Co to jest seks analny? Seksem analnym nazywamy pieszczoty ...

Co to jest seks analny? 

Seksem analnym nazywamy pieszczoty odbytu. Istnieje wiele form pieszczot analnych: przez dotyk, lizanie 

odbytu (pieszczoty oralno‐analne, rimming, analingus, technika płatka róży), czy penetracje odbytu członkiem 

(stosunek analny, miłość grecka), albo palcami (stymulacja analna, postillionage), dłonią (fisting), dildo, lub 

wibratorem. Istnieją też różne zabawki seksualne służące do pieszczot okolic analnych (np. zatyczki analne). 

Seks analny uprawiany jest przez różne osoby i wbrew powszechnym stereotypom, nie jest aktywnością 

zarezerwowaną tylko dla gejów. W rzeczywistości, stosunki analne należą do repertuaru zachowań seksualnych 

17% Polaków. 

Nie wszyscy jednak preferują tego typu pieszczoty, nie każdy uzna je za przyjemne i należy to uszanować. Nie 

powinno się nikogo zmuszać, czy namawiać wbrew jego woli do seksu analnego. Gdy stosunek jest 

nieprzyjemny, to zawsze każdy z partnerów ma prawo powiedzieć "nie" i zrezygnować, a druga osoba powinna 

to zaakceptować. 

Jak przygotować się do seksu analnego? 

Zanim przystąpi się do seksu analnego ważne jest by umyć okolice odbytu ciepłą wodą i mydłem. W zależności 

od rodzaju pieszczot (tylko zewnętrznych albo penetracji) należy umyć też wewnętrzną część odbytu, co można 

zrobić przepłukując go wodą. Ważne jest by przed seksem oddać kał. Wszystkie te zabiegi konieczne są ze 

względów higienicznych. 

Seks analny wcale nie musi być bolesny. By uniknąć bolesności należy zadbać o komfort i rozluźnienie u 

biernego partnera. Gdy dopiero rozpoczyna się tego typu kontakty seksualne, powinno się poprzedzić je 

dłuższymi pieszczotami (grą wstępną), w tym pieszczotami odbytu. Można rozpocząć od penetracji odbytu 

palcem nawilżonym lubrykantem, następnie dwoma palcami i dopiero gdy partner odbierający pieszczoty 

przyzwyczai się do takiego dotyku, spróbować penetracji penisem. Ważne, by się nie śpieszyć i nie rozpoczynać 

penetracji zbyt brutalnie, ponieważ może to być nieprzyjemne. Bardziej doświadczona osoba nie musi 

potrzebować długich przygotowywań i być zdolna do odbycia stosunku bez nich. Gdy podczas stosunku czuje 

się ból może to oznaczać niewystarczające rozluźnienie, zbyt małą ilość użytego lubrykantu, albo zbyt 

agresywny stosunek – wszystkie te sytuacje mogą przyczynić się uszkodzeń odbytu, dlatego należy zadbać o to, 

by ich unikać. 

Ważne jest, by podczas stosunków analnych używać lubrykantów (najlepiej w dużych ilościach) na bazie wody 

lub sylikonu (dostępnych w aptekach i drogeriach). Nie należy natomiast używać substancji nawilżających na 

bazie tłuszczy takich jak wazelina, czy olejki, ponieważ mogą uszkodzić prezerwatywę, a niektóre z nich 

przyczyniać się do podrażnień odbytu. Używanie lubrykantów jest konieczne, ponieważ w odróżnieniu od 

pochwy, odbyt nie jest naturalnie nawilżany, co ze względu na większe tarcie, może prowadzić do uszkodzeń 

podczas penetracji. 

Czy seks analny jest niebezpieczny? 

Podczas stosunków analnych istnieje ryzyko zakażenia się chorobami przenoszonymi drogą płciową, w tym HIV, 

dlatego powinno się podczas nich używać prezerwatyw. Zaleca się, by w tym celu 

używahttp://www.ponton.org.pl/readarticle.php?article_id=19ć specjalnych prezerwatyw o zgrubionych 

ściankach. Poza tym, pieszczoty oralno‐analne mogą przyczynić się do zakażenia innymi chorobami, np. 

zapaleniem wątroby (WZW), dlatego podczas tego typu kontaktów, warto używać specjalnych chusteczek 

lateksowych, albo rozciętej i rozłożonej na płasko prezerwatywy, którymi odgradza się odbyt od jamy ustnej. 

Podczas pieszczot przy pomocy palców i dłoni można użyć rękawiczek lateksowych ze względów higienicznych. 

Gdy jednak zdecydujemy się na seks analny bez zabezpieczenia (prezerwatywy albo innej bariery), ważne by po 

takim kontakcie umyć wodą i mydłem ręce, usta, penisa, czy inne części ciała, które miały kontakt z odbytem, 

by zmniejszyć szanse rozprzestrzeniania się w ten sposób zarazków. Przedmiotów, albo części ciała (np. 

palców), które miały kontakt z odbytem nie należy wkładać potem do ust. Podobnie, gdy penis, palce lub 

przedmiot penetrował odbyt, nie należy go następnie umieszczać w pochwie, ponieważ można w ten sposób 

przenieść zarazki i doprowadzić do zakażenia. Kiedy chcemy zmienić formę pieszczot ważne jest, by najpierw 

umyć penisa, albo używać prezerwatywy i zmienić ją na nową przed przemieszczeniem penisa do pochwy, 

analogicznie, można używać rękawiczek lateksowych by nie pozostawiać zarazków na dłoniach. 

Czy seks analny jest przyjemny? 

Seks analny może być przyjemny dla obu stron. Osoba odbierająca pieszczoty analne (bierna) może czuć 

przyjemność zarówno na skutek pieszczot zewnętrznych okolic odbytu, jak i stymulacji prostaty (zwanej czasem 

"męskim punktem G"), a u kobiet stosunek analny również może prowadzić do stymulacji sąsiadujących z 

odbytem okolic pochwy. 

Czy można zajść w ciążę uprawiając seks analny? 

Mimo, że odbyt nie jest w żaden sposób połączony z pochwą, to sperma wypływająca z odbytu może dostać się 

do leżącego niedaleko wejścia do pochwy, może też zdarzyć się tak, że mokry od spermy penis otrze się o

wejście do pochwy przenosząc tam plemniki. Trzeba więc pamiętać, że stosunek analny nie jest sposobem na 

uniknięcie używania antykoncepcji. Co prawda ryzyko zajścia w ciąże w takiej sytuacji jest małe, ale nie jest 

zerowe. 

Inne pieszczoty analne 

Niektóre osoby używają do masturbacji analnej, albo pieszczot z partnerem zabawek erotycznych lub innych 

przedmiotów. Warto takiej sytuacji pamiętać o umyciu takiego przedmiotu przed (i po) umieszczeniem w 

odbycie. By zmniejszyć ryzyko zakażenia chorobami przenoszonymi drogą płciową (np. podczas korzystania ze 

wspólnych zabawek) można na wibrator lub dildo założyć prezerwatywę. Podczas korzystania z zabawek, 

podobnie jak podczas stosunku, należy zadbać o użycie lubrykantu i odpowiednie rozluźnienie biernego 

partnera. Kolejną ważną rzeczą jest, by nie umieszczać w odbycie przedmiotów, które mogą pęknąć, złamać się, 

czy rozkruszyć, ponieważ może to doprowadzić do sytuacji, w której część przedmiotu zostanie w odbycie. Nie 

można też używać przedmiotów ostro zakończonych, ponieważ może to uszkodzić wrażliwą tkankę przewodu 

pokarmowego, a przy tym, przewód pokarmowy jest gorzej unerwiony niż reszta ciała, więc można nie wyczuć 

uszkodzenia. Najlepiej jest używać specjalnych zabawek seksualnych, które mają płaską podstawę 

uniemożliwiającą wejście zabawki zbyt głęboko do przewodu pokarmowego. 

Gdy jakiś przedmiot utknie w odbycie, po stosunku pojawi się uczucie bólu, czy krwawienie należy niezwłocznie 

udać się na pogotowie niezależnie od tego jak taka sytuacja była by krępująca. 

Źródła: 

Anal sex. (21 września 2007). UCSB's SexInfo. 

Anal sex and intercourse. The‐Clitoris.com. 

Dean, J. i Delvin, D. (27 czerwca 2005). Anal sex. NetDoctor.co.uk. 

Izdebski, Z. (2005). Wiedza na temat HIV/AIDS. Zachowania seksualne Polaków. (Badania omawiane przez Z. 

Izdebskiego na wykładach Wprowadzenie do seksuologii w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie 

w 2006 r.) 

Lew‐Starowicz, Z. (2004). Encyklopedia erotyki. Warszawa: MUZA S.A. 

Morin, J. Ten rules of anal sex. Society for Human Sexuality. 

Sternberg, E. Anal intercourse and analingus. W: The Alt.Sex FAQ. Society for Human Sexuality.

Prezerwatywy i lubrykanty 

Zabezpieczanie się za pomocą prezerwatywy nie musi być niewygodnym obowiązkiem. Na rynku dostępnych 

jest wiele rodzajów prezerwatyw mających uprzyjemnić lub ułatwić współżycie. Marki, na których można 

polegać (testowane elektronicznie, z atestem) to Unimil, Durex, RFSU, Sportex, Contex, Rose‐Tex, Conamore, 

Pepino, Contact, United Colors of Benetton. Poniżej przedstawiamy zestawienie rónych rodzajów wraz z 

nazwami konkretnych produktów. Kosztują średnio 3‐8 zł za opakowanie 3 sztuki. 

1. Klasyczne 

Zwykłe prezerwatywy można dostać w aptekach, supermarketach, na stacjach benzynowych i w drogeriach 

samoobsługowych (Rossmann, Natura, Super Pharm). 

Są one dostosowane do standardowego rozmiaru członka, gładkie, na ogół pokryte środkiem nawilżającym. 

Produkty: 

Unimil New Caress Slider, Durex Classic, Conamore Wet, Pepino Basic, Rose Tex Classic, Contex Classic 

2. Ze środkiem plemnikobójczym 

Pokryte substancją plemnikobójczą Nonoxynol‐9. Uwaga: substancja może powodować podrażnienia pochwy, 

jeśli stosuje się ją często. Nie zaleca się jej parom, które nie mają pewności czy nie są nosicielami HIV, bo 

podrażnienia zwiększają ryzyko zakażenia. 

Produkty: 

Contex Opium, Unimil New Caress Safeness, Unimil Special Collection 004, Rose Tex Warrior, Conamore ze 

środkiem plemnikobójczym. 

3. Prążkowane, z wypustkami 

Dla zwiększenia przyjemności partnerki a można zastosować prezerwatywy z różnego rodzaju wypustkami (czyli 

takie wystające bąbelki) i prążkami (czyli takie podłużne zgrubienia), które ocierają się o ścianki pochwy 

zwiększając pobudzenie. 

Produkty: 

Durex Pleasuremax, Durex Sensation, Unimil Special Collection Max Love, RFSU Birds’n’Bees, Pepino Pleasure, 

RoseTex Lucky, Unimil New Caress Joker, Durex Arouser, Pepino Effect, RoseTex Happy, Benetton Points, 

Contact Ribbed 

4. Zapachowe 

Szczególnie polecane przy seksie oralnym (aby zapobiec zakażeniu chorobami w tym HIV, gdy nie znamy 

przeszłości seksualnej partnera) ‐ w przypadku pieszczenia kobiety oralnie można przeciąć gumkę i zrobić z niej 

coś na kształt chusteczki lateksowej. Także przy klasycznych stosunkach uprzyjemniają współżycie, a dłonie nie 

pachną gumą. Jest duży wybór różnych aromatów. 

Produkty: 

Unimil New Caress Mawkish, Unimil Special Collection Color (malinowe, miętowe, bananowe), Durex Tingle 

(miętowy), Durex Select, RFSU Nam Nam (truskawkowe), Conamore Truskawka, Banan, Czekolada; Sportex 

Exotic (banan, truskawka, wanilia), Pepino Aroma Truskawka, Banan; Rosetex Wanilia, Mięta, Truskawka; 

5. Kolorowe 

Produkty: 

Unimil Special Collection Color, Durex Select, RFSU Birds’n’Bees (zielone), RFSU Mamba (żółte), RFSU Black Jack 

(czarne), Pepino Colour (żółte, niebieskie, czarne), RoseTex Strawberry (czerwone), RoseTex Spearmint 

(zielone), Contex Black Rose (czarne), Benetton Coloured

6. Łatwe w zakładaniu (easy on) 

Zakłada się je prościej i szybciej, mają anatomiczny kształt. 

Produkty: 

Durex Pleasuremax, Elite, Komfort XL, Extra Safe 

7. Opóźniające wytrysk 

Dla mężczyzn, którzy bardzo szybko się podniecają i mają wytrysk. Pokryte środkiem łagodnie znieczulającym. 

Produkty: 

Durex Performa, Unimil New Caress Strength, Unimil Special Collection Max Love 

8. Większy rozmiar 

Jeśli tradycyjne gumki wydają ci się za krótkie i za ciasne (choć powinny dobrze przylegać). 

Produkty: 

Unimil Special Collection XXL, Durex Komfort XL, RFSU Okeido, Pepino XL, Contex Extra Large, Benetton XL 

9. Mniejszy rozmiar 

Jeśli tradycyjne gumki są dla ciebie za luźne. 

Produkty: 

Durex Close Fit, RFSU Mamba 

10. O anatomicznym kształcie 

Są lekko zwężane na czubku, tak, aby dobrze pasowały do męskiego członka. 

Produkty: 

Unimil Special Collection Anatomical, Durex Extra Safe; RFSU Birds’n’Bees, Profil, Nam Nam, Mamba, Black 

Jack; Pepino Excel, Contex Imperial, RoseTex Perfect, Contact Anatomical Shape 

11. Supercienkie 

Ich ścianki są cieńsze od tradycyjnych gumek, aby spotęgować doznania mężczyzny. 

Produkty: 

Unimil Special Collection 004, Durex Elite, Pepino Extra Thin, Contact Extra Thin 

13. Pogrubione ścianki 

Dają większą pewność, że nie pękną. Polecane także do stosunków analnych. 

Produkty: 

Unimil Special Collection Blue, Conamore Stronger, Contact Extra Strong 

12. Mocno nawilżane 

Polecane, gdy partnerka ma problemy z nawilżeniem pochwy (np. spowodowane braniem pigułek 

antykoncepcyjnych), a także do stosunków analnych. 

Produkty: 

Unimil Special Collection XXL, Unimil Special Collection Blue, Durex Elite, Durex Extra Safe, Conamore Stronger 

13. Dla alergików 

Dla osób uczulonych na lateks. 

Produkty: 

Durex Avanti (z poliuretanu, chronią przed chorobami) 

14. Rozgrzewające 

Pokryte substancją nawilżającą, która rozgrzewa się w czasie stosunku. 

Produkty: 

Durex Pleasuremax Warming 

15. Do cunnilingus (pieszczenie ustami kobiecych genitaliów) 

Polscy producenci i sklepy jak dotąd ignorowały temat zabezpieczenia podczas seksu oralnego, gdy partner lub 

partnerka pieści ustami genitalia kobiety. Istnieje ryzyko zakażenia HIV i innymi chorobami w ten sposób, więc 

jeśli nie masz pewności, czy partnerka jest zdrowa i nie chcesz ryzykować, możesz zrobić taką lateksową 

chusteczkę z prezerwatywy. Odetnij czubek i przetnij gumkę w jednym miejscu. Pod tym adresem znajdziesz 

ilustrację jak to zrobić. W innych krajach można kupić takie chusteczki (można próbować sprowadzić je przez

sklepy internetowe ‐ najpopularniejsze to tzw. Speer Glyde Dams). 

Środki nawilżające (lubrykanty) 

Aby stosunek był przyjemniejszy (łatwiejsze wprowadzenie członka do pochwy, mniejsze tarcie) i aby 

zmniejszyć ryzyko pęknięcia prezerwatywy warto zastosować tzw. lubrykant (na bazie wody, aby nie uszkodzić 

prezerwatywy). Zalecane także przy stosunkach analnych. 

Istnieją również produkty, które pomogą wzbogacić współżycie. Dostępne są żele, które mogą służyć 

jednoczenie jako lubrykanty jak i żele do masażu czy żele potęgujące doznania. 

Dostępne produkty: 

Żel Feminum, Intimel, Durex Top Play (bezzapachowy, miętowy, rozgrzewający), 

Durex Play, Unimil Luscious, (żele do masażu i lubrykant w jednym), Durex Play O (żel potęgujący doznania 

kobiet).

Antykoncepcja 

# Historia antykoncepcji 

Z historii antykoncepcji ‐ kilka ciekawostek. 

# Prawidłowe użycie prezerwatywy 

Dlaczego należy ich używać. Jak kupować? Jak wybierać? Jak zakładać? Skuteczność. Film pokazujący 

prawidłowe zakładanie prezerwatywy. Quiz. 

# Antykoncepcja awaryjna (po stosunku) 

W przypadku niezabezpieczonego stosunku, pęknięcia prezerwatywy, a także gwałtu można zapobiec 

niechcianej ciąży, stosując tzw. antykoncepcję awaryjną. 

# Pigułki antykoncepcyjne 

Pigułki antykoncepcyjne są jedną z najskuteczniejszych metod zapobiegania ciąży. Przeczytaj, aby dowiedzieć 

się więcej na ich temat. 

# Plastry antykoncepcyjne 

Jak działają? Jak stosować? Jak zdobyć? 

# Prezerwatywy i lubrykanty 

Opis rodzajów prezerwatyw i środków nawilżających wraz z nazwami produktów. 

# Mity na temat antykoncepcji 

Tłumaczenie publikacji wydanej przez Światową Organizację Zdrowia (WHO). 

# Nazwy, ceny, generacje środków hormonalnych 

Lista producentów środków hormonalnych wraz z nazwami najpopularniejszych w Polsce produktów. 

# Metody rozpoznawania płodności 

Informacje o fazach cyklu, sposobach obserwacji objawów płodności, interpretacji wskaźników. Baza linków. 

# Skuteczność metod antykoncepcyjnych i skuteczność prezerwatyw w zapobieganiu HIV 

Ten tekst omawia skuteczność metod antykoncepcyjnych. 

# Antykoncepcja chemiczna (globulki plemnikobójcze) 

Metody antykoncepcji chemicznej opierają się na substancji plemnikobójczej ‐ Nonoxynolu‐9 ‐ która 

unieszkodliwia plemniki. 

# Pierścień dopochwowy ‐ ring 

Pierścień antykoncepcyjny to nowa metoda antykoncepcji hormonalnej, dostępna od niedawna w Polsce. Jak 

go zdobyć, jak działa, jaka jest skuteczność? Kto może go używać? 

# Prezerwatywa dla kobiet 

Ten środek jest obecnie niedostępny w Polsce. Co to jest? Jak działa? Jak stosować? 

# Co robić, kiedy lekarz odmawia wypisania recepty na pigułki? 

Co robić, jeżeli mimo braku przeciwwskazań medycznych lekarz odmawia wypisania recepty na antykoncepcję 

hormonalną? Jakie są Twoje prawa, gdy masz mniej lub więcej niż 18 lat? 

# Czym jest krwawienie z odstawienia? 

Wszystko o krwawieniu z odstawienia, pojawiającym się w trakcie brania antykoncepcji hormonalnej. 

Historia antykoncepcji 

Na przestrzeni wieków , w różnych kulturach stosowano najróżniejsze metody , które w dniu dzisiejszym 

możemy, z przymrużeniem oka nazwać pre‐anytykoncepcyjnymi. 

W okresie prehistorycznym u ludów prymitywnych istniało wiele tabu regulujących więź między kobieta i 

mężczyzną.Często też nie łączono życia płciowego kobiety z posiadaniem potomstwa. 

Studia nad życiem starożytnych ludów Afryki pozwoliły poznać ich możliwości w zakresie antykoncepcji. 

Stosowany był przez nich stosunek przerywany, oraz tzw. koreza, czyli wprowadzanie członka do pochwy bez 

żadnych ruchów, a następnie powstrzymywanie się od orgazmu od mężczyzn. 

Murzynki z Nowej Gwinei płukały pochwę po stosunku wywarem z drzewa mahoniowego i soku cytrynowego. 

W wielu plemionach kobiety stosowały dopochwowo algi morskie i inne wodorosty, prawdopodobnie 

plemnikobójcze. Kobiety australijskie wyrzucały z siebie spermę silnymi ruchami całego ciała. 

Papirusy znalezione w starożytnym Egipcie bardzo dokładnie mówią o metodach zapobiegania ciąży np. 

odchody słonia lub krokodyla, miód i soda wprowadzane do pochwy w postaci papki. 

Metody chirurgiczne to głownie ubezpładnianie mężczyzn. Należało tu wywołać zapalenie w jądrach lub 

uniemożliwić wytrysk nasienia. Najprostszym sposobem było ugryzienie przez węza w jądra. 

Jeden z najstarszych zapisów z Chin podaje ,że olej i rtęć spieczone w kulkę i połknięte na pusty żołądek na 

zawsze chronią kobietę przed zajściem w ciążę... 

Arystoteles w "Historii zwierząt pisze,ze kobiety w celu antykoncepcji wprowadzały olejek cedrowy, oliwę z

oliwek, zawiesinę z ołowiu do pochwy. 

Zalecenia Pliniusza są głownie natury magicznej 

np. połknięty pająk miał zapobiegać ciąży. 

Natomiast Athenos ( 6 w. po Chr.) zalecał kichanie i kaszel w celu wyrzucenia spermy z pochwy. 

Naukowe badania rozpoczynają się w XVII i XVIII wieku. Jeden ze studentów Leewenhoeka, konstruktora 

mikroskopu, zbadał swoje nasienie pod mikroskopem i po raz pierwszy odkrył plemniki. 

Casanova (1725‐1799) opisuje prezerwatywy wykonane z jelit jagniąt...z kozich wyrostków robaczkowych…a 

także kapturki dopochwowe wykonane z połówki cytryny. 

W XIX wieku nastąpił rozwój badań nad antykoncepcją, zwrócono po raz pierwszy uwagę na konieczność 

edukacji kobiet w tej dziedzinie. 

W 1838 roku zaczęto produkować prawdziwe dobre błony antykoncepcyjne, i prezerwatywy z gumy zastępując 

nimi prezerwatywy z jelit owczych. 

XX w. realizował już efektywne metody antykoncepcyjne, propagowały je głownie kobiety. 

W Ameryce Margaret Sanger , położna z ubogiej dzielnicy Nowego Jorku założyła w 1916 r pierwszą klinikę 

antykoncepcyjną, gdzie pomagała kobietom. 

Duże znaczenie dla antykoncepcji miały obserwacje Ogino i Knausa, którzy jako pierwsi, podczas operacji 

odkryli pęcherzyk Graffa z komórką jajowa , występująca tylko pomiędzy 12 a 16 dniem cyklu miesiączkowego. 

Od tej pory można było stosować metody naturalne uzasadnione naukowo. 

Niemiecki uczony Buetandt jako pierwszy wyizolował progesteron. Miał być to pierwszy krok do antykoncepcji 

hormonalnej, doustnej, która rozwinęła się po 1956r. 

Prawidłowe użycie prezerwatywy 

Najważniejszą bronią w walce z rozprzestrzenianiem się epidemii są prezerwatywy. ZAWSZE stosuj 

prezerwatywy jeśli nie masz pewności czy ty lub twój partner/partnerka nie jest zakażony. Pary, które nie robiły 

sobie testów na HIV, a miały w przeszłości kontakty bez zabezpieczenia, powinny zawsze stosować 

prezerwatywy. Można z nich zrezygnować, gdy wynik testu będzie negatywny dla obojga i będą sobie wierni. 

Pamiętajmy, że wynik testu jest miarodajny po ok. 3 miesiącach od niebezpiecznego kontaktu, bo tyle czasu 

zajmuje organizmowi wytworzenie przeciwciał wykrywalnych w teście. 

Jak kupować? 

# kupuj prezerwatywy w aptece, drogerii lub sklepie 

# nie kupuj prezerwatyw na bazarze 

# uważaj na prezerwatywy z seks‐shopu (sprawdź czy mają atest, szczególnie te zagraniczne) 

# uważaj na prezerwatywy z kiosku (mogły np. długo leżeć na słońcu na wystawie)

Wybór 

# masz duży wybór prezerwatyw (nawilżane, zapachowe, z wypustkami itp.) 

warto, aby prezerwatywa była nawilżana 

# warto kupić także środek nawilżający (tzw. lubrykant) na bazie wody (nie oliwy) – stosowanie środka 

nawilżającego zmniejsza prawdopodobieństwo pęknięcia prezerwatywy 

# NIGDY nie stosuj do nawilżania prezerwatywy produktów na bazie oleju (oliwki dla dzieci, kremu, oliwy itp.), 

ponieważ może to uszkodzić lateks 

Zakładanie 

# upewnij się, że foliowe opakowanie jest nieuszkodzone (naciśnij – 

opakowanie, jeśli jest w nim powietrze, znaczy, że prezerwatywę można 

stosować bez obaw) 

# delikatnie rozerwij folię (uważaj na długie paznokcie, pierścionki), nie 

rozcinaj folii nożyczkami lub nożem 

# wyjmij prezerwatywę 

# odsuń napletek 

# zwinięty rulonik powinien znajdować się na zewnątrz, tak aby łatwo 

można było rozwinąć prezerwatywę (jeśli przyłożysz gumkę do żołędzi 

członka złą stroną, wyrzuć ją, a nie odwracaj i rozwijaj ‐ na czubku mogła 

zostać odrobina preejakulatu) 

# na czubku prezerwatywy znajduje się zbiorniczek na nasienie, przed 

założeniem prezerwatywy ściśnij go dwoma palcami, aby nie zostało w nim 

powietrze mogące spowodować pęknięcie 

# rozwiń prezerwatywę aż do nasady członka, wygładź, aby usunąć 

pęcherzyki powietrza 

# w czasie stosunku sprawdzaj co pewien czas, czy prezerwatywa się nie 

zsuwa 

# po wytrysku wyjmij członek, gdy znajduje się on jeszcze 

w częściowym wzwodzie 

# zdejmij prezerwatywę z dala od narządów płciowych 

partnerki 

# zawiąż ją i wyrzuć do kosza (nie do toalety) 

# prezerwatywę można użyć tylko raz !!! 

# jeśli prezerwatywa pękła, macie 72 godziny, aby zapobiec nieplanowanej ciąży, 

ginekolog może wypisać partnerce receptę na pigułkę awaryjną, której działanie polega na niedopuszczeniu do 

zapłodnienia 

Obejrzyj inscenizowaną rozmowę na temat prawidłowego stosowania prezerwatyw: 

Skuteczność: 

Według danych Federacji na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, skuteczność prezerwatyw w zapobieganiu ciąży 

waha się od 88% (z uwzględnieniem błędów użytkowników czyli np. nieregularnego stosowania, niewłaściwego 

założenia, użycia przeterminowanej prezerwatywy) do 98% (użycie idealne ‐ przy każdym stosunku, bez 

błędów). Założenie 2 prezerwatyw nie zwiększa zabezpieczenia przed ciążą i chorobami !!! 

Środki plemnikobójcze ‐ ważna informacja

Stosowany do nawilżania niektórych prezerwatyw oraz jako składnik środków antykoncepcyjnych (globulki, 

pianki) środek plemnikobójczy Nonoxynol‐9 

może zwiększać ryzyko zakażenia HIV i chorobami przenoszonymi drogą płciową, ponieważ substancja ta może 

powodować podrażnienia tkanki pochwy i czynić ją bardziej podatną na zakażenia. Ryzyko jest największe w 

przypadku wielokrotnych stosunków z użyciem N‐9 w ciągu dnia lub w przypadku stosunków analnych. 

N‐9 zwiększa wprawdzie zabezpieczenie przed niechcianą ciążą, ale nie powinny go stosować pary, które nie 

mają pewności co do tego czy nie są nosicielami HIV lub innych chorób. 

Sprawdź swoją wiedzę o prezerwatywach! Zrób nasz quiz tutaj. 

Źródła: 

Dane amerykańskiej Agencji ds. Żywności i Leków FDA 

Artykuł Krajowego Centrum ds. AIDS

Antykoncepcja awaryjna (po stosunku) 

Kiedy stosować: 

W przypadku niezabezpieczonego stosunku, pęknięcia prezerwatywy, a także gwałtu można zapobiec 

niechcianej ciąży stosując tzw. antykoncepcję awaryjną (antykoncepcja “po stosunku”, antykoncepcja “dzień 

po”). 

Jak zdobyć: 

Aby zastosować taką formę antykoncepcji, dziewczyna musi udać się do lekarza ginekologa i poprosić o receptę 

na pigułki. W Polsce dostępne są tabletki awaryjne pod nazwą Escapelle. Kosztują około 60 zł, nie podlegają 

refundacji. Jeśli absolutnie nie masz możliwości dostania się do lekarza ginekologa, próbuj u lekarza ogólnego, 

w końcu to sytuacja awaryjna i powinien wypisać receptę. 

Jeśli para prowadzi regularne współżycie i korzysta z prezerwatyw, warto aby dziewczyna zdobyła taką receptę i 

wykupiła lek (najlepiej podzielić się kosztami z chłopakiem oczywiście, bo to wasza wspólna odpowiedzialność), 

żeby potem nie denerwować się bez potrzeby i nie wydawać pieniędzy na prywatną wizytę u lekarza, 

szczególnie jeśli zdarzy się, że gumka pęknie w weekend). Warto mieć ten środek w domu także dlatego, że liczy 

się czas ‐ najskuteczniejszy jest gdy kobieta zażyje go w ciągu 24 godzin od niezabezpieczonego stosunku. 

Tych środków nie powinny przyjmować kobiety z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby. 

Interakcje z innymi lekami: 

Należy poinformować lekarza o jednoczesnym przyjmowaniu innych leków, szczególnie pobudzających enzymy 

wątrobowe, przeciwpadaczkowych np. barbituranów (w tym prymidonu), fenytoiny, karbamazepiny, leków 

przeciwgruźliczych np. ryfampicyny, ryfabutyny, leków przeciwwirusowych np. rytonawiru, leki 

przeciwgrzybicznych np. gryzeofulwiny, leków ziołowych zawierających dziurawiec zwyczajny (Hypericum 

perforatum) i cyklosporyny. 


Według danych organizacji Marie Stopes, w przypadku przyjęcia antykoncepcji awaryjnej do 24 godzin, 

skuteczność w zapobieganiu ciąży wynosi 95%, między 24 a 48 godzin wynosi 85%, a między 48 a 72 godzin 

spada do 58%. 

Amerykańskie dane, np. organizacji Planned Parenthood sugerują, że tabletki można stosować do 5 dni po 

niezabezpieczonym stosunku (120 godzin). 

Działanie: 

Zawarty w tabletkach awaryjnych hormon lewonorgestrel działa na kilka sposobów: 

# jeśli nie było jeszcze owulacji, hamuje ją 

# jeśli owulacja miała miejsce i doszło do połączenia plemnika z komórką jajową, hormon powoduje zmiany w 

błonie śluzowej macicy, niedopuszczając do zagnieżdżenia się w niej połączonych komórek 

Stosowanie: 

Antykoncepcję awaryjną stosuje się doustnie: 

Escapelle ‐ połykamy 1 tabletkę jak najszybciej w ciągu 72 godzin od niezabezpieczonego stosunku. Jeśli w ciągu 

3 godzin od zażycia tabletki nastąpiły wymioty, należy zażyć jeszcze jedną. 

Antykoncepcji awaryjnej nie wolno stosować często, nie może ona zastąpić regularnych metod antykoncepcji 

jak pigułka lub prezerwatywa, ponieważ pigułki awaryjne zawierają bardzo dużą dawkę hormonów. 

Działania niepożądane: 

Pigułki awaryjne mogą powodować nudności, bole głowy, biegunkę, wymioty, bolesność piersi, uczucie 

zmęczenia.

Upewnienie się o skuteczności: 

Jeśli spodziewana miesiączka opóźni się więcej niż 5 dni należy upewnić się czy nie doszło do ciąży, robiąc test 

ciążowy. 

Mity: 

Pigułka awaryjna to nie to samo co pigułka poronna. Antykoncepcja awaryjna służy do zapobiegania ciąży i nie 

powoduje poronienia jeśli kobieta już w ciąży jest. 

Alternatywna metoda 

Jeśli masz problem ze zdobyciem pigułki awaryjnej lub cię na nią nie stać (choć zdecydowanie zalecamy 

stosowanie tej metody), możesz użyć do antykoncepcji awaryjnej zwykłych pigułek antykoncepcyjnych (tzw. 

metoda Yuzpe). 

Popytaj koleżanki czy nie biorą tabletek i nie mają opakowania zapasowego lub poproś o 1 opakowanie 

ginekologa lub nawet lekarza rodzinnego. 

Potrzebujesz jednego opakowania pigułek dwuskładnikowych ‐ Microgynon (kosztują ok 10 zł), Stediril, 

Rigevidon, Minisiston, Gravistat 125 (do wyboru). 

Jak najszybciej w ciągu 72 godzin (max 120 godzin) połknij 4 tabletki naraz. Po 12 godzinach od połknięcia 

pierwszej dawki połknij znowu 4 tabletki. Działanie jest podobne do tabletek awaryjnych, ale możesz mieć 

więcej skutków ubocznych (bóle głowy, mdłości).

Pigułki antykoncepcyjne 

Rodzaje 

Istnieją dwa rodzaje pigułek: 

# jednoskładnikowe (tzw. minipigułki, zawierają tylko jeden hormon) 

# dwuskładnikowe (dwa hormony). 

Istnieje też podział na pigułki jednofazowe (każda tabletka w opakowaniu zawiera taką samą ilość hormonu), a 

także dwu‐ i trójfazowe (dawka hormonu zmienia się w kolejnych pigułkach w opakowaniu). 

Jak zdobyć? 

Musisz iść do ginekologa, który cię zbada, zapyta o twoje choroby i zleci badanie krwi. Lekarz musi 

przeprowadzić dokładny wywiad przed zapisaniem ci tabletek ‐ na przykład jeśli w twojej bliskiej rodzinie 

występowały przypadki raka piersi czy narządów rodnych u kobiet, stosowanie pigułek może przyczynić się do 

wzrostu ryzyka zachorowania na niektóre nowotwory. Powiedz lekarzowi, jeśli palisz, masz problemy z wątrobą 

i układem krwionośnym. Poinformuj lekarza o wszystkich przewlekłych chorobach i przyjmowanych lekach. 

Przyjmując pigułki musisz być pod stałą kontrolą lekarza ‐ powinnaś mieć regularnie mierzone ciśnienie 

tętnicze, badanie stężenia cukru, cholesterolu i trójglicerydów we krwi, testy czynności wątroby, raz do roku 

USG piersi i cytologię. Jeśli lekarz nie wykazuje takiej dbałości, domagaj się badań lub zmień lekarza. 

Ile to kosztuje? 

Ceny za 1 opakowanie kształtują się od ok. 10 zł (Microgynon, Diane35, Rigevidon) do 30‐40 zł (Logest, Yasmin, 

Harmonet). Niższa cena nie oznacza gorszej jakości pigułek, najważniejsze, by kobieta czuła się po nich dobrze. 

Warto szukać najtańszych aptek i kupować potrójne opakowania pigułek, można sporo zaoszczędzić. 

Działanie 

Pigułki zawierają hormony podobne do naturalnych hormonów kobiecych, które wpływają na organizm 

hamując owulację (jajeczkowanie) czyli nie ma możliwości połączenia plemnika z komórką jajową, bo komórka 

jajowa nie uwalnia się z jajnika, dlatego jeśli kobieta bierze pigułki nie może w żaden sposób wyliczyć sobie dni 

płodnych bo to jej w ogóle nie dotyczy i nie musi się tym przejmować. 

Dodatkowo pigułki zagęszczają śluz wydzielający się z szyjki macicy, dzięki czemu nawet gdyby doszło do 

owulacji, plemniki będą miały utrudnioną drogę do spotkania z komórką jajową. 

Kobieta przyjmująca pigułki dwuskładnikowe ma co miesiąc krwawienie (tzw. krwawienie z odstawienia, 

niejako wymuszone przez odstawienie hormonu), podczas którego złuszcza się błona śluzowa macicy. 

Skuteczność 

Skuteczność pigułek dwuskładnikowych jest bardzo wysoka: od 98% do 99,8%. Kobieta jest bezpieczna przez 

cały czas, także przez 7 dni, gdy robi przerwę w zażywaniu pigułek. 

Uwaga! Są sytuacje, w których skuteczność tabletki jest osłabiona: 

# zażywanie niektórych antybiotyków i leków (amoksycylina, tetracykliny, ampicylina, rifampina, 

carbamazepamina, etosuksymid, metronidazol, fenobarbital, fenytoina, primidon, troglitazon, ampicylina, 

chloramfenikol, neomycyna, penicylina V, sulfonamidy,dihydroergotamina, leki uspokajające) 

# zażywanie niektórych leków przeciwgrzybicznych (np. na grzybicę pochwy), przeciwpadaczkowych 

# zażywanie preparatów ziołowych na bazie dziurawca 

# wymioty, ostra biegunka (szczególnie w czasie pierwszych 4 godzin po zażyciu tabletki, bo tyle mniej więcej 

trwa wchłanianie jej składników) 

Zalety: 

# bardzo duża skuteczność w zapobieganiu ciąży 

# u wielu kobiet miesiączki są mniej obfite i mniej bolesne 

# niektóre pigułki pomagają w leczeniu trądziku 

# dla wielu par pigułki oznaczają lepsze życie seksualne (bez obaw o niechcianą ciążę) 

# pigułki zapewniają w pewnym stopniu ochronę przed rakiem jajnika, endometrium, ciążą pozamaciczną, 

tworzeniem się cyst na jajnikach 

# zmniejszają syndrom przedmiesiączkowy

# dzięki regularnym wizytom u lekarza ewentualne zmiany chorobowe i nowotworowe są wykrywane 

wcześniej (większa szansa na wyleczenie) 

# możliwość przełożenia okresu (np. na czas ważnego wyjazdu) 

Możliwe skutki uboczne: 

# przez pierwsze (na ogół 3) miesiące mogą pojawić się takie objawy jak plamienie, nadwrażliwość piersi, bóle 

głowy i nudności ‐ objawy te powinny ustąpić, jeśli się utrzymują być może trzeba zmienić rodzaj pigułek 

# u niektórych kobiet dochodzi do osłabienia popędu seksualnego i stanów depresyjnych (nie znaczy to, że nie 

można brać pigułek ‐ trzeba po prostu zmienić rodzaj) 

# jeśli kobieta miała nieregularne cykle miesiączkowe przez rozpoczęciem przyjmowania pigułek, po 

zaprzestaniu ich przyjmowania może nie mieć okresu nawet do pół roku 

# tabletki mogą wpłynąć na obniżenie tolerancji soczewek kontaktowych (w przypadku niepożądanych 

objawów należy skontaktować się z okulistą) 

# u kobiet biorących pigułki ‐szczególnie tych palących papierosy po 35 roku życia ‐ występuje podwyższone 

ryzyko wystąpienia zatorów w naczyniach krwionośnych (ryzyko jest także wyższe, gdy trzeba długo leżeć, np. 

po operacji) 

# najnowsze badania sugerują, że pigułka nieznacznie zwiększa ryzyko raka piersi (być może częściowo chodzi o 

to, że kobiety biorące tabletki częściej się badają przyczynia się do tego, że rak piersi jest u nich częściej 

wykrywany). Po 10 latach od zaprzestania stosowania pigułek jest takie samo jak u kobiet, które nigdy nie 

stosowały antykoncepcji hormonalnej. 

# należy dokładnie przeczytać ulotkę dołączoną do opakowania, gdzie znajduje się spis wszystkich możliwych 

przeciwwskazań, skutków niepożądanych i interakcji z innymi lekami 

# gdybyś podczas brania pigułek odczuwała poważne, niepokojące skutki uboczne, koniecznie zgłoś to 

lekarzowi 

Sposób przyjmowania: 

W opakowaniu pigułek znajduje się 21 tabletek (czasami 28, ale wtedy 21 jest z hormonami, a pozostałe 7 nie 

zawiera hormonów, pomagają tylko nie wypaść z rytmu codziennego łykania tabletek). 

Pierwszą tabletkę najlepiej wziąć pierwszego dnia cyklu (czyli na początku miesiączki) ‐ wtedy jesteś w pełni 

zabezpieczona. Jeśli pierwszą tabletkę weźmiesz pomiędzy 2 a 5 dniem cyklu, przez pierwszy tydzień 

stosowania używaj dodatkowo prezerwatywy do zabezpieczenia. 

Pigułki łykasz codziennie, najlepiej o tej samej porze, ale nie później niż w ciągu 12 godzin od stałej godziny 

(czyli np. bierzesz codziennie o 10 rano, więc kolejną musisz wziąć do 22 następnego dnia) przez 21 dni (3 

tygodnie), a potem robisz 7 dni przerwy, w czasie której pojawi się miesiączka (w czasie przerwy też jesteś 

bezpieczna). 

Bywa, że krwawienie się nie pojawia ‐ raczej nie świadczy to o ciąży (jeśli oczywiście stosowałaś pigułki 

prawidłowo), ale jeśli także kolejny okres się nie pojawi, idź do lekarza aby wykluczyć ciążę. Po 7 dniach trzeba 

zacząć kolejne opakowanie, nawet jeśli krwawienie nadal trwa. 

Jeśli zapomnisz o tabletce: 

# Jeżeli opóźnienie wynosi mniej niż 12 godzin, należy natychmiast zażyć zapomnianą pigułkę; następną pigułkę 

należy wziąć o zwykłej porze. Skuteczność antykoncepcyjna jest zachowana.

Przykład: 

# Jeżeli opóźnienie przekracza 12 godzin, sprawdź której pigułki z opakowania zapomniałaś: 

Tydzień 1 (tabletki 1‐7) 

Zapomnienie tabletki w pierwszym tygodniu jest najbardziej ryzykowne. 

‐ Jeśli nie miałaś stosunków w ciągu 7 dni przed tym incydentem, zażyj jak najszybeciej zapomnianą tabletkę, a 

kolejne przyjmuj o zwykłęj porze. Przez 7 kolejnych dni stosuj dodatkowo prezerwatywy. 

‐ Jeśli miałaś stosunek w ciągu 7 dni przed zapomnieniem tabletki, istnieje ryzyko ciąży, skontaktuj się jak 

najszybciej z lekarzem (o ile nie minęły 72 godziny lekarz może Ci zapisać antykoncepcję awaryjną) 


Zażyj zapomnianą tabletkę jak najszybciej i kontynuuj opakowanie jak zwykle. Nie ma ryzyka ciąży. 


Masz dwa wyjścia. Jeśli zastosujesz jedno z nich, skuteczność będzie zachowana i nie będzie ryzyka ciąży: 

‐ albo zażyj jak najszybciej zapomnianą pigułkę i dokończ opakowanie jak zwykle, ale nie rób 7 dni przerwy tylko 

od razu zacznij kolejne opakowanie 

‐ albo nie bierz już kolejnych pigułek tylko od razu zrób 7 dni przerwy (możesz ewentualnie skrócić przerwę do 

mniej niż 7 dni, ale nigdy jej nie przedłużaj) a po tym zacznij kolejne opakowanie 

# Jeżeli nie przyjęto więcej niż jednej pigułki, najlepiej skonsultować się z lekarzem. 

Pigułki jednoskładnikowe: 

W Polsce dostępne są pigułki bez estrogenów (Cerazette). Podobnie jak pigułki dwuskładnikowe hamują one 

jajeczkowanie i zagęszczają śluz szyjkowy. Ich podstawową zaletą jest to, że mogą je stosować kobiety, które z 

przyczyn zdrowotnych nie mogą stosować klasycznych pigułek i kobiety karmiące piersią. 

Stosowanie: 

Można zacząć stosowanie pigułki jednoskładnikowej w dowolnym dniu cyklu ‐ przez pierwsze dwa dni 

stosowania pigułek należy stosować dodatkowo prezerwatywy. Po porodzie należy rozpocząć przyjmowanie 

tabletek w ciągu 21 dni od porodu. Pigułki te łyka się codziennie, bez 7‐dniowej przerwy czyli przez 28 dni (4 

tygodnie) a potem od razu zaczyna się kolejne opakowanie. Oznacza to, że nie ma się miesiączki, ale mogą się w 

czasie cyklu pojawić nieregularne plamienia. 

Uwaga! Pigułki jednoskładnikowe należy przyjmować o tej samej porze. Przyjęcie pigułki z 3‐godzinnym 

opóźnieniem oznacza osłabienie działania i trzeba stosować dodatkowe zabezpieczenie przez kolejnych 7 dni 

(np. prezerwatywę). 

Plastry antykoncepcyjne 

Na polskim rynku dostępne są plastry antykoncepcyjne, póki co jeden rodzaj 

pod nazwą Evra. 

Dla kogo? 

# jeśli zależy ci na bardzo dużej skuteczności 

# jeśli jesteś zapominalska 

# jeśli masz już regularne miesiączki i miesiączkujesz od 2‐3 lat 

# jeśli ważysz mniej niż 90 kg 

# jeśli stać cię na wydatek ok. 60 zł miesięcznie 

# jeśli nie palisz papierosów (zwiększone ryzyko zatorów) 

Kto nie może stosować? 

Nie powinny stosować plastrów kobiety cierpiące na: 

# zakrzepicę 

# cukrzycę połączoną z zaburzeniami krążenia 

# wysokie ciśnienie 

# choroby serca 

# nowotwory piersi, szyjki macicy, pochwy oraz wątroby 

# ciężkie choroby wątroby 

Jest też wiele innych dolegliwości, na które trzeba zwrócić uwagę, dlatego powiedz lekarzowi o wszystkich 

problemach zdrowotnych, aby ocenił czy plastry są dla ciebie.

Bdania wykazały, że kobiety przyjmujące hormony przez skórę w plastrach otrzymują 60% więcej całkowitej 

ilości estrogenów niż kobiety zażywające pigułki antykoncepcyjne zawierające 35 mikrogramów 

etinyloestradiolu. Z drugiej strony maksymalny poziom estrogenów w organizmie kobiet stosujących plastry jest 

o 25% niższy niż przy typowych pigułkach, a to z powodu regularnego uwalniania się hormonów z plastra. Przy 

pigułkach poziomy hormonów gwałtownie się zmieniają. 

W związku z tym ulotki producenta ostrzegają, aby kobieta chcąca brać plastry przedyskutowała większe ryzyko 

zatorów ze swoim lekarzem, które wykazały niektóre badania. Szczególnie ostrożne powinny być kobiety palące 

papierosy po 35 roku życia. 

Przyjmując pigułki musisz być pod stałą kontrolą lekarza ‐ powinnaś mieć robione regularnie badania krwi, w 

tym próby wątrobowe, raz do roku USG piersi i cytologię. Jeśli lekarz nie wykazuje takiej dbałości, domagaj się 

badań lub zmień lekarza. 

Jak zdobyć plastry? 

Musisz iść do ginekologa, który przeprowadzi dokładny wywiad, zbada cię, zleci analizy krwi i wypisze receptę. 

Jak to działa? 

Plastry, podobnie jak pigułki dwuskładnikowe, zawierają dwa hormony, które hamują jajeczkowanie (czyli 

plemnik nie ma się z czym połączyć) oraz zagęszczają śluz w szyjce macicy, co stanowi dodatkową fizyczną 

barierę. Inny jest tylko sposób podawania ‐ pigułki łykasz, a plastry przyklejasz i hormony przenikają przez skórę 

do krwiobiegu. 

Jaka jest skuteczność? 

Przy prawidłowym stosowaniu zabezpieczenie sięga 99,7%. Szczególnie niebezpieczne są sytuacje, gdy plaster 

odklei się całkowicie lub częściowo na ponad 24 godziny lub zapomnisz zmienić plaster na nowy. 

Uwaga: 

plastry nie chronią przed zakażeniem chorobami, w tym HIV. Jeśli nie znasz przeszłości seksualnej partnera 

stosujcie prezerwatywy i zrezygnujcie z nich dopiero po zrobieniu testów na HIV i otrzymaniu negatywnego 

wyniku. 

Jak stosować? 

Gdy zaczynasz stosowanie plastrów, przyklej pierwszy plaster w ciągu 24 godzin 

od rozpoczęcia miesiączki, wtedy jesteś bezpieczna od razu. Jeśli przykleisz go 

po 24 godzinach przez kolejny tydzień stosuj dodatkowe zabezpieczenie, np. 

prezerwatywę. 

Przyklejaj plastry na niepodrażnionej, oczyszczonej suchej skórze na brzuchu, 

pośladku, ramieniu czy górnej części tułowia. 

Po tygodniu zmień plaster na nowy (przyklej go w innym miejscu). 

Po trzech tygodniach (1 plaster na tydzień) zrób jeden tydzień przerwy bez plastra. Wtedy też jesteś 

bezpieczna. W tym czasie będziesz miała krwawienie, gdyby się nie pojawiło, ale stosowałaś plastry zgodnie z 

zaleceniami, nie oznacza to, że jesteś w ciąży. Gdybyś nie dostała także kolejnej miesiączki, idź do lekarza. 

Czy plaster się nie odklei? 

Jeśli prawidłowo przykleiłaś plaster, nie odklei się w czasie ćwiczeń czy kąpieli. Lepiej jednak codziennie 

sprawdzać czy jest na miejscu. Lepiej nosić go pod ubraniem, bo pod koniec tygodnia na brzegach jest na ogół 

lekko zabrudzony. 

Gdyby jednak się odkleił, odstawał 

# Jeśli minęło mniej niż 24 h ‐ naklej nowy plaster, nie doklejaj go na siłę ani nie podklejaj taśmą czy plastrem 

opatrunkowym. Postępuj jak zawsze (czyli jeśli miało to miejsce 5 dnia ‐ przyklej nowy, ale zmień go na kolejny 

jak zwykle, 7 dnia). Jesteś cały czas zabezpieczona. 

# Jeśli minęło 24 godziny 

Naklej nowy plaster i od razu zacznij nowy cykl 4 ‐tygodniowy (czyli zmieniasz go po tygodniu), a potem przez 

dwa kolejne tygodnie naklejasz nowe plastry i robisz tydzień przerwy. Przez pierwszyh tydzień stosuj 

dodatkowo prezerwatywę. 

Gdy zapomniałaś przykleić 

# Po tygodniowej przerwie (1 tydzień) ‐ naklej plaster jak tylko sobie przypomnisz i ten dzień będzie 

początkiem zwykłego 4‐tygodniowego cyklu. Koniecznie stosuj przez 7 dni prezerwatywy.

# W 2 lub 3 tygodniu (jeśli nie minęło 48 godzin od zwykłej godziny zmiany plastra) ‐ zabezpieczenie 

zachowane przyklej nowy plaster, a kolejny zmień w zwykłym terminie (czyli jeśli jest to 2 dzień z danego 

tygodnia, i tak zmień plaster na kolejny w 7 dniu, jak zawsze) 

# W 2 lub 3 tygodniu (jeśli minęło 48 godzin od zwykłej godziny zmiany plastra) ‐ 

Naklej nowy plaster i od razu zacznij nowy cykl 4 ‐tygodniowy (czyli zmieniasz go po tygodniu), a potem przez 

dwa kolejne tygodnie naklejasz nowe plastry i robisz tydzień przerwy. Przez pierwszy tydzień stosuj dodatkowo 

prezerwatywę. 

# W 4 tygodniu (zapominałaś odkleić) ‐ jesteś bezpieczna, nowe opakowanie rozpocznij jak zwykle po 7 dniach. 

Skutki uboczne: 

U niektórych kobiet mogą wystąpić plamienia, podrażnienie piersi, nudności, bole głowy, zmiany nastroju ‐ jeśli 

te objawy trwają powyżej 3 miesięcy stosowania plastrów, trzeba skontaktować się z lekarzem. 

Wszystkie metody hormonalne wiążą się z trochę większym ryzykiem nowotworu piersi (nie jest to do końca 

wyjaśnione, być może po prostu u kobiet stosujących te metody częściej diagnozuje się chorobę, bo one często 

chodzą na kontrole) 

Co osłabia działanie plastrów? 

# Wymioty i biegunka nie osłabiają działania. 

# Osłabiają działanie niektóre antybiotyki, leki przeciwpadaczkowe, leki stosowane w terapii HIV oraz 

preparaty z dziurawca. 

Mity na temat antykoncepcji 

FAŁSZ: Antykoncepcja w pełni chroni przed ciążą. 

PRAWDA: Jedyną metodą chroniącą w pełni przed ciążą jest żeńska 

sterylizacja i wazektomia u mężczyzn. Kobiety mogą zajść w ciążę znowu, szybko po 

tym kiedy przestaną stosować wszystkie inne metody (z wyjątkiem: 

zastrzyków: płodność wraca, ale trwa to dłużej). 

FAŁSZ: Jeśli antykoncepcja zawiedzie, to dziecko urodzi się z wadami. 

PRAWDA: Żadna metoda nie powoduje defektów u dziecka. 

FAŁSZ: Antykoncepcja powoduje znaczne przybywanie na wadze albo 

zniekształcenia ciała. 

PRAWDA: Żadna metoda antykoncepcyjna nie powoduje zniekształcenia ciała 

albo puchnięcia. Metody hormonalne mogą powodować drobne zmiany w wadze, 

jej wzrost, albo zmniejszenie. Zastrzryki powodują najbardziej zauważalne zmiany, ich użytkowniczki zyskują na 

wadze średnio 1 do 2 kilogramów rocznie. 

FAŁSZ: Działanie niektórych metod polega na tym, że powodują aborcję. 

PRAWDA: Antykoncepcja nie przerywa istniejącej ciąży, tak więc nie 

powoduje aborcji. Pigułki, zastrzyki, implanty i spirale z hormonami chronią przed 

ciążą głównie poprzez niedopuszczanie do owulacji, jak też poprzez zagęszczanie śluzu szyjki macicy (który 

blokuje plemniki). 

FAŁSZ: Starsze kobiety nie mogą używać metod hormonalnych i spirali. 

PRAWDA: Starsze kobiety, które są zdrowe mogą bezpiecznie używać każdej 

metody. Wyjątek: kobiety powyżej 35 roku życia, które palą, nie powinny 

używać pigułek i innych metod hormonalnych. 

FAŁSZ: Młodsze kobiety nie powinny używać metod planowania rodziny. 

PRAWDA: Młodsze kobiety, które już zaczęły miesiączkować, mogą 

bezpiecznie używać każdej z metod. Te z nich, które mają wielu 

partnerów, albo, które często zmieniają partnerów nie powinny używać 

spirali i powinny być zachęcane do używania prezerwatyw, albo jako jedynej 

metody antykoncepcyjnej, albo w połączeniu z inną metodą. 

FAŁSZ: Nie możesz zajść w ciążę jeśli nie doszło do penetracji. 

PRAWDA: To możliwe, choć rzadkie by zajść w ciążę mimo, że nie doszło do 

penetracji. Z całą pewnością to możliwe by zarazić się chorobami 

przenoszonymi drogą płciową poprzez kontakt genitalny, nawet jeśli penis nie został wprowadzony do pochwy, 

czy odbytu. 

FAŁSZ: Antykoncepcja jest niekorzystna dla twojego zdrowia. 

PRAWDA: Dla prawie wszystkich kobiet zyski zdrowotne ze stosowania 

antykoncepcji są wyższe niż ryzyko związane z daną metodą.

# Niektóre metody powodują skutki uboczne takie jak: nudności, bóle 

głowy, obfite krwawienie miesiączkowe. Kobiety, które doświadczają 

poważnych skutków ubocznych mogą zmienić metodę antykoncepcyjną. 

# Antykoncepcja nie wpływa na sprawność fizyczną, ani nie powoduje 

osłabienia u zdrowych kobiet. 

# Swego czasu istniała obawa, że metody hormonalne (pigułki, zastrzyki, 

implanty) mogą zwiększać ryzyko raka, ale są solidne dowody, że ryzyko 

to jest znikome w przypadku większości kobiet: 

‐ Użytkowniczki pigułek i zastrzyków są w grupie niskiego ryzyka raka 

piersi. Badania pokazały, że wśród kobiet używających tych metod (przez 

co najmniej 5 do 10 lat) częściej wykrywa się raka 

piersi niż wśród kobiet, które nie stosowały tych metod. Może to mieć związek z wcześniejszym stwierdzeniem 

istniejącej już choroby (w związku z częstszymi kontrolami lekarskimi przy braniu hormonów). 

‐ Kobiety zakażone wirusem HPV, które używały pigułek przez 5 lat, 

albo więcej, mogą mieć podwyższone ryzyko raka szyjki macicy. Jeśli to 

możliwe, jest ważne, by kobiety regularnie badały się pod kątem raka 

szyjki macicy. 

‐ Pigułka chroni przed rakiem jajnika i endometrium (błony śluzowej macicy) , szczególnie gdy była używana 

przez dłuższy czas. 

‐ Nie ma wystarczających dowodów by stwierdzić czy zastrzyki, minipigułki, albo implanty wpływają w 

jakikolwiek sposób na ryzyko zachorowań na raka, ale dostępne badania nie pokazują żadnego zwiększonego 

ryzyka. 

FAŁSZ: Trzeba robić przerwy podczas używania antykoncepcji. 

PRAWDA: Można używać każdej z metod przez wiele lat i żadna z nich nie 

wymaga przerw w ich stosowaniu. 

Tłumaczenie na podstawie Decision‐Making Tool for Family Planning Clients and Providers. Appendix 10: Myths 

about contraception przygotowanego przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) i INFO Project z Johns 

Hopkins Bloomberg School of Public Health/Center for Communication Programs. Geneva, World Health 

Organization, i 

Baltimore, Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health/Center for 

Communication Programs, 2005. 

Nazwy, ceny, generacje środków hormonalnych 

Poniżej porzedstawiono listę hormonalnych środków antykoncepcyjnych. Lista nie jest pełna, ale zawiera 

najpopularniejsze rodzaje dostępne w Polsce. Jak widać, każdy producent ma w ofercie kilka rodzajów pigułek o 

różnej zawartości hormonów i w różnych cenach. Warto być wyczulonym na to czy lekarz nie zapisuje nam 

wyłącznie pigułek jednego producenta, jeśli tak robi i nie przeprowadza dokładnego wywiadu i badań, lepiej 

zmienić ginekologa. 

Ceny różnią się w zależności od miasta i apteki. Warto pochodzić po aptekach i zapytać o ceny, różnica może 

wynosić nawet 10 zł na opakowaniu. Warto też w razie możliwości skorzystać z oferty aptek internetowych 

(zwłaszcza z możliwością odbioru osobistego leków w aptece) – różnice ceny pomiędzy środkiem kupionym „od 

ręki” a zamówionym wcześniej w tej samej aptece przez Internet może wynosić nawet 7 zł. Ceny w naszym 

zestawieniu to ceny orientacyjne zaczerpnięte z for internetowych i danych aptek internetowych. Środki 

refundowane (oznaczone jako R) mają stałą cenę (niezależnie od miasta i apteki) ustaloną przez Ministerstwo 

Zdrowia. 

"Generacje" tabletek 

Producenci cały czas pracują nad nowymi syntetycznymi odmianami progesteronu (czyli progestagenami), 

które byłyby jak najbardziej podobne w działaniu do naturalnego hormonu ‐ dlatego mówimy o „generacjach” 

tabletek. W ciągu ostatnich dziesięcioleci dawka estrogenów w tabletkach dwuskładnikowych została 

stopniowo zmniejszona ze 150 mikrogramów do 20/30 mikrogramów. Dzięki temu zmniejszyło się ryzyko 

chorób układu krążenia wywołanych hormonami. 

Lewonorgestrel jest składnikiem tabletek drugiej generacji. Ten progestagen został wynaleziony w latach 70. 

Jest powszechnie stosowany np. w USA, gdzie nadal opracowuje się formuły nowych pigułek zawierających 

właśnie tę odmianę. 

W latach 90. w aptekach pojawiły się pigułki trzeciej generacji, zawierające dezogestrel, gestoden i norgestimat. 

Te hormony miały zmniejszyć efekty uboczne brania pigułek. Progestageny trzeciej generacji mają u niektórych 

użytkowniczek wpływ na zmniejszenie trądziku, nie wpływają natomiast negatywnie na ciśnienie krwi czy

wzrost wagi. Jeśli lekarz wyrazi zgodę mogą je brać osoby z cukrzycą. Nie zostało jednak udowodnione, że 

pigułki trzeciej generacji są lepsze od tych z pierwszej i drugiej. Pojawiły się nawet protesty i petycje w sprawie 

zakazu pigułek z dezogestrelem i gestodenem ze względu na doniesienia o zwiększonym ryzyku zatorów w 

żyłach. 

W pigułkach czwartej generacji znajduje się hormon drospirenon. Te środki rzadziej powodują efekty w postaci 

zatrzymywania wody w organizmie, uczucia opuchnięcia, natomiast korzystnie wpływają na stan skóry i 

włosów. Drospirenon może zwiększać poziom potasu we krwi, dlatego tych pigułek nie powinny stosować 

kobiety ze schorzeniami wątroby, nerek i nadnerczy. 

Nazwa Producent 

Pigułki antykoncepcyjne 

Etinyloestradiol 

w mg 

Progestagen w mg 

Generacja 

progestagenu Cena 

Azalia Gedeon Richter - 0,075 dezogestrelu 3 35 zł 

Cerazette Organon - 0,075 dezogestrelu 3 39 zł 

Cilest Cilag 0,035 0,25 norgestimatu 3 20 zł 

Cyprest R Polfa Pabianice 0,035 2 cytopretonu antyandrogen 7 zł 

Diane35 R Bayer Schering 0,035 2 cytopretonu antyandrogen 12 zł 

Femipol Polfa Pabanice 0,03 0,075 gestodenu 3 17 zł 

Femoden Bayer Schering 0,03 0,075 gestodenu 3 37 zł 

Harmonet Wyeth-Lederle 0,02 0,075 gestodenu 3 37 zł 

Kontracept Polfa Pabianice 0,02 0,075 gestodenu 3 17 zł 

Logest Bayer Schernig 0,02 0,075 gestodenu 3 39 zł 

Marvelon Organon 0,03 0,15 dezogestrelu 3 31 zł 

Mercilon Organon 0,02 0,15 dezogestrelu 3 31 zł 

Microgynon 21 

R 

Bayer Schering 

0,03 

0,15 lewonorgestarelu 2 8 zł 

Novynette Gedeon Richter 0,02 0,15 dezogestrelu 3 30 zł 

Regulon Gedeon Richter 0,03 0,15 dezogestrelu 3 27 zł 

Rigevidon R Gedeon Richter 0,03 0,15 lewonorgestarelu 2 7 zł 

Yasmin Bayer Schering 0,03 0,03 drospirenonu 4 45 zł 

Yasminelle Bayer Schering 0,02 0,03 drospirenonu 4 45 zł 

Yaz Bayer Schering 0,02 0,03 drospirenonu 4 45 zł 

Stediril 30 R Wyeth-Lederle 0,03 0,15 lewonorgestarelu 2 2,5 zł 

Sylvie 20 Symphar Polska 0,02 0,075 gestodenu 3 17 zł 

Sylvie 30 Symphar Polska 0,03 0,075 gestodenu 3 17 zł 

Syndi 35 R Symphar Polska 0,035 2 cytopretonu antyandrogen 7 zł 

Nazwa Producent 

Evra 

Bayer 

Schering 

Inne hormonalne środki antykoncepcyjne 

Dzienna dawka 

etinyloestradiolu 

w mg 

Dzienna dawka 

progestagenu w mg 

Cena 

Ilość w 

opakowaniu 

0,02 0,15 norelgestrominu 56 zł 3 plastry 

NuvaRing Organon 0,015 0,12 etnogestrelu 130 zł 3 krążki 

Mirena 

Bayer 

Schering 

- 0,02 lewonorgestarelu 800 zł 1 spirala

Escapelle 

Gedeon 

Źródło: 

Richter 

- 1,5 lewonogestarelu 60 zł 1 pigułka 

Update on Oral Contraceptive Pills, Sylvia L. Cerel‐Suhl, M.D., and Bryan F. Yeager, Pharm.D. 

http://www.aafp.org/afp/991101ap/2073.html 

oraz materiały informacyjne producentów.

Metody rozpoznawania płodności 

Na początku był… kalendarzyk! 

Niemal 100 lat temu prowadzący niezależnie badania dr Ogino i dr Knauss, ustalili, że u każdej kobiety owulacja 

poprzedza miesiączkę o mniej więcej stały u każdej kobiety okres, wynoszący od 10 do 16 dni. Na tej podstawie 

opracowali oni czysto statystyczną metodę ustalania tzw. dni płodnych u kobiety, przyjmując, że obejmują one 

właśnie okres od 10 do 16 dnia w przeciętnie 28‐dniowym cyklu. 

Metoda ta, zwana popularnie „kalendarzykiem”, nie uwzględniała żadnych odmienności w cyklu kobiety, nie 

poddawała analizie objawów jej płodności i w związku z tym słusznie dorobiła się złej opinii, jeśli chodzi o 

skuteczność w odkładaniu ciąży. 

Tymczasem, mniej więcej od lat 50. ubiegłego stulecia, zaczęto po kolei odkrywać, iż w cyklu kobiety następują 

w rzeczywistym czasie jej płodności objawy, na podstawie których można ustalić faktyczne, a nie statystyczne, 

dni płodne w trakcie jej cyklu. Do objawów tych, nazywanych wskaźnikami płodności, zalicza się dziś tzw. 

podstawową temperaturę ciała, śluz szyjkowy oraz szyjkę macicy. 

Tak powstały nowoczesne metody rozpoznawania płodności. 

Na początku ustalano czas płodny na podstawie tylko jednego wskaźnika – np. metoda owulacyjna Billingsów 

bazuje wyłącznie na objawie śluzu, metoda ścisła termiczna, jaka sama nazwa wskazuje, opiera się wyłącznie na 

temperaturze. 

Dzięki dokładnym naukowym badaniom cykli połączono występowanie tych wskaźników, w wyniku czego 

powstały stosowane dziś metody naturalnego planowania rodziny, oparte na analizie co najmniej dwóch 

objawów, co oczywiście zwiększa skuteczność stosowania. Są to tzw. metody objawowo‐termiczne, do których 

dziś zalicza się metodę Rötzera, Kippleyów, dr Kramarek, angielską, niemiecką. 

Metody te, opracowywane i nauczane w wielu ośrodkach naukowo‐medycznych na całym świecie, umożliwiają 

każdej kobiecie w sposób prosty i dokładny rozpoznać czas, w którym jej organizm stwarza warunki 

pozwalające plemnikom na przeżycie w narządach rodnych kobiety, wniknięcie w głąb przez macicę do 

jajowodu i dotarcie do komórki jajowej w celu zapłodnienia. 

Witajcie w naszej bajce 

Skoro w końcu pożegnaliśmy wiekowy (dosłownie!) „kalendarzyk”, czas dowiedzieć się, na czym naprawdę 

polegają metody naturalne. 

Metody Rozpoznawania Płodności są stosowane na całym świecie przez osoby zarówno planujące zajście w 

ciążę, jak i chcące odłożyć ją na jakiś czas lub wykluczające ciążę w ogóle. Metody te są wybierane bardzo 

często z powodów zdrowotnych, ponieważ jako jedyne są całkowicie bezpieczne dla zdrowia, z uwagi na ich 

dowiedzioną badaniami wysoką skuteczność, a także ze względów finansowych – ponieważ ich koszt jest 

minimalny. 

Metody naturalne opierają się obecnie na najnowszej wiedzy o przebiegu cyklu kobiety. W czasie cyklu 

miesiączkowego kobiety zachodzą rozmaite zmiany w jej ciele pod wpływem hormonów. Zasadniczo cykl 

miesiączkowy dzielimy na dwie fazy związane z wydzielaniem różnych hormonów jajnikowych: 

a) faza pęcherzykowa (estrogenowa) rozpoczyna się w pierwszym dniu cyklu, czyli w pierwszym dniu miesiączki, 

i trwa do jajeczkowania. W tej fazie dominujący wpływ na organizm kobiety ma grupa hormonów wydzielanych 

przede wszystkim przez jajniki, ale nie tylko, tzw. estrogeny. Faza ta może mieć zmienną długość i od niej zależy 

długość całego cyklu; 

b) faza ciałka żółtego (progesteronowa) rozpoczyna się z chwilą osiągnięcia przez komórkę jajową dojrzałości i 

gotowości do jajeczkowania. Trwa do pierwszego dnia następnej miesiączki. Długość tej fazy jest stała i u 

zdrowej kobiety wynosi 10‐16 dni.

Zmiany te wiążą się z konkretnymi objawami pojawiającymi się cyklicznie w organizmie kobiety, wspomnianymi 

wcześniej wskaźnikami płodności. 

„Czasem słońce, czasem deszcz” 

Podstawowym objawem, na którym opierają się wszystkie obecnie nauczane metody jest ŚLUZ wydzielany 

przez specjalne gruczoły w szyjce macicy, w fazie wzrostu stężenia estrogenów i dojrzewania komórki jajowej, 

czyli w fazie pęcherzykowej cyklu. 

Wytwarzanie śluzu przez gruczoły szyjki macicy wiąże się z bardzo konkretnymi objawami i odczuciami, 

możliwymi do zaobserwowania przez kobietę. Większość kobiet po miesiączce ma odczucie suchości w 

przedsionku pochwy, czyli najniższej części pochwy. W czasie wzrostu stężenia estrogenów pojawia się odczucie 

wilgotności i wydzielina śluzowa, możliwa do pobrania z wnętrza pochwy. 

Śluz może być mniej płodny (biały lub żółtawy, mętny, kremowy, lepki, gęsty, grudkowaty, dający odczucie 

wilgotności) lub też o cechach wysokiej płodności (przejrzysty, rozciągliwy (nawet do 10 cm), śliski, 

przypominający wyglądem surowe białko jaja kurzego, dający odczucie śliskości, mokrości, naoliwienia na 

zewnętrznych narządach rodnych.) 

W miarę zbliżania się jajeczkowania odczucia stopniowo narastają. W okolicach jajeczkowania śluz o cechach 

wysokiej płodności z powrotem przechodzi w śluz o cechach mniej płodnych, aż do całkowitego zniknięcia i 

powrotu odczucia suchości. 

Jest to spoczynkowa temperatura ciała mierzona z zachowaniem pewnych zasad, umożliwiających jej 

interpretację. Pomiaru dokonuje się codziennie, bezpośrednio po przebudzeniu, w stanie spoczynku, mniej 

więcej o stałej porze, zawsze tym samym termometrem. Właściwymi ze względu na miejsce pomiaru są 

pomiary dokonane oralnie, waginalnie lub rektalnie, czyli w miejscach gdzie czujnik temperatury jest 

bezpośrednio otoczony błoną śluzową. Pomiar pod pachą jest niemiarodajny. 

W fazie przed jajeczkowaniem temperatura ciała kobiety utrzymuje się na niższym poziomie, przeważnie 

charakterystycznym dla danej kobiety. Po jajeczkowaniu, w tzw. fazie ciałka żółtego podnosi się o ok. 0,2 

stopnia C i utrzymuje na tym poziomie przez 10‐16 dni, po czym spada tuż przed lub na początku następnej 

miesiączki: 

Windą do nieba? 

Mało kto wie, że doskonałym wskaźnikiem początku i końca czasu płodnego u kobiety jest SZYJKA MACICY, 

która również podlega zmianom. Szyjka macicy poruszając się w trakcie cyklu od dołu do góry i z powrotem, 

otwierając się i zamykając, działa niczym miniaturowa winda. 

Zmiany szyjki kobieta może zaobserwować wykonując tzw. palpację szyjki, czyli autobadanie. Badanie 

wykonujemy najlepiej wieczorem lub po południu (nie po wstaniu z łóżka), po oddaniu moczu, wkładając jeden 

lub dwa czyste palce do pochwy i przesuwając delikatnie po ściance próbujemy znaleźć gładki, owalny kształt 

części pochwowej szyjki macicy. Zmiany w szyjce pod wpływem hormonów jajnikowych przebiegają w 

charakterystyczny sposób, umożliwiający lub nie, plemnikom wniknięcie w głąb: 

…. Jak interpretować wskaźniki!!!! 

Oprócz podstawowych zasad rozpoznania płodności, w każdej metodzie opracowano specjalne zasady do 

stosowania w przypadkach szczególnych, tj. 

‐ uczenie się metody, 

‐ cykle nieregularne, 

‐ powrót płodności po porodzie 

‐ po odstawieniu antykoncepcji hormonalnej lub wyjęciu wkładki wewnątrzmacicznej 

‐ w okresie premenopauzy (przekwitania). 

Skuteczność metod rozpoznawania płodności 

Wszystkie opisane wyżej objawy (śluz, PTC, szyjka macicy) zebrane razem i potwierdzające się wzajemnie dają 

bardzo dokładny obraz całej fazy płodnej. Po rozpoznaniu końca fazy płodnej, którego interpretacja zależy od 

zasad wybranej metody, zaczyna się faza fizjologicznej niepłodności, dla której wskaźnik Pearla (PI) wynosi 0, co

oznacza, że nigdy nie zaobserwowano udokumentowanego przypadku zapłodnienia w dobrze rozpoznanej fazie 

niepłodności poowulacyjnej 

W Polsce i na świecie cały czas trwają badania naukowe, mające na celu udoskonalenie metod naturalnych oraz 

badające ich skuteczność. Według najnowszych badań biorących pod uwagę ponad 17 tys. cykli liczba ciąż na 

100 kobiet stosujących metodę objawowo‐termiczną (znaną w Polsce jako niemiecka) przez rok bezbłędnie 

wynosiła 0,6, a z błędami użytkownika 7,47. 

Przykładowe badania liczby nieplanowanych ciąż podczas stosowania wybranych Metod Rozpoznawania 

Płodności: 

Z powyższych badań wynika, iż metody rozpoznawania płodności mogą stanowić pewną alternatywę dla osób, 

które np. ze względów zdrowotnych nie mogą stosować antykoncepcji hormonalnej, a nie chcą zajść w ciążę. 

Warto przy tej okazji wskazać, że obserwowanie objawów płodności nie tylko pozwala na dokładne rozpoznanie 

okresu, w czasie którego zapłodnienie komórki jajowej jest możliwe, ale pozwala na bieżącą ocenę stanu 

zdrowia kobiety, gdyż: 

– informuje, czy występuje dwufazowość cykli pośrednio potwierdzająca owulację, co jest zwłaszcza pomocne 

nastolatkom i pomaga zaobserwować i rozpoznać pojawienie się dwufazowych i regularnych cykli 

miesiączkowych 

‐ pozwala ocenić, czy wydzielina z pochwy jest związana z objawami płodności czy też zakażeniem 

drobnoustrojami chorobotwórczymi, 

‐ przy cyklach nieregularnych informuje ok. 14 dni wcześniej, jak długi będzie cykl miesiączkowy, 

‐ pomaga kobiecie zrozumieć zachodzącą w niej zmienność nastrojów i innych objawów 

właściwych dla danej fazy cyklu, 

‐ jest podstawową diagnostyką prawidłowości cykli, a także pośrednio zmian (np. zbyt płaski wykres może 

świadczyć o niedoczynności tarczycy i być podstawą do wykonania odpowiednich badań). 

Organizacje uczące metod rozpoznawania płodności 

Obecnie w Polsce działa kilka organizacji pozarządowych promujących Metody Rozpoznawania Płodności, 

szkolących nauczycieli danej metody oraz użytkowników indywidualnych: 

‐ Polskie Stowarzyszenie Nauczycieli Naturalnego Planowania Rodziny, skupiające nauczycieli instruktorów 

metody wielowskaźnikowej podwójnego sprawdzenia, tzw. angielskiej, czyli metody opracowanej w 1977 r. 

przez pracowników szpitala Queen Elizabeth w Birmingham, dr. Johna Kelly i dr Annę Flynn ‐ 

http://www.psnnpr.pl/ 

‐ Instytut Naukowy Rötzera (INER), naucza metody objawowo‐termicznej opracowanej przez dr. Józefa Rötzera 

z Austrii, znanej we wszystkich krajach niemieckojęzycznych oraz w północnych Włoszech ‐ http://www.iner.pl/ 

‐ Liga Małżeństwo Małżeństwu, będąca polskim oddziałem amerykańskiego stowarzyszenia Couple to Couple 

League i nauczająca metody objawowo‐termicznej w opracowaniu Johna i Sheili Kippleyów ‐ http://npr.pl/ 

‐ Towarzystwo Odpowiedzialnego Rodzicielstwa, propagujące także metodę angielską oraz jednoobjawową 

metodę owulacyjną dr. Johna Billingsa: http://www.tor.org.pl/, http://www.prolife.pl/tor/ 

W Polsce nauczana jest także metoda objawowo‐termiczna w opracowaniu dr Teresy Kramarek, tzw. polska. 

Warto polecić również www.natuerliche‐familienplanung.de, oficjalną stronę niemieckiej grupy roboczej NFP, 

która opracowała metodę niemiecką, gdzie można znaleźć nie tylko informacje o zasadach stosowania metody, 

ale ośrodkach naukowych czy prowadzonych badaniach. 

Pomożecie? Pomożemy! 

Zaletą metod naturalnych jest niewątpliwie to, że dla ich skutecznego stosowania wystarczy w zasadzie 

termometr, długopis i kartka papieru. Coraz więcej osób decyduje się jednak na skorzystanie z nowoczesnych 

urządzeń różnego typu wspomagających obserwacje [5] oraz programów komputerowych pozwalających na 

zapis w formie elektronicznej:

Programy komputerowe i aplikacje internetowe: 

http://www.ctlife.com.pl – samodzielna aplikacja do automatycznej interpretacji cykli według różnych metod 

(program płatny), 

http://www.nmpr.bfe.pl – prosty serwis internetowy do prowadzenia notatek o cyklu (bezpłatny), 

http://28dni.pl – zaawansowany serwis internetowy do zapisywania obserwacji i pośredniczący m.in. w 

konsultacjach z ekspertami MRP „na żywo” (program płatny, 30‐dniowa wersja testowa), 

www.fertilityfriend.com – anglojęzyczny notatnik obserwacji cyklu z automatyczną analizą (wersja okrojona 

bezpłatna, wersja pełna płatna). 

http://www.naturalnie.republika.pl/szko‐unie.html ‐ niezależna firma edukacyjna ucząca metody Kippley’ów. 

(program płatny). 

Urządzenia (skomputeryzowane termometry, testery stężenia hormonów): 

www.technoana.com.pl – termometr owulacyjny, 

www.apt.republika.pl – czujnik do pomiaru PTC bez budzenia się, 

www.persona.info.pl – domowy tester stężenia hormonów Persona, 

http://www.bioself.pl/info.html ‐ elektroniczny wskaźnik płodności Bioself, 

http://www.ladycomp.pl ‐ komputer cyklu Lady‐Comp 

Tekst opracowano na podstawie skryptu dla pracowników służby zdrowia: “Płodność i planowanie rodziny” pod 

redakcją Zbigniewa Szymańskiego, Wydawnictwa Pomorskiej Akademii Medycznej Szczecin 2004. 

Piśmiennictwo: 

[1] Menarguez M, Pastor LM, Odeblad E: Morphological characterization of different human cervical mucus 

types using light and scanning electron microscopy [Charakterystyka morfologii różnych typów ludzkiego śluzu 

szyjkowego z użyciem świetlnej i skanningowej mikroskopii elektronowej]. Hum Reprod 2003; 18(9), 1782‐ 

1789. 

[2] Gnoth C, Frank‐Herrmann P, Bremme M, Freundl G, Godehardt E: How do self‐observed cycle symptoms 

correlate with ovulation? [Czy objawy płodności dostępne samoobserwacji korelują z owulacją?] Zentralbl 

Gynakol 1996, 118(12), 650‐654. 

[3] Mikolajczyk RT, Frank‐Herrmann P, Freundl G, Stanford JB: More than one fertile ovulation per cycle? 

[Więcej niż jedna płodna owulacja w cyklu?]. Fertil Steril 2004, 81(3), 728‐729. 

[4] Frank‐Herrmann P, Heil J, Gnoth C, Toledo E, Baur S, Pyper C, Jenetzky E, Strowitzki T, Freundl G: The 

effectiveness of a fertility awareness based method to avoid pregnancy in relation to a couple's sexual 

behaviour during the fertile time: a prospective longitudinal study [Skuteczność metod rozpoznawania 

płodności w unikaniu ciąży w zależności od zachowań seksualnych pary w okresie płodności]. Hum Reprod 

2007, 22(5), 1310‐1319. 

[5] Freundl G, Godehardt E, Kern PA, Frank‐Herrmann P, Koubenec HJ, Gnoth Ch: Estimated maximum failure 

rates of cycle monitors using daily conception probabilities in the menstrual cycle [Zawodność monitorów cyklu 

‐ porównanie z metodą objawowo‐termiczną i badaniami laboratoryjnymi]. Hum Reprod 2003, 18 (12), 2628‐ 

2633. 

Artykuł powstał pod kierunkiem dyplomowanej nauczycielki Metod Naturalnego Planowania Rodziny , z 

uprawnieniami II° do nauki metody wielowskaźnikowej podwójnego sprawdzenia i metody Rötzera, członka 

Polskiego Stowarzyszenia Nauczycieli Naturalnego Planowanie Rodziny i Instytutu Naukowego Rötzera, 

pracownika poradni NPR w Przychodni Rejonowo‐Specjalistycznej w jednej z podwrocławskich miejscowości, 

osoby z długoletnim doświadczeniem w stosowaniu NPR, pani Doroty Hołubeckiej 

Poniższe wartości dotyczą ilości niechcianych ciąż w ciągu roku na 100 kobiet. Tak więc wartość 0,3 oznacza, że 

dana metoda jest skuteczna w 99,7% w skali roku.

Klucz 

0 ‐ 0,9 1 ‐9 10 ‐ 25 26 ‐ 32 

bardzo 

skuteczne 

skuteczne 

umiarkowanie mniej 

skuteczne skuteczne 

Metody planowania 

rodziny 

Ilości ciąż w ciągu pierwszego roku ‐ Trussell[a] 

Konsekwentne i prawidłowe 

użytkowanie 

Implanty * 0,05 0,05 

Wazektomia[c]* 0,1 0,15 

Wkładka 

wewnątrzmaciczna 

(spirala) z 

lewonorgestrelem 

0,2 0,2 

Sterylizacja kobiety[d]* 0,5 0,5 

Wkładka 

wewnątrzmaciczna 

(spirala) z miedzią 

Metoda Laktacyjna (przez 

6 miesięcy)[e] 

Zastrzyki hormonalne 

(dwuskładnikowe) 

Użycie typowe (z 

uwzględniem błędów 

użytkownika) 

0,6 0,8 2 

0,9 2 

0,05 3 

Zastrzyki z progesteronu 0,3 3 2 

Pigułki dwuskładnikowe 0,3 8 7 

Pigułki jednoskładnikowe 0,3 8 

Plastry antykoncepcyjne 0,3 8 

Pierścień dopochwowy 

(antykoncepcja 

hormonalna 

dwuskładnikowa) 

0,3 8 

Prezerwatywa męska 2 15 10 

Metoda owulacyjna 

(Billingsa) 

Metoda obserwacji śluzu 

(tzw. metoda dwóch 

dni)[f] 

Unowocześniona metoda 

kalendarzykowa (ang. 

Standard Days Method)[g] 

Błona dopochwowa 

(diafragma) ze środkami 

plemnikobójczymi 

3 

4 

5 

6 16 

Prezerwatywa kobieca* 5 21 

Inne metody świadomej 

płodności 

25 24 

Stosunek przerywany[h] 4 27 21 

Ilości ciąż w ciągu 

12 miesięcy ‐ 

Cleland & Ali[b] 

Użycie typowe (z 

uwzględniem 

błędów 

użytkownika)

Środki plemnikobójcze 

(pianki, kremy, globulki) 

18 29 

Kapturek szyjkowy 26[i], 9[k] 32[i], 16[k] 

Brak antykoncepcji 85 85 85 

* Metody niedostępne w Polsce 

[a] Wartości pochodzące głównie ze Stanów Zjednoczonych. Źródło: Trussell, J. (2007). Contraceptive efficacy. 

W: Hatcher, R. i in., redkacja. Contraceptive technology. 19ta wersja (w druku). Wartości dla dwuskładnikowych 

zastrzyków hormonalnych i kapturka szyjkowego pochodzą z: Trussell, J. (2004). Contraceptive failure in the 

United States. Contraception, 70, 2, s. 89–96. 

[b] Wartości pochodzące z krajów rozwijających się. Źródło: Cleland, J. i Ali, M.M. (2004). Reproductive 

consequences of contraceptive failure in 19 developing countries. Obstetrics and Gynecology, 104, 2, s. 314– 

320. 

[c] Metoda operacyjna polegająca na przecięciu nasieniowodów u mężczyzny, jest nieodwracalna 

[d] Metoda operacyjna polegająca na odcięciu fragmentu jajnika u kobiety, jest nieodwracalna 

[e] Kobiety po urodzeniu dziecka przez 6 miesięcy nie zajdą w ciążę jeśli będą często (8‐10 razy dziennie) i 

regularnie karmić dziecko piersią. Osoby chcące korzystać z tej metody powinny skonsultować się z 

ginekologiem 

[f] Jedna z nowych metod obserwacji płodności, polegająca na obserwacji obecności śluzu szyjkowego. Link: 

http://www.epigee.org/guide/sdm.html 

[g] Jedna z nowych metod obserwacji płodności, opracowana w USA na Uniwerstecie Georgetown, jest 

najskuteczniejsza, gdy jest stosowana przez kobiety, których cykle trwają od 26 do 32 dni. Link: 

http://www.epigee.org/guide/sdm.html 

[h] Stosunek prezerywany nie jest skuteczną metodą antykoncepcyjną ponieważ na końcu penisa może pojawić 

się preejakulat, w którym są plemniki i może dojść do zapłodnienia nawet jeśli do wytrysku nasienia doszło 

poza pochwą. Ponadto idealne stosowanie tej metody (dla którego wartość skuteczności wynosi 4) w praktyce 

może być trudne, tak więc nie zalecamy tej metody 

[i] Wartość dla kobiet, które już wcześniej urodziły dziecko 

[k] Wartość dla kobiet, które wcześniej nigdy nie urodziły dziecka 

Źródło: World Health Organization Department of Reproductive Health and Research (WHO/RHR) i Johns 

Hopkins Bloomberg School of Public Health/Center for Communication Programs (CCP), INFO Project. (2007). 

Family Planning: A Global Handbook for Providers., Appendix A. Baltimore i Geneva: CCP i WHO, 2007. 

Najskuteczniejszymi metodami okazują się metody hormonalne (np. pigułki, plastry) oraz chirurgiczne (które się 

w Polsce nie stosuje). Metody te jeśli używane zawsze i prawidłowo osiągają skuteczność przekraczającą 99%. 

Skuteczne w zapobieganiu ciąży są prezerwatywy. Skuteczne mogą być też metody świadomej płodności (tzw. 

naturalne), ale ich stosowanie wymaga odpowiedniej wiedzy (najlepiej zdobytej na specjalnych kursach) oraz 

konsekwentnego stosowania (czyli powstrzymywania się od współżycia w czasie dni płodnych i codziennego 

obserwowania swojego organizmu). 

Nieskutecznymi metodami zapobiegania ciąży są metody chemiczne (np. globulki) i stosunek przerywany. 

Metody chemiczne mogą być stosowane jako dodatkowa metoda antykoncepcyjna, (np. oprócz prezerwatywy), 

ale raczej nie powinno się ich stosować jako jedynej metody antykoncepcyjnej. Środki plemnikobójcze mogą 

ułatwiać zakażenie HIV, dlatego osoby obawiające się zakażenia powinny ich unikać. 

Skuteczność antykoncepcji awaryjnej 

Jeśli 100 kobiet będzie miało niezabezpieczony stosunek seksualny, to 8 z nich zajdzie w ciążę, jeśli użyją 

awaryjnych pigułek antykoncepcyjnych, to tylko jedna z nich zajdzie w ciążę[1]. Awaryjne pigułki 

antykoncepcyjne są tym skuteczniejsze im szybciej zostaną użyte, można ich użyć do 5 dni po 

niezabezpieczonym stosunku[1].

Skuteczność prezerwatyw w zapobieganiu HIV 

Jedyną i najbardziej skuteczną metodą redukującą ryzyko zakażenia HIV i innymi infekcjami przenoszonymi 

drogą płciową są prezerwatywy[2]. Światowa Organizacja Zdrowia [WHO] podaje, że skuteczność prezerwatyw 

w zapobieganiu HIV to 80‐95%[1]. Jak zaznacza WHO: "To oznacza, że używanie prezerwatyw chroni przed 80% 

do 95% zakażeń HIV, które pojawiły by się gdyby prezerwatywy nie zostały użyte. (To nie znaczy, że 5% do 20% 

użytkowników prezerwatyw zakazi się HIV)"[1]. Polskie Krajowe Centrum do spraw AIDS opierając się na innych 

badaniach podaje, że skuteczność prezerwatyw wynosi 90‐95%[3][4][5]. Autorzy innego dużego przeglądu 

badań stwierdzają, że skuteczność prezerwatyw wynosi średnio 80%[6]. Mimo, że żadne badanie nie pokazało, 

że prezerwatywy są skuteczne w 100% w zapobieganiu HIV, to trzeba pamiętać, że użycie prezerwatywy zawsze 

daje większe bezpieczeństwo niż nie użycie żadnej ochrony. 

Prezerwatywy zawodzą kiedy pękną, albo spadną, co zazwyczaj wynika z błędnego ich używania. Jeśli 

prezerwatywa nie pęknie i nie spadnie, to nie ma możliwości zakażenia się HIV, a nawet gdy prezerwatywa 

pęknie albo spadnie, to i tak jej użycie zmniejsza ryzyko zakażenia[4]. 

Krajowe Centrum ds. AIDS przestrzega, że używanie środków plemnikobójczych takich jak globulki, albo 

prezerwatyw ze środkiem plemnikobójczym może powodować podrażnienie błony śluzowej pochwy i tym 

samym sprawiać, że można się łatwiej zakazić HIV[3][4]. Trzeba pamiętać, że jeśli zależy nam na ochronie przed 

HIV, to środki plemnikobójcze nie są zalecane. 

Źródła: 

[1] World Health Organization Department of Reproductive Health and Research (WHO/RHR) i Johns Hopkins 

Bloomberg School of Public Health/Center for Communication Programs (CCP), INFO Project. (2007). Family 

Planning: A Global Handbook for Providers., Appendix A. Baltimore i Geneva: CCP i WHO, 2007. 

[2] Światowa Organizacja Zdrowia [WHO], Sojusz Agend Narodów Zjednoczonych ds. HIV/AIDS [UNAIDS], 

Fundusz Ludnościowy Narodów Zjednoczonych [UNFPA] (2004). Position Statement on Condoms and HIV 

Prevention. 

[3] Krajowe Centrum ds. AIDS (2007). HIV i AIDS a seks. 

[4] Rogowska‐Szadkowska, D. (2007). Zakażenie HIV w następstwie kontaktów seksualnych. W: Krajowe 

Centrum ds. AIDS. Wiedza o HIV/AIDS ‐ HIV/AIDS na świecie. 

[5] Podawane wartości są cytowane za: Cohen, D.A. (2004). Social marketing of condoms is great, but we need 

more free condoms. Lancet, 364, s. 13‐14. (artykuł dostępny po zalogowaniu się), jego autor opierał się na tych 

badaniach: Pinkerton, S.D. i Abramson, P.R. (1997). Effectiveness of condoms in preventing HIV transmission. 

Social Science and Medicine. 44, 9, s. 1303‐1312. 

[6] Cayley, W.E. i Davis‐Beaty, K. (2007). Effectiveness of Condoms in Reducing Heterosexual Transmission of 

HIV (Review). John Wiley & Sons, Ltd. 

Opracowane przez Tymoteusza Wołodźko (Ponton), Sierpień 2007, zmiany: maj 2008 

Tabelka zamieszczona w tekście pochodzi z publikacji: World Health Organization Department of Reproductive 

Health and Research (WHO/RHR) i Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health/Center for 

Communication Programs (CCP), INFO Project. (2007). Family Planning: A Global Handbook for Providers. 

Baltimore i Geneva: CCP i WHO, 2007. 

do której prawa autorskie posiada Światowa Organizacja Zdrowia [WHO] i Johns Hopkins Bloomberg School of 

Public Health/Center for Communication Programs.

Antykoncepcja chemiczna (globulki plemnikobójcze) 

Na polskim rynku najłatwiej dostać globulki antykoncepcyjne o nazwie Patentex Oval (w aptekach (w aptekach 

bez recepty, ok. 24 zł za 12 sztuk). W innych krajach można też dostać kremy i żele plemnikobójcze. 


Sposób użycia: 

Globulkę należy włożyć głęboko do pochwy na ok. 10 minut przed 

stosunkiem. W tym czasie globulka zamienia się w piankę, która tworzy 

fizyczną i chemiczną barierę dla plemników. Należy założyć nową globulkę 

po każdym wytrysku (jeśli jest kolejny stosunek) lub po godzinie (nawet 

jeśli nie było wytrysku a stosunek trwa). 

Skuteczność waha się od 82% (użycie idealne) do 71% (użycie typowe), czyli jest dość niska, dlatego zaleca się 

dodatkowo używać prezerwatywy. 

Według cytowanych przez Światową Organizację Zdrowia danych prezerwatywy pokryte środkiem 

plemnikobójczym nie zapewniają żadnego dodatkowego zabezpieczenia przed niechcianą ciążą, a dodatkowo 

środek ten zwiększa prawdopodobieństwo podrażnień, dlatego stosowanie takich prezerwatyw jest odradzane. 

Uwaga: 

Nonoxynol‐9 może zwiększać ryzyko zakażenia HIV i chorobami przenoszonymi drogą płciową, ponieważ 

substancja ta może powodować podrażnienia tkanki pochwy i czynić ją bardziej podatną na zakażenia. Ryzyko 

jest największe w przypadku wielokrotnych stosunków z użyciem N‐9 w ciągu dnia lub w przypadku stosunków 

analnych. 

N‐9 zwiększa wprawdzie zabezpieczenie przed niechcianą ciążą, ale nie powinny go stosować pary, które nie 

mają pewności co do tego czy nie są nosicielami HIV lub innych chorób. 

Źródła: 

Dane amerykańskiej Agencji ds. Żywności i Leków FDA 

Artykuł Krajowego Centrum ds. AIDS 

Pierścień dopochwowy ‐ ring 

Od 2008 roku na polskim rynku dostępna jest nowa forma antykoncepcji hormonalnej: pierścienie 

dopochwowe NuvaRing produkowane przez Organon. 

Czym jest NuvaRing i jak go stosować? 

NuvaRing to elastyczny pierścień mający ok. 5 cm średnicy. 

Umieszcza się go w pochwie pierwszego dnia cyklu (czyli 

pierwszego dnia miesiączki) na trzy tygodnie. Przez ten czas z 

pierścienia uwalnia się taka dawka hormonów, by skutecznie 

zabezpieczyć przed niechcianą ciążą. Po upływie trzech tygodni 

należy usunąć pierścień na 1 tydzień (przerwa podobna do tej 

podczas stosowania pigułek antykoncepcyjnych), w trakcie 

którego następuje krwawienie. Podczas przerwy w stosowaniu

NuvaRing skuteczność antykoncepcyjna jest zachowana, jeżeli zastosowanie nowego pierścienia nastąpi w 8 

dniu po wyjęciu poprzedniego. 

Jak to działa? 

NuvaRing zawiera dwa hormony będące syntetycznym odpowiednikiem kobiecych: estrogenu i progesteronu 

(tak jak pigułki czy plastry antykoncepcyjne). Pierścień zawiera dawkę hormonów wystarczającą na cały 

trzytygodniowy czas stosowania, jednak hormony uwalniane są stopniowo, a dzienna dawka jest niższa niż w 

tradycyjnych pigułkach. Dlaczego? Hormony uwalniane są z pierścienia bezpośrednio do ścian pochwy, dzięki 

temu ich skuteczna dawka jest niższa. 

Działanie antykoncepcyjne NuvaRing jest podobne do działania pigułek czy

Dostępność 

Produkt ten jest obecnie niedostępny w Polsce. W 

Europie jest dostępny od 1992 r. Można je zamówić np. 

w holenderskim sklepie online z prezerwatywami tutaj 

Co to jest? 

Prezerwatywa dla kobiet wykonana jest z poliuretanu 

(FC Female Condom) lub syntetycznego nitrylu (FC2), 

ma 17 cm długości (podobnie jak prezerwatywa dla 

mężczyzn). Na obu jej końcach znajdują się elastyczne 

pierścienie. Jest mocniejsza niż prezerwatywy 

lateksowe i nie powoduje uczuleń. Do jej nawilżania 

można używać lubrykantów na bazie wody lub oleju. Można ją założyć nawet na 8 godzin przed stosunkiem, 

aby nie burzyć spontaniczności zbliżenia. Chroni przed ciążą, HIV i innymi chorobami. 

Jak stosować 

wyjmij prezerwatywę z opakowania 

ściśnij wewnętrzny pierścień (zamknięty na końcu) tak, aby stał się wąski 

ustaw się w wygodnej pozycji (kucnij; stań z jedną nogą uniesiona lub się połóż 

delikatnie wsuń wewnętrzny pierścień wraz z prezerwatywą do pochwy 

trzymaj kciuk na zewnątrz pochwy, a palcem wskazującym popchnij wewnętrzny pierścień jak najgłębiej 

zewnętrzny pierścień powinien pozostać na zewnątrz pochwy, zakrywając lekko jej wejście 

pomóż partnerowi przy wprowadzaniu członka 

aby wyjąć prezerwatywę delikatnie skręć zewnętrzny pierścien i wyciągnij prezerwatywę 

Tutaj możecie obejrzeć film pokazujący zakładanie prezerwatywy kobiecej na fantom pochwy. 

Co robić, kiedy lekarz odmawia wypisania recepty na pigułki? 

Jeżeli zdecydowałaś się na stosowanie hormonalnej antykoncepcji, musisz 

udać się do ginekologa – należy wykonać badania oraz przeprowadzić 

wywiad medyczny, aby wykluczyć przeciwwskazania do stosowania przez 

Ciebie tej metody antykoncepcji. Ale co robić, jeżeli mimo braku takich 

przeciwwskazań lekarz odmawia wypisania recepty? 

Na mocy art. 39 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty z dnia 5 

grudnia 1996 roku lekarz może powstrzymać się od wykonania świadczeń 

zdrowotnych (czyli np. wypisania recepty), jeżeli jest to niezgodne z jego 

sumieniem. 

Na mocy art. 31 tej ustawy, jeżeli pacjent nie skończył 16 lat, lekarz ma 

obowiązek informowania ustawowego przedstawiciela pacjenta(czyli 

najczęściej rodziców) o jego stanie zdrowia, rozpoznaniu czy proponowanych metodach diagnostycznych. Jeżeli 

pacjent skończył 16 lat, ale nie ukończył 18 roku życia, lekarz ma obowiązek informować również tego pacjenta 

o przebiegu jego leczenia. 

Jeżeli masz mniej niż 16 

Przepisy w tej kwestii są dosyć jasne: nie masz prawa do samodzielnego stanowienia o sobie. Jedynie w 

niektórych przypadkach oprócz zgody rodziców prawo dla ważności ich decyzji wymaga wyrażenia przez Ciebie 

Twojej woli. W kwestiach medycznych prawo przewiduje, że lekarz nawet nie musi informować Cię o przebiegu 

leczenia – wystarczy, że wszystkie informacje przekaże Twoim rodzicom. 

Jeżeli masz mniej niż 18 lat, ale więcej niż 16 lat 

W takim wypadku lekarz może odmówić Ci wypisania recepty na pigułki z dwóch powodów: z powodu Twojej 

niepełnoletności oraz z powodu swoich przekonań (np. niepopieranie seksu przedmałżeńskiego lub sprzeciw

przeciwko stosowaniu antykoncepcji hormonalnej przez kobiety). 

Jeżeli jego odmowa uzasadniana jest Twoim wiekiem: 

Możesz powołać się na zapisy Konwencji o Prawach Dziecka. Jest to międzynarodowy dokument, który Polska 

ratyfikowała w 1991 roku – oznacza to, że zapisy tej Konwencji stanowią element polskiego porządku prawnego 

i mają pierwszeństwo stosowania przed przepisami ustawy. Jeżeli ustawa jest sprzeczna z Konwencją, należy 

dostosować się do postanowień Konwencji. 

W przypadku odmowy wypisania recepty na pigułki zachodzi kolizja przepisów ustawy o zawodach lekarza i 

lekarza dentysty z postanowieniami Konwencji, co oznacza, że lekarze łamią prawo niedostosowując się do 

następujących przepisów: 

Art. 16 Konwencji o Prawach Dziecka daje prawo do ochrony dzieci m. in. przed arbitralną ingerencją w sferę 

jego życia prywatnego. Oznacza to, że jeżeli zdecydowałaś się na współżycie i domyślasz się, że rodzice nie 

pochwalaliby tego, a wręcz zabraniali, masz prawo zachować ten fakt dla siebie. Dlatego lekarz w takiej sytuacji 

nie powinien bez Twojej zgody informować rodziców o Twoim życiu seksualnym oraz chęci stosowania 

antykoncepcji hormonalnej. 

Art. 24 ust. 2f Konwencji o Prawach Dziecka daje małoletnim prawo do edukacji i usług w zakresie 

planowania rodziny. Oznacza to, że jeżeli poprosisz lekarza o poradę antykoncepcyjną, nie może Ci jej odmówić 

i nawet jeżeli jego światopogląd nie zezwala np. na stosowanie pigułek, musi Cię rzetelnie poinformować o 

istnieniu takich środków oraz metodach ich działania. Nie może Ci też zakazać stosowania takich środków w 

przypadku braku przeciwwskazań medycznych. 

Art. 12 Konwencji o Prawach Dziecka uzależnia poinformowanie rodziców o podjętym leczeniu, jeżeli leży to 

w dobrze rozumianym interesie dziecka. Oznacza to, że jeżeli nie istnieje np. podejrzenie popełnienia 

przestępstwa (np. pedofilia, gwałt), masz prawo poprosić lekarza o zachowanie tajemnicy lekarskiej i nie 

informowanie rodziców o tym, że współżyjesz czy stosujesz pigułki antykoncepcyjne. 

Jeżeli lekarz mimo to odmawia wypisania recepty powołując się na przepisy ustawy, pozostaje Ci poszukać 

innego lekarza – któremu bliższa jest zasada Kodeksu Etyki Lekarskiej, że „ Największym nakazem etycznym dla 

lekarza jest dobro chorego”. 

Jeżeli jego odmowa uzasadniana jest światopoglądem lekarza 

Patrz: Jeżeli masz ukończone 18 lat. 

Jeżeli masz ukończone 18 lat 

W takim przypadku lekarz może odmówić Ci wypisania recepty ze względu na jego światopogląd (np. nie 

popiera seksu przedmałżeńskiego lub nie akceptuje stosowania antykoncepcji ze względu na wyznawaną 

wiarę), na co pozwala mu art. 39 wspomnianej ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Jest tzw. klauzula 

sumienia. 

Jednak lekarz nie może po prostu odmówić Ci wypisana recepty i wyprosić z gabinetu. Jeżeli powołuje się on na 

klauzulę sumienia, ciążą na nim obowiązki określone w ustawie, których musi w takim wypadku dopełnić. 

Często jednak lekarze korzystają z niewiedzy pacjentów i nadużywają swojego prawa do odmowy, mówiąc: 

„nie, bo nie”. 

Jeżeli lekarz faktycznie odmawia wypisania recepty z powodu wyznawanych wartości, powinien koniecznie: 

Wyjaśnić Ci powody swojej odmowy. Możesz domagać się uzasadnienia takiej decyzji na piśmie. Warto 

zawsze mieć dowód takiej odmowy na wypadek, gdybyś chciała złożyć zażalenie na tego lekarza. 

Wpisać odmowę do dokumentacji medycznej, czyli do Twojej karty pacjenta. 

Wskazać Ci realną możliwość uzyskania świadczenia, czyli podać nazwisko i miejsce przyjmowania innego 

lekarza, który taką receptę na pewno wypisze. 

Przed odmową jakiejkolwiek pacjentce lekarz powinien o fakcie posiadania takich, a nie innych przekonań 

poinformować na piśmie swojego przełożonego (np. kierownika przychodni). Nie dotyczy to lekarzy 

prowadzących samodzielną praktykę, czyli przyjmujących w prywatnych gabinetach (ale to nie to samo, co

prywatne kliniki). 

Jeżeli lekarz nie dopełni opisanych obowiązków, masz prawo domagać się wypisania recepty. Masz też prawo 

złożyć skargę na tego lekarza do kierownika zakładu, w którym on przyjmuje. 

Bardzo często zdarza się, że lekarze widząc determinację i wiedzę posiadaną przez pacjentkę wycofują się z 

odmowy i wypisują receptę. 

Anna Konopka 

Przygotowane na podstawie: 

Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, tekst jednolity Dz. U. 2008 Nr 136, poz. 

857. 

Konwencja o prawach dziecka, przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 

1989 r. Dz. U. 1991 Nr 120, poz. 526. 

E. Zielińska, „Przegląd polskich regulacji prawnych w zakresie praw reprodukcyjnych” [w:] „Prawa 

reprodukcyjne w Polsce. Skutki ustawy antyaborcyjnej. Raport wrzesień 2007” red. W. Nowicka, Federacja na 

rzecz Kobiet i Planowania Rodziny. 

Czym jest krwawienie z odstawienia? 

Czym jest krwawienie z odstawienia? 

Krwawienie z odstawienia nie jest okresem, a reakcją organizmu na odstawienie pigułek i nie jest konieczne 

(ponieważ jednym z efektów działania pigułek jest ograniczony przyrost śluzówki macicy, więc krwawienie nie 

jest niezbędne do jej usunięcia). Krwawienie z odstawienia pojawia się zawsze po zakończeniu stosowania 

pigułek, także wtedy, kiedy zamierzasz zrezygnować z tej formy antykoncepcji. 

Wiele kobiet czuje się jednak komfortowo, mając krwawienie, które imituje okres i informuje, że nie doszło do 

zapłodnienia. Przerwy mają znaczenie przy całkowitej miesięcznej ilości dostarczanych w pigułkach hormonów. 

Robiąc tygodniową przerwę dostarczamy ich mniej. Dzięki temu miesięczna i roczna dawka hormonów jest 

niższa, co pozwala na długotrwałe stosowanie pigułek bez konieczności robienia przerw. Obecnie dostępne na 

rynku pigułki można brać przez wiele lat i rezygnować z nich tylko na czas planowanej ciąży. 

Co się dzieje po pierwszym opakowaniu pigułek? 

Jeżeli dopiero zaczynasz stosowanie pigułek, zapewne zastanawiasz się, jak będzie wyglądało krwawienie z 

odstawienia. 

W ciągu pierwszych 3 miesięcy stosowania pigułek organizm dopiero „przyzwyczaja się” do antykoncepcji 

hormonalnej i reakcje mogą być inne niż wtedy, kiedy już dłużej będziesz stosowała pigułki. W czasie pierwszej 

przerwy krwawienie może być bardzo skąpe albo wręcz wystąpić jedynie w postaci plamienia niewymagającego 

stosowania podpasek czy tamponów. To normalne i nie oznacza niczego złego. Krwawienie zazwyczaj pojawia 

się trzeciego lub czwartego dnia przerwy, ale to pierwsze może pojawić się wcześniej lub później – to także jest 

normalne. Krwawienie nigdy nie zaczyna się pierwszego dnia przerwy. 

Jeżeli już dłużej stosujesz pigułki, krwawienie stabilizuje się i od tej pory będzie wyglądać bardzo podobnie 

podczas każdej przerwy – będzie zawsze zaczynać się tego samego dnia tygodnia, trwać tyle samo dni i mieć 

podobną obfitość. Krwawienie z odstawienia jest zazwyczaj bardziej skąpe od miesiączki i trwa krócej, a także 

jest mniej bolesne. Dlatego często lekarze sugerują kobietom cierpiącym na bolesne i długotrwałe miesiączki 

stosowanie pigułek, aby uwolnić je od bólu i ryzyka anemii. 

Czy mogę mieć krwawienia z odstawienia, a mimo to być w ciąży?

Jeżeli popełnisz błąd w stosowaniu pigułek, istnieje ryzyko zajścia w ciążę. Jednak nie jesteś w ciąży, jeżeli masz 

krwawienia z odstawienia. 

Jednorazowy brak krwawienia także nie świadczy o ciąży – dopiero brak dwóch krwawień może ją 

SUGEROWAĆ, choć nie tylko ciąża może być przyczyną braku krwawienia w przerwie między opakowaniami. 

Jeżeli jednak podejrzewasz, że możesz być w ciąży, ponieważ krwawienie nie pojawiło się, przed rozpoczęciem 

nowego opakowania wykonaj test ciążowy. Jeżeli wykaże wynik negatywny, możesz spokojnie rozpocząć 

stosowanie nowego opakowania. 

Co zrobić, jeżeli nie chcę mieć krwawienia w określonym terminie? 

Jeżeli stosujesz jednofazowe dwuskładnikowe pigułki antykoncepcyjne, masz możliwość przesunięcia terminu 

krwawienia na dwa sposoby: 

a) Możesz przesunąć termin krwawienia o wybraną liczbę dni, dobierając odpowiednią liczbę pigułek z innego, 

„awaryjnego” opakowania tabletek. Warto wcześniej zaobserwować, którego dnia przerwy zazwyczaj 

występuje krwawienie. Np. jeżeli zazwyczaj występuje ono czwartego dnia po odstawieniu pigułek, wiesz już, że 

dobierane pigułki należy przestać brać na 4 dni przed planowanym terminem przesuwanego krwawienia. 

Jeżeli chcesz przesunąć krwawienie, bo nie pasuje Ci tydzień, w którym ono wystąpi, jednak jesteś już 

przyzwyczajona do dnia rozpoczęcia krwawienia, dobierz równo 7 pigułek – dzięki temu nie wytrącisz się z 

rutyny stosowania pigułek i nie zapomnisz dnia, w którym powinnaś rozpocząć nowe opakowanie – bo będzie 

to ten sam dzień tygodnia, co zawsze. 

b) Możesz połączyć opakowania pigułek, aby w ogóle zrezygnować z krwawienia. Nie grozi to żadnymi 

konsekwencjami zdrowotnymi. Jednak jeżeli chcesz połączyć więcej niż 2 opakowania, skonsultuj się w tym celu 

ze swoim ginekologiem – warto, by Twój lekarz wyraził zdanie na temat takiej praktyki. 

Przesuwając termin krwawienia lub łącząc opakowania, cały czas jesteś w pełni zabezpieczona, jeżeli nie 

popełniasz błędów w stosowaniu antykoncepcji hormonalnej. 

Czego mogę się spodziewać, łącząc opakowania? 

Łącząc opakowania lub dobierając pigułki, możesz spodziewać się, że najbliższe krwawienie pojawi się nieco 

później niż zazwyczaj lub że będzie bardziej skąpe – to nic złego i nie świadczy o nieprawidłowym działaniu 

pigułek. Tak po prostu może reagować organizm na większą liczbę zażytych kolejno pigułek. 

Jeżeli bierzesz pigułki III lub IV generacji (o generacjach pigułek możesz przeczytać tutaj) i łączysz opakowania, 

możesz spodziewać się plamień przy kolejnych opakowaniach – być może te pigułki mają zbyt niską dla Ciebie 

dawkę hormonów, by utrzymać brak krwawienia przez dłuższy czas. Absolutnie nie oznacza to, że pigułki nie 

działają! Cały czas jesteś zabezpieczona. 

Artykuł: Anna Konopka, korekta Paulina Wawrzyńczyk, 2008 

Opracowane na podstawie materiałów informacyjnych producentów jednofazowych hormonalnych środków 

antykoncepcyjnych.

Choroby przenoszone drogą płciową (choroby weneryczne) 

Często choroby weneryczne kojarzą nam się z artystami żyjącymi w XIX w. i może się wydawać, że należą do 

przeszłości. To, niestety, nie jest prawda. Postęp medycyny, jaki dokonał się w XX wieku pozwolił zmniejszyć ich 

występowanie, ale nie pokonał żadnej z nich. Trzeba być świadomym tego, że każdy stosunek bez 

prezerwatywy z osobą, o której przeszłości seksualnej niewiele wiemy, może być dla nas zagrożeniem. Gdy 

zauważysz u siebie objawy którejkolwiek z tych chorób, koniecznie skontaktuj się z lekarzem! 

1. Chlamydioza 

Choroba wywołana przez bakterię chlamydia. Często rozwija się bezobjawowo. U mężczyzny powoduje 

zapalenie cewki moczowej. Po 2‐3 tygodniach od zakażenia czuje on parcie na mocz, a oddawanie go staje się 

bolesne. Pojawia się także specyficzny wyciek z cewki moczowej. Choroba nieleczona atakuje dalej, powodując 

kolejne stany zapalne. U kobiety stan zapalny narządów rodnych grozi bezpłodnością. 

Chlamydię leczy się antybiotykami. W tym czasie trzeba powstrzymać się od kontaktów seksualnych. Najlepszą 

obroną przed chlamydiami jest używanie prezerwatyw razem z kremami plemnikobójczymi. 

2. Grzybice 

Przyczyn grzybic może być bardzo wiele (brak higieny osobistej, chodzenie w mokrych ubraniach – np. 

kostiumach kąpielowych, zaburzenia hormonalne, anemia, cukrzyca itd.). Grzybice narządów płciowych 

występują często, wywoływane są przez drożdżaki z rodzaju Candida (stąd nazwa choroby – kandydoza). U 

kobiet objawiają się zaczerwienieniem oraz obrzękiem warg sromowych i pochwy, swędzeniem, pieczeniem, 

pojawieniem się upławów. Często stosunek seksualny staje się wtedy bolesny. U mężczyzn żołądź i napletek 

stają się zaczerwienione, bardziej wilgotne, mogą pojawić się pęcherzyki i białawy nalot. Kiedy pojawią się takie 

objawy, należy zaprzestać kontaktów seksualnych i rozpocząć leczenie u obojga partnerów. By ustrzec się przed 

grzybicą, należy stosować prezerwatywę. 

3. Kiła (syfilis, choroba francuska) 

Wywołuje ją drobnoustrój – krętek blady. Zanim wynaleziono penicylinę, kiła była bardzo groźna, powodowała 

porażenie układu nerwowego i śmierć. Im szybciej jest leczona, tym mniej szkód może wywołać w organizmie. 

Osoba zakażona ma szanse zauważyć u siebie objawy dopiero po 3 tygodniach od zakażenia. Najczęściej na 

wargach sromowych lub na prąciu pojawia się wtedy guzek, który sam odpada i odsłania owrzodzenie (sączy się 

z niego przezroczysta wydzielina). Rana goi się, pozostawiając bliznę. Szczególnie kobiety mogą łatwo tego nie 

zauważyć. W kolejnych fazach choroby na ciele pojawia się wysypka (wtedy każdy kontakt fizyczny z osobą 

chorą staje się niebezpieczny), następnie choroba może przebiegać bezobjawowo, lecz w tym czasie atakować 

mózg, kości, wątrobę, aorty. Kiła przenosi się z matki na dziecko w czasie porodu. 

Dziś kiła jest całkowicie uleczalna. Rozpoznaje się ją poprzez badanie krwi. Nie wolno leczyć się samemu, trzeba 

koniecznie udać się do lekarza. Najlepiej chroni przed nią abstynencja seksualna lub kontakty ze stałym dobrze 

znanym partnerem. Prezerwatywa może zabezpieczyć jedynie częściowo – zmiany na całym ciele mogą być 

groźne. 

4. Kłykciny kończyste 

Chorobę wywołuje jeden z wirusów HPV. Kłykciny to brodawki, mają postać kalafiorowatych wykwitów, 

miękkich białawych lub różowych narośli. Umiejscawiają się w okolicach narządów płciowych. Prezerwatywa 

chroni przed nimi jedynie częściowo. Kłykciny usuwa się chirurgicznie, laserem, poprzez zamrażanie albo 

stosowanie kremów pobudzających miejscową odporność. 

Przy okazji HPV warto wspomnieć również o raku szyjki macicy, który powodują również wirusy z tego rodzaju. 

Ostatnio stało się głośno o tej chorobie z powodu wprowadzenia na polski rynek szczepionki. Powinno się 

szczepić wszystkie dzieci (mężczyźni nie chorują oczywiście na raka szyjki macicy, ale są nosicielami HPV i mogą 

zakażać kobiety), lecz przeszkodą jest cena – szczepionka kosztuje około 1500 zł. Zaleca się więc szczepienie 

kobietom do 26. roku życia, ponieważ wtedy szczepionka jest najskuteczniejsza (granica wiekowa została 

wytyczona odgórnie, nie ma przeciwwskazań do szczepień w późniejszym wieku). Na pewno powinny 

zaszczepić się osoby prowadzące aktywne życie seksualne, mające różnych partnerów (którzy mieli różne 

partnerki).

HPV przenoszą się przez wszystkie formy seksu, można zakazić się także, używając ręcznika zakażonej osoby. 

Obecność tych wirusów można wykryć w badaniu cytologicznym, koniecznie trzeba więc robić je co roku. 

Sygnałem tego, że organizm nie radzi sobie z wirusami HPV są właśnie kłykciny. Kobiety zakażone HPV powinny 

co pół roku poddawać się kontroli cytologicznej, żeby ewentualne zmiany nowotworowe zostały szybko 

zauważone. 

5. Opryszczka narządów płciowych 

Opryszka narządów płciowych jest wywoływana przez wirusa herpes simplex. Wygląda podobnie jak ta 

pojawiająca się wokół ust. Po 5‐7 dniach od zakażenia kobieta odczuwa swędzenie od wewnątrz warg 

sromowych, a mężczyzna na trzonie penisa. Jest ono wyraźne w jednym miejscu. Może pojawiać się także ból 

głowy. Później pojawiają się pęcherzyki (wypełnione przezroczystym płynem), które pękają. Tworzą się strupy i 

powoli się goją. Opryszka nie jest groźna u osób dorosłych, ale jedno zakażenie powoduje, że można 

spodziewać się nawrotów przez całe życie. Przenosi się na partnerów seksualnych nawet wtedy, gdy nosiciel 

wirusa nie widzi jej objawów. Trzeba pamiętać o tym, by nie dotknąć oka dłonią, która miała kontakt z 

owrzodzonym miejscem, bo można uszkodzić oko. Opryszczka może przenosić się z matki na dziecko w czasie 

porodu (gdy matka ma widoczną jej postać) i jest dla niego bardzo niebezpieczna, dlatego też podejmuje się 

najczęściej decyzję o cesarskim cięciu. 

Stosowanie prezerwatywy nie daje pełnego zabezpieczenia. Lekarz może zapisać maść łagodzącą objawy 

opryszczki i zmniejszającą jej zakaźność. 

6. Rzeżączka 

Jest powodowana przez bakterie – dwoinki rzeżączki. Jej objawy łatwiej zauważa mężczyzna: pieczenie przy 

oddawaniu moczu, żółtawą wydzielinę z cewki i zaczerwienienie wokół jej ujścia. Nie wolno bagatelizować tych 

symptomów, bo rzeżączka szybko się rozwija i powoduje stany zapalne kolejnych narządów, co może 

powodować bezpłodność. Badania trzeba zrobić od razu po zauważeniu u siebie wydzieliny, która może mieć 

różne przyczyny. Oczywiście trzeba powstrzymać się od kontaktów seksualnych. 

Kobiety mają o wiele mniejsze szanse na wykrycie bakterii u siebie. Te, które miały niejednego partnera 

seksualnego, powinny robić sobie badania na obecność dwoinek rzeżączki, bo nieleczone mogą stać się 

bezpłodne. Przed rzeżączką chroni prezerwatywa, trzeba jej używać podczas każdego rodzaju seksu, ponieważ 

zmiany zapalne mogą rozwijać się także w odbycie, gardle i oczach (w wyniku samozakażenia). Poczucie 

bezpieczeństwa daje partner lub partnerka, którzy nie zlekceważą objawów, wyleczą się i poinformują o tym, 

będą potrafili szczerze porozmawiać. 

7. Rzęsistkowica 

Wywołuje ją rzęsistek pochwowy, który częściej atakuje kobiety niż mężczyzn. Można zarazić się rzęsistkowicą 

także w publicznej saunie, toalecie, a także od matki w czasie porodu. Choroba przebiega bezobjawowo lub 

ostro. U kobiet pojawiają się: żółtawe lub zielonkawe upławy, swędzenie, pieczenie (także przy oddawaniu 

moczu). U mężczyzn: stan zapalny napletka i żołędzi (obrzęk, świąd, pieczenie), częste i bolesne oddawanie 

moczu, śluzowo‐ropna wydzielina z ujścia cewki. Kobieta i mężczyzna muszą leczyć się oboje, wtedy jest to 

skuteczne. Przed rzęsistkowicą można się uchronić, stosując prezerwatywy i przestrzegając zasad higieny. 

8. Wirusowe zapalenie wątroby 

Istnieją 2 odmiany wirusa powodującego zapalenie wątroby: typ A i typ B. Typ A jest obecny w kale osoby 

chorej lub nosiciela, dlatego po każdym wyjściu z toalety należy koniecznie myć ręce. Na wirusowe zapalenie 

wątroby typu A możemy zachorować po spożyciu zanieczyszczonej wody pitnej, owoców lub warzyw oraz 

innych surowych pokarmów w niej mytych. Przenoszone jest ono także drogą płciową, jeśli dochodzi do 

kontaktu usta‐odbyt. U dorosłych objawami są: bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunka, żółtaczka. Osoba 

zakażona wytwarza przeciwciała, które niszczą wirusa. Odporności nabywa się na całe życie. 

Wirusowe zapalenie wątroby typu B jest chorobą poważniejszą. Wirus przenosi się przez zakażoną krew, 

rzadziej przez spermę i ślinę. Objawami infekcji mogą być: uczucie zmęczenia, gorączka, bóle mięśni i stawów, 

nudności, wymioty, brak apetytu, bóle brzucha, czasem biegunka, zażółcenie skóry i spojówek. U niektórych 

zakażonych choroba może przejść w stan przewlekły, co grozi marskością lub rakiem wątroby.

Na oba typy choroby najlepiej się zaszczepić. 

9. Zespół zapalenia narządów miednicy małej 

W obrębie miednicy małej znajduje się u kobiet pęcherz moczowy, odbytnica oraz macica z przydatkami. 

Objawy chorobowe są spowodowane powikłaniami w przebiegu innych chorób (w tym przenoszonych drogą 

płciową), a dotyczą jednego lub kilku narządów jednocześnie (jajowody, macica, jajniki). Gdy lekarz rozpozna u 

kobiety zespół zapalenia narządów, jej partner też musi się zbadać, by wykryć, jaka była infekcja pierwotna. 

Symptomy choroby łatwo zbagatelizować lub uznać za inną infekcję, są to np.: bóle w podbrzuszu, nawracająca 

gorączka, silne skurcze podczas miesiączki, nieregularne plamienia, nietypowa wydzielina z pochwy, uczucie 

osłabienia, małe zainteresowanie seksem. Najczęściej przyczyną tej niebezpiecznej choroby (może prowadzić 

do bezpłodności) jest dwoinka rzeżączki lub chlamydia. Najlepiej chroni przed nią prezerwatywa ze środkiem 

plemnikobójczym. Pigułki antykoncepcyjne zagęszczają śluz i zwiększają jego ilość, dzięki temu macica jest 

lepiej chroniona przed drobnoustrojami. 

10. Wszawica łonowa 

Choroba, którą powodują pasożyty ‐ wszy łonowe, mniejsze od wszy odzieżowych. Najczęściej można się nią 

zakazić poprzez kontakty seksualne, choć niewykluczone jest także np. poprzez czyjś ręcznik. Wszy żyją 

najczęściej we włosach łonowych, żywią się krwią i składają jaja. Można je łatwiej zauważyć niż same pasożyty. 

Choroba objawia się silnym swędzeniem. Jeżeli zauważymy u siebie pasożyty lub ich jaja, trzeba od razu 

koniecznie udać się do ginekologa i nie próbować leczyć się samemu. Partner/partnerka także muszą być 

zbadani. 

11. AIDS 

O HIV i AIDS znajdziecie informację w osobnym artykule. 

Być może opisy chorób wydają się przerażające, lecz trzeba zdawać sobie sprawę z zagrożenia. Decyzję o 

współżyciu należy podejmować świadomie, nie ryzykować, nie poddawać się nastrojowi chwili, na przykład na 

imprezie, kiedy pozostajemy pod wpływem alkoholu. Z partnerką lub partnerem warto rozmawiać o przeszłości 

seksualnej, nie zatajać przebytych chorób ani obserwowanych objawów. 

na podstawie książki M. Brodman, R. Kranz, J. Thacker, Mity o bezpiecznym seksie, a AIDS, Warszawa 1997 oraz 

Link

Kobiece narządy płciowe 

Gdy oglądasz w lustrze lub na zdjęciu narządy płciowe pierwsze co widzisz to owłosienie łonowe porastające 

tzw. wzgórek łonowy. Niektóre kobiety przycinają sobie lub golą te włoski ‐ czasami tylko trochę po bokach 

(tzw. depilacja linii bikini), aby włoski nie wystawały poza majtki, a czasami golą się całkiem lub zostawiają tylko 

wąski paseczek włosów (tzw. depilacja brazylijska). Włoski porastają wargi sromowe większe, okolice wejścia do 

pochwy i odbytu. 

Nieco niżej znajdują się właśnie wargi sromowe większe, które skrywają wargi sromowe mniejsze, które na ogół 

mają różowy kolor. U szczytu, w stronę brzucha, wargi mniejsze przykrywają łechtaczkę, która ma mniej więcej

kształt zielonego groszku. Jest to bardzo wrażliwy organ odpowiadający za podniecenie seksualne. Mniej więcej 

pośrodku wewnątrz warg mniejszych jest maleńki otwór ‐ ujście cewki moczowej, przez które siusiasz. Trochę 

niżej jest większy otwór ‐ wejście do pochwy, u dziewic częściowo lub całkowicie przykryte błoną dziewiczą 

znajdującą się tuż za wejściem do pochwy. Jeszcze dalej znajduje się otwór odbytu. 

Tyle możesz zobaczyć, reszta jest w środku. Zacznijmy od pochwy ‐ jest ona taką elastyczną rurką, która może 

dostosować się do kształtu penisa czy rodzącego się dziecka. Ma końcu pochwy jest szyjka macicy z malutką 

dziurką prowadzącą do macicy (mogą się przez nią przedostać plemniki, wypływa tędy krew miesięczna, ale bez 

obaw ‐ palec ani tampon się tam nie zmieści). Macica jest wielkości gruszki, ale może się rozszerzać, gdy kobieta 

jest w ciąży. Ścianki macicy co miesiąc grubieją, czekając na zapłodnioną komórkę jajową, a jeśli do 

zapłodnienia nie dochodzi, tkanka się złuszcza i jest wydalana razem z krwią miesięczną. Po bokach macicy są 

jajowody, a na końcu jajniki. Z jajnika raz na miesiąc uwalnia się komórka jajowa i przesuwa się przez jajowód ‐ 

gdy napotka tam plemnik i połączy się z nim dochodzi do zapłodnienia. Gdy zapłodniona komórka jajowa 

zagnieździ się w macicy mówimy o ciąży.

Płeć i mniejszości seksualne – słownik 

W języku angielskim na określenie płci używa się dwóch różnych terminów: sex i gender. Sex oznacza płeć 

biologiczną, podczas gdy gender oznacza płeć kulturową, szerzej rozumianą płciowość. Światowa Organizacja 

Zdrowia definiuje gender jako "stworzone przez społeczeństwo role, zachowania, aktywności i atrybuty jakie 

dane społeczeństwo uznaje za odpowiednie dla mężczyzn i kobiet" (podkr. oryginalne). Przypisane danej płci 

przez społeczeństwo role nazywamy rolami płciowymi (ang. gender roles), poczucie przynależności do tych ról ‐ 

tożsamością płciową (ang. gender identity). Słowo gender jest czasem tłumaczone jako rodzaj, choć najczęściej 

używa się oryginalnej formy gender. 

Gdy mówimy o środowiskach mniejszości seksualnych 

często używamy akronimu LGBT (albo mniej u nas popularnego GLBT), będący skrótem od lesbijki, geje, osoby 

biseksualne, osoby transseksualne i transwestytyczne (czasem łącznie nazywane osobami trans). Czasem 

stosuje się też rozwinięcie tego akronimu LGBTQ, gdzie literka Q oznacza queer (ogólniejsze pojęcie odnoszące 

się osób nie‐heteroseksualnych) albo questioning (osoba niepewna swojej orientacji seksualnej albo 

poszukująca). 

Pojedynczą osobę o orientacji homoseksualnej nazywamy gejem albo lesbijką. Gej to mężczyzna orientacji 

homoseksualnej, ale w języku angielskim istnieje też pojęcie gay person, oznaczające osobę homoseksualną ale 

nie sugerujące płci. Lesbijką nazywamy kobietę orientacji homoseksualnej. Nie powinno się za to używać słowa 

homoseksualista, ponieważ ma ono w naszym języku negatywny wydźwięk. W języku angielskim sex oznacza 

nie tylko stosunek seksualny, ale też płeć, tak więc słowo homosexual oznacza osobę preferującą osoby tej 

samej płci. W naszym języku słowo seks ma tylko jedno znaczenie i tym samym sprawia, że słowo 

homoseksualista od razu przywołuje skojarzenia ze stosunkiem seksualnym, podczas gdy orientacja seksualna 

nie dotyczy jedynie jego seksualności, ale też uczuciowości. Drugim powodem, dla którego nie powinno się 

używać słowa homoseksualista, jest to, że kiedyś orientację homoseksualną uważano za chorobę i słowo 

homoseksualista przywołuje dawną terminologię medyczną i skojarzenia z chorobą. Jako synonimu możemy 

użyć stwierdzenia osoba homoseksualna, mającego mniej negatywny wydźwięk i podkreślającego 

podmiotowość osoby, o której mowa. Podobnie mówimy o osobach biseksualnych i orientacji biseksualnej. 

Wśród badaczy zachowań seksualnych z kolei często używa się bardziej ogólnego terminu terminu MSM, czyli 

mężczyzn mających stosunki seksualne z mężczyznami (ang. men who have sex with men) albo WSWdla kobiet 

mających stosunki seksualne z kobietami (ang. women who have sex with women). Rozróżnienie to stosuje się 

ponieważ zachowania seksualne nie determinują orientacji seksualnej człowieka. Ludzie mogą prezentować 

zachowania seksualne niezgodne ze swoją orientacją seksualną. O orientacji seksualnej mówi się często jako o 

tym jak osoba sama definiuje siebie i swoją seksualność. 

Ponieważ w naszym społeczeństwie żyją osoby homoseksualne i biseksualne powinniśmy dbać o używanie

niedyskryminującego języka, gdy mówimy o ludzkiej uczuciowości i seksualności. Zazwyczaj podczas rozmowy, 

mówiąc o osobie, z którą osoba, którą znamy, jest w związku, używamy słów "chłopak" albo "dziewczyna", tym 

samym zapominając, że ktoś może pozostawać w związku z osobą tej samej płci. Bardziej adekwatnym 

stwierdzeniem jest tu słowo partner, ponieważ nie sugeruje ono płci osoby, z którą nasz rozmówca pozostaje z 

związku. Z tego samego powodu zamiast używać stwierdzenia stosunek seksualny, powinniśmy raczej używać 

stwierdzeń, takich jak aktywność seksualna, ponieważ jest to szersza kategoria, zawierająca różnorodne 

zachowania seksualne, podczas gdy stwierdzenie stosunek seksualny budzi raczej skojarzenia z tylko 

heteroseksualnym stosunkiem waginalnym. 

Często możemy usłyszeć stwierdzenia, że ktoś ma "skłonności", albo "preferencje" homoseksualne, albo, że 

ktoś jest "zadeklarowanym" homoseksualistą, czy słyszymy o homoseksualnym "stylu życia". Te stwierdzenia 

błędnie sugerują, że homoseksualizm jest kwestią wyboru, podczas gdy współcześnie wiadomo, że nie można 

sobie wybrać orientacji seksualnej. Niedopuszczalne jest mówienie o tym, że ktoś jest dotknięty "przypadłością" 

homoseksualizmu albo nazywanie tej orientacji chorobą. Orientacja homoseksualna nie jest uważana przez 

środowiska medyczne za jednostkę chorobową i nie figuruje w obowiązujących spisach chorób ICD‐10 

Światowej Organizacji Zdrowia i DSM‐IV Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. 

Gdy osoba homoseksualna decyduje się ujawnić swojemu otoczeniu swoją orientację seksualną, mówimy o 

comming oucie (ang. comming out), albo o "wychodzeniu z szafy" (ang. coming out of the closet). 

Natomiast mówiąc o osobach heteroseksualnych czasem w slangu używanym przez mniejszości seksualne 

używa się słowa straight. Osoby przyjazne mniejszościom seksualnym i działające na rzecz ich 

równouprawnienia, a heteroseksualne, nazywa się czasem w języku angielskim allies (z ang. sprzymierzeńcy), 

albo gay‐friendly (z ang. przyjaźni gejom). Podobnie możemy mówić o różnych miejscach np. kawiarniach, 

klubach, hotelach, że są gay‐friendly, czyli przyjazne osobom o orientacji homoseksualnej. 

Osobą transseksualną nazywamy osobę, której psychiczne poczucie płci jest niezgodne z biologiczną budową 

ciała oraz tzw. płcią socjalno‐prawną (czyli to jak jest postrzegana przez społeczeństwo). Osoby transseksualne 

często dążą do operacyjnej zmiany płci, która jest współcześnie stosowną formą leczenia tego zaburzenia. 

Czasem by uniknąć skojarzeń z seksem, w języku polskim używa się też pojęć: transpłciowość i osoba 

transpłciowa. 

Z transseksualizmem czasem mylony jest interseksualizm, zwany wcześniej hermafrodytyzmem, czy 

obojniactwem (których to pojęć nie powinno się już stosować ponieważ są zabarwione pejoratywnie). Osoba 

interseksualna to taka, która urodziła się z narządami seksualnymi męskimi i żeńskimi równocześnie. 

Transseksualizm jest też często mylony z transwestytyzmem, mimo, że to zupełnie odmienne pojęcia. 

Transwestytą nazywamy osobę, która czasami poprzez swój ubiór i zachowanie identyfikuje się z inną płcią. 

Kolejnym, ogólniejszym, terminem jest crossdressing, czyli ubieranie się w stroje innej płci, a o osobie takiej 

mówimy jako o crossdresserze. Crossdresserzy to nie tylko transwestyci, ale też Drag Queens i Drag Kings, czyli 

osoby przebierające się w stroje i zachowujące zgodnie ze standardami innej płci, jak i aktorzy grający role 

osoby innej płci itp. Współcześnie na zachodzie często używa się terminu crossdressing zamiast 

transwestytyzm, ponieważ transwestytyzm wzbudza negatywne skojarzenia "zboczenia seksualnego". Sugestie 

by używać takiego terminu pojawiają się też wśród osób, których on dotyczy, o czym możemy przeczytać na 

przykład na portalu Crossdressing.pl. Coraz częściej możemy też słyszeć o transgenderyźmie, albo 

międzypłciowości, czyli poczuciu braku przynależności do żadnej z kategorii płciowych, funkcjonowaniu poza 

nimi.

Źródła: 

Abramowicz, M. i Bratkiewicz, A. (2005). Jestem gejem. Jestem lesbijką. Komu mogę o tym powiedzieć? 

Warszawa: Kampania Przeciw Homofobii. 

American Psychological Association Committee on Lesbian and Gay Concerns (1991). Avoiding heterosexual 

bias in language. American Psychologist, 46, 9, s. 973‐974. 

AVERT (1997). Talking About Homosexuality in the Secondary School. Opublikowane online. 

Crossdressing.pl. Pojęcia. Opublikowane online. 

Frankowski, B.L. and the Committee on Adolescence (2004). Sexual Orientation and Adolescents. Pediatrics, 

113, 6, s. 1827‐1832. 

Leiblum, S.R. i Rosen, R.C. (2005). Terapia zaburzeń seksualnych. Gdańsk: GWP. 

Portal Międzypłciowość (www.vworld.pl/odcienie/). Słownik. Opublikowane online. 

Planned Parenthood (2002). Enhancing Cultural Competence. Welcoming the Lesbian, Gay, bisexual and 

Transgender Community. 

Religious Institute. Definitions. W: Time to Seek. Opublikowane online. 

Safe Schools Coalition. Glossary. Opublikowane online. 

Stahl, S. Sorting the Alphabet Soup of Sexual Orientation and Identity: a Guide to LBGT Sources. Opublikowane 

online. 

Światowa Organizacja Zdrowia [WHO] What do we mean by 'sex' and 'gender'? Opublikowane online. 

Wikipedia. LGBT. Opublikowane online. 

Wikipedia. Talk:LGBT. Dyskusja na pod artykułem o LGBT.

Grooming 

Grooming jest to zjawisko polegające na tworzeniu relacji w Internecie między osobami dorosłymi i dziećmi w 

celu ich uwiedzenia, a następnie wykorzystania seksualnego. 

Internet to jedno z najpotężniejszych i najbardziej popularnych mediów, jego rosnąca popularność wśród 

młodzieży sprawiła, że stał się on dobrym miejscem dla osób o skłonnościach pedofilnych do zawierania 

znajomości z młodymi ludźmi. Dlatego ważne jest, żeby pamiętać, że sieć to nie zawsze dobra zabawa i 

przydatne informacje, ale również niebezpieczeństwo. 

Jak wygląda grooming? 

Grooming jest procesem, który może trwać nawet wiele miesięcy. Ma on za zadanie wprowadzić młodą osobę 

w świat seksu za pomocą kontaktu internetowego. Uwodzenie składa się z kilku etapów. Najpierw pedofil 

zaprzyjaźnia się z wybraną przez siebie osobą, obserwuje ją i stara się ją jak najdokładniej poznać. Następnie 

próbuje stworzyć z nią relację przez coraz to dłuższe rozmowy i zadawanie większej ilości pytań. Stawia się też 

w roli przyjaciela, który jest zawsze zainteresowany młodym człowiekiem, a w razie czego wysłucha go i 

pocieszy. W następnym etapie pedofil stara się dowiedzieć, czy jego znajomość z daną osobą może zostać 

odkryta ‐ dopytuje się gdzie stoi komputer i kto do niego zagląda. Później pojawiają się zapewnienia o 

wzajemności relacji, podkreślanie, że zaufanie i pomoc jest obustronna. Młoda osoba zadowolona z kontaktu z 

„przyjacielem” może nie zwrócić uwagi, kiedy tematy rozmów zaczną skupiać się na seksualności. Pytania o 

pierwsze pocałunki i doświadczenie seksualne nie wydają się jej groźne, tym bardziej, że pedofil przedstawia 

siebie jako osobę troskliwą, autorytet, który dzieli się pewnymi tajemnicami, które dotąd były zarezerwowane 

dla osób pełnoletnich, a które będą przydatne młodej osobie w przyszłości. Stąd już krok do namawiania do 

spotkania w rzeczywistości, które może skończyć się stosunkiem seksualnym. 

Jak się uchronić przed gromingiem? 

Często nie przewidujemy takiego scenariusza naszych internetowych znajomości, jednak, niestety, jest on 

realny. Szczególnie jeśli w świecie rzeczywistym nie mamy zbyt wielu przyjaciół, a przecież każdy potrzebuje 

troski i uwagi ze strony innych. 

Przed fałszywymi przyjaciółmi należy się chronić, dlatego korzystając z Internetu pamiętaj o paru rzeczach: 

� NIGDY nie podawaj w Internecie (np. na blogu, forum, czacie czy przez komunikator) swojego 

nazwiska, adresu mailowego, czy adresu zamieszkania, a także nie wysyłaj nieznajomym swoich zdjęć, 

� Internet to miejsce gdzie często ludzie udają, że są kimś innym niż są w rzeczywistości ‐ ostrożności 

nigdy za wiele, 

� nie odpowiadaj na wiadomości, które niepokoją cię chociaż w najmniejszym stopniu. Jeśli czujesz, że 

coś jest nie tak daj o tym znać rodzicom lub dorosłym osobom, którym ufasz – Twoje bezpieczeństwo jest 

najważniejsze! 

� jeśli ktoś naciska na przeniesienie znajomości z Internetu do realu, zapytaj rodziców lub opiekunów co 

myślą na ten temat. Pamiętaj też, że nawet jeśli rodzice udzielą Ci pozwolenia na spotkanie, zawsze powinno 

odbywać się ono w miejscu publicznym, 

� kiedy czujesz, że Twoja internetowa znajomość zaszła za daleko, nie obwiniaj się: stałeś się ofiarą 

manipulacji, to nie Ty masz powody do wstydu. 

Jeśli rozpoznałeś w swojej znajomości z „internetowym przyjacielem” coś niepokojącego lub podejrzewasz, że 

ktoś z twoich znajomych może być w niebezpieczeństwie powiadom rodziców albo opiekunów. Możesz też 

zajrzeć na stronę helpline.org.pl albo zadzwonić do helpline.pl (połączenie bezpłatne): 0 800 100 100. 

Bibliografia: 

K. Fenik, Grooming – uwodzenie dzieci w internecie, [w]: A. Jodko (red.), Tabu seksuologii. Wątpliwości, trudne 

tematy, dylematy w seksuologii i edukacji seksualnej, Wydawnictwo Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej 

„Academica”, Warszawa 2008, str. 135‐144. 

http://www.netsmartz.org/pdf/pledgemshs_eng.pdf 

http://www.dzieckowsieci.pl

http://www.packet‐level.com/kids/iskbook/InternetSafetyforKids‐011206.pdf 

http://www.saferinternet.pl/wiadomosci_z_prasy/uwaga_pedofil_w_sieci.html

Prawo a seks 

Polskie prawo nie ingeruje w sferę życia seksualnego, jak to ma miejsce 

np. w USA, gdzie w zależności od stanu zakazane są różne formy aktywności seksualnej (głównie chodzi o seks 

oralny i analny). Polskie przepisy zapewniają swobodę i wolność wyboru, jeśli chodzi o rodzaj aktywności i jej 

częstotliwość, płeć partnera (bądź partnerów), jego (ich) wiek i stan cywilny czy rodzaj stosowanej 

antykoncepcji. 

Należy jednak pamiętać, że nie wszystkie zachowania są społecznie akceptowalne, dlatego kodeks karny 

określa, które z czynów dotyczących sfery życia seksualnego są niedopuszczalne i za których dokonanie sprawca 

ponosi odpowiedzialność karną. 

Szczególnej ochronie podlegają dzieci 

Niedopuszczalne jest ich wykorzystywanie przez osoby dorosłe (zarówno poprzez bezpośrednie kontakty 

fizyczne jak i prezentowanie treści pornograficznych). Za granicę obrano wiek 15 lat – przyjmuje się, że osoba 

starsza jest na tyle dojrzała emocjonalnie i fizycznie, by móc świadomie decydować o sobie i której decyzje nie 

są efektem niewiedzy, nieświadomości, nadużycia zaufania. 

Oznacza to, że wszelkie kontakty seksualne (także za ich zgodą) z osobami poniżej 15 roku życia są ciężkimi 

przestępstwami (czynami zabronionymi) podlegającymi karze od 2 do 12 lat więzienia. Ponadto w przypadku 

takiego czynu, jakim jest przestępstwo pedofilii, nie następuje zatarcie skazania, tzn. informacje o dopuszczeniu 

się do takiego czynu przez sprawcę oraz o skazaniu nigdy nie zostaną usunięte z rejestru sądowego (w 

większości przestępstw, nawet tych ciężkich jak np. morderstwo, zatarcie następuje po upływie 10 lat od 

odbycia kary). W rezultacie sprawca takiego przestępstwa do końca życia będzie figurował w spisie osób 

karanych, co skutkuje np. zakazem wykonywania pewnych zawodów. 

Karze nie podlega oczywiście dziecko, a jedynie osoba dorosła: 

a) Karze nie podlegają obie osoby, jeżeli w chwili kontaktu seksualnego nie miały ukończonego 15 roku życia. 

Nie wynika to z konkretnego przepisu kodeksu karnego. Sądy nie dopuszczają takiej okoliczności, że 2 osoby 

jednocześnie dopuszczają się wzajemnego wykorzystywania. 

b) Jeżeli jedna osoba nie ukończyła 15 roku życia, a druga nie ukończyła 17. roku życia, młodsza jest ofiarą 

przestępstwa, ale starsza (jako sprawca) nie ponosi odpowiedzialności karnej ze względu na zbyt niski wiek. 

Mogą być jednak zastosowane wobec niej środki wychowawcze (w tym opiekę kuratora, a nawet umieszczenie 

w placówce opiekuńczo–wychowawczej). 

c) Jeżeli ofiara jest poniżej 15. roku życia, a sprawca ukończył 17 rok życia, sprawca ponosi pełną 

odpowiedzialność karną (tj. odpowiada jak osoba dorosła). Oznacza to, że w przypadku uznania przez sąd za 

winnego dopuszczenia się czynu zabronionego, sprawca zostanie skazany na karę od 2 do 12 lat więzienia. 

Niedopuszczalne jest zmuszanie kogokolwiek do jakichkolwiek kontaktów fizycznych poprzez stosowanie gróźb, 

szantażu i przemocy 

Gwałtem jest nie tylko fizyczna napaść, ale też taka sytuacja, gdy np. zgadzamy się na współżycie, bo partner 

grozi, że pokaże naszym rodzicom upokarzające zdjęcia lub opublikuje je w Internecie.

Za dopuszczenie się gwałtu sprawcy grozi kara od 2 do 12 lat więzienia. Sprawcy gwałtów podlegają wyższym 

karom, gdy: 

‐ dopuścili się przestępstwa wspólnie z inną osobą 

‐ sprawca działał ze szczególnym okrucieństwem 

Bardzo istotne jest, że postępowanie w sprawie gwałtu jest wszczynane tylko i wyłącznie na wniosek ofiary (a 

jeżeli jest niepełnoletnia, na wniosek jej opiekunów prawnych, czyli najczęściej rodziców). Jeżeli osoba 

pokrzywdzona nie złoży wniosku, sprawca pozostanie bezkarny (nawet, jeżeli świadkiem przestępstwa były inne 

osoby). Dlatego bardzo ważne jest, by osoba poszkodowana nie dała się zastraszyć sprawcy. 

Prostytucja 

Prostytucja, czyli utrzymywanie kontaktów seksualnych w zamian za opłatę nie jest w Polsce przestępstwem 

(choć nie jest też czynem dozwolonym. Oznacza to, że osoba oferująca usługi seksualne nie ponosi 

odpowiedzialności karnej). Czynem zabronionym jest natomiast zmuszanie do prostytucji (groźbami, 

podstępem, poprzez wykorzystywanie stosunku zależności), za co grozi kara od roku do 10 lat więzienia. 

Zgodnie z kodeksem karnym zabronione również jest sutenerstwo, tj. czerpanie korzyści z nakłaniania do 

prostytucji lub z uprawiania przez inną osobę prostytucji. Za te przestępstwa grożą kary od miesiąca do 3 lat 

więzienia. Wyższe kary grożą sprawcy przestępstwa, jeżeli ofiara nie ukończyła 17 roku życia (od roku do 10 lat 

więzienia). 

Karalne jest również zwabianie lub uprowadzanie innej osoby w celu uprawiania prostytucji za granicą kraju 

(„handel żywym towarem”). 

Kazirodztwo 

Pod tym terminem kryją się kontakty seksualne z osobami blisko spokrewnionymi, tzn.: rodzicami, dziadkami, 

dziećmi, wnukami, rodzeństwem oraz przysposabiającymi i przysposobionymi (tzn. adoptowanym dzieckiem a 

rodzicami adopcyjnymi. Ale to też sytuacja, gdy nowy partner któregoś z rodziców formalnie uzna dziecko za 

swoje – przysposobi je). Kazirodztwo jest w Polsce przestępstwem, a osobom dopuszczającym się tego typu 

kontaktów grożą kary od 3 miesięcy do 5 lat więzienia. Oczywiście nie podlega karze osoba zmuszana do 

kontaktów seksualnych: jest ona w takim przypadkach ofiarą przestępstwa. 

Opracowanie własne w oparciu o ustawę Kodeks karny z dnia 6 czerwca 1997 roku Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. 

zm. oraz Kodeks postępowania karnego z dnia 6 czerwca 1997 roku Dz. U. Nr 89, poz. 555 z późn. zm.

Wskaźnik Pearla 

Wskaźnik Pearla ‐ wskaźnik opracowany przez Raymonda Pearla w 1932 roku określający skuteczność metod 

antykoncepcyjnych. Wskaźnik ten wyznacza się jako pomnożony przez 1200 (u niektórych badaczy 1300) 

stosunek liczby niezamierzonych poczęć do liczby badanych cykli, przy stosowaniu ustalonej metody 

antykoncepcji. Podaje więc liczbę zapłodnień w ciągu roku na 100 badanych kobiet (ok 1200 cykli). Im niższy 

jest wskaźnik Pearla, tym metoda jest skuteczniejsza. Bez stosowania antykoncepcji wskaźnik Pearla wynosi 85. 

Należy mieć na uwadze, iż skuteczność danej metody zależy od różnych czynników, w tym dyscypliny partnerów 

i jakości stosowanych środków, dlatego też istnieją rozbieżności przy podawaniu wskaźnika Pearla. Podaje się 

skuteczność dla właściwego stosowania jak i dla nieścisłego stosowania metody. 

Warto także zwrócić uwagę, że wartość wskaźnika jest wynikiem badań empirycznych i w sposób istotny zależy 

od populacji w której są one przeprowadzane. Jest to kolejną przyczyną tego, że ta sama metoda może w 

różnych badaniach uzyskać różne wartości wskaźnika Pearla. 

Metoda antykoncepcyjna 

Kalendarzyk małżeński [1] 

Metoda objawowo‐termiczna [1] 

Przy skrupulatnym przestrzeganiu 

wszystkich zaleceń dotyczących 

stosowania danej metody 

5,0 ‐ 9,0 5,0 ‐ 25,0 

1,0 ‐ 4,0 1,0 ‐ 25,0 

Iniekcje hormonalne typu depo [2] 0,3 0,3 

Tabletki antykoncepcyjne 

jednoskładnikowe (P) (skuteczność 

oceniana u kobiet w okresie laktacji) [2] 

0,5 1,0 

Antykoncepcyjna wkładka domaciczna [2] 0,6 0,8 

Tabletki antykoncepcyjne 

dwuskładnikowa E+P [2] 

0,1 ‐ 1,25 6,0 ‐ 8,0 

Prezerwatywa męska [2] 3,0 14,0 

Stosunek przerywany [2] 4,0 19,0 

Środki plemnikobójcze [2] 6,0 26,0 

Współżycie bez zabezpieczenia [2] 85,0 85,0 

Przy niepełnym stosowaniu 

wszystkich zaleceń dotyczących 

stosowania danej metody 

Krytyka 

Podobnie jak wszystkie miary skuteczności metod antykoncepcyjnych, wskaźnik Pearla jest wyliczany na 

podstawie obserwacji próbki populacji. Zatem badania różnych populacji, używając tych samych środków 

antykoncepcyjnych, mogą doprowadzić do uzyskania różnych wartości wskaźnika. Ponadto istotny wpływ na 

wartość wskaźnika Pearla będą miały: kultura, demografia oraz sposób nauczania techniki 

antykoncepcyjnej [3][4] . 

Wskaźnik Pearla jest obciążony poważną wadą. Zakłada się stały wskaźnik niepowodzeń (gdzie 

niepowodzeniem jest zajście w ciążę pomimo stosowania metody antykoncepcyjnej) w czasie. Jest to fałszywe 

założenie z dwóch powodów. Po pierwsze, najbardziej płodne pary zajdą w ciążę na początku badania, 

pozostałe pary cechować będzie przeciętna, bądź też obniżona płodność. Po drugie, skuteczność większości 

metod zależy od biegłości w jej stosowaniu. Im dłużej trwa badanie, tym niższa będzie wartość wskaźnika 

Pearla. Zatem, nie można go skutecznie użyć do porównywania wyników pochodzących z badań o różnej 

długości. 

Wskaźnik Pearla nie uwzględnia takich czynników jak: 

� niezadowolenie z metody, 

� staranie się o zajście w ciążę, 

� skutki uboczne. 

Częstym błędem jest założenie, że najwyższą możliwą wartością wskaźnika Pearla jest 100 (zapłodnienie 100% 

kobiet na przestrzeni pierwszego roku). W przypadku, gdy wszystkie kobiety biorące udział w badaniu zostały 

by zapłodnione w pierwszym miesiącu, wartość wskaźnika wyniosłaby 1200 albo 1300. Zatem wskaźnik Pearla

jest miarodajny jako statystyczny szacunek możliwości zajścia w ciążę, jedynie dla badań, w których odsetek 

zajść w ciążę jest niski. 

W 1966 zostało zapostulowane odejście od używania wskaźnika Pearla.

Dziewictwo – co to takiego? 

Tradycyjnie za dziewicę uznaje się dziewczynę, która posiada błonę dziewiczą (łac. hymen), więc nie odbyła 

stosunku waginalnego z mężczyzną. Gdy jednak zastanowimy się przez chwilę, kwestia ta nie wyda się już taka 

jednoznaczna... 

Dziewictwo jest przede wszystkim sprawą kulturową– nasz pogląd na jego temat zależy od środowiska, w jakim 

się wychowaliśmy. 

Chrześcijaństwo waloryzuje je dodatnio, utożsamia z czystością (bardziej duchową niż cielesną) i postuluje 

zachowanie go do zawarcia małżeństwa. W przeszłości mężczyznom przyznawano prawo do większej swobody 

seksualnej, do ślubu mieli oni nabrać doświadczenia i najlepiej „wyszumieć się”. Kiedyś narzeczone, które nie 

były dziewicami, uznawano za mniej wartościowe, gorsze. Pogląd ten czasami pokutuje i dziś, kiedy dziewczyny 

czują, że w wyniku pierwszego razu straciły coś bezpowrotnie. 

Współcześnie jednak wielu osobom wydaje się, że bycie dziewicą czy prawiczkiem w pewnym wieku to wstyd, 

gdyż świadczy o ich nieatrakcyjności, braku doświadczeń w „tych sprawach”. Młodzi chłopcy czasem 

podkreślają, że lepiej nie mieć dziewczyny, która jest dziewicą, bo będą z tym same problemy, ale czy ma to 

jakikolwiek sens? 

Tymczasem pojęcie dziewictwa komplikuje się w wielu sytuacjach. 

1. Kobieta nie musi urodzić się z błoną dziewiczą, niektóre osoby nie mają jej w ogóle. 

2. Błonę dziewiczą można przerwać nie tylko w trakcie stosunku z mężczyzną, lecz także podczas masturbacji 

czy wkładania tamponu i nic nie poczuć (nie musi wystąpić krwawienie ani ból). Nikt nie jest potem w stanie 

rozpoznać, w jaki sposób to się stało. 

3. Nie ma odpowiedzi na pytanie, czy dziewicą/prawiczkiem pozostaje osoba uprawiająca seks analny lub 

oralny. 

4. W przypadku homo‐ i transseksualistów określenie dziewictwa jest sprawą otwartą. 

5. Błona dziewicza może być bardzo elastyczna i nie naruszyć się podczas stosunku. Niektóre kobiety tracą ją 

przy porodzie. 

Nie ma jednoznacznej definicji dziewictwa, musisz sama/sam się do niego ustosunkować. Daj sobie prawo do 

posiadania własnego zdania i nie sugeruj się opiniami koleżanek i kolegów. Nie warto tracić dziewictwa tylko po 

to, by się pochwalić w towarzystwie. Podjęcie nieodpowiedzialnej decyzji o współżyciu może mieć bardzo 

poważne konsekwencje. Pamiętaj o tym, że podczas pierwszego razu można zajść w ciążę i zarazić się groźną 

chorobą, więc trzeba używać prezerwatyw. Porozmawiaj z partnerem/partnerką o tym, co uważa na temat 

dziewictwa i szanuj jego/jej opinię. Nie namawiaj nikogo do seksu, jeśli nie jest na to gotowy. 

Dziewice i prawiczki 

Niektóre osoby są zdania, że seks oralny jest sposobem na zachowanie dziewictwa przy jednoczesnej 

możliwości rozładowywania napięcia seksualnego inaczej niż poprzez masturbację. Osoby te uważają bowiem, 

że dziewictwo można stracić jedynie poprzez pełen stosunek waginalny (tzn. poprzez pełną penetrację pochwy 

penisem zakończoną wytryskiem). Krótko mówiąc, w przekonaniu tych osób można uprawiać różne formy 

aktywności seksualnej (np. seks oralny czy analny) i nadal pozostawać dziewicą/prawiczkiem, bo nie „poszło się 

na całość”. Oznacza to, że część zdeklarowanych dziewic i prawiczków robiła wszystko, nie wyłączając seksu 

oralnego, tylko nie poszli „na całość”. Nie bez znaczenia dla przyjmowania takiej postawy jest wpajane 

zwłaszcza dziewczętom przekonanie, że „pierwszy raz” (rozumiany jako pierwszy stosunek waginalny) powinien 

mieć miejsce z „właściwą osobą”. Natomiast takich ograniczeń nie stawia się innym formom kontaktów 

seksualnych. Z amerykańskich doświadczeń wynika, że taki pogląd ugruntował się na bazie edukacji promującej 

wstrzemięźliwość seksualną rozumianą przez młodzież głównie jako unikanie seksu waginalnego. Jak tłumaczą 

same nastolatki: „możesz uprawiać seks oralny nie tracąc dziewictwa i nie mając poczucia, ze robisz coś złego”. 

Badania Uniwersytetu Columbia wskazują, że wiele nastolatków jest zdania, ze „seks oralny się nie liczy” i 

osoby, które deklarowały wstrzemięźliwość seksualną aż do ślubu częściej utrzymywały kontakty analne i

oralne niż osoby nieskładające takich deklaracji. Oznacza to, że większość osób deklarujących wstrzemięźliwość 

seksualną po prostu decyduje się na inne, zastępcze formy kontaktów seksualnych, wcale nie rezygnując z nich.

Seks oralny 

Czy uprawiając seks oralny można zajść w ciążę? Czy trzeba wtedy używać prezerwatyw? Czy można przez 

niego stracić dziewictwo? Takie i podobne pytania stawia sobie wiele osób. 

Seks oralny to pobudzanie genitaliów partnera za pomocą ust i języka. Pieszczenie kobiety przez 

partnera/partnerkę nazywa się „cunnilingus”, natomiast sytuację odwrotną – pieszczenie mężczyzny przez 

partnera/partnerkę ‐ „fellatio”. Seks oralny nie jest gorszy ani lepszy od innych form kontaktów seksualnych – 

najważniejsze, aby oboje partnerzy akceptowali taki rodzaj aktywności. 

Nowy bezpieczny seks? 

Nastolatki często wierzą, że uprawianie seksu oralnego zamiast waginalnego uchroni je przed ryzykiem 

zarażenia się chorobami przenoszonymi drogą płciową. Prawdą jest jedynie, że ryzyko zakażenia się HIV lub 

innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową (np. wirusowym zapaleniem wątroby typu B) poprzez seks 

oralny jest niższe niż przy innych formach aktywności seksualnej, ale nie można go wykluczyć, a także trudno je 

oszacować. Badania wykazują, że stosowanie zabezpieczeń (prezerwatyw lub innych barier lateksowych) 

podczas seksu oralnego znacząco zmniejsza ryzyko zakażenia. Tymczasem młodzi ludzie rzadko stosują 

prezerwatywy podczas kontaktów oralnych. W Polsce mało też się mówi o zabezpieczeniu podczas seksu 

oralnego, kiedy stroną bierną (czyli przyjmującą pieszczoty) jest kobieta. Na zachodzie poleca się stosowanie 

lateksowych chusteczek dentystycznych, którymi można osłonić krocze partnerki podczas pieszczot i w ten 

sposób uniknąć bezpośredniego kontaktu genitaliów z językiem. Jednak takie chusteczki są trudno dostępne w 

Polsce. Można zamiast nich użyć rozciętej prezerwatywy. Aby uniknąć wyślizgiwania się lateksu (prezerwatywy 

czy chusteczki dentystycznej) z rąk, wystarczy zmyć wodą lubrykant w miejscu trzymania. Więcej na temat 

ryzykownych zachowań możesz przeczytać tutaj. Podczas samego seksu oralnego nie zachodzi ryzyko ciąży (np. 

poprzez połknięcie spermy). Jednak jak podczas każdej aktywności istnieje prawdopodobieństwo, że na skutek 

pieszczot sperma zostanie przeniesiona w okolice wejścia do pochwy lub bezpośrednio do pochwy, na skutek 

czego zachodzi ryzyko niechcianej ciąży. 

„Lepiej dawać niż brać?” 

Dawniej dosyć powszechne było przekonanie, że seks oralny „działa” tylko w jedną stronę: dziewczyny mogą 

coś dać, chłopaki mogą coś dostać. Jednak z badań NCHS (National Center for Health Statistics) wynika, ze obie 

płcie równie często są stroną czynną jak bierną w seksie oralnym. Różnica jest jednak, do czego przyznają się 

przed rówieśnikami. Np. chłopcy dużo chętniej chwalą się otrzymaniem pieszczot oralnych niż ich dawaniem. 

Mit głębokiego gardła 

Filmy pornograficzne oraz fakt ich coraz większej dostępności niewątpliwie przyczynił się do upowszechnienia 

przekonania, ze aktywność seksualna nie ogranicza się do stosunków waginalnych. W 1972 r. w USA pojawił się 

pierwszy film pornograficzny dopuszczony do kinowej dystrybucji – „Głębokie gardło” („Deep Throat”). 

Powszechnie sądzi się, że przyczynił się on do „powstania” nowej formy fellatio, w której cały członek znajduje 

się w jamie ustnej i gardle. 

Obecnie taka „sztuczka” stanowi raczej typowy repertuar współczesnych filmów pornograficznych. Należy 

jednak pamiętać, że prawdziwy seks nie wygląda tak, jak w reżyserowanych scenkach, gdzie twórcom zależy na 

zaskoczeniu, czy wręcz zszokowaniu widza, bo tylko to gwarantuje sprzedaż filmu. W rzeczywistości taka forma 

pieszczot wcale nie jest lepsza, czy niezbędna dla satysfakcji partnera. Ponadto aktorzy pornograficzni długo 

ćwiczą, aby móc wykonać takie „ewolucje”, podobnie jak jest w przypadku np. wymyślnych pozycji. 

Wypluć czy połknąć? 

Wiele osób nurtuje problem, co zrobić w momencie wytrysku? Filmy pornograficzne, nierzadko będące 

inspiracją do decydowania się na taką formę aktywności seksualnej dają widzom prostą odpowiedź: oczywiście 

połknąć albo fantazyjnie ozdobić spermą partnerkę. W rzeczywistości, tak jak na każdą inną czynność seksualną, 

oboje partnerzy powinni wyrazić zgodę na każdy element współżycia. Jeżeli partnerka lub partner czuje niechęć 

lub obawę przed połknięciem spermy, nie powinien się do tego zmuszać. W takim wypadku można poprosić

partnera, aby zasygnalizował zbliżający się orgazm i przerwać pieszczoty ustami na rzecz pieszczenia penisa np. 

dłońmi lub po wytrysku zakończonym w ustach wypluć nasienie w chusteczkę. 

Tak jak w przypadku każdej aktywności seksualnej, komunikacja między parterami jest kluczem do 

satysfakcjonującego seksu oralnego. Rozmowa o tym, co się lubi, a czego nie i o tym, co jesteśmy gotowi zrobić, 

a na co nie jesteśmy w stanie się zdecydować, to prosta droga do uczynienia kontaktów seksualnych 

satysfakcjonującymi dla obojga parterów. Absolutnie niewłaściwie jest zmuszanie kogokolwiek do jakiejkolwiek 

formy aktywności seksualnej.

Męskie narządy płciowe 

Gdy oglądasz swoje narządy płciowe, najpierw widzisz owłosienie łonowe. Włoski porastają podbrzusze, nasadę 

penisa in a ogół jadra, sięgając aż do odbytu. Niektórzy mężczyźni przycinają lub golą sobie te włosy. Następnie 

widzisz swój członek, pokryty napletkiem. Podczas stosunku, mycia czy masturbacji napletek zsuwa się, 

odkrywając żołądź penisa (główkę) ‐ grubszą część penisa na jego końcu. Na samym czubku żołędzi jest otwór ‐ 

ujście cewki moczowej przez które przepływa mocz oraz nasienie w czasie wytrysku. Napletek i żołądź łączy tzw. 

wędzidełko ‐ niewielki paseczek skóry na spodniej stronie żołędzi. Część członka, która nabrzmiewa w czasie 

erekcji to jego trzon. 

Pod penisem znajdują się jądra ukryte w worku skórnym, tzw. mosznie. W jadrach są produkowane plemniki, 

przechowują je natomiast najądrza. W czasie stosunku plemniki przemieszczają się do nasieniowodów i 

mieszają po drodze z różnymi wydzielinami tworząc spermę, która jest wyrzucana z cewki moczowej w czasie 

wytrysku. 

Wewnątrz ciała znajduje się pęcherz moczowy i gruczoł krokowy czyli prostata. Jej wydzielina stanowi składnik 

spermy.

Higiena intymna 

Nie jest to sprawa tak oczywista, jakby się wydawało. Rzadko kiedy uczy się młodych ludzi podstawowych zasad 

higieny, bo wydaje się, że wszyscy wszystko wiedzą. Nieświadomie popełniamy jednak wiele błędów, na które 

warto zwrócić uwagę. 

Bieliznę trzeba zmieniać codziennie. Zalecane jest noszenie bawełny ze względu na jej przewiewność. Sztuczne 

materiały nie sprzyjają wentylacji genitaliów, która jest konieczna, gdyż drobnoustroje lubią miejsca ciepłe i 

wilgotne. 

Ubrania należy prać nawet, jeśli nie mają żadnych plam! Nieświeże ubrania szybko zaczynają śmierdzieć, czego 

sami możemy nie czuć, ale na pewno czują to osoby w naszym otoczeniu. Palacze powinni być szczególnie 

wrażliwi na zapach swoich rzeczy. Jeżeli np. spodni nie można prać w wodzie, trzeba je zanieść do pralni 

chemicznej. Po każdym sezonie (lub częściej) należy prać rzeczy zimowe. 

Ręczników nie należy używać dłużej niż tydzień. Najlepiej mieć jednocześniej kilka osobnych: do twarzy, ciała i 

miejsc intymnych. Nie wolno używać ręcznika innej osoby, bo można w ten sposób zakazić się różnymi 

chorobami. 

Bardzo ważna jest też czystość łazienki. Nie można doprowadzać to sytuacji, kiedy toaleta będzie brudna i 

śmierdząca. Łatwo się ją czyści za pomocą specjalnych płynów. Zawsze przed spuszczeniem wody należy 

zamknąć klapę od sedesu. Jest ona po to, by bakterie kałowe nie rozprzestrzeniały się po całej łazience. Zawsze 

należy sprzątać po sobie ślady moczu lub kału, które zostają na sedesie. Chłopcy powinni zwracać szczególną 

uwagę, żeby robić siusiu wyłącznie do środka sedesu. 

Ręce trzeba być po każdym skorzystaniu z toalety. Jeżeli wchodzimy do łazienki z brudnymi rękami, to trzeba je 

również umyć najpierw, żeby nie przenieść bakterii na narządy płciowe. 

Nie możemy zapominać o regularnej zmianie pościeli i wietrzeniu kołdry. To, w czym się śpi, też nie jest bez 

znaczenia. Można spać nago lub w jakiejś przewiewnej bieliźnie. Trzeba ją dostosowywać do pory roku i 

temperatury. Dziewczynom zaleca się raczej koszule nocne niż piżamy, żeby narządy płciowe mogły się 

wentylować. 

Dziewczyny 

Miejsca intymne trzeba myć dokładnie. Ginekolodzy odradzają stosowanie mydeł i żeli pod prysznic, bo 

wysuszają one śluzówkę i mogą prowadzić do rozwoju niepożądanych drobnoustrojów. Można myć się samą 

wodą albo stosować specjalne płyny do higieny intymnej o właściwym pH (najlepiej bez zapachów i barwników, 

które mogą wywoływać podrażnienia). Nie najlepszym pomysłem są dezodoranty czy chusteczki do higieny 

intymnej, mają zbyt wiele substancji, które mogą podrażniać. 

Zbyt częste mycie nie jest polecane, gdyż wtedy wypłukuje się dobre bakterie, co sprzyja powstawaniu 

mikrouszkodzeń w tkance i w konsekwencji rozwojowi np. grzybic. Jeżeli dziewczyna ma skłonności do 

nawracających grzybic, nie powinna chodzić na basen właśnie ze względu na zbyt długie moczenie się w wodzie 

(nie chodzi o to, że na basenie można się taką bakterią zarazić). Dla higieny intymnej lepsze jest korzystanie z 

prysznica czy bidetu niż długie leżenie się w wannie. Do miejsc intymnych najlepiej mieć osobny ręcznik. 

Ręcznikiem i papierem toaletowym wycieramy się od przodu do tyłu, by bakterie z odbytu nie przedostały się 

do pochwy i cewki moczowej. 

Szczególnie należy dbać o higienę podczas miesiączki. Podpaski i tampony trzeba często zmieniać, by nie 

doprowadzać do rozwoju procesów gnilnych. Pamiętajcie o tym, że zużyte podpaski owija się np. papierem 

toaletowym i wyrzuca do kosza na śmieci. 

Do zabezpieczenia bielizny przed zabrudzeniem służą wkładki higieniczne. Są cienkie i pozwalają czuć się 

komfortowo, gdy nasze ciało produkuje śluz.

Ginekolodzy odradzają noszenie stringów, ponieważ bardzo łatwo przenoszą się wtedy bakterie. To wcale nie 

jest mit! Jeśli masz problemy z nawracającymi infekcjami narządów rodnych, zastanów się, czy nie warto 

zakładać normalnych majtek. Zimą nie warto zakładać krótkich kurteczek i stringów, naprawdę zdrowie jest 

ważniejsze niż to, jak się prezentujemy. 

Chłopcy 

Zasady dotyczące dziewczyn odnoszą się też do chłopców. Należy myć całe genitalia dokładnie i najlepiej 

przeznaczonym do tego specjalnym preparatem (na rynku jest coraz więcej płynów do higieny intymnej dla 

mężczyzn). Można też używać mydła lub żelów pod prysznic. Co najmniej 2 razy dziennie trzeba podczas mycia 

zsuwać napletek, by nie gromadziły się pod nim się bakterie. Niewłaściwe nawyki higieniczne mogą prowadzić 

do stulejki. 

Chłopcy nie powinni nosić obcisłych bokserek czy slipów, bo przegrzewanie jąder powoduje zmiany w nasieniu i 

może prowadzić do niepłodności. Nie znaczy to jednak, że muszą nosić ogromne bokserki. Najważniejsze, by 

czuć się wygodnie. 

Powinno się myć ręce nie tylko po skorzystaniu z toalety, ale także przed. Dotykanie brudnymi rękami penisa 

może skończyć się jakąś infekcją. 

Higiena a seks 

Koniecznie należy pamiętać o higienie przed każdym kontaktem seksualnym, gdyż w przeciwnym razie można 

skutecznie zniechęcić partnera/partnerkę. Trzeba mieć czyste ręce, żeby nie przenieść groźnych 

drobnoustrojów w okolice genitaliów partnera/partnerki. Podczas seksu z nieznajomym/nieznajomą konieczne 

jest używanie prezerwatyw, bo nigdy nie wiadomo, czym możemy się zakazić. Prezerwatywy zawsze warto 

stosować podczas seksu analnego, gdyż w odbycie znajduje się wiele bakterii. 

Po każdym rodzaju seksu trzeba się umyć (najlepiej niezbyt gorącą wodą). Po stosunku zaleca się zrobienie 

siusiu, żeby wypłukać cewkę moczową i zapobiegać rozwojowi bakterii. Jeżeli dziewczyna jest w trakcie 

miesiączki, należy umyć się jak najszybciej, żeby nie doszło do ewentualnego podrażnienia. 

Zabawki erotyczne należy myć po każdym użyciu. 

Ważna jest także higiena w sypialni ‐ zaproponowanie komuś seksu w nieświeżej pościeli raczej nie zachęci do 

igraszek. Prześcieradło nie może mieć plam, a pokój musi być przewietrzony. 

http://www.nastolatek.pl/pokaz.php?a=art&ida=2200 

http://www.stulejka.com

Cykl miesiączkowy kobiety 

Pierwsza miesiączka 

Cykl miesięczny rozpoczyna się wraz z pierwszym dniem krwawienia (miesiączki). Pierwsza miesiączka, zwana 

menarche, pojawia się u kobiet między 11 a 16 rokiem życia, ale czasem zdarza się to wcześniej, na przykład w 

wieku 8 lat. Około 6 miesięcy przed menarche z pochwy dziewczyny może wydobywać się bezbarwna 

wydzielina, o ile nie towarzyszy temu swędzenie albo nie ma ona nieprzyjemnego zapachu, nie należy się nią 

przejmować. Kiedy dziewczyna zaczyna miesiączkować oznacza to, że jej układ rozrodczy jest już dojrzały. W 

tym wieku działanie hormonów powoduje także wzrost piersi i inne zmiany w ciele i psychice młodej osoby. 

Czas trwania miesiączki, seks w czasie okresu 

Miesiączka trwa 2 do 7 dni, średnio 5 dni. Krwawienie miesięczne nie stwarza żadnego zagrożenia dla zdrowia 

kobiety, nie ma też przeciwwskazań by w czasie krwawienia uprawiać seks, choć warto pamiętać o tym, że 

podczas miesiączki można łatwiej się zarazić chorobami przenoszonymi drogą płciową, w tym HIV, oraz jeśli jest 

się samemu 

nosicielem wirusa HIV, w tym czasie bardziej się zaraża innych. 

Cykl miesięczny 

Cykl miesięczny trwa zazwyczaj 24 do 35 dni, średnio jest to 28 dni, ale u młodych dziewczyn może trwać nawet 

od 21 do 45 dni. Przez pierwsze trzy lata miesiączki mogą być nieregularne. Miesiączki ustają wraz z 

menopauzą, czyli około 45 do 50 roku życia. 

Wraz z pierwszym dniem miesiączki rozpoczyna się tak zwana folikularna faza cyklu miesięcznego. W tym czasie 

w jajniku wzrasta kilka pęcherzyków Graffa, z których jeden zaczyna dojrzewać. 14 dni przed miesiączką 

dochodzi na ogół do owulacji, czyli uwolnienia komórki jajowej z pęcherzyka. Komórka jajowa żyje 24 godziny i 

tylko w tym czasie może dojść do zapłodnienia, ale ponieważ plemniki mogą przeżyć w ciele 

kobiety nawet do 72 godzin (niektóre źródła mówią o 5 a nawet 7 dniach), komórka jajowa może zostać 

zapłodniona przez plemniki pochodzące ze stosunku, do którego doszło nawet 3 (do 5‐7) dni wcześniej. 

Wraz z owulacją rozpoczyna się kolejna faza cyklu zwana lutealną. W tym czasie ścianki macicy grubieją, by jeśli 

dojdzie do zapłodnienia, mogła się w nich zagnieździć komórka jajowa. Ponieważ minęły już 24 godziny, 

podczas których komórka jajowa mogła zostać zapłodniona, teraz obumiera. W czasie fazy lutealnej wzrasta 

podstawowa temperatura ciała kobiety. Wraz z końcem cyklu ściany macicy zaczynają się złuszczać i następuje 

krwawienie, tym samym rozpoczynając kolejny cykl. 

Symptomy zbliżającej się miesiączki 

U wielu kobiet (około 80%) wraz ze zbliżającą się miesiączką pojawiają się symptomy takie obniżenie nastroju, 

drażliwość, niepokój, płaczliwość, problemy ze snem, czy wahania libido (popędu seksualnego), jeśli takie 

objawy pojawiają się często mówimy wtedy, że jest to Zespół Napięcia Przedmiesiączkowego (PMS). Mimo, że 

lekarze wyróżniają takie zaburzenie, są też naukowcy, którzy traktują ten temat sceptycznie. 

Prowadzono na przykład badania, w których porównywano nastrój kobiet i mężczyzn przez dłuższy okres czasu, 

okazało się, że nie było większych różnic w wahaniach nastroju u obu płci, co oznacza, że cykl miesięczny nie 

miał wpływu na samopoczucie kobiet. 

Źródła: 

Tavris, C., Wade, C. (1999). Psychologia. Podejścia oraz koncepcje. 

Poznań: Wydawnictwo Zysk i S‐ka, s. 166 

http://www.health24.com/medical/Condition_centres/777‐792‐814‐1764,22011.asp 

http://www.kidshealth.org/teen/sexual_health/girls/menstruation.html 

http://www2.hu‐berlin.de/sexology/ATLAS_EN/html/the_menstrual_cycle.html 

http://www.infoforhealth.org/inforeports/menstruation/menstruation.pdf

Ilustracja: 

Poniższy obrazek pochodzi z Wikipedii i Wikimedia Commons a jego autorem jest Chris 73. Obrazek jest 

dostępny za darmo na http://commons.wikimedia.org/wiki/Image:MenstrualCycle_pl.png 

na licencji creative commons cc‐by‐sa 2.5. ).

Pigułka gwałtu 

GHB, czyli popularna pigułka gwałtu, nazywana jest też narkotykiem dyskotekowym. To kwas 

gammahydroksymasłowy. Jest bezbarwny, nie ma zapachu ani smaku. Dobrze rozpuszcza się w wodzie, sokach, 

piwie, drinkach. Narkotyk zaczyna działać po 15‐30 minutach. Osoba, która go przyjęła, na 3 do 6 godzin traci 

świadomość. GHB trudno wykryć. We krwi pozostaje 8 godzin, w moczu 12. 

Pigułka gwałtu znana jest także jako "forget‐pill" ‐ pigułka zapomnienia, albo "date‐rape‐drug" ‐ narkotyk na 

randkę z gwałtem. 

GHB działa na człowieka, bo nasz mózg... jest na niego przygotowany. Związek ten w dużo mniejszych ilościach 

występuje bowiem naturalnie w ludzkim organizmie. Jego normalne stężenie w osoczu wynosi ok. 0,1 mg na 

litr. 

Pigułka gwałtu ma wiele cech neurotransmitera ‐ substancji chemicznej pośredniczącej w przekazywaniu 

impulsów między komórkami nerwowymi. Jego wpływ narkotyczny wynika zapewne z funkcji, jaką pełni w 

uwalnianiu przez neurony innego przekaźnika ‐ dopaminy (jej brak charakterystyczny jest np. w chorobie 

Parkinsona). W zależności od zastosowanej dawki GHB albo obniża, albo podnosi poziom dopaminy. Łatwo 

przedostaje się przy tym z krwi do mózgu, szybko wywołując senność. 

Świetnie rozpuszcza się w wodzie, jest bezbarwny, bezzapachowy i bezsmakowy. Powoduje podniecenie 

seksualne, potem senność i utratę przytomności. 

Rozpuszczający się w wodzie środek szczególnie upodobali sobie gwałciciele, wykorzystujący GHB i podobne 

specyfiki do usypiania swych ofiar. Narkotyk występuje pod wieloma nazwami: G, liquid X, fantasy, great 

hormones, at bedtime, blue verve, , EZLay, Jib, Scoop, Liquid E, Liquid X, Woman's Viagra, Grievous Bodily 

Harm, Easy Lay, Gamma 10, Salty Water, GH Buddy, Aminos, Blue Nitro, Blue Thunder, Thunder Nectar, 

Renewtrient, Revivarant, Remforce, Firewater, Invigorate, Xyrem (research product), Sodium Oxybate, Fantasy 

& One4B, 

georgia home boy. 

Małe dawki: 

Małe dawki GHB od 0,5g do 1,5g powodują często efekt podobny do wypicia 1 do 3 drinków z alkoholem. 

Użytkownicy czują się zrelaksowani, bardziej towarzyscy, mają lekko zaburzoną motorykę, czasem delikatne 

zawroty głowy i inne efekty wywoływane przez niewielkie ilości alkoholu. Nawet przy małych dawkach nie 

wolno prowadzić pojazdów mechanicznych. 

Średnie dawki: 

Średnie dawki obejmują zakres od 1g do 2,5g. Zwiększją stopień relaksu i zachwiania równowagi. Część osób 

relacjonuję lepsze odczuwanie muzyki, przyjemniejszy taniec bądź rozmowę. Wiele osób zauważa pozytywne 

zmiany nastroju. Część osób zaczyna niewyraźnie mówić, trochę głupio i niespójnie. Inni relacjonują, że 

odczuwają mdłości, czują się odurzeni. Inni informują o zwiększeniu potencji seksualnej, większej wrażliwość na 

dotyk, rozluźnieniu, wzmożeniu doznania orgazmu, czasami GHB wywołuje erekcję u mężczyzn. Dla części 

kobiet orgazm może być trudniejszy do osiągnięcia. 

Duże dawki: 

Obejmują zakres od 2,5 grama wzwyż. Wywołują mocne zachwiania równowagi, niektórzy czują mdłości. Część 

osób tylko przez chwilę czuje się dobrze po dużych ilościach GHB, późniejsze ich odczucia są podobne do 

przedawkowań. Dodatkowa ćwiartka (0,25g) często jest granicą między euforią a wymiotami. 

Przedawkowania: 

Zdarzają się już przy przekraczaniu 2g, zależnie od wagi ciała i indywidualnej wrażliwości. Głównym problemem 

spożywania GHB jako undergroundowej substancji jest nieznajomość zawartości czystego GHB w materiale. 

Innym wielkim problemem jest niedoinformowanie użytkowników o fatalnych interakcjach z alkoholem, co

aptownie zwiększa szanse na wymioty i utratę przytomności. Przedawkowanie oznacza nudności, zawroty 

głowy, wymioty. Często użytkownik czuje się bardzo senny, zapadając w śpiączkę na czas jednej do czterech 

godzin. Ważne jest, aby poinformować znajomych co się brało i co robić przy przedawkowaniu, aby mogli 

właściwie zareagować, a wzywając pomoc lekarską poinformować jaką substancję spożyliśmy 

Zatrucia: 

Dawki jak przy przedawkowaniu bądź większe, jednak po przedawkowaniu często po prostu zapada się w 

twardy sen, natomiast zatrucie może być niebezpieczne dla życia. Charakteryzują się one bardzo słabym 

oddechem, konwulsjami bądź drgawkami, wymiotami, brakiem reakcji na nawet silne bodźce bólowe, brakiem 

reakcji źrenic na światło. Ofiary zatruć powinny natychmiast otrzymać fachową pomoc lekarską. 

Po zabawie: 

Niektórzy czują się śpiący, oszołomieni następnego dnia po spożyciu. Kac po małych do średnich dawek GHB 

jest z reguły łagodny, bądź nie ma go wcale, choć część ludzi relacjonuje otumanienie następnego dnia. Inni 

czują się odświeżeni, szczęśliwsi i bardziej uważni następnego dnia po. Osoby używające GHB częściej niż raz na 

tydzień mogą się spodziewać większej ilości i bardziej negatywnych efektów kaca. 

JAK NIE ZOSTAĆ OFIARĄ PIGUŁKI GWAŁTU ? 

• Unikaj samotnych wizyt w klubach i na imprezach. 

• Nigdy nie pij czegoś, co oferuje ci nieznajoma osoba. Unikaj dzielenia się lub wymieniania napojami. 

• Jeśli to tylko możliwe ‐ pij z własnoręcznie otwartej butelki lub puszki. Dużo trudniej coś do nich wrzucić niż 

do szklanki lub kieliszka. 

W innych przypadkach ‐ obserwuj, jak napój jest przyrządzany. 

• Nie zostawiaj szklanki bez opieki, nawet gdy odchodzisz tylko na chwilę. Jeśli po powrocie stwierdzisz, że twój 

napój wygląda lub smakuje inaczej albo stoi w innym miejscu ‐ nie ryzykuj! 

Jeśli zaszumi ci w głowie po dziwnie małej ilości alkoholu, poszukaj pomocy u zaufanej osoby lub ‐ w razie 

konieczności ‐ u obsługi lokalu. Jak najszybsze znalezienie się w bezpiecznym miejscu jest niezwykle istotne. 

Dobrze się zastanów, z kim opuszczasz imprezę czy klub. Zwłaszcza jeśli poczujesz się źle. Znaczna część ofiar 

pigułek gwałtu została napadnięta we własnych domach przez osobę, która wcześniej zadeklarowała pomoc. 

UWAGA: na polskim rynku są już testy wykrywające obecność narkotyku w napojach ‐ wystarczy nanieść kilka 

kropel napoju na test wielkości karty kredytowej. Więcej tutaj. 

www.ghb.amor.pl

Sexting 

"Sexting", czyli wysyłanie nagich zdjęć przez telefon komórkowy jest coraz popularniejszą zabawą. Jednak z 

pozoru niewinne wysyłanie MMS‐ów może mieć bardzo poważne konsekwencje. 

Skąd wziął się sexting? 

Sexting stał się popularny za sprawą szerokiego dostępu do telefonów komórkowych z aparatem 

fotograficznym. Zabawa polega na rozsyłaniu swoich nagich zdjęć za pomocą wiadomości MMS, które w 

założeniu mają trafić tylko do wybranej osoby. Niestety często się zdarza, że śmiałe fotki trafiają do Internetu, a 

z pozoru niewinna zabawa ma bardzo poważne konsekwencje. 

Do sextingu może namówić najbliższa osoba, której bezgranicznie ufamy. Śmiałe zdjęcia są przeznaczone tylko 

dla ukochanego lub ukochanej, jeśli jednak zdjęcia wpadną w niepowołane ręce są rozsyłane do kolejnych osób. 

Później można je znaleźć w Internecie na portalu MySpace, Facebook lub innym, a nawet przyczepione do 

korkowej tablicy w szkole. Należy pamiętać, że raz wysłana fotka na zawsze pozostanie w cyberprzestrzeni. 

Co dzieje się dalej ze zdjęciami? 

Z Amerykańskich badań przeprowadzonych przez National Campaign to Prevent Teen and Unplanned 

Pregnancies oraz CosmoGirl.com wynika, że w grupie ponad 1000 nastolatków w wieku 13‐19 lat jeden na 

pięciu wysyłał swoje nagie lub półnagie zdjęcia MMS‐em lub mailem. W erze nieograniczonych możliwości 

Internetu granica między sferą publiczną i prywatną zaciera się. Ponadto, 18% młodych ludzi biorących udział w 

badaniu przyznało, że wysyła erotyczne wiadomości i zdjęcia do osób, które zna jedynie z sieci, nie zdając sobie 

sprawy z tego, że w cyberprzestrzeni tak naprawdę nikt nie jest do końca anonimowy. Nawet, jeśli ktoś zna 

jedynie nasz pseudonim, profil online, numer telefonu lub e‐mail, prawdopodobnie może nas znaleźć, jeśli się 

tylko postara. 

W Stanach zjawisko sextingu stało się głośne po tragicznej śmierci Jessiki Logan ze stanu Ohio, która popełniła 

samobójstwo, kiedy jej nagie zdjęcia wpadły w ręce setki uczniów z jej szkoły. „Ta technologia jest na tyle 

młoda, że ludzie nie wypracowali jeszcze zasad moralnych w jej przypadku” – stwierdził Bill Albert z National 

Campaign to Prevent Teen and Unplanned Pregnancies – „Problem polega na tym, że nawet jeśli myślisz, że 

wysyłasz zdjęcie tylko do swojego aktualnego chłopaka lub dziewczyny, w sekundę zdjęcie może zostać wysłane 

w cyberświat”. 

Zastanów się zanim wciśniesz WYŚLIJ 

1. Nie zakładaj, że wszystko, co wysyłasz pozostanie twoją prywatną sprawą. 

Twoje wiadomości i zdjęcia zostaną przesyłane dalej, nawet jeśli zakładasz, że tak nie będzie: 40% nastolatków 

(13‐19lat) i osób dorosłych (20‐26lat) twierdzi, że widziało wiadomości z oczywistym podtekstem seksualnym, 

które z założenia nie miały dotrzeć do osób postronnych, a 20% twierdzi, że dzieliło się takimi wiadomościami z 

innymi osobami. 

2. W cyberprzestrzeni nie można zmienić zdania – wszystko, co wyślesz tak naprawdę nigdy nie zniknie. 

To, co wydaje się dobrą zabawą, niewinnym flirtem i wynika z chwilowego kaprysu, w rzeczywistości nigdy nie 

zniknie. Potencjalni pracodawcy, nauczyciele, trenerzy, rodzice, przyjaciele, osoby zupełnie obce i inni mogą 

odnaleźć twoje stare wiadomości, nawet jeśli zostały przez ciebie skasowane. Na dodatek kontrola nad tym, co 

inni wysyłają na twój temat jest niemal niemożliwa. Pomyśl: nawet jeśli masz wątpliwości i wykasujesz śmiałą 

fotkę, nigdy nie wiadomo kto już to zdjęcie skopiował i przesłał dalej. 

3. Nie poddaj się presji by zrobić coś, na co nie masz ochoty, nawet w cyberprzestrzeni. 

Ponad 40% nastolatków (13‐19lat) i osób dorosłych (20‐26lat) twierdzi, że „presja ze strony facetów” jest 

powodem tego, że dziewczyny i kobiety wysyłają wiadomości i zdjęcia erotyczne. Ponad 20% nastolatków i 

osób dorosłych twierdzi, że „presja ze strony przyjaciół” jest powodem tego, że faceci wysyłają wiadomości i 

zdjęcia erotyczne. 

4. Weź pod uwagę reakcję odbiorcy. 

To, że wiadomość została wysłana dla zabawy nie znaczy, że osoba, która ją otrzymała też tak uważa. Cztery na 

dziesięć nastoletnich dziewczyn, które wysłały wiadomość o treści erotycznej zrobiło to dla żartu, ale wielu 

nastoletnich chłopaków (29%) twierdzi, że dziewczyny, które wysyłają takie wiadomości chcą się umówić w

ealu. Łatwo być prowokującym lub towarzyskim online, ale cokolwiek wyślesz świadczy o tobie poza 

cyberprzestrzenią. 

5. Nikt nie jest anonimowy. 

Niemal jedna na pięć osób, która „uprawia” sexting, wysyła erotyczne wiadomości i zdjęcia do osób, które zna 

jedynie z sieci (15% nastolatków, 19% osób dorosłych). Pamiętaj, że nawet jeśli ktoś zna jedynie twój 

pseudonim, profil online, numer telefonu lub email, prawdopodobnie może cię znaleźć jeśli się tylko postara. 

źródło: National Campaign to Prevent Teen and Unplanned Pregnancies 

Pomoc w necie! 

Celem projektu helpline.org.pl jest pomoc w sytuacjach zagrożenia w Internecie oraz podczas korzystania z 

telefonów komórkowych. Na stronie znajdują się porady na temat zapobiegania niebezpiecznym sytuacjom, a 

także informacje o sposobach postępowania w przypadku wystąpienia zagrożenia. 

Opracowane na podstawie: 

BBC NEWS: http://news.bbc.co.uk/go/pr/fr/‐/2/hi/americas/8043490.stm 

SEX and TECH: Results from a Survey of Teens and Young Adults: 

http://www.thenationalcampaign.org/sextech/PDF/SexTech_Summary.pdf

Co to jest seks analny? Seksem analnym nazywamy pieszczoty ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?