Kazimierz WyszyÅski OIC

YWOT CZCIGODNEGO SUGI BOEGO O. STANISAWA OD 

JEZUSA MARYI PAPCZYSKIEGO 

Który Zgromadzenie Zakonników Marianów Niepokalanego 

Poczcia Najwitszej Maryi Panny, pod Regu Dziesiciu Cnót 

Teje Najchwalebniejszej Boej Rodzicielki zaoy ku pomocy 

zmarym przebywajcym w czycu 

Sporzdzony w XVIII wieku przez Ojca Kazimierza Wyszyskiego, 

byego przeoonego generalnego tego Zgromadzenia 

„Wychwalajmy mów sawnych i ojców naszych w kolejnoci ich pochodzenia” (Syr 44,1) 

Przedmowa 

Chrystus Pan, Mdro odwieczna, ustanawiajc swój Koció 

wity, wyposay go wieloma darami, askami i przymiotami, a jako 

jego Król i Pan Bóg pragn widzie go przyozdobiony rónymi 

radami ewangelicznymi. Jednak nie zmusza do nich, ale zachca 

kadego, kto pragnie osign doskonao i z wiksz pewnoci 

osign Królestwo Boe. Mówi: „Jeli kto chce pój za mn, niech 

si zaprze samego siebie, niech wemie krzy swój i niech mnie 

naladuje” (Mt 16,24). Nastpnie: „Jeli kto przychodzi do mnie, a 

nie ma w nienawici swego ojca i matki, ony i dzieci, braci i sióstr, 

nadto i siebie samego, nie moe by moim uczniem” (k 14,26). 

Dalej: „Jeli chcesz by doskonay, id, sprzedaj, co posiadasz, i daj

ubogim, a bdziesz mia skarb w niebie. Potem przyjd i chod za 

Mn” (Mt 19,21). W rónych miejscach Pisma w. znajdziesz jeszcze 

wicej podobnych tekstów. 

Wielu witych mczyzn i niewiast, majc przed oczyma te 

rady Chrystusa, gboko przejo si nimi i wedug nich uoyo swoje 

ycie oraz wyjaniao je innym, a dla osignicia wikszej 

skutecznoci tworzyo róne zakony, w których praktykowano te rady 

Chrystusa Pana. 

Wiemy dobrze i wyznajemy, e dziaanie Boe jest zawsze 

celowe: oto Duch wity zechcia owieci tych witych zaoycieli, 

aby dla poytku Kocioa, stosownie do potrzeb czasów i rónych 

oczekiwa, nakadali swoim zgromadzeniom i naladowcom pewne 

szczególne obowizki i reguy, wedug których bd z powoania 

oddawa si zbawieniu swojemu i blinich. 

I tak w samych pocztkach Kocioa, kiedy jeszcze w sercach 

wiernych wiea bya pami ycia, mki i Krwi Chrystusowej, 

powstay zakony pustelników. Prowadzili oni ycie samotne w 

odludnych stronach, w twardej pokucie troszczyli si o swoje zbawienie. 

Jedni z nich w odosobnieniu, inni w towarzystwie wspóbraci 

ofiarowywali Bogu sw sub i trwali w niej mnie a do mierci; 

jedni yli na pustyniach, inni w grotach górskich czy w jaskiniach 

ziemnych. 

Kiedy wzrosa liczba osób powicajcych si Bogu, wzbudzi 

On innych witych Ojców, którzy zgromadzili sugi Boe w 

klasztorach, aby prowadzili ycie zakonno-klauzurowe. Tak

zgromadzeni pod posuszestwem przeoonych, jedni drugich 

budowali swym przykadem, zachowywali cile rady ewangeliczne i 

na wszelki moliwy sposób troszczyli si o swoje zbawienie. 

Lecz kiedy niwo wzroso do tej miary, e czystych i wybornych 

ziaren, którymi s wierzcy w Chrystusa, nie mona byo w aden 

sposób pomieci naleycie w odlegych mniszych klasztorach, posa 

Pan nowych witych niwiarzy na swoje niwo. Oni utworzyli inny 

stan zakonny, w którym trwajc w uroczystych lubach czystoci, 

ubóstwa i posuszestwa, nie tylko sami postpowali w cnotach, lecz 

wznoszc klasztory w miastach i osadach, tam wierzcym w 

Chrystusa dawali dobry przykad. 

Kiedy wreszcie Koció coraz bardziej si rozrasta, spodobao 

si Najwyszemu znowu powoa do swej winnicy rónorodnych 

witych pracowników, którzy odpowiednio do potrzeb i sytuacji 

historycznej pracowali dla zbawienia swego i blinich oraz dla 

poytku witego Kocioa. Natchnieni przez Ducha witego do 

spenienia pobonych i bardzo potrzebnych dzie, tworzyli róne 

zakony i zgromadzenia, które oprócz wspólnych wicze pobonych 

miay pewne szczególne zadania waciwe swemu powoaniu. 

Do takich szczególnych zada wskazanych przez witych 

zaoycieli nale m.in.: szerzenie wiary witej, goszenie Ewangelii 

Chrystusowej niewiernym, propagowanie wród wierzcych 

naboestwa do Mki Paskiej, gorliwe i pobone suchanie 

spowiedzi, uczenie nieuwiadomionych prawd wiary, ksztacenie 

modziey w rónych gaziach wiedzy, pisemna krytyka heretyckich

i bdnych nauk, zakadanie domów modlitwy dla podniesienia 

pobonoci wiernych, tworzenie rónych bractw, takich jak róaca 

witego, szkaplerza Niepokalanego Poczcia oraz innych, 

organizowanie misji, wychowywanie i przygotowywanie kleru do 

naleytego speniania obowizków kapaskich i posug kocielnych, 

niesienie pomocy chorym w godzin mierci i wiele innych. 

Istniej te zakony, które lubami zobowizuj si nie tylko do 

speniania posug duchownych, lecz i do niesienia pomocy 

materialnej, jak np. wykupywanie chrzecijan z niewoli Turków i 

Maurów, opieka nad ubogimi i chorymi czy inne dziea miosierdzia, 

które kady zakon spenia wedug ducha i zobowiza swego 

instytutu. 

Zakony te przybieraj rónorodne wezwania, takie jak: 

Najwitszej Trójcy, Pana Jezusa Chrystusa, Najwitszej 

Bogurodzicy Maryi oraz wielu rónych tajemnic wiary witej. Inne, 

pokadajc nadziej w zasugach swoich witych patriarchów, 

przyozdobiwszy si ich imionami, su Kocioowi witemu, 

walczc mnie z mocami ciemnoci, aby je zwyciy i nie da si 

pokona. 

Duch wity, dajc w przeróny i przedziwny sposób swoje 

natchnienie witym patriarchom zakonów i witym zaoycielom 

niezliczonych zgromadze zakonnych, chcia, aby Koció wity 

jania t wspania rónorodnoci i trwa ywy i potny a do 

skoczenia wieków.

W nowszych czasach natchn Duch wity równie swego 

sug, Wielebnego o. Stanisawa od Jezusa Maryi, aby zaoy 

Zgromadzenie Zakonne Marianów pod wezwaniem Niepokalanego 

Poczcia Najwitszej Dziewicy Maryi. Maj oni oprócz innych 

witych wicze najcilejszy obowizek niesienia jak najgorliwszej, 

a tak koniecznej pomocy duszom czycowym. Koció Boy w 

ubiegych wiekach na wszelki moliwy sposób wspiera wiernych 

Chrystusowych yjcych na ziemi, w tym za wieku ofiarowuje 

szczególn pomoc wiernym zmarym. Dobro i miosierdzie Boe 

sprawiy, e ten nowy zakon, z aprobat najwyszych pasterzy 

prawnie powstay w Kociele walczcym, niesie ofiarn pomoc 

Kocioowi w czycu: „wita i zbawienna jest myl modli si za 

umarych, aby byli od grzechów rozwizani” (2 Mach 12,46 Wulg.). 

T przedmow, aczkolwiek krótk, pragn ci przekona, 

pobony Czytelniku, e susznie wszystkie zakony i zgromadzenia 

zajmuj w Kociele Boym waciwe sobie miejsce, a zatem i to 

ostatnie Zgromadzenie jest w najwyszym stopniu poyteczne dla 

dusz czycowych, a moe i dla twojej duszy, kiedy opucisz 

spoeczno yjcych na ziemi. Pragn ci pobudzi, by pobonym 

uczuciem wiedziony, wraz ze mn wspomaga cierpicych w czycu, 

naladujc Zaoyciela w tym litociwym dziele miosierdzia. Kad ci 

przed oczy jego yciorys, krótki wprawdzie, ale zawierajcy materia

do gbokiego przemylenia, i eby wiedzia, e ten Instytut 

Mariaski powsta dla wspomagania cierpicych w czycu 1 . 

ywot Czcigodnego Sugi Boego 

Ojca Stanisawa od Jezusa Maryi, 

Zaoyciela Zgromadzenia Zakonnego Marianów 

Niepokalanego Poczcia Bogosawionej Dziewicy Maryi 

dla wspomaganiu cierpicych w czycu 

i pierwszego przeoonego tego Zgromadzenia 

Mariaskiego 

Cz I. Dziecistwo i modo 

1. Miejsce pochodzenia 

Ojczyzn Czcigodnego Ojca Stanisawa od Jezusa Maryi jest 

Królestwo Polskie, a miejscem urodzenia wioska zwana Podegrodzie, 

odlega 12 mil od Krakowa. Pooona nad rzek Dunajec, naleaa do 

zakonnic w. Klary, z nadania b. Kingi, niegdy królowej Polski, 

ony króla Bolesawa, zwanego Wstydliwym. [Kinga] bya 

najczystsza, albowiem nieskaone dziewictwo zachowywaa z mem, 

królem, a do mierci. Nastpnie zaoya wspomniany klasztor, bya 

w nim ksieni i a dotd przetrwaa sawa jej witoci oraz wielkich, 

zadziwiajcych i wyjtkowych cudów 2 . 

1 Notesque hoc institutum Marianum per puram anagramam esse animarum. Wed_ug o. Kazimierza 

zachodzi anagram mi_dzy „marianum” a „animarum”. 

2 _w. Kinga (1234-92), beatyfikowana przez Aleksandra VIII w 1690 r., kanonizowana przez Jana Paw_a II 

dnia 16 czerwca 1999 w Starym S_czu. Jest patronk_ Polski i Litwy oraz diecezji tarnowskiej. Jej relikwie 

znajduj_ si_ w klasztorze Klarysek w Starym S_czu, odleg_ym ok. 3 km od Podegrodzia.

W tej to wiosce urodzi si Suga Boy i by pobonie 

wychowywany przez rodziców do czternastego roku ycia. Chocia 

jego rodzice mieli drugi dom i ziemi w [Nowym] Sczu, woleli 

zamieszka we wspomnianej wsi, odlegej okoo mil od [Starego] 

Scza 3 , z pobonoci do bogosawionej Kingi, której relikwie tam 

czczono. 

2. Ojciec 

Ojcem jego by Tomasz Papka, a matk Zofia z domu 

Tacikówna, z pobliskiej wioski Nieskowa. Ojciec by bardzo 

cenionym kowalem i pragn do tego zawodu z biegiem lat przyuczy 

syna. Z Boego jednak rozporzdzenia nigdy nie móg tego zamiaru 

wykona. 

Przez wiele lat, z wielkim poytkiem dla wioski, by sotysem 

Podegrodzia, ale spotka si te z nie mniejsz zazdroci. Kiedy 

zosta oskarony o przekroczenie uprawnie. Ci, co niesusznie 

przysigali przeciw niemu, przed upywem roku zmarli, a on wykaza 

wobec sdziego sw niewinno. Nie chcia te mci si na swym 

ssiedzie, który powanie go zrani, a nawet zasdzone za krzywd 

pienidze chcia odda i tak postpi. 

By take administratorem dóbr miejscowego kocioa 

parafialnego i tak doskonale spenia swój urzd, e stanowczo 

przeciwstawi si proboszczowi, który chcia wzi na swój uytek 

pienidze kocielne. 

3 Wielokrotnie wyst_puje w tek_cie samo okre_lenie „S_cz”, bez wskazania konkretnego miejsca; mo_e jest 

to pomy_ka kopisty portugalskiego.

Doczeka si potomstwa z trzech on i doywszy 

bogosawionych okoo stu lat, zmar szczliwie, w czasie 

nieobecnoci Czcigodnego Ojca Stanisawa, który uczy si na Rusi 4 . 

3. Matka 

Od ojca przejd ju do jego matki. Do takiego stopnia pobon 

bya ta niewiasta, e naleaa do wielu bractw, zwaszcza do róaca 

witego, a take do bractwa w. Anny i w. Franciszka i w miar 

swych si zawsze usiowaa wypeni swe zobowizania. O innych jej 

cnotach mógbym nie wspomina, lecz nie mog pomin jej 

szczególnej cierpliwoci, która jest prawdziwym blaskiem i ozdob 

chrzecijaskiej kobiety. Praktykowaa j w licznych chorobach, 

przeciwnociach i przeladowaniach. Okazao si to zwaszcza, kiedy 

zostaa niewinnie mocno pobita i zraniona przez pewnego 

gwatownego wieniaka o imieniu Andrzej, a ona mu przebaczya. 

Gdy jej dorastajcy syn Stanisaw powróci ze szkó na Rusi i bardzo 

pragn pomci si na nielitociwym i okrutnym czowieku, co atwo 

mógby wykona, ona mu tego wzbraniaa. Przekonywaa, e z 

mioci i dla naladowania Zbawiciela, nie chce pozbawia si zasugi 

z przebaczenia wrogowi. A ajania i bicia swojego ma znosia z 

takim spokojem duszy, e wzbudzao to zdziwienie u ssiadów i 

dzieci. Miaa ze swym mem dwóch synów i sze córek i 

wychowywaa ich z tak pobonoci i troskliwoci, e wszyscy 

wiecili przykadem witobliwego ycia. 

4. Urodziny, chrzest, zapowied przyszoci 

4 Zmar_ ok. 1653 r., kiedy syn by_ we Lwowie w kolegium jezuickim.

Z takich rodziców 18 maja 1631 roku narodzi si Suga Boy 

Czcigodny Ojciec Stanisaw od Jezusa Maryi. Gdy by jeszcze w onie 

matki, zosta przez ni ofiarowany Chrystusowi Panu i Jego 

Najwitszej Matce Maryi. Urodzi si z soboty na niedziel, co 

wskazywao na jego niezwyk w przyszoci cze dla Matki Pana. 

By bowiem arliwym czcicielem i propagatorem Niepokalanego 

Poczcia Najwitszej Maryi Panny, a nastpnie zaoycielem 

zgromadzenia pod wezwaniem Niepokalanego Poczcia Tej 

niezwykej Boej Rodzicielki Maryi Panny, czyli zakonników 

marianów nioscych konieczne wsparcie duszom czycowym. 

Wedug zapisu ksig kocielnych, tej samej niedzieli odrodzi si 

w Duchu witym przez sakrament chrztu, w kociele podegrodzkim, 

diecezji krakowskiej. Na chrzcie otrzyma imi Jan, co teraz 

odczytujemy jako proroctwo, albowiem Jan oznacza ask Bo, 

dziki której nie tylko zosta powoany do zakonu, lecz sta si ojcem i 

zaoycielem zakonników Najwybraszej Dziewicy Maryi 5 . 

5. Przezwycienie pocztkowych trudnoci w nauce 

Ju od najmodszych lat dawa wyrane znaki przyszej 

witoci i zapowiada si jako wielki m Kocioa Boego. 

Poniewa wydawao si, e jego starszy brat Piotr odznacza si 

wielk zdolnoci, która wróya mu karier uczonego czowieka, 

przez rodziców zosta przeznaczony do szkó. On za, uwaany przez 

rodziców i krewnych za niezdolnego i lekcewaony, mia pozosta w 

domu. Gdy mia siedem lat, Boa Opatrzno i Mdro tak 

5 Chrzestne imi_ Jan przy wst_pieniu do zakonu zosta_o zast_pione przez Stanis_aw od Jezusa Maryi.

pokierowaa chopcem, e po kryjomu przez jednego ze sucych 

zosta wyprowadzony z domu do szkoy i tam ju pierwszego dnia 

wykaza si wybitnymi zdolnociami, tak e w jedno popoudnie 

nauczy si caego alfabetu, zaledwie go usysza, co si rzadko 

zdarza. 

O, jak bardzo róny jest zamys Boy od ludzkich myli! 

Rozwiay si opinie rodziców i krewnych o. Stanisawa, a przyszo 

pokazaa, e tak mody [czowiek] w cigu trzech lat wspaniale 

ukoczy podstawowe nauki. 

6. Pokusy do zaniechania nauki 

Szatan przeczuwajc, e modziutki Stanisaw w przyszoci 

bdzie jego przeciwnikiem, nienawidzi solidnych jego postpów w 

nauce, zdolnoci, rzadkiej skromnoci u chopca, znakomitej cnoty i 

pilnoci w obowizkach szkolnych. Zacz od wzbudzania w 

modziecu wstrtu do nauki, a póniej kusi tym, e w domu jest 

wicej swobody, a mniej zaj. Równie i ojciec chcia nauczy 

Stanisawa zawodu, który sam wykonywa. Obaj [szatan i ojciec] 

sprzysigli si, aby przerwa mu nauk. Jednak ucze Pallady 6 , syn 

rzemielnika, nie zosta zatrudniony w sztuce rzemielniczej, lecz przy 

pasieniu owiec swego ojca, niczym drugi Dawid. Bya to 

przepowiednia Boej myli i woli, aby Stanisaw posiad nie tylko 

wiedz, ale by w przyszoci dobrym pasterzem trzody mariaskiej, 

owiec powierzonych jego trosce i aby nauczy si poskramia 

6 Pallada – Atena, bogini m_dro_ci.

piekielne wilki. Stanisaw zadowolony, e jest pasterzem, by 

niezwykle posuszny rodzicom. 

7. Powrót do szkoy 

Jednak Bóg w swoim miosierdziu czuwa, aby przyszy 

wiecznik Kocioa nie pozosta ukryty i nie zagasia go ta licha 

suba. May Stanisaw, zmczony takim uciliwym zajciem, poród 

gorcego soca, zimnych niegów, tak ostrego klimatu, na którego 

dziaanie codziennie by naraony, zamany przeciwnociami, pozby 

si lenistwa w nauce lub raczej je pokona. Na nowo przeszed od 

owiec do nauki gramatyki, retoryki i muzyki, którym oddawa si z 

ca pilnoci. Stopniowo pokona poprzednie zniechcenie, i 

wyrónia si w nauce wyjtkow zdolnoci zapamitywania. 

8. Przejawy pobonoci 

W chopicych latach by rozmiowany w witych obrazach, 

które umieszcza w odpowiednich, przez siebie zrobionych 

otarzykach, ze wiecznikami, lampionami, chorgiewkami. To 

wszystko, co widzia w kociele, chcia mie w pokoju swego domu. 

Tene chopiec, z wrodzonej pobonoci i czci, wypiewywa to, co 

usysza w kociele, naladujc piew, gesty i ceremonie kapanów we 

wszystkim, na co jego modociany wiek pozwala, albo przynajmniej 

usiowa to naladowa. 

Rówieników, którzy chtnie go suchali, skania do procesji 

urzdzanych na polach i ulicy koo domu. Niektórzy widzieli w tym 

zapowied przyszego nieszczcia, ale to bya oznaka przyszego 

zakonnika i apostoa. Bóg ju od dziecistwa przygotowywa

Stanisawa do wzniosego stanu kapaskiego. Obdarzajc go askami, 

pokazywa, jakim bdzie w przyszoci czowiekiem. Pozwoli mu w 

tak modym wieku zajanie oznakami przyszej witoci, takimi jak: 

nawiedzanie kocioów, dugie arliwe modlitwy, posty sobotnie na 

cze Niepokalanego Poczcia Najwitszej Maryi Panny. 

9. Cudowna opieka Maryi 

Codziennymi praktykami pobonymi oddawa cze Boej 

Rodzicielce Maryi i do Niej jak do Matki ucieka si z synowsk 

ufnoci. Przez Jej wstawiennictwo otrzymywa wiele ask i 

dowiadcza Jej cudownej opieki. Nie przez pomoc lekarzy, lecz przez 

ask Bo, dziki nieustannemu porednictwu Dziewicy Maryi 

wyrwany zosta z wielkich chorób i niebezpieczestw. Cudownie 

zosta uzdrowiony, kiedy pewnego razu poparzy si wrzcym 

rosoem, tak e spuchy mu nogi. Dwukrotnie dopada go tak cika 

epidemia, e od zmysów odchodzi, lecz po napiciu si zimnej wody, 

wróci do dawnego zdrowia. Nagle odzyska zdrowie i si, gdy w 

Podolicu by nieprzytomny z powodu wielkiej choroby. A gdy by w 

drodze do Rawy, podczas jesiennych ferii, w miasteczku Raszyn 

chwycia go febra i dugo go trzymaa, lecz zosta z niej uzdrowiony. 

Potem dotknity zaraz, zoy lub pielgrzymki na Jasn Gór, do 

wsawionego cudami obrazu Najwitszej Maryi Panny, i zosta 

cudownie ocalony od mierci. Jako dziesicioletni chopiec spad z 

wysokiej drabiny i ciko si zrani, lecz wkrótce zosta uzdrowiony. 

Znowu pod Pockiem porwany falami Wisy, a w Jarosawiu 

zanurzony w wirze wodnym, cudownie ocala, niezmiennie uzbrojony

w Bo pomoc i zawsze wspomagany przez Najwitsz Maryj 

Pann. Porwany szybkim prdem Odry, gdy ju niebezpiecznie by 

zanurzony w wodzie, niespodziewanie znalaz si na brzegu. 

Szczliwie równie ocala, kiedy miotay nim fale morskie. 

Z tych i wielu innych niebezpieczestw na rzekach i morzu, w 

Bogu pokadajc nadziej i ni uzbrojony, modziutki Stanisaw ocala 

niby drugi Pawe z niebezpieczestw rzek i morza. Zosta zachowany 

przez samego Boga, do dziea, do którego On go przeznaczy. 

10. Podjcie nauki w Nowym Sczu 

Jako dwunastoletni chopiec uda si z rodzicami do [Nowego] 

Scza i z Boego zrzdzenia zagubi si w tumie ludzi. Rodzice 

szukali go wród krewnych i znajomych, a nie znalazszy, wrócili do 

swego domu w Podegrodziu. A on, zagubiony, przebiega ulice i place 

miasta, a wreszcie przyby do jakiego krewnego. Nastpnego dnia 

wczesnym rankiem prosi, aby zaprowadzi go do synnej tam szkoy i 

przedstawi go kierownikowi. Kiedy krewny pozna wol i pragnienie 

Stanisawa oraz dostrzeg zdolnoci chopca, przychyli si do jego 

proby. Zaprowadzi go z domu do szkoy i powierzy pewnemu 

nauczycielowi czy bakaarzowi, który by uwaany za czowieka 

uczonego. 

Stanisaw robi tam postpy w nauce i cnocie tak dalece, e 

starszy jego brat, Piotr, i wielu ziomków, pobudzeni tym faktem 

przybyli z Podegrodzia do tego nauczyciela, aby równie si uczy, i 

rzeczywicie pilnie oddawali si nauce. 

11. Ucieczka od zdeprawowanego nauczyciela

Niestety, jake wielka jest uomno ludzka! Ten nauczyciel, 

chocia czowiek wielkiej wiedzy, tak by przewrotny, e zgorszeniem 

doprowadzi do zego wielu modych uczniów. W taki sam sposób 

zamierza zwie podstpnie Stanisawa, modzieca witego, 

pobonego, skromnego i czystego. On za, gdy odkry przewrotno 

nauczyciela, aby tym zgorszeniem nie splami swej czystej duszy, 

postanowi opuci nie tylko gorszyciela, ale i miejsce skaone 

zgorszeniami. Pewnego dnia pospiesznie uciek do odlegego o kilka 

mil rodzinnego domu. Trzeba byo przeby du i niebezpieczn rzek 

Dunajec. Nie byo ani przewonika, ani waciciela promu. Stanisaw 

dostrzeg na brzegu ód z dugim i cikim drgiem, którym 

przewonicy posuguj si zamiast wiosa. Chcia jednak jak 

najszybciej przekroczy rzek, aby nie dogoni go ten „doskonay” 

nauczyciel, przed którego skandalicznym zachowaniem ucieka. 

Wola raczej narazi si na niebezpieczestwo mierci, anieli ulec 

zu. Chopiec wszed odwanie do odzi i powierzy si najpierw 

Bogu, który natchn go tym heroicznym postanowieniem, 

wymawiajc sowa sawice Eucharysti: „Niech bdzie pochwalony 

Przenajwitszy Sakrament”. Nauczy si ich kiedy z drukowanej 

kartki otrzymanej od ojca, która suya mu do nauki czytania. 

Wiedzia, e umierajcy otrzymuj odpusty przyznane przez papiey, 

gdy wyraaj te sowa ustami lub w sercu. On za wymawia 

powysze sowa jak najpoboniej w tej intencji, aby Bóg 

przeprowadzi go szczliwie przez rzek, a gdyby nawet uton, aby 

tymi odpustami zosta uwolniony z czyca. Zaledwie wic odmówi z

wielk wiar te najwitsze sowa, peen ufnoci i mocnej nadziei, 

odepchn ód od brzegu i przeprawi si na drugi brzeg. To anio 

stró uchroni sabego chopca od zatonicia wraz z ódk wród 

gwatownych i wartkich fal, niby drugiego Lota uciekajcego z 

Sodomy, i pomóg w ucieczce, aby duej nie przebywa w namiotach 

grzeszników. 

12. W szkole parafialnej 

Kiedy [Stanisaw] przyby do rodzinnego domu, ojciec i matka 

przyjli go serdecznie; przez jaki czas przebywa u nich. Ojciec 

nalega jednak, aby powróci do tego miasta i dalej si uczy. 

Pewnego razu [Stanisaw] by wiadkiem, jak jego starszy brat 

zosta pobity przez koleg. Pomci zniewag wyrzdzon bratu i 

porzdnie poturbowa napastnika. Z tego powodu znowu uciek do 

domu, z obawy przed kar. Zapewne stao si tak z woli Boej, aby 

jego czyste sumienie nie doznao szkody od niegodziwego 

nauczyciela, czyli bakaarza. 

Piotr, jego starszy brat, pozostawa tam, lecz i on, wzburzony 

zym postpowaniem nauczyciela, o czym wszyscy wiedzieli, uda si 

do franciszkanów w tym miecie, gdzie móg by przydatny z powodu 

piewu lepszego ni piew Stanisawa. 

Stanisaw za, po powrocie do domu, jaki czas w nim 

przebywa. Uczszcza do parafialnej szkoy i w miar swych 

moliwoci wiekowych pomaga rodzicom i, jak dawniej, pas bydo. 

Z kadym dniem wzrasta coraz bardziej w cnotach. 

13. Wybawienie od zatonicia w Dunajcu

Trzeba tu wspomnie o szczególnym zdarzeniu, które w tym 

czasie miao miejsce z Boej dobroci. Otó, gdy w zimow noc 

[Stanisaw] wraz z matk powraca wozem z Scza, przejedali po 

zamarznitej wielkiej rzece Dunajec, [ale] lód na rzece nagle si 

zaama i zacz pogra konia i wóz. Wówczas Stanisaw, 

wyskoczywszy z wozu, dobieg do drugiego brzegu i szuka pomocy. 

Modli si gono ze zami do najpotniejszego Pana, aby uratowa 

matk z tak oczywistego niebezpieczestwa, i najdobrotliwszy i 

najlitociwszy Bóg j ocali. Zaraz zjawili si ludzie i wycignli z 

rzeki matk, i konia z wozem, tak e nic im si nie stao. Tak to 

wszechmogcy Bóg nie wzgardzi zanoszon modlitw, zanoszon 

pobonie przez modzieca i speni askawie prob swego wybraca. 

W podobnych niebezpieczestwach, kiedy w Polsce rzeki s pokryte 

lodem, wiele ludzi i zwierzt ginie, bo lód na wodzie si zaamuje, 

chyba, e kto cudownie ocaleje, co bardzo rzadko si zdarza. 

14. W kolegium jezuitów w Jarosawiu 

Jarosaw, sawne miasto ksit Ostrogskich, pooone nad 

bogat rzek Sanem przy granicy z Rusi Czerwon, synie z 

niezwykle rozwinitych studiów humanistycznych. Znajduje si tam 

bardzo znane kolegium ojców jezuitów, do którego z Scza udaa si 

grupa modzieców na humanistyczne studia. Powodowany tym 

samym pragnieniem, wkrótce z bogosawiestwem ojca i matki, 

pody za nimi Stanisaw, wraz z bratem ciotecznym, siostrzecem 

swej matki. Przykro mu byo egna si przy rozstaniu z rodzicami i 

ojczyzn, aby uda si w dalekie strony. Nie powstrzymay go nawet

zy tsknoty, które zdarzaj si chopcom, zwaszcza tsknoty za 

matk, za pobonymi z ni rozmowami i pouczeniem. Jednak 

towarzyszcy mu ziomek, nazwiskiem Ciosek, dobroci i 

przemylnoci agodzi jego smutek i zniechcenie. 

Po kilku dniach dotarli szczliwie do Jarosawia, gdzie 

[Stanisaw] bez trudnoci zosta przyjty do kolegium jezuitów. Zacni 

ci ojcowie nie wahali si przyjmowa nawet chopców prostych i 

mniej zdolnych. Stanisaw ze wspomnianym bratem zostali 

powierzeni nauczycielowi odpowiedniej dla nich klasy i przebyli w 

niej dziesi tygodni. 

Kiedy nadeszy dni targowe, z których synie Jarosaw, i 

przybywaj na nie kupcy i handlarze z Polski, Wgier i Rusi; przez 

nich [chopcy] otrzymali pienidze z domu od rodziców. Wtedy 

wyruszyli jeszcze dalej od rodzinnych stron, do Lwowa na Rusi 

Czerwonej, na dalsze nauki. A stao si to tak nie dlatego, e nie mogli 

uczy si wcale w Jarosawiu, lecz e Bóg przeznaczy swego nowego 

onierza Stanisawa do doskonaoci w cnotach, we Lwowie, z dala 

od stron rodzinnych, i tam obarczy go dwiganiem krzya. 

15. Trudnoci we Lwowie 

Stanisaw z pewnym ziomkiem i wspomnianym krewnym, 

mimo pory deszczowej, zdrowi dotarli do owego miasta Lwowa, 

odlegego prawie o sto mil od rodzinnych stron. Lwów by 

karmicielk studentów i syn ze szczególnej mioci. 

Wszechmogcy Bóg, znajcy ca przyszo, postanowi 

wydoskonali Stanisawa na wszystkich jego drogach i wypróbowa

swego wybranego jak zoto w ogniu. Dopuci, e prefekt nie przyj 

zgaszajcych si do szkoy, bo [chopcy] nie mieli skierowania i mao 

jeszcze umieli, chocia nie brak im byo zapau do nauki. Chocia 

opucili ojczyste strony i dowiadczyli wielu niewygód w drodze, nie 

osignli jednak swego celu, którym bya dalsza nauka. 

Znajdujc si wród obcych i nie majc adnych znajomoci, 

bkali si tu i tam i wyczerpali pienidze rodzicielskie. Krewny, 

cioteczny brat, krótko przebywa we Lwowie, gdy zosta przyjty, do 

nauczania dzieci przez pewnego bakaarza w jakiej pobliskiej 

miejscowoci. Stanisaw za pozosta na swoim miejscu u pewnego 

mieszczanina, aby równie uczy chopców. Chocia nie zosta 

przyjty do kolegium z braku wiedzy, jednak z przewidzenia i z 

zrzdzenia najlitociwszego Boga przyjli go dwaj obywatele Lwowa, 

aby nauczy czyta ich dwóch synów. U jednego mieszczanina mia 

dostateczne wyywienie, u drugiego wygodne mieszkanie. 

16. Bolesny krzy cierpienia we Lwowie 

Przejd teraz do jego krzya, o którym wyej wspomniaem. 

Stanisaw bardzo troskliwie zajmowa si powierzonymi chopcami, 

sam jeszcze bdc modym. Dawa im bardzo solidne pocztki nauki, 

a owi gospodarze i ssiedzi bardzo yczliwie odnosili si do niego, 

gdy jania przykadem skromnoci i innych cnót. 

Bóg dopuci jednak na niego, najpierw bardzo wysok 

gorczk, która trzymaa go prawie pitnacie tygodni. A gdy ta 

ustpia, a raczej zostaa przezwyciona troskliwoci matki tej 

rodziny i stosowanymi przez ni lekami, to cae jego ciao pokry

straszny wierzb. Poniewa [Stanisaw] budzi wstrt, zosta usunity 

z mieszkania. 

Ledwo ywy, chodzi tu i tam po ulicach miasta i wioskach, 

proszc, aby kto poda mu pomocn rk. Z miosierdzia zosta 

przyjty do pewnego schroniska i otrzyma tam jaki kcik. Po 

upywie jednego czy dwóch tygodni, kiedy wierzb si jeszcze 

powiksza, zosta usunity równie i z tego schroniska. 

Nadesza bardzo sroga zima, nieg i ostry mróz, a on dniem i 

noc przebywa u obcych, pod goym i bardzo zimnym niebem. Tak 

ciko chory i osabiony, opuszczony przez wszystkich, nie mia 

adnego wsparcia i pomocy oprócz Boga. Majc tylko wargi wolne od 

choroby, do Niego móg jedynie woa zbolaymi ustami, podnoszc 

oczy w gór i z jkiem wzdychajc o nadejcie ratunku. I Bóg 

miosierny wspomóg go, aby cakowicie nie zmarnia. Da mu 

nieznajomego czowieka, który wyprowadzi go poza miasto, aby 

zanocowa w stogu siana. Wchodzili tam po kryjomu pod oson nocy, 

aby waciciel domu nie pozbawi ich i tego lichego schronienia. eby 

nie zgin z godu, razem z towarzyszem danym mu przez Boga 

wspólnie chodzili od drzwi do drzwi i ebrali piewem o straw. 

17. Chwilowa poprawa i nawrót choroby 

Zdumiewajce jest to, co teraz przekazuj. W wigili Boego 

Narodzenia choroba wzmoga si jeszcze bardziej ni przedtem, tak e 

nie móg nawet pój do kocioa na Msz w. i ca prawie oktaw 

przelea we wspomnianym sianie. Jedyn pociech byo dla 

wspomnienie o swym Zbawicielu, który dla naszego odkupienia lea

na sianie, a nie w gospodzie. [Stanisaw] nie móg z osabienia nawet 

na krok ruszy si z miejsca. [W tym czasie] nieznajomy towarzysz, 

którego najlepszy Bóg da mu za ywiciela i ojca, dostarcza mu 

skromn porcj jedzenia. 

Po witach Boego Narodzenia doczeka si Stanisaw 

polepszenia zdrowia i uda si do miasta. Którego dnia, wracajc 

pónym wieczorem do swego dotychczasowego schronienia, czyli do 

siana, osab i nie móg i dalej. Wszed potajemnie i cichutko w kt 

domu bardzo pobonego mieszczanina, nazwiskiem Snopek, stolarza, 

i tam dobrze ukryty spdzi noc. Niespodziewanie wczesnym rankiem 

zobaczya go matka rodziny oraz suca domowa. Bóg natchn ich 

serca pobonoci, i poruszone miosierdziem pozwoliy mu tam 

odpoczywa. 

Tymczasem niespodziewanie choroba zaatakowaa mu nogi, 

które cae pokryy si wrzodami i nie byo na nie adnego lekarstwa. 

Choroba powikszaa si z dnia na dzie, tak e wydawao si, i gnije 

za ycia. Z tego wzgldu grozio mu wydalenie z pomieszczenia, aby 

nie zarazi innych. Bóg jednak wla w serca mieszkaców domu tak 

moc mioci i wspóczucia, e nie brzydzili si nim, lecz raczej 

ubolewali nad jego losem, wspóczuli mu, pakali i litowali si nad 

nim. 

Tak najaskawszy i miosierny Bóg pouczy i przygotowa wtedy 

jeszcze modzieca na Zaoyciela Instytutu do niesienia pomocy 

cierpicym w czycu. Przez cierpliwo i ból przygotowywa 

przyszego twórc tej pomocy, aby [ten] sam bdc poddany

cierpieniom i próbie, nauczy si wspóczu duszom w ich niezwykle 

cikich mkach i mia wiksz mio do nich, gdy sam cierpia i 

dozna wspóczucia, co okae si niej. 

18. Dzikczynienie za trudne dowiadczenia 

Dla uwielbienia Boga opowiem, jak wyzdrowia z tej 

najboleniejszej choroby nasz drugi Hiob cierpicy, dotknity 

wrzodami przez Pana. Opowiem, w jaki sposób Bóg umiercajcy i 

oywiajcy, dajcy wrzody i uwalniajcy od nich, wyleczy go. Nie 

wiem tylko, czy kto uwierzy temu, co przekazuj, uwierzy jednak 

moe i powinien, gdy powiadam o rzeczy najprawdziwszej, spisanej 

wasnorcznie przez o. Stanisawa. 

Lea w tym domu jak ewangeliczny ubogi azarz, a to, co 

wedug Pisma w. spotkao azarza, to samo przydarzyo si 

Stanisawowi. Domowe psy podchodziy do niego, cakowicie 

pokrytego wrzodami, i z Boego rozkazu lizay jego rany i wrzody. 

Któ spodziewaby si, e to wanie stanie si uzdrawiajcym 

lekarstwem, e przyniesie raczej zdrowie ni mier. Stao si tak z 

woli nieskoczenie dobrego Boga, aby uzdrowi Stanisawa tym 

dziwnym lekarstwem. Zachowa go do wzniosego stanu zakonnego i 

dla zaoenia w Kociele Boym zakonu swej Najwitszej Matki, tak 

bardzo potrzebnego dla wspomagania cierpicych w czycu. 

Przytocz w zwizku z tym nastpujce sowa napisane przez 

samego Sug Boego Stanisawa: „Boe mój, bd bogosawiony na 

wieki. Spraw, abym pozosta wierny powoaniu po przejciu tylu 

dowiadcze. Wiem, e sam z siebie jestem niezdolny do niczego

dobrego. Nie dziw si, czytelniku temu, co wyjawiem, gdy nie godzi 

si ukrywa Boego dobrodziejstwa. Pragn równie i ciebie pobudzi 

do wielbienia Boej wszechmocy za troskliwo o nas. Niech na wieki 

oddane Mu bdzie dzikczynienie, cze i chwaa. Amen”. 

Tym dzikczynieniem, zakoczy relacj o krzyu lwowskim, 

cieszc si i chlubic, e zosta uznany za godnego tych cierpie, 

przez które naladowa swego Zbawiciela. 

19. Powrót do domu i próba podjcia dalszej nauki 

Po jakim czasie Opatrzno Boa zmiowaa si nad swym 

sug azarzem. Z Scza do Lwowa przybyli ludzie, aby zakupi 

solonych ryb na nadchodzcy wielki post, które sprzedaje si tu w 

wielkiej iloci. Przez nich ojciec przysa Stanisawowi troch 

pienidzy. Dziki temu i zdrowie [chopca] nieco si poprawio, 

wyszed z ndzy swej i poczu si jak nowo narodzony. Dzikowa 

Bogu za otrzymane dobrodziejstwo, zastanawiajc si czsto, 

dlaczego zachowa go od tak oczywistego niebezpieczestwa mierci, 

i [dlatego on, Stanisaw] zacz na nowo niejako y. Gorco poleca 

si dobroci Boga i opiece Najwitszej Maryi Panny. 

Kiedy owi ludzie powrócili do Scza, ojciec jego dowiedzia si, 

e Stanisaw bardzo powanie i niebezpiecznie choruje we Lwowie i 

jest udrczony t niesamowit chorob. Wyprawi zaraz innego 

posaca, aby go do domu sprowadzi. Ten przyby do Lwowa, a 

Stanisaw, cho jeszcze nie w peni zdrowy, wyruszy z nim w drog. 

W miecie Sdziszów, odlegym okoo 20 mil od ojcowskiego domu, 

znowu zapad na febr i tu pozosta. Wkrótce przyby inny posaniec,

który doprowadzi go do ojca. Szczliwy to by powrót dla 

sdziwego ju ojca, który paczcego sam wita ze zami, jakby na 

nowo przywróconego do ycia. Równie najdrosza matka, jakby 

rodzc go na nowo, bardzo bolejca pochylia si nad cierpicym 

synem i przyja go z najwiksz yczliwoci. 

Pozosta u nich okoo czterech tygodni i nabrawszy nieco si 

jako nowy onierz Chrystusowy, który nie unika niebezpiecznego 

boju, uda si na nauk do Podolica. Poznawa tam podstawy 

gramatyki i pragn uczy si dalej, ale nadesza smutna wiadomo o 

zbliajcej si z Wgier zarazie. Zamknito szko, a uczniowie 

powrócili do domów. Z tego samego powodu i on musia si uda do 

domu. 

20. W szkole pokory i milczenia 

Zapytasz, czym si zajmowa? Odpowiem krótko, bez 

rozwlekania. Po dowiadczeniach tylu boleci i cierpliwym znoszeniu 

przeciwnoci wstpi do szkoy upokorze i zosta pastuchem. Ten 

podoliniecki ucze muz powróci znowu do pasienia owiec, bo ojciec 

nie dawa poywienia za darmo. 

Dobry Boe, czego nie dokona cze i mio dla rodziców i 

czego nie wywoa u dzieci! Posucha ojca i przyj tak niskie zajcie. 

Myl, e to Pan Bóg dopuci, aby pasc bydo, chopiec unika 

prónowania i z gbok pokor wypenia ten obowizek i aby jak 

kiedy Wergiliusz, od trzody i pól przeszed do zbrojnych, mskich 

czynów, albo raczej w odpowiednim czasie uczy si stopniowo y w 

samotnoci.

Take Dawid pas owce swego ojca i wród tego zajcia nauczy 

si chwali Boga, mnia i uchroni si od zbrodni. Ale jednak 

doszed do niej, kiedy przechadza si po królewskim paacu, odziany 

w królewsk purpur, i nieostronym okiem dostrzeg kpic si 

[Betszeb] 7 . 

Mody za Stanisaw chwalc Boga w takiej szkole najwyszej 

pokory, tak sobie w niej upodoba, e z unieniem przyjmujc 

rozporzdzenia Boej Opatrznoci, wielbi Boga sowami, które si 

zachoway, przez niego wasnorcznie spisanymi: „Skadam dziki 

Bogu, e z Jego woli rodzice kazali mi wtedy pa trzod, poniewa – 

mog to szczerze powiedzie – przebywajc na polach wród 

zwierzt, zachowaem czyste i wite sumienie. Bagam Ci, Boe, 

aby ta sama Twoja Opatrzno kierowaa mn do koca mego ycia. 

Ufam i wierz w to, e tak bdzie w przyszoci, aby Ty by 

uwielbiony we wszystkich moich mylach, sowach i czynach. 

Amen”. 

21. Nauka w kolegium we Lwowie 

Tak bardzo upodoba sobie Stanisaw wspomniany krzy 

lwowski, e chcia za w. Pawem by na nim, pragn obumrze 

samemu sobie, aby y w nim Chrystus i to Ukrzyowany, którego 

chcia z caego serca szuka i znale oraz naladowa. Sdzi, e 

bardziej upodobni si do Chrystusa, jeli z mioci ku Niemu, 

naladujc Go, zniesie wszelkie niemoce i boleci. Upodoba sobie 

7 2 Sm 11,2-3.

nadto to miasto Lwów, gdzie dowiadczy przykroci, i tam poszed 

na studia, gotów nie krzy, jaki mu Pan przygotuje. 

Gdy tam przyby, zosta z atwoci przyjty na studia i 

chwalebnie je kontynuowa. O osigniciach w nich wiadcz 

dostatecznie: subtelno jego umysu, zdolnoci naukowe i rzadki dar 

wymowy oraz wiadectwa znanych w Polsce humanistycznych 

kolegiów jezuickich we Lwowie i Jarosawiu, a retoryki i filozofii w 

Warszawie i Rawie. Z Bo pomoc pisa ksiki, ukada 

przemówienia, opowieci i subtelne wiersze i tak dyskutowa, i 

rozprawia, e uchodzi midzy uczonymi za czowieka niepospolitego 

talentu, na co jeszcze bardziej wskazyway jego dziea. 

Cz II. W zakonie pijarów 

22. Wybór ycia zakonnego 

Kiedy z pomoc aski Boej i ustawiczn opiek Maryi 

Dziewicy ukoczy ju chwalebnie studia i sta si czowiekiem 

uczonym, wróci do rodziców, aby ich pocieszy, a oni przyjli go z 

niewypowiedzian radoci i szacunkiem. Przez pewien czas u nich 

zamieszka. Odmówi oenku z pann z bogatego domu, aby nie 

utraci czystoci, tak jak pilnowa si skaenia jakimkolwiek brudem. 

By powcigliwy w jedzeniu, oddany modlitwie, chtnie usuwa si 

na miejsca ustronne i tam z Boym bogosawiestwem kosztowa 

sodyczy nadprzyrodzonej kontemplacji, i tak do niej przylgn, e 

zapalony ogniem wyszej doskonaoci, chcia odtd suy samemu

Bogu i Jego Najwitszej Dziewicy Maryi, i z biegiem czasu coraz 

wicej o tym mówi. 

Odrzuciwszy powaby wiata i rozkosze ciaa, wstpi do 

Zgromadzenia Ksiy Regularnych Ubogich Matki Boej Szkó 

Chrzecijaskich [pijarzy], którzy wówczas skadali luby proste. 

Byo to 19 listopada 1662 r., we wspomnienie w. Katarzyny, której 

poleca si podczas studiów jako szczególnej swej patronce 8 . Wkrótce, 

jakby nowo narodzony, w wito Niepokalanego Poczcia 

Najwitszej Maryi Panny przywdzia habit i serio przykada si do 

wikszego umartwienia, cilejszej obserwancji i wicze we 

wzniosej kontemplacji. 

Od pocztku nowicjatu takim paa pragnieniem cnoty, e 

przeciga w domu [zakonnym] starszych powoaniem. Mia zwyczaj 

podejmowa najnisze posugi, wic czyci stajnie, korytarze czy 

inne miejsca, rba drzewo i przynosi je na swych ramionach, 

usugiwa w kuchni i my naczynia, wyciga i przynosi wod ze 

studni w czasie ostrych mrozów, rkami obolaymi od mronej 

nieycy i pokrytymi grubo lodem. 

23. Studia teologiczne i praca duszpasterska oraz wychowawcza 

Po rocznym nowicjacie i zoeniu profesji wypeniania lubów 

prostych odda si nauce teologii u franciszkanów reformatów przy 

klasztorze w. Antoniego w Warszawie. W owym czasie ojcowie 

pijarzy nie mieli studiów teologicznych w Warszawie. Dlatego swoich 

kleryków posyali do ojców reformatów. Póniejsze prace 

8 Do pijarów wst_pi_ latem 1654 r.

wykonywane w Kociele Boym dostatecznie wykazay, w jakim 

stopniu Stanisaw zdoby wyksztacenie teologiczne. 

W cigu dziesiciolecia by obarczany rónymi obowizkami w 

zgromadzeniu ojców pijarów, takimi jak: nauczyciela scholastyków, 

zwyczajnego kaznodziei, ekonoma klasztoru, a wszystko to spenia 

gorliwie dla wspólnego dobra. Jako profesor retoryki uczy alumnów 

jak najskuteczniejszego ukadania mów. W tym celu opracowa i 

wyda drukiem ksik Prodromus. Ku ogólnemu poytkowi 

doczekaa si wielu wyda. Miaa takie powodzenie, e poszukiwali 

jej nie tylko uczniowie dla ukadania mów w eleganckim stylu, ale 

posugiwali si ni nawet senatorowie i posowie na sejmiki z rónych 

województw i ziem. Zwykle mieli j pod rk, aby z niej czerpa wzór 

mowy i sposobu wypeniania swych poselskich obowizków. 

24. Pokorny czciciel w. Tomasza z Akwinu 

Kilkakrotnie w warszawskim kociele ojców dominikanów pod 

wezwaniem w. Jacka chwalebnie publicznie czci w. Tomasza 

wspania mow pochwaln. Wygasza j tam w uroczysto tego 

Doktora Anielskiego, wzbudzajc podziw suchaczy, ku wielkiemu 

pokrzepieniu ojców generalnego studium dominikaskiego. 

Chocia posiad tak wielk wiedz, wyrónia si gbok 

pokor. Podczas kapitu win klka przed swoimi przeoonymi, 

milcza i nigdy si nie usprawiedliwia. Radoci dla niego byo 

zachowywanie ustawicznego milczenia. Cierpliwie znosi zarzuty i 

nagany, przyjmowa je w milczeniu, cho byy niesuszne i 

nieuzasadnione.

25. Gotowo mczestwa za wiar 

Kiedy Szwedzi prowadzili wojn w Polsce, pewien heretycki 

onierz spotka Stanisawa modego zakonnika przed kocioem w. 

Jacka ojców dominikanów. Stanisaw w tym dniu by pokrzepiony 

Komuni w. Gdy onierz z nienawici do wiary witej wydoby 

miecz, towarzysz Stanisawa uciek. On za pragnc mczestwa, 

gotów by przela krew za wiar wit, uklk i nastawi kark na 

uderzenie. Chocia otrzyma trzy bardzo mocne uderzenia mieczem, 

nie zgin, a nawet cudownie nie zosta zraniony, a jedynie przez 

pótorej godziny odczuwa nieznony ból. Boa Opatrzno 

wyznaczya mu dusze mczestwo oraz powoaa do specjalnego 

dziea. 

26. Mistyczna witynia Boga 

Wzmocniony ustawicznym pokarmem wzniosej kontemplacji, 

pisa róne ksiki duchowne; niektóre z nich zostay wydane 

drukiem, inne znajduj si w archiwum i czekaj na publikacj, gdy 

tak Bogu spodoba si uczyni dla swego sugi. 

W Saksonii rozrosa si herezja pietystów, a jej bdy zaczy si 

szerzy w Polsce. W szczególnoci najwikszym ich bdem byo 

zabranianie budowania wity Boych. Twierdzili, e sami s 

wityni Bo i nie potrzebuj adnej innej. Swój bd podpierali 

tekstem w. Pawa Apostoa: „Wy jestecie wityni Bo” (1 Kor 

3,16 i 2 Kor 6,16). 

Czcigodny Suga Boy Ojciec Stanisaw od Jezusa Maryi dla 

odparcia tego bardzo zego bdu napisa i wyda drukiem ksik pod

tytuem: Mistyczna witynia Boga. Jasno wykaza w niej, jak naley 

interpretowa zdanie, e chrzecijanin jest wityni Bo. Dziki 

temu zamkn drzwi bdom pietystów, eby si wicej nie 

rozszerzay i nie zaraay wierzcych w Chrystusa 9 . 

27. Doradca i kierownik duchowy 

Posiada gbok znajomo Pisma w. i dar rozwietlania 

najtrudniejszych zagadnie teologii witej. Namacalnym tego 

dowodem s rady, które otrzymywao od niego wielu uczonych i 

znakomitych ludzi. To wanie wyjania, e przez dugi czas by 

spowiednikiem nuncjusza apostolskiego, póniejszego papiea 

Innocentego XII, oraz wielu biskupów, praatów, ksit i senatorów i 

by ojcem duchownym wielu wanych osób obojga pci. Król Jan III 

wybra go na swego teologa i w wielu sprawach korzysta z jego rady. 

28. Pochway otrzymane od rónych zakonów 

Z pokory [o. Stanisaw] nie chcia przyjmowa ofiarowanych a 

nalenych mu honorów, czy to od przeoonego generalnego pijarów, 

czy od prowincjaa. Pragn by raczej podwadnym ni przeoonym. 

Ochoczo spenia polecenia przeoonych, z takim posuszestwem, 

jakby sucha samego Boga przez nich przemawiajcego. 

Wezwany przez swych przeoonych do Rzymu, chtnie 

wyruszy w drog i tam dotar. Dominikanie i franciszkanie takie oto 

pochway dali pielgrzymowi: „Przewielebny Ojciec Stanisaw od 

Jezusa Maryi, kapan Zgromadzenia Ubogich Matki Boej Szkó 

9 Templum Dei Mysticum quod in Homine Christiano demonstravit R. P. Stanislaus a Jesu Maria 

Presbyter Polonus, Cracoviae 1675.Celem dzie_a o. Stanis_awa by_y raczej wskazówki do prowadzenia _ycia 

chrze_cija_skiego. Motyw zwalczania b__du pietystów pochodzi od o. Wyszy_skiego, który widzia_ w 

pietyzmie i jansenizmie zagro_enie dla religijno_ci XVIII w.

Pobonych, w witym zakonie swej profesji dawa wietlany 

przykad doskonaoci. W cigu czterech lat spenia obowizki 

kaznodziei zwyczajnego w Warszawie i profesora wymowy. W swym 

yciu by mem prawdziwie apostolskim”. 

Zakon w. Augustyna tak wszystkim go poleca: „Tak wypenia 

w Warszawie obowizki kaznodziei zwyczajnego i profesora retoryki, 

e zasyn w caej Polsce i chciano z nim by w ustawicznym 

kontakcie”. 

Zakon kameduów wyróni go tak pochwa: „W królewskim 

miecie Warszawie zasyn jako kaznodzieja zwyczajny, a dla 

scholastyków swego zakonu w Polsce by niewzruszon kolumn i 

wyjtkow ozdob jako te uznany profesor wymowy”. 

29. Szykany i oszczerstwa we wasnym zakonie 

Po szczliwym powrocie z Rzymu do Polski sta si wiernym 

propagatorem i stróem ewangelicznego ubóstwa. Z powodu 

domagania si cisej karnoci, doznawa wielkich i czstych 

przykroci. Poddawa si im ze spokojem i z ochot. Modli si do 

Boga o przebaczenie dla oszczerców i przeciwników, z niezwyk 

cierpliwoci i staoci znosi oszczerstwa i zelywoci. 

Z najwiksz gorliwoci wypenia konstytucje 

bogosawionego Józefa Kalasantego, swego zaoyciela i z tego 

powodu znosi spokojnie i jak najcierpliwiej wiele krzyy, 

zamieszania i nienawici, prawie a do niebezpieczestwa mierci. 

Miosierny Bóg widzc jego cierpliwo i trudy podjte na 

chwa Bo oraz cze Jego Najlitociwszej Matki, powoywa go do

zaoenia, fundamentu pod nowy instytut w Kociele, dla uczczenia i 

rozszerzania Niepokalanego Poczcia Najwitszej Maryi Panny oraz 

dla okazywania bardzo potrzebnej pomocy zmarym przebywajcym 

w czycu. Bóg czyni to przez róne pobudki, natchnienia i 

objawienia, przez spowiedników i rónych ludzi uczonych. 

Teologowie janiejcy witoci rozpoznali to jako prawdziwe i 

nieomylne. 

30. Dyspensa od lubów i przysigi wytrwania 

Przeto posuszny i cakowicie poddany gosowi Boemu, za 

zgod Namiestnika Chrystusowego papiea Klemensa X oraz swego 

przeoonego generalnego zmieni swoje pierwotne powoanie. W 

rod oktawy Niepokalanego Poczcia NMP, 10 grudnia 1670 r., 

zosta zwolniony przez o. Michaa od Nawiedzenia ze lubów 

prostych i przysigi wytrwania. W tym samym momencie ofiarowa 

si Bogu i Najwitszej Bogarodzicy Dziewicy Maryi. Otrzyma na to 

bogosawiestwo od wspomnianego ojca w tych sowach: „Niech Pan 

umocni w tobie to, czego dokona”. [Ojciec ten[ dostrzeg bowiem 

stao w cnotach, wybitn wito i niezomn wol o. Stanisawa 

na zaoenie takiego zakonu. 

Chocia [o. Stanisaw] zmieni zakon i pierwotne powoanie, 

nie zaniecha yczliwoci dla niego. wiadcz o tym dobitnie: 

udzielane przez niego dla kolegiów w Warszawie, Górze i owiczu 

wsparcie pienine czy ofiarowanie swych ksiek i pism do ich 

bibliotek.

Cz III. Zaoyciel Zakonu Marianów 

31. Myl zaoenia zakonu 

Kiedy odchodzi ze zgromadzenia pijarów, wielu dostojników 

kocielnych chciao obdarzy go rónymi godnociami, beneficjami, 

urzdami i praaturami, jak sufragan krakowski Mikoaj Oborski, 

biskup krakowski Andrzej Trzebicki, biskup poznaski Stefan 

Wierzbowski 10 . Pragnli mie w swoich diecezjach ma takiej 

wiedzy i wybitnej witoci dla wspomagania i zbudowania kleru oraz 

wiernych. On za pomny danej Bogu obietnicy i kierujc si Jego 

natchnieniem, heroicznie odrzuci wszystkie zaszczyty i praatury i 

postanowi ca uwag skupi na zaoeniu Zgromadzenia 

Niepokalanego Poczcia Najwitszej Maryi Panny. 

32. Pierwsze inicjatywy realizacji nowego zakonu 

Trudno uwierzy, ile z tego powodu zniós przeladowa, które 

cae pieko wzniecio przeciw niemu. Wszystko to przezwyciy 

moc niezwykych cudów i objawie Boych, którymi w owym czasie 

by hojnie obsypywany. 

Z Bo pomoc, a take nuncjusza papieskiego, biskupów 

poznaskiego i krakowskiego, szczególnych swoich dobroczyców, 

dla uczczenia Niepokalanego Poczcia NMP przyj biay habit we 

wsi Lubocza, przed obrazem Niepokalanie Pocztej Dziewicy Maryi. 

W nim wkrótce przedstawi si nuncjuszowi apostolskiemu w 

Warszawie i otrzyma od niego bogosawiestwo. Jednak kiedy szed

ulicami miasta, w zmienionym z czarnego na biay habicie, jego 

przeciwnicy i przemiewcy podjudzali zuchwaych chopców, aby 

szyderczo woali za nim: „ Oto abd, co dopiero by krukiem”. On 

za majc przed oczyma i rozwaajc, jak Chrystus by nakryty bia 

szat przed Herodem i wymiany, szed skromnie i cierpliwie, cieszc 

si, e dla obrony czci i szerzenia kultu Niepokalanego Poczcia NMP 

zosta uznany za godnego doznawa tych zniewag. 

33. Pocztki nowego zakonu w pustelni korabiewskiej 

Stanisaw, ju w biaym habicie, uda si na rekolekcje do 

eremu, dawniej zwanego korabiewskim, a teraz mariaskim 11 , gdzie 

niektórzy bracia tercjarze w. o. Franciszka yli w surowej pokucie 

jako pustelnicy, na serio troszczc si o swe zbawienie. Przyjli go 

serdecznie, jako przez Boga przysanego im na ojca i kierownika 

ycia zbawiennego. By tam jaki czas, a Bóg natchn ich serca, e 

poznawszy zamiar o. Stanisawa i intencj zaoenia w Kociele 

Boym Zgromadzenia Niepokalanego Poczcia NMP, sami skonili 

si ku temu witemu zamiarowi. Oddali siebie i miejsce na tak wity 

cel i od Stanisawa przyjli biay habit. Czcigodny Suga Boy napisa 

dla nich Regu, Statuty i dekrety i tam zaoy pierwsze fundamenty 

swego zakonu. 

34. Pierwsze aprobaty biskupów i króla 

10 Bp Stefan Wierzbowski (1620-87) by_ od 1663 r. ordynariuszem pozna_skim, ale osiad_ w Warszawie i 

st_d kierowa_ diecezj_. Przez ostatnie 9 lat _ycia przebywa_ g_ównie w Nowej Jerozolimie. 

11 Nazwa Puszcza Korabiewska wywodzi si_ od miejscowo_ci Korabiewice. Rozci_ga_a si_ mi_dzy 

Mszczonowem, Skierniewicami i Raw_ Mazowieck_. Cz___ tej puszczy otrzyma_ za zas_ugi wojenne 

Stanis_aw Krajewski i za_o_y_ tam pustelni_. St_d równie_ klasztor maria_ski, który tam powsta_, cz_sto jest 

nazywany eremem albo pustelni_.

[Stanisaw Hiacynt wicicki], biskup spigaceski i oficja 

warszawski, wizytujc parafialne kocioy, przyby równie do eremu 

mariaskiego 12 . Widzc, jak Czcigodny Suga Boy Ojciec Stanisaw 

prowadzi z innymi brami przykadne ycie, co go bardzo zbudowao, 

udzieli im bogosawiestwa i zatwierdzi nowy instytut. 

Gdy wzrosa liczba braci, biskup poznaski Stefan Wierzbowski 

zatwierdzi Instytut kanonicznie. Król Jan IIII Sobieski hojnie go 

wyposay i moc ustaw Królestwa Polskiego przyj pod swoj i 

caej Rzeczypospolitej wieczyst opiek. 

35. Trudnoci i zagroenia 

[Stanisaw] od samego pocztku zewszd dowiadcza 

przeladowa, zarówno od osób wieckich, jak i faszywych 

wspóbraci, którzy odeszli, porzuciwszy swoje powoanie. W eremie 

mariaskim pozosta jedynie z o. Józefem od Wszystkich witych. 

Suga Boy zapisa wasnorcznie, e mógby mie ju okoo 

siedemdziesiciu fundacji, gdyby cae pieko nie wystpio przeciw 

niemu, posugujc si faszywymi brami o pozornym powoaniu, 

którzy opuszczajc zakon, dawali zgorszenie i swymi namowami 

pocigali za sob innych. Jadowitym jzykiem szkalujc zakon 

Niepokalanego Poczcia NMP, wzniecali przeciwko niemu rónorakie 

przeladowania. 

Kiedy zmar biskup poznaski Stefan Wierzbowski, Czcigodny 

Suga Boego o. Stanisaw zosta przewrotnie oskarony przed jego 

nastpc Stanisawem Witwickim, który zamierza rozwiza 

12 Bp Stanis_aw _wi_cicki od 1663 r. archidiakon i oficja_ warszawski, a od 1677 ordynariusz che_mski.

Instytut 13 . Wówczas o. Stanisaw, saby starzec, ufajc Bogu, podj o 

uebranym chlebie pielgrzymk do Rzymu, dla obrony i 

potwierdzenia swego Mariaskiego Instytutu. Nie da si opowiedzie, 

jakich dozna niewygód, niebezpieczestw, chorób, prawie mierci. 

Naglony koniecznoci, saby i chory kontynuowa sw podró. Raz 

wpad w grzzawisko pene wody i bota i pograjc si w nim, omal 

si nie udusi, a jego brat socjusz, równie saby, nie móg mu pomóc. 

[Ojciec Stanisaw] zosta cudownie ocalony od utonicia, bo pojawi 

si kto z zakonu w. Franciszka i wydoby go z tego mulistego bota. 

Przypuszczalnie by to w. Antoni z Lizbony [Padewski]. 

36. Podró do Rzymu dla uzyskania aprobaty papieskiej 

Przyby do Rzymu w czasie, kiedy Stolica Apostolska nie bya 

obsadzona po mierci Najwyszego Pasterza. Nie móg wic nic 

osign w sprawie zatwierdzenia swego Instytutu. Co wicej, 

oczekujc na wybór nowego papiea, zapad na cik chorob z 

powodu niesprzyjajcego dla klimatu oraz licznych trudów przebytej 

podróy. Jednak za ask Bo i opiek Boej Rodzicielki Maryi 

Panny nieco ozdrowia. Modlc si przy grobie papiea Innocentego 

XI 14 , otrzyma objawienie, e przyszym papieem bdzie Innocenty 

XII, co wkrótce si stao 15 . 

13 Bp Jan Stanis_aw Witwicki w latach 1687-98 by_ ordynariuszem pozna_skim. 

14 Papie_ Innocenty XI dnia 20 marca 1681 r. wyda_ breve „Cum sicut accepimus”, w którym przyzna_ 

marianom wiele przywilejów, m.in. odpust zupe_ny w dniu wst_pienia do Zgromadzenia, w godzinie _mierci i 

w _wi_to Niepokalanego Pocz_cia NMP, oraz odpusty cz_stkowe, np. za udzia_ we Mszy _w. i innych 

nabo_e_stwach oraz za uczynki mi_osierdzia. 

15 Papie_ Innocenty XII (1615-90), Antoni Pignatelli, by_ w latach 1660-68 nuncjuszem w Polsce, nast_pnie 

nuncjuszem w Wiedniu, Sekretarzem Kongregacji dla Biskupów i Zakonników, arcybiskupem Neapolu. 

Papie_em zosta_ wybrany 12 lipca 1791 r.

Bardzo pragn doczeka zakoczenia wyboru papiea, lecz z 

powodu nawrotów saboci, zagraajcych yciu, nie móg duej 

pozosta w Rzymie i za rad lekarzy powróci do Ojczyzny. Otrzyma 

jedynie zapewnienie opieki i inkorporacji swego zakonu od kapituy 

generalnej zakonu Braci Mniejszych Obserwantów, która wówczas 

odbywaa si w Aracoeli. 

Wraca pod opiek w. Rafaa Archanioa, którego obraz 

wykonany w Rzymie mia ze sob. Na cze tego witego sporzdzi 

w Wieczerniku w Nowej Jerozolimie otarz i umieci w nim 

przyniesiony przez siebie obraz. Zachca osoby duchowne oraz 

wieckie obojga pci do szczególnego naboestwa do w. Rafaa, a 

one doznaway uzdrowienia z rónych chorób i dolegliwoci. 

37. Bardziej yczliwa postawa biskupa 

Po powrocie z Rzymu do Ojczyzny Czcigodny Suga Boy 

Ojciec Stanisaw od Jezusa Maryi uda si znowu do eremu 

mariaskiego, gdzie poleca jak najpoboniej siebie i swój Instytut 

woli Boej i opiece NMP. Wówczas to, owiecony Boym 

natchnieniem, napisa i opublikowa ow ksik Mistyczna witynia 

Boga, zadedykowawszy j temu biskupowi, który myla i sdzi 

nieprzychylnie o jego Instytucie. Wywaro to taki skutek, e biskup i 

wielu innych przeciwników zmienili swe nastawienie i przyznali, e 

Instytut jest wity i bardzo potrzebny do szerzenia czci

Niepokalanego Poczcia oraz do skutecznego niesienia pomocy 

duszom 16 . 

Daleko i szeroko rozchodzia si sawa witoci Sugi Boego i 

przybywao do niego wielu pobonych, którzy wstpowali do jego 

Instytutu, przyjmowali habit i kierownictwu o. Stanisawa powierzali 

swe zbawienie. A on by dla nich wietlanym przykadem, 

odznaczajcym si nadzwyczajn pokut. 

38. Asceza – dziea miosierdzia – praktyki pobone 

Tak wielka bya pokora Sugi Boego, e uwaa si jedynie za 

grzesznika i nie dba o szacunek dla siebie. Zachowywa cis 

wstrzemiliwo i poza okresem dyspensy spoywa jedynie chleb 

jczmienny i pi wod. By stróem wszystkich cnót i promieniowa 

ich blaskiem. 

Poskramia ciao, przepasujc si elaznymi acuszkami, stale 

nosi wosiennic i biczowa si trzy razy dziennie. Odpoczywa 

podczas krótkiego, kilkugodzinnego snu, lec na ziemi i opierajc 

gow o pieniek. Uywa koszuli ze zgrzebnego pótna, chodzi w 

habicie z taniego materiau, ale zawsze w czystym i biaym. 

Przez cay wielki post uywa tylko chleba i piwa, od 

wyskokowych napojów stroni jak od zarzewia grzechu 17 . Swoim 

zabrania wódki (gorzaki). Gorzaka bowiem jest rodzajem napoju, 

16 Przed podró__ do Rzymu o. Stanis_aw wyda_ rozwa_ania pasyjne „Christus Patiens”, Varsavaie 1690. 

Ksi__k_ t_ zadedykowa_ bp. Witwickiemu. 

17 W _redniowieczu produkcj_ piwa zainteresowali si_ mnisi. Ich podstawowym napojem by_o piwo o 

niewielkiej (2-3%) zawarto_ci alkoholu. Do swej ubogiej, szczególnie w okresach postu, diety potrzebowali 

pe_nego witamin i sk_adników mineralnych napoju. Przepisy dotycz_ce postu nie obejmowa_y piwa, wi_c 

mog_o ono by_ spo_ywane przez ca_y rok. W niektórych klasztorach zakonnikom przys_ugiwa_o nawet 5 l 

tego napoju dziennie.

który szybko upija, jest przyczyn wielu chorób i rónych nieszcz, 

a niekiedy nawet mierci. 

39. Dziaalno apostolska 

[Ojciec Stanisaw] by mem prawdziwie apostolskim. 

Odwiedza pieszo parafialne kocioy, aby gosi sowo Boe i 

spowiada wiernych sabo znajcych nauk chrzecijask. 

Prostaczków, zwaszcza ubogich i bojaliwych, poucza w sposób 

niezwykle przystpny i ujmujcy. Swoim naladowcom poleci 

zawsze wypenia t posug mioci we wasnych kocioach i na 

misjach. 

Przeszo trzydzieci lat w taki apostolski sposób zabiega o 

zbawienie dusz w diecezjach krakowskiej, poznaskiej i chemskiej. 

Taki apostolat goszenia sowa Boego prowadzi te w Lewiczynie, 

Nowej Jerozolimie, Warszawie i w caym Ksistwie Mazowieckim, i 

tam miano go za ojca duchownego. 

Przez biskupa poznaskiego by delegowany na komisarza 

caego Archidiakonatu Warszawskiego, rozcigajcego si na 50 mil, 

do przeprowadzenia wizytacji. Ile korzyci przyniós duszom dziki 

misjom, podejmowanym pracom, trudom, ile zaegna wszelkich 

nienawici, to tylko samemu Bogu jest wiadome. W tym maym 

dzieku nie jest moliwe podanie duszej historii. 

40. wiadek miosierdzia chrzecijaskiego 

Paa tak yczliwoci do ubogich Jezusa Chrystusa i tak 

poruszaa go ich niedola, e wedug moliwoci na wszelki sposób 

stara si im pomóc. Dlatego czsto odwiedza przytuki, ndzarzom

udziela jamuny i wspiera w tym, co konieczne, nigdy nie odsya 

ubogiego bez wsparcia, troszczy si o sieroty i sierocice. 

Wspomaga ubogie dziewczta, aby mogy wstpi do klasztoru. 

Zatroszczy si o wybudowanie klasztoru dla zakonnic w Nowej 

Jerozolimie, zachciwszy do fundacji pewn szlachetn i bogat 

wdow. W teje Nowej Jerozolimie wybudowa szpital dla ubogich 

starców. Tam te w wystarczajcej iloci dostarcza drewna do 

konwentu Braci Mniejszych Obserwantów, do gotowania, a w porze 

zimowej równie do ogrzewania. Przez wielu by nazywany ojcem 

ubogich. Dajc jamun, zwykle mówi: „Daj to na procent mojemu 

Bogu”. I czsto bywa z Boej dobroci obdarzany wielk jamun. 

41. Kult Opatrznoci Boej 

Rozpocz budow klasztoru Wieczerzy Paskiej w Nowej 

Jerozolimie, z penym zaufaniem do Opatrznoci Boej, któr 

przekaza mu w testamencie biskup poznaski Stefan Wierzbowski. 

Kiedy ostatni raz odwiedza swego dobroczyc i fundatora, prosi go 

o bogosawiestwo. Mówi: „Ojcze wity, co Wasza Dostojno 

pozostawia nam w testamencie?” „Opatrzno Bo” – odpowiedzia 

biskup. [Ojciec Stanisaw] rozradowa si na te sowa, jakby z 

przekazanego skarbu. Wielbi Boga i codziennie ku czci Opatrznoci 

Boej zacz odmawia trzy „Ojcze nasz” i „Zdrowa Maryjo”. 

Swoim wspóbraciom nakaza, aby po odmówieniu oficjum za 

zmarych praktykowano zawsze dwa razy na dzie to naboestwo do 

Opatrznoci Boej. Rzeczywicie dowiadczenie pokazao, e chocia

ten konwent mia mae uposaenie, to jednak wystarczao, a nawet 

byo wicej ni u innych majcych wiksze przewidziane dochody. 

Z tej przyczyny przy Wieczerniku Paskim powstao due 

Bractwo Opatrznoci Boej, zatwierdzone przez wit Stolic 

Apostolsk i obdarzone przywilejami. Zapisywao si do niego wielu 

zwykych ludzi i osób znakomitych obojga pci. Cztery razy w roku 

witowali z wielkim zapaem i okazaoci uroczysto Opatrznoci 

Boej. 

42. Kult Najwitszego Sakramentu 

[Ojciec Papczyski] z uczuciem gorcego naboestwa odnosi 

si do Najwitszego Sakramentu. Poucza swych wspóbraci, aby 

utrzymywali przy nim nigdy nie gasnce wiato i wczesnym rankiem 

z najwiksz czci wspólnie jak najwyraniej odmawiali hymn „Przed 

tak wielkim Sakramentem”. Chcia, aby ilekro trwa wystawienie tego 

Najwitszego Sakramentu, dwóch zakonników w komach trwao na 

klczkach w gbokiej adoracji. Zarzdzi, aby bardzo uroczycie 

czczono wito Boego Ciaa. Ilekro lektor w czasie czytania przy 

stole wypowie sowa o Najwitszym Sakramencie, ma wyj na 

rodek refektarza, uklkn, pocaowa ziemi i powiedzie z 

najwysza pobonoci: „Niech bdzie pochwalony Przenajwitszy 

Sakrament”. Wszyscy maj odpowiedzie „Amen”, nawet trzykrotnie, 

gdy bdzie taka wzmianka. Takie rozporzdzenie o staej praktyce 

zawar [o. Stanisaw] w swoich Konstytucjach. 

Dla uszanowania tego Sakramentu stanowczo zabrania 

rozmawia w kociele, nawet z obcymi. Z najwiksz pobonoci

codziennie odprawia Msz w. równie wtedy, kiedy bywa 

doprowadzany do otarza chory i saby, o lasce. Pewnego dnia 

podczas sprawowania Eucharystii, po otrzymaniu nadprzyrodzonego 

owiecenia, podzieli Hosti w. nad kielichem na trzy czci, 

wyraajc w ten sposób najwysz tajemnic Trójcy witej w 

jednoci Trzech Osób. 

43. Czciciel Mki Paskiej 

Zawsze pamita o Mce Paskiej, nigdy nie opuszcza 

rozmylania o niej i zapala serca innych ludzi do wspóczucia 

Ukrzyowanemu Chrystusowi, nie tylko goszonym sowem, lecz 

take czynem: uoy i wyda drukiem ksik Kazania wielkopostne 

o cierpicym Chrystusie, aby rozbudza yw pami o Mce 

Paskiej. 

Wiele pomaga, asystowa i doradza biskupowi poznaskiemu, 

w którego diecezji byo te królewskie miasto Warszawa, do 

ufundowania i wzniesienia Nowej Jerozolimy koo Warszawy, dla 

odtworzenia miejsc Ziemi witej i tajemnicy Mki Paskiej. Std 

ukad miejsc i odlegoci tak byy rozplanowane jak w samej 

Jerozolimie, gdzie cierpia Chrystus. 

44. Opis Nowej Jerozolimy 

Pobony Czytelniku, dla twej pociechy postanowiem opisa 

krótko to wyjtkowe dzieo. Nie czsto syszy si o pocztkach tej 

pobonie obmylanej i wzniesionej fundacji. 

y pewien biskup poznaski i warszawski, Stefan Wierzbowski, 

którego spowiednikiem i doradc teologicznym by Czcigodny Suga

Boy Ojciec Stanisaw od Jezusa Maryi, a obaj jeszcze za ycia 

uwaani byli za witych. Biskup pon gorliwoci rozpamitywania 

Mki Paskiej i miejsc witych, w których Chrystus cierpia. Pragn 

nie tylko myle o nich, ale mie je przed oczyma, take aby swym 

owieczkom i wszystkim mieszkacom Polski uatwi ich 

przeywanie. 

Po naradzie z Czcigodnym Ojcem Stanisawem, znalazszy 

odpowiednie i wygodne miejsce, bo pooone siedem mil od 

Warszawy, postanowi zbudowa Now Jerozolim. Mia wprawdzie 

mao pienidzy, ale ufajc Opatrznoci Boej, rozpocz to dzieo w 

taki oto sposób. 

Postara si naby opis oraz mapy Ziemi witej z 

rozmieszczeniem miejsc witych. Majc to wszystko przed sob, 

rozpocz od pierwszej tajemnicy. Ufundowa koció Wieczerzy 

Paskiej, o takich rozmiarach jak w Ziemi witej. Na rodku 

kocioa stoi duy stó marmurowy, przedstawiajcy stó Wieczerzy 

Paskiej. Cay koció [jest] ozdobiony wielkimi obrazami, 

przedstawiajcymi histori tajemnic, które dokonay si w 

Wieczerniku, wraz z naczyniami do oczyszczenia i innymi sprztami, 

jak przystoi Domowi Paskiemu takiej witoci. 

Przy Wieczerniku [biskup] umieci zakonnice w. Dominika, 

które teraz s przeniesione na gór Syjon. Ten za Wieczernik zosta 

przez biskupa przekazany naszym zakonnikom Niepokalanego 

Poczcia, o czym dalej bdzie mowa.

Nastpnie w odlegoci proporcjonalnej od Wieczernika [biskup] 

utworzy ogród Getsemani, dla ywego unaocznienia modlcego si 

Pana i innych tajemnic, które tam wydarzyy si z naszym Panem. W 

osobnych kapliczkach wyraono: zanicie apostoów i ich ucieczk, 

pocaunek Judasza i pojmanie Pana. 

Dalej wzniós wspania bram jerozolimsk, przez któr 

prowadzono pojmanego Pana do Annasza i Kajfasza. Oba te 

wydarzenia maj do pikne kaplice wraz z przedstawion ca 

histori tego, co tam przey Chrystus Pan: zaparcie si Piotra, 

uderzenie Chrystusa w policzek przez Malchusa i inne. Jest wreszcie 

kaplica, gdzie Chrystus Pan by przetrzymywany owej nocy, z 

odpowiednimi historiami. Tam mona otrzyma odpust za zmarych. 

Gdy brakowao pienidzy na dokoczenie tak wspaniaego 

dziea, ów wity biskup wkada szat ebracz i jako nierozpoznany 

zwyk siada przy drodze w pobliu tej bramy jerozolimskiej, 

wzniesionej przez siebie, i prosi o jamun przechodzcych t drog. 

Bya to droga publiczna i szeroka w kierunku Warszawy, i cigle 

przejedali ni królowie, senatorowie Królestwa i magnaci. 

Z pocztku mieszyo takie postpowanie biskupa. Póniej czas 

pokaza, e byo ono wite i wszyscy, poruszeni tak jego 

gorliwoci i czci Mki Paskiej, dawali wielkie jamuny. 

Wielokrotnie on sam jako ebrak nierozpoznany, na pytanie 

magnatów: „Czy biskup jest w swym domu?”, odpowiada; „Bdzie”. 

Zrozumiawszy, e udaj si do niego, powraca przez ukryt furtk, 

wchodzi do paacu, zmienia odzienie i wita goci.

Wszyscy jakiejkolwiek godnoci obojga pci i sam król Jan III 

Sobieski, zapaleni bardziej jego pobonoci i prostot, udzielali mu 

hojniejszej jamuny na dokoczenie tego witego dziea. Na jego 

rce wkadali wiele jamuny, jakby do skarbca niebieskiego, tak e 

zbudowa nie tylko Jerozolim z wszelkimi tajemnicami Mki 

Paskiej, lecz równie do obszerne miasto. 

Na wschodnim placu tego miasta zbudowa koció, majcy 

wyobraa wityni Salomona, z tajemnicami Chrystusa Pana i Jego 

najwybraszej Matki Dziewicy Maryi. W kociele tym znajduje si 

ciao w. Waleriana, mczennika i ma w. Cecylii, dziewicy i 

mczennicy, przyniesione z Rzymu i uroczycie w tym grobowcu 

czczone. Przy tym kociele [bp Wierzbowski] ufundowa wielki 

klasztor Braci Mniejszych Obserwantów. 

Natomiast w rodku miasta zbudowa wspaniay koció, 

wyobraajcy Trybuna Poncjusza Piata i wszystkie tajemnice, które 

[Chrystus] wycierpia u Piata, jak lekcewaenie w scenie wybrania 

Barabasza, wrzaski ydów „Ukrzyuj, ukrzyuj”, wyrok Piata i 

umycie rk, biczowanie, cierniem ukoronowanie. Na portyku wityni 

Piat wskazuje na Chrystusa sowami: „Oto Czowiek”. Te wszystkie 

tajemnice tak ywo zostay przedstawione, e tylko kamienne serca 

nie wzruszyyby si i nie zalayby obfitymi zami. 

W odpowiedniej odlegoci i wymiarach ufundowa do 

okaza kaplic przedstawiajc paac Heroda, z jedynym obrazem 

wymianie Chrystusa Pana odzianego w bia szat.

Przechodzc wreszcie z Trybunau Poncjusza Piata na gór 

Kalwari, idzie si szerok drog, przyozdobion czterema rzdami 

piknych drzew. Wzdu drogi wzniesiono kaplice z dwigajcym 

krzy i upadajcym pod nim Chrystusem Panem. W poowie drogi 

zosta zbudowany koció Serca Najboleniejszej Maryi Dziewicy, z 

naturalnym przedstawieniem spotkania z Najwitszym Synem 

dwigajcym krzy. 

Dalej znajduj si inne kaplice: dwigania krzya, paczcych 

niewiast, kaplica Weroniki, Szymona Cyrenejczyka pomagajcego 

Chrystusowi w dwiganiu krzya. 

W czci zachodniej jest wspaniae wzniesienie góry Kalwarii, a 

na nim zbudowana wielka bazylika, oznaczajca miejsce 

ukrzyowania naszego Pana, z wszystkimi ywo oddanymi 

tajemnicami, które tam Chrystus wycierpia. W gównym otarzu 

znajduje si obraz Chrystusa wiszcego na krzyu i Longina 

otwierajcego wóczni Jego bok. Nikt nie moe bez boleci serca i 

wylewania ez patrze na t straszliw tajemnic. Przed tym otarzem 

wisi wyjtkowej wspaniaoci lampa, dzieo najdoskonalszego 

kunsztu, ale nie wiadomo, z jakiego jest materiau ani przez kogo 

wykonana. Mówi si jednak, e to król Jan III Sobieski wasnymi 

rkami królewskimi j wykona, z wielkiej mioci ku temu witemu 

miejscu. 

W rodku kocioa znajduje si otarz, a na nim cudowna statua 

Najboleniejszej Maryi Dziewicy, trzymajcej Chrystusa Pana 

zdjtego z krzya i skadajcej najczulszy pocaunek na obliczu swego

martwego Syna. Nikt nie ma pewnoci, z jakiego materiau zostaa 

wykonana ta statua. Myl, e zrobiono j z biaego wosku, a zostaa 

niegdy sprowadzona z Italii do Polski przez królow Bon. 

wity biskup fundator, obok tej bazyliki, wraz z rezydencj 

biskupi zbudowa wielkie kolegium i umieci w nim Ojców 

Oratorianów w. Filipa Nereusza. Nie wiem, dlaczego jest tam teraz 

mieszkanie i seminarium wieckich kapanów ycia wspólnego, 

instytutu zaoonego przez niejakiego kanonika Bartomieja 

[Holzhausera]; std nazywaj si bartoszkami. Maj oni 

zwierzchnictwo nad caym miastem i kieruj parafi. 

U podnóa Kalwarii znajduje si pikny ogród, w którym 

[biskup] zbudowa koció z chwalebnym grobem naszego Pana 

porodku. W pewnej odlegoci na poudnie od Kalwarii zostaa 

wzniesiona kaplica dla upamitnienia miejscowoci Marii Magdaleny 

i Marty, z histori wskrzeszenia azarza. Dalej jest kaplica 

wyraajca miasteczko Emmaus z jego histori. Jeszcze dalej na 

poudnie, na wyszej górze, znajduje si kaplica dla upamitnienia 

Przemienienia naszego Pana na górze Tabor. Na wschód usytuowany 

jest koció wniebowzicia NMP, przy którym [biskup] ufundowa 

wielki klasztor Ojców Kaznodziejów obserwantów w. Dominika. W 

ich piknym i rozlegym ogrodzie znajduje si wspaniaa kaplica, a w 

niej grób Najwitszej Dziewicy. 

Jeszcze bardziej na wschód za ogrodem jest Góra Oliwna, na 

której wzniesiono kaplic Wniebowstpienia naszego Pana. W 

pónocnej stronie miasta [biskup] ufundowa wielki koció

przedstawiajcy Betlejem z jego historiami: narodzenie Pana naszego, 

epifania, hod Trzech Mdrców i pasterzy. Obok tego kocioa 

ufundowa wielkie kolegium Ojców Szkó Pobonych (pijarów), 

którzy tam przekazuj uczniom wszelk wiedz. 

I tak wity m, pokadajc nadziej jedynie w Opatrznoci 

Boej, dokona wspaniaego dziea i tyle konwentów ufundowa dla 

wzmoenia wikszej chway Boej i dla poytku wierzcych w 

Chrystusa, którzy zewszd przybywaj, odwiedzaj te wite miejsca, 

aby bardziej przeywa mk Chrystusow. Pacz niemal krwawymi 

zami, a odchodzc bij si w piersi za swoje grzechy. Wielu nie chce 

odchodzi z tego miejsca, lecz pragnie tam zamieszka, jedni na jaki 

czas, inni a do mierci. Nawiedzajc wite miejsca, rozwaajc 

mk Pask, yj jakby u bram nieba i oczekuj na 

urzeczywistnienie swego zbawienia. 

Trzeba jeszcze doda, co jest godne zastanowienia, e ów wity 

biskup dokona nie tylko tego wspaniaego dziea, lecz nadto tak 

pomnoy dochody swoim nastpcom w biskupstwie, jak nikt inny 

przed nim i po nim takiego majtku nie zostawi. 

Zmar peen dni i zasug w opinii witoci i zosta pochowany 

w Nowej Jerozolimie jak Czcigodny Ojciec Stanisaw od Jezusa 

Maryi, jego teolog i pomocnik w tym witym dziele: biskup - na 

górze Kalwarii, a Czcigodny o. Stanisaw - w Wieczerniku. Jeden 

przez swych synów zakonnych czuwa nad rozpocztym dzieem, 

drugi spoczywa bogo po dokonaniu swego dziea. Jeden towarzyszy 

Panu przy wieczerzy, drugi umierajcemu na krzyu.

45. Kult Niepokalanego Poczcia NMP 

Po przedstawieniu tej historii wracamy do opowiadania o yciu 

Czcigodnego Sugi Boego Ojca Stanisawa od Jezusa Maryi. 

Pamita on o Najwitszej Matce Maryi Niepokalanie Pocztej. 

Zobowizywa siebie i swych braci do Jej uczczenia przez codzienne 

odmawianie oficjum o Niepokalanym Poczciu. Oficjum to uoy 

wedug poprawionej wersji rzymskiej, któr zatwierdzi Najwyszy 

Pasterz Innocenty XII. Nakaza swym braciom odmawia je 

codziennie wspólnie i prywatnie, a co wicej, chcia, aby byo ono 

piewane z ludem w dni witeczne w kocioach mariaskich. 

W Konstytucjach swych poleci równie, aby we wszystkich 

kocioach czy kaplicach jego zakonu zakadano bractwa 

Niepokalanego Poczcia NMP. Jeszcze za swego ycia, na podstawie 

upowanienia papieskiego, zaoy niektóre i zobowiza je do 

niesienia pomocy cierpicym w czycu. Dla jak najliczniejszego 

wybawienia dusz, poleci usilnie stara si u Stolicy Apostolskiej o 

pozwolenie na otarze uprzywilejowane,. 

Rozmow z ludmi zawsze koczy odmawianiem krótkiej 

koronki o Niepokalanym Poczciu. Z caym zaufaniem w opiek 

Niepokalanie Pocztej NMP odmawia czsto to niezwykle skuteczne 

wezwanie: „Niepokalane Poczcie Maryi Dziewicy niech nam bdzie 

ocaleniem i obron”. Nakaza je odmawia na zakoczenie modlitwy 

róacowej, dzikczynienia po posiku w refektarzu czy w innych 

miejscach. 

46. Cze w. Michaa Archanioa i Anioów Stróów

Za gównego patrona i obroc swego mariaskiego 

zgromadzenia wybra w. Michaa Archanioa. Chcia, aby czczono 

go, wczajc w inne wspomnienia brewiarzowe, w wita niszej 

rangi. 

Ilekro przechodzi przez wioski i miasta, odmawia dziewi 

„Zdrowa Maryjo” na cze witych Anioów Stróów ludzi tam 

mieszkajcych. 

47. Kult witych 

Codziennie wspomina w modlitwach w. Józefa, pierwszego i 

najszczególniejszego czciciela NMP i naladowc Jej nieskalanego 

dziewictwa. Zobowiza swych wspóbraci, aby codziennie po 

oficjum Niepokalanego Poczcia dodawano wspomnienie w. Józefa. 

Mia równie wielkie naboestwo do witych Piotra i Pawa, 

w. Stanisawa biskupa i mczennika, w. Stanisawa Kostki i wielu 

innych witych. Sawi ich pobonie wspaniaymi wierszami i 

hymnami ukadanymi na ich cze. Chcia, aby w ich uroczystoci, w 

kocioach Zgromadzenia, a take w parafialnych wzbogaca takie 

naboestwa piewem i naukami podczas misji. 

48. Dowiadczenie w sanktuarium w Studziannie 

Gdy zachorowa powanie, kaza si zawie do cudownego 

obrazu NMP w kociele ojców oratorianów w. Filipa Nereusza w 

Studziannie. Obraz ten, syncy cudami na ca Polsk, zosta tak 

wykonany, e Najwitsze Dzieci Jezus znajduje si w rodku przy 

stole, po Jego prawej stronie siedzi Boa Rodzicielka Dziewica, a po 

lewej w. Józef ywiciel Boga wstaje od stou i podaje maemu

Jezusowi napój, a na stole naczynia z potrawami i owocami 

przeznaczonymi do spoywania przez ca Najwitsz Rodzin. 

Obraz, który ma okoo dziewi okci wysokoci i siedem szerokoci, 

pojawi si cudownie w studni z wod dla mieszkaców. Widzieli oni 

niegasnce wiato w tej studni. Po wylaniu z niej wody obraz zosta 

wydobyty, i natychmiast zacz janie cudami. Dotychczas dziej si 

wielkie i niesychane cuda. Wielu otrzymuje tam liczne dary niby 

okruszyny ze stou swoich panów i pije z nieprzebranego róda ask 

duchowych. Nazwa Studzianna pochodzi od studni 18 . 

Do tego wanie obrazu „przybieg” Suga Boy Ojciec 

Stanisaw w swej chorobie, jak jele do róda wód. Odby spowied 

przed Czcigodnym Ojcem Ligz, przeoonym domu [nawzajem 

darzyli si wielk przyjani]. Zaledwie odprawi Msz w. przed tym 

obrazem, powróci do celi uyczonej mu przez ojców. Pozbawiony 

zupenie si i zmysów i jakby umary, zosta porwany do czyca. 

Tam dostrzegajc nieznone kary przebywajcych w czycu, odczu 

wstawiennictwo NMP i wszystkich zmarych do wszechmogcego 

Boga, aby wróci do ycia dla tak koniecznego wspierania cierpicych 

w czycu. 

Kiedy przebywa w czycu, ojcowie tego domu przyszli po 

obiedzie odwiedzi go w celi, uprzejmie uyczonej mu w ich 

kolegium. Zasmucili si bardzo mylc, e umar, i powiadomili 

swego przeoonego Ligz, radzc si w sprawie pogrzebu, gdzie i 

jak pochowa o. Stanisawa. Przeoony nie by zaniepokojony t 

18 „Vocatur Studnianensis, quia puteus idiomate Polonico vocatur studnia”.

smutn wiadomoci i odpowiedzia im, aby nie byli przygnbieni 

tym zdarzeniem i nie martwili o pogrzeb. Powiedzia: „Ojciec 

Stanisaw nie umar” i wyzna, e wie, gdzie on jest. Kiedy zdziwieni 

odchodzili, o. Stanisaw wsta cudownie, przywoany ze mierci do 

ycia. Otrzyma zaraz pozwolenie i bogosawiestwo od 

wspomnianego przeoonego i cho osabiony gorczk, podobny do 

trupa, wszed na ambon tamtejszego kocioa, napenionego ludmi, i 

wygosi do dugie kazanie o tak potrzebnym wspomaganiu 

zmarych. Poruszy wszystkich, ywo i dostpnie przedstawiajc 

nieznone kary czycowe. 

Potem powróci do swego konwentu eremu mariaskiego, 

odlegego dziesi czy wicej mil, wyda zarzdzenie, aby bracia jego 

zakonu codziennie odmawiali za zmarych oficjum i róaniec oraz 

ofiarowywali o ich uwolnienie od nieznonych cierpie wszystkie 

zasugi, prace, posty, umartwienia i inne pobone wiczenia duchowe. 

49. Pomoc cierpicym w czycu 

Ponownie to potwierdzi w Nowej Jerozolimie, wezwany z 

eremu mariaskiego przez biskupa poznaskiego dla rozbudzenia 

pobonoci ludzi w jej witych miejscach wzniesionych dla 

upamitnienia mki Paskiej. 

Tu w swym konwencie Wieczerzy Paskiej powanie chorujc, 

odczuwa fizycznie mki czycowe. Znosi je, peen pobonego 

wspóczucia dla cierpicych nieznone mki i gono woa: 

„Najlitociwszy Boe, powiksz moje cierpienie, a im zmniejsz 

kar!”. Przypomniawszy sobie, e klasztor ma jedn zot monet

wgiersk, kaza o. Józefowi od Wszystkich witych da j 

natychmiast na odprawienie Mszy witych za zmarych 

odbywajcych kar w czycu. 

Podczas choroby odwiedzi go biskup poznaski, Stefan 

Wierzbowski, m wybitnej witoci, szczodrobliwy fundator 

klasztoru Wieczerzy Paskiej i caej Nowej Jerozolimy. Widzc 

ciko chorego swego spowiednika i teologa, modli si nad nim 

bardzo pobonie. Prosi o Boe zmiowanie, aby tak bardzo potrzebny 

m apostolski, szerzyciel kultu Niepokalanego Poczcia NMP i 

szczególny ordownik zmarych, pozosta jeszcze przy yciu. 

Zakoczywszy modlitw, dotkn jego ramienia i powiedzia: „Ojcze 

Stanisawie, nie umrzesz, ale bdziesz y”. [Ojciec Stanisaw] 

natychmiast wsta z óka i zupenie zdrowy odprowadzi biskupa z 

Wieczernika. 

Zdarzyo si przedziwnie, e kiedy modli si w chórze, jego 

ciao unosio si, a on pochonity kontemplacj Boga, widzia 

jakiego zmarego sdzonego surowo przed trybunaem Chrystusa. 

Przerwa milczenie i bardzo wzruszony, i zalany zami, zwróci si do 

braci ze sowami: „Módlmy si wspólnie za zmarego, który w tej 

chwili jest sdzony”. Chocia nie wymieni jego imienia, 

przypuszczano jednak, e chodzio o króla Jana III. W tym czasie król 

ten umar w Warszawie. Poddany surowemu sdowi, zapewne ukaza 

si swemu ukochanemu teologowi, aby poleci si jego modlitwom, a 

take jego wspóbraci tego mariaskiego zakonu, który [król] 

wspiera.

50. Modlitwa za polegych na wojnie i zmarych podczas 

epidemii 

Król Jan III wyruszy przeciwko Turkom napadajcym na 

Polsk, a po ich odparciu wojsko polskie rozoyo si obozem na 

Ukrainie. Tam na opustoszaych z obawy przed Turkami i Tatarami 

ziemiach znajduje si wiele mogi onierzy niegdy walczcych z 

Turkami. Czcigodny Suga Boy Ojciec Stanisaw od Jezusa Maryi 

Papczyski znajdowa si wówczas z królem w obozie. Mia zwyczaj 

wychodzi z obozu do mogi i kurhanów z wielk liczb polegych 

onierzy, i modli si za nich arliwie. 

Pewnego dnia ukazao mu si poród tych grobów wielu 

zmarych, którzy serdecznie i z jkiem bagali go, eby nigdy nie 

przestawa udziela im takiej pomocy. Chocia walczyli z 

niewiernymi za wiar, prawo i króla, jednak ze susznego wyroku 

Boego ponosz w czycu nieznone kary, aby do ostatka spaci 

dug. 

Kiedy wic powróci do swych braci, zobowiza ich, aby 

poród innych zmarych mieli szczególnie na uwadze onierzy i 

zmarych z zarazy. 

51. Dowiadczenie czyca w Luboczy 

Po zakoczeniu w kociele parafialnym w Luboczy 

rocznicowego naboestwa za rodziców hrabiego Karskiego wielu 

praatów, kapanów i rónych zakonników zostao zaproszonych na 

przyjcie w Luboczy. Zasiad za stoem take Czcigodny Suga Boy 

Ojciec Stanisaw od Jezusa Maryi. Zanim zacz je, wpad w

zachwyt, lecz nikt nie mia miaoci mu przeszkadza, wszyscy 

bowiem uwaali go za witego. On za kiedy doszed do siebie, wsta 

od stou i nie poegnawszy si z nikim, opuci dwór, wsiad na wóz i 

pospiesznie uda si do swego konwentu w eremie mariaskim, 

odlegym stamtd o siedem mil. Braciom, zadziwionym tak szybkim 

jego powrotem, powiedzia gosem zbolaym i wzruszonym: „Bagam 

was, bracia, módlcie si za zmarych, bo nieznone mki cierpi”. 

Sam zamkn si w celi na 3 dni, aby przebaga zagniewan 

sprawiedliwo Bo. 

Natomiast wszyscy uczestnicy przyjcia w Luboczy nie tyle 

ucztowali, co wyraali zdziwienie z powodu tego, co si wydarzyo: 

gdzie [o. Stanisaw] znajdowa si podczas ekstazy, dlaczego bez 

poegnania tak szybko pospieszy do konwentu. 

A pan hrabia, chcc zaspokoi sw ciekawo, po jakim czasie 

listownie zaprosi o. Stanisawa do siebie, jako e by jego 

wielbicielem i dobroczyc. Po jego przybyciu, usilnie prosi go o 

wyjanienie, co mu si wtedy stao i jakie otrzyma objawienie. 

Ulegajc natarczywym probom, [o. Stanisaw] zobowiza hrabiego 

pod przysig, aby nikomu nie rozpowiada i wyzna: „Byem 

wówczas porwany do czyca i widziaem nieznone mki 

niezliczonych zmarych. Poruszony bardzo wspóczuciem, odchodzc, 

nie widziaem nikogo przy mnie ani stou przede mn, std nikogo nie 

egnaem. Udaem si pospiesznie do braci, wzywajc ich do 

okazywania pomocy [zmarym]. Sam natomiast, na ile mi moja 

uomno pozwalaa, modliem si, w miar moliwoci czyniem

uczynki miosierdzia, aby umniejszy ich cierpienia. Prosz te 

wszystkich, aby nie zaniedbali nie im tej pomocy i wspóczucia”. 

52. Modlitwa i pokuta za zmarych 

Wród braci i obcych panowaa powszechna opinia o nim, e 

ilekro doznawa ekstazy, tyle razy by porwany do czyca. On sam 

czsto braciom w przemówieniach, a ludowi w kazaniach zwyk ze 

zami poleca zmarych. Twierdzi, e wiksza jest liczba tam, w 

czycu, zmarych znoszcych straszliwe mki, anieli liczba 

wszystkich ludzi yjcych na tym wiecie. Wszyscy rozumieli, e 

zostao mu to objawione. Ci zmarli bd tam dotd przebywa i 

cierpie, a do ostatniego grosza 19 wypac si Boej sprawiedliwoci. 

Wszystkie swoje bóle, cierpienia, trudy, przeladowania, których 

doznawa, posty, umartwienia i inne pobone czyny ofiarowa 

przebywajcym w czycu. Swoich braci zobowiza, aby usiowali 

zawsze im wiadczy podobne dziea miosierdzia. 

Twierdzi, e jego zakon, pod tytuem Niepokalanego Poczcia 

NMP, Najczulszej Matki i Najaskawszej opiekunki dusz 

czycowych, zosta w tych ostatnich czasach wzbudzony w Kociele 

Boym przez Boga w celu wspomagania ich na wszelki sposób. W 

napisanym wasnorcznie testamencie tak to podkreli: „Wszystkim 

natomiast, którzy bd otacza opiek to mae Zgromadzenie 

Niepokalanego Poczcia, wzbudzone przez Boga dla wspomagania 

zmarych, przyrzekam podwójn nagrod z rk Boga”. 

19 Quadrantum od quadrans – pieni_dz warto_ci czwartej cz__ci asa rzymskiego, czyli trzy denary.

Zakon Marianów jest wprost cile zobowizany do podjcia 

tak niezbdnego dziea dla zmarych. W Konstytucjach przez siebie 

uoonych [o. Papczyski] wczy wskazania, aby bracia tej 

wspólnoty zakonnej w swoich kazaniach, homiliach i misjach 

zachcali wszystkich wierzcych w Chrystusa do okazywania 

zmarym tego dziea miosierdzia, obiecujc wiernym odpuszczenie 

udzielone przez samego Chrystusa Pana, który mówi: „Bogosawieni 

miosierni, bo i oni miosierdzia dostpi”. Rzeczywicie, czy moe 

by okazywane wiksze dzieo miosierdzia nad wspomaganie 

zmarych, którzy tak bardzo cierpi. Nie da si nigdy tego 

opowiedzie i zrozumie, e gdy zostanie zniewaona niepojta 

godno i dobro Boga, to jest wrcz konieczne, aby niepojt kar i 

pokut byy wynagrodzone. Tak mona wnioskowa o pokucie w 

wietle tego, co krótko powiem. 

53. Msza w. zaraz po mierci zakonnika 

By pewien zakonnik dobry i prowadzcy witobliwe ycie, 

który zachorowa i by ju w agonii, bliski mierci, ale jeszcze 

wiadomy. W spowiedzi wyzna przeoonemu swoje grzechy i 

otrzyma rozgrzeszenie. Z dojmujcego bólu i zbliajcej si mierci 

nie mia ju czasu na zadouczynienie. Przeoony za pokut odesa 

go do czyca do momentu, dopóki nie zostanie odprawiona za niego 

Msza w. Kiedy [zakonnik] tylko umar, przeoony od razu uda si 

do otarza i ofiarowa Msz w. za zmarego. Zaledwie zakoczy i 

odmówi sowa Ewangelii: „A sowo Ciaem si stao”, przy rogu 

otarza ukaza si zmary brat i aosnym gosem zawoa: „Co za

okropna pokuta!”. Tak bardzo dokuczliwe byy dla niego mczarnie 

przez czas odprawiania Mszy w. Moe unikniesz pieka, ale yjc 

tak, jak yjesz, czego si spodziewasz dla siebie, gdy bdziesz w 

czycu, jeli nie cierpie katuszy przez jeden, dziesi, sto tysic 

albo i wicej lat a do sdu Boego? 

Przeto gdy z Czcigodnym Sug Boym Ojcem Stanisawem od 

Jezusa Maryi jestemy w czycu, trzeba abymy ju powrócili do 

opowiadania o jego dalszym yciu. 

54. Modlitwy o pomylno dla króla 

Wszyscy, którzy zwykli ucieka si do jego zawsze skutecznych 

modlitw, ze wzgldu na jego zasugi nazywali go jeszcze za ycia 

witym. Jego modlitwom ufa bardzo równie król Jan IIII Sobieski, 

który cigle wiele wojen prowadzi z Turkami. Pewnego razu, kiedy 

Turcy w wielkiej liczbie i z impetem wkroczyli do Polski, groc 

ostateczn zagad chrzecijastwa, król z wojskiem wyruszajc 

przeciw nim, poleca si bardzo wraz z wojskiem modlitwom o. 

Stanisawa. Wsparty nimi pod znakiem Niepokalanego Poczcia 

NMP, odniós wielkie zwycistwo nad Turkami pod Chocimiem. 

Niezliczon ich liczb zmiót tak, e cae Imperium Tureckie drao 

na dwik imienia Jana III Sobieskiego i zmuszone byo zawrze pod 

przysig wieczysty pokój z Polsk. 

Król powróci szczliwie po odniesieniu zwycistwa, a przez 

wdziczno dla Niepokalanego Poczcia NMP wspar wielkimi 

przywilejami i fundacj zakon Czcigodnego o. Stanisawa. 

Szczodrobliwie obdarzy klasztor eremu mariaskiego, gdzie byy

pierwsze fundamenty tego zakonu i da w wieczyste posiadanie 

bardzo yzne ziemie z lasami, kami, polem i rzek przez rodek 

pync. Na wyraenie tajemnicy Niepokalanego Poczcia NMP i 

dwunastu Jej przywilejów, wskazanych przez dwanacie gwiazd na 

Jej gowie, geometra wymierzy dwanacie staj ziemi z czterech stron 

klasztoru – od wschodu, poudnia, zachodu, pónocy. 

55. Wizja w Chojnacie o losie bitwy pod Chocimiem 

W dniu zwycistwa nad Turkami Czcigodny Suga Boy Ojciec 

Stanisaw od Jezusa Maryi w czasie modlitwy popad w zachwyt i 

otrzyma objawienie o tym wszystkim, co si dziao w odlegoci 

okoo 150 mil, oraz nakaz, aby jak najszybciej oznajmi o tym ludowi. 

Posuszny gosowi Boemu, wykona to uroczycie. Oznajmi [o 

zwycistwie] wielkiej rzeszy ludzkiej, zgromadzonej w kociele w 

Chojnacie przy cudownym wizerunku NMP. Tam prowadzi misje, 

aby pobudzi do modlitw o zwycistwo, a w dniu, w którym si 

rzeczywicie dokonao i zostao mu objawione przez Boga, wezwa 

[wiernych] do dzikczynienia Bogu za wspaniae zwycistwo nad 

wrogiem witej wiary. 

56. Organizowanie modlitw o zwycistwo pod Wiedniem 

Kiedy Wiede w Austrii, w którym cesarz Leopold imperator 

rzymski rezydowa, zosta oblony przez wrogich Turków w wielkiej 

liczbie, cae chrzecijastwo i sam Rzym ogarna trwoga. Król Jan 

IIII Sobieski prdko wyruszy na pomoc z polskim wojskiem. Aby 

zwyciy tak potnego wroga, gorco poleci t ryzykown 

wypraw modlitwom i wstawiennictwu Czcigodnego Sugi Boego

Ojca Stanisawa od Jezusa Maryi. On za dla wsparcia króla 

wyruszajcego z królestwa na wroga, zaraz rozpocz misje przez 

swych zakonników w rónych stronach, aby wzywa chrzecijan do 

modów i pokuty dla uzyskania zwycistwa nad Turkami. Pokadajc 

nadzieje w jego modlitwach i w baganiach ludu, król Jan IIII miao 

natar na tak potnego wroga i walczc mnie, pokona olbrzymi 

liczb Turków, uwolni Wiede. Caemu chrzecijaskiemu wiatu, 

drcemu przed tak potnym tyranem, przyniós wielk rado, a 

Kocioowi witemu pociech. Gdy król odniós zwycistwo i 

powróci do Polski, postanowi bardziej wesprze fundacjami Instytut 

Mariaski Niepokalanego Poczcia Najwitszej Maryi Panny. Jednak 

najpierw wybudowa z wielk królewsk hojnoci w Warszawie 

kaplic Niepokalanego Poczcia Najwitszej Maryi Panny. Nastpnie 

Czcigodny Suga Boy Ojciec Stanisaw od Jezusa Maryi otrzyma od 

króla wiele ask i przywilejów dla swego Instytutu. 

57. Doradca wanych osobistoci 

Do [Stanisawa] jako do doradcy i niejako wyroczni udawali si 

ludzie rónego stanu, pochodzenia i pci, a odchodzili zadowoleni i 

pocieszeni. Szukali jego rad: król Jan IIII Sobieski; nuncjusz papieski, 

Antoni Pignatelli, który póniej zosta wybrany papieem jako 

Innocenty XII; biskup krakowski – Trzebicki; biskup pocki – 

Gembicki 20 ; biskup poznaski i warszawski – Wierzbowski, a take 

wielu praatów oraz ludzi ze stanu senatorskiego obojga pci. 

Korzystali z dawanych przez niego informacji, nawet w sprawach 

20 Biskup p_ocki Jan Gembicki zasadniczo rezydowa_ w Warszawie.

trudnych i szczególnie zawiych. To, co doradza, bardzo chtnie 

stosowali, suchajc niejako Boga przez niego przemawiajcego, i 

zawsze osigali oczekiwany skutek. 

58. Dar proroctwa 

Przeniknity duchem proroczym, przepowiedzia wiele 

przyszych spraw i przewidywa to, co nieobecne. Dwóm praatom 

przepowiedzia biskupstwo, nieposusznemu i upartemu bratu 

nieszczliw mier, co sprawdzio si po 30 latach od przepowiedni. 

Ten bowiem brat przepywajc przez Wis, uton w niej. Wielu 

innym osobom przepowiedziane przez o. Stanisawa zamiary i skutki 

sprawdziy si. O niektórych z nich opowiem. 

Pewnego razu [o. Papczyski] szed ze swego klasztoru 

korabiewskiego do Jeruzala, aby tam wygosi sowo Boe w jak 

uroczysto. Przechodzi przez wie Staropole, która naleaa do 

hrabiego Trzciskiego. Córka hrabiego zachorowaa i bya ju w 

agonii. Sudzy oznajmili swemu panu, e Czcigodny Suga Boy 

Ojciec Stanisaw od Jezusa Maryi szed do Jeruzala. Gdy [hrabia] to 

usysza, natychmiast posa sugi swoje za nim, aby powiedzieli, e 

córka umiera, i poprosili, aby nie mija ich w takim strapieniu, lecz 

zechcia ich pocieszy swoj obecnoci. Gdy sudzy spotkali o. 

Stanisawa i prosili, aby zawróci, odpowiedzia, e teraz nie moe 

tego zrobi, gdy spieszy z Msz w. i sowem Boym. „Zapewnijcie 

w moim imieniu pastwa – mówi – e ta córka, która jest obecnie 

umierajca, nie umrze, ale bdzie ya. Po dojciu do odpowiednich 

lat, zostanie suebnic Bo w zakonie. Ta druga, modsza, która jest

zdrowa, wkrótce zachoruje i umrze w niewinnoci swojej i bdzie 

królowa z Panem Jezusem”. 

Wszystko to si spenio, tak jak hrabiowie, ich bracia, 

opowiadali za swego ycia wielu ludziom, a równie i mnie. Sug 

Boego bardzo powaali, jak zreszt caa przewietna ich rodzina. 

Opowiadali, e ich druga siostra, wówczas zdrowa, wkrótce 

zachorowaa i umara. Ta za, która miaa umrze, wyzdrowiaa i 

doya odpowiednich lat. Zostaa zakonnic w klasztorze w. Ojca 

Dominika w Piotrkowie. Prowadzia tam wite ycie, e nawet kilka 

razy bya obierana przeorysz. Spenio si wic u nich wszystko, co 

Czcigodny Suga Boy przepowiedzia o ich yciu obecnym i 

póniejszym oraz o mierci. 

59. Sprawa powoania Otolii Cetlerówny 

Wbrew ludzkiej opinii [o. Stanisaw] przepowiedzia Czcigodnej 

Matce Otolii Cetlerównie, zakonnicy w. o. Dominika z konwentu 

góry Syjon w Nowej Jerozolimie, mocne i trwae wytrwanie w 

powoaniu. A byo to tak. 

Kiedy bya jeszcze mod panienk wieck, usilnie prosia, aby 

zakonnice tego konwentu witego przyjy j do swojego zakonu. 

One za biorc pod uwag okoliczno, e panienka bya przez 

bogatych rodziców wychowywana w rozkoszach i wygodach, miay 

due wtpliwoci w jej wytrwanie w ich surowym zakonie i odmówiy 

jej przyjcia. Równie rodzicom wydawao si, e nie wytrzyma 

karnoci zakonnej. A ona cigle prosia o pozwolenie i ponawianymi 

naleganiami wymoga na wszystkich sprzeciwiajcych si, aby

uczynili tak, jak postanowi i zadecyduje Czcigodny Suga Boy 

Ojciec Stanisaw od Jezusa Maryi. Przedstawili mu dziewczyn i 

rodzice oraz zakonnice pytali, co sdzi o jej wytrwaniu. On 

odpowiedzia i przepowiedzia, e wytrwa i e nie tylko bdzie dobr 

zakonnic, ale te matk przeoon wielu zakonnic. Przyszo 

przedziwnie to potwierdzia. Wiele wspónowicjuszek Otolii, 

silniejszych od niej i bardziej, jak si wydawao, nadajcych si do 

zakonu, porzucio swe powoanie. Byy zgorszeniem nawet dla Otolii, 

bo namawiay j do odejcia, a ona wytrwaa. Tak dobre byo jej 

postpowanie, e chyba ze sze razy wybierano j na przeoon, i 

wicie rzdzia tym konwentem. Majc osiemdziesite lata ycia 

,sama wobec wszystkich, a równie mnie, dawaa wiadectwo 

wielkiego szacunku dla Czcigodnego Sugi Ojca Stanisawa od Jezusa 

Maryi, swego proroka. Wiele mówia o jego witoci i cnotach, 

mocno podkrelajc, e jest witym. 

60. Przepowiednia klerykowi Jakubowi Wolskiemu o jego 

przyszej funkcji prowincjaa 

Przewielebnemu Ojcu Jakubowi Wolskiemu z Zakonu Braci 

Mniejszych w. o. Franciszka [o. Papczyski] przepowiedzia, e po 

21 latach bdzie wybrany prowincjaem w taki sposób, jak on 

wasnorcznie autentycznie zawiadczy: „Ja Brat Jakub Wolski, byy 

prowincja Zakonu Braci Mniejszych Reformatów, a teraz Komisarz i 

Wizytator Generalny tej witej Mariaskiej Kongregacji, 

zawiadczam przed Bogiem z rk na sercu, e w tym, co napisz o 

p. Wielce Czcigodnym Ojcu Stanisawie od Jezusa Maryi, nie

kami. Mianowicie, gdy w modoci odbywaem studia teologiczne, 

zostaem posany przez przeoonego do miasteczka Kobiel na 

pogrzeb szlachetnego i dostojnego pana Karczewskiego, ojca 

przewietnego pana Antoniego Karczewskiego, notariusza Ziemi 

Czerskiej, dotd mieszkajcego tam, gdzie by Czcigodny Starzec i 

umiowany w Panu jego Ojciec. 

[Ojciec Stanisaw] ujrzawszy mnie pierwszy raz w domu 

parafialnym - bo nie widziaem go nigdy przedtem ani on mnie - uj 

w swoje czcigodne rce moj gow i szepn mi do ucha: „A ty, 

kochany modzianie, bdziesz w swoim czasie prowincjaem w 

swojej prowincji”. To samo powiedzia o mnie do moich 

towarzyszów, ojców razem uczcych si i wysanych równie na ten 

pogrzeb. 

Z tego powodu moi wspótowarzysze czsto kpili ze mnie, 

nazywajc mnie ironicznie prowincjaem. Te prorocze sowa z woli 

Boej urzeczywistniy si i sprawdziy dopiero po 21 latach. 

Spisaem to na znak nalenej wdzicznoci wobec Wielce 

Czcigodnego Ojca Stanisawa od Jezusa Maryi, który ju yje wród 

witych w niebie, jak pobonie si wierzy. Prosz go pokornie, aby 

wstawia si w niebie za mn, wielkim grzesznikiem. 

Roku tysic siedemset dwudziestego pitego dnia czwartego 

lipca, w czasie wizytacji kanonicznej” 21 . 

61. Przepowiednia o dugoci panowania Augusta II 

21 Jakub Wolski by_ prowincja_em franciszkanów reformatów w latach 1719-22.

[Ojciec Papczyski] przepowiedzia królowi polskiemu 

Augustowi II w nastpujcy sposób, ile bdzie y i rzdzi 

królestwem. 

Kiedy król po swojej koronacji poda z Krakowa do 

Warszawy przez Now Jerozolim, w niej troch si zatrzyma z 

pobonoci i dla odpoczynku w drodze. Wród innych zakonników 

oddajcych hod królowi by równie Czcigodny Suga Boy Ojciec 

Stanisaw od Jezusa Maryi. Dopuszczony do ucaowania rki 

królewskiej, pozdrowi go uprzejm mow, po czym bdc w wielkiej 

sali paacu z senatorami i wit królewsk, usysza, jak rozmawiali ze 

sob, e krótko bd cieszy si pokojem, „bo ten król – mówili – 

dugo nie poyje, jest otyy i delikatny”. Kiedy to samo powtórzyli 

Czcigodnemu Ojcu Stanisawowi od Jezusa Maryi, odpowiedzia im 

tak: „Wszyscy mylicie si, dostojni i szanowni panowie, ten nasz Pan 

Król bdzie y dugo”. I otworzywszy rk, do której król przed 

chwil sam woy jamun, policzy trzydzieci pi zotych monet i 

powiedzia: „Ile jest tu monet, tyle lat bdzie y król i szczliwie 

bdzie nami rzdzi”. Tak istotnie si stao, chocia król znajdowa si 

w wielu niebezpieczestwach, prawie pozbawiono go królestwa, 

prowadzi pocztkowo wojny, lecz zawsze zwycia, a póniej w 

wielkim pokoju rzdzi królestwem i doszed a do kresu 

przewidzianego przez Czcigodnego Sug Boego. yby duej, 

gdyby nie niebezpieczne ugryzienie w nog przez niedwiedzia w 

czasie polowania; dugo chorowa i nie móg zagoi rany. 

Przygotowany pobonie, umar, i tak spenio si dokadnie proroctwo

Sugi Boego Czcigodnego Ojca Stanisawa od Jezusa Maryi. Wiele 

innych rzeczy duo wczeniej przewidzia i przepowiedzia, ale nie s 

spisane w tym maym dzieku. 

62. Wzór ycia oddanego Bogu i ludziom 

Zadziwiajce byo [u o. Stanisawa] niskie mniemanie o sobie. 

Jeszcze za ycia by uwaany przez wszystkich za witego, a on sam 

nazywa si grzesznikiem, a syszc, e oszczercy mówi o nim le, 

bardzo si z tego cieszy. 

W swej staroci, jakby jeszcze pocztkujcy, dawa innym 

przykad pokory, podejmowa niskie prace - rba drewno do kuchni i 

je przynosi, pali w piecach, kopa kanay i stawy przy Wieczerniku 

dla wygody konwentu w Nowej Jerozolimie. Chcia w tym 

naladowa Bo Rodzicielk Maryj, która speniaa nie tylko 

duchowe, ale i fizyczne prace. 

By wytrway w pracy duchowej: uczestniczy w modlitwach 

brewiarzowych w kociele, pisa ksiki duchowe, wykada nauk 

chrzecijask prostemu ludowi, gosi sowo Boe i wyjania je w 

kazaniach. Czsto z ludem nawiedza miejsca wite Mki Paskiej w 

Nowej Jerozolimie w procesjach z kazaniami, hymnami, piewami i 

rozmylaniem. Odwiedza chorych, asystowa przy umierajcych, 

doprowadza grzeszników do pokuty i odmiany ycia, nieustannie 

spowiada. 

By wytrway równie w pracach fizycznych, kiedy nawiedza 

chorych w szpitalach oraz ubogich i zaradza ich potrzebom. Poleca 

monym niedol ubogich i sierot, wasnym przykadem gorliwie

naprawia leniwych. Jak w. Pawe pragn by wszystkim dla 

wszystkich, aby wszystkich pozyska dla Chrystusa. 

63. Cierpliwo w znoszeniu cudzych wad 

Mia serdeczne wspóczucie dla ludzkiej saboci innych, ale z 

przykroci znosi, a nawet nie chcia sucha obmówców i 

oszczerców cudzej sawy. Przeszkadza im, ingerujc w ich mow. 

Czsto powtarza za w. Filipem Nereuszem: „O najsodszy Jezu, 

zwi mi rce, abym nie zrani Ci dzisiaj, jak to zrobili ydzi. 

Zawi moje usta, abym nie wymówi jakiego blunierstwa przeciw 

Tobie w obecnoci oszczerców”. 

64. Modlitwa za przeladowców 

Na krzywdy przeciwników i przeladowców odpowiada 

sowami w. Jadwigi Królowej Polski: „Niech ci Bóg przebaczy”. Od 

prostych mieszkaców Nowej Jerozolimy wycierpia wiele 

przeladowa, krzywd, sów oszczerczych, obraliwych i 

lekcewacego wygwizdywania. Nawet gdy ich obdarowywa i na 

miar swych moliwoci spenia dobro wród nich, stawali si 

jeszcze gorsi i chcieli go wygna. On za chlubi si bardzo z tego, e 

sta si podobniejszy do Chrystusa Pana. Doznawa tyle cierpie od 

ludzi przewrotnych w Nowej Jerozolimie, którzy chcieli zburzy 

drog Pask wskazywan przez niego wszystkim w sowie Boym i 

wasnym przykadem, a któr Chrystus Pan zechcia wycierpie od 

ydów w Jerozolimie. Wedug wiadectwa w. Pawa: „Wszyscy, 

którzy pragn y w Chrystusie Jezusie, bd cierpie 

przeladowania” (2 Tm 3,12). Takich przeladowa nie móg unikn

i od nich uciec aden ze witych. Zawsze na tym wiecie 

sprawiedliwi bd uciskani przez niesprawiedliwych, którzy s 

podburzani przez szatanów. Tak na pocztku wiata Kain wystpi 

przeciwko sprawiedliwemu Ablowi, a kiedy wiat pogry si w 

gbokim milczeniu, diabe podburzy ydów przeciw Chrystusowi 

Panu i przeciwko wszystkim, którzy nale do Niego, i bdzie tak 

czyni a do koca wiata. 

65. Upominanie blinich 

Czcigodny Suga Boy Ojciec Stanisaw od Jezusa Maryi 

wiedzia, e Bóg zatraci wszystkich, którzy mówi kamstwo (zob. Ps 

5,7). Kiedy wic spotyka podobnych kamców, mia zwyczaj mówi: 

„Kady powinien sta przy Bogu i prawdzie”. W ten sposób naprawia 

wielu, bo po jego napomnieniu wielu umiowawszy prawd, unikao i 

brzydzio si kamstwem. 

66. Warto posuszestwa 

Mówi i potwierdzi cudem, e nieposuszestwo, nawet w 

dobrej sprawie, jest niegodziwe i karygodne. Upomina brata, kiedy 

dowiedzia si od niego, e [ten] wysany do miasta w sprawie 

klasztoru Wieczerzy Paskiej, nie wraca, ale zatrzyma si, aby prosi 

o jamun znacznych goci przejedajcych przez miasto do 

Warszawy, cho nie mia na to pozwolenia. Suga Boy otrzymane 

przez niego pienidze, zebrane z takiej jamuny, wrzuci do sadzawki 

w pobliu konwentu. I oto stao si co niesychanego, e woda w 

sadzawce gwatownie zawrzaa, jakby rozpalona duym ogniem w

gbi, dajc potwierdzenie nauki [o. Stanisawa] przeciw 

nieposusznym. 

67. Troska o kocioy i o kult Boy 

[Ojciec Papczyski] troszczy si o czysto kocioa i otarzy, 

zarówno w swoich wityniach, jak i parafialnym podczas wizytacji 

zleconych mu przez biskupa; odnawia je czy nawet budowa na 

nowo. By inicjatorem parafialnego kocioa w Jasiecu. Z zebranych 

przez niego od dobrodziejów pienidzy pooono fundamenty. Póniej 

skutecznie nakania do szczodrobliwoci parafian i kolatorów, aby 

dokoczy to pobone dzieo. 

68. Przywracanie zdrowia chorym 

Mia dar uzdrawiania z rónych chorób, saboci, gorczki, 

bólów gowy. Posugiwa si jedynie nastpujc modlitw wraz z 

krzyem czynionym wielkim palcem na czole, ustach i piersi chorego: 

„Krzy + i Imi pana mojego Jezusa Chrystusa + niech bdzie 

zbawieniem duszy i ciaa + twego. Amen”. Nastpnie bogosawic 

napój dla chorego, uywa tych sów: „Bóg Ojciec ycie + Bóg Syn 

lekarstwo + Bóg Duch wity uzdrowienie + to jest najwysza i 

nierozdzielna Trójca, Ojciec + i Syn +, i Duch wity +, Amen”. 

69. Szczególne dowody Boej mocy 

Jest pewna choroba zwana „kotunem”, która objawia si u 

ludzi tym, e maj wosy na gowie tak skrcone, i w aden sposób 

nie mona ich rozczesa. Obcicie ich powoduje róne i nieznone 

boleci w caym ciele i kociach. Gdy natomiast nie s obcinane, tak 

pokrywaj ca gow chorego, jakby kor wosian, i oszpecaj

czowieka. Na t chorob zapadali róni ludzie, zwaszcza w Polsce, 

na Rusi i Litwie. Dlatego chorzy rónych stanów i pci zwracali si do 

Czcigodnego Sugi Ojca Stanisawa od Jezusa Maryi, a on wasn 

wit rk te kotuny obcina, a oni odchodzili uzdrowieni. 

W Wieczerniku Paskim w Nowej Jerozolimie niekiedy 

uwalnia optanych przez szatana. W eremie mariaskim, w 

uroczystoci swego patrona w. Stanisawa, biskupa i mczennika, 

wyprosi mow dla czowieka niemego, odmawiajc z ludem litani 

do Najwitszej Maryi Panny. Swoimi modlitwami przywróci do 

ycia i zdrowia syna pana hrabiego Karskiego, który by ciko chory 

i ju umiera. 

70. Piesek pani hrabiny 

Pani hrabina Karska miaa maego psa, którego bardzo lubia. 

Niejednokrotnie napomina j Suga Boy Stanisaw od Jezusa Maryi, 

kiedy bya w stanie odmiennym, aby zaprzestaa nosi tego psa. Ona 

nie chciaa przyj dobrej rady i posucha, uwaajc, e jest to 

niepotrzebny skrupu. Wówczas Suga Boy przemówi do psa - 

rozkaza mu natychmiast zej z rk swej pani. Pies, posuszny Sudze 

Boemu, zeskoczy na ziemi, wyrwawszy si z rk swej pani, ku 

zdziwieniu wszystkich obecnych. Jeszcze wiksze byo zdziwienie, 

kiedy Suga Boy pokropieniem wod wicon natychmiast go 

umierci. 

Syszaem o tym od wielu w jej domu, a i sama pani hrabina, 

która yje jeszcze, majc blisko sto lat, opowiadaa mi t histori o 

swym psie. Pozostaa wielk czcicielk Czcigodnego Sugi Boego

Ojca Stanisawa od Jezusa Maryi. Pokazywaa mi te koronk, któr 

on nosi za ycia jako bardzo cenn relikwi „w. Stanisawa, waszego 

zaoyciela”, tak o nim mówia. Wyznaa, e t koronk Sugi Boego 

przytrafio si jej uzdrowi wielu chorych, a take siebie sam w 

rónych boleciach. Kiedy za bya napomniana przez niego z powodu 

owego psa, którego umierci, i bojc si sama, e nie posuchaa tak 

witego ma, prosia go, aby nie spotkao j nic zego za to 

nieposuszestwo. 

Co na to powiedz nosicielki ukochanych swoich piesków? W 

swych rkach czciej trzymaj psa ni róaniec czy koronk, 

pobon ksik lub jaki wity obraz. 

71. Pies myliwski hrabiego 

Syn pana hrabiego Karskiego bez pozwolenia rodziców 

wymkn si na polowanie z psami i z kilkoma sucymi swego ojca. 

Krc po lasach i polach, zgubi najlepszego i najcenniejszego psa 

myliwskiego swojego ojca, którego on bardzo lubi. 

Gdy wic wróci z polowania, a psa nie byo, wzbudzi tak 

nienawi ojca ku sobie, e ten nie chcia ani widzie, ani rozmawia 

z synem. Z tej przyczyny pani matka i cay dwór bardzo si smucili. 

Czcigodny Suga Boy Ojciec Stanisaw od Jezusa Maryi, 

bardzo oddany temu domowi i rodzinie jako swoim dobroczycom, 

wyczu to duchem proroczym. Od razu wsiad na wóz i pospiesznie 

uda si do tak zasmuconych, w odlegoci okoo siedmiu mil. 

Naprzeciw niemu wyszed przygnbiony syn ze swego pokoju, w 

którym chroni si unikajc gniewu ojca. Opowiedzia ca spraw o

swoim nieszczciu zgubienia psa i nienawici ojca. Usilnie baga [o. 

Stanisawa], aby [ten] pojedna go z bardzo na niego zagniewanym 

ojcem. Czcigodny Suga Boy bardzo chtnie obieca to uczyni, bo w 

tym wanie celu przyby, aby ich pojedna i w smutku pocieszy. 

Kiedy potem pan hrabia jak najserdeczniej przyj go w swym 

dworze, oskara swego syna o zgubienie tak dobrego psa. Czcigodny 

Suga Boy Ojciec Stanisaw od Jezusa Maryi nakania [hrabiego], 

aby darowa synowi jego winy, ale nie móg go do tego skoni. Prosi 

wic Boga o pomoc w tej trudnoci i zamieszaniu. I oto, kiedy 

rozmawiali ze sob, zagubiony pies znalaz si u nóg swego pana. 

Wygldao na to, e ju nie y i by zakopany, bo na skórze mia 

wiele piachu, co wskazywao, e za przyczyn Sugi Boego oy i 

zosta przywrócony panu. 

Gdy to usysza syn, przybieg ze zami radoci, i ojciec pojedna 

si z nim ku wielkiej uciesze caego dworu i przywróceniu spokoju w 

caej rodzinie. 

Ten cud [zosta] przypisany Sudze Boemu, jak o tym mówi mi 

yjcy dotd pan, który psa ojcowskiego zgubi. Jest on [obecny 

hrabia] wielkim czcicielem Czcigodnego Ojca Stanisawa od Jezusa 

Maryi jako swego Protektora. Równie caa jego przewietna rodzina 

jest bardzo przekonana o witoci Sugi Boego. 

W tym to domu umierci niepotrzebnego psa pani Hrabiny i 

przywróci do ycia bardziej poytecznego. Bóg przez te dwa cuda 

zechcia pokaza, e jeeli psy s ludziom potrzebne, to trzeba je 

hodowa na dworze, a nie w sercu. Jeeli za zajmuj serce, które

powinno by mieszkaniem samego Boga, naley je oddali. Trzeba 

zawsze trzyma psy na dworze, a nie w mistycznej wityni Boej, 

któr jest chrzecijanin. 

Pewien eremita ocenia krytycznie wyniesienie w. Grzegorza 

Wielkiego do godnoci papieskiej i sdzi, e on [eremita] dojdzie w 

pustelni do wikszej doskonaoci anieli Grzegorz w paacach. Bóg 

objawi mu przez anioa, e Grzegorz jako papie, którego cay 

Koció Boy potrzebuje, zamieszkujc w papieskich paacach i 

wykonujc to, co jest zwizane z rzdami papieskimi, osignie daleko 

wiksz doskonao ni on w swej pustelni. Bo on tu zadowolony 

jedynie ze swej jamy, poszczc, czynic surowe pokuty, pic na goej 

ziemi, posiadajc jednego kota, bardziej bdzie go miowa, anieli 

Grzegorz wszystkie swe honory i paace, honory i dochody, nalene 

susznie papieom. 

72. Rozpdzenie chmury deszczowej podczas kazania 

W Nowej Jerozolimie, co roku w wito Wniebowzicia 

Najwitszej Maryi Panny, zwyko si urzdza uroczyst i okaza 

procesj, podczas której przenoszono obraz czy figur Zanicia 

Najwitszej Maryi Panny do Jej grobu, a stamtd inn figur 

Wniebowzitej Najwitszej Dziewicy do kocioa Ojców w. 

Dominika. W czasie tego rodzaju procesji Czcigodny Suga Boy 

Ojciec Stanisaw od Jezusa Maryi mia bardzo pikne kazanie do 

wielkiego tumu zgromadzonego na zewntrz. W czasie kazania 

zacz przeszkadza ulewny deszcz z nieba, i lud nim zagroony, 

zacz si rozchodzi, a Suga Boy nie mogc przeszkodzi ucieczce,

uczyni znak Krzya witego w kierunku ciemnych chmur. Ukaza 

si na nich krzy i rozpdzi je w cztery strony wiata; ku zdumieniu 

suchaczy niebo si wypogodzio. On za [o. Stanisaw] dokoczy 

kazanie z wielkim poytkiem dla ludzi - wielu grzeszników nawrócio 

si, gdy nigdy czego podobnego nie widzieli. 

73. aska rozeznawania duchów i leczenia dzieci 

Za pomoc otrzymanej szczególnej aski Boej - daru 

rozeznawania duchów - zdziaa wiele innych znaków. Swymi 

zbawiennymi radami i naukami przywraca spokój duszom 

skrupulatnym. Wielu ludziom pomóg rozwika wtpliwoci, co 

dawao im pociech i wprawiao w podziw. Ukrywa moc swej 

witoci, posugujc si witym wybiegiem przy uzdrowieniu 

dzieci. Matki przynosiy do niego swe chore dzieci i prosiy, aby 

uzdrowi je przez woenie rk. On zwykle bra dzieci z rk matek, 

wnosi je do kocioa i modli si za nie do Boga. Zaledwie 

wyzdrowiay, oddawa je matkom, mówic: „Zabierz swoje dziecko, 

bo jak byo zdrowe, tak jest zdrowe. A wy tylko zmylacie choroby, 

aby mnie i zakonnikom przeszkadza”. Zakazywa matkom mówi, e 

dzieci byy powanie chore. 

74. Matka Boa Czstochowska 

Mia zwyczaj czstego nawiedzania cudownego obrazu 

Najwitszej Maryi Panny na Jasnej Górze, syncego niezwykymi 

cudami. Sam bdc jeszcze wieckim, otrzyma uwolnienie od zarazy 

i choroby po zoeniu lubu pielgrzymki na to miejsce.

Ten wity obraz zosta namalowany przez w. ukasza na tym 

samym stole, na którym Chrystus Pan, Jego Najwitsza Matka i w. 

Józef zwykle jadali w witym domu loretaskim. Kiedy dom ten 

znajdowa si jeszcze w Palestynie, w. Piotr Aposto powici go na 

koció. wity ukasz za, przyjwszy stó Najwitszej Rodziny, 

namalowa obraz Najwitszej Maryi Panny trzymajcej Najwitsze 

Dzieci Jezus. Natomiast Saraceni spustoszyli Palestyn i 

zniewaywszy wity Dom, w którym Sowo stao si Ciaem, zabrali 

ze sob ten wity obraz. Kiedy wadca Turków dowiedzia si, e 

obraz zosta namalowany na stole Najwitszej Rodziny, kaza go 

umieci w swoim skarbcu. Tam wiele lat by [obraz] 

przechowywany, a legat chrzecijaskiego imperatora rzymskiego, 

posany do Konstantynopola do wadcy tureckiego, po chwalebnym 

wypenieniu swego zadania otrzyma obietnic wadcy tureckiego, e 

ten podaruje mu to, co mu si spodoba z jego skarbca. Legat 

odwiedzajc skarbiec, zobaczy obraz i dowiedzia si od Turków, jaki 

to obraz. Powiedzia wadcy, e adnego innego podarunku nie chce 

oprócz tego obrazu. Chocia pocztkowo imperator odmawia, jednak 

dotrzyma obiecanego sowa i podarowa legatowi obraz. 

Kiedy do Austrii przez Polsk [obraz] by przeprowadzany i 

dotar do Jasnej Góry w Polsce, konie w aden sposób nie mogy 

ruszy wozem z tego miejsca, na którym znajdowa si obraz. Tak 

ludziom, jak i koniom usiujcym pocign wóz, opiera si, jakby 

by z kamieni. Takim cudem wzruszony legat musia cudowny obraz 

da temu miejscu. Od razu [obraz] zasyn tam wielkimi i

niesychanymi cudami, i dotd synie. Zewszd ludzie pielgrzymuj 

do niego, jak do Morza ask, nie tylko z Polski i Litwy, ale nawet z 

Niemiec, Austrii, Wgier, Czech, lska, Italii i z innych bardzo 

odlegych regionów. 

Nie tylko chrzecijanie przybywaj, ale take niewierzcy i 

heretycy, którzy si nawracaj, obdarzeni cudami, niezliczonymi 

askami i opiek Najwitszej Maryi Panny. 

Ten obraz jest powierzony opiece i stray w. o. Pawa 

pierwszego pustelnika. Jest tam wielka i pikna bazylika z klasztorem 

tak ogromnym, e wyglda jak miasto. Znajduj si w nim róne 

pomieszczenia gocinne, paace na przyjmowanie goci rónego 

stanu, gdyby nawet król lub cesarz przyby, miaby wygodn 

rezydencj. 

Cae sanktuarium jest niezwyke mocno obwarowane murami, 

nie do pokonania w zawieruchach wojennych, umocnione zewszd. 

Uzbrojeni onierze, gwardia czuwa za murami dzie i noc. Nad ca 

stra jest wybierany na komendanta jeden zakonnik z tych ojców, 

wywiczony we wszystkich sztukach wojennych. Chodzi o obron tak 

wielkiego skarbu, tego cudownego obrazu, który wielokrotnie 

usiowali porwa Turcy i heretycy. Oblegali z wielk potg, zawsze 

jednak pokonani, ustpowali zawstydzeni. Moe nie tyle zwycieni 

si, a raczej cudownie wypdzeni; ukazywaa si im nad murami 

Maryja Dziewica. Tam wród innych przekazanych wotów znajdziesz 

korony, wieczniki i inne niezwyke kosztowne wota z caego 

chrzecijastwa, przysane od monarchów, królów, imperatorów i

papiey, jako dowód wdzicznoci za otrzymane dobrodziejstwa od 

Maryi Dziewicy. 

Nie tylko sam ten obraz synie niezwykymi cudami. Wiele 

innych obrazów skopiowanych i dotknitych do niego, janie cudami 

w licznych miejscach Polski, Wgier i Niemiec. Chc opowiedzie o 

jednym tylko wielkim cudzie, aby, pobony czytelniku, móg poj 

moc tego obrazu i zosta skoniony do jego uczczenia. 

75. Legenda o wskrzeszeniu rodziny przed obrazem w 

Czstochowie 

W pewnej miejscowoci, blisko Jasnej Góry, gospodarz majcy 

swój dom, zarn noem koza. Zostawi zabitego i odszed do lasu 

nazbiera drewna. Podczas jego nieobecnoci ona gospodarza 

wrzucia duo suchego drewna do pieca, aby upiec chleb. Nie 

zapalajc jeszcze pieca, i ona wysza. Zostawia dwóch maych 

synów, jeden jeszcze by w pieluchach, a drugi, starszy, mia nakazane 

zabawia swego brata, gdyby paka. Chopiec nie móg jednak utuli 

paczcego chopca. Przypomnia sobie, co zrobi ojciec, kiedy zabija 

beczcego koza. Wziwszy nó, podci gardo swemu bratu i kiedy 

nie móg go ze mierci obudzi, przestraszy si bardzo. Chcc ukry 

si przed ojcem i matk, uciek do pieca, usiad na drewnie 

wrzuconym przez matk i siedzia cicho. Kobieta wrócia do domu i 

zastaa w nim cakowite milczenie. Mylc, e chopcy spokojnie pi, 

wzia ogie i wrzucia w piec. Natychmiast powsta ogie i dym, a 

chopiec krzykn w piecu. Zanim przestraszona kobieta wyrzucia z 

pieca drewno, chopiec udusi si z powodu ognia i dymu. Widzc go

ju martwego, woaa do nieba i paczc, podesza do drugiego syna; 

zobaczya, e zosta zabity i pawi si we krwi. Z boleci nie moga 

ju mówi ani gono krzycze; sama prawie umierajca, staa nad 

nimi jczc i lamentujc. 

Wróci m z lasu do domu, trzymajc w rku siekier. Widzc 

swych synów tak zabitych, pomyla, e dokonaa tego ona. Pod 

wpywem bólu i wzburzenia uderzy siekier w gow ony i j zabi. 

Pozostawszy sam, nie wiedzia, co ze sob zrobi. Biega 

zrozpaczony po domu, chwyci za powróz i na nim si powiesi. 

Gdy weszli ssiedzi do tak opuszczonego domu i zastali 

wstrzsajc scen, nie wiedzieli, jak si to stao. Pobiegli do 

zakonników jasnogórskich po rad, co maj z tym wszystkim robi. 

Wysuwali róne przypuszczenia, jak i przez kogo wydarzya si ta 

niesychana historia. Kiedy nie mogli znale ani wiadka, ani 

jakiego znaku tego zdarzenia, zakonnicy kazali wszystkie ciaa 

niewiadomego zgonu przywie. Gdy to uczyniono i zoono [je] 

przed otarzem, o. Stanisaw Oporowicz z zakonu w. Pawa odprawi 

Msz w. w intencji, aby Bóg przez wstawiennictwo Maryi Dziewicy 

wspomóg w tej niesychanej sprawie. W czasie podniesienia Hostii 

wszyscy ci zmarli oraz zabici oyli i dzikowali Boej Rodzicielce za 

przywrócenie do ycia, i opowiedzieli histori tego niesychanego 

zdarzenia. 

Znajdziesz wiele podobnych, a nawet bardziej zadziwiajcych 

historii zwizanych z tym cudownym obrazem, nie jest tu jednak 

miejsce na ich przytaczanie. Wracam do Czcigodnego Sugi Boego

Ojca Stanisawa, który zawsze pobonie przybywa do tego obrazu i 

zabiera z tego stou obfity pokarm dla swej duszy i swego zakonu. 

76. Kontakty z wybitnymi osobami 

Czcigodny Suga Boy Ojciec Stanisaw od Jezusa Maryi nie 

tylko z wielk pobonoci nawiedza wite miejsca i czci witych 

królujcych w niebie. Równie jego rozmowy na ziemi z ludmi 

odznaczajcymi si wybitn witoci i nauk cechowaa powaga. A 

naleeli do nich: nuncjusz papieski, który póniej zosta wybrany 

papieem jako Innocenty XII; król Jan III Sobieski, który wsparty 

modlitwami [o. Stanisawa] odnosi wiele zwycistw nad Turkami i 

Tatarami i sta si pierwszym najhojniejszym dobroczyc 

mariaskiego zgromadzenia; kard. Radziejowski, który by 

wicekrólem Królestwa Polskiego; wity m Stefan Wierzbowski, 

biskup poznaski i warszawski, który zaoy Now Jerozolim i 

pierwszy sprowadzi do swej diecezji jego [o. Papczyskiego] 

zgromadzenie; inni biskupi – krakowski, pocki, chemiski oraz róni 

dostojnicy i ludzie wielkiej pobonoci. Takim by zwaszcza Mirecki, 

opat witego Krzya, który doprowadzi róne klasztory zakonu w. 

Benedykta w Polsce do unii kasjaskiej i je zreformowa. Takim by 

wity m Jakub Skopowski, pierwszy inicjator sprowadzenia do 

Polski obserwantów zakonu kaznodziejskiego w. Dominika. Ojciec 

Stanisaw od Jezusa Maryi prosi go o przyjcie, zaraz po odejciu od 

pijarów. Ojciec Skopowski nie chcia go jednak przyj, 

przepowiadajc mu, e Bóg chce, aby przez niego zosta zaoony w 

Kociele Boym nowy instytut na cze Maryi Boej Rodzicielki. W

caym swym yciu pomagali sobie nawzajem radami w rozwoju 

swych instytutów. 

Doczy si do nich trzeci Suga Boy, o. Ligza, który 

pierwszy zaoy w Polsce Zgromadzenie Oratorianów witego 

Filipa Nereusza. Wszyscy oni z ca mioci wspomagali si 

wzajemnie w rozwoju swych instytutów, doradzajc jeden drugiemu. 

Miao si wraenie, e kady z tych trzech witych mów bardziej 

popiera i zabiega o instytut drugiego ni o wasny. 

77. Kierownik duchowy pa Podkaskich 

Pewna szlachcianka, wdowa nazwiskiem Podkaska, do 

zamona, i jej córka, panna Kolumba, poruszone saw witoci 

Czcigodnego Sugi Boego Ojca Stanisawa od Jezusa Maryi, 

nawizay czno i wybray go na swego kierownika duchowego. 

Chciay w szczliwej transakcji zamieni dobra ziemskie na 

niebieskie, przemijajce na wieczne, i zwróciy si do niego [o. 

Stanisawa] z prob, aby pozwoli im zaoy klasztor mniszek jego 

Instytutu Niepokalanego Poczcia Najwitszej Maryi Panny, aby w 

nim wraz z córk Kolumb i z innymi pannami mogy suy Bogu 

pod jego [o. Stanisawa] kierownictwem duchowym. 

Czcigodny Ojciec sprzeciwi si temu pragnieniu, tumaczc, e 

nie ma zamiaru mie w swym instytucie zakonnic, bowiem 

Zgromadzenie Niepokalanego Poczcia Najwitszej Maryi Panny ma 

za szczególne zadanie pomaga cierpicym w czycu, przekazywa 

nauk chrzecijask, prowadzi misje, a to mog czyni tylko 

kapani.

Wiedzc jednak, e ju wczeniej, w Toledo w Hiszpanii, zosta 

zaoony zakon mniszek Niepokalanego Poczcia, przyrzek, e kiedy 

Zakon Marianów umocni si i otrzyma aprobat witej Stolicy 

Apostolskiej, wówczas postara si im [wdowie Podkaskiej, jej córce 

i innym pannom] sprowadzi zakonnice toletaskie Niepokalanego 

Poczcia Najwitszej Maryi Panny. Z powodu zagroenia wojn i 

zaraz oraz trudnociami w ustabilizowaniu swego zakonu nie móg 

tego wykona. 

Ta szlachetna niewiasta [Podkaska], pragnc y w zakonie 

wraz z córk, za rad Czcigodnego Sugi Boego Ojca Stanisawa od 

Jezusa Maryi ufundowaa klasztor, w którym zamkna si z córk 

Kolumb i innymi pobonymi pannami; w nim pozostajc pod regu 

w. o. Dominika, yy wicie i pobonie zmary. 

Duchowe kierownictwo nad klasztorem mia stale z 

rozporzdzenia biskupa Czcigodny Suga Boy Ojciec Stanisaw od 

Jezusa Maryi. Jako ojciec duchowny i spowiednik tych sióstr tak 

starannie i troskliwie dba o ich dusze, pouczajc przez wiczenie 

duchowne i sowo Boe, e wiele z nich, zbudowanych jego 

przykadem, yo witobliwie i wicie zakoczyo ycie. Midzy 

nimi Czcigodna Suga Boa Kolumba, córka fundatorki, tak bya 

urobiona witymi naukami Sugi Boego, e w krótkim czasie 

osigna doskonao, podobajc si Bogu jako kwiat modoci i 

pozostawiajc przykad wielkiej witoci. 

Cenna bya jej mier w obliczu Pana, i od szedziesiciu lat 

[Kolumba] janieje cudami. Chocia ona i jej matka nosiy habit w.

o. Dominika, zawsze jednak twierdziy, e s zakonnicami 

Niepokalanego Poczcia Najwitszej Maryi Panny. Wiedzia od nich 


przygotowujc je na mier, e w tym stanie zakonnym 

Niepokalanego Poczcia Najwitszej Maryi Panny jak yy, tak i 

zmary. Takie wiadectwo zapisane wasnorcznie pozostawi 

Czcigodny Suga Boy w swym archiwum. Z tej to przyczyny 

zakonnicy naszego Mariaskiego Zgromadzenia s wyznaczani i 

mianowani przez biskupa na spowiedników i ojców duchownych tych 

zakonnic. 

78. Trudnoci z fundacj golisk 

Czcigodny Suga Boy Ojciec Stanisaw od Jezusa Maryi mia 

zewszd wielkie trudnoci i przeszkody, kiedy zakada klasztor w 

Golinie. Niemal cae pieko wzniecio przeciw tej fundacji 

przeladowania i przeszkody. Szczególnie bardzo przeciwstawia si 

temu dzieu pewien kapan wyksztacony i wiaty, a w swym 

nauczaniu wystpowa przeciw Niepokalanemu Poczciu Maryi 

Dziewicy. By proboszczem parafii Wilga, na której terenie fundacja 

si tworzya. Z ca moc przeszkadza jej, szkalujc zakon zarówno u 

ordynariusza miejscowego, jak i u innych wanych osobistoci. Dawa 

wiele argumentów, e Zgromadzenie Niepokalanego Poczcia 

Najwitszej Maryi Panny nie jest potrzebne. 

Kiedy tak trwa w swoim uporze i nie przychyla si do prób 

fundatora, pana hrabiego Jana Lasockiego, ani nie przyjmowa 

adnych perswazji, pewnej nocy, zanim zasn w óku, wdary si do

niego dwa czarne upiory szataskie z kijami. Nic zego nie mogli mu 

wówczas zrobi, bo przed obrazem Najwitszej Maryi Panny palia 

si lampka. Groc mu jednak swoimi kijami, powiedzieli: „Masz 

szczcie, e przed t Dziewic pali si lampka”, i znikny. On tym 

przestraszony, jeszcze bardziej si troszczy, aby zawsze palia si 

lampka przed Jej obrazem w sypialni. 

Kiedy której nocy przypadkowo zgasa lampka, wtargnli do 

niego ponownie i mocno bili go kijami. Krzycza o pomoc, ale nikogo 

ze picych nie móg obudzi. Woa wic do Boga, a ze strachu i bólu 

omal ducha nie wyzion. Wezwa wówczas na pomoc Najwitsz 

Maryj Pann, i oto w drzwiach rozbyso wielkie wiato, a w nim 

wesza wspaniaa posta, caa w biaym habicie, jakiego uywa nasze 

Zgromadzenie Mariaskie, a owe czarne potwory natychmiast 

znikny. 

Posta ta podesza do óka kapana i powiedziaa: „Czy wiesz, 

dlaczego zostae tak ukarany?” On: „Nie wiem, dlaczego, Panie”. Ta 

posta wyjania: „Poniewa przeladujesz towarzyszów Maryi” i 

dodaa: „Czy chcesz wyzdrowie i y?” On odpowiedzia: „Prosz, o 

to, Panie”. Wówczas ta osoba: „Czy przyrzekasz mi, e nigdy nie 

zechcesz ich przeladowa?”. On: „Przyrzekam, Panie”. Wtedy posta 

powiedziaa: „Powtórz”. [Proboszcz] znowu przysig, i tak trzy razy 

musia powtarza. Osoba ta dotkna go i powiedziaa: „Nie umrzesz”. 

Gdy si oddalaa, kapan powiedzia: „Panie, prosz Ci, powiedz mi, 

kim jeste, abym wiedzia, komu jestem winien podzikowanie za tak

wielkie dobrodziejstwo”. Na to on: „Jestem wysannikiem Maryi”, i 

znikn. 

Kapan za cierpic z powodu ran, wtpi, czy doczeka dnia. 

Zawoa, aby obudzono którego ze sucych. Posa zbudzonego do 

Golina, aby prosi którego z naszych kapanów, eby przyby i 

przygotowa go na mier, bo czuje si ni zagroony. Nasi mieszkali 

wówczas w dworze pana fundatora. Sucy przyby bardzo szybko do 

Golina, gdzie by wtedy take Czcigodny Suga Boy Ojciec 

Stanisaw od Jezusa Maryi. Pan fundator i inni zakonnicy snuli 

przypuszczenia, e moe ten kapan zaprasza podstpnie zakonnika, 

aby wyrzdzi mu jak przykro. Wówczas Czcigodny Suga Boy 

jakby znajc wszystko od Boga, kaza swemu towarzyszowi uda si 

do kapana bez adnej obawy. Powiedzia, e koniecznie trzeba mu 

pomóc, bo rzeczywicie le si czuje. Wtedy socjusz uda si do 

chorego i kiedy przyby, zobaczy, e jest on bardzo umczony i 

zbolay, niemal w niebezpieczestwie mierci. Bardzo starannie go 

[do niej] przygotowa. On za po wyznaniu swych grzechów wyzna 

te, co mu si przytrafio i obieca wspiera fundacj, jeeli tylko 

przeyje. 

Przey i wróci do dobrego zdrowia; nie ograniczy si do 

obietnicy, ale, co wicej, prosi o pozwolenie wygoszenia kazania w 

naszym goliskim kociele, kiedy zostanie zbudowany, aby wyzna 

publicznie swój grzech. Uczyni to w samo wito Niepokalanego 

Poczcia Najwitszej Maryi Panny, przemawiajc bardzo piknie. 

Wyzna, jak niebezpiecznie [jest] przeciwstawia si i zwalcza

zakonników Najwitszej Maryi Panny, czego sam dowiadczy. A 

wszystko to - z jakiej przyczyny i jak dokonao si to ukaranie – 

opowiedzia, paczc wobec wielkiego zgromadzenia i bijc si w 

piersi. To kazanie, spisane wasnorcznie, zoy w naszym archiwum 

na wieczn pamitk 22 . Ja sam wiele razy je czytaem, wzruszony 

prawie do ez, ale te sam diabe musia paka, jak to zaraz opowiem. 

79. Pacz szatana w Golinie 

Szatan stawia róne przeszkody i trudnoci goliskiej 

fundacji. Nic nie móg uczyni, gdy straci kapana, który bardzo 

przeciwstawia si tej fundacji, a póniej [szatan] widzia, jak [tamten] 

wielkim jest jej promotorem. Podczas budowania kocioa i klasztoru, 

kiedy robotnicy odchodzili wieczorem, na cianach budowli ukazywa 

im si zwykle szatan w postaci jakiego monstrum, jakby czarny pies, 

i tak aonie wy, e dziwio to ludzi mieszkajcych w ssiedztwie, 

którzy wiedzc, e to demon, nie aowali go, lecz mówili ze 

miechem: „Oto jak biedna bestia piekielna pacze, e ronie ta 

budowla”. I mia nad czym paka, poniewa straci w tym miejscu 

wiele z tego, co dawniej zyska. Tutaj teraz wzmaga si wielka 

pobono, cigle przekazywana jest nauka chrzecijaska, goszone 

sowo Boe, nasi zakonnicy codziennie spowiadaj i czuwaj. Tu 

czczony jest przez przychodzcy licznie lud, obraz Najwitszej 

Maryi Panny, syncy askami i cudami. 

Te dwie historie kapana skarconego i nawróconego oraz 

lamentu szatana wokó tej fundacji s znane do dzisiaj, bo jeszcze yje 

22 W dokumentach maria_skich pojawiaj_ si_ dwie wersje nazwiska tego proboszcza z Wilgi: ks. Jan

wielu z tych, co widzieli i syszeli owe dziwne wydarzenia. Równie 

ja rozmawiajc z nimi, otrzymaem od nich dokadne relacje. 

80. Przywrócenie do ycia syna uciliwej ssiadki 

Pewna wdowa szlachcianka miaa swe posiadoci w 

ssiedztwie gruntów klasztoru Wieczerzy Paskiej. W klasztorze tym 

mieszka wówczas Czcigodny Suga Boy Ojciec Stanisaw od Jezusa 

Papczyski. Ona za wyrzdzaa wiele szkód w polu i na kach 

klasztoru przez swoich poddanych i sucych, a nawet chciaa 

niesusznie przywaszczy sobie pole. Nie uspokoia si, mimo e 

wielokrotnie Czcigodny Suga Boy Ojciec Stanisaw od Jezusa Maryi 

j upomina, a ona sowami nawet obelywymi i obmowami 

przeladowaa go i jego instytut. 

Zdarzyo si jednak, e jedyny syn tej wdowy szlachcianki 

powanie zachorowa. Kobieta zrozumiaa, e choroba syna jest z 

dopustu Boego za niesuszne przeladowanie Czcigodnego Sugi 

Boego i jego klasztoru. Chocia aowaa tego i odczuwaa skruch z 

powodu szkód, to [jednak] syn by bliski agonii. Przejta tym, 

natychmiast posaa swego sucego do Czcigodnego Sugi Boego 

Ojca Stanisawa od Jezusa Maryi z prob, aby [ten] modli si do 

Boga za jej syna, i przesaa ofiar, aby odprawi Msz w. o jego 

zdrowie i ycie. 

Sucy przybieg szybko i chcia przekaza Sudze Boemu 

ofiar na Msz w. Suga Boy nie przyj jej jednak i kaza sudze 

zwróci j swej pani, mówic: „Syn ju umar”. I rzeczywicie, zanim 

Galewski lub ks. Mateusz Broli_ski.

suga owej pani przyby do klasztoru Wieczerzy Paskiej, syn by ju 

martwy. Gdy wdowa szlachcianka poznaa, e jej syn nie yje, 

przeniknita kobiecym wzburzeniem i wielkim bólem, z paczem i 

niezwyk zaciekoci kazaa natychmiast zawie zmarego syna do 

klasztoru Wieczerzy Paskiej, odlegego o dwie mile, i odda 

Czcigodnemu Sudze Boemu Ojcu Stanisawowi od Jezusa Maryi 

oraz powiedzie, e skoro go umierci, niech go sobie pochowa w 

swym kociele. 

Czcigodny Suga Boy zachowa niesychany takt i cierpliwo 

wobec sów przesanych przez wdow. Kaza wnie ciao do kocioa 

i zoy przed otarzem w. Rafaa. Sam za wyszed do otarza 

odprawia Msz w. W chwili podniesienia witej Hostii chopiec 

oy. Po skoczeniu Mszy w. [o. Papczyski] odesa matce ywego i 

zdrowego syna. 

Tym faktem uzdrowi jednoczenie syna na ciele i matk na 

duszy. ycie jej odmienio si na lepsze, pokutowaa za sw 

nienasycon chciwo i staa si gorc wielbicielk Sugi Boego 

Stanisawa od Jezusa Maryi i jego Mariaskiego Zgromadzenia. 

81. Uzdrowienie napastnika 

Równie jeden z mieszkaców Nowej Jerozolimy toczy spór ze 

Sug Boym Stanisawem od Jezusa Maryi, bo chcia przywaszczy 

sobie cz pola nalecego do Wieczernika. Suga Boy 

przeciwstawia si temu, tumaczc, e nie wolno poda niczego, co 

jest cudze, a zwaszcza nalecego do Kocioa. Obywatel ten zely 

ostrymi sowami Sug Boego, a nawet omieli si popchn

staruszka. Natychmiast Boa sprawiedliwo dotkna go mierteln 

chorob. Gdy jednak opamita si i przeprasza Sug Boego, ten 

wspaniaomylnie przebaczy mu doznan krzywd. Co wicej, 

wstawia si za nim do Boga i wybaga mu zdrowie i ycie. [Chory] 

po wyzdrowieniu sta si wielkim czcicielem Sugi Boego. 

82. Proboszcz z Ostroki k. Warki 

Pewien kapan, zakonnik Mariaskiego Zgromadzenia 

Niepokalanego Poczcia Najwitszej Maryi Panny - istniejcego 

wówczas bez papieskiej aprobaty, ale majcego luby proste - 

wzgardzi karnoci zakonn i naladowaniem witobliwego ycia 

Czcigodnego Sugi Boego Ojca Stanisawa od Jezusa Maryi, swego 

zaoyciela, opuci Zgromadzenie i swoje powoanie. Zosta 

proboszczem w Ostroce, lecz bardzo przeladowa Sug Boego 

Czcigodnego Ojca Stanisawa i jego Instytut, zniesawia i 

przeladowa zakonników Niepokalanego Poczcia i namawia 

niektórych z nich, aby tak jak on porzucili swe powoanie. 

Kapanowi temu przytrafi si taki przypadek, e dugo spiera 

si z kolatorem swoim, pewnym hrabi, o nieoddanie kocioowi 

dziesiciny. Zniesawi kolatora i doprowadzi go do wielkiej zoci. 

Pewnego razu kapan ten zatrzyma si w zajedzie dla odpoczynku i 

popasu koni. Spotka tam rzdc kolatora. Pokócili si ze sob; on 

broni swojej racji, rzdca honoru swego pana. W kocu doszo do 

tego, e bijc si ze sob, rzdca jako silniejszy przydusi go i 

wkadajc dwa palce w jego oczy, wyupi je i olepi go.

Nieszczsny lepiec zaprzesta przeladowania Czcigodnego 

Sugi Boego Ojca Stanisawa od Jezusa Maryi i jego zakonu. Co 

wicej, yjc z uebranego chleba, czsto przychodzi do naszych 

klasztorów, aby si posili. Otwarcie wszystkim mówi, e Bóg 

dotkn go kar najprawdziwsz, cho trudn do uwierzenia, za to, e 

opuci i przeladowa Czcigodnego Sug Boego i jego 

Zgromadzenie. Przeprasza Sug Boego, i atwo uzyska 

przebaczenie. Wzroku jednak nie odzyska, aby póniejsze rzeczy nie 

stay si w nim gorsze ni pierwsze. 

83. Przepowiednia kary dla nieposusznego o. Joachima 

Pewien zakonnik, z pierwszych towarzyszy Czcigodnego Sugi 

Boego Ojca Stanisawa od Jezusa Maryi, czsto przeciwstawia si 

wielu jego poleceniom i przepisanym przez niego ustawom, a nawet 

wprowadza przeciwne zwyczaje. Suga Boy czsto go upomina, on 

jednak pozostawa uparty w swych opiniach, trwa przy nich i nie 

chcia przyj zbawiennych napomnie Sugi Boego. Doprowadzi 

do tego staruszka Czcigodnego Ojca Stanisawa od Jezusa Maryi, e 

[ten] zmuszony by w duchu proroczym przepowiedzie, co go czeka 

w staroci za to zuchwalstwo: „Ojcze, sprzeciwiasz mi si w wielu 

rzeczach i rozporzdzeniach. Ja nie od siebie, lecz z tajemnego 

zalecenia odwiecznej Mdroci, inaczej ci poleciem, ni ty 

wyjaniasz i z uporem przekrcasz. Dlatego powiniene wiedzie z 

ca powinnoci, co ci przepowiadam: Zaprawd, kiedy dojdziesz do 

lat mojej staroci, da tobie Bóg w tym Zgromadzeniu grzebyczek 

(nazwa to zdrobniale), który bdzie ci przeczesywa”. Tymi sowami

[o. Stanisaw] przepowiedzia, e w jego Mariaskim Zgromadzeniu 

bdzie w przyszoci pewien gorliwy zakonnik, który speni rol 

owego grzebyczka, cho jeszcze si nie narodzi. 

Rzeczywicie, wszystko to przyszo na owego ojca, ale dopiero 

po dwudziestu trzech latach od wspaniaej mierci Sugi Boego. 

Kiedy wspomniany ojciec, któremu przepowiedzia Suga Boy, 

przyj zarzd Mariaskim Zgromadzeniem i zosta przeoonym 

generalnym, w tym mniej wicej czasie, lub troch póniej, wstpi do 

zakonu ten modzieniec, który wedug przepowiedni Czcigodnego 

Ojca Zaoyciela mia go przeczesywa. Zaraz po wstpieniu do 

zakonu, gorliwy w jak najdokadniejszym przestrzeganiu Konstytucji 

przepisanych przez swego Czcigodnego Ojca Zaoyciela, domaga 

si stanowczo, aby byy co do joty zachowywane. Coraz czciej 

prosi ojca staruszka przeoonego i nakania, aby bardziej czuwa 

nad przestrzeganiem ustaw swego Zaoyciela. Ojciec ten mia 

wiksz udrk od tego modzieca zakonnego, który go wzywa do 

wiernoci regule, ni Czcigodny Suga Boy Ojciec Stanisaw od 

Jezusa Maryi od niego, kiedy mu si sprzeciwia w wielu rzeczach. 

Starsi zakonnicy dziwili si, e tak dokadnie wypenio si proroctwo, 

na dugo przedtem przepowiedziane przez Sug Boego. O tym 

gorliwy zakonnik usysza dopiero po mierci wspomnianego ojca, 

którego „czesa”. Dopiero wtedy zadziwieni t okolicznoci inni 

starsi ojcowie powiedzieli mu [o tym]. 

Dziwi si piszcy to teraz i wyznaje, e caa jego naturalna 

rodzina bya bardzo przeciwna Czcigodnemu Sudze Boemu Ojcu

Stanisawowi od Jezusa Maryi, przeszkadzaa jego Instytutowi i 

sprzeciwiaa mu si na róny sposób. Jednak Czcigodny Suga Boy, 

cho odsun si od wielu z jego rodziny, miowa jego rodziców, 

przewidujc od nich przyszego zakonnika do swego Instytutu, który 

okae si poytecznym i skutecznym w przezwycieniu wrogoci. 

Kiedy wstpi do Instytutu, caa jego rodzina zmienia si w 

najyczliwszych przyjació Zakonu Niepokalanego Poczcia 

Najwitszej Maryi Panny i zostaa wielk ordowniczk 

Czcigodnego Sugi Boego Ojca Stanisawa od Jezusa Maryi oraz 

popieraa jego spraw. 

84. Okolicznoci osiedlenia si marianów w Wieczerniku 

Sprawa otrzymania od biskupa fundatora Wieczernika przez 

Czcigodnego Sug Boego Ojca Stanisawa od Jezusa Maryi, po 

przeniesieniu std zakonnic w. o. Dominika, przedstawia si 

nastpujco: 

Gdy biskup zakada Now Jerozolim i najpierw zosta 

zbudowany Wieczernik, w tym czasie na rubieach Polski Turcy 

oblegali trudn do zdobycia fortec zwan Kamieniec. Uciekli z niego 

chrzecijanie, ucieky take mniszki w. o. Dominika do biskupa 

poznaskiego, fundatora Nowej Jerozolimy. Dlatego biskup umieci 

je w tym Wieczerniku Paskim. 


towarzyszy wówczas biskupowi w zaprowadzaniu naboestw w 

witych miejscach Nowej Jerozolimy; by spowiednikiem i 

teologiem tego biskupa. Czsto sysza od niego, e wielokrotnie

ukazuje mu si niezwykle jasna gwiazda nad Wieczernikiem. Std 

Czcigodny Suga Boy Ojciec Stanisaw od Jezusa Maryi pragn 

naladowa Bo Rodzicielk Maryj Dziewic, idc za Jej 

ewangelicznymi cnotami w caym yciu i a do mierci. Wybra wic 

rezydencj Wieczernika Paskiego, na wzór Boej Rodzicielki, która 

pozostaa w Wieczerniku w Ziemi witej po mierci Chrystusa Pana 

i tam zasna. Prosi witego biskupa, aby mu da, a take jego 

Instytutowi Wieczernik Paski w Nowej Jerozolimie oraz wybudowa 

inny klasztor dla mniszek na górze Syjon, dziki wyej wspomnianej 

najszlachetniejszej wdowie Podkaskiej. Po wybudowaniu klasztoru 

przeniesiono mniszki na gór Syjon, Czcigodnego za Sug Boego 

Ojca Stanisawa od Jezusa Maryi ze jego zakonnikami Niepokalanego 

Poczcia Najwitszej Maryi Panny wprowadzono do Wieczernika 

Paskiego. 

Po tym wprowadzeniu zosta odbity Turkom Kamieniec. 

Poniewa Turcy umiecili na kocioach i wieach Kamieca swój 

ksiyc, Polacy, po odzyskaniu tej fortecy, umiecili nad ksiycem 

figur Niepokalanego Poczcia Najwitszej Maryi Panny. Tym 

faktem Turcy poczuli si bardzo ponieni i prosili, aby Polacy nie 

robili im takiej haby. Dawali wiele pienidzy, aby zdj wizerunek 

Boej Rodzicielki albo ksiyc, lecz nic uzyskali. Do dzisiaj 

przechodzcy Turcy, ku wielkiemu zawstydzeniu, widz ksiyc 

pooony pod Jej stopami. Musz ju o tym zamilcze, skoro zosta 

zaprzysiony wieczysty pokój z Polsk, chyba e chodzioby o 

obron wiary.

Wtedy te i kamienieckie mniszki w. o. Dominika powróciy do 

Kamieca do swego konwentu. Szlachetna pani Podkaska ze sw 

córk Kolumb i innymi dziewicami pozostaa w swej fundacji na 

górze Syjon w Nowej Jerozolimie, pod kierownictwem duchowym 

Czcigodnego Sugi Boego Ojca Stanisawa od Jezusa Maryi, jak byo 

powiedziane wyej. 

85. Pierwszy testament 

Ju kilka lat Czcigodny Suga Boy Ojciec Stanisaw od Jezusa 

Maryi y w Wieczerniku Paskim, prowadzc ycie w surowej 

pokucie, we wzniosej praktyce doskonaoci cnót, w pracach na 

chwa Bo i cze Boej Rodzicielki Maryi, dla wspomagania 

cierpicych w czycu. W 1692 r., wyczerpany, w podeszych latach, 

poczu si bardzo saby i chory. Sdzc, e to moe by ostatnia 

choroba, a zwaszcza e pragn odej i by z Chrystusem, sporzdzi 

wasnorcznie nastpujcy testament: 

„W imi Ojca i Syna, i Ducha witego. Amen. 

Ja niegodny kapan i najwikszy grzesznik, Stanisaw od Jezusa 

Maryi, codziennie oczekujc ostatniego a nieznanego nikomu dnia, 

gotów jestem przyj ten okrelony przez Pana ycia i mierci dzie z 

pokornym podzikowaniem. Poniewa wyzuty z mej wasnej woli 

przez lub posuszestwa nie mog sporzdzi zapisu, przystpuj do 

zoenia publicznego owiadczenia wobec Najmiociwszej i 

Przenajwitszej Trójcy, Najwybraszej Dziewicy i caego Dworu 

Niebieskiego, oraz wszelkiego stworzenia.

Poniewa urodziem si i zostaem wychowany w wierze 

rzymskokatolickiej, w niej te umieram. Wierzc w to, w co wierzy 

wita Matka Koció i co do wierzenia poleca, i dla zasugi wiary, co 

póniej poleci do wierzenia. Jeli kiedy co przeciwnego tej wierze 

nierozwanie pomylaem lub powiedziaem albo napisaem, to 

odwouj, a nawet chc, aby to byo nie pomylane, nie powiedziane i 

nie napisane. 

Skadam dziki Boskiemu Majestatowi za aski, yczliwe dary, 

dobrodziejstwa, którymi zostaem najhojniej obsypany, auj za z 

gbi serca i aowa pragn jak najdoskonalej, z mioci ku Niemu, 

za moje grzechy, które wszystkie zanurzam w zbawczych ranach Pana 

i Odkupiciela mojego Jezusa Chrystusa. 

Upadam do stóp Najwybraszej Dziewicy Boej Rodzicielki 

Maryi z caym naszym malekim Zgromadzeniem Jej Niepokalanego 

Poczcia na ca wieczno. Bagam o Jej askawo, 

wstawiennictwo, kierownictwo, najskuteczniejsz opiek, a w godzin 

mierci o najmiociwsz i najpotniejsz obron od zasadzek 

nieprzyjació oraz o uwolnienie mnie od wszelkiego za doczesnego i 

wiecznego, zwaszcza nalenych mi kar. Bagam o przebaczenie, 

miosierdzie, ask i odpust zupeny, i o ywot wieczny. Prosz o to 

przez najokrutniejsz mier Jej Syna i przez niezmierne cierpienie Jej 

samej oraz o uszczliwiajce witych obcowanie [w niebie]. 

Poniewa musiaem spotyka si z wieloma i mogem wielu 

urazi, rozdrani, rozjtrzy, przeto bagam wszystkich i kadego z 

osobna, szczególnie tych, których kiedy zgorszyem, obciyem

ponad miar lub niegodziwie zaniepokoiem, aby mi wybaczyli. Ja 

równie przebaczam wszystkim, take tym, którzy mnie po mierci 

bd wyzywa, i ycz im, i bagam najdobrotliwszy Majestat Boy, 

by by dla nich jak najaskawszy. 

Nie czyni adnej dyspozycji, co do rzeczy, poniewa dobrowolnie 

ubogi, adnych rzeczy nie mam, a wszystkiego uywaem wspólnie i 

ze wspólnego, wszystko te pozostawiam wspólnocie. Pragn jednak, 

aby spalono moje pisma, poniewa s niegodne czytania i nie 

przynosz adnego poytku. Nie omielam si [jednak] komu zleca 

tego; gdy jestem zewntrznie i wewntrznie ze wszystkiego 

ogoocony. 

Niech Bóg bdzie askawy dla Najznakomitszego i 

Przewielebnego Pana Biskupa mego, poniewa znosi mnie w swojej 

diecezji. Niech Bóg stanie si równie nagrod i wspomoycielem 

take dla jego Poprzednika, który wywiadczy mi wiele dobrego. 

Niech go nagrodzi i obdarzy chwa. 

Natomiast wszystkim, którzy bd towarzyszy i otacza opiek to 

mae Zgromadzenie Niepokalanego Poczcia, wzbudzone przez Boga 

do wspomagania wiernych zmarych, obiecuj podwójn nagrod z 

rki Boga. Dla przeladowców za, jak ju tego dowiadczyli, 

przygotowana jest kara; niebezpiecznie jest przeladowa czcicieli 

Najwitszej Dziewicy Maryi. 

Moim najmilszym Braciom w Chrystusie szczególnie i gorco 

zalecam mio do Boga i bliniego, jedno ducha, pokor, 

cierpliwo, trzewo, skromno, wierne wypenianie swego

powoania i niezmienn w nim wytrwao, niewzruszon cze dla 

Dziewicy bez zmazy Pocztej, pene zapau wspomaganie zmarych, 

przestrzeganie regu, karno i doskonao zakonn, i wci 

gorliwego ducha; niech pamitaj, e jest dla nich odoona 

najpewniejsza i niezawodna nagroda za to, co Bogu i Najwybraszej 

Dziewicy lubowali. 

Nade wszystko pragn, najmilsi moi, aby poród was trway pokój, 

zgoda i mio wzajemna; jeden drugiego brzemiona nocie, i tak 

wypenicie prawo Chrystusowe. Niech was strzee Bóg pokoju i 

mioci, kieruje wami, broni, zbawia was na wieki. Jemu w Trójcy 

jedynemu nich bdzie wieczna chwaa, cze, uwielbienie. Niech ma 

w Sobie Samym i w Sowie Wcielonym, i we wszystkich Wybranych 

najsodsze upodobanie, a szczególnie w Swojej Najwybraszej 

Dziewicy Rodzicielce, Matce miosierdzia, jedynej Nadziei i ucieczce 

wszystkich grzeszników i mojej. Amen. 

O Boe, o Dobroci, o nieskoczona Mocy, skoro moesz, skoro 

wiesz, skoro chcesz, zmiuj si nade mn Stanisawem od Jezusa 

Maryi najniegodniejszym kapanem, nic niewartym Sug, 

najwikszym grzesznikiem. 

Napisaem to wasn rk w malekiej celi uyczonej mi przez 

Najaskawszego Boga, przy Wieczerniku Paskim. Dnia 9 grudnia 

Roku Paskiego 1692. W Nowej Jerozolimie. 

Dugów nie zostawiam adnych, oprócz jednego: wyznaj, e 

jestem dunikiem wszystkich, zwaszcza najpoboniejszych osób 

tego miasta i kapanów ycia wspólnego, mieszkaców,

dobroczyców, przyjació i nieprzyjació. Jest to dug wdzicznoci, 

który spacam przez pokorne dzikczynienie, ich witym modlitwom 

polecam siebie, a moich [zakonników] ich przychylnoci i opiece”. 

86. Apostolska praca i starania o zatwierdzenie zakonu 

Po napisaniu testamentu Czcigodny Suga Boy Ojciec 

Stanisaw od Jezusa Maryi odczu polepszenie w chorobie i za 

przyczyn swej Opiekunki Boej Rodzicielki Maryi powróci do 

zdrowia. Dlatego opiecztowa testament i napisa na nim 

zastrzeenie, aby go nie otwiera i aby nikt go nie czyta, chyba e 

dopiero po jego mierci. 

Bóg nie chcia go pozbawi jeszcze ycia, poniewa by 

potrzebny ludowi i swym braciom, zanim nie dokoczy dziea, do 

którego Bóg go powoa i nie ujrzy potwierdzenia przez Stolic 

Apostolsk swego Zgromadzenia Niepokalanego Poczcia 

Najwitszej Maryi Panny ku koniecznemu wspomaganiu zmarych,. 

Bardzo pragn tego i on sam, a poznawszy wol Bo, e jest jeszcze 

bardzo potrzebny dla dawania przykadu braciom i na pociech 

ludowi, nie uchyla si od pracy. 

Kiedy wic wróci do zdrowia i chocia powinien odpocz po 

tak wielkich trudach, mimo swej staroci, podj jeszcze wiksze 

prace dla chway Boej i czci Boej Rodzicielki. Gosi sowo Boe, 

ustawicznie spowiada, pociesza strapionych, wspomaga ubogich i 

pobudza potrzebujcych do pobonoci. 

Naladujc Maryj Rodzicielk Bo, bardzo czsto wyrusza z 

Wieczernika, z socjuszem czy z ludem, aby nawiedza wite miejsca

Nowej Jerozolimy i Kalwarii. Modli si do Boga za Koció Boy i 

za cierpicych w czycu. Przykadem i nauk wskazywa swym 

braciom drog do nieba. Sam najpierw czyni to, co im poleca 

spenia. 

Jego Zgromadzenie nie byo jeszcze zatwierdzone przez Stolic 

wit, miao jedynie bogosawiestwo nuncjusza apostolskiego i 

byo erygowane kanonicznie przez ordynariusza miejsca jako 

zgromadzenie o lubach prostych. Suga Boy Ojciec Stanisaw od 

Jezusa Maryi wiedzia z Boego natchnienia, e zgromadzenie to, 

chocia bdzie wiele cierpiao, nigdy nie zostanie zniszczone. Dlatego 

we wspomnianej niemocy pragnc umrze i by z Chrystusem, napisa 

taki testament, w którym zobowiza wspóbraci do przestrzegania 

swych ustaw. Da im bogosawiestwo i obietnic pomocy oraz 

opieki Najchwalebniejszej Boej Rodzicielki Maryi, jeeli wiernie 

wytrwaj [w powoaniu]. Przeciwników ostrzeg, e jest dla nich 

przygotowana kara. Mówi otwarcie, e to zgromadzenie zostao 

wzbudzone przez samego Boga na wiksz chwa Niepokalanego 

Poczcia Najwitszej Maryi Panny i ku koniecznemu wspomaganiu 

zmarych w czycu. Przez cae ycie by arliwym propagatorem 

Niepokalanego Poczcia. Bóg nie chcia wic, aby teraz umar, zanim 

nie dozna radoci papieskiej aprobaty swego Instytutu. 

Poniewa jego wspóbracia nie mieli jeszcze zatwierdzonej 

reguy i rzdzili si konstytucjami pod wezwaniem Niepokalanego 

Poczcia Najwitszej Maryi Panny, uoonymi przez Sug Boego, 

zabiega on o przywileje, odpusty i wczenie do zasug rónych

witych zakonów i istniejcych bractw. Czcigodny Suga Boy 

Ojciec Stanisaw od Jezusa Maryi bardzo szanowa wszystkie zakony, 

zatroszczy si wic o dopuszczenie do uczestnictwa w ich dobrach 

duchowych wraz ze swym Mariaskim Zgromadzeniem, i zosta 

askawie dopuszczony przez niej wymienione. 

87. Dopuszczenie do dziedzictwa duchowego Zakonu Braci 

Mniejszych Kapucynów w. o. Franciszka 

„Brat Karol Maria a Macierata, Minister Generalny Zakonu w. 

Franciszka Kapucynów 

Wielce Czcigodnemu Ojcu Stanisawowi od Jezusa Maryi, 

Przeoonemu Czcigodnego Zgromadzenia Niepokalanego Poczcia 

Bogosawionej Dziewicy Maryi, zwanych Ksimi Marianami 

wspomagajcymi zmarych, i Czcigodnemu Ojcu Joachimowi od w. 

Anny, jego Towarzyszowi, i wszystkim Wspóbraciom wymienionego 

Zgromadzenia. 

Zgodnie z upowanieniem i wadz udzielon naszemu urzdowi 

przez p. papiea Urbana V i przez innych papiey, przyjmujemy was 

moc niniejszego aktu za synów duchownych naszego zakonu i 

czynimy uczestnikami wszystkich Mszy, ofiar, oficjów, modlitw, 

aktów posuszestwa, czuwa, pokut, umartwie, pielgrzymek, 

medytacji, pobonych westchnie do Boga, milczenia, wyrzeczenia 

si wasnej woli i innych dobrych uczynków, które za ask Bo 

zwyko si peni w naszym zakonie. 

Dla uwierzytelnienia tego polecamy, aby list niniejszy nasz 

rk podpisany zosta opatrzony pieczci wiksz naszego urzdu.

W naszym konwencie Niepokalanego Poczcia w Rzymie, dnia 

drugiego kwietnia 1691 r. 

br. Karol Maria, jak wyej”. 

88. Dopuszczenie do dziedzictwa duchowego Kongregacji 

Zakonników Regularnych Ubogich Matki Boej Szkó Pobonych 

[pijarów] 

„Aleksy od Poczcia, Przeoony Generalny Zakonników 

Regularnych Ubogich Matki Boej Szkó Pobonych 

Wam, Stanisawowi od Jezusa Maryi Przeoonemu 

Generalnemu Zgromadzenia Niepokalanego Poczcia Zakonników 

Marianów wspomagajcych zmarych, i innym Wspóbraciom! Przez 

t zbawienn pomoc niech wam bdzie udzielony wzrost cnót 

wszystkich. 

Chocia z nakazu mioci jestemy dunikami wszystkich, ale 

wiemy, e w sposób szczególny mamy zobowizania wzgldem tych, 

od których otrzymujemy czstsze dowody yczliwoci. Z tego 

powodu my , którym zostao powierzone kierownictwo Zakonu 

Ubogich Matki Boej Szkó Pobonych, dostrzegajc wielkie wasze 

oddanie naszemu zakonowi i liczne wywiadczone nam usugi, za 

które tymczasem nie moemy godnie si odwdziczy, pragniemy 

przynajmniej odpaci si za nie dobrodziejstwami duchowymi. 

Dlatego, na mocy przywilejów udzielonych nam przez wit 

Stolic Apostolsk, dajemy wam i przekazujemy w Panu pene 

uczestnictwo i wspólnot wszystkich Mszy , modlitw , pomocy , pokut , 

umartwie, wstrzemiliwoci , postów, czuwa , studiów, lekcji, kaza ,

ozmyla, ez i innych zbawiennych wicze oraz trudów, wasnych i 

wychowywanej modziey, jakie wszyscy bracia naszego 

ubouchnego zakonu, w jakichkolwiek stronach wiata, wykonuj z 

dobroci Paskiej. 

Niniejszym listem, który wasn rk podpisujemy i polecamy 

opatrzy wielk pieczci naszego zakonu, przyjmujemy was caym 

uczuciem serca i dopuszczamy was zarówno w yciu , jak i przy 

mierci do tych samych dobrodziejstw i modlitw, w imi Ojca i Syna, 

i Ducha witego. Amen. 

W Rzymie, roku naszego odkupienia 1691, dnia 27 maja. Aleksy 

od Poczcia, Przeoony Generalny”. 

89. Dopuszczenie do dziedzictwa duchowego zakonu 

Serafickiego Braci Mniejszych w. o. Franciszka 

„Brat Karol Franciszek de Varesio, Cenzor witej Rzymskiej i 

Powszechnej Inkwizycji, byy Prokurator Generalny, caej Reformy 

Minister i Komisarz Generalny Obserwantów i Reformatów w 

Rodzinie Cismontaskiej 

Umiowanemu w Panu naszym Jezusie Chrystusie, 

Czcigodnemu Panu Stanisawowi od Jezusa Maryi, i Bratu 

Joachimowi od w. Anny, Marianom, Zakonnikom Niepokalanego 

Poczcia, wspomagajcym zmarych 

Znana i wielkoduszna profesja witego ubóstwa pozbawia 

cakowicie Braci Mniejszych posiadania wasnoci, zapewnienia 

staych mieszka, stosunków ze wiatem, prawa do wolnoci; ale za to 

ubogaca ich skarbami Boej Opatrznoci, która przez zasugi naszego

Seraficznego o. w. Franciszka z niezawodn moc budzi leniwych, 

agodzi surowych, zniewala opornych, kruszy zatwardziaych, zachca 

pobonych, zapala gorliwych. Jak ptaki niebieskie si ywi bez 

wasnej troski, tak Bracia Mniejsi utrzymuj si bez ludzkich 

zabiegów z dobroci wiernych, z deszczu miosierdzia, z rosy mioci. 

Z dowiadczenia poznalimy dowody waszej ofiarnoci 

wzgldem Braci Mniejszych, aby uly naszej biedzie, przyj z 

pomoc niedostatkowi i osania nasz mao. Aby wic te wietne 

dowody ludzkiej yczliwoci byy wdzicznie nagrodzone pomocami 

duchowymi: pismem niniejszym i moc naszych przywilejów 

przyjmujemy was i zaliczamy do Wspóbraci naszego rozgazionego 

Zakonu, abycie tak w yciu, jak i po mierci byli penymi 

uczestnikami wszystkich zasug, jakie zdobywa nasz 

rozprzestrzeniony zakon, tak Bracia, jak i Siostry oraz Trzeci Zakon 

naszego Serafickiego o. w. Franciszka - przez dobre uczynki, Msze, 

modlitwy, medytacje, modlitw brewiarzow, dyscypliny, posty, 

wstrzemiliwoci, pielgrzymki, pokuty, kazania, naboestwa, 

nawracanie niewiernych i przez wszystkie dziea pobonoci, i 

wiczenia duchowne. Bagamy najgorcej Niebieskiego Ojca 

wiatoci, by zechcia przyj t wspólnot wspierajc si 

wzajemnie, powsta na ziemi i zakotwiczon w niebie. W imi Ojca i 

Syna, i Ducha witego. Amen. 

Uwierzytelniamy ten list wasnorcznym podpisem i nasz 

pieczci wiksz zaopatrzony, w tym naszym Konwencie Rzymskim 

Aracoeli, dnia pierwszego miesica maja 1691.

. Karol Franciszek de Varesio, Komisarz Generalny”. 

90. Dopuszczenie do dziedzictwa duchowego Zakonu Patriarchy 

w. Dominika 

„Umiowanym w Synu Boym, Najczcigodniejszemu Ojcu 

Stanisawowi od Jezusa Maryi, Przeoonemu i Zaoycielowi 

Zgromadzenia Niepokalanego Poczcia i Wszystkim Synom Jego 

Fundacji Mariaskiej 

Br. Antoni Cloche, pokorny Magister Generalny Zakonu 

Kaznodziejskiego i Suga, yczy zdrowia i doskonaego witych 

obcowania. 

Gdy nie mona odwzajemni si dobrami doczesnymi, chcemy 

si odwdziczy dobrami wiecznymi, obficie zachowanymi w naszym 

zakonie dziki Boej askawoci, i chtnie udzieli wam owoców 

wzajemnej zakonnej mioci. Albowiem prawo mioci 

chrzecijaskiej i wdzicznoci zobowizuje nas do tego, a dziki 

naszej hojnoci gwatownie wzronie wasza pobono do Boga i do 

witych. Niech pobona wasza yczliwo dla nas i nasza wzajemna 

wdziczno dla was bdzie szerzej znana i trwa wiecznie w Tym, 

który jest mioci. 

wiadomi waszej dla nas yczliwoci oraz pamitajc o 

niezmierzonym miosierdziu Boym i ufajc Jego niewyczerpanej 

hojnoci, a take umocnieni litociwym wstawiennictwem 

Najwitszej Dziewicy Matki Boga i Pana Naszego Jezusa Chrystusa, 

w. Dominika, naszego Ojca, Piotra, Jana, Antoniego, Tomasza, 

Wincentego, Jacka, Rajmunda, Ludwika, Gonzala, Piusa, Ambroego,

Alberta, jednego i drugiego Jakuba, Katarzyny, Agnieszki, Róy, 

jednej i drugiej Magorzaty, Osany i Joanny oraz innych witych jak 

najchtniej udzielamy wam wspólnoty i udziau w zasugach przez 

wszystkie ofiary, obowizki, modlitwy, kazania, studia, nocne 

czuwania, posty, wstrzemiliwoci, dyscypliny, pielgrzymki, prace i 

inne dobre dziea, które z dobroci Boej speniaj w caym wiecie 

Bracia i Siostry naszego zakonu. Do tego uczestnictwa przyjmujemy 

was i dopuszczamy zarówno w yciu, jak i przy mierci, abycie 

wsparci obfitszymi owocami zasug, jak równie przyczyn witych, 

dostpili na ziemi pomnoenia aski, a w niebie niezmierzonej chway. 

W Imi Ojca i Syna, i Ducha witego. Amen. 

Dla uwierzytelnienia opatrujemy pieczci naszego urzdu i 

wasnorcznie podpisujemy. 

W Rzymie super Minervam, dnia 8 miesica czerwca roku 

naszego odkupienia l691 i naszego wyniesienia roku 12 

br. Antoni Cloche, Mistrz Zakonu”. 

S jeszcze inne dokumenty dopuszczenia do dziedzictwa 

duchowego innych witych zakonów, ale nie mamy ich teraz pod 

rk. S przechowywane troskliwie i pilnie w archiwum naszego 

Mariaskiego Zgromadzenia w Polsce. 

91. Starania o. Joachima o zatwierdzenie Zakon Marianów przez 

Stolic Apostolsk 


sdziwy, spracowany i wyczerpany trudami, pragn przed zejciem 

ze wiata ujrze z Boym bogosawiestwem stabilizacj swych

synów i aprobat witej Stolicy Apostolskiej swego Mariaskiego 

Instytutu. I Boa Opatrzno zachowaa go do urzeczywistnienia i 

tego celu. 

Posa do Rzymu o. Joachima od w. Anny, wybranego na 

kapitule prokuratorem, i da mu penomocnictwo do zaatwienia przed 

Stolic Apostolsk w sposób moliwie najodpowiedniejszy sprawy 

zatwierdzenia Zgromadzenia Marianów Niepokalanego Poczcia 

Najwitszej Maryi Panny dla jak najskuteczniejszego wspomagania 

zmarych. 

Wspomniany o. Joachim wraz z socjuszem br. Antonim od w. 

Marcina natychmiast wyruszy do Rzymu w 1698 r. Zaraz po 

otrzymaniu audiencji przedstawi papieowi Innocentemu XII swój 

memoria z prob o aprobat. Ojciec wity, który dobrze zna 

Czcigodnego Ojca Stanisawa od Jezusa Maryi, swego spowiednika i 

najmilszego teologa z czasów pobytu jako nuncjusz w Polsce, 

yczliwie obieca udzieli mu aprobaty. Jednake na konsultacji z 

kardynaami niektórzy sprzeciwili si aprobacie nowego instytutu, 

poniewa w Kociele Boym tyle ju jest zakonów. 

Ojciec Joachim przez cay rok na róny sposób czyni starania, 

zabiega w tej sprawie o wstawiennictwo wielu magnatów, biskupów i 

osób wpywowych. 

Za Bo pomoc i przez porednictwo NMP, przy wielkiej 

yczliwoci papiea majcego dobre mniemanie o Zaoycielu, 

otrzyma wreszcie nastpujc odpowied: jeli chce aprobaty 

Zgromadzenia Marianów, niech najpierw wybierze jak Regu, z ju

dawniej zatwierdzonych, pod któr to najnowsze zgromadzenie 

mogoby suy w Kociele Boym. Czcigodny Suga Boy Ojciec 

Stanisaw od Jezusa Maryi nie wybra bowiem adnej Reguy, pragnc 

mie Zgromadzenie Niepokalanego Poczcia NMP oparte tylko na 

swych Konstytucjach. 

92. Agregacja do Braci Mniejszych 

Ojciec Joachim, prokurator, mia tak odpowied Stolicy 

Apostolskiej, e nie moe otrzyma aprobaty, jeli nie wybierze 

Reguy. Wiedzia, e Czcigodny Suga Boy Ojciec Stanisaw od 

Jezusa Maryi mia zawsze szczególn sympati do Zakonu 

Serafickiego z racji Tajemnicy Niepokalanego Poczcia NMP oraz e 

by wycignity z bagna przez jednego ze witych tego zakonu 

podczas swej podróy do Rzymu. Wtedy to zosta ocalony od 

zatonicia przez jakiego witego z zakonu Braci Mniejszych, dziki 

wstawiennictwu w. o. Franciszka. [o. Joachim] zwróci si do 

ówczesnego Ministra Generalnego Zakonu Serafickiego, 

Najczcigodniejszego o. Mateusza od w. Stefana, proszc, by zezwoli 

obra Regu w. o. Franciszka. 

W tej sprawie rozpoczli narad z Najczcigodniejszym o. 

Franciszkiem Dias, Prokuratorem Generalnym Misji Królestwa 

Hiszpanii, i z cudownego zrzdzenia Opatrznoci Boej znaleziono 

Regu Naladowania Dziesiciu Cnót Ewangelicznych Bogosawionej 

Dziewicy Maryi, dawno ju zatwierdzon przez trzech 

Papiey: Aleksandra VI, Juliusza II i Leona X.

Najczcigodniejszy Ojciec Minister Generalny i o. Dias uznali, e 

ta Regua najzupeniej odpowiada duchowi Marianów od 

Niepokalanego Poczcia NMP i j doradzali. Kiedy zdumiony o. 

Joachim, prokurator, przeczyta, e jest zgodna z Kapituami i 

normami mariaskimi, sdzi, e spodoba si take Czcigodnemu 

Sudze Boemu Ojcu Stanisawowi od Jezusa Maryi. Wybra j dla 

Zgromadzenia Marianów i szczliwie otrzyma najpierw przyjcie i 

przyczenie swego Zgromadzenia Marianów do witego Zakonu 

Serafickego Braci Mniejszych pod t Regu Naladowania NMP. 

Wówczas Bóg sprawi, e z wielk yczliwoci papie i 

kardynaowie, zdziwieni tym zakonem i bardzo odpowiedni dla 

niego Regu, wyrazili zgod. [Ojciec Joachim] otrzyma aprobat 

przez breve apostolskie tego Najwitszego Pana naszego Innocentego 

XII papiea. Tekst aprobaty jest nastpujcy: 

93. Breve apostolskie Innocentego XII 

„Umiowanemu Synowi Naszemu i Stolicy Apostolskiej 

Nuncjuszowi, rezydujcemu w Królestwie Polskim 

Innocenty Papie XII 

Umiowany Synu nasz, pozdrowienie i apostolskie 

bogosawiestwo. 

Stan przed nami umiowany syn Joachim od w. Anny, kapan i 

prokurator zakonu i zgromadzenia kapanów i konwersów, 

Marianami si zwcych, którzy wzili sobie za zadanie naladowanie 

i cze Bogarodzicy w Zgromadzeniu Dziesiciu Cnót 

Bogosawionej Dziewicy Maryi w Królestwie Polskim.

Zgromadzenie to, zaoone przez umiowanego syna Stanisawa od 

Jezusa Maryi, ju dawniej powag Ordynariusza i umiowanego syna 

naszego i Stolicy Apostolskiej na Królestwo Polskie ówczesnego 

Nuncjusza i tame rezydujcego w diecezji poznaskiej ustanowione, 

teraz zostao dopuszczone przez umiowanego syna obecnego 

Ministra Generalnego Zakonu Braci Mniejszych w. o. Franciszka na 

mocy wadzy i przywilejów Apostolskich mu przysugujcych do 

profesji i zachowywania Reguy Dziesiciu Cnót Bogosawionej 

Dziewicy Maryi, przez Stolic wit prawnie i uroczycie 

zaaprobowanej i dla mczyzn naleycie przystosowanej pod tytuem, 

czyli wezwaniem Niepokalanego Poczcia Teje Bogarodzicy Dziewicy 

z obowizkiem, czyli praktyk niesienia pobonej pomocy 

zostajcym w czycu, jako te pomagania proboszczom w 

administrowaniu sakramentów, nauczaniu wiernych Chrystusowych. 

Stosownie do przywilejów Apostolskich wymienionych w tyme 

reskrypcie wspomnianego Ministra Generalnego z 21 wrzenia samo 

Zgromadzenie tym sposobem dopuszczone powinno korzysta z 

przywilejów, ask i odpustów przez Stolic wit udzielonych 

zakonom, przez powysz regu powicajcym si lub majcym si 

powici Bogu na sub. 

A chocia, jak si okazuje z jego treci, o wanoci tego patentu 

nigdy nie mona ani naley powtpiewa, iby cakowity swój skutek 

móg osign, to jednak dla ubezpieczenia si, by wykonywania, 

zachowania i uytku powyszego patentu nie byy przez niektórych 

umiowanych naszych zakonnych synów lub te czasem i przez inne

osoby postronne w czymkolwiek zwalczane lub utrudniane, dlatego 

powyszy Przedstawiciel prosi nas pokornie, abymy z askawoci 

Apostolskiej zechcieli temu odpowiednio zaradzi. My przeto tego 

Przedstawiciela uwalniamy od wszelkich ekskomunik, suspens, 

interdyktów, innych kocielnych orzecze, cenzur i kar, wynikych z 

prawa lub przez ludzi z jakiejkolwiek przyczyny czy powodu 

naoonych i jakimi w jakikolwiek sposób mógby by oboony, dla 

osignicia skutku w tej tylko jedynie sprawie niniejszym 

rozgrzeszamy i uwaajc za rozgrzeszonego. Przychylamy si do tych 

prób i Twej dyskrecji pozostawiamy zbadanie, czy ta sprawa, jak 

twierdzi wymieniony Przedstawiciel, dotyczy wyjtych spod 

jurysdykcji biskupiej. 

Niniejszym powierzamy i polecamy Ci, aby wezwa, kogo 

naley, przystpi do wypenienia i zachowania wspomnianego 

Patentu Ministra Generalnego i tego wszystkiego, co on zawiera, 

zgodnie z jego form i treci, byle rozsdzenie tej sprawy nie byo 

ju gdzie indziej rozpoczte. Wobec tego powag nasz Apostolsk 

Tobie wyznaczonemu Reskryptem Publicznym moc niniejszego 

Dekretu udzielamy penej wadzy: do pocigania do 

odpowiedzialnoci zakonników i wszystkich innych chccych 

sprzeciwia si egzekucji, zachowaniu i wypenianiu tego Dekretu ile 

razy, gdzie i kiedy zajdzie potrzeba, oraz ilekro wypadnie do 

okadania ich wyrokami itd. przy zachowaniu formy Soboru 

Trydenckiego do ogaszania, nakadania, zwikszania kar, interdyktu 

na nieposusznych, a nawet, jeli zajdzie tego potrzeba, wzywania

pomocy wadzy wieckiej, jak równie stosowania wszelkich innych 

rodków koniecznych, a to wszystko bez wzgldu na dawniejsze 

zarzdzenia, konstytucje i rozporzdzenia Apostolskie i wszelkie inne 

jakiekolwiek sprzeciwy. 

W Rzymie, u Najwitszej Maryi Panny Wikszej, pod sygnetem 

Rybaka, dn. 24 listopada 1699, Pontyfikatu za naszego IX. 

B. kard. Prodatariusz 

Miejsce pieczci Rybaka”. 

94. Dokument przyjcia do zakonu serafickiego 

„Brat Mateusz od w. Stefana , Lektor Jubilat, Minister 

Generalny i Suga caego Zakonu witego Ojca naszego Franciszka. 

Umiowanym w Panu Braciom, Kapanom, Klerykom i 

Konwersom, Marianami zwanym, pod tytuem, czyli wezwaniem 

Niepokalanego Poczcia Dziewicy Boej Rodzicielki sub Bogu w 

witych wiczeniach penicym, obecnym i przyszym - 

pozdrowienie w Tym, który jest prawdziwym Zbawieniem. 

Niektóre pobone osoby naszego Serafickiego Zgromadzenia ju 

wczeniej zapocztkoway i rozwiny w Kociele Boym wite 

naladowanie Bogosawionej Dziewicy Maryi i uoyy regu pen 

ducha pobonoci, któr pod tytuem Reguy Dziesiciu Cnót teje 

Bogosawionej Dziewicy Maryi dla Mczyzn i Niewiast, czyli dla 

Braci i Sióstr, aprobowa uroczycie p. Aleksander VI, a póniej 

pobonej pamici Juliusz II Listem apostolskim „Ad ea quae”, z dnia 

6 stycznia 1506 r., na nowo zatwierdzi i askawie umocni. Gdy 

nastpnie liczba wiernych Chrystusowych obojga pci oddanych

naladowaniu Bogarodzicy na podstawie teje Reguy wzrosa, p. 

Leon X rozdzieli ich na trzy zakony przez siebie aprobowane, 

przepisujc wszystkim to samo naladowanie, czyli Instytut 

Naladowania Dziesiciu Cnót pod posuszestwem, czyli 

kierownictwem Braci Mniejszych (jak zostao podkrelone w Licie 

apostolskim tego Leona X, zaczynajcym si od sów: „Regulam 

profitentibus” itd. z 8 sierpnia 1517 r. i obszerniej w innym: „Cum in 

honorem” itd., wydanym dnia 14 lipca tego roku). Nadto sam Leon X 

i wielu innych papiey, jego nastpców, obdarzyo Instytut wielkimi 

przywilejami, askami, odpustami, przebaczeniem grzechów, 

egzempcj, indultami, nowymi czy te zapoyczonymi z udzielonych 

dawniej innym zakonom i zgromadzeniom, co wszystko zostao 

zawarte i wyjanione w Ksidze tej Reguy o Naladowaniu Maryi. 

Przeto Wy, którzycie ju za upowanieniem Wadzy 

Ordynariusza obrali sobie we wspomnianych wiczeniach 

duchownych peni pobon sub Bogu pod wezwaniem 

Niepokalanego Poczcia Bogarodzicy Maryi , a teraz pragniecie coraz 

doskonalej z dnia na dzie naladowa Bogurodzic, wedug Reguy 

dostosowanej dla mczyzn, wspomnianej w Ksidze, i korzysta z 

ask, egzempcji, odpustów i przywilejów tame dokadnie podanych 

dla naladowców Dziesiciu Upodoba, czyli cnót Bogosawionej 

Maryi, przedstawilicie nam przez o. Joachima od w. Anny, Czonka 

Waszego Instytutu i Waszego w tym witym miecie Prokuratora, 

pokorn prob, abymy przychylili si askawie do uycia w tej sprawie 

wadzy udzielonej nam miociwie przez Stolic Apostolsk.

Sprzeciwilibymy si myli i zamiarom Stolicy witej, 

gdybymy odmówili w tej sprawie spenienia Waszej proby. Przeto 

powag i wadz - obecnie i w innych Listach apostolskich nam 

udzielon - rozwanie si posugujc, przyjmujemy mionie Was 

wszystkich i kadego z osobna, kapanów, kleryków i konwersów, 

czonków rzeczonego Instytutu , jak równie i tych, którzy w 

przyszoci bd do niego dopuszczeni, i wprowadzamy Was jako 

Wspóbraci do naszej Serafickiej Rodziny. Jednoczenie pozwalamy, 

abycie mogli w habicie zakonnym, który nosicie, lubowa na 

wspomnian Regu Dziesiciu Upodoba, czyli Cnót Bogosawionej 

Dziewicy Maryi, przystosowan [jak powiedziano] dla mczyzn. 

Nadto pozwalamy, bycie si zwrócili do Stolicy Apostolskiej dla 

otrzymania upowanienia do swobodnego korzystania ze wszystkich i 

z poszczególnych przywilejów, ask, odpustów, przebaczenia 

grzechów, egzempcji i indultów apostolskich wyej wymienionych, 

które na mocy wymienionej profesji nale si i przysuguj Wam i 

Waszym nastpcom. 

My ze swej strony moc udzielonej nam wadzy i upowanienia 

potwierdzamy to i owiadczamy. Polecamy Wasz zakon - który odtd 

zwa si bdzie Dziesiciu Upodoba, czyli Dziesiciu Cnót 

Bogosawionej Dziewicy Maryi pod tytuem, czyli wezwaniem Jej 

Niepokalanego Poczcia - jego Braci Kapanów, Kleryków i 

Konwersów askawoci i opiece Najjaniejszych i 

Najczcigodniejszych Ordynariuszów diecezji i Nuncjuszów Stolicy 

Apostolskiej, a szczególniej niezomnego i prawowiernego Królestwa

Polskiego, gdzie pocztek wzi i ma nadzwyczajn ywotno. Oby 

Najwyszy pozwoli mu wzrasta z dnia na dzie na uwielbienie i 

chwa swej Najwitszej Matki i cze Jej Niepokalanego Poczcia 

oraz ku wikszej ozdobie i wiecznemu a niewidncemu piknu 

naszej Serafickiej Rodziny. 

W naszym witym Konwencie Aracoeli dnia 21 wrzenia 1699, 

a od pierwszej apostolskiej aprobaty naszego Zakonu roku 491. 

br. Mateusz od w. Stefana, Minister Generalny 

Miejsce pieczci 

Z polecenia Najczcigodniejszego Ojca br. Mikoaj de Leon, 

Sekretarz Generalny Zakonu”. 

95. Reakcja o. Stanisawa 

Ojciec Joachim od w. Anny, po zaatwieniu tych spraw, wróci 

z Rzymu do Polski z tak bardzo upragnion ask Stolicy 

Apostolskiej; zasta Czcigodnego Sug Boego Ojca Stanisawa od 

Jezusa Maryi chorego w klasztorze Wieczerzy Paskiej w Nowej 

Jerozolimie. W jego rce zoy zlecone zadanie, a Suga Boy 

stwierdzi, e Regua Naladowania Cnót Najwitszej Maryi Panny 

dokadnie jest przystosowana do stanu mariaskiego – a o niej nigdy 

przedtem nie wiedzia ani sysza. Przepeniony wielk radoci za tak 

niezwykle mi dla wie, dzikowa Bogu Najwyszemu i Jego 

Najchwalebniejszej Matce Maryi, e nie umar przed zobaczeniem tej 

Reguy Maryi Dziewicy. Trzymajc j w swych rkach i caujc z 

uczuciem wielkiej mioci, ten saby starzec pragn widzie w niebie 

Najchwalebniejsz Rodzicielk Bo Maryj. Trzymajc w rkach

[regu] Jej cnót i majc j na ziemi przed oczyma, za starcem 

Szymonem mówi: „Teraz, o Wadco, pozwól odej sudze Twemu w 

pokoju, wedug Twojego sowa. Bo moje oczy ujrzay Twoje 

zbawienie” (k 2,29). 

Gdy Suga Boy dowiedzia si od o. Joachima, e [ten] nie 

wystara si o zatwierdzenie jego konstytucji, bo myla, e Regua 

wystarczy, a móg i Regu przyj, i potwierdzi konstytucje swego 

zakonu pod t Regu, Czcigodny Suga Boy Ojciec Stanisaw od 

Jezusa Maryi troch si zaniepokoi i to go zabolao. Jednak Regua 

Najwitszej Maryi Panny agodzia wszelki ból. 

Tote wzmocniony nieco w swej saboci, [z] niewypowiedzian 

radoci, wraz z brami pospieszy ze swej celi do kocioa Wieczerzy 

Paskiej i bardzo pobonie odpiewa hymn dzikczynny Te Deum 

laudamus. Nastpnie powróci do celi. Bdc wiadomy swej mierci, 

powiedzia braciom, e wkrótce umrze; uczyni taki drugi i ostateczny 

testament. 

96. Drugi testament 

„W imi Ojca i Syna, i Ducha witego Amen. 

Ja Stanisaw od Jezusa Maryi, niegdy niegodny zakonnik Szkó 

Pobonych, a teraz z miosierdzia Boego Zakonu Niepokalanego 

Poczcia Najwitszej Maryi Panny, szykuj si z mioci Boga do 

wypenienia Jego postanowienia, e wszyscy ludzie musz raz 

umrze. 

Owiadczam, e odchodz z tego wiata w wierze rzymskokatolickiej. 

Za ni byem gotowy przela krew w czasie wojny

szwedzkiej. Gdy przechodziem z socjuszem z miasta Warszawy obok 

kocioa Dominikanów, onierz heretycki napad na mnie z ostrym 

mieczem. Chocia socjusz, który by Niemcem, uciek, ja uklkem i 

pochyliem gow na cicie, lecz z Opatrznoci Boej adnej rany nie 

odniosem, cho trzy razy byem mocno uderzony i odczuwaem 

ogromny ból prawie przez pótorej godziny. 

Teraz dzikuj Dobremu Bogu, e mnie zachowa na dusze 

mczestwo. Dowiadczyem bowiem bardzo cikich przeladowa 

w Zgromadzeniu Szkó Pobonych, omal nie zostaem zabity z 

nienawici. Tym, którzy mi to czynili, przed Bogiem odpuszczam. Na 

podstawie breve Klemensa X uzyskaem zwolnienie z przysigi 

wytrwania w zakonie pijarów. Odrzuciem beneficja kocielne i 

praatury, które ofiarowali mi moi szczególni opiekunowie, biskupi - 

krakowski Trzebicki i pocki Gembicki. 

Z natchnienia Boego, za rad najwybitniejszych teologów oraz 

za zgod kurii biskupiej krakowskiej i poznaskiej przywdziaem 

biay habit na cze Niepokalanego Poczcia Najwitszej Maryi 

Panny. W nim niezwocznie, posusznie i ulegle przedstawiem si 

Najwitszemu i Najczcigodniejszemu Panu Ranucciemu, 

Nuncjuszowi Apostolskiemu w Polsce. Otrzymaem od niego 

bogosawiestwo, pochwa i utwierdzenie w zamiarze zaoenia 

obecnego Zgromadzenia. 

Nie powtarzam tu tego wszystkiego, co jest w Aktach 

erekcyjnych, uniam si raczej pokornie z celnikiem i prosz Majestat 

Boy, aby w swym miosierdziu, przez zasugi Pana mojego Jezusa

Chrystusa i Najwitszej Maryi Panny oraz wszystkich witych 

odpuci im wszystkie grzechy oraz nalene za nie kary. 

Zgromadzenie to, którego jestem niegodnym Przeoonym, na 

wieki powierzam jak najpokorniej Panu naszemu Jezusowi 

Chrystusowi i Jego Najwybraszej Boej Rodzicielce Maryi. Oni s 

prawdziwymi i jedynymi Zaoycielami, Zwierzchnikami, Obrocami 

i Patronami tego malekiego Zgromadzenia Niepokalanego Poczcia, 

wspomagajcego zmarych. 

Zalecam gorco moim Towarzyszom i jeeli wolno mi 

powiedzie, Synom moim, mio Boga i bliniego, gorliwo o wiar 

katolick, cze, mio i posuszestwo dla Stolicy Apostolskiej, 

wierne zachowanie lubów, pokor, cierpliwo, wspomaganie 

zmarych i pokój ze wszystkimi. 

Prosz wszystkich, domowników i obcych, jeli kogo obraziem 

lub zgorszyem, aby mi wybaczyli moje uomnoci dla mioci Jezusa 

Chrystusa. 

Przewietnemu Domowi Wierzbowskich skadam nieskoczone 

dzikczynienie za otrzymane dobrodziejstwa i spodziewam si, e 

zawsze bdzie bardzo yczliwy dla naszego maego Zgromadzenia. 

Wiele ask otrzymaem od Jego Eminencji Najczcigodniejszego 

Ksicia Kardynaa Radziejowskiego, za które nich Bóg nagrodzi 

Eminencj yciem wiecznym. 

Przewietnych i Najczcigodniejszych Ksiy Biskupów - 

Poznaskiego i Krakowskiego - pokornie prosz, aby to malekie

Zgromadzenie, prawomocnie i kanonicznie zaoone w ich diecezjach, 

zechcieli utrzymywa, zachowywa i ochrania. 

Niech Bóg wspomni i obdarzy nagrod wieczn Zakonników 

Nowej Jerozolimy za okazan mi mio, yczliwo, tolerancj, a 

take Wielce Czcigodnych Kapanów ycia Wspólnego i wszystkich 

mieszkaców. 

Odchodz, aby ju nie wróci. Módlcie si za mnie do Boga, a ja 

za Was bd si modli, kiedy przez Wasze modlitwy dostpi 

miosierdzia Boego. 

Obraz mojej osoby do ogldania pozostawiam ciekawym. 

Natomiast zakonnikom pozostawiam do naladowania obraz ycia 

Pana mojego Jezusa Chrystusa. 

Wszystko to spisano Roku Paskiego 10 kwietnia 1701, 

potwierdzam i podpisuj, chocia ledwo mog podpisa bardzo chor 

rk, ale z najzdrowszym umysem danym mi przez Boga. 

Stanisaw od Jezusa Maryi, niegodny Przeoony Zakonu 

Niepokalanego Poczcia Najwitszej Maryi Panny” 23 . 

97. Rzymskie kapelusze 

Gdy Czcigodny Suga Boy Ojciec Stanisaw od Jezusa Maryi 

spostrzeg, e o. Joachim od w. Anny i br. Antoni maj biae 

kapelusze, przyniesione z Rzymu, a w caym Zgromadzeniu uywano 

czarnych, zapyta o przyczyn tej nowoci. Ojciec Joachim 

odpowiedzia, e biay kapelusz lepiej pasuje do biaego habitu. Suga 

Boy odrzek, e nie ma adnego zwizku kapelusza z habitem. Dla

habitu istotne jest, eby by jasny i biay, na wyraenie wewntrznej 

niewinnoci Niepokalanego Poczcia NMP. Natomiast kapelusz jest 

rzecz dodatkow, któr mona uywa albo nie uywa. Dlatego 

powiedzia: „Ojcze Joachimie, prosz ci, i ju tylerazy prosiem, 

aby nic nie zmienia w tym Zgromadzeniu Niepokalanego Poczcia. 

Mówi ci bowiem, e to nie ja, ale sam Bóg w Kociele Boym je 

wzbudzi, i tak powinno trwa zawsze, bez adnych nowoci”. Kaza 

poci na mae kawaki te biae nakrycia gowy, bo by moe, duchem 

proroczym owiecony, przewidywa w przyszoci co bardziej 

gorszego z tymi biaymkapeluszami. 

98. Przyjcie nowej reguy 

Czcigodny Suga Boy Ojciec Stanisaw od Jezusa Maryi nie 

majc ju nic wspólnego z tym wiatem, oczekiwa oddania ducha 

swego w tej chorobie i spodziewa si, e wkrótce na pewno umrze. 

Byo to niewtpliwie pod wpywem owiecenia: Bóg obieca mu, e 

zanim król szwedzki Karol powróci z Saksonii i lska, które 

nieprzyjanie niszczy przez swych heretyckich onierzy, a i wiele za 

wyrzdzi Polsce, przez któr przechodzi, Suga Boy umrze. Tego 

tylko sobie yczy, i aby nie zobaczy ich powrotu, prosi raczej o 

mier, aby nie sysze o bezczeszczeniu kocioów, co czyniliby 

heretycy powracajcy do Polski. Dobry Bóg na jaki czas odoy 

obietnic mierci, e [o. Stanisaw] umrze, zanim Szwedzi powróc, i 

ku zdumieniu wszystkich niespodziewanie wyzdrowia. 

23 W kopii portugalskiej testamentu o. S. Papczy_skiego pomini_to kilka szczegó_owych rozporz_dze_, m.in. 

dotycz_cych klasztorów maria_skich.

[Ojciec Papczyski] nie zoy jeszcze lubów ani on, ani aden 

z braci na Regu Naladowania Najwitszej Maryi Panny, 

przywiezion dla niego z Rzymu. Ze wzgldu na cik chorob nie 

móg stawi si przed Nuncjuszem Apostolskim dla dopenienia 

postanowie papieskich. 

Bóg nie chcia, aby umar w tej szczególnej porcjunkuli [maej 

celi] bez zoenia lubów na Regu Najwitszej Maryi Panny. A 

tego chcia go pozbawi szatan i przeciwnicy.Wyszo jednak inaczej, 

z woli Najmiosierniejszego Stwórcy dla wiernego sugi swego i przez 

wstawiennictwo Najaskawszej Boej Rodzicielki dla swego czciciela. 

Czcigodny Suga Boy Ojciec Stanisawa od Jezusa Maryi powracajc 

do zdrowia, zwoa na kapitu swych wspóbraci, przedstawi im i 

poleci przeczyta bardzo uwanie i pobonie Regu Naladowania 

Dziesiciu Cnót Najwitszej Maryi Panny. Z wielkim zapaem i 

niewypowiedzian radoci wszyscy suchajcy dziwili si, e Regua 

jest tak odpowiednia. Jednogonie wyrazili pragnienie przyjcia jej. 

Chcieli niezwocznie zoy na ni profesj uroczystych lubów. 

Podpisali wic do Nuncjusza Apostolskiego nastpujcy memoria. 

99. Memoria przekazany Nuncjuszowi Apostolskiemu 

Franciszkowi Pignatellemu, Arcybiskupowi Tarentino 

„Najdostojniejszy i Najczcigodniejszy, szczególny Panie 

Protektorze Wspólnoty Mariaskiej. 

My niej podpisani, niegodni Przeoeni i Kapani Zakonu 

Niepokalanego Poczcia Bogosawionej Dziewicy Maryi 

Kongregacji Mariaskiej , dla wspomagania zmarych i pomocy

proboszczom, zebrani wspólnie na kapitule, po odprawieniu Mszy 

wotywnej do Ducha witego, przyjmujemy w Panu , a take w 

imieniu pozostaych Braci, tak Kleryków jak i Konwersów 

jednomylnych z nami, Regu naladowania Dziesiciu Cnót 

Bogosawionej Dziewicy Maryi , naszej Pani , uznan i zatwierdzon 

przez papiey: p. Aleksandra VI , Juliusza II i Leona X. Na nasze 

proby zostaa nam askawie przysana z Rzymu przez Najczcigodniejszego 

Ministra Generalnego Zakonu Braci Mniejszych 

Obserwantów , abymy na ni lubowali, na mocy przywilejów 

udzielonych im przez wit Stolic Apostolsk. Zaczamy równie 

breve apostolskie p. papiea Innocentego XII. Na mocy tego breve 

pragniemy zoy profesj lubów uroczystych wedug wspomnianej 

Reguy i zachowywa j za ask Bo. 

Dlatego prosimy Najdostojniejszego Nuncjusza Apostolskiego , 

Pana i Protektora naszego, do którego to breve zostao skierowane , 

aby zechcia przyj je askawie i zdecydowa swoj powag , bymy 

mogli jak najrychlej zoy nasz profesj, gównie z powodu cikiej 

niemocy naszego Przeoonego, który z wielkim utsknieniem pragnie 

tego samego i prosi o to pokornie Jego Najczcigodniejsz Ekscelencj. 

Na uwierzytelnienie tego podpisujemy si sami i w imieniu innych i 

stawiamy dawn piecz Zgromadzenia. 

W Nowej Jerozolimie, w Wieczerniku Paskim, dnia 4 kwietnia 

roku 1701 

Stanisaw od Jezusa Maryi , Przeoony Generalny

Józef od Wszystkich witych, Przeoony Puszczy 

[Korabiewskiej] i Asystent Zgromadzenia 

Joachim od w. Anny , Asystent i Prokurator Generalny 

Cyprian od w. Stanisawa , Przeoony Wieczernika i Sekretarz 

Zgromadzenia 

Jakub od w. Anny , Przeoony z Golina 

Konstanty od w. Kazimierza, Kaznodzieja Generalny”. 

100. luby o. Stanisawa w Nuncjaturze, a innych marianów w 

Wieczerniku 


pragn zoy uroczyst profesj na przeznaczon mu przez Boga 

Regu Najwitszej Maryi Panny, zanim umrze. Cho stary i saby, 

uda si z tym swoim i swych braci memoriaem do Warszawy 

oddalonej o 7 mil od Nowej Jerozolimy, do Nuncjusza Apostolskiego. 

Stawi si przed nim i zosta jak najserdeczniej przyjty. Na rce tego 

Nuncjusza Apostolskiego Franciszka Pignatellego, Arcybiskupa 

Tarentyskiego, zoy profesj uroczyst w Zakonie Niepokalanego 

Poczcia na Regu Najwitszej Maryi Panny. Byo to 6 czerwca 

1701 r. 

Tak odrodzony przez profesj wedug rad ewangelicznych 

Chrystusa Pana, Czcigodny Suga Boy Ojciec Stanisaw od Jezusa 

Maryi, jak orze odnawiajcy sw modo pospieszy do Nowej 

Jerozolimy i rozcignwszy swe rce na mariaskie swe pisklta, 

wezwa ich równie do lotu ku wspaniaemu Socu cnót Najwitszej 

Maryi Panny, bardzo jasno wieccych w Regule.

Przyby do swego klasztoru Wieczerzy Paskiej, 

przedstawiajcym owo miejsce, gdzie niegdy Apostoowie po 

otrzymaniu Ducha witego mówili rónymi jzykami. Teraz 

wszyscy bracia marianie, których serca rozpali ten sam Duch wity, 

za przyzwoleniem Stolicy witej, z nakazu Nuncjusza 

Apostolskiego, zoyli uroczyst profesj na Regu Najwitszej 

Maryi Panny, w rce Czcigodnego Sugi Boego Ojca Stanisawa od 

Jezusa Maryi, jako swego prawowitego przeoonego i zaoyciela 

Zgromadzenia Marianów Niepokalanego Poczcia NMP. 

101. mier o. Stanisawa 


zobaczy ju to, czego pragn, i trzymajc ow Regu Maryi 

Dziewicy, jakby odnalezion drogocenn per ewangeliczn, razem z 

brami radowa si i nawzajem skadali sobie yczenia. Teraz peen 

dni przeytych w pracach dla Boga i jego witego Kocioa, czciciel 

Niepokalanego Poczcia Najwitszej Maryi Panny toczy najciszy 

bój, walczc a do ostatniego momentu ycia. By wysuszony wielk 

gorczk trwajc prawie miesic i dobrowoln pokut za cierpicych 

w czycu. 

Gdy ju nie mia nic wspólnego z tym wiatem i tskni za 

ojczyzn niebiesk, za bezcenn koron, po odbyciu wielkiego 

jubileuszu, celebrowanego w tym czasie, gdy ju czu zbliajc si 

mier, po spowiedzi prosi o wity Wiatyk. Przyjmowa [go] z 

wielk pobonoci, prosi take o wite namaszczenie, które 

równie przyj z wielk czci.

Teraz, gdy tak czsto pragn i wzdycha, aby zosta 

odczonym od tego wiata i by z Chrystusem, w obecnoci braci, 

którym udzieli swego bogosawiestwa, z trudnym do opowiedzenia 

uczuciem serca i naboestwa, modli si wzruszony. Cho bardo 

saby na ciele, ale z pen wiadomoci, obejmujc krzy, bardzo 

spokojnie odda Bogu ducha. Byo to 17 wrzenia 1701 r. w wito 

stygmatów w. o. Franciszka, którego opiece odda siebie z caym 

swym Mariaskim Zgromadzeniem. 

Poniewa Czcigodny Suga Boy Ojciec Stanisaw od Jezusa 

Maryi przez cae swe ycie by wielkim czcicielem Najwitszej 

Maryi Panny, Boej Rodzicielki, i arliwym obroc Jej kultu, 

zechcia Chrystus Pan obdarzy sug Najmilszej Matki Swojej 

podwójnym przywilejem, a mianowicie: zanim [o. Stanisaw] umar, 

zoy profesj na Regu Naladowania Boej Rodzicielki; 

naladowa J w podobnym miejscu mierci. Podobnie jak Boa 

Rodzicielka, umar w jerozolimskim Wieczerniku, on w Nowej 

Jerozolimie [w klasztorze] Wieczerzy Paskiej, przeywszy 70 lat. 

102. Opis pogrzebu 

Po jego witej mierci wspóbracia z szacunku dla niego oraz z 

powodu szeroko i daleko rozsiewajcej si sawy jego witoci nie 

omielili si pochowa jego ciaa jak zwykle to czyniono. Zrobiono 

nowy, tylko dla niego, grób w kociele Wieczerzy Paskiej. 

Przybyo wielu kapanów i rónych zakonników nie tylko z tej 

miejscowoci Nowa Jerozolima, lecz take z innych, przejtych saw 

jego witoci i dla wasnej pociechy, aby wzi udzia w jego

pogrzebie. Bracia Mniejsi w. o. Franciszka i wspóbracia marianie 

zoyli do grobu z wielkim uszanowaniem [ciao o. Stanisawa]. 

Zbiegy zewszd lud by zdumiony i zapakany, smucc si z utraty 

takiego witego ma, Ojca ubogich i sierot, pocieszyciela dusz, z 

którego rad za jego ycia korzystali, e teraz ju go nie ma. Majc 

jednak gbokie przekonanie o jego witoci, gdy odszed do Boga, 

polecali jego modlitwom siebie i swoje sprawy. Ufali jego 

modlitwom, kiedy jeszcze y, i bywali uzdrawiani z rónych 

nieszcz i chorób. Inni obficie karmili si sowem Boym 

wychodzcym z jego ust. Ci, których by kierownikiem sumienia, 

sdzili, e bez niego trudno bdzie im y. Wszyscy byli jednak radzi, 

e sam Suga Boy wybra dla siebie najlepsz czstk, której nigdy 

nie bdzie pozbawiony. 

Cz IV. Po mierci 

103. Ojciec Stanisaw ukazuje si po mierci wspóbraciom 


ukazywa si po mierci we nie rónym braciom: jednych nawoywa 

do zgody, innych do poprawy ycia, jeszcze innych do przestrzegania 

we wszystkim witej Reguy naladowania NMP. 

W taki sposób ukaza si we nie i niezwykle ostro napomnia 

pewnego nieposusznego brata. Póniej sta si on ku podziwowi 

wszystkich tak posusznym, e przeciga ich w ulegoci. Zawsze si 

ba, e Suga Boy ukae mu si powtórnie z podobnym 

napomnieniem. Za jego przykadem i inni stawali si skonniejsi do

praktykowania posuszestwa. Ten brat ju jako staruszek sam mi o 

tym opowiada, a take opowiadali inni ojcowie. 

104. Przygoda ks. Sasina 

Jakub Sasin, kleryk diecezjalny, bdc jeszcze modym i 

silnym, wszdzie przeladowa braci mariaskich, czsto ich ly. 

Ukaza mu si we nie Czcigodny Suga Boy Ojciec Stanisaw od 

Jezusa Maryi z krzyem w rku i tak mu powiedzia: „I ty, 

modziecze, przeciwko mnie?”. Uderzy go mocno krzyem w nos, a 

kleryk z wielkiej bojani nie mogc ju zasn, trzs si cay i ledwo 

móg mówi. Ubra si szybko i pobieg do Wieczernika Paskiego, 

aby przeprosic pokornie braci i opowiedzie, co mu si przytrafio od 

Sugi Boego. 

Póniej a do mierci by wielkim czcicielem Sugi Boego i sta 

si wiernym przyjacielem jego Zgromadzenia. Poznaem go jako ju 

staruszka w Pramowie, gdzie y i by proboszczem, lecz ju by 

prawdziwym naszym przyjacielem. Przygotowaem go na mier, a on 

jako wynagrodzenie za wczeniejsze przeladowania bogosawi za 

ycia klasztorowi Wieczerzy Paskiej, a umierajc zostawi pobony 

zapis. 

105. Polecenie dane o. Józefowi 

Czcigodny Suga Boy Ojciec Stanisaw od Jezusa Maryi (jak 

si z ufnoci przypuszcza, ju widzi w niebie niepojt chwa Boej 

Rodzicielki Maryi) ukazywa si we nie przed wschodem soca o. 

Józefowi od Wszystkich witych. Poucza go, aby bracia odmawiali 

w chórze po godzinach kanonicznych nastpujc modlitw, która

chocia krótka, wspaniale wyraa wznioso Najwitszej Dziewicy: 

„Sancta Maria et Incomprehensibili Dei Genitrix Virgo intercede pro 

nobis” [„wita Maryjo i Niepojtego Bogarodzicielko Dziewico, 

wstawiaj si za nami”]. Od tamtej pory modlitw t odmawiaj bracia 

marianie w chórze lub poza nim, po modlitwie „Sacrosanctae et 

Individuae Trinitati” 24 . 

Inne wydarzenia naley pomin, gdy obecnie ju nic nie mam 

pod rk ani w pamici. Dopiero teraz podejmowane s starania o 

proces Sugi Boego z racji niej podanych. Cae niemal pieko 

czynio starania, aby ukry saw jego [o. Stanisawa] witoci i 

zasugi. 

106. Nienaruszony stan ciaa 

Po czterech latach od mierci Czcigodnego Sugi Boego Ojca 

Stanisawa od Jezusa Maryi otwarto jego grób. Jest podziwu godne, e 

do mocna trumna, ale w podmokej ziemi zoona, spróchniaa i 

ulega zepsuciu, ale ciao byo nienaruszone i nawet nie by 

zniszczony ani zmieniany kolor habitu. 

Innym razem, po dwudziestu latach od mierci Sugi Boego, 

gdy pewien biskup usiowa w ostry i bezwzgldny sposób zniszczy 

Zgromadzenie, po odbyciu wizytacji w innych naszych klasztorach 

przyby do Wieczernika Paskiego i nakaza otworzy jego [o. 

Stanisawa] grób. Gdy go [o. Papczyskiego] ujrza w tak 

nienaruszonym stanie, przejty strachem i pokonany moc cudu, 

musia wypowiedzie do braci te sowa: „Teraz widz, e bdziecie go 

24 Dawniej wezwanie to odmawiano na zako_czenie modlitwy brewiarzowej jako zado__uczynienie za

uznawali za witego”. Kaza zamurowa jego grób i od tamtego 

czasu agodnie traktowa jego zakon. Niech Bóg wszechmogcy i 

miosierny uczyni ze swym sug to, co zechce w swoim Boskim 

Majestacie w przyszym wieku. Amen. 

107. „Rozproszenie rostkowskie” 25 

Z wielk moc i przebiegoci cae pieko trudzio si, aby 

zakon Niepokalanego Poczcia NMP zagasi w Kociele Boym. Nie 

mogo jednak nic zrobi, dopóki y Czcigodny Suga Boy Ojciec 

Stanisaw od Jezusa Maryi. Trudno natomiast wypowiedzie, jakich 

sposobów i jakimi przeladowaniami drczy marianów po mierci 

Zaoyciela. Podburza rónych ludzi, którzy przeladowali zarówno 

Zgromadzenie, jak i braci. Podsuwa biskupom, magnatom i 

senatorom, jak maj dziaa, aby zniszczy powsta niedawno w 

Kociele Boym t dziedziczn czsteczk Maryi Dziewicy. wiea 

jest jeszcze pami witoci zasug i prac Sugi Boego w Kociele 

Boym i wielka cze jego w wielu sercach. Poniewa z Boego 

natchnienia powstao to dzieo, przeciwnicy nie mogli go zniszczy. 

Szatan widzc, e jego dziaania mog cakowicie przepa, 

przybra inn mask do podstpów i ciszych przeladowa. Z tak 

przemylnoci i sposobem zacz atakowa Zgromadzenie 

Mariaskie, od jakich nawet wiele kwitncych pastw rozpada si, 

gin potne królestwa, upadaj niezwycione imperia. 

mimowolne podczas niej uchybienia. 

25 Nazwa ta pochodzi od nazwiska bp. Adama Rostkowskiego (1660-1738), którego Nuncjatura Apostolska 

wyznaczy_a w 1717 r. na wizytatora Zakonu Marianów. Wyda_ on dekret nakazuj_cy kap_anom maria_skim 

przej_cie na parafie diecezjalne. Rozproszenie to trwa_o do 1722 r.

Szatan wie, e nie ma nic bardziej szkodliwego dla wszystkich 

spoecznoci, jak wewntrzna domowa walka i niezgoda braci. adna 

rzecz nie ulega tak wielkiej ruinie, anieli ta, która psuje si od 

wewntrz. Widzc, e ani piekielne, ani miertelne uzbrojone zastpy 

nie mog pokona zgromadzenia Maryjnego, chronionego przez Bo 

Rodzicielk, postanowi od wewntrz pokona zakon Niepokalanego 

Poczcia NMP w bardzo przewrotny sposób. 

By pewien zakonnik uczony i mdry, ale mody [Mateusz 

Krajewski]. Ze wzgldu na wiksze wyksztacenie zosta wybrany na 

przeoonego generalnego jako pity po mierci Czcigodnego Sugi 

Boego Ojca Stanisawa od Jezusa Maryi. 

Stao si tak, e zamiast dawa innym przykad, odczuwa 

niech do swego powoania. Ogarnity podaniem zdobycia 

wieckich praatur, zadufany w swoje zdolnoci, omieli si myle o 

porzuceniu powoania. Poniewa nie byo to atwe, swoj wasn 

Matk, zgromadzenie Maryjne, które go w duchu zrodzio, usiowa 

zrujnowa i zniszczy. Tak dugo zabiega o to i innych modych braci 

przekonywa do swego pomysu, e ci poddali si przeoonemu i 

razem spiskowali. Oparo mu si jedynie kilku starszych i tych, którzy 

byli towarzyszami Sugi Boego. 

Gdy gowa chora, wszystkie czonki cierpi. Przeoony wraz ze 

swoimi zwolennikami by mocniejszy. Udali si do Nuncjusza 

Apostolskiego i do ordynariusza miejsca, gdzie oskaryli faszywie 

braci i siebie samych w wielu sprawach i natrtnymi probami starali 

si doprowadzi do rozwizania Zgromadzenia. Zapewniali, e

wikszy owoc przynios Kocioowi, jeeli otrzymaj probostwa, ni 

kiedy bd przebywali wspólnie w klasztorach i brali udzia w chórze, 

rozmylaniach i innych pobonych praktykach. 

W tym czasie biskup z powodu zarazy odczuwa brak wielu 

proboszczów i potrzebowa kapanów. Skorzysta z tej okazji i posa 

swego biskupa pomocniczego filadelfijskiego Adama Rostkowskiego, 

aby odby wizytacj klasztorów, rozesa braci po parafiach, dajc im 

beneficjum, oraz zamkn nowicjat. Tak wszyscy bracia zostali 

posani na parafie, a pozostao zaledwie omiu, którzy nie chcieli 

zaprze si swego powoania. Sam przeoony, zdjwszy habit, 

otrzyma od biskupa bardzo dobre beneficjum, ale wasn 

zapobiegliwoci chcia zdoby jeszcze wysze praatury. By 

zadowolony z siebie, e zakon mariaski doprowadzi do ruiny. 

108. Powrót do ycia zakonnego o. Mateusza i innych marianów 

Przez 5 lat zgromadzenie mariaskie skazane byo prawie na 

zagad. Jednak najaskawszy Bóg inaczej rozporzdzi, pamitajc o 

Swej Najwybraszej Matce, gdy na cze Niepokalanego Poczcia 

zgromadzenie to zostao zaoone przez witego ma. Dziki 

staraniom tych omiu braci zakonnych i po zmianie biskupa jego 

nastpca opiekujc si i sprzyjajc Zgromadzeniu, nakaza wszystkim 

rozproszonym braciom powróci do swoich klasztorów. Po ich 

powrocie odbya si kapitua; wybrano na niej innego przeoonego, 

który uczciwiej kierowa brami. 

Wówczas i ten pasterz, sprawca rozproszenia mariaskiej 

owczarni, przymuszony dekretem, musia powróci. Chocia z

askawoci braci nie otrzyma adnej kary ze strony Zgromadzenia, to 

zosta przez Boga dotknity dziwn chorob, która wydawaa si kar 

czycow i trwaa dwadziecia lat. Oprócz innych bólów koci i ciaa 

odczuwa zawsze dotkliwe zimno. Jak salamandra, nie móg nawet 

godziny wytrzyma bez ognia, a nawet jakby nim y. Dlatego w jego 

celi dniem i noc piec by tak rozpalony, e nawet kiedy latem soce 

parzyo, trzeba byo spali wiele drewna w piecu. Gdy niekiedy ogie 

wygasa, gaso jego [wspominanego zakonnika] ycie. Ze wzgldu na 

wielki upa w jego celi, ledwo kto móg przez pi „Ojcze nasz” 

wytrzyma. 

Wicej ni tysic razy mier przetrzyma, wicej ni trzysta 

razy przyjmowa Najwitszy Wiatyk, wicej ni sto razy by 

namaszczany witym olejem chorych. Niekiedy dwa razy na dzie 

by w agonii. Spali wicej ni sze tysicy wozów drewna, które z 

wielk mioci dostarczali mu bracia. Wydawao si, e z powodu 

wysuszenia, nie ma w nim ciaa, a tylko skóra i koci. Pokutowa 

jednak i swoj win oraz zuchwao ze zami w oczach zawsze 

wyznawa. Zmar dobrze przygotowany, dziki wstawiennictwu za 

nim Czcigodnego Sugi Boego Ojca Stanisawa od Jezusa Maryi. 

Nie trzeba si dziwi, jeli ten, który usiowa znie marianów 

ratujcych dusze, pokutujc na tym wiecie, cierpia jakby czycowe 

mki. Za mojego pobytu znosi t pokut od Boga zesan i w mojej 

obecnoci zmar, a raczej zgas, bo musia wygasn, gdy nic ju 

ogie nie mia do spalenia. Niech teraz spoczywa ze witymi. Amen. 

109. Symbol Korabia na pieczci

Wydaje si, e Czcigodny Suga Boy Ojciec Stanisaw od 

Jezusa Maryi wszystko to przewidywa, zakadajc w tym miejscu 

Zgromadzenie i jego pierwsze fundamenty. Miejsce to nazywano 

„Ark Noego”, jakby dla ochrony od potopu piekielnych 

przeladowa. I chocia Zgromadzenie zostao zaoone pod tytuem 

Niepokalanego Poczcia Najwitszej Maryi Panny, to jednak chcia 

najpierw swój zakon ubezpieczy pieczci gobicy trzymajcej 

zielon gazk, wyraajc [w ten sposób] nadziej przetrwania 

niebezpieczestw. Jak niegdy w arce Noego uratowao si tylko 

osiem osób, tak pozostajcych w tym zgromadzeniu omiu 

zakonników uratowao Zgromadzenie przed zatopieniem. Dziki 

opiece i yczliwoci Najwyszego Pasterza Innocentego XIII, który 

ten Instytut na nowo potwierdzi, ustpi cay potok przeladowa. 

Piecz gobicy zostaa zamieniona na piecz wizerunku 

Niepokalanego Poczcia Najwitszej Maryi Panny, i taka jest 

uywana obecnie. 

110. Przyczyny trudnoci z rozpoczciem beatyfikacji o. 

Stanisawa 

Zabiegi o proces Czcigodnego Sugi Boego Ojca Stanisawa od 

Jezusa Maryi spotkay si z licznymi przeszkodami, jak: wieloma 

trudnociami ze stabilizacj zakonu, niezliczonymi przeladowaniami, 

nastpujcymi po sobie wojnami w Królestwie Polskim i epidemiami. 

Wród nich bya jedna wiksza przyczyna, a mianowicie pewien 

zakonnik, socjusz Sugi Boego, który wiele zrobi dla stabilizacji 

zgromadzenia mariaskiego; czyni to jednak z polecenia Sugi

Boego. Posany do Rzymu, uzyska aprobat i umocnienie zakonu, 

co stao si przez modlitw Sugi Boego zanoszon do litociwego 

Boga. 

Wydawao mu si, e sam wicej osign ni Zaoyciel. Peen 

prónoci chcia siebie samego uczyni jakby zaoycielem i 

patriarch. Objwszy wadz w zgromadzeniu mariaskim, skrywa 

wszelkie zasugi, cnoty i wito Zaoyciela i zamiast popiera z 

obowizku jego proces, raczej sobie wszystko przypisywa. Chocia 

bracia i ja sam nakaniaem go do popierania procesu tak wielkiego 

Sugi Boego, w aden sposób nie chcia na to si zgodzi. Równie 

kiedy przez dziesi lat ciao Czcigodnego Sugi Boego Ojca 

Stanisawa zalewaa woda, a trumna zatona w kociele Wieczerzy 

Paskiej, nie dba o jej wyjcie. 

A on sam przeprawiajc si przez Wis pod Warszaw, uton 

w wodzie, i tak otworzy nam drog do prowadzenia procesu 

Czcigodnego Sugi Boego Ojca Stanisawa od Jezusa Maryi. Jest 

nadzieja, e proces ten rzeczywicie si odbdzie i wkrótce zostanie 

wprowadzony do Kongregacji Rytów dla osignicia beatyfikacji. 

Oby Bóg by uwielbiony w swoim Sudze i uczczona Boa 

Rodzicielka Maryja Dziewica w swym Czcicielu, i pocieszeni w 

swym Ordowniku zmarli przebywajcy w czycu. 

111. Obrazy Najwitszej Maryi Panny w yciu o. Stanisawa 

Sama Maryja pokazywaa i a dotd pokazuje, jak Czcigodny 

Suga Boy Ojciec Stanisaw od Jezusa Maryi przez cae ycie by

otoczony Jej opiek. Najwitsz Bo Rodzicielk Maryj Dziewic 

od dziecistwa obra on sobie za Najmilsz Matk. 

wiadcz o tym obrazy Najwybraszej Boej Rodzicielki. 

Jeden, Matki Bolesnej, pod którym urodzi si Suga Boy w domu 

rodzinnym; jeszcze za jego ycia zajania wielkimi cudami i synie a 

dotychczas. Dlatego zosta umieszczony w otarzu, w kociele braci 

zakonu [o. Stanisawa] w Golinie, w tym miejscu, gdzie zwykle 

paka diabe, bo w aden sposób nie móg przeszkodzi tej fundacji, o 

czym wyej bya mowa. Pacze on i teraz, kiedy obraz jest czczony 

przez lud napywajcy zewszd; powiadaj, e nikt nie odchodzi bez 

otrzymanej aski. 

Drugi obraz - Boej Rodzicielki Maryi Dziewicy askawej - na 

którym [Maryja] obu rkami trzyma poamane strzay Boego gniewu, 

przygotowane przeciw grzesznikom. Pierwszym inicjatorem modlitwy 

przy tym obrazie, dla powstrzymania grocej bardzo epidemii, by 

Czcigodny Suga Boy Ojciec Stanisaw od Jezusa Maryi, jeszcze 

jako pijar. W tym celu zbudowa wspaniay otarz dla tego obrazu i 

rozpowszechnia szeroko jego kult w Warszawie oraz zaoy wielkie 

bractwo. Zaraza ustaa. Za jego przykadem w caej Polsce teje 

Dziewicy askawej stawiano otarze w wielu kocioach i zakadano 

bractwa dla wybagania miosierdzia Boego, i nadal powstaj. Obraz 

ten, którego kult Suga Boy rozszerza w Warszawie, gdy za jego 

ycia grasowaa tam epidemia, a do tej pory synie cudami. 

Trzeci obraz znajdowa si w Luboczy; przedstawia 

Niepokalane Poczcie Maryi Dziewicy. Przed nim w kaplicy pastwa

hrabiostwa Karskich Czcigodny Suga Boy Ojciec Stanisaw od 

Jezusa Maryi po raz pierwszy naoy biay habit dla podkrelenia 

wewntrznej czystoci Niepokalanie Pocztej Boej Rodzicielki. 

Tak bardzo askaw okazaa si Maryja Dziewica w tym obrazie 

swemu sudze, e wybra go, aby pozosta jedynie z zakonnikami w 

kociele klasztoru eremu mariaskiego, gdzie [o. Stanisaw] zaoy 

pierwsze fundamenty swego zakonu. Usposobi serca pastwa 

hrabiów, aby ten obraz zapisali testamentem dla klasztoru, cho 

bardzo by dla nich drogi. Pan hrabia zobowiza spadkobierców, aby 

zaraz po jego mierci przeniesiono obraz do klasztoru Sugi Boego, 

poniewa przed nim po raz pierwszy woy biay habit. 

Po mierci pana hrabiego jego ona, pani hrabina Anna Karska, 

równie nie chcc za swego ycia pozbawi si obrazu, odoya jego 

przeniesienie. Jednak dla pomnoenia kultu zapisaa w testamencie 

kilka tysicy na jego uroczyste i okazae przeniesienie do klasztoru. 

Uczynia te fundacj, aby w soboty przed obrazem Najwitszej 

Panny odprawiano po wieczne czasy Msz w. Wzniosa dla siebie i 

swych spadkobierców grób w tym kociele, pragnc spoczywa po 

mierci przed tym obrazem. 

Zmara po kilku latach, ale jej nastpca, syn, take nie chcia 

pozbawia si obrazu. Prosi naszych zakonników, aby zgodzili si 

zostawi go w jego kaplicy, dopóki bdzie y. Zakonnicy ostro 

domagali si i przekonywali, aby przekaza obraz, lecz [syn hrabiego] 

odmówi. Dlatego Bóg dopuci na ten dom i na ca przewietn 

rodzin takie utrapienia i nieszczcia, które wprost nie dadz si

opowiedzie. Widziano w tym oczywisty znak, e jest to skutek 

przetrzymywania obrazu, wbrew testamentowi i zamiarowi jego 

przodków. Jednak pan, spadkobierca owego miejsca, wola znosi 

róne cierpienia i nie wypuszcza obrazu ze swego domu, bo w tej 

przewietnej rodzinie by uwaany za najwikszy skarb. 

Obraz ten by niegdy wsawiony cudami w Rzymie i w 

Wiecznym Miecie czcili go papiee, kardynaowie i lud rzymski. 

Gdy znaczny przodek tej przewietnej rodziny Karskich by posem 

Rzeczypospolitej Polskiej w Rzymie, papie Urban VIII podarowa 

mu ów obraz jako specjaln nagrod i pozwoli zabra do Polski. 

[Obraz] tak dugo by przechowywany w domu przewietnego rodu 

Karskich i strzeony wiernie w kaplicy a do momentu zaoenia 

Zakonu Marianów Niepokalanego Poczcia przez Czcigodnego Sug 

Boego Ojca Stanisawa od Jezusa Maryi. Przed tym obrazem 

zamieni on czarny habit na biay. I gdyby tych znaków i cudów nie 

byo, obraz nie byby przekazany mariaskiemu konwentowi. 

Gdy bowiem pan spadkobierca Luboczy ciko si rozchorowa 

z tych kopotów, wielu doradzao mu, a równie i ja, aby odesa obraz 

do naszego kocioa, a choroby i inne utrapienia ustan; on nie chcia 

si zgodzi. Wola wybra utrat ycia, ni pozbawi si obrazu. 

Rzeczywicie, wkrótce zmar. Poleci swym synom, aby obraz 

otoczony wielk czci przez Czcigodnego Sug Boego Ojca 

Stanisawa, bo tylko tu przed nim przyjmowa habit, przenieli do 

mariaskiego klasztoru. Przez ponad trzy lata wola lee chory w 

óku, ni odda obraz.

Po jego mierci spadkobierc jego dóbr zosta modszy syn 

Józef. On równie prosi mnie i naszych zakonników, domagajcych 

si obrazu, aby nie zabiera go, dopóki on bdzie y. Kiedy 

dopominalimy si stanowczo o przeniesienie obrazu, nie chcia si 

zgodzi. Wkrótce zapad na zdrowiu i nawet namowy oraz 

przedkadanie oczywistych racji, e choroba ta jest skutkiem 

zatrzymania obrazu, przekonay go, i sam to potwierdzi. Jest jednak 

rzecz zdumiewajc, e wybra raczej mier, anieli oddanie obrazu. 

Odpowiada wielu i mnie: „Przeniecie obraz razem z moim trupem”. 

Pozostajc przez rok w tej chorobie, najwyraniej dopuszczonej przez 

Boga z powodu odmowy przeniesienia obrazu, umar w kwiecie 

modoci. 

Zgodnie z jego ostatni wol, nastpcy i ona pochowali go w 

naszym kociele, ale obrazu nie chcieli przenie. Stao si jednak tak, 

e prawie wszyscy si rozchorowali. Z powodu tego oczywistego 

znaku i innych niemal namacalnych zdarze w rodzinie, wyrazili 

zgod na przeniesienie obrazu. 

Dokonali tego uroczycie i okazale po uzyskaniu pozwolenia 

ordynariusza miejsca. Gdy obraz zosta umieszczony w otarzu 

kocioa eremu mariaskiego, wszyscy odzyskali zdrowie, wyszli z 

wielu tarapatów, które gnbiy ten przewietny dom, i odczuli nad 

sob Boe bogosawiestwo. 

Najwitsza Maryja Panna okazaa przez to, e bardzo podoba 

si Jej nie tylko przyjcie przez Czcigodnego Sug Boego Ojca 

Stanisawa od Jezusa Maryi habitu na cze Jej Niepokalanego

Poczcia przed Jej obrazem, ale take miejsce, gdzie Suga Boy 

zaoy pierwszy fundament swego zakonu. Gdy bowiem w rce braci 

zoono trosk o obraz, zasyn on przez wielkie cuda i wydarzenia i 

mnóstwo ludzi przybywao odda mu cze. 

112. Cudowny krzy w Skórcu 

Nie tylko te znaki wskazuj, e Boej Rodzicielce miy jest hod 

i kult Niepokalanej, skadany przez Jej sug Czcigodnego Sug 

Boego Ojca Stanisawa od Jezusa Maryi i przez jego zakon. Równie 

Jej Najwitszy Syn Jezus Chrystus Pan ma szczególne upodobanie w 

zakonnikach Najczcigodniejszej Swojej Matki, na co wskazuje 

podany niej fakt. 

W kaplicy pana hrabiego Cieciszewskiego 26 znajdowa si 

cudowny rzebiony wizerunek Ukrzyowanego Pana, jak wie gosi, 

odnowiony rk anioa. Od staroci i wiate ciemnia si ten 

rzebiony Krucyfiks, który zasyn wieloma askami. Hrabia szuka 

jakiego dobrego artysty, aby ten go odnowi, a nie byo w okolicy 

adnego malarza. Pewnego dnia do jego dworu przyszed kto 

nieznany, w zakonnym habicie i zosta bardzo gocinnie przyjty 

przez hrabiego. [Hrabia] zaprowadzi gocia do swej kaplicy, aby 

nawiedzi krzy i radzi si go w sprawie malarza, gdy nosi si z 

zamiarem odnowienia obrazu Ukrzyowanego. Zakonnik zgodzi si 

bardzo chtnie sam odnowi krzy. Nie mia ani farb, ani 

odpowiednich narzdzi. Powiedzia jednak hrabiemu, e niczego nie 

26 Prawdopodobnie kasztelan Wojciech Cieciszewski herbu Roch II, pochodz_cy z ziemi czerskiej, w l. 1716- 

18 by_ kasztelanem liwskim. Cieciszewscy byli m.in. w_a_cicielami Ozorowa i K_ódzia niedaleko Skórca. 

Wspomniana posiad_o__ to dworek w Ozorowie.

potrzebuje, jedynie chce, by pan poszed do swego paacu. [Hrabia] 

zostawi wic zakonnika modlcego si w kaplicy i odszed. Gdy 

nadesza godzina obiadu, posa sucego, aby zaprowadzi 

zakonnika do stou. Suga wszedszy do kaplicy, zobaczy odnowiony 

ju krzy, ale zakonnik znikn. 

Gdy powiadomi o tym hrabiego, wszyscy z jadalni przybiegli 

do kaplicy i oto widz krzy dokadnie i wspaniale odnowiony. Pilnie 

szukali zakonnika na obiad i aby pan hrabia da mu odpowiedni 

zapat, nie znaleli jednak adnego jego ladu. Wówczas zacza si 

wielka cze i kult krzya i niekiedy dziay si cuda. 

O jak mil od siedziby pana hrabiego pewien praat i kanonik 

budowa koció i klasztor w Skórcu. W 1718 r. budowa ta zostaa 

cakowicie zakoczona. Tymczasem w kaplicy pana hrabiego krzy 

zacz zawi. Wszyscy co przeczuwajc, przestraszyli si tym 

cudem, czy pacz nie wskazuje jakiego nieszczcia. Wzywali 

rónych kapanów i zakonników, aby bagali o miosierdzie Boe. 

Lecz gdy mimo licznych naboestw cud ez si powtarza, 

nasi i inne powane osobistoci doradzali panu hrabiemu, e by moe 

Chrystus Pan chce tym paczem [da do zrozumienia], by Jego 

wizerunek przeniesiono do kocioa Braci Marianów. 

Gdy rzeczywicie te przedziwne zy powtarzay si, wówczas 

pan hrabia zatroszczy si o uroczyste i okazae przeniesienie krzya 

Chrystusa Pana do naszego kocioa, [krzya] tak do niego 

przemawiajcego. [Krzy] zosta umieszczony w odpowiednio 

zrobionym otarzu naszego kocioa. Zaraz zacz janie wielkimi

cudami i a dotd synie. Zewszd mnóstwo ludu do niego ciga. Tu 

ju [Chrystus] nie pacze, a nawet osusza zy zasmuconych, gdy 

spodobao Mu si zamieszkiwa z zakonnikami najdroszej Swojej 

Matki Maryi. 

113. Portret Sugi Boego 

Wspomniane obrazy naszego Pana i naszej Pani, miay wielkie 

znaczenie dla Czcigodnego Sugi Boego Ojca Stanisawa od Jezusa 

Maryi i jego zakonu. Wypada teraz co powiedzie o obrazie samego 

Sugi Boego, wykonanym w Rzymie w 1752 r., bo i tu nie brakuje 

faktów zadziwiajcych. 

Bdc w Rzymie jako prokurator sprawy Sugi Boego, staraem 

si u adwokata do spraw witych o instrukcj do procesu. Niejaki 

Antoni Albertoni, malarz, obdarzony talentem i saw, wybitny w 

kunszcie malarskim, przyrzek z pobonoci wymalowa darmo obraz 

Sugi Boego 27 . Przekazaem mu kopi oryginau jego obrazu. Mody 

jeszcze malarz, powodowany jak dziwn prónoci, nie starajc si 

podobiestwo twarzy Sugi Boego, namalowa go inaczej: jako 

piknego modzieca, o delikatnej, zaróowionej twarzy, tustego, 

jakby codziennie ucztowa, o zaciekawionym spojrzeniu. 

Przekonywaem, e bardzo przesadzi i adnego podobiestwa w 

tym obrazie nie pokaza. Czcigodny Suga Boy by wiekowy, 

wychudzony pokutami, zawsze zatopiony w kontemplacji, zawsze 

myla o sprawach wiecznych, skromny w spojrzeniu i gestach, w jego 

twarzy nic ziemskiego, lecz wito promieniowaa.

Pan malarz, poniewa sam by mody, powiedzia, e [o. 

Papczyski] lepiej wyglda przedstawiony z okaza twarz, anieli z 

chud i umartwion. Nie chcia przyj moich uwag i tak namalowany 

obraz, przyniós mi. Wielu kapanów, zakonników i innych osób 

porównywao go z oryginaem i kady mówi, e nie ma w nim 

adnego podobiestwa, ale jest wielka rónica obrazu Sugi Boego 

od oryginau. 

Wielokrotnie namawiaem malarza, aby poprawi obraz, ale on 

odmawia, uwaajc, e wstydem byoby poprawianie wasnego 

dziea. Gdy tak uporczywie trzyma si swego zdania, wpad w takie 

szalestwo i zaburzenie umysowe, e przeobraa si w jakie 

monstrum. Trzs si cay, wykonywa dziwne ruchy, plu, mia 

drgawki gowy i caego ciaa. Z powodu tych wstydliwych objawów 

nie móg pokaza si w kociele czy w miejscach publicznych. 

Krzycza, zgrzyta, jcza, rozmawia ze sob jakby pomylony. 

Nie móg ani spa, ani siedzie czy sta spokojnie, by uciliwy dla 

domowników i dla samego siebie. Niezdolny do niczego, nie móg ani 

mówi, ani czyta, modli si, malowa; by niezdolny do zrobienia 

czegokolwiek dobrego. 

Dziwiem si, gdy czsto z tak bied przychodzi do mnie i 

bardzo usiowaem uwolni go z tego aosnego stanu. Gdy nie 

mogem pomóc mu radami czy duchow nauk, mawiaem: „Czy 

przypadkiem nie uwaasz, panie, e przyczyn tego stanu jest dziwnie 

namalowany obraz Sugi Boego?”. On dotd wtpi, a teraz nie by 

27 Antoni Albertoni (1730-95), wys_any z Polski na studia malarskie w Rzymie, po powrocie by_ jednym z

ju w stanie poprawi obrazu. Radzi si wielu lekarzy, przyjmowa 

mnóstwo leków, lecz nie czu si lepiej, a nawet choroba umysowa 

pogbiaa si. 

Dla wyproszenia zdrowia umysu i ruchów duo si modli, 

spowiada, przyjmowa Komuni w., ale nic nie pomagao. Niektórzy 

uwaali go za optanego, inni za pomylonego i gupiego. Wszyscy 

dziwili si tak gwatown zmian i wspóczuli mu, take ja. W takim 

stanie by przez 4 miesice, pozbawiony niemal nadziei, a wreszcie 

przekonany o prawdzie, musia przyby do mnie i prosi o 

poprawienie obrazu. Sam nie by do tego zdolny, [wic] z wielk 

trudnoci uprosi innego malarza, który poprawi obraz Sugi Boego 

i przedstawi go skromniej. 

Gdy [ten malarz] to uczyni, a [malarz oryginau] poleci si w 

modlitwie Sudze Boemu i przyniós mi poprawiony obraz, zosta 

uzdrowiony na ciele i na umyle, a nawet wykaza si jeszcze 

wikszym talentem i zrcznoci w swej sztuce. Odznacza si wielkim 

uwielbieniem i czci dla Czcigodnego Sugi Boego Stanisawa od 

Jezusa Maryi. wiadek tego faktu jest teraz w Lizbonie. To pewien 

mody czowiek, powicajcy si w owym czasie sztuce architektury 

w Rzymie. Jest to dobrze znany przyjaciel tamtego malarza. 

114. Sawa witoci w Portugalii 

Nie trzeba daleko szuka sawy witoci Czcigodnego Sugi 

Boego Ojca Stanisawa od Jezusa Maryi. Tutaj, w sawnym 

Królestwie Portugalskim, jego zasugom u Boga naley przypisa to, 

nadwornych malarzy króla Stanis_awa Augusta Poniatowskiego.

e z tak do odlegego Królestwa Polskiego rozszerzya si wie o 

jego czci Niepokalanego Poczcia NMP. Poruszeni tym niektórzy 

mowie, oddani Niepokalanemu Poczciu NMP, pod natchnieniem 

Ducha witego postarali si wydrukowa w Lizbonie zakonne 

Konstytucje marianów w roku Paskim… [w oryginale brak 

wskazania roku]. Kierujc si normami tych Konstytucji, przyjli 

habit i nazw Niepokalanego Poczcia. Ich heroiczne postanowienie i 

oddanie dla Niepokalanego Poczcia Boej Rodzicielki sprawia, e za 

tak wity przykad godni s pochwa rónych zakonów i zgromadze 

zakonnych Królestwa Portugalskiego. 

KOMENTARZ DO ZYCIORYSU 

KS. ZYMGMUNT PROCZEK 

W zwizku z rozpoczciem informacyjnego procesu 

beatyfikacyjnego o. Kazimierza Wyszyskiego zostaa sporzdzona w 

Portugalii dnia 18 listopada 1772 r. kopia napisanego przez niego 

yciorysu Zaoyciela Zakonu Marianów 28 . Dokument ten znajduje si 

obecnie w Archiwum Generalnym Zgromadzenia Ksiy Marianów w 

Rzymie. Ojciec Wyszyski mia dostp do dokumentów, z których 

wiele póniej zagino. Sam zebra bardzo duo wypowiedzi 

naocznych wiadków, którzy znali o. Papczyskiego i wielokrotnie 

dowiadczyli rzeczy nadzwyczajnych przez jego porednictwo. Std 

28 W opracowaniu o. K. Wyszy_skiego zamiennie pojawiaj_ si_ okre_lenia: instytut, zakon, 

zgromadzenie marianów.

„yciorys” napisany przez o. Kazimierza zawiera wiele cennych 

informacji oraz wiernie przekazuje ducha Zaoyciela marianów. 

Pierwotnie o. Kazimierz przygotowa materia do „yciorysu” i 

chcia, aby go opracowa o. ukasz Rosolecki, wiceprowincja 

pijarów i rektor ich kolegium w Wilnie 29 . Mógby on bardziej 

kompetentnie opracowa okres pobytu o. Stanisawa u pijarów. 

Niestety, mier rektora pokrzyowaa te plany. Ojciec Kazimierz sam 

musia si podj tego zadania, tym bardziej, e zabiega w Rzymie o 

rozpoczcie procesu informacyjnego do beatyfikacji Zaoyciela 

zakonu, do którego nalea. W tym celu przygotowa instrukcj, która 

mogaby uatwi rozpoczcie procesu na terenie Polski. Nastpnie 

spisa róne aski i cuda otrzymane przez wstawiennictwo o. 

Stanisawa. Gdy wyjeda z Rzymu do Portugalii, aby tam 

przeszczepi Zakon Marianów, zabra ze sob przygotowane 

materiay. Musia te mie „Secreta Conscientaie”, czyli przekaz o. 

Stanisawa Papczyskiego o latach jego dziecistwa i modoci. 

Wspomina bowiem w licie z 9 grudnia 1752 r., e dwaj marianie, 

którzy przybyli z Polski, przynieli ze sob odpis zawierajcy dane o 

„pueritiae” - modoci Zaoyciela marianów. W Portugalii o. 

Wyszyski przygotowa w jzyku aciskim obecny yciorys; 

zapewne w 1754 r. W trosce o rozwój marianów w Portugalii 

zapoznawa Portugalczyków z postaci o. Stanisawa, cieszc si, e 

tak przychylnie i yczliwie odnosz si do tego wielkiego czciciela 

29 Wiele wskazówek i wiadomo_ci o _yciu Za_o_yciela marianów znajduje si_ w listach do o. 

Wetyckiego. Ojciec Kazimierz opracowa_ szczegó_ow_ instrukcj_ dotycz_c_ rozpocz_cia procesu 

beatyfikacyjnego o. Papczy_skiego i przes_a_ j_ do Polski w grudniu 1751 r.

Niepokalanej. Niektórzy z nich otrzymywali aski po modlitwach o 

wstawiennictwo o. Stanisawa Papczyskiego. Z wdzicznoci za 

uzdrowienie z cikiej choroby ks. Joao Teixeira Coelho de S. Paio, 

na podstawie opracowania o. Wyszyskiego, napisa i wyda w 

Lizbonie w 1757 r. ksik w jzyku portugalskim pt. Vida Servo de 

Deos, o Padre Estanislao de Jesus Maria. 

Z powodu braku niektórych dokumentów, zwaszcza z okresu 

pobytu o. Stanisawa u pijarów, nie wszystkie daty i szczegóy 

wydarze w jego yciorysie poza krajem s poprawne. Poza tym o. 

Kazimierz nie mia przy sobie wszystkich potrzebnych materiaów. 

Nadto jego ch ukazania elementów „budujcych” i zachcajcych 

do podjcia drogi mariaskiego ycia w stylu tamtej epoki moe 

budzi zastrzeenia czytelnika naszych czasów. Ale wspóczesnych 

marianów, kontynuatorów dziea Zaoyciela, o. Wyszyski moe 

nauczy wikszego pietyzmu do duchowego dziedzictwa 

Zgromadzenia. W sposób szczególny uwydatni on take swoje 

wielkie zaangaowanie w spraw pomocy cierpicym w czycu. 

Czytajc wic yciorys o. Stanisawa w opracowaniu Sugi Boego o. 

Wyszyskiego, mimo pewnych niecisoci historycznych i 

panegirycznego sposobu przedstawienia postaci, ma si wgld w 

duchow sylwetk obydwu kandydatów mariaskich na otarze - 

Zaoyciela - i wiernego kontynuatora jego dziea - o. Kazimierza. 

Brak jest oryginau yciorysu o. Papczyskiego, napisanego 

przez o. Wyszyskiego. W 1965 r. odnaleziono w Lizbonie jego 

kopi, powiadczon przez notariusza z 1772 r. Jest ona obecnie

przechowywana w Archiwum Generalnym Zgromadzenia Ksiy 

Marianów w Rzymie. Kopi t odczytali dwaj mariascy badacze 

róde historycznych Zgromadzenia, a mianowicie ks. Kazimierz 

Krzyanowski i ks. Wacaw Mako. Natomiast yciorys o. 

Papczyskiego napisany przez o. Wyszyskiego? przetumaczy z 

aciny ks. Zygmunt Proczek MIC, podobnie jak inne dziea o. 

Kazimierza, i wczy w niniejsze opracowanie. Znawcy tego jzyka 

bd mieli moliwo oceni, na ile zosta oddany jego duch, 

zwaszcza e tumacz wprowadzi zmiany spowodowane rozwojem 

jzyka polskiego, aby uatwi zrozumienie treci czytelnikom 

okrelonej epoki i kultury. 

yciorys o Stanisawa jest w zasadzie opracowany przez o. 

Kazimierza w porzdku chronologicznym, cho z pewnymi bdami 

wynikajcymi z braku dostpu do róde, a niekiedy przeplatany 

refleksj wybiegajc poza konkretny czas. Dlatego przedstawione 

krótkie kalendarium ycia i dziaalnoci o. Papczyskiego moe by 

pomocne w poznawaniu historycznych ram opisywanych wydarze. 

yciorys w opracowaniu o. Kazimierza od w. Józefa obejmuje 114 

punktów, nastpujcych kolejno bez adnych tytuów. Tutaj zostay 

one dodane, aby janiej ukaza tre poszczególnych punktów. 

KALENDARIUM YCIA O. STANISAWA PAPCZYSKIEGO 

1631 – Stanisaw Papczyski przychodzi na wiat w Podegrodziu dnia 

18 maja 

1640 – rozpoczyna nauk w szkole w Podegrodziu

1643 – przenosi si do szkoy w Nowym Sczu 

1646 – w maju udaje si do szkoy w Jarosawiu, gdzie uczy si do 

koca lipca 

1646 – od sierpnia przebywa we Lwowie; jest korepetytorem dzieci; 

dugo choruje 

1649 – w kwietniu lub na pocztku maja uczy si u pijarów w 

Podolicu 

1650 – w czerwcu udaje si do Lwowa i wstpuje do kolegium 

jezuitów 

1651 – uczy si w kolegium jezuitów w Rawie Mazowieckiej 

1654 – dnia 2 lipca rozpoczyna nowicjat u pijarów w Podolicu 

1655 – drugi rok nowicjatu w Warszawie 

1656 – dnia 22 lipca skada pierwsze luby zakonne 

1655-56 – studia teologiczne w Warszawie u franciszkanów 

reformatów 

1658-60 – naucza retoryki w Podolicu 

1661 – dnia 12 marca przyjmuje wicenia kapaskie 

1660-62 – naucza retoryki w domu pijarów w Rzeszowie 

1663-67 – w Warszawie jest nauczycielem, spowiednikiem i 

kaznodziej 

1667 – wezwany do Rzymu przez przeoonego generalnego pijarów 

1668 – wysany przez przeoonego prowincjalnego do Nikolsburga 

1669 – we wrzeniu udaje si do rezydencji pijarów w Kazimierzu 

Krakowskim

1670 – w styczniu zostaje osadzony w karcerze, najpierw w 

Podolicu, a nastpnie w Prewidzy na Wgrzech; po 3 

miesicach zwolniony. Wraca do Kazimierza i oddaje si pod 

opiek biskupa; mieszka u niego 

1670 – dnia 11 grudnia zostaje oficjalnie zwolniony przez o. Michaa 

Krausa, wiceprowincjaa pijarów w Polsce, ze lubów prostych i 

przysigi wytrwania w zakonie pijarów. Przebywa w Krakowie i 

prowadzi Bractwo Niepokalanego Poczcia przy kociele w. 

Jakuba) 

1671 – obejmuje funkcj kapelana w rodzinie Karskich w Luboczy w 

diecezji poznaskiej 

1671 – we wrzeniu przywdziewa w Luboczy biay habit 

1673 – dnia 30 wrzenia przybywa do Pustelni Korabiewskiej, aby 

rozpocz zakadanie nowego zakonu 

1673 – dekretem bp. S. wicickiego z 24 padziernika zostaje 

zaoony pierwszy dom zakonny Marianów 

1677 – w dniu 22 listopada o. Papczyski obejmuje koció Wieczerzy 

Paskiej w Nowej Jerozolimie (Góra Kalwaria) i zakada drugi 

dom zakonny 

1679 – dnia 21 kwietnia bp S. Wierzbowski kanonicznie eryguje 

Zakon Marianów 

1684 – w czerwcu pierwsza kapitua generalna marianów w Puszczy 

Korabiewskiej

1690 – o. Papczyski udaje si do Rzymu w celu uzyskania aprobaty 

papieskiej dla mariaskiego zakonu; choruje i wraca do Polski 

nie osignwszy celu 

1698 – jesieni wysya do Rzymu o. Joachima Kozowskiego w celu 

uzyskania aprobaty papieskiej dla mariaskiej wspólnoty 

zakonnej 

1699 – dnia 15 padziernika obejmuje trzeci placówk mariask – 

w Golinie 

1699 – dnia 21 wrzenia uzyskuje aprobat papiesk przez agregacj 

do Zakonu Braci Mniejszych pod Regu Dziesiciu Cnót NMP 

1699 – dnia 21 listopada Innocenty XII wysya list (breve) do 

nuncjusza apostolskiego w Polsce, polecajcy mu przyjcie 

lubów uroczystych od marianów 

1701 – dnia 6 czerwca o. Stanisaw skada w Warszawie uroczyste 

luby na rce Nuncjusza Apostolskiego Franciszka Pignatellego 

1701 – w dniu 5 lipca przyjmuje profesj swoich wspóbraci w 

Wieczerniku w Nowej Jerozolimie 

1701 – dnia 17 wrzenia o. Stanisaw umiera w klasztorze przy 

Wieczerniku

Kazimierz WyszyÅski OIC

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

Kazimierz WyszyÅski OIC