Asasi za Kiraia, Bunge na Baraza la Wawakilishi - The Foundation ...

July - September 2007 

Ubia: Asasi za Kiraia, Bunge 

na Baraza la Wawakilishi 

Ndani 

Maonesho ya 3 ya AZAKi 

Bungeni 

Foundation Yaanzisha Utaratibu 

wa Kutembelea AZAKi Mpya 

Mwenyekiti wa Bunge 

Azipatia Mtihani Mzito AZAKi 

Mkutano wa Kihistoria kati 

ya AZAKi 

| www.thefoundation.org |

Ujumbe Kutoka kwa Mkurugenzi 

“The Foundation News” ni jarida 

linalotolewa na The Foundation 

for Civil Society kwa lengo la 

kupashana habari juu ya shughuli 

zake na zile za sekta ya 

jumuiya za kiraia Tanzania. 

Mchapishaji 

The Foundation for Civil Society 

Mhariri 

Joseph Mzinga 

Kamati ya Uhariri 

Deogratius Mlay 

Peter Sitta 

January Basela 

Rehema Shija 

Ushauri wa Uhariri 

Abdul Njaidi 

Usanifu 

PENplus Limited 

+255 22 2182059 

design@penplus.co.tz 

Kwa mawasiliano: 


Haidery Plaza, Ghorofa ya tano, 

Mtaa wa Upanga/Kisutu 

S.L.P. 7192, Dar es Salaam, Tanzania 

Simu: +255 22 2138530/1/2 

Faksi: +255 22 2138533 

Barua pepe: information@thefoundation-tz.org 

Maoni yaliyotolewa na wachangiaji siyo 

lazima yanawakilisha mtazamo wa the 

Foundation for Civil Society au wabia wake 

wa maendeleo. Mchapaji amechukua hadhari 

kuhakikisha usahihi wa taarifa zote na 

hawajibiki kwa tatizo lolote litakalotokana 

na makosa yaliyofanywa kwa nia njema 

katika chapisho hili. 

KARIBU tena katika Jarida letu la The 

Foundation News. Hili ni jarida la 

pili kwa mwaka huu wa 2007. Katika 

safu yangu leo ninapenda kukujulisha 

juu ya mabadiliko makuu matatu yaliyojitokeza 

ndani ya shirika katika kipindi cha 

mwezi Aprili na Juni 2007. 

Mosi, kama ambavyo unavyoendelea 

kubaini, Shirika lako la the Foundation for 

Civil Society linaendelea kufanya mabadiliko 

yenye lengo la kuhakikisha kuwa 

linatoa huduma zake kwa kiwango cha 

ubora wa juu na kwa kuzingatia maadili, 

wakati na mahitaji ya wadau. Mabadiliko 

ya hivi karibuni ni pamoja na kuongeza 

uwazi zaidi katika zoezi zima la utoaji wa 

ruzuku na mafunzo ya aina mbalimbali. Katika 

kipindi cha kwanza cha mwezi Januari 

na Juni 2007 wengi wenu mlitupigia simu 

na kuwasiliana nasi kwa njia mbalimbali 

kutukumbusha juu ya kutuma fedha kwa 

ajili ya miradi mnayoitekeleza. Fedha hizo 

Tahariri 

Toleo la Tano Juzuu ya 2 

ya the Foundation News 

kwa mara nyingine linakuletea 

habari za kusisimua 

na kuelemisha juu ya Asasi za 

Kiraia hapa nchini. 

Asanteni kwa barua zenu na makala za 

kusisimua mnazotutumia. Kama kawaida 

barua hizo tunazichapisha pia katika toleo 

hili. Aidha tunaahidi yale mliyopendekeza 

kuwa yatafikishwa katika vyombo husika 

kwa ajili ya kufanyiwa maamuzi. 

Ndani ya toleo hili tunazo habari kuu 

juu ya maonesho ya AZAKi yaliyofanyika 

katika Baraza la Wawakilishi ikiwa ni 

mara ya kwanza katika historia ya Visiwa 

julanga@thefoundation-tz.org 

zilichelewa kwa sababu ambazo zilikuwa 

nje ya uwezo wetu. Hali hiyo sasa imerekebika. 

Pili, jambo jingine muhimu lililojitokeza 

kwa kipindi cha Aprili hadi Juni 2007 ni 

lile la kuendesha tathmini ya mashirika 

yanayoomba na kupata ruzuku kutoka the 

Foundation. Zoezi hili linalenga kwanza 

kuzitambua asasi na mahali zilipo, pili 

kutambua Asasi zinavyofanya kazi na 

uongozi ulivyo, na tatu kuzisaidia asasi 

kujifanyia tathmini zenyewe yaani organisational 

capacity assesment (OCA). Zoezi 

hili liliendeshwa mwezi Juni na limeonesha 

mafanikio makubwa. Natoa tahadhari 

kwa asasi ambazo zinatuma maombi na 

kutoa habari zisizo za kweli kuwa ziache 

inaendelea uk. 1 

hivyo. Aidha 

kuna makala 

n a h a b a r i 

kuhusu matukio 

mbalimb 

a l i k a t i k a 

maonesho ya 

AZAKi Bungeni, 

mwezi Juni 

mzinga@thefoundation-tz.org 

mwaka huu wa 2007. Soma habari hizi 

kujua mtazamo wa Spika na Wabunge/ 

Wawakilishi kuhusu kuimarisha ubia kati 

yao na AZAKi. 

Toleo hili pia limebeba makala juu ya matokeo 

ya ukaguzi na tathmini iliyofanywa 

na shirika la EDI Ltd la Mkoani Kagera 


| www.thefoundation.org | 

Jarida la The Foundation

Yaliyomo 

| Yaliyomo/Ujumbe | 

3 

Barua Kwa Mhariri .................................................................................................................... 2 

AZAKi: Changamoto za Leo, Fursa za Kesho ......................................................................... 3 

Wahisani Wanapobadili Mwelekeo ......................................................................................... 4 

4 

Ulingo wa Maendeleo Singida ................................................................................................ 8 

Mtandao wa AZAKi Manyara MACS-NET .............................................................................. 9 

Mdahalo Lindi waibua Changamoto, AZAKi Zaamua Kuungana ...................................... 10 

Bunge la Vijana Tanga Laonesha Njia ................................................................................. 11 

8 

Vikundi 14 Vyapata Ruzuku ya Kujisajili ........................................................................... 12 

MWANZA Waaswa Kuacha Malumbano ............................................................................... 13 

MBENGONET wapania kujiimarisha .................................................................................... 14 

REPOA Yafundisha AZAKi Mbinu za Kutumia Data Kufanya Utetezi ................................ 14 

10 

Fuatilia Maombi yako ya Ruzuku popote Duniani ............................................................ 15 

AZAKi Zanzibar: The Foundation ina Mfumo Bora wa Utoaji Ruzuku ............................ 15 

Nguvu za Pamoja: Mikoa Mitano Kuunda Mtandao wa AZAKi ......................................... 16 

15 

Toa Maoni yako - Mwongozo wa Kanuni za Maadili ya Utawala Bora (Rasimu) ........... 17 

Wafanyakazi wa the Foundation wanufaika na Mafunzo ya British Council ................. 20 

The Foundation yaajiri wafanyakazi wapya ........................................................................ 20 

SHINDA Tuzo ya Asasi Bora 2006/7 ..................................................................................... 21 

Ujumbe Kutoka kwa Mkurugenzi 

inatoka ukurasa wa uhariri 

kufanya hivyo. 

Tatu, badiliko jingine ambalo ni muhimu kuwajulisha ni lile la 

ki-uongozi. Itakumbukwa kuwa mapema mwaka huu Wajumbe 

wa Bodi ya The Foundation walijiuzulu. Hatua hivyo iliridhiwa 

na Baraza la Foundation. Hivi karibuni Baraza hilo limefanya 

mabadiliko na kwamba kutakuwa na Baraza la Wadhamini 

linaloongozwa na Rais. Wajumbe sita kati ya saba wa Baraza 

hilo wamechaguliwa hadi sasa. Hawa ni Bw. Alais Morindant, 

Profesa Samwel Wangwe, Bw. Amritlal Shah, Bi. Mary Rusimbi, 

Bw. Salum Shamte na Bw. Rakesh Rajani. 

Baraza hilo la Wadhamini la the Foundation, hivi sasa lipo 

katika mchakato wa kuteua wajumbe wapya wa Bodi ya Wakurugenzi. 

Kwa niaba yangu binafsi na kwa niaba ya wafanyakazi wa The 

Foundation napenda kuwapongeza wajumbe wapya na kuwatakia 

kazi njema katika majukumu yao mapya. 

John Ulanga, 

Mkurugenzi Mtendaji, 


Jarida la The Foundation | www.thefoundation.org | | 1 |

| Barua kwa mhariri | 

Sogezeni Huduma katika 

kila Mkoa 

Katika siku za hivi karibuni tumeshuhudia 

the Foundation For Civil Society (FCS) ikifanya 

kazi kubwa ya kupasha habari jamii 

na Asasi za Kiraia (AZAKi) kuhusu AZAKi 

na maendeleo kwa ujumla. Hata hivyo nionavyo 

mimi, ingekuwa vizuri zaidi endapo 

Foundation itasogeza huduma zake katika 

kila mkoa kwa kuwa na ofisi katika mikoa au 

kanda badala ya wawakilishi wasio rasmi. 

Jackson M. Ndobeji, ECOVIC (East African 

Communities Organization for Management 

of Lake Victoria Resources) Tanzania. 

ecovic_tz@yahoo.com au ndobeji@yahoo. 

co.uk S.L.P. 887, Capri Point, Mwanza, 0754- 

606934 

Tusambazieni Machapisho 

Vijijini 

Nimefurahia kupata machapisho yenu 

likiwemo Jarida la The Foundation News. 

Naomba machapisho yenu yawafikie zaidi 

wananchi wa vijijini kupitia wadau wa FCS 

wa wilayani. Huko vijijini kuna matatizo 

mengi na ni vyema watu wakaelimishwa 

juu ya namna ya kuwasilisha kero zao kwa 

viongozi na pia juu ya sheria na namna ya 

kupiga vita mfumo dume uliojikita katika 

jamii za vijijini. 

Christina Dominic Kulunge St. Maria Magdalena, 

Ifakara Women Group S.L.P 624, Ifakara, 

Morogoro 

Machapisho Yatufikie kwa 

Wakati 

Nimefurahi kupokea machapisho yenu 

likiwemo Jarida la The Foundation News la 

Disemba 2006 na Januari 2007. Machapisho 

haya ni ya kiwango cha juu kwa kila hali na 

yamekuwa msaada mkubwa kwetu katika 

kujiimarisha kiutendaji na kiufundi na katika 

kuelewa mambo mbalimbali. Ombi langu 

kubwa kwenu ni kwamba machapisho yenu 

yatufikie kwa wakati yaani mara baada ya 

tukio. Kwa mfano chapisho kuhusu Ulingo 

wa Maendeleo Morogoro limetufikia kwa 

kuchelewa sana. 

Shaban Hassan Chande, S.L.P 1880, Mtamba 

– Matombo, Morogoro, morgonet@yahoo.com 

Karatasi Nyepesi Tafadhali 

Asante sana kwa kutuletea machapisho yenu 

mbalimbali likiwemo lile la The Foundation 

News. Yote yanavutia sana. Ila tu ningependekeza 

mtumie karatasi nyepesi ili 

kupunguza gharama. 

Rodrick Maro, Kituo cha Haki za Binadamu 

(LHRC). S.L.P 75254, Dar es salaam 

Ndugu Maro. Asante sana kwa ushauri 

wako. Machapisho tunayotoa yanalenga 

zaidi watu wa vijijini ambako tunatarajia 

kusomwa au kupitia kwenye mikono ya watu 

wengi. Kwa maana hiyo tumejitahidi kuweka 

karatasi ambayo itahimili na kubaki na ubora 

ule ule hata baada ya kusomwa na watu 

wengi. Aidha kiwango cha ubora wa karatasi 

tunazotumia unalenga kuepusha machapisho 

yetu kuharibiwa na upeo, jua au maji 

kwa urahisi. Lengo ni kuwawezesha wananchi 

wengi vijijini kufahamu mambo mbalimbali 

juu ya Asasi za Kiraia kwa muda mrefu zaidi 

Asante kwa ushauri. 

Kumradhi 

Katika toleo lako la Januari – Machi 2007 

katika uk 13 ”Don’t Tear Each Other, CSOs 

told“ tulimtaja kwa makosa Alhaji Fadhili 

Yahya Mbilla kama Kaimu Katibu Tawala 

wa Mkoa wa Mwanza. Usahihi ni kwamba 

Alhaji Fadhili Yahya Mbilla ni Katibu Tawala 

wa Mkoa wa Mwanza. - Mhariri 

Picha ya Jalada 

Washiriki wa mdahalo wa Ulingo wa Maendeleo Shinyanga wakati wa kipindi cha minong’ono (majadiliano) ya vikundi 

| 2 | | www.thefoundation.org | 


| Uchambuzi/Habari | 

Maonesho ya 3 ya AZAKi kwenye Bunge la 

Jamhuri ya Muungano wa Tanzania 

Spika wa Bunge azipa Changamoto Asasi za Kiraia 

• Ataka ziimarishe mahusiano kati yao na wabunge, wananchi majimboni 

• Azishukuru asasi kwa michango yake kwa Kamati za Bunge 

• Asema milango ya Bunge ipo wazi kwa AZAKi 

Na Lillian Pendaeli & Lyuma Ahunga 

SPIKA wa Bunge la Jamhuri ya Muungano 

wa Tanzania, Mheshimiwa 

Samwel Sitta amesema atahakikisha 

vikwazo vinavyosababisha kutokuwepo 

kwa mawasiliano mazuri kati ya Asasi za 

Kiraia - AZAKi na Waheshimiwa Wabunge 

vinafanyiwa kazi ili kuhakikisha kunakuwepo 

na mahusiano mazuri. 

“Ili Bunge liweze kutekeleza kazi hii kwa 

ufanisi, halina budi kushirikiana kwa karibu 

na wadau wake mbalimbali, hususan Asasi 

za Kiraia. Asasi za Kiraia ni hazina kubwa ya 

maarifa na ujuzi katika nyanja mbalimbali 

kama za uchumi, siasa, utamaduni, masuala 

ya jamii nk. Hivyo, ushirikiano wetu na 

Asasi za Kiraia unapoimarishwa utatuwezesha 

kuchota hazina hiyo kwa ufanisi kwa 

manufaa ya wananchi,” alisema Spika. 

Pia Mheshimiwa Sitta alisema ni vyema 

kuwepo kwa mahusiano mazuri kati ya 

wabunge, Asasi za Kraia na wananchi kwa 


Mheshimiwa Sitta alisema hayo alipokuwa 

akitembelea baadhi ya mabanda ya AZAKi 

zilizoshiriki maonesho yaliyoandaliwa na 

Foundation for Civil Society kwa ajili ya 

waheshimiwa wabunge mjini Dodoma 

mwezi Juni mwaka 2007. 

“Nitahakikisha vikwazo vilivyopo kati 

ya Bunge na AZAKi vinafanyiwa kazi na 

kwamba nitahakikisha kunakuwepo na 

kikao kati ya wabunge wote na AZAKi,” 

alisisitiza Mheshimiwa Sitta. 

Awali akifungua maonesho hayo katika 

Viwanja vya Bunge, Mheshimiwa Spika 

alisema ili kazi ya msingi ya Bunge ambayo 

ni kuisimamia na kuishauri Serikali iende 

vyema zaidi ni vizuri Bunge lishirikiane 

na wadau mbalimbali zikiwemo Asasi za 

Kiraia. 

Tahariri 

juu ya wafadhiliwa wa the Foundation. 

Tathmini hiyo ilifanyika mwanzoni 

mwa mwaka huu ikilenga kuangalia 

matokeo ya miradi na usimamizi wa 

fedha wa asasi wafadhiliwa. Yapo mengi 

ya kujifunza kutokana na ukaguzi na 

tathmini hiyo. 

Taswira za mafanikio inazo makala 

kuhusu kazi za asasi wafadhiliwa wa 

The Foundation. Tunayo habari juu ya 

shirika la nola na shirika la DOLASED 

na mradi wao wa kuboresha haki za 

binadamu na hususan haki za walemavu. 

Aidha kuna ubunifu wa kipekee 

kutoka ukurasa wa uhariri 

wa shirika la ForDIA ambalo linapanga 

kufanya utafiti juu ya mtazamo wa jamii 

kuhusu rushwa katika wilaya mbalimbali 

hapa nchini. 

Kona ya ruzuku safari hii inakuletea 

habari juu ya walaghai wakati wa kuomba 

ruzuku kutoka The Foundation na jinsi 

ambavyo FCS imejipanga kukabili tatizo 

hilo. Kona ya ruzuku pia ina majina ya 

asasi zilizopata ruzuku kati ya mwezi 

Februari hadi Juni 2007. 

Tunakutakia usomaji mwema ! 

Joseph Mzinga 

Mhariri 


| Uchambuzi/Habari | 

Mkutano wa Kihistoria kati ya AZAKi na Wenyeviti 

wa Kamati za Bunge 

• Wana-AZAKi watoboa siri ya ugumu wa kukutana na wabunge 

• Wabunge nao watoa nasaha zao 

• Serikali yashauri mazungumzo badala ya matangazo 

Na Mwandishi Wetu, Dodoma 

Waziri wa Nchi katika Ofisi ya 

Waziri Mkuu anayeshughulikia 

Bunge, Mheshimiwa Dk. Batilda 

Burian amezishauri Asasi za Kiraia kutumia 

fursa za majadiliano na mawasiliano zilizopo 

serikalini ili kufikisha hoja na kero za wananchi 

katika vyombo husika. 

Dk. Burian alisema hayo wakati akifungua 

mkutano kati ya waheshimiwa Wenyeviti wa 

Kamati mbalimbali za Bunge na Wawakilishi 

wa Asasi za Kiraia, uliofanyika bungeni siku 

moja kabla ya kufanyika kwa maonesho ya 

AZAKi kwa wabunge tarehe 24 Juni 2007. 

za Bunge kwa kuweza kuhudhuria mkutano 

huo wa pamoja kati ya wawakilishi wa Asasi 

za Kiraia pamoja na kwamba walikuwa katika 

kipindi cha Bunge la Bajeti. 

“Kwa kweli kipindi hiki waheshimiwa wabunge 

wanakuwa na mambo mengi, kwani hiki ni 

kikao cha bajeti…hata hivyo pamoja na kuwa 

na mambo mengi lakini wengi wa walengwa 

wameweza kuhudhuria, kwa kweli nawapongeza 

wote,” alisema Dk. Burian. 

Awali akimkaribisha Dk. Burian kufungua 

kikao hicho, Mkurugenzi Mtendaji wa Foun- 

Katika mkutano huo waheshimiwa wabunge 

wote waliohudhuria walipata nafasi ya kuchangia. 

Akitoa maoni yake katika mjadala 

huo Mheshimiwa Haroub Masoud, Makamu 

Mwenyekiti wa Kamati ya Maendeleo ya Jamii 

na Makundi Mengine maalum alisema ni 

vyema serikali kutoa tamko juu ya ushirikiano 

wa AZAKi na Bunge. 

Naye Mheshimiwa Wilson Masilingi, Makamu 

Mwenyekiti Kamati ya Haki, Maadili na 

Madaraka ya Bunge, alisema baada ya kusikia 

hoja za AZAKi amegundua kuwa kazi ya kweli 

inafanyika, ila aliomba maoni yatakayotokana 

“Serikali utaifikia kwa kukutana nayo na kukaa 

kwenye “roundatable” meza ya mazungumzo 

na siyo kwa kutoa matangazo ya TV na magazeti” 

alisema Mheshimiwa Dk. Burian na 

kuongeza kuwa “Serikali imeboresha kitengo 

cha “feedback” (mrejesho nyuma) ambapo 

kero na maoni mbalimbali ya wananchi 

yatatumwa na kupokelewa na kisha kujibiwa 

katika njia za barua, mtandao wa “internet” 

(mdahalishi), “website” (tovuti) na “e-mails” 

(barua pepe). 

Waziri huyo aliweka wazi kuwa serikali inaunga 

mkono kuwepo kwa AZAKi na alisema 

ili kupatikana kwa maendeleo ya kweli ni 

muhimu kuwepo kwa ushirikiano wa dhati 

kati ya AZAKi, Waheshimiwa Wabunge na 

Serikali. 

Aliwapongeza Waheshimiwa Wabunge 

ambao ni Wenyeviti wa Kamati mbalimbali 

dation for Civil Society Bw. John Ulanga, 

alisema mjadala wa mkutano huo muhimu 

ulilenga kubadilishana uzoefu wa AZAKi 

katika ushirikiano na Bunge na changamoto 

ambazo Asasi za Kiraia inazipata. 

na kikao hicho yawafikie wabunge wote kwa 

jumla. 

“Makabrasha niliyoona yanaonesha mko 

“serious” (makini) na hamko kwenye utani 




| Habari | 

Maonesho ya 3 ya AZAKi kwenye Bunge... 

inatoka uk. 3 

lengo la kuhakikisha wananchi wanapata 

maendeleo ya kweli. 

“Asasi za Kiraia ni kiunganishi muhimu kati 

ya Wananchi, Wabunge na Serikali. Ombi 

langu kwenu ni kwamba, mtaendeleza 

jitihada za kuimarisha mahusiano kati ya 

wabunge wetu, Asasi za Kiraia na wananchi 

katika ngazi ya majimbo. Andaeni mikutano 

na maonesho kama haya huko majimboni 

na wilayani ili kuwapatia wabunge ajenda 

za kutafakari na hatimaye kuzungumza 

humu Bungeni. Aidha, kufuatia vikao vya 

Bunge itisheni mikutano ili wakutaarifuni 

kilichozungumzwa na kuamuliwa Bungeni. 

Kwa hali hiyo tutakuwa tunaimarisha demokrasia 

na pia kuliimarisha Bunge letu,” 

alisema Mheshimiwa Sitta. 

Mheshimiwa Sitta pia alitumia fursa hiyo 

kuzishukuru AZAKi zote ambazo zimekuwa 

zikipeleka maoni mbalimbali juu ya 

miswada na sera mbalimbali ambazo Bunge 

hujadili, alisema utaratibu huo ni njia bora 

kwa maendeleo ya Tanzania. 

“Kwa miaka mingi sasa, Bunge la Tanzania 

limekuwa likipokea mchango wa maoni 

kutoka kwa wanaharakati na wawakilishi wa 

AZAKi juu ya Miswada na Sera mbalimbali. 

Napenda kutumia fursa hii kuwashukuru 

kwa maoni yenu. Napenda kuahidi kuwa 

milango ya Bunge, itaendelea kuwa wazi 

kwenu. Kazi kubwa mliyo nayo kuanzia 

sasa iwe ni kujipanga vyema kuandaa hoja 

makini na zenye kina ili muweze kuziwasilisha 

kwa Kamati husika za Bunge. Utaratibu 

huu uhuishe pia uwezo wa asasi ndogo 

ndogo za mikoani ili nazo ziweze kufikisha 

hoja zao kwa wabunge. Huu ndio ubia 

tunaoutafuta kwa maendeleo ya nchi yetu,” 

alisisitiza Mheshimiwa Spika. 

Awali akimkaribisha Mheshimiwa Spika, 

Mkurugenzi Mtendaji wa Foundation for 

Civil Society Bw. John Ulanga alimshukuru 

Mheshimiwa Spika kwa niaba ya viongozi 

wote wa Bunge kwa kutoa kibali kwa 

maonesho hayo kufanyika kwa mara tatu 

mfululizo. 

Mkurugenzi wa The Foundation alimweleza 

Mheshimiwa Spika kuwa maonesho ya 

mwaka huu yamekuwa ya aina yake ikilinganishwa 

na maonesho mengine yaliyopita 

kwani ya mwaka huu yamekuwa na uwakilishi 

mkubwa zaidi kimikoa. 

“Maonesho ya mwaka huu yamekuwa ya 

kipekee zaidi kwa kuwa tumepata uwakilishi 

kutoka takribani mikoa yote ya Tanzania 

Bara na Tanzania Zanzibar. Zipo asasi 

kubwa na ndogo ndogo kutoka maeneo ya 

vijijini na mjini. Asasi hizi ni miongoni mwa 

asasi zipatazo 200 ambazo zilijaza fomu za 

kuomba kushiriki kufanya maonesho Bungeni 

mwaka huu. Kati ya hizo ni asasi 96 

zilizopata nafasi ya kuja kufanya maonesho 

yao hapa. Idadi hiyo inayafanya maonesho 

ya mwaka huu kuhudhuriwa na wawakilishi 

zaidi ya 200,” alisema Bw. Ulanga. 

Akizungumzia mafanikio ya The Foundation 

Bw. Ulanga alisema, “mwaka jana pekee 

Shirika la the Foundation limetoa ruzuku ya 

takribani shilingi bilioni 7 kwa asasi zaidi ya 

350 kote nchini. Aidha kwa kushirikiana na 

Mitandao ya Asasi za Kiraia katika mikoa 

yote tumewezesha midahalo ya wazi juu 

ya MKUKUTA ambapo Wabunge, Viongozi 


Mkutano wa Kihistoria kati... inatoka uk. 4 

bali mko kwenye kazi nzito...repoti yenu 

ya mwaka 2006 ya maonesho Bungeni 

siyo tu ina maremeta bali yaliyoandikwa 

yamefanyiwa utafiti…” 

Mheshimiwa Masilingi alisema kwa upande 

wa jimboni kwake (Muleba) yupo tayari 

wakati wote kushirikiana na AZAKi za 

huko. Alishauri kutengwe fedha ambazo 

zitatumika wakati wa mikutano kati ya 

AZAKi na Kamati za Bunge. Pia aliziomba 

AZAKi kupigia debe mfuko wa maendeleo 

wa jimbo kwani mfuko huo utaharakisha 

maendeleo ya jimbo husika. 

Makamu Mwenyekiti wa Kamati ya Mazingira, 

Mheshimiwa Hassan Khatib alisifu 

mchango wa AZAKi kwa kamati yake. “…tunatambua 

michango yenu kwenye kamati 

yetu ni michango ya jamii na ni michango 

ya wananchi...” alisisitiza. 

Mwenyekiti wa Kamati ya Bunge ya Huduma 

za Jamii, Mheshimiwa Omar Kwaang’w, 



| Habari | 

Maonesho ya 3 ya AZAKi kwenye Bunge... 


wa Serikali, Wananchi na Asasi za Kiraia 

walishiriki kikamilifu,”. 

Mkurugenzi Mtendaji wa The Foundation 

akizungumzia umuhimu wa Bunge katika 

ustawi wa taifa alisema, “…Asasi za Kiraia 

zinatambua nguvu na umuhimu ambao 

Bunge linao katika kuwasilisha hoja za wananchi, 

kuimarisha demokrasia, uwajibikaji 

na utungaji wa sheria… Nia yetu ni kuona 

kuwa mahusiano kati ya wananchi na Asasi 

za Kiraia na Wabunge yanaimarika zaidi,”. 

Baada ya kutoa hotuba hiyo Mheshimiwa 

Spika alipata fursa ya kutembelea mabanda 

ya Kituo cha Sheria na Haki za Binadamu, 

Kituo cha Habari kuhusu walemavu, AN- 

GOZA na banda la Foundation for Civil 

Society. 

Katika maonesho ya mwaka 2007 AZAKi 

zilizowakilishwa zilikuwa katika nyanja 

za Utawala Bora na Demokrasia, Haki 

za Binadamu, Kilimo na Maendeleo Vijijini, 

Jinsia, Elimu, Mazingira na Maji, Afya, 

VVU/UKIMWI, Vijana na Watoto, na Watu 

Wenye Ulemavu. 

Mkutano wa Kihistoria kati... 


alipongeza chapisho la ripoti ya the Foundation 

for Civil Society juu ya maonesho Bungeni 

mwaka 2006 kwa kulitangaza Bunge. Pia 

alishauri maonesho kama hayo yapelekwe 

wilayani. Alizishauri AZAKi zinazotaka 

kukutana na waheshimiwa Wabunge kufanya 

mawasiliano mapema na Ofisi ya Spika, na 

kushauri kuwa katika maonesho yajayo AZAKi 

za wabunge kama TAPAC na APNAC nazo 

zishirikishwe. TAPAC ni asasi ya wabunge 

inayopambana na Ukimwi wakati APNAC ni 

asasi inayopiga vita rushwa. 

Mheshimiwa Mgana Msindai, Mwenyekiti 

wa Kamati ya Bunge ya Hesabu za Serikali za 

Mitaa, alizitaka AZAKi kutoa maoni na ushauri 

juu ya halmashauri. Vile vile alishauri AZAKi 

kujikita zaidi vijijini badala ya kuwa mijini, 

na kuomba taratibu za kupata ruzuku kutoka 

FCS zirahisishwe kwa asasi za wilaya za mbali. 

“…kamati yangu inashughulikia wananchi, 

fedha na madaraka… fedha na shughuli za 

maendeleo zimepelekwa kwa halmashauri… 

lakini sijaona asasi au mtu wa asasi kuniona 

ili kuzungumzia halmashauri…” 

Naye Mheshimiwa Estherina Kilasi, Makamu 

Mwenyekiti wa Kamati ya Bunge ya Hesabu 

za Serikali Kuu, alishauri kuwa iwapo AZAKi 

inakutana na kamati ya Bunge, AZAKi husika 




| Habari | 

Mkutano wa Kihistoria kati... 


isiingie gharama yeyote ile, alisema wabunge 

wanataka AZAKi ziende kwao ili waweze 

kupeleka hoja zao kwenye mikutano ya Bunge. 

Alisema “...Utafiti bado ni tatizo kwetu, 

fanyeni tafiti na taarifa mtuletee … tupo tayari 

kupokea taarifa na mawazo yenu…” 

Mwenyetiki wa Kamati ya Mambo ya Katiba 

na Sheria, Mheshimiwa George Lubeleje 

alisema “… AZAKi tusaidieni mchakato wa 

kuhamia Dodoma (kwa kuupigia kelele)… 

ubunge nao ni shida … tusaidieni kuelimisha 

wananchi juu ya majukumu na kazi za wabunge…” 

Makamu Mwenyekiti wa Kamati ya Miundombinu, 

Mheshimiwa Joyce Masungu, aliziomba 

AZAKi zimsaidie waziri kujua matatizo ya 

miundombinu yako wapi. “…tumsaidie waziri 

wetu barabara mbaya ziko wapi” alisema. 

Naye Mwenyekiti wa Kamati ya Bunge ya 

Maendeleo ya Jamii na Makundi mengine 

Maalumu, Jenista Mhagama, alipongeza kazi 

nzuri za AZAKi kwa maendeleo ya taifa, alisisitiza 

kabla ya maonesho ni vyema kukawepo 

na tathmini ya maonesho yaliyopita. Alisema 

“…leo tumefungua ukurasa mpya… hivyo ni 

vyema kuwepo na kikao kikubwa zaidi kati 

ya AZAKi na Wabunge”. Aidha alishauri tafiti 

mbalimbali zinazofanywa na AZAKi zipatikane 

kwa waheshimiwa wabunge. 

Mheshimiwa Dk. Haji Haji, Makamu 

Mwenyekiti wa Kamati ya Huduma za Jamii 

alisema “wengi wenu mmetoka mijini 

nawashauri mpeleke fursa hizi maeneo ya 

vijijini pia”. 

Mheshimiwa Juma N’hunga, Mwenyekiti 

wa Kamati ya Haki, Maadili na Madaraka ya 

Bunge “Naungana na kamati yangu kuwapongeza 

Foundation, kwani miaka yangu 25 

bungeni bila kupumzika nimeshuhudia mabadiliko 

makubwa kwa upande wa harakati 

za AZAKi kuanza kuleta mawazo bungeni 

(wakati wa muswada wa sheria ya makosa 

ya kujamiiana… wakati huo sisi wabunge 

tulikuwa ndiyo tunaanza kukubali mawazo 

ya makundi kutoka nje” 

Mheshimiwa Tatu Ntimizi, Makamu 

Mwenyekiti Kamati ya Mambo ya Katiba na 

Sheria “…mwanzo ndiyo huu, mwanzo daima 

ni mgumu, hata sisi kwenye kamati, serikali 

huchukua muda kuyakuabali mawazo yetu… 

mwanzoni tulikuwa tunaletewa tu miswada 

lakini kidogo kidogo tukaanza kufaulu kupata 

nafasi za maoni yetu ya kuboresha miswada 

mbalimbali…” 

Mheshimiwa Gideon Cheyo, Mwenyekiti wa 

Kamati ya Kilimo na Ardhi “Sisi (wabunge) 

na nyinyi (Asasi za Kiraia) ni kundi moja 

katika maendeleo… nawaomba muanze 

kutushirikisha sisi wabunge katika ngazi ya 

majimbo tujue nani yuko kule na anafanya 

nini ili tushirikiane vizuri zaidi…” 

Kabla ya Waheshimiwa wabunge kupata 

nafasi ya kutoa maoni yao wawakilishi wa 

Asasi za Kiraia walipata fursa ya kutoa taarifa 

ya mahusiano kati ya Bunge na Asasi za Kiraia, 

Bi. Gemma Akilimali kutoka Mtandao 

wa Jinsia Tanzania (TGNP) alitoa historia ya 

mahusiano kati ya Bunge na Asasi za Kiraia 

ambapo alisema Kamati za Bunge zimekuwa 

zikitoa fursa kwa Asasi za Kiraia kuwasilisha 

hoja, maoni, mapendekezo na uchambuzi 

kuhusu sera, sheria na bajeti ya taifa. 

“Asasi za Walemavu wameshirikiana na 

Kamati za Bunge katika sera na sheria mbalimbali 

zinazolenga walemavu. Mifano ni 

kama ile ya huduma na maendeleo ya watu 

wenye ulemavu, sheria mpya ya kazi ilitambua 

Kaimu Mkuu wa mkoa wa Singida, Bi. 

Grace Messaki, akifungua mdahalo wa 

Ulingo wa Maendeleo. 

mchango wa watu wenye ulemavu, serikali 

imeanza kutoa ruzuku kwa asasi za walemavu, 

sheria za ardhi pia zimezingatia maoni ya 

walemavu, walemavu pia wamewezeshwa 

kupiga kura kulingana na mahitaji yao tofauti,” 

alisema Mama Akilimali. 

Naye Mkurugenzi Mtendaji wa Youth Action 

Volunteers (YAV), Bw. Irenei Kiria akizungumzia 

changamoto za Asasi za Kiraia alisema 

mijadala ndani ya Bunge waheshimiwa wabunge 

hutetea baadhi ya masuala yanayowagusa 

wananchi ambayo yameainishwa na 

Asasi za Kiraia, hata hivyo kuna mapendekezo 

mengine ambayo huishia kwenye mjadala 

Bungeni. 

Naye Bi. Maryam Aboubakar wa ANGOZA 

akichangia juu ya mahusiano kati ya waheshimiwa 

wabunge na Asasi za Kiraia, alisema 

ni vyema uhuasiano kati ya Bunge na Asasi za 



| Kutoka Mikoani | 

Wawakilishi wa AZAKi Wapewa Mbinu za Namna 

ya kuwasiliana na Wabunge 

• Siri kuu ni uvumilivu na ajenda fupi zinazoeleweka 

Na Mwandishi Wetu 

Siku moja kabla ya kufanyika kwa mkutano 

kati ya washiriki wa maonesho 

na waheshimiwa Wabunge wa Bunge 

la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, kulifanyika 

mkutano wa maandalizi katika ukumbi 

wa Holly Cross mjini Dodoma. Lengo la 

mkutano huo lilikuwa kuwaelimisha washiriki 

nini cha kufanya na kutokufanya wanapokuwa 

Bungeni au wanapowasiliana na Wabunge. 

Akizumgumza katika mkutano huo, Afisa 

Habari Mwandamizi wa Bunge, Bw.Ernest 

Zullu aliwaasa wawakilishi wa AZAKi kuwa 

Bungeni si sehemu ya kuogopa kama watu 

wengi wanavyofikiria ila ni sehemu ambayo 

wawakilishi wa wananchi wanakutana kujadili 

masuala mbalimbali yenye manufaa kwa 

Watanzania. 

Aliwaomba wawakilishi wa AZAKi kujiamini 

kwa kuwa wabunge ni wawakilishi wa 

wananchi. “andaeni hoja katika maandiko 

mafupi na vipeperushi na kuwapatia wabunge 

wanapotembelea mabanda yenu…wabunge 

hupenda kuchukua vitu vyepesi ambavyo 

watasoma kwa urahisi na kuelewa..” alisisitiza 

Bwana Zullu. 

Kaimu Mkuu wa mkoa wa Singida, Bi. Grace Messaki, akifungua mdahalo wa Ulingo 

wa Maendeleo. 

Akizungumza katika Mkutano huo, Mwakilishi 

kutoka Mtandao wa Jinsia Tanzania (TGNP) Bi. 

Gemma Akilimali alisema ili kuhakikisha hoja 

ya mshiriki wa maonesho inawafikia wabunge 

lazima kuzingitia masuala yafuatayo; ni vyema 

kujua jinsi Bunge linavyofanya kazi, lazima 

kuwepo na ajenda, ajenda lazima iwe katika 

kalenda ya mwaka ya AZAKi, pia ni lazima 

kujua sera mbalimbali zinazowasilishwa bungeni 

na ni lazima kujua Kamati mbalimbali za 

Bunge ili iwe rahisi kuelekeza hoja yako kwa 

kamati husika. 

Msemaji mwingine alikuwa Bw. Gideon 

Mandesi kutoka DOLASED ambaye aliweka 


Afisa huyo aliwataka Wana-AZAKi kuwa 

nadhifu wawapo katika maonesho na kuwa 

wavumilivu kwa kuwa wabunge ni watu 

wenye mambo mengi hasa katika kikao cha 

bajeti “… ukiambiwa subiri kidogo, usikate 

tama, uwe mvumilivu andaa hoja zako na 

mara unapomuona ana nafasi muulize kama 

ana muda…” alisisitiza. 

Kaimu Mkuu wa mkoa wa Singida, Bi. Grace Messaki, akifungua mdahalo wa Ulingo 

wa Maendeleo. 




Mwenyekiti wa Bunge Azipatia Mtihani Mzito AZAKi 

• Azitaka zijipange upya kwa hoja makini 

• Asema “no research no right to speak” 

Na Mwandishi Wetu 

MWENYEKITI wa Bunge ambaye 

pia ni Mwenyekiti wa Kamati ya 

Maendeleo ya Jamii na Makundi 

mengine maalum Bi. Jenista Mhagama 

amesema Bunge linatafuta utaratibu mzuri 

zaidi wa kuwa na ushirikiano na Asasi za 

Kiraia. 

Mheshimiwa Mhagama ambaye ni Mbunge 

wa Peramiho, alisema hayo wakati akifunga 

Maonesho ya Asasi za Kiraia yaliyofanyika 

Bungeni, Dodoma hivi karibu na kuhudhuriwa 

na wawakilishi wa AZAKi kutoka 

mikoa mbalimbali ya Tanzania. 

mabanda bora. Aidha alipongeza washindi 

wote na kutoa changamoto kwa wengine 

kufanya vizuri katika maonesho mengine. 

Washindi wa mabanda bora katika maonesho 

ya mwaka 2007 walikuwa ni Tanzania 

Grassroots Development (TAGRODE), 

Mtandao wa Vikundi vya Wakulima Tanzania 

(MVIWATA) na Jumuiya ya Uhifadhi wa 

Mji Mkongwe - Zanzibar, inayojihusisha 

na masuala ya uhifadhi wa Mji Mkongwe 

na utalii Visiwani Zanzibar. 

Vyeti maalumu vya pongezi pia vilitolewa 

kwa Spika wa Bunge la Jamhuri ya Muungano 

wa Tanzania, Mheshimiwa Samwel 

Sitta, na Katibu wa Bunge Bwana Damian 

Foka. Vyeti hivyo vilipokelewa kwa niaba 

na Afisa Habari Mwandamizi wa Bunge 

Bwana Ernerst Zullu. 

Pia alishukuru kwa kupata nafasi ya kufunga 

maonesho hayo kwa mara ya pili kwani 

mwaka jana (2006) alipata fursa ya kufunga 

maonesho kama hayo, alisema maonesho 

yataboresha ushirikiano kati ya wabunge 

na AZAKi kwani alibainisha kuwa maonesho 

hayo yamekuwa ni kichocheo cha 

utekelezaji wa MKUKUTA. 

Alisema mkutano kati ya wabunge 

(Wenyeviti wa Kamati za Bunge) uliofanyika 

tarehe 24 Juni 2007 umeanzisha 

ukurasa mzuri wa ushirikiano na aliweka 

wazi kuwa hoja zote zilizowasilishwa 

kwa Bunge na AZAKi zitafanyiwa kazi na 

Bunge 

Vilevile Mheshimiwa Mhagama aliunga 

mkono nafasi ya AZAKi kuwa na utaratibu 

wa kutoa maoni kwa wabunge, lakini alisema 

ni vyema hoja hizo zifanyiwe utafiti 

wa kina kwani alisema “No research, no 

right to speak” 

Katika sherehe za kufunga maonesho ya 

mwaka 2007, Mheshimiwa Mhagama alitoa 

vyeti kwa washiriki na washindi wa 

Mkuuwa Mkoa wa Manyara, Kanali Mstaafu Anatoli Tarimo, akinukuu Katiba ya Tanzania 

wakati wa Mdahalo wa Ulingo wa Maendeleo mkoani Manyara. 

Wawakilishi wa AZAKi Wapewa... inakoka uk. 7 

wazi kuwa ili hoja ya AZAKi yeyote iwafikie 

waheshimiwa wabunge lazima masuala 

ya msingi yazingatiwe, masuala hayo ni 

pamoja na; kuwepo na agenda, ajenda iwe 

imefanyiwa utafiti wa kina, ajenda lazima 

iende na wakati, hakikisha hoja inaeleweka 

na hakikisha unatengeneza mtandao wa 

Marafiki wa Waheshimiwa Wabunge. 

Mwenyekiti wa mkutano huo alikuwa ni 

Mkurugenzi Mtendaji wa The Foundation 

for Civil Society Bw. John Ulanga ambaye 

pamoja na mambo mengine alimshukuru 

Bw. Zullu kwa kuweza kutoa elimu juu ya 

masuala mbalimbali ya protokali za Bunge 

kwa wawakilishi wa Asasi za Kiraia. 

Mkutano huo uliteua kamati ndogo kwa ajili 

ya kuandaa tamko la AZAKi kwa Wenyetiti 

wa Kamati za Bunge. Kamati hiyo iliundwa 

na wawakilishi kutoka NOLA, TGNP, TACO- 

SODE, ANGOZA, TANGO, YAV, TAYOA, 

HAKIKAZI, ICD na DOLASED. 



Maonesho ya AZAKi kwenye Baraza la Wawakilishi 

KIFICHO: Serikali na AZAKi ni Wabia wa Maendeleo 

• Wote wanapigania maisha bora kwa wananchi • Baraza laahidi kufanyia kazi hoja za AZAKi• 

Na Bernard Kindoli, Zanzibar 

SPIKA wa 

Baraza la 

Wawakilishi, 

Mheshim 

i w a Pa n d u 

Ameir Kificho 

amesema Serikali 

na Asasi za 

bernard@thefoundation-tz.org 

kiraia (AZAKi) 

ni wabia na si washindani katika mchakato 

mzima wa kuleta maendeleo ya watu wa 

Zanzibar. 

Sehemu ya washiriki wa mdahalo wa Ulingo wa Maendeleo Lindi 

Mheshimiwa Kificho alisema hayo wakati 

akifungua maonesho ya Asasi za Kiraia 

yaliyofanyika Aprili 16 na 17 mwaka huu 

katika Viwanja vya Baraza la Wawakilishi 

mjini Zanzibar na kuhudhuriwa na washiriki 

133 kutoka AZAKi 69 za Unguja na 

Pemba. 

Mheshimiwa Kificho alisisitiza umuhimu 

wa mahusiano yaliyojitokeza katika maonesho 

hayo yasiishie katika maonesho hayo 

pekee, bali yaendelee hata katika majimbo 

ya uchaguzi na yahusishe wananchi kwa 

upana zaidi. 

Mheshimiwa Spika wa Baraza alidhihirisha 

nia ya Serikali ya Mapinduzi ya Zanzibar 

kuweka mazingira mazuri kwa AZAKi 

kutekeleza majukumu yake kikamilifu 

pamoja na kukaribisha maoni kutoka asasi 

hizo katika utekelezaji wa sera na malengo 

ya Mpango wa Kukuza Uchumi Zanzibar 

(MKUZA). 

Awali akimkaribisha Mheshimiwa Kificho 

kufungua maonesho hayo, Mkurugenzi 

Mtendaji wa the Foundation for Civil 

Society Bw. John Ulanga alisema lengo la 

maonesho hayo ni kuboresha mahusiano 

ya AZAKi na Waheshimiwa Wawakilishi 

kupitia maonesho kwani kwa kufanya 

hivyo Wajumbe wa Baraza watafahamu 

hoja nyingi za msingi ambazo wananchi 

wanaona ni vyema zijadiliwe Barazani. 

“Ni matarajio yetu kuwa hivi sasa kuwa 

Kamati za Baraza zinakutana na Asasi za 

Kiraia kwa lengo la kuhakikisha wanapata 

taarifa sahihi kwa lengo la kuwanufaisha 

wananchi,” alisema Bw. Ulanga. 

Baada ya maonesho hayo kufunguliwa 

Wawakilishi walipata fursa ya kutembelea 

vibanda mbalimbali na walitoa maoni juu 

ya maonesho hayo. 

Mheshimiwa Haroun Ally Suleiman alisema 

maonesho yamesaidia kujua mambo 

yanayofanywa na wananchi na pia kujua 

matatizo yanayowakabili, hata hivyo 

alisema ni vyema maonesho hayo yapelekwe 

mikoani ili watu wengi wayaone na 

waelewe kazi za AZAKi na si kuwaonesha 

viongozi tu. 

Naye Mheshimiwa Ali Mohamed Bakari 

alisema, “Tumefarijika sana na maonesho 

Sehemu ya washiriki wa mdahalo wa Ulingo wa Maendeleo Lindi 





Asasi za Kiraia Zakutana na Wajumbe wa Baraza la 

Wawakilishi kujadili Maendeleo 

Na Omar Jecha, Zanzibar 

Mkutano huo ulioandaliwa kwa pamoja 

kati ya Shirika Mwavuli la AZAKi za Zan- 

KA T I K A 

m a a n - 

dalizi ya 

Maonesho ya 

Asasi za Kiraia 

katika Baraza 

la Wawakilishi 

huko Tanzania 

ojecha@thefoundation-tz.org 

Zanzibar, mkutano 

wa siku moja 

ulifanyika kati ya Wawakilishi wa Asasi za 

Kiraia (AZAKi) na Wajumbe wa Baraza la 

Wawakilishi. Lengo la warsha hiyo ilikuwa 

ni kubadilishana mawazo na uzoefu kati ya 

AZAKi na Wajumbe wa Baraza. 

Aidha mawaziri na watendaji wengine 

katika Serikali ya Mapinduzi Zanzibar 

walihudhuria mkutano huo. 

Picha ya pamoja ya Wabunge wa Bunge 

la Vijana Tanga wakiwa na Meya wa Jiji la 

Tanga (mwenye kofia) 

zibar (ANGOZA) na The Foundation for 

Civil Society ulifunguliwa na Spika wa 

Baraza la Wawakilishi Mheshimiwa Pandu 

Ameir Kificho. 

Akizungumza katika Mkutano huo Naibu 

Waziri wa Habari, Utamaduni na Michezo 

Mheshimiwa Mohamed Thabit Kombo 

alisema Serikali ya Mapinduzi ya Zanzibar 

na Baraza la Wawakilishi wapo tayari 

kushirikiana na AZAKi katika kuhakikisha 

matarajio ya maonesho hayo yanafikiwa. 

Akisisitiza azma ya Wajumbe wa Baraza na 

ile ya Serikali ya kuhakikisha hoja zilizotolewa 

zinajadiliwa, Mheshimiwa Kombo 

alisema kuwa ni vyema mambo yaliyojitokeza 

yakawekwa katika kijitabu kwa ajili ya 

rejea. “Nawashauri waandaaji kuhakikisha 

masuala haya yote yanawekwa kwenye 

kijitabu ambacho kitasambazwa kwa waheshimiwa 

wawakilishi ili iwe rahisi kwao 

kurejea pale wanapokuwa wanatoa hoja 

Barazani,” alisema Mheshimiwa Kombo 

Awali akifungua mkutano huo wa kihistoria 

kati ya AZAKI na Wajumbe wa Baraza, Spika 

wa Baraza la Wawakilishi Mheshimiwa 

Pandu Ameir Kificho alisisitiza kuwepo na 

ushirikiano mzuri kati ya Asasi za Kiraia 

(AZAKi), serikali na vyombo vya kutunga 

sheria ili kuweza kufikia maendeleo ya 

kweli kwa wananchi. 

Mheshimiwa Pandu Ameir alisema, “Asasi 

zikishirikiana na Uongozi wa Serikali na 

vyombo vya kutunga sheria, nguvu ya 

pamoja katika kujenga nchi itapatikana 

na kuwa na uchumi mzuri na mwenendo 

mzuri zaidi wa kisiasa na maendeleo ya 

kijamii yatapatikana zaidi. 

Mheshimiwa Spika alisema kutokana na 

serikali kuwa na majukumu mengi katika 

ujenzi wa taifa AZAKi zimekuwa kiungo 

muhimu sana katika kuinua uchumi wa 

nchi na kuwatoa wananchi katika hali duni 

waliyokuwa nayo. 

Naye Katibu wa Baraza la Wawakilishi, Bw. 

Ibrahim Mzee Ibrahim alisema AZAKi ni 

jumuiko la wananchi waliojikusanya kwa 

lengo mahsusi. 

Akiwasilisha mada ya kwanza katika mkutano 

huo juu ya Majukumu ya Baraza la 

Wawakilishi Bwana Ibrahim M. Ibrahim 

alisema mamlaka ya kuendesha nchi ni ya 

wananchi wenyewe. 

“Mamlaka ya kuendesha nchi ni ya wananchi 

wenyewe ambapo nguvu na uwezo 

wote wa serikali kufuatana na Katiba utatoka 

kwa wananchi wenyewe,” alisema 



Spika wa Baraza la Wawakilishi Zanzibar Atoa 

Changamoto kwa Wajumbe wa Baraza, Asasi za Kiraia 

Na Sitta Peter, Zanzibar 

SP I K A wa 

Baraza la 

Wa w a k i - 

lishi Zanzibar 

M h e s h i m i w a 

Pandu Ameir Kificho 

amewapa 

Wajumbe wa Baraza 

la Wawakilishi 

kazi ya 

sitta@thefoundation-tz.org 

kutafuta namna 

ya ushirikiano unaofaa kuwepo kati ya 

serikali na Asasi za Kiraia ili kuongeza kasi 

ya maendeleo Visiwani humo. 

Mheshimiwa Kificho alitoa kazi hiyo wakati 

wa ufunguzi wa Maonesho ya Asasi 

za Kiraia kwenye Baraza la Wawakilishi 

Zanzibar yaliyofanyika tarehe 16 na 17 

Aprili 2007. 

Spika aliwaasa Wajumbe wa Baraza na 

Asasi za Kiraia kusoma na kutambua ni 

kwa kiasi gani wako mbali na ushirikiano 

unaopaswa kuwepo kati yao endapo wataendelea 

na mikakati iliyopo sasa, kisha 

kutafuta namna zingine au mikakati mingine 

ya kuitumia ili kuharakisha mchakato 

wa kuelekea kwenye lengo hilo. 

Aliwakumbusha juu ya ukweli kuwa 

asasi za kiraia na serikali ni pande mbili 

za sarafu kwenye mchakato wa maendeleo 

kwa misingi kwamba wote wanapigania 

maendeleo ya wananchi na kwa hivyo 

hawapaswi kuchukuliana kama washindani 

bali kama wadau. 

Hata hivyo, aliweka bayana kuwa Asasi 

za Kiraia Zanzibar bado zinakabiliwa na 

changamoto nyingi miongoni mwake ni 

uchanga wa sekta hiyo na ugumu wa kujishughulisha 

na suala la kuondoa umaskini. 

Lakini alisema kuwa hali inaweza kuboreshwa 

endapo watakuwa na moyo wa ushirikiano 

miongoni mwao na serikali yao. 

Mdahalo Lindi waibua Changamoto... inatoka uk. 10 

haya. Yote tuliyoyaona hapa ni masuala 

yanayoitazama jamii na sisi tunaiwakilisha 

jamii hiyo. Tutaipelekea jamii 

tuliyoyaona na kuwaelimisha jinsi ya 

kupata misaada, pia tumeelewa kwamba 

walemavu ni sehemu ya jamii hawapaswi 

kubaguliwa,”. 

Kwa upande wake Mheshimiwa Azazi 

Nabhan Suleiman alisema, mwamko 

alioupata utamwezesha kuielimisha jamii 

inayomzunguka hasa vijana wanaotumia 

madawa ya kulevya. 

Akifunga maonesho hayo Waziri wa 

Kazi, Maendeleo ya Vijana, Wanawake 

na Watoto Mheshimiwa Asha Abdalla 

alisema maonesho yamefungua ukurasa 

mpya wa mashirikiano baina ya AZAKi 

na Baraza la Wawakilishi. 

Mheshimiwa Abdalla aliwataka wawakilishi 

wa AZAKi wasichoke kutafuta 

msaada kutoka kwa wajumbe wa Baraza, 

hasa pale AZAKi zinapotaka kuwasilisha 

ajenda muhimu zinazolenga kuondoa 

umasikini katika jamii ya Wazanzibari. 

Pia Waziri huyo wa Kazi, Maendeleo ya 

Vijana, Wanawake na Watoto aliahidi 

kuwa Baraza litafanyia kazi mawazo yaliyotolewa 

wakati wa mjadala na wakati 

wa maonesho. 

AZAKi zilizoshiriki maonesho hayo zilijigawa 

katika makundi mbalimbali ambayo 

ni; Kilimo na Hifadhi ya Mazingira, Huduma 

za Jamii na Kupunguza Umasikini, 

Haki za Binadamu na Huduma za Sheria, 

Wanawake, Asasi za Kimataifa pamoja 

na Mitandao ya AZAKi, Afya na Ukimwi 

na Watu wenye ulemavu na wanaoishi 

katika mazingira magumu. 

Maonesho hayo ambayo yaliandaliwa 

kwa pamoja kati ya the Foundation for 

Civil Society na Association of Non Governmental 

Organisations Zanzibar (AN- 

GOZA) yalikuwa ni ya kwanza kufanyika 

Tanzania Zanzibar. Maonesho kama hayo 

yamekuwa yakifanyika kila mwaka katika 

Bunge la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania 

tangu mwaka 2004. 

Katibu Tawala Msaidizi wa mkoa wa 

Mwanza, Alhaj Fadhil Mbilla a 




Maonesho ya AZAKI Bungeni 2006 

• Maonesho yaondoa dhana ya utapeli 

• Yakuza Ufahamu wa Wabunge Juu ya AZAKi 

• AZAKi Zazidi kukaribishwa kutoa maoni yao katika Kamati za Bunge 

Na Mwandishi Wetu, Dodoma 

BUNGE la Jamhuri ya Muungano wa 

Tanzania limesema Maonesho ya 

Asasi ya Kiraia (AZAKi) yamelisaidia 

bunge hilo kuzifahamu AZAKi hizo vizuri 

na kufanya kazi nazo kwa karibu kwa lengo 

la kuboresha maisha ya Watanzania. 

Kauli hiyo ilitolewa na Katibu wa Bunge la 

Jamhuri ya Muungano wa Tanzanuia Bw. 

Damian Foka katika mahojiano maalum na 

The Foundation News, yaliyofanyika katika 

ofisi ndogo ya Bunge jijini Dar es Salaam 

hivi karibuni. 

“Pamoja na AZAKi hizo kujitangaza kwa 

Waheshimiwa Wabunge pia imekuwa rahisi 

kuzifahamu taasisi hizo na tumekuwa 

tukiwaita katika shughuli zetu kwa urahisi 

zaidi kuliko hapo zamani. Kwa mfano, 

asasi nyingi zimesaidia sana katika kutoa 

maoni juu ya muswada wa rushwa uliopitishwa 

na Bunge katika mkutano wa 

mwezi wa nne mwaka huu 2007,” alisema 

Bw. Foka. 

Taarifa hiyo iliweka wazi kuwa Waheshimiwa 

Wabunge wametambua kuwa Asasi 

za Kiraia ni wadau wakubwa wa kufanya 

kazi na Bunge katika shughuli za kibunge 

za kutunga sheria, kusimamia shughuli za 

serikali pamoja na mambo mengi yanayofanywa 

na Bunge. 

“Waheshimiwa Wabunge na watendaji 

wengine wa Bunge walipata nafasi ya kubadilishana 

mawazo a viongozi wa asasi 

hizo na kuona jinsi wanavyoweza kushirikiana 

katika kuleta maendeleo ya pamoja,” 

alisema Katibu huyo wa Bunge katika mahojiano 

na The Foundation News. 

“Kupitia maonesho hayo tumeweza kubaini 

ukweli juu ya asasi hizo kwani baadhi ya 

waheshimiwa Wabunge walikuwa wakiamini 

kwamba asasi hizo ni kwa ajili ya 

utapeli wa kujipatia fedha za wafadhili 

kwa manufaa yao (viongozi wa AZAKi), “ 

alisema Bw. Foka. 

Pia taarifa hiyo ilieleza kuwa kwa kupitia 

maonesho hayo, baadhi ya waheshimiwa 

wabunge wameweza kuwahamasisha wananchi 

katika maeneo wanayowakilisha 

kuanzisha AZAKi kwa lengo la kuharakisha 

maendeleo yao. 

Katika hitimisho la mahojiano hayo Bw. 

Foka alisema, “Tumefahamu nini mchango 

wa AZAKi katika jamii yetu ya Kitanzania,”. 

Aprili mwaka 2006, AZAKi mbalimbali 

kwa kufadhiliwa na the Foundation for 

Civil Society na SUNY-Tanzania walifanya 

maonesho katika Viwanja vya Bunge mijini 

Dodoma. 

Maonesho hayo yaliwakutanisha waheshimiwa 

wabunge na wawakilishi wa AZAKi 

mbalimbali kutoka Tanzania. 

Katika hali ya kutia matumaini na kuonesha 

kuwa sasa ukurasa mpya umefunguliwa 

kati ya AZAKi na Waheshimiwa Wabunge, 

taarifa hiyo imeweka wazi imani ambayo 

Bunge na Waheshimiwa Wabunge wameipata 

juu ya AZAKi hizo baada ya maonesho 

ya mwaka jana. 

Wawakilishi wa AZAKi Mwanza kwenye semina ya MKUKUTA iliyoandaliwa na shirika 

la BED 


| Taswira za Mafanikio | 

Tathmini na Ukaguzi wa kila Miaka Miwili kwa AZAKi 

Wafadhiliwa Wafanyika 

Na Robert Mgeni 

• Asilimia 58 yaonesha wana uwezo wa kuleta mabadiliko 

• Yabainika kuwa matokeo mabaya yapo jamii isiposhirikishwa 

• Kuna mabadiliko mazuri ikilinganishwa na ule wa mwaka 2005 

• Wanaotembelewa na maafisa waonesha mafanikio zaidi 

IMEBAINIKA 

kuwa AZAKi 

nyingi zinazofanya 

vibaya 

katika utekelezaji 

wa miradi inayofadhiliwa 

na the 

Foundation zina 

mapungufu ya 

robert@thefoundation-tz.org 

ki-uongozi, kutokuwa 

makini wakati wa kuandaa mradi 

na kutokuwa na lengo halisi na walengwa 

mahsusi walioshirikishwa tangu kubuniwa 

kwa mradi. 

Aidha ukaguzi umebaini kuwa asasi zinazofanya 

vibaya zinaongozwa na viongozi 

wa-binafsi na wasioishirikisha jamii husika 

katika utekelezaji wa miradi hiyo. Hata hivyo 

utafiti pia umekosoa ucheleweshaji wa utoaji 

wa pesa kutoka The Foundation kama sababu 

ya utekelezaji dhaifu wa miradi. 

Hayo ni baadhi ya matokeo ya tathmini 

iliyofanywa katika kipindi cha mwezi Aprili 

na Mei mwaka 2007 na kampuni binafsi ya 

Economic Development Initiatives (EDI) Ltd 

ya Kagera kwa niaba ya The Foundation. 

Ukaguzi na tathmini hiyo ulifanywa kwa 

asasi wafadhiliwa 69 kuangalia maeneo ya 

uwezo wa kuleta mabadiliko, uwezo wa 

ndani wa shirika, kutandaa na kutambulika, 

ufanisi, uendelevu na uwezo wa kufikia 

malengo. 

Ripoti ya tathmini inaonesha kuwa matokeo 

ya utafiti ni mazuri kwa kuwa asilimia zaidi 

ya 58 ya mashirika yote yanaonesha kuwa 

na uwezo wa kuleta mabadiliko. Kati ya 

mashirika 69 ni manane tu yalionesha 

dhahiri kuwa yanafanya vibaya na hayana 

uwezekano wa kufikia malengo ya kuleta 

mabadiliko katika jamii. 

Pia ukaguzi umeonesha kuwa mashirika 28 

wafadhiliwa walikuwa na uwezo mdogo wa 

kutunza mahesabu sahihi ya fedha. Aidha 

matatizo mengine ni pamoja na jamii lengwa 

kutoshirikishwa katika kuandaa mradi, kukosekana 

kwa taratibu za kufuatilia na kupata 

tathmin ya mradi uliofadhiliwa. 

Tatizo la kutoshirikishwa kwa jamii limeonekana 

kwa AZAKi ndogondogo ambazo 

mara nyingi huwa hazina uongozi imara 

au kuonekana kuwa kama mali ya mtu 

mmoja. 

Katika tathmini hiyo AZAKi tatu zilizotambuliwa 

kufanya vizuri zaidi ni Tanzania Development 

and AIDS Prevention (TADEPA) ya 

Kagera, Help Age International na Tanzania 

Youth Aware (TAYOA) zote za jijini Dar es 

salaam. 

Kwa mujibu wa ripoti ya tathmini hiyo AZAKi 

hizo zilifanikiwa kufanya vizuri kwa kuwa 

zilikuwa na ruzuku kubwa, uwezo imara wa 

kiutendaji wa asasi, kuwa na wahisani wa 

ndani na wa nje, ubia kati yao na serikali na 

ufahamu wa kutosha kuhusu sera na sheria 

za nchi. 

AZAKi ambazo hazikufanya vyema ni pamoja 

na Journalist Association of Zanzibar (JAZ), 

Chama cha Waandishi wa Vitabu na Health 

Development Foundation. Utafiti unataja 

sababu zilizosababisha AZAKi hizo kufanya 

vibaya kuwa ni pamoja na AZAKi kuwa na 

viongozi wanaoendekeza ufisadi. 

Pia tathmini imebaini kuwa upo uwiano 

wa moja kwa moja kati ya kiwango cha 

ruzuku na matokeo ya mradi husika. Miradi 

yote inayopata ruzuku kubwa (ambayo ni 

hadi shilingi milioni 300 kwa miaka 3) ipo 

katika nafasi ya juu ya matokeo mazuri ukilinganisha 

na asilimia 17 tu ya miradi inayopata 

ruzuku ndogondogo (ya hadi shilingi 

milioni 5) . 

Ripoti ya tathmini hiyo pia imebainisha kuwa 

miradi ambayo imetembelewa na maafisa 

kutoka The Foundation for Civil Society inafanya 

vizuri zaidi kuliko ile ambayo haijatembelewa, 

asilimia 65 ya miradi iliyotembewa 

inafanya vizuri ukilinganisha na asilimia 50 

ambayo haijatembelewa. 

Ripoti hiyo pia imetoa mapendekezo 

yafuatayo ambayo ni pamoja na; kuongezwa 

kwa kiwango cha ruzuku ndogo kutoka 

shilingi milioni 5 hadi shilingi milioni 7 

kutokana na kushuka kwa thamani ya shilingi 

na ongezeko la bei za vifaa na huduma 

mbalimbali. 

Hii ni mara ya tatu kwa the Foundation 

kuendesha ukaguzi na tathmini ya matokeo 

kwa miradi iliyoifadhili. Katika zoezi kama 

hilo kwa kipindi cha mwaka 2003 na 2005 

mambo makuu yaliyodhihirika ni kuwepo 

kwa pengo la kiuwezo miongoni mwa 

AZAKi kuhusiana na ubunifu na usimamizi 

wa miradi, uwezo mdogo wa ufuatiliaji na 

tathmini, uwezo mdogo katika utetezi na 

ushawishi na utafutaji wa rasilimali. Aidha 

utafiti huo wa mwaka 2005 ulibainisha kuwa 

asasi za nje ya Dar es salaam zilikuwa hazifanyi 

vyema sambamba na idadi ndogo ya 

AZAKi zilizokuwa zinapata ruzuku. Vilevile 

tatizo lingine lilikuwa ni ukosefu wa ubunifu 

ambao asasi nyingi zilikuwa zinaomba fedha 

katika eneo la mitandao ya kiusalama hususan 

kushughulikia masuala ya UKIMWI na 

VVU. Mambo hayo yote yamefanyiwa kazi 

na shirika la the Foundation. 



| Kona ya Ruzuku | 

Idadi ya Asasi Zinazofanya Vibaya katika Udhibiti 

na Utunzaji wa Fedha yapungua 

Na Marilyn Elinewinga, DSM 

TATHMINI 

na ukaguzi 

uliofanywa 

na Kampuni 

ya Economic 

Development 

Initiatives (EDI) 

Ltd ya mkoani 

Kagera, umegundua 

kuwa bado 

marilyn@thefoundation-tz.org 

zinahitajika juhudi zaidi kuboresha eneo la 

usimamizi wa fedha za miradi inayofadhiliwa 

na the Foundation for Civil Society. 

Kwa mujibu wa ripoti ya EDI Ltd kiwango cha 

idadi ya asasi zinazofanya vyema katika eneo 

la utunzaji na udhibiti wa fedha imeongezeka 

ikilinganishwa na tathmini iliyofanyika 

mwaka 2003 na 2005. 

Ripoti hiyo inaonesha kuwa asilimia ya 

Asasi za Kiraia (AZAKi) zinazofanya vibaya 

imepungua kwa asilimia 10 (kutoka asilimia 

24 mwaka 2005 hadi asilimia 14 mwaka 

2007). 

Vilevile ripoti ya mkaguzi huyo wa nje 

umebainisha kuwa kiwango cha AZAKi 

zilizofadhiliwa na zinazofanya vizuri katika 

usimamizi wa fedha kimepanda kutoka asilimia 

33 mwaka 2005 hadi asilimia 38 kwa 

mujibu wa ukaguzi wa mwaka huu 2007. 

Kwa upande wa udhibiti wa ruzuku kulingana 

na kiwango cha ruzuku, utafiti umebaini 

kuwa nusu ya miradi fadhiliwa iliyo katika 

kundi la ruzuku ya kati na kubwa kulikuwa 

na udhibiti mzuri wa fedha. 

Maeneo ambayo bado AZAKi zinaonekana 

zimefanya vibaya ni pamoja na kutofanya 

uoanifu (reconciliation) wa fedha zilizo 

katika benki na zilizopo katika asasi, kutokuwepo 

na mfumo thabiti wa ndani wa kukagua 

matumizi, kukosekana kwa mwongozo wa 

utunzaji na matumizi ya fedha na uwezo 

mdogo katika masuala ya utunzaji wa kumbukumbu 

za fedha na udhibiti wa fedha. 

Kampuni ya EDI Ltd ilifanya ukaguzi wa 

matumizi ya fedha na utunzaji wa fedha hizo 

kwa AZAKi 56 zilizopata ruzuku kutoka The 

Foundation, 21 kati ya hizo zilipata ruzuku 

ndogondogo, 19 zilipata ruzuku ya kati na 

16 zilipata ruzuku kubwa. 

Baada ya kufanyika kwa utafiti huo, mapendekezo 

mbalimbali yametolewa. Mapendekezo 

hayo ni pamoja na kuitaka the 

Foundation kuandaa rasimu ya kanuni za 

mwongozo za utunzaji na udhibiti wa fedha, 

kuongeza idadi ya wakaguzi wa ndani, na 

kufanya tathmini ya uwezo wa asasi kabla 

ya kutoa ruzuku. 

Foundation Yaanzisha Utaratibu wa Kutembelea 

AZAKi Mpya Zinazopata Ruzuku 

• Zipo asasi chache zinazotumia nyaraka za kughushi 

• Ubora wa miradi inayoletwa umeimarika 

Na Amon Mrutu, DSM 

IMEBAINIKA 

kuwa kuna 

baadhi ya 

Asasi za Kiraia 

(AZAKi) chache 

zenye mtindo 

w a k u t u m i a 

nyaraka zisizo 

grants@thefoundation-tz.org sahihi wanapoomba 

ruzuku 

kutoka Foundation for Civil Society (FCS). 

Meneja wa Idara ya Ruzuku wa the Foundation, 

Bw. Amon Mrutu amebainisha kuwa 

hali hiyo inakatisha tamaa na kupaka matope 

sifa ya AZAKi. 

“Kwa kweli hali hii inakatisha tamaa kwani 

utakuta AZAKi zinatumia vyeti vya usajili, 

taarifa za benki vyote vikiwa ni vya kughushi…pia 

kuna wengine wanatumia majina 

ya wadhamini ambao hawawafahamu 

kabisa…hili ni tatizo linalohusisha AZAKi 

chache katika hilo,” alisema Bw. Mrutu. 

Pia Bw. Mrutu alisema kuna AZAKi chache 

ambazo zikipatiwa fedha zinakuwa hazitumiki 

kwa miradi iliyolegwa katika maombi 

ya ruzuku. Hata hivyo alisema hili sasa linadhibitiwa 

kwani FCS haitatoa ruzuku kwa 

AZAKi kabla ya kuitembelea na kuona kazi 

zake na uhalali wake kwa jamii husika. 

Bw. Mrutu alitaja matatizo mengine kuwa 

ni pamoja na uandikaji wa bajeti, alisema 

bado ni tatizo kubwa, kwani bajeti nyingi 

haziandikwi kwa uhalisia. “Hapa 

napo ndiko kwenye tatizo kubwa, bajeti 

nyingi zinaandikwa kwa lengo la kujinufaisha 

kwa watu binafsi kuliko mradi husika 

unaoombewa ruzuku,”aliweka wazi Bw. 

Mrutu. 

Alisema tatizo jingine lililopo ni kutoshirikishwa 

kwa wahusika katika uandikaji wa 

maombi ya ruzuku kwani alisema wakati 

mwingine hata wajumbe wa bodi ya shirika 

husika wakiulizwa wanakuwa hawajui lolote 

juu ya mradi uliombewa ruzuku. 



| Habari kwa Ufupi | 

Nola Yashiriki Kuboresha Sheria Mbalimbali 

Maoni yake yakubalika kwenye Kamati za Bunge 

Na James Marenga, Dar es salaam 

MAKA- 

LA hii 

inaelezea 

mafanikio 

ya m ra d i wa 

‘kuwashirikisha 

wananchi katika 

utungaji na 

marekebisho ya 

james@thefoundation-tz.org 

sheria’. Mradi 

huu una changamoto si kwa Shirika la 

Kitaifa la Msaada wa Sheria (nola) pekee 

yake, bali kwa wadau wote wa sekta ya 

sheria nchini. 

Mradi huu unafadhiliwa na Foundation 

for Civil Society (FCS) na kutekelezwa na 

nola. Ulianza mwaka 2006 na unatarajiwa 

kugharimu shilingi milioni 272.3 utakapokamilia 

mwaka 2008. 

Njia inayotumika ni kuhakikisha ushawishi 

unafanyika kwenye kamati mbalimbali 

za Bunge na hatimaye mabadiliko 

ya sera na sheria zinazozuia haki kupatikana 

na zile zinazokinzana na haki za 

binadamu 

Katika kuhakikisha hili linafanikiwa 

nola imekuwa ikiendesha miradi mbalimbali, 

moja kati ya miradi hiyo ni wa 

‘kuwashirikisha wananchi katika utungaji 

na mabadikiko ya sheria’. Mradi umekuwa 

ukifadhiliwa na FCS tangu mwaka 2006, 

lengo la mradi huu ni kuhakikisha haki na 

uelewa wa haki za binadamu unakuwepo 

kwa watu wote hususan watu masikini 

wanaoishi vijijini hapa nchini. 

Mkakati huu utafanikiwa kwa kuhakikisha 

wananchi wanashirikishwa katika 

mchakato wa utungaji wa sheria, kutoa 

elimu ya uraia kwa wananchi juu ya 

mchakato mzima wa utungaji wa sheria 

na wajibu wa wananchi katika mchakato 

huo, kutoa elimu kwa wadau mbalimbali 

na kufanya ushawishi kwa waheshimiwa 

wabunge ili kuhakikisha sheria za nchi 

zinatoa haki kwa wananchi wote. 

Mpaka sasa mradi huu umefanikiwa 

kuandaa kijitabu kinachoelezea mchakato 

wa utungaji wa sheria nchini na vigezo vya 

sheria nzuri. Kijitabu hicho kilichoandikwa 

kwa lugha ya Kiswahili kinatoa elimu 

ya namna ambayo wananchi wanaweza 

kushiriki katika mchakato wa utungaji 

sheria. 

Kwa mujibu wa Mkurugenzi Mtendaji 

wa Shirika hilo Bwana Clemence Mashamba, 

nola pia imefanyia tafiti miswada 

ya sheria mbalimbali, na matokeo ya 

tafiti hizo yamewasilishwa katika kamati 

mbalimbali husika za Bunge. Miswada 

hii ni pamoja na Muswada wa Serikali za 

Sehemu ya washiriki wa mkutano wa AZAKi uliofanyika mjini Iringa juu ya mtandao 

Mitaa wa Mwaka 2006, ambao ulikuwa 

unalenga kufanyia marekebisho ya Sheria 

ya Serikali za Mitaa ya Mwaka 1982 na 

miswada mingine. 

Katika juhudi hizi za kuboresha sheria, 

kamati husika za Bunge zimetoa ushirikiano 

wa hali ya juu, na waheshimiwa 

wabunge walipongeza juhudi za nola na 

kwa kiwango kikubwa walikubaliana na 

mapendekezo ya asasi hiyo. Kutokana na 

juhudi nzuri za nola, asasi hiyo imekuwa 

ikialikwa kwenye kamati mbalimbali 

za Bunge kutoa maoni kuhusiana na 

miswada. 

Mafanikio mengine ambayo nola imepata 

kutokana na ufadhili wa FCS, ni utafiti 

na uchambuzi wa muswada wa kupambana 

na rushwa wa mwaka 2007, nola iliwasilisha 

mapendekezo yake mbele ya Kamati 

ya Katiba na Mambo ya Sheria. Baadhi 

ya mapendekezo ya nola yalizingatiwa 

katika sheria mpya. Hili linathibitika pale 

Mwenyekiti wa kamati husika alipotambua 

mchango wa nola wakati akiwasilisha hoja 

Bungeni Aprili mwaka jana. 

Pia nola iliendesha mafunzo ya mchakato 

wa utungaji wa sheria kwa waandishi 

wa habari 20 kutoka Vyombo vya Habari 

vya Umma na vile vya binafsi. Mafunzo 

hayo yalifanyika kuanzia Septemba 11 hadi 

15 mwaka 2006, mjini Morogoro. Mafunzo 

hayo yalikuwa na mafanikio, kwani baada 

ya hapo kumekuwepo na matokeo chanya 

juu ya namna waandishi wanavyoandika 

habari zinazohusiana na mchakato wa 

mabadiliko na utungaji wa sheria. 

Kama sehemu ya mradi huu, nola 

imekuwa ikiendesha semina za kiushauri 

kwa waheshimiwa wabunge, na watendaji 

serikalini. Semina hizo zililenga kutoa 

elimu ya mchakato wa utungaji na urekebishaji 

wa sheria nchini. 

Utayarishaji na usambazwaji wa jarida 

la ‘The Justice Review’ linalotoka mara nne 

kwa mwaka ni kati ya mafanikio ya nola 

katika mradi huu. Wengi wanaosoma jarida 

hilo wameonesha kulifurahia kwa kuwa na 

mambo mengi yanayoelimisha. 



| Kanuni za Mwongozo | 

ForDIA kutoa Tuzo ya Rushwa 

• Ni kwa wilaya yenye kiwango kidogo cha rushwa 

• Pia iliyokithiri kwa rushwa kujulikana 

• Utafiti kufanyika nchi nzima 

Na Mwandishi Wetu, DSM 

Shirika la Concern for Development 

Initiative in Africa (ForDIA) katika 

mradi wake wa utafiti wa mtazamo 

wa watu juu ya rushwa litatoa tuzo kwa 

wilaya itayoonekana ina kiwango kidogo 

cha rushwa hapa nchini. 

Kauli hiyo ilielezwa na Mkurugenzi Mtendaji 

wa ForDIA Bw. Buberwa Kaiza katika 

mahojiano maalum na The Foundation 

News ofisini kwake jijini Dar es Salaam. 

“Baada ya kumalizika kwa utafiti wa mtazamo 

wa watu juu ya rushwa, ili tuweze 

kuishirikisha jamii kikamilifu tumekusudia 

kutoa tuzo maalum kwa wilaya itakayoonekana 

kuwa na kiwango kidogo cha vitendo 

vya rushwa, nadhani kwa mtindo huo 

tutakuwa tunasaidia jamii kuondoka na 

rushwa,” alisema Mkurugenzi huyo. 

Alisema mradi huo unaofadhiliwa na the 

Foundation for Civil Society (FCS) utadumu 

kwa miaka mitatu na wamepata ruzuku 

ya shilingi milioni 300 kwa ajili ya kazi 

hiyo. 

Alisema kwa sasa wameshamaliza taratibu 

zote na hivi karibuni maafisa wa 

ForDIA watatembelea wilaya 50 kwa ajili 

ya kuendesha utafiti huo, lengo likiwa ni 

kutembelea wilaya 50 kila mwaka hadi 

ifikapo mwaka 2010. 

Akizungumzia mafanikio ya mradi huo 

pamoja na ruzuku kuroka FCS, Bw. Kaiza 

alisema kupatikana kwa ruzuku kutoka 

FCS kumeweza kuendeleza mradi huo 

kwani awali walikosa fedha kwa ajili ya 

kuendesha utafiti husika. 

“Kwa kweli mradi huu umetusaidia sana 

kwani tumeweza kukutana na wadau 

mbalimbali wa ndani na nje ya nchi, pia 

tunashirikiana na asasi nyingi ikiwemo 

REPOA, REDET, TAKURU, TCCIA, HakiElimu 

na nyingine,” alisema Mkurugenzi 

huyo. 

Pia alisema baada ya kupata ruzuku 

kutoka FCS wameweza kuongeza idadi 

ya wafanyakazi na kuwa na uhakika wa 

kuwalipa stahili zao ikiwemo mishahara. 

Aidha amesema shirika lake limenunua 

vifaa vya ofisi na utawala bora unazingatiwa 

kwa kiwango cha juu ndani ya 

shirika hilo. 

Akizungumzia changamoto wanazokabiliana 

nazo, Bw. Kaiza alisema mradi umechelewa 

kuanza kwa sababu walikuwa na 

majadiliano na wadau mbalimbali juu ya 

kuboresha utafiti huo. 

“Kwa kweli tatizo jingine tunalokumbana 

nalo ni kupanda kwa gharama za uendeshaji, 

hata hivyo tunajitahidi kujibana 

ili tuweze kutimiza azma yetu,” alisema 

Bw. Kaiza. 

Akizungumzia Maonesho Asasi za Kiraia 

yaliyofanyika Bungeni mwaka 2006, Bw. 

Kaiza alisema yalikuwa na mafanikio 

makubwa kwani hivi sasa wanakaribishwa 

kwenye mikutano ya baadhi ya 

kamati za Bunge. 

“ Kwa kweli maonesho yale ya Bungeni 

yalitusaidia sana, tumekuwa tunajadiliana 

na baadhi ya Kamati za Bunge, kwa mfano 

tulishirikishwa kikamilifu katika kupitia 

muswada wa Sheria ya rushwa…pia tu- 





ForDIA kutoa Tuzo ya Rushwa 


meweza kufahamiana na waheshimiwa 

wabunge kadhaa,” alisema Bw.Kaiza. 

Pia aliipongeza FCS kwa jinsi ambavyo 

hawakupenda kuonekana wao ndio 

vinara wa maonesho, alisema FCS walishiriki 

kama washiriki wengine pamoja 

na kuwa wao ndio walikuwa waandaaji 

wa shughuli yote hiyo. 

ForDIA ni asasi ya kitaaluma, ya kiraia 

isiyo ya kiserikali na isiyo ya kibiashara, 

inayofanya ushauri katika mambo yanayoinua 

juhudi za kimaendeleo katika 

mazingira ya nchi husika katika nchi za 

Kusini wa Afrika. ForDIA inafanya utafiti, 

kuendesha mafunzo, ushawishi na ushauri 

katika medani za migogoro, amani na usalama; 

demokrasia na utawala (kupambana 

na rushwa), maendeleo ya usawa kijinsia 

na umasikini kwa muktadha wa mjadala 

kati ya nchi tajiri na masikini. 

Ilianzishwa Mei 1996, ina matawi katika 

nchi za Uganda, Kenya na Zambia. 

Katika Tanzania inaendesha kazi zake 

katika kanda saba ambazo ni kanda ya 

Ziwa Victoria, Kanda ya Nyanda za juu 

Kusini, Kanda ya Kusini, Kanda ya Kati, 

Kanda ya Kaskazini, Kanda ya Magharibi 

na Kanda ya Mashariki. Katika kila kanda 

kuna mwakilishi. 

Foundation Yaanzisha Utaratibu... 

imetoka uk. 15 

“Matatizo mengine ni kwamba miradi imeonekana 

haina mpango wa mafunzo kwa 

walengwa wa miradi husika. Ni muhimu 

wadau wakakumbuka kuwa wanapoleta miradi 

yenye mafunzo basi walete pia mpango 

wa mafunzo unaoonyesha walengwa wa 

mafunzo, mambo ya kufundishwa na wasifu 

wa wakufunzi” alisema. 

Amesema kikwazo kingine kinatokana na 

AZAKi ambayo haijawahi kupata ruzuku 

kutoka popote kuomba ruzuku ya kati. “Kiutaratibu 

the Foundation haitoi ruzuku ya kati 

(ya kuanzia shilingi milioni 35 hadi milioni 

105 kwa miaka mitatu) kwa AZAKi ambayo 

haijawahi kupata fedha kutoka kwa mfadhili 

yeyote,”alisema Meneja Ruzuku. 

Pamoja na matatizo hayo, Bw. Mrutu amesema 

mabadiliko yapo kwa AZAKi zinazoomba 

ruzuku kwa mara ya pili, nyingi kuonekana 

hazina matatizo zinapokaguliwa. 

Akizungumzia ni sababu gani zinafanya 

AZAKi nyingi za Dar es Salaam hupata ufadhili 

wa FCS ukilinganisha na mikoa mingine 

nchini, Bw. Mrutu alisema, “Kimsingi maombi 

mengi ya ruzuku yanatoka mkoani Dar 

es Salaam. Hata hivyo alikubali kuwa Dar 

es Salaam hupata ruzuku zaidi na kwamba 

baadhi ya asasi hizo huendesha shughuli 

zake nchini kote,”. 

AZAKi mbalimbali hupeleka maombi The 

Foundation kwa ajili ya kufadhiliwa katika 

miradi mbalimbali. Ruzuku zinazotolewa 

ni ruzuku ndogondogo, ruzuku za kati na 

ruzuku kubwa. 

Sehemu ya washiriki wa mkutano wa 

AZAKi uliofanyika mjini Iringa juu ya 

mtandao 





AZAKi: Changamoto za Leo, Fursa za Kesho... 


Kiraia udumishwe kwa lengo la kuharakisha 

maendeleo ya nchi. 

Bi. Aboubakar alisema wakati Asasi za Kiraia 

zikifanya kazi pamoja na Kamati mbalimbali 

za Bunge imedhihirika kwamba kuna uhaba 

wa wataalam mbalimbali kwa ajili ya kuwasaidia 

waheshimiwa kufanya tafiti na kuandaa 

hoja zenye takwimu sahihi, hali inayopunguza 

nguvu za hoja zinazohusika. Kuna utaalamu 

mkubwa uliopo ndani ya Asasi za Kiraia. 

Hii ni mara ya kwanza kwa Asasi za Kiraia 

kukutana na Wenyeviti na Makamu Wenyeviti 

wa Kamati zote za Bunge kwa lengo la kubadilishana 

mawazo mbalimbali. 

Mahusiano kati ya AZISE na Serikali 

Yanaimarika - Utafiti 

Na Deogratius Mlay 

Ut a f i t i 

u l i o - 

f a - 

nywa na Asasi 

ya Utafiti ya 

jijini Dar es salaam 

- REPOA 

kwa kushirikiana 

na Chuo 

deogradius@thefoundation-tz.org 

Kikuu cha Dublin 

City umebaini kuwa mahusiano kati ya 

Serikali na Asasi Zisizo za Kiserikali (AZISE) 

yameboreka. Kwa mujibu wa utafiti “hali 

hiyo inaonekana kutokana na kuongezeka 

kwa mawasiliano, mahusiano na kujengeka 

kwa hali ya kuaminiana”. 

Utafiti huo uliofanyika mwaka 2005 na 

ripoti yake kuchapishwa mapema mwaka 

huu 2007 unaonyesha kuwa Asasi za 

Kiraia zinaamini kuwa serikali kwa sasa 

imetambua wazi kwamba AZISE zina 

nafasi muhimu katika utungaji wa sera na 

sheria nchini. 

Hata hivyo, kwa mujibu wa ripoti hiyo, 

imebainika kwamba hali ya kuaminiana 

kati ya AZISE na serikali inahitaji kuboreshwa 

zaidi ili kuleta maendeleo yanayotarajiwa. 

Kwa mujibu wa utafiti, watendaji 

wengi wa AZISE bado wameonesha wasiwasi 

endapo kweli serikali inatoa habari 

muhimu kwa urahisi na bila urasimu licha 

ya kuongezeka hali ya kuaminiana. 

Wawakilishi wengi wa AZISE waliohusika 

katika utafiti huo wamekubali kwamba 

AZAKi na wananchi wanapaswa kuendelea 

kufuatilia utendaji wa serikali ili 

kuhakikisha matumizi bora ya fedha za 

umma. Wameongeza kuwa, “Serikali haina 

budi kuongeza uwazi na kutafuta mbinu 

za kuhakikisha kunakuwepo mahusiano 

endelevu ambapo AZAKi zitakaribishwa 

kuchangia mawazo mbalimbali kuhusu 

michakato ya maendeleo. 

Hata hivyo utafiti umeonesha wasiwasi 

mkubwa kuwa AZAKi nyingi zinazofanya 

uzengeaji (ushawishi) na uzongaji (utetezi) 

zimejikita katika mikoa ya Dar es salaam 

na baadhi ya majiji machache hapa nchini. 

Hali hii ni changamoto ya kuibua ari ya 

AZAKi makini katika miji na mikoa mingine 

hapa nchini. 

Kuhusu nguvu za pamoja katika kuleta mabadiliko 

makubwa, utafiti unashauri kuwa 

AZISE hazina budi kufanya kazi pamoja na 

pia kujijengea uwezo wake wa ki-shirika 

na kujenga imani kwa serikali. 

Kwa habari zaidi kuhusu utafiti huo (special 

Paper No. 070.21) wasiliana na REPOA, 

repoa@repoa.or.tz au angalia www.repoa. 

or.tz 


| Habari za Ndani | 

Asasi zilizopata ruzuku ndogo (RSG) ya mwezi April 2007 

S/N Jina na Anwani ya Shirika Eneo Lengwa Kiasi Fedha 

1 Association for Community Empowerment and Development, S.L.P 5536, Tanga Mitandao ya Usalama 5,000,000.00 

2 Capacity Building and Network Associates, S.L.P 4068, Dar es Salaam Utawala Bora 4,971,334.00 

3 Chama cha Kupambana na UKIMWI, S.L.P 243, Njombe, Iringa Mitandao ya Usalama 5,000,000.00 

4 Chama cha Utafiti wa Magonjwa Sugu na UKIMWI kwa Tiba Asilia. S.L.P 1535, Tabora Mitandao ya Usalama 4,994,700.00 

5 Chama cha Viziwi Tanzania, Mkoa wa Mwanza, S.L.P 6085, Mwanza Utawala Bora 5,000,000.00 

6 Chama cha Viziwi Tanzania, Tawi la Mkoa wa Shinyanga, S.L.P 36, Shinyanga Utawala Bora 5,000,000.00 

7 Changanyikeni Initiative, S.L.P 35025, Dar es Salaam Mitandao ya Usalama 4,956,200.00 

8 Chema Arts Promotion, S.L.P 1830, Morogoro Utawala Bora 4,999,200.00 

9 Chumbuni Ward Social Health Development, S.L.P 4196, Zanzibar Utetezi 4,990,084.00 

10 Community Health Care Services in Van, S.L.P 5918, Dar es Salaam Mitandao ya usalama 4,995,540.00 

11 East Africa Communities Organization for Management of Lake Victoria Tanzania, S.L.P 278, Shinyanga. Sera/ Mitandao ya usalama 4,774,730.00 

12 Greenbelt Schools Trust Fund, S.L.P 1287, Morogoro Sera 4,999,600.00 

13 Juhudi Arts Focus Centre, S.L.P 5040, Morogoro Sera 4,999,750.00 

14 Jumuiya ya Kuwaendeleza Wakulima, Wafugaji na Wavuvi Zanzibar, S.L.P 149, Zanzibar Sera 4,999,700.00 

15 Kahama Civil Society Organization Forum, S.L.P 1061, Shinyanga Sera 4,904,500.00 

16 Kidimu One Arts Group, S.L.P 30112, Kibaha Utawala Bora 4,989,162.00 

17 Kikundi cha Maendeleo ya Jamii Handeni, S.L.P 317, Handeni Mitandao ya Usalama 4,991,443.00 

18 Kikundi cha Upendo Mavanga, S.L.P 54, Njombe Mitandao ya Usalama 4,999,900.00 

19 Kikundi cha Ushirika cha Heri Ifakara, S.L.P 624, Ifakara Utawala Bora/Sera 4,999,850.00 

20 Kilimanjaro Wizard Arts Group, S.L.P 10105 Moshi Utawala Bora 4,997,000.00 

21 Kilombero Group for Community Development, S.L.P 624, Ifakara Sera 5,000,000.00 

22 Kilombero Valley Environment and Development Organizationa, S.L.P 332, Ifakara Sera 4,999,900.00 

23 Mategemeo Group Mlalo, S.L.P 27, Mlalo Mitandao ya usalama/ushawishi 5,000,000.00 

24 Mbeya Older Persons Care, S.L.P 559, Mbeya Sera 4,999,400.00 

25 Mbeya Paralegal Unit, S.L.P 1761 Mbeya Utawala Bora 4,991,250.00 

26 Mlangali Development Association, S.L.P 312, Njombe Mitandao ya usalama 4,996,550.00 

27 National Life Development Association, S.L.P 129, Dar es Salaam Mitandao ya usalama 4,997,350.00 

28 National Youth Information Centre, S.L.P 1340, Kigoma Sera 5,000,000.00 

29 Nature Conservation and Sustainable Development Trust Mitandao ya Usalama 4,776,650.00 

30 Nyakitasi Foundation Trust, S.L.P 9, Ikwiriri, Rufiji Mitandao ya Usalama 4,975,300.00 

31 Pemba Investment & Youth Development Organization, S.L.P 343, Pemba Mitandao ya Usalama 5,000,000.00 

32 See Development Organization, S.L.P 1186, Dodoma Mitandao ya Usalama 4,973,200.00 

33 Shirikisho la Mabaraza ya Mikopo Kibaha, S.L.P 30156, Kibaha Mitandao ya Usalama 4,978,600.00 

34 Sikonge Organisation Network, S.L.P 21, Sikonge Utetezi 4,999,980.00 

35 Simba Masai Group, S.L.P 190, Karatu Utetezi 4,983,129.00 

36 Tandale Market Grain Sellers Association, S.L.P 67548, Dar es Salaam Utawala Bora 4,922,870.00 

37 Tanzania Action of Development, S.L.P 19962, Dar es Salaam Utetezi 5,000,000.00 

38 Tanzania Association for Mentally Handicapped, Shinyanga Branch, S.L.P 206, Shinyanga Utetezi 4,999,800.00 

39 Tanzania Development and Environment Friends Association Youth, S.L.P 23008, Dar es Salaam Mitandao ya Usalama 4,999,800.00 

40 Tawi la CHAVITA Mkoa wa Mtwara, S.L.P 81, Mtwara Mitandao ya Usalama 5,000,000.00 

41 Telecoms and Electronics Technicians Association, S.L.P 5269, Morogoro Mitandao ya Usalama 4,987,900.00 

42 Umoja wa Maendeleo ya Vijana Mwananyamala, S.L.P 12831, Dar es Salaam Utawala Bora 4,928,500.00 

43 Union of Orphans Njombe, S.L.P. 201, Njombe Mitandao ya Usalama 5,000,000.00 

44 Union of Tanzania Press Club, S.L.P 314, Mwanza Sera 4,775,000.00 

45 Women Development and Child Health, S.L.P 2110, Dodoma Sera 4,997,000.00 

46 Women Economic and Social Services, S.L.P 30436, Kibaha Mitandao ya usalama/Utetezi 5,000,000.00 

Jumla ya Fedha 228,844,872.00 

 

 

 

 

 

 

 

 



Tuzo ya Asasi Bora 

 

 

 

 

 

 

 

 

21

Asasi za Kiraia, Bunge na Baraza la Wawakilishi - The Foundation ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?