25.12.2014 Views

Sinhala

Sinhala

Sinhala

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

.egqï ksrdlrKh ls¯fï<br />

.egqï ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

wúêu;a hdka;%Kh<br />

W;=re - kef.kysr iy<br />

mq;a;,ï †ia;s%lalh weiq˙ka<br />

úl,am m%;sm;a;s flakaøfha<br />

1<br />

m%ldYkhla'


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

.egqï ksrdlrKh ls¯fï<br />

wúêu;a hdka;%Kh<br />

W;=re kef.kysr iy<br />

mq;a;,ï †ia;%slalh weiq˙ka<br />

úl,am m%;sm;a;s flakaøh<br />

^tlai;a cd;Ska f.a irKd.; fldñifï wkq.%yfhks'&<br />

2


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

ISBN<br />

ljrfha PdhdrEmh ( ffjoH tï' tia' ùrfldaka<br />

m˙.Kl wÈr $msgq ie,iqu ( ,s;aud .%eµslaia ✆ 0114-216740<br />

uqøKh (<br />

m%ldYkh ( úl,am m%;sm;a;s flakaøh<br />

úl,am m%;sm;a;s flakaøh hkq uyck m%;sm;a;s ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

mgqk<br />

÷ .egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

ia;+;sh<br />

ñrdla rySï iy jfkaid f.di,ska m%Odk mr®fhaIK ks,Od¯ fom,<br />

úiska fuu wOHhkh mj;ajk ,°'<br />

mS' úch Ydka;ka" Ydka;s ;ïnhshd" iajr®kï m%kdka≥ iy Wud kkaokS<br />

hk fÈa;% mr®fhaIK ks,Od¯ mṡ ia Tjqkg iyh jQ y'<br />

fï lD;sh iïmdokfha ° r;sks fi,ajkdh.ï" fndaë m%kdka≥" órd<br />

m%oka" fl,S n%hka" ;kQcd úch Ydka;ka" ir,d tAïudkqfj,a iy foajkkaoa<br />

rduhshd we;=Ω mṡ i f.ka ,o uyÛ= Wmldrh iy ∞hl;ajh wf.a fldg<br />

i,lk w;r tA i|yd Tjqka fj; ia;+;sh mṡ kefï'<br />

tlai;a cd;Ska f.a irKd.; fldñiu iy úfYAIfhka fuu wOHhkh<br />

Wfoid wruqo,a iemhSfuka iy Wmld¯ ùfuka i,ik ,o fiajh<br />

fjkqfjka §iy„jkhg wdrïNhla hk jevigykg iïnkaO ishÆ<br />

fokdg o ia;+;sh mṡ kefï'<br />

5


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

fmrjok<br />

2002 fmnrjd˙ 22 †k Y%S ,xld rch;a" t,aààB ixúOdkh;a w;r<br />

igka úrdu .súiqu w;aika ls¯fuka miq" °r®>ld,Sk iduhla wfmalaIdfjka<br />

wj;eka jQ mṡ ia wdmiq ish ksc N+ñh lrd meñfKkakg jQ y' Tjqka f.a<br />

ixLHdj tkag tkagu jeäjkakg úh' 800"000 la jQ uqΩ wj;eka jQ ck;dj<br />

f.ka ±kgu;a 300"000 la fokd wdmiq ish .ïìï fj; meñK we;e hs<br />

.Kka n,d ;sfí' ;j;a iuyre wdmiq tAu i|yd l,amkd lrñka isá;s'<br />

jir úiaila mqrd jQ hqoaOfhka ì,s.;a ñksia „ú; ixLHdj 65"000 ls' fu<br />

f,i W;=re yd kef.kysr m ld,Sk hqoaOhg fya;= ldrl jQ;a" tfia u tys m,úmdlhka jYfhka<br />

o ie,lsh yels ckjdr®.sl .egqï rg ;=< wNHka;r jYfhka u;=jk<br />

wr®nqohg m%Odk jYfhka j.lsj hq;=j we;' wdmiq meñfKk wNHka;r<br />

jYfhka wj;eka jQ mṡ ia iy irKd.;hska tu m%foaYj, ckjdr®.sl yd<br />

wd.ñl iqΩ;rhla njg m;aùu ksid ckjdr®.sl le,öï iy t†˙jd†lï<br />

W.%jkq we;' ±kgu;a wj;eka jQ iuyr mjq,a l,ska m†xÑj isá<br />

fmfoiaj,g wdmiq meñK we;s w;r" ;j;a fndfyda fofkla tfia<br />

meñ”ug leue;a; m%ldY lr we;' fufia wÆ;ska .ï kshï .ï n,d<br />

meñfKk mṡ ia yd tys ±kg m†xÑj isák mjq,a w;r u;fNao we;sùug<br />

fnfyúka wjldY we;' fun∫ u;fNao ksrdlrKh ls¯u" fn° fjka ù<br />

.sh ck fldgia w;r ;sridr iduh yd hym;a in|;d mj;ajd f.k hEu<br />

i|yd w;HjYH h' jeä fjñka mj;akd wdrjq,a úi£u i|yd ue†y;aùug<br />

fmd,Sishg iy wêlrKhg wjYHfhka u ;sìh hq;= kS;Hdkql+, Ndjh<br />

iy yelshdj ySk fjñka mj;S' wêlrKh uÛska wdrjq,a úiπ .ekSfï<br />

6


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

≥Ialr;d" wêl úhyshoï iy wkjYH f,i ld,h ñvx.= ls¯ug is≥ùu<br />

hkd ° lreKq ksid tA flfrys ck;dj Wkka≥jla fkd olajhs' fï yd<br />

ii|k úg wdrjq,a ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a udr®. yryd jvd M,∞hS<br />

m%;sM, ,nd.ekSu myiq ù ;sfí' iïu; wêlrK ls%hdj,shkag jvd<br />

wúêu;a l%fudamdhka kuHYS,S njla fmkajhs· tfia u jvd;a blau◊ka<br />

idOkSh m%;sM, ,nd °ug o iu;a fõ' tA uÛska wdrjq,a j,g fldgq ù<br />

isák mqoa.,hska iy ck fldgia w;r iqyo;dj ;yjqre ls¯ug o yelshdj<br />

,efí'<br />

fuu miqìu ;=< h" irKd.;hka i|yd jk tlai;a cd;Ska f.a<br />

fldñiu hgf;a §iduldó iy„jkh i|yd wdrïNhla hk f;audj uq,a<br />

lrf.k fuu wOHhkhg uq, mqrk ,oafoa' úúO ck fldgia w;r<br />

wjfndaOh yd tluq;=j ;yjqre ls¯u Wfoid ±kg mj;akd wdrjq,a fíreï<br />

ls¯fï iy .egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a ls%hdudr®. y∫kd .ekSu<br />

tys wruqK fõ' fuu wOHhkhg my; i|yka lreKq úfYaIfhka b,lal<br />

ù ;sfí'<br />

Ú W;=re yd kef.kysr ishÆ †ia;%slalhka iy mq;a;,u o wdjrKh<br />

jk m˙† úIhdkqnoaO wOHhk uÛska ;yjqre jk whq˙ka ±kg<br />

mj;akd m%cd flakaø fldg.;a wr®nqo ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a<br />

l%fudamdhka ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

ue†y;a ùu<br />

f;jk mdr®Yajhla ^tll= fyda jeä .Kkla& mqoa.,hka fofokl=<br />

fyda Bg jeä ixLHdjla w;r yg.kakd u;fNao ksrdlrKh ls¯u i|yd<br />

b†˙m;aùu §ue†y;a ùfï l%fudamdh jYfhka ie,fla' fuys ° u;fNaohg<br />

iïnkaO ù isák mdr®Yajfhda Rcqj u tlsfkld yd idlÉPd mj;aj;s'<br />

woyia yqjudre lr.ks;s' myiqlï imhkakd f.a ldr®hhNdrh ù we;af;a<br />

w∞, mdr®YAjhka w;r ikaksfõokh myiq ls¯u" wr®nqohg uq,a ù we;s<br />

m%Odk lreKq flfrys wjOdkh fhduq ls¯u yd th ksrdlrKh ls¯u<br />

i|yd úl,amhka ksr®udKh ls¯u h'<br />

fíreï ls¯u<br />

fomdr®Yajfha u wkque;sh msg f;dard.;a ;Srlhl= úiska wdrjq,g lka<br />

° th ksrjq,a ls¯u fíreï ls¯u jYfhka y∫kajkq ,efí' ;=kafjks<br />

mdr®Yajhl wdOdrh fkd ue;sj mqoa.,hska fofokl= uqyqKg uqyqK ,d<br />

idlÉPd ls¯u úl,am l%uhls'<br />

Ú<br />

msgia;r ixúOdkhla úiska .u ;=< msysgqjkq ,nk wdh;k ^rdcH<br />

fkd jk ixúOdk úiska wdrïN lr we;s idu lñgq hkd†h& .ug<br />

wdfõksl jQ wdh;k ^.%du ixjr®Ok iñ;s" uqia,sï m,a,s hkd†h&<br />

;;a ldr®hh i|yd fyda" wdh;ksl iajrEmfhka fyda mqkrd.; whq˙ka<br />

^.%dufiajl" mQcl ;ek hkd° jYfhka& mqoa.,hska úiska lghq;=<br />

ls¯u zhdka;%KZ .Khg jefÜ' fuu wOHhkh úiska yqf|la wúêu;a<br />

whq˙ka .egqï ksrdlrKh ls¯fï l,dj muKla wjOdrKh fkd<br />

lrk w;r wfkl=;a úêu;a fyda wr®O úêu;a hdka;%Khka o<br />

ie,ls,a,g .kq ,efí'<br />

ñksiqka iajlSh wr®nqo fyda wdrjq,a ksrdlrKh lrkq ,nkafka flfia<br />

o hkak ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

1' fld


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

;j;a .egÆjls' wjidk jYfhka t,aààB ixúOdkfha md,khg k;= ù<br />

;sfnk fmfoiaj, m†xÑ uyck;dj f.ka f;dr;=re ,nd.ekSug fkd<br />

yels ùu wOHhkfha idr®:l;ajhg úYd, ndOdjla úh' t neúka fuu<br />

wOHhkh uÛska wkdjrKh l< yelsjQfha rcfha md,kh hgf;a mj;sk<br />

fmfoia mu◊' tys m%;sm,hla jYfhka fuu wOHhkh wdrjq,a ksrdlrKh<br />

ls¯fï wúêu;a hdka;%Khla iïmdokh lr we;e hs lSu W.yg h' tfuka<br />

u b;d ldr®hlaIu hdka;%Khla ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

;j≥rg;a ú.%yhka<br />

m%cdj (- fuhska wr®:j;a jkafka yqfola tl u wd.ñl fyda jdr®.sl<br />

lKavdhula fkd fõ' thg lsishï m%foaYhl „j;a jk ishÆ m†xÑ lrejka<br />

we;=


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a<br />

hdka;%Kh ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

.egÆ ksrdlrKh lr.ekSu i|yd Tjqkaf.a msysg m;;s' m%cdj flakaø<br />

fldg.;a fyda wka;r® jdr®.sl ysxikhg m%;spdr ±laùula jYfhka fyda<br />

ck fldgia iy m%dfoaYsh n,Od¯ka w;r ue†y;alrejl= jYfhka lghq;=<br />

ls¯u msksi m%foaYfha iuyr j.lsjhq;= mqoa.,fhda b†˙m;a fj;s'<br />

.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

fï hgf;a úúOdldrfha wdrjq,a ksrdlrKh lrkq ,efí' mjq,a w;r<br />

wruqo,a ^.Dyia: ysxikh" u†rdndOh" foam, Wreuh hkd†h& .ï we;=


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

.egqï úi£fï úúO wúêu;a hdka;%K uÛska fkdfhla wdrjq,a<br />

úi|kq ,efí'<br />

udhsï wdrjq,a idudkHfhka .%du fiajl úi|hs' tfy;a yṡ yer ls¯ï<br />

jeks isoaëka wd.ñl ixúOdk" ldka;d jevigyka Ndrj lghq;= lrk<br />

m%dfoaYSh uÜgfï rdcH fkdjk ixúOdk" fyda t,aààB ixúOdkfha<br />

wjOdkhg fhduq lrkq ,efí' .egÆ ksrka;rfhka u mqoa.,hska<br />

fofokl=f.a iyNd.S;ajfhka ksrdlrKh flfr®' ñksiqka wdrjq,a<br />

ksrdlrKh i|yd fhd∞.kakd hdka;%K l,dmSh jYfhka fjkia<br />

iajrEmhla or;s' ;ukaf.a jdish ;ld wdrjq,lg fldgq jQ mṡ ia úúO<br />

l%fudamdhka wkq.ukh lr;s' úêu;a fyda wjêu;a jYfhka Tjqyq fjkila<br />

fkdolaj;s'<br />

wdrjq,lg iïnkaO jQ ms˙ia th úiπ .ekSu i|yd úúO mqoa.,hskaf.a<br />

fyda wdh;kj, iykh wfmalaId ls¯fï ° jdr®.sl;ajh" wd.u" .ïiNd<br />

i;= yelshdj" l=,h" wdrjqf,a iajNdjh" t,aààBfha n,h" fmd,Sish yd<br />

wêlrKfha iykh me;Su iy .fï iñ;s iud.ï flfrys jdr®.sl wr®nqoh<br />

n,md we;s whqre hkd° lreKq fnfyúka n,mdkq we;' ck;dj wdrjq,a<br />

úiπ .ekSfï hdka;%Khla f;dard.ekSfï° tA flfrys ;eìh yels yq≥<br />

úYajdih mokï lrf.kh ;SrKhla .kq ,nkafka' wdrjq,a úi£fï<br />

wúêu;a ls%hdj,sh flfrys ukdmh olajkafka o" úêu;a hdka;%Khka<br />

Tjqkaf.a wjYH;d imqrd,Sug wfmdfydi;a jk njg Tjqka ;=< we;s<br />

úYajdih ksidu h'<br />

.egÆ iy wdrjq,a fjkia uqyqKqjrla ±¯u" t,aààBh ysi tiùu iy<br />

wr®nqoh fya;=fjka n,;=,kh fjkiaùu hkd° lreKq ksid iajlSh wdrjq,a<br />

úi|d .ekSu i|yd ljr hdka;%Khla iq≥iq o hkak f;dard .ekSfï °<br />

igka úrdu .súiqfuka ck;djg úúO n,mEï is≥ ù we;'<br />

.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kfha idr®:l;ajh<br />

;lafiare ls¯u'<br />

hï m%foaYhl yg.;a lsishï iqúfYaI .egÆjla úiª mu◊ka u" tA<br />

i|yd fhd∞ .kakd ,o hdka;%Kh fmd≥fõ .egqï ksrdlrKh lr.ekSug<br />

iu;a l%uhla f,i ie,lsh fkd yels h'<br />

iuyr wjia:dj, .egÆj idr®:l whq˙ka úi∫jd úh yelshs' tfy;a<br />

úi£fï ° wkq..ukh l< l%shdudr®.h iy tys wjidk m%;sM,h" hqla;sh<br />

14


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

yd idOdrK;ajh ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

m%Yak ù ;sfí' rdcH fkdjk ixúOdk úiska úys≥jk ,o we;eï lñgq<br />

.egqï ksrdlrKfha ° wiu;a ù we;;a" m%cd wjYH;d imqrd,Sug iu;a ù<br />

we;s nj mr®fhaIK uÛska y∫kdf.k ;sfí' †ia;%slalh wkqj fuu ;;a;ajh<br />

fjkia fõ' iuyr rdcH fkdjk ixúOdk ±kg .u ;=< ls%hd;aul<br />

fjñka mj;sk .%du ixjr®Ok iñ;s" ldka;d iñ;s hkd†fha ks,Od¯ka<br />

fhd∞.ksñka kj lñgq msysgqj;s' wfkl=;a rdcH fkdjk ixúOdk fmd≥<br />

m%Yak iy wka;r® m%cd iïnkaO;d idlÉPd ls¯u i|yd ±kg .fï<br />

ls%hd;aul fjñka mj;sk ixúOdk fyda tAjdfha ksfhda‚;hska fhd∞.ks;s'<br />

rdcH fkdjk ixúOdk úiska y∫kajd ° we;s lñgq yqfola iqΩ iqΩ<br />

.egÆ ksrdlrKh ls¯ug iïnkaO jqjo" foaYmd,k yd jdr®.sl u;fNao<br />

yuqfjys miqnEulg ,laj we;' úfYaIfhka wdOdr imhk wdh;k iy<br />

rdcH fkdjk ixúOdk úiska ia:dmkh lr we;s lñgq we;=Ω msg;ska<br />

y∫kajd ° we;s fjk;a wdh;kj, miqnEug m%Odk jYfhka iduh<br />

ia:dmkh ls¯fï ° we;s jk iqmqre≥ ≥Ialr;d" m%foaYfha ls%hd;aulj mj;sk<br />

rdcH fkdjk ixúOdkj, ≥r®j, ls%hdl,dmh iy wdOdr imhk wdh;k<br />

fj;ska we;s jk n,mEï iy wfmalaId hk lreKq ;=k fya;= ù we;s nj<br />

fidhd f.k ;sfí'<br />

fndfyda .egÆ cd;sjd° m%Yakj,g iïnkaO ù we;s ksid;a" tAjd<br />

°r®>ld,Sk wr.,j,g mdol ù we;s ksid;a" ljr wdldrfha fyda .egÆ<br />

ksrdlrKh ls¯fï hdka;%K uÛska idr®:l m%;sm, ,nd.ekSu fnfyúka<br />

wmyiq ù ;sfí' rdcH fkdjk ixúOdk ;=< mj;akd .egÆ iy tu<br />

wdh;k ls%hd lrk wdldrh" msg;ska y∫kajd ° we;s wdh;k flfrys<br />

uy;a n,mEula we;s lrhs' tfia u rdcH fkdjk ixúOdk i;= ;ukaf.a<br />

u foaYmd,k yd iud„h kHdhm;%h iy w.;Ska fyda mQr®j úksYaphla<br />

^§ixjr®Ok ls%hdldrlï i|yd Tjqka wkq.ukh lrk m%;sm;a;sj,ska<br />

fuh ukdj ;yjqre fõ'& ksid ;;a;ajh ;j;a W.% ù ;sfí'<br />

jvd;a ;d;aúl yd ,sÅ; jHdmD;s fyda läkï wjYH;d fjkqjg yqfola<br />

wdOdr ,eîug iq≥iq h úYajdi lrk jevigyka fyda jHdmD;s muKla<br />

f;dard.ekSug rdcH fkdjk ixúOdk fm,ö isá;s' thg fya;= ù<br />

we;af;a rdcH fkdjk ixúOdkj,g msg;ska ,efnk wdOdr u; /£<br />

isàug is≥ùu h'<br />

furg rdcH fkdjk ixúOdk m%isoaêfha mjik foa;a" m%dfhda.slj<br />

Tjqka fj;ska is≥jk foa;a w;r fjkila olakg we;' we;eï rdcH fkdjk<br />

ixúOdk ;=< Rcq Ndjh iy iudc j.lSu olakg ke;' ksor®Ykhla<br />

jYfhka rdcH fkdjk ixúOdkhla úiska m;a lrk ,o lñgqjlska<br />

16


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

;%sl=Kdu, m%foaYfha tla;rd isoaêhla idr®:lj ksrjq,a l< njg l<<br />

m%ldYh mqiaila ù we;s nj fidhd f.k we;' fndfyda isoaêkaj, ° rdcH<br />

fkdjk ixúOdk lshk lrk foa w;r úYd, fjkila olakg we;s w;r<br />

Tjqyq yqfola ;u ls%hdldrlï w;sYfhdala;sfhka y~k.d lSug mqre≥ ù<br />

isá;s' .egqï ksrdlrKfha ° msg;ska y∫kajd ° we;s hdka;%K wiu;aù<br />

;sfí' iduh W∞ lr,Sfï ldr®hfha ° wfmalaIdfjka iy m%ó;Ska wkjYH<br />

f,i mrudor®YS uÜgñka Wml,amkh ls¯u fuhg m%Odk fya;=j ù we;'<br />

wdOdr imhk wdh;k furg rdcH ixúOdkj, lghq;= jvd;a m¯laIdjg<br />

,la lrkafka kï tuÛska idOkSh m%;sM, ,nd.ekSug yelsjkq we;'<br />

.egqï ksrdlrKh i|yd msg;ska y∫kajd ° we;s wdh;k i;= wvqmdvq<br />

;snqK o" tAjdfhka ie,fik fiajh iqΩ fldg ;elsh fkd yels h'<br />

17


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

1' ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

f.or f∞fr® is≥jk idmrdë fkdjk ysxik ls%hd ^ldka;djka yd<br />


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

meñK m†xÑ ù isák mjq,a iy .fïu mjq,a w;r we;s j wdrjq,la<br />

jYfhka wr®;l:kh l< yels h' tn∫ wdrjq,a tu iajrEmfhka u wfkla<br />

m%foaY lrdo me;s¯ug bvlv we;'<br />

1'2 .egqï ksrjq,a ls¯fï wúêu;a hdka;%Kfha wjOdkhg .egÆ<br />

,lajkafka flfia o@<br />

fmd≥ ±kqu (<br />

.ïj, .egÆ iy wdrjq,a idudkH isoaëka fõ' tfy;a yqfola lgl;d<br />

ksid tAjd oi; jHdma; fõ' .fï wd.ñl ia:dk" lvidmamq" m%cd uOHia:dk<br />

iy uqyq≥ fjr, m%cd f;dr;=re yqjudre uOHia:dk fuka u .egÆ<br />

ksrdlrKh ls¯fï uOHia:dk o fõ' f.orl is≥ jk wmpdr ls%hdjla"<br />

.ï jeishkaf.a wjOdkhg ,laùu iq,n isoaêhls'<br />

jdÑl yd ,sÅ; meñ◊,s<br />

.eñfhda ;u .egÆ jdÑl fyda ,sÅ; whq˙ka bvlv i,id we;s m˙†<br />

wdrjq,a ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh fj; fhduq lr;s' uqia,sï<br />

foajia:dkj, ls%hd;aul jk lñgq jdÑl meñ◊,s ndr f.k tAjd b†˙m;a<br />

ls¯ug lghq;= i,i;s' iuyr wd.ñl wdh;k meñ◊,s ,sÅ;j b†˙m;a<br />

lrk f,i Wmfoia fo;s'<br />

wdrjq,a fhduqls¯u<br />

úêu;a fyda wúêu;a wdh;k yryd .egÆ ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a<br />

hdka;%Kh fj; wdrjq,a fhduq l< yels h' ksoiqkla jYfhka idmrdë<br />

fkdjk ls%hd fmd,Sish úiska m%foaYfha ls%hd;aul jk .ï iNdj fj;<br />

fhduq lrkq ,efí' fÈa;% ks,Od¯yq o fuu ls%hd∞uh wkq.ukh lr;s'<br />

1'3 .egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh uÛska wdrjq,<br />

iïnkaOfhka ls%hd lrkafka flfia o@<br />

úur®YKh iy m¯laIKh<br />

meñ◊,a,la ,o úg .egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Khg<br />

iïnkaO idud‚lfhda tA .ek m¯laId lr n,;s' w∞, mdr®Yajhkag<br />

20


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

le|ùula lrk w;r" wjYH ;kays° Tjqka yuqùug hkq we;' .Dyia:<br />

wdrjq,a úi£ug lñgq idud‚lhska lSm fofkla muKla iyNd.S fj;s' tA<br />

ryiH;dj wdrlaId ls¯fï wfmalaIdfjks'<br />

mdr®Yajhka le|ùu<br />

m¯laIKhla i|yd fyda fomdr®Yajh tlsfkld uqK.iajd wr®nqoh<br />

ksrdlrKq jia" w∞, mdr®Yajhka le|jkq ,efí'<br />

ueoy;aùu fyda fíreï ls¯u<br />

fomlaIh uqK.iajd Tjqka w;r idlÉPd meje;aùug myiqlï ie,iSu<br />

uÛska tlÛ;ajhla lrd f.k tAu fyda .egqï ksrjq,a ls¯fï wúêu;a<br />

hdka;%Kh úiska u úi∫ula ksr®udKh fldg mdr®Yajhka fj; b†˙m;a<br />

lrkq ,efí'<br />

;SrKhla .ekSfuka miq u;= jk úl,amhka<br />

;SrKhlg t


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

iïnkaO jQ mdr®Yajhka iafjda;aiyfhka .egÆj ,syd.ekSug fm


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

wdrjqf,a iajNdjh<br />

t,aààBh iïnkaO wdrjq,a<br />

jd˙udr®.<br />

ikakoaO yuq∞ wvx.=<br />

wdrjq,a<br />

lDIslr®u<br />

ëjr .egÆ<br />

iykh wfmalaId lrk ,o uQ,sl<br />

hdka;%K<br />

t,aààB" idu lñgq" wd.ñl lñgq<br />

iy kdhlhska" fmd,Sish" yuq∞j"<br />

foaYmd,k{hska" udkj ysñlï<br />

lñgqj" Y%S ,xld igka úrdu lñgqj<br />

.%dufiajl" c, tAcka;" t,aààBh<br />

yuq∞j" idu lñgq" wd.ñ lñgq iy<br />

kdhlhska" rdcH fkdjk ixúOdk"<br />

foaYmd,k{hska" udkj ysñlï<br />

lñgqj" Y%S ,xld igka úrdu lñgqj<br />

.%du ixjr®Ok iñ;s" m%cd uOHia:dk"<br />

rdcH fkdjk ixúOdk úiska msysgqjd<br />

we;s m%cd uQ,sl ixúOdk" rdcH<br />

fkdjk ixúOdk iy .%dufiajl<br />

ëjr iñ;s" ëjr iuQmldr iñ;s"<br />

.%dufiajl" wd.ñl lñgq iy m%cd<br />

uOHia:dk<br />

;u wNs,dIhka bgq lr .ekSu i|yd wdrjq,aj,g ue† jQ mṡ ia úúO<br />

l%fudamdhka fj; keUqreùu iq,n or®Ykhls'<br />

1'5 ljqreka fj; hd hq;= oehs ck;dj ;Skaoq lrkafka flfiao@<br />

w;Dma;shg m;a mdr®Yajhka irK m;d l=uk hdka;%K fj; m%úYag<br />

jkafka o hkak ;SrKh lrkq ,nk idOl kï ( wdrjqf,a iajNdjh"<br />

wêld¯ n,h iy .fï lñgq i;= Yla;sh" mdr®Yaj lrejkaf.a jdr®.sl;ajh<br />

iy wd.u" t,aààBfha n,mEu" fmd,sia iy wêlrK ls%hdj,shg msúiSu"<br />

iy m%dfoaYsh iudc foaYmd,k miqìu flfrys .egqu uÛska is≥ lrk<br />

n,mEï hkd†hhs'<br />

fï lreKq fjka fjka jYfhka my; úia;r lr ;sfí'<br />

fmd,Sish iy wêlrK ls%hdj,sh fj; msúiSu<br />

fuu wdh;k úYd, jYfhka kd.˙l miqìulg ue† ù isák fyhska<br />

.eñ ck;dj irK fidhd tA fj; hdug ue,slula olajhs' .ukd.uk<br />

wjysr;d" kvqlSu i|yd jeh jk wêl uqo,a m%udKhka" ¥IKh" kvq<br />

23


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

f.dv.eiS ;sîu yd l,a .;jk wêlrK ls%hdj,sh .eñ ck;dj kvq<br />

u.g fkdhEug ;=vq fok idOlfhda h'<br />

wdrjqf,a iajrEmh<br />

mjqf,a wdrjq,a m%cdj ;=< ° u wd.ñl lñgqj, wëlaIKhg ,lafõ'<br />

bvï wdrjq,a iïnkaOfhka w∞, mdr®Yaj .%dufiajl fyda fjk;a ksis<br />

n,Od¯ka fj; fhduqfj;s'<br />

.ïiNd i;= Yla;sh<br />

msg;ska mjq,a meñK m†xÑùu ksid uq,a iajrEmh fjkia jQ .ïj, .ï<br />

iNd fj; wdrjq,aj,g iïnkaO mdr®Yajhkaf.a meñ”u ≥,n h' m%foaYfha<br />

kdhlhska úiska mj;ajd f.k hkq ,nk lñgq fuka fkd j ndysr<br />

jYfhka ia:dmkh lrk ,o lñgqj, iqcd; Ndjh iy wêld¯ n,h<br />

^jvd;a mqΩ,a whq˙ka ksfhdackh ù ;snqK o& W!K neúka jvd jeo.;a<br />

lreKq j, ° tAjdg fldka ù isàug is≥ ù ;sfí' ^4 jeks fldgi n,kak&<br />

jdr®.sl;ajh iy wd.u<br />

.egqul mdr®Yaj lrejka ukdmh m< lrk hdka;%Kh ie,lsh hq;=<br />

m%udKhlg jdr®.sl;ajh yd wd.u hk lreKq fj;ska ;SrKh fõ' fou<<br />

ck;dj fmd,Sish fj; hkjd fjkqjg t,aààBh fj; hEu;a" uqia,sï<br />

ck;dj ;u foajia:dk lñgqj fj; irK fidhd hEu;a ksor®Yk jYfhka<br />

±laúh yels h' isxy, ck;djg fmd,Sish iy yuq∞j yqre mqre≥ ;eka h'<br />

mjqf,a m%Yakj, ° w∞, mqoa.,hska ;j ksfhda‚;hskaf.a msysg m;kq we;'<br />

t,aààB ksfhdackfha m%n,;ajh<br />

rcfha md,kh mj;sk fmfoiaj, wdrjq,g ue†jQ fou< ckhd<br />

t,aààBfha foaYmd,k ldr®hd, fj; irK m;d h;s' fuhg fya;= jYfhka<br />

Tjqka fmkajd fokafka fmd,Sisfha idr®:l;ajh iy Rcq Ndjh flfrys<br />

úYajdih ;eìh fkdyels nj iy NdIdj ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

m%foaYfha iudc - foaYmd,k miqìu flfrys wr®nqofhka w;s jk n,mEu<br />

ck;dj ;j;a wr®nqohlg uqyqK ≥ka wdldrfhka u" bkamiq mekkÛsk<br />

isoaëka flfrys úúOdldrfhka m%;spdrh olajhs' iykh wfmlaId lrhs'<br />

ksor®Ykhla jYfhka" 1995g fmr hdmk ck;dj ;u wdrjq,a iïnkaOfhka<br />

t,aààBfha ueosy;aùu wfmalaId l< y' tfy;a hdmkh yuq∞jg hg;a<br />

ùfuka miq Tjqyq yuq∞j foig keUqre jQ y' tfia;a ke;akï wúêu;a<br />

hdka;%K flfrys úYajdih ;enQ y'<br />

igka úrdu .súiqu ls%hd;aul ùu;a iuÛu hdmk jeisfhda úYd,<br />

f,i t,aààBh fj; iykh m;d meñ◊h y' iudch wjq,g m;aj" ì£hEu<br />

ksid" ck;dj idïm%∞hsl iudc ikaOdk fj; keUqre jQ w;r" l,ska<br />

fuka fkdj .fï m%OdkSka iy .%du ixjr®Ok iñ;s jeks m%cd ixúOdk<br />

fj; Wmldr m;d hEu wvqjkakg úh'<br />

.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh fj;ska iykh<br />

,nd.ekSug fm


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

2' .egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a<br />

hdka;%K<br />

2'1 rdcH fkdjk ixúOdk úiska msysgqjk ,o idulñgq<br />

rdcH fkdjk ixúOdk /ila iduh we;s ls¯fï lghq;=j, ksr;j<br />

isá;s' fudjqka f.ka nyq;rhla wdOdr imhk ixúOdkj, wkq.%yfhka<br />

msysgqjk ,o tAjd fõ' idu lghq;=j, ksr; rdcH fkdjk ixúOdk úiska<br />

msysgqjk ,o idu lñgq jeäy˙hla u .egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a<br />

ls%hdj,sfha u ksr;j fkdisák w;r iduh ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

lKavdhï iy b;ṡ ls¯fï lKavdhï hkd†fhka iukaú; h' ks;r u<br />

mdfya rdcH fkdjk ixúOdk úiska Tjqka l,ska msysgqjk ,o lñgq iy<br />

.ï m%foaYfha wksl=;a lñgq tAldnoaO lrñka uOHu lñgqjla msysgqjkq<br />

,nhs' tAjd m%cd .egÆ úi£ug Wmld¯ fjhs' ;u ldr®h m:hg msáka"<br />

yuq∞j iuÛ iïnkaO fjk lghq;= o tau lñgq úiska lrkq ,n;s'<br />

rdcH fkdjk ixúOdkj, fÈa;% ks,Od¯yq fÈa;%fha .egÆ ;u<br />

ixúOdk fj; fhduq lr;s' rd;%s ld,fha ;u fndaÜgq ;ykï fmfoilg<br />

hd;%d ls¯fuka miq ëjr ldr®ñlhska /ila m%foaYfha rdcH fkdjk<br />

ixúOdkfha ue†y;aùu u; Y%S ,xld kdúl yuq∞ n,Od¯ka fj;ska tu<br />

fndaÜgq uq∞ .ekSug iu;a jQ y'<br />

2'3 foaYSh lñgq<br />

mr®fhaIlhska ixpdrh l< fndfyda .ï fmfoiaj, .%du ixjr®Ok<br />

iñ;s" ldka;d .%du ixjr®Ok iñ;s" ù j.dls¯fï iñ;s" ldka;d lñgq"<br />

fj


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

fï lñgq fohdldrhlska wdrjq,a ksrjq,a ls¯fï úêu;a hdka;%Kh<br />

ls%hd;aul lrñka isà' tkï" .ï fmfoiaj, we;s jk ysxikhg fyda<br />

wka;r® jdr®.sl ysxikhg m%;spdrhla jYfhka iy m


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

lf;da,sl m,a,sh<br />

ck;d wdrjq,a ksrjq,a ls¯fï,d lf;da,sl m,a,sh úYsIag fiajdjla<br />

bgq lrhs' m,a,sh i;= mqΩ,a iudc mokula o we;' wd.ñl lghq;= yereK<br />

úg" .fï m,a,sfha mQcl ;=ud ;u m%foaYfha ne;su;=kaf.a ck „ú;hg<br />

b;d iómj lghq;= lrkakl= jYfhka f.!rjdorhg m;aj isáhs'<br />

úfYaIfhka" hdmk wr®Ooaùmfha mqoa.,hska w;=reoykaùfï yd w;a wvx.=jg<br />

m;aùfï isoaëka f.ka miq tys ìfIdmajre ck;d ≥la.ekú,s ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

2'5 wdrjq,a ksrjq,a ls¯fï wúêu;a hdka;%Kfhys ksr;j isák<br />

mqoa.,hska iy ks,Od¯ka<br />

we;eï mqoa.,hska" úfYaIfhka ck;d f.!rjhg ,laj isák .fï<br />

m%OdkSka rdcH ks,Od¯ka iy t,aààB idud‚l ms˙ia wdrjq,a ksrjq,a ls¯fï<br />

wúêu;a hdka;%Kh yiqrejñka isá;s'<br />

iuyr .eñhka m%foaYfha wd.ñl kdhlhska" ú≥y,am;s jreka"<br />

foaYmd,k mlaI ixúOdhlhska" jHdmd˙lhska iy ydïmq;=ka ue†y;a ù<br />

wdrjq,a úi|k wjia:d o ke;af;a fkd fõ'<br />

.%dufiajl<br />

hï m%cdjla ;=< idmrdë fkdjk .egÆ iy wdrjq,a fhduq flfrk<br />

uq,au n,Od˙hd .%dufiajl fõ' wi,a jeishka iïnkaO wdrjq,a" udhsï<br />

iy bvï wdrjq,a iy mjqf,a m%Yak Tyq fj; fhduq flfr®' .ï lSmhl<br />

rdcld¯ wdjrKh lrk .%dufiajlhska ck;djg ióm fkdùu ksid"<br />

Tjqka fj; wdrjq,a ksrjq,a ls¯fï isoaëka fhduqjkafka b;d u| jYfhks'<br />

wfkl=;a rdcH ks,Od¯ka<br />

fmd,sia ks,Od¯ka" c, tAcka;jreka" iuDoaê ks,Od¯ka iy iud∞k<br />

úksYaph lrejka fj; Tjqka hg;g jefgk lreKq iïnkaOfhka ;Ska≥<br />

,nd.ekSu i|yd hEu idudkH iṡ ; ù we;' iuyr wjia:dj, fuu<br />

ks,Od¯yq o wúêu;a l%fudamdhka yryd .egÆ j,g úi∫ï ,nd fo;s'<br />

bvï wdrjq,a fmd,Sisfha ue†y;a ùfuka ksrjq,a jk wjia:d o we;' t,aààB<br />

we;=Ω .fï fjk;a ixúOdk fj; meñ◊,s fhduq flfrk isoaëka o<br />

ke;af;a fkd fõ'<br />

t,aààBh<br />

igka úrdu .súiqu w;aika ls¯fuka miq yd t,aààBh rcfha md,kh<br />

mj;sk m%foaYj, foaYmd,k ldr®hd, újD; ls¯u;a iuÛ u ck;dj ;u<br />

wdrjq,a úiπ .ekSu i|yd Tjqka fj; we° h;s' .Dyia: ysxikh ms


Y%S ,xld igka úrdu .súiqu<br />

.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

Y%S ,xld igka úrdu lñgqfõ ks,Od¯yq wdrjq,a ksrjq,a ls¯fï úêu;a<br />

ls%hd∞uhka ys ksr; fj;s' fuu lñgqfõ m%Odk ldr®hhNdrh jkqfha<br />

igka úrdu wêlaIKh ls¯u;a" tys fldkafoais W,a,x>kh flfrk wjia:d<br />

m˙laId lr jdr®;d ls¯u;a h' wdrjq,a j,g jeo.;a jk fuu lñgqj rch"<br />

t,aààBh iy m%cd kdhlhska w;r meje;afjk idlÉPdj,g myiqlï<br />

i,iajkakl= jYfhka lghq;= lrhs'<br />

2'6 t,aààBh úiska wdrïN lr we;s wúêu;a lñgq ±kqj;a<br />

ls¯fï t,aààB lKavdhï<br />

t,aààBh fun∫ lKavdhï hdmkfha msysgqjd we;' .ï uÜgñka iudc<br />

iy ixialD;sl lghq;= j, ° úOdk ksl=;a lrk njg jdr®;d jqKd ñi"<br />

fuu lñgq wdrjq,a ksrjq,a ls¯fï ,d ls%hdlrk njla fuh ,shk wjia:dfõ<br />

° ks¯laIKh fkd ù h' fkdfnda∞ fydrlï rdYshla iy lismamq fm¯u<br />

iïnkaOfhka pdjdlÉfÉ˙fha ° §±kqj;a ls¯fï /iaùula t,aààBh<br />

ixúOdkh lf


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

3' l,dmSh iy iudc úIu;d<br />

wdrjq,a ksrjq,a ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh i;= jgdmsgdj tys<br />

ls%hdld¯;ajh flfrys fnfyúka n,mdhs' tu hdka;%Kfha meje;au"<br />

wkkH;dj" ls%hdj,sh iy idr®:l;ajh úúO l,dmSh iy iudc idOlhka<br />

u; rπ mj;S' my; i|yka m˙† †ia;s%la m˙Éf√o uÛska úia;r lr we;'<br />

3'1 wr®nqo flfrys l,dmSh n,mEu<br />

we;eï fÈa;%hka flfrys wr®nqoh ;=


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

±lajQ f.!rjh mṡ yS we;' tneúka wfkl=;a rcfha md,kh hgf;a<br />

mj;akd fmfoiaj,g idfmalaIj hdmk ck;dj iajlSh .egÆ<br />

ksrdlrKh i|yd t,aààBh lrd


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

3'3 wdrjq,a j, iajNdjh iy th ksrdlrKh ls¯u<br />

fï flfrys m%foaYfha ck;dj fuka u foaYmd,kh fj;ska o fnfyúka<br />

n,mEï is≥ fõ' mdr®,sfïka;= uka;%Sjreka" weu;sjreka fyda t,aààBh<br />

fj; ck;dj ;u m%Yak úiπ,Su i|yd ksrka;rfhka keUqre fjhs' tA<br />

wkqj wj;eka jQ mqoa.,hska ;u .egÆ úiπ.ekSu i|yd" ;u m%foaYfha<br />

uka;S% jrhd fj; hEu mq;a;,u †ia;%slalh ;=< iq,n isoaêhla ù ;sfí'<br />

.ïj, „j;a jk iqΩ ck fldgia" tys nyq;rh úiska wdrïN lr we;s<br />

wúêu;a hdka;%Kh uÛska ;u wdrjq,a úiπ .ekSug fm


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

w;awvx.=jg .ekSï we;=Ω wkH lreKq j,° tAjdg iïnkaO jQ jeishka<br />

ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

4' .egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a<br />

ls%hdj,sfha idr®:l;ajh<br />

.egqï ksrdlrKh ls¯fï idr®:l wjia:d ;lafiare ls¯fï ° b;d<br />

jeo.;a .egÆ lSmhla fuu wOHhkfha ° y∫kd .ekSug yels úh' flá<br />

ld,Sk wOHhkhla ;=< wvx.= l%ufõoh yd iïnkaê; .egÆ" iuia;hla<br />

jYfhka m%cdjg idfmalaIj .;a l," ixlSr®K iajrEmhla orhs' tA yereK<br />

úg wúêu;a hdka;%Kh uÛska wdrjq,a úi|d,Sfï idr®:l wjia:d y∫kd<br />

.; yels jqj o" tAjd .egÆ ksrdlrKh ls¯fï fmd≥ m%ñ;Ska jYfhka<br />

wjYHfhka u ie,lsh fkd yels h'<br />

wúêu;a hdka;%Kh úIhfhys ,d jeo.;ajk" .fï kdhl;ajh i;=<br />

ldr®hhNdrh" iy foaYmd,kh" foaYmd,kh ;=


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

4'1 .egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh i|yd m%ñ;Ska<br />

.egqula" §idr®:l whq˙ka ksrdlrKh lr ;sfí o hkak ks.ukh<br />

lrkq ,nkafka flfia o@ fuh .egqï ksrdlrKh ls¯u wOHhkh ls¯fï<br />

uQ,sl wjYH;djls' .egqug fldgq ù isák mqoa.,hska iEySug m;ajk<br />

whq˙ka .egÆ ksrdlrKh lrk ,o wjia:djka .Kkdjla u fidhd .ekSug<br />

fÈa;% lghq;= j, ° yels úh' wdrjq,a iïnkaOfhka idr®:l whq˙ka ls%hd<br />

lr we;;a" tAjd b†˙ m%ñ;Ska f,i wkq.ukh l< yels njla fkd fmfka'<br />

fCIa;% mr®fhaIKhka ys ° yuq jQ isoaêkaj, m˙kduh iy tAjd ;=


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

m%foaYfha tla mqoa.,hl= f.a îu;alu ksid we;s jQ ynhl ° tu m%foaYfha<br />

.ï iNd n,Od¯ka tu mqoa.,hdg .fuka m,jd y˙k njg ;r®ckh<br />

ls¯fï isoaêh fuhg ksor®Ykhla jYfhka ±laúh yels h' idOdrK;ajh<br />

ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

th ynhl mdr®Yajlrejkag ;u wNsu;h m˙† ls%hdls¯fï ksoyi<br />

fkd ue;s ùu fyda úi∫ï ,nd°fï ls%hdj,sh iy tys m%;sM,hg tfrysj<br />

hEug w;Dma;shg m;a mqoa.,hdg bv m%ia:dj fkd ue;s ùu h'<br />

Ú mdr®Yajhka ksis m˙† ksfhdackh fkdùu'<br />

wdrjq,a ksrjq,a ls¯fï hdka;%Khg we;eï mdr®Yajhka fyda mqoa.,hka<br />

iyNd.s lrjd fkd .ekSu ksid bka ,efnk wjidk ;SrKh ir®j iïmQr®K<br />

fkd jkq we;' ldka;djkag uqia,sï foajia:dk lñgqjg iyNd.s ùug<br />

fkd yels ùu yd ksfhda‚;hska f;ā fï ldr®hhg ∞hl ùug fkd ,eîu<br />

ksid Tjqka f.a wdrjq,a ie,ls,a,g Ndckh ù o yd tAjd ksis whq˙ka<br />

úi|kq ,enqfõ o hkak ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

l,ska i|yka l< m˙† hdmkfha we;eï fmfoiaj, idïm%∞hsl<br />

kdhl;ajhg tA ;rï ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

ixúOdk ue,slula olaj;s' t,aààBh iy tys wkq.dñlhska w;r mek<br />

k.sk wr®nqo yqfola Tjqfkdjqka úiska u úi|d .; hq;=j we;'<br />

.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh igka úrdu .súiqu<br />

w;aika ls¯u;a iuÛ u wvmK úh' Y%S ,xld ikakoaO yuq∞j we;=Ω"<br />

BmSãmS" fgf,da iy maf,dÜ jeks wdh;k hï ;rulg fyda .egqï<br />

ksrdlrKh ls¯fï lghq;=j, ksr;j isá uq;a" th ±ka m˙ydkshg m;aj<br />

we;' yuq∞j iy t,aààBh w;r ueoy;a ùfï ls%hd∞uhl ksr;j isá<br />

mqrjeis lñgq ±ka wls%h ù we;'<br />

t†˙jd≥lï w;aysgqùu ksid iuyr wjia:dj, fun∫ ;;a;ajhla u;=<br />

ù we;' uq;=r® m%foaYfha iuhdka;r idu lñgqj lvdjeàug m%Odk fya;=j<br />

jQfha t,aààBfha n,mEuhs' .ïuÜgfï wdrjq,aj,g foaYmd,k{hska<br />

ue†y;aùu yd tu wjia:djka j,ska whq;= m%fhdack ,nd.ekSu yd ysxidjd°<br />

ls%hdjkag wkqn,°u iïnkaOfhka úúO fpdaokd t,a, jqj o" tAjd ;yjqre<br />

ls¯ug ;rï idlaIs fidhd .ekSug mr®fhaIlhskag wmyiq úh' tfy;a<br />

ysxidjd° ls%hdjka u;=ùfuka miq foaYmd,khska ue†y;a ù fmd,Sish iy<br />

yuq∞j ,jd tAjd iuyka ls¯ug m%h;ak ±¯fï wjia:d nyq, ù ;sfí'<br />

flfia jqj o foaYmd,k{hska wr®nqoj,g Rcqj u jeo.;a ùu ksid wr®nqo<br />

ksrdldrKfhys fh° isák .ï kdhlhska f.a n,h ySk ù ;sfí'<br />

4'4 ndysr ixúOdk úiska ia:dmkh lrk ,o .egqï ksrdlrKh<br />

ls¯fï hdka;%K<br />

ndysr ixúOdk úiska ia:dmkh lr we;s .egqï ksrdlrKh ls¯fï<br />

hdka;%K iy tAjd mokï ù we;s idOl iïnkaOfhka jeo.;a m%Yak u;=<br />

ù we;s nj fÈa;% mr®fhaIKj,ska fy


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

idu lñgq rcfha ksfhda‚; wdh;khla f,i ie,fla' msg;ska wdOdr<br />

,nk hdka;%Khkag ;sridr meje;aula fkd ue;' ixfõ°;djla fyda<br />

Wkka≥jla fkd ;sîu fuhg fya;=j jYfhka fndfyda fokd fmkajd °<br />

we;' foaYmd,k miqìñka we;sjk mSvkh" wNHka;r foaYmd,k úIu;d"<br />

rdcH fkd jk ixúOdkj,ska iy wdOdr imhk wdh;kj,ska °r®>ld,Sk<br />

jYfhka wdOdr fkd ,eîu iy my; i|yka lreKq o fjk;a fya;=<br />

jYfhka ols; yels h'<br />

m%cdj mokï lr.;a ixúOdk fuka" msg;ska wdOdr ,nk ixúOdkj,<br />

idud‚lhska o .ï uÜgñka f;dard .kq ,nkafka kï" tAjdfha ;sridr<br />

meje;aug th fya;= jkq we;' rdcH fkd jk ixúOdk úiska msysgqjk ,o<br />

hdka;%K m%;slafIam l< njla fyda ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

wjia:dj, wjYHfhka u bgq l< hq;= foa meyer y˙ñka" wdOdr ,nd<br />

.ekSug yels jk whq˙ka iajlSh jHdmdr ilia ls¯ug fuu rdcH fkd<br />

jk ixúOdk fmd


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a<br />

hdka;%Kh ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

bvï ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

hdka;%Kh fnfyúka iu;a fõ' fndfyda úg l,yhlg ;=vq fkd<br />

fok wdrjq,a idr®:l wkaoñka úi|kq ,nk uq;a foaYmd,ksl yd<br />

jdr®.sl .egqï ksrdlrKh ls¯fï ,d wúêu;a hdka;%Kh wiu;a ù<br />

isà'<br />

Ú<br />

fuys m%;sm,hla jYfhka wúêu;a hdka;%Kh Yla;su;a ls¯u iy<br />

wÆ;a hdka;%K ìys ls¯u i|yd wdOdr imhk wdh;k iy iduh<br />

f.dvkeÛSfï ldr®hfha ksr;j isák ixúOdk úiska ls%hdls¯u wjYH<br />

ù ;sfí' rdcH fkd jk ixúOdk úiska ia:dmkh lrk ,o idu<br />

lñgq yd ixjr®Ok lñgq wdidr®:l ùug u.mE≥fKa jHdmD;s ie,iqï<br />

ls¯fï uq,a wjêfha ° u h' tA nj fÈa;%fha lrk ,o mr®fhaIK j,<br />

° ;yjqre ù ;sfí' ck;d wjYH;d wjfndaO lr .ekSug fkd yels<br />

ùu iy iduh f.dvkeÛSfï m%dfhda.sl fkd jk wfmalaId we;s<br />

lr.ekSu fuhg ;j;a fya;=jls'<br />

idu lñgq yd ixjr®Ok lñgq k.d isgqùu i|yd wdOdr imhk wdh;k<br />

b†˙m;a fkd ùu iy tu lñgqj, kshq;= fiajlhskag m%udKj;a mqyqKqjla<br />

,nd fkd °u .egqï ksrdlrKh ls¯fï hdka;%Kfha meje;aug úYd,<br />

jYfhka n,md we;' ck;djg fnfyúka ióm ù isák lf;da,sl m,a,sh<br />

iy uqia,sï foajia:dk lñgq jeks .egqï ksrdlrKh ls¯fï wdh;kj,g<br />

uQ,H wdOdr iemhSu wjYH fkd fõ' m%foaYfha foaYmd,k ls%hdld¯ka<br />

isàu fyda fkd isàu fuka u m%dfoaYSh kdhl;ajfha iajrEmh u; fuu<br />

wdh;kj, idr®:l;ajh uQ,sl jYfhka rπ mj;S' fojkqj fuu wdh;k<br />

mjq,a wdrjq,a" udhsï .egqï yd uqo,a .kqfokq ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

k.disgqùu i|yd lghq;= lrkq we;e hs is;sh yels h' me;sr mj;akd<br />

;;a;ajhka ie,ls,a,g fkd f.k yqfola Wiia wruqKq b,lal lr.ekSu;a<br />

h:Dr®;hg msgqmd we;eï idu lñgq msáka f.kú;a §w;ye¯u ksid;a<br />

idu lñgq jHdmdrhg fkd keiS isàug fkd yels úh' tA ksid th<br />

Yla;su;a mokula u; ia:dmkh ls¯u wjYH fõ'<br />

jHdmD;shl idr®:l;ajh rπmj;skqfha th b,lal lr.;a wruqKq<br />

idlaId;a lr.ekSfï yelshdj u; h'<br />

m%foaYfha wjYH;d ;lafiare ls¯u<br />

ndysr jevigyka flfrys m%cdj Wkka≥j olajkafka yqfola ixjr®Ok<br />

wdOdr ,nd.ekSfï wfmalaIdfjks' .egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a<br />

ls%hdms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

wdOdr imhk wdh;k" foaYSh rdcH fkd jk wdh;k iy m%cdjka<br />

w;r ikaksfõokh<br />

.fï" m


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

W;=re kef.kysr m


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

hdmkh †ia;%slalh ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

Ú<br />

Ú<br />

.ïiNd ( .%du ixjr®Ok iñ;s $ m%cd uOHia:dk hkd†h<br />

rdcH fkd jk ixúOdk úiska msysgqjk ,o ixjr®Ok lñgq<br />

mqoa.,hska úiska wúêu;a hdka;%K yryd .egqï ksrdlrKh ls¯u<br />

hdmk †ia;%slalfha is≥jk .egqï ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

ìfIdma<br />

;=ud<br />

kdhl mQcl uvq,a,<br />

óiu Ndr msh;=ud<br />

mQcd<br />

fmd≥ ck yeÛSfuka hq;=j mqoa., jYfhka fyda lñgq yryd ls%hd ls¯fï lKavdhï<br />

1995 jifr® ° wdrlaIl yuq∞j úiska hdmkh w;am;a lr .ekSfuka<br />

miqj jeä jYfhka n,Od¯ka yuq ù idlÉPd ls¯u ms◊i úúO lñgq<br />

wdrïN úh' tfy;a ksfhda‚;hska f.a ysÛlu ksid wdrïN ls¯ug yelsjQfha<br />

yqfola lñgq folla mu◊' tkï lf;da,sl m,a,sh úiska msysgqjk ,o<br />

hqla;sh yd iduh i|yd jQ lñgqj iy hdmk wr®Ooaùmfha m%Odk wd.ñl<br />

ksfhda‚;hska f.ka iukaú; iduh iy fyd|ys; i|yd jQ mqrjeis iNdjhs'<br />

fïjd ±ka fndfyda ≥rg wl%Sh ù we;' ±kg tu lñgq igka úrdu .súiqu<br />

ls%hd;aul ls¯u" wê wdrlaIl l,dm" ikakoaO yuq∞ úiska bvï yd<br />

wfkl=;a foam, m†xÑj isàu iy isiqka úiska yr®;d,a jHdmdr ixúOdk<br />

ls¯fï ° W∞jk ;;a;ajhkag yuq∞fjka is≥ úh yels m%;sl%shd je


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

rdcH fkd jk ixúOdk úiska msysgqjd we;s ixjr®Ok lñgq<br />

iuyr wdrjq,a iy .egÆ foaYsh rdcH fkd jk ixúOdk fyda Tjqka<br />

úiska ia:dmkh lr we;s lñgq fj; fhduq flfr®' fuh yqfola b|ysg<br />

is≥jkakls' ksor®Ykhla jYfhka" ldka;d iy ixjr®Ok uOHia:dkh<br />

mjik wdldrhg we;eï mjqf,a fyda .Dyia; .egÆ m%:ufhka .ï<br />

iNdjg;a" fÈa;% ks,Od¯kag;a" miqj Tjqka f.a udr®.fhka rdcH fkd jk<br />

ixúêkhg;a fhduq lrk nj fmkajd †h yels h' ldka;djla ish ieñhdg<br />

fkdokajd rdcH fkd jk ixúOdkhl udisl /iaùïj,g iyNd.Sùu<br />

ksid we;s jQ wdrjq,la iïnkaOfhka iduh f.dvkeÛSfï ldr®hfhys<br />

ksr; fjk;a rdcH fkd jk ixúOdkhla ue†y;a jQ wjia:djla .ek o<br />

jdr®;d fõ'<br />

2' idïm%∞hsl kdhl;ajfha fjkiaùï<br />

.ï m


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

Tjqka my;a hhs iïu; l=,j,g wh;a mqoa.,hska mjd ;u ixúOdkhg<br />

iïnkaO lr .ekSuhs'<br />

wfkla †ia;%slalj, fuka fkd j" .egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a<br />

ls%hdms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

igka úrdu .súiqu ls%hd;aul ùfuka miq hqla;sh yd iduh i|yd jQ<br />

fldñiu iy iduh yd fyd|ys; i|yd jQ mqrjeis iNdj wls%h ;;a;ajhg<br />

m;ajqj o isiq úfrdaO;d ueãug yuq∞j iy fmd,Sish ls%hd lrk wjia:djka<br />

ys °" tu wdh;k ls%hd;aul úh' igka úrdu .súiqu ls%hd;aul ùu ksid<br />

úfYaIfhka .egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh iïnkaOfhka<br />

hdmk wr®Ooaùmfha ikakoaO ixúOdk wf;a mej;s n, ;=,kh ±ä<br />

fjkilg Ndckh úh' lhsÜia ¥mf;a ia:dms;j ;snQ BmSãmS wdêm;Hh<br />

wNdjhg f.dia t,aààB n,h wdfoaY úh' ck;dj ish .egÆ ksrdlrKh<br />

lr.ekSu i|yd ksi.fhka u t,aààB h foig keUqre úh'<br />

4' .egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a ls%hdms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

jdr®;d.; whq˙ka lghq;= ls¯u iy ´kE u fõ,djl yuq ù myiqfjka<br />

wjq, fírd .ekSug yelsùu jeks lreKq ksid" uyck;dj t,aààB h<br />

jvd;a ms%h lrhs'<br />

kS;sh ls%hd;aul ls¯fï ° t,aààB h ,nd we;s ckms%h;djh" t,aààB<br />

igka ldñhl= fufia úia;r lrhs' § ñksiqkag wms úYajdihs· Tjqka wm<br />

flfr® úYajdih ;nd ;sfnkjd' wms l;d lrk fldg Tjqka ksYaYíoj<br />

isákjd'<br />

fmd,Sish iy .%dufiajd ks,Od¯ka úiska meñ◊,s lrejkag t,aààB<br />

h fj; hEug Wmfoia fok wjia:d o ke;af;a fkd fõ'<br />

4'2 wúêu;a hdka;%Kh yryd .egqï ksrdlrKh ls¯fï t,aààB h i;=<br />

ldr®hlaIu;dj ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

hqj, ;uka fj; le|jd lreKq úNd. ls¯u t,aààB h wkq.ukh lrk<br />

tla ls%hdudr®.hls'<br />

m%isoaêfha ldka;djkag ys˙yer ls¯u iïnkaOfhka iellrejka<br />

§w;awvx.=j f.k r|jd ;nd Wmfoia °fuka miq ksoyia ls¯u t,aààB<br />

fha hqla;sh mis|,Sfï ;j;a wjia:djla fia ie,fla'<br />

t,aààB fha m˙md,kh hgf;a ksoyfia ie˙ie¯ug ldka;djkag bv<br />

ie,iS we;s w;r Tjqka f.a wdrlaIdj o ;yjqre ù ;sfí'<br />

iudch ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

mejiQ y' Y%S ,xld rcfha iy t,aààB fha oaú;aj m˙md,kh hgf;a tl<br />

yd iudk wjidk ;Ska≥ fkd ,efí' tlu .egÆj fmd,Sish iy t,aààB<br />

h fj; fhEuq l< úg" fmd,Sish tA ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

wjia:d o ke;af;a fkd fõ' wêlrK ;Ska≥j,g tfrysj we;eï mqoa.,fhda<br />

t,aààB fha irK m;d h;s'<br />

wNHka;r jYfhka wj;eka jQjka" fjk;a †ia;%slalj, isg wdmiq<br />

meñ◊ mqoa.,hska iy fl†kl fyda wj;eka fkd jQ mṡ ia w;r is≥jk<br />

.egqï iq,n isoaêhla ù ;sfí' hdmk jeishka iy jkaks m%foaYfha isg<br />

wdmiq tk mṡ ia w;r úúO wdrjq,a yg.efka' l=, m%Yakh o fïjdg uq,a ù<br />

;sfí' wj;eka ù wdmiq meñfKk Wiia l=,j,g wh;a mqoa.,fhda ;u<br />

wkkH;dj iq/lSu i|yd ;†ka w†gka lrf.k isá;s' jkaks m%foaYfha<br />

isg hdmkh n,d wdmiq tk mṡ ia §;lalãka jYfhka i,lkq ,efí' ^1<br />

jeks iaoaê wOHhkh n,kak'&<br />

uqΩ hdmk wr®Ooaùmfha u wdrjq,a j,g uq,a ù we;af;a l=, fNaohhs'<br />

iudch yuqfõ mqoa.,hska l=,h u; fldkals¯u" l=, w;r újdy wkqu;<br />

fkd ls¯u" my;a l=, j, ck;djg fldaú,g hEug bv fkd °u" Wiia<br />

l=,j,g wh;a mqoa.,hska ;u bvï yryd wvq l=, ckhdg


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

isoaê wOHhkh 01<br />

Ydka; fï¯ lS%vd iudch iy Ydka; ksl,ia lS%vd iudch w;r<br />

mdmka≥ ;r.fha ° we;s jQ ysxidld¯ isoaëka'<br />

2003 ckjd˙fha isg hdmkhg kq≥re kdjka;=frhs lf;da,sl<br />

.%dufha jeishka w;r Yd¯˙l yd foam, ydks is≥ lrñka ysxidjd°<br />

ls%hd yg.ekq◊' fuu ëjr .ïudkfha jeisfhda uql=jd iy lsñ,dre<br />

jYfhka lrhdr® êjr l=,h hgf;a Wm l=,j,g fn° isá;s'<br />

Ydka; fï˙ iy Ydka; ksl,ia foajia:dk fol uql=jd iy<br />

lsñ,dre Wm l=, folg wh;a jeishka wd.ñl lghq;= i|yd fjka<br />

jYfhka fn∞ fjka lrf.k ;sfí' b˙∞ foaj fufyh iy k;a;,a<br />

W;aij o fjka fjka l=, jYfhka meje;a fõ' l=, fNaoh wd.ñl<br />

W;aij j,g j,x.= fkd fõ' l=, jYfhka fn≥K mdr®Yajhka fol<br />

i|yd fjk u mdmka≥ l%Svd iudc folla we;s w;r 2001 jifr®<br />

meje;s mdmka≥ ;r.hlska miqj fo mṡ i w;r ysxidjd° ls%hd we;s<br />

úh' wdrjq, iu;hlg m;als¯u i|yd t,aààB h hdmk mdmka≥<br />

l%Svd iudch yd idlÉPd ls¯ug tlÛ;ajh m< lf


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

mQcljrhka f.a ueoy;a ùfuka mjd hym;a m%;sM, ,nd.ekSu<br />

wmyiq úh' ckjd˙fha ° .egqï W.% ùfuka miq ìfIdma ;=ud" fmd,Sish<br />

iy t,aààBh ue†y;a ù wdrïN l< idu jEhu o widr®:l úh'<br />

iduh ;yjqre ls¯u i|yd msysgqjk ,o idu lñgqj, ksfhda‚;hska<br />

mjd .egqïj,g iïnkaO ùu ksid;a" ;reK mṡ ia me;a;lg ù isàu<br />

ksid;a .egÆj iu:hlg m;als¯u wmyiq úh' wms%fh,a 29 †k Ydka;<br />

ksl,ia jeishka meje;a jQ ux.,Hh iy ix.S; ikaor®Ykhg" Ydka;<br />

fï˙ mdr®Yajhg wdrdOkd fkd ls¯u ksid h


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

wdmiq meñ◊ uqia,sï cd;slhskag l,ska ;uka i;=j ;snQ foam<<br />

h


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

ukakdrï †ia;s%lalh ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

Ú<br />

Ú<br />

Ú<br />

Ú<br />

Ú<br />

uqia,sï foajia:dk lñgq<br />

rdcH fkd jk ixúOdk úiska msysgqjd we;s idu lñgq<br />

rdcH fkd jk ixúOdk úiska msysgqjd we;s ixjr®Okh uQ,sl lñgq<br />

fyda fjk;a lñgq<br />

mqrjeis lñgq<br />

.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Khg iïnkaO ù isák<br />

mqoa.,hska" †idm;s" t,aààB<br />

.u mokï lr.;a ixúOdk<br />

ëjr iñ;s iy .%du ixjr®Ok iñ;s we;=Ω .fï ixúOdk i;= .egqï<br />

ksrdlrKh ls¯fï Od˙;dj iSñ; h' rch úiska fuu ixúOdk msysgqjd<br />

we;s uq;a tAjd ±ka .fï iudc jHQyfha fldgila njg m;aj ;sfí' ks;r<br />

u mdfya fuu .fï ixúOdk foajia:dkh fyda rdcH fkd jk ixúOdk<br />

úiska wdrïN lr we;s uOH.; .ï iNd hgf;a lghq;= lr;s'<br />

foajia:dk lñgq<br />

lf;da,sl m,a,sh ukakdrï †ia;%slalh ;=< iqúfYaI ldr®hhNdrhla<br />

bgq lrhs' wd.ñl lghq;= yereK úg .ï jeishka f.a .egÆ iïnkaOfhka<br />

lghq;= lrkq ,nkafka o lf;da,sl m,a,sfha mQcl ;=udhs' mQcl ;=ud<br />

yereK úg m,a,sh o jdr®.sl hqoaOh mej;s iufha ck;dj fjkqfjka<br />

rcfha ikakoaO yuq∞ fyda t,aààB h iuÛ úúO .egÆ iïnkaOfhka<br />

idlÉPd werUQ y' ukakdrfï ìfIdma ;=ud o m,a,sh fjkqfjka wdrjq,a<br />

ixis£ug b†˙m;a fõ' fï w;r .ï iNdjl iajrEmfhka lghq;= lrk<br />

foajia:dk iNdjla o we;' jirla mdid idud‚lhska f;dard m;afjk<br />

fuu iNdfõ idud‚l ixLHdj yhls' fuu foajia:dk iNdj hgf;a ls%hd<br />

lrk Wm lñgq iduh" uQ,H iy mjq,a iNd j,ska iukaú; fõ' idu<br />

iNdj, ldr®hhNdrh jkqfha udhsï wdrjq,a úi£u jk w;r mjq,a iNd<br />

wUq ieñ .egÆ iy u;ameka mdúÉÑh ms


uqia,sï foajia:dk lñgq<br />

.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

uqia,sï cd;slhska f.a wdrjq,a ksrdlrKh lrkq ,nk uQ,sl wdh;kh<br />

uqia,sï foajia:dk lñgqjhs' tys j.lSu fohdldr h' m,a,sh Ndrldr<br />

uKav,h jYfhka lghq;= ls¯u yd f.dvke.s,af,a kv;a;=j iy ujq,ú<br />

;=ud n,d lshd .ekSu bka m


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

iy t,aààB h iuÛ ueoy;a ù lghq;= ls¯u iy w;awvx.=fõ isák<br />

mqoa.,hskag kS;s wdOdr iemhSu mqrjeis lñgqfõ m%Odk wruqKq h'


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

m,a,sh' m,a,sfha mQcl ;=ud" óiï iNdj iy lf;da,sl m,a,sh hk wdh;k<br />

;=k úúO uÜgñka .egqï ksrdlrKh ls¯fï ldr®hfhys ksr;j isá;s'<br />

fndfyda m%foaYj, m,a,sh yd m%cdj w;r we;af;a m%n, iïnkaO;djls'<br />

tfy;a úYd, m%cdjla ;=< fyda ck;dj wj;eka jQ .ï fmfoiaj, fuu<br />

iïnkaO;dj ySk ù we;'<br />

2(1(1 mQcl ;=ud<br />

mQcl jrhd f.a idïm%∞hsl kdhl;ajh fuka u Tyq flfrys msfok<br />

f.!rjh hqo miqìu ;=< jqj o fkdfjkiaj mj;S' wfkla iudc yd rdcH<br />

wdh;k ms˙yS ;snqK o" ke;fyd;a hqoaOhg we° .sh o" lf;da,sl mQcl ;=ud<br />

fj;ska ck;djg ie,fik fiajh wLKavj is≥ú◊' rcfha fyda t,aààB<br />

fha md,khg fkd jefgk udhsï m%foaYj, fuh b;d úYsIag wkaoñka<br />

is≥ úh' ckhd wj;eka jQ wjia:djka ys ° mQcl jrhd Tjqka iuÛ úh'<br />

.%dóh iy êjr m%foaYj, mQcl ;=ud úiska iqúYd, ldr®hhNdrhla<br />

bgq lrhs' wd.ñl lghq;=j, fh°u muKla fkd j wUq - ieñ wdrjq,a<br />

we;=Ω wfkl=;a úúO ck;d m%Yak j,g úi∫ï ,nd°u o mQcl ;=ud w;ska<br />

is≥ úh' hqo iufha ° jqj o m,a,sh ;u Yla;sh fkdfjkiaj mj;ajd f.k<br />

hEug iu;aúh' m,a,sfha mQcl ;=ud fuka u" rhmamq fcdaIma ukakdrfï<br />

ìfIdma ;=ud o fl


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

óiï iNdfõ iy mQcl ;=ud f.a ldr®hhNdrh jvd;a ieye,aÆ ls¯fï<br />

wruq◊ka" lf;da,sl m,a,sh úiska y∫kajd fok ,o" §kj „jk jevigyk<br />

hgf;a idu" uQ,H iy mjq,a lñgq msysgqjk ,°' m%foaYfha .egÆ úi£fï<br />

,d tu lñgq fj;ska uyÛ= fiajhla bgq fõ' ck;d ksfhda‚l;ajfhka<br />

fuu iNd fj;ska fl;rï fiajhla ie,iqK o" iudcfha W.;a fuka u<br />

Okj;a mqoa.,hska f.a wdêm;Hh tu iNd ;=< fkdfi,a ù mj;S'<br />

isoaê wOHhkh 03<br />

w˙mamq<br />

ukakdrug ol=◊ka msysgd we;s w˙mamq lf;da,sl .uls' tys<br />

jeishka f.a m%Odk /lshdj ëjr lr®udka;hhs' óiï iNdj jehslals<br />

9 lg fn∞ we;s w;r tu ieu jehslalshlg wh;a ksfhda‚;hl=<br />

óiï iNdj ksfhdackh lrhs' Wm lñgq .Kkdjlska u foajia:dk<br />

iNdjg iyfhda.h ,efí' mQcl ;=ud f.a foajia:dk iNdj m%cd<br />

m%Yakhla iïnkaOfhka idlÉPd ls¯u i|yd /iaúh hq;= wjia:dj,<br />

° m,a,sfha wdjf;ajlre ^ iekals%ia;shka& iSkqj kdo lrñka tA nj<br />

ksfõokh lrhs' fuu /iaùï fndfyda úg ld,f.daÜá j,ska .yKh'<br />

m%foaYfha ëjrhska mṡ ila úiska §iqrel=j,a,hs kue;s úfYaI<br />

±,a jr®.hla fhd∞ .ksñka uy m˙udKfhka uiqka ue¯ug tfrysj"<br />

m%foaYfha ëjr iuQmldr iñ;sh .;a ls%hdudr®.h ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

w;r we;s jk wdrjq,la ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

iyfhda.h fkd olajd miflg ù isáh y' u;amekg weíneys jQ ;reK<br />

fldgia .fï idïm%∞hsl kdhl;ajhg wNsfhda.hla úh' idïm%∞hsl<br />

kdhl;ajfha n,h mṡ ySu hkq .ï uÜgñka n,h ySk ùula fkd jk<br />

w;r yqfola n, ;=,kfha fjkila is≥ ùu mu◊'<br />

2(4 wúêu;a ls%hd ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

.egÆ ksrdlrKh ls¯fï úêu;a yd wúêu;a l%u fmd≥fõ Ndú; lr;s'<br />

ukakdrï m%foaYfha bvï rcfha wdrlaIl yuq∞" m%foaYfha ck;dj iy<br />

t,aààB ixúOdkh úiska n≥ ° we;s mqoa.,hska f.a m†xÑhg k;= ù ;sfí'<br />

ukakdrï m%foaYfha we;eï fldgiaj, h


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

fj; ,nd †h hq;= njg w∞, mqoa.,fhda jdÑlj tlÛ;ajhlg<br />

meñ◊h y' l,lg miq uqia,sï mjq,a lSmhla wdmiq meñ◊ wjia:dfõ<br />

fou< cd;slhskag úl,am ksfjia ,nd °u fyda uqia,sï jrekag<br />

wh;a ksfjia j,ska fldgila Tjqkag l=,shg °u is≥ úh'<br />

uqia,sï mjq,a 30 la muK hdmkfha iy ls,sfkdÉÑfha msysá<br />

Tjqka f.a ksfjia lrd m†xÑhg f.dia ;sfí'<br />

;uka iuÛ tl f.hs „j;a jQ fou< .eyekq


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

bvïj, m†xÑh iïnkaOfhka mekkÛsk wdrjq,a úi£fï ,d t,aààB<br />

fha ue†y;aùu wjYH lreKla ù ;sfí' wdmiq meñfKk uqia,sï mjq,aj,g<br />

bv ° bj;a jk f,i fou< mjq,a fndfyduhlg t,aààB h ±kqï °<br />

;snq◊' t,aààB md,kh hgf;a mj;akd kdk¥j m%foaYfha uqia,sï<br />

cd;slhskag wh;aj ;snQ bv lvïj, m†xÑj isá wj;eka jQ fou< mjq,a<br />

25 lg bka bj;ajk f,i t,aààB h ±kqï°u fuhg l†u ksor®YKhls'<br />

fou< mqkre;a:dmk ixúOdkfha wdOdrh o uqia,sï mjq,aj,g ,eî ;sfí'<br />

fou< iy uqia,sï ck fldgia w;r meje;s iqyo;dj ksid 1990 ° t,aààB<br />

h uqia,sï ck;dj m,jd ye¯ug .;a ;SrKhg ck;d iyhla fkd ,enq◊'<br />

uqia,sï jreka f.a wdmiq meñ”u m%cd kdhlfhda tl is;ska wkqu; l


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

fkd j" hdmkh iy mq;a;,u †ia;%slalhka ys uqia,sï ck;dj iïnkaOfhka<br />

o j,x.= fõ' mjq,a msáka uqia,sï ck;dj fkd meñfKk w;r" mjqf,a<br />

jeäysáhka muKla meñK f.dú;ek" fj


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

ksfhda‚;hska f.a wdêm;Hhg k;= ù we;s nj;a" m%foaY jdiSyq fmr,d<br />

mji;s' fmaidf,a .ï jeishka iy iqN idOk uOHia:dkh w;r u;fNao<br />

we;sùfuka miq ^t kï iqNidOk n,Od¯ka iudc úfrdaë yd ysxidjd°<br />

ls%hdj, fhfok njg .ï jeishka fpdaokd lrk ksid& msysfhka wekSfï<br />

isoaêhla o jdr®;d úh'<br />

bvïj, m†xÑh ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

rdcH fkd jk ixúOdk .Kkdjla u úúOdldrfha idu jevigyka<br />

†h;a lr we;s uq;a Tjqka ;=< cd;sjd° msms¯ï ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

fï .ïj, m†xÑ fou< iy uqia,sï mqoa.,hka fofofkla l=Æm.<br />

ñ;%fhda jQ y' fou< ;reKhd g%elagrhla mojñka isá wjia:dfõ<br />

Tyq f.a ñ;=rd jQ uqia,sï ;reKhd ;=jlal=jla w;e;sj fÜ%,rfha<br />

.uka lrñka isáh ° y†iaisfhka ;=jlal=j m;a;= ù øúv ˙h≥rd<br />

urKhg m;aúh' uqia,sï ;reKhd Tyq f.a ys;ñ;=re fou< ˙h≥rd<br />

uerE njg me;sr .sh lg l;dfjka miq uqia,sï .ïudkfha ksfjia<br />

;=klg wi,a jeis fou< mṡ ia úiska .sks ;nd úkdY lrk ,°'<br />

bkamiq uqia,sï cd;slfhda .u w;yer mekhEug mgka .;a y' .sks<br />

;nd úkdY l< uqia,sï ksfjia ;=fka m†xÑ lrefjda miq∞ u mq;a;,u<br />

n,d msg;aj .sh y' mekke.S ;snqK ;;a;ajh md,kh ls¯u i|yd<br />

fmd,Sish" m,a,sh ^óiï Ndr mQcl ;=ud yd ìfIdma ;=ud f.a<br />

ksfhda‚;hska& ukakdrfï mqrjeis lñgqj iy Y%S ,xld igka úrdu<br />

lñgqfõ ks,Od˙yq o ue†y;a jQ y' isoaêhg iïnkaO mqoa.,hskag iy<br />

m%foaYfha ishÆ ck fldgiaj,g Tjqka f.a iEu ≥.a.ekú,a,,la u<br />

b†˙m;a ls¯u i|yd /iaùulg iyNd.s jk f,i ukakdrfï uka;%S<br />

jrhd wdrdOkd lf


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

mq;a;,ï †ia;%slalh ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

Ú<br />

Ú<br />

Ú<br />

rdcH fkd jk ixúOdk úiska msysgqjd we;s idu lñgq<br />

rdcH fkd jk ixúOdk úiska wdrïN lrk ,o nyqjdr®.sl ±kqj;a<br />

ls¯fï iy ixjr®Ok jHdmD;Ska Ndr lKavdhï<br />

mqrjeis lñgq<br />

idïm%∞hsl wd.ï lñgq<br />

úfYaIfhka jdr®.sl hqoaOh ksid u;= jQ wr®nqold¯ ;;a;ajhka yuqfõ<br />

thg f.d≥re jQ úúO ck fldgiaj, iqNidOk iy Wkak;sh Wfoid<br />

uqia,sï foajia:dk lñgqfjka wm%udK fiajdjla bgq úh' fndfyda wjia:dj,<br />

uqia,sï foajia:dkh ck„ú;fha flakaøh njg m;aúh' m%cd ksfhda‚;hska<br />

f.a il%Sh iyNd.S;ajh hgf;a ck;dj uqyqK md we;s úúO .egÆ<br />

iïnkaOfhka idlÉPd mj;ajñka tAjdg ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh Wmfhda.S lr.;a mqoa.,hska<br />

úfYaIfhka ixúOdkd;aul jHQyhla fkd ue;s kej; ck;dj m†xÑ<br />

lrk ,o isxy, .ïudk jeks fmfoiaj, wd.fï fyda /lshdfõ wêld¯<br />

n,h iys; mqoa.,fhda .fï .egÆ ksrdlrKfha ° jeo.;a fiajdjla<br />

bgqlr;s' .fï foajia:dkfha mQcl ;=ud iy úoHd,hdêm;s jrhdg<br />

ksi.fhka u kdhl;ajh ysñ fõ' iud∞k úksYaphldrjrhd fj; o<br />

úúO wdrjq,a úi∫ï m;d fhduq lrkq we;' fun∫ j.lSula ork mqoa.,fhda<br />

yqfola wdrjq,aj,g ue†y;a fjkjd muKla fkd j tAjd Rcqj fíreï<br />

ls¯u o is≥lr;s' .fï mjq,a folla w;r u;=jk .egqul ° fyda fidrd<br />

.fï u mqoa.,fhla f,i y∫kd.;a wjia:djkays ° Tjqyq Rcqj u tAjdg<br />

ue†y;a ù ;Ska≥jla fo;s'<br />

rdcH fkd jk ixúOdk úiska msysgqjd we;s idu lñgq<br />

mq;a;,fï rdcH fkd jk ixúOdk úiska idu lñgq msysgqjd we;s<br />

w;r bka iuyrlg .egqï ksrdlrKh ls¯fï yelshdj we;' iduh yd<br />

iudch ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

ixjr®Ok lghq;=j, ksr; rdcH fkd jk ixúOdk .ï ksfhdackh<br />

jk m˙† uOHu .ï iNd msysgqùu flfrys o keUqre fj;s'<br />

§fjdafvmaÜ hkq zfµdarEÜZ iy zjr®,aâ úIkaZ ixúOdk wruqo,a j,ska<br />

wdrïN lr we;s ldka;d ixjr®Ok flakaøhls' ldka;djka i|yd wd∞hï<br />

bmhSfï iy Kh°fï jHdmD;s tuÛska ls%hd;aul fõ' ldka;djkag /lshd<br />

,nd°u iy idlÉPd i|yd wjia:d ie,iSu ozfjdafvmaÜZ ixúOdkh fj;ska<br />

bgq fõ' tys †ia;%slal uÜgñka meje;afjk nyqjdr®.sl /iaùïj, ° fmd≥<br />

m%Yak idlÉPdjg .efka' tA yereK úg u;ameka f,da,s;ajh ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

u ckfldgia w;r úúO .egqï" t†˙jd°lï yd u;fNao yg.kakg úh'<br />

iïm;a W!K;dj iy wfkl=;a wdr®:ßl .egÆ o W.%jkakg úh'<br />

jeä jQ ck.ykhg i˙,k m˙† úfYaIfhka fi!LH iy wOHdmk<br />

wjYH;d we;=Ω uQ,sl myiqlï iemhSug n,Od¯ka wfmdfydi;a ùu ksid<br />

ck;dj w;r fkdikaiqka ;djhla we;súh' frday,a jeä†hqKq fkd ls¯u"<br />

fou< NdIdfõ m%ùk;ajh ,;a rdcH fiajlhska m%udKj;a m˙† m;a fkd<br />

ls¯u" mdi,a f.dvke.s,s ysÛlu hkd†h lemS fmfkk wvqmdvq lSmhls'<br />

wNHka;r jYfhka wj;eka jQ ck;djg rcfha fiajhg msúiSu myiq<br />

fohla fkd fõ' tA fjkqjg ;S% frdao ˙h≥re ;k;=re" fíl˙ mj;ajd f.k<br />

hEu we;=Ω lïlre fY%a◊ muKla wj;eka jQjkag újD; úh' wj;eka jQ<br />

mṡ ia wvq uqo,lg ;u Y%uh wf


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

wj;eka jQjka úYd, jYfhka meñ”u ksid mq;a;,fï uqia,sï<br />

ck.ykh iïmQr®Kfhka u fo.=K úh' †ia;%slalfha ck.ykfhka 23]<br />

la u Tjqyq fj;s' fï whq˙ka ck.yk wkqmd;h fjkiaùu ksid isxy,<br />

iy uqia,sï jeishka w;r .egqïj,g ;=vq fok miqìula ksr®udKh fjñka<br />

;sfí'<br />

kd.˙l m%foaYj,ska meñfKk ;reK mṡ iaj, ysxidjd° ls%hdjkag<br />

.ïno m%foaY f.d≥reùu ;j;a jeo.;a lreKls' wj;eka jQjka m†xÑ<br />

fuu m%foaYj, mṡ ñka hdmkh iy ukakdru jeks wE; tmsg k.rj, /<br />

lshdj lrk neúka" yqol,dj f.org fldgq ù isák Tjqka f.a ì˙hkag<br />

iy orejkag kd.˙l m%foaYj,ska meñfKk ;reKhska f.a ;r®ck .r®ck<br />

j,g ìfhka ld,h .; ls¯ug is≥ ù we;' t neúka úfYaIfhka md,ú<br />

iy u≥rkal=,s hk m%foaYj, iduh ;yjqre ls¯u blau◊ka l< hq;= j<br />

we;s ldr®hhla ù ;sfí'<br />

2(2 iudma;sh iy úYaf,aIKh<br />

ñkS uereula fyda msáka meñK m†xÑ jQ mjq,lg wh;a mdi,a .=rej˙hla<br />

YsIHffhl=g ;rjgq l< isoaêhla ie,lsh hq;= m%Yakhla njg m;a ù úúO<br />

lKavdhï j,ska È◊l m%;sl%shd ±laùu is≥fjhs' iuyr úg th l,yld¯<br />

lKavdhïj, ysxidjd° ls%hdjkag uq, mqrkakla úhyelshs' jdr®.sl<br />

ck.ykfha is≥ jQ m%n, fjkiaùï" †ia;%slalh ;=< iïm;a W!K;dj"<br />

iSñ; iïm;a fjkalrKq ,nk wdldrh iy foaYmd,kSlrKhg f.d≥re<br />

ùu" .egqïld¯ jd;djrKhg tla jeo.;a fya;=jls' †ia;%slalfha<br />

m†xÑlrejka fkd jk" tfy;a msáka meñK m†xÑ jQ ms˙ia iy .ï jeishka<br />

w;r we;sjk wdrjq,a iy ;u .ïìï lrd wdmiq meñfKk mjq,a iy<br />

.fï mer◊ m†xÑldrhska w;r we;sjk .egqï yd u;fNao j,g f.d≥rej<br />

isák mq;a;,ï †ia;%slalh" wfkl=;a †ia;%slalj,g mQr®j ksor®YKhls' igka<br />

úrdu .súiqu ls%hd;aul ùfuka miq uqia,sï mjq,a 5000 wdmiq hdmkfha<br />

;u mer◊ f.a f∞r fidhd f.ia we;<br />

wj;ekajQjka f.ka úYd, ixLHdjla wdmiq hEu i|yd wêIaGdk<br />

lrf.k isák uq;a" foaYmd,k wúksYaÑ; Ndjh" wkdrlaIs; Ndjh mer◊<br />

f.a f∞r bvlvï m˙ydkshg m;aùu" iy iajNdúl ck.yk jr®Okh<br />

hkd° fya;= ksid oekg m†xÑ ù isák ia:dkj, ia:Ír jYfhka m†xÑ<br />

ùug wêIAGdk lrf.k isá;s' tneúka wj;eka jQ ms˙ia iy wdmiq meñfKk<br />

mjq,a w;r .egÆ mekkeÛSu yd wr®nqold¯ ;;a;ajhka †.ska †.g we;sùug<br />

fnfyúka bv ;sfí'<br />

83


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

3' .egqï iy .egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

3(1 mjqf,a .egqï" m%cdj ;=< we;sjk .egqï iy wka;r® m%cd .egqï<br />

jYfhka .egqï ;s%úOdldr h' .egqï ;SrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kfha<br />

idr®:l;ajh" .egqfï iajNdjh iy tAjd úi£fï,d .kq ,nk m%fõYh<br />

u; rπmj;S'<br />

mjqf,a .egqï<br />

u;amekg f,d,aùu" .Dyia: wmpdrh" mr∞r fiajkh iy wfkla<br />

fm!oa.,sl .egÆ iïnkaOfhka ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

idïm%∞hsl n,Od¯ka i;= n,h ySk ù we;s kd.˙l fyda wr®O kd.˙l<br />

fmfoiaj, ck;dj fj;;a n,Od¯ka lrd hhs' fmd,Sish iy †idm;s<br />

jrhd yereKq úg foaYmd,lhska f.a ueoy;aùu wfmalaId lrk wjia:d o<br />

tug h' idu uKav, o iqúfYaI ldr®hhNdrhla bgq lr;s' iuyre hdno<br />

.fï m%cd kdhlhska fj; o iykh m;d h;s' uqia,sï foajia:dk lñgqj<br />

fuka u" uqia,sï fkd jk hdno .ïj, jeishka úiska u;=l< m%Yakhla<br />

jQfha m%foaYfha ldka;djka uqia,sï ;reKhskaf.a wvkaf;aÜgï j,g f.d≥re<br />

ùuhs' tn∫ wjia:dj, ° uqia,sï foajia:dk lñgqj isoaêh .ek m¯laIKhla<br />

mj;ajhs' tfuka u uqia,sï fkd jk wkH m%cdjl f.ka uqia,sï cd;slfhl=<br />

iykh me;Sfï °" úoHd,hdêm;s jrfhla jeks .fï m%N+ jrfhl= f.a<br />

msysg fidhd hdu mqreoaola ù ;sfí'<br />

3(3 .egqï ksrdlrKh ls¯fï hdka;%Kh úYaf,aIKh ls¯u·<br />

m%cdj uqyqK fok we;sjk .egÆ úi£u<br />

.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh tu ldr®hh bgq ls¯fï<br />

,d Yla;su;a tlla jqj o tys ;SrKj,g t,öfï jHQyh úêu;a m˙†<br />

ksfhdackh ù ke;=jd úh yels h' tfia;a ke;skï" tys ;SrKh m%cdjg<br />

idOdrK tlla jqj o thska w∞, mdr®YAjhg fyda mqoa.,hdg idOdrK;ajhla<br />

bgq fkd jQjd úh yels h' iajdêkj n,k l, fuu §ue†y;a ùu tla;rd<br />

úYsIag mjq,a fyda mqoa.,hska lSm fofkl=g muKla iSud jQjla fia fmfka'<br />

lñgqfõ ks,;, orkakka jvd;a Okj;a yd W.;=ka mṡ ila ksid" ;SrK<br />

.ekSfï n,h Tjqka f.a tAldêldrh ù ;sfí' mqoa.,hska m%cdfjka fldka<br />

lr ;sîu fyda bj;a ls¯u .egqï ksrdlrKh ls¯fï hdka;%Kh i;= iqúfYaI<br />

n,;, w;=˙ka lemS fmfkkakls' uqia,sï ldka;djka u;amekg weíneys<br />

ù isák ;u iajdñhd f.ka jk yṡ yerh .ek lrkq ,nk meñ◊,a,la<br />

fya;=fjka o~qjula jYfhka weh f.a ieñhd uqia,sï m%cdfjka bj;a lrkjd<br />

muKla fkd j Tyq ñh .sh miq uqia,sï ñkS msáfha Tyq f.a isrer je,,Sug<br />

mjd bv fokq fkd ,efí'<br />

rdcH fkd jk ixúOdkj,g ;u fÈa;% lghq;=j, ° ldka;djkag<br />

fnfyúka Wmldr l< yels h' úfYaIfhka iqΩ Kh uqo,la fhd∞<br />

ldka;djka fjkqfjka wdrïN lrkq ,nk jHdmD;sj, ° rdcH fkd jk<br />

ixúOdk j,g ldka;djka i|yd jvd;a Wmld¯ úh yels h' l,d;=rlska<br />

fhfok wjia:dj," rdcH fkd jk ixúOdkj,g Tjqka úiska wdrïN lr<br />

we;s jHdmD;sj,ska iudc pd˙;% fyda wdpdr Or®u j,g n,mEula is≥ ù<br />

85


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

fkd ue;s njg uqia,sï foajia:dk lñgqjg lreKq meye†,s lr°ug is≥<br />

fõ'<br />

4' msgia;r ixúOdk úiska ia:dmkh lrk ,o idu lñgqj,<br />

fláld,Sk meje;au<br />

idu lñgq msysgqùfï ° jeo.;a jk m%Odk idOl ;=k jkqfha wdOdr<br />

imhk wdh;k" fu rg rdcH fkd jk ixúOdk iy m%cdjka h' fïjd<br />

tla;rd m%udKhlg idu lñgqj, fláld,Sk meje;aug j.lsj hq;=j<br />

we;'<br />

úfYaIfhka" wdOdr imhk wdh;k olajk fláld,Sk Wkka≥j ksid<br />

idu lñgqj, ;sridr meje;au iy;sl ls¯u wmyiq h' fï yereK úg<br />

foaYSh rdcH fkd jk ixúOdkj,g wdOdr imhk wdh;k" cd;Hka;r<br />

rdcH fkd jk ixúOdk j,ska ,efnk wdOdr flfrys úYajdih ;eîug<br />

is≥ùu iy" m%foaYjdiSka f.a iy wj;ekajQjka f.a w,ilu idu lñgqj,<br />

meje;aug fjfiiska u n,md we;' kj idu lñgq wld,fha ì|jeàug<br />

tla fya;=jla ù we;af;a tAjd msysgqjk ,o wdldrhhs' wdOdr imhk<br />

wdh;kj, jevigyka ls%hd;aul ls¯ug is≥ùu ksid fuka u m%cdjka<br />

folla w;r u;= jQ wkfmalaIs; lreKla fya;= fldg f.k fu rg rdcH<br />

fkd jk ixúOdk úiska msysgqjk ,o idu lñgq o tl yd iudk brKulg<br />

uqyqK foñka wld,fha ì|jefÜ' wdOdr imhk wdh;k flá ld,Skj<br />

wdOdr iemhSu ksid idu lñgqj,g °r®> ld,Skj lghq;= l< fkd yels<br />

ùu fuys h:dr®;hhs'<br />

idu ls%hdldrlï mj;ajd f.k hk uÜgu ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

jr®Okh ùug u.mE° we;' iyfhda.S;dj il%Shj mej;sh;a m%dfhda.sl<br />

ls%hdldrlï i|yd bka msájy,la fkd ,efí' ^isoaê wOHhk 06 n,kak'&<br />

foaYSh rdcH fkd jk ixúOdk úiska wdrïN lrk ,o idu lñgq j,ska<br />

uQ,sl wruqKq folla bIag fõ' tkï úúO ck fldgia w;r iïnkaO;d<br />

f.dvke.Su iy wdrjq,a ksrdlrKh ls¯fï yelshdj k.d isgqùu i|yd<br />

idu lñgqj, ;k;=re ork m%N+ mṡ iaj, iqcd; Ndjh ;j≥rg;a Yla;su;a<br />

ls¯u h' idu lñgqj, ;sridr meje;aug yria ù we;s m%Odk;u ndOlh<br />

kï tA flfrys j.lsjhq;a;ka f.a Wkka≥ ySkùu h' iṡ udmqr msld,Sk mokula u; mj;ajd<br />

f.k hd yelafla flfia o hkak ;SrKh ls¯u jeo.;a fõ'<br />

isoaê wOHhk 06<br />

iṡ udmqr<br />

uqia,sï cd;slhska mṡ ila isxy, ;%Sú,a ˙h≥rl=g ;u jdykh<br />

.d,a ls¯u i|yd Tjqka f.a r: .d, ;=< bv°u ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

neyerj hdmkh" ukakdru jeks wE; tmsg m%foaYj, /lshdj lrk<br />

neúka ìfhka we,,S „j;a ùug is≥ ù we;'<br />

m%foaY jdiSka mjik wdldrhg l,yld¯ lKavdhï meñK<br />

we;af;a md,ú m%foaYfha isg h' m%foaYfha wdrlaIdj ;yjqre ls¯fï<br />

wNs,dIfhka lkakuQf,hs uqia,sï foajia:dk lñgqj úiska fhdackd<br />

lrk ,o wdrlaIl jevms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

jeishka ;ukag fmd≥ jQ m%Yak .ek tl;= ù iyfhda.fhka jev<br />

ls¯ug Wkka≥jk .;shla ;ju;a fmfkkakg ke;'<br />

isoaê wOHhk 07<br />

lrïfnhs m%foaYfha .ïudk<br />

lrïfnhs - isxy, iy uqia,sï jeishka<br />

WÆlm,a,ï - wj;eka jQ uqia,sï cd;slhska i|yd wÆf;ka msysgjQ<br />

.ula<br />

mqΩ;shfj,a - m%foaYjdiS uqia,sï jreka<br />

khlf;kakhs - fou<<br />

lrïfnhs iy WÆlm,a,ï ys m%cd Ndr wruqo, úiska wdrïN<br />

lrk ,o idu lñgq<br />

mq;shfõ,s .fï uqia,sï foajia:dk lñgqj .fï wNHka;r wdrjq,a<br />

úi£fï ,d m%Odk ;ekla f.k ls%hd lrhs' idud‚lhska 9 lska<br />

iukaú; lñgqj ;uka fj; fhduq lrkq ,nk wdrjq,a .ek fidhd<br />

n,d" m¯laId ls¯fuka miq th úiπ,Sfï udr®. fhdackd lrhs' iqÆ"<br />

iqÆ jer† foajia:dk lñgqj úiska úi|kq ,nk w;r fidrlï<br />

jeks jer† m%:ufhka fmd,Sishg fhduq l< o" b†˙ lghq;=j, °<br />

foajia:dk lñgqfõ Wmfoia ,nd.kq ,efí' .ï folla w;r .egqï<br />

we;sjk wjia:dj, ° th iukh ls¯ug foajia:dk lñgqj b†˙m;a<br />

fõ'<br />

2001 ° WÆlm,a,ï .fï u;aøjH wf,ú lrkafkl=g thska<br />

j,lsk f,i .ïjeis uqia,sï jreka wk;=re weÛùula ls¯u ksid"<br />

ysxidld¯ ls%hdjka yg.ekSfuka miq me,am;a follg .sks ;eîu<br />

ksid uila mqrdu fmd,Sishg uqr ixpdrl lghq;=j, ksr; ùug is≥<br />

úh'<br />

u;aøjH wf,ú lrkakl=g bka j,lsk f,i;a tfia fkd l<<br />

fyd;a urd ouk njg;a ksr®kdñl ,smshla ,eîfuka †k follg<br />

miq wf,úlre f.a me,am;g .s◊ ;nk ,°' fomdr®Yajh w;r WKqiqï<br />

;;a;ajhla W∞ùfuka miqj" .egqu ksrdlrKh ls¯u i|yd uqia,sï<br />

89


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

foajia:dkfha ue†y;a ùu Tjqyq wfmalaId l< y' wj;eka jQjka<br />

m%foaYfha uka;%S jrhdg isoaêh ie,ls¯fuka miq Tyq f.a b,a,Su msg<br />

y,dj; fmd,Sish m%foaYfha uqr ixpdrhla werö h' miqj mqÆlshfj,a<br />

lñgqfõ b,a,Su msg ksr®kdñl ,shqu tjQ njg iel lrk mqoa.,hd<br />

b†˙m;a ù" jro ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

;%sl=Kdu, †ia;%slalh ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

1' .egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh ls%hd;aul ls¯fï<br />

fuj,ï<br />

Ú<br />

Ú<br />

Ú<br />

Ú<br />

Ú<br />

Ú<br />

rdcH fkd jk ixúOdk úiska msysgqjk ,o idu lñgq<br />

rdcH fkd jk ixúOdk úiska wdrïN lrk ,o ixjr®Ok lñgq<br />

.ï iNd ( .%du ixjr®Ok iñ;s $ ±kqj;a ls¯fï lKavdhu<br />

uqia,sï foajia:dk lñgq<br />

n,Od¯ka úiska w;am;alrk ,o idu lñgq<br />

t,aààB h" fmd,Sish" .%dufiajl" c, tAcka; hkd ° mqoa.,hska<br />

úiska wúêu;a hdka;%Kh yryd .egqï ksrdlrKh ls¯u'<br />

rdcH fkd jk ixúOdk úiska msysgqjk ,o idu lñgq<br />

rdcH fkd jk ixúOdk úiska msysgqjk ,o idu lñgq úiska iuyr<br />

.egqï ksrdlrKh lr ;sfí' .ïiNd msysgqùu yryd tAtÉtAtï" lskakshd<br />

úIka" ir®fjdaoh iy Yla;s jeks wdh;k úiska iduh W∞ ls¯fï jevigyka<br />

ls%hd;aul lrkq ,efí' ^weuqKqu n,kak'& fïjdg Tlaiaµr®â fyda flhdr®<br />

jeks wdh;k j,ska wruqo,a imhkq ,efí' rdcH fkd jk ixúOdk ishÆ<br />

jdr®.sl ck fldgia ksfhdackh jk whqre .ïiNd msysgqj;s' rdcH fkd<br />

jk ixúOdkj, fÈa;% ks,Od¯yq tAjdg Wmfoia ,ndfo;s' fuu .ïiNd<br />

miqj m%cd uQ,sl ixúOdk jYfhka ,shdm†xÑ lrkq ,efí'<br />

rdcH fkd jk ixúOdk úiska wdrïN lrk ,o ixjr®Ok lñgq<br />

foaYSh rdcH fkd jk ixúOdk úiska wdrïN lrkq ,nk lKavdhï<br />

j,ska nyq;rh Tjqka f.a ixjr®Ok fyda ixialD;sl jevigyka ls%hd;aul<br />

ls¯u i|yd fõ' tfia u .egÆ mekkÛsk wjia:dj, ° tAjd o ksrdlrKh<br />

lrkq we;' ;reK lKavdhï fyda ldka;d lKavdhï fyda f.dú lKavdhï<br />

jYfhka tu ixúOdk ye¢kaúh yels h' àããtA ixúOdk úiska msysgqjk<br />

,o .ï uÜgfï b;ṡ ls¯fï lKavdhï b|ysg yuq∞j iuÛ we;s jk<br />

m%dka;j,g ue†y;a ù úi∫ï ,ndfo;s' ixjr®Ok wruqKq i|yd msysgqjk<br />

,o lKavdhï j, kdhlhska f.ka iukaú; idu lñgq rdcH fkd jk<br />

ixúOdj, wkq.%yfhka msysgqjk ,°'<br />

92


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

.ïiNd<br />

iajlSh .egÆ iy wdrjq,a úiπ,Su i|yd .ï jeisfhda ±kgu;a msysgqjd<br />

we;s m%cd uQ,sl ixúOdk fj; msúfi;s' úfYaIfhka" rch úiska ia:dmkh<br />

lr we;s .%du ixjr®Ok iñ;s .egqï ksrdlrKh ls¯fï ,d il%Shj lghq;=<br />

lr;s' tAjdfha idud‚l ms˙ia fndfyda úg foaYSh rdcH fkd jk ixúOdkj,<br />

fyda fjk;a lKavdhïj,g iïnkaO ù isá;s'<br />

uqia,sï foajia:dk lñgq<br />

;%sl=Kdu, m%foaYfha uqia,sï ck;dj uqyqK mdk .egÆ nyq, jYfhka<br />

.ï m%foaYfha uqia,sï foajia:dl lñgqj fj; fhduq flfr®' jir ;=klg<br />

jrla m%foaYfha ck;dj úiska fuu lñgqj,g ksfhda‚;hska f;dard m;a<br />

lrkq ,efí' Tjqka f.a tu m;aùu uqia,sï lghq;= ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

.egqï úi£u ms◊i l=uk hka;%Khla lrd hd hq;= ±hs .ïjdiSka ;SrKh<br />

lrkafka o@ tA flfia o@<br />

wr®nqohl mdr®Yaj lrejka tu wr®nqofha iajNdjh iy ;u ;uka i;=<br />

m%foaYSh yd cd;sl foaYmd,k reÑ wreÑlï wkqjh" iykh m;d úúO<br />

hdka;%K Tiafia yUdhkafka'<br />

tu hdka;%K mqΩ,a jYfhka fufia jr®. l< yelshs'<br />

⁄'<br />

⁄⁄'<br />

wúêu;a hdka;%Kh yryd mdr®Yajhka w;r tlÛ;ajh we;s ls¯u<br />

i|yd ueoy;a ùu fyda wdrjq,a fíreï ls¯u'<br />

wkq.%yh ,nd°u iy n,mEï we;s ls¯u'<br />

⁄⁄⁄' kS;sh ls%hd;aul ls¯fï fyda wêlrK n,Od¯ka<br />

yqfola .egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh flfrys ck;dj<br />

jeä ukdmhla ±laùug fya;= jQ lreKq wkH †ia;%slalj, fuka ;%sl=Kdu,<br />

†ia;%slalhg o tl fia j,x.= fõ' m%:ufhka ;u wNs,dIhka bgq lrjd<br />

.; yels ljr fyda hdka;%Khla lrd we°hdu iajNdúl h' bvï kvq<br />

fndfyda úg fmd,Sish fyda wêlrKh uÛska ;Ska≥ fõ' wêlrKfha ° ;u<br />

kvqj ch.%yKh l< yels hhs úYajdi lrk mqoa.,hd wka l%u flfrys<br />

úYajdihla fkd ;nhs' fojkqj" idlÉPd udr®.fhka blÛ;ajhlg<br />

meñ”ug leu;s mdr®YAjfhda wúêu;a hdka;%Kh flfrys úYajdih ;nhs'<br />

wdrjqf,a mdr®Yaj lrejka uqia,sï foajia:dk lñgqj lrd meñfKkqfha<br />

th .ï m%foaYfha n,j;au wdh;kh ù we;s ksid u fkd j" hï fyhlska<br />

fmd,Sish fj; .sfha kï" wfkl=;a .ï jeishka f.a ;dvk mSvkj,g<br />

jeäfhka f.d≥re jkakg bv ;snqK ksid h' ^wxl 08 isoaê wOHhkh<br />

n,kak& foajia:dk lñgqj yryd idlÉPd udr®.fhka úi∫ula ,nd.ekSu<br />

Tjqkag fnfyúka wjYH úh' c,h N=la;s ú£fï whs;sjdislï ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

ks,Od¯ka foaYSh fyda rdcH fkd jk ixúOdkj,g wh;a lñgqj, Wiia<br />

;k;=re j,g m;a fõ' iuyr .ïj, lñgq tllg jeäfhka ls%hd;aul<br />

fõ' ^wxl 08 isoaê wOHhkh n,kak'& fmrdre wdrjqf,a ° úi∫ula fiùfï<br />

ldr®hh Ndrj ls%hd l< idud‚lhska w;=frka iNdm;s iy NdKavd.d˙l<br />

ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

uqia,sï lïlrejka ih fokd chfldäh ;r®ckh l< y' chfldä<br />

.egÆj i|yd uqia,sï foajia:dk Ndrldr uKav,fha iyh me;S h'<br />

Ndrldr uKav,h ishÆ mdr®Yajhka miq †k le|jd Tjqka f.a woyia<br />

úuiS h' lïlrejkag f.úh hq;= fõ;k j,ska fldgila chfldä<br />

úiska fm!oa.,sl wjYH;djka i|yd jehlr we;s fyhska lïlrejka<br />

f.a ysÛ jegqma f.ùug fkd yels ù we;s neõ wkdjrKh úh'<br />

.Kka ñkqï m¯laIdlr n,d idOdrK whq˙ka mdr®Yajhka w;r uqo,a<br />

fn∞°fï j.lSu Ndrldr uKav,h tys NdKavd.d˙l fj; mej¯<br />

h' chfldä Ndrldr uKav,fha ;SrKh ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

isoaê wOHhk 09<br />

.%du ixjr®Ok iñ;sh" wd,xl;s" lskakshd<br />

fï fou< .%dufha" nyq;rhla uqia,sï ck;dj fjfik fmfoil<br />

.fï .egÆ iy wdrjq,a fíreï lr.ekSu i|yd .ï jeishka<br />

meñfKk m%Odk;u wdh;kh .%du ixjr®Ok iñ;shhs' tA yereK<br />

úg fuys ldka;d ix.uhla o ;reK l%Svd iudchla o we;'<br />

1999 ° msysgqjk ,o fuu .%du ixjr®Ok iñ;sfha idud‚l<br />

ixLHdj 15 ls' bka mia fokl= m˙md,k úOdhl ldr®hh uKav,hg<br />

wh;a h' b;ṡ idud‚lhska ;reK mṡ ia iy YsIHfhda jQ y' .fï<br />

kdhlhska fuys il%Sh idud‚lfhda fkd fj;s' ldka;dfjda o we;=


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

.súiqu ls%hd;aul ùug fmr ëjrhska f.a fndaÜgq rd;%s ld,fha uqyqfoa .id<br />

f.dia ;sfnk wjia:djka ys ° m%foaYjdiS yq tAtÉtAtï ixúOdkfha wdOdrh<br />

u; tu fndaÜgq wdmiq kdjql yuq∞fjka ,nd .;a y' wka;r® ckjdr®.sl<br />

.egÆ úi£u i|yd wúêu;a hdka;%Kh yryd lghq;= flfrk njla fkd<br />

fmfka' jdr®.sl .egqï ;sfnk njla ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

ls,sfkdÉÑhg f.dia ;snqK nj jdr®;d úh' fmd,Sish" ikakoaO fiajd iy<br />

wNHka;r wdrlaIl wud;HdxYh úiska msysgqjk ,o wka;r® wd.ñl lñgqj<br />

ls%hd;aul jk njla jdr®;d fkd ú◊'<br />

.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kfha n,h ySkjk wjia:d<br />

isxy, ck;dj m†xÑ fmfoiaj,ska o jdr®;d fõ' wfímqr isxy, .%dufha<br />

mqoa.,fhl= ;u bvu fou< cd;slfhl=g úls◊ug ;e;a ls¯fï ° isxy,<br />

m†xÑlrejka f.ka m%n, úfrdAO;d t,a, ú◊' foaYmd,k fn†,s u;<br />

tcdm iy f–ùmS h w;r mj;akd u;fNao fya;= fldg f.k .egqï<br />

yg.ekSu ksid ir®fjdaoh Y%u∞k lñgqjg mjd lghq;= lrf.k hdu<br />

wmyiq úh'<br />

±kg fmd,Sish ishÆ meñ◊,s iïnkaOfhka lghq;= lrhs' hqoaOh<br />

mej;s hq.fha fuka fkd j igka úrdu .súiqu w;aika ls¯fuka miq<br />

wúêu;a hdka;%Kh wvmK ù we;s njla fmkq◊' zm,;d†fpkdhsZ kue;s<br />

±kqj;a ls¯fï lKavdhu o fun∫ brKulg uqyqK md we;s nj fmfka'<br />

t,aààB h m%foaYh ;=< n,j;aj isàu fuhg fya;=j nj úYajdi flfr®'<br />

uyck meñ◊,s ixLHdj wvqùug fya;=j hqo yuq∞j iïnkaOfhka t,a,jk<br />

meñ◊,s wvqùuhs'<br />

idOdrK;ajh" ue†y;a Ndjh iy wdrjq,a idr®:l whq˙ka úi£u<br />

fuu wOHhkh i|yd ld,h b;d iSñ; jQ neúka .egqï ksrdlrKh<br />

ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh we;af;ka u idr®:l m%;sM, f.k°ug iu;a<br />

ù ±hs hkak ;lafiare ls¯u i|yd mr®fhaIl mṡ ig iSñ; f;dr;=re /<br />

ila u; hefmkakg is≥úh' wdrjq,a ksrjq,a ls¯fï idr®:l;ajh uekSfï<br />

ñKqï oKav jYfhka jeo.;a Ndjh" idOdrK;ajh iy ;srir Ndjh<br />

fhd∞ .ekSug yels fõ' wúêu;a hdka;%Kh fuu wjYH;djka f.ka<br />

f;dr ù we;s nj mr®fhaIKh uÛska fmkajd ° we;'<br />

m%foaYfha wdrjq,a úi£fï ,d .fï kdhl ldrld°ka m%Odk ;ek<br />

f.k lghq;= ls¯u ksid idOdrK;ajh iy wmlaImd;S Ndjh is≥fõ o<br />

hkak;a" tAjdf.a u Tjqka úiska fokq ,nk ;Ska≥ iïnkaOfhka w;Dma;shg<br />

m;a mdr®Yajhkag lreKq lshdmEug bvlv ;sfí o hkak;a m%Yakhg Ndckh<br />

ù ;sfí' .fï kdhl;ajh uekúka §ksfhdackh ù we;s uq;a ;SrK .ekSfï<br />

ls%hdj,sfha ° ldka;djkag iy wirK Ndjhg m;aj isák .eñhkag<br />

y~la keÛSfï bvla fkd ue;s nj fmfka'<br />

99


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

rdcH fkd jk ixúOdk" úúO lKavdhï" .ï m%OdkSka iy ls%hdld¯<br />

lñgq Tjqkag wdfõksl jQ kHdh m;% iy úúO u;su;dka;r we;s nj;a" tA<br />

ish,a, fj;ska idOdrK;ajh iy ;srir Ndjh flfrys n,mEï is≥jk<br />

nj;a mr®fhaIKfha ° fmkS f.dia we;' jeoaoka bf.kSula yd wjfndaOhla<br />

fkd ue;s mṡ ila neúka Tjqka i;= whs;sjdislï rch úiska meyer yer<br />

we;e hs mjiñka uyudr®. yd ú≥,sh jeks uQ,sl há;, myiqlï imhd<br />

fok f,i Tjqka ,jd wr., lrùug rdcH fkd jk ixúOdk fjr ord<br />

we;'<br />

je† ck;djg we∫ï wekaoùu jkdys Tjqkag wysñ ù ;sfnk<br />

whs;sjdislula h


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

isoaêhla fy


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

jkakg mqΩjk' fu rg rdcH fkd jk ixúOdk iy wdOdr imhk m%cdj<br />

w;r iïnkaO;d b;d wvq uÜgulska mj;sk nj mr®fhaIKh uÛska fidhd<br />

f.k ;sfí' fuh wdOdr iemfhk m%cdjg flfrk wk;=re weÛùuls'<br />

wdOdr ,nd.ekSfï wfmalaIdfjka fu rg rdcH fkd jk ixúOdk" wdOdr<br />

imhk wdh;kj, wfmalaId iy w.ehSfï m%ñ;Skaj,g wkql+, jk m˙†<br />

iajlSh jHdmD;s ie,iqï ls¯u muKla fkd j is;a.kakd l;dj o .,md<br />

;sfí' flfia jqj o" úYd, jYfhka fn° .sh iy foaYmd,kSlrKhg ,la<br />

jQ ;s%l=Kdu,h jeks †ia;%slalhl iduh f.dvke.Sfï idr®:l;ajh yq≥<br />

wdOdr ,dNSka f.a fyda nyqjdr®.sl lñgq ixLHdfjka uek.; fkd yels<br />

h' fn°.sh ck fldgia w;r iïnkaO;djka ys .=Kd;aul jYfhka is≥ ù<br />

we;s fjki uÛska th w.ehqug ,lals¯u jvd;a fhda.H h' fï i|yd fu<br />

rg rdcH fkd jk ixúOdk uekúka ilia ù ;sfí'<br />

flfia jqj o" ;%sl=Kdu, †ia;%slalfha rdcH fkd jk ixúOdk msysgqjd<br />

we;af;a fn°.sh yd foaYmd,kS lrKhg ,la jQ miqìula ;=< h' we;eï<br />

rdcH fkd jk ixúOdk i;= Tjqka f.a u kHdh m;%hka we;· fï yereK<br />

úg we;eï rdcH fkd jk ixúOdk ≥Ialr iy wk;=re∞hl idu<br />

jHdmdrj, fh°ug wlue;a;la olaj;s' fndfyduhla rdcH fkd jk<br />

ixúOdk jdr®.sl lKavdhï wkqj fn° yqfola tl ck fldgila i|yd<br />

muKla fiajh ls¯ug lemù isá;s'<br />

wdOdr imhk wdh;k úiska fu rg ;;a;ajhka .ek fkd i,ld<br />

iduh we;s ls¯fï mrudr®:fhka §wuq wuqfõ msg isg wdfrdamkh lrkq<br />

,nk m%ñ;Ska iy wdlD;Ska fu rg ls%hd;aul jk rdcH fkd jk<br />

ixúOdkj, meje;aug fnfyúka ydks∞hl ù we;' ;uka lghq;= lrk<br />

m%foaYfha ;;a;ajhka wkqj iduh


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

isoaê wOHhkh 10<br />

/já,a,la<br />

;%sl=Kdu, †ia;%slalfha úúO .%duhka ys wka;r® - jdr®.sl lñgq<br />

msysgqjd we;e hs mjid isá rdcH fkd jk ixúOdkhl ldr®hd,h<br />

fj; úl,am m%;sm;a;s flakaøfha mr®fhaIK ks,Od¯yq .sh y' m%foaYfha<br />

.egqï úiª njla fuu ixúOdkh mejiS h' t n∫ wjia:djla fmkajd<br />

fok f,i ±ka jQ úg fou< iy uqia,sï ;reK lKavdhï<br />

iyfhda.fhka lghq;= lrñka jdr®.jd° .egqï iu:hlg m;a lrkq<br />

,enQ §tlaia iy jhs hk .ï folla fÈa;% mr®fhaIK ks,Od¯kag<br />

fmkajd fokq ,enQ y'<br />

mr®fhaIK ks,Od¯ka fj; isoaêh meye†,s lrk ,oafoa<br />

fuhdldrfhks·<br />

rduidka †kj, ° §tlaia .fï m†xÑ øúv cd;slfhl=g wh;a<br />

yrll= ke;s jQ w;r" w,a,mq §jhs .fï ksjeis uqia,sï cd;slfhl=<br />

úiska th meyer .kakd ,oafoa hhs Tyq úYajdi lf


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

yrld fidhd .ekSfï ° jvd;a ls%hd;aul jQfha rdcH fkd jk<br />

ixúOdkfha wdOdrh u; wdrïN l< uqia,sï ;reK lKavdhu nj<br />

mjiñka ks,Od˙hd weÛfírd.ekSug W;aidy lf


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

uvl,mqj †ia;%slalh ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

Ú<br />

wúêu;a hdka;%Kh uÛska .egqï ksrdlrKh lrk ,o wd.ñl<br />

wdh;k ^mQcd m%id†ka jykafia iy fldaú,a Ndrldr wêm;Ska&<br />

Ú wúêu;a hdka;%Kh uÛska .egqï ksrdlrKfha fh≥K t,aààB h"<br />

fmd,Sish" .%dufiajd ks,Od¯ iy c, tAcka;'<br />

.ïiNd<br />

jdr®.sl wr®nqoh mej;s iufha ° uvl,mq ck;dj t,aààB h" Y%S ,xld<br />

hqo yuq∞j fyda fmd,Sisfha iyh m;kjd fjkqjg ;u m%Yak úiπ .ekSu<br />

i|yd ksrka;rfhka u m%foaYfha úúO ixúOdk lrd msúish y' thg<br />

fya;=j jQfha by; lS wdh;kj, Wmldrh ,nd.ekSfuka miq we;súh<br />

yels wksgq m,úmdlj,g uqyqK°ug m%foaY jdiSka ìh ùuhs' .ïiNd<br />

ls%hd;aul fkd jk m%foaYj, jevysá ms˙ñ iy fldaú,a Ndrldr uKav,j,<br />

ks,Od¯yq hï hï ixúOdk msysgqj;s' .egqï ksrdlrKh ls¯u iy wdr®:ßl<br />

ixjr®Okh ksfhdackh lrñka wju ldka;d mṡ ila fuu ixúOdkj,<br />

lghq;= lr;s'<br />

rdcH fkd jk ixúOdk úiska wdrïN lrk ,o ixjr®Ok iy idu lñgq<br />

ksYaÑ; ixjr®Ok lghq;= wrNhd fuu ixúOdk msysgqjd we;' .ï<br />

uÜgfï kdhl ldrld°ka f.ka iukaú; fuu ixúOdk wjêu;a<br />

l%fudamdhka yryd .egqï ksrdlrKh lr;s' fuhg w;sfr®lj rdcH fkd<br />

jk ixúOdk .Kkdjla .egqï ksrdlrKh ls¯ï we;=Ω iduh f.dvke.Sfï<br />

ls%hdldrlï /ila wrUd we;' §lvlï ^.%dóh ck;d ixúO;d& w,a<br />

bkaidkshd ^iudc ixjr®Ok ixúOdkh& iy ir®fjdaoh o bka iuyrls'<br />

wd.ñl kdhlhska" úoaj;=ka iy jD;a;slhska úiska wdrïN lr we;s idu<br />

lñgq<br />

uvl,mqj idu lñgqj fun∫ ixúOdkhls' idud‚lhska 12 fofkl=<br />

f.ka ^yska≥ 5" ls%ia;shdks 4" uqia,sï 2" isxy, 1& iukaú; fuu idu<br />

lñgqj kd.˙l m%foaYfha jeäfhka u ls%hdld¯ jk w;r" w;awvx.=jg<br />

.ekSï iy w;=reoyka ùï iïnkaOfhka fmd,Sishg iy igka úrdu<br />

lñgqjg meñ◊,s b†˙m;a ls¯fï ksr;j isà' 2002 cqks j, ° jd,Épfka<br />

m%foaYfha we;s jQ .egqï j,ska miq fuu lñgqj h


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

yuq∞j" t,aààB h iy isú,a iudc kdhlhska w;r iyfhda.S;dj jr®Okh<br />

ls¯u i|yd fuu lñgqj j˙kajr /iaùï mj;ajhs'<br />

wd.ñl wdh;k úiska wúêu;a hdka;%Kh yryd .egqï ksrdlrKh lṡ u'<br />

uvl,mqfõ uqia,sï m%foaYj, yg.kakd .egqï m%Odk jYfhka<br />

ksrdlrKh lrkq ,nkafka uqia,sï foajia:dk lñgqj iy uqia,sï foajia:dk<br />

lñgq iïfï,kh úisks' iEu .ulg u uqia,sï lñgqjla ;sfnk w;r"<br />

tu lñgq jir ;=klg jrla uqia,sï wd.ñl lghq;= ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

1996 ° ishÆ u rcfha fiajlhskag uvl,mqj w;yer hk f,i<br />

t,aààB h ksfhda. l< w;r" .%dufiajd ks,Od¯ka f.ka fldgila muKla<br />

thg wjk; jQ y' Tjqka fuf;la wdmiq meñK ke;' wr®nqo fya;=fjka<br />

.%du ixjr®Ok iñ;s jeks ixúOdk wlr®ukH jQfhka" m%foaYfha ck;dj<br />

.ïiNd jeks wdh;k wdrïN l< y' rdcH fkd jk ixúOdk úiska<br />

.ïiNd wdrïN ls¯fï °" .%du ixjr®Ok iñ;s wl%sh úh'<br />

2' uvl,mqfõ uqia,sï ck;dj yqre mqre≥ ù isák .egqï<br />

ksrdlrKh ls¯fï l%fudamdhka<br />

mqoa.,hska" mjq,a iy .ï w;r we;s jk wdrjq,a úi£fï ° uvl,mq<br />

uqia,sï m%cdj fnfyúka uqia,sï foajia:dk lñgqj flfrys úYajdih ;nd<br />

;sfí' mqoa.,hska fyda mjqf,a idud‚lhska w;r l,d;=rlska we;sjk wdrjq,<br />

.%du fiajd ks,Od¯ fyda úoHd,hdêm;s jrfhl= fj; fhduq lrk uq;a"<br />

fndfyda úg Tjqka tu wdrjq,a uqia,sï foajia:dk lñgqjg okajkq we;'<br />

iEu .ul u mdfya ls%hd;aul jk fuu ms˙ñka f.ka muKla iukaú;<br />

foajia:dk lñgqj" fu!,ú f.a m%Odk;ajfhka isl=rd∞ †kj, /iaù<br />

meñ◊,s Ndr.kq ,efí' foajia:dk lñgqj úiska m;alrkq ,nk ks,Od¯ka<br />

fofokl= meñ◊,s .ek m¯laIKhla mj;ajd b†˙m;a lrkq ,nk jdr®;dj<br />

mokï lrf.k" foajia:dk lñgqj wjidk ;SrKhla lrhs' wdrjq, kS;sh<br />

yd iïnkaO tlla kï th fmd,Sish fj; fhduq lrkq we;' uvl,mq<br />

uqia,sï m%cdj f.a wdrjq,a †ia;%slalfha foajia:dk lñgq iïfï,k ;=k<br />

uÛska o ksrdlrKh lrkq ,efí' we;eï wjia:dj, uvl,mq idu lñgqfõ"<br />

fmd,Sisfha yd t,aààB fha iyfhda.h o fuhg ,efnk we;' uvl,mqfõ<br />

foajia:dk lñgq iïfï,k ;=k ldka;kal=ä" trdjq,a iy jd,Épfkhs ys<br />

msysgd ;sfí'<br />

wka;r® - jdr®.sl wdrjq,a" úfYaIfhka t,aààB h fyda hqo yuq∞j<br />

iïnkaO w;awvx.=jg .ekSu" w;=reoka ùu" ñkSuereï iy cd;sjd° .egqï<br />

úi£fï ,d †ia;%sla iïfï,kh j.lSu orhs' uqia,sï .ula yd fjk;a ck<br />

fldgilg wh;a .ula w;r wdrjq,a we;s jQ úg th †ia;%sla iïfï,khg<br />

fhduqls¯ug fmr" w∞, foajia:dk lñgq iïfï,kh isoaêhg iïnkaO<br />

lKavdhï y∫kd .ekSu ms◊i uQ,sl m¯laIK mj;ajkq ,efí' tu<br />

lKavdhï ;u n, m%foaYhg wh;a kï foajia:dk lñgq iïfï,kh<br />

úiska w∞, isoaêh iïnkaO j.lSu ;uka fj; mjrd .kq we;' 2002 cqks<br />

j, ° yg.;a jd,ÉÑfkhs isoaêfhka miq uqia,sï foajia:dk iïfï,kh<br />

uvl,mqj idu lñgqfõ ° uqia,sï ck;dj ksfhdackh flf


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

uqia,sï ;reKfhl= meyerf.k f.dia urd ±ófï idmrdë ls%hdj<br />

iïnkaOfhka jd,ÉÑfkhs uqia,sï foajia:dk lñgq iïfï,kh fmd,Sish"<br />

t,aààB h iy m%foaYfha rdcH fkd jk ixúOdkhla yd tlaj lghq;=<br />

lrk nj fuu mr®fhaIKh fufyhjkq ,enQ wjêfha ° ±k.kakg ,eì◊'<br />

uqia,sï foajia:dk iïfï,kfha jevj,g Y%S ,xld uqia,sï fldka.%ih<br />

iy cd;sl tlai;a fmruqK weÛs,s .ik njg fpdaokd lSmhla t,a,ú◊'<br />

tfy;a fuh ;yjqre ls¯ug fÈa;%fha mr®fhaIK ks,Od¯ lKavdhu<br />

wfmdfydi;a úh'<br />

uvl,mqfõ uqia,sï ck;dj fjkqfjka jevigyka ls%hd;aul lrkq<br />

,nk rdcH fkd jk ixúOdk .egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a<br />

l%fudamdhka Rcqj wkq.ukh lrk wjia:d úr, h' iajlSh ixjr®Ok<br />

jHdmD;s ls%hd;aul ls¯fï ° uqia,sï m%cdj iuÛ we;s lr.kakd ióm<br />

iïnkaO;dj ksid Tjqka f.a .egÆ ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

meñ◊,s l< y' idu idlÉ√dj, m%;sM,hla jYfhka iuyr bvï uqia,sï<br />

cd;slhskag wdmiq ,nd.ekSug yels úh' tfy;a bvï wdmiq ,nd.ekSug<br />

fkd yels jQ iEfyk uqia,sï cd;slhska ixLHdjla ;ju;a isá;s'<br />

wdrjq,a ksrdlrKh ls¯fï ° wdrjq,g Ndckh jQ mdr®Yaj lrejka yd<br />

t,aààB h w;r mj;akd iïnkaO;djka ksid úYd, n,mEula is≥ fõ'<br />

igka úrdu .súiqfuka miq fndfyda t,aààB idud‚lsfhda rcfha md,k<br />

fmfoiaj, msysgd we;s ;u .ïìï" f.a f∞r n,d wdmiq meñ◊h y' Tjqyq<br />

ks;r u mdfya uqo,a .kqfokq iy wkjirfhka bvïj, m†xÑ ù isàu<br />

jeks ;uka f.a mjq,a mdr®Yaj lrejka ù isák wdrjq,a j,g iïnkaO<br />

fj;s' túg Tjqka f.a m%;sjd°yq Tjqkag úreoaOj t,aààB hg meñ◊,s<br />

lr;s' meñ◊,s t,aààB n,Od¯ka ndr.kakd uq;a tAjd úi|k †khla<br />

±lsh fkd yels neúka yd fmd,Sish fj; hEu ;u wdrlaIdjg ;r®ckhla<br />

neúka meñ◊,s lrejka rdcH fkd jk ixúOdk fj; irK m;d hEug<br />

is≥ ù we;' wjidkfha ° Tjqkg o l< yels fohla fkd ue;s ksid<br />

fmd,Sish fyda igka úrdu lñgqj fj; hEu i|yd rdcH fkd jk ixúOdk<br />

Tjqkag Wmfoia fo;s' ls%ia;shdksyq ;u wdrjq,a i|yd .fï foajia:dkfha<br />

mQcl ;=ud f.a Wmfoia ,nd.ks;s' wdrjq, iqyo wdldrfhka úi£ug Tyq<br />

wfmdfydi;a jqjfyd;a" meñ◊,a, fmd,Sish fj; fhduq lrkq we;'<br />

4' uvl,mq m%foaYfha rdcH fkdjk ixúOdk<br />

fuu rdcH fkd jk ixúOdkj, jev igykaj,g wh;a úfYai<br />

wx.hls" .egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh' .egqï ksrdlrKh<br />

ls¯fï ° fndfyda rdcH fkd jk ixúOdk uvl,mq idu lñgqfõ iyh<br />

m;;s' .egqï ksrdlrKh ls¯fï lghq;=j,g .ï uÜgfï lñgq rdYshla<br />

ksr;j isák neúka tu lñgqj, Od˙;dj ;r ls¯u i|yd rdcH fkd jk<br />

ixúOdk lghq;= lrñka isá;s' ldka;d m%Yak iïnkaOfhka ls%hd lrk<br />

rdcH fkd jk ixúOdk" †lalido we;=Ω .Dyia: lreKq yd l,d;=rlska<br />

,sx.sl wmpdr isoaêka ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

†hqKqjg ndOdjla nj Tjqkag jegyS f.dia we;' ≥ria: .ïudk m%foaYfha<br />

m˙md,k hdka;%hg ióm ke;' Yla;su;a m˙md,k ixúOdkhla o tu<br />

.ïudkj, fkd ue;'<br />

b;s˙ ls¯fï yd Kh °fï fhdackd l%u yryd rdcH fkd jk ixúOdk<br />

uvl,mqfõ iuyr .ïj, iduh f.dvke.Sfï ls%hdldrlïj, ksr;j<br />

isá;s' fuu rdcH fkdjk ixúOdk úiska msysgqjd we;s .ï iNdj fj;<br />

.egÆ úi£u i|yd wdOdr b,a,d meñ◊,s lSmhla ,eî we;' .%dufiajd<br />

ks,Od¯ f.a fyda iud∞k úksYaplrejka f.ka wjYH iyh ,nd .kakd<br />

f,i fldñáfha m%Odkshd meñ◊,s lrejkag Wmfoia ° ;snq◊' fuu<br />

rdcH fkd jk ixúOdk il%Shj ish lghq;= lrkq ,nk .ïj, fmd,Sishla<br />

fya .%du ixjr®Ok iñ;shla fyda ke;s neúka" ixúOdkh úiska msysgqjd<br />

we;s lñgqj, iyh ,nd .ekSug ck;dj Wkka≥ ù isà' th im,<br />

kqjqjfyd;a wdrjq,g iïnkaO mqoa.,fhda t,aààB fha iyh me;Sug<br />

fm


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

mṡ ñ" jeäysá iy ;reK fldgiaj, iudk ∞hl;ajh wfmalaId<br />

lrhs' fkdfhl=;a lñgqj,g .ïjdiSka m;als˙u uÛska lñgqj jvd;a<br />

mqΩ,a whq˙ka ksfhdackh ls¯ug ;vlï ixúOdkh W;aidy orhs'<br />

.%dufiajd ks,Od¯ka" iuDê ks,Od¯ka" fldaú,a Ndrldr uKav,<br />

idud‚lhska" ú≥y,am;s jreka wd°ka f.ka iukaú; .ï ixjr®Okh<br />

ls¯fï lKavdhï z;vlïZ wdh;kfha Wmfoia msg msysgqjd ;sfí'<br />

.fï ixjr®Okh iïnkaOfhka Tjqyq WmfoaYlhska f,i o lghq;=<br />

lr;s' fldaú,a Ndrldr uKav, idud‚lhska iy c, tAcka;jreka<br />

f.ka iukaú; lDIslr®u lKavdhula o z;vlïZ ixúOdkh úiska<br />

ìys lr ;sfí' fuu wdh;k m%cd .egÆ j,g úi∫ï fiùug;a .ï<br />

w;r mj;akd m%cd wdrjq,a úi£ug;a Wmld¯ fõ' ksor®YKhla<br />

jYfhka fuu mr®fhaIKh meje;afjñka ;sìh ° mṡ ïmd†;Sjq iy<br />

uqr.ka;Sjq .ï fol w;r mdi,la wdrïN ls¯u iïnkaOfhka<br />

mekkeÛs wdrjq,la tu .ï fofla ixjr®Ok lKavdhïj, tAldnoaO<br />

ue†y;a ùfuka úifoñka ;snq◊' igka úrdu .súiqug fmr 7 fjks<br />

mka;sh olajd b.ekaùï l< mdi, uqre.ka;Sjq fj; f.kk ,°'<br />

^ú≥y,am;s jrhd iy wdpdr®h uKav,h úiska lrk ,o meñ◊,s<br />

ksid ú≥y, fjk;a ia:dkhlg f.khEug is≥ jQ nj úYajdi ls¯ug<br />

;rï fya;= msmd†;sjq jeishka i;=j ;snq◊'& mdi, fjk;a ;eklg<br />

f.k tAu iïnkaOfhka uqre.ka;Sjq isiqyq m%idoh m< l< uq;a<br />

ms˙ïmd†;Sjq ck;dj m%ldY lr isáfha isiqka fndfyda fofkla Tjqka<br />

f.a .ï iy bka tmsg .ïj, isg meñfKk nj h' fuu wr®nqoh<br />

úi£u i|yd .ï fofla u ixjr®Ok lKavdhï idlÉPd lrñka<br />

isá;s' .Dyia: iy wdr®:ßl m%Yak ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

jka†hla jro is≥ l< mqoa.,hd úiska f.ùu ksid wdrjq, iduldój<br />

úi∫◊'<br />

isoaê wOHhk 13<br />

kdÉÑjkalSjka - jd,ÉÑfkhs<br />

mjq,a 262 lska hq;a kÉÑjkalSjka .%duh jd,ÉÑfkhs m%foaYhg<br />

tmsáka l=vd ¥m;l msysgd we;' m%foaYfha jeishka f.a m%Odk; u<br />

„jfkdamdh ëjr lr®udka;h jk w;r jr®Id ld,fha ° .ukd.ukh<br />

yqfola fndaÜgqj,g muKla iSud ù we;' ¥m; iy f.dvìu iïnkaO<br />

lrkq ,nk udr®.h j;=rg hgùu thg fya;=jhs' fi!LH fyda ú≥,sh<br />

myiqlï fyda fkd ue;' hqoaOh mej;s iufha ck;dj fnfyúka<br />

wj;eka jQ w;r ;eka;ekaj, „j;a jQ y' ±ka Tjqyq wdmiq meñ◊<br />

isá;s'<br />

§;vlï ixúOdkh .%dóh ixjr®Ok jHdmD;Ska ls%hd;aul lrñka<br />

isáhs' f.dvìñka fjka jQ ksid ck;dj yqol,d „ú;hla .; lr;s'<br />

§;vlï ixúOdkfha ueoy;aùu ck;dj ±ä úYajdihlska hq;= j<br />

;u wjYH;d iy uqyqK md we;s ≥Ialr;ajhka .ek idlÉPd ls¯ug<br />

fm


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

úiska msysgqjk ,°' .%du ixjr®Ok lñgqj iy ldka;d lñgqj .egÆ<br />

ksrdlrKh ls¯fï m%Odk wdh;kfhda h' mjqf,a m%Yak iy bvïj,<br />

udhsï ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

wïmdr †ia;%slalh ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

Ú<br />

Ú<br />

Ú<br />

foaYmd,k kdhlldrld°ka úiska msysgqjd we;s idu uKav,<br />

uqia,sï foajia:dk lñgq iy uqia,sï foajia:dk lñgq iïfï,kh<br />

t,aààB h" fmd,Sish" .%dufiajd ks,Od¯ iy c, tAcka; jreka<br />

úiska ls%hd;aul lrkq ,nk .egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a<br />

l%fudamdhka<br />

m%foaY jdiSka úiska ia:dmkh lrk ,o .ïiNd<br />

wïmdr †ia;%slalfha iuyr isxy, yd fou< .ïj, fjfik mqoa.,hska"<br />

mjq,a iy .ï w;r yg.kakd wdrjq,a úi£u i|yd .ïj, lKavdhï<br />

msysgqjd we;' fïjdfha ;k;=re ms˙ñka úiska fynùu .ïjdiSka f.a<br />

wNS,dIh ù ;sfí' isxy, .ïj, mkaif,a wkq.%yh hgf;a wdrïN lrkq<br />

,nk fuu lKavdhïj, uQ,sl rdcld˙h ù we;af;a mqoa.,hska iy mjq,a<br />

w;r we;sjk wdrjq,a úi£u fyda tAjdg ueoy;a ùu h'<br />

fou< cd;slhska iy uqia,sï cd;slhska f.a m%Odk „jfkdamdh uiqka<br />

ue¯u yd tA yd iïnkaO wfkla wdr®:ßluh ls%hd∞uhka h' Tjqka w;r<br />

yg.kakd wdrjq,a fíreï lrkq ,nkafka ëjr iñ;s úisks' iñ;s jr®.<br />

folls' tkï ëjrhska f.ka iukaú; ëjr iñ;sh iy fou< iy uqia,sï<br />

ck fldgiaj,g wh;a fndaÜgq whs;slrejka iy fj


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

rdcH fkd jk ixúOdk úiska msysgqjd we;s idu lñgq<br />

wka;r® jdr®.sl .egÆ úiπ isxy," fou< iy uqia,sï ck fldgia<br />

w;r iqyo;dj ;yjqre ls¯u i|yd rdcH fkd jk ixúOdkj,<br />

ksfhda‚;hska" úoaj;=ka" jD;a;slhska iy wd.ñl kdhlhska f.a iyfhda.h<br />

we;sj idu lñgq msysgqjd ;sfí' hqoaOh mej;s ld,h ;=< wd.ñl kdhlhska"<br />

fmd,Sish" foaYmd,k mlaI iy hqoaO yuq∞j w;r iïnkaëlrKh mj;ajd<br />

f.k hEu i|yd wlalfrhsm;a;= idu moku iy fmd;=ú,a idu moku<br />

msysgqjk ,°' by; i|yka wdh;k ±ka rdcH fkd jk ixúOdk jYfhka<br />

,shdm†xÑ lr ;sfí'<br />

foaYmd,k kdhlhska úiska msysgqjd we;s idu uKav,<br />

2002 cqks udifha yg.;a jd,ÉÑfkhs isoaêfhka miq Y%S ,xld uqia,sï<br />

fldka.%ifha uka;%S tA't,a'tï' w;dW,a,d uy;d f.a iy uqia,sï foajia:dk<br />

lñgqfõ kdhl;ajh hgf;a wlalrm;a;= wka;r® - jdr®.sl idu iyfhda.S;d<br />

uKav,h msysgqjk ,°' tys wruqK ù we;af;a l,auqfKa" wlalrm;a;=j<br />

iy kska;djqr® ys m†xÑ isxy," uqia,sï iy fou< jeishka w;r yg.kakd<br />

wdrjq,a úi£u h' miqj ;j;a wka;r® jdr®.sl idu iyfhda.s;d uKav,hla<br />

fou< cd;sl ikaOdkfha uka;%S pkaøfkare uy;d hgf;a wd,hshd† fjïnq<br />

m%foaYfha wdrïN lrk ,°' fuu iNd fofla u idud‚l ixLHDj 12 ls'<br />

ckjdr®.sl fldgia w;r u;=jk .egÆ ksrdlrKh lr iqyo;dj mj;ajd<br />

f.k hEu i|yd fï uKav, fofla idud‚lfhda t,aààB h iy fmd,Sish<br />

iuÛ idlÉPd meje;ajQ y' idud‚lhska w;r Wkka≥jla fkd ;sîu yd<br />

wNHka;r foaYmd,k .egÆ fya;=fjka fuu uKav, ±ka wlr®ukH ù<br />

;sfí'<br />

uqia,sï foajia:dk lñgq yd uqia,sï foajia:dk lñgq iïfï,kh<br />

uqia,sï ck;dj ;u m%cdj iïnkaO .egÆ ksrdlrKh ls¯u i|yd<br />

uqia,sï foajia:dk lñgqfõ wdOdrh m;;s' fu!,ú ;=ud f.a kdhl;ajh<br />

hgf;a lñgqj /ia ù meñ◊,s ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

mqoa.,hska úiska ls%hd;aul lrkq ,nk .egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a<br />

l%fudamdhka<br />

iuyr .egÆ t,aààB fha foaYmd,k wxYfha m%dfoaYSh ldr®hd, iy<br />

fmd,Sish fj; fhduq lrkq ,efí' mqoa.,hska" bvï" iy .Dyia: lreKq<br />

iïnkaOfhka we;sjk .egÆ úi£u i|yd .%dufiajd ks,Od¯ W;aidy<br />

lrhs' th widr®:l jk wjia:djka ys ° tu wdrjq,a idudkHfhka fmd,Sish<br />

fj; fhduq lrkq ,efí' fou< m


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

w∞, m%dr®Yajhka fj; is;dis ksl=;a lrkq we;' iu: uKav,fha<br />

idud‚l ixLHDj wêlrK wud;HdxYh úiska .eiÜ ksfõokhla<br />

uÛska kshu lrkq ,efí' f;dard .kakd ,o ksfhda‚;hska fofokd<br />

f.ka tla wfhl= m%Odk ue†y;alre jYfhka ls%hd lrhs' mdr®Yaj<br />

lrefjl= ;uka fj; ksl=;a lrk ,o is;dishla wkqj kshñ; †kg<br />

fmkS fkd isáh fyd;a" th ;=ka jrla h


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

isoaê wOHhk 14<br />

wlalrm;a;= iy wf,hshd†fjïnq m%foaYj, we;s jQ isoaëkag<br />

lgl;d n,mE whqre<br />

2002 fkdjeïnrfha ° ;S%ú,a r:hla iEfyk fõ,djla tl u<br />

ia:dkfha kj;ajd ;sîug fya;= ù we;af;a tys uqia,sï ˙h≥rd t,aààB<br />

h úiska meyer f.k hk ,o ksidh hk lgl;dj wlalrm;a;=j<br />

k.rh mqrd me;sr .sfha h' ;;a;ajh fl;rï W.%ù o h;a" fou<<br />

jeishkag m%isoaO mdrj, .uka ls¯u wmyiq ùu ksid uqia,sï m%foaY<br />

yryd hEug is≥úh' uqia,sï ck;djg o tu brKug u uqyqK mEug<br />

is≥ú◊' ;u ñ;=frl= yuqùug .sh nj mejiQ ;%Sfrdao ˙h≥rd miq †k<br />

wdmiq meñ”u ksid ;;a;ajh iuyka úh'<br />

miq †k ;j;a isoaêhla we;súh' uqia,sï m


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

ksfhda‚;fhl= wlalrm;a;= idu lñgqfõ f,alïjreka yuq úh' miqj"<br />

Tjqka fï ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

n, m%foaYh ;=< ishÆ u .ïj, fuu jevms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

;;a;ajhkag uq,a jQ fya;= meye†,s ls¯u i|yd Tjqka ±kqj;a ls¯fï<br />

/iaùï mj;ajd ;sfí'<br />

3(2 rdcH fkd jk ixúOdk ±rE fjk;a m%h;akhka<br />

ixjr®Ok fyda b;ṡ ls¯ï yryd Kh°fï jHdmD;s" iajhx /lshd' lDIs<br />

ixjr®Ok iy ldka;djka ±kqj;a ls¯fï fhdackd l%u jeks fjk;a lghq;=<br />

ls%hd;aul ls¯u i|yd msysgqjd we;s .%dóh lKavdhï mqoa.,hska mjq,a iy<br />

úúO ck fldgia w;r yg.efkk wdrjq,a ksrdlrKh ls¯fï ,d<br />

WfoHda.fhka ls%hd lr;s' uqia,sï .ïj, ≥.S ≥mam;a ldka;djka fjkqfjka<br />

wem lem ù lghq;= lrk w,a l=˙Ia iud ixjr®Ok wdh;kh iajhx /lshd<br />

i|yd b;ṡ ls¯fï yd Kh °fï jHdmD;s ls%hd;aul ls¯u i|yd .ïj,<br />

úfYaI lKavdhï msysgqjd ;sfí' ck fldgia w;r yg.kakd úúO wdrjq,a<br />

iukh ls¯fï ,d Tjqka ls%hd lrk wjia:d o we;' t jeks wjia:dj, °<br />

wdrjq,a ksrdlrKh ls¯ug wfmdfydi;a jqjfyd;a" wdrjq,g iïnkaO<br />

mdr®Yaj lrejkag uqia,sï foajia:dk lñgqfõ fyda fmd,Sisfha iyh m;k<br />

f,i o Wmfoia fokq we;' jdr®.sl .egqïj, ° m%Odk jYfhka iïnkaO<br />

jk ;reK fldgia ∞hl lrf.k isxy," fou< yd uqia,sï ck fldgia<br />

w;r yg.kakd wdrjq,a iukh ls¯u i|yd Tjqka idu jevigyka †h;a<br />

lr ;sfí' fuu ixúOdkh úiska .ï w;r udhsï m%foaYhka ys m†xÑ<br />

;reKhska f.ka iukaú; w,al=˙Ia ;reK idu n,ldhla msysgqjd we;s<br />

w;r Tjqkag kdhl;ajh" ikaksfõokh" iduh ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

k;amoa†uqfkhs .%dufha uqia,sï nyq;rhla ^mjq,a 1400& iy fou<<br />

iqΩ;rhla ^mjq,a 100& „j;a jk w;r" fikdhsl=†hq˙mamq .%dufha<br />

fou< nyq;rhla ^mjq,a 500& iy uqia,sï iqΩ;rhla ^mjq,a 25& isá;s'<br />

.u msysgd we;s wdldrh wkqj fou< yd uqia,sïjrekag k.rhg<br />

fyda f.dú;eka lrk l=Uqre fj; hEug is≥ ù we;af;a Tjqfkdjqka<br />

f.a .ïìï yryd h' t neúka .egqïld¯ ;;a;ajhka Woa.;jk<br />

wjia:dj, ° fou< yd uqia,sï cd;slhskag yqfola ;u f.j,a f∞rj,a<br />

;=


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

Ú zjhsZ fou< cd;slfhl= neúka Tyq fmd,Sishg ndr ≥kfyd;a<br />

tuÛska jv jvd;a .egÆ we;sùug bvlv ;sfí'<br />

zjhsZ t,aààB hg Ndr°fuka miq Tjqyq b;s˙ uqia,sï


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

,efí' mqoa.,hska" mjq,a" .ï" ckjdr®.sl fldgia" t,aààB h fyda Y%S ,xld<br />

hqoaO yuq∞j iuÛ fyda fõjd mj;sk wdrjq,a ksrdlrKh lr.ekSu i|yd<br />

uqia,sï foajia:dk lñgq fj; fhduq lrkq ,efí' bvï" bvï n≥°u iy<br />

mjqf,a bvï Wreuh ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

.egÆ .ek fidhdne,Su i|yd m†xÑ .ï m%foaYj, lKavdhï msysgqjd<br />

;sfí' ;reK ms˙ia idud‚lhska jYfhka lghq;= lrk fuu lKavdhïj,g<br />

m%foaYfha m%N+jrfhla kdhl;ajh f.k ls%hd lrñka wjYH Wmfoia<br />

,ndfokq ,efí' fndfyda wjia:dj, tu .ï m%Odkshd f.a nig wfkla<br />

mṡ ia lkafokq we;' fuu lKavdhïj, we;eï idud‚lfhda igka úrdu<br />

.súiqu w;aika ls¯fuka miq t,aààB h w;ayer wdmiq meñK ±ka ;u<br />

;uka f.a mjq,aj, lghq;=j,g iïnkaO ù isá;s' .%dufiajd ks,Od¯ iy<br />

t,aààB m%dfoaYsl kdhlhd fuu lñgqj, iïnkaëlrK lghq;=j,g<br />

Wmld¯ fõ' tu lKavdhï ;u ck fldgiaj,g iïnkaO m%Yak ksrdlrKh<br />

ls¯ug iu;a ù isá;s' ^isoaê wOHhk 18 n,kak'&<br />

iuyr lñgq tAjd i;= ldr®hhNdrh t,aààB fha idud‚lfhl=g fyda<br />

t,aààB rKúrefjl=g fyda iuyr wjia:dj, foaYmd,k mlaIhlg wh;a<br />

.fï m%Odkshl= fj; fyda mjrkq we;' fufia ls¯ug fya;=j ù we;af;a<br />

fuu mqoa.,hska foaYmd,k jYfhka úúO iïnkaO;d mj;ajk neúka<br />

.fï .egÆ idr®:l whq˙ka úiπ.; yels h hk úYajdihhs'<br />

iuyr .ïj, fldaú,a Ndrldr uKav, ks,Od¯yq lKavdhï kdhlhska<br />

jYfhka o lghq;= lr;s' fldaú,a Ndrldr uKav, ks,Od¯ka bvï<br />

ysñlrejka jk w;r Tjqka uyckhd úiska f;dard m;a flfr®' ;u ieñhka<br />

iuÛ u;fNao we;s lr.;a ì˙hkag" ieñhka iuÛ u „j;a jk f,i<br />

Wmfoia fok w;r thg wjk; fkd jk ldka;djkag ;u uõmshka<br />

fj; wdmiq hdug is≥ fõ' iuyr wjia:dj, fldaú,a Ndrldr uKav,<br />

ì˙hkag muKla fkd j Tjqka f.a ieñhkag o wjYH Wmfoia yd wkqYdikd<br />

mj;ajkq ,efí' iykh m;d ixúOdkj, Wmfoia m;k ldka;djkag<br />

muKla †lalido ùu i|yd kS;suh ls%hdudr®. .; yels h'<br />

rcfha md,k fmfoiaj, t,aààB foaYmd,k ldr®hd, msysgqùu;a iuÛ<br />

u jeishka w;r u;=jk .egÆ nyq, jYfhka t,aààB idud‚lhska fj;<br />

fhduq lrkq ,efí' bvï ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

úiska meñ◊,s Ndr.kq ,nk uq;a tA ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

isoaê wOHhk 18<br />

w,hd†fjïnq ys uyd Yla;s .%duh<br />

ikakoaO wr., ksid 1998 ° wïmdr †ia;%slalfha wj;eka jQ<br />

mjq,a 48 la uydYla;s kï ixúOdkhla uÛska uy Yla;s kue;s wÆ;a<br />

.%duhl m†xÑ lrk ,°' yqfola b;ṡ ls¯fï yd Kh °fï jHdmD;s<br />

ls%hd;aul ls¯u i|yd uyYla;s ixúOdkh úiska ldka;d iñ;shla<br />

msysgqjd ;sfí' mr®fhaIK lKavdhu uy Yla;s ixúOdkfha fiajl<br />

uKav,h iïuqL m¯laIKhg ,la l< wjia:dfõ" .u ;=< wdrjq,a<br />

lsisjla fkd ue;s nj Tjqyq mejiQ y' tfy;a b|ysg wysl=KAGßlhskag<br />

fmd≥


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

udr®;=j, ° msysgqjk ,oafoa fuu wdrjq,g m%;spdrhla jYfhks' fuu<br />

ixúOdkh lismamq" mdi,a fkdhk


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

jõkshd †ia;%slalh ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

h fyda ikakoaO yuq∞ fj; fhduq fl˙◊' we;eï .ïj, jeäysá mṡ ia<br />

fjkqjg ;reK fldgia b†˙m;a jQ w;r wkH ;ekays jeäysá ixúOdk<br />

lsis;a ls%hd;aul fkd ù h' iqNidOl l|jqre fuhg l†u ksor®YKhls'<br />

jõkshdfõ muKla m%Odk iqNidOl l|jqre kjhla we;' tfuka u<br />

m†xÑlrefjda ;u wdrjq,a fyda .egÆ l|jqre n,Od¯ka fj; fhduq lr;s'<br />

l|jqre jeishka f.a ≥la.ekú,s j,g lka°u i|yd tla m%Odk l|jqrl<br />

udkj ysñlï fldñifï m%Odk;ajfhka lñgqjla msysgqjd ;sfí' .Dyia:<br />

.egÆ iïnkaOfhka wj;eka jQ mjq,a m†xÑ ù isák l+vdrï j,g hdno<br />

ksfjiaj, m†xÑ wi,ajeis ck;dj ue†y;a fõ' l|jqre jeishka iy<br />

wi,ajdiSka w;r yg .efkk wdrjq,a j,g fmd,Sish" yuq∞j" .%dufiajd<br />

ks,Od¯ fyda t,aààB h ue†y;a fõ' .fï m%Odk udj;l rxpq msáka .uka<br />

ls¯fï ;u whs;sh wjOdrKh l< mqkafldÜgï iqNidOl uOHia:dkfha<br />

;reK ms˙ila iy wi,ajeis .ul ;reKhl= w;r ynhla we;súh' ;reK<br />

mṡ ig iKavq ls¯fuka j,lsk f,i t,aààB h wjjdo l< uq;a" Tjqyq<br />

onrhlg u iQ∞kï jQ y' fgf,da" maf,dÜ jeks yuq∞ iyhl lKavdhï<br />

.egqï ksrdlrKh ls¯fï ,d jeo.;a ldr®hhNdrhla bgq lrhs'<br />

.fï kdhl;ajh f.k m%cd wjYH;d imqrd,Su;a rdcH fkd jk<br />

ixúOdk úiska imhk ,o wruqo,a uÛska jHdmD;s ls%hd;aul ls¯fï j.lSu<br />

±¯u ms◊i;a .ïj, lñgq msysgqùu uÛska ck fldgia n,d;aul ls¯u<br />

i|yd;a rdcH fkd jk ixúOdk uq,a ;ekla f.k lghq;= l< y' .fï<br />

wdrjq,a úi£u i|yd fuu lñgqj,g Yla;sh we;ehs o wfmalaId flfr®'<br />

isjmqrfuka .%du ixjr®Ok wruqo, uÛska kej; m†xÑ lrk ,o .ï<br />

foll msysgqjk ,o lñgq m%cd iy wka;r® m%cd .egqï iukh ls¯fï ,d<br />

Wkka≥jla ±lajQ y' wkH wjia:dj, ° rdcH fkd jk ixúOdk fyda<br />

tAjdfha fÈa;% ks,Od¯ yq iyNd.s jQ y' tA i|yd l†u ksor®Ykhla my;<br />

±la fõ' wÆ;ska msysgq jQ .ul jeishkag c,h iemhSu m%Yakhla ùu ksid<br />

m%foaYfha m%cd lghq;= j, ksr;j isá rdcH fkd jk ixúOdkh wi,ajeis<br />

.ul jeishka yd idlÉPd lr Tjqka f.a


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

isoaê wOHhk 19<br />

lismamq m%Yakhg .ula uqyqK ≥ka wdldrh ( isjmqrï 2 .%duh<br />

isjmqrï 2 jõkshd - jõkshd - ukakdrï uyudr®.h winv wÆ;ska<br />

msysgqjk ,o .uls' tys jkaksh" uq,;sõ iy hdmkfhka meñ◊<br />

mjq,a 65 la m†xÑj isá;s' fgf,da ixúOdkh úiska 1995 ° wdrïN<br />

lrk ,o fuu .fuys iEu jeisfhl=g u wlalr 1$4l bvï<br />

lene,a,la ,enqK w;r" we;eï mjq,a f.dú;eka ls¯fï fh≥K<br />

w;r" nyq;rh t†fk∞ l=,S jevj, ksr; úh' wÆ;ska msysg jQ .ula<br />

ksid uQ,sl wjYH;d ish,a, iemhsh hq;= jqj o" mekkeÛs ffk;sl<br />

.egÆ lSmhla ksid yqfola jeisls,s jeks w;HjYH fiajd iemhSu<br />

mjd .%du ixjr®Ok wruqo,g .egÆjla úh' rd;%s ld,fha yuq∞ we¢˙<br />

kS;sh W,a,x>kh ls¯ï jeks isoaëkag fya;=jk neúka" jeislsslhska<br />

jYfhka lghq;= lr;s' .◊ld jD;a;sh yd u;a mekg wíneysùu"<br />

lñgqj y∫kd .;a m%Yak folls' fuu jHik foflka .ï jdiSka<br />

fírd.ekSug lñgqj lghq;= lrk uq;a" ys;=jlaldr wkaoñka †.ska<br />

†.g tAjdg weíneys jk mqoa.,hska m%cd iudcfhka neyer ls¯u<br />

mjd is≥ fõ' flfia jqj o tjka mshjrla .ekSug fmr Tjqka hym;a<br />

mqrjeishka ls¯ug lñgqj ishÆ m˙Y%u orkq we;' b;d oreKq f,i<br />

u;amekg .scq jQ mqoa.,hl= iïnkaOfhka lñgqj ue†y;a ù Tyq<br />

fírd.;a wdldrh jeo.;a isoaêhls' fuys ° w∞, ieñhd iy ì˙h<br />

iuÛ lñgq idud‚lhka fjkafjka jYfhka l< idlÉPdjlska miq<br />

h:d ;;a;ajh y∫kd f.k" Tjqka fofokdg ;u j.lSï wjfndaO<br />

lrk ,°' miqj ieñhd yer∞ hk njg ì˙h l< ;r®ck yd ieñhdj<br />

m%cd iudcfhka bj;a lrk njg l< wk;=re weÛùu ksid" mjq,la<br />

úkdYfhka uqojd .ekSug yelsúh' lismamq uqo,d,s iïnkaOfhka<br />

.%dufiajd ks,Od¯" fmd,Sish iy hdno yuq∞ l|jqrg okajd isá uq;a<br />

bka m,la fkd ù h' lñgqj úiska lismamq uqo,d,sj ish jHdmdrh<br />

wjika lrk f,i ±kajQ uq;a thska o m%;sM,hla is≥ fkd ùu ksid<br />

wjidkfha ° Tyq f.a lismamq fm¯fï WmlrK úkdY lr ±óug<br />

is≥úh' .egÆj bka yudr úh'<br />

134


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

isoaê wOHhk 20<br />

isjmqrï 2 iy ys–rdlamqrï .ï folg<br />

,nd≥ka bvï m%udKj;a o@<br />

isjmqrï 2 .%duh msysgd we;af;a wr®nqohlg ;=vq ≥ka bvul h'<br />

1990 g fmr uqia,sï mjq,a m%foaYfha „j;a jQ uq;a 1990 ° t,aààB h<br />

úiska m,jd y˙k ,°' ys–rd;amqrï uqia,sï .%dufha mjq,a 36 lg<br />

wh;a foam, jr®;udk isjmqrï .%duhg Tífnka msysgd we;s w;r"<br />

bvï wgl ±ka ckhd m†xÑ ù isà' rcfha bvul m†xÑ ù isák<br />

neúka uqia,sï jeishkag ;u bvï len,s i|yd Tmamq lsisjla ke;'<br />

;uka ±kg m†xÑj isák bvï iïnkaOfhka we;eï uqia,sï<br />

mjq,aj,g ysñlula we;;a" tu bvïj, ±kg


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

t,aààB md,khg k;=j ;sfnk jkaksh<br />

ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

m%foaYjdiSka tA i|yd m%foaYfha rdcH fkd jk ixúOdkhla fyda t,aààB<br />

fhka wjir ,nd.; hq;= nj m%foaY jdiSyq mr®fhaIlhskag mejiQ y' .fuka<br />

msg ù hdfï ° t,aààB n,Od¯kag ±kaúh hq;= w;r Tjqka tA ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

idOdrK fkd fõ' bvfï whs;slre wi,ajeisfhl=g m˙Nj ls¯u ksid<br />

ysrf.g hjd we;' tfy;a fpdaokdj wêlrKhla yuqjg b†˙m;a lr<br />

fkd ue;' kvqj ;ju;a ksu ù ke;' úfYaIfhka msgia;r mqoa.,hska<br />

meñ”u ksid jhil mqoa.,hd .=á neáj,g f.d≥re fõ' jhil fcdavqjg<br />

orejka fkd ue;s w;r" ;uka i;= foafmd< wdmiq ,nd.ekSu i|yd Tjqyq<br />

±äj wêIAGdk lrf.k isá;s'<br />

jkaks m%foaYfha uqia,sï ck;dj f.a bvï m%Yak úif|k wdldrh<br />

fndfyda úg bvfï msysàu u; rπmj;S' uqyq≥ fldáka f.a wê wdrlaIl<br />

m%foaYhla jk uq,;sõ ys uqia,sïjre i;= bvï lsisjlg Tjqkag hEug<br />

wjir ke;' th ;ykï l,dmhls' iuyr wjia:dj, uqia,sïjre ;uka<br />

f.a bvlvï lrd ia:Ír jYfhka wdmiq meñ”ug wfmalaId fkd lr;;a"<br />

th ;uka fj; ,nd.ekSug ls%hd lr;s' ksor®Ykhla jYfhka" t,aààB h<br />

úYd, f,i m†xÑ ù isák ls,sfkdÉÑ k.rfha uqia,sïjre ;uka i;=<br />

f.dvke.s,s wdmiq ,nd.ekSu i|yd Rcqj u t,aààB h iuÛ idlÉPd<br />

lrñka isá;s' l=,shg °fï jevms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

1 fjks weuqKqu<br />

;j≥rg;a mr®fhaIK meje;aùfï fhdackd<br />

fuu wOHhkh yqfola udi 2 1$2 la jeks iqΩ ld,hla ;=< ° ksu<br />

lrk ,oaols' fjkia l%ufõo wkq.ukh lrñka jvd;a .eUqre wOHhkhla<br />

lf


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

u ±kg iduh f.dvke.SFï ls%hdj,sfha ksr; mqoa.,hskag tu hdka;%K<br />

M,∞hS whq˙ka Wmfhda.S lr.; yelafla o hkak wjfndaO lr .; yels<br />

h'<br />

Ú wdrjq,aj,g fya;= jQ lreKq ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a ls%hdms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

foaYSh rdcH fkd jk wdh;k" úúO ck fldgia iy wdOdr imhk wdh;k<br />

w;r mj;akd iïnkaO;d ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

Ú .%dóh kdhl;ajh ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

2 fjks weuqKqu<br />

m˙YS,kh i|yd ksr®foaYs; .%ka:<br />

hqoaOh;a" l∫Ω;a w;r( hqoaOfhka úm;g m;a Y%S ,xldjg wdOdr °fï<br />

° uqyqK mEug is≥jk .egÆ<br />

- ndr®Ü laf,ï<br />

fuh ks–fu.kayS cd;Hka;r ixjr®Ok uOHia:dkfha m%ldYkfhls'<br />

Y%S ,xldfõ hqoaOfha fldgia lrejka fuka u hqoaOh flfrys o wdOdr<br />

iemhSfï ixúOdk j,ska is≥jk n,mEu úuid ne,Su fuys wruqK fõ'<br />

hqoaOfhka úkdYhg m;a m%foaYj, ksr; wdOdr iemhSfï ixúOdkj,g<br />

uqyqK mEug is≥ ù we;s .egÆ fï fmd;g flakaø ù ;sfí' ks,dfõ,s<br />

iqNidOk uOHia:dkfha l%uj;a l< jdr®;dlrKh i|yd ish,a, f.a u<br />

leue;a; m%ldr ldr®hh uKav,hla m;als¯fï ° u;= jQ m%Yak idlÉPdjg<br />

n∫ka ù ;sfí'<br />

.egqïld¯ l,dmhla ;=< Yla;su;a wdh;k msysgqùu (<br />

Y%S ,xldfõ udkqISh wdOdr jevigyk ldka;djl f.a weiska<br />

- ud,;S o w,aúia iy fcksµr® yskaâuka<br />

^jdr®.sl wOHhk ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

w;r mj;akd iïnkaO;d úYaf,aIKh ls¯u tys ;j;a wx.hla fõ' tA<br />

yereK úg ldka;d fi!LHh ldka;d ysxikh iy wd∞hu iqrlaIs; ls¯fï<br />

wdh;k ia:dmkh ls¯u i|yd iïm;a Wmfhda.S lr.ekSfï yelshdj o<br />

fuu jdr®;djg wruqKq ù ;sfí'<br />

iduh W∞ls¯u i|yd l,auqfka idu lñgqfõ úYsIag fiajdj w.h<br />

,lalr ;sfí' u;amekg f.d≥rejQ mṡ ia ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

fuh úIhdkq noaO wOHhkhls' tu wOHhkhla uÛska /lshdjla<br />

fidhd .ekSu" iy wÆ;ska m†xÑ jQ .ul wj;eka jQ uqia,sï cd;slhska<br />

kj m%cd tluq;=jla msysgqùfï jEhula .ek fuys úia;r lr we;' lïlre<br />

fldka;%d;alre .súi .ekSu" lKavdhï jYfhka jevlr uqo,a fn∞ y∞<br />

.ekSu iy w.ysÛlï j,g uqyqKmdk idud‚lhskag Wmldr ls¯u i|yd<br />

ishÆ idud‚lhska f.a ∞hl;ajh ,nk wruqo,la msysgqùu kj m%cd<br />

tluq;=fõ wx.hka úh'<br />

ldka;d iúh (<br />

whs;sjdislï" kej; m†xÑ ls¯u iy wj;eka jQ ldka;djka ^udkj<br />

ysñlï wOHhk uOHia:dkh - 2003&<br />

igka úrdu .súiqfuka miq Yd¯˙l wk;=re" wdr®:ßl wjysrlï iy<br />

há;, myiqlï fkd ue;sùu" kej; m†xÑ ls¯u hkd†h ldka;djka<br />

b,lal lr.;a m%uqL;ajfhda h' wj;eka jQ ldka;djka f.a iqN isoaêh<br />

;ld kj jHdmD;s ilia ls¯fï ° ldka;djka .ek úfYaIfhka ie,ls,su;a<br />

ùu iy th wj;eka jQ ldka;djkag fiajd iemhSfï wdh;kj, m%uqL;ajhla<br />

úh hq;= nj jdr®;dj mjihs' uvqm,a,sfha lkHd ifydao˙hka wdrjq,a ksrjq,a<br />

ls¯fï ,d jeo.;a jqj o" th t ;rï idr®:l jQ ls%hdudr®.hla fkd ù h'<br />

iqN idOk uOHia:dkj, ldka;d wdrlaIdj iy;sl fkd jk<br />

wjia:dj, ° tA i|yd wÆ;ska msysgqjd we;s zldka;d lñgqZ wNsnjd fmd,Sish"<br />

uqia,sï foajia:Dk lñgq fyda uqia,sï fm!oa.,sl kS;sh ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

uqia,sï ck;dj n,y;aldrfhka Y%S ,xldfõ<br />

W;=re m


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

wdydr iqrlaIs; Ndjh ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

hqoaOh ksid ck.ykh wj;ekaùfï ixisoaêh mq;a;,u iy l,amsáh<br />

fmfoiaj, ksjeis ldka;djkag n,md we;s whqre m%Odk jYfhka fuys<br />

u;=lr fmkajhs' idïm%∞hsl mjq, h


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

3 fjks weuqKqu<br />

iïuqL m¯laIKhg ,la jQ wdh;k ,hsia;=j<br />

rdcH fkd jk ixúOdk" isú,a iudch yd tlai;a cd;Ska f.a wdh;k<br />

Ú hqoaOfhka ydks meñ◊ ldka;djka f.a ixúOdkh" wlalrm;a;=j" wïmdr'<br />

Ú tAtÉtAtï" ;%sl=Kdu,h'<br />

Ú w,a bkaidkshd iudc ixjr®Ok ixúOdkh" jd,ÉÑfkhs" uvl,mqj'<br />

Ú w,a l=jd˙ia ck;d ixjr®Ok ixúOdkh" wïmdr'<br />

Ú uvl,mqj idu lñgqj" uvl,mqj'<br />

Ú ldka;d ixjr®Ok uOHia:dkh" hdmkh'<br />

Ú ukakdru mqrjeis lñgqj" mq;a;,u'<br />

Ú iduh iy fyd|ys; i|yd jQ mqrjeis iNdj" hdmkh'<br />

Ú m%cd ixjr®Ok moku" jka;rdreuq,hs" uvl,mqj'<br />

Ú m%cd Ndrldr wruqo," mq;a;,u'<br />

Ú rdcH fkd jk ixúOdk iNdj" hdmkh'<br />

Ú W;=fr® wj;eka jQ uqia,sï jeishka f.a ixúOdkh" hdmkh'<br />

Ú B'tÉ'B'ã" uvl,mqj'<br />

Ú tiaflda" uvl,mqj'<br />

Ú mjq,a WmfoaYk uOHia:dkh" ukakdru'<br />

Ú fµdareÜ" hdmkh" ls,sfkdÉÑh'<br />

Ú yshqfvla" hdmkh'<br />

Ú udkj ysñlï fldñiu" hdmkh" ukakdru" mq;a;,u" jõkshdj'<br />

Ú bkhshõ" uvl,mqj'<br />

Ú


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

Ú hdmk ldka;d ixjr®Ok uOHia:dkh" hdmkh'<br />

Ú hdmkfha udkj ys;jd° wdh;k flakaøh'<br />

Ú hdmkfha iud„h ls%hdld¯ uOHia:dkh'<br />

Ú l,auqfKa idu moku" l,auqfKa" wïmdr'<br />

Ú lskakshd úIka" ;s%l=Kdu,h'<br />

Ú uyYla;s ixúOdkh" wïmdr'<br />

Ú rdcH fkd jk ixúOdk yjq," wïmdr" uvl,mqj" ukakdru" mq;a;,u"<br />

jõkshdj'<br />

Ú zW!ÜrEZ" hdmkh'<br />

Ú Tlaiaµr®â" jõkshdj'<br />

Ú idu iy m%cd ls%hdld¯ ixúOdkh" wïmdr'<br />

Ú ck;d flakaøh" mq;a;,u'<br />

Ú wdr®'tA'tA'tµa" mq;a;,u'<br />

Ú .%dóh ixjr®Ok wruqo," ukakdru" mq;a;,u" jõkshdj'<br />

Ú ir®fjdaoh" uvl,mqj" ukakdru" ;s%l=Kdu,h" jõkshdj'<br />

Ú ziSâZ jõkshdj'<br />

Ú fiajd,xld" wïmdr" hdmkh" mq;a;,u" jõkshdj'<br />

Ú Ydka;syï" hdmkh'<br />

Ú Ydka;s" ;s%l=Kdu,h'<br />

Ú iQ˙h ldka;d ixjr®Ok uOHia:dkh" uvl,mqj'<br />

Ú .%du ixjr®Ok iudc iqNidOk ixúOdkh" wïmdr'<br />

Ú ;%sl=Kdu, †ia;%sla ixjr®Ok ix.uh" ;s%l=Kdu,h'<br />

Ú fou< mqkre;a:dmk ixúOdkh" ukakdru'<br />

Ú fou< wkdOhska f.a mqkre;a:dmk uOHia:dkh" hdmkh'<br />

Ú ;shgr® welaIka .DDma" hdmkh'<br />

Ú ;vlï" uvl,mqj'<br />

Ú ;%sl=Kdu, bia,dóh ixjr®Ok ix.uh" ;%sl=Kdu,h'<br />

Ú wkd:hska ms


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

rdcH wdh;k<br />

Ú †idm;s( hdmkh" ls,sfkdÉÑ" jõkshdj'<br />

Ú .%dufiajd ks,Od¯( fma≥re;=vqj" fldamdhs" hdmkh" md,läÉfpkdhs"<br />

uq;=r®" ;s%l=Kdu,h" jÜg ú∞khr®" wdf,hsh †fjïnq" wïmdr'<br />

Ú iu: uKav,( wf,hsh†fjïnq" wïmdr" l=rekE.,<br />

Ú t,aààB( hdmkh" jkaksh<br />

Ú BmsãmS( khsÜia" hdmkh'<br />

Ú Y%S ,xld igka úrdu lñgqj( ukakdru" hdmkh'<br />

.ïj, msysgd we;s iqNidOk uOHia:dk<br />

Ú wd,kaflks" ;%sl=Kdu,h'<br />

Ú wf,hsh†fjÉpq" wïmdr'<br />

Ú w˙mamq" ukakdru'<br />

Ú t˙;=,ïmsá" mq;a;,u<br />

Ú ys–rdmqrï" mq;a;,u'<br />

Ú ys–rdmqrï" jõkshdj'<br />

Ú lhs;ä" hdmkh'<br />

Ú lkakla;smq˙" uvl,mqj'<br />

Ú fldȧ l,a,sudvq" uvl,mqj'<br />

Ú lrïndhs" mq;a;,u'<br />

Ú ljd∞msÜá" wïmdr'<br />

Ú fldamdhs" hdmkh'<br />

Ú l=vdfõ,s" ;%sl=Kdu,h'<br />

Ú u≥rl=,s" ukakdru'<br />

Ú uQid,s" ukakdru'<br />

Ú kisjka;sjq" uvl,mqj'<br />

Ú kkams;a;suqfkhs" wïmdr'<br />

Ú m,gäfjkdhs" ;s%l=Kdu,h'<br />

Ú mqkafldagï iqNidOk uOHia:dkh" jõkshdj'<br />

Ú m%ïN;sõ" uvl,mqj'<br />

Ú mqnq≥ .u" mq;a;,u'<br />

Ú ika†,smdhs" hdmkh'<br />

Ú fiakdhsl=†hqremamq" wïmdr'<br />

Ú iṡ udmqr" mq;a;,u'<br />

Ú isjmqr 2" jõkshdj'<br />

Ú ;rdmqrï" ukakdru'<br />

Ú ;sy,sj;a;" uvl,mqj'<br />

Ú jd,ÉÑfkhs" uvl,mqj'<br />

152


.egqï ksrdlrKh ls¯fï wúêu;a hdka;%Kh<br />

úl,am m%;sm;a;s flakaøh<br />

úl,am m%;sm;a;s flakaøh 1996 cQk ui msysgqjk ,oafoa YS% ,xldfõ<br />

hy meje;au yd .egÆ ksrdlrKh ms◊i Yla;su;a wdh;khla yd<br />

YlH;d jr®Okhla i|yd m%n, wjYH;djhla we;ehs o fï ls%hdj,sfha<br />

° mÈ Nckfhka f;dr isú,a iudchg wh;a úúO lKavdhï j,g<br />

b;d jeo.;a yd iqidOkSh whq˙ka ∞hl úh yels o hk n,j;a<br />

úYajdih we;sj h'<br />

uyckhd fjkqfjka m%;sm;a;s ieliSfï ° wm uOHia:dkfhka<br />

wfmaÈs; jkqfha m%pKavld¯ fkdjk wdldrhg .egqï ksrdlrKh<br />

ls¯u yd m%cd;ka;%jd° md,khla o fjkqfjka lghq;= lrk" mqΩ,a j<br />

me;sreKq m%;sm;a;suh úl,amhka flfrys b,lal jQ o ls%hdld¯ yd<br />

ue†y;a jk iqΩ jQ o uQ,sl ldr®hNdrhls' ta wkqj" b;d mqΩ,a jQ<br />

mr®fhaIK lghq;= /ila mjrd .ekSug uOHia:dkhg is≥jk w;r<br />

ls%hd;aul l< yels úl,am m%;sm;a;s y∫kd .ekSu yd ixjr®Okh<br />

ls¯u ta Tiafia is≥ l< hq;=j we;'<br />

153

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!