คู่มือแนะนําการศึกษาก่อนส่งผู้ฝึกงาน

UIDE LINE
คู่มือแนะนําการศึกษาก่อนส่งผู้ฝึกงาน
●ฉบับการแนะนําการใช้ขีวิต·การฝึกงาน

สารบัญ
บทนำ
1สำหรับเจ้าหน้าที ่ขององค์กรส่งผู ้รับการฝึกอบรม 6
2สำหรับผู ้เตรียมเดินทางไปญี ่ปุ ่นในฐานะผู ้รับการฝึกอบรม 7
บทที ่ 1 โครงการฝึกงาน และ โดรงการฝึกงานเทดนิด ในประเทศญี ่ปุ ่น 8
1 รายละเอียดทั ่วไปของโปรแกรม 8
1 วัตถประสงค์ของโปรแกรม 8
2 กรอบโครงสร้างของโปรแกรม 8
3 สถานะในการพำนักอาศัย 8
2 รายละเอียดสังเขปของโปรแกรมการฝึกอบรมงานสำหรับชาวต่างชาติ 9
1 คุณสมบัติของผู ้รับการฝึกอบรม 9
2 งานที ่จะรับการฝึกอบรม 10
3 ระยะเวลา 10
4 ระยะเวลาการฝึกอบรม 10
5 เบี ้ยเลี ้ยงการฝึกอบรม 10
6 หมายเหตุ 1 1
3 การเปลี ่ยนจากการฝึกอบรมด้านอุตสาหกรรรมเป็นการฝึกอบรมงานเทคนิค 1 1
4 รายละเอียดสังเขปโปรแกรมฝึกงานเทคนิค 1 1
1 คุณสมบัติของช่างเทคนิคฝึกงาน 1 1
2 ประเภทของอาชีพและงานที ่เข้าข่ายการฝึกงานเทคนิค 1 2
3 ระยะเวลาการพำนัก 1 2
4 สัญญาว่าจ้าง 1 2
5 ค่าแรง 1 2
6 จำนวนชั ่วโมงทำงาน 13
7 เงินสำรองเลี ้ยงชีพ เงินประกันสุขภาพ เงินสะสม 1 4
8 การสอบขึ ้นระดับ 1 4
9 หมายเหตุ 1 4
5 ข้อแตกต่างระหว่างการฝึกอบรมงานด้านอุตสาหกรรมกับการฝึกงานเทคนิค 15

คู ่มือแนะนําการศึกษาก่อนส่งผ้ ูฝึกงาน –ฉบับการแนะนําการใช้ขีวิต·การฝึกงาน–
บทที ่ 2 สิ ่งที ่ต้องใส่ใจก่อนที ่จะเดินทาง 16
1 การเตรียมตัวในฐานะผู ้รับการฝึกอบรม / ช่างเทคนิคฝึกงาน 16
1 ตรวจสุขภาพ 16
2 สิ ่งที ่ต้องรู ้ก่อนเดินทาง 16
3 การเรืยนภาษาญี ่ปุ ่น 1 7
2 ข้อควรระวังเมื ่อเดินทางเข้าประเทศญี ่ปุ ่น 1 7
1 ขึ ้นทะเบียนคนต่างด้าว 1 7
2 การดูแลรักษาหนังสือเดินทาง 1 7
3 การเปลี ่ยนสถานะพำนัก 18
3 ต้องไม่หายตัวไป 18
บทที ่ 3 ระบบการให้ความสนับสนุนผู ้รับการฝึกอบรม / ช่างเทคนิคฝึกงานของ JITCO 20
1 ระบบให้คำปรึกษาแนะนำกับผู ้รับการฝึกอบรมและช่างเทคนิค 20
1 การให้คำปรึกษาแนะนำโดยภาษาแม่ 20
2 การให้คำปรึกษาแนะนำด้านสุขภาพและการรักษา 20
3 การให้คำปรึกษาทางใจ 20
2 การให้ข้อมูลด้วยภาษาของทุกท่าน 21
1 จัดทำ “ดู ่มือการฝึกงานและการฝึกงานเทดนิด ศําหรับผู ้ฝึกงานและผู ้ฝึกงานเทดนิด” เป็นภาษาของทุกท่าน 21
2 จัดทำวารสารข้อมูล “เพื ่อนผู ้ฝึกงาน” ในภาษาของทุกท่าน 21
3 การให้ข้อมูลเกี ่ยวกับเงื ่อนไขการว่าจ้าง 21
จัดทำจดหมายข่าว “ถึงช่างเทคนิคฝึกงานทุกท่าน (เกี ่ยวกับเงื ่อนไขการว่าจ้าง)” 21
จัดทำ “คู ่มือช่างเทคนิคฝึกงาน” 21
4 การให้ข้อมูลด้านสุขภาพและความปลอดภัย 22
จัดทำ “ใบแจ้งข้อมูลส่วนตัว ต่อสถาบันทางการแพทย์” 22
จัดทำ “จดหมายข่าวอาชีวอนามัย” 22
จัดทำ “คู ่มือการดูแลสุขภาพ” 22
5 ให้ข้อมูลเกี ่ยวกับการประกันอุบัติภัยแรงงาน 22
จัดทำแผ่นพับ “ถึงช่างเทคนิคฝึกงานทุกท่าน (อธิบายเกี ่ยวกับประกันอุบัติภัยแรงงาน) 22
จัดทำ “ข่าวประกันอุบัติภัยแรงงาน” 22

6 ให้ข้อมูลด้วยการจัดทำวิดีโอเทป 22
“วิธีการขี ่จักรยานอย่างถูกต้องตามท้องถนญี ่ปุ ่น” 22
“สุขภาพสู ่ความสำเร็จในการฝึกอบรม/ ฝึกงานเทคนิค” 22
“ความปลอดภัยและสุขภาพของผู ้รับการฝึกอบรม” 23
3 การประกวดเรียงดวามภาษาญี ่ปุ ่นของผ้ ูฝึกงาน·ผู ้ฝึกหัดความชํานาญต่างชาติจัดโดย JITCO 23
บทที ่ 4 การใช้ชีวิตในประเทศญี ่ปุ ่น 24
1 ภูมิอากาศในประเทศญี ่ปุ ่น 24
2 เรื ่องทั ่วไป 25
1 การทักทาย 25
2 การแต่งกาย 25
3 รักษาเวลา 25
4 กฎหลักและมารยาท 26
5 วันหยุดนักขัตฤกษ์และวันหยุดงาน 26
6 งานเทศกาล / นันทนาการของบริษัทรับฝึกงาน 27
7 ศาสนา 28
3 การใช้ชีวิตในหอ 28
1 ประตูบ้าน 28
2 เสื ่อตาตามิ 28
3 ที ่นอน (ฟูตอง) และเตียง 29
4 ครัวและอาหาร 29
5 การอาบน้ำ 30
6 ห้องส้วม 31
7 ที ่ล้างหน้า 32
8 การทำความสะอาด 32
9 ไฟฟ้า (แรงดันไฟฟ้า) 32
10 การเดินทางไปทำงาน 32
11 การส่งเสียงดัง 32

คู ่มือแนะนําการศึกษาก่อนส่งผ้ ูฝึกงาน –ฉบับการแนะนําการใช้ขีวิต·การฝึกงาน–
4 การทิ ้งขยะ 33
5 การซื ้อของ 33
1 วิธีการซื ้อของ 33
2 ภาษีบริโภค 34
3 เครื ่องขายอัตโนมัติ 34
6 ตำรวจและพนักงานดับเพลิง 34
1 หน้าที ่หลักของตำรวจญี ่ปุ ่นคือ 34
2 พนักงานดับเพลิง 34
7 กฎจราจร 35
8 การใช้บริการขนส่งมวลชน 36
1 รถไฟฟ้า 36
2 รถบัส 36
9 ธนาคารและสำนักงานไปรษณีย์ 36
1 ธนาคาร 36
2 สำนักงานไปรษณีย์ 37
10 โทรศัพท์ 37
1 โทรภายในประเทศ 37
2 การโทรต่างประเทศ 37
3 การใช้โทรศัพท์มือถือ 37
11 มาตรการรองรับแผ่นดินไหว คลื ่นยักษ์ทซึนามิ และไต้ฝุ ่น 38
1 แผ่นดินไหว 38
2 คลื ่นยักษ์ทซึนามิ 39
3 ไต้ฝุ ่น 39
4 การเตรียมการรองรับ 40
12 หากได้รับบาดเจ็บหรือป่วยเป็นไข้ 40
13 สุขภาพทางจิตใจ 41
14 การแลกเปลี ่ยนกับผู ้คนในท้องถิ ่น 42

บทนำ
1สำหรับเจ้าหน้าที ่ขององค์กรส่งผู ้รับการฝึกอบรม
คู ่มือฉบับการฝึกอบรมและชีวิตประจำวันนี ้
เป็นคู ่มือฉบับที ่ 2 ของ “คู ่มือแนะนําการสอน
ภาษาญี ่ปุ ่นให้แก่ผู ้ฝึกงานก่อนเดินทางมายังประ
เทศญี ่ปุ ่น” ทั ้งนี ้ คู ่มือฉบับนี ้ได้รับการจัดทำโด
ยการปรับปรุงเนื ้อหารายละเอียดเกี ่ยวกับการสอ
นภาษาญี ่ปุ ่นในประเทศที ่จัดส่งผู ้รับการฝึกอบรม
ดังที ่ได้มีระบุไว้ใน “ดู ่มือแนะนําการศึกษาก่อน
ส่งผู ้ฝึกงาน” ซึ ่ง JITCO ได้จัดทำขึ ้นเมื ่อปีค.ศ.
2003
สำหรับคู ่มือฉบับนี ้ ได้รับการจัดทำขึ ้นเพื ่อให้อาจา
รย์ผู ้สอนขององค์กรส่งผู ้รับการฝึกอบรมได้ใช้เ
ป็นแบบเรียนสำหรับการสอนก่อนส่งไปประเทศ
ญี ่ปุ ่น ให้กับผู ้รับการฝึกอบรมและช่างเทคนิคฝึกอ
บรมที ่ได้รับการคัดเลือกเพื ่อส่งไปฝึกอบรมในประเ
ทศญี ่ปุ ่น ดังนั ้น เนื ้อหาต่าง ๆ จะเป็นเนื ้อหาพื ้นฐ
านเป็นหลัก ในการฝึกอบรมหากจำเป็นต้องมี
ข้อมูลที ่เป็นรายละเอียดเพิ ่มเติม
ขอให้ดูในเอกสาร “ดู ่มือโดรงการฝิกอบรมและ
ฝิกงานเทด นิดแก่ชาวต่างชาติ” และ
“ดู ่มือการฝึกงานและการฝึกงานเทดนิด ศําห
รับผู ้ฝึกงานและผู ้ฝึกงานเทดนิด” ซึ ่งทาง JITCO
ได้จัดเตรียมไว้ให้แล้ว
ในคู ่มือฉบับนี ้ จะช่วยให้ผู ้รับการฝึกอบรมและช่างเ
ทคนิคฝึกอบรมให้สามารถรับการ
ฝึกอบรมงานด้านเทคนิคได้อย่างมีประโยชน์
ครบถ้วนทุกวัตถุประสงค์ โดยกำหนดให้บทที ่ 1
กล่าวถึงโปรแกรมการฝึกอบรมงานอุตสาหกรรมแ
ละงานเทคนิคสำหรับชาวต่างชาติในประเทศญี ่ปุ ่น
บทที ่ 2 แสดงถึงสิ ่งที ่ต้องระมัดระวังก่อนการเดิน
ทาง บทที ่ 3 จะให้ข้อมูลเกี ่ยวเกี ่ยวกับระบบการใ
ห้ความสนับสนุนของ JITCO สำหรับผู ้รับการฝึกอ
บรมและช่างเทคนิคฝึกอบรม และบทที ่ 4 จะอธิบ
ายเกี ่ยวกับการใช้ชีวิตความเป็นอยู ่ในประเทศญี ่ปุ ่น
หวังเป็นอย่างยิ ่งว่าผู ้สอนทุกท่านขององค์กรจัดส่ง
จะใช้คู ่มือฉบับนี ้ในการสอนก่อนเดินทาง เพื ่อเต
รียมความพร้อมให้กับผู ้รับการฝึกอบรมและช่าง
เทคนิคฝึกอบรม ได้ใช้ชีวิตงานและชีวิตส่วนตัว
รวมถึงการฝึกอบรมได้อย่างสมบูรณ์พร้อมด้วย

คู ่มือแนะนําการศึกษาก่อนส่งผ้ ูฝึกงาน –ฉบับการแนะนําการใช้ขีวิต·การฝึกงาน–
2สำหรับผู ้เตรียมเดินทางไปญี ่ปุ ่นในฐานะผู ้รับการฝึกอบรม
คู ่มือฉบับนี ้จัดทำขึ ้นเพื ่อใช้เป็นแบบเรียนสำหรับกา
ำแนะนำด้านการฝึกอบรมและการใช้ชีวิตในป
รฝึกอบรมก่อนเดินทางไปรับการฝึกอบรม เพื ่อใ
ระเทศญี ่ปุ ่น หากท่านเดินทางถึงประเทศญี ่ปุ ่น
ห้ทุกท่านมีความเป็นอยู ่ที ่ปลอดภัยและมีสุขภาพดี
และมีข้อสงสัย ไม่ว่าจะเป็นเรื ่องอะไรก็ตาม
ทั ้งในชีวิตประจำวันและการฝึกอบรม/การศึกษา
ขอให้ท่านไม่ต้องเกรงใจ หรือเขินอายที ่จะถามคำ
ด้านเทคนิคในระหว่างที ่พำนักอยู ่ในประเทศญี ่ปุ ่น
ถามเรื ่องเกี ่ยวกับการฝึกอบรม / การฝึกงานเทค
ขอให้ทุกท่านศึกษาและทำความเข้าใจเนื ้อหาในคู ่มื
นิคต่อผู ้ให้คำแนะนำการฝึกอบรม และถามเกี ่ยวก
อฉบับนี ้ ก่อนที ่จะเดินทางมาประเทศญี ่ปุ ่น
ับการใช้ชีวิตความเป็นอยู ่ประจำวันกับผู ้ให้คำแนะน
คู ่มือฉบับนี ้จัดทำขึ ้นโดยมีวัตถุประสงค์เพื ่อต้องก
ำการใช้ชีวิต
ารให้ผู ้รับการฝึกอบรม / ช่างเทคนิคฝึกอบรมไ
ทาง JITCO หวังเป็นอย่างยิ ่งว่า ทุกท่านจะสนุกส
ด้เรียนรู ้ไว้ล่วงหน้า จึงจัดทำให้มีเนื ้อหาพื ้นฐานเ
นานและสามารถใช้ชีวิตการฝึกอบรม/กาารฝึกงา
ป็นหลัก และในส่วนของธรรมเนียมประเพณีของ
นเทคนิคที ่เป็นประโยชน์ได้อย่างเต็มที ่
ญี ่ปุ ่นที ่แสดงในคู ่มือฉบับนี ้จะเป็นเรื ่องทั ่วไป ทั ้งนี ้
ในท้องถิ ่นแต่ละแห่งที ่ทุกท่านจะไปรับการฝึกอบรม
จะมีรายละเอียดที ่แตกต่างกันไปตามแต่ละพื ้นที ่
ดังที ่กฎหมายได้กำหนดไว้ให้แต่ละองค์กรหรือ
บริษัทที ่รับผู ้รับการฝึกอบรม ต้องจัดให้มีผู ้ให้ค

บทที ่ 1
โครงการฝึกงาน และ โดรงการฝึกงานเทดนิด ในประเทศญี ่ปุ ่น
1
รายละเอียดทั ่วไปของโปรแกรม
1
วัตถประสงค์ของโปรแกรม
โปรแกรมการฝึกอบรมงานอุตสาหกรรมและงาน
เทคนิคสำหรับชาวต่างชาติในประเทศญี ่ปุ ่นเป็นโป
รแกรมที ่มีวัตถุประสงค์ให้ผู ้ใช้แรงงานในต่างประ
เทศได้เข้ามาประเทศญี ่ปุ ่นเพื ่อได้เรียนรู ้ผ่านการ
ถ่ายโอนเทคโนโลยี ทักษะ และความรู ้เกี ่ยวกับก
ารงานอาชีพ / อุตสาหกรรมของประเทศญี ่ปุ ่น
อันจะเป็นการพัฒนาบุคลากรที ่จะเป็นประโยชน์ต่อ
การพัฒนาอุตสาหกรรมของแต่ละประเทศ
2
กรอบโครงสร้างของโปรแกรม
โปรแกรมนี ้ประกอบด้วยโครงสร้างดังต่อไปนี ้
1 ผู ้รับการฝึกอบรม/ช่างเทคนิคฝึกงานไม่ใช่เป็น
แรงงานไร้ฝีมือ แต่ต้องทำการฝึกอบรม/ทำงา
นเทคนิคในฐานะที ่เป็นบุคลากรสากล
2 นอกจากการฝึกอบรมแบบรับฟังการบรรยายแล้
ว ผู ้รับการฝึกอบรม/ช่างเทคนิคฝึกงานต้องฝึก
ภาคปฏิบัติที ่หน้างานแบบ OJT (on the job
training) เพื ่อให้เกิดการถ่ายโอนเทคโนโล
ยีที ่ใช้งานจริง
3 ผู ้รับการฝึกอบรม/ช่างเทคนิคฝึกงานต้องได้รับ
การการประเมินที ่เป็นธรรมเพื ่อให้เกิดการถ่าย
โอนเทคโนโลยีอย่างแท้จริง
4 หลังเดินทางกลับประเทศ ผู ้รับการฝึกอบรม/
ช่างเทคนิคฝึกงานต้องพยายามแสดงทักษะฝีมือ
ที ่ได้เรียนรู ้มา
5 ระยะเวลาที ่ผู ้รับการฝึกอบรม/ช่างเทคนิคฝึกง
านจะพำนักในประเทศญี ่ปุ ่นได้สูงสุดไม่เกิน 3
ปีรวมเวลารับการฝึกอบรมและฝึกงานเทคนิค
6 ผู ้รับการฝึกอบรมต้องได้รับการคุ ้มครองด้านอา
ชีวอนามัย ประกัน การแนะนำด้านการใช้ชีวิต
ที ่พักอาศัย ฯลฯ โดยถือเป็นความรับผิดชอบข
องหน่วยงานที ่รับผู ้รับการฝึกอบรม
ตามที ่ได้กำหนดไว้ใน “กฎหมายควบ
คุมคนเข้าเมืองและรับรองผู ้ลี ้ภัย (หรือ
“กฎหมายคนเข้าเมือง”)
7 ช่างเทคนิคฝึกงานจะได้รับความคุ ้มครองสิทธิ
ตามที ่ได้กำหนดในกฎหมายทั ้งในเรื ่องค่าแรง
เวลาทำงาน อาชีวอนามัย อุบัติภัยจากงาน
ประกันสังคม ฯลฯ โดยถือว่าเป็นความรับผิดช
อบของบริษัทผู ้รับการฝึกอบรมที ่ต้องดูแลดุจดัง
ผู ้ใช้แรงงาน
3
สถานะในการพำนักอาศัย
1 ผู ้รับการฝึกอบรมจำเป็นต้องได้รับการ
รับรองสถานะพำนักอาศัย “ฝึกอบรม”
ตามกฎหมายคนเข้าเมือง เพื ่อที ่จะรับการฝึกอ
บรมที ่ประเทศญี ่ปุ ่นได้ ทั ้งนี ้ คำว่า “ฝึกอบรม”
ตามกฎหมายคนเข้าเมืองนั ้น หมายถึง “กา
รทำกิจกรรรมเรียนรู ้เทคโนโลยี ทักษะงาน
และความรู ้โดยหน่วยงานรัฐหรือเอกชนของปร
ะเทศญี ่ปุ ่นที ่รับผิดชอบเป็นผู ้ดำเนินงาน”

คู ่มือแนะนําการศึกษาก่อนส่งผ้ ูฝึกงาน –ฉบับการแนะนําการใช้ขีวิต·การฝึกงาน–
2 ช่างเทคนิคฝึกงานจำเป็นต้องได้รับการเป
ลี ่ยนสถานะพำนักอาศัยจาก “ฝึกอบรม”
เป็น “กิจกรรมพิเศษ” เมื ่อฝึกอบรมสิ ้นสุด
ตามกฎหมายคนเข้าเมือง ทั ้งนี ้ คำว่า
“กิจกรรมพิเศษ” ตามกฎหมายคนเข้าเมืองนั ้น
หมายถึง “การทำกิจกรรมที ่ต้องใช้เทคโนโลยี
ทักษะงาน และความรู ้ที ่ได้จากการฝึกอบรมมา
ปฏิบัติใช้จริง ในอาชีพงานที ่เข้าข่ายการฝึกงาน
เทคนิค โดยต้องได้รับการว่าจ้างงานจากบริษัท
เดียวกับที ่รับฝึกอบรม และต้องมีคุณสมบั
ติครบถ้วนตามกำหนด โดยได้รับการประเมิน
ผลการฝึกอบรม สถานะการพำนักอาศัยและ
ตรวจสอบแผนการฝึกอบรมงานเทคนิค เพื ่อแส
ดงให้เห็นจริงว่าผู ้รับการฝึกอบรมมีผลการฝึกอ
บรมถึงเกณฑ์ระดับที ่ได้กำหนดไว้ และมีสถาน
ะพำนักอาศัยถูกต้องจริง”
2
รายละเอียดสังเขปของโปรแกรมการฝึกอบรมงานสำหรับชาวต่างชาติ
การฝึกอบรมจะแบ่งเป็นการฝึกปฏิบัติหน้างาน
(OJT) กับการฝึกปฏิบัตินอกงาน
การฝึกปฏิบัติหน้างานเป็นการฝึกปฏิบัติงานเพื ่อเรีย
นรู ้เกี ่ยวกับเทคโนโลยี ทักษะงาน และความรู ้เกี ่ย
วกับด้านอุตสาหกรรมกรรม หรือทักษะงานอาชีพ
จากการปฏิบัติงานจริง เป็นการฝึกปฏิบัติงานที ่ห
น้างานการผลิต หรือฝึกปฏิบัติงานด้านการขายหรื
อการให้บริการ
การฝึกปฏิบัตินอกหน้างานเป็นการฝึกปฏิบัติที ่ต่าง
จากการปฏิบัติงานจริง เป็นการเรียนรู ้เรื ่องต่าง ๆ
โดยไม่ต้องปฏิบัติงานจริง กล่าวคือ การฝึกปฏิบั
ตินอกงานจะรวมไปถึงการศึกษาเกี ่ยวกับความรู ้ด้า
นอุตสาหกรรมและงานอาชีพพื ้นฐาน โนวฮาวที ่เกี ่
ยวกับเทคโนโลยีและทักษะที ่จำเป็น พื ้นฐานด้านค
วามปลอดภัยและการใช้ชีวิตประจำวัน ภาษาญี ่ปุ ่น
การใช้ชีวิตและวัฒนธรรมแบบญี ่ปุ ่น การเตรียมตัว
เพื ่อรับการฝึกอบรม รวมไปถึงการผลิตผลิตภัณ
ฑ์โดยถือเป็นการฝึกอบรมด้วย
1
คุณสมบัติของผู ้รับการฝึกอบรม
1 อายุไม่ต่ำกว่า 18 ปี
2 ต้องเป็นผู ้ที ่มีแผนการกลับไปทำงานหลังจากกา
รฝึกอบรม โดยใช้เทคโนโลยีและทักษะงานที ่ไ
ด้เรียนรู ้จากประเทศญี ่ปุ ่น
3 ต้องเป็นผู ้ที ่มีความจำเป็นต้องรับการฝึกอบรมใ
นประเทศญี ่ปุ ่น เนื ่องจากการฝึกอบรมเพื ่อเรีย
นรู ้เทคโนโลยีและทักษะงานในประเทศตัวเองเ
ป็นไปได้ยาก
นอกจากนี ้ ยังมีคุณสมบัติอื ่น ๆ อีกมาก
รายละเอียดโปรดศึกษาใน “คู ่มือการฝึกอบรม
งานอุตสาหกรรมและงานเทคนิคสำหรับผู ้รับกา
รฝึกอบรมและช่างเทคนิคฝึกอบรม”

2
งานที ่จะรับการฝึกอบรม
เทคโนโลยีและทักษะงานที ่ต้องการรับการฝึกอบร
มต้องไม่เป็นสิ ่งที ่เรียนรู ้ได้จากการทำงานซ้ำซ้อน
(งานไร้ทักษะ) และเป็นสิ ่งที ่ไม่สามารถเรียนรู ้ได้ใ
นประเทศตนเอง
3
ระยะเวลา
โดยหลักการไม่เกิน 1 ปี
4
ระยะเวลาการฝึกอบรม
ต้องจัดให้มีการฝึกอบรมโดยจัดให้มีสัดส่วนการฝึก
ปฏิบัตินอกงานไม่ต่ำกว่า 1 ใน 3 และการฝึกป
ฏิบัติหน้างานไม่เกินกว่า 2 ใน 3 ของทั ้งหมด
เมื ่อผู ้รับการฝึกอบรมเข้าประเทศญี ่ปุ ่นแล้ว
โดยหลักการ ผู ้เข้ารับการฝึกอบรมต้องรับการฝึก
อบรมกลุ ่มเป็นระยะเวลาประมาณ 1 เดือนนับแต่
เดินทางเข้าประเทศ (หรือคิดเป็น 160 ชั ่วโมง)
ในการฝึกอบรมกลุ ่มนี ้ จะจัดให้มีการปฐมนิเทศน์
(เพื ่ออธิบายรายละเอียดรวมของการฝึกอบร
มกลุ ่ม) แนะนำการใช้ชีวิตในประเทศญี ่ปุ ่น
เรียนภาษาญี ่ปุ ่น ค่าตอบแทนสำหรับผู ้รับการฝึ
กอบรมและช่างเทคนิคฝึกอบรม อาชีวอนามัย
และหน้าที ่ของตำรวจและการปราบอัคคีภัย
ฯลฯ โดยเฉพาะในการฝึกอบรมภาษาญี ่ปุ ่น
ซึ ่งมีความสำคัญยิ ่ง จะจัดให้มีการฝึกอบรมไม่น้อ
ยกว่า 60 ชั ่วโมง
การฝึกอบรมนอกงานเพื ่อสรุปผลและการประเมิน
ผลการฝึกอบรม จะดำเนินการในระหว่างการฝึก
อบรมหรือในขั ้นตอนสุดท้ายของการฝึกอบรม
5
เบี ้ยเลี ้ยงการฝึกอบรม
ผู ้รับการฝึกอบรมจะได้รับเบี ้ยเลี ้ยงการฝึกอ
บรมเป็นค่าใช้จ่ายจริงที ่จำเป็นต่อการใช้ชีวิต
ในประเทศญี ่ปุ ่น (เช่นค่าอาหาร ค่าเสื ้อผ้า
และค่าของใช้ประจำวัน) โดยหน่วยงานรับฝึกอบร
มจะจ่ายค่าเบี ้ยเลี ้ยงการฝึกอบรมเต็มจำนวนให้กับ
ผู ้รับการฝึกอบรมโดยตรง ทุกเดือนเมื ่อถึงวันที ่กำ
หนด
10

คู ่มือแนะนําการศึกษาก่อนส่งผ้ ูฝึกงาน –ฉบับการแนะนําการใช้ขีวิต·การฝึกงาน–
6
หมายเหตุ
1 ผู ้รับการฝึกอบรมจะได้รับแจ้งจากหน่วยงานรับ
ฝึกอบรมเป็นลายลักษณ์อักษร เกี ่ยวกับรายละเ
อียดการฝึกอบรม เวลาในการฝึกอบรม และ
ค่าตอบแทนที ่เกี ่ยวกับเบี ้ยเลี ้ยงการฝึกอบรม
2 ผู ้รับการฝึกอบรมไม่สามารถทำงานนอกเวลา
(หรือทำโอที) ได้
3 นอกจากนี ้ ผู ้รับการฝึกอบรมไม่สามารถขอร้อ
งบริษัทที ่รับฝึกอบรมเพื ่อขอทำงานนอกเวลาได้
4 เพื ่อให้การฝึกอบรม / ฝึกงานเทคนิคเป็น
ไปอย่างราบลื ่น หน่วยงานรับการฝึกอบรม
(ทั ้งองค์กรและบริษัทรับการฝึกอบรม) ต้องจัด
ให้มีผู ้แนะแนวการฝึกอบรม (ที ่มีประสบการณ์
ไม่น้อยกว่า 5 ปี) และผู ้แนะแนวการใช้ชีวิต
ตามที ่กฎหมายได้กำหนดให้มี และผู ้รับการ
ฝึกอบรมหากมีข้อสงสัย หรือสิ ่งใดที ่ไม่เข้าใจ
ควรสอบถามโดยทันที และไม่ต้องเกรงใจ
ไม่ควรเก็บข้อสงสัยไว้
3
การเปลี ่ยนจากการฝึกอบรมด้านอุตสาหกรรรมเป็นการฝึกอบรมงานเทคนิค
ในการสำเร็จการฝึกอบรมได้เป็นช่างเทคนิคฝึกงา
นได้นั ้น ผู ้รับการฝึกอบรมต้องผ่าน “การสอบวัด
ทักษะงานแห่งชาติ (ระดับพื ้นฐานที ่ 2) หรือผ่าน
การประเมินทักษะงานพื ้นฐานขั ้นต้นซึ ่งจัดขึ ้นโดย
JITCO” โดยผู ้รับการฝึกอบรมจะรับการทดสอบ
ดังกล่าว เมื ่อระยะเวลาการฝึกอบรมผ่านไปแล้ว
5 ใน 6 ของทั ้งหมด อีกทั ้ง ผู ้รับการฝึกอบรมต้
องแสดงให้เห็นว่าเป็นผู ้ที ่ได้เรียนรู ้ครบถ้วนด้านเท
คโนโลยี ทักษะงานและความรู ้ตามระดับงานที ่ได้
กำหนด อีกทั ้ง การฝึกอบรมและการพำนักอยู ่ใน
ประเทศญี ่ปุ ่นของผู ้รับการฝึกอบรมต้องลุล่วงได้ด้ว
ยดีด้วย
การสอบวัดทักษะนี ้ประกอบด้วยการสอบภาคทฤษ
ฏีและการสอบภาคปฏิบัติ ผู ้รับการฝึกอบรมอาจจะ
รู ้สึกเป็นกังวลกับการสอบนี ้บ้าง แต่เนื ้อหาคำถามข
องการสอบนี ้มาจากสิ ่งที ่ได้เรียนรู ้ในระหว่างการ
ฝึกอบรม จึงขอให้แนะนำให้ผู ้รับการฝึกอบรมรู ้สึก
สบายใจและมั ่นใจในตัวเอง
4
รายละเอียดสังเขปโปรแกรมฝึกงานเทคนิค
1
คุณสมบัติของช่างเทคนิคฝึกงาน
ช่างเทคนิคฝึกงานต้องมีคุณสมบัติต่าง ๆ
ดังต่อไปนี ้
1 ต้องเป็นผู ้ผ่านการฝึกอบรมเกี ่ยวกับงาน อาชีพ
ที ่สามารถฝึกงานเทคนิคได้
2 ต้องเป็นผู ้ที ่มีแผนการกลับไปทำงานหลังจากกา
รฝึกงานเทคนิค โดยใช้เทคโนโลยีและทักษะง
านที ่ได้เรียนรู ้จากประเทศญี ่ปุ ่น
3 ต้องเป็นผู ้ที ่ได้รับการยอมรับว่าจะสามารถบรรลุ
วัตถุประสงค์ของโปรแกรมการฝึกงานเทคนิคไ
ด้ โดยดูจากสภาพการณ์ในระหว่างที ่พำนักใน
11

ประเทศญี ่ปุ ่น
4 ต้องเป็นผู ้ที ่ฝึกงานเทคนิคตามสัญญาว่าจ้าง
และตั ้งใจที ่จะเรียนรู ้ฝึกฝนเทคโนโลยีและทักษะ
งานให้ดีขึ ้น
สำหรับรายละเอียดอื ่น ๆ โปรดศึกษาใน “คู ่มือก
ารฝึกอบรมงานอุตสาหกรรมและงานเทคนิคสำห
รับผู ้รับการฝึกอบรมและช่างเทคนิคฝึกอบรม”
2
ประเภทของอาชีพและงานที ่เข้าข่ายการฝึกงานเทคนิค
ณ วันที ่ 1 เมษายน 2550 ประเภทของอาชี
พที ่เข้าข่ายการทดสอบโดยรัฐบาลญี ่ปุ ่น หรือเ
ข้าข่ายระบบการประเมินทักษะงานโดย JITCO
มีอยู ่ทั ้งสิ ้น 62 อาชีพ (114 งาน)
3
ระยะเวลาการพำนัก
1 ระยะเวลาการพำนักต้องไม่เกิน 3 ปีซึ ่งรวมทั ้ง
ระยะเวลาการฝึกอบรมและระยะเวลาการฝึกงา
นเทคนิค
2 หากระยะเวลาการฝึกอบรมค่อนข้างสั ้น จะไ
ม่อนุญาตให้ฝึกงานเทคนิค
3 หากคำนึงถึงสัดส่วนสมดุลย์ที ่เหมาะสม ให้ระย
ะเวลาการฝึกงานเทคนิคไม่เกิน 1.5 เท่าของร
ะยะเวลาการฝึกอบรม (ยกเว้นกรณีที ่ระยะเวลา
การฝึกอบรมเกินกว่า 9 เดือน)
4
สัญญาว่าจ้าง
ช่างเทคนิคฝึกงานต้องทำสัญญาว่าจ้างงานกับบริษั
ทผู ้รับฝึกงาน ทั ้งนี ้ ในสัญญาว่าจ้างต้องระบุเงื ่อน
ไขการจ้าง เวลาทำงาน และค่าแรงด้วย
5
ค่าแรง
1 ช่างเทคนิคฝึกงานจะได้รับค่าตอบแทนจ
ากการใช้แรงงานในการฝึกงานเทคนิค
โดยได้รับเป็นค่าจ้างจากบริษัทผู ้รับฝึกงาน
ตามกฎหมายมาตรฐานแรงงาน บริษัทผู ้รับฝึกง
านต้องจ่ายค่าแรงตอบแทนเป็นเงินให้
กับคนงานโดยตรง ครบจำนวน ทุกเดือน ๆ
ละไม่น้อยกว่า 1 ครั ้งตามที ่ได้กำหนดวันไว้
2 ค่าแรงของช่างเทคนิคฝึกงานต้องเป็นไปตามก
ฎหมายค่าแรงขั ้นต่ำ โดยช่างเทคนิคฝึกงานต้อ
งได้รับเงินค่าจ้างมากกว่าค่าแรงขั ้น
ต่ำรายชั ่วโมงตามที ่รัฐบาลท้องถิ ่นของแต่ละจัง
หวัดได้กำหนดไว้
12

คู ่มือแนะนําการศึกษาก่อนส่งผ้ ูฝึกงาน –ฉบับการแนะนําการใช้ขีวิต·การฝึกงาน–
อนึ ่ง ค่าแรงขั ้นต่ำมีทั ้ง “ค่าแรงขั ้นต่ำแยกรายจั
งหวัด” ซึ ่งรัฐบาลของแต่ละจังหวัดเป็นผู ้กำหนด
ให้ใช้ครอบคลุมทุกอุตสาหกรรม และ “ค่าแรง
ขั ้นต่ำแยกรายอุตสาหกรรม” ที ่ได้กำหนดไว้เฉ
พาะบางอุตสาหกรรม
จำนวนเงินของ “ค่าแรงขั ้นต่ำแยกรายอุตสาหก
รรม” แสดงอยู ่ใน “ตารางที ่ 1 ค่าแรงขั ้นต่ำร
ายชั ่วโมงแยกรายจังหวัดปี 2549”
อุตสาหกรรมกลุ ่มเป้าหมายของ “ค่าแรงขั ้นต่ำแย
กรายอุตสาหกรรม” จะแตกต่างกันไปขึ ้นกับแ
ต่ละจังหวัด รายละเอียดสามารถขอดูได้จากกรม
แรงงาน หรือสำนักงานควบคุมมาตรฐานแรงงาน
หรือดูได้จากโฮมเพจย์ของกรมแรงงาน
จังหวัด
ตาราง 1 ค่าแรงขั ้นต่ำรายชั ่วโมงแยกรายจังหวัดปี 2549
(หน่วย : เยน เมื ่อวันที ่ 1 ตุลาคม 2549)
ค่าแรงขั ้นต่ำรายชั ่วโมง จังหวัด ค่าแรงขั ้นต่ำรายชั ่วโมง จังหวัด ค่าแรงขั ้นต่ำรายชั ่วโมง จังหวัด ค่าแรงขั ้นต่ำรายชั ่วโมง
่
Hokkaido 644 Kanagawa 717 Osaka 712 Fukuoka 652
Aomori 610 Niigata 648 Hyogo 683 Saga 611
Iwate 610 Toyama 652 Nara 656 Nagasaki 611
Miyagi 628 Ishikawa 652 Wakayama 652 Kumamoto 612
Akita 610 Fukui 649 Tottori 614 Ooita 613
Yamagata 613 Yamanashi 655 Shimane 614 Miyazaki 611
Fukushima 618 Nagano 655 Okayama 648 Kagoshima 611
Ibaraki 655 Gifu 675 Hiroshima 654 Okinawa 610
Tochigi 657 Shizuoka 682 Yamaguchi 646
Gunma 654 Aichi 694 Tokushima 617
Saitama 687 Mie 675 Kagawa 629
Chiba 687 Shiga 662 Ehime 616
Tokyo 719 Kyoto 686 Kochi 615
หมายเหตุ : จำนวนเงินนี ้จะได้รับการปรับปรุงแก้ไขทุกวันที 1 ตุลาคมของทุกปี
6
จำนวนชั ่วโมงทำงาน
1 โดยหลักการแล้ว ให้จำนวนชั ่วโมงทำงานไม่เ
กิน 40 ชั ่วโมงต่อสัปดาห์หรือ 8
ชั ่วโมงต่อวัน
2 ให้มีวันหยุดอย่างน้อยสัปดาห์ละ 1 วันหรือ 4
วันต่อระยะเวลา 4 สัปดาห์ต่อเนื ่องกัน ช่างเท
คนิคฝึกงานบางคนอาจเข้าใจผิดว่าบ
ริษัทญี ่ปุ ่นทั ้งหมดทำงานหยุดสัปดาห์ละ 2 วัน
แต่ถ้าบริษัทดังกล่าวมีเวลาทำงานเข้าข่าย 2
เกณฑ์ดังข้างต้น ก็ไม่จำเป็นต้องทำงานแบบห
ยุดสัปดาห์ละ 2 วัน
3 กรณีทำงานนอกเวลา (หรือทำงานโอที)
ให้จ่ายค่าจ้างเพิ ่มขึ ้นเป็นสัดส่วนดังต่อไปนี ้ อนึ ่ง
การทำงานนอกเวลาหรือการทำงานในวันหยุด
หมายถึงการทำงานเกินกว่าเวลาที ่ได้กำหนดใน
ข้อ 1 และข้อ 2 ข้างต้น
13

ทำงานนอกเวลา : รับเพิ ่มไม่ต่ำกว่า 25 % ของค่าแรงมาตรฐาน
ทำงานในวันหยุด : รับเพิ ่มไม่ต่ำกว่า 35 % ของค่าแรงมาตรฐาน
ทำงานยามดึก : รับเพิ ่มไม่ต่ำกว่า 25 % ของค่าแรงมาตรฐาน
ทำงานนอกเวลายามดึก : รับเพิ ่มไม่ต่ำกว่า 50 % ของค่าแรงมาตรฐาน
ทำงานในวันหยุดยามดึก : รับเพิ ่มไม่ต่ำกว่า 60 % ของค่าแรงมาตรฐาน
ตัวอย่าง : หากช่างเทคนิคฝึกงานที ่ฮอกไกโดทำงานนอกเวลา 1 ชั ่วโมงจะได้รับเงินค่าจ้างดังนี ้
กรณีทำงานนอกเวลา : 644 เยน x 1.25 (สัดส่วนเพิ ่ม) = 805 เยน
กรณีทำงานนอกเวลายามดึก : 644 เยน x 1.50 (สัดส่วนเพิ ่ม) = 966 เยน
กรณีทำงานวันหยุด : 644 เยน x 1.35 (สัดส่วนเพิ ่ม) = 869 เยน
7
เงินสำรองเลี ้ยงชีพ เงินประกันสุขภาพ เงินสะสม
สำหรับเงินสำรองเลี ้ยงชีพ เงินประกันสุขภาพ
เงินสะสมทรัพย์ ให้ดูรายละเอียดในตารางที ่ 2
ของหน้าถัดไปในแต่ละหัวข้อที ่เกี ่ยวข้อง
อนึ ่ง กองทุนเงินสำรองเลี ้ยงชีพภาครัฐ หรือเงิน
สำรองเลี ้ยงชีพภาคเอกชนนั ้น หากเป็นชาวต่างช
าติที ่จ่ายเงินเข้ากองทุนเงินสำรองเลี ้ยงชีพภาครัฐ
หรือเงินสำรองเลี ้ยงชีพภาคเอกชนต่อเนื ่องเกินกว่า
6 เดือนและเป็นผู ้ไม่มีสิทธิรับเงินจากกองทุน
สามารถเรียกคืนเงินเหมาจ่ายได้ภายในระยะเวลาไ
ม่เกิน 2 ปีนับจากเดินทางออกนอกประเทศญี ่ปุ ่น
รายละเอียดศึกษาได้จากโฮมเพจย์ของสำนักงานป
ระกันสังคมหรือสอบถามได้โดยตรง
8
การสอบขึ ้นระดับ
ในหัวข้อ “3. การเปลี ่ยนจากการฝึกอบรมด้า
นอุตสาหกรรรมเป็นการฝึกอบรมงานเทคนิค”
ได้ระบุไว้ว่าต้องผ่าน “การสอบวัดทักษะงานแห่งช
าติ (ระดับพื ้นฐานที ่ 2) หรือผ่านการประเมินทัก
ษะงานพื ้นฐานขั ้นต้นซึ ่งจัดขึ ้นโดย JITCO”
เพื ่อเป็นการยกระดับมาตรฐานทักษะงานของช่างเ
ทคนิคฝึกงาน ทาง JITCO จะจ่ายเงินพิเศษให้กับ
ช่างเทคนิคที ่ผ่านการทดสอบในระดับที ่สูงกว่าได้
กล่าวคือ ช่างเทคนิคที ่ผ่าน “การสอบวัดทักษะงา
นแห่งชาติ (ระดับพื ้นฐานที ่ 1) หรือผ่านการประเ
มินทักษะงานพื ้นฐานขั ้นกลางซึ ่งจัดขึ ้นโดย
JITCO” ในการรับการทดสอบครั ้งแรก
จะจ่ายเงินพิเศษให้ 10,000 – 30,000 เยนตา
มระดับการทดสอบที ่ผ่าน ขอให้ทุกท่านใช้ความพ
ยายามลองสอบในระดับขั ้นที ่สูงขึ ้น
9
หมายเหตุ
ตามกฎหมายคนเข้าเมือง ห้ามผู ้รับการฝึกอบรม
หรือช่างเทคนิคฝึกงานทำงานรับค่าจ้างในเวลานอ
กเหนือจากเวลาฝึกอบรมหรือฝึกงานเทคนิค (เช่น
งานพาร์ทไทม์) หากทำงานพาร์ทไทม์จะถือว่าทำ
14

คู ่มือแนะนําการศึกษาก่อนส่งผ้ ูฝึกงาน –ฉบับการแนะนําการใช้ขีวิต·การฝึกงาน–
งานนอกเหนือสถานะภาพที ่ได้รับอนุญาต จะได้
รับการลงโทษหรือถูกส่งตัวกลับประเทศได้
5
ข้อแตกต่างระหว่างการฝึกอบรมงานด้านอุตสาหกรรมกับการฝึกงานเทคนิค
ทั ้งการฝึกอบรมงานด้านอุตสาหกรรมและงานเทค
นิคมีลักษณะเหมือนกันคือเป็นการถ่ายโอนเทคโน
โลยี ทักษะงาน และความรู ้ด้านอุตสาหกรรมแล
ะอาชีพงานของประเทศญี ่ปุ ่นให้กับชาวต่างชาติ อั
นถือเป็นการให้ความร่วมมือในการพัฒนาบุคลาก
รของต่างประเทศ
แต่จะมีข้อแตกต่างในด้านคุณ
สมบัติและรายละเอียด จึงขอให้ผู ้รับการฝึกอบรม
ช่างเทคนิคฝึกงาน ตลอดจนผู ้เกี ่ยว
ข้องได้ทำความเข้าใจในเรื ่องนี ้อย่างถ่องแท้
และรับการฝึกอบรม/ฝึกงานเทคนิคอย่างเหมาะสม
ข้อแตกต่างระหว่างผู ้รับการฝึกอบรมกับช่างเทค
นิคฝึกงานแสดงอยู ่ใน “ตาราง 2 ข้อแตกต่างระ
หว่างผู ้รับการฝึกอบรมกับช่างเทคนิคฝึกงาน”
ตาราง 2 ข้อแตกต่างระหว่างผู ้รับการฝึกอบรมกับช่างเทคนิคฝึกงาน
หัวข้อ
สถานะการพำนัก
ประเภทของสถานะพำนัก
ค่าตอบแทน
ประเภทของค่าตอบแทน
ผู ้รับการฝึกอบรม
ผู ้รับการฝึกอบรม
ไม่ใช่ผู ้ใช้แรงงาน
เบี ้ยเลี ้ยงการฝึกอบรม
ค่าใช้จ่ายที ่เกิดขึ ้นจริง
ช่างเทคนิคฝึกงาน
กิจกรรมพิเศษ
ผู ้ใช้แรงงาน
เงินค่าจ้าง
ค่าตอบแทนจากการใช้แรงงาน
การทำงานนอกเวลา ไม่อนุญาต อนุญาต
การทำงานกะ โดยหลักการไม่อนุญาต อนุญาต
ระเบียบการปฏิบัติงาน ไม่ให้ใช้ (ใช้โดยอนุโลมได้) ใช้ได้
การประกันสุขภาพ ไม่ให้ใช้ ใช้ได้ (บังคับ) (หมายเหตุ 1)
ประกันสังคม (ใช้ได้) (หมายเหตุ 3) ใช้ได้ (บังคับ) (หมายเหตุ 2)
เงินสำรองเลี ้ยงชีพภาคเอกชน ไม่ให้ใช้ ใช้ได้ (บังคับ) (หมายเหตุ 1)
เงินสำรองเลี ้ยงชีพภาคเอกชน ใช้ได้ (หมายเหตุ 3) ใช้ได้ (บังคับ) (หมายเหตุ 2)
กฎหมายแรงงานสัมพันธ ไม่ให้ใช้ (ใช้โดยอนุโลมได้) ใช้ได้
กองทุนเงินสะสมเมื ่อเกิดอุบัติภัย
แรงงาน ไม่ให้ใช้ ใช้ได้ (บังคับ) (หมายเหตุ 4)
กองทุนประกันจ้างงาน ไม่ให้ใช้ ใช้ได้ (บังคับ)
กองทุนทั ่วไป
กองทุนประกันผู ้รับการฝึกอบรม ใช้ได้ (บังคับ) (หมายเหตุ 4) ไม่ให้ใช้
กองทุนประกันช่างเทคนิคฝึกงาน ไม่ให้ใช้ ใช้ได้ (บังคับ) (หมายเหตุ 4)
ภาษี
ภาษีเงินได้ ไม่ต้องเสีย ต้องเสีย
ภาษีท้องถิ ่น ไม่ต้องเสีย ไม่ต้องเสียในปีแรก
เสียในปีที ่สอง
* หมายเหตุ 1 ให้ใช้กับช่างเทคนิคฝึกงานในสถานประกอบการที ่มีคนงานตั ้งแต่ 5 คนขึ ้นไป (รวมทั ้งช่างเทคนิคฝึกงานด้วย)
; หมายเหตุ 2 ให้ใช้กับสถานประกอบการอื ่น (บังคับ)
* หมายเหตุ 3 : ผู ้รับการฝึกอบรมสามารถขอลดหย่อน / ยกเว้นการจ่ายเบี ้ยได้
* หมายเหตุ 4 : ให้ผู ้ประกอบการเป็นผู ้รับผิดชอบการจ่ายเบี ้ยทั ้งหมด
15

บทที ่ 2
สิ ่งที ่ต้องใส่ใจก่อนที ่จะเดินทาง
1
การเตรียมตัวในฐานะผู ้รับการฝึกอบรม / ช่างเทคนิคฝึกงาน
1
ตรวจสุขภาพ
ประเทศของผู ้ที ่ได้รับการคัดเลือกเป็นผู ้รับการฝึ
กอบรม/ช่างเทคนิคฝึกงานกับประเทศญี ่ปุ ่นนั ้น
มีความแตกต่างในด้านสภาพภูมิอากาศ
ชีวิตความเป็นอยู ่ ภาษา ศาสนา
และนิสัยใจคอของผู ้คน การที ่ทุกท่านจะใช้ชีวิตใน
ประเทศญี ่ปุ ่นได้อย่างสมบูรณ์พร้อม และเข้ากับป
ระเทศญี ่ปุ ่นได้ จำเป็นต้องตรวจสอบสุขภาพร่างก
ายและจิตใจ มีบางคนที ่เป็นโรคป่วยหลังจากเดินท
างมาประเทศญี ่ปุ ่น จึงควรที ่จะตรวจสุขภาพร่างกา
ยกับสถาบันการแพทย์ที ่น่าเชื ่อถือให้เรียบร้อย
2
สิ ่งที ่ต้องรู ้ก่อนเดินทาง
1 ตรวจสอบเงื ่อนไขการฝึกอบรมและการฝึกงานเ
ทคนิค
กรณีที ่พบว่ารายละเอียดการฝึกอบรม/
ฝึกงานเทคนิคไม่ตรงกับความต้องการข
องตนเอง หรือมีเงื ่อนไขที ่ยอมรับไม่ได้
ควรที ่จะถอนตัวจะดีกว่า โดยเฉพาะอย่างยิ ่ง ก
ารตรวจสอบเงื ่อนไขการฝึกอบรม / เงื ่อนไขก
ารฝึกงานเทคนิคถือเป็นสิ ่งที ่มีความสำคัญยิ ่ง พ
บว่าบ่อยครั ้งที ่เงื ่อนไขการฝึกอบรม/ฝึกงานเทค
นิคกับเงื ่อนไขการรับฝึกงานขององค์กรรับฝึกง
านนั ้นไม่ตรงกัน การที ่ผู ้รับการฝึกอบรม / ช่
างเทคนิคฝึกงานไม่ได้รับคำอธิบายเกี ่ยวกับเงื ่อ
นไขการฝึกอบรม/ฝึกงานเทคนิคอย่างเพียงพอ
แล้วเดินทางมาประเทศญี ่ปุ ่น จะทำให้รู ้สึกว่า
ประเทศญี ่ปุ ่นที ่ตัวเองวาดภาพไว้ หรือการฝึก
อบรมนั ้นต่างจากที ่ตัวเองคิด ทำให้เกิดปัญหา
หรือผิดหวังได้ เพื ่อไม่ให้เกิดเรื ่องเช่นนี ้ขึ ้น
ควรที ่จะศึกษาตรวจสอบก่อนให้ชัดเจน
อนึ ่ง ในประเทศญี ่ปุ ่นนั ้น อาจจะมีเมืองใหญ่
เช่น โตเกียว หรือโอซากา
แต่ก็มีเมืองบ้านนอก หรือหมู ่บ้านด้วย จึงควร
ตรวจสอบสถานที ่ที ่ตัวเองจะไปก่อนล่วงหน้า
นอกจากนี ้ ผู ้ได้รับการคัดเลือกให้รับการฝึกอบ
รม / ฝึกงานเทคนิคจะถูกจัดให้อยู ่แยกบริษัทกั
นแห่งละ 2-3 คน ดังนั ้น อาจจะไม่ได้อยู ่กับเ
พื ่อนก็เป็นได้
2 สิทธิของผู ้รับการฝึกอบรม /
ช่างเทคนิคฝึกงาน
ผู ้รับการฝึกอบรม / ช่างเทคนิคทุกคนมีสิทธิ
ตามกฎหมายคนเข้าเมือง และกฎหมายแรงง
านของประเทศญี ่ปุ ่น และต้องมีความรับผิดช
อบด้วยเช่นกัน ทั ้งนี ้ ได้อธิบายแล้วในบทที ่ 1
ขอให้ทุกท่านทำความเข้าใจและปฏิบัติตามกฎห
มาย
3 มารยาทในการใช้ชีวิตในประเทศญี ่ปุ ่น
ผู ้รับการฝึกอบรม / ช่างเทคนิคฝึกงานอาจต้อ
งพำนักอยู ่ในประเทศญี ่ปุ ่นสูงสุด 3 ปี จึงควรที ่
จะทำความเข้าใจมารยาทที ่จำเป็นในการใช้ชีวิต
ในประเทศญี ่ปุ ่น หากทำความเข้าใจเนื ้อหาที ่อ
ธิบายในบทที ่ 4 ไว้ก่อนล่วงหน้า จะสามารถใ
ช้ชีวิตในประเทศญี ่ปุ ่นได้อย่างราบลื ่น
16

คู ่มือแนะนําการศึกษาก่อนส่งผ้ ูฝึกงาน –ฉบับการแนะนําการใช้ขีวิต·การฝึกงาน–
3
การเรืยนภาษาญี ่ปุ ่น
การที ่ผู ้รับการฝึกอบรม / ช่างเทคนิคฝึกงานจะใ
ช้ชีวิตในประเทศญี ่ปุ ่นได้อย่างปลอด
ภัย และมีสุขภาพดี สามารถเรียนรู ้เทคโนโลยี
ทักษะงาน และความรู ้ต่าง ๆ ได้ จำเป็นอย่า
งยิ ่งที ่จักต้องเรียนภาษาญี ่ปุ ่น การฝึกอบรม /
ฝึกงานเทคนิคในประเทศญี ่ปุ ่นนั ้น โดยทั ่วไปแ
ล้วจะใช้ภาษาญี ่ปุ ่น การเรียนภาษาญี ่ปุ ่นในเวล
าอันสั ้นหลังจากที ่เดินทางมาประเทศญี ่ปุ ่นแล้ว
ถือเป็นสิ ่งที ่ทำได้ยาก จึงควรศึกษาพื ้นฐานภาษาญี ่
ปุ ่นให้ดีก่อน
2
ข้อควรระวังเมื ่อเดินทางเข้าประเทศญี ่ปุ ่น
1
ขึ ้นทะเบียนคนต่างด้าว
ชาวญี ่ปุ ่นมีหน้าที ่ต้องขึ ้นทะเบียนประชากรกับอำเภ
อ เมือง หมู ่บ้านที ่ตนเองอาศัยอยู ่ และชาวต่างชา
ติต้องขึ ้นทะเบียนคนต่างด้วยตามกฎหมายทะเบียน
คนต่างด้าวด้วย
กฎหมายฉบับนี ้บัญญัติให้ชาวต่างชาติที ่พำนักอา
ศัยอยู ่ในประเทศญี ่ปุ ่นเกินกว่า 90 วัน ต้องแจ้ง
ขึ ้นทะเบียนกับอำเภอ เมือง หมู ่บ้านที ่ตนเองอาศั
ยอยู ่
เมื ่อขึ ้นทะเบียนแล้วประมาณ 1 สัปดาห์ จะได้รับ
ใบรับรองการขึ ้นทะเบียนคนต่างด้าว ทุกท่านสาม
ารถไปรับได้ที ่สำนักงานของเขตได้
ใบรับรองทะเบียนคนต่างด้าวนี ้
ต้องพกพาติดตัวตลอดเวลา
2
การดูแลรักษาหนังสือเดินทาง
โดยหลักการแล้ว ทุกท่านต้องเก็บรักษาหนังสือเ
ดินทางเอง แต่มีโอกาสที ่จะสูญหายหรือถูกลักข
โมยได้ เพื ่อเป็นการป้องกันไม่ให้เกิดเหตุเช่นนั ้น
ท่านสามารถขอให้องค์กรรับฝึกงานเก็บรักษาให้ไ
ด้
ในกรณีเช่นนั ้น ให้ทุกท่านระบุความจำนงเป็นห
นังสือ และรับใบเก็บรักษาจากองค์กรรับฝึกงาน
และหากท่านต้องการให้องค์กรรับฝึกงานคืนให้
องค์กรรับฝึกงานต้องคืนหนังสือเดินทางให้กับทุกท่
านโดยทันที
17

3
การเปลี ่ยนสถานะพำนัก
ดังที ่ได้บอกให้ทราบแล้วว่า ถ้าท่านผ่าน “การ
สอบวัดทักษะงานแห่งชาติ (ระดับพื ้นฐานที ่ 1)
หรือผ่านการประเมินทักษะงานพื ้นฐานขั ้นกลางซึ ่
งจัดขึ ้นโดย JITCO” สถานะพำนักของทุกท่านจ
ะเปลี ่ยนจาก “ฝึกอบรม” เป็น “กิจกรรมพิเศษ”
ให้ปฏิบัติตามคำสั ่งของผู ้รับผิดชอบการฝึกอบรมห
รือผู ้รับผิดชอบขององค์กรรับฝึกงาน ในการปฏิบั
ติตามขั ้นตอนการยื ่นขอเปลี ่ยนสถานะพำนัก
3
ต้องไม่หายตัวไป
เป็นที ่น่าเสียใจเป็นอย่างยิ ่งว่า มีผู ้ที ่เดินทางมาประ
เทศญี ่ปุ ่นในฐานะผู ้รับการฝึกอบรม / ช่างเทคนิค
ฝึกงานจำนวนหนึ ่งได้เลิกฝึกอบรมหรือฝึกงานเทค
นิค และหายตัวไป
ในกรณีเช่นนี ้สามารถแบ่งได้เป็น 2 ประเภทใหญ่
ๆ ประเภทแรกคือไม่ต้องการที ่จะฝึกอบรมในประเ
ทศญี ่ปุ ่น แต่ต้องการจะหารายได้ จึงหายตัวไปห
ลังจากเข้าประเทศญี ่ปุ ่นได้
ประเภทที ่ 2 คือในระหว่างที ่ฝึกอบรมหรือฝึกงา
นเทคนิคอยู ่ ถูกชักชวนว่า “มีงานที ่ทำเงินได้ดีกว่
า”
โปรดระลึกเสมอว่า ในการจัดการฝึกอบรมให้
กับทุกท่านในประเทศญี ่ปุ ่นนั ้น ผู ้เกี ่ยวข้องทั ้งในป
ระเทศญี ่ปุ ่น และเจ้าหน้าที ่ขององค์กรจัดส่งในปร
ะเทศของท่าน ฯลฯ ล้วนมีบุญคุณล้นเหลือต่อทุก
ท่าน ผู ้ที ่หายตัวไปอาจไม่ทราบว่าหากหายตัวไป
จะทำให้หลาย ๆ คนต้องได้รับความเดือดร้อน
ลำดับแรก องค์กรรับฝึกงานและผู ้เกี ่ยวข้องของแ
ต่ละหน่วยงานจะถูกตักเตือนเป็นพิเศษจากหน่วย
งานที ่เกี ่ยวข้องรวมถึงสำนักงานตรวจคนเข้าเมือง
ในบางกรณี อาจไม่สามารถรับผู ้รับการฝึกอบรม
ติดต่อกันเป็นเวลา 3 ปีเลยทีเดียว
อีกทั ้ง ผู ้รับการฝึกอบรมห
รือช่างเทคนิคฝึกงานที ่เป็นเพื ่อนของทุกท่าน
จะถูกตรวจสอบพฤติกรรมต่าง ๆ อย่างเข้มงวดเพื ่
อไม่ให้มีผู ้สูญหายอีก และในกรณีที ่ร้ายแรงที ่สุด
ทางสำนักงานตรวจคนเข้าเมือง อาจมีคำสั ่งให้ผู ้
รับการฝึกอบรมหรือช่างเทคนิคฝึกงานซึ ่งอยู ่ในอง
ค์กรรับการฝึกอบรม ที ่ไม่เกี ่ยวพันกับการสูญหาย
ต้องเดินทางกลับประเทศก็เป็นได้
นอกจากนี ้ หน่วยงานที ่จัดส่งก็ต้องหาทางสืบให้ได้
ว่าผู ้สูญหายไปอยู ่ที ่ใด ในบางกรณี อาจมีผลกระ
18

คู ่มือแนะนําการศึกษาก่อนส่งผ้ ูฝึกงาน –ฉบับการแนะนําการใช้ขีวิต·การฝึกงาน–
ทบต่อชีวิตความเป็นอยู ่ของครอบครัวในประเทศข
องท่าน กรณีหนึ ่งที ่เกิดขึ ้นคือผู ้สื ่อข่าวจะไปสัมภา
ษณ์ครอบครัวของท่าน สร้างความเดือดร้อนไม่เฉ
พาะแต่ครอบครัวแต่ยังรวมไปถึงคนในท้องถิ ่น
ท่านได้
ผู ้สูญหายจะกลายเป็น “ชาวต่างชาติพำ
นักผิดกฎหมาย” หรือ “คนงานผิดกฎหมาย”
และถูกตำรวจจับได้ อีกทั ้ง ผู ้สูญหายจะถูกลงโท
(ประมาณ 27,300 เหรียญดอลลาร์สหรัฐ)
หรือทั ้งจำทั ้งปรับ นอกจากนี ้ ยังถูกห้ามไม่ให้เข้า
ประเทศญี ่ปุ ่นอย่างน้อย 1 ปีหรือสูงสุด 10 ปีได้
ดังที ่กล่าวนี ้ จะเห็นได้ว่าหากสูญหายไปจะสร้างค
วามเดือดร้อนให้กับผู ้คนเป็นจำนวนมาก และตัว
เองยังมีประวัติเสีย ดังนั ้น ถึงแม้จะถูกหว่านล้อม
จึงควรระลึกถึงวัตถุประสงค์การมาญี ่ปุ ่นของตนเอง
ให้ดี และไม่สูญหายเป็นอันขาด
ษจำคุกไม่เกิน 3 ปี หรือปรับไม่เกิน 3 ล้านเยน
PASSPORT
19

บทที ่ 3
ระบบการให้ความสนับสนุนผู ้รับการฝึกอบรม / ช่างเทคนิคฝึกงานของ JITCO
องค์กรความร่วมมือการฝึกอบรมสากลแห่งประเ
ทศญี ่ปุ ่น หรือ JITCO (Japan International
Training Cooperation Organization) เป็นอ
งค์กรภาครัฐที ่ได้รับการจัดตั ้งขึ ้นเมือปี 2534
JITCO ดำเนินโครงการต่าง ๆ ที ่มีส่วนสนับสนุน
ให้โปรแกรมการฝึกอบรมงานอุตสาหกรรมและงา
นเทคนิคเป็นไปอย่างราบลื ่นและเหมาะสม
ยังมีระบบสนับสนุนที ่ให้ผู ้รับการฝึกอบรมและช่างเ
ทคนิคฝึกงานสามารถใช้ภาษาของตัวเองได้ดังต่อ
ไปนี ้ ทั ้งนี ้ ไม่คิดค่าบริการแต่อย่างไร ขอให้ทุก
ท่านใช้บริการนี ้ได้ตามสะดวก
1
ระบบให้คำปรึกษาแนะนำกับผู ้รับการฝึกอบรมและช่างเทคนิค
เราจะรักษาความลับให้กับทุกท่าน
สามารถปรึกษาได้ทุกเรื ่อง
1
การให้คำปรึกษาแนะนำโดยภาษาแม่
โทรศัพท์:03-3233-0578
เจ้าหน้าที ่ผู ้เชี ่ยวชาญภาษาจีน อินโดนีเซีย และเวี
ยตนามจะรับคำปรึกษาทางโทรศัพท์ จดหมายที ่ม
าจากผู ้รับการฝึกอบรมและช่างเทคนิคฝึกงาน
วันเวลาที ่สามารถใช้บริการได้มีดังนี ้
ภาษา
ภาษาอินโดนีเซีย
ภาษาจีน
ภาษาเวียตนาม
วันที ่ให้คำปรึกษา
ทุกวันอังคาร
ทุกวันพฤหัสบดี
ทุกวันศุกร
เวลาที ่รับคำปรึกษา
เวลา 11:00 – 13:00
และ 14:00 – 19:00
สำหรับทุกภาษา
2
การให้คำปรึกษาแนะนำด้านสุขภาพและการรักษา
โทรศัพท์:03-3233-0602
แพทย์ที ่ปรึกษาของ JITCO จะให้คำปรึกษาด้า
นแพทย์กรณีที ่ป่วยเป็นโรค มีปัญหาทางสุขภาพ
และการขอใช้บริการในโรงพยาบาล ฯลฯ
ทุกวันพุธแรกของเดือน (เวลา 14:00 – 17:00)
โดยรับคำปรึกษาทั ้งทางโทรศัพท์หรือมาด้วยตัวเอ
ง หากต้องการมาด้วยตัวเอง กรุณานัดล่วงหน้า
3
การให้คำปรึกษาทางใจ
โทรศัพท์:03-3233-0628
ผู ้เชี ่ยวชาญให้คำปรึกษาทางใจจะเป็นผู ้ช่วยแก้ปัญห
าให้กับทุกท่าน
20

คู ่มือแนะนําการศึกษาก่อนส่งผ้ ูฝึกงาน –ฉบับการแนะนําการใช้ขีวิต·การฝึกงาน–
2
การให้ข้อมูลด้วยภาษาของทุกท่าน
1
จัดทำ “ดู ่มือการฝึกงานและการฝึกงานเทดนิด ศําหรับผู ้ฝึกงานและผู ้ฝึกงานเทดนิด” เป็นภาษาของทุกท่าน
โทรศัพท์:03-3233-0917
คู ่มือฉบับนี ้ จะอธิบายเนื ้อหาพื ้นฐานที ่เกี ่ยวกับการ
ฝึกอบรม / ฝึกงานเทคนิคให้กับผู ้รับการฝึกอบร
มและฝึกงานเทคนิค โดยมีจัดทำเป็นภาษาอังกฤษ
ภาษาจีน ภาษาอินโดนีเซีย ภาษาเวียตนาม
ภาษาไทย และภาษามองโกล
2
จัดทำวารสารข้อมูล “เพื ่อนผู ้ฝึกงาน” ในภาษาของทุกท่าน
โทรศัพท์:03-3233-0601
จะจัดทำวารสารรายเดือนชื ่อ “เพื ่อนผู ้ฝึกงาน”
เป็นภาษาของทุกท่านที ่มีเนื ้อหา
ข้อมูลด้านการฝึกอบรม / การฝึกงานเทคนิค
ข่าวในประเทศของทุกท่าน
และจัดส่งให้ทางโทรสาร หรืออีเมล์ หรือผ่านทาง
บริษัทรับฝึกงานเพื ่อแจกให้กับผู ้รับการฝึกอบรม /
ช่างเทคนิคฝึกงานต่อไป
วารสารรายเดือนนี ้จะออกเป็นภาษา
ญี ่ปุ ่น ควบคู ่กับ3 ภาษาอื ่น คือ ภาษาจีน
ภาษาอินโดนีเซีย และภาษาเวียตนาม กับภาษาอั
งกฤษควบคู ่กับภาษาญี ่ปุ ่นที ่มีคำอ่านให้ โดยจัดใ
ห้ดูได้ในโฮมเพจย์ของ JITCO
jitco.or.jp/)
(http://www.
3
การให้ข้อมูลเกี ่ยวกับเงื ่อนไขการว่าจ้าง
1 จัดทำจดหมายข่าว “ถึงช่างเทคนิคฝึกงานทุก
ท่าน (เกี ่ยวกับเงื ่อนไขการว่าจ้าง)” (โทรศัพท์
: 03-3233-0992)
จัดทำขึ ้นเพื ่อให้ช่างเทคนิคฝึกงานได้รู ้ถึงกฎห
มายแรงงานของประเทศญี ่ปุ ่น โดยจัดทำเป็น
3 ภาษาคือ ภาษาอังกฤษ ภาษาจีน
และภาษาเวียตนาม
2 จัดทำ “คู ่มือช่างเทคนิคฝึกงาน” (โทรศัพท์ :
03-3233-0789)
จัดทำ “คู ่มือช่างเทคนิคฝึกงาน” ที ่มีเนื ้อหาเ
กี ่ยวกับกฎหมายแรงงานของประเทศญี ่ปุ ่นซึ ่งจะ
บังคับใช้หลังจากที ่เปลี ่ยนสถานะเป็นการฝึกงาน
เทคนิค โดยจะแจกให้ฟรีสำ
หรับผู ้ที ่เปลี ่ยนสถานะเป็นช่างเทคนิคฝึกง
าน จัดทำเป็น 5 ภาษาคือภาษาอังกฤษ
ภาษาจีน ภาษาอินโดนีเซีย ภาษาเวียตนาม
และภาษาไทย
21

4
การให้ข้อมูลด้านสุขภาพและความปลอดภัย
โทรศัพท์:03-3233-0992
1 จัดทำ “ใบแจ้งข้อมูลส่วนตัว
ต่อสถาบันทางการแพทย์”
ผู ้รับการฝึกอบรม / ช่างเทคนิคฝึกงานจ
ะกรอกรายละเอียดลงในรายงานด้วยตัวเอ
งที ่จำเป็นนี ้ เพื ่อรับการตรวจสุขภาพ เป็น
สิ ่งที ่เป็นประโยชน์ต่อการวินิจฉัยของแพทย์
โดยมีการจัดทำเป็น 5 ภาษาคือภาษาอังกฤษ
ภาษาจีน ภาษาอินโดนีเซีย ภาษาเวียตนาม
และภาษาไทย
2 จัดทำ “จดหมายข่าวอาชีวอนามัย”
อาชีวอนามัยถือเป็นสิ ่งที ่ต้องเหนืออื ่นใดเป็นอ
ย่างยิ ่ง จึงได้จัดทำ
“จดหมายข่าวอาชีวอนามัย” แจกให้ฟรีกับ
บริษัทรับฝึกงานและช่างเทคนิคฝึกงาน โดยจั
ดทำข้อมูลด้านอาชีวอนามัยเป็นภาษาอังกฤษ
ภาษาจีน ภาษาอินโดนีเซีย ภาษาเวียตนาม
3 จัดทำ “คู ่มือการดูแลสุขภาพ”
คู ่มือฉบับนี ้จะอธิบายเกี ่ยวกับโรคภัยไข้เจ็บ
ที ่ผู ้รับการฝึกอบรม / ช่างเทคนิคฝึกงาน
จะเป็นได้ง่าย รวมถึงวิธีการป้องกันรักษา
พร้อมอธิบายรายละเอียดเกี ่ยวกับระบบการแพ
ทย์ การรักษาพยาบาล ระบบการประกันต่าง
ๆ ในประเทศญี ่ปุ ่น โดยจะจัดทำเป็น
4 ภาษาคือภาษาอังกฤษ ภาษาจีน
ภาษาอินโดนีเซีย และภาษาเวียตนาม
5
ให้ข้อมูลเกี ่ยวกับการประกันอุบัติภัยแรงงาน
โทรศัพท์:03-3233-0992
1 จัดทำแผ่นพับ “ถึงช่างเทคนิคฝึกงานทุกท่าน
(อธิบายเกี ่ยวกับประกันอุบัติภัยแรงงาน)
แผ่นพับชุดนี ้จะอธิบายเกี ่ยวกับขั ้
นตอนการของเงินสินไหมอุบัติภัยแรงงาน
โดยจัดทำเป็น 5 ภาษาคือภาษาอังกฤษ
ภาษาจีน ภาษาอินโดนีเซีย ภาษาเวียตนาม
และภาษาตากาล็อก
2 จัดทำ “ข่าวประกันอุบัติภัยแรงงาน”
แจกจ่ายข่าวเช่นนี ้ให้กับช่างเทคนิคฝึกงาน
เพื ่อนำเสนอข้อมูลเกี ่ยวกับการใช้ประโยชน์จ
ากประกันอุบัติภัยอย่างถูกต้อง โดยจัดทำ 2
ภาษาคือภาษาอังกฤษ กับภาษาอินโดนีเซีย
6
ให้ข้อมูลด้วยการจัดทำวิดีโอเทป
โทรศัพท์:03-3233-0992
วิดีโอเทปต่อไปนี ้ ได้แจกให้กับองค์กรรับฝึกงานเรี
ยบร้อยแล้ว หากต้องการที ่จะชม สามารถขอผ่าน
ทางผู ้รับผิดชอบขององค์กรรับฝึกงานได้
1 “ ”
อธิบายเกี ่ยวกับวิธีการใช้จักรยานอย่างถูกต้องเ
ป็นภาษาจีน
2 “สุขภาพสู ่ความสำเร็จในการฝึกอบรม/
ฝึกงานเทคนิค”
อธิบายเกี ่ยวกับการดูแลรักษาสุขภาพเป็
น 4 ภาษาคือภาษาอังกฤษ ภาษาจีน
ภาษาอินโดนีเซีย และภาษาเวียตนาม
22

คู ่มือแนะนําการศึกษาก่อนส่งผ้ ูฝึกงาน –ฉบับการแนะนําการใช้ขีวิต·การฝึกงาน–
3 “ความปลอดภัยและสุขภาพของผู ้รับการฝึกอบร
ม”
อธิบายเกี ่ยวกับอาชีวอนามัยเป็นภาษาจีน
3
การประกวดเรียงดวามภาษาญี ่ปุ ่นของผ้ ูฝึกงาน·ผู ้ฝึกหัดความชํานาญต่างชาติจัดโดย JITCO
JITCO จะเป็นเจ้าภาพจัดประกวดแข่งขันเรียงคว
ามของผู ้รับการฝึกอบรม / ช่างเทคนิคฝึกงาน
โดยในปี 2548 มีผู ้ส่งเข้าร่วม 1,724
เรียงความ และปี 2549 มีผู ้ส่งเข้าร่วมประก
วดถึง 3,092 เรียงความ จึงอยากให้ทุกท่า
นส่งเข้าร่วมด้วย โดยจะมีการประกาศรายละ
เอียดการรับสมัครทุกปีในเดือนมกราคมถึงเดื
อนกุมภาพันธ์ ผ่านทางวารสาร JITCO ชื ่อ
“คาเคฮาชิ” (ซึ ่งจะแจกให้กับองค์กรรับฝึกงานด้วย)
หรือดูได้จากโฮมเพจย์ของ JITCO (http://
www.jitco.or.jp/)
23

บทที ่ 4
การใช้ชีวิตในประเทศญี ่ปุ ่น
วัฒนธรรมและธรรมเนียมปฏิบัติในแต่ละประเทศข
องผู ้รับการฝึกอบรม / ช่างเทคนิคฝึกงานทุกท่าน
ล้วนเกิดขึ ้นจากประวัติศาสตร์อันยาวนานที ่ได้บ่มเ
พาะขึ ้นมา ถือเป็นสิ ่งที ่หาค่ามิได้ เช่นเดียวกันปร
ะเทศญี ่ปุ ่นที ่ทุกท่านจะรับการฝึกอบรม / ฝึกงาน
เทคนิคก็เป็นประเทศหนึ ่งในหลายประเทศทั ่วโลก
ที ่มีวัฒนธรรมและธรรมเนียมปฏิบัติเป็นของตัวเอง
ในระหว่างที ่ทุกท่านรับการฝึกอบรมในประเทศญี ่
ปุ ่น ผู ้รับการฝึกอบรม /
ช่างเทคนิคฝึกงานทุกท่าน ถือเป็นประชาชนที ่อา
ศัยอยู ่ในประเทศญี ่ปุ ่นด้วย ทุกท่านจะได้มีโอกาสใ
ช้ชีวิตร่วมกับชาวญี ่ปุ ่นที ่อาศัยอยู ่ในเมืองเ
ดียวกัน มีโอกาสสัมผัสเรียนรู ้ประสบการณ์วัฒ
นธรรมของญี ่ปุ ่น และชีวิตความเป็นอยู ่ของญี ่ปุ ่น
อย่างไรก็ตาม ธรรมเนียมปฏิบัติในชีวิตประจำวันนั ้
น จะแตกต่างกับธรรมเนียมปฎิบัติของประเทศทุก
ท่าน ซึ ่งอาจทำให้ทุกท่านเกิดความรู ้สึกลังเลเ
ป็นได้
ในบทนี ้ จะอธิบายในเรื ่องต่าง ๆ ที ่จะทำให้ทุก
ท่านที ่ใช้ชีวิตในประเทศญี ่ปุ ่นเป็นครั ้งแรก สาม
ารถใช้ชีวิตได้อย่างสะดวกสบาย อย่างไรก็ตาม
เนื ้อหาต่าง ๆ เป็นเนื ้อหาทั ่วไป บางพื ้นที ่หรือบาง
โอกาสอาจไม่เป็นไปตามรายละเอียดที ่อ
ธิบายนี ้ได้ ในกรณีเช่นนั ้น ให้สอบถามผู ้แนะ
นำการใช้ชีวิตโดยไม่ต้องเขินอาย และหากมีรุ ่น
พี ่เป็นช่างเทคนิคฝึกงาน อยู ่ในบริษัทรับฝึกงาน
ก็สามารถถามหาข้อมูลได้
1
ภูมิอากาศในประเทศญี ่ปุ ่น
ประเทศญี ่ปุ ่นมี 4 ฤดูกาลอย่างชัดเจน
หากแยกโดยสังเขปแล้ว ฤดูใบไม้ผลิจะเริ ่มจากเ
ดือนมีนาคมถึงเดือนพฤษภาคม ฤดูร้อนเริ ่มเดือน
มิถุนายน ถึงเดือนสิงหาคม ฤดูใบไม้ร่วงเริ ่มเดือน
กันยายนถึงเดือนพฤศจิกายน และฤดูหนาวเริ ่มเ
ดือนธันวาคมถึงเดือนกุมภาพันธ์ ทั ้งนี ้ ในเดือน
มิถุนายนจะเป็นฤดูฝน (เรียกว่า “ทซึยุ”)
ประเทศญี ่ปุ ่นมีภูมิประเทศเป็นเกาะยาวทอดจากเห
นือลงใต้ ดังนั ้น อากาสจะแตกต่างกันระหว่างพื ้น
ที ่ทางตอนเหนือกับพื ้นที ่ทางตอนใต้ จึงควรขอข้อ
มูลผ่านทางหน่วยงานจัดส่ง เพื ่อเรียนรู ้เกี ่ยวกับภูมิ
อากาศของพื ้นที ่ที ่จะไปรับการฝึกอบรม และเตรีย
มเสื ้อผ้าให้เหมาะสม
ฤดูร้อนของประเทศญี ่ปุ ่นจะมีอากาศร้อนอบอ้าว
เนื ่องจากความชื ้นที ่สูง ในขณะที ่เขตฮอกไกโด
เขตตะวันออกเฉียงเหนือ และเขตติดทะเลญี ่ปุ ่
นจะมีอากาศหนาวเย็น หากมีเสื ้อผ้ากันหนาว
ควรที ่จะนำติดตัวมาด้วย แน่นอนที ่ว่าสามารถหา
ซื ้อได้ในประเทศญี ่ปุ ่น แต่มีราคาแพง
24

คู ่มือแนะนําการศึกษาก่อนส่งผ้ ูฝึกงาน –ฉบับการแนะนําการใช้ขีวิต·การฝึกงาน–
2
เรื ่องทั ่วไป
1
การทักทาย
ชีวิตของชาวญี ่ปุ ่นเริ ่มจากการทักทาย
และจบด้วยการลา ซึ ่งถือว่ามีความสำคัญยิ ่ง ประเ
ภทของการทักทายคงจะได้เรียนจากชั ่วโมงเรียนภ
าษาญี ่ปุ ่น ในที ่นี ้จะขออธิบายว่าการทักทายที ่ถือว่า
เป็นมารยาทนั ้น มีกฎที ่ควรจำดังต่อไปนี ้
1 ผู ้ที ่มีอายุน้อยกว่าหรือมีสถานะทางสังคมต่ำกว่า
จะเป็นผู ้ทักทายก่อน
2 หากรู ้ตัวก่อนให้ทักทายก่อน
3 ชาวญี ่ปุ ่นไม่มีวัฒนธรรมในการจับมือ แต่อย่าง
ไรก็ตามการจับมือไม่ถือว่าเป็นการเสียมารยาท
การทักทายไม่ใช่เป็นการแสดงต่อพนักงานข
องบริษัทผู ้รับฝึกงานเท่านั ้น ทุกท่านควรที ่จะ
ทักทายกับคนในท้องถิ ่นด้วย ไม่ว่าจะเป็นการ
“สวัสดีตอนเช้า” หรือ “สวัสดีตอนบ่าย” การ
ทักทายอย่างร่าเริงเป็นมิตรจะทำให้บรรยากาศ
โดยรอบดีขึ ้น
2
การแต่งกาย
ในสังคมญี ่ปุ ่นถือว่าการแต่งกายเป็นการแสดงถึง
บุคลิกของบุคคลผู ้นั ้น ซึ ่งถือว่าเป็นสิ ่งที ่สำคัญยิ ่ง ก
ารแต่งกายจะแตกต่างจากการแสดงบุคคลิกส่วนตัว
โดยจำเป็นต้องแสดงถึงการเอาใจใส่และเครื ่องแต่ง
กายให้เหมาะสมกับผู ้ที ่ทำงานแล้ว
ขอให้ระมัดระวังในเรื ่องต่อไปนี ้
1 ควรทำตัวให้ดูสะอาดสะอ้าน ไม่
สร้างความรู ้สึกสกปรกให้กับผู ้อื ่น
ควรล้างหน้าแปรงฟันทุกวัน
2 แต่งตัวด้วยเสื ้อผ้าที ่สะอาด และเหมาะก
ับอาชีพงานตัวเอง เปลี ่ยนเสื ้อชั ้นในทุกวัน
และซักผ้าให้สะอาด
3
รักษาเวลา
ควรรักษาเวลาในการเริ ่มทำงานและเวลาประชุม
ทุกครั ้ง และระมัดระวังไม่ให้สาย หากสาย ควร
ที ่จะแจ้งให้ทราบทางโทรศัพท์ล่วงหน้า
หากไปเยี ่ยมใคร ควรติดต่อนัดทางโทรศัพท์ล่วงห
น้า และไปพบตามเวลาที ่กำหนด
โดยเฉพาะอย่างยิ ่ง “เวลาส่งมอบ” ที ่จะต้องส่งม
อบสินค้าให้กับลูกค้าที ่เป็นบริษัทคู ่ค้า ถือเป็นสิ ่ง
ที ่ต้องรักษาเวลาเป็นอย่างยิ ่ง ทุกท่านอาจจะตกใ
จก็เป็นได้ว่าการส่งมอบนั ้น ไม่ใช่ส่งมอบรายวัน
และมีการกำหนดระดับนาทีเลยทีเดียว
หากไม่รักษาเวลาแล้ว จะสูญเสียความเชื ่อถือได้
จึงควรรักษาเวลาให้เคร่งครัด
25

4
กฎหลักและมารยาท
1 ไม่มีธรรมเนียมการให้ทิป จึงไม่จำเป็นต้องจ่าย
ค่าทิป
2 ห้ามใช้จักรยานที ่จอดอยู ่ตามสถานีหรือห้าง
สรรพสินค้า ถึงแม้ว่าจะไม่มีเจ้าของก็ตาม
หากใช้ตามอำเภอใจ อาจถูกกล่าวหาว่าทำผิด
ฐานลักขโมยได้
3 แอปเปิ ๊ล ส้ม ลูกพลับ มะเขือ แตงกวาที ่ดูเห
มือนว่าเป็นผักหรือผลไม้ที ่ไม่มีคนเป็นเจ้าของ
นั ้น จริง ๆ แล้วมีเจ้าของทั ้งสิ ้น ห้ามเด็ดเก็บ
กินเองโดยไม่ได้รับอนุญาต
4 ห้ามขับเสมหะ พ่นน้ำลาย หรือทิ ้งเศษบุหรี ่
ตามอำเภอใจ ในกรุงโตเกียว เขตจิโยดะ
ได้ออกข้อห้ามทิ ้งเศษบุหรี ่บนท้องถนน
หากละเมิดมีโทษปรับ 2,000 เยน (ประมาณ
18 เหรียญดอลลาร์สหรัฐ)
5 หากเก็บของมีค่าซึ ่งมีเงินสดด้วย
ให้นำส่งตำรวจทุกครั ้ง
6 หากไม่เข้าใจเรื ่องกฎหรือมารยาท สามารถสอ
บถามผู ้ให้คำแนะนำการใช้ชีวิตโดยทันที
5
วันหยุดนักขัตฤกษ์และวันหยุดงาน
วันหยุดนักขัตฤกษ์และวันหยุดงานของประเทศญี ่
ปุ ่นมีดังต่อไปนี ้ ทั ้งนี ้ ตามรูปแบบธุรกิจของบริษัท
รับฝึกงานงานบางแห่ง อาจไม่หยุดงานตามนี ้ก็เป็น
ได้ ขอให้สอบถามรายละเอียดจากผู ้ให้คำแนะนำ
การฝึกอบรม หรือผู ้ให้คำแนะนำการใช้ชีวิตได้
1 วันหยุด : ประเทศญี ่ปุ ่นมีวันหยุดนักขัตฤกษ์ทั ้ง
สิ ้น 15 วัน
2 วันหยุดปีใหม่ : บริษัทส่วนให
ญ่จะหยุดช่วงก่อนและหลังวันที ่ 1 มกราคม
และธนาคารจะหยุดวันที ่ 31 ธันวาคม ถึงวันที ่
3 มีนาคม (โดยเลื ่อนวันตามวันของสัปดาห์)
3 ช่วงวันหยุดระยะยาว : เนื ่องจากช่วงปลายเดือ
นเมษายน ถึงต้นเดือนพฤษภาคมจะมีวันหยุด
ต่อเนื ่องกันหลายวัน ชาวญี ่ปุ ่นจึงเรียกช่วงนี ้ว่าโ
วันที ่ 1 มกราคม วันขึ ้นปีใหม่
วันจันทร์สัปดาห์ที ่สองเดือนมกราคม
วันที ่ 11 กุมภาพันธ์
วันที ่ 20 มีนาคม
วันที ่ 29 เมษายน
วันที ่ 3 พฤษภาคม
วันที ่ 4 พฤาภาคม
วันที ่ 5 พฤาภาคม
วันจันทร์สัปดาห์ที ่ 3 เดือนกรกฎาคม
วันจันทร์สัปดาห์ที ่ 3 เดือนกันยายน
วันที ่ 23 กรกฎาคม
วันจันทร์สัปดาห์ที ่สองเดือนตุลาคม
วันที ่ 3 พฤศจิกายน
วันที ่ 23 พฤศจิกายน
วันที ่ 23 ธันวาคม
วันปีใหม่
วันผู ้ใหญ
วันก่อตั ้งประเทศ
วันเข้าฤดูใบไม้ผลิ*
วันแห่งโชวะ
วันรัฐธรรมนูญ
วันสีเขียว
วันเด็กผู ้ชาย
วันแห่งทะเล
วันผู ้ชรา
วันเข้าฤดูใบไม้ผลิ*
วันกีฬา
วันวัฒนธรรม
วันขอบคุณแรงงาน
วันเกิดจักรพรรดิ
วันหยุดที ่มีเครื ่องหมาย * จะมีการเปลี ่ยนแปลงในแต่ละปี
26

คู ่มือแนะนําการศึกษาก่อนส่งผ้ ูฝึกงาน –ฉบับการแนะนําการใช้ขีวิต·การฝึกงาน–
กลเด้นวีค ซึ ่งช่วงนี ้จะมีอากาศีดีมาก ผู ้คนจะไ
ปเที ่ยวตามสถานที ่ต่าง ๆ ทำให้เกิดรถติดได้
4 วันหยุดฤดูร้อนและวันหยุดเทศกาลบอง
โดยทั ่วไปโรงเรียนในประเทศญี ่ปุ ่นจะหยุดฤดูร้
อนประมาณวันที ่ 20 กรกฏาคมถึงวันที ่ 31
สิงหาคม (แตกต่างกันไป ขึ ้นกับท้องถิ ่น)
ฤดูกาลนี ้จะมีอากาศร้อนมาก เกือบทุกบริษั
ทจะกำหนดให้เป็นวันหยุดฤดูร้อน และวันที ่
13 ถึง 15 กรกฎาคม หรือวันที ่ 13 ถึง
15 สิงหาคม จะเรียกว่าวันหยุดเทศกาลบอง
(แตกต่างกันขึ ้นกับท้องถิ ่นแต่ส่วนใหญ่จะเป็น
เดือนสิงหาคม) ในช่วงนี ้กล่าวว่าดวงวิญญา
ณของบรรพบุรุษจะกลับมายังบ้านเกิด ดังนั ้น
ญาติพี ่น้องที ่กระจายกันอยู ่จะมารวมกันเพื ่
อทำบุญให้กับดวงวิญญาณของบรรพบุรุษ
ซึ ่งบริษัทส่วนใหญ่จะกำหนดให้มีวันหยุดฤดูร้อน
ตรงกับเทศกาลบองนี ้
5 อื ่น ๆ
ในญี ่ปุ ่น เทศกาลคริสมาสต์ไม่ถือว่าเป็นวันหย
ุด อย่างไรก็ตามครอบครัวญี ่ปุ ่นส่วนใหญ่จะเล
้ยงฉลองคริสมาสต์
ี
6
งานเทศกาล / นันทนาการของบริษัทรับฝึกงาน
บริษัทรับฝึกงานของทุกท่าน
อาจจะมีการจัดงานเทศกาล / นันทนาการในวัน
ดังต่อไปนี ้ (ไม่ทุกบริษัท) โดยไม่ถือว่าเป็นวันหยุด
ซึ ่งงานต่าง ๆ เหล่านี ้จะจัดขึ ้นหลังจากเลิกงาน
โดยจะจัดเป็นงานเลี ้ยงกลางคืนส่วนใหญ่ และอาจเ
ก็บค่างานเลี ้ยงด้วย
1 วันก่อตั ้งบริษัท (จัดใหญ่เล็กต่างกันไป บางบ
ริษัทจะจัดงานยิ ่งใหญ่มาก)
2 งานเลี ้ยงต้อนรับ / งานเลี ้ยงส่ง
(ต้อนรับพนักงานใหม่ หรือเลี ้ยงส่งผู ้ย้ายสาขาห
รือออกจากงาน)
3 งานเลี ้ยงส่งท้ายปีเก่าต้อนรับปีใหม่ (งานเลี ้ยงภ
ายในจัดขึ ้นปลายปี หรือจัดขึ ้นต้นปี)
4 งานเลี ้ยงวันเกิด / งานเลี ้ยงคริสมาสต์
ในงานเทศกาล/นันทนาการเช่นนี ้ หา
กทุกท่านทำอาหารประจำชาติมาเลี ้ยง
จะทำให้ผู ้อื ่นดีใจมาก ขอให้ทุกท่านเข้าร่วมงา
นเลี ้ยงนี ้กันอย่างพร้อมหน้า เพื ่อเป็นประสบกา
รณ์ที ่ดีในประเทศญี ่ปุ ่น
27

7
ศาสนา
ในประเทศญี ่ปุ ่น รัฐธรรมนูญให้เสรีในการนับถือ
ศาสนา
ศาสนาที ่แต่ละท่านนับถือ อาจต้องทำการสวดใน
ระหว่างทำงานซึ ่งถือเป็นหน้าที ่สำคัญทางศาสนา
ในกรณีเช่นนี ้ ให้ปรึกษาหารือกับผู ้ให้คำแนะนำก
ารฝึกอบรม และทำการสวดด้วยวิธีที ่คนรอบข้างเ
ข้าใจได้
3
การใช้ชีวิตในหอ
เมื ่อทุกท่านรับการฝึกอบรม / ฝึกงานเทคนิคในบ
ริษัทรับฝึกงาน ท่านอาจต้องเข้าอยู ่ และใช้ชีวิตใน
หอที ่ทางบริษัทจัดเตรียมให้ หัวข้อต่อไปนี ้จะอธิบา
ยเกี ่ยวกับหอที ่มีอยู ่ทั ่วไป
หอที ่ทุกท่าน อาจเป็นสินทรัพย์ที ่บริษัทรับฝึกงานเ
ป็นเจ้าของ หรืออพาร์ทเมนต์/บ้านที ่เช่าให้อยู ่ก็เป็
นได้
อนึ ่ง ทำเลที ่ตั ้งของหอมีทั ้งแบบที ่ตั ้งอยู ่ภายในพื ้น
ที ่บริษัท กับอยู ่ห่างออกไปทำให้ต้องเดินทางมา
ทำงาน
1
ประตูบ้าน
บ้านของญี ่ปุ ่นจะมีพื ้นที ่ประตูบ้านที ่เรียกว่า
“เกงคัง” เมื ่อเข้าไปในอาคารที ่พัก จะต้องถอด
รองเท้าที ่พื ้นที ่ประตูบ้านนี ้ และเดินเท้าเปล่าหรือ
สวมรองเท้าภายในอาคารแทน ในประเทศญี ่ปุ ่น
ประชาชนไม่นิยมที ่จะใส่รองเท้าที ่ใช้ภายนอกเดินเ
ข้าไปในอาคาร
อนึ ่ง ในพื ้นที ่หน้างานของบริษัทรับฝึกงาน
จะทำการฝึกอบรม / ฝึกงานเทคนิคโดยให้ใส่รอ
งเท้าใส่ภายนอก แต่ถ้าเป็นงานที ่ต้องป้องกันการแ
ทรกซึมของฝุ ่นละออง เช่นงานประกอบอุปกรณ์
อิเล็กทรอนิกส์ เมื ่อเดินทางเข้าไปในอาคาร ต้องเ
ปลี ่ยนจากรองเท้าใส่ภายนอกเป็นรองเท้าใส่ภายใน
2
เสื ่อตาตามิ
เสื ่อตาตามิเป็นเสื ่อที ่เป็นเอกลักษณ์ของประเทศญี ่
ปุ ่นทำจากฟางแห้งนำมาเย็บด้วยด้ายให้เกาะแน่น
และคลุมด้วยเปลือกต้นหญ้าชนิดหนึ ่ง ห้องที ่ปูด้ว
ยเสื ่อตาตามิจะเป็นห้องสไตล์ญี ่ปุ ่น และห้องที ่ไม่
ใช่สไตล์ญี ่ปุ ่นจะเป็นห้องสไตล์ตะวันตก (พื ้นไม้)
ในห้องสไตล์ญี ่ปุ ่นจะไม่ใส่รองเท้าใช้ภายใน
อนึ ่ง ในการอธิบายขนาดความกว้างของห้อง
จะอธิบายว่าเป็นห้องขนาด 6 เสื ่อ หรือ 4.5
เสื ่อครึ ่ง ตามจำนวนเสื ่อตาตามิ
28

คู ่มือแนะนําการศึกษาก่อนส่งผ้ ูฝึกงาน –ฉบับการแนะนําการใช้ขีวิต·การฝึกงาน–
3
ที ่นอน (ฟูตอง) และเตียง
คนส่วนใหญ่ในโลกจะนอนโดยใช้เตียงนอน
แต่ห้องนอนสไตล์ญี ่ปุ ่นจะปูที ่นอน (ฟูตอง)
บนเสื ่อตาตามิ แล้วนอนบนเสื ่อนั ้น (แต่ปัจจุบัน
มีการวางเตียงบนเสื ่อตาตามิเพิ ่มมาก
ขึ ้น) ด้วยวิธีนี ้ ทำให้ต้องนำที ่นอน (ฟูตอง)
ออกจากตู ้เก็บ “โอชิอิเระ” แล้วมาปูนอน
และเมื ่อตื ่นนอนต้องพับที ่นอนเพื ่อเก็บในตู ้เก็บ
“โอชิอิเระ” ทุกครั ้ง ทำให้สามารถใช้ห้องเป็นห้อง
นอน และใช้เพื ่ออรรถประโยชน์อื ่นได้ด้วย
ท่านอาจต้องปูที ่นอน (ฟูตอง)
บนเสื ่อตาตามิเพื ่อนอน หรืออาจนอนบนเตียงสอง
ชั ้นก็เป็นได้ ทั ้งนี ้จะนอนบนเตียงหรือที ่นอนก็ขึ ้น
กับสภาพการณ์ของหอนั ้น
4
ครัวและอาหาร
และในประเทศญี ่ปุ ่นสามารถดื ่มน้ำประปาได้
อย่างไรก็ตาม น้ำประปาที ่มีนั ้นต้องผ่านการก
รองโดยใช้ค่าใช้จ่ายสูงมากที ่โรงงานน้ำประปา
เพื ่อให้กลายเป็นน้ำที ่มีคุณภาพสามารถดื ่มได้
จึงควรใช้น้ำอย่างประหยัด
ในการทำอาหารจะใช้แก๊สหุงต้ม แก๊สหุงต้มถื
อเป็นเชื ้อเพลิงที ่เป็นประโยชน์ แต่ถ้าใช้อุปกร
ณ์แก๊สผิดวิธี จะทำให้เกิด “พิษจากแก๊ส” หรือ
“แก๊สระเบิด” ได้ ถือเป็นอันตรายอย่างยิ ่ง ในการ
ใช้แก๊สขอให้ฟังคำสั ่งของผู ้แนะแนวชีวิตความเป็นอ
ยู ่ และใช้อย่างปลอดภัย
ตู ้เย็นที ่มีห้องแช่แข็งถือเป็นสิ ่งที ่มีความจำเป็นยิ ่ง
เกือบทุกบริษัทที ่รับฝึกงาน จะมีตู ้เย็นเตรียมไว้ใ
ห้แล้ว
โดยหลักการแล้ว ทุกท่านต้องทำอาหารกินเอง
ทุกท่านต้องเตรียมอาหารสำหรับตัวเอง ลำดับต่อ
ไปจะแสดงวิธีการจัดเตรียมอาหารของผู ้รับการฝึก
อบรม/ช่างเทคนิคฝึกงาน
1 ข้อควรระวังทั ่วไปเกี ่ยวกับอาหาร
i. ขอแนะนำให้ทุกท่านรับประทานอาหารครบ
3 มื ้อทั ้งเช้า กลางวัน ค่ำ เพื ่อให้ใช้ชีวิตงา
นและชีวิตส่วนตัวได้อย่างสมบูรณ์
ii. ไม่ควรทานคาร์โบไฮเดรตจำพวกข้าว
เจ้าหรือแป้งที ่ทำจากข้าวสาลีอย่างเดียว
ควรเลือกทานผัก (วิตามิน เส้นใยอาหาร)
เนื ้อและปลา (โปรตีน) เพื ่อให้ครบถ้วนทาง
โภชนาการ
iii. การทานเค็มเกินไปไม่ดีต่อสุขภาพร่างกาย
ควรระวังที ่จะไม่ทานเกลือมากเกินไป
2 อาหารเช้าและอาหารเย็น
อาหารหลักคือข้าว ส่วนใหญ่แล้ว
ผู ้รับการฝึกอบรม/ช่างเทคนิคฝึกงานสามารถ
หุงข้าวด้วยหม้อหุงข้าว แล้วทำกับข้าวร่วมกัน
เพื ่อทานด้วยกัน อนึ ่ง บางประเทศหรือพื ้นที ่อ
าจจะไม่มีธรรมเนียมทานข้าวเป็นอาหารหลัก
ในกรณีเช่นนี ้ ให้ปฏิบัติตามธรรมเนียมของแ
ต่ละประเทศ
29

3 อาหารเที ่ยง
โดยทั ่วไปแล้ว จะทำอาหารกล่องในตอนเช้าเพื ่
อนำไปทานที ่หน้างานของบริษัทรับฝึกงาน หา
กหอกับที ่ทำงานอยู ่ใกล้กัน อาจจะกลับมาที ่หอ
เพื ่อทานข้าวที ่หอก็ได้
4 มารยาทบนโต๊ะอาหาร
ในประเทศญี ่ปุ ่นจะทานอาหารโดยใช้ตะเกียบ
บางท่านอาจจะมีธรรมเนียมทานข้าวโดยการ
ป้อนมือ อาจจะรู ้สึกว่าไม่สะดวกที ่จะใช้ตะเกียบ
ทานอาหาร ทำให้รู ้สึกว่าไม่อร่อย ถ้าทานกันเ
องระหว่างเพื ่อน อาจป้อนมือทานก็ได้
แต่ถ้าทานอาหารในร้านอาหารหรืองานเลี ้ยง
ควรที ่จะทานอาหารโดยไม่ป้อนมือ
อนึ ่ง การทิ ้งเศษอาหารลงพื ้นไม่เหมาะสมทาง
โภชอนามัย
5
การอาบน้ำ
โดยทั ่วไปทุกท่านอาจจะอาบน้ำจากฝักบัวในประเท
ศของทุกท่าน แต่ในประเทศญี ่ปุ ่นจะอาบน้ำใน
ห้องอาบน้ำ
ห้องอาบน้ำของญี ่ปุ ่นจะประกอบด้วยส่วนที ่เป็น
อ่างน้ำร้อน (อ่างน้ำ) กับส่วนล้างตัว (พื ้นล้าง)
อ่างน้ำร้อนมีไว้เพื ่อแช่ให้ร่างกายอุ ่นตัว และจะล้า
งร่างกายในพื ้นล้างแทน
อีกทั ้ง ในญี ่ปุ ่นจะเข้าอาบน้ำกันเรียงตามลำดับ
ซึ ่งต้องระวังที ่จะไม่ให้อ่างน้ำร้อนสกปรก และไม่ถ
อดจุกอุดท่อปล่อยน้ำร้อนทิ ้งไป
วิธีการอาบน้ำมีดังนี ้
1 ไม่ลงแช่น้ำร้อนโดยตรง ก่อนที ่จะลงแช่ให้ล้าง
ตัวโดยไม่ใช้สบู ่
2 ลงแช่น้ำร้อน ในตอนนั ้น ไม่ควรที ่จะล้างตัวใน
อ่างน้ำร้อน อีกทั ้ง ไม่ควรนำผ้าเช็ดตัวมาใช้ใ
นอ่างน้ำร้อน หากรู ้สึกอุ ่นแล้วให้ขึ ้นจากอ่างน้ำ
ร้อน
3 สระผมและล้างตัวด้วยสบู ่ที ่พื ้นล้าง แล้วล้างน้ำใ
ห้สบู ่และแชมพูที ่ติดตามตัวสะอาดหมดจด
4 ลงแช่ในอ่างน้ำร้อนอีกครั ้งหนึ ่ง เมื ่อรู ้สึกอุ ่นใ
ห้ขึ ้นจากอ่างน้ำร้อน เพื ่อเช็ดตัวด้วยผ้าเช็ดตัว
5 ท้ายที ่สุดให้เช็ดตัวด้วยผ้าเช็ดตัวผืนใหญ่ที ่จุดเป
ลี ่ยนเสื ้อผ้า
บางท่านอาจมาจากประเทศที ่ไม่มีธรรมเนียมอ
าบน้ำร้อน แต่การอาบน้ำร้อนนั ้นไม่ใช่เพียงแ
ต่ทำให้ร่างกายรู ้สึกอบอุ ่น แต่ยังทำให้ร่างกายรู ้
สึกผ่อนคลาย ดังนั ้นผู ้ที ่ไม่มีธรรมเนียมอาบน้ำ
ร้อน ลองอาบน้ำร้อนด้วยนอกจากอาบจากฝัก
บัว
ในหอที ่มีขนาดใหญ่ จะมีห้องอาบ
น้ำที ่หลายคนสามารถอาบพร้อมกันได้
(แน่นอนว่าแยกชายหญิง) ในตอนแรกอาจรู ้สึก
เคอะเขิน แต่ถ้าชินไปแล้วจะรู ้สึกไม่ลังเลเลย
ชาวญี ่ปุ ่นเป็นคนที ่ชอบอาบน้ำแร่มาก หากมีบ่อ
น้ำแร่ใกล้เคียงกับบริษัทที ่รับฝึกงานของทุกท่าน
ลองเข้าไปใช้บริการอาบน้ำแร่ดู จะเป็นการสร้า
งความทรงจำที ่ดีกับท่านในประเทศญี ่ปุ ่นได้
ปัจจุบัน ชาวญี ่ปุ ่นเองจะอาบน้ำเฉพาะอาบฝัก
บัวในฤดูร้อนเพิ ่มมากขึ ้น วิธีการใช้ฝักบัวอา
บน้ำไม่แตกต่างจากวิธีการทุกท่านถนัดดีแล้ว
อย่างไรก็ตาม หากอาบแต่น้ำฝักบัวในฤดูหนาว
ซึ ่งอากาศหนาวมากในฤดูหนาว ทำให้ต้องอาบ
ฝักบัวเป็นเวลานาน ทำให้เสียค่าน้ำและค่าเชื ้อเ
พลิงสูงได้
30

คู ่มือแนะนําการศึกษาก่อนส่งผ้ ูฝึกงาน –ฉบับการแนะนําการใช้ขีวิต·การฝึกงาน–
6
ห้องส้วม
ห้องส้วมในประเทศญี ่ปุ ่นมีแบบญี ่ปุ ่นกับแบบต
ะวันตก แบบญี ่ปุ ่นถือเป็นแบบดั ้งเดิมและแบบ
ตะวันตกเป็นแบบที ่ใช้กันในยุโรปและอเมริกา
ดังแสดงในรูปต่อไปนี ้
แบบญี ่ปุ ่น
แบบตะวันตก
ห้องส้วมญี ่ปุ ่นส่วนใหญ่เป็นแบบล้างน้ำ (ในบางแ
ห่งอาจจะไม่เป็นแบบล้างน้ำ)
หากเป็นแบบล้างน้ำ เมื ่อใช้เสร็จแล้ว ให้ทิ ้งกระดา
ษชำระล้างชักโครกตามไปด้วย และควรใช้กระดา
ษชำระแบบละลายน้ำได้ ซึ ่งหาซื ้อได้ตามซูเปอร์ม
าเก็ตทั ่วไป
สิ ่งอื ่นนอกจากกระดาษชำระ ให้ทิ ้งในกล่องที ่มีเตรี
ยมไว้ให้ หากทิ ้งสิ ่งอื ่นนอกจากกระดาษชำระแล้ว
อาจเป็นสาเหตุทำให้ห้องส้วมอุดตันได้
บางท่านอาจเคยชินกับการล้างด้วยน้ำโดยไม่ใช้กร
ะดาษชำระ แต่อุปกรณ์ห้องน้ำญี ่ปุ ่นไม่ได้สร้างมา
เพื ่อใช้สำหรับการใช้งานดังกล่าว
ปัจจุบัน มีห้องน้ำแบบตะวันตก “พร้อมน้ำฉีดล้าง”
ที ่จะทำการฉีดล้างหลังเสร็จธุระเป็นที ่แพร่หลาย
มากขึ ้น หากที ่หอหรือที ่บริษัทเป็นห้องน้ำแบบ
“พร้อมน้ำฉีดล้าง” ให้สอบถามวิธีการใช้งานจาก
ผู ้แนะนำการใช้ชีวิต เพราะหากใช้ผิดวิธีจะ
ทำให้น้ำอุ ่นสำหรับฉีดล้างพุ ่งออกมาเหมือนน้ำพุ
ทำให้พื ้นเปียกได้
31

7
ที ่ล้างหน้า
หอส่วนใหญ่ จะมีที ่ล้างหน้าอยู ่ใกล้บริเวณห้องส้วม
เมื ่อตื ่นนอนตอนเช้า สามารถล้างหน้า แปรงฟัน
แต่งผม (หากเป็นผู ้ชายจะโกนหนวด หรือเป็นผู ้ห
ญิงจะแต่งหน้า) ที ่บริเวณนี ้ได้
ปัญหาที ่มักเกิดขึ ้นในที ่ล้างหน้าคือการปล่อยให้เส้น
ผมที ่เกิดจากการหวีตกลงไปอุดตันท่อ จึงควรระวัง
ไม่ให้เกิดเรื ่องเช่นนั ้นได้
ส่วนใหญ่แล้วจะมีเครื ่องซักผ้าไฟฟ้าวางไว้ภายใน
ที ่ล้างหน้าหรือบริเวณใกล้เคียง สามารถใช้เครื ่อง
ซักผ้านี ้ซักผ้าได้
8
การทำความสะอาด
เพื ่อรักษาบริเวณภายในหอให้สะอาด ควรทำควา
มสะอาดภายในหอสองสามครั ้งต่อสัปดาห์เป็นอย่า
งน้อย โดยเฉพาะอย่างยิ ่ง ห้องครัว ห้องอาบน้ำ
ห้องส้วมและที ่ล้างหน้าซึ ่งเป็นบริเวณที ่ใช้งานร่วม
กัน ควรทำความสะอาดให้เรียบร้อย สถานที ่ที ่ใ
ช้ร่วมกันเช่นนี ้ ควรกำหนดเวรในการทำความสะ
อาดเพื ่อไม่ให้เกิดความไม่ยุติธรรม
9
ไฟฟ้า (แรงดันไฟฟ้า)
แรงดันไฟฟ้าในประเทศญี ่ปุ ่นคือ 100 โวลท์
ควรระมัดระวังหากจะนำเครื ่องใช้ไฟฟ้ามาใช้งาน
1 0
การเดินทางไปทำงาน
ส่วนใหญ่แล้วหอพักของทุกท่านจะอยู ่ใกล้เคียงกับที ่
ทำงาน จึงสามารถเดินทางไปทำงานด้วยการเดินเ
ท้าหรือขี ่จักรยานไปทำงาน หากหอพักอยู ่ห่างจาก
ที ่ทำงาน ส่วนใหญ่จะไปทำงานโดยนั ่งรถที ่ทางบ
ริษัทจัดให้ และส่วนน้อยเท่านั ้นที ่ต้องเดินทางไป
ทำงานด้วยการนั ่งรถบัสหรือใช้บริการขนส่งมวลช
น อย่างไรก็ตาม หากต้องเดินทางด้วยการใช้บริก
ารขนส่งมวลชน ทางบริษัทจะออกค่าเดินทางให้
1 1
การส่งเสียงดัง
โดยทั ่วไปแล้ว ชาวญี ่ปุ ่นค่อนข้างรู ้สึกไวต่อการส่ง
เสียงดัง
หากฟังดนตรีโดยเปิดเสียงดัง หรือพูดคุย
กับเพื ่อนเสียงดังในขณะที ่อยู ่ในหอ อาจทำใ
ห้ชาวบ้านข้างเคียงเดือดร้อนเป็นปัญหาขึ ้นได้
ควรระวังเป็นอย่างยิ ่ง โดยเฉพาะเวลากลางคืน
32

คู ่มือแนะนําการศึกษาก่อนส่งผ้ ูฝึกงาน –ฉบับการแนะนําการใช้ขีวิต·การฝึกงาน–
4
การทิ ้งขยะ
เทศบาลญี ่ปุ ่นส่วนใหญ่จะจัดเก็บขยะแบบให้มีการคั
ดแยกขยะ โดยทั ่วไปแล้วจะแบ่งเป็น “ขยะเผาได้”
กับ “ขยะห้ามเผา” แต่บางเทศบาลอาจมีกฎเกณ
ฑ์ที ่ต่างกันไปเล็กน้อย อีกทั ้งจุดทิ ้งขยะหรือวันในแ
ต่ละสัปดาห์ที ่สามารถทิ ้งขยะได้จะแตกต่างกันไป
หากทิ ้งขยะเป็นครั ้งแรก ควรขอคำแนะนำจากผู ้แ
นะนำการใช้ชีวิต และทำการทิ ้งขยะตาม
วิธีที ่ได้รับคำสอน อนึ ่ง กฎการคัดแยกขยะนั ้น
แม้แต่ชาวญี ่ปุ ่นเอง ยังอาจไม่เข้าใจ ซึ ่งเป็นสิ ่งที ่ยา
กสำหรับทุกท่านที ่เป็นชาวต่างชาติ อาจต้องใช้เวล
าจนกว่าจะเคยชิน ดังนั ้น หากไม่เข้าใจ ควรสอบ
ถามผู ้แนะนำการใช้ชีวิต การถามไม่ใช่เป็นสิ ่งที ่น่า
ละอาย แต่ควรระวังที ่จะไม่ก่อให้เกิดปัญหากับชาว
บ้านในท้องถิ ่นเนื ่องจากไม่ปฏิบัติตามกฎเกณฑ์
5
การซื ้อของ
1
วิธีการซื ้อของ
ทุกท่านสามารถซื ้อหาสิ ่งของเครื ่องใช้ประจำวัน
และอาหารได้จากซูเปอร์มาเก็ตหรือร้านค้าที ่อยู ่ใก
ล้กับหอ ซึ ่งจะมีการโฆษณาสินค้าราคาถูกในแผ่น
พับที ่ติดมากับหนังสือพิมพ์ ทุกท่านสามารถขอข้อ
มูลจากผู ้แนะนำการใช้ชีวิตได้
นอกจากนี ้ยังมีร้านสะดวกซื ้อ (เรียกสั ้น ๆ ว่า
“คอมบินิ”) ซึ ่งเป็นซูเปอร์มาเก็ตขนาดเล็กเปิดบริก
าร 24 ชั ่วโมง ซึ ่งสะดวกในกรณีที ่จำเป็นต้องกา
รสิ ่งของในเวลาค่ำคืน แต่ราคาไม่ได้ถูกอย่างซูเป
อร์มาเก็ต
สิ ่งที ่ต้องควรระวังในการซื ้อของมีดังนี ้
1 ไม่หยิบสิ ่งของที ่วางเรียงบนหิ ้งมาดูโดยไม่จำเ
ป็น โดยเฉพาะของสด และผลไม้ที ่บอบบางต้อ
งระวังเป็นพิเศษ
2 อาหารชิมได้จะวางให้รู ้ว่าเป็นอาหารที ่สามารถ
ชิมได้ ไม่ทานอาหารที ่ไม่ใช่อาหารชิมได้
3 ราคาสินค้ากำหนดตามป้ายที ่ติดไว้
ไม่สามารถต่อรองราคาได้
4 การลักขโมยสินค้าถือเป็นการกระทำที ่ผิด
กฎหมาย ห้ามเป็นอันขาด กรณีที ่รุนแรง
จะถูกตำรวจจับตัว และมีโทษร้ายแรงถึงขั ้นส่ง
ตัวกลับประเทศได้
33

2
ภาษีบริโภค
หากซื ้อสินค้า ท่านต้องจ่ายภาษีบริโภค 5 %
และราคาสินค้าที ่แสดงไว้เป็นราคารวมภาษีบริโภ
คแล้ว
3
เครื ่องขายอัตโนมัติ
ในญี ่ปุ ่นเกือบทุกที ่จะมีเครื ่องขายอัตโนมัติติดตั ้งอยู ่
สามารถซื ้อน้ำดื ่ม บุหรี ่ หรือเครื ่องดื ่มอัลกอฮอ
ล์ลเช่นเบียร์ได้ อย่างไรก็ตาม เครื ่องขายอัตโน
มัติขายบุหรี ่และเครื ่องดื ่มอัลกอฮอล์ลจะหยุดขาย
อัตโนมัติเมื ่อเวลา 23 นาฬิกา
ตามกฎหมายประเทศญี ่ปุ ่น ผู ้มีอายุไม่ถึง 20 ปี
ห้ามสูบบุหรี ่และดื ่มเครื ่องดื ่มอัลกอฮอล์ล ซึ ่งทุกท่า
นที ่เป็นชาวต่างชาติต้องปฏิบัติตามกฎหมายนี ้ด้วย
6
ตำรวจและพนักงานดับเพลิง
1
หน้าที ่หลักของตำรวจญี ่ปุ ่นคือ
1 ป้องกันอาชญากรรมและสอบสวนคดี 2
รักษาความปลอดภัยบนท้องถนนและแก้ปัญหาเมื ่อ
เกิดอุบัติเหตุจราจร 3 สืบหาผู ้สูญหายและจัดเก็บ
สิ ่งของที ่สูญหาย 4
รักษาความมั ่นคงของประเทศ เป็นต้น
หากท่านพบเห็นอุบัติเหตุจราจร การลักขโมย
หรืออาชญากรรม ต้องให้ความร่วมมือกับท
างเจ้าหน้าที ่ตำรวจ หากต้องการแจ้งตำรวจ
ให้โทรหมายเลข “110” ซึ ่งเป็นหมายเลขที ่สามา
รถใช้ได้เหมือนกันทั ่วประเทศญี ่ปุ ่นในการแจ้งตำร
วจ
ในเมืองใหญ่จะมีสถานีตำรวจย่อยที ่เรียกว่า
“โคบัง” ซึ ่งเป็นลักษณะเฉพาะของประเทศญี ่ปุ ่น
โดยจะมีเจ้าหน้าที ่ตำรวจประจำให้บริการอยู ่
ประเทศญี ่ปุ ่นได้ชื ่อว่าเป็นประเทศที ่มีความปลอด
ภัยสูงมากประเทศหนึ ่งในโลก อย่างไรก็ตาม
ถึงแม้ว่าจะมีความปลอดภัยสูง ผู ้หญิงก็ไ
ม่ควรเดินคนเดียวในเวลากลางคืน หากผู ้หญิ
งมีความจำเป็นต้องออกนอกบ้านเวลาค่ำคืน
ควรไปด้วยกันไม่น้อยกว่า 2 คน
2
พนักงานดับเพลิง
งานหลักของพนักงานดับเพลิงคือ 1 ป้องกัน
อัคคีภัยและดับเพลิง 2 ให้การช่วยเหลือผู ้ประส
บภัย 3 ให้ความช่วยเหลือเมื ่อเกิดภัยธรรมชาติ
หากท่านพบเห็นเพลิงไหม้ ผู ้ป่วยหรือผู ้บาดเจ็บ
ให้รีบโทรศัพท์แจ้งไปยังสถานีดับเพลิงโดยทันที
หมายเลขโทรศัพท์คือ “119” ซึ ่งโทรได้จากทุก
34

คู ่มือแนะนําการศึกษาก่อนส่งผ้ ูฝึกงาน –ฉบับการแนะนําการใช้ขีวิต·การฝึกงาน–
ที ่ทั ่วประเทศญี ่ปุ ่น
หากเกิดอุบัติเหตุจราจร และมีผู ้ได้รับบาดเจ็บ
ให้แจ้งทั ้งตำรวจและพนักงานดับเพลิง
7
กฎจราจร
ในประเทศญี ่ปุ ่น “คนเดินเท้าชิดขวา
ยานพาหนะชิดซ้าย” บางท่านอาจจะมาจากประเท
ศที ่มี “ยานพาหนะชิดขวา”
ซึ ่งการจราจรของร
ถยนต์จะตรงกันข้ามกัน จึงควรระวังเมื ่อจะเดินข้า
มถนน
จักรยานเป็นพาหนะที ่มีความสะดวกยิ ่ง แต่มีผู ้รับ
การฝึกอบรมชาวต่างชาติไม่น้อยที ่ประสบอุบัติเหตุ
(ถึงแก่ชีวิตด้วย) ดังนั ้น เพื ่อเป็นการป้องกันไม่ให้เ
กิดอุบัติเหตุบนท้องถนน ควรที ่จะปฏิบัติตามกฎจร
าจรต่อไปนี ้ เพื ่อความปลอดภัยของทุกท่าน
1 ต้องปฏิบัติตามสัญญาณไฟจราจร
โดยเฉพาะเมื ่อจะเลี ้ยวขวา
2 ให้คนเดินเท้าไปก่อนเสมอ
ขี ่จักรยานบนทางเท้าได้ แต่ต้องระวังคนเดินเ
ท้าก่อนเสมอ
3 จักรยานให้ชิดซ้าย
4 ห้ามนั ่งซ้อนจักรยาน
5 หากขี ่จักรยานไปเป็นกลุ ่ม ให้ขับเรียงแถวยาวเ
ป็นเส้นตรง ไม่ขี ่จักรยานเรียงหน้ากระดานแล้ว
คุยกับเพื ่อฝูง เพราะเป็นต้นเหตุที ่ทำให้เกิดอุบั
ติเหตุได้
6 เวลากลางคืนไม่ควรใช้จักรยาน
หากจำเป็นต้องใช้ ให้ติดแผ่นป้ายสะท้อนแสง
ที ่จักรยาน หรือใส่ “ที ่คล้องไหล่”
ซึ ่งสะท้อนแสง เพื ่อให้ผู ้ขับรถได้รู ้ได้
7 อนึ ่ง ที ่ JITCO ได้จัดทำวิดีโอ “วิธีการ
ขี ่จักรยานอย่างถูกต้องตามท้องถนญี ่ปุ ่น” ไว้
สามารถหาชมได้
35

8
การใช้บริการขนส่งมวลชน
1
รถไฟฟ้า
รถไฟฟ้าในประเทศญี ่ปุ ่นเดินรถอย่างแม่นยำตามต
ารางเวลา หากต้องซื ้อตั ๋วรถไฟระยะทางสั ้น ให้ซื ้
อตั ่วได้ที ่เครื ่องขายตั ๋วก่อนที ่จะขึ ้นรถไฟฟ้า ค่าร
ถไฟฟ้าจะแตกต่างกันขึ ้นกับระยะทาง และแสดงส
ถานี ่เป็นภาษาญี ่ปุ ่น (เมืองใหญ่บางแห่งอาจแสดงเ
ป็นภาษาอังกฤษ) หากจะนั ่งรถไฟฟ้าเป็นครั ้งแรก
ให้ผู ้แนะนำการใช้ชีวิตเป็นผู ้แนะนำการเดินทางให้
2
รถบัส
รถบัสจะได้รับผลกระทบต่อการจราจรเป็นอย่างยิ ่ง
จึงไม่ตรงต่อเวลาเหมือนดังเช่นรถไฟฟ้า ค่ารถบัส
จะแตกต่างกันไปขึ ้นกับระยะทาง แต่ก็มีรถบัสที ่เ
ป็นรถประจำทางซึ ่งคิดค่ารถเป็นราคาเดียว
วิธีการใช้รถบัสโดยทั ่วไปเป็นดังนี ้
1 ก่อนอื ่นให้ขึ ้นรถบัสจากทางด้านหลังของรถ
บัส แล้วรับ “ตั ๋วรถบัส” ซึ ่งใน “ตั ๋วรถบัส”
มีหมายเลขพิมพ์ไว้อยู ่ ซึ ่งแสดงหมายเลขป้าย
ที ่ได้ขึ ้นรถบัส อนึ ่ง ในรถบัสจะไม่มีคนเก็บเงิน
2 ด้านหน้าของรถบัสจะมีป้ายติดไฟ โดยตัวเ
ลขแสดงค่ารถจะเปลี ่ยนไปตามระยะทางที ่วิ ่ง
ค่ารถที ่ท่านต้องจ่ายจะแสดงอยู ่ในกรอบใต้หมา
ยเลขที ่เป็นเลขเดียวกับ “ตั ๋วรถบัส”
3 หากมีเสียงแจ้งว่าจะถึงป้ายรถบัสทีต้องการลง
ให้กดปุ ่ม “หยุดรถบัส”
4 เมื ่อรถบัสจอด ให้ยื ่น “ตั ๋วรถบัส”
กับเงินค่ารถบัสโดยใส่ในกล่องเงินข้างคน
ขับ หากต้องการเงินทอน ให้แจ้งคนขับ
เพื ่อขอรับเงินทอน
5 อนึ ่ง ถ้าไม่ใช่คนในท้องถิ ่นเอง แม้แต่ชาวญี ่
ปุ ่นก็มักจะใช้รถบัสไม่ถูกเช่นกัน
หากจะนั ่งรถบัสเป็นครั ้งแรก ให้ผู ้แนะนำการใ
ช้ชีวิตเป็นผู ้แนะนำการเดินทางให้
9
ธนาคารและสำนักงานไปรษณีย์
1
ธนาคาร
โดยทั ่วไป ค่าเบี ้ยเลี ้ยงการฝึกอบรมหรือค่าจ้
างจะจ่ายโดยโอนเข้าบัญชีธนาคารโดยตรง
(หรือบัญชีไปรษณีย์) หากมีบัตร ATM ก็สา
มารถเบิกเงินหรือฝากเงินเข้าออกบัญชีตัวเองไ
ด้โดยไม่ต้องไปธนาคาร ซึ ่งถือว่าสะดวกมาก
อย่างไรก็ตาม บัตรอาจหายได้ จึงควรเก็บรักษาไ
ว้อย่างดี
หากเดินทางมาถึงประเทศญี ่ปุ ่น
คงจะเปิดบัญชีโดยทันที ควรที ่จะปฏิบัติตามคำแนะ
นำของผู ้แนะนำการใช้ชีวิต
นอกจากนี ้ หากต้องการส่งเงินออกนอกป
ระเทศให้กับครอบครัวในประเทสของตน
36

คู ่มือแนะนําการศึกษาก่อนส่งผ้ ูฝึกงาน –ฉบับการแนะนําการใช้ขีวิต·การฝึกงาน–
ขั ้นตอนจะยุ ่งยากขึ ้น ให้ปรึกษาผู ้แนะนำการใช้ชีวิ
ตได้
2
สำนักงานไปรษณีย์
ทั ่วประเทศญี ่ปุ ่นมีสำนักงานไปรษณีย์อยู ่เต็มไปหม
ด ค่าดวงตาไปรษณีย์นั ้น ถ้าส่งในเขตทวีปเอเซีย
เป็นจดหมายจะเสีย 90 เยน สำหรับซองที ่มีนน้ำ
หนักไม่เกิน 25 กรัม และ 160 เยนสำหรับซอ
งที ่มีน้ำหนักไม่เกิน 50 กรัม สำหรับการ์ดอวยพ
รขนาดไปรษณียบัตรเสีย 70 เยน
ที ่สำนักงานไปรษณีย์ สามารถถอนฝากเงิน
และส่งเงินข้างประเทศได้ (เฉพาะสำนักงานไปรษ
ณีย์ที ่มีขนาดใหญ่)
1
10
โทรศัพท์
โทรภายในประเทศ
1 ตัวอย่างเช่น ถ้าต้องการโทรรับคำปรึกษาแนะ
นำเป็นภาษาของตนจากผู ้ให้คำปรึกษาแนะนำ
ให้กด 03-3233-0578 อนึ ่ง หากกดหมายเ
ลขโทรศัพท์จากเขตโตเกียว ไม่จำเป็นต้องกดเ
ลขสองหลักแรก “03” แต่อย่างไร
2 ค่าโทรศัพท์จะเปลี ่ยนแปลงไปตามระยะทางระห
ว่างคู ่สายและระยะเวลาในการโทร
2
การโทรต่างประเทศ
ตัวอย่างเช่น ถ้าต้องการโทรไปยังหมายเลข
0123-456789 ในประเทศจีนจากประเทศญี ่ปุ ่น
ให้โทรตามขั ้นตอนดังต่อไปนี ้
1 กดหมายเลขโทรศัพท์ผู ้ให้บริการโทรทางไกล
ต่างประเทศ (ซึ ่งมีมี 4 หมายเลขคือ 001,
0041, 0061, 0033 ในที ่นี ้จะขอยกตัวอย่าง
กรณีหมายเลข 001)
2 กดหมายเลขแสดงว่าโทรทางไกล (010)
3 กดหมายเลขประเทศจีน (86)
4 กดหมายเลขพื ้นที ่ในประเทศจีน (123 :
ตัดเลข 0 ด้านหน้าออก)
5 กดหมายเลขโทรศัพท์ปลายทาง (456789)
6 ให้กดหมายเลขข้างต้นตามลำกดับ
กล่าวคือให้กดหมายเลข 001-010-86-
123-456789
เนื ่องจากค่าโทรศัพท์ทางไกลแพง จึงขอแนะ
นำให้ใช้บัตรโทรศัพท์ที ่แสดงให้เห็นได้ว่าใช้โท
รไปมากน้อยเท่าไร
3
การใช้โทรศัพท์มือถือ
หากต้องการใช้โทรศัพท์มือถือ ให้ระมัดระวังในเ
รื ่องต่อไปนี ้
1 การใช้โทรศัพท์มือถือในโรงพยาบาล
หรือในเครื ่องบิน อาจทำให้เกิดผลกระทบต่อเค
รื ่องมือทางการแพทย์หรือต่ออุปกรณ์ควบคุมก
ารบินได้ จึงห้ามใช้ในสถานที ่ดังกล่าวเป็นอันข
37

าด
2 ห้ามใช้โทรศัพท์มือถือในรถไฟฟ้า หรือรถบัส
เพราะอาจจะมีผู ้ป่วยที ่ใช้เครื ่องกระตุ ้นการเต้น
หัวใจขึ ้นรถมาได้ อนึ ่ง อาจมีชาวญี ่ปุ ่นที ่ใช้โท
รศัพท์มือถือในรถไฟฟ้า ถือว่าเป็นคนที ่มีมารย
าทไม่เหมาะสม ไม่ควรเอาเป็นเยี ่ยงอย่าง
3 ในระหว่างทำงาน หรือระหว่างชมภาพยนต์
ควารปิดโทรศัพท์มือถือ
4 ถึงแม้ว่าจะอยู ่ในจุดที ่สามารถใช้โทรศัพท์มือถือ
ได้ แต่ไม่ควรพูดเสียงดังเป็นการสร้างความเ
ดือดร้อนให้กับผู ้อื ่น
ผู ้ใช้โทรศัพท์มือถือต้องจ่ายค่าโทรศัพท์มือถือข
องตนให้กับบริษัทโทรศัพท์จนครบถ้วนก่อนที ่จะ
เดินทางกลับประเทศ หากไม่จ่ายให้เรียบร้อย
ก่อนเดินทางกลับประเทศ อาจะเกิดปัญหากับท
างบริษัทมือถือได้ ทั ้งนี ้โทรศัพท์มือถือแบบจ่าย
ก่อนใช้ทีหลัง จะสะดวกกว่าเพราะไม่ต้องจ่าย
ค่าโทรศัพท์ให้เรียบร้อย
1
11
มาตรการรองรับแผ่นดินไหว คลื ่นยักษ์ทซึนามิ และไต้ฝุ ่น
แผ่นดินไหว
ประเทศญี ่ปุ ่นได้ชื ่อว่าเป็นประเทศที ่มีแผ่นดินไหวม
าก อาจรู ้สึกตกใจได้ที ่อยู ่ดี พื ้นดินหรือตัวอาคาก
สั ่นไหว อย่างไรก็ตามไม่
ว่าจะไหวอย่างไรก็ตาม จะหยุดภายใน 1 นาที
ดังนั ้น หากเกิดแผ่นดินไหว ให้ตั ้งสติทำใจเย็น
และระวังในเรื ่องต่อไปนี ้
1 ก่อนอื ่น ให้ปิดต้นไฟให้หมด หากทำอาหารอ
ยู ่ให้ตั ้งสติปิดไฟของเตาแก๊ส หากเป็นฤดูหนาว
ให้ปิดไฟของเครื ่องทำความร้อนเช่นฮีตเตอร์
ก่อน หากสูบบุหรี ่อยู ่ ให้รีบดับบุหรี ่โดยทันที
2 ก้มตัวหลบอยู ่ใต้โต๊ะที ่แข็งแรง
3 ไม่ตื ่นเต้นตกใจวิ ่งออกนอกอาคาร เพราะอาจ
ได้รับบาดเจ็บถ้ามีกระจกตกมาแตกได้
4 หากแผ่นดินไหวรุนแรง อาจเกิดอาฟเตอร์ช๊อค
เป็นอันตรายได้ ให้รีบหนีไปอยู ่ในที ่ปลอดภัยอ
ย่างรวดเร็ว
5 หากอยู ่ระหว่างรับการฝึกอบรม (หรือระหว่าง
ฝึกงานเทคนิค) ให้ปฏิบัติตามคำสั ่งของคนในบ
ริษัท หรือผู ้แนะนำการฝึกอบรม
6 หากอยู ่ที ่หอพักในวันหยุดหรือเวลากลางคืน
ให้ปฏิบัติตามคำสั ่งของเพื ่อนบ้านข้างเคียงห
รือคนที ่สนิทสนม และตั ้งสติปฏิบัติตามนั ้น
และพยายามหาทางแจ้งให้ผู ้รับผิดชอบ เช่น
ผู ้แนะนำการฝึกอบรม โดยเร็วไว
38

คู ่มือแนะนําการศึกษาก่อนส่งผ้ ูฝึกงาน –ฉบับการแนะนําการใช้ขีวิต·การฝึกงาน–
2
คลื ่นยักษ์ทซึนามิ
1 คลื ่นยักษ์ทซึนามิจะเกิดขึ ้นหลังจากเกิดแผ่นดินไ
หว หากเกิดแผ่นดินไหว และทำงานอยู ่บริเวณ
ใกล้เคียงกับชายทะเล หรืออยู ่หอพักที ่อยู ่ใกล้ช
ายทะเล ให้ระวังคลื ่นยักษ์ทซึนามิด้วย
2 หากอยู ่ระหว่างรับการฝึกอบรม (หรือระหว่าง
ฝึกงานเทคนิค) ให้ปฏิบัติตามคำสั ่งของคนในบ
ริษัท หรือผู ้แนะนำการฝึกอบรม
3 หากอยู ่หอพักเวลาค่ำคืนหรือวันหยุด แล้วรู ้สึก
ว่ามีแผ่นดินไหวรุนแรง ให้รีบเปิดโทรทัศน์
โทรทัศน์ทุกช่องจะแพร่ภาพให้ข่าวเกี ่ยวกับควา
มเป็นไปได้ในการเกิดคลื ่นยักษ์ทซึนามิขึ ้นหลังเ
กิดแผ่นดินไหวไม่กี ่นาที
หากมี “คำเตือนระวังคลื ่นยักษ์ทซึนามิ”
เกิดขึ ้น ให้ตั ้งสติ และพยายามหนีไปอยู ่ในที ่สู
งเท่าที ่จะทำได้ ควรที ่จะปฏิบัติตามคำสั ่งของเ
พื ่อบ้านข้างเคียงหรือคนที ่สนิทสนมด้วย อีกทั ้ง
ในการหนีนั ้น ไม่ควรหยิบสิ ่งของติดตัวไปด้วย
และควรที ่จะแจ้งให้ผู ้รับผิดชอบด้านการฝึกอบร
มทราบโดยเร็วไว
4 ในการป้องกันความเสียหายที ่จะเกิดขึ ้นจากแผ่
นดินไหวหรือคลื ่นยักษ์ทซึนามินั ้น ต้องตั ้งสติ
และปฏิบัติตนอย่างสุขุมรอบคอบ
3
ไต้ฝุ ่น
ประเทศญี ่ปุ ่นเกิดไต้ฝุ ่นบ่อย แต่จะต่างกับแผ่นดินไ
หวที ่ว่าจะไม่เกิดไต้ฝุ ่นขึ ้นในทันควัน และไต้ฝุ ่นมัก
จะเกิดในช่วงระหว่างฤดูร้อนไปยังฤดูใบไม้ผลิ
หากเกิดไต้ฝุ ่นขึ ้นใกล้กับเกาะญี ่ปุ ่น ข่าวและพยา
กรณ์อากาศของญี ่ปุ ่นจะออกข่าวแสดงถึงขนาด
และเส้นทางที ่ไต้ฝุ ่นมีโอกาสจะผ่านโดยละเอียด
หากท้องถิ ่นที ่ฝึกอบรมอยู ่จะถูกไต้ฝุ ่นเข้าอย่างจัง
บริษัทรับฝึกงานอาจจะหยุดงานเป็นการชั ่วคราวได้
จึงควรปฏิบัติตามคำสั ่งของผู ้รับผิดชอบหรือผู ้แนะ
นำการฝึกอบรมของบริษัทนั ้น
หากไต้ฝุ ่นเข้า จะเกิดพายุฝนและลมอย่างรุนแรง
ดังนั ้น
1 ให้ปิดหน้าต่างกันลมให้แน่นหนา
2 ห้ามออกจากบ้านหากไม่มีเรื ่องเร่งด่วน
เพราะสิ ่งของอาจจะลอยมา ต้นไม้โค่นล้มเป็น
อันตรายได้
3 หากเกิดไฟฟ้าดับ จึงควรเตรียมพร้อมไว้ด้วยไ
ฟฉาย หรือเทียน เป็นต้น
39

4
การเตรียมการรองรับ
ให้เตรียมเวชภัณฑ์ ยา น้ำและอาหารเพื ่อรองรับ
สถานการณ์ฉุกเฉิน โดยปรึกษากับผู ้แนะนำการใ
ช้ชีวิต และเตรียมสิ ่งต่าง ๆ ดังกล่าวนี ้ไว้
นอกจากนี ้ เทศบาลส่วนใหญ่จะกำหนดจุดหลบภัย
ไว้ จึงควรศึกษาตำแหน่งที ่ตั ้งของจุดหลบภัยไว้ก่อ
นล่วงหน้า เพื ่อรองรับสถานการณ์
12
หากได้รับบาดเจ็บหรือป่วยเป็นไข้
หากป่วยเป็นไข้ในต่างประเทศ ความที ่ไม่สามา
รถพูดภาษาได้คล่อง อาจทำให้รู ้สึกโดดเดี ่ยวได้
อย่างไรก็ตาม ระดับการแพทย์ของประเทศญี ่ปุ ่น
ถือว่าสูง จึงไม่ควรเป็นกังวลแต่อย่างไร
หากต้องไปหาแพทย์ ต้องปฏิบัติตามขั ้นตอนหรือ
จ่ายค่าบริการที ่จำเป็น จึงควรให้ผู ้แนะนำการใช้ชี
วิตเป็นผู ้พาไป
ถ้ายังใช้ภาษาญี ่ปุ ่นได้ไม่คล่องแคล่ว ให้ใช้
“ใบแจ้งข้อมูลส่วนตัว ต่อสถาบันทางการแพทย”
ที ่ได้แสดงในบทที ่ 3 หน้า 22 โดยสามารถเช็ค
หัวข้อที ่แสดงอาการป่วยของโรคได้ และเป็นประ
โยชน์ต่อการวินิจฉัยของแพทย์ โดยมีจัดเตรียมไว้
5 ภาษาคือ ภาษาอังกฤษ ภาษาจีน
ภาษาอินโดนีเซีย และภาษาไทย
หากป่วยเป็นไข้หรือได้รับบาดเจ็บในเวลาค่ำคืน
หรือวันหยุด และมีอาการรุนแรง ให้โทรศัพท์แ
จ้งสถานีดับเพลิง (หมายเลขโทรศัพท์ : 119)
ให้เรียกรถพยาบาลฉุกเฉิน พาไปโรงพยาบาล
และไม่ควรลืมที ่จะแจ้งให้ผู ้แนะแนวการใช้ชีวิตทรา
บด้วย
สำหรับค่าใช้จ่ายจะสามารถใช้ “ประกันสุขภาพขอ
งผู ้ฝึกอบรมชาวต่างชาติ” ของ JITCO จ่ายให้ได้
แต่ถ้าเป็นช่างเทคนิคฝึกงานจะจ่ายโดยประกันสุขภ
าพที ่ได้เข้าไว้ ระบบต่าง ๆ นี ้อาจจะมีความสลับ
ซับซ้อน จึงควรปรึกษาผู ้แนะนำการใช้ชีวิตตามคว
ามจำเป็น
40

คู ่มือแนะนําการศึกษาก่อนส่งผ้ ูฝึกงาน –ฉบับการแนะนําการใช้ขีวิต·การฝึกงาน–
13
สุขภาพทางจิตใจ
ได้เมื ่อเดินทางเข้าประเทศญี ่ปุ ่นไม่นานสักเท่าไร
ท่านอาจรู ้สึกเหงาคิดถึงบ้านและครอบครัวในประเ
ทศของท่านได้ และอาจรู ้สึกเศร้าเสียใจโดยไม่มีเ
หตุผล ในกรณีนี ้ ถือว่าเป็น “โรคโฮมซิก”
หลังจากเวลาฝึกอบรมผ่านไป
สักสองสามเดือน ท่านอาจจะเริ ่มรู ้สึกเ
ป็นกังวล หรือไม่สะดวกเนื ่องจากธรรมเนีย
มปฏิบัติที ่แตกต่างกัน วิธีการทำงานที ่ต่างกัน
และกลายเป็นความไม่พอใจ ทำให้เกิดลักษระที ่เ
รียกว่า “คัลเจอร์ช็อก” ซึ ่งมีอาการแสดงให้เห็นไ
ด้ทั ้งทางร่างการ ความประพฤติ และทางจิตใจ
ทุกคนมีโอกาสที ่จะประสบกับ “โรคโฮมซิก” และ
“คัลเจอร์ช๊อก” ได้มากน้อยแตกต่างกันไปแต่ละค
น
ถ้าเป็นเช่นนั ้นไม่ควรที ่จะเศร้าใจเพียงคน
เดียว ควรปรึกษาช่างเทคนิคฝึกงานรุ ่นพี ่
หรือผู ้แนะนำการใช้ชีวติ
หรือการหันมาทำในสิ ่งต่าง ๆ ดังต่อไปนี ้
จะช่วยให้แก้ปัญหาได้ด้วย
1 เขียนจดหมายถึงครอบครัวหรือเพื ่อน
(โดยแนบรูปถ่ายไปด้วย) คนที ่ได้รับโปสการ์ด
ของญี ่ปุ ่นก็จะดีใจ และหากเขียนจดหมายถึงค
รอบครัวหรือเพื ่อนก็จะได้รับจดหมายตอบกลับ
และสามารถอ่านจดหมายซ้ำได้อีก ดังนั ้น
หากรู ้สึกเหงาจะช่วยได้มาก
2 โทรศัพท์ถึงครอบครัว เพื ่อคุยกันโดยตรง
3 เล่นกีฬาหรือหางานอดิเรกทำที ่ตัวเองชอบ
เป็นการใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์
4 ในวันหยุด ให้เดินทางไปเยี ่ยมชมสถ
านที ่สำคัญใกล้กับที ่รับการฝึกอบรม
เพื ่อเปลี ่ยนบรรยากาศ
5 แลกเปลี ่ยนกับผู ้คนในท้องถิ ่นอย่างจริงจัง
(ดูข้อ “14 การแลกเปลี ่ยนกับผู ้คนในท้องถิ ่น”
ประกอบ
6 ฝึกงานอย่างตั ้งอกตั ้งใจ
7 เรียนภาษาญี ่ปุ ่นอย่างตั ้งอกตั ้งใจ ทั ้งนี ้
ผู ้ใช้คำปรึกษาด้านสุขภาพจิตใจของ JITCO
ได้ชี ้ให้เห็นว่า “ผู ้รับการฝึกอบรมที ่เรียนภาษา
ญี ่ปุ ่นก่อนเข้าประเทศ และหลังเข้าประเทศอย่า
งจริงจังแล้ว จะไม่มีปัญหาด้านสุขภาพทางจิตใ
จแต่อย่างไร”
41

14
การแลกเปลี ่ยนกับผู ้คนในท้องถิ ่น
วิธีการหนึ ่งที ่จะทำให้ทุกท่านใช้ชีวิตได้อย่างเป็นสุข
ในประเทศญี ่ปุ ่นได้ก็คือ การแลกเปลี ่ยนประสบกา
รณ์กับคนในท้องถิ ่น ซึ ่งไม่จำเป็นต้องคิดให้เป็นเ
รื ่องยากแต่อย่างไร
อยากจะขอยกตัวอย่างหนึ ่งคือ อาหาร
ที ่ทุกท่านทานอยู ่ประจำ เช่นถ้าทำ
“เกี ้ยวซ่า” เป็นจำนวนมาก ก็อาจจะนำเกี ๊ยว
ซ่านั ้นไปให้กับคนที ่อยู ่ข้างเคียงซึ ่งเคยพูดทัก
ทายกันเป็นประจำ สิ ่งนี ้ภาษาญี ่ปุ ่นเรียกว่า
“โอซูโซะวาเคะ(แบ่งปัน)”
ซึ ่งเป็นสิ ่งที ่ครอบครัวช
าวญี ่ปุ ่นทำกันเป็นประจำอยู ่แล้ว และส่วนใหญ่แล้ว
หากใครได้รับ “โอซูโซะวาเคะ(แบ่งปัน)” มา
ก็จะหาทางให้ของคืนด้วย ของที ่ให้คืนนี ้อาจจ
ะเป็นอาหาร หรือผักที ่เก็บได้จากสวนของตน
สิ ่งนี ้เรียกว่า “โอคาเอชิ (ให้คืน)” จากจุดนี ้ ก็ทำ
ให้มีการแลกเปลี ่ยนกันได้แล้ว
นอกจากนี ้ ในพื ้นที ่ที ่ทุกท่านอยู ่อาศัย
จะมีเทศกาล งานกีฬาซึ ่งเป็นงานที ่จัดกันอยู ่แล้ว
ก็ควรที ่จะเข้าร่วมงานต่าง ๆ เหล่านี ้อย่างจริงจัง
และร่วมสนุกกับคนข้างเคียง
เทศบาลที ่ทุกท่านอยู ่ก็มักจะจัดงานนันทนาการแล
กเปลี ่ยนระดับสากล หรืองานวัฒนธรรมท้องถิ ่น
ก็ควรถือโอกาสนี ้ทำอาหารของประเทศตนแบ่งใ
ห้คนในท้องถิ ่นได้ทาน หรือเต้นรำประจำชาติให้ค
นในท้องถิ ่นได้ชม หรือร่วมแสดงละครเวทีกับคนใ
นท้องถิ ่น ก็อาจจะได้รับดอกไม้แสดงความชมเชย
จากทางเทศบาลได้
ผู ้รับการฝึกอบรมบางคนหันไปทำงานอุทิศตนเป็น
ประโยชน์ต่อสังคม เช่นการเก็บขยะทำความสะอา
ดบริเวณรอบหอ และได้รับประกาศเกียรติคุณจาก
ทางเทศบาลก็มี
เริ ่มจากสิ ่งเล็ก ๆ น้อย ๆ เช่นนี ้ จะทำให้ชีวิต
น่าเป็นอยู ่มากขึ ้น และสนุกสนานกับการใช้ชีวิตได้
การแนะนำงานเทศกาลนั ้น จะมีอยู ่แล้วในวารสาร
ข่าวที ่ทางเทศบาลออก และสามารถขอข้อมูลเห
ล่านี ้จากผู ้แนะนำการใช้ชีวิตได้
เมื ่อได้เข้าร่วมงานต่าง ๆ เหล่านี ้ ควรที ่จะถ่
ายรูปเก็บไว้เป็นที ่ระลึกแล้วส่งกลับไปให้ครอ
บครัวในประเทศของตนชม ก็ถือว่าเป็นการ
“โอซูโซะวาเคะ (แบ่งปัน)” ในระดับสากล
ให้กับครอบครัวตนเองด้วย
42

การสอนภาษาญี ่ปุ ่นก่อนส่งตัวเดินทาง ให้ดูได้ใน
ฉบับที ่จัดทำขึ ้นต่างหากคือ “คู ่มือแนะนําการศึก
ษาก่อนส่งผ้ ูฝึกงาน –ฉบับการศึกษาภาษาญี ่ปุ ่น–”
สำหรับผู ้ฝึกอบรม (ฉบับภาษาญี ่ปุ ่น)