Hixhreti i Pejgamberit a. s.- faqe e re e historisë - El-Hikmeh

Mr. Qani Nesimi
Hixhreti i Pejgamberit a. s.- faqe e re e historisë
“Thuaj: ‘O ithtarë të Librit, ejani të biem në një
fjalë të përbashkët edhe për ne edhe për ju; që të
mos adhurojmë tjetër përveç All-llahut, asnjë send
të mos ia bëjmë shok dhe të mos trajtojmë njëritjetrin
si zota në vend të All-llahut. E nëse ata
kthejnë kryet anash, thoni: Dëshmoni se ne
njëmend jemi muslimanë”! (Alu Imran:64)
Koha në të cilën jemi duke jetuar është përplot me gjëra, raste e fenomene që syrin na
e kanë lodhur duke i parë, veshin duke i dëgjuar, mendjen duke i menduar, dhe në
fund asgjë për njeriun (lirinë apo të drejtën e të shprehurit lirshëm). A, ç’është edhe
më e keqja, nga kjo lodhje ende nuk ka shpresë se njeriu do ta arrijë momentin e
çlodhjes. E ky presion psikik, kjo torturë morale/njerëzore shihet në mosarritjen e një
integrimi të nevojshëm, gjegjësisht të dobishëm, të një bashkimi mbarënjerëzor, të një
respekti reciprok dhe kështu me radhë.
Kurse hixhreti (shpërngulja) i Pejgamberit a.s., që u realizua në pjesën e parë të
shekullit të VII të e.s., ishte hapi i parë dhe shumë i rëndësishëm në këtë drejtim,
gjegjësisht në arritjen e një integrimi dhe të një bashkimi mbarënjerëzor, për
zhvillimin e ndjenjës njerëzore, si dhe për realizimin e respektit reciprok ndërnjerëzor,
pa marrë parasysh racën, gjininë, gjuhën, po bile pa marrë parasysh edhe bindjen
fetare të tyre.
Hapat e parë të Pejgamberit a.s. në këtë drejtim ishin themelimi i xhamisë së parë në
Kuba, i suffasë brenda në xhami dhe bashkimi i tërë njerëzimit. Pra, me fjalë të tjera,
qëllimi final i tij ishte ngritja e nivelit shpirtëror tek njerëzit, përgatitja profesionale
dhe zhvillimi i ndjenjës për një jetë të përbashkët, integrale mes tyre.
1. Orvatja për përsosje shpirtërore dhe për përgatitje profesionale
Me të arritur në periferi të Medines, në vendin e quajtur Kuba, Pejgmaberi a.s., pasi që
vendoset në shtëpinë e Benu Amr Ibn Aufit, menjëherë ndërtoi xhaminë e parë në
historinë e muslimanëve. Në ndërtimin e kësaj xhamie kanë ndihmuar edhe vetë
1

Muhamedi a.s., Ebu Bekri r.a., Omeri r.a. etj. 1 Ndërtim ky I cili tregon edhe për
fillimin e realizimit të idealit për të cilin edhe është krijuar njeriu, për të cilin ideal Allllahu
xh.sh. në Kur’an thotë:
“Ve ma halektu’l-xhinne ve’l-i’nse illa li ja’budun” (Dharijat, 56) (Kurse exhinët dhe
njerëzit nuk I kam krijuar për tjetër vetëm se të më adhurojnë).
Ky, gjithashtu, është qëllimi I dërgimit të pejgamberëve, i shpalljes së vahjit (i
shpalljeve që u janë dërguar pejgamberëve të ndryshëm). Si për shembull, Kur’ani I
është shpallur Muhamedit a.s., Tevrati Musait a.s., Inxhili Isait a.s. dhe Zeburi Davudit
a.s. Përveç kësaj janë edhe fletushkat e Ibrahimit a.s, të Musait a.s. etj. 2
Pas kësaj Pejgmaberi vendosë të futet në Medine dhe atje vendoset në shtëpinë e Ebu
Ejjubit (I cili do të vritet në rrëthimin që do ti bëhet Konstantinopojës/Stambollit pas
vdekjes së Pejgmaberit a.s.). Ai në qytetin e Medines/Jethribit ndërtoi xhaminë, brenda
së cilës ndërtoi edhe një vend studimi të quajtur suffa. Në këtë qendër studimi, të cilën
mund ta quajmë edhe si universiteti I parë në historinë e njerëzimit, u vunë bazat e
qytet-shtetit të Medines. Këtu në këtë mesxhid filloi ndërtimi I një botëkuptimi të ri
diplomatik, organizimi ushtarak, që do të luftojë për lirinë dhe të drejtën e njeriut.
Poashtu këtu fillon edhe paraqitja e shkencave si Tefsiri, Hadithi, Fikhu, Etika, etj.
Pra, për ngritjen e vetëdijes njerëzore edhe vetë Kur’ani dhe Muhammedi a.s. kanë
shprehur fjalët më të mira dhe më atraktive në këtë aspekt:
“Lexo, në emër të Zotit tënd I cili të ka krijuar. Krijoi njeriun prej një rrëcke. Lexo! Se
është Fisnik Zoti yt, I Cili e mësoi me pendë; e mësoi njeriun çka nuk e kishte ditur.”
(Alak, 1-5)
“Në krijimin e qiejve dhe të tokës, edhe në ndërrimin e natës e të ditës ka me të vërtetë
argumente për ata që kanë mend.” (Ali Imran, 190)
Kurse Pejgamberi a.s. në lidhje me këtë çështje shprehet kështu:
“çka në qiell dhe në tokë kërkojnë falje te All-llahu për të diturin”
“I dituri është nga krijeat tokësore, të cilit All-llahu I beson”
“Dijetarët janë trashëgues të pejgmaberëve” 3
2. Bashkimi/Vëllazërimi i njerëzve (muslimanë dhe jomuslimanë)
Përveç asaj që u përmend më lartë, në Medine/Jethrib nga ana e Muhamedit a.s. u mor
edhe një hap me rëndësi, e ai është bashkimi/vëllazërimi i banorëve të Medines,
qofshin ata muslimanë apo jomuslimanë. Ky vëllazërim, krahas asaj që buron nga
1 Muhammed Hamidullah, Muhammed a.s.-Život, v. 1, Sarajevë: el-Kalem, 1990, f. 165.
2 Kur’ani, Nisa: 163; A’la: 18-19.
3 Imam Gazali, Ihyai ‘Ulumi’d-Din, v.1, Stamboll: Bedir 1974, f. 15-17.
2

fjalët kur’anore, se njeriu më i mirë te Zoti është ai i cili është më i devotshëm, dhe
fjalëve të Pejgamberit a.s. se nuk është besimtar ai nga i cili nuk janë të sigurt të tjerët,
ai bazament të tij të fortë ka edhe Kushtetutën e parë të muslimanëve, të hartuar nga
ana e Muhamedit a.s. në Medine. Kjo kushtetutë në vete ngërthen obligimet e
muslimanëve ndaj njëri-tjetrit dhe të muslimanëve dhe jomuslimanëve ndaj njëritjetrit.
Nëse do t’i hidhnim një shikim kësaj kushtetute do të shohim se, në pika të shkurtra,
marrëdhëniet mes muslimanëve janë rregulluar në mënyrë perfide.
Së pari, thuhet se, ky është dokument i proklamuar nga ana e Muhamedit a.s., të
Dërguarit të All-llahut, për të gjithë besimtarët dhe muslimanët, qofshin ata me
origjinë kurejshite apo jethribasë, dhe për pasuesit, shoqëruesit dhe për ata që luftojnë
bashkë me ta. Pastaj dokumenti fillon duke treguar se ata janë një popull-ummet.
Muhaxhirët dhe ensarët, çdo njëri do të kujdeset për veten e vet duke zbatuar
drejtësinë; besimtarët nuk kanë të drejtë që të lënë anash asnjë të varfër; dhuna të jetë
armike e besimtarëve dhe dhunuesit të mos kenë aspak përkrahje nga ata; të gjithë së
bashku ta luftojnë të keqen edhe nëse rrjedh nga fëmija e tij; besimtari nuk guxon të
mbysë besimtarin për shkak të jobesimtarit; muslimani nuk guxon të lidhë paqe pa
lejen e vëllait të vet apo kundër vëllait të vet; besimtarët duhet t’ia falin njëri-tjetrit
apo të shpaguhen me njëri-tjetrin; garanca e All-llahut është e njëjtë për të gjithë; ata
hebrenj që na respektojnë do të kenë ndihmën tonë; pabesimtari nuk guxon të nxitet
kundër besimtarit; ai që mbyt besimtarin do të mbytet, e nëse i falet ajo është tjetër; të
gjithë besimtarët duhet të ngrihen kundër atij që është kundër besimtarëve; muslimani
nuk guxon ta përkrahë atë i cili sjell risi në fe; dhe nëse nuk keni zgjidhje për diçka
atëherë drejtohuni All-llahut dhe Pejgamberit të Tij. 4
Përveç kësaj, nga kjo kushtetutë e lartpërmendur, në lidhje me raportet e muslimanëve
ndaj ithtarëve të librave, gjegjësisht ndaj hebrenjve, mësojmë se, hebrenjtë që do të na
nënshtrohen neve, pa asnjëfarë padrejtësie, do të fitojnë të drejtën e ndihmës dhe të
barazisë; hebrenjtë Benu Auf janë një ummet me besimtarët. Hebrenjve u takon feja e
tyre, ndërsa besimtarëve feja e tyre; askush nuk mund të bëjë krim ndaj aleatëve; ata
që do të strehohen te hebrenjtë (bitane), do të llogariten si ata; aleatët duhet të kenë
kujdes ndaj intrigave reciproke; duhet të ndihmohen në rast rreziku; Jethribi
(Medineja) mbrohet me kontratë; kjo kontratë nuk e mbron atë i cili është tiran apo
është fajtor; në rast mosmarrëveshjeje t’i drejtohen All-llahut dhe Pejgmaberit të Tij. 5
Nga këto pak fjalë që u thanë më lart në lidhje me qëndrimin e muslimanëve,
gjegjësisht qëndrimin e Muhamedit a.s. ndaj të tjerëve, konkretisht ndaj hebrenjve, të
elaboruar në kushtetutën e parë të muslimanëve, po madje edhe të parë në botë,
kuptojmë se veprimtaria e Muhamedit a.s., pas shpërnguljes në Medine, ka qenë e
bazuar kryekëput në një respekt reciprok, në një tolerancë për të cilën ka nevojë edhe
4 Safijjurrahman El-Mubarekfuri, Nektari i vulosur i xhennetit, Shkup: Urtësia, 1997, f.,194-195.
5 Osman Güner, Resulullah’ın Ehl-i Kitab’la Münasebetleri, Ankara: Fecr, 1997, f. 252-260.
3

ota moderne sot. Kjo shihet edhe nga vetë kuptimi i shprehjes tolerancë dhe
shprehjeve të ngjashme me të, që përdoren në gjuhë të tjera. Kështu fjala tolerancë
(tolere) ka kuptimin durim, durueshmëri, durim ndaj mendimeve të të tjerëve,
zemërbutësi, ta marrët parasysh të tjerët. 6 Kurse fjalët tesamuh dhe hoşgörü që
përdoren në vend të fjalës tolerancë në literaturën islame, kanë kuptim më
gjithëpërfshirës. Kështu ato kanë kuptimin e një koekzistence të gjerë, të një respekti
reciprok dhe të qëndruarit dhe të jetuarit bashkë. Në tolerancën islame nuk ekziston
ajo që njeriu të detyrojë vetveten, por, që njeriu të pranojë dhe të pajtohet ashtu që të
jetë ı kënaqur me rrethin ku jeton. 7 Pra, jo të jetë tolerant se nuk ka mundësi që ta
mbysüe, por të jetë tolerant se edhe tjetri ka të drejtë të jetojë. Pra, thënë shkurt,
muslimani nuk duhet ta maltretojë vetveten e tij (pasi dhuna/ikrah është e ndaluar në
Islam), por, ai e ka për obligim që në çdo moment të tregojë njerëzi, personalitet,
moral dhe vetëdije të lartë.
Kurse për fund mund të themi se, sikur që Pejgamberi a.s. ka qenë ı suksesshëm në
kohën kur ai ka jetuar, edhe sot bota mund të jetë e suksesshme në aksionin e saj për
dialog, tolerancë, por, ama duhet pasur parasysh një kusht shumë me rëndësi, për të
cilin Muhammedi a.s. është kujdesur në veçanti, e ai kusht është sinqeriteti në aksion.
6 Лјубо Микуновиќ, Современ Лексикон, Shkup, 1990.
7 Më gjerësisht shih, Qani Nesimi, ‘Islami dhe toleranca’, Dituria Islame, Nr. 134-5: gusht-shtator,
Prishtinë: Bashkësia Islame e Kosovës, 2001.
4