Cyberkultura dr Magdalena Szpunar
Cyberkultura dr Magdalena Szpunar
Cyberkultura dr Magdalena Szpunar
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
www.magdalenaszpunar.com<br />
<strong>Cyberkultura</strong><br />
<strong>dr</strong> <strong>Magdalena</strong> <strong>Szpunar</strong>
www.magdalenaszpunar.com<br />
<strong>Cyberkultura</strong><br />
<br />
<br />
Termin wprowadzony przez Alice Hilton w<br />
1963 roku<br />
„w epoce cyberkultury wszystkie pługi<br />
pracować będą samodzielnie, a smażone<br />
kurczaki lądować będą bezpośrednio na<br />
naszych talerzach”
www.magdalenaszpunar.com<br />
Web studies<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Definiowanie cyberprzestrzeni<br />
Filozofia cyberprzestrzeni<br />
Społeczności sieciowe<br />
Życie w cyberprzestrzeni<br />
Wirtualne ciało<br />
Kwestie własności<br />
Hipertekst, elektroniczna piśmienność<br />
blogosfera<br />
etc...
www.magdalenaszpunar.com<br />
Cyberprzestrzeń<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Wirtualne miejsce spotkań<br />
Totalne połączenie ludzi bez odniesienia do<br />
fizycznej geografii<br />
Przestrzeń informacyjna<br />
Obszar deterytorializacji<br />
Nieokreślone miejsce „gdzieś tam”<br />
Przestrzeń danych<br />
etc.
www.magdalenaszpunar.com<br />
<strong>Cyberkultura</strong> wg. P. Levy<br />
<br />
<br />
<br />
Możliwość łączności wszystkiego ze wszystkim<br />
Wirtualne społeczności<br />
Zbiorowa inteligencja
Cyberprzestrzeń jako zagrożenie<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Zagrożenie zachowania „poczucia rzeczywistości”<br />
Zatarcie granicy pomiędzy rzeczywistością „sztucznie”<br />
generowaną a „naturalną”<br />
Denaturalizacja rzeczywistości, uczynienie przestrzeni<br />
symulowaną, wirtualną<br />
Metafizyczne, mistyczne ujmowanie cyberprzestrzeni<br />
pobudza wyobraźnię, stanowi atrakcyjną metaforę, ale<br />
nie oferuje rzetelnej wiedzy<br />
Deterytorializacja, zagrożenie dla władzy, zanik państw?<br />
Pogłębianie istniejących nierówności społecznych<br />
Brak cenzury, chaos, łatwa dyskredytacja<br />
www.magdalenaszpunar.com
Dychotomia realne - wirtualne?<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Rzeczywistość uzupełniania przez wirtualność i vice<br />
versa<br />
„to, co wirtualne, nie przeciwstawia się temu, co<br />
rzeczywiste” /G. Deleuze/<br />
„stereo-rzeczywistość” podwajanie się<br />
rzeczywistości /P. Virilio/<br />
Przestrzeń wirtualna przedłuża (powiększa)<br />
przestrzeń fizyczną<br />
Cyberprzestrzeń stanowi ekstensję obszaru naszego<br />
działania<br />
Koegzystencja obu obszarów, współbycie, wzajemne<br />
uzupełnianie /P. Zawojski/<br />
www.magdalenaszpunar.com
www.magdalenaszpunar.com<br />
<strong>Cyberkultura</strong> 1 vs. <strong>Cyberkultura</strong> 2<br />
<br />
Ideologia<br />
dualistyczna oparta<br />
na prostej opozycji<br />
pomiędzy tym, co<br />
jest online i offline<br />
<br />
To, co obecne<br />
online,<br />
nierozłącznie wiąże<br />
się z tym, co<br />
funkcjonuje offline
www.magdalenaszpunar.com<br />
Euforia - sceptycyzm<br />
<br />
„wraz z powstaniem<br />
internetu i rozwojem<br />
nieograniczonych<br />
możliwości<br />
komunikacyjnych<br />
pomiędzy sieciami<br />
komputerowymi<br />
wchodzimy w centralny<br />
okres najważniejszego<br />
wydarzenia<br />
technicznego od czasu<br />
wynalezienia ognia” /J.<br />
Perry Barlow/<br />
<br />
„izolują (...) ludzi od siebie<br />
i umniejszają wagę<br />
prawdziwych przeżyć” /<br />
C. Stoll/
www.magdalenaszpunar.com<br />
Pojęcie wirtualności<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Twórcą pojęcia rzeczywistość wirtualna jest Jaron Lanier<br />
W ujęciu filozoficznym wirtualne jest to, co istnieje potencjalnie,<br />
wirtualność poprzedza rzeczywistą lub formalną<br />
konkretyzację – <strong>dr</strong>zewo jest wirtualnie obecne w nasieniu<br />
W powszechnym rozumieniu termin ten oznacza nierealność,<br />
nierzeczywistość – jakaś rzecz jest albo rzeczywista, albo<br />
wirtualna, nie może posiadać obu tych własności<br />
Rzeczywistość wirtualna nie imituje rzeczywistości, lecz<br />
symuluje ją, generując jej pozór, imitacja naśladuje istniejący<br />
model zaczerpnięty z realnego życia - symulacja zaś<br />
generuje pozór rzeczywistości, symuluje coś, co nie istnieje<br />
„wirtualność jest rzeczywista, choć nie można jej przypisać<br />
żadnej współrzędnej przestrzenno-czasowej” /P. Levy/
www.magdalenaszpunar.com<br />
Cechy rzeczywistości wirtualnej<br />
wg. M. Heima<br />
<br />
<br />
Symulacja –rozumiana jako możliwość uzyskania repliki rzeczywistości lub realnie<br />
istniejących obiektów,<br />
Interakcja – zmiany w VR zależnie od naszych decyzji,<br />
<br />
Sztuczność – rzeczywistość wirtualna jest „sztuczna” pomimo, że jest odbierana<br />
przez użytkownika jako naturalna cześć jego otoczenia,<br />
<br />
<br />
<br />
Immersja (zanurzenie) – zjawisko otoczenia odbiorcy sztucznym środowiskiem,<br />
Teleobecność – obecność w VR za pomocą reprezentacji cyfrowej (digital actor),<br />
Full-body-immersion (pełne zanurzenie ciała) – odbieranie bodźców<br />
pochodzących z VR wszystkimi zmysłami.
www.magdalenaszpunar.com<br />
Cechy środowiska wirtualnego<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
pełna trójwymiarowość<br />
w VR użytkownik zostaje umieszczony wewnątrz wykreowanej<br />
przestrzeni i postrzega ją analogicznie jak przestrzeń<br />
otaczającego świata,<br />
angażuje niemal wszystkie zmysły,<br />
możliwość interakcji z innymi osobami (czasem rolę interlokutora<br />
pełni Digital Actor),<br />
deprecjacja znaczenia przestrzeni,<br />
immresja, odcięcie od zewnętrznego, „realnego” świata,<br />
Idealna Rzeczywistość Wirtualna wg. Michaela Schapiro jest<br />
wtedy gdy użytkownik znajdujący się wewnątrz VR nie jest w<br />
stanie powiedzieć, czy środowisko, w którym się znajduje jest<br />
realne, czy wirtualne
www.magdalenaszpunar.com<br />
Zmiany<br />
<br />
Tworzenie nowych struktur społecznych –<br />
społeczeństwo sieciowe, odejście od<br />
hierarchii na rzecz sieci<br />
<br />
<br />
<br />
Problemy z tożsamością, acielesność<br />
Zmiana relacji autor – dzieło – odbiorca<br />
Nietrwałość więzi społecznych „związki enterescape”
www.magdalenaszpunar.com<br />
Symulacja<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
wyprzedza rzeczywistość, bo jest wobec niej potencjalna,<br />
deprecjonuje porządek przyczynowo-skutkowy oraz zasadę realności,<br />
świat staje się złudzeniem,<br />
brak zwierciadła, w którym człowiek mógłby się przejrzeć i upewnić o<br />
swoim istnieniu; podmiot ulega zwielokrotnieniu, nowym zwierciadłem,<br />
które nie odbija już niczego, jest monitor komputerowy<br />
jednostka ludzka traci swe znaczenie i wyjątkową pozycję, wyrzeka się<br />
podmiotowości,<br />
jesteśmy dziś świadkami ostatniego etapu dehumanizacji - człowiek odkrył<br />
swoją istotę swego jestestwa w własnych protezach
www.magdalenaszpunar.com<br />
Przestrzeń krytyczna P. Virilio<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
media wniknęły w strukturę naszej codzienności, przekształciły<br />
nasze rozumienie przestrzeni,<br />
żyjemy w epoce teleobecności, przestrzeń prywatna uległa<br />
dezintegracji,<br />
media tworzą nową czaso-przestrzeń, której cechą jest brak<br />
związków z przestrzenią geograficzną i topograficzną,<br />
prędkość służy temu, by intensywniej słyszeć, widzieć, odczuwać,<br />
postrzegać otaczający świat, znaczenie ma jedynie prędkość<br />
przekazywanych obrazów, a gloryfikowanie prędkości oznacza<br />
fascynację wypadkami i śmiercią,<br />
zanika potrzeba przemieszczania,
www.magdalenaszpunar.com<br />
Interaktywność<br />
<br />
interaktywność mediów jest jedynie pozorem:<br />
nie pozostawiają one żadnej przestrzeni dla<br />
wymiany informacji: kanał jest<br />
jednokierunkowy; jesteśmy karmieni iluzją
www.magdalenaszpunar.com<br />
Test Turinga<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Test zdolności maszyny zaproponowany w 1950 roku przez Alana Turinga,<br />
sędzia (człowiek) rozmawia z pozostałymi stronami; jeśli nie jest w stanie<br />
określić, która ze stron jest maszyną a która człowiekiem, oznacza to, że<br />
maszyna przeszła test,<br />
Założenie jest takie, że zarówno człowiek i maszyna próbują przejść test<br />
jako człowiek,<br />
Test pochodzi od zabaw polegających na zgadywaniu płci osoby<br />
znajdującej się w innym pokoju przy pomocy serii pytań i odpowiedzi<br />
pisanych na kartkach papieru. Pierwotnie test był ograniczony do<br />
pięciominutowej rozmowy.<br />
<br />
Turing uważał, że około roku 2000 maszyny z pamięcią 109bitów (ok. 119<br />
MB) będą w stanie oszukać 30% ludzkich sędziów w czasie<br />
pięciominutowego testu.<br />
<br />
Uważał, że ludzie przestaną uważać zdanie "myśląca maszyna" za<br />
wewnętrznie sprzeczne.
Komunikacja CMC<br />
<br />
<br />
<br />
Komunikację zapośredniczoną przez komputery<br />
nazywa się komunikacją CMC (ang. computer<br />
mediated communication, co oznacza komunikację<br />
za pośrednictwem komputerów<br />
Ten typ komunikacji określa się również jako<br />
komunikację typu face-to (via monitor)-face, albo<br />
komunikacja typu face-to-monitor,<br />
W takim sposobie komunikacji człowiek staje się<br />
elementem zbędnym, ważniejsza staje się<br />
interakcja z maszyną. Jedną z bardziej popularnych<br />
metafor próbujących opisać fenomen życia w<br />
świecie komputerów jest „życie na ekranie” lub też<br />
„poprzez ekran”<br />
www.magdalenaszpunar.com
www.magdalenaszpunar.com<br />
Interakcja bezpośrednia-zapośredniczona<br />
– zapośredniczona quasi interakcja<br />
<br />
<br />
<br />
Interakcją bezpośrednią jest rozmowa osób, które np. spotykają się<br />
na ulicy, w pracy, czy innym miejscu<br />
Interakcja zapośredniczona odbywa się za pośrednictwem<br />
zewnętrznych technik przekazu takich jak papier, łącza i impulsy<br />
elektroniczne. Interakcja ta jest rozciągnięta w czasie i przestrzeni,<br />
wybiegając daleko poza kontekst zwykłej interakcji bezpośredniej<br />
Zapośredniczona quasi-interakcja odnosi się do relacji<br />
społecznych wytwarzanych przez środki masowego przekazu, nie<br />
przebiega ona między konkretnymi jednostkami stąd określenie<br />
quasi-interakcja. Interakcja ta ma charakter monologowy, a nie<br />
dialogowy, gdyż jest jednostronną formą komunikacji tak jak np.<br />
pogram telewizyjny, choć oczywiście i w nim zdarza się czasem<br />
interakcja z widzem
www.magdalenaszpunar.com<br />
Nowe doświadczenia<br />
ograniczenie doświadczeń sensorycznych: środowisko wirtualne zakłada<br />
możliwość kontaktów opierających się na doświadczeniu wykorzystującym<br />
zmysł wzroku, słuchu oraz kombinacji obu tych modalności, jednakże brak<br />
kontaktu fizycznego ciągle w pewien sposób ogranicza<br />
płynność tożsamości oraz anonimowości: brak bezpośredniej interakcji staje<br />
się szansą na różne sposoby w zakresie autoprezentacji uczestników<br />
rozmowy, którzy nierzadko nie podają informacji na swój temat lub podają je<br />
zafałszowane<br />
zrównanie statusów: przestrzeń wirtualna daje równe szanse wszystkim jej<br />
uczestnikom, niezależnie od ich statusu, zamożności i rasy, w konsekwencji<br />
najważniejsze stają się tutaj umiejętności komunikacyjne osoby, wytrwałość<br />
w prezentowaniu swojego stanowiska
www.magdalenaszpunar.com<br />
Nowe doświadczenia<br />
pokonywanie ograniczeń przestrzennych: ten sposób komunikacji daje szansę<br />
kontaktowania się z osobami o podobnych do nasze zainteresowaniach bez<br />
względu na miejsce, jakie zamieszkują; jedynym ograniczeniem wydają się<br />
tutaj być bariery językowe oraz dostępowe<br />
rozciąganie i koncentracja czasu: cyberprzestrzeń zakłada możliwość<br />
komunikacji synchronicznej, ale wiele komunikatów ma charakter<br />
asynchroniczny (np. forum)<br />
możliwość permanentnego zapisu: komunikaty wirtualne mogą być w całości<br />
zapisywane<br />
odmienne stany świadomości: wirtualna przestrzeń może być platformą<br />
doświadczeń analogicznych do marzeń sennych i wskazuje się, że może<br />
być przyczyną niektórych typów uzależnień internetowych
Change language