jamhuri ya muungano wa tanzania - Tanzania Education Network ...

1
JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA
WIZARA YA ELIMU NA MAFUNZO YA UFUNDI
HOTUBA YA MKURUGENZI WA SERA NA MIPANGO
ILIYOTOLEWA KATIKA UFUNGUZI WA JUKWAA LA
MAZUNGUMZO YA UGHARIMIAJI WA ELIMU TANZANIA
BLUE PEARL HOTEL, DAR ES SALAAM
16 SEPTEMBA, 2010

2
Mheshimiwa Mwenyekiti wa TEN/MET
Mheshimiwa Mratibu wa TEN/MET
MAOFISA WA IDARA MBALIMBALI ZA TEN/MET
WANACHAMA WA TENMET
WAWAKILISHI WA WIZARA, TAASISI NA IDARA ZA
SERIKALI
Wawakilishi wa Asasi zisizo za Kiserikali,
Wawakilishi wa Mashirika ya Wafadhili,
Wageni Waalikwa,
Mabibi na Mabwana,
Ninayo furaha na heshima kubwa kupewa fursa hii ya
kufungua jukwaa hili na mdahalo unaozungumzia
mambo yanayohusu ugharimiaji wa elimu.
Ninakumbuka kuwa tarehe 24 mwezi wa nne mwaka
huu, tuliadhimisha kwa ushirikiano kilele cha Kampeni
ya Kuadhimisha Juma la Elimu la Kimataifa kwenye
viwanja vya Mnazi Mmoja. Natambua kuwa kampeni hizi
za elimu za kimataifa hufanyika kila mwaka, na
zinaratibiwa na Shirika la Kimataifa la Kampeni za Elimu
2

3
(Global Compaign on Education - GCE ). Nafahamu pia
kwamba, kwa mwaka huu Kauli Mbiu ni „Ugharamiaji
wa Elimu’ (Financing Education) pamoja na ujumbe
usemao “Elimu ni Kitega Uchumi, Wekeza Sasa kwa
Manufaa ya Kesho”
Kuanzia mwezi wa nne mwaka huu, kwa pamoja
tumeshirikiana katika kuhakikisha kuwa ujumbe wa
ugharimiaji wa elimu unawafikia viongozi wote
wanaohusika katika utoaji wa maamuzi yanayohusu
ugharimiaji wa elimu. Ujumbe huu umetumwa katika
ngazi ya kitaifa hadi kimataifa.
Napenda kutumia fursa hii kuwashukuru wadau wa
elimu wote mliofika kushiriki kwenye jukwaa hili la
mazungumzo ya pamoja kati ya Serikali na Mashirika
Yasiyo ya Kiserikali. Nafurahi kuwa mnatambua na
kutilia maanani maneno yaliyosemwa na viongozi
waliotangulia kuwa “Nchi tunayoijenga ni moja
Tanzania, Kwa nini tugombanie fito?” Kwa utambuzi
huu, nasema Ahsanteni sana.
Napenda nianze kwa kutoa pongezi zangu za pekee na
za dhati kwa Mtandao wa Elimu Tanzania (TEN/MET)
3

4
kwa juhudi zenu mnazozifanya kila mwaka katika
maadhimisho haya ambayo hufanyika duniani kote kwa
lengo la kuboresha masuala mbalimbali ya elimu
hususan upatikanaji wa elimu bora kwa watu wote.
Mheshimiwa Mwenyekiti, Katika kipindi cha miaka 15
iliyopita, Serikali ya Tanzania imeongeza tija na nia
thabiti ya kuboresha elimu katika ngazi zote kwa kuweka
Sera ya Elimu na Mafunzo, 1995 ambayo ipo katika
mchakato wa kuhuishwa, Mpango wa Maendeleo ya
Sekta ya Elimu, mipango mingine na mikakati maalum
inayoongoza utoaji elimu kwa wananchi. Miongoni mwa
mipango mingineyo na mikakati iliyopo ni Mpango wa
Maendeleo ya Elimu ya Msingi (MMEM), Mpango wa
Maendeleo ya Elimu ya Sekondari (MMES), Mpango wa
Maendeleo ya Elimu ya Juu (MMEJ) na Mpango wa
Maendeleo ya Elimu ya Wananchi. Aidha, Mpango wa
Maendeleo ya Elimu ya Ufundi na Ufundi Stadi upo
katika mchakato wa utayarishaji. Pia Serikali inatekeleza
Mkakati wa Maendeleo na Menejimenti ya Walimu na
Mkakati wa Elimu ya Watu Wazima na Elimu Nje ya
Mfumo Rasmi.
4

5
Mipango hii iliibuliwa ili kukidhi mahitaji ya kuongeza
fursa za upatikanaji wa elimu iliyo bora kwa watanzania
wote. Mipango na mikakati mbalimbali ilitekelezwa kwa
madhumuni ya kuitikia matamko ya kitaifa yaani
MKUKUTA na Dira ya Maendeleo ya Tanzania 2025.
Vile vile kutekeleza matamko ya kimataifa ambayo taifa
lilikuwa limeyaridhia na kukubali kuyatimiza. Baadhi ya
matamko haya ni kama vile; Tamko la Dakar 2000 Elimu
kwa Wote na Malengo ya Maendeleo ya Milenia. Haya
yote yanazitaka nchi wanachama kuunga mkono jamii
za kimataifa katika kuboresha upatikanaji wa elimu bora
kwa wote ikiwa kama haki ya msingi ya kila
mwanadamu.
Mheshimiwa Mwenyekiti, Matunda ya jitihada za
Serikali katika kuboresha upatikanaji wa elimu, yako
wazi kwa sasa. Chini ya MMEM na MMES
tumeshuhudia mapinduzi makubwa katika upatikanaji
wa elimu kwa watoto wengi zaidi wenye umri wa
kwenda shule za msingi na wale wote wanaofaulu
5

6
kuendelea na masomo ya sekondari. Baada ya juhudi
kubwa za Serikali na jamii kuchangia katika kujenga
shule nyingi za msingi na sekondari, hasa maeneo ya
vijijini ambako kulikuwa na changamoto kubwa, hivi
sasa vijana wengi zaidi (wa kike na kiume) wanapata
fursa za kujiunga na elimu ya msingi na
sekondari.Mpaka mwaka 2010 wapo wanafunzi
8,419,305 (wasichana 4,216,038) wa shule za msingi
kutoka 5,981,338 (wasichana 2,929,3300) na 1,638,699
(wasichana 728,528) wa sekondari 2010 kutoka
wanafunzi 323,318 (Wasichana 147,263) mwaka 2001.
Mheshimiwa Mwenyekiti, Kama nilivyosema hapo
mwanzo kwamba, kauli mbiu ya kampeni ya
kuadhimisha wiki ya Elimu ya Kimataifa ni “Ugharimiaji
wa Elimu” (Financing Education) na ujumbe ni
“Elimu ni Kitega Uchumi, Wekeza Sasa kwa Manufaa
ya Kesho, elimu kwa watanzania ni muhimu sana hasa
katika mbio zetu za kupambana na maadui watatu;
ujinga, maradhi na umaskini. Silaha pekee ya
kuwashinda maadui hawa wote watatu ni elimu bora.
Maana elimu kama inavyobainishwa na Sera ya Elimu
6

7
na Mafunzo ni mchakato ambao mtu hupata maarifa na
ujuzi wa kujitambua na kujiweka sawa katika
kupambana na mazingira na mabadiliko ya mara kwa
mara ya kijamii, kisiasa na kiuchumi. Aidha, elimu ni
kama njia kuu ya mtu kuweza kutambua uwezo wake
kamili.
Hivyo basi, Mheshimiwa Mwenyekiti, elimu ni suala
muhimu sana kwa kila mtu bila kujali umri, jinsia, rangi
wala dini. Na kwa kutambua hilo Serikali imekuwa
ikihakikisha inapandisha bajeti ya sekta ya elimu.
Mwaka 2007/08 bajeti ya sekta ya elimu ilikuwa ni trilioni
1.1 ma mwaka 2010/11 imefikia trilioni 2.2 Lengo ni
kuziwezesha taasisi zote za elimu kuanzia ngazi ya
elimu ya awali hadi vyuo vikuu kupata rasilimali
zinazotakiwa ili kuhakikisha watanzania wengi wanapata
maarifa na ujuzi bora wa aina mbalimbali ili waweze
kuyamudu maisha na mazingira yao na kuchangia
maendeleo ya haraka katika jamii zao. Hii ni kutokana
na ukweli kwamba, fursa ya elimu kwa watanzania ni
namna pekee ya kuwapa dhana na silaha za
kukabiliana, si tu na mitego ya ujinga, umaskini na
7

8
maradhi, bali pia mitego ya ukoloni mamboleo, na
ushindani wa kimataifa.
Dhumuni kubwa la ugharimiaji wa elimu ni kuhakikisha
kwamba kila mtanzania anapata elimu iliyo bora ambayo
itamwezesha kukabiliana na changamoto za maisha
katika mazingira anayoishi.
Pamoja na mafanikio mengi ambayo Serikali imeweza
kuyafikia katika kuboresha elimu nchini, imeweza
kuhamasisha na kuchangia katika ongezeko la majengo
ya shule za msingi na sekondari na kupelekea
ongezeko kubwa la uandikishwaji wa wanafunzi.
Kwa sasa hivi Serikali ikishirikiana na wadau mbalimbali
wa elimu, ipo kwenye mchakato wa kupitia Sera ya
Elimu na Mafunzo ya mwaka 1995. Ni matarajio yetu
kwamba sera inayopitiwa itaweza kutoa ufumbuzi wa
changamoto mbalimbali zinazoikabili sekta ya elimu.
Mheshimiwa mwenyekiti, Pamoja na historia nzuri
ya mafanikio tuliyoyapata katika sekta ya elimu, bado
tuna changamoto kadhaa katika ugharimiaji wa elimu.
Changamoto hizi zimeviza kwa kiwango fulani utoaji
wa elimu bora kwa watanzania wote.
8

9
Baadhi ya changamoto hizo ni kuwepo na idadi kubwa
ya wanafunzi wahitaji kugharimiwa elimu
ikilinganishwa na uwezo wa serikali. Aidha, uainishaji
wa wahitaji wa kugharimiwa elimu pia ni changamoto.
Vile vile, bado hatuna mkakati mahususi wa kivitendo
unaoweza kuhamasisha na kuchangia elimu kwa
ujumla katika ngazi ya jamii. Kwa mfano, wanajamii
wapo tayari kuchangia fedha nyingi za harusi kuliko
mwanafunzi aliyekosa ada ya kulipa shuleni.
Maana ni ukweli ulio wazi kwamba, kama taifa
litaundwa na jamii kubwa yenye watu wasio na elimu,
maarifa na wenye ujuzi mdogo au hafifu; juhudi za
kujiletea “maisha bora kwa kila mtanzania”
zitakwama. Hii ni kwa sababu ni watu wachache tu
watakaochangia maendeleo ya nchi na sehemu
kubwa ya wananchi watakuwa sio wazalishaji wazuri
katika jamii. Katika mazingira haya ni dhahiri kuwa
familia nyingi zitaendelea kuwa duni hivyo kutishia
maendeleo ya taifa letu.
Mheshimiwa mwenyekiti, serikali ya awamu ya nne
imetoa kipaumbele ili kuhakikisha kwamba ugharimiaji
wa elimu kwa watanzania inapewa kipaumbele na
9

10
kwamba hii inajidhihirisha katika bajeti na mikakati
mingine ya Serikali ambapo sekta ya elimu hupewa
kipaumbele.
Nimalizie kwa kutoa wito kwa wadau wote wa elimu
hapa nchini kuendelea kushirikiana na Serikali katika
kufanikisha azma ya upatikanaji wa elimu kwa
watanzania wote kwa kuzingatia utoaji wa elimu bora.
Maana tukifanikiwa kuboresha elimu basi tutakuwa
tunafikia malengo ya MKUKUTA, Dira ya Maendeleo
ya Tanzania 2025, Elimu kwa Wote na Milenia. Kwa
jinsi hii, tutakuwa tumejenga msingi mzuri wa kuleta
maendeleo nchini.
Baada ya kusema hayo, natamka rasmi kufunguliwa
kwa Jukwaa la mazungumzo kuhusu ugharimiaji wa
elimu. Mazungumzo yanayolenga kuhakikisha
upatikanaji wa elimu bora kwa kila mtanzania, na
usawa katika utoaji wa elimu. Tuendelee
kuhamasisha uboreshaji na ugharamiaji wa Elimu kwa
vile ndiyo “Elimu kwa wote”.
10

11
Ninawashukuru sana kwa kunialika na asanteni
kwa kunisikiliza!
ONE GOAL ... ELIMU KWA WOTE
11