Aithisg Bhliadhnail 2010 - Fèisean nan Gà idheal
Aithisg Bhliadhnail 2010 - Fèisean nan Gà idheal
Aithisg Bhliadhnail 2010 - Fèisean nan Gà idheal
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Aithisg</strong> <strong>Bhliadhnail</strong> <strong>2010</strong> <br />
Clàr-‐innse <br />
1 Ro-‐ràdh bhon Chathraiche 2 <br />
2 Fiosrachadh mu na Fèisean 4 <br />
3 Prìomh Sheirbheisean agus Thachartasan 5 <br />
4 Am Bòrd Stiùiridh 15 <br />
5 <strong>Aithisg</strong> air Luchd-‐obrach 16 <br />
6 Ballrachd is Obair nam Fèisean 18 <br />
7 Cunntas Ionmhasail 2008-‐09 31 <br />
’S e companaidh earranta fo bharantas a th’ ann am Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal, leis an àireamh-‐chlàraidh SC130071. <br />
Agus tha e clàraichte mar bhuidheann-‐carthannais Albannach le OSCR, àireamh-‐clàraidh SC002040, agus tha e <br />
taingeil airson agus ag aithneachadh na taic a gheibhear bhon phrìomh luchd-‐maoineachaidh aige: <br />
Comhairle Ealain na h-‐Alba | Comhairle na Gàidhealtachd | Bòrd na Gàidhlig | Iomairt na <br />
Gàidhealtachd ’s <strong>nan</strong> Eilean | Comhairle <strong>nan</strong> Eilean Siar | Comhairle Earra-‐Ghàidheal is Bhòid
1 Ro-‐ràdh bhon Chathraiche <br />
Tha e na thoileachas dhomh <strong>Aithisg</strong> <strong>Bhliadhnail</strong> na bliadhna-‐sa aig Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal a mholadh dhuibh. Bha <br />
2009-‐10 na bliadhna thrang agus dhùbhlanach don bhuidhinn le iomadh adhbhar moit ann dhuinn, agus thar <br />
<strong>nan</strong> uile bha soirbheas nam Fèisean fhèin. Aig àm duilich don eaconamaidh, cumaidh Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal <br />
orra dèanamh cinnteach gur e taic do na Fèisean a bhios fhathast aig cridhe obair na buidhne. <br />
Lean soirbheachadh dràma Ghàidhlig tro Fhèisean dràma sna sgoiltean, a’ chuairt aig Meanbh-‐Chuileag anns na <br />
sgoiltean Gàidhlig agus Sgoil Shamhraidh Dràma Ghàidhlig. Cuideachd, thòisicheadh ag obair air dràma airson <br />
rèidio ann an sgìrean <strong>nan</strong> Iomairtean Gàidhlig, agus seo a’ toirt taic phrìseil do na h-‐oidhirpean gus an <br />
cleachdar barrachd Gàidhlig am measg òigridh. <br />
Chùm Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal orra a’ toirt piseach air mar a tha iad a’ cleachdadh na Gàidhlig, le trèanadh <br />
Gàidhlig airson luchd-‐obrach, luchd saor-‐thoileach agus luchd-‐teagaisg. Tha ar seirbheis a’ toirt taic do <br />
dh’Fhèisean gus dèanamh cinnteach gun dèan iad na stuthan foillsichte agus stuthan air-‐loidhne aca san dà <br />
chà<strong>nan</strong>, agus tha sinn a’ feuchainn ri Fèisean a chuideachadh gus dèanamh cinnteach gum bi barrachd Gàidhlig <br />
ri faicinn agus ri cluinntinn an lùib na h-‐obrach aca. <br />
Rè na bliadhna, thug sinn trèanadh do luchd saor-‐thoileach agus do luchd-‐teagaisg agus chunnaic sinn na ciad <br />
thoraidhean bho Phròiseact <strong>nan</strong> Tasglann againn mu bheil sinn gu math dòchasach, agus dà fhoillseachadh ùr <br />
a’ tighinn bho Fhèis Cheann Loch Goibhle agus bhon dà Fhèis a tha stèidhichte ann an Inbhir Nis, Fèis na h-‐Òige <br />
agus Fèis a’ Bhaile. <br />
B’ e 2009 a’ bhliadhna a bu shoirbheachaile a bh’ aig Blas riamh, le grunn mòr thachartasan gan cumail air <br />
feadh na Gàidhealtachd, agus nam measg bha consairtean sònraichte ann an caistealan agus taighean-‐staile <br />
agus iad a’ dèanamh ceangal ri cuspairean an Tillidh Albannaich. Bha sinn taingeil airson na taic a bharrachd a <br />
fhuaras bho EventScotland, airson na taic is margaideachd a bharrachd bhon Tilleadh Albannach, agus airson <br />
na taic leantainnich a fhuaras bho luchd-‐maoineachaidh eile agus bho ar prìomh chompàirtiche ann am Blas, <br />
Comhairle na Gàidhealtachd. <br />
Bha sinn moiteil cuideachd à Ceòl nam Fèis 2009 aig Eden Court, cuirm shònraichte a bha a’ comharrachadh <br />
deireadh an Tillidh Albannaich 2009. Bha am BPA Ridseard Lochhead, Rùnaire a’ Chaibineit airson Cùisean <br />
Dùthchail is na h-‐Àrainneachd, an làthair aig a’ chuirm. Nochd sluagh math air an oidhche agus chaidh taghadh <br />
den cheòl a chraoladh air BBC Radio <strong>nan</strong> Gàidheal air Latha na Bliadhn’ Ùire. B’ e pròiseact eile soirbheachail a <br />
bh’ ann an Ar Dachaigh far an d’ fhuair òigridh bho na Fèisean anns na h-‐Eilea<strong>nan</strong> an Iar cothrom a bhith air an <br />
àrd-‐ùrlar aig Fèis Cheilteach Innse Gall. Chuir iad crìoch air a’ chuirm le òran ùr a chaidh a’ sgrìobhadh an aona-ghnothach<br />
le Calum Dòmnallach à Runrig agus a mhac, Dòmhnall. <br />
Anns an Lùnastal 2009, thadhail Mìcheal Ruiseal BPA, a bha an uair sin na Mhinistear airson Chultair, Chùisean <br />
Taoibh A-‐muigh, agus a’ Bhun-‐reachd air Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal. Ann an turas eile, thàinig Fiona Hyslop BPA a <br />
chèilidh oirnn agus i an uair sin na Rùnaire a’ Chaibineit airson Foghlaim agus Ionnsachadh Far-‐bheatha. Bha <br />
ùidh mhòr aig an dithis mhinistear ann an obair nam Fèisean agus bha iad airson faighinn a-‐mach barrachd mun <br />
t-‐seòrsa taic a tha Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal a’ cumail ris na Fèisean agus na dòighean anns a bheil iad a’ <br />
cleachdadh na Gàidhlig. <br />
Bu thoigh leam mo thaing dhùrachdach a thoirt do luchd-‐obrach Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal airson an obair <br />
chruaidh, ionmholta agus an dìcheall thar na bliadhna; do na buill eile air a’ Bhòrd a tha a’ cosg tòrr ùine agus a’ <br />
cur an cuid eòlais gu feum air ceann na buidhne; agus gu dearbh don iomadh neach a tha ag obair gu saor-thoileach<br />
agus don luchd-‐eagrachaidh phàighte a tha ag obair aig na Fèisean, don luchd-‐teagaisg agus don <br />
òigridh a tha a’ toirt fuil is fàth do na Fèisean. <br />
Bha sinn duilich gun do dh’fhàg Dàibhidh Boag Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal aig deireadh 2009, às dèidh na h-‐obrach <br />
dìcheallaich a rinn e dhuinn thairis air dusan bliadhna a bha e ag obair againn. Tha e a-‐nis ann an àrd dreuchd <br />
aig Bòrd na Gàidhlig, agus tha sinn a’ guidhe gach soirbheas dha san obair ùir, dhùbhlanaich aige. Chaidh <br />
2
Calum Ailig Mac a’ Mhaoilein fhastadh mar Mhanaidsear Leasachaidh agus thòisich e na dhreuchd ùr san <br />
Fhaoilleach <strong>2010</strong>. <br />
Tha Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal air leth taingeil do ar luchd-‐maoineachaidh agus iad a’ cumail orra le taic do ar n-obair,<br />
a tha sinn den bheachd a bheir dìleab mhaireannach don òigridh dha bheil sinn ag obair. Aig àm <br />
duilich don eaconamaidh, tha sinn an dòchas gun lean ar taic bho ar prìomh luchd-‐maoineachaidh: Comhairle <br />
Ealain na h-‐Alba, Comhairle na Gàidhealtachd, Bòrd na Gàidhlig, Iomairt na Gàidhealtachd is <strong>nan</strong> Eilean, <br />
Comhairle <strong>nan</strong> Eilean Siar agus Comhairle Earra-‐Ghàidheal is Bhòid. Tha sinn cuideachd air leth taingeil do <br />
chaochladh luchd-‐maoineachaidh eile a thug taic do phròiseactan fa leth. <br />
Tha sinn an dùil gur ann dùbhlanach a bhios an ath bhliadhna, agus ’s dòcha an ath ghrunn bhliadhnaichean, <br />
nuair a thig e gu cùisean ionmhasail. Chaidh cliù Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal a chosnadh tro bhith a’ dèanamh <br />
cinnteach gun coileanar caochladh phròiseactan, agus iad daon<strong>nan</strong> a chum maith nam Fèisean. Bidh cothroman <br />
ann a bharrachd air dùbhlain, agus tha a h-‐uile coltas ann gum feum sinn ar dòighean obrach atharrachadh san <br />
ùine a tha romhainn gus brath a ghabhail air na cothroman sin. B’ ann le misneachd a dheasaich sinn Plana <br />
Leasachaidh ùr, agus cumaidh sinn oirnn a’ dèanamh cinnteach gum bi taic ann do na Fèisean, agus nuair as <br />
urrainnear fàs am measg nam Fèisean. <br />
Catrìona Nic an t-‐Saoir <br />
Cathraiche <br />
Sultain <strong>2010</strong> <br />
3
2 Fiosrachadh mu na Fèisean <br />
2009-‐10 <br />
Àireamh iomlan <strong>nan</strong> daoine a ghabh pàirt ann am Prògram FnG <br />
Àireamh iomlan nam Fèisean 44 Fèisean <br />
Comhairle na Gàidhealtachd 19 Àireamh iomlan <strong>nan</strong> daoine fa leth a ghabh pàirt 7,363 <br />
Comhairle <strong>nan</strong> Eilean Siar 7 Tabhartasan a chaidh a ghealltainn le Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal £131,796 <br />
Earra-‐Ghàidheal is Bòid 8 Cosgais iomlan nam Fèisean £401,474 <br />
Baile Dhùn Èideann 1 Clasaichean is Bùthan-‐obrach <br />
Siorrachd Lannraig a Tuath 1 Tabhartasan a chaidh a ghealltainn le Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal £74,745 <br />
Baile Ghlaschu 1 Cosgais iomlan nam Fèisean £186,862 <br />
Siorrachd Dhùn Bhreatainn an Iar 1 Luchd-‐rianachd air am fastadh le Uairean Bliadhnail <br />
Siorrachd Àir a Tuath 1 Obraichean io<strong>nan</strong>n ’s làn-‐thìde 1.9 <br />
Inbhir Chluaidh 1 Tabhartasan a chaidh a ghealltainn le Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal £19,800 <br />
Siorrachd Shruighlea 1 Maoin Leasachaidh nam Fèisean <br />
Baile Obar Dheathain 1 Luach iomlan <strong>nan</strong> tachartasan £126,182 <br />
Moireibh 1 Sùim shlàn a chaidh a thoirt seachad le Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal £57,490 <br />
Siorrachd Dhùn Bhreatainn an Ear 1 Cèilidhean air Chuairt <br />
Peairt agus Ceann Rois 1 Tabhartasan a chaidh a ghealltainn le Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal £26,000 <br />
Ballrachd Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal ann an 2009-‐10 <br />
Tachartasan Eile <br />
YMI: An àireamh a ghabh pàirt ann <br />
Luchd-‐èisteachd airson Meanbh-‐Chuileag agus Fèisean Dràma <br />
Luchd-‐èisteachd airson Blas <br />
Luchd-‐èisteachd airson <strong>nan</strong> Cèilidhean air Chuairt is Cuirmean <br />
TABHARTASAN IOMLAN A GHEALLADH ANN AN 2009-‐10 <br />
GU LÈIR: DAOINE A GHABH PÀIRT/LUCHD-‐ÈISTEACHD <br />
3,873 <br />
855 <br />
12,008 <br />
11,470 <br />
£309,831 <br />
35,569 <br />
Ainm na Fèise Àite Ainm na Fèise Àite <br />
Fèis an Earraich Am Ploc Fèis Arainn Eilean Arainn <br />
Fèis Lochabair An Gearasdan Fèis Mhoireibh Eilginn <br />
Fèis <strong>nan</strong> Garbh Chrìochan Àth Tharracail Fèis Tìr a' Mhurain Uibhist a Deas <br />
Fèis Chataibh Goillspidh Fèis Eilean an Fhraoich Steòrnabhagh <br />
Fèis a' Bhealaich A’ Chomraich Fèis Tìr an Eòrna Uibhist a Tuath <br />
Fèis Rois <strong>nan</strong> Deugairean Ulapul Fèis Bharraigh Barraigh <br />
Fèis Eige Eilean Eige Fèis Eilean na Hearadh Na Hearadh <br />
Fèis Rois Òigridh Ulapul Fèis an Rubha An Rubha, Leòdhas <br />
Fèis Farr Strath Narann Fèis Taigh Dhonnchaidh Nis, Leòdhas <br />
Fèis na h-‐Òige Inbhir Nis Fèis Cholla Cola <br />
Fèis Air an Oir An t-‐Srathaidh Fèis Latharna An t-‐Òban <br />
Feis Ghlinn Albainn Cille Chuimein Fèis Mhuile Muile <br />
Fèis Ratharsaidh Ratharsaidh Fèis Thiriodh Tiriodh <br />
Fèis a' Bhaile Inbhir Nis Fèis Ìle agus Dhùira Ìle agsu Diùra <br />
Fèis Òigridh na Mara Malaig Fèis Cheann Loch Goibhle Ceann Loch Goill <br />
Fèis Inbhir Narann Inbhir Narann Fèis an t-‐Sratha Blàr Ghobharaidh & Raitear <br />
Fèis Spè Cinn a’ Ghiuthsaich Fèis a’ Chaolais Drochaid a’ Bhanna <br />
Fèis Dhùn Omhain Dùn Omhain Fèis Ghallaibh Gallaibh <br />
Fèis Dhùn Bhreatainn Dùn Breatainn Fèis Dhùn Èideann Dùn Èideann <br />
Fèis Ghlaschu Glaschu Fèis Innis an Uillt Drochaid an Easbaig <br />
Fèis Lannraig a Tuath Lannraig a Tuath Fèis Naomh Conbhail Inbhir Chluaidh <br />
Fèis Obar Dheathain Obar Dheathain Fèis Fhoirt Sruighlea <br />
4
3 Prìomh Sheirbheisean is Thachartasan <br />
Tha an earrainn seo den <strong>Aithisg</strong> <strong>Bhliadhnail</strong> stèidhichte air ar Plana Leasachaidh airson 2005-‐10. Fo <br />
gach tè de na 6 prìomh sheirbheisean tha raointean obrach sònraichte, agus tha geàrr-‐chunntasan <br />
ann den adhartas a rinn Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal mu coinneamh gach fear ann an 2009-‐10. <br />
PRÌOMH SHEIRBHEIS 1 <br />
A’ toirt taic do leasachadh Fhèisean fa leth, a’ brosnachadh dòighean-‐obrach a tha fìor mhath, <br />
agus a’ leudachadh na h-‐àireimh de thachartasan aig na fèisean. <br />
Seirbheis Tachartas/Sgeama Geàrr-‐chunntas <br />
Sgeama <br />
Thabhartasan do <br />
dh’Fhèisean <br />
A’ lughdachadh an <br />
uallaich air luchd-obrach<br />
saor-thoileach<br />
<br />
Co-‐labhairt <br />
<strong>Bhliadhnail</strong> <br />
• Tabhartasan nam <br />
Prìomh Fhèisean <br />
• Clasaichean fad na <br />
Bliadhna <br />
• A’ Mhaoin <br />
Leasachaidh <br />
• Sgioba luchd-obrach<br />
taice <br />
• Taghadh <br />
sheirbheisean <br />
taice <br />
• Taic a thaobh <br />
phoileasaidhean <br />
• Sgeama Uairean <br />
Bliadhnail <br />
• Cùm Co-‐labhairt <br />
<strong>Bhliadhnail</strong> do <br />
dh’Fhèisean a tha <br />
nam buill. <br />
Àrachas • Glèidh àrachas <br />
iomchaidh airson <br />
obair is <br />
tachartasan nam <br />
Fèisean <br />
Stòras <br />
Ionnstramaidean <br />
Ciùil <br />
Dearbhadh air <br />
Fiosrachadh <br />
Pearsanta <br />
• A’ toirt <br />
ionnstramaidean <br />
ciùil air iasad do <br />
dh’Fhèisean <br />
• Gan toirt do <br />
dhaoine fa leth air <br />
mhàl gus airgead a <br />
dhèanamh <br />
• Feumar <br />
dearbhadh nas <br />
mionaidiche a <br />
dhèanamh air <br />
gach neach-obrach,<br />
tidsear <br />
agus neach-‐obrach <br />
saor-‐thoileach a <br />
tha an sàs sna <br />
Ann an 2009-‐10 thug Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal £131,800 mar <br />
thaic do 41 prìomh Fhèisean agus £74,700 mar thaic do 33 <br />
Fèisean gus prògram de chlasaichean fad na bliadhna a <br />
chumail. Thug a’ Mhaoin Leasachaidh taic do phròiseactan le <br />
£53,800 a bharrachd, agus mar thoradh air seo bha obair / <br />
nithean ùra luach £140,000 a’ dol air adhart. <br />
Ann an 2009-‐10 bha 18 luchd-‐obrach aig Fèisean <strong>nan</strong> <br />
Gàidheal agus na dreuchdan sin co-‐io<strong>nan</strong>n ri 14.6 obraichean <br />
io<strong>nan</strong>n ’s làn-‐thìde. Tha Sgeama <strong>nan</strong> Uairean Bliadhnail a’ <br />
cuideachadh Fhèisean le bhith fastadh luchd-‐rianachd pàirt-thìde<br />
ann an coimhearsnachdan air feadh Alba. Thug an <br />
sgeama seo taic do 1.9 obraichean io<strong>nan</strong>n ’s làn-‐thìde ann an <br />
2009-‐10. <br />
Ann an 2009 chaidh a’ Choinneamh <strong>Bhliadhnail</strong> agus a’ Cho-labhairt<br />
a chumail ann an Steòrnabhagh air 25 is 26 Sultain, <br />
agus bha daoine an làthair a’ riochdachadh nam Fèisean bho <br />
air feadh Alba. <br />
Chùm luchd-‐obrach Fèisean <strong>nan</strong> Gaidheal Cèilidh gus airgead <br />
a thogail ann an Ionad Chlann MhicGuaraidh nuair a bha iad <br />
an Leòdhas. <br />
Bidh Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal a’ rèiteachadh poileasaidh iomlan <br />
às leth nam Fèisean uile, agus seo a’ gabhail a-‐steach àrachas <br />
airson ionnstramaidean, cùram poblach agus cùram luchd-fastaidh.<br />
<br />
Thar nam bliadhnaichean, tha Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal air stòras <br />
farsaing de dh’ionnstramaidean a chruinneachadh a thèid a <br />
sgaoileadh air iasad aig Fèisean air feadh na dùthcha. Nuair <br />
nach eil Fèis ann, thèid tòrr dhiubh fhastadh aig daoine fa <br />
leth, agus seo a’ toirt cothrom aig prìs reusanta do dhusa<strong>nan</strong> <br />
de dhaoine òga air ionnstramaidean. <br />
Tha mar a thathar a’ cur an gnìomh Poileasaidh Dìon Chloinne <br />
Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal riatanach do ar n-‐obair. Tha e cho <br />
cudromach ri rud sam bith co-‐cheangailte ris a’ bhuidhinn gu <br />
bheil na daoine a tha a’ gabhail pàirt sna Fèisean slàn, fallain <br />
agus sàbhailte. Tha sinn a’ leantainn oirnn a’ làimhseachadh <br />
Dhearbhaidhean air fiosrachadh pearsanta dhaoine gun <br />
chosgais do na Fèisean fa leth, agus sinn ag iarraidh an obair <br />
rianachd aca a lùghdachadh. <br />
5
Stòr-‐dàta Luchd-teagaisg<br />
<br />
A’ leasachadh, a’ <br />
sgaoileadh agus a’ <br />
reic stuthan-foillsichte<br />
<br />
A’ cur ri chèile agus <br />
a’ sgaoileadh <br />
naidheachdan is <br />
fiosrachadh eile gu <br />
cunbhalach <br />
Taic do dh’Fhèisean <br />
Ùra <br />
Taiceil do <br />
leasachadh nam <br />
Fèisean, no <br />
buidhnean de <br />
dh’Fhèisean a tha <br />
ag iarraidh a bhith <br />
nas neo-eisimeiliche<br />
<br />
Fèisean. <br />
• A’ leantainn oirnn <br />
dèanamh <br />
cinnteach gu <br />
bheilear a’ <br />
leantainn sàr <br />
chleachdaidhean a <br />
thaobh Dìon <br />
Chloinne <br />
• Stòr-‐dàta luchd-teagaisg<br />
a chumail <br />
gus Fèisean a <br />
chuideachadh <br />
• Ceòl nam Fèis <br />
Leabhar 1 agus 2 <br />
• 25 Bliadhna de na <br />
Fèisean <br />
• Leabhar Luchd-teagaisg<br />
na Fìdhle <br />
• Leabhrain <br />
Pròiseact <strong>nan</strong> <br />
Tasglann <br />
• A’ foillseachadh ar <br />
Cuairt-‐litir Faileas <br />
gu cunbhalach <br />
• Taic do bhith a’ <br />
stèidheachadh 2 <br />
fhèis ùr gach <br />
bliadhna <br />
• A’ cumail oirnn a’ <br />
cuideachadh <br />
phròiseactan Fèis <br />
fa leth a tha nas <br />
motha <br />
Tha Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal a’ leantainn orra a’ cumail stòr-‐dàta <br />
luchd-‐teagaisg, le còrr is 1,000 neach clàraichte, a thèid a <br />
leudachadh agus ùrachadh gu cunbhalach. Bidh Fèisean tric <br />
ag iarraidh ar cuideachadh coimhead air an stòr-‐dàta. <br />
Rinneadh dà leabhran ùr an lùib Pròiseact <strong>nan</strong> Tasglann a <br />
thàinig bho Fhèis Ceann Loch Goibhle agus bho cho-obrachadh<br />
eadar Fèis a’ Bhaile agus Fèis na h-‐Òige. Thathar a’ <br />
reic àireamh mhath dhiubh seo agus de na foillsichidhean a <br />
th’ againn mu thràth, agus tha iad rim faotainn do <br />
dh’Fhèisean aig prìs gun phrothaid los gum bi cothrom aca an <br />
reic aig a’ phrìs-‐reic gus airgead a thogail. <br />
Chaidh 4 irisean de chuairt-‐litir Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal <br />
fhoillseachadh ann an <strong>2010</strong>. Tha iad rim faighinn air ar làrach-lìn,<br />
www.feisean.org, agus chaidh an sgaoileadh tron phost <br />
agus air a’ phost-‐d gu còrr is 2,000 neach. Thig an t-‐susbaint <br />
bho Fhèisean agus bhon luchd-‐obrach. <br />
Ann an 2009-‐10 thug sinn taic do dh’Fhèis Ghallaibh mar <br />
Fhèis ùr agus bha còmhraidhean againn le buidheann ann an <br />
Sgobhairigh mu bhith stèidheachadh Fèis an sin. <br />
Chunnacas barrachd is barrachd phròiseactan ann an 2009-‐10 <br />
far an robh co-‐obrachadh eadar Fèisean. Bha Fèis na h-‐Òige <br />
agus Fèis a’ Bhaile ag obair còmhla mar phàirt de phròiseact <br />
<strong>nan</strong> tasglann agus thug iad leabhran a-‐mach mu Bhlàr Chùil <br />
Lodair. Bha iad cuideachd ag obair còmhla mar chòmhlan a <br />
chluich aig a’ chuirm dheireannach airson Blas ann an 2009, <br />
agus iad a’ cluich còmhla ris an t-‐seinneadair/sgrìobhadair <br />
òran ainmeil Dougie MacIllEathain. <br />
Bha Fèisean air feadh na dùthcha an sàs ann an obair <br />
chompàirt ann an 2009-‐10. Am measg nam pròiseactan seo <br />
bha co-‐obrachadh eadar Fèisean sna h-‐Eilea<strong>nan</strong> Siar far a <br />
robh gach Fèis a’ stèidheachadh còmhlan traidiseanta a <br />
thàinig còmhla airson cuirm-‐chiùil shònraichte aig Fèis <br />
Cheilteach Innse Gall. Bha iad uile an làthair gus puirt is òrain <br />
bho na sgìrean aca fhèin a chur fa chomhair an t-‐sluaigh, agus <br />
thàinig iad uile còmhla an uair sin gus òran, Glaodh an Iar, a <br />
sgrìobh Calum Dòmhnallach (Runrig) agus a mhac Dòmhnall, <br />
a chluich agus a sheinn, agus abair thusa gun do chòrd e ris an <br />
luchd-‐èisteachd san Lanntair, agus e loma-‐làn. <br />
6
PRÌOMH SHEIRBHEIS 2 <br />
A’ leudachadh cleachdadh na Gàidhlig sna Fèisean. Ag adhartachadh labhairt na Gàidhlig mar <br />
mheadhan conaltraidh is mar mheadhan teagaisg, a rèir fheumalachdan gach coimhearsnachd air <br />
a bheil gach Fèis a’ frithealadh. <br />
Seirbheis Tachartas/Sgeama Geàrr-‐chunntas <br />
Poileasaidh Gàidhlig <br />
Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal <br />
Sgioba Leasachaidh <br />
Gàidhlig <br />
Cruthaich siùil gus <br />
am Poileasaidh <br />
Gàidhlig a chur an <br />
gnìomh taobh a-staigh<br />
Fèisean <strong>nan</strong> <br />
Gàidheal. <br />
Cruthaich Fèisean a <br />
tha tro mheadhan na <br />
Gàidhlig a-‐mhàin <br />
agus teagasg tro <br />
mheadhan na <br />
Gàidhlig aig Fèisean <br />
ùra agus stèidhichte. <br />
A’ leasachadh Dràma <br />
Gàidhlig <br />
• Leasaich agus <br />
leudaich cothroman <br />
air cà<strong>nan</strong> agus cultar <br />
na Gàidhlig tro bhith <br />
a' cur an gnìomh <br />
Poileasaidh Gàidhlig <br />
Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal <br />
• Sgiobaidhean le <br />
Gàidhlig gan <br />
cruthachadh gus taic <br />
a chumail ri Fèisean <br />
ionadail <br />
• Stòr-‐dàta abairtean <br />
feumail air làrach-‐lìn <br />
Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal <br />
• Barrachd Gàidhlig ri <br />
faicinn sna stuthan-foillsichte<br />
aig na <br />
Fèisean, le targaid <br />
30% den stuth a bhith <br />
dà-‐chà<strong>nan</strong>ach <br />
• Barrachd Fhèisean tro <br />
mheadhan na <br />
Gàidhlig <br />
• Dèan cinnteach à <br />
dealas don Ghàidhlig <br />
am measg Fèisean <br />
ùra <br />
• Lìbhrig prògram <br />
Fèisean dràma <br />
Ghàidhlig <br />
• Stèidhich Sgoil <br />
Shamhraidh Dràma <br />
Ghàidhlig <br />
Chaidh dreachd ùr den phoileasaidh Ghàidhlig a <br />
dheasachadh agus fhoillseachadh aig a’ Choinneimh <br />
<strong>Bhliadhnail</strong> san t-‐Sultain 2009 agus chaidh a chur an sàs <br />
air feadh nam Fèisean bhon uair sin. Tha e na amas don <br />
phoileasaidh gun tèid tuilleadh obair leasachaidh a <br />
dhèanamh a thaobh na Gàidhlig am measg nam Fèisean <br />
agus an lùib obair Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal san <br />
fharsaingeachd. <br />
B’ e aon de na leasachaidhean as motha sa phoileasaidh <br />
seo gum feum co-‐dhiù sgilean bunaiteach sa Ghàidhlig a <br />
bhith aig gach neach-‐teagaisg bhon Fhoghar 2012. Thèid <br />
suirbhidh a dhèanamh am measg gach neach-‐teagaisg <br />
ann an <strong>2010</strong> gus faighinn a-‐mach dè cho comasach agus <br />
tha iad ann an Gàidhlig. Bheirear trèanadh don <br />
fheadhainn a dh’fheumas e gus dèanamh cinnteach gun <br />
toirear am poileasaidh Gàidhlig gu buil. <br />
Tha an t-‐Oifigear Leasachaidh Gàidhlig air taic a chumail <br />
ri Fèisean tro ghrunn iomairtean air feadh na bliadhna <br />
agus thug e taic Sgioba-‐G do dh’Fhèisean agus thugadh <br />
goireasan obrach Gàidhlig dhaibh cuideachd. <br />
Thathar a’ leantainn a’ cur ris an stòras abairtean is <br />
fhaclan feumail aig na Fèisean. Gheibhear iad sin bho <br />
làrach-‐lìn Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal aig www.feisean.org. Tha <br />
na stuthan-‐foillsichte air fad aig Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal <br />
dà-‐chà<strong>nan</strong>ach, agus sinn cha mhòr daon<strong>nan</strong> a’ cur feum <br />
air sgilean cànain ar luchd-‐obrach. Tha an t-‐oifigear <br />
Gàidhlig air taic a chumail ri barrachd is barrachd <br />
Fhèisean a thaobh eadar-‐theangachaidhean agus sin a’ <br />
ciallachadh gu bheil sinn a’ toirt bàrr air an targaid 30% <br />
de na stuthan-‐foillsichte a bhith dà-‐chà<strong>nan</strong>ach. <br />
Bha àrdachadh beag san àireamh de dhaoine a ghabh <br />
pàirt ann am Fèisean a tha tro mheadhan na Gàidhlig an <br />
taca ri bliadhnaichean eile, agus tha an àireamh de <br />
bhùthan-‐obrach tro mheadhan na Gàidhlig aig na <br />
Fèisean fhathast a’ dol am meud. Cha ghabhar ri Fèisean <br />
ùra mar bhuill de dh’Fhèisean <strong>nan</strong> Gàidheal mura h-‐eil <br />
dealas mòr aca do bhith a’ cleachdadh na Gàidhlig. <br />
Chaidh an dàrna Sgoil Shamhraidh Dhràma fad cola-‐deug <br />
a chumail san Iuchair 2009 ann am Port Rìgh, agus ghabh <br />
17 òganaich aois 13 gu 18 pàirt innte, agus iad a’ tighinn <br />
bho air feadh na h-‐Alba. <br />
Bha an dithis oifigear dràma againn anabarrach trang ag <br />
obair còmhla ri sgoiltean rè na bliadhna, le obair a’ dol <br />
air adhart ann an aon sgoil deug eadar Leòdhas, an t-‐<br />
Eilean Sgitheanach, Uibhist agus Dùn Èideann. Chaidh <br />
am pròiseact seo a chumail an co-‐bhuinn ri BBC Radio <br />
<strong>nan</strong> Gàidheal agus aig deireadh chùisean chaidh deich <br />
7
dealbhan-‐chluich a chlàradh airson rèidio, agus thèid an <br />
craoladh air a’ phrògram Aileag san t-‐Sultain <strong>2010</strong>. <br />
Thàinig am Pròiseact Dràma Bliadhnail aig Sgoiltean <br />
Earra-‐Ghàidheil is Loch Abar gu ceann san Òban nuair a <br />
thaisbean ochd sgoiltean toraidhean na h-‐obrach a rinn <br />
iad còmhla ri sgioba dràma FnG thairis air na mìosan. <br />
8
PRÌOMH SHEIRBHEIS 3 <br />
A’ leasachadh obair nam Fèisean ann an roinn fhoirmeil an fhoghlaim <br />
Seirbheis Tachartas/Sgeama Geàrr-‐chunntas <br />
Cùmh<strong>nan</strong>t Iomairt <br />
Ciùil na h-‐Òigridh <br />
ann an Roinn na <br />
Gàidhealtachd <br />
Cùmh<strong>nan</strong>tan Iomairt <br />
Ciùil na h-‐Òigridh <br />
ann an sgìrean eile <br />
Gàidhlig sna <br />
sgoiltean <br />
Obair eile ann an <br />
roinn fhoirmeil an <br />
fhoghlaim <br />
• A’ leantainn oirnn a’ <br />
leasachadh obair <br />
nam Fèisean ann an <br />
roinn fhoirmeil an <br />
fhoghlaim, ann an <br />
co-‐bhuinn ri YMI air <br />
a’ Ghàidhealtachd <br />
• Leudaich an àireamh <br />
chlasaichean ann an <br />
ceòl traidiseanta, ann <br />
an co-‐bhuinn ri YMI <br />
• Tha Meanbh-‐<br />
Chuileag a’ dol a <br />
thadhal air sgoiltean <br />
air feadh na h-‐Alba <br />
• Gabh caochladh <br />
chothroman gus <br />
dèanamh cinnteach <br />
gu bheil barrachd co-obrachadh<br />
ann le <br />
roinn fhoirmeil an <br />
fhoghlaim <br />
Tha Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal fhathast ag obair gu dlùth <br />
còmhla ri Comhairle na Gàidhealtachd gus ceòl <br />
traidiseanta a thoirt do na 224 clasaichean bun-‐sgoile gu <br />
lèir aca fo bhratach YMI. ’S e prìomh amas na h-‐obrach <br />
ceòl traidiseanta a theagasg fad bliadhna do gach sgoilear <br />
suas gu C6, ach ann an tòrr sgoiltean, tha buidhnean nas <br />
motha de chlasaichean a’ faighinn buannachd às an <br />
teagasg. Cumaidh sinn oirnn a’ toirt trèanadh agus taic <br />
leantainneach don luchd-‐teagaisg YMI, agus seo ga chur <br />
air dòigh le oifigear pàirt-‐thìde ris a bheil e an urra an <br />
cùmh<strong>nan</strong>t a lìbhrigeadh. <br />
Tha còmhraidhean leantainneach fhathast againn le <br />
comhairlean eile mu bhith leudachadh na seirbheis gu <br />
sgìrean eile, ach gu ruige seo cha deach càil aontachadh <br />
gu foirmeil. <br />
San Ògmhios 2009, an co-‐bhuinn ri Stòrlann Nàiseanta na <br />
Gàidhlig, thadhail Meanbh-‐Chuileag air roinnean Gàidhlig <br />
ann an 16 àrd-‐sgoiltean taobh a-‐staigh 7 sgìrean <br />
ùghdarrais ionadail agus iad a’ cur dealbh-‐chluich goirid, <br />
Am Partaidh Purpaidh, air an àrd-‐ùrlar. Agus às dèidh an <br />
deilbh-‐chluiche chumadh bùth-‐obrach goirid gus <br />
coimhead air cuspairean an deilbh-‐chluiche. Bha seo uile <br />
ann an co-‐bhuinn ri goireas sgoile leis an aon ainm a rinn <br />
Stòrlann. <br />
San Dùbhlachd, thadhail Meanbh-‐Chuileag air sgoiltean is <br />
aonadan Gàidhlig air a' Ghàidhealtachd leis a’ <br />
phantomaim Marsaili agus a' Bhlèideag Airgid, a sgrìobh <br />
agus chuir air dòigh luchd-‐obrach FnG. Mhair an dealbh-chluich<br />
uair a thìde agus bha e freagarrach do gach aois <br />
bun-‐sgoile, agus shoirbhich leis gu mòr agus e a’ faighinn <br />
moladh mòr bho na tidsearan. Dh’iarr grunn dhaoine <br />
oirnn an dealbh-‐chluich a chur air a-‐rithist às dèidh don <br />
chuairt crìochnachadh, ach gu mì-‐fhortanach cha b’ <br />
urrainnear air sgàth dleastanasan obrach eile. <br />
Bha luchd-‐obrach Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal a’ cur air dòigh <br />
clasaichean Gàidhlig ann an sgoiltean far nach robh gu <br />
leòr thidsearan Gàidhlig le teisteanas ann, nuair a bha sin <br />
a dhìth. <br />
Bha Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal ag obair còmhla ri bun-sgoiltean<br />
ann an sgìre Pheairt is Cheann Rois mar phàirt <br />
den phrògram aca, Gàidhlig ann am Bun-‐sgoiltean (GLPS). <br />
Cuideachd, ghabh barrachd is còig sgoiltean thar fhichead <br />
pàirt ann am pròiseactan dràma Ghàidhlig, a’ gabhail a-steach<br />
feadhainn air a' Ghàidhealtachd, anns na h-‐<br />
Eilea<strong>nan</strong> Siar agus ann an Earra-‐Ghàidheal. An lùib na h-obrach<br />
seo bha bùthan-‐obrach sna sgoiltean agus dlùth <br />
dhàimh obrach le tidsearan. <br />
9
PRÌOMH SHEIRBHEIS 4 <br />
Pròiseactan ro-‐innleachdail is obair fo chùmh<strong>nan</strong>t, ann am compàirt, air a bheil Fèisean <strong>nan</strong> <br />
Gàidheal is Fèisean fa leth ag obair <br />
Seirbheis Tachartas/Sgeama Geàrr-‐chunntas <br />
Leasachadh Blas – A’ <br />
togail bratach na <br />
Gàidhealtachd <br />
Cèilidhean air Chuairt <br />
aig na Fèisean <br />
Pròiseact <strong>nan</strong> <br />
Tasglann <br />
• Leasaich agus <br />
leudaich Fèis Bhlais, <br />
agus i a’ gabhail a-steach<br />
50 tachartas <br />
air a’ Ghàidhealtachd <br />
• Dèan cinnteach gu <br />
bheil Gàidhlig gu <br />
math follaiseach an <br />
lùib Bhlais <br />
• Ag amas air 5,000 <br />
neach-‐èisteachd a <br />
thàladh do na <br />
tachartasan <br />
• Lean oirnn ag <br />
èisteachd ri <br />
beachdan an luchd-èisteachd<br />
agus an <br />
luchd-‐follaiseachd <br />
• Dèan cinnteach à <br />
càileachd a thaobh <br />
cùram luchd-ceannachd<br />
agus <br />
càileachd a’ chiùil <br />
• Dèan cinnteach gum <br />
bi daoine òga bho na <br />
Fèisean an sàs ann <br />
am Blas <br />
• Ann am compàirt ri <br />
Fèisean, tha sinn ag <br />
amas air lìonra <strong>nan</strong> <br />
Cèilidhean air <br />
Chuairt a leudachadh <br />
• Amas: 5 Cèilidhean <br />
air Chuairt a <br />
chruthachadh <br />
• Pròiseact <strong>nan</strong> <br />
Tasglann a <br />
stèidheachadh <br />
Tha Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal ag obair ann an co-‐bhuinn ri <br />
Comhairle na Gàidhealtachd agus Lìonra Luchd-follaiseachd<br />
<strong>nan</strong> Ealain (PAN) gus Fèis Bhlais a chumail <br />
agus a leudachadh. Chaidh Fèis 2009 a chumail eadar <br />
4mh is 12mh Sultain, le cuirmean air feadh Roinn na <br />
Gàidhealtachd. Cuideachd, bha 43 cuirmean-‐ciùil gan <br />
cumail air feadh na Gàidhealtachd le tachartasan a <br />
bharrachd ann mar phàirt den Tilleadh Albannach. Bha <br />
7,142 an làthair aig na tachartasan, 25% a bharrachd air <br />
na bh’ againn ann an 2008. Cuideachd leis a’ phrògram <br />
sgoiltean, bha 44 tachartasan eile ann, anns an deach <br />
cha mhòr 5,000 duine cloinne an sàs. <br />
Dìreach mar a rinn iad an-‐uiridh, chlàr BBC Alba cuid de <br />
na cuirmean-‐ciùil agus chaidh an craoladh ann an 4 <br />
prògraman uair a thìde air an t-‐sianal. Chlàr Nevis Radio <br />
4 prògraman aig Blas a bha an uair sin rim faotainn do <br />
stèisea<strong>nan</strong> rèidio coimhearsnachd air a’ Ghàidhealtachd <br />
agus sna h-‐Eilea<strong>nan</strong>. <br />
Air sàilleabh mar a tha Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal an sàs gu <br />
mòr anns an fhèis, tha Gàidhlig agus òigridh aig cridhe <br />
ghnothaichean. Mar thoradh air seo, airson an dàrna <br />
turais chluich clann bho Fhèis na h-‐Òige agus Fèis a’ <br />
Bhaile còmhla ri còmhlan òg eile bho na Fèisean, <br />
Canntaireachd, aig a’ Chuirm Chrìochnachaidh. Bha <br />
cuideachd grunn chuirmean-‐ciùil ann le daoine bho na <br />
Cèilidhean air Chuairt agus bho Fhìdhlearan Cill Tighearn <br />
aig Fèis Rois. <br />
Uile gu lèir bha 6 Cèilidhean air Chuairt ann am-‐bliadhna. <br />
B’ e seo cuideachd a’ chiad bhliadhna aig a’ Chèilidh air <br />
Chuairt ann an Earra-‐Ghàidheal, a chaidh air chuairt ann <br />
an Earra-‐Ghàidheal agus àiteachan ann an Èirinn mar <br />
phàirt de ‘Shlighe Chaluim Chille’. <br />
Tha na Cèilidhean air Chuairt a’ toirt cothrom do mu 50 <br />
òganach a dhol an sàs ann am prògram barraichte de <br />
thrèanadh is chuairtean ciùil, agus tha na cèilidhean a’ <br />
còrdadh gu mòr ri daoine air feadh na h-‐Alba. Tha na <br />
cèilidhean a’ toirt blasad brìoghmhor den dualchas do <br />
luchd-‐turais agus muinntir an àite. <br />
Rinneadh adhartas math le Pròiseact <strong>nan</strong> Tasglann agus <br />
sinn a’ foillseachadh dà leabhran eile, aon bho Fhèis <br />
Cheann Loch Goibhle agus fear eile air an robh Fèis a' <br />
Bhaile agus Fèis na h-‐Òige ag obair còmhla. <br />
Thòisicheadh obair air pròiseact <strong>nan</strong> tasglann airson Fèis <br />
a’ Chaolais ann an Drochaid a’ Bhanna agus thathar ag <br />
amas a-‐nis air am pròiseact a thoirt do Loch Abar. <br />
Nìthear agus foillsichear leabhrain airson iad sin ann an <br />
<strong>2010</strong>-‐11 agus tha sinn an-‐dràsta a’ coimhead feuch an <br />
gabh tuilleadh leasachaidh a dhèanamh air pròiseact <strong>nan</strong> <br />
tasglann às dèidh <strong>2010</strong>. <br />
10
Buidheann <br />
Leasachaidh Ro-innleachdail<br />
<strong>nan</strong> <br />
Ealain Gàidhlig <br />
(GASD) <br />
Na Fèisean ag obair <br />
còmhla <br />
Lìonra Trèanaidh <br />
Luchd-‐teagaisg Ciùil <br />
Traidiseanta (TMTTN) <br />
• Cùm agus cuir an <br />
gnìomh prògram <br />
GASD mar aon de na <br />
prìomh <br />
chompàirtichean <br />
• Brosnaich agus <br />
cuidich iad le bhith a’ <br />
toirt chothroman do <br />
dh’òigridh bho <br />
dhiofar Fhèisean a <br />
bhith ag obair <br />
còmhla <br />
• Leasaich cothroman <br />
trèanaidh agus <br />
leasachadh <br />
proifeiseanta, a <br />
bhios fosgailte don a <br />
h-‐uile duine an sàs <br />
anns na Fèisean a <br />
thaobh follaiseachd, <br />
eagrachaidh no a tha <br />
a’ gabhail pàirt <br />
annta, agus do <br />
dhaoine eile a tha an <br />
sàs ann an obair-leasachaidh<br />
ciùil <br />
traidiseanta no a tha <br />
an sàs sa cheòl fhèin <br />
Chùm Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal orra a’ cur ri obair GhASD <br />
agus bha sinn ag obair air Ro-‐innleachd Nàiseanta <strong>nan</strong> <br />
Ealain Gàidhlig a fhuair aonta bho Bhòrd na Gàidhlig. <br />
Thèid Oifigear Ealain Ghàidhlig fhastadh aig Bòrd na <br />
Gàidhlig ann an <strong>2010</strong>, le taic bho Chomhairle Ealain na h-‐<br />
Alba, gus an ro-‐innleachd a chur an sàs. <br />
Bidh Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal fhathast nam ball den Fhòram <br />
airson Ro-‐innleachd Nàiseanta <strong>nan</strong> Ealain Gàidhlig agus <br />
cuiridh sinn ri leasachadh agus planadh gus iomairtean <br />
ealain Ghàidhlig a bhuileachadh air feadh na h-‐Alba. <br />
Thar na bliadhna a dh’fhalbh, dh’obraich grunn Fhèisean <br />
còmhla air caochladh phròiseactan, nam measg bha: <br />
Cèilidhean air Chuairt, bùthan-‐obrach do dheugairean, <br />
cuirmean-‐ciùil, turasan cultarach thall thairis, pròiseact <br />
<strong>nan</strong> tasglann agus trèanadh. Bha an co-‐obrachadh seo gu <br />
buannachd mhòr a h-‐uile duine agus gu sònraichte a <br />
thaobh mar a tha a’ chlann bho na Fèisean a’ tighinn air <br />
adhart ann an seagh sòisealta is pearsanta. <br />
Ghabh am Fòram Ciùil Traidiseanta (TMF), de bheil <br />
Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal nam ball, dleastanasan TMTTN òs <br />
làimh. <br />
Chaidh TMF a chur an gnìomh sa bhliadhna a dh’fhalbh <br />
agus leanaidh Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal orra a dhol an sàs sa <br />
bhuidhinn ùir. <br />
11
PRÌOMH SHEIRBHEIS 5 <br />
Ag adhartachadh trèanadh gus na sgilean aig an fheadhainn a tha an sàs sna Fèisean a <br />
leudachadh agus gus deagh-‐ghnè a bhrosnachadh sna Fèisean <br />
Seirbheis Tachartas/Sgeama Geàrr-‐chunntas <br />
Prògram Trèanaidh <br />
Bliadhnail <br />
A’ frithealadh air <br />
Deugairean sna <br />
Fèisean <br />
• Oifigear Trèanaidh is <br />
Poileasaidh air ceann <br />
mar a tha Fèisean <br />
<strong>nan</strong> Gàidheal a’ <br />
lìbhrigeadh trèanadh <br />
• Trèanadh a <br />
lìbhrigeadh do 20 <br />
Fèis sa bhliadhna <br />
• Trèanadh a <br />
lìbhrigeadh do 50 <br />
neach-‐teagaisg is <br />
neach-‐eagrachaidh <br />
sa bhliadhna <br />
• Prògram trèanaidh a <br />
lìbhrigeadh do luchd-obrach<br />
FnG <br />
• Leudaich an àireamh <br />
chothroman do <br />
dheugairean a dhol <br />
an sàs sna Fèisean no <br />
a bhith an sàs sna <br />
Fèisean nas fhaide <br />
Tha an uiread de thrèanadh a rèir an iarrtais bho luchd-obrach<br />
saor-‐thoileach, luchd-‐teagaisg agus luchd-‐obrach. <br />
Rinneadh trèanadh do luchd-‐teagaisg sa Ghearran <strong>2010</strong> <br />
agus bha 25 neach an sàs ann. Thathar an dòchas cùrsa <br />
aig Ìre 3 a thoirt a-‐steach ann an 2011, gus freagairt air <br />
iarrtas bhon luchd-‐teagaisg. <br />
Chaidh Fèis Trèanaidh air leth soirbheachail a chumail <br />
ann an Srath Pheofhair sa Mhàrt <strong>2010</strong>. Bha 60 luchd-obrach<br />
is luchd-‐eagrachaidh bho na Fèisean an làthair aig <br />
tachartas 2-‐latha a bha a’ tabhann caochladh <br />
chùrsaichean co-‐cheangailte ri gnìomhachas, foghlam <br />
agus dualchas a bhuineas do dh’obair nam Fèisean. <br />
Thèid trèanadh a chumail do luchd-‐obrach nuair a <br />
dh’fheumar, agus chaidh 4 làithean trèanaidh Gàidhlig a <br />
chumail ann an 2009-‐10, le Gilleasbuig Fearghasdan <br />
(gràmar) agus Ailig Dòmhnallach (gnàths).3 <br />
Chaidh luchd-‐obrach an sàs ann an trèanadh a bha gu <br />
sònraichte a’ buntainn ris an obair aca mar phàirt den <br />
leasachadh phearsanta aca a chaidh aontachadh aig na <br />
sgrùdaichean luchd-‐obrach bliadhnail. Am measg an <br />
trèanaidh sin bha cùrsaichean Ùlpan, ciad-‐chobhair agus <br />
riaghladh phròiseactan. <br />
’S ann a’ sìor fhàs nas motha a tha na cothroman do <br />
dheugairean aig na Fèisean. <br />
Am measg <strong>nan</strong> cothroman sin ann an 2009-‐10 bha Fèis <br />
Alba a bha ag amas air daoine aois 16-‐25, Cèilidhean air <br />
Chuairt air feadh na dùthcha agus Sgoil Shamhraidh <br />
Dràma. Cuideachd ann an 2009 chaidh a’ chiad Fhèis tron <br />
Gàidhlig a chumail – Freumhan – a bha ag amas air clann <br />
ann an AS1 – AS4, agus ghabh 15 duine cloinne pàirt ann <br />
am bùthan-‐obrach aig Ionad Chur-‐seachadan A-‐muigh <br />
ann an Ceann Loch Goill. <br />
A thuilleadh air sin, bidh tòrr Fhèisean a’ ruith rudan a <br />
dh’aona-‐ghnothach do dheugairean, mar Fhèis Rois <strong>nan</strong> <br />
Deugairean, agus thathar a’ cumail barrachd is barrachd <br />
bhùthan-‐obrach airson obair buidhne aig tòrr Fhèisean, <br />
nam measg Fèis an Earraich agus Fèis Lochabair. <br />
12
PRÌOMH SHEIRBHEIS 6 <br />
A’ leantainn oirnn le bhith brosnachadh cheanglaichean nas dlùithe eadar Fèisean, buidhnean <br />
agus dùthchan<strong>nan</strong> eile, agus a’ togail ìomhaigh nam Fèisean le cothroman PR is sanasachd nas <br />
fheàrr <br />
Seirbheis Tachartas/Sgeama Geàrr-‐chunntas <br />
A’ cruthachadh Lìonra • Leudaich, nuair a <br />
ghabhas a dhèanamh, <br />
cothroman <br />
compàirteachais le <br />
buidhnean eile ann <br />
agus taobh a-‐muigh <br />
saoghal na Gàidhlig, <br />
agus a’ leantainn oirnn <br />
ag obair sna raointean <br />
a th’ ann a-‐cheana <br />
A’ tagradh • Ann an co-‐bhuinn ri <br />
Comhairle Ealain na h-‐<br />
Alba agus mar bhall <br />
den Fhòram Chiùil <br />
Thraidiseanta, bidh <br />
Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal <br />
a’ dèanamh obair <br />
chudromach a thaobh <br />
a bhith brosnachadh <br />
agus a’ leasachadh <br />
ceòl traidiseanta an <br />
Alba <br />
Ceanglaichean Eadar-nàiseanta<br />
<br />
Sanasachd is <br />
Margaideachd <br />
• Ag obair gus dèanamh <br />
cinnteach gu bheil <br />
ìomhaigh eadar-nàiseanta<br />
nam Fèisean <br />
air a togail agus air a <br />
meudachadh <br />
• Tog air agus meudaich <br />
ìomhaigh nam <br />
Fèisean, ag innse cho <br />
soirbheachail sa tha <br />
iad, le co-‐dhiù 10 <br />
sgeulachdan <br />
naidheachd ionadail/ <br />
roinneil agus 3 <br />
sgeulachdan <br />
naidheachd nàiseanta <br />
• Rannsaich cothroman <br />
airson barrachd obair <br />
chompàirt leis an <br />
roinn choimeirsealta <br />
Fiosrachadh • Am fiosrachadh uile <br />
dà-‐chà<strong>nan</strong>ach, no ann <br />
an Gàidhlig a-‐mhàin <br />
Tha ceanglaichean obrach fìor mhath fhathast aig <br />
Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal le taghadh farsaing de luchd-compàirt,<br />
nam measg buidhnean is roinnean fo sgèith <br />
an Riaghaltais, ùghdarrasan ionadail, luchd-maoineachaidh,<br />
agus buidhnean ealain is Gàidhlig. <br />
Cuideachd, tha sinn a’ leantainn oirnn a’ cruthachadh <br />
cheanglaichean ri caochladh bhuidhnean <br />
coimhearsnachd air feadh na dùthcha. <br />
Tha sinn a’ dèanamh tòrr obair gus dèanamh cinnteach <br />
gu bheil gluasad na Fèisean air am faicinn gu follaiseach <br />
mar phrìomh roinn ann an obair coimhearsnachd, <br />
foghlaim, cànain, shòisealta agus eaconamach. <br />
Cuideachd, tha sinn a’ dèanamh obair tagraidh <br />
chudromach airson Gàidhlig agus airson <strong>nan</strong> ealain <br />
traidiseanta san fharsaingeachd. <br />
Fhuair Fèis an Earraich cuireadh gu Fèis Eadar-‐nàiseanta <br />
a bhios a’ tàladh còrr is 1,000 luchd-‐frithealaidh gu sgìre <br />
Paderborn anns a’ Ghearmailt. Chaidh fàilte chrìdheil a <br />
chur air buidheann ealanta de luchd-‐ciùil, <br />
seinneadairean agus dannsairean bho Fèis an Earraich, <br />
Fèis Lochabair, Fèis <strong>nan</strong> Garbh Chrìochan agus Fèis Spè. <br />
’S e amas leantainneach a th’ ann aig Fèisean <strong>nan</strong> <br />
Gàidheal gun tog sinn air ìomhaigh nam Fèisean aig ìre <br />
eadar-‐nàiseanta, agus tha ar n-‐obair an lùib Fèis Bhlais <br />
na chuideachadh mòr le seo.<br />
Tha Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal agus na Fèisean fhèin air <br />
feadh na dùthcha a’ toirt pailteas sgeulachdan do na <br />
meadha<strong>nan</strong> ionadail is nàiseanta fad na bliadhna. Tha <br />
seo a’ cuideachadh gus dèanamh cinnteach gum bi ùidh <br />
aig a’ mhòr-‐shluagh sna Fèisean fhathast agus eòlas aca <br />
mun deidhinn, agus gum fàs an dà chuid. <br />
Tha e nas fhasa ceanglaichean a chruthachadh ris an <br />
roinn choimeirsealta air sgàth Fèis Bhlais, thoradh tha i <br />
na meadhan gus sanasachd a dhèanamh air na <br />
ceanglaichean sin. Tha taic choimeirsealta gu <br />
buannachd iomadh fèis gu h-‐ionadail, an dà chuid tro <br />
airgead agus taic eile. Tha luach mìltean is mìltean de <br />
notaichean san taic seo agus tha e air leth cudromach. <br />
Chaidh na stuthan sgrìobhte uile aig Fèisean <strong>nan</strong> <br />
Gàidheal a dhèanamh san dà chà<strong>nan</strong> a rèir ’s mar a tha <br />
am Poileasaidh Gàidhlig a’ moladh. Neartaichidh am <br />
13
An Làrach-‐lìn agus <br />
TFC <br />
Cothroman <br />
Taisbeanaidh <br />
nuair a tha e <br />
freagarrach <br />
• Obair còmhla ri InG <br />
gus rannsachadh a <br />
bharantachadh air a’ <br />
bhuaidh eaconamach <br />
a th’ aig na Fèisean air <br />
gnìomhachasan <br />
cultarach is <br />
cruthachail air a’ <br />
Ghàidhealtachd agus <br />
sna h-‐Eilea<strong>nan</strong> <br />
• Cùm suas làrach-‐lìn <br />
Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal <br />
www.feisean.org <br />
• A’ cumail oirnn a’ cur <br />
air adhart cuirmean <br />
taisbeanaidh a gheibh <br />
sanasachd mhath <br />
poileasaidh ùr againn gu mòr ar rùn, agus rùn nam <br />
Fèisean fhèin, gus stuthan Gàidhlig a dhèanamh. <br />
Tha an rannsachadh aig InG cha mhòr deiseil agus <br />
thathar an dùil gun tèid a fhoillseachadh sa bhliadhna ri <br />
thighinn. <br />
Tha an làrach-‐lìn, a tha gu lèir dà-‐chà<strong>nan</strong>ach, fhathast <br />
air leth feumail mar dòigh gus na Fèisean a chur fa <br />
chomhair an t-‐saoghail mhòir, agus mar ghoireas do na <br />
Fèisean. Tha làrach-‐lìn Bhlais againn cuideachd a-‐nis <br />
agus bidh sinn a’ stèidheachadh làrach-‐lìn airson <strong>nan</strong> <br />
Cèilidhean air Chuairt ann an <strong>2010</strong>. <br />
B’ e pròiseact soirbheachail a bh’ ann an Ar Dachaigh <br />
far an d’ fhuair òigridh bho na Fèisean anns na h-‐<br />
Eilea<strong>nan</strong> an Iar cothrom a bhith air an àrd-‐ùrlar aig Fèis <br />
Cheilteach Innse Gall. A bharrachd air gun d’ fhuair iad <br />
oidheachadh bho Norrie MacÌomhair, chuir iad crìoch <br />
air a’ chuirm le òran ùr, Glaodh an Iar, a chaidh a’ <br />
sgrìobhadh an aona-‐ghnothach le Calum Dòmnallach à <br />
Runrig agus a mhac, Dòmhnall. <br />
Chùm Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal, ann am compàirt ri <br />
Comhairle na Gàidhealtachd, cuirm-‐chiùil shònraichte, <br />
Ceòl nam Fèis, aig Eden Court air Dihaoine 27 Samhain <br />
2009. <br />
A’ gabhail pàirt sa chuirm-‐chiùil bha daoine a ghabh <br />
pàirt sna Fèisean aig aon àm, agus iad a-‐nis a’ dèanamh <br />
cosnadh tro cheòl. Thill iad a dh’obair còmhla ri cuid <br />
den luchd-‐chiùil as fheàrr a tha an-‐dràsta a’ gabhail <br />
pàirt sna Fèisean. <br />
Bha a’ chuirm-‐chiùil na pàirt de thachartasan a bha a’ <br />
comharrachadh Latha an Naoimh Anndra, agus iad sin <br />
a’ cur crìoch air an Tilleadh Albannach 2009. Chaidh a’ <br />
chuid a b’ fheàrr den oidhche a chraoladh air BBC Radio <br />
<strong>nan</strong> Gàidheal air 1 Faoilleach <strong>2010</strong>. B’ i Rita Nic an t-‐<br />
Sealgair an Stiùiriche Ciùil airson na cuirm-‐ciùil. <br />
14
4 Am Bòrd Stiùiridh <br />
Tha an clàr gu h-‐ìosal a’ sealltainn Ballrachd a’ Bhùird an-‐dràsta air 31 Màrt <strong>2010</strong>. Tha na cinn-‐latha <br />
ann an camagan a’ comharrachadh bhall a bha ann an dreuchd pàirt den bhliadhna, agus iad a’ <br />
sealltainn cuin a thòisich iad san dreuchd no cuin a thàinig an t-‐àm-‐oifis aca gu crìch. Tha ‘An làthair’ <br />
a’ sealltainn cia mheud de na coinneamhan a bh’ ann aig an robh gach ball an làthair. <br />
Na h-‐Eilea<strong>nan</strong> Siar <br />
An Làthair <br />
Peigi NicIllFhinnein Fèis Eilean an Fhraoich 1 de 2 <br />
Ceiteag NicNèill Fèis Bharraigh 2 de 4 <br />
A’ Ghàidhealtachd <br />
Catrìona Nic an t-‐Saoir (Cathraiche) Fèis Lochabair 4 de 4 <br />
Màiri Oakley Fèis na h-‐Òige 4 de 4 <br />
Magaidh Chamshron (Iar-‐<br />
Fèis an Earraich <br />
4 de 4 <br />
chathraiche) <br />
Derek MacIllFhinnein Fèis a’ Bhealaich 4 de 4 <br />
Earra-‐Ghàidheal & Bòid <br />
Ealasaid Bain Fèis Cheann Loch Goibhle (gu 25.09.09) 1 de 1 <br />
Seònaid NicDhòmhnaill Fèis Mhuile 2 de 2 <br />
Sgìrean Eile <br />
Seòras Stoddart (Rùnaire) Fèis Fhoirt (gu 25.09.09) 2 de 2 <br />
Fiona NicIain (Rùnaire) Fèis Fhoirt (bho 25.09.09) 2 de 2 <br />
Mìcheal Sweeney Fèis Dhùn Bhreatuinn an Iar (gu 25.09.09) 1 de 2 <br />
Bernard Bell Fèis Dhùn Bhreatuinn an Iar (bho 25.09.09) 2 de 2 <br />
Seasaidh Newton Fèis Dhùn Èideann 1 de 2 <br />
Claire Bee Fèis an t-‐Sratha 1 de 2 <br />
Luchd-‐amhairc <br />
Alasdair MacLeòid HIE 1 de 4 <br />
Ian Mac a’ Ghobhainn Comhairle Ealain na h-‐Alba 1 de 4 <br />
Mòrag Anna NicLeòid Comhairle na Gàidhealtachd 0 de 4 <br />
An Comhairliche Agnes Rennie Comhairle <strong>nan</strong> Eilean Siar 1 de 4 <br />
Luchd-‐obrach <br />
Art MacCarmaig Stiùiriche 3 de 4 <br />
Dàibhidh Boag Manaidsear Leasachaidh (gu 31.12.09) 3 de 3 <br />
Calum Ailig Mac a’ Mhaoilein Manaidsear Leasachaidh (bho 01.01.10) 1 de 1 <br />
Anna Willoughby Manaidsear Gnìomha, FnG 4 de 4 <br />
Chaidh coinneamhan a’ Bhùird a chumail sa Ghearasdan air 29 Cèitean 2009, ann an Steòrnabhagh <br />
air 25 Sultain 2009 agus ann an Inbhir Nis air 4 Dùbhlachd 2009 agus air 18 Gearran <strong>2010</strong>. <br />
A thuilleadh air coinneamhan a’ Bhùird, choinnich a’ Bhuidheann Riaghlaidh trì tursan. ’S e a th’ <br />
anns a’ Bhuidhinn Riaghlaidh luchd-‐dreuchda, luchd-‐amhairc agus triùir luchd-‐obrach a tha ag obair <br />
aig àrd ìre. <br />
15
5 Luchd-‐obrach <br />
Tha an clàr gu h-‐ìosal a’ sealltainn structar an luchd-‐obrach mar a bha e air 31mh Màrt <strong>2010</strong>, agus an <br />
dàimh a th’ aige ri ballrachd fharsaing Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal. <br />
Chìthear gu h-‐ìosal liosta den luchd-‐obrach air fad, an obair aca agus far a bheil iad ag obair: <br />
Neach-‐obrach Cùmh<strong>nan</strong>t Dreuchd Stèidhichte <br />
Art MacCarmaig 1.0 ILT maireannach Ceannard Port Rìgh <br />
Dàibhidh Boag 1.0 ILT maireannach Manaidsear Leasachaidh gu 31.12.09 Inbhir Nis <br />
Anna Willoughby 1.0 ILT maireannach Manaidsear Gnìomha Port Rìgh <br />
Iona NicDhòmhnaill 1.0 ILT maireannach Oifigear Trèanaidh & Poileasaidh Port Rìgh <br />
Caoimhin Rodgers 1.0 ILT maireannach Oifigear Leasachaidh An Gearasdan <br />
Nicola Marshall 1.0 ILT maireannach Prìomh Oifigear Leasachaidh Inbhir Nis <br />
Emily Edwards 1.0 ILT maireannach Oifigear Tasglainn & Phròiseactan Sònraichte Inbhir Nis <br />
Cairistìona Nic an t-‐Saoir 1.0 ILT maireannach Oifigear Leasachaidh Àird Driseig <br />
Jenna Chuimeineach 1.0 ILT maireannach Oifigear Leasachaidh Na Hearadh <br />
Moreen Pringle 0.8 ILT maireannach Oifigear Ghnothaichean Port Rìgh <br />
Sandy Gray 0.2 ILT cunnradair Oifigear Dìon Chloinne Port Rìgh <br />
Rae NicEacharna 0.2 ILT cunnradair Co-‐òrdanaiche Ceòl Òigridh Slèite <br />
Calum Ailig Mac a’ Mhaoilein 1.0 ILT maireannach Oifigear Gàidhlig gu 31.12.09 <br />
Inbhir Nis <br />
Manaidsear Leasachaidh bho 01.01.10 <br />
Dougie Beck 1.0 ILT maireannach Oifigear Gàidhlig (Dràma) Inbhir Nis <br />
Aonghas MacLeòid 1.0 ILT maireannach Neach-‐taic Dràma Inbhir Nis <br />
Donna NicRath 0.8 ILT cunnradair Stiùiriche Fèis Bhlais A’ Mhanchainn <br />
Brian Ó hEadhra 0.4 ILT cunnradair Stiùiriche Ealain Bhlais Inbhir Nis <br />
Peter Kane 0.2 ILT cunnradair Manaidsear PR is Mheadha<strong>nan</strong> Bhlais Am Blàr Dubh <br />
16
Tha a’ phrìomh oifis aig Taigh a’ Mhill ann am Port Rìgh san Eilean Sgitheanach, agus tha còignear <br />
luchd-‐obrach stèidhichte an sin. Tha leas-‐oifisean aig Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal air feadh na h-‐Alba, ann <br />
an Inbhir Nis, sa Ghearasdan, air an Tairbeart (Na Hearadh), agus tha Oifigear Leasachaidh nam <br />
Fèisean airson Earra-‐Ghàidheal ag obair bhon taigh ann an Àird Driseig <br />
Bha sinn duilich gun do dh’fhàg Dàibhidh Boag a’ bhuidheann san Dùbhlachd 2009. Thòisich Dàibhidh <br />
ag obair aig Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal mar Oifigear Leasachaidh agus às dèidh sin chaidh e na <br />
Mhanaidsear Leasachaidh aig a’ bhuidhinn. Thòisich e ann an dreuchd ùr, Leasaiche Cànain, aig Bòrd <br />
na Gàidhlig tràth ann an <strong>2010</strong>, agus tha sinn a’ guidhe gach soirbheas dha na obair ùr. <br />
Chaidh crathadh beag a thoirt air dreuchdan na buidhne, agus às dèidh agallamhan fhuair Calum <br />
Ailig obair a’ Mhanaidseir Leasachaidh, agus fhuair Nicola Marshall àrdachadh dreuchd agus i a-‐nis <br />
na Prìomh Oifigear Leasachaidh. Bha Anne Willoughby air a suidheachadh mar Iar-‐phrìomh Oifigear <br />
na buidhne. <br />
A bharrachd air an fheadhainn air ainmeachadh shuas, bha Lisa Moyes againn fad mhìosan an t-samhraidh<br />
2009 air Sgeama <strong>nan</strong> Oileanach aig Comunn na Gàidhlig. <br />
17
6 Ballrachd is Obair nam Fèisean <br />
Sgìre nam Fèisean: Earra-‐Ghàidheal (Prìomh Oifigear: Cairistìona Nic an t-‐Saoir) <br />
Ainm na Fèise Àite Prìomh Fhèis Clasaichean fad na bliadhna Leasachaidhean Eile <br />
Fèis <br />
Thiriodh <br />
Fèis <br />
Mhuile <br />
Fèis <br />
Cholla <br />
Fèis <br />
Latharna <br />
Fèis Ìle ’s <br />
Dhiùra <br />
Fèis <br />
Cheann <br />
Loch <br />
Goibhle <br />
Fèis Dhùn <br />
Omhain <br />
Eilean <br />
Thiriodh <br />
Muile <br />
Eilean <br />
Cholla <br />
An t-‐<br />
Òban <br />
Ìle is <br />
Diùra <br />
Ceann <br />
Loch <br />
Goill <br />
Dùn <br />
Omhain <br />
Chaidh Fèis an t-‐samhraidh <br />
a chumail san sgoil san <br />
Iuchar agus ghabh 60 pàirt <br />
innte. <br />
Cha deach dad air adhart. <br />
Chaidh Fèis na bliadhna a <br />
chumail san Iuchar agus <br />
ghabh 25 pàirt innte. <br />
Chaidh an Fhèis bhliadhnail <br />
a chumail an làithean-‐saora <br />
na Càisge le còrr is 70 a’ <br />
gabhail pàirt innte. <br />
Chaidh an Fhèis a chumail <br />
ann an làithean-‐saora sgoile <br />
a’ Ghearrain le 24 duine <br />
cloinne an làthair. <br />
Chùm iad Fèis sa Mhàrt do <br />
dhaoine òga bhon sgìre mun <br />
cuairt aig Ionad Chur-seachadan<br />
A-‐muigh Cheann <br />
Loch Goill, agus a’ chlann a’ <br />
fuireach ann. Fhuair 30 <br />
duine cothrom air ceòl <br />
traidiseanta agus cur-seachadan<br />
a-‐muigh. <br />
Chùm an Fhèis sreath de <br />
bhùthan-‐obrach air <br />
madainn Disathairne le <br />
teagasg airson a’ bhogsa, <br />
an giotàr, a’ chlàrsach agus <br />
obair buidhne. <br />
Bidh an Fhèis a’ cur air <br />
dòigh clasaichean <br />
fìdhlearachd gu <br />
cunbhalach sa <br />
choimhearsnachd. <br />
Chuir an Fhèis air dòigh <br />
cuairt timcheall <strong>nan</strong> <br />
sgoiltean le Ingrid <br />
NicEanraig is Anna <br />
Mhàrtainn air ceann <br />
ghnothaichean. <br />
Chumadh 3 Bùthan-‐obrach <br />
feadh na bliadhna le 20 an <br />
làthair aig gach tè dhiubh. <br />
Deireadh-‐seachdain <br />
san t-‐Samhain 2009 le <br />
clasaichean airson na <br />
pìoba, am bogsa agus <br />
an t-‐òrgan-‐beòil. <br />
Dùil ri clasaichean air <br />
obair buidhne bhon <br />
Ghearran <strong>2010</strong>, rè <br />
teirm na sgoile, airson <br />
deugairean à Cola a <br />
tha a’ fuireach ann an <br />
Ostail Ghleann <br />
Cruitein. <br />
Cheannaich an Fhèis <br />
clàrsach a tha iad a-‐nis <br />
ga tabhann air mhàl do <br />
dhaoine. <br />
Tha sreath de <br />
bhùthan-‐obrach air a <br />
bhith gan ruith ann an <br />
Dùn Omhain às dèidh <br />
na sgoile. <br />
Fèis Arainn <br />
Fèis <br />
Dhùn <br />
Bhreatainn <br />
Eilean <br />
Arainn <br />
Dùn <br />
Breatann <br />
Chaidh an Fhèis bhliadhnail <br />
a chumail san Iuchar, le 56 <br />
daoine a’ dol gu taghadh <br />
farsaing de chlasaichean. <br />
Chaidh prìomh Fhèis na <br />
bliadhna-‐sa a chumail san <br />
Ionad Concord. <br />
Tha an Fhèis a’ cumail <br />
bhùthan-‐obrach <br />
fìdhlearachd air an eilean <br />
gu cunbhalach. <br />
Tha an Fhèis a’ <br />
coimhead airson taic-airgid<br />
gus dà chlàrsaich <br />
a cheannach. <br />
Tha an Fhèis ag obair a <br />
dh’ionnsaigh bùthan-obrach<br />
airson dràma <br />
Ghàidhlig a chumail gu <br />
cunbhalach. <br />
18
Sgìre nam Fèisean: Na h-‐Eilea<strong>nan</strong> Siar, An t-‐Eilean Sgitheanach agus Loch Aillse <br />
(Prìomh Oifigear: Jenna Chuimeineach) <br />
Ainm na Fèise Àite Prìomh Fhèis Clasaichean fad na <br />
bliadhna <br />
Leasachaidhean Eile <br />
Fèis <br />
Bharraigh <br />
Barraigh <br />
Chaidh an Fhèis a chumail <br />
eadar 12-‐17 Iuchar ann an <br />
Sgoil Bàgh a’ Chaisteil le <br />
àireamh àrd de chloinn <br />
aois 4-‐18 a’ gabhail pàirt <br />
san tachartas bhliadhnail. <br />
Tha Fèis Bharraigh <br />
a’ tabhann <br />
taghadh farsaing <br />
de chlasaichean <br />
fad na bliadhna. <br />
Bha sluagh mòr ann am <br />
Barraigh as t-‐samhradh <br />
am-‐bliadhna airson <br />
Barrafest, a chaidh a <br />
chumail air 31 Iuchair <br />
agus 1 Lùnastal. Chluich <br />
pìobaire agus fìdhlearan <br />
na Fèise mar phàirt den <br />
chuirm fhosglaidh <br />
Fèis Tìr a’ <br />
Mhurain <br />
Fèis Tìr an <br />
Eòrna <br />
Fèis Eilean na <br />
Hearadh <br />
Uibhist a Deas <br />
Uibhist a Tuath <br />
Na Hearadh <br />
Tha Fèis Tìr a’ Mhurain, <br />
12-‐17 Iuchar, a’ cumail <br />
orra a’ cur adhart Gàidhlig <br />
le bhith a’ cumail a h-‐uile <br />
tachartas tron chà<strong>nan</strong>. <br />
Ghabh 116 duine òg pàirt <br />
innte. Agus bha 27 dhiubh <br />
sin air làithean-‐saora ann <br />
an Uibhist. <br />
Bha còrr is 90 an làthair <br />
aig Fèis na bliadhna-‐sa <br />
ann an Sgoil Phabail <br />
eadar 6-‐10 Iuchar. <br />
Chomharraich an Fhèis an <br />
20mh ceann-‐bliadhna aca <br />
le bratach ùr a dhealbh <br />
ball den Chomataidh, <br />
Jude Nic an t-‐Sealgair. <br />
Agus sgrìobh Dòmhnall <br />
Bàn MacDhòmhnaill port <br />
air a’ phìob air a shon. <br />
Chaidh an Fhèis a chumail <br />
eadar 13-‐17 Iuchar le mu <br />
50 duine a’ gabhail pàirt <br />
innte. Am measg <strong>nan</strong> <br />
clasaichean ann an Sgoil <br />
Sir E. Scott, bha <br />
drumaireachd, dannsa <br />
Tha Fèis Tìr a’ <br />
Mhurain a’ cumail <br />
orra le clasaichean <br />
fad na bliadhna <br />
ann an Lionacleit <br />
agus Dalabrog, <br />
agus tha grunn <br />
math air a bhith a’ <br />
dol chun <strong>nan</strong> <br />
clasaichean. <br />
Tha a’ chomataidh <br />
a’ ruith grunn <br />
chlasaichean tron <br />
gheamhradh, nam <br />
measg tha: an <br />
fhidheall, am <br />
feadan, am bogsa <br />
agus <br />
drumaireachd. <br />
Chùm Fèis Bharraigh <br />
deireadh-‐seachdain <br />
sònraichte de <br />
thachartasan san t-‐<br />
Sultain, agus iad a’ <br />
comharrachadh ceann-bliadhna<br />
a’ film ‘Whisky <br />
Galore’ mar phàirt den <br />
Tilleadh Albannach. <br />
Thòisich an Fhèis le RÈIS <br />
SPÒRSAIL don teaghlach <br />
air Didòmhnaich 12 <br />
Iuchar ann an Staoinibrig <br />
agus bha taisbeanadh <br />
TEPOOKA às dèidh sin <br />
Chùm an Fhèis cèilidh <br />
fhìor mhath air 27 Giblean <br />
gus an 20mh ceann-bliadhna<br />
aca a <br />
chomharrachadh. <br />
Bha buidheann à Uibhist a <br />
Tuath a’ riochdachadh na <br />
Fèise, còmhla ri luchd-ciùil<br />
à Uibhist a Deas agus <br />
Barraigh, aig tachartas <br />
san Lanntair mar phàirt <br />
de ‘Ar Dachaigh’ an lùib <br />
Fèis Cheilteach Innse Gall. <br />
19
Fèis Taigh <br />
Dhonnchaidh <br />
Fèis Eilean an <br />
Fhraoich <br />
Fèis An <br />
Rubha <br />
Fèis <br />
Ratharsaidh <br />
Fèis an <br />
Earraich <br />
Nis, Eilean <br />
Leòdhais <br />
Steòrnabhagh, <br />
Eilean <br />
Leòdhais <br />
An Rubha, <br />
Eilean <br />
Leòdhais <br />
Ratharsaidh <br />
An t-‐Eilean <br />
Sgitheanach is <br />
Loch Aillse <br />
Gàidhealach, seinn <br />
Ghàidhlig agus am bogsa. <br />
Airson a’ chiad uair <br />
chaidh an Fhèis a chumail <br />
ann an làithean-‐saora na <br />
Càisge eadar 6-‐10 <br />
Giblean. Chaidh naoinear <br />
chloinne an sàs ann an <br />
clasaichean airson <br />
ionnstramaidean, agus <br />
clasaichean seinn is <br />
dràma Ghàidhlig. <br />
Bha 190 duine cloinne aig <br />
an Fhèis, a chaidh a <br />
cumail ann an Sgoil <br />
MhicNeacail. Airson an <br />
dàrna bliadhna sreath ri <br />
chèile, chaidh Fèis a <br />
chumail do dheugairean. <br />
Bha measgachadh de <br />
bhùthan-‐obrach ann, nam <br />
measg bha Sgrìobhadh <br />
Ceòl, seinn Ghàidhlig agus <br />
Sgilean Luchd-‐teagaisg, <br />
clas ùr airson daoine a <br />
bha ag iarraidh a bhith <br />
<strong>nan</strong> luchd-‐teagaisg aig na <br />
Fèisean. <br />
Gu mì-‐fhortanach, cha b’ <br />
urrainnear an Fhèis a <br />
chumail seach gun do <br />
thuit an àireamh de <br />
dhaoine air a’ <br />
chomataidh. <br />
Cha b’ urrainn do <br />
chomataidh Fèis <br />
Ratharsaidh Fèis <br />
deireadh-‐seachdain a <br />
chumail am-‐bliadhna air <br />
sgàth duilgheadasan le <br />
bhith lorg àiteachan <br />
iomchaidh airson a <br />
cumail. <br />
Chùm Fèis an Earraich <br />
seachdain air leth <br />
soirbheachail am Port <br />
Rìgh sa chiad seachdain <br />
de làithean-‐saora na <br />
Càisge, 30 Màrt – 3 <br />
Giblean. <br />
Tha an Fhèis a’ <br />
cumail orra a’ <br />
tabhann <br />
chlasaichean fad <br />
na bliadhna ann <br />
an: dannsa <br />
Gàidhealach, am <br />
bogsa, giotàr agus <br />
seinn. <br />
Lean a’ <br />
chomataidh orra <br />
leis a’ chlas airson <br />
obair buidhne <br />
oidhche Chiadain. <br />
Chaidh Anna <br />
Mhoireach <br />
fhastadh leis an <br />
Fhèis gus a’ <br />
bhuidheann a <br />
theagasg còmhla ri <br />
Anndra Yearly. <br />
Tha grunn dhaoine <br />
a’ dol gu na <br />
clasaichean <br />
leantainneach a <br />
tha gan cumail <br />
feadh na bliadhna, <br />
le clasaichean mar <br />
an fhìdeag, am <br />
bogsa agus a’ <br />
phìob ann. <br />
Mar phàirt de sheachdain <br />
na Fèise bha cothrom aig <br />
clann rannsachadh a <br />
dhèanamh air na <br />
sinnsirean aca fhèin <br />
còmhla ri Comunn <br />
Eachdraidh Nis. <br />
Chuir a’ chomataidh <br />
bùthan-‐obrach deireadh-seachdain<br />
air dòigh ann <br />
an Steòrnabhagh gus <br />
tuilleadh chothroman <br />
ionnsachaidh a thoirt do <br />
mhuinntir nam Fèisean <br />
ann an seinn Ghàidhlig <br />
agus sgrìobhadh ceòl. <br />
Chaidh bùthan-‐obrach a <br />
chumail air 20 & 27 <br />
Ògmhios. Chaidh 8 luchd-ciùil<br />
òga an sàs sa <br />
phròiseact ‘Ar Dachaigh’, <br />
agus an lùib sin fhuair iad <br />
clas sàr sgilean le Noraidh <br />
MacÌomhair. <br />
Fhuair buidheann mhòr <br />
de mhuinntir na Fèise <br />
fiathachadh a dhol a <br />
chluich sa Ghearmailt aig <br />
Fèis Ceòl is Dannsa <br />
Traidiseanta Eadar-nàiseanta<br />
airson Òigridh <br />
eadar 7-‐13 Ògmhios. <br />
Airson an ceathramh <br />
bliadhna sreath ri chèile, <br />
bha an Cèilidh air Chuairt <br />
20
21 <br />
aig an Fhèis a’ tadhal air <br />
àiteachan san Eilean <br />
Sgitheanach is Loch Aillse <br />
fad trì seachdainean, às <br />
dèidh dhaibh trèanadh <br />
fhaighinn aig Fèis Alba.
Sgìre nam Fèisean: Loch Abar & sgìre Ghlaschu (Prìomh Oifigear: Caoimhin Rodgers) <br />
Ainm na Fèise Àite Prìomh Fhèis Clasaichean fad na bliadhna Leasachaidhean Eile <br />
Fèis Òigridh <br />
na Mara <br />
Fèis <br />
Lochabair <br />
Malaig & <br />
Mòrar <br />
An Gearasdan <br />
Chan eil tè ann. <br />
Chaidh a’ Phrìomh <br />
Fhèis a chumail aig <br />
deireadh a’ <br />
Mhàirt/toiseach a’ <br />
Ghiblein ann am Bun-sgoil<br />
Lòchaidh, le 79 a’ <br />
gabhail pàirt innte <br />
agus 27 duine cloinne <br />
eile aois 5-‐8 an sàs <br />
innte. <br />
Fèis Eige Eilean Eige Chùm comataidh Fèis <br />
Eige an Fhèis 2-‐latha <br />
aca san Iuchar, le <br />
clasaichean ann an <br />
ealain, an fhidheall, <br />
giotàr, drumaichean, <br />
am bogsa putain agus <br />
an fhìdeag. Chaidh a <br />
h-‐uile duine den 36 a <br />
ghabh pàirt san Fhèis <br />
an sàs sna seisea<strong>nan</strong> <br />
Gàidhlig agus sna <br />
geaman<strong>nan</strong> a chaidh a <br />
chur air dòigh. <br />
Fèis <strong>nan</strong> <br />
Garbh <br />
Chrìochan <br />
Àth Tharracail <br />
’S e an Fhèis aon de <br />
na tachartasan as <br />
motha a tha ga <br />
chumail san sgìre. Aig <br />
Fèis 2009 san Iuchar, <br />
bha clasaichean <br />
airson a’ bhogsa, <br />
iomain, am feadan, a’ <br />
phìob, giotàr, an <br />
fhìdeag, dràma, <br />
22 <br />
Tha an Fhèis a’ ruith <br />
prògram farsaing de <br />
chlasaichean fad na <br />
bliadhna le mu 90 a’ dol <br />
gu clasaichean gach <br />
seachdain. <br />
Tha Fèis Lochabair a’ <br />
cumail prògram farsaing <br />
de chlasaichean fad na <br />
bliadhna. Bidh iad a’ <br />
coinneachadh ann an Àrd-sgoil<br />
Loch Abar agus tha <br />
mu 60 a’ frithealadh <strong>nan</strong> <br />
clasaichean gach <br />
seachdain. Cuideachd, tha <br />
Fèis Lochabair air a bhith <br />
a’ cumail chlasaichean <br />
Gàidhlig do sgoilearan <br />
ann an clas 1 is clas 2 ann <br />
an Àrd-‐sgoil Loch Abar. <br />
Thathar a’ cumail <br />
clasaichean fad na <br />
bliadhna ann an Àrd-‐sgoil <br />
Àird nam Murchan agus <br />
Bun-‐sgoil Àth Tharracail. <br />
Am measg <strong>nan</strong> <br />
clasaichean tha am bogsa, <br />
an fhidheall, am <br />
feadan/a’ phìob agus a’ <br />
chlàrsach. <br />
Fhuair an Fhèis <br />
clàrsaichean ùra a <br />
cheannaicheadh le <br />
airgead bhon SLF agus <br />
bhon Urras <br />
Coimhearsnachd. <br />
Shoirbhich leis a’ <br />
Chèilidh air Chuairt a-rithist<br />
ann an 2009, <br />
agus e a’ tighinn gu <br />
ceann le cuirmean <br />
sgoinneil aig Blas <br />
còmhla ri Dougie <br />
MacIllEathain, Blazin <br />
Fiddles agus Iain, <br />
Ailean agus an Dr <br />
Aonghas Dòmhnallach. <br />
Chaidh crìoch a chur <br />
air an CD-‐Rom airson a <br />
bhith teagasg na <br />
pìoba, agus tha e ri <br />
fhaotainn le leabhar <br />
neach-‐teagaisg a <br />
chaidh eadar-theangachadh.<br />
<br />
Tha comataidh Fèis <br />
Eige an-‐dràsta a’ <br />
beachdachadh air <br />
clasaichean <br />
leantainneach a <br />
chumail do mhuinntir <br />
an Eilein. Cuideachd <br />
tha ùidh mhòr aca ann <br />
a bhith a’ cleachdadh <br />
barrachd Gàidhlig aig <br />
na tachartasan aca, <br />
agus choinnich mi <br />
còmhla riutha san <br />
Eilean gus bruidhinn <br />
mun seo. <br />
San Dàmhair 2009, às <br />
dèidh saothair nach <br />
beag, shoirbhich leis a’ <br />
phròiseact a bha Fèis <br />
<strong>nan</strong> Garbh Chrìochan <br />
a’ stiùireadh gus <br />
suidheachain, solais <br />
agus uidheam fuaime <br />
a cheannach do thalla <br />
na sgoile. Faodaidh an
Fèis <br />
Lannraig a <br />
Tuath <br />
Fèis an t-‐<br />
Sratha <br />
Fèis Naoimh <br />
Chonbhail <br />
Siorrachd <br />
Lannraig a <br />
Tuath <br />
Blàr <br />
Ghobhraidh <br />
Barrhead <br />
ealain, a’ chlàrsach, <br />
ionnstramaidean <br />
faraim agus seinn <br />
Ghàidhlig. Ghabh 71 <br />
pàirt sa Phrìomh Fhèis <br />
agus 24 san Fhèis <br />
airson clann nas òige. <br />
B’ e seo a’ chiad <br />
bhliadhna a chùm iad <br />
an Fhèis sa bhun-sgoil,<br />
agus bha i air <br />
leth goireasach. <br />
Chaidh prìomh Fhèis <br />
na bliadhna a chumail <br />
ann an Àrd-‐sgoil <br />
Greenfaulds. Tha an <br />
deagh chàirdeas <br />
eadar luchd-‐obrach is <br />
comataidh na Fèise a’ <br />
dèanamh cinnteach <br />
gun tèid a h-‐uile càil <br />
gu math. Chaidh a <br />
cumail san Lùnastal, le <br />
clasaichean airson <br />
Ealain, am Bogsa, a’ <br />
Chlàrsach, Giotàr, <br />
Dannsa Ceum, seinn <br />
Ghàidhlig agus <br />
Iomain. B’ e Gàidhlig <br />
prìomh chà<strong>nan</strong> na <br />
Fèise gun teagamh. <br />
Fiù ’s ged nach robh <br />
feadhainn den luchd-teagaisg<br />
fileanta, rinn <br />
iad oidhirp agus <br />
chuidich sin le bhith <br />
cruthachadh <br />
àrainneachd spòrsail, <br />
Ghàidhlig. <br />
Cha deach an fhèis <br />
seo air adhart am-bliadhna.<br />
<br />
Chumadh a’ chiad <br />
tachartas aon-‐latha aig <br />
Fèis an t-‐Sratha ann am <br />
Bun-‐sgoil Raiteir. Bha mu <br />
30 duine cloinne an <br />
làthair agus bha <br />
clasaichean ann airson <br />
seinn Ghàidhlig, am <br />
bogsa, an fhidheall, <br />
giotàr, òrain luaidh agus <br />
dannsa ceum. <br />
talla a-‐nis a’ dol na <br />
ionad cleasachd ion-uidheamaichte<br />
a tha <br />
chum maith Fèis <strong>nan</strong> <br />
Garbh Chrìochan agus <br />
muinntir Àth <br />
Tharracail a bharrachd <br />
air chum maith na <br />
sgoile fhèin. <br />
Às dèidh dhaibh <br />
airgead fhaighinn bhon <br />
SLF, cheannaich iad <br />
bogsaichean ciùil agus <br />
chùm iad clasaichean <br />
dham bi 12 duine <br />
cloinne a’ dol gu <br />
cunbhalach. <br />
Tha a’ chomataidh a’ <br />
coimhead air adhart ri <br />
bliadhna ùr agus bidh <br />
iad a’ tabhann an aon <br />
seòrsa thachartasan <br />
ann an <strong>2010</strong>. <br />
Bha a’ chomataidh den <br />
bheachd nach robh <br />
taic gu leòr ann san <br />
sgìre, agus tha iad a’ <br />
coimhead ri gluasad gu <br />
23
Fèis <br />
Ghlaschu <br />
Fèis Innis an <br />
Uillt <br />
Fèis <br />
Ghleann <br />
Albainn <br />
Glaschu <br />
Drochaid an <br />
Easbaig <br />
Cille Chuimein <br />
Chaidh Fèis 2009 a <br />
chumail aig an RSMAD <br />
ann an Glaschu. <br />
Bhathar a’ tabhann <br />
chlasaichean airson <br />
na Fìdhle, a’ <br />
Chlàrsach, Dannsa, <br />
seinn Ghàidhlig, am <br />
Bogsa, Giotàr, am <br />
Feadan agus Ealain. <br />
Ghabh 95 duine pàirt <br />
innte thairis air 5 <br />
làithean. <br />
Chùm an Fhèis 1 <br />
tachartas-‐latha agus 3 <br />
tachartasan leth-‐latha <br />
am-‐bliadhna. Am <br />
measg <strong>nan</strong> <br />
clasaichean bha <br />
iomain, ealain, am <br />
bogsa, am bòdhran, <br />
Tae Kwon Do, an <br />
fhìdeag agus an <br />
fhidheall. Tha <br />
àireamhan matha <br />
fhathast aig na <br />
clasaichean seo, le 30-‐<br />
40 duine cloinne an <br />
làthair gach latha. <br />
Chaidh a’ phrìomh <br />
Fhèis a chumail san <br />
Iuchar (chaidh an <br />
ceann-‐latha <br />
atharrachadh aig a’ <br />
mhionaid mu <br />
dheireadh an-‐uiridh). <br />
Tha an Fhèis a’ <br />
tabhann caochladh <br />
chlasaichean, nam <br />
measg: Ceàird an Àrd-ùrlair,<br />
a thuilleadh air <br />
cuspairean nas <br />
cumanta mar an <br />
Chùm an Fhèis bùthan-obrach<br />
airson a’ bhogsa <br />
agus an fheadain, le 13 is <br />
11 a’ dol gu na <br />
clasaichean sin. Tha <br />
sgioba iomain na Fèise a’ <br />
sìor fhàs nas fheàrr. <br />
Bha clasaichean ann a-rithist<br />
am-‐bliadhna tron <br />
teirm le àireamhan eadar-dhealaichte<br />
de dhaoine a’ <br />
dol thuca. Bha <br />
clasaichean ann airson <br />
Giotàr, Bòdhran, an <br />
Fhìdeag, am Feadan, an <br />
Fhidheall, Meur-‐chlàr <br />
agus obair buidhne. Ged <br />
nach robh mòran dhaoine <br />
aig cuid dhiubh <br />
uairean<strong>nan</strong> (gu sònraichte <br />
san teirm mu dheireadh), <br />
sgìre eile. <br />
Sa bhliadhna a <br />
dh’fhalbh <br />
dh’atharraich mar a <br />
bhathar a’ ruith na <br />
Fèise nuair a stad <br />
Cultar is Spòrs <br />
Ghlaschu a bhith air <br />
ceann ghnothaichean. <br />
Ri linn sin b’ fheudar <br />
don chomataidh <br />
tighinn còmhla gu <br />
sgiobalta gus dèanamh <br />
cinnteach gun cumar <br />
an fhèis. Rinn iad glè <br />
mhath agus tha dòigh <br />
smaoineachaidh <br />
lèirsinneach, <br />
phroifeiseanta a-‐nis <br />
aig cridhe eagrachadh <br />
na Fèise seo. Tha sinn <br />
an-‐dràsta a’ bruidhinn <br />
mu phròiseact dràma a <br />
bhiodh a’ buntainn ri <br />
Glaschu air fad. <br />
Tha a’ chomataidh air <br />
a chur romhpa an fhèis <br />
a leudachadh agus <br />
thathar an dùil gum bi <br />
4 tachartasan-‐latha air <br />
an ath theirm agus tha <br />
iad cuideachd a’ <br />
coimhead ris na <br />
clasaichean san teirm <br />
a leudachadh. <br />
Tha Fèis Ghleann <br />
Albainn an-‐dràsta a’ <br />
coimhead air grunn <br />
phròiseactan ùra, a’ <br />
gabhail a-‐steach Film, <br />
na Meadha<strong>nan</strong> agus <br />
tachartas taisbeanaidh <br />
a dheigheadh air <br />
chuairt. <br />
Tha cuid de bhuill na <br />
comataidh air <br />
trèanadh fhaighinn mu <br />
thràth airson <strong>nan</strong> solas <br />
is uidheam fuaime a <br />
24
Fhidheall, an Fhìdeag, <br />
am Bogsa, Giotàr, <br />
Meur-‐chlàr, Bòdhran, <br />
Gàidhlig agus dràma. <br />
Bha còrr is 60 duine <br />
cloinne an làthair am-bliadhna.<br />
<br />
tha an t-‐adhartas gu math <br />
follaiseach. <br />
cheannaich sinn le <br />
maoineachadh a fhuair <br />
sinn bhon <br />
chompanaidh <br />
choimhearsnachd is <br />
Fèisean <strong>nan</strong> Gàidheal. <br />
Thathar an dòchas gun <br />
cleachdar an uidheam <br />
seo gus leudachadh air <br />
na tha an Fhèis a’ <br />
dèanamh agus gus <br />
piseach a thoirt air <br />
tachartasan. <br />
25
Sgìre nam Fèisean: Fèis Rois (Prìomh Oifigear: Art MacCarmaig) <br />
Ainm <br />
Fèise <br />
Fèis <br />
Rois <br />
Àite Prìomh Fhèis Clasaichean fad na <br />
bliadhna <br />
Siorrachd <br />
Rois <br />
Chaidh Fèis Rois Òigridh a <br />
chumail aig àm na Càisge <br />
ann an 2009 ann an Ulapul <br />
le 134 a’ gabhail pàirt <br />
innte. <br />
Chaidh gu math do <br />
dh’Fhèis Rois Inbhich a-rithist,<br />
ged nach eil i a’ <br />
faighinn taic-‐airgid bho <br />
Fhèisean <strong>nan</strong> Gàidheal. ’S <br />
ann an Ulapul a chaidh a <br />
cumail agus ghabh 295 <br />
inbheach pàirt innte. <br />
Chaidh Fèis Rois <strong>nan</strong> <br />
Deugairean a chumail san <br />
Dàmhair 2009 agus bha <br />
143 deugairean ann an <br />
Ulapul airson tachartas air <br />
leth math. <br />
Bha Fèis Rois, mar as <br />
àbhaist, a’ cumail <br />
caochladh <br />
chlasaichean, bùthan-obrach<br />
agus <br />
clasaichean àrd-chomais<br />
rè 2009-‐10. <br />
Chaidh structar <strong>nan</strong> <br />
clasaichean <br />
atharrachadh agus mar <br />
thoradh air sin ghabh <br />
barrachd dhaoine pàirt <br />
annta. <br />
Leasachaidhean Eile <br />
Chaidh Fiona Dalgetty fhastadh <br />
mar Cheannard ùr sa Ghiblean <br />
2009. <br />
Chumadh an Cèilidh air Chuairt <br />
aig an Fhèis as t-‐samhradh 2009, <br />
agus iad a’ tadhal air 48 àiteachan <br />
air feadh Siorrachd Rois a <br />
thuilleadh air a bhith a’ cluich aig <br />
Fèis Belladrum agus Iomall Fèis <br />
Dhùn Èideann. <br />
Tha Fèis Rois a’ cumail orra a’ <br />
dèanamh obair YMI do <br />
dh’Fhèisean <strong>nan</strong> Gàidheal ann an <br />
Siorrachd Rois, Gallaibh, Inbhir Nis <br />
agus Inbhir Narann. <br />
Bha Fèis Rois ag obair ann an co-bhuinn<br />
ris a’ bhuidhinn chiùil <br />
nàiseanta, Live Music Now, gus 2 <br />
latha Fèise a chumail do <br />
dh’òigridh bho Sgoiltean <br />
Sònraichte Drumainn, an Naoimh <br />
Clement agus an Naoimh Duthus. <br />
Cuideachd ghabh muinntir Fèis <br />
Rois pàirt ann am Blas agus am <br />
Fèis Ciùil Thraidiseanta Cambridge <br />
an 2009. <br />
26
Sgìre nam Fèisean: Taobh Sear na h-‐Alba agus Fèisean Ùra (Prìomh Oifigear: <br />
Daibhidh Boag & Calum Ailig Mac a’ Mhaoilein) <br />
Ainm na <br />
Fèise <br />
Fèis Obar <br />
Dheathain <br />
Fèis Fhoirt <br />
Fèis Dhùn <br />
Èideann <br />
Fèis <br />
Ghallaibh <br />
Fèis Air an <br />
Oir <br />
Àite Prìomh Fhèis Clasaichean fad na <br />
bliadhna <br />
Obar <br />
Dheathain <br />
Srath <br />
Fhoirthe <br />
Dùn <br />
Èideann <br />
Gallaibh <br />
An t-‐<br />
Srathaidh <br />
Chaidh a’ Phrìomh Fhèis a chumail aig <br />
Acadamaidh Harlaw bho 13-‐15 <br />
Gearran le grunn chlasaichean ann. <br />
Cha robh buileach an uiread de <br />
dhaoine an làthair a tha air a bhith <br />
ann bliadhnaichean eile, ach chaidh <br />
iad an sàs ann an grunn chlasaichean <br />
tro mheadhan na Gàidhlig sna <br />
prògraman làitheil. <br />
Thòisich Fèis Fhoirt as t-‐earrach 2009 <br />
le cuid de na daoine a bh’ air a’ <br />
chomataidh aig Fèis sa Mheadhan. <br />
Tha an Fhèis ùr a-‐nis stèidhichte ann <br />
an sgìre na h-‐Eaglaise <br />
Brice/Shruighlea agus chùm iad <br />
deireadh-‐seachdain soirbheachail san <br />
t-‐Sultain. <br />
Chumadh a’ phrìomh Fhèis bho 15-‐18 <br />
Gearran ann an Sgoil Kaimes ann an <br />
Dùn Èideann. Bha cothrom aig daoine <br />
air taghadh farsaing de chuspairean. <br />
Chùm Fèis Ghallaibh a’ chiad latha <br />
Fèise aca sa Chèitean 2009 le còrr is <br />
50 a’ gabhail pàirt ann. Bha 3 làithean <br />
Fèise eile aca tron bhliadhna agus <br />
tharraing iad sin àireamh mhath de <br />
chloinn na sgìre cuideachd. <br />
27 <br />
Tha Fèis Air an Oir a’ <br />
cumail orra le <br />
clasaichean gach cola-deug<br />
fad na bliadhna <br />
airson mu dheich thar <br />
fhichead duine <br />
cloinne, bho air feadh <br />
a’ Chinn a Tuath. <br />
Tha an Fhèis air a <br />
bhith trang le bùthan-obrach<br />
air Disathairne <br />
air feadh na bliadhna <br />
thuige bheil grunn <br />
math a’ dol. <br />
Tha Fèis Dhùn Èideann <br />
a’ cumail prògram <br />
farsaing de <br />
chlasaichean fad na <br />
bliadhna. <br />
Fhuair an Fhèis <br />
maoineachadh gus <br />
sreath bhùthan-‐obrach <br />
a chumail airson còisir <br />
agus còmhlan <br />
traidiseanta a ghabhas <br />
pàirt sa Mhòd <br />
Nàiseanta an <strong>2010</strong>. <br />
Sgìre nam Fèisean: Ceann a Tuath na Gàidhealtachd (Prìomh Oifigear: Nicola <br />
Marshall) <br />
Ainm na <br />
Fèise <br />
Àite Prìomh Fhèis Clasaichean fad na <br />
bliadhna <br />
Leasachaidhean Eile <br />
Leasachaidhean <br />
Eile <br />
Chuir an Fhèis crìoch air an <br />
obair aca an lùib pròiseact <br />
<strong>nan</strong> tasglann aca tràth ann <br />
an 2009 le bhith <br />
foillseachadh leabhran làn de <br />
dhualchas is sgeulachdan na <br />
sgìre. <br />
Chrìochnaicheadh an leabhar <br />
gus a fhoillseachadh aig a’ <br />
Mhòd Ionadail a chuir an <br />
Fhèis air dòigh san Ògmhios <br />
2009. <br />
Chòrd e gu mòr ri muinntir <br />
na Fèise cuideachd a bhith <br />
an sàs sa chonsairt aig Ceòl
nam Fèis aig Eden Court san <br />
t-‐Samhain. <br />
Fèis a’ <br />
Bhaile <br />
Fèis a’ <br />
Bhealaich <br />
Fèis a’ <br />
Chaolais <br />
Fèis <br />
Chataibh <br />
Inbhir Nis <br />
A’ <br />
Chomraich <br />
Drochaid a’ <br />
Bhanna <br />
Goillspidh <br />
Chaidh Fèis a’ Bhaile a <br />
chumail aig Acadamaidh <br />
Allt a’ Mhuilinn ann an <br />
2009 bho 19-‐23 Dàmhair. <br />
Dh’obraich an ionad ùr <br />
fìor mhath agus chaidh an <br />
àireamh de dhaoine a <br />
ghabh pàirt ann suas bho <br />
91 an-‐uiridh gu 101 am-bliadhna.<br />
<br />
Chaidh an Fhèis a chumail <br />
a-‐rithist air a’ chiad <br />
deireadh-‐seachdain den <br />
Dàmhair, le aon latha <br />
airson sgoilearan bun-sgoile<br />
ionadail, agus aon <br />
latha fosgailte don <br />
choimhearsnachd. <br />
Chaidh Fèis Chataibh a <br />
chumail mar bu ghnàth sa <br />
chiad seachdain de <br />
làithean-‐saora an t-samhraidh,<br />
agus mar as <br />
àbhaist nochd cha mhòr <br />
100 duine cloinne agus <br />
bha grunn luchd-‐teagaisg <br />
ainmeil ann. <br />
Tha an Fhèis a’ cumail <br />
orra le clasaichean <br />
airson obair buidhne <br />
agus dràma. Tha iad <br />
cuideachd air <br />
clasaichean airson <br />
seinn Ghàidhlig is <br />
dannsa ceum a ruith <br />
sa bhliadhna a <br />
dh’fhalbh. <br />
Chùm Fèis a’ <br />
Bhealaich orra a’ ruith <br />
club às dèidh na <br />
sgoile a thug cothrom <br />
do chloinn a dhol an <br />
sàs ann an diofar <br />
chlasaichean, agus <br />
Gàidhlig aig cridhe <br />
tòrr dhiubh. <br />
Seo an dàrna bliadhna <br />
aig Fèis a’ Chaolais <br />
agus tha iad a’ cumail <br />
orra a’ ruith sreath de <br />
làithean Fèise tron <br />
Ghàidhlig gach mìos, <br />
nam measg tha Fèis <br />
Bheag airson clann <br />
aois 5-‐8. <br />
Thairis air na beagan <br />
bhliadhnaichean a <br />
dh’fhalbh, tha an <br />
Fhèis air prògram <br />
bliadhnail de <br />
bhùthan-‐obrach a <br />
stèidheachadh airson <br />
diofar <br />
ionnstramaidean. Tha <br />
fèill mhòr fhathast <br />
orra sin. <br />
Cuideachd chaidh Fèis a’ <br />
Bhaile an sàs am Pròiseact <br />
<strong>nan</strong> Tasglann aig Fèisean <strong>nan</strong> <br />
Gàidheal, agus thug iad <br />
leabhran a-‐mach stèidhichte <br />
air sgeulachdan, òrain agus <br />
beul-‐aithris co-‐cheangailte ri <br />
Blàr Chùil Lodair. <br />
Agus san t-‐Sultain chluich <br />
muinntir na Fèise aig Fèis <br />
Bhlais 2009 còmhla ri daoine <br />
bho Fhèis na h-‐Òige aig Eden <br />
Court. <br />
Chòrd e ri clann is ris a’ <br />
chomataidh a bhith an sàs <br />
ann am pròiseact <strong>nan</strong> <br />
tasglann agus foillsichidh iad <br />
an leabhran aca san t-seisean<br />
mu dheireadh san <br />
Ògmhios. Air sgàth tabhartas <br />
a fhuaras bho Awards for All, <br />
b’ urrainn don Fhèis stòras <br />
ionnstramaidean a <br />
stèidheachadh air a bheil fèill <br />
mhòr. <br />
San t-‐Sultain chomharraich <br />
an Fhèis a 20mh ceann-bliadhna<br />
le latha sònraichte <br />
air an do chùm iad bùthan-obrach<br />
agus cuirm-‐chiùil le <br />
daoine a ghabh pàirt san <br />
Fhèis tro na bliadhnaichean <br />
air ceann ghnothaichean, <br />
agus cuid de na chiad daoine <br />
a thàinig chun na Fèise an <br />
làthair. Agus chaidh <br />
deireadh-‐seachdain airson <br />
obair buidhne do <br />
dheugairean a chumail a-rithist,<br />
sa Ghearran <strong>2010</strong> aig <br />
28
Taigh Drummuie. <br />
Fèis Farr <br />
Fèis Inbhir <br />
Narainn <br />
Fèis <br />
Mhoireibh <br />
Fèis na h-‐<br />
Òige <br />
Fàrr, <br />
Siorrachd <br />
Inbhir Nis <br />
Inbhir <br />
Narann <br />
Eilginn <br />
Inbhir Nis <br />
A dh’aindeoin na droch <br />
shìde, chumadh Fèis <br />
Inbhir Narainn eadar 26-‐<br />
28 Gearran. Airson a’ <br />
chiad uair, chumadh <br />
consairt còmhla ri Charlie <br />
McKerron agus a <br />
Charaidean ann an Ionad <br />
Coimhearsnachd Inbhir <br />
Narann air an oidhche ron <br />
Fhèis. <br />
Chaidh 92 duine cloinne <br />
an sàs ann am Fèis <br />
Mhoireibh ann an 2009 a <br />
chumadh ann an Colaiste <br />
Mhoireibh ann an Eilginn <br />
air an deireadh-sheachdain<br />
mu dheireadh <br />
den Chèitean. <br />
Chaidh Fèis na h-‐Òige a <br />
chumail ann am Bun-‐sgoil <br />
Ghàidhlig Inbhir Nis sa <br />
chiad seachdain de shaor-làithean<br />
an t-‐samhraidh. <br />
Bha gach clas tro <br />
mheadhan na Gàidhlig. <br />
Chùm Fèis Farr sreath <br />
de bhùthan-‐obrach <br />
gach mìos a-‐rithist <br />
eadar Samhain 2009 <br />
agus Giblean <strong>2010</strong>. <br />
Tha fèill mhòr orra sin <br />
fhathast agus mu 80 <br />
duine cloinne de gach <br />
aois mar as tric a’ dol <br />
gu gach seisean. <br />
Tha àireamhan matha <br />
fhathast a’ dol chun <br />
<strong>nan</strong> clasaichean <br />
seachdaineach ann an <br />
diofar <br />
ionnstramaidean <br />
airson clann agus <br />
inbhich. <br />
Tha an Fhèis a’ cumail <br />
orra le clasaichean <br />
leantainneach airson <br />
na clàrsaich, seinn <br />
Ghàidhlig agus faram, <br />
agus tha iad a’ <br />
beachdachadh air <br />
cuspairean eile a <br />
thoirt a-‐staigh mar <br />
am feadan agus <br />
giotàr. <br />
Tha a’ bhuidheann <br />
seinn le deugairean, <br />
Canntaireachd, a’ dol <br />
bho neart gu neart <br />
agus iad a’ seinn gu <br />
tric aig tachartasan <br />
ionadail, agus <br />
stèidhicheadh <br />
buidheann airson <br />
clann nas òige <br />
cuideachd. Tha Eilidh <br />
Barker a’ stiùireadh <br />
an dà bhuidhinn. <br />
Thadhail Cèilidh air Chuairt <br />
an Cataibh air àiteachan air <br />
feadh Chataibh is Ghallaibh <br />
a-‐rithist san Iuchar is san <br />
Lùnastal 2009, agus bidh e a’ <br />
ruith san Iuchar <strong>2010</strong> a-rithist.<br />
<br />
Chaidh còmhlan cèilidh òg a <br />
stèidheachadh airson luchd-ciùil<br />
le comasan eadar-mheadhanach<br />
is adhartach, <br />
agus tha iad air cluich aig <br />
caochladh thachartasan gu <br />
h-‐ionadail thar na bliadhna a <br />
dh’fhalbh. <br />
Às dèidh mar a shoirbhich <br />
don chuirm aig Blas an-‐uiridh <br />
aig Eden Court, bha Fèis na <br />
h-‐Òige agus Fèis a’ Bhaile ag <br />
obair gu dlùth còmhla a-rithist<br />
gus cuirm eile a chur <br />
air dòigh airson Blas 2009 aig <br />
Eden Court. <br />
29
Fèis Spè <br />
Bàideanach <br />
& Srath <br />
Spè <br />
Chaidh Fèis Spè a chumail <br />
ann an saor-‐làithean an <br />
Dàmhair ann am Bun-sgoil<br />
Baile <strong>nan</strong> Granndach <br />
airson an dàrna bliadhna. <br />
Bha pàirt den Fhèis ann <br />
do dheugairean a-‐rithist <br />
far an robh iad a’ fuireach <br />
an oidhche agus air a <br />
bheil fèill mhòr fhathast, <br />
agus chùm iad an Fhèis <br />
Bheag a-‐rithist. <br />
Fèis Alba Am Ploc Chaidh Fèis Alba 2009 a <br />
chumail ann an <br />
Àiteachan-‐fuirich Àrd-sgoil<br />
a’ Phluic a-‐rithist sa <br />
chiad seachdain de <br />
làithean-‐saora an t-samhraidh.<br />
Ghabh 26 <br />
duine bho na Cèilidhean <br />
air Chuairt pàirt innte <br />
mus deach iad air chuairt <br />
sna sgìrean aca fhèin, <br />
agus iad a’ tighinn bho <br />
Shiorrachd Rois, Loch <br />
Abar, an t-‐Eilean <br />
Sgitheanach, agus am <br />
Monadh Ruadh. <br />
Tha Fèis Spè a’ cumail <br />
orra a’ leasachadh <br />
agus a’ leudachadh a’ <br />
phrògraim, am measg <br />
<strong>nan</strong> tachartasan fad <br />
na bliadhna an-‐uiridh <br />
bha còmhlan cèilidh <br />
òr (Bear Creek <br />
Reelers), teagasg <br />
fìdhle an sgoiltean, <br />
làithean ciùil agus <br />
teagasg YMI ann am <br />
bun-‐sgoiltean san <br />
sgìre. <br />
Chaidh Cèilidh air Chuairt sa <br />
Mhonadh Ruadh a chumail <br />
a-‐rithist ann an 2009, agus <br />
tha e a-‐nis na thachartas <br />
stèidhichte sa Phàirce <br />
Nàiseanta. <br />
Le taic bho LEADER a’ <br />
Mhonaidh Ruaidh fhuair Fèis <br />
Spè maoineachadh gus am <br />
plana leasachaidh ùr aca a <br />
chur an gnìomh. An lùib sin <br />
bidh iad a’ fastadh oifigear <br />
pàirt-‐thìde gus obair na Fèise <br />
a leudachadh air taobh sear <br />
Pàirce Nàiseanta a’ <br />
Mhonaidh Ruaidh. <br />
30
7 Cunntas Ionmhais gu 31 Màrt <strong>2010</strong> <br />
Fo riaghailtean a thàinig a-‐staigh bho Oifis Riaghladair Bhuidhnean Carthannais na h-‐Alba (OSCR), feumar na <br />
cunntasan bliadhnail aig a’ bhuidhinn ullachadh agus a nochdadh ann an dòigh shònraichte agus tha tòrr a <br />
bharrachd dhuilleagan ann na b’ àbhaist. Gheibhear na cunntasan sgrùdaichte slàn air ar làrach-‐lìn <br />
www.feisean.org agus chan eil ann an seo ach ar Cunntas Gnìomhachd Ionmhais airson na bliadhna a’ <br />
crìochnachadh 31mh Màrt <strong>2010</strong> còmhla ri aithris cothromachaidh aig a’ cheann-‐latha sin. <br />
31.3.10 31.3.09 <br />
Maoin Maoin <br />
neo-‐chuingealaichte iomlan <br />
£ £ <br />
STÒRAS A-‐STEACH <br />
Stòras a-‐steach bho mhaoineachadh coisinnte <br />
Teachd-‐a-‐steach Saor-‐thoileach 4,572 6,815 <br />
Gnìomhachd airson ionmhas a chosnadh 65,162 74,808 <br />
Teachd-‐a-‐steach bho airgead-‐seilbhe 82 3,841 <br />
Stòras a’ tighinn a-‐steach bho ghnìomhachd <br />
carthannais <br />
Prìomh Obair 649,350 527,764 <br />
Trèanadh 13,781 23,413 <br />
Fèis Bhlais 332,822 337,558 <br />
Pròiseact <strong>nan</strong> Sgoiltean 219,511 223,580 <br />
Leasachadh Gàidhlig 86,800 99,907 <br />
Pròiseact Dualchais 10,000 36,693 <br />
Stòras iomlan a-‐steach 1,382,080 1,334,379 <br />
STÒRAS COSGTE <br />
Cosgais ann a bhith cosnadh ionmhas <br />
Malairt airson airgead a thogail: cosgais <strong>nan</strong> <br />
312,387 311,749 <br />
rudan a reiceadh agus cosgaisean eile <br />
Gnìomhachd Carthannais <br />
Prìomh Obair 696,181 605,048 <br />
Trèanadh 20,682 63,064 <br />
Fèis Bhlais 21,996 21,462 <br />
Pròiseact <strong>nan</strong> Sgoiltean 218,435 197,396 <br />
Leasachadh Gàidhlig 84,076 154,127 <br />
Pròiseact Dualchais 14,436 32,131 <br />
Cosgaisean riaghlaidh 29,742 21,228 <br />
Stòras iomlan a chaidh a chosg 1,397,935 1,406,205 <br />
STÒRAS A-‐STEACH/(A-‐MACH) RO CHÌSEAN <br />
(15,855) (71,826) <br />
RÈITEACHADH IONMHAIS <br />
Suimean iomlan gan toirt air adhart 31,526 103,352 <br />
A’ MHAOIN IOMLAN GA TOIRT AIR ADHART 15,671 31,526 <br />
31
Aithris Cothromachaidh air 31mh Am Màrt <strong>2010</strong> <br />
31.3.10 31.3.09 <br />
Maoin Maoin <br />
neo-‐chuingealaichte iomlan <br />
£ £ <br />
MAOIN STÈIDHICHTE <br />
Maoin Stèidhichte 7,450 6,212 <br />
MAOIN LUATH <br />
Luchd-‐fiach: Suimean ri phàigheadh sa <br />
157,974 146,686 <br />
bhliadhna <br />
Airgead sa Bhanca 73 30,620 <br />
158,047 177,306 <br />
CREIDEASAICHEAN <br />
Suimean ri phàigheadh sa bhliadhna (149,826) (151,992) <br />
MAOIN LUATH GU LÈIR 8,221 25,314 <br />
MAOIN GU LÈIR ÀS AONAIS FIACHAN <br />
LUATH 15,671 31,526 <br />
MAOIN GU LÈIR 15,671 31,526 <br />
MAOINEAN <br />
Maoinean neo-‐chuingealaichte 15,671 31,526 <br />
MAOINEAN GU LÈIR 15,671 31,526 <br />
32
Change language