ang-wastong-paggamit-ng-ng-at-nang
ang-wastong-paggamit-ng-ng-at-nang
ang-wastong-paggamit-ng-ng-at-nang
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
A<strong>ng</strong> Wasto<strong>ng</strong> Paggamit <strong>ng</strong> mga Salit<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <strong>at</strong> n<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>><br />
Wasto<strong>ng</strong> Paggamit <strong>ng</strong> <strong>ng</strong><br />
A<strong>ng</strong> salit<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> ay sumasagot sa mga tano<strong>ng</strong> na ano <strong>at</strong> nino. A<strong>ng</strong> mga gamit <strong>ng</strong><br />
salit<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> ay tin<strong>at</strong>alakay sa ibaba.<br />
1. A<strong>ng</strong> <strong>ng</strong> ay ginagamit bil<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>-ukol (preposition) sa pagpapahayag <strong>ng</strong> pag-aari.<br />
Sa ganito<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>paggamit</stro<strong>ng</strong>>, <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> salit<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> ay isinusul<strong>at</strong> sa pagitan <strong>ng</strong> dalaw<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>><br />
p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong>alan (noun). A<strong>ng</strong> p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong>alan na sinusundan <strong>ng</strong> salit<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> nagmamay-ari<br />
<strong>ng</strong> un<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong>alan na bin<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>git.<br />
Nakasul<strong>at</strong> sa ibaba <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> mga halimbawa <strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>paggamit</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> salit<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> sa pagpapahayag<br />
<strong>ng</strong> pag-aari:<br />
pagkain <strong>ng</strong> aso<br />
magul<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> mga b<strong>at</strong>a<br />
kalabaw <strong>ng</strong> magsasaka<br />
presyo <strong>ng</strong> karne<br />
karap<strong>at</strong>an <strong>ng</strong> mamamayan<br />
bisperas <strong>ng</strong> Pasko<br />
ambulansya <strong>ng</strong> ospital<br />
kabesera <strong>ng</strong> lalawigan<br />
kahulugan <strong>ng</strong> kapayapaan<br />
simula <strong>ng</strong> digmaan<br />
mga sisiw <strong>ng</strong> inahin<br />
bulsa <strong>ng</strong> pantaloon<br />
bag <strong>ng</strong> babae<br />
p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>ulo <strong>ng</strong> bansa<br />
kampeon <strong>ng</strong> paligsahan<br />
w<strong>at</strong>aw<strong>at</strong> <strong>ng</strong> Estados Unidos<br />
ibon <strong>ng</strong> kagub<strong>at</strong>an<br />
pista <strong>ng</strong> bayan<br />
musika <strong>ng</strong> konsiyerto<br />
layunin <strong>ng</strong> pelikula<br />
A<strong>ng</strong> pag-aari<strong>ng</strong> ginagamitan <strong>ng</strong> salit<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> ay tumutukoy sa pag-aari <strong>ng</strong> anum<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>><br />
p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong>alan (tao, bagay, lugar, hayop, ideya, o p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>yayari), maliban sa mga<br />
p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong>al<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> pant<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>i na tumutukoy sa <strong>ng</strong>alan <strong>ng</strong> tao, karakter, o hayop (proper nouns<br />
for people, characters, or animals). Maaari<strong>ng</strong> gamitin <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> sa ganito<strong>ng</strong> paraan.<br />
Ito <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> laruan <strong>ng</strong> b<strong>at</strong>a.<br />
Hindi maaari<strong>ng</strong> gamitin <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> kapag <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong>al<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> pant<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>i para sa b<strong>at</strong>a <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>><br />
ginamit.<br />
Ito <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> laruan <strong>ng</strong> Be<strong>at</strong>rice.<br />
Dap<strong>at</strong> <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> salit<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> ni <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> gamitin.<br />
Ito <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> laruan ni Be<strong>at</strong>rice.<br />
© Pia Noche 1 samutsamot.com
A<strong>ng</strong> mga sumusunod ay halimbawa <strong>ng</strong> mga p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>u<strong>ng</strong>usap na gumagamit <strong>ng</strong> salit<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>><br />
<strong>ng</strong> na nagpapahayag <strong>ng</strong> pag-aari. Tandaan na <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> salit<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> ay sumasagot sa mga<br />
tano<strong>ng</strong> na ano <strong>at</strong> nino.<br />
(a) A<strong>ng</strong> Tagalog <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> basehan <strong>ng</strong> wika n<strong>at</strong>in. (A<strong>ng</strong> Tagalog ay basehan <strong>ng</strong> ano)<br />
A<strong>ng</strong> nag-aari <strong>ng</strong> basehan ay <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> wika. Kapuwa p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong>alan <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> mga salit<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>><br />
basehan <strong>at</strong> wika.<br />
(b) Basag <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> salamin <strong>ng</strong> bintana. (Basag <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> salamin <strong>ng</strong> ano)<br />
A<strong>ng</strong> nag-aari <strong>ng</strong> salamin ay <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> bintana <strong>at</strong> kapuwa p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong>alan <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> mga ito. A<strong>ng</strong><br />
salamin ay bahagi <strong>ng</strong> bintana.<br />
(c) A<strong>ng</strong> sagot <strong>ng</strong> mag-aaral ay tama. (A<strong>ng</strong> sagot nino <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> tama)<br />
A<strong>ng</strong> nag-aari <strong>ng</strong> sagot ay <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> mag-aaral <strong>at</strong> kapuwa p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong>alan <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> mga ito. Sa<br />
mag-aaral <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> sagot.<br />
Tandaan na kahit na may p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>-uri (adjective) <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong>alan na sinusundan <strong>ng</strong><br />
salit<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong>, <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> salit<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> ay ginagamit pa rin. Ti<strong>ng</strong>nan <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> binago<strong>ng</strong> p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>u<strong>ng</strong>usap<br />
sa ibaba.<br />
(d) A<strong>ng</strong> Tagalog <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> basehan <strong>ng</strong> pambans<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> wika n<strong>at</strong>in. (Ginamit <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>-uri<strong>ng</strong><br />
panlarawan (descriptive adjective) na pambansa.)<br />
(e) Basag <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> salamin <strong>ng</strong> malaki<strong>ng</strong> bintana. (Ginamit <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>-uri<strong>ng</strong> panlarawan na<br />
malaki.)<br />
(f) A<strong>ng</strong> sagot <strong>ng</strong> dalaw<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> mag-aaral ay tama. (Ginamit <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>-uri<strong>ng</strong> pamil<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>><br />
(numerical adjective) na dalawa.)<br />
2. A<strong>ng</strong> <strong>ng</strong> ay ginagamit bil<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>-ukol (preposition) na pananda <strong>ng</strong> layon <strong>ng</strong> pandiwa<br />
(direct object of the verb).<br />
(a) Si Ate April ay nagluto <strong>ng</strong> empanada. (Si Ate April ay nagluto <strong>ng</strong> ano/Ano <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>><br />
iniluto ni Ate April)<br />
A<strong>ng</strong> pandiwa (verb) ay <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> nagluto <strong>at</strong> <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> layon <strong>ng</strong> pandiwa ay <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> empanada. A<strong>ng</strong><br />
empanada <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> tum<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>gap <strong>ng</strong> aksiyon. A<strong>ng</strong> empanada <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> iniluto.<br />
(b) Magt<strong>at</strong>anim <strong>ng</strong> palay <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> mga magsasaka. (A<strong>ng</strong> mga magsasaka ay magt<strong>at</strong>anim <strong>ng</strong><br />
ano/Ano <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> it<strong>at</strong>anim <strong>ng</strong> mga magsasaka)<br />
A<strong>ng</strong> pandiwa ay <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> magt<strong>at</strong>anim <strong>at</strong> <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> layon <strong>ng</strong> pandiwa ay <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> palay. A<strong>ng</strong> palay<br />
<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> t<strong>at</strong><stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>gap <strong>ng</strong> aksiyon. A<strong>ng</strong> palay ay it<strong>at</strong>anim.<br />
© Pia Noche 2 samutsamot.com
(c) A<strong>ng</strong> mga b<strong>at</strong>a ay naghugas <strong>ng</strong> mga pi<strong>ng</strong>gan. (A<strong>ng</strong> mga b<strong>at</strong>a ay naghugas <strong>ng</strong> ano<br />
Ano <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> hinugasan <strong>ng</strong> mga b<strong>at</strong>a)<br />
A<strong>ng</strong> pandiwa ay <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> naghugas <strong>at</strong> <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> layon <strong>ng</strong> pandiwa ay <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> mga pi<strong>ng</strong>gan. A<strong>ng</strong><br />
mga pi<strong>ng</strong>gan <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> tum<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>gap <strong>ng</strong> aksiyon. A<strong>ng</strong> mga pi<strong>ng</strong>gan <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> hinugasan.<br />
Tandaan na kahit na may p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>-uri <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> layon <strong>ng</strong> pandiwa, <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> salit<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> ay ginagamit<br />
pa rin. Ti<strong>ng</strong>nan <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> binago<strong>ng</strong> p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>u<strong>ng</strong>usap sa ibaba.<br />
(d) Si Ate April ay nagluto <strong>ng</strong> masarap na empanada. (Ginamit <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>-uri<strong>ng</strong><br />
panlarawan na masarap.)<br />
(e) Si Ate April ay nagluto <strong>ng</strong> sampu<strong>ng</strong> empanada. (Ginamit <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>-uri<strong>ng</strong> pamil<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> na<br />
sampu.)<br />
(f) Si Ate April ay nagluto <strong>ng</strong> empanad<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> Ilocos. (Ginamit <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>-uri<strong>ng</strong> pant<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>i na<br />
Ilocos.)<br />
3. A<strong>ng</strong> <strong>ng</strong> ay ginagamit bil<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>-ukol (preposition) na pananda <strong>ng</strong> tagaganap <strong>ng</strong><br />
pandiwa (doer of the action verb).<br />
(a) Ibinigay <strong>ng</strong> guro <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> sul<strong>at</strong> kay Mario. (Ibinigay nino kay Mario <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> sul<strong>at</strong>)<br />
A<strong>ng</strong> pandiwa ay <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> ibinigay <strong>at</strong> <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> tagaganap <strong>ng</strong> pandiwa (o <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> gumawa <strong>ng</strong><br />
kilos) ay <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> guro.<br />
(b) A<strong>ng</strong> m<strong>at</strong>anda ay tinulu<strong>ng</strong>an <strong>ng</strong> pulis. (A<strong>ng</strong> m<strong>at</strong>anda ay tinulu<strong>ng</strong>an nino)<br />
A<strong>ng</strong> pandiwa ay <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> tinulu<strong>ng</strong>an <strong>at</strong> <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> tagaganap <strong>ng</strong> pandiwa ay <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> pulis.<br />
(c) Isinul<strong>at</strong> <strong>ng</strong> anak ni Henry <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> liham na ito. (Isinul<strong>at</strong> nino <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> liham na ito)<br />
A<strong>ng</strong> pandiwa ay <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> isinul<strong>at</strong> <strong>at</strong> <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> tagaganap <strong>ng</strong> pandiwa ay <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> anak.<br />
Tandaan na kahit na may p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>-uri <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> tagaganap <strong>ng</strong> pandiwa, <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> salit<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> ay<br />
ginagamit pa rin. Ti<strong>ng</strong>nan <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> mga binago<strong>ng</strong> p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>u<strong>ng</strong>usap sa ibaba.<br />
(d) Ibinigay <strong>ng</strong> magand<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> guro <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> sul<strong>at</strong> kay Mario. (Ginamit <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>-uri<strong>ng</strong><br />
panlarawan na maganda.)<br />
(e) A<strong>ng</strong> m<strong>at</strong>anda ay tinulu<strong>ng</strong>an <strong>ng</strong> Bikolano<strong>ng</strong> pulis. (Ginamit <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>-uri<strong>ng</strong> pant<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>i<br />
na Bikolano.)<br />
(f) Isinul<strong>at</strong> <strong>ng</strong> p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>alaw<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> anak ni Henry <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> liham na ito. (Ginamit <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>-uri<strong>ng</strong><br />
pamil<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> na p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>alawa.)<br />
© Pia Noche 3 samutsamot.com
Wasto<strong>ng</strong> Paggamit <strong>ng</strong> n<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>><br />
A<strong>ng</strong> salit<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> n<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> ay sumasagot sa mga tano<strong>ng</strong> na paano, kailan, gaano, o bakit. A<strong>ng</strong><br />
mga gamit <strong>ng</strong> salit<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> n<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> ay tin<strong>at</strong>alakay sa ibaba.<br />
1. A<strong>ng</strong> n<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> ay ginagamit bil<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> pananda na sinusundan <strong>ng</strong> p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>-abay (adverb).<br />
(a) Tumakbo n<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> mabilis <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> aso. (Paano tumakbo <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> aso)<br />
(b) Nagkita kami n<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> alas-otso. (Kailan kayo nagkita)<br />
(c) Nag-aaral n<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> tahimik <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> mga estudyante. (Paano nag-aaral <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> mga<br />
estudyante)<br />
2. A<strong>ng</strong> n<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> ay ginagamit bil<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>><strong>at</strong>nig (conjunction) k<strong>at</strong>umbas <strong>ng</strong> salit<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> noon sa<br />
pagtukoy sa nakalipas na aksiyon.<br />
(a) Tumigil <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> iyak <strong>ng</strong> s<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>gol n<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> bumalik <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> nanay. (Kailan tumigil <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> iyak <strong>ng</strong><br />
s<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>gol)<br />
(b) N<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> umalis <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> guro, nagpulo<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> mga mag-aaral. (Kailan nagpulo<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> mga<br />
mag-aaral)<br />
(c) Ikinuwento ni Juan <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> tu<strong>ng</strong>kol kay Maria n<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> isinul<strong>at</strong> niya <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> kany<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> huli<strong>ng</strong><br />
liham. (Kailan ikinuwento ni Juan <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> tu<strong>ng</strong>kol kay Maria)<br />
3. A<strong>ng</strong> n<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> ay ginagamit bil<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>><strong>at</strong>nig (conjunction) k<strong>at</strong>umbas <strong>ng</strong> mga salit<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>><br />
up<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> o para sa pagtukoy <strong>ng</strong> dahilan o resulta <strong>ng</strong> nab<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>git na aksiyon.<br />
(a) Manood tayo <strong>ng</strong> balita n<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> malaman n<strong>at</strong>in ku<strong>ng</strong> ano <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> n<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>yari sa Bohol. (Bakit<br />
tayo manonood <strong>ng</strong> balita)<br />
(b) Tulu<strong>ng</strong>an mo ako sa mga gawain n<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> makaalis tayo kaagad. (Bakit kita tutulu<strong>ng</strong>an<br />
sa mga gawain)<br />
(c) Kausapin mo si Lorna n<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> malaman mo <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> buo<strong>ng</strong> k<strong>at</strong>otohanan. (Bakit ko<br />
kakausapin si Lorna)<br />
(d) Mag-ehersisyo ka <strong>at</strong> n<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> lumakas <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> k<strong>at</strong>awan mo. (Bakit ako mag-eehersisyo)<br />
© Pia Noche 4 samutsamot.com
4. A<strong>ng</strong> n<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> ay ginagamit bil<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>-<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>kop (lig<strong>at</strong>ure/linker) kapag inuulit <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>><br />
pandiwa o mala-pandiwa up<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> magpahayag <strong>ng</strong> m<strong>at</strong>indi o p<strong>at</strong>uloy na aksiyon.<br />
(a) Sigaw n<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> sigaw <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> babae<strong>ng</strong> ninakawan.<br />
(b) A<strong>ng</strong> tamad na guwardiya ay tulog n<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> tulog.<br />
(c) Aral n<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> aral si Bea para sa kany<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> board exam.<br />
5. A<strong>ng</strong> n<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> ay ginagamit bil<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> pinagsam<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> na <strong>at</strong> na.<br />
(a) Aalis ka n<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> hindi nagpapaalam (Aalis ka na na hindi nagpapaalam)<br />
(b) Gawin mo n<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> hindi nagrereklamo. (Gawin mo na na hindi nagrereklamo.)<br />
(c) A<strong>ng</strong> uniporme ay itiniklop n<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> hindi pa pinaplantsa. (A<strong>ng</strong> uniporme ay itiniklop na<br />
na hindi pa pinaplantsa.)<br />
6. A<strong>ng</strong> n<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> ay ginagamit bil<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> pinagsam<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> na <strong>at</strong> <strong>ng</strong>.<br />
(a) Bigyan n<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> libre<strong>ng</strong> pagkain <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> mga pamilya sa evacu<strong>at</strong>ion center. (Bigyan na <strong>ng</strong><br />
libre<strong>ng</strong> pagkain <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> mga pamilya sa evacu<strong>at</strong>ion center.)<br />
(b) Isinarado n<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> tindera <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> kany<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> tindahan. (Isinarado na <strong>ng</strong> tindera <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> kany<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>><br />
tindahan.)<br />
(c) Pinagsabihan n<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> guro <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> mga maii<strong>ng</strong>ay na mag-aaral. (Pinagsabihan na <strong>ng</strong> guro<br />
<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> mga maii<strong>ng</strong>ay na mag-aaral.)<br />
7. A<strong>ng</strong> n<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> ay ginagamit bil<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> pinagsam<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> na <strong>at</strong> <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>.<br />
(a) Sobra n<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> pag-aabuso na ginagawa <strong>ng</strong> opisyal <strong>ng</strong> pamahalaan. (Sobra na <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> pagaabuso<br />
na ginagawa <strong>ng</strong> opisyal <strong>ng</strong> pamahalaan.)<br />
(b) Malapit n<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> pagdiriw<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> anibersaryo <strong>ng</strong> paaralan. (Malapit na <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> pagdiriw<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>><br />
<strong>ng</strong> anibersaryo <strong>ng</strong> paaralan.)<br />
(c) Palitan n<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> mga lum<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> kubrekama*. (Palitan na <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> mga lum<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> kubrekama.)<br />
*bed sheet<br />
© Pia Noche 5 samutsamot.com