhəbbətin onu məhv<br />
edəcəyindən qorxur. Məhv olan isə Zaurun<br />
həyatında ən güclü insan olan Təhminə olur.<br />
Təhminə tək-tənha, yarıqaranlıq mənzilində<br />
içir, məhəbbətinə, bədbəxtliyinə, heç cür<br />
gətirməyən taleyinə ağlayır. Təhminə ölür...<br />
Zaur isə valideynlərinin seçdiyi qızla ailə həyatı<br />
qurur. Amma filmin proloqunda deyildiyi kimi<br />
“Heç bir dəniz, heç bir şəhər, uzaqlıq insanı<br />
özündən uzaqlaşdırmağa qadir deyil”...<br />
<strong>Film</strong> müstəqillik dövründə çəkilən ən<br />
yaxşılardan sayılır. <strong>Film</strong>in çəkilişlərində, filmin<br />
ssenarisinin müəllifi Anar da iştirak edib və<br />
rejissora məsləhətlər verib. Buna baxmayaraq<br />
roman ssenari halına salınanda ixtisarlar filmin<br />
sonuna da təsir edib. Rasim Ocaqov alternativ<br />
baxış təqdim edib tamaşaçıya və hardasa<br />
faciənin əsl sirrini və kimin haqlı, kimin haqsız<br />
olduğunu tamaşaçının öhdəsinə buraxıb.
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
43<br />
Yaşamın Kıyısında<br />
<strong>Film</strong>in proloqunda verilən epiloqda və sonda əsas<br />
epiloqda verilən soundtrack Qaradəniz<br />
solistlərindən ən məhşuru, gənc yaşında xərçəngdən<br />
vəfat edən Kazım Koyuncunun ” Ben seni sevduyimi<br />
” mahnısıdı. Rejissor tərzinə görə İnarittu-nun<br />
filmlərini, “ Ölüm “ trilogiyasında olan filmlərini<br />
xatırladır. <strong>Film</strong>dəki dialoqlar, obrazlar olduqca təbii<br />
alındığından bir daha Fatihin aktyor seçimini<br />
alqışlamağa sövq edir insanı.<br />
<strong>Film</strong>: Yaşamın Kıyısında<br />
Rejissor: Fatih Akın<br />
Ölkə: Türkiyə<br />
Janr: Dram<br />
İl: 2007<br />
İMDB xalı: 7.9<br />
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> xalı: 8.0<br />
Fatih Akının rejissoru və ssenaristi olan bu<br />
film 2007-ci ildə Kann kinofestivalında rejissoru ” ən<br />
yaxşı ssenari ” laureatı etdi. <strong>Film</strong> üç hissədən<br />
ibarətdi. İlk hissədə hadisələr Almaniyada, ikinci<br />
hissə Almaniya-Türkiyədə, üçüncü hissə Türkiyədə<br />
cərəyan edir. Altı başlıca obraz və altı ayrı-ayrı<br />
taleləri, üç müxtəlif ailələrdə birləşdirən filmdə həm<br />
Almaniya, həm Türkiyə qanunları, mədəniyyəti, ailə<br />
bəndləri ustalıqla nümayiş olunur. Qoca yaşında<br />
qızına pul göndərən fahişəni pul qarşılığı arvad edən<br />
təqüdçü kişi, onun professor oğlu, Türkiyə anarxizm<br />
öncüllərindən olan millətçi xanım və təsadüfən tanış<br />
olduğu alman qızı. Qəbulolunmaz sevgi, həbs, ölüm,<br />
vəfa və dağılmış talelərin sağ qalmaları üçün həyat<br />
mübarizələri..<br />
<strong>Film</strong>də baş rollardan birini Nurgül Yeşilçay<br />
ifa edib və bu onun ən uğurlu və cəsarətli rolu hesab<br />
olunur.<br />
<strong>Film</strong> Almaniyada 2007-ci ildə ” ən yaxşı<br />
əcnəbi dildə film ” mükafatı qazanıb.<br />
<strong>Film</strong>ə nəyə görə baxmalısız sualına tam olmasa da<br />
cavab verməyə çalışdım. Son olaraq onu qeyd edim<br />
ki, kinomanlar üçün desert sayılacaq filmlərindən<br />
biridi.<br />
P.S. Fatih Akın bu filmi haqda: ” <strong>Film</strong>də olan<br />
xarakterləri Almaniya-Türkiyə haqda qısa sənədli<br />
filmimi çəkəndə tapdım. Bu insanlar realdırlar.<br />
Gördüklərimin hamının görməsini istədim. <strong>Film</strong> isə<br />
mənə bir başqa doğmadı. “
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
44<br />
Afişa<br />
11.11.11<br />
Ölkə: ABŞ, İspaniya<br />
İl: 2011<br />
Rejissor: Darren Linn Bousman<br />
Baş rollarda: Maykl Lendis, Vendi Qlen, Timoti<br />
Qibbs, Lolo Xerrero<br />
Janr: dəhşət, triller<br />
Kinoteatr: Park Cinema<br />
14 noyabra kimi seansda<br />
Hadisələrin mərkəzində, faciə<br />
nəticəsində həyat yoldaşını və övladını itirmiş,<br />
tanınmış yazıçı Cozef Krondur. Faciədən sonra<br />
özünə gəlmək üçün o Avropaya, İspaniyaya<br />
gedir. Orada onun qardaşı Semuel və ölüm<br />
ayağında olan atası Riçard yaşayırlar.Lakin tale<br />
Cosefi təqib edir və bütün hadisələr müəmmalı<br />
sürətdə 11 rəqəmi ilə bağlı olur.Cozef bu<br />
rəqəmlə divanə olur. Tədqiqat nəticəsində o,<br />
dünyanın müxtəlif dinlərinin dua kitablarında<br />
verilmiş məlumatlardan nəticə çıxarır ki,<br />
11.11.11 tarixdə müəyyən bir hadisə baş<br />
verəcək.Qısa müddətdən sonra başa düşür ki,<br />
11.11.11 –xəbərdarlıqdır.<br />
Tamrının döyüşü 3D: Ölməzlər<br />
Ölkə: ABŞ<br />
İl: 2011<br />
Rejissor: Tarsem Sinx<br />
Baş rollarda: Mikki Rurk, Henri Kavill, Luk<br />
Evans, İzabel Lukas<br />
Janr: fentezi, savaş,drama<br />
Kinoteatr:Park Cinema, Azərbaycan Kinoteatrı<br />
14 noyabra kimi Park Cinema, 16 noyabra kimi<br />
Azərbaycan Kinoteatrında seansda.<br />
Hakimiyyət yanğısına tutulmuş<br />
hökmüdar Hiperion insanları məhv etmək və<br />
tanrıları alçaltmaq istəyir.Müharibə tanrısı<br />
Aresin əlləri ilə düzəldilmiş Epir Yay, Tartar<br />
dağlarında minillik əsirlikdə olan Titanları xilas<br />
edir. Tanrılar ağlını itirmiş hökmdara<br />
müqavimət göstərə bilmirlər.Yeganə ümid yeriqəhrəman<br />
Teseydir. O Titanlarla qeyri bərabər<br />
savaşa qoşulur. Olimp tanrıları Zevsin rəhbərliyi<br />
altında, qabaqgörən Fedra ilə və bic kölə<br />
Stavrosla, demonlarla döyüşdə qəhrəmana<br />
kömək edirlər.Tesey qalib gəlməlidir, yoxsa<br />
Olimp tanrıları alçalacaqlar.
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
45<br />
Rom Gündəliyi<br />
Ölkə: ABŞ<br />
İl: 2011<br />
Rejissor: Bryus Robinson<br />
Baş rollarda: Conni Depp, Ember Herd, Aaron<br />
Ekhart, Covanni Ribizi<br />
Janr: drama, komediya, macəra<br />
Kinoteatr:Park Cinema, Azərbaycan Kinoteatrı<br />
14 noyabra kimi Park Cinema, 16 noyabra kimi<br />
Azərbaycan Kinoteatrında seansda<br />
1960-cı il. Nyu-Yorkun yalanla dolu<br />
qlamur həyatından təngə gəlmiş istedadlı<br />
jurnalist Pol Kemp prestijli nəşriyyatda işini<br />
ataraq, romun su yerinə axdığı, hər bir şeyin –<br />
maşınların, yaxtaların, qızların, ümumiyyətlə<br />
həyat tərzinin qəpik-quruş dəyərində olduğu<br />
Puetro-Rikoya yola düşür... Burada rom su kimi<br />
axır, və maşınlar, qadınlar, yaxtalar, hər bir şey<br />
olduqca ucuzdur.Həyatın özünün belə heç<br />
dəyəri yoxdur...<br />
Səma səviyyəsindən 3 metrə yuxarı<br />
Ölkə: İspaniya<br />
İl: 2010<br />
Rejissor: Fernando Qonzalez Molina<br />
Baş rollarda: Mario Kasas, Mariya Valverde,<br />
Alvaro Servantes, Marina Salas<br />
Janr: Sevgi<br />
Kinoteatr: Park Cinema<br />
14 noyabra kimi seansda<br />
İki müxtəlif dünyalara aid iki cavanın<br />
əhvalatı. Babi-orta təbəqəyə aid qızdır, filmdə o<br />
mərhəmətin və paklığın rəmzidir. Açe-qiyamçı<br />
oğlandır, özündən tez çıxan, təhlükəyə, riskə<br />
meillidir, müxtəlif savaşlarda, motosikletlərin<br />
qanunsuz sürülməsində onu görmək olar. Onun<br />
hərəkətləri normal təfəkkürdən uzaqdır. Bu,<br />
demək olar ki, inanılmazdır, amma bu iki<br />
cavanın görüşü qaçılmazdır, və bu ağılasığmaz<br />
səyahətdə onların arasında ilk böyük məhəbbət<br />
hissi yaranır.
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
46<br />
Uzunboğaz çəkməli pişik 3D<br />
Ölkə: ABŞ<br />
İl: 2011<br />
Rejissor: Kris Miller<br />
Baş rollarda: Antonio Banderas, Billi Bob,<br />
Tornton Emi Sedaris Salma Xayek<br />
Janr: cizgi, fentezi, komediya, macəra<br />
Kinoteatr: Park Cinema, Azərbaycan Kinoteatrı<br />
14 noyabra kimi Park Cinema, 16 noyabra kimi<br />
Azərbaycan Kinoteatrında seansda<br />
Şrek cizgi filminin ən sevimli<br />
qəhrəmanlarından biri-uzunboğaz çəkməli<br />
pişik, xəncəllərin çarpazlaşdığı,könüllərin<br />
sınqdıqları macəra filmindədir. Qızıl yumurta<br />
gətirən, tanınmış Qazın yumurtalarını<br />
oğurlamaq üçün, uzunboğaz çəkməli pişik, ağıllı<br />
Şaltay-Baltay və fərasətli Kitti ilə bu əhvalatda<br />
birləşirlər.<br />
Tintinin macəraları: Təkbuynuzun sirri 3D<br />
Ölkə: ABŞ, Yeni Zellandiya<br />
İl: 2011<br />
Rejissor: Stiven Spilberq<br />
Baş rollarda: Deniel Kreyq, Endi Serkis, Ceymi<br />
Bell, Saymon Peqq<br />
Janr: cizgi, detektiv, macəra, ailəvi<br />
Kinoteatr: Park Cinema<br />
14noyabra kimi seansda<br />
<strong>Film</strong>in baş qəhrəmanı- cavan qəzet<br />
müxbiri Tintindir. İşi ilə əlaqədar o bütün<br />
dünyanı gəzir və maraqlı sərgüzəştlərin<br />
iştirakçısı olur.
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
47<br />
Zaman<br />
Ölkə: ABŞ<br />
İl: 2011<br />
Rejissor: Endryu Nikol<br />
Baş rollarda: Jastin Timberleyk, Amanda<br />
Sayfred, Aleks Pettifer, Killian Merfi<br />
Janr: fantastika, triller, kriminal<br />
Kinoteatr: Park Cinema<br />
14 noyabra kimi seansda<br />
Zamanın yeganə və ən sabit valyuta<br />
olduğu dünyaya xoş gəlmişsiniz. Burada<br />
insanlar elə genetik proqramlaşdırılıblar ki, 25<br />
yaşında qocalma prosesi dayanır. Lakin sonrakı<br />
illərin öz qiyməti var. Və beləliklə varlılar<br />
demək olar ki, ölməz olurlar, kasıblar isə həyat<br />
uğrunda mübarizə aparırlar. Zamanın<br />
oğurlanması üçün qətldə günahlandırılan ,<br />
qettodan olan Uil, girov götürülmüş qızla<br />
qaçaraq canını qurtarır. Bax belə, daim həyata<br />
təhlükə ilə üz-üzə gələrək onlar bu sistemə<br />
qarşı ciddi maneyəyə çevririrlər. Və burada sual<br />
əmələ gəlir: Kimi kimə qalib gələr? Bəlkə işə<br />
ücüncü qüvvə müdaxilə edəcək?<br />
Toran. Saqa. Səfəq – 1-ci hissə<br />
Ölkə: ABŞ<br />
İl: 2011<br />
Rejissor: Bil Kondon<br />
Baş rollarda: Kristen Stuart, Robert Pattinson,<br />
Dakota Fanninq Teylor Lotner,Meqqi Qreys<br />
Janr: triller, fentezi, melodram, dram<br />
Kinoteatr:Park Cinema<br />
17 noyabrdan etibarən seansda<br />
Dördüncü hissədə Bella Svon qeyri adi<br />
seçim qarşısında qalır: öz və ya yarı vampir yarı<br />
insan övladının həyatı saxlamaq. O qərara qəlir<br />
ki, övladı qalmalıdır, lakin Edvard və Kallen<br />
ailəsinin digər üzvləri qətiyyətlə bunun<br />
əlehinədirlər. Bellanın kömək gözlədiyi ünvan<br />
yoxdur, amma birdən yardım gözlənilməyən<br />
yerdən yetir. Bella və Rozali iki uşağın həyatını<br />
xilas edirlər, amma onların heç ağlına gəlmir ki,<br />
bu qərar hansı dəhşətli fəsadlara gətirib çıxara<br />
bilər…
<strong>Film</strong> <strong>Fiction</strong> | <strong>Noyabr</strong>, <strong>№3</strong><br />
48<br />
Viktorina<br />
Hörmətli oxucular, oktyabr sayımızdakı “viktorina” suallarına ən tez və düzgün cavan verdiyinə<br />
görə Şəhanə Abbasquliyeva adlı oxucumuz bizdən hədiyyə qazandı. Həmin sualların cavabları ilə sizləri<br />
də tanış edirik:<br />
1. “Oxucu” filmində Mixael Xannaya hansı rus yazıçısının kitabını (müəllif və kitabın adı)<br />
sevdirir?<br />
Cavab: “İt gəzdirən xanım”<br />
2. Nuri Bilge Ceylanın “Uzak” filminin epizodlarının birində baş qəhrəman məhz bu dahi<br />
rejissorun filminə baxır. Söhbət hansı rejissordan gedir?<br />
Cavab: Andrey Tarkovski<br />
3. SSRİ-dən Oskara göndərilməyə ən real namizəd olsada son anda ciddi səhvlərə görə geri<br />
qaytarılan Azərbaycan filmi?<br />
Cavab: Nəsimi<br />
4. Cudi Lou və Reyçel Veins iki filmdə tərəf müqabili olublar. Bunlardan biri Vonq Kar Vain<br />
“Mənim qarağatlı gecələrim” filmidi. Bəs digər film necə adlanır?<br />
Cavab: Düşmən qapıda (Enemy at the gates)<br />
5. “Məhəmməd Peyğəmbər” filmində Həmzə rolunu canlandıran məhşurun adı?<br />
Cavab: Entoni Kuin<br />
Bu dəfəki viktorinanın suallarını elektron ünvanımıza (film.fiction@box.az) ən tez göndərən<br />
oxucumuz dünya şöhrətli rejissor Andrey Tarkovskinin filmlərindən ibarət DVD disk qazanacaq.<br />
Beləliklə suallar:<br />
1. Demir Mur, Natali Portman, Natalia Oreiro. Bu aktrisalardan hansı striptizçi roluna<br />
çəkilməyib?<br />
2. Klint İstivud və Morqan Frimana “Oskar” qazandıran film?<br />
3. “Tərcümənin qəlizliyi” (Lost in translation) filmi ilə Frensis Ford Koppalanı nə birləşdirir?<br />
4. 11 oskar almış 3 film var. Titanik, Üzüklərin sahibi. Bəs digər film necə adlanır?<br />
5. Coni Depin ilk sevgilisi ona məhz bu aktyorla (aktyor həm də Conninin ən yaxın dostlarından<br />
birin olub) xəyanət edib. Və bu xəyanət Coni Depə indiki zirvəyə ucalmasında stimul olub. Söhbət hansı<br />
aktyordan gedir?
Change language