Program profilaktyczny (pdf) - sp28_bialystok.republika.pl

SZKOŁA PODSTAWOWA NR 28 

im. KONSTANTEGO ILDEFONSA GAŁCZYŃSKIEGO 

15-553 Białystok ul. Warmińska 55 

Autorski szkolny program profilaktyki 

Białystok, czerwiec 2002 

„Wszystko idzie za mądrym wychowaniem młodzi: 

Dobre nasienie płonnych chwastów nie wywodzi 

Jaki grunt, taki na nim gmach niechybnie stanie. 

Na słabym najwspanialsze padnie budowanie” 

Adam Naruszewicz 

Opracowanie 

Rozalia Bogdanowicz 

Leonarda Celina Chrzanowska 

2

Od Autorów 

„Dzieci są jak nasiona, które posialiśmy. 

Musimy je karmić tak, 

By wyrosły na zdrowych, silnych, wypełnionych miłością ludzi.” 

Fran D. Rosen-Sawyer 

Rodzice i wychowawcy są pierwszymi, najważniejszymi przewodnikami dziecka w labiryncie poplątanych, krętych ścieżek 

ludzkiego życia. Winni prowadzić młodego człowieka właściwymi ścieżkami w drodze ku dorosłości, by umiał rozpoznawać 

właściwy szlak i zawsze miał możliwość powrotu w przypadku zgubienia drogi. 

Nowe tysiąclecie stawia przed współczesnym człowiekiem coraz większe wymagania, coraz trudniej jest ludziom 

odnaleźć się w górze piętrzących się problemów, obaw i niepokojów. 

Światem rządzą twarde prawa rynku, żądza pieniądza. Wygrywa ten, kto jest lepszy od dobrego. Człowiek w pogoni za 

pieniądzem, karierą, a często w walce o przetrwanie zapomina o prawdziwych wartościach, o tym, że w życiu trzeba bardziej „być”, 

niż „mieć”. 

Wśród ścierających się różnorodnych modeli kulturowych szczególnie młodemu człowiekowi jest coraz trudniej odpowiedzieć 

na pytania dotyczące prawdziwych wartości, tożsamości, sensu życia. 

Kryzys autorytetów, kryzys rodziny, zagrożenia ze strony subkultur młodzieżowych, grup nieformalnych, bezwzględnie 

wdzierających się w życie człowieka niebezpiecznych sekt, popadanie ludzi zagubionych, słabych w chemiczną pułapkę uzależnień, 

szukających po omacku dróg szczęścia, samorealizacji, wolności, nasilająca się frustracja przejawiająca się w agresji, brutalizacja 

życia, przemoc stanowi wielkie wyzwanie dla szkoły i rodziny i implikuje konieczność tworzenia szkolnego programu profilaktyki. 

3

Prowadzenie systematycznej, profesjonalnej profilaktyki w szkole jest zadaniem nieodzownym, wczesna interwencja 

profilaktyczna jest konieczna. 

Autorski szkolny program profilaktyki posługuje się strategią pozytywną. Uczy dzieci życia. Koncentruje się na kształtowaniu 

postaw prospołecznych i prozdrowotnych. Kształtuje ludzi odpowiedzialnych, zrównoważonych, komunikatywnych, odpornych, 

umiejących radzić sobie z emocjami i problemami. Identyfikuje zagrożenia współczesnego świata i uczy radzenia sobie z nimi. 

Rozwija uniwersalne umiejętności psychologiczne, pomocne w radzeniu sobie w różnorodnych sytuacjach życiowych, stresogennych, 

w szkole, w domu, w grupie rówieśniczej. 

Program ma na uwadze rozwój wszystkich sfer osobowości ucznia: duchowej, wolitywnej, intelektualnej, emocjonalnej, 

zmysłowej i fizycznej. 

Prezentowany program profilaktyki pomaga dziecku poznać siebie, wyrabia w nim poczucie własnej wartości, świadomość jego 

mocnych i słabych stron, właściwą samoocenę. Uczy dokonywania dobrych wyborów, właściwej hierarchii wartości, bronienia 

własnego terytorium psychologicznego, swojej niezależności, rozwija poczucie samodzielności, zachowania asertywne, umiejętność 

rozwiązywania konfliktów, uświadomienie przez dziecko własnych potrzeb, praw i obowiązków. 

W prezentowanym przez autorki podejściu profilaktycznym przyjmuje się założenie, że rolą szkoły jest stworzenie 

wszechstronnych możliwości do rozwoju struktury własnego „Ja” ucznia, umiejętności właściwej oceny negatywnych zjawisk 

społecznych oraz stymulowania akceptowanych społecznie zachowań. 

Program przedstawia integralny model profilaktycznej pracy szkoły. 

Polega on na organizowaniu planowej, kreatywnej, systematycznej działalności profilaktycznej zaangażowanej we współpracę całej 

społeczności szkolnej. Najważniejszymi partnerami w prowadzeniu profilaktyki są rodzice. Wielką rolę odgrywa autorytet moralny 

Kościoła. Nieodzowna jest współpraca ze specjalistycznymi instytucjami wychowania pozaszkolnego zajmującymi się problematyką 

profilaktyki. 

4

Praca profilaktyczna tylko wówczas przyniesie efekty, gdy zostanie zbudowana między szkołą, rodziną i środowiskiem 

lokalnym platforma planowej, twórczej współpracy, współdziałania, współdecydowania. 

W szkolnym programie profilaktycznym działania te połączone są z diagnozą sytuacji opiekuńczo-wychowawczej szkoły, 

stanem bezpieczeństwa w szkole, znajomością potrzeb społeczności szkolnej oraz monitorowaniem i ewaluacją prowadzonej pracy 

profilaktycznej. 

Autorski szkolny program profilaktyki jest spójny z autorskim programem wychowawczym 6-letniej zreformowanej szkoły 

podstawowej i autorskim programem prozdrowotnym „Zdrowym być- zdrowo żyć”. 

Realizację programu przewiduje się w kształceniu zintegrowanym, edukacyjnych warsztatach wychowawczych, warsztatach 

profilaktyczno-wychowawczych, na zajęciach pozalekcyjnych, pozaszkolnych, z udziałem profesjonalistów, specjalistów – 

profilaktyków, psychologów, pedagogów, pracowników prewencji policji, sądu, socjoterapeutów. 

Aby praca profilaktyczna spełniała swoje zadania realizatorzy powinni być uznani przez odbiorców jako osoby wiarygodne, 

kompetentne i zasługujące na zaufanie. 

Gdy dokona się bilansu istniejących zagrożeń, liczby ludzi zagubionych, dotkniętych uzależnieniami, nie potrafiących żyć w 

społeczeństwie i proponowanych programów profilaktycznych to dochodzi się do wniosku, czy to aby nie kropla w morzu. 

Wierzymy jednak, że profesjonalnie prowadzona praca profilaktyczna ma sens i nie jest to walka z wiatrakami, ani syzyfowa praca, 

„bo choćbyś uratował jedno istnienie, to tak jakbyś uratował cały świat”. 

Autorki 

Rozalia Bogdanowicz 

Leonarda Celina Chrzanowska 

5

Naczelny cel profilaktyki szkolnej 

„Pedagog jawi się jako ktoś, kto prowadzi 

innego człowieka do pełni rozwoju 

wśród zawiłości ścieżek, umie doradzić lub odradzić, 

troszczy się o to, by żaden człowiek 

nie stawał się biernym tworzywem, 

lecz by był samodzielnym podmiotem, 

sprawcą własnego losu 

i współtwórcą pomyślności swej społeczności” 

Wychowanie dziecka odpowiedzialnego, wyposażonego w uniwersalne umiejętności psychologiczne, 

adaptacyjne, podejmującego racjonalne decyzje w różnych sytuacjach życiowych, 

znającego siebie, kreującego zdrowy obraz własnej osoby, 

świadomego, co jest w życiu ważne, wartościowe, co prowadzi do szczęścia, sukcesu i zapewnia samorealizację. 

Z. Kwieciński 

6

Uczeń: 

Oczekiwane efekty realizowanej profilaktyki szkolnej 

� posiada wiedzę o samym sobie, ma poczucie własnej wartości, adekwatną samoocenę, samoakceptację, 

� zna swoje mocne i słabe strony, 

� posiada adekwatny, pozytywny stosunek do siebie, 

� potrafi bronić własnego terytorium psychologicznego, 

� posiada uporządkowany system wartości, 

� potrafi nawiązać właściwe relacje z rówieśnikami i kolegami, 

� umie radzić sobie w sytuacjach nowych, trudnych, stresogennych w domu, w szkole, w grupie rówieśniczej, 

� potrafi rozpoznawać, nazywać i opanować swoje emocje, 

� rozwiązuje konflikty drogą kompromisu, 

� potrafi pracować nad sobą, nad korygowaniem zachowań agresywnych, 

� zna skutki agresywnych zachowań, 

� nie jest osobą uległą, ma swoje zdanie, 

� rozumie na czym polega asertywność, 

� posiada umiejętność asertywnego odmawiania i decydowania, 

� posiada umiejętność właściwej oceny negatywnych zjawisk społecznych, 

� rozumie pojęcie „odpowiedzialność” i posiada umiejętność wdrażania jej w konkretnych sytuacjach społecznych, 

� jest odpowiedzialny za własne zachowania, postawy i decyzje, 

� potrafi radzić sobie w sytuacjach porażki, 

7

� posiada umiejętność rozważnej i rozsądnej nieufności w kontaktach z obcymi, 

� potrafi dostrzec sygnały niebezpieczeństwa w określonych sytuacjach społecznych i umie przewidywać konsekwencje zachowania 

własnego 

i innych osób, 

� propaguje zdrowy, bezpieczny styl życia bez wpadania w chemiczną pułapkę uzależnień, 

� posiada wiedzę o substancjach psychoaktywnych oraz zna zagrożenia, negatywne skutki oddziaływania uzależnień na organizm 

ludzki, 

� potrafi podejmować świadome decyzje w sprawie używek i umiejętność odmawiania bez obawy przed odrzuceniem przez grupę 

rówieśniczą. 

Rodzice: 

� podnoszą świadomość wychowawczą poprzez udział w realizacji zadań profilaktycznych, wychowawczych, spotkaniach 

edukacyjnych kształcących ich kompetencje wychowawcze, 

� posiadają wiedzę o swoim dziecku, jego problemach, potrzebach, oczekiwaniach, zainteresowaniach, 

� znają mocne i słabe strony swojego dziecka, 

� poznają na czym polega właściwa komunikacja z dzieckiem, 

� znają wartość rozmowy z dzieckiem, 

� rozumieją znaczenie stworzenia właściwego klimatu emocjonalnego w domu, 

� znają właściwe postawy rodzicielskie i rozumieją ich znaczenie w rozwoju psychofizycznym dziecka, 

� identyfikują zagrożenia współczesnego świata, 

8

� posiadają rzetelną wiedzę na temat niebezpieczeństw wynikających z używania przez dzieci i młodzież środków psychoaktywnych, 

� aktywnie włączają się w prowadzenie profilaktyki domowej, 

� znają grupy rówieśnicze, w których przebywają ich dzieci, 

� organizują i kontrolują czas wolny swoich dzieci, 

� uczą dzieci akceptowanych społecznie zachowań, szczególnie odpowiedzialności za własne decyzje i postawy, 

� starają się być wzorcem osobowym dla swoich dzieci. 

Nauczyciele: 

� podnoszą świadomość wychowawczą, kompetencje pedagogiczne poprzez doskonalenie warsztatu pracy, udział w szkoleniowych 

radach pedagogicznych, kursach i warsztatach profilaktycznych, 

� są wzorem osobowym i drogowskazem dziecka w drodze ku dorosłości, 

� posiadają wiedzę o zagrożeniach współczesnego świata i przekazuje ją uczniom i rodzicom, 

� wspierają rodzinę w procesie wychowania dziecka, 

� przełamują bariery komunikacyjne w relacjach nauczyciel-rodzic, 

� znają potrzeby, oczekiwania i problemy uczniów i ich rodzin i poszukują sposobów właściwego ich rozwiązania, 

� są wrażliwi i altruistyczni wobec uczniów, szczególnie tych, którzy wychowują się w rodzinach dysfunkcyjnych, 

� motywują rodziców w razie potrzeby do wykonania badań diagnostycznych i objęcia terapią ucznia i rodziny, 

� szkoła stwarza ofertę różnorodnych zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych rozumiejąc je jako ważny czynnik profilaktyczny 

przeciwdziałający niepożądanym zachowaniom uczniów. 

9

� wszyscy pracownicy szkoły są konsekwentni i zaangażowani w realizacji zadań profilaktycznych, prezentują właściwą postawę 

etyczną. 

10

Metody i formy realizacji 

szkolnego programu profilaktyki 

Podczas realizacji szkolnego programu profilaktyki wprowadza się różnorodne techniki aktywizujące dostosowując je do 

zainteresowania tematyką, umiejętności radzenia sobie z przedstawionymi problemami, poziomu aktywności uczniów. 

Proponowane techniki pracy z dzieckiem są pomocne w identyfikacji zagrożeń współczesnego świata i uczą radzenia sobie 

przez dziecko w sytuacjach nowych, trudnych, stresogennych. 

W programie zastosowano następujące środki aktywizujące: dramy, metaplan, promyczkowe uszeregowanie, klasyfikacje zdań, 

książeczka uczuć, gry i zabawy pantomimiczne, krąg uczuć, wrzuć strach do kapelusza, niedokończone zdania, bank pomysłów, 

książeczka uczuć, burza mózgów, techniki graficzne, spoty, filmy, inscenizacje, spotkania z ciekawymi ludźmi, konferencje prasowe, 

wywiady, twórczość własna uczniów, audycje nadawane przez szkolny radiowęzeł i inne. 

Dominującą formą pracy z uczniami, rodzicami i nauczycielami są zajęcia warsztatowe, praca w małych grupach, zespołach 

zadaniowych, praca indywidualna. W programie zastosowano następujące programy profilaktyczne: 

1. Program profilaktyczny dla klas kształcenia zintegrowanego „Spójrz inaczej”. 

2. Wybrane propozycje programu profilaktycznego „Jak żyć z ludźmi?”(wyd. MEN). 

3. Autorski program profilaktyczny „Portret dobrego kibica”. 

4. Autorski program wiktymologiczny „Jak nie stać się ofiarą przemocy, przestępstwa?”. 

5. Program profilaktyczny „Drugi Elementarz czyli Program 7 Kroków”. 

6. Autorski program profilaktyczny „Alkohol, narkotyki – NIE – wybieram WOLNOŚĆ”. 

7. Program profilaktyczny dla klas kształcenia zintegrowanego „Czyste powietrze wokół nas”. 

11

PROGRAM SZKOLNEJ PROFILAKTYKI 

JAKO ODPOWIEDŹ NA ZDIAGNOZOWANE PROBLEMY 

I ZAGROŻENIA WYSTĘPUJĄCE W SZKOLE 

Autorski szkolny program profilaktyki obejmuje zadania profilaktyczne kierowane do grupy niskiego ryzyka czyli profilaktykę 

pierwszorzędową. 

Program reprezentuje psychologiczno-społeczny model profilaktyki mający na celu nabywanie przez uczniów najważniejszych 

umiejętności psychologicznych i społecznych oraz podnoszenie świadomości wychowawczej środowiska rodzinnego poprzez 

włączenie rodziców do realizacji programu, proponowanie dla rodziców zajęć edukacyjnych w tym zakresie i motywowanie do 

prowadzenia profilaktyki domowej. 

Profilaktyka pierwszorzędowa polega na promocji zdrowego i bezpiecznego stylu życia, zapobieganiu zagrożeniom poprzez 

rozwijanie umiejętności radzenia sobie w różnorodnych sytuacjach, wspieraniu procesu wychowania. Celem jej jest odroczenie i 

zapobieganie inicjacji oraz przeciwdziałanie zagrożeniom. 

Autorski szkolny program profilaktyki jest odpowiedzią na konkretne aktualne potrzeby i problemy szkoły. 

Powstanie programu poprzedziła gruntowna, pogłębiona i wszechstronna diagnoza sytuacji opiekuńczo-wychowawczej w 

szkole, która koncentrowała się na wielu aspektach. Analiza czynników ryzyka i czynników chroniących stanowiła punkt wyjścia do 

opracowania szkolnego programu profilaktyki. 

Szkoła posiada rozpoznanie zachowań problemowych uczniów, zna ich motywy i przyczyny. Jak wykazała diagnoza, w szkole 

nie ma uczniów z grupy podwyższonego ryzyka. 

12

Program zakłada działania drugorzędowe w przypadku wystąpienia zachowań niepożądanych na poziomie podwyższonego 

ryzyka. W przypadku każdego dziecka przewiduje się dokonanie profesjonalnej diagnozy zaburzeń przez specjalistów, motywowanie 

rodziców i ukazanie konieczności przeprowadzenia badań specjalistycznych i objęcia dziecka i rodziny terapią. 

Zakłada się organizowanie indywidualnej pomocy psychologicznej, pedagogicznej, objęcie ucznia socjoterapią w 

wyspecjalizowanych poradniach psychologiczno-pedagogicznych. Wszyscy rodzice otrzymują informatory „Pomoc rodzinie”, gdzie 

znajdują się adresy i telefony poradni specjalistycznych. 

Przewiduje się prowadzenie poradnictwa rodzinnego w Poradni Rodzinnej przy ZM TPD, gdzie rodzic otrzymuje fachową pomoc 

psychologiczną, pedagogiczną, prawną oraz jest kierowany do poradni specjalistycznych. 

Szkoła współpracuje ze świetlicą socjoterapetyczną przy kościele św. Ducha w organizowaniu czasu wolnego i socjoterapii 

dzieci z rodzin dysfunkcyjnych, niezaradnych, ubogich.. 

Tradycją szkoły od 5 lat jest prowadzenie profilaktyki domowej przez rodziców oraz Radę Osiedla. 

Prowadzone są działania kontrolne dotyczące np. sprzedaży alkoholu nieletnim. Istnieje grupa wsparcia nauczycieli i rodziców w tym 

zakresie. 

Szkoła włączyła się w realizację zadań profilaktycznych „Białystok – bezpieczne miasto”. Spotkania, zajęcia edukacyjne dla 

uczniów i rodziców są prowadzone przez kompetentnych fachowców posiadających oprócz wiedzy merytorycznej wiedzę 

psychologiczną oraz dobre relacje z dziećmi. 

Program preferuje różnorodne zajęcia alternatywne pozalekcyjne i pozaszkolne jako czynnik profilaktyczny zapobiegający 

niepożądanym zachowaniom uczniów. 

13

W programie zastosowano następujące strategie: 

� strategie informacyjne - mające na celu dostarczanie adekwatnych informacji na temat skutków zachowań ryzykownych i 

nabywanie przez uczniów umiejętności dokonywania właściwych i racjonalnych wyborów, 

� strategie edukacyjne - mające na celu rozwijanie umiejętności psychologicznych i społecznych, 

� strategie alternatywne - mające na celu pomoc w zaspokajaniu ważnych potrzeb psychicznych uczniów - bezpieczeństwa, 

znaczenia, sukcesu, akceptacji, przynależności, satysfakcji życiowej, 

� strategie interwencyjne - mające na celu pomoc uczniom mającym trudności identyfikowania i rozwiązywania problemów oraz 

wspierania ich w sytuacjach trudnych. 

14

PODSTAWY PRAWNE 

� Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dn. 26.02.2002 r. dotyczące podstawy programowej wychowania 

przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół 

� Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dn. 31 stycznia 2002 r. §2, ust. 1 pkt 1, §3 pkt 2 w sprawie ramowych 

statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół 

� Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994 r.; rozdz. 1, art. 1.1, art. 2, art. 4.1 

� Ustawa z dnia 26 października 1982 o wychowaniu w trzeźwości 

i przeciwdziałaniu alkoholizmowi; rozdz.1, art. 2.1, art. 4.1, art. 5 

� Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 roku o przeciwdziałaniu narkomanii; art. 1.2, art. 3.2, rozdz. 2, art. 7.1, art. 7.2, art. 8.1, art. 9.4 

� Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych; art.3 

� Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej; art. 74 

� Konwencja Praw Dziecka; art. 33 

� Statut Szkoły 

15

Cele 

szczegółowe 

Nabywanie 

umiejętności 

interpersonalnych i 

zdobywanie wiedzy 

o samym sobie jako 

przeciwdziałanie 

niepożądanym 

zachowaniom 

w relacjach 

z innymi. 

1. PSYCHOSPOŁECZNE ASPEKTY ROZWOJU OSOBOWOŚCI UCZNIA 

– PROPAGOWANIE ZDROWEGO STYLU ŻYCIA 

TREŚCI PROGRAMOWE 

Wzmacnianie 

poczucia własnej 

wartości dziecka, 

samopoznanie, 

samoakceptacja, 

adekwatna 

samoocena. Mocne i 

słabe strony ucznia. 

Sposoby realizacji 

� realizacja programu profilakt. 

„Spójrz inaczej”, 

� realizacja wybranych propozycji z 

programu „Jak żyć z ludźmi?” 

(wyd. MEN), 

� prowadzenie warsztatów 

wychowawczych mających na celu 

zdobycie przez dziecko wiedzy o 

samym sobie, poznanie swoich 

mocnych 

i słabych stron, znoszenie barier 

komunikacyjnych, umiejętność 

właściwej samooceny, 

samoakceptacji, poczucia własnej 

wartości, 

� wykorzystanie technik 

aktywizujących: krąg uczuć, drama, 

inscenizacje, metaplan, burza 

mózgów, drzewko mojej osobowości, 

herb, układanie klasowego puzzla, 

OSOBY 

ODPOWIEDZIALNE 

wicedyrektor, 

pedagog szkolny. 

„Mów dziecku, że jest dobre, 

że może, że potrafi” 

J. Korczak 

REALIZATORZY MIEJSCE REALIZACJI MONITOROWANIEI 

pedagog szkolny, 

psycholog, 

wychowawcy klas, 

rodzice- 

specjaliści z w/w 

dziedziny. 

szkoła, 

zajęcia 

pozalekcyjne. 

EWALUACJA 

� hospitacje 

dyrektora szkoły, 

� różnorodne 

techniki 

obserwacji, 

� analiza 

dokumentacji. 

16

Nabywanie 


radzenia sobie przez 

dziecko 

w sytuacjach 

stresogennych, 

trudnych w 

szkole, 

w domu, w 

grupie rówieśniczej. 

Nabywanie 


Radzenie sobie przez 

dziecko 

w sytuacjach 

nowych, trudnych, 

stresogennych, 

w relacjach 

z rówieśnikami, 

rodzicami, 

nauczycielami. 

Opanowanie 

nadmiernego napięcia 

pomocne dłonie i inne wg inwencji 

nauczycieli, 

� prowadzenie technik 

socjometrycznych, indywidualnych 

socjogramów, dzienniczków 

samooceny, 

� zorganizowanie i prowadzenie 

warsztatów edukacyjnych dla 

rodziców „Jak mówić, aby dziecko 

nas słuchało i jak słuchać, aby 

dziecko do nas mówiło?”. 

� prowadzenie zajęć warsztatowych na 

temat „Jak radzić sobie w sytuacjach 

trudnych w szkole, w domu, w 

grupie rówieśniczej?”, 

� zastosowanie scenariuszy zajęć 

zawartych w programach 

profilaktycznych dla kształcenia 

zintegrowanego „Spójrz inaczej”, dla 

klas IV-VI - „Jak żyć z ludźmi?” , 

„Polubić szkołę”, 

� podnoszenie świadomości 

wychowawczej rodziców poprzez 

prowadzenie spotkań z rodzicami na 

temat „Jak pomóc naszemu dziecku 

radzić sobie w sytuacjach 

stresogennych?”, 

� systematyczne prowadzenie zajęć 

edukacyjnych dla rodziców przez 

wychowawców klas. 

� spotkanie z psychologiem 

i pedagogiem – warsztaty z 




wychowawcy klas. 



psycholog, 

psycholog, pedagog, 


pedagog szkolny, pedagog szkolny, 

psycholog, 

szkoła, 

szkoła, 

szkoła, 

szkoła. 


techniki 

obserwacji, 

� kwestionariusz 

własny, 

� ankieta, 

� wywiad. 

szkoła, � zebranie opinii 

uczniów po 

17

eliminowania 

zachowań 

agresywnych 

i uległych. 

Kształcenie 

emocjonalnego, 

negatywnych emocji, 

eliminowanie 

zachowań 

agresywnych. 

Mówimy „NIE” 

agresji 

i przemocy. 

zastosowaniem różnorodnych technik 

aktywnych, mających na celu 

nabywanie praktycznych 

umiejętności prawidłowych relacji 

w różnorodnych sytuacjach 

konfliktowych, 

� realizacja scenariuszy zajęć 

profilaktycznych zawartych w 

programie profilaktycznym dla klas 

V-VI „Mówimy NIE zachowaniom 

agresywnym, przestępczości, 

brutalizacji życia, przemocy”, 

� konferencja prasowa 

z udziałem pracowników prewencji, 

policji, specjalistów do spraw 

nieletnich, psychologa, pedagoga na 

temat „Mówimy NIE przestępczości i 

brutalizacji w życiu społecznym”, 

� dostrzeganie sygnałów 

niebezpieczeństwa 

w określonych sytuacjach, skutków 

zachowań agresywnych, uczenie 

myślenia alternatywnego, unikania 

zagrożeń, 

� spotkanie z psychologiem 

i pedagogiem – propozycja 

wykorzystania lektury A. Faber, E. 

Mazlish „Jak mówić, żeby dzieci nas 

słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do 

nas mówiły?”, 

� zorganizowanie i 

przeprowadzenie zespołu 

samokształceniowego dla nauczycieli 

na temat: „Trening umiejętności 

wychowawczych”. 




wicedyrektor – 

opiekun Zespołu 

Wychowawczego. 



psycholog, 



pedagog, 

psycholog, 

wicedyrektor, 

psycholog, 

specjalista 

socjoterapeuta. 

szkoła, 

szkoła, 

szkoła, 

szkoła. 

spotkaniu „kosz 

i walizeczka”, 

� sprawozdanie 

wychowawcy z 

realizacji planu 

pracy 

wychowawczej 

� opinie zebrane po 

spotkaniu, 

� opinia rodziców 

wyrażona w 

różnorodnych 

technikach 

ewaluacyjnyc 

� opinia 

uczestników 

wyrażona w 


technikach 

ewaluacyjnych 

Nazywanie � prowadzenie warsztatów pedagog szkolny, pedagog szkolny, szkoła, � stosowanie 

18


rozpoznawania 

i nazywania 

przeżywanych uczuć 

i emocji przez 

dziecko. 

Poznanie uczuć 

negatywnych 

i pozytywnych. 

Właściwy stosunek 

do własnych 

pozytywnych 

i negatywnych 

emocji i uczuć. 

i rozpoznawanie 

uczuć. 

Postrzeganie siebie 

i rozumienie swoich 

uczuć. 

Wyrażanie uczuć w 

zachowaniu. 

Uczucia innych ludzi. 

Wszyscy popełniamy 

błędy. 

Mogę mieć wpływ na 

swoje samopoczucie. 

Różne sposoby 

wyrażania uczuć. 

Język „Ja”. 

wychowawczych na temat 

„Rozpoznajemy i nazywamy własne 

uczucia. Szanujemy uczucia innych.” 

Zastosowanie technik 

aktywizujących, m.in. gry i zabawy 

pantomimiczne, kalejdoskop uczuć, 

mój zły i dobry dzień, scenki, 

inscenizacje, niedokończone zdania, 

� spotkanie z psychologiem „Jak 

opanować negatywne emocje?”, 

� motywowanie rodziców do udziału 

w programie profilaktycznym 

„Razem z moim dzieckiem”, 

� proponowanie rodzicom skorzystania 

z oferty Podlaskiej Szkoły dla 

Rodziców i Wychowawców w celu 

podniesienia kompetencji 

wychowawczych, doskonalenia 

umiejętności, właściwej komunikacji 

z dzieckiem, przejawiania wobec 

dzieci właściwych, zdrowych postaw 

rodzicielskich, 

� proponowanie rodzicom kierowania 

dzieci na terapię do poradni 

specjalistycznych, m.in. do Ośrodka 

Terapii 

i Readaptacji „ETAP”, 

� tworzenie nauczycielskorodzicielskiej 

grupy wsparcia w celu 

podnoszenia umiejętności pracy 

z dzieckiem z problemami 

emocjonalnymi, 

� zrozumienie przez uczniów zjawiska 

demoralizacji 

i konsekwencji zachowań 

przestępczych, 

� zajęcia edukacyjne dla 

nauczycieli obejmujące następującą 

tematykę: 

• agresja i jej geneza, 

• agresja jako reakcja na 




przewodnicząca 


psycholog, 


pracownicy 

poradni 

specjalistycznych, 

socjoterapeuci, 

specjaliści ds. 

profilaktyki, 


Zespołu 

Wychowawczego, 

zajęcia 

pozaszkolne, 

środowisko 

pozaszkolne, 

szkoła, instytucje 

różnych technik 

ewaluacyjnych 

przez 

realizatorów: 

skala ocen, 

barometr uczuć, 

� wymiana 

doświadczeń, 


techniki 

obserwacji, 

� rozmowy. 

19

Nabywanie 


właściwej oceny 

negatywnych zjawisk 

społecznych oraz 

stymulacja 

akceptowanych 

społecznie 

zachowań. 

Nabywanie 


zachowań 

asertywnych. 

Uczenie się 


radzenia z presją ze 

strony grupy 

rówieśniczej. 

Umiejętność 

znoszenia porażki. 

Ukazanie skutków 

agresywnych 

zachowań. 

Stymulowanie 

rozwoju 

pozytywnych cech 

osobowości. 

Przyczyny 

agresywnych 

zachowań kibiców i 

sposoby ich 

niwelowania. 

Kodeks etyczny 

kibica. 

Autoportret idealnego 

kibica. 

Zachowania 

asertywne. 


mówienia NIE 

zachowaniom 

agresywnym. 

frustrację potrzeb, 

• agresja jako mechanizm 

zachowawczy wyuczony 

z domu, 

• studium przypadku – agresja jako 

frustracja potrzeb, 

• praca z dzieckiem agresywnym w 

szkole. 

� realizacja Autorskiego programu 

profilaktycznego „Portret dobrego 

kibica” – realizacja scenariuszy zajęć 

zawartych w programie 

przeznaczonym dla uczniów kl. V-VI 

i ich rodziców, 

� zajęcia warsztatowe z 

zastosowaniem różnorodnych technik 

aktywnych, konferencja prasowa 

„Sto pytań do... sportowców, 

pracowników policji, nauczycieli wf; 

Szkolny Dzień Sportu. 

Zespołu 





pedagog szkolny. nauczyciele 

wychowania 

fizycznego, 


wychowania 

pozaszkolnego. 


techniki 

obserwacji, 

� ankieta 

ewaluacyjna dla 

rodziców 

i uczniów, 

� hospitacje zajęć. 

20

Nabywanie 


rozważnej 

i rozsądnej 

nieufności 

w kontaktach 

z obcymi. 

Zdobywanie 

informacji o tym, co 

sprzyja wstępowaniu 

do sekt. 

Uwrażliwienie 

rodziców na 

niebezpieczne 

działania członków 

sekt. 

Zdobywanie przez 

dziecko wiedzy o 

samym sobie. 

Zrozumienie pojęcia 

„odpowiedzial-ność” 

i nabywanie 


wdrażania jej 

w konkretnych 

sytuacjach 

społecznych. 

Niebezpieczeń-stwo 

subkultur dziecięcych 

i młodzieżowych. 

Zagrożenie sektami. 

Odpowiedzialność 

jako jedna 

z najważniejszych 

i podstawowych 

wartości w życiu 

człowieka. 

� wpływ negatywnych subkultur 

dziecięcych i 

młodzieżowych na kształtującą się 

osobowość młodego człowieka – 

warsztaty prowadzone przez 

specjalistów ds. profilaktyki 

pracownika prewencji policji i 

psychologa, 

� niebezpieczeństwo subkultur 

młodzieżowych - spotkanie 

edukacyjne dla rodziców, 

� „Jak chronić nasze dziecko przed 

sektami?”. 

� prowadzenie zajęć warsztatowych w 

kształceniu zintegrowanym i klasach 

IV-VI (w klasach IV-VI 

wykorzystanie scenariuszy zajęć 

zawartych w książce M.Braun- 

Gałkowskiej „W tę samą stronę”). 


Zespołu 


pedagog szkolny 

we współpracy z 

Radą Osiedla 

Skorupy. 

pracownicy 

prewencji policji, 

psycholog. 

szkoła. � opinie uczniów i 

rodziców po 

spotkaniu zebrane 

za pomocą 


technik 

ewaluacyjnych 

dyrekcja szkoły. wychowawcy klas. szkoła. � hospitacje zajęć, 

� wymiana 

doświadczeń na 

zebraniach 

Zespołu 

Wychowawczego. 

21

CELE 

SZCZEGÓŁOWE 

Ukazanie wpływu 

sportu i rekreacji 

na wszechstronny 

rozwój 

wszystkich sfer 

osobowości 

dziecka 

wyzwalający 

pożądane 

zachowania 

społeczne. 


pracy nad sobą 

2. WŁAŚCIWA I ATRAKCYJNA ORGANIZACJA CZASU WOLNEGO UCZNIA 

JAKO ALTERNATYWNY SPOSÓB ZAPOBIEGANIA DEMORALIZACJI 

TREŚCI 

PROGRAMOWE 

Sport i rekreacja 

jako ważny 

czynnik 

profilaktyczny 

przeciwdziałający 

demoralizacji. 

SPOSOBY REALIZACJI OSOBY 

� propagowanie zdrowego stylu życia, 

ukazanie ważności 

i potrzeby czynnego wypoczynku, 

włączenie uczniów uzdolnionych 

sportowo o zainteresowaniach 

sportowych do różnorodnych sekcji 

sportowych szkolnych 

i pozaszkolnych, 

� integracja ze środowiskiem lokalnym 

poprzez udział w festynach, 

imprezach sportowych 

pozaszkolnych, 

� motywowanie rodziców do 

włączenia dzieci w 

różnorodne kluby sportowe na 

terenie miasta Białegostoku, 

� organizowanie przy współudziale 


nauczyciele 

wychowania 

fizycznego, 

opiekun SU, 

opiekunowie grup 

wiekowych we 

współpracy z Radą 

Osiedla Skorupy. 

„To co możesz uczynić, 

jest tylko maleńką kroplą w ogromie oceanu, 

ale jest właśnie tym, 

co nadaje znaczenie twojemu życiu.” 

A. Schweitzer 

REALIZATORZY MIEJSCE REALIZACJI MONITOROWANIEI 

nauczyciele w-f, 

opiekunowie grup 

wiekowych, 

zainteresowani 

rodzice, opiekun 

koła SKTK, 

opiekun szkolnego 

koła Młodego 

Ekologa. 

środowisko 

szkolne 

i pozaszkolne. 

EWALUACJA 


techniki 

obserwacji, 

� hospitacja 

zajęć przez 

dyrektora 

szkoły, 


techniki 

ewaluacyjne 

skierowane 

do uczniów. 

22

i stosowanie 

zasady fair-play. 

Wyrabianie 

świadomości 

własnych 

predyspozycji 

fizycznych 

i psychicznych. 

Poznanie swoich 

mocnych 

i słabych stron. 


dokonywania 

w życiu 

odpowiedzialn., 

właściwych 

wyborów. 

Uczenie się 

odpowiedzialności 

za siebie 

i za zespół. 

Różnorodne 

atrakcyjne koła 

zainteresowań jako 

alternatywna forma 

bezpiecznego, 

aktywnego, 

twórczego spędzania 

czasu wolnego. 

rodziców wycieczek 

krajoznawczych, wyjazdów 

rekreacyjnych, rajdów rowerowych, 

biwaków. 

� organizowanie różnorodnych kół 

zainteresowań artystycznych 

szkolnych i poza szkolnych: koło 

teatralne, plastyczne, muzyczne, 

chór, fotograficzne , dziennikarskie, 

komputerowe, taneczne, i inne, 

� prowadzenie warsztatów 

wychowawczych „Jak organizować 

czas wolny?” – zastosowanie technik 

aktywnych; metaplan, bank 

pomysłów, dyskusja, promyczkowe 

uszeregowanie, burza mózgów, 

� zajęcia edukacyjne dla 

rodziców „Rola rodziny 

i szkoły w organizacji czasu wolnego 

dziecka” - przedstawienie rodzicom 

potrzeby i konieczności 

organizowania i kontrolowania czasu 

wolnego dziecka oraz szerokiego 

wachlarza propozycji szkoły w tym 

zakresie, 

� współpraca ze świetlicą 

socjoterapeutyczną przy Kościele św. 

Ducha w Białymstoku, 

� współpraca z Domem Kultury,TPD, 

Radą Osiedla „Skorupy” i in. 

instytucjami 

i organizacjami oferującymi 

różnorodne formy spędzania czasu 

wolnego. 

dyrektor szkoły, 

opiekunowie kół 

zainteresowań. 


zainteresowań, 

instruktorzy, 


psycholog, 

pracownicy 

instytucji 

i organizacji 

pozaszkolnych. 

środowisko 

szkolne 

i pozaszkolne. 

� analiza 

dokumentacji, 

� hospitacje 

dyrektora szkoły, 

� wywiady, 


techniki 

ewaluacyjne 

skierowane do 

uczniów 

i rodziców. 

23

CELE 

SZCZEGÓŁOWE 

Poznanie 

prawdziwych 

wartości, dla 

których warto żyć 

– miłość, 

wolność, 

przyjaźń, radość, 

odpowiedzialność 

Zdobycie wiedzy 

o alkoholu 

i innych 

substancjach 

uzależniających 

(nikotyna, 

narkotyki) oraz 

poznanie 

zagrożeń 

towarzyszących 

TREŚCI 

PROGRAMOWE 

Wartości, dla 

których warto żyć 

- miłość, wolność, 

przyjaźń, radość, 

odpowiedzialność. 

Prawdy i mity 

o alkoholu, 

nikotynie, 

narkotykach 

i innych 

substancjach 

uzależniających. 

Negatywne skutki 

oddziaływania 

uzależnień na 

organizm ludzki 

z punktu widzenia 

3. PROFILAKTYKA UZALEŻNIEŃ 


� realizacja programu 

profilaktycznego „Drugi 

Elementarz, czyli Program 7 

Kroków” – warsztaty dla klas 

VI z zastosowaniem technik 

aktywizujących, modyfikacja 

programu przez realizatora – 

włączenie nowych filmów, 

spotów, inscenizacji, metaplan, 

gier i zabaw integracyjnych, 

� realizacja programu 

profilaktycznego „Drugi 

Elementarz” z rodzicami – 

przeprowadzenie dwóch sesji 

dla rodziców prowadzonych 

metodą warsztatową, 

� wprowadzenie rodziców w 

problematykę zajęć, w których 

uczestniczą ich dzieci, 

poznanie przez rodziców 


„Łatwiej powiedzieć NIE na początku, 

niż na końcu.” 

W. Lippmann 

REALIZATORZY MIEJSCE REALIZACJI MONITOROWANIE I 

pedagog szkolny, pedagog szkolny, środowisko 

szkolne 

i pozaszkolne, 

EWALUACJA 


techniki 

ewaluacyjne, 

� ankieta 

skierowana do 

uczniów 

i rodziców, 

24

ich zażywaniu. 

Zapoznanie 

z rodzajem 

uzależnień, 

czynnikami, które 

mają wpływ 

na popadanie 

w nałóg. 

Nabycie 


asertywnego 

odmawiania 

i decydowania 

w sytuacji presji 

ze strony grupy 


Proponowanie 

zdrowego, 

bezpiecznego, 

szczęśliwego 

stylu życia bez 

wpadania 

w chemiczną 

pułapkę 

uzależnień. 

medycyny 

i przepisów 

prawa. 

Rozróżnianie 

terminów: 

używanie i 

nadużywanie 

alkoholu. 

Uzależnienie jest 

śmiertelną 

chorobą. 

Alkoholizm jest 

chorobą – 

uzależnieniem od 

alkoholu. 

Tworzenie się 

uzależnienia. 

Sztuka 

asertywnego 

odmawiania 

i decydowania. 

Podejmowanie 

świadomych 

decyzji w sprawie 

używek i uczenie 

się jak odmawiać 

bez obawy przed 

odrzuceniem. 

Pozytywne 

wymiary 

filozofii programu, 

dostarczenie wiadomości na 

temat picia alkoholu, brania 

narkotyków przez dzieci 

i młodzież oraz związanego 

z nim ryzyka. Zapoznanie 

rodziców z sensem i potrzebą 

współpracy ze szkołą 

w realizacji zadań 

profilaktycznych. Wywołanie 

aktywności rodziców w dwóch 

ważnych kierunkach – 

właściwego kontaktu 

z dzieckiem, podjęcia 

ewentualnej interwencji 

w środowisku zewnętrznym, 

� przygotowanie do 

prowadzenia profilaktyki 

domowej – „Dlaczego należy 

prowadzić profilaktykę 

domową?”, 

� wykorzystanie filmów, 

fachowej literatury 

przedmiotu, technik 

graficznych, spotów, 

różnorodnych technik 

aktywizujących, m.in. 

metaplan, klasyfikacja zdań, 

burza mózgów, techniki 

graficzne, 

� „echa wydarzeń związane z 

realizacją programu 

profilaktycznego 

przedstawione rodzicom przez 

dzieci, 

� realizacja autorskiego mini � różnorodne 

25

zdrowego życia. 

Adekwatny 

pozytywny 

stosunek do 

siebie, zdrowy 

obraz samego 

siebie. 

Poszukiwanie 

dobrego życia 

bez wpadania 

w chemiczną 

pułapkę 

uzależnień. 

Alkohol, 

narkotyki – NIE – 

wybieram 

WOLNOŚĆ. 

Co to jest zdrowe 

i dobre życie? 

programu profilaktycznego 

„Alkohol, narkotyki – NIE - 

wybieram WOLNOŚĆ” 

w pozostałych klasach VI 

prowadzona metodą 

warsztatową z zastosowaniem 

technik aktywizujących, 

� warsztaty – realizacja 

scenariuszy zajęć z 

zastosowaniem filmów, 

spotów, dramy, inscenizacji, 

krzyżówek, metaplanu, banku 

pomysłów, klasyfikacji zdań 

i in., 

� włączenie się społeczności 

szkolnej w ogólnopolską 

kampanię profilaktycznoedukacyjną 

„Alkohol kradnie 

wolność” – forma teatralna – 

inscenizacja „Sąd nad 

alkoholem”, 

� „100 pytań do...specjalisty 

ds. profilaktyki pracownika 

prewencji, policji, 

psychologa, lekarza, 

� „echa wydarzeń” związane 

z debatą szkolną „Alkohol 

kradnie wolność”, 

� konkursy plastyczne 

„Alkohol, narkotyki – NIE 

– wybieram WOLNOŚĆ”, 

� konkurs na najlepszy 

plakat zespołu klasowego 

„Nasz styl życia”, 

� współpraca z radiem 

Akadera , 


animator – 



animator – 



pracownicy 


psycholog, lekarze 

specjaliści – 

rodzice, 


zainteresowań, 

środowisko 

szkolne 

i pozaszkolne, 

szkoła, 

techniki 

ewaluacyjne, 

� ankieta 

skierowana do 

uczniów, 

� wywiady, 


techniki 

obserwacyjne, 

� konferencja 

prasowa, 

� analiza 

dokumentacji, 

26

Podstawowe 

wiadomości 

o nikotynie i jej 

szkodliwości 

dla zdrowia 

człowieka. 

Presja i wpływ 

grupy 



podejmowania 

� wywiady, rozmowy, ocena 

prowadzonej kampanii, 

� warsztaty edukacyjne dla 

rodziców i nauczycieli na 

temat „Młodzież wobec 

narkotyków i narkomanii” – 

spotkanie ze specjalistą ds. 

narkomanii pracownikiem 


socjoterapeutą z ośrodka 

ETAP; rola współpracy 

wszystkich środowisk 

wychowawczych 

w prowadzeniu profilaktyki 

narkomanii, 

� „echa wydarzeń” związane 

z realizacją zadań 

profilaktycznych nadawane 

przez szkolny radiowęzeł, 

publikowane w gazetce 

szkolnej, 

� spotkanie z lekarzem 

„Dlaczego palenie szkodzi 

zdrowiu?” w dwóch grupach 

wiekowych dla klas I-III 

i IV-VI, 

� realizacja scenariuszy zajęć z 

programu edukacji 

antynikotynowej dla klas 

zintegrowanych „Czyste 

powietrze wokół nas”, 

� wykonanie przez uczniów 

plakatów, albumów 

klasowych, drama, 

inscenizacje, przedstawienie 



Zespołu 

Wychowawczego 

we współpracy z 

Radą Osiedla 

Skorupy, 


pracownik 

prewencji policji 

i specjalista ds. 

profilaktyki z 

ośrodka ETAP, 


koordynatorzy 

edukacji 

zdrowotnej. 

szkoła. � wywiady, 


techniki 

obserwacyjne, 

� konferencja 

prasowa, 

� analiza 

dokumentacji. 

27

acjonalnych 

decyzji 

związanych 

z odmawianiem 

i decydowaniem. 

kukiełkowe, twórczość własna 

dzieci – wierszyki, slogany, 

fraszki o tematyce 

antynikotynowej promujące 

zdrowy styl życia. 

28

CELE 

SZCZEGÓŁOWE 

Uczenie dzieci 

jak nie stać się 

ofiarą przemocy, 

przestępstwa. 


dostrzegania 

sygnałów 

niebezpieczeństwa 

w określonych 

sytuacjach 

społecznych, 

w relacjach 

z nieznanymi 

ludźmi, 

przewidywanie 

konsekwencji 

zachowań 

TREŚCI 

PROGRAMOWE 

Jak nie stać się 


przestępstwa. 

Moje terytorium 

psychologiczne. 

Nie dotykaj mnie, 

gdy nie mam na to 

ochoty. 

Dotyk dobry, 

dotyk zły, dotyk 

intymny. 

Zdrowy obraz 

samego siebie. 

Zachowania 

asertywne 

w sytuacjach 

trudnych. 

4. PROFILAKTYKA WIKTYMOLOGICZNA 


� realizacja Autorskiego mini 

programu profilaktycznego 

„Jak nie stać się ofiarą 

przemocy, przestępstwa?” 

w dwóch grupach wiekowych - 

kształcenie zintegrowane 

i blokowe – warsztaty 

z zastosowaniem technik 

aktywnych, filmy, dramy, 

inscenizacje, przedstawienia 

kukiełkowe, historyjki 

obrazkowe, techniki graficzne, 

burza mózgów, drzewko 

zaufania, wrzuć strach 

do kapelusza, 

� spotkanie z policjantem 

i psychologiem dla uczniów 

kształcenia zintegrowanego 

na temat „Jak nie stać się 


pedagog szkolny, wychowawcy klas, 


„Stawić czoło własnej odpowiedzialności potrafią jedynie Ci, 

którzy doskonalili się w trudnej sztuce działania, 

w niepewnych warunkach i wieloznacznych sytuacjach.” 

Z. Bauman 

REALIZATORZY MIEJSCE REALIZACJI MONITOROWANIE I 

EWALUACJA 

szkoła, � kwestionariusz 

skierowany 

do ucznia, 


techniki 

obserwacji, 

� analiza 

dokumentacji 

szkolnej, 

29

własnych 

i innych osób. 

Uczenie myślenia 

alternatywnego, 

unikania 

zagrożeń, 

rozwagi 

i rozsądnej 

nieufności 

w kontaktach 

z obcymi. 

Nabywanie 


asertywnych 

zachowań, 

obrony własnego 

terytorium 

psychologicznego 

Myślenie 

alternatywne 

w konkretnych 

sytuacjach 

społecznych - 

warianty 

możliwych 

zachowań, 

unikanie 

możliwych 

zagrożeń. 

Konsekwencje 

nieodpowiedzialnych,nieprzemyślanych 

zachowań, 

wchodzenia 

w relacje 

z nieznajomymi. 

Konsekwencje 

niebezpiecznych 

zabaw. 

Sytuacje 

prowadzące 

do stania się 

ofiarą przemocy. 

Dostrzeganie 

niebezpieczeń – 

stwa 

w określonych 

sytuacjach 


przestępstwa?”, 

� konferencja prasowa dla 

uczniów kl. IV-VI 

z pracownikami prewencji 

policji, psychologiem, 

specjalistą ds. wiktymologii 

sędzią Sądu Rodzinnego 

i Nieletnich na temat „Jak nie 

stać się ofiarą przemocy?”, 

� prowadzenie zajęć 

edukacyjnych dla rodziców 

przez sędziów Sądu 

Rodzinnego i Nieletnich na 

temat: „Dziecko ofiarą 

przemocy, przestępstwa”. 

pedagog szkolny, pracownicy 

prewencji policji , 

Sądu Rodzinnego 

i Nieletnich, 

30

prowadzące 

do stania się 

ofiarą przemocy. 

Rodzaje 

przestępstw. 

Odpowiedzialność 

karna nieletnich 

i jej 

konsekwencje. 

Opieka nad 

uczniami 

wychowującymi 

się w rodzinach 

dysfunkcyjnych 

jako działania 

profilaktyczne 

mające na celu 

zapobieganie 

demoralizacji. 

� spotkanie uczniów kl. V-VI 

z Sędzią Sądu Rodzinnego 

i Nieletnich, 

� spotkanie edukacyjne dla 

rodziców z udziałem 

pracownika Prewencji Policji 

specjalisty ds. nieletnich, 

pracownika Sądu Rodzinnego 

i Nieletnich dotyczące 

zagadnień wiktymologii 

i odpowiedzialności karnej 

nieletnich, 

� dokonanie diagnozy sytuacji 

bytowej i opieki nad dzieckiem 

w rodzinie dysfunkcyjnej, 

� opracowanie kierunku pracy 

wychowawczej z uczniem 

i rodziną, 

� opieka specjalistyczna 

w szkole i poza szkołą – 

socjoterapia grupowa 

i indywidualna dziecka, 

proponowanie terapii rodziny, 

� pomoc dziecku w opanowaniu 

materiału programowego, 

terapia pedagogiczna w szkole, 

� pomoc w odrabianiu prac 

domowych, objęcie dziecka 

pedagog szkolny, pracownicy Sądu 

Rodzinnego 

i Nieletnich, 

wicedyrektor, 

wychowawcy, 


kierownik 

świetlicy. 

pracownicy 

MOPR, sądu, 

policji, poradnie 

specjalistyczne, 

ośrodek ETAP, 

poradnia rodzinna 

przy ZM TPD. 

szkoła, � opinie zebrane 

od uczniów 

i rodziców, 

szkoła i instytucje 

wychowania 

pozaszkolnego. 

� analiza 

dokumentacji, 

� wywiady 


techniki 

obserwacyjne, 

� wymiana 

doświadczeń. 

31

opieką świetlicy szkolnej, 

� indywidualizacja w procesie 

nauczania i wychowania, 

stosowanie się do zaleceń 

poradni specjalistycznych, 

� organizowanie pomocy 

materialnej - zakup 

podręczników i przyborów 

szkolnych, poszukiwanie 

sponsorów, współpraca 

z Miejskim Ośrodkiem 

Pomocy Rodzinie i in. 

instytucjami wychowującymi, 

współpraca z Sądem 

Rodzinnym i Nieletnich, 

� zapewnienie dzieciom 

bezpłatnego dożywiania 

w szkole, 

� organizowanie bezpłatnego 

letniego i zimowego 

wypoczynku, 

� organiz. i kontrola czasu 

wolnego dziecka, włączenie 

do kół zainteresowań, 

� zapewnienie każdemu dziecku 

z rodzin dysfunkcyjnych 

potrzeby akceptacji, znaczenia 

i sukcesu. 

32

Uwagi o sposobach monitorowania i ewaluacji szkolnego programu profilaktyki 

Szkolny program profilaktyki podlega metodycznej ocenie jego skuteczności. Służą do tego proponowane w programie 

różnorodne techniki monitorowania i ewaluacji. Realizacja zadań profilaktycznych zakłada powodowanie zmian w zakresie wiedzy, 

kształtowania postaw i zachowań uczniów. Konieczne jest systematyczne, planowe sprawdzanie, czy oczekiwane zmiany zachodzą, 

czy kierunek pracy z uczniem i rodzicem jest właściwy, satysfakcjonujący i efektywny. 

Ważnym zadaniem ewaluacyjnym jest sprawdzenie, czy założone cele i zadania profilaktyczne zostały zrealizowane, zbadanie 

czynników, które ułatwiają i utrudniają ich realizację. Przedstawione w programie formy i metody realizacji są propozycją 

niekonwencjonalnych sposobów pracy profilaktycznej z uczniem i rodzicem, jednak wybór tychże sposobów realizacji i ich 

stosowanie zależy od kreatywności i zaangażowania osobistego nauczycieli. 

W zadaniach monitorowania i ewaluacji sprawdzamy zaangażowanie całej społeczności szkolnej. Zakłada się powołanie zespołu ds. 

monitorowania i ewaluacji programu. 

Przewiduje się autoewaluację prowadzoną przez pedagoga szkolnego, wychowawców, opiekunów grup wiekowych, samorządu 

szkolnego, Rady Rodziców i innych osób odpowiedzialnych za realizację poszczególnych zadań. 

Na zakończenie roku szkolnego zespół monitorujący sporządza raport z ewaluacji szkolnego programu profilaktyki, który jest 

przedstawiony radzie pedagogicznej, rodzicom i uczniom. 

33

LITERATURA 

� Coie J.D. i inni: Profilaktyka: teoria i badania. Ramy teoretyczne 

i wybrane wytyczne narodowego programu badawczego. Nowiny Psychologiczne 1996 nr 2. 

� Gaś Z. B.: Profilaktyka uzależnień. WSiP, Warszawa 1993. 

� Gaś Z.B.: Profilaktyka w szkole. w : Zapobieganie uzależnieniom uczniów, CMPP-P, Warszawa 1997. 

� Grzelak J. , Sochocki M. (red.): Ewaluacja profilaktyki problemów dzieci i młodzieży. Pracownia Profilaktyki Problemowej, 

„Sumus” Warszawa 2001. 

� Hawkins J. D.: Podręcznik ewaluacji programów profilaktycznych. IPiN, PTP, Warszawa – Olsztyn 1994. 

� Kazdin A.: Zdrowie psychiczne młodzieży w okresie dorastania. Programy profilaktyczne i lecznicze. Nowiny Psychologiczne 

1996 nr 2. 

� Korporowicz L. (red.): Ewaluacja w edukacji. Warszawa1998. 

� Kwaśniewski J.: Rola diagnozy w rozwiązywaniu problemów społecznych. Warszawa 1989. 

� Pacewicz A.: Szkolne programy profilaktyczne w świecie. Alkohol a Polska Młodzież nr 3 , MZiOS, Warszawa 1992. 

� Podręcznik prewencji. Alkohol, narkotyki, tytoń. Biuro ds. Narkomanii, Warszawa 1999. 

� Szymańska J.: Programy profilaktyczne. Podstawy profesjonalnej psychoprofilaktyki. CMPP-P, Warszawa 2000. 

� Szymańska J.: Szkoła jako miejsce realizacji działań profilaktycznych. w: Profilaktyka w środowisku lokalnym. Krajowe Biuro 

ds. Przeciwdziałania Narkomanii, Warszawa 2002. 

� Wojcieszek K.A.: Jak uruchomić program profilaktyczny? w: Poradnik wychowawcy.(red. M.Pomianowska), Wyd. Raabe, 

Warszawa 2002. 

� Wojcieszek K.A.: cykle artykułów w miesięczniku „ Remedium” w latach 1995-2002. 

34

Program profilaktyczny (pdf) - sp28_bialystok.republika.pl

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?